Sam naprawiam - OPEL OMEGA A

WSTÊP

s

~

~

1.1.

DANE TECHNICZNE

Opis samochodów ~. .

Wprowadzony na rynek w sierpniu 1986 roku samochód Opel Omega jest nastêpc¹ modelu Opel Rekord, którego wyprodukowano ponad 7,6 mln sztuk.

w ci¹gu 33 lat

Omega jest samochodem klasy wy¿szej, wystêpuj¹cym w dwóch pod-

t

.-

stawowych typach nadwozi: kareta (limuzyna) oraz kombi o nazwie Caravan.

Omega kareta ma baga¿niko pojemnoœci520 dm3,która po z³o¿eniutylnego

1

oparcia wzrasta do 870 dm3. Pojemnoœæprzestrzeni ³adunkowej dla Omegi Caravan po z³o¿eniu tylnego siedzenia wynosi 1850 dm3. Omega ma klasyczny uk³ad napêdowy z silnikiem umieszczonym pod³u¿nie. W samochodzie mo¿e byæ montowany jeden z silników benzynowych o pojemnoœciach 1,8 dm3, 2,0 dm3, 2,4 dm3, 2,6 dm3 oraz 3,0 dm3 (silniki 2,4 dm3, 2,6 dm3 oraz 3,0 dm3 nie s¹ omówione w ksi¹¿ce) lub silników wysokoprê¿nych o pojemnoœci 2,3 dm3. Silniki o zap³onie iskrowym wystêpuj¹ w wersji z uk³adem zasilania gaŸnikowym lub wtryskowym. Natomiast .silniki o zap³onie sam?czynnym mo¿na otrzymaæ w wersji standardowej lub turbodo³adowanej. We wszystkich odmianach samochodu silnik jest zblokowany ze skrzyni¹ biegów o piêciu prze³o¿eniach. Na ¿yczenie mo¿e byæ zamontowana czterostopniowa skrzynia automatyczna. Ze skrzyni¹ biegów wspó³pracuje suche, jednotar~zowe

sprzêg³o, z bezazbes.towymi

ok³adzinami

:1

~"

ci.ernymi oraz

,

z centraln¹ sprêzyn¹ talerzow¹ typu BalievIII. Moment obrotowy jest przenoszony na ko³a tylne przez dwuczêœciowy wa³ napêdowy, podparty na jednym ³o¿ysku poœrednim. Mechanizm ró¿nicowy jest wyposa¿ony w dwa sprzêg³a p³ytkowe o ograniczonym poœlizgu. Zawieszenie przednie jest typu McPherson, pochylone do œrodka i wsparte na wahaczach poprzecznych. Wahacze

I

j .i

s¹ mocowane do ramy poœredniej,a ta przykrêcona do nadwozia w dwóch

J

punktach. Przednie zawieszenie ma ujemny promieñ zataczania. Ko³a tylne zosta³y równie¿ zawieszone niezale¿nie na wahaczach skoœnych wspó³pracuj¹cych z krótkimi sprê¿ynami œrubowymi, amortyzatorami i stabilizatorem. Wahacze s¹ mocowane do belki poprzecznej, która stanowi równie¿ mocowanie dla przek³adni g³ównej. Na ¿yczenie samochód mo¿e byæ wyposa¿ony w elektroniczny uk³ad kontroli jazdy, który dostosowuje poziom i t³umienie zawieszenia do prêdkoœci i warunków jazdy oraz obci¹¿enia. W uk³adzie kierowniczym zastosowano przek³adniê typu kulkowego (mo¿e byæ ze wspomaganiem). Prze³o¿enie przek³adni wynosi 14,7:1. We wszystkich modelach zastosowano dwuobwodowy uk³ad hamulcowy ze

wspomaganiem. Hamulce przednie i tylne s¹ tarczowe. Opoi Omega z silnikami 2,0 dm3 oraz wiêkszymi ma tarcze hamulców przednich wentylowane. 10

1

'

I ~

.j

;

, cæ'

;:A,;~ .' "'"

,~~ -

1.1. DANE TECHNICZNE

~ f.~

:'

ic

f

ABS H I . . . k³ d h I . . Na zyczenle u a amu cowy Jestwyposazony w . amu ec awaryjny

"J

I;' :

I~, ,~

OPIS SAMOCHODÓW

dzia³a na bêbny kó³ tylnych. Opel Omega zosta³ samochodem roku 1987. Na jesieni 1990 roku nadwozie zm?dern~zowano: zmie,niono kszta³t wlotu powietrza z .przodu, zwiê~szono œwiat³akierunkowskazoworaz wprowadzono nowe spoilery z przodu I z ty³u.

;'~

Oznaczeniemodelu

1.8

1.8S

1.8

1.8i

Oznaczeniesilnika

18NV

18SV

E18NVR

18SEH

PojemnoϾ silnika

cm3

1796

1796

1796

1796

$rednica cylindra

mm

84,8

84,8

84,8

84,8

Skok t³oka

mm

79,5

79,5

79,5

79,5

60 (82) 5400

66 (90) 5200

65 (88) 5200

85 (115) 5600

Moc maksymalna - przy prêdkoœciobrotowej

+ ,

kW (KM) obr/min

Momentmaksymalny - przy prêdkoœci obrotowej

N.m obr/min

Stopieñ sprê¿ania Zasilanie Paliwo Katalizator Okres produkcji

135

148

143

160

3000

3400

3200

4600

9,2

10,0

9,2

10,0

gaŸnik 2E3

gaŸnik 2E3

gaŸnik 2EE

wtrysk L3-Jetronic

benzyna 95 b.o.

benzyna 95

benzyna 95

benzyna 98

+

-

-

-

9.86 - 8.87

9.86 - 8.87

8.87 - 4.90

9.86 - 7.92

Oznaczeniemodelu

2.0i

2.0i

2.3D

2.3TD

2.3TD

Oznaczeniesilnika

20SE

C20NE

23YD

23YDT

23DTR

PojemnoϾ silnika

cm3

1998

1998

2260

2260

2260

$rednica cylindra

mm,

86,0

86,0

92,0

92,0

92,0

Skok t³oka

mm

86,0

86,0

85,0

85,0

85,0

90 (122)

85 (115)

54 (73)

66 (90)

74 (100)

obr/min

5400

5400

4400

4200

4200

N .m

175

170

138

190

218

obr/min

2600

2600

2400

2200

2000

10,0

9,2

23

23

23

wtrysk Motronic M L4.11)

wtrysk Motronic M L4.11)

pompa wtryskowa Bosch VE4

pompa wtryskowa Bosch VE4

pompa wtryskowa Bosch VE4

benzyna 98

benzyna 95 b.o.

olej napêdowy

olej napêdowy

olej napêdowy

-

+

_2)

-

_2)

9.86 - 8.87

9.86 -

9.86 -

9.86 - 8.88

9.88 -

Moc maksymalna - przy prêdkoœci obrotowej

kW (KM)

Moment maksymalny - przy prêdkoœci obrotowej Stopieñ sprê¿ania Zasilanie

,

Paliwo Katalizator Okres produkcji ,) Od 9.89 Motronic M1.5. 2) Od 9.92 katalizator nieregulowany.

~::~

~~

...~4',

11

1. WSTÊP

Dane identyfikacyjne

~f

Dane identyfikacyjne samochodu s¹ umieszczonena tabliczce umocowanej na pasie przednim nadwozia (rys. 1.1). Numer fabryczny samochodu jest dodatkowo wybity na pod³odze miêdzy progiem a fotelem przednim pasa¿era (rys. 1.2). Oznaczenie i numer silnika s¹ wybite na kad³ubie silnika z lewej strony. I

i

=~:::====:~~~~~7/

'

-

~C~~~~~71 --

====:==:::=====:=::==~1~~~~~~~~~~~~~

#r~"'

3::::

f

f ³ !

t

³ :.r

I

--~::~====::= IDENTYFIKACYJNEJ Rys. 1.1. MIEJSCE UMIESZCZENIA

TABLICZKI

FABRYCZNEGO' Rys. 1.2. MIEJSCE UMIESZCZENIA

-=::: NUMERU

J

j ';'

,

t

f

Oznaczenie silnika zawiera nastêpuj¹ce informacje:

E 18 N V

R

1 2 3 4 5 1 - spe³nianie norm czystoœcispalin: C = katalizator regulowany, E- normy

europejskie,A - na Austriê,S - na Szwecjê;

2

:³

'-'0

-

'.. ~. l

pojemnoϾ silnika: 18 - 1,8 dm3, 20 - 2,0 dm3;

3 - st~ieñ

i:f

l

sprê¿ani~: G -

poni¿ej 8,5, ~ .- 8,5:,,9,0,

N -

9,0...9,5,

S 9,5...10,0, X 10,0...11,5, Y - powyzej 11,5, 4 - uk³ad zasilania: D - diesel, E - wtrysk wielopunktowy, V - gaŸnik, Z - wtrysk jednopunktowy; 5 - wykonanie: H - wysoka moc, J - moc d³awiona, R - moc podwy¿szona, T - sprê¿arkado³adowuj¹ca

12

Oznaczenia wersji nadwozia s¹ nastêpuj¹ce. Kod GM Kod Opel Oznaczenie Wersjanadwozia literowe F19 16 LV, LS kareta, 4-drzwiowa, standard M19 17 LV, GL kareta,4-drzwiowa,lux F35 66 KF, LS kombi, 5-drzwiowe, standard M35 67 KF, GL kombi, 5-drzwiowe, lux Podczas zamawiania czêœc.i zamiennych nale¿y podawaænumer fabryczny samochodu, rok produkcji oraz wersjê nadwozia i wykonanie.

,

1.1. DANE TECHNICZNE

~j

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA

Charakterystyka techniczna

..

" J ,.. .c

~ '

Typ silnika SILNIK Pojemnoœæ Œrednicacylindra Skok t³oka Liczba cylindrów Liczba ³o¿yskwa³u korbowego Ciœnieniesprê¿ania - graniczne

f

" .

³ ³

.

Kad³ub Odchy³ka p³askoœcipowierzchni styku z g³owic¹ Odchy³ka ko³owoœcicylindra Odchy³ka sto¿kowatoœcicylindra Wysokoœæ kad³uba Œrednicacylindra Wystawanie t³oka ponad kad³ub Luz t³oka w cylindrze - nominalny - po naprawie

cm3 mm mm

1.8/1.8i

2.0i

2.3 Diesel

1796 84,8 79,5 4 5

1998 86,0 86,0 4 5

2260 92,0 85,0 4 5 20...30 17

bar bar

mm maksymalnie 0,04 mm 0,013 mm 0,013 mm patrz s. 41 mm 0,40

patrz s. 41 0,33

mm mm

0,02 0,02...0,04

0,02 0,02...0,04

0,013 0,013

maksymalnie 0,05 0,013 0,013 256 patrz s. 99 0,40...0,70 0,02 0,03...0,05 (23YD) 0,05...0,07 (23YDT/23DTR)

T³oki i korbowody Œrednicat³oka

Wysokoœæ pierœcieni t³okowych

patrz s. 41

patrz s. 41

patrz s. 99 -o 01

- uszczelniaj¹cych 1/2

mm

1,5

1,5

2-0:22

- zgarniaj¹cego 3

mm

3,0

3,0

4,0=g:~~

mm mm

0,30...0,50 0,40...1,40

0,30...0,50 0,40...1,40

0,20...0,45 0,20...0,45

mm mm mm mm

61,5 21,0 0,011...0,014 zaciœniêcie

61,5 21,0 0,007...0,010 zaciœniêcie

74-0,3 30-0,004 0,003...0,012 0,014...0,025

4 8

8

8

Luz w zamku pierœcieni - uszczelniaj¹cych 1/2 - zgarniaj¹cego 3 Sworzeñ t³okowy - d³ugoœæ - œrednica - luz w t³oku - luz w korbowodzie Dopuszczalna ró¿nica masy - t³oków - korbowodów Wa³ korbowy Wymiary nominalne -

œrednica czopag³ównego

- szerokoœæ czopa ustalaj¹cego - œrednicaczopa korbowego - szerokoœæ czopa korbowego Podwymiary naprawcze (-0,25) - œrednicaczopa g³ównego - szerokoœæ czopa ustalaj¹cego - œrednicaczopa korbowego - szerokoœæ czopa korbowego Podwymiary naprawcze (- 0,50) - œrednicaczopa g³ównego - szerokoœæ czopa ustalaj¹cego - œrednicaczopa korbowego - szerokoœæ czopa korbowego Dopuszczalny luz osiowy Dopuszczalny luz ³o¿yskg³ównych Dopuszczalny luz ³o¿yskkorbowych

g g

mm 57,982...57,995 57,972...57,995 57,987...58,000 mm mm mm

25,950...26,002

mm mm mm mm

57,732...57,745 26,150...26,202

mm mm mm mm mm mm mm

57,482...57,495 26,350...26,402

26,460...26,580

25,950...26,002 48,971...48,987 26,460...26,580

57,737...57,750 29,70...29,74 53,721...53,737 32,00...32,08

26,460...26,580

26,460...26,580 0,07...0,30 0,015...0,040 0,019...0,063

29,45...29,49 53,971...53,987 32,00...32,08

57,482...57,495 26,350...26,402 48,471...48,487 26,460...26,580 0,07...0,30 0,015...0,040 0,019...0,063

0,03...0,130 0,02...0,07 0,03...0,08 13

!):~§",c,;'"r'.

~~-..

~

-1. WSTÊP

Typ silnika

.

Luz wzd³u¿ny korbowodu Dopuszczalne bicie promieniowe œrodkowym

1.8/1 .8i

2.0i

2.3 Diesel"

mm

0,070...0,240

0,070...0,240

0,12...0,26

mm mm

0,03 0,004

0,03 0,04

0,03 0,006

180...230 0,0

180...230 0,5

180...230 0,5

95,75...96,25 95,75

100:t 0,1 minimalnie 99,8

na czopie

Dopuszczalna owalizacja czopa Ko³o zamachowe

- temperatura monta¿u wieñca zêbatego oC - dopuszczalne bicie boczne wieñca zêbatego mm G³owica Wysokoœæg³owicy - po szlifowaniu

mm

Dopuszczalnezwichrowanie

mm

0,05

0,05

0,04

Szerokoœæprzylgni gniazda - zaworu ss¹cego

mm

1,25...1,50

1,3...1,4

2,3...2,8 (23YD) 1,3...2,0

- zaworu wydechowego

1,60...1,85

mm

Pochylenie przylgni gniazda

45°:t 5'

Zag³êbienie fazy gniazda mm Œrednicagniazda komory wirowej w g³owicy mm Œrednicazewnêtrzna komory wirowej mm Luz zaworów

- zawór ss¹cy - zawór wydechowy Œrednica grzybka zaworu

- zawór ss¹cy - zawór wydechowy

Pochylenieprzylgnigrzybkazaworu Œrednica trzonkazaworuss¹cego

-

't

nominalna

- nadwymiarowa

Œrednicatrzonka zaworu wydechowego nominalna

-

- nadwymiarowa

Luz w prowadnicy - zawór ss¹cy

1,7...1,'9

45°

't'

i

(23YDT/23DTR) 2,3...2,8 (23YD)

,I

1,4...2,0 23YDT/23DTR)

³.J .

";

46°

3,3...3,4 34,00...34,02;

~

34,02...34,05'

mm mm

-

-

0,20 0,30

mm

41,8 36,5

41,8 36,5

42:t0,15 34,5:t 0,15

44°

44°

46°

mm mm

7,900...7,910

6,998...7,012

7,990...8,005

mm mm mm mm

+0,075

7,073...7,087(K1)

+0,075 (1)

+0,150 +0,250 + 0,300

7,148...7,162 (K2) 7,248...7262 (A)

+0,150 (2) +0,300 (A)

mm mm mm mm mm

7,900...7,910

6,978...5,992

7,981...7,996

+0,075

7,053...7,067(K1)

+0,075 (1)

+0,150 +0,250 + 0,300

7,128...7,142 (K2) 7,228...7,242 (A)

+0,150 (2) +0,300 (A)

mm

0,015...0,042

D³ugoœæ zaworu D³ugoœæ prowadnicy Wystawanie zaworu nad g³owic¹ Cofniêcie grzybka zaworu w g³owicy

mm

0,015...0,042

³

0,025...0:063

0,030...0,060

0,030...0,060

(23YDT/23DTR)

0,029...0,069

0,02...0,06 (23YDT/23DTR)

106,1

mm mm mm

"

126,6

80,95...81,85

18,25...18,45 (sprawdzian KM-512)

mm

patrzs. 97

Wa³ek rozrz¹du Œrednica czopa ³o¿yskowego

- ³o¿ysko 1 - ³o¿ysko2 - ³o¿ysko3 - ³o¿ysko 4 - ³o¿ysko5

14

.

.

mm 42,455...42,470 42,455...42,470 33,950...33,975 mm mm mm mm

1

j

(23YD) 0,02...0,06

- zawórwydechowy

i

42,705...42,720 42,955...42,970 43,205...43,220 43,455...43,470

42,705...42,720 42,955...42,970 43205...43,220 43,455...43,470

44,685...44,700 44,935...44,950 44,185...45,200 45,435...45,450

~~"

³

I

1.1. DANE TECHNICZNE

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA

Typ silnika

1.8j1.8i

Podwymiar Œrednica gniazda ³o¿yska - ³o¿ysko 1 - ³o¿ysko 2 - ³o¿ysko 3 - ³o¿ysko 4 - ³o¿ysko 5 Luz u³o¿yskowania Wznios krzywki Luz wzd³u¿ny wa³ka rozrz¹du Bicie promieniowe Fazy rozrz¹du - otwarcie zaworu ss¹cego przed ZZ - zamkniêcie zaworu ss¹cego po ZW - otwarcie zaworu wydechowego przed ZW - zamkniêcie zaworu wydechowego po ZZ £añcuch rozrz¹du - liczba ogniw - podzia³ka - szerokoœæ

2.0i

mm

0,10

mm mm mm mm mm mm mm mm mm

42,500...42,525 42,750...42,775 43,000...43,025 43,250...43,275 43,500...43,525 0,050...0,090

42,500...42,525 42,750...42,775 43,000...43,025 43,250...43,275 43,500...43,525

0,1...0,2 0,03

0,09...0,21 0,04

2.3 Diesel 0,10 34,000...34,025 44,750...44,775 45,000...45,025 45,250...45,275 45,500...45,525 0,05...0,09 7,3 0,10...0,176 0,025

23° 71 ° 60° 35° 118 9,525 23,3

mm mm

smarOWanie Pompa oleju - luz miêdzyzêbny - luz osiowy kó³ - luz miêdzy obudow¹

a ko³ami

Ciœnienie oleju (80°C) - na biegu ja³owym - przy 4000 obrjmin Zawór nadciœnieniowy - œrednica kulki - œrednica zewnêtrzna sprê¿yny - œrednica wewnêtrzna sprê¿yny - liczba zwojów Pojemnoœæuk³adu - z wymian¹ filtra - bez wymiany filtra

mm mm mm

0,1...0,2 0,03...0,10 0,03...0,10

0,1...0,2 0,03...0,10 0,03...0,10

0,1...0,2 maksymalnie 0,10 0,10...0,20

bar bar

0,3...1,5

0,3...1,5

0,7...2,5 4...5

mm mm mm

4,5 4,0

4,5 4,0

oC oC

92 107

92 107

92 107

bar

1,0...1,3

1,0...1,3

1,2...1,3

Wentylator ch³odnicy - œrednica

mm

420

- liczba ³opatek - temperatura w³¹czenia - temperatura wy³¹czenia Pojemnoœæuk³adu

oC oC dm3

6,4

360 420 (klimatyzacja) 5 97 93 6,4

-

-

Motronic M L4.1 (Motronic M1.5od 09.1989)

pompa wtryskowa Bosch VE4

Zasilanie

,

Charakterystyka techniczna gaŸnika

!1!'C'

Ciœnieniedo³adowania turbosprê¿arki

ri

:

5,5 5,0

Ch³odzenie Termostat - temperatura pocz¹tku otwarcia - temperatura pe³nego otwarcia Korek zbiornika wyrównawczego - ciœnienie otwarcia

gaŸnik 2E3 gaŸnik 2EE L3-Jetronic

Silnik z wtryskiem paliwa

I

11 14,5 11,5 11

dm3 dm3

Silnik gaŸnikowy

j

5

10,9

patrz s. 54, 68 i 69

bar

0,4...0,8

~

-t

l',

15

';;';;, "

,o,;

~-~~-

~~-

~

1. WSTÊP Typ silnika Pompa paliwa - ciœnieniet³oczenia przy 2000 obr/min przy 4000 obr/min - wydatek Prêdkoœæ obrotowa biegu ja³owego - silniki gaŸnikowe - silniki z wtryskiem - mechaniczna skrzynia biegów - automatyczna skrzynia biegów - z klimatyzacj¹ Stê¿enieCO w spalinach

bar bar dm3/h

1.8/1 .8i

2.0i

2.3 Diesel

0,25...0,36 -

2,5 60

0,9

850...910 800...900

720...880 720...880

720...740 725...750 770...800

maksymalnie 1,0

0,5...1,0 maksymalnie 0,4 (katalizator)

elektroniczny EZ61 EZ61

elektroniczny

Bosch

Opel 90240252 Bosch 0221122369 0,68...0,76

patrz s. 54, 68 i 69 obr/min obr/min obr/min %

i i Zap³on Typ - silniki gaŸnikowe - silniki z wtryskiem Cewka zap³onowa - typ

, ':,

- rezystancja obwodu pierwotnego

- rezystancjaobwodu wtórnego

I

Rezystancjacewki czujnika indukcyjnego Wyprzedzeniezap³onu na biegu ja³owym (nie podlega regulacji)

Q

k.Q

7,0...8,4

7,0...8,4

Q

500...1600

500...1600

100 (patrz s. 85)

100

SPRZÊG£O Wielkoœæ sprzêg³a

Ok³adzinatarczysprzêg³a

;

0,68...0,76

Motronic

8,5"

- œrednicazewnêtrzna - œrednicawewnêtrzna Gruboœæ tarczy nie obci¹¿onej

mm mm mm

Typ tarczysprzêg³a Dopuszczalne bicie boczne

mm

216 144 9,0:!::1 B5/B6 (LUK)

0,4

" SKRZYNIA BIEGOW Mechaniczna skrzynia biegów Typ Prze³o¿enia - 1. bieg - 2. bieg - 3. bieg - 4. bieg - 5. bieg - wsteczny bieg Pojemnoœæ skrzyni biegów Rodzaj oleju przek³adniowego Luz osiowy wa³ka poœredniego Automatyczna

R25

dm3 mm

skrzynia biegów

Typ

,{

~;;

Prze³o¿enia - 1. bieg - 2. bieg - 3. bieg - 4. bieg - wsteczny bieg Œrednicaprzek³adni 16

4,044 2,264 1,434 1,000 0,842! 3,748 1,2 tylko 1940761 (Opel 90297261) 0,15...0,25

AR 25 (do 09.89)

AW (Aisin-Warner Japan)

mm

2,45 1,45 1,00 0,69 1,00 254

j

1.1. DANE TECHNICZNE I ,

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA

Typ silnika

1.8/1.8i

2.0i'

2.3 Diesel

Kontrola ciœnieniaoleju I

-

"D"

,

-

,,1"

~

- ".D".za~amowan~~ (maksymalnie 5 sekund) bar

³

-

~

bieg bieg

ja³owy ja³owy

CiœnienieregulacJI

;

3,5...4,4

12,0...14,0

- pierwsze nape³nienie

dm3

6,3

- do wymiany Rodzaj oleju przek³adniowego

dm3

Ze wspomaganiem Prze³o¿enie przek³adni kierowniczej Ciœnienie oleju w pobli¿u zderzaka Pasek klinowy - rozmiar - napiêcie paska - po zamontowaniu Pojemnoœæuk³adu Rodzaj oleju przek³adniowego

I

3,5...4,4

2,1

UK£AD KIEROWNICZY Bez wspomagania Prze³o¿enie przek³adni kierowniczej Pojemnoœæprzek³adni Rodzaj oleju przek³adniowego

I

bar

bar

Pojemnoœæskrzyni biegów

,

bar

Opel 90001 777

bar

daN daN dm3

Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy (nie regulowane)

- bez wspomagania kierownicy - ze wspomaganiem kierownicy

- dopuszczalna ró¿nica miêdzy stron¹ lew¹ i praw¹ Zbie¿noœækó³, ca³kowita (mm) Ró¿nica k¹tów skrêtu kó³ (ko³o wewnêtrzne skrêcone o 20°) - silnik benzynowy - silnik Diesel - ze wspomaganiem kierownicy - ze wspomaganiem kierownicy, z ograniczon¹ si³¹ na kole kierownicy

-

22: 1 0,4

dm3

ZAWIESZENIE Zawieszenie przednie Pochylenie ko³a -dopuszczalna ró¿nica miêdzy stron¹ lew¹ i praw¹

Zawieszenie Tylny most

5,5 ATF Dexron II Opel 1940699 (90350341)

14,5: 1 95...100 9,5 x 800 9,5 x 788 (klimatyzacja) 25...30 45 1,0 ATF Dexron D... Opel 1940691 (90020172)

-1°55'

0°25'

1°

+2°...4° (limuzyna), + 1°30'...3°30' (kombi) +4°30'...6°30' (limuzyna), +4°...6° (kombi) 1°

0°0/...0°20' (0...2,5) -1°30':t45' -2°00':t45' -1 °00':t 45' -1 °30/ :t 45/

tylne

prze³o¿enie

- luz miêdzyzêbny - gruboœæ pierœcieniazabezpieczaj¹cego do regulacji ustawienia

- od stronyko³atalerzowego - od strony przeciwnej

mm

37: 10 (limuzyna) 0,15 (0,10...0,20)

mm

3,32

mm

3,68

- moment tarcia ³o¿ysk zêbnika

N . cm

100...170 (nowe ³o¿yska)

- temperatura monta¿u ko³a talerzowego

N . cm oC

50...85 (stare ³o¿yska) 100

-

luz sprzêgie³ w obudowie Pojemnoœætylnego mostu

Rodzaj oleju przek³adniowego - tylny most bez blokady - tylny most z blokad¹

mm

0,1

dm3

0,80 (limuzyna) 1,00 (kombi) do przek³adni hipoidalnych SAE 90 Opel 1942382

(9293688) 17

~':"":

~

1. WSTÊP

Typ silnika

1.8j1.8i

Pochylenie ko³a - limuzyna - kombi - ?Opuszczalna ró¿nica miêdzy ko³em lewym I prawym Zbie¿noœækó³ - limuzyna (mm) - kombi (mm)

.

j i

U K£AD HAM U LCOWY Ciœnienie podczas odpowietrzania uk³adu Czas utrzymywania ciœnienia podczas kontroli szczelnoœci Rodzaj p³ynu hamulcowego Typ serwa

i I

,

",

Hamulce

- gruboœægraniczna - gruboœæpo obróbce - wysokoœæ nierównoœci - wysokoœænierównoœci po obróbce - dopuszczalna nierównoleg³oœæ powierzchni - bicie boczne - w stanie wymontowanym Wk³adka cierna, typ - gruboœæz podstaw¹ gruboœægraniczna Œrednica t³oczka zacisku

';

,

Hamulce tylne Tarcza hamulcowa - œrednica - gruboœæ - gruboœægraniczna - gruboœæpo obróbce - wysokoœænierównoœci - wysokoœænierównoœci po obróbce - dopuszczalna nierównoleg³oœæ powierzchni - bicie boczne - w stanie wymontowanym Wk³adka cierna, typ - gruboœæ - gruboœægraniczna

.

~, ...

" ~

Szczêki hamulca awaryjnego - rozmiar - typ Czujniki ABS - odstêp do wieñca zêbatego

i

INSTALACJA ELEKTRYCZNA Akumulator Pojemnoœæ Napiêcie "~

18

2.3 Diesel

-2°20'...1° -2°05'...0°45' 0°45' -0°05'...+0°05' (-0,5...+0,5) 0°...+0°50' (0...6)

bar

maksymalnie 1,5

min

oko³o 10 DOT 3jDOT 4 SAE J 1703 ATE 10"

mm mm mm mm mm mm mm mm mm

258 12,7 (tarcza masywna) 24,0 (tarcza wentylowana) 9,7 (tarcza masywna) 21,0 (tarcza wentylowana) 10,7 (tarcza masywna) 22,0 (tarcza wentylowana) maksymalnie 0,4 maksymalnie 0,007

mm mm mm mm mm mm

maksymalnie 0,1 (0,01 - po obróbce) 0,10 0,03 JU 100 15,4 7,0 54,0

mm mm mm mm mm mm

270 10 7 8 maksymalnie 0,4 maksymalnie 0,007

mm mm mm

maksymalnie 0,1 (0,01 - po obróbce) 0,10 0,03 Textar T404 (kombi - Textar T409) 15 7

przednie

Tarcza hamulcowa - œrednica - gruboœæ

;;1 c

2.0i

mm mm

mm

160 x 25 x 3,5 Textar T063

mm

0,5...1,5

A. h V

44 12

70 12

1.1. DANE TECHNICZNE

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA

Typ silnika

1 .8/1 .8i

Rozrusznik Typ

.

A V obr/min

,

Próba pe³nego zahamowania

,:

napiêcie - pr¹d

i

³

V

32,3

:

- minimalna Minimalna d³ugoœæszczotek

mm mm

31,2 4,5

i1

Alternator Typ Napiêcie znamionowe

³

': ,~ ," -..; ,

Wystawanie szczotek Napiêcie regulowane

28,9 7

Bosch 90276392 14

V

Pr¹d maksymalny Rezystancja wirnika Rezystancja stojana Minimalna œrednica pierœcieni œlizgowych

660...810

mininimalnie 16

mm

~

maksymalnie 160 10,5 4200

8

- nowego

."

2,2

625...800 14

I

minimalnie 12,5 wy³¹cznika

Bosch EV

maksymalnie 75 11,5 minimalnie 2900 12 475...600

- moment obrotowy Napiêcie wci¹gniêcia $rednica komutatora

2.3 Diesel

Bosch DW 12 V 90196710 F (0001108047) 1,4

Moc znamionowa Próba biegu ja³owego - pr¹d - napiêcie - prêdkoœæobrotowa

~ :~~ ~

2.0i

A .Q .Q mm

Bosch 0120488009 14

70 3,4+10% 0,1 + 10% 31,5

mm V

70 3,4+10% 0,1 + 10%

minimalnie 5

minimalnie 5

13,5...14,5

13,7...14,5

~ " ;j

;', "

Momenty

dokrêcania

WSZYSTKIE WARTO$CIPODANOW N. m Typ silnika

I

1 .8

I

2.0

I

2.3 Diesel

Silnik 25 + 60° + 60° + 60° + 30° (po uruchomierniu)

G³owica

Ko³o zêbate do wa³ka rozrz¹du Ko³o zêbate do wa³u korbowego

~

T³umik

drgañ do ko³a zêbatego

45 130+40...50° wa³u korbowego

Ko³o zamachowe

Pokrywy ³o¿ysk wa³u korbowego - œruby M12

- œruby M10 Pokrywy korbowodów Pompa p³ynu ch³odz¹cego do kad³uba Korek spustu oleju Miska olejowa Wspornik alternatora do kad³uba Wspornik pompy wspomagania do kad³uba

20

60+30...45°

100 + 90° (135° turbodiesel) +30° (po uruchomieniu) + 30° (turbodiesel) 150 120 150 (23YD)

220 (pozosta³e) 80+30° (23YDT/23DTR) 60 (23YD)

60 + 50° 70+60°

35+45...50° 25 45 5 25 25

(23YDT /23DTR) 115 (23YD) 50+45° 45+45° 25 45 5

19

'"

--1. WSTÊP

Typ silnika

1.8

Pokrywa napêdu rozrz¹du Rozrusznik Kolektor ss¹cy Kolektor wydechowy Obudowa/pokrywa termostatu Wentylator lepkoœciowy (lewy gwint) Oprawa wtryskiwacza z g³owic¹ Ko³o zêbate pompy wtryskowej Turbosprê¿arka do kolektora wydechowego Sprzêg³o/skrzynia

c

Zawieszenie

Górne mocowanie kolumny zawieszenia Przegub dr¹¿ka kierowniczego

~

Obejma dr¹¿ka kierowniczego

(~'

Nakrêtka czopa piasty Zacisk hamulca do zwrotnicy

... i

Œrubatarczy ko³a z ,.

,

t f

awleszenle

" ,

, I I

c

I' .I

:

³

cli , !

20

22 180 22 50 + 45...600 100 75 60 45 22 20 15 4'0 30 20

120+450 70 + 600 40 55 40 50 + 1 00 + 30...450 70 65 100 35

55 60 10 320 95

110

ty I ne

Belka poprzeczna do podwozia

~

40 40 20 20 8 40 70 55 45+300

45 25 25 15 50

przednie

Przek³adnia kierownicza do ramy - z przodu - z ty³u Obejmy stabilizatora do ramy Silentblok do ramy Silentblok do wspornika Zwrotnica do kolumny zawieszenia Nakrêtka t³oczyska amortyzatora £¹cznik przegubowy do kolumny zawieszenia Przegub wahacza do zwrotnicy Przegub wahacza do wahacza ..

2.3 Diesel

biegów

Oœko³a zêbatego biegu wstecznego do obudowy Ko³nierz z³¹cza na wa³ku g³ównym Tuleja prowadz¹ca do obudowy Wa³ napêdowy do ko³nierza skrzyni biegów - œruby Torx - œruby z ³bem szeœciok¹tnym Skrzynia biegów do silnika - œruby standardowe - œruby z wê¿szym trzonem Poprzeczka skrzyni biegów do podwozia Pokrywa skrzyni biegów Gumowy element t³umi¹cy do poprzeczki Oprawa sprzêg³a do ko³a zamachowego Silentblok do pokrywy obudowy Korek wlewu/spustu oleju Wy³¹cznik œwiate³ cofania

j

2.0

Segment gumowy do podwozia Wspornik belKi do podwozia Segment gumowy do tylnego mostu Tylny most do belki Wahacz do belki Stabilizator do belki Stabilizator do wahacza Amortyzator do wahacza Amortyzator do podwozia

125 30 + 30...450 65 80 110 + 450 100 22 22 110 20 (limuzyna)

Pó³oœdo ko³nierza czopa piasty Ko³nierzdo czopa piasty Korek wlewu oleju przek³adniowego Ko³nierzdo zêbnika

50+45...600 300 22 1,5 (1,0...1,7)

-

1.1. DANE TECHNICZNE

MOMENTY DOKRÊCANIA

Typ silnika

1.8

2.0

Ko³otalerzowe do mechanizmu ró¿nicowego (z blokad¹)

- limuzyna

.j

i;i";' .~'" '.c'",

75

- kom b I

11 5 60

o

;..f!:³

Pokryw~ tyln~g? mostu

i.;* i "o.,

Wspornik

2.3 Diesel

i~~

do tylnego mostu C . .k d czuJnika ABS . zuJnl o wspornl k a Wa³ napêdowy do ko³nierza zêbnika - œruby Torx

~":~1

- œrubyz ³bem szeœciok¹tnym

~>cr

£o¿ysko poœrednie wa³u do podwozia

20--

Element przesuwny na wale

40

i:~

:;:~~

.,

ci

60

7 50+45...60°

100

'!

Tarcza noœna hamulca do wahacza

60

,,1

Zacisk

65

;i: i '.t;;

Hamulce

hamulca

do wahacza

; .;,

':;

Tarcza hamulca

'j':j 'i;!i:tj

Wspornik do serwa Wspornik do przegrody czo³owej Odpowietrznik zacisku hamulca . Zacisk hamulca do zwrotnicy Zacisk hamulca do wahacza Oprawa zacisku do korpusu

9 95 65 95

,, ;:~; "c

,!

1,\ 1,;,.. ~~:;r; 'C~;~

;", : "!1'

:,:" "

do piasty

4

18

20

Wsporn~kdo pompy hamulcowej

20

\¥lspornlk .do nadkola Sruba dr¹zona elastycznego przewodu hamulcowego Pompa hamulcowa do serwa Nakrêtka ko³pakowa przewodu podciœnieniowego

20 40 22 15

Nakrêtka

11

ko³pakowa

sztywnego

przewodu

hamulcowego

c-q

,i

;,r,l

,~t

Ko³a i ogumienie

J]J; 'ii;::

Do sierpnia 1989 roku samochody by³y wyposa¿onew tarczekó³ z przesuniê-

;~ ij ,\'

ciem ,p~wierzchni mocowania do piasty ,wzglêdem,osi opon~ o 39 mm. Od wrzesnla roku zaczêto montowac tarcze ko³ o rozmiarach 6J x 15 i 7J x 15 z1989 przesuniêciem o wartoœci 33 mm.

c

,

; '~

Stosowane ogumienie jest bezdêtkowe. ZALECANECiŒNIENIEW OGUMIENIU Wersja samochodu

Rozmiar. tarczy kola

:"'

R (bozmdlatrkoPo~)y ez ê owej

Ciœnieniew ogumieniu (bar) obci¹¿enie 50% obci¹¿enie pe³ne przód

tyl

przód

tyl

Limuzyna:

51/2Jx14175R1488T

185/70R1486T 195/65 R 1591 H

2,2 2,2 2,0

2,22,3 2,2 2,0

2,3 2,3

2,6 2,6 2,6

Limuzyna: 18SEH,20SE,C20NE,

51/2Jx 14 185/70R 1488 H

E18NVR,18NV, 18SV, Diesel Turbodiesel C20NEJ,C24NE

Caravan(kombi)1): E18NVR,18NV,18SV, 18SEH, 20SE, C20NE,C20NEJ, C24NE,Diesel,Turbodiesel

51/2Jx14 6 J x 15

2,2

2,2

2,5

2,9

195/65R1591 H

2,0

2,0

2,5

2,9

51/2Jx14 175R1488T 51/2Jx 14 175 R 1491 T 51/2Jx14 185R1490H 51/2Jx14 185/70R1488T 51/2Jx14185/70R1488H 6 J x 15 195/65 R1591H 7 J x 15 195/65 R 15 91 H

2,0 2,0 2,0 2,0 2,0

2,2 2,2 2,2 2,2 2;2

2,2

2,6 2,6 2,6 2,6 2,6

2,6

3,2 3,2 3,2 3.2 3,2

3,2

2,0

2,2

2,6

3,2

6Jx15

2,0

1)Je¿eliobci¹¿eniewynosido 5 osóbi 60 kg baga¿u,zalecasiê ciœnienie: 2,3 bara(przód)i 2,9 bara(ty³). 21

r

1. WSTÊP

II

1.2.

INFORMACJE

Ogólne wskazówki

DLA U¯YTKOWNIKA

przeprowadzania

napraw

Opisy napraw starano siê formu³owaæ w sposób prosty i zrozumia³y dla wszystkich. Zachowuj¹c przedstawion¹ kolejnoœæczynnoœci i stosuj¹c siê do podanych zaleceñ, nie powinno siê napotykaæ ¿adnych trudnoœci z wykonaniem naprawy. Zamieszczone w rozdziale 1.1 dane techniczne i regulacyjne stanowi¹ wa¿n¹ czêœæinstrukcji i nale¿y z nich korzystaæ podczas wszystkich prac naprawczych. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e dane te nie bêd¹ przywo³ywane w dalszej czêœci ksi¹¿ki. Korzystaj¹c z nich, trzeba zwracaæ uwagê, aby odczytywaæ potrzebne wartoœci dotycz¹ce modelu samochodu, z którym mamy do czynienia. Koniecznoœæwykonywania niektórych prostych czynnoœci, jak na przyk³ad "otworzenia pokrywy silnika" przed pracami przy silniku lub "odkrêcenia kó³" przed pracami przy hamulcach, jest tak oczywista, ¿e nie zawsze bêd¹ one wymieniane. Natomiast wyczerpuj¹co opisano w tekœciewszystkie prace

Iii

'I

uznane za trudniejsze.

!

Oto kilka ogólnych wskazówek, do których powinno siê zawsze stosowaæ

podczas przeprowadzania ka¿dej naprawy. Nakrêtki i œruby przeznaczone do u¿ycia powinny byæ oczyszczone

j,.

,i

-

i nasmarowane. Zawsze trzeba sprawdzaæ powierzchnie nakrêtek i gwinty, a ewentualne zadziory usuwaæ. W przypadkach w¹tpliwych skorzystaæ z nowych œrub i nakrêtek. Raz u¿yte nakrêtki samozabezpieczaj¹ce powinny byæ zawsze wymienione. W ¿adnym przypadku nie wolno odt³uszczaæ œrub i nakrêtek. - Zerwany gwint mo¿na naprawiaæ za pomoc¹ wk³adek Heli-Coil. - Zawsze przestrzegaæ zalecanych momentów dokrêcania po³¹czeñ œrubowych (patrz rozdzia³ 1.1). Wartoœci te zosta³y podobnie pogrupowane, jak rozdzia³y i nie powinno byæ trudnoœci z ich znalezieniem. - Podczas monta¿u nale¿y wszystkie uszczelki, podk³adki zabezpieczaj¹ce, zawleczki i "o-ringi" (pierœcienie uszczelniaj¹ce o przekroju okr¹g³ym) zastêpowaæ nowymi. Zalecenie to dotyczy równie¿ pierœcieni uszczelniaj¹cych typu Simmering (lub innych stykaj¹cych siê z olejem), z których wyjêto wa³. Przed monta¿em tego typu pierœcienia nale¿y wargê uszczelniaj¹c¹ powlec smarem. Trzeba równie¿ zwracaæ uwagê, aby by³a zwrócona w tê stronê, z której mo¿e wyp³yn¹æ olej lub smar. Gdzie jest to wymagane, stosowaæ masê uszczelniaj¹c¹. Masy tej nie wolno u¿ywaæ do uszczelek o strukturze warstwowej. - Odwo³uj¹c siê do pojêæ "lewa" lub "prawa" strona pojazdu, przyjêto

'.:

,

sytuacjê, ¿e obserwator jest zwrócony twarz¹ w kierunku jazdy w przód. Analogicznie nale¿y rozumieæ pojêcia "z ty³u" i "z przodu" pojazdu. W przypadkach niejednoznacznych tekst bêdzie podawa³ odpowiednie objaœnienia. - Podczas wykonywania wszystkich prac przy podwoziu, wymagaj¹cych uniesienia pojazdu, nale¿y zwracaæ szczególn¹ uwagê na pewne podparcie

..

l.' "

samochodu. Podnoœnik wchodz¹cy w sk³ad fabrycznego wyposa¿enia pojazdu jest przewidziany tylko do wymiany ko³a na drodze. Je¿eli mimo wszystko korzysta siê z takiego podnoœnika, to nale¿y bezwzglêdnie zabezpieczyæ pojazd przed opadniêciem, stosuj¹c podstawki nastawne. - Smary, oleje, œrodkido zabezpieczania podwozia i wszystkie inne produkty naftowe dzia³aj¹ agresywnie na elementy gumowe nadwozia oraz uk³adu hamulcowego. Substancje te, nie wy³¹czaj¹c paliwa, nale¿y trzymaæ z dala zw³aszcza od elementów instalacji hydraulicznej. Do czyszczenia uk³adu

.J

,j

22

.I'

'

1.2. INFORMACJE DLA U¯YTKOWNIKA

OGÓLNE WSKAZÓWKI PRZEPROWADZANIA NAPRAW

hamulcowego wolno stosowaætylko p³yn hamulcowy lub spirytus. Trzeba przy tym pamiêtaæ,¿e p³yn hamulcowy jest trucizn¹ i dzia³a ¿r¹co na powierzchnie lakierowane. - Warunkiem poprawnego wykonania naprawy jest u¿ycie oryginalnych czêœcizamiennych. Nale¿y unikaæstosowania przypadkowych czêœci. - Podczas rozbierania wiêkszych zespo³ów nale¿y znakowaæ wzajemne po³o¿enieelementów, aby nie by³o trudnoœciz ponownym ich monta¿em.

Organizacja miejsca pracy

fi.

Aby sprawnie i dobrze przeprowadziæka¿d¹ naprawê, nale¿y dysponowaæ czystym, dobrze oœwietlonymmiejscem pracy, wyposa¿onym w stó³ warsztatowy i imad³o. Przed przyst¹pieniem do rozbiórki silnika i skrzyni biegów nale¿y zespo³y te dok³adnie oczyœciæ,aby podczas demonta¿u ¿adne zanieczyszczenienie przedosta³o siê do œrodka. Nale¿ydysponowaæwystarczaj¹c¹ iloœci¹miejsca, aby mo¿na by³o roz³o¿yæ wszystkie elementy. Do samodzielnego przeprowadzania napraw jest potrzebny podnoœnik samochodowy, cztery podstawki i dobre, trwa³e narzêdzia (rys. 1.3). Oprócz wyposa¿eniastandardowego jest zawsze potrzebnych kilka narzêdzi specjalnych. Tanie narzêdziemo¿ena d³u¿sz¹ metê okazaæsiê drogim, poniewa¿ ³atwo siê

~

zu¿ywai ³amie.Podstaw¹ zestawunarzêdzijest kompletkluczyoczkowych

: ;

,

o rozmiarach od 5 mm do 32 mm. Dobr¹ inwestycj¹ s¹ równie¿ klucze nasadowe o tych samych wielkoœciach. Innymi niezbêdnymi narzêdziami jest zestaw wkrêtaków z koñcówkami normalnymi i krzy¿owymi. W przypadku wkrêtaków krzy¿owych nale¿y zwróciæ uwagê na wykonanie "Pozi-Drive" i "Philips". Potrzebne bêd¹ równie¿ szczypce Grip oraz m³otki stalowy i z tworzywa sztucznego. Do poluzowania œrubjest korzystnie dysponowaæwkrêtakiem udarowym. Niezbêdnym wyposa¿eniem warsztatu jest klucz dynamometryczny. Bez tych narzêdzi nie bêdzie mo¿na wykonaæ wielu prac. Uzupe³nieniem zestawu narzêdzi s¹ przyrz¹dy pomiarowe, jak na przyk³ad szczelinomierz, czujnik zegarowy z podstawk¹ czy lampa stroboskopowa. Decyzja o zaopatrzeniu siê w prostownik do ³adowania akumulatora lub analizator spalin zale¿y od indywidualnych potrzeb. Do okreœlonych prac s¹ potrzebne narzêdzia specjalne pochodz¹ce od producenta samochodu. Czy kupiætakie narzêdzia,czy tylko je wypo¿yczyæ, bêdzie zale¿a³ood czêstoœciich wykorŸystania oraz ceny zakupu.

]

"ó~~ I I IInijJ'

oI~'~

,~,, ,, ..

.1"

. . ~-=!~

'

I "' :,

;~³

.I'

18

8

.,.,

.~.

~! " .::

Rys. 1.3. ZESTAW NARZÊDZI DO NAPRAWY

-

~

AC

~,.

~

AC

,

"

..

,.

IO III.ll II ",

l1111111J1 ~

~..

,..

,.--

³t 1111.111 23

1. WSTÊP

Zakres obs³ugi okresowej Co 7500 km . Wymieniæfiltr oraz olej w silniku diesel (lub co 12 miesiêcy).

I

. Usun¹æwodê z filtra paliwa (silnik diesel).

;..

. Sprawdziæluzy zaworów (silnik diesel). Co 15 000 km lub co 12 miesiêcy Czynnoœciwykonywane co 7500 km oraz dodatkowo nastêpuj¹ce prace.

. Wymieniæ filtr orazolej w silnikubenzynowym.

~

. Sprawdziæw silniku benzynowym prêdkoœæ obrotow¹ biegu ja³owego i ewentualnie wyregulowaæ (nie dotyczy silnika z uk³adem wtryskowym Motronic). . Sprawdziæstê¿enie CO i ewentualnie wyregulowaæ. . Sprawdziæstan i napiêcie wszystkich pasków klinowych. . Przesmarowaælinkê "gazu" oraz przeguby ciêgie³.

. Sprawdziæ stanp³ynuch³odz¹cego.

'.

r

. Sprawdziæ stan os³ongumowych pó³osi napêdowych. . . . .

Sprawdziæszczelnoœæ skrzyni biegów i tylnego mostu. Sprawdziæstan przegubów dr¹¿ków kierowniczych. Sprawdziæluz w uk³adzie kierowniczym. Nasmarowaæzawiasy drzwi. . Sprawdziæ stanwk³adekciernychw przednichi tylnych hamulcach. . Sprawdziæustawienie reflektorów. Co 30 000 km Czynnoœci wykonywane co 15 000 km oraz dodatkowo nastêpuj¹ce prace. . Sprawdziæw silniku diesel prêdkoœæ obrotow¹ biegu ja³owego i ewentualnie wyregulowaæ. . Wymieniæfiltr paliwa. . Wymieniæfiltr powietrza. . Wymieniæpasek klinowy (silnik diesel). . Wymieniæœwiecezap³onowe. . Sprawdziæstan przewodów uk³adu klimatyzacji. Oczyœciæ skraplacz. . Sprawdziæustawienie peda³u sprzêg³a. . Sprawdziæpoziom oleju w mechanicznej skrzyni biegów. . Sprawdziæpoziom oleju w automatycznej skrzyni biegów (lub co 2 lata). . Sprawdziæpoziom p³ynu w uk³adzie wspomagania kierownicy (lub co

:. ~

2 lata).

.

Sprawdziæ dzia³anie hamulca awaryjnego.

Dodatkowo co 45 000 km . Wymieniæ olej w automatycznej skrzyni biegów (samochody wyprodukowane przed sierpniem 1989 roku). Dodatkowo co 60 000 km . Sprawdziæ stan i napiêcie paska klinowego wane do wrzeœnia 1992 roku).

.

(silniki 1.8/2.0 wyproduko-

Wymieniæolej w automatycznej skrzyni biegów -

samochody

z silnikami

1.8 (115 KM) i 2.3 Turbodiesel (100 KM) wyprodukowane po wrzeœniu 1989 roku oraz z pozosta³ymi silnikami wyprodukowane w okresie wrzesieñ 1989 roku - sierpieñ 1991 roku). Co 1 rok .

j

Wymieniæ p³yn hamulcowy.

24 ..""'.,-

.³'"

-

I

OPEL OMEGA

SilNIKI

1

BENZYNOWE

, Rys. 2.1. PRZEKRÓJ POD£U¯NY SILNIKA BENZYNOWEGO1.8/2.0

1

-

Silniki 1.8 oraz 2.0 maj¹ jednakow¹ budowê (rys. 2.1). S¹ to silnik czterocylindrowe, rzêdowe, typu OHC, to znaczy z wa³kiem rozrz¹du umieszczonym w g³owicy. Kad³ub jest wykonany z ¿eliwa, natomiast g³owica ze stopów aluminium ma wciœniête gniazda oraz prowadnice zaworów. Wa³ korbowy jest podparty na piêciu ³o¿yskach i przez pasek zêbaty napêdza wa³ek rozrz¹du oraz pompê p³ynu ch³odz¹cego. Pompa ta jest mocowana mimoœrodowo i s³u¿y do napinania paska zêbatego. Wa³ek rozrz¹du napêdza zawory przez dŸwigienki

podparte na kompensatorach- urz¹dzeniach, które hydraulicznie kasuj¹ luzy

I ! J

1

!

]

zaworów. Pompa oleju jest umieszczona z przodu, bezpoœrednio na wale korbowym. Rozdzielacz zap³onu znajduje siê przy g³owicy i jest napêdzany bezpoœrednio z wa³ka rozrz¹du. Zap³on jest sterowany przez urz¹dzenie elektroniczne i jest praktycznie bezobs³ugowy. Uk³ad zasilania paliwem stanowi elektronicznie sterowany gaŸnik lub uk³ad wtryskowy wielopunktowy typu L3-Jetronic albo Motronic. W przypadku uk³adu Motronic uk³ad zap³onowy i wtryskowy maj¹ wspólne urz¹dzenie steruj¹ce.

~

Silnik gaŸnikowy 18NV ma katalizator potrójnego dzia³ania bez regulacji

I

zwrotnej, natomiast silnik z wtryskiem C20N E ma katalizator potrójnego dzia³ania z sond¹ lambda. Silnikjestosadzony na hydrauliczno-gumowych poduszkach, które w du¿ym stopniu t³umi¹ drgania silnika przenoszone na nadwozie.

r

,

~

,

I

:

25

2. SilNIKI

~F'.~

:f ,.

BENZYNOWE

~

f \

f '\

\

t Rys. 2.2. WIDOK LEWEJ STRONY SILNIKA

2.1.

DEMONTA¯

Rys. 2.3. WIDOK PRAWEJ STRONY SILNIKA

SILNIKA

I

Wymontowanie i wmontowanie silnika Silnik wyjmuje siê z samochodu od góry bez skrzyni biegów. Przy silniku pozostaj¹ zamontowane gaŸnik, alternator oraz kolektory ss¹cy i wydechowy. Do wyjêcia silnika jest potrzebna wci¹garka lub ¿urawik. . Od³¹czyæprzewód masowy akumulatora.

. Wymontowaæpokrywêsilnika.W tym celu od³¹czyæprzewódzasilaj¹cy dysze s~!yskiw~~za szy~y oraz ~³¹cze oœwi.etlenia ",!nêtrza komory s~ln~ka. Wykrêclc z lewej I prawej strony sruby mocuJ¹ce zawiasy do pokrywy silnika. Zdj¹æ pokrywê, korzystaj¹c z pomocy drugiej osoby.

. Spuœciæ p³yn z uk³adu ch³odzenia. W tym celu otworzyæzawór nagrzew-1 nicy oraz odkrêciækorek z ch³odnicy lub zbiornika wyrównawczego. Podstawiænaczynie pod ch³odnicê, z której od³¹czyædolny przewód gumowy. Zebrany do naczynia p³yn nadaje siê do powtórnego u¿ycia,je¿eli nie jest zanieczyszczony lub starszy ni¿ 2 lata.

.æ

( :

. Wymontowaæ filtr powietrza. . Od³¹czyæ od silnika wszystkie przevyody elektryczne, gumowe oraz Ciêgna. . Od strony podwoziawymontowaæos³onêsprzêg³a(rys. 2.4) i od³¹czyæ linkê sprzêg³a. . Odkrêciætrzy œrubymocuj¹ce od do³u obudowê sprzêg³ado silnika. . Od³¹czyærurê wydechow¹ od kolektora wydechowego. Uk³adwydechowy umocowaædrutem do podwozia. . W samochodach z uk³adem wspomagania kierownicy i klimatyzacj¹ poluzowaæi zdj¹æ paski klinowe (rys. 2.5), odkrêciæpompê i/lub sprê¿arkê, a nastêpnie umocowaæje drutem do nadwozia bez od³¹czania przewodów. Uwaga! W samochodzie z klimatyzacj¹ nie wolno otwieraæobiegu p³ynu

. !

ch³odz¹cego. 26

§ ,/~

c~

,

r

;:1

,

~

c "i :~ . ,:;1

~ ~

C

}: '$; 1[;

2.1. DEMONTA¯ SILNIKA

~

WYMONTOWANIE I WMONTOWANIE

--II

L~

--J

Rys. 2.5. MIEJSCE LUZOWANIA NACI¥GU PASKA KLINOWEGO NAPÊDZAJ¥CEGO POMPÊ

Rys. 2.4. OS£ONA SPRZÊG£A

WSPOMAGANIA c,

, ,:,

I

.'

~

~

i~

I

\ ,~

:

~I

Rys. 2.7. PODPORA PRZEDNIA SILNIKA

Rys. 2.6. SPOSÓB ZAWIESZENIA SILNIKA NA LINACH

Strza³ka pokazuje wystêp na poduszce, który musi wejœæ w wyciêcie wspornika

,f ;v

;,' ,~ c"

. Odkrêciæmocowaniesilnika do podpór lewej i prawej. . Zaczepiæ liny do obu uch silnika (rys. 2.6). . Napi¹ælekkoliny i odkrêciæ trzy górneœrubymocuj¹ceobudowêsprzêg³a do silnika. . Podeprzeæ skrzyniêbiegów podnoœnikiem, stosuj¹c podk³adkêz drewna. . Odsun¹æsilnik od skrzynibiegów, a¿wa³eksprzêg³owywysuniesiê ze sprzêg³a.W raziepotrzebypomócsobie³y¿k¹ montersk¹. . Wyj¹æsilnik z samochodudo góry. Po wyjêciu silnik nale¿ytak ustawiæ,aby nie móg³siê przewróciæ. W³o¿eniesilnikado samochodupolegana wykonaniupowy¿szychczynnoœciw odwrotnejkolejnoœci. Nale¿yprzytym stosowaæ siê do nastêpuj¹cych zaleceñ. . Silnik tak opuœciæ na podpory,aby wystêpyna poduszkachgumowych wesz³yw wyciêcia we wspornikach(patrzstrza³kana rys. 2.7). . Przykrêciæ obudowê sprzêg³ado silnika momentem75 N . m. . Zako³ysaæ kilkakrotniesilnikiem,aby wyrównaæu³o¿eniena podporach i przykrêciæ silnik do podpór momentem40 N . m. . Nape³niæ uk³adch³odzeniaw sposóbopisanyna stronie 50.

27

2. SilNIKI BENZYNOWE

Rozbiórka

silnika

\.

I

. Umocowaæ silnik do stojakamonterskiego,stosuj¹cz lewejstronyuchwyt Kent Moore KM-412-8, a z prawej uchwyt KM-412-5 (rys. 2.8).

,!-

. Spuœciæ olejz silnika. . Zdj¹æ pasek klinowy alternatora i wymontowaæ alternator.

1

,

Uwaga! Je¿eli pasek klinowy zosta³ zanieczyszczony olejem lub p³ynem ch³odz¹cym, to nale¿y go wymieniæ. . Odkrêciæwentylator ze sprzêg³em wiskozowym (rys. 2.9). Po³¹czenie

,j :

œrubowe ma lewy .

gV\{int.

Piastê nale¿y przytrzymaæ drugim

c~c

kluczem

::

,

p³askim.

~

. Odkrêciæ ko³opasowe(rys.2.10).

:

,

i

. Zdj¹æprzedni¹ os³onêpaskazêbatego(rys. 2.11).

,

Musi wtedy nast¹piæ rysunkach 2.12 i 2.13. pokrycie siê znaków ustawczych pokazanych na

,

,I

. Odkrêciæ ko³o pasowe (t³umik drgañ)

umocowane do wa³u korbowego

:

. Poluzowaæmocowanie pompy p³ynu ch³odz¹cego i obracaj¹c pompê, poluzowaæ naci¹g paska zêbatego (rys. 2.15).

³

9

'.~

. Obróciæwa³ korbowy silnika tak, aby t³ok 1. cylindrazaj¹³ po³o¿enieZZ.

~i ;:

~ -

(rys. 2.14).

,j I

f

I' i'

i

,I

I

I;

!

;, "

;

..;ij

:

"l ]",1 ;:c;.t~

I

'-f .-

Rys.

2.9. ODKRÊCANIE

SPRZÊG£EM

Rys. 2.8. UMOCOWANIE

SilNIKA

WENTYLATORA

ZE

,'!-

WISKOZOWYM

-

DO STOJAKA

æ;,

; I i

I

'~; i

"~

~

28

Rys. 2.10. ODKRÊCANIE KO£A PASOWEGO WENTYLATORA

Rys. 2.11. ZDEJMOWANIE PASKA ZÊBATEGO

OS£ONY PRZEDNIEJ

I I

T

-

-

2.1. DEMONTA¯ SILNIKA

,

ROZBiÓRKA

(

J' ,

;i

,

!

;;

~~ ...::~

'

Rys. 2.13. ZNAKI USTAWCZEWA£KA ROZRZ¥DU

Rys. 2.12. ZNAKI USTAWCZE WA£U KORBOWEGO

1 ,

, ')\

;

i i r

~ ~ r,

Rys. 2.14. ODKRÊCANIE KO£A PASOWEGO (t³umika drgañ)

Rys. 2.15. LUZOWANIE MOCOWANIA POMPY P£YNU CH£ODZ¥CEGO

. Zdj¹æpasekzêbaty. . Odkrêciæpokrywêobudowy wa³karozrz¹du. . Przytrzymaæ wa³ekrozrz¹dukluczemp³askimi odkrêciæko³ozêbatewa³ka rozrz¹du (rys. 2.16). Zdj¹æko³o zêbate. . Odkrêciæ ko³ozêbaterozrz¹dumocowanedo wa³ukorbowego(rys.2.17). Œci¹gn¹æko³o zêbatez czopa i wyj¹æwpust. . Wymontowaætyln¹ os³onê paska zêbategooraz pompê p³ynu ch³odz¹cego.

~ ,f

. Odkrêciæwspornik ko³a pasowegowentylatoraod kad³ubasilnika

r\

(rys. 2.18). . Wymontowaæprzewódodpowietrzaj¹cyskrzyniêkorbow¹. . Wymontowaæczujnik prêdkoœci obrotowej (rys. 2.19). . Poluzowaæ œrubyg³owicyw trzechprzejœciach w kolejnoœci pokazanejna rysunku2.20. . Zdj¹æg³owicê z silnika. Je¿eli g³owica przywar³ado uszczelki,to mo¿naj¹

'"ci

~

~

poluzowaæ uderzeniami m³otka z tworzywa sztucznego. Nie wolno podwa¿aæg³owicy, wprowadzaj¹c jakiekolwiek narzêdzie miêdzy kad³ub a

g³owicê. . Wykrêciæ czujnik temperaturyp³ynuch³odz¹cego(rys. 2.21).

. Wymontowaæ rozrusznik. .. Ii

29

,

2. SILNIKI BENZYNOWE

Rys. 2.16. ODKRÊCANIE KO£A ZÊBATEGOWA£KA ROZRZ¥DU

Rys. 2.17. ODKRÊCANIE KO£A ZÊBATEGOWA£U KORBOWEGO

~(.. ""'I; \

';, . '

-_1"'/

:: ~)-."" Rys. 2.18. ODKRÊCANIEWSPORNIKA WENTYLATORA

~ Rys. 2.19. CZUJNIK PRÊDKOŒCIOBROTOWEJ

.~

/,

I

I

--~

Rys. 2.20. KOLEJNOŒÆ ODKRÊCANIA ŒRUBG£OWICY

.d ---

Rys. 2.21. CZUJNIK TEMPERATURYP£YNU CH£ODZ¥CEGO

. Zaznaczyæ po³o¿eniesprzêg³awzglêdemko³a zamachowego.Odkrêciæ œrubymocuj¹ce sprzêg³ow kilku przejœciach. . Wymontowaæmiskêolejow¹ z blaszanymdeflektorem.

. Odkrêciæ smokpompyoleju (rys.2.22). . Wymontowaæ pompêolejuz filtrem(rys.2.23). . Nabiæ~~n,aczenia na pokrywac.hst~p,korb°':v°dó~. I

30

"

.

. Odkrêclc sruby korbowodowe I WYj¹c do gory t³oki z korbowodami.

;:,i~

I

f-c-"~

l

2.1. DEMONTA¯ SILNIKA

,

:

ROZBiÓRKA'

:z fi,

Rys. 2.22. SMOK POMPY OLEJU

Rys. 2.23. POMPA I FILTR OLEJU

. Po³¹czyæz powrotem pokrywy z odpowiednimikorbowodami. . Odkrêciæpokrywy ³o¿yskg³ównych i wyj¹æwa³ korbowy z kad³uba. . Po³¹czyæz powrotem pokrywy ³o¿yskg³ównych z odpowiednimi pó³panewkami. . Oczyœciæ i odt³uœciæ wszystkieczêœci. Dalsza rozbiórka poszczególnychzespo³ów,jak g³owica, pompa oleju i pompa p³ynu ch³odz¹cegozosta³aopisanaw odpowiednichrozdzia³ach.

Sk³adanie silnika

!~ ,§;i :~~

;z

;;',

Do sk³adaniasilnikamo¿naprzyst¹piæpo zweryfikowaniuwszystkichczêœci i wymianie niesprawnych. . W³o¿yæ w gniazdakad³ubapó³panewkig³ównew staniesuchym. . Powlecpowierzchnieœlizgowepó³panewekolejemi po³o¿yæ na nich wa³ korbowy.

. Zamontowaæpokrywy ³o¿yskg³ównych z pó³panewkamii przykrêciæ nowymi œrubami,które dokrêca siê w dwóch fazach: - 1. faza - momentem 60 N . m, - 2. faza - o k¹t obrotu 50°. . Sprawdziæ³atwoœæ obracania wa³u korbowego. Je¿eliwyst¹pi¹ trudnoœci, znaleŸæprzyczynê, któr¹ mog¹ stanowiæ: - nieprawid³owy luz w ³o¿ysku, - skrzywienie wa³u korbowego, - zanieczyszczeniemiêdzy gniazdem a panewk¹. W celu znalezienia miejsca wystêpuj¹cego oporu luzowaækolejno pokrywy. . Zmontowaæ t³oki z korbowodami. Strza³ka na denku t³oka musi byæ skierowana w stronê napêdu rozrz¹du.

I

. W³o¿yæpanewki korbowe w stanie suchym i posmarowaæ olejem ich ,)

powierzchnie

c~

. Przestawiæ co 1200 zamki pierœcieni t³okowych. Pierœcienie odpowiedni¹ opask¹, zwracaj¹c uwagê, aby ca³kowicie wesz³y wœcisn¹æ rowki

J '"

"

,

œlizgowe.

t³oka. T³ok z korbowodem wprowadziæ w cylinder i wysun¹æ z opaski uderzeniami trzonka m³otka. Jeœlistwierdzi siê wyraŸnie odczuwalny opór, sprawdziæ,czy pierœcieñt³okowy nie wysun¹³ siê z rowka. . Dosun¹æ korbowody do czopów korbowych i za³o¿yæpokrywy z pó³panewkami. 31

~ 2. SILNIKI

BENZYNOWE

O

Rys. 2.25. KOLEJNOŒÆ DOKRÊCANIA ŒRUB G£OWICY Rys. 2.24. ZAK£ADANIE

USZCZELKI NA DEFLEKTOR

;

. Wkrêciæ noweœruby korbowodowei dokrêciæ:

I

- w 1. fazie- momentem35 N . m, - w 2. fazie- o k¹t 45...60°. - . Przesuwaj¹cna boki korbowód,sprawdziæ, czy nie wystêpuj¹ zaciêciana czopie. . Zamontowaæ pompêoleju. Os³oniæprzytym czop wa³u korbowego,aby nie uszkodziæ pierœcienia uszczelniaj¹cego. . Przykrêciæ smok pompy oleju. . Przykrêciæ do kad³ubatyln¹ pokrywê uszczelniacza wa³u korbowego. . Za³o¿yæ uszczelkêdwustronn¹ na p³ytêdeflektora.Na ³ukachuszczelkê powlec œrodkiemuszczelniaj¹cymOpel 1503294-90001817 (strza³kina rys. 2.24). . Zamontowaæ deflektori przykrêciæ miskêolejow¹. Œrubymocuj¹cepokryæ past¹ zabezpieczaj¹c¹Opel 1503163-90001898. . Zamontowaæko³o zamachowe.Œrubymocuj¹ce dokrêcasiê w dwóch fazach: - 1. faza- momentem60 N . m, - 2. faza - o k¹t 30...45°. Œruby posmarowaæ wczeœniej past¹ zabezpieczaj¹c¹ przed odkrêceniem Opel 1503165-90093736. . Za pomoc¹ "Tri" odt³uœciæ powierzchnie przylegania uszczelkina g³owicy i na kad³ubie. . Po³o¿yæuszczelkê na kad³ubie. Napis "OBEN/TOP" musi byæwidoczny od góry i znaleŸæsiê po stronie napêdu rozrz¹du. . Ustawiæt³ok 1. cylindra w po³o¿eniu ZZ. . Obróciæ wa³ek rozrz¹du w takie po³o¿enie, w którym zamknê³yby siê ca³kowicie zawory 1. cylindra. . Po³o¿yæg³owicê na uszczelkê. . W³o¿yæ popychacze hydrauliczne, podk³adki i dŸwigienki zaworów. Powierzchnie œlizgoweposmarowaæolejem. . Odt³uœciæ"Tri" powierzchniê przylegania obudowy wa³ka rozrz¹du, a nastêpnie powlec j¹ œrodkiemuszczelniaj¹cym Opel 1503166-90094714. . Umieœciæ obudowê wa³ka rozrz¹du na g³owicy i w³o¿yæœrubymocuj¹ce 32

g³owicê.

. 2.1. DEMONTA¯ SILNIKA

SK£ADANIE

--- (.

"""

Rys. 2.26. NAPINANIE PASKA ZÊBATEGO

. Œruby g³owicy dokrêca siê w kolejnoœci pokazanej na rysunku 2.25, w czterech fazach: - 1. faza - momentem 25 N . m, - 2. faza - o k¹t 60°, - 3. faza - o k¹t 60°, - 4. faza - o k¹t 60°. Po uruchomieniu i nagrzaniu silnika dokrêciæœrubyjeszcze o k¹t 30°. Do ka¿dego monta¿u g³owicy stosowaænowe œruby. . Zamontowaæ rozrusznik i czujnik temperatury p³ynu, a nastêpnie odpowietrznik skrzyni korbowej, wspornik wentylatora i tyln¹ os³onê paska ;, ~

(~

;i

j

j

~ ~

i

i '.

,

l,

;

.,

~

i

³

I

~

³

zêbat~o.

. W³o¿yæ w kad³ub pompê p³ynu ch³odz¹cego i prowizorycznie przykrêciæ. . Przykrêciæ ko³o zêbatedo wa³karozrz¹du (momentem45 N . m). . W³o¿yæw czop wa³u korbowego klin i nasun¹æko³o zêbaterozrz¹du.

Wkrêciæœrubêmocuj¹c¹ momentem 130 N . m + 50°. Zablokowaæprzy tym ko³o zamachowe.

. Za³o¿yæ na ko³o zêbatewa³u korbowegopasekzêbaty i przykrêciæ ko³o pasowe(t³umikdrgañ). Œrubymocuj¹ceko³odokrêciæmomentem20 N . m. . Obróciæwa³ekrozrz¹dutak, aby pokry³ysiê znakina kolezêbatymi tylnej

os³onie paska zêbatego. ~

³³ r

:;

I

:.

!

. Obróciæwa³ korbowy w po³o¿enieodpowiadaj¹ceZZ t³oka 1. cylindra, "zgrywaj¹c" znaki na kole zêbatym rozrz¹du i obudowie pompy oleju.

i

. Za³o¿yæ na ko³arozrz¹du pasekzêbatytak, aby odcinek napêdzaj¹cyby³

1

napiêty.

. Przystawiædo paska zêbatego przyrz¹d KM-510-A i powoli zwolniæ blokadê przyrz¹du (rys. 2.26).

"

Obracaj¹cpomp¹ p³ynuch³odz¹cego,ustaliænastêpuj¹c¹wartoœæ naci¹gu:

I

&

,

silnik zimny silnik ciep³y pasek zêbaty nowy 4,5 7,5 pasek zêbaty u¿ywany 2,5 7,0 Sposób napinania paska w silniku 2.0 montowanym od wrzeœnia1992 roku zosta³ opisany na stronie 44. Montow¹æ tylko w pe³ni sprawny pasekzêbaty. W przypadkach w¹tpliwych

..

I ~

pasek wymieniæ,

poniewa¿

nego uszkodzenia

silnika.

³ ~

C?

'" . ~

.j

\

}

w przypadku

jego zerwania

dojdzie

do powa¿-

I

. Zamontowaæ przedni¹os³onê paska zêbatego.

. Przykrêciæ do wspornikapiastêwentylatora.Zwróciæuwagê na prawid³owe po³o¿eniena dole wzglêdemt³umikadrgañ. . Zamontowaæ sprzêg³owiskozowe(lewy gwint!) i wentylator. 33

2. SILNIKI BENZYNOWE

. Zamontowaæ alternator,za³o¿yæ i napi¹æpasekklinowy. Napiêciepaska klinowego powinno wynosiæ450 N. . Zamontowaæpokrywêobudowy wa³karozrz¹du. . Posmarowaæ wielowypustpiastytarczysprzêg³asmaremsta³ym.Umocowaæsprzêg³odo ko³a zamachowego,centruj¹c tarczêsprzêg³atrzpieniem KM-237 (rys. 2.27). $ruby mocuj¹ce dokrêcaæstopniowo w kilku przejœciach. Na koniec usun¹ætrzpieñ centruj¹cy, który powinien daæsiê ³atwo wyj¹æ.

~~

I

Rys. 2.27. CENTROWANIE TARCZY SPRZÊG£A

2.2.

G£OWICA

Wymontowanie i zamontowanie g³owicy G³owicê mo¿nazdejmowaæz silnika pozostawionegow samochodzie. G³owicê wyjmuje siê z kolektoramiss¹cym i wydechowym. Podczasodkrêcaniag³owicy silnik musi byæzimny. . Od³¹czyæprzewódmasowyakumulatora. . Spuœciæ p³ynz uk³aduch³odzenia(patrzstrona 50). . Odkrêciærurê wydechow¹ od kolektorawydechowego. . Wymontowaæprzewód³¹cz¹cy przep³ywomierz z kolektoremss¹cym. . Wymontowaæ filtr powietrzaz przewodemdolotowym. . Wymontowaæwentylator (patrzstrona 52). . Zdj¹æprzedni¹ górn¹ os³onêpaskazêbatego. . Obróciæwa³ korbowy w takie po³o¿enie,aby t³ok 1. cylindraznalaz³siê w ZZ (patrz rys. 2.12 i 2.13).

. Poluzowaæ mocowaniealternatorai zdj¹æpasekklinowy. . Poluzowaænapiêcie paska zêbatego i zdj¹æ z ko³a zêbategowa³ka rozrz¹du. . Odkrêciæpokrywêobudowy wa³karozrz¹du. . Odkrêciæko³o zêbate wa³ka rozrz¹du. Wa³ek unieruchomiækluczem p³askimw sposóbpokazanyna rysunku2.16. Zdj¹æko³o. . Od³¹czyæod g³owicy, gaŸnikai kolektorass¹cego wszystkieprzewody elastycznei elektryczne. . Od³¹czyælinkê "gazu" steruj¹c¹ przepustnic¹. . Od³¹czyæprzewód paliwowy od mechanicznejpompy paliwa. Zatkaæ otwór przewodu. 34

2.2. G£OWICA

WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE

. Poluzowaæœrubyg³owicy w kolejnoœcipokazanejna rysunku 2.20, najpierwo 1/4, a nastêpnieo 1/2 obrotu. Wyj¹æœruby. . Zdj¹æobudowê wa³karozrz¹du. . Zdj¹æ g³owicê razem z kolektorami ss¹cym i wydechowym. Monta¿ g³owicy odbywa siê w kolejnoœciodwrotnej. Oczyœciæ i odt³uœciæ powierzchniê przylegania. Po³o¿yæna kad³ubie uszczelkê napisem "OBEN/TOP" do góry, a nastêpnie g³owicê. Posmarowaægórn¹ powierzchniê g³owicy œrodkiemuszczelniaj¹cym Opel 1503166 i ustawiæobudowê wa³ka rozrz¹du. W³o¿yænowe œrubyg³owicy i dokrêciæw kolejnoœcipokazanej na rysunku 2.25 w czterech przejœciach: - 1. faza - momentem 25 N . m, - 2. faza - o k¹t obrotu 60°, - 3. faza - o k¹t obrotu 60°, - 4. faza - o k¹t obrotu 60°. Po uruchomieniu i nagrzaniu silnika œrubyg³owicy musz¹ zostaæjeszcze dokrêcone o k¹t 30°.

Naprawa g³owicy

I i

it

i ~

.

. Rozbiórkêg³owicy rozpocz¹æod demonta¿ukolektorówss¹cegoi wydechowego. . Zdj¹ækopu³kêrozdzielaczazap³onuwraz z przewodami. . Odkrêciæpalec rozdzielacza,a nastêpnierozdzielaczzap³onu. . Odkrêciæmechaniczn¹pompêpaliwa (je¿eliwystêpuje). . Odkrêciædwie œrubymocuj¹ce p³ytkêustalaj¹c¹ wa³ekrozrz¹du.Wyj¹æ p³ytkê.

. Odkrêciæ pokrywêobudowywa³karozrz¹dui wysun¹æwa³ekod ty³u z obudowy.Zdj¹æobudowêz g³owicy. . Wyj¹æ z g³owicy dŸwigienki zaworów i kompensatory luzów zaworów. Czêœciodk³adaæw sposób uporz¹dkowany, aby mog³y powróciæw poprzednie miejsca. Kompensatory ustawiaæ pionowo, stron¹ wspó³pracuj¹c¹ z dŸwigniami do góry. . Wyj¹æ z miseczek sprê¿yn zaworów p³ytki oporowe. . Œcisn¹æodpowiednim przyrz¹dem sprê¿ynyzaworów (rys. 2.30) i wyj¹æ pó³sto¿ki zamka. Usun¹æ nacisk przyrz¹du. . Wyj¹æ kolejno górn¹ miseczkê sprê¿yny zaworów, sprê¿ynê i doln¹ miseczkê sprê¿yny (dla zaworów wydechowych p³ytkê zapewniaj¹c¹ obracanie zaworu). Uwaga! Wyjmowane zawory znaczyæ, aby mog³y powróciæ w swoje gniazda. . Usun¹æ uszczelniaczezaworów, podwa¿aj¹c je wkrêtakiem. . Wykrêciæœwiecezap³onowe.

Dokonaæweryfikacji g³owicy, która polega na wykonaniu nastêpuj¹cych czynnoœci. . Za pomoc¹ linia³u krawêdziowego i szczelinomierzaokreœliæ niep³askoœæ powierzchni przylegania g³owicy. Odchy³ka p³askoœcinie mo¿e przekraczaæ 0,05 mm. Powierzchnie przylegania g³owicy mo¿naszlifowaæna tak¹ g³êbokoœæ, aby wysokoœæ odlewu nie by³a mniejsza ni¿ 95,75 mm. Wysokoœæ nierównoœci powierzchni nie mo¿e przekraczaæ0,025 mm. 35

2. SilNIKI BENZYNOWE Rys. 2.28. ELEMENTYG£OWICY W ROZ£O¯ENIU 1 - g³owica, 2 - obudowa wa³ka rozrz¹du, 3 - pokrywa, 4 - wa³ek rozrz¹du,

~

5 - ko³ozêbaterozrz¹du,6 - pasekzêbaty, 7 - zawór wydechowy,

~

9, 10 - czêœcinapêdu zaworu, 11 - uszczelkapokrywy,

12,13 - œrubamocowania pokrywy, 14 - pierœcieñuszczelniaj¹cy,

15- œruba centralna

~

'7"

13

~-~

-::

8 - zawór ss¹cy,

,../ 1T

"

..'

~-

12

f

/

!t~ ~ '~.

-

3

~~:'t;y.-/

.

I I

r"

Q~

.

11

mocowania ko³a zêbatego, 16 - pó³pierœcieñustalaj¹cy wa³ek rozrz¹du poosiowo 16

~

4

15

8:

2

!-7

3 ..'. i:i:!i~1

-;;:;:, "

.. I~~!~:~.

~:::::..

Rys. 2.29. ELEMENTYNAPÊDU ZAWORU 1 - wa³ek rozrz¹du, 2 - kompensator luzu zaworu, 3 - zawór, 4 - sprê¿ynazaworu, 5 - dŸwigienka zaworu

.Jr(,,'f} , .";:

36

Rys. 2.30. PRZYRZ¥D DO ŒCISKANIA SPRʯYN ZAWORÓW

Rys. 2.31. POMIAR ŒREDNICY WEWNÊTRZNEJ PROWADNICY ZAWORU.

2.2. G£OWICA

NAPRAWA

rl

1- ( O)~====ij!.= I

I

\

~

..~

fr~~

.,

I \

,)

\:::J,) )

Rys. 2.33. WYMAGANA WARTOŒt WYSTAWANIA TRZONKA ZAWORU NAO G£OWICÊ

, ;j

A

= 18,25...18,45 mm

o

A Rys. 2.32.

B

WYMIARY

NAPRAWCZE

PRZYLGNI

ZAWORÓW

!

. Zmierzyæmikrometrem œrednicetrzonków zaworów i otrzymane wartoœci porównaæ z wymaganymi (patrz tablica w rozdziale 1.1). Je¿eli zu¿ycie trzonków jest zbyt du¿e, wymieniæ zawory. . Zmierzyæœrednicówk¹ otwory prowadnic zaworów (rys. 2.31). Wartoœci luzów w prowadnicach s¹ równie¿ podane w rozdziale 1.1. Prowadnicê o nadmiernie zu¿ytym otworze mo¿na rozwierciæna nastêpny wymiar, prowadz¹c rozwiertak od góry g³owicy. Po rozwierceniu prowadnicy przekreœliæ poprzednie oznaczenie wymiaru i nabiænowe (K, K1, K2 lub A). Po osi¹gniêciu nadwymiaru A prowadnicê trzeba wymieniæ.Na ogó³ wtedy g³owica jest jednak ju¿ zbyt niska i bêdzie musia³a zostaæwymieniona. Dlatego pominiêto tutaj opis operacji wymiany prowadnicy.

. Sprawdziæ stangniazdzaworów. lekko wybite przylgnie w gniazdach i na grzybkach zaworów mo¿napoddaæ szlifowaniu. Pochylenie przylgni powinno wynosiæ44° dla grzybka zaworu i 45° dla gniazda w g³owicy (rys. 2.32). KrawêdŸgrzybka zaworu nie mo¿e byæni¿szani¿ 1,0 mm. Po obróbce przylgni zewnêtrzna krawêdŸgrzybka nie mo¿e opieraæsiê o gniazdo, poniewa¿ istnieje wtedy niebezpieczeñstwo przepalenia zaworu. Nale¿y zwróciæ uwagê, aby trzonek zaworu nie wystawa³ z g³owicy ponad dopuszczalny wymiar (rys. 2.33).

. Sprawdziæ u³o¿yskowanie wa³karozrz¹du. czopymm. wymontowanego wa³ka mikrometrem, o zakresie pomiaru Zmierzyæ œrednic25...50 Œrednice

!

!

czopów ³o¿yskowych wa³ka rozrz¹du zosta³y podane w tablicy w rozdziale 1 .1 . Je¿eli wa³ek rozrz¹du ma zu¿yte czopy ³o¿yskowe, nale¿y go wymieniæ.

II

[i.

. Zmierzyæotwory w obudowie wa³ka rozrz¹du. Nale¿y u¿yæw tym celu œrednicówkimikrometrycznej do pomiaru œrednicw otworach. Wymiary œrednicotworów ³o¿yskzosta³y podane w tablicy w rozdziale 1.1. Je¿eli zostan¹ stwierdzone nadmierne wyrobienia otworów ³o¿ysk lub uszkodzenia powierzchni œlizgowych, nale¿y obudowê wa³ka rozrz¹du (górna czêœæ g³owicy) wymieniæ. 37 '"

I

---

.

2. SilNIKI

BENZYNOWE

8 Sprawdziæprostoliniowoœæwa³ka rozrz¹du. W tym celu umieœciæ wa³ek rozrz¹du w k³ach tokarki i sprawdziæbicie na czopie œrodkowego(trzeciego) ³o¿yska. Bicie dopuszczalne wynosi 0,01 mm. Po zamocowaniu wa³ka w k³ach tokarki mo¿na, u¿ywaj¹c specjalnej prasy, wyprostowaæ wa³ek skrzywiony. Zalecana w takich przypadkach jest jednak wymiana wa³ka i poniechanie trudnej technicznie próby prostowania. 8 Sprawdziæzu¿yciekrzywek i dŸwigienek zaworów. Je¿eli zostan¹ stwierdzone œlady zu¿ycia na krzywkach lub na pracuj¹cych powierzchniach r

dŸwigienek,trzebawymieniæw kompleciewa³ekrozrz¹dui dŸwigienki.Je¿eli

;j

zostanie wymieniona tylko jedna, bardziej zu¿yta, czêœæ wspó³pracuj¹cej pary, to znaczy albo wa³ek rozrz¹du, albo dŸwigienki, to nowa czêœæ ulegnie

!

szybko zu¿yciu.

i

]

'I

Sk³adanie

g³owicy 8 Powlec olejem prowadnice zaworów. 8 Umieœciæ zawory w prowadnicach. 8 Na³o¿yæna trzonki zaworów nasadki ochronne z tworzywa sztucznego. 8 Na³o¿yædolne miseczki sprê¿yn zaworów. 8 Wcisn¹æ na prowadnice uszczelnienia trzonków zaworów. 8 Na³o¿yæsprê¿yny zaworów i górne miseczki. 8 Napinaækolejno sprê¿yny, u¿ywaj¹c w tym celu specjalnego przyrz¹du. Sprê¿ynênale¿ytak uginaæ,¿ebyby³o mo¿liwe swobodne w³o¿enie pó³sto¿ków w podtoczenie trzonka zaworu oraz ich prawid³owe u³o¿enie w miseczce. 8 Wprowadziæ kompensatory hydrauliczne w naoliwione olejem silnikowym otwory w g³owicy (rys. 2.34). 8 Umieœciæw miseczkach sprê¿yn zaworów p³ytki oporowe, na które naciskaj¹ dŸwigienki zaworów. 8 Na³o¿yædŸwigienki na naoliwione kompensatory i p³ytki oporowe. 8 Wmontowaæ wa³ek rozrz¹du do obudowy. 8 Za³o¿yænow¹ uszczelkê pokrywy obudowy wa³ka rozrz¹du i przykrêciæ pokrywê œrubami. 8 Wmontowaæ palec rozdzielacza. 8 Na³o¿yækopu³kê rozdzielaczaz przewodami wysokiego napiêcia. 8 Wkrêciæw g³owicê nowe œwiecezap³onowe i na³o¿yæna nie koñcówki przewodów wysokiego napiêcia. Kolejnoœæzap³onu jest nastêpuj¹ca: 1-3-4-2.

l

2.3.

I

WA£ KORBOWY

I T£OKI

I

"I

Weryfikacja wa³u korbowego 8 Sprawdziæwa³ korbowy, poszukuj¹c widocznych œladówzu¿ycia. 8 Chropowatoœæpowierzchni czopów ³o¿yskowych nie mo¿e przekraczaæ wartoœci Rz 1,5. 8 Œrednice czopów wa³u korbowego nale¿y mierzyæ mikrometrem (rys. 2.35). Czopy g³ówne wa³u i czopy korbowe musz¹ mieæwymiary mieszcz¹ce siê w tej samej grupie selekcyjnej. Je¿eli tylko jeden czop ma œrednicêró¿n¹ od wymaganej w danej grupie, nale¿yprzeszlifowaæwszystkie czopy wa³u na najbli¿szy wymiar naprawczy. 38

i

2.3. WA£ KORBOWY I T£OKI

t ''; ~,

WERYFIKACJA WA£U KORBOWEGO

6 --

3 I.

Rys. 2.35. POMIAR ŒREDNICCZOpOW WA£U KORBOWEGO

Rys. 2.34. KOMPENSATOR HYDRAULICZNY 1 - t³oczek, 2 - cylinderek, 3 - zawór kulowy, 4 - sprê¿yna, 5 - komora ciœnienia,6 - dop³yw oleju, 7 - zbiorniczek oleju

. Œrodkowe ³o¿ysko g³ówne jest ³o¿yskiem oporowym, w którym s¹ przejmowane si³y osiowe, dzia³aj¹ce chwilowo na wa³ korbowy. . Wartoœciliczbowe dopuszczalnego luzu osiowego wa³u oraz wymiarów naprawczych œrednicczopów wa³u znajduj¹ siê w tablicy zamieszczonej w rozdziale 1.1. Czynnoœci,do których wykonania jest konieczna obróbka mechaniczna, nale¿y zlecaæwarsztatom specjalistycznym.

Weryfikacja korbowodów Korbowody z panewkami nale¿ydok³adnie obejrzeæ.Je¿eli wewn¹trz stopy korbowodu s¹ widoczne czarne plamy, mo¿na przypuszczaæ,¿e korbowód jest skrzywiony. Je¿eli powierzchnia panewki znajduj¹cej siê w otworze w stopie korbowodu jest porysowana i wystêpy ustalaj¹ce panewkê s¹ sp³aszczone,to oznacza¿epanewka obraca³asiê w otworze. Otworu w stopie korbowodu nie mo¿nawytaczaæ.W przypadku uszkodzenia,choæbyjednego korbowodu, trzeba wymieniæ ca³y komplet korbowodów. Korbowody s¹ dostarczane w kompletach. Otwór w g³ówce korbowodu ma œrednicê21,0 mm. Sworzeñ jest zaciœniêty w g³ówce korbowodu.

Weryfikacja t³oków

i

I

T³ok ma trzy pierœcienie.W celu sprawdzenia stanu trzeba pierœcienie wymontowaæ, u¿ywaj¹c w tym celu specjalnych szczypiec (rys. 2.36). T³ok i korbowód mo¿na roz³¹czyæna prasie hydraulicznej, gdy¿ sworzeñ t³okowy jest osadzony z wciskiem w otworze w g³ówce korbowodu. Po wykonaniu tej czynnoœcit³ok jest zniszczony. Dlatego roz³¹czanie t³oka i korbowodu jest celowe tylko w przypadku stwierdzonego zu¿ycia lub uszkodzenia t³oka. Wymiary œrednict³oków oraz ich wymiary naprawczes¹ podane w za³¹czonej tablicy (strona 41). T³oki stosowane w naprawach silników maj¹ œrednice wiêksze o 0,50 mm od t³oków o œrednicach nominalnych u¿ywanych w monta¿ufabrycznym silników. Zu¿ycie graniczne okreœlasiê mierz¹c luz sumaryczny miêdzy t³okiem i tulej¹ cylindra. Najwiêksza dopuszczalna wielkoœæ tego luzu wynosi 0,15 mm.

39

-2. SILNIKI BENZYNOWE

Je¿eli oglêdziny wyka¿¹, ¿ejest wypalona górna czêœæ t³oka (korona) lub s¹ widoczne znaczne œladyzu¿ycia p³aszcza,nale¿ywymieniækomplet t³oków. Tak jak korbowody, t³oki wymienia siê w kompletach (4 sztuki). Pierœcienie t³okowe nale¿y wprowadziæ w odpowiednie rowki w koronie t³oka (rys. 2.38) i za pomoc¹ szczelinomierzazmierzyæluz. Dopuszczalne wartoœciluzów wynosz¹: - pierœcieñgórny i œrodkowy 0,04...0,072 mm, - pierœcieñzgarniaj¹cy 0,02...0,055 mm. Je¿eli wartoœcite s¹ przekroczone,nale¿ywymieniækomplet t³oków. U³o¿yæ pierœcieniep³askow tulei cylindra silnika i zmierzyæluz na zamkach.Wartoœci dopuszczalne luzów zamków pierœcienis¹ podane w tablicy zamieszczonej w rozdziale 1.1. Je¿eli wartoœci zmierzonych luzów przekraczaj¹ górne granice luzów dopuszczalnych, nale¿y wykonaæ drugi pomiar, u¿ywaj¹c nowych pierœcieni.Kiedy i tym razem luzy na zamkach oka¿¹ siê zbyt du¿e, bêdzie to oznaczaæ,¿e otwór tulei cylindra jest wyrobiony i nale¿y go wytoczyæ na najbli¿szy wymiar naprawczy. Nale¿y oczywiœciewytoczyæ równie¿ pozosta³etrzy tuleje w kad³ubie silnika. Wymieniækomplet t³oków. Je¿eli luzy na zamkach pierœcienioka¿¹ siê zbyt ma³e, mniejsze od dolnej wartoœcidopuszczalnej, nale¿y zamki dopasowaæ.W tym celu mocuje siê w imadle pilnik dwustronny i rozpi³owuje siê zamki, spi³owuj¹c równoczeœnie obie powierzchnie przeciêcia ka¿dego pierœcienia. Pos³uguj¹c siê specjalnymi szczypcami,umieszczasiê pierœcieniew rowkach

1

I,

':: '.;' 'l:

...

, 'i

li1 ; ii " .I 'I,,!i

wykonanych w t³oku. Napis "TO p", znajduj¹cy znaleŸæ od strony denka t³oka.

siê na pierœcieniu musi siê

"

fi

,, ::'

,I

~I ,

:! ci

f''-

t ~

rl :[1

L..J

I ::1

' !)II I

~

_

~D

I

Rys. 2.37. MIEJSCE POMIARU ŒREDNICY T£OKA

i,~I 1, i

!

Rys.

:

2.36.

DEMONTAZ

PIERŒCIENIT£OKOWYCH

~~ ~~

J

~--) /

II

., I

'

,

Rys. 2.38. MIEJSCE UMIESZCZENIA PIERŒCIENI

40

T£OKOWYCH

Rys. 2.39.' MONTA¯ SWORZNIAT£OKOWEGO

.

I::

2.3. WA£ KORBOWY I T£OKI

i

f

,.

SILNIK 1.8 - ŒREDNICACYL~NDRÓWORAZ T£OKÓW (mm) Œd . I. d W . Oznaczenie Grupa wybite na re .nlcacY.ln ra ymlart³
J~ ..,

5 6 7 8 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09

-0,055 0,045 -0,045 0,035 -0,035 0,025 -0,025 0,015 -0,015 0,005 - 0,005... + 0,005 +0,005...+0,015 +0,015...+0,025 + 0,025... + 0,035 + 0,035... + 0,045 +0,045...+0,055 +0,055...+0,065 +0,065...+0,075 +0,075...+0,085 +0,085...+0,095

-0,075 0,065 -0,065 0,055 -0,055 0,045 -0,045 0,035 -0,035 0,025 - 0,025... - 0,015 -0,015 0,005 -0,005...+0,005 + 0,005... + 0,015 + 0,015... + 0,025 +0,025...+0,035 +0,035...+0,045 +0,045...+0,055 +0,055...+0,065 +0,065...+0,075

1

+0,095...+0,105

+0,075...+0,085

I';

.

Wymiar naprawczy + 0,5 mm

7+0,5 8 + 0,5 99 + 0,5 00 + 0,5

85,27 85,28 85,29 85,30

85,25 85,26 85,27 85,28

+1,0 mm

7+1,0 8+1,0 99+1,0 00+1,0

-

85,75 85,76 85,77 85,78

~

SILNIK 2.0 - ŒREDNICECYLINDRÓW ORAZ T£OKÓW (mm) Grupa selekcji

,

: ,

Wymiar nominalny 1

2

I

I

WERYFIKACJA T£OKÓW

'.

Wymiar naprawczy

+0,5 mm

: +1,0 mm

Oznaczenie wybite na denku t³oka

Œrednica cylindra

Œrednica t³oka

~

I

5

86,45

86,41

6

86,46

86,42

7

86,47

86,43

8

I

86,48

86,44

99 00 01

86,49 86,50 86,51

86,45 86,46 86,47

02 03

86,52 86,53

86,48 86,49

04 05 06 07 08

86,54 86,55 86,56 86,57 86,58

86,50 86,51 86,52 86,53 86,54

09

86,59

86,55

i

7+0,5

86,97

86,93

:'i

8 + 0,5 9 + 0,5 0+0,5

86,98 86,99 87,00

86,94 86,95 86,96

7+1 8+1 9+1 0+1

87,47 87,48 87,49 87,50

87,43 87,44 87,45 87,46

I

!

41 'i

2. SILNIKI BENZYNOWE

T³ok montuje siê z korbowodem w taki sposób, ¿eby strza³kawykonana na denku t³oka wskazywa³a w kierunku napêdu rozrz¹du. Przed wciœniêciem sworznia t³okowego trzeba nagrzaækorbowód do temperatury + 280°C. Mo¿na to wykonaæ za pomoc¹ kuchenki elektrycznej z p³yt¹ stalow¹. Temperaturê nagrzania mo¿na ustaliæ, pos³uguj¹c siê prêcikami termochromowymi "Faber Castell", zmieniaj¹cymi barwê w okreœlonymzakresie temperatur. Trzebajednak przestrzec,¿e nie mo¿na przekroczyætemperatury nagrzewania korbowod.u (+280°C). Nagrzany korbowód mocuje siê w imadle, wed³ug rysunku 2.39, i nak³ada siê na niego t³ok, we w³aœciwym po³o¿eniu (strza³kana denku). Sworzeñ t³okowy pokryty olejem silnikowym umieszczasiê w przyrz¹dzie centruj¹cym KM -337 i jednym ruchem dosuwa siê go do oporu. Brak wprawy i przyrz¹du KM-337 przes¹dza o koniecznoœcipowierzenia wykonania tej trudnej operacji specjaliœcie.Niedok³adne bowiem osadzenie sworznia lub jego czêœciowewciœniêciepowoduje zniszczenie co najmniej t³oka, podczas niezbêdnego w tej sytuacji wyciskania sworznia z g³ówki korbowodu. Po zmontowaniu t³oka z korbowodem t³ok musi poruszaæsiê swobodnie na sworzniu t³okowym.

,

Weryfikacja kad³uba silnika Nale¿ydok³adnie obejrzeæotwory ³o¿yskg³ównych, poszukuj¹c œladów

~

zataræ.Znalezienie miejscazatarcia oznacza,¿epanewka siê obraca³a.Kad³ub silnika trzeba wówczas wymieniæ,gdy¿ otworów ³o¿yskg³ównych wytaczaæ nie mo¿na. Œredniceotworów tulei cylindrów mierzy siê wed³ug schematu podanego na rysunku 2.40. Owalizacja i sto¿kowatoœæ tulei, w jednej p³aszczyŸnie,nie mog¹ przekraczaæ0,013 mm. Wymiary naprawczetulei cylindrowych s¹ stopniowane co 0,5 mm. Chropowatoœæ powierzchni roboczej tulei powinna mieœciæ siê w granicach Rz3...4. Dopuszczalne luzy t³oka w tulei podano w tablicy na stronie 13. Panewki ³o¿ysk g³ównych s¹ dobierane do wymiaru œrednicy czopów g³ównych wa³u korbowego. W celu sprawdzenia luzów rzeczywistych w ³o¿yskach g³ównych wa³u korbowego nale¿y wykonaæ ni¿ej opisane czynnoœci. . U³o¿yæsuche panewki w suchych otworach ³o¿ysk g³ównych, znajduj¹cych siê w kad³ubie silnika. Czynnoœæ tê nale¿ywykonaæw warunkach zapewniaj¹cych zachowanie absolutnej czystoœci. . U³o¿yæwa³ korbowy na panewkach, ale nie obracaænim. . Ustaliæluz w ³o¿yskach,u¿ywaj¹c prêcików "Plastigage". Prêciki uk³ada siê na ka¿dymczopie wa³u. . Na³o¿yæpokrywy ³o¿ysk i dokrêciæ je starymi œrubamiw nastêpuj¹cy sposób: - 1. etap - momentem 60 N . m, - 2. etap - obróciæœrubyo k¹t 50°. Uwaga! Nie mo¿na obracaæwa³em korbowym, gdy¿ wyniki pomiaru bêd¹ b³êdne. I:

. Pluzowaæœrubypokryw ³o¿yski zdj¹æ pokrywy. Zmierzyæszerokoœæ

!, i

prêcików" Plastigage" (rys. 2.41). . Luzy w ³o¿yskach g³ównych wa³u korbowego s¹ prawid³owe, je¿eli uzyskane z pomiaru wartoœciwynios¹ 0,015...0,040 mm.

i

1

42

~

:.

l ~

I

2.3. WA£ KORBOWY

I T£OKI

WERYFIKACJA

KAD£UBA

SILNIKA

Pomiar 1

Pomiar2

Pomiar 3

. -.

I

1

I

-.

Rys. 2.41. PORÓWNANIE SZEROKO$CI

Rys. 2.40. SCHEMAT POMIARU ŒREDNIC CYLINDRA

SP£ASZCZONEGO PRÊCIKA Z WZORCEM

. Dokrêciæ pokrywy ³o¿ysk nowymi œrubami. Sposób dokrêcania wed³ug danych zamieszczonychw zestawieniu momentów dokrêcania, znajduj¹cym siê w rozdziale 1.1.

~ ] .

. Sprawdziæp³ynnoœæ obrotu wa³u. . Je¿eli wyst¹pi¹ zaciêcia, luzowaæ kolejno pokrywy ³o¿ysk, a¿ zostanie znalezione ³o¿ysko niew³aœciwie skrêcone œrubami. . ZnaleŸæ przyczynê zakleszczenia. Je¿eli luz w ³o¿ysku oka¿e siê prawid³owy i nie zostanie stwierdzona ¿adna mechaniczna przyczyna zakleszczenia (np. zanieczyszczenie powierzchni), mo¿na s¹dziæ, ¿e jakaœ czêœæjest skrzywiona. Ustalenie, który element jest wadliwy wymaga bardzo dok³adnych pomiarów, wykonywanych bardzo precyzyjnymi narzêdziami pomiarowymi. Wykonanie tych czynnoœci mo¿na powierzyæ warsztatowi specjalistycznemu, wyposa¿onemu w urz¹dzenia pomiarowe.

Weryfikacja

J

I

~ ~ ~'

ko³a zamachowego

Ko³o zamachowe wspó³pracuje ze sprzêg³em. Powierzchnia cierna tarczy sprzêg³owej styka siê z powierzchni¹ robocz¹ ko³a zamachowego. Tê powierzchniê trzeba sprawdziæ,poszukuj¹c œladówzu¿ycia i miejsc, w których powsta³y przypalenia, spowodowane poœlizgiemtarczy sprzêg³owej. Powierzchniê robocz¹ ko³a zamachowego mo¿na obrobiæ na g³êbokoœæ 0,30 mm. W prawid³owo zmontowanym sprzêgle luz miêdzy wspó³pracuj¹cymi powierzchniami ko³a zamachowego i tarczy sprzêg³owej wynosi 2,1...2,2 mm. Nale¿ysprawdziæwieniec zêbaty na kole zamachowym, poszukuj¹c wy³ama-

i o_Q

11

1

nych zêbów i znacznych œladówzu¿ycia. Je¿eli zostan¹ znalezionewspomniane uszkodzenia i widoczne bêdzie zu¿ycie, wieniec trzeba wymieniæ. W tym celu, pos³uguj¹c siê m³otkiem i stalowym trzpieniem o œrednicy oko³o 25 mm, nale¿y zdj¹æ wieniec zêbaty z ko³a zamachowego. Nowy wieniec nagrzewa siê do temperatury 180°...230°C, u¿ywaj¹c na przyk³addmuchawy gor¹cego powietrza. Przyrost temperatury mo¿napoznaæpo kolorze wieñca,

I

: !

i '

który powinien staæ siê szary. Powierzchnia osadzenia wieñca na kole zamachowym musi byæstarannie oczyszczona. Nagrzany wieniec wk³ada siê na ko³o zamachowe jednym szybkim ruchem. Nale¿y zwróciæ uwagê na umieszczenie od w³aœciwejstrony œciêæ na czo³ach zêbów wieñca. Musz¹ byæ one skierowane w stronê ko³a przesuwnego rozrusznika.

if

43 r

~

2. SILNIKI BENZYNOWE

2.4.

ROZRZ¥D

Wymiana paska rozrz¹du . Poluzowaædolne i górne mocowania alternatora.Odchyliæalternator w stronêsilnika i zdj¹æpasekklinowy. . Odkrêciæos³onê'paskazêbatego.

! \ j';

. Ustawiæ dŸv:igniê zmiany biegów w po³o¿enie neutralne, zaci¹gn¹æ hamulec awaryjny.

-

r

. Chwyciækluczemoczkowymza œrubêcentraln¹ wa³u korbowegoi ob-

i

róciæwa³ korbowy zgodnie z ruchem wskazówek zegara do takiego po³o¿enia, aby pokry³y siê znaki ustawcze: naciêcie na kole pasowym wa³u i na kole zêbatym wa³ka rozrz¹du (patrz rys. 2.12 i 2.13). Uwaga! Nie wolno obracaæsilnika, chwytaj¹c za œrubêko³a zêbatego na wa³ku rozrz¹du, poniewa¿ spowoduje to przeci¹¿enie paska zêbatego. . Wykrêciæœrubêcentraln¹ wa³u korbowego i zdj¹æ ko³o pasowe (t³umik drgañ). . Poluzowaætrzy œrubymocuj¹ce pompê p³ynu ch³odz¹cego i tak obróciæ pompê, aby poluzowaænaci¹g paska zêbatego. Do obracania pompy s³u¿yszeœciok¹tumieszczony na jej korpusie. Z uwagi na ograniczony dostêp do szeœciok¹tazaleca siê u¿ycie specjalnego klucza KM-637. Mo¿na go zast¹piækluczem p³askim47 mm, ale konieczne staje siê wtedy wymontowanie alternatora. . Silniki 2.0 produkowane od wrzeœnia1992 roku maj¹ automatyczne urz¹dzenie napinaj¹ce pasek.Aby poluzowaæpasek,wystarczy odci¹gn¹æ na bok rolkê napinacza. . Zdj¹æ pasekzêbaty. Po usuniêciu paskanie obracaæwa³em korbowym, ani wa³kiem rozrz¹du. Przed przyst¹pieniem do zak³adania nowego paska zêbatego sprawdziæ po³o¿enieznaków ustawczych rozrz¹du (C, D, rys. 2.42). Naciêcie na kole zêbatym wa³ka rozrz¹du musi siê pokryæze znakiem na obudowie. Jednoczeœnienaciêcie na kole pasowym wa³u korbowego musi stan¹æ naprzeciw ostrza nadlewu na obudowie pompy oleju (na czas kontroli nasun¹æ ko³o pasowe na czop wa³u korbowego). . Za³o¿yæpasek zêbaty na ko³a rozrz¹du, nie powoduj¹c ich obrócenia. Pasekzak³adasiê w nastêpuj¹cej kolejnoœci:ko³o zêbate wa³u korbowego, ko³o zêbate wa³ka rozrz¹du, ko³o zêbate pompy p³ynu ch³odz¹cego. . W silnikach 2.0 montowanych od wrzeœnia 1992 roku warunkiem

prawid³owegoza³o¿eniapaskajest ustawieniepompy p³ynu ch³odz¹cego

:

w po³o¿enie pokrycia siê znaków, pokazanych w widoku (A) na rysunku 2.43. lekko dokrêciæœrubêmocuj¹c¹ rolkê napinaczatak, aby rolka dawa³a siê jeszcze obróciæ rêk¹. Obróciærolkê w lewo (zgodnie ze strza³k¹ 1), a¿ wskaŸnik rolki (pokazany w widoku (B) dojdzie do zderzaka. W tym

"

\

1

po³o¿eniupasekzêbatyjest napiêtymaksymalnie.Dokrêciæ œrubêmocuj¹c¹ rolkê napinacza i wykonaæ dwa obroty wa³u korbowego do ponownego "zgrania" znaków ustawczych. Poluzowaæœrubêmocuj¹c¹ rolkê napinacza

, ~I

i obróciærolkê w prawo (zgodnieze strza³k¹2), a¿ wskaŸnikrolki i znak

~I

j

odn!esienia siê pokryj¹ (jak w widoku B). W tym po³o¿eniudokrêciæœrubê

napinacza. 44

f ;

; i

'1

--

2.4. ROZRZ¥D

WYMIANA PASKA ROZRZ¥DU

Rys. 2.42. NAPÊD ROZRZ¥DU (silniki 1.8 oraz 2.0 do wrzeœnia1992 roku) Strza³k¹ pokazano kierunek biegu paska 1 - ko³o pasowe wa³u korbowego 2 - ko³o zêbate wa³ka rozrz¹du 3 - pompa p³ynu ch³odz¹cego 4 - alternator

c

I. :>r

\

A~ \~:~:::)~

))~B

i

.I 1

§

J ~ Rys. 2.43. NAPINACZ PASKA ZÊBATEGO (silnik 2.0 od wrzeœnia1992 roku)

. W silnikach 2.0 produkowanych do wrz.eœnia1992 roku orazsilnikach ,.8

1

1

napi¹æpasek zêbaty w sposób opisany w nastêpnym podrozdziale. Dokrêciæ œrubymocuj¹ce pompê p³ynu ch³odz¹cego momentem 25 N . m. . Przykrêciæko³o pasowe (t³umik drgañ). Œrubê mocuj¹c¹ pokryæ past¹ zabezpieczaj¹c¹ przed odkrêceniem Opel 1503165 i dokrêciæ momentem 20 N. m. . Przykrêciæos³onê paska zêbatego. . Za³o¿yæi napi¹æ pasek klinowy (patrz strona 210).

I

Sprawdzanie i regulacja naci¹gu paska zêbatego

I 1.

I

w silnikach2.0 produkowanychdo wrzeœnia 1992 roku orazsilnikach1.8 nale¿ynaci¹g paskazêbategorozrz¹dusprawdzaæ co 60 000 km przebiegu. Silniki 2.0 produkowaneod wrzeœnia1992 roku s¹ wyposa¿onew automatyczneurz¹dzenienapinaj¹cepasekzêbatyi niewymagaj¹przeprowadzenia tej operacji. . Poluzowaæmocowaniealternatorai zdj¹æpasekklinowy. . Zdj¹æos³onêpaskazêbatego. . Napi¹æpasek,obracaj¹cwa³ korbowyo 1800zgodniez kierunkiemruchu. . Do paskazêbategoprzystawiæ specjalnyprzyrz¹d pomiarowyOpel-KM 51Q-A w miejscu (B) pokazanym na rysunku 2.42. Pasekprzeprowadziæprzez punkty (A, B i C). Czop (C) musi przy tym wejœæ we wr¹b miêdzyzêbny (rys. 2.44). 45

.

-

2. SILNIKI BENZYNOWE

. Naci¹g paska zêbatego uznaje siê za prawid³owy, kiedy przyrz¹d wska¿e nastêpuj¹ce wartoœci: silnik zimny silnik ciep³y - pasek zêbaty nowy 4,5 7,5 - pasek zêbaty u¿ywany 2,5 7,0 . Nie dysponuj¹c przyrz¹dem pomiarowym, mo¿na oceniæ naci¹g paska wykonuj¹c próbê jego ugiêcia kciukiem w miejscu (B, patrz rys. 2.42). Jeœli

pasekdasiêugi¹æo 1Omm,to naci¹gjest prawid³owowyregulowany.Zaleca

r.

f :

siê jednak, aby wkrótce po takim prowizorycznym ustawieniu sprawdziæ naci¹g paska za pomoc¹ przyrz¹du. Do tego czasu nale¿y unikaædu¿ych prêdkoœciobrotowych silnika.

. >

~~

Rys. 2.44. SPRAWDZANIE NACI¥GU PASKA ZÊBATEGO Przyrz¹d KM -510 wolno przystawiætylko w czêœci napêdzanejpaska. Pasekbiegnie miêdzy rolkami A i B, a czop C powinien wejœæ we wr¹b miêdzyzêbny

i I

l ,I

:j fI

Rys. 2.45. UK£AD SMAROWANIA 46

2.4. ROZRZ¥D

SPRAWDZANIE I REGULACJA NACI¥GU PASKA ZÊBATEGO

. W celu wyregulowania naci¹gu paska nale¿ypoluzowaæœrubymocuj¹ce pompê p³ynu ch³odz¹cego. Pompê obraca siê w kad³ubie silnika za pomoc¹ specjalnego klucza Opel-KM-637 lub p³askiegoklucza o rozwartoœci47 mm (alternator wymontowany). Obracaj¹c pompê do góry, zwiêksza siê naci¹g paska, a do do³u - zmniejsza. . Œrubymocuj¹ce pompê dokrêca siê momentem 25 N . m. . Zdj¹æ przyrz¹d pomiarowy i cofn¹æ wa³ korbowy. Nastêpnie wykonaæ pe³en obrót wa³u zgodnie z kierunkiem ruchu i powtórzyæpomiar, koryguj¹c w razie potrzeby naci¹g paska. . Czynnoœæ sprawdzania i korygowania naci¹gu nale¿y kontynuowaæ tak d³ugo, a¿ osi¹gnie siê sta³oœæ wyników. . Za³o¿yæos³onê paska zêbatego. . Zamontowaæalternator i za³o¿yæpasek klinowy. . Naci¹gn¹æ pasek klinowy w sposób opisany na stronie 210.

2.5.

SMAROWANIE Uk³ad smarowania dostarcza silnikowi niezbêdny do jego pracy olej. ,Schemat uk³adu smarowania jest przedstawiony na rysunku 2.45. Do uk³adu smarowania nale¿y pompa oleju, miska olejowa silnika, filtr pe³noprzepustowy umieszczony na g³ównej magistrali przep³ywu oleju i czujnik ciœnienia oleju. Filtr jest wyposa¿ony w zawór bocznikuj¹cy przep³yw oleju w razie zanieczyszczenia filtru, powoduj¹cego d³awienie przep³ywu oleju. Pompa oleju jest napêdzana bezpoœrednio z wa³u korbowego. Zawór regulacyjny ogranicza ciœnienieoleju do 0,4...0,5 M Pa. Podczaspracy silnika na biegu ja³owym ciœnienieoleju osi¹g.a 0,15 M Pa.

Wymiana oleju Olejw silniku powinno siê wymieniaæco 15 000 km lub raz w roku, je¿eli

t\

f

przebieg jest mniejszy. Wraz z wymian¹ oleju trzeba wymieniæfiltr, który ma gwint mocuj¹cy M18 x 1,5 (np. Opel 650401). Producent zaleca oleje specyfikacji SG lub SF wed³ug API. Do wymiany potrzeba 4,5 dm3 oleju. . Nagrzaæsilnik do normalnej temperatury pracy. . Odkrêciækorek spustu w misce olejowej i zebraæwyciekaj¹cy olej do podstawionego naczynia. Stary olej mo¿na równie¿ wyssaæsond¹ przez otwór po wyjêtym wskaŸniku bagnetowym. . Wkrêciækorek spustu z now¹ uszczelk¹ (moment dokrêcenia 45 N . m). . Wykrêciæfiltr oleju specjaln¹ opask¹ lub przebijaj¹c go z boku wkrêtakiem. Podstawiænaczynie pod olej wyciekaj¹cy spod filtra. . Oczyœciæ na kad³ubie miejsce styku z filtrem. . Posmarowaæolejem uszczelkê gumow¹ w nowym filtrze. . Wkrêciærêk¹ nowy filtr w gniazdo. . Wlaæœwie¿yolej przez korek w pokrywie g³owicy. . Wykonaæjazdê próbn¹ i sprawdziæ,czy nie ma wycieku spod filtra oleju. 47 .

~

2. SILNIKI BENZYNOWE Rys. 2.46. WYMONTOWANIE POMPY OLEJU

i ~~~~I'~~ : ..~~

~

~

"

, I

[.

~

C

I

~

Q

~

I

I

~

. 'j' r-.

I..

"

i

,

'"

.

"

"

I I "

'

..~~~

Rys. 2.47. WYMONTOWANIE

KO£A ZÊBATEGO WA£U

KORBOWEGO

...:

c,

;1

Wymiana pompy oleju

::

Pompa oleju jest typu wirnikowego

f

"

:

(system Eaton), co pozwoli³o na jej

zabudowanie w osi wa³u korbowego. Pompê z silnika wymontowuje siê w nastêpuj¹cej kolejnoœci.

i,

. Spuœciæ olej z miski olejowej.

I-~

,

. Od³¹czyæprzewód masowy od akumulatora.

. Odkrêciæi zdj¹æmiskêolejow¹.

:'

.

! i

. Obracaj¹c wa³ korbowy, ustawiæt³ok 1. cylindra w ZZ.

!

Zdj¹æ os³onê paska zêbatego (³¹cznie z wentylatorem).

. Obracaj¹c w lewo pompê p³ynu ch³odz¹cego, zwolniæ naci¹g paska ;~

I

i

zêbatego i zdj¹æ p~sek. W si.'nikach 2.0 produkowanych od wrzeœnia 1992 roku przesun¹c rolkê napinacza. . Wymontowaæ ko³o pasowe (t³umik drgañ) wa³u korbowego. . Wymontowaæ ko³o zêbate rozrz¹du umieszczone na wale korbowym, na przyk³ad podwa¿aj¹c dwoma wkrêtakami (rys. 2.47).

'i'

i.

i j, II

~

. Odkrêciæ tyln¹ os³onêpaskazêbatego. . Odkrêciæ filtr oleju.

~

"

1i

48

')

P'\:

l@

::

.

. Odkrêciæ przedni¹ kad³uba, której znajduje siê pompa oleju.. Wyj¹æ wpustpokrywê z wa³u korbowego i zdj¹æw pokrywê.

.

2.5. SMAROWANIE

WYMIANA POMPY OLEJU

Pompê oleju montuje siê w kolejnoœciodwrotnej. Now¹ uszczelkê pokrywy przykleiæna smar do pompy. !:'odczasnasuwania pompy na wa³ korbowy os³oniæczop tulej¹ (KM-417), aby nie uszkodzi³ uszczelniaczawewn¹trz pokrywy. Pompê przykrêciæmomentem 6 N . m. Ko³o zêbate rozrz¹du przykrêciænow¹ œrub¹ momentem 130 N . m + 40...50°.

Naprawa pompy oleju w celu rozebraniawymontowanej pompy nale¿yprzeprowadziænastêpuj¹ce czynnoœci. . Zdj¹æ wewnêtrzn¹ pokrywê pompy oleju (rys. 2.48). . Wyj¹æ z obudowy oba ko³a zêbate. . Odkrêciækorek gwintowany zamykaj¹cy gniazdo zaworu nadciœnieniowego i wyj¹æ zawór. . Oczyœciæ i odt³uœciæ wszystkie czêœci. . Okreœliæwzrokowo stopieñ zu¿ycia pompy. Je¿eli obudowa lub ko³a zêbate maj¹ œladyrowków, to nale¿y wymieniæ kompletn¹ pompê. . W³o¿yæw obudowê ko³o zêbate zewnêtrzne i zmierzyæluz do obudowy. Luz ten powinien zawieraæsiê miêdzy 0,03 mm a 0,10 mm. . Zmierzyæluz miêdzyzêbny, który powinien wynosiæ0,1...0,2 mm. . Po³o¿yæna obudowê linia³ krawêdziowy i zmierzyæ luz osiowy kó³ (rys. 2.49). Je¿eli luz nie mieœcisiê w zakresie 0,03...0,10 mm, to pompê nale¿y wymieniæ. . Sprawdziæ, czy zawór nadciœnieniowy nie nosi widocznych œladów zu¿ycia. T³oczek zaworu musi siê dawaæ³atwo przesuwaæw gnieŸdzie. Pompê sk³ada siê w odwrotnej kolejnoœci. Ko³a zêbate pompy nale¿y posmarowaæolejem i wymieniæ pierœcieñuszczelniaj¹cy. Opis zak³adania paska rozrz¹du podano w rozdziale 2.4.

o

-

Rys. 2.48. POMPA OLEJU PO WYMONTOWANIU

Rys. 2.49. SPRAWDZANIE LUZU OSIOWEGO KO£ ZÊBATYCH POMPY.OLEJU 49

~ 2. SilNIKI

BENZYNOWE

7

11

8 9 10

Rys. 13 5 -

2.50. OBIEG P£YNU W UK£ADZIE CH£ODZENIA ch³odnica, 2 - przewód powrotny do ch³odnicy, przewód zasilaj¹cy z ch³odnicy:4 - termostat, pompa p³ynu ch³odz¹cego,

6 - przep³yw

.I

j

7 9 10 11

-

kad³ub-g³owica,

zbiornik wyrównawczy, 8 - nagrzewnica, zawór elektromagnetyczny nagrzewnicy, dodatkowa pompa p³ynu ch³odz¹cego, przewód przelewowy

2.6.

1

CH£ODZENIE

Uk³ad ch³odzenia sk³ada siê z pompy obiegowej, termostatu, ch³odnicy z opadowym przep³ywem p³ynu i wentylatora w³¹czanego sprzêg³em wiskozowym (rys. 2.50). Korek wlewu jest zaopatrzony w dwa zawory: nadciœnieniowy i podciœnieniowy. Pierwszy zawór utrzymuje w uk³adzie nadciœnienie1,0...1,3 bara, co powoduje, ¿e temperatura wrzenia p³ynu jest podwy¿szona do 125°C. Drugi zawór otwiera po³¹czenie uk³adu z atmosfer¹ przy podciœnieniu 0,06...0,10 bara, aby podczas sch³adzaniasilnika nie nastêpowa³ozaciskanie siê przewodów elastycznych. W temperaturze p³ynu ch³odz¹cego nie przekraczaj¹cej 92°C termostat pozostaje zamkniêty i pompa przet³acza p³yn w ma³ym obiegu. Kiedy temperatura wzrasta, termostat zaczyna siê otwieraæi p³yn zaczynadocieraæ do ch³odnicy. Je¿eli temperatura p³ynu roœniedalej, w³¹cza siê do pracy wentylator, który wymusza zwiêkszony przep³yw powietrza przezch³odnicê.

i

i,

Wymiana

p³ynu

ch³odz¹cego

Uk³ad ch³odzenia ma pojemnoœæ 6,4 dm3. Do wymiany zalecasiê u¿yciep³ynu "Castrol", który zapewnia odpornoœæ na : :i

zamarzanie

l

i

do -40°C.

Je¿eli stosuje

siê oryginalny

p³yn firmy "Opel",

to

nale¿y przygotowaæ odpowiedni¹ jego mieszaninê z wod¹. Przyk³adowo

mieszaninao proporcji 2,8 dm3p³ynu "Opel" i 3,6 dm3wody bêdzie odporna na zamarzaniedo temperatury -30°C. Wybieraj¹c dan¹ markê p³ynu niezamarzaj¹cego, nale¿yzwróciæuwagê, czy

i

nie dzia³a ¿r¹co na aluminium

.[

i metale kolorowe.

, . 50

Otworzyæ ca³kowicie

zawór nagrzewnicy

dŸwigni¹

na tablicy rozdzielczej.

.

2.6. CH£ODZENIE

WYMIANA P£YNU CH£ODZ¥CEGO

. Otworzyæ korek wlewu w ch³odnicy lub zbiorniku wyrównawczym. 'Temperatura silnika nie mo¿e wtedy przekraczaæ90°C. . Podstawiænaczynie pod ch³odnicê. . Poluzowaæi przesun¹æopaskê zaciskow¹ na dolnym przewodzie gumowym przy ch³odnicy. Œci¹gn¹æ przewód z króæca i zebraædo naczynia wyciekaj¹cy p³yn. . Umocowaædolny przewód do ch³odnicy i zacisn¹æopaskê. Do mocowania przewodów s¹ stosowane opaski sprê¿ynowe lub œrubowe. Opaski sprê¿ynowe mo¿na zast¹piæœrubowymi,ale nie odwrotnie. . Wyci¹gn¹æ wtyk z czujnika temperatury i wykrêciæ czujnik z obudowy termostatu (rys. 2.51). W silniku 1.8 dostêp do czujnika uzyskuje siê po zdjêciu przewodu dolotowego powietrza z tunelu nawiewnego. . W silniku 2.0 poluzowaæ opaskê i od³¹czyæ przewód gumowy podgrzewania od kolektora ss¹cego (rys. 2.52). . Wlewaæp³yn do ch³odnicy (silnik 1.8) lub do zbiornika wyrównawczego (silnik 2.0) do chwili, a¿ uka¿esiê w otworze po wykrêconym czujniku. . Wkrêciæczujnik temperatury(momentem10 N . m) i pod³¹czyæ. . W silniku 1.8 kontynuowaæ wlewanie p³ynu, a¿ siêgnie do wskaŸnika poziomu (pokazanego strza³k¹ na rys. 2.53). Je¿eli jest brak wskaŸnika w ch³odnicy, p³yn wlewaædo poziomu znajduj¹cego siê oko³o 5 cm poni¿ej górnej krawêdzi króæcawlewu ch³odnicy. Zakrêciækorek wlewu. . W silniku 2.0 kontynuowaæ wlewanie p³ynu, a¿ pojawi siê na wylocie przewodu podgrzewania kolektora ss¹cego. Nastêpnie pod³¹czyæ przewód do kolektora ss¹cego, nape³niæzbiornik wyrównawczy do znaku " KAL T" i zakrêciækorek wlewu.

,

~~~~~~~~!'h ,

~-

I,

,~

,

-0:..

~~...³

d

~-'-

-

-

.i~~

Ir:;~-~;~~ I

~.

Rys. 2.51. CZUJNIK TEMPERATURY P£YNU CH£ODZ¥CEGO Rys. 2.52. MIEJSCE OD£¥CZENIA PRZEWODU PODGRZEWANIA KOLEKTORA SS¥CEGO (silnik 2.0)

--

-

-Ir-,--

Rys.2.53.WSKA•NIKPOZIOMU P£YNUW CH£ODNICY

51

~

2. SilNIKI BENZYNOWE

. Uruchomiæsilnik i pozostawiædo nagrzania, a¿ otworzy siê termostat. Mo¿na to rozpoznaæpo zmianie temperatury dolnego przewodu ch³odnicy. . Sprawdziæszczelnoœæ uk³adu. . Wy³¹czyæsilnik i pozostawiædo ostygniêcia. W razie potrzeby uzupe³niæ poziom p³ynu ch³odz¹cego w zbiorniku wyrównawczym. W przypadku znacznego obni¿enia siê poziomu ustaliæ miejsce wycieku. W tym celu w miejsce korka wlewu zamontowaæpompkê z manometrem do

I

kontroli szczelnoœci ch³odnic. Wytworzyæ pompk¹ ciœnienie 1,0 bara. Uk³ad

ch³odzenia musi utrzymaæto ciœnienieprzez co najmniej 3 minuty. Odszukaæmiejsce przecieku i usun¹æ nieszczelnoœæ. 'I'1:r

Wymiana pompy p³ynu ch³odz¹cego Pompa p³ynu ch³odz¹cego znajduje siê z przodu silnika, z prawej strony, i jest napêdzana paskiem zêbatym rozrz¹du. Mocowanie pompy jest nieosiowe w stosunku do ko³a napêdzaj¹cego, co pozwala regulowaæw tym miejscu naci¹g paska. Pompê p³ynu ch³odz¹cego wymienia siê w sposób nastêpuj¹cy. . Od³¹czyæprzewód masowy od akumulatora. . Spuœciæp³yn ch³odz¹cy do czystego naczynia. Je¿eli p³yn jest jeszcze czysty lub nie starszy ni¿ 2 lata, to mo¿e byæponownie u¿yty.

ff

. Wymontowaæch³odnicêz os³on¹ wentylatora(rys. 2.54). . Poluzowaæ mocowaniealternatorai zdj¹æpasekklinowy. . Odkrêciæsprzêg³owiskozowez wentylatorem(lewy gwint!).

,~ I

,

~

Ii ij

. Zdj¹æ przedni¹ os³onê paska zêbatego.

'I

. . . .

'i ~

:1 ! I

Ustawiæt³ok 1. cylindra w ZZ (patrz rys. 2.12). Odkrêciæwspornik wentylatora. Odkrêciæko³o pasowei ko³o zêbatewa³u korbowego. Obracaj¹c w lewo pompê p³ynu ch³odz¹cego, po poluzowaniu œrub

mocuj¹cych, zwolniæ naci¹g paska zêbatego. Zdj¹æ pasek zêbaty.

. Odkrêciæi wyj¹ætyln¹ os³onêpaskazêbatego.

. Wykrêciæca³kowicie œrubymocuj¹ce pompê p³ynu ch³odz¹cego (patrz rys. 2.15) i wyj¹æ pompê. Pompê nieszczeln¹ lub z uszkodzonym ³o¿yskiem (g³oœn¹ podczas pracy) nale¿y wymieniæ, poniewa¿ nie przewidziano jej naprawy. Je¿eli bêdzie montowana nowa pompa, to nale¿yprze³o¿yæ z wymontowanej ko³nierz mocuj¹cy (rys. 2.55).

I

52

Rys. 2.55. KIERUNEKODKRÊCANIA (strza³ka) KO£NIERZAOD POMPY P£YNU CH£ODZ¥CEGO

2.6.

CH£ODZENIE

Pompê .

montuje

Oczyœciæ

siê

w

nastêpuj¹cej

powierzchniê

WYMIANA

POMPY

kad³uba

i powlec

P£YNU

CH£ODZ¥CEGO

kolejnoœci.

przylegania

pompy

do

j¹

smarem

silikonowym. .

Na

now¹

.

W³o¿yæ

.

Pozosta³e

pompê pompê

za³o¿yæ w

nowy

kad³ub

czynnoœci

pierœcieñ

i lekko

uszczelniaj¹cy

przykrêciæ

wykonuje

siê

w

typu

"o-ring".

œrubami.

porz¹dku

odwrotnym

ni¿

podczas

wymontowania.

. Pod³¹czyæprzewody uk³adu ch³odzeniai nape³niæ uk³ad (patrz opis w

podrozdziale

"Wymiana

p³ynu

ch³odz¹cego").

Wymiana termostatu Uszkodzenie

termostatu

podczas

gdy

mo¿na

ch³odnica

umieszczony

z przodu

.

Od³¹czyæ

.

Zebraæ

po

zimna,

lub

przegrzewaniu

siê

niedogrzewaniu.

silnika,

Termostat

jest

silnika.

przewód p³yn

rozpoznaæ

pozostaje

gumowy

ch³odz¹cy

od

do

obudowy

czystego

termostatu.

naczynia.

~

i ~

~

~ t .

t ,

r ~

Rys. 2.56.

ODKRÊCANIE

.

Odkrêciæ

.

W

celu

,

obudowê

termostatu

(rys.

dzia³ania

termostatu

i z w³o¿onym

zacznie

siê

termometrem.

otwieraæ

Monta¿

gania

TERMOSTATU

sprawdzenia

z wod¹

.

j

OBUDOWY

w

termostatu

obudowy

.

W³o¿yæ

.

Przykrêciæ

termostat obudowê

.

Pod³¹czyæ

przewód

.

Nape³niæ

92°C,

rozpocz¹æ

termostatu

do

z now¹

jest

matyczn¹

sprê¿onym oczyœciæ

uszczelk¹,

do uk³ad

umieszczona

ch³odnicy

nie

z

biegów

do

w

insektów zaleca

w

naczyniu

termostat

nie

wymieniæ. powierzchni

ze strza³k¹

skierowan¹

15

obudowy

przyle-

N

do do³u.

. m.

termostatu.

ch³odzenia.

czasu

nale¿y

lecz

pojazdach

zintegrowana ¿eberka

przeciwnym

zanieczyszczeñ.

naprawiaæ,

W

samochodu. jest

kierunku i

siê

przodu

ch³odnica

czasu

powietrzem z

go

oczyszczenia

momentem

gumowy

Od

je

nale¿y

Je¿eli

.

skrzyni¹

przek³adniowego.

zanurzyæ

wodê. to

od

Wymiana ch³odnicy Ch³odnica

termostat. go

kad³uba.

termostatu

i odpowietrzyæ

Wyj¹æ nale¿y

Podgrzewaæ

temperaturze nale¿y

2.56).

z ch³odnicy do

Uszkodzonej zast¹piæ

now¹.

z

auto-

ch³odnic¹

oleju

przedmuchaæ

kierunku lub

jazdy,

aby

nieszczelnej 53

2. SilNIKI

~

BENZYNOWE

Sterowanie

si³ownikami

odbywa

siê za poœrednictwem

który sk³ada siê z trzech zespo³ów funkcjonalnych: - wejœcia i wyjœcia, - kalkulatora, - czujników. Czujniki przekazuj¹ mikroprocesorowi sygna³y o: - prêdkoœci obrotowej silnika, - temperaturze silnika, - po³o¿eniu k¹towym przepustnicy, - po³o¿eniu chwilowym si³owników, - po³o¿eniu wy³¹cznika biegu ja³owego silnika. W razie wyposa¿enia samochodu w uk³ad wylotowy i sond¹

lambda

zakres informacji

jest uzupe³niany

spalin z katalizatorem sygna³ami

System steruj¹cy wykonuje nastêpuj¹ce funkcje: - reguluje prêdkoœæ obrotow¹ biegu ja³owego silnika, - reguluje wzbogacanie mieszanki podczas rozruchu, i przyspieszania, - odcina dop³yw samochodu,

paliwa,

na przyk³ad

gdy silnik podczas

jest napêdzany

hamowania

mikroprocesora,

sondy.

nagrzewania tocz¹cymi

silnika

siê ko³ami

silnikiem.

Sterowanie wzbogacaniem mieszanki Urz¹dzenie steruj¹ce przymyka przepustnicê pomocnicz¹ i dobiera po³o¿enie przepustnicy g³ównej do koniecznego nape³nienia cylindrów. Podciœnienie panuj¹ce miêdzy obiema przepustnicami ustala najodpowiedniejszy, w danej chwili, sk³ad mieszanki. Dziêki temu systemowi regulacji gaŸnika niepotrzebny jest uk³ad dysz: rozruchowej i biegu ja³owego. Dane czujnika po³o¿enia k¹towego przepustnicy s³u¿¹ do regulacji sk³adu mieszanki w stanach nieustalonych, czyli podczas przyspieszania lub zwalniania. Mikroprocesor steruje chwilowym przymykaniem przepustnicy pomocniczej. Wzrasta wtedy podciœnienie miêdzy obu przepustnicami i zostaje zassana dodatkowa dawka paliwa, niezbêdna do trzebny sta³ siê uk³ad W razie uszkodzenia pracowaæ, gdy¿ jego

I

t

nagrzany

chwilowego przyspieszenia. Dziêki tej regulacji niepoprzyspieszaj¹cy w gaŸniku (pompa przyspieszaj¹ca). elektroniki urz¹dzenia steruj¹cego gaŸnik mo¿e nadal regulacja zapewnia równomiern¹ jazdê, gdy silnik jest

do normalnej

temperatury

pracy.

Regulacja prêdkoœci obrotowej biegu ja³owego silnika

;

Mierzona w sposób ci¹g³y prêdkoœæ obrotowa silnika jest porównywana ci¹gle z wartoœci¹ za³o¿on¹, która powinna byæ osi¹gniêta. Z ró¿nic miêdzy prêdkoœciami obrotowymi, rzeczywist¹ i za³o¿on¹, mikroprocesor oblicza po³o¿enie przepustnicy, niezbêdne do wyrównania prêdkoœci obrotowych (zadanej i rzeczywistej). Regulator prêdkoœci obrotowej biegu ja³owego dzia³a niezale¿nie od nagrzania silnika i jego temperatury. Jego dzia³anie

i :ii

Ii!

zapewnia zupe³nie jednostajn¹ prêdkoœæ obrotow¹ podczas biegu ja³owego silnika. Dlatego te¿ niepotrzebna sta³a siê regulacja mechaniczna, wykonywana dawniej œrub¹. .

r

r ,j jJ

Odcinanie i hamowania

dop³ywu paliwa silnikiem

podczas

jazdy

rozpêdem

W czasie jazdy rozpêdem silnik nie jest obci¹¿ony i nie daje mocy u¿ytecznej. Dlatego w tej fazie pracy nie powinien byæ zasilany paliwem. Odcinanie dop³ywu paliwa nastêpuje przy prêdkoœci obrotowej wiêkszej od wartoœci progowej, uzyskiwanej przez silnik podczas jazdy rozpêdem lub hamowania silnikiem. 56

2.7. ZASILANIE GA•NIKOWE

NAPRAWA I OBS£UGA GA•NIKA 2EE

2

I

Rys. 2.58. GA•NIK 2EE 1 - przepustnica wstêpna 2 - dŸwignia iglicy steruj¹cej dysz¹

L.

powietrza

3 - odpowietrznikkomory 4

p³ywakowej

-

si³ownikprzepustnicyg³ównej

5 - króciec przewodu podciœnieniowegofiltr powietrza - sterowanie podgrzewaniem 6 - si³ownik podciœnieniowy przepustnicy 2. przelotu 7 - czujnik po³o¿eniaprzepustnicy 8 - si³ownik przepustnicy wstêpnej

6

5

7

1

7, ], 1

1

14

1 1

Rys. 1 4 9 -

2.59. PRZEKROJGA•NIKA 2EE PRZEZ KOMORÊ P£YWAKOW¥ ORAZ 1. PRZELOT przepustnicapomocnicza, 2 - dŸwignia odcinania dop³ywu paliwa (ochrona katalizatora),3 - g³ówna dysza powietrza, ciêg³o ³¹cz¹ce, 5 - kana³odpowietrzaj¹cy komorê p³ywakow¹, 6 - siatkaognioochronna, 7 - zawór iglicowy, 8 - p³ywak, p³ytka zamykaj¹ca wlot dyszy paliwa, 10 - dysza g³ówna paliwa, 11 - przepustnicag³ówna,

12 - dyszapaliwabieguja³owego,13 - rurkaemulsyjna,14 - iglica,15 -, dyszapowietrzabieguja³owego

~ I'

Przepustnica

I

g³ówna

zostaje wówczas

zamkniêta

i zajmuje

nieco

i,

dalsze ni¿ podczas biegu ja³owego. Wylot mieszanki z kana³u biegu ja³owego

11

znajduje siê wtedy nad przepustnic¹ i w tym atmosferyczne. W wyniku tego ustaje ca³kowicie

i

miejscu dop³yw

po³o¿enie panuje paliwa.

ciœnienie Uboczn¹

!

zalet¹ tego systemu odcinania dop³ywu paliwa jest jego dzia³anie zapobiegaj¹ce powstawaniu samozap³onu podczas wy³¹czania nagrzanego silnika. Uk³ad zasilania jest w zasadzie bezobs³ugowy. W razie potrzeby mo¿na sprawdziæ i wyregulowaæ stê¿enie CO na biegu ja³owym. 57

~ 2. SilNIKI

BENZYNOWE

Przepis y bezpieczeñstwa . Nie wolno dotykaæ czêœciprzewodz¹cych pr¹d elektryczny, poniewa¿ mo¿e to byæniebezpieczne dla ¿ycia. . Nale¿ynotowaæwskazania ukazuj¹ce siê na tablicy rozdzielczejw postaci kodu barwnego, gdy¿ u³atwia to identyfikacjê uszkodzeñ.

I

. Po zanotowaniu wskazanianale¿yod³¹czyæakumulator od instalacji elektrycznej samochodu. . W ¿adnym przypadku nie nale¿y uruchamiaæsilnika, gdy zaciski przewodów akumulatora nie s¹ mocno zaciœniêtena ko³kach biegunów akumulatora. Nie wolno te¿ od³¹czaæ przewodów akumulatora, kiedy silnik pracuje. . B³êdne pod³¹czenie przewodów z akumulatorem (zamiana biegunowoœci) mo¿e spowodowaæ uszkodzenia elektronicznych urz¹dzeñ steruj¹cych. . Pod³¹czenie bieguna dodatniego akumulatora z koñcówk¹ ,,1" cewki zap³onowej powoduje natychmiastowe zniszczenie urz¹dzenia steruj¹cego. . Z³¹cza przewodu ³¹czowego z koñcówk¹ ,,1" cewki nie wolno w ¿adnym przypadku po³¹czyæz mas¹ (mo¿e siê zdarzyæ,gdy silnik jest wymontowany). Przypadkowe po³o¿enie tej koñcówki na metalowej czêœcisamochodu spowoduje uszkodzenie cewki i prawdopodobnie uszkodzenie urz¹dzenia steruj¹cego. . Nie mo¿na³¹czyæi roz³¹czaæwi¹zki przewodów po³¹czonej z urz¹dzeniem steruj¹cym, kiedy zap³on jest w³¹czony. Dzia³aj¹c prawid³owo, nale¿y

najpierw od³¹czyæprzekaŸniksterowaniaod instalacji elektrycznejsamo-

, , '

chodu albo wy³¹czyæzap³on i odczekaæco najmniej 20 sekund zanim zacznie

I

siê od³¹czaæprzewody po³¹czone z urz¹dzeniem steruj¹cym.

I I

i

Wymontowanie i wmontowanie gaŸnika . Wymontowaæ filtr powietrzai przewodypodciœnienia. Oznaczyæ przewody w celu u³atwieniapóŸniejszego monta¿u. . Od³¹czyæprzewodyelastycznedop³ywu paliwa. . Od³¹czyækoñcówkêprzewodumasowegood zaciskuakumulatora. . Od³¹czyælinkê po³¹czon¹ z peda³emprzyspieszenia. . Poluzowaæ œrubymocowaniagaŸnika(rys. 2.60).

. Zdj¹ægaŸnik.

::

i

GaŸniknale¿ywmontowaæw kolejnoœci odwrotnej do czynnoœci wykonywanych podczaswymontowania.Dodatkowo nale¿ywykonaæczynnoœci ni¿ejopisane. . Oczyœciæ przedmonta¿empowierzchnieprzyleganiagaŸnikai kolektora ss¹cego. . Zastosowaæ now¹ uszczelkêumieszczan¹pod gaŸnikiem. . ŒrubymocowaniagaŸnikadokrêcaæ momentem7 N . m. 58

. Wyregulowaæd³ugoœæ linki ³¹cz¹cej przepustnicêz peda³em przyspieszenia.

2.7. ZASILANIE GA•NIKOWE

NAPRAWA

I OBS£UGA

GA•NIKA

2EE

Rys. 2.61. WKRÊTY MOCUJ¥CE SI£OWNIK ELEKTROMAGNETYCZNY PRZEPUSTNICY POMOCNICZEJ

Rys. 2.62. $RUBY MOCUJ¥CE

POKRYWÊ GA•NIKA

Rys. 2.63. PODCZAS MONTOWANIA SI£OWNIKA PRZEPUSTNICY POMOCNICZEJ CIÊG£O £¥CZ¥CE

(1)

MUSI WEJ$Æ W ZABIERAK (2)

Wymontowanie i wmontowanie pokrywy gaŸnika

. !

. Od³¹czyæfiltr powietrzai przewodypodciœnienia. . Wymontowaæ czujnikpo³o¿eniaprzepustnicyg³ówneji si³ownikprzepustnicy pomocniczej(rys. 2.61). . Poluzowaæ œruby przedstawione na rysunku 2.62 i ostro¿nie zdj¹æ pokrywê. Œrubymocowania pokrywy s¹ oznaczone na rysunku strza³kami. Pokrywê mo¿nawmontowaæw kolejnoœciodwrotnej do czynnoœciwykonywanych podczas jej wymontowania. Podczas monta¿u zastosowaænow¹ uszczelkê.

Wymontowanie i wmontowanie si³ownika przepustnicy pomocniczej . Roz³¹czyæ z³¹cze przewoduelektrycznego. . Poluzowaæ œrubêpierœcienia mocuj¹cego i zdj¹æsi³ownik. Si³ownik nale¿ywmontowaæw nastêpuj¹cejkolejnoœci. . Wmontowaæsi³ownik i po³¹czyægo mechaniczniez osi¹ przepustnicy (rys. 2.63). . Ko³ekcentruj¹cy musi siê znaleŸæ w rowku na krawêdzisi³ownika. . Za³o¿yæi umocowaæpierœcieñ.Dokrêciæœrubêzaciskaj¹c¹ pierœcieñ mocowaniasi³ownika.

. Przy³¹czyæ przewód elastyczny.

59

2. SILNIKI BENZYNOWE

Kontrola poziomu paliwa w komorze p³ywakowej

. Zdj¹æpokrywêgaŸnikawed³ug poprzedniozamieszczonegoopisu.

. Wymiar"H" po~azanyna rysunku2.64 musi wynosiæ26,5...28,5mm. . PokrywêgaŸnikapochyliæpod k¹tem 30°, jak to zosta³opokazanena rysunku2.64. W tym po³o¿eniukulka zaworu nie powinna sprê¿ynowaæ. . Poziompaliwazale¿yod masyp³ywaka,którawynosi 7,4...8,4g. Poziomu paliwa siê nie reguluje.Je¿eli poziom paliwa pozostajeniew³aœciwy i jest koniecznaregulacja,trzebawymieniæp³ywak.

Sprawdzanie swobody ruchu przepustnicy g³ównej . Wcisn¹ædo oporupopychacz si³ownikaobracaj¹cego przepustnicê.

[i

. Skorygowaæwymiary szczelin "V" i "Z", doginaj¹c wide³ki (rys. 2.65). Prawid³owewymiany szczelinwynosz¹: "V" = 0,7...1,3mm, "Z" = 0,1...0,7mm

II II

I'I

Iii II

Regulacja prêdkoœci obrotowej biegu ja³owego i stê¿enia CO w spalinach . Prêdkoœæ obrotowa biegu ja³owegojest wyregulowanafabryczniei nie

'i

powinna byæzmieniana.

,I

I,

. Œrubaregulacyjna(2, rys.2.66) ma urwanyszeœciok¹t i nie powinna byæ

!

i l

.

i

ani dokrêcana, ani wykrêcana.

. Prêdkoœæ obrotowabieguja³owegopowinnawynosiæ770...870obr/min. Je¿eliprêdkoœæ jest za ma³a,nale¿yzewrzeæ swobodnekoñcówki przewo-

\i

I'

I

dów urz¹dzenia steruj¹cego. Prêdkoœæ obrotowa silnika wzroœnie. . Próbê mo¿na wykonaæ,je¿eli: - silnik pracuje prawid³owo na biegu ja³owym, - k¹ty otwarcia i zamkniêcia zaworów s¹ prawid³owe, - prawid³owe jest sterowanie funkcjami silnika, - urz¹dzenie steruj¹ce i wi¹zka przewodów nie maj¹ uszkodzeñ, - temperatura oleju wynosi 70°C, - uk³ad pobierania powietrza jest szczelny, - wmontowano nowy filtr powietrza, - podgrzewanie powietrza dzia³a prawid³owo. Po spe³nieniu powy¿szychwarunków mo¿naprzyst¹piædo pomiaru stê¿enia CO w spalinach i wykonaæ ni¿ej opisane czynnoœci.

I

I

I

, if ~i

il

³,

. Zewrzeæ koñcówkiprzewodów(1 - przewódczarno-bia³y)i (2 - przewód

'li

br¹zowy) znajduj¹ce siê za mocowaniem prawego amortyzatora, pokazane na rysunku 2.67. Spowoduje siê w ten sposób w³¹czenie w urz¹dzeniu steruj¹cym programu kontroli stê¿enia CO w spalinach. Si³owniki obu przepustnic ustawi¹ siê w po³o¿eniach, które odpowiadaj¹ prêdkoœciobrotowej biegu ja³owego 700...1000 obr/min (w zale¿noœciod stanu dotarcia silnika). Stê¿enieCO w spalinach powinno wtedy wzrosn¹æ do 1,0...2,0% objêtoœciowo. . Je¿eli uzyska siê inne stê¿enie CO, nale¿y usun¹æ zaœlepkêœruby regulacyjnej (1, rys. 2.66), w razie potrzeby zdj¹æfiltr powietrza, i odpowiednio obracaæœrubêw¹skim wkrêtakiem. . Wartoœækontrolna stê¿enia CO w spalinach, w zakresie prêdkoœci obrotowych 700...1100 obr/min, wynosi objêtoœciowo 1,0...2,0%. . Po zakoñczeniu próby i wyregulowaniu stê¿eniaCO w spalinach umieœciæ koñcówki przewodów (1 i 2, rys. 2.67) za górnym mocowaniem amortyzatora zawieszenia przedniego.

II,

i

: f

!

I i

. Stê¿enieCO w spalinach,po wy³¹czeniu programukontroli, powinno wynosiæ0,1...0,3% przy prêdkoœciachobrotowych silnika 770...870 obr/min.

2.7. ZASILANIE GA•NIKOWE

NAPRAWA I OBS£UGA GA•NIKA 2EE

Rys. 2.65. USTAWIANIE LUZU PRZEPUSTNICY Rys. 2.64. SPRAWDZANIE USTAWIENIA P£YWAKA 1 - zawór iglicowy, H - wystawanie p³ywaka

Rys. 2.66. ŒRUBYREGULACYJNE BIEGU JA£OWEGO 1 - œrubaregulacyjna sk³adu mieszanki 2 - œrubaregulacyjna ustawienia przepustnicy

Rys. 2.67. KOÑCOWKI (1) ORAZ (2) PRZEWODOW ELEKTRYCZNYCHUK£ADU KONTROLI BIEGU JA£OWEGO

.

,} ,

"

I

Regulacja

skoku

roboczego

si³ownika

. steruj¹cego

przepustnic¹

i:

. Po³¹czyækoñcówki przewodów elektrycznych(1 i 2), pokazanena

1{' , ,11

rysunku 2.67. W³¹czyæ zap³on bez uruchamiania silnika. . Wyssaæ pomp¹ rêczn¹ powietrze przez koñcówkê widoczn¹

I

2.68 i wytworzyæ podciœnienie 250 hPa. Nale¿y nastêpnie utrzymywaæ tê wartoœæpodciœnienia. Wskutek tych zabiegów popychacz si³ownika zajmie pewne, okreœlone po³o¿enie.

na rysunku

. Szczelina miêdzy zderzakiem przepustnicy i dŸwigni¹ musi wynosiæ

:

3;1...3,2 mm (rys. 2.69). Szczelinomierz powinien przechodziæ przez tê szczelinê œlizgowo. . Zderzak jest œrub¹ z ³bem zrywanym i nie nadaje siê do przeprowadzenia regulacji. Je¿eli jednak regulacja by³aby konieczna, to nale¿y szczypcami usun¹æ zabezpieczenie ze œrubyzderzakowej popychacza (1, rys. 2.70) i odpowiednio obróciæ tê œrubê. Na koniec za³o¿yænowe zabezpieczenie na ³eb œruby. t r

~i I, !f; w

. Wy³¹czyæzap³on, nasun¹æprzewód podciœnieniowyna króciec i roz³¹czyæ przewody (1 i 2 rys 2.67). . Oczyœciæ pamiêæsamodiagnozy przez krótkotrwa³e od³¹czenie przewodu masowego akumulatora.

61

2. SILNIKIBENZYNOWE

,

'\..

~\ -C

-

y,-

³,--

,"""""""'"",

~~::::~~n \

:J~\

,

I

9

~

hO ~

2~~::::::::~ "C.:::::-'=-_.:::.:::::::==::==~::~

. Rys. 2.68. MIEJSCE POD£¥CZENIA POMPKI PODCiŒNIENIOWEJDO ZAWORU SI£OWNIKA PRZEPUSTNICY

".-A__~~

c:J

Rys. 2.69. MIEJSCE POMIARU ODSTÊPU MIÊDZY D•WIGNI¥ PRZEPUSTNICYA ZDERZAKIEM PRZEPUSTNICY

f

2 1

-

L./

1

~--"';::;~

~~=~-c;-I

j

~

~

~

~

~ '«(t2)~

~

~

~

~/J /~

f

Rys. 2.70. ŒRUBAZDERZAKOWA POPYCHACZA

Rys. 2.71: ZAWÓR ZWROTNY 1 - p³ytka zaworu, 2 - element prowadz¹cy, 3 - sprêzyna

I

I

Wymiana filtru paliwa

.

Zdj¹æ przewód z króæcadop³ywu paliwa do gaŸnika. . Wkrêciæw otwór króæcaœrubêo œrednicy3 mm na g³êbokoœæ oko³o 5 mm i wyci¹gn¹æ zu¿yty filtr. . Nowy filtr wsun¹æ (bez wkrêconej œruby)w otwór koñcówki tak g³êboko, ¿eby nast¹pi³o jego unieruchomienie w zacisku sprê¿ystym. Wymontowanie

i wmontowanie

zaworu zwrotnego

w si³owniku

. Wymontowaæ gaŸnik.

. Wymontowaæ z si³ownikag³ównejprzepustnicy zawórzwrotny,znajduj¹cy siê z ty³u. . W tym celu nale¿ywkrêciæw pokrywêœrubêM4 i za pomoc¹ tej œruby zdj¹æpokrywêz si³ownika. . Wyj¹æczêœci zaworu pokazanena rysunku2.71. 62

Zawór montuje siê w odwrotnej kolejnoœci.

2.7. ZASILANIE GA•NIKOWE

I

NAPRAWA I OBS£UGA GA•NIKA 2EE

,

J-~

)

~

T-~j~~~~=~=~~;~~IS~~~~~~i

r-i Rys. 2.72. GRZA£KA DO PODGRZEWANIA

v-~~'3F

nL~ )

L.::==:-

1/1 r"\\'=-

POWIETRZA

I

I

ZASYSANEGO

~

~

~

=:'\\ \

~I

II

G I

'

1 - grza³ka,2 - uszczelka

Wymiana grza³ki podgrzewania

pobieranego

powietrza

Grza³ka jest umieszczona w kolektorze ss¹cym i znajduje siê pod odejmowan¹ pokryw¹.

.

. Poluzowaæ œruby mocowaniapokrywy. . Zdj¹æpokrywê i wymontowaægrza³kêdo do³u (rys. 2.72). Do monta¿u, po wymianie grza³ki, nale¿y u¿yænowego uszczelniacza pierœcieniowego.Rezystancjasprawnej grza³ki powinna wynosiæ 1,5 O.

,;

~ ~

"

"

Sprawdzanie pobierania podgrzanego powietrza . Wymontowaæ filtr powietrza. . Sprawdziæ dro¿noœæ przewodówpodciœnienia. . Za pomoc¹ pompy rêcznejwytworzyæpodciœnienie w si³owniku. . Przes³onamusi wtedy zamkn¹æprzewód,przezktóry przep³ywazimne powietrze.

Naprawa i obs³uga gaŸnika 2E3

,

,

'2 ,-

;

GaŸnik Pierburg 2E3 jest zamontowany w silnikach 1.8 o mocy 82 KM i 90 KM. Jest to gaŸniktypu "register", w którym drugi stopieñ jest w³¹czany podciœnieniowo. Urz¹dzenie rozruchowe jest automatyczne, ze sprê¿yn¹ bimetalow¹. Ponadto gaŸnik ma uk³ady wzbogacania przy pe³nym i czêœciowym obci¹¿eniu silnika.

Wymontowanie i zamontowanie gaŸnika . Od³¹czyæ przewódmasowyakumulatora. . Zdj¹æfiltr powietrza. . Od³¹czyæ od gaŸnikalinkê"gazu". . Oznaczyæ, a nastêpnieod³¹czyæprzewodyelektryczneod zaworuelektromagnetycznego oraz urz¹dzenia rozruchowego.

. Odkrêciæ pokrywêurz¹dzenia rozruchowego. . Od³¹czyæod gaŸnikaprzewódpaliwowy. . Oznaczyæ przewodypodciœnieniowe, a nastêpnieod³¹czyæje. . Wykrêciætrzy d³ugieœrubyze œrodka gaŸnika.Zdj¹ægaŸnik. GaŸnikmontujesiê w kolejnoœciodwrotnej.Sposóbprzykrêceniapokrywy urz¹dzeniarozruchowegozosta³pokazanyna rysunku2.79. 63

2. SILNIKI BENZYNOWE

2

-1

2345

6

. 12 Rys. 1 3 5 8 10 12 13 -

11

10

2.73. PRZEKRÓJGA•NIKA 2E3 przepustnica rozruchowa, 2 - dysze powietrza i paliwa biegu ja³owego, dysza g³ówna powietrza z rurk¹ emulsyjn¹ dla 1. przelotu, 4 - kana³ odpowietrzaj¹cy komorê p³ywakow¹, dysza g³ówna powietrza z rurk¹ emulsyjn¹ dla 2. przelotu, 6 - zawór iglicowy, 7 - p³ywak, dysza g³ówna paliwa 2. przelotu, 9 - dysza g³ówna paliwa 1. przelotu, urz¹dzenie wzbogacaj¹ce przy obci¹¿eniu czêœciowym,11 - przepustnicag³ówna 1. przelotu, wkrêt regulacyjny sk³adu mieszanki, zawór elektromagnetycznyodcinania dop³ywu paliwa na biegu ja³owym (nie jest montowany we wszystkich wersjach)

O

Rys. 2.74. UMIEJSCOWIENIE WKRÊTÓW DO REGULACJI BIEGU JA£OWEGO 1 - wkrêt do regulacji prêdkoœciobrotowej biegu ja³owego 2 - wkrêt do regulacji sk³adu mieszanki

Regulacja biegu ja³owego . Warunki przeprowadzeniaprawid³owejregulacjibieguja³owego:

64 , oj

1

-

sprawny technicznie silnik, nowy olej silnikowy, temperatura oleju powy¿ej 60°C, sprawne œwiecezap³onowe, czysty filtr powietrza, wy³¹czone wszystkie odbiorniki elektryczne.

I

2.7. ZASILANIE GA•NIKOWE

NAPRAWA I OBS£UGA GA•NIKA 2E3

i

I

!

~1

R ~

i

! I

.

/2

~

A

l-

, I

!

!

13

I

~

Ci

If/j

10

Rys. 2.75. ELEMENTYGA•NIKA 2E3 W ROZ£O•ENIU 1 - rurka odpowietrzania komory p³ywakowej, 2 - filtr ognioochronny, 3 - pokrywa gaŸnika,4 - urz¹dzenie rozruchowe, 5 - zawór iglicowy, 6 - p³ywak, 7 - rezystor, 8 - si³ownik sterowania przepustnic¹ 2. przelotu, 9 - t³umik, 10 - wkrêt regulacyjny sk³adu mieszanki, 11 - zawór elektromagnetyczny,12 - pompka przyspieszenia, 13 - korpus gaŸnika,14 - urz¹dzenie wzbogacaj¹ce, 15 - wtryskiwacz pompki, 16 - si³ownik podciœnieniowy"pull-down, 17 - dysze paliwa, 18 - filtr siatkowy

. Pod³¹czyæ obrotomierzi analizatorspalin. . Wkrêt regulacyjnynie mo¿edotykaætarczystopniowej (patrzrys.2.80). . Prêdkoœæ obrotow¹ bieguja³owegoregulujesiê wkrêtem (1, rys. 2.74), a stê¿enieCO wkrêtem (2). 65

2. SILNIKI BENZYNOWE

. Wymagane parametry biegu ja³owego: prêdkoœæ obrotowa biegu ja³owego - 800...850 obr/min (silnik 18NV), 850...900 obr/min (silnik 18SV), 750...800 obr/min - 0,5...1,0%.

(skrzynia biegów automatyczna),

stê¿enie CO

Regulacja "szybkiego" biegu ja³owego . Doprowadziæ silnik do temperatury pracy i prawid³owo wyregulowaæ bieg ja³owy. . Wkrêt regulacyjny (4, patrz rys. 2.80) ustawiæ na drugi najwy¿szy wznios tarczy stopniowej (1). . Uruchomiæ silnik bez naciskania na peda³ "gazu". . Sprawdziæ prêdkoœæobroto.w¹ "szybkiego" biegu ja³owego i w razie potrzeby wyregulowaæ wkrêtem (4). Sprawdzenie

urz¹dzenia

"pul/-down"

.

Zdj¹æ filtr powietrza. . Od króæca (1, rys. 2.76) od³¹czyæ przewód podciœnieniowy i zatkaæ go. . Od gaŸnika od³¹czyæ przewód (2) i pod³¹czyæ do niego rêczn¹ pompkê do wytwarzania podciœnienia. . Wytworzyæ podciœnienie 300 mbarów i zaobserwowaæ na wakuometrze ewentualny spadek podciœnienia. . Okreœliæ miejsce powstania nieszczelnoœci. Uszkodzone urz¹dzenie "pull-down" nie podlega naprawie i musi byæ wymienione.

Regulacja ustawienia przepustnicy rozruchowej . Warunki przeprowadzania prawid³owej regulacji: - szczelne urz¹dzenie "pull-down", - zdjêta pokrywa urz¹dzenia rozruchowego. . Zamkn¹æ przepustnicê rozruchow¹ wy¿szy wznios tarczy stopniowej. .

Od³¹czyæ od urz¹dzenia

"pull-down"

i wkrêt

regulacyjny

oba przewody

ustawiæ na naj-

podciœnieniowe.

, " I u

2 I

~

Rys. 2.76. SPRAWDZANIE

Rys. 2.77. SPRAWDZAN1ESZCZELINY

URZ¥DZENIA "PULL-DOWN" 1 - króciec urz¹dzenia "pull-down"

PRZEPUSTNICY ROZRUCHOWEJ 1 - ciêglo przepony urz¹dzenia .,pull-down"

2 - przewód 3 66

urz¹dzenie

podciœnieniowy "pull-down

2 - obudowa

urz¹dzenia

A - wielkoϾ szczeliny

"pull-down 0,9...1,3

mm

2.7. ZASILANIE GA•NIKOWE

I

I

NAPRAWA I OBS£UGA GA•NIKA 2E3

. Przesun¹æ wkrêtakiemciêg³o urz¹dzenia"pull-down" (1, rys. 2.77) do pierwszegowyczuwalnegooporu. . Zmierzyæwiert³em 0,9...1,3 mm szczelinê miêdzy przepustnic¹ a œciank¹ i w razie potrzeby skorygowaæ j¹, obracaj¹c obudowê urz¹dzenia "pull-down" (2). . W celu sprawdzenia powiêkszonej szczeliny przepustnicy rozruchowej nale¿y wcisn¹æ ca³kowicie ciêg³o urz¹dzenia "pull-down". . Zmierzyæ powiêkszon¹ szczelinê i jeœli nie mieœci siê w zakresie 1,7...2,1 mm lub 2,1...2,5 mm (patrz tablica), to skorygowaæ wkrêtem regulacyjnym przy ciêgle przepony. . W celu sprawdzenia wymuszonego otwarcia przepustnicy rozruchowej nale¿ynacisn¹æzabierak (1, rys. 2.78) zgodnie ze strza³k¹ i w tym po³o¿eniu przytrzymaæ(pokrywa urz¹dzenia rozruchowego jest zdjêta). . ObróciædŸwigniê przepustnicy w kierunku pe³nego otwarcia. . Zmierzyæuchylenie przepustnicy rozruchowej, które powinno wynosiæ 1,5...3,5 mm. Uchylenie mo¿na wyregulowaæ przeginaj¹c segment (2). Zmienia siê wtedy odstêp "B". Sprawdzenie

ustawienia

urz¹dzenia

rozruchowego

. Pokrywa urz¹dzenia rozruchowego ma naciêcie, które musi siê znaleŸæ naprzeciw znaku wykonanego na obudowie (rys. 2.79). . W celu sprawdzenia i wyregulowania ustawienia tarczy stopniowej nale¿y zdj¹æ pokrywê urz¹dzenia rozruchowego. Ponadto trzeba dysponowaæpompk¹ do wytworzenia podciœnieniaw urz¹dzeniu "pull-down". . Otworzyæ przepustnicê, nacisn¹æ dŸwigniê zabieraka (3, rys. 2.80) zgodnie ze strza³k¹, a nastêpnie z powrotem zamkn¹æprzepustnicê. . Wkrêt regulacyjny (4) musi dotykaædo progu wzniosu drugiego tarczy stopniowej (1). . Regulacjê przeprowadza siê przeginaj¹c dŸwigniê (2). Zwróciæuwagê na prawid³owe po³o¿eniesprê¿ynyodci¹gaj¹cej (rys. 2.81).

i, r;

,

t

t

Rys. 2.78. SPRAWDZANIE WYMUSZONEGO UCHYLENIA PRZEPUSTNICYROZRUCHOWEJ (opis w tekœcie)

Rys. 2.79. ZNAKI USTAWCZE POKRYWY URZ¥DZENIA ROZRUCHOWEGO

67

2. SilNIKI

BENZYNOWE

3

fi

2 1 ~

Rys. 2.80. SPRAWDZANIE USTAWIENIA TARCZY STOPNIOWEJ

4

-

~

1 - tarczastopniowa

¥

\

2 - dŸwignia regulacyjna 3 - dŸwignia zabieraka 4 - wkrêt regulacyjny

Rys. 2.81. MIEJSCE PO£O¯ENIA SPRʯYNY ODCI¥GAJ¥CEJ

GA•NIK 2E3 Parametr

18 NV (82 KM)

Numer katalogowy gaŸnika Skrzynia biegów Dysza biegu ja³owego Dysza wzbogacenia przy pe³nym obci¹¿eniu Zawór iglicowy Masa p³ywaka Poziom paliwa Oznaczenie si³ownika "pull-down" Uchylenie przepustnicy rozruchowej

Wydatek pompki przyspieszenia przy 20° uchylenia przepustnicy Oznaczenie przepony pompki Oznaczenie zaworu wzbogacenia przy

mm g mm mm

cm3jskok

czêœciowymobci¹¿eniu

Czas wy³¹czenia "ssania" przy oko³o 14 V Odleg³oœæwylotu uk³adu wzbogacenia od rozpylacza . Uchylenie podstawowe przepustnicy Po³o¿enie tgrczy stopniowej (wymiar "a") Kolor oznaczenia - œruby pokrywy - œruby urz¹dzenia rozruchowego Gardziel Uchylenie przepustnicy rozruchowej - ma³e - du¿e Uchylenie przepustnicy "Szybki" bieg ja³owy G³ówna dysza paliwa G³ówna dysza powietrza Rurka emulsyjna

J

!

Dysza wzbogacenia przy czêœciowym obci¹¿eniu Rozpylacz Wylot mieszanki Dysza paliwa biegu ja³owego

;

Prêdkoœæobrotowa biegu ja³owego Stê¿enie CO na biegu ja³owym 68

90107547 mechaniczna

90107558 automatyczna

130 8O-1oO 1,5 5,75...5,95 28...30 59 1,7...2,1

130 8O-1OO 1,5 28...30 59 2,1...2,5

1. przelot

2. przelot

1. przelot

2. przelot

0,38...0,62 99

-

0,18...0,42 99

-

2

-

1

-'"

s

90...134

-

90...134

-

mm

24...26 8°

20°

24...26 8°

20°

mm

0,0...1,0

-

0,0...1,0

-

mm

fiolet br¹z 22

-, 26

br¹z zieleñ 22

26

0,9...1,3 1,7...2,1 0,8...0,9 2100...2500 X 107,5 X 11O 88

X 132,5 X 90 51

0,9...1,3 2,1...2,5 0,8...0,9 2100...2500 X 107,5 X 110 88

X 132,5 X 90 51

0,7 8 2,5 42,5

7 3,0 -

0,7 8 2,5 42,5

7 3,0 -

mm mm mm obrjmin

mm mm mm

obrjmin %

800...850 maksymalnie 1,0

750...800 maksymalnie 1,0

2.7. ZASILANIE GAtNIKOWE

\

NAPRAWA I OBS£UGA GA•NIKA 2E3

Regulacja uchylenia przepustnicy 1. przelotu . Wymontowaæ gaŸnik. . Wkrêt regulacyjny (1, rys. 2.82) ustawiæ na najwy¿szym wzniosie tarczy stopniowej. . Zmierzyæ wiert³em szczelinê powsta³¹ miêdzy przepustnic¹ a œciank¹ 1. przelotu. Szczelina powinna wynosiæ 0,8...0,9 mm. .

Ewentualn¹ regulacjê przeprowadziæ wkrêtem (1).

Regulacja wydatku pompki przyspieszenia . Sprawdziæ, czy poziom paliwa w komorze p³ywakowej jest prawid³owy. . Pocz¹tek wtrysku paliwa musi nastêpowaæ niezw³ocznie po otwarciu przepustnicy. . Ustawiæ gaŸnik nad menzurk¹. . Tak obróciæ tarczê stopniow¹ (1, patrz rys. 2.80), aby wkrêt regulacyjny siê z ni¹ styka³. GA•NIK 2E3 Parametr

18SV (90 KM)

Numer katalogowy gaŸnika Skrzynia biegów Dysza biegu ja³owego Dyszawzbogacenia przy pe³nym obci¹¿eniu Zawór iglicowy Masa p³ywaka Poziom paliwa Oznaczeniesi³ownika "pull-down" Uchylenie przepustnicy rozruchowej

Wydatek pompki przyspieszeniaprzy 20° uchylenia przepustnicy Oznaczenieprzepony pompki

cm3jskok

s mm mm

Koloroznaczenia -

œrubypokrywy

- ma³e

- du¿e Uchylenie przepustnicy

"Szybki" bieg ja³owy G³ównadyszapaliwa

obci¹¿eniu

Rozpylacz Wylot mieszanki

Dysza paliwa biegu ja³owego

Prêdkoœæ obrotowa biegu ja³owego . Stê¿eni~CO na biegu ja³owym

-

-

1. przelot

2. przelot

1. przelot

2. przelot

0,38...0,62 99

-

0,18...0,42 99

-

2

-

1

-

-

144...216

-

144...216

24...26 8°

20° -

24...268°

0,0...1,0

fiolet

-

fiolet

0,0...1,0

-

mm

22

mm

-

20°

-

fiolet

-

26

22

26

0,9...1,3

-

0,9...1,3

-

2,1...2,5 0,8...0,9 2100...2500

-

2,1...2,5 0,8...0,9 2100...2500

-

X 107,5

X 132,5

X 107,5

X 132,5

X 11O 88

X 90 51

X 11O 88

X 90 51

mm

0,7

-

0,7

-

mm mm

8 2,5

7 3,0

8 2,5

7 3,0

mm mm obrjmin

G³ówna dysza powietrza

Rurkaemulsyjna Dysza wzbogaceniaprzyczêœciowym

137,5 90 1,5 29 59

zieleñ

- œruby urz¹dzenia rozruchowego

Gardziel Uchylenie przepustnicy rozruchowej

137,5 90 1,5 29 59

mm

czêœciowymobci¹¿eniu

Po³o¿enietarczy stopniowej (wymiar "a")

90107505 automatyczna

mm g mm

Oznaczenie zaworuwzbogaceniaprzy Czaswy³¹czenia"ssania" przyoko³o 14 V Odleg³oœæ wylotu uk³aduwzbogacenia od rozpylacza Uchyleniepodstawoweprzepustnicy

90107504 mechaniczna

obrjmin %

42,5

850...900 0,5...1,0

-

42,5

-

-

750...csOO 0,5...1,0 69

2. SILNIKI BENZYNOWE

2

t\ ~

Rys. 2.82. REGULOWANIE UCHYLENIA PRZEPUSTNICY1. STOPNIA 1 - wkrêt regulacyjny 2 - tarcza stopniowa

Rys. 2.83. REGULOWANIEWYDATKU POMPKI PRZYSPIESZENIA 1 - œrubazaciskowa 2 - p³ytka regulacyjna

. Wykonaæ powoli 10 pe³nych otwaræ przepustnicy. Ca³e wyp³ywaj¹ce paliwo zebraædo menzurki. . Wydatek pompki powinien wynosiæ 3,8...6,2 cm3/10 skoków (skrzynia mechaniczna) lub 1,8...4,2 cm3/10 skoków (skrzynia automatyczna). W innym przypadku nale¿y najpierw sprawdziæpompkê. Je¿eli pompka jest sprawna, to mo¿na wyregulowaæ jej wydatek, przesuwaj¹c p³ytkê (2, rys. 2.83) po poluzowaniu œrubyzaciskowej (1).

Wymiana grza³ki podgrzewania pobieranego powietrza Grza³kêwymienia siê w sposób opisany na stronie 63.

2.8.

ZASILANIE

;

WTRYSKOWE "

Naprawa i obs³uga uk³adu L3-Jetronic

70

Silnik 1.8i zosta³ wyposa¿ony w uk³ad wtryskowy Bosch L3-Jetronic, w którym g³ówn¹ wielkoœci¹ mierzon¹, w celu wyznaczenia iloœciwtryskiwanego paliwa, jest objêtoœæ zasysanegopowietrza. Podczasuruchamiania zimnego silnika elektroniczny uk³ad steruj¹cy powoduje dodatkowy wtrysk paliwa. Nat,omiastw fazie nagrzewania siê silnika zawór powietrza dodatkowego pozwala na przep³yw potrzebnych iloœcidodatkowego powietrza przez kana³ omijaj¹cy przepustnicê. Je¿eli przepustnica jest zamkniêta, powietrze jest zasysane przez kana³ obejœciowy i miesza siê z paliwem odpowiednio dozowanym przez urz¹dzenie steruj¹ce. W samochodzie uk³ad wtryskowy jest zasilany rolkowo-komorow¹ pomp¹ paliwa, która jest napêdzanasilnikiem elektrycznym ze sta³ymwzbudzeniem (rys. 2.85). Wirnik pompy jest u³o¿yskowany mimoœrodowow korpusie, a w jego wybraniach s¹ umieszczone rolki metalowe. Rolki te s¹ dociskane si³¹ odœrodkow¹ do wewnêtrznej powierzchni korpusu i tworz¹ komory, w których paliwo jest transportowane na stronê ciœnieniow¹. Silnik elektryczny jest omywany przez paliwo. Pompa t³oczy wiêcej paliwa ni¿ potrzebuje go silnik, aby zapewniæ wymagane ciœnienie w uk³adzie dla wszystkich warunków pracy. Po w³¹czeniu zap³onu pompa pracuje tylko

2.8. ZASILANIE WTRYSKOWE

NAPRAWA

I OBS£UGA

UK£ADU

L3-JETRONIC

III"

='j!9~~ ::~-~-_: .J

---~

-- .111--

"'1---

,,

1

Rys. 2.84. SCHEMAT UK£ADU WTRYSKOWEGOL3-JETRONIC 1 - katalizator, 2 - sonda lambda, 3 - elektroniczne urz¹dzenie steruj¹ce, 4 - zawór powietrza dodatkowego, 5 - czujnik po³o¿eniaprzepustnicy, 6 - przep³ywomierz,7 - pompa paliwa, 8 - filtr paliwa, 9 - regulator ciœnienia, 10 - wtryskiwacz, 11 - rozdzielaczzap³onu, 12 - cewka zap³onowa, 13 - czujnik temperatury p³ynu ch³odz¹cego,

14 - wkrêt regulacyjnyprêdkoœci obrotowejbieguja³owego,15 - wkrêt regulacyjnysk³adumieszanki

S r

Rys. 2.85. POMPA PALIWA (przekrój pod³u¿ny) 1 - zasysaniepaliwa, 2 - zawór bezpieczeñstwa, 3 - pomparolkowa (sekcyjna),4 - silnik elektryczny, 5 - zawór zwrotny, 6 - wylot paliwa pod ciœnieniem

Rys. 2.86. POMPA PALIWA (przekrój poprzeczny) 1 - zasysaniepaliwa, 2 - wirnik, 3 - rolka, 4 - bie¿niarolek, 5 - wylot paliwa pod ciœnieniem

wtedy, gdy jest uruchamiany rozrusznik. Po wyst¹pieniu zap³onów w cylindrach elektroniczne urz¹dzenie steruj¹ce w³¹cza pompê na sta³e. Takie zabezpieczenie uniemo¿liwia w przypadku w³¹czonego zap³onu zalanie cylindra, którego wtryskiwacz uleg³ uszkodzeniu. PrzekaŸnik pompy jest umieszczony za mocowaniem lewego amortyzatora.

,~ .lc

Filtr paliwa jest umocowany do wspornika pompy paliwa. Powinien byæ wymieniany co dwa lata lub po przebiegu 40 000 km. Nie przewidz.i:'ii ., mo¿liwoœciczyszczeniafiltra.

. Zacisn¹æ przewodyprzedi zafiltrem.

71

2. SILNIKI BENZYNOWE

. Poluzowaæopaski zaciskowe i od³¹czyæprzewody. . Odkrêciæobejmê i wyj¹æ filtr. . Nowy filtr montuje siê w kolejnoœciodwrotnej. Strza³kana obudowie filtra musi wskazywaækierunek przep³ywu paliwa. Pompa paliwa Do sierpnia 1988 roku pompa paliwa by³a montowana pod pod³og¹ obok zbiornika paliwa. Od wrzeœnia1988 roku pompê przeniesiono do zbiornika paliwa.

PrzekaŸnik pompy paliwajest umieszczonyw komorzesilnika za mocowa-

!

!

niem lewego amortyzatora.

. Je¿eli pompa nie pracuje, sprawdziæodpowiedni bezpiecznik. . Je¿eli bezpiecznik jest sprawny, wyci¹gn¹æ przekaŸnikpompy i zewrzeæ styki ,,30" oraz ,,87B" (patrz schemat elektryczny). Podjêcie przez pompê pracy oznacza, ¿e jest uszkodzony przekaŸnik. W innym przypadku sprawdziæci¹g³oœæobwodu zasilania pompy.

. Je¿eliniestwierdzisiê przerwyw przewodach, wymieniæ pompê. . W celu wymontowania pompy nale¿yod³¹czyæprzewód masowy akumulatora, a nastêpnie wyci¹gn¹æ wtyk z³¹cza pompy i zacisn¹æ przewody paliwowe odpowiednimi zaciskami.

I

Rys. 2.87. POMPA I FILTR PALIWA UMIESZCZONE POD POD£OG¥

I

,

(wersja montowana do sierpnia 1988 roku) 1 - z³¹cze elektryczne, 2 - pompa paliwa, 3 - obejma pompy, 4 - przewód ss¹cy, 5 - przewód zasilaj¹cy uk³ad wtryskowy, 6 - filtr paliwa, 7 - obejma filtra, 8 - przewód ³¹cz¹cy t³umik pulsacji z filtrem, 9 - t³umik pulsacji, 10 - œrubamocuj¹ca t³umik pulsacji, 11 - przewód t³ocz¹cy

. Poluzowaæopaski zaciskowe na przewodach i od³¹czyæ przewody od pompy. . Odkrêciæobejmê i wyj¹æ pompê z os³on¹ gumow¹, je¿eli jest zamontowana pod pod³og¹ (rys. 2.87). . Je¿eli pompa mieœcisiê w zbiorniku paliwa, to przed odkrêceniem œrub mocuj¹cych pompê wyssaæ odpowiedni¹ pompk¹ paliwo ze zbiornika, a nastêpnie oznaczyæflamastrem po³o¿enie pompy wzglêdem zbiornika. Pompê montuje siê w odwrotnej kolejnoœci. Czujnik po³o¿enia

przepustnicy

Czujnik po³o¿enia przepustnicy (rys. 2.88) jest umieszczony przy zespole przepustnicy i wykonany jako wy³¹cznik, który rozpoznaje stan zamkniêcia lub pe³nego otwarcia przepustnicy i przesy³atê informacjê do elektronicznego urz¹dzenia steruj¹cego. 72

'

.

2.8. ZASILANIE WTRYSKOWE

Rys. 2.88. CZUJNIK PO£O¯ENIA PRZEPUSTNICY Strza³ki pokazuj¹ œrubymocuj¹ce czujnik 1 - zestyk pe³nego obci¹¿enia 2 - kulisa za³¹czaj¹ca 3 - oœprzepustnicy 4 - zestyk biegu ja³owego 5 - z³¹cze zasilania

5

I

NAPRAWA I OBS£UGA UK£ADU L3-JETRONIC

Rys. 2.89. ZAWÓR POWIETRZA DODATKOWEGO 1 - otwór przes³ony 2 - termobimetal 3 - otwór wlotowy

4 - przes³ona obrotowa A - przep³ywpowietrzaczêœciowo otwarty B - przep³ywpowietrzazamkniêty

Czujnik reguluje siê w nastêpuj¹cy sposób. . Sprawdziæ przy zamkniêtej przepustnicy, czy rezystancja miêdzy zaciskami ,,2" i ,,18" wynosi OQ. W razie potrzeby poluzowaæœrubymocuj¹ce czujnik i odpowiednio go obróciæ. . Po wyregulowaniu otworzyæ przepustnicê. Wartoœærezystancji powinna natychmiast wzrosn¹æ. Po puszczeniu peda³u "gazu" rezystancja powinna ponownie wynosiæ O Q.

. Pod³¹czyæ omomierzmiêdzystyki,,3" i" 18". Przy zamkniêtej przepustnicy rezystancja powinna wynosiæ 00 Q, natomiast przy ca³kowicie otwartej O Q. . W celu wymiany czujnika nale¿y wyci¹gn¹æ wtyk z³¹cza, wykrêciæ œruby mocuj¹ce i zsun¹æ czujnik z osi przepustnicy. Po zamontowaniu nowego czujnika wyregulowaæ jego ustawienie w sposób wy¿ej opisany.

Zawór powietrza dodatkowego Zadaniem zaworu (rys. 2.89) jest doprowadzenie dodatkowej iloœci powietrza do zimnego silnika w fazie jego nagrzewania. Dziêki temu nastêpuje wzrost prêdkoœci obrotowej biegu ja³owego i zostaj¹ skompensowane zwiêkszone straty tarcia wewnêtrznego silnika. .

73

r

2. SilNIKI

I

BENZYNOWE Zawór

n

jest osadzony

na sprawdzeniu,

przy kolektorze

czy siê otwiera

ss¹cym. lub zamyka

Kontrola

zaworu

polega

po przy³o¿eniu

napiêcia

jedynie 12 V.

Je¿eli siê oka¿e, ¿e zawór nie dzia³a, to nale¿y go wymieniæ. Niesprawny zawór powoduje zatrzymywanie siê silnika, jego nieregularn¹ pracê w fazie nagrzewania lub niemo¿noœæwyregulowania biegu ja³owego.

I

f f-

Czujnik temperatury p³ynu ch³odz¹cego Czujnik znajduje siê z przodu silnika, w obudowie termostatu, i jest wykonany z termistora. Czujnik musi wskazywaæ nastêpuj¹ce wartoœci rezystancji dla temperatur:

O°C~ 4,8...6,6 kQ +20°C - 2,2...2,8 kQ +40°C -1,0...1,4 kQ +80°C - 0,3...0,38 kO. Do sprawdzenia czujnika nale¿y u¿yæmiernika z odczytem cyfrowym. Przed odkrêceniem czujnika nale¿y spuœciæ czêœciowo p³yn z uk³adu

,

ch³odzenia.

~ ...

Regulator ciœnieniapaliwa Regulator ciœnieniapaliwa (rys. 2.90) zapewnia utrzymanie sta³ej ró¿nicy ciœnieñ miêdzy ciœnieniem paliwa a ciœnieniemw przewodzie dolotowym. Jest to potrzebne, aby iloœæ wtryskiwanego paliwa zale¿a³aod czasuotwarcia wtryskiwacza, a nie od ciœnieniaw przewodzie dolotowy. Ciœnienieregulowane wynosi 3,0:t0,06 barów. W celu sprawdzeniaregulatoraciœnienia nale¿ypod³¹czyæmanometr miêdzy przewód paliwowy a kolektor wtryskiwaczy. . Wyci¹gn¹æ lewy wtyk z przekaŸnikaurz¹dzenia steruj¹cego i zewrzeæ przewodem styki ,,28" i ,,59" we wtyku. . Spowoduje to zadzia³aniepompy paliwa i wytworzenie ciœnienia

~

t \

³ !

:

3,0 barów.

³. 1

2

3

l "O ~

.,

3 lo

5

S

Rys. 2.91. BUDOWA PRZEP£YWOMIERZA POWIETRZA 1 - wkrêt regulacyjny sk³adu mieszanki, 2 - kana³ obejœciowy, 3 - klapa spiêtrzaj¹ca, 4 - klapa kompensacyjna, 5 - objêtoœæt³umi¹ca

6

7 .1 t'

Rys. 2.90. REGULATOR CiŒNIENIA PALIWA 1 - króciec doprowadzania paliwa, 2 - króciec odprowadzania paliwa do zbiornika, 3 4 zaworu, 5 - przepona, 6 - sprê¿yna, 7 -- oprawa króciec doprowadzenia podciœnienia 74

.' ,

-

zawór,

'Co'.. ,"" ,c e

2.8. ZASILANIEWTRYSKOWE

NAPRAWA I OBS£UGA UK£ADU L3-JETRONIC

. Je¿eli manometr wska¿e ni¿sze ciœnienie, zacisn¹æ przewód powrotny paliwa i gdy ciœnienie przekroczy 4,5 bara - wymieniæ regulator ciœnienia, natomiast kiedy nie przekroczy 4 bary sprawdziæ przewód paliwowy, wymieniæ filtr, a w ostatecznoœci wymieniæ pompê paliwa. . Je¿eli manometr wska¿e wy¿sze ciœnienie, oznacza to zatkanie lub zagniecenie przewodu powrotnego, lub uszkodzenie regulatora. Przep³ywomierz

powietrza

Przep³ywomierz powietrza (rys. 2.91) mierzy iloœæzasysanego powietrza i wytwarza odpowiedni sygna³ napiêciowy, od którego zale¿y iloœæwtryskiwanego paliwa. Si³a wytworzona strumieniem przep³ywaj¹cego powietrza odchyla klapê spiêtrzaj¹c¹. Wielkoœæodchylenia klapy jest przetwarzana przez potencjometr na sygna³ napiêciowy. Przep³ywomierz jest zaopatrzony w kana³ obejœciowy, który pozwala na przeprowadzenie regulacji stê¿enia CO w spalinach na biegu ja³owym. W celu sprawdzenia przep³ywomierza wy³¹czyæ zap³on. . Wyci¹gn¹æ wtyk z³¹cza z urz¹dzenia steruj¹cego.

. Zmierzyæomomierzem re¿ystancjê miêdzy stykami we wtyku: ,,2" i ,,4" (przy klapie spiêtrzaj¹cej wychylonej do oporu), ,,3" i ,,4" oraz ,,1" i ,,4". Rezystancja powinna wynosiæ: - miêdzy stykami ,,2" i ,,4" - 8...2500 Q - miêdzy stykami ,,3" i ,,4" - 300...500 Q - miêdzy stykami ,,1" i ,,4" - minimalnie 0...30 Q oraz maksymalnie 270...320 Q Wtryskiwacze Sterowane elektronicznie wtryskiwacze podaj¹ paliwo do przewodów wlotowych, przez zawory ss¹ce silnika. Na rysunku 2.92 pokazano wtryskiwacz w widoku i przekroju. . W celu sprawdzenia wtryskiwaczy nale¿y podczas pracy silnika od³¹czyæ od kolejnych wtryskiwaczy wtyk z³¹cza. Przy sprawnym wtryskiwaczu powinnoto spowodowaæ wyraŸne zmniejszenie prêdkoœci obrotowej silnika. . Sprawdzenie uzwojenia wtryskiwaczy polega na pomiarze omomierzem rezystancji miêdzy stykami w gnieŸdzie z³¹cza wtryskiwacza (2, rys. 2.92). W sprawnym wtryskiwaczu rezystancja powinna wynosiæ 16 :t 1 Q (zale¿y od temperatury).

8

Rys. 2.92. WTRYSKIWACZ

I.

1 - filtr dok³adnego oczyszczania, 2 4 6 8 10

-

z³¹cze elektryczne, 3 - cewka elektromagnesu, rdzeñ elektromagnesu, 5 - iglica, czop iglicy, 7 - rura rozdzielaj¹ca, os³ona zabezpieczaj¹ca, 9 - uszczelka górna, uszczelka dolna

S 6 75

j

2. SilNIKI BENZYNOWE

l

Rys. 2.93. MIEJSCA MOCOWANIA WTRYSKIWACZY I I

KOLEKTORA

. W celu wymontowania wtryskiwaczy od³¹czyæprzewód masowy akumulatora. . Wyci¹gn¹æ wtyki z³¹cz z wtryskiwaczy. . Odkrêciæcztery œrubymocuj¹ce kolektor wtryskiwaczy (rys. 2.93). . Podwa¿yæwkrêtakiem i wyci¹gn¹æ zapinki mocuj¹ce wtryskiwacze do kolektora. . Odkrêciæprzewód podciœnieniowy serwa hamulców od zespo³u przepustnicy. . Odkrêciæuchwyt przewodu zasilaj¹cego i wyci¹gn¹æ wtryskiwacze z kolektora. Elektroniczne

urz¹dzenie

steruj¹ce

Urz¹dzenie steruj¹ce znajduje siê w komorze silnika na obudowie przep³ywomierza. Urz¹dzenie zasila wymaganym napiêciem wszystkie elementy uk³adu, przetwarza sygna³y czujników i tak steruje wtryskiwaczami, aby spalaniu uleg³a mieszanka paliwowo-powietrzna o prawid³owym sk³adzie. W ramach diagnostyki uk³adu wolno przy poszczególnych zespo³ach przeprowadzaæprace opisane wczeœniej.Szybkie i pewne odszukanie usterki jest mo¿liwe tylko za pomoc¹ diagnoskopu firmy Opel. Je¿eli uszkodzenie nie daje siê usun¹æprostymi metodami, to nale¿ysiê skonsultowaæz ASO-Opel lub serwisem Boscha. f

Regulacja

biegu ja³owego

. Wymagane parametry biegu ja³owego:

- prêdkoœæobrotowa - 850...910 obrjmin

~ ~C,

~ ;

76

(mechaniczna skrzynia biegów)

i 800...900 obrjmin (automatyczna skrzynia biegów), - stê¿enie CO - 0,5...1,O~. .. . Kontrolê przeprowadza Siê na silniku nagrzanym do normalnej temperatury pracy (temperatura oleju minimalnie 60°C). Nie mog¹ byæw³¹czone ¿adne odbiorniki elektryczne. . Uruchomiæsilnik i sprawdziæparametry biegu ja³owego. Prêdkoœæ obrotow¹ reguluje siê wkrêtem regulacyjnym umieszczonymw zespole przepustnicy z prawej strony. Wkrêcanie wkrêta zmniejsza prêdkoœæ obrotow¹, a wykrêcanie zwiêksza. Wczeœniejnale¿y kluczem oczkowym poluzowaæ nakrêtkê kontruj¹c¹ (rys. 2.94). Do zredukowania stê¿enia CO s³u¿y wkrêt regulacyjny sk³adu mieszanki znajduj¹cy siê w przep³ywomierzu powietrza (rys. 2.95). Wkrêt jest zabezpieczony kapturkiem, który nale¿y zdj¹æ. Aby zmniejszyæwartoœæstê¿enia CO, nale¿y wkrêt obracaæw lewo. Po zakoñczeniu regulacji zabezpieczyæ wkrêt nowym kapturkiem.

.

-

2.8. ZASilANIE WTRYSKOWE

--

NAPRAWA I OBS£UGA UK£ADU l3-JETRONIC

~~(~!I/

:::~zf~~~~~~ Ji ,c:::::)

Rys. 2.94. REGULOWANIE PRÊDKO$CI OBROTOWEJ BIEGU JA£OWEGO

)~

rtI

Rys. 2.95. WKRÊT REGULACYJNYSK£ADU MIESZANKI (w przep³ywomierzupowietrza)

Naprawa i obs³uga uk³adu Motronic Silniki 2.0 s¹ wyposa¿one w wielopunktowy uk³ad wtryskowy firmy Bosch typu Motronic. Pocz¹tkowo by³ to uk³ad Motronic M L4.1, a od wrzeœnia 1989 roku uk³ad Motronic M1.5, który ró¿ni siê od poprzednika miêdzy innymi wiêksz¹ iloœci¹czujników (np. dodano czujnik spalania stukowego) oraz konstrukcj¹ czujnika po³o¿enia przepustnicy (zamiast wy³¹cznika zastosowano potencjometr). Uk³ad Motronic steruje za pomoc¹ jednego urz¹dzenia zarówno wtryskiem paliwa, jak i zap³onem. Sterowanie odbywa siê na drodze elektronicznej na podstawie tak zwanej mapy charakterystyk. W uk³adzie Motronic wykorzystano te same podzespo³y,które by³y wczeœniej montowane w uk³adzie L3-Jetronic. Jedynie zawór powietrza dodatkowego (patrz rys. 2.89) zosta³ zast¹piony regulatorem biegu ja³owego, który tak zmienia przep³yw powietrza w kanale obejœciowym przepustnicy, aby na biegu ja³owym prêdkoœæ obrotowa pozostawa³a sta³a, niezale¿nieod tego, czy zosta³y w³¹czone dodatkowe odbiorniki (np. klimatyzacja). Centralne urz¹dzenie steruj¹ce znajduje siê za boczn¹ ok³adzin¹ z prawej strony nóg pasa¿era. Uk³ad paliwowy sk³adasiê z pompy paliwa, filtra, t³umika pulsacji, regulatora ciœnienia, kolektora i wtryskiwaczy (rys. 2.97). Nadciœnieniew uk³adzie zanika w ci¹gu kilku godzin po zatrzymaniu silnika. Filtr paliwa Filtr paliwa r

umieszczony

przed wtryskiwaczem

jest konieczny

w celu

.

zapewnieniasprawnegowtryskupaliwa.Œrednica otworu wtryskowegojest tak ma³a, ¿e nawet drobne zanieczyszczenia,znajduj¹ce siê w paliwie, mog³yby utrudniæprzep³yw. Filtr zatrzymuje drobiny zanieczyszczeño wielkoœci1O ~m (0,01 mm). Strza³ka na obudowie filtru wskazuje konieczny do zachowania kierunek przep³ywu paliwa. 77

2. SilNIKI BENZYNOWE ,

r 3 i

I )

Rys. 2.96. SCHEMAT UK£ADU MOTRONIC Ml4.1

161013 -

elektryczna pompa paliwa, 2 - filtr paliwa, 3 - regulator ciœnieniapaliwa, 4 - cewka zap³onowa, 5 - œwieca, wtryskiwacz, 7 - przep³ywomierzpowietrza, 8 - sonda lambda, 9 - czujnik temperatury silnika, czujnik po³o¿eniaprzepustnicy, 11 - regulator biegu ja³owego, 12 - wieniec zêbaty, czujnik prêdkoœciobrotowej i po³o¿eniawa³u korbowego, 14 - centralne urz¹dzenie steruj¹ce

~(2)~ Rys. 2.97. ELEMENTY UK£ADU PALIWOWEGO 1 - pompa paliwa 2 - filtr paliwa 3 - kolektor wtryskiwaczy 4 - wtryskiwacze 5 - wtryskiwacz rozruchowy (nie wystêpuje w opisywanej wersji) 6 - regulator ciœnienia 7 - t³umik pulsacji

,

~r;;~~ ~~1--J

~

,

Pompa paliwa Pompa paliwa jest umieszczonaz ty³u samochodu, na zbiorniku paliwa lub wewn¹trz zbiornika (od wrzeœnia1988 roku). Na rysunkach 2.85 i 2.86

': 10

zosta³aschematycznie przedstawionakonstrukcjapompyi zasadajej dzia³a-

f

nia. Wirnik pompy jest osadzony mimoœrodowowzglêdem obudowy, a na jego obwodzie w rowkach s¹ osadzone kulki, które tocz¹ siê po bie¿ni, znajduj¹cej siê w obudowie. Ciœnieniepaliwa, wytwarzane przez pompê,

,

78

wynosi co najmniej 0,3 MPa. Pompajest napêdzanasilnikiem elektrycznym. Sposób wymiany pompy paliwa zosta³ opisany na stronie 72.

..

~._:;,

2.8. ZASilANIE WTRYSKOWE

Regulator

NAPRAWA I OBS£UGA UK£ADU MOTRONIC

ciœnienia paliwa

Regulator ciœnieniapaliwa zapewnia zachowanie sta³ej wartoœci ró¿nicy ciœnieniapaliwa zasysanego i t³oczonego. Jest to niezbêdne do prawid³owego dawkowania paliwa w czasie otwarcia zaworu wtryskiwacza. Wartoœæ ciœnieniaregulowanego wynosi 0,3 MPa. Na rysunku 2.90 przedstawiono budowê regulatora. Sposób sprawdzania regulatora opisano na stronie 74. Wtryskiwacz Wtryskiwacze s¹ sterowane elektronicznie i dostarczaj¹ paliwo dok³adnie dawkowane do przewodu ss¹cego przed zaworem wlotowym. Na rysunku 2.92 jest pokazany widok zewnêtrzny i schematyczny przekrój wtryskiwacza. Sposób wymontowania wtryskiwaczy opisano na stronie 76. Przep³ywomierz

po wietrza

W celu zapewnienia odpowiedniego dawkowania wtryskiwanego paliwa musi byæmierzona miernikiem iloœæ zasysanegopowietrza oraz powinien byæ przekazany odpowiedni sygna³ do urz¹dzenia steruj¹cego. Na rysunkach 2.91 i 2.98 zosta³ przedstawiony miernik iloœci zasysanego przez silnik powietrza. Klapa miernika jest wychylona przez przep³ywaj¹cy strumieñ powietrza. Wy,chylenie klapy powoduje obrót potencjometru. Wielkoœæ k¹towa obrotu jest przetwarzana analogowo przez potencjometr na odpowiedni¹ wartoœærezystancji. Miernik jest wyposa¿ony w przewód bocznikowy, wykorzystywany do pomiaru zawartoœciCO w spalinach. Sterowanie przepustnic¹ jest umieszczone u wlotu do kolektora ss¹cego i s³u¿y do regulacji mocy silnika. Przepustnica jest uruchamiana link¹, po³¹czon¹ z peda³em przyspieszenia.Przedstawione na rysunku 2.99 sterowanie jest stosowane w samochodach ze skrzyniami automatycznymi i dlatego wprowadzono dodatkowe ciêgno do prze³¹czania automatyki skrzyni biegów.

Rys. 2.98. PRZEP£YWOMIERZPOWIETRZA 1 - segment zêbaty, 2 - sprê¿ynaodci¹gaj¹ca, 3 - zêbatka œlizgacza,4 - œlizgacz

79

.

.

-~--

2. SILNIKI

~

-~

-

BENZYNOWE

2

Na wa³ku przepustnicy jest umieszczony czujnik, który jest przedstawiony schematyczniena rysunku 2.100. Czujnik ten mo¿naregulowaæi w tym celu nale¿ywykonaæni¿ej podane czynnoœci.

n

I

. cja

Kiedy

przepustnica

wynosi

zero.

jest zamkniêta, W

razie

potrzeby

miêdzy

zaciskami

poluzowaæ

,,2"

œruby

i ,,18"

rezystan-

mocuj¹ce

czujnik

i

i odpowiednio go obróciæ. . W miarê obracania przepustnic¹, a¿ do jej otwarcia, wartoœærezystancji stale wzrasta (mierzona na zaciskach ,,2" i ,,18"). . Po zwolnieniu nacisku na peda³ przyspieszeniawartoœærezystancji musi ponownie zmaleædo zera. Przepustnica natomiast powinna byæzamkniêta

.

ca³kowicie. . Do regulacji ustawienia czujnika wzglêdem przepustnicy s³u¿¹ wkrêty mocuj¹ce czujnik. Czujnik temperatury

silnika

Czujnik temperatury silnika (p³ynu ch³odz¹cego) znajduje siê z przodu silnika, po prawej stronie kad³uba,poni¿ej pompy p³ynu ch³odz¹cego. Mierzy on temperaturê p³ynu przep³ywaj¹cego w kanale kad³ubasilnika. Na rysunku 2.101 przedstawiono czujnik w przekroju. Czujnik jest opornoœciowyi zale¿noœcimiêdzy temperatur¹ i rezystancj¹ s¹ nastêpuj¹ce: O°C 4,8...6,6 k.o., +20°C 2,2...2,8 kQ +40°C 1,0...1,4 kQ +80°C

-

I

~

0,27...0,38 k.o..

Je¿eli czujnik trzeba wymieniæ, nale¿y spuœciæ p³yn z uk³adu ch³odzenia.

~

R 1

2

3

r

R B

-

t ,

Rys. 2.101. CZUJNIK TEMPERATURY SILNIKA

.

1 - rezystor elektryczny o zmiennej rezystancji 2 - obudowa 3 - z³¹cze elektryczne

:" r

Rys. 2.100. SCHEMAT SPRAWDZANIA

CZUJNIKA

5

PO£O¯ENIA PRZEPUSTNICY

Rys. 2.102. REGULATOR BIEGU JA£OWEGO

80

2.8. ZASILANIE WTRYSKOWE

I

NAPRAWA I OBS£UGA UK£ADU MOTRONIC

Regulator biegu ja³owego Regulatorjest'umieszczonyw przewodzieobejœciowym przepustnicyi jego

f

zadaniem go

I

(rys.

jest 2.102).

utrzymywanie W

uk³adzie

wymaganej biegu

prêdkoœci ja³owego

nie

obrotowej ma

wkrêta

biegu

ja³owe-

regulacyjnego,

którym rêcznie mo¿na zmieniaæprêdkoœæ obrotow¹ biegu ja³owego. . Je¿eli stwierdzi siê nieprawid³ow¹ prêdkoœæ obrotow¹ biegu ja³owego, to nale¿yw pierwszej kolejnoœcisprawdziæszczelnoœæ przewodów dolotowych powietrza do regulatora. . W celu sprawdzenia uzwojenia silnika regulatora nale¿yzmierzyærezystancjê miêdzy stykami ,,1" i ,,3" (rys. 2.103), powinna wynosiæ 40.0.. Miêdzy stykami ,,1" i ,,2" oraz ,,2" i ,,3" rezystancja powinna wynosiæ 20.0..

. Aby sprawdziæ dzia³anie regulatora, nale¿y go wymontowaæ, pozostawiaj¹c pod³¹czon¹ wtyczkê z³¹cza elektrycznego. Ca³kowicie otworzyælub zamkn¹æ zawór obrotowy. W³¹czyæ zap³on. Zawór musi zaj¹æ po³o¿enie, w którym 50% otworu jest zamkniête. Po³o¿enieto musi byæutrzymywane.

~ ~

Rys. 2.103. STYKI REGULATORA BIEGU JA£OWEGO

Rys. 2.104. PO£O¯ENIE MONTA¯OWE REGULATORA BIEGU JA£OWEGO

Sonda lambda Sonda lambda jest wkrêcona w kolektor wydechowy i jej wymiana polega na

!

,l: *'

wykonaniu nastêpuj¹cychczynnoœci. . Doprowadziæ silnik do stanu nagrzania. . Wy³¹czyæzap³on.

. Rozdzieliæ z³¹czewtykowesondylambda.

. Wykrêciæsondê. Przed wkrêceniem nowej sondy lambda nale¿y jej gwint posmarowaæ specjalnym smarem Opel 1948602, który chroni przed zapieczeniem po³¹czenia. Smar ten sk³ada siê z p³ynnego grafitu i szklanych pere³ek. Grafit wypala siê przy nagrzanym kolektorze, natomiast pere³ki pozostaj¹ miêdzy zwojami gwintu, nie dopuszczaj¹ do jego zapieczenia. Sondê dokrêca siê momentem 38 N . m. ,

Usuwanie usterek uk³adu wtryskowego W ramach diagnostyki uk³adu wolno przy poszczególnych zespo³ach przeprowadzaæprace opisane wczeœniej.Szybkie i pewne odszukanie usterki jest mo¿liwe tylko za pomoc¹ diagnoskopu firmy Opel. Je¿eli uszkodzenie nie daje siê usun¹æprostymi metodami, to nale¿ysiê skonsultowaæz ASa-Opel lub serwisem Boscha. 81

2. SILNIKI

2.9.

BENZYNOWE

ZAP£ON w samochodach Opel Omega zastosowano uk³ad zap³onowy sterowany mikroprocesorem urz¹dzenia elektronicznego EZ61 lub Motronic. Uk³ad zap³onowy sk³ada siê z elementów pokazanych na rysunku 2.105. W uk³adzie zap³onowym jest wytwarzane napiêcie rzêdu 30 kV, które mo¿e byæ niebezpieczne dla cz³owieka. Dlatego w trakcie prac przy silniku nale¿y siê stosowaæ do poni¿szych wskazówek.

i!

I

II

. Nie dotykaæi nie od³¹czaærêk¹ przewodów zap³onowych podczas pracy

i

silnika.

. Od³¹czaæ przewody uk³adu zap³onowego tylko przy wy³¹czonym zap³onie.

. Nie pod³¹czaædo zacisku,,1" (minus) kondensatora odk³ócaj¹cego lub lampki próbnika.

I

. Przed prób¹ obrócenia wa³u korbowego rozrusznikiem(np. podczas sprawdzania ciœnienia sprê¿ania) wy³¹czyæ zap³on, wyci¹gn¹æ z rozdzielacza zap³onu œrodkowy przewód zap³onowy i po³¹czyæ go dodatkowym przewodem (o tym samym przekroju) z mas¹. . Podczas holowania samochodu z uszkodzon¹ instalacj¹ zap³onow¹ wyci¹gn¹æ przewód wysokiego napiêcia z cewki zap³onowej. . Uruchamianie silnika z dodatkowego prostownika jest mo¿liwe najwy¿ej przez 1 minutê pr¹dem o napiêciu maksimum 16,5 V. . Myæ silnik tylko przy wy³¹czonym zap³onie. . Osoby z wmontowanym rozrusznikiem serca nie mog¹ ¿adnych prac przy elektronicznym uk³adzie zap³onowym.

wykonywaæ

Rys. 2.105. ELEMENTY UK£ADU ZAP£ONOWEGO MOTRONIC 1 - wy³¹cznik zap³onu, 2 - cewka zap³onowa,

.

3 - rozdzielaczzap³onu, 4 - przewody zap³onowe,

.

5 - nasadki œwiec zap³onowych, 6 - œwiece zap³onowe,

8

7

7 - urz¹dzenie steruj¹ce, 8 - akumulator

Sprawdzanie cewki zap³onowej Cewka zap³onowa ma w g³owicy otwór zatkany korkiem (rys. 2.106). Gdyby w wyniku uszkodzenia urz¹dzenia steruj¹cego nast¹pi³o przegrzanie cewki, to samoczynne wyskoczenie korka zapobiegnie rozerwaniu cewki. Os³ona na cewce nie pozwoli wtedy na wyp³yniêcie oleju. Sprawdzenie cewki zap³onowej polega na wykonaniu nastêpuj¹cych czynnoœci. 82

2.9. ZAP£ON

I ;;

³ i~

"

SPRAWDZANIE CEWKI ZAP£ONOWEJ

. Od³¹czyæwszystkieprzewodyod cewki. . Zmierzyæ omomierzemrezystancjêuzwojeniapierwotnegomiêdzyzaciskami ,,1" i ,,15" (rys. 2.107). Rezystancja powinna wynosiæ 0,5 .0..

. Zmierzyærezystancjê uzwojenia wtórnego miêdzy zaciskiem ,,15" i z³¹-

czem ,,4". Rezystancja powinna wynosiæ 6 k.o..

. Sprawdziæstan g³owicy cewki zap³onowej, czy nie ma pêkniêæi œcie¿ek przewodz¹cych pr¹d oraz czy dobrze jest osadzony korek zaœlepiaj¹cy. Cewka nie podlega naprawie i w przypadku uszkodzeniamusi byæwymieniona na oryginaln¹.

³~ ,

f: Rys.2.106. G£OWICA CEWKI ZAP£ONOWEJ Strza³kiwskazuj¹miejscamo¿liwego powstaniapêkniêæ

Rys. 2.107. Z£¥CZA CEWKI ZAP£ONOWEJ 1, 15 - zaciskiuzwojeniapierwotnego

i œcie¿ek przewodz¹cych S - korek zaœlepiaj¹cyotwór w g³owicy

4 - z³¹cze przewodu wysokiego napiêcia

Wymiana rozdzielacza zap³onu Rozdzielaczzap³onu jest umieszczonyz ty³u g³owicy i napêdzanybezpoœrednio przez wa³ek rozrz¹du. W rozdzielaczu nie ma regulatorów wyprzedzenia zap³onu (odœrodkowegoi pneumatycznego) ani czujnika indukcyjnego. Ich funkcjê pe³ni mikroprocesor w centralnym urz¹dzeniu steruj¹cym. Rozdzielacz zap³onu nie wymaga ¿adnej obs³ugi i regulacji. Nale¿y kontrolowaæ stan palca rozdzielacza i w razie nadpalenia wymieniæ. Palec jest mocowany dwoma œrubamido wa³ka rozrz¹du. Wymontowanie rozdzielacza zap³onu polega na odkrêceniu trzech œrub mocuj¹cych rozdzielacz do g³owicy i wyjêciu rozdzielacza. I

Rys. 2.108. ROZDZIELACZ ZAP£ONU 83

2. SilNIKI BENZYNOWE

Wymiana urz¹dzenia steruj¹cego

'.'

I

Urz¹dzenie steruj¹ce z wbudowanym mikroprocesorem zmienia k¹t wyprzedzenia zap³onu w zale¿noœciod obci¹¿enia, prêdkoœci obrotowej, temperatury i po³o¿eniaprzepustnicy.W pamiêci mikroprocesorajest umieszczona tak zwana mapa charakterystyk (rys. 2.109), która jest korygowana dodatkowymi parametrami,jak temperatura silnika i temperatura powietrza zasysanego. Urz¹dzenie steruj¹ce wy³¹cza zap³on, kiedy prêdkoœæobrotowa osi¹gnie

j;

~

6400 obr/min i w³¹cza ponownie, kiedy silnik zwolni. Aby chroniæ urz¹dzenie steruj¹ce i cewkê zap³onow¹ przed nadmiernym przegrzaniem,kiedy zap³on pozostaje w³¹czony, a silnik nie pracuje, mikroprocesor odcina zasilanie cewki po oko³o 1 sekundzie od chwili przekrêcenia kluczyka bez uruchomienia rozrusznika.

i fi 'I

i

Urz¹dzenie steruj¹ce nie podlega naprawie i konserwacji. Uszkodzenie

!

mo¿nawykryæodpowiednim przyrz¹dem diagnostycznym. Podczaswymiany urz¹dzenia steruj¹cego nale¿yzwróciæuwagê na numer identyfikacyjny, który okreœlaprzydatnoœæ urz¹dzenia dla danego typu silnika. Urz¹dzenie steruj¹ce znajduje siê za dywanikiem bocznym, z prawej strony nóg pasa¿era (rys. 2.110).

Rys. 2.109. MAPA CHARAKTERYSTYK WYPRZEDZENIA ZAP£ONU (uk³ad Motronic) 1 - k¹t wyprzedzeniazap³onu 2 - obci¹¿enie 3 - prêdkoœæ obrotowa

'

\ i

~\

\':,\ ~\'\ \ i . \\ '\\~ : \~

'.\

\

I

,1

l I I

\'~

\

\

'. ,",.' .

,\

..,

,~

-.

Rys. 2.110. MIEJSCE UMOCOWANIA I

84

URZ¥DZENIA

STERUJ¥CEGO

CENTRALNEGO

00;.- ..::

2.9. ZAP£ON

SPRAWDZANIE WYPRZEDZENIA ZAP£ONU

Sprawdzanie wyprzedzenia zap³onu w ¿adnym z silników benzynowych nie ma mo¿liwoœciregulowania k¹ta wyprzedzenia zap³onu. W niektórych silnikach (poza silnikami wyposa¿onymi w uk³ady Ecotronic i Motronic) mo¿najednak sprawdzaæwyprzedzenie zap³onu w sposób ni¿ej opisany. . Uruchomiæsilnik i doprowadziæ do temperatury pracy. . Pod³¹czyæobrotomierz (do zacisków cewki zap³onowej) i lampê stoboskopow¹. . Pozostawiæ silnik na biegu ja³owym i oœwietliælamp¹ wskaŸnik na obudowie pompy oleju (rys. 2.111). Je¿eli ostrze wskaŸnika pokrywa siê z naciêciem na kole pasowym, wyprzedzenie zap³onu wynosi 10°. . Wyprzedzenie zap³onu mo¿na sprawdziærównie¿ przy innych prêdkoœciach obrotowych silnika, je¿eli lampa stoboskopowa ma mo¿liwoœæ opóŸniania b³ysków (patrz dane w tablicy). WYMAGANE

Silnik

WYPRZEDZENIE ZAP£ONU

Prêdkoœæ obrotowa

K¹t wyprzedzenia zap³onu (O

silnika obr/min

przed ZZ)

od³¹czonx przewód'

18SV (do 8/89)

2000

12...172) 7...123)

18NV

2000

10...183)

34...413)

700...1000

-

7...13

1800

15...192) 10...143)

43...48

18SEH 18SE

,) W silniku gaŸnikowym wyci¹gniêty przewód podciœnieniowyz urz¹dzenia steruj¹cego. W silniku z wtryskiem paliwa od³¹czone przewody elektryczne od czujnika po³o¿enia przepustnicy i zwarte trzy styki we wtyku przewodów. 2)Wartoœcidla benzyny o³owiowej LO 98. 3)Wartoœcidla benzyny bezo³owiowej LO 95.

c ""

Rys. 2.111. ZNAKI USTAWCZEWYPRZEDZENIAZAP£ONU

85

. l

I

'~f.

-

2. SilNIKI BENZYNOWE

2.10.

' ~

C

WYDECH Zadaniem pojazd

uk³adu oraz

wydechowego

ograniczanie

jest ha³asu

odprowadzanie

spowodowanego

spalin spalaniem

z

silnika oraz

poza wyde-

chem mieszanki. Stê¿enietoksycznych sk³adników spalin jest redukowane katalizatorem, który jest sterowany wbudowan¹ sond¹ lambda przez uk³ad elektroniczny silnika. Uk³ad wydechowy musi ponadto wytwarzaæ pewne przeciwciœnienie,które jest bardzo istotne dla funkcjonowania silnika. Ze wzglêdu na spe³niane zadania uk³adu do jego naprawy wolno u¿ywaætylko oryginalnych czêœcizamiennych. Czêœcinie pochodz¹ce od producenta samochodu nie spe³niaj¹ na ogó³ wymagañ technicznych i jakoœciowych. Uk³ad wydechowy musi byæna ca³ej d³ugoœciszczelny. Mo¿na to sprawdziæ, zatykaj¹c wylot rury wydechowej szmat¹ podczas pracy silnika na biegu ja³owym. W ten sposób zwiêksza siê ciœnieniew uk³adzie i od razu ujawniaj¹ siê miejsca przedmuchów. Do uszczelnienia po³¹czeñ rur u¿ywa siê œrodkaFire-Gum. Skorodowane t³umiki i rury nale¿y wymieniaæ w komplecie. Podczas monta¿u uk³adu wydechowego uwa¿aæ,aby nie styka³ siê z ¿adnymzespo³em,który móg³by

nagrzaæ i uszkodziæ. Podstawoweczêœciuk³aduwydechowegozosta³ypokazanena rysunkach

"

2.112...2.117.

.3

"


Rys. 2.113. T£UMIK ŒRODKOWY

~A Rys. 2.112. PRZEDNIA RURA WYDECHOWA (silniki 1.8i/2.0i bez katalizatora)

,.³.

'II

Rys. 2.115. T£UMIK TYLNY (nadwozie kombi)

0 Rys. 2.114. T£UMIK TYLNY (nadwozie limuzyna)

~IA

~~~~:k~~/

Rys. 2.116. PRZEDNIA RURA WYDECHOWA (silnik z katalizatorem) 86

Rys. 2.117. KATALIZATOR

OPEL OMEGA

SilNIKI .

WYSOKOPRÊZNE .

!

Silniki wysokoprê¿ne 2.3 montowane w samochodach Opel Omega s¹ typu OHC (z wa³kiem rozrz¹du w g³owicy). Kad³ubsilnika jest wykonany z ¿eliwa i ma wpuszczone tuleje cylindrowe. Równie¿ g³owica jest odlana z ¿eliwa. Napêdzany ³añcuchem wa³ek rozrz¹du steruje zaworami za poœrednictwem dŸwigienek, które s¹ podparte na sworzniach kulowych. Brak jest kompensatorów hydraulicznych, w zwi¹zku z czym jest konieczne okresowe regulowanie luzów zaworów. Pompa p³ynu ch³odz¹cego jest umieszczona z przodu silnika i napêdzana paskiem klinowym, który s³u¿y równie¿ do napêdu alternatora. Do wa³ka pompy jest umocowany wentylator. Pompa oleju znajduje siê w pokrywie napêdu rozrz¹du i jest napêdzana dodatkowym wa³kiem, który przenosi równie¿ napêd na pompê wtryskow¹. Kolektory ss¹cy i wydechowy s¹ mocowane do g³owicy z jednej strony. W silniku turbodiesel miêdzy kolektorami jest umieszczona turbosprê¿arka KKK typu K24. Silnik ma wstêpn¹ komorê spalania typu Ricardo Comet V i jest wyposa¿ony w rozdzielaczow¹ pompê wtryskow¹ Bosch VE.

3.1. I

DEMONTA¯ SILNIKA

Wymontowanie i wmontowanie silnika Silnik wyjmuje siê z samochodu od góry, bez skrzyni biegów. Przy silniku pozostaj¹ kolektory ss¹cy i wydechowy oraz alternator. Do wyjêcia silnika jest potrzebna wci¹garka lub ¿urawik. . Od³¹czyæprzewód masowy akumulatora. . Wymontowaæ pokrywê silnika, wykrêcaj¹c z lewej i prawej strony œruby mocuj¹ce zawiasy do pokrywy (potrzebna pomoc drugiej osoby). Wczeœniej od³¹czyædysze spryskiwacza i oœwietleniekomory silnika.

.

. Spuœciæ p³yn z uk³aduch³odzeniaw sposóbopisanyna stronie 107. . Wymontowaæfiltr powietrza. . Po oznaczeniuod³¹czyæwszystkieprzewody i ciêgna dochodz¹ce do ~

³

I

,

silnika.

. Od strony podwozia wymontowaæos³onê sprzêg³a(patrz rys. 2.4) i od³¹czyælinkê sprzêg³a. . Odkrêciætrzy œrubymocuj¹ce od do³u obudowê sprzêg³ado silnika. . Odkrêciæ rurêwydechow¹ od kolektorawydechowego.Rurêumocowaæ drutemdo podwozia. . Wymontowaædoln¹ os³onêsilnika, przykrêcon¹dziesiêciomaœrubami.

87

I

n

I

~ I

~

-.",..,.-

3. SilNIKI WYSOKOPRʯNE

. Odkrêciæz prawejstrony dŸwigniêpoœredni¹uk³adukierowniczego.

-

3.1

,-

. Odkrêciæ wspornik. . Odkrêciæ mocowanierurywydechowej.

i

. Wymontowaæ ch³odnicê (patrz strona 109). . Zsun¹æ z turbosprê¿arki przewód dolotowy powietrza.

1-

.= -

. Przykrêciæ do silnika z przodui z ty³u ucha do umocowanialin.

""

. W samochodzie z uk³adem wspomagania kierownicy i klimatyzacj¹

\

poluzowaæi zdj¹æpaski klinowe (patrz rys. 2.5), a nastêpnieodkrêciæpompy. Umocowaæpompy do podwozia bez od³¹czania przewodów. . Odkrêciæmocowanie silnika do podpór lewej i prawej.

)

. Zaczepiæ liny do obu uch silnika (patrz rys. 2.6).

~

. Napi¹ælekko liny i odkrêciætrzy górne œrubymocuj¹ce obudowê sprzêg³a do silnika. . Podeprzeæskrzyniê biegów podnoœnikiem,stosuj¹c podk³adkê z drewna. . Odsun¹æ silnik od skrzyni biegów, a¿ wa³ek sprzêg³owy wysunie siê ze sprzêg³a.W razie potrzeby pomóc sobie ³y¿k¹ montersk¹. . Wyj¹æ silnik z samochodu do góry. Po wyjêciu silnik nale¿y tak ustawiæ,aby nie móg³ siê przewróciæ.

I

Ry RO

W³o¿eniesilnika do samochodu polega na wykonaniu powy¿szych czynnoœciw odwrotnej kolejnoœci.Nale¿yprzy tym stosowaæsiê do nastêpuj¹cych zaleceñ. . Silnik tak opuœciæna podpory, aby wystêpy na poduszkach gumowych wesz³y w wyciêcia we wspornikach. . Przykrêciæobudowê sprzêg³ado silnika momentem 75 N . m. . Zako³ysaækilkakrotnie silnikiem, aby wyrównaæ u³o¿enie na podporach i przykrêciædo podpór momentem 40 N . m.

. Nape³niæ uk³adch³odzeniaw sposóbopisanyna stronie 107.

Rozbiórka silnika . Umocowaædo stojakasilnik wymontowanyz samochodu. . Odkrêciæpokrywêg³owicy.

. Kluczemoczkowym24 mmwykrêciæ napinacz³añcucha(rys.3.1). . Odkrêciæko³o zêbate wa³ka rozrz¹du. Wa³ek unieruchomiækluczem KM-143, od strony tylnego czopa. . Zdj¹æpasekklinowy napêdupompy podciœnieniowej (je¿eliwystêpuje osobno w danej wersji silnika). W tym celu odkrêciæprzedni¹ czêœæ ko³a pasowego.Zanotowaæliczbê i po³o¿eniepodk³adekdystansowych. . Odkrêciæprzewodywtryskowe,a nastêpniepompêwtryskow¹. . Wykrêciæœrubyg³owicy i zdj¹æg³owicêz kad³uba(patrzstrona 93). . Odkrêciæ rozrusznik,a nastêpnieobudowê sprzêg³a. . Unieruchomiæ wa³ korbowy przyrz¹demKM-139 (rys. 3.2) lub du¿ym wkrêtakiemi odkrêciæsprzêg³o,a nastêpnieœrubymocuj¹ce ko³o zamachowe. . Odkrêciæpokrywê pompy oleju i wyj¹æ z pompy ko³a zêbate (patrz rys. 3.26).

RY 1-

::

. Odkrêciæ filtr oleju. . Odkrêciæmiskêolejow¹ orazsmok pompy oleju.

11r---

88

"- .

~

3.1. DEMONTA¯ SILNIKA

Rys. 3.1. ODKRÊCANIE NAPINACZA lANCUCHA ROZRZ¥DU

ROZBiÓRKA

Rys. 3.2. UNIERUCHOMIENIE WAlU KORBOWEGO PRZYRZ¥DEM KM-139

!

,

5

".

"C~

I

<:

"

Rys. 3.3. ELEMENTYDEMONTOWANEZ PRZODU SILNIKA

1 - ko³ozêbatewa³karozrz¹du,2 - ³añcuchrozrz¹du,3 - ko³ozêbatewa³ukorbowego,

I

4 - ko³o zêbate napêdu pompy wtryskowej, 5 - pompa paliwa, 6 - ko³a zêbate pompy oleju, 7 - pokrywa pompy oleju, 8 - filtr oleju, 9 - ko³o pasowe wa³u korbowego, 10 - ko³o pasowe pompy p³ynu ch³odz¹cego, 11 - pompa p³ynu ch³odz¹cego, 12 - pokrywa napêdu rozrz¹du 89

I

3. SilNIKI WYSOKOPRʯNE

. Obróciæsilnik i odkrêciæalternatorwraz ze wspornikiem. . Odkrêciæko³o pasowewa³u korbowego. . Odkrêciæi zdj¹æpokrywê napêdurozrz¹du (12, rys. 3.3).

. Wyj¹æko³ozêbatewa³karozrz¹duwrazz ³añcuchem. Oznaczyæ przód ³añcuchaw celu ponownegozamontowaniaw tym samympo³o¿eniu. . Œci¹gn¹æko³azêbatez czopawa³u korbowego. . Odkrêciæ pokrywykorbowodów.Zdj¹æpokrywyi pó³panewki,oznaczywszy ich po³o¿enie. . Wyj¹æz kad³ubaz~spo³yt³ok-korbowód.Oznaczyæ numeramicylindrów. . Odkrêciæpokrywy ³o¿yskg³ównych wa³u korbowego.Wyj¹æz kad³uba wa³ korbowy. Po³¹czyæ z powrotempokrywy³o¿yskg³ównychz odpowiednimi pó³panewkami. . Oczyœciæ i odt³uœciæ wszystkieczêœci.

~

.t

Sk³adanie silnika I

Do sk³adaniasilnika mo¿na przyst¹piæpo zweryfikowaniu wszystkich czêœci i wymianie zu¿ytych lub uszkodzonych.

f i 2

'p~

~

~.

,

16

~

II.'~'1", ~~

,

"

~ ~12

14

13

Rys. 3.4. ELEMENTY KORBOWO-T£OKOWEGO 1 - sworzeñ t³okowy zUK£ADU zabezpieczeniami, 2 - t³oki, 3 - pierœcieniet³okowe, 4 - wa³ korbowy,

90

5710 14 -

ko³o zamachowe (mechanicznaskrzynia biegów), 6 - tarcza napêdowa, ko³o zamachowe (automatycznaskrzynia biegów), 8 - uszczelniacztylny, 9 - ³o¿yskowa³ka sprzêg³owego, panewka g³ówna, ustalaj¹ca luz osiowy, 11, 13 - pokrywa ³o¿yskag³ównego, 12 - panewka g³ówna, ko³o pasowe (uk³ad kierowniczy ze wspomaganiem), 15 - ko³o pasowe, 16 - panewka korbowa, 17 - korbowód

'

3.1. DEMONTA¯ SILNIKA

SK£ADANIE

. W³o¿yæw gniazda kad³uba odpowiednio dobrane pó³panewki g³ówne w ~tanie suchym. . Powlec powierzchnie œlizgowepó³panewek olejem i po³o¿yæna nich wa³ korbowy. . Zamontowaæpokrywy ³o¿yskg³ównych z pó³panewkami. Pokrywê ³o¿yska tylnego (od strony ko³a zamachowego) pokryæœrodkiemuszczelniaj¹cym w miejscu pokazanym na rysunku 3.5. . Przykrêciæpokrywy ³o¿yskg³ównych nowymi œrubami,które dokrêca siê w sposób podany w tablicy "Momenty dokrêcania", na stronie 19. . Sprawdziæ³atwoœæ obracania wa³u korbowego. . W³o¿yæw cylindry t³oki z korbowodami. Strza³kana denku t³oka musi byæ skierowana w stronê przodu silnika (rys. 3.6). 00 œciœniêciapierœcieni t³okowych u¿yæodpowiedniej opaski. . W³o¿yæpanewki korbowe w stanie suchym i posmarowaæolejem ich powierzchnie œlizgowe.Panewki wk³adane od strony pokryw korbowodów s¹ g³adkie, natomiast wk³adane od strony t³oków maj¹ rowki i otwory smarowe. . Przykrêciæpokrywy korbowodów momentem 45 N . m + 45°. . Przykrêciæsmok pompy oleju. . W pokrywê tylnego ³o¿yska wa³u korbowego wbiæ przez odpowiedni¹ tulejê pierœcieñuszczelniaj¹cy. . Przykrêciæ ko³o zamachowe, momentem 80 N . m + 30° (silniki 23YOT/230TR) i 60 N . m (silnik 23YO). Œrubaz ³bem oznaczonym liter¹ "P" zapewnia wypoœrodkowanieko³a zamachowego.

. Przykrêciæsprzêg³o. Tarczê sprzêg³awypoœrodkowaæ odpowiednim trzpieniem. 91

r

II

/

3. SilNIKI WYSOKOPRʯNE

-

~

.

Rys. 3.7. MIEJSCE NANIESIENIA $RODKA USZCZELNIAJ¥CEGO PRZED ZAMONTOWANIEM a - przy pokrywie ³o¿yska tylnego wa³u korbowego, b - przy pokrywie napêdu rozrz¹du

r

MISKI OLEJOWEJ

r

. Za³o¿yæ na przedni czop wa³u ko³o zêbate rozrz¹du oraz ko³o zêbate napêdupompy wtryskowej. . Zamontowaæ prowadnice³añcucha. . Obracaj¹cwa³ korbowy,ustawiæt³ok 1. cylindraw po³o¿eniuZZ.Zwróciæ uwagê na odpowiednie po³o¿enieznaku "OT" na kole zamachowym. . Za³o¿yæ³añcuch rozrz¹du na ko³o zêbate wa³u korbowego. Oznaczenie naniesione na ³añcuch przed demonta¿em musi siê znaleŸæod strony zewnêtrznej. . Umieœciæ w ³añcuchu ko³o zêbate wa³ka rozrz¹du tak, aby znak ustawczy znalaz³siê na dole, jak na rysunku 3.19. Postawiæko³o zêbate na prowadnicy (patrz rys. 3.9). . Przykrêciæpokrywê napêdu rozrz¹du (momentem 40 N . m) z zamontowan¹ œlimacznic¹napêdu pompy wtryskowej. . Zamontowaæmiskê olejow¹. W tym celu wycisn¹æ œrodekuszczelniaj¹cy (np. Opel 15 03 294) na miejsce styku z kad³ubem pokrywy tylnego ³o¿yska wa³u korbowego (rys. 3.7a) oraz pokrywy napêdu rozrz¹du (rys. 3.7b). Œrodekuszczelniaj¹cy rozprowadziærównie¿ cienko na powierzchniê kad³uba w miejscu przylegania miski olejowej. Po³o¿yæuszczelki miski olejowej na kad³ub. Miejsca styku elementów uszczelekwype³niæœrodkiemuszczelniaj¹cym. Po³o¿yæmiskê olejow¹ i wkrêciæ œrubymocuj¹ce powleczone wczeœniejœrodkiemzapobiegaj¹cym ich odkrêceniu. Œrubydokrêciæmomentem 5 N . m.

92

. W³o¿yæw pokrywê napêdu rozrz¹du ko³a zêbate pompy oleju. Przykrêciæ pokrywê pompy oleju. Wkrêciæzawór regulacyjny ciœnieniaoleju. . Zamontowaæpompê p³ynu ch³odz¹cego. . Zamontowaæ w pokrywie napêdu rozrz¹du nowy uszczelniacz wa³u korbowego. Uszczelniaczz posmarowan¹ warg¹ uszczelniaj¹c¹ wciska siê w gniazdo pokrywy do zrównania z powierzchni¹ zewnêtrzn¹, u¿ywaj¹c do tego celu odpowiedniej tulei oraz œrubycentralnej z podk³adk¹ (rys. 3.8). . Wsun¹æna czop wa³u korbowego ko³o pasowe i wkrêciæœrubêcentraln¹ momentem 120 N . m.

3.1. DEMONTA¯ SILNIKA

SK£ADANIE

i

1/45°

t'

2

3

C'4 (O~ ê

&. Rys. 3.8. MONTA¯ PRZEDNIEGO USZCZELNIACZA WA£U KORBOWEGO 1 - œruba centralna 2 - podk³adka 3 - uszczelniacz 4 - specjalna tuleja

. Zamontowaæ g³owicêw sposóbopisanyw rozdziale3.2. Wa³ekrozrz¹du obróciæwczeœniej tak, aby zawory 1. cylindrasiê mija³y. . Przykrêciæ ko³ozêbatedo wa³karozrz¹du(150 N . m), unieruchomiwszy wa³ekkluczemKM-143. . Wkrêciænapinacz³añcucharozrz¹du. . Zamontowaæ pozosta³eczêœci. . Wyregulowaæ napiêciepaskaklinowego. . Zamontowaæ i ustawiæpompêwtryskow¹ (patrzstrony 111 i 112).

3.2.

G£OWICA

Wymontowanie i zamontowanie g³owicy . Od³¹czyæprzewódmasowyakumulatora. . Zdj¹æfiltr powietrza. . Spuœciæ p³yn z uk³aduch³odzenia(patrzstrona 107). . Od³¹czyæ przewody gumowe od obudowy termostatu. Odkrêciæ obudowê. . Odkrêciærurê wydechow¹ od kolektorawydechowego. . Oczyœciæ, a nastêpnieodkrêciæprzewody wtryskowe. Otwory zatkaæ odpowiednimikapturkami. . Od³¹czyæprzewodyelektryczneod œwiec¿arowychi pompywtryskowej. . Wykrêciæœwiece¿arowe. . Od³¹czyæod wtryskiwaczyprzewodypowrotnepaliwa.Wykrêciæ wtryskiwaczekluczemnasadowym27 mm (np. Hazet4550). . Odkrêciæpokrywêg³owicy. . Obróciæwa³ korbowy w po³o¿enieZZ t³oka 1. cylindra, na przyk³ad chwytaj¹c kluczemnasadowymza œrubêcentraln¹ ko³a pasowego.Znaki ustawcze ZZ zosta³y pokazane na rysunku 3.23.

93

r

I

3. SilNIKI WYSOKOPRʯNE

~

Rys. 3.9. KO£A ZÊBATEGO PRZYRZ¥D PO DO ODKRÊCENIU USTAWIENIA ODNA WA£KA PROWADNICY

II

ROZRZ¥DU

I I ,

(

Rys. 3.10. ODKRÊCANIE ŒRUB G£OWICY OD STRONY OBUDOWY NAPÊDU ROZRZ¥DU

. Wykrêciænapinacz ³añcucha z pokrywy napêdu rozrz¹du, u góry z prawej strony, za pomoc¹ klucza oczkowego 24 mm.

. Odkrêciæko³o zêbate wa³ka rozrz¹du. Wa³ek unieruchomiæprzy tym

r

kluczem KM-143, przystawionym do sp³aszczeniawa³ka w tylnej czêœci. Pozostawiæko³o zêbate z za³o¿onym³añcuchem ustawione na prowadnicy ³añcucha (rys. 3.9). . Wykrêciæ wszystkie œruby mocuj¹ce g³owicê do kad³uba. Wykrêciæ równie¿ dwie œruby g³owicy widoczne w obudowie napêdu rozrz¹du (rys. 3.10). . Zdj¹æ g³owicê z silnika. Ponowne zamontowanie g³owicy nale¿y rozpocz¹æ od usuniêcia resztek uszczelki z powierzchni przylegania. Do monta¿u u¿yænowej uszczelki g³owicy, o takiej samej gruboœci,co poprzednio zamontowana. Gruboœæ uszczelkijest oznaczona otworkami na jej krawêdzi. Uszczelka o gruboœci1,3 mm ma jeden otworek, o gruboœci 1,4 mm - dwa otworki, a o gruboœci1,5 mm - trzy otworki. . W miejsca styku pokrywy napêdu rozrz¹du z kad³ubem silnika wcisn¹æ œrodekuszczelniaj¹cy, na przyk³ad Opel 1503294 (rys. 3.11). . W³o¿yæw kana³ p³ynu ch³odz¹cego w kad³ubie z prawej strony nowy pierœcieñuszczelniaj¹cy (patrz 1, rys. 3.11). . Miejsca osadzenia komór wirowych powlec smarem do ³o¿ysk, aby komory nie wypad³y podczas k³adzenia g³owicy. . Sprawdziæ,czy wa³ek rozrz¹du znajduje siê w po³o¿eniuodpowiadaj¹cym

94

zz t³oka 1. cylindra.

.,s,,'

3.2. G£OWICA

WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE

~

.

10

7 O . o: N

f

) )

""","'/---""'"""

I

0 .0 .0 .0 . 3

1

6

8

.5

.2

.4

.9

Rys. 3.12. KOLEJNOŒÆ DOKRÊCANIA ŒRUBG£OWICY

Rys. 3.11. MIEJSCE NANIESIENIA ŒRODKA USZCZELNIAJ¥CEGOPRZED PO£O¯ENIEM USZCZELKI G£OWICY 1 - pierœcieñuszczelniaj¹cy

. Po³o¿yæ g³owicê na kad³ubiezaopatrzonymw uszczelkê. . Wkrêciælekko wszystkieœrubyg³owicy. . Dokrêciækolejno œrubyg³owicy, postêpuj¹c spiralnie od œrodkana zewn¹trz (jak na rys. 3.12), w dwóch fazach: - 1. faza - momentem100 N . m,

- 2. faza- o k¹t 135°(1/4 + 1/8 obrotu)- silniki turbodiesel, o k¹t 90° (1/4 obrotu) - silnik wolnoss¹cy diesel. . Dokrêciæ dwie œruby g³owicyznajduj¹cesiêw obudowienapêdurozrz¹du

momentem 15 N . m.

'

. Przykrêciæko³o zêbate rozrz¹du do wa³ka rozrz¹du (momentem 150 N . m). Wa³ekrozrz¹du unieruchomiæ z ty³u kluczemKM-143. . Wkrêciænapinacz³añcuchaz nowym pierœcieniem uszczelniaj¹cym. . Przykrêciæ obudowê termostatu(momentem8 N . m). . Wkrêciæœwiece¿arowe(20 N . m). . Wkrêciæwtryskiwacze(patrz opis na stronie 113). . Przykrêciæ przewodywtryskowe.Nakrêtkiko³pakowedokrêciæmomentem 25 N . m. . Przy³¹czyæ przewodyelektrycznedo œwiec ¿arowychi pompywtryskowej. . Przykrêciæ rurê wydechow¹ do kolektorawydechowego. . Przykrêciæ pokrywêg³owicy i filtr powietrza. . Nape³niæ uk³adch³odzenia(patrzstrona 107). . Uruchomiæsilnik i nagrzaæ do normalnejtemperaturypracy. . Sprawdziæ, czy uk³adch³odzenianie wykazujenieszczelnoœci. . Wy³¹czyæsilnik i zdj¹æpokrywêg³owicy. . Przyciep³ymsilniku dokrêciæjeszczerazœrubyg³owicy,w kolejnoœci jak poprzednio.Œrubydokrêcaæ jednym ruchem,bez luzowaniao nastêpuj¹cy k¹t obrotu klucza: - 30° - silnik wolnoss¹cy diesel (23YD), - 30°+30° - silnik turbodiesel(23YDTi 23DTR),w dwóch przejœciach.

Naprawa g³owicy Wymontowan¹z silnika g³owicê u³o¿yæ na drewnianychklockach. . Odkrêciækolektoryss¹cy i wydechowyoraz obudowêtermostatu.

. Wykrêciæ œwiece ¿arowei wtryskiwacze.

95

~

3. SilNIKI WYSOKOPRʯNE

3.

I I I

2 3

.

Rys. 3.14. ELEMENTYNAPÊDU ZAWORÓW 1 - wa³ek rozrz¹du, 2 - dŸwigienkazaworu, 3 - sprê¿ynadŸwigienki zaworu, 4 - wspornik dŸwigienki zaworu

A Q)

W

lO 6

O

.,

7

Rys.3.13.ELEMENTYG£OWICY

1358-

pokrywa g³owicy, 2 - uszczelkapokrywy, odrzutnik oleju, 4 - sprê¿ynadŸwigienki zaworu, dŸwigienka zaworu, 6 - g³owica, 7 - komora wirowa. zawór, 9 - zespó³ sprê¿ynyi uszczelniaczazaworu

3

~ . Odkrêciæ wsporniki dŸwigienekzaworów.Wyj¹æsprê¿yny(3, rys. 3.14) orazdŸwigienkizaworów. . Wymontowaæ wa³ek rozrz¹du. . Œcisn¹æodpowiednim przyrz¹demsprê¿ynyzaworów i wymontowaæ zaworyz g³owicy.Zawory odpowiedniooznaczyæ. . Wyj¹æ sprê¿yny zaworów, ich miseczki i uszczelniaczetrzonków zaworów.

-

. Wymontowaæ komorywirowe, zaznaczywszy ich po³o¿enie.Do wybicia komór u¿yæprêtao œrednicy 6,5 mm, który wprowadzasiê przezotwór po wykrêconymwtryskiwaczu. . Wybiætuleje oprawywtryskiwaczy.U¿yæ do tego niestalowegotrzpienia o œrednicy 15 mm. Oczyœciæ g³owicê oraz wszystkie wymontowane elementyw celu przeprowadzeniaweryfikacji. . Za pomoc¹ linia³ukrawêdziowegoi szczelinomierza okreœliæ niep³askoœæ powierzchni przylegania g³owicy. Odchy³ka p³askoœcinie mo¿e przekraczaæ 0,015 mm na d³ugoœci150 mm i 0,04 mm na ca³ej d³ugoœci. Nierówn¹ powierzchniê mo¿naszlifowaæ.Wysokoœæ g³owicy po obróbce nie mo¿e byæmniejsza ni¿ 99,8 mm. 96

I

R

3.2. G£OWICA

NAPRAWA

!

. Zmierzyæmikrometrem œrednicetrzonków zaworów i otrzymane wartoœci

i

porównaæ z wymaganymi (patrz tablica w rozdziale 1.1). Je¿eli zu¿ycie trzonków jest zbyt du¿e, wymieniæ zawory. . Zmierzyæ œrednicówk¹ otwory prowadnic zaworów. Prowadnicê o nadmiernie zu¿ytym otworze mo¿na rozwierciæ na nastêpny wymiar naprawczy (+0,075, +0,150 lub +0,300) i zastosowaæ zawory nadwymiarowe (oznaczone na trzonku 1,2 lub A). Po osi¹gniêciu wymiaru A g³owicê trzeba wymieniæ, poniewa¿ prowadnice s¹ wykonane bezpoœrednio w odlewie. . Sprawdziæ stan gniazd zaworów i w razie potrzeby przeszlifowaæ je. Twardoœæprzylgni wynosi 200...250 H B. Po obróbce sprawdziæ odleg³oœæmiêdzy powierzchni¹ g³owicy a grzybkami zaworu. Odleg³oœæta powinna wynosiæ: - dla zaworów ss¹cych 1,27..1,67 mm (silnik 23YD) i 0,97...1,37 mm (silniki

I,

23YDT/23DTR), dla zaworów wydechowych

-

0,97...1,37 mm (wszystkie silniki).

. Dotrzeænowe lub szlifowane zawory w gniazdach. . Sprawdziæ u³o¿yskowanie wa³ka rozrz¹du. Je¿eli czopy ³o¿yskowe s¹ zu¿yte, wa³ek rozrz¹du trzeba wymieniæ. Sk³adanie g³owicy rozpocz¹æod w³o¿enia naoliwionych zaworów. . Na trzonki zaworów w³o¿yæp³ytki obrotowe, a nastêpnie uszczelniacze. Podczaswciskania uszczelniaczyos³oniækoñce trzonków kapturkami z tworzywa sztucznego. . Zamontowaæsprê¿yny zaworów i ich miseczki. . Zamontowaæwa³ek rozrz¹du oraz dŸwigienki zaworów. . Wyregulowaæ luzy zaworów w sposób opisany na stronie 101. . W³o¿yækomory wirowe, zwracaj¹c uwagê na kulkê rygluj¹c¹. . W gniazda wtryskiwaczy w³o¿yæuszczelki, a nastêpnie tuleje oprawek wtryskiwaczy. . Zamontowaæpozosta³e czêœcig³owicy.

3.3.

WA£ KORBOWY I T£OKI

Weryfikacja

wa³u korbowego

Po wymontowaniu wszystkie elementy umyæ dok³adnie w benzynie ekstrakcyjnej i przedmuchaæ sprê¿onym powietrzem, ³¹cznie z kana³ami olejowymi. Sprawdziæ, czy wa³ korbowy nie nosi œladów pêkniêæ, które dyskwalifikuj¹ go z dalszej eksploatacji. Wszystkie czopy wa³u musz¹ byæg³adkie, bez œladów rowków.

,

!

Rys. 3.15. POMIAR LUZU OSIOWEGO WA£U KORBOWEGO

t f

97

3. SILNIKI WYSOKOPRʯNE

Za pomoc¹ mikrometru sprawdziæna ca³ym obwodzie owalizacjê czopów g³ównych i korbowych. Dopuszczalnaowalizacja wynosi 0,006 mm, a sto¿kowatoœæka¿dego czopu 0,01 mm. W przypadku wiêkszych odchy³ek kszta³tu lub rowków nale¿y czopy szlifowaæ. Okreœliæ luz miêdzy panewkami a czopami wa³u, wykorzystuj¹c do tego celu paski "Plastigage". Paski mocuje siê miêdzy panewkê a czop i przykrêca pokrywy ³o¿yskzalecanymmomentem. Po odkrêceniu pokryw porównuje siê szerokoœæsp³aszczonego paska z dostarczonym wzorem. Do silników samochodów Opel nadaj¹ siê paski "Plastigage" typu PG-1, koloru zielonego, o zakresiepomiarowym od 0,025 mm do 0,075 mm. Wymiary naprawcze wa³u korbowego oraz korbowodów zosta³y podane w rozdziale 1.1. Dopuszczalnebicie wa³u podpartego na zewnêtrznych czopach, mierzone na œrodkowymczopie g³ównym, wynosi 0,03 mm. Luz osiowy wa³u korbowego jest ustalony panewk¹ tylnego czopa g³ównego i mierzy siê go czujnikiem zegarowym (rys. 3.15). Przewidziano mo¿liwoœæ jednokrotnej naprawy wa³u korbowego, po³¹czonej z dobraniem nadwymiarowych panewek.

Wymiana przedniego uszczelniacza wa³u korbowego Przedniuszczelniaczwa³u korbowego znajduje siê w gnieŸdziepokrywy napêdurozrz¹du. Istnieje mo¿liwoœæ wymiany uszczelniaczabez wymontowania silnika. . Wymontowaæpasekklinowy alternatorai pompy wspomagania. . Odkrêciæ œrubê centraln¹mocuj¹c¹ ko³opasowenawale korbowym.Wa³ unieruchomiæ wkrêtakiemw³o¿onymw wieniec zêbatyko³azamachowego przezotwór od spodu obudowy sprzêg³a(rys. 3.16). . Œci¹gn¹æko³o pasowez czopawa³u korbowego. . Podwa¿aj¹cwkrêtakiem, wyci¹gn¹æ uszczelniaczz pokrywy napêdu rozrz¹du. . Posmarowaæ wargê uszczelniaj¹c¹nowego uszczelniaczai wcisn¹ægo w gniazdo, wykorzystuj¹c do tego specjaln¹ tulejê oraz œrubêcentraln¹ z podk³adk¹ (patrz rys. 3.8). . Wykonaæpozosta³eczynnoœci monta¿owe.

b

--

Rys. 3.16. PODCZAS ODKRÊCANIA KO£A PASOWEGO (a) NALE¯Y UNIERUCHOMIÆ WAl KORBOWY WKRÊTAKIEM 98

!

(b)

-

3.3. WA£ KORBOWY I T£OKI

Weryfikacja

WERYFIKACJA T£OKÓW

t³oków

Pierœcienie t³okowe zsun¹æ ostro¿nie z t³oka przez denko; zaleca siê u¿ycie specjalnych szczypiec (rys. 3.17). Nie wolno przy tym zadrapaæ powierzchni

t³oka, ani z³amaæpierœcienia.Mo¿na sobie u³atwiæzdejmowanie pierœcieni,

I

podk³adaj¹c paski blachy, najpierw pod koñce pierœcienia, a nastêpnie na obwodzie. Oczyœciæt³oki z nagaru. Do czyszczenia rowków u¿yæu³amanego pierœcienia t³okowego, z zeszlifowanym koñcem. Nie wolno przy tym zebraæ materia³u t³oka, poniewa¿ mo¿na w ten sposób powiêkszyæ luz pierœcieni t³okowych i spowodowaæ spadek ciœnienia sprê¿ania oraz zwiêkszenie zu¿ycia oleju. Wymagane wymiary i ich tolerancje zosta³y podane na stronie 13. Sprawdziæ œlady zu¿ycia g³adzi cylindrowej po stronie nacisków t³oka ~

oraz

zu¿ycie

cylindrów

: "

p³aszcza

t³oka.

(œrednicówk¹)

Zmierzyæ lub

wsun¹æ

œrednice ka¿dy

t³oków t³ok

w

cylinder

(mikrometrem) do

oraz

wysokoœci

osi

sworznia i zmierzyæ luz monta¿owy, który nie powinien przekraczaæ0,05 mm. W przypadku zmiany œrednicy cylindrów dobraæ nowe t³oki wed³ug za³¹czonej tablicy.

SILNIK 2.3 - ŒREDNICECYLINDRÓW ORAZ T£OKÓW Grupa selekcji

Oznaczenie liczbowe Na skrzyni Na denku korbowej t³oka

5

5

91,95

6 7

6 7

91,96 91,97

91,92 91,93 91,94

91,90 91,94

Wymiar nominalny 2

8 99 00 01 02 03

8 99 00 01 02 03

91,98 91,99 92,00 92,01 92,02 92,03

91,95 91,96 91,97 91,98 91,99 92,00

91,92 91,93 91,94 91,95 91,96 91,97

Wymiar nominalny 3

04 05 06 07 08 09

04 05 06 07 08 09

92,04 92,05 92,06 92,07 92,08 92,09

92,01 92,02 92,03 92,04 92,05 92,06

91,98 91,99 92,00 92,01 92,02 92,03

Wymiar naprawczy 0,5

92,47

7+0,5

92,47

92,44

92,41

92,48 92,49 92,50

8+0,5 9+0,5 0+0,5

92,48 92,49 92,50

92,45 92,46 92,47

92,42 92,43 92,44

Wymiar naprawczy 1,0

92,97

7+1,0

92,97

92,94

92,91

92,98 92,99 93,00

8+1,0 9+1,0 0+1,0

92,98 92,99 93,00

92,95 92,96 92,97

92,92 92,93 92,94

Wymiar nominalny 1

i

j

ot I

Œrednica Œrednicat³oka (mm) cylindra Silnik Silniki (mm) 23YD 23YDT i 23DTR

91,89

W przypadku u¿ycia nowych t³oków i korbowodów sprawdziæwystawanie t³oka z kad³uba i dobraæ now¹ uszczelkê g³owicy wed³ug zasady: wystawanie t/oka gruboœæuszczelki liczba otworów <0,60 mm 1,3 mm 1 0,60...0,70 mm 1,4 mm 2 0,70...0,85 mm

1,5 mm

3

99

I I

~

.

3. SILNIKI WYSOKOPRʯNE

m

~

Rys. 3.17. SZCZYPCE DO PIERŒCIENI T£OKOWYCH

o Rys. 3.18. WYMONTOWANIE NAD WA£KIEM ROZRZ¥DU A - œruby mocuj¹ce

ODRZUTNIKA

OLEJU

,.

I

Rys. 3.19. USTAWIENIE ZNAKUNA KOLEZÊBATYM WA£KAROZRZ¥DUW PO£O¯ENIUODPOWIADAJ¥CYM

Rys. 3.20. OZNACZENIE CYLlNDROWI ZAWOROW S - zawórss¹cy,W - zawórwydechowy

ZZ T£OKA 4. CYLINDRA (suw pracy) ORAZ T£OKA

1. CYLINDRA(suw ssania)

100

W silnikach 73 KM i 90 KM istnieje mo¿liwoœæwymiany tulei cylindrów na nowe i zastosowanie dotychczasowych wielkoœci t³oków. W celu zmierzenia luzu zamka pierœcienia t³okowego nale¿y ka¿dy pierœcieñ pojedynczo wsun¹æ w odpowiedni cylinder i ustawiæ osiowo (np. odwróconym t³okiem). Zmierzyæ szczelinomierzem odstêp miêdzy koñcami pierœcienia i porównaæ z wymaganymi wartoœciami. Zbyt ma³y luz zamka mo¿na powiêkszyæ, zeszlifowuj¹c koñce pierœcienia. W silniku diesel po³¹czenie sworznia t³okowego z korbowodem i t³okiem jest typu p³ywaj¹cego, co znacznie u³atwia wymianê jednego z elementów zespo³u. Przed wysuniêciem sworznia t³okowego chroni pierœcieñ osadczy. . Wyj¹æ pierœcienie osadcze z rowków wykonanych w otworze pod sworzeñ t³okowy. . Wysun¹æ sworzeñ z ³ba korbowodu i t³oka. Zapamiêtaæ wzajemne po³o¿enie t³oka i korbowodu.

3.3. WA£ KORBOWY I T£OKI

WERYFIKACJA T£OKÓW

. Zmierzyæ luz miêdzy sworzniem t³okowym a tulej¹ w ³bie korbowodu. Luz ten powinien zawieraæ siê miêdzy 0,014 mm a 0,025 mm. . W razie potrzeby wymieniæ tulejê w korbowodzie pod pras¹. Wciskaj¹c now¹ tulejê, zwróciæ uwagê na prawid³owe po³o¿enie otworu i rowka do smarowania. . Wytoczyæ lub rozwierciæ tulejkê na ¿¹dany wymiar. . Przed monta¿em sworzeñ t³okowy powlec olejem. . Z³o¿yæt³ok z korbowodem, zwracaj¹c uwagê na prawid³owe wzajemne po³o¿enie. Wyciêcie w pokrywie stopy korbowodu powinno wskazywaæ do ty³u, otwór natrysku oleju w korbowodzie powinien znaleŸæsiê od strony wg³êbienia w denku t³oka, strza³ka na denku t³oka wskazuje przód silnika (patrz rys. 3.6). . W³o¿yæ w rowki pierœcienie osadcze zabezpieczaj¹ce sworzeñ t³okowy. Jeœli daj¹ siê potem obróciæ w rowkach, to oznacza ¿e zosta³y prawid³owo osadzone.

~ 1t

"

3.4.

ROZRZ¥D

Regulacja luzów zaworów Luzy zaworów powinno siê sprawdzaæ w ramach okresowej obs³ugi technicznej co 15000 km przebiegu. Luzy sprawdza siê i ewentualnie reguluje na silniku zimnym lub ciep³ym. . Odkrêciæ pokrywê g³owicy, a nastêpnie odrzutnik oleju nad wa³kiem rozrz¹du (rys. 3.18). . Chwyciwszy kluczem nasadowym œrubê centraln¹ wa³u korbowego, obróciæ wa³ zgodnie z kierunkiem pracy silnika (w prawo), a¿ zawory 1. cylindra zaczn¹ siê mijaæ.Jednoczeœnie znak ustawczy ZZ na kole zêbatym wa³ka rozrz¹du musi siê znaleŸæ na wysokoœci naciêcia na prowadnicy ³añcucha (rys. 3.19). . W tym po³o¿eniu wa³ka rozrz¹du mo¿na sprawdziæ luzy dla nastêpuj¹cych zaworów (rys. 3.20): - zawory ss¹cy i wydechowy 4. cylindra, - zawór ss¹cy 3. cylindra, - zawór wydechowy 2. cylindra. . Luzy sprawdza siê, wsuwaj¹c miêdzy krzywkê wa³ka rozrz¹du a dŸwigniê zaworu szczelinomierz o nastêpuj¹cej gruboœci: -

0,2 mm - dla zaworów ss¹cych,

- 0,3 mm - dla zaworów wydechowych. Blaszka szczelinomierza powinna wsuwaæsiê z pewnym oporem. . Je¿eli luzy zaworów s¹ mniejsze lub wiêksze od wymaganych, przeprowadziæ regulacjê. W tym celu kluczem trzpieniowym odpowiednio obróciæ sworzeñ dŸwigni zaworu (rys. 3.21). . Obróciæ wa³ korbowy o 3600 w prawo, a¿ zaczn¹ siê mijaæ zawory 4. cylindra. Znak ustawczy ZZ. na kole zêbatym wa³ka rozrz¹du musi siê znaleŸæu góry, jak na rysunku 3.22. W tym po³o¿eniu wa³ka rozrz¹du sprawdziæ luzy nastêpuj¹cych zaworów: - zaworyss¹cy i wydechowy 1. cylindra,

.

- zawór ss¹cy 2. cylindra, - zawór wydechowy 3. cylindra. . Po zakoñczeniu ewentualnej regulacji przykrêciæodrzutnik oleju (momentem 10 N . m), a nastêpnie pokrywê g³owicy, pod³o¿ywszy now¹ !

uszczelkê.

101

3. SILNIKI

WYSOKOPRʯNE

Rys. 3.21. REGULOWANIE

LUZU ZAWORU Rys. 3.22. USTAWIENIE ZNAKU NA KOLE ZÊBATYM WA£KA ROZRZ¥DU W PO£O¯ENIU ODPOWIADAJ¥CYM ZZ T£OKA 1. CYLINDRA (suw pracy) ORAZ T£OKA 4. CYLINDRA (suw ssania)

Wymiana ³añcucha rozrz¹du 8 Wymontowaæ silnik (patrz rozdzia³ 3.1). 8 Odkrêciæ alternator i jego wspornik. 8 Zdj¹æ z silnika g³owicê (patrz rozdzia³ 3.2). 8 Wymontowaæ ko³o pasowe wa³u korbowego. 8 Odkrêciæ pompê

p³ynu ch³odz¹cego z wentylatorem.

8 Wymontowaæ pompê wtryskow¹. !

8 Odkrêciæ

"i

8

pokrywê napêdu rozrz¹du od kad³uba.

Zdj¹æ ³añcuch rozrz¹du razem z ko³em zêbatym wa³ka rozrz¹du.

8 Œci¹gn¹æ z wa³u korbowego ko³o zêbate napêdu pompy wtryskowej, a nastêpnie ko³o zêbate rozrz¹du. W razie potrzeby u¿yæodpowiedniego œci¹gacza. .

Ponowny monta¿ przebiega w sposób nastêpuj¹cy. 8 Wcisn¹æ na czop wa³u

korbowegonoweko³ozêbaterozrz¹du,a nastêpnie

ko³o zêbate napêdu pompy wtryskowej. 8 Obróciæ wa³ korbowy w po³o¿enieodpowiadaj¹ceZZ t³oka 1. cylindra. Zn~k "OT" na kole zamach~wym musi siê znaleŸænaprzeciwko wskaŸnika umieszczonego na obudowie sprzêg³a (rys. 3.23b).

I

8 Za³o¿yæ ³añcuch

rozrz¹du

na

ko³o zêbate wa³u korbowego.

8 W³o¿yæ w ³añcuch nowe ko³o zêbate wa³ka rozrz¹du i ustawiæ jak na

rysunku 3.9. Znak ustawczy na kole zêbatym wa³ka rozrz¹du powinien znaleŸæsiê nad naciêciem na prowadnicy ³añcucha, jak na rysunku 3.19. 8 Przykrêciæ pokrywê napêdu rozrz¹du z nowymi uszczelkami.

!

8 Zamontowaæ

102

strona 98).

nowy

pierœcieñ

uszczelniaj¹cy wa³u korbowego (patrz

3.4. ROZRZ¥D

WYMIANA £AÑCUCHA ROZRZ¥DU

a

b

.I

IL

-.

EE1 =~:::=:t~3~~~~~~:-

-

Rys. 3.23. ZNAKI USTAWCZE zz T£OKA 1. CYLINDRA a - na kole zêbatym walka rozrz¹du, b - na kole zamachowym

Rys. 3.24. PRZEKROJ POKRYWY NAPÊDU ROZRZ¥DU PRZEZ NAPINACZ £AÑCUCHA ROZRZ¥DU

f . Zamontowaæg³owicê (patrz strona 94). Wa³ek rozrz¹du ustawiætak, aby

I)

zawory 1. cylindra mija³y siê, a 4. cylindra pozostawa³y zamkniête. W tym po³o¿eniu przykrêciæ du¿e ko³o zêbate do wa³ka rozrz¹du. . Wykonaæ pozosta³e czynnoœci monta¿owe.

3.5.

SMAROWANIE

Wymiana oleju Olej w silniku wymienia siê co 7500 km przebiegu lub co 12 miesiêcy. Do wymiany potrzeba oko³o 5,5 dm3 oleju silnikowego. Wymianie oleju musi towarzyszyæ wymiana filtra oleju (potrzebny jest filtr z gwintem 3/4", np. Opel 650 372). Sposób wymiany oleju zosta³ opisany na stronie 47.

Naprawa pompy oleju Pompa oleju typu zêbatego jest umieszczona w pokrywie napêdu rozrz¹du i otrzymuje napêd z wa³u korbowego za poœrednictwem wa³ka napêdzaj¹cego pompê wtryskow¹. W pokrywie pompy oleju znajduje siê zawór regulacyjny ciœnienia oleju (rys. 3.25). 103

~ 3. SilNIKI WYSOKOPRʯNE ,

l

l

ft

3

l

f

13

4

3

.

Rys. 3.25. ELEMENTY UK£ADU SMAROWANIA

1 - wskaŸnikpoziomuoleju, 2, 3 - uszczelkimiskiolejowej,4 - miskaolejowa,5 - smokpompyoleju,6 - tuleja,

7 - wa³ek napêdu pompy wtryskowej, 8 - ko³o zêbate napêdzanepompy wtryskowej, 9 - pokrywa pompy oleju, 10 - zawór regulacyjny ciœnieniaoleju, 11,12 - ko³o zêbate pompy oleju, 13 - filtr oleju, 14 - zawór obejœciowyfiltra oleju

W celu sprawdzenia kó³ zêbatych pompy oleju nie jest konieczne wymontowanie pokrywy napêdu rozrz¹du. . Spuœciæolej z miski olejowej. . Odkrêciæ pokrywê pompy oleju, dostêpn¹ od spodu silnika (rys. 3.26). . Wyj¹æ z obudowy ko³a zêbate pompy oleju i umyæ w benzynie ekstrakcYJneJ. . W³o¿yæz powrotem ko³a zêbate w obudowê i zmierzyæ za pomoc¹ linia³u krawêdziowego i szczelinomierza cofniêcie kó³ zêbatych wzglêdem krawêdzi przylegania pokrywy (rys. 3.27a) oraz luz miêdzyzêbny (rys. 3.27b). Wymagane wartoœci zosta³y podane na rysunku. . Sprawdziæ stan pokrywy pompy oleju. Je¿eli s¹ œladyznacznego wyrobienia pokrywy przez ko³a zêbate, to pokrywê trzeba wymieniæ. . Je¿eli zachodzi potrzeba wymiany zu¿ytych elementów, to nale¿y pamiêtaæ, ¿e fabrycznie mog¹ byæ montowane pokrywy napêdu rozrz¹du, w któ;" 1 I:

rych gniazda

04

pod ko³a zêbate

pompy

oleju

oraz otwory

pod wa³ki

maj¹

r t

,

3.5. SMAROWANIE

NAPRAWA POMPY OLEJU

Rys. 3.26. POKRYWA POMPY OLEJU (1) ORAZ ZAWÓR REGULACYJNY CiŒNIENIA OLEJU (2)

2

--b

O I J

Rys. 3.27. SPRAWDZANIE LUZÓW W POMPIE OLEJU a - luz miêdzy czo³ami kó³ zêbatych a krawêdzi¹ powierzchni styku z pokryw¹ powinien wynosiæ0,1...0,2, mm b - lub miêdzyzêbny powinien wynosiæ0,1...0,2 mm

nadwymiar +0,2 mm. Wystêpuj¹ wtedy równie¿ nadwymiarowe ko³a (ko³o) zêbate. Pokrywê tak¹ mo¿na rozpoznaæpo liczbie ,,02" wybitej na odlewie pokrywy napêdu rozrz¹du (patrz strza³ka na rys. 3.27).

U

. Sposób wymontowania pokrywy napêdu rozrz¹du zosta³ opisany na stronie 102. W celu prze³o¿enia wa³kanapêdupompywtryskowejnale¿ykluczemp³askim 36 mm odkrêciænakrêtkêu do³u wa³ka,przytrzymuj¹c wa³ek kluczem KM -131. . Przykrêciæpokrywê pompy oleju (momentem 1O N . m). Je¿eli pokrywa nie mia³a uszczelki, to u¿yæuszczelki p³ynnej, na przyk³ad Opel 15 03 166. . Wykrêciæ korek gwintowany, zamykaj¹cy kana³ olejowy w pokrywie napêdu rozrz¹du (pod pomp¹ paliwa). Przez otwór korka wlaæ do pompy oleju olej silnikowy (rys. 3.28). Zapewni to smarowanie silnika ju¿ po pierwszym obróceniu wa³u korbowego.

105

~-

-~-

I I

3. SILNIKI WYSOKOPRʯNE

.

t

~

I

...'f~

~

~?Q ?~

I' '\

_-::=:::c-

Rys. 3.28. NAPE£NIANIE POMPY OLEJU PRZED URUCHOMIENIEM SILNIKA

Sprawdzanie

..-

zaworu regulacyjnego

Zadaniem zaworu jest stabilizacja ciœnienia oleju w uk³adzie smarowania. Je¿eli lampka kontrolna ciœnienia oleju zaczyna siê œwieciælub pulsowaæ, a stan oleju jest prawid³owy, wskazuje to na zbyt niskie ciœnienie oleju. W takim przypadku nale¿y wymontowaæ i sprawdziæ elementy zaworu.

Zawór jest umieszczony w pokrywie pompy oleju (patrz 2, rys. 3.26). . Wykrêciæ korek gwintowany i wyj¹æ sprê¿ynê oraz tulejkê (patrz 1O,

j

.

rys. 3.25). . Oczyœciæwszystkie czêœci. Otwory w tulejce musz¹ byæ czyste. . W³o¿yæ tulejkê w gniazdo i sprawdziæ, czy porusza siê bez zaciêæ. . Elementy zu¿yte lub uszkodzone wymieniæ. . Zamontowaæ tulejkê oraz sprê¿ynê i wkrêciæ korek z now¹

uszczelk¹

:

miedzian¹.

Wymiana uszczelki

miski olejowej

!

. Odkrêciæ od pompy podciœnieniowej przy alternatorze oba przewody olejowe (patrz 1, rys. 8.4). . Odkrêciædoln¹ os³onê silnika, je¿eli wystêpuje w danej wersji. . Odkrêciælewe i prawe zawieszenie silnika. . Unieœænieco silnik. £opatki wentylatora nie mog¹ siê jednak oprzeæ o os³onê. Silnik mo¿na podnieœæ, chwyciwszy stalow¹ lin¹ za ko³o pasowe. . Odkrêciækorek spustu oleju w misce olejowej w celu spuszczeniaoleju. Korek wkrêciæ z powrotem z now¹ uszczelk¹ (momentem 45 N . m).

. W silniku turbodieselodkrêciæ od miski olejowej Rrzewód prowadz¹cy do sprê¿arki (mocowany dwiema œrubami). I

106

. Odkrêciælinkê sprzêg³a od dŸwigni wy³¹czaj¹cej. . Wykrêciæcztery œrubymocuj¹ce p³ytê podpieraj¹c¹ do obudowy sprzêg³a. Dodatkowo wykrêciæpraw¹ œrubêdŸwigni poœredniejuk³adu kierowniczego i wyj¹æ p³ytê w prawo. . Odkrêciæprzewody mocowane do miski olejowej i wspornika filtra oleju. . Odkrêciæpokrywê pompy oleju i wyj¹æ mniejsze ko³o zêbate.

.

,

,°

3.5. SMAROWANIE

.

"

WYMIANA

USZCZELKI

MISKI

OLEJOWEJ

. Odkrêciæ filtroleju. . Wykrêciæwszystkie œrubymocuj¹ce miskê olejow¹ i wyj¹æ miskê, przesuwaj¹c j¹ do przodu. . Oczyœciæpowierzchnie styku na kad³ubie i misce olejowej z resztek uszczelki. . Wycisn¹æ porcjê œrodkauszczelniaj¹cego, na przyk³ad Opel 15 03 294, w miejscu styku pokrywy tylnego ³o¿yskawa³u korbowego z kad³ubem (patrz rys.3.7a). . Ten sam œrodekuszczelniaj¹cy nanieœæ w szczelinê miêdzy kad³ubem a pokryw¹ napêdu rozrz¹du (patrz rys. 3.7b). . Posmarowaæcienko œrodkiemuszczelniaj¹cym kad³ub w miejscu przylegania miski olejowej. . U³o¿yæna kad³ubie uszczelki,po posmarowaniu miejsc wzajemnego styku œrodkiemuszczelniaj¹cym. . Przykrêciæmiskê olejow¹. Œruby mocuj¹ce, posmarowane wczeœniej œrodkiemzapobiegaj¹cym poluzowaniu, dokrêcaærównomiernie momentem 5 N. m. . Przykrêciæpokrywê pompy oleju. Wczeœniejmo¿na sprawdziæluzy kó³ zêbatych (patrz strona 104). . Przykrêciærêk¹ filtr oleju. Wykonaæpozosta³eczynnoœcimonta¿owe. Po opuszczeniusilnika przykrêciæ wspornik zawieszenia momentem 40 N . m. Nape³niæsilnik olejem.

3.6.

CH£ODZENIE

Wymiana p³ynu ch³odz¹cego .

. Ustawiæzawór nagrzewnicyna tablicy rozdzielczejw po³o¿eniepe³nego otwarcia. . Odkrêciækorekwlewu zbiornikawyrównawczego. . Od³¹czyæod ch³odnicy dolny przewód gumowy i zebraædo naczynia wyciekaj¹cy p³yn. . Z powrotem pod³¹czyæprzewódch³odnicy. . Otworzyæodpowietrznikw pokrywietermostatu(patrz 1, rys. 3.31). . Wlewaæp³ynch³odz¹cydo zbiornikawyrównawczego,a¿zaczniewyciekaæprzezodpowietrznikna pokrywietermostatu. . Zakrêciæ odpowietrznik(momentem25 N . m). . Uzupe³niæ p³yn w zbiorniku wyrównawczymdo poziomuoznaczonego napisem"KALT/COLD". Zamkn¹æzbiornik. . Uruchomiæ silnik i pozostawiæ do nagrzania,a¿otworzy siê termostat,to znaczya¿dolny przewódgumowy staniesiê gor¹cy. . Sprawdziæ szczelnoœæ uk³aduch³odzeniai wy³¹czyæsilnik. . Po ostudzeniujeszczerazsprawdziæ poziomp³ynuch³odz¹cegoi ewentualnie uzupe³niæ.

Wymiana pompy p³ynu ch³odz¹cego . Odkrêciæ doln¹os³onêsilnika, je¿eliwystêpuje w danej wersji samochodu. . Spuœciæ p³yn ch³odz¹cy (patrzopis w poprzednimpodrozdziale). . Od³¹czyæod ch³odnicygórny przewódgumowy. 107

~ 3. SILNIKI WYSOKOPRʯNE Rys. 3.29. ODKRÊCANIEWENTYLATORAZE SPRZÊG£EMWISKOZOWYM

2

3

1~:';::::::::::::::;;;;~'~::.;-::::~~ I.

,

//

Rys. 3.30. WYMONTOWANIE

POMPY P£YNU

CH£ODZ¥CEGO

1 - pompa p³ynu ch³odz¹cego 2 - przewody gumowe 3 - ko³o pasowe

h /I c

. Wymontowaæ ch³odnicê (patrz strona 109). . Odkrêciæwentylator ze sprzêg³emwiskozowym (lewy gwint!). Kluczem p³askim przytrzymaæko³o pasowe pompy p³ynu ch³odz¹cego (rys. 3.29). . Wyj¹æ wentylator razem z os³on¹. . Wymontowaæ paski klinowe alternatora i pompy wspomagania. . Od³¹czyæprzewody gumowe od pompy p³ynu ch³odz¹cego (rys. 3.30). . Odkrêciæi wyj¹æ pompê. Pompa nie podlega naprawie i w przypadku uszkodzenia musi byæwymieniona w komplecie. . Przedponownym zamontowaniem pompy oczyœciæ powierzchniê przylegania z resztek starej uszczelki. . Przykrêciæpompê z now¹ uszczelk¹ (momentem 25 N . m). . Pod³¹czyæprzewody gumowe i zabezpieczyænowymi opaskami. . Za³o¿yæpaski klinowe i napi¹æ (patrz strony 210 i 184). . Za³o¿yæwentylator razem z os³on¹ i przykrêciæ.Œrubêdokrêcaæw lewo momentem 40 N . m. . Os³onê wentylatora wprowadziæ u do³u w uchwyty gumowe, wyrównaæ przy ch³odnicy i umocowaæklamrami. . Nape³niæi odpowietrzyæ uk³ad ch³odzenia. 108

3.6. CH£ODZENIE

WYMIANA TERMOSTATU

Wymiana termostatu Uszkodzenie termostatu mo¿na rozpoznaæ po przegrzewaniu siê p³ynu ch³odz¹cego w silniku (je¿eli termostat siê nie otwiera) lub nieosi¹ganiu przez silnik temperatury pracy (je¿eli termostat pozostaje stale otwarty). . Podstawiæ naczynie pod obudowê termostatu. . Odkrêciæ pokrywê termostatu i odsun¹æ na bok z pod³¹czonym przewodem gumowym (rys. 3.31). . Wyj¹æ termostat z obudowy razem z uszczelk¹ gumow¹. . W³o¿yæw obudowê nowy termostat z now¹ uszczelk¹ gumow¹. Strza³ka musi wskazywaæ do do³u. . Przykrêciæ pokrywê termostatu (momentem 8 N . m).

~

Wymiana

ch³odnicy

Silniki z zap³onem samoczynnym maj¹ ch³odnice o przep³ywie poprzecznym, podczas gdy silniki benzynowe maj¹ ch³odnice o przep³ywie bezpoœrednio opadowym. . Od³¹czyæ od ch³odnicy dolny przewód gumowy i zebraædo podstawionego naczynia wyciekaj¹cy p³yn. P³yn mo¿e byæ powtórnie u¿yty, jeœli nie jest zanieczyszczony i starszy ni¿ 2 lata. . Od³¹czyæ górne przewody ch³odnicy. . Od³¹czyæ od ch³odnicy os³onê wentylatora. W tym celu wybiæ u góry i u do³u nity trzpieniem o œrednicy 3 mm (rys. 3.32).

. Wyci¹gn¹æ klamry mocuj¹ce. . Wyj¹æ os³onê z dolnych uchwytów i po³o¿yæna wentylatorze. . Wyci¹gn¹æ ch³odnicê do góry. Ch³odnicê montuje siê w kolejnoœciodwrotnej. Do umocowania os³ony wentylatora u¿yænowych nitów rozprê¿nych.

..

Rys. 3.31. WYMIANA TERMOSTATU 1 - odpowietrznik, 2 - pokrywa termostatu, 3 - termostat

Rys. 3.32. WYBIJANIE NITÓW £¥CZ¥CYCH WENTYLATORA Z CH£ODNIC¥

OS£ONÊ 109

3. SilNIKI WYSOKOPRʯNE

3.7.

ZASILANIE Silniki o zap³onie samoczynnym montowane w samochodzie Opel Omega s¹ zasilane rozdzielaczow¹ pomp¹ wtryskow¹, napêdzan¹ wa³em korbowym przez przek³adniê œlimakow¹. W rozdzielaczowej pompie wtryskowej dawki paliwa s¹ t³oczone tylko przez jeden t³ok, który równie¿ rozdziela je do poszczególnych wtryskiwaczy w kolejnoœci zap³onów. W zale¿noœciod wersji silnika s¹ montowane nastêpuj¹ce pompy wtryskowe firmy Bosch: mechaniczna automatyczna skrzynia biegów skrzynia biegów - silnik 23YD VE4/9F2200L242-5 VE4/9F2200L242-3 - silnik 23YDT VE4/1 OF21DOL156 VE4/1 OF21DOL156-1 - silnik 23DTR VE4/1 OF21OOL297 VE4/1 OF21OOL297-2 W jednoczêœciowym korpusie rozdzielaczowej pompy wtryskowej s¹ umieszczone nastêpuj¹ce zespo³y: - ~ompa wytwar~aj¹ca ciœnienie potrzebne do wtrysku oraz rozdzielaj¹ca

i

paliwo na wtryskiwacze, - pompa ³opatkowa przet³aczaj¹ca paliwo do pompy wysokociœnieniowej, - mechaniczny regulator prêdkoœci obrotowej ze wzbogacaczem dawki rozruchowej, - automatyczny przestawiacz wtrysku do zmiany pocz¹tku t³oczenia w zale¿noœci od prêdkoœci obrotowej.

Odpowietrzanie instalacji paliwowej z uwagi na pionowe mocowanie pompy wtryskowej instalacja paliwowa wymaga odpowietrzenia po ka¿dym jej roz³¹czeniu, po wymianie wk³adu filtruj¹cego lub po ca³kowitym opró¿nieniu zbiornika paliwa. .

Sprawdziæ, czy zbiornik paliwa jest nape³niony.

.

Przykryæ alternator.

.

W³¹czyæ stacyjkê, aby zawór elektromagnetyczny

nie odcina³ dop³ywu

paliwa. . Odkrêciæ o jeden obrót œrubê na filtrze paliwa (1, rys. 3.33). . Wciskaæ powoli pompkê rêczn¹ (2) na filtrze paliwa tak d³ugo, a¿ spod œruby zacznie wyp³ywaæ paliwo bez pêcherzyków powietrza. .

Dokrêciæ œrubê na filtrze paliwa.

. Kluczem nasadowym 12 mm poluzowaæ o jeden obrót œrubê odpowietrzaj¹c¹ w pompie wtryskowej (rys. 3.34). . Kontynuowaæ wciskanie pompki rêcznej na filtrze paliwa, a¿ spod œruby odpowietrzaj¹cej zacznie wyp³ywaæ paliwo bez pêcherzyków powietrza. .

Dokrêciæ œrubê odpowietrzaj¹c¹.

. Uruchomiæ silnik. Je¿eli silnik nie "zaskoczy", poluzowaæ nakrêtkê ko³pakow¹ przewodu wtryskowego przy wtryskiwaczu 1. lub 4. cylindra. Obracaæ silnik rozrusznikiem, a¿ spod nakrêtki zacznie wyciekaæ paliwo. Dokrêciæ nakrêtkê i wykonaæ próbê uruchomienia silnika. Je¿eli silnik ponownie nie da siê uruchomiæ, powtórzyæ operacjê odpowietrzania instalacji pompk¹ rêczn¹. 110

-

f

3.7. ZASILANIE

ODPOWIETRZANIE INSTALACJI PALIWOWEJ

Rys. 3.33. ODPOWIETRZANIEINSTALACJI PALIWOWEJ PRZY FILTRZE PALIWA 1 - œrubaodpowietrzaj¹ca, 2 - pompka rêczna Rys. 3.34. ROZDZIELACZOWAPOMPA WTRYSKOWA BOSCH TYP VE 1 - centralna œrubazamykaj¹ca, 2 - œrubaodpowietrzaj¹ca, 3 - œrubaregulacyjna prêdkoœciobrotowej biegu ja³owego, 4 - œrubaregulacyjna maksymalnej prêdkoœciobrotowej

Obs³uga filtra paliwa Filtr paliwa powinno siê wymieniaæ co 30 000 km przebiegu. Natomiast wodê z filtra paliwa powinno siê usuwaæco 7500 km lub co 12 miesiêcy. . W celu usuniêcia wody z obudowy filtra paliwa nale¿y podstawiæ naczynie pod filtr i otworzyæ korek gwintowany z tworzywa sztucznego, znajduj¹cy siê u do³u obudowy. Zebraædo naczynia oko³o 0,1 dm3wody (nie opró¿niaæca³kowicie obudowy filtra). Je¿eli woda nie chce sama wyp³yn¹æ, uruchomiæ pompkê rêczn¹. Wkrêciækorek. Po usuniêciu wody nie trzeba odpowietrzaæfiltra. . W celu wymiany wk³adu filtruj¹cego nale¿y odkrêciæfiltr od g³owicy. Mo¿na do tego u¿yæklucza do odkrêcania filtra oleju silnikowego. Wyj¹æ ostro¿nie wk³ad, poniewa¿ jest wype³niony olejem napêdowym. Przykrêciænowy wk³ad po nape³nieniu go paliwem. W samochodzie z podgrzewaczem elektrycznym filtra montowaæwk³ad bez œrodkowego pierœcieniauszczelniaj¹cego i pierœcieniamocuj¹cego. Pierœcienie te s¹ do³¹czone do opakowania z wk³adem filtruj¹cym i przeznaczone do montowania w filtrze bez podgrzewacza. Filtr z podgrzewaczemrozpoznaje siê po przewodach elektrycznych dochodz¹cych do g³owicy filtra. Odpowietrzyæinstalacjê paliwow¹ (patrz strona 110).

Wymontowanie i zamontowanie pompy wtryskowej

!

. Od³¹czyæ od pompywtryskowejciêg³asteruj¹ceorazprzewódelektryczny od zaworuelektromagnetycznego. . Od³¹czyæod pompywtryskowejprzewodywtryskowe,przewódpaliwowy zasilaj¹cy i przewód powrotny.

. Zdj¹æpokrywê g³owicy.

111

3. SILNIKI WYSOKOPRʯNE

. Obróciæwa³ korbowy w po³o¿enie odpowiadaj¹ce zwrotowi zewnêtrznemu t³oka 1. cylindra. Znak na kole zêbatym wa³ka rozrz¹du powinien zaj¹æ po³o¿enie pokazane na rysunku 3.23a, natomiast we wzierniku obudowy sprzêg³a musi siê pojawiæ znak "OT", jak na rysunku 3.23b. . Odkrêciæ nakrêtki mocuj¹ce rozrz¹du i wyci¹gn¹æ pompê.

pompê wtryskow¹

do pokrywy

napêdu

Pompê montuje siê w kolejnoœci odwrotnej. Wyregulowaæ ustawienie pompy w sposób opisany w nastêpnym podrozdziale.

Sprawdzanie

pocz¹tku

t³oczenia

.

Zdj¹æ doln¹ os³onê silnika, je¿eli wystêpuje w danej wersji. . Zdj¹æ pokrywê g³owicy. . Obracaj¹c wa³ korbowy, ustawiæ t³ok 1. cylindra w po³o¿enie ZZ (patrz rys. 3.23). . Wykrêciæ œrubêodpowietrzaj¹c¹ z pompy wtryskowej (patrz 2, rys. 3.34). Ciêgno zimnego rozruchu nie mo¿e byæ naci¹gniête. . W miejsce œruby wkrêciæ oprawê KM-226 z czujnikiem zegarowym (rys. 3.35). . Obróciæ powoli wa³ korbowy w lewo, a¿ wskazówka czujnika przestanie siê poruszaæ. Wyzerowaæ czujnik.

:f~ ~~f:

"", ""o..,

. Obróciæ wa³ korbowy w prawo, do pokrycia siê znaku "OT" na kole

zamachowym ze wskaŸnikiem na obudowie sprzêg³a. Czujnik zegarowy musi wskazaæ nastêpuj¹ce wartoœci: - 0,93...1,03 mm - silnik wolnoss¹cy, - 0,80...0,90 mm - silniki turbodiesel.

~ ;

,

"

.j

~ ": " ;; ':

I ~ ,~

~ ~

26

N

Rys. 3.35. SPRAWDZANIE POCZ¥TKUT£OCZENIA

112

Rys. 3.36. ODKRÊCANIE PRZEWODU WTRYSKOWEGO

I

ROZCIÊTYM KLUCZEM OCZKOWYM

1-

~~~~=i=§~~ Rys. 3.37. SPOSOB MONTAZU PODK£ADKI KSZTA£TOWEJ WTRYSKIWACZA

-

~

-

--

3.7. ZASILANIE

SPRAWDZANIEPOCZ¥TKUT£OCZENIA

. Je¿eliotrzymasiê inne wartoœci,poluzowaænakrêtkimocuj¹ce pompê wtryskow¹ i tak obróciæpompê,aby czujnik wskaza³prawid³ow¹ wartoœæ. Dokrêciænakrêtkimocuj¹ce. . Jeszczeraz sprawdziæustawieniepompy. . Usun¹æczujnik zegarowy i wkrêciæœrubêodpowietrzaj¹c¹ z now¹ uszczelk¹. . Zamontowaæ pokrywêg³owicy. . Obróciæwa³ korbowy o oko³o 90°. . Odpowietrzyæ instalacjêpaliwow¹ (patrz opis na stronie 110). . Uruchomiæsilnik i sprawdziæszczelnoœæ œrubyodpowietrzaj¹cej.

Wymiana wtryskiwacza Uszkodzony wtryskiwacz powoduje spadek mocy silnika, jego przegrzewanie, zwiêkszone zu¿ycie paliwa i podniesion¹ g³oœnoœæ pracy silnika. Aby odszukaæniesprawny wtryskiwacz, nale¿yuruchomiæsilnik i pozostawiæna "szybkim" biegu ja³owym. Prêdkoœæ obrotowa "szybkiego" biegu ja³owego wynosi 870:t:20 obrjmin dla silnika 23YD i 1100:t:50 obrjmin dla silników 23YDTj23DTR. Luzowaækolejno nakrêtki ko³pakowe przewodów wtryskowych. Je¿eli prêdkoœæ obrotowa silnika siê nie zmieni, wskazuje to na uszkodzenie danego wtryskiwacza. Ciœnieniewtrysku powinno wynosiæ 135...143 barów. W silniku 23YD s¹ montowane wtryskiwacze Bosch DNSD 193, w silnikach 23YDT wtryskiwacze Bosch DNOSD 262, a w silnikach 23DTR wtryskiwacze DNOSD 272. . Oczyœciæprzewody wtryskowe i wymontowaæ w komplecie. Nakrêtki ko³pakowe odkrêcaænajlepiej rozciêtym kluczem oczkowym, na przyk³ad Hazet 612 - 17 x 19 (rys. 3.36). . Od³¹czyæod wtryskiwacza przewody paliwowe powrotne. . Wykrêciæwtryskiwacz z g³owicy kluczem nasadowym 27 mm. . Wyj¹æ podk³adkê kszta³tow¹, tulejê izoluj¹c¹ cieplnie i podk³adki miedziane. . Ponowny monta¿ wtryskiwacza rozpocz¹æod w³o¿eniaw g³owicê nowej podk³adki miedzianej. . Nastêpnie w³o¿yætulejê, mniejsz¹ œrednic¹do do³u, i drug¹ podk³adkê miedzian¹. . W³o¿yænow¹ podk³adkê kszta³tow¹, w po³o¿eniu takim, jak na rysunku 3.37 (strza³ka wskazuje gniazdo g³owicy). . Wkrêciæ wtryskiwacz (momentem 70 N . m) i pod³¹czyæ przewód wtryskowy (momentem 25 N . m) oraz przewody powrotne.

NOTATKI u¿YTKOWNIKA

113

,

OPEL OMEGA

UK£AD NAPÊDOWY

4.1.

SPRZÊG£O w samochodach z mechanicznymi skrzyniami biegów miêdzy silnikiem i skrzyni¹ znajduje siê sprzêg³o (rys. 4.1). W samochodach ze skrzyniami automatycznymi sprzêg³o zast¹piono przek³adni¹ hydrokinetyczn¹. Suche sprzêg³o jednotarczowe jest przykrêcone œrubamido ko³a zamachowego. Dostêp do sprzêg³a uzyskuje siê bez wymontowania skrzyni biegów lub silnika. Sprzêg³ojest sterowane link¹.

~

:

'

/. -,. ..

I

,

,,

.

,

\

"

..(~

..\:!

!

' , ,

/' /"

"

.. ,

<"

'"'

I

,

Rys. 4.1. ELEM ENTY SPRZÊG£A W ROZ£O¯EN lU

Sprawdzanie

dzia³ania

sprzêg³a

Nale¿ynagrzaæ samochóddo normalnejtemperaturypracyi podjechaæ pod górê ulic¹ lub drog¹ o du¿ym nachyleniu jezdni. Na pocz¹tku wzniesienia trzeba w³¹czyæ mniejszy bieg i nastêpnie przyspieszaæjazdê. Je¿eli prêdkoœæobrotowa silnika wzrasta, samochód nie porusza siê szybciej, to oznacza ¿e sprzêg³o siê œlizga.

a

I I

4.1.

SPRZÊG£O

I I

-

SPRAWDZANIE DZIA£ANIA

Najczêstszym i powodamiœlizgania siê sprzêg³as¹ nastêpuj¹ceprzyczyny: - zu¿ycieok³adzintarczysprzêg³a, - zu¿ycie sprê¿yny dociskowej, objawiaj¹ce siê utrat¹ sprê¿ystoœci, - zaolejenie tarczy sprzêg³a,powoduj¹ce utratê w³asnoœ.ci ciernych ok³adzin tarczy sprzêg³a.

Wymiana sprzêg³a w samochodach z silnikami benzynowymi 1.8/2.0 nale¿ydo wymontowania sprzêg³a u¿yæspecjalnego narzêdzia, które zablokuje sprzêg³o w stanie wy³¹czonym. Je¿eli nie dysponuje siê takim narzêdziem,to sprzêg³o mo¿na wymontowaæ w taki sam sposób, jak dla silnika diesel. Nale¿y jednak siê wtedy liczyæz mo¿liwoœci¹wyst¹pienia g³oœniejszejpracy sprzêg³a. . Wymontowaæ skrzyniê biegów (patrz rozdzia³ 4.2). Silniki 1.8/2.0 . Umocowaæ do silnika dwiema œrubami M12 x 30 narzêdzie specjalne KM-632 (rys. 4.2). . Ugi¹æsprê¿ynênarzêdziemKM-632 i po³¹czyæp³ytê dociskow¹ z opraw¹ sprzêg³a za pomoc¹ trzech klamer KM-526-A. . Zdemontowaæ narzêdzie KM-632. . Odkrêciæoprawê sprzêg³a od ko³a zamachowego (rys. 4.3). Silniki 2.3D/2.3TD . Unieruchomiæko³o zamachowe przyrz¹dem KM-139-A lub wkrêtakiem. . Luzowaæstopniowo œrubymocuj¹ce oprawê sprzêg³ado ko³a zamachowego, wykonuj¹c kolejno 1...1,5 obrotu, a¿ do ca³kowitego usuniêcia docisku sprê¿yny. . Wykrêciæca³kowicie œrubyi wyj¹æ oprawê oraz tarczê sprzêg³a. Zweryfikowaæ wymontowane czêœci. . Sprawdziæ,czy tarcza sprzêg³a nie nosi œladówoleju, które najczêœciej wskazuj¹ na uszkodzeniepierœcieniauszczelniaj¹cego wa³ka skrzyni biegów. W celu wymiany pierœcieniauszczelniaj¹cego nale¿y wymontowaæ tulejê prowadz¹c¹ ³o¿yskowyciskowe. Podwa¿aj¹c wkrêtakiem, wyci¹gn¹æ pierœ-

Rys. 4.3. ŒRUBYMOCUJ¥CE OPRAWÊ SPRZÊG£A DO KO£A ZAMACHOWEGO A - miejsce oznaczeniapo³o¿eniaoprawy sprzêg³a wzglêdem ko³a zamachowego

4. UK£AD

NAPÊDOWY

cieñ uszczelniaj¹cy z tulei prowadz¹cej i w³o¿yænowy. Przed przykrêceniem tulei z nowym ³o¿yskiem wyciskowym sprawdziæ stopieñ zu¿ycia wa³ka sprzêg³owego w okolicach wspó³pracy z pierœcieniemuszczelniaj¹cym. Je¿eli powierzchnia jest porysowana lub wytarta, to nale¿ywa³ek wymieniæ (patrz rozdzia³ 4.2), poniewa¿ nawet nowy pierœcieñuszczelniaj¹cy nie uszczelni wa³ka. . Je¿eli wyciek oleju wyst¹pi³ spod ko³a zamachowego, to nale¿yodkrêciæ ko³o, a nastêpnie pokrywê tyln¹ kad³uba i wymieniæpierœcieñuszczelniaj¹cy.

I

~

Podczas przykrêcania pokrywy nale¿y jej powierzchniê styku z misk¹ olejow¹

~

pokryæsilikonow¹ mas¹ uszczelniaj¹c¹. Lekko porysowan¹ bie¿niê czopa wa³u korbowego mo¿nawypolerowaæ p³ótnem œciernymo ziarnistoœci240. W przypadku wiêkszych rowków trzeba wa³ wymontowaæ i przeszlifowaæ czop. . Je¿eli powierzchnia tarcia na kole zamachowym jest porysowana lub przypalona (niebieskie œlady],to nale¿y j¹ przeszlifowaæ.Trzeba wówczas

~ r

zwróciæ uwagê na wymiar "A" miêdzy powierzchni¹ tarcia a powierzchni¹ przylegania sprzêg³a.Wymiar ten musi wynosiæ2,1...2,2 mm. Powierzchniê tarcia wolno obrabiaæna g³êbokoœæ maksimum 0,3 mm. Je¿eli nie mo¿na zachowaÆpowy¿szych wymagañ, to ko³o zamachowe trzeba wymieniæ. . Sprzêg³o nale¿y wymieniaæ zawsze w komplecie, to znaczy tarczê sprzêg³a, p³ytê dociskow¹ i ³o¿ysko wyciskowe.

:"

Sprzêg³o montuje siê w nastêpuj¹cej kolejnoœci. . Przystawiætarczê sprzêg³a do ko³a zamachowego tak, aby by³ widoczny napis "Getriebeseite" ("od strony skrzyni biegów") umieszczony na piaœcie tarczy sprzêg³a.Tarczêwypoœrodkowaæ trzpieniem centruj¹cym KM-237 lub Hazet 2173-1. . Je¿eli w samochodzie z silnikiem 1.8 lub 2.0 jest montowane nowe sprzêg³o, to nale¿y œcisn¹æsprê¿ynê tarczow¹ pod pras¹ i za³o¿yæklamry K~-526-A (rys. 4.4).

r f

I

::<::.:::~::::J~~:: ~

!

C::====-B--e--=-~:===.J

,

Rys. 4.4. MONTOWANIE

r

KLAMER KM-526-A

DO NOWEGO SPRZÊG£A

. Przystawiæ oprawêsprzêg³ado ko³a zamachowegow takim po³o¿eniu; aby "zgra³y siê" znaki umieszczonena oprawie i na kole (patrz "A" rys. 4.3). Wkrêciærêk¹ œrubymocuj¹ce sprzêg³o.

.

W przypadku silników 1.8/2.0 dokrêciæ œrubymocuj¹ce momentem 22 N . m. Œcisn¹æsprê¿ynêtarczow¹ narzêdziemKM-632 i wyj¹æ trzy klamry.

116

Odkrêciænarzêdziespecjalne. . W przypadku silników 2.3D/2.3TD unieruchomiæ ko³o zamachowe i stopniowo dokrêcaæœrubymocuj¹ce sprzêg³o, a¿ p³yta dociskowa napnie sprê¿ynê.Œrubydokrêciæmomentem 22 N . m.

i I

4.1. SPRZÊG£O .

WYMIANA Wyci¹gn¹æ

Je¿eli .

jest

trzpieñ inaczej,

Posmarowaæ

centruj¹cy,

ponownie

który

powinien

wypoœrodkowaæ

wielowypust

wa³ka

daæ

siê

po³o¿enie

sprzêg³owego

lekko

tarczy

wysun¹æ. sprzêg³a.

smarem

sta³ym

Opel

1948567. .

Zamontowaæ

skrzyniê

.

Wyregulowaæ

linkê

biegów. sprzêg³a

w

sposób

opisany

\IV nastêpnym

podroz-

dziale.

Wymiana linki sprzêg³a .

Zmierzyæ

linijk¹

z nakrêtki

przy

wstêpnie .

z

obudowie Od³¹czyæ

.

Wyci¹gn¹æ razie

i od³o¿yæ .

gwintowanej

od

linkê

Dziêki

poprzedni

strony

sprzêg³a,

now¹

linkê

wystaj¹cej bêdzie

mo¿na

wymiar.

sprzêg³a

z otworu

linki

temu

nakrêtkê

w dŸwigni

kontruj¹c¹

wy³¹czaj¹cej

oraz

oraz

nakrêtkê

ze wspornika

na

sprzêg³a.

.

W

na

linki

Wysun¹æ

koñcówki

wy³¹czaj¹cej.

wyregulowaæ

Odkrêciæ

kulist¹.

d³ugoœæ

dŸwigni

linkê

sprzêg³a

linkê

potrzeby na

Wsun¹æ

.

Zaczepiæ

.

Wprowadziæ

od

sprzêg³a

peda³u od

odkrêciæ

sprzêg³a.

strony

wspornik

komory

silnika.

przekaŸników

od

lewego

nadkola

bok. now¹

linkê

koniec

linki

linkê

w

otwór za peda³

w otwór

w

przegrodzie

przedniej.

sprzêg³a.

wspornika

oraz

dŸwigni

wy³¹czaj¹cej

sprzêg³o.

Rys. 4.5. POMIAR USTAWIENIA PEDA£U SPRZÊG£A W PO£O¯ENIU SPOCZYNKOWYM

.J Rys. 4.7. NAKRÊTKA REGULACYJNA

4. UK£AD NAPÊDOWY

I I I

I

..~~c ..". ~: Ok;'

. Wkrêciænakrêtkina koñcówkêgwintowan¹ linki nag³êbokoœæ zmierzon¹ poprzednio. W samochodachOpel Omeganie wystêpuje luz ja³owy peda³usprzêg³a.

n

W miarê zu¿ywania siê ok³adzin ciernych peda³ "wêdruje" do góry. D³ugoœæ czynn¹ linki sprzêg³a reguluje siê w sposób nastêpuj¹cy. . Zmierzyælinijk¹ odstêp od œrodkapeda³u sprzêg³a do ko³a kierownicy (rys. 4.5). Zapisaæwymiar "A". . Wcisn¹æ ca³kowicie peda³ sprzêg³a i zmierzyæwymiar ,,8" (rys. 4.6).

~

~

. Obliczyæ ró¿nicê wymiarów "A" i ,,8". Ró¿nica powinna wynosiæ 142...149 mm. W przypadku otrzymania innej wartoœci obróciæ odpowiednio nakrêtkê regulacyjn¹ na koñcówce gwintowanej linki (rys. 4.7). Prawid³owo ustawiony peda³ sprzêg³a powinien wystawaæ nad peda³ hamulca: . Dokrêciænakrêtkê kontruj¹c¹ na koñcówce gwintowanej linki.

~

4.2.

MECHANICZNA SKRZYNIA BIEGOW R25

Wymontowanie i zamontowanie skrzyni biegów

"

'

"

Skrzyniê biegów wymontowuje siê z samochodu bez silnika.

~

r! (f'~ .~'"

~ ~

(

""

.

"'"

,

;c~~ f~ -.. "-.'-

I.

l

.

~---'~; -

l~

-

I

"".

A"'-J t!'

,~~~~~.;

~

. I~P

C>'~

,~.

~

,

,<,/

";

I

A~A~

~ /" ,.-/ ""'

.)

~

118

1- ,,~ ,-,~ ? c! " /-'

.

~~.

c~~

, 1'-

Rys. 4.8. MECHANIZMZEWNÊTRZNY STEROWANIA SKRZYNI¥BIEGOW A - oslonadolnastosowanaod wrzeœnia 1989roku

~

.

I

l

'Al'

~A~ I

A

'", "'..J

4.2. MECHANICZNA SKRZYNIA BIEGÓW R25

,c i³'

WYMONTOWANIE

I ZAMONTOWANIE

~""rI

Rys. 4.12. ŒRUBYMOCUJ¥CEPRZEGUBELASTYCZNY DO WA£KA SKRZYNI BIEGÓW

I

Rys. 4.13. ODKRÊCANIE NAKRÊTKI CENTRALNEJ WA£U NAPÊDOWEGO

. Wymontowaæ filtr powietrza(doty<;:zy silnikagaŸnikowego 1.8). . Unieœæ samochóddo góry na podnoœniku. . Wymontowaæuk³adwydechowy. Odkrêciæwspornik rury wydechowej (rys. 4.9). . W samochodachz katalizatoremspalinwymontowaæma³¹ i du¿¹ os³onê (rys. 4.10 i 4.11). . W samochodachz silnikiem diesel wymontowaædoln¹ os³onêsilnika (je¿eliwystêpuje). . Odkrêciæprzegub elastyczny od ko³nierza wa³ka skrzyni biegów (rys. 4.12). Je¿eliœrubymocuj¹ces¹ typu Torx,to u¿yækluczanasadowego Torax E12. . Poluzowaæo dwa obroty nakrêtkê centraln¹ tulei przesuwnejwa³u napêdowego(rys. 4.13). U¿yædo tego specjalnegoklucza KM-624 lub szczypiecnastawnych. . Odkrêciæczteryœrubymocuj¹ce poprzeczkêdo podwozia. 119

I 4. UK£AD NAPÊDOWY

. Zdj¹æpoprzeczkê. . U¿ywaj¹c³y¿kimonterskiej,odsun¹æwa³ napêdowydo ty³u na tyle, aby wysun¹³siêz czopacentruj¹cegoskrzynibiegówi mo¿nago by³oodchyliæna bok. . Od³¹czyæprzewódelektrycznyod wy³¹cznikaœwiate³cofania. . Odkrêciæ nakrêtkêko³pakow¹i wysun¹ælinkêprêdkoœciomierza zeskrzyni biegów.\tV samochodachz uk³ademwtryskowymMotronicwyci¹gn¹æwtyk

I

z³¹cza elektrycznego z czujnika prêdkoœcijazdy, wkrêconego w skrzyniê biegów. . Od³¹czyæ linkê sprzêg³a od dŸwigni wy³¹czaj¹cej. Wczeœniejzmierzyæ d³ugoœæwystaj¹cej koñcówki gwintowanej, a nastêpnie odkrêciæ dwie nakrêtki (patrz rys. 4.7). . W silniku benzynowym wymontowaæ blaszan¹ os³onê sprzêg³a oraz wykrêciæ dwie œrubymocuj¹ce obudowê sprzêg³a do silnika (strza³ki na rys. 4.14). W silniku diesel odkrêciæpokrywê od obudowy skrzyni biegów (piêæœrub). Pozostawiæpokrywê przy silniku (poluzowaæœrubêmocuj¹c¹). . Od³¹czyædr¹¿ek zmiany biegów od dŸwigni zmiany biegów. W tym celu usun¹æ zabezpieczenia sworznia i wycisn¹æ sworz.eñ z dr¹¿ka zmiany biegów. Uwaga! Nie luzowaænakrêtki na obejmie zaciskowej. . Wykrêciædwie œrubymocuj¹ce wspornik mechanizmu zmiany biegów do skrzyni biegów (strza³ki na rys. 4.15).

Rys. 4.14. ŒRUBYMOCUJ¥CE OS£ONÊ SPRZÊG£A (silniki benzynowe) Rys. 4.15. ŒRUBYMOCUJ¥CE WSPORNIK MECHANIZMU ZMIANY BIEGÓW DO SKRZYNI BIEGÓW

')

~

\\

,

\)

-120 " i

Rys. 4.16. SPOSÓB PODWIESZENIADO PODWOZIA

Rys. 4.17. WSPORNIK POPRZECZNYZAWIESZENIA

WSPORNIKA

ZESPO£U

MECHANIZMU

ZMIANY

BIEGÓW

NAPÊDOWEGO

. '

~ 4.2. MECHANICZNA SKRZYNIA BIEGÓW R25

WYMONTOWANIE

I ZAMONTOWANIE

. Podwiesiæwspornik przy podwoziu za pomoc¹ ³y¿ki monterskiej, w sposób pokazany na rysunku 4.16. . Podeprzeæskrzyniê biegów odpowiednim podnoœnikiem. . Odkrêciæpoprzeczny wspornik zawieszenia skrzyni biegów od pod³ogi oraz od skrzyni biegów (rys. 4.17). . Opuœciæ skrzyniê biegów n.aoko³o 5 cm. . Odkrêciæœruby³¹cz¹ce skrzyniê biegów z silnikiem. Zwróciæ uwagê, ¿e œrubaprzy rozruszniku jest krótsza. . Odsun¹æ skrzyniê biegów od silnika. Nie wolno przy tym przekrzywiaæ skrzyni, aby wa³ek sprzêg³owy nie uszkodzi³ tarczy sprzêg³a. Skrzyniê biegów montuje siê w sposób nastêpuj¹cy. . Wielowypust wa³ka sprzêg³owego posmarowaæcienko smarem sta³ym (np. Opel 1948567). . W³¹czyædowolny bieg, przesuwaj¹c wodzik do przodu. . Podnieœæ skrzyniê biegów i dosun¹æ do silnika. Je¿eli wa³ek sprzêg³owy nie wchodzi w piastê tarczy sprzêg³a,to obróciæodpowiednio rêk¹ ko³nierz wa³ka g³ównego z ty³u skrzyni biegów.

. Wkrêciæ œruby ³¹cz¹ceskrzyniêbiegówz silnikiem(momentem 75 N . m). Œrubêkrótsz¹ umieœciæ przy rozruszniku. . Podnieœæ skrzyniê biegów i przykrêciæwspornik poprzeczny najpierw do pod³ogi (momentem 45 N . m). Nastêpnie przykrêciæpoduszkê gumow¹ do wspornika i na koniec przykrêciæwspornik do skrzyni biegów (momentem 20 N . m).

.

. Wyj¹æ ³y¿kê montersk¹ przytrzymuj¹c¹ wspornik mechanizmu zmiany biegów i przykrêciæwspornik do skrzyni biegów (momentem 22 N . m). . Po³¹czyæsworzniem dr¹¿ek i dŸwigniê zmiany biegów. U¿yænowych zabezpieczeñ. . W silniku benzynowym przykrêciæblaszan¹ os³onê sprzêg³a(cztery œruby momentem 20 N . m). W silniku Diesel przykrêciæpokrywê doln¹ do obudowy skrzyni biegów i do kad³uba silnika (momentem 20 N . m). Œrubyzewnêtrzne z lewej i prawej strony dokrêciæmomentem 40 N . m. . Po³¹czyæ linkê sprzêg³a do dŸwigni wy³¹czaj¹cej. Nakrêtki wkrêciæ na koñcówkê gwintowan¹ na poprzednio zmierzon¹ g³êbokoœæ. . Pod³¹czyæprzewód do wy³¹cznika œwiate³cofania.

. Pod³¹czyælinkê prêdkoœciomierza lub przewodydo czujnika prêdkoœci

,

r

I

I

jazdy.

Rys. 4.18. DOKRÊCANIE$RUB MOCUJ¥CYCH PRZEGUB ELASTYCZNY

121

II I

~ 4. UK£AD NAPÊDOWY

. Nasun¹æprzegubelastycznyna czop centruj¹cy i przykrêciæ do ko³nierza wa³kag³ównego. Œrubyz ³bemszeœciok¹tnym dokrêcasiê momentem100 N . m.

n

Œrubyz ³bem typu Torx dokrêca siê momentem 50 N . m, a nastêpniejeszcze o k¹t 45...60° (rys. 4.18).

~

~

~ r.J

r

.³

. Dokrêciæ nakrêtkêcentraln¹(pierœcieñ gwintowany) momentem40 N . m. . Przykrêciæ do pod³ogi poprzeczkê(momentem45 N . m).

N k b aprawa S rzynl legow "

"

,

. Przykrêciæ do tylnej pokrywyskrzynibiegówwspornik KM-622 i umocowaægo w uchwycie KM-113 (rys. 4.20). . Wymontowaæwa³ek napêduprêdkoœciomierza. . Wymontowaæwide³ki wyciskowesprzêg³a(rys. 4.21). . Wykrêciækorki wlewu i spustuoleju. Zebraæwyciekaj¹cy olej, który nie mo¿ebyæponownie u¿yty.

~"

.

,

'#:?:f~::::'". ~:~ ~;;'~~_.~ ,?{ ; .Y'

c:.:

\ ~.

~

'

~-

.vW~C:³-:;:::.~--.

~

.

. <.

.--~~f~~~J "':-"

~~

re (

,

.

Rys.4.19.ELEMENTY SKRZYNI BIEGOW W ROZ£O¯ENIU

.' 7~! ~,

~fd)..,,""-

)

~;Ii)«"

~

~. ~-: "---

y.I~ :

.--

-

~~ ~

(

~o '1

l.

~

~

~~~ ~

/ . u Rys. 4.20. SPOSOB UMOCOWANIA SKRZYNI BIEGOW DO STOJAKAMONTA¯OWEGO 122

Rys. 4.21. MIEJSCE MOCOWANIA WIDE£EK WYCISKOWYCHSPRZÊG£A

i

r

42;;A~~~ ~R2YNIA BIEGÓW R25 ~~

-~

~ --=- --.)

-,

-³~

~

~;: ,\ ,

~--- -.. (

NAPRAWA

-

CI/'/"-)

Rys. 4.22. SPRʯYNKA ZABEZPIECZAJ¥CA SWORZEÑ £¥CZ¥CY WA£EK Z DR¥¯KIEM ZMIANY BIEGÓW

1 ;

Rys. 4.24. WYMONTOWANIE PO£O¯ENIE

WA£KA

ZMIANY

KO£KA USTALAJ¥CEGO BIEGÓW

Rys. 4.25. ŒRUBYMOCUJ¥CE TULEJÊ PROWADZ¥C¥ ,

£O¯YSKO WYCISKOWESPRZÊG£A

Rys. 4.26. ZDEJMOWANIE PIERŒCIENIASPRʯYSTEGO Z WA£KA SPRZÊG£OWEGO

1

. Od³¹czyædr¹¿ek zmiany biegów z ³¹cznikiem od wa³ka wewnêtrznego mechanizmu zmiany biegów. W tym celu usun¹æsprê¿ynkêzabezpieczaj¹c¹ (strza³ka na rys. 4.22) i wybiæ sworzeñ odpowiednim trzpieniem. . Wykrêciæ wy³¹cznik œwiate³ cofania i wyj¹æ razem z podk³adk¹ (A, rys. 4.23). . Wymontowaæ ko³ek ustalaj¹cy po³o¿enie wa³ka zmiany biegów. W tym celu u¿yæœci¹gaczaudarowego KM-630-1 z koñcówk¹ KM-328 (rys. 4.24). Wyj¹æ ko³ek ze sprê¿yn¹. . Odkrêciætulejê prowadz¹c¹ ³o¿ysko wyciskowe sprzêg³a (rys. 4.25). Zdj¹æ pierœcieñsprê¿ystyz wa³ka sprzêg³owego (rys. 4.26).

.

123

4. UK£AD NAPÊDOWY

. Przytrzymaæ narzêdziemKM-623 ko³nierzna wa³ku g³ównymi odkrêciæ kluczemnasadowym32 mm nakrêtkêmocuj¹c¹ (rys. 4.27). . Zamontowaædo ko³nierzaœci¹gaczKM-628 i zsun¹æko³nierzz wa³ka g³ównego. . Wykrêciæ œrubê mocuj¹c¹ oœko³azêbategowstecznegobiegu (rys.4.28). . Wykrêciæœrubymocuj¹ce obudowêtyln¹ do obudowy przedniejskrzyni biegów. Roz³¹czyæobie obudowy, stosuj¹c œci¹gaczKM-628, którym wyciskasiê wa³eksprzêg³owy(rys. 4.29). . Odkrêciæ pokrywêzatrzaskówkulkowych,którychzadaniemjest utrzymywanie wodzików w wybranym po³o¿eniu (rys. 4.30). Wyj¹æ kulki ze

I

sprê¿ynami. . Wybiæ ko³ki rozprê¿ne,mocuj¹ce wide³ki na wodzikach.

. Wysun¹æwodziki z wide³ek.Wyj¹æwide³ki.

~

. Odkrêciæœrubêmocuj¹c¹ oœko³a zêbatego wstecznego biegu. Wyj¹æ oœ oraz ko³o zêbate (rys. 4.31 ). . Œcisn¹æ pierœcieñ zabezpieczaj¹cy wa³ek g³ówny i za³o¿yæuchwyt KM -627 -1, aby pierœcieñpozostawa³ œciœniêty (rys. 4.32). . Ogrzaæobudowê skrzyni biegów dmuchaw¹ gor¹cego powietrza do temperatury 100°C. Sprawdziætemperaturê o³ówkiem termochromatycznym Faber. . Wyci¹gn¹æ oba wa³ki z obudowy. W razie potrzeby pomóc sobie m³otkiem z tworzywa sztucznego.

[JjL

!

~...I~ l r

~ ~

-

.

A-,

;;;;;;~~

I

~

Rys. 4.27. ODKRÊCANIE NAKRÊTKI MOCUJ¥CEJ KO£NIERZ NA WA£KU G£OWNYM

I II

~

\

KM-628 l~.JC~

\

.. o,;

\ ~ ~

Rys. 4.28. WYKRÊCANIE ŒRUBY MOCUJ¥CEJ KO£A ZÊBATEGO WSTECZNEGO BIEGU

OŒ

') '-oJ'

~

~./

i

~~ I

Rys. 4.29. WYCISKANIE WA£KA SPRZÊG£OWEGO PODCZAS ROZ£¥CZANIA OBUDOWY SPRZÊG£A

Rys. 4.30. WYMONTOWANIE

OD OBUDOWY

KULKOWYCH

SKRZYNI

BIEGOW

ZATRZASKOW

r

4.2. MECHANICZNA

SKRZYNIA

BIEGÓW

R25

NAPRAWA

!

Rys. 4.31. WYMONTOWANIE KO£A ZÊBATEGO WSTECZNEGOBIEGU

Rys. 4.32. ŒCISKANIEPIERŒCIENIA ZABEZPIECZAJ¥CEGO

I

Rozbiórka wa³ka g³ównego . Zsun¹æz wa³ka ko³o zêbatenapêduprêdkoœciomierza (rys. 4.33). . Zdj¹æpierœcieñ sprê¿ystypokazanyna rysunku4.34. . Wycisn¹æz wa³kapod pras¹ ko³ozêbate3. biegu i piastêsynchronizatora 3. i 4. biegu (rys. 4.35). Zdj¹æ³o¿yskoigie³kowe. . Zdj¹æpierœcieñ przytrzymuj¹cyi oba pó³pierœcienie oporowe (rys. 4.36).

J

I I

Rys. 4.33. ZDEJMOWANIE

KO£A ZÊBATEGO NAPÊDU

PRÊDKOŒCIOMIERZA

-Rys. 4.35. WYCISKANIE KO£A ZÊBATEGO3. BIEGU A - synchronizator, B - ko³o zêbate

Rys. 4.36. ZDEJMOWANIE PIERŒCIENIA PRZYTRZYMUJ¥CEGO(A) I PÓ£PIERŒCIENI OPOROWYCH(B) 125

4. UK£AD NAPÊDOWY

Rys. 4.37. ZDEJMOWANIE PIERŒCIENIA ZABEZPIECZAJ¥CEGOSYNCHRONIZATOR1. I 2. BIEGU

Rys. 4.38. Wy'CISKANIE £O¯YSKA KULKOWEGO

r

Rys. 4.39. ZpEJMOWANIE

PIERŒCIENIA

i

ZABEZPIECZAJ¥CEGO SYNCHRONIZATOR 5. I WSTECZNEGO BIEGU

.

.

Zdj¹æ ko³o zêbate 2. biegu oraz ³o¿ysko igie³kowe. . Zdj¹æ pierœcieñzabezpieczaj¹cy synchronizator 1. i 2. biegu (rys. 4.37). . Wycisn¹æ pod pras¹ ko³o zêbate 1. biegu oraz piastê synchronizatora 1. i 2. biegu. . Zdemontowaæ ³o¿ysko kulkowe zwa³ka g³ównego (rys. 4.38).

. Zdj¹æ ko³o zêbate 5. biegu. . Rozsun¹æi zdj¹æ dzielone ³o¿ysko igie³kowe. . Zdj¹æ pierœcieñzabezpieczaj¹cy synchronizator 5. i wstecznego biegu (rys. 4.39). . Wycisn¹æpod pras¹ piastêsynchronizatora5. i wstecznego biegu. Oczyœciæ i zweryfikowaæwszystkie czêœci. Je¿elistwierdzi siê uszkodzeniejednego z kó³ zêbatych, to nale¿yje wymieniæw komplecie z ko³em wspó³pracuj¹cym. Sk³adanie

synchronizatorów

W przypadku uszkodzeniasynchronizatora nale¿ygo wymieniæw komplecie. Synchronizator 1. i 2. biegu ma jeden rowek na tulei przesuwnej (rys. 4.40), synchronizator 3. i 4. ma dwa rowki, natomiast synchronizator 5. i wstecznego biegu nie ma rowka. . W³o¿yækamienie w piastê i nasun¹ætulejê przesuwn¹ (rys. 4.41). . W³o¿yæsprê¿yny rozpieraj¹ce (rys. 4.42). Sk³adanie

. 126

wa³ka g³ównego

. Wsun¹æ na wa³ek ko³o zêbate wstecznego biegu z ³o¿yskiem igie³kowym i powleczonym smarem molibdenowym pierœcieniem zêbatym synchronizuj¹~ym (rys. 4.43). r

r

~

. 4.2. MECHANICZNA SKRZYNIA BIEGOW R25

NAPRAWA

--

-

-

Rys. 4.40. ROWEK NA TULEI PRZESUWNEJ SYNCHRONIZATORA1. I 2. BIEGU

Rys. 4.42. WK£ADANIE SPRʯYNY W SYNCHRONIZATOR

'-/

Rys. 4.43. ZAK£ADANIE KO£A ZÊBATEGOWSTECZNEGO BIEGU

Rys. 4.44. PRAWID£OWE PO£O¯ENIE KAMIENI SYNCHRONIZATORA

. .Z³o¿onywczeœniejsynchronizator 5. i wstecznego biegu podgrzaægor¹cym powietrzem do temperatury 100°C. Temperaturê sprawdziæo³.ówkiem termochromatycznym. Wsun¹æsynchronizator na wa³ek, kieruj¹c wy¿³obieniami w stronê ko³a zêbatego wstecznego biegu. Zwróciæ uwagê, aby kamienie zetknê³y siê z wy¿³obieniami (rys. 4.44). . Zamontowaæpierœcieñzabezpieczaj¹cy. . Za³o¿yæ³o¿ysko igie³kowe ko³a zêbatego 5. biegu. . Zamontowaæpierœcieñsynchronizatora i ko³o zêbate 5. biegu. . Za³o¿yæ pierœcieñ zabezpieczaj¹cy w stanie œciœniêtymuchwytem KM-627-1 (8, rys. 4.45). Zamontowaæ ³o¿ysko (C) na wa³ek, stron¹ zamkniêt¹ do ko³a zêbatego. Podczaswciskania ³o¿yskazwróciæuwagê, aby kamienie zetknê³y siê z wy¿³obieniami (A). . Zamontowaæko³o zêbate 1. biegu z ³o¿yskiemigie³kowym i pierœcieniem

I

synchronizuj¹cym(rys. 4.46).

127

4. UK£AD NAPÊDOWY

-

I

,..

, i

~

~

Rys. 4.45. MONTA¿ £O¯YSKA NA WA£EK G£ÓWNY

.

~-

- --_o-

Rys. 4.46. ZAK£ADANIE KO£A ZÊBATEGO1. BIEGU

. Podgrzaæpiastê synchronizatora1. i 2. biegu do temperatury100°C i wcisn¹æna wa³ek.Charakterystyczny rowek na tulei przesuwnejmusi siê znaleŸæ u góry. Kamieniemusz¹ zetkn¹æsiê z wy¿³obieniami. . Za³o¿yæ pierœcieñ zabezpieczaj¹cysynchronizator. . Nasun¹æko³o zêbate 2. biegu z ³o¿yskiemigie³kowym i pierœcieniem synchronizuj¹cym. . W³o¿yæ pó³pierœcienie oporowe i zamontowaæ pierœcieñ przytrzymuj¹cy.

.

. Nasun¹æ ko³o zêbate 3. biegu z '³o¿yskiem igie³kowym i pierœcieniem synchronizuj¹cym. . Podgrzaæsynchronizator 3. i 4. biegu do temperatury 100°C i wcisn¹æ na

I

wa³ek. Rowki na tulei przesuwnej musz¹ siê znaleŸæu góry. . Zamontowaæpierœcieñzabezpieczaj¹cy.

Rozbiórka i sk³adanie obudowy tylnej . Wyci¹gn¹æ korki zamykaj¹ce gniazda ze sworzniami oporowymi wybieraka wychylnego, u¿ywaj¹c do tego celu œci¹gacza udarowego KM-630 z koñcówk¹ KM-328. . Wyj¹æ sprê¿yny i sworznie. Zwróciæ uwagê na ró¿n¹ d³ugoœæ sprê¿yn (rys. 4.47). . Wyci¹gn¹æ korek zamykaj¹cy gniazdo z ko³kami blokuj¹cymi, u¿ywaj¹c do tego celu œci¹gacza udarowego KM-630-2 z koñcówk¹ KM-328 (rys, 4.48).

;

. Wyj¹æoba ko³ki z gniazda (rys. 4.49) za pomoc¹ namagnesowanego prêta.

Ii

'. ~ymontowaæ wybierak, podwa¿aj¹c i wyci¹gaj¹c

':

nlaj¹cy. . Wymontowaæ pierœcieñzabezpieczaj¹cy wybierak (rys. 4.50). . Wyj¹æ wybierak z obudowy. Zwróciæ uwagê na podk³adki dystansowe. . Za pomoc¹ narzêdzi KM-556-2 i Kuko 21/2 wyci¹gn¹æ ³o¿ysko wa³ka poœredniego(rys. 4.51). Obudowê podgrzaædo 80°C. . Wyj¹æ z obudowy pierœcieñuszczelniaj¹cy wa³ek g³ówny. Sk³adanie obudowy tylnej odbywa siê w odwrotnej kolejnoœci,z u¿yciem nowych pierœcieniuszczelniaj¹cych. Zwróciæ uwagê na prawid³owe zamontowanie ³o¿yskawa³ka poœredniego

j

(rys. 4.52). 128 I

pierœcieñuszczel-

\

F

-

~

4.2. MECHANICZNA SKRZYNIA BIEGÓW R25

NAPRAWA

KM -630-1

Rys. 4.48. WYCI¥GANIE KORKA Z GNIAZOA KO£KOW BLOKUJ¥CYCH

/

Rys. 4.52. PRAWID£OWE PO£O¯ENIE £O¯YSKA WA£KA POŒREDNIEGOPODCZAS MONTA¯U Rys. 4.51. WYCI¥GANIE £O¯YSKA Z POKRYWY

Rozbiórka i sk³adanie obudowy przedniej . Wymontowaæzapadkêblokuj¹c¹ wstecznybieg. W tym celu wykrêciæ œrubêmocuj¹c¹, pokazan¹na rysunku4.53. Wyj¹æzapadkê. . Wymontowaæz obudowy ³o¿yskoprowadz¹ce wa³ek zmiany biegów, u¿ywaj¹cdo tego celuœci¹gacza KM-556-1 i Kuko21/2. Nastêpujeprzytym zniszczenie³o¿yskai koniecznoœæ jego wymiany. . Wymontowaæ ³o¿yskowa³kapoœredniego. Wyj¹æpierœcieñ zabezpieczaj¹cy i podk³adkêdystansow¹. . Wycisn¹æ³o¿yskoz obudowy za poœrednictwem odpowiedniejtulei. 129

I

4. UK£AD NAPÊDOWY

n

\ ' \-=:c- --::::

,I ~ ' \

~

91==-.

~

1K='

I . ~

/'

/

Q)

~. ~

-'"

/

~I

n:FJ!

F

Rys. 4.53. ŒRUBAMOCUJ¥CA ZAPADKÊ BLOKUJ¥C¥ WSTECZNYBIEG

~ ~

~

(~

r

t}

'

~-

"l' ~

1(.1

~~~~

-

",

.',

-->

-

"'.

\

Rys. 4.54. UMIESZCZENIEWA£KA POŒREDNIEGO W OBUDOWIE TYLNEJ SKRZYNI BIEGÓW

..

-

v.///"." ,/' !?- c:::,~

-

~

~.-

Rys. 4.55. SPOSÓB ZAMONTOWANIA CZUJNIKA ZEGAROWEGO

Rys. 4.56. POMIAR LUZU OSIOWEGOWA£KA POŒREDNIEGO

. Wymontowaæ ³o¿ysko wa³ka sprzêg³owego pod pras¹ po usuniêciu pierœcieniazabezpieczaj¹cego. Je¿eli wa³ek poœredninie by³ wymieniany, to sk³adanie obudowy przedniej przebiega w odwrotnej kolejnoœci. Natomiast jeœlima byæmontowany nowy wa³ek poœredni,to nale¿ywykonaæ nastêpuj¹ce czynnoœci. . Okreœliæluz osiowy wa³ka poœredniego.W tym celu w³o¿yæ wa³ek poœredniw obudowê tyln¹ (rys. 4.54). . W³o¿yæw obudowê przedni¹ pierœcieñzabezpieczaj¹cy ³o¿yskoi wcisn¹æ ³o¿ysko do styku z pierœcieniem. . Z³o¿yæobie czêœciobudowy z w³o¿onym wa³kiem poœrednim.Wkrêciæ œruby³¹cz¹ce (momentem 25 N . m). . Po³o¿yæszynê miernicz¹ KM-238-2 na obudowê. Przykrêciætrzpieñ pomiarowy KM-238-4 do czujnika zegarowego i ca³oœæ umieœciæ w szynie (rys. 4.55). Wyzerowaæczujnik. . Wprowadziæwkrêtak w otwór wlewu oleju; przesun¹ænim wa³ek poœredni i odczytaæna czujniku wartoœæluzu (rys. 4.56). . Za pomoc¹ podk³adek dystansowych ustaliæ luz osiowy w granicach 0,15...0,25 mm. Podk³adki wk³ada siê miêdzy ³o¿ysko a pierœcieñzabezpieczaj¹cy. 130

~

!

4.2. MECHANICZNA SKRZYNIA BIEGÓW R25

Sliladanie

skrzyni

NAPRAWA

biegów

. Podgrzaænadmuchem gor¹cego powietrza obudowê tyln¹ w okolicy ³o¿ysk do temperatury 100°C. . W³o¿yæw obudowê tyln¹ oba wa³ki g³ówny i poœredni.Zwróciæuwagê na po³o¿enie pierœcieniazabezpieczaj¹cego. . Usun¹æ uchwyt z pierœcieniazabezpieczaj¹cego i zwróciæ uwagê, aby pierœcieñwskoczy³ w rowek. . Nasun¹æ na wa³ek g³ówny ko³o zêbate napêdu prêdkoœciomierza (rys. 4.57). . Wcisn¹æw obudowê pierœcieñuszczelniaj¹cy do zrównania z zewnêtrzn¹ powierzchni¹, pos³uguj¹c siê narzêdziem KM -629-1. . Wsun¹æ na wa³ek g³ówny ko³nierz i wkrêciæ nakrêtkê mocuj¹c¹. Przytrzymaæ ko³nierz uchwytem KM -623 i dokrêciæ nakrêtkê momentem 180 N . m (rys. 4.58). . Zamontowaæoœi ko³o zêbatewstecznego biegu. Wkrêciæœrubêmocuj¹c¹ (momentem 22 N . m). Charakterystyczny rowek musi byæskierowany do

\

przodu skrzyni biegów. . W³o¿yæoba ko³ki blokuj¹ce wodziki powleczone smarem do ³o¿ysk. . Wprowadziæ wide³ki 5. biegu w tulejê przesuwn¹ synchronizatora (rys. 4.59). . Wprowadziæ wide³ki 1. i 2. biegu w tulejê przesuwn¹ synchronizatora (rys. 4.60). Wsun¹æ wodzik z zabierakiem w wide³ki, a¿ do pokrycia siê otworów pod ko³ek rozprê¿ny.Tuleja przesuwna musi pozostawaæw po³o¿eniu neutralnym.

D- 4';1""-

~~/; \ .~~

11 .

-

~~~. "\\ ..J - ',;

~

Rys. 4.57. MONTA¯ KO£A ZÊBATEGO NAPÊDU PRÊDKOŒCIOMIERZA

"f? """.~,._.

""

~V

"'

,

',','." ,I ' / . " .

³ -,

(

,

.

/ ;.,.~

o .

(o

,-41 .. /

.

-I . I' {,(r I \

;//

")

r

131

4. UK£AD NAPÊDOWY

. Wprowadziæ wide³ki 3. i 4. biegu w tulejê przesuwn¹ synchronizatora i wsun¹æ wodzik do pokrycia siê otworów pod ko³ek rozprê¿ny (rys. 4.61). . Umieœciæ wa³eczki na wa³ku zmiany biegów, przyklejone na smar. . Wa³ek z zamontowanym palcem w³¹czania biegów wsun¹æ w wychylne jarzmo. Zwróciæ uwagê na prawid³owe po³o¿enie palca (rys. 4.62). . Wprowadziæw wide³ki wodzik 5. biegu, a¿do pokrycia siê otworów pod ko³ek rozprê¿ny. . Wbiæwszystkie ko³ki rozprê¿nemocuj¹ce wide³ki na wodzikach. Wodziki powinny byæpodparte w sposób pokazany na rysunku 4.63. Ko³ki wbija siê tak, aby oba ko~ce wystawa³y na 1 mm. . W³o¿yækulki zatrzasku oraz sprê¿yny i przykrêciæpokrywê (rys. 4.64). Œruby mocuj¹ce pokrywê, uszczelnion¹ mas¹ silikonow¹, dokrêca siê momentem 10 N . m. . Wbiæ korek w gniazdo ko³ków blokuj¹cych wodziki. . Wbiæw obudowê pierœcieñuszczelniaj¹cy wa³ek zmiany biegów, u¿ywaj¹c narzêdzia KM -629-3. . Ustawiæskrzyniê biegów pionowo i w³¹czyæ4. bieg. Zwróciæuwagê, aby wszystkie pierœcieniesynchronizuj¹ce le¿a³yswobodnie na sto¿kach. . Odt³uœciæ powierzchnie styku obu czêœciobudowy. Nanieœæ na powierzchnie cienk¹ warstwê uszczelniaj¹cej masy silikonowej i ustawiæobudowê przedni¹. Zwróciæ uwagê, aby wodziki wesz³y prawid³owo w otwory.

/

-=-::--~

y"::::"

~~~

~

~(~ .]~~'\~: ~~ ""~}~:1~' ~c ': ~ 1t:~

-

---~~~ ~-

'\

\. Rys. 4.61. WIDE£KI 3. I 4. BIEGU

I , I

Rys. 4.63. MONTA¯

KO£KÓW ROZPRʯNYCH

~

\

~&- ~ -\

-.-

/

Rys. 4.62. MONTA¯ WA£KA Z PALCEM W£¥CZANIA BIEGÓW

~~

132

.~~

...,.:.

!...--

. ,'

Rys. 4.64. MONTA¯ ELEMENTÓW ZATRZASKU USTALAJ¥CEGO PO£O¯ENIE WODZIKÓW

,

4.2. MECHANICZNA SKRZYNIA BIEGÓW R25

NAPRAWA

Rys. 4.66. MONTA¯ SWORZNIA OPOROWEGO Rys. 4.65. MONTAZ £O¯YSKA KULKOWEGO WA£KA SPRZÊG£OWEGO

i,:~~,t Rys. 4.67. MONTA¯ WA£KA NAPÊDU PRÊDKOŒCIOMIERZA

A - œrubamocuj¹ca

\, !

---

. Wsun¹æ³o¿yskokulkowe wa³ka sprzêg³owegoi zamontowaæ pierœcieñ zabezpieczaj¹cy.Do monta¿u³o¿yskau¿yænarzêdziaKM-461-1 (rys.4.65), natomiast obudowê skrzyni biegów podgrzaægor¹cym powietrzem do temperatury100°C (temperaturêkontrolowaæo³ówkiemFaber). . Umieœciæ pierœcieñ sprê¿ystyna wa³ku sprzêg³owym. . Obracaj¹c wa³ek sprzêg³owy,sprawdziæ,czy pierœcieñ synchronizuj¹cy nie zakleszczasiê na sto¿ku. . Œruby³¹cz¹ce obudowy skrzynibiegów dokrêciæmomentem22 N . m. . Zamontowaæ zewnêtrzn¹œrubêmocuj¹c¹ oœko³azêbategowstecznego biegu (patrz rys. 4.28). Œrubêdokrêciæmomentem22 N . m. . Przykrêciæ tulejê prowadz¹c¹ ³o¿yskowyciskowe. . Zamontowaæwide³ki wyciskowez os³on¹ i ³o¿yskiem.Przegubkulowy posmarowaæ smaremsilikonowym. . Zamontowaæ sworzeæi sprê¿ynêdociskaj¹c¹. Zwróciæuwagêna po³o¿enie sworznia. Kr¹¿ekmusi zaj¹æpo³o¿eniepoziome (rys. 4.66). Wbiædo oporu korekzaœlepiaj¹cy. . Zamontowaæ wa³eknapêduprêdkoœciomierza. Œrubêprzykrêciæ momentem 11 N . m (rys. 4.67). . Wkrêciæwy³¹cznik œwiate³cofania (momentem20 N . m). . Zamontowaæ ³¹cznik z dr¹¿kiemzmianybiegów. Sworzeñ³¹cz¹cy zabezpieczyæklamrami. . Wkrêciækorekspustu oleju (momentem30 N . m). . Wlaæ1,2 dm3 oleju przek³adniowegoi wkrêciækorek wlewu oleju momentem 30 N . m (patrz rys. 4.68).

133

" 4. UK£AD

NAPÊDOWY

Rys. 4.68. KOREK WLEWU (A) I SPUSTU (B) OLEJU

-

-

,

.

PRZEK£ADNIOWEGO

. -

l

'-'

I

::

Rys. 4.69. AUTOMATYCZNA

Sprawdzanie

SKRZYNIA BIEGOW AW-O3L

oleju w skrzyni biegów

Producent nie przewidzia³ koniecznoœci okresowej wymiany oleju w mechanicznej skrzyni biegów. Jednak co 15 000 km przebiegu zaleca siê sprawdzanie poziomu oleju. . Ustawiæ samochód na poziomym pod³o¿u. . Wykrêciæ korek wlewu oleju (A, rys. 4.68), u¿ywaj¹c do tego klucza trzpieniowego szeœciok¹tnego 8 mm. . Sprawdziæ palcem poziom oleju, który powinien siêgaæ do 9 mm poni¿ej dolnej krawêdzi otworu korka. W razie potrzeby uzupe³niæ stan oleju (np. wê¿ykiem i strzykawk¹). Zaleca siê u¿ycie specjalnego oleju przek³adniowego firmy Opel o numerze katalogowym 1940761 (90 297 261). . Wkrêciæ korek wlewu oleju.

4.3.

AUTOMATYCZNA SKRZYNIA BIEGOW Samochody Opel Omega maj¹ na ¿yczenie u¿ytkownika montowane automatyczne skrzynie biegów typ AW-03L (rys. 4.69). Skrzynia jest po³¹czona z silnikiem za poœrednictwem przek³adni hydrokinetycznej. Ni¿ej zostan¹ opisane tylko proste czynnoœci obs³ugowe i regulacyjne. Rozbiórka i weryfikacja czêœci wymaga u¿ycia narzêdzi specjalistycznych i du¿ej wiedzy fachowej. Takie czynnoœci nale¿y wiêc powierzyæ warsztatowi specjalistycznemu.

134

³

4.3. AUTOMATYCZNA SKRZYNIA BIEGÓW

WYMONTOWANIE

I ZAMONTOWANIE

Wymontowanie i zamontowanie skrzyni biegów . Od³¹czyæprzewódmasowyakumulatora. . UstawiædŸwigniêwyboru biegów w po³o¿enie"N". . Wymontowaærurê wlewu oleju. . Zdj¹ædwie klamryprzy os³oniewentylatora(rys. 4.70). . Od³¹czyælinkê sterowania"kick-down" od dŸwigniprzepustnicy(patrz A narys.4.71). Wtym celuœcisn¹æ uchwytz tworzywasztucznego(B) i zdj¹æ do ty³u. Wyci¹gn¹ælinkê do ty³u. . Od³¹czyæprzewodyod sondy lambda (patrz A na rys. 4.72). Otworzyæ zaczepprzewodów (B). . Rozdzieliæ dwa z³¹cza przewodów (A i B), pokazanena rysunku4.73, i u³o¿yæ przewodyluŸno. . Odkrêciæ rurêwydechow¹ od kolektorawydechowego.Obietylne œruby tylko poluzowaæ(rys. 4.74). . Odkrêciærurê wydechow¹ od katalizatora. . Odkrêciæwspornik rury wydechowejod poprzeczkii wyj¹ærurê. . Zdemontowaæ os³onêblaszan¹przy œrodkowejpodporzewa³u napêdoLI

wego.

. Poluzowaæ o 1,5 obrotu nakrêtkêtulei przesuwnejwa³u napêdowego. . Odkrêciæ wa³ napêdowyod ko³nierza.Przesun¹æ wa³ do ty³u i podwiesiæ z boku.

Rys. 4.71.

OD£¥CZENIE

LINKI

STEROWANIA

"KI CK-DOWN'" A - przegub kulowy, B - uchwyt z tworzywa sztucznego

-~

...}'" -:'

!. J:

Rys. 4.72. Z£¥CZE WTYKOWE PRZEWODU PROWADZ¥CEGO DO SONDY LAMBDA A - z³¹cze wtykowe, B - zaczep

135

4. UK£AD NAPÊDOWY

. Wymontowaæ ze skrzynibiegówwa³eknapêduprêdkoœciomierza.

:;:

. Od³¹czyæ ciêg³owyboru biegów od dŸwigniwyboru biegów (rys.4.75).

!

. Poluzowaæna przewodachopaski (A i 8, rys. 4.76). . Zdj¹æprzewodyolejowe i zamkn¹æw sposóbpokazanyna rysunku4.77. . Wykrêciæobie œruby(A) z lewej i prawejstrony (rys. 4.78). . Odkrêciælewy oraz prawy wspornik i zdj¹ædostêpn¹ os³onêblaszan¹. . Odkrêciæprzek³adniêhydrokinetyczn¹od tarczy napêdowej. . Dosun¹æprzek³adniêdo skrzynibiegów. . Wykrêciædwie œruby(A), pokazanena rysunku4.79. . Umieœciæ na skrzynibiegów przystawkêKM-581 i sprawdziæ jej osadzenie. W raziepotrzebydopasowaæ(rys. 4.80). . Ustawiæprzystawkêna podnoœnikuhydraulicznym;u¿yæelementupo-

I ~

t ~"

œredniegoKM-485.

Rys. 4.74. MOCOWANIE RURY WYDECHOWEJ"

,/

. .~~.

DO KOLEKTORA

./

~'-S/

~(

,

l-

I i:

'

~-'-"'f II

=:::::

A ~~-

I

-

~.--o

"

.,

~

l-"F.::J!L,;\:

~

-

Q

.

Q

I'

,'::::::::::::-ê,-

~~

Rys. 4.75. OD£¥CZENIE CIÊG£A (A) OD D•WIGNI (B) WYBORU BIEGÓW

~/~

i

I.

--'-

~

-'

",

.~

J .

~

136

~

~-'~~~=

I

V::::::==~~

--

Rys.4.77.SPOSÓB OLEJOWYCH

-

.::~~

~~~ ~

Rys. 4.76. OPASKI ZACISKOWE NA PRZEWODACH OLEJOWYCH

-'~;-,---

..~

-

~/"""""

~','~

'.

--

"'

('--

"

'

.-

-8

...

I

'1 ZAMKNIÊCIA

PRZEWODÓW

". Rys. 4.78. WSPORNIK SKRZYNI BIEGdw

~

4.3. AUTOMATYCZNA SKRZYNIA BIEGOW

³

'

..-'

:...~II ,

J

II'

I

'-

r

A

. .;/ ~

WYMONTOWANIE

I ZAMONTOWANIE

-

(,

."

,

Rys. 4.81. Z£¥CZE ELEKTRYCZNE PRZEK£ADNI HYDROKINETYCZNEJ

Rys. 4.83. ELEMENTY DEMONTOWANE Z OBUDOWY SKRZYNI BIEGOW A - zawies7enie tylne, B - przewody olejowe, C - wy³¹cznik po³o¿enia neutralnego z wi¹zk¹ przewodów

. Podeprzeæ skrzyniê biegów i odkrêciæ poprzeczkê. . Od³¹czyæ przewody elektryczne dochodz¹ce do zaworu elektromagnetycznego i czujnika ciœnienia oleju "kick-down" (rys. 4.81). . Odkrêciæ obudowê przek³adni hydrokinetycznej od kad³uba silnika (rys. 4.82). . Zabezpieczyæ ³añcuchem skrzyniê biegów na podnoœniku i opuœciæ. Wyci¹gn¹æ skrzyniê biegów z silnikiem i odstawiæ. Je¿eli skrzynia biegów ma byæ wymieniona, to wykonaæ nastêpuj¹ce czynnoœci. . Spuœciæolej przek³adniowy. . Zdemontowaæ tylny wspornik zawieszenia (A, rys. 4.83). .

Od³¹czyæ przewody olejowe (8). Zdj¹æ wy³¹cznik po³o¿enia neutralnego

(C) i wi¹zkê przewodów.

137

4. UK£AD

NAPÊDOWY I

F

G H

r ; I i j

. .. Rys. 4.84. ELEMENTYDEMONTOWANE D - wspornik przewodów elektrycznych E - dŸwignia poœrednia F - zawór elektromagnetyczny G - czujnik ciœnieniaoleju ..!
r.'

r

~ I

II

r

'f

I '

I

.:::::r

'.

.'

- :.

~

I

"

.I J

i

!i

f

I

I

³

'

I

.

I

~

\

-

. . . . .

Odkrêciæwspornik przewodówelektrycznych(D. rys. 4.84). Zdemontowaæ dŸwigniêpoœredni¹wyboru biegów (E). Odkrêciæzawór elektromagnetyczny(F). Odkrêciæczujnik ciœnieniaoleju ..kick-down" (G). Wymontowaænapêdprêdkoœciomierza (czujnik przebytejdrogi).

f

Wymienioneelementynale¿yprze³o¿yæ do nowej skrzynibiegów.

.

l

Monta¿skrzynibiegów polegana wykonaniu nastêpuj¹cychoperacji. . Sprawdziæ osadzenieprzek³adnihydrokinetycznej. Wymiar"X" na rysunku 4.85 powinien wynosiæ14,25 mm. . Czopœrodkuj¹cyprzek³adniposmarowaæ smaremdo ³o¿ysktocznych. . Unieœæ skrzyniêbiegów podnoœnikiem w po³o¿eniezamontowaniai przystawiædo silnika. . Obudowê przek³adniprzykrêciæ do kad³ubasilnika szeœcioma œrubami,

f"

stosuj¹c nastêpuj¹ce momenty:

i

- œrubyM1 0- 35 N . m,

I

-œruby . Przywróciæ M12 -pod³¹czenia 55 N . m. przewodówelektrycznych. . Wi¹zkê przewodów wy³¹cznika po³o¿enianeutralnego poprowadziæ

t

w prawo nad skrzyni¹ biegów do komorysilnika. . Ciêg³opoprowadziæ do góry do rury wlewu oleju. . Poprawiægwint mocowania poprzeczkiw podwoziu (cztery otwory

""

M10 x 1,25).

. Podnieœæ skrzyniêbiegów i' przykrêciæ poprzeczkê.Œrubywkrêciæz u¿yciem œrodkaLoctite i dokrêciæmomentem45 N . m. . Przykrêciæ przek³adniêhydrokinetyczn¹do tarczy napêdowej(moment dokrêcenia30 N . m). . Przykrêciæ lewy i prawy wspornikz os³on¹ blaszan¹przek³adni(moment dokrêcenia22 N . m). . Pod³¹czyæprzewodyolejowe. . Umocowaædr¹¿ekwyboru biegów. . Zamontowaæ napêdprêdkoœciomierza. . Przystawiæwa³ napêdowy i przykrêciæ.Œrubyz ³bem szeœciok¹tnym dokrêcasiê momentem100 N . m, natomiastw przypadkuwersjizeœrubami typu Torx - momentem50 N . m + 45...60°. . Nakrêtkêtulei przesuwnejdokrêciæmomentem40 N . m. . Mniejsz¹ os³onêblaszan¹przykrêciæ momentem20 N . m. . Poprowadziæ przewóddo sondy lambdaw komorzesilnika i umocowaæ. . Przykrêciæ rurê wydechow¹ (momentem22 N . m). 138

I

4.3. AUTOMATYCZNA SKRZYNIA BIEGÓW

WYMONTOWANIE

I ZAMONTOWANIE

. Rys. 4.85. PO£OZENIEPRZEK£ADNI HYDROKINETYCZNEJ X = 14,25 mm

Rys. 4.86. REGULACJA CIÊGNA 1 - linka gazu, 2 - przegub kulowy, 3 - wspornik, 4 - dŸwignia przepustnicy, 5 - ciêgno TV, 6 - element regulacyjny, A - klamra sprê¿ysta, B - zabezpieczenie

B Rys. 4.87. REGULACJA CIÊG£A WYBORU BIEGOW A - ciêg³o, B - dŸwignia poœrednia, C - wide³ki

I

. Przykrêciæ wspornik rury wydechowej (momentem22 N . m). . Przywróciæ po³¹czeniewtykowe przewodówsondy lambda. . Zamontowaæ ciêgno "kick down". . Umocowaædwoma klamramios³onêwentylatora. . Zamocowaæ rurê wlewu oleju. . Wyregulowaæd³ugoœæ czynn¹ ciêgna (rys. 4.86). W tym celu wcisn¹æ peda³"gazu" do styku z wy³¹cznikiem"kick-down". Poci¹gaj¹c za element regulacyjny (6), doprowadziædŸwigniê przepustnicy (4) do styku ze zderzakiempe³negoobci¹¿enia.Ustaliæpo³o¿enieelementuregulacyjnego (6) za pomoc¹ zabezpieczenia (8). Œrub¹przypedale"gazu" ustawiæpeda³ w po³o¿eniubiegu ja³owego,bez luzu.Wcisn¹æciêgno TV (5) na przegub kulowy. Wciskaæpowoli peda³"gazu" do oporu, przechodz¹cprzezpunkt oporu wy³¹cznika"kick-down". Zamontowaæ klamrêsprê¿yst¹(A). i

.

Sprawdziæ

wyregulowaæ

ustawienie (rys.

4.87).

ciêg³a W tym

dŸwigni celu

wyboru ustawiæ

biegów dŸwigniê

i w razie

potrzeby

w po³o¿enie

"N".

139

4. UK£AD

NAPÊDOWY

neutralne (trzecia(A) zapadka od ty³u). ciêg³a tak, aby Od³¹czyæ ciêg³o od dŸwigni (8).Wyregulowaæ DŸwigniê (8)d³ugoœæ ustawiæ w po³o¿enie

Tr '

mo¿naby³o zamontowaæsworzeñ. Na koniec wkrêciæo jeden obrót wide³ki (C) i wprowadziæ sworzeñ. . Pod³¹czyæakumulator.

r.

. Nape³niæ skrzyniê olejem.

Sprawdzanie ciœnienia oleju Sprawdzanie g³ównego ciœnienia oleju . Sprawdziæpoziom oleju w skrzyni biegów i w razie potrzeby uzupe³niæ. . Wykrêciækorek gwintowany znajduj¹cy siê z lewej strony skrzyni i w to miejsce wkrêciæprzystawkê KM-58O oraz manometr KM-498-A (rys. 4.88). . Sprawdziæciœnienieoleju na biegu ja³owym przy stoj¹cym samochodzie i w³¹czonym biegu. Ciœnieniepowinno wynosiæ: - 4,5...6,5 bara - dŸwignia w po³o¿eniu "R", - 3,5...4,4 bara - dŸwignia w po³o¿eniu "D", -

3,5...4,4bara- dŸwigniaw po³o¿eniu,,1".

Powtórzyæpomiar przy w³¹czonym biegu, maksymalnejprêdkoœciobrotowej i w pe³ni zahamowany~ ~oj~Ÿdzie.Ciœ.nie~ie ol~ju powinno wtedy wynosiæ: - 12,0...14,0 bara - dzwlgnla w po³ozenlu "D,

r

- 15,0...19,0 bara - dŸwignia w po³o¿eniu "R". Czas obu kontroli nie powinien przekraczaæ5 sekund, poniewa¿ grozi³oby to

przegrzaniem skrzyni biegów.

,

Sprawdzanie regulowanego ciœnienia oleju . Sprawdziæpoziomoleju w skrzynibiegów i w raziepotrzebyuzupe³niæ. . Wykrêciækorekgwintowanyznajduj¹cysiê z lewejstronyskrzynibiegów i w to miejsce wkrêciæ przystawkê KM -580 Qrazmanometr KM -498-A.

. Sprawdziæciœnienieoleju podczas jazdy próbnej lub na stanowisku rolkowym. Ciœnienie powinno wynosiæ2,1 bara przy dŸwigni wyboru biegu w po³o¿eniu "D" i wy³¹czniku

"kick-down"

w po³o¿eniu ,,2-1 ".

Sprawdzanie poziomu oleju w skrzyni biegów W³aœciwypoziom oleju ma decyduj¹cy wp³yw na poprawne funkcjonowanie skrzyni biegów. Dlatego te¿stan oleju w skrzyni biegów zalecasiê sprawdzaæ co 2 lata lub 30 000 km przebiegu. . Ustawiæsamochód na p³askim pod³o¿u i zaci¹gn¹æ dŸwigniê hamulca awaryjnego. . UstawiædŸwigniê wyboru biegu w po³o¿enie"P". . Uruchomiæ silnik i pozostawiæ na biegu ja³owym, aby przek³adnia hydrokinetyczna mog³a siê nape³niæ.

. Kontrolêmo¿naprzeprowadzaæ przyzimnej

i 40

lub nagrzanej skrzyni biegów,

pamiêtaj¹c, ¿e poziom oleju zale¿y od jego temperatury. WskaŸnik bagnetowy ma po jednej stronie podzia³kê dla zimnej skrzyni biegów (+20°C),

'I .

a po drugiej stronie - dla nagrzanej (+90°C).

,

Od modelu '90 zmieniono

kszta³t wskaŸnika bagnetowego (rys. 4.89).

t

. Przyzimnejskrzynibiegów kontrolê trzeba rozpocz¹æ po minucie pracy silnika na biegu ja³owym i nie mo¿e ona trwaæ d³u¿ej ni¿ 2 min. Wyj¹æ wskaŸnik bagnetowy, dostêpny od strony komory silnika, wytrzeæ, ponownie

!

.

4.3. AUTOMATYCZNA SKRZYNIA BIEGÓW

SPRAWDZANIE POZIOMU OLEJU

Rys. 4.89. WSKAŸNIK POZIOMU OLEJU W AUTOMATYCZNEJ SKRZYNI BIEGÓW (stosowany od modelu '90)

w³o¿yæi jeszcze raz wyj¹æ do odczytu. Poziom oleju powinien siê znajdowaæ na wysokoœcioznaczenia ,,+20°C" lub "Cold". . Stan nagrzania skrzyni biegów mo¿naosi¹gn¹æ po przejechaniu odcinka co najmniej o d³ugoœci30 km. W tym stanie poziom oleju powinien siê znaleŸæna wysokoœcioznaczenia ,,+90°C" lub "Hot", . Olej uzupe³nia siê przez rurê wskaŸnika bagnetowego. Stosowaæolej Oexron O, wlewaj¹c go przez lejek z sitkiem. Poziom oleju nie mo¿e przekraczaæwyznaczonego zakresu, poniewa¿ spowoduje zak³ócenia w dzia³aniu elementów steruj¹cych. Nadmiar oleju spuœciælub wyssaæ strzykawk¹.

Wymiana oleju w skrzyni biegów w samochodach produkowanych do sierpnia 1989 roku olej nale¿ywymieniaæco 3 lata lub 45 000 km przebiegu. W samochodach wyprodukowanych w okresie wrzesieñ 1989 roku - sierpieñ 1991 roku olej zalecasiê wymieniaæ co 4 lata lub 60 000 km przebiegu. W nowszych samochodach z dat¹ produkcji od wrzeœnia 1991 roku olej wymienia siê tylko w wersjach z silnikiem 1.8 (115 KM) oraz 1.8TO (100 KM). W zale¿noœci od typu skrzyni biegów nale¿yw samochodach wyprodukowanych przed sierpniem 1991 roku wymieniæ równie¿ sitko w misce olejowej oraz uszczelkê miski olejowej. W skrzyni biegów AR25 montowanej do wrzeœnia1989 roku nale¿a³orównie¿ na nowo wyregulowaætaœmêhamulca w skrzyni biegów. Z uwagi na trudnoœæ w wykonaniu tych czynnoœcizaleca siê wymianê oleju powierzyæspecjalistycznemu warsztatowi.

4.4.

WAl NAPÊDOWY

Wymontowanie . . . .

i zamontowanie

wa³u napêdowego

Podnieœæ samochóddo góry. W samochodach z katalizatorem spalinwymontowaæ ma³¹os³onêblaszan¹. Wymontowaædu¿¹ os³onêblaszan¹. Odkrêciæpoprzeczkêprzy tunelu (je¿eliwystêpuje). 141

T

4. UK£AD NAPÊDOWY

--

~

-~

-

:-,.

\.-,..

f~~~ :~;~~~ ~ '-..

\

-- @

- - ---

~

1\ -.:--- -

-

~

~

Rys. 4.90. OD£¥CZENIE WA£U NAPÊDOWEGO OD SKRZYNI BIEGÓW

/ Rys. 4.91. OD£¥CZENIE WA£U NAPÊDOWEGO OD TYLNEGO MOSTU

. Odkrêciæwa³ napêdowy od skrzyni biegów (rys, 4.90). Œrubymocuj¹ce mog¹ byæw wykonaniu z ³bami szeœciok¹tnymilub typu Torx. . Poluzowaæo 1...1,5 obrotu nakrêtkê (pierœcieñgwintowany) elementu przesuwnego, przy podporze œrodkowej. Do tego celu u¿yæ narzêdzia specjalnego KM-624 (patrz rys. 4.13) lub szczypiec nastawnych. . W samochodzie z amortyzatorem drgañ uk³adu napêdowego odkrêciæ amortyzator przy skrzyni biegów, obróciæ o 60° i od³o¿yæna przegub elastyczny. Amortyzator wyjmuje siê z wa³em napêdowym. . Odsun¹æ ko³nierz wa³u napêdowego od ko³nierza skrzyni biegów, podwa¿aj¹c du¿ym wkrêtakiem. . Odkrêciæko³nierz wa³u napêdowego od tylnego mostu (rys. 4.91). . Odkrêciæpoprzeczkêz podpor¹ œrodkow¹,zwracaj¹c uwagê na podk³adki dystansowe, które podczas monta¿umusz¹ powróciæna swoje miejsca (patrz rys. 4.100). Wyj¹æ wa³. Uwaga! Je¿eli wa³ napêdowy ma byæ zamontowany ponownie, to nie wolno wyci¹gaæ przedniej czêœciwa³u z elementu przesuwnego. Wa³ napêdowy montuje siê w kolejnoœciodwrotnej. W przypadku wyst¹pienia wibracji i 'g³oœr)ejpracy nale¿y wa³ napêdowy oddaæ do wywa¿enia. Wa³ wymienia siê tylko w komplecie. Podczas dokrêcania œrubmocuj¹cych stosowaæzalecanemomenty dokrêcania (patrz rozdzia³ 1.1).

. .

I.

Wymiana podpory œrodkowej

. 142

. Wymontowaæ wa³ napêdowy. . Umocowaæ wa³ w imadlez dopasowanymiklockamiz twardegodrewna. . Œci¹gn¹æos³onêgumow¹ z czopaprzesuwnego. . WymontoV\!aæ pierœcieñ zabezpieczaj¹cy(rys. 4.92) i wyj¹æpodwa¿aj¹c os³onêprzeciwkurzow¹. . Wycisn¹æpod pras¹ kompletn¹ podporê (rys. 4.93). . Wypchn¹æ³o¿yskokulkowe z podpory (rys. 4.94). . Wcisn¹ænowe ³o¿yskokulkowe (rys. 4.95). . Wcisn¹æpod pras¹ kompletn¹ podporêna czop przesuwny. . Umocowaæwa³ w imadle, . Zamontowaæ os³onêprzeciwkurzow¹i pierœcieñ zabezpieczaj¹cy. . Nasun¹æna czop os³onêgumow¹. ,

I

t~

I Cc.'-

4.4. WA£ NAPÊDOWY

WYMIANA PODPORY ŒRODKOWEJ

Rys. 4.92. ZDEJMOWANIE PIERSCIENIA ZABEZPIECZAJ¥CEGOPODPORÊ$RODKOW¥

KM- :xJ21+ -. .

~

- -.:

. .-1

-. ---

,\

.."

.- . ~ II

I

I' Jj

KM-5'7-3 Rys. 4.94. WYCISKANIE £OZYSKA KULKOWEGO Z PODPORY

Rys. 4.97. OZNACZENIE NA ELEMENCIE PRZESUWNYM

. Odkrêciæ ze z³¹czki nakrêtkê mocuj¹c¹ element przesuwny i nasadziæ na czop za pomoc¹ tulei z tworzywa sztucznego i podk³adki (rys. 4.96). . Wsun¹æ czop przesuwny w z³¹czkê. Zwróciæ przy tym uwagê na oznaczenie (rys. 4.97). Wkrêciæ nakrêtkê bez jej dokrêcania. . Zamontowaæ wa³ napêdowy.

4.5.

TYLNY MOST Tylny most sk³ada siê z przek³adni g³ównej sto¿kowej oraz mechanizmu ró¿nicowego. Na ¿yczenie mechanizm ró¿nicowy mo¿e byæ wyposa¿ony w sprzêg³o, które blokuje czêœciowo mechanizm (w 25%), nie dopuszczaj¹c do poœlizgu jepnego z kó³.

143

.I

4. UK£AD

r---

NAPÊDOWY

Wymontowanie i zamontowanie tylnego mostu

~

!

. Podnieœæ do góry samochód.

. Zdj¹æ ko³a tylne.

I

5)'

~

. Odkrêciæ pó³osie od czopów piast. Czopy unieruchomiæ narzêdziem KM -468.

~

. Odsun¹æpó³osieod ko³nierzai podwiesiædrutem (rys. 4.98). . Wyci¹gn¹æpó³osiez przek³adnig³ównej,podwa¿aj¹cwide³kamiKM-617

~

(patrz rys. 4.141). . Wyj¹æ pó³osie. . Poluzowaæo 1...1,5 obrotu nakrêtkê elementu pzesuwnego wa³u napê-

I

R

dowego.

~

. Zdemontowaæ wieszakgumowyuk³aduwydechowego,opuœciæ uk³adna 30 cm i umocowaædrutem (rys. 4.99). . Odkrêciæ podporêœrodkow¹wa³unapêdowegood podwoziasamochodu (rys. 4.100). . Odkrêciæwa³ napêdowyod tylnego mostu.Odsun¹æwa³ od ko³nierza. . Podeprzeæ przek³adniêg³ówn¹ podnoœnikiem hydraulicznym. . Poluzowaæ œrubymocuj¹ce segmentgumowy, pe³ni¹cy rolê t³umika,do przek³adni g³ównej.

'

. W samochodzie z ABS odkrêciæ od przek³adni oba czujniki prêdkoœci (rys. 4.101).

obrotowej

I I

\

'

R'

' ,.

I "

, j,\.

\

.

')-~

,

t'"

~.

' ;~~;'i / .,

.

"

.

\ ~

.

- _.

~

'1'

\.. -

o

J,..-

³ -..

\\

-- o

\ i,.

\

.

Rys. 4.98. PODWIESZENIE

PO£OSI PO OD£¥CZENIU

-

1~-.'

~

~~--

.R\

, ~-

--

o

.

",

,,\'

i

~

~)³!

\

.

",.,...",

'\0~', I

".: J

\ ~-' ~ I ''" -' Rys. 4.99. OPUSZCZENIE RURY WYDECHOWEJ

, '-o

.

- ..'

.

--o

----:::

.

.~

, ...---""'" ~, ~-o-

; . ~. I

OD KO£NIERZA

-.: "",

-', o

- .0

-

~~

'

, ,

:

.'

--

. .:~

-

,',

-=J'~~;~)

-=t--".=:;/

\ -.1

/'10 -

?""//

Rys. 4.101. CZUJNIKI PRÊDKOŒCI OBROTOWEJ

144

Rys. 4.100. ODKRÊCANIE PODPORY ŒRODKOWEJ

(uk³ad ABS)

,,--~,

~

I

C"'"

4.5. TYLNY MOST

WYMONTOWANIE

J

I ZAMONTOWANIE

I

,

:

~j;/~;,5~ ~~ ~i

-

~ .:._--

-- /

--- .:.

,/-

C:

.

I

--

'-

.-

CC..

~/. 11

II

_.~

.

1.\ ,--

~~~ .~L .

~

-

, "- "\q I)

- .-.""- -.-

X'~-==--) .> I

"'

-

'

i~ r~) ., I ~ 1

"---

/ ".:.1...

,

\.

' __ti~~~-~

.- . .

I'

Rys. 4.104. $RUBY TYLNEGO MOCOWANIA , I

.

. Odkrêciæ segmentgumowy od podwozia (rys. 4.102). . Poluzowaæuchwyt elastycznychprzewodów hamulcowych i wyj¹æ przewody. . Opuœciæ przek³adniêna tyle, aby mo¿na by³o zdemontowaæobejmy mocuj¹ce stabilizator na ramie noœnej.Obróciæstabilizator do góry (rys. 4.103). . Odkrêciæobie przednieœrubymocuj¹ce przek³adniêdo ramy noœnej. .. Opuœciæ Usun¹ætylne œrubymocuj¹ce (rys. 4.104). przek³adniê i odkrêciæ segment gumowy (rys. 4.105).

\

Przek³adniêg³ówn¹ montujesiê z powrotemw sposóbnastêpuj¹cy. . Ustawiæprzek³adniêna podnoœnikuhydraulicznymi unieœæ do oparcia o ramênoœn¹podwozia. . Wkrêciæwszystkie œrubymocuj¹ce i dokrêciæ,najpierw momentem 110 N . m, a póŸniejjeszczeo k¹t 45°. . Przykrêciæ uchwyt stabilizatorado ramy noœnej(momentem22 N . m). . Przykrêciæ do przek³adnisegmentgumowy (momentem80 N . m). . Unieœæ przek³adniêtak, aby segmentgumowy zetkn¹³ siê z podwoziem i wkrêciæœrubymocuj¹ce. Œrubydokrêciæmomentem30 N . m + 30...45°. . Usun¹æpodnoœnikhydrauliczny.

. Umocowaæwsporniki czujników ABS, œrubydokrêciæmomentem 60 N. m. . Umocowaæprzewód hamulcowy w uchwycie i zabezpieczyæ. . Do ko³nierza przek³adni g³ównej przykrêciæwa³ napêdowy. Œrubytypu Torx dokrêciæmomentem 50 N . m + 45...60°, natomiast œruby z ³bem szeœciok¹tnymmomentem 100 N . m. 145

I I I I

4. UK£AD NAPÊDOWY

. Umocowaæ do podwoziapodporêwa³u napêdowegoi dokrêciæmomen-

'

n

tem 20 N . m. . Nakrêtkê elementu przesuwnego dokrêciæmomentem 40 N . m.

.

Na czopach pó³osi umocowaænowe pierœcieniezabezpieczaj¹ce. Wielowypust czopów posmarowaæspecjalnym olejem o numerze katalogowym 1942382.

51

~

~

. Wprowadziæpó³osiew przek³adniêg³ówn¹ i wcisn¹ætak g³êboko,aby pierœcienie zabezpieczaj¹cewesz³yw rowki. . Przykrêciæ pó³osiedo ko³nierzyczopów piast. Œrubytypu Torx dokrêciæ momentem50 N . m + 45...60°.

~

. Zamontowaæ uk³adwydechowy. . Sprawdziæi ewentualnieuzupe³niæ poziomoleju w przek³adnig³ównej. . Zamontowaæ ~o³atylne.

~

Rozbiórka

g³ównej

i naprawa przek³adni

Elementytylnego mostu w roz³o¿enius¹ pokazanena rysunkach4.106 i 4.107. . Wymontowan¹przek³adniêg³ówn¹ umocowaæ do stojakamonta¿owego (rys. 4.108). . Oczyœciæ z zewn¹trz przek³adniê. . Odkrêciæpokrywê przek³adnii spuœciæ olej. . Do obudowy przek³adniprzykrêciæprzyrz¹d KM-621-20 z elementem KM-621-8 tak, aby mo¿na by³o zdemontowaæ pierœcieñzabezpieczaj¹cy (rys. 4.109). . Wcisn¹æzamontowanym przyrz¹dem KM-621-20 mechanizm ró¿nicowy do œrodkaobudowy, a¿ uzyska siê dostêp do pierœcieniazabezpieczaj¹cego. Wyj¹æ pierœcieñ(rys. 4.110) i zdemontowaæprzyrz¹d.

'::,i"

!,

lf/ ~ ~ ~ ~ ,

11

O~O'/

""'-',

.

'I,'

-J

\

~

..'

--,

~ ~

Rys. 4.106. ELEMENTY')

:1

MOSTU

"'

/r

,,//

",,/ ,~

<--'

,'~

Y,-V,

//'~

~

~,

pj'~ ./:>"

'

l

,l~

~

~

""'

~

~

,~~

~

"-"

;>

~,~

~

~~'""",,,:,\

~r't~,/." rê 'Y

~-,..,""

~j

"'"

Co" ,

~~ -~:~~~~ ~~ '""""

~- ~ ~

-o ,El

~~ «»

l³~~(³~'

((!j "

- ""~ ~

~~/

\

'fjJ,

'/--"-

(~q ~-~"

-

~~~N

~

.-"".:

'

:",

J~ 4'~ TYLNEGO

~

~

"

a ~"

I

-;..w-

146

~(r,³.

9

I

,

"II'

-""

~"""

~~

"'---'

.

~

~ ~ ~~-~ ~a4" ~5-~~r(~

4.5. TYLNY'MOST

ROZBiÓRKAI NAPRAWA PRZEK£ADNIG£ÓWNEJ

~. (#0 ..,-

"O

'\

'-

~

,

.

~

'/

1

./,

,.-/

4~

~,

.

j

-

(.

,/

, /Ê-'""'~' ~

III

/"'-.;;;;-"

/i

~/"'"

"-

;>..

..

,

-'Sf! .Q' 'q"~

~~

.,

-

/'

O

K

,,~~~~~~ rJ'Jf!jj ~ ~~f~ ""' ~ ~ ,./

,;11

I/II

-

~~~~

~

~~

i\

/

~

\

/--

/

""

~I

I

~:"'

t

-/

'o ~

~

~

.

"-

""'"

,

"~

""'"'

Rys. 4.107. ELEMENTYTYLNEGO MOSTU ZE SPRZÊG£EMO OGRANICZONYM POŒLIZGU

.: I

'~

'i'

Rys. 4.111. WYMONTOWANIE MECHANIZMU -."

-

RÓ¯NICOWEGO

. lekkimi uderzeniamim³otka z tworzywa sztucznegowybiæ pierœcieñ ³o¿yskamechanizmuró¿nicowego(rys. 4.111). Wyj¹ærównie¿pierœcieñ po³o¿onypo drugiej stronie. . Wyj¹æmechanizmró¿nicowyz obudowy przek³adni.

. Zdj¹æ"o-ring" z pierœcienia ³o¿yska.

147

4. UK£AD NAPÊDOWY

L

KM 305

~.j

KM-621-15 KM-

Rys. 4.112. WYCISKANIE PIERŒCIENIAZEWNÊTRZNEGO

.

Rys. 4.113. WYCISKANIE ZÊBNIKA Z OBUDOWY

£O¯YSKA STO¯KOWEGO

' I

1 I

KM-305-A

~

i:,..

>~

KM-621-13

Rys. 4.114. WYCISKANIE PIERŒCIENIA£O¯YSKA ZEWNÊTRZNEGO

KM-621-1i.

~

Rys. 4.115. WYCISKANIE Z ZÊBNIKA £O¯YSKA WEWNÊTRZNEGO ~

\

"; .

Ir~

~ I"'"'

(.;,.

~

,

.

/

RYS.4.116.~~I¥GANIE£OZYSKAZMECHANIZMU

RO¯NICOWEGO

~~ ~ '", "

-..:,

'

'

,~ ,.,-.-

.:'j

',,',

f'" \\ \\

\

,.,,~

~:(g),'

~~~~~~,:..

"~

.

1

148

(\

)

I.

J,.,

):

\

r

/--~'³:)

--: 'f?'/ /".6'7~-'"

'oJ

)

Rys. 4.117. WYBIJANIE OSI SATELlTOW

(rys. 4.112).

i

.,/

~

. Wycisn¹æ pod pras¹ pierœcieñzewnêtrzny z ³o¿yska sto¿kowego

i

I

""'"

("

.

. Odkrêciænakrêtkêmocuj¹c¹ ko³nierzna zêbniku,œci¹gn¹æ ko³nierz.

. Wycisn¹æ pod pras¹zêbnikz obudowy(rys.4.113).

. Wycisn¹æz obudowy pierœcienie zewnêtrzne³o¿ysksto¿kowychzewnêtrznego(rys. 4.114) i wewnêtrznego. . Zsun¹æpod pras¹ z zêbnika³o¿yskowewnêtrzne(rys. 4.115). . Œci¹gn¹æ³o¿yskoz obudowy mechanizmuró¿nicowego(rys. 4.116). . Odkrêciæ œrubymocuj¹ceko³ozêbatetalerzowe.Zsun¹æko³oz obudowy mechanizmuró¿nicowego,uderzaj¹cm³otkiemprzezpobijak mosiê¿ny. . Wybiæ oœ satelitów przez odpowiedni trzpieñ, od strony naciêtej (rys. 4.117).

,

. ~

;~"i

4.5. TYLNY MOST

ROZBiÓRKA I NAPRAWA PRZEK£ADNI G£ÓWNEJ

. Usun¹æ pierœcieñzabezpieczaj¹cy z obudowy (rys. 4.118)" . Umocowaæw imadle przyrz¹d specjalny KM-621-24 (dla wersji kombi KM-621-25) i umieœciæw nim obudowê mechanizmu ró¿nicowego, od strony ko³a talerzowego. Przytrzymaæobudowê uchwytem specjalnym KM -160 i obracaj¹c przyrz¹d, wykrêciæsatelity (rys. 4.119). Po wymianie zu¿ytych czêœciprzyst¹piæ do monta¿u i regulacji przek³adni g³ównej. . Ustawiæobudowê mechanizmu ró¿nicowego na przyrz¹dzie specjalnym KM-621-24 (KM-621-25 dla kombi) umocowanym w imadle i od góry nasadziædrugi element przyrz¹du (rys. 4.120)" . Po³o¿yæna ko³ach koronowych po jednej podk³adce dystansowej. Ró¿nica gruboœciobu podk³adek nie mo¿e przekraczaæ0,1 mm. W przypadku wersji kombi (Caravan) po³o¿yædodatkowo sprê¿ynê kr¹¿kow¹ (rys. 4.121). . W³o¿yæko³a koronowe w obudowê. Ustawiæna ko³ach koronowych oba satelity, dok³adnie w przeciwleg³ych miejscach. Podczasobracania kó³ koronowych tak wsun¹æ podk³adki kuliste, aby wesz³y pod satelity. Obracaj¹c ko³a, unieruchomiæobudowê uchwytem KM-160.

/~/ ,

~'"

(

~³ . ,

"

I-~

~

~

\\

t

"

'.

.

v

o

~

'c..

'0"'=".

---'

\

Rys. 4.118. WYJMOWANIE PIERŒCIENIA ZABEZPIECZAJ¥CEGO

jl

~KM-621-

~

t

o..

\::.~,>

'>

,,

-.,,".

..

o

..

~ ~7{)

--!..;~:o..o

;::,

t:."\

(

"

:\(KM-621-25)".4:"'---'. -

~

': i~\..,'\

-- -. -

~KM

'~~

:~\~~~---1:!~

-

160

KM -621 -2'+ J~.

i(

'," II /jl

\~!,to~ 'r..:r~ ~/ II

~ '.

'.

-,.:.-'/ .

J

()

, ' .J .'0

t.) - .0_"""" .'

(KM-621-25)~::-:C~~;,'

Rys. 4.119. WYMONTOWANIE SATELlTOW

21.

...~~KM-621-25J :~:,,- . .~)

".'YI~~-

,.

.

"

. ~"":

. . ,._~~,~,-"

"'"

¥

~~

[.

~ ~=~~J

(~~

.'

I ~Z~~~~~~~ ( Rys. 4.121. SPRʯY~A KR¥~KOWA NA KOLE KORONOWYM (wersja kombi)

o' ~

\

Rys. 4.120. MIEJSCE UMIESZCZENIA PRZYRZ¥DU DO MONTA¯U I REGULACJI MECHANIZMU RO¯NICOWEGO

149

4. UK£AD

NAPÊDOWY

KM621-26,8\. ,

(f~!$ ,

(

-~

.""--

,

""".'

\

Rys. 4.122. WBIJANIE TRZPIENIA SPECJALNEGO W OTWORY SATELITÓW

t

~~~~~=~;I ,.:;L³;~

(

-:c

Rys. 4.123. SPRAWDZANIE MOMENTU OPORU PODCZAS OBRACANIA KÓ£ KORONOWYCH

:

! . Wbiæ trzpieñ specjalny KM-621-26 m³otkiem z tworzywa, zwracaj¹c uwagê na pokrycie siê w osi otworów (rys. 4.122). . Sprawdziæ kluczem dynamometrycznym moment oporu podczas obracania kó³ koronowych (rys. 4.123). Moment ten powinien wynosiæ 8...15 N . m (15...30 N . m dla wersji kombi) i mo¿na go korygowaæ dobieraj¹c cieñsze lub grubsze podk³adki dystansowe. . Cofn¹æ trzpieñ na tyle, aby mo¿na by³o w³o¿yænowy pierœcieñzabez-

pieczaj¹cy.

-

. Przystawiæoœsatelitów do trzpienia od strony pierœcieniazabezpieczaj¹cego. Zwróciæ uwagê na prawid³owe po³o¿enie podtoczenia. Wbijaj¹c oœ, wysun¹ætrzpieñ z satelitów. Ostatni centymetrowy odcinek dosun¹æjednym ruchem, a¿ pierœcieñ zabezpieczaj¹cy wskoczy w rowek.

. Po³o¿yæ ko³o talerzowe na p³ycie grzejnej i podgrzaædo 100°C. Temperaturêskontrolowaæo³ówkiem termochromatycznym.Ustawiæko³o na obudowie mechanizmuró¿nicowego,zwracaj¹c uwagê na prawid³owe po³o¿enieotworów gwintowanych.Noweœrubymocuj¹ce (Tensilock)ko³o talerzowedokrêciæmomentem75 N . m (115 N . m dla wersji kombi), w kolejnoœcipokazanejna rysunku4.124. . Wcisn¹æpod pras¹ ³o¿yskasto¿kowe na obudowê mechanizmuró¿nicowego (rys. 4.125). . Wcisn¹æpierœcienie zewnêtrzne³o¿ysk,uwa¿aj¹c,aby ich nie zamieniæ miejscami(rys. 4.126). . Wcisn¹æ na zêbnik ³o¿yskosto¿kowe bez pierœcieniazewnêtrznego (rys. 4.127).

."

. Wcisn¹æw obudowê do koñca zewnêtrzny pierœcieñzewnêtrznego ³o¿yskazêbnika. . W³o¿yæ w obudowê podk³adkêspecjaln¹ KM-621-3 i wcisn¹æpierœcieñ zewnêtrznywewnêtrznego³o¿yska(rys.4.128). Zwróciæuwagêna prawid³owe po³o¿eniep³ytki. . W³o¿yæzêbnik w obudowê bez tulei rozprê¿neji wcisn¹æzewnêtrzne ³o¿ysko. . Umocowaæobudowê przek³adnido stojaka. . Posmarowaæ ³o¿yskaolejem przek³adniowym. . Nasun¹æza czopzêbnikako³nierzz³¹czai doci¹gn¹ænakrêtk¹mocuj¹c¹. Ko³nierznale¿yprzytym unieruchomiæ przyrz¹demspecjalnympokazanym na rysunku4.129. 150

I I.'":,':,'

..

PO,

"

~ 4.5. TYLNY MOST

ROZBiÓRKA I NAPRAWA PRZEK£ADNI G£ÓWNEJ

b

1

-.A.(}};~6. '. "-'_~'oro!'

: )~

7~(:~t:r~Z- )'\:::;'-~. o/,'

I~ '1~

~

- ~~~ --

,.'~

~Q\

\

'.

3

-

~--" "

'- -

o.

1"ii³

(

-..

"

I

o

II

_.-

////(/.

"

-'

'f

~:~

'--,~.,

'-'0

,

-'-.

~-,

\

-

A~o I~..:-

.

- o

""'-

'i~ I

-o{l

n~ ---5 --

'-:-",/J

")""\ ,,::-/,--

I

) tiJJ .. '.- 8-

\ .-°J .j

_o',;:

/'

\\:.. \

'1

',~--

..'

I ,I

}

.1' \ ³:--\.

L.

; ,

'

...

~:1./~

:II t

. f

~

".I

Rys. 4.124. KOLEJNO$C DOKRÊCANIA $RUB KO£A TALERZOWEGO

I

1- KM-305

io³!

:, : .. !

Rys. 4.126. MONTA¯ PIER$CIENIA ZEWNÊTRZNEGO £OZYSKA

Rys- 4.127. WCISKANIE £O¯YSKA NA ZÊBNIK

o

A.. KM- 305 KM-621- 11 KM-621- 3 Rys. 4.129. MONTA¯ KO£NIERZAZ£¥CZA

. . Nakrêtkê mocuj¹c¹ dokrêciæ stopniowo, a¿ mierzony dynamometrem MKM-536 moment tarcia w ³o¿yskachwyniesie (rys. 4.130): - 100 N . cm - dla ³o¿ysk nowych, - 50 N . cm - dla ³o¿ysk u¿ywanych. I ~

,

t

. Okreœliæ po³o¿eniezêbnikana podstawiewartoœciregulacyjnychumieszczonychna czolezêbnika(rys. 4.131). . Wprowadziæ w obudowêtrzpieñkontrolny KM-621-1. Ustawiænasadkê

i

KM-291 (lub KM-621-2 dla wersi kombi) na czole zêbnika, a na obudowie listwê pomiarow¹ z czujnikiem pomiarowym (rys. 4.132).

[

. Przystawiæ koñcówkêczujnikado trzpieniakontrolnegoiwyzerowaæ. 151

~ '"

4. UK£AD NAPÊDOWY I, \~,

r

"""

-536

~

³

\

r

-

!

~~ -~~~

Rys. 4.130. POMI,¥R NACI¥GU £O¯YSK

KM-571-A

KM-

;

-:::-:;-³

,

~

'" i-

w 1/100 mm c»

+4 - bez przeznaczenia

K M621-I.

,._,({~:'..

I KM

Rys. 4.131. WARTO$CI REGULACYJNEUMIESZCZONE NA CZOLE ZÊBNIKA +22 - dosuniêcie zêbnika do ko³a talerzowego

,

'-::':;"

r

KM291 ~~KM-621-2)

~:=:=~~

~

Rys. 4.132. MONTA¯ LISTWY POMIAROWEJ

. Przesun¹ælistwê pomiarow¹ nad nasadkê i zmierzyæ,o ile le¿y g³êbiej w stosunku do trzpienia kontrolnego. . Gruboœæpodk³adki dystansowej oblicza siê w sposób nastêpuj¹cy: ró¿nicêodczytan¹ na czujniku zegarowym (np. 0,39 mm) dodaædo gruboœci podk³adki dystansowej KM-621-3 w³o¿onej podczas sk³adania przek³adni. Gruboœæ podk³adki KM-621-3 wynosi 3,25 mm.

3,25mm + 0,39 mm 3,64 mm Ca³kowity luz, który nale¿y usun¹æ podk³adk¹ dystansow¹ wynosi wiêc 3,64 mm. Poniewa¿ zêbnik ma korekcjê ujemn¹ 0,22 mm, to jej wartoœæ trzeba odj¹æ od ca³kowitego luzu: 3,64 mm - 0,22 mm 3,42 mm W powy¿szym przyk³adziegruboœæ podk³adki dystansowej do zamontowania wyniesie 3,42 mm. . Po okreœleniugruboœci podk³adki z powrotem wymontowaæ zêbnik. Zdemontowaæ pierœcieñzewnêtrzny ³o¿yska wewnêtrznego i w miejsce podk³adki specjalnej w³o¿yæpodk³adkê o obliczonej gruboœci.Z powrotem wcisn¹æ pierœcieñzewnêtrzny ³o¿yska. . Nasun¹æna zêbnik now¹ tulejê rozprê¿n¹ i ³o¿yska,które nale¿y powlec olejem przek³adniowym. . Wcisn¹æ do koñca pierœcieñuszczelniaj¹cy zêbnika.

152

'.

~

,

r

-

I.~-:

~ I

4.5. TYLNY MOST

ROZBiÓRKA

I NAPRAWA

PRZEK£ADNI

G£ÓWNEJ

. Nasun¹ænazêbnikko³nierzz³¹czai docisn¹ænakrêtk¹mocuj¹c¹. Nakrêtkê dokrêcaæ stopniowo,kontroluj¹cstalemomenttarciaprzyrz¹demM KM- 536. . Na koniec jeszczeraz zmierzyæpo³o¿eniezêbnika. Dopuszczasiê na-

l

)

stêpuj¹ce tolerancje: +0,04/-0,02 mm. Uwaga! W przypadku przekroczeniadopuszczalnegomomentu tarcia trzeba wymieniætulejê rozprê¿n¹. . W rowek obudowy przek³adni od strony ko³a talerzowego w³o¿yæ pierœcieñsprê¿ystyo gruboœci3,32 mm (rys. 4.133). . Dosun¹æ do pierœcienia sprê¿ystego od œrodka przyrz¹d specjalny KM-621-6. Z zewn¹trz przystawiæp³ytkê KM-621- 7 i po³¹czyæz przyrz¹dami KM-621-21 i KM-621-6 (rys. 4.134). . W przeciwleg³y rowek w³o¿yæpierœcieñsprê¿ystyo gruboœci3,68 mm. . Do w³o¿onego pierœcieniadostawiæ od œrodkaprzyrz¹d KM-621-5. . Po³¹czyæœrub¹ oba przyrz¹dy (rys. 4.135). Zwróciæ uwagê, aby miêdzy przyrz¹dami nie istnia³ ¿aden luz, a nakrêtka kontruj¹ca by³a wystarczaj¹co dokrêcona. . Zdemontowaæelementy przyrz¹dów KM-621-21 oraz KM-621- 7 i usun¹æ wstawiony przyrz¹d. W tym celu wymontowaæ pierœcieñsprê¿ysty. . Nastawiony przyrz¹d po³o¿yæ na p³ycie pomiarowej. Obok ustawiæ mechanizm ró¿nicowy z pierœcieniami³o¿ysk. Nacisn¹æna górny pierœcieñ, równoczeœnieobracaj¹c obudowê mechanizmu ró¿nicowego, aby u³o¿yæ ³o¿yska. Nastêpnie przystawiæczujnik zegarowy, w sposób pokazany na rysunku 4.136, iwyzerowaæ.

.--

KM-621-23 KM-621-22

KM-621-5 Rys. 4.135. PRZYRZ¥DY SPECJALNE DO USTAWIENIA PRZEK£ADNI

Rys. 4.136. POMIAR WYSOKOŒCIOBUDOWY MECHANIZMU RO¯NICOWEGO 153

4. UK£AD NAPÊDOWY

f

. Po³o¿yæ linia³KM-621-23na

przyrz¹d.

Zmierzyæ czujnikiem

³.

zegarowym

ró¿nicê wysokoœci (rys. 4.137), zanotowaæ wynik.

. Zamontowaæpierœcieñsprê¿ystyo gruboœci3,2 mm. Wbudowaæmechanizm ró¿nicowy z pierœcieniami ³o¿ysk. Zamontowaæ przyrz¹dy KM-621 -20 oraz KM-621-8 i naprê¿yæ obudowê.

i

t 't

. Zamontowaæ pierœcieñ sprê¿ysty o gruboœci 3,68 mm plus/minus wyznaczona ró¿nica wysokoœci miêdzy mechanizmem ró¿nicowym a przyrz¹dem oraz plus 0,05 mm napiêcia wstêpnego. . Zdemontowaæ przvrz¹d z obudowy. . Zmierzyæ luz miêdzyzêbny. Czujnik zegarowy z podstawk¹ magnetyczn¹ umocowaæ na obudowie i jego trzpieñ pomiarowy przystawiæ prostopadle do

I

boku zêba ko³a talerzowego. Obróciæko³o talerzowe w ramach istniej¹cego luzu i odczytaæwskazanie czujnika (rys. 4.138). Prawid³owy luz wynosi

,

A

0,1...0,2 mm. Zaleca siê utrzymanie wartoœci 0,15 mm. Zmiana luzu miêdzyzêbnego o 0,01 mm wymaga przesuniêcia ko³a o 0,016 mm. Regulacja luzu

polega na odpowiedniej wymianie pierœcienisprê¿ystych,przy czym sumary-

1

czna gruboœæ obu pierœcieni nie mo¿e siê zmieniæ. Na pierœcieniach ³o¿ysk , . ."

~

zamontowac

nowe

"

"o-ringi.

f"

i i !

. KM-621-22

tl1KM-621-6 L-

~

--

-

-~

KM-62}S

\

Rys. 4.137. POMIAR RÓ¯NICY WYSOKOŒCI

"

-

t..

Rys. 4.138. POMIAR LUZU MIÊDZYZÊBNEGO t

..

.'

154

Rys. 4.139. PRZEK£ADNIA G£ÓWNA ZE SPRZÊG£EM

,.

O OGRANICZONYM

;,

POŒLIZGU

.~...

""

.

(i.!~! .. Ii';;::.'

4.5. TYLNY MOST

ROZBiÓRKA I NAPRAWA PRZEK£ADNI G£ÓWNEJ

. Przykrêciæpokrywê obudowy (momentem 60 N . m). . Wcisn¹æ w obudowê, do zrównania z powierzchniê zewnêtrzn¹, pierœcienie uszczelniaj¹ce pó³osie. . Zdj¹æ przek³adniê ze stojaka. . Nape³niæolejem przek³adniowym. Uwaga! Oleju w tylnym moœcienie wymienia siê okresowo. Do nape³nienia po naprawie u¿yæoleju do przek³adnihipoidalnych SAE90. W samochodach z blokowanym mechanizmem ró¿nicowym (mo¿na rozpoznaæpo napisie "Spez.-Oel" na korku wlewu oleju) stosowaæ olej specjalny, o numerze katalogowym Opel19 42382 (9293688). Do nape³nieniau¿yæ0,8 dm3oleju w przypadku limuzyny lub 1,0 dm3 w przypadku kombi. Poziom oleju powinien siêgaædo dolnej krawêdzi otworu wlewowego. Natomiast minimalny poziom oleju znajduje siê 3 mm poni¿ej krawêdzi otworu.

Naprawa sprzêg³a Przek³adniêg³ówn¹ z blokad¹ mechanizmu ró¿nicowego za pomoc¹ dwóch sprzêgie³o ograniczonympoœlizgu (rys.4.139) rozbierasiêw sposóbopisany w poprzednim podrozdziale. . Œci¹gn¹æz obudowy mechanizmu ró¿nicowego ³o¿yskasto¿kowe. . Odkrêciæko³o talerzowe i zsun¹æz obudowy, uderzaj¹c m³otkiem przez mosiê¿ny pobijak. . Odkrêciæpokrywê obudowy i wyj¹æ elementy wewnêtrzne sprzêg³a. . Okreœliæ stopieñ zu¿ycia i uszkodzenia czêœci. Zmierzyæmikrometrem gruboœci p³ytek zewnêtrznych sprzêg³a; zanotowaæ wyniki pomiaru.Czêœci znaczniezu¿ytelub termicznieprzebarwione wymieniæ. Zmierzyæ g³êbokoœciomierzemwysokoœæobudowy i zanotowaæ wynik. Zmierzyæko³nierz pokrywy i zanotowaæwynik. Zestawiæwewnêtrzne czêœciwed³ug rysunku 4.140 i w³o¿yæw obudowê. Sprê¿ynytarczowenie bêd¹ teraz montowane. Zmierzyæ g³êbokoœciomierzem odleg³oœæ miêdzypowierzchni¹ przykrêcan¹ pokrywy a pakietem p³ytek. Od tego wymiaru odj¹æ zmierzon¹ wysokoœæ ko³nierzapokrywy, powiêkszon¹ o 4,2 mm dla sprê¿yntalerzowych. Zgodnie z tym obliczeniem powinien powstaæluz 0,1 mm. Luz mo¿naregulowaæmontuj¹c p³ytki zewnêtrzneo innych gruboœciach. Na zakoñczenie wszystkie czêœciposmarowaæspecjalnym olejem do sprzêgie³ o ograniczonym poœlizgui zamontowaæw prawid³owej kolejnoœciwraz ze sprê¿ynami talerzowymi, które musz¹ byæ skierow~ne wklês³¹ stron¹ w kierunkupakietup³ytek.Tarczêoporow¹ powleccienko'$maremdo ³o¿ysk i w³o¿yæw pokrywê, któr¹ nale¿y przykrêciæmomentem 25 N . m.

\ -

Rys. 4.140.

KOLEJNO$Æ MONTA¯U SPRZÊG£A

,

11'b~ _a.'..,... ~~ ~ , @³@ "

< -;:

'...,.

t

@@,113)

~~

'.

'.../

~ 155

4. UK£AD

NAPÊDOWY

i

! ci:'

I

G£OWNEJ Rys. 4.141. WYCI¥GANIE PO£OSI Z PRZEK£ADNI

~

. Zamont~waæ ~?³~zêbatetaler~ow~w spos~bpoprzedn~o o~isany. . Mechanizmroznlcowy montuje Siê w taki sam sposob, Jak opisany w poprzednimpodrozdziale.

I I f l

i

Wymiana pó³osi

Pó³~siepr~ekazuj¹napê?z prz~k³a?nig³ównej~ak?³a..Pod~zas u~inaniasiê zaWieszenia ko³a przemieszczaj¹Siêrazemz po³oslaml,ktore maj¹ po dwa

fj :

i'

--

przeguby homokinetyczne. W przypadku nieszczelnych os³on gumowych powinno siê pó³oœwymieniæ, poniewa¿ do czasu rozpoznania uszkodzenia woda i zanieczyszczeniazd¹¿y³y ju¿ przenikn¹ædo przegubu. . Unieœæ samochód i zdj¹æ ko³a tylne. . Odkrêciæpó³oœod ko³nierza czopa piasty. Unieruchomiæprzy tym napêd hamulcem awaryjnym.

. Za pomoc¹ ³y¿kimonterskiejodci¹gn¹æpó³oœod piastyko³a.

.!

. Wyci¹gn¹æpó³oœz przek³adnig³ównej,podwa¿aj¹cwide³kamiKM-617 (rys. 4.141). . Przed ponownym zamontowaniempó³osi za³o¿yæna jej czop nowy pierœcieñ sprê¿ysty.

!

. Posmarowaæ wielowypustpó³osiolejemprzek³adniowym.

. Wprowadziæpó³oœw przek³adniêi tak g³êboko wsun¹æ,a¿ pierœcieñ sprê¿ysty"zaskoczy". Pó³oœmo¿e byæwciskana dowolnym narzêdziem przystawionymdo rowka przegubu. . W³o¿yæ pó³oœ w ko³nierzczopapiastyi przykrêciæ momentem50 N . m. Na koniecœrubydokrêciæjeszczeo k¹t 45...60°. NOTATKI U¯YTKOWNIKA

I

j

156

i

. Podwi¹zaæ pó³oœdo góry.

"

I

OPEL OM EGA

ZA WIESZENIE

5.1.

I

ZAWIESZENIE PRZEDNIE

,

It

Zawieszenieprzednie(rys. 5.1) sk³adasiê z ramypomocniczej,do której s¹ przymocowane wahacze poprzeczneza pomoc¹ przedniego przegubu kulowego i tylnej tulei metalowo-gumowej. Rama pomocnicza jest sztywno przykrêcona do podwozia i stanowi równie¿ podporê dla przedniego zawieszenia silnika. Wahacze s¹ z zewn¹trz po³¹czone przegubem kulowym ze zwrotnicami i kolumnami zawieszenia.Oba wahaczes¹ zwi¹zane elastycznie ze sob¹ dr¹¿kiem stabilizatora.

.

, i

Rys. 5.1. ZAWIESZENIE PRZEDNIE

Wymiana ³o¿yska ko³a

. Zdj¹æko³o przednie. . Odkrêciæzacisk hamulcaod zwrotnicy i podwiesiædrutem. Elastyczny przewódhamulcowypozostajepod³¹czony. . Wykrêciæœrubymocuj¹ce tarczêhamulcow¹ i zdj¹æj¹ (rys. 5.3).

. Podwa¿aj¹c zdj¹æz piastymiseczkê os³aniaj¹c¹³o¿ysko.

157

5. ZAWIESZENIE

\"",

t', ' '"\

I

I

I

-

, '.

Q

-"~,.,9

.

I

,~

'

;1

\

\

/"

0

I

\1.'-'-.

'

J

\ I\II.

~

"

", ,

,

"

.

\

...~~

\.~~1~

.

~~O-~v .~

-

,

~ f

I

' ",.;~

/

-:'-'.

, ;

:

~

\

~ ,/

Rys. 5.2. ELEMENTY ZAWIESZENIA PRZEDNIEGO

i~

(6' l

I

\ ~)IY

W ROZ£O¯ENIU

~.

\

\ I

'

" '"

,l -

Rys. 5.3. ODKRÊCANIETARCZY HAMULCOWEJ

, , -'.-'

..

.,...,~ r1

., ..

KM-500-1-A (

-

"

_.l.'.! .. .

,

;; " L

. ..

, '-'

.\

:

1:"1 ,~"

I

KM-615

!.' I

,\

",~?., .'

J\

,

r, , '/.

'..'

, "',4.. .' \ " V I ~, ,,'\

//': .~

.

-/

, Co. (

\

"

,-

.-

,

KM-616 '.~-"! Rys. 5.4. ŒCI¥GANIE PIASTY

Rys. 5.5. DEMONTAZ£O¯YSKA'KO£A

. Odkrêciænakrêtkê czopa piasty. . Œci¹gn¹æ z czopa piastê z ³o¿yskiem. W razie potrzeby u¿yæ przyrz¹du KM-500-1-A (rys. 5.4).Piasta oraz ³o¿yskotworz¹ jeden zespó³ i musz¹ byæ wymienione

w komplecie.

Tuleja w ³o¿ysku musi na czas monta¿u pozostaæ na miejscu i jest usuwana dopiero po wciœniêciu ³o¿yska. £o¿ysko nie podlega rozbiórce; jest wype³nione smarem raz na ca³y okres trwa³oœci. . Nasun¹æ ³o¿ysko z piast¹ na przedni¹ czêœæ czopa. U¿yædo tego przyrz¹du KM-615 (rys. 5.5). 158

' ,

5.1. ZAWIESZENIE PRZEDNIE

WYMIANA £O¯YSKA KO£A

Rys. 5.6. WCISKANIE MISECZKI OS£ANIAJ¥CEJ £O¯YSKO

Rys. 5.7. WCISKANIE KAPTURKA NA £EB $RUBY

. Rys. 5.8. OD£¥CZANIE OD ZWROTNICY

DR¥¯KA

KIEROWNICZEGO

!

-

Zdj¹æ tulejkê z tworzywa (A). - Wkrêciæna czop piasty now¹ nakrêtkê i dokrêciæj¹ momentem 320 N . m.

J

Zabezpieczyænakrêtkê, zaginaj¹c. - Wcisn¹æ now¹ miseczkê za pomoc¹ przyrz¹du KM-267 (rys. 5.6). - Zamontowaætarczê hamulca na oczyszczon¹ piastê i wkrêciænowe œruby z u¿yciem œrodkaLoctite. Œrubydokrêciæmomentem 4 N . m. - Przykrêciæzacisk hamulca (momentem 95 N . m). - Wcisn¹æ nowe kapturki, u¿ywaj¹c do tego specjalnych narzêdzi KM-404-1 oraz KM-404-3 (rys. 5.7).

Wymiana zwrotnicy

1

:

- Wymontowaæpiastêko³az ³o¿yskiem. - Odkrêciæos³onêblaszan¹tarczy hamulca. - Od³¹czyæ koñcówkê dr¹¿ka kierowniczego od ramienia zwrotnicy (rys. 5.8). - W samochodziez ABS wymontowaæczujnik prêdkoœci obrotowej. - Od³¹czyæprzegub kulowy wahacza od zwrotnicy. W tym celu odkrêciæ œrubêpokazan¹ doln¹ strza³k¹ na rysunku 5.8 i wyci¹gn¹æ sworzeñ przegubu do do³u. W razie potrzeby rozchyliænieco obejmê wkrêtakiem.

- Odkrêciæzwrotnicêod kolumnyzawieszenia(œrubygórne na rys. 5.8).

159

5. ZAWIESZENIE

Zwrotnicê montuje siê w nastêpuj¹cy sposób. . Przykrêciæzwrotnicê nowymi œrubamido kolumny zawieszenia. Œruby wk³ada siê od przodu. Zastosowaæ nowe nakrêtki samozabezpieczaj¹ce. Œrubyskrêciæprowizorycznie. Ostatecznedokrêcenie wymaganym momentem nast¹pi po wyregulowaniu ustawienia kó³.

. Wprowadziæ sworzeñprzegubuwahaczaw oczyszczonegniazdoi wsu-

n¹æ od przodu œrubê.Dokrêciæœrubêmomentem 100 N . m.

I

. Umocowaækoñcówkê dr¹¿ka kierowniczego do ramienia zwrotnicy

:

I.

i

i przykrêciænow¹ nakrêtk¹ samozabezpieczaj¹c¹ (momentem 60 N . m).

. Przykrêciæ os³onêdo tarczy hamulca(momentem4 N . m). . Zamontowaæ piastêz ³o¿yskiem. Na koniec wyregulowaæpochylenieko³a i zbie¿noœæ (patrzstrona 164).

Wymontowanie i zamontowanie kolumny zawieszenia

. Zdj¹æ ko³o przednie. . Odkrêciæzacisk hamulca od zwrotnicy. Elastyczny przewód hamulcowy pozostaje pod³¹czony do zacisku, który nale¿y podwi¹zaæ drutem do podwozia (rys. 5.9). . W samochodzie z ABS od³¹czyæczujnik prêdkoœciobrotowej. . Odkrêciæ³¹cznik od stabilizatora. . Od³¹czyækoñcówkê dr¹¿ka kierowniczego od ramienia zwrotnicy. . Od³¹czyæprzegub kulowy wahacza od zwrotnicy (rys. 5.10). . Odkrêciæna górze kolumnê zawieszenia od b³otnika. . Wyj¹æ kolumnê zawieszenia. Kolumnê montuje siê w kolejnoœciodwrotnej, stosuj¹c zalecane momenty dokrêcenia po³¹czeñ œrubowych. Na zakoñczenie wyregulowaæ ustawienie kó³.

Naprawa kolumny zawieszenia j ,

. Wymontowan¹kolumnêzawieszeniaumocowaæ w przyrz¹dziedo napinania sprê¿ynyKM-329-A (rys. 5.11). Zaczepz ¿ó³tymoznaczeniemjest przeznaczonydo korpusu napinacza równie¿ z ¿ó³tym oznaczeniem.

. Napi¹æsprê¿ynêtak, aby odsunê³asiê od górnej miseczki.Zwróciæprzy

,

i'

tym uwagê na prawid³owe osadzenie zaczepów.

:

Œci¹gn¹æ³o¿ysko (rys. 5.13).

i

. Odkrêciæz t³oczyskanakrêtkêmocuj¹c¹ ³o¿yskooporowe (rys. 5.12). . Zwolniænaci¹g sprê¿ynyi zdj¹æj¹. . Odkrêciæzwrotnicêod kolumny. Dalszarozbiórka nie jest przewidziana.Wymieniaj¹c amortyzator,trzeba

wymieniækompletn¹ kolumnê zawieszenia.

I

Sk³adaniekolumny polega na wykonaniu nastêpuj¹cychczynnoœci. . Przykrêciæ zwrotnicê prowizoryczniedo kolumny. . Przykrêciæ ³¹cznik stabilizatorado kolumny (momentem65 N . m). . W³o¿yæ sprê¿ynêi œcisn¹æ w przyrz¹dziedo napinania. Uwaga! Sprê¿ynalewego zawieszeniaró¿ni siê od sprê¿ynyprawego zawieszenia. ! 160

)

,

t'

'..

5.1. ZAWIESZENIE PRZEDNIE

NAPRAWA KOLUMNY ZAWIESZENIA

1

'"

..j

~

,

Rys. 5.10. OD£¥CZANIE

KOLUMNY ZAWIESZENIA

Rys. 5.12. ODKRÊCANIE NAKRÊTKI Z T£OCZYSKA AMORTYZATORA

Rys. 5.13. GORNE MOCOWANIE AMORTYZATORA A, B - podk³adki oporowe

Rys. 5.14. PRAWID£OWE PO£O¯ENIE MISECZEK SPRʯYNY

. Nasun¹æ z góry miseczkê sprê¿yny. Otwór o œrednicy 8 mm w miseczce musi siê znaleŸæpo przeciwnej stronie ni¿ mocowanie zwrotnicy do kolumny (strza³ki na rys. 5.14). . Umieœciæna t³oczysku ³o¿ysko oporowe. £o¿ysko kulkowe musi œciœle dolegaæ do miseczki sprê¿yny i do podpory. Do³¹czyæ obie podk³adki oporowe (A i B), pokazane na rysunku 5.13. Nakrêtkê mocuj¹c¹ ³o¿ysko dokrêciæ momentem 70 N . m. .

Zwolniæ napiêcie sprê¿yny, zwracaj¹c uwagê na prawid³owe osadzenie

koñców zwojów.

161

.

5. ZAWIESZENIE

lI ..

i

Wymontowanie i zamontowanie wahacza ,

,

.. Zdj¹æ ko³o przednie. Od³¹czyæprzegubkulowy wahaczaod zwrotnicy

!

. Wymontowaæ ³¹czniki stabilizatoraz lewej i prawejstrony.Unieruchomiæ przytym kluczemp³askimsworzeñprzegubukulowego. . Odchyliæstabilizatordo góry. . Odkrêciæ wahaczod ramy pomocniczej,z przodui z ty³u (rys. 5.15). Wahaczmontujesiê ponowniew sposóbnastêpuj¹cy.". Przykrêciæ wahaczdo ramypomocniczejw po³o¿eniupoziomym(tuleja metalowo-gumowamontowanabez naprê¿eñ). . Do monta¿uu¿ywaæ zawszenowych œrub. . Œrubêprzedniegomocowaniadokrêciænajpierwmomentem120 N . m, a nastêpniejeszczeo k¹t 45°. Œrubêtylnego mocowaniadokrêciænajpierwmomentem70 N . m, a nastêpnie jeszczeo k¹t 60°. . Przykrêciæ przegubwahaczado zwrotnicy.momentem100 N . m. Œrubê

(

w³o¿yæod przodu.

r

.

. Przykrêciæ ³¹cznikido stabilizatora (momentem 65 N . m).

[.

r

!

Naprawa wahacza Naprawa wahacza polega na wymianie elastycznych elementów mocowania do ramy pomocniczej. . Wymontowaæ wahacz. . Wycisn¹æ pod pras¹ od strony spodniej wahacza tulejê metalowo-gumow¹ przedniego mocowania, wykorzystuj¹c do tego przyrz¹d KM-613 (rys. 5.16).

. Wycisn¹æ podpras¹odstronyprzedniej doty³utulejêmetalowo-gumow¹

,

\ ;

tylnego mocowania wahacza, stosuj¹c przyrz¹d KM-508 (rys. 5.17). . Posmarowaæwod¹ tyln¹ tulejê i wcisn¹æ j¹ w wahacz od ty³u. Ko³nierz gumowy tulei musi wystawaæz gniazda równo z przodu i z ty³u. Uwaga! Ko³nierz wê¿szy musi siê znaleŸæod przodu wahacza. . Wcisn¹æ pod pras¹ przedni¹ tulejê do oporu, od góry wahacza (patrz¹c w po³o¿eniumonta¿owym). D³u¿szeczo³o tulei musi byæskierowanedo góry (rys. 5.18).

Wymiana ramy pomocniczej . . . . .

Unieœæ silnik za pomoc¹ belki poprzecznejKM-263 (rys. 5.19). Odkrêciæod wsporników silnika obie podporysilnika. Wymontowaæwahacze. Odkrêciæramêpomocnicz¹od podwoziai wyj¹æ. Odkrêciæod ramystabilizatori podporysilnika.

Ramê pomocnicz¹ montuje siê w sposób nastêpuj¹cy.

162

i

. Przykrêciæ do ramy podporysilnika (momentem55 N . m).

J

. Przykrêciæ stabilizator(momentem 40 N . m).

I

!

5.1. ZAWIESZENIE PRZEDNIE

WYMIANA RAMY POMOCNICZEJ

'" _I

~

K~- 613-~:! 1

,

-,

T"'" Rys. 5.15. WYMONTOWANIE

" 4~~..~ j '.~

I

I

-

II

.,-

.(. I

I 11

,-~

-

~

-- -

~I I

L..

.

WAHACZA Rys. 5.16. WYCISKANIE Z WAHACZA TULEI PRZEDNIEGO MOCOWANIA

KM-547-5 II I. I

,

KM-5C8,3 ~

Rys. 5.17. WYCISKANIE Z WAHACZA TULEI TYLNEGO MOCOWANIA

Rys. 5.18. WCISKANIE TULEI PRZEDNIEGO MOCOWANIA

--

".,

Rys. 5.19. PODWIESZENIESILNIKA DO BELKI POPRZECZNEJ

I

-~

-. -

J

'.-

"

,.

. ._c.' )

'"

. Przykrêciæramê do podwozia. U¿yænowych œrub, które dokrêca siê momentem 170 N . m.

l'

.

. Opuœciæ silnik. . Przykrêciæpodpory do wsporników silnika. U¿yænowych nakrêtek (momentdokrêcenia40 N . m).

. Zamontowaæ obawahacze. . Sprawdziæ i wyregulowaæ ustawieniekó³. 163

5. ZAWIESZENIE

Wymiana stabilizatora . Odkrêciæod stabilizatora oba ³¹czniki przegubowe. Przeguby kulowe nale¿y wtedy

unieruchomiæ

kluczem

p³askim.

d'

(.

Odkrêciæstabilizator od ramy pomocniczej (rys. 5.20). . Ponowny monta¿ stabilizatora rozpocz¹æod jego umocowania do ramy pomocniczej. Zastosowaænowe obejmy gumowe i olej silikonowy (moment dokrêcellia 40 N . m). Przeciêciew tulei gumowej musi byæskierowane do przodu. . Przykrêciædo stabilizatora zawieszenia oba ³¹czniki przegubowe (momentem 65 N . m).

Sprawdzanie

ustawienia

kó³

Ustawienie kó³ powinno siê sprawdzaæ przyrz¹dem optycznym. Wymagane wartoœci k¹tów s¹ podane w rozdziale 1.1 Nale¿y siê stosowaæ do poni¿szych warunkó\/\( pomiaru: - bie¿nik opony równomiernie zu¿yty i w dobrym stanie, - wymagane ciœnienie w oponach, - tarcze kó³ w prawid³owym

stanie,

"

- luz ³o¿yska i przegubów w dopuszczalnej normie, - zbiornik paliwa nape³niony do po³owy, - oba przednie siedzenia obci¹¿one mas¹ 70 kg, - kilkakrotnie ugiête zawieszenie. Regulacja

pochylenia

kola

. Wymieniæ na nowe œruby³¹cz¹ce zwrotnicê z kolumn¹ zawieszenia, je¿eli nie zosta³o to wykonane podczas wczeœniejszej naprawy.

.

. Unieœæprzód samochodu i ustawiæ mo¿liwie maksymalne dodatnie pochylenie ko³a. Œruby dokrêciæ momentem 20 N . m. . Powoli opuœciæprzód samochodu. Pochylenie ko³a zmieni siê samoczynnie pod ciê¿arem pojazdu. Je¿eli uzyska siê wymagan¹ wartoœæk¹ta, dokrêciæ nakrêtki œrub najpierw momentem 50 N . m, a nastêpnie 100 N . m. . Ugi¹æ kilkakrotnie zawieszenie i jeszcze raz sprawdziæ pochylenie ko³a. W razie potrzeby skorygowaæ. . Dokrêciæ ostatecznie nakrêtki o k¹t obrotu 30...45° (rys. 5.21). Regulacja

zbie¿noœci

. Poluzowaæ obejmy na lewym i prawym dr¹¿ku kierowniczym (rys. 5.22). . Obracaj¹c ³¹cznik, ustawiæ zbie¿noœækó³. Oba dr¹¿ki powinny mieæ w przybli¿eniu tak¹ sam¹ d³ugoœæ. Ko³o kierownicy musi byæ w czasie regulacji w po³o¿eniu œrodkowym. Je¿eli w trakcie regulacji ka¿dy dr¹¿ek jest ustawiany na inn¹ d³ugoœæ,nale¿y sprawdziæ, czy nie s¹ skrzywione ramiona zwrotnic. Skontrolowaæ równie¿ stan wahaczy. Skrzywione elementy wymieniæ. Regulacja

164

wyprzedzenia

sworznia

zwrotnicy

Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy nie podlega regulacji. Je¿eli stwierdzi siê odchylenie od wartoœci wymaganej, sprawdziæ, czy nie s¹ wybite tuleje metalowo-gumowe wahacza. Sprawdziæ równie¿, czy nie s¹ skrzywione rama pomocnicza, wahacz i kompletna kolumna zawieszenia. Niesprawn¹ czêœæwymieniæ.

:

5.1. ZAWIESZENIE PRZEDNIE

SPRAWDZANIE USTAWIENIA KÓ£

..

:

i ~n

i j

I'

: I.

~~.'-::~ iI':IIb I,;;-

~ I~

"'1I,(~IIu ,~. .

('

.--~~ ," ~~

Rys. 5.20. ODKRÊCANIESTABILIZATORA

\

~

--

\'

.A

--

/~-

\',7 ""..,...l!!:fI)'~\

'~

"r -::-'~.",,'

~,

~

',.'"

'"

A

~~~~

,',

",-'..

'-,

,-

~\~",~\ II

',' '

___i

.',

Rys. 5.21. MIEJSCE REGULACJI POCHYLENIA KO£A PRZEDNIEGO

\'

!, ~;

Rys. 5.22. MIEJSCE REGULACJI ZBIE¯NOŒCI KO£A PRZEDNIEGO

l

~ t

5.2.

ZAWIESZENIE TYLNE Zawieszenietylne sk³adasiê z belki poprzecznej,do której s¹ umocowane oba wahaczeskoœnez piastami kó³ (rys. 5.23 i 5.24). Belka poprzecznajest mocowana do podwozia przez elementy gumowe. Wahacze opieraj¹ siê o podwozie przez sprê¿yny o zmiennej œrednicyzwojów. Obok sprê¿yns¹ umieszczoneamortyzatory.Wahaczes¹ po³¹czone elastyczniestabilizatorem. Most tylny stanowi element prowadz¹cy zawieszenie tylne i jest po³¹czony z podwoziem poprzez segment gumowy.

Wymiana sprê¿yn zawieszenia

~

r,

. Podnieœæ samochód. . Wyj¹æelastycznyprzewódhamulcowyz uchwytu, wyj¹wszy wczeœniej blaszanezabezpieczenie. . Ustawiæpodnoœnikhydraulicznypod któryœwahaczi podnieœæ. . Odkrêciæu do³u amortyzatori ostro¿nieopuœciæ podnoœnik. . Odwiesiæuk³ad wydechowy po usuniêciu zabezpieczeñwieszaków gumowych i zdjêciuz uchwytów (rys. 5.25). . Od³¹czyæ tylne mocowanieuk³aduwydechowegoi zaczepiæ drutemoko³o 30 cm ni¿ej.

165

5. ZAWIESZENIE Rys. 5,23. ZAWIESZENIEKÓ£ TYLNYCH

(

I \

-1 \

I

J

'1'

,

('

"I

... 'ol

V

, '-³."t ~ ,.-

---

"

.~

/

.~

"

~.

$~)~-~

~

('

',)

'- v

1

~

,/

Rys. 5,24. ELEMENTYZAWIESZENIA TYLNEGO W ROZ£O¯ENIU

~

..:;:::-.;:;;::--

""-.-/

.

~ !Id

166

~

Rys. 5.25. ZABEZPIECZENIA WIESZAKÓW GUMOWYCH

Rys, 5.26. MIEJSCAMOCOWANIAPRZEWODÓW

UK£ADU WYDECHOWEGO

CZUJNIKÓW UK£ADU ABS

5.2. ZAWIESZENIE TYLNE

WYMIANA SPRʯYN ZAWIESZENIA

Rys. 5.27. CIÊG£O CZUJNIKA W SAMOCHODZIE Z REGULACJ¥ WYSOKOŒCIZAWIESZENIA

Rys. 5.28. WYJMOWANIE SPRʯYNY ZAWIESZENIA

.

W samochodzie z ABS uwolniæ przewody obu czujników prêdkoœci obrotowej z zaczepów (rys. 5.26). . W samochodzie z regulacj¹ wysokoœci zawieszenia (poziomowania nadwozia) od³¹czyæod wahacza ciêg³o czujnika (rys. 5.27). . Podeprzeæpodnoœnikiemmost tylny i odkrêciæ od podwozia segment gumowy. . Obni¿yæmost tylny. . Wyj¹æ sprê¿yny i zderzaki gumowe (rys. 5.28). Sprê¿yny zawieszenia tylnego wystêpuj¹ z nastêpuj¹cymi oznaczeniami. Wersja samochodu Limuzyna - standard - zwiêkszone obci¹¿enie - wykonanie specjalne - z regulacj¹ poziomu zawieszenia - z elektroniczn¹ regulacj¹ t³umienia zawieszenia Kombi - standard - zwiêkszone obci¹¿enie - wykonanie specjalne - z regulacj¹ poziomu zawieszenia

Oznaczenie Liczba zwojów D/ugoœæ(mm) KC KE KF

8,2 8,0 7,9

270 267 252

KG

8,3

289

KP

8,2

267

KD KH KJ

8,7 8,8 8,4

295 283 280

KK

8,4

295

Sprê¿yny montuje siê w sposób nastêpuj¹cy. . Nasadziæzderzaki gumowe na sprê¿yny. Zwróciæ przy tym uwagê, aby zderzak z d³ugim prowadzeniem znalaz³ siê na górze. . Poci¹gn¹æ wahacze nieco do do³u i w³o¿yæna miejsca sprê¿yny. ,

t ~

. Podnieœæ mosttylny podnoœnikiem do zetkniêciasiêsegmentugumowe-

go z podwoziem i przykrêciæœruby(momentem 30 N . m + 30°...45°). Opuœciæ podnoœniki unieœæ wahacze. . Przykrêciæu do³u amortyzatory (momentem 110 N . m). . Umocowaæprzewody hamulcowe.

. Podnieœæ uk³adwydechowy i zawiesiæ. Zabezpieczyæ wieszakigumowe.

167

5. ZAWIESZENIE

Wymiana amortyzatora

"-

Wersja z zawieszeniem standardowym . Zdj¹ægumow¹ os³onêz górnego mocowaniaamortyzatorai odkrêciæ nakrêtkêmocuj¹c¹. . Zdj¹æmiseczkêi wk³adkêgumow¹. Wersja z zawieszeniem regulowanym elektronicznie . Zdj¹ægumow¹ os³onêz górnego mocowaniaamortyzatorai wyci¹gn¹æ wtyk z³¹czaelektrycznego(rys 5.29). . Odkrêciænakrêtkêmocuj¹c¹ i zdj¹æmiseczkêorazwk³adkêgumow¹. . Podnieœæ samochód. . W wersji z regulacj¹ poziomunadwoziawyci¹gn¹æz amortyzatoraz³¹cze przewoduciœnieniowego. W tym celuœcisn¹æ sprê¿ynkê mocuj¹c¹, pokazan¹ strza³k¹na rysunku5.30. . Odkrêciæ u do³u mocowanieamortyzatorado wahacza(rys.5.31) i wyj¹æ amortyzator. Amortyzatormontujesiê ponownie w sposóbnastêpuj¹cy.

:

I

. Wprowadziæamortyzatorw otwór górnegomocowania. . Przykrêciæ amortyzatoru do³u do wahacza(momentem110 N . m). . Opuœciæ pojazd i od góry zamontowaæ wk³adkêgumow¹ i miseczkê. . Wkrêciænow¹ nakrêtkêi dokrêciæmomentem20 N . m. Za³o¿yæ os³onê gumow¹. . W wersji z zawieszeniemregulowanymelektroniczniepod³¹czyæwczeœniej przewódelektryczny,a na zakoñczeniesprawdziæ szczelnoœæ uk³adu.

...

.

"

.

~==::::~~"""""""I Rys. 5.29. Z£¥CZE ELEKTRYCZNEW GORNYM MOCOWANIU AMORTYZATORA

. I

\

I r

Rys. 5.30. SPRÊZYNKAMOCUJ¥CA PRZEWOD CiŒNIENIOWY

~/ ~

168

~)

d

"

I

Rys. 5.31. DOLNE MOCOWANIE AMORTYZATORA

n

Rys. 5.32. POKRYWAZAMYKAJ¥CA (wersja kombi)

5.2. ZAWIESZENIE TYLNE

WYMIANA AMORTYZATORA

, "-

Rys. 5.33. GORNE MOCOWANIE AMORTYZATORA A = 14 mm A = 12.5 mm zawieszenie z regulacj¹ elektroniczn¹ t³umienia A = 9.5 mm zawieszenie z regulowanym przeœwitem

,

. W wersji z regulacj¹ poziomu napompowaæ amortyzator powietrzem.

,

Nasadziæmiseczkê,wk³adkê gumow¹ oraz element dystansowy i pod³¹czyæ przewód ciœnieniowy.

. W kombi z elektronicznymuk³ademkontroli jazdy podnieœæ wyk³adzinê w baga¿nikui odkrêciæpokrywê (rys. 5.32). . Podczasdokrêcanianakrêtkigórnego mocowaniazwróciæuwagê, aby zachowaæwymiar "A" = 14 mm (rys. 5.33).

Wymiana stabilizatora . Podnieœæ samochód.

I

. Odkrêciæsegmentgumowy od podwozia.W tym celu podeprzeæ most tylny podn.oœnikiem hydraulicznym.Odkrêciæ œruby mocuj¹cei opuœciæ most. . Odkrêciæpo³¹czeniaœrubowei od³¹czyæwsporniki stabilizatoraod obu wahaczy.Odkrêciæ dwie obejmymocuj¹cestabilizatordo belki poprzecznej (rys. 5.34), wyj¹æstabilizator. Stabilizatormontujesiê w nastêpuj¹cysposób. . W³o¿yæ stabilizatori przykrêciæ jego wspornikido wahaczy(momentem 22 N . m).

. Przykrêciæ obejmy stabilizatorado

22 N . m).

belki

poprzecznej (momentem

. Podnieœæ mosttylny, a¿segmentgumowyoprzesiêo pod³ogê.Przykrêciæ segmentgumowy momentem30 N . m + 30°...45°. Wymiana tulejek gumowych stabilizatora . Wymontowaæz obu wahaczytulejki metalowei gumowe. . Œci¹gn¹æze stabilizatorawsporniki z tulejkami gumowymi. Wycisn¹æ tulejkê ze wspornikapod pras¹ z u¿yciemtrzpieniaKM-248 (rys. 5.35). . Za pomoc¹ tego samegotrzpieniaKM-248 wcisn¹ænowe tulejki gumo-

, 1

we, posmarowane wczeœniej past¹ do monta¿u opon bezdêtkowych.

'

. Zamontowaæ wspornikido stabilizatora. . Zamontowaæ nowetulejkigumowei metalowew wahaczach. 169

..

50 ZAWIESZENIE

!

I

I

:

I

I

I! ":.I

I

~--

i

~:~~

KM~2l.8 -I: I

--'-

C." "'--,

r

)

--'

~ --:

~

-³-I

~

o

;?~

\\,"

II

Rys, 5.35. WYCISKANIE i TULEJKI GUMOWEJ I!

\-~A

..-:_0_-

'

o

.li

~

--oo"'~

,

'\ \

,,\

'/1/

II

o1F"/

,,1,

170

,

tl

o,

'\

\ ~~- ",

l

"r

l

SZCZÊKHAMULCA AWARYJNEGO /,/

"

, :'

'\~ Rys. 5.38. ODKRÊCANIETARCZY NOŒNEJHAMULCA

Wymontowanie i zamontowanie wahacza

:

~

I

Rys. 5.36. ZWALNIANIE \ ,,"~.-:-,REGULATORA /.~/ USTAWIENIA

~~

Rys. 5.37. LINKA (A) I SPRʯYNA ODCI¥GAJ¥CA (8) D¯WIGNIÊ HAMULCA AWARYJNEGO

~1

'

..1":)

! I

\(""--'/ ~\\ --

--,-j

"r

. Podnieœæ samochódi zdj¹ætylne ko³o. . Od³¹czyæpó³oœod ko³nierzaczopapiasty. . Odsun¹æpó³oœod ko³nierzai podwiesiædrutem. . Uwolniæelastycznyprzewódhamulcowyz uchwytu przy wahaczu. . Odkrêciæzacisk hamulcai podwiesiæbez od³¹czaniaprzewoduhamulcowego. . Cofn¹æ kó³ko regulatora ustawienia szczêk hamulca awaryjnego (rys. 5.36). . Wykrêciæœrubêmocuj¹c¹ tarczêhamulcow¹. Zdj¹ætarczê. . Odczepiæ sprê¿ynêodci¹gaj¹c¹ (8, rys.5.37) orazlinkê hamulcaawaryjnego (A) od dŸwigni. . Wykrêciæœrubymocuj¹ce tarczênoœn¹hamulca(rys. 5.38). . Wymontowaæ czop piastyi ³o¿yskoko³aw sposóbopisanyw nastêpnym podrozdziale. . Zdj¹ætarczênoœn¹hamulcaw stanie kompletnym. . W przypadkuwymontowania lewego wahaczanale¿yodwiesiæuk³ad wydechowy przy belce poprzecznej.W tym celu usun¹æzabezpieczenie wieszakówgumowych i œci¹gn¹æ wieszakirêk¹. . Uk³adwydechowyopuœciæ ni¿ejna oko³o 30 cm i zawiesiæna drucie.

³.

;

5.2. ZAWIESZENIETYLNE

WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIEWAHACZA

-t,

'-J

\

"

~,

:~'

\

r

Rys. 5.39. OD£¥CZANIE WSPORNIKA STABILIZATORA Rys. 5.40. ODKRÊCANIEWAHACZA

. Odkrêciæ po³¹czenia œrubowe wspornika stabilizatora przy wahaczu (rys. 5.39). Od³¹czyæ stabilizator od wahacza i obróciæ do góry. Wyj¹æ

I

,",."

-

. W samochodzie z regulacj¹

z wahaczatulejki gumow¹ i metalow¹.

poziomu zawieszenia od³¹czyæ ciêg³o od

wahacza (patrz rys. 5.27). . Podeprzeæwahacz i odkrêciæamortyzator. . Opuœciæ wahacz na tyle, aby mo¿na by³o wyj¹æ sprê¿ynêz elementami gumowymi. . Podeprzeætylny most i odkrêciæod podwozia segment gumowy. . Odkrêciæœrubymocuj¹ce wahacz i wyj¹æ je (rys. 5.40). . Wyj¹æ wahacz. Wahacz montuje siê w sposób nastêpuj¹cy. . Przykrêciæwahacz prowizorycznie. ~"

. Wprowadziæsprê¿ynêzawieszeniaz elementamigumowymi (na górze

c'

zderzak z d³u¿szymczopem). Podnieœæ przy tym wahacz. . Zamontowaæamortyzator (moment dokrêcenia œruby110 N . m).

~ ~,

. Dokrêciæœrubymocuj¹ce wahaczmomentem100 N . m. . W samochodziez regulacj¹ poziomuzawieszeniaprzymocowaæ ciêg³o. . Umocowaædo wahacza wspornik stabilizatora i tulejkê gumow¹ (22 N . m). . Podnieœæ rurê wydechow¹ i zawiesiæ. . Zamontowaæ tarczênoœn¹hamulca. . Zamontowaæ czop piasty i ³o¿yskoko³a.

. Przykrêciæ tarczênoœn¹hamulca(60 N . m). . Zaczepiæ sprê¿ynêodci¹gaj¹c¹ i linkê hamulcaawaryjnego. . Za³o¿yætarczê hamulcow¹ po oczyszczeniupowierzchni przylegania i umocowaæœrub¹. . Wyregulowaæ hamulecawaryjny.Wtym celu obracaæ nakrêtkêregulacyjn¹, a¿nast¹pi unieruchomienietarczy hamulcowej,a nastêpniepoluzowaæ j¹, aby tarczada³asiê obróciæ. . Zamontowaæ zaciskhamulca(65 N . m). . Umocowaædo uchwytu elastycznyprzewódhamulcowy. . Przykrêciæ pó³oœ do ko³nierzaczopapiasty,w pierwszejfaziemomentem 50 N . m, w drugiej o k¹t 45...60°. 171

~ 5. ZAWIESZENIE

n

~ Y

I

. I

(]) 61

f

~

.,

i

KM-619-l.-Ll~1

.

"

.1

I ~

" ~~...

\

II

I

-~

Rys. 5.41. KO£NIERZE TULEIMETALOWO-GUMOWYCH

Rys. 5.42. WYCISKANIE TULEI WAHACZA

\

.' /'. ,.

f

~

.

1

r

j

,,/

1'

I

.1

,,'

f

f

\

KM-6

r

f'

KM-619-,³-t... KM-61

E

r

.

Rys. 5.43. WCISKANIE TULEI

Wymiana tulei wahacza . Wymontowaæwahaczw sposóbopisanypoprzednio. . Odci¹æ ko³nierz tulei metalowo-gumowych od wewn¹trz wahacza (rys. 5.41).

. Wycisn¹ætuleje pod pras¹zapomoc¹ przyrz¹dówKM-619-3 i KM-619-4 (rys. 5.42). . Nowe tuleje wcisn¹æpod pras¹ w sposób pokazanyna rysunku 5.43. Wczeœniej tulejê posmarowaæ past¹ do monta¿uopon.

Wymiana ³o¿yska ko³a Wymontowanie . Podnieœæ samochódi zdj¹æko³o tylne. . Odkrêciæpó³oœod ko³nierzaczopapiasty. . Podwa¿yæ, od³¹czyæpó³oœod ko³nierzai podwiesiæ. . Uwolniæz uchwytu elastycznyprzewódhamulcowy. . Cofn¹æregulatorhamulcaawaryjnego. . Odkrêciæ tarczêhamulcow¹ od piasty i zdj¹æ. . Usun¹æœrubymocuj¹ce tarczênoœn¹hamulca(patrz rys. 5.38). . Umocowaæ do ko³nierzaczopapiasty przyrz¹dyKM-660-2 i KM-620-1 (rys. 5.44). . Odkrêciænakrêtkêko³nierzaczopapiasty. . Zamocowaæprzyrz¹dy pokazanena rysunku 5.45 i œci¹gn¹æko³nierz z czopapiasty. 172

I

5.2. ZAWIESZENIE TYLNE

WYMIANA £O¯YSKA KO£A

(~ f.~. r.I ~,I; ,!I . -..-1- -'-.f , .ir.,"~.-

³

...

-"'

,: ~

!-

l1.I~~

II~~~I

JI

L

J.:."/

KM-620-2

KM.620.3 KM.620-L

KM.620-1 Rys. 5.45. ŒCI¥GANIE KO£NIERZA Z CZOPA PIASTY

KM.62Q.3 KM.620-L

KM-620-J

KM-620-6

KM-620-L

KM-620-1

KM-620-1

Rys. 5.47. WYCISKANIE £O¯YSKA Z PIASTY

. Zamocowaæ dodatkowy przyrz¹d pokazanyna rysunku5.46 i wycisn¹æ czop z ³o¿yska. . Wymontowaæpierœcieñ zabezpieczaj¹cy³o¿ysko. . Zamocowaæ przyrz¹dyjak na rysunku5.47 i wycisn¹æ³o¿yskoz piasty. Zamontowanie ~

. Oczyœciæ gniazdo³o¿yska. . Zamontowaæ nowe ³o¿ysko,wciskaj¹c je w piastêza pomoc¹ przyrz¹du, jak na rysunku5.48, a¿do oparciao odsadzeniew piaœcie. . Wsun¹æczop w ³o¿ysko,w sposóbpokazanyna rysunku5.49. . Zamontowaæ ko³nierzczopa,jak na rysunku5.50. . Wkrêciænakrêtkêmocuj¹c¹ i dokrêciæmomentem300 N . m. . . .

Wcisn¹æpierœcieñ zabezpieczaj¹cyza pomoc¹ przyrz¹du KM-393-2. Przykrêciæ pó³oœdo ko³nierzaczopa piastyw dwóch etapach: 1. faza- momentem50 N . m, 2. faza- o k¹t obrotu 45...60°, Przykrêciæ tarczênoœn¹hamulca(60 N . m).

. Zamontowaæ tarczêhamulcow¹(4 N . m).

..;:

. Wyregulowaæ hamulecawaryjny.

. Zamontowaæ zaciskhamulca (65N . m). . Umocowaæ przewódhamulcowyw uchwycie.

173

5. ZAWIESZENIE

-.

-

-7

KM-620-9

KM-620-3

r~ I:'

f , t

I :I '" . n'. :~I t

-

³ I³ I,.

l KM-620-3

U I~ : !

I

l.³ KM-620-i.

KM-620-i.

KM-620-1

Rys. 5.48. WCISKANIE £O¯YSKA W PIASTÊ

Rys. 5.49. WCI¥GANIE CZOPA W £O¯YSKO r.., :

(

-.

~,

r,J;~---~' 'J 4Ii

t#J \-

L~k

I

KM-620-2

i Rys. 5.50. NASUWANIE KO£NIERZA CZOPA

M-620-3.[ KM-62Q-L

KM-620-1

Wymontowanie i zamontowanie tylnego zawieszenia . Podnieœæ samochód.Zwróciæuwagê,aby pojazd by³ podpartyw przeznaczonychdo tego miejscachi by³ dostêpdo wszystkichœrubmocUj¹CYCh tylne zawieszenie.

. Zdj¹æko³atylne. . Usun¹æzabezpieczenia wieszakówgumowychuk³aduwydechowego

przy belce poprzecznej. . Roz³¹czyæuk³ad wydechowy przy ko³nierzut³umika przedniegolub za katalizatorem. . Odczepiæ wieszakigumowe i zdj¹ætê czêœæ uk³aduwydechowego. . W samochodziez katalizatoremodkrêciæod podwozia ma³¹ os³onê blaszan¹. . Usun¹ædu¿¹ os³onêblaszan¹. . Zmierzyæ po³o¿enienakrêtkina ciêgle hamulcaawaryjnegoi zanotowaæ. Odkrêciænakrêtkêi wyj¹æciêg³o (patrz rys. 7.25). . Odczepiæsprê¿ynyodci¹gaj¹ce i linki hamulcaawaryjnegood dŸwigni hamulcabêbnowego(patrz rys. 5.37). . Uwolniæz uchwytów przywahaczachelastyczneprzewodyhamulcowe. . Odkrêciæ zaciskihamulcai podwiesiæ,nie od³¹czaj¹csztywnychprzewodów hamulcowych. . Podeprzeæ podnoœnikiem hydraulicznymdanywahaczi odkrêciæod do³u amortyzator. 174

. W samochodzie z ABS odkrêciæod tylnego mostu wsporniki czujników. . W samochodziez regulacj¹ poziomu zawieszeniazdj¹æciêg³a czujników.

:j -

.

t

~

I

I

T

-

5.2. ZAW:ESZENIE TYLNE

,

\

~(--)³(..)

/"

\~~~~!³;?!\\-

-

.;../:~~

~

O.

~~ (~ ~ --- . ,-~ -- I~

~~~~~'/

,...

WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE

~

r

~t'-:3

1

-

r

-

Rys. 5.51. WYMONTOWANIE PODPÓR BELKI POPRZECZNEJ 1 - œrubymocuj¹ce podporê do nadwozia 2 - œrubamocuj¹ca belkê poprzeczn¹

Rys. 5.52. MIEJSCA DEMONTA¯U TYLNEGO ZAWIESZENIA 1 - mocowanie stabilizatora 2 - mocowanie tylnego mostu 3 - mocowanie wahacza

. Poluzowaæo jeden obrót nakrêtkê (pierœcieñgwintowany) elementu przesuwnegowa³u napêdowego. . Od³¹czyæwa³ napêdowyod tylnego mostu. . Zsun¹æwa³ napêdowy,a¿czopprowadz¹cybêdziewolny i podwiesiæ wa³. . Podeprzeæ tylny most i odkrêciætylny segmentgumowy od podwozia. . Opuœciæ tylny most i wyj¹æsprê¿yny. . Z powrotem podnieœæ tylny most, a¿ do oparciasegmentugumowego o podwozie. . Wykrêciæœrubymocuj¹ce podpory belki (1, rys. 5.51), a nastêpnie œrubê(2). . Opuœciæ podnoœnikiem kompletnezawieszenietylne. Wymiana belki poprzecznej - .

.

. Odkrêciæ od belki poprzecznejstabilizator(mocowanie1, rys.5.52),tylny most (mocowanie 2) i wahacze (mocowanie 3).

. Zdj¹æbelkê. Do monta¿ubelkêpoprzeczn¹nale¿yodpowiednioprzygotowaæ, wciskaj¹c za pomoc¹ przyrz¹dów KM-618-1 i KM-618-2 nowe tuleje gumowe. . Przykrêciæ do belki wahaczei tylny most. . Œrubymocuj¹ce wahacze wkrêciætylko prowizorycznie.Ostatecznie dokrêciæ(momentem110 N . m) po przykrêceniuamortyzatorów. . Przykrêciæ stabilizator(22 N . m). NOTATKI U¯YTKOWNIKA ..~

175

OPEL OMEGA

UK£AD KIEROWNICZY

, (

i

!

i

Uk³ad kierowniczy sk³ada siê z ko³a kierownicy, kolumny kierownicy, przek³adni kierowniczej typu kulkowego i trzech dr¹¿ków kierowniczych (rys. 6.1, 6.2, 6.3). Dr¹¿ek œrodkowy³¹czy ramiê przek³adni kierowniczej z dr¹¿kami zewnêtrznymi, które s¹ umocowane do ramion zwrotnic przez przeguby kulowe. Na ¿yczenie uk³ad kierowniczy jest wyposa¿any we wspomaganie.

~j i

~

I

."'"

( I

Rys. 6.1. ELEMENTY KOLUMNYKIEROWNICY 176

6.1. PRZEK£ADNIA KIEROWNICZA

~ ' ' ,,"

.'~ ' '

Æ

O .:~..;

N

.

o

° ... ,...' '>

~

-I.

:' .

" .",³,

I

,

.

~ O" .. .-

, ...

.-, ,,", '...

,,'

~

~

"°

II"'"

~,

I I

'

'/

~ ~ ~

.

"

A

~~ t? -~

~L

Rys. 6.2. PRZEK£ADNIA I DR¥¯KI KIEROWNICZE

0°,

o

0'0,

~ C

~'

I'.'

.. V I

.

o,

lo,

V

I

°,

Lo

I'

" ,³,!.: ~.

L

~

.

.",,' ""';. ,.'

.,... ~" ~

'N~ ~

""

~ t?

Rys. 6:3. PRZEK£ADNIA ZE WSPO~AGANIEM I DR¥ZKI KIEROWNICZEW ROZ£OZENIU

"

. I

~,

~.

~ o":" ..~

~

r

o :

~

~

I~~

o"

,

I³~ I

~

'

~

'

~

I

~

~.;"

.I°

'~

'"

~ ~

-.J

~c.

r

~,

~

6.1.

,

°

~ ~ lo~

Fil.,... ,. oA."

'

'-ilr

W ROZ£O¯ENIU

Q

-,-.0

@, ~q ~

@. '"

~

~'J

~ j

°,

I

~ :)~ ~~

~~4-J1 .. AA ~

.

,"

J

I, I

1

,

I~ ~

. 1

'

\

~~

~

,\

REGULACJA

o

~--.~

,1\'

CJI/J

,~

lo

~Jv.:;JJ ~ ~,;.\~ :'I' ot.po

I.".\.l

'-..I³

'~,

~

)t'-"

I

G

I

-

~

~

'...

~

$

PRZEK£ADNIA KIEROWNICZA

Regulacja przek³adni kierowniczej w przypadku standardowej przek³adnikierowniczej regulacja u³o¿yskowania wa³ka kierownicy jest tylko wtedy konieczna, gdy wyka¿e to kontrola, któr¹ wykonuje siê w nastêpuj¹cy sposób. . Od³¹czyæ ramiê przek³adni od wa³ka g³ównego za pomoc¹ œci¹gacza KM-146-01 (rys. 6.4).

177

6. UK£AD KIEROWNICZY

~

O"

--

~

~ '"" -',

--"

.³...1l n-.

~

.~

v ~ \( \ ~ -
"

~~

,"

,..

'

-

-

--"

-

;

_.--:---.

!

i.

.

"f,

.",~';"

\~\ ~j\ -

\

\

\

~

MK

.-

!

\;1,;":

...i"", _,~",i

:;,."

~;,;f/",~ c'

---

I" !('

,,"-

I..

Rys. 6.4. OU£¥CZANIE RAMIENIA OD WA£KA G£ÓWNEGOPRZEK£ADNI

Rys. 6.5. POMIAR MOMENTU OPORU

. Zmierzyæ dynamometremMKM-536 umocowanymdo ko³a kierownicy przyrz¹dem KM-318 moment oporu stawiany podczas obracania ko³a kierownicy poza po³o¿enie œrodkowe (z po³o¿enia œrodkowegowykonaæ ko³em kierownicy oko³o 1 obrót). Wymagana wartoœæmomentu oporu wynosi 50...60 N . cm (rys. 6.5). . W celu skorygowania napiêcia ³o¿ysk poluzowaæ nakrêtkê rowkow¹ i odpowiednio obróciæpokrywê gwintowan¹ kluczem specjalnym KM-280, a¿ do otrzymania wymaganego momentu oporu (patrz rys. 6.10). Nakrêtkê rowkow¹ dokrêciæmomentem 150 N . m. Drug¹ czynnoœci¹jest sprawdzenie dosuniêcia wycinka ko³a zêbatego do nakrêtki. . W tym celu œci¹gn¹æramiê przek³adni w sposób poprzednio opisany. . Za³o¿yæna ko³o kierownicy dynamometr i obracaj¹c nim, zmierzyæ moment potrzebny do przejœciapunktu œrodkowego, Moment ten powinien byæwiêkszy o 50...80 N . cm od momentu zmierzonego poprzednio poza po³o¿eniem œrodkowym.Wartoœæmomentu musi siê jednak mieœciæ w zakresie 110...150 N . cm. . Ewentualn¹ regulacjê przeprowadziæœrub¹regulacyjn¹ po poluzowaniu przeciwnakrêtki. Na koniec dokrêciæprzeciwnakrêtkê momentem 40 N . m. . Przykrêciæramiê przek³adni momentem 160 N . m.

Wymontowanie i zamontowanie przek³adni kierowniczej . Wykonaæwszystkieczynnoœcidemonta¿oweopisane w podrozdziale "Wymontowaniei zamontowaniekolumny kierownicy", które pozwol¹ na odsuniêciewa³u kierownicyod przek³adni. . Œci¹gn¹æramiêprzek³adniz wa³kag³ównego (patrz rys. 6.4). . Odkrêciæprzek³adniêkierownicz¹ od ramy przedniej i wnêki ko³a (rys. 6.6). . Wyj¹æprzek³adniêdo do³u. 178

Ii'

-

',...

KM-1i.6-01

--

I

~

\ .',

~

KM

ol

--o

.'

'. \'.

.

I

I.

,.

,\,\

I

Przek³adniêkierownicz¹ montuje siê w odwrotnej kolejnoœci.

..t

6.1. PRZEK£ADNIA KIEROWNICZA

/..( ;;;~

I'~

Ii

1°

I

."

;¹ 0- \ ~ o

-

~"

=-:-:-:::--0 .,

~

/ "--:zf³:

~-

,

I ,!,

1.1

i'o

'\

.. ~~

.

:"..,

\

~,

WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE

"

~"'-'

~"

--

-

~~,

,~.,

.,.-:""."'

I.

\

~~ 'I

\

,I,;

..

",

I.

\ ~ (r

II"

/1. :-

A

r-'"

,~

MKM-321.

///.

'

:/

'~,

"

,.

il

!I~ ~

:..'~

\'\ . \,\ '.

-

I

Rys. 6.7. DEMONTA¯ SPRZÊG£APRZEK£ADNI

Rys. 6.6. ŒRUBYMOCUJ¥CE PRZEK£ADNIÊ KIEROWNICZ¥

KIEROWNICZEJ

,

I Rys. 6.8. WYMONTOWANIE WA£KA G£ÓWNEGO Z POKRYW¥ A - przeciwnakrêtka, B - œrubaregulacyjna, C - pokrywa

6

Naprawa przek³adni

kierowniczej

Rozbiórka . Poluzowaæœrubêmocuj¹c¹ sprzêg³o przek³adni (rys, 6.7). W tym celu umocowaæprzek³adniêw imadle ukoœnie,ko³nierzemsprzêg³a (A) do góry. Uwaga na mo¿liwoœæ wycieku oleju. . Poluzowaæ o dwa obrotyœrubê mocuj¹c¹ sprzêg³o kluczem z nasadk¹ M KM-324. Sprzêg³oprzytrzymaæ szczypcaminastawnymi. . Zsun¹æ sprzêg³o z wa³ka, u¿ywaj¹c do tego celu œci¹gaczaKukko 20-1 . . Odkrêciæ ca³kowicie œrubê mocuj¹c¹ sprzêg³o i zdj¹æ sprzêg³o. . Wymontowaæ wa³ek g³ówny razem z pokryw¹. W tym celu poluzowaæ przeciwnakrêtkê (A, rys, 6.8). Wykrêciæœrubymocuj¹ce pokrywê (C) do korpusu przek³adni. Wyj¹æ wa³ek razem z pokryw¹ z obudowy. . Zdj¹æ pokrywê ze œrubyregulacyjnej. . Wykrêciæ œrubê regulacyjn¹z wa³ka g³ównego. . Odkrêciænakrêtkêrowkow¹ (A, rys. 6.9) narzêdziem'KM-281.

179

6. UK£AD KIEROWNICZY

.~~-':.

. -": ~

A ,;, !

I

\,

((

..

""I

\

.

~ ---

-\1

B -

'-

- - /1/

~~ ~- --.-. -:.::-

"'"-

~.

-'"

-'"

--- II-

7 / 1,/1 j

\\l FiliJ'

\

f'/ !

A

!

Rys. 6.11. WYJMOWANIE WA£KA KIEROWNICY (A)

Rys. 6.10. WYKRÊCANIE POKRYWY GWINTOWANEJ

Z NAKRÊTK¥(B)

M -368 -'

M-556-2 /;:'-

\

)1 ' I':J~ , -\

.

.,

. -~J~'), :

Rys. 6.12. WYMONTOWANIE £O¯YSK KULKOWYCH

,

Z OBUDOWY PRZEK£ADNI

.'

-.

(-

'\

-:- T

"

;

.

"..

. Wykrêciæ pokrywê gwintowan¹ z obudowy narzêdziem KM-280 (rys. 6.10). . Wyj¹æz obudowy wa³ekkierownicy (A, rys. 6.11) z nakrêtk¹ (8) i oba koszyki³o¿yskkulkowych. Uwaga! Nie powinno siê zdejmowaæ nakrêtkiz wa³kakierownicy.W przypadku uszkodzeniajednego z elementówwymieniækomplet. . Podwa¿aj¹cwkrêtakiem,wyj¹æobapierœcienie uszczelniaj¹ce.Nieuszkoziæprzy tym gniazd pierœcieni. . Wyci¹gn¹æbie¿nie³o¿yskkulkowychz obudowy,wykorzystuj¹cœci¹gacz KM-368 (rys. 6.12). . Wyci¹gn¹æz obudowy wewnêtrzne³o¿yskoigie³kowe. . Zdemontowaæ zewnêtrzne³o¿yskoigie³kowe. . Zweryfikowaæ wymontowanieczêœci, uszkodzonewymieniæ! Sk³adanie . Oczyœciæ wszystkieczêœcii posmarowaæ olejemprzek³adniowym.

I

. Dopasowaæ œrubê regulacyjn¹do wa³kag³ównego(rys.6.13).Œruba (A)

,

z odpowiedniodobran¹ podk³adk¹ (8) powinna daæsiê wsun¹æw rowek wa³kaz lekkimobrotem. . Wcisn¹æpod pras¹ bie¿niê³o¿yskakulkowego (rys. 6.14). . Wcisn¹ædo oporu oba ³o¿yskaigie³kowe. . Wcisn¹æoba pierœcienie uszczelniaj¹cedo zrównania z powierzchni¹ obudowy.Wargi uszczelniaj¹ceposmarowaæ olejemprzek³adniowym. 180

i

6.1. PRZEK£ADNIE KIEROWNICZA

NAPRAWA

L

I

.I

r-rKM

LP

-1.32

KM

-368

i

~~-:

~

~

~ . .-: ").-

( -.

Rys. 6.13. ŒRUBAREGULACYJNA A - œrubaregulacyjna, B - podk³adka regulacyjna, C -

wa³ek

g³ówny

c-l')

- ""'-'-. - ~.,~ '-" . ~r f -- - .\ ~,I ~

'1

\

\

--

r,{--

'.'':

. "

" ,:,

}'.-

Rys. 6.14. MONTAZ BIEZNI £OZYSKA KULKOWEGO

Rys. 6.15. ZESPÓ£ WA£KA Z NAKRÊTK¥ A - wa³ek kierownicy, B - wê¿sza czêœægrzbietu zêba

1

Rys. 6.16. POMIAR NAPIÊCIA £O¯YSK WA£KA KIEROWNICY

-

. W³o¿yæzespó³wa³ek-nakrêtka.Wielowypust wa³ka kierownicy okleiæ taœm¹ klej¹c¹. W³o¿yæw obudowê koszyk ³o¿yska kulkowego. Wê¿sza czêœæ zêbów nakrêtki musi siê znaleŸæ od strony pokrywy obudowy, natomiast same zêby musz¹ byæ skierowane w stronê wycinka ko³a zêbatego wa³ka g³ównego (rys. 6.15).

. Wkrêciæpokrywê gwintowan¹ z nakrêtk¹ rowkow¹. . Wyregulowaæ napiêcie ³o¿ysk wa³ka kierownicy (rys. 6.16). W tym celu wkrêciæ w wa³ek œrubê (A) mocuj¹c¹ ko³nierz sprzêg³a. Zmieniæ po³o¿enie pokrywy gwintowanej tak, aby moment oporu mierzony na wa³ku g³ównym wyniós³ 30...40 N . cm. .

Dokrêciæ nakrêtkê rowkow¹

(150 N . m). Jeszcze raz sprawdziæ prawid-

³owoœæregulacji. . Zamontowaæ wa³ek g³ówny z wielowypustem oklejonym taœm¹. Nakrêtka i wycinek ko³a zêbatego musz¹ siê znajdowaæ w po³o¿eniu œrodkowym (rys. 6.17). . Wlaæ olej przek³adniowy w iloœci 0,4 dm3. W tym celu ustawiæ obudowê pionowo w imadle. . Przykrêciæ pokrywê obudowy. Wczeœniej przykleiæ smarem now¹ uszczelkê papierow¹ do powierzchni przylegania pokrywy na obudowie. Pokrywê wkrêciæ na œrubê regulacyjn¹ do oporu. Wkrêciæ œruby mocuj¹ce. W razie porze by tak obróciæ œrubê regulacyjn¹, aby pokrywa dosz³a do uszczelki. Œruby mocuj¹ce dokrêciæ momentem 22 N . m.

181

6. UK£AD KIEROWNICZY

~ A - ~~~~~~, 2':f~~)

~

J...~J//:.:- ~-~~~"~-) ))

--C

,"",,"~C

l -( ~ t-o ~, ,-- --,.."- --

'l

;j

\ ;-

~:V' ,~

-

..,. -O

...

"'-..'

~-.l.

_/

~ "-

I -"

-~

/..

l

\

.

.

I

;_l

\

\..

I~

r

A - wa³ek, B - wycinek zêbaty

=

:--"

'=<~~ 61, ~ I \

B

Rys. 6.17. MONTAZWA£KAG£ÓWNEGO

A

!

((1 ~

~

.:1

)

\

/" . --,

'

Rys. 6.18. MONTA¯ SPRZÊG£A NA WA£EK KIEROWNICY ---

-

Rys. 6.19. REGULACJA PO£O¯ENIA WYCINKA ZÊBATEGO

. Zamontowaæsprzêg³oprzek³adni.Zwróciæuwagê na wzajemne po³o¿enie sprzêg³a wzglêdem wa³ka kierownicy (jak na rys. 6.18). Œrubêmocuj¹c¹ dokrêciækluczem z nasadk¹ MKM-324 (22 N . m). . Ustawiæwycinek ko³a zêbatego wzglêdem nakrêtki. W tym celu zmierzyæ najpierw moment oporu powstaj¹cy podczas obracania wa³ka kierownicy z po³o¿eniaœrodkowego(rys. 6.19). Tak obróciæœrubêregulacyjn¹ (A), aby moment potrzebny do przejœciapunktu œrodkowegoby³ wiêkszy od wczeœniej zmierzonego o 50...80 N . cm. Jego wartoœæmusi siê jednak mieœciæ w zakresie 110...150 N . cm. . Dokrêciæ przeciwnakrêtkê (40 N . m), nie zmieniaj¹c po³o¿enia œruby regulacyjnej. Po zakontrowaniu œrubysprawdziærazjeszcze moment oporu.

6.2.

PRZEK£ADNIA

KIEROWNICZA

ZE WSPOMAGANIEM

Wymontowanie i zamontowanie przek³adni kierowniczej Wymontowanie . Wykrêciæœrubêzaciskow¹ na ko³nierzusprzêg³aprzek³adni.W tym celu podnieœæ najpierw tulejê os³aniaj¹c¹ przy œcianieczo³oweji przewin¹æj¹ (rys. 6.20).

1

i

. Odkrêciæod przek³¹dni kierowniczej olejowe przewody ciœnieniowe

I

(rys. 6.21). Powsta³e otwory natychmiast zatkaæ,stosuj¹c najlepiej plas-

i

tykowe kapturki.

I

182

.

. Œci¹gn¹æramiê przek³adniz wa³ka g³ównego, za pomoc¹ narzêdzia KM-146-01 (rys. 6.22).

.

6.2. PRZEK£ADNIA KIEROWNICZA ZE WSPOMAGANIEM

~

\

\

1.\ \" ,

\\'\

~~-'~

-\'

\

\

~ -

.;

'

',:

,.

Jf* l 1

_..,- "

WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE

11-;' .

l

:~'---

" - ,

"

Rys. 6.20. ŒRUBAZACISKOWA PO£¥CZENIA WA£U KIEROWNICYZE SPRZÊG£EMPRZEK£ADNI

Rys. 6.21. PRZEWODYOLEJOWEZASILAJ¥CY (A) ORAZ POWROTNY (B)

.

- - (f;) - -- »:';:.1-l' .

/

\lt7.1'.--/-~~

;

. ~((;i~; ~~ - -

~ .

Rys. 6.22.

OD£¥CZENIE

RAMIENIA

.\ . i ,-"" I

..:-

~

I --/.

'/1 ,

,

."'"

PRZEK£ADNI

Strza³ki pokazuj¹ œruby mocuj¹ce przek³adniê

,

. W samochodzie z ABS wymontowaæ przedni¹ rurê wydechow¹. . Odkrêciæprzek³adniêkierownicz¹ od ramy i od wnêki ko³a (patrz strza³ki na rys. 6.22). . Odkrêciæod przek³adni kierowniczej blaszan¹ os³onê termiczn¹, je¿eli wystêpuje. . Zwróciæ uwagê na pozostaj¹ce p³ytki dystansowe. . Wyj¹æ przek³adniê do do³u. Zamontowanie . Obróciæwa³ek kierownicy, ustawiaj¹c przek³adniêw po³o¿enieœrodkowe. W przypadku przek³adni regenerowanej sprzêg³o tak nasun¹æ na wielowypust wa³ka kierownicy, aby otwór pod œrub¹zaciskow¹ by³ skierowany ku

...

górze, kiedy przek³adnia jest w po³o¿eniu œrodkowym, wyznaczonym "pokrycie siê" znaków na obudowie i wa³ku kierownicy (rys. 6.23).

przez

. Wkrêciæw ko³nierz œrubêzaciskow¹ (22 N . m). .

Uwaga! Podczas obracania wa³ka przek³adni os³ona gumowa nie mo¿e w ¿adnym przypadku ocieraæo obudowê zaworu. . Zamontowaæ przek³adniê bez naprê¿eñ. Ko³nierz sprzêg³a musi byæ starannie nasuniêty na wa³ek kierownicy. Otwór w ko³nierzu pod œrubê zaciskow¹ musi byæskierowany do góry, a ko³o kierownicy nie mo¿e byæ skrêcone. 183

--~ 6. UK£AD KIEROWNICZY

:A

i

A

A

.". ,

.

", ' ,,"::~"" .

';"'-'"

~~ ,

'~--"'" '.

.

. :

. ~

-~',

-

.

~

, ,,--' ~'. ,--,.," '.'"- -- ""'.

"""'~'-~ <~."" ~...'.. .

...,.

-

~

~~~Œ~~~

C

i .

i

~ '...

...

""'""

.I

B-

~

-'

,I / I ,. .

.

..'

"

.'

"~

,

I

--_o

'.

Rys. 6.25. ~APINACZPASKA-;~NOW~G~

Rys. 6.24. ŒRUBYMOCUJ¥CE POMPÊ WSPOMAGANIA

... .,

. Przykrêciæ przek³adniêdo ramy i wnêki ko³awstêpnie,ale bez luzu. . W³o¿yæmiêdzy przek³adniêi wnêkê ko³a p³ytki dystansowe,które wystêpuj¹ w czterechgruboœciach. . Dokrêciæœrubêzaciskow¹ wa³kakierownicymomentem22 N . m. . Przykrêciæ przek³adniêdo ramy (40 N . m). . Przykrêciæ blaszan¹os³onêtermiczn¹ (15 N . m), je¿eliwystêpuje. . Przykrêciæ przek³adniêdo wnêki ko³a. . W samochodziez ABS zamontowaæ przedni¹ rurê wydechow¹. ,.,' o. Przykrêciæ ramiêprzek³adnido wa³kag³ównego (160 N . m). r':. Pod³¹czyæprzewodyolejowe (42 N . m). . Sprawdziæpoziom oleju w zbiorniku. Do uzupe³nieniastosowaæolej

I

f-

przek³adniowy Dexron D.

. Odpowietrzyæinstalacjêprzy pracuj¹cymsilniku, obracaj¹c kilkakrotnie ko³o kierownicyod oporu do oporu.

. Ponownieuzupe³niæ stanolejuorazsprawdziæ szczelnoœæ uk³adu.

!

Wymiana paska klinowego pompy wspomagania . Poluzowaædwie œruby(A, rys. 6.24) obu wsporników pompy wspomagania, jedn¹ œrubê(B) mocuj¹c¹ napinacz do wspornika pompy i jedn¹ œrubê (C) napinacza. . Obracaænakrêtki œruby napinacza tak d³ugo, a¿ nast¹pi poluzowanie paska klinowego (strza³ki na rys. 6.25).

. Zdj¹æpasekklinowy. . Za³o¿yæ nowy pasekklinowy i naci¹gn¹æœrub¹napinacza.Podnaciskiem kciukapasekklinowy powinien daæsiê ugi¹æna odleg³oœæ 8...10 mm. . Dokrêciæ œrubymocuj¹ce nastêpuj¹cymimomentami: - œruba A - 25 N . m, - œrubaB - 40 N . m, - œrubaC - 25 N . m.

184

, '

. Po przejechaniuoko³o 1000 km powinno siê sprawdziænaci¹g paska

!:

klinowegoi w raziepotrzebywyregulowaæ.

i

1

6.2. PRZEK£ADNIA KIEROWNICZA ZE WSPOMAGANIEM

: !

rt

I³ ³1 ,.

WYMIANA POMPY WSPOMAGANIA

Wymiana pompy wspomagania . Zwolniæ .naci¹gpas~a klinowego, a nastêpnie zdj¹æ go (patrz opis w poprzednim podrozdziale). . Odkrêciæod pompy przewody t³ocz¹cy i ss¹cy. Otwory zatkaænatychmiast kapturkami. . Odkrêciæpompê i wyj¹æ. Uwaga! Uszkodzonej pompy nie rozbieraæ,lecz wymieniæw komplecie.

.

Now¹ pompê montuje siê w kolejnoœciodwrotnej (patrz równie¿ poprzedni podrozdzia³).

~

. Odpowietrzyæ uk³adw sposóbopisanyna stronie184.

i

~ ~ ~.

;,

. Uzupe³niæ poziom olejuw zbiorniku.

Sprawdzanie

ciœnienia

oleju

. Pod³¹czyæmanometr (ciœnieniomierz)KM-354-A w obieg oleju, w sposób pokazany na rysunku 6.26, miêdzy przewód t³ocz¹cy pompy a przek³adniê. . Miêdzy ogranicznik a ramiê zwrotnicy w³o¿yækawa³ek twardego drewna o gruboœci25 mm, po lewej i prawej stronie samochodu. . Uzupe³niæpoziom oleju w zbiorniku. . Po uruchomieniu silnika jeszcze raz sprawdziæstan oleju. . W po³o¿eniu œrodkowym ko³a kierownicy w uk³adzie powstaje tylko niewielkie ciœnienie. W po³o¿eniach krañcowych ciœnienie oleju osi¹ga wartoœæ 95...100 barów. Ciœnieniamaksymalnego nie utrzymywaæd³u¿ejni¿ 10 sekund. Dok³adnieodczytaæi zanotowaæciœnieniemaksymalneosi¹gniête w po³o¿eniach krañcowych przy otwartym zaworze odcinaj¹cym. W po³o¿eniu œrodkowymzamkn¹æzawór odcinaj¹cy i odczytaæwynik. Nie " trzymaæzaworu zamkniêtego d³u¿ej ni¿ 10 sekund. Porównaæze sob¹ wartoœciobu ciœnieñmaksymalnych: - je¿eli ciœnieniew po³o¿eniu œrodkowymjest wyraŸnie wy¿sze,oznacza to uszkodzenie przek³adni kierowniczej, - je¿eli ciœnienieto jest ni¿sze,uszkodzenie znajduje siê w pompie.

. Powymontowaniu ciœnieniomierza nape³niæ i odpowietrzyæ uk³ad.

.

.

) -q,

A

r

~³ .~, po ~(

~~!. .~

J

"

~---

. (, !-35L.-A .h\:~' .../"'" , ,

.

J (~~~i ' Rys. 6.26. MIEJSCE POD£¥CZENIA DO KONTROLI CiŒNIENIA OLEJU

MANOMETRU

;;r"'~~

.t,

.. ~';.,

".

185

~

6. UK£AD KIEROWNICZY

Wymiana koñcówki dr¹¿ka kierowniczego

~

~ Od³¹~zyækoñc.óv-:kê(przegub) od zv:rotnicy lub œrodkowego dr¹¿ka kierowniczego. Uzyc w~aciskowe tym celu i,narzêdzia . Polu.zow,aæ obejmy ~ykrêciæKM-507-B. koñcówkêdr¹¿ka,kierownicze-

":

{j

j

':~ ~~

go. Pollczyc przy tym I zanotowac liczbê wykonanych obrotowo

:,~

. Wkrêciæ now¹ koñcówkê dr¹¿ka kierowniczego, wykonuj¹c poprzednio liczbê obrotów.

æ~

tak¹ sam¹ co

;,~

Zwróciæuwagê na lewy i prawy gwint. Przegubz d³ugim gwintem i oznaczony liter¹ "R" jest przeznaczony do prawej strony pojazdu. . Przykrêciæ koñcówkê do zwrotnicy lub do dr¹¿ka kierowniczego (60 N . m).

;J

. Ustawiæzbie¿noœæ kó³.

6.3.

KOLUMNA

KIEROWNICY :.,'

Wymontowanie

i zamontowanie

kolumny kierownicy

. Wykrêciæœrubêzaciskow¹ z po³¹czenia wa³u kierownicy ze sprzêg³em

,

przek³adni.

-:

:

!,

:

. Odkrêciæ os³onêpod ko³emkierownicy. . Wymontowaæ stacyjkê.W tym celu ustawiækluczykw po³o¿enie "II"

J

:~

j

i wycisn¹æsworzeñzabezpieczaj¹cy.Wyci¹gn¹æbêbenekz kluczykiem. . Wyci¹gn¹æwtyk z przewodamiz kostki stacyjki. . Naciskaj¹cna zaczep(rys. 6.27), wyci¹gn¹æz prze³¹cznikazespolonego wy³¹cznik sygna³u(lewy) i wy³¹cznik wycieraczki(prawy). . Wyci¹gn¹æprzewódze styku sygna³udŸwiêkowego.

,

r'

~::""

~

,_O~

-

'I ~~

/

-;-

j

~

r-

n- :_~"'E:~-J

i

.1

'~ ~-

Rys. 6.27. WYMONTOWANIE ELEMENTÓW PRZE£¥CZNIKA ZESPOLONEGO

I

I

Rys. 6.28. MIEJSCA MOCOWANIA KOLUMNY KIEROWNICY DO NADWOZIA A - œrubadolnego mocowania, B - œruba wspornika górnego

Rys. 6.29. ŒRUBA Z £BEM ZERWANYM 186

6.3. KOLUMNA KIEROWNICY

WYMONTOWANIEI ZAMONTOWANIE

. Wykrêciæ œrubê (A, rys. 6.28) mocuj¹c¹ wspornik kolumny kierownicy do przegrody czo³owej. . Poluzowaæ przecinakiem i punktakiem œrubêz ³bem zerwanym i wykrêciæ (rys. 6.28 i 6.29). . Ustawiæ ko³o kierownicy jak do jazdy na wprost. . Ostro¿nie wyj¹æ kolumnê w zespó³ kolumny.

kierownicy.

Unikaæ jakichkolwiek

uderzeñ

Ponowny monta¿ kolumny rozpocz¹æ od ustawienia przek³adni kierowniczej w po³o¿enie œrodkowe. Otwór pod œrubêzaciskow¹ musi znajdowaæ siê na górze w po³o¿eniu poziomym. . Ustawiæ ko³o kierownicy tak, aby ramiona poprzeczki zajê³y po³o¿enie symetryczne. . Wsun¹æ zespó³ ostro¿nie i bez naprê¿ania w przek³adniê, a¿ kolumna oprze siê o przegrodê czo³ow¹. . Wkrêciæ luŸno œrubê z ³bem zrywanym i nakrêtkê. . Dokrêciæ œrubê dolnego mocowania kolumny momentem 22 N . m. . Dokrêciæ œrubêz ³bem zrywanym i nakrêtkê górnego mocowania momentem 22 N . m. Nast¹pi wtedy zerwanie ³ba œruby. .

Poci¹gn¹æ do góry do oporu wa³ kierownicy i wkrêciæ œrubê zaciskow¹

(momentem

. m).

22 N

. Wykonaæ pozosta³e czynnoœci monta¿owe.

Naprawa

kolumny

kierownicy

Rozbiórka . Wyci¹gn¹æ z ko³a kierownicy przycisk sygna³u dŸwiêkowego. . Œci¹gn¹æko³o kierownicy z czopa wa³u kierownicy za pomoc¹ przyrz¹du KM-210-1A (rys. 6.30). . Zdj¹æ z czopa sprê¿ynê i podk³adkê. . Wymontowaæ obudowê prze³¹cznika zespolonego. W tym celu z rury kolumny wyci¹gn¹æ, po podwa¿eniu, korki zabezpieczaj¹ce. . Obróciæ w lewo obudowê prze³¹cznika zespolonego (po³¹czenie obrotowe) i wyci¹gn¹æ z rury kolumny. . Wymontowaæ kostkê stacyjki. W tym celu wykrêciæobie naprzeciwleg³e œrubywpuszczone (rys. 6.31).

~

(;;) {~U;~ \£. -'

1111/ /\ ~

I,I

--

8f{(/7h7'.~.-~ /;'T~~ ,,~~ ~ ~:~

l

.L1~~'

--

Q

-1-a-'--::~=~,",---

I, \

\\" \

~ ~\.:::::.~

~

~-

~_._---, :' ~ ³"!~~.T~T::r--

b-:::::--==~

~;::),

~,.

;~\T;;;;--. Q ~.

KM-210-A~"

"--~

j

,.

.

l I'

Rys. 6.30. $CI¥GANIE KO£A KIEROWNICY

Rys. 6.31. KOREKZABEZPIECZAJ¥CYPRZE£¥CZNIK

Z CZOPAWA£U

ZESPOLONY (strza³kagórna) I $RUBASTACYJKI (strza³kadolna) 187

6. UK£AD KIEROWNICZY

B

KM-108

/,

A

B

D

..

ci

~

-

O.

\

I

-A'"

Rys. 6.32. WYMONTOWANIE £O¯YSKA KULKOWEGO A - zaczep,B - styk sprê¿ysty

-~

Rys. 6.33. WYMONTOWANIE £O¯YSKA DOLNEGO WA£U A - ³o¿ysko,B - uszczelnienie

I I

W tym celu odci¹gn¹æ oba zaczepy (A, rys. 6.32) oraz styk sprê¿ysty (8). .

Wymontowaæ

dwurzêdowe

³o¿ysko

kulkowe

z

obudowy

prze³¹cznika.

!

. Usun¹æ œrubêz zacisku wa³u i wyci¹gn¹æ ostro¿nie wa³ z rury. . Wymontowaædolne ³o¿ysko.W tym celu œcisn¹æoba le¿¹ce naprzeciwko siebie spêczenia (rys. 6.33).

,.

Ponowny monta¿ polega na wykonaniu nastêpuj¹cych czynnoœci. . Zamontowaædolne ³o¿ysko wa³u. £o¿ysko powlec smarem. . Zamontowaægórny ko³nierz z podwójnym ³o¿yskiemkulkowym. D³u¿sza warga uszczelniaj¹ca musi byæskierowana do do³u. . Wprowadziæostro¿nie wa³ kierownicy w rurê obudowy. Zwróciæ uwagê na prawid³owe osadzenie uszczelnienia dolnego ³o¿yska. . Zamontowaækostkê stacyjki z wi¹zk¹ przewodów. . Umocowaædo rury obudowê prze³¹cznika zespolonego. U¿yænowych korków zabezpieczaj¹cych.

,

. Zamontowaæwy³¹cznik z lewej i prawej strony, mocuj¹c na zatrzask. Pod³¹czyæprzewody. . Przykrêciæ os³onêprze³¹cznikazespolonego. . Zamontowaæ bêbenekzamkastacyjkiw po³o¿eniu"II". Zwróciæuwagê, aby po³o¿eniebêbenkaodpowiada³opo³o¿eniukostki. . Wsun¹æna wa³ podk³adkêi sprê¿ynê,przesuwaj¹cje do ³o¿yskakulkowego. . Nasadziæ na wa³ ko³o kierownicyw po³o¿eniujazdy na wprost,to znaczy ramionapoprzeczkimusz¹ opadaædo do³u symetrycznie.Otwór pod œrubê zaciskow¹ musi le¿eæ poziomou góry. . Przykrêciæ ko³o kierownicy (momentem25 N . m). . W³o¿yæ nowe zabezpieczenie blaszane. NOTATKI U¯YTKOWNIKA

188

~

~

OPEL OMEGA

UK£AD HAMULCOWY

Samochód Opel Omega jest wyposa¿ony w hamulce tarczowe na przednich i tylnych ko³ach, z podciœnieniowym uk³adem wspomagaj¹cym. Tarcze kó³ przednich s¹ wentylowane. Hamulec awaryjny dzia³a na ko³a tylne i jest typu bêbnowego. Jako bêbny s³u¿¹ tylne tarcze hamulcowe. Jednot³oczkowe zaciski hamulców przednich s¹ typu p³ywaj¹cego, podczas gdy zaciski tylne s¹ typu sta³ego. Na ¿yczenie samochód jest wyposa¿any w uk³ad ABS zapobiegaj¹cy poœlizgowi kó³ podczas hamowania. Samochód w wersji kombi ma dodatkowo korektor hamowania kó³ tylnych, sterowany obci¹¿eniem osi tylnej.

,

\,~ ~

"

"

-

~&."

.

I

..

~ '.., I t...

'""~~. ~~A'~

,,~~~ ~ ~; '-1'. "

-:-~

"

~~0-"",v l

(\1t1.0:~~~ Rys. 7.1. ELEMENTYUK£ADU HAMULCOWEGO

@ ,"

"~"

"

""

.,

~

,>.~~

@ "

.,-,,'

,..

;V W

,-

(;;:':I(rt'

~~j:)~

o ~

~

"

.

,

I

. r

~

'..::"'~ '""9

"

q

'"

-1>'

(..~,

I

~

;"

ic-J 189

. n

7. UK£AD HAMULCOWY Rys. 7.2. UK£AD HAMULCOWY W SAMOCHODZIE Z NADWOZIEM LIMUZYNA ~

.

~", . '~~~-"'~=::~~;~~~t~~

.

~ I

Rys. 7.3. UK£AD HAMULCOWY Z NADWOZIEM KOMBI

I

'-

W SAMOCHODZIE (

~

:

..

-

--

II : ,

f

-

i Rys. 7.4. UK£AD ABS 123456-

sterownik hydrauliczny czujnik prêdkoœci obrotowej kó³ przednich przekaŸnik zabezpieczaj¹cy lampka kontrolna czujnik prêdkoœci obrotowej osi tylnej wi¹zka przewodów ze z³¹czami ABS

3

1.

5 ,

i

7 - elektroniczne urz¹dzenie steruj¹ce

I

.I

2

6

1 190

.I

7.1. HAMULCE KÓ£ PRZEDNICH

7.1.

WYMIANA WK£ADEK CIERNYCH

HAMULCE KÓ£ PRZEDNICH

Wymiana wk³adek ciernych

.

Podnieœæ samochód i zdj¹æ ko³a przednie. Zaznaczyæ (np. kred¹) po³o¿e-

nie tarcz kó³ wzglêdem w pojeŸdzie.

piast, aby unikn¹æ ponownego

wywa¿ania kó³

. Wyj¹æ klamry zabezpieczaj¹ce prowadniki wk³adek ciernych. . Wybiæ prowadniki od œrodka na zewn¹trz (rys. 7.5) i wyj¹æ uwolnione sprê¿yny (A). Uwaga! Zaleca siê wymieniaæ w komplecie wk³adki cierne i sprê¿yny jednoczeœnie po obu stronach osi. . W samochodzie ze wskaŸnikiem zu¿ycia wk³adek ciernych wyci¹gn¹æ czujnik z wk³adki (rys. 7.6). . Wyj¹æ wk³adki cierne z zacisku. W razie potrzeby u¿yæœci¹gacza udarowego ATE 03.9314-6100.3/01 (rys. 7.7). . Cofn¹æ t³oczek w g³¹b obudowy, wykorzystuj¹c do tego specjalny rozpieracz ATE 03.9314-4950.3/01. Zwróciæ przy tym uwagê na poziom p³ynu hamulcowego w zbiorniczku. Nadmiar p³ynu usun¹æ, na przyk³ad strzykawk¹. . Oczyœciægniazdo wk³adek z zanieczyszczeñ. U¿yædo tego zaostrzonego wkrêtaka. Nie wolno przy tym uszkodziæ os³ony gumowej t³oka. Przed w³o¿eniem nowych wk³adek sprawdziæ, czy zosta³y usuniête wszystkie pozosta³oœci (wk³adki musz¹ siê dawaæ lekko wsuwaæ i wysuwaæ).

Rys.7.5. WYMONTOWANIE PROWADNIKOW WK£ADEK

,, ..f

,

CIERNYCH A - sprê¿yny

k l

&" I ~i

J\

'-of-'

-:=-. - -_o o"

,.'.

1

r Rys. 7.7. WYCI¥GANIE WK£ADKI CIERNEJ 191

7. UK£AD HAMULCOWY """,

.

""""

, .

/

Rys. 7.8. ODKRÊCANIEOPRAWY ZACISKU HAMULCA

. 8 ! -ês i

Rys. 7.9. WCISKANIE OS£ONY GUMOWEJ T£OCZKA

-

.

,.-,

\

'

~

\

I

.,

'"

~

\

o'

)

.

.

:".\1 .

L;;; o

.

' I\)~)

\

. -

'JF-1

o'

A

- - .oJ,"""'C\"'.

\:~I

o-

.

\,

'

,

"-;-:;

i/'" I.' ~

J - - ..;,'"

-. .

[j._o ::':oo:~:~_o. r--_.~~ ~::~t.~~~~o_--. ³-; -= :..~~:

,-. .

i

f .'.":.-

\ o-. \ LI

-

-~.

:

:'t,.,'

\\\ .. O~\\.o'lf .~I..;

,

\

\\

(

,,\\

~

I

\

':\ (\ ~) .,

\

.

I-o,

'-I

'_1,

'-

!

.

-

Rys. 7.10. MONTAZ CZUJNIKA ZU¯YCIA WK£ADEK CIERNYCH A - czujnik. B - naciêcie

Rys. 7.11. ZDEJMOWANIE KAPTURKAZE ŒRUBY MOCUJ¥CEJ ZACISK HAMULCA

l-

. Sprawdziæprzydatnoœæ tarczy hamulcowej, której gruboœæ nie mo¿e byæ mniejsza ni¿ 22 mm. Dopuszczalne bicie boczne zamontowanej tarczy nie mo¿e przekraczaæ0,1 mm, natomiast g³êbokoœæ rowków 0,4 mm. Je¿eli zachodzi koniecznoœæ wymiany tarczy hamulcowej, to nale¿yrównie¿ wymieniætarczê po drugiej stronie osi.

i

. Sprawdziæstan os³ony gumowej t³oczka. Os³onê uszkodzon¹ wymieniæ. W tym celu odkrêciæoprawê zacisku (rys. 7.8). Zdj¹æ tarczê hamulcow¹ po odkrêceniu œruby mocuj¹cej. Wyci¹gn¹æ os³onê gumow¹, podwa¿aj¹c wkrêtakiem. Wsun¹æ now¹ os³onê w rowek t³oczka. Docisn¹æ zewnêtrzny pierœcieños³ony do styku z korpusem zacisku. Wcisn¹æca³kowicie os³onê za pomoc¹ przyrz¹du KM-638 (rys. 7.9).

I

!

192

. Wsun¹æ tarczê hamulcow¹ na oczyszczon¹ piastê. Poprawiægwintownikiem otwór œruby mocuj¹cej. Posmarowaæœrubêzielon¹ past¹ Loctite i przykrêciæmomentem 4 N . m. . Przykrêciæoprawê zacisku momentem 95 N . m. . Zamontowaæwk³adki cierne. Wczeœniejkrawêdzie prowadz¹ce wk³adek posmarowaæcienko œrodkiemzapobiegaj¹cym piszczeniupodczas hamowania, na przyk³ad Opel 1942585, Plastilube lub Liqui Moly LM-36 lub LM-508-ASC. Obie wk³adki wprowadzaæw zacisk z blaszkami poœrednimi. . Sprawdziæ,czy wk³adki daj¹ siê lekko wsuwaæ i wysuwaæz zacisku. . W samochodzie ze wskaŸnikiem zu¿ycia wk³adek wcisn¹æ nowy czujnik (A, rys. 7.10) w naciêcie (B).

!

: ,;,i~;"

,. (

7.1. HAMULCE KÓ£ PRZEDNICH .

Wprowadziæ

WYMIANA WK£ADEK CIERNYCH

sprê¿yny

prowadniki

klamrami.

.

kilkakrotnie

Wcisn¹æ

i wbiæ

peda³

prowadniki

hamulca,

od

zewn¹trz.

aby wk³adki

Zabezpieczyæ

dosunê³y

siê do tarczy

hamulcowej. .

Uzupe³niæ

poziom

p³ynu

hamulcowego

w zbiorniczku.

Wymiana zacisku hamulca .

Wyj¹æ

.

Odkrêciæ

wk³adki

przewód .

zacisn¹æ

Odsun¹æ

nie zdj¹æ .

w sposób hamulca

œciskiem,

kapturki

dwie

zacisk

opisany

w poprzednim

elastyczny

aby

na œrubach

je, podwa¿aj¹c

Wykrêciæ

Nowy

cierne

od zacisku

przewód

nie wyciek³

p³yn

za pomoc¹

podrozdziale.

hamulcowy.

Wczeœniej

hamulcowy.

przecinaka

(rys. 7.11),

a nastêp-

wkrêtakiem.

œruby mocuj¹ce

montuje

zacisk

siê w sposób

hamulca

i zdj¹æ

go.

nastêpuj¹cy.

. Przykrêciæ zaciskdo zwrotnicy(momentem 95 N . m). . Wcisn¹æ i KM-404-3.

na ³by œrub nowe

. Zamontowaæ przewód dokrêciæ momentem 40 .

Sprawdziæ

.

Zamontowaæ

wk³adki

.

Odpowietrzyæ

uk³ad

kapturki.

U¿yæ do tego

hamulcowy N . m.

z nowymi

³atwoœæ przesuwania cierne

uszczelkami.

siê zacisku (patrz

hamulcowy

strona

(patrz

przyrz¹dów

KM-404-1

Œrubê dr¹¿on¹

hamulca. 191).

strona

202).

Wymiana tarczy hamulcowej Tarcze aby

hamulcowe

unikn¹æ

nale¿y

œci¹gania

.

Podnieœæ samochód

.

Wyj¹æ

.

W

zacisku .

wk³adki (A,

Wykrêciæ

i zdj¹æ

cierne

samochodzie rys. 7.12)

wymieniaæ

samochodu ko³a

w sposób

z tarcz¹

tarczê

Rys. 7.12. WYMONTOWANIE OPRAWY ZACISKU (wentylowana tarcza hamulcowa) A - oprawa, B - korpus

parami,

po obu

stronach

osi,

hamowania.

przednie. opisany

hamulcow¹

od korpusu

œrubê mocuj¹c¹

zawsze podczas

na stronie

191.

wentylowan¹

odkrêciæ

oprawê

(B). hamulcow¹

do piasty.

193

7. UK£AD HAMULCOWY

.

Zdj¹ætarczêhamulcow¹,niecoj¹ przekrzywiaj¹c.Przedzamontowaniem now¹ tarczêoczyœciæ rozpuszczalnikiem nitro z lakieruzabezpieczaj¹cego. . Poprawiæ gwintownikiem otwór œrubymocuj¹cej tarczêhamulcow¹. . Oczyœciæ powierzchnieprzyleganiatarczy i piasty. . Za³o¿yæ tarczêhamulcow¹ i przykrêciæ œrubêposmarowan¹past¹ zielon¹ Loctite lub Opel 1510177 (momentdokrêcenia4 N . m). . W samochodziez wentylowan¹ tarcz¹ hamulcow¹ przykrêciæoprawê zacisku(95 N . m). . Zamontowaæ nowe wk³adki cierne. . Wcisn¹ækilkakrotniepeda³hamulca,aby wk³adkidosunê³ysiê do tarczy. 7.2.

HAMULCE

KÓ£ TYLNYCH

Hamulce kó³ tylnych maj¹ zaciski typu sta³ego, mocowane bezpoœredniodo wahaczy.

Wymiana wk³adek ciernych Wk³adki cierne powinno siê wymieniaæjednoczeœniepo obu stronach osi, nawet je¿eli tylko jedna osi¹gnê³a granicê zu¿ycia. Wymianie wk³adek powinna towarzyszyærównie¿ wymiana sprê¿yn dociskowych. . Podnieœæ samochód i zdj¹æko³o. Zalecasiê oznaczenie,na przyk³adkred¹, wzajemnego po³o¿enia tarczy ko³a i piasty, aby po zamontowaniu nie zachodzi³a koniecznoœæ wywa¿ania ko³a w pojeŸdzie. . Wybiæ prowadniki z zacisku od zewn¹trz do œrodka(rys. 7.13). Wyj¹æ sprê¿ynêdociskow¹ (A). . Wyj¹æ wk³adki cierne i blaszki poœrednie.W razie potrzeby u¿yæœci¹gacza udarowego ATE 03.9314-6100.3/01 (rys. 7.14). . Cofn¹æ t³oczki do cylindrów za pomoc¹ rozpieracza ATE 03.9314-4950.3/01 (rys. 7.15). Zwróciæ uwagê na poziom p³ynu hamul-

ii

I ,

cowego w zbiorniczku. Usun¹æ nadmiar p³ynu. . Oczyœciæ ostrym wkrêtakiem gniazdo wk³adek ciernych. Upewniæsiê, czy zosta³yusuniête wszystkie zanieczyszczenia,wk³adaj¹c nowe wk³adki cierne, które powinny dawaæsiê lekko przesuwaæ. . Sprawdziæstan tarczy hamulcowej. Porównaæz parametrami podanymi w tablicy w rozdziale 1.1.

~.~

'!;: M

;

t7:T--

I' II

./ .

ii

"

!

..,'-'7: on ,r'i\ I,

-.-l

o-. ..'

' I

"

" "

/,1 I

','

II

.:

.

,

"'

"'

I

",

! oj.

,-

.

-.. .

,

;

,I.

.

1

,\

.

I

I

.

-

' Rys. 7.13.\ WYBIJANIE PROWADNIKÓW Z ZACISKU

HAMULCA KÓ£ TYLNYCH A - sprê¿ynadociskowa 194

,~~~

"

\"

~.

,:.,.

.'

o~

,

..-

'!'

.

,'-

';"~

"

Rys. 7.14. WYJMOWANIE WK£ADKI CIERNEJ Z ZACISKU HAMULCA

7.2. HAMULCE KÓ£ TYLNYCH

WYMIANA WK£ADEK CIERNYCH

Rys. 7.15. ROZPIERANIET£OCZKÓW W ZACISKU HAMULCA

I

Rys. 7.17. KORYGOWANIE USTAWIENIA T£OCZKA

. Sprawdziæstan os³on gumowych t³oczków. Uszkodzone os³ony wymieniæ,poniewa¿ przenikaj¹ce zanieczyszczeniaspowoduj¹ utratê szczelnoœci t³oczka w cylindrze. W celu wymiany os³ony nale¿y wymontowaæ zacisk hamulca. . Podczaswymiany wk³adek nie nale¿yobracaæt³oczków, poniewa¿zmieni to ich prawid³owe po³o¿enie. W razie potrzeby skontrolowaæ po³o¿enie t³oczków sprawdzianem o skosie 20° ATE 03.9314-0600.1 /02 albo wykonanym samodzielnie z tektury lub blachy na podstawie rysunku 7.16. Oprzeæ sprawdzian o dolne prowadzenie wk³adki w zacisku. Ustawienie t³oczka jest prawid³owe, kiedy skos sprawdzianu pokrywa siê z odsadzeniamina t³oczku. W razie potrzeby skorygowaæ ustawienie t³oczka specjalnymi szczypcami ATE 03.9314-5700.3/01 (rys. 7.17) lub wkrêtakiem.

195

7. UK£AD HAMULCOWY

. Krawêdzie prowadz¹ce wk³adek ciernych powlec

cienko smarem zapo-

biegaj¹cympiszczeniu. . W³o¿yæ wk³adkiciernez blaszkamipoœrednimi. . W³o¿yæsprê¿ynêdociskow¹ i wbiæod œrodkaprowadniki, dociskaj¹c sprê¿ynêwkrêtakiemw sposóbpokazanyna rysunku7.18. . Wcisn¹ækilkakrotniepeda³hamulca,aby wk³adkidosunê³ysiê do tarczy. . Uzupe³niæ poziom p³ynu hamulcowegow zbiorniczku.

I

/ /

(i"'-"-

--

./

'-'

,

Rys. 7.18. MONTA¯ PROWADNIKÓW A - sprê¿ynadociskowa, B - prowadniki

Rys. 7.19. UNIERUCHOMIENIETARCZY HAMULCOWEJ PRZED REGULACJ¥ HAMULCA AWARYJNEGO

Wymiana zacisku hamulca . . . . . .

Podnieœæ samochód i zdj¹æ ko³o tylne. Zacisn¹æelastyczny przewód hamulcowy. Odkrêciæsztywny przewód hamulcowy od zacisku hamulca. Odkrêciæzacisk hamulca od wahacza. Przykrêciænowy zacisk do wahacza (65 N . m). Przykrêciæsztywny przewód hamulcowy (11 N . m).

. Zamontowaæwk³adki cierne (patrz strona 194). . Wcisn¹æ kilkakrotnie peda³ hamulca, aby wk³adki cierne dosunê³y siê do tarczy hamulcowej.

, I

. Odpowietrzyæuk³ad hamulcowy. I

:

Wymiana

tarczy

hamulcowej

Tarcze hamulcowe nale¿ywymieniaæparami,jednoczeœniepo obu stronach osi samochodu. . Podnieœæ samochód i zdj¹æ ko³a tylne. . Poluzowaæhamulec awaryjny. . Wyj¹æ wk³adki cierne (patrz strona 194). . Odkrêciæzacisk hamulca od wahacza. Przewód hamulcowy pozostaje 196

³

\

:\

--

pod³¹czony do zacisku, który nale¿y podwiesiæ.

-~

.

7.2. HAMULCE

KÓ£ TYLNYCH

WYMIANA

TARCZY

HAMULCOWEJ

. Wykrêciæ œrubê mocuj¹c¹ tarczêhamulcow¹do piastyi zdj¹ætarczê.Je¿eli

"

;[ ,

szczêki hamulca awaryjnego nie pozwalaj¹ na zdjêcie tarczy, to nale¿y odpowiednio cofn¹æ kó³ko zêbate regulatora (patrz strona 170). . Oczyœciæ elementy hamulca awaryjnego i sprawdziæich stan.

n

. Je¿eli bêben hamulca awaryjnego jest ju¿ zu¿yty, to nale¿y równie¿ wymieniæ szczêki hamulcowe (patrz strona 198).

I~ ~

. Oczyœciæ powierzchniestyku tarczy hamulcoweji piasty. . Za³o¿yæ tarczêhamulcow¹ i przykrêciæ (4 N . m). . Przykrêciæ zaciskhamulcado wahacza(65 N . m).

I ~

. Cofn¹æt³oczekw g³¹b cylindrazacisku. . Zamontowaænowe wk³adki cierne. . Wcisn¹ækilkakrotniepeda³hamulca,aby wk³adkiciernedosunê³ysiê do tarczy hamulca.

:

7.3.

HAMULEC AWARYJNY DŸwignia rêczna hamulca awaryjnego dzia³a przez linki na szczêki hamulca bêbnowego, wbudowanego w tylne hamulce tarczowe.

..

1

Regulacja hamulca awaryjnego . ZwolniædŸwigniê rêczn¹ hamulcaawaryjnego i ponownie zaci¹gn¹æ o 3 z¹bki. . Podnieœæ samochódi zdj¹æko³atylne. . W samochodziez katalizatoremodkrêciæod podwozia ma³¹ os³onê blaszan¹. . Poluzowaæ nakrêtkêsamozabezpieczaj¹c¹ na ciêgletak, aby znalaz³asiê

.t

na samym koñcu ciêg³a (patrz rys. 7.25).

f,

. Unieruchomiæ tarczêhamulcow¹wzglêdempiasty,wkrêcaj¹cjedn¹ œrubê tarczy ko³a z podk³adk¹ gruboœcioko³o mm, po przeciwnej stronieaby ni¿ œruba mocuj¹ca tarczê ohamulcow¹ (rys.10 7.19). Jest to konieczne, unikn¹æprzekrzywieniatarczyz bêbnemhamulcowym. . Wprowadziæ wkrêtakw otwór niegwintowanytarczyhamulcowej(patrz rys. 5.36) i obróciædo góry kó³ko zêbateregulatora,a¿szczêkidotkn¹ do bêbnahamulcowego.Bêbennie da siê wtedy obróciæ. . Nastêpniecofn¹ækó³kozêbatenatyle, aby by³omo¿liweobróceniebêbna hamulcowego. . Przykrêciæ ko³atylne. . Wkrêcaæ nakrêtkêsamozabezpieczaj¹c¹ nakoñcuciêg³ado chwili, a¿ko³a tylne zaczn¹byæhamowane.Efekthamowaniamusibyæjednakowydla obu kó³. . ZwolniædŸwigniêrêczn¹hamulcaawaryjnegoi sprawdziæ, czyko³adadz¹ siê swobodnieobróciæ. . Opuœciæ samochód.W wersji z katalizatoremprzykrêciæ wczeœniej ma³¹ os³onêblaszan¹. . Zaci¹gn¹æ dŸwigniê rêczn¹ hamulca.W po³o¿eniuna 6 z¹bku musi nast¹piæpe³nezahamowaniekó³.

I I I I

. W

[8

!

197

7. UK£AD HAMULCOWY

Wymiana szczêk hamulcowych Aby

unikn¹æ

zaleca

siê

.

Zdj¹æ

.

Od³¹czyæ

linkê .

tarczê

Podobnie

.

Wcisn¹æ

.

Wyj¹æ

górn¹

Ponowny

.

W³o¿yæ

stan

jedn¹

.

W³o¿yæ

.

Umocowaæ

hamowania, osi.

196). sprê¿ynê

sprê¿ynê

odci¹gaj¹c¹

oraz

i obróciæ,

hamulcowej

szczêk

rozpocz¹æ

(np.

Opel

œrubê

szczêkê

dŸwigniê

wykorzystuj¹c

odci¹gaj¹c¹.

regulator

tarczy

z tarcz¹

szczêki,

do

tego

i bêbna. od

hamulca

prowadnikiem

(rys.

7.21).

hamulca

wyj¹æ

(rys.

7.22).

tarczê

wymieniæ.

Zu¿yt¹

posmarowania lub

gwintu

regulatora

LM-508-ASC).

regulatorze.

hamulcow¹

noœn¹

a nastêpnie

sprê¿yny.

wymieniæ.

1942585

w

Wyj¹æ

i dŸwigniê

i ewentualnie

ca³kowicie

szczêki

podczas

stronach

stronie

awaryjnego

prowadniki

zu¿ycia

monta¿

Wkrêciæ

obu

7.20).

hamulcowe,

³o¿yskowym

.

na

odci¹gaj¹c¹

doln¹

wkrêtakiem

stopieñ

smarem

styku

(rys.

od³¹czyæ

Sprawdziæ

stronê

po

opis

hamulca

sprê¿ynê

szczêki

Okreœliæ

(patrz

dŸwigni

jedn¹

5.37).

szczypce

.

na

hamulcowych

hamulcow¹

rys.

Od³¹czyæ

samochodu

szczêk

od

(patrz

specjalne

.

œci¹gania

wymianê

i umocowaæ

powlec (A)

cienko w

drug¹

prowadnikiem.

Miejsce

smarem.

sposób

pokazany

szczêkê

hamulcow¹.

na

rysunku

7.23.

.

. Za³o¿yæ doln¹ sprê¿ynêodci¹gaj¹c¹.

³i"ft-

,..

'.1

"'

,.

.

\

\

i r.

.o /

--~'

.

'~~~

.o/~ /J', liI

..

/

I

., t.,

~f

I

~

/

;'

/~

;/

/ / "'Rys.7.20.WYMONTOWANIE GORNEJ SPRʯYNY /

ODCI¥GAJ¥CEJ ,

a

iI

'-,

I

~\~\ "\

,I'"" ~'\,

'

'

/. \ . ~..r,-\.

...

,

.

.

~

-

I

\ '!., '.i :~-~

" .. ~

C

'"

.

4

~'-':

13

'- '::":'

I. ,-

.

'

Rys. 7.21, WYMONTOWANIE PROWADNIKOW SZCZÊK HAMULCOWYCH

ce-c>

V

,...:>

i

,

'.

I

-.

~ ~

., :'

5~-':

o

³...~0>

~~, ~

~

II

Rys. 7.22. ELEMENTY HAMULCA AWARYJNEGO

198

PO WYMONTOWANIU

Rys. 7.23. MONTA¯ D•WIGNI'HAMULCA AWARYJNEGO

"

7.3. HAMULEC

AWARYJNY

WYMIANA

SZCZÊK HAMULCOWYCH

³ tE:

,

Rys. 7.25. NAKRÊTKASAMOZABEZPIECZAJ¥CA NA CIÊGLEGWINTOWANYM Rys. 7.24. REGULATORUSTAWIENIA SZCZÊK

Rys. 7.26. ZDEJMOWANIE OS£ONY GUMOWEJ Z D•WIGNI ZMIANY BIEGOW (mechaniczna skrzynia biegów)

. Zamontowaæregulatorustawieniaszczêk(rys. 7.24). . Za³o¿yæ górn¹ sprê¿ynêodci¹gaj¹c¹. . Zamontowaæ tarczêhamulcow¹.

. Wyregulowaæ hamulecawaryjnyw sposóbopisanynastronie197.

Wymontowanie i zamontowanie dŸwigni rêcznej . Podnieœæ samochód. . W samochodzie z katalizatorem odkrêciæos³onê blaszan¹ przedniej rury wydechowej i katalizatora. . Wykrêciæ nakrêtkê samozabezpieczaj¹c¹ (A) z koñcówki ciêg³a (rys. 7.25). . Od strony podwozia zdj¹æ z ciêg³a mieszek gumowy. . Wymontowaæ œrodkow¹ konsolê miêdzy siedzeniami. W tym celu odczepiæ os³onê dŸwigni zmiany biegów i poci¹gn¹æ do góry (rys. 7.26). Rozwi¹zaæ sznurek mocuj¹cy os³onê (pokazany na rysunku œrodkow¹ strza³k¹) i zdj¹æ do góry os³onê. Odkrêciædwa wkrêty mocuj¹ce pokrywê (pokazane dolnymi strza³kami) i wyj¹æ j¹ z konsoli. W samochodzie z automatyczn¹ skrzyni¹ biegów zdj¹æp³ytkê z oznaczeniem biegów i wymontowaæ os³onê dŸwigni wyboru biegów. Wykrêciæwkrêt mocuj¹cy pokrywê (rys. 7.27) i podnieœæ pokrywê do góry. Wyci¹gn¹æ z³¹cza podœwietleniaskali i wyj¹æ pokrywê (rys. 7.28). W samochodzie z komputerem pok³adowym podwa¿yæpokrywê z wy³¹cznikiem i od³o¿yæna konsolê œrodkow¹.

199

7. UK£AD HAMULCOWY t. [

~

II

rAI

~

Rys, 7.27. ZDEJMOWANIE POKRYWY D•WIGNI WYBORU BIEGÓW (automatycznaskrzynia biegów)

I I

.,"

/

-

Rys. 7,28. Z£¥CZE PODŒWIETLENIASKALI WYBORU BIEGÓW

fb/

~~

~t.

Il

?

""<~

--

Rys. 7.29, WKRÊTY MOCUJ¥CE KONSOLÊZ TY£U

Rys. 7.30. Z£¥CZEWTYKOWE WEWN¥TRZKONSOLI (samochód z elektrycznym podnoszeniemszyb)

I

W samochodzie z podgrzewanymi siedzeniami podwa¿yæpokrywê z wy³¹cznikami steruj¹cymi i od³o¿yæj¹ na konsolê œrodkow¹. Podwa¿yætyln¹ pokrywê w konsoli i wyj¹æ, Wykrêciædwa wkrêty mocuj¹ce konsolê do tunelu (rys. 7.29). Wykrêciæcztery wkrêty mocuj¹ce konsolê z przodu. W samochodzie z elektrycznym podnoszeniem szyb wyci¹gn¹æ dwa z³¹cza wtykowe z wi¹zkami przewodów (rys. 7.30). Wyj¹æ k9nsolê, poci¹gaj¹c nieco do ty³u. . Odkrêciæcztery wkrêty mocuj¹ce os³onêgumow¹ rêcznejdŸwigni hamulca awaryjnego. . Zdj¹æ ramkê os³ony gumowej. . Œci¹gn¹æos³onê do góry z dŸwigni rêcznej.

. Odkrêciædwie œrubymocuj¹ce dŸwigniêrêczn¹ (rys. 7.31).

.

Od³¹czyæprzewód elektryczny od wy³¹cznika œwiate³cofania. . Wyj¹æ dŸwigniê rêczn¹.

200

DŸwigniê montuje siê w kolejnoœciodwrotnej, U¿yænowej nakrêtki samozabezpieczaj¹cej. Na zakoñczenie wyregulowaæ hamulec awaryjny w sposób opisany na stronie 197.

,.,.,-7.3. HAMULEC AWARYJNY

WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE D•WIGNI RÊCZNEJ

,

~.../ /"

"...'

/'

Rys. 7.31. ODKRÊCANIE D•WIGNI AWARYJNEGO

RÊCZNEJ HAMULCA Rys. 7.32. MIEJSCE OD£¥CZENIA WIESZAKÓW GUMOWYCH T£UMIKA

.~ .J

~

.

Rys. 7.33. ZDJÊCIE LINKI HAMULCA Z UCHWYTÓW PRZY WAHACZU

AWARYJNEGO

Rys. 7.34. PROWADNICE LINKI HAMULCA AWARYJNEGO

Wymiana linki hamulca

.t

. Podnieœæ samochód. . W samochodziez katalizatoremodkrêciæos³onyod podwozia. . Odkrêciæ nakrêtkêsamozabezpieczaj¹c¹ z koñcówkiciêg³agwintowanego (patrz rys. 7.25). . Zdj¹æz ciêg³azaczeplinki. . Odczepiæsprê¿yny odci¹gaj¹ce i koñce linek od dŸwigni hamulca awaryjnego,pr~ytyln:ch ko³ach(patr~~ys.5.37). . Od³¹czycwieszakigumowe z t³umikiem(rys. 7.32). . Zdj¹æos³onêznad t³umika . Wyci¹gn¹ælinkê hamulcaz uchwytów przywahaczachprawymi lewym (A i B, rys. 7.33). . Wysun¹ælinkê z prowadnicprzy pod³odze(rys. 7.34). Monta¿odbywa siê w kolejnoœciodwrotnej. linka ma ró¿n¹ d³ugoœæ z lewej i prawej strony. Czêœæ krótszaw os³onie czarnejprowadzido tylnegoko³aprawego.W okolicachprowadnicz tworzywa sztucznego nasmarowaælinkê smarem MoS2.

201

7, UK£AD HAMULCOWY

7.4.

PRZEWODYI POMPAHAMULCOWA

~

Odpowietrzanie uk³adu hamulcowego

j.

ri 1.

Do odpowietrzania nale¿y u¿yæspecjalnego urz¹dzenia ciœnieniowego.

,

Je¿elima byæodpowietrzanyca³y uk³ad,to kolejnoœæ odpowietrzaniajest

'

i

nastêpuj¹ca: 1. zacisk prawy ko³a tylnego, 2, zacisk lewy ko³a tylnego, 3, zacisk prawy ko³a przedniego, 4, zacisk lewy ko³a przedniego. Uwaga! Wsamochodach typu kombi z uk³ademABS odpowietrzanie nale¿y wykonaæmetod¹ tradycyjn¹, bez u¿ycia urz¹dzenia. Czynnoœcirozpoczyna siê od odpowietrzenia obwodów kó³ przednich, Do odpowietrzenia kó³ tylnych nale¿y wykonaæco najmniej 15 wciœniêæpeda³u hamulca.

I I I I

~

~

- Korek wlewu zbiorniczka p³ynu hamulcowegozast¹piæz³¹czem ATE 03.9302-0740.2/2 urz¹dzenia do odpowietrzania (rys. 7.35). _Przed u¿yciem urz¹dzenia zapoznaæsiê z instrukcj¹ producenta.

fa

- Umocowaæ do

z³¹cza

urz¹dzenie do

odpowietrzania ATE

I

~

03.9302-1200.4.

³

~.

_Otworzyæ zawór i doprowadziæciœnieniedo instalacji. - Do odpowietrznika danego zacisku pod³¹czyæprzewód elastyczny, zanurzony drugim koñcem w przeŸroczystymnaczyniu, - Otworzyæodpowietrznik i pozwoliæ na wyp³yniêcie p³ynu hamulcowego

³'

z- pêcherzykami Kiedy zaczniepowietrza. wyp³ywaæczysty p³yn, bez pêcherzyków powietrza, zakrêciæ odpowietrznik (9 N

' m),

- Czynnoœcite powtórzyæ przy pozosta³ych zaciskach hamulca.

\

. \\

'\-";:,~.-\:\~~-':. -.''---

~

\~\ \\ ,

\\³
\i'\:\ ~. ,,:w> \

\~ .-

': :"_-:"~-::-'::-::':-'.J-. .-."'n .

I

'- "

. '",'(.""'~'~-:_' ', .³", " '\. \ ". ""';"'I, \ ~;.:II

~I

",.;.³:,

,

_. IIf"

'\';~-'o'-"'\

.-",.., '.

.

,..

\

-- -

\

~ :.-'.'. -, \\

~

\

'I.',

//,'\\ 71 I.,J)',.

.1

\

: ~'.'

"

-- --

::.~ ;

. .

.l ° J ~

.'

"

I

³

I

!

_..

,

~ I

:

l

t

³,~'-.

-

f

.!~,

(/:;.;,;:-,

Rys. 7.35. Z£¥CZE URZ¥DZENIA HAMULCOW

;

..,.

--J.

\i 'I

~\ )

--

! I .iv I

'

. ..~~I,~ I'

Rys,7.36,PRZYRZ¥D NA PEDA£ HAMULCA

DO WYWI ERAN lA NACISKU

DO ODPOWIETRZANIA

'0

,

I ,~

Rys. 7.37. USTAWIENIE PRZYRZ¥DU DO WYWIERANIA NACISKU NA PEDALE HAMULCA

2 02

~"

1 ..

~-

~'/

'~

7.4. PRZEWODY I POMPA HAMULCOWA

ODPOWIETRZANIE

. Od³¹czyæurz¹dzenie do odpowietrzania i sprawdziæuk³ad hamulcowy. Skok peda³u hamulca musi byæ ma³y i peda³ nie mo¿e miêkko opadaæ. Wyd³u¿ony skok peda³u i brak zdecydowanego oporu po jego wciœniêciu oznaczaj¹ istnienie powietrza w instalacji. Proces odpowietrzania trzeba wówczas powtórzyæ. . Uzupe³niæpoziom p³ynu hamulcowego w zbiorniczku do znaku "Max".

Sprawdzanie szczelnoœci uk³adu . Umocowaæw samochodzieprzyrz¹d do wywierania naciskuna peda³ hamulca,na przyk³adKM-325 (rys. 7.36). . Docisn¹æpeda³hamulca. . Wkrêciæwrzecionoprzyrz¹duna tyle, aby wskaŸnikznalaz³siê naprzeciw rowka pierœcienia (rys. 7.37). . Obserwowaæpo³o¿eniewskaŸnika.Je¿eli wskaŸnikstoi w miejscu,to uk³ad hamulcowy mo¿na uznaæza szczelny.Natomiast kiedy wskaŸnik zaczyna "wêdrowaæ", uk³ad jest nieszczelnyi trzeba odszukaæmiejsca przecieku.

Wymiana elastycznego

~

.-

.

³

przewodu

hamulcowego

. Nape³niæzbiorniczek p³ynu hamulcowego do górnej krawêdzi i zast¹piæ korek wlewu œlep¹nakrêtk¹ ATE 03.9302-0748.2/2. Je¿eli nie dysponuje siê tak¹ nakrêtk¹. to zakleiæplastrem odpowietrznik w korku wlewu. Jest to konieczne. aby nie dosz³o do pe³nego opró¿nienia uk³adu. . Podnieœæ samochód i skrêciæko³a w odpowiedni¹ stronê. . Odkrêciæelastyczny przewód hamulcowy od zacisku hamulca. Wyj¹æ uszczelki œrubydr¹¿onej (C, rys. 7.38). . Odkrêciæprzewód sztywny (B) od przewodu elastycznego. . Usun¹æ dwa zabezpieczeniablaszane (A) i wyj¹æ przewód elastyczny. W samochodach z uk³ademABS lub wskaŸnikiemzu¿yciaok³adzin zdemontowaæ zapinkê z przewodu elastycznego. Do wymiany u¿ywaætylko fabrycznych przewodów hamulcowych. Od stycznia 1992 roku by³y montowane w samochodzie nowe przewody elastyczne. które s¹ oznaczone dwoma bia³ymi pierœcieniami. Nowego typu przewody mog¹ byæstosowane w starszych wersjach samochodów. Trzeba jednak wtedy obróciæ o 1800 zapinkê na przewodzie hamulcowym, która s³u¿ydo mocowania przewodu elektrycznego czujnika.

Rys. 7.38. MIEJSCA MOCOWANIA ELASTYCZNEGO PRZEWODUHAMULCOWEGO A - zabezpieczenieblaszane B - sztywny przewód hamulcowy C - œruba dr¹¿ona

7. UK£AD HAMULCOWY

I I

Nowy przewód hamulcowy montuje siê w odwrotnym porz¹dku ni¿ podczas wymontowania.

n

Przewódnie mo¿ebyæskrêconyw miejscachmocowaniazabezpieczeñ blaszanych. . Po³¹czy~~rzewó~elastycznyze szty~nym (11 N . m).,

~

I ~ I~ I~

!

r! I

. Przykrêclcprzewodelastycznydo zaciskuhamulca(40 N . m). Podsrubê dr¹¿on¹ pod³o¿yænowe uszczelki. . Odpowietrzyæuk³ad hamulcowy. Przewody hamulcowe sztywne wystêpuj¹ jako czêœæ zamienna w typowych d³ugoœciach,w komplecie z nakrêtkami ko³pakowymi. W razie potrzeby mo¿na przewód sztywny wykonaæz rurki o œrednicy4,75 mm.

~

~

I

Wymiana pompy hamulcowej Wymontowanie . Usun¹æp³ynhamulcowyzezbiorniczka.

f

. Wyci¹gn¹æzbiorniczekdo góry z uszczelekw pompie.

'

. Odkrêciæwspornik od pompy hamulcoweji od wnêki ko³a (rys. 7.39). . Odkrêciæod pompy sztywneprzewodyhamulcowe(rys. 7.40).

.~

l

W samochodziez ABS dla przedniego obwodu wystêpuje tylko jedno z³¹cze'

r'.,

. Odkrêciæpompêhamulcow¹ od serwa hamulców (rys. 7.41). Wyj¹æpompêhamulcow¹.

:

.

.

Uszkodzon¹ pompê wymieniæ bez rozbierania i weryfikacji.

A

~

o_.

({

.-::::,l

,,-:.J~)

~

I'

~

\.o_.oJ

.

.,~) (\,~ -~~

I

m

'\

~

!.\-

'\ '~

IJ

.

--_\

~ ~ r .=-:=JtT{{!J~~ -

I

~7

0~~:::::;:;:

(

--

'l o.

t

t~"'~. -,

,"

---

J

³'

--

j, .

,

!@--r

Rys. 7.39. ODKRÊCENIEWSPORNIKA POMPY HAMULCOWEJ

o.

B A

"-"-

Rys. 7.40. Z£¥CZA PRZEWODÓWHAMULCOWYCH PRZY POMPIE A - przewody obwodu kó³ przednich

B - przewódobwodukó³ tylnych "

,/,'

\

-

~I@}". ~.o.il~~~

~~

f

(;D»- ~~'-~;] f1 Rys.7.41.ODKRÊCENIE POMPYHAMULCOWEJ OD SERWA

204

\(

,-1. I

o "",.

/

I I

7.4. PRZEWODY I POMPA HAMULCOWA

WYMIANA POMPY HAMULCOWEJ

Zamontowanie . Przykrêciæ pompê hamulcow¹ do serwa,stosuj¹c nowy "o-ring" (moment dokrêceniaœrub22 N . m). . Zamontowaæ wspornik pompy hamulcowej(20 N . m). . Pod³¹czyæprzewodyhamulcowei wcisn¹æzbiorniczek. . Nape³niæ zbiorniczekp³ynemhamulcowymdo znaku"Max". . Odpowietrzyæ uk³adhamulcowy.

7.5.

SERWO HAMULCÓW

f

Sprawdzanie serwa hamulców . Przy unieruchomionym silniku wcisn¹æ kilkakrotnie peda³ hamulca, aby usun¹æ podciœnieniez serwa. . Przytrzymaæwciœniêtypeda³ hamulca i uruchomiæsilnik. Serwo jest sprawne, je¿eli peda³ opadnie pod sta³ym naciskiem nogi. Je¿eli peda³ nie zmieni po³o¿enia,œwiadczyto o uszkodzeniu uk³adu wspomagania. . Wy³¹czyæsilnik. Wciskaæi zwalniaæpeda³hamulca. Powinno byæprzy tym s³yszalne ciche syczenie. Brak tego odg³osu œwiadczy,¿e w serwie nie wystêpuje podciœnienie.Nale¿ywtedy sprawdziæzawór zwrotny i uszczelkê "o-ring" w ko³nierzu serwa. Je¿eli w serwie pozostaje podciœnienie, to oznacza ¿e urz¹dzenie jest uszkodzone. . Niesprawne serwo trzeba wymieniæ, poniewa¿ nie jest dozwolona jego naprawa.

Wymiana serwa hamulców . Od³¹czyæprzewódpodciœnieniowy(A, rys. 7.42) od serwa. . Wyci¹gn¹æz³¹czeczujnikapoziomup³ynu hamulcowego(B). . Odkrêciæpompê hamulcow¹ od wspornikai od serwa. . Rozdzieliæ obie wi¹zki przewodów,pokazanena rysunku7.43, i wi¹zkê (A) prze³o¿yæ do góry.

[}' Rys. 7.42. PRZEWÓDPODCISNIENIOWY SERWA (A) I Z£¥CZE CZUJNIKA POZIOMU P£YNU HAMULCOWEGO (B)

Rys. 7.43. WI¥ZKI PRZEWODÓWELEKTRYCZNYCH PRZECHODZ¥CEOBOK SERWA 205

7. UK£AD HAMULCOWY

. Odczepiæ sprê¿ynê(C, rys. 7.44) przy pedalehamulca. . Wysun¹æzabezpieczenie (A) i wyj¹æsworzeñ(B). . Odkrêciæ serwo ze wspornikiemod przegrodyczo³owej. . Przekrzywiæ serwo ze wspornikiemi wyj¹æ. . W celu wymianyserwaodkrêciægo od wspornika(C, rys.7.45). Wide³ki (A) i nakrêtkê(B) prze³o¿yæ na nowe serwo. . Wkrêciæwide³ki na odleg³oœæ "A" = 211 mm (rys. 7.46) i zabezpieczyæ nakrêtk¹ (18 N . m). . Do serwaumocowaæ wspornikz now¹ uszczelk¹(18 N . m). W zamontowanym serwie wyciêcie (B, rys. 7.47) na wsporniku musi siê znaleŸæ u góry. Za³o¿yæ now¹ uszczelkê(A).

r

. Przykrêciæ wspornikserwado przegrody czo³owej(20 N o m).

. Wprowadziæpopychaczna peda³ i zamontowaæsworzeñ z zabezpieczeniem. . Przykrêciæ pompê hamulcow¹. . Pod³¹czyæprzewód podciœnieniowyi przewody elektryczneczujnika poziomup³ynu hamulcowego.

,"

f

A

Rys. 7.44. OD£¥CZENIEPOPYCHACZA SERWA

Rys. 7.45. ZESPÓ£ SERWA PO WYMONTOWANIU

A - wide³ki,B - nakrêtkakontruj¹ca,C - wspornik

OD PEDA£U HAMULCA A - zabezpieczenie,B - sworzeñ, C - sprê¿yna --1'11

/A--"""""'" /

\.'

~'! .

,

I .

A 206

!

I

~

;

I

J

I

I

j

C

fi

\--³

\ I ~. _o- I ~~~~~~j~~~~~: Q ~.

-',)

I

It

/'

3"

J

Rys. 7.46. USTAWIENIE POPYCHACZASERWA PRZEDZAMONTOWANIEM

Rys. 7.47. MONTA¯ SERWA W SAMOCHODZIE A - uszczelka,B - wyciêcie we wsporniku,

A = 211 mm

C - z³¹cze przewodu podciœnieniowego

7.5. SERWO HAMULCÓW

WYMIANA ZAWORU ZWROTNEGO

Wymiana zaworu zwrotnego ;

. Zawórzwrotnyjest umieszczony w przewodziepodciœnieniowym prowadz¹cym z kolektora ss¹cego (silniki benzynowe) lub z pompy podciœnieniowej (silnik wysokoprê¿ñy) do serwa. . Zawór mo¿na wymieniaætylko razem z przewodem podciœnieniowym.

;

,.

. Od³¹czyæprzewódpodciœnieniowy od serwa. . Wsilniku benzynowymotworzyæopaskê(A, rys.7.48) i odkrêciæ przewód podciœnieniowy od kolektora ss¹cego. W silniku wysokoprê¿nym odkrêciæprzewód podciœnieniowyod pompy. Nowy przewód z zaworem montuje siê w kolejnoœciodwrotnej. Strza³ka na zaworze musi byæ skierowana w stronê kolektora ss¹cego (pompy podciœnieniowej).

" '"

-.~ f³! I" , ~ ~ ~" NOTATKI U¯YTKOWNIKA

,

207

OPEL OMEGA

INSTALACJA ELEKTRYCZNA !

i Samochód Opel Omega ma instalacjê 12-woltow¹, z minusem na masê. Alternator z wbudowanym regulatorem napiêcia dostarcza pr¹d do odbiorników energii elektrycznej oraz do³adowuje akumulator. W rozdziale tym zostan¹ opisane tylko proste czynnoœci kontrolno-obs³ugowe. Wiêkszy zakres napraw i diagnostyki wymaga u¿ycia specjalistycznego oprzyrz¹dowania (stanowisk probierczych) i dlatego powinien byæ zlecany do wyspecjalizowanego warsztatu.

8.1.

;

AKUMULATOR Samochód jest seryjnie wyposa¿ony w akumulator bezobs³ugowy, który nie wymaga uzupe³niania wody destylowanej. Podczas u¿ytkowania akumulatora nale¿y siê stosowaæ do nastêpuj¹cych wskazówek. .

Utrzymywaæ w czystoœci wieczko i bieguny akumulatora.

. Nie pochylaæ akumulatora pod k¹tem wiêkszym ni¿ 45°, poniewa¿ wieczko ma otworki odpowietrzaj¹ce, przez które móg³by wyp³yn¹æ elektrolit. . Od³¹czanie akumulatora od instalacji elektrycznej nale¿y rozpoczynaæ od zdjêcia zacisku z bieguna ujemnego. Nigdy nie wolno od³¹czaæ akumulatora przy pracuj¹cym silniku. . Akumulator ma wbudowany w wieczko areometr z kompensacj¹ ciepln¹, który pozwala na szybk¹ ocenê stanu na³adowania (rys. 8.1). Kiedy w centrum wziernika widaæ zielony punkt (A), to oznacza ¿e akumulator jest na³adowany przynajmniej w 65%. Kiedy wziernik œciemnieje (B) wskutek opadniêcia kulki areometru, to oznacza ¿e stan na³adowania nie przekracza 65%. Natomiast kiedy wziernik pozostaje jasny lub jasno¿ó³ty (C), oznacza to opadniêcie poziomu elektrolitu poni¿ej areometru. Je¿eli wtedy wyst¹pi¹ trudnoœci z uruchomieniem silnika, to akumulator trzeba wymieniæ. Przed podjêciem decyzji o ³adowaniu akumulatora nale¿y nim potrz¹sn¹æ. Je¿eli wtedy wziernik nadal pozostanie ciemny, akumulator wymaga do³adowania. 208

. Akumulator powinno siê ³adowaæ w temperaturach otoczenia 0...+27°C, pr¹dem o natê¿eniu 3...50 A.

I

8.1. AKUMULATOR

Ci] 00

II ~ .

Rys. 8.1. PRZYK£ADY WSKAZAÑ AREOMETRU WBUDOWANEGO W WIECZKO AKUMULATORA BEZOBS£UGOWEGO A - akumulator na³adowany w co najmniej 65% B - akumulator na³adowany w mniej ni¿ 65%, wymaga do³adowania C - akumulator roz³adowany, wymagana wymiana

8.2.

B

C

ALTERNATOR

Sprawdzanie alternatora Kontrola alternatora polega na sprawdzeniu mocy i napiêcia regulowanego, przy czym najpierw nale¿y sprawdzaænapiêcie regulowane. Do przeprowadzeniakontroli jest potrzebny w pe³ni na³adowany akumulator. Aby unikn¹æ uszkodzeniaalternatora, nale¿ysiê stosowaædo nastêpuj¹cych zaleceñ. 1. Nie wolno pomyliæ biegunowoœci pod³¹czenia akumulatora, alternatora i regulatora. 2. Nigdy nie wolno uruchamiaæalternatora przy nie zamkniêtym obwodzie elektrycznym. 3. Nie wolno zwieraæzacisków w alternatorze i regulatorze. 4. Nie uruchamiaæsilnika bez akumulatora.

1

Rys. 8.2. PRZEKRÓJ POD£U¯NY ALTERNATORA 1 - ko³o pasowe, 2 - wentylator, 3 - pokrywa przednia, 4 - stojan, 5 - uzwojenie wzbudzenia, 6 - obudowa, 7 - pierœcienie œlizgowe, 8 - ramiê mocuj¹ce, 9 - regulator napiêcia (typ EL)

7

B

9 209

8. INSTALACJAELEKTRYCZNA

Sprawdzanie

!

napiêcia

regulowanego

. Pod³¹czyæwoltomierz miêdzy zaciski dodatni i ujemny akumulatora. . Uruchomiæsilnik i ustawiæprêdkoœæ obrotow¹ na oko³o 2000 obr/min. Woltomierz musi wskazaænapiêcie 13,7...14,5 V. Je¿eli wskazanie przekracza 14,6 V, oznacza to uszkodzenie regulatora

j

napiêcia,który trzebawymieniæ.

.:c

W przypadku wskazania mniejszego ni¿ 13,5 V wystêpuje przerwa w regula-

~;1

torze

~;1

lub jego

szczotki

wêglowe

s¹ za krótkie

i wymagaj¹

wymiany.

. Odkrêciæregulator'umieszczonyna tylnej œciance alternatora(rys. 8.3).

!

W silniku wysokoprê¿nym dostêp do regulatora uzyskuje siê po odkrêceniu od alternatora pompy podciœnieniowej(patrz 8.4). Regulatorjestjednoczeœnie szczotkotrzymaczem i musi byæwymieniony w stanie kompletnym.

Wymontowanie i zamontowanie alternatora . Od³¹czyæprzewódmasowyakumulatora. . Zdj¹æpasekklinowy (patrzstrona44). . Od³¹czyæod alternatorawszystkieprzewodyeletryczne. . Silniki benzynowe: odkrêciægórne i dolne mocowanie alternatora; wyj¹æalternatorz samochodu. . Silniki wysokoprê¿ne: odkrêciæ oba przewodyolejowedochodz¹cedo pompy podciœnieniowej serwa,która jest umocowanado alternatora;od³¹czyæod pompyprzewódpodciœnieniowy (rys.8.4); odkrêciæ górnei dolne mocowaniealternatora;wyj¹æalternator. Alternatormontujesiê w kolejnoœci odwrotnej. Pasekklinowy nale¿ytak naci¹gn¹æ,aby dawa³ siê ugi¹æpod naciskiem kciuka na odleg³oœæ 7...9 mm.Je¿elidysponujesiê przyrz¹demKM-128, to napiêciepaskapowinno wynosiæ250...300N lub dla nowegopaska450 N. ,

'i3'

///-<~~ Rys.8.4. OD£¥CZENIE J

f

210

SERWA HAMULCOW

o~

Rys. 8.3. WYMONTOWANIE

POMPY

PODCiŒNIENIOWEJ

(silnik diesel)

1 - œrubymocuj¹ce przewody olejowe

REGULATORA NAPIÊCIA

2 - nakrêtki mocuj¹ce pompê podciœnieniow¹ do alternatora 3 - przewód podciœnieniowy

;~ ,

8.3. ROZRUSZNIK

8.3. J

SPRAWDZANIE

ROZRUSZNIK

Sprawdzanie rozrusznika Do sprawdzenia zamontowanego rozrusznikajest potrzebny w pe³ni na³adowanyakumulator. . Sprawdziæstan zacisku ujemnego akumulatora (stopieñ skorodowania). . Sprawdziæpewnoœæ po³¹czenia przewodu rozruchowego z akumulatorem i rozrusznikiem. . Zmierzyænapiêcie na zacisku ,,50" rozrusznikaw trakcie rozruchu. Spadek napiêcia nie mo¿e przekroczyæ0,5 V. Je¿eli jest wiêkszy, sprawdziæstyki w wy³¹czniku zap³onu (stacyjce) i odpowiednie po³¹czenia wtykowe. . Przy³¹czyæwoltomierz do zacisków akumulatora.

"

. Do przewoduakumulator - rozrusznik

pod³¹czyæ amperomierz zaciskiem

szczêkowym. . W³¹czyæ 5. bieg i zaci¹gn¹æ hamulec awaryjny. . Uruchomiærozrusznik i odczytaæwskazania obu przyrz¹dów (próba nie mo¿e trwaæ d³u¿ej ni¿ 5 s). Dopuszcza siê nastêpuj¹ce wartoœci: - napiêcie 8 V, - natê¿enie 410 A. Je¿eli spadek napiêcia jest wiêkszy, okreœliæ przyczynê. Zbyt du¿y pobór pr¹du œwiadczyo zwarciu w rozruszniku. Natomiast zbyt ma³y pobór pr¹du mo¿e byæspowodowany: - zanieczyszczeniemkomutatora, - zu¿yciem szczotek wêglowych, - uszkodzeniem styków wy³¹cznika elektromagnetycznego, - przerw¹.

Rys. 8.5. ROZRUSZNIK FIRMY BOSCH 1 - os³ona ³o¿yska,2 - tulejka ³o¿yska,3 - pokrywa tylna, 4 - uzwojenie bocznikowe stojana, 5 - korpus, 6 - wirnik, 7 - szczotkotrzymacz,8 - szczotka wêglowa, 9 - sprê¿ynadociskowa, 10 - g³owica, 11 - œruba³¹cz¹ca, 12 - tulejka ³o¿yskowa,13 - wide³ki w³¹czaj¹ce, 14 - sprzêg³ojednokierunkowe z zêbnikiem, 15 - wy³¹cznik elektromagnetyczny 211

8. INSTALACJA

ELEKTRYCZNA

,

I

I1 ~

5t;

~

I~ II

15. Rys. 8.7. OBRAZ PRAWID£OWO ŒWIATE£ NA EKRANIE

2

...

USTAWIONYCH

//

Rys.8.6. WYMONTOWANIE ROZRUSZNIKA 1 - œruby przedniego mocowania 2 - œrubamocuj¹ca tylny wspornik k¹towy

;

.

Wymontowanie

i zamontowanie rozrusznika

t

. Od³¹czyæprzewódmasowyakumulatora. . Od³¹czyæod rozrusznika przewody elektryczne. . Wykrêciæobie œrubyprzedniego mocowania rozrusznika (1, rys. 8.6). . Wykrêciæœrubêmocuj¹c¹ wspornik k¹towy do kad³uba silnika.

m

Rozrusznik montuje siê w kolejnoœci odwrotnej. Je¿eli rozrusznik firmy Bosch bêdzie wymieniany na rozrusznik firmy Delco-Remy, to nale¿y równie¿ wymieniæ wspornik k¹towy.

.

. 8.4.

OSWIETLENIE

Wymiana

,

reflektora

. Od³¹czyæ przewód masowy akumulatora. . Wymontowaæ kierunkowskaz. W tym celu wykrêciæ oprawkê z ¿arówk¹. Poci¹gn¹æ do ty³u sprê¿ynê mocuj¹c¹ kierunkowskaz i wyj¹æ go do przodu. . Wymontowaæ kratê wlotu powietrza do ch³odnicy. W tym celu wykrêciæ trzy górne wkrêty mocuj¹ce kratê do nadwozia. Poci¹gn¹æ u do³u kratê do przodu i wyj¹æ j¹ do góry. . Wyci¹gn¹æ z reflektora z³¹cze wielowtykowe. . W samochodzie z regulacj¹ po³o¿enia reflektora wyci¹gn¹æ wtyk dodat-

212

~

kowego z³¹cza. . W samochodzie z wycieraczk¹ reflektorów odkrêciæ silniczek wycieraczki od reflektora. . Od³¹czyæ zderzak po stronie danego reflektora. W tym celu wykrêciæ œrubê z pod³u¿nicy i zwolniæ zaczepy mocuj¹ce zderzak z boku do b³otnika. Odci¹gn¹æ nieco zderzak do przodu. . Wykrêciæ trzy wkrêty mocuj¹ce reflektor do nadwozia.

;

. Wyci¹gn¹æ ostro¿nie reflektor do przodu.

!

Reflektor montuje siê w kolejnoœci odwrotnej. sprawdziæ ustawienie œwiate³.

Na zakoñczenie operacji

. r

r-

8.4. OŒWIETLENIE

USTAWIANIE REFLEKTORÓW

Ustawianie reflektorów ³J

. Do sprawdzeniai ustawieniaœwiate³reflektorówjest potrzebnep³askie stanowisko z pionow¹ œcian¹. . Reflektory uznaje siê za prawid³owo ustawione, je¿eli œwiat³amijania daj¹ na ekranie obraz pokazany na rysunku 8.7, znajduj¹cy siê 12 cm poni¿ej œrodkówreflektorów, w przypadku ekranu oddalonego o 10m. Warunki przeprowadzenia pomiaru s¹ nastêpuj¹ce. 1. Wymagane ciœnieniew oponach. 2. Samochód obci¹¿ony 1 osob¹ (lub 70 kg) na tylnym siedzeniu, poœrodku. 3. Nape³niony ca³kowicie zbiornik pa1iwa. 4. Wyposa¿eniefabryczne na miejscu (np. ko³o zapasowe). 5. W samochodzie z regulacj¹ od strony kierowcy, korektor ustawienia reflektorów w po³o¿eniu "O". . Po³o¿eniereflektorów reguluje siê œrubamidostêpnymi od strony komory silnika. Œruba(patrz A, rys. 8.8 i 8.9) s³u¿ydo zmian ustawienia œwiate³w kierunku pionowym, a œruba(patrz B) w kierunku poziomym. . Granica œwiat³ai cienia prawid³owo ustawionych œwiate³przeciwmg³owych powinna przebiegaæ20 cm poni¿ej œrodków reflektorów przeciwmg³owych, przy ekranie oddalonym 10m od samochodu. Ustawienie œwiate³ reguluje siê œrub¹dostêpn¹ na tylnej œciancereflektora.

!

I

,

I

\)~/ ifG' A'f g =~ ~---=-

Rys. 8.8. ŒRUBYDO REGULACJI USTAWIENIA REFLEKTOROW A - w kierunku pionowym, B - w kierunku poziomym

8.5.

~/ ~-~/

~I

IQ) ;:::~

Rys. 8.9. ŒRUBYDO REGULACJI USTAWIENIA REFLEKTOROW(samochód z regulacj¹ œwiate³ od strony kierowcy) A - w kierunku pionowym, B - w kierunku poziomym

WYCIERACZKA

Wymiana silnika wycieraczki szyby przedniej . Od³¹czyæprzewódmasowyakumulatora.

³

. Odkrêciæoba ramiona wycieraczki. . Zdemontowaæ os³onê podszybia. W tym celu wykrêciæ z osi ramion wycieraczki nakrêtki z tworzywa sztucznego (rys. 8.10). Zdj¹æ uszczelkê z krawêdzi przegrody. Podwa¿yæwkrêtakiem zaczepy i wyci¹gn¹æ do góry os³onê.

213

-8. INSTALACJA ELEKTRYCZNA ~ ~--

.

~~

-

\. .

~~~=.:::--:

~'"

"

'/111

-'

=:-~~-=~-~.._~-~. --~. ---=---

-- --

--

~

.J

'._-!--

.

..- --

.:'""---=~-:--;:-

~ !

-=== ::-=-=--

~-=

~

Rys. 8.11. WYMONTOWANIE MECHANIZMU NAPÊDU WYCIERACZKI

Rys. 8.10. NAKRÊTKI Z TWORZYWA SZTUCZNEGO MOCUJ¥CE OS£ONÊ PODSZYBIA

. Wyci¹gn¹æz³¹czewielowtykowez silnikawycieraczki,podwa¿ywszy w¹skim wkrêtakiem jêzyczki wtyku (górna strza³ka na rys. 8.11).

I

r

. Wykrêciætrzy œrubymocuj¹ce mechanizmwycieraczki do nadwozia (dolne strza³kina rys. 8.11) i wyj¹æmechanizmz silnikiem.

. Odkrêciæ silnikod ramienanapêdzaj¹cego. Silnik montuje siê w kolejnoœciodwrotnej. Przedprzykrêceniemsilnika zalecasiê pod³¹czenie go do instalacji elektrycznej i uruchomienie. Po wy³¹czeniu silnik ustawi siê w po³o¿eniu spoczynkowym wycieraczki. Ostateczn¹ regulacjê przeprowadziæodpowiednio mocuj¹c ramiona wycieraczki.

Wymiana silnika wycieraczki

I

r

szyby tylnej

. Od³¹czyæprzewód masowy akumulatora. . Odkrêciæramiê wycieraczki. . Zdj¹ætapicerkê tylnych drzwi, wyci¹gaj¹c zatrzaskilub wykrêcaj¹c wkrêty (zale¿y od modelu). . Roz³¹czyæz³¹cze wtykowe przy silniku wycieraczki. . Odkrêciæprzewód masowy nad silnikiem wycieraczki. . Wykrêciæ dwa wkrêty mocuj¹ce wspornik z silnikiem wycieraczki do drzwi. . Odkrêciætrzy œrubyi zdj¹æ silnik ze wspornika. Silnik wycieraczki montuje siê w kolejnoœciodwrotnej. Ramiê wycieraczki tak umocowaæ, aby odleg³oœæpiórka od dolnej krawêdzi szyby wynosi³a oko³o 20 mm.

8.6.

STACYJKA

,.

;(

Wymiana stacyjki

. 214

Od³¹czyæprzewód masowy akumulatora.

. W samochodziez regulacj¹po³o¿eniako³akierownicywykrêciædŸwigniê regulacyjn¹. . Odkrêciæ doln¹ os³onêkolumnykierownicy (rys. 8.12).

I

8.6. STACYJKA

WYMIANA

I J

Rys. 8.12. WKRÊTY MOCUJ¥CE DOLN¥ OS£ONÊ KOLUMNY KIEROWNICY

Rys. 8.13. WYMONTOWANIE STACYJKI

. Ustawiækluczykw po³o¿enie"II". . Wcisn¹æsprê¿ynêprzytrzymuj¹c¹zapomoc¹sztywnegodrutu (rys.8.13). . Wyci¹gn¹æbêbenekstacyjkiz zamka. Uwaga! Aby unikn¹æuszkodzeniastacyjki(wy³¹cznikazap³onu),niewolno jednoczeœnie wymontowywaæzespo³ustyków. Stacyjkêmontuje siê w kolejnoœciodwrotnej. Bêbeneknale¿ywcisn¹æw cylinderzamkado oporu,a¿"zaskoczy"sprê¿yna przytrzymuj¹ca.

Wymiana zespo³u styków stacyjki . OdkrêciædŸwigniêregulacyjn¹ zmiany po³o¿enia ko³a kierownicy. . Zdj¹ædoln¹ os³onêkolumny kierownicy (patrz rys. 8.12). . Wyci¹gn¹æ z³¹cze wielowtykowe (kostkê) z zespo³u styków stacyjki, podwa¿aj¹c ostro¿nie wkrêtakiem. . Wykrêciædwa przeciwleg³e wkrêty (rys, 8.14) i wyj¹æ zespó³ styków. Uwaga! Zwróciæ uwagê na po³o¿enie zwór. Aby unikn¹æ uszkodzenia stacyjki, nie wolno jednoczeœniewyjmowaæ bêbenka zamka. Zespó³ styków montuje siê w kolejnoœciodwrotnej.

Rys. 8.14. WYMONTOWANIE ZESPO£U STYKOW STACYJKI 215

~

.~

8. INSTALACJA ELEKTRYCZNA

5CH

8.7.

SCHEMATY ELEKTRYCZNE

F32 G1

Oznaczenia kolorów BL - niebieski

~;5

przewodów GE - ¿ó³ty

HBL - jasnoniebieski BR - br¹zowy

GR GN

RT - czerwony WS - bia³y SW - czarny

- szary - zielony

K53 ~;~ L4

Przyk³ad oznaczenia przewodu GE WS 1.5 GE - kolor podstawowy, WS - kolor rozpoznawczy, 1.5 - przekrój w mm2. Liczba w ramce, na przyk³ad ~, przewód jest dalej prowadzony.

odsy³a do œcie¿ki pr¹dowej,

M1 P24

po której

P35 R7 R15

Wykaz schematów Schematy 1...7 - samochody Opel Omega 1.8, 1.8S, 1.8i, 2.0i (do sierpnia

~~o 510

1989 roku), 2.3 Diesel, 2.3 Turbodiesel (do sierpnia 1988 roku) Schematy 8...15 - samochody Opel Omega 2.0i (do 1993 roku), 2.3 Diesel

510. 573

(do 1993 roku), 2.3 Turbodiesel (do 1993 roku) Schemat 16

- rozmieszczenie przewodów

Objaœnienia

skrótów

u¿ytych

w samochodzie

~~ ~: U11'

wi¹zek

i punktów masowych

na schematach

ABS

Uk³ad zapobiegaj¹cy blokowaniu kó³ podczas hamowania AC Klimatyzacja AZV Hak holowniczy AT Automatyczna skrzynia biegów ATC Automatyczna kontrola temperatury BR Komputer pok³adowy CC System kontroli sprawnoœci uk³adów CRC Regulacja prêdkoœci D Diesel DIM-DI P Regulacja natê¿enia œwiate³reflektorów DS Blokada antyw³amaniowa DWA System alarmowy DZM EKP Obrotomierz Elektryczna pompa paliwa

LH D LWR M1.5 MOT MT N NB NBD NSW NSL OEL OPT P/N POT

Wersja dla ruchu prawostronnego Regulacja ustawienia reflektorów Uk³ad wtryskowy Motronic M1.5 Uk³ad Motronic (ogólnie) Mechaniczna skrzynia biegów Norwegia Nadwozie typu limuzyna Kraje gor¹cego klimatu Œwiat³a przeciwmg³owe przednie Œwiat³a przeciwmg³owe tylne Kontrola stanu (ciœnienia) oleju Wykonanie specjalne "Park/Neutral" w automatycznej skrzyni Potencjometr biegów

j

J

EKS

RFS

Œwiat³acofania

'

~

RHD

Wersja dla ruchu lewostronnego

EMP

216

z³¹czy wtykowych,

Zabezpieczenieprzed zaciœniêciem Radioodbiornik

EZ EZV

Zap³on mikroprocesorowy GaŸnik sterowany elektronicznie,

S SD

FH GB HS

Ecotronic Podnoœnik szyby w drzwiach Wielka Brytania Szyba tylna

SH SRA TANK TD

Podgrzewanie fotela Oczyszczanie reflektorów Czujnik poziomu paliwa Turbodiesel

HW

Wycieraczka

TEM P

Termometr

HZG HRL INS IRL J KAT KBS KV KW LCD

Ogrzewanie Oœwietlenie baga¿nika Zestaw wskaŸników Oœwietlenie wnêtrza nadwozia Japonia Katalizator Wi¹zka przewodów Rozdzielacz stykowy Nadwozie typu kombi WskaŸnik LCD

TFL TKS TSZ VGS WEG WHR WS ZV ZYL 4WD

Œwiat³a do jazdy dziennej Wy³¹cznik drzwiowy Zap³on tranzystorowy GaŸnik Czujnik przebytej drogi Regulacja wysokoœci zawieszenia Brzêczyk Zamek centralny Cylinder Napêd na wszystkie ko³a

szyby tylnej

Szwecja Dach odsuwany

zdalny

~

~

: '

'"T-

l-':" 3

: ~

5 ~ :)

~ ~

~ ~ ~

~ Q.

100I

AKUMI

OZNAC

WEDt.1 PRZEK

8.8. OGRZEWANIE I WENTYLACJA

8.8.

WYMIANA SILNIKA DMUCHAWY

OGRZEWANIE I WENTYLACJA

Wymiana silnika dmuchawy .

Wymontowaæ

silnik

wycieraczki

szyby

przedniej

w sposób

opisany

na

stronie213. .

Wyci¹gn¹æ

(rys.

wtyk

z³¹cza

z rezystora

szeregowego

.

Wykrêciæ

piêæ œrub i wyj¹æ

.

Odczepiæ

i wyj¹æ

Je¿eli

dmuchawa

uszkodzony towywaæ

silnika

Wyci¹gn¹æ

.

Wykrêciæ

Zespó³

os³ony nie

rezystor

.

obróciwszy

³opatek

pracuje

dmuchawy

ELEMENTY

WENTYLACJI

szeregowego

mocuj¹c¹

wy³¹cznik

dmuchawy,

montuje

siê w kolejnoœci

odwrotnej.

~

-

~

---~o~~f ~--

³

..,.,.-~

I

~ 9~/

~ ~

\

uchwyt. ca³y zespó³,

... ..,,~!

~---~~~~~;~; ~~~

~\.

.1

10

~

[IiIl~ 11

12

,..-",,-/

7

~~

na szybê

!fr7

8

~,

7-_""-0

-

"

J

4

/,,""

~ '"

6

12

3

.

nawiewu

iII V

2

12 - dysze boczne 13 - ko³nierz dmuchawy

0.-

i wyj¹æ

=:;-"""

nadmuchu

jest

wymon-

.

'

1

4 - obudowa rozdzielaczapowietrza 5 - nagrzewnica 6 - kana³ nadmuchu powietrza na kierowcê 7 - kana³ nadmuchu powietrza na pasa¿era 8 - kana³ nadmuchu centralnego 11 - dysze

ogó³

osi.

dmuchawy

9, 10 - kana³

na

nie trzeba

i odblokowaæ

silnik

1 - dmuchawa 2 - zespó³ sterowania 3 -

to

rezystor

8.17).

UK£ADU

I OGRZEWANIA

stopniach,

wymieniæ

z rezystora

œrubê centraln¹, go wokó³

wszystkich

Aby

(rys.

z³¹cza

dmuchawy.

~ 8.15.

dmuchawy

dmuchawy.

na

szeregowy.

wtyk

dmuchawy

ko³nierz

1

Rys.

przy silniku

8.16).

. -_o

. o~_.- ~)~

.

I

"..-0

~,..-'- .. o.

Rys. 8.16. WTYK Z£¥CZA NA SILNIKU DMUCHAWY

Rys. 8.17. WYMONTOWANIE REZYSTORA SZEREGOWEGO 233

~

-

r

8. INSTALACJA ELEKTRYCZNA

Wymiana nagrzewnicy

I II I

. Zacisn¹æprzewody elastyczne nagrzewnicy w komorze silnika. . Odkrêciæp³ytkê przy³¹czeniow¹ od nagrzewnicy (rys. 8.18). . Zebraæwyciekaj¹cy p³yn.

. Wyci¹gn¹æz nagrzewnicyprzewodysztywne.

;

.

Wyj¹æ nagrzewnicê z obudowy (rys. 8.19). Nagrzewnicê montuje siê w kolejnoœci odwrotnej.

~

1

.

~

:

Po pod³¹czeniu i uzupe³nieniu p³ynu odpowietrzyæ uk³ad ch³odzenia.

8.9.

BEZPIECZNIKI

I PRZEKA•NIKI ,

Skrzynka bezpieczników znajduje siê z lewej strony u do³u tablicy rozdzielczej

ra

(rys. 8.20). Aby wymieniæ bezpiecznik, nale¿y zdj¹æ pokrywê, chwyciæ u do³u skrzynkê

~

bezpieczników,

B W

szczypczyki umieszczone na dole z prawej strony i wyci¹gn¹æ nimi uszkodzony bezpiecznik. Nowy bezpiecznik musi byæ takiej samej mocy. Bezpieczniki ró¿ni¹ siê kolorami, w zale¿noœci od maksymalnego natê¿enia

I rA rll n

-pr¹du: kolor czerwony

- 1 O A,

- kolor ¿ó³ty - kolor zielony

- 20 A, - 30 A.

Dwa morze

. .

poci¹gn¹æ

dodatkowe silnika

bezpieczniki (patrz

.

nieco do góry i wychyliæ do przodu. Wyj¹æ

s¹ umieszczone

razem

z przekaŸnikami

w ko-

.

A, rys. 8.22).

Rozmieszczenie przekaŸników w samochodzie pokazanona rysunku8.22.

\J

\

-

\ ~

-,

--'"

-

:::o.'

-I

-

[

--"~-, rr~~~v

1

Rys. 8.18. P£YTKA PRZY£¥CZENIOWA NAGRZEWNICY

/

.,.

!

Rys. 8.19. WYMONTOWANIE NAGRZEWNICY

~~

A

L.c~~ II=;=;.L]

.

rJitjrw A Rys. 8.20. SKRZYNKA BEZPIECZNIKOW 234

At'

I

c

--30

~ ~ -

~

A Rys. 8.21. RODZAJE BEZPIECZNIKOW A - element topikowy

.

;~

)'

I I I~

8.9. BEZPIECZNIKI I PRZEKA•NIKI

(:i

D

~ ~ ~~..0--

C..

-..;..

' '11

1

"

,

~4I)

1(I \ - hp~ . .-: -',

ot'

7/;,/

-----:- -~.--;. . ""'-

,.-wt

3

\

.

~

~

51 ~

2

'i

~,

~~ I

'c

~ ~1 .

F:I

'

³ ~} :.U;9

1.

p

G

~I

I ~

t³:\

H~~I~: . '. Ht

2

--" .

,V4t>3

I

I. II

II~ .

I-', .

W

2 1

'I'

\.'.:.

.3

I

,.,.

7' 5

Rys. 8.22. ROZMIESZCZENIE PRZEKA•NIKOW W SAMOCHODZIE

A - przekaŸniki w komorze silnika z lewej strony przed œcian¹czo³ow¹. 1 - przekaŸnik uk³adu wtryskowego benzyny lub nagrzewczo-rozruchowego 2 - bezpiecznik 30 A uk³adu zap³onowego silnika 1,8 gaŸnikowego, 3 5 7 B

:

-

1 C 1 D 1 3

-

E

-

-

1 F

-

1 -

I .

Diesla, [

przekaŸnik prêdkoœci obrotowej silnika 1.8 gaŸnikowego, 4 - przekaŸnik zabezpieczaj¹cy uk³ad ABS, przekaŸnik czyszczenia reflektorów, 6 - przekaŸnik dodatkowego wentylatora - powiêkszone ch³odzenie, bezpiecznik 30 A dodatkowego wentylatora urz¹dzenia na œcianie bocznej. na dole z prawej strony urz¹dzenie steruj¹ce zamkiem centralnym, 2 - urz¹dzenie steruj¹ce uk³adem Motronic lub Ecotronic urz¹dzenie przy dolnym prawym wsporniku tablicy rozdzielczej urz¹dzenie steruj¹ce elektronicznym regulatorem prêdkoœci jazdy urz¹dzenia przy dolnym prawym wsporniku tablicy rozdzielczej. kierownica z prawej strony czujnik sprawnoœci ¿arówek, 2 - urz¹dzenie steruj¹ce blokad¹ prze³¹czenia biegów, urz¹dzenie steruj¹ce regl!latorem œwiate³ drogowych elementy przy belce pod tylnym siedzeniem przekaŸnikogrzewania fotela tylnego, 2 - czujnik regulacji wysokoœci zawieszenia przekaŸnik w przedniej œcianie bocznej. na dole z lewej strony przekaŸnikzw³oczny ogrzewanego lusterka zewnêtrznego

- elementy przy dolnym lewym wsporniku tablicy rozdzielczej. kierownica z lewej strony - czujnik sprawnoœci ¿arówek, 2 - brzêczyk kontroli bezpieczeñstwa, tylko w wykonaniach specjalnych, - przekaŸnik œwiate³ drogowych, tylko w wykonaniu do Norwegii i Szwecji, - urz¹dzenie steruj¹ce blokad¹ w³¹czenia biegu wstecznego, - przekaŸniki za skrzynk¹ bezpieczników. widok od strony œciany czo³owej 1 - przekaŸnikklimatyzacji, 2 - przekaŸnikdmuchawy klimatyzacji, 3 - przekaŸnik regulatora prêdkoœci jazdy, 4 - przekaŸnik przerywacza pracy wycieraczki szyby tylnej, G 1 3 4 H

.

5 - przekaŸniksygna³u dŸwiêkowego, od maja 1988 roku przekaŸnik lusterek zewnêtrznych i szyby tylnej ogrzewanej, 6 - przekaŸnik sprê¿arki klimatyzacji

I !

.

I - skrzynka bezpieczników. widok od strony kierowcy 1 - przekaŸnik sygna³u dŸwiêkowego, od maja 1988 roku szyby tylnej ogrzewanej, 2 - przekaŸnik œwiate³ przeciwmg³owych przednich, 3 - przekaŸnik anteny, 4 - szczypczyki do wyci¹gania bezpieczników, 5 - przekaŸnik przerywacza pracy wycieraczki szyby przedniej, 6- przerywacz kierunkowskazów, 7 -brzêczyk, 8-bezpieczniki 235