Rice Anne - 6 Wampir Armand

WAMPIR ARMAND ANNE RICE Przekład Ładysław Jerzyński

DOM WYDAWNICZY REBIS Poznań 2007

Dla Brandy ego Edwardsa Briana Robertsona oraz Christophera i Michele Rice’ów

Jezus do Marii Magdaleny „Rzekł do niej Jezus: Nie zatrzymuj Mnie, jeszcze bowiem nie wstąpiłem do Ojca. Natomiast udaj się do moich braci i powiedz im: «Wstępuję do Ojca mego i Ojca waszego oraz do Boga mego i Boga waszego»”. Ewangelia św. Jana 20,17

CZĘŚĆ I CIAŁO I KREW 1 Powiedzieli, Ŝe dziecko umarło na strychu. Ubranko znaleziono w ścianie. Chciałem tam iść, połoŜyć się koło ściany, być zupełnie sam. Tu i tam widują teraz jej ducha. śaden z tych wampirów nie widzi duchów, naprawdę; a przynajmniej nie tak jak ja. Mniejsza z tym. To przecieŜ nie o towarzystwo dziecka mi chodziło, lecz o to, Ŝeby być w tym miejscu. Na nic więcej się nie zda pozostawanie przy Lestacie. Przybyłem. Wykonałem swoje zadanie. Nie byłem w stanie mu pomóc. Widok jego skupionych i nieruchomych oczu wyprowadzał mnie z równowagi; chociaŜ przepełniały mnie spokój i miłość do najbliŜszych - moich ludzkich dzieci: małego Benjiego i delikatnej, wiotkiej Sybelle - nie byłem jeszcze na tyle silny, aby je zabrać. Opuściłem kaplicę. Nie zapamiętałem nawet, kto tam był. Klasztor stał się teraz siedzibą wampirów. Nie zwróciłem uwagi, kto został w kaplicy, gdy ją opuszczałem. Lestat leŜał na marmurowej posadzce pod wielkim krucyfiksem. Spoczywał na boku, ręce bezwładne, lewa pod prawą, palce lekko dotykały marmurowych kafli, jakby w jakimś zamyśle, chociaŜ zamysłu w tym nie było. Palce prawej dłoni lekko się skurczyły, nadając jej kształt czarki, do której wlewało się światło; to takŜe sugerowało jakieś znaczenie, chociaŜ znaczenia w tym nie było.

Było to po prostu nienaturalne ciało, leŜące bez woli i ruchu, nie bardziej pełne zamysłu niŜ twarz, prowokacyjnie wręcz inteligentna, jeśli zwaŜyć na to, Ŝe Lestat nie poruszył się od miesięcy. Wysokie okna posłusznie zasłonięto, by chronić go przed wschodem słońca. W nocy odbijały się w nich promienie wszystkich tych wspaniałych świec poustawianych wokół pięknych statuetek i figurek wypełniających to miejsce, ongiś święte. Śmiertelne dzieci wysłuchiwały mszy pod wysoko sklepionym dachem; kapłan przy ołtarzu wypowiadał łacińskie słowa. Teraz ciało było nasze. NaleŜało do niego, Lestata, męŜczyzny, który leŜał bez ruchu na marmurowej posadzce. MęŜczyzna. Wampir. Nieśmiertelny. Dziecko ciemności. Wszystkie te wspaniałe słowa odnosiły się do niego. Nigdy jeszcze nie czułem się tak bardzo dzieckiem jak teraz, gdy spoglądałem na niego przez ramię. Tym właśnie jestem. Odpowiadam definicji dziecka, jak gdyby było to we mnie idealnie zakodowane i nigdy nie istniał Ŝaden inny zapis genetyczny. Miałem siedemnaście lat, gdy Marius uczynił mnie wampirem. Przestałem rosnąć. Przez rok miałem bez zmian pięć stóp i sześć cali. Mam delikatne, dziewczęce dłonie i gładką, pozbawioną zarostu twarz młodzieniaszka, jak mówiło się wówczas, w szesnastym wieku. Bardzo chętnie widziano wówczas chłopców o kobiecej urodzie. I dopiero teraz znowu ma to dla mnie jakieś znaczenie, ale tylko dlatego, Ŝe kocham własne dzieci: Sybelle z wydatnymi piersiami i długimi nogami oraz Benjiego z okrągłą arabską twarzyczką o zmyślnych oczach. Stałem u stóp schodów. śadnych luster, jedynie wysokie ściany bez tynku, ściany tylko w Ameryce uchodzące za stare, pokryte wilgocią nawet od wewnątrz, wszystkie ich elementy wygładzone przez gorące lata i mokre zimy Nowego Orleanu - zielone zimy, jak je nazywam, gdyŜ drzewa nawet wtedy nie są całkiem nagie. Porównując z tym miejscem, o stronach, w których się urodziłem, trzeba by było powiedzieć, Ŝe panowała tam wieczna zima. Trudno się dziwić, Ŝe w słonecznej Italii zupełnie zapomniałem o swych początkach i Ŝycie swe urobiłem wedle wzorca podanego przez lata spędzone z Mariusem. Wyprzeć wspomnienia, zdać się na: „Nie pamiętam”. Ach, to Ŝarliwe ukochanie rozwiązłości, zdanie

się na włoskie wino i wystawne uczty, nawet ciepło marmuru pod bosymi stopami, kiedy komnaty pałacu były grzesznie, występnie ogrzewane przez niezwykłe ognie Mariusa. Jego śmiertelni przyjaciele - istoty ludzkie jak ja sam wówczas - nieustannie się skarŜyli na wydatki: drewno, oliwa, świece. A Marius przystawał tylko na świece z wosku pszczelego. WaŜny był kaŜdy najdelikatniejszy nawet odcień zapachu. Powstrzymaj te myśli. Wspomnienia mogą być bolesne. Przybyłeś tu z określonym zadaniem, wykonałeś je, teraz musisz znaleźć swych małych śmiertelników, Benjiego i Sybelle, i zrobić następny krok. Zycie nie jest juŜ teatralną sceną, na której duch Banka nieustannie zasiada przy posępnym stole. Moja dusza cierpi. Na górę schodami. UłóŜ się na chwilę przy ceglanej klasztornej ścianie, tam, gdzie znaleziono dziecięce ubranko. UłóŜ się obok dziecka, zamordowanego w tym klasztorze, jak utrzymują te pleciugi, wampiry, które nawiedziły te sale, aby obejrzeć Lestata pogrąŜonego w śnie niczym Endymion. Nie, nie wyczuwam tu morderstwa, słyszę tylko ciche głosy zakonnic. Wszedłem na schody, pozwalając, by ciało przybrało ludzką wagę i stąpało ludzkim krokiem. Po pięciuset latach takie sztuczki przychodzą mi bez trudu. Potrafiłbym wystraszyć wszystkich młodych - czeladników i gapiów - tak sprawnie, jak czynili to pradawni, nawet ci najskromniejsi, czy to w słowach objawiający swą telepatię, czy to znikający, gdy przyszła im na to ochota, czy teŜ dla okazania potęgi wstrząsający murami. Tutaj to nawet byłoby ciekawe zadanie: mury grubości osiemnastu cali i belki, które nigdy nie przegniją. Podobałyby mu się tutejsze zapachy, pomyślałem. Gdzie jest teraz Marius? Zanim pogrąŜyłem się w Lestata, nie chciałem zbyt wiele rozmawiać z Mariusem i wypowiedziałem ledwie kilka układnych słów, powierzając me skarby jego opiece. Ostatecznie sam wciągnąłem dzieci w krąg nieśmiertelnych, a któŜ lepiej mógłby je ochronić niŜ ukochany Marius, tak potęŜny, iŜ nikt nie ośmielał się kwestionować najmniejszej jego zachcianki. Oczywiście nie ma między nami więzi telepatycznej - to on mnie uczynił wampirem i na zawsze pozostanę mu podporządkowany - ale nawet bez tego wyczułem, Ŝe nie doświadczam w tym budynku obecności Mariusa. Nie miałem pojęcia, co działo się w tej krótkiej chwili, kiedy przykląkłem, aby spojrzeć na Lestata. Nie wiedziałem, gdzie jest Marius. Nie wyczuwałem znajomych ludzkich woni Benjiego i Sybelle. SparaliŜowało mnie dźgnięcie trwogi.

Byłem na pierwszym piętrze. Oparłem się o ścianę i z wystudiowanym spokojem wbiłem wzrok w ciemny, lakierowany parkiet sosnowy. Na klepkach leciutko migotały krąŜki światła. Gdzie są teraz Benji i Sybelle? I cóŜ ja najlepszego zrobiłem, sprowadzając ich tutaj, dwoje rozwiniętych i cudownych śmiertelników? Benji był bystrym dwunastolatkiem, Sybelle - dwudziestopięcioletnią damą. A jeśli wielkoduszny Marius straci ich beztrosko z oczu? - Tu jestem, młodzieńcze - odezwał się znienacka łagodny, przyjazny głos. Mój protektor stał kilka stopni niŜej. Wszedł za mną po schodach albo - jeśli uwzględnić jego moce - ulokował się w tym miejscu, bezgłośnie i z ogromną szybkością, pokonując odległość, która nas dzieliła. - Mistrzu - powiedziałem i przywołałem na twarz cień uśmiechu. - Przez chwilę się o nich trwoŜyłem. - Była to forma przeprosin. - To miejsce napawa mnie smutkiem. Leciutko skinął głową. - Są ze mną, Armandzie. To miasto pełne jest śmiertelników; starczy pokarmu dla wszystkich wałęsających się tu włóczęgów. Nikt nie skrzywdzi twoich podopiecznych. Nawet gdybym tego nie powiedział, nikt by się nie ośmielił. Teraz ja przytaknąłem, chociaŜ mówiąc szczerze, nie miałem całkowitej pewności. Wampiry są z natury przewrotne i dla samej uciechy robią rzeczy występne i okropne. Stwór jakiś podły i wredny, ściągnięty wieścią o wielkich zdarzeniach, mógł dla rozrywki zabić czyjegoś śmiertelnego podopiecznego. - Jesteś zachwycający, młodzieńcze - powiedział, uśmiechając się do mnie. Tylko od niego, mojego stwórcy, mogłem usłyszeć takie słowa. Czym było dla niego marne pięćset lat? - Wyszedłeś, synu, na słońce - ciągnął, a na jego twarzy pojawił się cień zatroskania. - śyłeś, aby przedstawić swoją opowieść. - Na słońce, Mistrzu? - spytałem tonem wątpliwości. Nie chciałem ujawniać nic więcej. Na razie nie chciałem opowiadać o tym, co się stało, o chuście Weroniki i odciśniętym na niej Pańskim Obliczu, ani o poranku, gdy w tak cudownym poczuciu szczęścia oddałem swą duszę. CóŜ to bowiem za historia! Postąpił dwa kroki w moim kierunku, zachowując jednak uprzejmy dystans. Zawsze był dŜentelmenem, nawet gdy jeszcze nie istniało to słowo. W dawnym Rzymie musieli mieć odpowiednie określenie dla osoby o nieskazitelnych manierach, głębokim poczuciu honoru i uprzejmości równie wielkiej wobec bogaczy, jak wobec nędzarzy. Taki właśnie był Marius i wedle mojej wiedzy - był taki od zawsze.

ŚnieŜnobiała ręka spoczywała na ciemnym atłasie balustrady. Miał na sobie płaszcz z szarego aksamitu, niegdyś wielce wytworny, teraz jednak noszący wyraźne ślady wiatrów i deszczów, długie jak Lestat jasne włosy, pełne światła i lekko zmierzwione przez wilgoć, której kropelki moŜna było dojrzeć nie tylko na ich koniuszkach, ale i na złocistych brwiach i na długich rzęsach, okalających duŜe, kobaltowoniebieskie oczy. Było w nim więcej nordyckości i mrozu niŜ w Lestacie, którego włosy z kolei więcej miały złocistości i blasku, oczy zaś, niczym pryzmaty, zbierały światło, a wystarczyła najdrobniejsza prowokacja ze strony zewnętrznego świata, by napełniły się głębokim fioletem. W Mariusie zawsze widziałem słoneczne niebo północnej głuszy. Oczy jego promieniowały własnym, odtrącającym wszelkie zewnętrzne barwy światłem; istne wierzeje duszy o niezwykłej stabilności. - Armandzie - rzekł - chcę, abyś udał się ze mną. - Dokąd, Mistrzu? - Ja takŜe chciałem się odpowiednio zachować. Zawsze wyzwalał we mnie takie subtelne instynkty. - Do mojego domu, Armandzie, gdzie i oni się znajdują, Sybelle i Benji. Nie, nie, nie lękaj się ani przez chwilę. Została z nimi Pandora. Doprawdy, to zadziwiający śmiertelnicy, błyskotliwi, tak odmienni, a zarazem podobni. Kochają cię, wiedzą tak wiele i razem z tobą odbyli całkiem długą podróŜ. Poczułem nagły przypływ krwi i kolorów. Było to ciepło niemiłe, cuchnące, a kiedy krew znów odpłynęła z mojej twarzy, pojawił się chłód i dziwna słabość, spowodowana jakimś doznaniem. Pobyt tutaj był prawdziwym szokiem i chciałem mieć to juŜ za sobą. - Mistrzu, nie wiem, kim jestem w tym nowym Ŝyciu - powiedziałem. - Istnieję na nowo? Odmieniłem się? - Zawahałem się, ale nie było sensu tego odkładać. - Nie kaŜ mi teraz tu zostawać. MoŜe kiedyś, gdy Lestat znowu będzie sobą, kiedy czas jakiś juŜ upłynie... Wiele jest niejasności, w kaŜdym razie nie mogę w tej chwili przyjąć twego łaskawego zaproszenia. Lekko skinął głową na zgodę, co potwierdził gestem dłoni. Płaszcz zsunął się z jednego ramienia, na co jednak nie zareagował. Odsłoniła się czarna, wełniana szata, jakby zaniedbana, klapy i kieszenie obrębiał szary kurz. Zupełnie to do niego nie pasowało. Wokół szyi miał udrapowany biały jedwab, dzięki czemu twarz była bardziej ludzka, ale materiał wyglądał jak poszarpany przez kolce. W sumie strój, który raczej straszył, niŜ przyodziewał, bardziej odpowiedni dla włóczęgi niŜ dla mego starego Mistrza.

Wiedział, jak sądzę, Ŝe czuję się zagubiony. Zerkałem w mrok ponad głową. Chciałem dostać się na strych, znaleźć się obok ubrania po nieŜywym dziecku. Impertynencko pozwoliłem swym myślom wędrować, podczas gdy on czekał. Uprzejme słowa pozwoliły mi się skupić. - Sybelle i Benji będą ze mną, kiedy zechcesz ich zobaczyć. Bez trudu nas znajdziesz, jesteśmy niedaleko. Wystarczy, byś zechciał, a posłyszysz Appassionatę. - Uśmiechnął się. - Dałeś jej fortepian - rzekłem. Myślałem o złotej Sybelle. Swój nadnaturalny słuch zamknąłem na świat, a nie chciałem otwierać uszu nawet dla cudownych dźwięków jej gry, za którą i tak juŜ tęskniłem. Ledwie znaleźliśmy się w klasztorze, Sybelle zobaczyła fortepian i szeptem spytała, czy moŜe zagrać. Było to nie w kaplicy, gdzie leŜał Lestat, lecz w innym, pustym pomieszczeniu. Odrzekłem jej, Ŝe nie byłoby to właściwe, gdyŜ mogłoby jakoś doskwierać leŜącemu tu Lestatowi, a my nie wiemy, co myśli i czuje, czy coś go dręczy uwięzionego we śnie. - MoŜe kiedy się zjawisz, zostaniesz trochę dłuŜej - powiedział Marius. - Z przyjemnością posłuchasz, jak gra na moim fortepianie, będzie okazja do rozmowy i do odpoczynku, a zostać będziesz mógł, ile zechcesz. Milczałem. - Jest wielki, w stylu Nowego Świata - ciągnął, a na jego wargach igrał ironiczny uśmieszek. - Niedaleko stąd. Ogromny park ze starymi dębami, znacznie starszymi niŜ te tutaj na Avenue, okna od podłogi do sufitu, sam wiesz, jak to lubię. W stylu rzymskim. Dom otwarty na wiosenny deszcz, a wiosenne deszcze tutaj potrafią być jak sen. - Wiem - szepnąłem. - Chyba teraz pada? - Uśmiechnąłem się. - Widać to po mnie, prawda? - powiedział niemal radośnie. - Przyjdź, kiedy będzie ci odpowiadało. Jeśli nie dzisiaj, to jutro… - Nie, nie, dzisiaj będę tutaj - rzekłem zdecydowanie. Za nic nie chciałem go urazić, ale Benji i Sybelle dość juŜ się napatrzyli tych potworów o białych twarzach i aksamitnych głosach. Nadszedł czas, by trzymać ich na uboczu. Spojrzałem na niego niemal zuchwale, przez moment radując się pokonywaniem tego wstydu, który stał się naszym przekleństwem we współczesnym świecie. W dawnej Wenecji stąpał dumnie w swych szatach jak ówcześni ludzie, zawsze taki widoczny, wytworny, strojny, magister elegantiarum, jak się wtedy mawiało. Kiedy w delikatnej purpurze zachodzącego słońca szedł przez piazza San Marco, wszyscy się za nim oglądali. Czerwony

herb, czerwony aksamit płaszcza, wspaniale haftowany kaftan, a pod nim koszula ze złotego jedwabiu, tak wówczas popularnego. Widząc jego włosy, miało się wraŜenie, iŜ młody Lorenzo di Medici zstąpił z fresku. - Mistrzu, kocham cię - rzekłem - ale teraz muszę zostać sam. Nie potrzebujesz mnie teraz, panie, prawda? Bo jakŜe? Nigdy nie potrzebowałeś. Natychmiast poŜałowałem tych słów; to one, a nie ton, były obraźliwe. A skoro umysły nasze tak były oddalone przez krew, lękałem się, Ŝe źle mnie zrozumie. - Chcę cię, cherubinie - powiedział wybaczającym głosem - ale mogę poczekać. Wydaje się, Ŝe tak niedawno mówiłem te słowa, gdy byliśmy razem, a teraz je powtarzam. Nie mogłem zdobyć się na to, aby mu wyznać, Ŝe teraz wolę towarzystwo śmiertelnych, opowiedzieć, jak pragnąłem dzisiaj wieczorem porozmawiać z małym Benjim, tak bystrym i mądrym, i posłuchać, jak ukochana Sybelle wciąŜ od nowa odgrywa przepiękną sonatę. W tej chwili na nic były jakiekolwiek dalsze wyjaśnienia. I znowu wielkim, przygniatającym cięŜarem zwalił się na mnie smutek, Ŝe oto przybyłem do tego zagubionego, pustego klasztoru, gdzie Lestat leŜał bez słowa i bez ruchu, ale nikt z nas nie wiedział: z własnej woli czy z musu. - Na nic by ci się dzisiaj nie zdało moje towarzystwo, Mistrzu - powiedziałem. Gdybyś jednak zechciał dać mi jakąś wskazówkę, jak cię odnaleźć, tak by kiedy czas juŜ będzie odpowiedni... - Zawiesiłem głos. - Lękam się o ciebie - szepnął znienacka, z wielkim uczuciem w głosie. - Bardziej niŜ kiedykolwiek przedtem, panie? - spytałem. Przez chwilę się zastanawiał, a potem odrzekł: - Tak. Kochasz dwoje śmiertelnych dzieci. Stały się twoim księŜycem i twymi gwiazdami. Zostań ze mną chociaŜby tylko na krótką chwilę. Opowiedz mi, co sądzisz o naszym Lestacie, a takŜe o wszystkim, co się wydarzyło. Opowiedz o rzeczach, które ostatnio widziałeś, a ja przyrzekam, Ŝe będę słuchał spokojnie, nie naciskając na ciebie. - Ujmujesz to bardzo delikatnie, Mistrzu, i podziwiam cię za to. Chodzi ci o to, dlaczego uwierzyłem Lestatowi, kiedy oznajmił, Ŝe był w niebiosach i w piekle, a takŜe, co zobaczyłem, gdy pokazał mi przyniesioną przez siebie relikwię, chustę Weroniki. - Jeśli zechcesz mi to powiedzieć. Ale najbardziej pragnę, abyś przybył i odpoczął. Przykryłem dłonią jego dłoń, zachwycony, Ŝe pomimo tego wszystkiego, co przeŜyłem, mam skórę równie białą jak on.

- Będziesz cierpliwy wobec moich dzieci, dopóki się nie zjawię, prawda? - spytałem. Wydaje im się, Ŝe są tak nieustraszone w występności, skoro przybyły tu, aby być ze mną i by tak rzec - nonszalancko gwizdać na krucyfiks Zmartwychwstałego. - Zmartwychwstałego - powtórzył z wyrzutem. - Taki język, i to w mojej obecności! Dobrze wiesz, jak go nienawidzę. Szybko ucałował mnie w policzek, a ja, zaskoczony, dopiero w następnej chwili się zorientowałem, Ŝe juŜ go nie ma przy mnie. - Ach, te stare sztuczki - powiedziałem na głos, zastanawiając się, czy jest dostatecznie blisko, aby mnie usłyszeć, a nawet jeśli, czy aby nie zamknął swych uszu na mnie z równą zaciekłością, z jaką ja ogłuchłem na świat zewnętrzny. Zapatrzyłem się, marząc nagle - i to nie w słowach, lecz w obrazach, jak uczyniłby mój dawny umysł - by połoŜyć się na ogrodowej grządce pośród kwiatów, wciskać twarz w ziemię, cicho nucąc tylko dla siebie. Na zewnątrz wiosna, ciepło, mgła, która spłynie deszczem. Tego chciałem. Chciałem podmokłego zagajnika, ale takŜe Sybelle i Benjiego; chciałem być gdzieś indziej i znaleźć w sobie wolę dla dalszych postępków. Ach, Armandzie, to tego przede wszystkim zawsze ci brakuje: woli. Nie pozwól, Ŝeby się wszystko zaczęło od nowa. Niechaj twą bronią będzie to, co się wydarzyło. Ktoś był w pobliŜu. Znienacka wydało mi się to wstrętne, Ŝe jakiś nie znany mi nieśmiertelny miałby zakłócić bieg mych najskrytszych myśli, być moŜe egoistycznie zgadując, co czuję. Był to jednak tylko David Talbot. Nadszedł od strony kaplicy, przez ciąg komnat, które łączą ją z głównym budynkiem, gdzie ja stałem na szczycie schodów wiodących na pierwsze piętro. Zobaczyłem, jak wkracza na korytarz; za nim widniały przeszklone drzwi na kruŜganek, który mienił się złoto-białym delikatnym światłem. - Cicho tu - powiedział. - I poddasze puste, a ty wiesz, oczywiście, Ŝe moŜesz tam iść. - Odejdź - rzekłem. Nie było we mnie gniewu, a tylko szczere pragnienie, by moje myśli pozostały nie odczytane, a uczucia nietknięte. Najpierw z wystudiowanym opanowaniem zignorował mnie, potem jednak oznajmił: - Tak, boję się ciebie, ale jestem teŜ straszliwie ciekaw. - Rozumiem, i to ma tłumaczyć, dlaczego mnie śledzisz? - Nie śledzę cię, Armandzie. Ja tutaj mieszkam.

- W takim razie przepraszam. - Lekko skłoniłem głowę. - Nie wiedziałem. Chyba jestem rad z tego. StrzeŜesz go. Nigdy nie jest sam. - Na myśli miałem, oczywiście, Lestata. - Wszyscy się ciebie boją - powiedział spokojnie. Zatrzymał się o kilka stóp ode mnie, swobodnie zaplótłszy ręce na piersi. - To ogromna wiedza, nauka i zwyczaje wampirów. - Nie dla mnie - odparłem. - Tego jestem świadom. Tak tylko się zastanawiałem i mam nadzieję, Ŝe mi wybaczysz. Chodziło o to dziecko na strychu, zamordowane, jak mówią. To wielka historia o bardzo małej osóbce. MoŜe jeśli masz większe szczęście niŜ wszyscy inni, zobaczysz ducha dziecka, którego ubranie uwięzło w ścianie...? - Nie będziesz miał nic przeciwko temu, mam nadzieję, Ŝe wejrzę w ciebie, skoro najwyraźniej zamierzasz zagłębić się w mój umysł? Spotkaliśmy się jakiś czas temu, zanim doszło do tego wszystkiego: Lestat, podróŜ w niebiosa, to miejsce. Nie bardzo jednak zwróciłem na ciebie uwagę. Z powodu obojętności czy uprzejmości, juŜ nie pamiętam. - Sam byłem zdziwiony, słysząc taką pasję we własnym głosie. Nie było w tym winy Davida Talbota. - Mam na myśli obiegowe wieści na twój temat - ciągnąłem. - śe nie urodziłeś się w tym ciele, Ŝe byłeś juŜ w podeszłym wieku, gdy poznał cię Lestat, Ŝe ciało, które teraz zamieszkujesz, naleŜy do przebiegłej duszy, która potrafi przenosić się z jednego śmiertelnego ciała do drugiego, zawierając pakt z jego przemijającą duszą. Obdarzył mnie dość rozbrajającym uśmiechem. - Tak powiedział Lestat - rzekł. - Tak napisał. To oczywiście prawda. Wiesz o tym. Wiedziałeś od chwili, gdy twój wzrok na mnie spoczął. - Spędziliśmy razem trzy noce, a ja cię nigdy prawdziwie nie zbadałem. Nigdy naprawdę nie zajrzałem w twoje oczy. - Myśleliśmy wtedy o Lestacie. - A teraz jest inaczej? - Nie wiem. - David Talbot - powiedziałem, mierząc go zimnym spojrzeniem. - David Talbot. Generał Zakonu Śledczych Zjawisk Nadprzyrodzonych, znanego jako Talamaska, ciśnięty w ciało, w którym się teraz porusza. - Nie wiedziałem, czy powtarzam to za kimś czy teŜ tworzę w chwili mówienia. - Ugrzązł w nim czy uwiązł, zaplątany w tak liczne Ŝyły, po czym za sprawą fortelu stał się wampirem, gdy spieniona, niekrzepnąca krew zalała jego szczęśliwą cielesność i unieruchomiła w niej duszę, czyniąc zeń nieśmiertelnego: męŜczyznę o ciemnobrązowej skórze i lśniących, gęstych, czarnych włosach. - Masz chyba rację - powiedział z cierpliwym ugrzecznieniem.

- Gładki jegomość - ciągnąłem - o skórze barwy karmelu, poruszający się z lekkością kota, kaŜący mi myśleć o rzeczach ongiś poŜądanych, a teraz zlewających się w pot-pourri zapachów: cynamon, goździki, łagodny pieprz i inne przyprawy, złote, brunatne i czerwone. Ten zbiór aromatów draŜni mój mózg i pogrąŜa mnie w erotycznych tęsknotach, które w tej chwili bardziej niŜ kiedykolwiek chciałyby się spełnić. Skóra jego musi mieć woń orzechów i gęstego olejku migdałowego. I ma. Roześmiał się. - Pojmuję, w czym rzecz. Byłem wstrząśnięty: przez chwilę taka marność. - Nie jestem pewien, czy sam siebie pojmuję - wyznałem. - To chyba proste. Chcesz, abym cię zostawił samego. - Posłuchaj - szepnąłem. - Coś się ze mną dzieje: zmysły splatają się niczym nici: smak, wzrok, powonienie. Wzbiera we mnie dzikość. Z zimnym okrucieństwem zastanawiałem się, czy mógłbym go napaść, pojmać, poddać mej większej zręczności i przebiegłości, aby bez jego zgody zakosztować krwi. - Na to za daleko juŜ zaszedłem - zauwaŜył. - I po co miałbyś się na coś takiego porywać? CóŜ za opanowanie. Obecny w nim wiekowy męŜczyzna władał niepodzielnie w dziarskim, młodym ciele, mądry śmiertelnik z władzą nad wszystkimi rzeczami wieczystymi, potęŜny nad naturalną miarę. CóŜ za mieszanina energii! JakŜe przyjemnie byłoby pić jego krew na przekór jego woli. Nic na ziemi nie moŜe się równać gwałtowi na kimś, kto jest tobie równy. - Nie wiem - odrzekłem zawstydzony. Gwałt jest taki prostacki. - Nie wiem, czemu cię obraŜam. Widzisz, chciałem załatwić to szybko. Chciałem odwiedzić strych i opuścić to miejsce. Chciałem uniknąć takich sytuacji jak ta. Jesteś zachwycający, ty to samo myślisz o mnie; ileŜ w tym bogactwa. Nie dojrzałem go; byłem ślepy, gdyśmy się przedtem widzieli: taka była prawda. Miał zabójczy strój. Z przemyślnością dawnych czasów, gdy moŜna się było pysznić niczym paw, odział się w złotą sepię i umbrę. Elegancki, gładki, starannie rozmieszczone skrawki czystego złota, w pasie na biodrach, guzikach, spince krawatowej, ta misterna kompozycja barw, w jaką się ongiś oblekano. Głupie ozdoby. Nawet koszula z lśniącej bawełny była rozwiąźle pełna słońca i ciepłej ziemi. Nawet buty lśniły niczym pancerzyki chrząszczy. Postąpił ku mnie.

- Wiesz, o co chcę prosić - powiedział miękko. - Nie zmagaj się z tymi nieforemnymi myślami, zupełnie nowymi doświadczeniami, przytłaczającym zrozumieniem. Uczyń z tego dla mnie księgę. Nie mogłem przewidzieć, Ŝe tak będzie brzmieć prośba. Zaskoczenie, chociaŜ słodkie, wytrąciło mnie z równowagi. - Uczynić księgę? Ja? Armand? Zrobiłem krok w jego kierunku, raptownie się odwróciłem i pomknąłem na strych, ledwie muskając drugie piętro i zatrzymując się na trzecim. Powietrze gęste i ciepłe. Miejsce za dnia grzejące się w słońcu. Suchość, słodycz, zapach drewna niczym kadzidło. - Gdzie jesteś, dziewczynko? - spytałem. - Chodzi ci o to dziecko - usłyszałem z tyłu. PodąŜył za mną, z grzeczności odrobinę zwlekając. - Nigdy jej tu nie było - dorzucił. - Skąd wiesz? - Gdyby była duchem, mógłbym ją przywołać. Zerknąłem przez ramię. - Masz taką moc? Czy teŜ po prostu chcesz na mnie w tej chwili zrobić wraŜenie? Zanim postąpisz dalej, muszę cię przestrzec, Ŝe niemal nigdy nie mamy władzy widzenia duchów. - Jestem zupełnie nowy - odrzekł David. - Niepodobny do innych. Wkroczyłem w mroczny świat z innymi zdolnościami. Czy mogę się ośmielić i rzec, Ŝe takŜe nasz gatunek, wampirzy, ewoluuje? Skrzywiłem się. - To głupie, konwencjonalne słowo. Ruszyłem dalej. Zerknąłem do małego pokoiku, gdzie na tynku pięknie odmalowano dorodne, wiktoriańskie róŜe z bladozielonymi listkami. Wszedłem do środka. Światło spływało z wysokiego okna, przez które dziecko nie mogło wyjrzeć. CóŜ za bezwzględność. - Kto mówił, Ŝe dziecko tu umarło? Czysto, jeśli nie liczyć wieloletniego kurzu. Wszystko uporządkowane i schludne, Ŝadnego ducha, który by mnie ukoił. I po cóŜ dla mnie tylko miałby się duch wyrywać z błogiego spokoju i tu stawać? MoŜe więc powinienem pochylić się nad wspomnieniami o niej, nad tą czułą legendą. Jak giną dzieci w sierocińcach, gdzie prócz nich są tylko zakonnice? Nigdy nie sądziłem, Ŝe

kobiety mogą być tak okrutne. MoŜe wyschnięte, pozbawione wyobraźni, ale bez agresji, jak u nas, pozwalającej zabić. Okręciłem się na pięcie. Drewniane szafki wzdłuŜ jednej ze ścian, jedna otwarta, w niej buciki, małe, brązowe, z czarnymi sznurówkami. Zatrzymałem się, poszarpana dziura, z której wydarto ubranko, ciśnięte teraz, pomięte, zbrukane. Znieruchomiałem, jak gdyby osiadał na mnie lodowaty pył, osuwający się z wysokich i nieczułych szczytów, aby zmrozić wszystkie Ŝywe istoty, aby zdusić i unieruchomić na zawsze wszystko, co oddycha, czuje, marzy, Ŝyje. Przemówił wierszem. - „Nie straszny ci juŜ skwar duszny słońca ni dzikiej zimy podmuchy straszliwe. Nie straszne juŜ ci...” Z błogością przymknąłem oczy. Znałem te słowa. Kochałem je. Ukląkłem, niczym przed Najświętszym Sakramentem, i dotknąłem jej ubranka. - Mała, nie więcej niŜ pięć lat, i wcale tutaj nie umarła. Nikt jej nie zabił. Nie wyczuwam nic niezwykłego. - JakŜeŜ twoje słowa zaprzeczają twym myślom - powiedział. - Nie, myślę naraz o dwóch rzeczach. Morderstwo jest czymś innym. Mnie zamordowano. O, nie, nie Marius, jak mógłbyś przypuścić, lecz inni. - Wiedziałem, Ŝe mówię cicho i z przekonaniem, albowiem nie chodziło tylko o prawdziwy dramat. - Wspomnienia spowijają mnie niczym welon. Unoszę ramię i zaraz otacza je rękaw wspomnień. Spoglądam i widzę mnogość czasów. Najbardziej jednak lękam się tego, Ŝe podobnie jak z innymi kwestiami, okaŜe się, Ŝe tak się one tylko ciągną przez stulecia na samej granicy nicości. - Nie tego naprawdę się lękasz. Czego chciałeś od Lestata, zjawiając się tutaj? - Davidzie, przybyłem, aby go zobaczyć. Aby stwierdzić, co się stało, dlaczego leŜy nieporuszony. Przybyłem... - Urwałem, gdyŜ nie chciałem powiedzieć niczego więcej. Lśniące paznokcie sprawiały, iŜ jego dłonie przyciągały uwagę, pieszczotliwe, urocze, wzbudzające pragnienie dotyku. Podniósł porwaną sukienkę, szarą, ze zwisającymi falbankami. Obleczone w ciało, wszystko moŜe stać się olśniewająco piękne, jeśli tylko skoncentrować się na tym odpowiednio długo, a jego piękno bezwstydnie wręcz tryskało. - Tylko ubranie. - Kwiecista bawełna, odrobina jedwabiu, bufiaste rękawy z czasów, gdy ręce nosiło się nagie za dnia i w nocy. - Nie ma wokół niego Ŝadnej przemocy - dodał jakby z Ŝalem. - Po prostu biedne dziecko, z natury smutne nawet w mniej ponurych warunkach. Westchnąłem zrezygnowany.

- Powiedz mi jednak, czemu uwięzione w ścianie? Czym zgrzeszył ten kawałek materiału? Na Boga, Davidzie Talbot, czemu nie pozwolić tej dziewczynce, aby miała swą opowieść, swą sławę? Przyprawiasz mnie o gniew. Twierdzisz, Ŝe widzisz duchy. Wydają ci się przyjemne? Lubisz do nich przemawiać. Mógłbym ci opowiedzieć o pewnym duchu... - Kiedy? Naprawdę nie widzisz, jak waŜna byłaby księga...? Powstał i prawą ręką otarł kolano z kurzu. W lewej trzymał resztki ubranka. Coś mnie niepokoiło w tym widoku, wysoka postać dzierŜąca, w ręce zmiętą sukienkę. - Jeśli się nad tym zastanowić - powiedziałem, odwracając się, aby nie patrzyć na te resztki materiału w jego palcach - nie widać racji, dla której miałyby istnieć małe dziewczynki i mali chłopcy. Pomyśl o innych ssakach, o szczeniakach, kociętach, źrebiętach. Czy mają płeć? Nigdy. Te nierozwinięte istoty są bezpłciowe, nieokreślone. Lecz cóŜ jest wspanialszego od widoku chłopca lub dziewczynki? Tyle myśli się kłębi w mojej głowie. Eksploduję, jeśli czegoś nie zrobię, a ty powiadasz: „Uczyń dla mnie księgę”. Sądzisz, Ŝe to moŜliwe, Ŝe... - Sądzę, Ŝe jeśli uczynisz księgę, opowiesz historię tak, jak chciałbyś ją widzieć. - Nie dostrzegam w tym większego sensu. - No cóŜ, zastanów się. Czy nasze przemowy nie są w większości wybuchami uczuć? Zwracaj uwagę, jak to się dokonuje. - Nie chcę. - Chcesz, tylko nie są to słowa, które byś z ochotą czytał. Kiedy piszesz, dzieje się coś innego. Tworzysz opowieść, niezaleŜnie od tego, jak jest pokawałkowana, eksperymentalna, jak bardzo gardzi konwencjonalnymi i gotowymi formami. Porwij się na to dla mnie. Nie, nie, mam lepszy pomysł. - Jaki? - Zejdźmy do moich komnat. Jak ci mówiłem, mieszkam teraz tutaj. Z moich okien zobaczysz drzewa. Nie Ŝyję tak jak nasz przyjaciel Louis, który chodzi po zakurzonych zaułkach, a potem wraca do siebie na rue Royale, gdy po raz tysięczny przekonał się, Ŝe nikt nie moŜe zaszkodzić Lestatowi. U mnie jest ciepło, światło świec. Chodź i pozwól mi spisać twoją historię. Opowiedz mi ją. Spokojnie albo, jeśli wolisz, gniewnie, z wyzwiskami, tak, z wyzwiskami, ale nawet wtedy sam ten fakt, Ŝe spisuję, sprawi, iŜ będziesz nadawał temu kształt. Dojdzie do tego... - Do czego? - Powiesz mi, jak to się stało. Jak umarłeś i jak Ŝyłeś.

- Nie oczekuj cudów, natrętny badaczu. Nie umarłem tamtego ranka w Nowym Jorku. Wtedy tylko niemal umarłem. Wzbudził we mnie lekką ciekawość, ale nie mogłem uczynić tego, czego oczekiwał. Był jednak szczery, zaskakująco szczery, na ile mogłem się zorientować. - Ach, nie, nie rozumiałem tego tak dosłownie. Myślałem, Ŝe opowiesz, jak to było wspiąć się tak wysoko ku słońcu i tyle, jak mówisz, wycierpieć, aby w bólu odkrywać wszystkie te wspomnienia, splątane nici. O tym mi opowiedz, tak! - Nie, jeśli chciałbyś nadać temu spójność - rzekłem, aby sprawdzić jego reakcję. Nie bał się mnie. Chciał rozmawiać dalej. - Spójność? Armandzie, spiszę jedynie twoje słowa. Prosta odpowiedź, pełna jednak osobliwej pasji. - Obiecujesz? Rzuciłem mu zalotne spojrzenie. Ja i coś takiego! Uśmiechnął się. Zmiął w palcach strzępy, potem rozprostował dłoń i pozwolił im spłynąć na pozostałe skrawki ubrania. - Nie zmienię nawet jednej sylaby. Chodź do mnie, mów do mnie, bądź moją miłością. Znowu się uśmiechnął. Znienacka postąpił ku mnie z podobną agresją w ruchach, z jaką ja zrazu chciałem go potraktować. Zanurzył ręce w moich włosach, objął twarz, potem zebrał loki, zanurzył w nich oblicze i zaśmiał się cicho. Pocałował mnie w policzek. - Twoje włosy są jak utkane z bursztynu. Roztopionego, wyciąganego w płomieniu świec na długie, cieniutkie nitki, którym pozwolono potem wystygnąć. Jesteś chłopcem o dziewczęcym pięknie. Chciałbym przez chwilę patrzeć na ciebie spowitego w stare aksamity, jak to czynił Marius. Chciałbym zobaczyć, jak stąpasz w obcisłych spodniach, w kaftanie zdobnym w rubiny. Spoglądać na ciebie, lodowate dziecię. Moja miłość nie ma do ciebie przystępu. Nie była to prawda. Miał gorące wargi, czułem natarczywość w palcach obejmujących głowę, po mnie zaś spłynął dreszcz, ciało zesztywniało, a potem zadrŜało, napełniając mnie nieprzewidzianą słodyczą. Było to doświadczenie zbyt odurzające, abym potrafił przetworzyć je w odwrotność albo teŜ całkowicie się od niego uwolnić. Prędzej umrę albo zamknę się w ciemnej samotni, lejąc banalne łzy. Z wyrazu jego oczu zgadywałem, Ŝe potrafiłby kochać, nic nie dając. Bynajmniej nie koneser, Ŝaden prosty chłeptacz krwi.

- Przyprawiasz mnie o głód - szepnąłem. - Chcę nie ciebie, lecz kogoś, kto skazany juŜ wprawdzie, ciągle jednak Ŝyje. Chcę zapolować. Przestań. Czemu mnie dotykasz? Czemu tak delikatnie. - Wszyscy cię pragną. - A jakŜe, wiem. KaŜdy chciałby zniszczyć dziecię winne swego sprytu. KaŜdy chciałby mieć roześmianego chłopca, który wie, jak sobie radzić z kolegami. Dzieci to lepsze jadło niŜ kobiety, a dziewczynki nazbyt podobne są do dojrzałych niewiast, ale chłopcy? Nie są podobni do męŜczyzn, nieprawdaŜ? - Nie szydź ze mnie! Chciałem cię tylko dotknąć, poczuć twoją gładkość, twą wieczystą młodość. - O, tak, wieczysta młodość, oto i ja, Armand! Jak na osobę tak urodziwą, wygadujesz nonsensy. Znikam stąd. Muszę się posilić. A kiedy będę to juŜ miał za sobą, przyjdę rozmawiać z tobą i opowiem ci wszystko, co chcesz usłyszeć. - Cofnąłem się o krok, czując dreszcz, gdy jego palce wysuwały się z moich włosów. Spojrzałem w puste okno, zbyt wysoko umieszczone, by moŜna było dojrzeć szczyty drzew. - Nic stąd nie widać, a na zewnątrz wiosna, południowa wiosna. Czuję ją poprzez ściany. ChociaŜ przez chwilę chcę spoglądać na kwiaty. Zabić, napić się krwi i zerwać kwiaty. - To mnie nie zadowala. Chcę księgi. Chcę księgi teraz i chcę, abyś poszedł ze mną. Nie będę wiecznie się tutaj błąkał. - CóŜ za nonsens, oczywiście, Ŝe będziesz. PrzecieŜ uwaŜasz mnie za lalkę, czyŜ nie? Za ładną, woskową lalkę, zostaniesz więc tak długo, jak długo tu będę. - Jest w tobie odrobina podłości, Armandzie. Wygląd masz anielski, mówisz jednak jak plugawy łajdak. - CóŜ za arogancja! Myślałem, Ŝe mnie pragniesz. - Tylko na pewnych warunkach. - Kłamiesz, Davidzie Talbot - powiedziałem. Minąłem go, kierując się ku schodom. Na zewnątrz słychać było nocne cykady, jak to jest często w Nowym Orleanie. Za dzielonymi oknami mignęły kwitnące wiosenne drzewa; na ganku wiło się dzikie wino. PodąŜył za mną. Zeszliśmy po schodach, zupełnie jak ludzie; na parterze przez roziskrzone szklane drzwi wyszliśmy na szeroką Napoleon Avenue, z wilgotnym, cudownie zielonym parkiem pośrodku, gdzie pełno było starannie pielęgnowanych kwiatów i powykrzywianych, sękatych ze starości drzew.

Cały ten obraz poruszał się w delikatnym wietrze od rzeki; wilgotna mgła kłębiła się, ale nie przemieniała w deszcz; malutkie listki spływały na ziemię niczym płatki popiołu. JakŜe łagodna i miękka jest wiosna Południa. Zdało się, Ŝe przepaja nawet niebo, które nachylało się i sączyło mgłę wszystkimi swymi porami. Z ogrodów po prawej i lewej napływał silny słodkawy zapach purpurowych kwiatów zwanych przez śmiertelników dziwaczkami, a takŜe dzikich irysów, niczym lance sterczących z gleby, wielkimi płatkami uderzających o mury i kamienne stopnie, i wreszcie róŜ, róŜ staruszek i młodych dziewczyn, róŜ zbyt pełnych dla tropikalnego wieczoru, róŜ powleczonych trucizną. Wiedziałem, Ŝe tu, gdzie pyszniły się teraz trawniki, ongiś toczyły się tramwaje, Ŝe szyny szły tędy, którędy teraz kroczyliśmy: ja z przodu, on za mną, ku ruderom, rzece, śmierci, krwi. Szedł za mną. Wystarczyło, bym przymknął oczy, i nawet nie myląc kroku, widziałem je: tramwaje. - Idziesz za mną - powiedziałem, opisując tylko to, co robił, bynajmniej jednak nie zachęcając. Sekunda za sekundą, kolejne przecznice. Dotrzymywał mi kroku. Bardzo silny. Miał w sobie bez wątpienia krew całego dworu wampira królewskiego. MoŜna się było spodziewać, Ŝe Lestat wzbogaci świąt o prawdziwie morderczego wampira, acz dopiero po wstępnych poraŜkach: Nicolas, Louis, Claudia. śadne z nich nie potrafiło zatroszczyć się o siebie, dwoje przepadło, a jeden błąkał się, kto wie, czy nie najsłabszy z wampirów tułających się po świecie. Obejrzałem się. Zadziwiała mnie ta mocna, lśniąca, brązowa twarz. Wydawało się, Ŝe ciało ma powleczone woskiem i wypolerowane, i znowu przyszły mi na myśl najróŜniejsze aromatyczne specjały, miąŜsz ucukrowanego orzecha, słodka czekolada, gęsta pomadka. Znienacka poczułem, jak dobrze byłoby go skosztować... Nic jednak nie było w stanie zastąpić gnijącego, marnego, dojrzałego, cuchnącego śmiertelnika. I wiecie co? Wyciągnąłem rękę we wskazującym geście. - Tam. Spojrzał w tym kierunku. Zobaczył wygięty sznur starych domów. Wszędzie na schodkach, pod złuszczonymi ścianami, pod spękanymi sufitami kołysali się, spali, siedzieli, jedli, krzątali się śmiertelni. Wyszukałem jednego, najwspanialszego w swej parszywości, przepełnionego zawiścią, złością i chciwością, od którego, gdy tak czekał na mnie, wionęło pogardą.

Minęliśmy Magazine Street, nie nad samą rzeką, ale niedaleko; ulica, której nie widziałem albo teŜ nie pamiętałem ze swych przechadzek po mieście - ich mieście, Louisa i Lestata - wąska uliczka, z domami o ścianach przywodzących na myśl spławne drewno, oknach z ręcznie sztukowanymi zasłonami, a w jednym z nich on, rozlazły, arogancki, obrzydliwy śmiertelnik, zagapiony w telewizor i popijający piwo z brązowej flaszki, nie zwaŜający na karaluchy i napierające od okna rozgrzane powietrze, ten obrzydliwy, spocony, brudny, nieodparty smakołyk, to ciało i krew czekające na mnie. Dom tak pełen był robactwa, róŜnorakich obrzydliwych Ŝyjątek, Ŝe wydawał się tylko spowijającą go skorupą, kruchą i spękaną. śadnej współczesnej antyseptyki. W dusznej wilgoci nawet meble gniły. Na terkoczącej lodówce widniały krople. Samo cuchnące łóŜko i porwana pościel dość mówiły o lokatorze. Właściwe gniazdo dla łownego ptactwa, dla tego okazu z miękkim upierzeniem, worka pełnego smakowitych kości i krwi. Bezgłośnie zdjąłem drzwi z zawiasów i odstawiłem na bok; ludzki odór wzniósł się niczym rój owadów. Gazety na malowanej podłodze. Zbrązowiałe skórki pomarańczy. Czmychające karaluchy. Nawet nie spojrzał. Napuchnięta pijacka twarz dziwacznie niebieskawa, grube czarne brwi w niechlujnym stanie, a przecieŜ miał w sobie coś anielskiego, moŜe za sprawą poświaty z ekranu. Nacisnął guzik w magicznym plastikowym pudełku, aby zmienić kanał, światło bezgłośnie zamigotało, pogłośnił, grał jakiś zespół, ludzie klaskali. Ordynarne dźwięki, ordynarne obrazy, wszystko wokół niego ordynarne. W porządku, ale ja cię pragnę. I tylko ja. Spojrzał na mnie. Chłopięcy intruz, David, zastygł w oczekiwaniu zbyt daleko, Ŝeby mógł go dostrzec. Odsunięty na bok telewizor zachwiał się i spadł na podłogę, rozpryskując się, jakby pękały w nim beczułki energii. Na twarzy pojawiły się wściekłość i cień zrozumienia. Zerwał się z wyciągniętymi rękami i rzucił na mnie. Zanim zatopiłem w nim zęby, zauwaŜyłem długie, czarne, splątane włosy. Brudne, ale gęste. Brudną szmatą związał je na karku i grubą kitą zwisały na kraciastej koszuli. Gęstej i nasyconej piwem krwi miał w sobie dość dla dwóch wampirów; smakowita, podła, serce zaciekle walczące, zupełnie jakbym ujeŜdŜał byka.

W trakcie uczty wszystkie odory, nawet najwstrętniejsze, przemieniały się w słodycz. Jak zawsze pomyślałem, Ŝe cicho umrę ze szczęścia. Ssałem dostatecznie mocno, aby mieć usta pełne krwi, która po języku ściekałaby do Ŝołądka - gdybym go miał - nie na tyle jednak mocno, aby męŜczyzna nie walczył. Wił się i ciskał, głupio chwytał za moje palce, potem jednak, co było znacznie gorsze, sięgnął do moich oczu. Zamknąłem je i pozwoliłem, aby naciskał tłustymi paluchami. Nic mu to nie pomogło. Jestem niezniszczalnym chłopięciem. Nie moŜna oślepić ślepca. Zbyt byłem pełen krwi, aby się przejmować. Poza tym to było dość przyjemne. Kiedy szarpią ze wszystkich sił, dla nas to tylko pieszczota. Zycie przemykało, jak gdyby wszyscy, których kochał, mknęli na rollercoasterze pod gwiazdami. Gorzej niŜ na obrazie van Gogha. Z góry nigdy się nie zna palety tego, kogo uśmiercasz, do chwili, gdy umysł wypuści z siebie najpiękniejsze barwy. Wkrótce oklapł. Padłem i ja. Oplatałem go lewą ręką, niczym dziecko leŜałem na jego muskularnym brzuchu, krew wciągając teraz dzikimi cmoknięciami, wszystko, co myślał, widział i czuł stapiając w jeden kolor, daj mi go, pomarańczowa łuna, a w chwili, gdy umierał - śmierć przetoczyła się obok mnie, jak wielka kula czarnej siły, która okazuje się w istocie czymś bardziej ulotnym niŜ dym - kiedy więc wpełzła we mnie i ulotniła się niczym wiatr, myślałem: Czy krusząc wszystko, czym jest, pozbawiam go takŜe ostatecznej wiedzy? Bzdura, Armandzie. Dobrze wiesz, co wiedzą duchy, co wiedzą aniołowie. Bydlak wraca do domu. Do niebios. Do niebios, do których ty nigdy nie będziesz miał wstępu. Najwspanialszy był w chwili zgonu. Usiadłem przy nim i otwarłem usta, nie dlatego, Ŝe była na nich jakaś kropla. To tylko na filmach wampirom krew ścieka z warg. Nawet najbardziej nieudaczny nieśmiertelny zbyt jest zręczny, aby utracić choć jedną kropelkę. Otwarłem usta, gdyŜ chciałem usunąć słodycz, która przysiadła na nich i na twarzy. Podziwiałem go: wielki i mocny, pomimo rozlazłości. Podziwiałem czarne włosy, które przywarły w miejscu, gdzie koszula była nieodwołalnie rozdarta. Warto je zachować. Zerwałem opaskę: gęste i bujne jak u kobiety. Upewniwszy się, Ŝe nie Ŝyje, oplotłem pukiel wokół palca, by jednym szarpnięciem zerwać go z czaszki. David stęknął. - Musisz to robić? - spytał. - Nie - odrzekłem. I tak jednak kilka tysięcy włosów oderwało się od skóry i zawisło, kołysząc w powietrzu zakrwawionymi koniuszkami, jakby to były czerwone świetliki. Przez chwilę

trzymałem je w palcach, a potem pozwoliłem, by się zsunęły na jego odwróconą głowę. Opadły na policzek; oczy miał mokre i mętne jak bezwładna meduza. David odwrócił się, by wyjść. Gdzieś z oddali dochodził turkot pojazdów. Na rzece zaśpiewała parowa syrena statku. Stanąłem obok ciała i otrzepałem się z kurzu. Wystarczyło mi dmuchnąć i dom zapadłby się do wewnątrz, belki bezsilnie się wyginają, ściany walą, nikt z sąsiadów nawet by się nie zorientował. Nie mogłem przywołać smaku i zapachu tej słodyczy. - Czemu się sprzeciwiałeś wyrwaniu mu włosów? - spytałem. - Chciałem je mieć na pamiątkę, on juŜ nie Ŝyje, nikt się o niego nie zatroszczy, nikt nie będzie Ŝałował pasma czarnych włosów. - Odwrócił się z chytrym uśmiechem i zmierzył mnie spojrzeniem. Niepokoi mnie twój widok - ciągnąłem. - Tak beztrosko ujawniłem, jaki ze mnie potwór? Moja ukochana śmiertelna Sybelle, jeśli nie gra na fortepianie utworu Beethovena Appassionata, bez przerwy się we mnie wpatruje. Czy mam ci teraz opowiedzieć moją historię? Zerknąłem przez ramię; martwy męŜczyzna leŜał na boku, barki zwieszały się bezwładnie. Z tyłu na parapecie stała niebieska butelka, a w niej pomarańczowy kwiat. IleŜ w tym piękna. - Tak, chcę jej posłuchać. Chodź, wracajmy. Co do włosów, sprzeciwiłem się tylko z jednego powodu. - Tak? - Wpatrywałem się w niego z prawdziwą ciekawością. - A z jakiego? Chciałem mu tylko wyrwać włosy i odrzucić. - Jak musze odrywa się skrzydła - zasugerował bez przygany w głosie. - Zdechłej musze - sprostowałem i uśmiechnąłem się z rozmysłem. - Chodź, czemu się troszczyć o drobiazgi. - Chciałem zobaczyć, czy mnie posłuchasz, i tyle. Bo jeśli tak, moŜe być między nami całkiem dobrze. Posłuchałeś. I jest. Dotknął mego ramienia. - Nie lubię cię - mruknąłem. - Wprost przeciwnie, Armandzie. Pozwól mi to spisać. Spokojnie, z gniewem, z wyzwiskami. Czujesz się w tej chwili wielki i potęŜny, gdyŜ masz tych dwoje cudownych śmiertelników, zaleŜnych od kaŜdego twojego gestu. Są tym, czym akolici dla kaŜdego boŜka. Ty jednak chcesz mi opowiedzieć swoją historię i dobrze o tym wiesz. Chodźmy! Nie mogłem się powstrzymać od śmiechu.

- Czy nieraz juŜ posłuŜyła ci ta taktyka? Teraz on się uśmiechnął. - To bez znaczenia. Dobrze, ujmę to inaczej. Napisz swoją historię dla nich. - Dla kogo? - Dla Benjiego. Dla Sybelle. - Wzruszył ramionami. - No? Milczałem. Spisać opowieść dla Benjiego i Sybelle. Myśli pognały naprzód, jakiś radosny i elegancki salon, gdzie za kilka lat spotkamy się we troje - ja, niezmieniony Armand, opiekun chłopców - a Benji i Sybelle w swym śmiertelnym rozkwicie, Benji, wysoki, smukły dŜentelmen o delikatnie arabskich rysach z ulubionym cygarem w dłoni, młodzieniec wielkich nadziei i moŜliwości, oraz moja Sybelle, kształtna kobieta o posągowym ciele, pianistka doskonalsza jeszcze niŜ obecnie, złociste włosy wokół pięknej twarzy z wydatnymi ustami i oczyma skrzącymi się promiennie. MoŜe tak być, Ŝe w tym pokoju podyktuję ksiąŜkę, a potem im ją wręczę? KsiąŜkę podyktowaną Davidowi Talbotowi? Czy uwolniwszy ich z mego alchemicznego świata, będę im mógł dać ksiąŜkę? Ruszajcie, dzieci, biorąc na drogę całe bogactwo i mądrość, którymi mogę was obdarzyć, a oto ksiąŜka, którą dawno temu wraz z Davidem spisałem dla was. Tak, odparła moja dusza. A przecieŜ odwróciłem się, zerwałem czarny skalp z mej ofiary i podeptałem go. David nawet nie drgnął. Anglicy są tacy układni. - Dobrze - rzekłem - opowiem ci moją historię. Jego komnaty znajdowały się na pierwszym piętrze, nieopodal podestu, na którym się zatrzymałem. CóŜ za róŜnica w stosunku do jałowych, zimnych korytarzy! Biblioteka, stoły, krzesła. MosięŜne łóŜko, suche i czyste. - To jej pokoje - oznajmił. - Nie pamiętasz? - Dora! Naraz poczułem jej aromat; zresztą zawsze był wokół mnie. Zniknęły natomiast wszystkie jej prywatne rzeczy. Były ksiąŜki, nietrudno zgadnąć jakie. Nowi badacze świata duchów: Dannion Brinkley, Hilarion, Melvin Morse, Brian Weiss, Matthew Fox, księga Urantii. A do tego stare teksty: Kasjodor, święta Teresa z Avili, Grzegorz z Tours, Wedy, Talmud, Tora, Kamasutra same oryginały. Miał teŜ trochę marnych powieści, sztuk i wierszy. - Tak - powiedział, sadowiąc się przy stole. - Nie potrzebuję światła. A ty? - Nie wiem, o czym mówić.

- Aha. - Wyjął długopis i notatnik z olśniewająco białym papierem w delikatne zielone linie. - Będziesz wiedział. Spojrzał wyczekująco. Stałem z rękami zaplecionymi na barkach, głowę spuściwszy tak bezwładnie, jakby się w kaŜdej chwili mogła potoczyć po podłodze, a ja runąłbym martwy. Włosy zasłaniały mi twarz. Myślałem o Sybelle i Benjim, mojej cudownej dziewczynce i wspaniałym chłopcu. - Podobały ci się moje dzieci, Davidzie? - Od pierwszej chwili, gdy je ze sobą przywiodłeś. Wszyscy byli zachwyceni, spoglądano na nie z miłością i szacunkiem. JakiŜ czar i urok! Myślę, Ŝe kaŜdy z nas marzy o takich zaufanych, wiernych śmiertelnikach, którzy wdzięcznie nam towarzyszą i nie drą się jak opętani. Kochając się, nie czują obawy, lecz są urzeczeni. Bez ruchu, bez słowa trwałem z zamkniętymi oczyma. Słyszałem w sercu nieugięty rytm Appassionaty, potęŜniejące fale muzyki, pełne wibrującego, roziskrzonego metalu. Appassionata. Tylko ją miałem w głowie. Ją, a nie złocistą, długonogą Sybelle. - Zapal świece - rzekłem cicho. - Zrobisz to dla mnie? Będzie doprawdy słodko przy świecach, i spójrz, na oknach dalej wiszą koronkowe firanki Dory, świeŜe i czyste. Kocham koronki, to brukselski gust, ten styl, lubię go, szaleję za nim. - Oczywiście. Zapalę świece. Byłem obrócony do niego plecami. Usłyszałem krótki, rozkoszny trzask zapałki, poczułem jej woń, a potem delikatny aromat zwijającego się knota - i światło odnajdujące modrzewiowe słoje na powale. Następny trzask, kilka kolejnych szmerów, i światło spływające w dół po ścianach. - Czemu to zrobiłeś, Armandzie? - spytał. - CóŜ, chusta w jakiś sposób miała bez wątpienia w sobie Chrystusa, zdało się, Ŝe to święta chusta Weroniki, w co wierzyły tysiące innych, ale ty? Tak, zgoda, była przejmująco piękna, Chrystus, ciernie i krew, Jego oczy spoglądające prosto na nas, na nas obu, dlaczego jednak po tak długim czasie uwierzyłeś, Armandzie, tak całkowicie? Czemuś się udał do Niego? Bo to właśnie chciałeś zrobić, czyŜ nie? Potrząsnąłem głową, a słów uŜyłem cichych i spokojnych. - Znaj swoje miejsce, uczniu, pilnuj strony. Dla ciebie przeznaczone te słowa i dla Sybelle. Ach, oczywiście, takŜe dla mojego małego Benjiego. W pewnym jednak sensie to moja symfonia dla Sybelle. Historia zaczyna się wiele lat temu. Być moŜe dopiero w tej

chwili sobie uświadamiam, jak dawno temu. Ty pisz i słuchaj. Ja zaś będę płakał, pałał gniewem i złorzeczył.

2= Spojrzałem na swoje dłonie i pomyślałem o słowach: „Nie z ręki człowieka”. Wiem, co znaczą, aczkolwiek zawsze słyszałem je wypowiadane o moich dziełach. Chciałbym teraz malować, chwycić za pędzel i uŜyć go jak wtedy, w transie, pasji, kaŜda linia i kaŜda plama raz tylko nanoszone - za to świetnie! JakiŜ jestem rozbity, przytłoczony tym, co pamiętam! Muszę zadecydować, gdzie rozpocząć. Konstantynopol, od niedawna we władzy Turków, miasto od niespełna stulecia muzułmańskie, gdzie dostarczono mnie z transportem niewolników - chłopca pojmanego gdzieś na bezdroŜach kraju, którego jedyną nazwą dla niego była Złota Orda. Pamięć juŜ była zduszona, podobnie jak język, podobnie jak zdolność spójnego myślenia. Pamiętam brudny pokój, i musiał to być Konstantynopol, poniewaŜ pierwszy raz od czasu, gdy wyrwano mnie z tego, co zapomniane, ludzie mówili, a ja ich rozumiałem. Mówili, rzecz jasna, po grecku; handlarze dostarczający niewolników do europejskich burdeli. Wiedziałem tylko, Ŝe nie znają Ŝadnej religii, przed którą by się korzyli; nie znałem Ŝadnych innych szczegółów. Rzucono mnie na gruby turecki dywan; pokrycie podłogi spotykane w pałacach, tutaj słuŜyło ekspozycji cennych towarów. Włosy miałem mokre i długie; ktoś wyczesał je dostatecznie brutalnie, aby mi sprawić ból. Wszystkie prywatne rzeczy wyrwano mi z rąk i pamięci. Miałem na sobie tylko kaftan ze złocistej tkaniny. W pomieszczeniu było gorąco i duszno. Czułem głód, nauczyłem się jednak, Ŝe jest to ból, który zrazu dotkliwy, potem sam z siebie znika. Kaftan z długimi kloszowymi rękawami musiał mi przydawać uroku, upodabniając do upadłego anioła. Ukląkłem, a potem wstałem; stopy miałem, rzecz jasna, bose. Widząc otaczających mnie męŜczyzn, od razu wiedziałem, czego chcą: grzech i podłość, a ceną było piekło. Spadały na mnie wrzaski kupców: za ładna, za delikatna, za gładka, oczy nazbyt diabelskie i jeszcze do tego diabelski śmiech. Tak: roześmiałem się. Kłócili się, nawet mi się dobrze nie przyjrzawszy. Zniknął gdzieś ten, który mnie przywiózł; ci, co mnie wykąpali, nie ruszyli się od wanien. Niczym tłumok ciśnięto mnie na dywan.

Na moment błysnęła mi świadomość, iŜ uwaŜano mnie za pyskatego cynika, aŜ za dobrze znającego męską naturę. Zaśmiałem się, gdyŜ kupcy uwaŜali mnie za dziewczynę. Słyszałem strzępy ich targów. Byliśmy w duŜym pomieszczeniu o niskim sklepieniu, pokrytym materią migoczącą tysięcznymi odłamkami szkła, między którymi wiły się tak ukochane przez Turków arabeski. Wszędzie teŜ były lampy, których aromatyczny dym wywoływał pieczenie oczu. Widok męŜczyzn w turbanach i kaftanach był mi juŜ znany, podobnie jak ich język, aczkolwiek udawało mi się wychwytywać tylko fragmenty zdań. Oczy usiłowały znaleźć drogę ucieczki, ale na próŜno. Wyjścia strzegli zwaliści, ponurzy straŜnicy. Pod ścianą siedział męŜczyzna ze słuŜącym do rachunków abakusem, a przed nim piętrzyły się stosy złotych monet. Jeden z kupców, wysoki i szczupły, z wystającymi kośćmi policzkowymi, sterczącą brodą i spróchniałymi zębami, podszedł do mnie, aby obmacać ramiona i szyję. Potem zadarł mi kaftan. Nie poruszyłem się; nie był to gniew, nie była to świadoma trwoga, a przecieŜ stałem jak sparaliŜowany. Był to kraj Turków, ja zaś wiedziałem, co robią z chłopcami, chociaŜ nigdy nie widziałem Ŝadnych tego obrazów, nie słyszałem Ŝadnych o tym opowieści, nawet nie znałem nikogo, kto by tu był, a spenetrowawszy ten kraj - powrócił do domu. Do domu. Najpewniej chciałem zapomnieć, kim jestem. Musiałem chcieć, a źródłem przymusu był wstyd. Mimo to jednak teraz, pod ozdobnym sufitem, między kupcami i sprzedawcami niewolników, gdzieś ze skarbnicy mojej pamięci wynurzały się zamglone obrazy. Zamigotały mi trawiaste rozłogi, dzikie, gdzie wychodziło się tylko, by... Ale tu pustka. Byłem w stepie, głupio, ale z rozmysłem sprzeciwiałem się losowi. Miałem coś niezwykle waŜnego. Zeskoczyłem z konia, wyszarpnąłem ze skórzanego juka to zawiniątko i przygarniając je do piersi, pobiegłem. - Drzewa! - krzyknął. Ale... kto to był? Wiedziałem jednak, o co mu chodzi. Miałem biec do zagajnika i tam schować skarb, tę wspaniałą i magiczną rzecz, która była „Nie z ręki człowieka”. Nie udało się. Gdy mnie schwycili, cisnąłem zawiniątko, a oni nawet po nie nie sięgnęli, a w kaŜdym razie nie w mojej przytomności. Gdy mnie nieśli, myślałem: Nie tak miało być znalezione, nie okutane w szmatę; miało być między drzewami. Zgwałcić musieli mnie na statku, nie pamiętam bowiem drogi do Konstantynopola. Nie pamiętam głodu, zimna, gniewu ani strachu.

I dopiero teraz, po raz pierwszy, poznałem szczegóły gwałtu, cuchnący tłuszcz, sprzeczki, resztki baraniny. Straszliwa, obrzydliwa niemoc. Obrzydliwi ludzie, za nic mający Boga, za nic mający naturę. Niczym zwierzę ryknąłem na kupca w turbanie, a ten uderzył mnie z takim rozmachem, Ŝe zwaliłem się z nóg. Z ziemi patrzyłem na niego z całą pogardą, jaką potrafiłem zawrzeć we wzroku. Nie wstawałem pomimo kopniaków; nie odzywałem się. Zarzucił mnie sobie na ramię i przez zatłoczony dziedziniec z dziwacznymi, śmierdzącymi wielbłądami, osłami i kupami brudu poniósł do portu, gdzie na wodzie kołysały się statki. Po wąskim trapie wszedł na pokład, a potem cisnął mnie do jakiejś komórki. I znowu brud, stęchlizna, szelest szczurów na pokładzie. LeŜałem na stosie jakichś szmat. Znowu szukałem drogi ucieczki, ale widziałem tylko stopnie, po których mnie zniesiono; z góry dobiegały głosy wielu męŜczyzn. Było jeszcze ciemno, gdy statek odbił od brzegu. Po godzinie byłem tak chory, Ŝe chciałem juŜ tylko umrzeć. Zwinąłem się w kłębek i nieruchomy wtulałem się w materiał kaftana. Zasnąłem na długo. Gdy się zbudziłem, zobaczyłem starszego męŜczyznę, w stroju, który mniej we mnie budził lęku niŜ tureckie szaty. Nachylił się nade mną i powiedział coś miękko i łagodnie, ale nie rozumiałem jego języka. Ktoś poinformował go po grecku, Ŝe jestem zidiociałym niemową, ryczącym jak zwierzę. Byłem zbyt chory, aby się zaśmiać. Ten sam Grek oznajmił, Ŝe nie jestem ranny ani kaleki. Wyznaczono za mnie wysoką cenę. MęŜczyzna zrobił lekcewaŜący gest, potrząsnął głową i znowu powiedział coś w swym śpiewnym języku, a potem podał mi dłoń i pomógł wstać. Trzymając mnie za rękę, poprowadził do niewielkiej kajuty, wyłoŜonej czerwonym atłasem. Spędziłem całą podróŜ w jego kabinie, z wyjątkiem jednej nocy. Pewnej nocy - nie potrafię ustalić, w jakim to było momencie podróŜy - zbudziłem się i zobaczywszy, Ŝe męŜczyzna - który, jeśli mnie dotknął, to tylko po to, by pogładzić czy uspokoić - śpi, wspiąłem się po schodkach i przez długi czas stałem na pokładzie zapatrzony w gwiazdy. Statek stał na kotwicy; widziałem granatowe budynki przykryte kopułami, dzwonnice na urwistych ścianach skalnych opadających do portu, oświetlonego pochodniami umieszczonymi pod zdobnymi arkadami. Musiał to być widok pociągający, a przecieŜ ani

przez chwilę nie pomyślałem, aby skoczyć do wody i w ucieczce szukać wyzwolenia. Pod arkadami przechadzali się ludzie, a przy najbliŜszej stał, najwyraźniej na straŜy, dziwacznie wystrojony męŜczyzna w lśniącym hełmie, z wielkim, szerokim mieczem u pasa. Raz tylko długim uwaŜnym spojrzeniem ogarnąłem nabrzeŜe i piętrzące się nad nim miasto, potem bowiem patrzyłem juŜ tylko w niebo i dwór mitycznych stworzeń na zawsze rozpiętych na potęŜnych i niezliczonych gwiazdach. Na czarnym jak smoła tle gwiazdy lśniły niczym klejnoty; skądś napłynęły ku mnie strofy starych wierszy i dźwięki hymnów śpiewanych tylko przez męŜczyzn. Jak mi się zdaje, upłynęło wiele godzin, zanim mnie schwytano, bezlitośnie wychłostano skórzanym batogiem i na powrót zawleczono do kajuty. Wiedziałem, Ŝe bicie się skończy, gdy pojawi się starzec. Był wściekły i drŜący. Przygarnął mnie i zaszyliśmy się w kajucie. Był zbyt stary, by mnie o cokolwiek wypytywać. Nie kochałem go. Dla przygłupiego niemowy było jasne, iŜ uwaŜa mnie za cenny towar, który trzeba zachować w dobrym stanie do chwili sprzedaŜy. Potrzebowałem go jednak, a on ocierał mi łzy. Starałem się spać jak najwięcej. Chorowałem, ilekroć morze się burzyło. Czasami wystarczył do tego sam upał; nie znałem wcześniej takiego gorąca. MęŜczyzna karmił mnie tak dobrze, jakbym był przeznaczonym na sprzedaŜ cielakiem. Zawinęliśmy do Wenecji późnym popołudniem. Nic z piękna Italii do mnie nie dotarło, mój właściciel zamknął mnie w ponurej piwnicy, a kiedy zabrał do miasta, potwierdziły się moje przypuszczenia. W jakimś ciemnym pokoju wdał się w dziką kłótnię. Nic nie mogło mnie skłonić do mówienia, nic nie mogło mnie skłonić do okazania, iŜ rozumiem, co się ze mną dzieje. Ale rozumiałem. Pieniądze przeszły z rąk do rąk. Starzec wyszedł, nawet się nie obejrzawszy. Próbowali mnie uczyć róŜnych rzeczy. Otaczał mnie ów pieszczotliwy, miękki język. Przychodzili chłopcy, siadali obok mnie i usiłowali całować oraz pieścić. Brali w koniuszki palców moje sutki i próbowali dotknąć intymnych części, na które nauczono mnie nawet nie spoglądać, aby uniknąć pokusy grzechu. Kilka razy próbowałem się modlić, odkryłem jednak, Ŝe nie pamiętam słów. Nawet obrazy były zamazane. Zniknęło światło, które mnie wiodło przez całe Ŝycie. Ilekroć pogrąŜyłem się w myślach, zawsze ktoś mnie szturchał albo łapał za włosy. Kiedy mnie pobili, przychodzili następnie z olejkami i opatrywali zranioną skórę. Zdarzyło się, Ŝe gdy jeden z męŜczyzn uderzył mnie w twarz, drugi krzyknął na niego i pochwycił rękę, zanim zdąŜył spoliczkować mnie po raz drugi.

Nie chciałem jeść ani pić, a oni nie potrafili mnie do tego zmusić. Wcale jednak nie chciałem głodować, tylko niczego nie byłem w stanie przyjąć. Nie byłem w stanie robić niczego, co zachowałoby mnie przy Ŝyciu. Wiedziałem, Ŝe wracam do domu. Wracałem do domu. Umrę i wrócę do domu. Będzie to straszliwie bolesny powrót. W samotności płakałbym nad sobą, nigdy jednak nie byłem sam. Przyjdzie mi więc umrzeć na oczach ludzi. Przez cały ten czas nie widziałem prawdziwego światła dziennego. Doskwierał mi nawet blask lamp, ale ludzie zawsze byli obok. Lampy wciąŜ się paliły. Siedzieli wokół mnie z ponurymi twarzyczkami i małymi dłońmi, którymi odgarniali mi włosy z twarzy albo potrząsali za ramię. Obracałem się do ściany. Nieprzerwanie towarzyszył mi dźwięk. Tak skończy się Ŝycie. Był to odgłos wody dochodzący z zewnątrz. Słyszałem ją po drugiej stronie muru. Wiedziałem, kiedy przepływa łódź, a kiedy o ścianę szoruje belka. Przytulałem głowę do ściany i miałem wraŜenie, iŜ dom kołysze się na wodzie, jak gdyby znajdował się nie obok, lecz na niej. I tak rzeczywiście było. Śnił mi się kiedyś dom, ale niczego nie zapamiętałem. Obudziłem się z płaczem, a z cienia nadpełzły jakieś przyjazne pozdrowienia, przyjazne głosy. Sądziłem, Ŝe chcę być sam. Kiedy jednak przyszedł czas, Ŝe w ciemnej piwnicy leŜałem nie wiem jak długo, bez wody i jedzenia, zacząłem w końcu krzyczeć i walić pięścią w mur, ale nikt nie przyszedł. Po jakimś czasie wpadłem w otępienie. Kiedy drzwi się otworzyły, był to prawdziwy wstrząs. Usiadłem, zasłaniając ręką oczy, lampa była przekleństwem. W głowie mi łomotało. Otoczył mnie intrygujący zapach: Ŝywiczne drewno palone podczas śnieŜnej zimy, zgniecione płatki kwiatów, jakiś olejek. Dotykały mnie przedmioty z drewna czy metalu, poruszające się jak Ŝywe. Otworzyłem w końcu oczy i zobaczyłem, Ŝe jakiś męŜczyzna trzyma mnie za ramiona, a tymi twardymi jak kamień czy metal przedmiotami są jego białe palce, on zaś wpatruje się we mnie z uwagą Ŝywymi, jasnoniebieskimi oczyma. - Amadeo - powiedział. Ubranie miał z czerwonego aksamitu, był imponująco wysoki. Włosy rozczesane pośrodku głowy opadały na plecy bujnymi lokami. Gładkiego czoła nie znaczyła ani jedna zmarszczka, a proste, złociste brwi były dostatecznie ciemne, aby nadawać obliczu stanowczy wyraz. Gdy się uśmiechał, jego wargi lekko ciemniały, co jeszcze bardziej uwydatniało ich regularny kształt. Znałem go. Rozmawiałem z nim. śadna inna twarz nie mogła mieć w sobie tyle czaru.

Uśmiechał się do mnie tak Ŝyczliwie. Policzki miał gładko wygolone, nos wąski i delikatny, aczkolwiek na tyle wyraźny, aby pozostawać w harmonii z całą resztą twarzy. - Nie jestem Jezusem, drogie dziecko - powiedział. - Ale przynoszę ci wybawienie, Amadeo. Pójdź w me ramiona. - Umieram, Mistrzu - rzekłem. W jakim języku? Tego sam dziś nie wiem, on jednak mnie zrozumiał. - Nie, dziecko, nie umierasz. Przechodzisz teraz pod moją opiekę, a jeśli gwiazdy nam sprzyjają, jeśli są dla nas łaskawe, nigdy juŜ nie umrzesz. - Ale ty jesteś Chrystusem! Znam cię! Pokręcił głową, spuścił oczy i uśmiechnął się, a ja między wargami dojrzałem białe, ludzkie zęby. Wsunął pode mnie ręce, uniósł w powietrze i ucałował w szyję; sparaliŜowały mnie dreszcze. - Spij, a ja poniosę cię do domu - usłyszałem szept. Gdy się zbudziłem, byliśmy w ogromnej łazience. Nigdzie w Wenecji nie było łazienki równie wielkiej. Dzisiaj mogę ci to powiedzieć z przekonaniem, cóŜ jednak wtedy mogłem wiedzieć o tej budowli poza tym, Ŝe jest pałacem? Tego byłem pewien, widywałem juŜ bowiem pałace. Wstałem i wyplątałem się z materiału, w który mnie owinął - był to, zdaje się, jego czerwony płaszcz. Po prawej zobaczyłem wielkie, zasłonięte łoŜe, dalej zaś owalny basen. Z podtrzymywanej przez aniołów muszli lała się woda, z lekko falującej powierzchni unosiła się para, a w jej kłębach stał mój Mistrz. Biała pierś była gładka, sutki róŜowe, a zaczesane na plecy jasne włosy zdały się gęstsze nawet i piękniejsze niŜ przedtem. Skinął na mnie. Bałem się wody. Przyklęknąłem na skraju basenu i zanurzyłem dłoń. Ruchem błyskawicznym i wdzięcznym wciągnął mnie do wody, która sięgnęła mi do łokci, a potem zamoczył głowę. Znowu spojrzałem na niego, a potem na jasnoniebieski sufit, na którym widniały zdumiewająco Ŝywe anioły z wielkimi białymi skrzydłami. Nigdy dotąd nie widziałem aniołów tak świetlistych i o tak pięknych włosach, aniołów, które tak dumnie prezentowałyby ludzkie piękno swych muskularnych ciał, spowitych w lotne szaty. Było coś niepokojąco buntowniczego w tych mocarnych postaciach, dumnie zagarniających dla siebie niebo, pod którym rozpływały się w złocistym świetle obłoczki pary. Wpatrzyłem się w twarz Mistrza tuŜ przy mojej twarzy. Pocałuj mnie, tak, ten dreszcz, pocałuj... On jednak naleŜał do tego samego rodu co owe odmalowane niebiańskie istoty, był jednym z boskich rycerzy, którzy zatrzymali się w jakimś pogańskim miejscu, pełnym wina,

owoców i cielesności. Miejscu nieodpowiednim dla mnie.Odchylił głowę i roześmiał się dźwięcznie. Nabrał wody w dłonie i polał mi na pierś. Gdy się śmiał, jego język zalśnił złowrogo w ustach, a zęby zdały się wilczymi kłami. WraŜenie to jednak natychmiast zniknęło i tylko usta przywarły do mej szyi, ramion, sutków, których nie zdąŜyłem w porę zakryć. Jęknąłem. LeŜałem w wodzie obok niego, a jego wargi z mej piersi przesunęły się na brzuch. Ssał łagodnie skórę, jakby chciał z niej usunąć wszelką sól i ciepło; dotyk jego czoła przyprawiał mnie o dreszcz. Otoczyłem go ramieniem, a kiedy dotarł do samego grzechu, nie opierałem się, zupełnie jakby strzała wyleciała z kuszy, dałem jej mknąć, a z mojej piersi wydarł się krzyk. Pozwolił mi leŜeć spokojnie na wodzie. Obmywał mnie delikatnie miękką materią, przepuszczał włosy między palcami. A kiedy zobaczył, Ŝe dość juŜ wypocząłem, znowu zaczęliśmy się całować. Przed świtem zbudziłem się na jego poduszce. Usiadłem i zobaczyłem, jak narzuca swój wielki płaszcz i nakłada kapelusz. Pokój pełen był chłopców, nie byli to jednak posępni wykastrowani nauczyciele z burdelu. Uroczy, nakarmieni, uśmiechnięci, radośnie zebrali się wokół łoŜa. Mieli na sobie barwne, gładko odprasowane kaftany, a ciasno zapięte paski nadawały im dziewczęcy czar. Włosy opadały im na ramiona gęstymi, pięknymi puklami. Mistrz spojrzał na mnie i w języku, który świetnie znałem, oświadczył, iŜ jestem jego jedynym dzieckiem i znowu mnie odwiedzi wieczorem, a wtedy otworzy się przede mną nowy świat. - Nowy świat! - krzyknąłem. - Nie, Mistrzu, nie porzucaj mnie. Nie chcę świata, chcę tylko ciebie. - Amadeo - powiedział czule, nachylając się nad łóŜkiem. Włosy miał juŜ suche i starannie zaczesane, dłonie pokrywał puder. - Jesteś mój na zawsze. Niechaj cię chłopcy nakarmią i odzieją. NaleŜysz juŜ teraz do mnie, Mariusa de Romanusa. Popatrzył na nich i wydał polecenia, a z ich uszczęśliwionych twarzy mógłbyś wnosić, Ŝe obdarował ich właśnie słodyczami i złotem. - Amadeo, Amadeo - powtarzali śpiewnie i otoczyli mnie, abym nie podąŜył za nim. Szybko i bez trudu mówili do mnie po grecku, a chociaŜ mnie przychodziło to z trudem, to jednak ich rozumiałem. Chodź z nami, jesteś jednym z nas, mamy być dla ciebie mili, bardzo mili. Ubrali mnie w jakieś uŜywane rzeczy, spierając się, czy koszula będzie odpowiednia, te rajstopy,

chyba nie, ach, to tylko na teraz, niech będą. Tu masz pantofle, a tu kaftan, za ciasny dla Riccarda. Ten strój wydał mi się iście królewski. - Wszyscy cię kochamy - oznajmił Albinus, drugi co do waŜności po czarnowłosym Riccardzie i tak od niego róŜny, włosy blond i jasnozielone oczy. Innych jakoś nie potrafiłem zapamiętać, ale ci dwaj przyciągali uwagę. - Tak, kochamy cię - potwierdził Riccardo, odgarniając na szyję włosy i mrugając do mnie. Jego skóra była gładka i w porównaniu z innymi chłopcami - ciemna. Oczy miał czarne, pałające. Chwycił mnie za rękę, a ja zauwaŜyłem, jak długie i wąskie ma palce. Wszyscy tutaj mieli piękne, smukłe palce. Podobnie jak ja, a pod tym względem wyróŜniałem się pośród swoich rodaków. O tym jednak nie potrafiłem teraz myśleć. Zaświtała mi w głowie myśl, Ŝe ja, ten wybladły, ten, który spowodował wszystkie kłopoty, ten ze smukłymi palcami, przeniosłem się duchem do mej ukochanej ojczyzny. Trudno mi było jednak uwierzyć w coś równie fantastycznego. W bezdźwięcznych błyskach zobaczyłem przysadzistych jeźdźców, którzy mnie porwali, cuchnącą komorę na statku, który mnie przywiózł do Konstantynopola, posępnych ludzi, którzy mnie więzili, zanim się tutaj znalazłem. Na Boga, czemuŜ ktokolwiek miałby mnie kochać? Za co? Mariusie de Romanusie, dlaczego mnie pokochałeś? Mistrz z uśmiechem pomachał do mnie od drzwi. Na głowie miał purpurowy kaptur, widać było tylko jego regularne kości policzkowe i wydatne usta. Moje oczy wypełniły się łzami. Gdy drzwi się zamykały, biała mgła owionęła Mistrza. Noc zbliŜała się ku końcowi, ale świece nadal płonęły. Przeszliśmy do duŜego pomieszczenia, w którym zobaczyłem wiele obrazów, misek z farbami i pędzli usłuŜnie sterczących ze słojów. Na sztalugach czekały rozpięte płótna. Chłopcy nie sporządzali farb w tradycyjny sposób, z dodatkiem Ŝółtka. Nie, mieszali barwniki z bursztynowymi olejkami. W małych pojemniczkach czekały juŜ na mnie gotowe farby. Wziąłem podany mi pędzel. Spojrzałem na białe płótno, na którym miałem malować. - Nie z ręki człowieka - powiedziałem. CóŜ jednak miało to znaczyć? Uniosłem pędzel i zacząłem malować jego, jasnowłosego męŜczyznę, który wybawił mnie z ciemności i udręki. Zanurzałem włosie w słoiczki z kremową, róŜową i białą farbą, lecz kiedy szerokimi ruchami starałem się ciągnąć smugi po niechętnym płótnie, nie tworzył się na nim Ŝaden kształt, Ŝaden rysunek! - Nie z ludzkiej ręki - szepnąłem, cisnąłem pędzel i ukryłem twarz w dłoniach.

Znalazłem odpowiednie greckie słowa; kiedy je wypowiedziałem, kilku chłopców pokiwało głowami, ale najwyraźniej nie pochwyciło znaczenia. Jak im wyjaśnić sens tej katastrofy? Spojrzałem na swoje place. Co się stało... Wszystkie wspomnienia wypalone, nagle stałem się chłopcem o imieniu Amadeo. - Nie potrafię. - Spojrzałem na płótno i barwne plamy. - Gdyby to było drewno, potrafiłbym. Patrzyli na mnie, nie rozumiejąc. Co takiego bym potrafił? Nie był Jezusem mój Mistrz jasnowłosy z lodowato niebieskimi oczyma. Był jednak moim Panem. A ja nie potrafiłem zrobić tego, co powinienem. Aby mnie uspokoić i rozerwać, chłopcy chwycili za pędzle; zaskoczyło mnie to, jak spod ich rąk strumieniem wypływały obrazy. Chłopięca twarz, policzki, wargi, oczy, rudawozłote włosy. Mój BoŜe... to nie płótno, lecz lustro. Amadeo! Riccardo nieco poprawił wyraz twarzy, pogłębił odrobinę cień pod oczyma, musnął język - i oto ja, jakbym za chwilę miał przemówić. CóŜ to za magia sprawiała, Ŝe znikąd wynurzał się chłopiec, zupełnie naturalny, z lekko zmarszczonymi brwiami i rozczochranymi włosami? Umiejętność zarazem bluźniercza i piękna, która przywoływała na płótno istotę z krwi i kości. Pisząc litery, Riccardo wymawiał je po grecku, a potem cisnął pędzel z okrzykiem: - Zupełnie inny obraz Mistrz nosi w swojej głowie. Zaczęli oprowadzać mnie po budynku, który zwali palazzo. Wszędzie mnóstwo było tych malunków: na ścianach, suńcie, w ramach i na sztalugach. Zrujnowane budowle, pęknięte kolumny, zaniedbane winnice, odległe góry, spieszący dokądś ludzie z rumieńcami na twarzach, włosami i ubraniami szarpanymi przez wiatr. Wszystko to było jak wielka taca z owocami i mięsem, którą postawili przede mną. Błogi nieporządek, obfitość dla niej samej, róŜnorakość barw i kształtów. Niczym wino nazbyt słodkie i lekkie. Wszystko to było jakoś podobne do miasta, które zobaczyłem, gdy na ościeŜ otworzyli okna. Małe czarne łódki - gondole, jak mi powiedzieli - w jaskrawym słońcu sunące po zielonkawej wodzie, na brzegach kanałów ludzie w strojnych szkarłatnych i złotych płaszczach. TakŜe my sporą grupką wsiedliśmy do naszych gondoli i wnet w ciszy sunęliśmy wzdłuŜ fasad wielkich domostw, z których kaŜde było wspaniałe niczym katedra, z

ostrołukami, wysokimi oknami i białym kamieniem lśniącym na ścianach. RównieŜ starsze budynki, nie tak wyborne, były ogromne i urzekały barwami: czerwień tak intensywna, jakby spłynęła ze skruszonych płatków róŜ, zieleń tak głęboka, jakby ją zaczerpnięto z falującej w dole wody. Dotarliśmy do piazza San Marco, z dwóch stron otoczonego cudownie regularnymi arkadami. Gdy spoglądałem na setki ludzi kłębiących się przed bazyliką ze złotymi kopułami, zdało mi się, Ŝe to niebiańskie miejsce zgromadzeń. Złote kopuły. Złote kopuły. Słyszałem jakąś starą opowieść o złotych kopułach, a takŜe widziałem je na jakimś sczerniałym obrazie, czyŜ nie? Kopuły święte i porzucone, kopuły w płomieniach, kościół zhańbiony i ja zhańbiony. Wszystko w ruinie, zgładzone przez nagły wybuch, który rozsadził wszelkie Ŝycie wokół mnie. JakŜeŜ się wszystko odrodziło z zimowych popiołów? Jak mogłem umrzeć pośród śniegu i zgliszcz i odrodzić się pod tym łaskawym słońcem? Jego błogie ciepło darzyło pieszczotą Ŝebraków i kupców; promieniami obdarzało moŜnych kroczących dumnie, z paziami niosącymi za nimi aksamitne treny, na księgarzy rozkładających swe księgi pod baldachimami i na mistreli, którzy grali na lutniach, w nadziei, iŜ nie ominie ich drobna zapłata. W sklepach i na straganach tłoczyły się towary z całego diabelskiego świata: szkła najróŜniejsze, a pośród nich niezwykłe puchary o rozmaitych barwach, a takŜe figurki przedstawiające zwierzęta, ludzi i baśniowe stwory. Były migotliwe i wielobarwne paciorki do róŜańców i naszyjników, były koronki w wielkim wyborze, a na nich takŜe okoliczne kościoły i maleńkie domki. Były pióra z ptaków, których nigdy na oczy nie widziałem, były teŜ i same egzotyczne ptaki, czasami osowiałe, czasami dziobami i pazurami atakujące pręty klatek. Były niebywale wzorzyste i barwne dywany, aŜ nazbyt przywodzące na myśl Turcję i jej stolicę, skąd przybywałem. KtóŜ się im oprze? Prawo nie pozwalało muzułmanom przedstawiać ludzi, na kobiercach roiło się więc od niezwykle misternych kwiatów, arabesek i wzorzystych labiryntów. Była oliwa do lamp, były świece wąskie i grube, kadzidła, wielka rozmaitość klejnotów, a takŜe prawdziwych majstersztyków ze złota i srebra, starych i nowych. Niektóre sklepy sprzedawały tylko korzenie, inne - jedynie medykamenty i mikstury. Byli sprzedawcy brązowych figur, lwich łbów, lamp i oręŜa. Były całe stosy wschodniego jedwabiu, wełny barwionej na najróŜniejsze sposoby, tkanin malowanych i haftowanych, a takŜe wstąŜek, róŜnej długości, szerokości i faktury. A między tymi bogactwami przechadzali się bogato odziani męŜczyźni i kobiety, którzy zatrzymywali się od czasu do czasu, aby skosztować mięsiwa ze straganu, upić czystego czerwonego wina czy uraczyć się słodkim plackiem.

Zobaczyłem wielu księgarzy, oferujących świeŜo wydrukowane ksiąŜki, a moi towarzysze z zapałem opowiadali o cudownym wynalazku, dzięki któremu moŜna było powszechnie nabywać dzieła nie tylko pełne liter i słów, ale takŜe rycin. W samej Wenecji było juŜ wiele drukarni, pracujących zawzięcie i wypuszczających w świat księgi po grecku, łacinie i w miejscowym łagodnym języku, którym chłopcy porozumiewali się między sobą. Zostawili mnie, abym obejrzał sobie te przedziwne maszyny, z których rodziły się ksiąŜki, sami jednak pospieszyli do swoich zadań: mieli zakupić prace dawnych niemieckich mistrzów wydrukowane z uŜyciem nowej techniki i sztychy Memlinga, van Eycka i Hieronymusa Boscha. Nasz Mistrz zawsze był nimi zainteresowany. Takie prace dawały Południu posmakować Północy. Mistrz w ogóle był zachwycony cudem druku. Dzięki z górą setce drukarni w naszym mieście mógł cisnąć w kąt stare, niedokładne kopie Liwiusza i Wergilego, a zastąpić je nowymi, wiernymi i trwalszymi. IleŜ tu było nowych wiadomości!!! Jak się okazało, nie mniej waŜna od literatury i rysunków była kwestia mojego ubrania. Krawcy mieli odłoŜyć na bok wszystkie prace, aby zgodnie z małymi kredowymi szkicami Mistrza sporządzić dla mnie szaty. Ręcznie spisane listy kredytowe naleŜało zanieść do banku, po czym, jak wszyscy, miałem dostać pieniądze. Pieniądze! Nigdy czegoś takiego nie miałem. Były piękne: złote i srebrne floreny, niemieckie guldeny, czeskie grosze, maleńkie monety bite przez władców Wenecji zwanych doŜami, stare monety z Konstantynopola. Dostałem sakiewkę pełną brzęczących pieniędzy i jak inni przytroczyłem ją do pasa. Jeden z towarzyszy kupił mi cudo, przed którym zastygłem w zachwycie. Był to mały, tykający przedmiot. Nie mogłem pojąć, co to takiego, piękne cacuszko wysadzane drobniutkimi klejnotami - ale skąd ten dźwięk? Na nic się zdały ręce wskazujące w niebo, wpatrzony w szkło, zdobienia, ruchome listewki, zrozumiałem: to maleńki zegar! Zacisnąłem swój skarb w dłoni i poczułem, Ŝe kręci mi się w głowie. Dotychczas znałem jedynie wielkie zegary na dzwonnicach. - Trzymam w ręku czas - szepnąłem do mych znajomych po grecku. - Amadeo - rzekł Riccardo - będziesz teraz liczył dla mnie godziny. Chciałem powiedzieć, Ŝe to zdumiewające odkrycie jest czymś bardzo waŜnym dla mnie. Jest w nim jakieś przesłanie od świata zbyt pospiesznie i złowrogo zapomnianego. Czas przestał być czasem i nigdy juŜ nim nie będzie. Dzień nie był juŜ dniem ani noc nocą. Nie potrafiłem jednak tego wysłowić: w grece, w Ŝadnym innym języku, nie potrafiłem nawet w

swych splątanych myślach. Otarłem pot z czoła, mruŜąc oczy przed jaskrawym słońcem Italii. Mój wzrok przyciągnęły ptaki, które stadami przesuwały się po niebie; ich niewidoczne z tej odległości skrzydła biły zgodnym rytmem. Chyba wyszeptałem półgłosem: „Jesteśmy w świecie”. - Jesteśmy w środku największego miasta świata! - krzyknął Riccardo, wciągając mnie w tłum. - Zobaczmy jak najwięcej, zanim ugrzęźniemy u krawców. Zatrzymaliśmy się na chwilę w sklepie z czekoladą, ciastkami i przeróŜnymi, nie znanymi mi jaskrawoczerwonymi i Ŝółtymi łakociami. Jeden z chłopców pokazał mi okropną ksiąŜkę z rysunkami, na których męŜczyźni i kobiety splatali się w lubieŜnych uściskach. Były to opowieści Boccaccia. Riccardo powiedział, Ŝe przeczyta mi je, gdyŜ to w istocie bardzo dobry sposób, abym nauczył się włoskiego. Obiecał teŜ, iŜ zapozna mnie z Dantem. Boccaccio i Dante są z Florencji, zauwaŜył ktoś z boku, mimo to wcale nie są najgorsi. Dowiedziałem się, Ŝe Mistrz przepada za ksiąŜkami; śmiało moŜna było na nie wydawać pieniądze, nigdy nie był syty czytania. Miałem się jeszcze przekonać, Ŝe nauczyciele będą mnie wręcz doprowadzać do szału i desperacji. Wszyscy musieliśmy się oddawać studia humanitatis, na które składały się historia, gramatyka, retoryka, filozofia, starodawni autorzy... Mnóstwo zagadkowych słów, które stopniowo dopiero nabierały sensu, gdy powtarzano je i demonstrowano ich znaczenie. Inną lekcją, którą miałem dopiero pobrać, było to, iŜ nigdy nie wyglądaliśmy dla Mistrza dostatecznie dobrze. Na mojej szyi nieustannie pojawiały się coraz to nowe złote i srebrne naszyjniki, medaliony i inne ozdoby. Podobnie było z pierścieniami i sygnetami. IleŜ to razy przychodziło nam targować się ze złotnikami, by na koniec wracać do palazzo z autentycznym szmaragdem z Nowego Świata czy dwoma pierścieniami z rubinami, na których obrączce wyryto niezrozumiałe dla mnie napisy. Nigdy nie mogłem się napatrzyć swym palcom zdobnym klejnotami. Jeszcze teraz, pięćset lat później, nawet tej nocy, mam słabość do pierścieni. I tylko podczas długich lat w ParyŜu, gdy byłem jednym z szatańskich dzieci nocy, tylko podczas tamtego snu oddałem swe pierścienie. JuŜ niedługo dojdziemy i do tych wydarzeń. Na razie Wenecja, ja jestem jednym z dzieci Mariusa, wraz z innymi Ŝyjący w cudownym nastroju, który trwać będzie jeszcze przez lata.

Poszliśmy do krawców. Gdy zdejmowali ze mnie miarę, upinali na mnie róŜne materiały, zakładali i przycinali, moi towarzysze opowiadali, jak to najbogatsi Wenecjanie zamęczali Mistrza prośbami o najmniejsze chociaŜby dzieło jego kunsztu. On zaś, zarzekając się, iŜ marny z niego artysta, nie sprzedawał niczego, co najwyŜej od czasu do czasu portret męŜczyzny lub kobiety, którzy wpadli mu w oko, a których przemieniał w mityczne postacie, bogów, boginki, aniołów, świętych. W tych opowieściach aŜ się roiło od imion, rzadko mi znanych, najczęściej jednak tajemniczych. Pamięć doradzała ostroŜność. CzyŜ nic nie róŜniło świętych od boŜków? CzyŜ zlanie ich w jednej opowieści nie sugerowało, Ŝe chodzi tu o jakieś zmyślenia i kłamstwa? Nie mogłem się w tym wszystkim połapać, a dookoła tak wiele się działo, tak wiele. Niepodobna przecieŜ, aby za tymi wdzięcznymi twarzyczkami kryły się oszustwo i niegodziwość. W to nie mogłem uwierzyć. A chociaŜ wszelka błogość wydawała mi się podejrzana, to jakŜe słodko było jej ulegać, a ulegałem z coraz większą łatwością. Ten dzień inicjacji był jednym z setki, co mówię, tysiąca tych, które miały nadejść, i dzisiaj trudno mi juŜ ustalić, kiedy zaczęło do mnie niejasno docierać, co właściwie mówią moi towarzysze. Moment ten jednak nadszedł, i to całkiem szybko; powiedziałbym, Ŝe nie nazbyt długo trwałem w naiwności. Na razie ta pierwsza wyprawa była iście magiczna. Od wody ciągnął powiew orzeźwiający i chłodny, niebo nad nami było kobaltowe, usiane chmurami, które z taką precyzją oddano na sklepieniu pałacu Mistrza. Naszła mnie myśl, Ŝe nie ma kłamstwa w jego obrazach. Za specjalnym zezwoleniem weszliśmy do naleŜącej do doŜy kaplicy Świętego Marka; jej bogactwo poraziło mnie: ściany jakby powleczono płynnym złotem. Ale poraŜająca była teŜ świadomość, iŜ oto ja sam spowity jestem w strojności i złoto i stoję pośród mocnych, surowych posągów świętych, których znam. Znałem ich wszystkich, stojących w niszach, w długich szatach, z rękami złoŜonymi do modlitwy, z aureolami nad głową. Wiedziałem, jak mnie oceniają brodaci patriarchowie, spoglądając na mnie nieruchomymi oczyma, stanąłem więc jak sparaliŜowany, a potem osunąłem się na posadzkę. Musieli mnie wyprowadzić. Z kaŜdym krokiem rósł zgiełk na placu, a ja czułem, Ŝe zmierzamy ku jakiemuś strasznemu finałowi; chciałem im jakoś przekazać, Ŝe to nie ich wina, Ŝe to nieuchronne, a jednak nie potrafiłem. Byli zaskoczeni. Ogłuszony, spływający potem na całym ciele, siedziałem bezwładnie u stóp kolumny i słuchałem tępo ich wyjaśnień, Ŝe to przecieŜ tylko jeden ze skarbów miasta,

cóŜ zatem tak silne na mnie zrobiło wraŜenie. Tak, to prawda, kaplica jest stara i bizantyńska z ducha, ale wiele jest takich w Wenecji. „Od wieków handlowaliśmy z Bizancjum; jesteśmy prawdziwym morskim imperium”. Powoli wracałem do siebie, gdy moi przyjaciele o łagodnych głosach i delikatnych rękach podawali mi chłodne wino dla orzeźwienia, podsuwali owoce, najwyraźniej wolni od jakiejkolwiek grozy. Spojrzałem w lewo, gdzie był port i nabrzeŜa. Na widok statków poderwałem się na nogi i rzuciłem biegiem. Wielkie galeony o pękatych burtach, wzdętych Ŝaglach i śmigłych wiosłach, które wynosiły je na pełne morze, zdały mi się prawdziwym cudem. W porcie wrzało. Barki, niemal się o siebie ocierając, wpływały i wypływały, a całe ich mrowie stało na kotwicy i ze swych wnętrzności wypluwało na nabrzeŜa nieprzebrane bogactwo najróŜniejszych dóbr. Kiedy wraz z przyjaciółmi ruszyłem do Arsenału, kojący okazał się widok normalnych ludzi, dopiero budujących owe morskie dziwy. Arsenał miał się stać jednym z moich ulubionych miejsc, gdzie wystawałem, oczu nie mogąc oderwać od pracy cieśli, składających łodzie tak ogromne, iŜ zdało mi się nieuniknione, Ŝe bez podpory zaraz pójdą na dno. W pojedynczych błyskach pojawiały się obrazy zamarzających rzek, płaskodennych barek, gruboskórnych męŜczyzn cuchnących zwierzęcym sadłem i niewyprawioną skórą. Owe fragmenty świata, z którego przybyłem, miały się zjawiać coraz rzadziej i coraz bledsze. Gdyby to nie była Wenecja, kto wie, czyby się wszystko nie ułoŜyło inaczej. Przez wszystkie lata tam spędzone nigdy nie znuŜył mnie widok Arsenału i pracy szkutników. Zawsze miałem tam wstęp, starczyło kilka miłych słów, czasami wspartych monetą lub dwiema. Zafascynowany wpatrywałem się, jak gołe Ŝebra pokrywają się belkami i jak coraz mniej samotne sterczą w niebo maszty. Tego jednak dnia tylko przemknęliśmy przez ów jarmark cudów. Było ich aŜ nadto. Tak, to była Wenecja, miasto, które przynajmniej na chwilę zatarło w mej pamięci splątane wspomnienia wcześniejszego Ŝycia, jakichś prawd, którym na razie nie musiałem stawiać czoła. Gdyby nie była to Wenecja, nie byłoby tu mego Mistrza. Nie minął miesiąc, gdy Mistrz tonem gawędziarza opowiedział mi o czarze innych miast Italii, o tym, jak cudownie jest oglądać we Florencji przy pracy Michała Anioła, wspaniałego rzeźbiarza, jak wiele zyskać moŜna z rozmów z rzymskimi nauczycielami, zakończył jednak słowami:

- Tylko w Wenecji są tysiącletnie dzieła sztuki - lekkimi ruchami pędzla wykańczając obraz. - Ona sama jest dziełem sztuki, metropolią niewiarygodnie wspaniałych świątyń, ciasno wzniesionych obok siebie niczym komórki plastra miodu, a i mieszkańcy sami w swej skrzętnej i płodnej pracowitości są pszczołom podobni. Ale to tylko pałace są godne spojrzenia i uwagi. Podobnie jak innych szybko wprowadził mnie w szczegóły dziejów Wenecji, kładąc nacisk na jej ustrój republiki, która - despotyczna wprawdzie w swych decyzjach i zaciekle niechętna wobec obcych - była jednak miastem ludzi „równych”. Florencja, Mediolan, Rzym - wszędzie tam rządziły małe elity: moŜne rodziny czy grupki wspólników, podczas gdy Wenecja, mimo wszystkich swych grzechów, miała senatorów, miała bogatych kupców i miała Radę Dziesięciu. To tego pierwszego dnia zrodziła się we mnie nieprzemijająca miłość do Wenecji. Zdało mi się, Ŝe to miejsce wolne od grozy i okrucieństw, przyjazne takŜe dla swych dobrze ubranych i sprytnych Ŝebraków, miejsce szczęśliwej fortuny, Ŝarliwych pasji oraz bogactwa. Bo czyŜ ja sam nie zostałem jak moi nowi przyjaciele przemieniony przez mistrzów krawiectwa w księcia? CzyŜ Riccardo nie nosił miecza? Najpewniej wszyscy oni byli szlachcicami. - Zapomnij o tym, co cię dotychczas spotkało - powiedział Riccardo. - Nasz Mistrz jest naszym Panem, a my to jego ksiąŜęta, jego dworzanie. Odtąd jesteś bogaty, a bogactwo ochroni cię przed krzywdą. - Nie jesteśmy tylko zwykłymi giermkami - ciągnął Albinus. - Udamy się na studia do Padwy, zobaczysz. Obok sztuk wyzwolonych uczymy się teŜ tańca i dobrych obyczajów. Zobaczysz chłopców, wracających, aby odwiedzić Mistrza, i sam przyznasz, Ŝe to prawdziwie wytworni ludzie. Giuliano świetnie sobie radzi jako prawnik, podczas gdy Simone jest wziętym lekarzem na Torcello, wyspie niedaleko stąd. Wszyscy, którzy stąd odjeŜdŜają, mają za co Ŝyć, tyle Ŝe Mistrz, jak to Wenecjanie, gardzi nieróbstwem. Jesteśmy wszyscy majętni, jak ci wielmoŜe, którzy tylko rozjeŜdŜają się po świecie i smakują go tak, jakby to był wielki kołacz lub talerz smakołyków. Na koniec tego pierwszego dnia przygód, spowitego w słoneczne światło, kiedy poznałem szkołę mego Mistrza i przecudne miasto, zostałem starannie podstrzyŜony, uczesany i odziany w barwy, które odtąd Mistrz zawsze miał dla mnie rezerwować: jasny błękit rajtuzów, granat krótkiego aksamitnego kaftana i przetykany złotem lazur tuniki, do tego burgund na wypustkach i lamówkach.

Wieczorem wraz z innymi tańczyłem na marmurowej posadzce do dźwięku lutni i przygrywającego jej wirginału, pierwszego klawiszowego instrumentu, jaki widziałem. Kiedy ostatnie blaski zachodu zgasły w kanale widocznym za strzelistymi oknami, błądziłem po pałacu; towarzyszyło mi moje odbicie w niezliczonych zwierciadłach sięgających od posadzki do sufitu w niezliczonych, zdało się, pięknych salonach i alkowach.Powtarzałem za Riccardem nowe słowa. Wenecję zwano Serenissima. Sunące kanałami czarne łodzie to gondole. Wiatr, który miał nadejść niebawem, przywodząc nas na skraj szaleństwa, to sirocco. Wspaniałym miastem władał doŜa, wieczorem czytać będziemy z nauczycielem Cycerona, instrument, po którym Riccardo zręcznie przebierał palcami, nazywał się lutnią, a wielkie łoŜe Mistrza otoczone było baldachimem, który co dwa tygodnie obrębiano nowymi złotymi frędzlami. Trwałem w ekstazie. Do pasa przytroczyłem nie miecz, lecz sztylet. Tyle ufności. Oczywiście, Ŝe byłem pośród reszty niczym zabłąkane cielę, nie tylko w świecie, ale i w sobie nie mogące się rozeznać, nigdy dotąd jednak nikt mi nie zawierzył tak śmiercionośnej broni. I znowu pamięć płatała figle. Wiedziałem, jak cisnąć drewnianą dzidą, jak... Podszept ten był jak smuŜka dymu, która się zaraz rozpłynęła, ponadto całe to przytłaczające mnie otoczenie nieodpowiednie było do broni, walki, przemocy. Nie, bitwa, zmaganie się, uśmiercanie - to wszystko było mi wzbronione. Tak, nigdy juŜ, nigdy, nigdy. Śmierć pochłonęła mnie bez reszty, a potem wypluła tutaj. W pałacu Mistrza, pośród obrazów, które zachwycająco utrwaliły sceny batalistyczne, map zwieszających się z sufitów i okien wypełnionych zdobionym szkłem, wydobyłem z pochwy sztylet, przyjrzałem się jego szmaragdom i rubinom, a potem jednym cięciem przepołowiłem jabłko. Chłopcy zaśmiali się, była w tym jednak przyjaźń, nie złośliwość. Wkrótce nadejdzie sam Mistrz. I popatrz tylko: od komnaty do komnaty przemykają najmłodsi spośród nas, którzy nie wzięli udziału w wyprawie na miasto, a teraz sprawnie i szybko rozpalali pochodnie, kandelabry i pojedyncze świece, a ja w niemym zachwycie wpatrywałem się w tę rozlewającą się po salach powódź światła mnoŜącego się w lustrach. Pojawił się blady, nieefektowny męŜczyzna, trzymając w rękach podniszczoną ksiąŜkę. Miał czarne, wątłe włosy i prosty czarny kaftan. W jego oczach migotały radosne błyski, ale wąskie usta był zaciśnięte jak w gniewie. Wszyscy chłopcy jęknęli. Zamknięto okna przed chłodniejszym powietrzem wieczoru.

MęŜczyźni w gondolach sunących po kanale śpiewali, dźwięki wznosiły się, odbijały od ścian, wibrowały w szybach i opadały ku wodzie. Zjadłem jabłko do ostatniego kawałeczka. Przez cały ten dzień wchłonąłem więcej owoców, mięsa, chleba i słodkich łakoci, niŜ jest w stanie pomieścić w sobie normalny człowiek. Tyle Ŝe ja nie byłem normalnym człowiekiem: byłem wygłodniałym chłopcem. Nauczyciel pstryknął palcami, następnie wyjął zza pasa giętką witkę i uderzył nią kilka razy o łydkę. - Uwaga! - powiedział i w tej samej chwili zjawił się Mistrz. Wszyscy chłopcy, bez względu na wiek, rzucili się do niego, otoczyli ciasnym kołem, chwytali za ręce, a on słuchał ich okrzyków, potem zaś kazał się zaprowadzić do namalowanych dzisiaj obrazów. Nauczyciel trzymał się na uboczu, wcześniej powitawszy Mistrza lekkim ukłonem. Poszli więc wszyscy do galerii, a Mistrz pozwalał, by coraz to nowi podopieczni chwytali go za dłonie, trzymali się rękawów i ocierali o poły płaszcza. Poszedłem i ja, szczególnie Ŝe dojrzawszy mnie, kiwnął głową, mówiąc: „Chodź z nami, Amadeo”, myślałem jednak o jednej tylko rzeczy i tylko jednego pragnąłem. Moje marzenie szybko się spełniło. Wszyscy zostali odprawieni do czytania Cycerona, z wyjątkiem mnie. Mistrz chwycił mnie za przegub, przytrzymał, a następnie poprowadził do swej prywatnej komnaty. Zamknął za sobą malowane drzwi na zasuwę; w środku unosiły się tajemnicze zapachy z kadzideł i lamp. Na łóŜku piętrzyły się poduchy i poduszki o najrozmaitszych barwach i wzorach. Zaciągnął szkarłatne zasłony. Czerwień jest jego barwą, rzekł mi, tak jak niebieski będzie moją. Uwodził mnie w uniwersalnym języku, sycąc mnie obrazami. - Twoje brązowe oczy stają się bursztynowe, gdy padnie na nie blask ognia - szeptał. Są jak ciemne, lśniące zwierciadła, w których dostrzegam siebie, nawet gdy zazdrośnie strzegą swego sekretu. Są jak ciemne wierzeje bogactwa twej duszy. A ja zatracałem się w błękicie jego oczu i w lśnieniu jego koralowych ust. UłoŜył się obok mnie, całował, między koniuszkami palców delikatnie przepuszczał kosmyki moich włosów, wzbudzając w moim ciele dreszcze - jeden rozchodził się od głowy, a drugi - między nogami. Jego kciuki, twarde i zimne, dotykały moich policzków, warg, brody, a pod ich dotykiem wszystko wibrowało. Obracając moją głowę to na lewy bok, to na prawy, delikatnie całował wnętrze uszu. Byłem za młody na takie pieszczoty.

Ciekawe, czy moje doznania były podobne do kobiecych. Wydawało mi się, iŜ trwają bez końca. Przyjemność graniczyła z bólem, nie mogłem wyzwolić się od jego rąk, ale teŜ nie chciałem tego, i tylko napływająca falami rozkosz była niemal nie do zniesienia. Potem uczył mnie nowych słów: posadzkę zrobiono z marmuru kararyjskiego, kotary z brokateli, na poduszkach wyszyto ryby, Ŝółwie i słonie, na tapiseriach przedstawiono lwy. Wsłuchiwałem się w skupieniu w jego słowa, a on, pośród innych rzeczy, tłumaczył mi takŜe, jak w muszlach małŜy formują się perły, którymi obsypany był mój kaftan. Chłopcy musieli nurkować głęboko w morze i zdobyte skorupy wynosić na powierzchnię w ustach. Szmaragdy wydobywano z ziemi, a ludzie potrafili o nie walczyć na śmierć i Ŝycie. A diamenty, ach... Spójrz tylko na nie. Zdjął pierścień i nałoŜył mi na palec, gładząc go przy tym delikatnie. W diamentach mieszka czyste światło Boga, mówił. Najczystsze. Boga? A kim jest Bóg? Cały zadygotałem, a wszystko wokół zaczęło falować i się zapadać. Mówiąc, patrzył na mnie; co jakiś czas zdarzało się, iŜ słyszałem go wyraźnie, chociaŜ wargi jego pozostawały nieruchome. Mój niepokój rósł. Bóg, nie pozwól mi myśleć o Bogu. Ty bądź moim Bogiem. - Daj mi swe usta, obejmij mnie - wyszeptałem, a słowa te tyleŜ go zaskoczyły, ile uradowały. Leciutko się uśmiechnął i znowu obdarzył miękkimi jak dotknięcie kwiatu pocałunkami. Jego ciepły oddech owionął moje podbrzusze. - Amadeo, Amadeo, Amadeo - powtarzał. - Mistrzu, co znaczy to imię? - spytałem. - Czemu mi je nadałeś? Zdało mi się, iŜ w tym pytaniu usłyszałem dawnego siebie, ale moŜe to nowo narodzony ksiąŜę, dumny ze swych nieoczekiwanych skarbów, mówił teraz zarazem pokornie i śmiało. - Ukochany przez Boga. Och, nie, nie mogłem tego słuchać. Czy nie było Ŝadnej ucieczki przed tym Bogiem? Wzbierała we mnie panika. Ujął moją dłoń i końce palców poprowadził do małego, otoczonego paciorkami skrzydlatego dzieciątka, wyszytego na rogu skłębionej, odrzuconej na bok kołdry. - Amadeo - rzekł. - Ukochany przez Boga miłości. Sięgnął po zegarek leŜący koło łoŜa na stosie ubrań. Uśmiechnął się. Niewiele takich widział. Piękne. Dostatecznie drogie, aby było godne królewskich właścicieli. - Powinieneś mieć wszystko, czego zapragniesz - powiedział miękko.

- Dlaczego? I znowu ten śmiech w odpowiedzi. - Dlatego, Ŝe masz takie ogniste loki - powiedział, całując moje włosy - oczy cudownie brązowe, skórę gładką i jasną, wargi tak podobne do płatków róŜy. Było juŜ późno w nocy, a on opowiadał mi o Afrodycie, Erosie, Psyche, którą ten ostatni tak ukochał, ale która nigdy nie mogła go ujrzeć za dnia. Prowadził mnie po chłodnych korytarzach, delikatnie wodząc palcami po ramieniu, i pokazywał marmurowe posąŜki bogów, boginek, kochanek i kochanków: Dafne zamieniającą się w drzewo wawrzynu, Apolla rozpaczliwie jej szukającego, Ledy bezsilnie wijącej się w mocarnym uścisku łabędzia. Prowadził moje dłonie po marmurowych kształtach, twarzach o rysach ostrych i gładkich powierzchniach, napiętych udach, zimnych jak lód, na pół rozchylonych wargach. A potem pociągnął moje palce ku swojej twarzy. I mając w pamięci ich doskonałość, poznałem, iŜ on, Ŝywy i oddychający, jest od nich wspanialszy; a do tego jeszcze Ŝar jego oddechu, do tego jeszcze szmer szeptanych przez niego słów. Nim minął tydzień” nie pamiętałem nawet słowa z mowy ojczystej. śadne przymiotniki nie opiszą tego, co czułem, gdy oniemiały patrzyłem na przemarsz członków Wielkiej Rady, wsłuchiwałem się w mszę odprawianą w bazylice Świętego Marka, chłonąłem wzrokiem statki wypływające na lśniące wody Adriatyku, spoglądałem na pędzle zanurzające się w słoiczkach z barwami, których imiona z wolna sobie przyswajałem karmin, turkus, Ŝółta ochra, palona umbra, sepia - a potem wyczarowujące na płótnie postacie i rzeczy. Jeśli chodzi o taniec i fechtunek, brałem górę nad innymi. Najlepszym partnerem okazał się Riccardo; zobaczyłem teŜ, Ŝe bardzo szybko zbliŜam się do niego w najróŜniejszych umiejętnościach, zajmując w ten sposób miejsce, które przed moim przybyciem naleŜało do Albinusa, ten jednak nie miał o to do mnie najmniejszego Ŝalu. Byliśmy wszyscy jak bracia. Zaprowadzili mnie do smukłej, pięknej kurtyzany, Bianki Solderini, czarującej niewiasty, jak z malowideł Botticellego, z długimi lokami i zielonymi oczyma o kształcie migdałów, mądrej i dowcipnej. Bardzo lubiłem wizyty w jej domu, gdzie kobiety i męŜczyźni całe godziny spędzali na czytaniu wierszy, rozmowie o nie kończących się zagranicznych wojnach, a takŜe najnowszych malarzach i zamówieniach, jakie dostawali. Bianka miała cienki, dziecinny głos, który bardzo pasował do jej dziewczęcej twarzy i drobnego nosa. Jej usta przywodziły na myśl pąk róŜy. Urocza. A zarazem niedostępna. Zimno traktowała kochanków nazbyt zaborczych; zaleŜało jej na tym, aby przez cały czas

dom pełen był ludzi. Wystarczył odpowiedni strój lub miecz u pasa, aby zostać dopuszczonym do towarzystwa. Odprawiani byli ci tylko, którzy chcieli mieć ją na własność. Często spotykało się u niej przybyszów z Francji czy Niemiec, skądkolwiek jednak pochodzili, wszystkich intrygował nasz Mistrz, tajemniczy Marius. My wszelako byliśmy uprzedzeni, iŜ mamy zbywać wszystkie natręctwa i uśmiechem kwitować pytania, czy nosi się z zamiarem oŜenku, czy to on jest autorem tego lub tamtego portretu, czy będzie skłonny przyjąć kogoś z wizytą tego a tego dnia. Czasami przysypiałem w salonie Bianki, zasłuchany w głosy dyskutujących szlachciców, zatopiony w kojącej muzyce. Rzadko pojawiał się u Bianki sam Mistrz, aby zabrać do domu mnie i Riccarda, ale zawsze była to mała sensacja. Nigdy nie przyjmował zaproszenia, by zasiąść w fotelu. W wyczekującej pozie stał w płaszczu, nie zdjąwszy nawet kaptura, i uśmiechem odpowiadał na wszystkie uprzejmości. Niekiedy ofiarowywał Biance nową miniaturę z jej portretem. Dziś jeszcze mam w oczach te miniatury zdobione klejnotami. - JakŜe z pamięci potrafisz, panie, uchwycić podobieństwo - mówiła, podchodząc, aby się przywitać. Próbowała go pocałować, ale ciągle widzę rezerwę, z jaką ją powstrzymywał, aby nie dotknęła jego piersi ani twarzy; zamiast tego sam ją całował w policzek, i tak pozostawała między nimi czułość, którą jej dotyk mógł zabić. Całymi godzinami czytałem pod kierunkiem naszego nauczyciela, Leonarda z Padwy, dzięki któremu poznawałem zasady kadencji łacińskiej, włoskiej i greckiej. Arystoteles podobał mi się nie mniej niŜ Platon, Plutarch, Liwiusz czy Wergiliusz, problem jednak w tym, Ŝe niewiele z nich rozumiałem. Zgodnie ze wskazaniem Mistrza pozwalałem, by wiedza się we mnie gromadziła. Nie widziałem powodu, by tak drobiazgowo rozprawiać o tak róŜnorodnych rzeczach, jak czynił to Arystoteles. Opowieści Plutarcha o Ŝyciu w dawnych wiekach były zajmujące, mnie jednak znacznie bardziej interesowali ludzie współcześni. Wolałem przesiadywać na szezlongu u Bianki, niŜ rozprawiać nad zaletami tego czy innego malarza, zwłaszcza Ŝe wiedziałem, Ŝe Ŝaden z nich nie jest w stanie dorównać Mistrzowi. Bardzo szybko nawykłem do świata przestronnych komnat, zdobionych ścian, obfitego światła i zmiennych mód; niewiele wiedziałem o cierpieniach i nędzy, a czytane ksiąŜki teŜ budziły we mnie poczucie bezpieczeństwa i pewności, Ŝe nic nie moŜe mnie ściągnąć na niziny bólu i niedostatku. Bardzo lubiłem grać na wiriginale, szybko teŜ nauczyłem się grać na lutni, i akompaniowałem sobie, cicho śpiewając piosenki, zawsze smutne, w których nadzwyczaj gustował mój Mistrz.

Bywały dni, gdy wszyscy zbieraliśmy się w chór, by zaśpiewać Mistrzowi nasze własne utwory; niekiedy prezentowaliśmy ułoŜone przez nas tańce. W upalne popołudnia zamiast drzemać, woleliśmy grać w karty; zdarzało się, iŜ wraz z Riccardem wymykaliśmy się do tawerny, aby zagrać na pieniądze. Parę razy naduŜyliśmy trunków, co Mistrz zdecydowanie ukrócił po tym, jak w stanie zamroczenia wpadłem do Canal Grandę i trzeba mnie było pospiesznie ratować. Przysiągłbym, Ŝe wtedy po raz pierwszy widziałem go pobladłego. Kazał za to wychłostać Riccarda, co napełniło mnie bezbrzeŜnym wstydem. Riccardo zniósł swój los męŜnie. Bez jednego jęku, bez słowa skargi stał w bibliotece wystawiony na ciosy smagające go po nogach; kiedy kaźń się skończyła, ukląkł przed Mistrzem i ucałował pierścień. Ja przysiągłem, Ŝe juŜ nigdy się nie upiję. Zrobiłem to jednak juŜ nazajutrz, ale miałem dość rozsądku, aby chwiejnie dowlec się do Bianki i u niej zasnąć. Przed północą znalazł mnie tam Mistrz, a chociaŜ byłem przekonany, iŜ teraz mi wymierzy karę, przeniósł mnie tylko do swojego łoŜa, gdzie natychmiast zasnąłem, nie zdąŜywszy nawet przeprosić. Kiedy się zbudziłem, siedział przy biurku i ruchami równie zwinnymi jak przy malowaniu zapisywał coś w wielkiej księdze, którą zawsze chował przed wyjściem. Kiedy inni, włącznie z Riccardem, ucinali sobie poobiednią drzemkę, wychodziłem z pałacu i najmowałem gondolę. LeŜąc na plecach, wpatrywałem się w niebo lub z zamkniętymi oczyma wsłuchiwałem się w najcichsze nawet dźwięki, w głosy ludzi, okrzyki mew, chlupot wody; w niczym nie przeszkadzały mi komary ani zapach kanału. Pewnego dnia nie wróciłem na popołudniowe zajęcia, zasiedziałem się bowiem w tawernie, przysłuchując się grajkom. A chociaŜ zdarzało się to coraz częściej - uwagę moją zajmował bądź spektakl na wolnym powietrzu, bądź występ kuglarzy - nikt nie miał o to do mnie pretensji, nikt na mnie nie donosił ani się nie skarŜył, nikt nie sprawdzał moich postępów w tej czy innej umiejętności. Czasami przesypiałem cały dzień; jakaŜ to przyjemność budzić się i znajdować Mistrza obok siebie piszącego coś przy biurku albo w sąsiednim pokoju krzątającego się na rusztowaniu przy którymś z wielkich płócien. Zawsze w zasięgu ręki były przysmaki: kiście winogron, przepołowione melony, świeŜutki chleb, oliwki czarne i zielone, róŜnorakie sery, chłodne mleko w posrebrzanych dzbanach. Mistrz nie jadł niczego i wszyscy o tym wiedzieli. Długie godziny za dnia spędzał poza domem. Wszyscy zwracali się do niego z szacunkiem, chociaŜby z tej przyczyny, Ŝe

potrafił odczytać najskrytsze myśli. Czasami padały jakieś wzmianki o złych chłopakach, którzy zostali wyrzuceni z pałacu, ale o samym Mistrzu wymienialiśmy tylko banalne uwagi. Nikt nigdy nie napomknął o tym, iŜ sypiam w jego łoŜu. W południe razem spoŜywaliśmy obiad: pieczone ptactwo, potrawę z jagnięcia, soczyste zrazy. Potem zjawiali się nauczyciele, czasami nawet trzech lub czterech, Ŝeby prowadzić lekcje z oddzielnymi grupami. Ci, którzy się nie uczyli, oddawali się jakimś innym pracom.Ja miałem swobodę wyboru. Mogłem się uczyć łaciny, greki, mogłem się przysłuchiwać recytacji sonetów albo zgłębiać dawne historie. W tej atmosferze rozkwitałem. Wiadomości przyswajałem sobie szybko; łatwo odpowiadałem na rzucane mimochodem pytania Mistrza i często sam je zadawałem, aby wyjaśnić jakieś trapiące mnie wątpliwości. Cztery noce w tygodniu Mistrz malował, zazwyczaj od północy do brzasku, po czym opuszczał dom. Nie lubił, jeśli mu wtedy przeszkadzano. Na rusztowanie wspinał się zwinnie i szybko, zrzucał na dół swój szkarłatny płaszcz, brał podawane mu z dołu przybory, a następnie zaczynał wywijać pędzlem tak zamaszyście, iŜ farba pryskała na przypatrujących się temu w ciszy widzów, i w mig na płótnie pojawiały się wibrujące Ŝyciem krajobrazy albo pochody postaci oddanych z najściślejszą precyzją. Przy pracy pomrukiwał do siebie, niekiedy na głos wykrzykiwał imię malowanej właśnie postaci. Niekiedy przyzywał nas i na bieŜąco komentował swoją pracę, zwracając uwagę na układ linii, dobór kolorów, szczegóły perspektywy, na to wszystko, co sprawiało, iŜ na malowidłach pojawiały się rzeczywiste ogrody, sale, pałace i najprawdziwsi ludzie. Nam, czeladnikom, zostawiał nierzadko wypełnienie duŜych kształtów, na co potem nanosił subtelne szczegóły, dzięki czemu martwa plama znienacka stawała się chłodnym marmurem pod gorącymi stopami filozofów czy świętych. Malarstwo pasjonowało nas. Szybko stwierdziłem, Ŝe w palazzo jest mnóstwo nie dokończonych płócien i fresków, na których moŜna było ćwiczyć swe umiejętności. Jednym z najbardziej uzdolnionych - a takŜe najmłodszych - był Gaetano, ale z wyjątkiem mnie wszyscy potrafili naśladować wielkich mistrzów, nawet gdy chodziło o odtworzenie chłopców Belliniego. Co pewien czas nastawał dzień wizyt. Jako pani domu zjawiała się wtedy Bianka w otoczeniu słuŜby, a pośród gości schodzących się tłumnie, aby obejrzeć dzieła Mistrza, byli przedstawiciele najznamienitszych weneckich rodów. Siła, jaką przedstawiały obrazy Mistrza, wstrząsała widzami. To z uwag, jakie między sobą wymieniali, zorientowałem się, Ŝe Mistrz niemal niczego nie sprzedaje, Ŝe swymi pracami ozdabia pałac, w którym zgromadził własne wersje najsłynniejszych tematów, od Akademii Arystotelesa po UkrzyŜowanie. Chrystus, jego

Chrystus, bywał kędzierzawy, muskularny, bardzo ludzki bądź teŜ podobny do Kupidyna lub Zeusa. Nie martwiłem się tym, iŜ nie potrafię malować tak jak Riccardo czy inni. Starczało mi to, Ŝe mogłem podawać im słoiki z farbą, czyścić pędzle i zmywać miejsca, które wymagały poprawy. Mówiąc prawdę, nie chciałem malować. Nie chciałem. Na samą myśl o tym palce mi drętwiały i czułem dziwny skurcz w trzewiach. Wolałem rozmowę, Ŝarty, roztrząsania, ile by było gadania na mieście, gdyby Mistrz odpowiedział chociaŜ na jedną z dziesiątków listownych próśb, aby zechciał swą kompozycją uświetnić jakiś publiczny budynek, willę czy kościół. Całym godzinami patrzyłem na rozrastające się barwne plamy, wdychałem zapach barwników, olejów, pokostu, a jeśli czasami wzbierał we mnie gniew, to nie z powodu niedostatków talentu. Dręczyło mnie coś innego, coś związanego z masywnymi postaciami, ich rumianymi policzkami, niebem za ich plecami i pełnymi liści gałęziami ciemnych drzew. Było jakieś szaleństwo w tym niepowstrzymanym naśladowaniu natury. Cierpiałem. Wałęsałem się bez celu po wąskich uliczkach, aŜ wreszcie natknąłem się na stary kościółek, w którym na podniszczonym ołtarzu stali sztywno ciemni święci o głęboko osadzonych oczach; styl Bizancjum, który tamtego pierwszego dnia w San Marco zrobił na mnie ogromne wraŜenie. Serce się we mnie rozdzierało, kiedy patrzyłem na te stare figury. Byłem wściekły, gdy odnaleźli mnie moi przyjaciele. Klęczałem, udając, Ŝe ich nie widzę. Zakryłem uszy, aby nie słyszeć ich śmiechu. Jak mogli się śmiać w kościele, naprzeciw udręczonego Chrystusa, z którego dłoni i stóp ściekały ciemne krople krwi. Zdarzało się, iŜ zasypiałem przedwiekowymi ołtarzami. Udawało mi się zmylić czujność towarzyszy, a wtedy samotny i szczęśliwy trwałem w chłodzie ciągnącym od kamieni. WyobraŜałem sobie, Ŝe pod posadzką słyszę plusk wody. Popłynąłem kiedyś gondolą do Torcello, gdzie odszukałem katedrę Santa Maria Assunta, słynącą mozaikami równie starymi jak mozaiki w San Marco. Przypatrywałem się im uwaŜnie. W apsydzie wznosiła się postać Najświętszej Marii Panny. Twarz miała powaŜną, niemal surową, a na lewym policzku lśniła łza; trzymała Dzieciątko na rękach, ale juŜ była Mater Dolorosa. Serce przepełniła mi groza, w głowie się zakręciło, zostałem jednak. Wpatrzony w ikonostas, modliłem się Ŝarliwie. Byłem przekonany, Ŝe nikt mnie tu nie znajdzie. Dzień się kończył, a ja czułem się naprawdę chory. Wiedziałem, Ŝe mam gorączkę, ale ułoŜyłem się w kącie kościoła, twarzą do ziemi i z rozpostartymi rękami. Kiedy z wysiłkiem unosiłem głowę,

widziałem na ikonostasie straszliwe sceny Sądu Ostatecznego i dusz cierpiących w piekle. I ja zasłuŜyłem na ten los, myślałem. Mistrz znalazł mnie. Nie pamiętam drogi powrotnej do pałacu, ale zdało się, Ŝe upłynęło raptem kilka chwil, a juŜ układał mnie do łóŜka. Koledzy przykładali mi do czoła zmoczoną tkaninę i podawali wodę. Ktoś szepnął, Ŝe mam dreszcze, ktoś inny uspokajał. Mistrz czuwał przy łoŜu, dręczyły mnie okropne sny. Świtało juŜ, gdy zaczął mnie całować i tulić; dotyk jego twardego, chłodnego ciała nigdy chyba nie sprawiał mi takiej rozkoszy jak w tej gorączce; wtulałem się w niego i oddawałem pocałunki. Co jakiś czas podawał mi kubek z jakimś gorącym i ostrym płynem; wraz z kolejnymi łykami po moim ciele rozchodził się ogień. Nim Mistrz powrócił wieczorem, mój stan znowu się pogorszył. Spałem niewiele, częściej błąkałem się po korytarzach w poszukiwaniu ciepłego i czystego miejsca. Patrzyłem z rozpaczą na brud za paznokciami, bałem się, Ŝe za chwilę zacznie rosnąć i pochłonie mnie całego. Co jakiś czas orientowałem się, Ŝe wartę przy mnie trzyma Riccardo. Uspokajał mnie i powtarzał, Ŝe zbliŜa się wieczór i Mistrz przyjdzie lada chwila. - Amadeo - usłyszałem w końcu jego głos i poczułem, jak unosi mnie w ramionach, jakbym był niemowlęciem. W głowie kłębiło mi się od pytań. Czy umrę zaraz? Dokąd zabiera mnie Mistrz? Czułem, Ŝe otula mnie w jakąś futrzaną tkaninę, ale co dalej? Byliśmy w weneckim kościele pośród współczesnych obrazów. Płonęły świece, ludzie się modlili. Poprawił mnie w ramionach, tak Ŝe głowa znalazła się wyŜej, i kazał spojrzeć na ołtarz. MruŜąc obolałe oczy, posłuchałem go i zobaczyłem Najświętszą Marię Pannę koronowaną przez syna, Chrystusa Króla. - Spójrz tylko na naturalną słodycz jej twarzy - szepnął Mistrz. - Siedzi na tronie tak, jak inni siedzą na ławie w kościele. I ci aniołowie: szczęśliwe młodzieńcze istoty tworzące u jej stóp radosne gromadki. Spójrz na łagodność i błogość na ich twarzach. To Niebo, Amadeo. To dobro. - Moje oczy przesuwały się po obrazie. - Widzisz apostoła, który szepce coś do swego sąsiada, jak to normalne przy takich ceremoniach? A nad nimi Bóg Ojciec, który rad spogląda na to wszystko z góry. Usiłowałem znaleźć słowa, które by wypowiedziały, Ŝe niepodobna tak połączyć materialności ze świętością, ale szukałem na próŜno. Nagość aniołów była zachwycająca i niewinna, ale nie mogłem w to uwierzyć. To kłamstwo Wenecji, kłamstwo Zachodu, kłamstwo szatana.

- Amadeo - ciągnął Mistrz - nie moŜe być dobra opartego na cierpieniu i okrucieństwie, nie moŜe być dobra, którego ceną jest nieszczęście dzieci. Z miłości Boga, Amadeo, wszędzie kwitnie szczęście. ZwaŜ na te barwy: to kolory stworzone przez Boga. Spoczywałem bezpiecznie w jego uścisku; nogi wisiały mi w powietrzu, ręce obejmowałyjego szyję, a ja chłonąłem wszystkie szczegóły obrazu, niektóre wskazując palcem: lew siedzący spokojnie u stóp świętego Marka, przyjazny niczym domowy pies, stronice w księdze świętego, przewracające się jedna po drugiej.- To niebo, Amadeo powtórzył Mistrz. - Cokolwiek przeszłość wraziła w twoją duszę, niechŜe teraz odejdzie. Z uśmiechem przesuwałem wzrok po świętych, ustawionych w rzędach. Zaśmiałem się poufale do ucha Mistrza i powiedziałem: - Tak pomrukują do siebie, tak do siebie przegadują, jakby byli weneckimi senatorami. Stłumił śmiech. - Senatorowie są bardziej pompatyczni, Amadeo. Nigdy ich nie widziałem tak swobodnych, ale tutaj mamy niebo. - Ach, Mistrzu, spójrz tam. Anioł trzyma ikonę tak piękną, a na niej... - Urwałem. Gorączka znowu rosła, na ciele pojawił się pot. Rozgorączkowane oczy widziały coraz gorzej. - Mistrzu - wydusiłem z siebie. - Jestem w głuszy. Biegnę. Muszę to schować w drzewach. SkądŜe mógł wiedzieć, Ŝe mówię o dawnej, jakŜe dawnej ucieczce, gnam przez trawę, trzymając w rękach święte zawiniątko, które trzeba odwinąć i umieścić między drzewami. Poczułem, jak wypełnia mnie miód, gęsty i słodki. Płynął z jakiegoś zimnego naczynia, ale to nie miało znaczenia. Wszystko, co we mnie gorzkie i złe, miało się w nim rozpuścić bez reszty. Otworzyłem oczy, spoczywałem w łoŜu. Dookoła chłód, gorączka zniknęła. Podniosłem się. Mistrz siedział za biurkiem i odczytywał to, co zapisał. Włosy opadały na kark, związane wstąŜką. Twarz miał piękną i regularną. Spojrzał na mnie i się uśmiechnął. - Nie zadręczaj się wspomnieniami - powiedział, zupełnie jakby to był dalszy ciąg rozmowy prowadzonej od dłuŜszej chwili. - Nie wracaj do kościoła na Torcello w ich poszukiwaniu. Nie wracaj do mozaiki w San Marco. W swoim czasie wszystko wróci samo. - Boję się pamiętać - rzekłem. - Wiem. - Skąd moŜesz wiedzieć? - spytałem. - PrzecieŜ to jest w moim sercu, ból jest tylko mój. Trochę speszyła mnie własna śmiałość, którą ostatnio okazywałem coraz częściej.

- Wątpisz we mnie? - Twoje talenty są niezmierzone. Wszyscy o tym wiemy, nigdy jednak na ten temat nie rozmawiamy. TakŜe my o tym nie mówimy. - Czemu więc bardziej niŜ mnie chcesz zawierzyć rzeczom, które ledwie pamiętasz? Wstał od biurka i podszedł do łóŜka. - Wstań - powiedział. - Gorączka juŜ minęła. Coś ci pokaŜę. Zaprowadził mnie do jednej z licznych pałacowych bibliotek, z ksiąŜkami na półkach i rękopisami ułoŜonymi w stosach. Przez chwilę szukał, aŜ znalazł stary album oprawiony w poŜółkłą skórę, wytartą na rogach. Otworzył go i ułoŜył na stole. Dawne malowidło, a na nim wielki kościół za złoconymi kopułami, piękny i majestatyczny. Były teŜ litery, skądś mi znane, ale nie układające się w Ŝadne słowo. - Ruś Kijowska - powiedział. Ruś Kijowska. Ogarnął mnie okropny strach i zanim się zorientowałem, wyrzuciłem z siebie: - Wszystko zrujnowane, zburzone. JuŜ nie ma tego miejsca. Nie ma tam Ŝycia takiego jak w Wenecji. Wszystko w ruinie, zmroŜone, zarośnięte, dzikie... W głowie mi się kręciło. Wiedziałem, Ŝe jedyna droga ucieczki jest mroźna i mroczna i serpentynami prowadzi w wieczystą ciemność. Odwróciłem się i rzuciłem do ucieczki. Pognałem przez cały pałac, schodami zbiegłem na parter, gdzie ciemne pokoje otwierały się na kanał. Kiedy wróciłem, znalazłem go w sypialni. Jak zawsze, czytał. Podniósł wzrok znad swej ulubionej w owym czasie lektury: O pocieszeniu, jakie daje filozofia Boecjusza. Stałem, myśląc o bolesnych wspomnieniach. Nie mogłem się w nich połapać. I niech tak będzie. Wydawały się podobne do liści, które to toczą się uliczką, obijając o mury, to nagle wzbijają się ponad dachy. - Nie chcę - powiedziałem. Jeden był tylko Pan, mój Mistrz. - Gdy będziesz miał juŜ siłę, by zrobić z nich poŜytek, wrócą do ciebie - powiedział, zamykając ksiąŜkę. - Chodź, teraz cię ukoję. I na to najbardziej czekałem.

3 JakŜeŜ dłuŜyły się dni bez niego. Wieczorem, gdy zapalano świece, ja mocno zaciskałem dłonie, wbijając paznokcie w skórę.

Bywały noce, gdy się w ogóle nie pojawiał. Towarzysze mówili, Ŝe to jedna z nadzwyczaj waŜnych jego podróŜy, a Ŝycie w pałacu musi się toczyć tak jak w czasie obecności Mistrza. Sam spałem w jego opustoszałym łoŜu i nikt o to nie pytał. Błąkałem się po komnatach i galeriach w poszukiwaniu jakiegoś osobistego drobiazgu, a były to godziny dręczące, ciągle bowiem nawiedzała mnie myśl, iŜ w ogóle nie wróci. A przecieŜ wracał. Kiedy stawał w drzwiach, rzucałem mu się w objęcia. Chwytał mnie, podnosił, całował i dopiero wtedy pozwalał przywrzeć do twardej piersi. W jego dłoniach zawsze byłem jak piórko, choć wydawało się, Ŝe rosłem i przybierałem na wadze kaŜdego dnia. Na zawsze juŜ pozostanę tym siedemnastolatkiem, którego teraz widzisz, ale jak to moŜliwe, iŜ z taką lekkością podrywał mnie w powietrze? Nie jestem drobnym chłopcem i nigdy nie byłem. A jeśli musiałem dzielić jego towarzystwo z innymi, najbardziej lubiłem, gdy nam czytał. Otoczony świecami, przemawiał głosem miłym i łagodnym. Czytał Boską Komedię Dantego, Dekameron Boccaccia, francuską Powieść o RóŜy albo wiersze Francois Villona. Mówił, iŜ nie wystarczy nam greka i łacina, musimy takŜe poznawać inne języki. Literatura, mówił, nie ogranicza się do klasyki i coraz więcej będzie wspaniałych dzieł współczesnych. Na poduszkach czy wprost na posadzce w milczeniu siedzieliśmy wokół niego. Niektórzy stali, jeszcze inni klęczeli, przysiadłszy na piętach. Niekiedy Riccardo grał nam na lutni i śpiewał utwory, których się nauczył, czy to od nauczyciela, czy od ulicznych grajków. Były to najczęściej smutne opowieści o miłości, które przyprawiały nas o łzy. Mistrz spoglądał na niego rozkochanym wzrokiem. Nie czułem jednak zazdrości. Tylko ja dzieliłem z nim łoŜe. Zdarzało się, iŜ kazał Riccardowi siadać przy drzwiach sypialni i nam przygrywać, a ten nigdy się nie domagał, aby go wpuścić do środka. Zaczynałem drŜeć, gdy na łoŜu z baldachimem otoczonym zasłonami Mistrz rozpinał moje szaty, czasami dla Ŝartu je drąc, jakby były nic niewartymi szmatami. Pewnego wieczoru leŜałem na wpół senny, powietrze pełne było zapachu róŜ, złota i ciepła. Czułem jego wargi na moich, czułem język niczym wąŜ wsuwający się do wnętrza ust, a potem wypełniający je płyn, gęsty, płomienny i tak wspaniały, iŜ zdawał się docierać do koniuszków moich rozczapierzonych w ekstazie palców. Czułem, jak rozpływa się po ciele, docierając do jego najbardziej intymnych części. Płonąłem cały.

- Mistrzu - szepnąłem. - CóŜ to takiego było teraz, słodsze od pocałunku? Opadł na poduszkę i odwrócił głowę. - Błagam cię, jeszcze - prosiłem. Powtarzał to, ale tylko, gdy tego chciał, upuszczając pojedyncze krople, a wtedy w jego oczach pojawiały się czerwone łzy, które pozwalał mi zlizywać. Myślę, Ŝe cały rok upłynął, nim któregoś wieczoru, wróciwszy do domu odziany w najpiękniejszy z granatowych kaftanów, jakie od niego otrzymałem, w błękitne rajtuzy i najwykwintniejsze złote trzewiki, jakie udało mi się znaleźć, stanąłem podparty wyzywająco pod boki i wpatrzyłem się w niego. On siedział w wysokim fotelu przed kominkiem, zapatrzony w rozŜarzone węgle. Stanąłem tak, jak zwykli stawać bogaci Wenecjanie na rynku, z góry spoglądając na sprzedawców, lub nauczyciele wzrokiem toczący po uczniach, i rzekłem: - Jest w tym wszystkim jakaś wielka tajemnica i czas wreszcie o niej porozmawiać. Spojrzał na mnie zmruŜonymi oczyma. - Mógłbyś mówić jaśniej? - Dlaczego nigdy... Dlaczego ty w ogóle niczego nie czujesz? Dlaczego traktujesz mnie jak marionetkę. Dlaczego nigdy... - Wtedy po raz pierwszy zobaczyłem, jak twarz mu czerwienieje, oczy się szklą, a potem stają w nich purpurowe łzy. - Mistrzu, przeraŜasz mnie szepnąłem. - A jakie uczucia chciałbyś we mnie znaleźć, Amadeo? - Jesteś podobny do anioła, do posągu - ciągnąłem, ale teraz nic juŜ we mnie nie zostało z początkowej dziarskości. - Bawisz się mną, ale jestem zabawką, która czuje, Mistrzu. - Podszedłem do niego i sięgnąłem do zapinki u kołnierza koszuli. Chwycił moją dłoń, dotknął palcami swoich warg, a potem wziął je do ust i zaczął przesuwać po nich językiem. Oczy wpatrywały się we mnie. Wystarczy, mówiły. Wystarczy tego, co czuję. - Dam ci wszystko - szepnąłem i połoŜyłem dłoń na jego kroczu. JakŜeŜ był twardy! Bywało tak juŜ nieraz, ale teraz musiał mi pozwolić na krok następny, musiał mi zaufać. - Amadeo - powiedział łagodnie i z tą swoją niezwykłą siłą poniósł mnie do łóŜka. Trudno powiedzieć, Ŝe podniósł się z fotela. W jednej chwili znaleźliśmy się w pościeli, a zasłony baldachim zasunęły się jakby same z siebie albo od podmuchu wiatru. Dopływały do nas głosy, śpiewy wędrujące między murami Wenecji, miasta pałaców. - Amadeo - powtórzył, a jego usta, jak juŜ tysiące razy przedtem, znalazły się na mojej szyi, teraz jednak pojawiło się Ŝądło, które raz szybko ukłuło i zniknęło, a za to z nagła

szarpnęła nić wczepiona w moje serce. Stałem się tym, co miałem między nogami, i niczym więcej. Jego wargi błądziły po moim ciele, a nić targała raz za razem. Śniłem. Widziałem chyba inne miejsca. Chyba odsłaniały się przede mną krainy senne, które po przebudzeniu zawsze okazywały się zamknięte. Chyba stąpałem po jakiejś dotychczas zakazanej drodze do fantazji, których zaznawałem tylko w snach. Tego od ciebie chce. - I musisz mieć - rzekłem, a słowa pchnęły mnie w niemal zapomnianą dziedzinę, podczas gdy przywierałem do niego, on zaś dygotał, pociągając za ową nić, od czego serce galopowało mi jak szalone, i omal nie krzyczałem, czując, jak on to uwielbia, jak się pręŜy, jak jego drŜące ręce wczepiają się we mnie. Wypij. Wypij. Wypij. Rozluźnił się i opadł na bok. Uśmiechnięty leŜałem z przymkniętymi oczyma. Czułem swoje wargi, czułem odrobinę nektaru, która do nich przywarła, zebrałem ją językiem - i śniłem. Jego oddech był cięŜki i urywany. Ciągle dygotał, a gdy jego ręka odnalazła mnie, nadal drŜała. - Ach - mruknąłem i śmiejąc się, ucałowałem jego plecy. - Skrzywdziłem cię - mruknął. - AleŜ skąd, najsłodszy Mistrzu! - wykrzyknąłem. - To ja ciebie skrzywdziłem, gdyŜ odtąd jesteś moim niewolnikiem. - Amadeo, to diabelskie sztuczki! - Naprawdę nie chcesz ich ode mnie, Mistrzu? Nie podobają ci się? Zabrałeś mi krew, co uczyniło cię moim niewolnikiem. Zaśmiał się cicho. - Więc tak to widzisz. - Kochaj mnie. Czy coś jeszcze ma znaczenie? - Nic nie mów innym - powiedział, ale nie było w tym Ŝadnej słabości ani strachu. Oparłem się na łokciach i wpatrzyłem w jego odwrócony profil. - A co by zrobili? - Nic - odparł. - Chodzi o to, co myślą i jak czują. A na to nie mam ani miejsca, ani czasu. - Spojrzał na mnie. - Bądź delikatny i mądry, Amadeo. Przez długi czas milczałem i tylko wpatrywałem się w niego. Dopiero po pewnym czasie zorientowałem się, iŜ czuję lęk, i zdawało się przez moment, Ŝe pochłonie on blask tej chwili, jej ciepło, miękkie światło w kotarach, słodycz jego uśmiechu, lśnienie policzków. Ale szybko górę wzięła jeszcze powaŜniejsza troska. - Wcale nie jesteś moim niewolnikiem, prawda? - szepnąłem.

- Jestem, jeśli juŜ musisz wiedzieć - rzekł niemal ze śmiechem. - Co się stało, co zrobiłeś... Uciszył mnie, przykładając palec do ust. - Czy myślisz o mnie jak o innych męŜczyznach? - Nie - odrzekłem, ale w ponownym przypływie trwogi objąłem go i wtuliłem twarz w jego szyję. Delikatnie pogładził mnie po głowie, ucałował jej czubek, potem zebrał włosy, lekko pociągnął i spojrzał mi w oczy. - Pewnego dnia będę chciał, abyś się oddalił - powiedział. - Zabierzesz ze sobą całe bogactwo, które mogę ci dać, i wszystkie nauki, których udało mi się ci udzielić. Zabierzesz za sobą swój czar i wszystkie umiejętności. Potrafisz malować, grać, wyśmienicie tańczysz. Weźmiesz to wszystko i ruszysz na poszukiwanie skarbów, których pragniesz. - Nie pragnę niczego prócz ciebie. - ...a kiedy wspomnisz o tych chwilach, kiedy w półśnie za zamkniętymi powiekami zobaczysz mnie, te momenty zdadzą ci się dziwaczne i zepsute. Będziesz myślał o nich jak o dziwnych czarach, a miejsce to uznasz za kryjówkę czarnych sekretów, nad czym będziesz bolał. - Nigdzie nie pójdę! - Pamiętaj wtedy, Ŝe to była miłość. Ze była to w istocie szkoła miłości, w której wyleczyłeś swoje rany, znowu nauczyłeś się mówić, ba, nie tylko mówić, ale i śpiewać, Ŝe tutaj się narodziłeśze złamanego dziecka, jakby było tylko skorupką, a ty aniołem, który wynurza się z jej resztek, rozpościerając skrzydła. - A co, jeśli nie będę chciał odejść z własnej woli? Wyrzucisz mnie przez okno, abym ratował się lotem? I zamkniesz za mną wszystkie wierzeje? Lepiej tak zrób, gdyŜ ja będę w nie pukał i walił, aŜ padnę martwy. I nie mam skrzydeł, które by mnie poniosły w dal od ciebie. Wpatrywał się we mnie przez dłuŜszą chwilę, a potem uniósł się i delikatnie ułoŜył mnie na wznak. Jego wargi, zazwyczaj przypominające płatki róŜy, powoli nabrały czerwieni, jakby je wypełniło wino, tyle Ŝe to był płyn tak świetlisty, Ŝe rozjarzył usta. Uniosłem głowę i wciągnąłem jego język do ust. Ziemia się pode mną rozstąpiła. Unosiłem się, płynąłem, a gdy otworzyłem oczy, nic nie zobaczyłem, gdyŜ właśnie jego usta zamknęły się na moich. - Mistrzu, ja umieram - wyszeptałem. Cały to tęŜałem, to się rozluźniałem, wijąc się i jęcząc, cały byłem jego oddechem i westchnieniem, a potem Ŝądło, ostrze niewielkie, lecz

dotkliwe, poczęło nurzać się w duszy. Szamotałem się, jakby mnie przypiekano. W ten sposób bogowie miłości mogliby się uczyć, czym ona jest. I ja się nauczę, obym tylko przeŜył. Dopiero gdy jego ręka spoczęła na moich ustach i stłumiła okrzyki, zdałem sobie z nich sprawę. Objąwszy go za szyję, przyciskałem do siebie ze wszystkich sił. - Tak, tak, tak, tak!!! Gdy się zbudziłem, był juŜ dzień. On dawno się juŜ oddalił, tak jak miał w zwyczaju. Byłem sam. Nikt nie zaglądał do sypialni. Wstałem z łoŜa i podszedłem do wąskiego okna, jakich w Wenecji są tysiące. Otwierało się je, gdy panował skwar, zamykało, gdy trzeba było się chronić przed zimnymi powiewami od Adriatyku. Po drugiej stronie kanału prosta słuŜąca szorowała taras. Z daleka wydawało się, iŜ twarz jej pokrywa jakaś Ŝywa maska, zupełnie jakby obsiadły ją maleńkie Ŝyjątka, stado mrówek, których była nieświadoma. Zafascynowany wpatrzyłem się w nią jeszcze baczniej, a wtedy zrozumiałem, Ŝe to płonące w niej Ŝycie tak porusza twarzą. Jej ręce jednak były okropne, pełne narośli i zgrubień, szare od kurzu. Słyszałem w oddali odgłos rozmowy przyjaciół, nic mi jednak teraz było po nich. Błądząc bez celu po korytarzach, komnatach i alkowach, nagle znieruchomiałem przed jednym z tysięcznych pałacowych luster. Wpatrzyłem się w siebie. Nie, nie byłem podobny do tego kawałka zniszczonego mięsa. Miałem twarz dziecięco gładką i przedziwnie białą. - Chcę tego - wyszeptałem znienacka. - Nie - usłyszałem głos dochodzący zza pleców. Zjawił się znienacka. Rzuciłem się na niego, złorzecząc i łkając. Nie zamierzał mi udzielać długich wyjaśnień. Nie zamierzał wprowadzać w nauki jawne ani tajne, aczkolwiek i jedno, i drugie przyszłoby mu bez trudu. Powiedział mi jedynie, Ŝe jestem jeszcze dzieckiem i warto smakować rzeczy, które potem na zawsze juŜ zginą. Krzyczałem z łkaniem, Ŝe nie chcę więcej malować ani niczego więcej się uczyć. - Na chwilę straciło to urok - rzekł łagodnie - ale jeszcze się zdziwisz. - Czym? - Jak bardzo będziesz bolał, gdy te rzeczy ostatecznie odejdą, gdy staniesz się równie doskonały i niezmienny jak ja, a miejsce wszystkich tych ludzkich błędów triumfalnie zajmą inne i bardziej dotkliwe poraŜki. Więc nie proś więcej o to, na co jeszcze nie pora. - Pełen furii i goryczy, chciałem bezzwłocznie umrzeć, ale on jeszcze nie skończył. - Amadeo -

ciągnął z bezbrzeŜnym smutkiem w głosie - nie musisz nic mówić. Kiedy uznam, Ŝe juŜ czas, nie będę zwlekał. Wtedy zacząłem się w niego wtulać, ocierać o niego, całować zimne jak lód policzki, pomimo szyderczego uśmieszku na jego wargach. Nie było Ŝadnej pieszczotliwości w jego stalowych palcach. Musiałem zająć się tym, czym wzgardziłem za dnia, a on musiał poświęcić czas swoim obowiązkom, wielkim płótnom, które czekały na dotknięcie pędzla. Zrobiłem to, czego Ŝądał, ale jeszcze przed brzaskiem nastąpiła w nim zmiana. Wszyscy juŜ od dawna spali. Posłusznie przewracałem karty ksiąŜki, gdy nagle zobaczyłem, jak drapieŜnie patrzy na mnie z fotela, jak gdyby jakaś bestia przegoniła z niego wszystkie cywilizowane cechy, a pozostawiła jedynie nienasycone oczy i poczerwieniałe, krwiste usta. Wstał i zbliŜył się do mnie ruchami, jakich jeszcze nie znałem; na ten widok moje serce ścisnęło się grozą. Ręce mocno zacisnął w pięści. Skoczyłem ku niemu. Poderwał mnie w górę i wtulił twarz w moją szyję. Poczułem to od stóp po czubek głowy. Nie wiem, dokąd mnie poniósł. Byliśmy w naszym łoŜu czy teŜ w jakiejś innej pospiesznie znalezionej pościeli? - Daj mi - powiedziałem sennie i kiedy moje usta się wypełniły, straciłem świadomość.

4 Mistrz oznajmił, Ŝe muszę poznać dom publiczny, aby zobaczyć, na czym polega miłość między dwiema płciami, i to zobaczyć naprawdę, a nie w Ŝartach, jak to zdarzało się między chłopakami. W Wenecji sporo było takich miejsc, przyjemnościom oddawano się tam w wytwornym otoczeniu, a Ŝe powszechnie uznawano, iŜ w oczach Chrystusa jest to grzech powszedni, więc młodzi ludzie nie kryli się ze swymi odwiedzinami. Słyszałem juŜ wcześniej o domu, gdzie przebywały szczególnie utalentowane niewiasty, wysokie i kształtne piękności z północnej Europy, z włosami tak jasnymi, iŜ niemal białymi, korzystnie róŜniące się od oglądanych na co dzień Włoszek. Ja nie byłem pewien, czy istotnie zaleŜy mi na tej róŜnicy, od pierwszej chwili byłem bowiem wręcz zachwycony urodą włoskich chłopców i dziewcząt, a kiedy te ostatnie, wiotkie, o łabędzich szyjach, ukazywały się w wymyślnych nakryciach głowy, z twarzami skrytymi za woalkami, ich urok wydawał mi się nieodparty. Okazało się zresztą, iŜ w owym domu rozkoszy są najróŜniejsze kobiety, a moje zadanie polegało na tym, aby posiąść tyle, ile zdołam.

Powiódł mnie tam Mistrz, zapłacił za mnie, a eleganckiej właścicielce o bujnych kształtach oznajmił, iŜ zjawi się po mnie za kilka dni. Dni! Pełen zazdrości, a zarazem palącej ciekawości patrzyłem, jak dumnie wsiada do gondoli w swej szkarłatnej szacie i po raz ostatni macha mi na poŜegnanie. Spędziłem trzy dni w domu najbardziej, jak się okazało, lubieŜnych niewiast w Wenecji, śpiąc niemal do południa, a potem oddając się porównaniom skóry oliwkowej i skóry jasnej, a takŜe róŜnych rodzajów włosów w miejscach intymnych, od miękkich i delikatnych, po ostre i skręcone niczym spręŜynki. Nauczyłem się róŜnych sztuczek miłosnych, od delikatnego przygryzania sutek po pieszczoty palców u stóp. Bywało, iŜ podbrzusze polewano mi złotym miodem, który z zapałem zlizywały chętne smakoszki. Wszystko zaś działo się w nastroju wesołości i swobody, w aromatycznych kąpielach z płatkami kwiatów pływającymi po wodzie lub w miękkich łoŜach, gdzie odurzony wraŜeniami leŜałem bezwładny pośród miłośniczek, one zaś swymi palcami, językami, włosami uświadamiały mi, jak wraŜliwe mogą być najbardziej na pozór nieczułe części ciała. Podobny byłem Zeusowemu Ganimedesowi, aniołowi, który zabłąkał się z obrazu Botticellego (a było ich tu kilka, uratowanych z Florencji przed zakusami niezłomnego reformatora obyczajów Savonaroli), cherubinowi, który ześlizgnął się ze stropu katedry, weneckiemu ksiąŜątku (których oficjalnie nie było w republice) przez nieprzyjaciół oddanemu w ręce lubieŜnych niewiast, aby stał się bezwolnym niewolnikiem rozkoszy. Nie uchylałem się od nich bynajmniej, pośród miękkich poduch i gładkich prześcieradeł swawoląc z nimfami, które przeciętny człowiek moŜe dojrzeć najwyŜej przez chwilę, gdy migną między drzewami na leśnej polanie. W dodatku wino podawano tam świetne, podobnie jak potrawy, z racji wielości arabskich i wschodnich specjałów oraz przypraw bardziej nawet ekstrawaganckich od tych, jakie serwowano u Mistrza. (Gdy mu o tym napomknąłem, natychmiast zatrudnił czterech nowych kucharzy.) Musiałem spać, gdy Mistrz zjawił się po mnie; w swój tajemniczy sposób przeniósł mnie do domu nie wiadomo kiedy, tak Ŝe gdy otworzyłem oczy, spoczywałem w jego łoŜu. Natychmiast wiedziałem, Ŝe chcę tylko jego, a cielesne doznania owych trzech dni tylko wzmogły moje pragnienie, aby zobaczyć, jak jego czarowne białe ciało będzie reagować na umiejętności, które posiadłem. Kiedy zjawił się między zasłonami, wprost rzuciłem się na niego. Rozpiąłem mu koszulę i począłem ssać jego sutki, aŜ zobaczyłem, Ŝe mimo bladości i zimna, są bez wątpienia połączone ze źródłem jego pragnień.

LeŜał spokojny i odpręŜony, jak jeszcze niedawno ja między kochankami, kiedy jednak odwzajemnił pocałunek, natychmiast czmychnęły wszelkie wspomnienia o ludzkich uściskach, a ja, bezsilny jak zawsze, spocząłem w jego ramionach. Błysnęła mi myśl, iŜ świat nie jest cielesny, lecz zrodzony z obopólnej pasji, przed którą kłonić się muszą prawa przyrody. Na krótko przed brzaskiem drugiej nocy odnalazłem go w pracowni, zajętego przy postaciach śpiących niczym niewierni apostołowie w Getsemani. Nie przestał malować; zaszedłem go od tyłu, objąłem i wspiąwszy się na palce, spytałem: - Mistrzu, powiedz mi, proszę, skąd w tobie ta krew magiczna? - Wziąłem między wargi płatek jego ucha i przeciągnąłem palcami po włosach. - Masz ją od urodzenia czy teŜ, jak przypuszczam, stałeś się taki dopiero później? - Przestań, Amadeo - powiedział, dalej zajęty twarzą Arystotelesa, głównej postaci wielkiego płótna Likejon. - Nigdy nie czujesz, Mistrzu, samotności, która by cię ku komuś popychała, nie masz nikogo, kto sprostałby twojej przyjaźni, a komu mógłbyś powierzyć zgryzoty swego serca? Odwrócił się, gdyŜ wreszcie coś go zaskoczyło. - A ty, młody, zepsuty aniele, myślisz, iŜ mógłbyś być tym przyjacielem? - spytał łagodnie. - Jesteś niewinny i taki pozostaniesz do końca swoich dni. Masz czyste serce, atoli nie chcesz pogodzić się z prawdą, której przeczy głęboko w tobie utajona wiara, czyniąca cię małym mnichem, akolitą... Z gniewem odstąpiłem kilka kroków. - Nie, nie jestem taki! - oburzyłem się. - Dobrze wiesz, Ŝe jestem juŜ męŜczyzną w chłopięcym ciele. KtóŜ inny marzy, aby stać się tobie podobny, kto myśli o alchemii twoich mocy? Chciałbym utoczyć z ciebie porcję krwi, aby ją zbadać potem niczym doktor, ustalić, co w niej jest i czym się róŜni od mojej. Jestem twym uczniem, jestem wychowankiem, ale takŜe męŜczyzną. Tak bardzo dbałeś o niewinność? Gdzie ona, gdy razem dzielimy łoŜe? Znowu zaśmiał się zaskoczony. - Zdradź mi swoją tajemnicę, panie - szepnąłem, przywierając do jego pleców. - Była kiedyś tak białoskóra i silna jak ty matka, która cię powiła? Odsunąłem się na tyle, aby mógł mnie ucałować, a gdy jego wargi przywarły do mej szyi, poczułem igiełkę lęku, ale juŜ chwilę później bezsilnie pragnąłem tylko być tym, czego on zapragnie. - Z księŜyca i gwiazd jestem uczyniony, biel moja jest substancją chmur, ale i niewinności. Sam dobrze wiesz, Ŝe nie zrodziła mnie matka. Byłem niegdyś męŜczyzną, który posuwał się w latach. Spójrz... - Przytrzymał moją twarz, abym dokładnie przyjrzał się jego

obliczu. - Tu, wokół oczu moŜesz zobaczyć pozostałości zmarszczek, które kiedyś znaczyły moją skórę. - Niemal nic nie widać, panie - szepnąłem, aby go uspokoić, gdyby przypadkiem bolał nad tą drobną niedoskonałością. Doprawdy drobną, gdyŜ poza tym twarz jego była przykładem gładkości nad gładkościami, na której zaznaczało się ciepło najmniejszej emocji. Wyobraź sobie doskonały jak Pigmalionowa Galatea posąg z lodu, który, ciśnięty w ogień, skwierczy i syczy, atoli rysy zostają cudownie nietknięte... Tak wyglądał Mistrz, gdy nawiedzały go, jak teraz, ludzkie uczucia. Przygarnął mnie i ucałował znowu. - Młodzieńcze, elfie, cherubinie - szepnął. - Zostaniesz taki na zawsze? CzyŜ nie dość czasu spędziliśmy razem, abyś juŜ wiedział, czego mogę doświadczyć czego zaś nie? I tak zdobyłem go na te kilka godzin, które pozostały do jego odejścia. A następnego wieczoru udał się ze mną do bardziej sekretnego i bardziej chyba jeszcze luksusowego domu rozkoszy, gdzie dla uciechy innych trzymano tylko młodych chłopców i męŜczyzn. Dom utrzymany był we wschodnim stylu, łącząc, jak mi się zdaje, luksusy egipskie i babilońskie. Małe pomieszczenia były bogato zdobione złoceniami, nad sofami rozpostarte były baldachimy wsparte na brązowych kolumnach inkrustowanych lapis-lazuli. Kadzidełka sprawiały, iŜ powietrze było aromatyczne i cięŜkie; światła były przyćmione. Chłopcy dobrze odkarmieni, gładkoskórzy i pulchni z wielką ochotą oddawali się wszystkim zbytkom, jakich Ŝyczyli sobie ich partnerzy, a moja dusza, niczym wahadło, od przyjemności podboju przechodziła do kornego poddania się, gdy jakaś silniejsza wola i silniejsze ramiona z twardą czułością obracały mnie na wszystkie strony. Nierzadko otoczony przez dwóch Ŝarliwych i umiejętnych kochanków, spałem tak dobrze, jak dotąd zdarzało się tylko za sprawą magii Mistrza. Na tym jednak nie koniec. Zdarzało się, iŜ ocknąwszy się z odurzającego snu, znajdowałem obok siebie istoty ni to męskie, ni kobiece. Dwóch spośród eunuchów zostało wytrzebionych tak umiejętnie, Ŝe nader ochoczo wznosił się do gotowości ich miłosny oręŜ. Inni całowali tak namiętnie, iŜ rzekłbyś, Ŝe wszystkie ich miłosne pasje skupiły się w jednym tylko organie: właśnie w ustach. Mieli długie rzęsy, uczernione jak cała oprawa oczu, złote obwódki wokół sutków, złotem obsypane włosy, a uśmiechali się jak aniołowie. Nie protestowałem nawet wtedy, gdy krępowali mi przeguby i kostki; nie sposób było się ich lękać, natomiast byli niedoścignieni w szukaniu najrozmaitszych źródeł rozkoszy. SłuŜyły im do tego delikatne materie, szczoteczki, olejki, a takŜe własne biegłe palce i języki.

Z zapałem podliczali me „małe śmierci”, po których ciągu spałem istotnie jak zabity, w czym na dodatek pomagała mi fajka, której bardzo szybko dali mi posmakować. Spędziłem tam cztery dni. I przeniesiony zostałem, jak przedtem, bez mej wiedzy. Zbudziłem się z lekkim wirem w głowie, nagi, przykryty tylko kremowym prześcieradłem. Wprawdzie na sofie z burdelu, leŜałem jednak w gabinecie Mistrza, on zaś najwyraźniej rysował mój portret, co chwila bowiem zerkał znad szkicownika. Spytałem, jaka jest pora dnia czy nocy, ale nic nie odpowiedział. - Jesteś na mnie zły, Ŝe mi się tam podobało? - Mówiłem ci, Ŝebyś leŜał spokojnie. LeŜałem więc, było mi zimno i źle; niczym dziecko pragnąłem się znaleźć w jego ramionach. Gdy wstał ranek, zostawił mnie, nie powiedziawszy ani słowa więcej. Na rysunku leŜałem śpiący na brzegu rzeki, nade mną zaś stał Mistrz w jakichś pasterskich szatach. Dokoła widać było las, drzewa o wygiętych konarach pełne były listowia. Rzeka oddana była tak wiernie, Ŝe niemal słyszało się plusk wody, a moje zmarszczone brwi wskazywały na to, Ŝe trapią mnie jakieś niedobre sny. Poczułem przypływ gniewu, w pierwszym odruchu chciałem cisnąć rysunek na podłogę i podeptać. Dlaczego się w ogóle do mnie nie odezwał? Czemu zmuszał mnie do tych nauk, które potem okazywały się przegrodą między nami? Zastanawiałem się, czy te domy uciech miały być testem dla mojej niewinności, a wszystkie jego zachęty wypowiadane były nieszczerze. Podszedłem do biurka i na kartce papieru napisałem: Jesteś moim Mistrzem. Powinieneś znać się na wszystkim. Źle mieć opiekuna niepewnego. Bacz na drogę, pasterzu, bo inaczej pasterstwo postradasz. Problem w tym, Ŝe byłem wymęczony rozkoszą, pijaństwem, natłokiem wraŜeń, chciałem być z nim, Ŝeby mnie ukoił i uspokoił, a on tymczasem się oddalił. Cały dzień spędziłem w tawernach na piciu, grze w karty, na zalotach do dziewcząt, które chętnie siadały przy mnie, aby dopingować w hazardzie. Wieczorem dałem się uwieść pijanemu Anglikowi, piegowatemu szlachcicowi o wielu tytułach, spośród których w pamięci utkwił mi earl Harlech. PodróŜował po Italii w poszukiwaniu przygód oraz uciech. Uznał mnie, naturalnie, za pięknego chłopca, ale czy on jeden? Sam zresztą teŜ nie był wcale wstrętny. Nawet blade piegi w połączeniu z rudymi włosami wydawały się ładne. Zaprowadził mnie do swego przytulnego, chociaŜ przeładowanego pokoju - po drodze przez cały czas gadając - gdzie kochał się ze mną. Nie było źle, urzekła mnie jego niewinność

i niezręczność. Z bliska czarowne okazały się okrągłe niebieskie oczy, muskularne ramiona i spiczasta pomarańczowa broda. Recytował napisane na moją cześć wiersze po łacinie i francusku; po godzinie czy dwóch wyznał, Ŝe chce, abym teraz ja był górą. TakŜe to całkiem mi się podobało. Odgrywałem obcesowego Ŝołnierza, on był pojmanym jeńcem, parę razy, zanim go posiadłem, najpierw lekko oćwiczyłem skórzanym pasem, co obu nas przyprawiło o rozkoszne drŜenie. Kilkakrotnie ponawiał pytanie, kim w istocie jestem i gdzie mógłby mnie znaleźć, aleja oczywiście odmawiałem odpowiedzi, aczkolwiek spędziłem z nim trzy noce, rozmawiając o tajemniczych brytyjskich wyspach, czytając z nim na głos włoską poezję, a nawet grając dlań na mandolinie i śpiewając miłosne ballady. Nauczył mnie sporo słów po angielsku i chciał zabrać ze sobą do domu. Powiedział, Ŝe musi wracać do swych interesów, posiadłości, do okropnej, niewiernej szkockiej Ŝony i cudownego synka, którego był pewien z racji płomiennych rudych włosów. Chciał, bym zamieszkał w wytwornym domu w Londynie, który sprezentował mu król Henryk VII. Nie wyobraŜał sobie Ŝycia beze mnie, a poniewaŜ Harlechowie zawsze dostawali to, czego chcieli, więc twierdził, Ŝe nie pozostaje mi nic innego, jak tylko mu się podporządkować. Prosił, bym mu wyznał, jeśli jestem szlachetnego pochodzenia, ale mówił, Ŝe nie spowoduje to Ŝadnych kłopotów. Pytał, czy przypadkiem nie znoszę ojca. Jego był łajdakiem, podobnie jak większość Harlechów od czasów Edwarda Wyznawcy. Namawiał, abyśmy pod osłoną nocy wymknęli się z Wenecji. - Nie znasz Wenecji ani jej mieszkańców - powiedziałem. - Za samą próbę posiekają cię na strzępy. Dopiero teraz zdałem sobie sprawę z tego, jaki jest młody. Właściwie za starców miałem wszystkie osoby starsze ode mnie, co dopiero teraz sobie uświadomiłem. Miał nie więcej niŜ dwadzieścia pięć lat, a oprócz tego był szalony. Wyskoczył z łóŜka, rude pukle powiewały, podczas gdy on gorączkowo szukał inkrustowanego sztyletu, z którym nachylił się nade mną. - Zabiłbym dla ciebie - powiedział dumnie w weneckim dialekcie i jednym sztychem rozerwał poduszkę, z której wyfrunęły pióra. - Zabiję cię, jeśli będę musiał. - Kilka piór osiadło mu na twarzy. - I co ci pozostanie? - spytałem. Rozległ się jakiś szmer, byłem przekonany, Ŝe za oknem ktoś się czai, chociaŜ byliśmy trzy piętra nad Canal Grandę. Powiedziałem mu to, a on chyba uwierzył. -

- Moja rodzina to urodzeni mordercy - kłamałem. - Będą cię ścigali po krańce ziemi, jeśli mnie porwiesz. Z twoich zamków nie pozostanie kamień na kamieniu, a ciebie samego porąbią na kawałki, odejmą ci język i genitalia, owiną w szmatę i prześlą twemu królowi. Lepiej więc się uspokój. - Prawdziwy z ciebie szatański pomiot - oznajmił. - Masz wygląd anioła, a zachowujesz się jak ulicznik. - Zgadłeś, oto ja - odrzekłem, a potem spiesznie się ubrałem i zapewniwszy go, iŜ wrócę tak szybko, jak będę mógł, albowiem będę bezbrzeŜnie za nim tęsknić, zostawiłem go, leŜącego na łóŜku ze sztyletem w dłoni, białymi piórami na głowie, brodzie oraz barkach i posępnym spojrzeniem w oczach. Wyglądał naprawdę groźnie. Nie wiedziałem, ile nocy z nim spędziłem. Nie mogłem znaleźć otwartego kościoła, nie chciałem Ŝadnego towarzystwa. Było ciemno i zimno. W porównaniu ze śnieŜnymi północnymi ostępami, gdzie się urodziłem, zima wenecka była łagodna, ale wiał ostry, wilgotny wiatr i opustoszałe miasto wydawało się nieprzystępne. Niebo zasnuł biały opar, kamienne kształty przypominały bryły lodu. Nie bacząc na wilgoć i chłód, przysiadłem na schodach prowadzących na nabrzeŜe i zapłakałem. CzegóŜ takiego się nauczyłem? Wiele wiadomości, ale Ŝadnego w nich ciepła, a samotność wydawała się gorsza od poczucia winy i występku. Siedząc tak, czułem wyraźnie, jak straszny byłby brak Mistrza, snucie się po świecie, gdzie nikt by mnie nie kochał i nie troszczył się o mnie, gdzie wszystko byłoby obojętne, a ja skazany byłbym na wszystkich tych śmiertelników, angielskich lordów ze sztyletami czy nawet Biankę... Udałem się do niej. Schowałem się pod łóŜkiem, mając nadzieję, Ŝe tam nikt mnie nie odnajdzie. Przyjmowała właśnie kompanię Anglików, między którymi na szczęście nie było mojego rudowłosego lorda, który zapewne nadal leŜał pokryty pierzem. Zresztą, pomyślałem, Ŝe nawet gdyby się zjawił, wstyd by mu było robić z siebie głupca na oczach rodaków. Bianka pojawiła się w przepysznej fioletowej jedwabnej sukni, ze sznurem lśniących pereł na szyi. Uklękła i pochyliła się nade mną. - Co z tobą, Amadeo? Nigdy nie prosiłem ojej względy; o ile wiem, nie robił tego nikt. W obecnym stanie poczułem, Ŝe najbardziej chciałbym posiąść ją przemocą. Wyszedłem spod łóŜka i zamknąłem drzwi, aby nie dochodził do nas gwar rozbawionych gości.

Gdy się odwróciłem, klęczała na podłodze, z lekko zmarszczonymi złocistymi brwiami i delikatnie rozchylonymi wargami, co wydało mi się czarowne. Wzbierała we mnie gorąca pasja, wiedziałem jednak, Ŝe nie moŜe ona pozostawić na niej śladów, gdyŜ za jakiś czas Bianka będzie musiała wrócić do towarzystwa, nieskazitelna niczym pieczołowicie sklejona waza, tak Ŝeby nawet jedna rysa nie zdradziła, Ŝe była potłuczona. Chwyciłem ją za ramiona i cisnąłem na piękne łoŜe, w którym, jak wszyscy wiedzieli, spała wyłącznie sama. Wezgłowie stanowiły złocone łabędzie, na tkaninie baldachimu pląsały nimfy, zasłony były z przejrzystego złocistego tiulu. Nachyliłem się do pocałunku, urzeczony chłodno we mnie wpatrzonymi, pięknymi oczyma. Obie jej ręce podniosłem nad głowę i chwyciwszy nadgarstki w prawą dłoń, drugą rozdarłem jej suknię, a perłowe guziki pryskały na boki niczym ziarna grochu. Odsłonił się gorset z jedwabiu opiętego na sztywnym rusztowaniu, ale i on natychmiast ustąpił niczym krucha muszla. Miała kształtne, małe piersi, o wiele za delikatne na burdel, gdzie inne kształty były w cenie. Nachyliłem się nad nimi z pomrukiem i usłyszałem stłumione westchnienie. Nie wypuszczając nadgarstków Bianki, zacząłem mocno ssać piersi, jedną po drugiej, a potem, cofnąwszy się, lekko uderzałem wolną ręką z prawa na lewo, aŜ pociemniały. Twarz jej pokraśniała, ale oczy jak dwa opale dalej uwaŜnie się we mnie wpatrywały. Rozdarłem suknię do końca, odsłaniając łono. Nie byłem pewien, co się ukaŜe pod szatą czcigodnej niewiasty, czy nie pojawią się następne przeszkody. Ale nie. Patrzyłem na wdzięcznie zaokrąglony brzuch, gniazdo złotych włosów i wnętrze ud lśniące wilgocią. To nie bezbronność powodowała brak oporu. Ten widomy ślad poŜądania pomnoŜył moje podniecenie. Wdarłem się w nią, zaskoczony wąskością i zachwycony płomieniem na twarzy, gdy z całej siły rytmicznie w nią wnikałem. Nie przygniatałem jej całym ciałem, wspierałem się bowiem na prawej ręce, dalej trzymającej jej nadgarstki, ona zaś coraz silniej wiła się pode mną i miotała, głową tak szarpiąc na boki, Ŝe włosy rozsypały się po poduszce, uwolnione z perłowej zapinki i wstąŜek. Wreszcie nie potrafiłem juŜ nad sobą panować, ale i z jej ust wyrwał się wtedy okrzyk ostatni, razem więc wzlecieliśmy w górę. LeŜała z zamkniętymi oczyma, z zaczerwienioną twarzą i brodą sztywno zadartą do góry. Stoczyłem się na poduszki i ukryłem twarz w dłoniach, jakbym chciał ją ochronić przed spoliczkowaniem. Usłyszałem cichy śmiech Bianki, potem poczułem kilka uderzeń po ramionach. - Spójrz tylko, cóŜeś zrobił z moją piękną suknią, ty wstrętny mały satyrze, sekretny gwałcicielu! Wyuzdane chłopię! Poczułem, Ŝe wstaje, następnie usłyszałem, jak ubiera się, podśpiewując.

- I co na to powie twój Mistrz, Amadeo? Zdjąłem ręce z twarzy i rozejrzałem się. Przebierała się za malowanym parawanem, który, jeśli mnie pamięć nie myli, dostała od jednego ze swych ulubionych paryskich poetów. Zaraz zza niego wyszła, tym razem w jasnozielonej sukni, haftowanej w polne kwiaty, Ŝółte i róŜowe. - Wyjaśnij mi, co powie wielki Mistrz, gdy się dowie, Ŝe jego kochanek to lubieŜny boŜek leśny? - Kochanek? - powtórzyłem zaskoczony. Usiadła przed lustrem, aby rozczesać włosy. Nie miała na twarzy Ŝadnych śladów naszych miłosnych zapasów, czoło było gładkie i wysokie, złote pukle spływały miękkimi falami na ramiona. - Stworzył cię Botticelli - rzekłem, powtarzając to, co mówiłem jej juŜ wielokrotnie. Nie tylko ja zresztą byłem takiego zdania; jej wielbiciele od czasu do czasu przynosili jej kopie słynnego florenckiego mistrza. Myślałem o Wenecji, o świecie, w którym Ŝyłem, o kurtyzanie otrzymującej obrazy niczym święta. Skądś nadpłynęło echo dawno zasłyszanych słów, gdy klęczałem przed czymś wiekowym, pięknym i spalonym, myśląc, iŜ muszę wziąć pędzel, ale malować mogę tylko to, co „przedstawia świat Boga”. Nie było we mnie Ŝadnego zgiełku, a tylko krzyŜowały się róŜne wątki, gdy tak patrzyłem, jak wplata we włosy jasnozielone wstąŜki, a potem zbiera je zapinką. Patrzyłem na jej piersi znów na wpół skryte w gorsecie i myślałem, Ŝe rad bym go raz jeszcze rozerwać. - Czemu mówisz, przepiękna Bianko, Ŝe jestem jego kochankiem? - Wszyscy o tym wiedzą - szepnęła. - Jesteś jego ulubieńcem. Czy myślisz, Ŝe będzie zły?- Ach, gdyby tylko mógł! Nie znasz Mistrza. Nic nie potrafi sprawić, Ŝeby podniósł na mnie rękę. Zeby chociaŜ podniósł głos. On sam kaŜe mi pobierać nauki, abym dowiedział się wszystkiego, co moŜe wiedzieć męŜczyzna. Pokiwała głową z uśmiechem. - I dlatego schowałeś się pod moje łóŜko. - Byłem smutny. - Pewnie. A teraz się zdrzemnij, a jeśli jeszcze tu będziesz, kiedy wrócę, trochę cię rozgrzeję. Czy jednak muszę ci mówić, raptusie, Ŝe nawet słówkiem nie wolno ci wspomnieć nikomu o tym, co tu zaszło? Czy trzeba ci o tym mówić? - Nie, mój klejnocie, moja piękności, nie musisz mówić. Nie wspomnę nawet jemu. -

Ucałowała mnie, a potem zabrała się do zbierania pereł i wstąŜek, ostatnich śladów gwałtu. Była piękna jak łabędzica, znacznie piękniejsza od tych u wezgłowia. - I tak będzie wiedział - powiedziała. - To wielki czarodziej. - Boisz się go? Nie chodzi mi tylko o mnie, o to tutaj, tak w ogóle. - Nie. Czemu miałabym się bać? Wszyscy wiedzą, Ŝe nie naleŜy go denerwować, obraŜać, zakłócać jego samotności ani nękać pytaniami, ale to nie strach. Czemu płaczesz, Amadeo, co się stało? - Sam nie wiem, Bianko. - To ja ci powiem. Stał się dla ciebie całym światem, a to moŜe zrobić tylko ktoś naprawdę wielki. A teraz znalazłeś się poza tym światem i chciałbyś do niego wrócić. Człowiek taki jak on jest dla ciebie wszystkim, a jego słowa stają się miarą wszystkich rzeczy. To, co na zewnątrz, jest bez wartości, gdyŜ on tego nie widzi ani nie uznał tego za wartościowe. Musisz więc porzucić te głusze, do których nie sięga jego światło, i wrócić. Wrócić do domu. Wyszła, zamykając drzwi, a ja zasnąłem i nie poszedłem do domu. Następnego ranka zjedliśmy razem śniadanie i spędziłem z nią resztę dnia. Czułem jej promienną obecność. Nawet gdy rozprawiała o Mistrzu, widziałem tylko ją, wszędzie było jej pełno, otaczał mnie jej zapach, osobiste drobiazgi... JuŜ nigdy nie zapomnę Bianki. Nigdy. Opowiedziałem jej o burdelach, które odwiedziłem. MoŜe dzięki tej opowieści pamiętam je tak dobrze. Szukałem oględnych słów, ale opowiedziałem jej wszystko, podkreślając, Ŝe to Mistrz kierował mnie tam na naukę. - Nie moŜesz zaszyć się tutaj na długo, Amadeo. Pragnął, byś zaŜywał rozkoszy z wielu rąk i ciał, moŜe być zły, dowiedziawszy się, Ŝeś zaczął spędzać czas zjedna osobą. Nie chciałem odchodzić, kiedy jednak wieczorem znowu zebrał się tłum angielskich i francuskich poetów, poczułem, iŜ jeszcze trudniej mi znieść konieczność dzielenia się nią z całym światem. Przez jakiś czas obserwowałem ją, myśląc, iŜ Ŝaden z gości nie dostąpi tego co ja, wcale jednak nie dawało mi to spokoju. Coraz bardziej natarczywe było pragnienie, aby otrzymać od Mistrza coś ostatecznego i rozstrzygającego, a gdy stało się ono nie do wytrzymania, poszedłem do tawerny, tam spiłem się tak, by być poirytowany i obcesowy, i w takim stanie, zataczając się, poszedłem do domu. Czułem w sobie odwagę i waleczność, które wspierało poczucie, Ŝe tak długo byłem poza jego kontrolą i wpływem.

Był u siebie; stał na rusztowaniu w postrzępionym szarym fartuchu i zaciekle obrabiał twarze greckich filozofów, które jego pędzel bardziej z płótna wydobywał, niŜ na nie nanosił. Nie odwrócił się, gdy stanąłem w progu. Chłopcy, przejęci i zalęknieni, przypatrywali się jego szybkim, jakby porywczym ruchom. Szybko się zorientowałem, Ŝe wcale nie jest to grecka Akademia. To mnie malował; z gładkimi puklami włosów na ramionach, w skromnym odzieniu klęczałem, niewinnie złoŜywszy ręce do modlitwy. Wokół mnie skupili się aniołowie o twarzach łagodnych i wzniosłych, tyle Ŝe z ramion wyrastały im czarne skrzydła.Czarne skrzydła, wielkie i pierzaste, były coraz bardziej obrzydliwe, im dłuŜej się w nie wpatrywałem. Obraz był juŜ na ukończeniu. Klęczący chłopiec ufnie spoglądał w niebo, a straŜ wokół niego pełnili wstrętni aniołowie. Ale jeszcze bardziej przeraŜający był widok Mistrza, który zręcznymi, coraz Ŝywszymi ruchami pędzla czynił na płótnie niebo, chmury, anielskie skrzydła, słoneczne światło. Chłopcy zbili się w strwoŜoną gromadkę, niepewni, czy to szaleństwo czy magia oŜywia postacie na obrazie. CzemuŜ tak beztrosko objawiał siebie tym, którzy tak mu ufali i tak w niego wierzyli? CzemuŜ zdradzał wszystkim nasz sekret, Ŝe nie bardziej był człowiekiem niŜ skrzydlate istoty na płótnie? JakŜe tak bardzo mógł przestać panować nad sobą? Nagle wściekłym ruchem cisnął słoik z farbą w róg pracowni, gdzie na ścianie wykwitła ciemnozielona plama, kopniakami pozrzucał z rusztowania inne, a na koniec chwycił pędzle niczym pęk strzał i cisnął nimi o podłogę. - Idźcie stąd!!! Idźcie! Do łóŜek. Nie chcę was teraz widzieć! Was i waszej niewinności! Idźcie! Riccardo trwoŜnym gestem objął najmłodszych; wszyscy zaczęli spiesznie opuszczać pokój. Usiadł na rusztowaniu ze zwieszonymi nogami; ledwie na mnie zerknął, jak gdyby zupełnie mnie nie rozpoznawał. - Zejdź na dół, Mistrzu - odezwałem się wreszcie. Włosy miał w nieładzie, tu i ówdzie poplamione farbą. Nie wyraził zdziwienia moją obecnością, nie zareagował na mój głos, ale wiedział, Ŝe jestem. Zawsze wszystko wiedział. Potrafił dosłyszeć słowo wyszeptane w sąsiednim pokoju. Znał myśli osób, które go otaczały. Cały był pełen magii, a gdy ją w siebie wchłaniałem, czułem zawrót głowy. - Pozwól, Ŝe rozczeszę ci włosy - powiedziałem. Fartuch miał brudny od wielokrotnego wycierania weń pędzla. Sandał zsunął mu się ze stopy i spadł na podłogę.

Podniosłem go. - Zejdź, Mistrzu - powtórzyłem. - Jeśli powiedziałem cokolwiek, co cię dotknęło, nigdy juŜ tego nie zrobię. Nic nie odpowiedział. Nagle wezbrał we mnie gniew: samotność, to, Ŝe tak długo byłem z dala od niego, i to z jego polecenia, a teraz wracam do domu i znajduję go patrzącego dziko i nieprzyjaźnie. Nie zniosę tego, Ŝeby ignorował mą obecność. Musi przyznać, Ŝe to ja byłem przyczyną jego gniewu. Musi przemówić. Zebrało mi się na płacz. Twarz miał zasępioną. Nie mogłem na to patrzeć, nie mogłem znieść myśli, Ŝe tak jak ja i inni doznaje bólu. - Egoistycznie budzisz strach we wszystkich, panie mój i Mistrzu - rzekłem. Nie zerknąwszy nawet na mnie, spłynął, rzekłbyś, z rusztowania i juŜ w następnej chwili słyszałem jego kroki w sąsiednim pokoju. ChociaŜ wiedziałem, Ŝe porusza się z prędkością, której nikt nie dorówna, rzuciłem się za nim, po to tylko jednak, aby zobaczyć zamykające się drzwi sypialni i usłyszeć trzask zasuwy. - Mistrzu, wpuść mnie - błagałem. - Nie było mnie tylko dlatego, Ŝe tak mi kazałeś. Bezskutecznie szarpałem za klamkę i waliłem w drzwi pięściami. - To ty kazałeś mi zwiedzać burdele, to ty wysłałeś mnie w tę przeklętą podróŜ! Po dłuŜszej chwili osunąłem się na podłogę plecami do drzwi i zacząłem łkać i zawodzić tak, aby to słyszał. Odczekał, aŜ przestanę, i dopiero wtedy się odezwał: - Idź spać, Amadeo. Moja złość nie ma nic wspólnego z tobą. NiemoŜliwe! To kłamstwo! Dotknięty i rozwścieczony, poczułem przejmujący chłód. Zimno w całym pałacu. - To niechaj ma coś wspólnego ze mną twój spokój, panie - krzyknąłem. - Otwórz te przeklęte drzwi! - Idź do łóŜka tak jak inni - odrzekł spokojnie. - Do nich naleŜysz, Amadeo. To oni są twoimi najbliŜszymi. Nie szukaj towarzystwa potworów. - A tym potworem masz być ty, panie? - spytałem ironicznie. - Ty, który malujesz lepiej od Belliniego i Mantegny, który potrafisz pisać i czytać we wszystkich językach, masz być potworem?! Potwór, który zapewnia nam dach nad głową i stara się, abyśmy mieli na stole przysmaki z kuchni bogów. Tak, doprawdy, prawdziwy potwór! Moja furia rosła. Zszedłem na parter i zerwałem ze ściany jeden z toporów. Wszędzie w pałacu było mnóstwo broni, na którą dotąd ledwie zwracałem uwagę. Nadszedł czas, pomyślałem. Nie zniosę tego chłodu. Nie zniosę!!! Nie!!!

Wróciłem pod drzwi sypialni i uderzyłem w nie toporem. Drewno, rzecz jasna, nie oparło się stali, spod której prysnęły rzeźbione róŜe. Wyrwałem ostrze i uderzyłem raz jeszcze. Głucho stęknął zamek, z rozmachem kopnąłem drzwi i ustąpiły. Zdziwiony spoglądał na mnie ze swego ciemnego dębowego fotela, dłonie oparłszy na dwóch lwich łbach stanowiących zakończenie podłokietników. Za nim widniało łoŜe z ozdobnym baldachimem. - Jak śmiesz - wycedził. Za moment stał juŜ przede mną, bez trudu wyrwał mi z ręki topór i cisnął nim o ścianę, mnie poderwał w powietrze i rzucił w kierunku łoŜa. Machając rozpaczliwie rękami i nogami, wylądowałem na pościeli. - śałosny potwór - mruknąłem, oparłszy się na łokciu. Stał tyłem do mnie i juŜ miał zamknąć wewnętrzne drzwi, które oparły się memu atakowi, gdyŜ stały otworem, ale na moje słowa obrócił się. Na jego twarzy igrał Ŝartobliwy uśmiech. - CóŜ za niewybredne obyczaje przy takim anielskim wyglądzie - rzekł. - Skoro jestem aniołem - powiedziałem, odsuwając się w głąb łóŜka - namaluj mnie z czarnymi skrzydłami. - Ośmieliłeś się rozwalić moje drzwi. - Patrzył na mnie z załoŜonymi rękami. - Czy muszę ci tłumaczyć, dlaczego nie ścierpię tego ani od ciebie, ani od nikogo innego? Czekał na odpowiedź z uniesionymi brwiami. - Dręczysz mnie - powiedziałem. - Doprawdy, a od kiedyŜ to? Chciałem powiedzieć: „Kocham tylko ciebie”, tymczasem mruknąłem: - Nie znoszę cię! Nie mógł się powstrzymać od śmiechu. Nagle wyciągnął rękę i pstryknął palcami. Usłyszałem poruszenie w sąsiednim pomieszczeniu i skamieniałem zaskoczony. Po podłodze sunęła witka nauczyciela, jakby wdmuchnął ją wiatr, który następnie poderwał ją w powietrze, tak iŜ wylądowała w rozpostartej dłoni mistrza. Drzwi się zamknęły i metalicznie szczęknęła zapadka. Jeszcze bardziej cofnąłem się do wezgłowia. - Mam zamiar cię wychłostać - oznajmił pogodnie - a jeśli chcesz, moŜesz to uznać za kolejne z ludzkich doświadczeń, podobne chociaŜby do uwodzenia angielskiego lorda. - Zrób, jak zechcesz. Nienawidzę cię - oznajmiłem butnie. - Jestem męŜczyzną, a ty ciągle temu przeczysz. Podszedł, chwycił mnie za głowę i wcisnął twarz w poduszkę.

- Demon! - wycharczałem. Poczułem kolano przygniatające mi plecy, a następnie chlaśnięcie po udach. Zgodnie z modą miałem na sobie tylko rajtuzy, więc równie dobrze mógłbym być zupełnie nagi. W pierwszej chwili krzyknąłem, ale potem zacisnąłem usta, wściekły na siebie, Ŝe nie mogę powstrzymać głuchego stękania. Kiedy kolejne razy lądowały na mych udach i łydkach, próbowałem walczyć, ze wszystkich sił młócąc rękami, nic jednak nie mogłem poradzić na ucisk kolana, a Mistrz chłostał mnie bez cienia litości. Zagryzając wargi, próbowałem więc sobie wyobraŜać, iŜ kaŜdy cios jest boską czerwienią, którą wielbię, Ŝe piekący ból jest czerwony, a płomień ogarniający nogi jest złoty i błogi. - Cudownie! - wysapałem. - Zła zagrywka, chłopcze - odrzekł i zaczął mnie okładać jeszcze mocniej. Nie potrafiłem utrzymać swej wizji, ból był okropny. - Nie jestem chłopcem! - warknąłem. Czułem na nogach wilgoć, krwawiłem. Mistrzu, chcesz mnie okaleczyć?- Nie ma nic gorszego niŜ upadły święty, który staje się straszliwym diabłem. Kolejne razy. Wiedziałem, Ŝe krwawię w kilku miejscach. Nie będę mógł chodzić. - Nie, o co ci chodzi? Przestań! O dziwo, przestał. Skryłem twarz w zgiętym ramieniu i łkałem. Szlochałem dłuŜszy czas, a nogi piekły tak, jakby bił mnie dalej. Miałem nadzieję, Ŝe za chwilę cierpienie przemieni się w coś ciepłego i przyjemnego, Ŝe wkrótce ból zacznie mijać. Znienacka poczułem na nogach muśnięcie jego włosów, a potem palce usuwające strzępki rajtuz. W następnej chwili jego ręce wsunęły się pode mnie i zerwały resztki materii. Powietrze chłodziło rany. Kiedy dotknęły ich palce Mistrza, poczułem tak wielką przyjemność, iŜ jęknąłem. - Czy kiedykolwiek jeszcze targniesz się na moje drzwi? - Nigdy. - Czy zaatakujesz mnie jeszcze w jakiś inny sposób? - Nigdy. - Coś jeszcze? - Kocham cię. - O tak, z pewnością. - Aleja mówię prawdę.

Jego palce dotykające pokaleczonego ciała były jak balsam. Bałem się podnieść głowę. Mając przed oczyma fragment lwa wyhaftowanego na narzucie, dawałem płynąć łzom, chociaŜ czułem, jak zalewa mnie wielki, błogi spokój. Łydek dotykały teraz wargi; gdy tak całował moje rany, miałem wraŜenie, iŜ zaraz umrę. Wzniosę się w niebiosa, ale nie te weneckie, tylko jakieś inne, wyŜsze, wspanialsze. Czułem, jak moja męskość wzbiera. On tymczasem od jednej rany przesuwał się do drugiej, a ja byłem pewien, iŜ jeszcze chwila, a nie zniosę tego: rozkosz eksploduje i rozniesie mnie na strzępy. Cały rozedrgany, nieoczekiwanie dla siebie mruknąłem: - TeŜ mi kara. PoŜałowałem tego juŜ w następnej chwili. Ręka Mistrza z bezwzględną srogością wylądowała na moich plecach. - Nie, nie chciałem tego! - krzyknąłem. - Nie chciałem, Ŝeby to tak zabrzmiało! Przepraszam. Nie uchroniło mnie to przed następnym siarczystym ciosem otwartą dłonią. - Mistrzu, litości! Sam nie wiem, co mówię! Ręka znieruchomiała na miejscu, gdzie wylądowała, a ja pomyślałem, Ŝe będzie bił mnie aŜ do nieprzytomności. Tymczasem jego usta znowu zaczęły wędrować po nogach, język delikatnie zlizywał krew. Wypełniony rozkoszą jęknąłem: - Ach, Mistrzu, Mistrzu, Mistrzu, kocham cię. - To nic niezwykłego - szepnął i nie ustawał w pieszczotach. Dygotałem. - Problem jednak w tym, Amadeo - ciągnął na głos - dlaczego ja cię kocham... Dlaczego? Co kaŜe mi się uganiać po parszywych burdelach w poszukiwaniu ciebie? Jestem silny z natury... jakakolwiek ona jest. Dotknął wargami duŜej rany na prawym udzie. Possał ją lekko, zlizał krew, a potem poczułem, jak wpływa w nią jego krew. PrzeŜycie było wstrząsające. Nic nie widziałem, chociaŜ byłem pewien, iŜ mam otwarte powieki. Wytrzeszczałem oczy, ale przed nimi unosiła się tylko złocista mgła. - Tak, kocham cię - powtórzył. - Ale dlaczego? Bystry, to prawda, piękny, teŜ prawda, a w środku spalone relikwie świętego. - Mistrzu, nie pojmuję twych słów. Nigdy nie byłem świętym i nigdy tak nie twierdziłem. Jestem zepsutym, niewdzięcznym, hardym chłopakiem. Ale uwielbiam cię. Jakie to cudowne być bezsilnym i zdanym na twoją łaskę. - Nie kpij sobie ze mnie. - Wcale nie kpię. Chcę mówić prawdę, chcę dla niej oszaleć, chcę oszaleć... dla ciebie.

- Wiem, Ŝe jest inaczej. Nie czułem juŜ nóg. Mogłem tylko leŜeć z ciałem wibrującym od jego pocałunków. UłoŜył głowę na miejscu, gdzie mnie wcześniej uderzył, ręce zaś powędrowały do mojego członka. Dość juŜ napręŜony natychmiast stwardniał w jego palcach i jego krwią wypełniony pęczniał coraz bardziej, a ja ruszałem się coraz bardziej spazmatycznie, aŜ wreszcie wybuchnąłem. Kiedy doszedłem do siebie, uniosłem się na łokciu i obejrzałem. Siedział na moich pośladkach, wpatrzony w perłowe nasienie zastygłe na palcach. - Więc tego chciałeś? - spytałem. - Trochę lepkiej, białawej cieczy? - Z jakąŜ bojaźnią spojrzał na mnie! - Czy to znaczy - rzekłem powoli - Ŝe czas juŜ nadszedł? Zbyt wielkie było cierpienie w jego oczach, abym ponowił pytanie. Poczułem, jak odwraca mnie na piersi i rozrywa kaftan i koszulę. A potem przygniótł mnie całym cięŜarem swego ciała i wpił się w szyję. PrzeraŜenie szarpnęło moim sercem, ale po chwili ustąpiło. Czułem, jak się zapadam w miękką pościel; leŜałem teraz obok Mistrza, z głową na jego twardej piersi, otulony ciepłem kołdry, którą na nas naciągnął. Kiedy otworzyłem oczy, trwała duszna, cięŜka noc. Nauczyłem się przy nim wyczuwać nadejście świtu, wiedziałem więc, Ŝe jeszcze do niego daleko. Poderwałem się, gdyŜ nie było go koło mnie. Siedział w nogach łóŜka w czerwonym aksamitnym płaszczu. Starannie zaczesane do tyłu włosy lśniły lekko natłuszczone. - Co to znaczy, Mistrzu? - Nie będzie mnie przez kilka nocy, Amadeo, ale nie z twojego powodu. To jedna z podróŜy, które muszę koniecznie odbyć, a i tak za długo juŜ zwlekałem. - Nie, Mistrzu, nie teraz, błagam. Zaklinam cię na wszystko, mogę... - Dziecko, muszę zobaczyć się z Tymi, Których NaleŜy Strzec. Nie mam wyboru. Przez chwilę milczałem, usiłując zrozumieć znaczenie tych słów. Siedział z głową zwieszoną na piersi. - Co to znaczy, Mistrzu? - spytałem wreszcie. - Którejś nocy moŜe wezmę cię ze sobą, ale najpierw muszę spytać o pozwolenie rzekł ściszonym głosem. - Pozwolenie na co? I czy ty kiedykolwiek musiałeś kogokolwiek pytać o zgodę? Chciałem, Ŝeby zabrzmiało to grzecznie i układnie, wyszło jednak jakoś impertynencko. - Od czasu do czasu, Amadeo, muszę prosić o pozwolenie starszych.

Przysunął się do mnie i nachylił, aby pocałować w usta. - Starszych, panie? Czy Ci, Których NaleŜy Strzec, są do ciebie podobni? - Bądź dobry dla Riccarda i reszty. Uwielbiają cię; płakali przez cały czas twej nieobecności. Nie do końca mi wierzyli, kiedy mówiłem, Ŝe wrócisz. Riccardo wyśledził twojego angielskiego lorda i był przeraŜony, Ŝe albo ja cię posiekam na kawałki, albo wcześniej tamten cię zamorduje. Ten twój angielski przyjaciel ma sławę mordercy. Naprawdę musisz szukać pocieszenia w takich ramionach? Kiedy wylądowałeś u Bianki, bali się mi powiedzieć, a Ŝebym nie mógł czytać w ich myślach, wyobraŜali sobie róŜne ucieszne sceny. Urocza jest ta ich naiwność. - Kochają cię, panie. JakieŜ to szczęście, Ŝe wybaczyłeś mi to, iŜ odwiedziłem te miejsca. Zrobię, czego sobie tylko zaŜyczysz. - Do widzenia więc - rzekł i powstał. - Mistrzu... - Tak? - Będę grzeczny i święty, ale gdybym nie był, czy mogę liczyć na to, Ŝe znowu mnie wychłostasz? Twarz zapłonęła mu gniewem. Co mnie podkusiło do takiej szczerości. - Tylko mi nie mów, Ŝe tak ci się tylko wymknęło - ostrzegł z gniewem. Czytał w moich myślach, zanim zdąŜyłem ubrać je w słowa. - Ja po prostu nie cierpię chwil, kiedy odchodzisz. Pomyślałem, Ŝe jeśli dotknie cię moja drwina, zostaniesz.- Muszę się oddalić. I nie drwij ze mnie. To zła polityka. - Był juŜ za drzwiami, ale wrócił. Znowu stanął przy łóŜku. Spodziewałem się najgorszego. Uderzy mnie, a potem nie będzie juŜ komu zamienić bólu w słodycz. Jednak nie. - Gdy mnie nie będzie, Amadeo, przemyśl sobie wszystko. Tyle powagi było w jego głosie, Ŝe i ja starannie rozwaŜyłem słowa, zanim spytałem: - Wszystko, panie? - Tak. - Raz jeszcze nachylił się i pocałował mnie. - Chcesz zostać na zawsze tym młodzieńcem, którym jesteś teraz? - Tak, Mistrzu, na zawsze, byle z tobą. Chciałem go zapewnić, Ŝe podołam juŜ teraz wszystkim męskim czynom, czułem jednak, Ŝe nie byłoby to mądre. PołoŜył mi rękę na głowie i odgarnął włosy. - Od dwóch lat obserwuję, jak się rozwijasz. Więcej juŜ nie urośniesz, ale jesteś niski, masz dziecięcą twarz, a chociaŜ cieszysz się dobrym zdrowiem, to przecieŜ nie jesteś tym rosłym męŜczyzną, na jakiego się zapowiadałeś. - Byłem zbyt oczarowany, aby mu

przerywać. Gdy zamilkł, czekałem w milczeniu. Lekko westchnął i ciągnął: - Podczas tej twojej wyprawy twój angielski lord groził ci ostrzem, ale się nie bałeś. Pamiętasz? To raptem dwa dni temu. - Tak, panie, to było głupie. - Łatwo mogłeś wtedy zginąć - powiedział, unosząc brwi. - Bardzo łatwo. - Panie, odsłoń przede mną swe tajemnice - poprosiłem. - Jak pozyskałeś swe moce? Zaufaj mi. Pozwól, abym mógł być z tobą na zawsze. Nie chcę wierzyć swemu osądowi, zdaję się na twój. - A jakŜe, zdasz się na mój sąd, kiedy ulegnę twojej prośbie. - Tak, panie, to forma podporządkowania: ofiaruję się tobie, twej woli i władzy, aby stać się tobie podobny. CzyŜ nie to przez cały czas sugerujesz, Ŝe moŜesz mnie takim uczynić? Ze krwią, która czyni ze mnie twego niewolnika, nasycisz mnie w pełni i do końca? - Ach! Ukrył twarz w dłoniach, jakbym go zawiódł zupełnie, a ja umilkłem stropiony i dopiero po chwili przemówiłem niepewnie. - Mistrzu, jeśli cię w czymkolwiek uraziłem, bij mnie, ukarz, jak chcesz, tylko nie odwracaj się ode mnie. Nie zasłaniaj oczu, gdyŜ ja Ŝyć nie mogę bez ich spojrzenia. Jeśli dzieli nas tylko moja ignorancja, Mistrzu, usuń ją. - Zrobię tak, zrobię. Bardzo jesteś bystry, Amadeo, a do tego masz taki nieodparty urok. Będziesz BoŜym głupcem, jak to ci kiedyś powiedziano, Ŝe tym właśnie musi być święty. - Gubię się, panie. Nie jestem świętym. A głupcem? Chętnie nim będę, jeśli jest to forma mądrości, a wiem, jak wysoko ją sobie cenisz. - Chodzi mi o to, Ŝe jesteś naiwny, a myśli twoje wydają się proste, i nagle z tej prostoty przeziera bystrość. Jestem samotny. Tak, jestem samotny na tyle, aby chcieć opowiedzieć o swych udrękach. KtóŜ jednak obarczy udrękami takimi jak moje osobę równie młodą jak ty? Jak ci się zdaje, Amadeo, ile mam lat? W tej swej prostocie odgadnij mój wiek. - W ogóle nie masz wieku, panie. Nic nie jesz, nie pijesz, czas płynie, a ty się nie zmieniasz. Nie potrzebujesz wody, aby być czysty. Jesteś odporny na wszelkie trudy i niedostatki. Wszyscy o tym wiemy. Pokręcił głową. Rozczarowywałem go, aczkolwiek chciałem czegoś wręcz przeciwnego. - Ja juŜ to uczyniłem - szepnął. - Co takiego, panie?

- Związałem cię ze sobą, Amadeo... - Urwał i zmarszczył brwi w takim skupieniu, Ŝe poczułem ból. - Ale to wszystko iluzje! Powinienem osadzić cię na stosie złota w jakimś dalekim mieście, gdzie... Nie dałem mu dokończyć. - Lepiej mnie zabij, Mistrzu. Zabij mnie wcześniej albo się upewnij, Ŝe miasto to leŜy poza zasięgiem znanego świata, boinaczej wrócę. Ostatniego dukata z tego stosu złota wydam na to, by tutaj wrócić i załomotać do twych drzwi. W swoim bólu wydawał się w tej chwili bardziej ludzki niŜ kiedykolwiek. Przywarłem do niego w gorącym pocałunku, ale delikatnie odsunął się ode mnie. - Nie, nie czas teraz. Muszę ruszać, gdyŜ wzywają mnie obowiązki. Wzywają mnie sprawy, które od tak dawna są mi brzemieniem. Jak bardzo jestem zmęczony! - Zostań na tę noc. A gdy wstanie świt, weźmiesz mnie ze sobą tam, gdzie musisz się kryć przed słońcem. Bo to przed słońcem musisz się chować, prawda, panie, ty, który w niezrównany sposób malujesz jasne niebo i światło Febusa, nigdy... Urwałem, gdyŜ po raz pierwszy od chwili, gdy go poznałem, zobaczyłem, jak wyciąga chustkę i ociera z potu czoło i policzki. Patrzył przez chwilę. - Zanim odejdę, chcę ci coś jeszcze pokazać - rzekł. - Ubierz się szybko, ja ci pomogę. Nie upłynęła minuta, a byłem juŜ ubrany, i to całkiem ciepło. Narzucił na mnie czarny płaszcz, wręczył skórzane rękawiczki, na głowę nasadził czarny kapelusz i wybrał czarne skórzane boty, których dotąd nie pozwalał mi nosić, uwaŜał bowiem, Ŝe chłopięce kostki zbyt są piękne, aby je zakrywać. Taki był jednak przy tym zatroskany i przejęty, Ŝe nie mogłem się powstrzymać, by go nie ucałować, czując jego język łączący się z moim. Zamknąłem oczy, czułem jego ręce na mej twarzy i palce na powiekach. Rozległ się wielki szum, trzask drewnianych drzwi, łopot zasłon. Otoczyło nas zimne powietrze. Nadal zasłaniając mi oczy, postawił mnie na twardym podłoŜu. Słyszałem chlupot wody kanału, czułem podmuchy wiatru, rozpoznawałem dźwięk ocierania się burty łodzi o nabrzeŜe. Zdjął mi palce z oczu. Byliśmy daleko od pałacu, zaskakująco daleko, ale nie zdumiało mnie to. Potrafił czynić cuda, więc czemu nie miałby zrobić czegoś takiego. Znajdowaliśmy się nad jakimś wąskim kanałem, w biednej części miasta, gdzie jeszcze nigdy nie dotarłem. Wszystkie okiennice były zamknięte, cuchnące odpadki leŜały na brzegu i unosiły się na wodzie.

Odwrócił się od kanału i pociągnął mnie za sobą, przez chwilę znowu nic nie widziałem, nagle błysnęła jego biała dłoń z wyciągniętym palcem, który wskazywał na męŜczyznę śpiącego w gnijącej, wyciągniętej na brzeg gondoli. MęŜczyzna poruszył się i zrzucił z siebie przykrycie, przeklinając pod nosem, Ŝe zbudziliśmy go ze snu. Dostrzegłem błysk ostrza i sięgnąłem po mój sztylet. Ręka Mistrza ledwie musnęła, zdało się, przegub męŜczyzny, a nóŜ wyleciał mu z dłoni i z brzękiem zagrzechotał o kamienie. Tamten zamachnął się do potęŜnego ciosu, ale Mistrz pochwycił go wpół z taką łatwością, jakby to był snop siana. Widziałem dokładnie jego twarz. W otwartych ustach pojawiły się dwa wąskie kły, niczym sztylety, i wbiły się w gardło męŜczyzny. Napadnięty krzyknął krótko, a potem jego ciało znieruchomiało. Patrząc oniemiały na przymknięte, okolone złotymi rzęsami oczy Mistrza, słyszałem cichy, ale nieomylnie rozpoznawalny dźwięk przepływania cieczy, którą musiała być krew ofiary. Mistrz wpijał się w jego szyję, smukłe palce uciskały ciało, a z zaciśniętych ust płynął pomruk zachwytu. Pił, i co do tego nie było Ŝadnych wątpliwości. Przekrzywił nawet głowę, jakby chciał jak najspieszniej wysączyć ostatnie krople, a ciałem męŜczyzny, bezwładnym teraz i wiotkim, wstrząsnął konwulsyjny dreszcz, jakby ostatek Ŝycia z niego uciekł, a potem zwisło całkiem juŜ nieruchome. Mistrz wyprostował się i przeciągnął językiem po wargach. Nie pozostał na nich najmniejszy ślad krwi. Ale krew była widoczna. Widać ją było w Mistrzu, którego twarz wyraźnie promieniała. Popatrzył na mnie. - Oto źródło, Amadeo - powiedział. Gwałtownym ruchem podsunął mi pod oczy bezwładny korpus - stertę łachmanów z głową odrzuconą do tyłu. MęŜczyzna był młody, brodaty i wcale niepiękny, a jego twarz powlekła się lodowatą bladością. W szczelinach powiek połyskiwały białka, z bezbarwnych ust ściekała szara struŜka śliny. Stałem bez słowa. śadnej trwogi, odrazy, po prostu bezkresne zdziwienie. Mówiąc szczerze, wydało mi się to wspaniałe. Nagłym gniewnym ruchem Mistrz cisnął ciało na kamienne nabrzeŜe, tak iŜ odbiło się od niego, z chlupotem wleciało do wody i powoli zniknęło w toni. Chwycił mnie za ramię i juŜ w następnej chwili zobaczyłem przelatujące w dół okna. Omal nie krzyknąłem z wraŜenia, ale zakrył mi dłonią usta. Poruszaliśmy się z taką szybkością, jakby jakaś potęŜna siła pchała nas w górę i przed siebie. Przez moment miałem wraŜenie, iŜ wciągnął nas potęŜny wir, kiedy jednak otworzyłem oczy, staliśmy w znanym mi pokoju ze złocistymi draperiami. Było ciepło. W mroku dostrzegłem zarys złotego łabędzia. Byliśmy w sypialni Bianki.

- Mistrzu! - wykrzyknąłem zaskoczony i oburzony tym, iŜ tak bezceremonialnie wdarliśmy się w jej prywatność. Spod zamkniętych drzwi smuga światła padała na parkiet i perski dywan. Usłyszałem jej lekkie kroki nadchodzące od strony przytłumionych głosów. Najwyraźniej chciała sprawdzić, skąd się biorą hałasy w jej prywatnych pokojach. Kiedy stanęła w progu, owionął nas zimny powiew od otwartego okna. Bez cienia strachu zatrzasnęła za sobą drzwi i jednym nieomylnym ruchem zapaliła lampę. W rosnącym świetle wpatrywała się w Mistrza, chociaŜ niewątpliwie widziała takŜe mnie. Na jej twarzy malował się niepokój, ale takŜe ciekawość. - Mariusie - powiedziała - jakim to prawem, mój panie, wkraczasz do moich pomieszczeń? Jak ci się udało dostać przez okno i na dodatek razem z Amadeem? CóŜ to, zazdrosny jesteś o mnie? - Nie, chodzi mi tylko o wyznanie - rzekł Mistrz drŜącym głosem. Przez cały czas trzymał mnie za rękę, jakby prowadził małego chłopca. Postąpił o krok, oskarŜycielsko wskazując na nią palcem. - Powiedz mu, mój drogi aniele, co się kryje pod tą śliczną twarzyczką. - Nie mam pojęcia, o co ci chodzi, Mariusie, wiem jednak, Ŝe budzisz mój gniew. I Ŝądam, byś natychmiast opuścił mój dom. A co ty, Amadeo, sądzisz o tym najeździe? - Nie wiem, co powiedzieć, Bianko. Tylko tyle udało mi się wykrztusić. Byłem przeraŜony. Nigdy nie słyszałem, by głos Mistrza drŜał ani by ktokolwiek zwracał się doń takim tonem. - Precz z mego domu, Mariusie. Apeluję do tych resztek honoru, które ci pozostały. - A jak wyszedł stąd twój przyjaciel Marcellus, florentczyk, którego zwabiłaś tutaj sprytnymi słowami, aby wlać mu do wina tyle trucizny, iŜ starczyłoby na dwadzieścia osób? Twarz jej spowaŜniała. Przypominała teraz księŜniczkę z porcelany. - A cóŜ to, mój panie, sam jeden stajesz za Wielką Radę czy Radę Dziesięciu? Ciągaj mnie po sądach, jeśli wola, marny sztukmistrzu, tam jednak musisz mieć dowody, a nie błahe słowa - powiedziała, cedząc słowa. Stała z dumnie podniesioną głową: uosobienie uraŜonej niewinności. Mistrz pokiwał głową. - Morderczyni. Widzę w tej chwili w twoim umyśle dziesiątki wyznań, dziesiątki czynów okrutnych i nierządnych, dziesiątki... - Nie tobie mnie osądzać! Bądź sobie czarodziejem, nie udawaj jednak anioła. Nie ty, z twoimi chłopcami, Mariusie!

Przyciągnął ją ku sobie. Dostrzegłem rozwarte usta i śmiercionośne kły. - Nie, Mistrzu, nie! - wrzasnąłem, wyszarpnąłem rękę z jego dłoni, wskoczyłem między nich i ze wszystkich sił zacząłem go odpychać. - Nie moŜesz tego zrobić. Nie dbam o to, co zrobiła, ale ty nie moŜesz nazywać jej nierządną! Nie ty! Mistrz odepchnął Biankę, tak Ŝe padła na łóŜko i podwinąwszy pod siebie nogi, skuliła się na nim, teraz juŜ przeraŜona. - Jesteś wysłannikiem piekieł - wyszeptała. - Jesteś potworem i zawsze to przeczuwałam. On juŜ nie wypuści mnie stąd Ŝywej, Amadeo! - Daruj jej Ŝycie, panie - wykrzyknąłem - albo inaczej ja zginę wraz z nią! Nie zniosę widoku jej śmierci! Odepchnął mnie, zarazem przytrzymując, abym nie upadł. Podszedł do łóŜka, ale nie rzucił się na Biankę, tylko usiadł obok niej. Cofnęła się, zasłaniając draperią otaczającą łoŜe, jakby ta mogła jej zapewnić jakąś ochronę. Patrzyła na niego szeroko rozwartymi oczyma. - Oboje jesteśmy mordercami, Bianko - szepnął i wyciągnął do niej dłoń. Skoczyłem ku nim, ale powstrzymał mnie lewą ręką, prawą odgarniając jej złociste loki. Zatrzymał dłoń na czole, jakby ją błogosławił. - Wszystko to pod przymusem, panie - rzekła. - Jaki miałam wybór? - Ile teŜ było w niej odwagi! Czując zagroŜenie, mówiła jednak pewnym, nieugiętym głosem. - Dostałam rozkaz, co mam zrobić, komu i jak! Ile mieli sprytu! Napój zabił ofiarę kilka dni po tym, jak zagościła w moim domu. - Zwab tutaj, dziecię, swego ciemięzcę i jego otruj, a nie tych, których on ci wskaŜe. - Tak, tak, uczyń to - wtrąciłem się spiesznie. - Ukarz tego, kto cię zwabił w tę pułapkę. Myślała przez chwilę, a potem się uśmiechnęła. - A co z jego straŜnikami, krewnymi, wspólnikami? W odwecie mnie zabiją. - Ja w takim razie uśmiercę go dla ciebie - rzekł Marius. - A w zamian nie będę Ŝądał od ciebie Ŝadnych zbrodni, a tylko tego, abyś wygnała z pamięci ową chwilkę ochoty na ciebie, która mnie nawiedziła. Dopiero teraz opuściła ją odwaga, oczy napełniły się, prześlicznymi skądinąd, łzami. Na moment zwiesiła głowę. - Wiesz, kim jest, gdzie mieszka, wiesz, Ŝe jest teraz w Wenecji. - On juŜ jest martwy, piękna damo - powiedział Mistrz. Objąłem go za szyję i pocałowałem w skroń, ale on nie odwracał oczu od Bianki.

- Chodź więc, cherubinie - zwrócił się do mnie, wciąŜ w nią wpatrzony - uwolnimy świat od tego bankiera, który wykorzystuje Biankę, aby pozbyć się ludzi w sekrecie zawierzających mu swoje pieniądze. Wiadomość ta wprawdzie zaskoczyła Biankę, w niczym to jednak nie zmieniło wyrazu jej twarzy, jakby wszystkie te okropne kwestie nie miały z nią Ŝadnego związku. Mistrz mocno przygarnął mnie do siebie prawą ręką, a lewą wydobył z kieszeni wielką perłę przecudnej urody, o gruszkowatym kształcie, i podał Biance. Ta wzięła ją z wahaniem. - Pozwól, Ŝe cię ucałuję, księŜniczko - powiedział, a ona, ku memu zdziwieniu, przystała na tę prośbę. Musnął wargami policzki Bianki, jej zaś zmętniały oczy, powieki opadły i juŜ w następnej chwili leŜała na poduszce głęboko uśpiona. Opuściliśmy pokój. Miałem wraŜenie, iŜ słyszę za plecami dźwięk zamykanych okiennic. Noc była ciemna i wilgotna. Głowę miałem wciśniętą w ramię Mistrza, nawet gdybym chciał, nie mogłem spojrzeć w górę ani się poruszyć. - Dzięki, ukochany Mistrzu, Ŝe jej nie zabiłeś - wykrztusiłem. - Jest kimś więcej niŜ tylko sprytną kobietą - powiedział. - Ma w sobie niewinność i dostojeństwo księŜnej albo nawet królowej. - A dokąd teraz, Mistrzu? - JuŜ jesteśmy na miejscu, a mówiąc ściśle, na dachu. Rozejrzyj się. Słyszysz te dźwięki? Gdzieś niedaleko grały tamburyny, bębenki i flety. - A więc umrą podczas biesiady - powiedział Mistrz w zamyśleniu. Oparty o kamienną balustradę na skraju dachu spoglądał w dół. Wiatr targał jego płaszczem; spojrzał w niebo. - Chcę to zobaczyć - odezwałem się. Przymknął oczy, jakbymuderzył go w twarz. Nie myśl o mnie źle, panie. Nie dlatego, Ŝe brutalność i okrucieństwo sprawiają mi uciechę. Jestem jedynie głupcem, panie, ale głupcem BoŜym. JeŜeli pamięć mnie nie zwodzi, my nie stawiamy pytań. Śmiejemy się i akceptujemy, wszystko przemieniając w radość. - Chodź zatem ze mną. Jest tam całe stado florentczyków, a ja jestem taki głodny. Długo pościłem, czekając na taką noc.

5 Być moŜe tak się czują śmiertelnicy, polując w borze na dzikiego zwierza.

Jeśli o mnie chodzi, kiedy z dachu schodziliśmy po stopniach do sali biesiadnej wykwintnego pałacu, czułem przede wszystkim niezwykłe podniecenie. Ludzie będą tutaj umierać. Zostaną zamordowani. Źli ludzie, którzy przymusem sprowadzili Biankę na złą drogę, zginą, na Ŝadne niebezpieczeństwo nie wystawiając mego wszechmocnego Mistrza ani Ŝadnej innej z bliskich mi osób. Armia najemników nie byłaby bardziej obojętna na los tych złoczyńców. Niewykluczone, Ŝe atakując Turków, Wenecjanie więcej mieli dla nich względów. Byłem jak odurzony: juŜ czułem zapach krwi, a na dodatek nie lubiłem florentczyków, a tym bardziej bankierów, nade wszystko zaś chciałem zemsty na tych, którzy narazili Biankę na to, iŜ mogła stać się ofiarą mojego Mistrza. Więc niech się stanie. Weszliśmy do przestronnej sali, gdzie ucztowało siedmiu męŜczyzn. Na ścianach wisiały kosztowne, nowiutkie flamandzkie arrasy przedstawiające sceny łowieckie; posadzka wyłoŜona była marmurowymi kaflami z wymalowanymi na nich pawiami, z których kaŜdy inaczej rozkładał swój barwny ogon. Trzech brodatych męŜczyzn siedziało za stołem, na którego środku królował pieczony prosiak, w połowie zjedzony, a dookoła stały półmiski z rybami i drobiem, a takŜe naczynie, w którym widniały juŜ tylko ości i kostki.Trzej inni męŜczyźni - młodzi, przystojni i atletycznie zbudowani - tańczyli w drugim końcu sali, tworząc krąg, w którego centrum spotykały się ich wyciągnięte dłonie. Przygrywał im chłopięcy zespół. Ich stroje nosiły na sobie ślady ucztowania, najwidoczniej bowiem mało się o nie troszczyli, aczkolwiek materie były drogie, bogato zdobione i obramowane futrem, co tłumaczyłoby, dlaczego nigdzie nie palił się ogień. Siódmy męŜczyzna nieporadnie usiłował napełnić puchar winem z dzbana; kilka kielichów leŜało przewróconych na stole w czerwonych kałuŜach rozlanego trunku. Nad niedojedzonym mięsiwem i owocami unosiły się roje malutkich muszek. Od razu zrozumiałem, Ŝe słuŜbę odprawiono. W powietrzu wisiał złotawy obłok dymu z kilku fajek, który na tle utrzymanych w róŜnych odcieniach błękitu kobierców dawał poczucie ciepła i przytulności. Gdy weszliśmy do sali, duszna atmosfera natychmiast przyprawiła mnie o zawrót głowy, z chęcią więc na znak Mistrza osunąłem się na najbliŜszy fotel, ani myśląc tknąć choćby kęs jedzenia. Ze nie zauwaŜyli naszego przybycia tańczący, temu trudno się dziwić, tak głośno rozbrzmiewała muzyka. Ze nie dostrzegli nas stołownicy, to przypisać trzeba ich upojeniu. Mistrz musnął wargami mój policzek i podszedłszy do nich, siadł na miejscu opuszczonym,

jak się zdaje, przez jednego z tancerzy. Dopiero widząc, Ŝe siada między nimi ktoś obcy, dwaj zaŜarcie dyskutujący męŜczyźni urwali i spojrzeli na niego zdziwieni. Mistrz zrzucił z głowy szkarłatny kaptur, odsłaniając długie, zaczesane na boki pukle, które jeszcze lśniły od nocnej rosy. Ku memu zdziwieniu gładko podchwycił temat rozmowy, która dotyczyła okrucieństw, jakich doznali Wenecjanie pozostali w Konstantynopolu po zdobyciu go przez dwudziestojednoletniego sułtana tureckiego Mehmeda II. Spór, jak się zdaje, dotyczył tego, w jaki sposób zdobyto święte miasto. Jeden z rozmówców utrzymywał, Ŝe gdyby nie uciekły z niego weneckie okręty, moŜe by dało się utrzymać Konstantynopol. Jego rudowłosy oponent o złotych oczach utrzymywał z zapałem, Ŝe nawet mowy o tym być nie mogło. Przedziwne, jakŜe piękne oczy! Jeśli to on był nikczemnikiem, który zwiódł Biankę, mogłem zrozumieć, jak mu się to udało. Pomiędzy rudą brodą i wąsikiem lśniły zmysłowe usta, a wysunięty podbródek znamionował siłę właściwą nadludzkim posągom Michała Anioła. - Czterdzieści osiem dni Turcy bombardowali z dział mury miasta, aŜ te wreszcie legły w gruzach. I cóŜ mogły na to pomóc jakieś okręty? Widziałeś kiedyś tak potęŜne armaty? Rozmówca, teŜ nader urodziwy, o ciemnych włosach, oliwkowej cerze i granatowych oczach, twierdził z pasją, iŜ Wenecjanie zachowali się jak tchórze, a gdyby nie uciekali, lecz wprost przeciwnie - wzmocnili swą flotę, takŜe działom mogliby dać radę. Walnął w stół pięścią z takim impetem, Ŝe podskoczyły wszystkie talerze i półmiski. - Konstantynopol został zdradzony i porzucony. Nie pomogły mu Wenecja i Genua i dlatego musiało ulec wrogowi najpotęŜniejsze cesarstwo na świecie! - Nie tak to było - spokojnie oznajmił Mistrz, przenosząc wzrok z jednego rozmówcy na drugiego. - W istocie wielu było dzielnych Wenecjan, którzy ruszyli, by ratować Konstantynopol. Mam jednak powody przypuszczać, Ŝe nawet gdyby cała potęŜna flota Republiki ruszyła z odsieczą, na nic by się to zdało. Od dawna to miasto było marzeniem Mehmeda i nic nie mogło go powstrzymać. O, to doprawdy brzmiało interesująco. Takiej lekcji historii byłem ciekaw! Chwyciłem krzesło o skrzyŜowanych nogach, miękko wymoszczone poduchą, i podciągnąłem do stołu, aby mieć jednocześnie widok i na rozmówców, i na tancerzy, którzy wprawdzie nie całkiem pewnie trzymali się na nogach i jakby drwili z siebie wzajem w pląsach, ale w swych barwnych kaftanach, pludrach, a takŜe jedwabnych, zdobionych perłami trzewikach stanowili widok godny uwagi. Rudzielec potrząsnął burzą ognistych włosów, rzucił Mistrzowi spojrzenie pełne zachwytu i rzekł z oŜywieniem:

- O tak, oto ktoś wreszcie, kto w przeciwieństwie do ciebie, ty głupcze, wie, jak się rzeczy miały. Ale właściwie prędzej trzeba cię zwać kłamcą niźli głupcem. Dobrze wszak wiesz, Ŝe Genueńczycy dzielnie walczyli aŜ do samego końca. PapieŜ wysłał trzy okręty; przełamały blokadę i przemknęły obok złowieszczej twierdzy Rumeli Hisar. Był to Giovanni Longo, czy moŜna sobie wyobrazić większe bohaterstwo? - Jakie tam bohaterstwo! - prychnął czarnowłosy oponent. - To było bohaterstwo - spokojnie rzekł Mistrz. - Po co wygłaszać nonsensy, w które samemu się nie wierzy? Wiesz wszak, szlachetny panie, co się stało z załogami okrętów schwytanych przez sułtana. - Tak, tak, o tym trzeba mówić - gorączkowo podchwycił rudzielec. - Kiedy po pół roku zatrzymali okręty Republiki, wszystkich ludzi ścięli. - Z wyjątkiem kapitana - zawołał jeden z tańczących, który zwrócił się ku nam, aby uczestniczyć w rozmowie, nie zamierzając jednak opuszczać rozbawionego kręgu. - Jego spalili na stosie. Był to Antonio Rizzo, jeden z najwspanialszych ludzi, jakich świat widział. Powrócił do tańca, ręką czyniąc za plecami pogardliwe gesty. Zaraz jednak się potknął i byłby runął, gdyby go nie podtrzymali towarzysze. Czarnowłosy zaciekle kręcił głową. - A ja powtarzam, Ŝe gdyby zjawiła się cała flota... Ale wy, florentczycy i wenecjanie, jesteście wszyscy tacy sami: zdradliwi egoiści. Mistrz zaśmiał mu się prosto w twarz. - Nie pozwolę, by się ze mnie naśmiewano - zaperzył się tamten. - Tyś wszak jest wenecjaninem, waszmość, niejeden raz cię tu widziałem w towarzystwie tego młokosa. Zrobił lekcewaŜący gest w moim kierunku. Spojrzałem na Mistrza: tylko się uśmiechał. A potem szepnął tak wyraźnie, jak gdyby siedział tuŜ koło mnie, a nie o kilkanaście stóp dalej, chociaŜ byłem pewien, iŜ tylko ja mogłem to posłyszeć: - Ostatnie słowa skazańca. Tamten porwał ze stołu puchar i upił z niego potęŜny łyk, drugie tyle wylewając na brodę. - Gniazdo podstępnych łajdaków - sapnął, odstawiając kielich. - Jedno tylko potrafią: zapoŜyczać się na wysoki procent, a wszystkie pieniądze wydawać na stroje. - Sam wyglądasz jak napuszony paw - prychnął rudowłosy. - Dobrze by było obciąć ci ten twój ogon. Wracajmy do Konstantynopola, skoroś taki pewien, Ŝe moŜna go było obronić. - Sam juŜ się stałeś wenecjaninem - mruknął antagonista. - Jestem bankierem, i to powaŜanym. I lubię tych, którym jest dobrze dzięki mnie.

Mówiąc to, rudzielec podniósł swój kielich, ale zamiast się napić, chlusnął winem w twarz czarnowłosego. Mistrz nawet nie drgnął, choć trochę wina musiało spryskać takŜe jego. Patrzył to na jedną, to na drugą zaczerwienioną i spotniałą twarz. - Giovanni Longo, najdzielniejszy Genueńczyk, jaki kiedykolwiek dowodził statkiem, trwał tam przez cały czas oblęŜenia. Oto jest odwaga. Na takich ludzi warto postawić wszystkie pieniądze. - Bzdura - zawołał ten sam tancerz co poprzednio. - Ostatecznie przegrał bitwę, a twój ojciec był na tyle rozsądny, Ŝe Ŝadnych pieniędzy na niego nie stawiał. - Jak śmiesz tak gadać! - wrzasnął rudzielec. - Piję za Giovanniego Longo i wszystkich Genueńczyków, którzy walczyli u jego boku. - Chwycił za dzban, niemal go przewracając, obficie zraszając stół, nalał sobie do kielicha i duszkiem go wychylił. - A teraz za mego ojca. Oby Bóg się zlitował nad jego nieśmiertelną duszą. Ojcze, uśmierciłem twoich nieprzyjaciół i uśmiercę tych, którzy za nic mają sobie przeszłość. - Odwrócił się i dał kuksańca w bok Mistrzowi. - Piękny ten chłopak waszmości. Proszę się zastanowić, ile pan chce za niego. Dobrze zapłacę. Chyba nigdy jeszcze dotąd nie słyszałem Mistrza śmiejącego się w sposób bardziej naturalny i wesoły. - Zaproponuj coś, czego mógłbym chcieć - powiedział i spojrzał na mnie roziskrzonymi oczyma. Wydawało się, Ŝe naraz wszyscy obecni w sali mierzą mnie wzrokiem, chociaŜ nie byli zapalonymi miłośnikami chłopców. Byli tacy jak wszyscy ówcześni Włosi: ojcowali rodzinom, jak tego od nich oczekiwano, uwodzili kobiety przy kaŜdej nadarzającej się okazji, potrafili jednak docenić kształtnego młodzieniaszka, tak jak się dzisiaj docenia złocistą grzankę pokrytą wykwintnym kawiorem z kroplą przedniej śmietany. Nie mogłem powstrzymać uśmiechu. Wizja zabicia ich, zamordowania, wydawała mi się pociągająca jak nigdy dotąd. Rudzielec obrzucił mnie łakomym spojrzeniem. - Musiał pozować Verocchiowi do Dawida, nie zaprzeczaj, panie. No a poza tym jest nieśmiertelny, widzę to wyraźnie. Nigdy nie umrze - powiedział. Znowu wychylił puchar, a potem zza tuniki wydobył gruby złoty medalion z ogromnym brylantem pośrodku. Jednym szarpnięciem zerwał złoty łańcuch i dumnym gestem wyciągnął w kierunku Mistrza rękę, na której kołysał się klejnot. - To za nas wszystkich - krzyknął czarnowłosy, czemu towarzyszył chóralny śmiech pozostałych. Jeden z tancerzy krzyknął:

- Ale jeśli mam być po tym łajdaku, to nic z tego. Więc masz to, abym był pierwszy. Z tymi słowami cisnął w Mistrza pierścieniem z jakimś skrzącym się kamieniem, którego nazwy nie znałem. - Szafir - oznajmił Mistrz, z rozbawieniem wpatrując się we mnie. - I cóŜ, Amadeo, zgadzasz się? Od grona tancerzy odłączył się jasnowłosy męŜczyzna. Był najniŜszy ze wszystkich i miał na plecach mały garb. Podszedł do nas, a następnie takim gestem, jakim się ściąga rękawiczkę, zsunął z palców wszystkie pierścienie i cisnął mi je do stóp. - Uśmiechnij się słodko do mnie, boski chłopcze - rzekł. Był zasapany, kaftan miał poplamiony i z trudem trzymał się na nogach. Patrząc na mnie, zatoczył się tak, iŜ omal nie zwalił się na ziemię, spróbował jednak obrócić to w Ŝart, wracając przesadnie chwiejnym krokiem do towarzyszy. Muzyka grała nieprzerwanie, hałaśliwa i odurzająca. - I cóŜ, nikt juŜ nie trapi się klęską Konstantynopola? - spytał Mistrz. - A co się stało z Giovannim Longo? - spytałem. Oczy wszystkich spoczęły na mnie. - Podczas oblęŜenia... - zaczął blondwłosy tancerz. - Zaraz, Amadeo? Amadeo, dobrze mówię, pamięć mnie nie myli? - Nie myli cię, panie, ale z chęcią dowiedziałbym się czegoś o tej pamiętnej historii. - Ty mały huncwocie - rzekł czarnowłosy. - Nawet się nie schyliłeś po jego pierścienie. - Mam ich juŜ dosyć na palcach,- odrzekłem łagodnie i zgodnie z prawdą. Rudzielec rad podjął ulubiony temat. - Giovanni Longo przetrwał czterdzieści dni bombardowania, za dnia i nocą niezłomnie trwał na murach. Nie lękał się niczego. Zmogła go dopiero rana. - A te działa, panie? - spytałem. - Jak były wielkie? - No, gadaj, gadaj - rzucił drwiąco męŜczyzna, który pomstował na wenecjan i florentczyków. - Opowiedz, jak było, wszak widziałeś to na własne oczy. - Mój ojciec tam był - zaperzył się w odpowiedzi rudzielec. - PrzeŜył, by dać świadectwo prawdzie. Był na ostatnim statku, któremu udało się wymknąć stamtąd z Wenecjanami na pokładzie. I ostrzegam, mów o nich z naleŜnym szacunkiem. Nie moŜna mieć im za złe, Ŝe szukali bezpiecznej ucieczki. Walka była juŜ przegrana. - Uciekli jak niepyszni - warknął pogardliwie brunet.

- Turcy wzięli juŜ górę, a oni spróbowali uciec, biorąc na pokład rannych i kalekich. WaŜysz się nazwać mego ojca tchórzem? Ujdzie ci to jednak na sucho. Za głupi jesteś i zbyt pijany, aby z tobą walczyć. - Amen - rzekł Mistrz. - Ty mu opowiedz, co się stało - wybełkotał rudowłosy po następnym niezdarnym łyku z pucharu. - Ty, Mariusie de Romanusie, opowiedz mu, do jakiej potem doszło rzezi. Opowiedz mu, jak Giovanni Longo walczył na murach, aŜ otrzymał sztych w pierś. A ty słuchaj, głupcze! - wrzasnął na towarzysza. - Nikt o tym nie wie więcej od szlachetnego Mariusa de Romanusa. Czarownicy są mądrzy nad podziw, tak gada moja dziewka, więc następny toast za Biankę Solderini. I znowu połowa wina poszła do ust, a połowa na kaftan. - Twoja dziewka, panie? - spytałem oburzony. - Śmiesz tak nazywać damę równie szlachetną, i to w obecności pijackiej kompanii? Nikt nie zwrócił na mnie uwagi i tylko garbaty blondyn, potykając się, podszedł, nachylił się nade mną i objął mnie za ramiona. - Oni wszyscy są tak pijani, Ŝe jutro nawet nie będą cię pamiętać. Wszyscy, tylko nie ja. - Bardzo chwiejny twój taniec, panie - powiedziałem. - I lękam się, Ŝe równie chwiejna jest teŜ twoja przyjaźń. - Ty mały nicponiu! - parsknął tamten i niemal upadł na mnie, poniewaŜ jednak w porę zdołałem się odsunąć, odbił się tylko od fotela i zwalił na posadzkę. Mistrz jednym spojrzeniem ocenił sytuację, a potem zwrócił wzrok na rudowłosego. - MęŜny był Giovanni Longo, męŜni byli wszyscy obrońcy Bizancjum, ale nic go juŜ nie mogło ocalić. Jego godzina wybiła. A w wielkim poŜarze, który się potem rozpętał, tyle skarbów bezpowrotnie zginęło. Setki bibliotek, a w nich święte księgi pełne tajemnic wszystko poszło z dymem. Z podłogi wrzasnął na mnie natarczywy garbus. - Co się tak gapisz, bezczelny smarkaczu? Podaj mi rękę i pomóŜ! - Coś mi się zdaje, panie, Ŝe potrzeba ci do pomocy więcej niŜ jednej tylko ręki odparłem. - I dostanę to - burknął. Usiłował powstać, ale ręka poślizgnęła się na mokrych kaflach i z głuchym jękiem znowu legł na nich.

Jeden z biesiadników, który się dotychczas nie odzywał, bez reszty, jak się zdało, pochłonięty obgryzaniem indyczego uda, męŜczyzna o długich szpakowatych włosach i regularnych rysach twarzy, spojrzał w naszym kierunku i rzekł: - Więc Goliat poległ przed małym Dawidem. Bacz jednak, Dawidzie - ciągnął, uśmiechając się do mnie - na swoje słowa, nie wszyscy bowiem z nas są głupimi olbrzymami, a kamieniami twoimi z chęcią się zabawię. - Równieś niezdarny jak twój przyjaciel, panie - odparłem równieŜ z uśmiechem. - Co zaś do moich, jak to ująłeś, kamieni, bezpiecznie one siedzą w swym woreczku, nie nazbyt chętne do kiepskiej zabawy. - Powiedziałeś księgi, panie? - Rudzielec w ogóle nie zwrócił uwagi na tę wymianę słów i nie spuszczał wzroku z Mistrza. - Tak wiele ksiąg zginęło w spalonym mieście? - A jakŜe, bardzo się on troszczy o księgi! - szyderczo parsknął męŜczyzna o czarnych włosach. - Ja bym ci radził, waszmość panie, abyś lepiej pilnował swojego chłopca. Taniec juŜ się skończył. Istotnie. Dwaj pozostali tancerze, równie pijani jak ich leŜący na posadzce towarzysz, podeszli do nas i zionąc smrodliwie z dwóch stron, zabrali się do mnie jednocześnie niczym czwororęczna bestia. - CóŜ to, tylko się przyglądałeś, jak nasz przyjaciel wali się na ziemię? - spytał zaczepnie jeden, pchając mi rękę między nogi. Odsunąłem się wraz z krzesłem. - Zdało mi się, Ŝe to najodpowiedniejsze zachowanie - powiedziałem - gdyŜ sądziłem, iŜ w ten sposób chce dać wyraz swojemu zachwytowi. Ostrzegam was jednak, dość juŜ mam tej czołobitności i tych hołdów. Mistrz powstał od stołu. - I ja mam juŜ dość tego - powiedział zimnym głosem. Wszyscy spojrzeli na niego, włącznie z blondynem leŜącym na podłodze. - Doprawdy? - odezwał się czarnowłosy i spojrzał w górę na wyprostowanego Mistrza. - Marius de Romanus? Słyszałem o tobie i ani trochę się ciebie nie boję. - Bardzom wdzięczny - szepnął Mistrz z zimnym uśmiechem na ustach i połoŜył rękę na głowie męŜczyzny, a ten mimo zapewnienia próbował się cofnąć z wyrazem przestrachu na twarzy. Tancerze mierzyli Mistrza wzrokiem, bez wątpienia oceniając, czy trudno będzie go pokonać, a potem jeden znowu odwrócił się do mnie. - Hołdy, dobre sobie! - zawołał.

- Radzę ci, panie, zwaŜać na mojego Mistrza - rzekłem, odpychając cisnące się na mnie ciało - albowiem draŜnicie go, a wtedy potrafi być bardzo nieprzyjemny. Odsuwając się od natrętów, tak się oddaliłem od stołu, Ŝe znalazłem się nieopodal muzyków, którzy - choć z kroplami potu na czole - niestrudzenie grali. - Pięknie, pięknie, moi drodzy - rzekłem. - Ale moŜe odpowiedniejsze byłoby requiem. Rzucili mi spłoszone spojrzenie, ale w Ŝaden inny sposób nie zareagowali na moje słowa. Wszystko w pokoju wibrowało od rytmicznych dźwięków. Blondyn z posadzki wzywał pomocy, o własnych siłach nie mógł się bowiem podnieść, i obaj towarzysze, sami niepewni swych ruchów, nachylili się nad nim. Mistrz jednym szarpnięciem poderwał czarnowłosego z ławki i wpił się w jego szyję. Tamten znieruchomiał niczym małe zwierzątko w paszczy drapieŜnika, a mnie się zdawało, Ŝe słyszę, jak krew ucieka z jego ciała, podczas gdy Mistrz gwałtownym ruchem skrył siebie i ofiarę za zasłoną włosów. Tylko rudzielec przypatrywał się temu i zdało się, Ŝe jest zbyt odurzony, aby cokolwiek zrozumieć. Uniósł jedną brew jakby w zdumieniu i pociągnął z pucharu. Kocim ruchem języka oblizał sobie jeden po drugim palce prawej ręki, a w tej samej chwili między talerze runął ciśnięty przez Mistrza bezwładny korpus. - Głupi pijaczyna! - mruknął rudzielec i zrezygnowany machnął ręką. - Nikt juŜ nie walczy o honor, prawość, sumienie! - Niewielu w kaŜdym razie - zgodził się Mistrz, spoglądając nań z góry. - Ci okrutni Turcy zagarnęli pół świata - rzekł, jakby oznajmiał to swemu kompanowi, którego spoczywająca na półmisku twarz zwrócona była ku niemu. Nie mogłem jej zobaczyć, z dreszczem ekscytacji myślałem jednak, Ŝe to twarz trupa. - Pozwólcie no tu, panowie - zwrócił się Mistrz do tancerzy. - TakŜe ty, panie, któryś tak hojnie obdarzył mojego chłopca pierścieniami. - Czy to twój syn? - spytał bełkotliwie garbus, któremu udało się w końcu wstać. Odepchnął przyjaciół i zatoczył się w moim kierunku. - To niewaŜne, i tak lepiej od ciebie będę mu ojcował. Mistrz bezgłośnie znalazł się obok niego; ubranie było tak nieporuszone, jakby nie wykonał Ŝadnego ruchu. Rudzielec nie zauwaŜał niczego, co się dzieje dookoła. - Skanderberg, ach, wielki Skanderberg - mruknął do siebie. - Za niego teraz trzeba wznieść toast. - Ach, dajcie mi chociaŜ pięciu Skanderbergów, a razem z nimi ogłoszę nową krucjatę i odbiorę Turkom miasto.

- KtóŜ by tego nie zrobił z pięcioma Skanderbergami - odezwał się z końca stołu najstarszy z biesiadników, który zabrał się do kolejnego udźca. - GdzieŜ ich jednak znaleźć? Nigdy juŜ nie będzie równego mu wodza. Prawdziwy z ciebie głupiec, Lodovico! Z tymi słowami powstał, a Mistrz tymczasem przygarnął do siebie blondyna. Pozostała dwójka usiłowała uwolnić przyjaciela, nie byli jednak w stanie przeszkodzić Mistrzowi w złoŜeniu śmiertelnego pocałunku. Uniósł brodę ofiary i wargami przywarł do odsłoniętej tętnicy na szyi. Odniosłem wraŜenie, Ŝe całą krew wchłonął w jednym długim łyku, potem palcami zamknął powieki i rzucił ciało na posadzkę. - Teraz wam czas umierać, panowie - rzekł do dwóch tancerzy, którzy cofali się przed nim w przeraŜeniu. Jeden z nich wydobył miecz. - Nie bądź głupcem! - krzyknął drugi. - Jesteś pijany, a zresztą nigdy... - Istotnie jest głupcem - stwierdził Mistrz z lekkim westchnieniem. Usta miał bardziej róŜowe niŜ kiedykolwiek wcześniej, w policzkach pulsowała krew, nawet oczy były tak jasne jak nigdy. Chwycił klingę w gołą rękę i jednym ruchem ją przepołowił, odłamaną część ciskając z brzękiem na posadzkę. - Jak śmiałeś?! - krzyknął męŜczyzna, z osłupieniem wpatrując się w resztkę brzeszczota. - Jak ci się to udało, lepiej było spytać - kpiąco rzucił od stołu rudowłosy. - Ostrze pękło na pół? Z jakiejŜ było stali? Siwowłosy męŜczyzna, który powrócił do mięsiwa, zaśmiał się, głowę odrzuciwszy do tyłu. Mistrz porwał w dłonie właściciela miecza i tym razem, aby odsłonić Ŝyłę, z chrzęstem złamał mu kark. Wydawało się, Ŝe słyszała to pozostała trójka. Potem pochwycił Mistrz ostatniego z tancerzy. Złapał go za twarz i wściekle zacisnął wargi na jego gardle; nie potrwało długo, a uniósł głowę i trzymając w uścisku zwłoki, spojrzał na mnie wzrokiem zarazem rozpłomienionym i zamglonym, nader podobny pod tym względem do reszty obecnych, tyle Ŝe to nie wino było źródłem jego rozkoszy. Kilka blond kosmyków zlepionych krwią przywarło do czoła. Muzyka raptownie ucichła. Mistrz wypuścił z rąk ciało ofiary, które zwaliło się na posadzkę niczym worek kości. - Requiem - rzekłem znowu. - Ich dusze będą wam za to wdzięczne. - Mistrz zrobił krok w kierunku grajków. - Albo to, albo zbierajcie się stąd - polecił.

- Chyba juŜ pójdziemy - wyszeptał lutnista zbielałymi wargami. W jednej chwili cała czwórka znalazła się przy drzwiach, z rozpaczą szarpiąc za klamkę, ta bowiem nie chciała ustąpić. - Nie godzi się, byście odeszli bez zapłaty - rzekł Mistrz, zebrał ofiarowane mi pierścienie i rzucił je tamtym. Pochwycili je spiesznie i wyskoczyli przez drzwi, które, Ŝadnego juŜ teraz nie stawiając oporu, z hukiem walnęły o ścianę, a potem z równym trzaskiem się zamknęły - Bardzo zręcznie - pochwalił miłośnik pieczystego. - Jak ty to robisz, Mariusie de Romanusie? Nieraz juŜ słyszałem pogłoski, jaki to wielki z ciebie mag, czemu jednak Wielka Rada nie wzywa cię przed swoje oblicze, aby wybadać na okoliczność czarów? Niezłe chyba muszą stać za tym pieniądze? Z zachwytem wpatrywałem się w Mistrza. Nigdy dotąd nie wydał mi się tak godny miłości jak teraz, gdy wypełniła go nowa krew. Ach, jakŜe chciałem się znaleźć w jego ramionach! Objął mnie spojrzeniem zarazem pijanym i miękkim, ale szybko odwrócił wzrok i podszedł do siwiejącego biesiadnika, który popatrzył w górę, a potem zwrócił się do rudzielca: - Nie bądź durniem, Martino! W Wenecji zapewne moŜna zgodnie z prawem być czarnoksięŜnikiem, jeśli tylko płaci się podatki. Mości Mariusie, radzę pieniądze umieścić w banku Martina. - JuŜ to robię - odrzekł Marius de Romanus, mój Mistrz - i z całkiem dobrym zyskiem! Usiadł obok rudzielca, który wydawał się tym zachwycony. - Martino, porozmawiajmy jeszcze o upadku cesarstwa. Czemu twój ojciec był tam z genueńczykami? Zapytany z zapałem wyjaśnił, iŜ ojciec udał się do Konstantynopola, aby pilnować tam interesów rodzinnego banku, i zmarł po powrocie z powodu ran odniesionych ostatniego, potwornego dnia. - Widział to wszystko, widział, jak mordują dzieci i niewiasty. Widział kapłanów odrywanych od ołtarzy w kościele Hagia Sofia. Poznał teŜ sekret. - Jaki tam sekret! - prychnął pogardliwie starszy męŜczyzna, który zanim przysiadł się do dwójki, z taką siłą pchnął leŜące na stole ciało, Ŝe zsunęło się na ławę, a z niej sturlało na posadzkę. - Na miły Bóg, jakiś ty grubiański - oburzył się rudzielec. - Słyszałeś, jak grzmotnął czaszką o podłogę. O nie, nie pozwolę na takie traktowanie gości w moim domu.

ZbliŜyłem się i ja do stołu. - Tak, tak, podejdź, pięknisiu - zachęcił mnie gospodarz i wbił we mnie spojrzenie swych złocistych oczu. - Siadaj tu naprzeciwko mnie. Ach, biedny Francesco. Nie słyszałeś, jak roztrzaskała się jego czaszka? - Nie Ŝyje - spokojnie oznajmił Marius. - Na razie jednak nie ma co się tym trapić. Twarz promieniała mu blaskiem, który rozświetlał nawet włosy. Na lśniących oczach widać było misterną pajęczynkę Ŝyłek. - Nie Ŝyje, trudno. - Martino skwitował informację wzruszeniem ramion. - ZwaŜ jednak na moje słowa. Kilku kapłanów porwało monstrancję i święte hostie i umieściło w tajnym schowku w kościele Hagia Sofia. Mój ojciec widział to na własne oczy, a wiadomością tą podzielił się ze mną. - Na własne oczy, na własne oczy - przedrzeźniał go przedostatni z uczestników wieczerzy. - Musiałby być chyba pawiem, Ŝeby mieć tyle oczu. - Zamilcz albo poderŜnę ci gardło - warknął rudzielec. - Zobacz, coś zrobił z Franceskiem, zrzucając go tak brutalnie na ziemię. - Leniwym gestem przeŜegnał się. - Krew cieknie mu z tyłu głowy. Mistrz spiesznie się odwrócił i nachylił, a gdy się wyprostował, cała dłoń była we krwi. - Zbyt szybko go odrzuciłem - mruknął do mnie, a spoglądając na Martina, powoli oblizał palec. - Martwy, ale całkiem jeszcze ciepła i gęsta. Uśmiechnął się, a rudzielec przyglądał mu się z taką fascynacją, jak dziecko oglądające komediantów. Mistrz wyciągnął ku niemu rękę. - Chcesz skosztować? Tamten chwycił go za przegub i łapczywie zlizał krew z palca wskazującego i kciuka. - Hm, bardzo dobre - zawołał. - Wszyscy moi goście są zacnej krwi. - O tym nie musisz mnie zapewniać - rzekł Mistrz. Oczu od niego nie mogłem oderwać. Policzki jakby mu ściemniały, moŜe jednak był to tylko cień rzucany przez przygasające świece. - Jeszcze nie skończyłem, Amadeo - szepnął. - Ledwie zacząłem. Starszy męŜczyzna wpatrywał się w ciało na podłodze, najwyraźniej zaniepokojony tym, iŜ to on mógł zabić. - To nic powaŜnego, prawda? - powiedział. - Skaleczenie na głowie, nic więcej. - Tak, tak, draśnięcie tylko - zapewnił od niechcenia Mistrz, który całą uwagę skupiał teraz na Martinie. - CóŜ to za sekret, przyjacielu? TakŜe ja włączyłem się do rozmowy.

- Tak, jaki sekret? Ze kapłani uciekli? - Nie pleć bzdur, głuptasie - rzekł Martino, wlepiwszy we mnie swoje śliczne oczy. Był niezwykle piękny. Czy Bianka go kocha? Nigdy nic o tym nie wspomniała. - Jeśli nie uwierzysz w tę tajemnicę, nie uwierzysz w nic świętego i szlachetnego. Sięgnął po kielich, ten jednak okazał się pusty. Wziąłem dzban i napełniłem puchar ciemnoczerwonym winem o pociągającym zapachu. Zastanawiałem się, czy go nie spróbować, ale powstrzymywała mnie odraza. - Nonsens - szepnął Mistrz. - Wypij za ich koniec. Jest gdzieś chyba czysty kielich. - Och, racz wybaczyć - zawołał gospodarz. - Sam powinienem był ci zaproponować. Z trzaskiem postawił przede mną naczynie. Dopiero teraz dostrzegłem, iŜ wszystkie stanowiły komplet: pięknie rzeźbiony kryształ, ujęty w srebrne opaski wysadzane drobnymi kamieniami. Nalał mi z dzbana i uniósł swój puchar w moim kierunku. Czułem taki wstręt, Ŝe obawiałem się, iŜ mogę zwymiotować. Martino uśmiechnął się do mnie łobuzersko, ukazując rząd śnieŜnobiałych, idealnie równych zębów. - Wypij - nastawał Mistrz. - Wstąpiłeś na trudną drogę, Amadeo, wypij za naukę i za siłę. - Nie Ŝartujesz teraz ze mnie, panie, prawda? - spytałem Mistrza, chociaŜ wpatrzony byłem w gospodarza. - Kocham cię jak zawsze - odrzekł Marius - słyszysz jednak coś niepokojącego w moim głosie, gdyŜ chrypi w nim ludzka krew. Zawsze tak jest. Tylko poszcząc, zyskuję eteryczną czystość. - I na kaŜdym skrzyŜowaniu ratujesz mnie, panie, przed zagroŜeniem, kierując ku zmysłom i przyjemności - na pół spytałem, a na pół stwierdziłem. - Groza polega, Amadeo, na zabijaniu - usłyszałem głos Mistrza - zabijaniu za nic, nie za honor, prawość, sumienie, jak chciałby nasz przyjaciel. - Właśnie! - podchwycił „nasz przyjaciel”, obejrzał się na Mariusa, a potem znowu wzniósł ku mnie kielich. - Pij!!! - A kiedy będzie juŜ po wszystkim, Amadeo, pozbieraj te puchary i zabierz do domu, abym miał pamiątkę mojej klęski, mojej poraŜki, tym bowiem to będzie, chociaŜ takŜe nauczką dla ciebie. Rzadko kiedy wszystko jest dla mnie tak jasne i treściwe. Martino natomiast, w bardzo zalotnym nastroju, przytknął mi puchar do warg. - Pamiętaj, Dawidzie, Ŝe masz wyrosnąć na króla. Ale ja juŜ teraz będę cię wielbił i błagał o jeden psalm z twojej harfy, obyś go tylko dał z własnej woli. - Nie spełnisz Ŝyczenia umierającego? - usłyszałem szept Mistrza.

- Tak, chyba nie Ŝyje - oznajmił głośno starszy męŜczyzna. - Sam zobacz, Martino, chyba istotnie go zabiłem. - Daj mi z nim spokój! - prychnął rudzielec, nie spuszczając ze mnie oka. - Spełnij, Dawidzie, Ŝyczenie umierającego. Wszyscyśmy umierający, ale moŜe odrobinę wcześniej zaznałbyś małej śmierci w mych ramionach? Zabawmy się, zadziwię pana, mości Mariusie. Zobaczysz, jak go rytmicznie ujeŜdŜam, a potem ujrzysz cielesną kompozycję, która staje się fontanną, albowiem to, co w nim umieszczę, w mojej ręce w niego wytryśnie. ZłoŜył rękę w wyrazistym geście, jak gdyby trzymał juŜ w niej mój członek. Spojrzał na mnie przeciągle, a potem szepnął: - Jestem za miękki na kompozycję. Chyba to z ciebie wypiję. Wyrwałem kielich z jego ręki i wlałem w siebie wino. Ciało mi zesztywniało, myślałem, Ŝe zwrócę wino, ale udało mi się jakoś zatrzymać je w sobie. Spojrzałem na Mistrza. - To obrzydliwe. - Nonsens - odrzekł, ledwie poruszywszy wargami. - Piękno kwitnie dookoła. - Niech mnie cholera, jeśli nie jest trupem - rzekł siwowłosy i kopnął ciało Francisca. Martino, ja idę. - Nie tak szybko, panie - sprzeciwił się Marius. - Pozwól, Ŝe cię ucałuję na poŜegnanie. Chwycił tamtego za przegub i wczepił się w jego gardło; jak to jednak wyglądało dla gospodarza, skoro ledwie musnął spojrzeniem sczepioną parę, i powrócił do swych amorów i ponownie napełnił mi puchar? Rozległ się jęk, ale nie wiedziałem, czy Mariusa czy tego drugiego. Jak skamieniały patrzyłem na niego, gdy się odwrócił do nas, wyraźnie pełen krwi, a ja marzyłem, aby znowu zobaczyć w nim mego dawnego boga z białego marmuru. Martino nachylił się nade mną, przywarł wargami do moich ust i wyszeptał: - Umrę za ciebie, chłopcze! - Nie - rzekł Marius. - Umrzesz za nic. - Mistrzu, błagam, nie jego! - krzyknąłem.On zaś tak zdecydowanie chwycił rudzielca za ramię, Ŝe omal nie zrzucił mnie przy tym z ławy. - Co to za tajemnica, w którą koniecznie trzeba wierzyć? - spytałem pospiesznie. Martino wiedział, Ŝe dokoła rozgrywają się jakieś bezsensowne sceny, składał to jednak na karb swego upicia. Zerknął na palce Mariusa na swym barku, a potem spojrzał w górę, podobnie jak ja.

Mistrz był ludzki, arcyludzki. Nie było w nim nawet najmniejszego śladu owej nieprzeniknionej, niewzruszonej boskości. Twarz miał czerwoną jak po biegu, usta pokryte krwią, a język, którym po nich przeciągnął, miał barwę rubinu. Uśmiechał się do Martina, ostatniego Ŝyjącego jeszcze uczestnika biesiady. Martino oderwał wzrok od Mariusa, a gdy popatrzył na mnie, z oczu jego zniknął lęk. - Kiedy zdobywając miasto - zaczął mówić - Turcy szturmowali juŜ kościół Hagia Sofia, kapłani, którzy właśnie odprawiali mszę, zabrali z ołtarza Najświętszy Sakrament i zniknęli w sekretnej krypcie, gdzie pozostaną do chwili, gdy odbijemy Konstantynopol, a kiedy świątynia znajdzie się ponownie w naszych rękach, wtedy wyjdą z ukrycia, staną na stopniach ołtarza i podejmą mszę dokładnie w miejscu, gdzie musieli ją przerwać. - Ach - westchnąłem w zachwycie. - Mistrzu - zwróciłem się do Mariusa - czyŜ nie jest to tajemnica godna tego, by uratować czyjeś Ŝycie? - Nie - odparł. - Znałem juŜ tę opowieść wcześniej, a musisz pamiętać, iŜ to on uczynił z Bianki dziwkę. - Dziwkę? Z Bianki? O nie, szlachetny panie, dziesięciokrotna morderczyni, ale nie dziwka. Wpatrywał się w Mariusa z wyraźnym zachwytem. - Ale mordowania tyś ją nauczył - rzekł Marius niemal z czułością, prawą ręką sięgając przez plecy Martina, aby zetknęła się z lewą, spoczywającą na jego barku. Czołem dotykał jego skroni. Martino gwałtownie potrząsnął głową. - Nigdy jej niczego takiego nie uczyłem. - Kłamiesz, uczyłeś, i na dodatek dla tak marnych sum. - Mistrzu, co nam do tego? - Mój syn łatwo zapomina - wolno rzekł Marius, wpatrując się w Martina. - Teraz na przykład zapomniał, iŜ muszę cię zabić na zlecenie owej słodkiej damy, którą wciągnąłeś w swe brudne, cuchnące sprawki. - Odpłacała mi tylko przysługami za przysługi - lekcewaŜącym tonem oznajmił Martino. - Daj mi chłopca! - Co takiego? - Skoro masz mnie zabić, to trudno, ale daj mi chłopca. Jeden jedyny pocałunek, o nic więcej nie proszę, bo teŜ do niczego więcej się nie nadaję. - Mistrzu, ja tego nie zniosę - powiedziałem błagalnie.

- To w jaki sposób zamierzasz znieść wieczność, chłopcze? Czyś jeszcze nie zrozumiał, Ŝe to właśnie ją zamierzam ci ofiarować? Jaka siła mogłaby mnie powstrzymać? Rzucił mi dzikie spojrzenie, ale wydawało mi się, Ŝe bardziej to było odegrane niŜ szczere. - Dostałem juŜ lekcję - rzekłem. - Nie chcę tylko widzieć jego śmierci. - MoŜe lekcja jeszcze nie skończona. Martino, ucałuj go, jeśli ci na to zezwoli, ale pamiętaj: masz być grzeczny i układny. To ja przechyliłem się nad stołem i pocałowałem Martina w policzek, on jednak odwrócił się i z pasją przywarł do moich ust. Łzy trysnęły mi z oczu. Rozchyliłem wargi i pozwoliłem, by jego język zetknął się z moim. Poczułem drŜenie, a takŜe twardniejący uścisk warg, jakby stawały się z metalu. To Mistrz wgryzał się w jego szyję. Otworzyłem oczy i odsunąłem się. Ciągle w uścisku Mistrza Martino lekko obrócił ku niemu twarz i zachrypłym pijackim szeptem rzekł: - Za Biankę. - Za Biankę - powtórzyłem ze szlochem.Mistrz, nie odrywając się od tętnicy, pogładził zmierzwione włosy na potylicy Martina. - Nie... nie powinienem był jej zostawiać przy Ŝyciu - brzmiały ostatnie słowa Martina, po czym głowa zwisła mu bezwładnie. Mistrz pozwolił mu się osunąć na stół. - Czarujący do ostatniej chwili - powiedział. - Prawdziwy poeta. Zerwałem się i cofnąłem na środek sali. Ukryłem twarz w dłoniach, ale nie mogłem powstrzymać płaczu. Sięgnąłem po chusteczkę. Gdy jej szukałem, potknąłem się o jedno z martwych ciał i omal nie zwaliłem się na podłogę. - To tego właśnie chciałeś - wykrztusiłem. - śebym tego nienawidził, Ŝebym o nich błagał, Ŝebym płakał po nich. Siedział za stołem z włosami gładko zaczesanymi, z pałającą twarzą i rękami spokojnie ułoŜonymi jedna na drugiej. - Zapłacz przynajmniej po jednym z nich. Czy to zbyt wielkie Ŝądanie? Zeby przynajmniej jedna śmierć była poŜałowana? - Powstał od stołu, złowieszczy i groźny. - Dla bezimiennego Ŝebraka śpiącego w zbutwiałej łodzi nawet jednej łzy nie znajdziemy, prawda? PoniewaŜ w łoŜu Bianki zagraliśmy Adonisa, wszystko gotowiśmy zrobić, byle tylko nie cierpiała. A kiedy rzecz się staje, Ŝałujemy tylko jednego, najgorszego i najpodlejszego ze wszystkich zmarłych. A dlaczego? GdyŜ prawił nam komplemenciki! - Znałem go - chlipnąłem. - Nawet w tak krótkim czasie zdąŜyłem go juŜ poznać... - Niechaj te sceny na zawsze pozostaną w twoich ludzkich oczach.

Wszystkie świece zadrgały, w pokoju nagle pociemniało. Wyrwał mi się stłumiony okrzyk, ale to był tylko on, Mistrz, który gwałtownym ruchem pochylił się nade mną. - Mistrzu! - łkałem. - Czy rad jesteś z tego, czegoś mnie nauczył, czy nie? Czy rad jesteś z tego, czego się nauczyłem, czy nie? Nie baw się mną tak, nie jestem marną marionetką! Jeśli chciałeś tego wszystkiego, skąd teraz ten gniew? - Cały dygotałem. - Tak, będę dla ciebie mocny, ale... ale znałem go. - Poznałeś go, bo cię pocałował? Zebrał me włosy w jedną dłoń i przyciągnął do siebie, a potem pocałował tak, jak to zrobił Martino. Usta miał jak najbardziej ludzkie i gorące. Spotkały się nasze języki; nie czułem krwi, a tylko namiętność. Czułem jego gorący palec na policzku. Odsunąłem się lekko, a on mi na to pozwolił. - Och, powróć do mnie, mój piękny biały i wyniosły panie - szepnąłem. Oparłem mu głowę na piersi, słyszałem bicie serca. Nie słyszałem tego nigdy dotąd. - Wróć do mnie, mój nauczycielu. Nie wiem, czego ode mnie chcesz. - Mój drogi - westchnął. - Mój kochany. - I nagle na me policzki i włosy spłynął deszcz delikatnych pocałunków. - Mój piękny Amadeo, dziecię moje! - Kochaj mnie, kochaj, kochaj - szeptałem zajadle. - Kochaj i prowadź, dokąd chcesz. Jestem twój. Zastygliśmy, na chwilę chyba zasnąłem. Powiał lekki wietrzyk, za słaby jednak, by poruszyć kobiercami, na których w wieczyście zielonych lasach damy i panowie szykowali się na wieczyste polowanie. Wreszcie Mistrz uwolnił mnie z uścisku i odszedł w kąt z plecami zgarbionymi i zwieszoną głową. Spojrzałem za nim, lekkim gestem ręki kazał mi iść za sobą i wyszedł z sali. Poruszał się tak szybko, Ŝe kiedy po kamiennych schodach wybiegłem na ulicę, zobaczyłem tylko jego sylwetkę w oddali. Zimny wiatr osuszył mi łzy i ochłodził twarz. Pognałem pustymi ulicami i mostami, nieustannie mając przed sobą wysoką postać w czerwonym płaszczu. Minął piazza San Marco, zmierzał w kierunku portu. Od morza dął silny i mroźny wiatr. Jego podmuchy wydały mi się oczyszczające. - Nie zostawiaj mnie, Mistrzu! - zawołałem. Wiatr stłumił słowa, ale on musiał mnie usłyszeć, gdyŜ się zatrzymał. Poczekał, aŜ się znajdę przy nim, a potem ujął mnie za rękę.- Mistrzu, posłuchaj, jaka była to dla mnie lekcja, i ją osądź. Widziałem, jak piłeś krew z tych, których uznałeś za winnych jeszcze większych zbrodni. Była to zarazem dla ciebie uczta zgodna z twą naturą: odbierałeś im krew, bez której

Ŝyć nie moŜesz. Dookoła roztacza się świat pełen ludzi nie lepszych od bestii, a kaŜdy z nich niesie w sobie krew tak słodką i poŜywną. Chciałeś, bym to zobaczył - i zobaczyłem. Przyglądał mi się z beznamiętnym wyrazem twarzy. PoŜar w nim, zdało się, wygasał. Blask pochodni w arkadach migotał na jego bielejącym i twardniejącym obliczu. Z portu dobiegał skrzyp statków. Słychać było jakieś głosy, tych moŜe, którzy nigdy nie mogą zasnąć. Spojrzałem w niebo, czy czasem nie blednie, wtedy bowiem musiałby mnie opuścić. - Czy jeśli będę pić krew nikczemników, to stanę się tobie podobny, Mistrzu? Pokręcił głową. - Wielu juŜ ludzi piło krew innych, Amadeo - rzekł głosem niskim i spokojnym. Wracała dawna jego postać i dawne maniery. - Czy chcesz zostać ze mną, aby być moim uczniem i moją miłością? - Tak, Mistrzu, na zawsze lub tak długo, jak zezwoli moja bądź twoja natura. - Ja nie Ŝartowałem. Jesteśmy nieśmiertelni. - I tylko jeden wróg moŜe nas zniszczyć: to ogień, który pulsuje w pochodni i w słońcu. Ja znajduję przyjemność w myśli, iŜ za nic mam świat, który się ukazuje wraz z jutrzenką. - Jestem twój, panie - powiedziałem, a wspiąwszy się na palce, pokryłem jego twarz pocałunkami. Nie cofnął się, ale teŜ i w ogóle nie poruszył. Kiedy się odsunąłem i zamknąłem dłoń w pięść, jakbym chciał go uderzyć, czego bym nigdy nie zrobił, nieoczekiwanie przygarnął mnie do siebie i powiedział głosem jakby przygaszonym: - Widzisz, Amadeo, ja juŜ nie mogę się bez ciebie obejść. Chciałem ci ukazać brutalną i okrutną stronę mojej nieśmiertelności. Ale czyniąc to, sam teŜ widziałem ją wyraźnie jak nigdy dotąd i teraz bardzo jestem cierpiący i zmęczony. Przytulił swoją głowę do mojej. - Czyń ze mną, co zechcesz, panie. Jeśli tak być musi, niechaj się dręczę i tęsknię za tobą. Jam głupiec twój, panie. Odsunął się ode mnie. - Cztery noce. - Ucałował swe palce i przycisnął je do moich warg. - Woła mnie teraz dawny obowiązek. Cztery noce. Do zobaczenia. Stałem samotny w chłodzie świtu. Niebo powoli jaśniało. Dobrze wiedziałem, Ŝe bezsensowna byłaby wszelka pogoń. Nie myśląc o celu, zacząłem iść przed siebie, a po pewnym czasie ze zdumieniem stwierdziłem, Ŝe nogi przywiodły mnie pod pałac, gdzie dokonało się sześciokrotne morderstwo. Drzwi stały otworem, moŜna by pomyśleć, iŜ lada chwila stanie w nich jakiś sługa. Nikt się jednak nie ukazał.

Niebo z białego stawało się bladobłękitne. Mgiełka kłębiła się nad kanałem. Wszedłem na schody, bez trudu odnalazłem wielką salę. Świece juŜ kopciły; w powietrzu wisiał zapach tytoniu i psujących się potraw. Zwłoki leŜały tak, jak je zostawiliśmy, lekko Ŝółte, jakby zrobione z wosku; nad nimi unosiły się chmary owadów i słychać było jedynie ich bzyczenie. Rozlane wino wysychało w kałuŜach. Musiałem wziąć głęboki oddech, aby nie zwymiotować. Nagle zrozumiałem, po co tu wróciłem. Ściągnąłem z garbusa jaskrawoŜółty kaftan podszyty jedwabiem i obrębiony lisim futrem. Związałem rękawy i zrobiłem z niego worek, z którym obszedłem stół i ławy. Zbierałem puchary, jeśli było trzeba, wylewałem ich zawartość, a naczynia ładowałem do środka. Rozejrzałem się jeszcze; nie przeoczyłem Ŝadnego pucharu. Przyjrzałem się ciałom: twarz Martina spoczywała w kałuŜy wina rozlanej na posadzce; wokół głowy Francisca widniała niewielka plama krwi. Muchy unosiły się nad nimi, ku twarzy Martina ciągnął sznur czarnych chrząszczy, często spotykanych w Wenecji, gdyŜ przynosi je woda. Szczelinami w Ŝaluzjach sączyło się światło; jasność napływała teŜ od drzwi otwartych na ościeŜ na dole. Raz jeszcze ogarnąłem spojrzeniem całą scenę, utrwalając ją w pamięci na zawsze, i opuściłem posępny pałac. Kiedy wróciłem do domu, chłopcy byli juŜ na nogach. Stolarz kończył naprawiać drzwi, które zdemolowałem toporem. Dałem słuŜącej zawiniątko z pucharami, a ona, rozespana jeszcze, z ziewnięciem przyjęła je bez słowa. Czułem w sobie straszliwe napięcie, moje ciało wydawało się za małe. W głowie mi pulsowało, chciałem się połoŜyć, ale najpierw musiałem odnaleźć Riccarda i najstarszych chłopców. Musiałem. Przeszukałem pałac, aŜ wreszcie znalazłem ich skupionych wokół młodego prawnika z Padwy, który raz albo dwa razy w miesiącu zjawiał się, aby nas wprowadzać w tajniki swojej dziedziny. Riccardo dojrzał mnie w drzwiach i dał znak, bym nie przerywał nauczycielowi. Stałem oparty o framugę i przypatrywałem się moim przyjaciołom. Kochałem ich. Tak, kochałem i gotów byłem za nich umrzeć. Znienacka sobie to uświadomiwszy, zapłakałem. Riccardo, widząc, Ŝe się wycofuję, podąŜył za mną. - Co ci jest, Amadeo? - spytał.

Nie mogłem mówić, w oczach stanęła mi bowiem straszliwa sala bankietowa, więc tylko objąłem Riccarda i wtulony weń, chłonąłem jego ludzkie ciepło. Dopiero po chwili wykrztusiłem, Ŝe umrę za niego, za nich wszystkich, takŜe za Mistrza. - Ale dlaczego mówisz mi takie rzeczy właśnie w tej chwili? - spytał. Nie mogłem mu opowiedzieć o morderstwie, o tym chłodzie we mnie, który widział śmierć sześciu ludzi. Odwróciłem się, poszedłem do sypialni Mistrza i zwaliwszy się na jego łoŜe, próbowałem zasnąć. Kiedy ocknąłem się późnym popołudniem, drzwi były zamknięte. Wstałem z łóŜka i podszedłem do biurka Mistrza. Z najwyŜszym zdziwieniem zobaczyłem na nim rozpostartą księgę, którą zawsze tak starannie przed nami chował. Ani śmiałem, rzecz jasna, kartkować jej, atoli leŜała otwarta, a w niej tekst napisany po łacinie, a kończący się słowami: Jak moŜe takie piękno skrywać serce tak poranione i twarde zarazem? I dlaczego muszę kochać, czemu znuŜony muszę się korzyć przed jego nieodpartą siłą? CzyŜ nie jest to zgrzybiały duch martwego człowieka w chłopięcym przebraniu? Poczułem, jak dziwny dreszcz spływa mi z czaszki na ramiona. Taki więc jestem? Serce poranione i twarde zarazem? Zgrzybiały duch martwego człowieka w chłopięcym przebraniu? Nie wiedziałem, jak temu zaprzeczyć, jakŜeŜ jednak okrutne były to słowa! Nie, nie okrutne: bezwzględne w swej trafności. Znowu zapłakałem. Zdruzgotany wróciłem do łóŜka i zwinąłem się na nim w kłębek. Cztery noce. Jak ja to zniosę? Czego chciał ode mnie? Abym ze wszystkiego, co znam i kocham, czerpał miłość jako śmiertelny młodzieniec. Tak muszę postąpić. Zbudził mnie Riccardo, podając mi opieczętowaną wiadomość. - Od kogo to? - spytałem sennie, siadając na łóŜku i rozłamując pieczęć. - To ty mi powiedz, jak przeczytasz. Dostarczył ją orszak czterech ludzi. Musi to być coś piekielnie waŜnego. Stanął z rękami załoŜonymi na piersiach, a ja czytałem: NajdroŜszy! Pod Ŝadnym pozorem nie opuszczaj domu i nikomu nie pozwól takŜe wejść do środka. Twój niegodziwy angielski przyjaciel earl Harlech, węsząc zaciekle, ustalił, kim jesteś, a wszem i wobec przysięga, Ŝe albo zabierze Cię ze sobą do Anglii, albo Twe posiekane resztki zostawi przed progiem domu Twego Mistrza. Powiedz mu o wszystkim, gdyŜ tylko jego siła moŜe Cię obronić. Napisz mi teŜ kilka slow w odpowiedzi, gdyŜ wielce się o Ciebie niepokoję, a od rana jakieś straszliwe wieści roznoszą się po wszystkich kanałach.

Twoja Bianka - Do diaska - mruknąłem, składając list. - Mariusa nie będzie teraz przez cztery noce, a tu takie rzeczy! I co, mam przez te cztery dni i noce nie ruszać się stąd na krok? - Tak chyba będzie najlepiej - rzekł Riccardo. - To jednak wiesz, o co chodzi? - Bianka mi powiedziała. Kiedy ten Anglik się dowiedział, Ŝe ty przez cały czas spokojnie tu mieszkałeś, wpadł w szał i gdyby nie jej goście, zamieniłby jej dom w ruinę. - To czemu go, na miłość boską, przy okazji nie ukatrupili? - spytałem, krzywiąc się. Spojrzał na mnie przeciągle. - Sądzę, Ŝe chcieli to zostawić Mistrzowi, gdyŜ tamten bez wątpienia chce ciebie. Ale skąd ta pewność, Ŝe Mistrza nie będzie aŜ przez cztery noce? Nigdy przecieŜ tego nie obwieszczał: znikał, kiedy znikał, wracał, kiedy wracał. - Nie spieraj się ze mną, Riccardo. Wróci dopiero za cztery noce, a ja nie zamierzam siedzieć przez ten czas i czekać, aŜ lord Harlech wszystkich was narazi na niebezpieczeństwo. - Nie, Amadeo, musisz zostać tutaj - zaprotestował Riccardo. - To sławny szermierz, budzi powszechny strach. Mówią o nim jak najgorsze rzeczy. - To chodź ze mną. Odwrócisz jego uwagę, a ja go pokonam. - Nie. Dzielnie władasz klingą, ale nie moŜesz się równać z człowiekiem, który dłuŜej ćwiczy, niŜ ty przebywasz na świecie. Opadłem na poduszki. I co mam czynić? Zdawało się, iŜ nie pozostaje mi nic innego, jak nie oddalać się od domu. Z najwyŜszą chęcią zabiłbym go szpadą lub sztyletem, ale chociaŜ nie byłem bez szans, czy na pewno tego oczekiwałby ode mnie Mistrz? Czy aby nie była to rzecz zbyt bagatelna wobec tego, co mnie czekało po jego powrocie? Mówiąc bowiem prawdę, opuściłem juŜ właściwie świat normalnych spraw, rachunków do wyrównania, dlatego teŜ nie chciałem się dać wciągnąć w zwykłą zwadę, która mogłaby mnie odwieść od tajemniczego przeznaczenia, do którego zmierzałem. - Dobrze, ale czy on czasem nie zagraŜa Biance? - spytałem. - Ani trochę. Bianka ma więcej wielbicieli, niŜ moŜe pomieścić jej dom, a wszystkim nakazała, aby troszczyli się o nią i o ciebie. Napisz jej teraz coś uspokajającego, a i mnie przysięgnij, Ŝe nie przekroczysz progu palazzo. Wstałem, podszedłem do biurka Mistrza i sięgnąłem po pióro, ale z dołu dobiegł straszliwy hałas, a w ślad za nim przenikliwe krzyki, które echem rozchodziły się po korytarzach. Słychać było tupot nóg. Riccardo z ręką na rękojeści szpady czujnie wsłuchiwał się w te odgłosy. Wyrwałem z pochwy rapier i sztylet.

- Na miłość boską, mógł wedrzeć się do domu!!! Nad wszystkimi krzykami wzniósł się jeden, pełen bólu i przeraŜenia. W drzwiach zjawił się najmłodszy z nas, Giuseppe. Oparł się o framugę z twarzą pobladłą i oczyma szeroko otwartymi ze strachu. - Co tam się znowu dzie...? - zawołał Riccardo, ale nie dałem mu dokończyć. - Jest ranny! Krwawi! - krzyknąłem, a tymczasem od schodów doleciał wrzask: - Amadeo! Amadeo! Był to głos Anglika. Giuseppe osunął się na posadzkę; w jego brzuchu ziała straszliwa rana. - Zamknij drzwi! - krzyknął wzburzony Riccardo. - JakŜeŜ mogę zamykać drzwi, kiedy tam mordują moich przyjaciół? Wypadłem na korytarz, a z niego wbiegłem do największej sali pałacowej. Na posadzce leŜał w konwulsjach Jacope. - Co to za tchórzostwo rzucać się na niewinnych! - krzyknąłem. - Gdzie jesteś, Harlech? PokaŜ się, nikczemniku!!! Zaraz połoŜę kres twoim zbrodniom!!! Za sobą usłyszałem szloch Riccarda. Jacope skonał, nie Ŝył teŜ Giuseppe. Rzuciłem się ku schodom. - Harlech!!! Tutaj jestem! Wyłaź, morderco dzieci! JuŜ kamień młyński jest gotów na twoją szyję! - Jestem z tobą, Amadeo - usłyszałem głos Riccarda. Był znacznie lepszym szermierzem niŜ ja, ale ta bitwa była moja. Kiedy zbiegliśmy po schodach, znaleźliśmy go w końcu wielkiego hallu. Miałem nadzieję, Ŝe jest pijany, ale nic z tego. Było jasne, Ŝe nie miał juŜ Ŝadnej nadziei na to, Ŝe porwie mnie ze sobą. Wdarł się do cudzego domu, zabił dwóch chłopców, wiedział, Ŝe to juŜ koniec. - Panie, miej nas w swojej opiece! - szepnął obok mnie Riccardo. - Lordzie Harlech! W sposób niegodny człowieka szlachetnie urodzonego wtargnąłeś do domu mego Mistrza, czyniąc tu jatkę! - powiedziałem oskarŜycielskim tonem, robiąc zarazem krok w bok i gestem pokazując Riccardowi, aby i on tak postąpił. Czując cięŜar rapiera w dłoni, poŜałowałem, Ŝe nie przykładałem się do lekcji. Anglik szedł na mnie i dopiero teraz zdałem sobie sprawę z tego, jak jest wysoki i jak wielki ma zasięg ramion. Na szczęście zbrojny był nie w cięŜki miecz, lecz, podobnie jak my, w rapier i sztylet. Na nogach miał rajtarskie buty, przez ramię przerzucony płaszcz. Pod płomienistymi włosami skrzyły się oczy, odurzone szałem walki, chociaŜ zarazem widać było na policzkach ślady łez.

- Amadeo! - wycedził. - Za Ŝycia wydarłeś mi serce z piersi i wziąłeś ze sobą, więc teraz razem pójdziemy do piekła!!!

6 Wielki hall wejściowy był wręcz wymarzony do szermierczego pojedynku. Obszerne pomieszczenie było wyłoŜone marmurową posadzką; wzór z jasnego i ciemnego kamienia przedstawiał wijące się rośliny i dzikie ptactwo. Nie było tam ani jednego sprzętu, który mógłby przeszkodzić walczącym. Natarłem na Anglika, nawet nie zastanawiając się nad tym, Ŝe nie jestem odpowiednim dla niego przeciwnikiem. Nie zastanawiałem się teŜ, co by mi w tej sytuacji poradził Mistrz. Zadałem kilka zawadiackich pchnięć, które on sparował z taką łatwością, Ŝe szybko mógł we mnie zgasnąć duch bojowy. I tak by się moŜe stało, a ja rzuciłbym się do ucieczki, gdyby nie wypad Harlecha, który ciął mnie sztyletem w lewą rękę. To mnie rozwścieczyło. Natarłem tak gwałtownie i nieoczekiwanie, Ŝe udało mi się go zranić w szyję. Było to bardziej draśnięcie niŜ rana, ale ten widok z kolei jego wprawił w furię. - Ty diabelski pomiocie! - syknął. - Specjalnie mnie usidliłeś, Ŝeby się potem ze mnie naigrawać. Przyrzekłeś, Ŝe wrócisz! - Przez cały czas wyrzucał z siebie nienawistne słowa, jak gdyby stanowiły nieodzowny dla niego akompaniament do walki. - Podejdź, no podejdź, przeklęty aniele - warczał - Ŝebym ci mógł poderŜnąć te twoje skrzydełka! Nacierał na mnie raz za razem. Cofając się w popłochu, potknąłem się o własne nogi i upadłem, na czas jednak zdołałem się poderwać, a będąc juŜ w półprzysiadzie, wykonałem groźne pchnięcie w kierunku jego krocza, co go na chwilę powstrzymało. Wyprostowałem się i rzuciłem na wroga, wiedząc, Ŝe nic nie zyskam, przedłuŜając walkę. Zasłonił się, odparował cios i ciął sztyletem, tym razem w twarz. - Bydlę! - prychnąłem, czując, jak wzbiera we mnie ślepa furia. Moja twarz! Zranił moją twarz!!! Niepomny Ŝadnych reguł rzuciłem się na Harlecha, kreśląc przed sobą rapierem jakieś szaleńcze kółka. Zaskoczony dzikością ataku, parował ciosy, takŜe on na króciutką chwilę stracił równowagę, a wtedy zanurkowałem i na oślep pchnąłem sztyletem. Ostrze wbiło się w podbrzusze. Rozpaczliwie machnął oboma ostrzami, chybił, cisnął je na posadzkę i oburącz chwycił się za brzuch, a po chwili osunął na kolana.

- Dobij go! - zaŜądał Riccardo, który jako człowiek honoru stał z boku. - Dobij go, Amadeo, albo ja to zrobię. Wszedł do naszego domu jak do rzeźni!!! Wtedy Harlech znienacka porwał się na nogi, chwytając rapier z posadzki, i skoczył ku mnie. Zrobiłem trzy kroki do tyłu, on znowu padł na kolana i cały dygocząc, przycisnął dłonie do brzucha. Nie umierał, ale nie mógł juŜ walczyć. - Trzeba z nim skończyć! - krzyknął Riccardo i podskoczył z uniesionym sztyletem, ale najwyraźniej nie potrafił uśmiercić kogoś, kto nie moŜe się bronić. Anglik zwalił się na bok i podciągnął kolana. CięŜko dyszał, jego twarz wykrzywił grymas bólu i przeraŜenia, gdyŜ wiedział, Ŝe umiera. Riccardo nachylił się i przytknął koniec ostrza do jego policzka. - JuŜ i tak umiera, daj spokój - powiedziałem. Lord Harlech rzęził. Nienawidziłem go wprawdzie, ale nie potrafiłem zabić go teraz, gdy leŜał bezbronny i nieuchronnie skazany. Oczy zaszły mu mgłą. - I oto jest koniec - powiedział tak cicho, Ŝe Riccardo mógł go nie dosłyszeć. - Tak, koniec - powiedziałem. - Więc chociaŜ niechaj on będzie godny. - Amadeo! - odezwał się z boku Riccardo. - Zabił dwoje dzieci!!! - Bierz broń do ręki, lordzie Harlech! - krzyknąłem i pchnąłem ku niemu sztylet, a gdy się nie ruszył, sam mu wcisnąłem go w dłoń. - Trzymaj!!! Krew z twarzy ściekała mi po szyi i spływała na gors. Odwrócił się na plecy. Krwawił z ust i brzucha, oddychał z coraz większym trudem. Znowu wydawał się tak młodzieńczy jak tego dnia, gdy wznosił nade mną nóŜ. - Pomyśl o mnie, Amadeo, kiedy i ty będziesz umierał - wycharczał. - Gdy będziesz wiedział, Ŝe twoje Ŝycie dobiega kresu. - Dobij go! - nalegał Riccardo. - Gotów tak konać jeszcze przez dwa dni! - TakŜe ty masz przed sobą nie więcej niŜ dwa dni, Amadeo - z trudem rzekł Harlech. - Ostrze jest zatrute. Czujesz ból w oczach? Pieką cię? Trucizna powoli rozchodzi się we krwi, a najpierw atakuje oczy. - Ty łajdaku!!! - sapnął Riccardo i trzykrotnie, raz za razem, dźgnął go w pierś. Harlech zamrugał, z jego ust wypłynęła struŜka krwi i znieruchomiał. - Trucizna? - szepnąłem. - Zatrute ostrze? - Chwyciłem się za ramię, ale rana na twarzy była głębsza. - Nie dotykaj ani rapiera, ani sztyletu! Trucizna!!! - Kłamał - Ŝarliwie zapewnił Riccardo. - Chodź, obmyję ci te rany, nie moŜna zwlekać. Chwycił mnie, ale się opierałem.

- Musimy coś z nim zrobić, ale co? Jesteśmy sami, bez Mistrza, a w domu trzy trupy, moŜe więcej! Jeszcze to mówiłem, a juŜ w obu skrzydłach pałacu rozległ się tupot kroków. Pozostali chłopcy opuścili swoje kryjówki i nieśmiało podchodzili, aby zobaczyć, co się stało. Pośród nich zauwaŜyłem jednego z nauczycieli, który schował się wraz z nimi. Trudno go winić, pomyślałem. W końcu to jeszcze dzieci, a on był bezbronny. Wszyscy starsi chłopcy, jak mieli w zwyczaju, od rana byli w mieście. A w kaŜdym razie tak sądziłem. - Trzeba ich przenieść w jakieś inne miejsce - powiedziałem. - Uwaga, nie dotykajcie broni - zwróciłem się do małych podopiecznych Mistrza. - Ale musicie nam pomóc go przenieść do którejś sypialni. Chłopcy byli przeraŜeni. Kilku uderzyło w płacz. - PomóŜ nam - zwróciłem się do nauczyciela. - I raz jeszcze ostrzegam: nie dotykajcie broni, jest zatruta. - Popatrzył na mnie wybałuszonymi oczyma. - Tak, tak, zatruta! - Amadeo, jesteś cały we krwi! - wykrzyknął tamten. - Jaka trucizna? BoŜe, miej nas w swojej opiece!!! - Dość juŜ tego, bierzcie się do roboty! - poleciłem. Kiedy juŜ jednak Riccardo zajął się ciałami, ja natychmiast pomknąłem do sypialni Mistrza, aby opatrzyć swoje rany. Znalazłem chustkę, Ŝeby zatamować krew płynącą z rany na twarzy. Nagle tak mi się zakręciło w głowie, Ŝe musiałem chwycić się stołu. Spokojnie, powtarzałem sobie, nie dasz się przecieŜ przestraszyć temu durnemu earlowi. Riccardo miał z pewnością rację; z tą trucizną to łgarstwo. TeŜ coś: zatruwać ostrze! Kiedy jednak powtarzałem to sobie w kółko, wzrok mój padł na wierzch prawej dłoni, draśniętej, nawet nie wiem kiedy: zdąŜyła juŜ napuchnąć, jakby poŜądliła ją chmara owadów. Obmacałem lewe ramię i twarz. Brzegi ran szybko puchły. Powtórzył się zawrót głowy. Czułem, Ŝe ociekam potem, który spływał do cebrzyka wraz z krwią, zabarwiającą wodę na czerwono. - Ten łajdak nie kłamał - powiedziałem, a cały pokój zaczął falować. Zatoczyłem się i poczułem, Ŝe chwytają mnie czyjeś ręce. Chciałem spytać, czy to Riccardo, ale spuchnięty język ledwie poruszał się w ustach. Wszystko przesłoniła pulsująca rozŜarzona mgła, a potem nagle z niebywałą wyrazistością zobaczyłem nad sobą baldachim Mistrza i nachylającą się nade mną twarz Riccarda. Mówił coś szybko i gwałtownie, ale niczego nie byłem w stanie zrozumieć. Pomyślałem, Ŝe to jakiś język wprawdzie mi nie znany, ale mający cudowną melodię.

- Gorąco mi! - wyjęczałem. - Nie zniosę tego! Zanurz mnie w wodzie!!! Wydawało się, Ŝe mnie zupełnie nie zrozumiał, natomiast sam nie przestawał powtarzać swojej prośby. Ręka, którą przyłoŜył mi do czoła, wprost paliła. Błagałem, by mnie nie dotykał, ale nie słyszał mnie, tak jak ja nie słyszałem jego. W istocie nic nie mówiłem. Język był nazbyt wielki i nazbyt cięŜki. Zamknąłem oczy i na szczęście zacząłem pogrąŜać się we śnie. Widziałem wielkie, roziskrzone morze, wody opływające wyspę Lido, piękne i radosne w jasnym słońcu. Unosiłem się na wodzie, nie wiem, w małej łódce czy moŜe po prostu na plecach. Wody nie czułem, ale nie było niczego, co by mnie od niej oddzielało. Na odległym brzegu jaśniało miasto. Zrazu myślałem, Ŝe to Torcello czy nawet Wenecja, ale kiedy pod działaniem jakiejś siły zacząłem się przybliŜać, zobaczyłem, Ŝe nie tylko jest większe od Wenecji, ale na dodatek całe ze szkła. Było przepiękne. - Tam się udaję? - spytałem. A potem fale jakby mnie zalały, ale nie wilgocią, lecz wszech-obejmującą jasnością. Uniosłem powieki: zobaczyłem czerwień baldachimu, zobaczyłem złoto frędzli, a przede wszystkim zobaczyłem Biankę Solderini z chustką w dłoni. - Na ostrzu nie było tyle trucizny, by cię zabić - powiedziała. - Jesteś chory. Posłuchaj, Amadeo, kaŜdy oddech powinieneś brać z siłą, a ta musi wynikać z postanowienia, iŜ chcesz przeŜyć. Musisz zaklinać powietrze, aby w kaŜdym hauście cię wzmacniało, i musisz w to ufać. Będziesz brał wolno głębokie wdechy, wiedząc, Ŝe przy kaŜdym z nich odrobina trucizny z ciebie wycieka, a tobie ani przez chwilę nie wolno się jej lękać. - Mistrz będzie wiedział - odezwał się Riccardo. Wargi mu drŜały, a oczy miał pełne łez. - Jakoś się dowie. On zawsze wie o wszystkim. Przerwie swą podróŜ i wróci do domu.Przemyj mu twarz - poleciła Bianka. - Przemyj mu twarz i siedź cicho. Poruszyłem językiem, ale nie byłem w stanie sformułować Ŝadnego słowa. Chciałem ich poprosić, aby mi powiedzieli, kiedy zajdzie słońce, gdyŜ tylko wtedy moŜna było mieć nadzieję, Ŝe zjawi się Mistrz. Tylko nadzieję, oczywiście, Ŝadnej pewności. Ale za dnia była to nadzieja bezsensowna. Odwróciłem głowę. Chustka Bianki mnie parzyła. - Powoli, spokojnie - mówiła do mnie. - Oddychaj miarowo i niczego się nie bój. Wiele czasu upłynęło, gdy ja leŜałem tuŜ pod powierzchnią świadomości, wdzięczny, Ŝe ich głosy nie są za mocne, a dotyk zbyt natarczywy, ale upał był straszny i najbardziej ze wszystkiego marzyłem o chłodzie.

W jakimś porywie szarpnąłem się i próbowałem usiąść, wtedy jednak porwała mnie fala mdłości, a jeśli nie zwymiotowałem, to tylko dlatego, Ŝe Bianka i Riccardo na powrót ułoŜyli mnie na poduszkach. - Będę cię trzymała - powiedziała Bianka i chwyciła me dłonie, ale jej ręce były gorące jak wszystko inne, gorące jak samo piekło, ale gdzie mi tam było myśleć o piekle, gdy czułem mdłości i straszliwy Ŝar. Otwórzcie okna, otwórzcie je wszystkie na zimową stronę, błagam!!! Śmierć nie wydawała mi się straszna, przynajmniej ustałaby ta udręka; nawet przez chwilę nie trwoŜyłem się o swoją duszę ani o to, co znajdę po drugiej stronie Ŝycia. I oto znienacka wszystko się zmieniło. Poczułem się tak, jakby mnie ktoś chwycił za głowę i przez baldachim oraz sufit chciał porwać w powietrze. Co więcej, gdy spojrzałem w dół, ku najwyŜszemu zdumieniu zobaczyłem siebie leŜącego na łóŜku. Zobaczyłem siebie, jakby nie było Ŝadnych murów i materii oddzielających łoŜe od miejsca, z którego spoglądałem. Byłem piękniejszy, niŜ sobie kiedykolwiek wyobraŜałem, aczkolwiek była to obserwacja całkiem chłodna: pomyślałem tylko „Ale piękny chłopak. JakiŜ łaskawy był dlań Stwórca. Spójrz tylko na te długie, delikatne dłonie i na bujność jego włosów”. A przecieŜ to byłem ja, lecz zupełnie o tym nie myślałem, zupełnie się nie zastanawiałem, jak ten widok mógł wpływać na inne osoby. Wszystkie ich pasje zdały mi się Ŝałosne. Nawet jeśli Mistrz kiedyś mnie poŜądał, było to przejawem słabości, aczkolwiek zarazem potrafiłem zrozumieć, dlaczego ludzie niekiedy ulegają swoim zmysłom. Umierający chłopak, którego opłakiwali wszyscy obecni w sypialni, był uosobieniem czystości i młodości, teraz stojących na krawędzi Ŝycia. Całe to poruszenie wydało mi się zarazem absurdalne. Po cóŜ tyle łkania. Zobaczyłem w drzwiach księdza z miejscowej parafii, a chłopcy spierali się z nim w progu, nie chcąc go dopuścić do łóŜka w obawie, Ŝe jego widok moŜe mnie przestraszyć. Wszystko to bez znaczenia. I czemuŜ Riccardo załamuje dłonie? TakŜe Bianka niepotrzebnie aŜ tak zaciekle przykłada mi do twarzy zmoczoną tkaninę, cierpliwie powtarzając swoje słowa na przekór rozpaczy. Biedny chłopcze, myślałem. Pewnie więcej miałbyś dla wszystkich zrozumienia, gdybyś naprawdę wiedział, jaki jesteś piękny, i moŜe potrafiłbyś wtedy więcej dla siebie zyskać. A tak toczyłeś jakieś marne potyczki z otaczającymi cię ludźmi, brakło „ci bowiem wiary w siebie, a nawet świadomości, kim jesteś.

Było oczywiste, Ŝe w tym wszystkim tkwił kardynalny błąd, tyle Ŝe ja opuściłem juŜ to miejsce. To samo szarpnięcie, które wyrwało mnie z pięknego, młodego, spoczywającego na łóŜku ciała, teraz wciągało mnie w tunel pełen dzikiego wichru. Otoczył mnie zupełnie, niczym jakaś wibrująca materia, co więcej, dostrzegałem teŜ jakieś inne poruszające się w nim istoty. Widziałem wpatrzone we mnie oczy, usta wydęte w wyrazie niesmaku. Wzbijałem się coraz wyŜej, nie czując przy tym strachu, a tylko nieuchronność - nic teraz nie zaleŜało od mojej woli. I nagle wszystko się skończyło: tunel, nieprzeparta moc; stałem na brzegu tego świetlistego morza. Nie byłem mokry od fal, znałem je jednak i powiedziałem na głos: „Stoję na brzegu, a tam, spójrz tylko, widać szklane wieŜe”. Miasto oddzielały ode mnie ciemnozielone wzgórza, prowadziła do niego droga, a po obu jej stronach kwitły wspaniałe kwiaty. Nigdy dotąd takich nie widziałem - nie znałem takich kształtów ani tak przeczystych barw. Pomyślałem, jacy zachwyceni byliby malarze weneccy, gdyby mogli zobaczyć te barwy, i jak by to odmieniło wszystkie ich obrazy. JakŜe jednak bezsensowna była to myśl: teraz nie było juŜ Ŝadnego poŜytku z obrazów. Całe dostojeństwo kolorów miałem przed sobą: widziałem je w kwiatach, w trawach, w niebie, w wieŜycach i kopułach miasta. Przepełniała mnie bezbrzeŜna wdzięczność: „Panie, teraz dopiero widzę i teraz rozumiem”. Albowiem widziałem nie tylko barwy oraz kształty, widziałem teŜ wszystkie konsekwencje rzeczy oraz zdarzeń: wszystko było pełne głębokiego sensu, wszystkie zagadki miały rozwiązanie. Kiwałem tylko głową, powtarzając: „Ach, tak, ach, tak”, a wszelkie inne słowa wydawały się zbyteczne i nie na miejscu. Całe to piękno promieniowało wielką siłą, spowijającą mnie jak morska bryza, choć nie było czuć wiatru. Niewidzialna i bezkształtna, przepełniała mnie jednak poczuciem mocy. A tą siłą była miłość. Tak, myślałem, to miłość pełna i bez skazy wszystkiemu nadaje ostateczny sens: teraz bowiem kaŜde rozczarowanie, kaŜdy błędny krok, kaŜdy uścisk i kaŜdy pocałunek były tylko elementami owej ostatecznej akceptacji i pełni, w której kaŜdy błąd ujawniał, czego mi jeszcze brakuje, a kaŜde powodzenie sugerowało, czym jest najwyŜsza miłość. Ta miłość całemu mojemu Ŝyciu nadawała sens, i to w kaŜdym jego aspekcie: wszystkie, najdrobniejsze nawet zdarzenia oraz uczestniczące w nich osoby układały się w spójny ciąg; widziałem znaczenie kaŜdego wypowiedzianego słowa, kaŜdej zadanej krzywdy i kaŜdej pociechy, widziałem konsekwencje najbardziej bagatelnego gestu. Znowu zobaczyłem przeraŜającą salę biesiadną, samotność i zagubienie dusz zmierzających ku śmierci, a tak zaŜarcie chwytających się Ŝycia.

Nigdzie nie widziałem twarzy Mistrza, nie mogłem zajrzeć w jego duszę i powiedzieć, kim jest, czym jest dla niego moja miłość i czym jest jego miłość dla mnie. To wydawało się jednak bez znaczenia, albowiem teraz pojmowałam, iŜ liczy się jedynie to, jak cieszyłem się Ŝyciem i jak innym przysparzałem radości. Teraz uświadamiałem sobie, jaki był sens malowania obrazów, aczkolwiek nie weneckich, lecz bizantyńskich, które ongiś tak lekko, tak bez trudu wychodziły spod mojego pędzla. Tak, kiedyś malowałem rzeczy wspaniałe, które wiele znaczyły dla wielu ludzi, a znaczyły, gdyŜ... Odpowiedź ta obejmowała bezmiar szczegółów, kaŜdy jasny dla mnie i przejrzysty, a wiedza ta przepełniała mnie niezwykłą radością, co więcej, dopiero teraz pojmowałem, Ŝe miłość, piękno i wiedza są jednym i tym samym. To takie proste, jakŜeŜ mogłem tego nie dostrzegać, myślałem. Gdybym nadal miał ciało obdarzone oczami, zapłakałbym, ale słodkie byłyby to łzy. Przede mną zaś stało miasto ze szkła, a za nim błękitniało niebo, jasne jak w południe, a zarazem pełne wszystkich znanych i nieznanych gwiazd. Wpatrywałem się w nie z taką intensywnością i tak się do niego rwałem, iŜ dopiero po chwili zdałem sobie sprawę z tego, Ŝe trzyma mnie trzech męŜczyzn. Znałem ich: byli to kapłani z mego rodzinnego kraju, ludzie dawno zmarli. Znałem ich imiona, wiedziałem, jak umarli. W istocie byli to święci czczeni w mym dalekim, pełnym katakumb mieście. „Czemu mnie powstrzymujecie?”, spytałem. „Gdzie jest mój ojciec? Jest tam czy teŜ go nie ma?” Ledwie spytałem, a juŜ go zobaczyłem. Wyglądał dokładnie tak jak zawsze. Wysoki męŜczyzna, ubrany w skórzaną kurtkę myśliwską, z gęstą brodą i bujnymi kasztanowymi włosami. Policzki miał zaróŜowione od mroźnego wiatru i usta okolone gęstym zarostem. Oczy były jasnoniebieskie jak porcelana. Pomachał do mnie, jak to miał w zwyczaju. Wyglądał tak, jakby wybierał się w step na polowanie na przekór wszystkim przestrogom, Ŝe po okolicy wałęsają się Mongołowie i Tatarzy. Ostatecznie miał ze sobą swój wielki łuk, który tylko on potrafił naciągnąć, miał strzały o grotach przez siebie ostrzonych i szeroki miecz, którym od jednego zamachu potrafił przeciwnikowi ściąć głowę. „Ojcze, czemu mnie oni nie puszczają?”, spytałem, a jego uśmiech zgasł i twarz stała się całkiem bez wyrazu, a potem ku memu straszliwemu rozczarowaniu, takŜe ojciec rozpłynął się i zniknął bez śladu. Otaczający mnie kapłani w długich czarnych szatach i z wielkimi brodami mówili łagodnie: „Andriej, to jeszcze nie czas na ciebie”. Ich słowa tak bardzo mnie przygnębiły, iŜ w Ŝaden sposób nie potrafiłem zaprotestować, wiedziałem bowiem, Ŝe wszystkie słowa i argumenty na nic się zdadzą. Jeden jednak uścisnął mi znacząco dłoń. „Zawsze moŜesz

spytać”. Nie poruszył wprawdzie ustami, ale słowa jego usłyszałem wyraźnie. Wiedziałem poza tym, iŜ nie ma w nim Ŝadnej do mnie złości, do takich uczuć był bowiem niezdolny. „Dlaczego więc nie mogę zostać? Dlaczego mi nie pozwalacie, chociaŜ chcę tego tak bardzo i przeszedłem taki szmat drogi?” „Zastanów się nad wszystkim, co zobaczyłeś, a poznasz odpowiedź”. Bo teŜ ją znałem: niesłychanie bogatą i prostą zarazem, trudną do wysłowienia, a tak przecieŜ bliską. „To weź ze sobą”, rzekł kapłan. „Wszystkie szczegóły przygasną w pamięci, zostanie jednak owa prawda: Ŝe liczy się twoja miłość do innych i ich miłość do ciebie, a takŜe wszystko, co moŜna zrobić, aby ją pomnoŜyć”. I kiedy zdało mi się, Ŝe wobec głębi tej prawdy wszystkie doczesne trudności muszą się okazać ledwie błahostkami, w tej samej chwili wróciłem do swojego ciała. Znowu byłem umierającym chłopcem o kasztanowych włosach. Poczułem mrowienie w rękach i nogach, a takŜe straszliwy ból w krzyŜu, od którego się skręcałem. Wszystko mnie paliło jak przedtem, ciało ociekało potem, wargi miałem spękane, a język pokaleczony przez zęby. - Wody wyszeptałem. Wokół rozległ się cichy szloch, zmieszany jednak z uśmiechami i westchnieniami ulgi. śyłem, a oni juŜ myśleli, Ŝe umarłem. Otworzyłem oczy i zobaczyłem Biankę. - Teraz juŜ nie umrę - powiedziałem. - Co takiego, Amadeo? - spytała i nachyliła się do mych ust. - Jeszcze nie czas - szepnąłem. Podali mi schłodzone białe wino, zmieszane z miodem i cytryną. Uniosłem się z trudem i wypiłem je łyk po łyku. - Za mało - rzekłem, ale juŜ zaczynałem zapadać w sen. Opadłem na poduszki i poczułem, jak Bianka wilgotną szmatką przeciera mi czoło i oczy. JakaŜ to była dla mnie ulga, ulga, która była mi teraz całym światem. Tak, całym światem, gdyŜ w pamięci nie zostało nic z widoków, jakie ujrzałem. Gdy to sobie uświadomiłem, otworzyłem oczy, powtarzając z rozpaczą: „Nie daj temu zginąć, zachowaj to w sobie”. Lecz zachowałem jedynie wyrazisty głos kapłana, który mówił, iŜ wszystko wyblaknie. Zamknąłem oczy. Zasnąłem, ale sny nie przychodziły. LeŜałem w przepoconym łóŜku pod baldachimem, a nade mną snuły się słowa półgłosem rzucane przez Biankę i chłopców. Mijały godziny, a ja z wolna przywykałem do potu, bólu i pragnienia i czekałem tylko na przybycie Mistrza.

Tak wiele mam ci do opowiedzenia, myślałem. Ty będziesz wiedział, co to za szklane miasto. Muszę wyjaśnić, Ŝe kiedyś byłem... ale tu pamięć mnie zawodziła. Malarzem? Ale jakim malarzem? I jak miałem na imię? Andriej? Kiedy mnie tak nazywano?

7 Powoli rozsnuła się nade mną ciemna materia nieba, bezkresnego, pokrytego gwiazdami, które, kaŜda ze swego miejsca na firmamencie, wydawały dźwięk, a wszystkie one składały się na harmonię, jakiej przenigdy nie usłyszało ucho człowieka, a była to wielka symfonia zachwytu i miłości. Cały się w niej roztapiałem, a w mojej duszy rozŜarzyła się modlitwa snuta w jakimś pradawnym języku czy raczej snująca się sama z siebie. O, Panie, gdybyś Ty był muzyką, tak brzmiałby Twój głos i Ŝaden fałsz nie mógłby się w niego wkraść. Ów najpełniejszy wyraz Twojej doskonałości wygnałby z ziemskiego padołu wszelki zgiełk i harmider, zmył i zatarł kaŜdy ślad małości i brudu. Zostańcie, zostańcie z nami, wy, gwiazdy przecudne, błagałem bezgłośnie; niechaj na zawsze pozostanę juŜ wam oddany bez reszty, zamiast niezdarnie tylko naśladować tak niebywałe połączenie muzyki i światła. Gwiazdy zaś powoli rosły, pochłaniając czerń nieba, aŜ wreszcie pozostała tylko świetlistość bez kresu i bez źródła. Czułem, Ŝe się uśmiecham, i palcami dotknąłem uśmiechu na moich wargach. - Nie odchodź, nie gaśnij, nie zostawiaj mnie - szeptałem. Tamta jasność nie mogła jednak trwać bez końca. Jej miejsce zajęło światło świec. W połyskliwym mroku, jaki otaczał łóŜko, dostrzegłem róŜaniec, którym owinięto moją prawą dłoń, i modlitewnik, ułoŜony po lewej stronie, którego kartki poruszał lekki podmuch. Dokoła cisza. Gdzie się podziali moi strapieni koledzy i moja czuła opiekunka? Powoli otworzyłem oczy. Zniknęli wszyscy z wyjątkiem jednej osoby, która patrzyła na mnie oczyma lekko zamglonymi; w tych oczach czaił się jednak płomień, który w kaŜdej chwili gotów był rozgorzeć. Mistrz siedział z rękami złoŜonymi na kolanach, chłodny i daleki, jak gdyby widok ten nie mógł go poruszyć. - Bezlitosny! - szepnąłem. - Nie, o nie - odrzekł, aczkolwiek wargi mu nie drgnęły. - Ale opowiedz mi wszystko raz jeszcze. Opisz to miasto ze szkła. - Ach tak, wszak mówiliśmy juŜ o nim i o kapłanach, którzy kazali mi wracać. I o tych prastarych obrazach, które wydały mi się tak piękne. Nie są dziełem ludzkich rąk, rozumiesz

mnie, panie, lecz powstały za sprawą mocy, która przeszła na mnie i pozostawało tylko chwycić za pędzel i namalować Najświętszą Pannę i świętych. - Nie odrzucaj tych starych form, bo zmieniają się sposoby i zwyczaje, a w nich trwa wzniosłość i czyste piękno. Ale opowiadaj o mieście ze szkła. Westchnąłem. - Widziałeś roztopione szkło wyjęte z pieca, które daje się formować w najróŜniejsze kształty. To wyglądało właśnie tak, jakby roztopione szkło trysnęło z Matki Ziemi i wzbiło się pod chmury, a opadając, zakrzepło w wieŜe tego miasta. Nie były one podobne do Ŝadnych dzieł ludzkich, bardziej swobodnych tworów natury, tyle Ŝe w niespotykanych barwach. Kto mógł w nim mieszkać? Na to nie odpowiem, bo choć wydawało się bliskie, to zarazem jakby niedosięŜne. - Rzuciłem mu błagalne spojrzenie. - Proszę cię, powiedz mi, co to znaczy? Gdzie jest to miasto, które pozwolono mi zobaczyć? Westchnął smutno, skierował wzrok na bok, a potem znowu na mnie, a chociaŜ twarz miał jak przedtem nieporuszoną, to zauwaŜyłem, Ŝe teraz pociemniała od krwi. - Nawet się nie uśmiechniesz, teraz gdy przybyłeś się poŜegnać? - spytałem. - Wiesz, jaki jestem chory, jak mi w głowie łomocze, znasz ból, jaki przeszywa moje ciało. Po co wracałeś, skoro teraz siedzisz przy mnie bardziej nawet daleki, niŜ gdyby cię nie było? - Czuję taką miłość, jaką zawsze czułem na twój widok, moje dziecko, mój synu. Czuję ją, ale muszę się miarkować, bo co zrobię, jeśli umrzesz, a owi kapłani wezmą cię do siebie tam, skąd nie ma powrotu? - A jeśli jest wiele takich miast? Jeśli za drugim razem znajdę się na innym wybrzeŜu, a z wrzącej ziemi będzie się dobywać siarka, a nie to piękno, które widziałem? Czemu wszystko tak umyka z mojej pamięci? Tak wiele zapominam, tak wiele!!! - Wyciągnąłem rękę, ale się nie poruszył. Nie mogłem jej długo utrzymać w powietrzu i opadła na modlitewnik. - Co zabiło twoją miłość do mnie? To, Ŝe przybył tu za mną morderca, czy to, Ŝe umarłem i widziałem takie cudowności? Odpowiedz. - Nadal cię kocham i będę kochał przez wszystkie dni i noce. Twoja twarz to klejnot, który otrzymałem i którego nigdy nie zapomnę, choć mogę go utracić. Jego blask będzie dla mnie wieczystą torturą. Amadeo, skup się, myśl o tamtych rzeczach, a otworzywszy swój umysł jak muszlę, pozwól mi zobaczyć, czego cię nauczyli. - Potrafisz to zobaczyć, Mistrzu? Czyjesteś zdolny zrozumieć miłość, która sama moŜe znaczyć tak wiele i z której cały świat moŜe być uczyniony? KaŜde źdźbło trawy, kaŜdy liść, kaŜdy palec ręki, która się teraz ku tobie wysuwa? Miłość, Mistrzu. Miłość. I któŜ uwierzy w prostą prawdę, kiedy kultury i filozofie sławiące to, co z ręki człowieka powstało,

są tak wabiące i zawiłe? Tak, miłość. Słyszałem jej dźwięki. Widziałem ją. Czy były to moŜe zwidy rozgorączkowanego umysłu, ogarniętego strachem przed śmiercią? - MoŜe - powiedział, a jego twarz nadal nie wyraŜała Ŝadnej emocji. - Tak. - Z wolna pokiwał głową. - Umierasz, ja ci na to pozwalam i moŜe czeka na ciebie znowu to samo wybrzeŜe, a na nim twoi kapłani i twoje miasto. - To nie mój czas - odrzekłem. - Wiem o tym. Taki wyrok nie zmienia się w ciągu kilku godzin. Powiedzieli, Ŝe wedle miar duszy wcielonej to jeszcze nie mój czas. Losu zapisanego na mojej dłoni nie da się tak łatwo spełnić ani teŜ zdradzić. - Łatwo mogę zmienić rachubę - rzekł, a na jego twarz powrócił wyraz, który tak kochałem. - Łatwo mogę zgasić ten płomyczek, który jeszcze w tobie płonie. - Nachylił się nade mną, a w jego oczach migotały skry. - Bez trudu mogę z ciebie wyciągnąć tę resztkę krwi, ten ostatek świeŜości, którą tak ukochałem, a w ramionach będę trzymał juŜ tylko ciało, tak piękne po śmierci, iŜ wszyscy zapłaczą. Ciało, które nic mi juŜ więcej nie powie, i będę wiedział jedynie to, Ŝe odszedłeś. - Czy mówisz tak, Ŝeby mnie dręczyć, Mistrzu? Jeśli nie mogę tam iść, chcę zostać z tobą. Zagryzł wargi w rozpaczy, a jego twarz była teraz ludzka i tylko ludzka. Ręce, które wyciągnął do mnie, drŜały. Chwyciłem je i pokryłem pocałunkami. Odwróciłem głowę i przyłoŜyłem je do zranionego policzka. - Jak wielu zginęło dzisiaj, aby cię nasycić? - szepnąłem. - I jak to moŜliwe, Ŝe twoje pragnienie i miłość stanowiąca substancję świata mogą istnieć jednocześnie? Gubię się, niczego nie pojmuję. Ale gdybym miał Ŝyć dalej, czy jako śmiertelnik mógłbym zapomnieć o tamtym? - Nie moŜesz długo Ŝyć, Amadeo - powiedział ze smutkiem, a głos mu się załamał. Trucizna nazbyt głęboko wniknęła w twe ciało. Niestety, nie mogę cię uratować. Zamknij oczy, pocałuj mnie po raz ostatni, a chociaŜ nie ma przyjaźni między mną a tamtymi na brzegu, to przecieŜ muszą przyjąć kogoś, kto zmarł naturalną śmiercią. - Nie, Mistrzu, nie! Oni mnie odesłali, tu zaś jesteś ty i jest więź, która nas łączy. Nie mogli wszak o tym nie wiedzieć. - Nie dbali o to, Amadeo. StraŜników martwych przepełnia obojętność. Mówią o miłości, ale słowem nie wspomną o wiekach beznadziejnej ignorancji. CóŜ to za gwiazdy śpiewają tak pięknie, gdy cały świat tonie w dysonansach? - Głos na moment mu się załamał. - Amadeo, jakieŜ oni mają prawo, aby obciąŜać mnie twoim losem?

Ogarnęła mnie fala bezsilności. Oddychałem z najwyŜszym trudem. Wydawało się, Ŝe znacznie łatwiej byłoby przestać oddychać. Przypomniały mi się nakazy Bianki. - Mistrzu - wyszeptałem. - CzyŜ nawet największe okrucieństwa tego świata nie zostają w końcu odkupione? - Tak, ale jaka jest dla niektórych cena owego zbawienia? Amadeo, jakŜe oni śmieją wplatać mnie w swe niejasne plany? Ach, Ŝeby to były tylko iluzje. Nie mów juŜ więcej o tym cudownym świetle, nie myśl o nim! - Ach tak, panie?! A dla czyjej wygody tak mam oczyścić umysł? Kto tu umiera? Pokręcił głową. - Idź, otrzyj krwawe łzy z oczu - powiedziałem. - I na jaką śmierć masz nadzieję ty, panie, skoroś mi powiedział, Ŝe nawet dla ciebie niepodobieństwem jest umrzeć? Wyjaśnij mi, jeśli starczy czasu, zanim zagaśnie dla mnie wszelkie światło, a ziemia pochłonie ów wcielony klejnot, który uwaŜasz za tak powabny. Ile mi jeszcze zostało minut, panie? - Nie wiem - szepnął i odwrócił się ode mnie ze zwieszoną głową. Nigdy go jeszcze nie widziałem tak zdruzgotanego. - PokaŜ mi rękę - rzekłem sennym głosem. - W weneckich tawernach poznałem wiedźmy, które nauczyły mnie czytać z linii dłoni. Powiem ci, kiedy moŜe nadejść twoja śmierć. Ledwie cokolwiek potrafiłem rozpoznać w gorejącej mgle. - Za późno - powiedział i pokazał mi dłonie. - Nie zostały na nich Ŝadne linie. Czas poŜarł to, co ludzie zwą przeznaczeniem. Nie mam Ŝadnego. - śałuję, Ŝe w ogóle tu przybyłeś. - Odwróciłem się od niego. - Mógłbyś mnie teraz zostawić samego, ukochany nauczycielu? Wolę juŜ towarzystwo księdza i mojej opiekunki, jeśli nie kazałeś jej wracać do domu. Kochałem cię całym sercem, ale nie chcę umierać w twym dostojnym towarzystwie. Poczułem, jak nachyla się nade mną, bierze moją twarz w obie ręce i odwraca ku sobie. W niebieskich oczach skrzyły się płomienie. - Oto nadeszła chwila. Chcesz iść ze mną i stać się taki jak ja? Głos miał pewny, chociaŜ pełen bólu. - Tak, na wieki wieków. - Na zawsze sycić się krwią złoczyńców i moŜe aŜ po koniec czasu trwać w tej tajemnicy? - Tak, chcę tego! - Nauczyć się ode mnie wszystkiego, czego mogę nauczyć?

- Wszystkiego. Uniósł mnie z łoŜa, a ból był tak wielki, iŜ nie potrafiłem powstrzymać cichego okrzyku. - To tylko chwilka, mój miły, ukochany - szepnął mi do ucha. Rozebrał mnie do naga i zanurzył w ciepłej kąpieli. Ręce unosiły się bezwładnie, woda dotykała szyi. Obmył mi twarz, a potem całe ciało. - Ani jednego włoska na twej brodzie, a przecieŜ męskość dorodna i pewna. Będziesz musiał się wznieść ponad wszystkie rozkosze, które tak kochałeś. - Tak, tak - szeptałem gorączkowo. Straszliwy ból szarpnął policzkiem, rana się rozwarła, ale nie pozwolił jej dotknąć i w tej samej chwili poczułem, jak jego krew wpływa do środka. Ciało zadrgało, zapłonęło i rana natychmiast się zamknęła. Tak samo postąpił z raną na ramieniu i skaleczeniem na dłoni.. Z zamkniętymi oczyma osunąłem się w paraliŜującą przyjemność. Jego palce starannie badały całą powierzchnię ciała w poszukiwaniu najmniejszego chociaŜby draśnięcia. Poczułem, jak wyjmuje mnie z wody, owija w coś ciepłego, a po podmuchu powietrza poznałem, iŜ niesie mnie szybciej, niŜ mogłoby pochwycić ciekawskie oko. A potem chłód pod bosymi stopami, tak błogi w gorączce. Byliśmy w jego pracowni, zwróceni plecami do płótna, nad którym pracował przez ostatnie noce. Przed sobą mieliśmy inny gigantyczny obraz, na którym pod kobaltowym niebem i promiennym słońcem widać było dwie postacie między gnącymi się na wietrze drzewami. Kobietą była Dafne, której wyciągnięte ręce zamieniały się właśnie w drzewo laurowe, porośnięte juŜ liśćmi, a stopy zaczęły wrastać w ziemię. Obok niej zaś Apollo, który na próŜno wyciąga ręce, aby nie dopuścić do tej przemiany. - Przyjrzyj mu się - szepnął mi do ucha, wskazując na słońce odmalowane z większą biegłością od tej, do której byłby zdolny jakikolwiek człowiek. I wypowiedział słowa, które wyjawiłem Lestatowi juŜ tak dawno temu, gdy opowiadałem mu swoją historię. Jeszcze teraz słyszę głos Mariusa, gdy powtarzam te słowa, ostatnie, jakie miałem usłyszeć jako śmiertelnik:. Tysiące nocy będą naleŜały do ciebie, byś mógł ujrzeć światło, jakiego Ŝaden śmiertelny jeszcze nigdy nie widział, byś mógł odebrać odległym gwiazdom nie kończącą się iluminację, która pozwoli ci - jak Prometeuszowi - wszystko zrozumieć. I oto ja, któremu dane było zobaczyć nieporównanie wspanialsze światło niebieskie w rzeczywistości, od której się właśnie odwracałem, marzyłem juŜ tylko o tym, aby zgasło ono dla mnie na zawsze.

8 Staliśmy w jednej z prywatnych komnat Mistrza, w której ściany zdobiły idealne kopie tych śmiertelnych malarzy, których podziwiał: Giotta, Fra Angelica, Belliniego. Spoglądaliśmy na Pochód Trzech Króli, wspaniałe dzieło Benozzo Gozzolego z Kaplicy Medyceuszy we Florencji. Tam zajęło ono trzy ściany, Mistrz tymczasem odtworzył to dzieło z pamięci w jednym kawałku na ogromnej ścianie. Na doskonałym jak oryginał fresku widać było wspaniale ubranych młodych florentczyków, kawalkadę wspaniałych wierzchowców sunących za dumną postacią z kasztanowymi włosami i rumieńcem na policzkach. Młody Lorenzo de’Medici, na białym koniu, z królewską dumą patrzył przed siebie, odziany w brązowo-złoty płaszcz obramowany futrem. KaŜdy szczegół malowidła był oddany z misterną drobiazgowością, nawet uzda i wodze, nawet czerwony aksamit sięgających do kolan butów. Fresk oświetlały świece osadzone w srebrnych kandelabrach. Na marmurowych płytach posadzki wił się wzór winorośli. Nie było tu Ŝadnych mebli. Bosymi stopami dotykając chłodnej gładkości, zafascynowany wpatrywałem się w cudowny fresk i wydawało mi się, Ŝe słyszę stłumiony dźwięk kopyt, chrzęst kroków tych, którzy maszerowali obok koni, szelest krzewów o czerwonych kwiatach, a nawet w dali okrzyki myśliwych, którzy gonili zwierzynę poprzedzani sforą smukłych psów. Pośrodku sali stał Mistrz, tym razem bez swojego czerwonego płaszcza, natomiast w złocistej szacie z szerokimi rękawami, której skraj niemal sięgał białych bosych stóp. Ja miałem na sobie podobną szatę. Wyciągał ku mnie rękę. - Chodź, Amadeo - powiedział. Byłem słaby, spragniony, kaŜdy ruch był dla mnie męczarnią, i on wiedział o tym, a mimo to - wzywał mnie. Z wysiłkiem stawiając krok za krokiem, stanąłem tuŜ przed nim. Obiema rękami chwycił mnie za głowę i zbliŜył wargi do mojej twarzy. Ogarnęło mnie poczucie jakiejś straszliwej nieodwracalności. - Umrzesz teraz - szepnął mi do ucha - aby razem ze mną Ŝyć wiecznie. Ani przez chwilę się nie lękaj. Bezpiecznie będę trzymał twe serce w dłoniach. Jego zęby wpiły się we mnie z okrutną precyzją. Serce mi załomotało, wnętrzności się skurczyły, Ŝołądkiem szarpnął ból, zarazem jednak Ŝyły zalała dzika jakaś rozkosz. Czułem, jak krew spieszy, by zaspokoić pragnienie Mistrza, mnie wiodąc ku nieuchronnej śmierci. Pod palcami czułem gładkość jego loków, chociaŜ ich nie dotykałem. Słyszałem i czułem w sobie

stanowczy rytm jego serca. Lewitowałem, utrzymywany przez ten puls i rwący prąd umykającej krwi. - Umieram - szepnąłem. I cały świat umarł. Stałem samotnie na brzegu morza, czując powiew bryzy. To samo miejsce, w którym byłem wcześniej, jakŜe jednak inne bez słońca i kwiatów. Szaty kapłanów były zakurzone i pobrudzone błotem. Znałem ich, znałem dobrze, znałem ich z imienia. Znajome były brodate twarze, przetłuszczone włosy, czarne czapy. Znajomy był brud za paznokciami i wygłodniały wyraz zapadniętych oczu. Kiwnęli na mnie, abym ruszał z nimi. Tak, wracaliśmy do mojej ojczyzny. Wspinaliśmy się coraz wyŜej, aŜ dotarliśmy do wyŜyny, gdzie daleko po lewej stronie leŜało szklane miasto, jakŜe jednak posępne teraz i opuszczone. Nic nie pozostało z dawnej świetlistej energii, nic nie pozostało z róŜnorodności i Ŝywości kolorów. Pod zakrytym chmurami niebem pozostała tylko anemiczna szarość. W brzęku szklanych powierzchni nie było harmonii: brzmiały w nim tylko apatia i bezwład. - Trzeba iść, Andriej - powiedział jeden z kapłanów. Pociągnął mnie zabłoconą ręką; spojrzałem na moją dłoń, była biała jak zamarznięta. Przed nami rozlewała się rzeka, po której płynęły kry i sczerniałe drewno. Musieliśmy ją przebyć pomimo bólu, jaki sprawiała lodowata woda. Cała czwórka, ja i trzej kapłani, przedostaliśmy się na drugi brzeg: przed nami wznosiły się złociste niegdyś kopuły Kijowa, który spustoszyli Mongołowie, rabując i mordując. - Trzeba iść, Andriej. Znałem to wejście. Monastyr podziemny. Na dole paliły się tylko świece, wszędzie unosił się zapach ziemi, górując nad wonią zatęchłego potu i gnijącego ciała. Małym szpadlem rozkopałem niewielki kopczyk, odsłaniając w środku głowę, z półprzymkniętymi oczyma. - śyjesz jeszcze, bracie? - szepnąłem do zakopanego po szyję człowieka. - śyję, bracie Andrieju, daj mi tyle tylko, abym mógł dotrwać do chwili, gdy Pan nasz i Zbawiciel, Jezus Chrystus, wezwie mnie do domu - wykrztusiły spękane usta. - Och, bracie, ileŜ w tobie odwagi - powiedziałem i przytknąłem do warg kubek wody. Wypił z trudem. - Nie więcej niŜ w tobie, bracie - odrzekł, lekko odwracając twarz od podsuniętego mu znowu kubka. - Kiedy na ciebie spłynie odwaga, aby zająć miejsce w swym doczesnym grobie i czekać na przybycie Chrystusa? - Chyba wkrótce, bracie.

Kiedy zacząłem rozkopywać następny kopczyk, uderzył z niego straszliwy smród. Jeden z kapłanów dotknął mego ramienia. - Nasz brat Josip jest juŜ u Pana. Odsłoń tylko jego twarz, abyśmy się upewnili, Ŝe umarł w pokoju. Odór był coraz silniejszy. Pomimo targających mną mdłości kopałem, aŜ ukazała się martwa głowa: czaszka obciągnięta napiętą skórą. Słyszałem za sobą modlitwę kapłanów, a potem głos: - A kiedy i ty znajdziesz w sobie odwagę, bracie? Bacz uwaŜnie, gdyŜ to Bóg podpowie ci, kiedy... - Odwagę na co? - rozległ się dudniący głos. Znałem człowieka, który teraz gniewnie przemawiał w ciszy katakumb. Znałem kasztanowe włosy i brodę, znałem skórzany kaftan i pas z przytroczoną do niego bronią. - Co chcecie uczynić z moim synem, malarzem ikon? Chwycił mnie za ramię tą samą ręką, która tyle razy katowała mnie do nieprzytomności. - Zostaw mnie, człowieku brutalny i bezmyślny - szepnąłem. - Jesteśmy w domu BoŜym. - Szarpnął mną tak, Ŝe padłem na kolana, a czarna materia szaty się rozdarła. Przestań, ojcze, i idź stąd! - Zamykać w ziemi chłopaka, który maluje jak sami aniołowie! - Nie podnoś głosu, bracie Iwanie! To Bóg rozstrzyga, co kaŜdy z nas ma czynić. Kapłani biegli za mną, podczas gdy ojciec ciągnął mnie do pracowni, gdzie siłą usadził na stołku ustawionym przy wielkim, cięŜkim stole. Zapalił świecę, w której blasku wyraźniej widać było jego krzaczaste brwi. - Zachowujesz się, ojcze, jak wioskowy głupek - szepnąłem. - Dziw doprawdy, Ŝe ja się taki nie stałem. - Milcz, Andriej. Widać, Ŝe pośród tych mnichów nikt nie potrafi cię wychować. Potrzebna ci moja karząca dłoń. - Uderzył mnie pięścią w głowę z taką siłą, iŜ przez chwilę nic nie słyszałem. - Za mało było ojcowskich nauk, zanim cię tu przywiodłem. I znowu cios. - Stój! - krzyknął jeden z kapłanów. - To chłopak ofiarowany Bogu. - Bogu, ale nie garstce durnych mnichów. Macie swoje jajka, bracia - rzekł pogardliwie ojciec i uniósł w górę skórzany mieszek. - A ty, Andriej, maluj. Przypomnij tym świątobliwym durniom, Ŝe to sam Bóg obdarzył cię talentem. - Z tymi słowami dobył z mieszka jedno jajko, nadtłukł skorupkę o kant stołu, rozdzielił połówki i starannie oddzielił

białko. - Masz, Andriej, czyste Ŝółtko - rzekł, wrzucając je do małej miseczki i dodając wody. - Zmieszaj z farbami i ruszaj do pracy. - Pracuje wtedy, gdy Bóg mu tak kaŜe, a gdy NajwyŜszy zechce, twój syn, Andriej, zakopie się w ziemi - surowo oznajmił najstarszy z mnichów. - Tymczasem sam ksiąŜę Michaił zamówił ikonę z Panną Przenajświętszą. Siadaj i maluj, Andriej! Namaluj trzy. Jedna będzie dla księcia, a dwie pozostałe powiozę do zamku jego brata, księcia Fiodora. - Zamek zburzony - zaprotestowałem - a sam ksiąŜę zamordowany przez najeźdźców. Nic tam nie znajdziesz, ojcze, nawet kamienia na kamieniu, i wiesz o tym równie dobrze jak ja. - KsiąŜę Michaił chce, byśmy tam jechali i złoŜyli ikony w gałęziach drzew, które się ostały. - PróŜność i głupota - surowo rzekł jeden z mnichów. - Dość tych bredni! - ofuknął go ojciec. - Mieszaj, Andriej, farby i do roboty! - Ojcze, wstydzę się, iŜ jestem twoim synem. Jak śmiesz tak się odnosić do świątobliwych męŜów? - Ponownie uderzył mnie w głowę, w uszach mi dźwięczało, przed oczami zrobiło się ciemno. - I jak mam malować, skoro od twych razów ledwie mogę usiedzieć na stołku? Słyszałem za sobą głosy wzburzonych mnichów. Zacząłem mieszać farby. Musiałem malować i uciszyć ich wszystkich. Ojciec zaśmiał się z satysfakcją. - PokaŜ im, kogo chcieli zakopać za Ŝycia! - wykrzyknął. - Na BoŜą chwałę - upomniał go karcącym głosem najstarszy z mnichów.- Na chwałę świętoszkowatych głupków! - odciął się ojciec. - Nie starczy wam BoŜy malarz, musicie mieć świętego!!! - Nie wiesz, jaki los twemu synowi przeznaczony. To Bóg kazał ci przywieźć go do nas. - Zrobiłem to dla pieniędzy - rzekł lekcewaŜącym głosem ojciec. - Nie kłam, ojcze - sprzeciwiłem się. - Dobrze wiesz, Ŝe była to duma. - Tak, zgoda, duma. Duma z tego, Ŝe syn mój tak potrafi przedstawić twarz Zbawiciela i jego Matki Przenajświętszej! Tyle Ŝe wy, święci głupkowie, poznać się na tym nie umiecie! Mieszałem składniki, tak by ani jednej grudki nie zostało: mahoń, Ŝółć, czerwień. Za mymi plecami kłótnia stawała się coraz ostrzejsza, chyba się nawet zaczęli przepychać, ja jednak starałem się nie zwracać na to uwagi nawet wtedy, gdy przypadkowy kopniak

przyprawił mnie o kurcz w łydce. Nie wiem, czyja ręka podsunęła mi na blat pociągniętą mlekiem wapiennym deszczułkę. PrzeŜegnałem się, zaczynając od prawego ramienia. - Panie BoŜe, daj mi siłę, daj widzenie i sprawność, której udzielić moŜe tylko Twoja miłość. Nagle zobaczyłem, Ŝe trzymam w palcach pędzel, chociaŜ nie pamiętałem, abym go brał, on zaś zaczął tańczyć po desce, kreśląc owal twarzy Najświętszej Panny, a potem zarys jej szyi i złoŜonych rąk. Za plecami słyszałem stłumione westchnienia i pełen satysfakcji chichot ojca. - Ach, mój Andriej, mój mały mistrz o niewyparzonym języku! Sam zadziwiony przypatrywałem się temu, co powstawało pod moją ręką. Oto włosy, gładko przylegające do głowy, oto wibrująca światłem aureola. UsłuŜne dłonie trzymały dla mnie w pogotowiu czyste pędzle i szmatę do wycierania brudnych. - CzyŜ to nie cud?! - Istotnie, cud - przyznał najstarszy z mnichów - ale cud jest w kaŜdym naszym czynie, gdy włada nim Bóg, a nie nasza samowola. - Nie zostawię wam go tutaj, w tych podziemnych pieczarach. Zabieram go ze sobą na światło dnia! Nie wytrzymałem i parsknąłem śmiechem. - O nie, ojcze! Moje miejsce jest tutaj! Ojciec był jednak niezłomny. - Musi iść ze mną. Tak mówię ja, jego rodziciel. - Bracie Andrieju - spytał nieśmiało jeden z zakonników - czemu ta łza w oku Matki BoŜej? - To Bóg kazał ją tam umieścić - wyręczył mnie w odpowiedzi inny. - To Matka Boleściwa! Ale spójrz tylko na fałdy jej szaty! - I na BoŜe Dziecię - dorzucił z zapałem ojciec. - Ach, biedne nieboŜę, przyjdzie ci niedługo zawisnąć na krzyŜu i umrzeć. Ach, Andriej, Andriej, jak wielki dar otrzymałeś. Patrzcie, patrzcie tylko na oczy Dziecięcia, na jego rączkę, palce. - Światło Chrystusa spływa na wszystkich - odezwał się surowy głos zwierzchnika monastyru. - TakŜe na takiego grubianina i raptusa jak ty, bracie Iwanie. Ojciec podsunął mi otwartą rękę pełną malutkich, roziskrzonych klejnotów. - To na aureolę, Andriej. Tak chciał ksiąŜę Michaił. Niepomny na to, co się działo wokół, na głosy, zachwyty, docinki i zwady, namalowałem jedną po drugiej trzy ikony.

A malując je, odczuwałem bezbrzeŜne szczęście, które - wiedziałem to, acz nie zamierzałem wspomnieć ani słowem - stało się moŜliwe dzięki popędliwemu gwałtownikowi, jakim był mój ojciec o szerokich barach i zmierzwionej brodzie. Nagle siły mnie opuściły. ZłoŜyłem dłonie na kolanach: czułem dojmujące zimno. Lewa ręka zdrętwiała, prawa była jeszcze pełna ognia, który ją prowadził. - Zaiste dzieło to BoŜe. I nagle uświadomiłem sobie bezmiar czasu, jaki upłynął od tamtej chwili, od podziemnego klasztoru, poboŜnych mnichów, mego ojca, który na przekór swej tępocie i grubiaństwu takŜe przyczyniał się do czynienia Dobra. Łzy popłynęły mi z oczu. - Synu! - powiedział, z dumą klepiąc mnie po ramieniu. Był na swój sposób piękny: silny, odwaŜny, prawdziwy ksiąŜę pośród swych koni, psów i bliskich, do których i ja naleŜałem. - Zostaw mnie, prostaku - rzekłem ze śmiechem, aby go rozsierdzić, za bardzo był jednak szczęśliwy i dumny, aby dać się sprowokować. - Patrzcie no tylko, czego dokonał mój syn! - zawołał, ale głosem, których chwiał się na granicy płaczu. Na granicy płaczu: on! Zupełnie trzeźwy!!! - Nie z ręki człowieka! - rzekł jeden z mnichów, na co ojciec ryknął wzgardliwym śmiechem. - A jakŜe, a jakŜe! Tylko z ręki Andrieja! Klejnoty tkwiły w aureolach, chciałem jeszcze pogrubić i poczernić litery w otwartej księdze, którą Chrystus trzymał w lewej ręce, patrząc z ikony wzrokiem powaŜnym i skupionym. - KsiąŜę, ksiąŜę - rozległy się podniecone i niespokojne głosy. Na zewnątrz panowała śnieŜyca. Mnisi odziali mnie w skórzaną kurtę, zapięli skórzany pas. Jak dobrze było znowu poczuć zapach skóry. Ojciec trzymał swój miecz, stary i cięŜki, który dobrze słuŜył jeszcze w dawnych walkach z Zakonem Niemieckim, a i teraz zdatny był do boju, chociaŜ z rękojeści wybito kamienie, którymi była zdobiona. W śnieŜnej zamieci pojawiła się sylwetka jeźdźca. Był to sam ksiąŜę Michaił w futrzanej czapie, futrzanym płaszczu i grubych rękawicach; był rządcą Kijowa ustanowionym przez najeźdźców, ale pozwalał nam trwać przy naszej, nie papieskiej wierze. Jak mu się udało przeŜyć zdobycie Kijowa? Koń stanął dęba, ojciec rzucił się, by go chwycić za uzdę i ochronić mnie przed niebezpieczeństwem. Ikona dla księcia Fiodora spoczywała w grubym zawiniątku.

- Najjaśniejszy ksiąŜę - rozległy się głosy mnichów. - Nie pozwól, by ten człowiek zabrał Andrieja na bezboŜną misję. W gęstych płatkach śniegu widziałem twarz księcia, powaŜną i stanowczą. - Puśćcie go, ojcowie! - krzyknął. - Miał ledwie cztery lata, kiedy Iwan zaczął go brać na polowania. Nikt lepiej niŜ on nie potrafił zapełnić naszej spiŜarni. Puśćcie go. Ojciec puścił wodze; przyprowadzono nasze konie: potęŜnego ogiera dla ojca, a dla mnie wierzchowca, na którym jeździłem, zanim mnie ojciec oddał do klasztoru. - Ja wrócę, bracia - zwróciłem się do mnichów. - Pobłogosławcie mnie i zwaŜcie na to, Ŝe jadę na rozkaz samego księcia Michaiła, za delikatną namową mego poboŜnego ojca. - Zamknij się! - ofuknął mnie ojciec. - Nie myśl sobie, Ŝe będę w drodze znosił twoją krnąbrność i nieposłuszeństwo. - Nie przypisuj innym swoich win - rzekł najstarszy z mnichów. - Zabierasz nam najpoboŜniejszego z naszych nowicjuszy. - Zazdrościcie mu daru jego rąk i dlatego wolelibyście skrępować je w ziemi! prychnął ojciec. - Dar to jest BoŜy, ojcze - rzekłem tonem upomnienia. - Jadę wszak z tobą, przestań więc chociaŜ złorzeczyć tym świątobliwym męŜom. - Nie wierzę ja w pogłoski o śmierci mojego brata Fiodora - rzekł ksiąŜę, ściągając wodzami niespokojnego rumaka. - A jeśli ci dwaj dostarczą mu świętą ikonę... - Nikt o tej porze nie wytrzyma podróŜy przez step - przestrzegł jeden z mnichów. Nie zabieraj nam, wasza miłość, Andrieja. Ruszyliśmy, mnisi zaczęli biec obok mego konia, a jeden mówił pospiesznie: - Andriej, nic tam nie znajdziesz prócz ruin i pustki. Zostaw ikonę w gałęziach drzewa, aŜeby Tatarzy, przybywszy tam, zobaczyli w tym ślad mocy NajwyŜszego. Zostaw ją jako znak dla pogan i wracaj.Śnieg padał juŜ taje gęsty, Ŝe nie widziałem twarzy mówiącego. Wróć do mnie, Amadeo! Wróć! Nie pozwól, by serce ci stanęło! Obejrzałem się. „Kto to mnie woła?” Nic nie zobaczyłem, a przede mną śnieg się rozstępował, odsłaniając zszarzałe, ponure miasto ze szkła, z którego zgliszcz ciemny dym unosił się w szare niebo. - Andriej! To rozbrzmiewał za mną głos ojca. Wróć do mnie, Amadeo! Nie pozwól, by serce ci stanęło!

Koń znienacka szarpnął, a wtedy ikona, nie wiadomo jak, wysunęła się zza pazuchy, spadła na śnieg i zaczęła się toczyć po zboczu, odwijając się z otulającej ją tkaniny. Zobaczyłem błysk twarzy Chrystusa. Chwyciły mnie jakieś mocarne dłonie i porwały w górę niczym orkan. Na próŜno się szarpałem, a ze śniegu spoglądały na mnie z oddali powaŜne oczy Zbawiciela. Mocne palce uciskały me skronie. Zamrugałem i otworzyłem oczy. Nade mną nachylała się twarz Mistrza; niebieskie oczy pokryte delikatną siatką Ŝyłek. - Pij, Amadeo - polecił. - Pij ze mnie. Moja twarz znalazła się naprzeciwko jego szyi. Z otwartej Ŝyły powoli wyciekała krew i spływała na złocistą szatę. Przywarłem ustami i zacząłem ssać. Gdy wpłynął we mnie płomień, wydałem stłumiony okrzyk przez ściśnięte wargi. - Ciągnij, Amadeo! Ciągnij z całej siły! Usta wypełniła krew. Wargi zaciskały się mocno, Ŝeby nie utracić nawet kropelki. W niewyraźnym błysku zobaczyłem odzianego w skórę ojca jadącego stepem, z potęŜnym mieczem u pasa; znoszone i popękane buty pewnie tkwiły w strzemionach. Rytmicznie unosił się w nich i opadał. - Niech i tak będzie, opuść mnie, ty niewdzięczniku, zostaw. Skoro jednak modliłem się, Ŝeby cię nie uwięzili w swych podziemnych jamach, niech więc chociaŜ w ten sposób me modły zostaną wysłuchane. Niechaj Pan cię wiedzie, Andrieju! Bóg z tobą! Na tle złotego blasku ze świec widziałem białą i piękną twarz Mistrza. Spoczywałem na podłodze, cały zlany krwią. Niepewnie usiłowałem powstać, kręciło mi się w głowie. Wyszeptałem: - Mistrzu... Stał w rogu sali z rozłoŜonymi rękami. - Podejdź do mnie, Amadeo, podejdź, tutaj znajdziesz ukojenie. Chwiejąc się, usiłowałem spełnić jego wezwanie. - Słabo mi, Mistrzu. Zaraz zemdleję. ChociaŜ wydawało się to niemoŜliwe, stawiałem krok za krokiem, stopę za stopą. Potykałem się. - Jeśli nie moŜesz inaczej, spróbuj na kolanach. Uczepiłem się skraju jego szaty, potem wyciągnąłem w górę rękę, chwyciłem się zgiętego ramienia i uwiesiwszy się na nim, niezdarnie powstałem. Kiedy juŜ się podniosłem, znowu przywarłem do Mistrza. I piłem. I piłem. Piłem. Krew wypełniała wnętrzności, rozpływała się po rękach i nogach. Byłem tytanem.

- Daj mi - dyszałem. - Daj mi. I było tak, jakby jego zimne, marmurowe ręce chwyciły moje serce. Słyszałem, jak ono walczy, zaczyna bić, jak krew je przepełnia, jak je chętnie przyjmują komory kurczące się i rozkurczające, jak jego rytm staje się z kaŜdym uderzeniem potęŜniejszy. LeŜałem na posadzce, a on stał nade mną z otwartymi dłońmi. - Podnieś się, Amadeo. Chodź, obejmę cię. Przyjmij to. Łkałem, a łzy miałem czerwone, czerwone plamy były takŜe na dłoniach. - PomóŜ mi, Mistrzu. - Właśnie to czynię. Chodź, poszukaj sam. I znowu byłem na nogach, ale z nową siłą, jakby opadły ze mnie wszystkie pęta, wyznaczające dotychczas ludzkie granice. Zdzierałem z niego szatę, aby mieć lepszy dostęp do rany. - Zrób nową, Amadeo. Wgryzłem się w jego ciało, tak Ŝe polała się krew. Zacisnąłem na niej usta i przymknąłem oczy. Widziałem dzikie bezdroŜa, trawę falującą na wietrze, błękitne niebo, ojca gnającego po stepie, a za nim niewielki oddziałek. Czy i ja do niego naleŜałem? - Modliłem się, abyś uciekł - wołał ze śmiechem - i to się spełniło, Andrieju. Wybaczam ci język hardy, boś pełen talentu. Pan z tobą. - Mknął, śmiejąc się, po kłoniącej się przed nim trawie. „Patrz, ojcze”, chciałem krzyknąć, aby nie przeoczył ruin zamku, ale usta pełne miałem krwi. Mieli rację. Zamek księcia Fiodora legł w gruzach, a jego samego od dawna juŜ w nim nie było. Przed pierwszym głazem porośniętym winoroślą ogier ojca raptownie stanął dęba. LeŜałem z rozpostartymi palcami na zdumiewająco ciepłych płytach posadzki. Dziwiłem się, iŜ nie czuję dotyku pędów dzikiego wina w regularnym rytmie sunącego kaflami. - Raz jeszcze powstań, Amadeo. Teraz bez trudu mogłem się podnieść, wgryźć się w jego szyję i pić. Raz jeszcze krew zatrzęsła całym moim ciałem, ono zaś jak nigdy wcześniej wszystkimi porami chłonęło otaczające ciepło i światło. Krew tak mnie wypełniła, Ŝe nie mogłem juŜ przyjąć jej więcej. Stałem na wprost Mistrza i po raz pierwszy widziałem w jego twarzy prawdziwe linie jego dawnego człowieczeństwa, malutkie zmarszczki w kącikach oczu. Tkanina jego szaty jaśniała, a światło przesuwało się po niej wraz z kaŜdym, nawet najdrobniejszym ruchem. A wskazywał właśnie na Pochód Trzech Króli.

- Twoja dusza i fizyczne ciało są odtąd złączone na wieki - oznajmił. - A cały świat będziesz poznawał zmysłami wampira, wzrokiem, dotykiem, węchem, smakiem. Nie poprzez odwrócenie się od ciała i udręczenie go w ziemnej jamie, lecz poprzez całkowite otwarcie się na absolutną doskonałość BoŜego Stworzenia, a takŜe dziwy, na które On w Swej cierpliwości zezwolił. Wydawało się, Ŝe kawalkada Gozzolego jest w ruchu. Znowu posłyszałem miękki odgłos kopyt i szuranie obutych stóp. Znowu zobaczyłem psy gnające między pagórkami. Znowu zobaczyłem kwiaty na krzewach i opadające płatki. W gęstym lesie przemykały cudowne zwierzęta. Dumny ksiąŜę Lorenzo obrócił się i spojrzał prosto na mnie. A za nim rozciągał się świat z jego skałami, myśliwymi na karych koniach i śmigłymi psami łownymi. - To odeszło na zawsze, Mistrzu - powiedziałem, a głos mój brzmiał pewnie i mocno. - Co takiego, moje dziecko? - Ruś, dzikie stepy, podziemne klasztory. I znowu wpatrzyłem się w malowidło: w białe zameczki na szczytach wzgórz, delikatne drzewa, w całe to Ŝywe piękno, po którym wędrowały moje zachwycone oczy. - Taka pełnia! - szepnąłem. Nie było słów, które potrafiłyby oddać brąz i złoto w brodzie egzotycznego władcy, grę cieni na białym łbie konia, wdzięczny zarys szyi wielbłądów czy szelest kwiatów pod cichymi stopami. Poczułem obejmujące mnie ramię Mistrza i pocałunek na włosach. - Czy moŜesz raz jeszcze zobaczyć to szklane miasto? - spytał. - Mogę! - wykrzyknąłem i kręcąc głową opartą na jego piersi, wyobraziłem sobie lśniące, migotliwe kopuły i iglice. - Jest, widzisz? - zawołałem w podnieceniu, a potem w wibrujących radością słowach opisałem mu zielone, Ŝółte i niebieskie wieŜyce, dumnie strzelające w niebo. - Widzisz, widzisz? - Nie, ale ty widzisz, a to całkowicie wystarczy. Spiesznie się ubraliśmy, a wszystko było tak łatwe, tak proste, zdało się, iŜ wystarczy samo dotknięcie palców, by zapinały się guziki i wiązały pętelki. Pomknęliśmy po schodach tak szybko, jakby same się przesuwały pod naszymi stopami, i otoczyła nas noc. Błahostką było wspięcie się po śliskich murach otaczających pałac, bez najmniejszego trudu zerwałem kratę osłaniającą okno i niefrasobliwym ruchem cisnąłem ją w płynącą w dole wodę, patrząc, jak ta się rozpryskuje pod cięŜarem i jak migoczą w niej światła pochodni.

W komnacie męŜczyzna powstał od stołu. Na szyi miał wełniany szal, granatowa szata połyskiwała złoceniami. Bogaty bankier, przyjaciel florentczyka, bynajmniej nie opłakiwał jego śmierci, lecz siedział nad księgami, wyliczając zyski, które były pewne teraz, gdy wszyscy partnerzy zginęli - jak się zdawało od sztyletu lub trucizny - podczas uczty. Czy podejrzewał, Ŝe to nasze dzieło, męŜczyzny w czerwonym płaszczu i chłopaka o kasztanowych włosach, którzy w mroźną zimową noc wdarli się przez zakratowane okno na trzecim piętrze? Przygarnąłem go niczym młodzieńczą miłość i zerwałem szal z szyi, odsłaniając tętnicę. Błagał o litość, pytał o cenę, jaką wyznaczę za jego Ŝycie, Mistrz zaś stał nieruchomo i śledził tylko, jak ignorując błagania i prośby, szukałem pulsującej tętnicy. - To nie twoje pieniądze, panie, chcę mieć, lecz twoje Ŝycie - mruczałem. - Krew złodziei ma wielką moc, wierz mi. - Chłopcze - wydyszał - czyŜby BoŜa sprawiedliwość tak dziwną przybrała postać? Krew zalśniła purpurą pomiędzy moimi palcami, zanim pochwycił ją łapczywy język. Miała smak ostry, czuć w nim było wino i przyprawy. Gdy wciągnąłem pierwszy łyk, serce bankiera stanęło. - Powoli, Amadeo - szepnął Mistrz. Zacząłem ssać słabiej i znowu zabiło. - O, właśnie tak. NiechŜe samo popycha ku tobie krew, a ty starannie uciskaj ranę, aby nie na próŜno cierpiał, albowiem teraz przeŜywa najgorsze w Ŝyciu katusze. Wracaliśmy wąską uliczką, krok mój był pewny i odmierzony, aczkolwiek wzrok miałem wbity w falującą wodę; całym sobą czułem jej pulsujący ruch, dotyk mchów wczepionych w kamienie nabrzeŜa. Zatrzymaliśmy się na małym placyku z kamiennym kościółkiem pośrodku. Wszystkie okna i drzwi szczelnie pozamykane. Cisza. Noc. Nikogo. - I raz jeszcze, ukochany - rzekł Mistrz, a jego stalowe palce chwyciły mnie niczym klamra - gdyŜ to jeszcze bardziej pomnoŜy twe siły. - Oszukałeś mnie zatem? Raz jeszcze mnie zabijesz? - wyszeptałem, ponownie czując bezsilność, niemoŜność stawienia jakiegokolwiek oporu. I znowu krew ze mnie wypływała, co sprawiło, Ŝe ręce i nogi zatańczyły jak u powieszonego skazańca. Za wszelką cenę starałem się zachować świadomość, ale i ta gasła. Posłyszałem szept: - Po raz wtóry, Amadeo, przyjmij ją ode mnie. Byłem tak słaby, iŜ o mało nie runąłem, zdąŜyłem jednak jeszcze jedną ręką chwycić się jego płaszcza, a drugą zarzucić mu na szyję. I wtedy w jednym błysku zrozumiałem, Ŝe takŜe ja mam owe małe spiczaste kły. Zaśmiał się, a ja wpiłem się w jego szyję, czując

podwójną rozkosz, iŜ ten, który mnie karmi, moŜe się zarazem przy tym weselić! Ssałem tak mocno, jakbym chciał wciągnąć w siebie jego serce. Słyszałem jego zdziwiony krzyk, a potem chichot. Piłem jego krew, mrucząc: - Tak, krzycz jeszcze, błagaj mnie o litość, panie!!! JakŜe słodki był jego śmiech! Łyk po łyku wchłaniałem jego krew, dumny z jego niemocy, z tego, Ŝe padł na kolana i musiał w końcu zacząć mnie odpychać. - Więcej juŜ nie dam rady! - oznajmiłem i sam padłem na kamienie. Na zmroŜonym czarnym niebie bielały gwiazdy. Wpatrywałem się w nie, zachwycony twardym uciskiem kamieni pod sobą. Wszystko inne było bez znaczenia: zimno, chłód, tajemnice nocy, widok, który dostrzeŜe z okna niespokojny widz - patrzcie na mnie, gwiazdy, a ja będę się w was wpatrywać! Milczące i migotliwe oczy niebios! Zacząłem umierać. Straszliwy ból przeszył Ŝołądek i rozszedł się po trzewiach. - Teraz opuszcza cię ostatnia cząstka śmiertelnego młodzieńca, którym byłeś posłyszałem głos Mistrza. - Nie bój się. - Nigdy więcej muzyki? - szepnąłem. Obróciłem się i przytuliłem do Mistrza, który objął mnie ramieniem.- Zaśpiewać ci kołysankę? - spytał miękko. Odsunąłem się zawstydzony, gdyŜ zaczął ze mnie wyciekać lepki i obrzydliwy płyn. Mistrz jednak chwycił mnie i ze zwykłą łatwością przyłoŜył mą twarz do swojej szyi. Owiewał nas zimny wiatr. Następnie poczułem chłodne wody Adriatyku, słone i przyjazne, które łagodnie mnie kołysały. Rozejrzałem się, chcąc ustalić moje połoŜenie. W oddali zobaczyłem Lido, pomiędzy stojącymi na kotwicach statkami z niezwykłą wyrazistością dostrzegłem kształty Pałacu DoŜów. Słyszałem wszystkie głosy w porcie, jakbym się skrył między statkami, aczkolwiek byłem na pełnym morzu. CóŜ za niezwykła zdolność, z tej odległości móc wyodrębnić i rozpoznać kaŜdy głos, a potem następny i jeszcze następny... Przez chwilę unosiłem się zapatrzony w niego, nie czując juŜ bólu, a potem, znuŜony samotnością, bez najmniejszego wysiłku popłynąłem ku portowi, a gdy znalazłem się w jego pobliŜu, zszedłem w głębinę. Widziałem wszystko dokładnie: kotwice wbite w dno, brzuchate dna galer, cały podwodny świat, który z ochotą bym zbadał, gdyby nie głos Mistrza - nie telepatyczny, jak to dzisiaj zwę, lecz słyszalny dla uszu - wzywający, abym wrócił do pałacu, gdzie mnie oczekuje.

Zrzuciłem z siebie cuchnące odzienie i nagi wyszedłem z wody, po czym rad, iŜ chłód nie stanowi Ŝadnego problemu, pomknąłem na wezwanie. Na mój widok uśmiechnął się i rozłoŜył ramiona, w których trzymał podbity futrem płaszcz. Owinął mnie nim i rzekł: - Znasz teraz swoją wolność. Niczym jest dla ciebie zimno kamieni, a jeśli się skaleczysz, twa niezniszczalna skóra sama natychmiast się zaleczy, jesteś nieczuły na jad stworzeń i trucizny, bezsilna jest wobec ciebie wszelka choroba. Najbardziej skaŜona krew będzie dla ciebie poŜywnym pokarmem, albowiem twe nadnaturalne ciało oczyści ją. Jesteś potęŜną istotą, a tutaj, w twej piersi, której teraz dotykam, znajduje się twoje ludzkie serce. - Doprawdy, Mistrzu - rzekłem w uniesieniu. - Dlaczego jednak ta resztka człowieczeństwa? - Amadeo, a czy znalazłeś we mnie coś nieludzkiego? Jakieś okrucieństwo? Otrząsnąłem z wody włosy, które niemal natychmiast wyschły. Szliśmy teraz ramię w ramię, ja w futrzanym płaszczu. Kiedy nic nie odrzekłem, zatrzymał mnie i zaczął pokrywać wygłodniałymi pocałunkami. - Kochasz mnie takiego, jakim teraz jestem, bardziej nawet niŜ poprzednio - rzekłem. - Och, tak - odparł. - Teraz nie mogę cię juŜ skrzywdzić. NieostroŜny uścisk nie moŜe odebrać ci Ŝycia. Jesteś mój, z mojego ciała i krwi. - W jego oczach pojawiły się łzy, które chciał ukryć przede mną, odwracając się. - Mistrzu, ja teŜ cię kocham - powiedziałem i sięgnąłem do jego twarzy, ale mnie powstrzymał. - Musisz uwaŜać. - Wskazał na niebo. - Wystarczy odrobina ostroŜności, by wiedzieć, kiedy nadchodzi ranek. Czujesz? W kaŜdej części świata są ptaki, które śpiewają przed świtem. Pojawiła się myśl, Ŝe jedną z rzeczy, których mi brakowało w monastyrze pod Kijowem, był śpiew ptaków. Z jakąŜ rozkoszą go chłonąłem, gnając wraz z ojcem po stepie. To jednak minęło. Teraz miałem wokół siebie cudowną Italię, czary Serenissimy. Miałem Mistrza i ten niezwykły cud transformacji. - To po to była jazda poprzez step - mruknąłem. - Po to wydobył mnie z podziemi klasztoru. Mistrz popatrzył na mnie smutno. - Trzeba mieć taką nadzieję - powiedział. - Wszystko, co wiem o twojej przeszłości, wyczytałem z twego umysłu, kiedy otworzył się przede mną, ale teraz to juŜ niemoŜliwe, albowiem uczyniłem cię takim jak ja wampirem. My nie moŜemy czytać w swoich myślach, nazbyt jesteśmy sobie bliscy, krew, którą dzielimy, zaczyna huczeć, gdy w ciszy usiłujemy do

siebie przemawiać. Dlatego wygnałem z siebie te straszliwe obrazy z klasztoru w katakumbach, które tak jarzyły się w twych młodzieńczych myślach, zawsze jednak związane były z cierpieniem i rozpaczą. Tak, z rozpaczą. A teraz Wszystko utracone, niczym kartki wyrwane z ksiąŜki i ciśnięte na wiatr. - Szliśmy spiesznie, ale nie ku domowi. - Zmierzamy teraz do miejsca - wyjaśnił - które jest naszą kryptą, naszym łoŜem, naszym grobem. Weszliśmy do zapomnianego i zapuszczonego pałacu, gdzie spało kilku bezdomnych. Nie podobało mi się tu, mnie, nawykłemu dzięki Mistrzowi do luksusów. Po chwili jednak zstąpiliśmy do piwnicy, co moŜe brzmieć dziwnie w Wenecji pogrąŜonej w wodzie, ale tak, były tam piwnice. Zeszliśmy po kamiennych schodach, otworzyliśmy ogromne, cięŜkie drzwi z brązu, aŜ wreszcie dotarliśmy na miejsce. - Oto sztuczka, której sam juŜ niedługo będziesz potrafił dokonać. Rozległo się skwierczenie, a potem zabłysła pochodnia, którą Mistrz zapalił skupioną myślą. - Z kaŜdym dziesięcioleciem będziesz silniejszy - oznajmił - a potem z kaŜdym stuleciem wielokrotnie stwierdzisz, jak znienacka pomnaŜają się twoje moce. Próbuj ich ostroŜnie, chroń to, co odkryjesz, a ze zdolności korzystaj rozwaŜnie, nigdy dla popisu, gdyŜ to tylko czysto ludzka głupota. Pokiwałem głową, zafascynowany wpatrując się w blask. Nigdy dotąd nie widziałem tylu barw w jednym płomieniu, do którego nie czułem Ŝadnej awersji, aczkolwiek wiedziałem, Ŝe to jedyna rzecz, która moŜe mnie zniszczyć. Wiedziałem to od Mistrza? Gestem dał znak, abym obejrzał pokój. Wspaniała komnata była wykładana złotem, włącznie z sufitem. Pośrodku stały dwa kamienne sarkofagi, na kaŜdym wyrzeźbiona postać rycerza w hełmie, w długiej tunice, z mieczem u pasa, a kaŜdy z nich ręce składał do modlitwy, pogrąŜony w wieczystym śnie. Ametysty zdobiły ich pasy, szafiry - skraj szat, topazy lśniły w rękojeściach mieczy. - Nie jest to zbytnia pokusa dla rabusiów? - spytałem. - Taki skarb w podziemiach porzuconej budowli? - CóŜ to, od samego początku chcesz uczyć mnie ostroŜności? - roześmiał się ubawiony. - śaden rabuś nie ma tu wstępu. Nawet nie zauwaŜyłeś, ile trzeba siły, aby poruszyć odrzwia, które przed nami bez trudu ustąpiły. Porusz teraz wieko sarkofagu. Odsunąłem bez wysiłku płytę, która - dobrze wiedziałem - była zrobiona z cięŜkiego kamienia. - Rozumiem - rzekłem radośnie i przesłałem Mistrzowi promienny uśmiech. Wnętrze było wyłoŜone purpurowym adamaszkiem.

- Wejdź do środka - rzekł. - Nie będziesz musiał baczyć na wschód słońca. Kiedy nastąpi, od dawna będziesz spał juŜ głęboko. - Nie wolno mi spać razem z tobą? - spytałem. - Nie, to jest twoje łoŜe, które od dawna dla ciebie przysposabiałem. Moje jest obok, nazbyt wąskie, aby pomieścić nas dwóch, lecz teraz jesteś juŜ mój, Amadeo. Daj mi na koniec jeden pocałunek, słodki, rozkoszny, daj mi... - Mistrzu, nie chciałbym nigdy cię zagniewać, nie pozwól na to. - Nie, nie, Amadeo. Bądź moim przeciwnikiem, bądź podejrzliwy, bądź nieposłusznym i niewdzięcznym uczniem. Przez twarz jego przemknął cień smutku. Lekko mnie popchnął, wskazując sarkofag. - Muszę tutaj leŜeć - szepnąłem - choć jestem tak młody... Teraz nie tylko smutek, ale takŜe jakiś ból pojawił się na obliczu Mistrza. PoŜałowałem tych słów i chciałem jakoś je osłabić, ale raz jeszcze mnie ponaglił. Ach, jak zimno i twardo było w środku! Zasunąłem za sobą płytę i leŜałem wsłuchany w odgłos skwierczącej pochodni i chrobot kamienia, gdy Mistrz zamykał się w swoim grobowcu. Usłyszałem głos: - Dobranoc, ukochany, mój synu, moje dziecię. Rozluźniłem się. Z wolna zaczynałem znajdować błogość w tym nieruchomym spoczynku! Wszystko było takie nowe!!! Gdzieś daleko, w mojej ojczyźnie, mnisi śpiewali w podziemiach klasztoru. PogrąŜając się we śnie, rozstawałem się takŜe ze wspomnieniami mojej przeszłości, gdzieś pośród stepów Rusi i skarbów Kijowa. Przed oczyma zaś miałem wspaniały pochód, który kroczył po ścianie w pałacu, a który znowu będę mógł chłonąć, kiedy zajdzie słońce. W nowo narodzonym sercu wampira kołatało poczucie, iŜ królowie przybyli nie tylko po to, by uczcić narodziny Dzieciątka, ale teŜ moje nowe narodziny.

9 Bardzo się myliłem, sądząc, Ŝe przemiana w wampira oznaczać będzie koniec mojej nauki, mojego czeladnikowanie u Mistrza. Nie od razu mogłem zacząć czerpać radość z nowo zyskanej potęgi. Prawdziwa nauka zaczęła się w noc przemiany, a przygotować mnie miała do wieczności, nie do skończonego Ŝycia. Mistrz powiadomił mnie, iŜ on sam został uczyniony wampirem tysiąc pięćset lat wcześniej, a na całym świecie wiele jest istot naszego rodu.

Przyczajeni, podejrzliwi i na ogół rozpaczliwie samotni nocni tułacze, jak ich nazwał Mistrz, byli często tak nieprzygotowani do nieśmiertelności, Ŝe ich nowe istnienie stawało się ciągiem rozpaczliwych katastrof, aŜ wreszcie kładli mu kres w płomieniach łub wystawiając się na światło słońca. Ci natomiast, którym udało się - jak memu Mistrzowi - sprostać przemijaniu mocarstw i epok, stawali się najczęściej mizantropami, którzy wyszukiwali sobie miasto, w którym mogli sprawować rządy między śmiertelnikami, precz przeganiając wszelkich rywali, nawet jeśli miało to oznaczać zniszczenie istot im pokrewnych. Wenecja stanowiła niekwestionowaną domenę Mistrza, jego teren łowiecki, gdzie mógł swobodnie toczyć gry, które uznał za właściwe dla tej fazy swego Ŝycia. - Wszystko przemija - mówił - oprócz ciebie samego. Musisz słuchać moich słów, gdyŜ one niosą naukę przetrwania. Na przyjemności przyjdzie czas później. Pierwsza nauka brzmiała, iŜ zabijamy jedynie „złoczyńców”. W zamglonej przeszłości, w mrocznych dniach pogaństwa osobliwy kult otaczał wampiry, które uznawano za moce strzegące sprawiedliwości. - Nigdy juŜ nie pozwolimy, by taki zabobon spowijał nas i nasze moce. Nie jesteśmy nieomylni. Nie mamy siły nadanej przez Boga. Przemierzamy ziemię niczym wielkie drapieŜniki sunące przez dŜunglę i nie większe mamy prawo do naszych ofiar niŜ kaŜda inna Ŝywa istota, która by Ŝyć - morduje. To jednak jest pewne, iŜ krew niewinnego przyprawia nas o szaleństwo. Uwierz mi: dla spokoju umysłu musisz się karmić złem, musisz pokochać złoczyńców w całym ich brudzie i upadku oraz sycić się obrazami wyrządzanego przez nich zła, które wnikną w ciebie wraz z ich krwią. Kiedy natomiast uśmiercisz niewinnego, wcześniej lub później tego poŜałujesz” a to prosta droga do rozpaczy i bezsilności. Zrazu będziesz się przed nimi bronił, tłumacząc sobie, Ŝe przecieŜ musisz skądś czerpać Ŝyciodajną krew, ale bądź pewien, nie na długo znajdziesz takie ukojenie. Z czasem bowiem odkryjesz, Ŝe więcej jest w tobie człowieka niŜ potwora, Ŝe wszystko, co w tobie godne, wyrasta z twojego człowieczeństwa, i wreszcie tak pokochasz ludzi w całej ich małości i niedoskonałości, iŜ będą wieczory, gdy będziesz wolał cierpieć dziki głód, niŜ szukać jego ukojenia. Wziąłem to sobie do serca i wraz z Mistrzem zacząłem penetrować cuchnącą stronę Wenecji, cały ten dziki świat tawern, zaułków i siedzib występku, którego wcześniej w istocie nie znałem. Wszystkie spelunki, burdele i domy hazardu, o których wiedziałem, okazały się tylko powierzchnią dla królestwa oszustw i morderstw kwitnącego w Serenissimie.

Bardzo szybko pojąłem, co miał na myśli Mistrz, powiadając, iŜ muszę się rozsmakować w złu. Z kaŜdym zabójstwem wzmagała się siła wizji moich ofiar. Zabijając, widziałem jaskrawe barwy. Niekiedy widziałem nawet te barwy migoczące wokół osoby, zanim się jeszcze do niej zbliŜyłem. Niektórzy ludzie kroczyli w czerwonawym cieniu, inni emanowali pomarańczową poświatą. Złość najbardziej podłych i nikczemnych spośród moich ofiar przybierała często barwę jaskrawej Ŝółci, która mnie oślepiała - i gdy się do nich zbliŜałem, i gdy pozbawiałem ich krwi. Początkowo byłem bardzo gwałtownym mordercą. Włączony przez Mariusa do sieci zabójców, zabrałem się do dzieła z wielką porywczością, dopadając ofiary w ciasnych zaułkach czy zakamarkach domostw i rozrywając im gardła niczym wściekły pies. Moja raptowność sprawiała niekiedy, iŜ pękało serce denata, gdy zaś zbraknie serca, nic juŜ nie moŜe pompować w ciebie krwi. Niedługo to jednak trwało, a Mistrz, subtelny i nader dbały o reguły, nauczył mnie zabijać finezyjnie. - Powoli - nalegał. - I staraj się wyciągnąć ofiarę na zewnątrz. Stój z boku, czytaj myśli, podsuń jakąś milczącą przynętę. Łatwo ją obmyślisz, jeśli czytasz w myślach. A kiedy ruszy na przynętę, jest twój. Nie ma teŜ potrzeby wymierzania gwałtownych ciosów, uŜywania przemocy. Jeśli tego chcesz, przygarnij go do siebie, ostroŜnie zagłębiaj kły i syć się jak najwolniej, by jego serce wykonało lwią część pracy. Co zaś do wizji i kolorów, o których mówisz, czerp z nich naukę. Niechaj w chwili śmierci ofiara opowie ci jak najwięcej o swym Ŝyciu. Siedź pochód obrazów, a raczej wchłaniaj je, smakuj, tak, smakuj jak krew. Niechaj przenikną cię jego kolory, niechaj wypełni cię jego Ŝycie. Bądź jednocześnie aktywny i bierny. Pokochaj ofiarę i nadsłuchuj chwili, gdy ustaje bicie serca. To wielkie, wręcz orgiastyczne przeŜycie, aczkolwiek łatwo je przeoczyć. Potem pozbądź się ciała albo zadbaj o to, aby nie było znać rany na szyi, do czego starczy maleńka kropla twej krwi na końcu języka. W Wenecji nikt juŜ nie dziwi się zwłokom, więc i nie trzeba się szczególnie trudzić, ale przebywając na innych terenach, nierzadko trzeba pogrzebać ciało. Starannie przestrzegałem wszystkich tych pouczeń. Fakt, iŜ polowaliśmy razem, był źródłem szczególnej radości. Dość szybko się zorientowałem, Ŝe podczas morderstw, których przedtem byłem świadkiem, Marius poczynał sobie nie całkiem tak, jak miał w zwyczaju. Udało mi się chyba zasugerować w tej opowieści, iŜ chciał, abym współczuł ofiarom; chciał, bym postrzegał śmierć jako coś przeraźliwego i obrzydliwego. Jeśli nie całkiem powiódł się jego zamiar, to z racji mojej młodości, podziwu dla niego, a takŜe okrucieństwa, jakiego zdąŜyłem zaznać w swym krótkim Ŝyciu śmiertelnika.

Teraz działał znacznie zręczniej. Bywało, iŜ razem zabieraliśmy się do jednej ofiary i podczas gdy ja wpijałem się w gardło, on sycił się z przegubu; kiedy indziej unieruchamiał denata, abym mógł robić swoje, nie napotykając oporu. Jako nowicjusz byłem spragniony kaŜdej nocy. Mogłem wytrzymać bez ofiary trzy dni, a nawet więcej, ale gdy kiedyś przez pięć dni odmawiałem sobie uczty, byłem za słaby, aby odsunąć wieko sarkofagu. Znaczyło to tyle, Ŝe jeśli będę kiedyś zdany tylko na siebie, muszę zabijać co najmniej raz na cztery noce. Pierwsze kilka miesięcy to była prawdziwa orgia. KaŜde nowe morderstwo wydawało się bardziej ekscytujące i rozkoszne od poprzedniego. Wystarczył widok odsłoniętego gardła, abym czuł się pobudzony niczym zwierzę podczas rui. Gdy otwierałem oczy w kamiennym wnętrzu grobowca, natychmiast widziałem przed sobą ludzkie ciało. Czułem je pod palcami, tętniące i kuszące, a wszystkie wydarzenia nocy były tylko przygrywką do tego jednego naprawdę istotnego. Przez długie chwile po oderwaniu się od tętnicy czułem, jak słodkie, pulsujące wraŜenie rozchodzi się aŜ do najdalszych zakamarków ciała, rozkosznym swym ciepłem ogrzewając twarz. I byłbym się zapewne dalej z euforią nurzał w krwi i morderstwach, gdyby nie Marius. - Musisz rzetelnie wziąć się do nauki historii, filozofii i prawa, pamiętając, Ŝe nie chodzi bynajmniej o ukończenie uniwersytetu w Padwie, lecz o wieczność. Kiedy więc wracaliśmy z wyprawy do ciepłego pałacu, gnał mnie do ksiąŜek. ZaleŜało mu teŜ na tym, abym trzymał się z dala od Riccarda i innych, obawiał się bowiem, Ŝe mogliby dostrzec zmianę, jaka się we mnie dokonała. Powiedział mi zresztą, Ŝe ich ciała wyczuwają to, Ŝe nie jestem juŜ człowiekiem, aczkolwiek oni sami uświadomią to sobie dopiero za jakiś czas. - Bądź wobec nich grzeczny, pełen miłości i cierpliwy, trzymaj jednak dystans. W chwili, kiedy zrozumieją, Ŝe faktem stało się to, co nie do pomyślenia, musisz zadbać, by mieli pewność, Ŝe nie jesteś ich wrogiem, Ŝe nadal jesteś tym chłopcem, którego kochali, i Ŝe chociaŜ się zmieniłeś, nie zmienił się twój stosunek do nich. Pojmowałem to, szczególnie Ŝe teraz jeszcze większą miłością darzyłem Riccarda i wszystkich innych chłopców. - A czy ciebie, Mistrzu - spytałem - nigdy nie denerwowała powolność ich myśli czy fizyczna niezręczność? Tak, kocham ich, ale widzę ich niedostatki, a dla ciebie muszą one być jeszcze bardziej widoczne niŜ dla mnie. - Amadeo - powiedział, a na jego twarzy pojawił się ból - wszyscy oni umrą.

Nagły błysk rozumienia na zawsze wypalił swój ślad. Wszyscy oni umrą, tak, ja zaś jestem nieśmiertelny. Odtąd cierpliwość wobec nich nie była dla mnie Ŝadnym cięŜarem, a przypatrywałem im się z fascynacją, choć ukradkowo: byli pasjonujący, gdyŜ przemijali nieodwracalnie. Zbyt wiele stało się dla mnie wówczas jasne, abym był w stanie to wyliczyć, a na dodatek nabywana wówczas wiedza miała się później pogłębiać. Nigdzie nie widziałem stagnacji, wszędzie dostrzegałem proces, a czy chodziło o wzrastanie ku pełni, czy teŜ zbliŜanie się do kresu - i jedno, i drugie równie mnie fascynowało i urzekało, z jednym tylko wyjątkiem: degradacji ludzkiego umysłu. Wyzwaniem były studia nad prawem i ustrojami. Czytanie i pojmowanie przychodziło mi wprawdzie nieporównanie szybciej niŜ przed przemianą, musiałem się jednak przymuszać do interesowania takimi rzeczami, jak prawo rzymskie, ze szczególnym uwzględnieniem Kodeksu Justyniana, który Mistrz uwaŜał za jeden z najwspanialszych kodeksów karnych, jakie kiedykolwiek powstały.- Świat postępuje ku lepszemu - pouczał mnie. - Z kaŜdym stuleciem na cywilizacje jest nakładane coraz pewniejsze wędzidło praw, coraz więcej zwykłych ludzi ma dostęp do bogactwa, które ongiś było tylko łupem silniejszych, a dzięki coraz większej wolności sztuka staje się śmielsza, bardziej twórcza, a nawet piękniejsza. Zrazu były to dla mnie tylko słowa. Nie wierzyłem w prawo ani mnie ono nie interesowało. Mówiąc szczerze, z lekcewaŜeniem myślałem o abstrakcjach, w których lubował się Mistrz. Oczywiście nie lekcewaŜyłem jego, natomiast wzgarda, jaką Ŝywiłem dla prawa, jego instytucji i systemów władzy, była tak wielka, Ŝe nawet tego nie potrafiłem do końca pojąć. Mistrz jednak twierdził, Ŝe on to rozumie. - Urodziłeś się w czasach dzikości i spustoszenia - mówił. - śałuję, Ŝe nie jestem w stanie cofnąć cię o co najmniej dwa stulecia, zanim Batu-chan, syn DŜyngis-chana, spustoszył Ruś Kijowską i jej świetną stolicę, wtedy bowiem zobaczyłbyś ją lśniącą i barwną, a mieszkańców pełnych wigoru i nadziei. - AŜ do znudzenia nasłuchałem się o dawnych dobrych czasach - odrzekłem. Faszerowano mnie tymi historiami, gdy byłem chłopcem. Karmiono mnie nimi w nędznej ruderze na brzegu mroźnej rzeki, gdy dygotałem przy ognisku, a po kątach buszowały szczury. Piękne były tylko ikony i ojcowskie pieśni. Nic, tylko nędza i upadek, a mówimy, jak wiesz, panie, o ogromnym kraju. Z jego ogromu moŜna zdać sobie sprawę, dopiero gdy się go zobaczy, ot, chociaŜby podróŜując, jak ja z ojcem, do Moskwy, Nowogrodu czy teŜ na

zachód do Krakowa. Wstrętna mi jest myśl o tamtych czasach i miejscach. Tutaj, w Italii, nikt nawet nie pomyśli, Ŝe moŜna tak Ŝyć. - Miły Amadeo, w kaŜdym kraju inaczej się rozwija prawo i system rządzenia. Jak ci juŜ dawno tłumaczyłem, wybrałem Wenecję, gdyŜ jest wielką republiką, a jej mieszkańcy związani są z Matką Ziemią przez sam fakt, iŜ są kupcami i tak bardzo zaangaŜowali się w handel. Kocham Florencję, gdyŜ, Medyceusze, jej największy ród, trudnią się bankierstwem, nie są zaś bezczynnymi arystokratami, którzy gardzą wszelką pracą i pławią się w bogactwach, które, jak sądzą, nadał im Bóg. Wielkie miasta Italii powstają za sprawą tych, którzy pracują, tworzą, działają, a dzięki ich wysiłkom coraz większe moŜliwości otwierają się przed ludźmi i ich Ŝyciem. NuŜyły mnie takie rozwaŜania. Jaki z nich poŜytek? - Amadeo, świat jest teraz twój - mówił Mistrz. - Będziesz śledził wielkie ruchy dziejowe, a z czasem stan świata będzie ci się stawał cięŜarem, aŜ wreszcie, jak wszyscy nieśmiertelni, poczujesz, iŜ nie moŜesz zamknąć na to serca. A szczególnie ty. - Czemu tak mnie wyróŜniasz? - spytałem. - Jaka to dla mnie róŜnica, czy ktoś jest bankierem czy kupcem? Co to mnie obchodzi, czy Ŝyje w mieście, które ma własną flotę? Mistrzu, ja mogę w nieskończoność oglądać obrazy w tym pałacu. Jeszcze nie rozpoznałem wszystkich szczegółów w Pochodzie Trzech Króli. A co powiedzieć o wszystkich obrazach w mieście? Pokiwał głową. - Studiowanie obrazów prowadzi do studiów nad człowiekiem, a studia nad człowiekiem prowadzą do zasępienia nad stanem świata. Nie wierzyłem w to, musiałem jednak trzymać się narzuconego mi programu nauk. Mistrz miał wiele zdolności, których ja nie posiadałem, to jednak, jak twierdził, miało się zmienić z czasem. Mógł samą myślą zapalić pochodnię, ale tylko jeśli zawczasu była odpowiednio nasączona. Potrafił błyskawicznie wspiąć się na najwyŜszą budowlę, za uchwyty i stopnie mając drobniutkie nawet nierówności muru, mógł pogrąŜyć się w największe głębiny morza. TakŜe jego wzrok i słuch były znacznie sprawniejsze niŜ u mnie; wiedział na przykład, jak moŜna odcinać się od dźwięków. Tego musiałem się dopiero nauczyć i o to zabiegałem doprawdy z pasją, bywały bowiem chwile, gdy cała Wenecja wydawała mi się jedną kakofonią dźwięków i modłów. Największą zaś miał nade mną przewagę w tym, Ŝe bez Ŝadnego trudu mógł się wzbić w powietrze i z wielką szybkością pokonywać ogromne odległości. Wielokrotnie pozwalał mi tego doświadczyć, zawsze jednak, gdy porywał mnie do lotu, tak zasłaniał moją twarz, bym nie widział, dokąd i jak się udajemy.

Nie mogłem pojąć, dlaczego jest w tej kwestii taki tajemniczy, aŜ wreszcie, gdy pewnego razu nie chciał nas magicznie przenieść na Lido, abyśmy mogli tam obejrzeć nocną paradę statków i pokaz ogni sztucznych, spytałem go o to wprost. - To groźna moc - rzekł zimno. - Niebezpiecznie jest się odrywać od ziemi. Na początku trudno się ustrzec błędów i wypadków. A kiedy nauczysz się juŜ gładko wzbijać w najwyŜsze sfery, chłód czeka tam nie tylko na ciało, lecz i na duszę. - Pokręcił głową. - To chyba jedyna umiejętność, którą istotnie zwać trzeba nie-ludzką. Nie moŜna się tego nauczyć od ludzi. Przy wszystkich innych moimi nauczycielami byli ludzie. Stałem się magiem i czarodziejem. To rzecz niebezpieczna, moŜna się stać jej niewolnikiem. - Jak to? - spytałem, ale ociągał się z odpowiedzią, a gdy nalegałem, rzekł z irytacją: - Czasami zachowujesz się tak, Amadeo, jak gdybym był ci winien to nauczanie. Tak nie jest, moŜesz mi wierzyć. - Mistrzu, to ty mnie uczyniłeś tym, kim jestem, i domagałeś się ode mnie posłuszeństwa. Gdyby nie ty, czyŜ sam z siebie czytałbym Historię moich niedoli Abelarda albo pisma Dunsa Szkota z Oksfordu? - Nagle zawstydziłem się swoich słów, zakończyłem więc proszącym tonem: - Proszę cię, byś mi to tylko wytłumaczył, nic więcej. - Tylko tyle? - powtórzył szyderczym tonem, ciągnął jednak: - Mogę się wznieść wysoko w powietrze i poruszać się bardzo szybko, tak Ŝe rozmywa się kształt całego świata. Mogę w ten sposób odwiedzać róŜne kraje i miejsca, powiem ci jednak tyle, iŜ jest z tą mocą związane coś dziwnego i niepokojącego. Nierzadko, skorzystawszy z niej, czuję się wytrącony z równowagi, niepewny mych celów i woli Ŝycia. Być moŜe są to zbyt szybkie zmiany miejsca. Nigdy z nikim o tym nie rozmawiałem, dzisiaj mówię tobie, ale jesteś dopiero na początku swej drogi i nawet jeszcze nie zaczynasz rozumieć moich słów. I w rzeczy samej nie rozumiałem. Tymczasem całkiem niedługo po tej rozmowie Mistrz uznał, Ŝe musimy się udać w najdalszą z naszych dotychczasowych podróŜy. Zajęła nam ona kilka godzin, a celem jej była Florencja. Dopiero kiedy znaleźliśmy się w tym świecie tak odmiennym od weneckiego, kiedy przechadzaliśmy się pośród kościołów i pałaców, w uszach mając zupełnie inny dialekt włoski, pojąłem, co miał na myśli. Byłem juŜ wcześniej we Florencji w grupie uczniów Mariusa, tamtego wraŜenia nie sposób jednak porównać z obecnym, teraz bowiem przykładałem do wszystkiego zupełnie inną miarę. Była noc, kamienne ulice Florencji wydawały się węŜsze i bardziej ponure od naszych, które zawsze rozświetlał migotliwy blask wody. Uroda budynków nie była tak

wystawna, tak agresywna jak w Wenecji, choć miasto było bez wątpienia bogate i piękne. Była to wszak Florencja: miasto znakomitego Lorenza de’Medici, który tak dumnie królował w centrum wspaniałego fresku, będącego świadkiem mych powtórnych narodzin. Pomimo ciemności panowało tu niezwykłe oŜywienie, ludzie sunęli ulicami, omawiali coś z zapałem, na Piazza delia Signoria, jednym z największych i najwaŜniejszych placów, bez trudu wyczuwało się podniecenie. Za dnia odbyła się tam egzekucja; skazaniec został spalony. Wyczuwałem w powietrzu zapach zwęglonego drewna i spalonego ciała. Z natury czułem odrazę do takich rzeczy, co, chciałbym zauwaŜyć, nie u wszystkich się zdarza, zbliŜałem się więc do tego miejsca nieufnie, obawiając się, Ŝe mogły tam pozostać jakieś ślady kaźni. Marius zawsze nas wszystkich przestrzegał, byśmy nie lubowali się w takich zdarzeniach i abyśmy zawsze usiłowali wczuć się w sytuację ofiary. Jak zapewne wiesz z historii, tłum podczas egzekucji bardzo często jest wzburzony i okrutny wobec ofiar, chociaŜ podejrzewam, Ŝe przynajmniej w jakiejś mierze dzieje się tak ze strachu. Nigdy nie było nam, wychowankom Mariusa, łatwo wczuć się w połoŜenie osoby wieszanej czy palonej, ale sam fakt, Ŝe próbowaliśmy to zrobić, sprawiał, Ŝe egzekucje nie były dla nas obiektem uciechy i rozrywki. Sam Marius, rzecz jasna, nigdy w takich widowiskach nie uczestniczył, jako Ŝe zawsze odbywały się one za dnia, a teraz widziałem, jak niemiłe są mu resztki dymu i obrzydliwej woni wiszące w powietrzu. Bez trudu przemykaliśmy się między ludźmi na placu, wielka to bowiem zaleta wampirów, iŜ są bezszelestne i nie zwracają na siebie uwagi, tak iŜ nawet w gęstej ciŜbie mogliśmy się przemieszczać niepostrzeŜenie. - Zupełnie jakbyśmy byli niewidzialni - mówiłem Mariusowi. - Nie związani z Ŝadnym miejscem ani z Ŝadną sytuacją. - Pamiętaj jednak, Ŝe nie jesteśmy niewidzialni - upominał mnie. - Kogo tu stracili dzisiaj? Spójrz, ludzie nadal są bardzo poruszeni. Niektórzy czują satysfakcję, inni jednak szlochają. - Nie odpowiadał. - Nie mogło to być zwyczajne zdarzenie - ciągnąłem niecierpliwie. - Zbyt wielkie jest wzburzenie. - To ich wielki reformator, Savonarola - rzekł w końcu Mistrz. - Najpierw go powiesili, a potem spalili ciało. Całe szczęście, Ŝe juŜ nie Ŝył, kiedy go ciskano w płomienie. - Współczujesz Savonarola panie? - spytałem ze zdziwieniem. Owszem, wiedziałem, Ŝe niektórzy uwaŜali go za reformatora, ale wiedziałem takŜe, iŜ bezwzględnie występował przeciw wszelkim przyjemnościom zmysłowym, które, wedle Mistrza, były głównym - a nawet, jak sądziłem, jedynym - narzędziem poznawania rzeczywistości.

- Współczuję kaŜdemu - rzekł Mistrz i dał mi znak, abyśmy weszli w niewielką uliczkę i oddalili się od ponurego miejsca. - Nawet temu, kto kazał Botticellemu oddać obrazy na pastwę płomieniom? IleŜ to razy wskazywałeś mi na wiszących w twym pałacu kopiach detale świadczące o prawdziwym geniuszu tego malarza?! - Czy w kaŜdej kwestii musisz być tak kłótliwy? - spytał cierpko. - Rad jestem, Ŝe moja krew obdarzyła cię taką siłą, czy jednak warto, abyś kwestionował kaŜdą wypowiedzianą przeze mnie opinię? - Rzucił mi kpiące spojrzenie. - W istocie są uczniowie, którzy uwaŜają, Ŝe do prawdy najpewniej moŜna dojść, spierając się z nauczycielem, ja jednak mniemam, Ŝe lepiej dać kaŜdej kwestii uleŜeć się, powiedzmy, pięć minut, zanim podejmie się spory na jej temat. - Chcesz udać zagniewanego, ale nie bardzo ci to wychodzi - rzuciłem, a on tylko wzruszył ramieniem i przyspieszył kroku. Doskwierała mi wprawdzie ciasnota florenckich zaułków, a moŜe była to przede wszystkim tęsknota za wodą, niemniej jednak miasto fascynowało mnie. - Czemu ostatecznie zwrócili się przeciw Savonaroli? - spytałem po dłuŜszej chwili milczenia. - Daj tylko ludziom dość czasu, a zwrócą się przeciw kaŜdemu. UwaŜał się za proroka zesłanego przez Boga i przestrzegał, Ŝe zbliŜa się dzień Sądu Ostatecznego, co, moŜesz mi wierzyć, chrześcijanie z niezłomną pasją powtarzają od wieków. Chrześcijaństwo to religia wyczekiwania na dzień ostatni, religia przygotowująca do tego, aby wyrzec się grzechów przeszłości i sposobić się na Sąd. Chciałem juŜ zauwaŜyć, iŜ w ten sposób zostaje tylko wyraŜony istotny rys naszej natury, gdyŜ jako śmiertelni zawsze zmierzamy do nieuchronnego kresu, w tej jednak chwili uświadomiłem sobie, Ŝe nie powinienem czynić takich uwag, gdyŜ nie byłem juŜ śmiertelnikiem, a czas mój ograniczony był tylko przez czas samego świata. Właśnie wkraczaliśmy na oświetlony pochodniami Piazza del Duomo, na którym znajdowała się wielka katedra Santa Maria del Fiore. - Słuchaj mnie uwaŜnie - ciągnął Mistrz. - Tak, rad jestem, Ŝe nie ma juŜ Savonaroli, to jednak nie znaczy, Ŝe gotów jestem przyklasnąć kaŜdemu aktowi okrucieństwa w dziejach ludzkości. Pragnąłbym, Ŝeby było inaczej. Publiczne kaźnie są bez sensu, tłumią bowiem wraŜliwość ludu, zwłaszcza Ŝe tutaj, we Florencji, to spektakle, na które ciągną prawdziwe tłumy. Nie Ŝyje więc Savonarola i moŜna by rzec, iŜ to słuszne w wypadku kogoś, kto wieścił

koniec świata, złorzeczył ze swej ambony ksiąŜętom, a malarzy zmuszał, by niszczyli swe arcydzieła. Niechaj go piekło pochłonie! - Mistrzu! - rzekłem z oŜywieniem, ciągnąc go przy tym za rękaw. - Plac niemal pusty, wspaniała okazja, by obejrzeć drzwi Baptysterium! Na odrzwiach tych, wspaniale rzeźbionych, zobaczyć moŜna było nie tylko uwielbiane przeze mnie dzieło Lorenza Ghibertiego, ale takŜe dawniejsze prace Andrei Pisana, którym teraz chciałem poświęcić chwilę skrupulatnej uwagi. PrzeŜycie było tak wielkie - a mogąc je porównać z dawniejszymi doświadczeniami, wiem, jaką rolę miał w tym wzrok wampira - Ŝe czułem, iŜ nic juŜ więcej nie dotknie mnie ani nie zasmuci i Ŝe dostąpiłem właśnie zbawienia, a - rzecz to osobliwa - takŜe teraz, gdy dyktuję te słowa, wraca do mnie tamto uczucie. Na jakiś czas zapomniałem o obecności Mariusa, aŜ wreszcie z zapatrzenia wyrwał mnie jego głos. Mistrz mówił, Ŝe po Wenecji właśnie Florencja jest następnym miastem, które wielbi, tyle tu bowiem piękna rozkwita w tak wielu miejscach. - Choć jednak piękna - kończył - brak w niej morza, a na dodatek, sam spójrz, chroni swoje skarby pod nawisami murów niczym piękne oczy pod zmarszczonymi brwiami, podczas gdy Wenecja piękno swe hojnie otwiera, jakby je ofiarowała wszechmocnemu Bogu. - Mistrzu - spytałem - a czy my jesteśmy Jego sługami? Znam twoją niechęć do mnichów, którzy mnie wychowywali, do gniewnej Ŝarliwości Savonarola ale czy jest to moŜliwe, iŜ wprowadzasz mnie na drogę, która inaczej biegnąc, ku Niemu jednak zmierza? - Tak sądzę, Amadeo - rzekł z pewnym wahaniem w głosie. - Są to sprawy niesłychanie zawiłe, ale gdy mam powiedzieć wprost, to rzekłbym tak: Znajduję Boga we krwi. Znajduję Go w ciele. Nie dziwi mnie to, Ŝe tajemnica Chrystusa polega na Jego wieczystym trwaniu i odnawianiu się w Przeistoczeniu. Słowa te tak głęboko mnie poruszyły, Ŝe w milczeniu w ślad za Mistrzem wśliznąłem się bocznymi drzwiami do katedry. MoŜe zatem... MoŜe zatem nigdy w istocie nie wyrzekłem się Chrystusa. Na próŜno starałem się ubrać tę myśl w jakieś słowa. Wreszcie bezradnie oznajmiłem: - Mistrzu, chciałbym coś powiedzieć, ale słowa są mi nieposłuszne. - Nie tylko tobie, Amadeo. Tak jest od wieków i tysiącleci. Przez całe dzieje kroczy pojęcie Wielkiego Bytu, a za nim toczą się przypisywane słowa i zasady. I tak Chrystusowi dają swe świadectwo modlący się świętoszek, brudny, poszczący pustelnik i pyszny Lorenzo de’Medici, który będzie Go wielbił w złocie, obrazie i kamieniach mozaiki. - Ale czy Chrystus jest Bogiem śywym? - wyszeptałem. Marius nie odpowiedział, a zamiast tego ujął mnie za rękę i powiedział, Ŝe musimy się zakraść do klasztoru San Marco,

tego, z którego pochodził Savonarola. I znowu zaprzągł do dzieła swą magię; poczułem tylko jego silne ramiona i pęd, następnym zaś widokiem, który otworzył się przed naszymi oczyma, był wewnętrzny dziedziniec San Marco, okrąŜony kruŜgankami wzniesionymi przez Michelozza. Natychmiast mój wyczulony słuch pochwycił gorące modły braci, którzy opłakiwali Savonarole. Chciałem zakryć uszy, niepomny, Ŝe nic by to nie zmieniło, ale Mistrz chwycił mnie za łokieć i szepnął: - Będziemy zaglądać kolejno do kaŜdej celi. Starczy światła, abyś zobaczył jego prace. Chodziło o dawno zmarłego Fra Angelica, który całe swe zakonne Ŝycie spędził w tym klasztorze, będąc malarzem, co mogłoby i ze mną się stać, gdybym pozostał w katakumbach pod Kijowem. Schodami dostaliśmy się na szeroki korytarz; Mistrz otworzył pierwsze drzwi i ostroŜnie wsunęliśmy się do środka, nie budząc mnicha, który niespokojnie poruszał głową na poduszce. - Nie patrz mu w twarz - szepnął Mistrz - wtedy bowiem zobaczysz męczące go sny. Patrz na ścianę! Tam zaś Fra Giovanni, który z racji swego talentu zwany był Angelico, przedstawił pojmanie Chrystusa w ogrodzie Getsemani. Smukłe figury przywodziły na myśl ikony, ale twarze mieniły się oddanymi z niezwykłą subtelnością uczuciami, co dotyczyło wszystkich: Pana, apostołów, z których jeden miał Go zdradzić, Ŝołnierzy. I rzekłbyś, iŜ malarz z równą troskliwością i współczuciem potraktował wszystkich, kaŜdy miał bowiem do odegrania swoją rolę w tym zdarzeniu stanowiącym fragment wielkiego dramatu odkupienia grzechów świata. W mgnieniu oka znaleźliśmy się w innej celi, takŜe nie budząc jej mieszkańca. I tutaj na ścianie wyczarowany był ogród Getsemani, tyle Ŝe Chrystus oddalił się od śpiących uczniów, aby prosić Ojca Niebieskiego o siłę. TakŜe tutaj natychmiast dostrzegłem podobieństwo do dawnej sztuki przeszłości, równieŜ rosyjskiej - fałdy materii, układ postaci, aureole nad ich głowami - ale takŜe ciepło i subtelność wyrazu sztuki nam współczesnej, włoskiej, przepełnionej czułością do wszystkiego, co ludzkie. I tak przenosiliśmy się z celi do celi, będąc świadkami róŜnych chwil z Ŝycia Zbawiciela: Ostatnia Wieczerza, Kazanie na Górze, Droga KrzyŜowa. Z przejęciem wpatrywałem się w postacie Chrystusa, Marii i świętego Jana, gdy On zleca uczniowi opiekę nad matką: rozpacz, przygnębienie, czułość, wszystko oddane lekkimi muśnięciami pędzla. I

moje nieustanne poczucie pokrewieństwa między staroŜytnymi skarbami mojego dzieciństwa a dziełem tego świątobliwego dominikanina. Opuściliśmy wreszcie San Marco i powróciliśmy do Wenecji przez ciemną i zimną noc. Jeszcze jakiś czas rozmawialiśmy w przytulnym cieple sypialni Mistrza, który w trakcie rozmowy wypełniał jednocześnie notatkami stronę dziennika. - Widzisz róŜnicę? - spytał. - Tam, w Kijowie, cele wykopane głęboko w ziemi, w którą ostatecznie powraca po swym trudzie kaŜde Ŝycie. - Poczułem dreszcz i nerwowo zatarłem dłonie. - A co tu, we Florencji, uczynił Fra Angelico dla swych braci? Codziennie przypomina im ze ścian o ofierze złoŜonej przez Zbawiciela, zarazem jednak czyni to, korzystając ze wszystkich barw, jakie są nam dostępne, a dostępne są dlatego, iŜ Stwórca obdarzył nas parą oczu. I czy doprawdy schodzenie w podziemia, zamykanie się na wszystkie skarby kolorów, jest najlepszym sposobem uczczenia tego daru? - Chwilę milczał i ciągnął: Nastały wielkie czasy. Co było świetne w dziełach przeszłości, teraz na nowo obdarzane jest Ŝyciem, ale Ŝyciem pełniejszym i mocniejszym. Pytasz, czy Chrystus jest Bogiem śywym, Amadeo. Bardzo moŜliwe, skoro nigdy nie nauczał niczego innego niŜ miłości, tak nam to przekazali apostołowie. Pokój był czysty, ciepły, miły. Na zawsze w pamięci wyrył mi się obraz Mistrza w owej chwili: poła płaszcza odrzucona, aby dać swobodę piszącej ręce, twarz gładka, pokryta migotliwym blaskiem płomieni, oczy zapatrzone w prawdę poza czasem, księga oparta na pulpicie, kałamarz z inkaustem w srebrnej oprawce, kandelabr na osiem świec, z misternie rzeźbionymi cherubinami, ich krągłe twarzyczki z oczyma pełnymi radości, ale i zaciekawienia, jak gdyby i one wsłuchiwały się w słowa Mistrza. - Nie mogę wyobrazić sobie Ŝycia bez tego piękna - rzekłem nieoczekiwanie dla siebie. - Nie zniósłbym tego. Bóg ukazał mi piekło, ale zostało ono za mną, w moim rodzinnym kraju. Z uwagą wysłuchał tego wyznania i powiedział: - A jeśli Chrystus jest Bogiem, jeśli jest Bogiem... to cóŜ za cud i tajemnica stanowią treść chrześcijaństwa. - W oczach Mistrza zaszkliły się łzy. - On sam zszedł na ziemię i odział się w ciało, aby nas lepiej poznać i zrozumieć. JakiŜ Bóg kiedykolwiek wyobraŜony przez człowieka mógłby być mu bliŜszy od tego, który na sposób człowieka się ucieleśnił? I odpowiem ci więc: twój Chrystus, ich Chrystus, takŜe Chrystus kijowskich mnichów jestBogiem śywym! ZwaŜ jednak na to, jakie kłamstwa wypowiada się w Jego imieniu i jakie zbrodnie popełnia! To na Niego powoływał się Savonarola, krzywdząc innych, i na Niego

powoływali się ci, którzy powiesiwszy Savonarole, następnie rozpalili stos. Nie mogłem powstrzymać łez. Mistrz siedział w milczeniu, potem zamoczył pióro, pisał dłuŜszą chwilę, by wreszcie znowu podnieść na mnie oczy. Pokiwał głową w zamyśleniu. - Próbuję pokazać ci róŜne rzeczy, zawsze jednak wypada to inaczej, niŜ sobie zakładam. Dzisiaj na przykład chciałem ci pokazać niebezpieczeństwa związane z powietrznym lotem, to, jak wykorzystanie moŜliwości obcych człowiekowi wytrąca nas z równowagi, a przecieŜ stało się inaczej. Chciałem... chciałem, byś się trochę przestraszył. - Myślę, panie, Ŝe moŜesz się nie trapić. Czuję juŜ w sobie tę potęgę i czuję teŜ respekt przed nią. Ale w związku z tym rodzi się we mnie pewna myśl mroczna i niepokojąca. Patrzył na mnie badawczo. - Jaka? - Zabierz mnie tam - rzekłem i zadrŜałem, wypowiadając te słowa. - Udajmy się na północ, na drugi kraniec Europy, w miejsce, które jest dla mnie ucieleśnieniem czyśćca. Do Kijowa. Nie odpowiedział od razu. ZbliŜał się ranek. Uporządkował rzeczy na stole, wstał, poprawił płaszcz i kazał mi iść za sobą na dach. Za rozkołysanym lasem masztów widać było wody Adriatyku roziskrzone światłem księŜyca i gwiazd. Wiatr pełen był soli i posmaku morza. - To odwaŜna prośba, Amadeo - rzekł wreszcie. - Jeśli istotnie takie jest twoje pragnienie, rozpoczniemy podróŜ, gdy skończy się dzień. - Czy podróŜowałeś juŜ kiedyś tak daleko? - Gdy liczyć odległość w milach, tak, podróŜowałem. Nie jednak, jeśli mierzyć ją odmiennością światów. Objął mnie i w mgnieniu oka znaleźliśmy się przed cięŜkimi brązowymi drzwiami, za którymi znajdowała się nasza krypta. - Zapalisz, panie, dla mnie pochodnię? - poprosiłem. - Zimno mi. A poza tym chciałbym zobaczyć złoto, które nas otacza. Zapłonęło światło, ukazały się oba sarkofagi, w których układaliśmy się do snu. Kiedy dotknąłem wieka mojego, z ogromną wyrazistością zapłonęła mi w głowie myśl, Ŝe wszystko, co ukocham, będzie miało trwałość motyla. Mistrz musiał wyczuć mój smutek i rozpacz, nachylił się bowiem ku mnie i ucałował w policzek, po którym rozlało się ciepło.

10

PodróŜ do Kijowa zajęła nam cztery noce. Wiele moŜna by o tym opowiadać, jak szukaliśmy schronienia na noc w ruinach porzuconych zamczysk i jak wyszukiwaliśmy złoczyńców w górskich wioskach. TakŜe to stało się dla Mistrza okazją do udzielania mi nauk: jak wynajdować schronienie, jak kierować lotem bez strachu, ale i bez brawury, jak zwracać uwagę na odzieŜ, która dla nas, wampirów, znających nietrwałość wszystkich rzeczy, słuŜy nie pysznieniu się, lecz ochronie. A im dalej na północ, tym potrzebniejsza stawała się odzieŜ, warunki bowiem były coraz bardziej nieŜyczliwe i chwalić mi tylko przychodziło roztropność i zapobiegliwość Mariusa, który zadbał, abyśmy w podróŜ wzięli stroje odpowiednio ciepłe, podbite futrem. Ostatniej nocy przed Kijowem zobaczyliśmy coś, co poruszyło moje najgłębsze wspomnienia: śnieg. Teraz jednak nie wzbudzał on we mnie niechęci i strachu jak niegdyś. Przesypując w rękach biały puch, widziałem przede wszystkim jego piękno, miękkie i roziskrzone. A kiedy staliśmy tak na skalnym występie, spoglądając na ciągnące się bez kresu morze trawy, szarpane podmuchami mroźnego wiatru, nagle zapragnąłem zobaczyć to wszystko w innym, jasnym świetle, zapragnąłem słońca, aczkolwiek bałem się wyznać to Mistrzowi. Ostatniej nocy podróŜy zbudziłem się zaraz po zachodzie słońca. Na dzień schroniliśmy się w krypcie zrujnowanego kościoła, stojącego na skraju bezludnej teraz wioski. Cała ta okolica była wielokrotnie zalewana przez hordy mongolskie, łupiące i niszczące wszystko. Podupadły budynek nie miał nawet dachu. Po wąskich i krętych stopniach zeszliśmy, aby spocząć obok mnichów pochowanych setki lat wcześniej. Kiedy otworzyłem oczy, zobaczyłem, iŜ mistrz odsunął juŜ pokrywę mojego grobowca. Podkuliłem tylko kolana i wystarczyło napiąć mięśnie, abym na wyprostowanych nogach wylądował na posadzce. Mistrz roześmiał się z aprobatą. - Nigdy dotąd nie uŜyłeś tak swojej siły. - Bo po raz pierwszy ją poczułem. Teraz zdarza mi się odkrywać w sobie nagle róŜne zdolności. - Bardzom z tego rad. Chcę, Ŝebyś był jak najsilniejszy i najsprawniejszy, aby nikt nie mógł cię skrzywdzić. - Skrzywdzić? A kto mógłby to zrobić, panie? PodróŜujemy swobodnie po świecie, któŜ jednak miałby wiedzieć, gdzie w danej chwili przebywamy i dokąd się udajemy? - Bądź pewny, Amadeo, Ŝe są inni nam podobni, takŜe tutaj. Gdybym chciał, usłyszałbym ich, ale nie ma po temu powodów. - Gdybyś otworzył swój umysł, aby ich usłyszeć, ujawniłbyś się im? - spytałem.

- Bardzom teŜ rad z twej przenikliwości, Amadeo. Gotów jesteś zobaczyć swoje rodzinne strony? PrzeŜegnałem się, zaczynając od prawego ramienia. Wspomniałem ojca, jak gnał przez step, rytmicznie unosząc się w strzemionach, a przez plecy przełoŜony miał łuk, który tylko on umiał napiąć i z którego potrafił szyć strzałami równie nieomylnie jak napadający nas Turcy czy Tatarzy. Koń mógł biec pełnym galopem, a on błyskawicznym ruchem wyciągał z kołczana strzałę za strzałą i posyłał do celu. Ruda broda powiewała na wietrze, a nad nim niebo tak błękitne... Wyrwałem się z tej wizji i byłbym upadł, gdyby mnie Mistrz nie podtrzymał. - Ucałuj mnie - powiedziałem. - Obejmij mnie, potrzebuję twego uścisku, potrzebuję twojej rady. Daj mi oparcie. Chcę jak najszybciej nauczyć się tutaj tego, czego mam się nauczyć, i wracać do domu. - A więc Wenecja jest twoim domem? - zauwaŜył z uśmiechem. - Szybko podejmujesz decyzje. - Tak, tego jestem pewien. Przed nami jest moje miejsce urodzenia, ale nie zawsze jest ono domem. Objął mnie i uniósł w powietrze, a ja pod zamkniętymi powiekami zachowałem blask nieruchomych gwiazd. Po pewnym czasie poczułem ziemię pod stopami. Natychmiast poznałem ciemne wzgórze porośnięte ogołoconymi z liści dębami o poczerniałych pniach i gałęziach. Daleko w dole połyskiwał Dniepr. Ze ściśniętym sercem spoglądałem na resztki tego, co ongiś zwano - Kijowem albo Miastem Włodzimierza, dumnym i wspaniałym do roku 1240, gdy zdobył je Batu-chan. Dorastałem pośród pozostałości kościołów i monastyrów, na mszę biegnąc codziennie do soboru św. Zofii, jednego z tych zabytków, które Mongołowie oszczędzili. Za czasów swej świetności świątynia pyszniła się tym, iŜ była większa i bogatsza od świątyni w Konstantynopolu, teraz jednak... Teraz jednak nawet nie chciałem wchodzić do wnętrza, albowiem to, co pozostało z dawnego cudu, było tym boleśniejsze, im Ŝywsze tkwiły w pamięci wspomnienia z miast włoskich, a przede wszystkim - Wenecji, gdzie pośród niewyobraŜalnych skarbów piękna przesuwały się tłumy studentów, nauczycieli, malarzy, rzeźbiarzy, kupców, sędziów i kapłanów. Tu pod nogami miałem głęboki śnieg, teraz, przed świtem, ulice były prawie puste. Doszliśmy do przysypanych śniegiem resztek warowni, skąd spojrzałem na podgrodzie, zwane Podolem, jedyną część starego Kijowa, gdzie w biednych drewnianych ruderach i gliniankach nieopodal rzeki dalej tętniło Ŝycie. Tutaj się wychowałem. Nędzne chatynki juŜ

wieki temu przycupnęły na brzegach Dniepru i zawsze się odradzały, nawet gdy przetoczyła się po nich najsroŜsza nawała tatarska. Wystarczył krótki czas spokoju, by od nowa kwitły tu handel i rzemiosło, miejsce bowiem leŜało na przecięciu traktów biegnących ze wschodu na zachód i z południa na północ. Mój ojciec, nieustraszony myśliwy, sprzedawał tu skóry zdarte z upolowanych niedźwiedzi, wilków, lisów, saren, kun oraz łasic, a taka była jego zręczność i siła, Ŝe samych tych owoców łowiectwa wystarczyło, by nasza rodzina nie musiała się troszczyć o jadło, z wyjątkiem lat, gdy z powodu srogiej zimy panował powszechny głód. I teraz wdychałem zapachy Podołu: gnijących ryb, gnoju, solonego mięsa i rzecznego mułu. Mocniej otuliłem się futrzanym płaszczem, aby ochronić się przed podmuchem wiatru, a potem rzekłem do Mistrza: - Chodź, poprowadzę cię tam, gdzie stoi pałac ksiąŜęcy. Drewniany budynek, którego we Włoszech pałacem nikt by nie nazwał. Za moich czasów na zamku mieszkał ksiąŜę Michaił z Litwy; kto teraz tam mieszka, tego nie wiedziałem. Ze zdziwieniem stwierdziłem, Ŝe oto gdzieś z pamięci napłynęła nazwa „wojewoda”, ja zaś wiedziałem, iŜ jest to ktoś, kto wiedzie do walki wojów, czyli rycerzy. Stanęliśmy przed niską budowlą z wielkich drewnianych bali, bardziej fortecą niŜ zamkiem, o licznych wieŜach sterczących w rozgwieŜdŜone niebo. Pochodnie huczały przy wielkich drzwiach. Niczym wiatr przemknęliśmy niepostrzeŜenie obok straŜników. Bez trudu znaleźliśmy największą komnatę, gdzie ciasnym kręgiem zasiedli wokół paleniska najwięksi wielmoŜe. Siedzieli na wielkich krzesłach, których geometryczny ornament był mi znajomy, a pod nogami mieli bogate tureckie dywany, na sobie długie, przepasane szaty, czerwone, niebieskie i złote o barwach równie jaskrawych jak kobierce. Na ścianach wisiały arrasy ściągnięte z całej Europy, pokazujące sceny myśliwskie z Francji, Anglii czy Toskanii. Ze złotych pucharów popijano wino nalewane przez dwóch odzianych w skórzane kaftany posługaczy.W komnacie było tak zimno, Ŝe wszyscy mieli na głowach futrzane czapy. Pamiętam, z jakim przejęciem szedłem tutaj z ojcem, którego ksiąŜę Michaił bardzo cenił z racji świetnej dziczyzny, jaką dostarczał na jego dwór. Ojciec jednak przestrzegał mnie, Ŝe wszystko to tylko figurki w rękach chana, ludzie bez ducha i odwagi. - Jedyne, co potrafią, to śpiewać pieśni o swoim męstwie i honorze, ale prawdziwe pieśni bojowe usłyszysz tylko ode mnie. A tych znał doprawdy bez liku. Zawsze mnie zdumiewało, Ŝe palce nawykłe do łuku i miecza potrafiły tak zręcznie przebierać po strunach bałałajki i snuć śpiewne opowieści o

czasach, gdy Kijów był miastem bogatym, dumnym i wielkim, a jego świątynie śmiało mogły rywalizować z Bizancjum. Nie miałem ochoty długo im się przyglądać; starczyło parę chwil, a nie zauwaŜeni przez nikogo opuściliśmy dworzyszcze, by w mgnieniu oka przenieść się do Pieczerska, osiedla na sąsiednim wzgórzu, w którego wnętrzu skrywał się podziemny klasztor. Czułem wprawdzie jakiś mroczny lęk, Ŝe kiedy raz się tam znajdę, uwięznę juŜ na zawsze, na przekór jednak strachowi, a korzystając z nowo nabytej sprawności wampira, powiodłem Mistrza, bezgłośnie pokonując przeszkody w postaci zamków oraz krat. Powietrze było tu ciepłe i nieruchome, co w zestawieniu z zimnem na powierzchni wydało się całkiem przyjemne, pamiętałem jednak, Ŝe dla śmiertelnika wcale owo ciepło nie wydawało się tak miłe. W skryptorium kilkunastu braci ślęczało nad przepisywaniem manuskryptów, jak gdyby nic nie wiedzieli o prasie drukarskiej, czego zresztą nie moŜna było zupełnie wykluczyć. Znałem teksty, nad którymi się trudzili: były to opowieści o załoŜycielach zakonu i licznych jego świętych członkach. To tutaj nauczyłem się pisać i czytać. Zakradłem się za plecy jednego z mnichów i spojrzałem, co przepisuje. Była to opowieść o bracie Izaaku; znałem ją na pamięć. Demony zwiodły Izaaka, przedstawiając mu się pod postacią pięknych aniołów, a nawet samego Chrystusa, a gdy im uwierzył, one potajemnie pląsały z radości i drwiły z niego. W ich zachowaniu było jednak coś dziwnego i w wielkim skupieniu Izaak doszedł prawdy. Mnich właśnie kreślił jego oskarŜycielskie słowa: Oszukałyście mnie, wy, biesy obrzydliwe, pozór na siebie wziąwszy piękna, teraz jednak widzę was juŜ w prawdziwych waszych postaciach i barwach... Nie czytałem dalej. Spojrzałem na stronice juŜ gotowe, a powieszone do wyschnięcia. Tam znajdowały się zdania, których nigdy nie zapomnę, zdania opisujące stan Izaaka, gdy dwa lata leŜał bez ruchu i bez poŜywienia: Tak bowiem osłabł świątobliwy Izaak na ciele i umyśle, iŜ siły nawet nie mial, aby się z boku na bok przewrócić, a w brudach jego dala lęgły się robaki. I pomyśleć, Ŝe kiedy jako dziecię tu wkraczałem, taki stan zobojętnienia wydawał mi się najbardziej wymarzony. I gdybym został... Przyjrzałem się mnichom. Wszyscy odziani w przepocone i brudne czarne habity z taniej wełny, z ogolonymi głowami oraz brodami cienkimi i zmierzwionymi, schyleni nad papierem, zgrzyt sunących po nim piór... Miałem wraŜenie, Ŝe jednego kiedyś znałem, nawet lubiłem, teraz jednak wydawało się to takie błahe i dalekie...

Mariusowi szepnąłem, Ŝe pewnie bym tego nie zniósł, dobrze jednak obaj wiedzieliśmy, Ŝe to nieprawda: zniósłbym i zmarł, nie wiedząc, Ŝe świat moŜe wyglądać inaczej. Weszliśmy w pierwszy z wielu korytarzy, gdzie mnisi tkwili zakopani w ziemi, i z przymkniętymi oczami wsłuchałem się w sny i modlitwy tych, których pogrzebano za Ŝycia. Słyszałem słowa szeptane w pradawnym języku, słowa dające wyraz naboŜności i czci Ŝarliwej, pełne pasji, którą marność Ŝycia gasiła do pełzającego płomyka. I tak zasłuchany myślałem o małym chłopcu, który pełen niewiedzy i miłości Boga instynktownie opierał się tej nienawiści Ŝycia, dając upust jednej tylko zmysłowej radości: ukochaniu barw w ikonach. Poczułem otaczające mnie ramię Mariusa i usłyszałem szept: - Nie płacz, Amadeo. - Odgarnął mi włosy z czoła, szybkim ruchem palców ocierając takŜe łzy. - PoŜegnaj się z tym wszystkim raz na zawsze. Kiwnąłem głową i juŜ w następnej chwili znaleźliśmy się na zewnątrz. Znowu skierowaliśmy się w stronę rzeki. Tym razem poprowadziłem go do chaty, w której kiedyś mieszkałem, a gdy przed nią stanąłem, nagle zadałem sobie pytanie, po co właściwie to robię. O co mi chodzi? Czy chcę do starych rzeczy przyłoŜyć nową miarę, przekonać siebie samego o tym, czego i tak byłem pewien - Ŝe gdybym był tu został, miałbym przed sobą jedną tylko drogę Ŝycia? CzyŜbym szukał w ten sposób usprawiedliwienia dla tego, kim się stałem: krwiopijcą lubującym się w rozkoszach i dostatku innego, weneckiego świata? Nie, coś jeszcze innego pchało mnie do tej lepianki, która była kiedyś moim domem. Zapadając się w błocie, zbliŜyłem się do niewielkiego okienka. Wokół stołu, na którym płonęły małe świeczki i lampa na tłuszcz, siedziała rodzina. Znałem ich wszystkich, chciałem się jednak przekonać, jak im się teraz wiedzie, po owym dniu złowieszczym, gdy mnie porwano, ojciec zaś niechybnie został zamordowany; jak sobie dają radę, co mówią, kiedy w rozmowie pojawi się imię Andriej. W środku rozległy się dźwięki lutni i śpiew. Po głosie poznałem, iŜ to stryj Borys, brat ojca tak młody, Ŝe mógłby właściwie być moim bratem. JuŜ jako dziecko z niezwykłą łatwością przyswajał sobie stare opowieści i pieśni o bohaterach i ich czynach, a teraz właśnie począł snuć jedną z nich, mówiącą o tragicznej obronie Kijowa. Zasłuchany w dobrze mi znane wersy, z pokolenia na pokolenie przekazywane przez bajarzy, na przeciwległej ścianie dojrzałem błysk. WytęŜyłem wzrok, gdyŜ nawet oku wampira niełatwo było się rozeznać w półmroku chaty. Wisiało tam kilkanaście ikon - niektóre bardzo stare - ujętych w złocone, teraz jednak poczerniałe juŜ ramy, a między nimi ze wzruszeniem dojrzałem to, czego być moŜe nigdzie

indziej na świecie się nie znajdzie, malowane jajka zwane pisankami, jajka, które gotowano na Wielkanoc i pokrywano woskiem, by potem drewnianymi rysikami misternie kreślić kolejne fragmenty wzoru i zanurzać w barwnikach, wyczarowując na powierzchni gwiazdy, krzyŜe i postacie. Te kruche skarby miały chronić przed chorobą i nieszczęściem, sam zakopywałem je w ogrodzie w intencji dobrych plonów, jedno umieściłem teŜ nad wejściem do chatki, do której moja siostra weszła jako oblubienica, a krąŜyła teŜ opowieść, iŜ jak długo powstają pisanki, tak długo świat jest bezpieczny przed demonami, gotowymi poŜreć wszystkich i wszystko. Wstyd mi było, Ŝe tak łatwo zapomniałem o wspaniałym, choć pradawnym zwyczaju. Po chwili jednak uwagę moją bez reszty przysłoniła jedna z ikon, Chrystus Frasobliwy. Wiele ich sporządziłem, ale była jedna tak szczególna, tak niepodobna do innych, ta, którą pamiętnego dnia straciłem w głuchym stepie, a która teraz, zda się, spoglądała na mnie ze ściany biednej chatki. Ale nie, to przecieŜ niemoŜliwe; jakŜe ze śniegu, w który spadła, gdy chwytały mnie brutalne ręce porywaczy, mogłaby trafić tutaj? Najwidoczniej nie była aŜ tak szczególna, jak sądziłem, a przecieŜ tyle ich wyszło spod mojej chłopięcej ręki, zanim rodzice zdobyli się na odwagę, aby mnie oddać do klasztoru. Odwagę, którą wsparł sam ksiąŜę Michaił, który otrzymawszy od ojca kilka moich obrazów, rzekł, iŜ kapłani winni ocenić mój talent. JakŜe surowe było oblicze Zbawiciela, gdy je zestawić z malowidłami Fra Angelica czy Belliniego, zarazem jednak ile ciepła przydawała mu moja miłość! Poczułem rękę Mistrza na ramieniu, ale nie odciągał mnie, a jedynie wtulił twarz w moje włosy. Muzyka umilkła. Chciałem juŜ zostawić chatę jej losowi, gdy posłyszałem kobiecy głos. CzyŜby to była matka? Nie, głos młodszy, zatem to moja siostra Ania, która mówiła właśnie, jak wspaniale śpiewałby ojciec, gdyby tylko udało im się odciągnąć go od wódki i pijaństwa na umór. - TyleŜ na to nadziei, co na kwiaty w grudniu - rzekł szyderczo stryj Borys. - śaden dzień nie zobaczy trzeźwego Iwana, który i tak juŜ stoi nad grobem. Truje się bez pamięci zarówno tym szlachetniejszym napojem, który uda mu się wytargować od kupców za rzeczy podkradane z domu, jak i tym podłym samogonem, który prośbą i groźbą wyciągnie od sąsiadów. Słuchałem oniemiały. Więc ojciec nie zginął tamtego dnia w stepie? Ocalał wtedy, aby teraz spotkała go śmierć tak sromotna? I oto usłyszałem, jak chłopiec młodszy niŜ byłem ja w chwili śmierci, cienkim głosikiem zaczął się modlić Ŝarliwie, aby Bóg swej opieki nie

odmówił ojcu i przywiódł go do domu zdrowego i trzeźwego. Za plecami usłyszałem cichy głos Mistrza: - Niepodobna wątpić, twój ojciec Ŝyje. A ja wiedziony jakimś gwałtownym impulsem, chociaŜ powinienem był wcześniej spytać Mistrza o radę, gwałtownie się wyprostowałem i nie zwaŜając na jego rękę na moim barku, w dwóch krokach znalazłem się przy drzwiach i otworzyłem je jednym porywczym ruchem. Wiatr wtargnął do środka, wszyscy spojrzeli ze strachem ku wejściu, kuląc się w ubraniach, które bardziej przypominały łachmany niŜ szaty. Powinienem był odsłonić głowę i kłoniąc ją przed ikonami, przeŜegnać się na naszą modłę, aby jednak się nie zdradzić, mocniej jeszcze naciągnąłem kaptur, kryjąc twarz w jego cieniu. - I czemuŜ Iwan tak się rozpił? - spytałem, a rosyjskie słowa same splatały się w zdania. - CzemuŜ rozpił się ten, z którym niegdyś nikt w okolicy nie mógł się równać, kiedy szło o męstwo i siłę? Gdzie on teraz jest? Patrzyli na mnie nieufnie. Ogień skwierczał w glinianym piecu, a skupione w świętym kącie ikony zdały się grupą odrębnych płomieni, z innej materii i innego rodu. Miałem wraŜenie, iŜ Chrystus z ikony wpatruje się we mnie. Stryj wstał od stołu i oddał lirę w ręce chłopca, którego nie znałem, a reszta rodziny zbiła się w zalęknioną grupkę. Matka od czasu, gdy widziałem ją po raz ostatni, posiwiała i bardzo się postarzała, bezzębna teraz, z rękami powykręcanymi w stawach przez chorobę. Razem z innymi przeŜegnała się trwoŜliwie, a ich myśli ugodziły mnie niczym strzały. „KtóŜ to pojawia się tak znienacka? Nocny podróŜny? Anioł, demon, szatan?” A takŜe: „KtóŜ moŜe nie znać tej prawdy powszechnej, Ŝe Iwan Łowca przedzierzgnął się w Iwana Opoja i trwa w obłąkaniu od dnia, gdy nie udało mu się ocalić ukochanego syna Andrieja z rąk tatarskich zbójów?” śal i nagłe poczucie winy niemal zwaliły mnie z nóg. To, co spotkało ojca, gorsze jest od śmierci, a tak przecieŜ łatwo było temu zapobiec. CóŜ za trudność znaleźć w Wenecji kupca szykującego się z wyprawą do Kijowa, cóŜ za trudność wręczyć mu mały trzosik, a do niego dołączyć list: Kochani! śyję i zdrów jestem, aczkolwiek wrócić juŜ do domu nie mogę. Pieniądze, które da Wam doręczyciel, niechaj wspomogą Was w Waszym Ŝmudnym Ŝyciu. Zawsze Was kochający Andriej

Nigdy jednak taka myśl nie postała mi w głowie, wolałem mgliste przekonanie, iŜ ojciec musiał zginąć, mgliste przekonanie z wolna pochłaniane przez mrok niepamięci. JakieŜ mną teraz targnęły wyrzuty sumienia! Stryj, rosły jak ojciec i jak on odziany w skórzany kaftan, surowo i powaŜnie spoglądał na mnie z góry. - KtóŜ to ośmiela się tak wtargnąć do naszego domu? Wieść jakąś nam przynosisz? To mówŜe, abyśmy nie myśleli, iŜ to napaść jakaś! W jednej chwili wiedziałem, gdzie znajdę ojca, Iwana Opoja - siedzi teraz w karczmie, czekając, aŜ zlituje się któryś z szydzących z niego głupców i w drŜące ręce wepchnie kubek z trunkiem. Nie mogłem jednak wycofać się bez słowa. Lewą ręką odpiąłem od pasa trzos pełen dukatów, które tutaj stanowiły prawdziwe bogactwo, i wyciągnąłem w kierunku stryja. Ledwie na niego zerknął, wyprostował się pełen urazy i zrobił krok w tył. Cała ta scena byłaczęścią obrazu: półmrok izby, dumnie stojący stryj, grupa przy stole, na ścianie krzyŜe, w kącie ikony, wszystko tak mi znane i tak bliskie, a zarazem dalekie i juŜ nieosiągalne. Nie opuszczając ręki z sakiewką, powiedziałem stłumionym głosem: - Przyjmijcie to, proszę. To od waszego Andrieja. Jest daleko, daleko stąd, tam, gdzie powieźli go handlarze niewolników, w miejscu, skąd nie ma juŜ powrotu. Ma się jednak dobrze i częścią swego majątku chce się podzielić z rodziną. Ostrzegł mnie, Ŝe jeśli nie przekaŜę wam tych pieniędzy, czeka mnie za to kara w piekle. Wszyscy milczeli, mimo to jednak dowiedziałem się tego, czego byłem ciekaw. Tak, Ŝyje. Iwan, który Ŝycie swoje zmarnował, opłakując syna, chociaŜ temu jednak, jak mówi przybysz, gdzieś za górami, za lasami wiedzie się dobrze. Zycie zawsze jest dramatem, a jedyne, co w nim pewne, to cierpienie. - Proszę was, przyjmijcie - nastawałem. Stryj wyciągnął rękę, choć niechętnie, ja natomiast, zdjąwszy rękawicę z lewej dłoni, na której zamigotały pierścienie wysadzane opalami, onyksami, ametystami, topazami i turkusami, przesunąłem się do rogu stołu, skąd spoglądała na mnie stara kobieta, moja matka. Ściągnąłem pierścienie z palców i z szacunkiem złoŜyłem je na jej podołku, a następnie odpiąłem jeszcze od pasa mizery-kordię, mały sztylet skracający cierpienia zranionego przeciwnika. Sztylet ów przez to, Ŝe miał złoconą rękojeść, w której lśniły perły, bardziej był ozdobą niŜ bronią. - To dla ciebie, pani. Andriej prosił, abyś to przyjęła i modliła się za jego duszę.

W jej spojrzeniu dostrzegłem, iŜ ona jedna odkryła tajemnicę przybysza, na nic jednak więcej nie czekając, odwróciłem się na pięcie i wyszedłem, a zza zamkniętych drzwi doleciał do mnie gwar głosów, pełnych niewiary, zdumienia i zachwytu. DrŜący z emocji, pewien jednak tego, co mam zrobić, nie obejrzałem się nawet na Mistrza, lecz stanowczym krokiem ruszyłem błotnistą uliczką ku nadrzecznej karczmie, gdzie, jak wiedziałem, zastanę ojca. Znałem jej połoŜenie, chociaŜ wnętrze ledwie pamiętałem, lękliwie zaglądałem bowiem do środka tylko wtedy, kiedy kazano mi wywołać ojca. Był to długi budynek z grubych belek zlepionych gliną, co sprawiało, Ŝe w środku było niewiele cieplej niŜ na zewnątrz. Ze słomianego dachu zwisały sople. Dzisiaj zachodziłem w głowę, dlaczego nikt nie stara się czegoś zmienić, dlaczego wilgoć i mróz muszą być stałym przekleństwem, tak jednak przecieŜ zawsze tu było, a rezygnację i pokorę uwaŜano za cnoty najgłówniejsze. MoŜe jednak źle wszystko oceniałem: rzecz polegała nie na brzydocie - bo samo w sobie nie jest brzydkie drewno, błoto, smutek - lecz na braku nadziei, na nieobecności piękna, które miejsce dla siebie znajdowało tylko na ikonach i w dalekim zarysie soboru św. Zofii. To jednak nie wystarczy, by zbudzić nadzieję. Problem zatem polegał na braku nadziei. W karczmie było ze dwudziestu gości. Wszyscy popijali i wszyscy rozmawiali głośno i z werwą, która mogła dziwić w miejscu na pozór tak niegościnnym: ściany z surowego drewna, naprędce zbite ławy i stoły, jedno wielkie palenisko. Nie było tu Ŝadnych świętych obrazów; jeden z pijących brzdąkał na lirze, inny przygrywał na niewielkim flecie. Z niejakim zaskoczeniem stwierdziłem, Ŝe siedzą tu nie tylko miejscowi, ale takŜe przybysze z zagranicy. Pośród nich po mowie natychmiast wychwyciłem trzech genueńczyków. Musieli to być kupcy, a ich obecność w karczmie sugerowała, Ŝe sprawy Kijowa nie stoją moŜe najgorzej. Karczmarz lał do kubków piwo, wódkę oraz wino, i to wino niezgorsze, włoskie i hiszpańskie, aczkolwiek, jak sądziłem, kosztować musiało tutaj krocie. Zareagował wprawdzie na moje wejście ukłonem i okrzykiem: „Witamy, witamy”, ale, jak się zdawało, tylko jego zainteresowała nasza obecność, a gdy usunąłem się w cień pod ścianą, zajął się na powrót tabaką, którą układał na dłoni, gdy drzwi się otworzyły. Pozostali byli zbyt pijani, aby zwaŜać na kogokolwiek poza bezpośrednimi sąsiadami; wrzawa była tak duŜa, Ŝe trudno im było nawzajem się usłyszeć. Wtedy dojrzałem ojca. Głośno chrapał, ułoŜony na wznak na ławie i przykryty futrzanym płaszczem ze skóry niedźwiedzia. Ktoś musiał go tak ułoŜyć, a on spał niepomny świata i nawet nie drgnął, kiedy ukląkłem obok niego.

Policzki miał zapadnięte i poryte głębokimi zmarszczkami, włosy i broda były gęsto przetykane siwizną, postać dalej była rosła i krzepka, wydawało się więc, iŜ wódka nadszarpnęła tylko jego siły, ale nie złamała ich jeszcze. Zorientowałem się zresztą, Ŝe mniej o tym mówi mi wzrok, a więcej nowo rozwinięty zmysł, dzięki któremu wyczuwałem Ŝar i Ŝywotność krwi. Stropiło mnie to, Ŝe takŜe na ojca reaguję tak jak na potencjalną ofiarę, ale nad wszystkim górowała radość, Ŝe widzę go jednak Ŝywego, Ŝe nie zginął wtedy na stepie i udało mu się umknąć napastnikom. Przysunąłem sobie zydel i usiadłem, aby z bliska móc się wpatrywać w ojcowskie oblicze. Zdjąłem rękawicę i lekko przyłoŜyłem lewą dłoń do jego czoła. Powieki wolno się rozchyliły. Oczy nadal miał jasne, chociaŜ załzawione i pokryte czerwoną siatką Ŝyłek; patrzyły na mnie nieruchomo, jak gdyby mniemał, Ŝe to dalsza część snu. Lekkim ruchem głowy zrzuciłem kaptur. - Szczęśliwy jestem, Ŝe nic ci nie zrobili. Dopiero teraz widzę, jakim byłeś mocarzem. Zamrugał, potem końcem języka przejechał po wargach i wykrztusił: - Zranili mnie w prawy bark i lewe ramię, ale nie zabili, co z tego jednak, skoro nie wypuścili mojego Andrieja. Spadłem z konia, ten umknął, więc puściłem się za nimi biegiem i strzelałem z łuku, chociaŜ tutaj tkwiła ta ich wraŜa strzała. - Lewa dłoń wynurzyła się spod futra i dotknęła prawego ramienia. - Na nic to wszystko. Widziałem, jak się oddalają z Andriejem przerzuconym przez siodło, i nie wiem, czy pojmali go Ŝywego. Pewnie tak, bo inaczej po co mieliby go wieźć ze sobą? Było ich chyba z pięćdziesięciu i poza mną nikt inny nie ocalał. - Spojrzał spod oka, spróbował usiąść, a potem rzucił: - Napiłbym się czegoś. Mają tu przednie wino z Hiszpanii, kup no mi garniec, bo coś mi wygląda, Ŝe musisz być z bogaczy. - Wiesz, kim jestem? - spytałem. Patrzył na mnie nierozumiejącymi oczyma, jak gdyby to pytanie kompletnie go zaskoczyło. - Jesteś z zamku, mówisz z litewskim akcentem. Ale co to mnie obchodzi, daj mi się napić. - Z litewskim? - powtórzyłem. - Raczej oczekiwałem, Ŝe mam akcent wenecki, czego się wstydzę. - Wenecjanie? Nie mają się czego wstydzić. Bóg świadkiem, Ŝe starali się ocalić Konstantynopol, tak, tak. Ale i tak czart wszystko wziął. Tak zresztą będzie z całym światem. To jak, dasz mi się czegoś napić, zanim ogień strawi wszystko i wszystkich?

Wyprostowałem się, niepewny, czy zostały mi jeszcze jakieś pieniądze, ale w tej samej chwili stanął koło nas Mistrz z otwartą juŜ butelką hiszpańskiego wina. Przesunąłem nią pod nosem; zapach był wyborny. Ojciec tymczasem siedział juŜ zgarbiony na ławie, wpatrzony w butelkę. Kiedy mu ją podałem, chwycił raptownie, przytknął do ust i pił tak łapczywie, jak mnie zdarzało się chłonąć krew. - Przyjrzyj mi się dobrze - powiedziałem. - Głupiś - mruknął między jednym a drugim łykiem. - Ciemno tu, więc jak mogę się czemukolwiek dobrze przyjrzeć. Ale wino... Tego nie trzeba oglądać, to trzeba smakować! I nagle z flaszką zmierzającą w stronę ust zamarł w takiej pozie, jaką nieraz widziałem, gdy poczuł zwierzynę. Cały znieruchomiał i tylko oczy uniosły się na mnie. - Andriej! - wyszeptał. - śyję, ojcze - rzekłem cicho. - Nie zabili mnie wtedy. Wzięli mnie w niewolę i sprzedali. A potem statki powiozły mnie przez morza, aŜ wreszcie dotarłem do Wenecji, gdzie teraz mieszkam. - W jego oczach pojawił się jakiś spokój czy nawet błogość. Był zbyt pijany, aby troszczyć się o wszelkie „jak” i „dlaczego”, natomiast dotarło do niego jedno: Ŝyję, jestem zdrowy i mam się dobrze. - Wiele przeŜyłem po drodze, takŜe poniewierki, ale na koniec trafiłem na dobrego człowieka, dzięki któremu juŜ nigdy nie będę cierpiał. Przebyłem szmat drogi, aby ci o tym powiedzieć, a wyruszyłem, nie wiedząc, czy zastanę cię przy Ŝyciu. Ale cię znalazłem i chcę zapewnić, Ŝe wcale juŜ nie musisz się o mnie martwić. - Andriej - szepnął, ręka z butelką opadła, a on tylko wpatrywał się we mnie oczyma pełnymi zachwytu. Potrzeba mi było dopiero oczu demona, bym wreszcie zobaczył, jak wspaniałym był i jest człowiekiem. - Zapomnij teraz o mnie, tato - powiedziałem. - MoŜesz juŜ zapomnieć, ale ja na zawsze będę pamiętać, iŜ to tobie zawdzięczam, Ŝe nie zostałem za Ŝycia pochowany tam, w podziemnym klasztorze. Wiele moŜe mi się jeszcze przytrafić, ale przed tym, co najgorsze, ty mnie uchroniłeś. Odwróciłem się, by odejść, ale on z szybkością, o jaką bym go nie podejrzewał, chwycił mnie za przegub, a wtedy poczułem teŜ, ile mu zostało z dawnej siły. Zmusił mnie do przyklęknięcia i przytknął usta do moich włosów. Och, BoŜe, spraw, Ŝeby się nie zorientował, Ŝeby nie wyczuł we mnie Ŝadnej zmiany! Z rozpaczą zacisnąłem powieki. Byłem jednak młody, nawet w połowie nie tak twardy i

zimny jak Mistrz. Wyczuł tylko miękkość włosów, chłód go zapewne nie zdziwił przy panującym na zewnątrz zimnie. - Andriej, mój złoty chłopcze, mój synu przez Boga obdarzony! Uniosłem głowę i zacząłem jego twarz pokrywać pocałunkami, czego nigdy nie robiłem w dzieciństwie, a potem usta przytknąwszy do ucha, szeptałem gorączkowo: - Nie pij juŜ, ojcze, nigdy juŜ nie pij. Bądź znowu sobą, bądź łowcą nad łowcami! - Andriej, nikt mi nie uwierzy! - Kiedy będziesz sobą, sam będziesz wiedział najlepiej, gdzie jest prawda. Patrzyliśmy sobie w oczy. Wargi trzymałem mocno zaciśnięte, aby nie mógł w Ŝaden sposób dojrzeć kłów, które wyrosły mi za sprawą wampirzej krwi, ale w jego wzroku nie było Ŝadnej podejrzliwości, tylko czułość. - Muszę juŜ iść - powiedziałem. - Nie mam juŜ czasu. Powiedz potem matce, Ŝe to ja przed chwilą byłem u nas w chacie i Ŝe to ode mnie otrzymała sakiewkę i pierścienie. Przysiadłem na ławie obok niego i zdjąłem rękawicę z prawej dłoni, na której miałem siedem czy osiem pierścieni. Zdjąłem je jeden po drugim i przytrzymawszy rękę, którą chciał schować, ułoŜyłem je na niej. - Weź je, mam ich wiele. Napiszę do ciebie i przyślę ci jeszcze złota, abyś mógł robić tylko to, co będziesz chciał: dosiadać konia, polować i śpiewać stare pieśni. Kup sobie lutnię, kup ksiąŜki, co tylko będziesz chciał. Raz jeszcze go objąłem i przytuliłem, a potem wstałem i wyszedłem tak szybko, iŜ dojrzał zapewne tylko ruch zamykających się drzwi. Padał gęsty śnieg; Mistrz czekał na mnie kilkanaście kroków od wejścia. JuŜ chciałem mu powiedzieć, byśmy jak najszybciej się oddalili, gdy zobaczyłem, Ŝe przez śnieg brnie ku nam kobieta, trzymając coś w rękach. Była to matka; porwała z domu ikonę, którą miałem ze sobą pamiętnego dnia, a nie znalazłszy nas w karczmie, pobiegła naszym śladem. Gdy stanęła przed nami, wyciągnęła przed siebie obie ręce, trzymając w nich święty obraz. - Andriej - szepnęła. - Nie, mamo, niech to zostanie dla mojego rodzeństwa. - JakaŜ była stara i wyniszczona; zastanawiałem się, ile teŜ dzieci zdołała powić w swym mozolnym Ŝyciu i ile z nich musiała pochować na wzgórzu nad rzeką. Było tych aniołków, jak je zwała, kilkoro przede mną, kilka teŜ zbyt słabych, by wyŜyć, musiało być i po mnie. - Niech zostanie dla nich.

- Dobrze, Andriej - powiedziała, wpatrzona we mnie pałającym wzrokiem. - Taka jestem szczęśliwa, Ŝe jesteś zdrów i nosisz się jak ksiąŜę. Ale pokaŜ mi, czy potrafisz się jeszcze przeŜegnać jak naleŜy. Głos pełen był natarczywości; bała się, Ŝe całe to bogactwo, wedle jej miary niewiarygodne, mogło zabić we mnie wiarę. Z powagą nakreśliłem znak krzyŜa, zaczynając od prawego barku. Pokiwała głową, a potem sięgnęła i wyjęła spod szuby przewiązaną Ŝółtą wstąŜką purpurową pisankę w złociste gwiazdki. Wyciągnąłem chusteczkę z delikatnego jedwabiu, owinąłem w nią jajko i wsunąłem za pazuchę. Raz jeszcze ją ucałowałem. - śegnaj. - Zegnaj, Andriej. Ruszaj w drogę, skoro musisz, i niech cię Bóg prowadzi... I w geście błogosławieństwa uniosła w górę ikonę, którą miałem zostawić w lesie. Płatki śniegu osiadały na obliczu Zbawiciela, a ja patrzyłem trwoŜnie, czy nie zacznie się ono rozmywać pod ich wilgotnym dotykiem. Musiała i matka pomyśleć o tym samym, gdyŜ schowała obraz pod połą szuby, a potem zawróciła i zaczęła się od nas oddalać. JuŜ nigdy więcej jej nie zobaczyłem. CzyŜ jednak trzeba jeszcze teraz tłumaczyć komukolwiek, co owa ikona dla mnie znaczy? Dlaczego na widok oblicza na zdobytej w Jerozolimie chuście Weroniki, którą trzymała Dora, Lestat zaś, wyrwany z piekieł, przywrócił światu, padłem na kolana z krzykiem: „Oto nasz Pan”?

11 PodróŜ z Kijowa wydawała mi się podróŜą z głębin czasu na jego powierzchnię. Gdy powróciliśmy do Wenecji, w towarzystwie Mistrza lub samotnie całymi nocami wędrowałem po mieście, wdychając zapach Adriatyku i rozkoszując się widokiem budowli, do których tak przywykłem przez ostatnie kilka lat. A chociaŜ wielkimi przeŜyciami napełniały mnie wieczorne naboŜeństwa w przestronnych świątyniach, pełnych śpiewów i radosnego otwarcia się na Boga, to przecieŜ zachowałem w sercu szacunek dla mnichów z podziemnego monastyru. Często przychodziła mi na myśl opowieść o bracie Izaaku, który był głupcem BoŜym, pustelnikiem, ofiarą demonów, ale takŜe tym, który je pokonał w imię Chrystusa. Miałem bez wątpienia religijną duszę, ale na dwa róŜne sposoby przeŜywała ona religię i Ŝadnego z nich nie chciałem się wyrzec, dlatego teŜ toczyła się we mnie zaŜarta walka. Marius wiedział o tym, rozumiał, jak waŜna była dla mnie podróŜ do Kijowa, a jak

nikt inny ze znanych mi osób pojmował równieŜ, iŜ kaŜdy z nas musi toczyć boje z własnymi aniołami i demonami, a jest to ni mniej, ni więcej tylko walka o sens Ŝycia. My wiedliśmy Ŝycie wampirów, ale było ono równie zmysłowe i cielesne jak Ŝycie ludzi. Nie byłem wolny od zmór i obsesji dzieciństwa; wprost przeciwnie, nawet się one wzmogły. Niedługo po powrocie zrozumiałem, jaka droga się przede mną odsłania: tak, będę chłonął piękno włoskiego krajobrazu, malarstwa, włoskiej muzyki i architektury, ale będę to czynił z pasją rosyjskiego mnicha. Zmysłowe doświadczenia będą słuŜyły dobru i czystości: ze wszystkich sił będę rozwijał w sobie wraŜliwość na dolę bliźnich i będę starał się nie odwracać od tego, co ukaŜe mi się jako dobro. Dobro w najróŜniejszych postaciach. Być uprzejmym. Niczego nie marnować. Malować, czytać, studiować, słuchać i, tak, modlić się, chociaŜ nie byłem pewien, do kogo zanoszę modły. Być wielkodusznym wobec tych wszystkich, których nie zabijam. Co zaś do tych, którym będę nieść śmierć, powinienem być litościwy, ukoić ich niepokój czarem swego głosu, spojrzenia, takŜe dzięki wniknięciu w ich myśli uczynić śmierć czymś w rodzaju zdmuchnięcia świecy, po którym następuje mrok i cisza. Uczyłem się teŜ koncentrować na samej krwi, zwaŜać nie tylko na swoje pragnienie, ale jak gdyby sięgając głębiej, w tym Ŝywotnym płynie wyczuwać istotę osoby, która właśnie ginęła. Przestałem się uczyć od Mistrza, gdyŜ teraz sam byłem dla siebie nauczycielem, a wszelkie jego aluzje, iŜ czas powrócić do lekcji, zbywałem mniej czy bardziej nonszalancko, tak bardzo pochłonięty byłem śledzeniem dokonujących się we mnie przemian. Upłynęło kilka, moŜe kilkanaście dni od naszego powrotu z Kijowa; było juŜ dobrze po północy, drzemałem na jego łoŜu, powróciwszy z piazza San Marco, gdzie oglądałem muzyków, akrobatów i Ŝonglerów. Z drzemki wyrwało mnie chlaśnięcie biczem po nogach. - Zbudź się - usłyszałem i otworzyłem oczy. Stał nade mną z załoŜonymi rękami, a z prawej zwisał rzemień bicza. Miał na sobie purpurowy płaszcz z opuszczonym kapturem i włosy spięte z tyłu. Wzruszyłem ramionami i odwróciłem się, ale teraz uderzenia nastąpiły raz za razem. Byłem wprawdzie silniejszy i bardziej odporny, ale i ból był teraz inny niŜ wtedy, gdy byłem chłostany jako śmiertelnik, jego eksplozje bardziej wstrząsały całym ciałem. Wściekły, chciałem się zerwać i pewnie rzuciłbym się do bójki, on jednak przytrzymał mnie kolanem i nie przestawał bić, aŜ zacząłem krzyczeć. Wreszcie puścił mnie i wstał, a ja usiadłem na łóŜku, cały trzęsąc się z oburzenia i ze złości.

- Jeszcze? - spytał. - Co to ma znaczyć? Raz traktujesz mnie z szacunkiem i przyjaźnią, a potem zabierasz się do mnie jak do jakiegoś uczniaka. - Musiałeś wszystko przemyśleć i na nowo ocenić, musiałeś wchłonąć w siebie doświadczenie powrotu do domu rodzinnego, ale nie moŜe to trwać w nieskończoność. Czas na naukę. Siadaj do biurka i bierz się do pisania, inaczej bowiem jeszcze raz cię oćwiczę. - Nie pozwolę się tak traktować - Ŝachnąłem się. - Co mi po pisaniu? Przez te kilka dni spisałem w swojej duszy całe księgi, a jeśli sądzisz, Ŝe robienie ze mnie posłusznego, bezwolnego ucz... Nie dał mi dokończyć i na odlew uderzył mnie w twarz. Na chwilę zaćmiło mi się w oczach. Kiedy odzyskałem wzrok, zobaczyłem jego nieugięte spojrzenie. - Siadaj do biurka i podsumuj dla mnie swoje doświadczenia z Rosji, opowiedz, co widzisz teraz, czegoś wcześniej nie dostrzegał. Zadbaj o zwięzłość, ale i o styl. Mrucząc gniewnie pod nosem, zasiadłem do biurka. Dobrze wiedział, Ŝe to najlepszy moment na pocałunek, a ja wewnętrznie tak na to czekałem, Ŝe kiedy nachylał się nade mną, i ja ku niemu unosiłem twarz. Trwaliśmy tak przez dłuŜszą chwilę, a potem zabrałem się do pisania. I miał bez wątpienia rację, Ŝe było mi to potrzebne: gdyŜ kreśląc słowa na papierze, sobie samemu wyjaśniałem, iŜ pobyt w Rosji uświadomił mi rosyjską stronę mojej duszy, która pragnęła wzniosłości, jakiej kiedyś doświadczałem, malując ikony. Z kolei widok ikon uświadomił mi, Ŝe ów stary, bizantyński styl ucieleśnia walkę czynnika zmysłowego z ascetycznym, jest zarówno zachwytem nad pięknem, jak i stłumieniem tego zachwytu w formie. Słyszałem, jak Mistrz wycofuje się z pokoju, ale nic juŜ w tej chwili nie mogło mnie oderwać od pisania. „W tych odległych dniach - pisałem - gdy Ruś nic nie wiedziała o Chrystusie, panujący w Kijowie Włodzimierz wysłał w świat emisariuszy, aby zbadali trzy wielkie religie: islam, który wydał im się dziki i duszny; chrześcijaństwo papieskie, które ich nie ujęło; i chrześcijaństwo bizantyńskie. Kiedy stanęli w Konstantynopolu, a wyznawcy religii, którą zwali prawosławiem, pokazali im świątynie, gdzie w sposób słuszny («prawy») sławi się Boga, kościoły te przybyszom z Rusi zdały się tak piękne, iŜ nie wiedzieli: są ciągle na ziemi czy teŜ znaleźli się juŜ w niebie. Zachwyceni owym pięknem, przekonani, Ŝe jeśli Bóg mieszka gdzieś wśród ludzi, to tylko tu, właśnie prawosławie rekomendowali księciu Włodzimierzowi. Rosyjskie chrześcijaństwo zrodziło się zatem z piękna. Dziś jednak Kijów legł w ruinach, Turcy zajęli kościoły Konstantynopola, i to w Wenecji trzeba szukać mozaik i

obrazów opowiadających o wielkim cudzie, jakim było oświecenie świata przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, w Wenecji szukać trzeba resztek tego piękna, którego światło spłynęło takŜe na Ruś, a światło to po dziś dzień tli się w katakumbach podziemnego klasztoru”. Nagle w trakcie pisania poczułem, Ŝe przenika mnie tak wielkie wzruszenie, iŜ odłoŜywszy na bok pióro i odsunąwszy papier, złoŜyłem głowę na rękach i zapłakałem. Niedługo potem zjawił się Marius, aby mnie zabrać do naszej krypty, a kiedy dziś, po wiekach, wspominam tamtą noc, widzę wyraźnie, Ŝe to dzięki owemu pisaniu wszystkie nauki płynące z podróŜy i przemyśleń z taką wyrazistością wypaliły się w mojej pamięci. Kiedy następnej nocy przeczytał to, co napisałem, objął mnie i przepraszał za chłostę, mówił, jak była ona dla niego trudna, zarazem jednak nieodzowna, aby nie pozwolić resztkom dziecięcego lenistwa i krnąbrności przeszkadzać w kształtowaniu się nowej i pięknej osoby. A ja nie potrafiłem zachować w duszy urazy i gniewu, czując, Ŝe srogość i zadawanie cierpień takŜe mogą być wyrazem prawdziwej miłości.

12 Najchętniej od pięknych obrazów przedstawiających mnie i Mariusa w przecudnej Wenecji przeskoczyłbym natychmiast do czasów współczesnych i podjął swą opowieść w Nowym Jorku. Podjąłbym ją w chwili, gdy Dora trzyma w rękach chustę Weroniki, którą Lestat przyniósł ze swej wyprawy do piekła, wtedy bowiem opowieść rozpadłaby się na dwie wyraźnie oddzielone części: o mnie jako dziecku i o mnie jako istocie, którą jestem dziś. Gdybym jednak tak postąpił, opowieść zostałaby okaleczona, dobrze bowiem wiem, jak waŜne dla tego, kim dziś jestem, były zdarzenia, które nastąpiły po naszym powrocie z Rosji. Nie moŜna ominąć Mostu Westchnień, który łączy przeszłość z moją teraźniejszością. Fakt, iŜ wszystko to zostało juŜ opisane przez Lestata, nie oznacza, iŜ nic tu nie wniosą moje słowa i mój opis BoŜego głupca, którym się stałem na trzy stulecia. Wolałbym uniknąć tego losu. Wolałbym, aby Mariusowi zostało oszczędzone to, co mu się przydarzyło, aczkolwiek dzisiaj widzę, Ŝe on lepiej niŜ ja przetrwał - naszą rozłąkę, czemu trudno się dziwić: jako wampir był ode mnie o wiele stuleci starszy. Ostatnie miesiące w Wenecji nie niosły Ŝadnych zapowiedzi tego, co miało nastąpić, pełne zaś były nieustannej nauki. Uczyłem się na przykład, jak pośród ludzi uchodzić za człowieka. Przez cały ten czas po przemianie unikałem towarzystwa innych podopiecznych Mariusa, a takŜe Bianki, której byłem winny wdzięczność nie tylko za przyjaźń, ale i za opiekę, kiedy leŜałem powalony trucizną.Za namową Mariusa napisałem list, w którym przepraszałem za to, iŜ tak długo się u niej nie zjawiałem, i wyjaśniałem, Ŝe powodem było

nie najlepsze jeszcze samopoczucie po chorobie, nie zaś obojętność. A kilka nocy później, po krótkich łowach, które napełniły mnie krwią dwóch ofiar, złoŜyliśmy Biance wizytę, znajdując ją w otoczeniu angielskich i włoskich gości. Marius na tę okazję złamał swój zwyczaj i wystąpił w granatowym płaszczu, na mnie wymógłszy, abym przystroił się w błękit, który uwaŜał za kolor dla mnie najodpowiedniejszy. W podarunku przyniosłem jej w koszu wyborne figi i pyszne słodycze. Nikt nas nie zapowiadał przy wejściu, ale dostrzegła nas natychmiast. Ledwie ją ujrzałem, poczułem taką tkliwość, iŜ nieuprzedzony, być moŜe w intymnej sytuacji natychmiast wszystko bym jej wyznał, Marius nalegał jednak, abym się uczył, jak nie zmieniając swego nastawienia do osób mi bliskich i drogich, zarazem chronić swoją tajemnicę. Podeszła do nas, objęła mnie i obdarzyła pocałunkiem, a ja zrozumiałem wtedy, dlaczego Marius nastawał dzisiaj na dwie ofiary: dzięki temu byłem ciepły i rumiany. Miała na sobie ciemnozieloną aksamitną suknię z tak odsłoniętymi piersiami, jak nosiły tylko kurtyzany. Kiedy wtuliła się we mnie, najwyraźniej nie zauwaŜyła niczego niepokojącego, ja zaś całowałem ją, bacząc, aby nie ukazały się moje złowrogie kły. Ledwie poczułem dotyk jej ciała, natychmiast zalały mnie intymne wspomnienia, a fizyczne objawy mego podniecenia łatwo mogła wyczuć. Z lekkim chichotem odepchnęła mnie od siebie. - Z tą chorobą chyba przesadziłeś, moim zdaniem masz się całkiem, całkiem dobrze. No, ale chodźcie, ty, Amadeo, i ty, Mariusie, porozmawiamy chwilę na osobności. - Kilkoma słowami i wytwornym gestem przeprosiła gości - skądinąd zresztą pochłoniętych rozmową i Ŝartami - iŜ na chwilę musi ich zostawić samych, a potem poprowadziła nas do pełnego kobiecych fatałaszków gabineciku, który przylegał do sypialni. Wiedziałem juŜ, Ŝe nie tylko muszę się strzec płomienia świec, ale takŜe umiejętnie wykorzystywać rzucany przez nie cień, aby nie wystawiać na pokaz swej odmienionej karnacji, a takŜe oczu z ich przedziwnym błyskiem. Im bardziej zaś wdawałem się w rozmowę, im Ŝywiej w niej uczestniczyłem, tym trudniej było odróŜnić mnie od człowieka. Niemniej jednak zawsze istniało niebezpieczeństwo zdemaskowania - mówił Marius gdyŜ przy dłuŜszym kontakcie coś w nas zaczynało niepokoić śmiertelników i coraz silniejsze było podświadome poczucie odmienności. Zacząłem tłumaczyć Biance, Ŝe wprawdzie słabość juŜ minęła, ale w wielkiej mierze stało się tak za sprawą Mariusa, który, bieglejszy od większości lekarzy, jako podstawowy składnik kuracji zalecił spokój i odosobnienie.

- A ja myślałam, Ŝe juŜ cię utraciłam - zawołała Bianka - i kiedy otrzymałam twój list, Mariusie, iŜ Amadeo dochodzi do zdrowia, byłam przekonana, iŜ zwodzisz mnie, aby powoli przygotowywać na straszną wiadomość. - Osiągnęłaś wszystko, co moŜe zdziałać czułość i troskliwość - rzekł Mistrz - i to ty naprawdę uratowałaś Amadea. Mnie pozostało juŜ tylko zastosować pewne dawne specyfiki, tylko mi znane, a potem dać im czas, aby mogły rozwinąć swą moc. Z ogromnym smutkiem myślałem o tym, iŜ nigdy nie będę mógł jej wyjaśnić, kim jestem, nigdy teŜ nie będę mógł powiedzieć, jak teraz blask jej skóry, tembr głosu, błysk oczu większe nawet wywiera na mnie wraŜenie niŜ wtedy, gdy byłem człowiekiem. - Nareszcie jednak jesteście tu obaj - powiedziała Bianka - i nie chcę juŜ nigdy przeŜywać tak długiej rozłąki. Zrozumiałam, Ŝe brzydnie mi Wenecja, gdy nie ma was przy mnie. - Spojrzała czujnie w kierunku drzwi, a potem rzekła ściszonym głosem: Oswobodziłeś mnie od moich dręczycieli, Mariusie. - Zrobiłem to z prawdziwą przyjemnością - rzekł tonem lekkiej pogawędki. - Ci podli ludzie, jeśli dobrze rozumiem, jakoś z tobą spokrewnieni, bez najmniejszych wyrzutów sumienia gotowi byli wykorzystać ciebie i twą urodę do swoich niecnych celów.Spłonęła rumieńcem, a ja usiłowałem dać Mistrzowi znak ręką, aby nie znęcał się nad nią, wykorzystując wiedzę, jaką wydobył z umysłów tych, których uśmiercił w pałacu bankiera. - Spokrewnieni? - bąknęła. - Sama juŜ nie wiem. Jeśli nawet tak było, pamięć moja nie chciała zachować śladu równie plugawego. W kaŜdym razie wyszłam z tej opresji w sposób całkiem niewyobraŜalny. Nie tylko, Ŝe sama jestem bezpieczniejsza i spokojniejsza niŜ kiedykolwiek dotąd, to inni ludzie, wcześniej udręczeni przez tego florentczyka, mnie, chociaŜ po tysiąckroć zaklinałam, Ŝe nie mam nic wspólnego z jego zgonem, obdarowują teraz z wdzięczności niezliczonymi prezentami, jak chociaŜby naszyjnik z pereł, który mam na szyi. - I nikt nie Ŝywi Ŝadnych podejrzeń wobec ciebie? - spytałem. - Jeśli nawet ktoś ma jakieś podejrzenia, nikt nie ośmiela się formułować ich głośno. Wszystkim dobrze wiadomo, Ŝe w noc, kiedy zginęli, byłam tu u siebie, goszcząc tego obrzydliwego Anglika, który próbował cię zabić, a który... Zawiesiła głos. - A który co? - nalegałem, a chociaŜ za jej plecami widziałem gest Mariusa, który sugerował, abym czytał w jej myślach, nie mogłem się na to zdobyć: zbyt ją wielbiłem. - Który przepadł bez śladu - dokończyła. - Myślę, Ŝe pijany błąkał się po mieście i pewnie wpadł do któregoś z kanałów.

Wiedziałem od Mistrza, Ŝe zatroszczył się o usunięcie wszystkich śladów, ale nie dopytywałem się o szczegóły. - Wszyscy więc sądzą, Ŝe nasłałaś zbirów na tego bankiera? - spytał Marius. - Chyba tak. Co więcej, są tacy, którzy sądzą, Ŝe przyczyniłam się teŜ do zniknięcia Anglika. Zaczynam uchodzić za niebezpieczną kobietę, Mariusie. Korciło mnie wprawdzie, aby wejrzeć w jej umysł, znacznie silniejszy był jednak opór, podobnie jak w wypadku Riccarda i innych chłopców. W istocie z daru tego korzystałem tylko wobec tych, których chciałem uśmiercić. - Rumienisz się, Amadeo, czyŜby wracała gorączka? - powiedziała i nachyliła się, aby mnie pocałować, a kiedy wzrok mój zanurzył się między śmiało odsłonięte piersi, ja zaś zapragnąłem ująć je w dłonie i ssać powoli, czując, jak narasta jej podniecenie, nagle posłyszałem, co mówił do mnie jej umysł. Chcę ciebie. Ciebie i Mariusa. Znaleźć się w jednym łoŜu z męŜczyzną i młodzieńcem, z bogiem i cherubinem. Ujrzałem takŜe siebie, rozpartego na poduszkach, z na wpół rozbudzoną męskością, gotową dumnie się wypręŜyć pod pieszczotą jej ust albo palców. Myśli te i obrazy odegnałem od siebie, zmuszając się do spojrzenia w jej oczy. Patrzyła na mnie bez Ŝadnej podejrzliwości, natomiast z fascynacją. Pełne usta rozchylały się, długie rzęsy podkreślały świetlistość oczu. Chcę cię teraz, zaraz, rozbrzmiewało mi w uszach; odruchowo przytknąłem do nich końce palców. - Tak, kochanie - szepnęła w moim kierunku, a do Mistrza: - Was obu! - Chwyciła nas za ręce i pociągnęła. - Chodźcie. Sądziłem, Ŝe Mistrz się sprzeciwi, wszak zawsze mnie ostrzegał, aby nikomu ze śmiertelnych nie pozwolić na zbyt dokładną obserwację naszych ciał. A tymczasem Marius bez Ŝadnego oporu dał się poprowadzić wraz ze mną do sypialni Bianki. Zanim zamknęła drzwi, z salonu doleciał nas dźwięk wirginału i czyjś śpiew. Nieobecność gospodyni nie przeszkadzała, jak widać, w zabawie. Wszyscy troje wśliznęliśmy się do łóŜka; dygotałem na całym ciele. Okazało się, Ŝe Mistrz, jak gdyby się spodziewał takiego obrotu zdarzeń, pod płaszczem miał na sobie jednoczęściowy szafirowy kostium, okrywający go od szyi po stopy, a na rękach ciasno przylegające rękawiczki, nie odsłaniające nawet skrawka skóry. Oparłszy się o wezgłowie, pomógł Biance ułoŜyć się obok siebie, a kiedy obróciła się do mnie i z pasją zaczęła całować, zobaczyłem, jak dokonuje operacji, jakiej nigdy dotąd w jego wydaniu nie widziałem. Nachylił się, aby - jak sądziłem - pocałować ją w szyję, kiedy się jednak wyprostował, wargi

miał pokryte krwią - Bianka niczego chyba nie poczuła, gdyŜ nawet nie drgnęła - którą starł palcem w rękawiczce i starannie rozprowadził sobie po twarzy, dzięki czemu pogłębiły się niewidoczne inaczej rysy, oblicze zaś stało się bardziej podobne do ludzkiego. - Nareszcie mam was obydwóch, o czym zawsze marzyłam - powiedziała miękko. Marius ułoŜył się nad nią oparty na łokciach i zaczął całować z taką pasją, jak to czyniłem ja, na moment więc targnęła mną zazdrość, ale w tej samej chwili pociągnęła mnie na łóŜko obok siebie i oderwawszy się od Mariusa, we mnie teraz wpiła łapczywe usta. On tymczasem, pocałunkami okrywając szyję i piersi Bianki, podciągnął suknię i wsunął rękę między jej nogi, a wraz z tym, jak rosło jej podniecenie, ja zachwycałem się całym tym bogactwem zapachów przedtem dla mnie niedostrzegalnym i ulotną aurą emocji, która otoczyła ciało. Wtuliłem się w jej piersi, czułem pulsującą krew, ale byłem jak najdalszy od uczynienia jej jakiejkolwiek krzywdy: chciałem chłonąć jej rozkosz, która wzbierała w niej falami, podczas gdy Marius powolnymi ruchami palców pieścił jej płeć, aŜ wreszcie wsunął dłoń do środka. Dyszała coraz szybciej, z gardła zaczęły jej się wyrywać urywane okrzyki, biodra falowały w niespokojnym rytmie, aŜ wreszcie całe jej ciało wygięło się w łuk, chwilę trwało w takiej pozycji, a potem bezwładnie osunęło się na pościel. Westchnęła przeciągle i wydawało się, Ŝe zasypia. Marius odgarnął jej włosy z czoła i złoŜył na nim pocałunek. - Spij teraz - powiedział cicho. - Zawsze juŜ będę się tobą opiekował. Uratowałaś Amadea; utrzymałaś go przy Ŝyciu do chwili mojego powrotu. - A nie jestem na tyle piękna, abyś mnie kochał tylko za to? - spytała sennym głosem. - Dobrze wiesz, Ŝe kocham cię niezaleŜnie od tego, jak jesteś przystrojona i jakie cię otaczają bogactwa. Zawsze teŜ wiedziałaś, Ŝe Amadeo cię kocha. - Tak, kocham cię - potwierdziłem szeptem. Rozwarła powieki i długo wpatrywała się w Mariusa. - Tyle pytań ciśnie mi się na usta - szepnęła. - Na wszystko przyjdzie czas - odrzekł. - A teraz zaśnij w poczuciu, Ŝe jesteś całkiem bezpieczna we wszystkim, co robisz, gdyŜ my roztaczamy nad tobą opiekę. Był to sygnał do odejścia. Obydwaj powstaliśmy z łóŜka. Mistrz starannie otulił ją leciutką kołdrą i raz jeszcze musnął wargami jej usta. Zdaje się, Ŝe nikt z gości nie dostrzegł nawet, kiedy opuściliśmy dom. Zatrzymaliśmy się na brzegu kanału. Uniósł dłoń do nosa i przez chwilę chłonął woń Bianki. Potem zwrócił się do mnie:

- Kolejna lekcja, nieprawdaŜ? Nie moŜesz zdradzić tajemnicy, a przecieŜ nie wyklucza to bliskości. - Tak, jeśli niczego nie chcę w zamian. Spojrzał na mnie z wyrzutem w oczach. - EjŜe, niczego nie dostałeś? Uczucie, lojalność, intymność - to mało? - Zgoda, to wiele, ale przedtem była dla mnie lustrem, w którym mogłem oglądać siebie i swoje przemiany, teraz to się skończyło. - Niezupełnie. Nie musi do końca rozumieć, co cię trapi i co się z tobą dzieje; intuicyjnie ci pomoŜe. Natomiast nigdy nie ryzykuj opowieści o piciu krwi i jej smakoszach, bo to całkowicie zniszczy Biankę. - Zapadła długa cisza. - Widzę, Ŝe coś cię dręczy. Co takiego? - A czy... Czy ona mogłaby... - Kolejna lekcja, Amadeo. Krótka odpowiedź brzmi: nie. - Ale to znaczy, Ŝe będzie się starzeć i umrze. - Oczywiście, tak będzie. Amadeo, ilu ma nas być? I czemu mielibyśmy wciągać ją między nas? Naprawdę chciałbyś, aby na zawsze była naszą towarzyszką? Chcesz słyszeć jej krzyki, gdyby magiczna krew miała ją przyprawić o szał? Ta krew nie dla kaŜdej jest duszy, Amadeo. Wymaga wielkiej siły i gotowości do nauki, te zaś znalazłem u ciebie, ale nie znajduję u niej. - Pokiwałem głową, chyba wiedziałem, co ma na myśli. - Będziesz chciał się podzielić swoją mocą z wieloma ludźmi i dlatego tak waŜna jest świadomość, Ŝe w większości przypadków to niemoŜliwe. Za kaŜdym razem, kiedy kogoś przeciągasz na naszą stronę, wiąŜe się z tym wielka odpowiedzialność i wielkie zagroŜenie. Dzieci zwracają się przeciw swoim rodzicom, a kaŜdy nowy uczyniony przez ciebie amator krwi to dziecko, które na zawsze juŜ będzie cię kochało i nienawidziło. - Starczy juŜ - szepnąłem. - Rozumiem. Wiedziałem, iŜ chce, abym pomimo obowiązku zachowania tajemnicy nie trzymał się z dala od innych, a zwłaszcza od Riccarda, który w głębi ducha obwiniał siebie o śmierć obu chłopców zabitych przez szalonego Anglika. - Musisz udawać - oznajmił - a kaŜdy taki akt będzie cię czynił silniejszym. Bądź kochający i zabiegaj o miłość, ale bez luksusu całkowitej szczerości. Miłość sprawi wszystko.

13 W trakcie następnych miesięcy nauczyłem się więcej, niŜ jestem w stanie tutaj opowiedzieć. Studia moje sięgały od ustrojów politycznych po abstrakcyjne spekulacje myślicieli, których mistrz cenił, takich jak Abelard czy Duns Szkot.

Co więcej, Mistrzowi udało się wyszukać gdzieś dzieła pisane po rosyjsku, a Ŝe szybko przypomniałem sobie swe chłopięce umiejętności, rychło czytałem je tak łatwo jak te pisane po włosku czy łacinie. Zachwyciło mnie Słowo o wyprawie Igora, ale z mniejszym zapałem czytałem tłumaczone z greki teksty świętego Jana Chryzostoma, a takŜe nie włączone do Nowego Testamentu, ale bardzo przemawiające do rosyjskiej duszy opowieści króla Salomona, jak równieŜ opis zejścia Matki Boskiej do piekieł. Czytałem takŜe Powieść minionych lat oraz Pouczenie Władymira Monomacha. Widząc mój zapał, Mistrz wystarał się jeszcze o inne teksty, a ja czytałem je niekiedy w oryginale do snu mym towarzyszom, oni zaś niekiedy tyleŜ za sprawą urody języka, ile mojej intonacji, zaczynali płakać. W tym czasie na powrót zbliŜyliśmy się z Riccardem. Nigdy nie spytał, czemu tak jak Mistrz aktywny jestem tylko nocami, a ja nigdy nie starałem się wnikać w zakamarki jego umysłu. Zrobiłbym tak, to pewne, gdyby chodziło o bezpieczeństwo moje czy Mistrza, ale nigdy nie wydawało się ono zagroŜone z tej strony. Pewnego razu spytałem Mariusa, co o nas sądzi Riccardo. - Zbyt wiele mi zawdzięcza, aby cokolwiek mogło mu się w moich zachowaniach i działaniach nie podobać.- Chyba więc lepiej rozumie, co to wdzięczność, bo nie sądzę, by mój dług był mniejszy, a przecieŜ ciągle o coś się z tobą spieram - powiedziałem. - Bywasz czasem uciąŜliwy, to prawda - rzekł Mistrz z lekkim uśmieszkiem i ciągnął: - Bezwzględny kupiec wygrał go w karty od ojca pijaka, a potem kazał mu harować dzień i noc. Kiedy miał osiem lat, nabyłem go za cenę złotego naszyjnika. Po tym, co widział i wycierpiał, nie wierzył juŜ w ludzką Ŝyczliwość i współczucie, co udało mi się przez lata w nim odmienić. Ale w pytaniu chodziło ci o coś innego, więc powiem, Ŝe Riccardo uwaŜa mnie za czarodzieja, który w tobie upatrzył sobie ucznia. Nie ma o to pretensji, gdyŜ jest przekonany, Ŝe z moją wiedzą wiąŜą się wielkie niebezpieczeństwa, i wcale jej nie poŜąda. Natomiast będzie nas bronił nawet za cenę Ŝycia. - Oby nigdy nie okazało się to potrzebne - rzekłem. - Masz rację. Czuję ogromną odpowiedzialność za niego i innych. Ten twój Anglik miał szczęście, Ŝe poległ z twojej ręki, zanim stwierdziłem, iŜ zamordował dwóch z moich chłopców. Ze cię zranił zatrutym ostrzem, to podłe, ale ostatecznie coś was łączyło, kochałeś się z nim wszak. Natomiast tych dwóch... Niewinne istotki, którym zdarzyło się stanąć mu na drodze. - A co się stało z jego ciałem? - spytałem. - Czy to takie waŜne? - odparł ze wzruszeniem ramion. - Spaliłem je, a prochy rzuciłem na wiatr.

W trakcie tych miesięcy Mistrz dwukrotnie udawał się w te swoje tajemnicze podróŜe, których celu i treści nie chciał mi wyjawić. Nienawidziłem ich, zarazem jednak rozumiałem, Ŝe są okazją, abym popróbował swych umiejętności w czuwaniu nad sprawami pałacu i jego spokojem, wyszukiwaniu ofiar, a takŜe wyznaczaniu samemu sobie przedmiotu nauk, z czego musiałem zdawać mu sprawę po powrocie. Z drugiej wyprawy wrócił wymęczony i smutny jak rzadko. Powiedział - jak kiedyś Ŝe Ci, Których NaleŜy Strzec, są, jak się wydaje, spokojni. - Nienawidzę ich, kimkolwiek są - Ŝachnąłem się, na co zareagował z niespodziewaną pasją. - Nigdy więcej tak nie mów, Amadeo!!! - zaŜądał z gniewem w głosie, a nie wiem, czy kiedykolwiek wcześniej widziałem go w prawdziwym gniewie. Podskoczył teŜ do mnie z taką pasją, iŜ skuliłem się ze strachu, skończyło się jednak tylko na siarczystym policzku. Pomimo lęku odpowiedziałem ironią. - Zachowujesz się, panie, jak dziecko odgrywające mistrza. - Kiedy nie zareagował, zaśmiałem się i ciągnąłem: - Ale powiedz mi wreszcie, co to za tajemnicze istoty. Wracasz ze spotkania z nimi w podłym stanie i dobrze o tym wiesz. Kim są i czemu trzeba ich strzec? - Nie pytaj o to więcej, Amadeo. Mogę ci tylko powiedzieć, Ŝe niekiedy nad ranem, gdy siły mnie opuszczają, nawiedza mnie uczucie, Ŝe pośród czcicieli krwi mamy nieprzyjaciół i Ŝe są całkiem niedaleko. - Innych wampirów? Równie silnych jak ty? - Ci, którzy się dotychczas tutaj pojawili, nie mogli się ze mną równać i dlatego zniknęli, to wszystko, co mogę ci wyjawić. - Słuchałem w podnieceniu. Kiedyś juŜ wspomniał, Ŝe oczyścił Wenecję z rywali, ale wiele się nad tym nie rozwodził, podczas gdy teraz zdawał się chętny do rozmowy. - Mogą się jednak zjawić inni, którzy zapragną zakłócić nasz spokój, i to tylko dla zabawy. Mogą utworzyć zgrany oddziałek, który za cel postawi sobie nękanie nas i niszczenie. Ale nie, chodzi przede wszystkim o to, Ŝe nic więcej nie mogę ci przekazać z dawnych tajemnic, aby nikt nie mógł wydrzeć ci najgłębszych sekretów, czy to za twą zgodą czy bez niej. - Jeśli jest to historia, którą warto znać, powinieneś mi ją przekazać. Dawne tajemnice, powiadasz, ale po co otaczasz mnie stosami dzieł historycznych, jeśli i tak nie ma w nich tego, co najistotniejsze? Po co mi cała ta wiedza o Egipcie, Grecji, dokonaniach Rzymian i wyprawach krzyŜowych? A gdzie nasze dzieje, wampirów?- JuŜ ci mówiłem - rzekł znuŜonym głosem. - Nasza historia jest tak stara jak historia ludzkości, aczkolwiek zawsze było nas o wiele mniej, zawsze byliśmy nieufni i najlepiej czuliśmy się w samotności. Jeśli

nawet pragniemy miłości, to tylko jednej, góra dwóch istot. Historia to całkiem prosta, jak widzisz. Usiadł cięŜko na łoŜu, a potem osunął się na pościel. Był naprawdę zmęczony i przybity. - Mariusie, nie zostawiaj mnie tak, proszę - nastawałem. - Co to za dawne tajemnice? Kim są Ci, Których NaleŜy Strzec? - Zejdź do piwnicy, odszukaj tam posągi z czasów, które zwą pogańskimi. To wiedza bardziej uŜyteczna. Kiedyś ci wyjaśnię, ale teraz opowiedz mi, czego się nauczyłeś podczas mej nieobecności. Kazał mi przeczytać całego Arystotelesa z rękopisów spisanych w grece. Tak teŜ uczyniłem. - Oddałem się lekturze Arystotelesa i Tomasza z Akwinu. Tak, wielkie systemy dają spokój duszy, a jeśli czujemy, Ŝe zaczyna nas ogarniać rozpacz, powinniśmy natychmiast z niczego stworzyć własny system, a wtedy przynajmniej będziemy się mogli powiesić na własnoręcznie wykonanej szubienicy. - Dobrze powiedziane jak na czeladnika - westchnął. - MoŜe w jakiejś odległej przyszłości wykrzeszesz z siebie więcej szacunku dla wielkich systemów. - Skądś jednak musiałeś, panie, powrócić - nie dawałem za wygraną. Znienacka poderwał się z łóŜka, być moŜe w ten sposób dając wyraz poirytowaniu moją natarczywością. - Ruszajmy. Chodźmy do Bianki, aby ją przebrać za męŜczyznę. NiechŜe na chwilę poczuje się wolna w nowej roli. Weź najlepszy ze swych strojów. - Nie wiem, czy nie będzie to dla ciebie zbyt bolesna wiadomość, panie, ale ona juŜ ma taki strój. Od czasu do czasu wymyka się do miasta przebrana za chłopaka. - Nigdy jednak dotąd nie wymykała się z nami. Chodź. Byłem podekscytowany tą perspektywą, podobnie jak Bianka, gdy zapoznaliśmy ją z naszym pomysłem. Z zapałem powiodła nas do swojej garderoby, aby się przebrać w przyniesione przez nas ubrania, podczas gdy jej goście - jak zwykle - dalej bawili się przy wtórze wiriginału pomimo nieobecności gospodyni. Szybko zrzuciła swoje szaty, stając przed nami naga jak Wenus, a kiedy przywdziała na siebie chłopięce odzienie, Mistrz, pomagając jej upchnąć włosy pod szeroką czapką, rzekł z podziwem w głosie: - Będziesz teraz najładniejszym młodzieńcem w całej Wenecji. Coś mi się zdaje, Ŝe przyjdzie nam stawać w twojej obronie.

- Zaprowadzicie mnie do najbardziej podejrzanych spelunek? Tak, chcę się znaleźć tam, gdzie niebezpiecznie. Szybko, dajcie mi sztylet, nie mogę iść nieuzbrojona. - Mam coś powaŜniejszego niŜ sztylet - rzekł Mistrz i zapiął jej na biodrach wysadzany brylantami pas, z którego zwisał krótki miecz. Chwyciła za rękojeść i wyrwała broń z pochwy z okrzykiem: - Gdzie jest jakiś przeciwnik gotów w tej chwili umrzeć?! Popatrzyłem na Mistrza; tak, miał rację: nie mogła być jedną z nas. Przez głowę przemknęła mi myśl, czy gdyby trucizna Anglika nie przywiodła mnie na skraj śmierci, kiedykolwiek uczyniłby mnie wampirem. Na dole czekała na nas przykryta baldachimem gondola. Mistrz podał adres. - Jesteś pewien, panie? - spytał gondolier, dobrze bowiem wiedział, Ŝe we wskazanym miejscu zbierają się najgorsze szumowiny. - Jak najbardziej - odrzekł. Ruszyliśmy. Rozparty na oparciu otoczyłem Biankę ramieniem, czując się niepokonany, nieśmiertelny, pewien, Ŝe nic złego nie spotka mnie, Mistrza ani Bianki, nad którą będziemy roztaczać opiekę. JakŜe się myliłem. Od powrotu z Kijowa minęło dziewięć, moŜe dziesięć miesięcy, dziś trudno mi to dokładnie ustalić. Zanim przejdę do opisu tragicznych wydarzeń, chciałbym tylko podkreślić, Ŝe większość tego czasu spędzaliśmy w jej towarzystwie. Jeśli nie my jej składaliśmy wizytę, ona przybywała do nas, a Mistrz malował jej portrety jako greckiej boginki, biblijnej Judyty z głową florentczyka zamiast Holofernesa albo Matki Boskiej z czułością spoglądającej na Dzieciątko. Niektóre z tych obrazów przetrwały po dziś dzień. Którejś nocy, pozując Mistrzowi na szezlongu, westchnęła: - Chyba za bardzo lubię wasze towarzystwo. Nie chce mi się wracać do domu. I byłoby lepiej, gdyby tak nas nie lubiła. Gdyby nie było jej z nami owej fatalnej nocy 1499 roku, przetrwałaby bezpiecznie poŜogę, która pochłonęła nasz świat.

14 Jeśli czytałeś Wampira Lestata, wiesz, co się zdarzyło, albowiem dziesiątki lat temu ukazałem te wizje Lestatowi, a on spisał to wszystko. A chociaŜ teraz wszystko znowu przedstawię swoimi słowami, są takie miejsca, gdzie jego przedstawienie tak jest udatne, iŜ nic innego mi nie pozostaje, jak je zacytować.

Wszystko zaczęło się nagle. Pewnej nocy zbudził mnie odgłos odsuwanej płyty sarkofagu. Nade mną stał Mistrz. - Pospiesz się, Amadeo. Oni tu są. Chcą spalić nasz dom. - Kto, Mistrzu? I dlaczego? Nie odpowiedział, tylko chwycił mnie za ramię i niemal wyciągnął na zewnątrz, a następnie po kamiennych stopniach wbiegliśmy na parter. Miał na sobie swój czerwony płaszcz, a poruszał się tak szybko, Ŝe ledwie za nim nadąŜałem. - Ci, Których NaleŜy Strzec? - spytałem. Chwycił mnie w objęcia i niemal natychmiast znaleźliśmy się na dachu naszego pałacu. - Nie, to gromada szalonych krwiopijców, których jedynym pragnieniem jest zniszczyć całe moje dzieło. Bianka i nasi chłopcy są zdani na ich łaskę i niełaskę. JuŜ na stopniach prowadzących na dach poczuliśmy dym. Z dołu dobiegały nas takŜe krzyki chłopców. U stóp schodów pokazała się przeraŜona twarz Bianki. - Mariusie! Mariusie! - wykrztusiła niemal bez tchu. - Demony! UŜyj swojej magii!!!Mistrzu! - krzyknąłem. - Wszystko płonie! Woda, trzeba natychmiast gasić!!! Twoje obrazy!!! Mistrz jednym skokiem znalazł się przy Biance, ale w tej samej chwili otoczył go rój zakapturzonych postaci z pochodniami w dłoniach, które ku memu przeraŜeniu, sycząc i obrzydliwie chichocząc, usiłowały podpalić jego szaty. Mistrz odrzucił napastników gwałtownym, szerokim ruchem ręki; wielu się przewróciło, pochodnie potoczyły się po posadzce. Marius otoczył Biankę swoim płaszczem. - Oni chcą nas zabić! - wrzasnęła. - Chcą nas spalić, Mariusie. Zabili juŜ kilku chłopców, a resztę uwięzili! Tymczasem jeszcze zanim pierwsi wrogowie zdołali powstać, pojawili się następni; wszyscy z takimi samymi białymi rękami i twarzami jak nasze. Wszyscy mieli w sobie magiczną krew. Byli tacy sami jak my! Rzucili się na Mariusa, ale odrzucił ich tak samo jak poprzednich. Tliły się tapety na ścianach; z sąsiednich pomieszczeń napływał dym, który całkowicie wypełnił juŜ klatkę schodową. Porwałem jedną z pochodni i rzuciłem się do walki. Odskakiwali, szyderczo sycząc w moim kierunku: - Heretyk! Zaprzaniec! Poganin!

Ilekroć udało mi się podpalić szatę któregoś z nich, ten rzucał się pędem, aby się ratować w wodach kanału. Było ich jednak zbyt wielu; nowi stale napływali do sali. Nagle ku memu przeraŜeniu Mistrz odepchnął od siebie Biankę z okrzykiem: - Uciekaj, uciekaj! Wydostań się z tego domu! Sam stanął, aby osłaniać jej drogę odwrotu; widziałem, jak znika w kłębach dymu tego, czy dotarła do drzwi, nie mogłem być jednak pewien. Zaciekle natarli na mnie nowi przeciwnicy. Dwóch wpiło się w moje lewe ramię i niemal mnie powalili, ale w porę udało mi się machnąć jednemu przed twarzą pochodnią, drugiego zaś całego podpalić. - Na dach, Amadeo! - usłyszałem głos Mistrza. - Na dach!!! - Ale obrazy, Mistrzu, obrazy! - JuŜ nie czas na to! Uciekaj, uciekaj!!! - Roztrącając napastników, dostał się na schody i znowu mnie nawoływał z górnego podestu. - Do mnie, Amadeo! Nie lękaj się ich, wierz w swoją siłę!!! Kiedy jednak znalazłem się na szczycie schodów, zobaczyłem, Ŝe jestem otoczony. Wrogowie uczepili się moich kończyn, aŜ wreszcie udało im się wytrącić mi pochodnię z dłoni. Rozpaczliwie szarpiąc się z napastnikami, zobaczyłem, Ŝe takŜe Mistrz został otoczony. Ze wszystkich stron dźgano go płonącymi łuczywami i pochodniami, aŜ nagle w jednej chwili całe jego ciało stanęło w ogniu. - Mariuuusieee! - wrzasnąłem z całej siły, obezwładniony przez chwyt mnogich, zimnych jak lód palców. - Mariuuusieee! Nic, czego doznałem w Ŝyciu, nie da się porównać z przeraŜeniem i rozpaczą, jakie mnie ogarnęły na widok płonącego Mistrza. Zgasła we mnie wszelka wola i tylko jakieś jej resztki najgłębsze oraz moc płynąca z magicznej krwi walczyły nieświadomie. Znienacka opadła na mnie siatka z cienkiego drutu i tak się wpiła w ciało, iŜ uniemoŜliwiła jakikolwiek ruch. Poczułem, jak wrodzy krwiopijcy kilkakrotnie owijają moje ciało siatką, a potem unoszą w powietrze i zabierają z domu. Słyszałem krzyki, jęki i tupot stóp tych, którzy mnie nieśli; poczułem powiew wiatru i zrozumiałem, Ŝe jesteśmy na nabrzeŜu. Zaniesiono mnie pod pokład łodzi czy statku. Wokół siebie czułem jakieś ciała, najpewniej pojmanych towarzyszy, ale siatka na twarzy sprawiała, Ŝe nawet nie mogłem przemówić. - Bluźniercy! - rozległ się czyjś drwiący głos, w ślad za którym posłyszałem modlitwy pospiesznie szeptane przez chłopców. - Dosyć tego! - zaŜądał ten sam głos. - Byliście pachołkami pogańskiego Mistrza i za jego grzechy wszyscy zapłacicie Ŝyciem. A potem rozległ się obrzydliwy rechot.

Próbowałem odciąć się od tego wszystkiego, co działo się na zewnątrz. Oto leŜę w kurzu podziemnego klasztoru, skupiony i oddany NajwyŜszemu.- BoŜe - modliłem się bezgłośnie. - Ocal ich, a przysięgam Ci, Ŝe aŜ po koniec moich dni zagrzebię się w ziemi obok innych braci, wyrzeknę się wszelkich uciech i czas na jednym tylko będę trawił: na nieustannym sławieniu Ciebie! BoŜe, błagam Cię, spraw... - I nagle całe to skupienie prysło i nie wiadomo skąd pojawiły się na nieruchomych ustach słowa: - Mariusie! Błagam cię, Mariusie!!! Otrzymałem potęŜnego kopniaka w głowę, następnego w Ŝebra, a zaraz potem spadł na mnie grad kopniaków wymierzanych przez dziesiątki rozwścieczonych nóg. Słysząc dziecięce łkanie, zrozumiałem, Ŝe taki sam los stał się udziałem wszystkich podopiecznych Mistrza. Pod wstrząsem ciosów nieco rozluźniła się siatka spowijająca moją głowę i zdołałem wyszeptać chrapliwie: - Za co? Dlaczego? - Za karę - szepnął ktoś nad mym uchem. - To kara za wszystkie bezboŜne uczynki, za Ŝycie czcze i bluźniercze, które tu pędziłeś. Czym jest piekło w porównaniu z tym drobnym cierpieniem, młodziku? - Powtórzył słowa, jakimi inkwizytorzy Ŝegnali idących na stos: „Czym są ognie piekielne w porównaniu z tym krótkim cierpieniem?” - ZwaŜaj na swe myśli - ciągnął ten sam głos - są tu bowiem tacy, którzy czytać w nich umieją jak w otwartej księdze. MoŜe i nie ma dla ciebie piekła, ale za to czekają cię wieczyste męki tutaj. Skończyły się rozpustne noce, gdy pławiłeś się w luksusie. Znowu uciekłem w swoje najbardziej niedostępne głębie. Zagrzebany w ziemi nie czułem swego ciała, osiągnąwszy stan absolutnego wyciszenia, zacząłem się otwierać, izolować poszczególne głosy i identyfikować chłopców. Była ich ponad połowa, ale nie mogłem dosłuchać się Riccarda, jednak kiedy juŜ zupełnie zwątpiłem, myśląc, Ŝe musiał stracić Ŝycie w pałacu, rozległ się jego szept inicjujący Ojcze nasz, a potem litanię jedną, drugą, trzecią, wszystkie modlitwy, jakie znał. Inni stopniowo się przyłączali, ja jednak milczałem, nie mogłem bowiem ani ich ratować, ani pocieszyć, ani przestrzec, jaki straszliwy los najprawdopodobniej ich czeka. A nade wszystko nie mogłem im ujawnić, co widziałem: płonącego Mistrza. BezbrzeŜną rozpaczą napełniała mnie świadomość, Ŝe Marius nie Ŝyje, stał się pastwą płomieni. Było ich zbyt wielu: nawet jego sił nie starczyło. Zapadłem w niespokojny sen. Statek, kołysząc się, uwoził mnie daleko od Wenecji i tego wszystkiego, co ukochałem. Obudził mnie śpiew i zapach lądu, ale nie była to Rosja. Zostaliśmy przeniesieni ze statku; gdzie jednak się znajdowaliśmy, tego nie wiedziałem. Doleciały mnie głosy wampirów

z okrutną lubością śpiewających Dies irae, Dzień gniewu. Ową opowieść o dniu ostatnim, Dniu Sądu, gdy wszyscy powstaną z martwych i staną przed obliczem Pana, aby usłyszeć ostateczny wyrok, śpiewali do skocznego rytmu, jakby to była jakaś radosna piosnka. Stare łacińskie słowa były piękne, przywoływały obraz imponujący w swej monumentalności i grozie, ale wszystko to ginęło w plugawych ustach istot, które szukały jedynie nikczemnej uciechy. Przez cały czas słyszałem takŜe jakieś szuranie i trzaski, a ich sens miał się stać dla mnie jasny, gdy wreszcie znienacka rozcięto krępującą mnie sieć i odzyskałem swobodę ruchów. Znajdowaliśmy się na wielkiej polanie, między szczytami wysokich drzew widać było odległe niebo skrzące się gwiazdami, wszyscy chłopcy stali zbici w gromadkę, ale najstraszniejszy był widok piętrzącego się pośrodku stosu drewna, pod które kilka czarnych postaci podkładało właśnie ogień. Po chwili głośno zahuczał potęŜny płomień. Moi przyjaciele w porwanych i zakrwawionych ubraniach mieli skrępowane z tyłu ręce, w twarzach ich widać było grozę i przeraŜenie. Dostrzegłem Riccarda: brutalniej poturbowany niŜ inni mówił uspokajające słowa, na moment wpatrzył się we mnie w chwili, gdy mocne ręce odciągały mnie na bok, a ja zastanawiałem się, czy dostrzegł mroźną biel chwytających ich dłoni i czy domyślił się, w czyją wpadliśmy niewolę. Wyprostował się dumnie i krzyknął na cały głos:- Jeśli chcecie nas zabić, pospieszcie się, ale wiedzcie jedno: nic złego nie zrobiliśmy. Jesteśmy niewinni, nie znamy was, ale z całą pewnością nie wyrządziliśmy wam Ŝadnej krzywdy, podobnie jak nikomu innemu. Ujęty jego odwagą, takŜe ja przemówiłem. - Kto tu ma władzę? - zawołałem. - Widzicie przecieŜ dobrze, Ŝe ci chłopcy wszyscy są śmiertelnikami. Jeśli macie jakąś sprawę, ze mną ją załatwcie! Postacie w ciemnych szatach z kapturami na głowach nie zareagowały na to, natomiast ciaśniejszym kręgiem otoczyły chłopców, a dwie pary ustawiły się między nimi a wielkim ogniskiem. W mig zrozumiałem, co to moŜe znaczyć. PróŜno starając się wyrwać z uścisku, krzyczałem: „Ze mną, ze mną się rozprawcie”, ale głos mój zginął w stokrotnie głośniejszym niŜ przedtem dudnieniu bębna, a kiedy ten umilkł, rozległy się dźwięki tamburynów i piszczałek, a wszystkie wampiry tworzące krąg wokół chłopców chwyciły się za ręce i pląsając wokół nich w szyderczych podskokach, znowu podjęły strofy Dies irae. I nagle koło się przerwało i rozstąpiło, a dwóch zbrodniarzy wyrwało z gromady jednego z chłopców i cisnęło go w powietrze. Poleciał łukiem w kierunku stosu, opadł przed

nim, ale tylko po to, by inne dwie pary białych rąk zręcznie go chwyciły, rozkołysały i cisnęły w ogień. Okrzyk: „Amadeo, ratuj!” po dziś dzień rozbrzmiewa w moich uszach. Szarpałem się ze wszystkich sił, a kiedy nie zdało się to na nic, łkałem juŜ tylko: - Mnie zabijcie, oni nic nie zrobili, oni są niewinni! Tymczasem straszliwa kaźń trwała, nie cichł teŜ straszliwy hymn wampirów, a jeden z tych, którzy mnie trzymali, syczał mi do ucha: - Chlipiesz sobie teraz? MoŜesz być z siebie dumny. Ty teŜ się przyczyniłeś do odchowania tego diabelskiego pomiotu, który teraz skwierczy ku chwale Chrystusa. Szarpnąłem się z taką siłą, Ŝe z trudem mnie utrzymali. - Jak śmiesz wymieniać Jego imię, ty morderco niewinnych dzieciątek!!! Udało mi się kopnąć go bardzo boleśnie, ale wnet miejsce jego zajęło dwóch następnych straŜników. I wreszcie w płomieniach zniknął ostatni z małych przyjaciół Mistrza, a ja zdałem sobie sprawę, Ŝe nie widziałem, jak umierał Riccardo, i w mojej duszy zapłonęła szaleńcza nadzieja, Ŝe moŜe w jakiś sposób udało mu się wyrwać z rąk oprawców. W tej chwili jednak poczułem, Ŝe teraz mnie zaczynają ciągnąć w kierunku stosu. W uszach rozbrzmiał szept: - Teraz na ciebie kolej, Ganimedesie rozpustny, bluźnierczy, bezboŜny cherubinie!!! Zapierałem się, ile tylko miałem sił, wbijałem pięty w ziemię, a chociaŜ gdzieś w głębi duszy głos jakiś powiadał, Ŝe nie powinienem dla siebie Ŝądać losu innego od tego, który spotkał moich przyjaciół, to jednak taki koniec wydawał mi się niemoŜliwy: ja wszak byłem nieśmiertelny! Tymczasem obrzydliwy głos nie przestawał szydzić: - Zaraz i ty zaczniesz się smaŜyć, tylko chwilka! Czujesz ten cudny zapach, woń palonych kości? I nagle nie miałem juŜ oparcia pod nogami, kilka par rąk miotnęło mną w powietrze, poczułem straszliwy Ŝar, a potem bez ratunku runąłem w dół i teraz juŜ nie Ŝar, ale najŜywsze płomienie ogarnęły kończyny, tułów, twarz. W głowie rozbłysła myśl, Ŝe czeka mnie ból niewyobraŜalny, ale trwać będzie tylko chwilę. Zanim jednak dotknąłem płonących polan, chwyciły mnie czyjeś ręce i pociągnęły w bok, wyrwały z ognia, potem powlokły po ziemi, a czyjeś nogi zaczęły zadeptywać ogień na ubraniu. Całe ciało objęte było niewyobraŜalnym bólem, rozpaczliwie powtarzałem w myślach: „Przyjdź po mnie, Mistrzu, zabierz mnie tam, gdzie cierpienie nie ma juŜ dostępu”. Zobaczyłem obraz poczerniałego szkieletu, który otwiera ku mnie przyjaźnie swe ramiona.

LeŜałem na wilgotnej ziemi, dym ciągle unosił się z moich rąk, twarzy, włosów, a nade mną nachylała się jakaś wysoka, barczysta postać o czarnych włosach. Wampir - poznałem to natychmiast po białych dłoniach - zrzucił z głowy kaptur, odsłaniając twarz o duŜych perłowych oczach, nad którymi pięknymi łukami układały się krzaczaste brwi. Tak, wampir, w odróŜnieniu jednak od reszty tu obecnych, mający w sobie jakieś piękno i - rzekłbyś - godność. - Czy będziesz słuŜył Bogu? - rozbrzmiało pytanie. - Odpowiadaj, albowiem jeśli wzdragasz się przed tą słuŜbą, powrócisz w objęcia płomieni. Z bólu ćmiło mi się w głowie, na ile jednak mogłem cokolwiek pomyśleć, wiedziałem, Ŝe słowa te są zupełnie niemoŜliwe, bezsensowne. O słuŜbę Bogu pyta mnie morderca dzieci? PoniewaŜ milczałem, zaraz wyciągnęło się ku mnie kilkanaścioro łapczywych rąk i porwało w powietrze do wtóru płynącym ze wszystkich stron okrzykom: - W ogień! W ogień! W ogień!!! - Nie! - stanowczo sprzeciwił się mój wybawca. - Dostrzegam w nim prawdziwe umiłowanie Zbawiciela! Zostawcie go, niech leŜy. - Jesteś litościwy? - wyszeptałem. - Jak to moŜliwe? I znowu pochyliła się nade mną twarz rzadkiej urody: wydatne usta, gładkie policzki, na których pozostał cień zarostu, który zdąŜył po raz ostatni pokryć jeszcze ludzką twarz, wysokie czoło jakby utoczone z białej kości dla podkreślenia czerni długich włosów, układających się w gładkie pukle. - Czy sądzisz, Ŝe mógłbym znieść takie okropności, gdyby nie chodziło o Boga? Wstrząsnęło mną łkanie. Strach ustąpił bez śladu. Co więcej, nie zwracałem teŜ uwagi na ból, który niczym płyn przelewał się w ciele. I raz jeszcze uniesiono mnie w powietrze, ale tym razem bez gwałtowności i złości; gdzieś mnie niesiono, szurały stopy, chyba ściany, nie otwierałem oczu, nawet gdy wylądowałem na jakichś tkaninach. Wtuliłem policzek w miękki materiał i pomyślałem, Ŝe moi przyjaciele nie Ŝyją i nikt juŜ nie jest w stanie ich skrzywdzić. Chyba takŜe nie cierpieli długo: ogień strzelał wysoko, a ich dusze - byłem pewien - niczym słowiki pofrunęły wprost do nieba. Odlecieli, a wraz z nimi zniknęły z ziemi wszystkie ich talenty i umiejętności, które tak pieczołowicie pielęgnował Mistrz. Na białych skrzydłach odlecieli do nieba. Czy i ja podąŜyłbym za nimi? Czy to moŜliwe, by Bóg przyjął do siebie jednego z krwiopijców? Czy upiorny hymn wampirów zastąpiłyby chóry anielskie?

Czułem gdzieś nieopodal potęŜną obecność tego, który wydobył mnie z ognia. Nie wiem, czy czytał w moich myślach, wydawało się to jednak bardzo prawdopodobne. Powoli przekręciłem się na wznak i otworzyłem oczy.

15 TuŜ nade mną rozległ się spokojny, miękki głos: - Spłonęły wszystkie pokraczne dzieła twego Mistrza, po obrazach nie zostało nic prócz popiołu. MoŜe Bóg mu wybaczy, Ŝe swych niezwykłych mocy uŜywał nie w Jego słuŜbie, lecz ku chwale świata, ciała i szatana, tego, który jest z nas dumny i raduje się naszym bólem. Marius słuŜył mu, za nic sobie mając łaskawość Boga, który pozwala, byśmy panowali w mrocznych zakątkach ziemi, zamiast cierpieć w piekielnych ogniach. - CóŜ za pokrętna filozofia - wyszeptałem. Wzrok stopniowo zaczął rozpoznawać szczegóły. Cały sufit nade mną stanowiły wciśnięte w półkoliste sklepienie czaszki, połączone zaprawą. Zewsząd spoglądały na mnie puste oczodoły, a kopułę podpierały ściany wyłoŜone ludzkimi kośćmi nie układającymi się w Ŝaden wzór. Światło dawały świece zrobione - co poczułem po zapachu - z wosku pszczelego, były zaś tak gęsto rozstawione, Ŝe pomyślałem natychmiast o bogactwie właściciela tego przybytku. - Nie, to nie dla demonstracji bogactwa - głos skorygował moją myśl. - To dla chwały Kościoła, Kościół to bowiem BoŜy, aczkolwiek szatan jest naszym zwierzchnikiem. CóŜ jednak się dziwić, Ŝe pierwszym twoim skojarzeniem jest bogactwo, skoroś się dotąd tarzał w bezwstydnych luksusach Wenecji. - Przedstaw mi jeszcze jakieś dzieła swej pokrętnej logiki - zakpiłem. - Bądź diabelskim Akwinatą. - Nie godzi się szydzić z kogoś, kto uratował ci Ŝycie - upomniał mnie głos. - Gdyby nie ty, juŜ bym nie istniał. - Tak ci pilno do ognia? - Nie do cierpienia, nie do bólu, nie mogę znieść myśli o podobnej męce. Ale w ogóle śmierć, tak, czemu nie? - A jak ci się wydaje, jaki los cię czeka, gdy umrzesz? CzyŜ ognie piekielne nie są pięćdziesiąt razy gorsze od tego, który rozpaliliśmy dla twoich przyjaciół? Jesteś dziecięciem piekieł, stałeś się nim w chwili, gdy Marius nasączył cię naszą krwią. Nikt juŜ nie moŜe tego odwrócić. Utrzymuje cię przy Ŝyciu krew przeklęta, nienaturalna, miła szatanowi,

akceptowana zaś przez Boga tylko dlatego, Ŝe szatan jest Mu potrzebny, aby On mógł okazać swoją dobroć, a ludzie mogli wybierać między dobrem i złem. Popatrzyłem na świece. Ich światło oślepiało mnie, ale nie było to przykre. Miałem wraŜenie, Ŝe jest to inny rodzaj ognia niŜ ten, który strawił moich braci. - Czy ci rozwydrzeni śmiertelnicy byli twoimi braćmi? - spytał. - Naprawdę wierzysz we wszystkie te bzdury, które wygadujesz? - spytałem. Zaśmiał się cicho, dyskretnie, jakbyśmy podczas mszy w kościele komentowali jakiś lapsus kapłana. - Mój drogi, jakŜe łatwo byłoby poddać cię torturom tak wymyślnym, abyś cały stał się jednym wielkim krzykiem, bez śladu myśli czy refleksji. MoŜna by poddać cię mękom w jakiejś na tyle oddalonej celi, aby twe krzyki nie nękały nas, a stanowiły jedynie akompaniament do naszych medytacji. Tyle Ŝe ja nie gustuję w takich rozwiązaniach. To dlatego tak dobrze słuŜę diabłu; nigdy nie polubiłem okrucieństwa ani zła. Nie znoszę ich i gdybym tylko mógł spoglądać na krucyfiks, łkałbym przy tym, jak czyniłem, gdym był jeszcze śmiertelnikiem. Przymknąłem oczy i całą dostępną mi siłą zaatakowałem jego umysł, ale natrafiłem na nieprzebytą ścianę. Spojrzał na mnie ironicznie. - Nadchodzi właśnie ktoś z darem dla ciebie, a dar ten wielce ułatwi porozumienie między nami. - Porozumienie? O jakim porozumieniu mówisz? Usłyszałem jakąś inną osobę, a jednocześnie straszliwy odór uderzył w moje nozdrza. Nie poruszyłem się ani nie otworzyłem oczu. Rozległ się śmiech, wstrętny szyderczy chichot, jaki słyszałem podczas Dies irae. Był to smród spalonego ludzkiego ciała i czegoś jeszcze. Usiłowałem odwrócić głowę, ale wtedy usłyszałem głos przybysza: - Prezent dla ciebie, Amadeo. Teraz nie mogłem juŜ nie otworzyć powiek. Stał przede mną młody jasnowłosy wampir. W obu rękach trzymał wielką urnę, którą nagle odwrócił dnem do góry. - Nieeee! - wrzasnąłem, wyciągając ręce, ale było juŜ za późno. Spadła na mnie chmura popiołów, które osiadały na mych rękach, piersi, twarzy i oczach. - Prochy twoich braci, Amadeo - oznajmił wampir i zaniósł się perlistym śmiechem. Z twarzą ukrytą w dłoniach przewracałem się z boku na bok, wszędzie czując dotyk rozgrzanych popiołów. Udało mi się uklęknąć, a potem poderwać na nogi. Zatoczyłem się i

oparłem o ścianę, ta jednak poruszyła się pode mną i usłyszałem stukot padających na ziemię kości. - A cóŜ to się przydarzyło naszemu ślicznemu obliczu? - szydził tamten. - GdzieŜ się podział nasz cherubin? Bo cherubinem cię zwał twój ukochany Mistrz, czyŜ nie? Z tymi słowami oderwał moje dłonie od twarzy i usiłował rozmazać na niej prochy. Zalała mnie niepohamowana furia. Chwyciłem jego głowę w dłonie i uŜywając całej siły, okręciłem ją na karku, słysząc chrzęst kości, a jednocześnie kopnąłem w podbrzusze. Zwalił się na kolana, ale mimo zgruchotanej szyi Ŝył dalej. Dobrze, pomyślałem, ale na pewno nie w jednym kawałku - i z całym rozmachem tak silnie kopnąłem go w głowę, iŜ oderwała się niemal całkowicie od tułowia, a z ziejącej dziury trysnęła krew. Źrenice jednak nadal Ŝyły. - Umrzyj nareszcie! - warknąłem i w lewej ręce trzymając jego włosy, prawą poszukałem świecy i wbiłem ją po kolei w kaŜde z oczu. Mój wybawca siedział spokojnie w fotelu i z lekko wydętymi ustami przypatrywał się całemu temu zdarzeniu. - Mówiąc szczerze - odezwał się - nigdy za nim nie przepadałem, ale muszę przyznać, Ŝe zadziwiasz mnie. Nigdy bym nie przypuszczał, Ŝe tak szybko uda ci się pozbyć tego prostaka. Z nienawiścią patrzyłem na trzymaną w ręku głowę, gdyŜ ona nadal Ŝyła. Krew wyciekała z oczodołów, język przesuwał się z jednego kąta ust w drugi. - Co za obrzydliwość! - krzyknąłem, a z fotela rozbrzmiały słowa tak spokojne, jak gdybyśmy prowadzili salonową konwersację. - Zawsze mówił takie dziwne rzeczy... W przeciwieństwie do ciebie był poganinem. Wierzył w tych wszystkich północnych bogów, w Thora z jego młotem i całą resztę. - Musisz tak gadać?! - prychnąłem. - Czy muszę spalić ten czerep do reszty? Przesłał mi czarujący uśmiech. Nie czekając juŜ na odpowiedź, porwałem kolejną świecę i podpaliłem głowę. Odór był poraŜający. Na bezgłowy tułów cisnąłem czerep i świecę, aby jej wosk karmił płomień. W rozrzuconych na boki rękach palce drgały i zwijały się; zerwałem ze ściany kandelabr i uŜywając go jak pogrzebacza, z powrotem wepchnąłem je w ogień. Wampir płonął, jego popiół miał się zmieszać z prochami ofiar, co wydawało mi się zarówno wstrętne, jak i w jakiś sposób sprawiedliwe. Dygocząc, wycofałem się w inną część „kaplicy” - czy to na pewno właściwa nazwa i patrząc stamtąd na huczący ogień, powoli usiadłem na czystej i wilgotnej ziemi. Czarnowłosy przyglądał mi się badawczo.

- Znasz, Amadeo, te wierzenia północy? Tego Thora, który zatacza na ziemi coraz ciaśniejsze kręgi, w których centrum my się znajdujemy? Thor i cała reszta. Tak, tak, był to poganin, uczyniony wampirem przez jednego z czarnoksięŜników, który za jego pośrednictwem chciał się pozbyć wrogów. Tak, rad jestem, Ŝe go juŜ nie ma. Dlaczego ty płaczesz, Amadeo? Nie odpowiadałem. Wszystko to było przeraŜające i nie zostawiało ani odrobiny miejsca na nadzieję: strop zrobiony z czaszek, ściany wyłoŜone piszczelami, wszędzie obecna śmierć, a pośrodku siedzi ta przepiękna czarnowłosa istota i absolutnie nic sobie nie robi ze zgonu swego sługi, który zamienił się w stos dopalających się kości. Wyobraziłem sobie, Ŝe siedzimy z Mistrzem w jego gabinecie, dookoła spokój i wygoda, a my czytamy jakiś łaciński tekst, mniejsza z tym jaki, najwaŜniejsze jest to poczucie ładu i bezpieczeństwa. - Marność nad marnościami. - Wampir pokiwał głową. - Sam się o tym przekonasz, i to niedługo. Jesteś silniejszy, niŜ przypuszczałem, trzeba jednak pamiętać, Ŝe on sobie liczył wiele stuleci, ten twój Mistrz. Nikt nie pamięta czasów, gdy nie było Mariusa, samotnego wilka, który nikomu nie pozwala zamieszkać w swoim rewirze, Mariusa, niszczyciela młodości. - Zgubę niósł tylko tym, którzy na to zasłuŜyli, czyniąc zło - odrzekłem cicho. - Zło? Wszyscy jesteśmy źli, czyŜ nie? TakŜe nas niszczył bez chwili wahania. Myślał, Ŝe z naszej strony nic mu nie grozi, wzgardliwie więc odwrócił się do nas plecami i wszystkie swe moce skupił na jednym, ale za to pięknym chłopcu. To bowiem trzeba ci przyznać, jesteś piękny. Rozległ się jakiś głośny szmer, a zapach kazał mi pomyśleć o szczurach. Rozbawiony pokiwał głową. - Tak, tak, moje szczury. Chętnie ku mnie ciągną. Chcesz to obejrzeć? Spójrz tutaj, ale myśl nie o świętym Franciszku i jego ptakach, wiewiórkach czy wilkach, lecz o Santinie i jego szczurach. Spojrzałem. Wielki szary szczur przysiadł mu na ramieniu i pyskiem wodził po uchu, zawinąwszy swój długi ogon wokół jego karku; inny wskoczył mu na kolana, jeszcze inne zebrały się u stóp. Powolnym ruchem sięgnął do stojącej obok miski z grzankami z chleba, nabrał pełną garść i podstawił pod pysk szczurowi siedzącemu na jego ramieniu. Ten z zadziwiającą delikatnością i zręcznością brał z dłoni grzankę po grzance, a tych kilka, które zostały,

Santino połoŜył sobie na kolana, gdzie zaraz wdrapały się kolejne dwa szczury i we trójkę zabrały się do resztek chleba. - Myślisz, Ŝe mi się to podoba? - spytał, patrząc mi w oczy. - Myślisz, Ŝe rad jestem mieszkać tutaj, w trzewiach ziemi, mając nad sobą wielkie miasto Rzym, a za towarzyszy te zwierzęta? Myślisz, Ŝe nigdy nie miałem ludzkiego ciała oraz krwi, a doznawszy przemiany w imię Wszechmocnego, po to bym mógł realizować Jego nieodgadnione plany, nigdy nie marzyłem o Ŝyciu, które wiodłeś u boku swojego występnego Mistrza? CzyŜ nie mam oczu, aby docenić blask kolorów na jego płótnach? CzyŜ nie mam uszu, aby się sycić dźwiękami muzyki? - Westchnął głęboko. - Nie ma brzydoty w tym, co Bóg stworzył lub czemu przynajmniej pozwala trwać. Grzech sam w sobie nie jest odpychający; myśl ta jest absurdalna. Nikt nie kocha bólu, chodzi jednak o to, by go znieść. - Po co to wszystko? - wykrztusiłem, zarazem ze wszystkich sił walcząc z falami mdłości. Wierzchem ręki starłem popiół z twarzy. - Kim są te towarzyszące ci wampiry w czarnych szatach? - Jesteśmy obrońcami prawdy - oznajmił. - Bynajmniej jednak nie w imię niebios - rzekłem z goryczą. - Spójrz, me ręce splamiła krew twego brata w Chrystusie, a ty siedzisz sobie spokojnie, jakbyśmy się spotkali na miłą pogawędkę przy świecach. - No, no, no - pokręcił głową. - Taki zjadliwy język w tak pięknych ustach! Taki z ciebie

szyderca?-

Szyderca?!

Spaliłeś

mego

Mistrza,

okrutnie

uśmierciłeś

jego

podopiecznych, mnie trzymasz w więzieniu, bo chyba dobrze zgaduję, Ŝem jest uwięziony? I ty, właśnie ty, śmiesz mówić mi o Jezusie Chrystusie? JakiŜ morał ma wynikać z tych wszystkich czaszek, kości, okrucieństw i zbrodni? Odpowiedz!!! Zaśmiał się głośno, pełen pogody i spokoju. - Amadeo! - powiedział. - Jesteśmy dziećmi ciemności. My, wampiry, mamy być utrapieniem ludzi. Jesteśmy elementem bolesnych prób, na jakie wystawiany jest świat; wysysamy krew i zabijamy dla chwały Boga, który bada jakość swych ludzkich stworzeń. - Nie mogę tego słuchać! - wykrzyknąłem i zakryłem dłońmi uszy, na nic się to jednak nie zdało. - Dobrze wiesz, Ŝe to prawda - ciągnął równym głosem. - Wystarczyło, byś spojrzał na mnie i moje otoczenie. Tak się umartwiam dla Boga śywego jak dawni mnisi, zanim nauczyli się pokrywać ściany swoich cel lubieŜnymi rysunkami. - Nie rozumiem, po co wygadujesz takie bzdury! - krzyknąłem.

- Mówię o celu, który tu odnalazłem, a który jest zgodny zarazem z celem NajwyŜszego. Myślisz, Ŝe bez Ŝadnego celu skazywałbym siebie na tę samotnię? Jak moŜesz odwracać się od myśli, zgodnie z którą nic nie jest bez znaczenia i nic nie dzieje się na darmo? Czy jest coś bardziej wzniosłego od owej wizji wielkiego planu, w którym kaŜdy najdrobniejszy nawet element ma swoje miejsce? Umilkłem; starałem się nie myśleć o rosyjskich mnichach. Nieoczekiwanie Santino zaczął śpiewać po łacinie. Dies irae, dies ilia Solvei saeclum in favilla Teste David cum Sibylla Quantus tremor est futurus... „Dzień gniewu, dzień, który spopieli ziemię, jak przepowiadali Dawid i Sybilla, jakaŜ groza przyjdzie wtedy...” - A owego dnia, dnia ostatniego, będziemy mieli waŜne zadanie do wykonania my, Jego mroczni aniołowie. Zgodnie z Jego wolą poprowadzimy potępione dusze do piekieł. - A co z ostatnimi wersami? - spytałem. - Czemu ich nie śpiewasz? Zrobiłem to zamiast niego: Recordare, Jesupie, Quod sum causa tuae viae... „Wspomnij, Jezu litościwy, Ŝem przyczyną był Twej drogi...” - CzyŜ znalazłby się w całym klasztorze, który poznałem jako dziecko, chociaŜby jeden mnich, który by nie wierzył, iŜ pewnego dnia pojedna się z Bogiem? A ty mówisz teraz, Ŝe my, dzieci ciemności, słuŜyć Mu mamy bez Ŝadnej nadziei, iŜ kiedykolwiek z nim się pojednamy? Wydawał się stropiony. - Jest jakaś tajemnica, której nie rozumiemy - rzekł i spojrzał w bok. - JakŜe mógłby nie kochać szatana, skoro ten oddaje Mu takie przysługi? Czy mógłby nas nie kochać? Nie, nie wiem, nie znam odpowiedzi, tak czy owak jestem, kim jestem, podobnie jak ty. I jedno jest pewne: musimy Mu słuŜyć. Wstał, podszedł do mnie, usiadł naprzeciwko ze skrzyŜowanymi nogami i wyciągniętą ręką dotknął mojego barku. - I pomyśleć - rzekłem - Ŝe Bóg stworzył i ciebie, i tych chłopców, których kazałeś rzucić na pastwę płomieniom! Przez chwilę milczał ze zmarszczonymi brwiami, a potem przemówił: - Amadeo, zmień imię i przystań do nas. Potrzebujemy cię, a co zrobisz samotny? - Powiedz mi, dlaczego zabiliście mojego Mistrza. Puścił mnie i wygładził materiał szaty na kolanach.- Nie wolno nam wykorzystywać naszych umiejętności do zwodzenia

śmiertelników. Nie wolno nam szukać pociechy w ich towarzystwie. Nie wolno nam sycić się światłem. Jesteśmy mnichami o sercach nie mniej czystych niŜ u zakonników z Cluny. Trzymamy się bezwzględnie ścisłej reguły, wyruszamy na łowy i zabijamy, aby ten padół był doliną łez. Jesteśmy Ŝądlącymi osami, szczurami, które podkradają ziarno, jesteśmy czarną śmiercią, która zabiera pospołu młodych i starych, pięknych i brzydkich, a wszystko po to, aby ludzie drŜeli przed mocą Stwórcy. - Spojrzał mi w oczy, sprawdzając, czy rozumiem. Katedry powstają z prochu - ciągnął - aby unaocznić cud. W kamieniu ryje człowiek taniec śmierci, aby przypominać, jak krótkie jest Ŝycie. To my niesiemy kosę strasznej Ŝniwiarki obecnej na tysiącach odrzwi i malunków, my jesteśmy jej pomocnikami. - Jego oczy lekko zamgliły się w zadumie. - Twój Mistrz wiedział to wszystko. Wiedział, ale naleŜał do dawnych, pogańskich czasów i nie chciał się ukorzyć przed wszechmocą Boga. W tobie dojrzał czystość i miłość, dlatego postanowił je unicestwić. W tej chwili nas nienawidzisz, ale przejrzysz jeszcze na oczy. - Jestem wypalony. Nie ma we mnie Ŝadnych uczuć: ani miłości, ani nienawiści, mylisz się przeto, mówiąc, Ŝe was nienawidzę. Nawet tego we mnie nie ma. Chcę umrzeć. - To wola BoŜa decyduje, kiedy masz umrzeć, nie twoja, Amadeo - rzekł z lekką przyganą w głosie. Wpatrywał się we mnie, a ja starałem się wytrzebić w sobie wszelką myśl, a zwłaszcza wspomnienia mnichów z dalekiego Kijowa, którzy zagrzebywali się w ziemi, mówiąc, iŜ muszą trwać do chwili, gdy Bóg zechce, aby zmarli. Otworzyły się drewniane drzwi, stanęła w nich wampirzyca, która zamknęła je za sobą delikatnie i podeszła do Santina. Jej szare włosy, splątane i brudne, spływały na ramiona gęstymi lokami. Odziana była w stary, poszarpany strój. Pas na biodrach podkreślał jej kibić, oczy miała wielkie i ciemne, szyję i ramiona niemal całkiem odsłonięte. - Zostanie jednym z nas? - spytała głosem tak czarownym, Ŝe zaskoczony drgnąłem. Modliłam się o to. Słyszałam, jak łkał w duszy, choć nie wydawał Ŝadnego dźwięku. - Tak - wolno pokiwał głową Santino. - Będzie jednym z nas, a taka jest w nim siła, iŜ stanie się jednym z najwaŜniejszych. Spójrz, widzisz tam, zabił Alfreda. Cudownie było obserwować, jak to robi, tyle w nim było pasji i rozpaczy. Spojrzała nad moim ramieniem w kierunku, gdzie powinny się znajdować spopielone resztki wampira. Nie podąŜyłem za jej wzrokiem, widziałem jednak na jej twarzy cień smutku, który sprawił, iŜ pomyślałem, jak musiała być piękna w ludzkiej postaci. Zajrzała mi w oczy z wyrzutem.

- Myśli czcze i próŜne - powiedziała. - Nie Ŝyję dla luster, jak twój Mistrz. Niepotrzebne mi aksamity ni jedwabie, by słuŜyć Panu. - Spojrzała na czarnowłosego. - Ach, Santino, jakiŜ z niego nowicjusz, a taki jest piękny, Ŝe śmiało moŜna by o nim pisać wiersze. Zmierzyła mnie chłodnym spojrzeniem. - Nie będziesz musiał wyrzekać się miłości do piękna, natomiast poznasz inną jego postać, twardą i trudną, która ci się odsłoni, gdy będziesz odbierać Ŝycie, patrząc, jak ubywa go w zabijanym śmiertelniku, i czując, jak umierające myśli oplatają cię kleistą siecią, tak Ŝe stajesz się uczniem tych, którym przyspieszasz podróŜ do wieczystej chwały bądź zagłady. Pokochasz róŜne barwy ziemi i ciemności, a obrzydzeniem zaczniesz darzyć róŜnobarwne blaski bogactwa i luksusu. - Przenigdy - powiedziałem. Uśmiechnęła się leciutko i spojrzała na Santina. - JakŜe świetnie rozumie wszystkie nasze słowa, a zarazem niczym krnąbrny młodzik wszystkiemu przeczy i drwi ze wszystkiego. Pokiwał głową, zajęty swoimi szczurami. Zamilkli oboje, gdzieś z oddali dochodził niewyraźny rytm bębnów. - Kim byli Ci, Których NaleŜy Strzec? - spytała znienacka. - Tego nie wie, Alessandro, wierz mi - rzekł Santino, robiąc znuŜony gest ręką. Marius zbyt był sprytny, aby mu powiedzieć, a zresztą nastał juŜ chyba ostateczny kres tej starej legendy, którą tropimy niezliczone lata. Jeśli nawet byli Ci, Których NaleŜy Strzec, juŜ się to nie stanie, gdyŜ odszedł ten, który się o to troszczył. - Nie pojmowałem wprawdzie tych słów do końca, ale przeraźliwa świadomość, Ŝe nie ma juŜ i nigdy nie będzie Mariusa, wyzwoliła we mnie konwulsyjny szloch. Santino mówił pospiesznie, a chociaŜ słowa kierował do wampirzycy, zarazem chciał przykuć i moją uwagę. - Tak chciał Bóg. Bóg chciał, by legły w pył wszystkie budowle, by wszystkie teksty rozkradziono lub spalono, by zniknęły wszystkie świadectwa. Pomyśl o tym, Alessandro! Czy czas zachował jakąś kartę spisaną przez Mateusza, Marka, Łukasza, Jana czy Pawła? Czy przetrwała jedna stronica, na której litery naniósł Arystoteles? Czy zachowała się choć jedna stronica Platona? - W milczeniu pogładziła go po włosach gestem dziwnie matczynym, on zaś ciągnął: - Chciałem powiedzieć, Ŝe taka jest droga nakazana przez Boga. Nawet to, co wyryte w kamieniu, zostaje zmyte przez czas, a wielkie ludne miasta rozsypują się i zapadają w piach. Chciałem powiedzieć, Ŝe ziemia pochłania wszystko, a teraz przyjęła legendarnego Mariusa, starszego od kogokolwiek z nam znanych, a wraz z nim pochłonęła wszystkie jego sekrety. I tak być musi. - Splotłem palce, aby powstrzymać ich drŜenie. - Mieszkałem ongiś w pewnym mieście - ciągnął Santino, gładząc niby kota grubego czarnego szczura, który usadowił mu się teraz na kolanach. Piękne miasto o wysokich murach, co roku odbywał się tam słynny targ. Trudno nawet

opisać, jakie bogactwo towarów rozkładano na straganach, a ludzie, młodzi i starsi, ściągali nawet z najdalszych wiosek, aby coś sprzedać, kupić, potańczyć, zabawić się. Wydawało się, Ŝe to cudowne miejsce. I wtem przyszła zaraza: nie zwaŜała na mury, bramy, rygle ani kłódki, niewidzialna ręka powaliła wszystkich z wyjątkiem największych nikczemników. Mnie zamurowano razem z wzdętymi ciałami siostry oraz brata, a wydobył mnie wampir, który nigdzie indziej nie mógł juŜ znaleźć krwi. - Przez chwilę milczał, a Alessandra łagodnie gładziła jego włosy. - Nie ma tam teraz murów ani ścian; ruiny zarosły trawą i drzewami. Co najwyŜej w ścianach sąsiednich domów dostrzec moŜna kamienie z naszej dawnej warowni czy domostw. Tak to juŜ jest, Ŝe przemijają rzeczy świata, a paszcza czasu jest równie zakrwawiona jak wszystkie inne. Zapadła cisza. Nerwowo kręciłem się to w jedną, to w drugą stronę, aŜ wreszcie wybuchnąłem: - Nie będę wam słuŜył!!! Podobni jesteście do pająków snujących sieć czarną i splątaną, a znacie tylko Ŝądzę krwi. Pająków, które swe wstrętne nici rozpinają pośród wspaniałych marmurów i posągów. Pleć dalej nici kłamstwa, ale ja im się nie poddam. Nie będę z wami!!! Miałem wraŜenie, iŜ spoglądają na mnie z czułością i współczuciem. - Och, biedaku - westchnęła Alessandra. - Cierpienie dopiero się rozpoczyna. To pycha teraz tobą powoduje, a nie cześć wobec Boga. Santino leciutko pstryknął palcami, a chociaŜ dźwięk był niemal niedosłyszalny, natychmiast zjawili się jego podwładni w czarnych płaszczach czy moŜe habitach. Nie stawiałem oporu, gdy chwycili mnie za ręce i nogi i ponieśli do celi o glinianych ścianach zamkniętej stalową kratą. Ledwie zniknęli, chwyciłem za kordzik, którego mi nie odebrali, i zabrałem się do kopania, ale juŜ po chwili ostrze szczęknęło o skałę. Spróbowałem jeszcze w kilku miejscach, ale wszędzie z tym samym skutkiem. Zrezygnowany ległem na ziemi i uderzyłem w płacz. Płakałem z Ŝalu po Mistrzu, z bólu, z bezsilności, wcale się nie troszcząc, czy ktoś usłyszy i zacznie się naigrawać. - Biedne dziecko! - Uniosłem głowę. Alessandra stała z rękami na kracie. - Wystarczy tylko, Ŝe zawołasz moje imię, a zaraz się zjawię. - I po co? Po co??? - CzyŜ w głębinach piekieł nie kochają się demony? - spytała.Mijały godziny. Paliło mnie pragnienie. Siedziałem na piętach i tylko o tym jednym potrafiłem myśleć: Krew! Musieli o tym wiedzieć, ale nic się nie zmieniało. Po pierwszej nocy myślałem, Ŝe skonam z pragnienia.

Po drugiej, Ŝe będę wył. Po trzeciej dyszałem tylko cięŜko, oblizując opuchnięte wargi. Po sześciu nocach, gdy byłem bliski szaleństwa, przydźwigali szamoczącą się ofiarę. JuŜ z daleka poczułem krew, na długo zanim pojawiło się światło pochodni. Był to barczysty, muskularny młodzian, który się szarpał, wierzgał, ślinił i darł jak opętany. Z trudem powstałem, a kiedy wepchnięto go do środka, rzuciłem się na niego z pasją, której juŜ u siebie nie podejrzewałem, i jednym szarpnięciem rozdarłem mu gardło, zarazem śmiejąc się i łkając. Szarpał się pode mną, ale nic nie mógł zdziałać, a ja piłem i piłem, i piłem, aŜ wreszcie nie mogłem juŜ pomieścić w sobie więcej krwi. Wszelki ból zniknął bez śladu, miejsce desperacji zajęła prosta radość spełnienia. Do takiej bezmyślnej, drapieŜnej łapczywości mnie doprowadzili. Ukojony ległem na wznak i po jakiejś chwili oczy znowu zaczęły widzieć. W glinie minerały skrzyły się niczym drobniutkie gwiazdki. Obróciłem głowę i dopiero wtedy zobaczyłem, Ŝe ofiarą był mój ukochany Riccardo, mój przyjaciel, przetrzymywany w jakiejś celi i karmiony specjalnie na tę okazję. Zawyłem. Chwyciwszy za kratę, waliłem głową w jej pręty, białolicy straŜnicy patrzyli na mnie ze strachem, wreszcie wyczerpany padłem na kolana. Poczołgawszy się ku zwłokom, ugryzłem się w język i skrapiałem kroplami krwi twarz Riccarda. Pij, pij, Riccardo, on jednak był martwy i pusty, a tamci zostawili go tutaj, aby się obok mnie rozkładał. Znienacka zanuciłem początek Dies trae, a potem chwycił mnie jakiś opętańczy śmiech. Po trzech dniach chciałem porwać gnijące ciało Riccarda na kawały, aby przepchnąć je między prętami kraty, ale nie mogłem. Łkając, przejęty zgrozą i obrzydzeniem zaszyłem się w kąt celi. Przy kracie stanęła Alessandra. - CóŜ mogę powiedzieć, aby cię uspokoić, dziecko? Ale był teŜ ktoś jeszcze: Santino. Popatrzył na nią i przyłoŜył palec do ust i szepnął: - Musi być teraz sam. - Krwi!!! - ryknąłem i z krzykiem runąłem na kratę tak gwałtownie, Ŝe oboje odskoczyli w przestrachu. Po siedmiu nocach, gdy byłem tak juŜ osłabiony, iŜ nie poruszył mnie nawet zapach krwi, wepchnęli do celi jakiegoś ulicznika i cisnęli w moje ramiona.

- Nie, nie bój się, nie bój - szeptałem, wpijając mu kły w tętnicę i ssąc krew z bezbrzeŜną rozkoszą. - Zaśnij, zaśnij słodko, mój chłopaczku, zaraz znajdziesz się między świętymi. MoŜe juŜ ich widzisz? A potem ułoŜyłem ciało pod ścianą, sam zaś połoŜyłem się pośrodku celi, kręcąc głową w rozkosznym zachwycie. Nagle dostrzegłem wpatrzoną we mnie niewielką postać stojącą pod ścianą. Jeszcze jedno dziecko? Uniosłem się na łokciach. śadnego zapachu. Spojrzałem na zwłoki; leŜały w miejscu, gdzie je porzuciłem, a przecieŜ kilka metrów od nich stał ten sam chłopiec, w tej samej brudnej koszulinie. - Jak to moŜliwe? - wyszeptałem, on jednak nie mógł mówić, tylko patrzył. Posłyszałem szuranie stóp zmierzających długim korytarzem w stronę mojego więzienia. Nie były to kroki wampira. Wysiliłem węch, ale mogłem pochwycić wiszącą w powietrzu woń śmierci. Wpatrzyłem się w zjawę. - Co tutaj robisz? - wyszeptałem chrapliwie. - Kim jesteś?Chłopiec poruszył ustami, ale nic nie wyrzekł i tylko bezradnie pokręcił głową. Odgłos stóp stał się głośniejszy, lecz znowu pomimo wysiłków nie mogłem uchwycić Ŝadnej woni. Wreszcie kraty uczepiła się widmowa figura nędzarki. Wiedziałem, Ŝe nie Ŝyje. Wiedziałem, Ŝe jest martwa tak samo jak oparty o ścianę chłopiec oddzielony od ciała. - Mówcie, powiedzcie coś - błagałem. Oni jednak wpatrzeni byli w siebie. Chłopiec, przebierając nóŜkami, rzucił się w jej objęcia - a krata nie była dla tego Ŝadną przeszkodą - ona zaś obróciła się i szurając nogami, zaczęła odchodzić. - Spójrz na mnie! - ChociaŜ jeden raz! - Ŝebrałem, a ona, prawie juŜ niewidoczna, obróciła się i spojrzała mi w oczy. Trwało to chwilę, a potem zniknęła tak bezszelestnie, jakby się rozpłynęła. W bezsilnej rozpaczy powróciłem pod ścianę i namacałem ciągle jeszcze ciepłe ciało chłopca. Nie zawsze widywałem ich duchy. Nigdy się o to nie starałem. To były prawdziwe zmory, które od czasu do czasu pojawiały się w miejscu, gdzie dałem upust mojej nikczemności. Nikomu o nich nie opowiadałem, one zaś niekiedy ukazywały się w tej celi, w której moje pragnienia były wystawiane na tak okrutne próby, Ŝe kiedy zjawiała się ofiara, w Ŝaden sposób nie mogłem powstrzymać się od mordu. Bałem się tych duchów i szybko zacząłem ich nienawidzić.

Dopiero przyszłość miała mi objawić, Ŝe większość wampirów nigdy ich nie widzi. Czy to łaska? Nie wiem. Powrócę jednak do opowieści o tym strasznym czasie. Spędziłem tak jakieś dwadzieścia tygodni. Przestałem wierzyć, Ŝe jest takie świetliste miejsce jak Wenecja, wiedziałem natomiast - i to bez wątpienia - Ŝe mój Mistrz nie Ŝyje. Wiedziałem, Ŝe nie Ŝyją ci, których ukochałem. I ja byłem martwy. Czasem śniło mi się, Ŝe jestem świętym w kijowskim podziemnym klasztorze, ale potem budziłem się przeraŜony. Wreszcie stanęli obydwoje, Santino i Alessandra, u kraty, on zaś rzekł: - Chodź do mnie i chodź ze mną. Nawet najgorsi z nas nie powinni cierpieć tak jak ty. Chodź i znajdź spokój. I oddałem się w jego ramiona, uniosłem usta ku jego ustom, złoŜyłem głowę na jego piersi, a kiedy poczułem mocny rytm jego serca, zacząłem nagle oddychać swobodnie i szeroko, jak gdyby dotąd brakowało mi powietrza. A jak cudowne były ręce Alessandry i jej słowa: - Biedny wędrowcze, tak długą drogę musiałeś przebyć, aby do nas dotrzeć. I pomyśleć, Ŝe wszystko to było zapowiedzią wspólnej katastrofy. Cela bantina. LeŜę na polepie w objęciach Alessandry, która mnie kołysze i gładzi po włosach. - Chciałbym, Ŝebyś dzisiaj zapolował razem z nami - rzekł Santino. - Głodny jesteś, prawda? I tak noc w noc wyprawiałem się na łowy z nowym Mistrzem i nową Mistrzynią, co powoli przygotowywało mnie do nowego czeladnictwa: nauczycielem był Santino, niekiedy pomagała mu Alessandra, a ja zyskałem wyróŜnione miejsce w sabacie, o czym zostałem pouczony przez innych. Jak spisał Lestat, nauczyłem się pięciu wielkich praw. Po pierwsze, wszystkie wampiry na całym świecie zebrane są w sabaty, a kaŜdy sabat ma swego przywódcę i ja miałem się stać jednym z nich. Jako przywódcy przysługiwać mi miała nieograniczona władza; to ja i tylko ja miałem decydować, kogo wprowadzić w nasz wampirzy krąg i jak tego dokonać. Po drugie, mroczny dar - tak to nazywaliśmy między sobą - moŜna było przekazać jedynie osobie pięknej, albowiem tylko usidlenie mroczną krwią piękna radowało sprawiedliwego Boga.

Po trzecie, przemieniać w wampira nie moŜe Ŝaden ze starych wampirów, moc nasza wzrasta bowiem wraz z upływem czasu i wiekowy wampir jest zbyt potęŜny dla młodego. O tym świadczyła chociaŜby moja tragedia, albowiem przekształcony przez ostatnie ze znanych dzieci mileniów, wielkiego i straszliwego Mariusa, w młodzieńczym ciele miałem spotęgowaną siłę wielu demonów. Po czwarte, niszczyć inne wampiry moŜe tylko przywódca sabatu, karząc w ten sposób za nieposłuszeństwo, a takŜe usuwając - co jest jego bezwzględnym obowiązkiem samotników nie naleŜących do Ŝadnego sabatu. Po piąte, naleŜy odebrać Ŝycie kaŜdemu wampirowi, który ujawni śmiertelnikowi swoją tajemnicę lub zdradzi się przed nim ze swoją siłą. Nie wolno teŜ wampirom spisywać Ŝadnych informacji o sobie, a wszystkich, którzy to zrobią, naleŜy zabijać, same zapiski zaś niszczyć bez śladu. Wiele teŜ było innych nauk dotyczących rytuałów, obrzędów, zwyczajów. Rzekłbyś, iŜ wręcz istniało coś takiego jak wampirzy folklor. - Nie wolno nam wchodzić do kościołów - mówił Santino - wtedy bowiem Bóg kaŜe nas natychmiastową śmiercią. Nie wolno nam spoglądać na krucyfiks, a sama jego obecność na szyi śmiertelnika nie pozwala nam go zabić. Odwracamy wzrok od medalików z wyobraŜeniem Matki BoŜej, korzymy się przed obrazami świętych. Natomiast z pasją atakujemy tych, którzy nie są chronieni. Najchętniej wyszukujemy pięknych i bogatych, nigdy jednak nie szczycimy się swoimi zdobyczami przed światem i między sobą nawzajem. Działamy sekretnie, skrywając swą obecność, w wielkim BoŜym planie pełnimy taką rolę jak szarańcza, poŜar czy czarna śmierć. A kiedy wykonamy swoje zadanie, zbieramy się w podziemnych schronieniach, by wokół płonących pochodni i świec modlić się, śpiewać i tańczyć, nawzajem umacniając się w postanowieniu kornej słuŜby. Sześć miesięcy trwały te nauki, sześć miesięcy trwały nocne polowania na ulicach i w zaułkach Rzymu. Wreszcie pewnej nocy Alessandra zbudziła mnie w mojej ołowianej trumnie z informacją, Ŝe odbędzie się sabat. Pośrodku łąki wzniesiono stos tak wielki jak owej nocy, gdy zginęli moi przyjaciele. Chłodne powietrze pełne było zapachów wiosny; słyszałem śpiew słowika. W oddali na siedmiu wzgórzach migotały światła Rzymu. Podwójnym kręgiem dzieci ciemności otoczyły stos, Santino w nowym płaszczu z czarnego aksamitu - cóŜ za odstępstwo od surowych reguł! - podszedł i ucałował mnie w oba policzki.

- Wyjedziesz teraz daleko na północ, do ParyŜa, gdyŜ przywódcę tamtego sabatu pochłonął ogień, jak ostatecznie stanie się z kaŜdym z nas. Wszyscy tam czekają na ciebie. Wiele słyszeli o twojej poboŜności i urodzie. Będziesz ich wodzem i ich świętym. Nie odezwałem się ani słowem, myśląc tylko, czy spadnie czysty, wiosenny, rzymski deszcz i mnie obmyje. - Czy przysięgasz prowadzić swój nowy sabat zgodnie z wolą szatana i Boga NajwyŜszego, jego Stwórcy? - Przysięgam. - Czy przysięgasz wykonywać wszystkie polecenia, jakie otrzymasz od rzymskiego sabatu? - Przysięgam. Słowa, słowa, słowa. Zapłonął stos, rozległ się miarowy, posępny werbel bębnów. Zapłakałem. Poczułem, jak Alessandra obejmuje mnie za szyję, usłyszałem jej szept: - Pojadę z tobą na północ. Pełen wdzięczności przytuliłem do siebie jej zimne ciało, ciągle nie mogąc się powstrzymać od szlochu. - Tak, pojadę. Jestem juŜ stara i zostanę z tobą aŜ do końca, który wyznaczy mi Bóg. Patrzyłem, jak się cofa, staje obok wyniosłego Santina, podnosi ręce nad głowę i potrząsając włosami, krzyczy: - Czas tańca! Bębny przyspieszyły rytm, przyłączyły się do nich piszczałki i tamburyny, zostałem porwany w krąg splecionych dłoni i podrygujących miarowo ciał. Trwało to czas jakiś, aŜ nagle krąg się zerwał, a wszyscy skupili się wokół mnie i poczułem, jak wylatuję w powietrze, a potem ląduję na wyciągniętych rękach, które ponownie wyrzucają mnie w górę. Tak wzlatywałem i opadałem, a z nieba spłynął deszczyk, rześki, a zarazem na tyle delikatny, iŜ nie ugasił płonącego stosu. Huczący ogień obok mnie, niebo nade mną, a wokół potęŜniejący hymn Dies irae. Kiedy pozostali ruszyli na łowy i zostałem sam, patrzyłem na dymiące resztki dopalających się drewien, zdało mi się, iŜ widzę dawnych braci, kijowskich mnichów. Śmiejąc się, mówili: „Andriej, jak mogłeś pomyśleć, Ŝe się wymkniesz? Czy nie wiesz, Ŝe do wszystkiego powołuje nas Bóg?” Usiłowałem przedstawić sobie Jego twarz, ale z przeraźliwą wyrazistością uświadomiłem sobie, Ŝe właśnie to jest nam wzbronione. Ani Jego obrazu, ani tym bardziej Jego samego! Piekło to nieobecność Boga.

CóŜ dzisiaj mogę rzec na swoją obronę? CóŜ mogę rzec? Inni opowiedzieli juŜ o tym, jak przez stulecia przewodziłem paryskiemu sabatowi, trwając przez te wszystkie lata w cieniu i w ukryciu, trzymając się starych praw, aŜ wreszcie nie było juŜ ani Santina, ani rzymskiego sabatu, a ja nadal rozpaczliwie trzymałem się starej wiary i starych obyczajów, podczas gdy inni rzucali się w ogień lub odchodzili precz. CóŜ powiedzieć na obronę sabatu i świętego, którym się stałem? Przez trzysta lat byłem sługą szatana, jego mordercą o dziecięcej twarzy. Zawsze u mojego boku była Alessandra. Inni znikali lub odchodzili, ona trwała. Tak czy owak był to mój grzech, moje szaleństwo i tylko ja będę niósł ten cięŜar, jak długo Ŝyję. Zanim udałem się na północ, zapadło postanowienie, iŜ muszę zmienić imię. Amadeo, którego składnikiem był „Bóg”, to nieodpowiednie imię dla dziecka ciemności, szczególnie gdy ma ono przewodzić paryskiemu sabatowi. RozwaŜano wiele moŜliwości, w końcu Alessandra dokonała wyboru. I tak stałem się Armandem.

CZĘŚĆ II MOST WESTCHNIEŃ

16 Nie zamierzam więcej się rozwodzić nad przeszłością. Nie troszczę się o nią. Dlaczego mam opowiadać o czymś, co mnie nie interesuje? Bo interesuje ciebie? Chodzi o to, Ŝe juŜ aŜ nazbyt wiele napisano o mojej przeszłości. Co jednak, jeśli nie czytałeś tych ksiąŜek? Jeśli nie znasz przedstawionych przez Lestata moich rzekomych błędów i zdrad? Dobrze, juŜ dobrze. Będzie zatem odrobinę o tym, co nastąpiło potem, tylko tyle jednak, aby mnie doprowadzić do Nowego Jorku, do chwili, gdy zobaczyłem chustę Weroniki, tak aby mogła ci wystarczyć tylko ta ksiąŜka. Dobrze więc, pokonajmy Most Westchnień. Przez trzysta lat trzymałem się zasad wpojonych mi przez Santina, nawet wtedy, gdy jego samego juŜ zabrakło. Nie, nie umarł. Pojawił się całkiem niedawno, zdrowy, silny, pewny siebie, bez jednego słowa przeprosin za prawa, którymi mnie nafaszerował w roku 1500, zanim zostałem wysłany do ParyŜa.

Rok po roku wzrastałem w siłę, gdyŜ wzmacniała mnie krew kaŜdej kolejnej ofiary, trzeba jednak przyznać, Ŝe był to czas szaleństwa. Uciekałem od światła, lękałem się przekroczyć próg najmniejszego kościółka, wędrowałem nocnymi ulicami ParyŜa, głuchy na jego muzykę i poezję, gdyŜ uszy zatykała mi woskowina bigoterii i zabobonu, ślepy na urodę jego pałaców i placów. Czasami jednak, po długich nocnych dyskusjach o tym, jak najlepiej wspierać sprawę szatana czy kogo wprowadzić w krąg dzieci ciemności, popadałem w stan, którego grozę znałem tylko ja. W mojej celi pod cmentarzem Les Innocents, gdzie urządziliśmy sobie dzienną siedzibę, nachodziło mnie we śnie pytanie: co stało się z tym małym skarbem, który wręczyła mi matka? Co stało się z tym małym cudem z Podołu, owym malowanym jajkiem, które wzięła z kąta przeznaczonego dla ikon, aby mi dać na drogę? Umieściłem je w sarkofagu i zostało tam, gdy Mistrz wyrwał mnie z ostatniego snu w Wenecji, co jednak działo się z nim potem? Czy ktoś je znalazł? Jeśli nie, to dalej spoczywa w piwnicy zrujnowanego pałacu, w dalekim mieście zbudowanym na wodzie i moŜna było... Nie, nie, milcz!!! Nie myśl o tym więcej! O tym cacuszku wręczonym przez bluźniercze dłonie. Zresztą... Zresztą to tylko złudny sen, nigdy nie wracałeś do miasta o błotnistych ulicach, gdzie ojciec, sam w sobie produkt gorączki i urojeń, pił wino z butelki i wybaczył ci to, Ŝe stałeś się czarnym, złowróŜbnym ptakiem, ptakiem zrodzonym z nadtłuczonego jajka, jak gdyby nacisnął na nie kciukiem, a ono pękło, wydzielając z siebie smrodliwy płyn, z niego zaś wzbiło się okropne, czarne ptaszysko, które wzleciawszy nad Podoł, zataczało coraz szersze kręgi, nad rzekami, górami, aŜ wreszcie przysiadło w tym czarnym lesie, skąd nie ma juŜ ucieczki, gdzie tylko zimno, głusza, głodny wilk, przyczajony szczur i... krzyczący z przeraŜenia człowiek, którego za chwilę zabijesz! Budziła mnie Alessandra. - Zbudź się, Armandzie, to złe sny, sny, które rodzą szaleństwo, zbudź się, nie moŜesz mnie opuścić, nie moŜesz rzucić się w ogień, zostawiając mnie zdaną tylko na siebie. I miała rację: nie mogłem. Nie miałem w sobie siły na taki krok. W końcu jednak przyszedł kres mego wielowiekowego trwania na słuŜbie szatana. Przyszedł w postaci odzianego w czerwony aksamit - ulubiony materiał mojego dawnego Mistrza Mariusa - dziecinnego jak i ja wampira, zrodzonego w siedemnastym wieku, hałaśliwego, buńczucznego, szyderczego miłośnika krwi imieniem Lestat. Gdybyśmy - ktokolwiek z nas - znaleźli w sobie siły, by na niego napaść, posiekać mieczem, a potem cisnąć w ogień, moŜe jeszcze kilka dziesięcioleci Ŝylibyśmy w kręgu pokracznych iluzji. Ale nie mieliśmy na to dość sił. Był dla nas zbyt potęŜny.

W wampira przemienił go mocarny i stary renegat, legendarny Magnus. Lestat miał wtedy dwadzieścia lat. Pochodził z bogatej rodziny z Owernii, porzucił jednak dom i arystokratyczne obyczaje, nawet nie myśląc o karierze na jakimś dworze, nie tylko bowiem nie potrafił pisać ani czytać, lecz na dodatek nie miał szacunku dla etykiety; był wesoły, radosny, hulaszczy, znano go we wszystkich spelunkach i karczmach. Był przyjacielem wędrownych aktorów i rzezimieszków. Ów niebieskooki, pewny siebie Lestat został sierotą tej samej nocy, gdyŜ stary potwór, przemieniwszy go ze śmiertelnika w wampira, zostawił mu skarb ukryty w walącej się wieŜy zamczyska, a sam poszukał ukojenia w objęciu wszystkoŜernych płomieni. Lestat niczego się nie lękał. Nic nie wiedział - ani nie chciał wiedzieć - o prawach i rytuałach, zakazach i nakazach. Był zawsze tam, gdzie gwar i zabawa, gdzie piękne kobiety i wyborne trunki, uwielbiał balet i sztuki teatralne i nie tylko nie stronił od światła i ostentacji, ale takŜe potrafił wkroczyć do katedry Notre Dame, stanąć przed głównym ołtarzem - i nic! śadnego gromu! śadnej kary! To on nas zniszczył. On jeden. Alessandra, juŜ wtedy szalona jak większość starych wampirów, wdała się z nim w sprzeczkę, po której pojmałem go i zawiodłem przed nasz podziemny sąd, wtedy jednak i ona wybrała drogę płomieni, zostawiając mnie w sytuacji prawdziwie absurdalnej: nasze zasady okazywały się Ŝałosne, nasze czarne habity - komiczne, nasze umartwienie - bezsensowne, nasze przeświadczenie, iŜ słuŜymy szatanowi, a zarazem Bogu - naiwne i głupie, czy bowiem inne mogło się wydać to wszystko w radosnym, ateistycznym ParyŜu wieku rozumu? Lestat zatrząsł całym naszym światem, po czym niefrasobliwie oddalił się w dalekie strony, lądując ostatecznie w Nowym Orleanie, zarazem jednak to on uratował mnie i nieliczną grupkę tych, którzy zostali u mego boku, przed całkowitym zniechęceniem, prostracją i zobojętnieniem, z czego jedna juŜ tylko była droga - w ogień. OtóŜ przed swym wyjazdem do Nowego Świata Lestat obdarował mnie teatrem, w którym sam kiedyś z chęcią grywał, potem zaś kupił go na własność. Śmiertelni aktorzy się rozeszli, został sam tylko budynek: przestronna scena, proscenium z miejscem dla orkiestry, bogato zdobione kurtyny, pusta widownia z loŜami na piętrze. Trudno o lepsze miejsce, gdzie moŜna skryć swoją toŜsamość i bacznie obserwować, kto następny nada się na krwawą ucztę. Tak staliśmy się aktorami, odgrywającymi zabawne pantomimy dla widzów nawet nie przeczuwających, Ŝe wykonawcy mogą być nieskończenie większymi potworami od najwstrętniejszej z kreowanych na scenie postaci.

Narodził się Teatr Wampirów, a ja, sam tylko korpus odziany jak człowiek, ale mniej niŜ kiedykolwiek mający prawo do tego miana, zostałem jego dyrektorem. Nic więcej nie byłem w stanie uczynić dla tych istot osieroconych w świecie radosnym i wyzbytym Boga, a balansującym na krawędzi politycznej rewolucji. Dlaczego kierowałem teatrem tak długo, dlaczego tyle lat trwałem w tym nibysabacie, na to mogę jedynie odpowiedzieć, iŜ potrzebowałem tego, tak jak niegdyś potrzebowałem Mariusa i Wenecji, a potem Alessandry i sabatu z siedzibą pod paryskim cmentarzem Les Innocents. Potrzebowałem miejsca, dokąd spokojnie mogłem skierować kroki przed wschodem słońca, wiedząc, iŜ znajdę tam takie same istoty jak ja, spokojnie zaŜywające odpoczynku. Mogę teŜ rzec, Ŝe moi podopieczni mnie potrzebowali. I nie zawiedli się na mnie, albowiem potrafiłem w porę pohamować tych nieśmiertelnych, którzy beztrosko dawali publiczne popisy nadnaturalnych mocy czy skrajnego okrucieństwa, a takŜe z arytmetyczną sprawnością tępego buchaltera potrafiłem załatwiać nasze interesy ze światem. Podatki, bilety, olej do lamp, kostiumy, wymiana tapicerki na widowni - zajmowałem się tym wszystkim i niezliczonym mnóstwem innych drobiazgów. I nie będę się wypierał tego, iŜ nierzadko dawało mi to prawdziwą radość i satysfakcję. Z kaŜdym kolejnym sezonem nasza sława rosła, podobnie jak publiczność; takŜe repertuar stawał się bardziej wysmakowany. Wiele razy, gdy ubrany zgodnie z wymogami mody, zasiadałem w swej wybitej aksamitem loŜy, myślałem o owych czasach ponurych rytuałów i dusznej a pokrętnej poboŜności, jak moŜna myśleć o chorobie, którą się przebyło w ciasnej klitce, pośród zapachu medykamentów i niezrozumiałych nakazów lekarzy. Wszystkie moje Ŝywoty i wszystkie światy, w których przebiegały, stawały się coraz bardziej widmowe i senne. Wszystko zdało mi się jakąś tandetną i pozbawioną treści opowiastką, nic nie potrafiło wyzwolić we mnie pasji, trwałem mocą obowiązku, a moim obowiązkiem było trwanie. Przypuszczam, Ŝe to właśnie ta obojętność, ta niemoŜność prawdziwego zaangaŜowania się w jakikolwiek spór i w jakąkolwiek sprawę przesądziły o tym, iŜ udało mi się przeprowadzić teatr przez katarakty dramatycznych zdarzeń, rewolucji i wojen. Gdy nad głowami ludzi piętrzyły się kataklizmy polityczne, z radością chociaŜby na chwilę uciekali przed nimi do naszego teatru, jak powiadano - frywolnego i satyrycznego, a mnie długo, aŜ do dwudziestego wieku, udawało się zwodzić wszystkich dziecinnością mojej twarzy.

Wszystko zaczęło się zmieniać w latach siedemdziesiątych dziewiętnastego wieku, kiedy pojawiło się dziecię Lestata - Louis, szukający odpowiedzi, których nie otrzymał od swego mentora: Skąd się wzięły wampiry? Kto nas zrodził i po co? Zanim jednak przejdę do opowieści o Louisie i jego czarującej towarzyszce Claudii jak i on pełnej magicznej krwi - wspomnę o pewnym incydencie, do którego doszło na początku tego stulecia. Nie przypomnę juŜ sobie, który to był dokładnie rok, tyle jednak pamiętam, Ŝe ParyŜ oczarowany był kojącą muzyką fortepianową Chopina, emocjonował się powieściami George Sand, kobiety zaś zaczęły nosić suknie z turniurami mocno wcięte w pasie, co moŜna zobaczyć na starych dagerotypach. Zmęczony teatralnym zgiełkiem i tłumem - na przedstawieniach nie było wolnych miejsc - pewnego wieczoru samotnie przechadzałem się w podparyskim lasku, gdy nagle na mojej drodze stanął inny wampir. A mówiąc ściślej: wampirzyca. Natychmiast ją rozpoznałem po dyskrecji, braku zapachu i tej wspaniałej gracji, z jaką sunęła między krzewami, lekkim ruchem zbierając fałdy sukni, aby się o nic nie zaczepiła. Zmierzała najwyraźniej ku znajdującemu się nieopodal dworkowi, jasnemu od świateł i pełnemu głosów.. Wyczuła mnie w tej samej chwili i znieruchomiała. Zdarzało się, iŜ moi podopieczni zadawali się z ekscentrycznymi wampirami, trzymającymi się na uboczu i stroniącymi od zgromadzeń, nie przystało to jednak mnie, opiekunowi i przywódcy. Dlatego teŜ głosem, w którym brzmiała wyraźna pogróŜka, rzekłem, po francusku: - To teren chroniony, moja damo, nie ma tu miejsca na Ŝadne anarchistyczne swawole i sobiepaństwo. Masz stąd zniknąć przed wschodem słońca. Przechyliła głowę, jak gdyby zastanawiała się nad sensem moich słów, a następnie odwróciła się ku mnie, ja zaś w blasku świateł bijącym od dworku mogłem rozpoznać rysy jej twarzy. Znałem ją! Znałem! Ona natomiast nie mogła rozpoznać mnie, tak odmiennego od swawolnego młodziana, którego znała. Krótko ostrzyŜony, w stroju pozbawionym wszelkiej ekstrawagancji, byłem bardziej niŜ kiedykolwiek podobny do zwyczajnych ludzi. CzemuŜ nie zawołałem: „Bianka!”? Nie mogłem w pierwszej chwili uwierzyć, iŜ to właśnie ta pamiętna i tak mi niegdyś droga twarz spogląda na mnie z wnętrza kaptura z tafty, z którego wysuwają się złote loki. Bianka! Ona zaś w jednej chwili zniknęła. W oczach pojawił się błysk charakterystyczny dla wampira, bardziej intensywny i złowieszczy od tego, który kiedykolwiek moŜe zapłonąć w

oczach człowieka, a potem juŜ jej nie było, jakby się rozpłynęła między drzewami. Na próŜno, mrucząc do siebie, kręcąc w desperacji głową, krąŜyłem po lesie i zakradałem się w pobliŜe rozbawionego domostwa - nigdzie nie dostrzegłem najmniejszego jej śladu. I nigdy więcej juŜ jej nie zobaczyłem. Dzisiaj nie jestem pewien, czy była to Bianka czy nie, w chwili jednak, gdy dyktuję te słowa, w duszy zdrowej juŜ, której nieobca jest nadzieja, chronię wiarę, Ŝe to była ona. Zbyt dokładnie potrafię odtworzyć jej widok we wszystkich szczegółach, a jest pośród nich jeden, który utwierdza mnie w tej pewności: otóŜ we włosach kobiety lśniły perły. A jakŜe Bianka je uwielbiała, jakŜe lubiła ozdabiać nimi włosy! I teraz w łagodnym cieniu kaptura lśniły perły, a takŜe twarz blada bladością wampira, co jakoś przywodziło na myśl Madonny Filippa Lippiego. Wtedy ten widok mnie poruszył, owszem, ale mną nie wstrząsnął. Nazbyt byłem znieczulony, obumarły wewnętrznie, wciągnięty w rytm Ŝmudnej codziennej rutyny. Niewykluczone, Ŝe wręcz zabroniłem sobie wiary, iŜ nie był to tylko zwid nocny. Dziś jednak modlę się ze wszystkich sił, aby to była ona, moja Bianka, i aby ktoś - a łatwo odgadniesz, kogo mam na myśli - potwierdził, iŜ zobaczyłem wtedy moją ukochaną kurtyzanę. Czy odszukał ją w Wenecji któryś z rzymskich nienawistnych morderców, a uległszy jej czarowi, zapragnął uczynić ją swoją wieczystą kochanką, czy moŜe Marius, przeŜywszy ognistą kąpiel - a wiemy, Ŝe tak się stało - odnalazł ją, aby przeciągnąć na stronę nieśmiertelności? Nie potrafię się zdobyć, aby wprost spytać o to Mariusa; moŜe ty to zrobisz? A boję się spytać dlatego, iŜ wolę trwać w nadziei, niŜ usłyszeć bezlitosne zaprzeczenie. Nie wiem. Musiałem ci to powiedzieć, musiałem. Tak, sądzę, Ŝe to była Bianka.Teraz przenieśmy się o kilka dziesięcioleci. Koniec trzeciej ćwierci dziewiętnastego wieku, do ParyŜa przybywa miody wampir z Nowego Świata, Louis, i zjawia się u mnie ze straszliwymi pytaniami na ustach: Dlaczego zaistnieliśmy i w jakim celu? CóŜ za nieszczęście dla Louisa, Ŝe musiał mi zadać te pytania. CóŜ za nieszczęście dla mnie. KtóŜ z większym niŜ ja chłodem mógł podchodzić do wizji, Ŝe istnieje jakieś zbawienie dla nocnych tułaczy, dla istot, które będąc ongiś ludźmi, teraz na zawsze są skazane na Ŝywienie się ich krwią? Ja, który zaznałem i Ŝywiołowego humanizmu renesansu, i okrutnego ascetyzmu panującego w rzymskim sabacie, i cierpkiego cynizmu czasów romantycznych?

CóŜ miałem powiedzieć temu wampirowi o słodkiej, aŜ nazbyt ludzkiej twarzy, którego stworzył znacznie potęŜniejszy i bardziej energiczny Lestat, poza tym, Ŝe znajdzie w tym świecie dość piękna, aby się nim sycić, a w sobie z kolei musi odnaleźć odwagę istnienia, i to bez oglądania się na obraz Boga czy szatana, to bowiem niesie tylko chwilowe ukojenie. Nigdy nie zapoznałem Louisa z moją gorzką historią. Zwierzyłem mu się tylko z tego sekretu, Ŝe naleŜąc od jakichś czterystu lat do nieśmiertelnych, w roku 1870 nie znałem Ŝadnego starszego ode mnie wampira. Samo to wyznanie zrodziło we mnie dotkliwe poczucie samotności, co gorsza, gdy spoglądałem na jego smukłą, elegancką postać przemykającą w czarnym fraku i perłowej kamizelce ulicami ParyŜa, widziałem w niej ucieleśnienie tej samotności, która jednak dopiero miała nadejść. Nie mogło być inaczej. Zakochałem się w nim beznadziejnie i bez chwili wahania porzuciłem ruiny teatru (który spalił w przypływie całkiem uzasadnionego gniewu), by wraz z nim wiele lat wędrować po świecie. Czas jednak zniszczył wzajemną miłość. Czas wysuszył czułość i intymność. Czas poŜarł i strawił wszystkie pasjonujące rozmowy, jakie mogliśmy prowadzić, i wszystkie czułości, jakimi mogliśmy się obdarzać. W rozkład tego związku wdał się takŜe nieuchronnie inny jeszcze czynnik. Wolałbym o tym nie mówić, ale któŜ zgodziłby się, abym milczał o Claudii, o której zniszczenie zawsze i przez wszystkich będę oskarŜany? Claudia... KtóŜ spośród tych, dla których dyktuję te słowa, któŜ spośród współczesnej publiczności tak rozczytanej w poruszających powieściach nie ma w pamięci tego wibrującego obrazu złotowłosej dziewczęcej wampirzycy, którą pewnej grzesznej i szalonej nocy w Nowym Orleanie wciągnęli w mroczny krąg Lestat i Louis, a która zyskała duszę i umysł nieśmiertelnej kobiety, cieleśnie zaś na zawsze pozostała pięknie wymalowaną francuską lalką? Pokrótce powiem, Ŝe zgładzona została przez mój sabat oszalałych aktorów i aktorek, kiedy pojawiła się w Teatrze Wampirów w towarzystwie Louisa jako swojego protektora, i stało się jasne, iŜ próbowała unicestwić swego głównego sprawcę, wampira Lestata. Zamordowanie swego stwórcy czy nawet próba jego zgładzenia są zbrodniami karanymi śmiercią, w istocie jednak Claudia od pierwszej chwili, gdy pojawiła się w ParyŜu, naleŜała do grona skazanych na zagładę, albowiem była nieśmiertelnym dzieckiem, które jest zbyt słabe i kruche, aby nawet przy całym swym czarze i sprycie było w stanie samodzielnie przetrwać. Jej miękki, monotonny głos dobywający się z malutkich usteczek będzie mnie zawsze prześladował.

To nie ja jednak dokonałem egzekucji. Śmierć jej była okrutna ponad wszelkie wyobraŜenie, a ja nie znajduję w sobie siły, by o tym opowiedzieć. Zanim została wyniesiona na poranne powietrze, gdzie miała oczekiwać, aŜ wyrok śmierci wykona bóg Febus, postarałem się jednak spełnić jej najgorętsze marzenie: chciała mieć ciało kobiety, które byłoby odpowiednie dla jej potęŜnej duszy. Mogę tylko powiedzieć, Ŝe w akcie strasznej chirurgii podmieniając głowy i organy z róŜnych ciał, ostatecznie poniosłem poraŜkę. Którejś nocy, gdy buzować będzie we mnie krew ofiar, a ja będę chętniejszy do wyznań, opowiem dokładniej o tych potwornych operacjach i rozpaczliwej katastrofie, jaką spowodowały mój skalpel, igła i nić chirurgiczna. Gdy zbliŜał się poranek jej śmierci, znalazła się na powrót w swym dziecięcym ciele. Ogień z nieba zniszczył na zawsze efekt mojej szaleńczej próby i zamienił go w kupkę popiołów. śaden ślad nie pozostał z naprędce przygotowanej sali operacyjnej, po raz pierwszy teŜ mówię dziś o tym komukolwiek. Przez długie lata prześladował mnie obraz jej dziewczęcej głowy z bujnymi lokami, którą grubą, czarną nicią przytwierdzam do ciała, a w palenisku skwierczy głowa odjęta wampirzycy. Ale jeszcze bardziej przeraźliwy widok to bąbelki krwi wydobywające się z tych dziecięcych ust, oczy wywrócone w głąb, bezwładnie zwisające ręce. Prawdę tę poprzysiągłem na zawsze zataić przed Louisem de Pointę du Lac i wszystkimi innymi, którzy próbowaliby dowiedzieć się czegoś o tej sprawie. Lepiej, Ŝeby sądzili, iŜ ją potępiłem, nie pomagając jej w ucieczce ani od wampirów z teatru, ani od jej dylematu dojrzałej duszy i ciała małej dziewczynki. Lepiej, Ŝeby nie wiedzieli, jak bezwolna się stała za sprawą mojej sztuki nie tyle chirurgicznej, ile rzeźnickiej, jak mogła się tylko gorzko uśmiechać, gdy wiedziona była na ostateczną zagładę. MoŜna by ją przyrównać do losu współczesnych pacjentów, podłączonych do machin i aparatów, którzy nie mogą decydować o własnym losie, tylko są zdani na poczynania lekarzy kierujących się wyłącznie własnymi zawodowymi pasjami. Dość juŜ jednak tego. Dość. Nigdy jej nie kochałem. Nie potrafiłbym. Choć brzmi to paradoksalnie, ja, Armand, przez wieki nawykły do okrucieństw i bestialstwa, sam jestem uczestnikiem zdarzenia, którego nie śmiem wyjawić innemu wampirowi, Louisowi, z obawy, iŜ nie zniósłby opowieści o upodleniu i cierpieniu Claudii. Przy całym bowiem jego wigorze, przy całej sile, tego mogłoby być za wiele...

Co zaś do reszty mojej aktorskiej zgrai, do tych, którzy z lubością wsłuchiwali się w odgłosy z prowizorycznej sali operacyjnej, wszyscy oni zginęli z ręki Louisa. Cały teatr padł ofiarą jego bólu i wściekłości, całkiem być moŜe zasadnych. Być moŜe - nie mnie tu sądzić. Byli mi dość obojętni ci cyniczni dekadenci. Jeśli nie liczyć Louisa de Pointę du Lac, ci, których kochałem, których mogłem kochać, byli poza moim zasięgiem. Nie mogłem utracić Louisa, oprócz niego nie miałem nikogo. Tym trzeba tłumaczyć fakt, iŜ w niczym mu nie przeszkadzałem, kiedy szykował się do unicestwienia teatru i potem z naraŜeniem własnego Ŝycia podkładał pod niego ogień. Dlaczego później dalej trzymał się mnie? Dlaczego nie czuł wstrętu do tego, kogo obwiniał za śmierć Claudii? „Byli twoimi podwładnymi, mogłeś ich powstrzymać”, powtarzał kilkakrotnie. Dlaczego przez tyle lat, elegancko ubrani, wspólnie zagłębialiśmy się w świat elektrycznych świateł i elektronicznego zgiełku? Pozostał ze mną, gdyŜ musiał tak postąpić. Tylko w ten sposób mógł istnieć, a na śmierć zawsze brakowało mu odwagi. I brakuje nadal. W ten sposób przetrwał utratę Claudii, trochę tak, jak ja przetrwałem te Ŝmudne stulecia, niemniej jednak uczył się jednocześnie samotności. MoŜna by rzec, iŜ wysychał (niezaleŜnie od krwi, którą wchłaniał); wysychał, stając się coraz twardszy i bardziej bezwzględny wobec siebie i wobec mnie. TakŜe mnie to się udzieliło; po rozstaniu z Louisem jakiś czas Ŝyłem samotnie, jak długo moŜna jednak wytrwać w takim stanie? Dlaczego pod sam koniec dwudziestego wieku tak często szukamy swego towarzystwa, ot, choćby po to, aby wymienić kilka słów czy opinii? Dlaczego zebraliśmy się w tym starym, pokrytym kurzem klasztorze, aby opłakiwać Lestata? Dlaczego najstarsi z nas przybyli tutaj, aby być świadkami jego ostatecznej i najbardziej przeraŜającej poraŜki? Nie potrafimy znieść samotności, ot co. Nie moŜemy, podobnie jak mnisi, którzy wyrzekają się wszystkiego w imię Chrystusa, a jednak gromadzą się w zakonach, aby być razem, nawet jeśli ostra reguła nakazuje zamykanie się w celach i milczenie. TakŜe w nas pozostaje cząstka człowieczeństwa, takŜe my zostaliśmy stworzeni na Jego obraz i podobieństwo, aczkolwiek o Nim - kimkolwiek jest: Chrystusem, Jahwe, Allahem - powiedzieć moŜemy tylko tyle, iŜ powołał nas do istnienia, gdyŜ nawet On, chociaŜ nieskończenie doskonały, nie mógł znieść samotności.

Zdarzyło się teŜ, Ŝe po raz kolejny doświadczyłem miłości, miłości do śmiertelnika imieniem Daniel, któremu Louis poświęcił jedną ze swych opowieści, opublikowaną pod absurdalnym tytułem Wywiad z wampirem. To ja uczyniłem go wampirem. A zachowałem się tak z tej samej przyczyny, dla której niegdyś Marius postąpił tak ze mną: piękny, młody śmiertelnik miał lada chwila umrzeć. Strach przed samotnością, oto najczęstszy powód, dla którego przeciągamy ludzi na stronę mroku, i dlatego sądzę, Ŝe zawsze Ŝywią oni pretensję do swych stwórców. Bywało, Ŝe i ja miałem za złe Mariusowi, iŜ uczynił mnie tym, kim jestem, i Ŝe chociaŜ przeŜył ogień, którym chcieli go zniszczyć podkomendni Santina, nigdy się nie zjawił, aby dodać mi otuchy. W kaŜdym razie przez długi czas wolałem trzymać się Louisa, niŜ tworzyć nowych towarzyszy, a kiedy wreszcie złamałem się w wypadku Daniela, szybko zobaczyłem, jak materializują się moje lęki. Daniel, układny i grzeczny, nie moŜe juŜ znieść mojej obecności, podobnie jak ja jego. Wypełniony moją krwią, nie moŜe ścierpieć, gdy ktoś idiotycznie burzy jego plany na noc, miesiąc czy rok, zarazem jednak nie moŜe znieść mojego towarzystwa, ja zaś nie czuję się dobrze, mając go u boku. Z romantyka, którego czekała śmierć, uczyniłem mordercę; to ja popchnąłem jego twarz do szyi niewinnego chłopaka, aby mógł ugasić straszliwe pragnienie, a wtedy w jednej chwili

spadłem

z

piedestału,

na

którym

umieściła mnie jego

niepohamowana,

rozpoetyzowana wyobraźnia. Miałem jednak innych obok siebie, gdy traciłem Daniela, czy raczej czyniąc go sobie podobnym, straciłem śmiertelnego kochanka, a potem musiałem pogodzić się z tym, iŜ musimy się rozłączyć. A miałem ich, gdyŜ z powodów niepojętych nawet dla mnie samego zdecydowałem się raz jeszcze powołać sabat, na podobieństwo tego z cmentarza Les Innocents i z Teatru Wampirów. Tym razem był przeznaczony dla najstarszych, najbardziej doświadczonych i najwytrwalszych wampirów. Miejscem zebrania stał się luksusowy hotel wchodzący w skład wielkiego centrum handlowego, które zbudowano na wysepce koło Miami. Nigdy nie gasły tam światła, nigdy nie cichła muzyka, a przez całą dobę motorówki, jachty i helikoptery dowoziły z lądu ludzi pragnących odwiedzić ekskluzywne butiki, zjeść posiłek w wytwornej restauracji czy kochać się w wygodnym pokoju eleganckiego hotelu. Wyspa Nocy była moim wymysłem i tworem, z lądowiskiem, przystanią, kasynami, podgrzewanymi

basenami,

fontannami,

srebrzystymi

windami,

barami,

tawernami,

restauracjami, kinami, gdzie ja w szykownych marynarkach, dŜinsach, w okularach z czarnymi oprawkami, z włosami, które trzeba było przycinać co wieczór (gdyŜ kaŜdej doby

odrastały), mogłem w spokoju przesuwać się anonimowo w tłumie śmiertelników, a jeśli pragnienie tego wymagało, szukać tej jednej osoby, która z takich czy innych przyczyn chciała się znaleźć w czułych objęciach, nawet nie przeczuwając, Ŝe w ten sposób zostanie uwolniona od krwi, Ŝycia i doczesnych strapień. Choć tylko doczesnych. Nie głodowałem, a ciała ofiar rzucałem w ciepłe wody Morza Karaibskiego. Moje drzwi zawsze były otwarte dla kaŜdego z nieśmiertelnych, jeśli tylko pamiętał o tym, by wytrzeć buty przed progiem. Trochę to przypominało dawne dni w Wenecji, gdy pałac Bianki stał otworem dla dam i panów, dla wszystkich artystów, poetów, marzycieli, którzy mieli śmiałość dzielić się swymi wizjami i pomysłami. Ale tylko przypominało. Wcale nie było trzeba zgrai przebranej w czarne habity, Ŝeby rozpędzić sabat. Po prostu ci, którym się tu przez jakiś czas podobało, potem szli swoją drogą. Wampiry w istocie nie potrzebują swego towarzystwa. Potrzebują miłości innych nieśmiertelnych, potrzebują lojalności, ale nie towarzystwa. Po jakimś czasie sabat się rozpadł, a i ja coraz częściej znikałem stąd na całe tygodnie, a nawet miesiące. Centrum handlowo-rozrywkowe dalej funkcjonuje, aczkolwiek odsprzedałem je za pokaźną sumę, dla siebie zostawiając tylko trzypiętrową willę, w której mieści się teŜ nocny klub II Villagio. Zaglądam tam od czasu do czasu; bywa, Ŝe zastaję kogoś z nocnych tułaczy, wymienimy kilka uwag, co dzieje się z tym czy tamtą z naszych, a gdy nadchodzi brzask, udajemy się do podziemi dostępnych tylko dla wampirów. Nie ma ich zbyt wielu; pokrótce wyliczę tych, którzy są najbardziej znani, a w niektórych wypadkach ujawnili się po całych stuleciach spędzonych na uboczu. Po pierwsze, Lestat, autor czterech ksiąŜek, z których mogliście się juŜ dowiedzieć bardzo wiele o nim samym i o niektórych z nas. Lestat: ekscentryk i dowcipniś. Sześć stóp wzrostu, dwudziestolatek w chwili przemiany w wampira, wielkie niebieskie oczy, gęste włosy blond, wyraźnie zarysowana szczęka, kształtne usta i skóra pociemniała od przebywania na słońcu, które zabiłoby kaŜdego słabszego wampira, ucieleśnienie fantazji i ulubieniec kobiet, niekiedy samotnik, innym razem lowelas, nazwany Narowistym Księciem przez mego dawnego Mistrza - tak, tak, nie przesłyszeliście się, Marius przeŜył podpalenie! a niosący w sobie krew pradawną, moŜe nawet najdawniejszą. Była to bowiem krew Ewy naszego plemienia, która Ŝyła jakieś siedem tysięcy lat temu, a która nosząc imię Akaszy, była Tą, Której NaleŜy Strzec, omal nie doprowadziła do zagłady świata.

To jeden z tych, za których oddałbym swoje nieśmiertelne Ŝycie, często tęsknię za jego towarzystwem, a chociaŜ nierzadko draŜni mnie i irytuje, nie wyobraŜam sobie Ŝycia bez niego. Przedstawianego juŜ Louisa de Pointę du Lac zawsze przyjemnie jest widzieć: szczupły, odrobinę niŜszy od Lestata, który uczynił go wampirem, czarnowłosy, o skórze gładkiej i kredowo-białej, obdarzony jest długimi, delikatnymi palcami i stopami, na których bezszelestnie się przemieszcza. Liczy sobie dopiero dwieście lat, nie potrafi czytać w myślach ani kwitować, natomiast umie być niezrównanie dowcipny i niezmiennie darzony jest miłością przez osoby śmiertelne, zarazem jednak, poniewaŜ nie potrafi przeciwstawiać się natarczywości pragnienia, zabija kaŜdą ofiarę, która w takiej chwili znajdzie się na jego drodze, niezaleŜnie od wieku, płci i cech fizycznych. Nigdy się nie ukrywa, zawsze łatwo go znaleźć, po dramatach z dziecięcymi wampirami nie próbuje juŜ nikogo przemieniać, a chociaŜ przestał juŜ pytać o Boga, diabła i prawdę, zachował dawną wraŜliwość i w wyobraźni bez trudu mogę go zobaczyć, jak czyta przy świecy Keatsa, w cieniu loŜy wsłuchuje się w operę Mozarta czy zastyga na ulicy, gdyŜ za szybą wystawową widzi na ekranie telewizora swojego ulubionego Leonarda DiCaprio, który jako Romeo całuje Julię, którą gra Claire Danes. Gabrielle często kręci się teraz w pobliŜu, często bywała juŜ na Wyspie Nocy. Wszyscy jej nienawidzą. Jest matką Lestata, porzuca go na całe stulecia, nie reagując na jego cyklicznie powtarzające się prośby o pomoc, których, jako jego krewna, nie moŜe słyszeć bezpośrednio, bez trudu jednak mogłaby się o nich dowiedzieć od innych wampirów, takie bowiem wieści łatwo rozchodzą się po świecie. Wygląda zupełnie jak on, tyle Ŝe oczywiście jest kobietą, z wąską kibicią i duŜymi piersiami, częściej niŜ w sukni balowej chodzi jednak w skórzanych spodniach, a jak się zdaje, przez stulecia zupełnie juŜ zapomniała, jak to jest być człowiekiem i odczuwać ból. Przypuszczam, Ŝe jeszcze w ludzkiej postaci naleŜała do tych, którzy zawsze się dziwią pasjom i troskom innych. Bywają czasy, Ŝe z ochotą trzyma się północnych, mroźnych okolic, gdzie bez trudu rozprawia się z białymi niedźwiedziami i białymi tygrysami, stanowiąc pośród miejscowych plemion prawdziwą legendę, bardziej podobna w swej beztroskiej morderczości do przedpotopowego gada niŜ jakiegokolwiek innego stworzenia. Jest takŜe Pandora, połowica mego ukochanego Mariusa, która Ŝyje od przeszło dwóch tysięcy lat. Związała się z nim na długo przedtem, zanim ja się narodziłem. Wygląda ponoć - nigdy jej nie widziałem - niezwykle majestatycznie, a pulsuje w niej krew dawnych rzymskich senatorów i największych cesarzy zachodniego imperium. Z tego, co słyszałem, i z

wizerunków, które oglądałem, wydaje się zbyt piękna, aby mogła kogokolwiek skrzywdzić: ma duŜe niewinne oczy, owalną twarz i przemawia głosem miękkim i spokojnym. Nie pojmuję, jak Marius mógł ją porzucić, to w kaŜdym razie pewne, iŜ dysponuje mocami równie potęŜnymi jak on. Piła krew królowej Akaszy, potrafi samą myślą zapalać suche przedmioty, kwitować, znienacka rozpływać się bez śladu, bez wahania zabija młode wampiry, jeśli uzna, Ŝe jej zagraŜają, a jednocześnie otacza ją aura nieszkodliwości i wieczystej kobiecości. Santino to mistrz dawnego sabatu rzymskiego. Czas upływa, a on niezmiennie odziany na czarno, powaŜny, wręcz posępny, nigdy się do nikogo nie odzywa, takŜe na mnie spogląda w milczeniu, jak gdybyśmy nigdy nie rozmawiali o teologii i mistycyzmie, jak gdyby nigdy nie zniszczył mego szczęścia, nie spopielił mojej młodości, nie skazał mojego Mistrza na wielowiekową rekonwalescencję. Być moŜe uwaŜa siebie i mnie za niewolników tej samej srogiej moralności, weteranów odwiecznej wojny. Wie bardzo wiele, nie lekcewaŜy potęgi starych wampirów; co jednak zamierza i gdzie mieszka, to zupełna tajemnica, aczkolwiek widuje się go nieustannie, jak w czarnych frakach i garniturach przemieszcza się czarnymi limuzynami. Najczęściej ma w ustach złotą cygarniczkę, a w niej papieros, który przypala zapalniczką - w jej płomień Santino zawsze wpatruje się dłuŜszą chwilę w zamyśleniu. Niewiele więcej o nim wiem; zawsze odnosimy się do siebie z dystansem, podejrzewam, iŜ pod tą czarną powłoką kryje się jakaś wielka tragedia, ale będzie jeszcze czas, aby ją poznać. Pora opisać, jak dzisiaj wygląda mój Mistrz i stwórca - Marius. Tyle nas dzisiaj dzieli czasu i doświadczeń, Ŝe spoglądamy na siebie tak, jakby oddzielał nas lodowiec. Kroczy jak zawsze wyprostowany i godny, nadal władczy takŜe w swej dwudziestowiecznej postaci, zawsze zdumiewa bystrością i pomysłowością, nie stracił nic ze swojej cierpliwości i ciekawości, a zbyt wiele widział, aby mogły mu imponować wyczyny nauki i techniki. Ani mikroskopy, ani komputery nie są w stanie wstrząsnąć jego wiarą w nieskończoność, choć Ci, Których NaleŜy Strzec, dawno juŜ zostali strąceni ze swych archaicznych tronów. Boję się go, chociaŜ nie wiem dlaczego. MoŜe z tej przyczyny, Ŝe mógłbym znowu go pokochać, a pokochawszy - zacząłbym potrzebować, potrzebując - zacząłbym się od niego uczyć, a ucząc się, stałbym się znowu mu podległy we wszystkich sprawach tylko po to, aby się dowiedzieć, Ŝe jego cierpliwość do mnie nie moŜe zastąpić uczucia, jakie niegdyś płonęło w jego oczach. Dość jednak o nim. Ten prawdziwy znawca ludzkich spraw juŜ od dwóch tysięcy lat zanurza się w strumieniu ludzkiego Ŝycia i z niego wycofuje, nic nie tracący z dostojeństwa epoki Augusta w niezwycięŜonym, jak się wówczas zdawało, Rzymie.

Są takŜe inni, którzy pojawiali się na Wyspie Nocy i na których jeszcze się natknę, jak na przykład pradawne bliźniaczki, Królowe Potępionych, Mekare i Maharet, straŜniczki najpierwotniejszej krwi, która nas podtrzymuje. Jest Jesse Reeves, dwudziestowieczny wampir, przeciągnięty na naszą stronę przez Maharet, która z powodu swojego wieku dysponuje straszliwą siłą. Nie znam jej wprawdzie, lecz jest powszechnie powaŜana. Ma ogromną wiedzę w dziedzinie historii, zjawisk nadzmysłowych, filozofii i języków, niektórzy więc zadają sobie pytanie, czy i ona stanie się strawą płomieni, nie mogąc juŜ znieść cięŜaru nieśmiertelności, czy teŜ w jakiś niepojęty sposób będzie potrafiła podołać ogromnym zmianom, które nieuchronnie nas czekają. Tylu, tylu innych. Nierzadko to samotni tułacze z przeróŜnych wieków, których głosy słyszę niekiedy po nocach, gardzący naszą wiedzą i wykształceniem, nigdzie nie „zarejestrowani”, którzy dojrzawszy wystawiony na blacie w księgarni egzemplarz Wampira Lestata, potrafią w przypływie szału porwać go na strzępy. Kto wie, moŜe to oni w jakiejś niewiadomej przyszłości staną się głównymi postaciami naszych obejmujących tysiąclecia kronik? Tak czy inaczej pozostała juŜ tylko jedna postać, którą muszę opisać dokładniej, zanim przejdę do mojej właściwej opowieści. To ty, Davidzie Talbot, którego ledwie znam, a który teraz błyskawicznie spisujesz płynące z moich ust słowa, podczas gdy ja przypatruję się tobie, do pewnego stopnia zdumiony faktem, Ŝe przeŜycia, które tak długo kłębiły się we mnie, oto nabierają kształtu na papierze. Kim jesteś, Davidzie, który mając siedemdziesiąt lat Ŝycia, ze wszystkimi swymi wspomnieniami i całą wiedzą przeniosłeś się w cudownie młode męskie ciało? I to właśnie ciało zostało następnie zaatakowane przez twojego najbliŜszego przyjaciela, wampira, który chciał w tobie mieć wieczystego towarzysza podróŜy, z twoją zgodą lub bez niej; wampira, którym był nasz ukochany Lestat. Dostrzegam w twej twarzy i figurze wigor i piękno pół Anglika, pół Hindusa, lecz w twoich oczach widzę spokój i groźną stanowczość dojrzałego wieku. Czarne włosy starannie przystrzyŜone, ubiór świadczący o prawdziwie brytyjskim umiarze, oczy wpatrujące się we mnie z ironicznym zainteresowaniem, które mnie irytuje. Jeśli spróbujesz mi zaszkodzić - zniszczę cię, nie troszcząc się o twoją siłę ani o krew, którą dał ci Lestat. Dzielę się z tobą swoim bólem nie z miłości do ciebie. Robię to dla siebie i dla innych, a takŜe, moŜe przede wszystkim, dla tych dwojga śmiertelników, którzy od niedawna są dla mnie najwaŜniejsi i najcenniejsi.

Symfonia dla Sybelle. Tak śmiało moŜna by zatytułować te wyznania. To, co robię dla niej, moŜe być, będzie poŜyteczne takŜe dla ciebie, Davidzie. Czy juŜ wystarczy o przeszłości? Czy mogę juŜ przejść do tej chwili w Nowym Jorku, gdy zobaczyłem twarz Chrystusa na chuście? Tutaj się zaczyna ostatni jak dotychczas rozdział mojego Ŝycia. Opowieść o tym, co przywiodło mnie tutaj. Bądź moim przyjacielem, Davidzie. Nie zamierzałem mówić ci rzeczy aŜ tak okropnych. Moje serce cierpi. Potrzebna mi twoja pomoc, potwierdzenie, Ŝe mogę iść dalej bez wyjaśnień. Wystarczy juŜ? MoŜna? Chcę usłyszeć muzykę Sybelle, ale sam nie potrafię odmierzyć mojej opowieści. Wiem tylko, Ŝe jestem gotów. Dotarłem na drugą stronę Mostu Westchnień. No ale cóŜ, tak, to musi być moja decyzja, a ty czekasz tylko z piórem gotowym, by znowu zatańczyć po papierze. A zatem chusta. Opowiem teraz o twarzy Chrystusa, opowiem tak, jak gdybym podczas srogiej zimy na Podole wchodził na wzgórze, za sobą mając zrujnowane wieŜe Kijowa, aby zszedłszy w głębiny podziemnych korytarzy, znowu zobaczyć na drewnie Jego twarz, twarz Zbawiciela.

CZĘŚĆ III APPASSIONATA

17 Nie chciałem się nigdzie ruszać. Była zima, ja rad spędzałem czas w Londynie, z zapałem oglądając w teatrze dzieła Szekspira i długo w noc czytając sztuki i sonety. Wtedy świata nie widziałem poza Szekspirem, którego zawdzięczałem Lestatowi. Na kaŜde drgnięcie niepokoju czy rozpaczy reagowałem jednakowo - sięgając do ksiąŜek. Niemniej jednak to Lestat wzywał, Lestat, który się bał albo przynajmniej tak utrzymywał. Musiałem zareagować. Kiedy poprzednim razem był w tarapatach, nie mogłem ruszyć mu na pomoc, ale to juŜ osobna opowieść, nie tak waŜna jak ta, którą chcę przedstawić. Wiedziałem, Ŝe kontakt z nim moŜe zrujnować z trudem uzyskany spokój umysłu, chciał jednak, bym przybył, musiałem więc posłuchać. Znalazłem go w Nowym Jorku, chociaŜ o tym nie wiedział, a naprawdę trudno byłoby wciągnąć mnie w gorszą śnieŜycę niŜ wtedy. Tej nocy zamordował śmiertelnika, w którym się zakochał, co ostatnio stało się jego zwyczajem. Zastanawiałem się, czego mógł ode mnie

chcieć, ale i ty tam byłeś, Davidzie, a co więcej, mogłeś mu pomóc. Tak się przynajmniej wydawało. Byłeś z nim spokrewniony, więc nie mogłeś usłyszeć wezwania bezpośrednio, ale jednak udało mu się do ciebie dotrzeć, po czym półszeptem omówiliście, obaj eleganccy i dystyngowani, najnowsze lęki Lestata. Następnym razem zetknąłem się z nim w Nowym Orleanie; wtedy opowiedział mi wszystko jasno i prosto. Stanął przed nim diabeł w ciele człowieka. Potrafi zmieniać postacie: w jednej chwilijest straszliwym stworem z czarnymi skrzydłami i kopytami, a w następnej normalnym człowiekiem. Takie historie pasjonowały Lestata. Diabeł zaproponował, Ŝeby przyłączył się do niego, by słuŜyć Bogu. Pamiętasz, jak spokojnie zareagowałem na jego opowieść, pytania, prośby o poradę? Stanowczo i logicznie wyjaśniałem mu, Ŝe to szaleństwo, ale dopiero teraz moŜesz zrozumieć, jakie blizny otworzyła we mnie ta dziwna historia. Mogłem się zaśmiać lub zapłakać, zawołać, Ŝe sam kiedyś dałem się uwieść takiej wierze, odziany w bure szaty w imię chwały Pana, skradając się ulicami Rzymu w poszukiwaniu ofiar. Tyle Ŝe on przecieŜ wiedział o tym. Nie było sensu rzucać na szalę emocji i cierpień; naleŜało - jak zrobiliśmy - doradzać mu cierpliwość i rezerwę. Niestety, zignorował wszystkie nasze rady. Całą sprawę dodatkowo komplikowała obecność Dory, śmiertelniczki, mieszkającej w tym samym budynku klasztornym. Lestat zamordował jej ojca. Kiedy prosił, abyśmy się nią zaopiekowali, wzbudziło to we mnie irytację, ale umiarkowaną. TakŜe ja darzyłem miłością osoby śmiertelne, to temat na wiele opowieści. Obecnie kocham Sybelle i Benjiego, których nazywam swoimi dziećmi. Tak czy owak, kochał Dorę, kładł głowę na jej śmiertelnej piersi, delektował się krwią z jej łona, której ubytek był naturalny. Był teŜ udręczony przez ducha jej ojca, a takŜe zaszczycony propozycją ze strony samego księcia piekieł. Ona zaś - jak ją opisać? Więcej w niej było z teologa niŜ z mistyka, w jej duszy drzemały ambicje religijnego przywódcy, przy których święci Piotr i Paweł razem wzięci wydawaliby się karłami, na dodatek śliczna była jak kwiaty, które Lestat zbierał w ziemskim ogrodzie: kruczoczarne włosy, usta jak pąki róŜy, porcelanowe policzki, kończyny nimfy. Natychmiast poczułem, kiedy Lestat opuścił ten świat. Byłem wtedy w Nowym Jorku, niedaleko od niego, a wiedziałem, Ŝe i ty tam jesteś. Na ile to moŜliwe, staraliśmy się nie tracić go z oczu, tymczasem w jednej chwili wyssało go ze świata, jak gdyby nigdy nie istniał w ziemskiej atmosferze.

PoniewaŜ jesteś z nim spokrewniony, więc nie mogłeś usłyszeć tej ciszy, która nastąpiła po jego zniknięciu. Nie jesteś nawet w stanie wyobrazić sobie, jak nagle go zbrakło w tych wszystkich drobnych rzeczach, które odpowiadały echem na bicie jego serca. Chyba po to, aby ulŜyć nam obu, zaproponowałem, abyśmy odwiedzili ową śmiertelniczkę, którą musiała wstrząsnąć śmierć ojca z ręki jasnowłosego, przystojnego przyjaciela, tak bardzo łaknącego krwi. I istotnie, trzeba było jej pomóc, gdy sprawą tego morderstwa z zapałem zajęły się media. ChociaŜ było to tak niedawno, wydaje się, Ŝe całe stulecie minęło od czasu, gdy udaliśmy się na południe, by w przestronnych pokojach oglądać zostawioną jej przez ojca kolekcję krucyfiksów, rzeźb i ikon, które traktowałem z takim chłodem, jak gdybym nigdy nie zachwycał się ich pięknem. Zda się, Ŝe to wiek temu w którymś z ekskluzywnych sklepów na Piątej Alei specjalnie z myślą o niej wybrałem płaszcz z czerwonego aksamitu, poetycką koszulę z Ŝabotem, czarne wełniane spodnie i lśniące czarne buty ze sprzączką na kostce, wszystko zaś po to, by jej towarzyszyć w wyprawie do kostnicy, gdzie w wielkiej sali miała rozpoznać przy świetle neonówek odciętą głowę ojca. Jedną z zalet końca dwudziestego wieku było to, Ŝe kady męŜczyzna mógł nosić włosy dowolnej długości. Wydaje się, Ŝe minęło sto lat od chwili, gdy zaczesywałem dla niej moje długie loki. Wydaje się, Ŝe minęło sto lat od chwili, gdy staliśmy sztywno obok niej, właściwie ją podtrzymując, gdy szlochała po śmierci ojca, po czym zaczęła nas zarzucać pytaniami na temat naszej natury, jak gdyby pospieszny kurs anatomii wampirów miał jakoś domknąć ciąg straszliwych wydarzeń, a moŜe teŜ w przedziwny sposób przywrócić jej ojca. W gruncie rzeczy jednak to wcale nie powrotu Rogera pragnęła: zbyt mocno wierzyła we wszechmoc i miłosierdzie Boga.Poza tym widok odciętej ludzkiej głowy to jednak szok, nawet gdy jest zamroŜona, szczególnie Ŝe zanim ją odnaleziono, dobrały się do niej psy. (Pamiętam, Ŝe pomocnik koronera rzekł na boku, iŜ jestem za młody, aby oglądać takie rzeczy. Uznał mnie za młodszego brata Dory.) CóŜ to jednak była za kobieta! Dora marzyła o powrocie Lestata. CóŜ innego niŜ jego zaklęcie mogło sprawić, Ŝe nie wystarczało jej nasze towarzystwo? Pamiętam, jak stałem w ciemnym oknie apartamentu i z wysoka spoglądałem na zaśnieŜoną Piątą Aleję, bolejąc nad tym, Ŝe tak brak mego starego nieprzyjaciela, i myśląc, Ŝe z czasem wyjaśni się tajemnica jego nagłego zniknięcia, wyjaśni - nadal zostawiając mnie w stanie, w którym pozostaję od owej odległej nocy w Wenecji, gdy na zawsze zostałem

rozłączony z Mistrzem, a jedyne, co zyskam, to odrobinkę lepszą umiejętność udawania, Ŝe Ŝyję. Nie lękałem się o Lestata; byłem przekonany, Ŝe wcześniej lub później zjawi się między nami jak zawsze z fantastyczną opowieścią. Nikt tak jak on nie upiększał i nie wyolbrzymiał swoich przygód. Nie chodzi mi o to, Ŝe nie wkradał się w ciała śmiertelników, robił to bowiem. Nie chodzi mi o to, Ŝe nie obudził naszej straszliwej Boskiej Matki Akaszy, uczynił to bowiem. Nie chodzi mi o to, Ŝe nie rozerwał na strzępy mego paryskiego sabatu w przeddzień rewolucji francuskiej, tak bowiem było, o czym juŜ wcześniej opowiadałem. Nie, do szału doprowadza mnie sama forma opowiadania o zdarzeniach, sposób ich łączenia, jak gdyby te przypadkowe incydenty składały się w całość jakiegoś wielkiego łańcucha, podczas gdy się nie składają. Ale on nawet ze zranionego palca musi uczynić wielki dramat. W jednej osobie James Bond i Sam Spade świata wampirów! To prawda, iŜ nie mogę go winić za to, Ŝe bezwładny leŜy teraz na posadzce, odległy, niedostępny, odgrodzony od wszystkich swych powinowatych, którzy podobnie jak ja przybyli, aby zobaczyć, czy krew Chrystusa jakoś go odmieniła i czy jest uosobieniem cudu przeistoczenia. Ale to sprawy, do których niedługo dojdę. Wiem w istocie, czemu czuję do niego urazę, czemu muszę złorzeczyć mu i szargać jego reputację. Zbyt wiele mnie nauczył. To on doprowadził mnie do tego miejsca, w którym jestem teraz i dyktuję te słowa w sposób spokojny i spójny, co nie byłoby moŜliwe, gdyby nie związał się z diabłem Memnochem i swoją cudowną Dorą. Dwieście lat temu pozbawił mnie złudzeń, wytrącił mi z rąk kłamstewka i usprawiedliwienia, a zmusił do poszukiwania drogi w świetle, które niegdyś znałem, tak boleśnie zaś utraciłem. Kiedy jednak wówczas czekałem w mieszkaniu górującym nad katedrą Świętego Patryka, nie miałem pojęcia, czego jeszcze moŜe mnie pozbawić, a jeśli teraz go nienawidzę, to za to, iŜ nie mogę sobie wyobrazić mojej duszy bez niego, a pomimo wszystko, co mu zawdzięczam, nie jestem w stanie zrobić nic, co by go wytrąciło z przeraźliwego snu. Nie mogę się z tym pogodzić. I nie pogodzę. Straciłem cierpliwość, zniknęło gdzieś to otępienie, które było moim błogosławieństwem. Nie, to nie do zniesienia... Muszę jednak opowiedzieć o wszystkim. Muszę opowiedzieć, co się stało, gdy ujrzałem chustę i gdy dotknęło mnie słońce, a takŜe, rzecz jeszcze okropniejsza, co ujrzałem, gdy zbliŜyłem się do Lestata na tyle, aby pić jego krew.

Tak, trzeba się trzymać porządku. To dlatego tak spójny jest u niego łańcuch wydarzeń. To nie pycha, nieprawdaŜ? To konieczność. CóŜ po opowieści, gdy brak w niej jednego ogniwa, my zaś, biedne sieroty upływającego czasu, znamy tylko miarę sekwencji. Ciśnięty w mroźną ciemność, w świat gorszy od próŜni, czyŜ sam nie szukałem wokół siebie łańcucha? BoŜe, ileŜ bym dał w tym stanie straszliwego upadku za pewność i nieustępliwość metalowego łańcucha! JakŜe raptownie powrócił - do ciebie, Dory i do mnie. Była trzecia noc, zbliŜał się świt. Najpierw usłyszałem trzask drzwi daleko, na dole, a potem ów dźwięk potęŜniejący z kaŜdym krokiem: bicie jego serca. Kto pierwszy poderwał się od stołu? Nadal czułem strach. Wrócił zbyt gwałtownie, jeszcze przesiąknięty zapachem lasu i surowej ziemi. Przedarł się przez wszystkie bariery, jak gdyby gonili go ci, którzy go wykradli, aczkolwiek nikt się za nim nie pojawił. Wpadł do mieszkania, zatrzasnął za sobą drzwi i stanął przed nami w bardziej przeraźliwym stanie niŜ kiedykolwiek wcześniej, a przecieŜ miał juŜ za sobą niejedną przygodę. Dora rzuciła się ku niemu, a on w sposób aŜ nazbyt ludzki przylgnął do niej tak mocno, iŜ bałem się, Ŝe ją zmiaŜdŜy. - JuŜ jesteś bezpieczny, kochanie! - zatkała, ale wystarczyło tylko spojrzeć na niego, aby wiedzieć, Ŝe to nieprawda. To był początek czegoś złowieszczego, nie koniec.

18 Wyrwał się z objęć huraganu. Jedną stopę miał bosą i poranioną, płaszcz porwany, w potarganych włosach tkwiły kolce i zeschnięte liście. Przygarniał do piersi szmaciane zawiniątko, jak gdyby krył się w nim cały los świata. Najstraszniejsze jednak było, Ŝe z pięknej twarzy wyrwano mu oko, po którym pustkę zakrywała napuchnięta i zsiniała powieka. Chciałem wziąć go w objęcia, ukoić, chciałem zapewnić, Ŝe gdziekolwiek był i cokolwiek się stało, teraz jest juŜ bezpieczny między nami, nic jednak nie było w stanie go uspokoić. Głębokie znuŜenie uchroniło nas w tym momencie od opowieści. Musieliśmy się ukryć przed słońcem w naszych bezpiecznych zakątkach i poczekać do następnej nocy, zanim dowiemy się, co się wydarzyło. Przytulając do siebie pakunek, nie chciał się w ogóle odzywać, nic innego więc mi nie zostawało, jak go zostawić. Kiedy sam znalazłem się w mrocznym schronieniu, wybuchnąłem płaczem niczym dziecko. CzemuŜ musiałem być świadkiem czegoś takiego, czemuŜ mnie to

spotkało po długich dziesięcioleciach cementujących moją miłość do niego? Kiedy sto lat wcześniej zjawił się w Teatrze Wampirów w poszukiwaniu swego krnąbrnego podopiecznego, Louisa, nie Ŝałowałem go pomimo licznych ran, jakie odniósł, kiedy Claudia podjęła głupią i niezdarną próbę zamordowania go. Tak, kochałem go takŜe wówczas, ale wtedy odniósł rany tylko na ciele, z czym poradziła sobie jego krew, a wiedziałem zresztą, Ŝe gdy wyzdrowieje, stanie się nawet silniejszy niŜ przedtem. Teraz natomiast widać było, Ŝe zraniona została jego dusza, a widok tylko jednego oka lśniącego niebiesko w twarzy był nie do zniesienia. Nie pamiętam, czy rozmawialiśmy wtedy, Davidzie. Ranek nas rozdzielił, a jeśli i ty płakałeś, nic o tym nie wiem, nie słyszałem. A o tym kurczowo trzymanym w ramionach zawiniątku - zdaje się - nawet nie pomyślałem. Następnego wieczoru zjawił się w salonie umyty i porządnie ubrany; utykał na zranioną nogę, nic jednak nie mogło usunąć przeraźliwych śladów szczypiec i paznokci wokół oczu. W milczeniu usiadł. Spojrzał i po twarzy przemknął mu cień uśmiechu. - Nie lękaj się o mnie, Armandzie. To o nas wszystkich trzeba się lękać. Teraz jestem juŜ nikim. Niczym. ZniŜonym głosem złoŜyłem mu propozycję, z którą się chyba obudziłem. - Wyjdę zaraz na ulicę, wyszukam jakiegoś nikczemnika i jeden z wszystkich boŜych darów, jakie dotąd bezmyślnie plugawił - oko - wstawię w twoją głowę. Wystarczy, Ŝe krew znajdzie do niego drogę, a zaleczy tę okropną ranę i będziesz widział. Kiedyś się to juŜ wydarzyło, tak było z Maharet. To potrwa tylko chwilę. Wyłupię mu oko i wsunę w twój oczodół. Pokręcił głową i lekko ucałował mnie w policzek. - Dlaczego nadal mnie kochasz po tym wszystkim, co ci zrobiłem? - spytał. Jego twarz, choć okaleczona, nadal była piękna. MoŜna wręcz było pomyśleć, Ŝe czarna wyrwa w twarzy przekazuje do mózgu jakiś inny, ukryty dla fizycznego oka obraz. - Byłem okrutny, to prawda, a teraz muszę powiedzieć to, co mam do powiedzenia, a ty musisz tego wysłuchać i mi uwierzyć. Uwierzyć tak, jak uwierzyłeś w to, co wczoraj ujrzałeś: źdźbła i liście we włosach, rany, spójrz na moje ręce, goją się, ale to jeszcze potrwa. Wtedy ty się wtrąciłeś, Davidzie. - Tak, tak, opowiedz nam, Lestacie. Gotowi byliśmy tu czekać na ciebie, nie zwaŜając na to, ile to moŜe trwać. Opowiedz. Dokąd cię powiódł ten diabeł, Memnoch?

JakŜe spokojnie i rozsądnie brzmiał twój głos. Takie jest chyba twoje przeznaczenie: racjonalność i rzeczowość, a niekiedy przychodzi mi do głowy, Ŝe zostałeś nam przydzielony, abyśmy swoje katastrofy zobaczyli w nowym, współczesnym świetle. Na razie nie ma co się nad tym rozwodzić, jeszcze wielokrotnie będziemy mogli rozwaŜyć tę kwestię. Wracam więc do tej sceny, we trzech siedzimy w czarnych chińskich fotelach wokół stołu ze szklanym blatem, wchodzi Dora, przepiękna, z włosami tak przyciętymi, aby podkreślić łabędzią smukłość szyi, ma na sobie suknię z purpurowego, lejącego się materiału, który opinia jej piersi i uda. CóŜ to za anielska istota, myślałem, córka narkotykowego barona, któremu oderŜnięto głowę. KaŜdy jej krok jest objawieniem, które poganom kazałoby ją natychmiast kanonizować. Na szyi miała zawieszony krucyfiks tak mały, Ŝe wydawał się jakimś lśniącym mikroskopijnym owadem, który na chwilę przysiadł tuŜ nad mostkiem. CzymŜe jest ta błyskotka - myślałem - jeśli chodzi o świadectwo dawane Bogu i boskości, w zestawieniu z tymi nabrzmiałymi piersiami i delikatnie zarysowanym początkiem doliny między nimi? Ale i tak największą jej ozdobą w tej chwili była miłość do Lestata, miłość nie dbająca o rany i blizny, miłość czysta, kaŜąca jej przytulić się do niego z bezbrzeŜną tkliwością. - Zabrał cię więc ksiąŜę kłamstwa do piekła i odesłał z powrotem? - spytała drŜącym głosem, ujmując zarazem w dłonie twarz Lestata. - Opowiedz nam zatem, czego mamy się bać. Opowiedz nam, czego ty się boisz, aczkolwiek podejrzewam, Ŝe chodzi tu o coś gorszego niŜ strach. Pokiwał w milczeniu głową, odepchnął fotel, wstał i pocierając dłonie, kilka razy przemierzył salon w jedną i drugą stronę, nim przemówił. - Wysłuchajcie mnie dokładnie, zanim wydacie osąd. Te słowa były przede wszystkim do ciebie skierowane, Davidzie, gdyŜ przy całej twojej do niego miłości widać było w tobie angielskiego nauczyciela, oceniającego kaŜde słowo z krytycznym sceptycyzmem. Zaczął mówić. Trwało to kilka godzin, chwilami się zapalał, chwilami musiał przerwać, by nabrać głębszego oddechu, ale właściwie nie zrobił ani jednej dłuŜszej pauzy. Tak, powiódł go Memnoch do piekła, ale było to piekło, by tak rzec, nieostateczne, piekło czyśćcowe, gdzie dusze otrzymywały straszliwą lekcję, którą było ukazanie nie kończących się konsekwencji kaŜdego czynu, jaki popełniły. Mordercy, matki wyrodne lub samolubne, ojcowie niewierni lub kłamliwi, oszuści, krzywoprzysięzcy i oszczercy, wszyscy w oparach dymu i siarki mogli oglądać rany zadane ciałom i duszom czy to rozmyślnie, czy z nieuwagi, czy z egoizmu.

JuŜ to było straszne, a jeszcze większą grozę wzbudzał Bóg Wcielony, który zezwolił na taką próbę dla osób godnych wkroczenia do Jego raju. I to zobaczył Lestat: niebiosa miliony razy w chwilowym błysku ukazujące się świętym i ludziom spoczywającym na łoŜu śmierci; zawsze zielone drzewa, niezmiennie kwitnące kwiaty, kryształowe wieŜyce z bezgranicznie szczęśliwymi istotami, niezliczone chóry anielskie. Stara historia. AŜ za stara. Nazbyt często ją opowiadano: otwarte bramy niebios, Bóg Stwórca swym nieskończonym światłem ukazujący drogę tym, którzy wspinają się po mistycznych schodach, aby na zawsze juŜ pozostać na niebieskich podwórcach. Ilu juŜ było takich, którzy zawróciwszy znad samej krawędzi śmierci, starali się opisać ten sam cud. Ilu naboŜnych wizjonerów twierdziło, Ŝe dane im było ów cud ujrzeć? I jak przebiegle przedstawił Memnoch rzecz całą, twierdząc, iŜ tylko on potrafił przeciwstawić się bezdusznemu i obojętnemu Bogu, prosząc, by ze współczuciem zechciał spojrzeć na tę rasę, która mocą bezinteresownej miłości potrafiła wyrzeźbić dusze godne Jego zainteresowania. Tym właśnie miał być upadek Lucyfera: oto anioł wstawia się za ludzkimi pokoleniami, mówiąc, iŜ udało im się zyskać roztropność i serca aniołów. „Daj im raj, Panie, dopuść ich do niego, gdy w mojej szkole nauczą się juŜ, jak kochać wszelkie Twoje stworzenie”. Jest ksiąŜka, w której wszystko to dokładnie przedstawiono; nie miejsce tutaj na streszczanie słów Memnocha. To w kaŜdym razie usłyszałem, siedząc w eleganckim salonie, za oknami rozbrzmiewał szum Nowego Jorku - który blokowałem, aby lepiej słyszeć Lestata - i nieustannie padał śnieg. Patrzyłem, jak on nerwowo przemieszcza się na ruchomym białym tle, raz bardziej, raz mniej gestykulując, i wiedziałem, Ŝe będę musiał go rozczarować. Będę musiał mu uświadomić, iŜ to, co moŜna przeczytać w tysięcznych wersjach, postanowił oddać w sposób bardziej pogodny i mniej agresywny. A zatem szkoła, nie zaś koncentryczne kręgi wieczystego ognia odmalowane przez Dantego, tak iŜ czytelnik najchętniej zamknąłby ksiąŜkę, gdyby nie ciekawość, kaŜąca odwrócić następną stronę, nie owo przeraźliwe miejsce, które nawet łagodny Fra Angelico odmalował jako nie kończącą się kąpiel nagich grzeszników w ogniu. Szkoła, miejsce nadziei, obietnica rozgrzeszenia być moŜe nawet dla nas, dzieci ciemności, równie sprawnych w mordowaniu jak Hunowie. Lub naziści. Piękna wizja, ów obraz trwania po śmierci, gdy wszystkie okropności doczesnego świata złoŜone zostają na karb obojętności Boga, a rolę szatana ukazano w tak sprytny sposób.

Gdyby to było prawdą, wszystkie wiersze i obrazy świata dawałyby wyraz tej właśnie nadziei. MoŜe poddałbym się tej sugestii, moŜe niepewny siedziałbym ze zwieszoną głową, nie mogąc mu spojrzeć w oczy. W całej opowieści był jednak wątek, przez Lestata potraktowany wprawdzie marginesowo i mimochodem, który dla mnie wyrósł nad całą resztę opowieści. OtóŜ Lestat powiedział, Ŝe pił krew Chrystusa w Jego drodze na Kalwarię, Ŝe rozmawiał z Bogiem Wcielonym, który mocą własnej decyzji kroczył ku straszliwej śmierci na Górze Czaszek. Ze on, Lestat, przeraŜony i roztrzęsiony znalazł się na jednej z wąskich, brudnych ulic starodawnej Jerozolimy, aby obserwować drogę Pana Naszego, który - On, Bóg śywy niosący belkę krzyŜową, nadstawił szyję Lestatowi, wybranemu uczniowi. Tego juŜ było za wiele: takie kłamstwo, taka bzdura. Nigdy bym nie przypuścił, Ŝe mnie to tak dotknie: Ŝe tak zapiecze mnie w piersi, a gardło tak się ściśnie, Ŝe nie będę mógł wykrztusić ani słowa. I w tym wszystkim zachowana teŜ owa dawna i wzruszająca historia o kobiecie, która wyciąga rękę z chustą, aby otrzeć zakrwawioną twarz Chrystusa, dzięki czemu ślad Jego oblicza zostanie zachowany na wieki. Nie trzeba być uczonym, Davidzie, aby wiedzieć, Ŝe poprzez wieki jedni tacy święci produkowali innych, jak aktorzy i aktorki w rozgrywanych po miastach i wioskach opowieściach o Męce Pańskiej. Weronika! Weronika, której imię to właśnie znaczy: „prawdziwy obraz”. I oto nasz bohater, nasz Lestat, nasz Prometeusz z wręczoną mu przez samego Zbawiciela chustą w dłoni, ucieka z tego świata nieba, piekła i Drogi KrzyŜowej i bez tchu, gnając jak szalony, przez śniegi Nowego Jorku mknie ku nam, aby tutaj poszukać spokoju. W głowie mi wirowało, nie mogłem spojrzeć na Lestata, a ten mówił nieprzerwanie, znowu kreślił obraz niebios i chórów anielskich, odpowiadał na zastrzeŜenia twoje, Davidzie, Dory, swoje własne, a ja nie byłem juŜ w stanie tego ścierpieć. Krew Chrystusa w nim? W splamionych ustach, ustach wampira? Krew Chrystusa? - Więc daj i mnie poczuć jej smak! - zawołałem. - Lestatcie, pozwól mi przejąć w siebie twą krew, w której, jak mówisz, ma się zawierać krew Chrystusa! - Sam ze zdumieniem słuchałem, ile jest pasji w moim głosie. - Tak, daj mi! Niech ją poczuję językiem i sercem. Nie moŜesz mi tego odmówić, a jeśli istotnie był to Chrystus, to... to... Nie potrafiłem dokończyć zdania. - Mówisz jak dziecko, Armandzie. - Lestat ze smutkiem pokiwał głową. - PrzecieŜ dobrze wiesz, co się stanie, gdy zatopisz we mnie kły. Dowiesz się tego, co, jak mniemam, widziałem. Zobaczysz tylko to, co sądzę, Ŝe zobaczyłem. Przekonasz się, Ŝe w moich Ŝyłach

płynie krew, ale o tym wiesz juŜ teraz. W czym ci pomoŜe to, iŜ moim zdaniem widziałem Chrystusa? Patrzył mi w oczy przygnębiony. - Nie, nie, będę wiedział - gorączkowałem się. Zerwałem się od stołu, ręce mi drŜały. Lestacie, pozwól na ten jeden uścisk, a o nic więcej juŜ cię nigdy nie poproszę. Pozwól przyłoŜyć usta do twej szyi, sprawdzić tę opowieść. W oczach Lestata pojawiły się łzy. - Łamiesz mi serce, jak zawsze, jak zawsze - wyszeptał. - Nie osądzaj mnie! - krzyknąłem. Przemówił tyleŜ ustami, ile umysłem. Nie wiem, co z tego mogli usłyszeć inni, ja w kaŜdym razie słyszałem i nie zapomniałem Ŝadnego słowa. - I co z tego, Armandzie, gdyby była to Jego krew, nie zaś fragment wielkiego łgarstwa? Idź na poranną mszę, jeszcze przed brzaskiem, i wybierz sobie na ofiarę kogoś, kto przyjął komunię świętą! CzyŜ to nie prawdziwe wyzwanie, Armandzie, Ŝywić się jedynie krwią tych, którzy niosą w sobie hostię? Krew Chrystusa moŜesz zaczerpnąć od kogokolwiek z nich. Oto mówię ci: nie wierzę nikomu, Bogu, Memnochowi, nie wierzę kłamstwom, nie dam na nie swojej zgody! Uciekłem z tej ich przeklętej szkoły, w walce tracąc oko. Tak, tak, anieli z pazurami rzucili się na mnie! Chcesz krwi Chrystusowej? Ruszaj, póki ciemno, na naboŜeństwo dla wypływających rybaków, podskocz do ołtarza i wyrwij z ręki kapłana kielich. No ruszaj, na co czekasz?! Krew Chrystusa! - ciągnął, nie spuszczając ze mnie rozpłomienionego spojrzenia. - Gdyby się nawet we mnie znalazła, ciało by ją wchłonęło i spaliło, jak płomień świecy poŜera knot. Dobrze o tym wiesz. Co z Chrystusa pozostaje w trzewiach wiernych?- Ale my nie jesteśmy ludźmi! - zaprotestowałem. - Będę wiedział, Lestacie, bo przecieŜ miałaby to być Jego prawdziwa krew, a nie przemienione opłatek i wino. Nie, błagam, pozwól, daj mi sprawdzić!!! Ledwie mogłem się powstrzymać od tego, aby go chwycić i siłą przymusić, za nic sobie mając jego legendarną siłę i kapryśność. Tak, tak, będzie się musiał mi poddać, podporządkować... CóŜ za głupie pomysły! PrzecieŜ cała ta historia to jedno wariactwo! A przecieŜ nie potrafiłem pohamować pasji i rzuciłem mu w twarz: - Dlaczego się nie zgodziłeś? Dlaczego nie poszedłeś z Memnochem, skoro mógł cię uwolnić od tej obrzydliwej egzystencji tutaj, dlaczego? - I pozwolili ci uciec?

To było twoje pytanie, Davidzie. I ten twój badawczy wzrok. Ja tymczasem nie miałem w sobie cierpliwości na Ŝadne analizy i krzyŜowe pytania, nie mogłem odegnać od siebie tego obrazu: nasz Zbawiciel niesie belkę krzyŜa, a ku Niemu z tłumu wychodzi Weronika z chustą w ręku. Jak to się dzieje, Ŝe jakaś fantasmagoria moŜe się tak do nas przyczepić? - Dajcie mi spokój, dość juŜ tego! - krzyknął. - Mam chustę! Dał mi ją Chrystus, dała mi Weronika. Porwałem chustę z Memnochowego piekła, chociaŜ wszyscy jego wspólnicy chcieli mi ją odebrać. Nie wierzyłem własnym uszom. Chusta Weroniki? Jaki w tym się kryje trik? Spojrzałem na płatki wirujące za oknem, a kiedy znowu odwróciłem się w stronę Lestata, stał z pochyloną głową, oparty o ścianę, a przed sobą trzymał... - Panie! - wyszeptałem, albowiem zobaczyłem Jego. - Panie! Nic więcej nie mogłem wykrztusić. Miałem przed sobą nie Ŝaden malunek, nie Ŝadną farbę wczepioną we włókna materiału, lecz obraz płonący własnym ogniem. Miałem przed sobą Jezusa Chrystusa, Pana Naszego, z czarną koroną cierniową, długimi brązowymi włosami pozlepianymi krwią i wielkimi ciemnymi oczyma patrzącymi na mnie z miłością, przy której milknie wszelka poezja. Załkałem. Zakryłem dłońmi usta, ale teraz nie mogłem juŜ powstrzymać słów. - Chryste, tragiczny i boleściwy! Nie z ręki człowieka! Nie z ręki człowieka! - Głos przeszedł w krzyk. - Spójrzcie na tę twarz!!! Bóg-Człowiek! On krwawi! Ale tylko mi się zdawało, Ŝe mówię, wołam. W istocie Ŝaden dźwięk nie wydobył się z moich ust. Padłem na kolana, aŜ do końca swych dni nie chcąc juŜ widzieć niczego innego. Patrzyłem na Niego i przenosiłem się w czasie, widziałem Go w migotliwym świetle lampki na Podole, On zaś spoglądał na mnie z deszczułki - nigdy nie zdarzyło się to w Wenecji ani we Florencji, chociaŜ tak zaŜarcie się starałem. Jego oblicze, twarz człowieka przeniknięta boskością, patrzy na mnie, trzymana przez matkę, mój ukochany Pan w krwawym majestacie. Nie obchodziło mnie, co się dzieje poza tym, nie obchodziło mnie, Ŝe Dora wykrzykuje Jego imię. Wiedziałem. A kiedy z płomiennym wyznaniem wiary wyrwała chustę z rąk Lestata i wybiegła, rzuciłem się w ślad za nią, aczkolwiek w sanktuarium swego serca trwałem nieporuszony. Ogarnął mnie wielki spokój, a moje członki przestały znaczyć cokolwiek. Nie miało znaczenia, Ŝe Lestat szarpie się z nią, krzyczy, iŜ nie moŜna wierzyć bezkrytycznie, Ŝe stoimy na stopniach katedry, a śnieg pada na nas niczym białe

błogosławieństwo niebios. Nie miało znaczenia, Ŝe zza zasłony chmur niedługo wynurzy się słońce. Mogłem juŜ umrzeć. - Nie z ręki człowieka - powtarzałem szeptem. Przed wejściem zgromadził się wokół nas mały tłum. „Chusta, chusta” - szemrali, a więc i oni zobaczyli! Nie zwracałem uwagi na rozpaczliwe krzyki Lestata. Oślepiające białe światło zwiastowało poranek, a noc kryła się przed nim za ciemnymi oknami. Z rozłoŜonymi rękami czekałem na ognistą śmierć.- Grzesznik umiera dla Niego! Grzesznik idzie do Niego! - krzyczałem. Ciśnij mnie w piekielne głębie, Panie, jeśli taka jest Twoja wola, albowiem dałeś mi juŜ zaznać nieba: ukazałeś mi swoją Twarz. Twarz ludzką.

19 Wystrzeliłem w górę. Ból był przeraźliwy. Wewnętrzna eksplozja wyniosła mnie w powietrze, a ja w przeraŜeniu spostrzegłem, Ŝe spłonęło moje ubranie, a członki zaczynają dymić. Wznosiłem się coraz wyŜej, ciało całe juŜ sczerniało, ból był niewyobraŜalny, jak mam jednak wyjaśnić, Ŝe nie miało to dla mnie znaczenia? Zmierzałem do śmierci, a ta nie kończąca się tortura była niczym, niczym. Mogłem znieść wszystko, nawet spalenie oczu, to, Ŝe za chwilę stopią się czy eksplodują, a wszystko, czym byłem, skończy się wraz z ciałem. Znienacka sytuacja się zmieniła. Nie było juŜ wyjącego wiatru, nic mi nie groziło, słyszałem chóralne śpiewy. Stałem przed ołtarzem w zatłoczonym kościele, a spomiędzy tłumu strzelały w górę malowane kolumny. Nie było ścian, a przez złocone kopuły widać było błękitne niebo. W powietrzu unosił się zapach kadzidła, złociste dzwoneczki akompaniowały śpiewającym ludziom, ja zaś rozpostarłem ręce i zobaczyłem białe rękawy obrębione złotem. To moje ręce, ale sprzed lat: ręce ludzkie. Mój głos rozbrzmiewał samotnie nad tłumem, który następnie chóralnie odpowiadał. Wypowiadałem przekonanie, które tkwiło we mnie do szpiku kości. - Chrystus nadszedł. Rozpoczęło się Wcielenie: we wszystkich rzeczach i we wszystkich ludziach, a trwać będzie nieprzerwanie. Po policzkach spływały mi łzy: spojrzałem w dół i zobaczyłem bochenek chleba, który naleŜało pobłogosławić, i kielich z winem.- Oto ciało Chrystusa, a takŜe krew, którą On za nas przelał i nieustannie przelewa.

Uniosłem chleb nad głowę, spłynęło z niego światło, a zebrani zgodnie podjęli hymn. Kiedy zaś uniosłem kielich, zewsząd rozbrzmiały dzwony - dzwonnice ciągnęły się aŜ po horyzont, cały bowiem świat zapełnił się świątyniami. I znowu poczułem zapach kadzidła. Odstawiłem kielich, spojrzałem na otaczające mnie twarze, a potem przeniosłem wzrok dalej. A widząc niezliczone dachy Podołu, zrozumiałem, Ŝe stoję w samym soborze św. Zofii, gdzie ściany cudownie się rozstąpiły, aby pokazać, Ŝe powróciły do świetności wszystkie zrujnowane i spalone kościoły Kijowa, a ich kopuły lśniły jak miliony zwierciadeł oddających słońcu jego łaskawe promienie. Spojrzałem w zachwycie na dostojne piękno moich szat liturgicznych, spojrzałem w zachwycie na stojących po bokach braci w Chrystusie, którzy z blaskiem w oczach podchwytywali intonowane przeze mnie pieśni, a ich głosy i głosy wiernych łączyły się w chór tak potęŜny, iŜ - zdało się - sam mógłby być podporą nieboskłonu. - Dajcie im, bo są głodni! - krzyknąłem, przełamałem bochenek na pół, kaŜdą połowę na ćwiartki, a potem rwałem na jeszcze mniejsze kawałki, ciskając je na złotą paterę. Wierni wspinali się po stopniach i łapczywie sięgali po okruchy chleba, dziesiątki ich, setki, coraz więcej, tak tłoczyli się, Ŝe ci, którzy juŜ wzięli swą porcję, z trudem mogli się wycofać. Ich pochód się nie kończył, ale i chleb był niewyczerpalny. - Bierzcie, bierzcie - wołałem - to ciało Chrystusa. Wokół mnie szybko zaczęły wyrastać pnie drzew, których korony splatały się ze sobą, a z gałęzi sypały się na ołtarz liście i małe, okrągłe owoce. TakŜe je zacząłem rozdawać dookoła, pojawiło się w moich palcach ziarno, które sypałem w nadstawione usta. Między opadającymi liśćmi i owocami śmigały niezliczone rzesze wróbli i zięb. - Nieprzerwane Wcielenie - głosiłem. - Dokonuje się nieustannie w kaŜdej komórce i w kaŜdym atomie. Pan zamieszkał między nami! Nagle zobaczyłem, Ŝe obok mnie stoi matka, moja matka o smutnej pomarszczonej twarzy i siwych włosach przykrytych haftowaną chustką, i nie spuszcza ze mnie wzroku, a w rękach trzyma skarb nad skarbami, cudownie ozdobne pisanki, czerwone, niebieskie i Ŝółte, malowane w kwiaty, paski, kółka, romby i najróŜniejsze inne wzory. A w samym środku leŜało to rubinowe jajko ze złotą gwiazdą, które ongiś mi wręczyła. Nie zginęło zatem, nie uległo zatracie, zawsze tu było, ale... Posłyszałem coś jeszcze, cichy dźwięk, który jednak nie zatonął w gwarze, cieniutki głos, jakby krzyk. - Matko - powiedziałem i sięgnąłem po jajko, naciskając na nie kciukami. - Nie, synku, nie! - zawołała, ale było juŜ za późno. Kruchutka skorupka pękła, a z niej wynurzył się biały ptak o Ŝółtym dzióbku i czarnych oczkach lśniących niczym brylanciki.

Wydał z siebie przenikliwy pisk i wzbił się w powietrze między opadającymi liśćmi. Nareszcie był wolny. - Chrystus się narodził - wyszeptałem. - Jest niebem i ziemią, jest z nami. Nikt jednak tego nie słyszał, cały świat śpiewał bowiem jedną pieśń. Jakaś dłoń chwyciła mnie brutalnie, rozrywając biały rękaw. Odwróciłem się i okrzyk przeraŜenia zamarł mi w gardle. Nie wiem, skąd wziął się męŜczyzna, który spoglądał na mnie z tak bliska, iŜ nasze twarze niemal się stykały. Znałem te rude włosy, brodę, dzikie spojrzenie niebieskich oczu. Był to ojciec, ale zarazem nie ojciec, jakaś straszliwa i ogromna moc pod postacią ojca, olbrzym przytłaczający mnie siłą i zdecydowaniem. Wierzchem dłoni uderzył w kielich, ten zakołysał się i przewrócił, tak Ŝe wino rozlało się na okruchy chleba i biały obrus. - Nie moŜesz! Nie wolno!!! - krzyknąłem, ale nikt mnie nie słyszał pośród śpiewów i dzwonów. Byłem sam we współczesnym pokoju, nade mną biały sufit. Stałem oparty o ścianę, w purpurowym aksamitnym płaszczu, z włosami do ramion. Wiedziałem, Ŝe kaŜda cząstka otoczenia i mnie samego jest jak najbardziej stała i realna; dywan pod moimi stopami był równie rzeczywisty jak liście opadające w soborze św. Zofii, a moje ręce równie prawdziwe jak ręce kapłana, którym byłem przed chwilą, dzieląc i rozdając chleb. W gardle wzbierał straszliwy szloch i czułem, Ŝe tchu mi zbraknie, jeśli go z siebie nie wyrzucę, zarazem jednak koiła mnie muzyka tak prosta i klarowna, Ŝe aŜ dziw, iŜ potrafiło ją wyzwolić dziesięcioro palców, które przebierając po klawiszach, uruchamiały młoteczki i napięte struny. Tak, znałem ten utwór, tę sonatę, wielokrotnie ją słyszałem, teraz jednak obezwładniała mnie jak nigdy. Appassionata. Muzyka falowała, narastała, porywając ze sobą wszystkie uczucia, ogarniając całą osobę. Czy to moŜliwe, iŜ to tylko ludzkie palce, klawisze, młotki? Tyle wystarczy, by zrodziło się piękno? Muzyka ucichła. Mogłem tylko zamknąć oczy i jęczeć tak nagle pozbawiony tych krystalicznych dźwięków, ostrych, jasnych, domagających się, aby uczestniczyć w cudzej pasji i dawać jej świadectwo. Z bolesnego skupienia wytrącił mnie krzyk. DuŜy pokój, na ścianach obrazy sięgające od podłogi do sufitu, kosztowny dywan, na nim eleganckie meble, pośrodku fortepian, czarna lśniąca pokrywa, piękna klawiatura. Na podłodze mały chłopiec o arabskich rysach, odziany w dŜelabę, klęczy i z oczyma wzniesionymi w górę - aczkolwiek mnie nie widzi - z Ŝarem mówi po arabsku:

- Przyjdź, diable lub aniele, i powstrzymaj go, wyjdź z ciemności, kimkolwiek będziesz, byłeś tylko powstrzymał tego niegodziwca. Nie pozwól mu zabić Sybelle. Powstrzymaj go, prosi Benjamin, syn Abdullaha, weź moje Ŝycie, weź moją duszę, weź, co chcesz, byłeś tylko uratował moją Sybelle. - Dość! - krzyknąłem. Twarz miałem mokrą i nie potrafiłem powstrzymać drŜenia warg. - Mów, czego chcesz ode mnie. Dostrzegł mnie. Nawet jeśli się przestraszył, to przecieŜ byłem tym, kogo wzywał i potrzebował. - Spójrz tylko, nie widzisz, co się dzieje? - wyszeptał pośpiesznie. Spojrzałem i zobaczyłem. Młoda dziewczyna, Sybelle, rozpaczliwie usiłowała chwycić się fortepianu. Z zamkniętych ust wydobywał się skowyt, długie loki falowały wokół głowy. MęŜczyzna obok niej krzyczał, chwytał ją za ramiona, szarpał, ściągał ze stołka, aŜ nagle jednym brutalnym ciosem w głowę zrzucił dziewczynę na dywan. - Appassionata, Appassionata! - powtarzał zadyszany, okładając ją pięściami. - Nie będę tego słuchał, nie będę! I nie pozwolę, byś mi to robiła, to moje Ŝycie!!! Nie pozwolę!!! Chłopiec chwycił mnie za rękę, a gdy ją wyrwałem, uczepił się mankietu mojej białej koszuli. - Aniele! Diable! Powstrzymaj go! Nie pozwól mu jej bić, on ją zamorduje, nie pozwól. Dziewczyna czołgała się na kolanach z potarganymi włosami, przeguby rąk miała zakrwawione. Tymczasem męŜczyzna - wysoki, z ogoloną głową - cofnął się w kąt i krzyczał: - Ty głupia, egoistyczna dziwko! Myślisz tylko o sobie! A ja juŜ nie mam Ŝadnych praw?! Nie mam swojego Ŝycia?! Swoich snów?! Dziewczyna jednak poderwała się, podskoczyła do fortepianu i zaczęła grać dokładnie w tym momencie drugiej części Appassionaty, w którym jej przerwano. Teraz jednak grała z taką pasją, jak gdyby kaŜda nuta była jednocześnie wyzwaniem: „A właśnie, Ŝe będę! Właśnie, Ŝe będę!” Widziałem wyraźnie, co zaraz nastąpi. Rozedrgana ze wściekłości twarz męŜczyzny, zdało się, stęŜała, na usta wypełzł okrutny uśmieszek. Ona tymczasem grała z zapamiętaniem, pochylona głowa kołysała się na boki, włosy muskały klawiaturę, spomiędzy zaciśniętych warg dobywał się melodyjny pomruk. Chłopiec, nie czekając juŜ na moją pomoc, rzucił się między dziewczynę i jej prześladowcę, ale ten odtrącił go tak mocno, Ŝe malec poleciał na ścianę. MęŜczyzna nie

dotknął juŜ jednak Sybelle, zanim bowiem zdąŜył to zrobić, ja chwyciłem go za ramię i obróciłem ku sobie. - Chcesz ją zabić? - szepnąłem. - Zobaczymy! - Tak, tak! - wrzasnął. - Zabić!!! Z premedytacją doprowadza mnie do szału, musi więc zginąć! Był tak przepełniony wściekłością, Ŝe nawet się nie zastanowił, skąd się wziąłem, tylko znowu spojrzał na dziewczynę. - Dość juŜ tego, Sybelle! Dość, mówię!!! Odepchnąłem go, zarazem chwytając za lewe ramię, a kiedy głowa poleciała do tyłu, wgryzłem się w szyję, aŜ w ustach poczułem krew. Była bogata,- pełna gniewu, zaciekłości, płonnych snów i daremnych marzeń. Tak, zobaczyłem wszystko. Kochał ją i opiekował się nią, on, pozbawiony słuchu muzycznego brat utalentowanej siostry, troszczył się o kolejne jej sukcesy, aŜ nagle wszystko urwało się w przeddzień wielkiego triumfu, ona, która miała stać się sławna na cały świat, zamknęła się w sobie, straciła wszelkie ambicje przytłoczona tragedią, która ich dotknęła: utratą rodziców. Widziałem, jak jadą samochodem, ciemną, krętą szosą biegnącą przez dolinę, on podśpiewuje na tylnym fotelu, ona przysypia, nagle wóz z naprzeciwka, zderzenie, ona w porwanej sukience stoi na skraju drogi, on w rozpaczy krzyczy i przeklina, wszędzie potłuczone szkło, pięknie lśniące w światłach reflektorów. Szeroko otwarte niebieskie oczy dziewczynki, której serce się zamyka. Martwa ofiara wysunęła się z mych objęć. Tak nieruchoma jak niegdyś ich rodzice. Skulony i martwy juŜ nigdy jej nie uderzy, nie szarpnie, nigdy nie przeszkodzi jej grać. Słodka cisza w pokoju podkreśla łagodność i miarowość trzeciej części sonaty. Chłopiec tańczył z radości. W swej dŜelabie, z czarnymi kędziorami wyglądał jak arabski aniołek, z radością wyskakujący w powietrze i powtarzający: „Nie Ŝyje! Nie Ŝyje! JuŜ nigdy jej nie skrzywdzi! Nie Ŝyje! Nie Ŝyje!” Ona tymczasem, pogrąŜona w Appassionacie, jakby w ogóle nie słyszała i nie widziała, co się stało. Pełen byłem jego krwi rozchodzącej się po mnie; uwielbiałem kaŜdą jej kroplę. Cicho stanąłem po drugiej stronie fortepianu i zapatrzyłem się na dziewczynę. W małej, wraŜliwej twarzy widniały niebieskie oczy, wielkie jak dwa stawiki; wargi jednak miała opuchnięte, policzki podrapane, nad skronią wielki krwiak w miejscu, gdzie wyrwany został kosmyk włosów. Ona jakby nic sobie z tego nie robiła. Pochłonięta była grą, mimo Ŝe sińce pokrywały całe jej ręce.

JakŜe smukłą miała szyję, na której widać było sine ślady palców, jak wdzięcznie poruszały się jej łopatki pod leciutkim materiałem sukienki, jakŜe urocze było zmarszczenie brązowych brwi. Jej wzrok napotkał mnie, uśmiechnęła się lekko, jak do czegoś przyjemnego, a potem trzykrotnie kiwnęła głową, dokładnie w rytm muzyki, ale zarazem jakby do mnie. - Sybelle - szepnąłem, dotknąłem palcem ust i przesłałem jej pocałunek. Tymczasem jej oczy znowu stały się nieobecne, a ja poczułem, iŜ coś potęŜniejszego niŜ światło słońca porywa mnie i wysysa z pokoju, ze świata, z dźwięków, z moich zmysłów. - Nie, błagam, nie teraz - jęknąłem, ale znowu leciałem pozbawiony cięŜaru, poczerniałe członki rozrzucone, targał mną opętańczy ból. „Nie, to nie moŜe być moje ciało”, łkałem. „Nie, proszę, mamo, pomóŜ, ratuj mnie, Benjaminie...” Runąłem w dół. JuŜ nikt nie mógł mi pomóc, z jednym tylko wyjątkiem. - BoŜe, dodaj mi siły! - krzyczałem. - Jeśli to początek, dodaj mi odwagi, BoŜe, pozwól zrozumieć, gdzie jestem, co się dzieje, gdzie kościół, gdzie wino i krew, pomóŜ mi, błagam, pomóŜ!!! Spadałem. Migały szklane wieŜe, dachy, puste okna. W jednym zobaczyłem wczepionego w kotarę Benjamina, na ułamek sekundy spotkały się nasze spojrzenia, jego usta rozwarte w okrzyku... Leciałem w śnieŜycy, moja skóra tak się ściągnęła, iŜ nie mogłem zgiąć nóg ani otworzyć ust, leciałem, leciałem, aŜ wreszcie z rozmachem rąbnąłem w ubity śnieg. W otwartych oczach płonął ogień. Słońce wspięło się juŜ nad horyzont. - Umieram - wyszeptałem. I w ostatniej chwili, kiedy wszystko gaśnie i zanika, słyszę muzykę, słyszę, jak gra Sybelle! Kończy się Appassionata. I ja...

20 Wcale jednak nie umarłem. Ocknąwszy się, słyszałem muzykę, aczkolwiek fortepian znajdował się gdzieś bardzo, bardzo daleko. Przez pierwsze kilka godzin od wschodu słońca, kiedy ból był największy, ze wszystkich sił usiłowałem pochwycić te dźwięki, aby nie wyć z bólu. PogrąŜony w śniegu, nie mogłem się poruszyć, nic nie widziałem i tylko wsłuchiwałem się w Appassionate, niekiedy nucąc jakiś motyw. Pierwszej i drugiej nocy tylko jej słuchałem, to znaczy, jeśli właśnie grała przerywała bowiem na wiele godzin, pewnie kładła się spać, ale potem znowu zaczynała, a ja dalej słuchałem. Znałem wszystkie trzy części, dlatego mogłem uchwycić to, co za kaŜdym razem Sybelle dodawała od siebie; nigdy dwa wykonania nie były takie same.

Słyszałem przyzywającego mnie Benjamina, miał szybką, nowojorską wymowę. Powtarzał: „Aniele, to jeszcze nie wszystko, trzeba coś z nim zrobić, wróć, proszę, dam ci papierosy, mamy mnóstwo dobrych papierosów. Nie wiemy, co zrobić z tym trupem, więc wróć”. Niekiedy przez wiele godzin nie docierały do mnie Ŝadne wieści od nich; straciłem zdolność kontaktu telepatycznego, dzięki któremu mogłem patrzeć cudzymi oczyma. LeŜałem nieruchomo, czułem, Ŝe jestem straszliwie poparzony, w środku miałem tylko ból i miłość do nich. To przecieŜ proste, złoŜony niemocą kochać dwoje obcych dzieci, szaloną dziewczynę i małego urwisa, który tak bardzo się o nią troszczy. Niewiele się wydarzyło: zabiłem jej brata, to wszystko. CóŜ to znaczyło w zestawieniu z połową tysiąclecia, którą przeŜyłem? Powoli zaczęło do mnie przemawiać miasto. Ani na chwilę nie cichło, a jego głosy układały się bogatymi warstwami, wznosząc się aŜ do mnie i wyŜej, wyŜej, ku szczytom wieŜ, jakich dotąd świat nigdy nie widział. Wiedziałem, Ŝe pokrywa mnie coraz grubsza warstwa śniegu: muszę umrzeć. Nie dziś, to jutro. Przypomniałem sobie Lestata z chustą w ręku, przypomniałem sobie Jego twarz, ale Ŝar przeminął. Umrę, powtarzałem co rano. Umrę. Ale nie umarłem. W dole, w mieście, słyszałem innych amatorów krwi. Specjalnie się na to nie nastawiałem, więc to nie ich myśli do mnie docierały, ale słowa. Byli tam Lestat i David, przekonani, Ŝe nie Ŝyję, opłakujący mnie. Lestat miał jednak jeszcze większy problem, albowiem za sprawą Dory o chuście zrobiło się głośno; tłum wypełniał katedrę, a jeszcze większy tłoczył się na placu przed nią. Przybyli teŜ inni nieśmiertelni, młodzi, ale takŜe bardzo wiekowi, chcąc zobaczyć cud, nocą przemykali do środka między zwykłymi ludźmi i chciwie wpatrywali się w twarz Chrystusa na chuście. Niekiedy przebąkiwali coś o biednym Armandzie, bohaterskim Armandzie czy świętym Armandzie, który w pokłonie przed UkrzyŜowanym sam wydał się na całopalenie u drzwi kościoła! Czasem sami teŜ tak robili. TuŜ przed wschodem słońca słyszałem ich ostatnie rozpaczliwe modły, gdy szykowali się do śmierci w płomieniach. Czy komuś z nich poszło lepiej niŜ mnie? Czy któregoś Bóg przygarnął do siebie? Czy moŜe konali w cierpieniu, po którego drugiej stronie była nicość, czy tak jak ja trwali w letargu w jakiejś odludnej alei czy na jakimś dachu? CóŜ, odchodzili i nic juŜ nie wiedziałem o ich losie. Wszystko było takie wyblakłe, takie odległe. Smutno mi było, Ŝe Lestat mnie opłakuje, ale cóŜ było robić, musiałem tutaj umrzeć.

Prędzej czy później. To, co zobaczyłem, porwany przez słońce, teraz się juŜ nie liczyło. Przez śnieg słychać było szum telefonicznych rozmów; mówiono o cudzie w katedrze, twarz Chrystusa uzdrawiała chorych, pozostawiała ślad na przyciśniętych do niej tkaninach; teologowie ostrzegali i powątpiewali, sceptycy drwili. Ból oparzelin był straszny. Kiedy usiłowałem uchylić powieki, szorowały o gałki oczne, co było jeszcze bardziej przeraźliwe. Czekałem przeto w mroku. Na nią. Gdy po krótszej lub dłuŜszej przerwie rozbrzmiewała w końcu ta muzyka, o nic juŜ nie dbałem: gdzie jestem, co się ze mną stanie, co zamierzają uczynić Lestat i David. Zdaje się, Ŝe dopiero siódmej nocy powróciły mi wszystkie zmysły i dopiero wtedy pojąłem w pełni grozę swego połoŜenia. Nie było Lestata. Nie było Davida. Kościół zamknięto. Ze słów śmiertelników wywnioskowałem, iŜ chusta zginęła. Odgrodziłem się od wszystkich głosów w obawie, Ŝe któryś ze nieśmiertelnych pospieszy ku mnie, jak tylko wyczuje moją obecność. Nie zniósłbym prób ratunku z ich strony, widoku ich twarzy, rąk, dźwięku ich głosów. TakŜe i oni rozprawiali o cudzie, odkupieniu i miłości Chrystusa. Musiałem rozwaŜyć swoje połoŜenie. Znalazłem się na dachu, a nie pod otwartym niebem, jak wpierw myślałem. Po spadzistym metalowym zboczu zsunąłem się pod zardzewiały okap, pod którym gromadził się nawiewany wiatrem śnieg. Jak się tu znalazłem? Mogę tylko przypuszczać, Ŝe kiedy dotknęły mnie pierwsze promienie słońca, eksplozja krwi wyniosła mnie wysoko w górę. Przez stulecia nauczyłem się wzbijać w powietrze, ale nigdy nie próbowałem zbadać granic tej umiejętności; teraz, gotów na śmierć, wszystkimi dostępnymi mi siłami wzniosłem się ku niebu. Spadłem z wielkiej wysokości. Budynek był opustoszały, porzucony, bez światła i ogrzewania. Z wewnątrz nie dochodził Ŝaden odgłos. Wiatr hulał po klatkach schodowych i jeśli nie słychać było utworu granego przez Sybelle, to w jego muzykę się wsłuchiwałem. Czasami na parterze pojawiali się jacyś włóczędzy, a we mnie zaczynała się tlić nadzieja: moŜe któryś będzie na tyle głupi, aby wejść na dach, a wtedy miałbym porcję krwi nieodzownej do tego, abym mógł się stąd ruszyć. Okap chronił mnie przed słońcem; docierało tylko jasne światło widoczne przez warstwę śniegu. Nikt jednak nie pofatygował się na górę. Czekała mnie bardzo powolna śmierć; być moŜe przyjdzie na nią czekać do czasu, aŜ cieplejsze powietrze stopi śnieg.

Kiedy zapadała zupełna cisza - nie słychać było ani grającej Sybelle, ani przyzywającego mnie Benjamina - nadchodził najgorszy czas. Zaczynałem wspominać to, co zobaczyłem, wędrując przez powietrzne rozłogi, o niczym innym bowiem nie potrafiłem myśleć. Jakie rzeczywiste były kijowska katedra i chleb, który łamałem. Tyle rzeczy wtedy rozumiałem, ale teraz, nawet jeśli jestem w stanie niewyraźnie je sobie przypomnieć, nie potrafię ująć ich w słowa. Pamiętałem jednak dotyk obrusa na ołtarzu, rozlane wino, ptaka wzlatującego z rozbitej pisanki. Odganiałem od siebie te obrazy. Pasja okazała się taka krucha; odeszła, jak odeszły weneckie noce z Mistrzem, lata wędrówek z Louisem, gwarne wieczory na Wyspie Nocy, te wstydliwe stulecia spędzone z dziećmi ciemności, kiedy byłem tak głupi, tak głupi... Mogłem myśleć oddzielnie o chuście, niebie, ołtarzu i cudownie mnoŜącym się chlebie, ale wszystko razem tworzyło całość nie do zniesienia. Nie umarłem, a nie było przy mnie ani Memnocha, oferującego swe usługi, ani Chrystusa, który z rozwartymi ramionami przyzywałby mnie do nieskończonego światła. Nadszedł wieczór, gdy udało mi się rozewrzeć powieki i patrząc przez skorupę śniegu, zrozumiałem, Ŝe zdrowieję. Spróbowałem poruszyć rękami; drgnęły i rozdarły stwardniałą warstwę śniegu. CóŜ za niezwykły dźwięk. Słońce nie mogło tu się do mnie dobrać, a przynajmniej nie na tyle, aby zbuntowała się przeciw temu szalona krew. Przez pięćset lat nabierałem sił, a przede wszystkim miałem w sobie potęŜną krew Mariusa!!! Ból jednak był przeraźliwy, a rozpacz bezdenna. Wtedy rozbrzmiały dźwięki Appassionaty i nic się juŜ więcej nie liczyło. Dopiero kiedy się urwały, wróciły inne sprawy. Noc była ciepła, śnieg cicho topniał. Nigdzie w pobliŜu nie było chyba Ŝadnych nieśmiertelnych. Wiedziałem, Ŝe chusta znajduje się teraz w Watykanie, po cóŜ więc mieliby się tu zjawiać? Zebrałem się w sobie i telepatycznie spróbowałem zobaczyć Sybelle oczyma Benjamina. Udało się. W delikatnej złocistej mgle ujrzałem, jak w muślinowej sukience siedzi przy fortepianie, mogłem się teŜ zorientować po przesuwających się obrazach w cięŜkich ramach, Ŝe Benjamin krąŜy po pokoju, pomrukując do siebie: „A mówiłem ci, Ŝebyś wrócił, mówiłem!” Chciałem się uśmiechnąć, ale wargi zabolały, jakby były w kącikach nadcięte noŜem. Zakończyłem telepatyczną wizję: chciałem pogrąŜyć się w dźwiękach muzyki, a poza tym Benjamin, którego umysł nie był ogłuszony zachodnim racjonalizmem, wyczuł moją obecność.

Potem pojawiło się coś innego, obraz jakiejś oświetlonej wieŜy. Myślał o mnie ktoś z nieśmiertelnych, ale znajdował się o wiele ulic od zamkniętej obecnie katedry. Albo nawet jeszcze dalej. Wyczułem obecność dwóch potęŜnych wampirów, którzy mnie znali i gorzko opłakiwali moją śmierć, szykując się jednocześnie do jakiegoś waŜnego zadania. Ryzykowna byłaby próba zobaczenia ich, skoro nawet dla Benjamina byłem wyczuwalny, z drugiej jednak strony musiałem sprawdzić, o co w tym chodzi. Skupiłem się i po chwili mogłem widzieć jednego oczyma drugiego” ale nie odwrotnie, co zresztą było całkiem zrozumiałe. Oczyma Santina, dawnego przywódcy sabatu rzymskiego, mogłem spoglądać na Mariusa, natomiast umysł tego ostatniego na zawsze był dla mnie zamknięty z racji łączącego nas pokrewieństwa. Znajdowali się w jakimś urzędowym budynku, obaj odziani odpowiednio na tę okazję: granatowe garnitury, białe koszule, krawaty, krótko przystrzyŜone włosy. Po chwili zrozumiałem, Ŝe to biurowa część jakiejś instytucji medycznej. Najpierw starannie zebrali potrzebne im dokumenty, potem udali się do sali prosektoryjnej w podziemiach, by wyciągać z wielkich szaf chłodniczych resztki pozostałe po spalonych na słońcu wampirach. Zgarniali do plastikowych toreb, co tylko znaleźli: kości, prochy, zęby, tak, nawet zęby, a potem wzięli się do resztek ubrań. Serce zabiło mi Ŝywiej. Poruszyłem się w zmarzniętym śniegu. Uspokój się, serce. To przecieŜ koronka z mojego rękawa, a z nią resztka purpurowego aksamitu. Tak, bez wątpienia, właśnie zabierali ze skrytki resztki mojego ubrania. Marius zatrzymał się. Inaczej ukierunkowałem umysł. Abyś mnie tylko nie zobaczył. Jeśli zobaczysz i zjawisz się tutaj, wtedy ja... Co pocznę? Nie miałem siły nawet na to, Ŝeby się poruszyć. Och, Sybelle, zagraj, błagam, zagraj dla mnie... Po chwili jednak uspokoiła mnie świadomość, Ŝe tak jak ja nie miałem dostępu do niego, tak on nie miał bezpośredniego dostępu do mnie, a jedynie przez słabszy umysł towarzyszącego mu Santina. Wydobyłem z pamięci szczegóły utworu Beethovena. Sonata 23 f-moll, opus 57. Myśl o tym, myśl o Beethovenie. Wyobraź sobie - bo wszak nic nie wiesz konkretnie - noc w zimnym Wiedniu, skrzypienie pióra po papierze nutowym, czego zapewne nie słyszy. Myśl o tych dźwiękach pełnych siły, pasji i pewności. Z uśmiechem, od którego krwawią usta, myśl o zapłacie nie lepszej od jałmuŜny. Tak, bez wątpienia noc była cieplejsza, śnieg topniał, gdy poruszyłem ręką. Z drugiej strony para tak nieprawdopodobna... Ten, który mnie stworzył, i ten, który usiłował mnie zniszczyć... Marius i Santino. Musiałem sprawdzić. OstroŜnie wysłałem promień, w kaŜdej chwili gotów się wycofać. I zobaczyłem. Stali przed otwartym piecem i

ciskali wszystkie resztki w jego trzewia. Dziwne. Nie chcą chociaŜby zerknąć przez mikroskop? Ale czyŜ nie robiono juŜ tego wielokrotnie, a zresztą po co się grzebać w nadpalonych resztkach, skoro w kaŜdej chwili moŜna pobrać naskórek z własnej ręki i podłoŜyć pod okular? Marius wpatrywał się w płomienie z czymś w rodzaju satysfakcji w oczach. - To wszystko - powiedział. - Nie przychodzi mi do głowy nic innego, co moglibyśmy jeszcze zrobić. - Włamać się do Watykanu i zabrać chustę - podsunął Santino. - Jakie niby mają do niej prawo? Na twarzy Mariusa zrazu pojawiło się zaskoczenie, a potem uśmiech politowania. - I po co? Po cóŜ nam ta szmatka? Sądzisz, Ŝe odzyska zmysły? Wybacz, Santino, ale jesteś jeszcze bardzo młody. „Odzyska zmysły?” To nie mogło dotyczyć mnie, musiało chodzić o Lestata. Musiałem spróbować; wysiliłem się i zbadałem zawartość umysłu Santina, a to, co zobaczyłem, sprawiło, iŜ skuliłem się przeraŜony. Lestat, mój Lestat - bo przecieŜ nigdy tak naprawdę nie naleŜał do nich, czyŜ nie? oszalał wskutek swej okropnej opowieści i teraz był uwięziony przez starszyznę wampirów, która obwieściła, Ŝe jeśli nie przestanie zakłócać naszego spokoju - co znaczyło: ściągać na nas uwagi - zostanie unicestwiony, a jeśli takie postanowienie zapadnie, nie będzie od niego odwołania. Wierciłem się niespokojnie. Nie, nie moŜna do tego dopuścić! Ból zalał mnie falami czerwieni i fioletu; po raz pierwszy od chwili upadku doświadczyłem takich kolorów; czyŜby mój umysł wracał do siebie? Chcą zniszczyć Lestata! Lestat uwięziony, jak ja niegdyś w rzymskich katakumbach. O BoŜe, to gorsze od spłonięcia w słońcu, to gorsze od obrazu Sybelle bitej po twarzy przez zwyrodniałego brata. - Zbierajmy się stąd - rzekł raptem Santino. - Coś tutaj jest nie w porządku, ale nie potrafię powiedzieć co. Zupełnie jak gdyby ktoś był tuŜ koło nas, a jednocześnie daleko. Jakby ktoś znacznie potęŜniejszy ode mnie słyszał o całe mile stąd szelest moich stóp. Marius spojrzał na niego lekko zaniepokojony, ale powiedział: - Nowy Jork jest juŜ nasz. - A potem, spoglądając we wnętrze pieca, dorzucił w zamyśleniu: - Chyba Ŝe jakiś czepiający się Ŝycia strzęp ducha przywarł do tego mankietu i kawałka rękawa. - Zamknąłem oczy. O BoŜe, spraw, aby mój umysł zamknął się szczelnie. Docierało do mnie juŜ tylko echo jego głosu. - Ja jednak nigdy w to nie wierzyłem. Wszak my sami jesteśmy jak eucharystia, czyŜ nie? Ciało i krew dziwnego boga, chociaŜ tylko tak długo,

jak długo trzymamy się wybranej postaci. Co znaczy kosmyk włosów, kawałek koronki i aksamitu? JuŜ go nie ma. - Nie rozumiem cię - wyznał Santino i zaraz dorzucił: - Ale bardzo się mylisz, jeśli sądzisz, Ŝe nigdy go nie kochałem. - Dobrze, ruszajmy. Zrobiliśmy swoje, nie ma juŜ najmniejszego śladu po Ŝadnym z nas. Ale w swej starej katolickiej duszy przyrzeknij mi, Ŝe nie wyprawisz się do Watykanu, aby zdobyć chustę. Spoglądały na nią miliony oczu i nic się nie stało. Świat jest światem, a dzieci umierają wszędzie pod słońcem, głodne i samotne. Nie mogłem się wystawiać na dalsze ryzyko. Wycofałem się, przeglądając noc niczym promień reflektora, aby zobaczyć, czy nie dojrzy ich ktoś ze śmiertelnych, ale nie, byli na to zbyt zręczni i śmigli. Czułem, jak się oddalają. Czułem nagły brak ich oddechów, pulsów; poniosły ich wiatry. Po jakiejś godzinie znowu zajrzałem do pomieszczeń, które opuścili. StraŜnicy i pracownicy techniczni budzili się ze snu, który ich wszystkich dopadł nieoczekiwanie i jednocześnie; nic na razie nie spostrzegli, pewnie dopiero rano braki wyjdą na jaw. Potem opadły mnie wątpliwości. Jak to moŜliwe, Ŝe zabiłem wstrętnego brata mojej ukochanej? Jak to moŜliwe, by ten błyskawiczny cios sprawiedliwości był czymś więcej niŜ iluzją, skoro ja wzlatywałem, a potem spadałem w porannym słońcu? A jeśli tak, jeśli nie wpiłem się w gardło brata Sybelle, to czyŜ i oni nie byli tylko snem? Ostatnia wizja konającej świadomości? Najgorsza pora nocy. Zegary głucho biły w ciemnych pokojach, koła z chrzęstem toczyły się po śniegu, wokół mnie skrzył się śnieg niczym nieprzebrane mnóstwo szklanych okruchów. Nade mną lśniły gwiazdy. O, jakŜe kiedyś zazdrościłem im i nienawidziłem ich za to, iŜ z tak niewzruszoną stanowczością potrafią przesuwać się po czerni nieba! Teraz przynajmniej byłem wolny od nienawiści. Ból oczyszczał mnie ze wszelkich złych uczuć. Obmacałem twarz, drugą rękę, pierś. - Wstanie słońce - szepnąłem - i teraz, kiedy nie skrywa mnie juŜ śnieg, dobierze się do mnie i pchnie w jeszcze głębsze otchłanie bólu. Jakiś głos krzyknął w proteście. Mój, oczywiście, to umysł sam bronił się przed sobą i przed dumnym przypuszczeniem, Ŝe skoro zniosłem jedną próbę, to przetrwam teŜ jeszcze sroŜszą. A jednak nie był to mój głos. To modlitwy Benjamina. Klęczał w ich wspólnej sypialni obok łóŜka, na którym Sybelle spała w skopanej pościeli, i wzniósłszy oczy do góry, mówił:

- Aniele, dybuku, pomóŜ nam. Dybuku, raz juŜ przybyłeś! Zrób to jeszcze raz! Nie zostawiaj mnie! Ile jeszcze czasu do wschodu słońca, chłopcze? - szepnąłem mu prosto w ucho. - To ty! - zawołał, zrywając się na równe nogi. - Przemówił do mnie, Sybelle, przemówił!!! Zastanów się, zanim ją zbudzisz. To straszliwa wyprawa. Nie jestem świetlistym pomocnikiem, jakim mnie zobaczyłeś, jestem potworem, jeśli jednak się zdecydujesz, będziesz musiał mi pomóc, a widok, jaki zobaczysz, nie będzie przyjemny. Tego jednak moŜesz być pewien, chłopcze, Ŝe zawsze znajdziesz we mnie pomoc, jeśli ty mi pomoŜesz, poniewaŜ opuściła mnie woła i jestem teraz sam. Sam sobie nie poradzę, przeŜyte lata nic w tej chwili nie znaczą, a ja się trwoŜę. Szeroko otwartymi oczami wpatrywał się w to samo okno, gdzie zobaczyłem go we śnie. Teraz jednak nie mógł mnie w nim dojrzeć, spoczywałem bowiem na dachu, hen, daleko od mieszkania, gdzie był teraz z Sybelle. Przechylił głowę na bok i zmarszczył czarne brwi. - Idę ci pomóc, dybuku, powiedz tylko, gdzie jesteś. - Potrząsnął prawą ręką zaciśniętą w pięść. - Sybelle, zbudź się, wstawaj! Sybelle! Nasz dybuk wrócił i teraz on nas potrzebuje!

21 Spieszyli do mnie. Benjamin wiedział, gdzie znajduje się ten budynek. W kilku telepatycznych szeptach przekazałem mu, aby zabrali ze sobą młotek do lodu, kilof i duŜe koce, w które będą mogli mnie owinąć. Wiedziałem, Ŝe nic nie waŜę. Boleśnie natęŜając ramiona, jeszcze trochę nadłamałem okalającą mnie pokrywę. Palcami przypominającymi szpony wymacałem, Ŝe odrosły mi włosy, rudobrązowe jak dawniej. Kiedy się zjawią, muszę rzucić na nich czar. Nie mogą zobaczyć tego czarnego potwora. śaden śmiertelnik nie zniósłby tego widoku. Musiałem przywołać w pamięci swój obraz odbity w zwierciadłach weneckich i z całą siłą, jaka mi pozostała, wtłoczyć go w ich umysły. Najpierw to, a potem instrukcje. Nagle usłyszałem brzęk tłuczonego szkła, daleki trzask drzwi, nierówny odgłos kroków wspinających się po metalowych stopniach. Serce mi łomotało. Usłyszałem, jak otwierają się metalowe drzwi na dach, a potem kroki dwóch osób. W słabym świetle padającym od okolicznych wieŜowców zobaczyłem ich sylwetki: jej, wyraźnie kobiecą, i jego, nie więcej niŜ dwunastolatka.

Nic na siebie nie narzucili, Ŝadnego cieplejszego odzienia, Sybelle miała rozwiane włosy, nieśli wełniane koce. Teraz musiałem zadbać o wizję. A zatem: młodzieniec w kaftanie, koronkowa koszula, do tego rajtuzy i lśniące buty. Otworzyłem oczy. Stali wpatrzeni we mnie, w powietrzu wirowały płatki śniegu. - Dybuku, tak się o ciebie martwiliśmy! - wykrzyknął podekscytowany Benjamin. Ale ty... jesteś piękny! - Nie wierz pozorom, Benjaminie - ostrzegłem go. - Ale nie czas na gadanie. Usuńcie śnieg i lód, a potem zawińcie mnie w koce. Sybelle zaczęła obstukiwać skorupę młotkiem, Benjamin dźgał ją kilofem, zmroŜone kawałki pryskały na wszystkie strony. - Nie bój się, dybuku - mówił Benjamin, nie przestając uderzać kilofem. Wydobędziemy cię. Teraz juŜ jesteś nasz i nic ci się nie stanie. I nagle zastygł z otwartymi ustami jak zmroŜony. - Dybuku - wykrztusił wreszcie - ty zmieniasz kolor! - I wysunął rękę, Ŝeby dotknąć mojej twarzy. - Nie, Benji, nie rób tego - ostrzegła go Sybelle i wtedy po raz pierwszy usłyszałem jej głos. Poczułem straszliwy dreszcz i łzy na policzkach. Czy to krew? - Benji, Sybelle, odwróćcie wzrok, nie patrzcie na mnie - zakomenderowałem. Dajcie mi szybko coś, czym mógłbym się przykryć. - Co ci się stało od czasu, gdy byłeś u nas? - spytała łagodnie. - Kto ci to zrobił? Z trudem przełknąłem ślinę i znowu przywołałem wizję, która wydobyła się jakby ze wszystkich porów ciała. Sybelle pokręciła głową. - Nie rób tego więcej. To cię osłabia i bardziej cierpisz. - Ja wyzdrowieję - zapewniłem. - Obiecuję. Nie zostanę taki na zawsze, zmieni się to juŜ wkrótce. Tylko zabierzcie mnie z tego dachu i z tego zimna, ale umieśćcie tak, Ŝeby słońce nie miało do mnie dostępu. To słońce, tylko słońce. Zabierzcie mnie, proszę. Nie mogę chodzić ani nawet się czołgać. Jestem istotą nocną. Schowajcie mnie w ciemności. Zobaczyłem, jak opada na mnie błękit, jakby spłynęło niebo, a potem poczułem dotyk wełny, która mimo swej miękkości spowodowała ból, ale ból, który mogłem znosić dopóty, dopóki czułem dotyk tych opiekuńczych dłoni. Unieśli mnie, a gdy głowa opadła mi do tyłu, ujrzałem płatki śniegu. - Nie jestem za cięŜki? - spytałem. Wiedziałem, Ŝe nie, ale bezradność była taka okropna.

- Nie, nie bój się - usłyszałem szept tuŜ nad głową. Zapach ich krwi był bogaty i gęsty jak miód. Nie, nie wolno mi o tym myśleć, niezaleŜnie od tego, jak potęŜne byłoby moje pragnienie. Opuścili dach i schodzili po wewnętrznych schodach. Obijałem się w zawiniątku z koca, chwilami widziałem nad sobą migający sufit. - Nie bój się, dobrze cię trzymamy - usłyszałem znowu szept Sybelle. - Nie wypuścimy cię. Ale ci zaszkodziło to słońce. - Cicho, nie gadaj tyle - ofuknął ją Benji. - Myślisz, Ŝe taki potęŜny dybuk nie potrafi czytać w twoich myślach?! Byli juŜ przy wybitym oknie na parterze. Z zewnątrz doleciał głos Benjiego: - Daj mi go tutaj, dam radę, utrzymam, aŜ ty się przedostaniesz. Ale Sybelle razem ze mną przecisnęła się przez futrynę. Czułem tylko kołysanie, szarpnięcia, ból i zapach krwi. I znowu mnie nieśli, szli szybko, pod nogami skrzypiał śnieg. Benji raz się pośliznął z krzykiem, ale Sybelle go podtrzymała. Weszliśmy do hotelu, gdzie mieszkali. Owionęło nas cierpkie, ciepłe powietrze, po chwili przeszył mnie okropny ból, gdyŜ musieli mnie złoŜyć prawie na pół, abyśmy mogli zmieścić się w windzie. Kabina pachnąca metalem maszyn i olejem ruszyła, podrygując. Poczułem na twarzy ciepły oddech Benjiego. - Jesteśmy juŜ w domu, dybuku. Udało się. Trzask zamków, stukot obcasów na parkiecie, zapach kadzidełek, świec, pasty do luksusowych mebli, kobiecych kosmetyków, płótna i farb, świeŜych białych lilii. UłoŜyli mnie na łóŜku, zelŜał ucisk koca, pode mną miękko zapadła się pościel. ŁóŜko, w którym widziałem ją okiem umysłu, odstąpiła teraz takiemu potworowi! Bezskutecznie usiłowałem chwycić rąbek koca, ale odchylili go i stali teraz nade mną, wpatrując się uwaŜnie. Nie bali się! Mogli znieść ten straszliwy widok. - Tak błyszczysz! - zauwaŜył Benji. - Czy to bardzo boli? - Jak moŜemy ci pomóc? - spytała Sybelle cichutko, jak gdyby bała się, Ŝe jej głos moŜe mnie urazić. W swej pomiętej bawełnianej sukience była uosobieniem łagodności i kruchości. - Jestem zły, pamiętaj o tym - powiedziałem. - Bóg mnie nie przyjmie, ale nie przyjmie teŜ diabeł. Wyszedłem na słońce, aby mogli wziąć moją duszę. Zrobiłem to z miłości, nie myśląc o piekle ani o bólu. Ale to ziemia stała się moim czyśćcem. Sam nie wiem, jak to mogło się stać, Ŝe poprzednim razem znalazłem się tutaj. Nie wiem, jaką moc

dało mi te parę chwil, kiedy mogłem stanąć między tobą i śmiercią, która juŜ nad tobą wisiała, Sybelle. - Nie, nie - szepnęła, a jej oczy lśniły w mroku. - On nigdy by mnie nie zabił. - Zabiłby! - sprzeciwiłem się, a jednocześnie to samo krzyknął Benjamin. - Był pijany i w ogóle nie wiedział, co robi - ciągnął. - Machał tymi swoimi złymi rękami, a kiedy ostatni raz pobił cię, pamiętasz, przez dwie godziny leŜałaś bez ruchu. Sądzisz, Ŝe dybuk zabił twojego brata za nic? - Ma chyba rację, panienko - powiedziałem, ale przeszywał mnie tak straszny ból, Ŝe wiłem się na łóŜku. Oboje byli przeraŜeni. - Dybuku, nie ruszaj się! - prosił Benjamin. - Sybelle, weź wszystkie jedwabie i otul go! - Nie, nie - powiedziałem. - Przykryjcie mnie kocem. Jeśli chcecie widzieć mą twarz, to ją zostawcie, ale resztę zakryjcie. Albo... - Albo co? - Unieście mnie tak, abym mógł obejrzeć siebie w lustrze. Oboje wyglądali na bardzo stropionych. Benji przygryzł dolną wargę. Tyle kolorów w tym pokoju! Tapety, obrazy na nich, poduszki wokół mnie, wisiorki na Ŝyrandolu. Miałem wraŜenie, ze zupełnie zapomniałem, jak róŜnobarwny i migotliwy jest świat. Zamknąłem oczy, utrwalając w pamięci obraz pokoju. Chłonąłem zapach ich krwi i lilii. - Moglibyście przysunąć bliŜej te kwiaty? - szepnąłem. Czy wargi teŜ miałem spalone? Czy widzieli odsłonięte, poŜółkłe od ognia kły? Unosiłem się na miękkich falach pościeli. Poczułem zapach lilii, wyciągnąłem rękę, dotknąłem płatków, na policzkach miałem łzy. Czy to krew? Oby nie, jednak usłyszałem stłumione westchnienie Benjiego i ciche syknięcie uciszającej go Sybelle. - Miałem siedemnaście lat, kiedy to się stało - powiedziałem. - Kilkaset lat temu. Byłem za młody. Mój Mistrz nie uwaŜał nas za złe istoty. Sądził, Ŝe pomagamy usuwać ze świata zło. Gdyby nie to, Ŝe umierałem, przemiana nie nastąpiłaby tak szybko. Chciał przedtem nauczyć mnie wielu rzeczy. Otworzyłem oczy. Znowu mieli przed oczyma kilkunastolatka. Udało mi się to bez Ŝadnego wysiłku. - Znowu jesteś piękny, dybuku - westchnął Benji. Czułem, Ŝe wizja się rozmywa. - Posłuchaj, chłopcze - rzekłem z trudem. - Nazywaj mnie moim imieniem, nie dybukiem. Wziąłeś tę nazwę chyba od Hebrajczyków z Palestyny.

Zachichotał, ale nie wzdrygnął się, kiedy powrócił mój prawdziwy wygląd. - To powiedz nam swoje imię - poprosił. Powiedziałem. - Armandzie - odezwała się Sybelle - musisz nam wyjaśnić, co moŜemy dla ciebie zrobić. Jeśli nie jedwabne chusty, to moŜe maści? Tak, maść aloesowa pomaga na oparzenia. Lekko się uśmiechnąłem. - Moim aloesem, kochanie, jest krew. Potrzebny mi jest zły człowiek, taki, który zasługuje na śmierć. Ale jak go teraz znajdę? - Ale co krew na to pomoŜe? - spytał Benji, siadając na brzegu łóŜka. - Wiesz, Armandzie, jesteś czarny jak smoła, ale wszystkie mięśnie są tak widoczne, Ŝe moŜna by na tobie robić lekcje pokazowe. - Benji, daj spokój - ofuknęła go Sybelle. - Musimy się zastanowić, gdzie znaleźć złego człowieka. - Naprawdę? - spytał podniecony, składając ręce jak do modlitwy. - To jeszcze nic, ale co z nim później zrobić. - Spojrzał na mnie. - Chcesz wiedzieć, co zrobiliśmy z jej bratem? Zatkała dłońmi uszy i odchyliła głowę do tyłu. Ile to razy sam tak robiłem, gdy czułem, Ŝe natłok obrazów i głosów moŜe mnie zniszczyć? - Nie martw się, Armandzie - powiedział Benji. - Załatwię ci jakiegoś złego człowieka, nie będzie kłopotu. Trzeba tylko ułoŜyć plan. Nachylił się nade mną, a ja zrozumiałem, Ŝe wpatruje się w moje kły. - Benji, nie zbliŜaj się - ostrzegłem. - Sybelle, nie pozwól mu. - A co ja takiego zrobiłem? - zaperzył się. - Nic - powiedziała zniecierpliwionym głosem. - Jest głodny. - Zdejmijcie ze mnie koce - poleciłem. - Zdejmijcie zupełnie, a wasze oczy posłuŜą mi za zwierciadło. Przekonam się, jak źle to wszystko wygląda. - Wiesz co, Armandzie? - odezwał się Benji. - Ty chyba jesteś trochę wariat. Sybelle nachyliła się i odsłoniła cały mój korpus. Wniknąłem w jej umysł. Było gorzej, niŜ sądziłem. Nad czołem widniały rude włosy, duŜe brązowe oczy pozbawione były powiek, wargi nie osłaniały zębów. Na czarnych policzkach widniały dwie czerwone smugi po krwistych łzach. Odwróciłem głowę i wcisnąłem ją pod poduszkę. - Nie, to niemoŜliwe. To nie jest widok dla was; jeśli dłuŜej będziecie na to patrzeć, zabije to w was poczucie wstrętu, a musicie mieć w sobie miarę piękna. Nie, musicie mnie zostawić samemu sobie. Sybelle przykucnęła obok mnie. Poczułem dotyk jej ręki na czole.

- Czy kiedy tak dotykam, jest ci lepiej, chłodniej? - spytała. - Czy moŜe powinnam robić to lŜej? Spojrzałem na nią. Długa, smukła szyja, bujne, wysoko osadzone piersi. Za nią zobaczyłem połysk fortepianu. Pomyślałem o zręcznych palcach dotykających klawiszy, niemal usłyszałem dźwięki Appassionaty. Nagle lekki błysk za plecami Sybelle, potem bogaty zapach tytoniu. Benji przechadzał się po pokoju z czarnym papierosem w ustach. - Mam plan - obwieścił, wypuszczając nosem dym. - Wyjdę na ulicę. Nie trzeba będzie długo szukać, Ŝeby znaleźć złego człowieka. Powiem mu, Ŝe nasz ojciec zapił, a tymczasem trzeba coś zrobić z kokainą, której pełno mamy w hotelu, więc czy nie mógłby nam pomóc. - Pomimo bólu nie mogłem się powstrzymać od uśmiechu. - Ty, Sybelle, się schowasz, a ja go podprowadzę do łóŜka i popchnę prosto w twoje ramiona, Armandzie. Co ty na to? - A jeśli wszystko nie pójdzie tak gładko? - spytałem. - Wtedy moja śliczna Sybelle walnie go w głowę młotkiem - oznajmił pewny siebie Benji. - Zróbmy zatem tak - rzekłem. - Powiesz mu, Ŝe kokaina w plastikowych woreczkach rozłoŜona jest na łóŜku pod kocem, a kiedy się zbliŜycie, Sybelle nagle zerwie koc, a sam widok porazi nikczemnika. - Tak, tak - zawołała Sybelle i zaklaskała w dłonie. - Jasne - rzekł Benji. - śebyśmy jeszcze mieli odrobinę tego białego proszku na przynętę... - Mamy, mamy - oŜywiła się Sybelle. - Znaleźliśmy w kieszeni u brata, bo najpierw wyjęliśmy mu z nich wszystko, Ŝeby nic przy sobie nie miał kiedy go znajdą. W Nowym Jorku ciągle takich znajdują. Najtrudniej było zaciągnąć go do parku... Jej spojrzenie zamgliło się, najwyraźniej wspominała tę chwilę, a tymczasem Benji juŜ był z powrotem przy łóŜku z białą papierośnicą w ręku. - Przysuń mi do twarzy - powiedziałem - Ŝebym mógł powąchać. - Benji otworzył wieczko; w środku w plastikowej torebeczce była substancja, której zapach mi wystarczył. Nie musiałem smakować na języku. - Świetnie - powiedziałem. - A teraz wysyp połowę tego do zlewu i spłucz. Będzie mniej niŜ jedna porcja. Inaczej jakiś facet na głodzie mógłby cię zabić. Sybelle była zatrwoŜona. - Benji, pójdę z tobą - zasugerowała.

- Nie, to byłoby nierozsądne - sprzeciwiłem się. - W razie potrzeby będzie mógł uciec, nie martwiąc się o ciebie. - Jasna sprawa! - powiedział Benji, zaciągnął się po raz ostatni papierosem i zdusił niedopałek w popielniczce. - Zawsze jej to powtarzam, jak muszę w środku nocy wyskoczyć po papierosy! Usłyszałem plusk wody w zlewie. - Są ludzie ze swej natury dobrzy, tacy, którzy chcą pomagać innym - powiedziałem. Ty do nich naleŜysz, Sybelle. AŜ do końca twego Ŝycia będę ci pomagał. Spłacę swój dług, ochraniając cię. Uśmiechnęła się, jak gdyby nic sobie nie robiła z mojego wyglądu. - Będziesz moim aniołem stróŜem, Armandzie? - spytała. - Zawsze i wszędzie. - To znikam - oznajmił Benji, zapalając kolejnego papierosa. Musiał mieć płuca czarne jak węgiel. - Ale jak się trafi jakiś brudny i śmierdzący? - Nie ma to dla mnie znaczenia. Krew to krew. I nie staraj się być za sprytny. Podprowadzisz go do łóŜka, cofniesz się za jego plecy, Sybelle odciągnie koc, a wtedy ty skacz mu na plecy. Straci równowagę i poleci prosto w moje ramiona. Zaczekaj - szepnąłem na koniec. Był juŜ przy drzwiach, ale mnie ogarnęły wyrzuty sumienia. Z powodu pragnienia naraŜam tę dwójkę dzieci, on jeszcze w tej swojej dŜelabie... - Tak trzeba zrobić - pospiesznie rzekła Sybelle. - Benji znajdzie złego człowieka, takiego, który chciałby go oszukać i zabić. Prawda, Benji? - Wiem, gdzie szukać - zapewnił. - Pilnuj tylko, Ŝebyś w odpowiedniej chwili ściągnęła ten koc. Nie patrz na zegarek i nie denerwuj się, jeśli to trochę potrwa. Wybiegł, a zamek automatycznie się zatrzasnął. JuŜ niedługo, niedługo poczuję z bliska gęstą, czerwoną krew. Będzie gorąca i wspaniała, bogata i aromatyczna, niedługo, za chwilę... Sybelle uklękła przy mnie niebezpiecznie blisko. Czytałem jej myśli, jakbym wpatrywał się w dłoń. Kręta droga w Dolinie Jordanu, ojciec jedzie za szybko, ale nadjeŜdŜający z przodu arabscy kierowcy gnają jeszcze szybciej, bez świateł, kaŜdy wynurzający się z ciemności wóz to zagroŜenie. - Zjeść rybę z Jeziora Galilejskiego - powiedziała w rozmarzeniu. - Tak, tego chciałam. To był mój pomysł, Ŝeby tam jechać. Mieliśmy jeszcze jeden dzień w Ziemi

Świętej, ale oni mówili, Ŝe to kawał drogi z Jerozolimy do Nazaretu, a ja na to: „Ale On chodził po wodzie”. To najdziwniejsza opowieść, jaką słyszałam. Ty teŜ ją znasz? - Tak - odparłem. - Chodził po wodzie, jakby zupełnie zapomniał, Ŝe w łodzi są apostołowie albo Ŝe ktoś moŜe go zobaczyć z brzegu, oni zawołali: „Panie”, a On był zdziwiony. Taki cud, ale jakby... przypadkowy. To ja chciałam jechać, zjeść rybę z wody, w której łowili Piotr i inni. Nie zrozum mnie źle, wcale nie mówię, Ŝe to moja wina, Ŝe zginęli. A potem, po powrocie do domu, miał być mój wielki dzień w Carnegie Hall, firma płytowa miała nagrywać na Ŝywo. Miałam... do tego koncertu, który nigdy się nie odbył, najbardziej ćwiczyłam Appassionate. Kocham wszystkie sonaty, KsięŜycową, Patetyczną, ale... Ale najwaŜniejsza dla mnie jest Appassionata. Rodzice byli dumni, ale to brat wszystko załatwiał. Przez cały czas starał się o odpowiednich nauczycieli, fortepian, o wszystko, czego potrzebowałam. A potem... Potem raz mówił, Ŝe musi mieć swoje Ŝycie, Ŝe nie moŜe się ciągle poświęcać, ale zaraz potem, Ŝe będę go ciągle potrzebowała, repertuar, koncerty, nagrania, to wszystko trzeba załatwić, agentom nie moŜna ufać. - Przekrzywiła głowę w zamyśleniu. - Rozumiesz, to nie była Ŝadna decyzja ani nic takiego. Oni nie Ŝyli, nie mogłam robić nic innego, wychodzić z domu, odbierać telefonów. Nie mogłam grać niczego innego. Nie słyszałam, co do mnie mówił. Nie chciałam nic jeść, nie chciałam się przebierać; nic, tylko grałam Appassionatę. - Rozumiem - powiedziałem cicho. - Zabrał stamtąd Benjiego, Ŝeby się mną opiekował. Chyba go kupił, rozumiesz, za pieniądze. - To się zdarza - mruknąłem. - Tak chyba było. Mówił, Ŝe nie moŜe mnie zostawić samej, nawet w Królu Dawidzie, tak się nazywał hotel. - Tak. - Więc kupił Benjiego. Kocham go. Zawsze robię to, co mi powie. Nigdy nie ośmielił się uderzyć Benjiego, ale pod sam koniec zaczął bić mnie. Bardzo. Przedtem to tylko tak na odlew albo kopniaki, jeden, dwa. Czasami targał mnie za włosy. Chwytał za włosy i przewracał mnie na ziemię. Często tak robił. Ale Benjiego bał się uderzyć. Wiedział, Ŝe gdyby to zrobił, zaczęłabym krzyczeć wniebogłosy. Tylko Ŝe jak zaczynał mnie bić, wtedy Benji... Ale nie jestem pewna, bo zawsze mi się wtedy kręciło w głowie, bardzo mnie bolała... - Pokiwałem głową. Z pewnością bił takŜe Benjiego. Chwilę się namyślała, a potem szepnęła: - Jesteśmy do siebie podobni.

Delikatnie przytknęła wierzch dłoni do mego policzka. - Podobni? - powtórzyłem z niedowierzaniem w głosie. - Skąd coś takiego przyszło ci w ogóle do głowy? - Potwory i dzieci. Są podobni. - Uśmiechnąłem się, ale jej twarz pozostała powaŜna. Ucieszyłam się, kiedy przybyłeś. Kiedystanąłeś po drugiej stronie fortepianu, wiedziałam, Ŝe brat nie Ŝyje. Słuchałeś, a ja byłam taka szczęśliwa, Ŝe ktoś w końcu go zabił. - Zrób to dla mnie - szepnąłem. - Co takiego, Armandzie? Dla ciebie zrobię wszystko. - Siądź do fortepianu i zagraj dla mnie Appassionate. - Ale nasz plan... - powiedziała. - Benji przyjdzie z tym złym człowiekiem. - Zrób tak, jak mówię. Graj przez cały czas Appassionate, nawet się nie odwracaj, a resztę zostaw Benjiemu i mnie. Pokręciła głową. - Nie. - Dlaczego? Chcę ci oszczędzić tego widoku. - Nic nie rozumiesz. Ja chcę to zobaczyć. Benji juŜ wracał. Nie słyszała go, był za daleko, ale ja rozpoznawałem kaŜde słowo. - Tak jak mówię, leŜy jak nieŜywy, a zresztą nie wiem, moŜe i jest nieŜywy, wszystko leŜy pod nim, a jak pan jest gliną i to takim od narkotyków, to pan juŜ będzie wiedział, co zrobić. Roześmiałem się, a potem powiedziałem: - Szybko, zakryj mnie, a sama schowaj się w kącie. Prowadzi naprawdę niezły okaz. Wypełniła polecenia, a ja juŜ czułem krew ofiary, chociaŜ byli dopiero w windzie. MęŜczyzna mówił: - I nikogo więcej tam nie ma, tylko ty i siostra? Wspaniale: po głosie rozpoznawałem w nim mordercę. - Tak jak mówiłem - z pasją potwierdził Benji. - Skąd mieliśmy wiedzieć, Ŝe od tego tak mu się zrobi? My sami tego nie ruszamy, więc trzeba tylko, Ŝeby pan zabrał wszystko ze sobą. Jeszcze jedno... - Drzwi windy się otworzyły i słyszałem ich juŜ na korytarzu. - ...on nieciekawie wygląda, wie pan... Byli juŜ pod drzwiami, Benji wkładał klucz do zamka. - Sybelle, otwórz drzwi - zawołał, udając, Ŝe ze zdenerwowania nie moŜe sobie poradzić. - Nie rób tego - szepnąłem.

- Oczywiście, Ŝe nie - odpowiedziała w ten sam sposób. Zasuwy zamka zwolniły blokadę. - A on tutaj przylazł i nie poszło mu na zdrowie? - upewnił się męŜczyzna.- No, nie tak dokładnie, ale w kaŜdym razie umowa między nami stoi? - Ej, zaraz, smarkaczu, jaka znowu umowa? - E, to moŜe jednak lepiej zadzwonię po prawdziwych gliniarzy. Bo pan to tylko przesiaduje w barze i wszyscy tam pana znają, ale moŜe wcale pan nie jest z policji? Drzwi się za nim zamknęły. Teraz czułem juŜ bardzo wyraźnie krew nasączoną brandy i kokainą. Z ledwością mogłem się powstrzymać. - A tu jest nasza mała księŜniczka - powiedział przybysz, ale Sybelle się nie odezwała. - Co tam ona - ponaglił Benji. - Tutaj, tutaj, pod kocami. Sybelle, chodź, to je odsuniesz. - Tam, pod tym kocem? Ciało, a pod nim kokaina? - Ile razy mam powtarzać? - zaperzył się Benji. - Sybelle, on mówi, Ŝe jest gliniarzem i nam pomoŜe, ale potem ciągle wypytuje o to samo, sam juŜ nie wiem, zawołamy kogoś innego? - Ty, mały, ale z ciebie mądrala! Ile ty masz właściwie lat? I jak się tu dostałeś? Na wielbłądzie? Zawsze chodzisz tak ubrany? - Jasne, dla pana jestem Lawrence z Arabii - zachichotał Benji. - No podejdź, Sybelle. - Nie, nie, chciałem, Ŝeby trzymała się jak najdalej. - Mnie się tam podobają moje ciuchy. Co mam łazić w dŜinsach jak wszyscy tutaj. My się ubieramy jak Mahomet, kiedy podróŜował po pustyni. - Jasne, po co komu postęp? - pogardliwie prychnął tamten. Stał bardzo blisko łóŜka. Zapach krwi był tak wyraźny, Ŝe miałem wraŜenie, iŜ otwierają mi się wszystkie pory. Korzystając z malutkiej cząstki swojej siły, zyskałem poprzez nich jego telepatyczny obraz: wysoki męŜczyzna o brązowych oczach, zapadłych policzkach i wysokim czole. Ubrany był w czarny włoski garnitur, w spinkach do mankietów lśniły diamenciki. Niespokojnie przebierał palcami, widziałem w nim cynizm, dowcip, ciekawość, a takŜe chciwość, ale podstawą wszystkiego była bezwzględność i - wyczuwałem to - karmiący się narkotykami obłęd. Swymi morderstwami szczycił się tak jak garniturem i lśniącymi brązowymi butami. Jego krew przyprawiała mnie o nerwowe drŜenie, ręce i nogi leciutko mrowiły, musiałem się powstrzymywać, by nie westchnąć z niecierpliwości. On tymczasem zerkał na

lewo i prawo, nadsłuchiwał, był bardzo niespokojny, zrozumiałem, Ŝe musiał wciągnąć porcyjkę przyniesioną przez Benjiego i gwałtownie potrzebował następnej. Zapachy informowały mnie o małym rewolwerze ukrytym w bucie i innym, znacznie nowszym, w kaburze pod pachą, a takŜe o pieniądzach, podniszczonych i przepoconych. - No co, chcesz pan zobaczyć czy nie? - niecierpliwił się Benji. - Zaraz, nie ma się co spieszyć. MoŜemy chwilkę sobie pogawędzić. Macie duŜe mieszkanie, jesteście sami, potrzeba wam trochę ojcowskiej opieki. - Ciało jest spalone. Naprawdę niezły widok - nie ustawał Benji. - Spalone!!! - wykrzyknął tamten i w tej samej chwili długa, smukła ręka Sybelle zdecydowanym ruchem zerwała koc. - Chryste Panie!!! Stanąłem przy nim tak szybko, jakby spręŜyny wyrzuciły mnie z łóŜka. Paznokciami wpiłem się w szyję, drugą ręką chwyciłem go za przeciwległy bark, a juŜ w następnej chwili wbiłem kły w tętnicę. Pierwszy łyk był tak cudowny, iŜ niemal zemdlałem, nic jednak nie mogło mnie teraz od niego oderwać. Wpływały we mnie nowojorskie obrazy: okrucieństwo, przemoc, brutalność i oszustwo. Musiałem mieć całą tę krew, ale jego serce musiało przez cały czas pracować. Poszerzyłem wyrwę w tętnicy, krew popłynęła jeszcze szybciej, a ja pomrukiwałem przy tym: - Nie umieraj, nie chcesz umrzeć, jeszcze, jeszcze. - Jednocześnie gładziłem go palcami po włosach, choć, czułem to wyraźnie, były to teraz bardziej palce niŜ szpony. Ciepłe, zręczne palce, gardło pełne cudownego płynu. - Tak, tak, jesteś silny, wytrwaj jeszcze. Kolana jednak ugięły się pod nim i z wolna osunął się na dywan, a ja razem z nim, tak Ŝe leŜeliśmy spleceni jak para kochanków. Jego serce uderzało coraz wolniej. Ale bezpośrednio z jego ciała moŜna było wydobyć resztę krwi. Kiedyś widziałem, jak robi to Pandora. Sztywno wyprostowanymi palcami złamałem mu mostek, rozerwałem klatkę piersiową, znalazłem serce i wydobyłem je na wierzch. Jak cudownie było wysysać krew prosto z niego! Kiedy skończyłem, leŜałem odurzony, czując, jak potęŜnie krąŜy we mnie nowa krew i jak wracają siły oraz wigor! - Zły człowiek, prawda? Skądś z daleka doleciał mnie głos Benjiego. Ze świata, gdzie dziewczęta grały na fortepianie, a mali chłopcy powinni chodzić do szkoły. Coraz wyraźniej widziałem oboje: on puszczający kłęby dymu ze sterczącego z kącika warg czarnego papierosa, ona bardziej zamyślona niŜ poruszona tym, co się stało.

Usiadłem i podkurczyłem kolana, a potem podniosłem się, lekko tylko wspierając się na łóŜku. Stałem nagi i patrzyłem na nich. - Wspaniale - szepnęła. - Wspaniale - powtórzyłem. - PokaŜcie mi lustro, szybko. Znowu wraca pragnienie. Nie kłamałem. Pragnienie potęŜniało z kaŜdą chwilą. Poprowadzili mnie do lustra. Nie wiem, jaka alchemia to sprawiła, w kaŜdym razie zobaczyłem postać brązową jak czekolada, a w twarzy bielały oczy o rdzawych źrenicach. Sutki były ciemne niczym rodzynki. Twarz zrobiła się pociągła, Ŝebra wyraźnie rysowały się pod skórą, Ŝyły na rękach i nogach były grube jak postronki. Na głowie bujne, gęste włosy. Wszystkie komórki domagały się krwi. - Muszę mieć więcej. Muszę. Trzymajcie się z daleka ode mnie. Poszedłem do drzwi, ale Benji nie odstępował mnie na krok. - Jak chcesz, to sprowadzę ci jeszcze jednego - powiedział. - Nie, sam się postaram. Rozluźniłem krawat ofiary i zacząłem rozpinać koszulę. Benji rzucił się do paska. Sybelle zajęła się butami. - UwaŜajcie na broń! - ostrzegłem. - Sybelle, zostaw, nie dotykaj! - PrzecieŜ wiem - powiedziała i odłoŜyła rewolwer na bok tak ostroŜnie, jakby trzymała w ręku świeŜo złowioną rybę, która mogła w kaŜdej chwili wyskoczyć jej z rąk. Zaczęła zdejmować skarpety. - Ale jego ubranie będzie na ciebie za duŜe, Armandzie. - Benji, poŜyczysz mi buty? - spytałem. - Mam małe stopy. Dopinałem koszulę z szybkością, która ich zdumiała. Naciągnąłem spodnie i zapiąłem pasek na ostatnią dziurkę. Powinny się trzymać. Benji przybiegł z czarnymi, nie noszonymi jeszcze reebokami, Sybelle wyciągała rękę ze skarpetkami. Ubrany, spojrzałem na zwłoki bezwładnie leŜące na dywanie. Nieruchome oczy wpatrywały się w sufit, z nosa sterczały koniuszki czarnych włosów. Nachyliłem się ku ranie pod mostkiem i przesunąłem po niej poślinionymi palcami. - Sybelle, goi się, patrz! - sapnął Benji. - Tylko po wierzchu, jest zbyt zimny i pusty - rzekłem. Przejrzałem portfel: papiery, kwity, plik banknotów. Wszystko wsunąłem do bocznej kieszeni marynarki. Co jeszcze? Cygarniczka, spręŜynowiec, rewolwery - wszystko do drugiej kieszeni. Nachyliłem się. Siły wróciły, bez specjalnego trudu zarzuciłem na ramię trupa w białych slipach i ze złotym zegarkiem na ręce. - Armandzie, nie odchodź, nie zostawiaj nas - wyrzuciła z siebie Sybelle.

- On wróci! - zapewnił Benji. - Ale daj ten zegarek, jemu juŜ nie będzie potrzebny. - Daj spokój! - ofuknęła go Sybelle. - Niczego od niego nie potrzebujemy. MoŜemy ci jakoś pomóc, Armandzie? - I nie czekając na odpowiedź, rzuciła: - On malował sobie paznokcie! - Jasne, zawsze strasznie cackał się ze sobą - powiedział Benji. - Wiecie, Ŝe ten zegarek jest wart pięć tysięcy dolarów? - Daj juŜ spokój z tym zegarkiem! - Ŝachnęła się Sybelle. - Armandzie, zmieniasz się przez cały czas, twarz masz coraz pełniejszą! - Kiedy będziecie na mnie czekać, przygotujcie jakieś ciemne pomieszczenie poleciłem. - Teraz muszę się nasycić, aby mogły się zagoić wszystkie rany i blizny. Otwórzcie drzwi. - Poczekaj - rzekł Benji. - Najpierw zobaczę, czy nikogo nie ma na korytarzu. Otworzył drzwi, wyjrzał i kiwnął na mnie. Stanąłem za progiem. Ciało zwisało mi z ramienia, ręce lekko obijały się o kolana. AleŜ komicznie musiałem wyglądać w tym za duŜym ubraniu; jak przebieraniec wykradający manekina na bal maskowy! - Dobrze - powiedziałem do Benjiego. - Jest trzecia, cały hotel śpi, a tam, w końcu korytarza, jest chyba wyjście na schody przeciwpoŜarowe. Tam nikt mnie nie zobaczy. - Ale ty jesteś sprytny! - pochwalił głośnym szeptem, a ciszej dorzucił: - Daj mi ten zegarek. - Nie, Benji, ona ma rację. Sprawię ci zegarek, jaki tylko będziesz chciał, ale temu daj spokój. - Zaczekamy na ciebie, Armandzie - półgłosem odezwała się zza progu Sybelle. Benji, wracaj do mieszkania. - Nic, tylko komenderuje, „Benji, to, Benji, tamto” - przedrzeźniał ją chłopak. Kochanie, nie mogłabyś się czymś zająć, na przykład zagrać na fortepianie? Nie wytrzymała i zachichotała. CóŜ za przedziwna była z nich para! I to ich oddanie dla mnie! Zastanawiałem się, kiedy przejrzą na oczy, bo wtedy zaczną krzyczeć z przeraŜenia. - Armandzie! - Sybelle patrzyła na mnie oczyma pełnymi łez. - Przyrzeknij mi, Ŝe wrócisz! - Sybelle! Co to za słowa, które kobiety tak bardzo chcą słyszeć i tak długo gotowe są na nie czekać? Tak, kocham cię. Błyskawicznie znalazłem się na zewnętrznych schodach. Chłód kończącej się nocy przyprawił mnie o dreszcz. Zacząłem schodzić, co dwa piętra przerzucając ciało z jednego

barku na drugi. Co miałem z nim zrobić? Gdzie porzucić męŜczyznę w slipach? Bo przecieŜ nie na Piątej Alei. Ściągnąłem mu z przegubu zegarek, gdyŜ moŜna było go po nim zidentyfikować, a potem, trzymając za lewą dłoń, powlokłem za sobą. Minąłem jakieś dwa zaułki i dotarłem do niewielkiego parku, ogrodzonego, aby w nocy nie dawał schronienia bezdomnym. Wspiąłem się na wysoką kratę, siadłem na niej okrakiem i cisnąłem zwłoki w przeciwległy kąt. Wylądowały na stercie brudnego śniegu. Z tym miałem juŜ spokój, teraz poŜywienie! Nie było czasu na Ŝadne zaloty i uwodzenie, teraz, kiedy miałem na sobie za duŜe ubranie, a włosy niedbale związane na karku. Musiałem się przemykać pod ścianami, dopraszając się o cios noŜem czy kulkę z rewolweru. Niedługo trwało, a pojawił się pierwszy. Zadał mi kilka napastliwych pytań, by potem wytrząsnąć z rękawa nóŜ. Cisnąłem nim o ścianę budynku i przywarłem do szyi. Drugim był nędzny młody narkoman, który dwa razy juŜ zabił, gdyŜ potrzebował heroiny tak rozpaczliwie, jak ja teraz jego krwi. Teraz piłem wolniej, czułem, jak wypełniają się i znikają blizny na ciele, ale pragnienie nie ustępowało i nadal boleśnie pulsowało w oczach. Zarazem czułem, jak z kaŜdą chwilą wracam do formy. Słyszałem słowa wypowiedziane kilka ulic dalej, dolatywały do mnie telefoniczne rozmowy prowadzone w zaciszu sypialni. Poprzez gęste chmury widziałem prawdziwe, niezliczone gwiazdy. Wszystkie przedmioty zabrane pierwszej ofierze ciskałem po jednym w najróŜniejsze zakątki. Świt zbliŜał się nieuchronnie. Jeszcze jeden, jeszcze jeden, myślałem, dopóki jest czas. Taksówkarz mający na sumieniu dwóch pasaŜerów czekał na postoju. - Dokąd? - spytał, kiedy wśliznąłem się na tylne siedzenie. - Do piekła - mruknąłem i chwyciłem go od tyłu. Wyrzucił przed siebie bezradne ręce. Wciskając go w skórzany fotel, piłem krew juŜ tylko dla czystej przyjemności. Najczystszej. Wracając do hotelu, spoglądałem co chwila w niebo. Lekki wiatr podrywał mokre strzępy gazet, z krat w jezdni unosiły się obłoki pary, worki ze śmieciami przysiadły na krawęŜnikach. W witrynach sklepów pyszniły się drogie futra i eleganckie garnitury. Cicha, ciemna katedra dźgała szczytami wieŜ niebo pokryte chmurami, między którymi widać było blednącą czerń. Czekałem na słońce. W tejŜe jednak chwili usłyszałem czyste, krystaliczne dźwięki Appassionaty. Musiałem spieszyć na wezwanie Sybelle.

W recepcji nie było nikogo. Zegar na ścianie wskazywał szóstą. Lada chwila skończy się zimowa noc, ustępując miejsca blaskowi słońca. W przelocie zobaczyłem swoje odbicie w lustrze: znowu młodzieńcza twarz o policzkach bez zarostu, smukła postać, delikatne dłonie. Sądząc po hallu, hotel był drogi; głębokie skórzane fotele wokół stolika, na którego środku stała waza z kwiatami. Wydobyłem jedną lilię i pomknąłem na górę. Otworzył mi Benji, Sybelle nie przerwała gry na mój widok. - Pięknie wyglądasz - powiedziała tylko, a potem znowu zapatrzyła się w przestrzeń, kołysząc głową do wtóru muzyce. Benji, który przebrał się w nową białą szatę z niebieskim wzorem u dołu i wokół rękawów, zaprowadził mnie do mojego schronienia. Wydało mi się za duŜe i za bogato umeblowane, ale on tylko wzruszył ramionami. - Nie ma tu nic mniejszego. - Wypuścił kłąb dymu papierosowego i spytał: - Jak, przyniosłeś mi z powrotem ten zegarek? - Nie - odrzekłem, sięgając do kieszeni - ale moŜesz sobie wziąć jego pieniądze. Ale, ale, powiedz mi: nikt was nie widział, jak wchodziliście do hotelu? - Ani jak wychodziliśmy z baru, ani jak wchodziliśmy do hotelu. Umówiliśmy się, Ŝe spotkamy się dopiero pod windami. W ten sposób załatwiłem dwie sprawy za jednym zamachem. - Jakie dwie sprawy? - To on sprzedawał kokę bratu Sybelle. I jeszcze go straszył. - Pokiwałem ze zrozumieniem głową. - Teraz będziesz nam pomagał, co? Benji wetknął sobie za ucho kwiat lilii, ale teraz wyjął go i zamknął w dłoni. - Tak, będę. Jestem bardzo bogaty. Mam domy i nawet wyspę. JuŜ nigdy nie będziecie musieli się o nic troszczyć. - Teraz jesteś śliczny, wiesz? - rzekł i poczęstował mnie swoim tureckim papierosem. Pokręciłem głową. - Nie mogę. Piję tylko krew. Jestem wampirem, takim jak w ksiąŜkach. Zanim wstanie słońce, co zaraz nastąpi, muszę znaleźć się w ciemności. Nie moŜecie otwierać tych drzwi. - No właśnie - roześmiał się. - A mówiłem jej, Ŝe najlepiej będzie ukraść dla ciebie trumnę, a ona, Ŝe nie, bo co sobie pomyślisz. - Ten pokój jest w porządku, ale trumna rzeczywiście by się przydała. - A nas takŜe moŜesz zamienić w wampiry? - O, nie, nie ma mowy. Nie mam takiej mocy i nigdy się tak nie stanie. Wzruszył ramionami.

- A jak ty się stałeś wampirem? - Narodziłem się z czarnego jajka. Jak my wszyscy. Wypuścił mi tylko w twarz kłąb dymu i zaśmiał się kpiąco. Z salonu dobiegały dźwięki fortepianu. - Jak myślisz, mogę ją pocałować, zanim połoŜę się spać? Przekrzywił głowę. - Jak nie będzie chciała, to ci powie. Na łóŜku leŜała nowa pościel. Pośród tych wszystkich chińskich waz, obrazów, cięŜkich kotar i wygodnych foteli czarny fortepian lśnił jak klejnot, a przy nim ona: smukła szyja, idealne palce, wyprostowana sylwetka. Ucałowałem jej loki, a potem musnąłem wargami kark. Rzuciłami dziewczęcy uśmiech i odchyliła się lekko, Ŝeby potrzeć tyłem głowy o moją pierś. Objąłem ją od tyłu i zaplotłem jej ręce pod piersiami, czując, jak ociera się o mnie łopatkami. Nie otwierając ust, zacząłem nucić; przyłączyła się do mnie. - Appassionata - szepnąłem. Palce Sybelle śmigały po klawiszach, wzbierał burzliwy finał. I nagle cisza równie krystaliczna jak muzyka. Odwróciła się, objęła mnie i wyrzekła słowa, których nigdy nie słyszałem z ust śmiertelniczki: - Armandzie, kocham cię.

23 Czy muszę tłumaczyć, jak wspaniałymi są dla mnie towarzyszami? W ogóle nie przejmowali się morderstwami, czego kompletnie nie potrafię zrozumieć. Przejmowali się innymi rzeczami, takimi jak pokój na świecie, los bezdomnych podczas nowojorskiej zimy, cena lekarstw dla ubogich chorych albo tym, Ŝe Izrael i Palestyna ciągle ze sobą walczą, tymczasem Ŝadnego wraŜenia nie robiły na nich okropności, które rozgrywały się na ich oczach. Z rzadka i w zupełnie obojętnych kontekstach wspominali starszego brata Sybelle (na imię miał Fox, natomiast nazwisko mojej księŜniczki wolę pominąć milczeniem). Mówiąc szczerze, jeśli ten tekst kiedykolwiek ujrzy światło dzienne, musicie wiedzieć, Ŝe takŜe imiona zostały zmienione. ChociaŜ właściwie nie bardzo obchodzi mnie los tej ksiąŜki, z wyjątkiem tego, Ŝe - jak wspomniałem - przeznaczona jest przede wszystkim dla niej i najchętniej zatytułowałbym ją Symfonia dla Sybelle. Zrozumcie mnie dobrze. Benjiego takŜe kocham, ale dobrze wiem, Ŝe poradzi sobie w Ŝyciu niezaleŜnie od tego, co stanie się ze mną lub z Sybelle. To ta jego beduińska natura: jest

dzieckiem namiotów i pustyni, chociaŜ wychował się w domku z pustaków na przedmieściach Jerozolimy, naciągając zagranicznych turystów na zdjęcia, do których pozował razem ze swoim wielbłądem. Fox istotnie kupił go za pięćset dolarów, a w cenę wliczony był fałszywy paszport. W Nowym Jorku natychmiast nauczył się kraść, palić i przeklinać. Przysięgał wprawdzie, Ŝe ani w ząb nie potrafi czytać, wystarczyło jednak, Ŝe zacząłem mu podsuwać ksiąŜki, a nie mógł się od nich oderwać. Naprawdę zarówno w mowie, jak i w piśmie znał angielski, hebrajski i arabski. Z pasją troszczył się o Sybelle. Pilnował, Ŝeby jadła, piła mleko i przebierała się, o czym sama często zapominała. Załatwiał teŜ wszystkie sprawy ze sprzątaczkami oraz recepcjonistą. Aby wyjaśnić nieobecność Foxa, wymyślił zawiłą historię, w której ten występował jako wielki podróŜnik i fotograf o światowej sławie. Benji wzywał teŜ stroiciela fortepianów, który musiał się zjawiać co tydzień, po części dlatego, Ŝe fortepian stał przy oknie, wystawiony na promienie słoneczne, a po części z racji siły, z jaką Sybelle waliła w klawisze. W imieniu starszego brata, Davida, dzwonił do banku i tak potrafił owinąć sobie rozmówców wokół palca, Ŝe sami proponowali, Ŝeby w tej trudnej i przykrej sytuacji - która, rzecz jasna, za kaŜdym razem była inna - pieniądze odebrał mały Benjamin. Wystarczył tydzień nocnych rozmów, abym doszedł do wniosku, Ŝe mogę mu zapewnić wykształcenie nie gorsze od tego, które otrzymałem od Mariusa, a potem sam będzie mógł wybrać dla siebie zajęcie i odpowiedni uniwersytet. Oczyma duszy juŜ widziałem go, jak staje się postacią znaną w kręgach towarzyskich Wschodniego WybrzeŜa. Na strzępy rozerwę kaŜdego, kto chciałby mu zaszkodzić. Natomiast z Sybelle wiąŜe mnie uczucie, które nie zawsze mają szczęście poznać śmiertelni i nieśmiertelni. Czułem tę więź od chwili, gdy po raz pierwszy usłyszałem jej muzykę, czuję ją teraz, i gdyby nie znajdowała się w tej chwili pod opieką Mariusa, nie stałbym tutaj i nie snułbym tej opowieści. Nic nas nie rozdzieli tak długo, jak długo będzie Ŝyła. Nie ma takiej rzeczy, której nie zrobiłbym na jej prośbę. Będę straszliwie cierpiał, kiedy przyjdzie czas śmierci Sybelle, tak jednak musi się stać i nie ma innego wyjścia. Od chwili, gdy ujrzałem chustę Weroniki i stanąłem w słońcu, nie jestem juŜ tą samą istotą. Jestem kimś innym, a ten ktoś inny głęboko i bez reszty pokochał Sybelle i Benjiego. Wiem, oczywiście, ile dzięki nim zyskałem: nigdy dotąd nie byłem tak szczęśliwy, nigdy teŜ nie dysponowałem taką siłą, ale to o nich chodzi przede wszystkim.

Sybelle była niemal opętana na punkcie fortepianu: a poczuła to od pierwszej chwili, gdy końcami palców dotknęła klawiszy. Cała tak zwana „kariera” była wymysłem rodziców i brata, ona sama niewiele się o to troszczyła. Inaczej moŜe by było, gdyby Ŝyła w nędzy, a instrument był tylko przedmiotem nieśmiałych marzeń, zawsze jednak Ŝyła w bogactwie, mieszkała w luksusowych hotelach, w których niewielu gości moŜe sobie pozwolić na to, aby wynajmować apartamenty przez rok. Tak naprawdę nie potrzebowała Ŝadnych słuchaczy. A po śmierci rodziców stała się obojętna na pomysły, zachęty i ponaglenia brata. Nie Ŝeby miała coś przeciwko nagrywaniu czy obecności innych, ale był to tylko mały, zabawny szczegół, Ŝe takŜe inni podzielają jej zapał. Dobrzeją rozumiałem, ale aby zatroszczyć się ojej przyszłość, musiałem najpierw odpowiedzieć sobie na podstawowe pytanie: Jak to się stało, Ŝe w ogóle się z nią zetknąłem, co połączyło ów świt przed katedrą, gdy Dora trzyma przed sobą chustę, a we mnie krew zaczęła wrzeć i eksplodowała, z tym pokojem, gdzie Benji, klęcząc, wzywał na pomoc wszystkie siły dobra i zła? Mówiąc szczerze, nie wiem. Jedno z wyjaśnień, jakie się nasuwają, jest następujące: Mam zdolność rzucania czarów, trans-lokacji spojrzenia i własnego obrazu. Mogę myślą oddziaływać na materię znajdującą się tuŜ obok i bardzo daleko. Być moŜe wszystkie te siły oddzieliły się ode mnie w momencie przeraźliwego, najstraszniejszego bólu. Zwaliwszy się w śnieg na dachu, w ostatnim instynktownym buncie przed śmiercią mój obraz i siły przemieściłem do apartamentu hotelowego na chwilę dostatecznie długą, abym mógł uśmiercić Foxa. Sam jednak nie bardzo w to wierzę i powiem wam dlaczego. Po pierwsze, chociaŜ Sybelle i Benji nie są ekspertami w dziedzinie medycyny, to jednak trudno uznać, aby się kompletnie mylili, twierdząc, Ŝe martwe ciało Foxa było całkowicie pozbawione krwi. Mówiąc inaczej, musiałem ją z niego wyssać, o czym są jak najmocniej przekonani. OtóŜ wedle mojej wiedzy, sama tylko teleportowana wizja nie jest w stanie tego uczynić. Niepodobna, by wchłonęła w siebie kilka litrów krwi, a potem rozmyła się bez śladu i powróciła w zakątki mózgu, z których na chwilę się uwolniła. Oczywiście, Sybelle i Benji mogli się mylić. W końcu, ile mogą wiedzieć na temat krwi i zwłok? Z drugiej strony, zwłoki leŜały dwa dni, podczas gdy oni czekali na powrót dybuka, a w tym czasie krew spływa do dolnych części ciała, a tego nie mogliby nie zauwaŜyć. Nie, od wszystkich tych rozmyślań tylko głowa zaczyna mnie boleć. Raz jeszcze powtórzę: właściwie nie wiem, jak znalazłem się w ich mieszkaniu i dlaczego. Nie wiem, jak do tego doszło. Muszę jednak podkreślić, Ŝe wszystkie elementy tego przeŜycia - takŜe

obecność w odnowionym soborze Świętej Zofii - były równie realne, chociaŜ ów kijowski etap był niemoŜliwy, chyba Ŝe cofnąłbym się w czasie. Jest jeszcze jedna kwestia, drobna, ale moŜe najistotniejsza: Benji widział z okna, jak po zabiciu Foxa spadałem z nieba, podobnie jak ja go widziałem. Pozostaje wprawdzie jedna moŜliwość, ale nawet nie wiem, czy o niej wspominać. Tego ranka miałem umrzeć. Leciałem ku zagładzie prowadzony przez nieskończoną wolę Boga i Jego miłość, w które ani przez chwilę nie wątpię, dyktując te słowa. W ostatniej jednak chwili zbrakło mi odwagi, zawiodło mnie moje ciało. Szukałem jakiejś ucieczki od promieni słonecznych, chciałem uniknąć zgonu. Moja wizyta u Sybelle byłaby zatem doraźną iluzją, potęŜną projekcją. Foxa zabiłem, trudno w to wątpić, ale prawdziwą przyczyną był na przykład atak serca spowodowany siłą telekinezy. Ale to wszystko tylko ewentualności, w które nie wierzę. Byłem w Kijowie. Rozgniotłem jajko w palcach. Widziałem wzlatującego ptaka. Stała przy mnie matka i ojciec przewrócił kielich. Wiem, Ŝe tak było, gdyŜ nie ma we mnie takiej siły, która mogłaby sobie to wyobrazić, albowiem nigdy nie widziałem takich kolorów ani nigdy nie słyszałem takiej muzyki jak wówczas. Na tę mszę w Kijowie złoŜyły się elementy, którymi moja imaginacja nie dysponuje. Nie chcę o tym mówić ani myśleć. Zdarzyło się to poza moją wolą i myślą. ChociaŜ nie jestem pewien, czy to dar. Gdybym mógł, najchętniej bym o wszystkim zapomniał. Czuję się taki szczęśliwy z Sybelle i Benjim, Ŝe myślę tylko o nich i o czasie z nimi spędzonym. Jak widzisz, zdobyłem się na to, aby odwiedzić to miejsce. Kiedy znowu wróciłem między groźnych nieśmiertelnych, bez trudu z umysłów innych dowiedziałem się, Ŝe Lestat jest tutaj bezpiecznie uwięziony, jak równieŜ Ŝe dyktuje ci opowieść o swoim spotkaniu z Bogiem Wcielonym i diabłem Memnochem. Nie ujawniając swej obecności, dowiedziałem się teŜ, iŜ w całym świecie wampirów wspomina się mnie z bólem i Ŝalem, których nigdy bym się nie spodziewał. Czując ulgę, Ŝe Lestat jest bezpieczny, a co więcej - odzyskał nawet oko, mogłem się odpręŜyć i cały swój czas poświęcić Sybelle i Benjiemu. Spletli mnie ze światem taką więzią, jak niegdyś mój jedyny wampirzy potomek Daniel Molloy. Moja miłość do niego nigdy nie była czysta, zawsze wiele w niej było chęci posiadania, a takŜe nienawiści, jaką Ŝywiłem do świata, wzmocnionej jeszcze przez fakt, Ŝe ten świat stacza się od końca osiemnastego stulecia, gdy opuściłem krypty pod paryskim cmentarzem. TakŜe Daniel źle się czuł w świecie, na dodatek pobudzony przez makabryczne i groteskowe opowieści, jakimi uraczył go Louis de Pointę du Lac. Obsypywałem go

prezentami, otaczałem bogactwem, aŜ wreszcie całkiem wzgardził luksusami świata i stał się wagabundą. Patrzyłem z rozpaczą na jego marniejące w nędzy i szaleństwie piękno, aŜ wreszcie w odruchu rozpaczy, ratując przed śmiercią, przeciągnąłem go na naszą stronę. Ale nie stałem się dla niego Mariusem. AŜ nazbyt dokładnie sprawdziły się moje obawy. W głębi serca gardził mną za to, Ŝe uczyniłem go wampirem, Ŝe stał się jednocześnie nieśmiertelnym i mordercą. Urzeczony historiami Louisa nie zdawał sobie sprawy, nie chciał zdawać sobie sprawy z tej części naszego losu. A kiedy ją poznał, zaczął widzieć we mnie potwora. Naszemu istnieniu odmówiona jest niewinność, nigdy nie nastaje w nim wiosna, pragnienia zawsze splatają się z nienawiścią do siebie i wstrętem. I oto coś się odmieniło. Dwa miesiące spędzone w Nowym Jorku z Sybelle i Benjim mogę co najwyŜej porównać do bardzo dawnych nocy w Wenecji z Mariusem. Majątek po rodzicach Sybelle jest znaczny, aleja w porównaniu z nią jestem bajecznie bogaty i dlatego otoczyłem ich takim luksusem jak kiedyś Daniela Molloya. Jeśli Sybelle nie gra na fortepianie, uwielbia chodzić do kina, opery i filharmonii. Razem chodziliśmy do najlepszych restauracji, gdzie wkrótce najpopularniejszym klientem stał się Benji, bo to on zamawiał dla nas potrawy i wybierał wina, które podawano takŜe jemu, nie zwaŜając na przepisy. Z prawdziwą radością patrzyłem, jak Sybelle odkrywa w sobie radość wybierania i zamawiania wykwintnych strojów, nie tylko zresztą dla siebie, ale i dla nas obu. A takŜe jak zaczyna wchodzić w świat klejnotów. Prawdziwą rozkosz sprawiało mi uczenie Benjiego. Porwała go historia; nie trzeba było długo czekać, a zaczęliśmy całe noce spędzać nad rozłoŜonymi na dywanie mapami, dyskutując na temat tego, jaki wpływ mają na ludzkie dzieje geografia, klimat i kultura. Jakie to wspaniałe przeŜycie patrzeć na niego, gdy ogląda wiadomości telewizyjne, śmiechem reagując na wystąpienia polityków albo wygraŜając im pięścią, albo teŜ wybuchając spazmatycznym płaczem na wiadomość o jakiejś katastrofie. MoŜecie mi wierzyć, Ŝe potrafi jednocześnie śledzić wiadomości,

pojadać

praŜoną kukurydzę,

palić papierosa i

podśpiewywać do granej przez Sybelle muzyki. Jak wspomniałem, teraz po raz pierwszy przedstawiam komuś historię mojego Ŝycia, ale muszę przyznać, Ŝe wiele z tego, czego dowiedziałem się od Mariusa, przekazałem w rozmowach Benjiemu, zwłaszcza to, co dotyczyło ludzkiej natury, historii prawa, sztuki i muzyki. I to głównie za sprawą tych rozmów uświadomiłem sobie, jak bardzo się zmieniłem w ciągu tych dwóch miesięcy. Wyciekła ze mnie mroczna niechęć i groza; przestałem patrzeć na

dzieje jako na ciąg katastrof. Z niejakim zdziwieniem odnajdywałem w sobie dawnego Mariusa, gdy tłumaczyłem Benjiemu, Ŝe ostatecznie świat mozolnie się poprawia, ciągle toczą się wojny, ale będą coraz rzadsze i mniej brutalne, głównie z tej przyczyny, Ŝe głód, nędza i bezdomność będą eliminowane ze świata. Podstawą więzi z Sybelle jest nie nauka i dyskusje, lecz intymna bliskość. Nie przeszkadza mi, jeśli się nie odzywa przez kilka godzin. Nigdy nie pozwalam sobie na wkraczanie w jej umysł. Tak jak ona zaakceptowała mnie i moją naturę, tak ja zaakceptowałem bez reszty ją i jej pasje. Godzinami całymi słucham jej grania, a kaŜde nowe wykonanie dowolnego utworu jest nowym przeŜyciem. Appassionata natomiast... Jedno jest pewne: chcę tego, czego ona zechce. Jeśli zapragnie zdobyć pozycję w świecie, utoruję jej drogę na kaŜdy szczyt, który sobie wybierze. Jeśli postanowi Ŝyć samotnie, będę jej milczącym i cierpliwym towarzyszem. Jeśli pokocha męŜczyznę czy kobietę, zadbam, by Ŝyli bez trosk i utrapień, sam radując się przebywaniem w cieniu. Lubi towarzyszyć mi w łowach, lubi patrzeć, jak zabijam i sycę się krwią ofiar. Na to nie pozwalałem dotychczas nikomu ze śmiertelnych. Bardzo chce mi pomagać w usuwaniu ciał i zacieraniu śladów, jestem jednak tak pełen sił, Ŝe najczęściej sam daję sobie radę ze wszystkim. Natomiast staram się, aby Benji nigdy nie był tego świadkiem, nazbyt go to bowiem ekscytuje i podnieca. Zupełnie inaczej jest z Sybelle. Wiele mógłbym jeszcze opowiedzieć. Jak ostatecznie rozwiązaliśmy sprawę zniknięcia jej starszego brata, jak ustanowiliśmy fundusz, z którego będzie czerpał pełnoletni Benji, jak w jej imieniu nabyłem część hotelu, w którym teraz wynajmuję całe piętro, a tam w oddzielnych pokojach stoją fortepiany, znalazło się teŜ niewielkie pomieszczenie, w którym czeka na mnie trumna, gdybym - co ostatnio zdarza się coraz rzadziej - nie chciał spać za szczelnie zasuniętymi kotarami w pokoju, który wybrali dla mnie na początku. NuŜą mnie jednak te szczegóły, teraz bowiem jak najspieszniej chciałbym opowiedzieć o tym, jak zjawiłem się w tym siedlisku wampirów, aby - po jednej stronie mając brata, a po drugiej siostrę - popatrzeć wreszcie na Lestata.

24 To wszystko trochę zbyt proste, prawda? Taka przemiana z przejętego pasją dziecka w drzwiach katedry w szczęśliwego potwora, który pewnej wiosennej nocy w Nowym Jorku uznaje, Ŝe najwyŜszy juŜ czas pojechać na południe w odwiedziny do starego przyjaciela. Ty jednak wiesz, czemu przyjechałem. Byłeś w kaplicy, kiedy to nastąpiło. Naprawdę się ucieszyłeś, widząc, Ŝe Ŝyję. Louis uronił nawet kilka łez. Nie znałem tych trojga młodych,

dwóch chłopaków i dziewczyny, zresztą dalej nic o nich nie wiem, z wyjątkiem tego, Ŝe potem zniknęli. Byłem przeraŜony, Ŝe leŜy tak wprost na posadzce. W odległym kącie jego matka, Gabrielle, patrzyła zimno i obojętnie, jak zawsze i wszędzie, jak gdyby wszelkie ludzkie uczucia były jej całkowicie obce. Zaniepokoili mnie ci młodzi ludzie, gdyŜ starali się być bardzo opiekuńczy wobec Sybelle i Benjiego. Nie miałem nic przeciwko temu, aby moi podopieczni zobaczyli tych najsławniejszych z nas, legendarnych, ciebie, kochanego Louisa, nawet Gabrielle czy Pandorę lub Mariusa, gdyby akurat się zjawili. Natomiast nie miałem najmniejszego zaufania do tej smarkaterii - patrząc na nich, zastanawiałem się, kto i po co przeciągnął ich na stronę nieśmiertelnych. Oburzony obserwowałem, jak traktują Lestata niczym jakąś lokalną ciekawostkę i, jak to często bywa w takich sytuacjach, zatęskniłem za czasem, gdy jako zwierzchnik paryskiego sabatu decydowałem nie tylko o tym, kiedy i komu przekazać mroczną krew, ale i o tym, wobec kogo czyn taki anulować. Dziś jednak nie ma juŜ pośród nas powszechnie obowiązujących reguł, które wskazywałyby jednoznacznie, komu przysługuje taka władza. Poza tym... NiezaleŜnie od wielkiej doprawdy chęci, nie chciałem posunąć się do Ŝadnych gwałtownych czynów pod twoim dachem. Nie, wtedy nie wiedziałem, Ŝe tam mieszkasz, ale poniewaŜ przysługiwała ci dominacja nad tym miejscem, musiałeś zgodzić się na obecność ich i kilkorga jeszcze innych, którzy przybyli później i takŜe mieli czelność stanąć wokół niego kołem, aczkolwiek, zauwaŜyłem, nie nazbyt blisko. Wszyscy, rzecz jasna, interesowali się Sybelle i Benjim. Kazałem im trzymać się mnie i nigdzie się nie oddalać. Sybelle była zafrapowana tym, Ŝe w pobliŜu jest fortepian, była ciekawa, jak zabrzmiałaby zagrana na nim sonata, Benji oczyma wielkimi jak spodki oglądał wszystkie zgromadzone potwory. Kaplica była bardzo piękna, szczególnie ujęły mnie witraŜe lśniące w świetle padającym z ulicy. Podziwiałem ich błękit, czerwień i zieleń, a takŜe litery upamiętniające fundatorów kaplicy. Starałem się nie patrzeć na rzeźby, które pomogłem ci zabrać z mieszkania w Nowym Jorku i wysłać na południe; unikałem spojrzenia na nie, jakbym się bał wzroku bazyliszka, dobrze wiedziałem jednak, Ŝe stoi tam święta Rita w czarnym habicie z okropnym wrzodem na czole niczym trzecie oko; uśmiechnięta Teresa z Lisieux, Kwiatuszek Jezusa z krucyfiksem i bukietem róŜ w rękach; święta Teresa z Avili ze wzrokiem wzniesionym w mistycznym natchnieniu; Ludwik Święty, król Francji, z koroną na głowie; święty Franciszek w brązowym habicie, otoczony przez zwierzęta.

Największe jednak wraŜenie zrobiły na mnie stacje Męki Pańskiej tak stare, Ŝe być moŜe widniały na tych ścianach, zanim w ogóle dowiedzieliśmy się o tym miejscu. Natychmiast obudziła się we mnie ta bojaźń, która zupełnie ucichła przez cały czas pobytu w Nowym Jorku. - Panie mój - szepnąłem i zerknąłem w stronę krucyfiksu, pod którym leŜał Lestat, i chociaŜ wiedziałem, Ŝe patrzę na drewnianą figurkę, znowu byłem w Nowym Jorku i widziałem Dorę z chustą w rękach. Widziałem Jego twarz, Jego oczy, krew spływającą spod cierniowej korony... Nagle poczułem wpatrzone we mnie oczy Gabrielle i natychmiast zablokowałem umysł. Nie, nie mogłem pozwolić, by czytała w moich myślach. Czułem zresztą rosnącą wrogość do wszystkich innych zebranych w kaplicy. Wtedy pojawił się Louis. Był szczęśliwy, widząc, Ŝe nie zginąłem na zawsze. Wiedział, Ŝe niepokoi mnie obecność tej całej reszty. Jak zawsze wyglądał niczym zdroŜony wędrowiec: pięknie skrojone ubranie, ale zakurzone i brudne, koszula tak delikatna, jakby tkana w warsztacie elfów, pomięta jednak i bez guzika przy jednym rękawie. - Wpuściliśmy ich, bo inaczej czatowaliby wokół jak szakale. A tak wchodzą, popatrzą i znikają. Wiesz, czego chcą. Pokiwałem głową. Nie miałem odwagi wyznać, Ŝe ja chcę dokładnie tego samego. Nie przestałem o tym myśleć od chwili, gdy powrócił z pustym oczodołem. Chciałem jego krwi. Chciałem pić ją spokojnie i wytrwale. W końcu powiedziałem to Louisowi. - Zniszczy cię - szepnął. Na jego twarzy pojawił się wyraz grozy, rzucił krótkie spojrzenie na Sybelle, która trzymała mnie za rękę, i na wpatrzonego w niego z fascynacją Benjiego. - Nie ryzykuj tego, Armandzie. Jeden z nich zbliŜył się za bardzo. Lestat zmiaŜdŜył go. Ruch był szybki, automatyczny. Rękę ma cięŜką jak z kamienia. Nie podchodź, mówię ci. - A nikt ze starszych nie próbował? Oni mają moc. Wtedy odezwała się Pandora. Obserwowała nas z cienia. ZdąŜyłem juŜ zapomnieć, jaka jest piękna. Ona takŜe była rada temu, Ŝe Ŝyję. Wpatrzona we mnie swymi płomiennymi oczyma, połoŜyła mi rękę na ramieniu i rzekła: - Znasz Lestata. To wulkan siły i nikt nie wie, co jest w stanie zrobić.- Nigdy o tym nie pomyślałaś, Pandoro? Napić się krwi z jego tętnicy, a pijąc, szukać obrazu Chrystusa? MoŜe jest w nim niezbity dowód na to, Ŝe pił krew Zbawiciela? - AleŜ Armandzie, On nigdy nie był moim Bogiem. - Wstrząsnęła mną prostota tych słów. - Nawet jeśli On trwa w Lestacie, nie wiedziałabym, Ŝe to On.

- Nic nie rozumiesz - powiedziałem. - Coś z nim się stało, gdy posłuchał Memnocha, a potem wrócił z chustą. Widziałem... Widziałem w niej moc. - Iluzja - łagodnie odezwał się z boku Louis. - Nie, moc. W chwili, gdy to mówiłem, nagle rozpostarły się przede mną korytarze dziejów, w których mroku wędrowałem ze świecą w ręku, poszukując ikon, które niegdyś malowałem. Załosność i beznadziejność tego dzieła niemal mnie powaliły. Dotarło do mnie takŜe, jak bardzo przestraszyłem Sybelle i Benjiego, którzy wpatrywali się we mnie z uwagą. Jeszcze nigdy nie widzieli mnie w takim stanie. Objąłem ich i przyciągnąłem ku sobie. PoniewaŜ przed wyprawą urządziłem łowy co się zowie, więc wiedziałem, Ŝe moja skóra jest ciepła i przyjemna. - Armandzie, zaczynam się bać - oznajmił Benji. - Nigdy mi nie mówiłeś, Ŝe wierzysz w tę chustę. - A widziałeś ją kiedyś na własne oczy? - spytałem. - Jasne. Jak się zrobiło o niej głośno, poszedłem i sobie obejrzałem. I powiem to samo, co ta pani: to nie mój Bóg. - Ci wszyscy smarkacze, jak hieny albo sępy - mruknął Louis. - Chyba rzeczywiście powinienem ich wyrzucić - dodał tonem, który nie byłby w stanie wystraszyć nawet najbardziej bojaźliwej duszy. - Niech się napatrzą - odparła półgłosem Pandora. - Dla niektórych moŜe to ostatnia okazja do jakiejś rozrywki. Utrudniają tylko sytuację nam, wiekowym, nic teŜ poŜytecznego nie robią dla śmiertelnych. Uznałem, Ŝe to zawoalowana groźba, i bardzo mnie ona ucieszyła. Nie miałbym nic przeciwko temu, Ŝeby Pandora unicestwiła część tych przybłędów, z drugiej jednak strony wiedziałem, Ŝe oni to samo myślą o mnie i wampirach do mnie podobnych. A jeszcze na dodatek, nie pytając nikogo o zezwolenie, zjawiłem się z dwójką śmiertelnych podopiecznych, Ŝeby obejrzały mego przyjaciela spoczywającego na posadzce. - Z naszej strony nic im tu nie grozi - powiedziała Pandora, najwyraźniej czytając mi w myślach. - Wielu cieszy się na twój widok, zarówno starych, jak i młodych. Niektórzy wolą pozostać w cieniu, znają cię jednak i nie chcieli, byś odszedł bezpowrotnie. - Nikt tego nie chciał - zapewnił Louis. - I proszę, zjawiasz się jak przywołany pragnieniami. Owszem, były róŜne plotki, Ŝe ktoś widział cię w Nowym Jorku, podobno w świetnej formie, ale musiałem to zobaczyć na własne oczy.

Kiwnięciem głowy podziękowałem za te miłe słowa, ale nie mogłem się uwolnić od myśli o chuście. Raz jeszcze spojrzałem na krucyfiks i leŜącego pod nim Lestata. Znienacka zobaczyłem Mariusa. Trząsł się. - Więc jednak Ŝyjesz. Jesteś cały. Mój synu. Wtedy nie zwróciłem uwagi na to, iŜ ma na sobie znoszony szary płaszcz. Objął mnie mocno, co sprawiło, Ŝe Sybelle i Benji musieli się odsunąć na bok, ale odstąpili tylko o dwa kroki. Ucałowaliśmy się w policzki i usta, jak czyniliśmy zawsze, potem on spojrzał na moją dwójkę. - Jeśli postanowiłeś spróbować, zaopiekuję się nimi - powiedział. - Ale czy mogę cię w jakiś sposób od tego odwieść? Pokręciłem głową. Nie posiadałem się z niecierpliwości. Oddawszy Sybelle i Benjiego w jego ręce, podszedłem do Lestata i uklęknąłem obok niego, zaskoczony chłodem posadzki. LeŜał nieruchomy, spokojny, niebieskie oczy były czyste, nie było widać, Ŝe kiedyś jedno utracił. Spojrzenie było nieruchome i puste. Włosy miał potargane i pokryte kurzem. Z gniewem pomyślałem, Ŝe nikt - nawet jego matka - nie zatroszczył się o to, aby go uczesać, ale w tym samym momencie usłyszałem jej głos, pogłębiony przez echo kaplicy: - Nie da się nikomu dotknąć, Armandzie. Jeśli tylko spróbujesz, sam się przekonasz. Spojrzałem na nią. Siedziała oparta o ścianę, objąwszy kolana ramionami. Ubrana była w obcisłe spodnie khaki i podniszczoną kurtkę safari. Włosy miała jak Lestat: blond i lśniące. Znienacka poderwała się i podeszła do mnie, a stukot obcasów rozbrzmiał w całej kaplicy. - Na jakiej podstawie sądzisz, Ŝe duchy, z którymi się zetknął, to bogowie? - spytała ostro. - Dlaczego sądzisz, Ŝe w czymkolwiek są lepsi od nas? - ZałoŜyła ręce na piersi. - Do czegoś dąŜył, czegoś pragnął, a wiesz, jaki był ostateczny efekt? Odpowiedz! - Zostaw mnie w spokoju - powiedziałem cicho. - To ja cię wyręczę. Młoda niewiasta imieniem Dora została zwiedziona na jakieś bezdroŜa. Dawniej mówiła o dobru, jakim jest opiekowanie się ludźmi w potrzebie, ale nagle zmieniła słowa i ton, bo nad wszystkim zatriumfowała zakrwawiona twarz zakrwawionego Boga. Oczy miałem pełne łez. Nie mogłem jej powstrzymać ani jej zaprzeczyć. Chwiejnie podniosłem się na nogi. - Całymi tłumami powrócili do katedr, Ŝeby oddawać się Ŝałosnej i bezuŜytecznej teologii, którą, jak się zdaje, ty całkowicie zapomniałeś.

- Nie upokarzaj mnie - powiedziałem. - Co ci zrobiłem? Klęknąłem tylko przy nim, to wszystko. - Ale chcesz zrobić coś więcej, a twoje łzy mnie obraŜają. - Ktoś do mnie przemówił, być moŜe Pandora, ale nie byłem pewien. Nagle zrozumiałem, jak wielu bawi się moim poniŜeniem, ale nie dbałem o to. - I czego ty się spodziewasz, Armandzie? - Pomyślałem, Ŝe Gabrielle jest jednocześnie bardzo podobna i bardzo niepodobna do swojego syna, gdyŜ on nigdy nie był tak odgrodzony od uczuć, a jego gniew nigdy nie był tak abstrakcyjny jak jej teraz. - Ze zobaczysz to, co on ujrzał? Czy Ŝe poczujesz na języku krew Chrystusa? Milczałem, a ona ciągnęła szyderczo: - Mam ci przypominać, Ŝe to jest Krew i Ciało, jak długo trzymają się właściwej im substancji? Czy naprawdę sądzisz, Ŝe nawet jeśli była to Jego krew, to zachowała swą moc przepuszczana przez machinę jego serca, które tak potrzebuje krwi śmiertelników jak powietrza do oddychania? Milczałem i tylko w duszy powtarzałem Ŝarliwie: „Nie, to nie hostia, nie wino, to była Jego święta krew. Udzielił jej w drodze na Kalwarię, a udzielił temu właśnie, kto tutaj leŜy przed nami”. śałowałem tylko, Ŝe Marius nie wyprowadził Sybelle i Benjiego, o czym informował mnie ich zapach. Rozumiałem jednak, Ŝe chciał zobaczyć, co zrobię. - I tylko nie mów czasem, Ŝe to sprawa wiary - drwiła Gabrielle. - Nie, ty, jak niewierny Tomasz, chcesz zanurzyć swe kły w ranie! - Błagam, zostaw mnie - wykrztusiłem, podnosząc ręce w obronnym geście. - Daj mi spróbować, a on niech mnie ugodzi i będzie po wszystkim. Mój głos wydawał mi się nieskończenie słaby i pełen smutku, tymczasem zrobił na niej ogromne wraŜenie. Twarz jej złagodniała, nawet jakby zaszkliły się oczy. Patrzyła na mnie z zaciśniętymi wargami. - Biedny, zabłąkany Armandzie - powiedziała wreszcie. - Bardzo mi cię Ŝal. I cieszę się, Ŝe przetrwałeś próbę słońca. - Teraz mogę ci wybaczyć, Gabrielle, wszystkie twe okrutne słowa. Uniosła brwi, powoli pokiwała głową, a potem wycofała się w to samo miejsce i znowu usiadła pod ścianą. Czekałem. Nikt z zebranych w kaplicy nie odezwał się; słyszałem, jak bije serce Sybelle, słyszałem przyspieszony oddech Benjiego, ale byli o kilkanaście kroków ode mnie. Lestat leŜał nieporuszony, kosmyk włosów zsunął się nad lewym okiem. Palce prawej dłoni były zgięte, ciało zupełnie nieruchome, nie było nawet śladu oddechu.Ukląkłem i jednym płynnym ruchem odgarnąłem mu włosy z twarzy. Usłyszałem stłumione westchnienia, ale Lestat ani drgnął. Na chwilę znieruchomiałem, a wtedy ze zdumieniem

zobaczyłem, Ŝe na jego twarz kapnęła jedna łza: czerwonawa struŜka spłynęła z kości policzkowej na nos. Obróciłem się na bok i ułoŜyłem obok niego, głowę opierając na jego prawym przedramieniu. I znowu szmer, przyspieszone oddechy, westchnienia, a ja myślałem tylko o tym, aby nie było we mnie nic oprócz miłości. To była miłość czysta, bez Ŝadnego kształtu, taka, jaką mógłbym darzyć którąś z moich ofiar, przechodnia na ulicy czy kogoś, kogo znałem i ceniłem jak Lestata. Uniosłem się na łokciu, a drugą ręką objąłem jego szyję. Nachyliłem się ostroŜnie, wdychając jego niezapomnianą woń, a potem wpiłem się w jego skórę. Kaplica nie tyle zniknęła - przez cały czas bowiem wiedziałem, co się w niej dzieje - ile stała się nierzeczywista jak sen, rzeczywista bowiem była tylko krew: gęsta, o głębokim smaku, zupełnie niepodobna do ludzkiej. Jego serce biło bardzo powoli, ale miarowo, i tak bez Ŝadnego wysiłku z mej strony wypełniły mi się usta i gardło, a w oczach pojawiła się wirująca czerwień. Napływał potęŜniejący zgiełk. Czułem odór ciał, brud, cuchnące odpadki, głosy odbijały się od murów. Nieustanny gwar, nad nim wzbijające się okrzyki podniecenia, grozy, oburzenia. Przepychałem się między spoconymi ludźmi, słońce paliło skórę wyciągniętych ramion, rozumiałem słowa wypowiadane w jakimś starodawnym języku. Przebijałem się przez tłum, aby dotrzeć do centrum tego zbiegowiska. Dostawałem ciosy łokciami, następowano mi na nogi, ja jednak uparcie przedzierałem się pośród wrzasków i przekleństw, aŜ nagle ciŜba się rozstąpiła i - zobaczyłem! W porwanej i zakrwawionej białej szacie stał ten, którego oblicze widziałem odciśnięte na chuście. Ręce miał przyczepione łańcuchem do cięŜkiej belki, którą dźwigał na ramionach. Krew spod korony cierniowej spływała na oczy, całe ciało pochylało się do przodu. Spojrzał na mnie, a w oczach pojawiło się zdziwienie, patrzył na mnie tak, jakby nie było całego otaczającego tłumu i jakby Jego plecy nie zostały bestialsko wychłostane. Pochylił głowę, ale dalej spoglądał spomiędzy opadających włosów. - Panie! - zawołałem. Musiałem wyciągnąć do niego ręce, by wyraźnie zobaczył moje małe, białe dłonie. Patrzył na mnie, a usta miał we krwi. Nagle jakiś straszliwy cios pchnął mnie do przodu. Twarz wypełniła mi całe pole widzenia: popękana skóra, spuchnięte powieki, wielkie oczy, krew ściekająca na brwi i po policzkach. Z uchylonych ust dobywał się dźwięk, który najpierw był westchnieniem, ale potem zamienił się w coraz głośniejszy oddech, twarz rosła i rosła, aŜ wreszcie zatraciła rysy, stała się tylko powierzchnią pełną nietrwałych barw. Czułem, Ŝe niemal się duszę, krzyczałem

ze wszystkich sił, jak nigdy dotąd w Ŝyciu, mój głos pokrył wszystkie inne dźwięki, owiewał mnie jakiś dziwny wiatr, aŜ znienacka otrzymałem okropny cios w tył głowy. Słyszałem trzask czaszki, czułem wilgoć na potylicy. Otworzyłem oczy. LeŜałem przy ścianie kaplicy z rozrzuconymi nogami i rękami, głowa płonęła z bólu. Lestat nawet się nie poruszył, to wiedziałem na pewno. Nie on mnie odrzucił. Przetoczyłem się na brzuch, ręce przykładając do tyłu głowy. Słyszałem, jak otaczają mnie, kątem oka widziałem stopy, wiedziałem, Ŝe Marius wyprowadza Sybelle i Benjiego. Dobiegł mnie jeszcze jego dziecięcy głos: - Ale co mu się stało? PrzecieŜ on go nie uderzył, widziałem! Twarz zalewały mi łzy. Słyszeli mój szloch, nie mogli zobaczyć gorzkiego uśmiechu. Płakałem długo, po pewnym czasie rana na głowie zaczęła się goić. Wiedziałem, Ŝe tak się stanie. Ktoś podsunął mi chusteczkę, wydawało mi się, Ŝe czuję delikatny zapach Louisa, ale nie byłem pewien. Minęła moŜe godzina, zanim otarłem krew z twarzy. Jeszcze jedna, zanim obróciłem się na plecy i oparłem o ścianę. Głowa mnie juŜ nie bolała, rana się zagoiła, strup niedługo zniknie. Byłem chłodny, zamknięty w sobie, obojętny na wszystko, co działo się wokół mnie. Wpatrywałem się w Lestata, zarazem powtarzając w pamięci wszystkie szczegóły tego, co zobaczyłem. Na koniec wstałem i podszedłem do niego. Gabrielle powiedziała do mnie coś obraźliwego, sądząc po tonie. Słowa do mnie nie dotarły, jakbym przestał rozumieć po francusku. Przykląkłem i ucałowałem go. Nie poruszył się. Ani się tego nie bałem, ani nie miałem na to nadziei. Raz jeszcze złoŜyłem pocałunek na jego twarzy, wstałem, otarłem ręce chusteczką i wyszedłem. Stałem w bezruchu przez jakiś czas, aŜ wreszcie przypomniały mi się słowa dawno temu wypowiedziane przez Dorę o dziecku, które miało umrzeć na strychu, i o ubranku w ścianie. Poczłapałem ku schodom. Niedługo potem natknąłem się na ciebie. Teraz mniej więcej wiesz, co widziałem, a czego nie widziałem. Tak kończy się moja symfonia. Teraz umieść na niej moje imię, a gdy skończysz, zrobię kopię dla Sybelle. MoŜe i dla Benjiego. A z resztą postąp, jak uznasz za stosowne.

25

To nie jest epilog. To ostatni rozdział opowieści, którą uwaŜałem juŜ za zakończoną. Spiszę go sam; nie będzie długi, gdyŜ nie chcę naruszyć konstrukcji całości. MoŜe później znajdę jakieś bardziej odpowiednie słowa, na razie muszę poprzestać na tym, na co mogę się teraz zdobyć. Nie opuściłem klasztoru, umieściwszy swe imię na manuskrypcie sporządzonym przez Davida. Było juŜ na to za późno. Noc miała się juŜ ku końcowi, zatem udałem się do jednego z miejsc wskazanych mi przez Davida - niegdyś był tam więziony Lestat - i cały jeszcze wibrujący opowieścią zapadłem w sen wraz ze wschodem słońca. Zbudziłem się o zmierzchu, wygładziłem ubranie i powróciłem do kaplicy. Ukląkłem przy Lestacie i pocałowałem go jak poprzedniej nocy, nie zwracając w ogóle uwagi na to, czy jest ktoś jeszcze. Dopiero teraz opuściłem klasztor i nasłuchując gry Sybelle, zacząłem szukać właściwego domu. Szybko uchwyciłem odległe, ale wyraźne frazy Allegro assai, pierwszej części ulubionego utworu Sybelle. Grała z taką precyzją i takim przekonaniem, jak nigdy dotąd. Byłem zachwycony; moŜe jak wielu z nas zdąŜyła się juŜ zakochać w powolnym rytmie Nowego Orleanu. W mig znalazłem się przed dwupiętrowym budynkiem w Metairie, dzielnicy bliskiej centrum, a przecieŜ robiącej wraŜenie odległego przedmieścia. Wokół rosły dęby, tak jak to opisał Marius, wszystkie drzwi były otwarte na wieczorny powiew. Z okien lało się światło, a takŜe dźwięki drugiej części - Andante con motto. Znieruchomiałem na chwilę i zacząłem w pamięci porównywać niezliczone wykonania Appassionaty, jakie zrodziły się pod palcami Sybelle. KaŜde było swoiste, odrębne, ale to... Biła z niego jakaś zdumiewająca siła i czystość. Na chwilę powróciła wizja poprzedniej nocy i wtedy z prawdziwą radością uświadomiłem sobie, Ŝe nie będę juŜ jej musiał nikomu opowiadać, gdyŜ skoro raz zrobiłem to wobec Davida, to teraz, mając kopie, mogę je przedstawiać, komu zechcę. Sam nie chciałem zgłębiać tego doświadczenia. Zbyt bolesne było uczucie, Ŝe ten, kogo zobaczyłem w drodze na Kalwarię, mniejsza z tym, czy był rzeczywisty czy tylko wyimaginowany przez moje serce pełne poczucia winy, nie chciał mojej bliskości i odepchnął mnie od siebie. Było to uczucie tak dotkliwe, iŜ dziwię się, Ŝe w ogóle udało mi się opisać to Davidowi. Właśnie dlatego muzyka była dla mnie taką ulgą. Wypełniony jej dźwiękami nie musiałem juŜ myśleć, rozwaŜać, wspominać. Myślałem, Ŝe w finale trzeciej części serce pęknie mi ze wzruszenia.

Ale dopiero gdy przebrzmiał ostatni dźwięk, uświadomiłem sobie to, z czego powinienem był zdać sobie sprawę duŜo wcześniej: to nie grała Sybelle. Znałem wszak wszystkie niuanse jej interpretacji, aŜ po najdelikatniejsze odcienie; nie, to nie mogła być Sybelle. Prawda dotarła jednak do mnie dopiero w następnej chwili. To Sybelle, tyle Ŝe nie była juŜ sobą. Nie mogłem w to uwierzyć. Serce mi zamarło. Krokiem, którego nikt nie byłby w stanie powstrzymać, wszedłem do środka. W pięknym pokoju zebrali się we czwórkę: Pandora w sukni z brązowego jedwabiu, Marius w aksamitnym smokingu i jedwabnych spodniach, Benji w swej białej szacie promieniejący radością i chęcią Ŝycia, pląsający na śmigłych stopach po pokoju, i moja wspaniała Sybelle w odsłaniającej ramiona sukni z ciemnoróŜowego jedwabiu, znowu rozpoczynająca pierwszą część. Czworo wampirów. Zacisnąłem zęby i zakryłem usta ręką, aby mój krzyk nie rozerwał świata. Bezgłośnie powtarzałem przeraźliwe: „Nie! Nie! Nie!”, szczęki zwarły się kurczowo, wolna ręka trzepotała jak skrzydło zranionego ptaka. Potem dłonie zacisnęły się w pięści i skoczyłem przed siebie, ale Marius z całą swą siłą chwycił mnie i przytulił do piersi. Kopałem i szarpałem się, aŜ wreszcie odskoczyłem. - Jak mogłeś?! - wrzasnąłem i powtarzałem ten okrzyk, kiedy rękami potęŜnymi jak imadło chwycił moją głowę i zaczął pokrywać pocałunkami. Wymierzyłem mu kilka policzków, ale co to miało za znaczenie. CóŜ znaczyły moje wątłe pięści wobec jego siły? Znosił spokojnie wszystko, w jego oczach widać było tylko smutek i troskę. - Jak śmiałeś? Przyrzekłeś, Ŝe otoczysz ich opieką!!! Wtedy jednak Sybelle zerwała się od fortepianu i podbiegła do mnie, a z drugiej strony zrobił to samo Benji. - Armandzie, nie gniewaj się i nie smuć - szepnęła Sybelle. - PrzecieŜ nie ma powodu! Teraz na zawsze juŜ będziemy razem. - Armandzie, jesteśmy z tobą - wtórował jej Benji. - I wcale nie musieliśmy się rodzić z czarnego jajka. Zeby dybuk opowiadał takie bajdy! A teraz nigdy juŜ nie umrzemy, nie będziemy chorować, nigdy nie będziemy się bać. - Podskakiwał jak na spręŜynach. Armandzie, jesteśmy tacy szczęśliwi. - Tak, Armandzie - zapewniała pospiesznym szeptem Sybelle. - Musieliśmy to zrobić, musieliśmy. Ja kocham cię tak bardzo, tak bardzo, a teraz juŜ zawsze będziemy razem. Uwielbiam cię i chcę Ŝyć tylko dla ciebie, a teraz będzie to moŜliwe przez wieki. Nie mogłem wykrztusić ani słowa. Zarzuciła mi rękę na szyję i zaczęła scałowywać moje łzy.

- Tacy jesteśmy szczęśliwi - powtarzał Benji. - Wiesz, Ŝe byliśmy juŜ na łowach? Złamały się we mnie wszystkie siły oporu. Mogłem tylko przytulać Sybelle i szeptać jej do ucha: „Kocham cię, kocham”. Czułem, jak dygoczą mi kolana. Oderwałem się od nich i chwiejnie dowlokłem do fotela. Dalej płakałem, ale ze względu na nich starałem się powstrzymać łzy. Sybelle wróciła do fortepianu, podjęła grę w miejscu, gdzie ją przerwała, a Benji znowu puścił się w tany. Siedziałem z twarzą ukrytą w dłoniach, ramiona mi drŜały. Poczułem dotyk na barku i usłyszałem łagodny głos Mariusa: - Obawiam się, Ŝe nie pojmiesz tego. Wyprostowałem się; przysiadł na oparciu fotela i spoglądał na mnie z góry. Nie pozwalając sobie na histerię, zacząłem mówić: - Jak mogłeś to zrobić? I dlaczego? Czy aŜ tak bardzo mnie nienawidzisz? Tylko nie kłam! Dobrze wiesz, Ŝe będę ich zawsze kochał, ale powiedz: zrobiłeś to z zemsty? Z nienawiści? Jego głos pełen był miłości. - JakŜe mógłbym? Zrobiłem to z miłości do ciebie. Zrobiłem, aby wynagrodzić wszelkie krzywdy, jakie ci wyrządziłem, samotność, którą znosiłeś, i cierpienia, które zwalił na ciebie świat, gdy byłeś zbyt młody, aby z nim walczyć, a potem zbyt zagubiony, aby w walkę wkładać całe serce. - Jeśli nawet nie językiem, to kłamiesz w sercu! - krzyknąłem z oburzeniem. - Zrobiłeś to z zemsty, gdyŜ nie byłem taki, jak sobie to wymarzyłeś. Nie potrafiłem się przeciwstawić Santinowi i jego bandzie, a po wielu stuleciach zawiodłem cię, gdyŜ zobaczywszy chustę, wyszedłem na słońce. Dlatego tak postąpiłeś. Z zemsty, a najgorsze, Ŝe sam sobie tego nie uświadamiasz. Nie mogłeś tego znieść, Ŝe serce tak mi wezbrało na widok Jego twarzy na chuście. Dziecię, które wychowywałeś, uczyłeś, któremu podsuwałeś ksiąŜki, na widok oblicza wybucha płaczem. Nie, to nie do zniesienia, prawda?! Pokręcił ze smutkiem głową. - Łamiesz mi serce takimi podejrzeniami. - Twarz miał pełną tak wyrazistego smutku jak na obrazach, które ongiś malował. - Zrobiłem to, gdyŜ oni kochają cię tak, jak nikt dotąd: są wolni, a przecieŜ w sercach swych nie kulą się przed tobą i tym, kim jesteś. GdyŜ wybrałeś ich i to najzupełniej słusznie, wiedziałem jednak, Ŝe sam tego nie zrobisz, a oni w końcu znienawidzą cię za to tak, jak ty kiedyś znienawidziłeś mnie, chociaŜ za czyn, a nie za powstrzymanie się od niego. Teraz są twoi. Nic ich od ciebie nie oddzieli. A poniewaŜ napełniła ich po brzegi moja krew, pradawna i potęŜna, będą stanowić dla ciebie godnych

towarzyszy, nie jak ów mdły cień, którym zawsze był Louis. Nie będzie między wami pokrewieństwa, dlatego teŜ będziecie mogli dzielić ze sobą tajemnice swych serc i umysłów. Chciałem w to wierzyć. Chciałem w to wierzyć tak bardzo, Ŝe wstałem, w przelocie musnąłem wargami włosy Benjiego i wyszedłem do ogrodu, gdzie długo stałem pod wielkimi dębami, wpatrując się w ich potęŜne korzenie, wychodzące z ziemi. Minęło nie wiem ile czasu, gdy stanął obok mnie Marius, odrobinę - miałem wraŜenie - gniewny, ale tym się nie przejmowałem. W kaŜdym razie przyszedł chyba po to, aby mnie wysłuchać. - Dlaczego nie pozwoliłeś im Ŝyć własnym Ŝyciem? Dlaczego postanowiłeś odmienić to, co im natura przeznaczyła? - ZniŜywszy głos, aby nie słychać nas było w salonie, ciągnąłem: - Nawet w najgorszych czasach twoje słowa były dla mnie oparciem. Nie chodzi mi o te czasy, gdy dałem się zwieść ascetycznym iluzjom, ale później, gdy wyszedłem z podziemi na wezwanie Lestata, przeczytałem, co o tobie napisał, a potem usłyszałem ciebie samego. To dzięki tobie nauczyłem się dostrzegać i doceniać piękno świata w sposób, który pozostałby dla mnie zamknięty, gdybym tkwił w miejscu, gdzie się urodziłem. - Na chwilę gra Sybelle tak mnie wzruszyła, Ŝe omal się nie popłakałem, ale musiałem mówić dalej, gdyŜ wiele jeszcze było do powiedzenia. - To ty, Mistrzu, powiedziałeś, iŜ Ŝyjemy w świecie, w którym stare religie, pełne zabobonów i przemocy, umierają. To ty mówiłeś, Ŝe Ŝyjemy w czasach, gdy zło nie ma juŜ gdzie się zakorzenić na trwałe. Mówiłeś Lestatowi, Ŝe nie ma juŜ Ŝadnej wiary, Ŝadnego kodeksu, które mogłyby uzasadnić nasze istnienie, gdyŜ ludzie wiedzą, co jest prawdziwym źródłem zła: głód, niedostatek, ignorancja, wojna i bezdomność. Ubierałeś to w słowa znacznie wspanialej, niŜ ja potrafiłbym to kiedykolwiek zrobić, ale odwołując się do tych racjonalnych argumentów, nawet wobec najgorszych z nas, sławiłeś godność świata naturalnego i ludzkiego. To ty wychwalałeś ludzką duszę, twierdząc, Ŝe nabrała głębi, nie Ŝyje więc juŜ człowiek dla brutalności i przemocy wojny, lecz w imię rzeczy doskonalszych, które ongiś dostępne tylko najbogatszym, teraz otwierają się przed wszystkimi. Z pasją dowodziłeś, Ŝe dzięki nowemu światłu rozumu, etyki i współczucia kończą się mroczne czasy krwawych religii. - Dość, Armandzie, przestań - przerwał mi stanowczo. - Pamiętam wszystkie te słowa, ale juŜ w nie nie wierzę. - Stałem jak ogłuszony. Poraziła mnie prostota tego wyznania. Znałem go na tyle, by wiedzieć, Ŝe mówi szczerze. - Kiedyś mówiłem je ze szczerego przekonania, przyznaję. Tyle Ŝe przekonanie to wcale nie było oparte nie obserwacji ludzkości, jak sam siebie uparcie upewniałem. Kiedy zaś to dostrzegłem, wiara gwałtownie

się załamała. To znaczy, bardziej to była walka z samooszukiwaniem niŜ nagłe zniknięcie ślepoty. Musiałem powtarzać te tezy wiary logicznej, racjonalnej, ateistycznej, gdyŜ gdybym za coś innego niŜ pianę po ustępującym brudzie uznał nikczemność moich braci i sióstr, nie zniósłbym tego. - Odwracając się plecami do wejścia, z którego padała na trawnik wielka smuga światła, ciągnął ściszonym głosem: - Znam historię, znam ją tak, jak inni znają Biblię. Studiowałem dokumenty we wszystkich językach, spisane na skórze, papirusie, glinianych tabliczkach. Coraz trudniej jednak było mi podtrzymywać ten entuzjazm i optymizm, gdy okrucieństwa nie ginęły, lecz się wzmagały, czego dobitnym świadectwem było XX stulecie. Nie trzeba do tego wielkiej wiedzy ani przenikliwości, aby widzieć ów bezmiar przemocy i barbarzyństwa, którego świadectwem są dzieje twojej Rusi, ale takŜe Ziemi Świętej, Niemiec, Francji, Anglii, tak, takŜe dumnej z siebie Anglii, która w Azji i Afryce poczynała sobie niczym najgorsi z okrutników. JakŜeŜ mogłem się tak długo okłamywać? Koniec jednak. Kiedy miliony ludzi giną w komorach gazowych mocą kaprysu szaleńca, kiedy plemiona w Afryce wyrzynają się z bezbrzeŜną lubością, a potem rzekami całe dni i noce spływają wzdęte zwłoki, nie mam juŜ sił, by siebie i innych karmić wzniosłymi komunałami. Teraz juŜ nie powiem, jakie konkretne wydarzenie przewaŜyło szalę, jaka konkretnie zbrodnia nie dała się juŜ przełknąć. MoŜe miliony umierające na Ukrainie z głodu, gdyŜ tak chciał ich dyktator, a moŜe ci, którzy umierali, gdyŜ ich ziemię i jej płody śmiertelnie poraziły odpady radioaktywne? A moŜe stojące od tysięcy lat klasztory w Nepalu pustoszone i podpalane przez bezmyślnych Ŝołdaków, za nic mających piękno rzeźb i subtelność ksiąŜek? A wszystko to z fascynacją oglądają tłumy widzów na Zachodzie, którzy włączają telewizor w przerwie między jedną a drugą radosną zabawą! Powtarzam, nie wiem, co zadecydowało. Te bezimienne miliony Chińczyków, Japończyków, śydów, Ukraińców, Polaków, Rosjan, Kurdów... Nie, to litania bez końca. W kaŜdym razie ja nie mam juŜ wiary, nie został we mnie ani cień optymizmu. Dziś wszystkie argumenty racjonalnej etyki nic dla mnie juŜ nie znaczą. Dlatego wcale nie miałem ci za złe, gdy z wyciągniętymi rękami wyszedłeś przed próg katedry, dając w ten sposób świadectwo Wszechmogącemu. Nie wiem nic, gdyŜ wiem zbyt wiele, a niemal niczego nie rozumiem. Tyle jednak nauczyłem się dzięki tobie i innym, Ŝe wszystkim potrzebna jest miłość, jak deszcz kwiatom, chleb głodnemu, a krew nędznym jak my istotom. Tylko ona - jeśli cokolwiek - moŜe nam pomóc zapomnieć i wybaczyć dzikość i okrucieństwo. I to dlatego wydobyłem ich z tego świata pełnego zrozpaczonych, gnających przed siebie mas, i obdarzyłem jedyną mocą, jaką rozporządzam. A zrobiłem to dla ciebie. Byłem przekonany, Ŝe będziesz płakał i cierpiał, ale kiedy to minie, będziesz miał ich koło siebie, kochał i bardzo potrzebował. Tak oto bliscy węŜom, lwom, wilkom jesteście wszak

lepsi od tych ludzkich kreatur, a karmić się światem zła zawsze moŜecie z rozwagą i namysłem. Zapadła cisza. PogrąŜyłem się w myślach, nie zastanawiając się nad odpowiedzią. Muzyka ucichła; wiedziałem, Ŝe Sybelle niepokoi się o mnie. Uznałem, Ŝe jednak muszę coś powiedzieć. - Powinieneś był im zaufać, dać im wybór. Cokolwiek myślisz o świecie, trzeba im było dać czas na jego posmakowanie. To ich świat i ich czas. Pokręcił głową z lekkim rozczarowaniem i znuŜeniem, jak gdyby wszystko to, moŜliwe racje i kontrracje, przemyślał juŜ dawno temu. - Armandzie, na zawsze pozostaniesz moim dzieckiem. Wszystko, co we mnie magiczne i boskie, wiąŜe się z ludźmi i człowieczeństwem. - Trzeba im było dać ich ludzki czas. śadna miłość do mnie nie moŜe być wielka na tyle, aby uzasadnić wyrok śmierci na nich czy przeciągnięcie ich na naszą dziwaczną i trudną do wyjaśnienia stronę. Nawet jeśli uwaŜasz, iŜ nie jesteśmy gorsi od ludzi, trzeba było dać im wybór. Dość było słów, a poza tym zjawił się David, rozmyślnie idąc na tyle głośno, aby nas uprzedzić o swojej obecności. Spojrzałem na niego podejrzliwie. - Wiedziałeś, Ŝe tak ma się stać? Wiedziałeś, kiedy to się stało? - spytałem. - Nie - odrzekł z powagą. - Dziękuję. - Potrzebują cię - rzekł David. - Marius mógł uczynić ich wampirami, ale związani będą z tobą. - Wiem. Idę do nich. Marius połoŜył mi rękę na ramieniu. Widziałem, Ŝe jest zły na szalejącą w nim burzę uczuć; mój smutek był dla niego brzemieniem. W niczym jednak nie czyniło to mojej sytuacji lŜejszą. - Gardzisz mną teraz i być moŜe masz rację. Wiedziałem, Ŝe będziesz nad tym bolał, jest jednak w tobie coś, czego nie doceniłem. MoŜe nigdy nie doceniałem. - Co to takiego, Mistrzu? - spytałem ozięble. - Kochasz ich zupełnie bezinteresownie - szepnął. - Kochasz ich z większym szacunkiem, niŜ kiedykolwiek było to dla mnie moŜliwe. Wydawał się ogromnie skonfundowany. Nie byłem pewien, czy ma słuszność. Moja ich potrzeba nigdy nie została wystawiona na próbę, ale nie musiałem go o tym informować. - Jeszcze jedno - rzekł cicho. - Bardzo mi na tym zaleŜy.

- Co takiego, Mistrzu? Byłem wdzięczny Davidowi, Ŝe odstąpił na bok. - Bardzo nieśmiało proszę cię o odpowiedź na to pytanie. Co zobaczyłeś, patrząc na chustę? Nie chodzi mi o to, czy to był Chrystus, Bóg-Człowiek czy cud. Patrzyłeś na zakrwawioną twarz kogoś, kto dał początek religii odpowiedzialnej za więcej wojen i okrucieństwa na świecie niŜ jakikolwiek inny kult. Ale co zobaczyłeś? Czy było to wielkie przypomnienie ikon, które niegdyś malowałeś? Czy widziałeś istotę spowitą w miłość, a nie w krew? Mógłbyś odpowiedzieć? - To bardzo proste pytanie, ale nie wiem, czy do czegokolwiek przyda ci się moja odpowiedź. Chcesz wiedzieć, jak On moŜe być moim Panem, skoro świat jest taki, jakim go przedstawiasz, a świadectwo o Nim dają Ewangelie, jakie znamy. Nie pojmujesz, jak mogłem uwierzyć, skoro ty nie wierzysz? Przytaknął. - Nie pojmuję. I dziwię się, bo cię znam i wiem, Ŝe nie ma w tobie miejsca na wiarę. W pierwszej chwili się Ŝachnąłem, ale zaraz zrozumiałem, Ŝe ma rację. Uśmiechnąłem się i przepełniła mnie jakaś tragiczna szczęśliwość. - Wiem, o co ci chodzi. A moja odpowiedź brzmi tak: Widziałem Chrystusa. W krwawym świetle zobaczyłem człowieka, osobę, którą, jak czułem, znam. I nie był to Bóg Wszechmocny, stwórca świata i wszystkiego, co istnieje. Nie był to Zbawca, Odkupiciel grzechów popełnionych przed moimi narodzinami. Nie była to druga osoba Trójcy Świętej ani teolog przemawiający z wyniosłej góry. Nie był dla mnie nikim takim. MoŜe dla innych, ale nie dla mnie. - Ale kim był, Armandzie? - wtrącił się David. - Znam twoją historię, pełną dziwnych zdarzeń i cierpienia, ale i ja nie wiem, co miałeś na myśli, mówiąc „Pan”. - To nie jest kwestia definicji. To jak imię święte i tajemne. - Na chwilę urwałem, a potem ciągnąłem: - Jest Panem, ale tylko dlatego, iŜ symbolizuje coś o wiele bardziej dostępnego i waŜnego niŜ jakikolwiek doczesny władca czy pan. - Wahałem się, szukając odpowiednich słów, aŜ wreszcie się zdecydowałem: - Jest... moim bratem. Tak. Był moim bratem i symbolem wszelkiego braterstwa. Właśnie dlatego jest Panem, a sednem Jego panowania jest miłość. Boczycie się na to, co mówię, wydymacie wargi, a tymczasem ja nie widzę w tym Ŝadnych zawiłości, trudności. Łatwiej to poczuć, niŜ zobaczyć. Był człowiekiem jak ja. I być moŜe dla milionów z nas był tylko tym. Wszyscy jesteśmy czyimiś synami i córkami; takŜe On był czyimś synem. Czy był Bogiem czy nie, na pewno był człowiekiem i czynił to, co uwaŜał za czyste i dobre dla wszystkich. A to znaczy, Ŝe Jego krew mogła być

równie dobrze moją krwią. Nie mogła: musiała. MoŜe stąd płynie Jego wspaniałość dla myślicieli takich jak ja. Powiedziałeś, Ŝe nie ma we mnie wiary. Istotnie. Nie wierzyłem nigdy w tytuły, legendy i hierarchie uczynione przez istoty do mnie podobne. On tymczasem nie narzucał Ŝadnej hierarchii. On był samą Istotą. Jego wspaniałość była czymś prostym i oczywistym. Był z ciała i krwi, które wystarczą na wino i chleb dla całej ziemi. Nie pojmujecie tego, nie pojmujesz tego, Mariusie. Zbyt wiele kłamstw wypowiedzianych o Nim błąka się w twojej głowie. Ja zobaczyłem Go, zanim je usłyszałem. Zanim poznałem Jego imiona, widziałem Go na ikonach w moim domu i na obrazach, które malowałem. Nie mogłem Go usunąć z mojej głowy, serca, myśli. Nigdy Go nie wygnałem i nie chcę tego. Nic więcej nie miałem do powiedzenia. Milczeli, moŜe byli zaskoczeni, moŜe analizowali me słowa; niewiele to mnie juŜ obchodziło. Widziałem wyraźnie ikonę, którą matka wyniosła dla mnie z domu. Wcielenie. Niepodobna tego wyjaśnić w pojęciach ich filozofii. Być moŜe dramat mojego Ŝycia polegał na tym, Ŝe gdziekolwiek się udałem i cokolwiek robiłem, zawsze to rozumiałem: Wcielenie. Coś jak krwawe światło. Chciałem, by teraz juŜ mnie zostawili. Czekała na mnie Sybelle, co było bez porównania waŜniejsze. Rozmawialiśmy kilka godzin, najpierw we trójkę, z Sybelle i Benjim, potem dołączyła do nas Pandora, dorzucająca jakieś zdawkowe, ale przyjazne uwagi, na koniec usiedli z nami Marius i David. Całą szóstką z salonu przenieśliśmy się na trawę, ja zaś, starając się jak najdalej odegnać posępność, zacząłem opowiadać o wszystkich pięknych rzeczach, jakie razem obejrzymy, a temat ten podchwycili Marius i Pandora. Na dwie godziny przed brzaskiem rozeszliśmy się. Sybelle uwaŜnie oglądała kwiaty w ogrodzie, Benji stwierdził, Ŝe potrafi czytać z nadnaturalną szybkością, i sprawność tę wypróbowywał w bibliotece, David za biurkiem Mariusa dokonywał korekty swojego rękopisu. Ja z Mariusem zasiadłem ramię w ramię pod jednym z dębów. Nie odzywaliśmy się do siebie; patrzyliśmy, moŜe wsłuchiwaliśmy się w te same melodie nocy. Chciałem, aby Sybelle znowu zagrała swoją sonatę. Dziwnie długo trwała przerwa w grze. Marius pierwszy usłyszał jakiś dziwny dźwięk, wyprostował się zaalarmowany, ale juŜ po chwili znowu swobodnie oparł się o drzewo. - Co to było? - spytałem. - Nie wiem. Coś... Nie mam pojęcia.

Przez okno zobaczyłem, iŜ David odrywa się od swojej pracy, w otwartych drzwiach pojawiła się Pandora, a zaraz potem u jej boku stanął Benji z ksiąŜką w ręku. W pierwszej chwili pomyślałem, Ŝe wzrok mnie myli, ale nie mogło być wątpliwości, zbyt dobrze znałem tę sylwetkę. Nadchodził, kulejąc, jak ktoś, kto odwykł od chodzenia. Nikt się nie poruszył, nikt nie wiedział, co zamierza. Był to Lestat, wyglądający dokładnie tak jak w kaplicy. Wzrok miał błędny, lekko chwiał się na nogach, kiedy stanął przede mną. Zerwałem się i objąłem go, a wtedy on z trudem wykrztusił mi do ucha: - Sybelle? - Tak? A co z Sybelle? - spytałem, spoglądając w jego niespokojne niebieskie oczy. - Myślisz, Ŝe jeśli poprosisz, zagra dla mnie sonatę? Appassionate? - Oczywiście - odrzekłem, czując, Ŝe z podniecenia braknie mi tchu. - Na pewno, Lestacie. Sybelle! Patrzyła na nas od drzwi, gdzie stała obok Benjiego i Pandory, a chociaŜ być moŜe nie słyszała słów Lestata, zawróciła w głąb salonu. Kiedy stanęliśmy w wejściu, sadowiła się przy fortepianie. Chwycił jedno z krzeseł, przysunął i usiadł obok niej, z rękami załoŜonymi na piersi i spuszczoną głową. - Sybelle - powiedziałem miękko. - Wszyscy czekamy na Appassionate. I popłynęły czarowne dźwięki. 8.12, 6 stycznia 1998