Schmitt Eric Emmanuel Kobieta w lustrze

Dla Bru​no Met​zge​ra

1

– Czu​ję się inna – wy​szep​ta​ła. Nikt nie zwró​cił uwa​gi na jej sło​wa. Wo​kół niej krzą​ta​ły się ma​tro​ny. Ta ukła​da​ła we​lon, tam​ta za​pla​ta​ła war​kocz, jesz​cze inna za​wią​zy​wa​ła wstąż​kę, kra​mar​ka zaś skra​ca​ła jej hal​kę, a wdo​wa po mier​ni​czym wkła​da​ła na nogi ha​fto​wa​ne trze​wi​ki. Dziew​czy​na sie​dzia​ła tym​cza​sem bez ru​chu, ma​jąc wra​że​nie, że zmie​ni​ła się w przed​miot, nie​wąt​pli​wie po​cią​ga​ją​cy, wy​star​cza​ją​co po​nęt​ny, by po​bu​dzić czuj​ność są​sia​dek, nie​mniej zwy​kły przed​miot. Anne przy​glą​da​ła się, jak pro​mień słoń​ca wpa​da przez ma​syw​ne okno i prze​ci​na uko​sem izbę. Uśmiech​nę​ła się. Man​sar​da, w któ​rej ów stru​mień świa​tła prze​szy​wał pół​mrok, przy​po​mi​na​ła le​śne po​szy​cie za​sko​czo​ne przez świt, choć ko​sze z bie​li​zną za​stą​pi​ły pa​pro​cie, a ko​bie​ty ła​nie. Mimo nie​usta​ją​cej pa​pla​ni​ny Anne wsłu​chi​wa​ła się w pły​ną​cą przez po​kój ci​szę, oso​bli​wą ci​szę, spo​koj​ną, gę​stą, przy​cho​dzą​cą z da​le​ka i przy​no​szą​cą prze​sła​nie prze​bi​ja​ją​ce się przez traj​ko​ta​nie ku​mo​szek. Anne od​wró​ci​ła gło​wę w na​dziei, że któ​raś z miesz​czek ją usły​sza​ła, lecz nie uchwy​ci​ła żad​ne​go za​cie​ka​wio​ne​go spoj​rze​nia. Ska​za​na na zno​sze​nie ich de​ko​ra​tor​skich ob​se​sji, za​czę​ła wąt​pić, czy po​praw​nie wy​mó​wi​ła to zda​nie: „Czu​ję się inna”. Cóż mo​gła do​dać? Nie​ba​wem mia​ła wyjść za mąż, a jed​nak od​kąd się prze​bu​dzi​ła, była wy​czu​lo​na je​dy​nie na wio​snę, któ​ra roz​chy​la​ła płat​ki kwia​tów. Bar​dziej po​cią​ga​ła ją przy​ro​da niż na​rze​czo​ny. Anne zga​dy​wa​ła, że szczę​ście kry​je się gdzieś na ze​wnątrz, za drze​wem, ni​czym kró​lik. Wi​dzia​ła ko​niu​szek jego nosa, do​strze​ga​ła jego obec​ność, jego za​pro​sze​nie, jego nie​cier​pli​wość… Ca​łym cia​łem od​czu​wa​ła nie​prze​par​tą chęć, by bie​gać, ta​rzać się w tra​wie, tu​lić pnie drzew, wdy​chać peł​ną pier​sią po​wie​trze prze​sy​co​ne pył​kiem kwia​tów. Dla niej wy​da​rze​niem chwi​li był sam dzień, chłod​ny, olśnie​wa​ją​cy, szczo​dry, nie zaś zbli​ża​ją​cy się ślub. To, co mia​ło ją spo​tkać – zwią​zek z Phi​lip​pem – wy​da​wa​ło się wręcz śmiesz​ne w po​rów​na​niu ze wspa​nia​ło​ścią kwiet​nia, któ​ry opro​mie​niał pola i lasy, z tą nową ener​gią oży​wia​ją​cą ku​kuł​ki, pier​wiosn​ki i błę​kit​ne osty. Pra​gnę​ła uciec z owe​go cia​sne​go po​ko​iku, gdzie trwa​ły przy​go​to​wa​nia do ślu​bu, wy​rwać się z rąk, któ​re ją upięk​sza​ły, i rzu​cić się nago w fale tak bli​skiej rze​ki. W cie​niu na​prze​ciw​ko okna wiąz​ka świa​tła za​wie​si​ła ko​ron​kę za​sło​ny na chro​po​wa​tym tyn​ku. Anne za nic nie ośmie​li​ła​by się nie​po​ko​ić tego fa​scy​nu​ją​ce​go pro​mie​nia. Nie, na​wet gdy​by jej po​wie​dzia​no, że dom pło​nie, po​zo​sta​ła​by przy​ku​ta do ta​bo​re​tu. Za​drża​ła. – Co mó​wisz? – spy​ta​ła jej ku​zyn​ka Ida. – Nic. – Ma​rzysz o nim, o to cho​dzi? Anne zwie​si​ła gło​wę. Gdy przy​szła mę​żat​ka po​twier​dzi​ła jej po​dej​rze​nia, Ida wy​buch​nę​ła gwał​tow​nym śmie​chem prze​sy​co​nym lu​bież​ny​mi my​śla​mi. W cią​gu tych ostat​nich ty​go​dni zwal​cza​ła w so​bie

za​zdrość, któ​rą umia​ła stłu​mić tyl​ko wte​dy, gdy zmie​nia​ła ją we fry​wol​ne szy​der​stwo. – Anne już się wi​dzi w ra​mio​nach swo​je​go Phi​lip​pe’a! – ob​wie​ści​ła na stro​nie zdu​szo​nym gło​sem. – Noc po​ślub​na bę​dzie go​rą​ca. Nie chcia​ła​bym być ich po​sła​niem tego wie​czo​ru. Ko​bie​ty burk​nę​ły coś pod no​sem, jed​ne, żeby wziąć stro​nę Anne, inne, by zga​nić nie​przy​zwo​itość Idy. Na​gle otwo​rzy​ły się drzwi. Do izby we​szły ciot​ka i bab​ka Anne. Obie sztyw​ne i ma​je​sta​tycz​ne. – Prze​ko​nasz się w koń​cu, moje dziec​ko, co uj​rzy twój mąż – ob​wie​ści​ły chó​rem. Spo​mię​dzy fał​dów swych czar​nych suk​ni wdo​wy wy​ję​ły dwie szka​tuł​ki z rzeź​bio​nej ko​ści sło​nio​wej, rów​nie nie​ocze​ki​wa​nie, jak​by do​by​wa​ły szty​le​tów. Ostroż​nie uchy​li​ły wiecz​ka: każ​da szka​tuł​ka kry​ła w so​bie opraw​ne w sre​bro zwier​cia​dło. Szmer zdu​mie​nia to​wa​rzy​szył temu ob​ja​wie​niu, jako że obec​ne w izbie ko​bie​ty uzna​ły, iż są oto świad​ka​mi nie​zwy​kłe​go spek​ta​klu – lu​stra nie po​ja​wia​ły się w ich co​dzien​nym ży​ciu, a na​wet je​śli któ​raś z nich mia​ła taki przed​miot, było to zwier​cia​dło wy​ko​na​ne z cyny, po​le​ro​wa​ne​go me^ talu. Mia​ło wy​pu​kłą po​wierzch​nię, a od​bi​ja​ne ob​ra​zy były za​mglo​ne, znie​kształ​co​ne, męt​ne. Tym​cza​sem te tu​taj szkla​ne zwier​cia​dła od​twa​rza​ły rze​czy​wi​stość o wy​raź​nych kon​tu​rach i ży​wych bar​wach. Roz​le​gły się okrzy​ki po​dzi​wu. Obie cza​ro​dziej​ki przy​ję​ły gra​tu​la​cje, mru​żąc oczy, po czym nie​zwłocz​nie przy​stą​pi​ły do wy​peł​nia​nia swej mi​sji. Ciot​ka Go​de​li​ève sta​nę​ła przed Anne, a bab​cia Fran​ci​ska za jej ple​ca​mi. Każ​da dzier​ży​ła swój przy​rząd w wy​cią​gnię​tej ręce, ni​czym tar​czę. Na​pu​szo​ne, bo świa​do​me swej wagi, wy​ja​śni​ły dziew​czy​nie, na czym po​le​ga sztucz​ka: – W zwier​cia​dle, któ​re masz przed sobą, uj​rzysz to z tyłu. Dzię​ki temu bę​dziesz się mo​gła prze​ko​nać, jak wy​glą​dasz od tyłu lub z pro​fi​lu. Po​móż nam się wła​ści​wie usta​wić. Ida po​de​szła bli​żej, wy​raź​nie za​zdro​sna. – Skąd je wzię​ły​ście? – Hra​bi​na nam po​ży​czy​ła. Wszyst​kie przy​kla​snę​ły temu jak​że spryt​ne​mu po​my​sło​wi: je​dy​nie szla​chet​nie uro​dzo​na dama mo​gła się cie​szyć po​dob​ny​mi skar​ba​mi, gdyż do​mo​krąż​cy nie ofe​ro​wa​li tego ro​dza​ju ar​ty​ku​łów zbyt ubo​gim lu​dziom z gmi​nu. Anne rzu​ci​ła okiem w śro​dek okrą​głej opra​wy, przyj​rza​ła się uważ​nie swej za​in​try​go​wa​nej mi​nie, spodo​ba​ły jej się wy​myśl​ne splo​ty, w ja​kie uło​żo​no jej wło​sy, by stwo​rzyć sub​tel​ną fry​zu​rę. Zdzi​wi​ła się rów​nież, że ma dłu​gą szy​ję i drob​ne uszy. Mimo to do​świad​czy​ła dziw​ne​go uczu​cia: choć nie wi​dzia​ła w zwier​cia​dle ni​cze​go nie​przy​jem​ne​go, nie do​strze​gła rów​nież ni​cze​go zna​jo​me​go. Pa​trzy​ła na obcą oso​bę. Jej twarz w lu​strza​nym od​bi​ciu, wi​dzia​na en face, z boku, z tyłu, mo​gła rów​nie do​brze na​le​żeć do niej, jak i do in​nej. Nie roz​po​zna​wa​ła jej. – Je​steś za​do​wo​lo​na? – O tak! Dzię​ku​ję. Anne od​po​wie​dzia​ła w ten spo​sób, bo wzru​szy​ła ją tro​ska ciot​ki. Nie była próż​na, to​też

zdą​ży​ła już za​po​mnieć o do​świad​cze​niu ze zwier​cia​dłem. – Chy​ba zda​jesz so​bie spra​wę, ja​kie masz szczę​ście? – za​skrze​cza​ła bab​cia Fran​ci​ska. – Ależ tak – za​pew​ni​ła ją Anne. – Je​stem szczę​śli​wa, że was mam. – Nie, ja mó​wię o Phi​lip​pie. W na​szych cza​sach już nie​mal nie moż​na zna​leźć męż​czyzn. Są​siad​ki przy​tak​nę​ły w mil​cze​niu, z po​wa​gą. Istot​nie, w Bru​gii trud​no o coś rzad​sze​go niż męż​czyź​ni. Mia​sto jesz​cze ni​g​dy nie cier​pia​ło po​dob​ne​go nie​do​stat​ku… Męż​czyź​ni znik​nę​li. Któż po​zo​stał? Je​den chłop na dwie baby? Może na​wet je​den na trzy. Nie​szczę​sna Flan​dria. Gnę​bi​ło ją ta​jem​ni​cze zja​wi​sko: brak przed​sta​wi​cie​li płci mę​skiej. W cią​gu kil​ku dzie​się​cio​le​ci licz​ba męż​czyzn w pół​noc​nej Eu​ro​pie nie​po​ko​ją​co się zmniej​szy​ła. Wie​le ko​biet mu​sia​ło się za​do​wo​lić ży​ciem w sta​ro​pa​nień​stwie lub za​miesz​kać ra​zem, w be​gi​na​żach. Nie​któ​re re​zy​gno​wa​ły z ma​cie​rzyń​stwa. Naj​bar​dziej krzep​kie uczy​ły się mę​skich za​wo​dów: ko​wal​stwa czy sto​lar​ki, aby ni​cze​go im nie bra​kło. Do​strze​ga​jąc ton na​ga​ny w gło​sie przy​ja​ciół​ki, kra​mar​ka spoj​rza​ła na nią su​ro​wo. – To Bóg tak chciał. Bab​cia Fran​ci​ska wzdry​gnę​ła się z oba​wy, że może zo​stać po​są​dzo​na o bluź​nier​stwo, i za​raz się po​pra​wi​ła: – Oczy​wi​ście, że to Bóg ze​słał na nas tę cięż​ką pró​bę! To Bóg we​zwał męż​czyzn na kru​cja​ty. Dla Boga giną, wal​cząc z nie​wier​ny​mi. Bóg gubi ich w mo​rzu, na go​ściń​cach, w le​śnych ostę​pach. Bóg za​bi​ja ich pod​czas pra​cy. Bóg wzy​wa ich do sie​bie przed nami. To on ze​słał na nas tę karę, spra​wia​jąc, że mar​nie​je​my bez nich. Anne zro​zu​mia​ła, że bab​cia Fran​ci​ska nie​na​wi​dzi Boga, bo wy​ra​ża się o nim ra​czej z trwo​gą niż z czcią, przed​sta​wia​jąc go jako roz​bój​ni​ka, opraw​cę, mor​der​cę. We​dług Anne, wca​le taki nie był ani nie wkra​czał tam, gdzie bab​ka do​pa​try​wa​ła się jego in​ter​wen​cji. – Ty, moja mała Anne – kon​ty​nu​owa​ła wdo​wa – bę​dziesz wio​dła ży​cie ko​bie​ty w daw​nym sty​lu: ze swo​im męż​czy​zną i gro​mad​ką dzie​ci. Po​szczę​ści​ło ci się. Poza tym ten twój Phi​lip​pe by​naj​mniej nie jest szpet​ny… Nie​praw​daż, moje pa​nie? Przy​tak​nę​ły ze śmie​chem, jed​ne za​kło​po​ta​ne, inne roz​ba​wio​ne, że przy​szło im się wy​po​wia​dać na tego ro​dza​ju te​mat. Phi​lip​pe miał szes​na​ście lat i był ty​po​wym przy​kła​dem krzep​kie​go fla​mandz​kie​go chło​pa​ka, ma​syw​ne​go, dłu​go​no​gie​go, wą​skie​go w bio​drach i sze​ro​kie​go w ba​rach. Miał za​ró​żo​wio​ną cerę i pło​wą czu​pry​nę. Na​gle ciot​ka Go​de​li​ève wy​krzyk​nę​ła: – Wie​cie, że na​rze​czo​ny stoi na uli​cy i cze​ka nie​cier​pli​wie na swą wy​bran​kę? – Na​praw​dę? – Prze​cież wie, że ją przy​go​to​wu​je​my, i aż kipi. Przy​da​ła​by się woda, żeby uga​sić ten ogień! Gdy​by moż​na było umrzeć z nie​cier​pli​wo​ści, my​ślę, że już był​by tru​pem. Anne po​de​szła do okna. Ramy ob​cią​gnię​te na​tłusz​czo​nym pa​pie​rem po​zo​sta​wio​no otwar​te, żeby wpu​ścić do środ​ka wio​snę. Uwa​ża​jąc, by nie prze​rwać świe​tli​ste​go pro​mie​nia, wy​chy​li​ła się bo​kiem i doj​rza​ła na śli​skim bru​ku Phi​lip​pe’a z ra​do​snym uśmie​chem na ustach. Ga​wę​dził z przy​ja​ciół​mi przy​by​ły​mi z Bru​gii do Sa​int-An​dré, wio​ski od​le​głej o milę od wiel​kie​go mia​sta, w któ​rej miesz​ka​ła bab​cia Fran​ci​ska. Rze​czy​wi​ście, od cza​su do cza​su zer​kał na ostat​nie pię​tro domu, cze​kał na nią, po​żą​dli​wy i roz​pro​mie​nio​ny.

Pod​nio​sło ją to na du​chu. Nie po​win​na mieć żad​nych wąt​pli​wo​ści! Anne miesz​ka​ła w Bru​gii od roku. Wcze​śniej zna​ła wy​łącz​nie ustron​ny fol​wark na pół​no​cy, le​żą​cy pod przy​tła​cza​ją​cy​mi chmu​ra​mi, po​śród pła​skich, cuch​ną​cych, wil​got​nych rów​nin. Żyła tam z ciot​ką i ku​zyn​ka​mi, któ​re były jej je​dy​ną ro​dzi​ną, gdyż mat​ka zmar​ła, wy​da​jąc ją na świat, nie wy​ja​wiw​szy toż​sa​mo​ści jej ojca. Do​pó​ki jej wuj pro​wa​dzi! go​spo​dar​stwo, ni​g​dy się stam​tąd nie od​da​la​ła. Gdy zmarł, ciot​ka Go​de​li​ève po​sta​no​wi​ła wró​cić do Bru​gii, gdzie miesz​ka​li jej bra​cia. Nie​opo​dal jej mat​ka Fran​ci​ska do​ży​wa​ła swych dni w Sa​int-An​dré. O ile dla Go​de​li​ève Bru​gia ozna​cza​ła po​cie​sza​ją​cy po​wrót do ko​rze​ni, o tyle dla Anne oraz Idy, Ha​de​wijch i Bénédic​te – jej trzech ku​zy​nek – prze​pro​wadz​ka była szo​kiem: z wie​śnia​czek sta​ły się mieszcz​ka​mi, a z dziew​czy​nek – pa​nien​ka​mi. Ida, naj​star​sza z nich, była zde​cy​do​wa​na czym prę​dzej zwią​zać swój los z męż​czy​zną, dla​te​go za​cze​pia​ła wol​nych chłop​ców z nie​mal mę​ską zu​chwa​ło​ścią i za​pa​łem, co jed​nak nie wy​szło jej na do​bre. Phi​lip​pe, do któ​re​go umi​zgi​wa​ła się w kra​mie szew​ca, gdzie pra​co​wał, od​po​wia​dał po​cząt​ko​wo na jej za​lo​ty, lecz za​mie​rzał pod​bić ser​ce Anne. Co​dzien​nie rano ofia​ro​wy​wał jej kwia​ty, a Idzie bez​wstyd​nie wy​ja​wił, że po​słu​ży​ła mu za szcze​bel, po któ​rym do​tarł do jej ku​zyn​ki. W wy​ni​ku tego ma​new​ru – w grun​cie rze​czy cał​kiem okle​pa​ne​go – Ida po​czu​ła więk​szą ura​zę niż Anne dumę. Ta bo​wiem pa​trzy​ła na lu​dzi w zu​peł​nie inny spo​sób niż jej ko​le​żan​ki: pod​czas gdy wszyst​kie pan​ny wi​dzia​ły w cze​lad​ni​ku szew​ca olśnie​wa​ją​ce​go ka​wa​le​ra, Anne za​uwa​ża​ła w nim dziec​ko, któ​re le​d​wie do​ro​sło i nie mo​gło przy​wyk​nąć do szczu​dło​wa​tych nóg i tego od​mie​nio​ne​go cia​ła, któ​rym co rusz za​wa​dza​ło o fra​mu​gi drzwi. Li​to​wa​ła się nad nim. Do​strze​ga​ła w nim to, co miał w so​bie z dziew​czy​ny – wło​sy, de​li​kat​ne usta, bla​dą cerę. Pod ni​skim, dźwięcz​nym gło​sem po cha​rak​te​ry​stycz​nej in​to​na​cji w chwi​lach wa​ha​nia i emo​cji roz​po​zna​wa​ła echa wy​so​kie​go gło​su urwi​sa, któ​rym był jesz​cze nie​daw​no. Gdy szła na targ w jego to​wa​rzy​stwie, kon​tem​plo​wa​ła w nim swo​isty ludz​ki pej​zaż, chwiej​ny, fa​lu​ją​cy, zmien​ny. Wła​śnie to ją naj​bar​dziej po​cią​ga​ło, bo prze​cież pa​sjo​no​wa​ły ją kieł​ku​ją​ce ro​śli​ny. – Chcia​ła​byś mnie uszczę​śli​wić? – spy​tał ją Phi​lip​pe pew​ne​go dnia. Za​czer​wie​ni​ła się, lecz od​po​wie​dzia​ła szyb​ko i szcze​rze: – Oczy​wi​ście, że tak! – Bar​dzo, bar​dzo uszczę​śli​wić? – do​py​ty​wał się. – Tak. – Zo​stań moją żoną. Taka per​spek​ty​wa już mniej ją za​chwy​ca​ła: co, on też? Ro​zu​mo​wał za​tem tak jak jej ku​zyn​ka, jak ci wszy​scy lu​dzie, któ​rzy ją za​drę​cza​li. Skąd ta zmo​wa? Mi​mo​wol​nie za​czę​ła się z nim dro​czyć: – Nie są​dzisz, że mo​gła​bym cię uszczę​śli​wić, nie wy​cho​dząc za cie​bie? Od​su​nął się i spoj​rzał na nią po​dejrz​li​wie. – Czyż​byś była tego ro​dza​ju dziew​czy​ną?

– O czym ty mó​wisz? Chłop​cy re​ago​wa​li nie​kie​dy w spo​sób nie​zro​zu​mia​ły… Czyż​by po​wie​dzia​ła coś gor​szą​ce​go? Dla​cze​go marsz​czył brwi i przy​glą​dał jej się uważ​nie? Po chwi​li uśmiech​nął się z ulgą, gdy zro​zu​miał, że za pro​po​zy​cją Anne nie kry​je się żad​na uszczy​pli​wość. Po​wtó​rzył: – Pra​gnę się z tobą oże​nić. – Dla​cze​go? – Każ​dy męż​czy​zna po​trze​bu​je żony. – Ale dla​cze​go ja? – Bo mi się po​do​basz. – Dla​cze​go? – Je​steś naj​ład​niej​sza i… – I? – Je​steś naj​ład​niej​sza. – Co z tego? – Je​steś naj​ład​niej​sza! Po​nie​waż son​do​wa​ła go bez ko​kie​te​rii, kom​ple​ment w naj​mniej​szym stop​niu nie wzbu​dził w niej próż​no​ści. Tego wie​czo​ru, gdy wró​ci​ła do ciot​ki, po pro​stu się za​sta​na​wia​ła: „Ład​na, i to wy​star​czy? On przy​stoj​ny, ja ład​na”. Na​za​jutrz po​pro​si​ła, żeby wy​ja​śnił jej swo​je ro​zu​mo​wa​nie: – Dla​cze​go aku​rat ty i ja? – Ja zuch, ty jak kwia​tek, na​ro​bi​my ślicz​nych dzia​tek! – wy​krzyk​nął. No ład​nie, Phi​lip​pe po​twier​dził to, cze​go tak się oba​wia​ła. Mó​wił ję​zy​kiem ho​dow​cy zwie​rząt, jak go​spo​darz łą​czą​cy w pary swe naj​lep​sze sztu​ki, żeby się roz​mna​ża​ły. Czyż​by na tym po​le​ga​ła mi​łość wśród lu​dzi? Na ni​czym in​nym? Gdy​byż mia​ła mat​kę i mo​gła o tym po​roz​ma​wiać… Roz​mna​żać się? Czy to dla​te​go ko​bie​ty z jej oto​cze​nia zdra​dza​ły taką nie​cier​pli​wość? Na​wet nie​po​skro​mio​na Ida? Ma​rzy​ciel​ska Anne nie od​po​wie​dzia​ła na tę proś​bę o rękę, a za​pal​czy​wy Phi​lip​pe wy​czy​tał z jej po​go​dy du​cha zgo​dę. Odu​rzo​ny za​czął roz​po​wia​dać o ich związ​ku, zwie​rza​jąc się każ​de​mu ze szczę​ścia, ja​kie go spo​tka​ło. Na uli​cy lu​dzie win​szo​wa​li Anne, któ​ra choć zdzi​wio​na, nie za​prze​cza​ła. Po​tem po​gra​tu​lo​wa​ły jej tak​że ku​zyn​ki, na​wet Ida, bo ucie​szy​ła się, że uwo​dzi​ciel​ska krew​na zni​ka z krę​gu ry​wa​lek. Wresz​cie ciot​ka Go​de​li​ève za​tar​ła ręce z ra​do​ści. Łzy na​pły​nę​ły jej do oczu, a w ser​cu za​pa​no​wał spo​kój, że oto speł​ni​ła swój obo​wią​zek – do​pro​wa​dzi​ła do oł​ta​rza cór​kę swej nie​od​ża​ło​wa​nej sio​stry. Anne zna​la​zła się w pu​łap​ce, gdyż bo​jąc się za​wieść tę mi​ło​sier​ną du​szę, chcąc nie chcąc, mil​cza​ła. W ten spo​sób, z bra​ku od​mo​wy, nie​po​ro​zu​mie​nie na​bra​ło barw praw​dy: Anne wyj​dzie za Phi​lip​pe’a. Każ​de​go dnia wy​da​wa​ło jej się co​raz więk​szą nie​do​rzecz​no​ścią, że bli​scy oka​zy​wa​li taki en​tu​zjazm. Prze​ko​na​na, że umy​ka jej coś istot​ne​go, po​zwa​la​ła Phi​lip​pe owi na co​raz

wię​cej. Da​wa​ła się ca​ło​wać i obej​mo​wać. – Bę​dziesz ko​cha​ła tyl​ko mnie, ni​ko​go in​ne​go! – To nie​moż​li​we, Phi​lip​pe, ja już ko​cham in​nych. – Co ta​kie​go? – Ciot​kę, ku​zyn​ki, bab​cię Fran​ci​skę. – A ja​kie​goś chło​pa​ka? – Nie. Lecz znam ich nie​wie​lu. Nie mia​łam oka​zji. Gdy po​da​wa​ła mu te szcze​gó​ły, przy​glą​dał jej się po​dejrz​li​wie, z nie​do​wie​rza​niem, lecz w koń​cu, wi​dząc, że wy​trzy​mu​je bez mru​gnię​cia jego wzrok, wy​buch​nął śmie​chem. – Ro​bisz mnie w ko​nia, a ja się daję na​bie​rać! Tak mnie stra​szysz, nie​go​dzi​wa dziew​czy​no… Ależ z cie​bie spry​cia​ra! Ty to umiesz owi​nąć so​bie męż​czy​znę wo​kół pal​ca, żeby jesz​cze bar​dziej za​wró​cić mu w gło​wie, by my​ślał tyl​ko o to​bie. Nie poj​mo​wa​ła zbyt do​brze, co ma na my​śli, więc nie ob​sta​wa​ła przy swo​im, tym bar​dziej że Phi​lip​pe przy​warł do niej, naj​wy​raź​niej wzbu​rzo​ny, z błysz​czą​cy​mi oczy​ma i ro​ze​dr​ga​ny​mi war​ga​mi. Ona zaś od​czu​wa​ła przy​jem​ność, gdy tak się roz​pły​wa​ła w jego ra​mio​nach. Lu​bi​ła do​tyk jego skó​ry, jego za​pach, jego sil​ne, roz​go​rącz​ko​wa​ne cia​ło. Przy​tu​lo​na do nie​go, oszo​ło​mio​na, od​da​la​ła od sie​bie wąt​pli​wo​ści. Na​gle w man​sar​dzie po​ja​wił się ja​kiś cień. At​mos​fe​ra w izbie ule​gła zmia​nie. Annę aż pod​sko​czy​ła: Ida wła​śnie znisz​czy​ła świe​tli​sty pro​mień. Przy​szła mę​żat​ka po​czu​ła w brzu​chu nie​zno​śny ból, jak​by ku​zyn​ka jed​nym ude​rze​niem pię​ści otwo​rzy​ła jej trze​wia. Krzyk​nę​ła to​nem na​ga​ny: – Och, nie, Ida, nie! Ku​zyn​ka za​trzy​ma​ła się zdzi​wio​na i przy​ję​ła po​sta​wę obron​ną, go​to​wa w każ​dej chwi​li dra​pać. Nie mia​ła po​ję​cia, że jej suk​nia roz​dar​ła pro​mień słoń​ca. – No co? Cóż ta​kie​go zro​bi​łam? Anne wes​tchnę​ła, prze​czu​wa​jąc, że ni​g​dy nie zdo​ła​ła​by jej wy​tłu​ma​czyć, iż znisz​czy​ła cen​ny skarb, praw​dzi​we ar​cy​dzie​ło, któ​re słoń​ce już od świ​tu sta​ra​ło się zbu​do​wać w izbie. Ża​ło​sna Ida! Nie​okrze​sa​na, upar​ta Ida swym wiel​kim plu​ga​wym sie​dze​niem zbu​rzy​ła prze​cud​ny gmach, nie zda​jąc so​bie na​wet z tego spra​wy. Anne po​sta​no​wi​ła skła​mać: – Ido, cze​mu i ty nie sko​rzy​stasz z dwóch zwier​cia​deł? Usiądź na moim miej​scu. Na​stęp​nie zwró​ci​ła się do ciot​ki i bab​ci: – By​ła​bym prze​szczę​śli​wa, gdy​by moje trzy ku​zyn​ki rów​nież od​nio​sły ko​rzyść z tego pre​zen​tu. Ida, zra​zu zbi​ta z tro​pu, sta​nę​ła obok Anne, bła​ga​jąc obie ko​bie​ty o przy​zwo​le​nie. Te się skrzy​wi​ły, lecz po chwi​li, wzru​szo​ne ser​decz​no​ścią Anne, ski​nę​ły gło​wa​mi. Tym​cza​sem naj​młod​sza Ha​de​wijch rzu​ci​ła się na ta​bo​ret. – Naj​pierw ja! Ida już mia​ła wy​ko​nać ja​kiś zło​śli​wy gest, żeby nie dać się wy​prze​dzić sio​strze, lecz się po​wstrzy​ma​ła, uświa​do​miw​szy so​bie, że jako naj​star​sza po​win​na się za​cho​wy​wać z god​no​ścią. Ura​żo​na po​de​szła do okna.

Anne czu​ła obrzy​dze​nie: Ida wciąż prze​ci​na​ła pro​mień, nie zwa​ża​jąc, że wspi​na jej się na pierś, na twarz. Nie czu​ła go. Cóż za pro​stacz​ka! Ida doj​rza​ła na uli​cy Phi​lip​pe’a i po​sła​ła mu uśmiech, lecz po chwi​li znów się na​dą​sa​ła. – Jest za​wie​dzio​ny. To cie​bie wy​glą​da, nie mnie. Skrzy​wi​ła się i prze​łknę​ła śli​nę. Pa​trzy​ła szkli​stym wzro​kiem, przy​gnę​bio​na. Anne po​chy​li​ła się w jej stro​nę. Fi​zycz​nie od​czu​wa​ła ogrom jej cier​pie​nia, więc wy​cią​gnę​ła dłoń w kie​run​ku ku​zyn​ki i wy​szep​ta​ła: – Zo​sta​wi​ła​bym ci go… – Słu​cham? Ida aż pod​sko​czy​ła, prze​ko​na​na, że się prze​sły​sza​ła. – Chęt​nie zo​sta​wi​ła​bym ci Phi​lip​pe’a. – Co ta​kie​go? – Gdy​by nie był we mnie za​ko​cha​ny. Anna są​dzi​ła, że po​wie​dzia​ła coś mi​łe​go. Trza​snął po​li​czek. – Ty suko! – syk​nę​ła Ida. Anna po​czu​ła na​gle cie​pło na po​licz​ku i do​pie​ro wte​dy zo​rien​to​wa​ła się, że to ona do​sta​ła w twarz: Ida ją ude​rzy​ła. Roz​mo​wy za​mar​ły. Ko​bie​ty od​wró​ci​ły się w ich stro​nę. – Ty wstręt​na smar​ku​lo, są​dzisz, że ża​den męż​czy​zna mnie nie ze​chce? Jesz​cze ci po​ka​żę, jak bar​dzo się my​lisz. Udo​wod​nię ci. Zo​ba​czysz, będą o mnie za​bie​ga​ły dzie​siąt​ki męż​czyzn! Na​wet set​ki! – Wy​star​czy je​den – skar​ci​ła ją Anne ła​god​nie. Spadł na nią ko​lej​ny klaps. – Ty plu​skwo! Jesz​cze się upie​rasz! Taka je​steś pew​na, że nie zdo​bę​dę na​wet jed​ne​go! Ty za​ra​zo! Je​steś zła! – Ida, uspo​kój się! – wtrą​ci​ła się ciot​ka Go​de​li​ève. – Mamo, Anne do​pro​wa​dza mnie do osta​tecz​no​ści. Twier​dzi, że je​stem brzyd​ka i od​py​cha​ją​ca! – Nic po​dob​ne​go. Anne po​wie​dzia​ła tyl​ko to, co i ja my​ślę: wy​star​czy ci je​den męż​czy​zna, wca​le nie mu​sisz uwo​dzić dzie​się​ciu ani ty​sią​ca. Ida zmie​rzy​ła mat​kę wy​zy​wa​ją​cym wzro​kiem, jak​by chcia​ła po​wie​dzieć: „Do​bra, do​bra, jesz​cze zo​ba​czy​my”. Go​de​li​ève unio​sła gło​wę i za​żą​da​ła: – Prze​proś Anne. – Ni​g​dy! – Ida! W od​po​wie​dzi naj​star​sza cór​ka, czer​wo​na ze zło​ści, z ży​ła​mi na​brzmia​ły​mi na szyi, wrza​snę​ła: – Prę​dzej zdech​nę! Go​de​li​ève po​wie​rzy​ła wdo​wie po mier​ni​czym zwier​cia​dło, któ​re do tej pory trzy​ma​ła, i rzu​ci​ła się w stro​nę cór​ki. Ida wy​mi​nę​ła ją, by​naj​mniej nie​prze​stra​szo​na, prze​szła na dru​gą

stro​nę izby, zgo​ni​ła naj​młod​szą sio​strę z ta​bo​re​tu i zwró​ci​ła się do ko​biet roz​ka​zu​ją​cym to​nem: – Te​raz moja ko​lej. Go​de​li​ève uzna​ła, że nie ma sen​su po​dej​mo​wać wal​ki ska​za​nej za​pew​ne na prze​gra​ną, to​też po​le​ci​ła przy​ja​ciół​kom, by po​słu​cha​ły jej po​ryw​czej cór​ki. Po​tem po​de​szła do sio​strze​ni​cy. – My​ślę, że ona jest o cie​bie za​zdro​sna, Anne. Mia​ła na​dzie​ję, że pierw​sza wyj​dzie za mąż. – Wiem o tym. Wy​ba​czam jej. Ciot​ka uca​ło​wa​ła ją. – Ach, gdy​byż moja Ida mia​ła twój cha​rak​ter… – Po​czu​je się le​piej, gdy tyl​ko do​sta​nie to, cze​go pra​gnie. Pew​ne​go dnia wy​zbę​dzie się zło​ści. – Obyś mia​ła ra​cję! – od​rze​kła Go​de​li​ève, głasz​cząc skroń sio​strze​ni​cy. – W każ​dym ra​zie je​stem smut​na, a rów​no​cze​śnie szczę​śli​wa z two​je​go po​wo​du. Smut​na, bo będę cię rza​dziej wi​dy​wać, a szczę​śli​wa, po​nie​waż zna​la​złaś po​rząd​ne​go chłop​ca. Gdy Anne usły​sza​ła, jak ciot​ka Go​de​li​ève spo​koj​nym gło​sem ry​su​je jej prze​zna​cze​nie, od​zy​ska​ła pew​ność sie​bie i prze​sta​ła za​da​wać so​bie py​ta​nia. Uspo​ko​jo​na wy​sta​wi​ła twarz na po​wiew świe​że​go po​wie​trza. Wy​so​ko na kra​wę​dzi da​chu przy​siadł mo​tyl. Jego skrzy​dła, z wierz​chu cy​try​no​wo​żół​te, zie​lo​ne od spodu, drga​ły, jak​by pod wpły​wem od​de​chu. Owad przy​le​ciał, żeby w sa​mot​no​ści do​ko​nać to​a​le​ty. Nie​świa​do​my, że jest ob​ser​wo​wa​ny, po​cie​rał ssaw​kę przed​ni​mi od​nó​ża​mi. Anne od​nio​sła wra​że​nie, że sku​pił na swo​ich zło​co​nych łu​skach całe pły​ną​ce z nie​ba świa​tło i uwię​ził je w so​bie. Pro​mie​niał, przez co wszyst​ko wo​kół wy​da​wa​ło się sza​re. – Jaki pięk​ny! – po​wie​dzia​ła Go​de​li​ève drżą​cym gło​sem. – Praw​da? – szep​nę​ła Anne, za​chwy​co​na, że może dzie​lić z ciot​ką to od​czu​cie. – Wspa​nia​ły – po​twier​dzi​ła Go​de​li​ève. – Tak, mo​gła​bym mu się przy​glą​dać go​dzi​na​mi. Go​de​li​ève wzru​szy​ła ra​mio​na​mi. – To wła​śnie bę​dziesz od​tąd ro​bi​ła, Anne. Bę​dziesz mia​ła do tego pra​wo, a na​wet obo​wią​zek. Anne od​wró​ci​ła się w stro​nę ciot​ki, za​kło​po​ta​na. Ta zaś nie da​wa​ła za wy​gra​ną: – Bę​dziesz na​le​ża​ła do nie​go, ale on tak​że bę​dzie twój. Anne się uśmiech​nę​ła. Co ta​kie​go? Bę​dzie na​le​ża​ła do mo​ty​la… a on do niej? Ja​kiż dzi​wacz​ny los jej prze​po​wia​da​ją? Bez wąt​pie​nia była to naj​lep​sza wia​do​mość tego dnia. Ciot​ka prze​ma​wia​ła do niej ni​czym do​bra wróż​ka z ba​śni. Dziew​czy​na, zże​ra​na nie​cier​pli​wo​ścią, roz​pro​mie​ni​ła się. Roz​czu​lo​na Go​de​li​ève mu​snę​ła dłoń​mi po​licz​ki sio​strze​ni​cy. – Ależ ty go ko​chasz! – wy​krzyk​nę​ła. Od​wra​ca​jąc się w stro​nę okna, wska​za​ła ja​kąś syl​wet​kę w od​da​li. – Trze​ba przy​znać, że do twa​rzy mu w tym ka​pe​lu​szu.

Zmie​sza​na Anne po​dą​ży​ła za wzro​kiem Go​de​li​ève i zo​rien​to​wa​ła się, że ciot​ka ob​ser​wo​wa​ła Phi​lip​pe’a sto​ją​ce​go na go​ściń​cu w fil​co​wym ka​pe​lu​szu z piór​kiem. Za​drża​ła. Je​stem nie​nor​mal​na” – po​my​śla​ła. Na​gle wszyst​ko prze​sta​ło się ukła​dać! Pa​trząc przez okno, któ​re po​zwa​la​ło oglą​dać za​rów​no Phi​lip​pe’a, jak i mo​ty​la, na​rze​czo​na roz​pły​wa​ła się nad owa​dem, ciot​ka zaś nad na​rze​czo​nym. W izbie roz​legł się wrzask. – A to co? Co to za pla​ma? Sie​dzą​ca na ta​bo​re​cie Ida po​bla​dła z wście​kło​ści, wska​zu​jąc pal​cem na zwier​cia​dło przed sobą. Bo​jąc się na​pa​du sza​lu, bab​cia Fran​ci​ska cof​nę​ła lu​stro, któ​re trzy​ma​ła z tyłu. – Nic ta​kie​go. Wy​da​wa​ło ci się, że coś zo​ba​czy​łaś, ale nic tu nie ma. – Więc nie za​bie​raj zwier​cia​dła. Drżą​cy​mi rę​ko​ma bab​ka po​now​nie umie​ści​ła lu​stro za jej ple​ca​mi. Ida do​kład​nie zo​ba​czy​ła na kar​ku do​brze wszyst​kim zna​ne fio​le​to​we zna​mię, o któ​rym ona jed​na nie mia​ła po​ję​cia. – Och! To obrzy​dli​we! Wstręt​ne! Roz​wście​czo​na Ida ze​rwa​ła się ze stoł​ka. Za​sko​czo​na bab​cia Fran​ci​ska upu​ści​ła trzy​ma​ny w ręku przed​miot. Ude​rze​nie o pod​ło​gę. Brzęk szkła. Je​dy​ną od​po​wie​dzią na ten do​no​śny huk była peł​na kon​ster​na​cji ci​sza. Zwier​cia​dło się stłu​kło. Cho​ciaż srebr​na rama po​zo​sta​ła nie​na​ru​szo​na, w środ​ku po​zo​sta​ły już tyl​ko luź​ne ka​wał​ki w kształ​cie rom​bu, któ​re z prze​ra​że​niem od​bi​ja​ły po​roz​rzu​ca​ne bez​ład​nie frag​men​ty po​ko​ju. Fran​ci​ska jęk​nę​ła. – Mój Boże, co so​bie po​my​śli hra​bi​na – wy​rwa​ło się Go​de​li​ève. Ko​bie​ty zgro​ma​dzi​ły się nad tymi okru​cha​mi, spra​wia​jąc wra​że​nie, jak​by czu​wa​ły nad zwło​ka​mi. Ida za​gry​za​ła war​gi z wa​ha​niem, nie mo​gąc się zde​cy​do​wać, któ​re nie​szczę​ście po​win​na opła​ki​wać: li​szaj na kar​ku czy roz​bi​te lu​stro. Cięż​ko od​dy​cha​jąc, ko​bie​ty dys​ku​to​wa​ły pół​gło​sem, przy​ga​szo​nym to​nem, prze​ko​na​ne, że ary​sto​krat​ka już je sły​szy. – Trze​ba zna​leźć ko​goś, kto je na​pra​wi. – Ale gdzie? Tu​taj, w Sa​int-An​dré, nikt nie… – Chy​ba wiem. W Bru​gii miesz​ka pe​wien ma​larz… – Nie bądź​cie głu​pie. Wpierw mu​szę wy​znać praw​dę. – Czy ją wy​znasz, czy za​ta​isz, i tak bę​dziesz mu​sia​ła ku​pić nowe zwier​cia​dło. – Mój Boże, jak? – Ja za​pła​cę – oświad​czy​ła Fran​ci​ska. – Je​ste​śmy w moim domu i to ja je upu​ści​łam. – Bo Ida cię spro​wo​ko​wa​ła… – Ja za​pła​cę – po​wtó​rzy​ła bab​ka. – Nie, ja – wtrą​ci​ła się Ida.

– Cie​ka​we, z ja​kich pie​nię​dzy? – wark​nę​ła Go​de​li​ève. Gdy za​sta​na​wia​ły się nad moż​li​wy​mi roz​wią​za​nia​mi, roz​dzwo​nił się brzu​cha​ty dzwon z osa​dy, przy​po​mi​na​jąc im, że Anne ma nie​ba​wem wyjść za mąż. Go​de​li​ève pod​nio​sła gło​wę. – Anne? Dziew​czy​na nie od​po​wia​da​ła. Go​de​li​ève za​drża​ła. – Anne, chodź do nas! Ko​bie​ty wspól​nie prze​szu​ka​ły pod​da​sze, a po​tem pię​tro, lecz na​rze​czo​nej ni​g​dzie nie było. – Po​szła się zo​ba​czyć z uko​cha​nym – orze​kła bab​cia Fran​ci​ska. Go​de​li​ève pod​nio​sła parę bu​tów. – Bez sa​bo​tów? Wdo​wa po mier​ni​czym wska​za​ła na swój pre​zent le​żą​cy koło ta​bo​re​tu. – Ani bez ha​fto​wa​nych trze​wi​ków, któ​re jej po​ży​czy​łam? Ida rzu​ci​ła się do okna. – Phi​lip​pe jest na dole. Na​dal cze​ka. – Więc gdzież ona się po​dzia​ła? Imię Anne raz po raz roz​brzmie​wa​ło w domu bab​ci, pod​czas gdy ko​bie​ty prze​trzą​sa​ły izby. Gdy Go​de​li​ève zna​la​zła się na par​te​rze i otwo​rzy​ła drzwi pro​wa​dzą​ce na tyły domu, do​strze​gła de​li​kat​ne śla​dy bo​sych stóp na wil​got​nej zie​mi, w miej​scu, gdzie nie ro​sła jesz​cze tra​wa po​kry​wa​ją​ca łąkę aż do sa​me​go lasu. – Co! Czyż​by ucie​kła? Le​żą​ce w pew​nej od​le​gło​ści od sie​bie śla​dy, z któ​rych wi​docz​ne były je​dy​nie od​ci​ski du​żych pal​ców, wska​zy​wa​ły, że Anne sko​rzy​sta​ła z za​mie​sza​nia ze zwier​cia​dłem, by wyjść za drzwi i po​biec lek​kim kro​kiem przez pola w kie​run​ku lasu, w któ​rym znik​nę​ła.

2

Lago Mag​gio​re, 20 kwiet​nia 1904 Ko​cha​na Gret​chen, nie, moja dro​ga, nie my​lisz się, na​praw​dę pi​sze do cie​bie two​ja Han​na. Je​śli zer​k​niesz na fo​to​gra​fie do​łą​czo​ne do li​stu, zo​ba​czysz, obok pro​mien​ne​go mło​dzień​ca, któ​ry po​zu​je ni​czym ksią​żę, ukry​tą pod eks​tra​wa​ganc​ki​mi pię​tro​wy​mi ka​pe​lu​sza​mi ni​ską osób​kę uśmie​cha​ją​cą się z za​kło​po​ta​niem: to wła​śnie ja. Tak, mo​żesz się śmiać. Ach, jesz​cze się śmie​jesz? Masz ra​cję, je​stem głu​pia. Cóż po​cząć? Franz ma dwie wady, któ​re ukry​wał przede mną przed ślu​bem: pa​sjo​nu​je się dzi​wacz​ny​mi ka​pe​lu​sza​mi i ko​lek​cjo​nu​je pa​miąt​ki. Co z tego wy​ni​ka? U mo​dy​stek robi ze mnie klat​kę na pta​ki, kosz z owo​ca​mi, wa​zon z kwia​ta​mi, gra​bie, w któ​re za​plą​ta​ły się wstąż​ki, a na​wet ku​per pa​wia. Po​tem, uszczę​śli​wio​ny, za​bie​ra mnie do fo​to​gra​fa, żeby uwiecz​nić, jak się da​łam ośmie​szyć. Żeby pa​ra​do​wać w tych ka​pe​lu​szach, trze​ba by ko​bie​ty brzyd​szej ode mnie – ta​kiej jak na​sza ciot​ka Au​gu​sta, któ​rej ha​czy​ko​wa​ty nos zy​sku​je, gdy prze​sło​nić go fil​cem – albo znacz​nie pięk​niej​szej – cie​bie. Ale Franz tak ko​cha ka​pe​lu​sze, że nie za​uwa​ża, iż one by​naj​mniej nie ko​cha​ją mnie. Pew​na wło​ska hra​bi​na, któ​rej opo​wie​dzia​łam w Ber​ga​mo o tym swo​im dra​ma​cie, skar​ci​ła mnie su​ro​wo i do​da​ła: – Za​drę​cza się pani, moje dziec​ko. Franz ubó​stwia pa​nią do tego stop​nia, że nie do​strze​ga, iż w ka​pe​lu​szach pani nie do twa​rzy. Jej opi​nia mnie wzbu​rzy​ła, przy​zna​ję. Ostat​nio wszyst​ko mnie iry​tu​je, ob​ra​ża, draż​ni. Spo​ty​ka mnie zbyt wie​le nie​sły​cha​nych sy​tu​acji… Pew​nie spy​tasz, jak prze​bie​ga nasz mie​siąc mio​do​wy. Przy​pusz​czam, że po​win​nam od​po​wie​dzieć: „idyl​licz​nie”. Franz jest wspa​nia​ły, czu​ły, uj​mu​ją​cy, szla​chet​ny. Ba​wi​my się zna​ko​mi​cie i od sze​ściu mie​się​cy, któ​re mi​nę​ły od wy​jaz​du z Wied​nia, prze​mie​rza​my Wło​chy, po​dzi​wia​jąc cu​dow​ne mia​sta, za​chwy​ca​ją​ce kra​jo​bra​zy, zdu​mie​wa​ją​ce ko​ścio​ły. Nie za​po​mi​naj​my, że pół​wy​sep od wie​ków robi, co może, by uwo​dzić mło​dych mał​żon​ków: mu​zea pę​ka​ją​ce w szwach od ar​cy​dzieł sztu​ki, ho​te​le z chłod​ny​mi po​ko​ja​mi, wy​kwint​na kuch​nia, wy​śmie​ni​te lody, zmy​sło​we słoń​ce za​chę​ca​ją​ce do sje​sty, służ​ba, któ​ra spo​glą​da na za​ko​cha​nych przy​chyl​nym okiem. Jed​nym sło​wem, mój mie​siąc mio​do​wy jest nie​na​gan​ny. Ale czy ja je​stem stwo​rzo​na do mie​się​cy mio​do​wych? Tak, moja Gret​chen, wzrok cię nie myli. Ta, któ​ra pi​sze te sło​wa, nie wie już, co my​śleć. Boję się, że je​stem inna. Prze​raź​li​wie inna. Dla​cze​go nie mogę się za​do​wo​lić tym, co każ​dą na moim miej​scu wpra​wi​ło​by w za​chwyt? Spró​bu​ję ci wy​ja​śnić, co się ze mną dzie​je, a przy oka​zji może sama to w koń​cu zro​zu​miem.

W moim wy​pad​ku dzie​ciń​stwo trwa​ło bar​dzo dłu​go. Pod​czas gdy ty, moja dro​ga ku​zyn​ko, by​łaś już mę​żat​ką i wy​cho​wy​wa​łaś trój​kę ose​sków, ja na​dal by​łam smar​ku​lą i za​dzie​ra​łam kiec​kę tyl​ko wte​dy, gdy bie​ga​łam po po​lach albo prze​cho​dzi​łam przez stru​my​ki. Myśl o tym, że się sta​nę ko​bie​tą, była bar​dzo od​le​gła. Je​śli na​wet spo​ty​ka​łam chłop​ców, zu​peł​nie mnie nie in​te​re​so​wa​li. Tak wła​śnie de​lek​to​wa​łam się szczę​ściem… Wsku​tek cią​głe​go wy​słu​chi​wa​nia, że mogę osią​gnąć speł​nie​nie tyl​ko w ra​mio​nach męż​czy​zny i w dniu, w któ​rym wy​da​lę ze swych wnętrz​no​ści nie​mow​lę​ta, zmę​czo​na tymi na​po​mnie​nia​mi, stwo​rzy​łam w koń​cu dla sie​bie pew​ną rolę. Sta​łam się pre​ten​sjo​nal​ną snob​ką, któ​ra za​ak​cep​tu​je wy​łącz​nie zwią​zek z oso​bą wy​so​ko po​sta​wio​ną. Jak na iro​nię, los mnie wy​słu​chał. Cho​ciaż wy​my​śli​łam całą tę ko​me​dię wy​łącz​nie po to, żeby się za​bez​pie​czyć i od​rzu​cać za​lot​ni​ków, taka po​sta​wa mi się przy​słu​ży​ła: po​zwo​li​ła mi się do​cze​kać Fran​za von Wald​ber​ga. Pa​mię​tasz z Ge​ne​wy te nie​sa​mo​wi​te woj​sko​we scy​zo​ry​ki, któ​re oprócz ostrza kry​ją otwie​racz do kon​serw, śru​bo​kręt i kor​ko​ciąg? Wszy​scy pa​no​wie za nimi prze​pa​da​li. Otóż taki wła​śnie jest Franz! To nie męż​czy​zna, lecz szwaj​car​ski scy​zo​ryk. Ma wszel​kie za​le​ty: nie​na​gan​nie ubra​ny, bo​ga​ty, in​te​li​gent​ny, czu​ły, szla​chet​ny, uprzej​my. Krót​ko mó​wiąc, par​tia, któ​rej się nie od​rzu​ca. Czy po​ślu​bi​łam go przez za​ro​zu​mia​łość? Oba​wiam się, że praw​da przed​sta​wia się jesz​cze go​rzej. Wy​szłam za Fran​za z wy​ra​cho​wa​nia. Uwa​ga, nie było żad​nych za​bie​gów in​try​gant​ki, któ​ra wsta​jąc, uda​je, że się kła​dzie, ani ro​zu​mo​wa​nia ko​bie​ty am​bit​nej. Nie, wy​łącz​nie wy​ra​cho​wa​nie de​spe​rat​ki: sko​ro po​pro​sił mnie o rękę, uzna​łam, że je​śli nie zdo​łam się roz​wi​nąć u boku ko​goś ta​kie​go jak on, ni​g​dy mi się to nie uda. Po​ślu​bi​łam go na ta​kiej za​sa​dzie, jak te​stu​je się le​kar​stwo. Le​kar​stwo na co? Na sie​bie samą. Nie po​tra​fię być ko​bie​tą na mia​rę na​szej epo​ki. Zu​peł​nie nie in​te​re​su​ją mnie spra​wy nur​tu​ją​ce na​szą płeć: męż​czyź​ni, dzie​ci, bi​żu​te​ria, moda, ogni​sko do​mo​we, kuch​nia ani… moja skrom​na osób​ka. Bo prze​cież ko​bie​cość na​ka​zu​je, by ota​czać kul​tem samą sie​bie, swo​ją twarz, fi​gu​rę, wło​sy, swój wy​gląd. Ko​kie​te​ria jest mi zu​peł​nie obca. Ubie​ram się byle jak, nie przy​wią​zu​ję wagi do ko​sme​ty​ków i zbyt mało ja​dam. Kie​dy wi​dzę na zdję​ciach, któ​re ko​lek​cjo​nu​je Franz, że je​stem wy​stro​jo​na jak strach na wró​ble, wy​rzu​cam so​bie, że nie uda​ło mi się spra​wić, że​bym wy​glą​da​ła jesz​cze dzi​wacz​nej, bo wte​dy by​ło​by się przy​naj​mniej z cze​go po​śmiać. Dasz wia​rę? Każ​de​go ran​ka prze​bie​ram się za damę. Wszyst​kie te suk​nie, gor​se​ty, sznu​rów​ki, te ki​lo​me​try wstą​żek i tka​nin, w któ​re się przy​stra​jam, wy​da​ją mi się nie​sto​sow​ne, jak ubio​ry z wy​po​ży​czal​ni. Ale bądź spo​koj​na, wca​le nie ma​rzę, żeby zmie​nić się w męż​czy​znę. Je​stem pro​stym dziew​cząt​kiem za​błą​ka​nym w świę​cie ko​biet i zmu​szo​nym na​śla​do​wać do​ro​słą, dla​te​go żyję w ob​łu​dzie. Za​py​tasz, jak wo​bec tego wy​glą​da​ła noc po​ślub​na. Zwa​żyw​szy na ta​kie uspo​so​bie​nie, moż​na by się oba​wiać z mo​jej stro​ny wszyst​kie​go… Eks​pe​ry​ment się po​wiódł. Franz był usa​tys​fak​cjo​no​wa​ny. Choć wcze​śniej za​się​gnę​łam

szcze​gó​ło​wych in​for​ma​cji na te​mat tego, co mnie cze​ka, mia​łam wra​że​nie, że prze​cho​dzę kurs gim​na​sty​ki. Prze​ćwi​czy​łam w prak​ty​ce po​zy​cje, któ​re wcze​śniej prze​stu​dio​wa​łam, przy​kła​da​jąc się do wy​ko​ny​wa​nia wła​ści​wych ru​chów i przyj​mo​wa​nia po​dob​nych ge​stów z jego stro​ny. Je​śli nie​któ​re mnie gor​szy​ły, mówi się trud​no. Na​za​jutrz ska​ka​łam z ra​do​ści: zda​łam eg​za​min. Pro​blem w tym, że po​tem wca​le nie wy​kro​czy​łam poza to uczu​cie dumy. Mimo wszyst​ko Franz mi się po​do​ba, ma de​li​kat​ną skó​rę, wy​dzie​la miły za​pach, a jego na​gość nie​zbyt mnie szo​ku​je. W sen​sie in​te​lek​tu​al​nym lu​bię ów głód, któ​ry go ku mnie po​py​cha, te wil​got​ne oczy, te war​gi, któ​re chcą mnie zjeść, to drże​nie, któ​re prze​bie​ga jego cia​ło, jego od​dech, bar​dziej chra​pli​wy, bar​dziej stłu​mio​ny, tę go​rącz​kę, któ​ra każe mu obej​mo​wać mnie w łóż​ku każ​dej nocy, nie​kie​dy kil​ka​krot​nie. Jego żą​dza mnie fa​scy​nu​je i wca​le mi nie prze​szka​dza, na​wet mi schle​bia. Rzecz w tym, że jej nie po​dzie​lam. Ja ni​g​dy nie do​świad​czam po​dob​nych po​ry​wów mi​ło​snych wo​bec nie​go. Od​da​ję się Fran​zo​wi z uprzej​mo​ści, z al​tru​izmu, z uczyn​no​ści, gdyż po​sta​no​wi​łam, że będę go za​do​wa​lać na tyle, na ile zdo​łam. Speł​niam swój mał​żeń​ski obo​wią​zek. Nie kie​ru​ję się upodo​ba​niem ani nie usy​cham z za​zdro​ści. Nie​wie​le czer​pię z tego przy​jem​no​ści, je​śli nie li​czyć sa​tys​fak​cji, jaką nie​sie da​wa​nie jał​muż​ny lub wzru​sze​nia na wi​dok tego wiel​kie​go zu​cha, któ​ry za​sy​pia za​spo​ko​jo​ny na moim ra​mie​niu. Czy to nor​mal​ne, moja dro​ga Gret​chen? W dzie​ciń​stwie by​ły​śmy ze sobą na tyle bli​sko, że po​zwa​lam so​bie za​dać to krę​pu​ją​ce py​ta​nie. Choć ży​jesz na tym świe​cie, moja dro​ga ku​zyn​ko, za​le​d​wie dzie​sięć lat dłu​żej ode mnie, znacz​nie prze​wyż​szasz mnie roz​trop​no​ścią. Czy ty i Wer​ner do​świad​cza​cie po​dob​ne​go za​chwia​nia rów​no​wa​gi? Czyż​by prze​zna​cze​niem ko​bie​ty było ku​sić, nie bę​dąc ku​szo​ną? Za ty​dzień wra​cam do Wied​nia, gdzie do​bie​ga koń​ca urzą​dza​nie na​sze​go przy​szłe​go ogni​ska do​mo​we​go. Pisz do mnie na tam​tej​szy ad​res, moja dro​ga Gret​chen. Oczy​wi​ście wo​la​ła​bym spo​tkać się z tobą w Inns​bruc​ku, że​by​śmy mo​gły spę​dzić ra​zem tro​chę cza​su, ale mu​szę naj​pierw za​ba​wić się w pa​nią domu, do​koń​czyć me​blo​wa​nie, do​brać kwia​ty i na​rzu​cić swo​ją wolę służ​bie, wy​da​jąc parę ar​bi​tral​nych po​le​ceń, któ​re ugrun​tu​ją mój au​to​ry​tet. No i sta​wić czo​ło wi​zy​tom ro​dzi​ny męża… Oczy​wi​ście pierw​szą rze​czą, na któ​rą po​pa​trzą ci ary​sto​kra​ci, bę​dzie moje łono, bo ze​chcą się prze​ko​nać, czy wra​cam z tych kosz​tow​nych wo​ja​ży z dzie​dzi​cem Wald​ber​gów w za​na​drzu. Otóż mój brzuch jest pła​ski, jesz​cze bar​dziej niż przed na​szym ślu​bem, wręcz wklę​sły, bo wszyst​kie te wę​drów​ki, te po​dró​że oraz na​sze ćwi​cze​nia w sy​pial​ni do​dat​ko​wo pod​kre​śli​ły moją szczu​płość. W ho​te​lu, gdy tyl​ko zje​my śnia​da​nie, a Franz pój​dzie za​pa​lić w mę​skim gro​nie, ja wra​cam na górę do na​sze​go apar​ta​men​tu, roz​bie​ram się przed lu​strem w sza​fie i do​kład​nie się oglą​dam: nic nie wy​sta​je. Już się boję stra​pio​nych min ro​dzi​ców, cio​tek i wu​jów rodu Wald​ber​gów. Za​uważ, że będą mie​li ra​cję: je​stem ko​bie​tą za​wod​ną. Zga​dzam się z ich opi​nią. Nie za​po​mi​naj o mnie, moja dro​ga Gret​chen, i od​pisz mi, zwłasz​cza je​śli uwa​żasz, że je​stem gapą. Ca​łu​ję cię. Po​zdrów ode mnie Wer​ne​ra. Dzie​ciom na ra​zie nic nie mów. Przy​-

wio​złam im ma​ski z We​ne​cji. Do zo​ba​cze​nia wkrót​ce. Two​ja Han​na

3

Gdy Anny zo​ba​czy​ła ją wśród tań​czą​cych, po​my​śla​ła: „Cie​ka​we, co to za ku​rew​ka?”. Dziew​czy​na mia​ła ma​ki​jaż roz​ma​za​ny przez pot. Wci​snę​ła się w top z ly​cry, a wą​ski pa​sek ma​te​ria​łu opi​na​ją​cy bio​dra uda​wał spód​ni​cę. Wy​glą​da​ła jej na dziw​kę, któ​rą wy​naj​mu​je się na je​den wie​czór. W do​dat​ku ta​nią! Otóż to. Wi​dząc jej na​gie uda, na któ​rych po​ły​ski​wa​ły ce​ki​ny, oraz bot​ki na gi​gan​tycz​nych ob​ca​sach zmu​sza​ją​cych do wy​pi​na​nia po​ślad​ków, Anny uzna​ła po​cząt​ko​wo, że to jed​na z tych, któ​rym dar​mo​we ga​ze​ty pro​po​nu​ją umiesz​cze​nie zdję​cia w ru​bry​ce „do to​wa​rzy​stwa”. Chcąc do​rów​nać swej nie​szczę​snej to​wa​rzysz​ce, któ​ra naj​wy​raź​niej uwa​ża​ła się za kró​lo​wą par​kie​tu, Anny wy​ko​ny​wa​ła w tań​cu śli​zgi, wy​wi​ja​ła ra​mio​na​mi, rzu​ca​ła się do przo​du i z tru​dem ła​pa​ła rów​no​wa​gę. Po sy​me​trycz​nych ru​chach zdzi​ry tań​czą​cej na​prze​ciw​ko zo​rien​to​wa​ła się, że to lu​strza​ne od​bi​cie jej sa​mej. Ryk​nę​ła śmie​chem, gdy się roz​po​zna​ła. Nie​źle się uba​wi​ła. A prze​cież nor​mal​nie ni​g​dy nie oka​zy​wa​ła​by tyle we​so​ło​ści. Te​raz jed​nak ilość wchło​nię​te​go al​ko​ho​lu i an​ty​de​pre​san​tów spra​wia​ła, że śmia​ła się z byle cze​go. Po​ki​wa​ła po​ro​zu​mie​waw​czo swe​mu so​bo​wtó​ro​wi, któ​ry zre​wan​żo​wał jej się tym sa​mym. Wy​pro​sto​wa​ła się ura​do​wa​na, nie prze​sta​jąc sza​leń​czo prze​bie​rać no​ga​mi. Z gło​śni​ków wy​do​by​wał się po​tęż​ny, ogłu​sza​ją​cy, przy​tłu​mio​ny ha​łas. Ze wzglę​du na tak ogrom​ną moc noc​ne mar​ki zno​si​ły ata​ku​ją​ce ich dźwię​ki, brzmie​nia, ryt​my ni​czym pły​wa​cy miaż​dże​ni przez sztor​mo​we fale. Zresz​tą przy​szli się wy​ła​do​wać, a nie de​lek​to​wać mu​zy​ką. Nie słu​cha​li ka​wał​ków usza​mi, od​bie​ra​li je sto​pa​mi, prze​po​ną, osza​la​łym ser​cem pom​pu​ją​cym krew w rytm ude​rzeń per​ku​sji. Anny wpa​try​wa​ła się w kulę za​wie​szo​ną pod su​fi​tem. Ubó​stwia​ła ją. Kula była słoń​cem roz​świe​tla​ją​cym jej noce! Słoń​cem ka​pry​śnym. Słoń​cem wy​bu​cho​wym. Słoń​cem, któ​re tak szyb​ko krą​ży​ło. Cho​ciaż pierw​sza mo​gła​by przy​siąc, że trud​no o coś bar​dziej tan​det​ne​go od tych szkla​nych kul o nie​zli​czo​nych lu​strza​nych płyt​kach od​bi​ja​ją​cych świa​tła re​flek​to​rów, cho​dzi​ła tyl​ko do tych lo​ka​li, któ​re je mia​ły. Tu, w Red and Blue na Sun​set Bo​ule​vard, gdzie była te​raz sta​łą by​wal​czy​nią, uwiel​bia​ła wła​śnie tę kulę, naj​cu​dow​niej​szą ze wszyst​kich, naj​więk​szą, prze​szy​wa​ją​cą ciem​ność, mio​ta​ją​cą ko​lo​ro​we strza​ły do​się​ga​ją​ce lu​dzi i ścia​ny w naj​dal​szych ką​tach. Pod nią Anny mo​gła wi​ro​wać ca​ły​mi go​dzi​na​mi. „Czy on się zja​wi?” Wzru​szo​na, prze​sta​ła na mo​ment po​dry​gi​wać, żeby za​dzi​wić się tym, co dzia​ło się w jej gło​wie: na ko​goś cze​ka​ła. Ona! Anny, naj​mniej sen​ty​men​tal​na dziew​czy​na w ca​łej Ka​li​for​nu, ma do ko​goś sła​bość… Nie​sa​mo​wi​te… Cał​ko​wi​ta no​wość! Gdy na pla​nie na​tknę​ła się na Da​vi​da, uzna​ła, że w Los An​ge​les miesz​ka chło​pak, któ​ry za​słu​gu​je, żeby na nie​go cze​kać, by go wy​pa​try​wać, pra​gnąć. Cóż za prze​mia​na… Ze​szła z par​kie​tu, żeby udać się do baru po​grą​żo​ne​go w nie​bie​skim świe​tle przy​wo​dzą​cym na myśl akwa​rium.

– Jak tam, Anny – za​py​tał bar​man – wciąż na to​pie? – Na to​pie to​pów, jak za​wsze! Żad​ne z nich dwoj​ga nie po​wie​dzia​ło tego szcze​rze: pra​cow​ni​ka dys​ko​te​ki gu​zik ob​cho​dzi​ło, co sły​chać u Anny, a zwra​ca​jąc się do gwiaz​dy, ogra​ni​czył się do za​wo​do​wej uprzej​mo​ści. Anny na​to​miast do​sko​na​le wie​dzia​ła, że nie jest u szczy​tu for​my ani u szczy​tu ka​rie​ry. Co naj​wy​żej u szczy​tu swo​ich szpi​lek. – Gin z to​ni​kiem? – Do​bry je​steś! Od razu mnie roz​szy​fro​wa​łeś: zu​peł​nie jak​byś mnie wi​dział nagą. W od​po​wie​dzi na ten prze​błysk dow​ci​pu pu​ścił do niej oko. Zro​bił to ze sto​sow​nym wy​czu​ciem cza​su i z pew​nym na​ci​skiem, ni​czym ak​to​rzy​na gra​ją​cy w sit​co​mie. – Cze​go się spo​dzie​wa ten kre​tyn? – mruk​nę​ła pod no​sem Anny, gdy on tym​cza​sem ser​wo​wał jej drin​ka prze​sad​nie po​wol​ny​mi ru​cha​mi. – Że przed​sta​wię go ja​kie​muś pro​du​cen​to​wi i do​sta​nie rolę? W LA są ty​sią​ce fra​je​rów jego po​kro​ju! Nie moż​na już ni​cze​go spo​koj​nie za​mó​wić w re​stau​ra​cji, ba​rze czy ho​te​lu, żeby nie tra​fił się taki fa​gas uwa​ża​ją​cy się za na​stęp​ne​go Bra​da Pit​ta. Wszy​scy chcą zo​stać ak​to​ra​mi, oprócz mnie, bo już je​stem ak​tor​ką. Uśmiech​nę​ła się: to praw​da, ona nie za​bie​ga​ła o to, żeby zo​stać gwiaz​da fil​mo​wą! Sta​wia​ła pierw​sze kro​ki w za​wo​dzie, gdy mia​ła pięć lat, za​czy​na​jąc od re​klam. Po​tem za​cze​pi​ła się przy fil​mach dłu​go​me​tra​żo​wych, żeby za​do​wo​lić mat​kę, aż wresz​cie ko​me​dia Tato, po​ży​czy​łam twój wóz, któ​ra przy​cią​gnę​ła sze​ro​ką pu​blicz​ność, sta​jąc się prze​bo​jem ka​so​wym w le​cie 2005 roku, bły​ska​wicz​nie uczy​ni​ła z niej gwiaz​dę. Anny Lee, mała ulu​bie​ni​ca Ame​ry​ki! W głę​bi du​szy pod​da​ła się swe​mu lo​so​wi, cier​pli​wie go zno​sząc i sta​wia​jąc mu czo​ła, lecz nie zdą​ży​ła na​wet za​pra​gnąć tego, co ją spo​tka​ło. Wpa​tru​jąc się w kie​li​szek, Anny po​wie​dzia​ła so​bie, że, je​śli Da​vid się po​ja​wi, trze​ba mu oszczę​dzić wi​do​ku pod​pi​tej dziew​czy​ny. Jed​nak te skru​pu​ły wy​star​czy​ły, żeby po​czu​ła się roz​grze​szo​na, więc wy​chy​li​ła drin​ka bez wy​rzu​tów su​mie​nia. Bar​man mru​gnął. – Jesz​cze je​den? – Cze​mu nie! Cho​ciaż mu​sia​ła wcze​śniej pro​wa​dzić taką roz​mo​wę przy​naj​mniej ty​siąc razy, mia​ła wra​że​nie, że im​pro​wi​zu​je, że po​ka​zu​je, jaka jest bły​sko​tli​wa, że – jak ni​g​dy – ma w za​na​drzu same cię​te ri​po​sty. Zresz​tą, czyż nie do​strze​gła roz​ba​wie​nia w oczach bar​ma​na? Chy​ba że ozna​cza​ło coś in​ne​go… „Cho​le​ra! Czyż​bym się z nim prze​spa​ła?” Przyj​rza​ła mu się uważ​nie. Nie ma szans, żeby so​bie przy​po​mnieć. Fakt, że La​ty​nos wy​da​wał jej się zna​jo​my… Ale dla​cze​go? Dla​te​go że wi​dy​wa​ła go tu​taj czy dla​te​go że się bzy​ka​li? Kie​dy się od​wró​cił, zer​k​nę​ła na dżin​sy opi​na​ją​ce mu ty​łek. „Na pew​no. Na pew​no po​szłam z nim do łóż​ka”. Za​śmia​ła się. „Po cóż in​ne​go pra​co​wał​by w noc​nym lo​ka​lu, je​śli nie po to, żeby sy​piać z ład​ny​mi dziew​czy​na​mi. Prze​cież wia​do​mo, że oni wolą to od na​piw​ków, no nie?”

Zda​ła so​bie spra​wę, że tak mało pa​mię​ta z tego, co robi, iż musi głów​ko​wać ni​czym po​li​cyj​ny de​tek​tyw, aby usta​lić, czy ist​nie​je praw​do​po​do​bień​stwo, że się pu​ści​ła z bar​ma​nem z Red and Blue. Na​gle ta amne​zja wy​da​la jej się za​baw​na. „Do​ko​na​łam już tak wie​lu rze​czy, że nie mogę o wszyst​kich pa​mię​tać. Mam do​pie​ro dwa​dzie​ścia lat, a ży​łam już za ty​siąc dziew​czyn”. Po​pa​trzy​ła na szkla​ną kulę. „Te​raz to się zmie​ni. Z Da​vi​dem nic ta​kie​go się nie po​wtó​rzy, bo tym ra​zem to jest mi​łość. Z nim prze​ży​ję wiel​ki ro​mans, któ​ry przy​ćmi wszyst​kie po​przed​nie, po​kręt​ne, nędz​ne, cha​otycz​ne”. Wes​tchnę​ła. Naj​pierw z unie​sie​nia. Po​tem z nie​po​ko​ju. Czy bę​dzie do tego zdol​na? Czy bę​dzie mia​ła dość od​wa​gi, aby wyjść mu na​prze​ciw? Ogar​nę​ła ją pa​ni​ka. W cią​gu kil​ku se​kund za​czę​ła się po​cić, dy​go​tać. Ze​śli​zgnę​ła się ze stoł​ka, za​chwia​ła na wy​so​kich ob​ca​sach i za​ta​cza​jąc się, ru​szy​ła w stro​nę to​a​let. „Mu​szę od​zy​skać siły. I to szyb​ko! W prze​ciw​nym ra​zie na​wet nie dam rady po​wie​dzieć Da​vi​do​wi »do​bry wie​czór«”. W po​ło​wie scho​dów pro​wa​dzą​cych do su​te​re​ny po​czu​ła się le​piej. Zo​sta​wia​ła za sobą ha​łas, żeby wnik​nąć do świa​ta, w któ​rym zo​sta​ło po nim le​d​wie wspo​mnie​nie, głu​che echa prze​ni​ka​ją​ce przez ścian​ki dzia​ło​we. Po​rzu​ca​jąc su​ro​wy, bez​li​to​sny par​kiet wi​bru​ją​cy dźwię​kiem, za​głę​bia​ła się w wy​ci​szo​ne, przy​tul​ne pod​zie​mia dys​ko​te​ki. Od​na​la​zła tu cał​kiem inną at​mos​fe​rę, la​bi​rynt ścian i ko​ry​ta​rzy, wil​goć, woń ciał, pół​mrok. W czer​wo​nym świe​tle, któ​re spłasz​cza​ło rysy twa​rzy, do​strze​gła tych co za​wsze. Byli tam: Bob, Rob​bie, Tom, Pri​scil​la, Drew, Scott, Ted, Lan​ce… Prze​ci​snę​ła się do Bud​dy’ego, bia​łe​go chło​pa​ka ubra​ne​go i ucze​sa​ne​go jak Mu​rzyn, w zwiew​nych spodniach, barw​nej ko​szu​li, z fry​zu​rą w sty​lu ra​sta. – Bud​dy, przy​go​to​wa​łeś dla mnie de​ser? – Tak, ko​cha​na, mam dla cie​bie bezy. – Świet​nie. – Ile mi dasz? Wy​cią​gnę​ła bank​not ze strin​gów. – Sto do​la​rów. Bud​dy wy​jął ko​per​tę. – Trzy​maj. Nie dzię​ku​jąc, bo wie​dzia​ła, że ją oszu​kał, chwy​ci​ła sa​szet​kę z ko​ka​iną i po​szła się za​mknąć w dam​skiej to​a​le​cie. Z ma​leń​kiej to​reb​ki prze​wie​szo​nej na zło​tym pa​sku przez lewe ra​mię wy​ję​ła lu​ster​ko i słom​kę, wy​sy​pa​ła pro​szek, wcią​gnę​ła go przez nos. – Ach! Te​raz Da​vid mógł się już zja​wić, bę​dzie mia​ła dość ener​gii, żeby go po​wi​tać: uf, wła​śnie oca​li​ła swój przy​szły ro​mans. Prze​cho​dząc po​now​nie przez ko​ry​tarz, po​li​czy​ła: spa​ła

z pra​wie wszyst​ki​mi chło​pa​ka​mi, któ​rzy tam sta​li, pod​pie​ra​jąc ścia​ny, z ko​mór​ka​mi w ręku. Od​świe​żo​na Anny uśmiech​nę​ła się do nich, prze​cho​dząc. Od​po​wie​dzia​ła mniej niż po​ło​wa. Obu​rzy​ła się w du​chu: „Le​d​wie do​bry wie​czór, a kie​dyś się pie​przy​li! Co za gni​dy… ”. Ani je​den nie za​trzy​mał jej przy so​bie. Ani je​den o nią nie wal​czył? Dla​cze​go? Po​tknę​ła się o ja​kąś prze​szko​dę na pod​ło​dze – wy​mio​tu​ją​cą dziew​czy​nę – i uchwy​ci​ła się pierw​szej so​lid​nej rze​czy, jaką zdo​ła​ła zła​pać. Oka​zał się nią Tom, bru​net z trzy​dnio​wym za​ro​stem, sta​ran​nie pie​lę​gno​wa​nym, coś w sty​lu na​tu​ral​nie nie​do​go​lo​ny. Uwa​żał się za na​uczy​cie​la me​dy​ta​cji, co było do​brym wy​bie​giem, żeby pod​ry​wać co​raz to nowe dziew​czy​ny. Anny po​więk​szy​ła kie​dyś jego ko​lek​cję na jed​ną czy dwie noce. – No pro​szę, Tom, zja​wiasz się w samą porę. Do​bra ze mnie dupa? Za​gwiz​dał, jak​by do​stał do roz​wią​za​nia za​da​nie z ma​te​ma​ty​ki. – Nie kom​pli​kuj so​bie ży​cia, Anny. – To zna​czy? – Ze ła​twa z cie​bie dupa. Po​tarł dło​nią po​li​czek: roz​wią​zał trud​ne rów​na​nie. Anny nie da​wa​ła za wy​gra​ną: – Na ile mnie oce​niasz? – Na tró​ję. – Bez plu​sa? – Trója to przy​zwo​ita oce​na. – Ani do​bra, ani zła. Dla​cze​go nie dasz mi wię​cej? – Bo tego nie lu​bisz, kot​ku. Wy​po​wie​dział te sło​wa z prze​ko​na​niem. Wi​dząc po jej mi​nie, że nic z tego nie ro​zu​mie, cią​gnął da​lej: – Za​cho​wu​jesz się jak zdzi​ra, ale nie je​steś jed​ną z nich. Da​jesz dupy, choć wca​le cię to nie krę​ci. Nie prze​pa​dasz ani za wła​snym tył​kiem, ani za tył​ka​mi fa​ce​tów. Na​bra​łaś pew​nych przy​zwy​cza​jeń, to wszyst​ko. – Przy​zwy​cza​jeń? – Przy​zwy​cza​je​nia, żeby się pie​przyć. Przy​zwy​cza​je​nia, żeby ni​g​dy nie od​ma​wiać. To jed​nak wca​le nie spra​wia, że je​steś do​bra w łóż​ku. – Ty dup​ku! Nie przy​szło ci do gło​wy, że sam za​słu​gu​jesz na tró​ję, a ra​czej na pałę? – Cóż, nie chcę się chwa​lić, ale sły​sza​łem co in​ne​go… Dla nie​go roz​mo​wa była skoń​czo​na. Od​szedł. Anny za​gry​zła war​gi: wie​dzia​ła, że Tom cie​szy się wśród dziew​czyn opi​nią nie​zrów​na​ne​go ko​chan​ka. Zresz​tą wła​śnie dla​te​go go po​de​rwa​ła. „Z Da​vi​dem nie wol​no za szyb​ko iść do łóż​ka. Trze​ba bę​dzie wy​trzy​mać! Opie​rać się!” Był to je​dy​ny wnio​sek, jaki wy​cią​gnę​ła z tej kon​fron​ta​cji. Wa​ha​ła się, czy wró​cić na par​kiet, bo​jąc się, że ener​gia, któ​rą zy​ska​ła dzię​ki nar​ko​ty​ko​wi, ulot​ni się w tań​cu. Czy nie po​win​na się ra​czej za​sta​no​wić, co po​wie Da​vi​do​wi? Po​sta​no​wi​ła po​stą​pić ina​czej niż w po​zo​sta​łe dni – a ra​czej noce – dla​te​go skie​ro​wa​ła się do baru i przez go​dzi​nę sie​dzia​ła spo​koj​nie na stoł​ku, wbi​ja​jąc so​bie do gło​wy: „Nie

iść tej nocy do łóż​ka, nie iść do łóż​ka pierw​szej nocy ani dru​giej, ani trze​ciej”. Prze​ko​na​na, że zy​ska​ła nową cno​tę, wy​chy​la​ła nie​stru​dze​nie ko​lej​ne kie​lisz​ki ginu z to​ni​kiem, co​raz bar​dziej pod​eks​cy​to​wa​na. Dla​te​go kie​dy sta​nął przed nią Da​vid, była tak prze​siąk​nię​ta al​ko​ho​lem, że mo​gła tyl​ko wy​buch​nąć śmie​chem. – Och, Da​vi​dzie, to nie do wia​ry. Wła​śnie o to​bie my​śla​łam i trach: wi​dzę cię! Mu​szę mieć ja​kiś dar, ta​lent do cza​rów, o któ​rym nie wiem. – Przede wszyst​kim są​dzę, że się tu ze mną umó​wi​łaś. Par​sk​nę​ła śmie​chem, jak​by po​wie​dział coś nie​zwy​kle śmiesz​ne​go. – Sia​daj i pij. – Wła​ści​wie cze​mu nie? – Da​vid, ależ ty je​steś za​baw​ny… – Czę​sto tu przy​cho​dzisz? Pa​mię​ta​jąc jesz​cze o swo​im po​sta​no​wie​niu – nie spra​wiać wra​że​nia ła​twej dziew​czy​ny – od​par​ła z tu​pe​tem: – Nie. To do​pie​ro dru​gi raz. Ski​nął gło​wą z apro​ba​tą. – A gdzie zwy​kle cho​dzisz? – Sie​dzę w domu. Ni​g​dy nie by​łam szcze​gól​ną im​pre​zo​wicz​ką. Wi​zy​ty w tego ro​dza​ju miej​scach to stra​ta cza​su, no nie? Zresz​tą, cze​go mo​gła​bym tu szu​kać? – Chło​pa​ków? – Nie bra​ku​je mi oka​zji, żeby ich spo​ty​kać. Sam je​steś naj​lep​szym do​wo​dem – szep​nę​ła, tro​chę zbyt drwią​co. – Nar​ko​ty​ków? – Mmm? To dla mnie za mało. – Al​ko​ho​lu. – Bin​go! Choć pi​ja​na, za​cho​wa​ła na tyle przy​tom​no​ści umy​słu, aby nie uda​wać, że jest trzeź​wa. Da​vid zmru​żył oczy i da​lej drą​żył te​mat: – Więc mało wy​cho​dzisz? – Rzad​ko. Nie dał się na​brać. – Ga​ze​ty pi​szą co in​ne​go – po​wie​dział z uśmie​chem. Miał na my​śli cza​so​pi​sma, któ​re ujaw​nia​ły jej be​ze​ceń​stwa, od​kąd skoń​czy​ła pięt​na​ście lat. A to po​ka​zy​wa​ły ją pod​pi​tą przed wej​ściem do ja​kie​goś klu​bu, a to do​no​si​ły, że zo​sta​ła aresz​to​wa​na za po​sia​da​nie nie​do​zwo​lo​nych sub​stan​cji, albo wy​li​cza​ły chło​pa​ków, któ​rzy pu​ści​li ją kan​tem, bo jak przy​zna​wa​li, nie byli w sta​nie do​trzy​mać kro​ku tej nie​zmor​do​wa​nej ba​lan​go​wicz​ce. Za​nio​sła się ochry​płym śmie​chem. – Nie bądź na​iw​ny, Da​vi​dzie. Na​wet je​śli sta​wiasz pierw​sze kro​ki w tym za​wo​dzie, do​sko​na​le wiesz, co jest gra​ne: po​mię​dzy zdję​cia​mi mu​szę pod​sy​cać plot​ki. Nie ma w nich

ani sło​wa praw​dy. To zwy​kła in​sce​ni​za​cja. Te re​por​ta​że ze mną w roli głów​nej zo​sta​ły wy​my​ślo​ne przez Jo​han​nę, moją agent​kę re​kla​mo​wą: prze​cież musi się o mnie mó​wić. – Ob​sma​ro​wu​ją cię… – Tak, ale mó​wią o mnie! – wy​krzyk​nę​ła, zi​ry​to​wa​na, że jej nie wie​rzy, choć uwa​ża​ła, że jest taka prze​ko​ny​wa​ją​ca. – Gdy​bym w wie​ku szes​na​stu lat zro​bi​ła dok​to​rat z fi​zy​ki sto​so​wa​nej, gdy​bym da​wa​ła za​strzy​ki w szpi​ta​lach dla trę​do​wa​tych albo pod​ję​ła strajk gło​do​wy, żeby przy​śpie​szo​no ka​no​ni​za​cję Ba​ra​ka Oba​my, nie za​in​te​re​so​wał​by się tym ża​den bru​ko​wiec, nie iden​ty​fi​ko​wa​ła​by się ze mną żad​na czy​tel​nicz​ka, a ża​den czy​tel​nik nie zer​kał​by na moje nogi! Pi​sać o mnie do​brze… Cóż za głu​po​ta! To by się ni​g​dy nie spraw​dzi​ło. Da​wa​ła się po​nieść. On tym​cza​sem nie spra​wiał wra​że​nia za​kło​po​ta​ne​go. Prze​ciw​nie, świet​nie się ba​wił. – Praw​dzi​wa Anny – pod​ję​ła ję​kli​wym to​nem – się ukry​wa. Ona się chro​ni. Nikt jej nie zna. Od​kry​je ją tyl​ko męż​czy​zna, któ​ry ją po​ko​cha. Bę​dzie tym je​dy​nym, pierw​szym i ostat​nim. Try​snę​ły łzy. Ukry​ła twarz w dło​niach i po​chy​li​ła się do przo​du. Ro​biąc to, do​świad​czy​ła uczu​cia déjà vu. Zda​ła so​bie spra​wę, że wła​śnie ode​gra​ła sce​nę z Dziew​czy​ny z baru na​prze​ciw​ko, me​lo​dra​ma​tu, w któ​rym po​ja​wi​ła się przed ka​me​ra​mi w wie​ku szes​na​stu lat. Na​tych​miast prze​sta​ła. To praw​da, że film zro​bił kla​pę, lecz kto jej za​gwa​ran​tu​je, że Da​vid go nie oglą​dał? Gdy się zo​rien​tu​je, że ser​wu​je mu od​grze​wa​ne ko​tle​ty, bę​dzie się miał na bacz​no​ści. Poza tym kry​ty​cy orze​kli wte​dy, że la​men​ty i szlo​chy kiep​sko jej wy​cho​dzą, a i ona sama nie​zbyt się so​bie po​do​ba​ła na ekra​nie z za​czer​wie​nio​ny​mi po​wie​ka​mi i opuch​nię​tym no​sem. Otar​ła łzy i za​chi​cho​ta​ła. – Zro​bi​łam cię w ko​nia, co? Od daw​na mam w re​per​tu​arze ten nu​mer z po​czci​wą pi​ja​ną dziew​czy​ną o krwa​wią​cym ser​cu. – Mało bra​ko​wa​ło, a dał​bym się na​brać. Uspo​ko​jo​ny, po​chy​lił się w jej stro​nę, nie spa​da​jąc przy tym ze stoł​ka. Anny była peł​na po​dzi​wu dla jego zmy​słu rów​no​wa​gi. Ona nie by​ła​by zdol​na do ta​kie​go ka​ska​der​skie​go wy​czy​nu. Tym​cza​sem rze​ko​my abs​ty​nent pie​ścił mię​si​sty​mi war​ga​mi jej szy​ję, po​su​wa​jąc się w górę, do ucha, ugryzł le​ciut​ko pła​tek mał​żo​wi​ny, wresz​cie szep​nął uwo​dzi​ciel​sko: – Mam na cie​bie ocho​tę. Za​my​śli​ła się za​kło​po​ta​na, przy​po​mi​na​jąc so​bie nie​daw​ne po​sta​no​wie​nie: mó​wić nie. – Chodź – po​wie​dzia​ła, bio​rąc go za rękę. Po​szedł za nią, są​dząc, że pro​wa​dzi go w ja​kiś za​cisz​ny kąt. Tym​cza​sem do​szli do pod​sta​wy nie​koń​czą​cych się me​ta​lo​wych schod​ków i za​pu​ści​li się na kład​kę gó​ru​ją​cą nad salą. Był to okra​to​wa​ny ko​ry​tarz wy​ko​rzy​sty​wa​ny przez elek​try​ków i tech​ni​ków dźwię​ku. – Dla​cze​go tu​taj? – Da​vi​dzie, udaj​my, że gra​my w fil​mie z lat pięć​dzie​sią​tych. No wiesz, coś w sty​lu play​boy w smo​kin​gu spo​ty​ka ko​bie​tę w ob​ci​słej suk​ni z lamy. – A wi​dzia​łaś, co się sta​ło z two​ją suk​nią do zie​mi? – po​wie​dział, wska​zu​jąc na wstąż​kę, któ​ra opi​na​ła jej po​ślad​ki. – Mu​sia​ła się zbiec w pra​niu.

– Da​vi​dzie, pro​szę cię, odro​bi​na ro​man​ty​zmu. Nie je​steś ani tro​chę ro​man​tycz​ny? Wes​tchnął i zmarsz​czył brwi. – My​ślisz może, że umó​wi​łaś się ze mną na rand​kę w ro​man​tycz​nym miej​scu? Wzru​szy​ła ra​mio​na​mi i wska​za​ła pal​cem na ogrom​ny ma​ga​zyn zmie​nio​ny w noc​ny lo​kal. – To miej​sce bę​dzie tym, czym tyl​ko ze​chce​my. Wy​star​czy uru​cho​mić wy​obraź​nię. Spójrz, choć​by ten ka​bel, o tam. – Co z nim? – No wła​śnie, je​śli ze​chcę, bę​dzie lia​ną, a dys​ko​te​ka zmie​ni się w dżun​glę. – Zga​dza się – przy​tak​nął z miną hi​po​kry​ty. – Ja Tar​zan, ty Jane. Na​wet twój ko​stium le​piej pa​su​je. Trze​ba tyl​ko usu​nąć parę dro​bia​zgów. Przy​su​nął się do niej i bez​czel​nie pod​niósł jej bluz​kę, od​sła​nia​jąc brzuch, na któ​rym po​ło​żył roz​pa​lo​ne dło​nie. Anny za​drża​ła, go​to​wa go ob​jąć, lecz za​raz się zmu​si​ła do usza​no​wa​nia swych ślu​bów czy​sto​ści. – Wi​dzisz? – po​wie​dzia​ła z za​chwy​tem, od​su​wa​jąc się od nie​go i na​cią​ga​jąc ma​te​riał na pę​pek. W jed​nej chwi​li prze​kro​czy​ła ba​rier​kę, chwy​ci​ła ka​bel, któ​ry zwi​sał z fi​la​ra, ucze​pi​ła się go… i rzu​ci​ła się w dół, wy​da​jąc okrzyk czło​wie​ka mał​py: – Ach… hi ho hi ha… ach, ach, ach, ach! Szy​bo​wa​ła nad par​kie​tem, lek​ka, bez​cie​le​sna, wol​na od trosk. Wy​zwo​li​ła się od wszyst​kie​go. Od swo​jej prze​szło​ści, swych sła​bo​ści, od sie​bie sa​mej. Czu​ła się jak bo​ha​ter​ka. Da​vid bę​dzie ją po​dzi​wiał, to pew​ne. Po​nie​waż ko​ły​sa​ła się co​raz moc​niej, otar​ła się o szkla​ną kulę. Krzyk​nę​ła z za​chwy​tu. Za​in​try​go​wa​ne ha​ła​sem i ru​cho​mym cie​niem spoj​rze​nia skie​ro​wa​ły się do góry. Cia​ła spo​wol​ni​ły ta​niec. Wszy​scy się za​sta​na​wia​li, co wy​pra​wia ta dziew​czy​na w wy​so​kich bu​tach zwi​sa​ją​ca na ka​blu. Czyż​by ja​kaś nowa atrak​cja? Mu​zy​ka umil​kła. Na​gła ci​sza wpra​wi​ła klien​tów lo​ka​lu w osłu​pie​nie. Usły​sze​li eu​fo​rycz​ne okrzy​ki Anny, któ​ra ko​men​to​wa​ła hi​ste​rycz​nie naj​drob​niej​szy ruch tam i z po​wro​tem. Zro​zu​mie​li wów​czas, że to nie przed​sta​wie​nie, lecz ry​zy​kow​ny ka​prys pi​ja​nej ko​bie​ty. Dla wszyst​kich – oprócz Anny – było oczy​wi​ste, że wa​ha​dło​wy ruch spra​wi, iż dziew​czy​na zde​rzy się nie​ba​wem z ram​pą oświe​tle​nio​wą. – Szyb​ko! We​zwij​cie stra​ża​ków – wy​dzie​rał się bar​man. Anny wy​ko​na​ła w jego stro​nę gest dło​nią skie​ro​wa​ną w dół: – A kuku! Ta akro​ba​cja spo​wo​do​wa​ła szarp​nię​cie ka​bla, co przy​śpie​szy​ło zde​rze​nie. Anny, wi​dząc zbli​ża​ją​cą się szkla​ną kulę, któ​rą tak uwiel​bia​ła, krzyk​nę​ła ni​czym mat​ka od​naj​du​ją​ca uwiel​bia​ne dziec​ko: – Och, moja kulo, moja naj​droż​sza, ko​cha​na kulo! Ude​rzy​ła w nią, wy​da​ła okrzyk zwy​cięz​cy ro​deo i pusz​cza​jąc ka​bel, ob​ję​ła ją czu​le. Obec​ni wstrzy​ma​li od​dech. Kula za​zgrzy​ta​ła, zda​wa​ła się bro​nić, lecz za​raz ode​rwa​ła się z głu​chym trza​skiem od

su​fi​tu i spa​dła na po​sadz​kę, po​cią​ga​jąc za sobą Anny. Na szczę​ście tań​czą​cy zdą​ży​li się roz​stą​pić. Kula roz​trza​ska​ła się o par​kiet. Pierw​sze oso​by, któ​re ru​szy​ły na po​moc, uzna​ły, po le​d​wie wy​czu​wal​nych drgaw​kach cia​ła i rzę​że​niu, że le​żą​ca na ple​cach umie​ra​ją​ca dziew​czy​na ję​czy z bólu. Gdy się na​chy​li​li, stwier​dzi​li, że spo​czy​wa​ją​ca wśród po​tłu​czo​nych lu​ster Anny wciąż się śmie​je, ra​do​sna, choć po​tur​bo​wa​na.

4

Gdy tyl​ko Anne do​tar​ła na skraj lasu, prze​sta​ła się wa​hać. Iść. Iść przed sie​bie. Biec, gdy las się prze​rze​dza. Żwa​wo prze​ska​ki​wać stru​mie​nie. Uni​kać go​spo​darstw. Przy​cup​nąć, gdy gło​sy lu​dzi prze​rwą śpiew pta​ków. Przy​sta​nąć wśród krze​wów. Wstrzy​mać od​dech. Nie po​zwo​lić so​bie na drże​nie, sły​sząc od​głos ki​ca​nia kró​li​ków czy wie​wió​rek. Uni​kać ata​ku dzi​ków. Za​cze​kać, aż kłu​sow​ni​cy się od​da​lą. I po​gnać da​lej, ufa​jąc te​re​no​wi, bo prze​cież oczy nie mia​ły cza​su pa​trzeć, gdzie sta​ją sto​py. W mia​rę jak pę​dzi​ła przed sie​bie, kie​ru​jąc się ra​czej in​stynk​tem niż roz​my​słem, jej cia​ło sta​wa​ło się co​raz lżej​sze, a nogi uno​si​ły się, nie do​ty​ka​jąc już zie​mi. Li​ście i ga​łę​zie sta​wia​ły mniej​szy opór, usu​wa​ły się, gła​ska​ły jej twarz. Oszczę​dza​ły ją mi​ja​ne po​krzy​wy. Nie czu​jąc zmę​cze​nia ani obaw, dziew​czy​na po​su​wa​ła się na​przód, prze​ko​na​na, że las zo​stał jej wspól​ni​kiem. Ile go​dzin trwa​ła ta wę​drów​ka? Nie spo​sób od​gad​nąć, tym bar​dziej że Anne czu​ła wzbie​ra​ją​cą w niej ener​gię. W mia​rę jak od​da​la​ła się do Bru​gii, każ​dy krok był dla niej wy​ba​wie​niem, a spo​kój po​wra​cał. Cóż za szczę​ście! Roz​bi​cie zwier​cia​dła było zna​kiem, iż ślub się nie od​bę​dzie. Dzię​ki temu, że izba we​sel​na roz​sy​pa​ła się w okru​chach szkła, a ob​raz pan​ny mło​dej roz​prysł się na ka​wał​ki, Anne wy​rwa​ła się złe​mu lo​so​wi. Cóż za ulga, że nie zdra​dzi​ło jej choć​by naj​mniej​sze skrzyp​nię​cie, kie​dy scho​dzi​ła po​śpiesz​nie po scho​dach z jo​dło​we​go drew​na. Uczu​cie ulgi jesz​cze wzro​sło, gdy tyl​ko Anne wy​szła za drzwi, za​czerp​nę​ła po​wie​trza z pól ota​cza​ją​cych Sa​int-An​dré i po​czu​ła bło​to ra​do​śnie chlu​po​czą​ce pod sto​pa​mi. Te​raz, gdy dzień chy​lił się ku za​cho​do​wi, Anne za​trzy​ma​ła się nad stru​my​kiem, za​nu​rzy​ła ręce po łok​cie w zim​nej wo​dzie, ochło​dzi​ła roz​pa​lo​ne człon​ki i piła przez kil​ka mi​nut. Co bę​dzie ja​dła? Chwi​lo​wo nie czu​ła gło​du. Po​ży​wi się na​za​jutrz. Ćwier​ka​nie si​ko​rek umil​kło. Słoń​ce znik​nę​ło. Po​zba​wio​ne błę​ki​tu nie​bo za​sty​gło w po​nu​rej sza​rzyź​nie. Z głę​bi lasu pod​niósł się roz​dzie​ra​ją​cy krzyk sa​mot​ne​go grzy​wa​cza. Anne za​drża​ła. Im bar​dziej dzień przy​ga​sał, tym moc​niej buki za​cie​śnia​ły swe ko​lum​na​dy, a chłód ro​bił się prze​ni​kli​wy. Anne do​strze​gła ma​je​sta​tycz​ny dąb, któ​ry od​su​nął od sie​bie inne pnie. Na​kła​niał ją, by się zbli​ży​ła, ofe​ru​jąc swój ko​bie​rzec z mchu w cha​rak​te​rze po​sła​nia, swe ko​rze​nie za​miast po​dusz​ki, swe ko​na​ry roz​po​star​te ni​czym bal​da​chim kró​lew​skie​go łoża. Pod​czoł​ga​ła się w jego kie​run​ku i przyj​rza​ła mu się, za​dzie​ra​jąc gło​wę do góry.

Jak​że wspa​nia​le się pre​zen​to​wał! Biła od nie​go bu​dzą​ca re​spekt moc. Dąb, choć mil​czą​cy, prze​ma​wiał do niej. Z pew​no​ścią nie był zwy​czaj​ną ro​śli​ną! Wzno​si​ło się tam drze​wo po​tęż​ne, hip​no​tycz​ne, drze​wo, któ​re prze​ży​ło wie​ki i kry​ło w so​bie nie​zli​czo​ne do​świad​cze​nia. Czy mo​gła so​bie po​zwo​lić, żeby je za​dra​snąć? Wiatr po​my​kał w ga​łę​ziach, ko​ły​sząc li​ść​mi, a szum, któ​ry się wów​czas pod​niósł, przy​po​mi​nał sło​wo „tak”. Anne przy​ci​snę​ła za​tem dłoń do kory. Opa​no​wa​ła ją nie​zmier​na bło​gość. Z sę​ka​tych wnętrz​no​ści wy​do​by​wa​ła się ja​kaś go​rą​ca moc i prze​ni​ka​ła przez skó​rę, aby po​pły​nąć w jej cie​le. – Mogę cię wie​le na​uczyć – rzekł dąb. Anne ski​nę​ła gło​wą. – Dziś wie​czór za​cznę od cno​ty bez​ru​chu. Już się nie ru​szaj – do​rzu​ci​ło drze​wo. Anne ogar​nął wów​czas spo​kój i przy​lgnę​ła ca​łym cia​łem do dębu, my​śląc o od​mó​wie​niu mo​dli​twy, lecz za​le​d​wie wy​po​wie​dzia​ła trzy pierw​sze sło​wa, za​pa​dła w sen. O świ​cie nie była by​naj​mniej za​nie​po​ko​jo​na tym, że obu​dzi​ła się w ob​cym oto​cze​niu: nie​zna​ne lasy są za​wsze bar​dziej swoj​skie niż nowe domy. Przez część po​ran​ka drę​czy​ła ją nie​pew​ność. Jaką de​cy​zję pod​jąć? Czy po​su​wać się na​przód? Jaki jest sens iść da​lej? Może na​tra​fi​ła​by na ja​kieś mia​sto, wio​skę, port. Czy ma wró​cić do ciot​ki? Gdy​by za​wró​ci​ła z dro​gi, na cóż by się zda​ła ta uciecz​ka? Ze​rwa​nie z Phi​lip​pe em w żad​nym wy​pad​ku nie było jej ce​lem. Przy​szła tu, aby coś od​na​leźć… Co? Nie wie​dzia​ła. Z tych roz​wa​żań, któ​re snu​ła, wie​lo​krot​nie cho​dząc tam i z po​wro​tem wzdłuż rze​ki, wy​ło​nił się oczy​wi​sty wnio​sek; zo​sta​nie tu​taj. Może w koń​cu znaj​dzie to, cze​go szu​ka… Po​ru​szo​na, roz​go​rącz​ko​wa​na wró​ci​ła do drze​wa i przy​tu​li​ła się do pnia. Udzie​lił jej się spo​kój dębu, więc prze​sta​ła roz​my​ślać i tyl​ko po​wta​rza​ła mu, że zo​sta​je. Tego dnia wy​ru​szy​ła od​kry​wać przy​ro​dę, szczę​śli​wa, że może jej ofia​ro​wać czas, któ​re​go ni​g​dy jej nie mo​gła po​świę​cić – ani wte​dy, gdy pro​wa​dzi​ła ży​cie chłop​ki, ani w swym nie​daw​nym wcie​le​niu mieszcz​ki. Drżąc, za​głę​bi​ła się w las, po​mię​dzy stru​mie​nie cie​nia i stru​mie​nie świa​tła. Spod nóg umy​ka​ły jej ska​czą​ce ku​lecz​ki sier​ści – dzi​kie kró​li​ki. Tu i tam try​ska​ła tra​wa, tak de​li​kat​na, tak świe​ża, że Anne nie śmia​ła jej na​dep​nąć. Spod sta​rych pa​pro​ci, bru​nat​nych i przy​gnie​cio​nych, wy​ła​nia​ły się ich bla​de młod​sze sio​stry, wy​sta​wia​jąc swe po​marsz​czo​ne pa​lusz​ki. Po​nad nimi pę​ka​ły pąki, gęst​nia​ły ga​łąz​ki, stro​iły się ko​na​ry. W po​szy​ciu bu​szo​wał de​li​kat​ny wie​trzyk List​ki i kwia​ty wy​dę​ły się ni​czym ty​sią​ce skrzy​deł, chcąc wzbić się w po​wie​trze i po​szy​bo​wać. Las ma​rzył, by ule​cieć. Pra​gnął, na po​do​bień​stwo stat​ku przy​cu​mo​wa​ne​go do na​brze​ża, aby po​wiew wia​tru uniósł go w błę​kit. Anne czu​ła, że świat za​miesz​ku​je ja​kaś ocię​ża​ła, lecz upo​rczy​wa ener​gia. Wio​sna na​rzu​ca​ła mu swo​ją wolę, od​rzu​ca​jąc mar​twe ga​łąz​ki i grze​biąc zwię​dłe, bu​twie​ją​ce li​ście. Kar​mi​ła so​ka​mi drze​wa i mło​de pędy. Wdy​cha​jąc te opa​ry, Anne tak​że po​pa​da​ła w upo​je​nie. W mia​rę jak gęst​niał ni​sko​pien​ny za​gaj​nik, a wy​so​ko​pien​ny las piął się w górę, Anne

za​czy​na​ła się bu​dzić… Pra​gnie​nie… Pra​gnie​nie cze​go? Trud​no orzec… Pra​gnie​nie cze​goś wiel​kie​go, za​sad​ni​cze​go. Tak, ona tak​że wy​ry​wa​ła się, wraz z przy​ro​dą, z zi​mo​we​go odrę​twie​nia, utoż​sa​mia​ła się z pta​ka​mi stro​szą​cy​mi pió​ra. Anne z wol​na otwie​ra​ła oczy na ten świat jak​że od​mien​ny od świa​ta lu​dzi. Świat praw​dzi​wy. Pod​czas gdy mia​sto dła​wi​ło zie​mię pod bru​ko​wa​ny​mi uli​ca​mi i przy​tła​cza​ło ją swy​mi do​ma​mi, las po​zwa​lał jej roz​kwi​tać. Gdy mia​sto ści​na​ło pnie, żeby pod​trzy​my​wać swo​je da​chy, wię​zi​ło w swych mu​rach po​wie​trze i ka​la​ło nie​bo wy​zie​wa​mi z ko​mi​nów, las uwal​niał całe żyde. Tu​taj Anne wi​bro​wa​ła wśród cu​dow​nej har​mo​nii, tak dla niej nie​sły​cha​nej, że nie poj​mo​wa​ła, co się na nią skła​da. Le​śna ma​gia krę​po​wa​ła dziew​czy​nę de​li​kat​ny​mi wię​za​mi, znie​wa​la​ła ją, urze​ka​ła. Dwa razy się wzdry​gnę​ła. Dwa razy wy​da​wa​ło jej się, iż wi​dzi prze​su​wa​ją​cy się w od​da​li cień. Przy​war​ła do zie​mi i cze​ka​ła. Nic się nie wy​da​rzy​ło. Może to ła​nia? Anne z tru​dem zdo​by​wa​ła po​ży​wie​nie. Z bra​ku doj​rza​łych owo​ców zde​cy​do​wa​ła się sku​bać tra​wę i korę. Przy​cho​dzi​ła nad rze​kę, któ​ra wiła się wśród to​po​li oraz gę​stych za​ro​śli wierz​bo​wych ni​czym żyła prze​ci​na​ją​ca czar​ną zie​mię, i dużo piła, żeby zła​go​dzić bur​cze​nie w brzu​chu. Zwa​bio​ne ba​zia​mi mu​chy brzę​cza​ły pod wierz​ba​mi… Po​wie​trze tań​czy​ło, fa​lo​wa​ło, dy​go​ta​ło. Póź​niej dzień udał się osten​ta​cyj​nie na spo​czy​nek, a mie​dzia​ne nie​bo wy​peł​ni​ło się olśnie​wa​ją​cy​mi świa​tła​mi, któ​rych zło​ci​ste re​flek​sy prze​ska​ki​wa​ły z chmu​ry na chmu​rę. Gdy za​pa​dła noc, Anne wró​ci​ła pod dąb. Była tak wy​czer​pa​na, że kie​dy tyl​ko do​strze​gła gwiaz​dy na mi​go​czą​cym skle​pie​niu, po​grą​ży​ła się we śnie. Ran​kiem na jed​nym z ko​rze​ni pysz​nił się ogrom​ny bo​chen chle​ba. Uro​iła so​bie, że to dąb jej go ofia​ro​wał. Po​dzię​ko​wa​ła swe​mu ro​ślin​ne​mu opie​ku​no​wi za ów dar, któ​ry od​da​lał od niej tro​skę o po​ży​wie​nie i po​zwa​la! po​świę​cić cały dzień na eks​plo​ra​cję – po​zo​sta​ło jej jesz​cze tak wie​le do od​kry​cia! – a na​stęp​nie schru​pa​ła skór​kę, po​zo​sta​wia​jąc ośród​kę na obiad. Prze​mie​rza​ła las, zwra​ca​jąc bacz​ną uwa​gę na prze​peł​nia​ją​ce go dźwię​ki: szcze​ka​nie po​lu​ją​cych li​sów, chło​sta​nie ogo​nem w gę​stwi​nie, sze​lest prze​my​ka​ją​cej jasz​czur​ki, słod​kie skrze​cze​nie rze​kot​ki, ukrad​ko​we drep​ta​nie je​lon​ków. Pod​no​sząc gło​wę, pró​bo​wa​ła do​ciec, gdzie się kry​ją pta​ki, gdyż ga​łę​zie roz​brzmie​wa​ły do​no​śnym śpie​wem. Był to prze​cież czas wi​cia gniazd. Dzię​cioł ostu​ki​wał dzio​bem korę, a sro​ki krzy​kacz​ki wy​my​śla​ły so​bie na​wza​jem. Ku​kuł​ka za​chry​pła i w mia​rę jak Anne po​su​wa​ła się do przo​du, za​wsze od​fru​wa​ła, ża​ląc się gdzieś na ho​ry​zon​cie. Anne przy​po​mi​na​ła so​bie z roz​ba​wie​niem, że jesz​cze po​przed​nie​go dnia las wy​da​wał jej się nie​my. W rze​czy​wi​sto​ści pe​łen był nie​ustan​nych wi​bra​cji, krzą​ta​ni​ny bez wy​tchnie​nia. Nie, to, co sły​sza​ła, nie było ci​szą, lecz har​mo​nij​ną mu​zy​ką przy​ro​dy, któ​ra żyje, to​ru​je so​bie dro​gę, kieł​ku​je. Przez cały dzień gę​stwi​na i wy​so​ki las pul​so​wa​ły buj​nym ży​ciem.

Spo​śród szme​ru skrzy​deł i skrzy​pie​nia ga​łą​zek prze​bi​ja​ły od​gło​sy ostroż​nych zwie​rząt, szum ro​ślin, po​god​ne szem​ra​nie stru​my​ka, prze​ko​ma​rza​nie się wia​tru… Te od​gło​sy wspól​nie two​rzy​ły har​mo​nię, nie mą​cąc by​naj​mniej spo​ko​ju czy​stej wody: czy to ki​ca​nie zdzi​wio​ne​go kró​li​ka, czy skok wie​wiór​ki, ci​sza je przyj​mo​wa​ła, wchła​nia​ła, nie ina​czej niż ko​bie​rzec mchu wita so​sno​we igły. Gdy za​pa​dła noc, umknę​ła do swe​go dębu, po​ży​wi​ła się i za​raz za​pa​dła w sen. Po prze​bu​dze​niu zo​ba​czy​ła, że obok niej pysz​ni się nowy bo​chen chle​ba. Tak samo w na​stęp​ne dni… Im dłu​żej ten cud się po​wta​rzał, tym mniej ją in​try​go​wał. To rzad​kość czy​ni cuda, po​wta​rzal​ność je za​cie​ra: Anne uzna​ła tę co​dzien​ną stra​wę za po​da​rek hoj​ne​go lasu i nie za​przą​ta​ła so​bie nim wię​cej gło​wy. Zda​ła się na los. Żyła po​wie​trzem. Cał​kiem za​po​mnia​ła o lu​dziach. By​wa​ło, że pra​gnę​ła się ro​ze​brać do naga, cho​dzić tak, jak przy​szła na świat, lecz wiatr i prze​ni​kli​wy chłód po​wie​trza nie po​zwa​la​ły jej zdjąć ubra​nia. Co wie​czór wra​ca​ła pod oj​cow​skie ra​mię dębu i zwi​ja​ła się pod nim w kłę​bek, by usnąć. – To stąd przy​cho​dzę. To tu​taj wra​cam. Las za​stą​pił jej mat​kę, a ogrom​ny dąb ojca. Anne od​zy​ski​wa​ła nie​win​ność z dnia na​ro​dzin, za​nim jej ser​ce za​tru​ły tro​ski. Dzię​ki kon​tem​pla​cji jej du​szę prze​peł​nia​ła wdzięcz​ność. I każ​de​go ran​ka cze​kał na nią bo​chen chle​ba. To praw​da, że raz czy dru​gi mia​ła za​miar czu​wać, lecz bez​wied​nie po​drze​my​wa​ła. Po​nie​waż kła​dła się spać z tym py​ta​niem – skąd się bie​rze je​dze​nie? – sny pod​su​wa​ły jej fan​ta​stycz​ne roz​wią​za​nia: przy​no​sił je czer​wo​ny ka​rzeł albo odzia​ny na czar​no ol​brzym, albo bia​ły ru​mak z lśnią​cym zło​tym ro​giem. Po​tem za​ska​ki​wał ją świt, za​le​wa​jąc ła​god​nym świa​tłem bo​chen. Anne przyj​mo​wa​ła chleb, ła​ma​ła go, prze​żu​wa​ła z wdzięcz​no​ścią. Póź​niej po​świę​ca​ła się wy​łącz​nie la​so​wi. Trzy​krot​nie od​nio​sła wra​że​nie, że jest ob​ser​wo​wa​na. Je​śli na​wet z jam, za​ro​śli i dziu​pli przy​pa​try​wa​ły jej się ty​sią​ce zwie​rząt, w tym wy​pad​ku wy​czu​wa​ła, że przy​ku​wa uwa​gę ko​goś in​ne​go. Szpie​go​wa​ła ją ja​kaś od​mien​na świa​do​mość. Nie zno​si​ła tego uczu​cia. Za trze​cim ra​zem, gdy po ple​cach prze​bie​gły jej nie​przy​jem​ne ciar​ki, do​strze​gła w od​da​li nie​wy​raź​ną syl​wet​kę zwie​rzę​cia. Przy​glą​dał jej się bez ru​chu wy​nio​sły je​leń o lśnią​cych oczach, dłu​giej szyi, ja​snym pod​gar​dlu i sier​ści pa​ru​ją​cej od ga​lo​po​wa​nia. Roz​ga​łę​zio​ne po​ro​że spra​wia​ło, że jego wspa​nia​ły wy​gląd na​bie​rał le​śne​go cha​rak​te​ru. Je​leń zda​wał się ru​cho​mym bra​tem dębu. Na​gle znik​nął. Za​nie​po​ko​jo​na Anne wró​ci​ła do swo​jej kry​jów​ki i wy​cią​gnę​ła się pod mu​sku​lar​ny​mi ko​na​ra​mi. Z wierz​choł​ka ob​ser​wo​wa​ła ją wie​wiór​ka ucze​pio​na kory. Anne za​zdro​ści​ła jej, że miesz​ka w ko​ro​nie kil​ku​set​let​nie​go drze​wa. Z ga​łę​zi ema​no​wa​ło płyn​ne zie​lo​ne świa​tło.

Wy​so​ko na nie​bie szy​bo​wał kro​gu​lec z nie​ru​cho​my​mi skrzy​dła​mi, wy​pa​tru​jąc świe​żo wy​klu​tych pi​skląt. Za​mru​ga​ła po​wie​ka​mi… – Mamy ją! Tego po​po​łu​dnia Anne le​ża​ła zdrę​twia​ła, z uchem przy​ci​śnię​tym do mchu, i nie usły​sza​ła, że ktoś się zbli​ża. – Jest tam! – po​wtó​rzył ten sam głos. Ida, oku​ta​na w sza​le, wska​zy​wa​ła na swą le​żą​cą na zie​mi ku​zyn​kę, okry​tą brud​ną, po​dar​tą suk​nią. Jej źre​ni​ce skrzy​ły się nie​przy​ja​zną ra​do​ścią. – A to do​pie​ro! Od​wró​ci​ła się do to​wa​rzy​szą​cej jej po​sta​ci. Po​ja​wił się Phi​lip​pe roz​gar​nia​ją​cy ki​jem za​ro​śla. Anne była tak skrę​po​wa​na, jak​by za​sko​czo​no ją nagą pod​czas to​a​le​ty. Od​ru​cho​wo pod​kur​czy​ła nogi pod sie​bie i ob​ję​ła je ra​mio​na​mi, prze​ciw​sta​wia​jąc chło​pa​ków zwar​tą, za​mknię​tą syl​wet​kę. – Wie​dzia​łam, że nie ode​szła – po​wie​dzia​ła Ida z trium​fem. – Wie​dzia​łam, że się ukry​wa. Anne po​pra​wi​ła ją w du​chu: „Nie, wca​le się nie ukry​wam, ode​szłam na do​bre”, lecz za​cho​wa​ła to uści​śle​nie dla sie​bie. Ida i na​rze​czo​ny przy​pa​try​wa​li się jej. Anne czu​ła ulgę, że się z nim roz​mó​wi. – Cie​szę się, że cię wi​dzę. – Dla​cze​go ucie​kłaś? – Wca​le ci źle nie ży​czę. – Dla​cze​go? – Z pew​no​ścią cię za​smu​ci​łam, a może ob​ra​zi​łam… – Dla​cze​go? Do​strze​gła wie​wiór​kę, któ​ra ucze​piw​szy się swy​mi drob​ny​mi łap​ka​mi roz​wi​dle​nia ga​łę​zi, przy​pa​try​wa​ła się tej sce​nie czar​ny​mi okrą​gły​mi oczka​mi. – Nie po​win​nam za cie​bie wy​cho​dzić. – Nie masz ocho​ty? – Ależ mam. – Za​tem? – Nie do​syć. Phi​lip​pe ode​brał te sło​wa ni​czym cios pię​ścią w brzuch. Ida obu​rzy​ła się w jego imie​niu: – Cóż za kosz​mar! Ona „nie ma do​syć ocho​ty”, żeby go po​ślu​bić… Za ko​góż się pa​nien​ka uwa​ża? Stro​iło się słod​kie min​ki do Phi​lip​pe’a? Po​win​naś umrzeć ze wsty​du. – Tak, wsty​dzę się. Anne od​po​wie​dzia​ła z taką szcze​ro​ścią, że Ida za​prze​sta​ła uszczy​pli​wych uwag.

Po​bla​dły Phi​lip​pe pod​szedł bli​żej i za​py​tał z na​pię​ciem w gło​sie: – Dla​cze​go? Spu​ści​ła gło​wę. – Dla​cze​go?! – krzyk​nął. Oczy Anne wy​peł​ni​ły się łza​mi. Cier​pia​ła, za​da​jąc chło​pa​ko​wi te ka​tu​sze. – Nie wiem. Ale to nie ma z tobą nic wspól​ne​go. To nie two​ja wina, Phi​lip​pie. Cóż za po​cie​sza​ją​ca de​kla​ra​cja! Po​jął, że zu​peł​nie się dla niej nie li​czy. Pod​szedł, upadł na ko​la​na, wziął ją za ręce. Na​le​gał, upo​ko​rzo​ny. Do​ma​gał się, by Anne zmie​ni​ła zda​nie. Czy dla​te​go, że ją ubó​stwiał? Czy może wsty​dził się po​raż​ki? Nie spo​sób było po​znać, czy w swym upo​rze kie​ro​wał się mi​ło​ścią, czy próż​no​ścią. – Sko​ro nie wiesz, wyjdź za mnie! Prze​ko​nasz się, że… Za jego ple​ca​mi Ida za​gry​za​ła war​gi z wście​kło​ści, wi​dząc, jak chło​pak się upie​ra. Prze​cież za​kli​nał się na wszyst​kie świę​to​ści, że wię​cej tego nie zro​bi! – Ach, ci męż​czyź​ni – zrzę​dzi​ła Ida. – I po​my​śleć, że to dziew​czy​nom za​rzu​ca się, że są jak cho​rą​giew​ki na wie​trze… Anne wy​ja​wi​ła Phi​lip​pe’owi rzecz nie​po​ję​tą: – Ja re​zy​gnu​ję z mał​żeń​stwa. To nie jest moje prze​zna​cze​nie. Nie po​tra​fię tego wy​ja​śnić, ale wiem, że nie po​win​nam wy​cho​dzić za mąż. Przy​kro mi… – Nie je​stem dość do​bry dla cie​bie? O to cho​dzi? – Je​steś god​ny każ​dej ko​bie​ty. Wy​po​wia​da​jąc te sło​wa, Anne utkwi​ła wzrok w oczach Phi​lip​pe’a. Uwie​rzył jej. Cią​gnę​ła da​lej: – Je​steś dla mnie o wie​le za do​bry! – Tu się z tobą zga​dzam – wtrą​ci​ła się Ida. – Tyl​ko spójrz, Phi​lip​pie, wi​dzisz, jak wy​glą​da two​ja była na​rze​czo​na…? Koc​mo​łuch! Nie myła się od swo​jej uciecz​ki, sy​pia na zie​mi… Pew​nie ob​gry​za ko​rzon​ki. Na​wet ma​cio​ra mia​ła​by dla sie​bie wię​cej sza​cun​ku. Chciał​byś mieć z taką dzie​ci? – Nie! Cof​nął się. Wy​da​wa​ło się, że na​gle znie​na​wi​dził Anne. Utra​cił reszt​kę na​dziei. Po​czer​wie​niał na szyi, czu​jąc ura​zę. – Co ro​bi​my? – skrzy​wi​ła się Ida. – To, co po​sta​no​wi​li​śmy rano! – od​parł Phi​lip​pe. Za​chwy​ce​ni, mru​gnę​li do sie​bie po​ro​zu​mie​waw​czo. Anne wy​czu​ła zmo​wę, z któ​rej sama była wy​klu​czo​na: ga​wę​dzi​li so​bie w jej obec​no​ści tak, jak​by ich nie sły​sza​ła. Czyż​by zmie​ni​ła się w zwie​rzę? Wy​cią​gnąw​szy z sa​kwy sznur, Phi​lip​pe rzu​cił się na na​rze​czo​ną. Z po​mo​cą Idy skrę​po​wał ją w mgnie​niu oka. Owi​nął wię​zy wo​kół jej prze​gu​bów, a Ida za​ci​snę​ła sznur, szczę​śli​wa, że może za​dać ból ku​zyn​ce. Upo​ko​rzo​na Anne nie sta​wia​ła naj​mniej​sze​go opo​ru. Dla​cze​go się nie bun​to​wa​ła? W grun​cie rze​czy inni roz​po​rzą​dza​li nią od dnia jej na​ro​dzin, a ona za​wsze się temu pod​da​wa​ła.

Gdy koń​czy​li ją krę​po​wać, Anne do​strze​gła nie​bez​pie​czeń​stwo, któ​re umy​ka​ło uwa​dze jej opraw​ców: nad​cho​dził ol​brzym. Był ogrom​ny, okry​ty opoń​czą z gru​bej czar​nej weł​ny i zbli​żał się do nich szyb​kim, zde​cy​do​wa​nym kro​kiem. Im​po​no​wał już samy wzro​stem, lecz jesz​cze bar​dziej za​dzi​wiał tym, iż po​tra​fił się po​ru​szać w ab​so​lut​nej ci​szy, nie ła​miąc ani jed​nej ga​łąz​ki, nie kru​sząc dy​wa​nu ze​schłych li​ści. Prze​mie​rzał za​gaj​nik ni​czym okręt pru​ją​cy fale. Ida, nie​świa​do​ma tego, co się dzie​je za jej ple​ca​mi, ko​men​to​wa​ła swo​je zwy​cię​stwo, wska​zu​jąc na zwią​za​ną Anne: – Spójrz na nią, Phi​lip​pie. Na​wet dżdżow​ni​ca sta​wia​ła​by więk​szy opór. Taki z niej głu​pek! Otóż to, po pro​stu nie​do​ro​zwi​nię​ta umy​sło​wo. Nie wie na​wet, dla​cze​go ucie​kła ani cze​mu tu gni​je. Ga​dać do niej to tak, jak​by roz​ma​wiać z kozą – nie ma sen​su. Nie​zna​jo​my opu​ścił swą wiel​ką dłoń na ra​mię Idy. Wrza​snę​ła, ty​leż z za​sko​cze​nia, co z prze​ra​że​nia. Gdy się od​wró​ci​ła, nie​zna​jo​my utkwił w niej wzrok: spra​wiał wra​że​nie ko​goś, kto za​mie​rza uśmier​cić kur​cza​ka, skrę​cić mu kark, po​gru​cho​tać ko​ści. Ida szarp​nę​ła się gwał​tow​nie, dzię​ki cze​mu uda​ło jej się wy​rwać. Cof​nę​ła się, cięż​ko dy​sząc. Phi​lip​pe, rów​nież zdzi​wio​ny, ale przede wszyst​kim prze​stra​szo​ny, uznał, że musi zgry​wać bo​ha​te​ra. Wy​piął tors i wy​beł​ko​tał: – Aaa… wy kto? Nie​zna​jo​my wy​mie​rzył mło​dzień​co​wi po​li​czek, któ​ry po​sy​łał go w krza​ki. Phi​lip​pe się po​zbie​rał, pod​niósł z zie​mi ka​pe​lusz i uciekł. Ida gna​ła za nim co sił w no​gach, wrzesz​cząc: – Za​cze​kaj na mnie, za​cze​kaj na mnie! Anne le​ża​ła zwią​za​na na zie​mi na​prze​ciw nie​zna​jo​me​go o wy​mi​ze​ro​wa​nym, su​ro​wym i opa​no​wa​nym ob​li​czu, kry​ją​cym się pod mni​sim kap​tu​rem. Uniósł połę opoń​czy, do​był szty​let i za​mach​nął się nim nad jej gło​wą.

5

Wie​deń, 25 maja 1904 Dro​ga Gret​chen, po​wrót do Wied​nia znio​słam fa​tal​nie. Pod​czas na​szej po​dró​ży po​ślub​nej, wę​dru​jąc od mia​sta do mia​sta, Franz i ja przez dłuż​szy czas nie utrzy​my​wa​li​śmy kon​tak​tów z in​ny​mi ludź​mi. Je​śli przy​pad​ko​wo spodo​ba​ło nam się to​wa​rzy​stwo ja​kiejś pary, na​sza zna​jo​mość oka​zy​wa​ła się tym bar​dziej za​ży​ła, im bar​dziej wy​da​wa​ła się prze​lot​na. Gdy tyl​ko po​sta​wi​łam nogę w Wied​niu, prze​ko​na​łam się, że je​stem więź​niem. Miesz​kam w akwa​rium. Och, to moje akwa​rium jest peł​ne prze​py​chu: któż nie ma​rzy, by za​miesz​kać przy Lin​zer​stras​se, ob​ra​cać się w ary​sto​kra​tycz​nym to​wa​rzy​stwie, za​chły​sty​wać się to przy​ję​cia​mi, to ba​la​mi, jed​ne​go dnia słu​chać w ope​rze Łu​cji z Lam​mer​mo​oru, a na​stęp​ne​go Ze​msty nie​to​pe​rza w Te​atrze Wie​deń​skim, a po​tem zjeść ko​la​cję u Sa​che​ra? Cho​ciaż szkla​ne ścia​ny po​zwa​la​ją wi​dzieć ota​cza​ją​cy ho​ry​zont, nie mogę przez nie prze​nik​nąć, od​bi​jam się od nich, ska​za​na na zno​sze​nie tych sa​mych osób, ryb uwię​zio​nych wraz ze mną. Nie ma sen​su szu​kać wyj​ścia, już nie zdo​łam się od​izo​lo​wać, krę​cę się w kół​ko. Za​rzu​cisz mi, że to skar​gi roz​piesz​czo​ne​go dziec​ka? Ze dziec​ka, to fakt. Roz​piesz​czo​ne​go – też. Do​brze mnie jed​nak zro​zum: ja​kaś część mnie cier​pi. Mam wra​że​nie, że je​stem po​mył​ką. Kom​plet​ną po​mył​ką. Istot​nie, ni​cze​mu nie umiem spro​stać. Ani temu, co ofe​ru​je mi ży​cie, ani temu, cze​go się ode mnie ocze​ku​je. Akwa​rium, o któ​rym mó​wię, peł​ne jest ko​biet. Jest ich z dzie​sięć, a wszyst​kie po​sta​no​wi​ły się mną za​jąć. Czu​ję się za​tem osa​czo​na przez ich tro​skę i ich do​bre in​ten​cje. Już ci wy​ja​śniam. Le​d​wie przy​je​cha​łam do na​sze​go domu – po​win​nam po​wie​dzieć ra​czej: do na​sze​go pa​ła​cu, bo wszyst​kie te po​ko​je i ogro​dy peł​ne są nie​zmie​rzo​nych wspa​nia​ło​ści – za​czę​ły przede mną de​fi​lo​wać bab​ska rodu von Wald​berg. Jak było do prze​wi​dze​nia, ich wzrok przy​lgnął do mo​je​go brzu​cha. Nur​to​wa​ło je jed​no py​ta​nie: czy wró​ci​łam cię​żar​na ze swe​go mie​sią​ca mio​do​we​go? Nie trze​ba było wy​bit​nej po​łoż​nej, żeby po pierw​szym rzu​cie oka na moje łono skon​sta​to​wać, że nie. Nie tego jed​nak ocze​ki​wa​ły, więc spy​ta​ły wprost: – A za​tem, Han​no, wra​casz do Wied​nia z no​wym Wald​ber​giem? – Nie, jesz​cze nie, lecz uwierz​cie, że Franz i ja od​kry​li​śmy tam, we Wło​szech, jak to dzia​ła, i pra​cu​je​my nad tym z za​pa​łem. Uśmiech​nę​ły się usa​tys​fak​cjo​no​wa​ne, że na​sza mała par​ka wy​wią​zu​je się z za​dań ma​łej par​ki.

Pro​blem w tym, że po​dob​nych kre​atur nie da się zbyć pół​słów​ka​mi! Wra​ca​ją do na​tar​cia. Te straż​nicz​ki ro​dzi​ny pło​dzą​ce spad​ko​bier​ców ca​ły​mi se​ria​mi po​stę​pu​ją tak od wie​ków. Były tu w cza​sach, gdy Wie​deń ota​cza​ły mury obron​ne, były, kie​dy jesz​cze ich nie miał, a na​wet wte​dy, gdy Wie​deń jesz​cze nie ist​niał. Tak na​praw​dę to one zbu​do​wa​ły Wie​deń i wszyst​ko, co przy​po​mi​na ro​dzi​nę, dy​na​stię, gmi​nę, mia​sto, pań​stwo, ce​sar​stwo. Chcąc za​pew​nić so​bie wła​dzę, dba​ją, by się roz​mna​żać, naj​pierw one same, z mat​ki na cór​kę, po​tem z ciot​ki na sio​strze​ni​cę, z sio​stry na ku​zyn​kę, z są​siad​ki na są​siad​kę. Wy​ślesz prze​ciw nim pułk an​ty​na​ta​li​stycz​nych ama​zo​nek, z ła​two​ścią go po​wstrzy​ma​ją, tak są so​li​dar​ne. Krót​ko mó​wiąc, po ty​go​dniu za​wie​sze​nia bro​ni do​cho​dze​nie prze​pro​wa​dzi​ła mat​ka Fran​za, któ​ra za​wsze mnie onie​śmie​la​ła: jej mąż otrzy​mał za za​da​nie od​być roz​mo​wę z sy​nem jak męż​czy​zna z męż​czy​zną – sam Franz opo​wie​dział mi o tym ze śmie​chem – aby się do​wie​dzieć, czy w na​szym łóż​ku do​cho​dzi do tych rze​czy, czy te rze​czy prze​bie​ga​ją do​brze i czy te rze​czy zda​rza​ją się czę​sto. Co praw​da od​po​wiedź udzie​lo​na przez Fran​za była po​zy​tyw​na, ale że po sam​cach moż​na się spo​dzie​wać, iż ko​lo​ry​zu​ją, gdy mowa o spra​wach in​tym​nych, moja te​ścio​wa chcia​ła zwe​ry​fi​ko​wać u mnie te in​for​ma​cje. Była wy​star​cza​ją​co in​te​li​gent​na, by prze​czu​wać, że ni​g​dy się jej nie zwie​rzę, dla​te​go wy​sła​ła swo​ją sio​strę Vi​via​ne, zwa​ną Vivi, bez​wstyd​ni​cę kla​nu, tę, któ​ra ko​lek​cjo​nu​je ga​chów na oczach wszyst​kich, nie wy​łą​cza​jąc wła​sne​go męża po​da​gry​ka. Cho​ciaż nikt tego nie po​chwa​la, a wszy​scy jej za​zdrosz​czą, uni​ka po​tę​pie​nia, gdyż utrzy​mu​je sto​sun​ki z dwo​ma bar​dzo wy​so​ko po​sta​wio​ny​mi ko​chan​ka​mi – jed​nym w rzą​dzie, dru​gim na dwo​rze – za​tem uży​tecz​ny​mi dla ro​dzi​ny. Ciot​ka Vivi wy​sła​wia się – i za​cho​wu​je – tak swo​bod​nie, że w cią​gu pię​ciu mi​nut wy​twa​rza at​mos​fe​rę po​ufa​ło​ści i eu​fo​rycz​ne​go od​prę​że​nia. Za​pro​si​ła mnie na her​ba​tę do swo​je​go ogro​du z kwit​ną​cy​mi li​lia​mi i za​ba​wia​ła opo​wie​ścia​mi rów​nie pi​kant​ny​mi co jej to​sty. Po​tem, gdy już ba​rie​ry pru​de​rii zo​sta​ły prze​ła​ma​ne, za​py​ta​ła: – 1 co, czy mój po​nęt​ny sio​strze​niec cię uszczę​śli​wia? – Och, tak. – Mó​wię na​tu​ral​nie o łóż​ku… Czy jest ener​gicz​nym ko​chan​kiem? – Tak. – Re​gu​lar​nym? – Tak. – Do prze​sa​dy? – Cza​sa​mi. – Cóż, tym le​piej. Za​zdrosz​czę ci, Han​no, nie mniej niż wszyst​kie pan​ni​ce Wied​nia! Do​stał ci się je​den z jego naj​przy​stoj​niej​szych chłop​ców. A ty? – Co ja? – Rzu​casz się na nie​go? – Brak mi cza​su. Za​wsze mnie ubie​ga. – A czy po tych roz​ko​szach pro​sisz o wię​cej? – A po​win​nam? Przy​glą​da​ła mi się w za​my​śle​niu, nie prze​sta​jąc się uśmie​chać.

– Niech zgad​nę, moja mała Han​no: sko​ro ni​g​dy nie przej​mu​jesz ini​cja​ty​wy pod​czas wa​szych igra​szek, to zna​czy, że nie po​zna​łaś jesz​cze olśnie​wa​ją​cej chwi​li. Praw​da? – Olśnię… – Olśnie​wa​ją​cej chwi​li! Mo​men​tu, w któ​rym two​je cia​ło eks​plo​du​je z roz​ko​szy, kie​dy zmie​niasz się w je​den wiel​ki krzyk za​chwy​tu. Ro​zu​miesz, do cze​go zmie​rzam? Na​dą​sa​łam się i sku​pi​łam na do​pi​ja​niu fi​li​żan​ki her​ba​ty, tym sa​mym udzie​la​jąc bez​wied​nie od​po​wie​dzi. Vivi uję​ła mnie de​li​kat​nie za rękę. – To nor​mal​ne, moja ko​cha​na. – Tak są​dzisz? – Je​stem tego pew​na. Mu​sisz się wy​zbyć nie​po​ko​ju, od​prę​żyć, my​śleć o so​bie, o swych od​czu​ciach, swo​im za​do​wo​le​niu… Wła​śnie pod​czas or​ga​zmu ma się naj​więk​sze szan​se zajść w cią​żę. – Ach tak? – To rzecz po​wszech​nie zna​na. Pod​czas olśnie​wa​ją​cej chwi​li wszyst​ko się w ko​bie​cie otwie​ra, w tym dro​ga, któ​ra po​zwa​la na​sie​niu męż​czy​zny do​pły​nąć do wła​ści​we​go por​tu. Je​śli bę​dziesz spię​ta, od​izo​lu​jesz ja​jecz​ko. – Nikt mi o tym nie wspo​mi​nał. – No cóż, ja ci o tym mó​wię. – Su​ge​ru​jesz, że moja te​ścio​wa, ciot​ka Ad​éla​ïde, ba​ro​no​wa Ka​ro​lus czy pani van Tieck po​czę​ły po​tom​ków w tym wła​śnie sta​nie? Z roz​my​słem wy​bra​łam naj​bar​dziej su​ro​we ma​tro​ny z na​sze​go oto​cze​nia. Roz​draż​nio​na Vivi spoj​rza​ła na mnie ta​kim wzro​kiem, jak​by cho​dzi​ło o mu​chę, któ​ra przy​sia​dła na jej ma​ka​ro​ni​ku. Jesz​cze po​gor​szy​łam swą sy​tu​ację, do​da​jąc: – A dzie​ci po​czę​te w wy​ni​ku gwał​tu? Utrzy​mu​jesz, cio​ciu Vivi, że ofia​ry na​pa​ści z lu​bież​no​ścią od​da​ły się swo​im opraw​com? – Moja dro​ga sio​strze​ni​co, je​ste​śmy pod tym wzglę​dem nie​jed​na​ko​we. Ludz​kość dzie​li się na dwa obo​zy: ko​bie​ty płod​ne i ko​bie​ty zmy​sło​we. Płod​ne nie po​trze​bu​ją czer​pać roz​ko​szy. Ich or​ga​nizm, od po​cząt​ku na​sta​wio​ny na roz​mna​ża​nie, tyl​ko cze​ka na oka​zję. Tym​cza​sem zmy​sło​we, de​li​kat​niej​szej kon​struk​cji – ty czy​ja – po​trze​bu​ją unie​sień, wstrzą​sów, eks​ta​zy, aby po​do​łać temu trud​ne​mu za​da​niu, ja​kim jest za​płod​nie​nie. Za​sta​nów się nad tym, Han​no, po​słu​chaj za​le​ceń ciot​ki Vivi, wy​ko​rzy​staj swe​go po​nęt​ne​go męża, a nie​ba​wem bę​dziesz ocze​ki​wać dziec​ka. Vivi, mimo że pro​wa​dzi​ła się swo​bod​nie i po​stę​po​wa​ła jak ko​bie​ta wy​zwo​lo​na, przy​ta​cza​ła te same ar​gu​men​ty co jej po​przed​nicz​ki: czwór​ka dzie​ci, któ​re dała księ​ciu, za​nim za​czę​ła go zdra​dzać – mam na​dzie​ję, że za​nim – były wy​ra​zem jej dumy, jej czci, jej war​to​ści jako sa​mi​cy, jej świa​dec​twem mo​ral​no​ści. Jak​że mi do tego da​le​ko… Czy kie​dy​kol​wiek spo​tkam ko​bie​tę, przy któ​rej nie będę się czu​ła inna? Ciot​ka Vivi mu​sia​ła roz​po​wie​dzieć o na​szej roz​mo​wie i cheł​pić się za​pro​po​no​wa​nym środ​kiem za​rad​czym, gdyż na​za​jutrz roz​po​czę​ły się od​wie​dzi​ny. Po​wta​rza​ły się przez dwa​na​ście dni, nie da​jąc mi ode​tchnąć. Damy z ro​dzi​ny przy​cho​dzi​ły do mnie na her​ba​tę i dzie​-

li​ły się swy​mi se​kre​ta​mi. Udzie​la​ły mi rad w spo​sób tak non​sza​lanc​ki, jak​by na sku​tek eks​tra​wa​gan​cji sło​wa same wy​my​ka​ły im się z ust, gdy tym​cza​sem od​wie​dza​ły mnie wy​łącz​nie po to, żeby je wy​po​wie​dzieć: – Ja zmu​sza​łam męża, aby po​zo​stał we mnie po… no wie​cie po czym. Je​śli o to cho​dzi, moja dro​ga, na​tu​ra le​piej po​trak​to​wa​ła zwie​rzę​ta niż nasz nie​szczę​sny ro​dzaj ludz​ki. Weź​my na przy​kład ro​dzi​nę psów: gdy na​stę​pu​je wy​trysk na​sie​nia, sa​miec nie może wyjść z suki, po​nie​waż jego… przy​rząd jesz​cze na​brzmie​wa i blo​ku​je uj​ście. Ten mo​ment jest okrop​ny dla po​czci​wej suki – sły​sza​łam, jak moja Ket​ty wyje z bólu – lecz pięć mi​nut póź​niej wszyst​ko wra​ca do nor​my. – Kie​dy mój mał​żo​nek się wy​co​fy​wał, zo​sta​wa​łam w łóż​ku i nie ru​sza​łam się z po​ście​li przez dwie go​dzi​ny! Le​żąc na ple​cach. Przy​ci​ska​jąc ner​ki i mied​ni​cę do ma​te​ra​ca. W tym cza​sie niech… to się do​sta​nie tam, gdzie jego miej​sce! Mu​sie​li​by chy​ba krzyk​nąć: „Pali się!”, żeby od​kle​ić mnie od prze​ście​ra​dła! I oto efek​ty: szóst​ka wspa​nia​łych dzie​cia​ków. – Pró​bo​wa​łaś se​le​ra? A pie​trusz​ki? Ja w dniu swo​ich za​rę​czyn roz​po​czę​łam ku​ra​cję se​le​ro​wo-pie​trusz​ko​wą. To po​ma​ga zajść w cią​żę. Moje sio​stry wy​śmie​wa​ły się ze mnie. Naj​młod​sza, prze​cho​dząc koło mnie, ry​cza​ła „mu​uuuuu”, da​jąc do zro​zu​mie​nia, że prze​żu​wam ni​czym kro​wa… Wzru​sza​łam ra​mio​na​mi i mia​łam ra​cję: czwór​ka dzie​ci w cią​gu pierw​szych pię​ciu lat na​sze​go mał​żeń​stwa. Kto to prze​bi​je? Nie moje sio​stry w każ​dym ra​zie. Na​wia​sem mó​wiąc, dro​ga Han​no, pie​trusz​ka musi być „dzi​ka”, do​ma​gaj się dzi​kiej pie​trusz​ki, uni​kaj pie​trusz​ki arab​skiej. A se​ler oczy​wi​ście na​cio​wy! – Księ​życ!… Ko​bie​ta roz​kwi​ta wraz z peł​nią księ​ży​ca. Jak lasy! Jak pola! Jak ostry​gi! Nie ma sen​su po​cić się w nie​któ​re wie​czo​ry, trze​ba za​cze​kać na tę do​sko​na​łą oka​zję. Dla​cze​go mia​ły​by​śmy być mniej po​dat​ne na wpływ księ​ży​ca niż mo​rza i oce​any, któ​ry​mi on za​rzą​dza? Cóż za aro​gan​cja! Czy te dzi​siej​sze damy są​dzą, że są waż​niej​sze od księ​ży​ca? Też coś! Pro​szę, na wszel​ki wy​pa​dek przy​nio​słam ci ka​len​da​rzyk księ​ży​co​wy. Ach, znasz go… Ale czy masz w zwy​cza​ju do nie​go za​glą​dać? – Co praw​da to nie moja spra​wa, Han​no, lecz po​zwo​lę so​bie spre​zen​to​wać ci am​brę. Dzi​cy z Ame​ry​ki czy z Sy​be​rii wy​ko​rzy​stu​ją ją do in​nych ce​lów niż ko​sme​ty​ki. Oczy​wi​ście je​stem zbyt do​brą ka​to​licz​ką, żeby się kie​ro​wać po​dob​ny​mi prze​są​da​mi… Wsze​la​ko mat​ka dała mi am​brę w przed​dzień mo​je​go ślu​bu, po​tem ob​da​ro​wa​łam nią wła​sne cór​ki i świet​nie na tym wy​szły​śmy! Spra​wisz mi przy​jem​ność, przyj​mu​jąc ten upo​mi​nek. Pro​szę, ja​kie to pro​ste: wy​star​czy jej do​tknąć i po​wą​chać wie​czo​rem przed pój​ściem do łóż​ka. Czy mu​szę ci opo​wia​dać da​lej, moja dro​ga Gret​chen? Wkrót​ce Franz wró​ci ze swo​je​go klu​bu, zje​my ko​la​cję sam na sam i wte​dy on bę​dzie miał na mnie chęt​kę. Wy​obraź so​bie mę​tlik w mo​jej gło​wie: mam przed sobą wię​cej za​dań niż ge​ne​rał rzu​ca​ją​cy ar​mię do boju! Po​win​nam prze​łknąć zupę pie​trusz​ko​wą, schru​pać za​pie​kan​kę z se​le​rem, spraw​dzić fazę księ​ży​ca, uba​brać się po kry​jo​mu w am​brze, zmu​sić Fran​za, żeby usnął na mnie, nie wy​co​fu​jąc się, a po​tem, gdy już się od​su​nie, le​żeć przez dwie go​dzi​ny z mied​ni​cą przy​ci​śnię​tą do ma​te​ra​ca. Ach tak, za​po​mnia​ła​bym: po​śród tych wol​ty​żer​skich wy​czy​nów mu​szę dać się po​nieść, my​śleć wy​łącz​nie o so​bie i spró​bo​wać osią​gnąć eks​ta​zę! Co z tego wy​ni​ka? Mam ocho​tę uciec. Cho​ciaż uwiel​biam Fran​za, nie​mal pra​gnę​ła​bym

go uni​kać. Nie mia​łam po​ję​cia, że wy​cho​dząc za nie​go, po​ślu​bi​łam tak​że wszyst​kie te ko​bie​ty z jego oto​cze​nia, któ​re knu​ją, żeby mnie do sie​bie upodob​nić, i będą mnie za​drę​czać, do​pó​ki im nie ule​gnę. Tak, nie wie​dzia​łam, że wią​żąc się z Fran​zem, znaj​dę się w sy​tu​acji, któ​ra mnie prze​ra​ża. Ści​skam cię, moja dro​ga Gret​chen i zmy​kam po​pła​kać w sa​lo​nie mu​zycz​nym, za​nim przyj​dzie Franz. Two​ja Han​na

6

W ośrod​ku me​dycz​nym w Be​ver​ley Hills słoń​ce uka​za​ło dwie za​sło​ny: praw​dzi​wą, wi​szą​cą na oknie, oraz jej cień na ścia​nie. Gdy Anny od​zy​ska​ła świa​do​mość uko​jo​ną przez środ​ki uspo​ka​ja​ją​ce, któ​re mio​ta​ły nią od snu do jawy, ucze​pi​ła się tych dwóch ele​men​tów. Pod​da​ne znie​czu​le​niu cia​ło i zmą​co​ny umysł spra​wi​ły, że chwy​ta​ła się świa​tła, uzna​jąc je za je​dy​ną trwa​łą, na​ma​cal​ną sub​stan​cję we wszech​świe​cie. Kon​cen​tru​jąc się na niej, sta​wa​ła się jed​nym z pył​ków tań​czą​cych w zło​tym pro​mie​niu prze​szy​wa​ją​cym po​kój i łą​czą​cym za​sło​nę ma​te​rial​ną z za​sło​ną wy​świe​tlo​ną na ścia​nie. Po któ​rej stro​nie czę​ściej się za​trzy​my​wa​ła? Bę​dąc ko​bie​tą kina, wo​la​ła na ogół od​bi​cie niż rze​czy​wi​stość. Do jej łóż​ka wie​lo​krot​nie pod​cho​dził ja​sno​wło​sy pie​lę​gniarz. Ile​kroć się nad nią na​chy​lał, mó​wi​ła do nie​go, lecz za każ​dym ra​zem dzia​ło się coś dziw​ne​go, co nie po​zwa​la​ło jej się wy​sło​wić. Gdy tyl​ko otwie​ra​ła usta, sa​lo​wy się ulat​niał. Otóż to, gdy się do nie​go zwra​ca​ła, zni​kał. Wy​da​wa​ło się jed​nak, że ta ma​gicz​na sztucz​ka nie była za​mie​rzo​na, bo twarz mło​de​go czło​wie​ka nie zdra​dza​ła spry​tu ani zło​śli​wo​ści. Kie​dy znów się po​ja​wiał, spra​wiał wra​że​nie tro​skli​we​go i ob​ser​wo​wał ją z wy​raź​nym pra​gnie​niem udzie​le​nia jej po​mo​cy. Rzecz w tym, że le​d​wie za​czy​na​ła pierw​sze sło​wo, wszyst​ko wi​ro​wa​ło. Są​dzi​ła po​cząt​ko​wo, że pa​dła ofia​rą roz​chwia​nej rze​czy​wi​sto​ści, tym bar​dziej że mia​ła wra​że​nie, jak​by spa​da​ła… Po​tem na​bra​ła po​dej​rzeń, że to czas pła​ta jej fi​gle, prze​miesz​cza​jąc się bez uprze​dze​nia. Krót​ko mó​wiąc, za​uwa​ży​ła, że gdy tyl​ko zwra​ca się do pie​lę​gnia​rza, za​raz zo​sta​je sama w pu​stym po​ko​ju. Wy​wnio​sko​wa​ła z tego – tym ra​zem słusz​nie – że wciąż na nowo za​sy​pia. Po dwóch dniach uda​ło jej się na​wią​zać roz​mo​wę: – Gdzie je​stem? – Cie​szę, się, że mogę z pa​nią po​ga​dać, Anny. Mam na imię Ethan. – Mm… – Leży pani w po​ko​ju 23 kli​ni​ki Lin​den w Hol​ly​wo​od. – Co mi jest? – Róż​ne stłu​cze​nia. Nic po​waż​ne​go. Wyj​dzie pani z tego bez pro​ble​mu. Coś pa​nią boli? – Nie. – Czy​li daw​ka jest wła​ści​wa. – Daw​ka cze​go? – Mor​fi​ny. Na po​wierzch​nię wy​pły​nę​ło przy​cza​jo​ne w naj​głęb​szych za​ka​mar​kach jej zwo​jów mó​zgo​wych wspo​mnie​nie, w któ​rym oj​ciec, trzy​ma​jąc w ręku ja​kieś cza​so​pi​smo na​uko​we, oznaj​mia, że mor​fi​na za​li​cza się do nie​bez​piecz​nych nar​ko​ty​ków, bo gdy raz się ją przyj​mie, nie moż​na się już bez niej obejść. W cią​gu na​stęp​nych go​dzin, gdy od​zy​ski​wa​ła przy​tom​ność, usil​nie się nad tym za​sta​na​wia​ła, sia​da​ła na łóż​ku, krzy​cza​ła na cale gar​dło, sła​bła, za​pa​da​ła w sen i tak w kół​ko, aż

wresz​cie, bę​dąc już u kre​su wy​trzy​ma​ło​ści, po​sta​no​wi​ła zi​gno​ro​wać oj​cow​ską prze​stro​gę. Prze​cież na​ło​gi to jej spe​cjal​ność! Była już uza​leż​nio​na od al​ko​ho​lu, traw​ki i ko​ka​iny, a te​raz do​rzu​ci​ła​by jesz​cze mor​fi​nę! Co za róż​ni​ca? W tym wy​pad​ku mo​gła przy​naj​mniej za​świad​czyć, że nar​ko​tyk nie po​cho​dził od niej. „Ależ tak, Wy​so​ki Są​dzie, to le​ka​rze wstrzyk​nę​li mi tę tru​ci​znę: uda​jąc, że mnie le​czą, ska​za​li mnie na to, że​bym się szpry​co​wa​ła. Trze​ba ich po​słać do wię​zie​nia, Wy​so​ki Są​dzie, albo zmu​sić do wy​ko​ny​wa​nia ro​bót pu​blicz​nych. Ich, nie mnie”. Kil​ka​krot​nie po​mię​dzy ko​lej​ny​mi drzem​ka​mi od​gry​wa​ła w my​ślach tę sce​nę przed wy​ima​gi​no​wa​nym try​bu​na​łem i z roz​ko​szą trzy​ma​ła się roli nie​wi​niąt​ka. Pew​ne​go ran​ka do jej po​ko​ju wkro​czył dok​tor Si​ne​ad, na​czel​ny szef kli​ni​ki. Za jego ple​ca​mi tło​czy​li się świe​żo upie​cze​ni le​ka​rze, puch​nąc z dumy, że to​wa​rzy​szą chi​rur​go​wi. Le​d​wie wśli​zgnę​li się do jego oto​cze​nia, a już uwa​ża​li się za zna​ko​mi​to​ści. – 1 co, jak się mie​wa na​sza mała ulu​bie​ni​ca Ame​ry​ki? Anny omal nie par​sk​nę​ła śmie​chem: pro​fe​sor Si​ne​ad mó​wił przez nos, po​dob​nie jak pew​na sta​ra ak​tor​ka, któ​rą po​dzi​wia​ła, ta, któ​rą prze​zy​wa​no Tor​ba Vu​it​ton, do tego stop​nia skó​ra na jej twa​rzy była peł​na szwów. – No i jak się czu​je​my? – na​le​gał. Miał taką samą wy​mo​wę jak Tor​ba Vu​it​ton, i to z iden​tycz​ne​go po​wo​du: jego usta zo​sta​ły prze​mo​de​lo​wa​ne, na​cią​gnię​te, a po​tem po​więk​szo​ne. Anny przyj​rza​ła się uważ​nie dok​to​ro​wi Si​ne​ado​wi. Cia​ło ka​to​wa​ne die​ta​mi i zmal​tre​to​wa​ne upły​wem cza​su zwi​sa​ło mu we wszyst​kich tych miej​scach, któ​rych nie pod​da​no li​ftin​go​wi, na szyi, za usza​mi, na klat​ce pier​sio​wej, na przed​ra​mio​nach i nad​garst​kach. Gdzie in​dziej umę​czo​na skó​ra no​si​ła śla​dy po na​cią​ga​niu, po​zo​sta​wio​ne przez szpe​cą​ce na​cię​cia, szra​my i szwy. Po tylu ope​ra​cjach pla​stycz​nych twarz Si​ne​ada by​naj​mniej nie pre​zen​to​wa​ła wi​tal​no​ści mło​dej oso​by, lecz ułom​ność ofia​ry wy​pad​ku. – Anny, czy da pani radę nam od​po​wie​dzieć? Cóż za okrop​ny glos… me​ta​licz​ny, po​zba​wio​ny bar​wy… I ta męt​na wy​mo​wa: sa​mo​gło​skom brak czy​sto​ści, pod​czas gdy spół​gło​ski są przy​tłu​mio​ne. Po​nie​waż ope​ra​cja es​te​tycz​na na​cią​gnę​ła, a tym sa​mym usztyw​ni​ła mu war​gi, dok​tor Si​ne​ad mó​wił jak przez ma​skę. – Anny? Anny, pro​szę! Anny zro​zu​mia​ła, że musi po​rzu​cić swe dy​wa​ga​cje i po​wró​cić do rze​czy​wi​sto​ści. Wie​dząc od Etha​na, ja​kim po​wa​ża​niem cie​szy się dok​tor Si​ne​ad w Los An​ge​les, przy​wo​ła​ła się do po​rząd​ku, go​to​wa na wy​wiad. – Tak. Już je​stem. Do​cho​dzę do sie​bie… – W samą porę! Czy mo​że​my zba​dać pani ob​ra​że​nia? – Czuj​cie się jak u sie​bie w domu. Anny się od​kry​ła, rów​nie za​cie​ka​wio​na jak słu​żal​czy asy​sten​ci, któ​rzy słu​cha​li wy​ja​śnień Si​ne​ada, bo nie wie​dzia​ła do​kład​nie, co jej do​le​ga. Nogi, ra​mio​na, boki, si​nia​ki, ska​le​cze​nia, uszko​dze​nia i opa​rze​nia zo​sta​ły ob​na​żo​ne i sko​men​to​wa​ne. Z prze​mo​wy Si​ne​ada wy​ni​ka​ło, że Anny mia​ła dużo szczę​ścia, wy​cho​dząc bez więk​sze​go szwan​ku z tego ro​dza​-

ju upad​ku. – Musi być ja​kiś bóg, któ​ry czu​wa nad ar​ty​sta​mi, pan​no Lee. – Tak pan uwa​ża? W Hol​ly​wo​od jest tyl​ko je​den bóg i ma na imię do​lar. Za​śmiał się uprzej​mie z tego wy​świech​ta​ne​go żar​tu. – Bę​dzie jesz​cze pani mo​gła czcić tego boga, pan​no Lee, i wró​cić wkrót​ce na plan zdję​cio​wy. Są​dził, że prze​ka​zu​je po​cie​sza​ją​cą wia​do​mość, tym​cza​sem uświa​do​mił jej, że po upad​ku po​rzu​ci​ła film w trak​cie krę​ce​nia. Ogar​nął ją strach: czy wstrzy​ma​li zdję​cia? Ile ją to bę​dzie kosz​to​wa​ło? Albo go​rzej: czy zna​leź​li ko​goś na jej miej​sce? Za​nie​po​ko​jo​na skrzy​wi​ła się na po​że​gna​nie od​da​la​ją​cej się eki​py me​dycz​nej. Ser​ce biło jej przy​śpie​szo​nym ryt​mem. Ob​la​ła się po​tem. – Jo​han​na! Jo​han​na! In​stynk​tow​nie wzy​wa​ła swo​ją agent​kę pra​so​wą. Oczy​wi​ście nie było jej na miej​scu i nikt nie sły​szał jej krzy​ków. Nie​waż​ne! Wa​li​ła w ma​te​rac, bęb​ni​ła w ścia​nę, pró​bo​wa​ła roz​bić pod​wie​szo​ny na wy​cią​gu gips, któ​ry ją unie​ru​cha​miał, wrzesz​cząc przy tym z ca​łych sił: – Jo​han​na! W drzwiach uka​za​ło się za​tro​ska​ne ob​li​cze Etha​na. – Anny, co się sta​ło? Bar​dzo pani cier​pi? Wi​dząc twarz blon​dy​na pro​mie​niu​ją​cą do​bro​cią, Anny nie wa​ha​ła się ani se​kun​dy: – Tak! Po​twor​nie mnie bob. – Ale gdzie? Wy​mie​ni​ła z prze​ko​nu​ją​cym gry​ma​sem wszyst​kie czę​ści cia​ła, któ​re ba​dał dok​tor Si​ne​ad, po czym za​koń​czy​ła, char​cząc: – Pro​szę, niech mi pan po​mo​że. – Ja…ja… – Niech mi pan da nar​ko​zę. – Nie. – Niech mnie pan wpro​wa​dzi mnie w stan śpiącz​ki. To jest nie do znie​sie​nia… – Anny, pro​szę się uspo​ko​ić. Zwięk​szę daw​kę mor​fi​ny. Osią​gnąw​szy swój cel, Anny omal nie prze​rwa​ła tej ko​me​dii, ale na szczę​ście po​ha​mo​wa​ła ra​dość i na​dal szlo​cha​ła. – Aj! Nie wy​grze​bię się z tego… – Ależ tak… Za chwi​lę za​cznie dzia​łać śro​dek uspo​ka​ja​ją​cy. – Nie, za bar​dzo mnie boli. Umrę. – Niech pani nie prze​sa​dza. Wszyst​ko bę​dzie do​brze. – Za​raz wy​ki​tu​ję! Żą​dam wi​dze​nia z moją agent​ką… – No, już do​brze… pro​szę po​zwo​lić, że od​mie​rzę daw​kę… – Chcę się wi​dzieć ze swo​ją agent​ką! Ethan na próż​no pró​bo​wał ją uspo​ko​ić. Anny ję​cza​ła tak dłu​go, aż pie​lę​gniarz za​no​to​wał nu​mer agent​ki, obie​cu​jąc się z nią skon​tak​to​wać i po​pro​sić, żeby przy​szła w od​wie​dzi​ny.

Po​tem Anny pod​da​ła się dzia​ła​niu środ​ka znie​czu​la​ją​ce​go, z roz​ko​szą po​grą​ża​jąc się w ła​god​nym nar​ko​tycz​nym śnie… Na​stęp​ne​go dnia przy łóż​ku Anny sie​dzia​ła Jo​han​na Fi​sher zwa​na Re​ki​nem, ubra​na w ob​ci​sły an​tra​cy​to​wy ko​stium. Od​sła​nia​ła zęby w tym swo​im słyn​nym uśmie​chu, któ​ry ma​lo​wał się na twa​rzy po​kry​tej gru​bą war​stwą flu​idu. – Cóż, ko​cha​na, mo​żesz być pew​na, że na​pę​dzi​łaś nam stra​chu! Na szczę​ście wy​glą​da, że się wy​li​żesz. Od trzech dni in​for​mu​ją mnie go​dzi​na po go​dzi​nie. À pro​pos, do​sta​łaś moje kwia​ty? Je​śli ci się nie po​do​ba​ją, agen​cja przy​śle ci inne, nie krę​puj się. Li​lie, róże, pi​wo​nie, iry​sy, co tyl​ko ze​chcesz. No do​brze, nie trać​my cza​su. Przed​sta​wię ci sy​tu​ację. Pra​sa za​ję​ła się two​ją nie​szczę​sną przy​go​dą. To świet​nie. Co praw​da by​wal​cy klu​bu po​ro​bi​li ko​mór​ka​mi zdję​cia, jak le​żysz na pod​ło​dze, ale szczę​śli​wym tra​fem oka​za​ły się tak kiep​skiej ja​ko​ści, że re​dak​cje opu​bli​ko​wa​ły je w ma​łym for​ma​cie i mu​sia​ły od​grze​bać duże ne​ga​ty​wy, na któ​rych wy​glą​dasz cza​ru​ją​co. Ope​ra​cja za​koń​czo​na suk​ce​sem. Roz​głos mu​ro​wa​ny! Wszyst​kie me​dia – te​le​wi​zja, ra​dio, ga​ze​ty, in​ter​net – ob​szer​nie ko​men​tu​ją twój upa​dek, tym bar​dziej że nikt do​kład​nie nie wie, jak do nie​go do​szło. Wszy​scy zna​ją re​zul​tat – roz​bi​łaś się o par​kiet w Red and Blue – ale nie przy​czy​nę. Gdy po​ja​wia się hi​po​te​za o wy​pad​ku, każ​dy po​wąt​pie​wa. To ty​po​we: wy​pa​dek ni​ko​go nie in​try​gu​je, a na​wet go​rzej – prze​ra​ża. Lu​dzie się eks​cy​tu​ją, gdy wy​cho​dzi na jaw, że upa​dek był kon​se​kwen​cją sta​nu du​cha. Za​mie​rzo​nym ge​stem, a nie fał​szy​wym kro​kiem! Czym​kol​wiek, z czym mogą się iden​ty​fi​ko​wać… roz​pa​czą, wo​ła​niem o po​moc, sa​mo​bój​stwem. – En​tu​zja​zmem! By​łam za​chwy​co​na… – By​łaś pi​ja​na. – Świet​nie się ba​wi​łam… – Milcz. – Jo​han​no, ja… – Da​vid o wszyst​kim mi do​niósł. Zda​wa​ło ci się, że chwy​ci​łaś lia​nę i huś​tasz się nad kład​ką w dzie​wi​czej dżun​gli. Uzy​ska​łam jego mil​cze​nie – zresz​tą jesz​cze o tym po​roz​ma​wia​my – bo te szcze​gó​ły ni​ko​go nie ob​cho​dzą. – Kie​dy to praw​da. – Praw​da nie jest war​ta zła​ma​ne​go gro​sza! My po​trze​bu​je​my hi​sto​rii. Do​brej hi​sto​rii. – Może i tak, ale mu​sia​łam ci po​wie​dzieć, co się rze​czy​wi​ście… – Anny, pu​blicz​ność uwiel​bia cię za hi​sto​rie, któ​re im opo​wia​dasz, a nie za to, kim je​steś. Jo​han​na mó​wi​ła pod​nie​sio​nym gło​sem. Anny, za​wsty​dzo​na, wci​snę​ła się w po​dusz​ki. Agent​ka nie prze​sta​wa​ła jej stro​fo​wać: – Na Boga, je​steś gwiaz​dą, a nie zwy​czaj​ną oso​bą. Dla​te​go, pro​szę cię, graj swo​ją rolę, ko​rzy​staj z niej, bierz for​sę, ciesz się sła​wą i nie ma​zgaj się, opo​wia​da​jąc, że chcia​łaś być szcze​ra i po​dob​na do tych nie​szczę​śni​ków, któ​rzy pła​cą za bi​let, żeby cię oglą​dać! Tak na​praw​dę li​czą się je​dy​nie plot​ki, sprzecz​ne teo​rie, ar​ty​ku​ły, któ​re w kół​ko po​wta​rza​ją te same in​for​ma​cje, nie​słab​ną​ca aura ta​jem​ni​czo​ści, dzien​ni​ka​rze wy​su​wa​ją​cy nowe hi​po​te​zy, opo​wie​ści eks​przy​ja​ciół, in​ter​nau​ci, któ​rzy do​rzu​ca​ją swo​je trzy gro​sze. Tyl​ko roz​głos na​-

pę​dza sprze​daż. Je​śli po​ło​żysz temu wszyst​kie​mu kres – nie​waż​ne, czy z uczci​wo​ści, czy za po​mo​cą pięk​ne​go kłam​stwa – schrza​nisz całą spra​wę i po​zba​wisz się do​cho​dów. Sły​sząc ten oskar​ży​ciel​ski ton, Anny po​czu​ła, że wra​ca jej spo​kój: głos i ar​gu​men​ty Jo​han​ny po​zwo​li​ły jej się od​prę​żyć. Pod​da​jąc się jej au​to​ry​te​to​wi, prze​sta​ła się upie​rać. Gdy spoj​rza​ła na sie​bie od tej stro​ny, po​go​dzi​ła się z lo​sem. Trud​no o lep​sze zwier​cia​dło niż Jo​han​na Fi​sher. Od cza​su gdy Anny była jesz​cze dziec​kiem – a do​kład​nie: od fil​mu Tato, po​ży​czy​łam twój wóz, jej pierw​sze​go hitu – Jo​han​na pro​wa​dzi​ła ją przez la​bi​ryn​ty za​wo​do​we​go ży​cia. Oszczę​dza​jąc jej błą​dze​nia czy wpa​da​nia w ty​po​we śle​pe ulicz​ki, utrzy​my​wa​ła ją na sze​ro​kim bul​wa​rze Hol​ly​wo​od. W cią​gu wszyst​kich tych lat udzie​la​ła jej wska​zó​wek, wpa​ja​ła re​gu​ły, na​ka​zy i cele, któ​rych nie wy​ty​czy​ła jej ro​dzi​na. Zresz​tą jaka ro​dzi​na…? Anny była sie​ro​tą, dziec​kiem nie​zna​nych ro​dzi​ców i wie​dzia​ła, że miesz​ka u in​nych nie​zna​jo​mych, u Pau​la i Ja​net Lee. Nie mia​ła złu​dzeń i nie uzna​wa​ła żad​nych praw ro​dzi​ciel​skich osób, któ​re na sku​tek sze​re​gu zbie​gów oko​licz​no​ści na​zy​wa​ła tatą i mamą. Co do pań​stwa Lee – któ​rych na​zwi​sko przy​ję​ła – zno​si​ła ich z fa​ta​li​zmem i uprzej​mo​ścią, tak jak się trak​tu​je sta​łych part​ne​rów w sit​co​mie. Anny po​sta​no​wi​ła, że bę​dzie ich ko​chać, po pierw​sze dla​te​go, żeby nie kom​pli​ko​wać so​bie ży​cia – nie zno​si​ła kon​flik​tów – a po dru​gie dla​te​go, że na​tu​ra pod​po​wia​da​ła jej, że po​win​na spra​wiać wra​że​nie oso​by uj​mu​ją​cej, więc oka​zy​wa​ła wszyst​kim szcze​rą sym​pa​tię. Kto​kol​wiek wi​dział, jak dziew​czyn​ka wy​mie​nia ca​łu​sy z mat​ką albo wy​bu​cha śmie​chem w to​wa​rzy​stwie ojca, mógł​by przy​siąc, że dziec​ko łą​czą z przy​bra​ny​mi ro​dzi​ca​mi sil​ne wię​zy uczu​cio​we. Rzecz w tym, że w wy​pad​ku Anny cho​dzi​ło o pew​ną spon​ta​nicz​ną skłon​ność, któ​rą pod​trzy​my​wa​ła, by uni​kać pro​ble​mów. W za​mian za uczu​cie, któ​re im oka​zy​wa​ła, Anny zy​ska​ła pew​ną swo​bo​dę, wol​ność, wresz​cie nie​za​leż​ność. Bar​dzo wcze​śnie, w wie​ku szes​na​stu lat, wy​pro​wa​dzi​ła się od pań​stwa Lee i spę​dza​ła czas we​dle swe​go upodo​ba​nia, czy​li pra​cu​jąc, cho​dząc na przy​ję​cia, flir​tu​jąc, tęgo po​pi​ja​jąc i za​ży​wa​jąc nar​ko​ty​ki. Jo​han​na Fi​sher i jej eki​pa wie​dzie​li o na​ło​gach swej gwiaz​dy, a mimo to nie zro​bi​li nic, aby za​wró​cić ją ze złej dro​gi, po​nie​waż owe sła​bo​ści spra​wia​ły, że Anny była zda​na na ich ła​skę. Wła​śnie dla​te​go Jo​han​na ni​g​dy nie su​ge​ro​wa​ła swo​jej klient​ce, żeby pod​ję​ła wal​kę z uza​leż​nie​niem od al​ko​ho​lu czy ko​ka​iny i roz​po​czę​ła ku​ra​cję od​wy​ko​wą. Do​pó​ki wy​bry​ki nie po​zo​sta​wia​ły śla​dów na twa​rzy ak​tor​ki, a re​ży​se​rzy się nie skar​ży​li, po​zwa​la​ła jej ro​bić wszyst​ko, na co mia​ła ocho​tę. Tym bar​dziej że eks​cy​to​wa​li się tym re​dak​to​rzy kro​nik to​wa​rzy​skich i pa​pa​raz​zi. – Nie in​te​re​su​ją cię wie​ści na te​mat fil​mu? – Wła​śnie mia​łam za​py​tać, Jo​han​no. – Co praw​da zdję​cia prze​rwa​no, ale w wy​twór​ni są za​chwy​ce​ni. Spon​so​rzy uzna​li za bar​dzo ko​rzyst​ne z punk​tu wi​dze​nia re​kla​my, że set​ki ga​zet, któ​re pi​sa​ły o two​im upad​ku, po​da​ły ty​tuł, na​zwi​sko re​ży​se​ra, ob​sa​dę. W na​kła​dach na pro​mo​cję ozna​cza to do​dat​ko​wy zysk w wy​so​ko​ści dwóch mi​lio​nów do​la​rów. I to bez wy​kła​da​nia jed​ne​go cen​ta. Są w siód​mym nie​bie. Cze​ka​ją na twój po​wrót, bo gdy znów się po​ja​wisz na pla​nie, to wy​da​rze​nie bę​dzie re​la​cjo​no​wa​ne przez re​por​te​rów. Zga​dasz się?

– Tak. – Le​ka​rze prze​wi​du​ją dwa ty​go​dnie? Uj​dzie, w każ​dym ra​zie, je​śli cho​dzi o zbli​że​nia i pół​zbli​że​nia… Dla pla​nów ogól​nych, na któ​rych wi​dać cię bę​dzie na sto​ją​co, albo uży​ją du​bler​ki, albo za​ła​twię, żeby zmo​dy​fi​ko​wa​li ka​len​darz zdjęć i po​cze​ka​li jesz​cze tro​chę. Jed​nak nie wy​obra​żaj​my so​bie za wie​le, Anny: mu​sisz bar​dzo szyb​ko wró​cić do pra​cy, bo w prze​ciw​nym ra​zie pro​du​cen​ci wy​gry​zą cię bez skru​pu​łów. Dzię​ki to​bie i two​je​mu „wy​pad​ko​wi” o ich fil​mie sta​ło się te​raz gło​śno, więc li​czą na zy​ski z wy​so​kiej oglą​dal​no​ści. Już z nie​go nie zre​zy​gnu​ją. Dla​te​go le​piej, żeby dys​ku​to​wa​li o two​im po​wro​cie na plan niż o gwiazd​ce, któ​ra mo​gła​by za​jąć two​je miej​sce. – Zro​bi​li​by to? – Nikt nie jest nie​za​stą​pio​ny, moja dro​ga. – A ja są​dzi​łam, że tak. – Ar​ty​sta jest kimś nie​po​wta​rzal​nym. Nie da się za​stą​pić Pi​cas​sa Ma​tis​se​em. – A kto tu mówi o sztu​ce, ko​cha​na? Ro​bisz kino w Hol​ly​wo​od. Co wię​cej, je​śli ja​kiś pro​du​cent ma dość kasy, żeby za​pła​cić za Pi​cas​sa, może so​bie bez tru​du ku​pić Ma​tis​se’a. Jo​han​na Fi​sher wsta​ła, zi​ry​to​wa​na, że zmu​szo​no ją do fi​lo​zo​fo​wa​nia. Wszyst​kie te wy​ja​śnie​nia wy​da​wa​ły jej się stra​tą cza​su i do​la​rów. Zwłasz​cza że cho​dzi​ło o coś tak oczy​wi​ste​go. Anny, po​nie​kąd uspo​ko​jo​na, przy​ło​ży​ła się do od​gry​wa​nia roli re​kon​wa​le​scent​ki. Jej mło​de cia​ło od​zy​ski​wa​ło siły szyb​ciej, niż prze​wi​dy​wał dok​tor Si​ne​ad, do tego stop​nia, że fi​zy​ko​te​ra​peu​ci z kli​ni​ki pró​bo​wa​li so​bie przy​pi​sać za​słu​gę. Tyl​ko Ethan, pie​lę​gniarz, do​strze​gał te go​dzi​ny za​gu​bie​nia, któ​re za​tru​wa​ły po​byt Anny w kli​ni​ce, jej prze​ra​żo​ne spoj​rze​nia z rana, jej noc​ne lęki, na​głe na​pa​dy nie​po​ko​ju, któ​re spra​wia​ły, że gło​śno krzy​cza​ła, uzna​jąc, iż ból jest nie do znie​sie​nia, i do​ma​ga​jąc się do​dat​ko​wej daw​ki mor​fi​ny. Za​uwa​żył jej skłon​ność do wy​krę​tów, jej ta​lent do uni​ka​nia py​tań przez od​wra​ca​nie kota ogo​nem, jej mil​cze​nie, w któ​rym grzę​zły od​po​wie​dzi, jej dar ota​cza​nia się mgieł​ką ta​jem​ni​czo​ści. I gryzł się, wi​dząc uśmiech ulgi, któ​ry go​ścił na ślicz​nej twa​rzy Anny, gdy po za​strzy​ku po​grą​ża​ła się w nie​świa​do​mo​ści. Pew​ne​go wie​czo​ru nie mógł się po​wstrzy​mać i za​py​tał: – Jak bę​dzie so​bie pani ra​dzić po wyj​ściu ze szpi​ta​la? – Słu​cham? – Jak so​bie pani za​ła​twi daw​kę mor​fi​ny, kie​dy mnie już nie bę​dzie? Po​pa​trzy​ła na nie​go su​ro​wo. – Są jesz​cze le​ka​rze. – Zda​rza się, że są uczci​wi. – Ta​kich będę uni​kać. – Hm… – Na​wet za​cny czło​wiek może po​trze​bo​wać pie​nię​dzy. Ethan po​trzą​snął gło​wą. – Dla​cze​go nie sko​rzy​sta pani z po​by​tu tu​taj, żeby się wy​le​czyć? Ro​zu​mie​jąc, jaką cho​ro​bę ma na my​śli, har​do unio​sła bro​dę.

– Ach tak? W ta​kim ra​zie, co wy tu kom​bi​nu​je​cie? Są​dzi​łam, że mnie le​czy​cie. – Tak, le​czy​my pa​nią z ob​ra​żeń, ale nie z pani uza​leż​nień. Wy​buch​nę​ła wy​mu​szo​nym śmie​chem. – Moje uza​leż​nie​nia! Cóż za na​iw​ność! Daje się pan na​bie​rać na wszyst​ko, co wy​pi​su​ją ga​ze​ty? Na​praw​dę czy​ta pan te bru​kow​ce? – Czy​tam wy​ni​ki ba​dań. Gdy zo​sta​ła tu pani przy​ję​ta, mia​ła pani we krwi al​ko​hol, trój​gli​ce​ry​dy zdra​dza​ją​ce pi​jań​stwo, a tak​że śla​dy róż​nych nar​ko​ty​ków, dość trud​nych do zi​den​ty​fi​ko​wa​nia ze wzglę​du na znacz​ne za​nie​czysz​cze​nie. Anny za​gry​zła war​gi, prze​kli​na​jąc w du​chu swo​je​go de​ale​ra. „Ten łaj​dak Bud​dy! Wie​dzia​łam, że wci​ska mi byle co, że chrzci swój to​war. Jak go zo​ba​czę, roz​wa​lę dra​nio​wi nos”. Ethan w dal​szym cią​gu na​le​gał: – Niech pani dba o sie​bie, Anny. Łyka pani tru​ci​zny, żeby iść na​przód, za​po​mnieć o pro​ble​mach, za​li​czyć dzień dzi​siej​szy i prze​trwać do ju​tra. Pro​szę tro​chę przy​ha​mo​wać. Po​my​śleć. Za​sta​no​wić się nad sobą. – Też mi pro​gram! Wolę od razu wy​sko​czyć przez okno. – Boi się pani my​śleć. My​śle​nie pa​nią prze​ra​ża. – Świet​nie! Niech mnie pan na​zwie idiot​ką! – Anny, gdy tyl​ko za​czy​na pani my​śleć o swo​jej przy​szło​ści, wrzesz​czy pani, woła mnie, że​bym dał pani coś na ogłu​pie​nie. Woli się pani nar​ko​ty​zo​wać, niż sta​wić czo​ła swym lę​kom. – Ale… – Ucie​ka pani przed swo​im ży​ciem we​wnętrz​nym: ana​li​zo​wa​niem, do​strze​ga​niem pro​ble​mów, po​wąt​pie​wa​niem. To jest przy​pa​dłość, na któ​rą moż​na zna​leźć le​kar​stwo. Anny, zdu​mio​na rze​czo​wo​ścią dia​gno​zy, prze​sta​ła pro​te​sto​wać. Ethan na​chy​lił się nad nią i za​py​tał ła​god​nie: – Dla​cze​go? Pra​gnę​ła mu od​po​wie​dzieć, lecz nie umia​ła się na to zdo​być. Za​la​ła się łza​mi i prze​pła​ka​ła całą noc. Dwa dni póź​niej Jo​han​na, po​strach Hol​ly​wo​od, uda​ła się do po​ko​ju 23 w od​wie​dzi​ny do Anny, za​opa​trzo​na w ko​szyk owo​ców sma​żo​nych w cu​krze, któ​ry do​star​czo​no jej z Fran​cji. – Trzy​maj, moja pięk​na. Oto two​je ulu​bio​ne sło​dy​cze. Masz szczę​ście, że mo​żesz się opy​chać cu​krem, nie przy​bie​ra​jąc na wa​dze ani gra​ma. Ja od sa​me​go pa​trze​nia na nie cap​nę​łam trzy-kilo. Anny nie za​wra​ca​ła so​bie gło​wy uprzej​mo​ścia​mi: – Jo​han​no, mu​szę się sobą za​jąć. Jo​han​na usia​dła i za​ło​ży​ła nogę na nogę, spo​dzie​wa​jąc się usły​szeć za​strze​że​nia do​ty​czą​ce ma​ki​ja​żu lub fry​zu​ry. – Za​mie​niam się w słuch, moja dro​ga. – Już dłu​żej tak nie mogę. – Sko​ro tak mó​wisz. Więc kto za​wa​lił? Pri​scil​la czy John-John?

Anny po​pa​trzy​ła na nią błęd​nym wzro​kiem, sły​sząc imię swo​jej cha​rak​te​ry​za​tor​ki i fry​zje​ra. – Ależ nie, Jo​han​no, ja mó​wię o so​bie. – Ja też. – Nie. Mó​wię o swo​im wnę​trzu. – Ach, ro​zu​miem! – Jo​han​na ode​tchnę​ła z ulgą. – Chcesz co​acha, o to cho​dzi? Po​słu​chaj, do​brze się skła​da, że mi to zgła​szasz. Nie da​lej jak wczo​raj ktoś mi wy​chwa​lał za​le​ty tego, któ​ry zaj​mo​wał się małą Vil​mą. Ar​gen​tyń​czyk. Wy​obra​żasz so​bie? Ta dziw​ka, któ​ra gry​wa​ła tyl​ko dru​go​pla​no​we role w Di​sney Chan​nel, zgar​nę​ła wła​śnie Zło​ty Glob i do​sta​ła no​mi​na​cję do Osca​ra, choć nikt w bran​ży nie ma po​ję​cia, ja​kim cu​dem. Ale ja wiem swo​je: Vil​ma mia​ła co​acha. Ar​gen​tyń​czy​ka! Po​słu​chaj, za​no​to​wa​łam jego na​mia​ry. Poza tym oka​zu​je się, że nie​złe z nie​go cia​cho. Car​los… Nie, Die​go… Za​cze​kaj, za​pi​sa​łam w te​le​fo​nie. – Daj spo​kój. Nie mó​wię o co​achu. Mó​wię o swo​im ży​ciu. – Słu​cham? – Nie je​stem szczę​śli​wa. Jo​han​nie opa​dła szczę​ka. Uwa​ża​ła, że nie ma nic bar​dziej nie​przy​zwo​ite​go od wy​ra​ża​nia się w ten spo​sób: Anny po​wie​dzia​ła rzecz bez​wstyd​ną. – Mu​szę coś zmie​nić w swo​im ży​ciu – do​da​ła ak​tor​ka. Jo​han​na po​trzą​snę​ła gło​wą, żeby strzep​nąć z sie​bie to, co wła​śnie usły​sza​ła, a na​stęp​nie zmu​si​ła się, choć z od​ra​zą, do kon​ty​nu​owa​nia tej obrzy​dli​wej dys​ku​sji. – Co? – To nie może dłu​żej trwać. Nie je​stem szczę​śli​wa. Jo​han​na przy​mknę​ła po​wie​ki, cięż​ko dy​sząc. Udzie​le​nie od​po​wie​dzi było po​nad jej siły. Anny roz​my​śla​ła przez dłuż​szy czas. – Je​stem we​so​ła, to praw​da, ale nie je​stem szczę​śli​wa. Inni uwa​ża​ją mnie za za​baw​ną dziew​czy​nę, im​pre​zo​wicz​kę bez kom​plek​sów, ale to cią​głe oży​wie​nie skry​wa moje praw​dzi​we ja. Jak ma​ki​jaż. Na ogół oso​by, któ​re pa​cy​ku​ją się flu​idem, ukry​wa​ją pa​skud​ną cerę. Jo​han​na prze​łknę​ła śli​nę. Cze​mu Anny przy​cze​pi​ła się aku​rat do niej? Po co tyle zło​śli​wo​ści? Nikt ni​g​dy nie ośmie​lił się ro​bić alu​zji do tych trzech mi​li​me​trów kre​mu ma​tu​ją​ce​go, któ​rym sma​ro​wa​ła się co​dzien​nie rano… W tej sy​tu​acji, żeby zmie​nić te​mat, wró​ci​ła do roz​mo​wy: – Cze​go ci brak? Dziec​ka? – Na to jest za wcze​śnie. – Męża? – Nie wiem. Może… Są​dzę, że mój smu​tek ma zwią​zek z mi​ło​ścią. Mu​szę ko​chać, ko​chać bar​dziej, ko​chać na​praw​dę. Mam wra​że​nie, że mi się to nie uda​ło. Jo​han​na się uśmiech​nę​ła. Na tym te​re​nie to ona była górą. Za​raz od​zy​ska wła​dzę nad Anny. – Cie​ka​we, że to mó​wisz… Pe​wien męż​czy​zna jest do​kład​nie w tym sa​mym sta​nie co ty. I to z two​je​go po​wo​du. – Kto taki?

– Da​vid… – Da​vid? – Da​vid Brown. Je​den z two​ich part​ne​rów. Ten, któ​re​go chcia​łaś za​dzi​wić ostat​nie​go wie​czo​ru, ba​wiąc się w Tar​za​na i Jane w noc​nym klu​bie. Od​kąd się tu​taj zna​la​złaś, co​dzien​nie do mnie wy​dzwa​nia, żeby za​py​tać, czy może cię od​wie​dzić. Ta wia​do​mość wzru​szy​ła Anny. Jo​han​na kuła że​la​zo, póki go​rą​ce: – Na​tu​ral​nie od​mó​wi​łam. Po pierw​sze dla​te​go, że nie wie​dzia​łam, czy spodo​bał​by ci się ten po​mysł. – Ależ tak… W każ​dym ra​zie cie​szę się, że się o tym do​wie​dzia​łam. Anny przy​po​mnia​ła so​bie roz​mo​wę z Etha​nem. Pie​lę​gniarz dzi​wił się, że ża​den z jej przy​ja​ciół czy ko​chan​ków nie przy​szedł jej od​wie​dzić. Wy​my​śli​ła na po​cze​ka​niu ja​kiś po​wód, ale gdy tyl​ko zo​sta​ła sama, za​czę​ła zło​rze​czyć swym rze​ko​mym bli​skim i uża​lać się nad wła​snym lo​sem. Te​raz zna​ła już po​wód: Jo​han​na i lu​dzie z jej agen​cji za​cią​gnę​li war​tę, za​bra​nia​jąc wstę​pu do jej po​ko​ju. Rów​nież tym, któ​rzy na​le​ga​li… Ależ sa​tys​fak​cja! – Da​vid… – wy​szep​ta​ła, sma​ku​jąc to imię roz​chy​lo​ny​mi war​ga​mi. – Tak, Da​vid. A po dru​gie dla​te​go, że nie jest to ktoś, kogo so​bie dla cie​bie wy​ma​rzy​łam, moja dro​ga. To zda​nie po​dzia​ła​ło na Anny jak im​puls elek​trycz​ny. Usia​dła na łóż​ku obu​rzo​na. – Co ta​kie​go? – No wła​śnie – upie​ra​ła się Jo​han​na. – Je​śli już mu​sisz prze​żyć wiel​ki ro​mans, ro​mans, któ​ry skoń​czy się ślu​bem, ży​czy​ła​bym so​bie, żeby był to ktoś na two​im po​zio​mie. No wiesz, ak​tor co naj​mniej rów​no​rzęd​ny, je​śli cho​dzi o ka​rie​rę. Nie ma po​wo​du, żeby zwią​zek przy​no​sił więk​szą ko​rzyść jed​nej stro​nie niż dru​giej. Dwie gwiaz​dy. Coś w sty​lu Bra​da Pit​ta i An​ge​li​ny Jo​lie, tego ro​dza​ju zwią​zek… Da​vid Brown, choć​by był nie wiem jak uj​mu​ją​cy, osza​ła​mia​ją​cy, uta​len​to​wa​ny, do​brze wy​cho​wa​ny, na​wet je​śli ogrom​nie po​do​ba się dziew​czy​nom, nie mie​ści się na mo​jej li​ście. Ani w moim top five. Ani w top ten. Da​le​ko mu do tego. – Wiesz, że to skan​da​licz​ne, co mó​wisz? Anny mó​wi​ła pod​nie​sio​nym gło​sem. Jej oczy ci​ska​ły bły​ska​wi​ce. Mło​da ko​bie​ta wy​gło​si​ła dłu​gą prze​mo​wę, w któ​rej oskar​ży​ła agent​kę o mie​sza​nie się w jej spra​wy, do​ma​ga​ła się pra​wa do wy​bo​ru na​rze​czo​ne​go i wy​chwa​la​ła pod nie​bio​sa Da​vi​da, przed​sta​wia​jąc go jako ofia​rę hol​ly​wo​odz​kie​go wal​ca dro​go​we​go, krót​ko mó​wiąc, bro​ni​ła go z ta​kim za​pa​łem, że jej roz​go​ry​cze​nie z mi​nu​ty na mi​nu​tę prze​ra​dza​ło się w na​mięt​ność wo​bec po​cząt​ku​ją​ce​go ak​to​ra. Pod ma​ską obu​rze​nia Jo​han​na spi​ja​ła śmie​tan​kę, trium​fu​jąc ni​czym kot, któ​ry cie​szy się na wi​dok my​szy przy​par​tej do muru w rogu, z któ​re​go nie ma wyj​ścia. Ta zręcz​na in​try​gant​ka ce​lo​wo wy​po​wia​da​ła się po​gar​dli​wie o Da​vi​dzie, żeby spro​wo​ko​wać ak​tor​kę. Efek​ty tej ma​ni​pu​la​cji prze​szły jej naj​śmiel​sze ocze​ki​wa​nia. Po pół​go​dzin​nej awan​tu​rze sko​ło​wa​na Anny do​szła do wnio​sku, że uwiel​bia Da​vi​da i że to on bę​dzie le​kar​stwem na jej obec​ną do​le​gli​wość. Wy​cho​dząc, Jo​han​na obie​ca​ła z uda​wa​nym wa​ha​niem, że po​zwo​li mło​dzień​co​wi na od​-

wie​dzi​ny w kli​ni​ce. Noc i na​stęp​ny dzień Anny spę​dzi​ła w sta​nie unie​sie​nia. Oznaj​mi​ła Etha​no​wi, że wkrót​ce od​wie​dzi ją ko​cha​nek. Z upodo​ba​niem wy​chwa​la​ła przed pie​lę​gnia​rzem jego za​le​ty, uro​dę, in​te​li​gen​cję i ta​lent, do​cho​dząc przy oka​zji do wnio​sku, że się wza​jem​nie uwiel​bia​ją. Po​nie​waż mia​ła bo​ga​tą wy​obraź​nię i po​ryw​czy tem​pe​ra​ment, uda​ło jej się prze​ko​nać samą sie​bie, że dzię​ki Da​vi​do​wi jej ży​cie nie​ba​wem ule​gnie zmia​nie i na​bie​rze sen​su. Gdy w tam​ten czwar​tek koło trze​ciej przy​szli fi​zy​ko​te​ra​peu​ci, żeby prze​pro​wa​dzić z nią ćwi​cze​nia re​ha​bi​li​ta​cyj​ne, po raz pierw​szy uda​ło jej się cho​dzić bez upad​ków, za​trzy​my​wa​nia się i cze​pia​nia sprzę​tów. Cho​ciaż gra​tu​lo​wa​li so​bie suk​ce​su, Anny przy​pi​sy​wa​ła ten po​stęp ra​czej mi​ło​ści niż ich sta​ra​niom. O pią​tej wró​ci​ła do łóż​ka, kom​plet​nie wy​czer​pa​na tak wiel​kim wy​sił​kiem. Wśli​zgu​jąc się pod koł​drę, za​sta​na​wia​ła się, czy nie ode​grać te​raz ko​me​dii z pła​czem, żeby do​stać mor​fi​nę. W tym mo​men​cie do jej po​ko​ju wtar​gnął in​truz w blu​zie od dre​su. Anny krzyk​nę​ła. Za ple​ca​mi go​ścia po​ja​wił się za​alar​mo​wa​ny ha​ła​sem Ethan. – Co się sta​ło, Anny? Prze​stra​szo​na wska​za​ła na osob​ni​ka w blu​zie. – Pro​szę go stąd wy​rzu​cić. – Ale wy​da​wa​ło mi się… – Niech go pan wy​rzu​ci! Na po​moc! Męż​czy​zna, któ​ry trzy​mał scho​wa​ny za ple​ca​mi bu​kiet kwia​tów, pod​szedł bli​żej i uklęk​nął. – Anny, chy​ba żar​tu​jesz… Do​pie​ro wte​dy do​tar​ło do niej, że to Da​vid Brown. Nie tyl​ko go nie roz​po​zna​ła, ale zu​peł​nie za​po​mnia​ła, jak wy​glą​da.

7

Męż​czy​zna w czer​ni po​słu​żył się szty​le​tem, aby prze​ciąć sznur, któ​ry krę​po​wał Anne. Las wo​kół nich, uwol​nio​ny od in​tru​zów, Idy i Phi​lip​pe’a, prze​stał wstrzy​my​wać od​dech i znów szu​miał, ży​jąc wła​snym ży​ciem. Naj​pierw pod​fru​nę​ło kil​ka wró​bli, po​tem go​łę​bie po​now​nie za​czę​ły gru​chać, a ściół​ka za​po​mnia​ła o prze​mo​cy, któ​rej była świad​kiem. Gdy ol​brzym po​mógł Anne sta​nąć na nogi, do​strze​gła pod trze​po​czą​cym kap​tu​rem jego nos, dłu​gi ni​czym nóż ogrod​ni​czy. Za​drża​ła i wy​szep​ta​ła: – Po​zna​ję was. Ol​brzym, sku​pio​ny na swo​im za​da​niu – uwol​nić dziew​czy​nę, nie ka​le​cząc jej przy oka​zji – na​wet nie mruk​nął. Anne się upie​ra​ła, na próż​no usi​łu​jąc uchwy​cić jego spoj​rze​nie: – O tak, spo​tka​łam was w jed​nym z mo​ich snów. Przy​nie​śli​ście mi bo​chen chle​ba. – Więc wca​le ci się to nie przy​śni​ło. Każ​dej nocy do​star​cza​łem ci je​dze​nie. Jego ni​ski, mo​no​ton​ny glos ni​czym ka​mień wpa​da​ją​cy do wody wy​sy​łał uspo​ka​ja​ją​ce fale roz​cho​dzą​ce się wśród drzew. Anne prze​sta​ła się go bać. Od​rzu​ciw​szy ostat​ni ka​wa​łek sznu​ra, usiadł na omsza​łym ko​rze​niu dębu, ona tym​cza​sem roz​cie​ra​ła nad​garst​ki i kost​ki, żeby przy​wró​cić krą​że​nie w koń​czy​nach. Prze​ry​wa​jąc dłu​gie mil​cze​nie, za​gad​nął ją: – Nie py​tasz mnie dla​cze​go? Anne unio​sła brwi. Nie, nie mia​ła ocho​ty py​tać. Sko​ro ją ży​wił, wi​docz​nie tak chciał. Cóż dziw​ne​go w tym, że przy​szedł jej z po​mo​cą? Pew​nie jest po pro​stu wiel​ko​dusz​ny. Czy py​ta​my słoń​ca, dla​cze​go grze​je? To py​ta​nie – dla​cze​go? – ra​czej nie na​le​ża​ło do świa​ta Anne, zwłasz​cza po po​by​cie tu​taj, gdzie za​ab​sor​bo​wa​na kieł​ko​wa​niem ro​ślin lub od​cie​nia​mi świa​tła na​bra​ła skłon​no​ści do re​flek​sji, sku​pia​jąc się na wszyst​kim z wy​jąt​kiem sie​bie. Ro​zu​mie​jąc, że ocze​ku​je re​ak​cji z jej stro​ny, wy​krzyk​nę​ła: – Co łą​czy was z je​le​niem? – Ja​kim je​le​niem? – Tym, któ​ry mnie ob​ser​wo​wał, je​le​niem, któ​ry mnie śle​dził. Trzy​krot​nie przy​pra​wił mnie o gę​sią skór​kę, bo sły​sza​łam, jak usil​nie nad czymś me​dy​tu​je. – Może to ja by​łem tym je​le​niem? Przy​tak​nę​ła ski​nie​niem gło​wy: nie mia​ła co do tego żad​nych wąt​pli​wo​ści. Py​ta​ła da​lej: – A dąb? – Wska​za​ła na li​ścia​ste​go go​spo​da​rza, któ​ry ich go​ścił. – Czy on do was mówi? Zmarsz​czył czo​ło, za​sta​no​wił się i od​parł: – Tak. Uśmiech​nę​ła się za​chwy​co​na. – Jest in​te​re​su​ją​cy, praw​da?

– Bar​dzo. To dla nie​go i jego bliź​nich czę​sto zda​rza mi się za​sie​dzieć w le​sie. Anne i nie​zna​jo​my na​tych​miast po​czu​li, że są so​bie bli​scy. Dłu​go mil​cze​li, aby się tym na​cie​szyć. Rze​ka pły​nę​ła, szem​rząc by​strą, krysz​ta​ło​wą wodą, ocie​ra​jąc się o gra​ni​ce ci​szy. Tego wcze​sne​go po​po​łu​dnia dźwię​ki bra​ły się zni​kąd i za​sty​głe w zło​tym świe​tle uno​si​ły się le​ni​wie w cie​płym po​wie​trzu. Anne ra​do​wa​ła się nie tym, że nie​zna​jo​my ura​to​wał jej ży​cie, lecz tym, że jego głos był taki sam, jaki mia​ło​by drze​wo, gdy​by mó​wi​ło ję​zy​kiem lu​dzi. Nie​zna​jo​my "wy​jął z sa​kwy chleb oraz dzban mio​du i przy​go​to​wa​li so​bie mały po​si​łek. Gdy skoń​czy​li prze​żu​wać krom​ki, wy​cią​gnę​li się na mchu, a nie​zna​jo​my skło​nił Anne do zwie​rzeń. Opo​wie​dzia​ła mu o swym dzie​ciń​stwie, opi​sa​ła ro​dzi​nę, za​rę​czy​ny, swo​ją uciecz​kę. Wy​sła​wia​ła się z ła​two​ścią, jak​by mil​cze​nie wy​mu​szo​ne przez te ostat​nie dni spra​wi​ło, że jej wy​mo​wa sta​ła się po​to​czy​sta. Gdy tak jej słu​chał, do​cho​dzi​ła do wnio​sku, że co​raz bar​dziej ją fa​scy​nu​je: nie​zna​jo​my ro​zu​miał coś wię​cej niż same zda​nia. Po jego nie​spo​dzie​wa​nych uśmie​chach, mru​że​niu oczu czy błą​dzą​cym spoj​rze​niu moż​na było od​gad​nąć, że za sło​wa​mi do​strze​gał inne my​śli, ta​kie, któ​re trzy​ma​ły się w cie​niu, któ​re umy​ka​ły Anne. – A co czu​jesz do tego Phi​lip​pe’a? – Je​stem go​to​wa go po​ko​chać. – Mimo wszyst​ko? – Lu​bię go, lecz nie zno​szę jego mi​ło​ści. Prze​cież mnie zwią​zał, praw​da? – On chce cię po​siąść. Jak przed​miot. Zresz​tą, czyż cię nie ku​pił? – Od kogo? – Od cie​bie. Pro​po​nu​jąc, że bę​dzie cię ko​chać na swój spo​sób. Wes​tchnę​ła. – Prze​czu​wam, że mu​szę się po​su​nąć da​lej… da​lej w mi​ło​ści… ale bez nie​go! Czy je​stem głu​pia? – Ani tro​chę. Po​pa​trzył na nią z życz​li​wo​ścią. – Co za​mie​rzasz te​raz ro​bić? Wzru​szy​ła ra​mio​na​mi. – To oczy​wi​ste! Za​sto​su​ję się do wa​szych rad. Po to tu je​ste​ście, praw​da? Za​ru​mie​nił się, spu​ścił gło​wę i wy​szep​tał: – „Ten, któ​ry idzie za mną, moc​niej​szy jest ode mnie; ja nie je​stem go​dzien no​sić mu san​da​łów”. Anne się wzdry​gnę​ła, gdyż jej uwa​gę od​wró​cił ja​kiś trzask. – Och, spójrz​cie na ga​łąź… Nie​zna​jo​my, już i tak po​ru​szo​ny, do​znał wstrzą​su na wi​dok go​łę​bi​cy, któ​rą po​ka​za​ła mu Anne. Po​czer​wie​niał, a jego drżą​ce war​gi wy​krztu​si​ły kil​ka zdań. Po​szu​kał ja​kie​goś punk​tu na nie​bie, po​zwo​lił, by łzy na​bie​gły mu do oczu, a na​stęp​nie po​ło​żył się na brzu​chu, twa​rzą

do zie​mi, z sze​ro​ko roz​ło​żo​ny​mi rę​ka​mi. – Dzię​ku​ję! Do kogo się zwra​cał? Anna wo​dzi​ła wzro​kiem od go​łę​bi​cy do męż​czy​zny le​żą​ce​go twa​rzą do zie​mi. Czyż​by sie​dzą​cy na drze​wie ptak przy​niósł ja​kąś waż​ną wia​do​mość? Przy​pusz​cza​ła, że nie​zna​jo​my, star​szy od niej, bar​dziej wy​kształ​co​ny i roz​trop​niej​szy, do​strzegł prze​sła​nie, któ​re​go ona nie umia​ła roz​po​znać. Na​gle go​łę​bi​ca od​le​cia​ła, jak​by skoń​czy​ła gło​sić ka​za​nie. Nie​zna​jo​my pod​niósł się i mruk​nął: – Czas na nas, mu​si​my się do​stać do Bru​gii. W dro​dze nie​wie​le ga​wę​dzi​li. Po​su​wa​li się dłu​gi​mi kro​ka​mi, bo za​le​ża​ło im, by dojść jak naj​da​lej, za​nim za​trzy​ma​ją ich ciem​no​ści. Męż​czy​zna do​brze znał las. Z lesz​czy​no​wym prę​tem w dło​ni bez klu​cze​nia wy​ty​czał szlak po​śród pa​pro​ci. Dzwo​ni​ło im w uszach od śpie​wu pta​ków, po​cząw​szy od za​lot​nej wil​gi, przez dum​ne si​kor​ki, obu​rzo​ne​go kosa po krzy​kli​we wro​ny. Do​tar​li do dro​gi grun​to​wej i prze​szli przez pola, jed​ne ob​sia​ne, inne le​żą​ce odło​giem. Ma​jąc po​rów​na​nie z bo​gac​twem i róż​no​rod​no​ścią le​śnej ściół​ki, Anne uzna​ła ten kra​jo​braz za mo​no​ton​ny. Roz​cza​ro​wa​na sku​pi​ła uwa​gę na ho​ry​zon​cie, wo​ląc ra​czej ob​ser​wo​wać to, co nie​wi​docz​ne, niż owe przy​cięż​kie płu​gi, ra​chi​tycz​ne psy czy zgar​bio​nych wie​śnia​ków. W koń​cu, gdy nie​bo już po​ciem​nia​ło, Bru​gia za​po​wie​dzia​ła się z da​le​ka, uka​zu​jąc swą dzwon​ni​cę, tę wy​so​ką kwa​dra​to​wą wie​żę wzno​szą​cą się trium​fal​nie na wy​so​kość dwu​dzie​stu czte​rech me​trów. Zbu​do​wa​no ją do​pie​ro nie​daw​no. Była cu​dem ar​chi​tek​tu​ry, dumą mia​sta i ozna​ką pa​nu​ją​ce​go w nim do​bro​by​tu. Gdy byli już bli​sko, Anne za​drża​ła i za​trzy​ma​ła nie​zna​jo​me​go. – Je​ste​ście pew​ni? Czy nie mo​że​my spę​dzić ostat​niej nocy poza mia​stem? – Źle byś spa​ła, nie​po​ko​jąc się, co przy​nie​sie ju​tro. Spu​ści​ła gło​wę za​kło​po​ta​na. – Od​da​cie mnie Phi​lip​pe’owi? – Co to, to nie. – Do​kąd za​tem idzie​my? – Do two​jej ro​dzi​ny. Chcę z nią po​roz​ma​wiać o two​jej przy​szło​ści. – Nikt mnie nie zro​zu​mie – za​pro​te​sto​wa​ła. – Dla​cze​go? – Bo je​stem inna. Co ro​zu​mia​ła pod tym po​ję​ciem? Nie umia​ła​by spre​cy​zo​wać. Mó​wiąc „inna”, mia​ła na my​śli prze​paść, jaką do​strze​ga​ła po​mię​dzy wła​sny​mi ra​do​ścia​mi a tym, co cie​szy​ło po​zo​sta​łych, to osa​mot​nie​nie, któ​re​go do​świad​cza​ła, gdy inni lu​dzie opo​wia​da​li o swych na​mięt​no​ściach, wa​ha​nia przy wy​ra​ża​niu wła​snych my​śli, któ​rych nikt ni​g​dy nie poj​mo​wał. Anne nie po​tra​fi​ła się po​słu​gi​wać naj​pow​szech​niej​szą wśród lu​dzi mo​ne​tą: mową i wy​mia​ną po​glą​dów. Ani jed​no sło​wo nie mia​ło dla niej tego sa​me​go zna​cze​nia co dla jej roz​mów​ców. Czy to w ro​dzi​nie, czy w spo​łe​czeń​stwie czu​ła się wy​klu​czo​na.

Nie​zna​jo​my cał​ko​wi​cie po​dzie​lał jej zda​nie: – To praw​da. Je​steś inna. Mu​sisz być z tego dum​na. Ru​szy​li w dal​szą dro​gę. Anne, któ​rej to wy​zna​nie do​da​ło otu​chy, zgłę​bia​ła ja​kiś nowy wy​miar. A więc ona tak​że mo​gła​by być z sie​bie za​do​wo​lo​na? Na wie​ży roz​dzwo​ni​ły się dzwo​ny. Mi​nę​li stra​że. Anne wska​za​ła nie​zna​jo​me​mu dro​gę prze la​bi​rynt pro​wa​dzą​cy do domu ciot​ki Go​de​li​ève, któ​ra nie miesz​ka​ła ani nad brze​giem jed​ne​go z ka​na​łów, ani przy ryn​ku, gdzie domy były zbyt dro​gie, do​stęp​ne je​dy​nie dla bo​ga​czy – su​kien​ni​ków, ban​kie​rów, za​moż​nych kup​ców – lecz da​lej, za uli​ca​mi rze​mieśl​ni​ków i han​dla​rzy, przy wyj​ściu z plą​ta​ni​ny za​uł​ków, w ubo​giej dziel​ni​cy przy​le​ga​ją​cej do mu​rów obron​nych. Za​pa​dał zmrok. We wnę​trzach za​moż​nych ka​mie​nic mi​go​tał zło​ty blask świec. U zwy​kłych miesz​czan ja​rzy​ły się pa​le​ni​ska. Grup​ki ha​ła​śli​wych, brud​nych urwi​sów wal​czy​ły ze sobą po​śród chi​cho​tów. Anne za​stu​ka​ła do drzwi jed​ne​go z ce​gla​nych do​mów. Do​strze​gł​szy dziew​czy​nę, gru​ba, po​czci​wa ciot​ka Go​de​li​ève, kie​ru​jąc się gło​sem ser​ca, wy​bie​gła na ze​wnątrz i po​rwa​ła Anne w ra​mio​na. – Moja ko​cha​na… tak się o cie​bie ba​łam… Och, co za ulga! Nie mo​głam uwie​rzyć w to, co wy​ga​dy​wa​ła Ida, że osza​la​łaś, że ją zbi​łaś, ugry​złaś, że ubz​du​ra​łaś so​bie, by za​miesz​kać w le​sie. Po​wie​dzia​ła mi rów​nież, iż to​wa​rzy​szył ci tam męż​czy​zna, po​twór, ol​brzym, któ​ry… W tym mo​men​cie nie​zna​jo​my wy​nu​rzył się z ciem​no​ści i sta​nął przed Go​de​li​ève. Żach​nę​ła się. – Ależ… – To mój przy​ja​ciel – wy​ja​śni​ła Anne. – Twój przy​ja​ciel? Kim je​ste​ście, pa​nie? Nie​zna​jo​my zdjął kap​tur. Na jego gło​wie uniósł się snop ja​snych wło​sów, sztyw​nych i roz​czo​chra​nych, uwol​nio​nych te​raz spod czar​nej weł​ny, któ​ra przy​gnia​ta​ła je od wie​lu go​dzin. – Mam na imię Bra​in​dor i je​stem mni​chem. Skło​nił się. Rów​no​cze​sne po​ja​wie​nie się po​śród nocy owe​go imie​nia – Bra​in​dor – i tego runa o zło​tym bla​sku po​ra​zi​ło Go​de​li​ève nie mniej niż Anne. Bez na​kry​cia gło​wy nie​zna​jo​my wy​da​wał się znacz​nie młod​szy i mniej prze​ra​ża​ją​cy. Oczy​wi​ście na​dal im​po​no​wał wy​jąt​ko​wą po​stu​rą, lecz po​zba​wio​ny aury ta​jem​ni​czo​ści, do​łą​czył do gro​na dziar​skich fla​mandz​kich zu​chów, któ​rych moż​na było spo​tkać na uli​cach Bru​gii. – Mnich? – wy​ją​ka​ła Go​de​li​ève. Męż​czy​zna po​szpe​rał pra​wą ręką pod ha​bi​tem i wy​jął kru​cy​fiks. Go​de​li​ève ski​nę​ła gło​wą, za​chwy​co​na, że spra​wy przy​bra​ły taki ob​rót. Bra​in​dor czuł się w obo​wiąz​ku ją uspo​ko​ić: – Od​pro​wa​dzi​łem wa​szą sio​strze​ni​cę aż do wa​sze​go domu, żeby po​roz​ma​wiać o tym, co się z nią dzie​je.

– Za​tem wejdź​cie, oj​cze, je​śli nie gar​dzi​cie moją go​ści​ną. Go​de​li​ève za​pro​wa​dzi​ła ich do dłu​gie​go drew​nia​ne​go sto​łu, a po​tem usma​ży​ła na ża​rze omlet. Z góry ze​szły dwie młod​sze ku​zyn​ki, Ha​de​wijch i Bénédic​te, zra​zu onie​śmie​lo​ne, po​tem bar​dziej od​waż​ne, gdy ol​brzym się do nich uśmiech​nął. Z za​pa​łem uca​ło​wa​ły Anne. Na​dą​sa​na Ida po​zo​sta​ła z tyłu, trzy​ma​jąc się w pół​mro​ku, obok pa​le​ni​ska, i oka​zu​jąc rów​ną po​gar​dę ku​zyn​ce co nie​zna​jo​me​mu. Gdy się na​sy​ci​li, Bra​in​dor od​su​nął pu​sty ta​lerz, opróż​nił swój ku​bek i po​tarł dłoń​mi o blat sto​łu. – A te​raz po​roz​ma​wiaj​my o Anne. – Słu​cham was, oj​cze – po​wie​dzia​ła Go​de​li​ève, sia​da​jąc na​prze​ciw nie​go. – Pa​mię​ta​cie, że Pan nasz Je​zus Chry​stus spę​dził czter​dzie​ści dni na pu​sty​ni? Ko​lej​no zaj​rzał w oczy każ​dej z ko​biet. Za​mru​ga​ły po​wie​ka​mi na znak, że ow​szem, zna​ją Pi​smo Świę​te. Bra​in​dor cią​gnął da​lej: – Pod​czas tego po​by​tu w sa​mot​no​ści wszyst​ko się zmie​ni​ło. Opusz​cza​jąc pu​sty​nię, nasz Pan, któ​ry ni​g​dy wcze​śniej nie gło​sił ka​zań, za​brał w koń​cu głos i roz​po​czął swą mi​sję, prze​mie​rza​jąc kraj, na​wra​ca​jąc, sku​pia​jąc wo​kół sie​bie uczniów i czy​niąc cuda. W jego ziem​skim by​to​wa​niu wy​gna​nie wy​zna​cza gra​ni​cę: je​den ży​wot wiódł przed uda​niem się na pu​sty​nię, dru​gi po po​wro​cie. To pia​sek i ka​mie​nie dały nam tego Je​zu​sa Chry​stu​sa, któ​re​go czci​my od pięt​na​stu wie​ków. – Bez wąt​pie​nia – szep​nę​ła ciot​ka Go​de​li​ève, nie mo​gąc po​jąć, do cze​go on zmie​rza. – Nasz Pan daje nam przy​kład. Nie​kie​dy trze​ba się zgu​bić, by po​tem się le​piej od​na​leźć. – Wska​zał pal​cem na Anne. – Ta mło​da dziew​czy​na wła​śnie prze​szła cięż​ką pró​bę pu​sty​ni: w głę​bi lasu szu​ka​ła wła​snej praw​dy. – Wła​snej praw​dy? – zdu​mia​ła się ciot​ka Go​de​li​ève, któ​ra nic a nic z tego nie ro​zu​mia​ła. Ida wy​chy​nę​ła z cie​nia, żeby sta​wić czo​ła Bra​in​do​ro​wi: – Świet​nie, niech nam wy​ja​wi tę swo​ją praw​dę! Wszyst​kie spoj​rze​nia skie​ro​wa​ły się na Anne. Ta zaś roz​wa​ża​ła z sze​ro​ko otwar​ty​mi oczy​ma, co ta​kie​go mo​gła​by wy​znać. Otwo​rzy​ła usta, roz​my​śli​ła się, za​czę​ła od nowa, wstrzy​ma​ła się, wes​tchnę​ła, jęk​nę​ła i zroz​pa​czo​na utkwi​ła wzrok w pod​ło​dze. Ida trium​fo​wa​ła: – Oto jej praw​da: nic! – Ona jesz​cze nie po​tra​fi o niej mó​wić – od​parł ze spo​ko​jem Bra​in​dor. – Anne jest pro​stacz​ką! – wrza​snę​ła Ida. – Opóź​nio​ną w roz​wo​ju! Do tej pory nikt mnie nie słu​chał, bo wszy​scy my​śle​li, że jej za​zdrosz​czę. Cie​ka​we cze​go? Tyl​ko ty je​den jej bro​nisz, że​bra​ku! – zga​ni​ła ostro mni​cha. Bra​in​dor się pod​niósł, przez co mo​men​tal​nie na​brał groź​ne​go wy​glą​du, i zmarsz​czył brwi. – Jej za​cho​wa​nie uka​zu​je wam dro​gę. Są​dzi​cie, że ona błą​dzi, gdy tym​cza​sem jest wa​-

szym prze​wod​ni​kiem, bo tak moc​no przy​swo​iła so​bie to, cze​go ist​nie​nia na​wet nie po​dej​rze​wa​cie. – Od​wró​cił się w stro​nę Go​de​li​ève. – Te​raz chciał​bym, sio​stro, by po​zwo​lo​no jej się roz​wi​jać, by prze​sta​no ha​mo​wać jej po​wo​ła​nie i już nie bro​nio​no ko​chać w taki spo​sób, w jaki ona to poj​mu​je. Po​zwól​cie, pro​szę, żeby jej mi​łość tra​fi​ła tam* gdzie tra​fić po​win​na. Ko​bie​ty obec​ne w izbie nie po​ję​ły ani krzty z jego prze​mo​wy. W koń​cu Go​de​li​ève za​py​ta​ła: – O czym wy mó​wi​cie? – O Bogu! – za​grzmiał Bra​in​dor. – To oczy​wi​ste, że to dziec​ko jest prze​zna​czo​ne Bogu. Wszyst​kie usta za​okrą​gli​ły się ze zdu​mie​nia. Bóg po​wo​ła​niem Anne? Ni​ko​mu nie przy​szło to do gło​wy. Anne też nie.

8

Wie​deń, 2 czerw​ca 1905 Dro​ga Gret​chen, czy wspo​mi​na​łam ci o swo​jej ko​lek​cji? Za​po​cząt​ko​wa​łam ją we Wło​szech przez przy​pa​dek. Wkrót​ce tak mnie po​chło​nę​ła, że mu​sia​łam ku​pić trzy do​dat​ko​we wa​li​zy, aby​ją po​mie​ścić pod​czas na​szych wo​ja​ży. Od​kąd urzą​dzi​li​śmy się w Wied​niu, cał​kiem mną za​wład​nę​ła. Wy​bacz, po​gu​bi​łam się, nie wy​ja​śnia​jąc ci, o co cho​dzi… Otóż osza​la​łam na punk​cie krysz​ta​ło​wych kul i mil​le​fio​ri! Wszę​dzie po​szu​ku​ję tych szkla​nych cu​de​niek, któ​re za​my​ka​ją w za​sty​głej wo​dzie fioł​ki, sto​krot​ki, łąki, mo​ty​le, twa​rze. Tro​pię je, tar​gu​ję się o nie, ku​pu​ję. Och, my​ślę, że mo​gła​bym się po​su​nąć do kra​dzie​ży! Me​ble ugi​na​ją mi się od wy​ro​bów Pie​tra Bi​ga​glii, ba​ka​ra​tów, bi​be​lo​tów z Sa​int-Lo​uis czy z Cli​chy, pysz​nią​cych się na pół​kach w moim bu​du​arze, gdzie je gro​ma​dzę. Na​iw​ne, ra​do​sne, dzie​wi​cze, nie​win​ne po​ły​sku​ją ostry​mi ko​lo​ra​mi, okrą​gły​mi pę​che​rzy​ka​mi, wnę​trzem przy​po​mi​na​ją​cym cu​kro​we li​za​ki. Te małe trzpiot​ki wszyst​kich uwo​dzą, na​wet świa​tło, któ​re wa​bią i za​trzy​mu​ją w swo​im wnę​trzu, po​dob​nie jak pa​ję​czy​ny chwy​ta​ją​ce tę​czę. Kon​tem​plo​wa​nie ich spra​wia, iż od​da​ję się ma​rze​niom. Gdy moje oczy wę​dru​ją po tych ni​g​dy nie​więd​ną​cych kwia​tach, a spoj​rze​nie omia​ta bą​bel​ki po​wie​trza za​klę​te we​wnątrz krysz​ta​ło​wych kul w pe​reł​ki wiecz​nej rosy, moja wy​obraź​nia ula​tu​je… Nie tyl​ko nie znam ni​cze​go wspa​nial​sze​go, ale ni​g​dy ża​den przed​miot nie ob​da​rzył mnie ty​lo​ma po​my​sła​mi, ty​lo​ma uczu​cia​mi. To one, te prze​pięk​ne cu​deń​ka, uczy​ni​ły ze mnie ko​lek​cjo​ner​kę. Wcze​śniej nić mia​łam żad​nych skłon​no​ści do ta​kie​go dzi​wac​twa. Trze​ba było do​pie​ro, że​bym do​świad​czy​ła mi​ło​ści ód pierw​sze​go wej​rze​nia, zwie​dza​jąc pew​ną pra​cow​nię w Mu​ra​no… Gdy przy​no​szę do domu nowe, mam wra​że​nie, że ura​to​wa​łam je z uli​cy, za​pew​ni​łam im schro​nie​nie, ale tak​że wy​zwo​li​łam, po​nie​waż ce​nię je za to, czym są, moje pięk​ne milcz​ki, i wy​ba​wiam je od przy​ziem​nych za​sto​so​wań ta​kich jak przy​ci​ski do pa​pie​ru, pod​pór​ki do ksią​żek, gał​ki na po​rę​czach scho​dów. U mnie po​now​nie sta​ją się dzie​ła​mi sztu​ki. Po cóż to opi​su​ję? Chcia​łam ci przed​sta​wić okru​chy ra​do​ści, któ​ry​mi usia​ne jest moje ży​cie. Poza tym wciąż jest dziw​ne to moje ży​cie, czy ra​czej spo​sób, w jaki je pro​wa​dzę, bo oka​zu​je się co​raz bar​dziej oso​bli​we. Mam wszyst​ko, cze​go po​trze​ba do szczę​ścia, a jed​nak wca​le nie je​stem szczę​śli​wa. Przy​kła​dam się jed​nak… Każ​de​go dnia przy​po​mi​nam so​bie, że je​stem bo​ga​ta, ko​cha​na, po​żą​da​na, miesz​kam w pa​ła​cu i ob​ra​cam się wśród wie​deń​skiej eli​ty. O każ​dej po​rze zmu​szam się do przy​zna​wa​nia przed sobą, że cie​szę się do​sko​na​łym zdro​wiem, jem do syta, spo​ty​kam się z za​baw​ny​mi ludź​mi, że tu, w sto​li​cy ce​sar​stwa, wy​star​czy mi pójść do ope​ry,

na kon​cert, do te​atru czy ga​le​rii, aby mieć do​stęp do owo​ców ludz​kie​go ge​niu​szu. Każ​dej nocy przy​glą​dam się po​wab​ne​mu cia​łu mo​je​go śpią​ce​go męża, po​wta​rza​jąc so​bie, że dzie​więć na dzie​sięć Au​stria​czek z chę​cią za​gar​nę​ło​by moje miej​sce. Nie​ste​ty, po​mi​mo tych ra​chun​ków su​mie​nia wbrew swe​mu sil​ne​mu po​sta​no​wie​niu po​no​szę klę​skę. Co do mo​je​go szczę​ścia, znam je, ale go nie czu​ję. Nie​po​kój za​ta​cza krę​gi… Gdy​bym przy​naj​mniej umia​ła go na​zwać… Po co wła​ści​wie wsta​ję rano? Nie li​cząc mo​jej ko​lek​cji, nic mnie nie po​cią​ga w nad​cho​dzą​cym dniu. Mimo to dziel​nie przy​wdzie​wam swój uni​form, po​wta​rzam rolę, przy​po​mi​nam so​bie kwe​stie, usta​lam, kie​dy wcho​dzę i wy​cho​dzę na sce​nę, przy​go​to​wu​ję się do ode​gra​nia ko​me​dii swe​go ży​cia. Chy​ba wzdy​cham do ja​kie​goś cudu… Na czym miał​by po​le​gać? Gdy​bym tak prze​sta​ła oglą​dać wła​sne wy​stę​py. Gdy​bym nie była już dłu​żej ani ak​tor​ką, ani wi​dzem pa​trzą​cym na sa​me​go sie​bie. Gdy​bym prze​sta​ła się osą​dzać, kry​ty​ko​wać, do​strze​gać swą ob​łu​dę i gdy​bym w koń​cu, ni​czym cu​kier wrzu​co​ny do wody, za​nu​rzy​ła się w rze​czy​wi​sto​ści, by się w niej roz​pu​ścić. Chwi​lo​wo uda​je mi się wszyst​kich zwieść, moja gra jest bez za​rzu​tu. Dzię​ki do​brej mi​mi​ce i elo​kwen​cji nikt nie do​strze​ga mo​ich roz​te​rek. Wczo​raj wie​czo​rem Franz wy​krzyk​nął do mnie z za​chwy​tem: – Je​stem z cie​bie dum​ny! Dum​ny ze mnie? Sama nie wiem, czy jego wy​zna​nie do​da​ło mi otu​chy, czy mnie przy​gnę​bi​ło… Z jed​nej stro​ny po​czu​łam ulgę, że ten wy​twor​ny męż​czy​zna jest ze mnie za​do​wo​lo​ny. Z dru​giej – cier​pia​łam, że mąż, czy​li ktoś, z kim dzie​lę swo​je noce i dni, oso​ba rze​ko​mo mi naj​bliż​sza, nie do​strze​ga mo​jej udrę​ki. Jaki z tego wnio​sek? Czy mam trwać w tym oszu​stwie, aż za​po​mnę, że gram? Cza​sem my​ślę, że ciot​ce Vivi, mo​jej te​ścio​wej, tym ko​bie​tom, któ​re mnie ota​cza​ją, już się to uda​ło: są roz​sąd​ne, prze​wi​dy​wal​ne, re​agu​ją tak, jak na​le​ża​ło​by się spo​dzie​wać po od​gry​wa​nych przez nie po​sta​ciach, w któ​re wie​rzą i z któ​ry​mi ni​g​dy się nie roz​sta​ją. A może po​win​nam z tym ze​rwać? Wy​je​chać, udać się na po​szu​ki​wa​nie wła​sne​go ja? Od​kryć to, co na​praw​dę się dla mnie li​czy? Prze​lę​kłam się, pi​sząc te sło​wa. Wy​je​chać, oczy​wi​ście, ale do​kąd? Szu​kać wła​sne​go ja, zgo​da, lecz je​śli go nie znaj​dę? Albo je​śli nie od​kry​ję ni​cze​go? Rzu​cić wszyst​ko i po​śpie​szyć na chi​me​rycz​ne spo​tka​nie, na któ​re nikt mnie nie za​pra​szał? Czy​ste sza​leń​stwo… Mam w tej chwi​li ocho​tę po​biec do Fran​za i rzu​cić się w jego moc​ne ra​mio​na, żą​da​jąc: „Przy​tul mnie”, jak mi się czę​sto zda​rza. On uwiel​bia te moje chwi​le za​ła​ma​nia, śmie​je się z nich na całe gar​dło, bo wy​da​je mu się, że wy​ra​żam w ten spo​sób swo​je od​da​nie… Na​wet nie po​dej​rze​wa, że przede wszyst​kim zdra​dzam swój strach. Tak więc Franz jesz​cze się mną nie znu​dził. Mło​dy hra​bia von Wald​berg jest za​chwy​co​ny, że po​do​bam się jego przy​ja​cio​łom i że wie​deń​ska śmie​tan​ka to​wa​rzy​ska tak go​rą​co mnie przyj​mu​je. Cza​sa​mi cy​tu​je mi kom​ple​men​ty, któ​re ze​wsząd pa​da​ją pod moim ad​re​-

sem: „cza​ru​ją​ca, jak​że uj​mu​ją​ca, tak traf​na w oce​nach, ob​da​rzo​na wiel​kim ser​cem, dia​ment, mój dro​gi, wpadł panu w ręce praw​dzi​wy dia​ment”. Jest to rze​czy​wi​ście za​dzi​wia​ją​ce: gdzie​kol​wiek się po​ja​wiam, na​tych​miast wy​wo​łu​ję po​ru​sze​nie. Co praw​da na po​cząt​ku po​dej​rze​wa​łam, że dzie​je się tak za spra​wą upodo​ba​nia do no​wo​ści, ale to zja​wi​sko trwa już od po​nad roku i wręcz się na​si​la. Lu​dzie lgną do mnie jesz​cze bar​dziej, za​bie​ga​ją o moje to​wa​rzy​stwo. Bywa, że Franz wy​krzy​ku​je: – Nie do wia​ry! Naj​gor​sze ko​kiet​ki nie bu​dzą ta​kie​go za​in​te​re​so​wa​nia. Ko​bie​ty i męż​czyź​ni, sta​rzy czy mło​dzi, wszy​scy sza​le​ją na two​im punk​cie. Gdy w dro​dze po​wrot​nej z balu Franz opo​wia​da o mo​ich suk​ce​sach to​wa​rzy​skich, nie dzi​wi się im, lecz się nimi ra​du​je. Na ogół skła​da wte​dy po​ca​łu​nek na mo​jej szyi i do​da​je: – Po​wiem ci, że na​wet ich ro​zu​miem. – Jego chłod​ne usta prze​śli​zgu​ją się wy​żej, w stro​nę mo​ich. – Ja zaś po​wta​rzam so​bie, że mia​łem nie​praw​do​po​dob​ne szczę​ście, zo​sta​jąc wy​bran​kiem urze​ka​ją​cej Han​ny… – opusz​cza ro​le​ty na​szej ko​la​ski – … na wy​pa​dek, cał​kiem nie​praw​do​po​dob​ny, gdy​bym o tym za​po​mniał. Mo​żesz so​bie wy​obra​zić, czym koń​czy się ta roz​mo​wa… nie​za​leż​nie od tego, czy to​czy się w domu, czy gdy je​ste​śmy zbyt da​le​ko, znaj​du​je fi​nał w po​wo​zie. Po​nie​waż Franz ma bzi​ka na moim punk​cie, in​ter​pre​tu​je ten suk​ces to​wa​rzy​ski przez pry​zmat wła​snej na​mięt​no​ści: inni śmier​tel​ni​cy czu​ją wzglę​dem mnie echo tego, cze​go on do​zna​je. Bied​ny Franz! Gdy​by tyl​ko wie​dział, skąd się bie​rze mój ża​ło​sny triumf… Kie​dy ktoś mnie pyta: „Jak się pani mie​wa?”, od​po​wia​dam z za​pa​łem: „A pan?”. Po​nie​waż zbyt ni​sko się ce​nię, żeby mó​wić o so​bie, wolę się in​te​re​so​wać in​ny​mi. Nikt nie za​uwa​ża, że wy​krę​cam się od od​po​wie​dzi, i bio​rą moją re​pli​kę za do​brą mo​ne​tę. Od tego mo​men​tu mój roz​mów​ca, ma​jąc już z gło​wy te grzecz​no​ści, może przejść do swo​je​go ulu​bio​ne​go te​ma​tu, ja​kim jest on sam. Dro​ga wol​na! Opo​wia​da mi o swych ra​do​ściach i tro​skach, ty​leż się prze​chwa​la, co na​rze​ka, żar​tu​je, cheł​pi się, pła​cze, przed​sta​wia mi nie​do​rzecz​ne opi​nie, zdra​dza se​kre​ty, przy​zna​je się do wy​rzu​tów su​mie​nia i żalu, wy​ja​wia na​dzie​je, za​le​wa mnie in​for​ma​cja​mi o swych na​stro​jach i dy​le​ma​tach, nie po​mi​ja​jąc ni​cze​go, ja zaś wszyst​ko to przyj​mu​ję. Ist​ny po​tok słów. Je​śli cie​szę się w to​wa​rzy​stwie po​chleb​ną opi​nią, to tyl​ko dla​te​go, że za​mie​niam się w słuch. Nie ma​jąc nic do po​wie​dze​nia, de​lek​tu​ję się słu​cha​niem. Bar​dziej mnie in​try​gu​je byle nu​dziarz z cuch​ną​cym od​de​chem niż moja skrom​na oso​ba. Wy​obraź so​bie za​tem, jak szyb​ko się do mnie zbie​ga​ją, le​d​wie prze​kro​czę próg sa​lo​nu. W rze​czy​wi​sto​ści moje osią​gnię​cia to zwy​kła szar​la​ta​ne​ria: je​stem ka​pła​nem, któ​ry nie wy​da​je są​dów! Pod zło​co​ny​mi skle​pie​nia​mi, po​śród zie​lo​nych ro​ślin, za​sia​dam w za​im​pro​wi​zo​wa​nym kon​fe​sjo​na​le. Mam mil​szą po​wierz​chow​ność niż więk​szość kle​chów, je​stem rów​nież bar​dziej to​le​ran​cyj​na, a po​nad​to po​wstrzy​mu​ję się od za​da​wa​nia po​ku​ty. „Ach, ta wy​bor​na pani von Wald​berg, cóż za ła​ko​my ką​sek! Franz, mój dro​gi, masz praw​dzi​wy skarb”. Nie zda​ją so​bie spra​wy, że roz​mo​wa ze mną jest cen​na wy​łącz​nie dzię​ki temu, że mil​czę, ani z tego, że mój urok po​le​ga na cier​pli​wo​ści.

„Ona jest taka uprzej​ma”. Je​stem uprzej​ma dla​te​go, że brzy​dzę się sobą. Moja to​wa​rzy​skość wy​ni​ka z głę​bo​kiej od​ra​zy do sa​mej sie​bie. Moje od​dzia​ły​wa​nie na in​nych wy​ni​ka z nie​po​ro​zu​mie​nia: po​nie​waż nie ist​nie​ję, a wszy​scy po​zo​sta​li wy​da​ją mi się bar​dziej żywi ode mnie, po​zwa​lam im się wchło​nąć. No pro​szę, mało bra​ku​je, a za​ję​ła​bym się pi​sa​niem po​wie​ści, gdy​bym tyl​ko otrzy​ma​ła dar prze​le​wa​nia na pa​pier swe​go nie​po​ko​ju. Och, Gret​chen, do​my​ślam się, że marsz​czysz brwi, już wi​dzę na two​im czo​le bruz​dy zdra​dza​ją​ce dez​apro​ba​tę: nie po​chwa​lasz mo​ich prze​my​śleń, po​tę​piasz je. Masz ra​cję. Ale co wła​ści​wie mi za​rzu​casz? Ze to, co przed chwi​lą na​pi​sa​łam, jest bla​gą? Że ukry​wam praw​dę? Bra​wo, przej​rza​łaś mnie na wy​lot – z ostro​ścią chi​rur​gicz​ne​go skal​pe​la. Tak, pa​plam bez sen​su. Zgo​da, ukry​wam swój wstyd, swój naj​praw​dziw​szy wstyd, ten je​dy​ny. No to prze​stań​my owi​jać w ba​weł​nę: na​dal nie za​szłam w cią​żę. Przy​pra​wia mnie to o wście​kłość. A jesz​cze kil​ka mie​się​cy temu, pa​mię​tasz, szy​dzi​łam z tego, za​cho​wy​wa​łam iro​nicz​ny dy​stans, po​zwa​la​łam so​bie na​wet wąt​pić, czy ro​dze​nie dzie​ci jest moim prze​zna​cze​niem. Dziś jest to naj​waż​niej​sze z uwa​gi na po​na​gle​nie w oczach Fran​za, a przede wszyst​kim dla​te​go, że mi się nie uda​je. Moja bez​sil​ność do​pro​wa​dza mnie do sza​łu! Chwi​la​mi już nie wiem, czy chcę zajść w cią​żę, by mieć dzie​ci, czy żeby zma​zać hań​bę tej klę​ski. Tak czy ina​czej, czu​ję się gor​sza, bo nie speł​niam ocze​ki​wań. Ciot​ka Vivi, ta luk​su​so​wa la​fi​ryn​da, wró​ci​ła, żeby mnie wy​ba​dać i oma​mić upa​ja​ją​cy​mi flu​ida​mi swo​ich per​fum: – A więc, moja dro​ga, co z olśnie​wa​ją​cą chwi​lą? – Je​stem bli​sko, cio​ciu Vivi, cał​kiem bli​sko. Nos ciot​ki wy​dłu​żył się z roz​cza​ro​wa​nia, przez co moż​na było po​znać, że jej twarz nie jest przy​zwy​cza​jo​na do tego uczu​cia. W ślad za Vivi wszyst​kie bab​ska z ro​dzi​ny przy​szły spraw​dzić, czy do​brze za​sto​so​wa​łam ich re​cep​ty. Na próż​no za​pew​nia​łam je o swo​im po​słu​szeń​stwie i po​waż​nym po​dej​ściu do spra​wy. Z mo​je​go pła​skie​go brzu​cha i tak wy​wnio​sko​wa​ły, że kła​mię albo że mój przy​pa​dek oka​zał się bez​na​dziej​ny. Krót​ko mó​wiąc, w ich oczach zmie​ni​łam się z głu​piej gą​ski w wi​no​waj​czy​nię. Ostat​nio skon​sul​to​wa​łam się po kry​jo​mu z le​ka​rzem, żeby się prze​ko​nać, czy moje cia​ło kry​je ja​kąś ano​ma​lię, któ​ra spra​wia, że jest bez​płod​ne. Od​po​wiedź me​dy​ka nie po​zo​sta​wia​ła cie​nia wąt​pli​wo​ści: – Jest pani ide​al​nie zbu​do​wa​na, żeby ro​dzić dzie​ci. W efek​cie dok​tor Te​itel​man za​żą​dał, by tak​że Franz prze​szedł ba​da​nie le​kar​skie. Sły​sząc to, roz​dzia​wi​łam usta. – Franz?

– Tak. Sko​ro prze​szko​da nie jest z pani stro​ny, to być może z jego. Cho​ciaż jego ro​zu​mo​wa​nie nie było po​zba​wio​ne lo​gi​ki, zbi​ło mnie z tro​pu. Oczy​wi​ście Fran​zo​wi nie wspo​mnia​łam o tym ani sło​wem. I ni​g​dy tego nie zro​bię, bo by​ła​by to z mo​jej stro​ny nik​czem​ność. Bied​ny Franz… Je​stem prze​ko​na​na, iż to ja sta​no​wię pro​blem. Mam we​wnętrz​ne prze​świad​cze​nie. Spo​dzie​wam się, że mam ja​kąś wro​dzo​ną wadę. Od​kąd pa​mię​tam, czu​łam się inna. Te​raz po pro​stu od​kry​łam dla​cze​go. Franz… Je​śli jest ktoś od​po​wie​dzial​ny, go​rzej, win​ny, to ja! Będę chro​ni​ła swo​je​go męża do ostat​nie​go tchu i we​zmę na sie​bie na​szą bez​płod​ność, a je​śli on pew​ne​go dnia na​po​mknie, że po​trze​bu​je ro​dzi​ny, ustą​pię miej​sca płod​ne​mu łonu. Mój słod​ki Franz… Po​peł​nił gru​by błąd, gdy po​wziął wo​bec mnie po​waż​ne za​mia​ry. Po po​wro​cie z tam​tej wi​zy​ty u le​ka​rza, sto​jąc przed lu​strem, zmie​rzy​łam wzro​kiem swo​je na​gie cia​ło, chu​de, ko​ści​ste, bez​u​ży​tecz​ne. Zo​ba​czy​łam za​czer​wie​nio​ne oczy i nos za​puch​nię​ty od pła​czu. Od​bi​cie uka​za​ło mi smut​ną rze​czy​wi​stość: je​stem nik​czem​ną ko​bie​tą, któ​ra cie​szy się po​wo​dze​niem dzię​ki nie​po​ro​zu​mie​niu i cy​nicz​nie wy​ko​rzy​stu​je ry​cer​skie​go męż​czy​znę. Tam​te​go wie​czo​ru tak się szczę​śli​wie zło​ży​ło, że moja po​ko​jów​ka za​stu​ka​ła do drzwi, bo gdy roz​le​gło się pu​ka​nie, mój wzrok zbyt moc​no przy​lgnął do za​wie​szo​ne​go na ścia​nie szty​le​tu… Poza tym, dzię​ki Bogu, by​łam umó​wio​na na na​stęp​ny dzień w fir​mie Mül​ler Oj​ciec i Syn w spra​wie szkla​nej kuli: to de​fi​ni​tyw​nie po​wstrzy​ma​ło zgub​ny krok. Ura​to​wa​ło mnie moje mu​zeum. Bez wy​tchnie​nia prze​mie​rzam całe ki​lo​me​try do​roż​ką, a na​wet pie​szo, od skle​pi​ku do skle​pi​ku, od tę​pe​go han​dla​rza do spryt​ne​go oszu​sta. Gdy ktoś za​py​ta o moje kule, ga​dam jak na​ję​ta, nie spo​sób mnie po​wstrzy​mać. Z tru​dem wra​cam do zwy​czaj​nych te​ma​tów. Czę​sto się zda​rza, że ostat​nią rze​czą, o ja​kiej my​ślę z gło​wą na po​dusz​ce, jest ja​kiś okaz mil​le​fio​ri za​uwa​żo​ny po po​łu​dniu w ką​cie skle​po​wej wi​try​ny, a gdy się bu​dzę, na​dal mam ten ob​raz przed oczy​ma. Nic nie przy​pra​wia mnie o taką nie​cier​pli​wość, ta​kie mro​wie​nie w no​gach i ta​kie bi​cie ser​ca jak wej​ście do skle​pi​ku an​ty​kwa​riu​sza. Mimo że moja pa​sja nie jest dla ni​ko​go ta​jem​ni​cą, ukry​wam jej in​ten​syw​ność i gwał​tow​ność: choć kul​ty​wu​ję tę ob​se​sję za dnia, przy​po​mi​na ona roz​ko​sze cu​dzo​łoż​ne​go związ​ku. Wła​ści​wie wolę mil​le​fio​ri od szkla​nych kul. Czym się róż​nią? Kule pre​zen​tu​ją za​to​pio​ne w szkle ka​mee przed​sta​wia​ją​ce po​sta​cie, pod​czas gdy mil​le​fio​ri, bar​dziej pstre i wie​lo​barw​ne, ofe​ru​ją kwia​ty pod war​stwą krysz​ta​łu, kwia​ty sa​mot​ne, kwia​ty w bu​kie​tach, kwia​ty na wio​sen​nym ko​bier​cu. Nie oba​wiaj się, dro​ga Gret​chen, oszczę​dzę ci szcze​gó​łów. Co za dużo, to nie​zdro​wo. Nie będę cię za​tem za​drę​czać po​ga​dan​ką na te​mat obiek​tów swe​go kul​tu, wie​dząc z do​świad​cze​nia, jak uciąż​li​wi po​tra​fią być ko​lek​cjo​ne​rzy. Och, moja Gret​chen, masz pe​cha, że mu​sisz zno​sić tak ża​ło​sną ku​zyn​kę, któ​ra w do​dat​ku po​sta​no​wi​ła za​nu​dzać cię swy​mi zwie​rze​nia​mi. Han​na

PS Gret​chen! Za​po​mnij o tym, co prze​czy​ta​łaś! Po​nie​waż zwle​ka​łam z wy​sła​niem li​stu, stra​cił ak​tu​al​ność. Dzi​siaj dok​tor Te​itel​man po​twier​dził to, co su​ge​ro​wa​ło nie​daw​ne za​okrą​gle​nie mo​je​go brzu​cha, a tak​że brak mie​siącz​ki: je​stem w cią​ży! Ta cu​dow​na wia​do​mość prze​kre​śla wszyst​kie moje wcze​śniej​sze bia​do​le​nia. Franz po​pła​kał się z ra​do​ści, le​d​wie mu to oznaj​mi​łam. Za​raz opu​ścił moje ra​mio​na i po​śpie​szył prze​ka​zać wia​do​mość mat​ce. Co do mnie, zo​sta​łam naj​szczę​śliw​szą ko​bie​tą na świe​cie.

9

W lu​strze ob​ra​mo​wa​nym mlecz​ny​mi ża​rów​ka​mi, w któ​rym Anny ob​ser​wo​wa​ła pra​cę cha​rak​te​ry​za​to​rek, za​ry​so​wa​ła się na​resz​cie twarz. Gdy se​rum zwę​zi​ło jej pory, dziew​czy​na nie mia​ła już wra​że​nia, że zni​ka. A kie​dy krem na​wil​ża​ją​cy za​bar​wił jej skó​rę, po​czu​ła się bez​piecz​na. Po​krze​piał ją choć​by naj​mniej​szy do​da​tek różu, wzmac​nia​ło każ​de mu​śnię​cie szmin​ki. Każ​de po​cią​gnię​cie pę​dzel​kiem do​da​wa​ło jej sił. Anny uspo​ka​ja​ła się do​pie​ro wte​dy, gdy była uma​lo​wa​na, jak​by ma​ki​jaż przy​no​sił jej uko​je​nie i bra​ku​ją​cą pew​ność sie​bie. Gdy na po​cząt​ku se​an​su sia​da​ła przed lu​strem z na​gim ob​li​czem, od​no​si​ła wra​że​nie, że w ogó​le nie ma twa​rzy. Do​strze​ga​ła je​dy​nie bru​lion, szkic bez god​nych uwa​gi ry​sów, po​zba​wio​ny emo​cji, ni​czym gład​ki pia​sek pla​ży po​zo​sta​wio​ny przez co​fa​ją​cą się falę. Na szczę​ście ar​mia cha​rak​te​ry​za​to​rek ata​ko​wa​ła tę ni​cość i wal​czy​ła tak dłu​go, aż spo​rzą​dzi​ła dla Anny twarz wy​ra​zi​stą, peł​ną eks​pre​sji, zdol​ną opo​wie​dzieć hi​sto​rię lub od​ci​snąć się na ta​śmie fil​mo​wej. – Ja​kie cud​ne kwia​ty! Ni​g​dy nie wi​dzia​łam rów​nie pięk​nych. Głów​na cha​rak​te​ry​za​tor​ka wska​za​ła z po​dzi​wem na wią​zan​ki wy​peł​nia​ją​ce przy​cze​pę. – No, no, moż​na po​wie​dzieć, że przy​ja​cie​le pa​nią uwiel​bia​ją! Świę​tu​ją pani po​wrót. Anny po​sła​ła jej prze​lot​ny uśmiech. Jak moż​na być aż tak na​iw​nym? Prze​cież tych kwia​tów nie przy​słał jej ża​den przy​ja​ciel, lecz wy​łącz​nie lu​dzie z bran​ży, pro​du​cen​ci, dys​try​bu​to​rzy, agen​ci, re​ży​se​rzy. Zresz​tą, czy ona ma choć jed​ne​go przy​ja​cie​la? Ktoś za​pu​kał do drzwi. Wszedł ko​stiu​mo​log w asy​ście trzech po​moc​ni​ków. Z ze​wnątrz wdar​ły się od​gło​sy z pla​nu: kie​row​cy gra​li w kar​ty, asy​stent ru​gał młod​sze​go asy​sten​ta, elek​tryk wrzesz​czał na swo​ich pra​cow​ni​ków, żeby się po​śpie​szy​li. To praw​da, że na pla​nie rzad​ko się krzy​czy, gdyż eki​py po​ro​zu​mie​wa​ją się za po​mo​cą mi​kro​fo​nów i słu​cha​wek, jed​nak nie​któ​rzy, na przy​kład Bob, ten sta​ro​świec​ki kie​row​nik tech​nicz​ny, nie byli w sta​nie wy​trzy​mać z ze​sta​wem do ko​mu​ni​ka​cji na gło​wie, bo tak bar​dzo się po​ci​li w ka​li​for​nij​skim słoń​cu. Ucie​ka​li się za​tem do daw​nych me​tod i wy​da​wa​li po​le​ce​nia, zdzie​ra​jąc so​bie gar​dło. Gdy ko​stiu​mo​log za​mknął za sobą drzwi, w gar​de​ro​bie gwiaz​dy na po​wrót za​pa​no​wa​ła do​stoj​na, kom​for​to​wa ci​sza. Anny zo​ba​czy​ła wśród eki​py od ko​stiu​mów Etha​na. – Och, cóż za wspa​nia​ła nie​spo​dzian​ka… Od​wró​ci​ła się za​chwy​co​na, lecz pie​lę​gniarz z kli​ni​ki Lin​den wy​pa​ro​wał. Męż​czy​zna sto​ją​cy na jego miej​scu oka​zał się kraw​cem, a choć tak​że był wy​so​kim blon​dy​nem, z Etha​nem łą​czy​ło go ra​czej wąt​pli​we po​do​bień​stwo. Roz​cza​ro​wa​na, wy​bą​ka​ła prze​pro​si​ny. W cią​gu tych trzech se​kund, bo tyle trwał en​tu​zjazm Anny, drą​gal na​po​mknął, że jego szef nie zno​si, je​śli gwiaz​da po​zdra​wia pra​cow​ni​ka. Bu​rza prze​szła bo​kiem… Uspo​ko​ił się, wi​dząc, że ak​tor​ka się po​my​li​ła. Głów​ny ko​stiu​mo​log, bę​dą​cy na skra​ju wy​trzy​ma​ło​ści ner​wo​wej – czy​li w swym nor​-

mal​nym sta​nie – za​trzy​mał się przed Anny i zga​nił ją stłu​mio​nym gło​sem: – Anny, co do pani po​sta​ci, prze​cież chy​ba usta​li​li​śmy, że ma krót​kie rę​ka​wy? Si​byl jest ko​bie​tą no​szą​cą krót​kie rę​ka​wy! Nie wy​obra​żam jej so​bie w dłu​gich rę​ka​wach. No nie, Si​byl w dłu​gich rę​ka​wach, śmie​chu war​te. Tyl​ko krót​kie rę​ka​wy! Taka jest kon​cep​cja i tego się trzy​ma​łem. No do​brze, dla​cze​go wo​bec tego ten roz​hi​ste​ry​zo​wa​ny re​ży​ser mówi mi o dłu​gich rę​ka​wach? Anny par​sk​nę​ła śmie​chem i wy​cią​gnę​ła w jego stro​nę ra​mio​na. – Dla​te​go że nie krę​ci re​por​ta​żu o ofie​rze wy​pad​ku. Ko​stiu​mo​log zo​ba​czył nie​zli​czo​ne na​cię​cia, któ​re odłam​ki szkła po​zo​sta​wi​ły na skó​rze Anny. – Och, moje bie​dac​two, to po​twor​ne! Przy​glą​dał się uważ​nie jej rę​kom z sze​ro​ko otwar​ty​mi oczy​ma i roz​chy​lo​ny​mi usta​mi, marsz​cząc przy tym nie​mi​ło​sier​nie brwi. – Boli pa​nią? – jęk​nął. – Już nie. Anny są​dzi​ła, że jej od​po​wiedź ze​trze gry​mas prze​ra​że​nia z jego twa​rzy, a tym​cza​sem wy​rył się tam na dłu​żej. W głę​bi du​szy ko​stiu​mo​log drwił so​bie z tego, czy Anny cier​pi, czy nie. Spo​glą​dał na tę po​kie​re​szo​wa​ną skó​rę ze zgro​zą wy​ni​ka​ją​cą wy​łącz​nie z po​bu​dek es​te​tycz​nych. Po chwi​li po​trzą​snął gło​wą i zwró​cił się po​nu​rym to​nem do swych asy​sten​tów: – Dłu​gie rę​ka​wy. Rzu​cił Anny su​ro​we spoj​rze​nie i oświad​czył: – Wca​le mi to nie od​po​wia​da. – Przy​kro mi. – To moja kon​cep​cja le​gła w gru​zach. Po​iry​to​wa​na Anny od​po​wie​dzia​ła: – Łą​czę się z pa​nem w bólu. Pro​szę po​słu​chać, pod​rzu​cę panu tro​chę mor​fi​ny, je​śli zo​sta​nie mi dział​ka, i. po​ży​czę swo​je​go pie​lę​gnia​rza. Głów​ny ko​stiu​mo​log przyj​rzał jej się z wa​ha​niem. Był przy​zwy​cza​jo​ny do wy​ra​ża​nia się za po​mo​cą hi​per​bo​li, źle na​to​miast od​bie​rał iro​nię. Nie wie​dział, czy mu współ​czu​je, czy wy​wa​la go za drzwi. Ale jej ton nie po​zo​sta​wiał ra​czej wąt​pli​wo​ści: ak​tor​ka wy​rzu​ci​ła z sie​bie tę kwe​stię w taki spo​sób, w jaki zwy​kło się war​czeć: „Spa​daj, za​nim ci przy​wa​lę!”. Od​wró​cił się na pię​cie, mru​cząc to​nem ska​zań​ca zmie​rza​ją​ce​go w stro​nę krze​sła elek​trycz​ne​go: – Wró​cę z dłu​gi​mi rę​ka​wa​mi. Anny ob​ró​ci​ła się na krze​śle i zo​ba​czy​ła w lu​strze od​da​la​ją​ce​go się blon​dy​na, któ​ry przy​po​mi​nał jej Etha​na. „Cie​ka​we, co u nie​go – za​sta​na​wia​ła się. – Kim się te​raz zaj​mu​je? Czy mnie ża​łu​je? Na​wet mu nie po​dzię​ko​wa​łam, wy​cho​dząc z kli​ni​ki. Dla​cze​go? Ach tak, tego dnia miał wol​ne. A może po​win​nam po​słać mu kwia​ty. Albo za​pro​sić na plan. To by go uba​wi​ło”. Anny nie umia​ła zna​leźć od​po​wied​nie​go okre​śle​nia na wy​ra​że​nie tego, co się z nią dzia​-

ło, czu​ła jed​nak nie​ja​sną po​trze​bę jego obec​no​ści. Jo​han​na Fi​sher bez pu​ka​nia wspię​ła się na schod​ki przy​cze​py i zwró​ci​ła się do Anny: – Przyj​dą, kie​dy bę​dziesz go​to​wa, moja dro​ga… W rze​czy​wi​sto​ści wy​da​wa​ła jej po​le​ce​nie. Anny uśmiech​nę​ła się i po​wie​dzia​ła so​bie, że po​win​na wy​ko​rzy​stać ten efekt w ja​kiejś roli: wy​po​wie​dzieć uprzej​me sło​wa mor​der​czym to​nem. – Za​cze​kaj, Jo​han​no, wło​żę coś z dłu​gim rę​ka​wem. Cha​rak​te​ry​za​tor​ki, ni​czym te​ra​peut​ki do​pusz​czo​ne do strasz​li​wej ta​jem​ni​cy le​kar​skiej, rzu​ci​ły się, by po​móc jej ukryć przed​ra​mio​na. W tym cza​sie Jo​han​na uprze​dzi​ła pa​pa​raz​zich, że za​raz będą mo​gli przyjść. – Co ta​kie​go? – wy​krzyk​nę​ła Anny. – Tu​taj, w przy​cze​pie? – Tak, wśród kwia​tów. Anny zro​zu​mia​ła wów​czas, dla​cze​go gar​de​ro​ba to​nę​ła w bu​kie​tach. Pew​nie po​in​for​mo​wa​no ofia​ro​daw​ców, któ​rzy po​przy​pi​na​li na gó​rze wią​za​nek swo​je wi​zy​tów​ki, że ich upo​min​ki zo​sta​ną sfil​mo​wa​ne… Przy​cze​pę za​ata​ko​wa​ła dzi​ka sfo​ra. Każ​dy z fo​to​gra​fów krzy​czał: „Anny!”, żeby uchwy​cić jej spoj​rze​nie. Wza​jem​nie się po​trą​ca​li, a było ich tak wie​lu, że trzask zwal​nia​nych mi​ga​wek przy​po​mi​nał skwier​cze​nie ole​ju na pa​tel​ni, zaś gwał​tow​ne bły​ski fle​szy na mo​ment wy​ma​zy​wa​ły wszyst​kie ko​lo​ry. W tym wście​kłym har​mi​drze moż​na się było po​czuć jak w sa​mym cen​trum cy​klo​nu. Cho​ciaż Anny była upu​dro​wa​na i uszmin​ko​wa​na, po​now​nie usia​dła na fo​te​lu, uda​jąc, że od​da​je się w ręce cha​rak​te​ry​za​to​rek. Na​stęp​nie przy​ję​ła u sie​bie re​ży​se​ra i ra​zem sy​mu​lo​wa​li fa​cho​wą dys​ku​sję na te​mat sce​na​riu​sza. Po​tem z bło​gim uśmie​chem wą​cha​ła róże i or​chi​dee. Wresz​cie po​zo​ro​wa​ła czy​ta​nie bi​le​ci​ków to​wa​rzy​szą​cych wią​zan​kom, tych, któ​re pod​su​wa​ła jej Jo​han​na zgod​nie ze swo​ją li​stą prio​ry​te​tów. Na znak agent​ki re​por​te​rzy umknę​li rów​nie szyb​ko, jak się po​ja​wi​li. Po zgieł​ku za​pa​no​wa​ła przy​tła​cza​ją​ca ci​sza. Anny po​ło​ży​ła się, kom​plet​nie wy​czer​pa​na. Po tego ro​dza​ju se​an​sach pa​da​ła ze zmę​cze​nia, jak gdy​by każ​da fo​to​gra​fia, jed​na po dru​giej, wy​sy​sa​ła z niej kro​ple krwi. Iden​tycz​ne znu​że​nie od​czu​wa​ła​by po ata​ku wam​pi​rów. Dzie​li​ła po​dob​ny nie​po​kój z lu​da​mi, któ​re nie zga​dza​ją się na po​zo​wa​nie do zdjęć: utrwa​lić nasz wi​ze​ru​nek to tak, jak​by skraść cząst​kę nas sa​mych. Anny była ofia​rą na​pa​du. Ci męż​czyź​ni nie tyl​ko ją ogra​bi​li czy nad​wy​rę​ży​li, lecz po​ćwiar​to​wa​li, po​sie​ka​li i roz​bi​li na ty​siąc drob​nych ka​wał​ków. Mu​sia​ła się te​raz od​izo​lo​wać i dojść do sie​bie. – Od​pocz​nij – po​wie​dzia​ła Jo​han​na – masz jesz​cze tro​chę cza​su. Two​ja du​bler​ka przy​go​tu​je usta​wie​nie pla​nu, a ka​ska​der​ka za​ła​twi za cie​bie uję​cia po​ści​gu. Gdy agent​ka i cha​rak​te​ry​za​tor​ki się ulot​ni​ły, Anny wes​tchnę​ła: – Du​bler​ka od usta​wia​nia pla​nu, du​bler​ka od scen ka​ska​der​skich. Czy nie po​win​nam mieć tak​że du​bler​ki od ży​cia? Wy​cią​gnę​ła się na koł​drze, z po​dusz​ką pod gło​wą, otwo​rzy​ła sce​na​riusz i uczy​ła się dia​lo​gów ze sce​ny, któ​rą mia​ła grać tego dnia. Gdy już zna​ła tekst na pa​mięć z nie​mal me​cha​nicz​ną pre​cy​zją, wy​obra​zi​ła so​bie, że znaj​du​je się wśród de​ko​ra​cji, zwró​co​na twa​rzą do

swych part​ne​rów, i usi​ło​wa​ła zgłę​bić, co czu​je jej po​stać. Mo​gła dzię​ki temu zde​cy​do​wać, w jaki spo​sób bę​dzie gra​ła, wy​brać wła​ści​wy rytm. Gdy już wszyst​ko było ja​sne, po​sta​ra​ła się, wciąż tkwiąc w pu​cho​wej po​ście​li, zsyn​chro​ni​zo​wać sy​tu​ację ze sło​wa​mi. Grę cia​łem do​da​wa​ła do​pie​ro na pla​nie. Nie ma sen​su wy​si​lać się za​wcza​su. Nie​spo​dzian​ki za​cho​wy​wa​ła so​bie na póź​niej, gdy już będą włą​czo​ne ka​me​ry. Ktoś za​skro​bał w drzwi. Anny mruk​nę​ła coś, co moż​na było rów​nie do​brze wziąć za „tak”, jak i za „nie”. Wszedł Da​vid, prze​stę​pu​jąc z nogi na nogę. – Do​brze się czu​jesz? Tro​chę się wier​cił ż rę​ka​mi wci​śnię​ty​mi do po​ło​wy w kie​sze​nie, marsz​cząc czo​ło, za​gry​za​jąc war​gi i spo​glą​da​jąc wzro​kiem zbi​te​go psa. Mało bra​ko​wa​ło, a po​wie​dzia​ła​by mu, że przy​po​mi​na spa​nie​la. Po​wstrzy​ma​ła się w ostat​niej chwi​li, bo go roz​szy​fro​wa​ła. Na​śla​do​wał Ja​me​sa De​ana uda​ją​ce​go nie​śmia​łość. – Krę​cisz dzi​siaj, Da​vi​dzie? – Nie, przy​sze​dłem ze wzglę​du na cie​bie. – To miło. Sko​ro nie grał, po co wy​stro​ił się w te nowe ciu​chy? – Chcę mieć pew​ność, że moje ma​leń​stwo nie ma tre​my. „Tre​my? Je​stem w bran​ży od pięt​na​stu lat”. Gdy pod​szedł bli​żej, zo​rien​to​wa​ła się po la​kie​rze na wło​sach, uma​lo​wa​nych oczach, wy​dłu​żo​nych rzę​sach i wy​cze​sa​nych brwiach, że mu​siał po​świę​cić co naj​mniej go​dzi​nę na zro​bie​nie ma​ki​ja​żu. Anny się na​dą​sa​ła. – Na​ra​zi​łeś się na cho​ler​ne kosz​ty! Dla​cze​go aku​rat dzi​siaj? – Wy​glą​dam śmiesz​nie? – Nie po​dob​ne​go. Po pro​stu się dzi​wię. – Jo​han​na za​pro​po​no​wa​ła, że mo​gli​by​śmy ewen​tu​al​nie urzą​dzić se​sję zdję… Utknął w pół sło​wa. Wi​dząc po​nu​ry błysk w oczach Anny, zo​rien​to​wał się, że zro​zu​mia​ła. A więc Jo​han​na, pra​gnąc, by ga​ze​ty za​czę​ły ko​men​to​wać ten nowy zwią​zek, pró​bo​wa​ła wy​ko​rzy​stać obec​ność fo​to​gra​fów. – Nie po​wie​dzia​ła d? – jęk​nął Da​vid. – Nie, nie ośmie​li​ła się i wy​ja​śnię d dla​cze​go: do​brze wie​dzia​ła, że od​po​wiedź bę​dzie brzmia​ła „nie”. Jest na to zbyt wcze​śnie. – Prze​cież je​ste​śmy ze sobą już od daw​na… – Tak, od pięt​na​stu dni. – 1 miesz​ka​my pod jed​nym da​chem! Nie ma w tym żad​ne​go łgar​stwa. Po​pra​wi​ła go w du​chu: „Ra​czej ty miesz​kasz u mnie”, lecz za​cho​wa​ła to dla sie​bie. Nie chcia​ła być ma​łost​ko​wa, pod​kre​śla​jąc, że przy​gar​nę​ła Da​vi​da, bo wo​la​ła swo​ją ogrom​ną wil​lę z ba​se​nem od gar​so​nie​ry mło​de​go czło​wie​ka. Wi​dząc u Anny pierw​sze ozna​ki zło​ści, pod​szedł do niej i sto​jąc twa​rzą do lu​stra, ob​jął

ją za ra​mio​na. – Nie​waż​ne. Bę​dzie, jak ze​chcesz. Tyl​ko ty się li​czysz. Za​czął ją ca​ło​wać u na​sa​dy szyi. Anny się uśmiech​nę​ła. Da​vid był do​sko​na​ły. Ni​g​dy jej nie ra​nił, za​wsze my​ślał o niej – o jej wy​go​dzie, jej za​do​wo​le​niu – za​nim co​kol​wiek po​wie​dział lub zro​bił. Umiał usu​nąć się na dru​gi plan. Miz​drzy​ła się do nie​go: – Dzi​siaj, Da​vi​dzie, jest mój po​wrót. To już wy​star​czy dla pra​sy. Wkrót​ce opo​wie​my hi​sto​rię na​szej mi​ło​ści. – Nie chcę psuć two​je​go co​me​bac​ku na plan. „We​dług nie​go to psu​je przede wszyst​kim jego przy​by​cie” – pod​szep​nął Anny ja​kiś we​wnętrz​ny głos. Da​vid mó​wił da​lej ła​god​nym to​nem: – Mamy czas. Wierz mi, nie prze​sta​nę cię ko​chać w cią​gu ty​go​dnia. „Uwa​ga: stroi słod​kie miny, ale daje ci tyl​ko ty​dzień” – sko​men​to​wał we​wnętrz​ny głos. Anny prze​klę​ła głos za to, że oka​zał się tak cy​nicz​ny, i czu​ła się win​na z po​wo​du tego ro​dza​ju my​śli, dla​te​go w ra​mach prze​pro​sin pod​da​ła się piesz​czo​tom Da​vi​da. Mru​cząc jak ko​cia​ki, ocie​ra​li się de​li​kat​nie o sie​bie, psot​nie, z czu​ło​ścią, uwa​ża​jąc, by nie ze​psuć ma​ki​ja​żu. Kie​dy się od sie​bie od​su​nę​li, Anny nie mo​gła po​wstrzy​mać ko​lej​nej in​ter​wen​cji bez​czel​ne​go gło​su: „Nie​sa​mo​wi​te. Ma​jąc w per​spek​ty​wie zdję​cia, wy​ko​rzy​staj na ty​siąc pro​cent swój uwo​dzi​ciel​ski ka​pi​tał”. Uzna​jąc tę uwa​gę za cał​kiem uza​sad​nio​ną, wy​po​wie​dzia​ła ją na głos w zmie​nio​nej for​mie: – Da​vi​dzie, ni​g​dy nie wi​dzia​łam, że​byś był tak znie​wa​la​ją​cy. Da​vid nie po​zo​stał jej dłuż​ny i wy​krzyk​nął: – Ja też nie, ni​g​dy nie wi​dzia​łem, że​byś była taka sek​sow​na. – Ach tak? Nie je​stem dla cie​bie wy​star​cza​ją​co do​bra na co dzień? Dla​cze​go so​bie z nie​go kpi​ła? Po co się wda​wa​ła w tę mał​żeń​ską sprzecz​kę? Ro​bi​ła z sie​bie idiot​kę. Bez sen​su! Jed​nak pchał ją do tego ja​kiś nie​okre​ślo​ny gniew. – Co ty opo​wia​dasz, Anny? Znacz​nie bar​dziej mnie krę​cisz bez tego ma​ki​ja​żu i pu​dru. Wierz mi, de​lek​tu​ję się szczę​ściem, któ​re mnie spo​tka​ło: oglą​dać cię taką, ja​kiej nie zo​ba​czy cię ża​den widz. Prze​łknę​ła śli​nę. Zde​cy​do​wa​nie był bli​ski do​sko​na​ło​ści. Roz​bra​jał każ​dą minę. Może stąd bra​ła się ta stłu​mio​na iry​ta​cja, któ​rą od​czu​wa​ła? Da​vid za​cho​wy​wał się tak do​brze, że czę​sto pod​le się przy nim czu​ła. Wie​trzy​ła w jego po​sta​wie prze​sad​ną sta​ran​ność: ro​bił to z roz​my​słem. Jego ri​po​sty i ge​sty były wy​łącz​nie wy​ni​kiem wy​ra​cho​wa​nia. Spon​ta​nicz​nej Anny wy​da​wa​ło się to nie​by​wa​łe i za​leż​nie od na​stro​ju: god​ne po​dzi​wu albo nie​po​ko​ją​ce. „Ist​ny dia​beł, zręcz​ny ma​ni​pu​la​tor” – obu​rza​ła się. Mi​nu​tę póź​niej my​śla​ła z lę​kiem: „Bóg, je​śli ist​nie​je, tak samo nad wszyst​kim pa​nu​je”. Kim za​tem był Da​vid? Bo​giem czy dia​błem? Anio​łem czy de​mo​nem?

Po​ru​sza​jąc pal​cem wska​zu​ją​cym, uda​wa​ła, że musi so​bie po​wtó​rzyć sce​nę. Da​vid ulot​nił się, jak​by po​że​gna​ła go z naj​bar​dziej wy​szu​ka​ną uprzej​mo​ścią. W cią​gu tych paru se​kund, pod​czas któ​rych Da​vid otwie​ra! drzwi, znów doj​rza​ła w od​da​li Etha​na. Już mia​ła go za​wo​łać, gdy męż​czy​zna się od​wró​cił, uka​zu​jąc obcą twarz. „Nie do wary, tu się roi od so​bo​wtó​rów Etha​na”. Po​now​nie za​głę​bi​ła się w sce​na​riu​szu i prze​ko​na​ła się, że ma go w ma​łym pal​cu. Uspo​ko​iła się i po​zwo​li​ła, by jej umysł błą​dził bez celu. Da​vid ją nu​żył. Swy​mi piesz​czo​ta​mi i słod​ki​mi słów​ka​mi zmu​szał ją, by prze​dzierz​gnę​ła się w ko​bie​tę za​ko​cha​ną, ona jed​nak wąt​pi​ła, czy fak​tycz​nie jest za​ko​cha​na. Po pro​stu do​sto​so​wy​wa​ła się do lo​gi​ki sy​tu​acji. Po tym jak Da​vid wdarł się do kli​ni​ki tam​te​go dnia, kie​dy pod​nio​sła wrzask, bo go nie roz​po​zna​ła, gnę​bi​ło ją po​czu​cie wsty​du: Ethan i Da​vid mo​gli ją uznać – cał​kiem słusz​nie – za ćpun​kę z prze​żar​tym mó​zgiem. Chcąc za​trzeć to nie​po​ro​zu​mie​nie, po​szła z Da​vi​dem do łóż​ka. Nie było to nie​przy​jem​ne do​świad​cze​nie dla żad​ne​go z nich dwoj​ga, to​też w efek​cie, ni​czym ak​to​rzy kon​ty​nu​ują​cy uda​ną im​pro​wi​za​cję, za​pa​ła​li do sie​bie uczu​ciem. Le​d​wie Anny opu​ści​ła kli​ni​kę, Da​vid przy​tar​gał czte​ry kar​to​ny swo​ich rze​czy i za​miesz​kał u niej. Jo​han​na Fi​sher za​ak​cep​to​wa​ła po​czą​tek tego związ​ku, a póź​niej, któ​re​goś nie​dziel​ne​go przed​po​łu​dnia, ro​dzi​ce ich oboj​ga zo​sta​li za​pro​sze​ni na brunch. No i pro​szę! Z ze​wnątrz przy​po​mi​na​ło to sie​lan​kę. Od we​wnątrz… W cią​gu jed​nej go​dzi​ny Anny raz była szcze​ra, a raz od​gry​wa​ła rolę. Od​no​si​ła wra​że​nie, cza​sa​mi z peł​nym prze​ko​na​niem, a cza​sa​mi z wa​ha​niem, że cią​ży na niej ja​kiś przy​mus. Szła przez ży​cie ni​czym po​ciąg wy​pusz​czo​ny z ogrom​ną szyb​ko​ścią i ogra​ni​czo​ny szy​na​mi. Ale do​kąd zmie​rza​ła? Czy ist​nia​ła ja​kaś sta​cja do​ce​lo​wa u kre​su tej po​dró​ży? A może swo​im zwy​cza​jem znów się wy​ko​lei? Po​nie​waż od cza​su do cza​su zmu​sza​ła się do flir​to​wa​nia, po​dej​rze​wa​ła, że Da​vid po​stę​pu​je tak samo. Tyle tyl​ko, że jemu szło znacz​nie le​piej od niej i nie spo​sób było go na​kryć na tym, że tyl​ko gra. Jaki z tego wnio​sek: lep​szy kłam​ca czy au​ten​tycz​ny ad​o​ra​tor? – Pan​na Lee jest pro​szo​na na plan! Pan​no Lee, pro​szę! Bęb​niąc w drzwi przy​cze​py, czwar​ty asy​stent re​ży​se​ra uwol​nił ją od tego dy​le​ma​tu. Anny, wy​ka​zu​jąc za​dzi​wia​ją​cą ener​gię, uda​ła się na plan, po​zdro​wi​ła ski​nie​niem gło​wy part​ne​rów, a na​stęp​nie, po wy​mia​nie kil​ku uwag z Ża​kiem, re​ży​se​rem, cał​ko​wi​cie od​da​ła się grze. Grać. Na​resz​cie grać. Do​pie​ro wte​dy od​dy​cha​ła peł​ną pier​sią. Wte​dy była szczę​śli​wa. Wte​dy prze​sta​wa​ła za​da​wać so​bie py​ta​nia. Stać się inną – bez​sprzecz​nie za​cho​wa​ła ten dar. Urze​kła swych ko​le​gów i eki​pę fil​mo​wą. Wszy​scy po​czu​li gę​sią skór​kę na ra​mio​nach. Nie, Anny Lee by​naj​mniej nie była je​dy​nie fe​no​me​nem me​dial​nym i ulu​bie​ni​cą pu​blicz​no​ści: dała się po​znać jako wiel​ka ak​tor​ka. Wie​czo​rem li​mu​zy​na od​wio​zła ją do domu, gdzie Da​vid, któ​ry wró​cił wcze​śniej z kwia​ta​mi, ćwi​czył mię​śnie. Co praw​da prze​jazd przez Los An​ge​les trwał po​nad dwie go​dzi​ny, lecz Anny, choć

śmier​tel​nie zmę​czo​na, była za​do​wo​lo​na z sie​bie i spę​dzi​ła ten czas, przy​po​mi​na​jąc so​bie naj​bar​dziej emo​cjo​nu​ją​ce chwi​le swej gry. Za​pa​da​ła już noc, gdy szo​fer zo​sta​wił ją przed wil​lą. W po​bli​żu wej​ścia sie​dzą​cy na zie​mi zgię​ty wpół Ethan czy​tał za​pa​mię​ta​le to​mik trzy​ma​ny na ko​la​nach. Szczu​pły pie​lę​gniarz nie był po​dob​ny do ni​ko​go in​ne​go. Cie​ka​wość, któ​ra ka​za​ła mu się po​chy​lać nad za​dru​ko​wa​ny​mi stro​na​mi, wy​da​wa​ła się tak sil​na, że moż​na by nią na​piąć luk. Na​wet jego książ​ka w ni​czym nie przy​po​mi​na​ła ty​po​wych wy​dań, be​st​sel​le​rów sprze​da​wa​nych na pęcz​ki dzię​ki za​bie​gom mar​ke​tin​go​wym. Była mięk​ka i mia​ła okład​kę po​zba​wio​ną krzy​kli​wych ko​lo​rów czy rzu​ca​ją​cych się w oczy li​ter. Wy​dzie​la​ła woń eli​ta​ry​zmu. Anny sta​nę​ła przed nim, wpa​tru​jąc się w tę ja​sno​wło​są gło​wę za​to​pio​ną w stro​ni​cach. Bała się, że znów się po​my​li​ła, jak to jej się zda​rza​ło od sa​me​go rana, lecz Ethan pod​niósł na​gle gło​wę, uśmiech​nął się do niej, a ona roz​po​zna​ła tę spo​koj​ną twarz, szczu​płą i pro​mien​ną. – My​śla​łam dzi​siaj o to​bie – szep​nę​ła. Za​mknął książ​kę. Ni​czym wąż, któ​ry uno​si się z ko​szy​ka, wy​pro​sto​wał swe ogrom​ne, gięt​kie cia​ło. Jego gło​wa mu​snę​ła Anny, gdy zna​la​zła się na wy​so​ko​ści jej twa​rzy, mi​nę​ła ją i znie​ru​cho​mia​ła dwa me​try nad as​fal​tem. Utkwił uważ​ny wzrok w ak​tor​ce i po​wie​dział: – Cze​ka​łem na cie​bie przez cały dzień.

10

Ciot​ka Go​de​li​ève ku po​wszech​ne​mu zdu​mie​niu – gdyż za​zwy​czaj prze​ja​wia​ła wię​cej ule​gło​ści niż sta​now​czo​ści – oka​za​ła się nie​ugię​ta: Anne po​zo​sta​nie w domu. Oczy​wi​ście nie doj​dzie do ślu​bu z Phi​lip​pe’em, ale dziew​czy​na po​wró​ci do swych do​tych​cza​so​wych obo​wiąz​ków – przę​dze​nia, ha​fto​wa​nia, szy​cia, go​to​wa​nia – za​po​mni o tej nie​mi​łej przy​go​dzie, roz​sta​nie się z mni​chem Bra​in​do​rem i doj​dzie do sie​bie. Nie​ba​wem po​zna i po​ślu​bi in​ne​go chłop​ca z Bru​gii. Ot, i go​to​wy plan. – Obie​ca​łam to two​jej mat​ce, Anne! Przy​się​głam jej przez łzy, że je​śli prze​ży​jesz, będę cię trak​to​wać jak wła​sną cór​kę. Moje za​da​nie za​koń​czy się wraz z two​im za​mąż​pój​ściem. Na wspo​mnie​nie ostat​nich chwil swej mat​ki Anne sku​li​ła się przy​tło​czo​na bó​lem. Czy mat​ka umar​ła​by, gdy​by nie wy​da​ła jej na świat? Nie, w cią​gu dzie​wię​ciu mie​się​cy cią​ży nie tyl​ko kar​mi​ła płód, kar​mi​ła rów​nież wła​sną śmierć. I kto pod​czas tego trud​ne​go po​ro​du uznał, że waż​niej​sze jest zdro​wie dziec​ka? Cy​ru​lik we​zwa​ny na po​moc czy mat​ka? Kto zde​cy​do​wał, że na​le​ży roz​ciąć brzuch, żeby wy​do​stać dziec​ko? Ko​bie​ta, któ​ra przy​sta​wa​ła na taką jat​kę, ce​sar​skie cię​cie, wie​dzia​ła, że sko​na w cią​gu na​stęp​nych go​dzin lub dni… Anne prze​ra​ża​ła myśl, że za​wdzię​cza swe ist​nie​nie ofie​rze. Go​rzej, bez​sen​sow​ne​mu wy​rze​cze​niu. Czy na nie za​słu​gi​wa​ła? Była ża​ło​sna, nie​kon​se​kwent​na, nic nie​war​ta i nie ko​rzy​sta​ła z ży​cia, któ​re jej mat​ka uzna​ła za tak cen​ne. Cóż za ga​li​ma​tias… Anne, drę​czo​na po​czu​ciem winy, zgo​dzi​ła się. Zresz​tą Bra​in​dor, choć się za nią wsta​wiał, nie na​le​gał zbyt usil​nie, czym zi​ry​to​wał dziew​czy​nę: dla​cze​go nie sta​rał się prze​bła​gać ciot​ki Go​de​li​ève? Szla​chet​na ma​tro​na od​no​si​ła się z wiel​kim sza​cun​kiem do Boga i jego sług, to​też mnich ła​two mógł​by na nią wpły​nąć. Gdy Bra​in​dor po trzech dniach za​bie​ga​nia o to, by Anne ode​szła do za​kon​nic, uznał swą po​raż​kę, nie oka​zał naj​mniej​sze​go żalu i uca​ło​wał ją w śro​dek czo​ła. – Do ry​chłe​go zo​ba​cze​nia, Anne. – Do​kąd idzie​cie? – Gdzie mnie oczy po​nio​są. – Uj​rzę was jesz​cze? – Z całą pew​no​ścią. Ja, po​dob​nie jak two​ja ciot​ka, cho​ciaż w inny spo​sób, uwa​żam, że je​stem od​po​wie​dzial​ny za twój los. – Co to zna​czy? – Zro​zu​miesz to póź​niej. – Kie​dy wró​ci​cie? – Gdy bę​dziesz go​to​wa. Za​miast się po​gnie​wać, Anne się zdzi​wi​ła. Na co nie była jesz​cze go​to​wa? – Anne, nie udzie​li​łaś mi wspar​cia pod​czas roz​mów z two​ją ciot​ką. W żad​nym mo​men​cie nie wy​ra​zi​łaś wła​snej woli. Przy​zna​ła mu ra​cję. Raz jesz​cze zda​ła so​bie spra​wę, jak bar​dzo oka​zy​wa​ła się bier​na w każ​dej sy​tu​acji. Do tego stop​nia bier​na, że nie za​uwa​ża​ła wła​snej bier​no​ści.

– Bra​in​do​rze, dla​cze​go tak ła​two po​zwa​lam, żeby mną kie​ro​wa​no? – Po​nie​waż je​steś stwo​rzo​na do po​słu​szeń​stwa – co jest wspa​nia​łe – ale jesz​cze nie od​kry​łaś wo​bec kogo. Na​cią​gnął kap​tur, po​pra​wił tłu​mok na ra​mie​niu i od​szedł uli​cą, nie oglą​da​jąc się za sie​bie. Ży​cie to​czy​ło się da​lej. Cho​ciaż ku​zyn​ki miesz​ka​ły pod jed​nym da​chem, Ida oka​zy​wa​ła po​gar​dę Anne i ja​kimś cu​dem uda​wa​ło jej się dzie​lić z nią po​sił​ki oraz uczest​ni​czyć w roz​mo​wach, nie zwra​ca​jąc się do niej choć​by sło​wem ani nie za​szczy​ca​jąc jej spoj​rze​niem. Nie​wi​dzial​na i nie​sły​szal​na, taka wła​śnie była Anne dla Idy, któ​ra nie mo​gła​by le​piej wy​ra​zić, co o niej my​śli: „Ty brud​ny in​tru​zie, wy​noś się, bo i tak już nie ist​nie​jesz”. Gdy Anne wy​cho​dzi​ła z ciot​ką ku​pić ryby, do​my​śla​ła się po zna​czą​cych, po​tę​pia​ją​cych spoj​rze​niach, któ​re się na niej za​trzy​my​wa​ły, że miesz​kań​cy dziel​ni​cy bio​rą stro​nę Phi​lip​pe’a, do niej zaś są na​sta​wie​ni ne​ga​tyw​nie. Chłop​cy z wes​tchnie​niem po​trzą​sa​li gło​wa​mi, dziew​czę​ta chi​cho​ta​ły szy​der​czo, ko​bie​ty sku​ba​ły war​gi, a star​cy spo​glą​da​li na nią jak na par​szy​we​go psa. Anne po​kor​nie po​chy​la​ła gło​wę i szła da​lej swo​ją dro​gą. Nie mia​ła im ni​cze​go za złe, bo zda​wa​ła so​bie spra​wę, że uciecz​ka zra​ni​ła jej ro​dzi​nę, na​rze​czo​ne​go i jego bli​skich, dla któ​rych na tle mo​no​ton​ne​go, znoj​ne​go ży​cia ślub był ra​do​snym wy​da​rze​niem. Ucie​ka​jąc, po​de​pta​ła ich prze​ko​na​nia. Dla​te​go ro​zu​mia​ła swych oskar​ży​cie​li le​piej niż sie​bie samą. Gdy prze​by​wa​ła w swo​im po​ko​ju, je​śli nie ga​wę​dzi​ła z Ha​de​wijch i Bénédic​te, je​dy​ny​mi, któ​re nie zmie​ni​ły za​cho​wa​nia wo​bec niej, usi​ło​wa​ła do​trzy​mać obiet​ni​cy wy​mu​szo​nej przez Bra​in​do​ra: stu​dio​wać Pi​smo Świę​te. Z ku​fra ciot​ki wy​do​by​ła je​dy​ną książ​kę znaj​du​ją​cą się w domu, opraw​ną w drew​no ob​cią​gnię​te płót​nem. Po​tem, po​dzi​wia​jąc przy oka​zji in​kru​sta​cję okład​ki z pół​sz​la​chet​ne​go ka​mie​nia, uzna​ła, że to za​baw​ny po​mysł pró​bo​wać ją roz​szy​fro​wać. W tam​tych cza​sach do​bra chrze​ści​jan​ka słu​cha​ła Bi​blii, lecz jej nie czy​ta​ła. Msza wy​star​cza​ła. Bę​dąc pod wra​że​niem gru​bo​ści tomu, Anne pró​bo​wa​ła go ob​ła​ska​wić, otwie​ra​jąc księ​gę na chy​bił tra​fił – póź​niej, po​przy​się​gła so​bie, przej​rzy ją od po​cząt​ku. Sło​wa wy​ska​ki​wa​ły ze stron i przy​cią​ga​ły ją ni​czym pro​sty​tut​ki, któ​re wy​sta​wia​ją rękę z sie​ni, usi​łu​jąc zła​pać klien​ta. Na​bu​cho​do​no​zor, Sal​ma​na​sar, Go​mo​ra, Ha​ba​kuk, Ba​ruch, So​do​ma, Le​wia​tan, Ho​lo​fer​nes… Ależ Orient! Owe dzi​wacz​nie brzmią​ce imio​na, nie​kie​dy zło​ta​wo​brą​zo​we, in​nym ra​zem krwi​sto​czer​wo​ne, wpra​wia​ły ją w zdu​mie​nie, nie​po​ko​iły, in​try​go​wa​ły. Czę​sto wy​bie​ra​ła ja​kiś ty​tuł – „Bunt Aaro​na i Mi​riam”, „Pły​wa​ją​ca sie​kie​ra” – i wy​obra​ża​ła so​bie resz​tę. Kie​dy in​dziej ule​ga​ła po​ku​sie i za​głę​bia​ła się w lek​tu​rze ja​kiejś przy​go​dy. Jed​nak w mia​rę jak czy​ta​ła, przy​tła​czał ją nad​miar po​twor​no​ści, mor​derstw, pod​stę​pów, wo​jen, mę​czar​ni, eg​ze​ku​cji, dzie​cio​bójstw, przy​pad​ków ka​zi​rodz​twa. Ru​mie​niąc się, za​my​ka​ła księ​gę, zgor​szo​na, obu​rzo​na i za​nie​po​ko​jo​na, że ktoś mógł​by ją za​sko​czyć, gdy przy​wo​łu​je ta​kie my​śli. W jaki spo​sób księ​ża i za​kon​ni​ce o ła​god​nych ob​li​czach kar​mią się tymi krwa​wy​mi epi​zo​da​mi? Cóż ta​kie​go istot​ne​go do​strze​ga​ją, co jej umy​ka? Za​miast świę​tej hi​sto​rii wer​to​wa​ła wy​kaz be​ze​ceństw. Z pew​no​ścią źle zro​zu​mia​ła! Cała du​cho​-

wość, cała wznio​słość po​zo​sta​wa​ły dla niej nie​do​stęp​ne, dla​te​go pięt​no​wa​ła się w ten spo​sób, czu​jąc się nie​mal win​na bi​blij​nych gwał​tów. O dresz​cze przy​pra​wia​ły ją zwłasz​cza pro​roc​twa Iza​ja​sza. Ileż w nich smo​ków, roz​pust​ni​ków, hien, dzi​kich ko​tów, zdzie​ra​nej odzie​ży, wy​cię​tych la​sów, zbu​rzo​nych miast, tru​pów, któ​re po​wsta​ją z mar​twych, gdy już się w nich roi ro​bac​two! Prze​ra​żał ją ów po​ryw​czy Bóg, strasz​li​wy oj​ciec, któ​ry łaje, ka​rze, mści się, żąda ofiar, bu​rzy mia​sta i zsy​ła po​to​py ni​czym po​pę​dli​wy roz​bój​nik ukry​ty w ostę​pach nie​ba. W grun​cie rze​czy szczę​śli​wie się zło​ży​ło, że Bra​in​dor nie zdo​łał jej za​brać do za​ko​nu: bała się Boga, a rów​no​cze​śnie nie uda​wa​ło się jej go po​ko​chać. Sta​ry Te​sta​ment każ​de​go dnia bar​dziej ją prze​ra​żał. By​naj​mniej nie in​spi​ro​wał jej snów, a wręcz zsy​łał kosz​ma​ry na ja​wie. Od​kąd się zmu​sza​ła, by go czy​tać, wier​ci​ła się na krze​śle, za​miast przy​pa​try​wać się świa​tłu, wę​drów​ce ob​ło​ków, to​a​le​cie bie​dron​ki. Za​miast do​świad​czać pust​ki, tej bez​czyn​nej tę​sk​no​ty, któ​rej schle​bia​ła od dzie​ciń​stwa, któ​rą od​na​la​zła i zwie​lo​krot​ni​ła pod​czas po​by​tu w le​sie, Anne ka​to​wa​ła się od​pry​ska​mi ob​ra​zów, za​peł​nia​ła swój umysł po​two​ra​mi, pe​ry​pe​tia​mi, dra​ma​tycz​ny​mi wy​pad​ka​mi czy gwał​tow​ny​mi tra​ge​dia​mi. Zal jej było swej wcze​śniej​szej gnu​śno​ści, ma​ra​zmu, tych nie​koń​czą​cych się dni spę​dza​nych na ni​czym, kie​dy roz​pły​wa​ła się w kon​tem​pla​cji i ob​co​wa​ła z ci​szą. W prze​ci​wień​stwie do dnia dzi​siej​sze​go, ta nuda wy​da​wa​ła jej się za​chwy​ca​ją​ca, bo wte​dy trwa​nie zwal​nia​ło tak bar​dzo, że moż​na było uchwy​cić jego gę​stość, a czas po​zwa​lał do​strzec wy​zie​ra​ją​cą zza nie​go nie​skoń​czo​ność, roz​cią​ga​jąc swe splo​ty i uka​zu​jąc nam wiecz​ność. Rów​no​cze​śnie roz​cza​ro​wa​na i za​fa​scy​no​wa​na Bi​blią, do​szła do wnio​sku, że nie ma żad​nych pre​dys​po​zy​cji ani do ży​cia du​cho​we​go, ani za​kon​ne​go. Po​dob​nie jak inni, rów​nież Bra​in​dor się co do niej po​my​lił. Ja​kie za​tem jest jej prze​zna​cze​nie? Czy w ogó​le ja​kieś mia​ła? A może bę​dzie wiecz​nie cze​kać na coś oczy​wi​ste​go, co ni​g​dy nie na​dej​dzie? – Wil​ki! Wil​ki po​wró​ci​ły! Ogło​szo​na przez pie​sze​go war​tow​ni​ka wia​do​mość w cią​gu go​dzi​ny obie​gła całą Bru​gię. Nie​mow​lę zo​sta​ło po​rwa​ne w po​bli​żu obo​ry… Ko​bie​ta pa​dła ofia​rą ata​ku, gdy kuc​nę​ła na skra​ju pola, żeby za​spo​ko​ić po​trze​bę… Za​sta​na​wia​no się nad na​głym znik​nię​ciem dwoj​ga ma​łych dzie​ci… Pa​ste​rze strze​gą​cy stad sły​sze​li wie​czo​rem war​cze​nie za​bój​ców o sta​lo​wych kłach. W cią​gu kil​ku dni w Bru​gii za​wrza​ło. Nie mó​wio​no o ni​czym in​nym. Anne była za​do​wo​lo​na, że ten te​mat przy​ćmił jej eska​pa​dę: miesz​kań​cy Bru​gii w koń​cu prze​sta​li się in​te​re​so​wać głup​ta​ską, któ​ra wo​la​ła las od przy​stoj​ne​go chło​pa​ka z mia​sta. Drże​li te​raz na wspo​mnie​nie wa​ta​hy mor​der​czych wil​ków. Wraz z tym alar​mem po​ja​wi​ły się naj​róż​niej​sze lęki, zwłasz​cza lęk przed okrut​ną na​tu​rą. Czym​że jest bo​wiem świat, je​śli nie ry​wa​li​za​cją zę​bów i żo​łąd​ków? Zja​dasz lub je​steś zja​da​ny. Świat nie zna in​ne​go pra​wa. Pro​po​nu​je nam dwie role: łow​cy albo zdo​by​czy, dwa po​ło​że​nia, ty​leż nie​sta​łe, co wy​mien​ne nie​ste​ty.

Lu​dzie się trzę​śli, lecz rów​no​cze​śnie byli za​do​wo​le​ni, że się trzę​są. Otóż chro​nie​ni przez mury obron​ne oby​wa​te​le Bru​gii, któ​rzy po​rzu​ci​li chłop​ski ży​wot, po​gar​dza​li nędz​ni​ka​mi po​chy​la​ją​cy​mi się nad gno​jem! Zza ich prze​ra​że​nia prze​bły​ski​wa​ło upoj​ne po​czu​cie wyż​szo​ści. W rze​czy​wi​sto​ści od​czu​wa​li lęk po​dob​ny do tego, ja​kim roz​ko​szu​je​my się, słu​cha​jąc opo​wie​ści, fik​cyj​ny strach, strach po​zba​wio​ny nie​bez​pie​czeń​stwa, strach dziec​ka, strach dla przy​jem​no​ści. Chcąc pod​grzać at​mos​fe​rę, bo​ga​ci miesz​cza​nie roz​pra​wia​li ze znaw​stwem o wil​kach. W prze​szło​ści nie ata​ko​wa​ły one lu​dzi. Ży​wi​ły się kró​li​ka​mi, gry​zo​nia​mi, war​chla​ka​mi, li​sa​mi i ku​ro​pa​twa​mi. Po​ry​wa​ły rol​ni​kom pro​się​ta, kury i kacz​ki. Je​sie​nią chwy​ta​ły tłu​ste ło​so​sie, pły​ną​ce o tej po​rze roku w górę rze​ki. W przy​pad​kach skraj​ne​go nie​do​stat​ku po​kar​mu roz​szar​py​wa​ły pa​dli​nę lub zja​da​ły przej​rza​łe owo​ce. Krót​ko mó​wiąc, przez całe wie​ki wil​ki nie uwa​ża​ły czło​wie​ka za po​ży​wie​nie. Czyż nie mamy na to do​wo​du w hi​sto​rii Re​mu​sa i Ro​mu​lu​sa, za​ło​ży​cie​li Rzy​mu, wy​cho​wa​nych przez dzi​ką wil​czy​cę? Sy​tu​acja po​gor​szy​ła się w cią​gu ubie​głych dzie​się​cio​le​ci – utrzy​my​wa​li miesz​cza​nie – i to z winy lu​dzi! Po​nie​waż krwa​we bi​twy po​zo​sta​wi​ły na łą​kach set​ki tru​pów, na​stęp​ne​go dnia po klę​sce wil​ki od​wa​ży​ły się za​to​pić w nich kły i za​sma​ko​wa​ły w ludz​kim mię​sie. Te​raz nie mogą się już bez nie​go obejść, zwłasz​cza bez sma​ko​wi​tych nie​mow​ląt, któ​rych de​li​kat​ne mię​so so​bie ce​nią. Anne przy​glą​da​ła się tym po​waż​nym, opa​słym męż​czy​znom, któ​rzy ob​li​zu​jąc war​gi, za​chwy​ca​li się sma​kiem ose​sków. Czy przy​pad​kiem sami nie wy​my​śli​li tego szcze​gó​łu? Skąd wie​dzie​li, co lu​bią wil​ki? Py​ta​li je o to? Od​da​li​ła się, nie​co za​wsty​dzo​na, że przy​ła​pa​ła tych no​ta​bli na jaw​nej per​wer​sji. Przy​pi​sy​wa​li dra​pież​ni​kom skłon​no​ści, któ​re mie​li wy​łącz​nie oni sami. Po dwóch ty​go​dniach spu​sto​szeń w oko​li​cy wy​ja​śni​ło się, na czym po​le​ga za​gro​że​nie: nie cho​dzi​ło o wa​ta​hę, lecz o jed​ne​go sa​mot​ne​go wil​ka. Ta wia​do​mość by​naj​mniej nie uspo​ko​iła wrze​nia. Wprost prze​ciw​nie. Je​den wilk to na​wet le​piej niż dzie​sięć czy dwa​dzie​ścia! Sko​ro na​dal za​bi​jał, na​tych​miast za​czę​to so​bie wy​obra​żać, że jest to wilk ogrom​nych roz​mia​rów. Sam je​den gi​gan​tycz​ny po​twór miał taki ape​tyt jak cała wa​ta​ha i prze​wyż​szał ją dra​pież​no​ścią. Wła​śnie tak! Wszy​scy byli o tym świę​cie prze​ko​na​ni. Z dumą na​zwa​li go „wil​kiem z Bru​gii”. Jed​nak znu​dze​ni mło​dzień​cy do​strze​gli te​raz spo​sob​ność, by wy​ka​zać się bo​ha​ter​stwem. W pe​wien pią​tek na głów​nym pla​cu Rub​ben, syn su​kien​ni​ka, prze​mó​wił do swych dwu​dzie​sto​let​nich to​wa​rzy​szy: – Śmierć wil​ko​wi! Męż​czyź​ni Bru​gii mu​szą usu​nąć wro​ga Bru​gii. Umy​sły roz​pa​li​ły się na sku​tek tych slo​ga​nów, któ​re po​bu​dza​ły od​wa​gę. Gru​pa szyb​ko ro​sła. Każ​dy miesz​ka​niec po​wi​nien bro​nić mia​sta. Phi​lip​pe, były na​rze​czo​ny Anne, po​dob​nie jak jego przy​ja​cie​le cze​lad​ni​cy do​łą​czył do Rub​be​na i bo​ga​tych miesz​czan. Wszy​scy się bra​ta​li. So​li​dar​ność w ob​li​czu nie​bez​pie​czeń​stwa znio​sła ba​rie​ry spo​łecz​ne. W so​bo​tę usta​lo​no stra​te​gię: Rub​ben ob​wie​ścił, że na​za​jutrz wyj​dą z mia​sta, zor​ga​ni​zu​ją

ob​ła​wę i schwy​ta​ją wil​ka. Póź​niej przy​nio​są go na ten plac, gdzie spo​tka go pu​blicz​na kara: zo​sta​nie pod​da​ny tor​tu​rom, a na​stęp​nie zgła​dzo​ny przez spa​le​nie żyw​cem na sto​sie. Temu ca​ło​pa​le​niu sprze​ci​wił się pe​wien le​karz, twier​dząc, że z or​ga​nów wil​ka wy​ra​bia się do​sko​na​łe leki. Sma​żo​ne uszy są sku​tecz​ne na kol​kę, wą​tro​ba na ku​rzaj​ki, a wy​su​szo​ne oko za​wie​szo​ne na pier​siach chro​ni przed epi​lep​sją. Pod​nie​ce​ni mło​dzień​cy od​krzyk​nę​li ła​ska​wie, iż zde​cy​du​ją póź​niej, tym bar​dziej że nie​któ​rzy przy​po​mnie​li so​bie – choć nie przy​zna​wa​li tego gło​śno – że rze​mień z wil​czej skó​ry no​szo​ny na szyi sprzy​ja mi​ło​ści. Uznaw​szy się za nie​po​ko​na​nych, upa​ja​li się swym mę​stwem i z góry okla​ski​wa​li suk​ces przed​się​wzię​cia, przyj​mu​jąc już kom​ple​men​ty i po​dzię​ko​wa​nia od ko​biet. Po po​łu​dniu prze​zor​nie po​pro​si​li na​po​tka​nych na na​brze​żu osił​ków, w tym por​tu​gal​skich kup​ców i an​giel​skich ma​ry​na​rzy, by przy​łą​czy​li się do ich gru​py. Do koń​ca dnia ze​bra​no od​dział w sile czter​dzie​stu męż​czyzn. Mło​dzień​cy obie​ca​li so​bie, że osa​czą dra​pież​ni​ka w nie​dzie​lę. Wie​czo​rem Anne, któ​ra była świad​kiem tych scen, szy​deł​ko​wa​ła przy otwar​tym oknie w swo​im po​ko​ju. Na czy​stym, usia​nym gwiaz​da​mi nie​bie srebr​ny księ​życ tak​że od​da​wał się ma​rze​niom. Roz​my​śla​ła o tych py​szał​ko​wa​tych chło​pa​kach, u któ​rych ha​ła​śli​wość mie​sza​ła się z od​wa​gą, opil​stwem i głu​po​tą. Za​sko​czy​ła ją jed​na rzecz: pla​nu​jąc pu​blicz​ną eg​ze​ku​cję, miesz​kań​cy Bru​gii trak​to​wa​li wil​ka nie jak nie​bez​piecz​ną be​stię, lecz jak prze​stęp​cę. Czyż​by uzna​wa​li, że ma du​szę? Za​in​te​re​so​wa​ła ją ta kwe​stia, bo pa​mię​ta​ła z dzie​ciń​stwa pro​ce​sy psów, któ​re coś zwę​dzi​ły, lub osłów, któ​re we​szły w szko​dę, te po​wo​ły​wa​ne na​pręd​ce okrut​ne try​bu​na​ły. Przy​po​mnia​ła so​bie ćwiar​to​wa​ne lo​chy czy wie​sza​ne owce i mia​ła ocho​tę zwy​mio​to​wać. Lu​dzie są dziw​ni… Oka​zu​ją sza​cu​nek by​dlę​tom tyl​ko wte​dy, gdy usta​la​ją wer​dykt, wy​da​ją wy​rok, wy​mie​rza​ją karę. Je​den raz w ży​ciu zwie​rzę może być rów​ne czło​wie​ko​wi: przed sę​dzią i przed ka​tem. Chcąc od​da​lić od sie​bie te my​śli, wzię​ła do ręki Bi​blię i za​czę​ła czy​tać Księ​gę Hio​ba. Na​gle dało się sły​szeć wo​ła​nie. Z da​le​ka, bar​dzo da​le​ka, znad sa​me​go ho​ry​zon​tu, roz​le​gło się wy​cie wil​ka, po​sęp​ne, me​lo​dyj​ne, prze​cią​głe, prze​peł​nia​ją​ce mrok. Za spra​wą tych roz​pacz​li​wych dźwię​ków wio​sen​na noc sta​ła się na​gle zło​wro​ga. Anne się wzdry​gnę​ła. Jej ser​ce prze​szył dziw​ny dreszcz, bar​dziej prze​ni​kli​wy od lo​do​wa​te​go wia​tru. Wilk ją wzy​wał. Jego la​ment była prze​zna​czo​ny dla niej. Le​d​wie do​tar​ło do niej jego wy​cie, ogar​nął ją smu​tek. Po​czu​ła się opusz​czo​na, za​gu​bio​na, nie​szczę​śli​wa. Tak jak on… Chra​pli​wy głos wy​ra​żał wy​klu​cze​nie, sa​mot​ność w ob​li​czu wro​go​ści lu​dzi. – Mój bra​cie wil​ku… – wy​szep​ta​ła. Na​tych​miast pod​ję​ła de​cy​zję: na​za​jutrz pój​dzie z my​śli​wy​mi. Męż​czyź​ni, któ​rzy zgro​ma​dzi​li się o świ​cie na pla​cu, mie​li po​nu​re miny, obrzmia​łe twa​rze i prze​ja​wia​li mniej​szy za​pał do ze​msty niż po​przed​nie​go dnia. Sta​li z przy​gar​bio​ny​mi ra​mio​-

na​mi i zdrę​twia​ły​mi no​ga​mi, przy​po​mi​na​jąc swym wy​glą​dem po​bo​ro​wych, tych żoł​nie​rzy, któ​rzy idą na woj​nę wy​łącz​nie pod przy​mu​sem. Ko​bie​ty przy​nio​sły pro​wiant na czas ob​ła​wy. Od​kor​ko​wa​no kil​ka ma​nie​rek, męż​czyź​ni do​da​li so​bie ani​mu​szu wi​nem, więc za​czę​li się go​rącz​ko​wać i we​se​lić, że idą na po​szu​ki​wa​nie wil​ka. Rub​ben, syn su​kien​ni​ka, za​in​to​no​wał pio​sen​kę. Ze​bra​ni po​de​rwa​li się i pod​chwy​ci​li re​fren. Fał​szo​wa​li, lecz śpie​wa​li z wi​go​rem, a ta peł​na za​pa​łu ka​ko​fo​nia wy​da​ła się prze​cho​dzą​cym ko​bie​tom i męż​czy​znom, któ​rzy zgo​to​wa​li im owa​cję, zna​kiem, że eks​pe​dy​cja kar​na za​koń​czy się suk​ce​sem: prze​cież Bru​gia nie wy​sy​ła​ła na wil​ka chó​ru mu​zy​kal​nych mni​chów, lecz twar​dych, zde​ter​mi​no​wa​nych zu​chów. Anne przy​łą​czy​ła się do ko​biet, któ​re od​pro​wa​dza​ły mę​żów, a po​tem, gdy one zo​sta​ły za mu​ra​mi Bru​gii, po raz ostat​ni ma​cha​jąc od​cho​dzą​cym na po​że​gna​nie, pod​bie​gła do war​tow​ni​ka, wy​ja​śni​ła mu, że nie​sie pro​wiant dla bo​ha​te​rów, i opu​ści​ła mia​sto. Gdy już zna​la​zła się na błot​ni​stej dro​dze, za​wa​ha​ła się, czy iść w ślad za my​śli​wy​mi, czy zmie​nić kie​ru​nek. Nie wie​dząc do​kład​nie dla​cze​go, po​sta​no​wi​ła po​su​wać się za nimi, w znacz​nej od​le​gło​ści, żeby jej nie za​uwa​żo​no. Może chcia​ła się upew​nić, że nie za​bi​ją wil​ka? Może chcia​ła przyjść mu na ra​tu​nek, gdy​by go wy​pło​szy​li? Może… Jej my​śli po​zo​sta​ły bez​ład​ne, tyl​ko czy​ny były zde​cy​do​wa​ne… Śle​dzi​ła za​tem tę skle​co​ną na po​cze​ka​niu ar​mię. Dzień mi​jał tak, jak prze​wi​dzia​ła, to zna​czy spo​koj​nie. Nie dość, że trud​niej na​po​tkać wil​ka, niż zła​pać wie​wiór​kę, to jesz​cze ci krzy​ka​cze, zbyt ha​ła​śli​wi, zbyt cuch​ną​cy, za mało prze​bie​gli dla tego nie​zmor​do​wa​ne​go i in​te​li​gent​ne​go zwie​rzę​cia, skła​nia​li je do po​szu​ka​nia so​bie kry​jów​ki. Oni jed​nak nie wąt​pi​li w swą sku​tecz​ność. Bez prze​rwy od nowa pusz​cza​li w ruch ob​ła​wę, od nowa urzą​dza​li na​gon​kę. O zmierz​chu, roz​cza​ro​wa​ni i zmor​do​wa​ni, mu​sie​li uznać swą po​raż​kę i wró​ci​li na dro​gę pro​wa​dzą​cą w stro​nę Bru​gii. Wów​czas roz​wią​za​nie znów samo się na​rzu​ci​ło, bez udzia​łu Anne: ukry​ła się, gdy męż​czyź​ni za​wró​ci​li w jej stro​nę. Osło​nię​ta szpa​le​rem gra​bów wstrzy​ma​ła od​dech i znie​ru​cho​mia​ła, by wto​pić się w cień pni i li​ści. Ni​czym wilk… Prze​szli. Z dro​gi do​szły do uszu Anne strzę​py ich sprzecz​ki. Nie​któ​rzy, w tym Phi​lip​pe, byli prze​ko​na​ni, że wilk, wy​stra​szo​ny ob​ła​wą, uciekł. Win​szo​wa​li so​bie tej rze​ko​mej rej​te​ra​dy: ach, je​śli na​wet nie po​zby​li się wil​ka z Flan​drii, uwol​ni​li od nie​go Bru​gię i to wła​śnie ogło​szą po po​wro​cie. Rub​ben, jako by​strzej​szy, sprze​ci​wił się, do​wo​dząc, że le​piej uznać klę​skę wy​pra​wy, gdyż po pierw​szym roz​szar​pa​nym dziec​ku czy ko​lej​nej za​ata​ko​wa​nej ko​bie​cie bę​dzie wia​do​mo, że tyl​ko się prze​chwa​la​li. Zrzę​dzi​li, lecz w koń​cu przy​zna​li mu ra​cję. Kie​dy za​pro​po​no​wał, żeby po​ło​wa gru​py po​zo​sta​ła na noc na po​lach, wszy​scy od​mó​wi​li pod pre​tek​stem pra​cy na​stęp​ne​go dnia – ża​den nie przy​znał, że się trzę​sie ze stra​chu – to​też cala gro​ma​da kon​ty​nu​owa​ła od​wrót do Bru​gii. Anne po​zo​sta​ła w krza​kach, aż za​wsty​dzo​ny od​dział znik​nął jej z oczu. Nie​bo stop​nio​wo ciem​nia​ło. Gdy zo​sta​ła sama, uświa​do​mi​ła so​bie, że umie​ra z gło​du. Już mia​ła za​brać się

do prze​szu​ka​nia swych ma​nat​ków, gdy zmie​ni​ła zda​nie i uśmiech​nę​ła się: Pi​cie! Po​my​śla​ła wła​śnie o wil​ku, czy ra​czej po​my​śla​ła jak wilk: po ca​łym dniu spę​dzo​nym w ru​chu trze​ba się na​pić. Je​śli uda jej się od​kryć wo​do​pój, bę​dzie mia​ła więk​sze szan​se po​dejść dra​pież​ni​ka. Wspo​mi​na​jąc swo​je wę​drów​ki, przy​po​mnia​ła so​bie za​ko​le, gdzie rze​ka roz​le​wa​ła się po​środ​ku dzi​kiej po​la​ny. Moż​na się tam było czuć bez​piecz​nie pod osło​ną drzew. Gdy​by była wil​kiem, tam wła​śnie by się skie​ro​wa​ła. Dłu​go klu​czy​ła, za​nim od​na​la​zła to miej​sce. Na szczę​ście chmu​ry się wy​strzę​pi​ły, po​zo​sta​wia​jąc miej​sce dla księ​ży​ca. Su​ro​we sza​re me​ta​licz​ne świa​tło roz​gra​ni​cza​ło po​zba​wio​ne ko​lo​rów kształ​ty na zie​mi. Ocie​ra​jąc so​bie skó​rę, prze​mie​rza​ła za​gaj​ni​ki, prze​dzie​ra​ła się przez gę​stwi​nę, aż uda drża​ły jej z wy​czer​pa​nia. Za każ​dym ra​zem, gdy za​cze​pia​ła o krzew je​żyn lub po​ty​ka​ła się o ka​mień, my​śla​ła, że pie​ką​ce kost​ki u nóg od​mó​wią jej po​słu​szeń​stwa. Mimo to po​su​wa​ła się na​przód, cięż​ko dy​sząc. Kil​ka​krot​nie do​strze​gła w od​da​li za pnia​mi drzew dwie ża​rzą​ce się w ciem​no​ści głow​nie. Po​ja​wia​ły się i zni​ka​ły. Czyż​by oczy wil​ka? Zde​cy​do​wa​ła, że nie wol​no jej się tym nie​po​ko​ić. Za​wzię​ła się i w koń​cu wy​do​sta​ła się na po​la​nę. Od razu je za​uwa​ży​ła. W bło​cie od​ci​snę​ły się wil​cze śla​dy. Im​po​nu​ją​ce. Łapy z pa​zu​ra​mi szer​sze niż mę​ska pięść. Przy​kuc​nę​ła i zba​da​ła od​ci​ski: już su​che, po​zo​sta​wio​ne co naj​mniej dzień wcze​śniej. Nie było za​tem za póź​no. Anne po​wlo​kła się do za​ko​la rze​ki, za​spo​ko​iła pra​gnie​nie, ochło​dzi​ła nogi i znów się na​pi​ła. Po​tem przy​sia​dła na pniu i po​dzi​wia​ła gwiaz​dy od​sło​nię​te przez ostat​nie umy​ka​ją​ce chmu​ry. Ciem​no​ścia​mi wstrzą​snął po​tęż​ny dźwięk wzno​szą​cy się do nie​ba. Wy​cie do​cho​dzi​ło od stro​ny bu​ków, bliż​sze niż kie​dy​kol​wiek wcze​śniej. Anne za​drża​ła. Ochry​pły wście​kły głos opo​wia​dał o gło​dzie, o pra​gnie​niu, lecz przede wszyst​kim niósł w so​bie py​ta​nie: „Kim je​steś?”. Anna zro​zu​mia​ła wów​czas, że wilk śle​dził ją przez całą dro​gę. „Kim je​steś?” Ja​kie uczu​cie prze​wa​ża​ło w tym gar​dło​wym wy​ciu? Cie​ka​wość czy zdu​mie​nie? Wilk za​wył po​now​nie, udzie​la​jąc Anne od​po​wie​dzi: gniew! Dziew​czy​na za​drża​ła. Na​gle ogar​nę​ło ją prze​ra​że​nie. W jed​nej chwi​li zro​zu​mia​ła nie​do​rzecz​ność swe​go za​cho​wa​nia – zo​sta​nie nie​chyb​nie po​żar​ta. Wilk wy​sko​czył z lasu. Po trzech su​sach zwie​rzę zwol​ni​ło i uspo​ko​jo​ne kro​czy​ło ta​necz​nym truch​tem. W mia​rę jak wilk po​su​wał się na​przód, wszyst​ko wo​kół nie​go mil​kło. Całe oto​cze​nie za​mie​ra​ło w

bez​ru​chu. Gry​zo​nie prze​sta​ły prze​żu​wać. Żad​ne​go szu​mu skrzy​deł. Za​pa​no​wa​ła gę​sta ci​sza, utka​na z trwo​gi i wstrzy​ma​nych od​de​chów. Zgro​za wzno​si​ła się aż do nie​ba. Na​wet li​ście po​wstrzy​ma​ły drże​nie. Je​dy​nie księ​życ wy​da​wał się bez​piecz​ny przed ata​kiem prze​ra​ża​ją​cej be​stii. Anne pra​gnę​ła uciec, lecz po​wstrzy​my​wał ją ja​kiś we​wnętrz​ny głos. „Zo​stań owiecz​ką, a po​żre cię wilk”. Po​wta​rza​jąc so​bie to przy​sło​wie, zmu​si​ła się do opa​no​wa​nia pa​nicz​ne​go stra​chu, któ​ry przy​śpie​szał bi​cie ser​ca, sta​wiał wło​sy dęba i wy​su​szał śli​nę w ustach. Po​wo​lut​ku od​wró​ci​ła się w stro​nę wil​ka i cze​ka​ła, aż po​dej​dzie. Po​su​wał się w li​nii pro​stej, prę​żąc się na zwin​nych ła​pach w taki spo​sób, że gór​na część cia​ła zdra​dza​ła agre​sję, dol​na zaś non​sza​lan​cję. Zje​żył sierść na grzbie​cie, uniósł ogon, uszy wy​sta​wił do przo​du i gro​ził Anne swy​mi zę​bi​ska​mi, od​sła​nia​jąc dłu​gie ni​czym szty​le​ty kły, moc​no osa​dzo​ne w wiel​kiej pasz​czy zło​wro​go to​czą​cej pia​nę. Anne zgię​ła kark w ge​ście ule​gło​ści. Zdzi​wio​ny wilk za​trzy​mał się dwa me​try od niej. Anne spu​ści​ła po​wie​ki, lecz zer​ka​jąc prze​lot​nie, ob​ser​wo​wa​ła go z prze​ra​że​niem, drżąc ze stra​chu, że w każ​dej chwi​li może się na nią rzu​cić. Po​nad ob​na​żo​ny​mi kła​mi nie​ru​cho​me źre​ni​ce wil​ka po​ły​ski​wa​ły w spo​sób nie​mal nad​przy​ro​dzo​ny. Nie od​bi​ja​ły mdłe​go bla​sku księ​ży​ca czy gwiazd, uwię​zi​ły na​to​miast po​ma​rań​czo​we świa​tło dnia, by zwró​cić je nocy. Te oczy nie za​do​wa​la​ły się je​dy​nie pa​trze​niem, lecz roz​świe​tla​ły ciem​ność. Anne i wilk trwa​li na​prze​ciw sie​bie. Do​cie​rał do niej jego cie​pły od​dech. Do​strze​ga​ła siłę drze​mią​cą w tym roz​wście​czo​nym ciel​sku. Oto​czył ją za​pach wil​ka, ciem​ny, upa​ja​ją​cy za​pach mar​twych li​ści, za​tę​chłej ka​łu​ży, na któ​ry na​kła​da​ła się fa​la​mi in​ten​syw​niej​sza woń krwi czy skru​sza​łe​go mię​sa. Wilk mie​rzył wzro​kiem klę​czą​cą dziew​czy​nę. Od cza​su do cza​su ob​li​zy​wał ję​zo​rem ob​wi​słe war​gi. Czyż​by śli​nił się na wi​dok góry mię​sa? Uwa​żał ją za zdo​bycz czy za wro​ga? Anne przy​glą​da​ła mu się ukrad​kiem. Jego lśnią​ce zęby ty​leż ją fa​scy​no​wa​ły, co prze​ra​ża​ły. Cóż za kon​trast mię​dzy tymi moc​ny​mi kła​mi nie​stru​dzo​ne​go łow​cy a pło​wą, miej​sca​mi czar​ną sier​ścią, dłu​gą, gę​stą, ob​fi​tą, wspa​nial​szą niż u psa, prze​cho​dzą​cą de​li​kat​nie w bia​łą na brzu​chu i ła​pach. Anne po​sta​no​wi​ła wpro​wa​dzić w ży​cie swój plan. Za​cho​wu​jąc po​kor​ną po​sta​wę, z twa​rzą zwró​co​ną do zie​mi, ostroż​nie, nie​mal w zwol​nio​nym tem​pie, zdję​ła z ra​mion sa​kwy, któ​re no​si​ła od rana, otwo​rzy​ła je i wy​sy​pa​ła za​war​tość na zie​mię. Ko​ści kur​cza​ka i kró​li​ka po​to​czy​ły się w stro​nę pa​zu​rów wil​ka, a nie​ba​wem do​łą​czy​ły do nich zle​ża​łe owo​ce. Oczy dra​pież​ni​ka zdra​dza​ły zdu​mie​nie. Nie po​ru​sza​jąc gło​wą, żeby za​cho​wać czuj​ność, po​cią​gnął no​sem, chcąc spraw​dzić na od​le​głość, czy cho​dzi o po​ży​wie​nie. I na​dal stał w bez​ru​chu, po​zwa​la​jąc, by je​dze​nie po​zo​sta​ło w rów​nej od​le​gło​ści po​mię​dzy nimi. Anne się za​wa​ha​ła. To praw​da, że wilk wzgar​dził jej po​czę​stun​kiem i na​dal był nie​uf​ny, ale czu​ła przez skó​rę, że nie​bez​pie​czeń​stwo się od​da​la, że na​pię​cie opa​da. Od​waż​nie, lecz

bez gwał​tow​nych ru​chów, unio​sła gło​wę i utkwi​ła wzrok w oczach wil​ka. Wresz​cie pa​trzy​li na sie​bie. I dzię​ki temu spoj​rze​niu na​tych​miast się zro​zu​mie​li. Nie po​zo​stał mię​dzy nimi ża​den ślad nie​chę​ci. Ulot​ni​ła się wraz ze stra​chem. Anne nie była zdo​by​czą wil​ka ani on nie był jej zdo​by​czą. Nie ży​czy​li so​bie źle. Spo​tka​li się w świe​tle księ​ży​ca, choć za​miesz​ki​wa​li od​ręb​ne świa​ty. Bóg umie​ścił ich ra​zem na tej zie​mi, a wilk nie ro​bił nic, cze​go nie ro​bił​by czło​wiek; po​lo​wał i za​bi​jał, żęły zdo​być po​ży​wie​nie. Nie​trud​no to po​jąć. Ta​kie po​stę​po​wa​nie nie za​słu​gi​wa​ło na nie​na​wiść. Z żad​nej stro​ny. „Ty wy​ko​nu​jesz swej za​wód czło​wie​ka, a ja za​wód wil​ka”. Za​pa​no​wa​ła ci​sza, wy​mow​na, in​ten​syw​na. W owej ci​szy tkwi​ło po​go​dze​nie się z lo​sem, prze​ko​na​nie, że ży​ciem na​le​ży się de​lek​to​wać, póki trwa. Od​gry​wać swą rolę, ko​rzy​stać, czer​pać ra​dość, w koń​cu umrzeć. Zwie​rzę to wie. Tyl​ko czło​wiek za​po​mi​na. „Tak, zga​dzam się z tym – po​my​śla​ła Anne. – Zły wilk ni​g​dy nie ist​niał. To wy​mysł lu​dzi. Złych lu​dzi”. Roz​cią​ga​jąc do tyłu swe ob​wi​słe war​gi w prze​dziw​nym uśmie​chu, wilk wy​ra​ził apro​ba​tę. Na​gle dra​pież​nik skie​ro​wał pysk pod wiatr. Wie​trzył nie​bez​pie​czeń​stwo. Był spię​ty, drża​ły mu noz​drza, zje​żył sierść na kar​ku, aby wy​chwy​cić naj​drob​niej​sze ozna​ki za​gro​że​nia. Ogon chło​stał po​wie​trze z roz​draż​nie​niem. Anne rów​nież wsta​ła, bo​jąc się, by włó​czę​dzy nie wy​ko​rzy​sta​li tego mo​men​tu do za​ata​ko​wa​nia wil​ka. Obo​je ob​ser​wo​wa​li noc. On swym po​wo​nie​niem, ona oczy​ma. Nic. Fał​szy​wy alarm. Po​pa​trzy​li na sie​bie, chwi​lo​wo uspo​ko​je​ni. – Jedz – szep​nę​ła. Wilk zdzi​wił się na dźwięk jej gło​su, za​strzygł usza​mi i prze​krzy​wił gło​wę w lewą stro​nę. Znów po​pchnę​ła de​li​kat​nie je​dze​nie w jego stro​nę. – Pro​szę cię, tasz​czy​łam je przez cały dzień z my​ślą o to​bie. Za​sta​no​wił się, usiadł, a na​stęp​nie, zra​zu ostroż​nie, po​tem z ape​ty​tem, po​żarł wszyst​ko. W tym cza​sie Anne, ura​do​wa​na jego do​no​śnym mla​ska​niem, prze​sy​ła​ła mu skon​cen​tro​wa​ną daw​kę swych roz​wa​żań: „Trak​tuj lu​dzi jak nie​przy​ja​ciół, ale nie jak zdo​bycz. Pa​mię​taj o mnie”. Po​łknąw​szy ostat​ni kęs, wilk pod​szedł do Anne i ob​wą​chał jej rękę. Czyż​by jej dzię​ko​wał? Od​wró​cił się bez wa​ha​nia i od​szedł swym roz​ko​ły​sa​nym, ukrad​ko​wym kro​kiem, po czym znik​nął.

11

20 grud​nia 1905 Moja dro​ga Gret​chen, gdy się jest szczę​śli​wym, nie ma o czym opo​wia​dać. Ni​czym ro​śli​na roz​kwi​ta​ją​ca w oran​że​rii, za​do​wa​lam się od​dy​cha​niem, spa​niem, od​ży​wia​niem. Mój brzuch za​pu​ścił ko​rze​nie przy Lin​zer​stras​se. Ro​śnie nie​za​leż​nie od po​go​dy. Ru​szam się nie​wie​le, nic mnie nie in​te​re​su​je, za​po​mi​nam, co się do mnie mówi, a jed​nak wszy​scy uwa​ża​ją, iż ta ża​ło​sna, sa​mo​lub​na Han​na spro​wa​dzo​na do po​sta​ci ro​śli​ny jest cu​dow​na. Wczo​raj wie​czo​rem, gdy je​dli​śmy, Franz i ja, ko​la​cję w ma​łej nie​bie​skiej ja​dal​ni urzą​dzo​nej w pa​wi​lo​nie ogro​do​wym, re​la​cjo​no​wał mi no​win​ki do​ty​czą​ce osób, z któ​ry​mi utrzy​mu​je​my kon​tak​ty to​wa​rzy​skie. Z przy​jem​no​ścią słu​cha​łam tych plo​tek – Fran​zo​wi nie brak po​czu​cia hu​mo​ru – cie​sząc się zwłasz​cza z tego, że tak się sta​rał mnie za​ba​wić. – Franz, mój ko​cha​ny, nie​po​trzeb​nie się mę​czysz, pró​bu​jąc roz​we​se​lić swą prze​stra​szo​ną żonę za​sa​dzo​ną we wła​snej do​nicz​ce. – Han​no, two​je zdro​wie jest dla mnie waż​niej​sze niż moje czcze ga​da​nie. – Ko​chał​byś mnie, gdy​bym nie dała ci po​tom​ka? Py​ta​nie, któ​re spły​nę​ło z mo​ich ust, do​tar​ło do mnie w tym sa​mym cza​sie co do nie​go. Nie zdą​ży​łam na​wet usły​szeć swo​ich my​śli. Tym le​piej, bo w prze​ciw​nym ra​zie bym się za​wa​ha​ła. Twarz Fran​za stę​ża​ła ze zdzi​wie​nia. Z upo​rem po​wtó​rzy​łam py​ta​nie. Po​trzą​snął gło​wą zmie​sza​ny. – Dla​cze​go mnie o to py​tasz, sko​ro je​steś w cią​ży? Za​śmia​łam się, za​nim mu od​po​wie​dzia​łam: – Gdy​bym nie była, nie ośmie​li​ła​bym się za​py​tać. Więc ko​chał​byś mnie? Po​skro​bał okru​szek, któ​ry wcze​pił się w ba​weł​nia​ny ob​rus, cier​pli​wie wy​dłu​bał go spo​mię​dzy włó​kien, chwy​cił pa​znok​cia​mi i odło​żył na spodek, po czym na​gle pod​niósł gło​wę. – Han​no, czy​ja cię py​tam, czy ko​cha​ła​byś mnie, gdy​bym był bez​płod​ny? Cho​ciaż li​czył, że wpra​wi mnie w za​kło​po​ta​nie, od​par​łam na​tych​miast: – Och nie, Franz. Gdy wy​cho​dzi​łam za mąż, ani przez se​kun​dę nie po​my​śla​łam o dzie​ciach. – Co ta​kie​go? Ni​g​dy? – Nie, wca​le mi to nie przy​szło do gło​wy. – A po na​my​śle do​da​łam: – Może dla​te​go, że sama wi​dzia​łam w so​bie dziec​ko. – Ty, dziec​kiem?

– Pod​czas na​szej po​dró​ży po​ślub​nej spo​ro mnie na​uczy​łeś: czym jest męż​czy​zna, czym jest zwią​zek, czym jest mi​łość. Za​czer​wie​nił się, mile po​łech​ta​ny. – Te​raz, gdy mam zo​stać mat​ką, mogę ci to po​twier​dzić: wcze​śniej by​łam przede wszyst​kim two​ją cór​ką. Ze​rwał się z krze​sła, upadł na ko​la​na i z ca​łej siły ob​jął mnie ra​mio​na​mi. – Och, moja Han​no, ty na​praw​dę nie przy​po​mi​nasz żad​nej in​nej ko​bie​ty! – Gryzł le​ciut​ko pła​tek mo​je​go pra​we​go ucha, szep​cząc w eks​ta​zie: – Jak​że je​steś inna. To zda​nie wpra​wi​ło mnie w osłu​pie​nie: choć Franz wy​po​wie​dział je z en​tu​zja​zmem, ja pa​mię​ta​łam, że przez dłu​gie lata z bó​lem wał​ko​wa​łam je wciąż od nowa. Czy to moż​li​we, że po​do​bam mu się z tych sa​mych po​wo​dów, z któ​rych sie​bie nie cier​pię? Gdy uniósł gło​wę w moją stro​nę, za​to​pi​łam z po​wa​gą wzrok w jego oczach. – Franz, od​po​wiedz: czy ko​chał​byś mnie, gdy​bym nie mo​gła dać ci dziec​ka? – Ni​g​dy nie wąt​pi​łem, że mi je dasz. – A ja tak. – My​lisz się co do sie​bie, Han​no. Je​steś o wie​le lep​sza, niż ci się wy​da​je! Ten okrzyk tak mnie wy​pro​wa​dził z rów​no​wa​gi, że po​ło​żył kres na​szej roz​mo​wie. „Je​steś o wie​le lep​sza, niż ci się wy​da​je”. Franz wła​śnie wy​ja​śnił mi isto​tę rze​czy. My​śla​łaś o tym, Gret​chen? Wy​kra​cza​my poza na​sze mnie​ma​nie o so​bie, rzecz jed​nak w tym, że z po​wo​du py​chy czy bra​ku po​ko​ry wy​pie​ra​my się tego. Wo​li​my spro​wa​dzać sie​bie sa​mych do tego, co po​zo​sta​je wi​docz​ne, in​tu​icji, któ​ra nami kie​ru​je, lub cia​ła, któ​re jest po​słusz​ne. Tym​cza​sem oka​zu​je się, że mój umysł wy​kra​cza poza to, co o nim wiem. Moje cia​ło rów​nież. Umysł, ni​czym okręt, nie ogra​ni​cza się do tego, co na po​wierzch​ni, do świa​do​mo​ści. Pod po​kła​dem kry​je za​pa​sy – pa​mięć, warsz​ta​ty – wy​obraź​nię, ma​szy​now​nię – żą​dze, ko​ry​ta​rze i scho​dy, któ​re scho​dzą jesz​cze ni​żej, w re​jo​ny, któ​re trud​niej prze​nik​nąć, ła​dow​nie mu​ska​ne nie​jed​no​staj​nym świa​tłem na​szych snów, dno za​to​pio​ne w cał​ko​wi​tych ciem​no​ściach. Ko​niec koń​ców, nad​bu​dów​ka świa​do​mo​ści sta​no​wi je​dy​nie ma​lut​ki punk​cik, ze​wnętrz​ny, po​wierz​chow​ny, po​mię​dzy tym, co po​cho​dzi ze świa​ta, a tym, co się wy​do​sta​je z głę​bin na​szej ko​mo​ry den​nej. Cia​ło re​pre​zen​tu​je sobą wię​cej, niż w nim do​strze​ga​my. Jest ob​szer​niej​sze niż te nie​licz​ne czę​ści do​stęp​ne na​szym zmy​słom czy na​szym po​le​ce​niom. Co​dzien​nie od​dy​cha, śpi i tra​wi bez nas. Od dnia na​szych na​ro​dzin uro​sło bez na​sze​go udzia​łu i ze​sta​rze​je się, a my nic nie bę​dzie​my mo​gli na to po​ra​dzić. W tej chwi​li na przy​kład wy​twa​rza we mnie bez mo​jej wie​dzy ludz​ką isto​tę, któ​rej płci, cha​rak​te​ru ani wy​glą​du nie znam. Dla tego dziec​ka nie je​stem ani au​to​rem, ani świad​kiem, je​dy​nie na​czy​niem. Cóż za zdu​mie​wa​ją​ca sy​tu​acja: za​cho​dzi we mnie coś waż​ne​go, coś waż​ne​go prze​cho​dzi prze​ze mnie, a jed​nak to coś nie za​szło​by bez mo​je​go udzia​łu. Je​steś o wie​le lep​sza, niż ci się wy​da​je”. Czy nie od​no​sisz wra​że​nia, Gret​chen, że czę​sto kie​ru​ją tobą ta​jem​ne, nie​zna​ne moce, czy

wręcz zwie​rzę​ce in​stynk​ty, i że two​ja oso​ba za​pusz​cza ko​rze​nie w zie​mi, o któ​rej nic nie wiesz? Franz ode​brał mi wcze​śniej​sze po​czu​cie nie​pew​no​ści. Prze​sta​łam za​da​wać so​bie py​ta​nia – rzą​dzę. Rzą​dzę po​środ​ku roju. Wszy​scy mi nad​ska​ku​ją, nie tyl​ko służ​ba, któ​ra robi to z obo​wiąz​ku, ale Franz, jego ro​dzi​ce,-wu​jo​wie, ciot​ki: je​śli zda​rzy mi się ziew​nąć, przy​no​szą mi po​dusz​kę, że​bym mo​gła so​bie uciąć drzem​kę. Je​śli mla​snę ję​zy​kiem, pod​su​wa​ją mi ka​raf​kę. Je​śli się​gam po książ​kę, Franz rzu​ca się w stro​nę sto​li​ka. Bez prze​rwy py​ta​ją mnie, cze​go so​bie ży​czę. Ostat​nio mu​sia​łam się nie​mal zmu​sić do oka​zy​wa​nia „za​chcia​nek ko​bie​ty w cią​ży”, by za​spo​ko​ić wszech​obec​ną go​to​wość do po​świę​ceń. Ja​każ duma roz​świe​tla twa​rze tych, któ​rzy urze​czy​wist​nia​ją to, co nie​moż​li​we. Zwłasz​cza Franz, naj​bar​dziej gor​li​wy ze wszyst​kich. A te​raz kurs na stycz​nio​we tru​skaw​ki albo na zi​mo​we cze​re​śnie. Pil​nie się na​przy​krzam swe​mu oto​cze​niu! Gdy​bym nie mia​ła ka​pry​sów, spra​wi​ła​bym za​wód… Świat stał się prost​szy: ob​ra​ca się wo​kół mego za​okrą​glo​ne​go brzu​cha. Ko​bie​ty z ro​dzi​ny skła​da​ją mi wi​zy​ty, ze wzru​sze​niem do​ty​ka​ją mo​ich ogrom​nych bo​ków, ura​do​wa​ne, że opy​cham się stru​dla​mi, współ​czu​ją mi, je​śli ogar​nie mnie zmę​cze​nie. Tak – do​strze​gam to – one by​naj​mniej nie uda​ją en​tu​zja​zmu. Praw​do​po​dob​nie przy​po​mi​nam im szczę​śli​we dni… Poza tym moż​li​we, że po​czu​ły się spo​koj​niej​sze… Przy​zna​ję bo​wiem – te​raz tego ża​łu​ję – że mu​sia​łam je ura​zić, utrzy​mu​jąc, że gu​zik mnie ob​cho​dzi, czy będę mia​ła dzie​ci, czy nie. Za bar​dzo za​dzie​ra​łam nosa, ukry​wa​jąc swój ból. Zgry​wa​łam bun​tow​nicz​kę, pro​po​no​wa​łam inny spo​sób na ży​cie, uda​wa​łam, że nie bę​dzie mi bra​ko​wa​ło ro​dzi​ny, że ko​bie​ta osią​ga speł​nie​nie ina​czej, niż ro​dząc dzie​ci. Gło​si​łam na​wet, że „w bez​płod​no​ści oprócz szczę​ścia wi​dać rękę opatrz​no​ści”. Otóż po mo​jej dzi​siej​szej spo​koj​nej ra​do​ści wi​dać, że ble​fo​wa​łam. Ko​niec z pod​że​gacz​ką! Że​gnaj, re​wo​lu​cjo​nist​ko! Re​be​liant​ka wra​ca do sze​re​gu, do​łą​czam do ar​mii roz​pło​do​wych sa​mic. Moja dro​ga Gret​chen, z roz​ko​szą prze​ży​wam swój obec​ny stan. Od te​raz wiem już, w ja​kim celu wsta​ję co​dzien​nie rano: by bu​do​wać ży​cie. Dni na​stę​pu​ją jed​ne po dru​gich, po​dob​ne do sie​bie i po​trzeb​ne, ja zaś nie mu​szę sztucz​nie ich roz​róż​niać po​przez wyj​ścia i spo​tka​nia. Czas roz​cią​ga się wraz ze skó​rą na moim brzu​chu, jego upływ two​rzy nową isto​tę. Po​strze​gam sie​bie jako ma​leń​kie ogni​wo nie​skoń​czo​ne​go łań​cu​cha, lecz to nic nie​zna​czą​ce miej​sce zu​peł​nie mi wy​star​cza. Co wię​cej, cie​szy mnie. Tkwiąc na swej mi​kro​sko​pij​nej dra​bin​ce, uczest​ni​czę w ogrom​nym cy​klu, prze​ni​kam do wszech​świa​ta, utrwa​lam go. Rze​czy​wi​ście, to bar​dzo wy​god​ne wy​ko​ny​wać z do​brym skut​kiem za​da​nie ko​bie​ty: daję ży​cie, a wcze​śniej sama je otrzy​ma​łam. Póź​niej będę jego straż​nicz​ką, aż mnie opu​ści… Zy​cie mnie po​prze​dza, ży​cie przyj​dzie po mnie, lecz do​pó​ki ist​nie​ję, ży​cie mnie po​trze​bu​je. W grun​cie rze​czy damy rodu von Wald​berg mia​ły ra​cję: ko​bie​ta osią​ga speł​nie​nie, za​cho​dząc w cią​żę. Aby zro​zu​mieć, mu​sia​łam to po​czuć we wła​snym cie​le i we wła​snym umy​śle. Wcze​śniej wy​da​wa​ło mi się to wstręt​ne, te​raz już nie. Co​dzien​nie ja​kieś isto​ty umie​ra​ją, ja jed​nak do​dam nowe. Prze​zna​cze​niem ko​bie​ty jest ma​cie​rzyń​stwo. Och, moja dro​ga Gret​chen! Ser​decz​nie cię ca​łu​ję. Ty za​wsze prze​wyż​sza​łaś mnie roz​-

sąd​kiem. Na​wet je​śli od​tąd za​wsze się będę na to​bie wzo​ro​wać, ni​g​dy cię nie do​ści​gnę. Two​ja Han​na

12

Da​vid pa​trzył na Etha​na. Ethan pa​trzył na Da​vi​da. Nie mie​li ze sobą nic wspól​ne​go. Przy​glą​da​li się so​bie obo​jęt​nie, na sto​ją​co, twa​rzą w twarz, ni​czym dwa po​są​gi. Anny nie opar​ła się po​ku​sie za​pro​sze​nia Etha​na do domu. Dla​cze​go? Chcia​ła oka​zać pie​lę​gnia​rzo​wi uprzej​mość. Za​dzi​wić go swo​im bo​gac​twem. Wpro​wa​dzić do wła​sne​go świa​ta po tym, jak spę​dzi​ła dwa ty​go​dnie w jego świe​cie. Mo​ty​wy, któ​ry​mi się kie​ro​wa​ła, zbyt licz​ne, żeby się nie po​gu​bić, skry​wa​ły praw​dzi​wy po​wód. Ethan i Da​vid… Po​czu​ła się pew​niej, gdy stwier​dzi​ła, że sto​ją na​prze​ciw sie​bie, cał​ko​wi​cie so​bie obcy. Ja​kim cu​dem mo​gli​by się zro​zu​mieć? Na​le​że​li do od​ręb​nych świa​tów. Dla nich je​dy​nym wspól​nym punk​tem je​stem ja”. Roz​ba​wio​na i za​do​wo​lo​na, po​gra​tu​lo​wa​ła so​bie tej eks​tra​wa​gan​cji: po​do​ba​li się jej tak róż​ni chłop​cy. Je​stem bar​dziej otwar​ta niż oni”. Za​chwy​co​na tym od​kry​ciem za​pro​wa​dzi​ła ich do sa​lo​nu, gdzie przy kie​lisz​ku pod​trzy​my​wa​ła roz​mo​wę. Da​vid, któ​ry po​cząt​ko​wo z ule​gło​ścią przy​stał na tę grę, wstał i prze​pro​sił ich, mó​wiąc, że idzie do​koń​czyć ćwi​cze​nia gim​na​stycz​ne. – Cie​szę się z tego spo​tka​nia – zwró​cił się do Etha​na, wy​cho​dząc. Po​wie​dział to cał​ko​wi​cie nie​szcze​rze i nie pró​bo​wał tego ukry​wać. Anny po​dej​rze​wa​ła, że umyśl​nie oka​zy​wał brak en​tu​zja​zmu, żeby dać jej do zro​zu​mie​nia coś w ro​dza​ju: Je​stem za​zdro​sny o tego wiel​kie​go blon​da​sa i będę bro​nił swo​je​go szczę​ścia” albo „Nie tra​wię tego typa, więc ni​g​dy wię​cej go nie za​pra​szaj”. Od​wró​ci​ła się w stro​nę Etha​na. – Po co przy​sze​dłeś? – Żeby ci po​móc. Wstrzą​snę​ło nią to pro​ste wy​zna​nie, lecz za​miast pod​dać się wzru​sze​niu, wo​la​ła za​kpić: – Po​móc! Aż taką li​tość w to​bie bu​dzę? Ocze​ki​wa​ła, że się obu​rzy i bę​dzie się uspra​wie​dli​wiał na wszel​kie spo​so​by, a na ko​niec wy​zna jej mi​łość. On jed​nak mil​czał. Im dłu​żej trwa​ła ta ci​sza, tym bar​dziej Anny się jej oba​wia​ła. O co cho​dzi? Kto mil​czy, wy​ra​ża zgo​dę… Czy rze​czy​wi​ście się nad nią li​tu​je? To za​czy​na być iry​tu​ją​ce. – W czym trze​ba mi po​móc? – Chcia​łem po pierw​sze spraw​dzić, czy go​je​nie prze​bie​ga wła​ści​wie. – Ach tak? Za​stę​pu​jesz dok​to​ra Si​ne​ada… Je​steś te​raz le​ka​rzem? – Nie, ale po​tra​fię roz​po​znać in​fek​cję. Po dru​gie chcia​łem się do​wie​dzieć, czy po​trze​bu​jesz za​strzy​ku. Osu​nę​ła się w fo​te​lu z gło​wą w dło​niach, rów​no​cze​śnie zdzi​wio​na i ura​do​wa​na.

– Ty, taki prze​ciw​nik środ​ków odu​rza​ją​cych, przy​no​sisz mi mor​fi​nę? – Tak. – Dla​cze​go? Zno​wu za​milkł. Tym ra​zem Anny bez tru​du roz​szy​fro​wa​ła jego mil​cze​nie: był w niej za​ko​cha​ny, ot co! Chcąc się do niej zbli​żyć, zła​mał swo​je za​sa​dy. – To wspa​nia​le – wy​szep​ta​ła. – Dla​cze​go? Cier​pisz? Po​trze​bu​jesz jej? Twarz Etha​na wy​krzy​wił nie​po​kój. Anny mia​ła ocho​tę go po​ca​ło​wać w po​dzię​ce za taką tro​skę. – Nie, nie cier​pię. Do​sko​na​le się ba​wię. Dzi​siaj wró​ci​łam na plan zdję​cio​wy. Wszyst​ko po​szło zna​ko​mi​cie. Czu​ję się do​brze. Wstał, wy​raź​nie uspo​ko​jo​ny. – Sko​ro moja obec​ność oka​za​ła się nie​po​trzeb​na, nie za​wra​cam ci dłu​żej gło​wy. Oto mój nu​mer te​le​fo​nu. Nie wa​haj się. Dzwoń o każ​dej po​rze dnia i nocy. Przy​ja​dę. – Na​praw​dę? – Za​miast te​le​fo​no​wać do swo​ich zwy​kłych do​staw​ców tru​ci​zny, za​dzwoń do mnie. Nie mu​sisz się fa​sze​ro​wać byle czym, środ​ka​mi owa​do​bój​czy​mi, ko​ka​iną roz​cień​czo​ną dwu​wę​gla​nem, środ​ka​mi po​bu​dza​ją​cy​mi dla koni czy ja​ki​miś kok​taj​la​mi uczniów czar​no​księż​ni​ka. Je​śli ja coś ci wci​snę, bę​dzie​my przy​naj​mniej wie​dzie​li, co to jest. Prze​stań żyć jak kró​lik do​świad​czal​ny. W prze​ciw​nym ra​zie upodob​nisz się do tuń​czy​ków pły​wa​ją​cych w po​bli​żu elek​trow​ni ją​dro​wych. Wy​buch​nę​ła śmie​chem. – Pierw​szy raz ktoś mnie na​zy​wa tuń​czy​kiem! Od​wró​cił się do niej z wście​kło​ścią. – Prze​stań się uwa​żać za ko​goś lep​sze​go ode mnie. Prze​łknę​ła śli​nę, zdu​mio​na. On zaś cią​gnął da​lej: – Ow​szem, je​steś lep​sza pod kil​ko​ma wzglę​da​mi. Masz ta​lent, pie​nią​dze, bo​ski wy​gląd, ale nie po​zwa​lam ci wy​cią​gać z tego po​chop​nych wnio​sków. W in​nych spra​wach biję cię na gło​wę. Ba​lan​su​jąc po​mię​dzy przy​jem​no​ścią a cie​ka​wo​ścią i de​lek​tu​jąc się okre​śle​niem „bo​ski wy​gląd”, za​py​ta​ła: – W ja​kich spra​wach? – Nie dzi​siaj. I tak byś nie zro​zu​mia​ła. – Je​stem za głu​pia? – Je​steś nie​go​to​wa. Twarz mu się wy​dłu​ży​ła – na​gle po​ża​ło​wał, że za​re​ago​wał tak gwał​tow​nie. – Wy​bacz, nie mam pra​wa tak do cie​bie mó​wić. Zwłasz​cza w two​im domu. Jest mi głu​pio. Pro​szę, weź mój nu​mer te​le​fo​nu. Wstał, ale cho​ciaż był tak wy​so​ki, na sku​tek za​kło​po​ta​nia uby​ło mu przy​naj​mniej z dzie​sięć cen​ty​me​trów.

Bio​rąc kar​tecz​kę z na​ba​zgra​nym nu​me​rem, omal nie wy​pa​li​ła: „Ależ to ro​man​tycz​ne! Nikt mnie jesz​cze nie pod​ry​wał w taki spo​sób”, ale się po​wstrzy​ma​ła, zga​du​jąc, że je​śli bę​dzie żar​to​wać, usły​szy parę ko​lej​nych enig​ma​tycz​nych zdań. Co dziw​ne, ile​kroć kpi​ła so​bie z Etha​na, zy​ski​wał nad nią prze​wa​gę dzię​ki swo​im od​po​wie​dziom. Od​pro​wa​dza​jąc go do drzwi, za​nie​po​ko​iła się na myśl, że za​raz ją opu​ści. Po​czu​ła, że nogi się pod nią ugi​na​ją, więc zmie​ni​ła zda​nie: – Ethan, mia​łeś ra​cję, będę po​trze​bo​wa​ła mor​fi​ny. Po​wró​ci stres zwią​za​ny ze zdję​cia​mi, tak​że ra​dość, ale będę od​czu​wa​ła nie​po​kój, zwłasz​cza w to​wa​rzy​stwie Da​vi​da, któ​ry nic z tego nie kuma. W co gra​ła? Nie mo​gła się po​wstrzy​mać, żeby nie umie​ścić Da​vi​da na ta​bli​cy, a na​stęp​nie go przy​szpi​lić, wie​dząc, że Ethan zde​cy​do​wa​nie nie lubi ak​to​ra. Wbrew so​bie na​sta​wia​ła jed​ne​go prze​ciw dru​gie​mu. Ethan ski​nął gło​wą. Po bły​sku w jego oczach wi​dać było, że choć nie cie​szy​ła go per​spek​ty​wa po​da​nia jej nar​ko​ty​ku, był za​do​wo​lo​ny, że może się oka​zać uży​tecz​ny. Anny wska​za​ła ge​stem wą​ski bu​dy​nek przy​le​ga​ją​cy do ba​se​nu. Po​szli tam, a Ethan bez sło​wa za​głę​bił igłę w jej skó​rze. Przez ko​lej​ne dni Anny sta​wia​ła się na zdję​cia z przy​kład​ną punk​tu​al​no​ścią, da​jąc do​wód roz​wa​gi, któ​rej nikt by się po niej nie spo​dzie​wał. Uno​szo​na tchnie​niem szczę​ścia do​cho​dzi​ła do wnio​sku, że jej ży​cie jest rów​nie cie​ka​we, co pa​sjo​nu​ją​ce. Pu​blicz​ność ją po​dzi​wia​ła, jej za​wód ją za​chwy​cał, a to​wa​rzy​stwo dwóch męż​czyzn utrzy​my​wa​ło ją w rów​no​wa​dze. Da​vid od​gry​wał rolę ko​chan​ka, a Ethan przy​ja​cie​la, albo, je​śli te sło​wa wy​da​ją się zbyt me​lo​dra​ma​tycz​ne, Da​vid do​star​czał jej uciech cie​le​snych – rów​nie miły w łóż​ku, co w kuch​ni – Ethan zaś za​pew​niał spo​kój du​cha. To praw​da, że od cza​su do cza​su ła​pa​ła się na tym, iż wię​cej my​śli o Etha​nie niż o Da​vi​dzie. Tłu​ma​czy​ła so​bie, że to dla​te​go, iż Ethan ni​cze​go od niej nie chce, pod​czas gdy Da​vid stał się zbyt wy​ma​ga​ją​cy: uwiel​biał się pu​szyć u jej boku w ele​ganc​kich re​stau​ra​cjach, pra​gnął wy​pi​nać pierś na wszyst​kich kok​taj​lach, do​ma​gał się, pod pre​tek​stem, że pło​nie z mi​ło​ści i puch​nie z dumy, aby ich zwią​zek tra​fił do pu​blicz​nej wia​do​mo​ści. Pew​ne​go wie​czo​ru, gdy Da​vid wy​je​chał na prze​słu​cha​nie do No​we​go Jor​ku, a Anny cze​ka​ła nie​cier​pli​wie na Etha​na, wy​ro​bi​ła so​bie ja​sny po​gląd na sy​tu​ację: „Ethan mi słu​ży, a Da​vid się mną po​słu​gu​je”. Na​tych​miast do​tar​ło do niej, że po​peł​ni​ła błąd: nie po​trze​bu​je w swo​im ży​ciu dwóch męż​czyzn – jed​ne​go dla cia​ła, dru​gie​go dla du​szy. Za​da​wa​ła się z dwo​ma, bo nie wie​dzia​ła, że li​czy się tyl​ko je​den. Tak, je​den. Ethan musi zde​tro​ni​zo​wać Da​vi​da. „Ależ ze mnie idiot​ka! Ni​cze​go nie za​ła​pa​łam. Po​trze​bu​ję Etha​na, nie Da​vi​da”. Aż do dwu​dzie​stej, kie​dy to obie​cał przyjść, usy​cha​ła z tę​sk​no​ty, bez prze​rwy zer​ka​jąc na ze​ga​rek. Gdy przy​szedł, rzu​ci​ła mu się w ra​mio​na. Za​że​no​wa​ny Ethan, nie wie​dząc, co po​cząć z tym ucze​pio​nym do sie​bie cia​łem, zno​sił nie​zdar​nie jej uścisk, czer​wie​niąc się jak bu​rak, po czym wy​wi​nął się nie​śmia​ło i skie​ro​wał w stro​nę ba​se​nu. Otwo​rzył tor​bę, wy​jął strzy​kaw​kę, wstrzą​snął am​puł​kę.

Anny zła​pa​ła go za rękę. – Za​cze​kaj, Da​vi​da nie ma w domu. – 1 co z tego? Do​koń​czył przy​go​to​wa​nia. – Nie da​waj mi od razu za​strzy​ku. Chcia​ła​bym sko​rzy​stać… – Sko​rzy​stać z cze​go? Zmru​ży​ła oczy, przy​gry​zła dol​ną war​gę. – Sko​rzy​stać z cie​bie. Zdu​mio​ny za​stygł bez ru​chu z unie​sio​ną strzy​kaw​ką. Po​de​szła do nie​go ocię​ża​łym, zmy​sło​wym kro​kiem. Za​drżał. Po​szu​ka​ła jego ust. – Nie? Ich usta nie​mal się do​tknę​ły, gdy Ethan się cof​nął. – Dla​cze​go? Po​dej​rze​wa​ła, że opie​ra się dla za​ba​wy, więc przy​lgnę​ła do nie​go. Ode​pchnął ją ła​god​nie, lecz sta​now​czo. – Dla​cze​go? – Ależ Ethan, z pew​no​ścią masz na to ocho​tę – za​mru​cza​ła. Na czo​ło pie​lę​gnia​rza wy​stą​pi​ły kro​ple potu, zdra​dza​jąc, jak bar​dzo był po​ru​szo​ny. Wy​da​wa​ło jej się na​wet, że sły​szy przy​śpie​szo​ne bi​cie jego ser​ca. Na​gle wy​pro​sto​wał się i od​sko​czył do tyłu. – Dla​cze​go? Dla​cze​go to ro​bisz? – wy​ją​kał. Za​cho​wa​ła spo​kój, jak​by zu​peł​nie nie za​uwa​żył a jego uciecz​ki. – Nie chcesz się ze mną prze​spać? – szep​nę​ła nie​dba​le, lu​bież​nie, to​nem nie​zno​szą​cym sprze​ci​wu. – To nie jest wła​ści​we py​ta​nie! – wy​krzyk​nął, pur​pu​ro​wy na twa​rzy. Osłu​pia​ła, kom​plet​nie zbi​ta z tro​pu. My​śla​ła, żeby prze​rwać od razu tę sce​nę, lecz chcia​ła zro​zu​mieć, co się dzie​je. Otwo​rzy​ła sze​ro​ko oczy z wy​ra​zem po​wąt​pie​wa​nia na twa​rzy. – A jak brzmi wła​ści​we py​ta​nie? Ethan, nie zda​jąc so​bie spra​wy z jej zmie​sza​nia, cią​gnął da​lej z ma​niac​ką pre​cy​zją: – Wła​ści​we py​ta​nie brzmia​ło​by ra​czej: dla​cze​go ty, Anny, chcesz się ze mną prze​spać? – Jak to? – unio​sła się Anny. – Prze​cież wszy​scy ma​rzą, żeby się ze mną pie​przyć! Jesz​cze nikt mnie nie po​trak​to​wał jak za​kon​ni​cę albo sta​rą pan​nę. Do cho​le​ry, z tego, co wiem, je​stem sek​sow​na! Moja agent​ka co​dzien​nie otrzy​mu​je dzie​siąt​ki li​stów od męż​czyzn, któ​rzy wście​ka​ją się, że mnie nie prze​le​cie​li. Od ko​biet rów​nież. Za​sad​ni​czo lu​dzie nie uga​nia​ją się za mną z po​wo​du mo​je​go ilo​ra​zu in​te​li​gen​cji. – Ja nie mó​wię o lu​dziach. Mó​wię o to​bie. Dla​cze​go ty, Anny Lee, chcesz się ze mną prze​spać? Źle zro​zu​mia​ła sens tego py​ta​nia. – Och, ale mnie wca​le nie prze​szka​dza, że je​steś pie​lę​gnia​rzem. Nie je​stem snob​ką. Mało bra​ko​wa​ło, żeby do​da​ła: „Gdy​byś przej​rzał li​stę mo​ich ko​chan​ków, nie zna​la​zł​byś

na niej szla​chec​kich ty​tu​łów. Wprost prze​ciw​nie, wśród di​dże​jów, bar​ma​nów, ma​sa​ży​stów czy…”. Zro​zu​mia​ła jed​nak, że taka do​kład​ność wca​le nie przy​bli​ży​ła​by jej do celu. Ethan po​trzą​snął gło​wą. – Na​dal mnie nie słu​chasz… Nie py​tam cię, jaką spo​łecz​ną per​wer​sją kie​ru​je się gwiaz​da kina, uwo​dząc pie​lę​gnia​rza, lecz dla​cze​go ty, Anny, chcesz się prze​spać ze mną, Etha​nem. Zde​ner​wo​wa​na, że za​bra​kło jej fi​ne​zji, tym ra​zem ona przy​stą​pi​ła do ata​ku: – Ethan, to za​czy​na być zbyt skom​pli​ko​wa​ne. To prze​cież na​tu​ral​ne, że ko​bie​ta idzie do łóż​ka z męż​czy​zną. – Może w two​ich oczach, bo zmie​niasz męż​czyzn jak rę​ka​wicz​ki, ale nie w mo​ich. – Ach tak, nie po​do​bam ci się? – Prze​ciw​nie, po​do​basz mi się. Dużo o to​bie my​ślę, z przy​jem​no​ścią się z tobą wi​du​ję, pra​gnę, żeby nie przy​da​rzy​ło ci się nic złe​go, poza tym… Ale dla​cze​go chcesz się ze mną prze​spać? Uspo​ko​iła się, gdy przy​znał, że jest po​cią​ga​ją​ca, i tym ra​zem zwle​ka​ła z od​po​wie​dzią, żeby zro​zu​mieć jego py​ta​nie, za​sta​no​wić się nad nim. Kie​dy już upo​rząd​ko​wa​ła my​śli, od​pa​da: – Za​wsze szłam do łóż​ka ze wszyst​ki​mi na​po​tka​ny​mi męż​czy​zna​mi. – Dla​cze​go? – Bo tak jest pro​ściej. Ethan się żach​nął, ona jed​nak po​twier​dzi​ła ru​chem bro​dy. Tak, nie umia​ła​by tego le​piej wy​ra​zić: za​wsze uwa​ża​ła, że jej zna​jo​mość z męż​czy​zną trze​ba było przy​naj​mniej raz prze​ćwi​czyć w łóż​ku. – Z sek​sem jest pro​ściej – uści​śli​ła, wzru​sza​jąc ra​mio​na​mi. Rzu​cił się w jej stro​nę z pło​ną​cy​mi oczy​ma, tak że ich twa​rze zna​la​zły się bli​sko sie​bie. – Pro​ściej z czym? Że​byś się zbli​ży​ła do męż​czy​zny czy że​byś się od nie​go uwol​ni​ła?

13

Gdy wilk prze​padł w le​sie, Anne za​sty​gła w bez​ru​chu nad brze​giem rze​ki. Jej zmy​sły, wy​ostrzo​ne z po​wo​du nie​bez​pie​czeń​stwa, za​cho​wy​wa​ły nad​zwy​czaj​ną czuj​ność. Krew, osza​la​ła ze stra​chu, z tru​dem wra​ca​ła do spo​koj​ne​go ryt​mu, a mię​śniom nie​ła​two było się roz​luź​nić. W rze​czy​wi​sto​ści cia​ło, wbrew jej woli, na​dal było w peł​nej go​to​wo​ści, by za​re​ago​wać na atak. Po pew​nym cza​sie, ty​leż dłu​gim, co peł​nym na​pię​cia, zdo​ła​ła się prze​cią​gnąć, otrzą​snąć, ode​tchnąć głę​bo​ko, uśmiech​nąć się. Z od​chy​lo​ną do tyłu gło​wą ob​ser​wo​wa​ła roz​gwież​dżo​ne nie​bo. Je​dy​nie księ​życ jest bez​piecz​ny przed ata​kiem wil​ka” – gło​si​ło przy​sło​wie. – Księ​życ i ja. Co za​mie​rza​ła zro​bić? Mi​nę​ła pół​noc i nie mia​ła już od​wa​gi iść aż do Bru​gii, sta​wiać czo​ła po​dejrz​li​wo​ści stra​ży, pu​kać do drzwi ciot​ki, znów się tłu​ma​czyć… Po​mi​mo gło​du i chło​du le​piej było za​cze​kać poza mu​ra​mi. Po​wlo​kła się w stro​nę drzew, wy​bra​ła dąb – ku​zy​na tego, któ​ry nie​daw​no ją chro​nił – i za​snę​ła spo​koj​nie, jak​by mrok nie krył już za​gro​że​nia. Po​mi​mo skró​co​nej nocy Anne zbu​dzi​ła się wy​po​czę​ta, ubie​ga​jąc pia​nie ko​gu​ta. Słoń​ce po​da​ro​wa​ło jej tak pięk​ny pre​zent, roz​ja​śnia​jąc nie​bo ni​czym po​ko​jów​ka roz​su​wa​ją​ca za​sło​ny, aby jej pani mo​gła się cie​szyć świa​tłem dnia, że Anne z roz​ko​szą de​lek​to​wa​ła się świ​tem. Raz jesz​cze dzia​ła​nie samo się na​rzu​ca​ło: mu​sia​ła pójść nad wodę i za​cze​kać na wil​ka, po​nie​waż od​szedł, za​nim zdą​ży​ła wy​peł​nić dru​gą część swej mi​sji. Choć już nie mia​ła dla nie​go je​dze​nia, nie od​czu​wa​ła z tego po​wo​du żad​nych obaw. Oprócz tego, że ufa​ła dra​pież​ni​ko​wi, wie​dzia​ła, że wilk może się za​do​wo​lić jed​nym po​sił​kiem przez kil​ka dni. Nie trze​ba było dłu​go cze​kać, żeby mię​so​żer​ca o sta​lo​wych mię​śniach wy​sta​wił pysk z za​ro​śli. Gdy ich oczy się spo​tka​ły, nie oka​zał naj​mniej​sze​go zdzi​wie​nia. Bez wąt​pie​nia już wcze​śniej zwie​trzył, że Anne jest w po​bli​żu. Dla za​sa​dy zje​żył sierść na grzbie​cie i kar​ku oraz ob​na​żył kły, przy​pa​tru​jąc się Anne swy​mi wład​czy​mi źre​ni​ca​mi. Po​chy​li​ła gło​wę, opu​ści​ła po​wie​ki z po​ko​rą i ule​gło​ścią. Sto​jąc bez ru​chu, po​twier​dził, że ma nad nią wła​dzę. Na​gle od​prę​żył się, pod​szedł we​so​łym kro​kiem, ob​wą​chał jej pal​ce, a na​wet po​zwo​lił so​bie prze​cią​gnąć wil​got​nym no​sem po jej skó​rze. Uśmiech​nę​ła się do nie​go. Zro​zu​miał ten znak. Pili obo​je wodę z rze​ki, sior​biąc naj​gło​śniej, jak się dało, jak​by cho​dzi​ło o ja​kieś za​wo​dy. Po​tem Anne się wy​pro​sto​wa​ła. Wilk oka​zał zdzi​wie​nie. Być może nie wy​obra​żał so​bie, że jest tak wy​so​ka, bo do tej

poty wdział ją wy​łącz​nie przy​kuc​nię​tą. Anne nie dała mu cza​su do na​my​słu i oznaj​mi​ła z wiel​kim za​pa​łem: – Chodź, mam ci parę rze​czy do po​ka​za​nia. Po​bie​gła, nie oglą​da​jąc się za sie​bie. Po​cząt​ko​wo nie usły​sza​ła żad​ne​go od​gło​su – nie za​mie​rzał iść za nią – ale po​tem roz​po​zna​ła jego sprę​ży​sty krok. Wilk do​go​nił ją i prze​ści​gnął. Po​nie​waż chciał po​zo​stać przy​wód​cą wa​ta​hy, de​cy​du​jąc o kie​run​ku, uda​wa​ła, że się zga​dza. Jed​nak dzię​ki prze​bie​głe​mu zwle​ka​niu i nie​znacz​nym zmia​nom tra​sy, uda​ło jej się po​kie​ro​wać nim zgod​nie z wła​sną wolą. Wi​dząc w od​da​li roz​le​głe go​spo​dar​stwo, przy​sta​nę​ła i przy​cup​nę​ła. Wilk in​stynk​tow​nie po​szedł w jej śla​dy. Z ki​jem w dło​ni po​su​wa​ła się da​lej, peł​znąc, pod​cią​ga​jąc się na łok​ciach, aż do kup​ki li​ści o nie​zbyt na​tu​ral​nym wy​glą​dzie. – Spójrz – szep​nę​ła. Unio​sła kij nad ster​tę i ude​rzy​ła. Trza​snę​ła sprę​ży​na, spod li​ści wy​strze​lił ja​kiś kształt, a na kiju bły​ska​wicz​nie za​ci​snę​ła się para sta​lo​wych szczęk. Prze​ra​żo​ny wilk wark​nął i cof​nął się, go​tów za​ata​ko​wać pu​łap​kę. – Po​patrz, tak wy​glą​da​ją po​trza​ski na wil​ki. Po​trza​ski na cie​bie. Mu​sisz się na​uczyć je tro​pić i ni​g​dy się do nich nie zbli​żać. Wciąż szcze​rzył kły, uka​zu​jąc dzią​sła po​kry​te pia​ną. – Już się nie bój. Po​trzask jest uniesz​ko​dli​wio​ny. Wilk od​wró​cił łeb w stro​nę Anne i prze​krzy​wił go w pra​wo. Po​wtó​rzy​ła, a gdy za​skom​lał, zro​bi​ła to jesz​cze raz. – Po​trzask na wil​ki – po​wtó​rzy​ła, jak​by było waż​ne, żeby po​znał na​zwę. Po​su​wa​li się ostroż​nie na czwo​ra​kach, z tu​ło​wiem tuż przy zie​mi po​kry​tej ko​bier​cem z tra​wy, nie chcąc, by psy i chło​pi ich wy​kry​li. Anne uniesz​ko​dli​wi​ła trzy ko​lej​ne po​trza​ski. Za każ​dym ra​zem wilk pod​ska​ki​wał, mio​tał się w na​pa​dzie sza​łu, lecz ro​zu​miał co​raz le​piej. To on wska​zał dziew​czy​nie czwar​ty po​trzask, strzy​gąc usza​mi, prę​żąc ogon i szcze​rząc kły. Roz​bro​iła zę​ba​te klesz​cze ka​wał​kiem drew​na. – Zro​zu​mia​łeś? Zer​k​nął na nią, przy​siadł​szy na po​tęż​nych tyl​nych ła​pach, a z jego mil​cze​nia ema​no​wa​ło głu​che obu​rze​nie: „Za kogo ty mnie bie​rzesz? Gdy cho​dzi o moją skó​rę, szyb​ko się uczę”. Anne szu​ka​ła ku​lek mię​sa za​tru​tych ar​sze​ni​kiem lub na​fa​sze​ro​wa​nych odłam​ka​mi szkła, lecz pod​czas tej prze​chadz​ki nie mie​li oka​zji się na nie na​tknąć. Wró​ci​li nad rze​kę, jak​by wra​ca​li do sie​bie. Uga​si​li pra​gnie​nie. Po​tem Anne po​że​gna​ła się z wil​kiem: – Pro​szę cię, ni​g​dy wię​cej męż​czyzn, ko​biet i dzie​ci. Je​śli bę​dziesz sza​no​wał lu​dzi, oni

będą mniej okrut​ni wo​bec cie​bie. Gdy wsta​ła, wilk zro​zu​miał, że od​cho​dzi, więc ubiegł ją, ni​czym dum​ny ko​cha​nek, któ​ry nie za​mie​rza dać się po​rzu​cić, i pod​ska​ku​jąc na swych ogrom​nych sta​lo​wych pa​zu​rach, znik​nął w le​sie. Anne wró​ci​ła na go​ści​niec pro​wa​dzą​cy do Bru​gii. W trak​cie kil​ku​go​dzin​ne​go mar​szu parę razy usły​sza​ła po swo​jej le​wej stro​nie trzask ga​łąz​ki albo chrzęst żwi​ru. Wie​dząc, że cho​dzi o nie​go, do​trzy​my​wa​ła ich ci​chej umo​wy i sta​ra​ła się nie dać ni​cze​go po so​bie po​znać. Wilk na​to​miast, kry​jąc się kil​ka me​trów od niej, uda​wał, że wca​le jej nie od​pro​wa​dza. Do​strze​gł​szy Bru​gię, któ​ra wzno​si​ła swe mury, swe ozdob​ne da​chy, swą wy​staw​ną dzwon​ni​cę, aby onie​śmie​lić po​dróż​ne​go, Anne do​świad​czy​ła mie​sza​nych uczuć: choć cie​szy​ła się, że wra​ca do swo​ich, już żal jej było po​la​ny, nocy, rze​ki, bli​sko​ści zwie​rzę​cia. Po​mi​mo nie​bez​pie​czeń​stwa i su​ro​wo​ści lasu wo​la​ła ży​cie bli​sko na​tu​ry od ży​cia wśród lu​dzi. Le​piej się tam czu​ła, wol​na, z dala od osą​dów, któ​re przy​wie​ra​ły jej do skó​ry lub przy​gnia​ta​ły ra​mio​na. Po​mię​dzy nie​bem a zie​mią, bez przy​tła​cza​ją​cych ścian, sta​wia​ła so​bie mniej py​tań, a je​śli już, znaj​do​wa​ła na nie od​po​wie​dzi. Anne usu​nę​ła bło​to z su​kien​ki, oczy​ści​ła buty, po​pra​wi​ła wło​sy, a po​tem za​czerp​nę​ła tchu, prze​mknę​ła obok stra​ży i we​szła do mia​sta. Ocze​ki​wa​ła ostrej re​pry​men​dy od ciot​ki Go​de​li​ève. Za​smu​ci​ła po​czci​wą ko​bie​tę i zmar​twi ją jesz​cze bar​dziej, od​ma​wia​jąc wy​ja​śnień na te​mat swej wy​pra​wy, bo prze​cież nikt nie zro​zu​miał​by jej za​cho​wa​nia wo​bec wil​ka. Le​d​wie się wy​do​sta​ła na ry​nek, uchwy​ci​ła ukrad​ko​we spoj​rze​nia, do​sły​sza​ła na​ra​sta​ją​cy szmer. – To ona – szep​nął no​si​wo​da. – Nie, ona jest star​sza – od​parł sprze​daw​ca ja​rzyn pcha​ją​cy tacz​ki. – Ależ tak, to ta mała, o któ​rej tyle ga​da​ją. Znam ją od mie​się​cy – do​rzu​cił ja​kiś ry​bak. Anne spu​ści​ła gło​wę, utkwi​ła wzrok w sto​pach, przy​śpie​szy​ła kro​ku. Jak to? Wciąż nie za​po​mnie​li? Czy do koń​ca świa​ta za​mie​rza​ją ko​men​to​wać jej ze​rwa​nie z Phi​lip​pe’em? Prze​cież wcze​śniej od​nio​sła wra​że​nie, że dzię​ki po​ja​wie​niu się wil​ka i spu​sto​sze​niu, któ​re siał w po​przed​nim mie​sią​cu, jej hi​sto​ria ze​szła na dal​szy plan. Idąc ze sztyw​nym kar​kiem i oczy​ma wle​pio​ny​mi w bruk, nie wi​dzia​ła fa​sad ka​mie​nic, a je​dy​nie ich od​bi​cia w wo​dach ka​na​łów. Tak bar​dzo uni​ka​ła wzro​kiem miesz​kań​ców mia​sta, że kil​ku z nich po​trą​ci​ła. Byle do​trwać do domu. Ni​ko​mu nie od​po​wia​dać. Na​gle roz​legł się do​no​śny głos: – To ona! To Anne! Ta, któ​rą oszczę​dził wilk! Anne za​sty​gła bez ru​chu i pod​nio​sła gło​wę: Rub​ben, syn su​kien​ni​ka, ten, któ​ry za​po​cząt​ko​wał ob​ła​wę, sto​jąc na becz​ce, po​ka​zy​wał dziew​czy​nę pal​cem. Prze​chod​nie wo​kół niej znie​ru​cho​mie​li. Wpa​try​wa​li się w nią. Pod​nie​co​ny Rub​ben mó​wił da​lej: – Wy​głod​nia​ły wilk chciał się na nią rzu​cić, lecz ona go po​wstrzy​ma​ła. Prze​mó​wi​ła do

nie​go, a on jej słu​chał. W koń​cu prze​ko​na​ła go, by jej nie po​żarł, i wilk od​szedł do lasu. Ko​bie​ty i dzie​ci spo​glą​da​ły na Anne z po​dzi​wem. Kil​ku męż​czyzn jesz​cze się za​sta​na​wia​ło, na ile praw​do​po​dob​na jest ta sce​na. Rub​ben zmie​nił wy​raz twa​rzy i ton. Drżą​cym z emo​cji gło​sem wy​ją​kał: – To cud. Nie​któ​rzy z tłu​mu pa​dli na ko​la​na. Wszy​scy się prze​że​gna​li. Ich re​ak​cja wpra​wia Anne w pa​ni​kę. Trzę​sła się przed miesz​kań​ca​mi Bru​gii, bar​dziej prze​ra​żo​na niż wte​dy, gdy sta​ła oko w oko z wil​kiem. 14 29 lu​te​go 1906 Gret​chen, opo​wiem ci hi​sto​rię tak prze​dziw​ną, że być może mi nie uwie​rzysz. Zresz​tą, gdy​bym sama nie prze​ży​ła tych wy​da​rzeń, ja też… Od cze​go tu za​cząć? Och, moja dro​ga Gret​chen, po moim bez​ład​nym pi​śmie, po ko​śla​wych li​te​rach po​znasz, jak bar​dzo trzę​sie mi się ręka. Mój mózg nie po​tra​fi skle​cić trzech skład​nych zdań. Nie mogę dojść do sie​bie po tym, co za​szło. Co do prze​la​nia tego na pa​pier… Śmia​ło. Musi mi się udać. To jest ta​kie… No da​lej, Han​no, wię​cej sil​nej woli, nie zaj​muj się swo​im sta​nem du​cha, trzy​maj się fak​tów. Do​brze, od cze​go by za​cząć? Ach, to już mó​wi​łam… Mój Boże, opo​wiem całą hi​sto​rię byle jak, po ko​lei… Tak więc w ze​szły po​nie​dzia​łek ocze​ki​wa​łam roz​wią​za​nia. Wie​deń ni​g​dy nie wi​dział ni​ko​go rów​nie ogrom​ne​go jak ja. W dzie​wią​tym mie​sią​cu mój brzuch urósł na kształt szpi​cza​ste​go po​ci​sku. Wy​prze​dzał mnie o kil​ka se​kund, gdy wcho​dzi​łam do ja​kie​goś po​miesz​cze​nia, zdy​sza​na, zla​na po​tem, z nad​garst​ka​mi opar​ty​mi na ner​kach. Od ty​go​dni moje ple​cy z tru​dem zno​si​ły ten cię​żar – mój pę​cherz tym bar​dziej – więc mimo że czu​łam się szczę​śli​wa, bę​dąc w cią​ży, nie mo​głam się do​cze​kać po​ro​du. We​dług ko​biet rodu von Wald​berg, mój gi​gan​tycz​ny brzuch bez naj​mniej​szych wąt​pli​wo​ści za​po​wia​dał chłop​ca. Zda​niem mo​je​go le​ka​rza, dok​to​ra Te​itel​ma​na, jego roz​mia​ry wy​ni​ka​ły z sil​nie roz​wi​nię​te​go ło​ży​ska. – Han​no, za​pew​ni​ła pani swe​mu dzi​dziu​sio​wi wspa​nia​łe miesz​ka​nie. Rów​nie oka​za​łe jak wasz wie​deń​ski pa​łac. Le​d​wie sły​chać bi​cie jego ser​ca, gdy się przy​ło​ży ucho. Po​le​cił mi wejść na wagę. – Nie do wia​ry… Gdy​by pa​trzeć tyl​ko na strzał​kę, moż​na by uznać, że nosi pani dziec​ko wa​żą​ce sześć kilo. – Sześć kilo?

– Tak. – Ile zwy​kle waży no​wo​ro​dek? – Prze​cięt​ny od dwóch do trzech ki​lo​gra​mów. Duży na ogół czte​ry, czte​ry i pół kilo. – A moje dziec​ko sześć kilo? Le​karz wy​buch​nął śmie​chem. – Tak, to swe​go ro​dza​ju ol​brzym. Za​czę​łam wrzesz​czeć: – To bę​dzie jat​ka! Ni​g​dy nie zdo​łam wy​dać go na świat! Po​ród bę​dzie po​twor​ny… Pro​szę mi roz​ciąć brzuch. – Ce​sar​skie cię​cie? Nie, nie je​stem zwo​len​ni​kiem ta​kie​go roz​wią​za​nia. Moim zda​niem po​win​no się je prak​ty​ko​wać wy​łącz​nie u mar​twych ko​biet! – Mó​wio​no mi jed​nak, że… – Tak, Han​no, je​stem zo​rien​to​wa​ny. Oczy​wi​ście mój ko​le​ga po fa​chu i przy​ja​ciel dok​tor Ni​kisch sto​su​je z po​wo​dze​niem ce​sar​skie cię​cie, gdyż na​sza epo​ka uczy​ni​ła znacz​ny po​stęp w dzie​dzi​nie asep​ty​ki i ane​ste​zji. Jed​nak… – Ce​sar​skie cię​cie, dok​to​rze! Pro​szę we​zwać swo​je​go ko​le​gę Ni​ki​scha. Niech mnie uśpią, niech wyj​mą dziec​ko i mnie po​zszy​wa​ją. – Ist​nie​je po​waż​ne ry​zy​ko in​fek​cji jamy brzusz​nej. A kie​dy się wda za​pa​le​nie otrzew​nej… – O mój Boże! – W jego wy​ni​ku jed​na ko​bie​ta na pięć umie​ra. – To dziec​ko się we mnie za​kli​nu​je i zdech​nie​my obo​je! Przy​ło​żył mi dło​nie do czo​ła. Zmarsz​czył brwi, spod któ​rych spo​glą​da​ły ła​god​ne, po​god​ne oczy. – Han​no, pro​szę się uspo​ko​ić i wy​słu​chać mnie do koń​ca. Nie przy​pusz​czam, żeby dziec​ko wa​ży​ło sześć kilo. Jest inne wy​ja​śnie​nie dla pani wagi… Wody pło​do​we zaj​mu​ją wię​cej miej​sca niż dziec​ko. – Jak to? – To oczy​wi​ste! Gdy pa​nią ba​dam, le​d​wie mogę do​trzeć do pło​du. Ode​tchnę​łam z ulgą. – Ufam panu, dok​to​rze. Te​itel​man zba​dał mi ple​cy, do​tknął mo​ich chu​dych ra​mion i do​dał: – Uro​dzi pani tra​dy​cyj​ną me​to​dą, jak wszyst​kie ko​bie​ty od ty​się​cy lat. Sko​ro prze​szła pani przez cią​żę bez prze​szkód, dla​cze​go z po​ro​dem mia​ło​by być ina​czej? Przy​zna​łam mu ra​cję. Do tej pory w po​rów​na​niu z in​ny​mi ko​bie​ta​mi rzad​ko mia​łam mdło​ści i unik​nę​łam za​rów​no ży​la​ków, jak i zga​gi. Franz cier​pli​we cze​kał na dole, w do​roż​ce. Przy​to​czy​łam mu tę roz​mo​wę, za​ta​ja​jąc swój na​pad tchó​rzo​stwa, za to wy​ol​brzy​mia​jąc po​chwa​ły, któ​rych nie szczę​dził mi le​karz. Tak, czu​łam po​trze​bę, żeby się po​prze​chwa​lać! To bez sen​su, bo Franz mnie ubó​stwia, jed​nak od kie​dy tar​gam ze sobą po​tom​ka Wald​ber​gów, nie prze​pusz​czam żad​nej oka​zji do wy​słu​chi​wa​nia kom​ple​men​tów.

Swo​im zwy​cza​jem Franz ob​sy​pał mnie po​ca​łun​ka​mi i po​trak​to​wał jak cen​ny skarb. Och, Gret​chen, od​kąd prze​glą​dam się w jego oczach, wi​dzę w so​bie cza​ro​dziej​kę, stwo​rze​nie ob​da​rzo​ne rzad​kim ta​len​tem czy​nie​nia ży​cia bar​dziej pi​kant​nym, bar​dziej in​ten​syw​nym. Franz spy​tał mnie ze łza​mi w oczach: – Więc kie​dy na​stą​pi po​ród? – W cią​gu naj​bliż​szych dni, wręcz go​dzin. – Nic do​kład​niej? – Franz! Prze​cież ko​cha​łeś się ze mną każ​dej nocy, a na​wet kil​ka razy w cią​gu jed​nej nocy. Wy​buch​nął śmie​chem, nie​mal się czer​wie​niąc. Do​koń​czy​łam: – Dzi​wę się, gdy nie​któ​re ko​bie​ty utrzy​mu​ją, iż do​kład​ne wę​dzą, któ​re​go dnia za​szły w cią​żę. Ta​kie twier​dze​nie świad​czy nie tyle o ja​sno​wi​dze​niu, ile o tym, że wi​zy​ty męża były na tyle rzad​kie, iż ła​two moż​na było za​pa​mię​tać datę. Po​tem od​wie​dzi​li​śmy ciot​kę Vivi, któ​ra cze​ka​ła na nas z mnó​stwem cia​stek. Przy​znam, że nie po​tra​fi​łam się oprzeć ani bab​ce mar​mur​ko​wej, ani plac​ko​wi z man​da​ryn​ka​mi. – Uwa​żaj, moja dro​ga. Kie​dy już uro​dzisz, trze​ba bę​dzie prze​stać się ob​że​rać. W prze​ciw​nym ra​zie upodob​nisz się do mo​jej sio​stry Clémen​ce. Par​sk​nę​łam śmie​chem, a Franz wy​dal za​baw​ny okrzyk prze​ra​że​nia: – Li​to​ści! Nie po​ślu​bi​łem ciot​ki Clémen​ce. Aby cię oświe​cić, ciot​ka Clémen​ce… jak by to ująć… upro​ści​ła swo​ją syl​wet​kę. Nie tyl​ko jest rów​nie sze​ro​ka jak wy​so​ka, ale też nie ma ani szyi, ani ta​lii: wo​rek zwień​czo​ny gło​wą. Na szczę​ście ów wo​rek jest ubra​ny zgod​nie z naj​now​szą modą i bio​rąc pod uwa​gę po​wierzch​nię do przy​cze​pia​nia ozdób, któ​rą dys​po​nu​je, nie brak mu wstą​żek. Ciot​ka Vivi uda​ła, że się zło​ści: – Co ta​kie​go? Czyż​by​ście mie​li wąt​pli​wo​ści, że moja sio​stra jest uro​cza? Ko​bie​ta kar​mio​na od dzie​się​cio​le​ci przez cu​kier​nię Sa​che​ra nie może być zła. – Oczy​wi​ście, cio​ciu Vivi. Jed​nak żad​ne​mu męż​czyź​nie nie przy​szło​by do gło​wy, aby jej skosz​to​wać. Uśmiech​nę​ła się, jak​by Franz, za​miast za​drwić so​bie z jej sio​stry, po​wie​dział kom​ple​ment pod jej ad​re​sem. Po​tem Vivi wy​ję​ła spo​mię​dzy fał​dów suk​ni ja​kiś przed​miot, prze​wra​ca​jąc oczy​ma ni​czym sztuk​mistrz z jar​mar​ku. – Moja mała Han​no, czy chcia​ła​byś po​znać płeć swo​je​go dziec​ka? Moje wa​ha​deł​ko prze​po​wia​da tego ro​dza​ju rze​czy. Po​ma​cha​ła srebr​nym łań​cusz​kiem, z któ​re​go zwi​sał zie​lo​ny ka​mień. Wska​za​ła pal​cem na nie​kształt​ny klej​not. In​stynk​tow​nie za​mknę​łam się w so​bie. Franz włą​czył się do roz​mo​wy: – Han​no, pro​szę cię. Cio​cia Vivi jesz​cze ni​g​dy się nie po​my​li​ła, po​słu​gu​jąc się swo​im wa​ha​deł​kiem. Vivi się za​czer​wie​ni​ła – co było dziw​ne u ko​bie​ty, któ​ra tak do​brze pa​no​wa​ła nad sobą

– i po​twier​dzi​ła ki​wa​jąc gło​wą: – Rze​czy​wi​ście, ni​g​dy. Moje wa​ha​deł​ko za​wsze oka​zy​wa​ło się traf​ne w swych wróż​bach. Franz do​dał: – Ła​twiej nam bę​dzie wy​brać imię. Sły​sząc ten ostat​ni ar​gu​ment, zgo​dzi​łam się. Ciot​ka Vivi wy​ja​śni​ła mi, że pra​wą ręką bę​dzie trzy​ma​ła wa​ha​deł​ko nad moim brzu​chem. Je​że​li bę​dzie się ob​ra​ca​ło w kół​ko, to zna​czy, że wy​kry​ło dziew​czyn​kę, a je​śli się za​cznie ko​ły​sać w przód i w tył – chłop​ca. Wy​cią​gnę​łam się na so​fie, wci​snę​łam po​dusz​ki pod lę​dź​wie i pod łok​cie. Ciot​ka Vivi po​de​szła do mnie. Po​cząt​ko​wo wa​ha​deł​ko ani drgnę​ło. Wpa​try​wa​li​śmy się przez do​brą mi​nu​tę w nie​ru​cho​my przy​rząd. Vivi po​ło​ży​ła pa​lec na ustach, na​ka​zu​jąc mi za​cho​wać cier​pli​wość. Po​tem wa​ha​deł​ko za​czę​ło się po​ru​szać. Przez kil​ka se​kund zwle​ka​ło, wy​ko​nu​jąc nie​re​gu​lar​ne, cha​otycz​ne ru​chy. Nie mo​gło się zde​cy​do​wać. Vivi się zdzi​wi​ła. Franz rów​nież. Za​zwy​czaj wa​ha​deł​ko nie ocią​ga​ło się tak dłu​go. Po​zwo​li​łam so​bie za​tem prze​rwać ci​szę, żeby opo​wie​dzieć ciot​ce Vivi, cze​go się do​wie​dzia​łam od le​ka​rza na te​mat roz​mia​rów ło​ży​ska w moim brzu​chu. – Może z tego po​wo​du ma pro​blem z roz​róż​nie​niem płci? Vivi po​twier​dzi​ła ski​nie​niem gło​wy, uśmiech​nę​ła się, na​ka​za​ła mi mil​cze​nie i usta​wi​ła wa​ha​deł​ko pio​no​wo nad moim pęp​kiem. Przed​miot za​czął wy​ka​zy​wać więk​szą ener​gię: wy​raź​nie się oży​wił. Jego ru​chy sta​ły się szer​sze, co nie zna​czy, że ich tor się spre​cy​zo​wał. Okrąg? Huś​ta​nie? Jed​no na​stę​po​wa​ło bez​ład​nie po dru​gim. Na​gle wa​ha​deł​ko za​czę​ło się rzu​cać na wszyst​kie stro​ny, a ka​mień cią​gnął za łań​cu​szek, jak​by za​mie​rzał się ze​rwać. Nie "wy​ni​ka​ła jed​nak z tego żad​na ja​sna wska​zów​ka: nie tyl​ko okrę​gi i ru​chy po​przecz​ne się prze​ci​na​ły czy plą​ta​ły, ale w do​dat​ku ka​mień na zmia​nę to pod​ska​ki​wał, to opa​dał, ob​ra​cał się, ko​ły​sał. Moż​na by rzec, iż usi​ło​wał się "wy​mknąć ja​kiejś nie​wi​dzial​nej mocy, czy to z wście​kło​ścią, czy z prze​ra​że​niem. By​li​śmy świad​ka​mi wal​ki ka​mie​nia z łań​cusz​kiem. – Co się dzie​je?! – wy​krzyk​nę​ła ciot​ka Vivi. Gdy do​strze​gła nie​po​kój, któ​ry ma​lo​wał się na mo​jej twa​rzy i na twa​rzy Fran​za, prze​rwa​ła eks​pe​ry​ment. – To wa​ha​deł​ko osza​la​ło – oświad​czy​ła. – Wy​rzu​cę je. Była bla​da i trzy​ma​ła je w za​ci​śnię​tej dło​ni. – Co to ozna​cza? – za​py​tał Franz. – Za​koń​czy​ło swo​ją służ​bę u mnie. No da​lej, hop do śmie​ci. Po​szła w głąb po​ko​ju, tyle że ja nie mo​głam się po​wstrzy​mać, żeby nie zer​k​nąć w tam​tą stro​nę, i za​uwa​ży​łam, iż ciot​ka Vivi nie zre​ali​zo​wa​ła swo​jej groź​by: za​miast się po​zbyć wa​ha​deł​ka, tro​skli​wie uło​ży​ła je w szu​fla​dzie se​kre​ta​rzy​ka. Na​stęp​nie wró​ci​ła do nas i oznaj​mi​ła drwią​cym to​nem: – Po​przed​nie za​koń​czy​ły ka​rie​rę w taki sam spo​sób. Na każ​de wa​ha​deł​ko przy​cho​dzi

taka chwi​la, kie​dy się sta​wia i od​ma​wia po​słu​szeń​stwa. Tak, u wa​ha​de​łek też się zda​rza​ją re​wo​lu​cje. Za​śmia​ła się, ale wi​dzia​łam, że się zmu​sza. Na​dal była za​nie​po​ko​jo​na. Gdy we​szła po​ko​jów​ka, żeby znów po​dać nam her​ba​tę, ciot​ka Vivi sko​rzy​sta​ła z oka​zji i zmie​ni​ła te​mat. Wy​gło​si​ła bły​sko​tli​wy mo​no​log pe​łen sa​lo​no​wych dyk​te​ry​jek, jed​nych śmiesz​niej​szych od dru​gich. Set​nie się uba​wi​li​śmy. Bę​dąc do​sko​na​łą ob​ser​wa​tor​ką, zdol​ną do na​szki​co​wa​nia czło​wie​ka jed​nym sło​wem, prze​ja​wia​ła praw​dzi​wy ge​niusz zło​śli​wo​ści. Gdy ciot​ka Vivi się z ko​goś na​trzą​sa​ła, spra​wia​ła wra​że​nie, jak​by le​d​wie dra​pa​ła, gdy tym​cza​sem mor​do​wa​ła. Czy była okrut​na dla sa​mej tyl​ko przy​jem​no​ści za​ba​wia​nia? A może była zła z na​tu​ry? Wy​ko​ny​wa​ła swój nu​mer z ta​kim po​lo​tem, iż nie po​zwa​la​ła nam na​brać dy​stan​su, aby ją oce​niać. Tak bły​sko​tli​wie uwo​dzi​ła swych słu​cha​czy, że do​ma​ga​li​śmy się bi​sów. Po​mię​dzy sal​wa​mi śmie​chu, kie​dy le​d​wie mo​głam zła​pać od​dech, my​śla​łam so​bie, że le​piej się za​li​czać do jej przy​ja​ciół niż wro​gów, i gra​tu​lo​wa​łam so​bie na​szej za​ży​ło​ści. Franz śmiał się na cały głos bez żad​nych za​ha​mo​wań. W tym mo​men​cie nie był już ele​ganc​kim hra​bią von Wald​berg skła​da​ją​cym wi​zy​tę swej czci​god​nej ciot​ce, któ​rej cały Wie​deń za​zdro​ścił ko​nek​sji w naj​wyż​szych krę​gach. Zmie​nił się w żoł​nie​rza, któ​ry bie​sia​du​je ze swym to​wa​rzy​szem. Ciot​ka Vivi rze​czy​wi​ście za​cho​wy​wa​ła się ra​czej jak męż​czy​zna niż jak ko​bie​ta: żar​to​wa​ła, prze​kli​na​ła, ro​bi​ła fry​wol​ne alu​zje, ser​wo​wa​ła dow​ci​py i pie​prz​ne po​wie​dzon​ka, któ​re bar​dziej pa​so​wa​ły​by do ofi​ce​ra. Dzię​ki tej nad​zwy​czaj​nej umie​jęt​no​ści – po​tra​fi​ła na​tych​miast wejść w ko​mi​ty​wę ze swym roz​mów​cą, nie​za​leż​nie od jego po​zy​cji – Vivi była uwiel​bia​na. Gdy od​pro​wa​dzi​ła nas do holu, ca​łu​jąc mnie na po​że​gna​nie, za​py​ta​ła: – Och, moja ko​cha​na Han​no, czy zgo​dzi​ła​byś się wy​świad​czyć mi wiel​ką przy​słu​gę? – Oczy​wi​ście, cio​ciu. – Czy mogę być obec​na pod​czas po​ro​du? Zro​bi​łam wiel​kie oczy ze zdzi​wie​nia. Vivi za​mru​ga​ła po​wie​ka​mi i chwy​ci​ła mnie za ręce, ści​ska​jąc je w swo​ich dło​niach. – Sko​ro nie masz już mamy, któ​ra pod​trzy​my​wa​ła​by cię na du​chu w tej wiel​kiej chwi​li, czy po​zwo​lisz, żeby two​ja ciot​ka Vivi ją za​stą​pi​ła? Nie cze​ka​jąc na moją od​po​wiedź, od​wró​ci​ła się i wy​ce​lo​wa​ła swój za​wa​diac​ki pod​bró​dek we Fran​za. – No, mój sio​strzeń​cze, po​przyj mnie. Nie na​le​żysz chy​ba do tych oj​ców, któ​rzy wcho​dzą do izby po​ro​do​wej? Ogra​ni​czysz się, mam na​dzie​ję, do cho​dze​nia tam i z po​wro​tem po ko​ry​ta​rzu i wy​pa​le​nia ca​łej pacz​ki pa​pie​ro​sów? – Asy​sto​wać przy po​ro​dzie?! – wy​krzyk​nął Franz ze zdzi​wie​niem. – Nie przy​szło​by mi to do gło​wy. – Tym le​piej. Uwa​żam, że obec​ność męża to brak sza​cun​ku dla żony. Żad​na ko​bie​ta nie ma​rzy o tym, żeby się po​ka​zać w ta​kim sta​nie, z sze​ro​ko roz​chy​lo​ny​mi no​ga​mi, gdy od​cho​dzą jej wody, a ona wrzesz​czy z bólu. To za​bi​ja po​żą​da​nie. – O tak – po​twier​dzi​łam. – Nie je​ste​śmy ja​łów​ka​mi i nie wy​szły​śmy za we​te​ry​na​rzy. Do dia​bła, nasz urok musi

ota​czać mgieł​ka ta​jem​ni​cy. A za​tem Han​no, zga​dzasz się, że​bym trzy​ma​ła cię za rękę, do​da​wa​ła ci otu​chy, po​ma​ga​ła? – Będę szczę​śli​wa, cio​ciu Vivi. Zmru​ży​ła oczy. W tam​tym mo​men​cie wzię​łam to za ozna​kę wdzięcz​no​ści. Dziś są​dzę, że umie​ra​ła z cie​ka​wo​ści po tak za​ska​ku​ją​cej re​ak​cji wa​ha​deł​ka. Och, moja dro​ga Gret​chen, wy​obra​żam so​bie, że nie do​strze​gasz naj​mniej​sze​go sen​su w tym, co ci opo​wia​dam. Po cóż za​nu​dzać cię tym bła​hym epi​zo​dem z czar​ną ma​gią? Nie​ste​ty, wkrót​ce prze​ko​nasz się, że był on zwia​stu​nem. Zwia​stu​nem strasz​ne​go nie​szczę​ścia. Do​sta​ję dresz​czy na samą myśl, że… Za​sta​na​wiam, się, co ciot​ka wów​czas zro​zu​mia​ła. Całą praw​dę czy tyl​ko część? Po​dej​rze​wam, że gdy​bym te​raz ją o to za​py​ta​ła, utrzy​my​wa​ła​by, że „nic”, cza​row​ni​ca… Sło​wem, już do tego do​cho​dzę, po​mi​mo obrzy​dze​nia. W na​stęp​nych dniach całą uwa​gę sku​pia​łam na swo​ich wnętrz​no​ściach. Każ​de​go ran​ka wsta​wa​łam peł​na na​dziei, każ​de​go wie​czo​ru kła​dłam się z pra​gnie​niem, by noc nie upły​nę​ła bez… Nie​ste​ty, mój brzuch w dal​szym cią​gu był spo​koj​ny, Bła​ga​łam dok​to​ra Te​itel​ma​na, żeby przy​szedł do domu. Za​do​wo​lił się, po po​bież​nym ba​da​niu, wy​gło​sze​niem fi​lo​zo​ficz​ne​go wy​wo​du, któ​ry miał mnie uspo​ko​ić: – Moja naj​mil​sza Han​no, niech pani prze​sta​nie się za​drę​czać. Jesz​cze się nie zda​rzy​ło, żeby ja​kaś ko​bie​ta za​po​mnia​ła dziec​ka we wła​snym brzu​chu. Pro​szę mi wie​rzyć, na​tu​ra się nie myli, może jej pani cał​ko​wi​cie za​ufać. W tej chwi​li jest pani nie​wąt​pli​wie w trak​cie cy​ze​lo​wa​nia ostat​nich szcze​gó​łów, do​bie​ra​nia od​cie​nia jego wło​sów, ob​rę​bia​nia dziu​rek w no​sie, rzeź​bie​nia jego po​wiek. Nie doj​dzie do roz​wią​za​nia, za​nim pani nie skoń​czy. – Czy może je pan spro​wo​ko​wać? – Nie. – A po​bu​dzić? – Też nie. – Pań​ski ko​le​ga, dok​tor Ni​kisch… – Pro​szę nie li​czyć na cuda na​uki, a zwłasz​cza na mo​je​go ko​le​gę i przy​ja​cie​la Ni​ki​scha. Je​śli bę​dzie pani na​le​gać, przy​ślę go tu​taj. Po​wtó​rzy pani to co ja: cier​pli​wo​ści. Po jego wyj​ściu przez dwie go​dzi​ny czu​łam się spo​koj​niej​sza. Póź​niej zi​ry​to​wa​ła mnie ci​sza pa​nu​ją​ca w mo​ich wnętrz​no​ściach i znów za​czę​łam ję​czeć. Franz nie wie​dział już, co ma zro​bić albo po​wie​dzieć, by mnie uspo​ko​ić. Ja w każ​dym ra​zie do​szłam do wnio​sku, że nikt mnie nie ro​zu​mie, i by​łam prze​ko​na​na, że jako je​dy​na znam roz​mia​ry ka​ta​stro​fy: wię​zi​łam w brzu​chu dziec​ko, któ​re​go nie by​łam w sta​nie wy​dać na świat. Kto umrze pierw​szy? Ono czy​ja? Tyl​ko ciot​ka Vivi wy​czu​wa​ła moją pa​ni​kę. Przy​cho​dzi​ła dwa razy dzien​nie, żeby się do​wie​dzieć, co u mnie sły​chać, a ja od​czy​ty​wa​łam z jej twa​rzy wy​cze​ki​wa​nie i kon​ster​na​cję. W nie​dzie​lę wie​czo​rem po​ło​ży​łam się o dzie​wią​tej, prze​ko​na​na, że po​ród jest bli​ski. Nie​ste​ty! O dru​giej nad ra​nem, le​żąc przy śpią​cym bez​tro​sko Fran​zu, na​dal czu​wa​łam i

cze​ka​łam. By​łam na skra​ju wy​czer​pa​nia ner​wo​we​go, więc wsta​łam z łóż​ka i za​czę​łam się błą​kać po domu. Ciem​no​ści i nie​obec​ność służ​by na​praw​dę nada​wa​ły mu wy​gląd pa​ła​cu. Księ​życ wy​dłu​żał am​fi​la​dę sa​lo​nów swy​mi sza​ry​mi pro​mie​nia​mi. Wy​szłam do holu wy​ło​żo​ne​go mar​mu​rem. Tam na kon​so​li zna​la​złam swe szkla​ne kule. Zna​la​złam? Ra​czej od​kry​łam na nowo. Istot​nie, przez te ostat​nie mie​sią​ce za​nie​dby​wa​łam swo​je kwie​ci​ste kule, swo​je szkla​ne sto​krot​ki, swo​je łąki za​la​ne krysz​ta​łem. Chwy​ta​ły świa​tło księ​ży​ca rów​nie łap​czy​wie jak pro​mie​nie słoń​ca. Ich ko​lo​ry na​bra​ły mrocz​ne​go po​ły​sku. Ry​wa​li​zo​wa​ły ze sobą już nie kwa​sko​wa​tym za​bar​wie​niem, jak w cią​gu dnia, lecz przy​tłu​mio​ny​mi od​cie​nia​mi, od żół​tej sza​ro​ści po nie​mal czar​ny gra​nat. By​łam za​chwy​co​na, że je od​na​la​złam. Ich wi​dok przy​wró​cił mi tak​że pew​ną bez​tro​skę, taką, jaką od​czu​wa​ła mło​da ko​bie​ta, któ​ra je ko​lek​cjo​no​wa​ła, mło​da i wol​na, swo​bod​na ko​bie​ta, któ​ra drwi​ła so​bie z tego, czy jest w cią​ży, czy nie. Uświa​do​mi​łam so​bie na​gle, że wy​dar​to mi dzie​ciń​stwo. Wzię​łam do ręki je​den z oka​zów mil​le​fio​ri, ten naj​pięk​niej​szy, jesz​cze nie​daw​no mój ulu​bio​ny, i się roz​pła​ka​łam. Nie mia​łam złu​dzeń i prze​sta​łam się ha​mo​wać, uża​la​jąc się nad sobą, nad tą, któ​rą już nie by​łam, nad nie​szczę​śni​cą, w któ​rą się zmie​ni​łam. Po co wy​szłam za mąż? Po co chcia​łam mieć dzie​ci? Ci​sza pa​nu​ją​ca w moim brzu​chu sta​no​wi​ła do​wód: po​nio​słam klę​skę, pró​bu​jąc do​ko​nać tego, z cze​go wy​wią​zy​wa​ły się po​zo​sta​łe ko​bie​ty. Gdy​bym się cho​ciaż wy​róż​nia​ła ja​ki​miś in​ny​mi zdol​no​ścia​mi! Sta​now​czo by​łam do ni​cze​go, a moje wy​sił​ki, by stać się lep​szą, tyl​ko po​gor​szy​ły sy​tu​ację. Płacz przy​niósł mi ulgę. Po pół​go​dzin​nym szlo​cha​niu wy​da​ło mi się, że wi​dzę wy​raź​niej, pa​trząc w głąb sie​bie, i po​czu​łam na​gły prze​błysk in​tu​icji. Uzna​łam, że to oczy​wi​ste. Je​śli chcę uro​dzić, wy​star​czy, że roz​bi​ję jed​ną z kul. Tak! Ten po​mysł po​ra​ził mnie na​głym bły​skiem: je​śli stłu​kę swój ulu​bio​ny krysz​tał, wszyst​ko wró​ci do nor​my. Od​cze​ka​łam kil​ka se​kund, by się de​lek​to​wać swym przy​szłym wy​czy​nem. Mało bra​ko​wa​ło, a na​wet za​wo​ła​ła​bym Fran​za, żeby był świad​kiem cudu. Opar​ta o stół przy​glą​da​łam się naj​rzad​szej szkla​nej kuli, czar​nej da​lii, nad któ​rą uno​sił się mo​tyl z je​dwa​biu. Po​tem ci​snę​łam nią o zie​mię. Szkło pę​kło, okru​chy roz​pry​sły się ni​czym kro​ple, a ja po​czu​łam na​gle, jak coś wil​got​ne​go spły​wa mi po udach: od​cho​dzi​ły mi wody. Na​tych​miast zgię​łam się wpół z bólu, któ​ry prze​szył mi brzuch. Krzyk​nę​łam na znak zwy​cię​stwa: za​czął się po​ród. Nad​bie​gła służ​ba, Franz po​śpie​szył na dół, we​zwał le​ka​rza i po​łoż​ną. Za​nie​sio​no mnie do po​ko​ju. By​łam ra​do​sna jak ni​g​dy. Mia​łam ocho​tę śpie​wać, tań​czyć, wszyst​kich uści​skać. Dok​tor Te​itel​man zja​wił się bar​dzo szyb​ko – moż​na by są​dzić, że le​ka​rze śpią w ubra​niu – w to​wa​rzy​stwie po​łoż​nej i asy​sten​tów. Ciot​ce Vivi ze​szło tro​chę dłu​żej, żeby do nas do​łą​czyć, za to przy​szła ucze​sa​na, upu​dro​wa​na i wy​per​fu​mo​wa​na. – Mam wra​że​nie, że pój​dzie szyb​ko – oświad​czył le​karz.

Ciot​ka Vivi uję​ła mnie za ręce i za​chę​ca​ła, że​bym par​ła. Sta​ra​łam się naj​le​piej, jak umia​łam. Zdzi​wi​ło mnie pew​ne od​czu​cie, po​zo​sta​ją​ce w zgo​dzie z opty​mi​zmem Te​itel​ma​na: cier​pia​łam znacz​nie mniej, niż się spo​dzie​wa​łam. Oczy​wi​ście nie było to by​naj​mniej przy​jem​ne do​zna​nie, lecz oka​za​ło się do znie​sie​nia. Nie mo​głam się oprzeć my​śli: „A więc je​stem stwo​rzo​na do ro​dze​nia dzie​ci”. Po dwóch go​dzi​nach dok​tor Te​itel​man ob​ma​cał mój brzuch, któ​ry nie​znacz​nie oklapł. Osłu​chał go, prze​cią​gną pal​ca​mi tam i z po​wro​tem po obu stro​nach. Z jego twa​rzy nie dało się wy​czy​tać żad​nej dia​gno​zy. Wy​glą​da​ła po pro​stu jak twarz kom​pe​tent​ne​go spe​cja​li​sty. W koń​cu wy​szedł z po​ko​ju ra​zem z po​łoż​ną. Przez chwi​lę roz​ma​wia​li po ci​chu za drzwia​mi, po czym Te​itel​man uprze​dził, że nie bę​dzie go przez dzie​sięć mi​nut. – Dok​to​rze! – wrza​snę​łam z łóż​ka. – W cią​gu tych dzie​się​ciu mi​nut nic się nie wy​da​rzy. Pro​szę mi za​ufać. Nie zo​sta​wiam pani sa​mej. Po​łoż​na po​de​szła i ob​da​rzy​ła mnie ła​god​nym uśmie​chem. Ciot​ka Vivi gła​ska​ła mnie po czo​le. – Do​kąd on idzie, cio​ciu Vivi? – Nie mam po​ję​cia. – To dziw​ne, praw​da? – Nie, to nie jest dziw​ne. W jej gło​sie nie było za grosz prze​ko​na​nia. Ona rów​nież źle ode​bra​ła za​cho​wa​nie le​ka​rza. Gdy już prze​tra​wi​ła w gło​wie kil​ka my​śli, na​chy​li​ła się nade mną. – Moja mała Han​no, je​śli nie wró​ci, gdy bę​dziesz mia​ła ostat​nie skur​cze, tym go​rzej dla nie​go. Przez całe wie​ki ko​bie​ty ro​dzi​ły bez le​ka​rza. Nic się nie bój. Pół go​dzi​ny póź​niej dok​tor Te​itel​man wró​cił w to​wa​rzy​stwie wy​so​kie​go mło​de​go męż​czy​zny z rzad​ką bro​dą. – Han​no, przed​sta​wiam pani dok​to​ra Ni​ki​scha. W jed​nej chwi​li ze​sztyw​nia​łam. – Co ta​kie​go? Chce​cie prze​pro​wa​dzić ce​sar​skie cię​cie? Te​itel​man od​kaszl​nął za​że​no​wa​ny. – Pra​gnę je​dy​nie, by mój ko​le​ga po​mógł przy tym po​ro​dzie, po​nie​waż… – Po​nie​waż co?! – wrza​snę​łam. Nie od​po​wie​dział. Vivi rzu​ci​ła się na nie​go i zła​pa​ła go za – Co jest mo​jej sio​strze​ni​cy? Te​itel​man po​czer​wie​niał, wy​rwał się, po​ru​szał jabł​kiem Ada​ma, po​pra​wia​jąc kra​wat i po​słał ciot​ce Vivi po​iry​to​wa​ne spoj​rze​nie. – To wła​śnie mój ko​le​ga po​mo​że mi zro​zu​mieć. Te​itel​man i Ni​kisch za​bra​li się wów​czas do ba​da​nia mo​ich naj​bar​dziej in​tym​nych za​kąt​ków. Ob​ma​cu​jąc mnie, kon​sul​to​wa​li się w nie​przy​stęp​ny dla in​nych spo​sób. W koń​cu Te​itel​man po​pro​sił, że​bym znów za​czę​ła przeć. – A jed​nak! – wy​krzyk​nął ciot​ka Vivi, wście​kła na ich za​cho​wa​nie.

Po​now​nie pró​bo​wa​łam wy​pchnąć dziec​ko. Po​pły​nę​ły wody i krew. Po​tem obaj męż​czyź​ni po​pro​si​li, że​bym prze​sta​ła, „dla od​po​czyn​ku”. Pod​czas gdy ja ła​pa​łam od​dech, oni urzą​dzi​li so​bie taj​ną na​ra​dę, cho​wa​jąc się za za​sło​na​mi wi​szą​cy​mi w oknie. Ni​kisch wró​cił i otwo​rzył swą wa​li​zecz​kę. – Co szy​ku​je​cie? – Pro​szę nam za​ufać, ma​da​me. – Ce​sar​skie cię​cie? – Bła​gam pa​nią. Pro​szę oka​zać nam za​ufa​nie. Nie bę​dzie pani cier​pia​ła. Mało bra​ko​wa​ło, że​bym we​zwa​ła Fran​za na po​moc. Roz​my​śli​łam się jed​nak. Je​śli moim prze​zna​cze​niem był roz​cię​ty brzuch, że​bym mo​gła wy​dać na świat dziec​ko, mu​sia​łam się z tym po​go​dzić. Tym go​rzej, je​śli nie prze​ży​ję! Dok​tor Ni​kisch pod​szedł do mnie, trzy​ma​jąc szmat​kę na​są​czo​ną pły​nem. Zdą​ży​łam tyl​ko szep​nąć do ciot​ki Vivi: – Po​wiedz Fran​zo​wi, że go ko​cham. Szmat​ka przy​lgnę​ła do mo​ich noz​drzy, po​czu​łam kwa​śną woń, wiel​kie uko​je​nie i stra​ci​łam przy​tom​ność. Gdy otwo​rzy​łam oczy, zo​ba​czy​łam, że je​stem za​mknię​ta w po​sprzą​ta​nym, upo​rząd​ko​wa​nym po​ko​ju. Moim pierw​szym od​ru​chem było po​szu​ka​nie dziec​ka u swe​go boku. Nie było go. A dru​gim? Oce​nić ból we wnętrz​no​ściach. Oka​za​ło się, że nic tam nie czu​ję. Ostroż​nie wsu​nę​łam pal​ce pod ko​szu​lę, go​to​wa wrzesz​czeć: stwier​dzi​łam, że mam pła​ski brzuch, nie​bo​le​sny, bez opa​trun​ków czy blizn. Czyż​by uda​ło mi się wy​dać dziec​ko na świat w na​tu​ral​ny spo​sób? Po​pła​ka​łam się z ra​do​ści. Przez ja​kiś czas nie by​łam ni​czym in​nym, jak tymi cie​pły​mi, po​krze​pia​ją​cy​mi łza​mi. Po​tem prze​sta​łam pła​kać, z nie​cier​pli​wo​ścią na​słu​chu​jąc od​gło​sów. Czy mój dzi​dziuś był głod​ny? Czy spał? W ja​kiej czę​ści domu go po​ło​żo​no? Czy to dziew​czyn​ka, czy chło​piec? Za​wo​ła​łam męża. Gdy tyl​ko wy​po​wie​dzia​łam jego imię, zo​rien​to​wa​łam się, że mój głos jest zbyt sła​by, żeby się prze​do​stać przez drzwi. Wo​bec tego cze​ka​łam. Chwi​la​mi drze​ma​łam. Kil​ka mi​nut lub kil​ka go​dzin póź​niej – nie umia​ła​bym tego okre​ślić – przy​szedł Franz. Po jego przy​gar​bio​nej syl​wet​ce i po​sza​rza​łej twa​rzy zro​zu​mia​łam, że sta​ło się nie​szczę​ście. – Zbu​dzi​łaś się, ko​cha​nie? – usły​sza​łam jego za​nie​po​ko​jo​ny, przy​ga​szo​ny głos. – Franz, gdzie jest dziec​ko? Usiadł na skra​ju łóż​ka i ujął mnie za prze​gub. – Mu​sisz być dziel​na: ono umar​ło. Ci​sza. Żad​ne​go szlo​chu. Je​dy​nie prze​szy​wa​ją​cy ból. W moje ser​ce za​głę​bia się szty​let. W ustach czu​ję smak wy​mio​tów. Ja też chcia​ła​bym umrzeć. Umrzeć, by unik​nąć cier​pie​nia.

Umrzeć, by wy​mknąć się nie​na​wi​ści, któ​ra we mnie wzbie​ra. Gdy od​zy​ska​łam mowę, spy​ta​łam Fran​za, gdzie jest cia​ło na​sze​go dziec​ka. Od​po​wie​dział, że dok​tor Te​itel​man za​wi​nął je w pie​lusz​ki i za​brał ze sobą. Od​mó​wił, gdy Franz do​ma​gał się, by je zo​ba​czyć. – Pro​szę so​bie tego oszczę​dzić, przy​ja​cie​lu. W ten spo​sób ła​twiej bę​dzie panu znieść żal. Otóż to, Gret​chen. Są​dzi​łam, że się​gnę​łam sa​me​go dna nie​szczę​ścia. Nic po​dob​ne​go. Naj​gor​sze mia​ło do​pie​ro na​dejść… Jak to moż​li​we? Nie​wąt​pli​wie trud​no ci przyj​dzie czy​tać po​niż​sze sło​wa. Tak trud​no, jak mnie przy​cho​dzi je pi​sać. Mimo wszyst​ko doj​dę do sa​me​go koń​ca swo​jej re​la​cji, ni​czym Ma​ria Stu​art na sza​fot. Póź​niej tego sa​me​go dnia przy​szedł dok​tor Te​itel​man. By​łam sama. Już nie my​śla​łam, nie ję​cza​łam, nic już nie czu​łam. Le​ża​łam zdru​zgo​ta​na wśród po​du​szek. Przy​niósł so​bie krze​sło, po​sta​wił je przy moim łóż​ku i opadł na nie cięż​ko. Trud​no mu się było wy​sło​wić. Ma​jąc wra​że​nie, iż wy​cho​dzę z pie​kieł, są​dzi​łam, że mu ulżę, mó​wiąc: – Wiem wszyst​ko, dok​to​rze. Franz opo​wie​dział mi, co się sta​ło. Po​wiódł wzro​kiem do​ko​ła, jak​by szu​ka​jąc świad​ka, zwil​żył war​gi, prze​łknął śli​nę i oświad​czył smęt​nym gło​sem: – Pan von Wald​berg je​dy​nie po​wtó​rzył pani to, co sam mu po​wie​dzia​łem. – Słu​cham? – Uzna​łem, że le​piej bę​dzie za​pro​po​no​wać wer​sję ofi​cjal​ną, wer​sję moż​li​wą do za​ak​cep​to​wa​nia, re​la​cję, któ​ra wy​wo​ła współ​czu​cie dla pani i nie wzbu​dzi po​dej​rzeń. Mil​cza​łam. Wie​dzia​łam, że za chwi​lę otrzy​mam strasz​li​wy cios. Ocze​ki​wa​łam go. Te​itel​man się wy​pro​sto​wał, prze​tarł oku​la​ry, wes​tchnął, a po​tem zmie​rzył mnie su​ro​wym wzro​kiem. – W pie​lusz​kach, któ​re stąd za​bra​łem, nie było nic. Nie no​si​ła pani w brzu​chu żad​ne​go dziec​ka, Han​no. Wy​łącz​nie wodę. Nie była pani w cią​ży. Two​ja Han​na 15 Ho​te​lo​wy po​kój wy​glą​dał jak po przej​ściu cy​klo​nu: po​wyw​ra​ca​ne krze​sła, sko​tło​wa​ne łóż​ko, po​roz​rzu​ca​ne po​dusz​ki, po​prze​su​wa​ne dy​wa​ny, ubra​nia w nie​ła​dzie, bu​tel​ki na pod​ło​dze. Po​skrę​ca​ne prze​ście​ra​dła i koł​dry po​roz​wie​sza​ne na me​blach, po​cząw​szy od sto​li​ka pod te​le​wi​zor aż po fo​te​le, przy​po​mi​na​ły gir​lan​dy po​tar​ga​ne przez wiatr. Na go​łej wy​kła​dzi​nie Anny wiła się pod cia​łem męż​czy​zny. Ję​cza​ła raz za ra​zem z wście​kłym en​tu​zja​zmem, po pierw​sze dla​te​go, że było jej nie​wy​god​nie, po dru​gie, żeby za​chę​cić swe​go ko​chan​ka i prze​ko​nać samą sie​bie, że obo​je czer​-

pią wiel​ką przy​jem​ność z tych dzi​kich uści​sków. Wy​cią​gnię​ta na ple​cach z roz​kra​czo​ny​mi no​ga​mi, ude​rza​ła pię​ta​mi w po​ślad​ki part​ne​ra, wie​dząc, że zwy​kle taka po​zy​cja elek​try​zu​je męż​czyzn. I rze​czy​wi​ście, jak mo​to​cykl, któ​ry re​agu​je na na​cisk wy​wie​ra​ny na pe​dał gazu, męż​czy​zna za​char​czał i przy​śpie​szył ru​chy. Gdy po na​brzmia​łych ży​łach na szyi, po czer​wo​nych cęt​kach na klat​ce pier​sio​wej zo​rien​to​wa​ła się, że osią​gnął or​gazm, za​wy​ła w unie​sie​niu. Obo​je do​zna​li roz​ko​szy. Mi​nę​ło kil​ka po​wol​nych mi​nut, za​nim zła​pa​li od​dech. Cy​klon ustał. W po​ko​ju po​now​nie za​pa​no​wał spo​kój. Do środ​ka wpa​dło kil​ka pro​mie​ni zło​te​go słoń​ca, by ogrzać pół​cień wy​kro​jo​ny przez za​sło​ny. Z od​da​li są​czy​ły się me​ta​licz​ne dźwię​ki jaz​zo​wej me​lo​dii. Anny uwiel​bia​ła ten mo​ment, któ​ry był uspra​wie​dli​wie​niem dla wcze​śniej​szych wy​sił​ków. Oprócz tego, że prze​peł​nia​ła ją duma z su​mien​nie wy​ko​na​ne​go za​da​nia, nie od​czu​wa​ła już żad​ne​go na​pię​cia, ni​cze​go już nie ocze​ki​wa​ła, po pro​stu cie​szy​ła się ży​ciem. Rze​czy​wi​ście, wo​la​ła „tuż po” od wzbie​ra​ją​cej żą​dzy czy wy​czer​pu​ją​ce​go ob​ści​ski​wa​nia. Za​spo​ko​je​nie nie bra​ło się z lu​bież​no​ści, lecz z ulgi, że się od niej uwol​ni​ła. Kie​dy męż​czy​zna usnął, od​su​nę​ła go ła​god​nie i wsta​ła. Czu​ła się lek​ka. „Uf, skoń​czy​ło się”. Le​d​wie sfor​mu​ło​wa​ła tę re​flek​sję, gdy po raz pierw​szy wy​czu​ła w niej coś dziw​ne​go. Jak​by waż​niej​sze od upra​wia​nia sek​su było mieć to już za sobą… Z po​dzi​wem przyj​rza​ła się oto​cze​niu: do​sko​na​le, wszyst​ko zo​sta​ło prze​wró​co​ne do góry no​ga​mi. Wspa​nia​ła in​sce​ni​za​cja ze​zwie​rzę​ce​nia. Za​nim we​szła do ła​zien​ki, rzu​ci​ła okiem na swe​go to​wa​rzy​sza roz​pu​sty: roz​cią​gnię​ty na pod​ło​dze, z łyd​ka​mi na pu​fie i rę​ka​wem ko​szu​li okrę​co​nym wo​kół le​wej łyd​ki, Zac od​dy​chał cięż​ko, nie​mal chra​piąc. Re​ży​ser wy​dał jej się na​gle bar​dzo kon​se​kwent​ny: upra​wiał seks w taki sam spo​sób, w jaki kie​ro​wał grą ak​to​rów, z gwał​tow​no​ścią i ener​gią, bli​ski pa​rok​sy​zmo​wi. Praw​dzi​wy tem​pe​ra​ment. „Oby tyl​ko film oka​zał się do​bry”. Wsko​czy​ła pod prysz​nic i po​la​ła cia​ło let​nią wodą, od​bie​ra​jąc ją jak za​dość​uczy​nie​nie, roz​kosz bar​dziej in​tym​ną i cu​dow​ną niż ta, któ​rej do​zna​ła przed chwi​lą. Anny czu​ła się te​raz sil​niej​sza. Nie tyl​ko re​ży​ser nie ro​bił już na niej ta​kie​go wra​że​nia, ale do​dat​ko​wo uzy​ska​ła prze​wa​gę nad Da​vi​dem. Zdra​dzi​ła ak​to​ra, by udo​wod​nić so​bie, że jest nie​za​leż​na. Poza tym upew​ni​ła się, że re​ży​ser wciąż ją ubó​stwia. Czyż nie za​uwa​ży​ła w tych ostat​nich dniach, że Zac fa​wo​ry​zu​je Da​vi​da, bo prze​cież co rusz mu wy​ja​śniał, że sta​ra się tak nim po​kie​ro​wać, aby wy​padł jak naj​le​piej? Wło​ży​ła płaszcz ką​pie​lo​wy i wy​krę​ci​ła wło​sy, żeby szyb​ciej wy​schły. W lu​strze nad umy​wal​ką zo​ba​czy​ła, że ślicz​nie wy​glą​da, i wy​krzyk​nę​ła ze zdzi​wie​niem: – Co za du​reń z tego Etha​na! Nie chciał pójść z nią do łóż​ka. Nie do wia​ry. Tyl​ko on je​den się ośmie​lił. Być może nie ule​gła​by re​ży​se​ro​wi – a przy​naj​mniej nie tak szyb​ko – gdy​by Ethan nie za​chwiał jej wia​ry we wła​sny wdzięk. Cze​sząc się, od​zy​ska​ła spo​kój, znów pew​na swo​jej uwo​dzi​ciel​skiej mocy. Sta​ra​ła się zła​go​dzić za​rzu​ty, ja​kie mia​ła wo​bec Etha​na. Prze​cież chy​ba na​dal go po​trze​bo​wa​ła. Wo​la​ła jego za​strzy​ki od za​nie​czysz​czo​nych sub​stan​cji che​micz​nych, któ​rych po​szu​ki​wa​ła za

cenę zło​ta na uli​cy i w knaj​pach. Poza tym pięk​ny pie​lę​gniarz wstrzy​ki​wał jej mor​fi​nę w domu – czyż to nie po​twier​dza​ło jej sta​tu​su gwiaz​dy? Za​śmia​ła się. „Pięk​ny pie​lę​gniarz? Je​stem dla nie​go zbyt ła​ska​wa. W rze​czy​wi​sto​ści Ethan wy​glą​da ab​sur​dal​nie”. Wszyst​ko w nim było prze​sad​ne: wzrost, szczu​płość, dłu​gość nosa, ja​sny ko​lor wło​sów. „Przy​po​mi​na wła​sną ka​ry​ka​tu​rę”. Po dru​giej stro​nie drzwi ochry​pły głos fil​mow​ca za​py​tał: – Co ty tam kom​bi​nu​jesz, ser​dusz​ko? – My​ślę o to​bie. Anny na​tych​miast mu się od​cię​ła, co po​zwo​li​ło jej od razu po​wró​cić do swych roz​wa​żań. Tak, Ethan przy​po​mi​nał jej pa​ja​ca, ru​cho​me​go ar​le​ki​na, w ro​dza​ju tych, któ​re dzie​ci wie​sza​ją so​bie w po​ko​ju. Re​ży​ser wszedł do ła​zien​ki. Za​sko​czo​na omal nie krzyk​nę​ła. Zac ob​jął ją i pró​bo​wał po​ca​ło​wać. Po​wstrzy​ma​ła go. – Nie, do​pie​ro się umy​łam, a ty je​steś spo​co​ny i cuch​niesz jak męż​czy​zna, któ​ry upra​wiał seks. – Nie chcąc go ura​zić, do​da​ła: – I ro​bił to bar​dzo do​brze… – Na​praw​dę? Po​twier​dzi​ła, trze​po​cząc rzę​sa​mi. Zac prze​cią​gnął się z za​do​wo​le​niem i wsko​czył do ja​cuz​zi. Anny się skrzy​wi​ła: je​śli coś ją za​dzi​wia​ło u męż​czyzn, to bło​gość, jaką czer​pa​li z sek​su! Uwa​ża​ła, że pod tym wzglę​dem nie było rów​no​ści mię​dzy fa​ce​ta​mi a ba​ba​mi. Zmy​sło​wość sa​tys​fak​cjo​no​wa​ła tyl​ko tych pierw​szych. Oni szu​ka​li przy​jem​no​ści i ją znaj​do​wa​li. One nie. Czy kie​dy​kol​wiek spo​tka​ła męż​czy​znę, któ​ry nie czuł​by eu​fo​rycz​nej sa​tys​fak​cji po nu​mer​ku? Nie. Ach tak, może Da​vid, na któ​re​go twa​rzy do​strze​ga​ła nie​po​kój… Bo naj​wy​raź​niej cze​kał na okla​ski. Ale Da​vid był ak​to​rem, czy​li ko​bie​tą, tyle że z ja​ja​mi. Wró​ci​ła do po​ko​ju i przy​stą​pi​ła do prac ar​che​olo​gicz​nych: mu​sia​ła od​ko​pać swo​je ubra​nie spod warstw na​gro​ma​dzo​nych w wy​ni​ku go​rą​cej rand​ki, warstw prze​ście​ra​deł, koł​der, po​du​szek. Gdy przy​kuc​nę​ła, usi​łu​jąc wy​do​stać biu​sto​nosz zza bar​ku, do​strze​gła pa​pie​rek po cze​ko​la​dzie, do któ​re​go przy​lgnę​ły koty ku​rzu. Ten wi​dok uświa​do​mił jej na​gle całą obrzy​dli​wość sy​tu​acji. Ni​czym w obiek​ty​wie ka​me​ry uj​rza​ła się w upo​ka​rza​ją​cej po​zy​cji, w trak​cie po​szu​ki​wa​nia swo​jej bie​li​zny w ja​kimś ano​ni​mo​wym po​ko​ju ho​te​lo​wym, gdy tym​cza​sem wło​cha​ty ma​cho pod​śpie​wy​wał pod prysz​ni​cem. „To jest two​je ży​cie, Anny?” Pod​nio​sła gło​wę i od​po​wie​dzia​ła wy​ima​gi​no​wa​ne​mu gło​so​wi: „To nie jest moje ży​cie, to jest samo ży​cie. Zresz​tą mogę do​dać, że moje jest nie​co mniej nędz​ne niż ży​cie in​nych. Do cho​le​ry, je​ste​śmy w pię​cio​gwiazd​ko​wym ho​te​lu! A ten tam świ​stak w ła​zien​ce do​stał już dwie no​mi​na​cje do Osca​ra…”. Po​sta​no​wi​ła wy​nieść się czym prę​dzej i kry​jąc się za ciem​ny​mi oku​la​ra​mi, ze​szła do holu.

Na​wet je​śli por​tier, po​ko​jów​ki i re​cep​cjo​ni​ści wie​dzie​li, że gwiaz​da przy​szła się pu​ścić ze swo​im re​ży​se​rem, po​chy​li​li gło​wy i spu​ści​li wzrok, jak​by wra​ca​ła z po​grze​bu. Na tym po​le​ga​ła wyż​szość ele​ganc​kie​go ho​te​lu nad nędz​nym przy​droż​nym mo​te​lem: choć sy​tu​acja była w grun​cie rze​czy tak sama – przy​pad​ko​we łóż​ko, służ​ba zmie​nia​ją​ca po​ściel, po​rzu​co​ne kie​lisz​ki, oba​wa, że inni usły​szą od​gło​sy igra​szek – zy​ski​wa​ło się na re​ak​cji per​so​ne​lu. Żad​ne​go po​tę​pie​nia. Kom​plet​ny brak ko​men​ta​rzy. Tu nie zbru​kał​by Anny gry​mas twa​rzy sfru​stro​wa​nej sze​fo​wej zmia​ny czy po​ro​zu​mie​waw​cze spoj​rze​nie za​la​ne​go wła​ści​cie​la. W bran​ży ho​te​lar​skiej, po​cząw​szy od dwóch ty​się​cy do​la​rów za noc, nie wie​dzą, co to chuć, nie osą​dza​ją klien​ta, przyj​mu​ją sa​mych świę​tych. Pie​nią​dze oczysz​cza​ją le​piej niż woda z Lo​ur​des. Par​kin​go​wy przy​pro​wa​dził jej ka​brio​let. Anny ru​szy​ła w dro​gę. Była pięk​na po​go​da, taka jak ta, któ​ra zmie​ni​ła Los An​ge​les w sto​li​cę kina w cza​sach, gdy krę​co​no bez re​flek​to​rów, po​go​da peł​na nie​skoń​czo​ne​go bla​sku, ra​do​sna, wol​na od nie​do​mó​wień. Ethan miał przy​je​chać do​pie​ro o je​de​na​stej wie​czo​rem, bo dy​żu​ro​wał w kli​ni​ce. Za​sta​na​wia​ła się, w jaki spo​sób mo​gła​by go zra​nić. Może opo​wie​dzieć mu o swo​jej eska​pa​dzie? Je​śli nie był w niej za​ko​cha​ny, wzru​szył​by ra​mio​na​mi. Ta​kie wy​zna​nie tyl​ko po​twier​dzi​ło​by jego teo​rię na jej te​mat! „Co za wa​riac​two… Mia​ła​bym spać z męż​czy​zna​mi, żeby się uwol​nić od męż​czyzn!” Wró​ci​ła my​śla​mi do swych ostat​nich pod​bo​jów: Da​vid i Zac. Tak szcze​rze, dla​cze​go wła​ści​wie się z nimi prze​spa​ła? Da​vi​da za​cią​gnę​ła do łóż​ka przez wy​rzu​ty su​mie​nia, aby jej wy​ba​czył, że go nie roz​po​zna​ła w kli​ni​ce. Śpiąc z Ża​kiem, od​zy​ska​ła wia​rę w sie​bie, prze​sta​ła się go oba​wiać, uwol​ni​ła się od Da​vi​da. „Cho​le​ra! Ethan mnie roz​gryzł. Idę z fa​ce​ta​mi do łóż​ka, żeby się od nich od​da​lić, a nie żeby się zbli​żyć”. Upra​wia​ła seks z naj​róż​niej​szych po​wo​dów, żeby się uspra​wie​dli​wić, uwol​nić, zy​skać po​czu​cie bez​pie​czeń​stwa. Klnąc, w ostat​niej chwi​li za​ha​mo​wa​ła na czer​wo​nym świe​tle. Ura​żo​na w swej du​mie Anny nie prze​sta​wa​ła się zło​ścić, bo Ethan, przez to, że przej​rzał ją na wy​lot, po raz dru​gi ją po​ni​żył. Nie za​rzu​cał jej, że się pusz​cza. Wi​nił ją na​to​miast za po​bud​ki, z ja​kich to ro​bi​ła. Nie po​tę​piał jej za wy​uz​da​nie czy za roz​wią​złość. Nie, licz​ba męż​czyzn nie​wie​le go ob​cho​dzi​ła, in​te​re​so​wa​ło go na​to​miast, dla​cze​go jest ich tak wie​lu. Wi​dząc ła​twość, z jaką Anny się od​da​wa​ła, mó​wił: „Dla​cze​go nie?”, i na​tych​miast do​rzu​cał: „Ale dla​cze​go?”. Kil​ka ki​lo​me​trów da​lej, po tym jak dwa razy omal nie po​trą​ci​ła prze​chod​nia, zi​ry​to​wa​na po​rzu​ci​ła sa​mo​chód i ru​szy​ła pie​szo uli​ca​mi San​ta Mo​ni​ca. Na chod​ni​kach jak zwy​kle ro​iło się od sta​rych hi​pi​sów oboj​ga płci, atle​tów z ob​na​żo​nym tor​sem, mło​dzień​ców opie​ra​ją​cych się o de​sko​rol​ki czy nim​fe​tek ży​wią​cych się coca-

colą i odzia​nych w dżin​sy, któ​rych szwy gro​zi​ły w każ​dej chwi​li pęk​nię​ciem. Z tą lo​kal​ną po​pu​la​cją mie​sza​li się tu​ry​ści: Ja​poń​czy​cy na sztyw​nych no​gach, Fran​cu​zi ka​le​czą​cy an​giel​ski, wy​lu​zo​wa​ni La​ty​no​si, zla​ni po​tem Niem​cy i Bry​tyj​czy​cy bli​scy apo​plek​sji. Anny, chro​niąc się za oku​la​ra​mi prze​ciw​sło​necz​ny​mi, w kasz​kie​cie na zwią​za​nych wło​sach, prze​cha​dza​ła się in​co​gni​to, przy czym „in​co​gni​to” nie ozna​cza​ło „nie​zau​wa​żo​na”, gdyż lu​dzie czę​sto się oglą​da​li, mi​ja​jąc tę olśnie​wa​ją​cą mło​dą ko​bie​tę. Na czym po​le​ga​ła jej cha​ry​zma? Zna​ła od​po​wiedź na to py​ta​nie od cza​su, gdy któ​re​goś dnia pe​wien wy​bit​ny kry​tyk fil​mo​wy po​świę​cił jej dro​bia​zgo​wą ana​li​zę. Jego zda​niem cia​ło Anny Lee było w ca​ło​ści wy​rzeź​bio​ne z jed​ne​go blo​ku, pod​czas gdy u więk​szo​ści osób cia​ło skła​da się z róż​nych ka​wał​ków. Ro​zej​rzyj​cie się wo​ko​ło: lu​dzie przy​po​mi​na​ją ko​la​że, zre​pe​ro​wa​ne po​są​gi, urzą​dze​nia zmon​to​wa​ne jak po​pad​nie. Na przy​kład u tej ko​bie​ty góra i dół są inne, nie pa​su​ją do sie​bie, bo góra jest wą​ska, a dół roz​dę​ty. Tam​ta znów pre​zen​tu​je wy​jąt​ko​wą twarz gó​ru​ją​cą nad ba​nal​nym tu​ło​wiem. Je​śli się jej przyj​rzy​cie, za​uwa​ży​cie po​nad​to, że twarz i tu​łów nie po​dzie​la​ją tego sa​me​go ryt​mu: nie po​ru​sza​ją się ra​zem, nie od​dy​cha​ją har​mo​nij​nie, ba, nie wdy​cha​ją tego sa​me​go po​wie​trza. Jesz​cze inna ob​no​si się trium​fal​nie z ogrom​ny​mi, jędr​ny​mi pier​sia​mi, lecz jest tak drob​na, że te zu​peł​nie nie pa​su​ją do jej ga​ba​ry​tów, no chy​ba że zo​sta​ły po​więk​szo​ne w wy​ni​ku ope​ra​cji chi​rur​gicz​nej. A tam​ten męż​czy​zna le​żą​cy w cie​niu pal​my – my​ślał​by kto, że do mu​sku​lar​nej syl​wet​ki wsz​cze​pio​no mu sfla​cza​ły, za​wa​dza​ją​cy wo​rek, brzuch al​ko​ho​li​ka. Je​śli chce​my po​jąć całą nę​dzę ludz​kiej ana​to​mii – któ​rą moż​na by na​zwać ana​to​mią „szat​ko​wa​ną” – wy​star​czy, by​śmy się po​rów​na​li do zwie​rząt. Na przy​kład kot, ob​da​rzo​ny ela​stycz​nym cia​łem, pre​zen​tu​je jed​no​rod​ne po​łą​cze​nie wszyst​kich jego czę​ści. Uszy pa​su​ją do tu​ło​wia, któ​ry prze​cho​dzi w łapy, a te koń​czą się pa​zu​ra​mi wy​su​wa​ny​mi w chwi​lach gnie​wu i cho​wa​ny​mi pod​czas piesz​czot. Od ogo​na po pysz​czek kot za​cho​wu​je się, ska​cze, bie​ga, zło​ści się, miau​czy, prze​cią​ga się w spo​sób har​mo​nij​ny. Otóż Anny na​le​ży do ro​dzi​ny ko​tów. Po​dob​nie jak Ma​ri​lyn Mon​roe, inna słyn​na kot​ka, po​ru​sza się, fa​lu​jąc, gięt​ka, zwar​ta, zwin​na na​wet wte​dy, gdy chce wy​glą​dać na ospa​łą. Jej war​gi kie​ru​ją kost​ka​mi u nóg, po​wie​ki wpra​wia​ją w ruch bio​dra, sprę​ży​stość wło​sów znaj​du​je od​bi​cie w krą​gło​ści po​ślad​ków. Po​ru​sza się w jed​no​rod​nym cie​le, nie zaś w cie​le zło​żo​nym z ka​wał​ków. Stąd bie​rze się jej bez​gra​nicz​na zmy​sło​wość. Ku​pi​ła so​bie lody – nie​bie​skie, żeby pa​so​wa​ły do mo​rza – i nie prze​sta​wa​ła snuć re​flek​sji. Ethan wpra​wiał ją w za​kło​po​ta​nie: po cóż oka​zy​wał jej tyle tro​skli​wo​ści, je​śli nie miał ocho​ty pójść z nią do łóż​ka? Od​ma​wia​jąc jej, od​róż​niał się od zwy​kłych śmier​tel​ni​ków, a ta ano​ma​lia spra​wia​ła, że w oczach Anny był, za​leż​nie od jej na​stro​ju, wstręt​ny, ża​ło​sny, wspa​nia​ły, fa​scy​nu​ją​cy. Gdy szła wzdłuż pla​ży, na​tręt​ne spoj​rze​nia, któ​ry​mi ob​da​rza​li ją prze​chod​nie, do​da​wa​ły jej otu​chy. Wresz​cie coś nor​mal​ne​go. Taka jest ludz​ka na​tu​ra. Co praw​da Anny nie​wie​le so​bie ro​bi​ła ze spa​nia z męż​czy​zna​mi, lecz za to cał​kiem po​waż​nie my​śla​ła, że wszy​scy męż​czyź​ni ma​rzą, żeby się z nią prze​spać. Skąd wzię​ła to wy​obra​że​nie? Z edu​ka​cji sek​su​al​nej otrzy​ma​nej w Hol​ly​wo​od. Od​kąd skoń​czy​ła pięć lat, ob​ra​ca​ła się w świe​cie do​ro​słych,

któ​rzy by​naj​mniej nie od​ma​wia​li so​bie afi​szo​wa​nia się ze swy​mi żą​dza​mi, wy​ra​ża​nia wła​snych fan​ta​zji czy wręcz ich fil​mo​wa​nia. „Kto to jest do​ro​sły?” – za​py​tał ją ja​kiś dzien​ni​karz, gdy mia​ła pięt​na​ście lat. „Ktoś, kto chce mi zdjąć majt​ki” – od​po​wie​dzia​ła. Ta spon​ta​nicz​na wy​po​wiedź obie​gła cały świat. Jed​ni cy​to​wa​li ją, żeby się po​śmiać, inni, żeby się obu​rzać. Jej zda​niem do​ro​śli nie mie​li skom​pli​ko​wa​nej psy​chi​ki: re​ago​wa​li na pier​si, bio​dra, po​ślad​ki, war​gi. Nie​trud​no ich było zro​zu​mieć, bo za​cho​wy​wa​li się, jak​by byli głod​ni: pra​gnę​li do​ty​kać, pie​przyć, ssać, pie​ścić, uwo​dzić. Mie​li tak ele​men​tar​ny ape​tyt na seks jak ape​tyt na je​dze​nie. No a Ethan? Wy​da​wa​ło jej się, że zo​ba​czy​ła go w od​da​li, za​wo​ła​ła go po imie​niu. Od​wró​cił się ja​kiś nie​zna​jo​my. Wśli​zgnę​ła się po​mię​dzy dwóch sprze​daw​ców cza​pek, żeby uciec przed jego zdzi​wie​niem. Ethan dzia​łał jej na ner​wy, bo nie wie​dzia​ła, co o nim my​śleć. Nie uda​wa​ło jej się na​wią​zać z nim nor​mal​nych re​la​cji. Z jed​nej stro​ny oka​zy​wał jej wię​cej tro​ski niż kto​kol​wiek inny, z dru​giej – bar​dziej się wy​krę​cał. Przy nim Anny tra​ci​ła zwy​kłą pew​ność sie​bie. Otóż ko​bie​ta ma wła​dzę, gdy raz się od​da​je, raz się opie​ra. Al​che​mia uwo​dze​nia wy​ma​ga ta​kie​go wła​śnie do​zo​wa​nia. Z ko​lei abs​ty​nen​cja nuży, lecz sys​te​ma​tycz​na roz​pu​sta jesz​cze bar​dziej. Skrom​ni​sia koń​czy na pół​ce ze zbęd​ny​mi ak​ce​so​ria​mi. Ko​bie​ta, któ​ra się od​da​je bez umia​ru, spro​wa​dza się do rob sek​su​al​ne​go przed​mio​tu, cze​goś w ro​dza​ju ga​dże​tu, któ​ry za​wsze lą​du​je na śmiet​ni​ku. Anny po​wzię​ła de​cy​zję: sko​ro nie może nad nim za​pa​no​wać, musi się z nim roz​stać. Szy​ko​wał się, żeby ją od​wie​dzić o dwu​dzie​stej trze​ciej? Za​sta​nie drzwi za​mknię​te. Przy​śpie​szy​ła kro​ku. No pro​szę, świet​nie się skła​da, sklep, do któ​re​go chcia​ła pójść, znaj​do​wał się cał​kiem nie​da​le​ko. We​szła do bu​ti​ku Ruth i Deb​bie, któ​re sprze​da​wa​ły in​dyj​skie su​kien​ki i tu​ni​ki, tu​rec​kie apasz​ki, ka​dzi​dła, my​dło, książ​ki ze wschod​ni​mi mą​dro​ścia​mi, mu​zy​kę New Age. Upar​ła się, żeby zejść do pod​zie​mia. Gdy się tam zna​la​zła, wy​cią​gnę​ła się na ma​te​ra​cu i za​mó​wi​ła u Ruth sil​ną daw​kę opium. Dzię​ki niej za​pad​nie na kil​ka go​dzin w odrę​twie​nie i nie bę​dzie już my​śla​ła o Etha​nie. Niech so​bie bęb​ni w za​mknię​te drzwi. Przy odro​bi​nie szczę​ścia po prze​bu​dze​niu bę​dzie mia​ła jesz​cze dość siły, by pójść do Red and Blue i po​łknąć ja​kąś sub​stan​cję, któ​ra da jej tyle ener​gii, żeby mo​gła tań​czyć do świ​tu. 16 – Ależ Anne, chodź z nami na targ. Po​mi​mo nie​me​go bła​ga​nia Ha​de​wijch i Bénédic​te dziew​czy​na na​dal sie​dzia​ła na scho​dach z przy​gar​bio​ny​mi ple​ca​mi, opusz​czo​ny​mi ra​mio​na​mi, za​mknię​ta w so​bie, głu​cha na proś​bę ciot​ki. – Obie​ca​łam kup​com, że przyj​dziesz z nami – na​le​ga​ła Go​de​li​ève. – Wszy​scy będą szczę​śli​wi, mo​gąc cię zo​ba​czyć. Anne omal nie od​po​wie​dzia​ła: „No wła​śnie”, lecz mil​cza​ła, do​my​śla​jąc się, że mil​cze​-

nie wzbu​dza więk​szy sza​cu​nek niż wy​ja​śnia​nie – zdo​by​wasz au​to​ry​tet, gdy się nie uspra​wie​dli​wiasz. – Anne, nie od​wza​jem​niasz wy​star​cza​ją​co mi​ło​ści, jaką lu​dzie cię ota​cza​ją. Twój wi​dok daje im tyle ra​do​ści. Na te sło​wa Anne wsta​ła, wspię​ła się po skrzy​pią​cych scho​dach, po​ko​nu​jąc po dwa stop​nie na​raz, i za​mknę​ła się na łań​cuch w swo​im po​ko​ju. Roz​cza​ro​wa​ne Go​de​li​ève, Ha​de​wijch i Bénédic​te, nie zwle​ka​jąc, uda​ły się na za​ku​py, gdyż, jak wie​dzia​ła każ​da miesz​kan​ka Bru​gii, była to pora roz​ła​dun​ku ryb. Anne sta​ła przy oknie i ża​ło​wa​ła, że spra​wi​ła im przy​krość, jed​nak​że od​rzu​ca​ła kult, ja​kim od tam​te​go cza​su ota​cza​ła ją Bru​gia. W cią​gu kil​ku ty​go​dni jej po​zy​cja ule​gła zmia​nie: z cu​dow​nie oca​lo​nej sta​ła się wy​ba​wi​ciel​ką. Wie​czo​rem po ob​ła​wie dziar​ski Rub​ben nie mógł się po​go​dzić z po​raż​ką ani z rze​ko​mym zmę​cze​niem swych to​wa​rzy​szy, któ​rzy po​rzu​ci​li po​goń za wil​kiem. Przy bra​mach mia​sta odłą​czył się za​tem od gru​py i po​sta​no​wił tro​pić be​stię w cią​gu nocy. Za​wró​cił z dro​gi i wpadł na ten sam po​mysł co Anne: od​na​leźć wo​do​pój, przy któ​rym zwie​rzę za​spo​ka​ja​ło pra​gnie​nie. Po​nie​waż jed​nak był ostroż​niej​szy niż dziew​czy​na, nie za​ry​zy​ko​wał wy​sta​wie​nia się na nie​bez​pie​czeń​stwo. Gdy tyl​ko do​tarł do za​ko​la rze​ki, wspiął się na drze​wo, skąd w od​da​li wi​dział po​la​nę. Dal​sza część pla​nu wy​da​wa​ła mu się bar​dzo pro​sta: ze swo​je​go punk​tu ob​ser​wa​cyj​ne​go wy​pu​ści strza​łę i ubi​je dra​pież​ni​ka. Jed​nak gdy tyl​ko za​siadł okra​kiem na gru​bej ga​łę​zi, zdał so​bie spra​wę, że wca​le się nie może ru​szyć, a na do​da​tek cel znaj​du​je się poza za​się​giem jego luku. Cze​kał. Ja​kież było jego zdzi​wie​nie, gdy uj​rzał nie​zna​jo​mą dziew​czy​nę, któ​ra przy​szła nad wodę. Wście​kły, już miał za​wo​łać, żeby zmy​ka​ła, gdy coś go po​wstrzy​ma​ło: krzy​cząc, zdra​dził​by dra​pież​ni​ko​wi swo​ją obec​ność. Za póź​no. Z po​bli​skie​go lasu dało się sły​szeć po​sęp​ne wy​cie. Rub​be​no​wi ciar​ki prze​szły po ple​cach i mu​siał przy​lgnąć do kory, żeby nie spaść. Na po​la​nę wy​padł wilk, to​cząc pia​nę z py​ska. Bez​sil​ny Rub​ben od​wró​cił gło​wę, nie chcąc być świad​kiem krwa​wej sce​ny. Na​gła ci​sza zmu​si​ła go do po​now​ne​go spoj​rze​nia w tam​tą stro​nę. Ol​brzym za​trzy​mał się przed dziew​czy​ną, scho​wał kły, a zje​żo​na sierść po​wra​ca​ła do zwy​kłe​go wy​glą​du. Rub​ben zro​zu​miał na​tych​miast, że nie cho​dzi o grę na zwło​kę: po​mi​mo od​le​gło​ści czuł spo​kój, jaki pro​mie​nio​wał od nie​zna​jo​mej. Wą​tła dziew​czy​na na​rzu​ca​ła siłę swej woli wil​ko​wi i my​śli​we​mu – za​bój​cy bez bro​ni i za​bój​cy uzbro​jo​ne​mu – roz​ka​zu​jąc po​rzu​cić im wszel​kie wro​gie za​mia​ry. Prze​ka​zy​wa​ła im swój spo​kój. Po upły​wie dwóch kwa​dran​sów at​mos​fe​ra do tego stop​nia ule​gła zmia​nie, iż Rub​ben miał wra​że​nie, że jest świad​kiem spo​tka​nia ma​łej dziew​czyn​ki z du​żym psem. Wy​ko​rzy​stu​jąc ten mo​ment, chwy​cił łuk, żeby za​bić wil​ka. Źle na tym wy​szedł: się​ga​jąc po koł​czan przy​mo​co​wa​ny po​mię​dzy ło​pat​ka​mi, wy​ko​nał fał​szy​wy ruch, stra​cił rów​no​wa​gę i za​czął spa​dać. Na szczę​ście mło​dzień​czy re​fleks po​zwo​lił mu ucze​pić się in​nej ga​łę​zi.

Po​now​nie usa​do​wił się na ko​na​rze. W od​da​li za​alar​mo​wa​ny mię​so​żer​ca wy​czuł za​gro​że​nie. Nie​zna​jo​ma rów​nież. Czyż​by spo​dzie​wa​ła się, że ja​kiś bo​ha​ter przy​bę​dzie jej na ra​tu​nek? Rub​ben się nie po​ru​szył, ze stra​chu przed wil​kiem, ale i z oba​wy, że obu​dzi w nie​szczę​śni​cy na​dzie​ję. Nie za​wra​cał so​bie gło​wy śle​dze​niem roz​wo​ju wy​pad​ków, sku​pia​jąc się na utrzy​ma​niu nie​pew​nej rów​no​wa​gi na drze​wie. Ja​kiś czas póź​niej usły​szał ukrad​ko​wy krok wil​ka wy​co​fu​ją​ce​go się do lasu. Dziew​czy​na tym​cza​sem na​dal sie​dzia​ła nad wodą. Po​sta​no​wił zo​stać na gó​rze. Chmu​ry po​now​nie za​kry​ły księ​życ, po​grą​ża​jąc po​la​nę w mro​ku. Oko​ło czwar​tej nad ra​nem, kie​dy cały świat wy​dał mu się uśpio​ny, zszedł ze swej grzę​dy, roz​tarł obo​la​łe człon​ki i ru​szył nie​mal bie​giem w stro​nę Bru​gii. Gdy do​tarł na miej​sce, po​pę​dził na ry​nek, by opo​wie​dzieć ga​wie​dzi fan​ta​stycz​ną sce​nę, ja​kiej był świad​kiem w bla​sku księ​ży​ca. Miesz​kań​cy Bru​gii byli wstrzą​śnię​ci tą hi​sto​rią – wzbu​rzy​ła ich umy​sły, po​nie​waż prze​czy​ła pra​wom na​tu​ry. Gdy tyl​ko za​nie​po​ko​jo​ne Go​de​li​ève, Ha​de​wijch i Bénédic​te po​śpie​szy​ły za​wia​do​mić straż miej​ską, że ich sio​strze​ni​ca i ku​zyn​ka znik​nę​ła, sko​ja​rzo​no Anne z dziew​czy​ną cu​dow​nie oszczę​dzo​ną przez wil​ka. Od tej chwi​li miesz​kań​cy czy​ha​li na po​wrót Anne. Ale nie ma cudu bez Boga! De​wo​ci do​wie​dzie​li się o tym zda​rze​niu i za​czę​li gło​sić, że sko​ro Bóg oca​lił to stwo​rze​nie, to dla​te​go, że było czy​ste, dzie​wi​cze i bez​grzesz​ne. Całe ży​cie Anne zo​sta​ło prze​sia​ne przez sito teo​lo​gii. Za​czę​to na​wet ina​czej in​ter​pre​to​wać jej uciecz​kę przed na​rze​czo​nym do lasu: wi​docz​nie chcia​ła w ten spo​sób za​cho​wać czy​stość dla Boga. Mało bra​ko​wa​ło, a na​zwa​no by Phi​lip​pe’a uwo​dzi​cie​lem, wę​żem ku​si​cie​lem. Co do mil​czą​cej na​tu​ry Anne, uzna​no ją za prze​jaw po​ko​ry. Le​d​wie Anne we​szła za mury obron​ne, nad​bie​gli miesz​cza​nie, oto​czy​li ją, prze​że​gna​li się, a nie​któ​rzy na​wet uklęk​nę​li. Księ​ża za​po​wie​dzie​li spe​cjal​ne na​bo​żeń​stwa, a każ​dy z nich knuł, jak by tu ścią​gnąć Anne do pierw​szej ław​ki. Ciot​ka Go​de​li​ève, mimo że była pro​sto​dusz​ną wie​śniacz​ką, po​czu​ła się onie​śmie​lo​na. Za​miast po​wi​tać sio​strze​ni​cę po​licz​kiem i re​pry​men​dą, prze​ci​snę​ła się do ka​pła​na, któ​ry ją prze​py​ty​wał, bła​ga​jąc, żeby po​zwo​lo​no jej uści​skać Anne. Ida prze​ciw​nie, nie po​tra​fi​ła ukryć wro​go​ści wo​bec swej ku​zyn​ki, któ​rą miesz​kań​cy Bru​gii okrzyk​nę​li wy​bran​ką Boga, i do tego stop​nia sza​la​ła ze zło​ści, że mat​ka wy​sła​ła ją na ja​kiś czas do Sa​int-An​dré do bab​ki. W na​stęp​nych ty​go​dniach sła​wa Anne ro​sła i za​ta​cza​ła co​raz szer​sze krę​gi. Dla​cze​go? Otóż wilk prze​stał siać spu​sto​sze​nie. Po​cząt​ko​wo są​dzo​no, że wy​stra​szo​ny ob​ła​wą wy​niósł się gdzie in​dziej. Jed​nak gdy zo​sta​ły po​rwa​ne trzy ja​gnię​ta i znik​nę​ło dzie​sięć kur oraz kie​dy upew​nio​no się, że to nie ho​ło​ta do​pusz​cza się bez​wstyd​nych ra​bun​ków, pod​szy​wa​jąc się pod wil​ka, uzna​no, że strasz​li​wa be​stia na​dal gra​su​je w oko​li​cy, lecz nie ata​ku​je już wie​śnia​ków… Rub​ben uzu​peł​nił swą nie​zwy​kłą opo​wieść: Anne prze​ko​na​ła wil​ka, by już nie ata​ko​wał lu​dzi. Wy​su​wa​jąc tę hi​po​te​zę, mło​dzie​niec nie tyle kie​ro​wał się in​tu​icją, ile zro​bił to dla

za​ba​wy. Nie prze​czu​wa​jąc, że jest bli​ski praw​dy, zmy​ślał, pra​gnąc uwieść słu​cha​czy, ubar​wić pięk​ną ba​jecz​kę. Po​nie​waż Anne nie za​prze​cza​ła – i nie bez po​wo​du – le​gen​da bły​ska​wicz​nie się roz​nio​sła, krą​żąc od kra​mu do skle​pu, od ru​de​ry do pa​ła​cu, od haf​ciar​ki do księż​nej, od miej​sco​wej ło​dzi do cu​dzo​ziem​skie​go stat​ku. Mia​sto utrzy​my​wa​ło kon​tak​ty han​dlo​we z ca​łym świa​tem, to​też fla​mandz​cy weł​nia​rze opo​wie​dzie​li ją an​giel​skim su​kien​ni​kom, a ci po​wtó​rzy​li ho​dow​com owiec po dru​giej stro​nie ka​na​łu La Man​che. Kup​cy han​dlu​ją​cy pie​przem i przy​pra​wa​mi ko​rzen​ny​mi za​nie​śli tę no​wi​nę do kra​jów Orien​tu, a ma​ry​na​rze por​tu​gal​scy do kró​lestw śród​ziem​no​mor​skich, nie mó​wiąc już o Fran​cu​zach, któ​rzy rzą​dzi​li mia​stem, czy o Niem​cach, któ​rzy się w nim za​opa​try​wa​li. Od tego cza​su Anne na​le​ża​ła do atrak​cji Bru​gii tak samo jak dzwon​ni​ca. Owa nie​spo​dzie​wa​na gwał​tow​na sła​wa, jej zda​niem nie​uspra​wie​dli​wio​na, bu​dzi​ła w niej wstręt. Za​wład​nię​to jej czy​na​mi w taki sam spo​sób, jak na​past​nik zdzie​ra odzież ze swej ofia​ry, nie py​ta​jąc jej, co o tym my​śli ani czy wy​ra​ża zgo​dę. W oczach Anne po​pu​lar​ność spro​wa​dza​ła się do prze​mo​cy. Nie tyl​ko zo​sta​ła ob​ra​bo​wa​na ze swej hi​sto​rii, lecz wy​dar​to jej wła​sne cia​ło, jej za​mia​ry, jej naj​skryt​sze my​śli. Na dole roz​legł się ja​kiś ha​łas. W drzwi ło​mo​ta​ła sta​lo​wa pięść. Anne po​sta​no​wi​ła nie re​ago​wać. Ko​ła​ta​nie roz​brzmia​ło na nowo. Anne za​mknę​ła oczy, prze​ko​na​na, że opusz​cza​jąc po​wie​ki, za​ty​ka się uszy. – Anne? Pani Go​de​li​ève? Roz​po​zna​ła głos Bra​in​do​ra. Lo​tem bły​ska​wi​cy zbie​gła po scho​dach i otwo​rzy​ła mni​cho​wi. – Na​resz​cie! – wy​krzyk​nę​ła. Ol​brzym, w kap​tu​rze na gło​wie i opoń​czy bar​dziej ubło​co​nej niż po​przed​nio, wszedł do cia​sne​go domu. Usiadł cięż​ko przy ko​min​ku. Jego sa​kwy roz​sy​pa​ły się po pły​tach po​sadz​ki. Roz​tarł opuch​nię​te kost​ki. Mimo swe​go mło​de​go wie​ku, po​tęż​ne​go wzro​stu i su​ro​wej siły wy​da​wał się kom​plet​nie wy​czer​pa​ny. Wes​tchnął kil​ka razy i zdjął kap​tur, a jego wło​sy roz​świe​tli​ły izbę. Uśmiech​nął się. Anne po​czu​ła się pew​niej dzię​ki jego obec​no​ści. Po​dzi​wia​ła jego wy​dat​ny, duży nos, wy​róż​nia​ją​cy się ni​czym po​wścią​gli​wie wy​ra​żo​na myśl. – A więc, moja mała Anne, two​ja sła​wa do​tar​ła aż do mnie, sto mil stąd. Te​raz wszy​scy my​ślą to, co j a po​my​śla​łem jako pierw​szy. Je​stem szczę​śli​wy przez wzgląd na cie​bie. – O czym wy mó​wi​cie? – O Bogu, któ​ry cię wy​brał. O Bogu, któ​ry wy​po​wia​da się po​przez cie​bie. Nie​za​prze​czal​nie je​steś wy​bran​ką. Do​sko​czy​ła do nie​go z groź​ną miną. – O nie, tyl​ko nie wy! Nie my​śla​łam o Bogu, wy​cho​dząc na spo​tka​nie wil​ka. Nie bar​dziej niż wte​dy, gdy ucie​ka​łam przed mał​żeń​stwem z Phi​lip​pe’em. Bóg nie ma z tym nic wspól​ne​go. Bóg ni​cze​go mi nie pod​szep​nął. Jako żywo, wie​rzę w Boga, od​da​ję mu cześć,

mo​dlę się do nie​go, jed​nak wąt​pię, czy go ko​cham. Z całą pew​no​ścią, gdy czy​tam Bi​blię, on mnie nie in​spi​ru​je. I opo​wie​dzia​ła z obu​rze​niem o fa​tal​nym wra​że​niu, ja​kie wy​war​ła na niej ta księ​ga. Jesz​cze ni​g​dy nie wi​dzia​ła tylu grze​chów, rze​zi, nie​spra​wie​dli​wo​ści, oczy​wi​ście z winy czło​wie​ka, ale tak​że z winy Boga, któ​ry mścił się jak pry​mi​tyw​na be​stia, do​ma​ga​jąc się nie​do​rzecz​nych ofiar – choć​by syna Abra​ha​ma – i drę​czył bez po​wo​du spra​wie​dli​we​go Hio​ba, krót​ko mó​wiąc, za​cho​wy​wał się ni​czym ty​ran, ka​pry​śny mo​nar​cha, nie oka​zu​jąc wię​cej zim​nej krwi i wiel​ko​dusz​no​ści niż roz​bój​nik gra​su​ją​cy na go​ściń​cu. – Moim zda​niem Bóg po​wi​nien wznieść się po​nad ma​łost​ko​wość. Nie po​wi​nien ob​ja​wiać swej mocy, ale wy​ba​czać. Bóg nie po​wi​nien wy​mu​szać po​słu​szeń​stwa, lecz bu​dzić po​dziw. Bra​in​dor chwy​cił ją w ra​mio​na. – Cu​dow​nie… Za​czy​nasz wle​wać zło​to ze swe​go ser​ca w for​mę słów. Uwol​ni​ła się, nie z oba​wy przed siłą jego uści​sku – prze​ciw​nie, ta na​wet spra​wia​ła jej przy​jem​ność – lecz dla​te​go, że za nic nie chciał jej zro​zu​mieć. – Bra​in​do​rze, wy​słu​chaj​cie mnie! Nie je​stem ani cu​dow​nie oca​lo​ną, ani świę​tą. Za​cho​wa​łam się tak, jak na​le​ża​ło, dla​te​go wilk oka​zał mi sza​cu​nek. Je​śli nie po​że​ra już lu​dzi, to dla​te​go, że po​ka​zu​jąc mu po​trza​ski, wy​per​swa​do​wa​łam mu zbli​ża​nie się do go​spo​darstw. – Umiesz po​stę​po​wać ze zwie​rzę​ta​mi, nic wię​cej? – Po​tra​fię z nimi roz​ma​wiać. – A czym​że są zwie​rzę​ta? Stwo​rze​nia​mi bo​ży​mi. Umiesz za​tem roz​ma​wiać ze stwo​rze​nia​mi bo​ży​mi. Zmie​sza​ła się i prze​sta​ła się z nim sprze​czać. Była za​chwy​co​na, że Bra​in​dor uwa​ża zwie​rzę​ta za stwo​rze​nia boże na rów​ni z ludź​mi, i po​now​nie opa​no​wa​ło ją uczu​cie, któ​re ka​za​ło jej sza​no​wać wszel​kie isto​ty, mi​ło​wać ży​cie pod każ​dą po​sta​cią. Czy to wła​śnie na​zy​wa​no „umi​ło​wa​niem Boga”? Bra​in​dor kuł że​la​zo póki go​rą​ce: – Czy znasz świę​te​go Fran​cisz​ka z Asy​żu? Za​mknę​ła się w so​bie. – Nie i nie chcę go po​znać. – Jed​na​ko​woż na​pi​sa​li on, że… – Jesz​cze nie skoń​czy​łam Bi​blii. Cho​ciaż Bra​in​dor był do​mi​ni​ka​ni​nem, ży​wił go​rą​ce uczu​cia do za​ło​ży​cie​la fran​cisz​ka​nów, owe​go bo​ga​cza, któ​ry w cen​trum wary po​now​nie umie​ścił ubó​stwo i mi​ło​sier​dzie. – Masz ra​cję, Anne. Skup się za​tem na No​wym Te​sta​men​cie. Moim zda​niem Je​zus może cię wie​le na​uczyć. Upar​ta Anne mia​ła mu ocho​tę od​po​wie​dzieć, że bar​dzo w to wąt​pi, lecz wie​dzia​ła, iż tak się nie mówi, zwłasz​cza do przed​sta​wi​cie​la Ko​ścio​ła. Cóż za bła​ze​na​da! Cho​ciaż w my​ślach nie​ustan​nie bluź​ni​ła, mnich, księ​ża i miesz​kań​cy Bru​gii bra​li ją za wzo​ro​wą chrze​ści​jan​kę. – Bra​in​do​rze, ja się za​cho​wa​łam w spo​sób na​tu​ral​ny, ni​g​dy nie my​śla​łam o tym, co wy​-

wnio​sku​je​cie z mo​ich po​stęp​ków. – Chry​stus rów​nież za​cho​wy​wał się w spo​sób na​tu​ral​ny, w zgo​dzie ze swym ser​cem, a jego na​uka​mi kar​mią się umy​sły dzi​siaj i będą się kar​mić w na​stęp​nych stu​le​ciach. – My​li​cie się. Prze​ce​nia​cie moją in​te​li​gen​cję. Ja nie je​stem waż​na. – Nie wiem, czy je​steś waż​na, wiem na​to​miast, że waż​ne rze​czy dzie​ją się w to​bie. Po tych sło​wach, po​now​nie za​in​try​go​wa​na, już nie opo​no​wa​ła. Gdy pod wpły​wem im​pul​su ucie​ka​ła do lasu lub szła po​ga​wę​dzić z wil​kiem, była po​słusz​na ja​kiejś isto​cie więk​szej i sil​niej​szej od sie​bie. Ale co to było? Kto? – Dla​cze​go nie przy​znasz, że to Bóg? – szep​nął Bra​in​dor, jak​by czy​tał w jej my​ślach. Anne spu​ści​ła gło​wę. To nie tyło ta​kie oczy​wi​ste. Ow​szem, wie​rzy​ła w Boga. Ow​szem, uwa​ża​ła, że Bóg jest stwór​cą wszyst​kie​go, i wy​obra​ża​ła so​bie jego obec​ność w świe​cie. A jed​nak wsku​tek tego, że wi​dzi się go wszę​dzie, nie wi​dzi się go ni​g​dzie, czyż nie? Wes​tchnę​ła znie​chę​co​na. – Czym jest Bóg, Bra​in​do​rze? – Tym, któ​ry bu​dzi w nas do​bro. Sza​tan na​to​miast po​py​cha nas do złe​go. Jej spoj​rze​nie za​gu​bi​ło się wśród po​pio​łu. Po​dej​rze​wa​ła, że je​śli bę​dzie słu​cha​ła mni​cha, przy​chy​li się do jego opi​nii. Zbli​żył się do niej ostroż​nie. – Czyż Bóg nie udzie​lił ci rady? Czy nie są​dzisz, że swym po​sel​stwem do wil​ka uczy​ni​łaś coś do​bre​go? Rze​czy​wi​ście była zmu​szo​na przy​znać mu ra​cję. Mnich cią​gnął da​lej: – Pro​stacz​ko​wie wy​obra​ża​ją so​bie, że Bóg nas kon​tro​lu​je i nie​usta​nie się ob​ja​wia. To nie​wąt​pli​wie pięk​ne, lecz bar​dzo na​iw​ne. Ja nie za​uwa​ży​łem, żeby Bóg in​ter​we​nio​wał w ziem​skich spra​wach; ani po to, by po​wstrzy​mać szty​let mor​der​cy, ani zde​cy​do​wać o zwy​cię​stwie w woj​nie, po​ło​żyć kres epi​de​mii dżu​my, na​gro​dzić cno​tli​we​go czy uka​rać zbrod​nia​rza w tym ży​ciu. Ani na​sze nie​szczę​ścia, ani na​sze roz​ko​sze nie są wy​ni​kiem jego woli. Gdy​by​śmy upie​ra​li się przy tym twier​dze​niu, mu​sie​li​by​śmy mnie​mać, że Bóg ma kiep​ski wzrok i ka​pry​śny osąd. – Trzy​ma się za​tem na ubo​czu? – Nie, on dzia​ła za po​śred​nic​twem nas, lu​dzi. On nas oświe​ca, za​chę​ca, czy​ni nas wiel​ko​dusz​ny​mi, wy​trwa​ły​mi. Gdy tyl​ko to zro​zu​mie​my, poj​mie​my, że mamy za za​da​nie spra​wić, by on ist​niał, tu i te​raz, na tej zie​mi. – Na tej zie​mi, nie w nie​bie? Przy​tak​nął z po​wa​gą. – Bóg jest w na​szych rę​kach. Anne po​de​szła do ścia​ny, szu​ka​jąc opar​cia, przy​ci​snę​ła do niej łok​cie i głę​bo​ko za​czerp​nę​ła po​wie​trza. – Za​tem mają ra​cję ci lu​dzie, któ​rzy uwa​ża​ją mnie za uprzy​wi​le​jo​wa​ną służ​kę Boga? Czyż​by le​piej ode mnie do​strze​ga​li, co się ze mną dzie​je? – Dzban, do któ​re​go wkła​da się kwia​ty, nie wie, jak wy​glą​da bu​kiet. Anne się wzdry​gnę​ła. Nie zno​si​ła tego ro​dza​ju po​rów​nań, po pierw​sze dla​te​go, że ro​bi​-

ły na niej wra​że​nie, po dru​gie dla​te​go, że ni​g​dy nie wie​dzia​ła, co od​po​wie​dzieć. Pró​bo​wa​ła jesz​cze pro​te​sto​wać, nie zga​dza​jąc się na olśnie​wa​ją​cy sta​tus prze​wod​nicz​ki, któ​ry przy​pi​sy​wał jej Bra​in​dor. Wo​la​ła się ra​czej uwa​żać za ofia​rę. Dla​cze​go inni za​wsze mu​sie​li przy​własz​czać so​bie jej my​śli i czy​ny? Czy prze​sta​ną wresz​cie do​szu​ki​wać się dru​gie​go dna w jej sło​wach, dzia​ła​niach, w jej mil​cze​niu? Po​su​wa​li się do ab​sur​du, wy​naj​du​jąc zna​cze​nia. Prze​sad​nie ją upięk​sza​li. – Bra​in​do​rze, czy lu​dzie nie mo​gli​by mnie zo​sta​wić w spo​ko​ju? A ja, czy nie mo​gła​bym się za​do​wo​lić tym, że żyję?

17

7 kwiet​nia 1906 Moja dro​ga Gret​chen, dzię​ku​ję za do​bre sło​wo. Two​je życz​li​we współ​czu​cie przy​wró​ci​ło mi nie​co sił. A prze​cież współ​czu​cia mi tu nie brak, co​dzien​nie otrzy​mu​ję kil​ka jego da​wek, gdyż lu​dzie de​fi​lu​ją dzie​siąt​ka​mi przez nasz dom, żeby za​pew​nić Fran​za i mnie o swo​jej sym​pa​tii. Jed​nak​że te kon​do​len​cje są zbyt na​szpi​ko​wa​ne nie​po​ro​zu​mie​nia​mi, by mo​gły mi przy​nieść naj​mniej​szą po​cie​chę: nie tyl​ko moi go​ście nie wie​dzą, że nie no​si​łam w brzu​chu dziec​ka, ale po​dej​rze​wam, że przy​cho​dzą bar​dziej z cie​ka​wo​ści niż z li​to​ści. Chcą zo​ba​czyć, jaką minę ma zbyt szczę​śli​we mło​de mał​żeń​stwo w ob​li​czu tra​ge​dii. Ko​bie​ty upew​nia​ją się, że je​stem zdru​zgo​ta​na, że Franz jest po​grą​żo​ny w ża​ło​bie, a moi te​ścio​wie na​dal za​cho​wu​ją się z god​no​ścią. Co do męż​czyzn, usi​łu​ją wy​wo​łać w nas en​tu​zjazm, mó​wiąc o przy​szło​ści, opo​wia​da​jąc ru​basz​ne dow​ci​py. Tak wła​śnie wy​glą​da moje oto​cze​nie, Gret​chen. Mogę wy​bie​rać po​mię​dzy żmi​ja​mi a żoł​da​ka​mi. Dla​te​go twój miły list, któ​ry mnie ża​łu​je, lecz nie osą​dza, tra​fił mi wprost do ser​ca. Nie mogę so​bie wy​ba​czyć swo​jej uro​jo​nej cią​ży. Choć szcze​rze wie​rzy​łam, iż spo​dzie​wam się dziec​ka, i choć ja pierw​sza zo​sta​łam zwie​dzio​na, za​nim zwio​dłam naj​bliż​szych, to prze​cież wła​śnie ja spła​ta​łam tego fi​gla. Ja”, czy​li kto? Je​śli „ja” ozna​cza je​dy​nie moją świa​do​mość, je​stem nie​win​na, gdyż au​ten​tycz​nie wie​rzy​łam w swo​ją cią​żę. Je​śli na​to​miast „ja” ozna​cza moje cia​ło, któ​re ją sfał​szo​wa​ło, to ono jest au​to​rem tego wy​bie​gu. Ale jak w tej sy​tu​acji od​róż​nić cia​ło od świa​do​mo​ści? Czy ktoś ośmie​lił​by się gło​sić: „To moje cia​ło po​no​si winę, nie ja”? Zbyt ła​two to roz​dzie​lić. Kto po​in​for​mo​wał wnętrz​no​ści o mych aspi​ra​cjach, je​śli nie ja​kaś część mo​jej du​szy? Cia​ło i świa​do​mość nie są nie​prze​pusz​czal​ne, a po​wlo​ką cie​le​sna nie ogra​ni​cza się do roli bez​oso​bo​we​go wy​na​ję​te​go po​wo​zu, w któ​rym na chy​bił tra​fił lo​ku​je się ro​zum. Po​dej​rze​wam za​tem, że ist​nie​je ja​kieś bli​żej nie​okre​ślo​ne miej​sce, na poły cie​le​sne, na poły my​ślo​we, gdzie cia​ło i umysł mie​sza​ją się ze sobą. Tam wła​śnie spo​czy​wa praw​dzi​we „ja”. W tym miej​scu moja wy​obraź​nia, bez wie​dzy świa​do​mo​ści, pod​szep​nę​ła pew​ne​go dnia trze​wiom, że go​rą​co pra​gnę zajść w cią​żę. Moje wnętrz​no​ści po​słu​cha​ły. W tym wy​pad​ku to na mnie spa​da od​po​wie​dzial​ność. A za​tem wina. O tak, moja dro​ga Gret​chen, po​mi​mo two​ich słów, któ​re mnie wy​bie​la​ją i oczysz​cza​ją, w swo​ich wła​snych oczach nie je​stem anio​łem, lecz ko​bie​tą god​ną po​tę​pie​nia. Sto​pień mo​jej winy za​le​ży od tego, co się ro​zu​mie przez „ja”. Po​wró​ci​łam do swo​jej ko​lek​cji. Każ​de​go ran​ka po​świę​cam się szkla​nym ku​lom i mil​le​fio​ri. Za​wdzię​czam swym uko​cha​nym krysz​ta​łom wy​jąt​ko​we chwi​le ra​do​ści i bez​tro​ski. Te cu​deń​ka nie mają po​ję​cia o mo​ich nie​szczę​ściach. Są czy​ste i nie pod​le​ga​ją ze​psu​ciu, dla​te​go nie za​re​je​stro​wa​ły mo​jej

nie​daw​nej udrę​ki. Żyją w in​nym wy​mia​rze, w in​nym cza​sie, w świe​cie nie​śmier​tel​nych kwia​tów i wiecz​nie zie​lo​nych łąk. Gdy przy​glą​dam się pro​mien​nej sto​krot​ce za​mknię​tej w swej szkla​nej kuli, kusi mnie, żeby do niej do​łą​czyć, po​rzu​cić nie​pew​ne spo​łe​czeń​stwo. Nie​kie​dy łu​dzę się, że mi się to uda​je, za​chwy​cam się ko​lo​rem, od​bi​ciem, obo​jęt​nie​ję na wszyst​ko z wy​jąt​kiem zmien​no​ści świa​tła. Nie mogę się oprzeć my​śli, że tam, w głę​bi mo​ich szkla​nych kul, cze​ka na mnie ja​kieś ob​ja​wie​nie, prze​sła​nie, któ​re prę​dzej czy póź​niej otrzy​mam. Prze​sła​nie, któ​re mnie uszczę​śli​wi, roz​pro​szy moje wąt​pli​wo​ści. Prze​sła​nie, któ​re po​ło​ży kres po​szu​ki​wa​niom. Po​chy​la​łam się wła​śnie w skle​pi​ku han​dla​rza nad zdu​mie​wa​ją​cym oka​zem mil​le​fio​ri, wy​jąt​ko​wym, bo owo​co​wym, w któ​rym cy​try​ny, po​ma​rań​cze, ba​na​ny, wi​śnie, dak​ty​le, grusz​ki, przy​kle​jo​ne jed​ne do dru​gich pre​zen​to​wa​ły się ni​czym róż​no​barw​ne cu​kier​ki, na któ​rych wi​dok ślin​ka cie​kła​by nam do koń​ca świa​ta, gdy na​gle ja​kiś głos szep​nął mi do ucha: – Po​da​ru​ję ci ją. Franz mnie szpie​go​wał. Od pół go​dzi​ny roz​czu​lał się, wi​dząc moją eu​fo​rię, a od​kąd do mnie pod​szedł, tym bar​dziej ba​wi​ło go moje osłu​pie​nie. Choć jesz​cze dwa razy pro​po​no​wał, że kupi mi mil​le​fio​ri, po​zo​sta​łam nie​wzru​szo​na. Wy​trzesz​cza​łam oczy, pa​lił mnie kark. By​łam wście​kła. Usi​ło​wa​łam jed​nak ukryć gniew: le​piej spra​wiać wra​że​nie idiot​ki niż ko​bie​ty nie​go​dzi​wej. Do cze​go on się mie​szał, ten Wald​berg? Po​da​ro​wać mi mil​le​fio​ri? A zwłasz​cza mil​le​fio​ri z owo​ca​mi, tę wspa​nia​łą rzad​kość, któ​rą w my​ślach i tak już po​sia​da​łam? Za kogo on się uwa​żał? Nie miał pra​wa wkra​czać po​mię​dzy mnie i moje szkla​ne kule, praw​da? To go nie do​ty​czy​ło. By​łam wol​na. Mia​łam środ​ki na za​kup obiek​tów mo​jej pa​sji. Cze​go chciał? Że​bym w domu, ob​ra​ca​jąc w pal​cach kulę, po​wta​rza​ła so​bie: „To Franz mi ją po​da​ro​wał”. Nie​szczę​śnik! Cóż za na​iw​ność… Ni​g​dy o nim nie my​śla​łam, gdy po​dzi​wia​łam swo​je zbio​ry. Ni​g​dy. A je​śli szpe​ra​jąc w nich, zo​sta​wiał od​ci​ski pal​ców, czym prę​dzej je wy​cie​ra​łam. Je​śli te​raz bę​dzie chciał za​wie​sić swo​ją ety​kiet​kę wspa​nia​ło​myśl​ne​go ofia​ro​daw​cy, od​mó​wię. Nie uda mu się wmie​szać mię​dzy mnie i moje mil​le​fio​ri. Uśmiał się z mo​jej za​sty​głej twa​rzy. – Gdy​byś mo​gła się te​raz zo​ba​czyć, ko​cha​nie… Spu​ści​łam wzrok na krysz​ta​ły i do​strze​głam swo​je od​bi​cie: istot​nie, by​łam brzyd​ka i śmiesz​na. – A za​tem po​zwo​lisz, że ci ją ofia​ru​ję? – Jest okrop​na. Od​wró​ci​łam się na pię​cie, chwy​ci​łam go pod ra​mię i ru​szy​li​śmy na prze​chadz​kę po Kärnt​ner​stras​se jak zgod​ne mło​de mał​żeń​stwo. Dasz wia​rę? Ba​łam się, że szkla​na kula usły​sza​ła okrop​ność, któ​rą wy​po​wie​dzia​łam pod jej ad​re​sem, ba​łam się, iż bę​dzie cier​pia​ła z tego po​wo​du i na​za​jutrz, gdy wró​cę ukrad​kiem, oka​że się, że utra​ci​ła swój blask albo że wo​la​ła się od​dać w obce ręce. Tak, to śmiesz​ne. Ja jed​nak nie za​mie​rzam uni​kać śmiesz​no​ści. Wprost prze​ciw​nie. Cho​ciaż Franz na​wet tego nie za​uwa​żył, mu​sia​ło upły​nąć kil​ka go​dzin, za​nim prze​sta​łam się zło​ścić. Oczy​wi​ście mam świa​do​mość, że jego je​dy​nym za​mia​rem było spra​wie​nie mi

przy​jem​no​ści. Mu​sia​łam wpierw od​zy​skać ów uni​ka​to​wy okaz, kon​tem​plo​wać go w sa​mot​no​ści, wy​cią​gnię​ta na łóż​ku w swo​im po​ko​ju, by ode​gnać strach przed in​ter​fe​ren​cją tych dwóch od​ręb​nych świa​tów, świa​ta mo​ich szkla​nych kul i świa​ta, w któ​rym by​łam mał​żon​ką Fran​za. Po co wła​ści​wie do cie​bie pi​szę, sko​ro opo​wia​dam ci tyl​ko te aneg​dot​ki? Nie oba​wiaj się, Gret​chen, naj​lep​sze za​cho​wa​łam na ko​niec. Wśród mo​ich go​ści naj​bar​dziej wy​trwa​ła jest oczy​wi​ście na​dal ciot​ka Vivi. Aby dać ci wy​obra​że​nie o na​szych dzi​wacz​nych re​la​cjach, opo​wiem ci, co się wy​da​rzy​ło na​za​jutrz po… jak to na​zwać… po wy​pad​ku. Ciot​ka Vivi do​łą​czy​ła do nas w sa​lo​nie i wy​ka​za​ła się spo​rą in​te​li​gen​cją, pró​bu​jąc nas po​cie​szyć, od​naj​du​jąc wła​ści​we sło​wa, czu​łe dla Fran​za, ser​decz​ne dla mnie, a na​stęp​nie za​ba​wia​ła nas, re​la​cjo​nu​jąc ostat​nie na​ro​dzi​ny, szy​dząc z dumy mat​ki, któ​ra wy​da​ła na świat ose​ska pa​skud​niej​sze​go od mał​py, ze wzru​sze​nia ojca, któ​ry nie do​strze​gał u syna ru​dych wło​sów swe​go ry​wa​la, itd. Tak do​sko​na​le i tak​tow​nie od​ma​lo​wa​ła nam nie​do​lę i śmiesz​ność ro​dzi​ców, któ​rzy zdo​ła​li wy​dać na świat po​tom​ka, że nie​mal mo​gli​śmy się cie​szyć, iż nam się to nie uda​ło. Kie​dy Franz na we​zwa​nie mi​ni​ster​stwa nas opu​ścił, po​de​szła i po​kle​pa​ła mnie po przed​ra​mie​niu. – Znie​na​wi​dzisz mnie, moja mała Han​no. – Dla​cze​go? – Bo po​zna​łam twój se​kret, to, co się na​praw​dę wy​da​rzy​ło pod​czas po​ro​du. By​łam przy tym. – Ach… Za​mknę​łam się w peł​nej bólu ci​szy. A za​tem nie mo​głam na​wet po​kryć mil​cze​niem tej oso​bi​stej tra​ge​dii, by​łam zmu​szo​na dzie​lić ją z ciot​ką Vivi. Mało mnie ob​cho​dzi​ło, że szcze​gó​ły mo​jej pe​cho​wej przy​go​dy zna​li spe​cja​li​ści – obaj le​ka​rze i po​łoż​na. Ale że ktoś z ro​dzi​ny… – Nie oba​wiaj się. Będę mil​cza​ła jak grób, nie wy​ja​wię tego na​wet na tor​tu​rach. W du​chu po​my​śla​łam so​bie: „Na tor​tu​rach może i nie, ale w bla​sku two​je​go sa​lo​nu, przy her​ba​cie i ma​ka​ro​ni​kach, przed ocza​ro​wa​nym au​dy​to​rium, bar​dzo wąt​pię!”. Prze​cież sama by​łam łasą słu​chacz​ką jej zręcz​nych, po​bu​dza​ją​cych do śmie​chu im​pro​wi​za​cji, fi​glar​nych i zja​dli​wych wy​wo​dów, któ​rych przed​mio​tem było jej oto​cze​nie. Nie prze​sta​wa​ła mnie uspo​ka​jać: – Je​śli ktoś mi do​nie​sie, że two​ja cią​ża była uro​jo​na, uznam, iż sama zdra​dzi​łaś ta​jem​ni​cę. Nie ja. Ja będę mil​czeć. Im bar​dziej ob​sta​wa​ła przy swo​im, tym mniej jej słu​cha​łam. Mil​czeć, ciot​ka Vivi? To tak, jak​by za​żą​dać od niej, by prze​sta​ła być ko​bie​tą. – Zresz​tą, moja dro​ga Han​no, to ja wy​mo​głam na obu le​ka​rzach, by dali do zro​zu​mie​nia, że dziec​ko uro​dzi​ło się mar​twe, bo wy​obraź so​bie, że te dwie nie​zda​ry go​to​we były wszyst​ko wy​pa​plać Fran​zo​wi. Wte​dy, my​śląc o mężu, po​wie​dzia​łam w przy​pły​wie szcze​ro​ści:

– Dzię​ku​ję, cio​ciu Vivi. To by go… sama nie wiem… to by go za​bi​ło. – Albo za​bi​ło jego mi​łość. Spoj​rza​ła na mnie chłod​no: wy​ra​zi​ła mój nie​po​kój. Skąd mo​gła o nim wie​dzieć? Pró​bo​wa​łam nie​śmia​ło pro​te​sto​wać: – W każ​dym ra​zie Franz nie miał​by mi tego za złe! – Nie… otwar​cie nie… ni​g​dy by się do tego nie przy​znał. Na​sze my​śli nie ogra​ni​cza​ją się tyl​ko do tego, co spo​strze​ga​my czy mó​wi​my. Mamy se​kret​ne ko​ry​ta​rze scho​wa​ne za ścia​na​mi, ukry​te sza​fy, ta​jem​ne szu​fla​dy. Gro​ma​dzi​my tam nie​kie​dy na​sze żale, am​bi​cje, lęki. Wszyst​ko jest w po​rząd​ku do cza​su, aż któ​re​goś dnia za​bez​pie​cze​nia pusz​cza​ją i to try​ska na ze​wnątrz, wy​cho​dzi. Wów​czas moż​na się oba​wiać naj​gor​sze​go. Z po​zo​ru Franz ro​zu​miał​by, co się sta​ło. Jed​nak jego roz​cza​ro​wa​nie, jego fru​stra​cja, jego gniew gdzieś by się gro​ma​dzi​ły. Cho​ciaż się z nią zga​dza​łam – a może wła​śnie dla​te​go, że z nią się zga​dza​łam – za​opo​no​wa​łam: – Ależ cio​ciu Vivi, prze​cież nie je​stem pierw​szą ko​bie​tą, któ​ra cier​pia​ła na cią​żę uro​jo​ną. – 1 nie je​steś rów​nież pierw​szą, któ​ra ją ukry​ła, uda​jąc po​ród. Do​pie​ro po dłuż​szym cza​sie do​da​ła: – Na całe szczę​ście. W ci​szy na​sze lęki zde​rza​ły się ze sobą, za​rów​no te uza​sad​nio​ne, jak i te nie​uza​sad​nio​ne. Wy​obra​zi​łam so​bie, jak wie​deń​ska śmie​tan​ka to​wa​rzy​ska roz​gła​sza moją hi​sto​rię: po​wta​rza​no by ją naj​pierw z cie​ka​wo​ści, aby za​bły​snąć, opo​wia​da​jąc nie​sły​cha​ną baj​kę, a po​tem, żeby mi za​szko​dzić. Na​zy​wa​no by mnie sy​mu​lant​ką, in​try​gant​ką, ko​bie​tą nie​po​czy​tal​ną. Za​zdro​śni​ce uża​la​ły​by się nad tym bied​nym Fran​zem i ży​czy​ły​by mu in​nej żony – na przy​kład jed​nej z nich. Ciot​ka Vivi tak to skwi​to​wa​ła: – Wierz mi, moje dziec​ko, le​piej kar​mić lu​dzi ma​łym dra​ma​tem niż au​ten​tycz​ną tra​ge​dią. Cho​ciaż zga​dza​łam się z jej sło​wa​mi, usły​sza​łam, jak pro​te​stu​ję: – Au​ten​tycz​na tra​ge​dia… Czy nie prze​sa​dzasz? Prze​szy​ła mnie spoj​rze​niem swych fioł​ko​wych oczu. – Ja​kie kro​ki za​mie​rzasz pod​jąć, moje dziec​ko? – Ależ żad​nych… – Żeby się le​czyć? – Cio​ciu Vivi, ja nie je​stem cho​ra! Za​gry​zła war​gi i po​ru​sza​ła nimi na wszyst​kie stro​ny, przez co spra​wia​ła wra​że​nie, jak​by krę​ci​ła czub​kiem nosa. – Nie, nie je​steś cho​ra w zwy​kłym zna​cze​niu tego sło​wa. Któż nam jed​nak za​gwa​ran​tu​je, że znów nie po​pad​niesz w cią​żę uro​jo​ną? – Och nie, nie dwa razy. – Dla​cze​go? – Nie dwa razy.

– Wy​ja​śnij mi, dla​cze​go znów tego nie zro​bisz. Wy​da​wa​ło mi się to oczy​wi​ste. Rzecz w tym, że nie znaj​dy​wa​łam ar​gu​men​tów. Ciot​ka Vivi po​now​nie się​gnę​ła po fi​li​żan​kę her​ba​ty i kon​ty​nu​owa​ła: – Czy wciąż pra​gniesz mieć dzie​ci? – Tak, bar​dziej niż kie​dy​kol​wiek. – Za​tem nie mo​żesz znów się łu​dzić. Cóż by się zmie​ni​ło… – Po​nie​waż raz się zda​rzy​ło, wię​cej się nie po​wtó​rzy. – Czyż​by? Więk​szość lu​dzi przez całe ży​cie wie​lo​krot​nie po​peł​nia te same błę​dy. Choć​by ko​bie​ty za​ko​chu​ją​ce się w męż​czy​znach, któ​rzy je biją. Męż​czyź​ni za​uro​cze​ni wy​łącz​nie zdzi​ra​mi, któ​re ich osku​bu​ją. Dzie​ci ocza​ro​wa​ne grzesz​nym prak​ty​ka​mi, ofia​ry kan​cia​rzy, któ​re nie wy​cią​ga​jąc żad​nej na​uki ze swo​ich nie​szczęść, na​dal dają się oszu​ki​wać. Nie, moja dro​ga, więk​szo​ści lu​dzi je​den raz nie wy​star​czy. – Co mogę zro​bić? – Sama sta​wiam so​bie to py​ta​nie, moja ko​cha​na. I wierz mi, że je​śli wy​klu​je mi się em​brion od​po​wie​dzi, na​tych​miast tu wró​cę. Spu​ści​łam gło​wę. Jak​by było mało, że ciot​ka Vivi wty​ka​ła nos w nie swo​je spra​wy i wy​rzu​ca​ła mi winy, uży​cie sło​wa „em​brion” szcze​gól​nie mnie ura​zi​ło. Za​mknę​łam się w so​bie. Ciot​ka wsta​ła, na​gle swa​wol​na – chcia​ła zo​sta​wiać po swych wi​zy​tach wspo​mnie​nie roz​pie​ra​ją​cej ją ener​gii – i zła​pa​ła jesz​cze kil​ka ma​ka​ro​ni​ków, któ​re wci​snę​ła do swo​ich pięk​nych ust. – Są dwa uczu​cia, któ​rych na​tu​ra ludz​ka nie zno​si: wdzięcz​ność i wspól​ne po​czu​cie winy. Nikt nie żywi ich zbyt dłu​go. Pod​ję​łam wiel​kie ry​zy​ko, zdra​dza​jąc ci, że znam praw​dę, ry​zy​ko, że utra​cę two​je przy​wią​za​nie. Cze​ka​ła na od​po​wiedź. Oczy​wi​ście udzie​li​łam ta​kiej, na jaką li​czy​ła: – Cio​ciu Vivi, je​stem na​praw​dę szczę​śli​wa, dzie​ląc z tobą swój se​kret. By​ła​bym nie​go​dzi​wa, gdy​bym ci to wy​po​mi​na​ła. W tym mo​men​cie zro​zu​mia​łam, że za​sta​wi​ła na mnie pu​łap​kę. Ta spry​cia​ra za​wsze ob​ra​ca sy​tu​ację na swo​ją ko​rzyść. Od​ga​dła moje oba​wy i do​my​śli​ła się, że je​stem ob​ra​żo​na, dla​te​go mnie ubie​gła. Wy​ra​zi​ła za​miast mnie nie​do​mó​wie​nia, któ​re cho​dzi​ły mi po gło​wie, po czym za​koń​czy​ła ża​ło​snym to​nem: – Ty nie po​my​śla​ła​byś o po​dob​nych okro​pień​stwach, mam na​dzie​ję? No i pro​szę, nie mia​łam wyj​ścia, jak tyl​ko za​pew​nić, że bez​gra​nicz​nie ją ce​nię i za​wsze będę ko​chać… Kil​ka dni póź​niej, gdy pie​ści​łam szkla​ne kule w swo​im po​ko​ju, za​anon​so​wa​no mi ciot​kę Vivi, ta zaś rzu​ci​ła się w moją stro​nę z po​licz​ka​mi za​ru​mie​nio​ny​mi z emo​cji. – Po​słu​chaj, moja dro​ga, wspo​mnia​no mi o pew​nym ży​dow​skim le​ka​rzu, któ​ry czy​ni cuda. Krą​żą plot​ki, że wy​le​czył bez​na​dziej​ne przy​pad​ki, sło​wem ta​kie, na któ​rych jego ko​le​dzy po​ła​ma​li so​bie zęby. Po​nie​waż ota​cza się se​kre​ta​mi i ta​jem​ni​ca​mi, cie​szy się ogrom​nym po​wa​ża​niem wśród ar​ty​stów i li​te​ra​tów, co mi oso​bi​ście wy​da​je się po​dej​rza​ne. Otóż do​wie​dzia​łam się dzię​ki nie​dy​skre​cji przy​ja​ciół, że na​praw​dę przy​wró​cił wzrok pew​nej

nie​wi​do​mej od trzech lat dziew​czy​nie, a inną wy​le​czył z ma​nii. Co zdu​mie​wa​ją​ce, on wca​le nie do​ty​ka swych pa​cjen​tów, nie ope​ru​je ich, nie prze​pi​su​je im żad​nych le​karstw. Nie, nie ma to żad​ne​go związ​ku ze zwy​czaj​ny​mi ko​no​wa​ła​mi czy wiej​ski​mi zna​cho​ra​mi. Wy​glą​da na to, że za​do​wa​la się dys​ku​to​wa​niem z pa​cjen​ta​mi. Nie wie​rzę w to ani odro​bi​nę, ja tyl​ko po​wta​rzam. Coś w ro​dza​ju maga sto​su​ją​ce​go ezo​te​rycz​ne for​muł​ki. W Wied​niu dużo się o nim mówi, uwa​ża się go za ostat​nią de​skę ra​tun​ku dla nie​ule​czal​nie cho​rych. Bar​dzo kon​tro​wer​syj​na per​so​na, mu​szę przy​znać. Dla jed​nych to szar​la​tan, dla in​nych wiel​ki uczo​ny. Moim zda​niem praw​da leży gdzieś po​środ​ku. W każ​dym ra​zie stał się mod​nym le​ka​rzem. Na​zy​wa się Zyg​munt Freud. – Chcesz, że​bym do nie​go po​szła? – Na​wet o tym nie myśl. Ktoś, kto nosi na​zwi​sko Wald​berg, nie le​czy się u Żyda. – Je​śli jest sku​tecz​ny… Zła​pa​ła mnie za ręce, na​ka​zu​jąc mi za​milk​nąć. – Przez po​dob​ne ro​zu​mo​wa​nie pew​ne​go dnia cał​kiem się po​gu​bi​my. Nie wol​no ci na​ru​szać swo​ich za​sad. – W mo​ich za​sa​dach nie ma nic prze​ciw​ko Ży​dom. – Na​tu​ral​nie, w mo​ich rów​nież nie. Przy​znasz jed​nak, że nie mo​że​my za​ufać Ży​do​wi, sko​ro sami nie je​ste​śmy Ży​da​mi. Han​no, ist​nie​je pew​na hie​rar​chia, któ​rą na​le​ży re​spek​to​wać, w prze​ciw​nym ra​zie nasz świat le​gnie w gru​zach. Zresz​tą Franz by mi tego nie wy​ba​czył. Nie zniósł​by, gdy​by cię ro​ze​brał i ba​dał ja​kiś Le​wan​tyń​czyk. – Prze​cież mó​wi​łaś, że nie do​ty​ka swo​ich… – Ba​dać cia​ło czy ba​dać umysł to na jed​no wy​cho​dzi. Nie wol​no przy​sta​wać na in​ge​ren​cję ze stro​ny byle kogo. Ja, póki żyję, do tego nie do​pusz​czę i ni​g​dy nie będę się wsty​dzić, że wy​sła​łam cię do ja​kie​goś Żyda. Po jej zmarsz​czo​nym no​sie, po na​głym nie​ła​dzie luź​nych ko​smy​ków, któ​re uno​si​ły się wo​kół jej uszu, po​zna​łam, że ciot​ka Vivi osią​gnę​ła szczyt roz​draż​nie​nia. Tak, moja dro​ga Gret​chen, wiem, że taka po​sta​wa może cię szo​ko​wać, po​nie​waż ty się nie wa​ha​łaś po​ślu​bić swo​je​go Wer​ne​ra, któ​ry jest pół​krwi Ży​dem. Jak ci to wy​ja​śnić? Otóż tu​taj, w Wied​niu, w śro​do​wi​sku, z któ​rym się zin​te​gro​wa​łam, z po​cho​dze​nia żar​tu​je się jesz​cze mniej niż z pie​nię​dzy. Nie tyl​ko na​le​ży utrzy​my​wać sto​sun​ki z ro​dzi​na​mi o rów​no​rzęd​nym ma​jąt​ku, ale, w ra​mach tej ka​sty, trze​ba jesz​cze dbać, jak mówi ciot​ka Vivi, o „jej ko​lor”. Wtar​gnię​cie Ży​dów do tego krę​gu, gdzie ro​dzi​ny bez prze​rwy się od​wie​dza​ją, na​wet je​śli męż​czy​zna jest ele​ganc​ki, a dziew​czy​na peł​na wdzię​ku, ucho​dzi za brak do​bre​go tonu, ob​ra​zę przy​zwo​ito​ści, wręcz obe​lgę rzu​co​ną w twarz tym, któ​rzy prze​strze​ga​ją re​guł. „Co ta​kie​go? Ro​bi​cie mi afront, przyj​mu​jąc u sie​bie Żyda, pod​czas gdy ja wam tego oszczę​dzam u sie​bie? Czy so​bie na to za​słu​ży​łem?” Ary​sto​kra​ci nie mają po​ję​cia, dla​cze​go prze​pro​wa​dza​ją tę se​lek​cję, wie​dzą tyl​ko, że mu​szą to ro​bić, bo w prze​ciw​nym ra​zie zdra​dzą lub zra​nią swo​ich. Sama se​lek​cja li​czy się bar​dziej niż jej po​wo​dy. Mimo to wi​dzia​łam już, jak nie​zwy​kle bo​ga​te ży​dow​skie ro​dzi​ny pa​ra​du​ją po wy​kwint​nych sa​lo​nach. Ta​kie, krzy​żo​wa​nie ras na​tych​miast ob​ni​ża ran​gę przy​ję​cia, na​da​jąc mu pstre​go wy​glą​du, ko​smo​po​li​tycz​ne​go cha​rak​te​ru i de​gra​du​jąc je do roli cze​goś w ro​dza​ju

balu pa​ry​skiej bo​he​my, gdzie naj​gor​szy ocie​ra się o naj​lep​sze​go, gdzie wszyst​ko ma taką samą war​tość, czy​li jest nic nie​war​te. Sły​sząc o ta​kich przy​ję​ciach, praw​dzi​wy Wald​berg wnio​sku​je, że ich go​spo​da​rze po​go​dzi​li się z obec​no​ścią Ży​dów, po​nie​waż ci są w po​sia​da​niu mi​lio​nów. Otóż praw​dzi​wy Wald​berg nie uwa​ża zło​ta za cno​tę – ma je od uro​dze​nia – i orze​ka, że ist​nie​ją cen​niej​sze war​to​ści, któ​rych się nie da ku​pić: przy​na​leż​ność do rasy, do cie​szą​ce​go się po​wa​ża​niem rodu czy​stej krwi. To wła​śnie dają do zro​zu​mie​nia Wald​ber​go​wie, od​ma​wia​jąc za​pra​sza​nia Ży​dów. Kto zaś uwol​nił​by się od tego ko​dek​su po​stę​po​wa​nia, by​naj​mniej nie wzniósł​by się po​nad in​nych, lecz wy​klu​czył​by się z ich gro​na. Ja tyl​ko przy​ta​czam to, o czym ci tu​taj opo​wia​dam, w żad​nym wy​pad​ku się pod tym nie pod​pi​su​ję. A przede wszyst​kim naj​wi​docz​niej wca​le o tym nie my​śla​łam pod​czas roz​mo​wy z ciot​ką Vivi, bo przez cały czas sku​pia​łam się na swo​im pro​ble​mie. Dla​te​go wy​krzyk​nę​łam: – Je​śli nie mogę pójść do tego dok​to​ra Freu​da, dla​cze​go mi o nim mó​wisz? – Ten czło​wiek miał dość ole​ju w gło​wie, żeby prze​wi​dzieć to, o czym w tej chwi​li roz​ma​wia​my. Zda​wał so​bie spra​wę, że bę​dąc Ży​dem, ni​g​dy nie zdo​bę​dzie klien​te​li z pew​nych sfer, dla​te​go stwo​rzył gru​pę le​ka​rzy po​słu​gu​ją​cych się jego me​to​dą. Wśród jego uczniów jest kil​ku nor​mal​nych osob​ni​ków, przez co chcę po​wie​dzieć, że nie są Ży​da​mi. Pro​po​nu​ję ci za​tem, że​byś po​szła na kon​sul​ta​cję wła​śnie do jed​ne​go z nich. Nie wie​dzieć cze​mu, moja dro​ga Gret​chen, uści​ska​łam ciot​kę Vivi i zgo​dzi​łam się pójść na to spo​tka​nie. Czte​ry dni póź​niej rze​czy​wi​ście po​szłam. Mia​łam za​ufa​nie do prze​ni​kli​wo​ści i od​wa​gi Vivi. Wspo​mnie​nie jej roz​wście​czo​ne​go wa​ha​deł​ka, któ​re wy​kry​ło ano​ma​lię mo​jej cią​ży, skła​nia​ło mnie do za​pusz​cze​nia się wraz z ciot​ką na te nie​bez​piecz​ne, ta​jem​ne ścież​ki me​dy​cy​ny nie​kon​wen​cjo​nal​nej. Żeby Franz nie na​brał po​dej​rzeń, ciot​ka Vivi wy​my​śli​ła pe​wien pod​stęp: uda​wa​ły​śmy, że idzie​my na dłu​gie po​sie​dze​nia, pod​czas któ​rych mia​ły​śmy przy​mie​rzać gor​se​ty – trud​no o coś bar​dziej nud​ne​go dla męż​czy​zny. W tej sy​tu​acji Franz prze​zor​nie zre​zy​gno​wał z do​trzy​my​wa​nia nam to​wa​rzy​stwa. Ko​la​ska za​wio​zła nas pod bra​mę sze​ścio​pię​tro​wej ka​mie​ni​cy, w któ​rej prak​ty​ko​wał dok​tor Cal​ga​ri. Na​wet mnie ucie​szył ten szcze​gół: wresz​cie zo​ba​czę, jak wy​glą​da miesz​ka​nie! Przy​znam, iż trud​no mi so​bie wy​obra​zić, że lu​dzie go​dzą się żyć stło​cze​ni jed​ni nad dru​gi​mi. Czy ty, moja dro​ga Gret​chen, znio​sła​byś, gdy​by trzy czy pięć ro​dzin obo​zo​wa​ło nad two​ją gło​wą, bie​ga​jąc tam i śpie​wa​jąc, tań​cząc, ha​ła​su​jąc, śpiąc, wy​próż​nia​jąc się, cu​dzo​ło​żąc, in​ny​mi sło​wy, gdy​by wie​dli tam nor​mal​ne ży​cie, nie za​sta​na​wia​jąc się nad tym, że ty po​ru​szasz się pod nimi? Ja oso​bi​ście mia​ła​bym wra​że​nie, że je​stem drę​czo​na, dep​ta​na, du​szo​na. Ga​bi​net dok​to​ra Cal​ga​rie​go mie​ścił się aku​rat na pierw​szym pię​trze. Otwo​rzy​ła mi ja​kaś ko​bie​ta – do​my​śli​łam się, że jego se​kre​tar​ka – i wpro​wa​dzi​ła mnie do nie​wiel​kie​go, po​nu​re​go po​miesz​cze​nia, w któ​rym je​dy​ny​mi me​bla​mi były krze​sła, czy​li do „po​cze​kal​ni”, jak ją szum​nie na​zwa​ła, ina​czej mó​wiąc: do klit​ki, w któ​rej czło​wiek miał tyl​ko pra​wo sie​dzieć i zer​kać na wy​li​nia​łe go​be​li​ny o wy​bla​kłych ko​lo​rach przed​sta​wia​ją​ce dwa epi​zo​dy z hi​sto​rii Rzy​mu: po​rwa​nie Sa​bi​nek i po​wrót Sa​bi​nów.

Nu​dzi​łam się tam przez pięć mi​nut, sie​dząc z po​ślad​ka​mi na skra​ju krze​sła, go​to​wa wyjść, gdy​bym mu​sia​ła cze​kać choć​by chwi​lę dłu​żej. Po​zo​sta​wio​no mnie samą w ci​chym miesz​ka​niu. Te​raz, gdy pi​szę ten list, po​dej​rze​wam, że ta sy​tu​acja była in​sce​ni​za​cją ma​ją​cą na celu mnie zmięk​czyć, a z le​ka​rza uczy​nić bo​ha​te​ra, któ​ry wkra​cza ni​czym wy​baw​ca. Istot​nie, pchnąw​szy dwu​skrzy​dło​we drzwi, uka​zał się dok​tor Cal​ga​ri i uwol​nił mnie od nudy. Mu​szę przy​znać, że był przy​stoj​nym męż​czy​zną, bar​dzo szczu​płej bu​do​wy cia​ła, o de​li​kat​nych ry​sach, z za​dba​ną bro​dą i czar​ny​mi lśnią​cy​mi wło​sa​mi. Uspra​wie​dli​wiw​szy się w kil​ku sło​wach – ani odro​bi​nę nie uwie​rzy​łam w jego za​pew​nie​nia – za​pro​sił mnie do ga​bi​ne​tu. Wró​cił za biur​ko za​sta​wio​ne egip​ski​mi sta​tu​et​ka​mi i po​pro​sił, że​bym usia​dła. Ścia​na za jego ple​ca​mi ugi​na​ła się pod na​po​rem ksią​żek. – W jaki spo​sób do​wie​dzia​ła się pani o psy​cho​ana​li​zie? Tą bar​ba​rzyń​ską na​zwą okre​ślał me​to​dę opra​co​wa​ną przez ży​dow​skie​go maga Freu​da. Opo​wie​dzia​łam mu o po​śred​nic​twie ciot​ki Vivi. Naj​wy​raź​niej moje wy​ja​śnie​nia wca​le go nie za​chwy​ci​ły, bo się skrzy​wił. Ab​so​lut​nie mnie to nie zra​zi​ło i przed​sta​wi​łam mu w kil​ku sło​wach, na czym po​le​ga mój pro​blem. – Nie chcę, żeby to się po​wtó​rzy​ło, dok​to​rze. Na​stęp​nym ra​zem mu​szę na do​bre zajść w cią​żę. Wte​dy wła​śnie za​czął się dziw​nie za​cho​wy​wać. Naj​pierw za​bro​nił mi na​zy​wać się dok​to​rem, bo, jak mi oświad​czył, nie jest le​ka​rzem, mimo że ma na​dzie​ję mnie wy​le​czyć – po​win​nam się była mieć na bacz​no​ści już od tego zdu​mie​wa​ją​ce​go wy​zna​nia… Na​stęp​nie wy​ja​śnił mi, że bę​dzie​my się wi​dy​wać na co naj​mniej jed​nym se​an​sie ty​go​dnio​wo, o ile nie na dwóch. – Jak dłu​go? – To bę​dzie za​le​ża​ło od pani. – Co ta​kie​go? Nie wie pan, ile trwa pań​ska ku​ra​cja? Rów​nież ta nie​ści​słość po​win​na była mnie za​nie​po​ko​ić, ale on prze​ma​wiał ze swa​dą, wy​gła​sza​jąc naj​pierw se​rię non​sen​sów, by po​tem za​trzy​mać się dłu​żej przy jed​nym z nich: to ja będę mó​wi​ła pod​czas na​szych spo​tkań, on zaś za​do​wo​li się słu​cha​niem. – Ro​zu​mie mnie pani? – nie ustę​po​wał Cal​ga​ri. – To do pani na​le​ży za​da​nie ob​ja​śnia​nia, nie do mnie. Pani jest cho​ra i tyl​ko pani może sie​bie wy​le​czyć. W ży​ciu nie sły​sza​łam cze​goś bar​dziej nie​do​rzecz​ne​go. Przez grzecz​ność nie od​po​wie​dzia​łam. On zaś drą​żył da​lej: – Pani wola wy​zdro​wie​nia zde​cy​du​je o sku​tecz​no​ści ana​li​zy. Wy​zdro​wie​nie jest w pani rę​kach. Cho​ciaż by​łam prze​stra​szo​na, po​zwo​li​łam so​bie na szczyp​tę hu​mo​ru: – Pro​szę mi po​wie​dzieć, za ile będę pra​co​wa​ła. – Za sto ta​la​rów od jed​ne​go se​an​su. Na​tu​ral​nie płat​ne z góry. Uf, to wy​raź​nie za​czy​na​ło za​kra​wać na oszu​stwo… Po​sta​no​wi​łam cią​gnąć da​lej zgryź​li​wym to​nem:

– Schle​bia mi pan. Nie wi​dzia​łam, że moje umie​jęt​no​ści są tyle war​te. Bez cie​nia uśmie​chu – ów smęt​ny je​go​mość nie ma za grosz po​czu​cia hu​mo​ru – wy​ja​śnił mi z za​pa​łem, że ta trans​ak​cja fi​nan​so​wa jest nie​zbęd​nym wa​run​kiem ku​ra​cji. Wi​zy​ta u nie​go musi mnie kosz​to​wać, pła​ce​nie za se​ans „psy​cho​ana​li​zy” po​win​no ozna​czać po​świę​ce​nie. Gdy skoń​czył, pew​ny, że mnie prze​ko​nał, za​py​tał, co o tym my​ślę. Po​wie​dzia​łam to, co mi cho​dzi​ło po gło​wie: – Mam na​dzie​ję, że przy pań​skich do​cho​dach bę​dzie pan mógł wy​mie​nić te dwa okrop​ne go​be​li​ny w swo​jej po​cze​kal​ni. – Okrop​ne? Pod ja​kim wzglę​dem? – Ja​ko​ści fak​tu​ry, ale przede wszyst​kim te​ma​ty​ki. Nie zno​szę tej hi​sto​rii. – Dla​cze​go? – Po​rwa​nie Sa​bi​nek} Bez​wstyd​ne upro​wa​dze​nie. Rzym​skim męż​czy​znom bra​ku​je ko​biet, więc idą po​rwać żony swo​ich są​sia​dów, Sa​bi​nów. Przy​kład god​ny po​dzi​wu! – Wo​la​ła​by pani, żeby upra​wia​li ka​zi​rodz​two? Za​szo​ko​wa​na tą uwa​gą, pu​ści​łam ją mimo uszu i cią​gnę​łam da​lej: – No i jesz​cze gor​szy dru​gi ob​raz, Po​wrót Sa​bi​nów. Ci po kil​ku la​tach szu​ka​ją swo​ich żon, ale one tym ra​zem cze​pia​ją się po​ry​wa​czy, któ​rych zdą​ży​ły po​ko​chać. – W ja​kim sen​sie gor​szy, pani zda​niem? Ni​g​dy nie spo​tka​łam więk​sze​go tę​pa​ka! Na do​da​tek na​chy​lił się w moją stro​nę nad biur​kiem z wy​ba​łu​szo​ny​mi oczy​ma, jak​by na​praw​dę chciał zro​zu​mieć. Cóż za osioł! Grzecz​nie po​ka​za​łam mu, gdzie jego miej​sce: – Pro​szę po​słu​chać, nie przy​szłam tu​taj, żeby roz​pra​wiać o go​be​li​nach. Przy​szłam ze wzglę​du na sie​bie. – In​ter​pre​tu​jąc te ob​ra​zy, mówi pani o so​bie, pani Wald​berg. Opo​wia​da mi pani wła​sną hi​sto​rię, nie ich. – Ach tak? – Tak. Przed​sta​wia mi pani, czym jest we​dług niej prze​moc i co jest nie​do​pusz​czal​ne. Na te sło​wa za​mknę​łam się w so​bie. Jak moż​na być tak po​wierz​chow​nym? Mia​ła​by mnie wy​le​czyć ogól​ni​ko​wa roz​mo​wa na te​mat tego, co mi się nie po​do​ba? Bądź​my po​waż​ni. Wi​dząc na mo​jej twa​rzy scep​ty​cyzm, dok​tor Cal​ga​ri po​now​nie przy​stą​pił do wy​ja​śnia​nia, na czym po​le​ga jego ku​ra​cja psy​cho​ana​li​zą – ach, to sło​wo nie scho​dzi​ło mu z ust – i wte​dy za​czął wy​po​wia​dać kwe​stie, któ​re osta​tecz​nie obu​dzi​ły moją czuj​ność. – W nie​któ​re dni, pani Wald​berg, nic mi pani nie po​wie. Bę​dzie to tyl​ko se​ans ro​bo​czy. W nie​któ​re dni bę​dzie pani pła​kać, a to ozna​cza po​stęp. W nie​któ​re dni bę​dzie mnie pani nie​na​wi​dzić. Jed​nak w inne po​lu​bi mnie pani, po​lu​bi aż za bar​dzo, wręcz za​pło​nie na​mięt​no​ścią. Bę​dzie to prze​nie​sie​nie uczuć. Od tej chwi​li bę​dzie moż​na za​kła​dać, iż wyda się pani, że jest we mnie za​ko​cha​na. W tym mo​men​cie po​wią​za​łam ze sobą wszyst​kie wąt​ki tej zbo​czo​nej, bez​ład​nej ga​da​ni​ny, któ​re snuł już go​dzi​nę, i sy​tu​acja sta​ła się ja​sna: oznaj​miał mi, że bę​dzie​my mie​li ro​-

mans. Ten li​zus umi​zgi​wał się do mnie, in​sy​nu​ując – cóż za gbur! – że to ja wyj​dę z ini​cja​ty​wą. W do​dat​ku ry​zy​ko​wał po​dob​ne twier​dze​nie ze spo​ko​jem, z ja​kim le​karz wy​pi​su​je re​cep​tę. Prze​cho​dząc od słów do czy​nów, wska​zał mi sofę przy​kry​tą ki​li​mem i do​rzu​cił: – Pro​szę się wy​cią​gnąć na tej ko​zet​ce. Wsta​łam i od​wra​ca​jąc się na pię​cie, rzu​ci​łam mu ostrym to​nem: – Nie tędy dro​ga, mój pa​nie, nie je​stem tego ro​dza​ju ko​bie​tą. I czym prę​dzej go opu​ści​łam. Ten ohyd​ny typ miał czel​ność go​nić mnie po scho​dach ka​mie​ni​cy – cóż za brak wy​cho​wa​nia – lecz na szczę​ście nie sły​sza​łam już nic z tego, co wy​ga​dy​wał. Umknąw​szy na uli​cę, po​bie​głam pro​sto do ko​la​ski ciot​ki Vivi i wsia​da​jąc, oznaj​mi​łam jej: – Wpro​wa​dzo​no cię w błąd, cio​ciu Vivi. To nie tyl​ko oszust, ale i uwo​dzi​ciel. Och, moja dro​ga Gret​chen, świat za​lud​nia​ją tyl​ko be​stie i na​iw​nia​cy. Nie​kie​dy be​stia ma wy​gląd na​iw​nia​ka, jak dok​tor Cal​ga​ri, a in​nym ra​zem to be​stia oka​zu​je się wiel​kim na​iw​nia​kiem, jak ciot​ka Vivi. Czy choć przez se​kun​dę wie​rzy​ła, że ten szar​la​tan szczy​cą​cy się wa​riac​kim ty​tu​łem „psy​cho​ana​li​tyk” – a cze​mu nie Wiel​ki Ma​ma​mu​szi, jak fał​szy​wi Tur​cy u Mo​lie​ra – w czym​kol​wiek mi ulży? Spró​bu​ję się po​zbyć gnie​wu, piesz​cząc swe szkla​ne kule. Je​śli ak​cep​tu​jesz mnie w ta​kim sta​nie, ca​łu​ję cię. Two​ja Han​na

18

Sa​mo​chód omal się nie prze​wró​cił na po​bo​czu, z tru​dem wje​chał z po​wro​tem na jezd​nię, a na​stęp​nie, nie zwal​nia​jąc, po​mknął żwa​wo da​lej dro​gą, któ​ra skrę​ca​ła w pra​wo. Wy​da​wa​ło się, że pod na​po​rem prze​ciw​staw​nych sił ka​brio​let się płasz​czy, zbie​ra w so​bie, prę​ży mu​sku​ły. Opo​ny za​pisz​cza​ły ni​czym wo​jow​ni​cy ura​do​wa​ni, że ru​sza​ją do ata​ku. Anny za​chę​ca​ła je okrzy​ka​mi. Cóż za upa​ja​ją​ce uczu​cie! Jej bose sto​py nie od​ry​wa​ły się od pe​da​łów. Gna​ła peł​nym ga​zem, była w do​sko​na​łej for​mie i mia​ła wra​że​nie, że sta​pia się z sa​mo​cho​dem. Od​głos sil​ni​ka za​stę​po​wał jej od​dech, a ka​ro​se​ria sta​no​wi​ła prze​dłu​że​nie cia​ła, do tego stop​nia, że ich cię​ża​ry zgra​ły się ze sobą i wy​star​czy​ło, że po​ru​szy​ła le​wym ra​mie​niem, by prze​mie​ścić tonę że​la​stwa na jed​ną stro​nę. Anny jeź​dzi​ła tak samo, jak żyła: na zła​ma​nie kar​ku. Pę​dzi​ła z nie​osło​nię​tą twa​rzą, z roz​pusz​czo​ny​mi wło​sa​mi, gry​ząc sma​ga​ją​ce ją po​wie​trze. Po​li​czek za po​licz​kiem, otóż to, po​wie​trze wy​mie​rza​ło jej nie​ustan​ne po​licz​ki, oto jak ją trak​to​wa​ło! Lu​bi​ła to jed​nak i nie mia​ła mu za złe, sta​wia​ła mu czo​ła, pru​ła je, prze​mie​rza​ła, prze​ci​na​ła i za​wsze była górą. Szyb​kość uwal​nia​ła ją od trosk i pro​wa​dzi​ła do tego, co naj​istot​niej​sze: czu​ła, że żyje, żyje in​ten​syw​nie, bo gdy się ma dwie set​ki na licz​ni​ku, śmierć czy​ha za każ​dym za​krę​tem. Roz​le​gło się wy​cie sy​re​ny. – Ku​rew​ski kraj! Nie moż​na już na​wet ru​szyć pal​cem. Była tym bar​dziej wście​kła, że wzrósł jej po​ziom ad​re​na​li​ny. Za​trzy​ma​ła się na po​bo​czu i pa​trzy​ła na zbli​ża​ją​ce​go się po​li​cjan​ta. Ten za​trzy​mał przed nią mo​to​cykl, zsiadł i pod​szedł ma​je​sta​tycz​nym kro​kiem, na sze​ro​ko roz​sta​wio​nych no​gach. Mię​dzy uda​mi na​dal trzy​mał wir​tu​al​ny mo​tor. Anny wy​buch​nę​ła śmie​chem. – Za​baw​ne, no nie? Po​li​cjant zmarsz​czył brwi, go​tów się od​ciąć, lecz wo​lał się po​wstrzy​mać i zo​stać przy ry​tu​al​nych for​muł​kach: – Czy pani wie, że je​cha​ła pani dwie​ście ki​lo​me​trów na go​dzi​nę? – Mam na​dzie​ję, że wiem. Byle kto nie może so​bie na to po​zwo​lić. Naj​mniej​szy błąd był​by fa​tal​ny w skut​kach. Panu też się po​do​ba​ło? – Pro​szę pani… – No nie! Po co wstą​pił pan do po​li​cji, je​śli nie po to, żeby le​gal​nie prze​kra​czać pręd​kość? Prze​cież nie jeź​dzi pan po​li​cyj​nym mo​to​cy​klem, żeby ła​pać dziad​ków na trak​to​rach. Na szczę​ście od cza​su do cza​su tra​fia​ją się tacy na​pa​leń​cy jak ja, któ​rzy po​zwa​la​ją panu iść na ca​łość! Roz​dzia​wił usta, zbi​ty z tro​pu. Im dłu​żej mó​wi​ła, tym bar​dziej wy​da​wa​ła mu się zna​jo​-

ma. – Jest pani… gwiaz​dą kina? – Tak, Anny Lee. Miał wra​że​nie, że zna​lazł się po dru​giej stro​nie ekra​nu. Czy to moż​li​we? Isto​ta, któ​ra zwy​kle ob​ja​wia​ła mu się z twa​rzą o wy​mia​rach pięć me​trów na trzy, ogrom​na, im​po​nu​ją​ca, znaj​do​wa​ła się te​raz kil​ka​dzie​siąt cen​ty​me​trów od nie​go i od​po​wia​da​ła mu z na​tu​ral​nym wdzię​kiem. Uśmiech​nę​ła się, ucie​szo​na z wra​że​nia, ja​kie na nim wy​war​ła. – Jest pan za​do​wo​lo​ny ze swo​je​go mo​to​ru? – Eee… – Sam pan go wy​brał, tak czy nie? Cho​ciaż miał wiel​ką ocho​tę kon​ty​nu​ować tę roz​mo​wę, mu​siał wy​ko​ny​wać swo​je obo​wiąz​ki. Ubie​gła go jed​nak: – A jak za​re​ago​wa​ła pań​ska ro​dzi​na? Mama nie zno​si​ła, jak do​sia​dał pan ta​kie​go po​tęż​ne​go ru​ma​ka, ale od​kąd nosi pan mun​dur, już się nie boi, mam ra​cję? W oczach mo​to​cy​kli​sty po​ja​wił się błysk roz​ba​wie​nia. – Po​win​nam wstą​pić do po​li​cji – do​szła do wnio​sku Anny. – To je​dy​ny spo​sób, żeby na​dal śmi​gać bez ła​pa​nia man​da​tów i sta​wa​nia przed są​dem. Co pan o tym my​śli? Po​li​cjant wy​buch​nął śmie​chem. Anny po​pa​trzy​ła wów​czas na nie​go sze​ro​ko otwar​ty​mi ocza​mi, ro​biąc za​wie​dzio​ną minę ni​czym mała dziew​czyn​ka po​sta​wio​na do kąta. Po​li​cjant, roz​bro​jo​ny i mile po​łech​ta​ny, że chcia​ło jej się od​sta​wić dla nie​go taki nu​mer, stwier​dził na ko​niec: – Do​bra, przy​mknę oko. Pro​szę mi jed​nak obie​cać, że za​koń​czy pani po​dróż, ja​dąc z nor​mal​ną pręd​ko​ścią. Zgo​dzi​ła się, lecz obo​je do​sko​na​le wie​dzie​li, że kła​ma​ła. Po​li​cjant wes​tchnął, ża​łu​jąc, że musi się już roz​stać z dziew​czy​ną. – Do​kąd pani je​dzie? – Na plan mo​je​go no​we​go fil​mu. – Jaki ma ty​tuł? – Dziew​czy​na w czer​wo​nych oku​la​rach. – Pój​dę go obej​rzeć, Anny Lee, tak jak po​przed​nie. Dla​cze​go pani pro​wa​dzi? Są​dzi​łem, że wy​twór​nie fil​mo​we za​pew​nia​ją wam li​mu​zy​ny z szo​fe​ra​mi. – Jesz​cze się nie uro​dził szo​fer li​mu​zy​ny, któ​ry do​star​czył​by mi po​dob​nych wra​żeń. Je​śli zna pan ta​kie​go, pro​szę wy​cią​gnąć go z wię​zie​nia i mi przed​sta​wić. Jak na ra​zie je​stem zmu​szo​na sama sia​dać za kół​kiem. Uśmiech​nął się, ocza​ro​wa​ny tu​pe​tem Anny. Ru​szy​ła śli​ma​czym tem​pem i po​ma​cha​ła mu z wdzię​kiem na po​że​gna​nie. Omal nie od​po​wie​dział jej w ten sam spo​sób, lecz się zre​flek​to​wał, że musi po​stę​po​wać, jak przy​sta​ło na po​li​cjan​ta. Eskor​to​wał ją przez ki​lo​metr i w tym cza​sie je​cha​ła po​wo​li. Po​tem wy​prze​dził ją, zmie​-

nił tra​sę i od​da​lił się, prze​ko​na​ny, że po jego od​jeź​dzie Anny znów wci​śnie gaz do de​chy. Anny do​je​cha​ła na peł​nym ga​zie do miej​sca, gdzie roz​ło​ży​ła się eki​pa fil​mo​wa, by na​krę​cić kil​ka scen ple​ne​ro​wych, po​wie​rzy​ła sa​mo​chód jed​ne​mu ze sta​ży​stów i wpa​dła do swo​jej przy​cze​py. At​mos​fe​ra na pla​nie za​czy​na​ła przy​po​mi​nać otwar​tą woj​nę. Po pierw​sze gwiaz​da do​tar​ła z ogrom​nym spóź​nie​niem, jako że po​szła spać nad ra​nem – po​ło​ży​ła się do​pie​ro o czwar​tej, po po​wro​cie z noc​ne​go lo​ka​lu – i wsta​ła lewą nogą, z ka​cem i na gło​dzie nar​ko​ty​ko​wym. Po dru​gie, nie dość, że schrza​ni​ła roz​kład dnia, oka​zy​wa​ła swą wyż​szość: była gwiaz​dą, a na gwiaz​dę się cze​ka. Od​kąd Anny prze​spa​ła się z Ża​kiem, już się nie bała re​ży​se​ra. Wprost prze​ciw​nie, wy​star​czy​ło, że przy​po​mnia​ła so​bie, jak wy​glą​da nago lub po​my​śla​ła o jego buj​nym owło​sie​niu, aby wy​dał się jej ko​micz​ny. Nie miał już nad nią żad​nej wła​dzy – ani nie po​tra​fił jej zmu​sić do punk​tu​al​no​ści, ani po​wstrzy​mać od prze​drzeź​nia​nia jego uwag. Trzy​krot​nie na​zwa​ła go pu​blicz​nie „dur​niem”. Je​śli cho​dzi o Da​vi​da, jego hi​po​kry​zja sta​wa​ła się ewi​dent​na. Anny od​kry​ła ją jako pierw​sza, lecz te​raz do​strze​ga​li ją już wszy​scy, nie wy​łą​cza​jąc jego sa​me​go, bo gdy zgry​wał przy niej za​ko​cha​ne​go albo po​sy​łał jej prze​sło​dzo​ne miny, jego oczy na uła​mek se​kun​dy wpa​da​ły w pa​ni​kę, zdra​dza​jąc, że w głę​bi du​szy boi się, iż nie jest wia​ry​god​ny. Anny drwi​ła so​bie z tego. Go​rzej, to ją uspo​ka​ja​ło. Gdy do​strze​ga​ła mier​ność in​nych lu​dzi, czu​ła się swo​bod​niej. To uprasz​cza​ło jej re​la​cje nie tyl​ko z nimi, ale i z nią samą: mia​ła so​bie mniej do za​rzu​ce​nia. Była ze​rem w kra​inie zer, a lęk od​czu​wa​ła je​dy​nie przed wy​jąt​ko​wą oso​bo​wo​ścią. Co do Etha​na… Ethan nie przy​jął do wia​do​mo​ści, że go uni​ka. Pró​bo​wał się z nią spo​tkać, nie do​pu​ścić, żeby znów się po​grą​ży​ła w swych zgub​nych na​ło​gach. Po​cząw​szy od dnia, w któ​rym ule​gła opium, ni​g​dy nie prze​sta​ła go spo​ty​kać na swo​jej dro​dze, przed wej​ściem do domu, przy wyj​ściu ze stu​dia. Uda​wa​ła jed​nak, że go nie wi​dzi. Ethan się nie pod​da​wał. Pew​ne​go ran​ka pod​biegł do niej i za​czął jej pra​wić mo​ra​ły. Szła da​lej, jak​by na​le​żał do świa​ta, z któ​rym nic już jej nie łą​czy​ło. Jak​by był du​chem usi​łu​ją​cym za​gad​nąć ży​ją​cą. Tam​te​go dnia swo​ją ostat​nią se​kwen​cję na​gry​wa​ła z Ta​ba​tą Kerr, ak​tor​ką, któ​rą ota​cza​ła kul​tem. Dla​cze​go tak ją ce​ni​ła? Ta​ba​ta – prze​zy​wa​na przez cały Hol​ly​wo​od Tor​bą Vu​it​ton, bo tak bar​dzo mia​ła po​kie​re​szo​wa​ną skó​rę na twa​rzy – ni​ska, okrą​glut​ka, oszczęd​na w ru​chach, pa​trzą​ca chłod​nym wzro​kiem, zgryź​li​wa, bez​czel​na, cy​nicz​na, z gło​wą po​zba​wio​ną szyi, wci​śnię​tą mię​dzy krę​pe ra​mio​na, wy​da​wa​ła jej się nie do zdar​cia. Była nie​wzru​szo​na jak głaz. Co​kol​wiek się dzia​ło, przyj​mo​wa​ła cios, wciąż szy​der​cza i nie​sfor​na. Anny za​zdro​ści​ła jej, że sta​ła się taka twar​da. Gdy już była go​to​wa, przy​szła na plan, żeby przy​wi​tać się z Tor​bą Vu​it​ton, któ​ra po​zwo​li​ła się uca​ło​wać, lecz spra​wia​ła przy tym wra​że​nie, jak​by chcia​ła ją ode​pchnąć, żeby chro​nić ma​ki​jaż. – Za​czę​li mi tyn​ko​wać fa​sa​dę o siód​mej rano, w do​dat​ku za​bra​li się do tego w kil​ku,

więc się za​nad​to nie zbli​żaj, moje kur​cząt​ko. Za​by​tek w nie​bez​pie​czeń​stwie. Po ru​inach nie łazi się we​dług wła​sne​go wi​dzi​mi​się. – Cie​szę się, że z tobą krę​cę – od​po​wie​dzia​ła Anny. – A ja po pro​stu się cie​szę, że krę​cę. Zro​bio​no pró​bę, usta​wio​no re​flek​to​ry i przy​stą​pio​no do fil​mo​wa​nia. Le​d​wie padł okrzyk: „Ak​cja!”, Anny ule​gła prze​mia​nie: wszyst​ko sta​wa​ło się w niej spój​ne, in​ten​syw​ne, wła​ści​we. Głos jej wi​bro​wał, ła​mał się, cichł. Twarz drża​ła jej z emo​cji. Oczy mie​ni​ły się naj​róż​niej​szy​mi uczu​cia​mi. Rów​nież cia​ło opo​wia​da​ło hi​sto​rię, moż​na było skie​ro​wać ka​me​rę na jej ręce lub sto​py – jed​na​ko​wo od​gry​wa​ły każ​dą sce​nę. Na​prze​ciw​ko niej Tor​ba Vu​it​ton za​cho​wy​wa​ła się do​kład​nie od​wrot​nie. Na sy​gnał: „Ak​cja!”, skur​czy​ła się, stra​ci​ła część swej cha​ry​zmy. Pod​czas gdy Anny na​bie​ra​ła bla​sku, ona przy​ga​sa​ła. Ne​stor​ka gra​ła w spo​sób świa​do​my, z dba​ło​ścią o efekt koń​co​wy, pro​fe​sjo​nal​nie. Ni​cze​go nie po​zo​sta​wia​ła przy​pad​ko​wi. Wy​ko​ny​wa​ła go​to​wą kom​po​zy​cję, od​gry​wa​jąc Ta​ba​tę Kerr w roli, do któ​rej ją za​an​ga​żo​wa​no, zgod​nie z ocze​ki​wa​nia​mi, więc i bez nie​spo​dzia​nek. Po​nie​waż jed​nak po​wie​rza​no jej wy​łącz​nie dru​go​pla​no​we role ko​me​dio​we, nie spra​wia​ła za​wo​du: jej sil​na oso​bo​wość nie za​cie​ra​ła się do koń​ca, a już na pew​no nie jej nie​wia​ry​god​ny wy​gląd. Anny gra​tu​lo​wa​ła jej przy każ​dym no​wym uję​ciu, bo nie zda​wa​ła so​bie spra​wy z prze​pa​ści dzie​lą​cej jej wła​sną grę od za​an​ga​żo​wa​nia star​szej pani, któ​rą tak wiel​bi​ła. Tor​ba Vu​it​ton w cie​niu pa​ra​so​la, któ​ry trzy​ma​ła nad nią naj​pięk​niej​sza sta​żyst​ka, ła​ko​mie przyj​mo​wa​ła kom​ple​men​ty ko​le​żan​ki. Zac cier​piał. On oczy​wi​ście wi​dział róż​ni​cę dzie​lą​cą obie ar​tyst​ki, ale nie po​tra​fił nimi po​kie​ro​wać, gdyż Anne nie chcia​ła go słu​chać, zaś Tor​ba Vu​it​ton, choć z prze​ko​nu​ją​cą miną przyj​mo​wa​ła do wia​do​mo​ści jego uwa​gi, naj​wy​raź​niej nie była w sta​nie się po​pra​wić. Zac po​sta​no​wił się ko​mu​ni​ko​wać z Anny za po​śred​nic​twem swo​ich trzech asy​sten​tów. W koń​cu zde​cy​do​wa​ła się go po​słu​chać i po​szy​bo​wa​ła ni​czym sa​mo​lot my​śliw​ski, choć już wcze​śniej le​cia​ła na spo​rej wy​so​ko​ści. Człon​ko​wie eki​py nie mo​gli wyjść z po​dzi​wu. To praw​da, że Anny za​cho​wy​wa​ła się jak roz​piesz​czo​ne dziec​ko – czyż​by cią​gle mia​ła na pla​nie pięć lat jak pod​czas swe​go de​biu​tu? – psu​ła roz​kład dnia i kosz​to​wa​ła pro​du​cen​tów znacz​nie wię​cej, niż wy​no​si​ła jej gaża, lecz nic nie mo​gło za​prze​czyć doj​rza​ło​ści jej gry. Gdy słoń​ce było już zbyt ni​sko i świa​tło nie nada​wa​ło się na „cię​cie”, ogło​szo​no ko​niec dnia zdję​cio​we​go. Tor​ba Vu​it​ton, po któ​rej nie​mal nie było po​znać zmę​cze​nia, za​pro​po​no​wa​ła Anny obej​rze​nie ma​te​ria​łu zdję​cio​we​go do Dziew​czy​ny w czer​wo​nych oku​la​rach w swo​jej przy​cze​pie. Gdy tyl​ko usu​nię​to im ma​ki​jaż – w przy​pad​ku Tor​by Vu​it​ton tyl​ko czę​ścio​wo, bo za​wsze po​ka​zy​wa​ła się lu​dziom wy​pa​cy​ko​wa​na gru​bą war​stwą pod​kła​du – przy​stą​pi​ły do prze​glą​da​nia na ekra​nie te​le​wi​zo​ra ujęć z ostat​nich ty​go​dni. Tor​ba Vu​it​ton spraw​dza​ła, jak wy​pa​dła, a gdy w ja​kiejś se​kwen​cji się nie po​ja​wia​ła, ob​ser​wo​wa​ła Anny i do​strze​ga​ła wy​jąt​-

ko​we za​le​ty swej mło​dej ko​le​żan​ki. – To wa​riac​two, jak ka​me​ra cię ko​cha, mój kur​czacz​ku. Od​wró​ci​ła się, żeby się prze​ko​nać, co Anny o tym my​śli. Oka​za​ło się, że była tak sko​na​na, iż za​snę​ła już przy pierw​szych sce​nach. Wie​czo​rem na proś​bę Tor​by Vu​it​ton obie ko​bie​ty spo​tka​ły się w ele​ganc​kiej re​stau​ra​cji w Los An​ge​les. Anny zja​wi​ła się z go​dzin​nym opóź​nie​niem i za​że​no​wa​na dłu​go się ka​ja​ła, nie przy​pusz​cza​jąc, że prze​wi​du​ją​ca Tor​ba Vu​it​ton przy​je​cha​ła tuż przed nią. Szef lo​ka​lu i kel​ne​rzy nad​ska​ki​wa​li ak​tor​kom, wciąż po​wta​rza​jąc, jaki do dla nich za​szczyt usłu​gi​wać dwóm hol​ly​wo​odz​kim sła​wom. Oka​zy​wa​li obu rów​ny sza​cu​nek, choć może więk​szy Tor​bie Vu​it​ton, któ​ra sta​ra​ła się nie zdra​dzić, że zna każ​de​go pra​cow​ni​ka po imie​niu. Anny wy​glą​da​ła na przy​gnę​bio​ną. Po emo​cjach na pla​nie i nie​tak​tow​nej drzem​ce od​czu​wa​ła mdło​ści, nie​po​kój, brak sił wi​tal​nych. Je​dze​nie nie​wie​le jej po​mo​że. Co ro​bić? Gdy za​uwa​ży​ła ru​dziel​ca, któ​ry zaj​mo​wał się szat​nią, uzna​ła, że jest ura​to​wa​na. Fa​cet przy​cho​dził do Red and Blue. Czę​sto wi​dy​wa​ła go w pod​zie​miach, na​rą​ba​ne​go, na​ćpa​ne​go, opie​prza​ją​ce​go się jak ryba w akwa​rium. Pod pre​tek​stem, że idzie „od​świe​żyć so​bie pysk”, jak ma​wia​ła Tor​ba Vu​it​ton, Anny wśli​zgnę​ła się do klit​ki, po​de​szła do męż​czy​zny i jęk​nę​ła: – Na po​moc, je​stem na gło​dzie. Przyj​rzał jej się uważ​nie ze sztucz​nym uśmie​chem. – Do​bry wie​czór. Mam na imię Ro​nald. Od razu zo​rien​to​wa​ła się, do cze​go zmie​rza. – Je​stem Anny. Za​uwa​ży​łam cię w Red and Blue. – Szko​da, że tam mi tego nie po​wie​dzia​łaś. – Brak mi śmia​ło​ści – szep​nę​ła, ro​biąc minę, z któ​rą wy​glą​da​ła za​chwy​ca​ją​co – ale ru​do​wło​si mnie krę​cą. – Ach tak? A to cze​mu? – Z po​wo​du bar​dzo do​brych wspo​mnień. Męż​czy​zna się za​sta​na​wiał. – Mo​żesz mi ulżyć? – jęk​nę​ła. – Bez tego nie do​trwam do koń​ca ko​la​cji. – Się zo​ba​czy. Za​pa​dła ci​sza. Anny zro​zu​mia​ła, że nie moż​na po​na​glać ru​dziel​ca, po pierw​sze dla​te​go, że jego mózg pra​cu​je na zwol​nio​nych ob​ro​tach, po dru​gie dla​te​go, że chło​pak usi​łu​je za​cho​wać ini​cja​ty​wę. Po​sła​ła mu pro​wo​ka​cyj​ny uśmiech, żeby go za​chę​cić. W koń​cu wy​mam​ro​tał za​do​wo​lo​ny: – Co mi dasz, je​śli wy​grze​bię sta​rą reszt​kę cze​goś z dna kie​sze​ni? Wy​ję​ła je​dy​ny bank​not, jaki mia​ła przy so​bie. – Sto do​la​rów, pa​su​je? Za​drżał, sku​szo​ny pie​niędz​mi.

Anny po​my​śla​ła: „Uf, chy​ba mi się uda bez ko​niecz​no​ści pój​ścia z nim do łóż​ka”. Po​ki​wał gło​wą. – Od​wróć się. Anny po​słu​cha​ła. Męż​czy​zna bał się, że zo​ba​czy, gdzie cho​wa nar​ko​ty​ki. Wspa​nia​ła wia​do​mość: sko​ro tak się za​bez​pie​cza, jesz​cze mu zo​sta​nie, jak sprze​da jej dział​kę. – Do​bra. Trzy​maj. Wsu​nął jej do ręki zło​żo​ny pa​pie​rek z prosz​kiem. – Na ra​zie – szep​nę​ła Anny i znik​nę​ła w to​a​le​cie. Gdy tyl​ko do​szła do sie​bie – albo tak jej się zda​wa​ło – wró​ci​ła na górę i usia​dła obok Tor​by Vu​it​ton. – Dzię​ku​ję ci, moja małp​ko – po​wie​dzia​ła pod​sta​rza​ła ak​tor​ka – że wy​bra​łaś mnie do swo​je​go fil​mu. – Nie, to nie ja, to… – Ćśśś. Zac nie pa​trzył na mnie na​wet wte​dy, gdy gra​łam sce​nę. Wi​dział wy​łącz​nie cie​bie. – To nie dla​te​go. My​śmy… – Tak, spa​li​ście ze sobą, ale to skoń​czo​ne. Wszy​scy do​brze wę​dzą. Na​wia​sem mó​wiąc, cie​szę się, że do​ży​łam wie​ku, kie​dy żad​ne​mu re​ży​se​ro​wi nie przy​cho​dzi już do gło​wy, aby za​brać mnie do po​ko​ju ho​te​lo​we​go. Od​no​si​łam wra​że​nie, że to mia​ło w so​bie coś… feu​dal​ne​go. – Nie zu​peł​nie tak się to od​by​ło… – Oczy​wi​ście, moja żab​ko, z tobą jest aku​rat na od​wrót. To ty za​cią​gasz ich do łóż​ka, żeby po​tem nad nimi pa​no​wać. Wierz mi, za​chwy​casz nas, czy​li inne ko​bie​ty, trak​tu​jąc w koń​cu męż​czyzn w spo​sób, ja​kie​go nie​na​wi​dzi​my, gdy oni nas tak trak​tu​ją. Słod​ka ze​msta. Ale wróć​my do na​szych ba​ra​nów, jak ma​wia​ła moja mat​ka, któ​ra ni​g​dy się nie ru​sza​ła z No​we​go Jor​ku, i zba​daj​my twój przy​pa​dek, mój kró​licz​ku. Je​śli Zac nie od​ry​wa od cie​bie za​chwy​co​nych oczu, to zna​czy, że je​steś za​chwy​ca​ją​ca… Je​steś wiel​ką ak​tor​ką, pro​siacz​ku, bar​dzo wiel​ką. – Ty rów​nież, Ta​ba​to… Ude​rzy​ła ze zło​ścią w stół swą drob​ną dło​nią po​ści​ska​ną pier​ścion​ka​mi. – Pro​szę cię, nie. Tyl​ko bez fał​szy​wych kom​ple​men​tów. Do​sko​na​le wiem, ile je​stem war​ta. Cie​bie ka​me​ra ko​cha, mnie na​to​miast nie. – Mó​wisz o wie​ku? Tor​ba Vu​it​ton prze​szy​ła ją spoj​rze​niem w ro​dza​ju: „Wiek? Jaki wiek?”, któ​re​mu to​wa​rzy​szył jed​nak wy​raz twa​rzy pod​kre​śla​ją​cy, iż tyl​ko gra​ła, uda​jąc, że nie wie, o co cho​dzi, gry​mas świad​czą​cy o jej prze​ni​kli​wo​ści i po​czu​ciu hu​mo​ru. Po​da​no do sto​łu. Ne​stor​ka schru​pa​ła kre​wet​kę i po​wie​dzia​ła z oczy​ma wznie​sio​ny​mi do su​fi​tu, jak​by to stwo​rze​nie ją za​in​spi​ro​wa​ło: – Wiesz, że mam prze​zwi​sko? – Eeee… nie…

– Kłam​czu​cha! W bran​ży nikt nie mówi o mnie ina​czej jak Tor​ba Vu​it​ton. – Ach tak? – Tym ra​zem kiep​sko grasz, moja ła​sicz​ko. Fakt, że grasz trud​ną sce​nę, w któ​rą nikt nie uwie​rzył​by na​wet przez se​kun​dę. Bo wy​obraź so​bie, że to prze​zwi​sko, Tor​ba Vu​it​ton, nada​łam so​bie sama. – No co ty? Anny szcze​rze się zdzi​wi​ła. Jak moż​na było się ska​zać na po​dob​ną karę, na prze​zwi​sko w okrut​ny spo​sób opi​su​ją​ce to, co zo​sta​ło schrza​nio​ne – zbyt wi​docz​ne, zbyt licz​ne ope​ra​cje pla​stycz​ne? Ta​ba​ta Kerr na​dal obie​ra​ła swo​je sko​ru​pia​ki. – Otóż ka​me​ra, moja bie​dro​necz​ko, nie my​śli, ona re​je​stru​je. Gdy zbli​ża się do cie​bie, nie za​my​ka oczu jak żi​go​lak, prze​ciw​nie, otwie​ra je sze​ro​ko. Bez​li​to​śnie wy​chwy​tu​je two​je wady, wszyst​kie wady. Psia​krew, tej wred​nej ka​me​rze brak sub​tel​no​ści, ni​g​dy nie wy​bie​ra. To kre​tyn​ka bez ser​ca, ni​ko​mu nie oka​zu​je sza​cun​ku. Je​śli mia​łam prze​trwać w ki​nie po sfi​nan​so​wa​niu trzech ba​se​nów mo​je​mu chi​rur​go​wi pla​stycz​ne​mu, mu​sia​łam za​grać w otwar​te kar​ty: nada​łam so​bie pseu​do​nim ozna​cza​ją​cy skan​ce​ro​wa​ną mor​dę, w na​dziei, że gdy będą szu​kać ja​kiejś ste​ra​nej gęby, na​tych​miast po​my​ślą o Tor​bie Vu​it​ton. – Za​śmia​ła się jak wiedź​ma. – I po​dzia​ła​ło. Anny się uśmiech​nę​ła, czu​jąc ulgę na wieść, że po​dzi​wia​na przez nią star​sza pani szła przez ży​cie z taką we​rwą. – Ależ je​steś prze​bie​gła, Ta​ba​to. – Ach, aku​rat ten kom​ple​ment przyj​mu​ję, moja waż​ko. Tyl​ko po​myśl, gdy​bym nie była in​te​li​gent​na, ze swo​im wy​glą​dem, ze swo​im gło​sem i mar​nym ta​len​tem dra​ma​tycz​nym ni​g​dy nie uda​ło​by mi się zro​bić ka​rie​ry! – Prze​sa​dzasz… Anny była obu​rzo​na. Tym​cza​sem jej roz​mów​czy​ni nie zgry​wa​ła ko​kiet​ki. Zre​zy​gno​wa​ła ze swe​go sty​lu „wiel​kiej damy” i wgry​za​ła się za​cie​kle w chleb orze​cho​wy. – W cią​gu sie​dem​dzie​się​ciu lat spo​tka​łam mnó​stwo na​praw​dę pięk​nych ko​biet, bar​dziej uta​len​to​wa​nych ode mnie, któ​re były lep​szy​mi ak​tor​ka​mi, ob​da​rzo​ny​mi za​chwy​ca​ją​cym gło​sem. Wszyst​kie one znik​nę​ły. Wszyst​kie! A ja zo​sta​łam. Nie po​sia​dam więk​szych zdol​no​ści, ale mam tę jed​ną: umiem prze​trwać w swo​im za​wo​dzie. Od​wró​ci​ła się twa​rzą do Anny i nie​spo​dzie​wa​nie oświad​czy​ła: – Wła​śnie dla​te​go chcia​łam z tobą po​roz​ma​wiać, moja mysz​ko. Boję się o cie​bie. Anny zmarsz​czy​ła brwi. Tor​ba Vu​it​ton od​wró​ci​ła się w jej stro​nę i za​to​pi​ła spoj​rze​nie w jej oczach. W tym mo​men​cie Anny zro​zu​mia​ła, cze​mu czu​ła się nie​zręcz​nie: zaj​mo​wa​ły sto​lik sto​ją​cy w rogu sofy i dla​te​go je​dząc, nie sie​dzia​ły twa​rzą w twarz. Tor​ba Vu​it​ton pa​trzy​ła w głąb sali i rzad​ko od​wra​ca​ła się w stro​nę swo​jej współ​bie​siad​nicz​ki. Jak gdy​by inni klien​ci sta​no​wi​li jej pu​blicz​ność, zwra​ca​ła się do nich, wy​gła​sza​jąc swe kwe​stie, ni​czym ak​to​rzy​na, któ​ry trzy​ma się skra​ju sce​ny i nie zwra​ca uwa​gi na part​ne​ra. Te​raz jed​nak po​rzu​ci​ła na​gle swe ka​bo​tyń​skie od​ru​chy i po​chy​li​ła się w stro​nę Anny:

– Moja mała, je​stem tyl​ko cho​ler​ną zra​mo​la​łą flą​drą, lecz wzru​szy​łam się tym, jak mnie trak​to​wa​łaś od sa​me​go po​cząt​ku. Kil​ka razy wy​cią​gnę​łaś do mnie rękę, a ja nie mia​łam nic, żeby ci się zre​wan​żo​wać. Prze​ko​na​łaś mnie o swo​im przy​wią​za​niu. Dla​te​go te​raz, gdy bab​cia się sta​rze​je, po​wie​dzia​łam so​bie, że nad​szedł czas, by spła​cić dług. A po​nie​waż naj​lep​sze, co mam, to in​te​li​gen​cja, za​sta​no​wi​łam się nad two​im przy​pad​kiem i chcę cię ostrzec. Je​steś ge​niu​szem, moja ga​ze​lo, praw​dzi​wym ge​niu​szem sztu​ki dra​ma​tycz​nej. Przez to je​steś taka kru​cha. Gdy krę​cisz sce​nę, nie oszczę​dzasz się, od​da​jesz się bez resz​ty, wy​pa​lasz się. W koń​cu się za​ła​miesz. – Wska​za​ła pal​cem na ka​ska​dy sztucz​nych pe​reł, któ​re po​kry​wa​ły jej gors ni​czym zbro​ja gla​dia​to​ra. – Mnie na​to​miast nie moż​na zła​mać. Tyl​ko śmierć zdo​ła tego do​ko​nać. Mam gru​bą skó​rę i je​stem twar​da jak głaz. Nic mnie nie ru​sza. Tym le​piej i tym go​rzej. Mój sil​ny cha​rak​ter spra​wia, że je​stem in​te​re​su​ją​ca, prze​szko​dził mi jed​nak zo​stać wiel​ką ak​tor​ką. W za​mian za to ten cho​ler​ny tem​pe​ra​ment po​zwa​la mi być nie​mal szczę​śli​wą ko​bie​tą. Tym​cza​sem nie da się tego po​wie​dzieć o to​bie. Ze spo​so​bu, w jaki mi się wie​szasz na szyi, zwa​żyw​szy, jak grasz swo​je role – jak​by od tego za​le​ża​ło two​je ży​cie – wiem, że nie je​steś szczę​śli​wa. Anny po​wstrzy​ma​ła łzy. – Nie je​steś szczę​śli​wa, bo do​pusz​czasz do sie​bie nie​sa​mo​wi​cie sil​ne uczu​cia. Zda​łam so​bie z tego spra​wę, oglą​da​jąc ma​te​riał zdję​cio​wy. Kie​dy się śmie​jesz, to się śmie​jesz, nie chi​cho​czesz… Kie​dy pła​czesz, pła​czesz, nie po​chli​pu​jesz… Wszyst​ko w to​bie jest wiel​kie, nie ma nic płyt​kie​go, ma​łe​go. Nie dzia​łasz z wy​ra​cho​wa​niem, da​jesz się po​nieść. Nie mu​sisz szu​kać na​mięt​no​ści, to one cię do​pa​da​ją. Od​twa​rza​jąc rolę, ob​na​żasz się, grasz jak Chry​stus przy​bi​ty do krzy​ża. Za to wła​śnie ka​me​ra cię ko​cha. Pu​blicz​ność tak​że. Mnie pu​blicz​ność nie lubi. Lubi, gdy ją za​ba​wiam, a to co in​ne​go. Cie​bie ubó​stwia, bo da​jesz jej zwier​cia​dło, w któ​rym się roz​po​zna​je. Tak, w two​jej twa​rzy, two​ich oczach, dło​niach od​naj​du​je wła​sne emo​cje, lecz pięk​niej​sze – bo je​steś pięk​na – i szla​chet​niej​sze – bo je​steś czy​sta. – Po​ka​za​ła kel​ne​ro​wi swój pu​sty kie​li​szek. – Ja błysz​czę je​dy​nie w te​atrze. Tam rzu​cam się w na głę​bo​ką wodę, je​stem mniej wy​ra​cho​wa​na, nie za​sta​na​wiam się, w jaki spo​sób mnie fil​mu​ją, zaj​mu​ję swo​je miej​sce i nie ustę​pu​ję go ni​ko​mu. Na ekra​nie nie je​stem ani zła, ani do​bra. Ja​koś uj​dzie. Zresz​tą tak się dzie​je z więk​szo​ścią ak​to​rek. Ty na​to​miast, moja sa​ren​ko, je​steś fe​no​me​nal​na. To, że zdo​by​łaś po​zy​cję gwiaz​dy w tak mło​dym wie​ku, nie jest wy​łącz​nie dzie​łem przy​pad​ku. Masz nie​zbęd​ne za​le​ty. Wy​chy​li​ła bur​gun​da, skrzy​wi​ła się i za​mó​wi​ła bor​de​aux. Anny nie od​zy​wa​ła się ani przy oka​zji ta​kich wsta​wek, ani pod​czas jej mo​no​lo​gu: tyl​ko przy nim asy​sto​wa​ła i spi​ja​ła sło​wa z jej ust. – Ist​nie​ją je​dy​nie dwa ro​dza​je gwiazd kina: cho​re i ską​pe. Ską​pe gra​ją oszczęd​nie, nie ru​sza​ją się, nie ro​bią min, trzy​ma​ją się na gra​ni​cy bra​ku eks​pre​sji, po​ka​zu​jąc ma​skę, pod któ​rą moż​na się do​my​ślać ja​kie​goś ro​dza​ju emo​cji. Ka​me​ra ich szu​ka, ob​ser​wu​je je, re​wi​du​je, pró​bu​jąc od​na​leźć ślad uczu​cia. One jed​nak po​zo​sta​ją skne​ra​mi do sa​me​go koń​ca. Ofe​ru​ją tyl​ko nie​czy​tel​ny, po​kre​ślo​ny rę​ko​pis, któ​ry widz dzię​ki mon​ta​żo​wi zdo​ła od​cy​fro​wać. Te dru​gie, cho​re, od​da​ją się grze bez resz​ty. Są szczę​śli​we wy​łącz​nie mię​dzy „ka​me​rą” a „cię​ciem”. Dla​cze​go szczę​śli​we? Dla​te​go, że się za​tra​ca​ją, za​po​mi​na​ją o so​bie. Dla​-

te​go, że wte​dy żyją, żyją w peł​ni, tyl​ko tą jed​ną chwi​lą. I wresz​cie dla​te​go, że nad​mier​na wraż​li​wość, któ​ra spra​wia, że ich co​dzien​ne ży​cie jest nie do znie​sie​nia, od​naj​du​je miej​sce, gdzie może roz​kwi​tać. Te, do któ​rych i ty na​le​żysz, są upo​śle​dzo​ne na cale ży​cie. Z dnia na dzień rze​czy​wi​stość je rani, sie​ka na ka​wał​ki, bom​bar​du​je. Uję​ła Anny za ręce. – Po co wy​na​le​zio​no kino? Aby wmó​wić lu​dziom, że ży​cie ma po​stać opo​wie​ści. Aby móc utrzy​my​wać, że wśród bez​ład​nych wy​da​rzeń, któ​re zno​si​my, jest po​czą​tek, śro​dek i ko​niec. Dzię​ki temu kino za​stę​pu​je re​li​gie, wpro​wa​dza po​rzą​dek do cha​osu, roz​są​dek do ab​sur​du. Naj​lep​sze wy​stę​py za​wsze wy​pa​da​ją w nie​dzie​lę! Wi​dzo​wie ich po​trze​bu​ją i ty rów​nież, moja nor​ko. Żą​dasz, by na​pi​sa​no ci w sce​na​riu​szu, gdzie jest start, a gdzie meta, wy​ty​czo​no ci tra​sę i za​zna​czo​no, co masz mó​wić, czuć, czym się zaj​mo​wać, żeby wska​za​no ci ot​chła​nie i szczy​ty. Trze​ba ci na​ry​so​wać dro​gę, bo w prze​ciw​nym ra​zie błą​dzisz. Je​steś ge​niu​szem, moja ana​kon​do, ja​kie to smut​ne! O ile le​piej być mier​no​tą… Po​zo​sta​wisz za sobą wiel​ki blask, ale nie bę​dziesz szczę​śli​wa. Kie​dy Tor​ba Vu​it​ton po​ucza​ła ją w ten spo​sób, ude​rza​jąc w pom​pa​tycz​ne tony ko​me​diant​ki, Anny wsta​ła. – Co mam ro​bić? – Zde​cy​do​wać się być tym, kim je​steś: wy​bran​ką. To zna​czy, że bę​dziesz się mio​tać od obo​wiąz​ków do przy​wi​le​jów. Za to przy​jem​ność, jaką bę​dziesz z tego mia​ła… Ko​bie​ty uca​ło​wa​ły się na po​że​gna​nie. Tor​ba Vu​it​ton była po​ru​szo​na spo​tka​niem z tą de​li​kat​ną dziew​czy​ną, bo wdzia​ła, że zbie​ra​ją się nad nią czar​ne chmu​ry. Anny uści​ska​ła chwie​ją​cą się na no​gach Tor​bę Vu​it​ton, za​sta​na​wia​jąc się, czy ją jesz​cze zo​ba​czy. Każ​da z nich bała się o tę dru​gą. Gdy tyl​ko Anny od​pro​wa​dzi​ła star​szą pa​nią do tak​sów​ki, wró​ci​ła do re​stau​ra​cji, żeby ure​gu​lo​wać ra​chu​nek – Tor​ba Vu​it​ton ni​g​dy nie pła​ci​ła, na​wet je​śli to ona za​pra​sza​ła. Po​de​szła do ru​dziel​ca z szat​ni. – Do​kąd je​dziesz? Skoń​czył już pra​cę i zdą​żył po​kosz​to​wać nar​ko​ty​ku. – Od​wio​zę cię – od​parł. – Do​kąd? – Do mnie. Zgo​dzi​ła się bez wa​ha​nia. 19 Od chwi​li przy​by​cia do be​gi​na​żu Anne pro​mie​nia​ła z ra​do​ści. Na tym roz​le​głym za​drze​wio​nym te​re​nie, gdzie miesz​kan​ki nie​mal iden​tycz​nych dom​ków spo​glą​da​ły na sie​bie po​przez wy​smu​kłe pnie, Anne zaj​mo​wa​ła ósmy po pra​wej stro​nie, li​cząc od bra​my, naj​dal​szy od stud​ni. Za​rów​no z ze​wnątrz, jak i od we​wnątrz jej cha​łup​ka z czer​wo​ny​mi okien​ni​ca​mi wy​glą​da​ła na wy​god​ną, za​dba​ną. Anne po​do​ba​ło się wy​po​sa​że​nie, ogra​ni​czo​ne do mi​ni​mum. Tyl​ne okna wy​cho​dzą​ce na ka​te​drę Zba​wi​cie​la za​pew​nia​ły naj​ob​fit​sze świa​tło, pod​czas gdy przez pół​noc​ne wpa​dał bidy, roz​pro​szo​ny opa​li​zu​ją​cy blask, któ​ry oświe​tlał, nie po​zo​sta​wia​jąc cie​ni.

Od​wie​dza​ją​cych mu​siał ude​rzać przede wszyst​kim ko​bie​cy cha​rak​ter be​gi​na​żu: było to nie tyl​ko za​słu​gą jego miesz​ka​nek – ża​den męż​czy​zna nie miał pra​wa tam no​co​wać – ale wy​ni​ka​ło z roz​mia​rów ma​leń​kich bu​dyn​ków, z de​li​kat​no​ści ich fa​sad, w któ​rych czer​wo​na ce​gła prze​pla​ta​ła się z be​żo​wym ka​mie​niem, z ich nie​zwy​kle schlud​ne​go wy​glą​du. Kró​lo​wa​ła at​mos​fe​ra spo​ko​ju. Przy​tul​ny kwa​dra​to​wy dzie​dzi​niec opa​no​wa​ny przez drze​wa zmie​niał dom​ki w grzy​by wy​ro​słe u stóp lasu. Anne dzie​li​ła miesz​ka​nie ze szwacz​ką z An​twer​pii. Ulży​ło jej, gdy roz​sta​ła się z ciot​ką Go​de​li​ève. Ulży​ło za​rów​no ze wzglę​du na prze​szłość, jak i na przy​szłość. Nikt już jej nie przy​po​mi​nał o zmar​łej przy po​ro​dzie mat​ce, nikt jej nie zmu​szał do mał​żeń​stwa. Ry​so​wa​ły się inne, nie​ja​sne per​spek​ty​wy. Bra​in​dor wy​ko​rzy​stał swo​je wpły​wy u gran​de de​mo​isel​le, żeby umie​ścić Anne w tym miej​scu. Owa le​ci​wa dama o de​li​kat​nych ry​sach, sły​ną​ca ze swych la​wen​do​wych oczu, kie​ro​wa​ła be​gi​na​żem w spo​sób ła​god​ny, wła​ści​wy oso​bom po​zo​sta​ją​cym w zgo​dzie ze swy​mi uczyn​ka​mi. Była wy​kształ​co​ną ary​sto​krat​ką, po​chła​nia​ją​cą dzie​ła fi​lo​zo​fów i teo​lo​gów, lecz rzą​dząc tą świec​ką wspól​no​tą, nie nad​uży​wa​ła ani swej po​zy​cji, ani eru​dy​cji. Atu​ty, ja​kie da​wa​ło jej uro​dze​nie i na​by​ta kul​tu​ra, wy​no​szą​ce ją znacz​nie po​nad in​nych, trzy​ma​ła w re​zer​wie, w miej​scu do​stęp​nym je​dy​nie jej sa​mej. Swo​ją wolę na​rzu​ca​ła wy​łącz​nie w celu zor​ga​ni​zo​wa​nia be​gin​kom pro​ste​go ży​cia, upły​wa​ją​ce​go w czy​sto​ści i sku​pie​niu, wy​peł​nio​ne​go pra​cą i mo​dli​twą. Mimo że Anne nie po​cho​dzi​ła z ro​dzi​ny szla​chec​kiej, gran​de de​mo​isel​le zgo​dzi​ła się ją przy​jąć. Zresz​tą może wła​śnie z tego po​wo​du. Istot​nie, w Bru​gii od​zy​wa​ły się gło​sy kry​ty​ku​ją​ce obec​ną ten​den​cję pa​nu​ją​cą w be​gi​na​żu – przyj​mo​wa​nie wy​łącz​nie dziew​cząt wy​so​kie​go po​cho​dze​nia, cho​ciaż po​cząt​ko​wo za​pew​niał on opie​kę ko​bie​tom z gmi​nu. Gdy Bra​in​dor przed​sta​wi​ła Anne ary​sto​krat​ce, ta dłu​go i uważ​nie przy​glą​da​ła się dziew​czy​nie. Mimo że Anne i Bra​in​dor spo​dzie​wa​li się prze​py​ty​wa​nia, dama prze​cią​ga​ła mil​cze​nie, kła​dąc pa​lec wska​zu​ją​cy na ustach. Gdy obie ko​bie​ty zna​la​zły się twa​rzą w twarz, prze​sta​ły się po​ru​szać: wy​da​wa​ło się, że gran​de de​mo​isel​le prze​nik​nę​ła do umy​słu Anne, by od​być w nim men​tal​ną po​dróż; bez po​śred​nic​twa słów. Bra​in​dor czuł, że pro​wa​dzą szcze​rą roz​mo​wę, choć nie pa​dło ani jed​no zda​nie. W koń​cu po upły​wie dwóch kwa​dran​sów gran​de de​mo​isel​le oświad​czy​ła: – Du​sza umie doj​rzeć pięk​no tyl​ko wte​dy, gdy sama jest pięk​na. Trze​ba być bo​skim, żeby otrzy​mać bo​ską wi​zję. Wi​taj, Anne. Bez dal​szych wy​ja​śnień gran​de de​mo​isel​le przy​zna​ła dziew​czy​nie, o któ​rej tyle się mó​wi​ło w Bru​gii, za​po​mo​gę i za​pew​ni​ła dach nad gło​wą. Cho​ciaż dzię​ki sto​sun​kom Bra​in​do​ra prze​szko​dy zo​sta​ły po​ko​na​ne, ciot​ka Go​de​li​ève, nie bar​dzo zda​jąc so​bie spra​wę z nada​rza​ją​cej się szan​sy, pro​te​sto​wa​ła: sko​ro mia​sto wi​dzia​ło w jej sio​strze​ni​cy wy​jąt​ko​wą isto​tę, opie​kun​ka do​ma​ga​ła się, by przy​ję​to ją do naj​-

lep​sze​go klasz​to​ru. Z ko​lei Bra​in​dor pro​po​no​wał, by w be​gi​na​żu Anne wio​dła naj​pierw ży​cie w sta​nie przej​ścio​wym, cze​ka​jąc, aż od​kry​je w so​bie praw​dzi​we po​wo​ła​nie. Anne była tu​taj nowa. Mia​ła wra​że​nie, że za​czy​na dru​gie dzie​ciń​stwo. Gdy za​miesz​ka​ła w be​gi​na​żu, mu​sia​ła wy​brać obo​wiąz​ki, ja​kie mia​ła wy​peł​niać w owej spo​łecz​no​ści ko​biet, któ​re nie skła​da​ły ślu​bów za​kon​nych. Po​nie​waż umia​ła czy​tać i ra​cho​wać, za​ofe​ro​wa​no jej pra​cę w kan​ce​la​rii, zwłasz​cza że gran​de de​mo​isel​le uzna​ła, iż już wy​star​cza​ją​co dużo be​gi​nek zaj​mu​je się pra​niem weł​ny, przę​dze​niem i grę​plo​wa​niem. Na​za​jutrz, wi​dząc, jak sta​rusz​ki tra​cą siły przy pra​cach fi​zycz​nych, za​pro​po​no​wa​ła, że zaj​mie się tak​że do​star​cza​niem drew​na z lasu: bę​dzie przy​no​si​ła chrust, dźwi​ga​ła po​la​na i rą​ba​ła je, gdy zaj​dzie po​trze​ba. Do​da​ła, że przy oka​zji bę​dzie za​mia​ta​ła dzie​dzi​niec i prze​ty​ka​ła ryn​ny. Z ra​do​ścią do​trzy​my​wa​ła sło​wa. Co​dzien​nie od​naj​dy​wa​ła w so​bie nie​spo​ży​tą ener​gię. Im bar​dziej się tru​dzi​ła, tym była sil​niej​sza. Bra​in​dor czę​sto ją od​wie​dzał. Ofi​cjal​nie, przy​go​to​wy​wał Anne na spo​tka​nie z ar​chi​dia​ko​nem, któ​re mia​ła wkrót​ce od​być, lecz w rze​czy​wi​sto​ści, za​in​try​go​wa​ny dziew​czy​ną, pra​gnął jej się bli​żej przyj​rzeć, zro​zu​mieć urze​ka​ją​cy wpływ, jaki wy​wie​ra​ła na wszyst​kich od cza​su wy​da​rze​nia z po​skro​mie​niem wil​ka. Gdy uzna​wa​ła, że może prze​rwać swo​je za​ję​cia, sia​da​ła u jego boku na ka​mien​nej ła​wie. W pierw​szych dniach nie wy​cią​gnął od niej zbyt wie​le. Je​śli na​wet nie była nie​uf​na, za​cho​wy​wa​ła po​wścią​gli​wość i oba​wia​ła się dłu​żej z nim roz​ma​wiać. Dzię​ki zręcz​nym py​ta​niom za​da​wa​nym z pro​sto​dusz​nym wy​ra​zem twa​rzy umia​ła tak po​kie​ro​wać mni​chem, że to głów​nie on pe​ro​ro​wał. Gdy przej​rzał jej for​tel, po​sta​no​wił się z nim roz​pra​wić. – Anne, chcę, że​byś do mnie mó​wi​ła, a nie słu​cha​ła. – Tu​taj nie mogę. – Co ci nie po​zwa​la? – Te ścia​ny wo​kół nas. Bra​in​dor skrzy​wił się, prze​ko​na​ny, że wy​my​śli​ła nowy wy​bieg, aby unik​nąć roz​mo​wy. Wy​cią​gnę​ła do nie​go rękę, pro​po​nu​jąc mu ła​god​nie, by szedł za nią. Do​szli aż do drze​wa sto​ją​ce​go po​środ​ku czwo​ro​kąt​ne​go traw​ni​ka. – Tu​taj – upar​ła się – pod lipą. Tak bę​dzie ła​twiej. Bra​in​dor przy​po​mniał so​bie, jak bar​dzo była przy​wią​za​na do dębu pod​czas uciecz​ki do lasu, dla​te​go mru​gnął w stro​nę drze​wa, jak​by je po​zdra​wiał. Nie uszło to uwa​gi Anne. – Wy się zna​cie? – Jesz​cze nie. Za​śmia​ła się. – Po​lu​bi​cie się. Usie​dli pod ga​łę​zia​mi, opie​ra​jąc się ple​ca​mi o pień. Za​cho​wa​li mil​cze​nie, aby przy​zwy​cza​ić się do drze​wa. A może było na od​wrót. To drze​wo mu​sia​ło przy​wyk​nąć do ich

obec​no​ści. Po dłuż​szej chwi​li Bra​in​dor spy​tał: – Skoń​czy​łaś czy​tać Bi​blię? – Nie. Jest zbyt prze​ra​ża​ją​ca. – Anne, prze​cież ci ra​dzi​łem, że​byś zo​sta​wi​ła Sta​ry Te​sta​ment i po​świę​ci​ła się No​we​mu. Nie mo​żesz się dłu​żej uchy​lać od lek​tu​ry Ewan​ge​lii. Na​gle mnich Bra​in​dor ro​zej​rzał się nie​spo​koj​nie wo​kół, upew​nia​jąc się, czy nikt nie do​sły​szał tego zda​nia, któ​re mo​gło​by się oka​zać nie​bez​piecz​ne, gdy​by zin​ter​pre​to​wa​no je jako wy​zna​nie wia​ry lu​te​rań​skiej. – W każ​dym ra​zie – pod​jął wą​tek – ty​sią​ce razy sły​sza​łaś hi​sto​rię Pana na​sze​go Je​zu​sa Chry​stu​sa pod​czas mszy. Anna ścią​gnę​ła usta, przy​bie​ra​jąc scep​tycz​ny wy​raz twa​rzy. – Aż tak bar​dzo nie słu​cham mszy. – A co ro​bisz? – Śpie​wam, przy​glą​dam się świa​tłu, po​dzi​wiam ka​mien​ne po​są​gi, wy​chwy​tu​ję za​pach sto​ją​cych obok lu​dzi, pró​bu​ję po​jąć, w jaki spo​sób głos księ​dza roz​pra​sza się i zmie​nia w echo. Bra​in​dor wes​tchnął. – Nie mo​dlisz się za​tem? Od​wró​ci​ła się do nie​go z obu​rze​niem. – Ależ tak, dużo się mo​dlę, i to nie tyl​ko pod​czas wspól​nych mo​dlitw. Ja się mo​dlę pod​czas ca​łe​go na​bo​żeń​stwa. Tak​że w cią​gu dnia. Mo​dlę się nie​mal bez prze​rwy. – A co na​zy​wasz mo​dli​twą? – To, że dzię​ku​ję. Sku​piam się na tym, by uni​kać zł a. – Czy pro​sisz Boga o ła​ski? – Nie chcę go za​nu​dzać swo​imi hi​sto​ria​mi. – Bła​gasz go, by in​ter​we​nio​wał w spra​wie in​nych? – Je​śli to moż​li​we, wolę dzia​łać. Bra​in​dor za​ci​snął zęby: za​leż​nie od słu​cha​cza, sło​wa Anne zo​sta​ły​by ode​bra​ne jako ka​ry​god​na py​cha lub jako do​wód bez​gra​nicz​nej wia​ry. – Co czu​jesz, gdy księ​ża mó​wią ci o Bogu? – Nu​dzę się. Cale szczę​ście, że na​rzu​cił jej tę kwa​ran​tan​nę, za​nim wstą​pi​ła do klasz​to​ru, bo naj​drob​niej​sza wy​po​wiedź tego ro​dza​ju za​szo​ko​wa​ła​by lu​dzi Ko​ścio​ła. – Wy​ja​śnij mi, dla​cze​go się nu​dzisz. – Księ​ża po​win​ni mó​wić o Bogu jak za​ko​cha​ni, olśnie​ni, za​chwy​ce​ni, prze​peł​nie​ni wdzięcz​no​ścią i po​dzi​wem. My zaś po​win​ni​śmy im za​zdro​ścić, że są tak bli​sko nie​go, że go re​pre​zen​tu​ją. O tak, po​win​ni​śmy pę​kać z za​zdro​ści, pra​gnąć za​jąć ich miej​sce, je​śli opie​wa​li​by go w od​po​wied​ni spo​sób. Za​miast tego wy​wi​ja​ją Bo​giem jak bi​czem: „Bóg was po​ka​rze, je​śli nie w ży​ciu do​cze​snym, to w pie​kle!”. Prze​ra​ża​ją mnie tym swo​im ogniem, swo​imi po​żo​ga​mi, ża​rem, roż​na​mi, po​ku​ta​mi, swy​mi mę​ka​mi pie​kiel​ny​mi. Mam

wra​że​nie, że je​stem kur​cza​kiem przy​obie​ca​nym bryt​fan​nie. – Od​wró​ci​ła się w stro​nę Bra​in​do​ra. – Je​że​li księ​ża się nie mylą, kacz​ki mają wię​cej szczę​ścia niż lu​dzie: nie spę​dza​ją ca​łe​go ży​cia na ocze​ki​wa​niu, że skoń​czą na rusz​cie. Lek​ki wie​trzyk po​pie​ścił li​ście. Anne za​czerp​nę​ła po​wie​trza peł​ną pier​sią. – Ten Bóg, bra​cie Bra​in​do​rze, nie po​ma​ga mi żyć. Prze​ciw​nie, prze​szka​dza mi. – Dla​cze​go mó​wisz „ten Bóg”? Czyż​by two​im zda​niem był ja​kiś inny? Anne za​mil​kła, lecz jej mil​cze​nie nie wy​ra​ża​ło pust​ki po​zba​wio​nej my​śli, ale ra​czej głę​bo​ką myśl, któ​ra nie da​wa​ła się wy​ra​zić. Nie zdo​ław​szy wy​rwać dziew​czy​ny z upo​rczy​we​go mil​cze​nia, Bra​in​dor po​sta​no​wił nie zmu​szać jej do roz​mo​wy. W cią​gu na​stęp​nych dni za​do​wo​lił się ob​ser​wo​wa​niem Anne. Cho​ciaż ha​ro​wa​ła od rana do wie​czo​ra, pro​mie​nia​ła ra​do​ścią. Na jej twa​rzy bez prze​rwy go​ścił uśmiech, ła​god​ny, kie​dy zwra​ca​ła się do in​nych, ra​do​sny, kie​dy spo​glą​da​ła w nie​bo, pe​łen mi​ło​ści, kie​dy spo​ty​ka​ła zwie​rzę​ta. Gdy tyl​ko koń​czy​ła spraw​dza​nie ra​chun​ków od tka​czy, któ​rzy przy​cho​dzi​li po weł​nę, uda​wa​ła się pod lipę i sie​dzia​ła tam za​my​ślo​na, opie​ra​jąc się o pień. Czę​sto od​cho​dzi​ła od drze​wa i kła​dła się na zie​mi, twa​rzą w dół, z sze​ro​ko roz​po​star​ty​mi ra​mio​na​mi. Bra​in​dor nie mógł się po​wstrzy​mać od przy​pro​wa​dze​nia pod lipę gran​de de​mo​isel​le. Spy​tał ją, wska​zu​jąc na wy​cią​gnię​tą na tra​wie Anne: – Co ona robi? – Leży krzy​żem, na​śla​du​jąc Pana na​sze​go Je​zu​sa Chry​stu​sa. Prze​cież to oczy​wi​ste. Dla​cze​go za​da​je​cie mi to py​ta​nie, bra​cie Bra​in​do​rze? – Ona sama nie wie, co robi. Anne nie ma żad​nej kul​tu​ry re​li​gij​nej. Twarz le​ci​wej damy roz​świe​tlił uśmiech. – Cu​dow​na igno​ran​cja – wes​tchnę​ła. – Ten pro​sty umysł osią​ga szczy​ty chrze​ści​jań​skie​go na​tchnie​nia, na​wet się tego nie do​my​śla​jąc. Jej du​sza in​tu​icyj​nie spra​wu​je wła​dzę, wzno​sząc się po​nad sło​wa, my​śli, ro​zu​mo​wa​nie. Uśmiech​nę​li się do sie​bie, szczę​śli​wi, że mogą zo​ba​czyć, po​przez nie​win​ną Anne, iż ich głę​bo​kie prze​ko​na​nie jest uspra​wie​dli​wio​ne. – Czy​ste du​sze są rów​nież nie​ska​żo​ne wie​dzą. Do​da​jąc to zda​nie, gran​de de​mo​isel​le zrzu​ci​ła z sie​bie ba​last swej nie​sły​cha​nej eru​dy​cji, zna​jo​mo​ści gre​ki, ła​ci​ny i he​braj​skie​go, swej wie​dzy na te​mat sta​ro​żyt​nej pa​try​sty​ki oraz teo​lo​gów wszyst​kich epok. W tym mo​men​cie moż​na by przy​siąc, że jej licz​ne zmarszcz​ki wzię​ły się ze zmę​cze​nia po prze​wer​to​wa​niu tak wie​lu stron. Po​now​nie za​mil​kli. Gdy Bra​in​dor od​pro​wa​dził gran​de de​mo​isel​le, wró​cił, by za​cze​kać na Anne. – Anne, co ro​bi​łaś, le​żąc na zie​mi? Za​czer​wie​ni​ła się. Mnich na​le​gał. My​śląc, że za​rzu​ca jej, iż się ubru​dzi​ła, po​ka​za​ła mu swo​je nie​po​pla​mio​ne ubra​nie. Po​trzą​snął gło​wą i drą​żył da​lej: – Mo​dli​łaś się?

– Pra​wie. Ta enig​ma​tycz​na od​po​wiedź dłu​go roz​brzmie​wa​ła im w uszach. Bra​in​dor za​sta​na​wiał się, jak moż​na się „pra​wie mo​dlić”. – Chodź​my pod lipę. Opo​wiesz mi. Nie zwle​ka​jąc, skie​ro​wał się w stro​nę drze​wa, za​chę​ca​jąc dziew​czy​nę, by po​szła za nim, i usa​do​wił się wśród wy​sta​ją​cych ko​rze​ni. – A za​tem? Do​łą​czy​ła do nie​go. – Kła​dę się na zie​mi, by wchła​niać jej moc. Po​cząt​ko​wo ni​cze​go nie wy​czu​wam, lecz póź​niej, je​śli się le​piej skon​cen​tru​ję, do​strze​gam ty​sią​ce ru​chów, któ​re pną się do góry. Roz​py​cha​ją się, kłę​bią, sy​czą, aż do chwi​li, gdy wresz​cie po​czu​ję ich wy​jąt​ko​wą ener​gię. Wów​czas się nią sycę. To tak, jak​bym grza​ła się w słoń​cu. To mi po​zwa​la być sil​ną. To przy​wra​ca mi uśmiech. Och, by​naj​mniej nie je​stem zło​dziej​ką, bo za każ​dym ra​zem pro​szę zie​mię o zgo​dę. Bra​in​dor osłu​piał. Tam​tej nocy, le​żąc na po​sła​niu z na​stro​szo​nej sło​my, mnich bił się z my​śla​mi, za​chwy​co​ny i zmie​sza​ny za​ra​zem. Z jed​nej stro​ny Anne wy​gła​sza​ła prze​mo​wę, w któ​rej Bóg był nie​obec​ny, z dru​giej opi​sy​wa​ła mi​stycz​ne emo​cje wy​wo​ły​wa​ne ra​czej przez przy​ro​dę niż przez świę​te księ​gi. Czy była ja​kaś roz​bież​ność po​mię​dzy tym, co od​czu​wa​ła, a chrze​ści​jań​stwem? Bra​in​dor wstał, po​ru​szo​ny od​po​wie​dzią na to py​ta​nie: nie, nie było żad​nej roz​bież​no​ści. Anne, jak po​sła​niec prze​ka​zu​ją​cy nie​zro​zu​mia​łe dla sie​bie wie​ści, otrzy​my​wa​ła ilu​mi​na​cję od cie​śli z Na​za​re​tu. Czyż spon​ta​nicz​nie nie od​kry​ła na nowo le​że​nia krzy​żem? To do​wód, że na​tchnie​nie czer​pa​ła bez​po​śred​nio od Je​zu​sa Chry​stu​sa… Ran​kiem Bra​in​dor do​szedł do wnio​sku, że jego nie​po​kój z po​przed​nie​go dnia wy​ni​kał z nie​po​ro​zu​mie​nia. Otóż Anne bra​ko​wa​ło słow​nic​twa. Po​nie​waż ni​g​dy wcze​śniej nie słu​cha​ła du​chow​nych ani nie czy​ta​ła Bi​blii, z tru​dem przy​cho​dzi​ło jej wy​ra​ża​nie swych prze​żyć wła​ści​wy​mi sło​wa​mi. Po​dob​nie jak czy​ste du​sze by​wa​ją nie​ska​żo​ne wie​dzą, Anne nie wie​dzia​ła, co robi, a jed​nak to ro​bi​ła. Mnich Bra​in​dor po​sta​no​wił, iż jego mi​sja bę​dzie po​le​ga​ła na uświa​do​mie​niu Anne, co prze​ni​ka jej cia​ło i umysł.

20

9 czerw​ca 1906 Moja dro​ga Gret​chen, czy za​uwa​ży​łaś ten fe​no​men? Moż​na przez lata nie znać ja​kie​goś sło​wa, a póź​niej, gdy tyl​ko zwró​ci się na nie uwa​gę, wszę​dzie bez prze​rwy się je sły​szy. Coś ta​kie​go zda​rzy​ło mi się nie​daw​no z wy​ra​zem „psy​cho​ana​li​za”. W ostat​nim li​ście pi​sa​łam ci o tym, jak wy​bra​łam się do dok​to​ra Cal​ga​rie​go, a po​tem od nie​go ucie​kłam. Wte​dy wy​da​wa​ło mi się, że od​kry​łam w tym ter​mi​nie – zbyt uczo​nym, by mógł być uczci​wy – ja​kieś oszu​stwo. Wie​deń uga​niał się już kie​dyś za Me​sme​rem i jego ma​gne​tycz​ny​mi ba​lia​mi, więc cze​mu by nie za ma​giem Freu​dem i jego lecz​ni​czy​mi ko​zet​ka​mi? Po upły​wie dwóch mie​się​cy pra​gnę​ła​bym cof​nąć czas, aby od​zy​skać i znisz​czyć swój list, bo od tam​tej pory wciąż się na​ty​kam, czy to pod​czas po​sił​ków, czy roz​mów, na tę nie​zwy​kłą me​to​dę, dys​ku​tu​ję o niej i – uwie​rzy​ła​byś? – za​czy​nam się nią in​te​re​so​wać. Jak do​szło do tego zwro​tu? Los po​tra​fi dzia​łać pod​stęp​nie wo​bec ta​kich go​rą​cych głów jak ja. Swo​im zwy​cza​jem po​peł​ni​łam oczy​wi​ście mnó​stwo gaf. Naj​pierw był in​cy​dent z ukry​ty​mi szkla​ny​mi ku​la​mi Je​śli cho​dzi o tę bo​le​sną kwe​stię, po​ko​nam wstyd i – to​bie je​dy​nej – wy​znam praw​dę. Pew​ne​go ran​ka za​anon​so​wa​no mi wi​zy​tę ban​kie​ra Schön​der​fe​ra. Ka​za​łam od​po​wie​dzieć, że Franz jest nie​obec​ny, lecz on twier​dził, że chce się spo​tkać wła​śnie ze mną. Po​nie​waż ro​dzi​ce, od​cho​dząc przed​wcze​śnie, zo​sta​wi​li mi ma​ją​tek, wie​dzia​łam, że po​sia​dam fun​du​sze, lecz wy​ka​za​łam się obo​jęt​no​ścią, je​śli cho​dzi o za​rzą​dza​nie nimi. Jaki jest sens mieć mi​lio​ny, je​śli tra​ci się całe go​dzi​ny, żeby się nimi zaj​mo​wać? Bo​gac​two po​le​ga na po​zby​ciu się tro​ski o pie​nią​dze, praw​da? Dla mnie ban​kier jest kimś ta​kim jak gu​wer​nant​ka, ma​ître d’hôtel albo ku​charz: po​wi​nien roz​wią​zać swój mały pro​blem bez za​wra​ca​nia gło​wy pra​co​daw​com. Szy​ko​wa​łam się za​tem do od​pra​wie​nia Schön​der​fe​ra. Męż​czy​zna skło​nił się, po​dzię​ko​wał, że ze​chcia​łam go przy​jąć, i kil​ka​krot​nie od​kaszl​nął z prze​ję​cia. – Pro​szę się po​śpie​szyć, pa​nie Schön​der​fer, i po​wie​dzieć mi, co uspra​wie​dli​wia pań​ską obec​ność tu​taj. – W zwy​kłych oko​licz​no​ściach mu​siał​bym się zwró​cić do pana von Wald​ber​ga, bo za te spra​wy na ogół od​po​wia​da męż​czy​zna. Cho​dzi jed​nak o pani port​fel, pani von Wald​berg, o oszczęd​no​ści po​zo​sta​wio​ne pani przez ro​dzi​ców. Otóż ja… ja… je​stem za​nie​po​ko​jo​ny. – Dla​cze​go, na Boga? – Pani wy​dat​ki, ma​da​me. Mam na my​śli pani oso​bi​sty fun​dusz, nie to, co wnio​sła pani po ślu​bie do wspól​ne​go ma​jąt​ku. – A za​tem?

– Oczy​wi​ście nie mam pra​wa się wtrą​cać, jed​nak​że wie​dząc, że nie lubi się pani zaj​mo​wać ra​chun​ka​mi, spo​rzą​dzi​łem za pa​nią ze​sta​wie​nie wy​płat… – Bar​dzo do​brze. – Dzię​ki temu za​uwa​ży pani, że w tym tem​pie szyb​ko opróż​ni pani swo​je kon​to. – Słu​cham? – Przed​sta​wi​łem to na wy​kre​sie. Ma​jąc na uwa​dze pani wy​dat​ki, prze​pro​wa​dzi​łem sy​mu​la​cję do​ty​czą​cą przy​szło​ści. To jest… nie​po​ko​ją​ce. Chwy​ci​łam do​ku​ment i prze​bie​głam go wzro​kiem, na tyle szyb​ko, by po​jąć, że nic z nie​go nie ro​zu​miem, lecz na tyle wol​no, by do​strzec kon​klu​zję: moje oso​bi​ste ban​kruc​two czai się na ho​ry​zon​cie w per​spek​ty​wie dwóch lat. Wi​dząc, że prze​ży​łam wstrząs, sta​rał się mnie uspo​ko​ić: – Na​tu​ral​nie ma pani jesz​cze inne środ​ki, za​in​we​sto​wa​ne w nie​ru​cho​mo​ści. Tu cho​dzi wy​łącz​nie o pani za​so​by go​tów​ko​we. Oba​wiam się jed​nak, że w krót​kim cza​sie bę​dzie pani zmu​szo​na sprze​dać swo​je nie​ru​cho​mo​ści, je​śli utrzy​ma pani ta​kie tem​po… Mil​cza​łam przez chwi​lę, pró​bu​jąc ze​brać my​śli, lecz mia​łam z tym pro​blem: w gło​wie otwie​ra​ły mi się naj​róż​niej​sze furt​ki, tyl​ko że pro​wa​dzi​ły do​ni​kąd. – Może chcia​ła​by pani prze​ana​li​zo​wać te wy​dat​ki? Mógł​bym pani po​móc w od​róż​nie​niu tych, któ​re są nie​zbęd​ne, od tych… Pod​nio​słam się z chłod​ną fu​rią i od​pra​wi​łam go. Choć pro​te​sto​wał z pew​ną wy​twor​no​ścią nie​po​zba​wio​ną po​ko​ry, po​zo​sta​łam nie​wzru​szo​na: – Ja nie mu​szę się uspra​wie​dli​wiać, mój pa​nie. Pro​szę nie my​lić ról: to wy, mój bank, mu​si​cie mi zda​wać spra​wę ze swo​ich dzia​łań, nie na od​wrót. Skończ​my na tym, je​śli ła​ska. Od​szedł, a ja zo​sta​łam w bu​du​arze, w któ​rym go przy​ję​łam, i za​la​łam się łza​mi. Czu​łam się… jak by to po​wie​dzieć… jak zgwał​co​na. Usi​łu​jąc we​drzeć się w moje ży​cie, spra​wił, że by​łam roz​dar​ta, za​wsty​dzo​na, wzbu​rzo​na drę​czą​cy​mi my​śla​mi. Ża​ło​wa​łam pew​nych rze​czy z prze​szło​ści i nie​po​ko​iłam się o przy​szłość. Oczy​wi​ście ry​so​wa​ło mi się kil​ka po​my​słów, w jaki spo​sób ra​cjo​nal​nie od​po​wie​dzieć Schön​der​fe​ro​wi. Pro​blem w tym, że ja od​rzu​ca​łam wła​śnie ra​cjo​nal​ność. Moje ży​cie nie mu​sia​ło wy​glą​dać ani na roz​trop​ne, ani na prze​zor​ne, ani na roz​sąd​ne. Wy​star​czy, że było ta​kie pod pew​ny​mi wzglę​da​mi. Po co wszyst​ko wtła​czać w sztyw​ne ramy? Czy to przez płacz i za​tka​ny nos? Przez chwi​lę mia​łam wra​że​nie, że się du​szę. Franz nic nie wie​dział o tam​tej wi​zy​cie. Przez trzy dni czy​ha​łam na naj​mniej​szy ślad wzbu​rze​nia na jego twa​rzy, któ​ry mógł​by wy​ni​kać ze spo​tka​nia z ban​kie​rem. Jed​nak ża​den cień nie przy​ćmił na​sze​go związ​ku. Za to czwar​te​go dnia w po​rze her​ba​ty zja​wi​ła się ciot​ka Vivi. – Moja dro​ga, dla​cze​go tak rzad​ko wy​bie​ra​my się ra​zem do pra​cow​ni? Uwiel​biam od​wie​dzać szew​ca, kraw​ca czy mo​dyst​kę w to​wa​rzy​stwie przy​ja​ciół​ki. Na​stęp​nym ra​zem za​bierz mnie ze sobą. Za​sza​le​je​my. Na jej owal​nej twa​rzy po​ja​wi​ła się uwo​dzi​ciel​ska, bła​gal​na mina, taka, jaką pre​zen​to​wa​ła swym ko​chan​kom, żeby ob​da​ro​wa​li ją ja​kimś ślicz​nym upo​min​kiem.

Oka​za​łam na​iw​ność, bo nie przej​rza​łam jej za​mia​rów, i od​pa​dam nie​zręcz​nie: – Z przy​jem​no​ścią. Ale wiesz, cio​ciu Vivi, ja nie je​stem ko​kiet​ką. Franz musi na​le​gać, że​bym za​mó​wi​ła nowe mod​ne stro​je. Ubie​ram pa​nią von Wald​berg, nie sie​bie, Han​nę. – Wy​da​wa​ło mi się, że to za​uwa​ży​łam, ale cze​goś tu nie ro​zu​miem, moja słod​ka: Schön​der​fer, któ​re​go przy​pad​kiem spo​tka​łam, po​wie​dział mi, że pro​wa​dzisz wy​staw​ne ży​cie. Zbla​dłam. Jak on śmiał… – Och, nie cier​pię tych ban​kie​rów – cią​gnę​ła ciot​ka Vivi, żeby nie po​zwo​lić mi na wy​ra​że​nie obu​rze​nia. – Oka​zu​je się, że są gor​si od naj​bar​dziej nie​dy​skret​nych po​ko​jó​wek, z tą jed​ną róż​ni​cą, że ich nie moż​na zwol​nić. Prze​szu​ku​ją na​sze kie​sze​nie, szu​fla​dy, na​sze ka​set​ki z bi​żu​te​rią, sta​ra​ją się wy​kryć, jak na​praw​dę wy​ko​rzy​stu​je​my czas, bez ta​jem​nic i nie​do​mó​wień, bo pra​gną po​znać po​cho​dze​nie i prze​zna​cze​nie każ​de​go ta​la​ra. To nie do znie​sie​nia! Wie​lu spo​śród nas zo​sta​wia im wol​ną rękę… Jesz​cze le​piej: nie​któ​rzy boją się wła​sne​go ban​kie​ra. Zwłasz​cza miesz​cza​nie. Świat sta​nął na gło​wie. Czy wy​gła​sza​jąc tę kry​ty​kę, wie​dzia​ła, w jaki spo​sób po​trak​to​wa​łam Schön​der​fe​ra? Pró​bo​wa​ła mi schle​biać? Ko​lej​ny raz prze​rwa​ła moje roz​wa​ża​nia na​głą zmia​ną te​ma​tu: – Ro​bisz pre​zen​ty Fran​zo​wi? – Nie. Ni​g​dy. Ode​tchnę​ła z ulgą. – Tym le​piej. To ozna​cza, że go nie zdra​dzasz. Pa​trzy​łam, jak ta za​dzi​wia​ją​ca ko​bie​ta, zna​na z po​sia​da​nia licz​nych ko​chan​ków, cie​szy się, że ja nie mam żad​ne​go. Czyż​by wy​zna​wa​ła po​dwój​ną mo​ral​ność, inną dla sie​bie, a inną dla bliź​nich? A może za​wsze bra​ła stro​nę swo​je​go sio​strzeń​ca? Ja bez wąt​pie​nia nie ucho​dzi​łam w jej oczach za ko​bie​tę do​sko​na​lą, je​dy​nie za „ko​bie​tę Fran​za”. Ten zaś nie mógł być zdra​dza​ny. Po​sta​no​wi​łam, że te​raz ja za​ata​ku​ję: – Za​tem cu​dzo​łoż​ni​ce są hoj​ne wo​bec swo​ich mę​żów? – Na​tu​ral​nie, je​śli nie chcą zo​stać roz​wód​ka​mi. – Tak bar​dzo są wy​ra​cho​wa​ne? – Nie​czy​ste su​mie​nie… Gdy po​czu​cie winy drę​czy umysł, hoj​ność try​ska spon​ta​nicz​nie, ni​czym po​ma​da. Dia​bo​licz​na Vivi po​now​nie zdo​ła​ła zbić mnie z tro​pu. Pod​czas gdy ja pró​bo​wa​łam ro​bić alu​zje do jej wy​stęp​ne​go za​cho​wa​nia, ona mnie ubie​gła, po​zu​jąc na świa​do​mą i po​ku​tu​ją​cą grzesz​ni​cę. – Spójrz​my na to trzeź​wym okiem – do​rzu​ci​ła. – Re​kom​pen​sa​ta nie za​pew​nia od​ku​pie​nia. Nie za​mie​rza​łam po​dą​żać za nią po tym grzą​skim grun​cie, ale ona znów zmie​ni​ła te​mat, jak​by czy​ta​ła w mo​ich my​ślach: – Po​wiedz mi, moja dro​ga, na co wy​da​jesz pie​nią​dze. – Czy mu​szę ci od​po​wie​dzieć, cio​ciu Vivi? – Nie mu​sisz. Mo​żesz mil​czeć, jest jed​nak ktoś, kto wkrót​ce mil​czeć prze​sta​nie. To ten

okrop​ny Schön​der​fer. Chwi​lo​wo nie po​in​for​mo​wał Fran​za, za​do​wo​lił się za​się​gnię​ciem mo​jej opi​nii, ale je​śli nie udzie​lę mu ja​kiejś od​po​wie​dzi, nie bę​dzie dłu​żej zwle​kał. Wsta​łam i za​czę​łam ner​wo​wo cho​dzić po po​ko​ju. Za​no​si​ło się na sce​nę, któ​rej tak się oba​wia​łam: Franz od​kry​je, jaką nie​udacz​ni​cę po​ślu​bił. Te​raz, kie​dy nie by​łam w sta​nie zajść w cią​żę… W cią​gu kil​ku se​kund po​sta​no​wi​łam się zwie​rzyć ciot​ce Vivi. W mia​rę jak udzie​la​łam jej wy​ja​śnień, ro​bi​ło mi się co​raz lżej na du​szy. Przy​zna​łam, że mój en​tu​zjazm dla szkla​nych kul wpę​dził mnie w po​twor​ne wy​dat​ki: tak, go​dzi​łam się pła​cić za co​raz droż​sze oka​zy,-więc an​ty​kwa​riu​sze to wy​ko​rzy​sty​wa​li. Po​nad​to po​nie​waż nie opusz​cza​łam Wied​nia, od pew​ne​go cza​su upo​waż​nia​łam do za​ku​pów kil​ku przed​sta​wi​cie​li w ca​łej Eu​ro​pie, we Fran​cji, w An​glii, w Ro​sji, we Wło​szech, a tak​że w Tur​cji, ma​jąc na uwa​dze wzbo​ga​ce​nie swo​jej ko​lek​cji. Tym spo​so​bem utrzy​my​wa​łam co mie​siąc pię​ciu czy sze​ściu wiel​kich po​śred​ni​ków, któ​rzy po​dró​żo​wa​li na mój koszt, miesz​ka​li na mój koszt w dro​gich ho​te​lach, je​dli na mój koszt ko​la​cje z ko​lek​cjo​ne​ra​mi bi​be​lo​tów, by skło​nić ich do sprze​da​nia mi swo​ich skar​bów, itd. Oczy​wi​ście łu​dzi​łam się, że są uczci​wi, choć nie wąt​pi​łam, iż win​du​ją ceny, ale kie​dy po ich po​wro​cie szy​ko​wa​łam się, by zga​nić ich za wy​dat​ki, od​sła​nia​li ja​kiś ory​gi​nal​ny okaz mil​le​fio​ri, za​my​ka​jąc mi usta. Póź​niej wy​zna​łam rzecz naj​trud​niej​szą: ma​jąc świa​do​mość, że nie mogę wy​sta​wiać tu​taj swo​jej ko​lek​cji, po pierw​sze dla​te​go, że to przy​cią​gnę​ło​by uwa​gę do mo​je​go sza​leń​stwa, po dru​gie, z bra​ku miej​sca, ku​pi​łam po​ta​jem​nie dom. Wy​re​mon​to​wa​nie tej wil​li, by sta​ła się god​na mo​ich ma​łych cu​de​niek, prze​obra​że​nie jej w sejf z opan​ce​rzo​ny​mi drzwia​mi i ry​glo​wa​ny​mi okien​ni​ca​mi, za​trud​nie​nie straż​ni​ków i spro​sta​nie in​nym wy​mo​gom jesz​cze bar​dziej nad​wy​rę​ży​ło mój bu​dżet. Po tej la​wi​nie wy​znań roz​ło​ży​łam swe osta​nie na​byt​ki w na​dziei, że ciot​ka Vivi zro​zu​mie czy wręcz uspra​wie​dli​wi moją pa​sję. Ona jed​nak tyl​ko zer​k​nę​ła na nie prze​lot​nie chłod​nym wzro​kiem i chwy​ta​jąc mnie za ręce, zmu​si​ła, bym spoj​rza​ła jej w twarz. – Moja mała Han​no, czy zda​jesz so​bie spra​wę z tego, co w two​im za​cho​wa​niu jest… wy​jąt​ko​we​go? – Moja ko​lek​cja bę​dzie kie​dyś wy​jąt​ko​wa. – Nie, nie, moje dziec​ko, ja mó​wię o to​bie. O wy​da​wa​niu bez umia​ru pie​nię​dzy na ka​wał​ki szkła. – Na dzie​ła sztu​ki – wy​krzyk​nę​łam obu​rzo​na. – Wy​ro​by rze​mieśl​ni​cze – pró​bo​wa​ła spro​sto​wać. Ze​rwa​łam się z wście​kło​ścią z miej​sca i za​czę​łam jej wy​my​ślać. Nie mogę ci tu​taj przy​to​czyć swo​ich słów, przede wszyst​kim dla​te​go, iż chcę o nich czym prę​dzej za​po​mnieć, ale tak​że dla​te​go, że od tych, któ​re pa​mię​tam, pło​ną mi po​licz​ki. Krót​ko mó​wiąc, wrzesz​cza​łam, że nikt mnie nie ro​zu​mie, że je​stem oto​czo​na wy​łącz​nie przez gbu​rów, pro​sta​ków i bar​ba​rzyń​ców. Na za​koń​cze​nie do​rzu​ci​łam, że umar​ła​bym już sto razy, gdy​bym nie zna​la​zła po​cie​sze​nia w swo​jej ko​lek​cji. Ciot​ka Vivi mia​ła dość ro​zu​mu, by po​zwo​lić mi wy​pluć jad do sa​me​go koń​ca. Nie prze​-

ry​wa​ła. Moim zda​niem rów​nież nie słu​cha​ła. Za​sta​na​wia​ła się. Przez dłuż​szy czas trwa​ły​śmy tak na​prze​ciw​ko sie​bie, przy czym ja od​zy​ski​wa​łam od​dech, a ona roz​my​śla​ła. W koń​cu wsta​ła i po​zbie​ra​ła swo​je rze​czy, szy​ku​jąc się do wyj​ścia. – Jaka szko​da, że nie po​ro​zu​mie​li​ście się z dok​to​rem Cal​ga​rim. Mó​wio​no mi, że nie​daw​no wy​le​czył pew​ną ko​bie​tę, któ​ra gro​ma​dzi​ła ze​ga​ry z wa​ha​dłem. Ta ma​nia za​gra​ża​ła jej ro​dzi​nie. Tro​chę tak jak two​ja: dłu​gi, nie​wy​ro​zu​mia​łość męża, nie​chęć wo​bec bli​skich, któ​rzy nie ro​zu​mie​ją… – My nie je​ste​śmy w ta​kiej sy​tu​acji, cio​ciu Vivi. – Jesz​cze nie, ale już wkrót​ce. Szko​da… – Za​sta​na​wiam się, jak dok​tor Cal​ga​ri prze​ko​nał​by mnie, że moje szkla​ne kule nie są pięk​ne i nie za​słu​gu​ją na wszel​kie moje sta​ra​nia. – Och, z tego, co zro​zu​mia​łam, wca​le by tak nie po-wie​dział. Wy​ka​zał​by ci, że two​je szkla​ne kule nie są je​dy​nie szkla​ny​mi ku​la​mi, że sta​no​wią od​bi​cie cze​goś in​ne​go, cze​goś tak krę​pu​ją​ce​go, iż nie chcesz tego do​pu​ścić do swo​jej świa​do​mo​ści. Tak wła​śnie po​stą​pił z ze​ga​ra​mi tej ko​bie​ty. – Ach tak? A co sym​bo​li​zo​wa​ły te ze​ga​ry? – Och, to skom​pli​ko​wa​na hi​sto​ria. Ty​ka​nie pod​kre​śla​ło cykl men​stru​acyj​ny. Ta ko​bie​ta tak bar​dzo oba​wia​ła się me​no​pau​zy, że wie​rzy​ła, iż prze​dłu​ża swo​ją płod​ność, gro​ma​dząc co​raz wię​cej chro​no​me​trów. Pa​ra​dok​sal​nie ko​lek​cjo​no​wa​ła cza​so​mie​rze, aby wal​czyć z cza​sem. – To ab​surd – po-wie​dzia​łam. – Kom​plet​nie ir​ra​cjo​nal​ne! – A kto po​wie​dział, że na​sze ży​cie jest ra​cjo​nal​ne? – spy​ta​ła ciot​ka Vivi. Od​pro​wa​dza​jąc ją do drzwi, po​pro​si​łam, by przed​sta​wi​ła ban​kie​ro​wi ja​kąś praw​do​po​dob​ną wer​sję mo​je​go sza​leń​stwa. – Cie​szę się, że w koń​cu wra​ca ci roz​są​dek – od​par​ła, za​nim się roz​sta​ły​śmy. W na​stęp​nych ty​go​dniach usi​ło​wa​łam się po​ha​mo​wać Uda​wa​ło mi się to przez kil​ka go​dzin dzien​nie, lecz na​tych​miast za​prze​pasz​cza​łam owe wy​sił​ki, roz​ma​wia​jąc z po​śred​ni​kiem czy an​ty​kwa​riu​szem. W rze​czy​wi​sto​ści tak opie​ra​łam się po​ku​sie, że w mo​ich oczach prze​sta​wa​ła być po​ku​są. Ku swe​mu wiel​kie​mu roz​cza​ro​wa​niu od​kry​łam w so​bie po​do​bień​stwo do ciot​ki Clémen​ce, sio​stry Vivi, tej, któ​ra waży po​nad sto kilo: po​mię​dzy po​sił​ka​mi wma​wia so​bie, że jest na die​cie, a po​tem ob​że​ra się przy sto​le bez umia​ru. Cal​ga​ri? Czy po​win​nam wró​cić do tego uwo​dzi​cie​la bez skru​pu​łów? Je​śli na​wet za​czy​na​łam do​cho​dzić do wnio​sku, że nie uda mi się wy​le​czyć sa​mej, nie by​łam prze​ko​na​na, czy „psy​cho​ana​li​za” albo je​den z jej ma​gów może mi po​móc. Wła​śnie wte​dy wy​da​rzył się dru​gi in​cy​dent, zwią​za​ny z sym​fo​nią pana Gu​sta​va Mah​le​ra. Franz uwiel​bia mu​zy​kę. A ra​czej uwiel​bia cho​dzić tam, gdzie gra mu​zy​ka. Po​da​ję to uści​śle​nie bez zło​śli​wo​ści, po pro​stu chcę być do​kład​na: jego ro​dzi​na ma lożę w ope​rze i uczęsz​cza na kon​cer​ty do fil​har​mo​nii – to wcho​dzi w za​kres dzie​dzicz​nych ry​tu​ałów, po​dob​nie jak utrzy​my​wa​nie licz​nej służ​by. Gdy ktoś się ro​dzi Wald​ber​giem, ro​dzi się me​lo​-

ma​nem, prze​ka​zu​je z ojca na syna za​mi​ło​wa​nie do tań​ca przy wal​cach Straus​sa, ana​li​zu​je za​le​ty śpie​wa​czek ope​ro​wych z ta​kim sa​mym za​pa​łem jak za​le​ty koni. Od naj​młod​szych lat uszy Fran​za kar​mi​ły się Mo​zar​tem, Beetho​ve​nem, We​be​rem. Na do​bra​noc mat​ka śpie​wa​ła mu pie​śni Schu​ber​ta lub Schu​man​na, a słyn​ni pia​ni​ści, w tym Liszt, znę​ca​li się nad pa​ła​co​wym érar​dem. Tak więc, nie​za​leż​nie od pro​gra​mu i wy​ko​naw​cy, Franz za​wsze jest go​tów nad​sta​wić uszu, lecz rów​no​cze​śnie wy​cho​dzi po wy​stę​pie tak spo​koj​ny, tak mało po​ru​szo​ny, że cza​sem za​sta​na​wiam się, czy słu​chał uważ​nie. Ja, prze​ciw​nie, do tego stop​nia od​da​ję się mu​zy​ce – nie​wąt​pli​wie dla​te​go, że je​stem mniej przy​zwy​cza​jo​na do jej słu​cha​nia – iż może mieć na mnie nie​po​ko​ją​cy wpływ. Tak wła​śnie się sta​ło w ze​szłym mie​sią​cu, pew​ne​go ma​jo​we​go wie​czo​ru w fil​har​mo​nii, kie​dy jed​no ze swych dzieł wy​ko​ny​wał dy​ry​gent Gu​stav Mah​ler. Po​dob​nie jak więk​szość wi​dzów uda​wa​łam się tam z nie​uf​no​ścią, bo wy​da​wa​ło nam się, że wie​my, cze​go się spo​dzie​wać: był mło​dym cha​ry​zma​tycz​nym dy​rek​to​rem ope​ry, świet​nym wy​ko​naw​cą i to po​win​no mu było wy​star​czyć, praw​da? Nie mu​siał do​dat​ko​wo wy​ma​gać od nas, by​śmy uwie​rzy​li, że jest no​wym wcie​le​niem Ba​cha albo przy​szłym Brahm​sem! Ów nie​dziel​ny kom​po​zy​tor, bę​dą​cy w dni po​wsze​dnie uzna​nym dy​ry​gen​tem, w skan​da​licz​ny spo​sób wy​ko​rzy​sty​wał swo​ją wła​dzę, żeby ka​to​wać nas wła​sną mu​zy​ką. Po​dob​nie jak moi są​sie​dzi, w tym sta​nie du​cha wy​wo​ła​nym po​dejrz​li​wo​ścią, za​ję​łam miej​sce, by wy​słu​chać jego naj​now​szej sym​fo​nii. Tym​cza​sem on już od pierw​szych tak​tów przy​kuł moją uwa​gę. Kie​dy za​brzmia​ła par​tia fle​tów, prze​sta​łam być sobą. Za​nu​rzy​łam się w jego roz​pa​lo​nym, ta​jem​ni​czym świe​cie, peł​nym cier​pie​nia, tar​ga​nym prze​mo​cą, któ​ra na​ra​sta, lecz nie osią​ga szczy​tu, w świe​cie prze​ła​do​wa​nym ulot​ny​mi wspo​mnie​nia​mi, po​śród zmien​ne​go, uroz​ma​ico​ne​go kra​jo​bra​zu, na któ​ry nie​spo​dzie​wa​ne ada​gio wy​la​ło ko​ją​cy bal​sam, ni​czym słoń​ce prze​szy​wa​ją​ce chmu​ry, by ozło​cić do​li​nę, po​grą​żo​ną do tej pory w cie​niu. W mia​rę trwa​nia sym​fo​nii prze​sta​łam sa​mo​dziel​nie od​dy​chać, prze​ję​łam na​to​miast jej od​dech. Uno​szo​na przez skrzyp​ce, bra​łam głę​bo​ki od​dech wraz ze smycz​ka​mi, przy tut​ti po​zo​sta​wa​łam na bez​de​chu, by wy​pu​ścić po​wie​trze przy per​li​stym pa​sa​żu har​fy. Two​ja po​spo​li​ta Han​na, ta, któ​ra nie może dojść do sie​bie po swej uro​jo​nej cią​ży, drę​czo​na ma​łost​ko​wy​mi my​śla​mi, ta Han​na znik​nę​ła. Inna, wol​na, nowa pły​wa​ła na mu​zycz​nych fa​lach, po​zwa​la​jąc się uno​sić z prą​dem, ule​gła i szczę​śli​wa. Mia​łam wra​że​nie, że po​wró​ci​łam do swych szkla​nych kul. Cóż in​ne​go mi one ofe​ru​ją, jak nie to, co mi da​wa​ła ta mu​zy​ka? Dzię​ki nim uwal​niam się od sa​mej sie​bie, wy​co​fu​ję się ze świa​ta, w któ​rym cier​pię, by za​głę​bić się w tym, któ​ry uwiel​biam, ucie​kam przed cza​sa​mi, któ​re mnie drę​czą, by po​wró​cić do tych, któ​re dają mi ra​dość. By​łam za​chwy​co​na. Po​rzu​ci​łam rze​czy​wi​stość na rzecz pięk​na. Gdy za​brzmiał ostat​ni akord, za​czę​łam kla​skać z ca​łych sił i wów​czas zda​rzy​ło się coś nie​praw​do​po​dob​ne​go: stra​ci​łam przy​tom​ność. Ni​czym szma​cia​na lal​ka – jak mi po​tem opo​wia​da​no – osu​nę​łam się ze​mdlo​na z fo​te​la i zna​la​złam się na pod​ło​dze, zwi​nię​ta w kłę​bek. Utra​ta przy​tom​no​ści mia​ła tę za​le​tę, że nic nie wie​dzia​łam o chłod​nym przy​ję​ciu, ja​kie

wie​deń​ska pu​blicz​ność zgo​to​wa​ła sym​fo​nii Mah​le​ra. W prze​ci​wień​stwie do mnie, znie​na​wi​dzi​ła ją. Pu​blicz​ność nie mo​gła znieść sym​fo​nii, ale​ja rów​nież, na swój spo​sób, po​nie​waż to mój en​tu​zjazm wy​wo​łał za​słab​nię​cie. Gdy po​now​nie otwo​rzy​łam oczy, za​uwa​ży​łam dwie twa​rze. Jed​na na​le​ża​ła do dok​to​ra Te​itel​ma​na, dru​ga do dok​to​ra Cal​ga​rie​go. Cięż​kie prze​bu​dze​nie. Je​den pa​trzył na mnie jak na sy​mu​lant​kę, a na dru​gie​go ja pa​trzy​łam jak na sy​mu​lan​ta. Nad ich gło​wa​mi przy​glą​dał mi się Franz. Po zło​ce​niach na su​fi​cie od​ga​dłam, że po​ło​żo​no mnie w foy​er. Te​itel​man zba​dał mi puls, a Cal​ga​ri po​dał szklan​kę wody z cu​krem. Na​pój przy​wró​cił mi nie​co sił, więc uśmiech​nę​łam się do męża. – Do​brze się czu​jesz, mój anie​le? – za​nie​po​ko​ił się Franz. Uśmiech​nę​łam się sze​rzej, co go uspo​ko​iło. Na​tych​miast na​chy​lił się w stro​nę Te​itel​ma​na. – Dok​to​rze, są​dzi pan, że to może być to? – Jest taka szan​sa. Je​śli Han​na nie skar​ży się na ból brzu​cha lub wą​tro​by, to tak. Osłu​chał mnie, cze​mu się bier​nie pod​da​łam, i stwier​dził: – A więc to jest to. – Moja ko​cha​na, z pew​no​ścią je​steś w cią​ży! Zro​bi​łam za​nie​po​ko​jo​ną minę, któ​ra nie uszła uwa​gi Te​itel​ma​na, tym bar​dziej że na nią czy​hał. To on po​sta​rał się ostu​dzić za​pał Fran​za. – Spo​koj​nie, spo​koj​nie. Nie wy​cią​gaj​my po​chop​nych wnio​sków. – Jak pan so​bie ży​czy, dok​to​rze, ale ja je​stem pe​wien. I Franz po​gnał co sił w no​gach, by spro​wa​dzić nasz po​wóz pod samo wej​ście. Gdy tyl​ko mąż się ulot​nił, Te​itel​man zmie​rzył mnie sro​gim wzro​kiem. – Je​śli mdło​ści będą się po​wta​rza​ły, pani von Wald​berg, pro​szę przyjść do mo​je​go ga​bi​ne​tu, że​by​śmy mo​gli zwe​ry​fi​ko​wać do​brą no​wi​nę. Pro​szę się spo​dzie​wać, że będę bar​dziej do​cie​kli​wy niż ostat​nim ra​zem. Ro​zu​mie​my się, na​tu​ral​nie? Po tych sło​wach po​że​gnał mnie oschle i po​szedł. Cal​ga​ri, któ​ry sie​dział w po​bli​żu, przy​glą​dał mi się z za​cie​ka​wie​niem. Omal nie krzyk​nę​łam na nie​go, żą​da​jąc, by się od​da​lił i zo​sta​wił mnie w spo​ko​ju. Ja​kim pra​wem wciąż tkwił przy moim boku? Po​czu​łam jed​nak, iż ema​nu​je tak wiel​kim współ​czu​ciem, że się nie ode​zwa​łam. Od​nio​słam wra​że​nie, że sły​szał moje my​śli, gdy roz​ma​wia​łam z mę​żem albo ze swo​im le​ka​rzem. – To mu​zy​ka tak pa​nią przy​tło​czy​ła, praw​da? Po​twier​dzi​łam ski​nie​niem gło​wy. – Mia​łem miej​sce nie​da​le​ko pani – cią​gnął. – W cza​sie kon​cer​tu dwa czy trzy razy po​zwo​li​łem so​bie rzu​cić okiem w pani stro​nę: spra​wia​ła pani wra​że​nie po​ru​szo​nej. W kil​ku sło​wach spró​bo​wa​łam mu wy​ja​śnić, co czu​łam. Po​ki​wał gło​wą. – Ma pani nad​zwy​czaj​ną du​szę, ma​da​me von Wald​berg. Od​bie​ra pani bodź​ce z więk​szą po​bu​dli​wo​ścią niż kto​kol​wiek inny. Pro​szę pa​mię​tać, iż po​mi​mo nie​gdy​siej​sze​go nie​po​ro​-

zu​mie​nia za​wsze będę go​tów pa​nią przy​jąć. Wiem, że wzię​ła mnie pani za szar​la​ta​na, jed​nak dziś wie​czór wy​łącz​nie ten szar​la​tan do​strzegł za​cho​dzą​cą w pani zmia​nę. Szczę​ście wy​ni​ka​ją​ce z za​nu​rze​nia się w sztu​ce. Strach przed po​wro​tem do swo​je​go cia​ła. I naj​więk​szy strach: przed tym, że ma pani – albo że nie ma – inne cia​ło ży​ją​ce w pani cie​le. Od​wró​ci​łam gło​wę. Cóż za głup​ta​ska ze mnie! Wiecz​nie nie​za​do​wo​lo​na. Za​smu​co​na, że Franz mnie nie ro​zu​mie, zmar​twio​na, że ro​zu​mie mnie Cal​ga​ri. Usu​nął się, a służ​ba przy​szła mi po​móc dojść do po​wo​zu. Od tam​te​go cza​su Franz po​now​nie ob​da​rza mnie szcze​gól​ny​mi wzglę​da​mi, któ​re oka​zy​wał mi w cią​gu dzie​wię​ciu mie​się​cy mo​jej oszu​kań​czej cią​ży. Spo​glą​da na mnie, jak to na​zy​wam, „oczy​ma ko​gu​ta pa​trzą​cy​mi na kurę no​śną”, bo strasz​nie mnie iry​tu​ją i mam wra​że​nie, że błysz​czą z nad​mia​ru po​dej​rza​nej mi​ło​ści. Do​cho​dzę te​raz, moja dro​ga Gret​chen, do ostat​nie​go wy​da​rze​nia, któ​re przy​czy​ni​ło się do tego, że wró​ci​łam do po​przed​nie​go sta​nu. Mia​ło ono miej​sce dziś wie​czo​rem. Było to nie tyle wy​da​rze​nie, ile sprzecz​ka, przy któ​rej, by​łam obec​na, kłót​nia, któ​ra do tego stop​nia mnie za​szo​ko​wa​ła, że wy​zby​łam się naj​więk​szych opo​rów skry​wa​nych w głę​bi du​szy. Przed chwi​lą u hra​bi​ny Clam-Gal​las wy​wią​za​ła się burz​li​wa roz​mo​wa na te​mat sta​nu wie​deń​skiej sztu​ki. W na​stęp​stwie kon​cer​tu, pod​czas któ​re​go Gu​stav Mah​ler tak bar​dzo roz​cza​ro​wał me​lo​ma​nów, zgro​ma​dze​ni przy sto​le star​si pa​no​wie przy​stą​pi​li do szka​lo​wa​nia dzi​siej​szych ar​ty​stów i orze​kli, że sztu​ka po​pa​dła w de​ka​den​cję. Kie​dy Franz, wiecz​ny opty​mi​sta, za​opo​no​wał, przy​po​mi​na​jąc kil​ka suk​ce​sów i zwra​ca​jąc uwa​gę, że trud​no jest oce​nić bry​łę bu​dow​li, do​pó​ki ma się nos przy​kle​jo​ny do szy​by, wy​ło​ży​li swe ar​gu​men​ty tak, jak się do​by​wa mie​czy. Była to wal​ka we​te​ra​nów prze​ciw​ko wscho​dzą​ce​mu po​ko​le​niu. A po​nie​waż mło​dzi – Franz i ja – byli do​brze wy​cho​wa​ni, star​cy mo​gli so​bie po​fol​go​wać. W Wied​niu nic już nie jest war​te fun​ta kła​ków! Dą​że​nie do ory​gi​nal​no​ści spra​wi​ło, że dzie​ła są wy​pa​czo​ne, a nad​mier​ne pra​gnie​nie głę​bi ze​pchnę​ło ar​ty​stów do po​nu​rych rynsz​to​ków, skąd nie do​strze​ga się już w na​tu​rze ludz​kiej ni​cze​go poza jej brzy​do​tą, ułom​no​ścia​mi, cho​ro​bli​wo​ścią, nie​go​dzi​wo​ścią. W ma​lar​stwie ruch se​ce​sji nie ozna​czał po​stę​pu, lecz krok wstecz: po​wró​co​no do mi​to​lo​gicz​nych okrop​no​ści, po​two​rów czy osob​ni​ków nie​okre​ślo​nej płci, za​rzu​co​no sto​so​wa​nie per​spek​ty​wy. Tego de​ka​den​ta Gu​sta​va Klim​ta po​win​no się za​mknąć w wię​zie​niu za pust​kę zie​ją​cą z jego ob​ra​zów albo umie​ścić w za​kła​dzie psy​chia​trycz​nym za per​wer​sję. Na to samo za​słu​gu​je nie​ja​ki Jo​seph Hof​f​mann czy inny Ko​lo​man Mo​ser. Czy ten Mah​ler usi​ło​wał ry​wa​li​zo​wać z nimi w dzie​dzi​nie cho​ro​bli​we​go gra​nia na ner​wach? To mu się nie​ste​ty uda​ło. Li​te​ra​ci z ko​lei po​grą​ży​li się w ba​gnie. Cóż in​ne​go moż​na do​strzec u tego Ar​thu​ra Schnit​zle​ra poza por​no​gra​fią? Żad​na mat​ka nie za​bra​ła​by ni​g​dy cór​ki do te​atru na przed​sta​wie​nie Ko​ro​wo​du. No a Freud, na​pu​szo​ny so​bo​wtór Schnit​zle​ra, naj​gor​szy z nich wszyst​kich, z tą swo​ją „psy​cho​ana​li​zą”, któ​ra za​fa​scy​no​wa​ła mło​dych lu​dzi uwiel​bia​ją​cych wszyst​ko, co mgli​ste i mrocz​ne? Zresz​tą Schnit​złer i Freud, dwaj le​ka​rze uwa​ża​ją​cy się za pi​sa​rzy, grze​bią się we wnętrz​no​ściach umy​słu tak, jak​by kro​ili trze​wia: pi​szą skal​pe​lem. Jaki z tego wnio​sek? Ich dzie​ła są rów​nie żywe jak tru​py w for​ma​li​nie, cuch​ną​ce, szka​rad​ne i or​dy​nar​ne. Dla​cze​go? Bo po​cho​dzą

od Ży​dów. Na​wet ci, któ​rzy przez przy​pa​dek nie są Ży​da​mi, „zży​dzie​li”, a to jesz​cze gor​sze. Zresz​tą traf​nie to ujął Wa​gner, ów ja​sno​widz, któ​ry od​krył w Ży​dach nisz​czy​cie​li na​szych war​to​ści. Je​śli ci pa​no​wie po​zwa​la​ją, by Ży​dzi zo​sta​wa​li ban​kie​ra​mi czy wła​ści​cie​la​mi ma​jąt​ków, dla​cze​go mie​li​by się przej​mo​wać, że wdar​li się w sze​re​gi ar​ty​stów? Vade re​tro, Sa​ta​na! Je​śli nie za​re​agu​je​my na czas, znisz​czą cy​wi​li​za​cję. I wte​dy na​gle, ni​czym grom z ja​sne​go nie​ba, znów po​ja​wi​ło się sło​wo „psy​cho​ana​li​za”. Z za​cie​kło​ścią za​ata​ko​wa​li za​rów​no tę me​to​dę, jak i jej twór​cę, Freu​da, so​lid​ną daw​ką sar​ka​stycz​nych uwag. Co ta​kie​go? Pod war​stwą świa​do​mych my​śli mia​ły​by się ukry​wać nie​świa​do​me? Skąd Freud może o tym wie​dzieć? Je​śli te my​śli są nie​świa​do​me, ni​g​dy ich so​bie nie uświa​da​mia​my! Z de​fi​ni​cji! Co za głu​pek! Póź​niej star​si pa​no​wie na​zwa​li Freu​da ma​nia​kiem sek​su​al​nym, bo w wie​lu za​cho​wa​niach – o ile nie we wszyst​kich – do​strze​gał wy​raz lu​bież​nej żą​dzy. Gdy pa​li​my, ssie​my pierś… gdy się ką​pie​my, po​wra​ca​my do łona mat​ki… Ależ tak! Naj​bar​dziej ich uba​wi​ła jego teo​ria cen​zu​ry: ta straż​nicz​ka pra​wo​ści to​le​ru​je pew​ne po​pę​dy, inne zaś od​sy​ła, by obi​ja​ły się w cie​le lub w strzę​pach du​szy! Taka mała sztucz​ka, o któ​rej nic nie wie​my? No pro​szę, taki pro​ces kon​tro​li, rów​no​cze​śnie świa​do​mej i nie​świa​do​mej, co za bła​zeń​stwo! Prze​cież to sprzecz​ność. Coś jak ryba roz​pusz​czal​na w wo​dzie! Za​śmia​li się szy​der​czo. Fa​scy​no​wa​ło mnie to, z cze​go oni so​bie kpi​li. Za​czy​na​łam ro​zu​mieć psy​cho​ana​li​zę, na któ​rej nie zo​sta​wia​li su​chej nit​ki. Za​in​te​re​so​wa​ła mnie. Sło​wem, za​in​te​re​so​wa​łam się sobą i swy​mi pro​ble​ma​mi. W do​dat​ku fakt, że wrzu​ca​li do jed​ne​go wor​ka z od​pad​ka​mi to, co ży​dow​skie, skła​nia mnie, by od​tąd wszyst​ko, co ży​dow​skie, da​rzyć szcze​gól​ny​mi wzglę​da​mi. Je​śli lu​bię Mah​le​ra, może po​ko​cham Freu​da? Tego wie​czo​ru do​ko​na​ła się we mnie swe​go ro​dza​ju re​wo​lu​cja. Oczy​wi​ście nie pój​dę do dok​to​ra Freu​da, bo gdy​by się to roz​nio​sło, stra​ci​ła​bym twarz w swo​im śro​do​wi​sku. Jed​nak ju​tro – oświad​czam ci – umó​wię się po​now​nie na wi​zy​tę u dok​to​ra Cal​ga​rie​go. Two​ja ku​zyn​ka, któ​ra wkrót​ce bez wąt​pie​nia po​czu​je się le​piej Han​na

21

– I co po​sta​no​wi​łaś, Anny? Chcesz po​zo​stać praw​dzi​wą gwiaz​dą czy skoń​czyć jako spa​da​ją​ca gwiaz​da? Zim​ny no​so​wy głos Jo​han​ny prze​do​sta​wał się przez za​sło​nę ka​bi​ny, w któ​rej Anny przy​mie​rza​ła suk​nie wie​czo​ro​we. Tym​cza​sem zdy​sza​na, zla​na po​tem ak​tor​ka przy​ci​ska​ła czo​ło do lu​stra, ma​jąc na​dzie​ję, że skur​cze, któ​re tar​ga​ły jej wnętrz​no​ścia​mi, będą rzad​sze. Jo​han​na uzna​ła, że do​sta​ła przy​zwo​le​nie, więc nie prze​sta​wa​ła drwić: – Byle kto może osią​gnąć suk​ces, bo to dzie​ło przy​pad​ku. Ale po​wtó​rzyć suk​ces to już wy​ma​ga in​te​li​gen​cji. – A może tak​że ta​len​tu? Anny usi​ło​wa​ła unik​nąć po​ła​jan​ki, któ​rą za​mie​rza​ła jej zgo​to​wać agent​ka. – Ta​len​tu do cze​go? – do​py​ty​wał się re​kin z roz​draż​nie​niem. – Cóż, w wy​pad​ku ak​to​ra ta​len​tu do gry. Wy​bacz mi, Jo​han​no, je​śli ob​ra​zi​łam cię nie​przy​zwo​itym sło​wem. – Nie​przy​zwo​itym nie. Idio​tycz​nym ow​szem. Od kie​dy trze​ba mieć ta​lent, żeby zro​bić ka​rie​rę w ki​nie? Wy​star​czy pre​zen​cja i do​bry agent. Spójrz na Las​sie, wier​ne​go owczar​ka. Wszy​scy za​chwy​ca​li​śmy się fil​ma​mi z jego udzia​łem, ale na​wet na se​kun​dę nie przy​szło nam do gło​wy, że to psi​sko ma ta​lent. Zresz​tą tej roli nie grał je​den col​lie, lecz kil​ka. Anny przy​ci​snę​ła ręce do żo​łąd​ka. Bała się, że zwy​mio​tu​je. Albo ze​mdle​je. Z za​kąt​ka mó​zgu, któ​ry jesz​cze funk​cjo​no​wał, za​kąt​ka bar​dzo od​le​głe​go, trud​no do​stęp​ne​go, od​gro​dzo​ne​go za​po​ra​mi, wy​sy​ła​ła Jo​han​nie cię​te ri​po​sty w ro​dza​ju: „Przy​kro mi, że nie je​stem psem” albo Jo​han​na, hol​ly​wo​odz​ki agent we​te​ry​na​ryj​ny” czy wręcz Je​śli się nie od​cze​pisz, będę gryźć”. Nie​ste​ty jej drżą​ce war​gi nie wy​po​wia​da​ły tych słów. – Za​miast Las​sie – kon​ty​nu​owa​ła Jo​han​na – mo​gła​bym d wy​mie​nić masę ak​to​rów, któ​rzy są w da​nym mo​men​cie po​szu​ki​wa​ną zwie​rzy​ną. Oczy​wi​ście cie​bie nie za​li​czam do tej zwie​rzę​cej ka​te​go​rii, Anny. Wiesz prze​cież, jak bar​dzo mnie za​dzi​wia twój zmysł dra​ma​tycz​ny. Mu​szę jed​nak dbać o two​je in​te​re​sy i mó​wić do cie​bie jak do dzi​ku​ski. Ro​zu​miem, że od​wo​łu​jesz spo​tka​nia, bo brak ci ikry. Ale to jest do​bre raz. Nie dwa. Zwa​żyw​szy, że w tych ostat​nich ty​go​dniach nie wy​wią​za​łaś się z żad​ne​go ze swych zo​bo​wią​zań, zo​sta​łam naj​bar​dziej znie​wa​ża​nym agen​tem w Hol​ly​wo​od. Nie mu​szę do​da​wać, że chęt​nie obe​szła​bym się bez tego „naj”. Anny osu​nę​ła się bez​wład​nie po lu​strze i sku​li​ła na pod​ło​dze. Ból sta​wał się nie do znie​sie​nia. – Krót​ko mó​wiąc, mu​sisz się po​zbie​rać. Je​steś nam po​trzeb​na do pro​mo​cji Dziew​czy​ny w czer​wo​nych oku​la​rach. Nie znie​na​wi​dzisz mnie chy​ba, je​śli d po​wiem, że w nie​któ​re dni nie na​da​jesz się do po​zo​wa​nia i nie spo​sób cię słu​chać. Anny chęt​nie od​po​wie​dzia​ła​by, że do​sko​na​le zda​je so​bie z tego spra​wę i od​wo​ły​wa​ła spo​tka​nia z me​dia​mi wła​śnie po to, by ukryć swój stan. Tyle że dia​log z agent​ką to​czył się w in​nym wy​mia​rze, w któ​rym Anny była w sta​nie wy​po​wia​dać na głos zda​nia, któ​re for​mu​-

ło​wał jej umysł. W tym mo​men​cie Jo​han​na za​mil​kła, bo wró​cił wła​ści​ciel za​kła​du kra​wiec​kie​go, żeby asy​sto​wać przy przy​miar​ce. – A więssss? – za​py​tał z wło​sko-li​bań​skim ak​cen​tem. Anny, o włos od ze​mdle​nia, wciąż jesz​cze chro​nio​na przed swy​mi sę​dzia​mi przez cięż​ką ak​sa​mit​ną ko​ta​rę, spoj​rza​ła na suk​nię ze zło​tej lamy, któ​rą mia​ła wło​żyć, suk​nię tak lek​ką, tak de​li​kat​ną i tak wą​ską, że by​ła​by dla niej zdu​mie​wa​ją​cą dru​gą skó​rą. Or​lan​do, ulu​bie​niec Hol​ly​wo​od, twier​dził, że wy​my​ślił i za​pro​jek​to​wał to cudo spe​cjal​nie dla niej. – Anny, nie po​zwól mi cze​kać! Czy zmie​ni​łaś się w syrr​re​nę? Dziew​czy​na mia​ła ocho​tę usa​tys​fak​cjo​no​wać tego ge​nial​ne​go pro​jek​tan​ta, a i sama pło​nę​ła z nie​cier​pli​wo​ści, by upodob​nić się do ryby po​kry​tej łu​ska​mi, lecz do​bi​jał ją ból brzu​cha, a przed oczy​ma tań​czy​ły jej czar​ne pla​my. Była bli​ska utra​ty przy​tom​no​ści. – Chsesz, żeby Dorr​ra przy​szła po​mós ci się w nią wci​snąć? Anny po​ru​szy​ła war​ga​mi, żeby wy​beł​ko​tać „nie”, co oka​za​ło się fa​tal​nym po​su​nię​ciem: z ust wy​try​snął jej po​tęż​ny stru​mień wy​mio​cin. W cią​gu trzech se​kund suk​nia sy​re​ny, któ​rej uszy​cie wy​ma​ga​ło stu go​dzin pra​cy trzech azja​tyc​kich haf​cia​rek wy​spe​cja​li​zo​wa​nych w po​słu​gi​wa​niu się zło​tą nit​ką, po​kry​ła się lep​ką mie​sza​ni​ną płat​ków ku​ku​ry​dzia​nych, kawy, źle stra​wio​nych eg​zo​tycz​nych owo​ców, z do​dat​kiem prze​róż​nych ta​ble​tek w nie​na​ru​szo​nym sta​nie, po​łknię​tych łap​czy​wie pod​czas śnia​da​nia. – Uf, te​raz le​piej… – wes​tchnę​ła Anny, bo na​gle wzrok jej się po​lep​szył, a gło​wa uwol​ni​ła się z ima​dła, w któ​rym do​tąd tkwi​ła. Sto​ją​cy po dru​giej stro​nie ko​ta​ry Or​lan​do wziął to oświad​cze​nie za okrzyk po​dzi​wu i nie mógł się już po​wstrzy​mać: – Moż​na wejść? Nie cze​ka​jąc dłu​żej, od​su​nął ak​sa​mit​ną za​sło​nę i za​stał Anny w sa​mej bie​liź​nie, ku​lą​cą się nad cuch​ną​cą ma​zią, spod któ​rej wy​sta​wa​ło tyl​ko kil​ka nie​za​bru​dzo​nych fałd cen​nej suk​ni. Jo​han​na tak​że po​de​szła bli​żej. Byli skon​ster​no​wa​ni. Anny rów​nież. Usi​ło​wa​ła wy​ko​rzy​stać swój urok, żeby wy​bła​gać prze​ba​cze​nie, uśmie​cha​jąc się nie​pew​nie. – Wy​bacz​cie… Ja… tro​chę po​pi​łam wczo​raj wie​czo​rem. Mó​wiąc to, z prze​ra​że​niem zda​ła so​bie spra​wę, że ma prze​raź​li​wie chra​pli​wy głos i od​dech cuch​ną​cy jak tu​rec​ka to​a​le​ta. Kil​ka go​dzin póź​niej, po ener​gicz​nej ewa​ku​acji, Anny są​czy​ła w to​wa​rzy​stwie Jo​han​ny na​par z mię​ty. Agent​ka bar​dzo spraw​nie za​że​gna​ła kry​zys. Nie ro​biąc ak​tor​ce wy​mó​wek, zor​ga​ni​zo​wa​ła jej bły​ska​wicz​ny trans​port, uspo​ko​iła Or​lan​da oraz od​wo​ła​ła wi​zy​tę u fry​zje​ra i ko​sme​ty​czek, z któ​ry​mi Anny była umó​wio​na na póź​niej. Anny czu​ła się bło​go: Jo​han​na wy​da​wa​ła jej się ide​al​ną mat​ką.

Na​dal była sła​ba, ale do​szła już do sie​bie i usia​dła obok swej agent​ki. – Dzię​ku​ję. Jo​han​na drgnę​ła. Naj​wy​raź​niej cze​ka​ła tyl​ko na to sło​wo, ni​czym na zie​lo​ne świa​tło, by pod​jąć roz​mo​wę: – Zro​bisz mi tę przy​jem​ność, moja mała, i nie bę​dziesz nas wię​cej pa​ko​wać w po​dob​ne sy​tu​acje. Wy​obraź so​bie, że twój ostat​ni film dzię​ki po​czcie pan​to​flo​wej cie​szy się już bar​dzo po​chleb​ną opi​nią wśród lu​dzi z bran​ży. Nie​któ​rzy uwa​ża​ją, że mógł​by zdo​być na​gro​dę za grę ak​tor​ską. Wraz z Dziew​czy​ną w czer​wo​nych oku​la​rach zmie​rzasz w stro​nę wiel​kiej sła​wy. Czu​ję to… a wiesz, ja​kie​go ja mam nosa! Dla​te​go, pro​szę cię, nie ze​psuj mi tego. Dla​cze​go pi​jesz? Dla​cze​go bie​rzesz nar​ko​ty​ki? Cho​ciaż py​ta​nie zo​sta​ło po​sta​wio​ne w spo​sób ob​ce​so​wy, Anny za​sta​no​wi​ła się, chcąc udzie​lić uczci​wej od​po​wie​dzi. W jej oczach trio: al​ko​hol, nar​ko​ty​ki i seks, od za​wsze ucie​le​śnia​ło przy​wi​le​je wie​ku do​ro​słe​go. Po​nie​waż Anny we​szła do tego śro​do​wi​ska jako smar​ku​la, od wcze​snej mło​do​ści sta​ra​ła się za wszel​ką cenę zdo​by​wać te jaw​ne ozna​ki doj​rza​ło​ści. Ni​g​dy nie przy​szło jej do gło​wy, że do​ro​snąć zna​czy okrzep​nąć, zy​skać rów​no​wa​gę, zdol​ność kon​tem​pla​cji. Wprost prze​ciw​nie, wzo​rem do na​śla​do​wa​nia pro​wa​dzą​cym do suk​ce​su wy​da​wa​ła jej się skraj​na swo​bo​da, pro​chy i ni​czym nie​ogra​ni​czo​na zu​chwa​łość. Rzu​ci​ła się za​tem na bu​tel​ki, środ​ki odu​rza​ją​ce i męż​czyzn jak na tro​fea pod​no​szą​ce war​tość, któ​re dzię​ki swej ma​sie mia​ły jej za​pew​nić swe​go ro​dza​ju do​sko​na​łość. Do tego do​cho​dzi​ła skłon​ność do ry​zy​ka. Ba​lan​so​wać na skra​ju prze​pa​ści, na​ra​żać ży​cie za kie​row​ni​cą, ocie​rać się o przedaw​ko​wa​nie, za​li​czać ko​chan​ków w ta​kim tem​pie, że nie wie​dzia​ła, u czy​je​go boku się bu​dzi, oto szczyt ele​gan​cji. Ostroż​ność nie była tak po​cią​ga​ją​ca jak za​wa​diac​ka fan​ta​zja. Bez​pie​czeń​stwo ją nu​dzi​ło, je​dy​nie ry​zy​ko nada​wa​ło jej ży​ciu in​ten​syw​ne​go bla​sku, tyl​ko nie​bez​pie​czeń​stwo zmie​nia​ło ją w dzie​ło sztu​ki. Dziś Anny po​dej​rze​wa​ła, że wkra​cza​jąc w do​ro​słe ży​cie, po​sta​wi​ła błęd​ną dia​gno​zę. Dro​gi pro​wa​dzą​ce do wy​zwo​le​nia – zwłasz​cza al​ko​hol i nar​ko​ty​ki – oka​za​ły się śle​py​mi za​uł​ka​mi. Cho​ciaż są​dzi​ła, że mno​żąc do​świad​cze​nia, zy​ska wię​cej moż​li​wo​ści i ro​zu​mu, tra​ci​ła i jed​no, i dru​gie. Po​nie​waż rzad​ko by​wa​ła przy​tom​na, a za​wsze uga​nia​ła się za ja​kąś sub​stan​cją czy pły​nem, żyła w taki spo​sób, że wciąż czu​ła ra​czej nie​do​syt niż nad​miar. Była wiecz​nie sfru​stro​wa​na, z wy​jąt​kiem mo​men​tów, gdy się upi​ja​ła lub wcią​ga​ła kre​skę ko​ka​iny i nie mo​gła już znieść tego bo​le​sne​go, prze​sad​ne​go nie​po​ko​ju, któ​ry sta​no​wił praw​dzi​wy wą​tek jej eg​zy​sten​cji. Mimo że w wie​ku je​de​na​stu lat nie mia​ła pro​ble​mów – a je​dy​nie chę​ci, któ​re roz​bi​ja​ły się o róż​ne prze​szko​dy – obec​nie zma​ga​ła się ze swy​mi de​mo​na​mi, licz​ny​mi uza​leż​nie​nia​mi, któ​re były karą, jaką sama so​bie wy​mie​rzy​ła. – Wi​dzisz, Jo​han​no, ob​ra​łam złą dro​gę… – Za​bra​niam ci tak mó​wić. Agent​ka za​re​ago​wa​ła tak gwał​tow​nie, jak​by w jed​nej se​kun​dzie po​kój miał się za​peł​nić dzien​ni​ka​rza​mi: – Ni​g​dy w ten spo​sób – rzu​ci​ła szorst​ko. – Je​steś naj​le​piej opła​ca​ną ak​tor​ką w two​im

wie​ku w ca​łym Hol​ly​wo​od. Pa​mię​taj o swo​jej po​zy​cji i nie wy​sta​wiaj się na po​dej​rze​nia. Ja aż za do​brze wiem, do cze​go to pro​wa​dzi w me​diach: do​pusz​czal​na sa​mo​kry​ty​ka sta​je się ob​raź​li​wa, gdy przy​bie​ra for​mę kry​ty​ki. Nie pod​su​waj im ar​gu​men​tów, któ​re mogą wy​ko​rzy​stać prze​ciw​ko to​bie. – Jo​han​no, ja ga​wę​dzę z tobą. Pod moim dy​wa​nem nie ma dzien​ni​ka​rzy, z tego, co wiem. Jo​han​na wzru​szy​ła ra​mio​na​mi. – Jak so​bie raz od​pu​ścisz, już za​wsze bę​dziesz to ro​bić. „Kto raz wy​pił, bę​dzie pić”, prze​cież nie cie​bie będę tego uczyć. – Jo​han​no, ja się zwra​cam do przy​ja​ciół​ki. – Otóż to, praw​dzi​wa przy​ja​ciół​ka nie może na to po​zwo​lić. – Jo​han​no, ja nie mó​wię do cie​bie jako Anny Lee, ak​tor​ka, mó​wię jako oso​ba, któ​rą je​stem na co dzień. Zgo​da, osią​gnę​łam suk​ces za​wo​do​wy, ale czy osią​gnę​łam suk​ces w ży​ciu? Jo​han​na zmie​rzy​ła ją wzro​kiem, a jej twarz za​sty​gła w ma​sce po​gar​dy. – Co za róż​ni​ca? Anny wzru​szy​ła ra​mio​na​mi. To tak, jak​by mó​wić śle​pe​mu o ko​lo​rach… Cho​ciaż uwa​ża​ła, że po​win​na prze​rwać tę roz​mo​wę, nie mo​gła się na to zdo​być: – W prze​ci​wień​stwie do cie​bie, Jo​han​no, ja nie ak​cep​tu​ję cał​ko​wi​tej zgni​li​zny w ży​ciu pry​wat​nym. – Nie po​zwa​lam ci. Cin​dy i ja, my… – Cin​dy i ty pa​su​je​cie do sie​bie, bo je​ste​ście wspól​nicz​ka​mi. Ma​cie jed​ną wspól​ną ce​chę: am​bi​cję. Wspól​ny nar​ko​tyk: pra​cę. Wspól​ny cel: pie​nią​dze. Jo​han​na po​ru​szy​ła się nie​spo​koj​nie na krze​śle. – Nie ma w tym nic śmiesz​ne​go. A ty, Anny, jaki masz cel? – Nie pie​nią​dze. – Mó​wisz tak, bo dużo za​ra​biasz. – Gdy​bym tyle nie za​ra​bia​ła, po​wie​dzia​ła​byś, że mó​wię tak na złość. – Do​sko​na​le. No to jaki masz cel? – Cóż, wła​ści​wie nie wiem. Jo​an​na przyj​rza​ła jej się uważ​nie, za​sta​na​wia​jąc się, czy ak​tor​ka ją pro​wo​ku​je, czy też drwi so​bie z niej. Gdy zro​zu​mia​ła, że po​wie​dzia​ła to szcze​rze, wes​tchnę​ła… Anny wie​dzia​ła, że nie cho​dzi o współ​czu​cie. Jo​han​na wzdy​cha​ła, my​śląc: „Ale pasz​tet!”. Trze​ba by jed​nak nie znać re​ki​na, żeby są​dzić, że wy​co​fa się z pola wal​ki. – Anny, nie​ba​wem bę​dziesz wra​kiem. Chwi​lo​wo mło​dość nie do​pusz​cza, żeby two​je cia​ło było od​zwier​cie​dle​niem szko​dli​we​go try​bu ży​cia, jaki pro​wa​dzisz, ale wkrót​ce… – Wkrót​ce będę mar​twa. – Ach tak? Taki masz plan? Pra​gniesz zgry​wać ko​me​tę, coś w sty​lu Ja​me​sa De​ana albo Ma​ri​lyn Mon​roe? Chcesz zi​lu​stro​wać po​wie​dze​nie w ro​dza​ju: „Opu​ści​li nas u szczy​tu sła​wy”? Chcesz przejść do le​gen​dy? – A cze​mu nie? Mam wra​że​nie, że ci dwo​je byli rów​nie za​gu​bie​ni jak ja. – Tak, mogę to po​twier​dzić. Jed​nak za​nim odej​dziesz, wy​obraź so​bie, że oni za​da​li so​-

bie trud na​krę​ce​nia wy​star​cza​ją​cej ilo​ści fil​mów, by kar​mić nimi po​tom​ność. Bez dwóch czy trzech ar​cy​dzieł, czte​rech czy pię​ciu zno​śnych fil​mów dłu​go​me​tra​żo​wych i ze dwu​dzie​stu szmir ry​zy​ku​jesz, że umrzesz na dar​mo, kot​ku. Póki co twój ba​gaż na po​dróż do wiecz​no​ści wy​glą​da na dość lek​ki. Chi​cho​ta​ła szy​der​czo, wy​gła​sza​jąc te re​flek​sje. W po​ję​ciu Jo​han​ny mó​wie​nie rze​czy przy​krych było rów​no​znacz​ne z mó​wie​niem praw​dy. Po​nie​waż była prag​ma​tycz​na i ostra w in​te​re​sach, tak bar​dzo bała się li​to​ści, fał​szy​wej mi​ło​ści, życz​li​wo​ści pod​szy​tej hi​po​kry​zją czy ob​łud​ne​go opty​mi​zmu, że trak​to​wa​ła nie​czu​łość jak cno​tę. Spra​wia​nie wra​że​nia an​ty​pa​tycz​nej wy​da​wa​ło jej się wia​ry​god​ną me​to​dą po​dej​ścia do lu​dzi: w ten spo​sób utwier​dza​ła ich w prze​ko​na​niu, że nie kła​mie. W każ​dych oko​licz​no​ściach po​słu​gi​wa​ła się gru​biań​stwem na do​wód szcze​ro​ści i pe​sy​mi​zmem jako ozna​ką in​te​li​gen​cji. Tego wie​czo​ru Jo​han​na dała Anny coś do​kład​nie od​wrot​ne​go, niż ak​tor​ka po​trze​bo​wa​ła. Anny nie mia​ła już ocho​ty od​po​wia​dać agent​ce, bo po​mi​ja​jąc to, że nie zno​si​ła po​le​mi​zo​wa​nia, cy​nicz​ne usta Jo​han​ny po​tra​fi​ły zo​hy​dzić spra​wy, któ​re le​ża​ły jej na ser​cu. – No do​brze, Anny. Nie po​su​waj​my się za da​le​ko, bo w koń​cu się na sie​bie po​gnie​wa​my, a to ostat​nia rzecz, ja​kiej bym chcia​ła. Roz​stań​my się w zgo​dzie. – Okej. – Obie​casz mi, że ze​rwiesz z pi​ciem? – Bar​dzo bym chcia​ła. – 1 z nar​ko​ty​ka​mi? – Jesz​cze bar​dziej. Jo​han​na się uśmiech​nę​ła. – No pro​szę. To nie ta​kie trud​ne. Chcieć to móc. – We​dług agent​ki za​cho​wa​nie Anny było wy​ni​kiem ka​pry​su: jej klient​ka za​ży​wa​ła nar​ko​ty​ki, żeby przy​cią​gnąć uwa​gę, po​pi​ja​ła, żeby ją besz​ta​no. Dzie​ci​na​da… – Pro​po​nu​ję, że​byś za​czę​ła ćwi​czyć, po​cząw​szy od dzi​siej​sze​go wie​czo​ru. Za trzy dni mamy pre​mie​rę Dziew​czy​ny w czer​wo​nych oku​la​rach. Uda​ło mi się prze​ko​nać Or​lan​da, żeby nie wy​sy​łał ci swo​ich ad​wo​ka​tów, lecz suk​nię: a za​tem w spra​wie two​jej kre​acji wra​ca​my na wła​ści​wą dro​gę. Ty z ko​lei mu​sisz się zo​bo​wią​zać, że za​cho​wasz ja​sny umysł. Za trzy dni spo​tkasz się z dzien​ni​ka​rza​mi fil​mo​wy​mi, fo​to​gra​fa​mi, kry​ty​ka​mi i re​por​te​ra​mi: bar​dzo waż​ne, że​byś spra​wia​ła wra​że​nie pro​mien​nej, rześ​kiej, rze​czo​wej. – Przy​się​gam. Anny od​pro​wa​dzi​ła agent​kę do drzwi i uca​ło​wa​ła na po​że​gna​nie, po​wta​rza​jąc w kół​ko, że naj​więk​sze szczę​ście, ja​kie ją w ży​ciu spo​tka​ło, to ta​kie, iż ją zna​la​zła, a ich przy​jaźń wy​wró​ci​ła do góry no​ga​mi jej prze​zna​cze​nie. Po​pro​si​ła też, aby prze​ka​za​ła Cin​dy wy​ra​zy sym​pa​tii. Jo​han​na omal się nie za​czer​wie​ni​ła pod dwu​mi​li​me​tro​wą war​stwą be​żo​we​go kre​mu. Kil​ka se​kund po jej wyj​ściu Anny skie​ro​wa​ła się do sa​lo​nu. Otwo​rzyw​szy ba​rek, po​li​czy​ła bu​tel​ki. Wśród fla​szek bur​bo​na, whi​sky, ar​ma​nia​ku, ginu i sher​ry zo​sta​ło jesz​cze sześć peł​nych.

Do​sko​na​le. Wrzu​ci​ła je do ko​sza, któ​ry zwy​kle słu​żył do ukła​da​nia szczap na opał, wzię​ła go pod ra​mię i po​szła do swo​je​go po​ko​ju. Tam usta​wi​ła swo​je za​pa​sy u stóp łóż​ka i się po​ło​ży​ła. Jaki mia​ła cel? Choć nie zna​ła go w od​nie​sie​niu do swo​je​go ży​cia w ogól​no​ści, wie​dzia​ła, na czym po​le​ga, je​śli cho​dzi o naj​bliż​szą przy​szłość. Trzy dni… Naj​pierw od​kor​ko​wa​ła bur​bo​na. W cią​gu trzech dni bę​dzie mia​ła dość cza​su, żeby osią​gnąć swój cel: śpiącz​kę al​ko​ho​lo​wą.

22

Anne po​lu​bi​ła roz​mo​wy z Bra​in​do​rem. Oczy​wi​ście ko​cha​ła go od ich pierw​sze​go spo​tka​nia, ko​cha​ła tego ja​sno​wło​se​go wil​ka, tego wy​nędz​nia​łe​go mni​cha, bo do​my​śli​ła się pod jego zno​szo​ną opoń​czą du​szy rów​nie de​li​kat​nej jak mię​kisz chle​ba. Pod groź​nym wy​glą​dem, nie​by​wa​łym wzro​stem, ko​ści​stą twa​rzą, sta​now​czym gło​sem wę​dro​wiec skry​wał, po​mi​mo swej nie​wąt​pli​wej siły, za​dzi​wio​ny i do​cie​kli​wy umysł. Cho​ciaż zra​zu prze​wi​dy​wa​ła, że wy​mia​na my​śli bę​dzie u nich po​le​gać na dłu​gich chwi​lach mil​cze​nia, prze​ko​na​ła się póź​niej, że jest na od​wrót. Po raz pierw​szy za​in​te​re​so​wał się nią żywo inny czło​wiek, pro​sząc, by opo​wie​dzia​ła o so​bie, opi​sa​ła swo​je od​czu​cia na te​mat świa​ta. Ma​ło​mów​na dziew​czy​na sta​ła się roz​mow​na, wręcz ga​da​tli​wa, i po​czu​ła się je​śli nie in​te​li​gent​na, to przy​naj​mniej bar​dziej in​te​re​su​ją​ca. Spo​ty​ka​li się co​dzien​nie, żeby po​roz​ma​wiać w trój​kę, przy czym tą trze​cią była lipa, w któ​rej cie​niu sia​da​li. Dla Anne było nie do po​my​śle​nia, by mo​gła się dzie​lić naj​istot​niej​szy​mi my​śla​mi, nie wta​pia​jąc się w przy​ro​dę. Choć uwiel​bia​ła swój mały do​mek w be​gi​na​żu, mar​nia​ła za​mknię​ta w czte​rech ścia​nach. Do roz​my​śla​nia po​trze​bo​wa​ła ob​jęć świe​że​go po​wie​trza, gli​ny pod sto​pa​mi, tra​wy mię​dzy pal​ca​mi, nie​ba na ho​ry​zon​cie, gdzie mo​gła​by za​pi​sać swe my​śli, ką​pie​li w świe​tle, czy to sło​necz​nym, czy księ​ży​co​wym. Je​śli nie wy​sta​wia​ła się na dzia​ła​nie ży​wio​łów, nie umia​ła for​mu​ło​wać swo​ich opi​nii. Tam, po​mię​dzy mchem a ga​łę​zia​mi, z twa​rzą skie​ro​wa​ną w stro​nę wę​dru​ją​cej po nie​bie gwiaz​dy, wy​ja​śnia​ła mni​cho​wi, skąd bio​rą się jej ra​do​ści albo co ją obu​rza. – Ja po​tę​piam hie​rar​chię, Bra​in​do​rze. – Jed​nak tak ła​two oka​zu​jesz po​słu​szeń​stwo. – Nie mó​wię o hie​rar​chii wśród lu​dzi, lecz tej, któ​ra od​dzie​la lu​dzi od zwie​rząt. Wy​da​je nam się, że je​ste​śmy lep​si. – Bo je​ste​śmy. – W czym? Zwie​rzę​ta się ży​wią, ale nie roz​pę​tu​ją wo​jen. Wal​czą ze sobą, lecz się nie tor​tu​ru​ją. Zwie​rzę​ta sza​nu​ją lasy, za​miast je nisz​czyć, bu​du​jąc w nich mia​sta i bru​ko​wa​ne dro​gi. Nie za​dy​mia​ją chmur, lecz po​zo​sta​ją dys​kret​nie na swo​im miej​scu. – Ide​ali​zu​jesz je. Na przy​kład wza​jem​nie się okra​da​ją. – Być może, lecz nora czy jabł​ko na​le​żą do nich tyl​ko w ta​kiej mie​rze, w ja​kiej się nimi po​słu​gu​ją. Czy kie​dy​kol​wiek wi​dzia​łeś, żeby ptak miał kil​ka gniazd? Albo żeby syty lis pil​no​wał pa​dli​ny, któ​rej nie zje? Wśród zwie​rząt nie ma bo​ga​czy, żad​ne nie gro​ma​dzi nad​mier​nych dóbr, for​tun, z któ​rych nie ko​rzy​sta. – Co chcesz przez to po​wie​dzieć? – Ze je​dy​nym uspra​wie​dli​wie​niem dla wła​sno​ści jest po​trze​ba. Wszyst​ko, czym się nie po​słu​gu​je​my, po​win​ni​śmy da​wać in​nym. Zresz​tą nie cho​dzi na​wet o da​wa​nie, lecz o zwra​ca​nie. – Na​praw​dę?

– Jał​muż​na nie jest cno​tą, lecz je​dy​nie zwro​tem tego, co przy​własz​czo​ne. – Czy wiesz, że po​wta​rzasz sło​wa Dok​to​ra Aniel​skie​go, świę​te​go To​ma​sza z Akwi​nu? – Ach tak? – szep​nę​ła, mru​żąc oczy. – Za​tem on rów​nież mu​siał czer​pać na​uki od zwie​rząt. Bra​in​dor po​su​wał się do przo​du ma​ły​mi krocz​ka​mi, ni​g​dy nie na​le​ga​jąc, bo w prze​ciw​nym ra​zie ła​god​na Anne upar​cie mil​cza​ła. Pod​jął się tego za​da​nia – nadać in​spi​ra​cjom Anne wła​ści​wy sens re​li​gij​ny – nie wy​ja​śnia​jąc jej, na czym ono po​le​ga, gdyż dziew​czy​na wy​ka​zy​wa​ła głę​bo​ko za​ko​rze​nio​ną nie​uf​ność wo​bec kle​ru. Jej zda​niem Ko​ściół, jaki zna​ła, słu​żył gru​pie lu​dzi, nie Bogu. Wy​ty​ka​ła księ​żom i bi​sku​pom żą​dzę wła​dzy: – Spójrz, jacy oni są gru​bi, Bra​in​do​rze. I jak po​kry​wa​ją swo​je cia​ła je​dwa​biem, a pal​ce klej​no​ta​mi. Miesz​ka​ją w pa​ła​cach i nę​ka​ją za​stę​py słu​żą​cych. Nie li​cząc kil​ku por​tu​gal​skich, fran​cu​skich czy hisz​pań​skich kup​ców, nikt w Bru​gii nie żyje tak wy​staw​nie. – Ja wsze​la​ko je​stem mni​chem. – Mni​chem że​brzą​cym, Bra​in​do​rze, ich prze​ci​wień​stwem. I rów​nież za to cię ko​cham. W każ​dym ra​zie otrzy​ma​łeś wła​ści​we na​tchnie​nie, wy​bie​ra​jąc tę dro​gę, bo gdzie in​dziej by cię nie przy​ję​li. Sprze​ciw nie słu​ży prze​ko​ny​wa​niu, dla​te​go Bra​in​dor rzad​ko za​prze​czał. Li​czył na upływ cza​su. Tym​cza​sem z ty​go​dnia na ty​dzień na​ci​ski bru​gij​skie​go ar​chi​dia​ko​na przy​bie​ra​ły na sile. Pra​łat ab​so​lut​nie nie przy​po​mi​nał ka​ry​ka​tu​ry, jaką na​szki​co​wa​ła Anne, mó​wiąc o jego ko​le​gach. Był za​su​szo​ny, cia​ło za​pa​dło mu się do we​wnątrz na sku​tek skraj​nej asce​zy, nie miał za​tem w so​bie ni​cze​go, co zdra​dza​ło​by ży​cie w do​stat​ku czy po​błaż​li​wość. Krą​ży​ły dwie wer​sje wy​ja​śnia​ją​ce jego wy​gląd: jed​ni mó​wi​li, że cier​pi na cho​ro​bę je​lit, któ​ra nie po​zwa​la, by cia​ło czer​pa​ło roz​kosz z je​dze​nia, inni na​to​miast utrzy​my​wa​li, iż re​gu​lar​nie się umar​twia. Być może praw​dą była suma tych dwóch oko​licz​no​ści… Choć ów ksiądz był wą​tłe​go zdro​wa, do​kła​dał do swych zwy​kłych cier​pień do​bro​wol​ny ból, no​sząc przez cały dzień za​krwa​wio​ną ko​szu​lę z wło​sia, któ​ra po​draż​nia​ła skó​rę. Do tego do​rzu​cał na dwie go​dzi​ny pas spo​rzą​dzo​ny z że​la​znych łań​cusz​ków, no i re​gu​lar​nie no​sił w bu​tach ostre ka​mie​nie. Po​cią​ga​ło go wszyst​ko, co zwięk​sza​ło dys​kom​fort: spał na go​łej zie​mi i nie po​zwa​lał na ogrze​wa​nie swo​jej re​zy​den​cji, z wy​jąt​kiem dni, kie​dy do​ku​czał mu mróz. Bi​skup z To​ur​nai mia​no​wał tego su​ro​we​go czło​wie​ka ar​chi​dia​ko​nem, po​nie​waż wal​czył z pla​gą tam​tych cza​sów, z epi​de​mią lu​te​rań​ską. Od​kąd roz​prze​strze​ni​ła się re​for​ma​cja, pięt​nu​jąc Rzym i jego przed​sta​wi​cie​li, pro​te​stan​ci zy​ski​wa​li po​słuch wśród ludu, gdy roz​gła​sza​li in​for​ma​cje o ze​psu​ciu kle​ru, ła​kom​stwie, roz​pu​ście czy chci​wo​ści księ​ży. Nowy ar​chi​dia​kon Bru​gii, któ​ry za​cho​wy​wał się jak mnich, bo le​ża​ło to w jego na​tu​rze, ale bra​ło się rów​nież z cho​ro​by i ćwi​czeń du​cho​wych, nie grze​szył żad​ną z tych wi​docz​nych wad, co już samo w so​bie przy​czy​nia​ło się do za​cho​wa​nia ładu w mie​ście. – Mój synu, w koń​cu za​cznę się oba​wiać, że ukry​wasz tę cu​dow​ną dzie​wi​cę o czy​stym ser​cu. Czy ona ci spra​wia za​wód? Pra​łat przy​pa​try​wał się Bra​in​do​ro​wi żół​ta​wy​mi oczy​ma, z któ​rych raz po raz wy​zie​ra​ło cier​pie​nie.

– Wręcz prze​ciw​nie! – wy​krzyk​nął mnich z prze​ko​na​niem. – Za​tem prze​stań ją cho​wać. – Wa​sza wie​leb​ność, ona przy​po​mi​na chwi​lo​wo nie​oszli​fo​wa​ny dia​ment. Ina​czej mó​wiąc, ka​myk. Mu​szę nadać mu kształt, wy​gła​dzić, za​nim go przed​sta​wię. – Są​dzisz, że je​stem aż tak nie​okrze​sa​ny, mój synu, albo że tak sła​bo znam ludz​ką du​szę? – Na​tu​ral​nie nie was mia​łem na my​śli, wa​sza wie​leb​ność, my​śla​łem o świad​kach tego spo​tka​nia, o wszyst​kich tych, któ​rzy po was będą pra​gnę​li się do niej zbli​żyć. Nie wol​no ich roz​cza​ro​wać. Dzie​wi​ca z Bru​gii musi spro​stać na​dzie​jom, któ​re wzbu​dza. Nie chcę, wa​sza wie​leb​ność, by​ście za​prze​pa​ści​li taką szan​sę, szan​sę dla Bru​gii, szan​sę na zwięk​sze​nie od​dzia​ły​wa​nia swe​go ar​chi​dia​ko​na​tu i umoc​nie​nie jego au​to​ry​te​tu. Twarz wi​ka​riu​sza bi​sku​pie​go wy​ra​ża​ła dwa uzu​peł​nia​ją​ce się uczu​cia: dumę ze spra​wo​wa​nych rzą​dów i oba​wę przed nie​po​wo​dze​niem. Pra​łat od​chrząk​nął, po​skro​bał się po chro​po​wa​tym po​licz​ku, wresz​cie wes​tchnął na znak przy​zwo​le​nia. Opusz​cza​jąc ar​chi​dia​ko​na, Bra​in​dor był szczę​śli​wy, że uzy​skał zwło​kę, ale rów​no​cze​śnie nie mógł po​wstrzy​mać się od my​śli, iż pra​łat miał ra​cję, gdy po​dej​rze​wał, że cho​wa dziew​czy​nę dla sie​bie. Mnich miał wra​że​nie, że jest świad​kiem rzad​kie​go i bez​cen​ne​go wy​da​rze​nia: na​ro​dzin świę​tej. Po​dob​nie jak Anne go​dzi​na​mi przy​pa​try​wa​ła się kieł​ko​wa​niu żon​ki​la, Bra​in​dor nie li​czył już cza​su, ob​ser​wu​jąc, jak Anne doj​rze​wa. W koń​cu ubie​ra​ła w sło​wa wszyst​ko, co od​czu​wa​ła, cho​ciaż te sło​wa nie były jesz​cze ani od​po​wied​nie, ani zro​zu​mia​łe dla uszu ów​cze​snych słu​cha​czy. Tego po​po​łu​dnia, gdy do​łą​czył do Anne pod lipą, twarz dziew​czy​ny była tak ja​sna, tak peł​na bla​sku, że mia​ło się ocho​tę spraw​dzić na nie​bie, jaki pro​mień słoń​ca zdo​łał się prze​drzeć przez smo​li​ste chmu​ry. Prze​ko​naw​szy się, że ho​ry​zont prze​sła​nia gru​ba war​stwa sza​rzy​zny, Bra​in​dor uznał, iż twarz dziew​czy​ny roz​świe​tla od we​wnątrz po​tę​ga jej my​śli. Nic się nie po​ru​szy​ło w Anne, gdy usiadł obok niej, ale po bar​dzo de​li​kat​nym drże​niu po​licz​ków po​znał, że za​uwa​ży​ła jego obec​ność. Bra​in​dor za​marł bez ru​chu i usi​ło​wał, na​śla​du​jąc ją, do​strzec, co się dzie​je. Nie ule​ga​ło wąt​pli​wo​ści, że wy​chwy​ty​wa​ła ja​kieś pier​wiast​ki z zie​mi czy z po​wie​trza, że kar​mi​ła się czymś, co umy​ka​ło mni​cho​wi. Trzy​ma​jąc się tak bli​sko Anne, za​uwa​żył, że jej od​dech sto​so​wał się do in​ne​go niż zwy​kle ryt​mu. Był ści​śnię​ty, po​wol​ny, głę​bo​ki. Jak dłu​go tak trwa​li? Że​brzą​cy mnich Bra​in​dor w prze​ci​wień​stwie do wie​lu lu​dzi nie mu​siał li​czyć się z cza​sem. Co do Anne… Na​gle prze​rwa​ła me​dy​ta​cję i prze​cią​gnę​ła się… – Opo​wiedz mi – rzekł zwy​czaj​nie Bra​in​dor. Uśmiech​nę​ła się w unie​sie​niu. – Jest gdzieś we wszech​świe​cie nie​wi​dzial​ny ob​lu​bie​niec, ko​cha​nek, któ​re​mu wszyst​ko za​wdzię​czam i ni​g​dy nie zdo​łam wy​star​cza​ją​co po​dzię​ko​wać. Ów ko​cha​nek jest wszę​dzie i ni​g​dzie. To po​tę​ga świ​tu, to czu​łość wie​czo​ru, noc​ny od​po​czy​nek. To za​rów​no wio​sna opro​mie​nia​ją​ca zie​mię, jak i zima, któ​ra po​zwa​la jej ode​tchnąć. To nie​skoń​czo​na siła, więk​sza niż naj​więk​sza wśród nas.

Tym ra​zem Bra​in​dor się uśmiech​nął. Szep​nął wy​raź​nie: – To Bóg. Anne od​wró​ci​ła się w jego stro​nę. – Na​da​jesz mu to imię? – On nosi to imię. Po​trzą​snę​ła gło​wą w za​my​śle​niu. – Chcia​ła​bym być tego pew​na. Bra​in​dor się prze​ra​ził: – Anne, obie​caj, że ni​g​dy nie po​wtó​rzysz tego ni​ko​mu poza mną! A już na pew​no nie przed​sta​wi​cie​lo​wi Ko​ścio​ła. Spu​ści​ła gło​wę i zer​k​nę​ła na swo​je sto​py jak na dwóch in​tru​zów, któ​rzy przy​szli zło​żyć jej wi​zy​tę. – Mam zwy​czaj mil​czeć. Nie je​stem za pan brat ze sło​wa​mi, nie znam ich za do​brze. Wi​dzisz, ja szu​ka​łam imie​nia dla tej siły, a ty na​zy​wasz ją Bo​giem. Nie wąt​pi​ła, że Bra​in​dor ma ra​cję, bo go lu​bi​ła i uwa​ża​ła, iż jest od niej mą​drzej​szy, jed​nak nie po​tra​fi​ła się ani prze​ko​nać, ani do​sto​so​wać do jego słow​nic​twa. – Sło​wa nie ro​sną na łą​kach, Anne. Je​śli się dzi​wisz, że nie mo​żesz ze​rwać wła​ści​wych słów, to nie dla​te​go, że two​je my​śli są fał​szy​we albo two​je od​czu​cia złe. To wy​ni​ka z nie​wie​dzy. Brak ci wy​kształ​ce​nia, zwłasz​cza w dzie​dzi​nie teo​lo​gii. Sło​wa stwo​rzy​li lu​dzie, żeby zwra​cać się do lu​dzi. Nie po​ja​wia​ją się w spo​sób oczy​wi​sty. Wierz mi, ja​kość two​ich my​śli li​czy się bar​dziej niż spo​sób ich wy​ra​ża​nia. Anne spra​wia​ła wra​że​nie znie​chę​co​nej. Uwa​ża​ła, że opa​no​wa​nie słów, po​jęć, for​muł, któ​re da​ły​by jej swo​bo​dę wy​ra​ża​nia my​śli, było poza jej za​się​giem. Bra​in​dor za​sta​na​wiał się nad roz​wią​za​niem. – Czy pi​sa​łaś już wier​sze? Anne, czer​wie​niąc się, od​wró​ci​ła się gwał​tow​nie do mni​cha. – Skąd wiesz? Bra​in​dor, roz​ba​wio​ny jej żywą re​ak​cją, ucie​szył się, że tak do​brze tra​fił. – Nie mia​łem po​ję​cia, po pro​stu za​da​łem ci py​ta​nie. Anne wy​pro​sto​wa​ła nogi i po​tar​ła dłoń​mi o szorst​ki ko​rzeń. Od​prę​ży​ła się, bo była szczę​śli​wa, że może się z tego zwie​rzyć. – Tak, czę​sto pi​szę wier​sze. Zwi​jam i roz​wi​jam zda​nia w swo​jej gło​wie. – Za​pi​su​jesz je póź​niej? – Nie. Rzu​ci​ła to za​prze​cze​nie jak coś oczy​wi​ste​go, nie po​dej​rze​wa​jąc, że Bra​in​dor się zdzi​wi. – Tra​cisz je za​tem?! – wy​krzyk​nął. – Jaka szko​da. Tym ra​zem ona się zdzi​wi​ła: – Gdy tyl​ko są go​to​we, uczę się ich na pa​mięć – I do​da​ła: – Tak jest le​piej, praw​da? Pa​pier może się za​gu​bić, ale pa​mięć nie. – Ależ tak!

Za​nie​po​ko​jo​na to​nem Bra​in​do​ra, spoj​rza​ła na nie​go uważ​nie. – Pa​mięć – wy​ja​śnił jej – rów​nież moż​na zgu​bić, oczy​wi​ście nie tak ła​two jak pa​pier, ale moż​na. Pew​ne​go dnia twój wiersz znik​nie, czy to wte​dy, gdy lata zmą​cą ci umysł, czy wraz z two​ją śmier​cią. Za​śmia​ła się uspo​ko​jo​na. – To nic po​waż​ne​go: do tego cza​su wiersz tak​że by się zu​żył. Udał, że się z nią zga​dza. – Mo​żesz mi wy​re​cy​to​wać je​den z nich? Anne prze​wró​ci​ła oczy​ma i spło​nę​ła ru​mień​cem: Bra​in​dor pro​sił ją, by po​ka​za​ła świa​tu coś in​tym​ne​go, co no​si​ła w so​bie jak dziec​ko, któ​re cier​pli​wie ufor​mo​wa​ła wła​sny​mi my​śla​mi i któ​re​mu nie szczę​dzi​ła wy​jąt​ko​wej tro​ski! Po​sta​no​wi​ła speł​nić jego proś​bę, lecz była bar​dzo wzru​szo​na, więc mu​sia​ło upły​nąć kil​ka mi​nut, za​nim jej dźwięcz​ny głos wy​do​był sło​wa wier​sza: Po​cią​ga mnie i ni​g​dy nie od​cho​dzi, Pra​gnie mnie i moje za​spo​ka​ja pra​gnie​nie. We​dle jego na​tchnie​nia żyć mi się go​dzi, I aż do koń​ca być na jego ski​nie​nie. Tą, któ​rą je​stem, on być mi ze​zwa​la, Nie​peł​ną, spra​gnio​ną, nie​swo​bod​ną. Ten wy​si​łek i mnie, i jego znie​wa​la. Przy​rze​kłam, że będę go god​ną. Bra​in​dor po​wi​tał po​emat żar​li​wą ci​szą, da​jąc dziew​czy​nie od​czuć swym mil​cze​niem, że tekst po​do​ba mu się na rów​ni z od​wa​gą, na jaką się zdo​by​ła, by mu go wy​re​cy​to​wać. Znów się za​czer​wie​ni​ła. – Dzię​ku​ję, Anne. To bar​dzo traf​ne. A o kim mó​wisz? – O ko​chan​ku. – Ko​chan​ku? – O tej sile, któ​ra mnie ogar​nia od wie​czo​ra do rana, sile, któ​ra czy​ni mnie lep​szą i każe mi uni​kać zła albo mier​no​ści. Za​nim do mnie pod​sze​dłeś, prze​by​wa​łam wła​śnie z nim. – Oczy​wi​ście. – Bra​in​dor przez chwi​lę mil​czał. – Czy mogę go za​pi​sać? Anne wy​ra​zi​ła zgo​dę. Po​ży​czy​li pa​pier i atra​ment w kan​ce​la​rii be​gi​na​żu, a Bra​in​dor za​no​to​wał tekst pod jej dyk​tan​do. Tego wie​czo​ru po​ru​szo​ny Bra​in​dor zro​bił wy​łom w swo​jej skrom​nej die​cie: nie zwa​ża​jąc na ślu​by ubó​stwa i wstrze​mięź​li​wo​ści, wszedł do obe​rży, aby skosz​to​wać po​traw​ki i wy​pić coś po​krze​pia​ją​ce​go. Po​trze​bo​wał po​now​nie wejść do świa​ta męż​czyzn, ta​kie​go, jaki znał przed po​wo​ła​niem za​kon​nym, świa​ta prze​sy​co​ne​go za​pa​cha​mi, ha​ła​sem, dy​mem i wul​gar​ny​mi żar​ta​mi. Co go tak po​ru​szy​ło? Nie to, co ro​zu​miał, lecz to, cze​go nie poj​mo​wał: coś mu umy​ka​ło w wier​szu Anne. Wspar​ty na łok​ciach o lep​ki stół po​chła​niał męt​ne chmie​lo​we piwo, któ​re za​czy​na​ło wy​pie​rać to jęcz​mien​ne, i czy​tał wiersz wciąż od nowa. Od tego nie​ustan​ne​go prze​żu​wa​nia

znal już tekst na pa​mięć. – 1 co, mni​chu? Wy​glą​dasz mi na roz​ma​rzo​ne​go – za​cze​pi​ła go spra​gnio​na po​ga​węd​ki obe​rżyst​ka, pulch​na Fla​mand​ka o ru​mia​nych po​licz​kach. – Uczy​łem się wier​sza. – Prze​czy​taj mi! – wy​krzyk​nę​ła. – Mam bzi​ka na punk​cie po​ezji, a tu nie​czę​sto tra​fia się taka grat​ka. Bra​in​dor wy​piął pierś jak py​sza​łek. – Zro​bię coś lep​sze​go: wy​re​cy​tu​ję ci go. – Ty go na​pi​sa​łeś? – Nie, jest au​tor​stwa pew​nej ko​bie​ty. Obe​rżyst​ka usa​do​wi​ła się na​prze​ciw nie​go na ta​bo​re​cie, roz​sta​wia​jąc sze​ro​ko nogi i z gło​wą w dło​niach opar​ła się o sto​lik, już za​uro​czo​na. Bra​in​dor de​kla​mo​wał wer​sy ze spo​ko​jem, każ​de​mu sło​wu na​da​jąc wła​ści​wą wagę. Kie​dy skoń​czył, ko​bie​ta pu​ści​ła do nie​go oko. – Ależ z cie​bie psot​nik! – Słu​cham? Wsta​ła, roz​ba​wio​na i za​wie​dzio​na za​ra​zem. – Wy​re​cy​to​wa​łeś mi wiersz mi​ło​sny. – Wca​le nie! – Tak, tak, sia​dasz z dala od in​nych, mam​ro​czesz coś pod no​sem, jak mo​dli​twę. Od po​cząt​ku mo​głeś być ze mną bar​dziej szcze​ry, no nie? Nie za​mie​rzam cię osą​dzać. Do​brze wiem, że za​nim zo​sta​łeś mni​chem, by​łeś męż​czy​zną. I na​dal nim je​steś. No to jak ma na imię ta two​ja zło​to​wło​sa? – Ale… – Ten wiersz to po​mru​ki ko​chan​ki, któ​ra mówi o swo​im ko​chan​ku. A ty jak masz na imię? – Bra​in​dor. Po​le​ga​jąc na okru​chach pa​mię​ci – nie umia​ła czy​tać – osa​dzi​ła Bra​in​do​ra w roli tego, któ​re​go Anne ochrzci​ła mia​nem „ko​chan​ka”: Bra​in​dor, Po​cią​ga mnie i ni​g​dy nie od​cho​dzi, Pra​gnie mnie i moje za​spo​ka​ja pra​gnie​nie. Och! To Bra​in​dor ze​zwa​la mi być tą, któ​rą je​stem… Po​żą​dam go… – Szel​mow​ski ten twój wiersz – do​da​ła na ko​niec. Bra​in​dor uca​ło​wał ku​mosz​kę, wy​krzyk​nął „dzię​ku​ję” i czmych​nął. Na​za​jutrz po nie​prze​spa​nej nocy sta​wił się z pia​niem ko​gu​ta u ar​chi​dia​ko​na. Pra​łat przy​jął go, za​ję​ty ata​ko​wa​niem jaj​ka na twar​do – góry je​dze​nia jak na tego asce​tę. – Wa​sza wie​leb​ność – za​wo​łał Bra​in​dor, sta​jąc przed nim co prę​dzej – przy​cho​dzę, żeby za​spo​ko​ić wa​szą nie​cier​pli​wość wzglę​dem Anne, dzie​wi​cy z Bru​gii, mo​jej „ma​łej pro​te​go​wa​nej”. – Do​sko​na​le, lecz dla​cze​go przy​cho​dzisz sam?

– Przy​no​szę wam je​den z jej wier​szy, na któ​re​go pod​sta​wie prze​ko​na​cie się, jak wiel​kie są jej du​cho​we po​trze​by. Gdy​byż nasi zwy​czaj​ni chrze​ści​ja​nie do​ra​sta​li jej choć​by do pięt! Bra​in​dor roz​ło​żył kart​kę pa​pie​ru, na któ​rej, ka​li​gra​fu​jąc naj​sta​ran​niej, jak po​tra​fił, do​pi​sał dwa sło​wa, nad i pod ry​ma​mi. Prze​czy​tał czy​stym, do​no​śnym gło​sem: Je​zus. Po​cią​ga mnie i ni​g​dy nie od​cho​dzi, Pra​gnie mnie i moje za​spo​ka​ja pra​gnie​nie. We​dle Jego na​tchnie​nia żyć mi się go​dzi, I aż do koń​ca być na Jego ski​nie​nie. Tą, któ​rą je​stem, On być mi ze​zwa​la, Nie​peł​ną, spra​gnio​ną, nie​swo​bod​ną. Ten wy​si​łek i mnie, i Jego znie​wa​la. Przy​rze​kłam, że będę Go god​ną. Je​zus.

23

13 lip​ca 1906 Moja dro​ga Gret​chen, przede wszyst​kim od​po​wia​dam na to, co cię nie​po​koi. Za​trwo​ży​łaś się przy lek​tu​rze mo​je​go po​przed​nie​go li​stu. Cho​ciaż two​je uwa​gi otu​lo​ne de​li​kat​no​ścią zdra​dza​ją współ​czu​cie, do​strze​gam w nich na​ga​nę: po​tę​piasz moje wy​dat​ki, tem​pe​ru​jesz moje su​ro​we po​dej​ście do ciot​ki Vivi. Je​śli cho​dzi o pierw​szy punkt, przy​po​mi​nam ci, że je​stem tego świa​do​ma. Nie tyl​ko się wy​spo​wia​da​łam ze swo​ich sła​bo​ści, ale rów​nież przy​zna​łam, iż moja mi​łość do szkla​nych kul ma w so​bie coś z prze​sa​dy. Nie za​po​mi​naj, że sta​ram się z niej wy​le​czyć. Co do tej dru​giej spra​wy, są​dzę, że ide​ali​zu​jesz ciot​kę Vivi. Chcia​ła​byś sko​ry​go​wać jej por​tret, żeby upodob​nił się do two​je​go. Nie​ste​ty! Mimo tych pra​gnień nie za​ję​ła twe​go miej​sca i wy​glą​da, że nie jest w sta​nie od​gry​wać za​sad​ni​czej roli, jaką ty od​gry​wa​łaś przy mnie przez lata. Roli od​da​nej star​szej sio​stry, roz​waż​nej i wiel​ko​dusz​nej. Je​śli ją spo​tkasz, two​je wy​obra​że​nie roz​bi​je się o ciot​kę Vivi z krwi i ko​ści, któ​ra daje się po​znać jako oso​ba per​wer​syj​nie nie​dy​skret​na, umiar​ko​wa​nie to​le​ran​cyj​na i ab​so​lut​nie nie​życz​li​wa. Oczy​wi​ście nie zna​czy to, że ma same wady, lecz po​dej​rze​wam, że na​wet jej za​le​ty są z grun​tu ułom​ne: je​śli zaj​mu​je się in​ny​mi, robi to z cie​ka​wo​ści, je​śli dłu​go ze wszyst​ki​mi roz​ma​wia, to żeby móc się po​wta​rzać, je​śli ofe​ru​je po​moc, to z chę​ci utwier​dze​nia swej do​mi​na​cji. Ona nie lubi lu​dzi, lubi na​to​miast, żeby byli jej dłuż​ni​ka​mi. Ostat​ni​mi cza​sy uda​ło mi się wznieść mur obron​ny mię​dzy ciot​ką Vivi a mną. Kie​dy za bar​dzo się wtrą​ca w moje my​śli, ostrze​gam ją: „Dok​tor Cal​ga​ri za​bro​nił mi po​ru​szać ten te​mat”. Po​nie​waż ona gra​tu​lu​je so​bie, że skie​ro​wa​ła mnie do jego ga​bi​ne​tu, i cheł​pi się, że mnie tam za​pro​wa​dzi​ła, zmu​sza się wów​czas do re​spek​to​wa​nia za​le​ce​nia te​ra​peu​ty. Taka wła​śnie jest ta wiel​ka no​wi​na, któ​rą pra​gnę się z tobą po​dzie​lić: pod​ję​łam ku​ra​cję psy​cho​ana​li​tycz​ną u dok​to​ra Cal​ga​rie​go. Nie je​steś so​bie w sta​nie wy​obra​zić, ja​kie to in​te​re​su​ją​ce. Po​wiem wię​cej: nie je​steś so​bie w sta​nie wy​obra​zić, jaka ja je​stem in​te​re​su​ją​ca. No tak, w tym zda​niu brzmi prze​ra​ża​ją​cy brak skrom​no​ści. Niech cię to jed​nak nie szo​ku​je. Cho​dzi o pe​wien etap w mo​jej te​ra​pii. Dwa razy w ty​go​dniu dzwo​nię do drzwi dok​to​ra Cal​ga​rie​go, wy​cią​gam się na ko​zet​ce, on sia​da za mną w sto​sow​nej od​le​gło​ści i wte​dy wy​ga​du​ję, co tyl​ko mi przyj​dzie do gło​wy. Mó​wię o so​bie, choć ni​g​dy wcze​śniej mi się to nie zda​rza​ło – nie li​cząc li​stów, któ​re do cie​bie wy​sy​łam. Po pierw​szych se​an​sach za każ​dym ra​zem, gdy scho​dzi​łam po scho​dach, wy​da​wa​ło mi się, że po​wie​dzia​łam już wszyst​ko, co mi leży na ser​cu, i na​stęp​nym ra​zem zu​peł​nie nie będę mia​ła o czym opo​wia​dać. Tym​cza​sem gdy za​czy​na​łam ga​dać, wszyst​ko się po​wta​rza​ło, a moje opo​wie​ści wpra​wia​ły mnie w zdu​mie​nie. Spo​ro było mowy o to​bie, moja dro​ga Gret​chen. Dok​tor Cal​ga​ri do​ce​nia nie​zmier​nie

waż​ną rolę, jaką ode​gra​łaś w cza​sach mo​je​go dzie​ciń​stwa i mło​do​ści – i od​gry​wasz jesz​cze dzi​siaj, na​tu​ral​nie. Dziec​ko, któ​re w wie​ku ośmiu lat stra​ci​ło ojca i mat​kę w wy​ni​ku nie​szczę​śli​we​go wy​pad​ku, czu​je po​trze​bę prze​nie​sie​nia swo​ich uczuć na oso​bę god​ną za​ufa​nia. Po​cząt​ko​wo, nie wiem cze​mu, kła​ma​łam na te​mat praw​dzi​wych związ​ków, ja​kie nas łą​czą: przed​sta​wi​łam cię jako swo​ją ku​zyn​kę, jak to mam w zwy​cza​ju. Po trzech zręcz​nie za​da​nych py​ta​niach mu​sia​łam przy​znać, że zu​peł​nie nie je​ste​śmy ze sobą spo​krew​nio​ne. – Ja​kie to ma zna​cze​nie? – spy​ta​łam. – Pani wie to le​piej ode mnie. – Słu​cham? – Pani po​win​na le​piej niż ja oce​nić ko​rzy​ści pły​ną​ce z tego kłam​stwa, zwa​żyw​szy, że to pani kła​mie. To daje ci po​ję​cie o cha​rak​te​rze na​szych re​la​cji: dok​tor Cal​ga​ri ana​li​zu​je wszyst​ko, za​rów​no to, co mu mó​wię, jak i to, co prze​mil​czam. Bywa, że jed​nym zda​niem po​tra​fi za​siać wąt​pli​wo​ści w mo​ich prze​ko​na​niach. Na przy​kład nie​daw​no, gdy twier​dzi​łam, że nie cier​pia​łam z po​wo​du bra​ku ro​dzi​ców, od​parł: – Tyl​ko pra​gnie pani w to wie​rzyć. – Nie, prze​cież je​stem pew​na swo​ich opi​nii. – Pani opi​nie, Han​no, to tyl​ko wi​docz​na część góry lo​do​wej, ta, któ​rej jest pani świa​do​ma. Pod spodem kry​ją się jed​nak inne my​śli, któ​re nie chcą się wy​ra​żać sło​wa​mi, lecz lap​su​sa​mi, dzia​ła​nia​mi, za​cho​wa​niem. Pro​szę mi za​tem po​zwo​lić, że będę wąt​pił, iż nie cier​pia​ła pani z po​wo​du bra​ku ro​dzi​ców, pod​czas gdy wszyst​ko wska​zu​je na to, że nie chce pani zo​stać ro​dzi​ciel​ką. – Co ta​kie​go? – Pani pro​blem z zaj​ściem w cią​żę jest na​tu​ry psy​chicz​nej, sko​ro le​ka​rze po​twier​dza​ją, że nie ma prze​szkód fi​zjo​lo​gicz​nych. – Za​pew​ne, ale… – A dzię​ki cią​ży uro​jo​nej mo​gła pani zy​skać na cza​sie, w isto​cie nie za​cho​dząc w cią​żę. Za po​mo​cą tego wy​bie​gu usa​tys​fak​cjo​no​wa​ła pani te​ściów, w złud​ny spo​sób za​do​wo​li​ła męża i uda​wa​ła, że jest nor​mal​ną mat​ką. Otóż bała się pani zo​stać mat​ką, praw​do​po​dob​nie dla​te​go, że bra​ko​wa​ło pani wła​snej, albo z in​ne​go po​wo​du, któ​ry wspól​nie wy​do​bę​dzie​my na świa​tło dzien​ne… Cal​ga​ri ma ten​den​cję do wtrą​ca​nia się w moje spra​wy in​tym​ne. Je​stem wów​czas zmu​szo​na się po​gnie​wać. Na przy​kład od​ma​wiam po​da​wa​nia szcze​gó​łów na​szych – Fran​za i mo​ich – igra​szek w łóż​ku. Na próż​no na​le​ga i po​wo​łu​je się na swój sta​tus te​ra​peu​ty, po​wta​rza​jąc do znu​dze​nia, że gdy idę do dok​to​ra Te​itel​ma​na, bez wa​ha​nia po​zwa​lam mu na ba​da​nie tego, cze​go nor​mal​nie tyl​ko mój mał​żo​nek ma pra​wo do​ty​kać. Po​zo​sta​ję nie​wzru​szo​na. Mię​dzy mną a Fran​zem wszyst​ko się do​brze ukła​da i ta in​for​ma​cja musi Cal​ga​rie​mu wy​star​czyć. Zresz​tą je​dy​ny raz, kie​dy omal nie prze​rwa​łam te​ra​pii, miał miej​sce wła​śnie wte​dy, gdy wró​cił do tego te​ma​tu, prze​kra​cza​jąc gra​ni​ce bez​czel​no​ści: – Dla​cze​go pani utrzy​mu​je, że lubi się ko​chać ze swo​im mę​żem, sko​ro zna​la​zła pani

spo​sób, by przez dzie​więć mie​się​cy trzy​mać go na dy​stans? Tam​te​go dnia wy​szłam z ga​bi​ne​tu, nie mó​wiąc ani sło​wa i trza​ska​jąc za sobą drzwia​mi. W domu przy​się​głam so​bie, że już ni​g​dy tam nie wró​cę. Ocze​ki​wa​łam, że dok​tor Cal​ga​ri przy​śle prze​pro​si​ny. Och, wy​star​czy​ły​by trzy zda​nia. Zwy​kła ozna​ka sza​cun​ku. Do​wód do​bre​go wy​cho​wa​nia. Wy​rzu​ty su​mie​nia gen​tle​ma​na. Krót​ko mó​wiąc, kil​ka rzu​co​nych na pa​pier li​ni​jek, z któ​rych wy​zie​rał​by żal, że mnie ob​ra​ził. Przez osiem dni cze​ka​łam na ten list. Osten​ta​cyj​nie opu​ści​łam dwa se​an​se, pew​na, że to obu​dzi jego nie​czy​ste su​mie​nie, a pu​sta ko​zet​ka przy​po​mni mu o jego nik​czem​nym za​cho​wa​niu. Na próż​no. Dzie​sią​te​go dnia by​łam taka wście​kła, że zja​wi​łam się u nie​go w po​rze swo​jej trze​ciej wi​zy​ty, żeby mu na​ubli​żać, rzu​cić w twarz jego im​per​ty​nen​cję, wy​ja​śnić mu za​sa​dy, ja​ki​mi mamy się zwy​czaj kie​ro​wać w świe​cie, tym praw​dzi​wym. By​naj​mniej nie spra​wiał wra​że​nia zdzi​wio​ne​go moją na​głą wi​zy​tą – jak​by ją prze​wi​dział – i nie pró​bo​wał ani mnie uspo​ka​jać, ani za​prze​czać. Wprost prze​ciw​nie, prze​trzy​mał moją gwał​tow​ną kry​ty​kę w ci​szy, słu​cha​jąc z za​in​te​re​so​wa​niem. – No niech​że pan prze​sta​nie ro​bić minę jak przy kro​je​niu żaby, kie​dy mnie pan słu​cha. Moż​na by po​my​śleć, że to pana nie do​ty​czy! – Do​brze to pani uję​ła, Han​no. To, co pani mówi, mnie nie do​ty​czy. Do​ty​czy pani. Dzi​siej​szy se​ans po​zwo​li nam na znacz​ny po​stęp. Znów mnie po​nio​sło. Skąd mu przy​szło do gło​wy, że cho​dzi o se​ans? Przy​szłam na​uczyć go do​brych ma​nier, nie na​le​ży my​lić tych rze​czy. Za tę wi​zy​tę w każ​dym ra​zie nie mia​łam za​mia​ru mu za​pła​cić. Cóż za oszo​ła​mia​ją​cy tu​pet… Jak się do tego za​brał? Nie wiem. W każ​dym ra​zie uda​ło mu się spra​wić, że po​zby​łam się zło​ści: nie tyl​ko wy​lą​do​wa​łam osta​tecz​nie na jego ko​zet​ce, ale go​dzi​nę póź​niej ure​gu​lo​wa​łam na​leż​ność za kon​sul​ta​cję, wy​lew​nie mu dzię​ku​jąc. Cza​sa​mi na​le​gam, że​by​śmy w koń​cu po​ru​szy​li te​mat mo​ich szkla​nych kul, po​nie​waż jest to za​sad​ni​czy po​wód, dla któ​re​go się u nie​go le​czę. Za​wsze upar​cie od​ma​wia. „Póź​niej” – po​wta​rza, jak​by wca​le go to nie in​te​re​so​wa​ło. Nie​kie​dy po​dej​rze​wam go, że ce​lo​wo zwle​ka, aby wy​cią​gnąć ode mnie wię​cej pie​nię​dzy, ale gdy tyl​ko przy​ła​pu​ję się na tym, iż my​ślę jak skne​ra, na​tych​miast ro​bię so​bie wy​rzu​ty i po​now​nie ob​da​rzam go za​ufa​niem. Wy​obraź so​bie, że pod​czas tej ku​ra​cji tra​fia​ją się też za​baw​ne mo​men​ty. Tak więc mu​szę mu opo​wia​dać sny, któ​re za​pa​mię​ta​łam, albo udzie​lać na​tych​mia​sto​wej od​po​wie​dzi, z czym ko​ja​rzą mi się sło​wa, któ​re wy​po​wia​da. Pro​szę, oto przy​kład: – Frag​ment? – Prze​szłość. – Her​ba​ta? – Plot​kar​ka. – Spodek? – Zgrzy​ta​ją​cy.

– Te​ścio​wa? – Eeee… sza​cu​nek. – Kwiat? – Zy​cie. – Wio​sna? – Bez​tro​ska. – Świa​tło? – Po​wab. – Wie​deń? – Mury. – Wal​ce? – Wald​berg. – Ko​la​cja? – Ci​sza. – Ci​sza? – Krysz​tał. – Szkło? – Czy​stość. – Żyd? – Prze​ni​kli​wy. – Franz? – … eeee… – Franz? No tak, co cie​ka​we, nie za​ska​ku​ję przy nie​któ​rych sło​wach. Albo się za​ci​nam, albo wa​ham. W ta​kich ra​zach sły​szę, jak za mo​imi ple​ca​mi pió​ro Cal​ga​rie​go skro​bie ni​czym osza​la​łe w jego no​tat​ni​ku. Kie​dy pro​szę, żeby mnie oświe​cił, jaki jest sens tych ćwi​czeń, wy​ja​śnia mi, że umysł ujaw​nia się po​przez sko​ja​rze​nia, któ​rych do​ko​nu​je. U mnie szkło re​pre​zen​tu​je ide​ał czy​sto​ści mo​ral​nej – cał​ko​wi​cie się z tym zga​dzam, cho​ciaż ta uwa​ga wca​le się nie przy​czy​ni do ule​cze​nia mnie z go​rącz​ki szkla​nych kul! Nie​kie​dy umysł się waha: ozna​cza to, że cen​zu​ra, któ​ra do​ko​nu​je se​lek​cji, od​rzu​ca przy​kre, agre​syw​ne lub zmy​sło​we po​pę​dy. Bywa wresz​cie, że gdy w świa​do​mo​ści po​wsta​je pu​ste miej​sce – co zna​czy, iż cały umysł do​świad​cza za​mę​tu – żad​ne za​bie​gi nie wy​wo​łu​ją re​ak​cji. Cho​ciaż to wy​ja​śnie​nie wy​da​je mi się bły​sko​tli​we, po​zwa​lam so​bie wąt​pić, czy ma za​sto​so​wa​nie do wszyst​kich przy​pad​ków. Gdy nie re​agu​ję na „Franz”, nie przy​cho​dzi mi do gło​wy nic in​ne​go niż „Franz”… Prze​cież nie od​po​wiem w ten spo​sób. Po​wta​rza​nie tego sa​me​go sło​wa nie mie​ści się w re​gu​łach gry. Co gor​sza, iro​nicz​ny wy​raz twa​rzy, jaki przy​bie​ra Cal​ga​ri, gdy się uspra​wie​dli​wiam, cał​kiem od​bie​ra mi ocho​tę, żeby się upie​rać. Uwa​żasz, moja dro​ga Gret​chen, że je​stem lek​ko​myśl​na? Kpisz so​bie z mo​ich za​jęć? Za​ufaj mi jed​nak, albo ra​czej za​ufaj dok​to​ro​wi Cal​ga​rie​mu, gdyż czę​sto po​śród mo​ich nie​spój​nych stów wska​zu​je mi ele​men​ty, któ​re się ze sobą wią​żą: tego ro​dza​ju re​we​la​cje wpra​wia​ją mnie w bar​dzo do​bre sa​mo​po​czu​cie.

Na przy​kład ostat​nio po​wró​ci​li​śmy do go​be​li​nów, któ​re zdo​bią – je​śli tak moż​na po​wie​dzieć – jego po​cze​kal​nię. Przy​po​mi​nam ci, że cho​dzi o dyp​tyk: Po​rwa​nie Sa​bi​nek i Po​wrót Sa​bi​nów. Na pierw​szym Rzy​mia​nie z bra​ku ko​biet w swo​im mie​ście przy​cho​dzą upro​wa​dzić żony są​sia​dów. Te, jak wy​raź​nie wi​dać, sta​wia​ją opór po​ry​wa​czom. Na dru​gim je​ste​śmy świad​ka​mi po​wro​tu Sa​bi​nów kil​ka lat póź​niej, gdy uda​ło im się do​zbro​ić: usi​łu​ją od​zy​skać swo​je żony, lecz, pa​ra​dok​sal​nie, tak​że tym ra​zem Sa​bin​ki sta​wia​ją opór. Ucze​pio​ne swych rzym​skich mę​żów, uno​szą w górę dzie​ci zro​dzo​ne z wy​mu​szo​nych związ​ków. Już nie za​mie​rza​ją odejść. Za każ​dym ra​zem kie​dy na to pa​trzę, ogar​nia mnie złość. – Dla​cze​go się pani nie po​do​ba​ją, Han​no? – Te ko​bie​ty nic nie zro​bi​ły, o nic nie pro​si​ły, zno​szą swój los. Co​kol​wiek się zda​rzy, za​wsze są ofia​ra​mi. Męż​czyź​ni kie​ru​ją wła​snym prze​zna​cze​niem za​leż​nie od swo​ich po​trzeb albo w ra​mach od​we​tu. Mimo że te ko​bie​ty ist​nie​ją je​dy​nie dla męż​czyzn i przez męż​czyzn, ci nimi po​nie​wie​ra​ją. Cho​ciaż nie cier​pię Po​rwa​nia Sa​bi​nek, jesz​cze bar​dziej nie zno​szę Po​wro​tu Sa​bi​nów. W dru​gim epi​zo​dzie szo​ku​je mnie to, że ko​bie​ty od​rzu​ca​ją wy​zwo​le​nie, chwy​ta​ją się tych, któ​rzy je nie​gdyś po​rwa​li i siłą po​sie​dli. Go​rzej: po​ka​zu​ją jako uspra​wie​dli​wie​nie dzie​ci po​czę​te w wy​ni​ku gwał​tów. Ak​cep​tu​ją prze​moc, któ​rej pa​dły ofia​rą, a tym sa​mym sta​ją się wspól​nicz​ka​mi swo​ich opraw​ców. – Ma im to pani za złe? – Nie, żal mi ich. Za złe mam męż​czy​znom. – Czu​je się pani bli​ska tym ko​bie​tom? – Słu​cham? – Usły​sza​ła mnie pani cał​kiem wy​raź​nie. – Ja nie pa​dłam ofia​rą tego ro​dza​ju prze​mo​cy. Ni​g​dy. – Jed​nak oka​zu​je się, że spo​sób, w jaki opo​wia​da pani ich hi​sto​rię, wie​le wy​ja​śnia. Taka in​ter​pre​ta​cja ob​ra​zu uka​zu​je ana​lo​gie z pani ży​ciem. Z pani zwie​rzeń wy​ni​ka, że mia​ła pani bar​dzo szczę​śli​we dzie​ciń​stwo i wio​dła bez​tro​ski ży​wot na wsi do mo​men​tu, kie​dy przy​szedł po pa​nią ktoś, kto za​pro​po​no​wał mał​żeń​stwo. Nie uwa​ża się pani za po​rwa​ną Sa​bin​kę? – To… prze​sa​da. – Co pani zda​niem po​win​ny były zro​bić Sa​bin​ki po przy​by​ciu do Rzy​mu? – Uciec. – Czy ma​rzy​ła pani, żeby uciec od mał​żeń​stwa z Fran​zem Wald​ber​giem? Mil​cza​łam, on zaś cią​gnął da​lej: – Ro​zu​mie pani, że one z cza​sem po​ko​cha​ły po​ry​wa​czy? – Być może… je​śli nie byli od​py​cha​ją​cy​mi dra​ba​mi. – Oczy​wi​ście. Jak Franz. – Otóż to. – Mnie jed​nak, dro​ga Han​no, in​try​gu​je w tym ob​ra​zie jed​na rzecz. Te ko​bie​ty nie mia​ły dzie​ci z Sa​bi​na​mi, uro​dzi​ły je do​pie​ro, gdy żyły z Rzy​mia​na​mi. – Tak, od​no​si się wra​że​nie, że przed po​rwa​niem były dzie​wi​ca​mi. Na sku​tek prze​mo​cy ze stro​ny Rzy​mian prze​szły prze​mia​nę, z dziew​cząt sta​jąc się ko​bie​ta​mi.

– Czy ta prze​mia​na za​wsze wią​że się z prze​mo​cą, Han​no? Po​now​nie za​mil​kłam. Upły​nę​ła dłuż​sza chwi​la, za​nim wró​cił do roz​mo​wy: – Czy po​win​ny były pójść z Sa​bi​na​mi? – Było już za póź​no. Zo​sta​ły żo​na​mi i mat​ka​mi. Je​śli się cofa po wła​snych śla​dach, nie wra​ca się do prze​szło​ści. – Ma pani ra​cję, Han​no. Nie za​wra​ca​my, ni​g​dy nie sta​je​my się po​now​nie tym, czym by​li​śmy. Lata nas zmie​nia​ją, a tego wła​śnie pani nie ak​cep​tu​je. Chcia​ła​by pani wszyst​ko za​trzy​mać, wszyst​ko za​mro​zić, wszyst​ko za​cho​wać na za​wsze, na po​do​bień​stwo pani sztucz​nych kwia​tów, któ​re na wie​ki utknę​ły w szkla​nych ku​lach. I wte​dy, moja dro​ga Gret​chen, spły​nę​ła na mnie ja​kaś do​bro​czyn​na fala. Wpa​dłam w eu​fo​rię, mo​gąc się nie​co le​piej po​znać. Idąc do drzwi, za​py​ta​łam Cal​ga​rie​go: – A pan ak​cep​tu​je umy​ka​ją​cy czas? – Pró​bu​ję. – To trud​ne. – Nie ma in​ne​go wyj​ścia. Ak​cep​tu​ję nie​uchron​ność i co wię​cej, usi​łu​ję ją po​lu​bić. Moja dro​ga Gret​chen, zo​sta​wiam cię, że​byś po​du​ma​ła nad tym zda​niem, bo Franz się nie​cier​pli​wi. Za​glą​dał już dwa razy, przy​po​mi​na​jąc mi, że idzie​my obej​rzeć Dziad​ka do orze​chów w wyko​na​niu ba​le​tu z ope​ry. Bar​dzo się z tego cie​szy. Bywa, że ten do​ro​sły męż​czy​zna nie​cier​pli​wi się jak dziec​ko. Uwiel​biam go, gdy za​cho​wu​je się w ten spo​sób. Do zo​ba​cze​nia Two​ja Han​na

24

Nie spo​sób się już wy​co​fać. Li​mu​zy​na zbli​ża​ła się do sali ki​no​wej, w któ​rej miał się od​być pierw​szy pu​blicz​ny po​kaz Dziew​czy​ny w czer​wo​nych oku​la​rach. Na Hol​ly​wo​od Bo​ule​vard tło​czy​ły się ty​sią​ce lu​dzi, dep​cząc so​bie po no​gach. Trzy​sta me​trów przed Te​atrem Chiń​skim, miej​scem uro​czy​sto​ści, ruch ulicz​ny zwol​nił. Dłu​gie sa​mo​cho​dy, czar​ne, bia​łe albo ró​żo​we, usta​wi​ły się w sto​sow​nej od​le​gło​ści od sie​bie, po​su​wa​jąc się w tem​pie ku​la​we​go żół​wia: każ​dy szo​fer do​brze wie​dział, że nie może sie​dzieć na zde​rza​ku po​przed​ni​ka, bo jego pa​sa​żer musi sta​nąć na pu​stym czer​wo​nym dy​wa​nie, by ścią​gnąć na sie​bie całą uwa​gę pu​blicz​no​ści i me​diów. Ten dłu​gi or​szak li​mu​zyn przy​po​mi​nał sze​reg sa​mo​lo​tów usta​wia​ją​cych się je​den za dru​gim, żeby mieć pas star​to​wy wy​łącz​nie dla sie​bie. Anny osu​nę​ła się na tyl​ne sie​dze​nie lin​col​na wy​na​ję​te​go przez wy​twór​nię. Chwi​lo​wo, chro​nio​na przez przy​ciem​nio​ne szy​by, nie oba​wia​ła się ni​ko​go, ale już wkrót​ce… Jak uda jej się wy​siąść z sa​mo​cho​du? Po dro​dze z domu do tego fo​te​la dwa razy się prze​wró​ci​ła. Mia​ła wra​że​nie, że jej kost​ki są osa​dzo​ne na ło​ży​skach kul​ko​wych. Chwia​ła się, za​ta​cza​ła, nic jej nie pod​trzy​my​wa​ło. Nie uda​ło jej się wy​grać za​kła​du z samą sobą: po​paść w śpiącz​kę. Oka​za​ła się nie​wia​ry​god​nie od​por​na na naj​bar​dziej ry​zy​kow​ne kok​taj​le! Cóż za wąt​pli​wy re​kord… Jej mózg wy​trzy​mał mie​szan​ki wód​ki, ginu, bur​bo​na, li​kie​ru man​da​ryn​ko​we​go, por​to i szam​pa​na: tego wie​czo​ru Anny nie była nie​przy​tom​na, była po pro​stu bar​dzo cho​ra. Przez ostat​nie dwa dni Jo​han​na, prze​czu​wa​jąc, co się świę​ci, usi​ło​wa​ła prze​ko​nać Anny, żeby zgo​dzi​ła się na to​wa​rzy​stwo ka​wa​le​ra, któ​ry słu​żył​by jej ra​mie​niem. Jed​nak za każ​dym ra​zem kie​dy agent​ka pro​po​no​wa​ła czy​jeś na​zwi​sko, ak​tor​ka je od​rzu​ca​ła: albo już z nim spa​ła i uwa​ża​ła go za mier​no​tę, albo nie i po​dej​rze​wa​ła, że jest ge​jem. – Dla​cze​go mia​ła​bym da​wać taką szan​sę jed​ne​mu z tych nie​udacz​ni​ków? Pa​ra​do​wać pod​czas pre​mie​ry mo​je​go fil​mu! Cóż ta​kie​go zro​bi​li, żeby na to za​słu​żyć? – Po​słu​chaj, nie wci​skam ci fa​ce​ta do to​wa​rzy​stwa, żeby usa​tys​fak​cjo​no​wać ja​kie​goś ak​to​ra żąd​ne​go sła​wy, lecz żeby ura​to​wać cie​bie. Nie je​steś w sta​nie cho​dzić bez opar​cia. Lep​szy play​boy niż cho​dzik, nie? Przy​naj​mniej nie po​zwo​li ci się po​tknąć i otwo​rzy ci to​reb​kę, kie​dy ze​chcesz zwy​mio​to​wać. Upar​ta ak​tor​ka od​mó​wi​ła, lecz przed trze​ma go​dzi​na​mi, wi​dząc, jak się za​ta​cza, ubła​ga​ła Jo​han​nę, żeby po​pro​si​ła o po​moc Tor​bę Vu​it​ton. Ne​stor​ka Hol​ly​wo​od zgo​dzi​ła się bez wa​ha​nia, bo wej​ście u boku Anny gwa​ran​to​wa​ło jej zdję​cia w ga​ze​tach. W cią​gu trzech mi​nut wy​ne​go​cjo​wa​ła umo​wę z agent​ką: ow​szem, po​mo​że Anny przejść pro​sto od sa​mo​cho​du do swo​je​go miej​sca, ow​szem, za​re​agu​je na mi​kro​fo​ny i ka​me​ry, któ​re prze​chwy​cą je po dro​dze, ale wszyst​ko to pod wa​run​kiem że za​bro​ni się dzien​ni​ka​rzom fo​to​gra​fo​wa​nia Anny bez niej. W prze​ciw​nym ra​zie Tor​ba Vu​it​ton, ma​jąc świa​do​mość, że znik​nę​ła​by z

re​por​ta​ży, wo​la​ła zo​stać w domu. Anny po​je​cha​ła za​tem po wie​ko​wą ak​tor​kę, któ​ra wło​ży​ła na sie​bie strój na​da​ją​cy jej nie​fo​rem​nej syl​wet​ce fał​szy​we kształ​ty: do ob​ci​słej suk​ni z czar​ne​go ak​sa​mi​tu do​sztu​ko​wa​ny był sztucz​ny za​dek i ka​fta​nik z zie​lo​nej od​bla​sko​wej gąb​cza​stej tka​ni​ny. Po​nie​waż wy​da​ło jej się to zbyt skrom​ne, do​da​ła kil​ka piór, dzię​ki cze​mu przy​po​mi​na​ła sta​re​go sępa prze​bra​ne​go za pa​pu​gę. Sto​jąc w pro​gu swo​je​go domu i wi​dząc za​kło​po​ta​nie na twa​rzy Anny, wie​dzia​ła, że uda​ło jej się osią​gnąć za​mie​rzo​ny efekt. – Nie​złe, co? Anny, choć pi​ja​na, szu​ka​ła okre​śle​nia, któ​re by​ło​by naj​mniej ob​raź​li​we, i w koń​cu zna​la​zła: – Ory​gi​nal​ne… Za​chwy​co​na Tor​ba Vu​it​ton wspię​ła się do li​mu​zy​ny. – Czy wiesz, moja pcheł​ko, że mam trzy suk​nie wie​czo​ro​we: brzyd​ką, szka​rad​ną i okrop​ną? – A ta jest… – Okrop​na, moja ulu​bio​na. Rzu​ci​ła okiem na Anny, któ​ra mimo otę​pie​nia, mar​twych oczu i skó​ry obrzmia​łej od al​ko​ho​lu wy​glą​da​ła za​chwy​ca​ją​co w swo​jej suk​ni ze zło​tych łu​sek. Uśmiech​nę​ła się. – Mam szczę​ście, że mogę się z tobą po​ka​zać, Anny. To ide​al​na oka​zja do pro​mo​cji. Je​steś taka brzyd​ka, że będą pa​trzy​li tyl​ko na mnie. Za​śmia​ły się. Tor​ba Vu​it​ton dla​te​go, że spodo​bał jej się wła​sny żart, a Anny, bo go nie zro​zu​mia​ła. W tym mo​men​cie obie​ca​ła so​bie, że bę​dzie chi​cho​tać, co​kol​wiek do niej po​wie​dzą. Na​gle dało się sły​szeć ude​rze​nie. To ja​kiś fan za​stu​kał w dach li​mu​zy​ny. – Ty nie czu​jesz stra​chu? – spy​ta​ła Anny. – Stra​chu przed czym, moja szyn​szy​lo? – Przed ni​czym kon​kret​nym… stra​chu… – Kie​dy strach nie ma przy​czy​ny, mój mi​siu ko​ala, na​zy​wa się nie​po​ko​jem. Anny na​la​ła so​bie kie​li​szek whi​sky z mi​ni​bar​ku. – Wo​bec tego je​stem bar​dzo za​nie​po​ko​jo​na – do​szła do wnio​sku. Tor​ba Vu​it​ton za​mil​kła, da​ru​jąc so​bie ko​men​tarz i nie pró​bu​jąc jej po​wstrzy​mać: au​to​de​struk​cja, do któ​rej zmie​rza​ła Anny, po​stę​po​wa​ła tak szyb​ko, że nie było sen​su in​ter​we​nio​wać. Kie​dy jed​nak po​my​śla​ła o dłu​giej wspi​nacz​ce po czer​wo​nym dy​wa​nie, któ​rą mu​sia​ły ra​zem po​ko​nać, wy​rwa​ła jej na​gle kie​li​szek z ręki. – Kot​ku, mam ci po​móc cho​dzić bez upad​ków, ale pod​no​sze​nie cię to już nie na moje siły ani na moje lata. I nie licz, że będę cię dźwi​gać na ple​cach. – Okej, już prze​sta​ję – mruk​nę​ła Anny. Drzwi sa​mo​cho​du się otwo​rzy​ły i do wnę​trza po​jaz​du wtar​gnę​ły wrza​ski tłu​mu zgro​ma​dzo​ne​go przed ki​nem, a ośle​pia​ją​ce świa​tła re​flek​to​rów spra​wi​ły, że ko​bie​ty po​czu​ły się jak kre​ty wy​cią​gnię​te z nory.

Pierw​sza wy​sia​dła Tor​ba Vu​it​ton. Po​wi​tał ją grom​ki śmiech, bo pu​blicz​ność, re​agu​ją​ca ni​czym pies Paw​ło​wa, mia​ła zwy​czaj re​cho​tać, gdy tyl​ko się po​ja​wia​ła. Chcąc mieć pew​ność, że rze​czy​wi​ście wy​wo​ła ten efekt, Tor​ba Vu​it​ton, jako praw​dzi​wa pro​fe​sjo​na​list​ka, za​da​ła so​bie trud wło​że​nia na sie​bie tej okrop​nej suk​ni. Anny Lee ucze​pi​ła się jej ra​mie​nia. Jak zwy​kle za​dzia​łał jej czar. Wszyst​ko to, po​cząw​szy od owa​cji tłu​mu i mi​go​ta​nia spo​wo​do​wa​ne​go sza​leń​czy​mi bły​ska​mi fle​szy, po dłu​gość dy​wa​nu, któ​ry mia​ła przejść, spra​wi​ło, że mia​ła ocho​tę rzu​cić się gło​wą na​przód z po​wro​tem do li​mu​zy​ny i czym prę​dzej od​je​chać, lecz Tor​ba Vu​it​ton uwię​zi​ła jej przed​ra​mię w sta​lo​wym uści​sku i zmu​si​ła Anny, żeby uśmiech​nę​ła się do obiek​ty​wów. Za​czę​ły iść. Tor​ba Vu​it​ton tak do​brze się do tego za​bra​ła, że ni​ko​mu nie przy​szło do gło​wy, iż sta​rusz​ka ho​lu​je dziew​czy​nę. Po​de​szły do ka​mer z do​sko​na​łą na​tu​ral​no​ścią. Rzu​ci​li się na nie akre​dy​to​wa​ni dzien​ni​ka​rze. Anny dy​go​ta​ła, lecz zdo​ła​ła za​cho​wać spo​koj​ny wy​raz twa​rzy. Po​cząt​ko​wo dzien​ni​ka​rze mie​li za złe dru​go​pla​no​wej ak​tor​ce, że pa​pla wię​cej niż gwiaz​da, lecz Tor​ba Vu​it​ton oka​za​ła się tak ko​micz​na i dow​cip​na, iż za​ak​cep​to​wa​li ten dzi​wacz​ny duet. – Na co na​rze​ka​cie? Od​gry​wa​my wam za dar​mo frag​ment Pięk​nej i be​stii – od​cię​ła się pew​nej pre​zen​ter​ce z Di​sney Chan​nel, zdzi​wio​nej, że Tor​ba Vu​it​ton ubie​ga Anny, od​po​wia​da​jąc na py​ta​nia. Krót​ko mó​wiąc, Tor​ba Vu​it​ton wy​pro​wa​dzi​ła wszyst​kich w pole, dzię​ki cze​mu Anny po​czu​ła się nie​co le​piej. Wte​dy spo​strze​gła Etha​na. Tym ra​zem to na​praw​dę był on. Po​nie​waż był wyż​szy od in​nych, jego spo​koj​na twarz gó​ro​wa​ła nad roz​hi​ste​ry​zo​wa​ny​mi wi​dza​mi. Wpa​try​wał się w nią in​ten​syw​nie. Bez za​sta​no​wie​nia unio​sła rękę do góry i krzyk​nę​ła: – Ethan! Oczy pie​lę​gnia​rza zdra​dza​ły praw​dzi​wą czu​łość. Anny po​cią​gnę​ła za ra​mię Tor​bę Vu​it​ton, któ​ra wła​śnie za​mie​rza​ła się skie​ro​wać do in​nej ka​me​ry. – Anny, ja ni​g​dy nie mia​łam sio​stry sy​jam​skiej, nie wierz​gaj. – Chcia​ła​bym pójść po​roz​ma​wiać z Etha​nem – wska​za​ła na blon​dy​na. Nie ma​jąc sił, żeby się jej oprzeć, Tor​ba Vu​it​ton po​de​szła wraz z nią do ba​rier​ki. Anny rzu​ci​ła się na Etha​na i wy​szep​ta​ła: – Ethan, bła​gam cię, po​móż mi. – Po to tu je​stem. Jego sta​now​czy głos nie zdra​dzał naj​mniej​szej wąt​pli​wo​ści. Ethan był wcie​le​niem szla​chet​no​ści i przy​wią​za​nia. Anny cią​gnę​ła da​lej: – Do​łącz do mnie w środ​ku, w ba​rze. Jest prze​wi​dzia​ny kok​tajl. – Nie mam za​pro​sze​nia.

– Za​ła​twię ci. Nie po​zwo​lisz mi upaść, co? – Ni​g​dy. Wszyst​kim umknę​ła ta roz​mo​wa na stro​nie, na​wet Tor​bie Vu​it​ton, któ​ra sta​ła prze​cież kil​ka cen​ty​me​trów da​lej, ale mia​ła już przy​tę​pio​ny słuch. Dzie​sięć mi​nut póź​niej, gdy zna​la​zły się w holu kina, Anny po​pro​si​ła dy​rek​to​ra, żeby po​zwo​lił wejść Etha​no​wi, któ​re​go po​ka​za​ła mu z da​le​ka. – Pro​szę się nie przej​mo​wać, pan​no Lee, i iść do baru. My się wszyst​kim zaj​mie​my. Wcho​dze​nie po scho​dach oka​za​ło się dla tej nie​do​bra​nej pary praw​dzi​wą męką: Tor​ba Vu​it​ton cier​pia​ła z po​wo​du sta​wów bio​dro​wych, Anny Lee na​to​miast tra​ci​ła rów​no​wa​gę. Na całe szczę​ście po​sta​no​wi​ły uczy​nić ze swo​jej udrę​ki atrak​cję, więc po​krzy​ki​wa​ły, chi​cho​ta​ły, śpie​wa​ły, ćwi​cząc ta​necz​ny krok, to​też są​dzo​no, iż się za​ba​wia​ją, umyśl​nie pa​ro​diu​jąc frag​ment ko​me​dii mu​zycz​nej. W foy​er opa​dły na fo​te​le. – Nie ru​sza​my się stąd. Ty ro​bisz za księż​nicz​kę, a ja za kró​lo​wą mat​kę. Anny sta​ra​ła się do​brze wy​paść w tej no​wej roli. W każ​dej se​kun​dzie wy​pa​try​wa​ła na​dej​ścia Etha​na. Spo​dzie​wa​ła się, że za​raz wkro​czy do foy​er i jego wi​dok ją uspo​koi. Po​tem zro​bi jej za​strzyk, któ​ry przy​nie​sie jej ulgę. Za​anon​so​wa​no po​czą​tek pro​jek​cji. Anny z nie​po​ko​jem ob​ser​wo​wa​ła, jak na​ra​sta w niej strach. Na​gle po​czu​ła pre​sję zwią​za​ną ze swo​ją ka​rie​rą. O fil​mie Zaca krą​ży​ły po​chleb​ne po​gło​ski, a jesz​cze bar​dziej o kre​acji Anny Lee. Nie​któ​rzy twier​dzi​li, że dzię​ki temu fil​mo​wi opu​ści szkol​ne ławy i zo​sta​nie in​tro​ni​zo​wa​na do sa​lo​nu sław. Ogar​nę​ła ją pa​ni​ka: je​śli ocze​ki​wa​nia oka​za​ły​by się zbyt wy​gó​ro​wa​ne, roz​cza​ro​wa​nie by​ło​by pro​por​cjo​nal​ne. Za dwie go​dzi​ny albo będą ją okla​ski​wać, albo chwa​lić jej ko​stiu​my. Mia​ła ocho​tę uciec. – Chcia​ła​bym pójść do to​a​le​ty. Ty nie? Tor​ba Vu​it​ton przy​tak​nę​ła nie​co po​iry​to​wa​na. – Mam ci po​trzy​mać gło​wę nad se​de​sem? To też jest w mo​jej umo​wie? – Pro​szę cię, za​pro​wadź mnie. Wró​cę na salę, gdy zga​sną świa​tła. Tor​ba Vu​it​ton zrzę​dzi​ła, ale jej po​słu​cha​ła. Anny za​trza​snę​ła się w ka​bi​nie, opa​dła na za​mknię​tą musz​lę, wy​ję​ła te​le​fon ko​mór​ko​wy i z tru​dem wy​bra​ła nu​mer Etha​na. Nie ode​brał. Na​pi​sa​ła do nie​go SMS-a, któ​ry – gdy​by po​mi​nąć wy​stu​ka​ne przy​pad​kiem li​te​ry – brzmiał: „Spo​tkaj​my się w to​a​le​cie”. Wy​czu​ła, że ko​ry​ta​rze pu​sto​sze​ją. Za​brzmia​ły pierw​sze tak​ty z czo​łów​ki fil​mu. Co ro​bić? Spoj​rza​ła na te​le​fon, spo​dzie​wa​jąc się wia​do​mo​ści od Etha​na. Na próż​no. Na​gle ją olśni​ło. Po​nie​waż wspo​mnia​ła o to​a​le​cie, Ethan mu​siał się udać do mę​skiej.

Szczę​śli​wa, że zna​la​zła roz​wią​za​nie, wsta​ła i cze​pia​jąc się róż​nych uchwy​tów – ro​lek pa​pie​ru, kla​mek, po​rę​czy – zdo​ła​ła się prze​śli​znąć z dam​skiej to​a​le​ty do mę​skiej. – Ethan? Jej głos od​bił się od bia​łych ka​fel​ków, któ​ry​mi było wy​ło​żo​ne po​miesz​cze​nie. – Ethan, je​steś tam? Usły​sza​ła ruch w jed​nej z ka​bin. Na tyle, na ile była w sta​nie, roz​pę​dzi​ła się, wpa​dła w po​ślizg i rąb​nę​ła w drzwicz​ki wy​ła​mu​jąc we​wnętrz​ną za​suw​kę. W środ​ku za​sta​ła męż​czy​znę, któ​ry aku​rat wstrzy​ki​wał so​bie w żyłę ja​kąś sub​stan​cję. – Zac? Re​ży​ser spoj​rzał na nią bez cie​nia wsty​du. – Za bar​dzo się boję. W efek​cie nie my​śla​ła już o Etha​nie, a ra​czej my​śla​ła o nim źle: dla​cze​go nie przy​szedł? Opu​ścił ją, tak samo jak inni! Cho​ciaż zgry​wał dziel​ne​go ry​ce​rza, był mniej wart niż byle gów​nia​ny de​aler, no wła​śnie, tym mniej, że za​wa​lał do​sta​wy. Z wście​kło​ścią osu​nę​ła się na pod​ło​gę. – Dasz mi? Zac za​śmiał się szy​der​czo. – No pro​szę, czy my ze sobą cho​dzi​my? Po​wstrzy​ma​ła czkaw​kę i po​wie​dzia​ła, krzy​wiąc się: – Boję się tak samo jak ty, dur​niu. Dziś wie​czo​rem ważą się na​sze losy. Ty być może bę​dziesz za dwie go​dzi​ny ge​niu​szem, a ja wiel​ką ak​tor​ką. Czy to nie prze​ra​ża​ją​ce? Tym​cza​sem Ethan, nie mo​gąc się do​cze​kać na za​pro​sze​nie, per​trak​to​wał z go​ry​la​mi z ochro​ny, któ​rzy nie bra​li go na po​waż​nie, z ho​stes​sa​mi, któ​re nie mo​gły ścier​pieć jego wy​glą​du, i z rzecz​nicz​ka​mi pra​so​wy​mi, któ​re nie po​tra​fi​ły go zi​den​ty​fi​ko​wać. Pół​to​rej go​dzi​ny póź​niej dy​rek​tor, prze​cho​dząc przy​pad​kiem przez hol, za​uwa​żył ja​sno​wło​se​go drą​ga​la, któ​ry da​wał mu zna​ki i przy​po​mniał so​bie, że wy​le​cia​ło mu z gło​wy, aby speł​nić proś​bę gwiaz​dy. Zresz​tą, gdzie ona się po​dzie​wa​ła, ta Anny Lee? Nie wi​dział, żeby sie​dzia​ła na swo​im miej​scu. Prze​pra​sza​jąc, dy​rek​tor po​zwo​lił Etha​no​wi wejść. Pie​lę​gniarz, od​ru​cho​wo pod​świe​tla​jąc te​le​fon, od​krył wia​do​mość od Anny. Po​pę​dził w stro​nę to​a​let, z któ​rych nie​pew​nym kro​kiem wy​cho​dził ja​kiś bro​dacz. Kie​ru​jąc się w stro​nę pi​su​arów, Ethan ru​szył bie​giem na wi​dok spek​ta​klu, któ​re​go od mie​się​cy usi​ło​wał unik​nąć: le​żą​ca bez​wład​nie na pod​ło​dze Anny jesz​cze od​dy​cha​ła, lecz nie re​ago​wa​ła już na dźwię​ki ani na do​tyk. Wła​śnie stra​ci​ła przy​tom​ność w wy​ni​ku przedaw​ko​wa​nia.

25

Bez wąt​pie​nia ni​g​dy nie była taka szczę​śli​wa… Anne po​we​se​la​ła, od​kąd przy​sta​ła do be​gi​nek. Miesz​ka​nie z ko​bie​ta​mi, któ​re ak​cep​to​wa​ły los po​le​ga​ją​cy na wy​klu​cze​niu – czy wręcz go po​szu​ki​wa​ły – za​chę​ca​ło ją do wy​ty​cza​nia wła​snej dro​gi. Tak, moż​na było so​bie sta​wiać inne cele niż sprzą​ta​nie, zno​sze​nie mę​skiej do​mi​na​cji, ro​dze​nie i prze​wi​ja​nie ba​cho​rów. Tak wła​śnie ro​zu​mo​wa​ły te, któ​re ją ota​cza​ły, czy pod​cho​dzi​ły z ary​sto​kra​cji, czy z ubo​gich dziel​nic. Wo​la​ły miesz​kać ra​zem, we wspól​no​cie, któ​ra nie była ani za​mknię​ta, ani za​kon​na, pra​co​wać i po​głę​biać wia​rę, wio​dąc ży​cie po​świę​co​ne asce​zie i mo​dli​twie. Cho​ciaż prze​strze​ga​ły pew​nych pi​sa​nych re​guł, nie skła​da​ły ślu​bów i tyl​ko od nich za​le​ża​ło, czy zo​sta​ną, czy odej​dą. Bru​gij​ski be​gi​naż był mia​stem przy​le​ga​ją​cym do mia​sta. Oto​czo​ny wodą, ła​twiej do​stęp​ny dla ka​czek i ła​bę​dzi niż dla lu​dzi, wzno​sił się ni​czym wy​spa po​śród do​mów. Po przej​ściu przez łu​ko​wa​ty most za​pusz​cza​ło się w miej​sce, gdzie za​bu​do​wa​nia i ro​ślin​ność współ​ist​nia​ły w peł​nej har​mo​nii. Po​śród bu​dyn​ków, wy​sta​jąc po​nad fa​sa​dy, ro​sły drze​wa, two​rzą​ce ko​lum​na​dę na​tu​ral​nej ka​te​dry fil​tru​ją​cej świa​tło przez li​ścia​ste wi​tra​że, wzmac​nia​ją​cej śpiew pta​ków, wzy​wa​ją​cej do spo​glą​da​nia w nie​bo, do od​da​wa​nia się kon​tem​pla​cji. Ten plac, któ​ry wszę​dzie in​dziej zo​stał​by wy​bru​ko​wa​ny, tu​taj po​zo​sta​wio​no za​drze​wio​ny. Z pro​gu swo​ich dom​ków be​gin​ki mo​gły przez pnie do​strzec są​siad​ki. Kie​dy Anne szu​ka​ła od​osob​nie​nia nad rze​ką lub pod swo​ją lipą, nikt jej nie prze​szka​dzał. Pod wa​run​kiem wy​wią​zy​wa​nia się z obo​wiąz​ków pen​sjo​na​riusz​ki to​le​ro​wa​ły naj​róż​niej​sze za​cho​wa​nia, dla​te​go tu​taj Anne, za​miast cier​pieć, że jest inna, zgłę​bia​ła wła​sną wy​jąt​ko​wość. Jej my​śli, któ​re znaj​do​wa​ły wresz​cie czas, by się roz​wi​jać, mo​gły ule​cieć. Pod wpły​wem Bra​in​do​ra i gran​de de​mo​isel​le przy​stą​pi​ła do za​pi​sy​wa​nia swo​ich wier​szy. Za każ​dym ra​zem gdy prze​le​wa​ła tekst na pa​pier, oznaj​mia​ła, że jest z nie​go nie​za​do​wo​lo​na. – Nie jest do​bry. – Ależ tak – od​po​wia​dał Bra​in​dor, z prze​ję​ciem od​kry​wa​jąc nowe wer​sy. – Nie. Gdy tyl​ko po​now​nie za​głę​bia​ła się w me​dy​ta​cji, pa​trząc na błę​kit, ob​ser​wu​jąc ryby czy śle​dząc lot pta​ków, nie wi​dzia​ła ani jed​nych, ani dru​gich, lecz ener​gię, któ​ra je pod​trzy​my​wa​ła, ra​dość, któ​rą nio​sło ży​cie, upoj​ność stwo​rze​nia. Pod do​bro​czyn​ną lipą uwal​nia​ła się od wszyst​kie​go: naj​pierw od sie​bie sa​mej, po​tem od ma​te​rial​ne​go świa​ta, wresz​cie, w kul​mi​na​cyj​nym mo​men​cie tego pło​mien​ne​go do​świad​cze​nia, wy​my​ka​ła się sło​wom, my​ślom, po​ję​ciom. Po​zo​sta​wa​ło je​dy​nie to, co od​czu​wa​ła. Mia​ła wra​że​nie, że roz​pusz​cza się w nie​skoń​czo​nym świe​tle, któ​re tka​ło ko​smicz​ną ma​te​rię. – Bra​in​do​rze, słów nie wy​na​le​zio​no po to, by od​zwier​cie​dla​ły wszech​świat, one za​le​d​wie two​rzą in​wen​tarz istot, są ozna​cze​nia​mi przed​mio​tów. Tym​cza​sem ja się wy​my​kam, prze​cho​dzę górą, do​łem, z tyłu, mknę w stro​nę nie​wi​dzial​ne​go… Jak to przed​sta​wić? – Tak jak to ro​bisz.

– Nie ma słów, któ​re opi​su​ją to, co nie​wi​dzial​ne. – Ow​szem, sło​wa po​ezji. – Moje zda​nia są nie​do​kład​ne, nie​ści​słe. Moje ob​ra​zy grze​szą cięż​ko​ścią, jak ołów, bo od​wo​łu​ją się do świa​ta ma​te​rial​ne​go. – Nie, Anne, traf​ny ob​raz wy​kra​cza poza świat ma​te​rial​ny w mo​men​cie, gdy wska​zu​je na za​świa​ty. Two​rzy grę po​rów​nań, ni​czym ścian​ki oszli​fo​wa​ne​go dia​men​tu. – Mimo to mój ję​zyk po​zwa​la mi co naj​wy​żej na płyt​kie przy​bli​że​nie. Czy to wina fla​mandz​kie​go? Czy wy​cho​dzi​ło​by mi le​piej, gdy​bym wła​da​ła ła​ci​ną? Albo gre​ką? Cały czas pi​sząc, Anne do​cho​dzi​ła do wnio​sku, że ni​g​dy nie uchwy​ci swym pió​rem wła​ści​wych sfor​mu​ło​wań. Wie​czo​rem gran​de de​mo​isel​le i Bra​in​dor z upodo​ba​niem czy​ta​li za​pi​sa​ne przez nią stro​ni​ce. Mo​gła​bym w zwier​cia​dle czy​stym cię zo​ba​czyć. Nie jest ze szkła ni z wody to zwier​cia​dło. W głę​bi sie​bie umiem je wy​pa​trzyć, W mej du​szy na​giej pod skó​rą osia​dło. Bez prze​szkód, od słów zwod​ni​czych z dala, Wśli​zgu​ję się i wta​piam się w ra​mio​na two​je. Kła​dę się w cie​niu bla​sku, któ​ry cię roz​pa​la: To ty i ja za​ra​zem, bo to ser​ce moje. Gdy Anne od​cho​dzi​ła, po​zwa​la​li so​bie na wy​ra​ża​nie kom​ple​men​tów, któ​rych ona ni​g​dy by nie znio​sła. – Toż to po​et​ka mi​stycz​na! – za​chwy​ca​ła się gran​de de​mo​isel​le. – Któż le​piej po​tra​fił przy​wo​łać Boga, któ​re​go spo​ty​ka​my w swo​im wnę​trzu? – Rzad​ko mia​łam oka​zję otrzeć się o tak czy​stą wia​rę. Od​tąd Anne zga​dza​ła się z su​ge​stią, że jej wier​sze mó​wią o Bogu. Raz jesz​cze cho​dzi​ło wy​łącz​nie o sło​wa, te nie​po​rad​ne, nie​do​sko​na​łe sło​wa: je​śli oso​by, któ​re naj​bar​dziej lu​bi​ła, Bra​in​dor i gran​de de​mo​isel​le, ce​ni​ły jej tek​sty dla​te​go, że przed​sta​wia​ły Boga, to niech im bę​dzie Bóg! Jed​no sło​wo war​te dru​gie​go, o ile ja​kie​kol​wiek sło​wo było coś war​te. Anne cho​dzi​ła po​boż​nie na nie​dziel​ną mszę, mo​dli​ła się i śpie​wa​ła wraz z be​gin​ka​mi. Uno​szo​na żar​li​wą wia​rą swe​go oto​cze​nia, cie​szy​ła się, że jej tek​sty na​le​żą do tego krę​gu, w któ​rym tak do​brze się czu​ła. Gdy gran​de de​mo​isel​le, ma​jąc na uwa​dze przy​go​to​wa​nie Anne do spo​tka​nia z ar​chi​dia​ko​nem, prze​py​ty​wa​ła ją z prawd wia​ry, ta​kich jak Trój ca Świę​ta czy po​tę​pie​nie w pie​kle, dziew​czy​na za​cho​wy​wa​ła mil​cze​nie, bo cho​dzi​ło o py​ta​nia, któ​rych ni​g​dy so​bie nie sta​wia​ła. Pa​sjo​no​wa​ła ją na​to​miast ta​jem​ni​ca Eu​cha​ry​stii: o tak, na​praw​dę przyj​mo​wa​ła Boga w ho​stii, nie ma​jąc naj​mniej​szych trud​no​ści z wy​obra​że​niem so​bie, że ten chleb jest czymś in​nym niż chle​bem. Jej dwie ku​zyn​ki i ciot​ka Go​de​li​ève re​gu​lar​nie ją od​wie​dza​ły. Po​cząt​ko​wo Anne pro​te​sto​wa​ła, twier​dząc, że to ona może przy​cho​dzić do nich, jed​nak z ich alu​zji zro​zu​mia​ła, że Ida nie po​zwo​li​ła​by na ta​kie wtar​gnię​cie. Poza tym wi​zy​ty na te​re​nie ci​che​go be​gi​na​żu

uspo​ka​ja​ły ciot​kę i ku​zyn​ki. Ida co​raz bar​dziej mar​twi​ła Go​de​li​ève. Mło​da ko​bie​ta, tak jak za​po​wie​dzia​ła, po​sta​no​wi​ła udo​wod​nić, że po​do​ba się męż​czy​znom. O ile wcze​śniej rzu​ca​ła się do ich głów, żeby na​wią​zy​wać roz​mo​wę, o tyle te​raz rzu​ca​ła się w ich ra​mio​na. – To ulicz​ni​ca, moja mała Anne, wa​riat​ka spusz​czo​na z łań​cu​cha. Wy​star​czy, że ktoś pu​ści do niej oko, a już mówi „tak”. Nie ma po​trze​by pro​wa​dzić z nią uprzej​mej po​ga​węd​ki, a tym bar​dziej na​le​gać. Kła​dzie się na pierw​sze ski​nie​nie. Oczy​wi​ście wstyd mi, bo w ro​dzi​nie ni​g​dy nie było ni​ko​go ta​kie​go, ale przede wszyst​kim się boję. Pro​wa​dzi się tak sza​leń​czo, że mam wra​że​nie, iż szu​ka… naj​gor​sze​go. – Co by​ło​by naj​gor​sze, cio​ciu Go​de​li​ève? – Nie wiem, ale już ona to znaj​dzie! Ach, na szczę​ście moje ko​cha​ne dziew​czyn​ki nie idą tą dro​gą. Ha​de​wijch i Bénédic​te, ule​pio​ne z in​nej gli​ny niż Ida, do​ra​sta​ły w spo​ko​ju, z ra​do​ścią i roz​trop​no​ścią. Ze star​szych dziew​cząt po​dzi​wia​ły wła​śnie Anne. – Módl się za nią, Anne, bła​gam cię. Módl się za nią. Zmie​sza​na Anne ski​nę​ła gło​wą na znak zgo​dy. Prze​cież nie zdo​ła po​pro​sić Boga o przy​słu​gę. Oczy​wi​ście by​wa​ło, że kie​ro​wa​ła proś​by do stwór​cy, wie​czo​ra​mi, kie​dy się bun​to​wa​ła, lub w te dni, kie​dy nad​mier​nie cier​pia​ła, wie​dzia​ła jed​nak, iż te wy​ma​ga​nia re​pre​zen​to​wa​ły za​le​d​wie pe​wien etap, naj​niż​sze szcze​ble dra​bi​ny. Na jej szczy​cie było bo​wiem coś lep​sze​go: ad​o​ra​cja. Ce​lem mo​dli​twy nie jest pro​sze​nie, lecz ak​cep​to​wa​nie. Du​ma​ła o swej ku​zyn​ce i pró​bo​wa​ła nie​po​rad​nie prze​słać jej za po​śred​nic​twem my​śli moc, żeby nie błą​dzi​ła, jed​nak dość szyb​ko zre​zy​gno​wa​ła. Choć nie wąt​pi​ła, że Bóg ją sły​szy, wąt​pi​ła, by in​ter​we​nio​wał. Bóg lśnił bla​skiem, z któ​rym na​le​ża​ło się po​łą​czyć, nie two​rzył na​to​miast oso​by, któ​rą moż​na było ubła​gać, po​zy​skać, prze​ko​nać. Nie​na​wi​dzi​ła tar​go​wa​nia się z Bo​giem. Od naj​młod​szych lat cią​gle wi​dzia​ła to samo: grzesz​ni​ków, któ​rzy obie​cy​wa​li po​pra​wę w za​mian za ja​kąś ła​skę, roz​pust​ni​ków, któ​rzy go​to​wi byli roz​po​cząć po​ku​tę, pod wa​run​kiem że Bóg ich wes​prze. Bar​dziej plu​ga​wa niż co​kol​wiek in​ne​go wy​da​wa​ła jej się prak​ty​ka na​by​wa​nia od​pu​stów: za akty po​boż​no​ści – mo​dli​twy, msze, dat​ki pie​nięż​ne – lu​dzie ku​po​wa​li so​bie skró​ce​nie po​by​tu w czyść​cu. Już sam fakt, że moż​na wy​ce​niać grze​chy, był dla niej szo​kiem, ale na​praw​dę gor​szy​ło ją to, iż nie​któ​rzy pro​wa​dzi​li bu​chal​te​rię z tam​tym świa​tem. Przede wszyst​kim nie wie​rzy​ła w czy​ściec, to miej​sce po​śred​nie mię​dzy pie​kłem a ra​jem, gdzie cze​ka​ło się na swo​ją ko​lej – tyl​ko księ​ża o nim mó​wi​li… Ja​kim pra​wem? Czy je po​zna​li? By​wa​li w nim? Jaki ba​dacz o nim za​świad​czył? Po​nad​to do​strze​ga​ła w tym kup​cze​niu od​pu​sta​mi wy​ko​rzy​sty​wa​nie stra​chu dla za​spo​ko​je​nia chci​wo​ści. Co wspól​ne​go mia​ła du​sza z pie​nią​dzem? Czyż​by brzęk zło​ta wpa​da​ją​ce​go do skrzy​ni miał od​mie​nić nie​bo? Oczy​wi​ście księ​ża fi​nan​so​wa​li w ten spo​sób bu​do​wę ko​ścio​łów i – co waż​niej​sze – wy​staw​ne ży​cie pra​ła​tów. Anne uwa​ża​ła, że od Boga nie tyl​ko ni​cze​go się nie żąda, ale i się z nim nie per​trak​tu​je. Pew​nej nocy zbu​dzi​ła się zla​na po​tem: dzia​ło się coś po​twor​ne​go. Zdy​sza​na wy​sko​czy​ła z łóż​ka, ubra​ła się w po​śpie​chu i wy​bie​gła z domu. Be​gi​naż to​nął w ciem​no​ściach. Żad​ne​go okna nie zło​ci​ło choć​by naj​słab​sze mi​go​ta​nie

ogar​ka. Ko​bie​ty spa​ły w ci​szy. Na​gle roz​le​gło się bidę ro​ze​spa​ne​go dzwo​nu. Czyż​by ma​ja​czy​ła? Pod​nio​sła gło​wę i od​ga​dła po nie​zli​czo​nych trza​skach wy​so​ko w ga​łę​ziach drzew, po po​śpiesz​nych od​lo​tach, że i zwie​rzę​ta wy​czu​ły nie​bez​pie​czeń​stwo. Prze​cię​ła za​drze​wio​ny dzie​dzi​niec i do​szła do mu​rów ota​cza​ją​cych te​ren. Gdy do​tar​ła do tej gra​ni​cy be​gi​na​żu, stwier​dzi​ła, że nie​po​ko​ją się gęsi. Co się dzie​je? Nie spo​sób było wyjść za mury, po​nie​waż w nocy ry​glo​wa​no ma​syw​ne bra​my, by za​pew​nić ko​bie​tom bez​pie​czeń​stwo. Bu​dze​nie straż​ni​ków nie wy​da​ło jej się do​brym po​my​słem, bo na​ra​zi​ła​by się na śmiesz​ność, tłu​ma​cząc im, że prze​czu​wa nie​okre​ślo​ne nie​bez​pie​czeń​stwo, tak samo jak gęsi, wie​wiór​ki i sro​ki. Po​sta​no​wi​ła za​tem wdra​pać się na ka​mien​ny mur. Le​d​wie zna​la​zła się na jego szczy​cie, do​strze​gła w od​da​li czer​wo​ną łunę. Na ho​ry​zon​cie ogień bu​chał w górę, a pło​mie​nie roz​świe​tla​ły nie​bo. Usły​sza​ła krzy​ki ko​biet, dzwo​ny bi​ją​ce na alarm, okrzy​ki: „Hej! W górę!”, wzno​szo​ne przez męż​czyzn no​szą​cych wia​dra z wodą. Zo​rien​to​wa​ła się, w ja​kiej dziel​ni​cy roz​gry​wa się tra​ge​dia, i w cią​gu dwóch se​kund po​ję​ła, co się sta​ło: je​śli prze​czu​cie ścią​gnę​ło ją z po​sła​nia, to dla​te​go, że cho​dzi​ło o dom ciot​ki Go​de​li​ève. Zwin​nie ze​sko​czy​ła z muru poza te​ren be​gi​na​żu, we​szła do zim​nej wody i pły​nąc, do​tar​ła do brze​gu rze​ki. Po​tem, nie tra​cąc cza​su na wy​żę​cie ubra​nia, po​bie​gła przez ciem​ne uli​ce. W mia​rę jak się zbli​ża​ła do po​ża​ru, spo​ty​ka​ła miesz​kań​ców Bru​gii, któ​rzy ze​rwa​li się z łó​żek, by po​śpie​szyć z po​mo​cą. Je​śli w mie​ście pło​nął je​den dom, ogień po​chła​niał dzie​sięć in​nych. Gdy​by nie za​re​ago​wa​no zde​cy​do​wa​nie, po​szła​by z dy​mem cała dziel​ni​ca. Kie​dy Anne zna​la​zła się u stóp ogar​nię​te​go ogniem bu​dyn​ku, prze​ko​na​ła się, że nie​ste​ty mia​ła ra​cję: dom Go​de​li​ève był już tyl​ko pło​ną​cą po​chod​nią. Pod​bie​gła do są​sia​dów: – Gdzie jest moja cio​cia? Gdzie są moje ku​zyn​ki? Uspo​ko​jo​no ją: – Prze​by​wa​ją u Fran​ci​ski, wa​szej bab​ci w Sa​int-An​dré. – Je​ste​ście pew​ni? – O tak… Go​de​li​ève obie​ca​ła nam świe​że jaj​ka po po​wro​cie. Anna ode​tchnę​ła z ulgą. Jed​nak w głę​bi du​szy na​dal czu​ła nie​po​kój. Co ją tra​pi​ło? Do gru​py pod​bie​gła inna są​siad​ka. – Wła​ści​wie wi​dzia​łam tyl​ko, jak wy​ru​sza Go​de​li​ève i dwie małe. A wy nie? – No cóż, sko​ro tak mó​wi​cie… Rze​czy​wi​ście, były tyl​ko we trzy. – A gdzie Ida?! – wy​krzyk​nę​ła Anne. W tym mo​men​cie na pię​trze gwał​tow​nie buch​nął pło​mień: w oknie po​ja​wi​ła się ja​kaś wy​ją​ca po​stać, syl​wet​ka mgli​ście przy​po​mi​na​ją​ca czło​wie​ka, któ​ra wy​rzu​co​na z pręd​ko​ścią lawy try​ska​ją​cej z wy​bu​cha​ją​ce​go wul​ka​nu ru​nę​ła z wy​so​ko​ści dwóch sąż​ni i roz​trza​ska​ła się o zie​mię.

Była to Ida z wło​sa​mi i ubra​niem w pło​mie​niach. 26 Wie​deń, 28 mar​ca 1907 Dro​ga Gret​chen, wy​sy​łam ci w tym li​ście fo​to​gra​fię dok​to​ra Cal​ga​rie​go, bo za​le​ża​ło mi, że​byś wie​dzia​ła, jak wy​glą​da. Przy​stoj​ny męż​czy​zna, co? Uwiel​biam czerń jego wło​sów i brwi, ten ich in​ten​syw​ny po​łysk, bo uwa​żam, że jest znacz​nie bar​dziej in​try​gu​ją​ca, moc​na, sło​wem, bar​dziej mę​ska niż ko​lor blond u Fran​za. Nie bę​dziesz mia​ła trud​no​ści ze zi​den​ty​fi​ko​wa​niem go na tym zdję​ciu zro​bio​nym na kon​gre​sie psy​cho​ana​li​ty​ków, bo po​zo​sta​li są od nie​go dwa razy star​si. W gru​pie sto​ją​cej w głę​bi trzy​ma się trzy kro​ki za Zyg​mun​tem Freu​dem, za​ło​ży​cie​lem, męż​czy​zną w oku​la​rach w szyl​kre​to​wej opra​wie, z bro​dą na​da​ją​cą mu sro​gie​go wy​glą​du. Uf, ależ mia​łam nosa, że do nie​go nie po​szłam! Mój te​ra​peu​ta może się mimo wszyst​ko po​szczy​cić zu​peł​nie inną apa​ry​cją, praw​da? Ode​ślij mi sub​i​to tę fo​to​gra​fię, bo mu​szę ją odło​żyć na miej​sce. Wy​znam ci praw​dę: zwę​dzi​łam ją z biur​ka Cal​ga​rie​go, gdy wy​szedł na chwi​lę. Cho​ciaż po​tra​fi się po​ła​pać w tej swo​jej gra​da​mi – książ​kach, li​stach, do​ku​men​tach – za​ło​żę się, że nie​pręd​ko za​uwa​ży znik​nię​cie. Mam w każ​dym ra​zie od​bit​kę wy​ko​na​ną przez fo​to​gra​fa… Cóż, moja ana​li​za po​su​wa się na​przód. Zgłę​biam swo​je la​bi​ryn​ty i za​czy​nam się czuć le​piej. Trze​ba do​dać, że two​rzy​my z Cal​ga​rim do​sko​na​ły ze​spół. Stąd bie​rze się po​wo​dze​nie tej ku​ra​cji. Z in​nym na​dal ta​pla​ła​bym się w ka​łu​ży wła​snych wspo​mnień. Zro​zu​mia​łam na przy​kład, że gdy by​łam mała, wy​bra​łam cie​bie na sym​bo​licz​ną mat​kę. Je​śli za​wsze przed​sta​wia​łam cię jako „moją ku​zyn​kę”, to dla​te​go, że po​trze​bo​wa​łam zmy​ślić łą​czą​ce nas wię​zy krwi, wię​zy nie​ist​nie​ją​ce, bo prze​cież twój oj​ciec był tyl​ko moim opie​ku​nem praw​nym wy​zna​czo​nym w te​sta​men​cie. Gdy wy​szłaś za mąż, uzna​łam to za po​rzu​ce​nie. Od tej pory za​cho​wy​wa​łam się jesz​cze bar​dziej in​fan​tyl​nie niż wcze​śniej, od​rzu​ca​jąc zmy​sło​wy wy​miar wie​ku mło​dzień​cze​go i oświad​cza​jąc, że nie po​ślu​bię ni​ko​go: w rze​czy​wi​sto​ści tym zdzie​cin​nie​niem chcia​łam cię zmu​sić, byś na po​wrót sta​ła się moją mat​ką. Cal​ga​ri utrzy​mu​je, że wię​zy krwi mnie prze​ra​ża​ją, że ich nie zno​szę. Od​po​wia​dam mu na to, iż ich nie znam, bo mia​łam osiem lat, gdy zgi​nę​li moi ro​dzi​ce, po​zo​sta​ło mi za​tem nie​wie​le śla​dów po ta​kich wię​zach. Ta od​po​wiedź nie sa​tys​fak​cjo​no​wa​ła go przez wie​le mie​się​cy. Po​nie​waż Cal​ga​ri wciąż utrzy​my​wał, że się za​skle​piam, uciekł się do nie​co​dzien​nej me​to​dy: hip​no​zy. Tak, Gret​chen, nie opo​wia​dam ci o jar​marcz​nej atrak​cji, któ​rej by​łam świad​kiem. Re​la​cjo​nu​ję ci jak naj​bar​dziej po​waż​ne wy​da​rze​nie, któ​re sama prze​ży​łam: za po​mo​cą wa​ha​deł​ka i ma​gicz​nych for​mu​łek Cal​ga​ri wpra​wił mnie w stan hip​no​zy. Wy​obra​żasz to so​bie? Śmiesz​na bły​skot​ka, ko​ją​ce sło​wa i prze​sta​jesz spra​wo​wać kon​-

tro​lę nad swo​im umy​słem… Pa​mię​tam stan, w ja​kim się zna​la​złam: nie cho​dzi​ło ani o drzem​kę, ani o utra​tę przy​tom​no​ści, lecz ja​kieś od​mien​ne sku​pie​nie, wy​raź​ne, do​bro​wol​ne. Mia​łam wra​że​nie, że zna​la​złam się w lej​ku: moje pole wi​dze​nia się za​wę​zi​ło, po​dob​nie za​sięg słu​chu, a rów​no​cze​śnie znik​nę​ła nie​uczci​wość, ta swe​go ro​dza​ju wy​nio​sła re​zer​wa, któ​ra po​py​cha mnie do kłam​stwa we wła​snej obro​nie. Sta​łam się wte​dy po​słusz​na, uza​leż​nio​na wy​łącz​nie od Cal​ga​rie​go, od jego cie​płe​go gło​su, jego pre​cy​zyj​nych py​tań. Cał​ko​wi​cie mu ule​głam. Usły​sza​łam wów​czas, że mó​wię praw​dę – pa​trząc z per​spek​ty​wy cza​su, je​stem tym rów​nie zdzi​wio​na jak on pod​czas se​an​su – tak, w tym dziw​nym sta​nie wy​ja​wi​łam se​kret swo​je​go po​cho​dze​nia. Przy​zna​łam, że zo​sta​łam ad​op​to​wa​na: ci, któ​rych na​zy​wa​łam ro​dzi​ca​mi, w isto​cie nimi nie byli. Cho​ciaż po​zo​sta​wi​li mi środ​ki do ży​cia, to nie oni dali mi ży​cie. Szcze​gó​ły po​słusz​nie wy​pły​nę​ły z mo​jej pa​mię​ci ni​czym ryby, któ​re węd​karz wy​ła​wia z wody. Naj​pierw moje po​dej​rze​nia, te wąt​pli​wo​ści, któ​re za​czę​ły drę​czyć mnie bar​dzo wcze​śnie, po​tem za​cho​wa​nie mo​ich ro​dzi​ców, ich spoj​rze​nia, zda​ją​ce się mnie ubó​stwiać, a za​ra​zem oba​wiać, jak​bym była bom​bą mo​gą​cą im eks​plo​do​wać w rę​kach. Dla​cze​go tak czę​sto ukry​wam swo​ją praw​dzi​wą ge​ne​alo​gię? Dla wy​go​dy czy przez obo​jęt​ność? Zda​niem Cal​ga​rie​go, po​nie​waż w le​cze​niu pa​mię​ci nie ist​nie​je coś ta​kie​go jak obo​jęt​ność, ukry​wa​nie swo​ich ko​rze​ni przy​no​si mi ko​rzyść. – Te​raz – stwier​dził Cal​ga​ri – le​piej ro​zu​miem pani ogól​ną po​sta​wę: ni​g​dy nie czu​ła się pani dziec​kiem swo​ich ro​dzi​ców. Czy to w to​wa​rzy​stwie, czy wo​bec męża, cier​pia​ła pani na ob​se​sję oszust​ki pod​szy​wa​ją​cej się pod ko​goś in​ne​go. Uwa​ża​ła pani, że musi mil​czeć, by wy​słu​chi​wać in​nych, oce​nia​ła, iż Franz po​peł​nił błąd, że​niąc się z pa​nią, i w koń​cu zda so​bie z tego spra​wę. Te lęki bio​rą się z pani pier​wot​nej sy​tu​acji, sy​tu​acji dziec​ka ad​op​to​wa​ne​go, któ​re jest da​rzo​ne ar​bi​tral​nym uczu​ciem nie​uspra​wie​dli​wio​nym po​kre​wień​stwem. I co, moja dro​ga Gret​chen, czyż on nie jest bły​sko​tli​wy, ten mój ko​cha​ny Cal​ga​ri? Nikt nie wnik​nął we mnie tak głę​bo​ko. Od​tąd, po mie​sią​cach te​ra​pii, kie​dy wra​cam do swe​go ży​cia pani von Wald​berg, je​stem inna. Z po​zo​ru nic się nie zmie​ni​ło, a w grun​cie rze​czy wszyst​ko. Doj​rza​łam. Już nie cze​piam się Fran​za jak to​ną​ca koła ra​tun​ko​we​go. Chwi​la​mi nie wiem już, czy go ko​cham, czy nie​na​wi​dzę, do tego stop​nia wy​da​je mi się mdły. Franz mnie iry​tu​je. Nu​dzi mnie tym swo​im spo​ko​jem, do​brym na​stro​jem, jed​no​staj​nym tem​pe​ra​men​tem, swą nie​wzru​szo​ną po​sta​wą świa​tow​ca. Nuży mnie na​wet jego uro​da. Jak mó​wią te ohyd​ne wie​deń​skie ję​dze, jest jak ma​rze​nie, ma re​gu​lar​ne rysy, lśnią​ce zęby, ró​żo​we usta, kark moc​no osa​dzo​ny w zwin​nym, mu​sku​lar​nym cie​le. Ucie​le​śnia cza​ru​ją​ce​go księ​cia, któ​re​go od​kry​ły​śmy nie​gdyś w na​szych książ​kach z ba​śnia​mi, pierw​sze​go męż​czy​znę, o ja​kim śni​ły​śmy. Tyle że te opo​wie​ści ni​g​dy nie zdra​dza​ły, co my​śla​ła Kró​lew​na Śnież​ka albo Kop​ciu​szek po kil​ku la​tach mał​żeń​stwa. Ba​śnie ury​wa​ją się na pro​gu sy​pial​ni, za​trza​sku​ją drzwi, gdy ko​chan​ko​wie idą do łóż​ka. „Żyli szczę​śli​wie i mie​li dużo dzie​ci”. Cóż, tro​chę la​ko​nicz​ne jak na opis ca​łe​go ży​cia…

Ja, od​wrot​nie niż w tej for​muł​ce, po tym jak wkro​czy​łam do al​ko​wy cza​ru​ją​ce​go księ​cia, nie mia​łam dzie​ci i nie je​stem prze​ko​na​na, bym była szczę​śli​wa. Tak, mu​szę ci to wy​znać, moja dro​ga Gret​chen, nud​ne jest ży​cie z ide​al​nym męż​czy​zną… Franz jest zbyt na​sta​wio​ny na sa​tys​fak​cję. U nie​go za​spo​ko​je​nie przy​cho​dzi bar​dzo szyb​ko, po trzech akor​dach for​te​pia​nu albo dwóch kwe​stiach w te​atrze, nie​waż​ne, czy roz​ma​wia, czy​je, czy za​sy​pia, czy idzie do łóż​ka, czy mnie do​ty​ka. Mam wra​że​nie, że żyję z za​do​wo​lo​nym bo​ba​sem, któ​ry na​wet nie po​dej​rze​wa, że dla mnie ścież​ki przy​jem​no​ści są bar​dziej skom​pli​ko​wa​ne. Za​do​wo​lo​ny, choć śle​py. Za​do​wo​lo​ny, bo śle​py? Od​wa​ży​łam się na​po​mknąć Cal​ga​rie​mu o in​tym​nych kwe​stiach swo​je​go mał​żeń​stwa. Ciot​ka Vivi mia​ła ra​cję: nie po​zna​łam jesz​cze „olśnie​wa​ją​cej chwi​li”. Na​sze igrasz​ki z Fran​zem są przy​jem​ne, lecz mo​zol​ne. Bez​barw​ny ry​tu​ał. Pi​sa​łam ci? Moje sto​sun​ki z ciot​ką Vivi ule​gły zmia​nie: zo​sta​ły​śmy naj​lep​szy​mi na świe​cie przy​ja​ciół​ka​mi. Cóż to za nad​zwy​czaj​na ko​bie​ta! Taka we​so​ła, taka roz​bry​ka​na, taka wol​na. Spo​ty​ka​my się kil​ka razy w ty​go​dniu, u niej, u mnie, u kraw​ców, w cu​kier​niach, lo​dziar​niach, żeby się po​śmiać i po​ga​dać o tym i o owym. Bez za​że​no​wa​nia opo​wia​da mi o swych licz​nych ro​man​sach, za​rów​no daw​nych, jak i obec​nych. Po​dzi​wiam ją za to, że dzię​ki swo​je​mu tu​pe​to​wi i nie​za​leż​no​ści zmie​ni​ła nud​ne ży​cie w emo​cjo​nu​ją​cą przy​go​dę. Czę​sto cho​dzi​my do ka​wiar​ni, gdzie ob​ser​wu​ję jej tech​ni​kę wzbu​dza​nia za​in​te​re​so​wa​nia u rasy mę​skiej. Jej po​wo​dze​nie bie​rze się z ope​ro​wa​nia gwał​tow​ny​mi kon​tra​sta​mi: naj​pierw oka​zu​je cał​ko​wi​tą obo​jęt​ność, by po​tem bły​ska​wicz​nie rzu​cić in​ten​syw​ne spoj​rze​nie ofi​ce​ro​wi czy ar​ty​ście sie​dzą​ce​mu kil​ka sto​li​ków da​lej. Ta mie​szan​ka cie​pła i chło​du do​pro​wa​dza sam​ców do ta​kie​go sza​leń​stwa, że nie zda​rza się, aby Vivi wy​szła z lo​ka​lu, nie otrzy​maw​szy swa​wol​ne​go li​ści​ku, któ​ry skwa​pli​wy kel​ner skła​da na na​szym bla​cie. Przy tej oka​zji i ja otrzy​mu​ję de​kla​ra​cje, bo nie​któ​rzy męż​czyź​ni bio​rą mnie za taką samą spry​cia​rę jak ciot​ka Vivi, zwłasz​cza pe​wien stu​dent, bru​net o czar​nych oczach, któ​re wy​da​wa​ły​by się wo​jow​ni​cze, gdy​by nie były ocie​nio​ne dłu​gi​mi ła​god​ny​mi rzę​sa​mi, rzę​sa​mi egip​skiej księż​nicz​ki. Cze​mu to pi​szę? Sama nie wiem. To nie​wąt​pli​wie efekt wio​sny, któ​ra za​wład​nę​ła Wied​niem. Dok​tor Cal​ga​ri – mimo jego sprze​ci​wu wciąż ty​tu​łu​ję go dok​to​rem – po​sta​no​wił, że mu​si​my po​pra​co​wać nad tą ma​te​rią, to zna​czy „spra​wa​mi łóż​ko​wy​mi”, i w koń​cu się zgo​dzi​łam. Fakt, że ja​kiś męż​czy​zna, inny niż mój mąż, chce, by piesz​czo​ty mnie uszczę​śli​wia​ły, wy​da​je się nie​po​ko​ją​cy, praw​da? Czer​wie​nię się, gdy Cal​ga​ri roz​pra​wia o mo​jej ozię​bło​ści. Oczy​wi​ście to okre​śle​nie spra​wia mi przy​krość, cie​szę się jed​nak, że je przy​wo​łu​je. Wzru​szam się, czu​jąc, z jak wiel​ką żar​li​wo​ścią sta​ra mi się po​móc. To oży​wia emo​cje z na​sze​go pierw​sze​go spo​tka​na, kie​dy to, jak idiot​ka, są​dzi​łam, że miał za​miar mnie ob​jąć na swo​jej ko​zet​ce. Dzi​siaj za​sta​na​wiam się, czy nie mia​łam ra​cji. Może wca​le nie by​łam taka głu​pia… Na​tu​ral​nie nic wów​czas nie wie​dzia​łam o psy​cho​ana​li​zie, lecz mój ko​bie​cy in​stynkt roz​po​znał

męż​czy​znę, któ​ry mnie pra​gnął. I któ​re​go ja pra​gnę​łam. Tak, Gret​chen, wy​zna​ję ci to bez żad​ne​go skrę​po​wa​nia: cza​sa​mi mam na nie​go ocho​tę. Poza tym, że uwo​dzi mnie swą wą​ską ta​lią i zwin​ny​mi dłoń​mi o nie​skoń​cze​nie dłu​gich pal​cach, tyle mu prze​cież za​wdzię​czam. Dzię​ki nie​mu na przy​kład zro​zu​mia​łam, dla​cze​go ko​lek​cjo​nu​ję szkla​ne kule i mil​le​fio​ri. Każ​da ko​lek​cja jest wy​ra​zem pew​nej fru​stra​cji. Cho​ciaż nie zda​je​my so​bie z tego spra​wy, re​kom​pen​su​je nam na​sze nie​do​stat​ki. Po​nie​waż moje ży​cie ko​bie​ty do​ro​słej mnie nie sa​tys​fak​cjo​nu​je, szkla​ne kule od​zwier​cie​dla​ją pra​gnie​nie za​trzy​ma​nia cza​su, nie​sta​rze​nia się, po​wro​tu do nie​na​ru​szo​ne​go raju dzie​ciń​stwa. Zwa​żyw​szy, że do​ra​sta​łam na wsi – nie cie​bie będę uczyć, moja to​wa​rzysz​ko za​baw – prze​pa​dam za przy​ro​dą i ide​ali​zu​ję ją w tych sztucz​nych kwia​tach za​sty​głych w krysz​ta​le. Za każ​dym ra​zem gdy do​da​ję ja​kiś okaz do ko​lek​cji, osią​gam za​do​wo​le​nie, lecz nie​peł​ne: nie za​spo​ka​ja ono mego fun​da​men​tal​ne​go pra​gnie​nia. Ce​nię nie tyle szkla​ne kule, ile złu​dze​nia, ja​kie po​zwa​la​ją mi one ży​wić. Kie​dy po​grą​żam się w neu​ro​zie, mu​szę za​czy​nać od po​cząt​ku. Za to kie​dy roz​bi​jam szkla​ną kulę – tak jak tam​te​go wie​czo​ru, kie​dy ode​szły mi wody – pra​gnę po​wró​cić do rze​czy​wi​sto​ści. Fak​tycz​nie, w na​stęp​nych go​dzi​nach od​kry​łam praw​dę – moją fał​szy​wą cią​żę. Czy będę za​tem mu​sia​ła znisz​czyć swo​ją ko​lek​cje, żeby wy​zdro​wieć? Dok​tor Cal​ga​ri mi za​bro​nił. – Zni​we​cze​nie sym​bo​lu pani nie ule​czy. Prze​ciw​nie, ist​nie​je ry​zy​ko, że wy​wo​ła​ło​by to szko​dli​wą nie​pew​ność, prze​wle​kły nie​po​kój. Pew​ne​go dnia zdo​ła pani po​lu​bić swo​je szkla​ne kule w spo​sób wy​wa​żo​ny, po​ko​chać je za to, czym w isto​cie są, a już nie za to, czym nie są. Ostat​ni​mi cza​sy, gdy już to so​bie wy​ja​śni​li​śmy, uda​ło mi się prze​stać je ku​po​wać. Ogrom​ny po​stęp, co? Po​in​for​mo​wa​łam o tym ban​kie​ra Schön​der​fe​ra. Oto, moja dro​ga Gret​chen, wy​sił​ki, ja​kie pod​ję​ła two​ja ku​zyn​ka, żeby do​łą​czyć do świa​ta śmier​tel​ni​ków. Bez Cal​ga​rie​go po​pa​dła​bym w sza​leń​stwo, za​mknię​to by mnie w za​kła​dzie dla obłą​ka​nych. On mnie wy​le​czył ze mnie. Ni​g​dy nie zdo​łam wy​star​cza​ją​co po​dzię​ko​wać ciot​ce Vivi, że mnie do nie​go za​pro​wa​dzi​ła. Wczo​raj jesz​cze raz jej to po​wtó​rzy​łam. Zmru​ży​ła mig​da​ło​we po​wie​ki, przy​my​ka​jąc swe la​wen​do​we oczy, a jej de​li​kat​ne usta szep​nę​ły: – Moja mała Han​no, nie stra​ci​łaś przy​pad​kiem gło​wy dla dok​to​ra Cal​ga​rie​go? Za całą od​po​wiedź wy​buch​nę​łam śmie​chem. Zbyt gło​śnym. Zbyt dłu​gim. Za​fa​lo​wa​ły mi pier​si. Po​czu​łam skur​cze w pod​brzu​szu. Dla ciot​ki Vivi i dla mnie sa​mej ów śmiech po​twier​dził to, cze​go nie ośmie​li​łam się wy​ra​zić. Cho​ciaż nie po​tra​fię wy​po​wie​dzieć tych słów, po​sta​ram się je na​pi​sać. Ko​cham dok​to​ra Cal​ga​rie​go. Ta mi​łość ma nie​sły​cha​ną moc, uno​si moje cia​ło, moje ser​ce i moją du​szę. Po​zo​sta​je tyl​ko jed​no py​ta​nie: kie​dy mu to po​wiem? Two​ja Han​na

27

Łóż​ko po​ja​wia się i zni​ka. Już go nie ma. Tak, od cza​su do cza​su łóż​ko. Ze zbyt cien​kim prze​ście​ra​dłem. Z jed​ną tyl​ko po​dusz​ką. A te​raz przy​go​dy. Po​ścig na nar​tach wod​nych. Jo​han​na na prze​dzie. Ależ ta me​gie​ra zręcz​nie wy​wi​ja fi​gu​ry w tym swo​im be​żo​wym ko​stiu​mie ką​pie​lo​wym! Zdję​cia do fil​mu re​kla​mo​we​go, w któ​rym Anny gra kost​kę lodu w szkla​necz​ce whi​skey o roz​mia​rach ba​se​nu. Oczy​wi​ście to​nie. Zbyt ko​micz​ne. Re​ży​ser wy​ma​chu​je me​ga​fo​nem. Ubez​pie​czy​cie​le od​ma​wia​ją wy​pła​ty. Pod wodą – tfu, al​ko​ho​lem – Anny, rze​ko​mo mar​twa, pęka ze śmie​chu. Jej przy​bra​ni ro​dzi​ce sie​dzą​cy na brze​gu bro​dzi​ka biją bra​wo. A to do​pie​ro! Zno​wu łóż​ko. Pod​cho​dzi do niej Tor​ba Vu​it​ton, bie​rze ją za rękę i pro​wa​dzi do swo​jej gar​de​ro​by. Za​miast suk​ni są tam wy​pcha​ne zwie​rzę​ta. Gapi się na nią ze​bra. Co z tego, że Anny wie, iż czwo​ro​nóg jest mar​twy, a jego ła​god​ne oczy zro​bio​no ze szkła. Nie do​wie​rza. Zwie​rzę bacz​nie ją ob​ser​wu​je. Jest prze​ra​żo​na, trzę​sie się. W koń​cu ob​ma​cu​je pysk ze​bry. Ta pod wpły​wem do​ty​ku zmie​nia się w Da​vi​da, któ​ry rży. A wte​dy struś za​bi​ja Da​vi​da. Struś jest uj​mu​ją​cy. Ma na czub​ku gło​wy ko​smyk w ko​lo​rze blond. Nie od​po​wia​da na py​ta​nia, cho​ciaż wy​glą​da, że je ro​zu​mie. Na​gła zmia​na miej​sca. Anny spa​ce​ru​je po ob​cym mie​ście. Na środ​ku każ​dej uli​cy – woda. Ża​den ściek czy ka​łu​ża, nie, spo​ra rze​ka. Przy​ja​ciel z dzie​ciń​stwa mó​wią​cy z gar​dło​wym ak​cen​tem wy​ja​śnia jej, że to są ka​na​ły. „Ach, je​ste​śmy w We​ne​cji?” Lu​dzie na​zy​wa​ją ją idiot​ką. Jest ich dużo i są agre​syw​ni. Anny do​cho​dzi do wnio​sku, że do​brze by jej zro​bi​ło piwo. W tym mo​men​cie ja​kiś ka​rzeł krad​nie jej to​reb​kę. Goni go, ale nie ma szans, bo ka​rzeł zna dziel​ni​cę jak wła​sną kie​szeń. Na rogu uli​cy Anny gubi ubra​nie. „Co, zno​wu?” Cie​ka​we, ma wra​że​nie, że już to prze​ży​ła. Tak jak ją Pan Bóg stwo​rzył, do​cho​dzi do pla​cu, gdzie wisi ja​kaś ko​bie​ta z pę​tlą na szyi. Anny ją zna. Pod​cho​dzi bli​żej. Po​wa​la ją cios w tył gło​wy. Zno​wu łóż​ko. Nie​wy​god​ne. Wo​kół ma​te​ra​ca po​kój z ja​sną bo​aze​rią. Jaki to ho​tel? Zdy​sza​na Anny mknie na nar​tach. Szu​su​je wzdłuż śnież​nej szcze​li​ny. Na​bie​ra szyb​ko​ści, tra​ci pa​no​wa​nie nad de​ska​mi, do​strze​ga za sobą sa​mo​chód w kształ​cie gą​sie​ni​cy, z któ​re​go bro​da​ci męż​czyź​ni krzy​czą: „Z dro​gi!”. Za​raz ją do​go​nią. Wi​dzi, że utknę​ła w środ​ku toru bob​sle​jo​we​go. Pę​dzą na nią. Co ro​bić? Łóż​ko. Uf… To musi być tu​taj, miej​sce, gdzie tra​fi​ła na do​bre. Rze​czy​wi​stość to sen, któ​ry po​wra​ca naj​czę​ściej, no nie?

Zbie​ra siły, żeby tu po​zo​stać, w łóż​ku, żeby się nie wy​mknąć zbyt szyb​ko do in​nej prze​strze​ni. Bada ręką ma​te​rac. Prze​ście​ra​dło jak z bi​buł​ki do pa​pie​ro​sów. No wła​śnie, chęt​nie bym za​pa​li​ła. Ach, i ta po​dusz​ka! Z gąb​ki? Woli z gę​sich piór. I dla​cze​go tyl​ko jed​na? Otwie​ra oczy. Wo​kół niej po​kój z ja​sną bo​aze​rią, tro​chę po​żół​kłą. Ach tak, to bam​bus, ostat​ni krzyk mody w de​ko​ra​cji wnętrz. Jej zda​niem to wa​riac​two z bam​bu​sem za​kra​wa na oszu​stwo: jak im się uda​je pro​du​ko​wać sze​ro​kie, pła​skie de​ski z okrą​głych ło​dyg? W każ​dym ra​zie ktoś bę​dzie mi mu​siał to wy​ja​śnić. A pa​sta do zę​bów? Jak to ro​bią, żeby wci​snąć czer​wo​ne prąż​ki do bia​łej masy? Tak żeby bia​ły ko​lor mie​szał się z czer​wo​nym aż do koń​ca tub​ki… Świat kry​je tyle ta​jem​nic. Po​ja​wia się Ethan. Faj​nie, na​resz​cie przy​jem​ny sen. Wcho​dzi do po​ko​ju i uśmie​cha się do niej. Wi​dzia​ny z łóż​ka, skąd go ob​ser​wu​je, jest rów​nie wy​so​ki jak struś, któ​ry prze​mknął jej w po​przed​nim ma​ja​ku. Ethan sia​da na skra​ju ma​te​ra​ca, mu​ska jej po​licz​ki, a na​stęp​nie pro​po​nu​je szklan​kę wody. Ma ra​cję. Ona umie​ra z pra​gnie​nia. Uno​sząc się, spo​strze​ga, że bolą ją sta​wy. Ze​sztyw​nia​ły jej mię​śnie. Cho​le​ra, te​raz to oczy​wi​ste, wca​le nie ma​ja​czy! Ze​gnaj​cie, nar​ty wod​ne, nar​ty zjaz​do​we. Cia​ło jej cią​ży, jest ze​sztyw​nia​łe, obo​la​łe. – Ethan, ja nie śnię? – Nie. – W moim śnie od​po​wia​da​łeś mi tak samo. – Nie bio​rę od​po​wie​dzial​no​ści za to, co mó​wię w two​ich snach. Za​my​śla się, bo ta wy​po​wiedź wy​da​je jej się tak głę​bo​ka, że nie jest pew​na, czy uchwy​ci​ła jej sens. Och! Zno​wu nic nie kuma: wi​ta​my w praw​dzi​wym ży​ciu! Ethan po​ma​ga jej się na​pić, po​tem de​li​kat​nie ukła​da jej gło​wę na po​dusz​ce. Le​d​wie Anny do​ty​ka po​szew​ki, za​głę​bia się w la​bi​ryn​cie. Kla​pa za​trza​sku​je się za jej ple​ca​mi. Na za​krę​tach sie​dzą bul​do​gi, war​czą i groź​nie szcze​rzą kły: w związ​ku z tym nie może obrać roz​sąd​nej dro​gi. Ups, ni​g​dy nie zwró​ci​ła uwa​gi, że psy są tak po​dob​ne do re​ki​nów. Pod​cho​dzi do ma​łej dziew​czyn​ki prze​bra​nej za Cy​gan​kę, któ​ra tań​czy, oszo​ło​mio​na, że może wa​ro​wać w swej sze​ro​kiej suk​ni z czer​wo​nej ko​ron​ki. Uro​cza mu​zy​ka di​sco na​da​je rytm jej kro​kom. Gdy Anny się na​chy​la, mała szczę​śli​wa dziew​czyn​ka kie​ru​je w jej stro​nę dwa pu​ste oczo​do​ły. Tak, ośle​pio​ne dziec​ko nie wi​dzi. Anny przy​klę​ka, żeby ją uca​ło​wać, lecz za​sko​czo​na smar​ku​la wy​ry​wa się, wrzesz​cząc z prze​ra​że​nia. Trza​ska​ją drzwi. Łóż​ko. Po​kój. Le​piej tu zo​stać. Jest mniej za​mie​sza​nia niż w snach. Anny ob​le​wa się po​tem. Ogar​nia ją nie​spo​ty​ka​ny chłód, chłód, któ​ry nie po​cho​dzi z ze​wnątrz, lecz z niej. Kuli się pod tym byle ja​kim prze​ście​ra​dłem. Przy każ​dym ru​chu czu​je, że jest ob​ser​wo​wa​na. In​stynkt ak​tor​ki. Przy​cią​ga spoj​rze​nia, czy​jeś oczy przy​wie​ra​ją jej do skó​ry, czy​jeś usta ko​men​tu​ją jej za​cho​wa​nie. Bada oto​cze​nie. Ni​ko​go. Trzy sprzę​ty. Sza​fa na ubra​nia. Ekran te​le​wi​zo​ra. Lnia​ne za​sło​-

ny prze​sła​nia​ją po​ło​wę okna. Nie​za​prze​czal​nie ni​ko​go. Dla​cze​go czu​je obec​ność ko​goś, kto ją szpie​gu​je? Znów po​grą​ża się w nu​żą​cym śnie, któ​ry śnił jej się już sto razy: musi za​śpie​wać par​tię Car​men, cho​ciaż ni​g​dy nie uczy​ła się tej ope​ry. Za ku​li​sa​mi, gdy or​kie​stra i chór już za​czy​na​ją, nie​spe​szo​na wkła​da ob​ci​słą szkar​łat​ną suk​nię, wpi​na we wło​sy kwiat lo​to​su i do​łą​cza do te​no​ra sto​ją​ce​go przed pu​blicz​no​ścią. Z jej pier​si do​by​wa się nie​sa​mo​wi​ty, nie​zna​ny głos, do​no​śny, in​ten​syw​ny, bo​ga​ty, któ​ry miaż​dży głos jej part​ne​ra jesz​cze niż​szym re​je​strem niż jego. Czyż​by mę​ski głos? Po​trzą​sa​jąc ka​sta​nie​ta​mi, stwier​dza, że za​po​mnia​ła się wy​de​pi​lo​wać pod pa​cha​mi. Ka​ta​stro​fa. Ach… znów to łóż​ko. Do​bra, ka​pu​sie już so​bie po​szli? Nie, coś lep​kie​go klei jej się do skó​ry. Kto ją szpie​gu​je? Sia​da na łóż​ku na wi​dok ka​me​ry w le​wym rogu su​fi​tu. Czer​wo​ne świa​teł​ko sy​gna​li​zu​je, że urzą​dze​nie na​gry​wa. – Je​stem fil​mo​wa​na! Z dru​giej stro​ny rów​nież. I jesz​cze w tym rogu. Li​czy po​wo​li. Pięć ka​mer. Nie mniej niż pięć. Wcho​dzi Jo​han​na w eu​fo​rycz​nym na​stro​ju. – Jak się mie​wa moje ko​cha​ne ma​leń​stwo? Anny od​bie​ra ra​dość agent​ki jako coś nie​nor​mal​ne​go, dla​te​go do​cho​dzi do wnio​sku, że zno​wu śni. Jo​han​na, za​zwy​czaj nie​sza​fu​ją​ca czu​łym ge​sta​mi, moc​no ją obej​mu​je. – Och, jak my cię ko​cha​my. A ty re​gu​lar​nie za​ba​wiasz się w na​pę​dza​nie nam stra​chu. Chcesz, że​by​śmy wy​raź​nie po​czu​li, jak bar​dzo nam na to​bie za​le​ży! Ale my uwiel​bia​li​by​śmy cię na​wet bez two​ich głu​pich wy​sko​ków. Głos Jo​han​ny brzmi fał​szy​wie. Cie​ka​we. W kla​sycz​nych snach po​sta​cie do​brze gra​ją swo​je role. W tej sy​tu​acji Anny cofa się i nie​cier​pli​wie cze​ka na ciąg dal​szy. – Wiesz, dla​cze​go tu je​steś? Anny po​trzą​sa gło​wa. – Nie pa​mię​tasz? Anny bar​dzo do​brze pa​mię​ta strzał z he​ro​iny w to​a​le​cie, a tak​że mo​ment, w któ​rym stra​ci​ła przy​tom​ność. Zresz​tą wy​da​wa​ło jej się wte​dy, że od tego umrze. Jed​nak chcąc się do​wie​dzieć, co na ten te​mat po​wie Jo​han​na w jej śnie, uda​je amne​zję. – No cóż, ty…. prze​sa​dzi​łaś. To nie​wąt​pli​wie stres. Stach przed oce​ną. Bied​na Anny… zu​peł​nie nie mia​łaś ra​cji, oba​wia​jąc się, jak za​re​agu​ją. Na​gle Jo​han​na za​czy​na się ina​czej za​cho​wy​wać, wsta​je i wy​krzy​ku​je ener​gicz​nie: – To był triumf, moja dro​ga! Dziew​czy​na w czer​wo​nych oku​la​rach zo​sta​ła uzna​na za film wy​jąt​ko​wy. Za​dzi​wi​łaś pu​blicz​ność i me​dia. Bra​wo! Już się mówi o no​mi​na​cjach do Zło​te​go Glo​bu i do Osca​ra… Dys​try​bu​to​rzy zwięk​sza​ją licz​bę ko​pii tra​fia​ją​cych do kin.

By móc to wy​szcze​kać, Jo​han​na do​da​ła do swe​go zwy​kłe​go za​cho​wa​nia coś w ro​dza​ju wy​mu​szo​nej ener​gii. Nie zwra​ca​ła się do Anny, lecz do ko​goś od​da​lo​ne​go o kil​ka​dzie​siąt me​trów. Anny po​wio​dła wzro​kiem do​ko​ła. O kogo za​bie​ga​ła Jo​han​na? Dla kogo był prze​zna​czo​ny ten po​pis agent​ki pra​so​wej u szczy​tu ka​rie​ry? – Jaka szko​da, że nie mo​głaś wyjść na sce​nę. Pu​blicz​ność cze​ka​ła na cie​bie, zgo​to​wa​ła ci owa​cje na sto​ją​co. Tyl​ko Zac i Ta​ba​ta Kerr na tym sko​rzy​sta​li. Ta​ba​ta Kerr? Jo​han​na za​wsze na​zy​wa​ła ją Tor​bą Vu​it​ton. Rze​czy​wi​ście, dzia​ło się tu coś dziw​ne​go. Anny przy​ła​pa​ła Jo​han​nę na wpa​try​wa​niu się w naj​bliż​szą ka​me​rę i to ją oświe​ci​ło. Agent​ka za​wsty​dzo​na tym błę​dem, przy​mknę​ła po​wie​ki. A więc wie​dzia​ła, że były fil​mo​wa​ne, i usi​ło​wa​ła się za​cho​wy​wać nor​mal​nie. – Co tu się dzie​je, Jo​han​no? Po co te ka​me​ry? Jo​han​na za​wa​ha​ła się, wy​ję​ła ko​mór​kę, wy​bra​ła nu​mer. Zry​wa​jąc z wcze​śniej​szym na​masz​czo​nym to​nem, spy​ta​ła oschle: – No do​brze, co mam zro​bić? Coś za​trzesz​cza​ło w od​po​wie​dzi. – Ro​zu​miem – od​par​ła Jo​han​na. W tym mo​men​cie Anny spo​strze​gła, że at​mos​fe​ra ule​gła zmia​nie. Ro​zej​rzaw​szy się do​ko​ła, za​uwa​ży​ła, że zga​sły czer​wo​ne świa​teł​ka umiesz​czo​ne na ka​me​rach. Jo​han​na usia​dła i przy​ję​ła mniej wy​mu​szo​ną po​sta​wę. – Anny, wpa​dłaś w gów​no, ale ja już się tym za​ję​łam. – Do​brze sły​szę? Na gów​nie też się znasz? – Ja zmie​niam gów​no w zło​to. Daw​niej ko​goś ta​kie​go na​zy​wa​no al​che​mi​kiem, a dzi​siaj do​brym agen​tem. Po​słu​chaj mnie, to cał​kiem pro​ste: po​nie​waż od in​cy​den​tu pod​czas pre​mie​ry nie da się już ukry​wać two​je​go uza​leż​nie​nia od al​ko​ho​lu i środ​ków odu​rza​ją​cych, po​sta​no​wi​łam uczy​nić z cie​bie wzór. – Wzór cze​go, na Boga? – Wzór skru​chy. Wy​zdro​wie​jesz, Anny, bę​dziesz się le​czyć, nie tyl​ko przez wzgląd na sie​bie, ale też na in​nych. Wska​żesz wła​ści​wą dro​gę, wy​ja​śnisz mło​dym lu​dziom i ich udrę​czo​nym ro​dzi​com, że z tego się wy​cho​dzi. – Wy​cho​dzi z cze​go? – Z nar​ko​ty​ków. Z al​ko​ho​lu. Z na​ło​gów. – Wy​glą​dasz mi na bar​dzo pew​ną sie​bie. Jo​han​na przyj​rza​ła jej się z wa​ha​niem, cof​nę​ła się i wark​nę​ła opry​skli​wie: – Bo pod​pi​sa​łam umo​wę. – Ty? – Tak, pod​pi​sa​łam. Po​nie​waż upa​dłaś pu​blicz​nie, mu​sisz się pu​blicz​nie po​dźwi​gnąć. Je​śli nie chcesz, żeby two​ja ka​rie​ra prze​pa​dła, stwórz​my spek​takl two​je​go od​ro​dze​nia. Sieć Ame​ri​can-TV wy​ra​zi​ła zgo​dę. Na​chy​li​ła się w stro​nę Anny i szep​nę​ła jej do ucha:

– Czte​ry mi​lio​ny do​la​rów. A je​śli do​dasz do tego echa pra​so​we, bę​dzie dwa razy tyle. Wy​pro​sto​wa​ła się, dum​na z sie​bie, pre​zen​tu​jąc uśmiech szczę​śli​we​go re​ki​na, cał​kiem inny od pseu​do​życz​li​wej li​to​ści, któ​ra za​kłó​ci​ła jej wej​ście. Anny nie za​re​ago​wa​ła, zwłasz​cza że na​dal za​sta​na​wia​ła się, czy ta sce​na roz​gry​wa się na ja​wie, czy we śnie. Zresz​tą po​twor​ność pro​po​zy​cji, nie​mo​ral​nej jak kosz​mar, bru​tal​nej jak rze​czy​wi​stość, nie po​zo​sta​wia​ła wy​bo​ru. Jo​han​na, przyj​mu​jąc za​sa​dę „kto mil​czy, wy​ra​ża zgo​dę”, chwy​ci​ła za te​le​fon. – Okej, wy​star​czy. Kon​ty​nu​uje​my. Czte​ry se​kun​dy póź​niej czer​wo​ne czuj​ki ka​mer za​świe​ci​ły się po​now​nie. Jo​han​na znów za​czę​ła mó​wić słod​kim gło​sem, zna​la​zła spo​sób, żeby trzy razy z rzę​du wy​mie​nić ty​tuł fil​mu Dziew​czy​na w czer​wo​nych oku​la​rach, po czym ulot​ni​ła się, wy​raź​nie ura​do​wa​na. „Ależ z niej kiep​ska ak​tor​ka” – po​my​śla​ła Anny, wi​dząc, jak wy​cho​dzi. Tego przy​naj​mniej była pew​na, resz​ta na​dal to​nę​ła w cha​osie. Do po​ko​ju wtar​gnął z ko​lei dok​tor Si​ne​ad. Pra​gnąc nie​po​dziel​nie pa​no​wać na ekra​nie, tym ra​zem nie oto​czył się chma​rą asy​sten​tów. To​wa​rzy​szy​ło mu je​dy​nie dwóch mło​dych le​ka​rzy trzy​ma​ją​cych się w sto​sow​nej od​le​gło​ści, ni​czym ochro​nia​rze, któ​rzy pod​kre​śla​ją zna​cze​nie eskor​to​wa​ne​go osob​ni​ka. Anny na​tych​miast przy​ję​ła po​sta​wę zszo​ko​wa​nej, ule​głej idiot​ki. Chro​niąc się za głu​pa​wą miną, pa​trzy​ła, jak Si​ne​ad od​sta​wia na uży​tek ka​mer nu​mer su​per​te​ra​peu​ty. Osiem​dzie​się​cio​la​tek z po​kie​re​szo​wa​ną twa​rzą dal bez​błęd​ny po​kaz. Po pierw​sze oka​zał cho​rej kur​tu​azyj​ną wy​ro​zu​mia​łość, przy​zna​jąc, że mło​dość jest trud​nym okre​sem – wte​dy przez chwi​lę wy​da​wał się szcze​ry, bo szy​dze​nie z mło​do​ści, któ​rej tak ża​ło​wał, fak​tycz​nie da​wa​ło mu sa​tys​fak​cję. Po dru​gie roz​dra​pał ranę, wy​ol​brzy​mia​jąc cier​pie​nie Anny. Po trze​cie do​ko​nał kau​te​ry​za​cji: po​wo​łu​jąc się na jej sza​cu​nek dla sie​bie sa​mej, obu​dził daw​ne dziec​ko, przy​szłą mat​kę i wszyst​ko to wy​mie​szał, pró​bu​jąc swych sił w pa​te​tycz​nych zwro​tach, nie​przy​sta​ją​cych do jego oschłe​go, ostre​go cha​rak​te​ru i ści​słe​go umy​słu. Anny, ma​jąc świa​do​mość, że Si​ne​ad robi show, na​wet go nie słu​cha​ła. Za​uwa​ży​ła tyl​ko, że ma​ki​jaż nadał jego skó​rze po​ma​rań​czo​we za​bar​wie​nie, a od​cień brwi zy​skał taką samą in​ten​syw​ność jak ko​lor jego lo​ków. „Le​piej za​ak​cep​to​wać sta​rze​nie się, niż nie móc się po​go​dzić ze swo​im wie​kiem. Tak​że z po​wo​dów es​te​tycz​nych”. Byłą to je​dy​na myśl, jaka jej za​kieł​ko​wa​ła pod​czas tej roz​mo​wy, któ​ra – zda​wać by się mo​gło – jej nie do​ty​czy​ła. – Czy je​ste​śmy zgod​ni, pa​nien​ko? Czy jest pani go​to​wa zdać się na mnie? Po tym ener​gicz​nym na​le​ga​niu po​zna​ła, że cho​dzi​ło o ostat​nią kwe​stię ze sce​ny gra​nej przez Si​ne​ada. Po​wra​ca​jąc do ulot​nych ob​ra​zów ze swe​go snu – gra​ła Car​men bez przy​go​to​wa​nia, nie na​uczyw​szy się ani nie prze​ćwi​czyw​szy roli – wy​bą​ka​ła, że się zga​dza. Si​ne​ad po​że​gnał ją, za​do​wo​lo​ny. Prze​cho​dząc przez drzwi, za​po​mniał, że wciąż jest fil​mo​wa​ny i uśmiech​nął się, dum​ny z sie​bie jak ak​tor za​chwy​co​ny uda​nym uję​ciem. Po sce​nie, któ​rą tak ry​go​ry​stycz​nie ode​grał,

ten prze​jaw próż​no​ści po​ja​wił się jak włos w zu​pie. – De​biu​tant… – wes​tchnę​ła Anny. Za​mknę​ła oczy i znów za​snę​ła. O wpół do siód​mej zja​wił się Ethan z po​sił​kiem na tacy. Nie grał. Jego je​dy​na tro​ska – przyjść Anny z po​mo​cą – ujaw​nia​ła się w każ​dym ge​ście, w każ​dej zmia​nie in​to​na​cji. Gdy tyl​ko się przy niej zna​lazł, po​czu​ła się do​brze. Dłu​go roz​ma​wia​li o po​waż​nych spra​wach. Kie​dy już skoń​czy​ła jeść ko​la​cję, spoj​rzał na ze​ga​rek. – Siód​ma – oświad​czył. W kon​sy​sten​cji po​wie​trza coś się zmie​ni​ło. Raz jesz​cze ka​me​ry prze​sta​ły pra​co​wać. Ethan wy​jął z kie​sze​ni po​jem​nik na ta​blet​ki i po​dał Anny le​kar​stwa. – Od siód​mej ka​me​ry już nie dzia​ła​ją? – spy​ta​ła. – Nie. Wzna​wia​ją krę​ce​nie za trzy mi​nu​ty. Pro​gram jest na​gry​wa​ny w dwóch for​ma​tach: dwa​dzie​ścia czte​ry go​dzi​ny na dobę re​trans​mi​sji w in​ter​ne​cie oraz co​dzien​na dwu​dzie​sto​mi​nu​to​wa pi​guł​ka zmon​to​wa​na dla Ame​ri​can-TV. Moż​na więc so​bie po​zwo​lić tyl​ko na krót​kie prze​rwy. Pro​du​cen​ci i kli​ni​ka nie chcą, żeby fil​mo​wa​no two​je le​cze​nie środ​ka​mi far​ma​ko​lo​gicz​ny​mi. Po pierw​sze ze wzglę​du na ta​jem​ni​cę le​kar​ską. Po dru​gie dla​te​go, że re​por​taż ma ak​cen​to​wać two​ją sil​ną wolę. Anny me​dy​to​wa​ła nad tym zda​niem, po​ły​ka​jąc po​tul​nie że​la​ty​no​we kap​suł​ki. Czer​wo​ne świa​teł​ka ka​mer roz​bły​sły na nowo w mo​men​cie, gdy Ethan za​grze​bał opa​ko​wa​nia na dnie ko​sza na śmie​ci. – Pro​szę, chcia​ła​bym pójść do ła​zien​ki. Ethan po​mógł jej usiąść sta​bil​nie na skra​ju ma​te​ra​ca, a na​stęp​nie pod​trzy​my​wał ją w dro​dze do wnę​ki wy​ło​żo​nej płyt​ka​mi. We​wnątrz po​rę​cze bie​gną​ce wzdłuż ścia​nek dzia​ło​wych po​zwo​li​ły Anny do​wlec się do umy​wal​ki. Przyj​rza​ła się so​bie. Była bla​da, jak​by wy​żę​ta, mia​ła twarz ko​bie​ty, któ​ra wy​cho​dzi z po​ło​gu. Wło​sy zwi​sa​ły jej ane​micz​nie. Tu i tam skó​ra na​bra​ła żół​te​go za​bar​wie​nia. Po​de​szła bli​żej, ma​su​jąc po​wie​ki czub​ka​mi pal​ców. Od​no​si​ła cie​ka​we wra​że​nie. Jesz​cze ją ob​ser​wo​wa​no? Nie, chy​ba mimo wszyst​ko nie. Ob​ra​ca​jąc po​wo​li gło​wę, zba​da​ła wy​ło​żo​ne płyt​ka​mi ścia​ny ła​zien​ki, upew​nia​jąc się, że każ​dy za​ką​tek jest wol​ny od ka​mer czy mi​kro​fo​nów. Skąd wo​bec tego to uczu​cie? Czy sta​ła się pa​ra​no​icz​ką? Wzru​szy​ła ra​mio​na​mi: strach przed róż​ny​mi sy​tu​acja​mi nie wy​star​czy, żeby po​wo​łać je do ży​cia. Musi się uspo​ko​ić. Na​chy​li​ła się, żeby do​kład​niej się so​bie przyj​rzeć. Na​gle do​strze​gła ja​kiś ruch. Nie, nie po​wstał tu​taj, wo​kół niej, lecz w środ​ku lu​stra. A ra​czej za jego sre​brzy​stą po​wło​ką.

W jaki spo​sób? Znów po​de​szła bli​żej i zro​zu​mia​ła, po nie​spój​no​ści od​bi​cia, po po​dej​rza​nym prze​świe​ca​niu, że po​chy​la się nad lu​strem bez sta​nio​lu, któ​re kry​ło za swo​ją ścian​ką ba​te​rię ka​mer.

28

Gdy Ida wy​pa​dła z im​pe​tem z okna i ru​nę​ła na zie​mię, jesz​cze żyła, lecz nie​wie​le w niej po​zo​sta​ło z isto​ty ludz​kiej: ze zwę​glo​nym cia​łem, za​ata​ko​wa​na przez pło​mie​nie, z wście​kło​ścią zma​ga​ła się z wro​giem. Anne bez wa​ha​nia ze​rwa​ła z sie​bie ubra​nie, aby za​rzu​cić je na ran​ną, przy​kryć ją i uga​sić po​żar, któ​ry ją tra​wił. Pło​ną​ca obłą​ka​na po​stać krzy​cza​ła, rzu​ca​ła się, wal​czy​ła, mio​ta​ła prze​kleń​stwa, ko​pa​ła i lży​ła Anne, ta jed​nak się nie pod​da​ła i zdo​ła​ła opa​no​wać za​rów​no swą ku​zyn​kę, jak i żar. Po​tem, pod​czas gdy męż​czyź​ni miesz​ka​ją​cy w dziel​ni​cy wal​czy​li z ogniem, sta​ra​jąc się nie do​pu​ścić, by roz​prze​strze​nił się na całą uli​cę, Anne wsta​ła i oka​zu​jąc nie​zna​ną do​tąd sta​now​czość, po​le​ci​ła, żeby za​bra​no Idę do Szpi​ta​la Świę​te​go Jana. Gdy męż​czyź​ni po​szli po de​ski, a po​tem zmaj​stro​wa​li z nich no​sze, za​czerp​nę​ła wody z ka​na​łu, po​now​nie zmo​czy​ła su​kien​kę i upew​ni​ła się, że ani jed​na iskra nie po​zo​sta​ła w jej w ubra​niu czy we wło​sach. Dwóch ol​brzy​mów o ru​dych czu​pry​nach wtur​la​ło Idę na no​sze i cho​ciaż nie prze​sta​wa​ła im wy​my​ślać, za​bra​ło ją, od​da​la​jąc się czym prę​dzej. – Źle z nią – po​wie​dział pierw​szy z nich, któ​ry sły​szał, jak Ida wrzesz​czy przy każ​dym wstrzą​sie. – Za​trzy​maj​my się przy klasz​to​rze Fran​cisz​ka​nów. Mają bar​dzo do​bre​go le​ka​rza w ho​spi​cjum. Kil​ka ulic da​lej za​stu​ka​li do fur​ty. Séba​stien Meus wy​sta​wił gło​wę. – To naj​lep​szy le​karz w Bru​gii – szep​nął osi​łek do Anne. Séba​stien Meus nie miał do nich naj​mniej​szych pre​ten​sji, że obu​dzi​li go w środ​ku nocy, bo ro​zu​miał sy​tu​ację. Otwo​rzył cięż​ką, wzmoc​nio​ną bra​mę i wska​zał im miej​sce w Ho​spi​cjum Świę​te​go Ko​śmy. Z po​mo​cą dwóch ol​brzy​mów umie​ścił nad umie​ra​ją​cą kadź i po​pro​sił Anne, żeby na​peł​ni​ła ją wodą ze stud​ni. Gdy tyl​ko kadź była peł​na, usu​nął z jej dna pły​tę, dzię​ki cze​mu woda po​pły​nę​ła, zra​sza​jąc cia​ło rów​no​cze​śnie w wie​lu miej​scach. Przez całą go​dzi​nę bie​ga​li tam i z po​wro​tem od stud​ni do ka​dzi, aby po​le​wać Idę, do​pro​wa​dza​jąc w koń​cu do tego, że mniej ję​cza​ła po​mię​dzy jed​ną a dru​gą sal​wą or​dy​nar​nych obelg. Wów​czas le​karz roz​piął de​li​kat​nie jej mo​kre ubra​nie, od​dzie​la​jąc je od skó​ry, ba​cząc, by przy tym za​bie​gu nie od​kle​ić i sa​mej skó​ry. Na​stęp​nie przy​niósł słój z ja​kąś tłu​stą sub​stan​cją i jak naj​ostroż​niej na​ło​żył ją na opa​rze​nia. Zna​la​zł​szy się u szczy​tu udrę​ki, Ida py​sko​wa​ła i zło​rze​czy​ła, lecz ani le​karz, ani Anne nie zwra​ca​li uwa​gi na te nie​przy​zwo​ito​ści, bę​dą​ce gor​szą​cym wy​ra​zem jej bólu. W po​rze lau​dy, z na​sta​niem brza​sku, kom​plet​nie wy​czer​pa​na Ida usnę​ła. Anne czu​wa​ła przy niej, jak​by jej bez​sen​ność mia​ła po​móc w wy​le​cze​niu ku​zyn​ki. Trzy​ma​jąc jej nie​tknię​tą przez ogień rękę, usi​ło​wa​ła tchnąć w nią swo​ją siłę, swo​ją ener​gię. W po​rze sek​sty przy​szedł, po​wia​do​mio​ny przez jed​ne​go z po​moc​ni​ków le​ka​rza, ksiądz z

za​mia​rem udzie​le​nia Idzie ostat​nie​go na​masz​cze​nia. W chwi​li gdy słu​ga boży się nad nią na​chy​lał, ock​nę​ła się ze snu: utkwi​ła w nim oczy ze zgro​zą. Nie za​re​ago​wa​ła​by ina​czej, gdy​by zo​ba​czy​ła dia​bła. Opie​ra​ła się, pró​bo​wa​ła uciec. Ka​płan prze​mó​wił do niej do​bro​dusz​nie. Po​jąw​szy, że roz​sta​je się z tym świa​tem, wy​krzyk​nę​ła na​gle: – Chcę się wy​spo​wia​dać! Ksiądz po​pro​sił, by zo​sta​wio​no go sam na sam z Idą. Me​dyk, jego ter​mi​na​to​rzy i pie​lę​gnia​rze oraz Anne ru​szy​li do wyj​ścia. W pro​gu Séba​stien Meus za​trzy​mał dziew​czy​nę. – Zo​stań tu​taj. – Słu​cham? – Zo​stań w tej sali. Ukryj się za fi​la​rem. Je​śli po​czu​je się go​rzej, mu​sisz jej ulżyć, po​le​wa​jąc ją zim​ną wodą lub na​kła​da​jąc maść. Po​wie​rzam ci ją. Na​stęp​nie, nie ma​jąc wąt​pli​wo​ści, że jego po​le​ce​nie zo​sta​nie wy​ko​na​ne, za​mknął drzwi. Anne przy​sia​dła na czymś w ro​dza​ju wgłę​bie​nia w mu​rze, żeby ani ksiądz, ani Ida nie za​uwa​ży​li jej obec​no​ści. Ida chwy​ci​ła słu​gę bo​że​go za gar​dło i wy​krzy​cza​ła: – To ja pod​ło​ży​łam ogień w domu! Anne się sku​li​ła. Co ta​kie​go? Czy ma być świad​kiem spo​wie​dzi Idy? Pró​bo​wa​ła za​tkać so​bie uszy. – Tak, pu​ści​łam z dy​mem tę ru​de​rę, aby się ze​mścić na mo​jej głu​piej mat​ce. Chcę, żeby cier​pia​ła. Chcę, żeby za​pła​ci​ła za krzyw​dę, któ​rą mi wy​rzą​dzi​ła. Anne mimo wszyst​ko sły​sza​ła. Po​sta​no​wi​ła słu​chać słów ku​zyn​ki. Ki​piąc z gnie​wu, Ida wy​ja​śni​ła księ​dzu, iż mat​ka, uwa​ża​jąc, że ona nie jest ład​na, ni​g​dy nie przed​sta​wia​ła jej kon​ku​ren​tów. W re​zul​ta​cie była zmu​szo​na sama po​szu​kać so​bie ka​wa​le​ra, a ten – „zna​cie męż​czyzn, oj​cze” – ją wy​ko​rzy​stał… W chwi​li gdy Ida uczy​ni​ła to wy​zna​nie, ule​gła prze​obra​że​niu. O ile do tego mo​men​tu za​cho​wy​wa​ła się jak ofia​ra, te​raz zmie​ni​ła się w spro​śną fu​rię, bar​dziej lu​bież​ną niż faun, opo​wia​da​jąc ze szcze​gó​ła​mi prze​ra​żo​ne​mu księ​dzu fan​ta​zje, któ​re urze​czy​wist​nia​ła z męż​czy​zna​mi, nie​kie​dy kil​ko​ma na​raz. Anne mu​sia​ła zno​sić opo​wie​ści Idy, któ​ra prze​kro​czy​ła wszel​kie gra​ni​ce przy​zwo​ito​ści, chcąc wy​ka​zać, że była po​nęt​na, a jej mat​ka się my​li​ła. Cho​ciaż Anne, ta czy​sta Anne, po​win​na była do​znać szo​ku, sta​ło się coś od​wrot​ne​go: ogar​nę​ło ją współ​czu​cie. Im wię​cej bru​dów wy​wle​ka​ła Ida – opo​wia​da​jąc o nich z pew​nym upodo​ba​niem – tym więk​szą sła​bość czu​ła Anne do ku​zyn​ki. Pod po​wierzch​nią aro​ganc​kiej Idy, wy​uz​da​nej i roz​pust​nej, za tą mści​wą pi​ro​man​ką do​strze​ga​ła małą dziew​czyn​kę, peł​ną zna​ków za​py​ta​nia, wąt​pią​cą, czy po​do​ba się męż​czy​znom, a przede wszyst​kim wła​snej mat​ce. Ja​kąż obłęd​ną dro​gę prze​szła… Upraw​nio​na zgry​zo​ta do​ra​sta​ją​cej dziew​czy​ny zmie​ni​ła ją w ję​dzo​wa​tą zbrod​niar​kę. Gdy​by Anne zro​zu​mia​ła to na czas, być może zdo​ła​ła​by ją skło​nić do wy​zby​cia się kom​plek​sów i od​zy​ska​nia pew​no​ści sie​bie. Anne się

ob​wi​nia​ła: cho​ciaż spę​dzi​ła całe lata u boku Idy, ni​g​dy nie od​ga​dła, co nie​po​koi jej umysł ani co nisz​czy jej ser​ce. W koń​cu Ida do​brnę​ła do koń​ca spo​wie​dzi: mat​ka na​zwa​ła ją pro​sty​tut​ką – och, nie wy​po​wie​dzia​ła tego sło​wa, lecz mó​wi​ło to jej spoj​rze​nie. W dniu, w któ​rym Go​de​li​ève oświad​czy​ła, że za​bie​ra Ha​de​wijch i Bénédic​te na wieś naj​wy​raź​niej pra​gnę​ła po​zba​wić cór​ki strasz​ne​go wzo​ru, ja​kim mo​gła dla nich być star​sza sio​stra – na pro​gu po​wtó​rzy​ła Idzie, że wszyst​kie trzy będą się za nią mo​dlić. – Mo​dlić się za mnie! Zda​je​cie so​bie spra​wę? Mo​dlić się za mnie, jak​bym była ja​kimś po​two​rem. – Je​steś grzesz​na, moja cór​ko, jak my wszy​scy. – O nie, w jej ustach ozna​cza​ło to, że je​stem naj​gor​sza z naj​gor​szych. W związ​ku z tym po​sta​no​wi​łam znisz​czyć to, co mia​ła, wszyst​ko, co mia​ła, ten dom wraz z wy​po​sa​że​niem. Roz​la​łam oli​wę na pod​ło​gę, na me​ble. Jed​nak pło​mie​nie ogar​nę​ły izby szyb​ciej, niż się spo​dzie​wa​łam – Uczy​łam, że pod​ło​żę ogień, wy​cho​dząc – bo za​po​mnia​łam, że na par​te​rze wciąż się pa​li​ło w ko​min​ku: wy​sko​czył z nie​go roz​ża​rzo​ny wę​giel. Jako że spry​ska​łam pod​ło​gę oli​wą, po​żar roz​pę​tał się, kie​dy roz​le​wa​łam resz​tę na pię​trze. Zna​la​złam się w po​trza​sku… Nie mia​ła żad​nych wy​rzu​tów su​mie​nia, ża​ło​wa​ła je​dy​nie swej nie​zręcz​no​ści. Ksiądz, prze​ra​żo​ny tym, co usły​szał, mil​czał, bo​jąc się no​wych be​ze​ceństw. Ale Ida już się nie ode​zwa​ła. Po kil​ku po​cią​gnię​ciach no​sem Anne zo​rien​to​wa​ła się, że Ida szlo​cha. Co opła​ki​wa​ła? Swój wy​stę​pek czy ży​cie, któ​re nie​ba​wem stra​ci? Ksiądz przy​stą​pił do udzie​la​nia sa​kra​men​tu: – Po​wie​rzam cię, Ido, mi​ło​sier​dziu Chry​stu​sa uzdro​wi​cie​la. Po​ło​żył jej dło​nie na twa​rzy, aby ze​słać na nią Du​cha Świę​te​go. Wi​dząc na​tar​czy​wość tego ge​stu, Anne wy​czu​ła, że przede wszyst​kim wy​pę​dzał de​mo​ny. Na​stęp​nie na​ma​ścił ją po​świę​co​nym ole​jem, naj​pierw czo​ło, po​tem dło​nie. Czy to dla​te​go, że olej był świę​co​ny, czy dla​te​go, że swym tłusz​czem po​krze​pił jej wy​su​szo​ne, spa​lo​ne cia​ło, Ida nie krzy​cza​ła, gdy ksiądz ją na​cie​rał. – Niech Pan w swo​im nie​skoń​czo​nym mi​ło​sier​dziu wspo​mo​że cie​bie ła​ską Du​cha Świę​te​go. Pan, któ​ry od​pusz​cza ci grze​chy, niech cię wy​ba​wi i ła​ska​wie po​dźwi​gnie. Cze​kał, żeby Ida od​po​wie​dzia​ła: „Amen”, ale po​nie​waż to nie na​stą​pi​ło, od​po​wie​dział za nią. Po​tem udzie​lił jej ko​mu​nii świę​tej pod po​sta​cią ho​stii, po​da​jąc jej ten wia​tyk na dro​gę z ży​cia ziem​skie​go do wiecz​ne​go. – „Kto spo​ży​wa moje cia​ło i pije moją krew, ma ży​cie wiecz​ne, a ja go wskrze​szę w dniu osta​tecz​nym”, po​wie​dział nasz Pan. Na ko​niec za​cy​to​wał szep​tem, bo Ida już go nie słu​cha​ła, świę​te​go Łu​ka​sza i świę​te​go Ja​ku​ba, mam​ro​cząc pod no​sem sło​wa, któ​re sły​szał tyl​ko on sam. W cią​gu na​stęp​nych go​dzin Ida prze​cho​dzi​ła przez róż​ne sta​ny, od apa​tii po krzy​ki, od mo​dlitw po obe​lgi, od roz​pa​czy po re​zy​gna​cję.

Anne trzy​ma​ła się bli​sko niej. Przez więk​szość cza​su mia​ła wra​że​nie, że Ida jej nie wi​dzi albo je​śli ob​ser​wo​wa​ła ją wy​trzesz​czo​ny​mi ocza​mi, że jej nie po​zna​je. Roz​po​zna​ła ją tyl​ko dwa razy, bo wów​czas nie​na​wiść przy​ciem​ni​ła jej źre​ni​ce, a z ust blu​znę​ły znie​wa​gi. Anne uda​wa​ła, że nie sły​szy. Uję​ła ją za zdro​wą rękę i uści​snę​ła z wiel​ką czu​ło​ścią, usi​łu​jąc prze​słać temu cier​pią​ce​mu cia​łu uspo​ka​ja​ją​ce fale. Gdy Go​de​li​ève, Ha​de​wijch i Bénédic​te, po​wia​do​mio​ne przez są​siad​kę o nie​szczę​ściu, przy​by​ły do ho​spi​cjum, były prze​ra​żo​ne kry​tycz​nym sta​nem Idy. Jej mat​ka, do​wie​dziaw​szy się, że cór​ka otrzy​ma​ła ostat​nie na​masz​cze​nie, pa​dła w ob​ję​cia Anne, wstrzą​sa​na łka​niem. Tu​ląc do sie​bie ciot​kę, Anne cały czas się pil​no​wa​ła, by nie wy​ja​wić, że Ida ce​lo​wo pod​pa​li​ła dom, oraz żeby nie dać się za​sko​czyć ran​nej w chwi​li, gdy ro​dzi​na oka​zy​wa​ła so​bie czu​łość. Od​su​wa​jąc od sie​bie ciot​kę, Anne wy​ja​śni​ła de​li​kat​nie Go​de​li​ève, Ha​de​wijch i Bénédic​te, że ustę​pu​je im miej​sca u boku Idy, gdyż ta po​trze​bu​je ich mi​ło​ści w ostat​nich chwi​lach ży​cia. Anne ob​ser​wo​wa​ła tę sce​nę z da​le​ka. Ciot​ka Go​de​li​ève chli​pa​ła, a Ha​de​wijch i Bénédic​te mam​ro​ta​ły sło​wa po​cie​chy. Ida do​sko​na​le zda​wa​ła so​bie spra​wę z ich obec​no​ści, cho​ciaż uda​wa​ła, że ich nie wi​dzi. Od​gry​wa​jąc nie​przy​tom​ną, na​pa​wa​ła się tym wi​do​kiem. Po wy​ra​zie na​pię​cia na czo​le i swe​go ro​dza​ju od​prę​że​niu, któ​re Anne za​uwa​ży​ła na wy​so​ko​ści jej ra​mion, zo​rien​to​wa​ła się, że ku​zyn​ka, na​wet je​śli to ukry​wa​ła, była szczę​śli​wa z po​wo​du stra​pie​nia, ja​kie wy​wo​ły​wa​ła: znów znaj​do​wa​ła się w cen​trum za​in​te​re​so​wa​nia. Wy​czer​pa​na Anne opu​ści​ła salę, w któ​rej tak dłu​go po​zo​sta​wa​ła bez snu, je​dze​nia czy pi​cia, i przy​sta​nę​ła na dzie​dziń​cu, chło​nąc świa​tło. Pod​szedł do niej me​dyk. – Dzię​ku​ję, że mi po​mo​głaś. Anne się uśmiech​nę​ła. Po​dzię​ko​wa​nia za zwy​czaj​ne za​cho​wa​nie wy​da​wa​ło jej się zbęd​ne. – Czy wiesz, że two​ja ku​zyn​ka ma szan​se prze​żyć? – ode​zwał się po​now​nie Séba​stien Meus. – Są​dzi​łam… – W pierw​szej chwi​li nie za​wsze da się po​znać głę​bo​kość opa​rzeń. Moż​na się o niej prze​ko​nać w na​stęp​nych dniach. Te​raz oce​niam, że jej ob​ra​że​nia są po​wierz​chow​ne. Za​uważ: po​kry​wa się pę​che​rza​mi, co do​wo​dzi, że jej cia​ło re​agu​je i pró​bu​je się zre​ge​ne​ro​wać. Skó​ra zo​sta​ła za​ata​ko​wa​na, lecz nie znisz​czo​na: ogień nie do​tarł ani do mię​śni, ani do ko​ści. Oczy​wi​ście w dal​szym cią​gu może ją za​bić za​ka​że​nie, ma jed​nak szan​sę dojść do sie​bie. – Och, mój Boże, gdy​by to była praw​da… – Nie uprze​dzaj​my fak​tów, Anne. Poza tym je​śli wy​zdro​wie​je, bę​dzie oszpe​co​na: stra​ci oko. Utrzy​ma się przy ży​ciu, to praw​da, lecz pa​trze​nie na nią bę​dzie dla nas nie do znie​sie​nia. Pie​lę​gniarz za​wo​łał le​ka​rza do fo​lusz​ni​ka, któ​ry wpadł pod prze​jeż​dża​ją​cy wóz. Séba​-

stien Meus zo​sta​wił Anne du​ma​ją​cą nad taką per​spek​ty​wą. Anne osu​nę​ła się po ścia​nie i sie​dząc na zie​mi, po​dzi​wia​ła słoń​ce. Jaki los był​by lep​szy? By Ida wy​zio​nę​ła du​cha i za​bra​ła ze sobą do gro​bu ta​jem​ni​cę swych wy​stęp​ków? Czy żeby prze​ży​ła z wy​rzu​ta​mi su​mie​nia, wą​tła za​rów​no na cie​le, jak i na umy​śle, dźwi​ga​jąc brze​mię swych grze​chów w ziem​skiej po​wło​ce, któ​rą od​tąd znie​na​wi​dzi? Oszpe​co​na, jed​no​oka, po​ora​na bli​zna​mi, usia​na pla​ma​mi, zdrę​twia​ła z bólu, na za​wsze bę​dzie mu​sia​ła za​po​mnieć o ży​ciu ko​bie​ty w jej ro​zu​mie​niu, już dla niej nie​do​stęp​nym… – Och, le​piej niech umrze… to do​bre roz​wią​za​nie. Le​d​wie wy​po​wie​dzia​ła te sło​wa, po​czer​wie​nia​ła. Co ta​kie​go? Ży​czy​ła Idzie śmier​ci? Za​wsty​dzo​na przy​się​gła so​bie, że je​śli Ida wy​zdro​wie​je, bę​dzie się nią zaj​mo​wać aż do koń​ca jej dni.

29

Dro​ga Gret​chen, pi​szę do cie​bie jesz​cze przed otrzy​ma​niem two​jej od​po​wie​dzi, po​nie​waż tu​taj wy​da​rze​nia na​bra​ły dra​ma​tycz​ne​go przy​śpie​sze​nia. W ja​kiej ko​lej​no​ści by ci to opo​wie​dzieć? Jak ci pi​sa​łam w za​koń​cze​niu po​przed​nie​go li​stu, dok​tor Cal​ga​ri mnie po​ru​szył. Ko​cham go – a ra​czej ko​cha​łam – z nie​spo​ty​ka​ną mocą. Na​tu​ral​nie moja prze​ni​kli​wa przy​ja​ciół​ka, ciot​ka Vivi, się tego do​my​śli​ła. – Dla​cze​go nie idziesz za gło​sem ser​ca, moja mała Han​no? – pod​szep​nę​ła mi pew​ne​go dnia. – 1 ty mi to ra​dzisz, cio​ciu Vivi? – Skąd to zdzi​wie​nie? Nie je​stem wzo​rem cno​ty, z tego, co wiem… Zmarsz​czy​ła nos, ro​biąc ob​ra​żo​ną minę. – Je​steś prze​cież ciot​ką Fran​za. – Ach, o to cho​dzi – wes​tchnę​ła, jak​by w grę wcho​dził nic nie​zna​czą​cy szcze​gół. Po​now​nie za​mó​wi​ła her​ba​tę i ka​nap​ki z ogór​kiem. Uwiel​bia​ły​śmy się spo​ty​kać w tym cia​snym po​ko​iku z wy​ście​ła​ny​mi ła​wa​mi, u Wut​zi​ga, w miej​scu scha​dzek nie​ślub​nych par. – Moja ko​cha​na, ży​czę wa​sze​mu mał​żeń​stwu, by prze​trwa​ło jak naj​dłu​żej. Otóż, żeby para mo​gła ze sobą wy​trzy​mać, part​ne​rzy mu​szą uni​kać fru​stra​cji. Je​śli tro​chę po​zdra​dzasz swo​je​go męża, to nie zruj​nu​je wa​sze​go związ​ku, a wręcz go umoc​ni. Wiem, o czym mó​wię, wierz mi. – Nie ośmie​li​ła​bym się. – Ale cze​go? Za​po​mnieć na chwi​lę o Fran​zu czy wy​znać mi​łość dok​to​ro​wi Cal​ga​rie​mu? – Boję się po​raż​ki. Uśmiech​nę​ła się. – Ach, świet​nie, wi​dzę, że już roz​wa​żasz aspek​ty prak​tycz​ne. – Ja ni​g​dy nie za​bie​ga​łam o męż​czy​znę. – Nie​szczę​sna! Ko​bie​ta ni​g​dy się nie za​le​ca, je​dy​nie wy​ra​ża zgo​dę. W prze​ciw​nym wy​pad​ku sa​miec daje nogę. Ona musi spra​wić, by miał wra​że​nie, że po​mysł wy​szedł od nie​go, że to on pa​nu​je nad sy​tu​acją. Wów​czas ciot​ka Vivi przy​stą​pi​ła do wy​gła​sza​nia ob​szer​ne​go wy​kła​du, nie​wąt​pli​wie bar​dzo pa​sjo​nu​ją​ce​go dla ja​kiejś więk​szej spry​cia​ry niż ja. Wca​le jej nie słu​cha​łam, kie​dy wy​ja​śnia​ła mi ze szcze​gó​ła​mi prze​bie​głe stra​te​gie. Po​licz​ki mi pło​nę​ły, a w uszach szu​mia​ło, gdy du​ma​łam o ewen​tu​al​nych uści​skach z ciem​no​wło​sym Cal​ga​rim. Co? Czy mia​łam pra​wo go pra​gnąć? Czy mo​głam za​kosz​to​wać tego ro​man​su, sko​ro już na samą myśl o nim by​łam bli​ska omdle​nia? Ciot​ka Vivi spo​strze​gła moje roz​ter​ki: – Han​no, nie słu​cha​łaś mnie.

– Nie je​stem w sta​nie, cio​ciu Vivi. Dzie​le​nie z tobą tego se​kre​tu wpra​wia mnie w za​kło​po​ta​nie. Mu​szę do tego przy​wyk​nąć. Za​nie​mó​wi​ła na​gle i przy​glą​da​ła mi się uważ​nie. Na po​wab​nej twa​rzy Vivi, nie​ska​zi​tel​nej dzię​ki war​stwie pu​dru, nie​bie​skie oczy mio​ta​ją nie​kie​dy me​ta​licz​ne bły​ski, co na​da​je jej su​ro​we​go wy​glą​du. Jed​nak ciot​ka Vivi spę​dza czas na po​ma​ga​niu swe​mu oto​cze​niu. Zmarsz​czy​ła czo​ło i skwi​to​wa​ła z ża​lem: – Jak​że ci za​zdrosz​czę, że je​steś taka mło​da… Do​zna​nia tak bar​dzo słab​ną z wie​kiem. W dro​dze po​wrot​nej do domu raz jesz​cze wy​ja​śni​ła mi, w jaki spo​sób wy​znać – czy ra​czej nie wy​zna​wać – Cal​ga​rie​mu moje uczu​cie. Tym ra​zem nad​sta​wi​łam ucha. – Kto ci to wpo​ił, cio​ciu Vivi? Zdzi​wi​ła się. – Czy mia​łaś w mło​do​ści – cią​gnę​łam – taką cio​cię Vivi, któ​ra na​uczy​ła cię przy​ka​zań ko​bie​co​ści? Wy​buch​nę​ła per​li​stym śmie​chem. – Nie, moja dro​ga. Mam ta​lent po​le​ga​ją​cy na tym, że spon​ta​nicz​nie ro​bię to, cze​go inne mu​szą się na​uczyć. Otrzy​ma​łam dar by​cia ko​bie​tą. Ta re​flek​sja po​ra​zi​ła mnie swo​ją prze​ni​kli​wo​ścią. Rów​no​cze​śnie mnie za​smu​ci​ła. Ja nie mia​łam żad​nej ła​two​ści by​cia ko​bie​tą. W każ​dym ra​zie „ko​bie​tą” w ro​zu​mie​niu ciot​ki Vivi… Na​za​jutrz uda​łam się do Cal​ga​rie​go z moc​nym po​sta​no​wie​niem skie​ro​wa​nia na​szej zna​jo​mo​ści na inne tory. Już na pro​gu za​czę​łam cier​pieć ka​tu​sze. To, co wcze​śniej wy​da​wa​ło się pro​ste, te​raz zmie​ni​ło się w dro​gę krzy​żo​wą. Wi​dok tego smu​kłe​go ra​so​we​go męż​czy​zny odzia​ne​go w sur​dut, któ​ry zdo​bił jego sil​ny tors i wą​ską ta​lię, przy​pra​wił mnie o ude​rze​nie go​rą​ca. Zdję​cie przy nim płasz​cza i ka​pe​lu​sza i wy​cią​gnię​cie się na ko​zet​ce wy​da​ło mi się czymś dwu​znacz​nym, za​cho​wa​niem pa​su​ją​cym bar​dziej do mi​ło​snej schadz​ki niż do wi​zy​ty u le​ka​rza. Idąc za radą ciot​ki Vivi, na prze​mian sto​so​wa​łam obo​jęt​ność i słod​kie miny. Nie mia​łam jed​nak żad​nej pew​no​ści, czy mi się to uda​wa​ło: moja obo​jęt​ność za​mie​nia​ła się w lód, a słod​ka mina prze​cho​dzi​ła w ner​wo​wy tik. Gnę​bi​ło mnie to, zwłasz​cza że im bar​dziej ak​cen​to​wa​łam tę swo​ją ko​me​dię, tym mniej ją za​uwa​żał. Czy da​wał w ten spo​sób do zro​zu​mie​nia, że mnie ak​cep​tu​je? A może uwa​żał, że je​stem tak śmiesz​na, iż nie brał tego pod uwa​gę? Pot spły​wał mi po udach. W każ​dej se​kun​dzie ja​kaś część mnie wzla​ty​wa​ła pod su​fit i z ży​ran​do​la spo​glą​da​ła na parę, któ​rą two​rzy​li​śmy: ewi​dent​nie flir​to​wa​li​śmy. Jak ina​czej wy​ja​śnić fakt, że miał na so​bie tak atrak​cyj​ne ubra​nie, tak ład​nie pach​niał, mó​wił do mnie tak zmy​sło​wym gło​sem, oka​zy​wał mi tak wy​szu​ka​ną uprzej​mość? Po co wciąż po​wra​cać do mo​je​go cia​ła? Do mo​ich igra​szek z Fran​zem? Do mo​je​go nie​za​spo​ko​je​nia sek​su​al​ne​go? Nie​ustan​nie cią​gnął mnie w stro​nę te​ma​tów, któ​re by​ły​by draż​li​we, gdy​by nie miał na celu wy​two​rze​nia mię​dzy nami zmy​sło​wej bli​sko​ści. Po co wy​py​ty​wać o moje fan​ta​zje, je​śli nie po to, by je zgłę​bić i zre​ali​zo​wać? Z se​an​su na se​ans prze​ła​my​wa​li​śmy ba​rie​ry. Choć nie zdję​łam ubra​nia, wy​zby​-

łam się już wsty​du. Wy​da​wa​ło mi się pod​czas tego se​an​su, że jest dusz​no. Naj​pierw po​pro​si​łam, żeby otwo​rzył okno, po​tem, by po​dał mi coś do pi​cia i – zgod​nie z in​struk​cja​mi ciot​ki Vivi – wa​chlo​wa​łam pier​si chu​s​tecz​ką, uda​jąc, że je​stem bli​ska omdle​nia. Po​nie​waż nie zwra​cał na to naj​mniej​szej uwa​gi, pu​ści​łam w nie​pa​mięć wska​zów​ki Vivi i nie​spo​dzie​wa​nie wy​krzyk​nę​łam: – Skąd tyle hi​po​kry​zji? Cal​ga​ri drgnął. – Wła​śnie, dla​cze​go nie mo​że​my się za​cho​wy​wać na​tu​ral​nie? Mimo że wy​po​wie​dzia​łam to gwał​tow​nym to​nem, od​parł ze spo​ko​jem: – Co chce pani przez to po​wie​dzieć, Han​no? – Po​wie​dzieć? Nic. Ra​czej zro​bić. – Co ta​kie​go zro​bić? Jęk​nę​łam. – Do​brze pan wie. – Będę wie​dział, do​pie​ro jak mi pani po​wie. – Zwy​kle to męż​czy​zna wy​cho​dzi z pro​po​zy​cją! Dla​cze​go ode​zwa​łam się tym to​nem wy​mów​ki? Pa​li​łam się, żeby go uwieść, a tym​cza​sem za​ta​pia​łam w nim zęby. Za​miast go ocza​ro​wać, na​wy​my​śla​łam mu. Och, cio​ciu Vivi, dla​cze​go nie po​słu​cha​łam two​ich roz​trop​nych rad? Kie​dy się uspo​ko​iłam, pod​ję​łam uprzej​mym to​nem, naj​bar​dziej opa​no​wa​nym, jak tyl​ko mo​głam, cho​ciaż głos wciąż mi się trząsł ze zło​ści: – Na​sza zna​jo​mość prze​szła ewo​lu​cję od po​cząt​ku te​ra​pii. Pro​szę prze​stać uwa​żać mnie za pa​cjent​kę. Je​stem wy​le​czo​na. Twarz mu po​ja​śnia​ła. – Na​praw​dę? Od​no​si pani ta​kie wra​że​nie? Uśmiech​nę​łam się, pró​bu​jąc za​trze​po​tać rzę​sa​mi, w taki spo​sób jak ciot​ka Vivi, u któ​rej tyle razy to wi​dzia​łam. Ale o ile w jej wy​pad​ku mia​ło się złu​dze​nie, że mo​tyl wzbi​ja się do lotu, moje po​wie​ki marsz​czy​ły się, jak​bym chcia​ła się po​zbyć z oczu pa​pro​chów. – Prze​sta​nę wi​dzieć w panu le​ka​rza. Od​tąd będę wi​dzia​ła je​dy​nie męż​czy​znę. Żach​nął się. Bo​jąc się, że nie wy​ra​zi​łam się dość ja​sno, wy​rzu​ci​łam do ko​sza za​ka​zy ciot​ki Vivi i wy​pa​li​łam: – Ko​cham pana. Wes​tchnął znu​dzo​ny. – Sły​szał pan? Ko​cham pana. I pan mnie ko​cha – na​le​ga​łam. Wstał po​bla​dły. – Han​no, ob​ra​ła pani fał​szy​wą dro​gę. Ucie​szy​łam się, że uda​ło mi się go wy​rwać z jego pozy prze​mą​drza​łe​go dok​to​ra. – A co, jest pan żo​na​ty? – wy​krzyk​nę​łam. – I co z tego? Ja też mam męża. Za​nim się po​zna​li​śmy, zo​sta​li​śmy ska​za​ni na po​peł​nia​nie błę​dów.

Pod​szedł do mnie żwa​wym kro​kiem. – Han​no, wy​da​je się pani, że jest we mnie za​ko​cha​na, ale tak nie jest. To efekt te​ra​pii psy​cho​ana​li​tycz​nej, któ​ry na​zy​wa się prze​nie​sie​niem. Prze​no​si pani na mnie uczu​cia, któ​re nie są mi prze​zna​czo​ne. Na​stęp​nie wy​ło​żył mi mgli​stą teo​rię, zgod​nie z któ​rą było rze​czą nor​mal​ną, że go ubó​stwiam. Z in​nym psy​cho​te​ra​peu​tą do​szła​bym do tego sa​me​go punk​tu. – Co? Tak​że z Freu​dem? – Bez wąt​pie​nia, i to bar​dzo szyb​ko. – Coś po​dob​ne​go, wi​dział pan, jak on wy​glą​da! No do​brze, pań​ska po​sta​wa nie wy​ni​ka już na​wet ze skrom​no​ści, ale z za​śle​pie​nia. Jest pan przy​stoj​ny, dok​to​rze Cal​ga​ri. – Nie je​stem dok​to​rem! – Ale jest pan przy​stoj​ny. – Nie je​stem tak​że przy​stoj​ny. Tak pani uwa​ża, bo w tej chwi​li jest to pani po​trzeb​ne. – Nie​praw​da! Wy​dał mi się pan przy​stoj​ny już za pierw​szym ra​zem. – Re​kon​stru​uje pani swo​je wspo​mnie​nia. – Nie, i mam na to do​wód: pi​sa​łam o tym do Gret​chen. A ja, czy wy​da​ję się panu pięk​na? – Nie mogę się wy​po​wia​dać na ten te​mat. – A to dla​cze​go? Miesz​ka pan w le​sie? Nie na​le​ży pan do ro​dza​ju ludz​kie​go? Znów stra​ci​łam pa​no​wa​nie nad sobą i po​now​nie za​czę​łam mu ubli​żać. Moż​na by rzec, że ro​bi​łam mu wy​rzu​ty, iż jest wspa​nia​ły, in​te​li​gent​ny, zmy​sło​wy i że mi się po​do​ba. – Jest pani bar​dzo pięk​na, Han​no, lecz moim obo​wiąz​kiem jest… Nie da​łam mu do​koń​czyć, rzu​ci​łam się na nie​go i przy​war​łam war​ga​mi do jego ust. Och, Gret​chen, ja​kąż siłę miał ten po​ca​łu​nek! Po​czu​łam, że za spra​wą jego ję​zy​ka moje cia​ło się otwie​ra, że cał​ko​wi​cie wchło​nę tego męż​czy​znę, by po​zo​stał w moim wnę​trzu. Ni​g​dy wcze​śniej nie zda​rzy​ło mi się nic po​dob​ne​go. Z Fran​zem po​ca​łun​ki są je​dy​nie po​wierz​chow​ny​mi piesz​czo​ta​mi. Tu​taj… Cal​ga​ri przy​ci​snął mnie swy​mi moc​ny​mi ra​mio​na​mi, a ja od​po​wie​dzia​łam na jego uścisk. Wy​lą​do​wa​li​śmy na ka​na​pie. Tam wy​ka​zał się jesz​cze więk​szym wi​go​rem, do tego stop​nia, że ode​rwa​łam usta, żeby krzyk​nąć: – Ostroż​nie… – Pro​szę mnie zo​sta​wić, na li​tość bo​ską! Do​pie​ro wte​dy zro​zu​mia​łam, że wca​le mnie nie obej​mo​wał. Sza​mo​tał się. To, co uzna​łam za dzi​ką na​mięt​ność, w rze​czy​wi​sto​ści spro​wa​dza​ło się do opo​ru. Na​gle do​tar​ła do mnie bru​tal​na praw​da: wła​śnie pró​bo​wa​łam zgwał​cić męż​czy​znę. Och, Gret​chen, ogar​nął mnie wstyd. Pod​nio​słam się, po​zbie​ra​łam swo​je rze​czy i wy​bie​głam, nie oglą​da​jąc się za sie​bie. Prze​stę​pu​jąc próg, uświa​do​mi​łam so​bie, że za​po​mnia​łam uiścić na​leż​ność za se​ans, nie mia​łam jed​nak od​wa​gi za​wró​cić. Za​pła​cić męż​czyź​nie za do​pusz​cze​nie się na nim gwał​tu… Nie był to jesz​cze ko​niec okrop​no​ści. Cała czer​wo​na, z ser​cem bi​ją​cym jak u ko​nia w ga​lo​pie, wsia​dłam do po​wo​zu. Zda​jąc

so​bie spra​wę, że nie mogę wró​cić do domu w ta​kim sta​nie, po​da​łam ad​res Vivi. Nie​ste​ty, gdy zja​wi​łam się w jej domu, ka​mer​dy​ner po​in​for​mo​wał mnie, że jej nie ma. Przy​po​mnia​łam so​bie, że tego po​po​łu​dnia mia​ła się spo​tkać ze swo​im ko​chan​kiem z ka​wa​le​rii. Ode​bra​łam to jak po​li​czek. Co? Ta ko​bie​ta, któ​rej stuk​nę​ła pięć​dzie​siąt​ka, za​ba​wia​ła się w ra​mio​nach ga​cha, pod​czas gdy ja, dwu​dzie​sto​trzy​lat​ka, zo​sta​łam wła​śnie od​rzu​co​na przez czter​dzie​sto​pię​cio​let​nie​go męż​czy​znę! Wsia​dłam do in​nej do​roż​ki i bez za​sta​no​wie​nia po​da​łam na​zwę ka​wiar​ni, w któ​rej się upa​dla​ły​śmy, Vivi i ja. Le​d​wie pchnę​łam ob​ro​to​we drzwi i za​czę​łam się prze​dzie​rać przez ob​ło​ki dymu, zo​ba​czy​łam, jak je​den z klien​tów uno​si gło​wę znad czy​ta​nej ga​ze​ty. Był to ciem​no​wło​sy stu​dent, któ​ry czę​sto po​sy​łał mi uni​żo​ne li​ści​ki do sto​li​ka dzie​lo​ne​go z Vivi. Co się ze mną dzia​ło? Czy to by​łam ja? Czy to była inna? Sta​nę​łam przed nim i oświad​czy​łam: – Te​raz albo ni​g​dy. Wstał, wy​rwał mnie z ob​jęć kel​ne​ra, któ​ry chciał za​pro​wa​dzić mnie do sto​li​ka, przy któ​rym zwy​kle sia​da​łam, ujął mnie pod ra​mię i bez sło​wa wy​szli​śmy ra​zem z ka​wiar​ni. Czy jest sens, że​bym opo​wia​da​ła ci, co było da​lej, moja dro​ga Gret​chen? Ohyd​ne scho​dy ku​chen​ne. Po​kój na pod​da​szu. Łóż​ko za​wa​lo​ne książ​ka​mi. Po​ściel bez ko​ro​nek. Nie​wy​god​ne po​dusz​ki. Na​sze cia​ła, któ​re się ob​na​ża​ły. Nie zna​łam jego imie​nia, a on nie znał mo​je​go. Może był głup​cem? Może uzna, że je​stem nie​zno​śna? Jak zwie​rzę​ta. Po​tę​piasz mnie, moja dro​ga Gret​chen? Przy​pusz​czal​nie masz ra​cję… Mój po​stę​pek miał w so​bie coś z ze​msty. Był od​we​tem na Cal​ga​rim. Od​we​tem na Fran​zu. W tym sen​sie ten wy​bryk był ra​czej moż​li​wy do prze​wi​dze​nia. Za to nie do prze​wi​dze​nia było to, cze​go do​świad​czy​łam… Po​zna​łam eks​ta​zę, Gret​chen. W jego ra​mio​nach w koń​cu do​tar​łam do celu, jaki nie​kie​dy obie​cu​ją piesz​czo​ty. Ma to pa​skud​ną na​zwę – or​gazm, jed​nak samo w so​bie jest ta​kie pięk​ne. Och, za​miast „olśnie​wa​ją​cej chwi​li” prze​ży​łam trzy olśnie​wa​ją​ce go​dzi​ny. Moje cia​ło roz​pa​da​ło się na ka​wa​łecz​ki, dwo​iło się i tro​iło w roz​ko​szy. Cóż za ko​cha​nek! W mia​rę jak ob​sy​py​wał mnie piesz​czo​ta​mi, a jego czło​nek mnie de​mo​lo​wał, roz​pły​wa​łam się w przy​jem​no​ści, od​no​sząc wra​że​nie, że już nie je​stem sobą, lecz wie​lo​ma ko​bie​ta​mi, samą na​tu​rą, ko​smo​sem. Na​wie​dzi​ła mnie moc wszech​świa​ta. Gdy za​pa​dła noc, zza przy​ku​rzo​ne​go luf​ci​ka uka​za​ły mi się gwiaz​dy. By​łam rów​nie roz​pro​szo​na jak one. I spo​koj​na. I szczę​śli​wa. Two​ja Han​na PS Nie oba​wiaj się. Od razu wró​ci​łam do domu. Dla Fran​za wy​my​śli​łam ja​kieś kłam​stew​ko, któ​re łyk​nął. Od tam​te​go wy​da​rze​nia je​stem dla nie​go nie​zwy​kle ła​ska​wa. „Wy​rzu​-

ty su​mie​nia” – po​wie​dzia​ła​by ciot​ka Vivi. Ra​czej li​tość.

30

– Anny, czy jest pani zdol​na do kłam​stwa, żeby chro​nić swój na​łóg? – Oczy​wi​ście. – Czy spo​sób, w jaki trak​tu​je pani lu​dzi, za​le​ży od po​mo​cy udzie​la​nej w za​spo​ka​ja​niu pani uza​leż​nień? – Na​tu​ral​nie. – Czy po​su​nę​ła​by się pani do kra​dzie​ży, żeby za​spo​ko​ić te po​trze​by? – Ro​bi​łam to nie​raz. – Wsty​dzi​ła się pani tego? – Za​wsze. – Ale wstyd pani nie po​wstrzy​mał? Anny się za​sta​no​wi​ła. – Wstyd jest pięk​ny, jak rama ob​ra​zu: na​da​je wy​stęp​ko​wi war​to​ści. – Pani, cy​nicz​na? – Cy​nizm jest po​rę​czą, któ​rej moż​na się ucze​pić w ob​li​czu to​tal​nej ka​ta​stro​fy. – Na wszyst​ko ma pani od​po​wiedź! – Nie, tyl​ko na bez​sen​sow​ne py​ta​nia. Dok​tor Si​ne​ad prze​rwał na chwi​lę. Anny opie​ra​ła się bar​dziej, niż prze​wi​dy​wał. Za​sta​na​wiał się, jak in​ter​nau​ci, któ​rzy śle​dzi​li te​ra​pię na żywo – w rze​czy​wi​sto​ści z dwu​mi​nu​to​wym opóź​nie​niem – od​bie​ra​ją to wy​py​ty​wa​nie: czy nie sta​ną po stro​nie Anny? Oczy​wi​ście pro​du​cent cie​szył się, że nie​sfor​na ak​tor​ka wzbo​ga​ca pro​gram swy​mi cię​ty​mi ri​po​sta​mi – wi​do​wi​sko bar​dzo na tym zy​ski​wa​ło – jed​nak dok​tor Si​ne​ad, któ​ry chciał za​ro​bić na kli​ni​ce i jej ku​ra​cjach od​wy​ko​wych, miał wra​że​nie, że tra​ci z tego po​wo​du for​sę. Po​pa​trzył na nią i do​strzegł błysk roz​ba​wie​nia w jej oczach. Jak bę​dąc w ta​kiej sy​tu​acji, moż​na się jesz​cze śmiać? – Ni​cze​go nie bie​rze pani na se​rio, Anny? – Ależ tak, moją grę. – Słu​cham? – Kie​dy krę​cę, sta​ję się po​waż​na. – Za to sie​bie sa​mej nie trak​tu​je pani po​waż​nie? – To wła​śnie panu po​wie​dzia​łam: trak​tu​ję sie​bie po​waż​nie wy​łącz​nie wte​dy, kie​dy się za​tra​cam. „Cóż za prze​dziw​na dziew​czy​na – po​my​ślał Si​ne​ad – mówi jak sta​rzec, a czu​je jak dziec​ko. Kie​dy się jej słu​cha, ma się do czy​nie​nia ze zbla​zo​wa​nym, iro​nicz​nym ba​je​ro​wa​niem, zdra​dza​ją​cym znacz​ne wy​czer​pa​nie sił wi​tal​nych. Kie​dy się ją ob​ser​wu​je, do​strze​ga się wiel​ką wraż​li​wość, ogrom​ne ser​ce, chwiej​ność emo​cjo​nal​ną, po​zwa​la​ją​cą w jed​nej se​kun​dzie przejść od śmie​chu do łez”. Po wy​mia​nie for​mu​łek grzecz​no​ścio​wych zo​sta​wił ją samą. Te​raz już po​praw​nie scho​dził ze sce​ny: wie​dząc, że ka​me​ra cze​ka na nie​go w ko​ry​ta​rzu, za​cho​wy​wał ma​skę aż do

mo​men​tu, kie​dy zna​lazł się poza jej po​lem wi​dze​nia. Za​stą​pił go Ethan. Anny wes​tchnę​ła z za​do​wo​le​niem. Nie tyl​ko z po​wo​du Etha​na. Do​kład​nie w po​łu​dnie ka​me​ry prze​ry​wa​ły na dwie mi​nu​ty szpie​go​wa​nie. W tym cza​sie za​ży​wa​ła całą ba​te​rię le​karstw. Pi​guł​ki wy​zna​cza​ły rytm jej ży​cia. Pi​guł​ki zwal​cza​ją​ce uza​leż​nie​nie. Pi​guł​ki ła​go​dzą​ce skut​ki ubocz​ne po​przed​nich. Pi​guł​ki na sen. Pi​guł​ki na prze​bu​dze​nie. Pi​guł​ki na kon​cen​tra​cję. Pi​guł​ki na od​prę​że​nie. Pi​guł​ki uzu​peł​nia​ją​ce die​tę. Pi​guł​ki od​bie​ra​ją​ce ape​tyt. Ethan po mi​strzow​sku żon​glo​wał tą tę​czą pa​sty​lek i kap​su​łek, uzu​peł​nia​jąc je za​strzy​ka​mi. Anny za​uwa​ży​ła, że Ethan, ota​cza​jąc ją opie​ką, nie ogra​ni​czał się do za​wo​do​wej ru​ty​ny, lecz wy​ko​ny​wał swo​je obo​wiąz​ki z re​li​gij​nym na​masz​cze​niem. Gdy po​da​wał jej ta​blet​kę, ro​bił to ze świa​do​mo​ścią, że lek przy​bli​ża wy​zdro​wie​nie, za​cho​wy​wał się jak po​cie​szy​ciel, jak do​staw​ca szczę​ścia. Je​zus, któ​ry kładł dłoń na czo​le cho​rych, żeby spra​wić cud, mu​siał przy​po​mi​nać Etha​na w ta​kiej chwi​li. W cza​sie tych krót​kich przerw, kie​dy nikt ich nie sły​szał, Anny i Ethan opo​wia​da​li so​bie wza​jem​nie o swo​im ży​ciu. W ten spo​sób ak​tor​ka do​wie​dzia​ła się, że pie​lę​gniarz jest by​łym nar​ko​ma​nem. Prze​żył wie​le na​wro​tów, za​nim po​rzu​cił al​ko​hol i róż​ne sub​stan​cje odu​rza​ją​ce. Te​raz, gdy czuł się czy​sty, chciał wes​przeć isto​ty zda​ne na ła​skę losu. Wła​śnie dla​te​go uzy​skał dy​plom pie​lę​gnia​rza i otrzy​mał po​sa​dę w tej no​wa​tor​skiej służ​bie me​dycz​nej. Obec​nie le​piej ro​zu​mia​ła wzru​sze​nie, ja​kie ogar​nia​ło ją za każ​dym ra​zem, gdy go wi​dzia​ła: Ethan był sil​ny i sła​by za ra​zem. Jego siła bra​ła się z wal​ki, jego dzi​siej​szy spo​kój od​no​sił zwy​cię​stwo nad wczo​raj​szym nie​po​ko​jem. W od​róż​nie​niu od Si​ne​ada, Jo​han​ny i więk​szo​ści lu​dzi, któ​rzy ją ota​cza​li, Ethan wie​dział, co to ot​chłań. Nie pe​ro​ro​wał z bez​piecz​ne​go brze​gu rze​ki, na któ​rym miesz​kał w spo​ko​ju, lecz ze skar​py, z któ​rej ru​nął, a na któ​rą po​tem, po po​twor​nych przej​ściach, zdo​łał się po​now​nie wdra​pać. Znów za​pło​nę​ły czer​wo​ne świa​teł​ka ka​mer. – Do dzie​ła! Na gim​na​sty​kę! Anny fuk​nę​ła. Nie zno​si​ła tego punk​tu w pro​gra​mie dnia. O ile lu​bi​ła ta​niec, bie​ga​nie, szyb​ką jaz​dę, o tyle nu​dzi​ło ją wy​ko​ny​wa​nie ru​chów, któ​re mu​sia​ła li​czyć. Wy​da​wa​ło jej się, że za​ję​cia spor​to​we – pro​wa​dzo​ne przez Deb​bie, byłą mi​strzy​nię pły​wa​nia syn​chro​nicz​ne​go – mają wię​cej wspól​ne​go z me​dy​cy​ną niż z za​ba​wą. Deb​bie, try​ska​jąc nie​zno​śną ener​gią, przez cały czas wy​ja​śnia​ła swo​im uczniom cel da​ne​go ćwi​cze​nia, uak​tyw​nia​ne mię​śnie, po​bu​dza​ne ścię​gna. Za​ję​cia zmie​nia​ły się w ćwi​cze​nia prak​tycz​ne z ana​to​mii, a Anny wy​obra​ża​ła so​bie, że jest kimś ob​dar​tym ze skó​ry upra​wia​ją​cym jog​ging. Kie​dy Deb​bie pod​cho​dzi​ła do niej, żeby sko​ry​go​wać ja​kąś po​zy​cję, mia​ła wra​że​nie, że prze​pro​wa​dza na niej sek​cję. Co wię​cej, w tej świą​ty​ni do​brej for​my nie było miej​sca dla przy​jem​no​ści: wy​si​łek po​zo​sta​wał je​dy​nym spo​so​bem kon​tak​to​wa​nia się z wła​snym

cia​łem. Po skoń​czo​nej lek​cji wzię​ła dłu​gi prysz​nic – zwią​zek za​wo​do​wy kli​ni​ki wy​sta​rał się, żeby usu​nię​to ka​me​ry ze wspól​nej szat​ni. W to​wa​rzy​stwie Etha​na wró​ci​ła do swo​je​go po​ko​ju. Nie mo​gła się już obejść bez pie​lę​gnia​rza. Po​nie​waż wie​rzył w te​ra​pię, któ​rą z nią pro​wa​dził, prze​sta​ła mieć się na bacz​no​ści. Od​no​to​wa​ła jed​nak kil​ka nie​po​ko​ją​cych szcze​gó​łów. Pew​ne​go dnia, pod​czas dwóch mi​nut bez ka​mer, za​uwa​ży​ła śla​dy na we​wnętrz​nej stro​nie jego ra​mie​nia. – Ro​bisz so​bie za​strzy​ki, Ethan? – Tak, ale to są le​kar​stwa. – Mmm… – To dla uod​por​nie​nia się od nar​ko​ty​ków. – Krót​ko mó​wiąc, kłu​jesz się, żeby się nie kłuć. – Anny… – Albo szpry​cu​jesz się, żeby się nie szpry​co​wać. Ethan już miał się wy​tłu​ma​czyć, kie​dy po​now​nie włą​czo​no ka​me​ry. Na​stęp​ne​go dnia stwier​dzi​ła, że jest dziw​nie spo​koj​ny, wręcz nie​obec​ny. – Ethan, nie czu​jesz się do​brze? – Prze​ciw​nie. Pro​blem w tym, że czu​ję się zbyt do​brze. Mu​sia​łem przedaw​ko​wać. – Co przedaw​ko​wać? – Psy​cho​tro​py, któ​re bio​rę. Te wy​zna​nia wpra​wi​ły Anny w za​kło​po​ta​nie: z jed​nej stro​ny nie​po​ko​iły ją, bo ozna​cza​ły, że ni​g​dy nie moż​na się obejść bez sub​stan​cji che​micz​nych, z dru​giej – po​ka​zy​wa​ły, że wy​le​cze​nie nie było rów​no​znacz​ne z po​wro​tem do do​sko​na​ło​ści, wró​ży​ły przy​jem​ne per​spek​ty​wy. Tam​te​go po​po​łu​dnia na za​koń​cze​nie sje​sty po​zwo​lo​no Anny na pierw​szy spa​cer po par​ku. Na​tu​ral​nie za​żą​da​ła, by Ethan jej to​wa​rzy​szył. In​ży​nie​ro​wie dźwię​ku wy​po​sa​ży​li ich w mi​nia​tu​ro​we przy​pi​na​ne mi​kro​fo​ny, a u pasa za​wie​si​li im na​daj​ni​ki. Ka​me​ry zo​sta​ły roz​miesz​czo​ne w czte​rech na​roż​ni​kach po​sia​dło​ści, po​nie​waż zde​cy​do​wa​no się dać pierw​szeń​stwo pla​nom ogól​nym, na któ​rych ko​rzyst​nie wy​padł​by kra​jo​braz. Anny prze​cha​dza​ła się pod rękę z Etha​nem. Przy​ro​da po​dzia​ła​ła na nią jak ob​ja​wie​nie. Co? Czy świa​tło może być aż tak moc​ne? A nie​bo, da się je tak dłu​go po​dzi​wiać? Było prze​cież tyl​ko nie​bie​skim ekra​nem, na któ​rym nic się nie dzia​ło. To praw​da, ale jak​że nie​bie​skim! Co za wi​bra​cje po​śród tego błę​ki​tu… Zdu​mio​na wi​do​kiem ho​ry​zon​tu, nie zdą​ży​ła jesz​cze spu​ścić wzro​ku, by po​dzi​wiać kwia​ty i krze​wy. Tym go​rzej, trze​ba bę​dzie za​cze​kać do ju​tra… Ethan uśmie​chał się uszczę​śli​wio​ny. Na​gle Anny wy​krzyk​nę​ła: – Och, coś mnie ła​sko​cze!

Wsu​nę​ła rękę pod pu​lo​wer i wy​łą​czy​ła mi​kro​fon. – Ja​kiś ro​bal ła​ził mi po brzu​chu, to​bie nie? – spy​ta​ła, od​wra​ca​jąc się do Etha​na. Na​śla​du​jąc bzy​cze​nie bąka, po​ło​ży​ła Etha​no​wi rękę na boku, chwy​ci​ła na​daj​nik i prze​krę​ci​ła wy​łącz​nik. – Go​to​we, te​raz mo​że​my spo​koj​nie roz​ma​wiać, o czym tyl​ko ze​chce​my. Już nas nie sły​szą. – Je​steś pew​na? – Ethan, spę​dzi​łam w tym za​wo​dzie dwa​na​ście lat, dość cza​su, żeby się na​uczyć. Jak za​czy​na​łam, tech​ni​cy dźwię​ku pę​ka​li ze śmie​chu, sły​sząc, że idę do to​a​le​ty. Przy​glą​da​ła mu się z czu​ło​ścią. Od​cze​ka​ła, aż przy​cią​gnie jego uwa​gę, po czym szep​nę​ła: – Dzię​ku​ję. Ethan ob​lał się ru​mień​cem. Za​śmia​ła się. – Nie czer​wień się. Blon​dy​ni nie po​win​ni się czer​wie​nić: wy​glą​da​ją wte​dy, jak​by do​sta​li po​pa​rze​nia sło​necz​ne​go. Po przej​ściu kil​ku na​stęp​nych kro​ków spy​ta​ła ła​god​nym gło​sem: – Dla​cze​go to ro​bisz? – To mój za​wód. Za to mi pła​cą. – Nie za​pła​ci​li ci kil​ka ty​go​dni wcze​śniej, że​byś mnie wszę​dzie szu​kał ani że​byś mi po​ma​gał. – Ja… czu​łem, że… że tego po​trze​bu​jesz… – To z li​to​ści? Przy​sta​nął, za​sta​no​wił się i wy​ją​kał: – Być może. W każ​dym ra​zie jest to naj​sil​niej​sza i naj​bar​dziej ob​se​syj​na li​tość, jaką kie​dy​kol​wiek w ży​ciu czu​łem. Anny zro​zu​mia​ła, że wła​śnie wy​znał jej mi​łość. Od​po​wie​dzia​ła czu​le: – Ja też się nad tobą li​tu​ję, Ethan, chcia​ła​bym cię chro​nić. Za​mil​kli. Wy​mie​ni​li się ta​jem​ni​cą. Byli ze sobą zwią​za​ni. Przez pół go​dzi​ny spa​ce​ro​wa​li bez sło​wa, ogar​nię​ci no​wym uczu​ciem speł​nie​nia. Kie​dy wró​ci​li do kli​ni​ki, rzu​cił się na nich za​stęp tech​ni​ków, któ​rzy wy​ja​śni​li im, że nie od​bie​ra​li dia​lo​gów. Cóż, tra​ge​dii nie było, pod​ło​ży​li mu​zy​kę w tle. – Bar​dzo ro​man​tycz​ny za​bieg – do​dał re​ali​za​tor – zresz​tą do prze​sa​dy. Nie do wia​ry, jaki mi​ło​sny na​strój zy​ska​ła przez to wa​sza prze​chadz​ka. Ale mów się trud​no… Lep​sze to niż ćwier​ka​nie pta​ków i od​gło​sy au​to​stra​dy w od​da​li. Anny i Ethan wró​ci​li do po​ko​ju. Anny się po​ło​ży​ła. Ethan w na​pię​ciu po​że​rał ją wzro​kiem. Bez sło​wa po​szedł do ła​zien​ki po ście​recz​ki z gąb​ki. Z nie​spo​dzie​wa​ną zręcz​no​ścią za​rzu​cił je na pięć ka​mer, żeby prze​sło​nić obiek​ty​wy. W re​ży​ser​ce tech​ni​cy uj​rze​li czar​ne ekra​ny. Anny się uśmiech​nę​ła. Ethan za​mknął drzwi na za​suw​kę.

Na​stęp​nie wy​cią​gnął się przy niej i po​wo​li, nie​po​strze​że​nie, jak​by czas ocze​ki​wa​nia stał się rów​nie cen​ny jak czas przy​tu​la​nia, zbli​żył usta do jej ust. To było słod​kie. Po​wol​ność i ci​sza. Go​rącz​ka i de​li​kat​ność. Dwa cia​ła się ob​na​ży​ły, lecz spoj​rze​nia w żad​nym mo​men​cie się nie roz​sta​ły. Anny mia​ła wra​że​nie, jak​by ko​cha​ła się po raz pierw​szy. Wcze​śniej tyl​ko upra​wia​ła seks. Tu​taj kie​ro​wa​ła czu​łe ge​sty do męż​czy​zny, któ​re​go sza​no​wa​ła i któ​ry od​wza​jem​niał je żar​li​wie, ze zdzi​wie​niem. Ro​ze​bra​li się na​wza​jem z na​boż​ną czcią, jak​by szu​ka​li świę​te​go Gra​ala. Skarb nie tkwił jed​nak w ob​na​żo​nych cia​łach, lecz w na​giej du​szy, któ​ra go​dzi​ła się od​da​wać. Ni​g​dy skó​ra, brzuch czy pa​cha do tego stop​nia nie wzru​szy​ły Anny. Z ko​lei Ethan dy​go​tał za każ​dym ra​zem, kie​dy ca​ło​wał inną część cia​ła dziew​czy​ny. Sta​ra​li się jak naj​dłu​żej po​wstrzy​mać przed osią​gnię​ciem roz​ko​szy, czu​jąc, że or​gazm bę​dzie sta​no​wił nie tyl​ko szczyt, ale rów​nież kres. Do​szło do tego po dwóch go​dzi​nach. Obej​mo​wa​li się jed​nak w dal​szym cią​gu, prze​peł​nie​ni nie​by​wa​łą har​mo​nią. Wciąż bez sło​wa, Ethan po​mógł Anny się ubrać, po​pra​wił łóż​ko, a na​stęp​nie po​ścią​gał ście​recz​ki za​sła​nia​ją​ce ka​me​ry. Anny usnę​ła. Od​su​nął za​suw​kę w drzwiach i wy​szedł na pal​cach. Gdy tyl​ko Ethan opu​ścił po​kój i zna​lazł się w zwy​czaj​nym świe​cie, zo​stał bru​tal​nie uję​ty pod ra​mio​na i do​pro​wa​dzo​ny do biu​ra dy​rek​to​ra. Re​ży​ser i pro​du​cent pro​gra​mu prze​mie​rza​li ga​bi​net, po​dzie​la​jąc wście​kłość pro​fe​so​ra Si​ne​ada. – Ty łaj​da​ku, za kogo się uwa​żasz? – Wy​da​je ci się, że gdzie je​steś? – Kli​ni​ka za​trud​nia cię w cha​rak​te​rze pie​lę​gnia​rza, a nie do… – Do… Ża​den z nich trzech nie zdo​łał zna​leźć od​po​wied​nie​go sło​wa, żeby do​koń​czyć zda​nie. – Anny jest moją przy​ja​ciół​ką – od​parł Ethan ze spo​ko​jem. Dok​tor Si​ne​ad, uznaw​szy, że nie ma sen​su z nim dys​ku​to​wać, oznaj​mił mu, że zo​sta​je zwol​nio​ny ze skut​kiem na​tych​mia​sto​wym. – Anny się na to nie zgo​dzi – wy​bą​kał po​bla​dły Ethan. – Pan​na Anny Lee nie kie​ru​je tą kli​ni​ką, z tego, co mi wia​do​mo. – Od​mó​wi kon​ty​nu​owa​nia na​grań, je​śli mnie nie bę​dzie. – Pod​pi​sa​ła umo​wę. – Wy​po​wie ją. – Mu​sia​ła​by być do tego zdol​na. Moż​na ją przy​wo​łać do roz​sąd​ku za po​mo​cą środ​ków uspo​ka​ja​ją​cych.

– Wy​rzuć​cie mnie, je​śli chce​cie, odej​dzie​my ra​zem – zbun​to​wał się Ethan. Dok​tor Si​ne​ad wy​pro​sto​wał się na swo​im krze​śle, ura​żo​ny. Gniew przy​wró​cił osiem​dzie​się​cio​lat​ko​wi utra​co​ne siły. – Zo​stał pan wy​la​ny! Ochro​na nie po​zwo​li się panu do niej zbli​żyć. Je​śli bę​dzie się pan upie​rał, zaj​mie się pa​nem po​li​cja. Pro​szę mi zwró​cić klu​cze i iden​ty​fi​ka​to​ry. Ze​gnam pana. Ethan zro​zu​miał, że nie da się już za​wró​cić z tej dro​gi. Z zim​ną fu​rią rzu​cił pęk klu​czy na biur​ko i wy​szedł. Pod ko​niec dnia, o siód​mej, po​da​no Anny wię​cej środ​ków odu​rza​ją​cych niż zwy​kle. Była to uza​sad​nio​na prze​zor​ność: od​kąd się zbu​dzi​ła, wo​ła​ła Etha​na. Trzy​dzie​ści se​kund póź​niej, po wy​pi​ciu szklan​ki wody do​pra​wio​nej środ​kiem uspo​ka​ja​ją​cym, po​now​nie za​pa​dła w drzem​kę. O pół​no​cy, gdy kli​ni​ka była po​grą​żo​na we śnie, roz​le​gły się sy​re​ny, roz​dzie​ra​jąc ciem​no​ści wy​ciem hien. Straż​ni​cy po​gna​li na miej​sce wła​ma​nia wska​za​ne przez kom​pu​ter. Gdy do​tar​li do ap​te​ki, za​sta​li wy​ła​ma​ne drzwi, otwar​te sza​fy, spu​sto​szo​ne re​ga​ły. – Tam! – krzyk​nął je​den z nich. Ja​kiś cień umknął, wy​ska​ku​jąc przez okno. Po​bie​gli w tam​tą stro​nę, lecz ża​den nie od​wa​żył się rzu​cić z pierw​sze​go pię​tra. Męż​czy​zna ucie​kał z pa​kun​kiem na ple​cach. Za​wy​ły sy​re​ny po​li​cyj​ne. Trzy wozy wtar​gnę​ły na te​ren kli​ni​ki za​blo​ko​wa​ły dro​gę. Osa​czo​ny męż​czy​zna przy​sta​nął, nie​zde​cy​do​wa​ny. Po​li​cjan​ci wy​sko​czy​li z bro​nią go​to​wą do strza​łu. – Pod​daj się! Ethan upu​ścił tor​bę z le​kar​stwa​mi i pod​niósł ręce do góry.

31

– Gran​de de​mo​isel​le na nas cze​ka. Je​steś go​to​wa, Anne? Bra​in​dor przy​tu​py​wał nie​cier​pli​wie przed drzwia​mi mi​nia​tu​ro​we​go dom​ku. We​wnątrz Anne zaj​mo​wa​ła się swo​ją ku​zyn​ką, któ​ra z nią za​miesz​ka​ła. Ida nie​mal cu​dem prze​ży​ła po​żar i zwal​czy​ła go​rącz​kę – dzię​ki ma​ściom le​ka​rza i nie​usta​ją​cej opie​ce Anne. Jed​nak już ni​g​dy nie mia​ła po​wró​cić do po​sta​ci mło​dej dziew​czy​ny o re​gu​lar​nych ry​sach, jaką była wcze​śniej. Pa​trzy​ła na jed​no oko – me​dyk był zmu​szo​ny wy​łu​skać jej dru​gie – zaś pra​wa po​wie​ka była sta​le za​mknię​ta nad otwo​rem zie​ją​cym w szkar​łat​nym, ro​pie​ją​cym cie​le. Na jej oszpe​co​nej twa​rzy o po​dej​rza​nym za​bar​wie​niu – bia​łym, czer​wo​no-żół​tym, brą​zo​wym – ża​den ele​ment nie po​zo​stał nie​tknię​ty, kom​plet​ny, na swo​im miej​scu. Po​licz​ki, tu po​mniej​szo​ne w wy​ni​ku opa​rzeń, tam obrzę​kłe z po​wo​du bą​bli, a wszę​dzie po​kie​re​szo​wa​ne, spra​wia​ły wra​że​nie przy​pad​ko​wych ka​wał​ków, któ​re ja​kiś nie​zręcz​ny dzie​ciak po​przy​kle​jał na chy​bił tra​fił do ko​ści. Na jej ob​li​czu ma​lo​wał się nie​ustan​nie wy​raz or​dy​nar​nej zło​śli​wo​ści, lecz była to ra​czej ma​ska niż mina, gdyż jej mię​śnie nie re​ago​wa​ły ani na emo​cje, ani na my​śli. Pod​czas gdy Bra​in​dor się nie​cier​pli​wił, Anne koń​czy​ła przy​kła​dać ocet na rany, żeby je zde​zyn​fe​ko​wać. Cho​ciaż ro​bi​ła to de​li​kat​nie, za po​mo​cą cien​kiej czy​stej szmat​ki, wy​wie​ra​jąc je​dy​nie nie​wiel​ki na​cisk na brze​gi każ​dej szra​my, Ida krzy​cza​ła, sza​mo​ta​ła się, lży​ła ją. Anne tym​cza​sem wy​ko​ny​wa​ła swo​ją po​win​ność z nie​zmą​co​nym spo​ko​jem. – Co, cie​szysz się, wi​dząc mnie w ta​kim sta​nie? Mimo że Ida zło​rze​czy​ła od rana do wie​czo​ra, Anne nie chcia​ła przy​znać, że ten gniew stał się czę​ścią jej cha​rak​te​ru, i uwa​ża​ła, że jest czymś przej​ścio​wym. Na​stęp​nie, aby uko​ić pie​cze​nie skó​ry i nie do​pu​ścić do jej wy​su​sze​nia, skro​pi​ła ją wodą ró​ża​ną. – No i go​to​we… – No i co go​to​we, nędz​na kre​tyn​ko? Są​dzisz, że ule​czysz mnie tymi swo​imi środ​ka​mi? Po​win​naś była po​zwo​lić mi umrzeć. W każ​dym zda​niu Ida osią​ga​ła szczyt prze​wrot​no​ści: z jed​nej stro​ny pod​wa​ża​ła sku​tecz​ność sta​rań po​dej​mo​wa​nych przez swo​ją ku​zyn​kę, z dru​giej wy​po​mi​na​ła Anne, że ją ura​to​wa​ła. Co wię​cej, za​po​mi​na​ła o fu​rii, z jaką ona sama wał​czy​ła z bó​lem, któ​ry po​wi​nien był ją za​bić. – Cie​szę się, że ci le​piej – szep​nę​ła Anne. – Le​piej nie zna​czy do​brze – wes​tchnę​ła Ida, od​wra​ca​jąc wzrok. Ida cier​pia​ła nie tyl​ko na cie​le, lecz tak​że w ser​cu: ni​g​dy nie lu​bi​ła Anne. Ta zaś bez prze​rwy oka​zy​wa​ła jej mi​łość. W efek​cie Ida każ​de​go dnia ata​ko​wa​ła ją co​raz gwał​tow​niej, prze​kra​cza​jąc wszel​kie gra​ni​ce. Zrzę​dzi​ła, zło​rze​czy​ła, znie​wa​ża​ła ją, od​da​wa​ła pod sie​bie kał i mocz, zry​wa​ła opa​trun​ki, nie po​zwa​la​ła ku​zyn​ce spać, a wszyst​ko po to, by wy​sta​wić na pró​bę jej czu​łość. Czy zdo​ła za​cho​wać swo​ją nie​nor​mal​ną życz​li​wość w ob​li​czu ta​kiej zło​ści, nie​wdzięcz​no​ści i upo​ko​rzeń? Ida nie mia​ła po​ję​cia, jaką od​po​wiedź pra​gnę​-

ła​by uzy​skać. Bez​spor​nie wo​la​ła​by po​go​dzić się z tym nie​skoń​czo​nym od​da​niem, za​ak​cep​to​wać je – tyl​ko że w tym wy​pad​ku mia​ła​by po​czu​cie winy, że nie po​tra​fi jej się zre​wan​żo​wać choć​by w naj​mniej​szym stop​niu. Naj​czę​ściej do​pa​try​wa​ła się w tym ja​kiejś pozy, wy​mu​szo​ne​go za​cho​wa​nia ku​zyn​ki, któ​ra sta​ra​ła się ucho​dzić za świę​tą. Gdy​by Idzie uda​ło się pew​ne​go dnia zde​ma​sko​wać ob​łu​dę tych wy​rze​czeń, nie​wąt​pli​wie po​czu​ła​by się le​piej, po​nie​waż prze​sta​ła​by być dłuż​nicz​ką swo​je​go wro​ga. Po​zby​ła​by się rów​nież wid​ma do​bro​ci, cno​ty, w któ​rą nie wie​rzy​ła, po​nie​waż nie była do niej zdol​na. – Od​po​czy​waj. Sta​raj się nie wy​cho​dzić. – A dla​cze​go mia​ła​bym nie wy​cho​dzić? – Nie je​steś jesz​cze w sta​nie tego znieść. Ida wzru​szy​ła ra​mio​na​mi. – Ach, te​raz pa​nien​ka za​ba​wia się w le​ka​rza? – Za​ufaj mi, pro​szę. Anne nie chcia​ła się nad tym roz​wo​dzić: drża​ła z nie​po​ko​ju na myśl, że ku​zyn​ka mo​gła​by się od​da​lić z te​re​nu be​gi​na​żu, bo chwi​lo​wo Ida wie​dzia​ła, że jest oszpe​co​na, lecz jak do​tąd mia​ła oka​zję od​kryć swo​ją nową twarz wy​łącz​nie pal​ca​mi. Oczy​wi​ście usi​ło​wa​ła tu i tam do​strzec jej od​bi​cie, w szklan​ce wody lub w ka​łu​ży, jed​nak Anne, któ​ra ob​ser​wo​wa​ła ku​zyn​kę, zo​rien​to​wa​ła się, że prze​zor​nie nie upie​ra​ła się przy tym, bo​jąc się uj​rzeć ob​raz, któ​ry ją przy​gnę​bi. Stop​nio​wo, w swo​im tem​pie, przy​wyk​nie do rze​czy​wi​sto​ści… Tu​taj, wśród be​gi​nek, tych ła​god​nych ko​biet po​in​for​mo​wa​nych o tra​ge​dii, ża​den prze​ra​żo​ny czy prze​sad​nie li​to​ści​wy wy​raz twa​rzy nie po​zwo​lił​by jej po​znać, jak po​twor​ne spra​wia​ła wra​że​nie. Za to gdy​by po​wró​ci​ła na uli​ce Bru​gii… – Anne, nie mo​że​my dłu​żej zwle​kać. Bra​in​dor de​ner​wo​wał się przed do​mem: – Ar​chi​dia​kon ob​ra​zi się, je​śli ka​że​my mu cze​kać. – Już idę! Anne w po​śpie​chu po​pra​wi​ła cze​pek. Ida nie mo​gła się po​wstrzy​mać od szy​der​stwa: – Ach tak, to dzi​siaj pa​pież przyj​mu​je na au​dien​cji świę​tą. Nie do​strze​ga​jąc drwi​ny, Anne prze​sła​ła jej po​ca​łu​nek, dmu​cha​jąc na pal​ce, i wy​szła. Na łu​ko​wa​tym mo​ście, przez któ​ry na​le​ża​ło przejść, by opu​ścić be​gi​naż, Bra​in​dor za​py​tał Anne: – Czu​jesz się go​to​wa na to spo​tka​nie? W rze​czy​wi​sto​ści kie​ro​wał to py​ta​nie do sie​bie. Z nie​po​ko​jem za​sta​na​wiał się nad ja​ko​ścią swo​ich nauk i nad tym, jak pra​łat za​re​agu​je na pew​ne na​iw​ne opi​nie, któ​re wy​po​wie Anne. Do​my​śla​jąc się, że ar​chi​dia​kon nie jest ob​da​rzo​ny szcze​gól​ną życz​li​wo​ścią, bał się, że umkną mu wy​jąt​ko​we przy​mio​ty Anne. Dziew​czy​na od​po​wie​dzia​ła: – Ja? Je​stem, kim je​stem, i nic tu nie mogę zmie​nić. Cze​go mia​ła​bym się oba​wiać? Na​gle Bra​in​dor le​piej sfor​mu​ło​wał ów lęk w swo​im umy​śle: być może to ar​chi​dia​kon nie był go​tów na spo​tka​nie z Anne.

Na koń​cu mo​stu spo​tka​li się z gran​de de​mo​isel​le – cze​ka​ła na nich, sie​dząc na si​wym mule, któ​ry za​zwy​czaj do​star​czał do be​gi​na​żu bele weł​ny. – Dzień do​bry, Anne. Jak się czu​je two​ja ku​zyn​ka? Anne i Bra​in​dor prze​mie​rza​li u jej boku uli​ce w spo​koj​nym tem​pie na​rzu​ca​nym przez wierz​chow​ca, któ​ry ulżył gran​de de​mo​isel​le w po​ko​na​niu tej tra​sy, na co nie po​zwo​li​ły​by jej zu​ży​te sta​wy bio​dro​we. Dziew​czy​na dzie​li​ła się swym nie​po​ko​jem do​ty​czą​cym Idy: jej cia​ło, choć czę​ścio​wo oka​le​czo​ne, wy​da​wa​ło się Anne zdrow​sze niż jej du​sza. – Czy dużo się mo​dli? Czy czę​sto cho​dzi na na​bo​żeń​stwa? Anne ob​la​ła się ru​mień​cem. Nie zna​ła ni​ko​go rów​nie obo​jęt​ne​go na prak​ty​ki re​li​gij​ne jak Ida. Gran​de de​mo​isel​le na​le​ga​ła: – Je​śli oka​że się gor​li​wą chrze​ści​jan​ką, być może mo​gli​by​śmy się za nią wsta​wić w ja​kimś od​po​wied​nim klasz​to​rze. Anne się wzdry​gnę​ła. Ida za​kon​ni​cą? Nie​moż​li​we, zmie​ni​ła​by zgro​ma​dze​nie w pie​kło, o ile nie w bur​del. Chwi​lo​wo nie wy​obra​ża​ła so​bie, że mo​gła​by się roz​stać z Idą. Mu​sia​ła jej pil​no​wać jak mle​ka na ogniu. – Po​zwól​my jej przejść pró​bę re​kon​wa​le​scen​cji. Gdy po​wró​ci do zdro​wia, zo​ba​czy​my – za​koń​czy​ła gran​de de​mo​isel​le. Do​tar​li do sie​dzi​by ar​chi​dia​ko​na. W mrocz​nej, su​ro​wej sali au​dien​cyj​nej, z któ​rej usu​nię​to bo​ga​te go​be​li​ny z Au​bus​son wy​bra​ne przez po​przed​ni​ka, pra​łat z przy​chyl​no​ścią ob​ser​wo​wał ich na​dej​ście. Na wi​dok Anne wy​krzyk​nął: – No, no, a więc to jest ten cud, o któ​rym mó​wią mi od mie​się​cy! Zbliż​cie się, moje dziec​ko. Uśmie​cha​jąc się, dał Anne znak, żeby do nie​go po​de​szła. Bra​in​do​ra zdzi​wi​ła, a po​tem uspo​ko​iła ła​god​ność, jaką oka​zał ów oschły czło​wiek. Ar​chi​dia​kon za​dał kil​ka ba​nal​nych py​tań, na któ​re Anne od​po​wie​dzia​ła z pro​sto​tą. Naj​wy​raź​niej był ocza​ro​wa​ny spo​tka​niem. Może na​wet ten su​ro​wy męż​czy​zna upa​jał się wła​sną uprzej​mo​ścią. Gdy Anne opo​wia​da​ła o spo​tka​niu oko w oko z wil​kiem i o ła​god​no​ści dzi​kiej be​stii, ary​sto​krat​kę za​czę​ła ba​wić cała ta sy​tu​acja. „Bez wąt​pie​nia – my​śla​ła – Anne uzy​sku​je od każ​de​go to, co naj​lep​sze, czy to bę​dzie wilk, czy ar​chi​dia​kon. Przy niej wszy​scy po​rzu​ca​ją mier​ną część swo​jej oso​bo​wo​ści i po​zwa​la​ją, by ujaw​nia​ły się wy​łącz​nie ich za​le​ty”. Roz​mo​wa ze​szła na te​mat wier​szy. Ar​chi​dia​kon prze​czy​tał ich oko​ło dzie​się​ciu. Wy​ra​ził chęć usły​sze​nia no​wych. Bra​in​dor i gran​de de​mo​isel​le uspra​wie​dli​wia​li się z za​kło​po​ta​niem, że nie przy​nie​śli naj​now​szych wier​szy, lecz Anne oświad​czy​ła ra​do​śnie, że prze​cho​wu​je je w swo​im ser​cu, bo wła​śnie w ser​cu zo​sta​ły otrzy​ma​ne. – Otrzy​ma​ne? – spy​tał ar​chi​dia​kon. – Czy uło​żo​ne? Anne się za​sta​no​wi​ła. – Otrzy​ma​łam uczu​cia. Ale po​szu​ki​wa​łam słów.

– Nie ma wła​ści​wych słów? – Ni​g​dy. Kie​dy do​się​gam świa​tła w głę​bi sie​bie, nie ma tam słów. Za każ​dym ra​zem kie​dy stam​tąd po​wra​cam, mam na​dzie​ję, że uda​ło mi się przy​nieść pro​mień, żar, a tym​cza​sem ka​myk, któ​ry trzy​mam w pal​cach, w ni​czym nie przy​po​mi​na świa​tła, z ja​kie​go po​wstał. Ar​chi​dia​kon tro​chę się ob​ru​szył. – Czy świa​tło, o któ​rym wspo​mi​na​cie, to Bóg? – Tak. – Za​tem wcho​dzi​cie w bez​po​śred​nią łącz​ność z Bo​giem? Od​kry​wa​cie Boga w głę​bi sie​bie? – Tak. – Ma​cie pew​ność, że cho​dzi o Boga? – Bóg to je​dy​nie sło​wo po​śród wie​lu in​nych. Po tym za​pew​nie​niu za​pa​no​wa​ło peł​ne kon​ster​na​cji mil​cze​nie. Ar​chi​dia​kon ob​rzu​cił dziew​czy​nę po​sęp​nym spoj​rze​niem, Bra​in​dor po​my​ślał, że za​raz ze​mdle​je, a gran​de de​mo​isel​le za​gry​za​ła war​gi. Tyl​ko Anne lśni​ła swym nie​win​nym bla​skiem. Ar​chi​dia​kon się skrzy​wił, po czym zmie​nił gry​mas w uśmiech, lecz od tego mo​men​tu jego życz​li​wość była uda​wa​na. – Czy mo​żesz mi to le​piej wy​ja​śnić? Cho​ciaż przej​ście na ty ozna​cza​ło po​gar​dę, któ​ra prze​peł​nia​ła pra​ła​ta, Anne wzię​ła to za do​wód przy​chyl​no​ści i się roz​pro​mie​ni​ła. Gran​de de​mo​isel​le wmie​sza​ła się bły​ska​wicz​nie do roz​mo​wy, aby nie po​zwo​lić dziew​czy​nie na wy​gło​sze​nie ko​lej​nej nie​do​rzecz​no​ści: – Bóg jest nie​wy​po​wie​dzia​ny. Otóż ona opi​su​je je​dy​nie tę nie​wy​po​wie​dzial​ność. O ile Anne za​wsze czu​je wła​ści​wie, nie​kie​dy wy​po​wia​da się w fał​szy​wy spo​sób. Nie miej​cie jej tego za złe, wa​sza wie​leb​ność. W prze​ci​wień​stwie do was, dok​to​ra teo​lo​gii, wy​bit​ne​go znaw​cy tek​stów, obce jej są taj​ni​ki i środ​ki sztu​ki re​to​rycz​nej. Anne spu​ści​ła wsty​dli​wie oczy. – Ma​cie ragę. Je​stem tyl​ko głu​pią dziew​czy​ną. Nie stu​dio​wa​łam pism. Ar​chi​dia​kon, usły​szaw​szy po​chleb​stwa z ust gran​de de​mo​isel​le i po​ru​szo​ny na​głą po​ko​rą Anne, zła​god​niał. – Oczy​wi​ście… oczy​wi​ście… Po​wró​cił spo​kój. Bra​in​dor od​zy​skał re​gu​lar​ny od​dech. Anne do​da​ła: – Ist​nie​ją jed​nak​że ta​kie wy​mia​ry rze​czy​wi​sto​ści, do któ​rych le​piej do​trzeć bra​kiem my​śli niż my​ślą. Trój​ka ota​cza​ją​cych ją do​ro​słych nie wie​rzy​ła wła​snym uszom: znów za​czy​na​ła z tymi swo​imi pro​wo​ka​cyj​ny​mi wy​po​wie​dzia​mi. Ona tym​cza​sem spo​koj​nie cią​gnę​ła da​lej: – Bóg jest nie​zmie​rzo​ny. Wy​kra​cza poza na​sze sło​wa i na​sze po​ję​cia. Je​śli ktoś uwa​ża, że ję​zyk jest wy​star​cza​ją​cy, to dla​te​go, że nie​wie​le od​czuł i nie​wie​le od​krył. Cóż to za prze​ra​ża​ją​ce ubó​stwo móc się wy​ra​żać w spo​sób do​sko​na​ły… To ozna​cza, że ten ktoś nie ma w swo​im wnę​trzu ni​cze​go. To zdra​dza du​szę, któ​ra nie prze​kro​czy​ła swych wą​skich

gra​nic. Za​chwy​ca​nie się roz​pra​wia​niem to czer​pa​nie ra​do​ści z po​wta​rza​nia. Mam na​dzie​ję, że ja ni​g​dy nie będę usa​tys​fak​cjo​no​wa​na wła​sny​mi zda​nia​mi czy my​śla​mi… W ob​li​czu ta​kie​go upo​ru ar​chi​dia​kon po​now​nie przy​stą​pił do ata​ku: – Uwa​żasz za nor​mal​ne, że Bóg cię wy​brał? – Ja nie wiem, co jest nor​mal​ne. Ka​płan się znie​cier​pli​wił: – Są​dzisz, że to uza​sad​nio​ne, iż Bóg woli cie​bie ode mnie? – Nie. – Anne zmarsz​czy​ła brwi, za​sta​no​wi​ła się i uści​śli​ła: – W rze​czy​wi​sto​ści, wa​sza wie​leb​ność, on do was mówi, lecz wy go nie słu​cha​cie. – Co!? Roz​draż​nio​ne​mu ar​chi​dia​ko​no​wi wy​rwał się okrzyk, któ​ry wzniósł się pod skle​pie​nie sali. Jed​nak Anne ob​sta​wa​ła przy swo​im: – Tak, przy​pusz​czam, że on zwra​ca się do każ​de​go czło​wie​ka. Gran​de de​mo​isel​le i Bra​in​dor wy​mie​ni​li zroz​pa​czo​ne spoj​rze​nia. Ar​chi​dia​kon spa​lał Anne ogniem mio​ta​nym przez swe po​nu​re źre​ni​ce. – Zda​jesz się za​po​mi​nać, że ja nie je​stem zwy​kłym śmier​tel​ni​kiem. – W ob​li​czu lu​dzi? – W ob​li​czu Boga, moje dziec​ko. Je​stem jed​nym z jego sług. Pa​mię​taj, że je​stem ar​chi​dia​ko​nem. – Och, to nie ma zna​cze​nia. Pra​łat z tru​dem prze​łknął śli​nę. Anne się uśmiech​nę​ła. – – Pro​szę spoj​rzeć na mnie, wa​sza wie​leb​ność. Ja nie je​stem ani księ​dzem, ani pa​pie​żem, ani ar​chi​dia​ko​nem, a jed​nak Bóg mnie od​naj​du​je. Ar​chi​dia​kon ze​rwał się z krze​sła i za​grzmiał: – Dość, tego już za wie​le! Po​tem twarz mu się skur​czy​ła pod wpły​wem cier​pie​nia, jęk​nął, jak​by ra​żo​ny strza​łą, po​ło​żył rękę na brzu​chu, za​czerp​nął tchu i usi​ło​wał ode​gnać ostry ból, któ​ry ścią​gnął mu rysy. Bra​in​dor i gran​de de​mo​isel​le wy​stra​szy​li się, że to atak ser​ca. Anne, bę​dą​ca lep​szą ob​ser​wa​tor​ką, szep​nę​ła: – Krwa​wi​cie, wa​sza wie​leb​ność. Po​ka​za​ła pal​cem trzy nie​wiel​kie kro​ple krwi, któ​re kap​nę​ły na pły​ty po​sadz​ki mię​dzy jego no​ga​mi. Na​stęp​nie wska​za​ła na brą​zo​we pla​my, któ​re za​czę​ły się po​ja​wiać na wy​so​ko​ści brzu​cha, po​wo​li prze​są​cza​jąc się przez tka​ni​nę. Ar​chi​dia​kon po​now​nie usiadł. – Dla​cze​go to ro​bi​cie, wa​sza wie​leb​ność? Mia​ła na my​śli no​szo​ną przez nie​go wło​sien​ni​cę, ów na​je​żo​ny cien​ki​mi kol​ca​mi łań​cuch, któ​ry owi​nął so​bie wo​kół ta​lii. Gdy się gwał​tow​nie ze​rwał, me​ta​lo​we koń​ców​ki za​głę​bi​ły się w skó​rze i po​ka​le​czy​ły mu brzuch. – Dźwi​gam swój krzyż – od​parł znu​żo​nym gło​sem – na​śla​du​jąc na​sze​go Pana, któ​ry umarł prze​bi​ty gwoź​dzia​mi. – Je​zus nie cier​piał z wła​snej woli, lecz zo​stał ukrzy​żo​wa​ny. Le​piej by​ło​by go na​śla​do​-

wać w jego do​bro​ci i w jego mi​ło​sier​dziu niż w męce, któ​rej nie wy​brał, czyż nie? Anne była bar​dzo dum​na, że na po​le​ce​nie Bra​in​do​ra prze​czy​ta​ła ostat​nio ewan​ge​lie, ale mnich i gran​de de​mo​isel​le drże​li z nie​po​ko​ju. Cho​ciaż ar​chi​dia​kon był po​chło​nię​ty zma​ga​nia​mi z gwał​tow​nym bó​lem, rzu​cił kil​ka ostrych słów: – Milcz, głu​pia. Ja oczysz​czam swą wia​rę. Nie ma praw​dzi​wej po​boż​no​ści bez umar​twie​nia. Anne nie zwró​ci​ła uwa​gi na sło​wo „głu​pia”. – Po cóż się umar​twia​cie przed śmier​cią? Po cóż drę​czy​cie swo​je cia​ło? – Umysł trium​fu​je je​dy​nie wte​dy, gdy cia​ło zo​sta​ło po​ni​żo​ne. – Non​sens! Krwa​wie​nie nie czy​ni nas lep​szy​mi. Wy​star​czy udrę​ka wy​ni​ka​ją​ca z po​peł​nie​nia grze​chu. Czy trze​ba się oka​le​czać dla Boga? Czy on jest nie​go​dzi​wy? Prze​wrot​ny? Gdy ja go od​naj​du​ję, do​strze​gam coś prze​ciw​ne​go. On tchnie we mnie ra​dość, mówi mi… – Do​syć. To sło​wo zo​sta​ło wy​sy​cza​ne, za​brzmia​ło oschle, jak trza​śnię​cie bi​czem. Gran​de de​mo​isel​le rzu​ci​ła się w stro​nę Anne, chwy​ci​ła ją za rękę, wy​bą​ka​ła proś​bę o wy​ba​cze​nie, w ugrzecz​nio​ny spo​sób po​że​gna​ła ar​chi​dia​ko​na, po​dob​nie jak Bra​in​dor, i we tro​je opu​ści​li po​bla​dłe​go pra​ła​ta, któ​ry cięż​ko dy​sząc, wił się z god​no​ścią na swo​im krze​śle. Jed​nak bę​dąc już na pro​gu, Anne nie mo​gła się po​wstrzy​mać, by nie zwol​nić, rzu​ca​jąc ar​chi​dia​ko​no​wi przy​ja​ciel​skim to​nem: – Je​śli chce​cie po​znać moje zda​nie, wa​sza wie​leb​ność, wa​sze we​zwa​nie do cier​pie​nia mę​czar​ni nie po​cho​dzi od Boga, po​cho​dzi od was sa​mych. Gran​de de​mo​isel​le po​wstrzy​ma​ła się od wy​mie​rze​nia Anne po​licz​ka i obie opu​ści​ły pa​łac nie​mal bie​giem. Gdy zna​la​zły się na uli​cy, zwró​ci​ła w stro​nę dziew​czy​ny twarz po​żół​kłą z gnie​wu. – Dla​cze​go by​łaś tak bez​czel​na? – Bez​czel​na? Mó​wi​łam do nie​go tak, jak mó​wię do was, do was i Bra​in​do​ra. O ile wy mnie ro​zu​mie​cie, on nie. Gran​de de​mo​isel​le i Bra​in​dor wy​mie​ni​li krót​kie spoj​rze​nie: Anne nie zbłą​dzi​ła, to oni przy​zwy​cza​ili ją do wy​po​wia​da​nia się ze swo​bo​dą. Obo​je byli mało do​gma​tycz​ni, dla​te​go bar​dziej do​strze​ga​li przy​mio​ty jej uczuć niż ra​żą​cą, wręcz he​re​tyc​ką szorst​kość jej wy​po​wie​dzi. – Wy​szli​śmy w samą porę – stwier​dził Bra​in​dor. – Nie bądź​cie na​iw​ni, Bra​in​do​rze. Na​sze cia​ła wy​szły, lecz sło​wa po​zo​sta​ły. Ar​chi​dia​kon ma słusz​ne po​wo​dy do zgor​sze​nia: Anne go ob​ra​zi​ła. – Ja? – wy​krzyk​nę​ła Anne. – Zbesz​ta​łaś go za to, że się umar​twia, a on tak się tym szczy​ci. – Ach, cie​szę się, że się ze mną zga​dza​cie: on cier​pi dla sie​bie, nie dla Boga. Robi to z py​chy, je​śli nie z próż​no​ści. Bra​in​dor i gran​de de​mo​isel​le wes​tchnę​li: nie spo​sób przy​wo​łać Anne do roz​sąd​ku, czy

ra​czej wpo​ić jej roz​wa​gę. Wo​le​li za​koń​czyć sprzecz​kę. Z po​mo​cą mni​cha gran​de de​mo​isel​le wsia​dła na si​we​go muła, po czym to oso​bli​we trio zło​żo​ne z le​ci​wej damy, wy​nędz​nia​łe​go ol​brzy​ma i olśnie​wa​ją​co pięk​nej dziew​czy​ny ru​szy​ło uli​ca​mi Bru​gii. Wra​ca​li, nie od​zy​wa​jąc się do sie​bie ani sło​wem. Gdy tyl​ko do​tar​li do be​gi​na​żu, roz​sta​li się w mil​cze​niu. Anne we​szła do domu, chcąc jak naj​szyb​ciej za​trosz​czyć się o ku​zyn​kę. Le​d​wie pchnę​ła drzwi, za​uwa​ży​ła, że izba była przy​ćmio​na za spra​wą ja​kie​goś nie​nor​mal​ne​go świa​tła. Za​kło​po​ta​na unio​sła gło​wę. Nad nią ko​ły​sa​ło się cia​ło. Ida się po​wie​si​ła.

32

Mar​ga​ret, two​ja od​po​wiedź szła bar​dzo dłu​go, ale pocz​ta zro​bi​ła​by le​piej, gdy​by de​fi​ni​tyw​nie ją za​po​dzia​ła. Obu​rzy​ła mnie. Nie tyl​ko nie zro​zu​mia​łaś ni​cze​go z tego, co ci opo​wia​da​łam, ale jesz​cze ro​ścisz so​bie pra​wo do się​ga​nia do mo​je​go ży​cio​ry​su i są​cze​nia do nie​go or​dy​nar​nych prze​ina​czeń. Już nie za​słu​gu​jesz na moje za​ufa​nie. Zresz​tą czy kie​dy​kol​wiek na nie za​słu​gi​wa​łaś? O ile przez lata są​dzi​łam, że po​ma​gasz mi z mi​ło​ści, te​raz za​sta​na​wiam się, czy ra​czej nie uwy​dat​nia​łaś mo​ich pro​ble​mów. Nie​waż​ne. To jest ostat​ni list, jaki do cie​bie pi​szę. W każ​dym ra​zie wy​jeż​dżam z Wied​nia, roz​sta​ję się z Fran​zem, zry​wam z Cal​ga​rim. Za​cznę ży​cie od nowa w in​nym miej​scu. Ty by​ła​byś je​dy​nym ele​men​tem z mo​jej prze​szło​ści, któ​ry za​bra​ła​bym ze sobą do tej no​wej eg​zy​sten​cji. Two​ja żółć każe mi z tego zre​zy​gno​wać. Że​gnaj i bądź zdro​wa. Han​na

33

Czar​ne sa​mo​cho​dy za​pu​ści​ły się w ale​ję Fo​rest Lawn Me​mo​riał Park. Prze​je​cha​ły przez ma​je​sta​tycz​ną bra​mę god​ną naj​bar​dziej im​po​nu​ją​ce​go zam​ku. Któż mógł przy​pusz​czać, że za jej kra​ta​mi znaj​du​je się cmen​tarz? Tu​taj śmierć nie spra​wia​ła wra​że​nia ani po​waż​nej, ani pa​te​tycz​nej. Tu nie opa​da​ło się w głąb dołu. Dzię​ki od​po​wied​nie​mu ukła​dom po​chy​ło​ści do​stę​po​wa​ło się wy​nie​sie​nia. Oczy​wi​ście nie cho​dzi​ło o wy​nie​sie​nie tyl​ko na wy​ży​ny du​cho​we, lecz na wy​ży​ny to​wa​rzy​skie, bo szep​ta​no, że trze​ba za​pła​cić mi​lion do​la​rów, aby spo​cząć obok ta​kich sław kina jak Do​uglas Fa​ir​banks, Bu​ster Ke​aton, Bet​te Da​vis, Tex Ave​ry, Mi​cha​el Jack​son czy Eli​za​beth Tay​lor. – A jed​nak to miej​sce jest ich war​te – wy​krzyk​nę​ła Jo​han​na z no​sem przy​kle​jo​nym do przy​dy​mio​nej szy​by li​mu​zy​ny. Kon​dukt po​su​wał się po​śród ogrom​nych traw​ni​ków w ko​lo​rze ożyw​czej zie​le​ni, po​prze​ci​na​nych gdzie​nie​gdzie kę​pa​mi drzew two​rzą​cych za​gaj​ni​ki. Po​są​gi i fon​tan​ny wska​zy​wa​ły, że nie prze​jeż​dża​ło się przez dzi​ki te​ren, lecz przez za​dba​ny park. Tu i tam wzno​si​ły się mau​zo​lea z mar​mu​ru, rów​nie pre​ten​sjo​nal​ne jak na zwy​czaj​nych cmen​ta​rzach. Jed​nak więk​szość gro​bów ogra​ni​cza​ła się do ka​mien​nych płyt ukry​tych pod gę​stą mu​ra​wą. – Wy​ma​rzo​ne miej​sce! Spójrz, wi​dać wiel​kie wy​twór​nie: Uni​ver​sal, Di​sney, War​ner Bros. – Ge​nial​ne, w ten spo​sób nie​bosz​czy​cy na​dal mają wra​że​nie, że pra​cu​ją! Jo​han​na od​wró​ci​ła się w stro​nę Anny skur​czo​nej w głę​bi po​jaz​du i już mia​ła jej od​po​wie​dzieć, lecz za​do​wo​li​ła się wzru​sze​niem ra​mion. Mło​da ko​bie​ta rzu​ci​ła jej wście​kłe spoj​rze​nie. – Oszczę​dzaj, Jo​han​no, i wy​kup tu so​bie miej​sce. Je​śli bę​dziesz do​brze ne​go​cjo​wać, może na​wet za​in​sta​lu​ją ci te​le​fon w piw​nicz​ce. – Ro​bisz się zło​śli​wa, Anny. – Bo jest mi źle. Spo​śród wszyst​kich za​pro​szo​nych, któ​rzy przy​je​cha​li do​żyć ostat​ni hołd Tor​bie Vu​it​ton, Anny była nie​wąt​pli​wie je​dy​ną oso​bą ma​ją​cą świa​do​mość, że uda​je się na po​grzeb, a nie na wy​da​rze​nie to​wa​rzy​skie. Gdy sze​reg sa​mo​cho​dów znie​ru​cho​miał, Anny za​uwa​ży​ła gru​pę ro​bot​ni​ków uzbro​jo​nych w ło​pa​ty, ki​lo​fy i se​ka​to​ry, któ​rzy krzą​ta​li się na tym wie​lo​hek​ta​ro​wym te​re​nie. Przy​po​mniał jej się no​so​wy głos Tor​by Vu​it​ton, któ​ra oświad​czy​ła jej pew​ne​go dnia: Je​stem tak wiel​ką snob​ką, moja ka​czusz​ko, że wy​ku​pi​łam so​bie grób w Fo​rest Lawn Me​mo​rial Park. To po​chło​nę​ło moje oszczęd​no​ści, ale się nie wa​ha​łam. Ro​zu​miesz, nie mia​łam wy​star​cza​ją​cych środ​ków, żeby za ży​cia opła​cić ogrod​ni​ka, więc fun​du​ję so​bie całą eki​pę na wiecz​ność. Nie​źle to so​bie wy​kal​ku​lo​wa​łam, co?”. Anny od​po​wie​dzia​ła wte​dy, że przede wszyst​kim trze​ba urze​czy​wist​niać swo​je pra​gnie​nia. Tor​ba Vu​it​ton po​pra​wi​ła ją: „I za​da​wać kłam ba​na​łom, moja si​kor​ko. »Nie za​bie​ra się

pie​nię​dzy do gro​bu« – sły​sza​łam to przy​gnę​bia​ją​ce zda​nie przez osiem​dzie​siąt lat. Cóż, udo​wad​niam, że jest na od​wrót: za​bio​rę swo​je pie​nią​dze do gro​bu, bo gdy tyl​ko za nie​go za​pła​cę, zo​sta​nie mi zero do​la​rów”. Uśmia​ły się. Zna​jąc swą re​pu​ta​cję skne​ry – uwa​ża​ła skąp​stwo za cno​tę – Tor​ba Vu​it​ton sama pod​trzy​my​wa​ła, wręcz pod​sy​ca​ła plot​ki. „Ale nie oba​wiaj się, moja sa​ren​ko, będę umia​ła trzy​mać się swo​je​go miej​sca. Je​stem tyl​ko ak​tor​ką dru​go​pla​no​wą, więc nie chcę so​bie zra​zić ko​le​gów z cmen​ta​rza. Gwiaz​dy są wiecz​nie draż​li​we. Wy​ne​go​cjo​wa​łam za​tem wła​ści​we miej​sce, dys​kret​ne. Po​tem za​żą​da​łam, w te​sta​men​cie, że​bym przy​je​cha​ła na swój po​grzeb z pół​go​dzin​nym wy​prze​dze​niem”. „Co ta​kie​go?” „Role dru​go​pla​no​we, la​lecz​ko, dru​go​pla​no​we! Za​wsze tak się oba​wia​łam, że wy​po​wie​dzą mi kon​trakt, że przez całe ży​cie wszę​dzie wpa​da​łam z pół​go​dzin​nym wy​prze​dze​niem”. Za​pro​sze​ni go​ście wy​sie​dli z sa​mo​cho​dów i zgro​ma​dzi​li się wo​kół gro​bu, gdzie rze​czy​wi​ście od pół go​dzi​ny kró​lo​wa​ła trum​na z Tor​bą Vu​it​ton. Sce​ne​rię zdo​mi​no​wa​ło słoń​ce w ze​ni​cie. Pta​ki, głu​che na ludz​ki żal, ści​ga​ły się w ga​łę​ziach drzew. Ksiądz uczcił pa​mięć Ta​ba​ty Kerr. Co miał do po​wie​dze​nia na jej te​mat? To, co ona sama przy​go​to​wa​ła, bo rzeź​bi​ła wła​sny po​sąg przez całe swo​je ży​cie. Anny po​dej​rze​wa​ła, że Ta​ba​ta Kerr ni​g​dy nie była ni​czym in​nym niż po​sta​cią, któ​rą stwo​rzy​ła. Ni​czym wię​cej, ni​czym mniej. Nie​usta​ją​cą bo​ha​ter​ką wła​sne​go ży​cia. Gra​na przez nią oso​ba po​żar​ła jej oso​bo​wość. Jak bar​dzo się róż​ni​ły​śmy – my​śla​ła. – Ona cała, ja po​dziu​ra​wio​na. Tor​ba Vu​it​ton sta​wia​ła czo​ła ca​łe​mu świa​tu jako Tor​ba Vu​it​ton. Tym​cza​sem ja się usu​wam, je​stem nie​obec​na, ucie​kam, nie wiem, gdzie je​stem ani kim je​stem”. Po raz pierw​szy Anny nie po​tę​pia​ła sie​bie, lecz za​sta​na​wia​ła się, czy nie ma ra​cji. Nie​po​ko​iło ją oczy​wi​ście, że ule​ga wpły​wom, lecz to wła​śnie spra​wia​ło, iż jej ży​cie było bo​ga​te, in​te​re​su​ją​ce, za​dzi​wia​ją​ce, peł​ne nie​spo​dzia​nek. Pod​czas ce​re​mo​nii przy​glą​da​no jej się nie​co zbyt na​tar​czy​wie. Wszy​scy pró​bo​wa​li do​strzec za ciem​ny​mi oku​la​ra​mi i czar​nym sza​lem, co czu​ła. Pro​gram przed​sta​wia​ją​cy jej ku​ra​cję od​wy​ko​wą cie​szył się spo​rą oglą​dal​no​ścią, a na​głe prze​rwa​nie le​cze​nia było sze​ro​ko ko​men​to​wa​ne. Nie​któ​rzy mó​wi​li o po​raż​ce te​ra​peu​tycz​nej, któ​rą kli​ni​ka sta​ra​ła się za​tu​szo​wać, inni przy​po​mi​na​li o nie​po​ha​mo​wa​nym tem​pe​ra​men​cie Anny, któ​ry, czy to na szpi​tal​nym łóż​ku, czy na pla​nie fil​mo​wym, prze​ja​wiał się ka​pry​sa​mi. In​ter​nau​ci, bez prze​rwy śle​dzą​cy re​trans​mi​sję, do​my​śli​li się prze​lot​ne​go uczu​cia łą​czą​ce​go ak​tor​kę z pie​lę​gnia​rzem, związ​ku, któ​ry Anny naj​wy​raź​niej sta​ra​ła się ukryć. Co do tych dwóch hi​po​tez, praw​da le​ża​ła do​kład​nie po​środ​ku. Ethan zo​stał za​trzy​ma​ny na go​rą​cym uczyn​ku pod​czas wła​ma​nia do szpi​tal​nej ap​te​ki. Krót​kie śledz​two wy​ka​za​ło, że od daw​na pod​kra​dał róż​ne le​kar​stwa na wła​sne po​trze​by. Sąd ska​zał go na pięć mie​się​cy bez​względ​ne​go wię​zie​nia. Gdy tyl​ko Anny, fa​sze​ro​wa​na środ​ka​mi uspo​ka​ja​ją​cy​mi, na tyle od​zy​ska​ła świa​do​mość, by do​wie​dzieć się praw​dy, za​żą​da​ła wy​pi​sa​nia z kli​ni​ki. Kie​dy po raz pierw​szy wy​stą​pi​ła z tym żą​da​niem, kie​row​nic​two po​sta​no​wi​ło re​trans​mi​to​wać sce​ny

za​re​je​stro​wa​ne w po​przed​nich dniach. Roz​mo​wy mia​ły burz​li​wy prze​bieg. Jo​han​na od​kry​ła nową Anny, bo​jo​wą, zde​cy​do​wa​ną nie dać się już wo​dzić za nos. Kie​dy ak​tor​ka za​gro​zi​ła agent​ce ze​rwa​niem umo​wy, któ​rą ta pod​pi​sa​ła pod jej nie​obec​ność z kli​ni​ką i ze sta​cją te​le​wi​zyj​ną, spa​ni​ko​wa​ny re​kin na​tych​miast wy​ne​go​cjo​wał wy​pi​sa​nie swo​jej klient​ki. Gdy po​zwo​lo​no Anny wró​cić do nor​mal​ne​go ży​cia, uda​ła się do domu. Cho​ciaż zgo​dzi​ła się, żeby służ​ba zdro​wia po​ma​ga​ła jej w od​tru​wa​niu or​ga​ni​zmu, ze​rwa​ła wszel​kie inne kon​tak​ty. Śmierć Tor​by Vu​it​ton wy​cią​gnę​ła ją z ukry​cia. Jo​han​na, or​ga​ni​zu​jąc to wyj​ście, usi​ło​wa​ła od​zy​skać daw​ną po​zy​cję u boku Anny. Nie tyl​ko peł​ni​ła funk​cję agent​ki pra​so​wej, ale wia​do​mo było, że wbrew słyn​nej agen​cji im​pre​sa​ryj​nej, do któ​rej na​le​ża​ła gwiaz​da, to ona na​rzu​ca​ła jej pro​jek​ty. Ksiądz skoń​czył ka​za​nie. Od ża​łob​ni​ków odłą​czył się męż​czy​zna w czar​nym gar​ni​tu​rze i pod​szedł, by prze​czy​tać ja​kiś tekst. Anny nie wie​rzy​ła wła​snym oczom: Da​vid, jesz​cze bar​dziej wy​mu​ska​ny niż za​zwy​czaj, skrę​cał się z emo​cji. Pod pre​tek​stem, że w Dziew​czy​nie w czer​wo​nych oku​la​rach grał wnu​ka Tor​by Vu​it​ton, zwra​cał się te​raz do niej, jak​by cho​dzi​ło o jego praw​dzi​wą bab​cię. Tym​cza​sem – Anny mo​gła o tym za​świad​czyć – Tor​ba Vu​it​ton i Da​vid nie ko​le​go​wa​li się pod​czas krę​ce​nia zdjęć. – Łaj​dak – mruk​nę​ła. Jo​han​na od​po​wie​dzia​ła jej po ci​chu: – To​bie przy​pa​da​ła ta część ce​re​mo​nii, ko​cha​na, ale ty, swo​im zwy​cza​jem, od​mó​wi​łaś. – Da​vid jej nie znał, a ona uwa​ża​ła, że jest mdły, prze​sło​dzo​ny. Po​wie​dzia​ła mi na​wet: Ja z moją cu​krzy​cą nie mogę się za​da​wać z tym chłop​cem”. – Ten tekst na​pi​sał mu Pe​ter Mur​phy, je​den z naj​lep​szych hol​ly​wo​odz​kich au​to​rów. Anny nad​sta​wi​ła uszu. Rze​czy​wi​ście, mowa skrzy​ła się dow​ci​pem, hu​mo​rem, pa​to​sem. Małe ar​cy​dzie​ło. Osta​tecz​nie Anny po​czu​ła się zde​gu​sto​wa​na. Nie pró​bu​jąc za​cho​wy​wać dys​kre​cji, od​wró​ci​ła się i ru​szy​ła dłu​gi​mi kro​ka​mi w stro​nę swe​go sa​mo​cho​du. Całe Hol​ly​wo​od pod​nio​sło ze zdzi​wie​niem gło​wy. Da​vid, zo​rien​to​waw​szy się, że nikt go nie słu​cha, pod​niósł wzrok znad tek​stu, spraw​dził, co się dzie​je, i do​strzegł Anny w chwi​li, gdy z wście​kło​ścią za​trza​ski​wa​ła drzwi swo​jej li​mu​zy​ny. Zgry​wa​jąc nie​zro​zu​mie​nie, zmarsz​czył czo​ło na po​do​bień​stwo Ja​me​sa De​ana w Na wschód od Ede​nu, a po​tem, wy​dy​ma​jąc swe aniel​skie usta, po​wró​cił do czy​ta​nia. Sa​mo​chód je​chał już od czter​dzie​stu pię​ciu mi​nut, lecz Jo​han​na i Anny nie za​mie​ni​ły ani jed​ne​go sło​wa. Anny po​da​ła szo​fe​ro​wi na​zwę uli​cy, któ​rej Jo​han​na nie do​sły​sza​ła. Agent​ka za​sta​na​wia​ła się, jak po​now​nie na​wią​zać kon​takt z dziew​czy​ną za​gu​bio​ną po​śród wła​snych my​śli. Wie​dząc, że Anny da​rzy​ła zmar​łą szcze​rą mi​ło​ścią, po​sta​no​wi​ła spró​bo​wać od tej stro​-

ny: – Ależ osza​ła​mia​ją​cą dro​gę prze​szła ta Ta​ba​ta Kerr. Zda​jesz so​bie spra​wę? Wszyst​kie me​dia re​la​cjo​no​wa​ły jej po​grzeb. W Hol​ly​wo​od sta​ła się in​sty​tu​cją. Cho​ciaż Anny nie za​re​ago​wa​ła, Jo​han​na czu​ła, że słu​cha. Wo​bec tego mó​wi​ła da​lej: – W tym za​wo​dzie naj​waż​niej​sze jest, żeby się utrzy​mać. Dwa​dzie​ścia lat temu za nic byś mnie nie prze​ko​na​ła, że Ta​ba​ta Kerr otrzy​ma tyle hoł​dów, scho​dząc z tego świa​ta. Anny prze​rwa​ła upo​rczy​we mil​cze​nie: – To prze​cież wca​le nie jest cen​ne. – Co? – Po​pu​lar​ność. Dzi​siaj wszy​scy so​bie wy​obra​ża​ją, że sła​wa sta​no​wi naj​lep​szą za​pła​tę. – Kie​dy je​steś sław​na, do​sta​jesz inne kon​trak​ty, niż kie​dy gni​jesz w cie​niu. – Za jaką cenę, Jo​han​no? Jaką cenę? Zbyt dro​go się za to pła​ci. Od​bi​jasz się w lu​strach, ale i do nich na​le​żysz. Tor​ba Vu​it​ton dla sła​wy po​świę​ci​ła Ta​ba​tę Kerr. Wszyst​ko się w niej skła​da​ło na spek​takl: jej skan​ce​ro​wa​na twarz, jej wy​ra​cho​wa​ne od​zyw​ki, jej prze​sad​ne stro​je, jej cy​nizm po​ora​ne​go zmarszcz​ka​mi kow​bo​ja, czas po​żar​ty przez ka​rie​rę. Jej nie zo​sta​ło już nic. Na​wet swo​ją śmierć po​da​ro​wa​ła po​tom​no​ści. Śmiesz​ne. Jo​han​na oka​za​ła szcze​re zdzi​wie​nie: – Są​dzi​łam, że ją ko​cha​łaś. Anny wes​tchnę​ła. – Ja tak​że. Po​dzi​wia​łam ją. Za​zdro​ści​łam jej. Są​dzi​łam, iż zna​la​zła roz​wią​za​nie, żeby nie cier​pieć. – Tak wła​śnie było! – Uwiel​bia​łam w niej fi​glar​ną smar​ku​lę, któ​ra nie za bar​dzo się lu​bi​ła, więc stwo​rzy​ła tę za​baw​ną po​stać. Od cza​su do cza​su pod jej ma​ską moż​na było do​strzec tę małą dziew​czyn​kę: śmia​ła się z wy​stę​pu. Jed​nak chęt​nie wy​ła​ma​ła​by kra​ty swo​je​go wię​zie​nia. No wła​śnie, à pro​pos wię​zie​nia… Li​mu​zy​na za​trzy​ma​ła się w Lan​ca​ster, przed za​kła​dem, w któ​rym Ethan od​by​wał karę. Na par​king za​je​cha​ły dwa au​to​ka​ry wy​peł​nio​ne dzieć​mi, któ​re od​wie​dza​ły swo​ich oj​ców. Anny wy​sia​dła z sa​mo​cho​du. Kie​dy po​sta​wi​ła sto​pę na as​fal​cie, mło​dzież ją po​zna​ła i za​chwy​co​na zgo​to​wa​ła jej aplauz: mło​da lu​dzie po​czu​li się mniej nie​nor​mal​ni, dzie​ląc po​dob​ną sy​tu​ację z gwiaz​dą Hol​ly​wo​od. Po​ma​cha​ła im przy​jaź​nie, a na​stęp​nie na​chy​li​ła się w stro​nę Jo​han​ny. – Wróć sa​mo​cho​dem do sie​bie. Ja we​zwę tak​sów​kę. – Dzię​ku​ję… mu​si​my prze​ana​li​zo​wać two​je pro​jek​ty, sce​na​riu​sze, któ​re ci przy​nio​słam… – Ethan się nie​cier​pli​wi. Anny ode​szła dłu​gi​mi kro​ka​mi, ze​rwa​ła z sie​bie ża​łob​ną kre​pę i do​tar​ła do nie​bie​skiej me​ta​lo​wej bra​my. Tuż przed wej​ściem opróż​ni​ła do ko​sza za​war​tość to​reb​ki. Opa​ko​wa​nia z ta​blet​ka​mi

do​łą​czy​ły do za​tłusz​czo​nych pa​pier​ków. Przy​się​gli so​bie z Etha​nem, że wy​ko​rzy​sta​ją ten „urlop”, aby się oczy​ścić, od​sta​wić wszel​kie sub​stan​cje, nar​ko​ty​ki i leki. „W wię​zie​niu, zgo​da, ale nie w che​micz​nym ka​fta​nie bez​pie​czeń​stwa” – za​rzą​dzi​ła Anny. Pięt​na​ście mi​nut póź​niej, gdy Anny zo​ba​czy​ła przez szy​bę roz​mów​ni​cy, jak Ethan po​włó​czy no​ga​mi, bla​dy, roz​trzę​sio​ny, z za​czer​wie​nio​ny​mi po​wie​ka​mi i błęd​nym spoj​rze​niem, po​sta​rza​ły o dzie​sięć lat, zro​zu​mia​ła, że jej uda​ło się to le​piej niż jemu.

34

Anne wpa​dła do środ​ka, po​sta​wi​ła krze​sło na skrzy​ni i pró​bo​wa​ła od​cze​pić Idę. Na próż​no. Sznur sta​wiał opór, tym bar​dziej że cię​żar cia​ła krę​po​wał jej ru​chy. Wzy​wa​jąc po​mo​cy, Anne pod​trzy​my​wa​ła sa​mo​bój​czy​nię w ra​mio​nach, aby zła​go​dzić na​cisk ko​nop​ne​go po​wro​za na szy​ję. Sły​sząc jej krzy​ki, nad​biegł Bra​in​dor. Dzię​ki swe​mu ol​brzy​mie​mu wzro​sto​wi uwol​nił Idę ze strycz​ka. Dziew​czy​na du​si​ła się, ale jesz​cze od​dy​cha​ła. Uło​ży​li ją na pod​ło​dze, pod​trzy​mu​jąc jej gło​wę tak, by nie prze​chy​la​ła się na bok. Pew​na mło​da be​gin​ka po​bie​gła po le​ka​rza. Za​nim opu​ści​ła te​ren be​gi​na​żu, Anne po​ra​dzi​ła jej, by spro​wa​dzi​ła Séba​stie​na Meu​sa, me​dy​ka z Ho​spi​cjum Świę​te​go Ko​śmy, za​miast któ​re​goś z le​ni​wych dok​to​rów ze Szpi​ta​la Świę​te​go Jana. Ida była w opła​ka​nym sta​nie, nie​mal nie​przy​tom​na, onie​mia​ła. Ze smut​kiem przy​glą​da​ła się wy​baw​com swym je​dy​nym okiem. „Cze​mu to zro​bi​li​ście? – mó​wi​ło wy​trzesz​czo​ne oko. – Je​stem tak nie​szczę​śli​wa, że pra​gnę​ła​bym umrzeć”. W ob​li​czu tej roz​pa​czy, jak​że da​le​kiej od co​dzien​nych obelg, cierp​kich uwag i na​pa​ści, wstrzą​śnię​ta Anne, prze​peł​nio​na bez​sil​ną mi​ło​ścią, nie mo​gła po​wstrzy​mać łez. – Dla​cze​go, Ido, dla​cze​go? Wie​czo​rem le​karz z ho​spi​cjum uznał, że ży​ciu Idy nie za​gra​ża nie​bez​pie​czeń​stwo: wyj​dzie z tego z si​nia​ka​mi, pa​ro​ma otar​cia​mi od po​wo​żą, bó​lem tcha​wi​cy, ochry​płym gło​sem i trud​no​ścia​mi z prze​ły​ka​niem. Z kro​wiej skó​ry, któ​rą zwil​żył, by przy​bra​ła kształt szyi i ra​mion, zręcz​nie ufor​mo​wał coś w ro​dza​ju sztyw​ne​go koł​nie​rza. Na​stęp​nie wy​su​szył go i wzmoc​nił wi​kli​ną. Ida mia​ła go no​sić przez na​stęp​ne dwa ty​go​dnie. W nocy Anne za​pro​wa​dzi​ła ku​zyn​kę do ich dom​ku. W świe​tle je​dy​nej świe​cy przy​gnę​bio​na, obo​la​ła Ida, spo​koj​na jak ni​g​dy, po​zba​wio​na swe​go jadu, opo​wie​dzia​ła ku​zyn​ce, co za​szło: – Tego ran​ka nie po​słu​cham two​jej rady i gdy tyl​ko po​szłaś z Bra​in​do​rem i gran​de de​mo​isel​le, po​sta​no​wi​łam wy​brać się do Bru​gii. Zro​zum, zbyt daw​no nie cho​dzi​łam z za​dar​tym no​sem po swo​im mie​ście. Och, by​łam taka za​do​wo​lo​na. Wy​da​wa​ło mi się, że prze​cho​dząc przez most, wszyst​ko wy​ma​za​łam, anu​lo​wa​łam po​żar, za​bliź​ni​łam rany i wy​glą​dam tak samo jak wcze​śniej. Nie​ste​ty, gdy tyl​ko się zna​la​złam na na​brze​żu, do​strze​głam gry​ma​sy na twa​rzy ga​piów. Jed​ni przy​pa​try​wa​li mi się z osłu​pie​niem, inni od​wra​ca​li gło​wy. Po​cząt​ko​wo roz​glą​da​łam się, żeby zo​ba​czyć, ja​kież to wi​do​wi​sko, jaki prze​bie​ra​niec wy​wo​łu​je ta​kie re​ak​cje. Nie​ste​ty to by​łam ja, ja sama. Za​uwa​ży​łam wów​czas Wil​frie​da, jed​ne​go z mo​ich na​rze​czo​nych. Po​pę​dzi​łam w jego stro​nę, wo​ła​jąc go po imie​niu, ura​do​wa​na, że go spo​tka​łam. Mało, że mnie nie po​znał, to jesz​cze wziął nogi za pas. Jak skoń​czo​na idiot​ka

nie da​wa​łam za wy​gra​ną, go​ni​łam go po uli​cach: „Wil​fried! Wil​fried?”. Na pla​cu Świę​te​go Krzysz​to​fa do​łą​czył do swo​ich przy​ja​ciół. Byli tam: Rub​ben, Ma​thys, Fa​ber, Pie​ter, Bab​ti​ste i Aal​brecht. Praw​dę mó​wiąc, od​da​łam się po​ło​wie z nich, a z po​zo​sta​ły​mi flir​to​wa​łam. Wi​dząc, jak ich to​wa​rzysz gna, ści​ga​ny przez wrzesz​czą​cą wa​riat​kę, wy​buch​nę​li śmie​chem. Kie​dy jed​nak sta​nę​łam przed nimi, kie​dy na​zwa​łam ich po imie​niu, zmie​ni​li się. To nie od​ra​zę zo​ba​czy​łam w ich oczach, Anne, lecz nie​na​wiść. Bez​li​to​sne spoj​rze​nia. Spoj​rze​nia, któ​re krzy​cza​ły, że je​stem ohyd​na, od​py​cha​ją​ca. „Idź precz, cza​row​ni​co, nie zna​my cię”. Po​wtó​rzy​łam: Je​stem Ida”. Od​par​li na to, re​cho​cząc szy​der​czo, że nie sy​pia​ją ze strzy​ga​mi ani z su​ku​ba​mi, i po​ra​dzi​li mi, bym na po​wrót po​grą​ży​ła się w pie​kle. Za​czę​łam pła​kać. Wy​obra​żam so​bie, że mu​sia​łam być jesz​cze bar​dziej prze​ra​ża​ją​ca z tym swo​im za​mknię​tym okiem, któ​re ro​ni​ło łzy. Od​su​nę​li się, krzy​cząc: „Idź precz, cza​row​ni​co!”. Dzie​cia​ki pod​chwy​ci​ły to sło​wo. „Cza​row​ni​ca!” By​łam zbyt wstrzą​śnię​ta, by się po​ru​szyć, tym​cza​sem tych sze​ściu chłop​ców się ulot​ni​ło, zbie​gły się na​to​miast dzie​siąt​ki urwi​sów skan​du​ją​cych: „Cza​row​ni​ca, cza​row​ni​ca, cza​row​ni​ca!”. Utwo​rzy​li ko​ro​wód. Dia​bel​skie kar​ły. W chwi​li gdy ze​bra​łam siły, aby pójść da​lej, ru​szy​li za mną. Przy​śpie​szy​łam. Oni rów​nież. W tej sy​tu​acji pu​ści​łam się bie​giem, lecz ci smar​ka​cze mnie do​go​ni​li, chlu​biąc się, że prze​pę​dza​ją cza​row​ni​cę. Schro​ni​łam się u be​gi​nek i wpa​dłam do domu gran​de de​mo​isel​le. – Ale… – Tak, wie​dzia​łam, że jej tam nie ma. We​szłam do niej, bo po​dej​rze​wa​łam, że bę​dzie je mia​ła. – Co mia​ła? – Zwier​cia​dło. Ida za​mil​kła. Anne rów​nież: resz​ta wy​da​wa​ła się oczy​wi​sta, nie​war​ta opo​wia​da​nia. W ci​szy, z drżą​cy​mi war​ga​mi, Ida znów roz​my​śla​ła o tym, jak po raz pierw​szy uj​rza​ła swą oszpe​co​ną twarz. Naj​bar​dziej wstrzą​snę​ło nią od​kry​cie u sie​bie „zna​ków dia​bła”, łapy ro​pu​chy wpi​sa​nej w biał​ko oka, plam na skó​rze, pew​nych czę​ści cia​ła, któ​re sta​ły się nie​czu​łe na do​tyk, oraz swej zdu​mie​wa​ją​cej szczu​pło​ści, krót​ko mó​wiąc, oznak po​twier​dza​ją​cych, że jest cza​row​ni​cą, uspra​wie​dli​wia​ją​cych re​ak​cje urwi​sów. – To wszyst​ko. Mia​łam czas, żeby ukraść sznur ze schow​ka z na​rzę​dzia​mi i…. – Co za​mie​rzasz, Ido? Znów to zro​bisz? Ida jęk​nę​ła. – Nie je​stem do​bra w umie​ra​niu. Za każ​dym ra​zem wy​cho​dzę cało. Pło​mie​nie, sznur, nic mnie nie może po​zba​wić ży​cia. – Więc bę​dziesz żyła? – Ale jak…? – Ja ci po​mo​gę, przy​się​gam. Ida, rów​nie odu​rzo​na i oszo​ło​mio​na od​kry​ciem swo​jej hań​by jak skut​ka​mi sa​mo​bój​cze​go kro​ku, z życz​li​wo​ścią przy​ję​ła po​świę​ce​nie ku​zyn​ki. Uści​snę​ły się jak jesz​cze ni​g​dy od cza​sów dzie​ciń​stwa. Tego wie​czo​ru obie dziew​czy​ny dłu​go ra​zem pła​ka​ły. Ten szloch je uspo​ko​ił, zbli​żył do sie​bie. Anne po raz pierw​szy prze​czu​wa​ła, że nie​ba​wem bę​dzie mo​gła pę​dzić szczę​śli​we

dni w to​wa​rzy​stwie Idy. Tym​cza​sem pięć​dzie​siąt sąż​ni da​lej gran​de de​mo​isel​le nie​wie​le in​te​re​so​wa​ła się lo​sem Idy, bo zbyt ją mar​twił los Anne. Po spo​tka​niu z ar​chi​dia​ko​nem do​strze​gła pe​wien szko​puł: Anne była nie​sły​szal​na dla bru​gij​skich uszu. Jej epo​ka nie wy​ka​zy​wa​ła wy​star​cza​ją​cej doj​rza​ło​ści, a na​wet go​rzej, peł​ni uprze​dzeń lu​dzie sły​sze​li coś in​ne​go, niż mó​wi​ła Anne. „To nie ona jest da​le​ko od nas, lecz nam jest da​le​ko do niej”. Gran​de de​mo​isel​le mia​ła wy​raź​ną świa​do​mość tej prze​pa​ści, a bra​ło się to z wie​lu epok, któ​re prze​mie​rzy​ła, czy​ta​jąc i stu​diu​jąc. Cia​łem na​le​ża​ła do swo​je​go stu​le​cia, lecz umy​słem – do wie​lu in​nych. Wa​śnie burz​li​we​go XVI wie​ku nie sta​no​wi​ły dla niej je​dy​ne​go punk​tu od​nie​sie​nia. Au​to​rzy grec​cy: Pla​ton, Ary​sto​te​les, Plo​tyn – zwłasz​cza Plo​tyn – Ory​ge​nes, a tak​że ci pi​szą​cy po ła​ci​nie – przede wszyst​kim świę​ty Au​gu​styn – pod​sy​ca​li jej re​flek​sje, po​dob​nie jak nad​reń​scy mi​sty​cy: Ma​tyl​da z Mag​de​bur​ga i Mistrz Ec​khart, albo na​tchnie​ni teo​lo​go​wie fla​mandz​cy: Jan van Ru​us​bro​ec i Jan van Le​eu​wen. Ona jed​nak od uczo​nych trak​ta​tów wo​la​ła czy​ste ser​ce Anne. Po​nie​waż całe ży​cie spę​dzi​ła wśród ksiąg, nie mia​ła już wo​bec nich złu​dzeń, wie​dzia​ła, że księ​gi kła​mią, krzy​czą, wza​jem​nie so​bie za​prze​cza​ją. Mają brud​ne usta, te księ​gi, bo zbyt wie​le zja​dły, zbyt wie​le zwró​ci​ły, prze​żu​ły, wy​plu​ły, zbyt wie​le ca​ło​wa​ły, ści​ska​ły. Gdy te​raz otwie​ra​ła ja​kiś tom, wy​czu​wa​ła w nim obrzy​dli​wy odór. Dwa​dzie​ścia czy trzy​dzie​ści lat wcze​śniej nie umia​ła​by od​kryć w Anne wy​jąt​ko​wej du​szy, gdyż ocze​ki​wa​ła cu​dów wy​łącz​nie od pro​zo​po​pei, roz​wa​żań, re​to​rycz​nych kon​struk​cji, la​bi​ryn​tu sy​lo​gi​zmów. Dziś przyj​mo​wa​ła tę pro​stą dziew​czy​nę z peł​nym sza​cun​ku zdu​mie​niem, po​chwa​la​jąc jej nie​uf​ność wo​bec ję​zy​ka: „Sło​wa wy​na​le​zio​no do zwy​czaj​nych, co​dzien​nych za​sto​so​wań. Mają trud​no​ści z opi​sa​niem tego, co wy​jąt​ko​we”. Ko​cha​ła to dziew​czę, któ​re łą​czy​ło w so​bie igno​ran​cję dziec​ka z mą​dro​ścią we​te​ra​na po​wra​ca​ją​ce​go z da​le​kich wo​ja​ży. Tym​cza​sem epo​ka, w któ​rej żyły, oka​za​ła się bar​dziej kłó​tli​wa niż mi​stycz​na: re​for​ma​tor​skie ru​chy kie​ro​wa​ne przez Lu​tra czy Kal​wi​na nie mo​gły dzia​łać w ło​nie Ko​ścio​ła, do​pro​wa​dzi​ły za​tem do po​wsta​nia in​ne​go Ko​ścio​ła, Świą​ty​ni. Kon​fron​ta​cja w spra​wach prawd wia​ry czy teo​lo​gii nie ogra​ni​cza​ła się do teo​re​tycz​nej dys​pu​ty, po​trze​bo​wa​ła bro​ni, ob​lę​żeń, krwi, to​też spro​wa​dza​ła na lu​dzi śmierć. Ist​nia​ło ry​zy​ko, że Anne sta​nie się za​kład​nicz​ką tej za​wie​ru​chy. Tam​tej nocy, gdy ku​zyn​ki pła​ka​ły, trzy​ma​jąc się za ręce, gran​de de​mo​isel​le spę​dzi​ła wie​le go​dzin na mo​dli​twie, pro​sząc o wsta​wien​nic​two świę​tą Elż​bie​tę, pa​tron​kę be​gi​na​żu. Ran​kiem, z oba​wy, że opie​ka świę​tej nie roz​wią​że ziem​skich pro​ble​mów, wy​sła​ła ar​chi​dia​ko​no​wi szka​tuł​kę peł​ną sztuk zło​ta, do​łą​cza​jąc do niej na​stę​pu​ją​cy list: „Wa​sza wie​leb​ność, ze​chciej​cie przy​jąć ten upo​mi​nek wraz z prze​pro​si​na​mi za zmar​no​wa​ny czas. Wa​sza ła​ska​wość bę​dzie umia​ła, mam na​dzie​ję, oka​zać wy​ro​zu​mia​łość tej ubo​giej du​chem dziew​czy​nie i po​zo​sta​wi ją tam, gdzie jej miej​sce, to zna​czy w cie​niu. Ja ze swej stro​ny zo​bo​wią​zu​ję się do​ło​żyć wszel​kich sta​rań, że​by​ście ni​g​dy wię​cej o niej nie usły​sze​li. Za​pew​niam wa​szą wie​leb​ność o moim głę​bo​kim sza​cun​ku i po​dzi​wie dla wa​szej

żar​li​wej po​boż​no​ści”. Pod​pi​su​jąc się, po​my​śla​ła z cy​nicz​nym uśmie​chem ary​sto​krat​ki: „Kom​ple​men​ty, ta​la​ry… to zwy​kle wy​star​cza​ją​ca mo​ne​ta”. Gdy tyl​ko szka​tuł​ka od​je​cha​ła, gran​de de​mo​isel​le zda​ła so​bie spra​wę, że w obrzmia​łym brzu​chu palą ją wnętrz​no​ści. Nie uprze​dza​jąc ni​ko​go, po​ło​ży​ła się do łóż​ka. Mi​ja​ły ty​go​dnie. Pra​łat nie wy​cią​gnął żad​nych kon​se​kwen​cji z wi​zy​ty Anne, ku uldze Bra​in​do​ra, któ​ry jed​nak nie miał moż​li​wo​ści prze​dys​ku​to​wa​nia tego z gran​de de​mo​isel​le, jako że ta nie opusz​cza​ła swo​jej izby. Anne co​dzien​nie przy​cho​dzi​ła re​cy​to​wać jej swe wier​sze. Le​ci​wa dama ga​sła, w mia​rę jak brzuch pęcz​niał jej co​raz bar​dziej. Za to Ida mia​ła się co​raz le​piej. Wraz z si​ła​mi wra​ca​ła jej zło​śli​wość. Aniel​ska ła​god​ność, jaką oka​zy​wa​ła tam​te​go wie​czo​ru, kie​dy się po​wie​si​ła, była je​dy​nie prze​lot​na i wzię​ła się z szo​ku, przy​gnę​bie​nia, me​dy​ka​men​tów. Im bar​dziej zdro​wia​ła, tym bar​dziej sta​wa​ła się na po​wrót za​zdro​sną Idą, zbun​to​wa​ną, nie​na​wist​ną. Anne, prze​ciw​nie, nie za​po​mnia​ła o tam​tej nocy peł​nej tkli​wo​ści. Mało tego, wciąż przy​pi​sy​wa​ła ku​zyn​ce po​zy​tyw​ne uczu​cia, pod​czas gdy te już daw​no wy​ga​sły: za nic nie chcia​ła do​strzec, że Ida znów sta​wa​ła się nie​przy​jem​na i że po​now​nie za​czę​ła jej nie​na​wi​dzić. W grun​cie rze​czy gniew Idy po​wró​cił w wy​ni​ku pew​ne​go dro​bia​zgu. W tam​tych dniach, kie​dy jesz​cze ce​ni​ła po​świę​ce​nie Anne, zo​ba​czy​ła któ​re​goś wie​czo​ru, że ku​zyn​ka szlo​cha. – Co się sta​ło, Anne? – Nic. – Cze​mu pła​czesz? – Nie martw się tym. Z naj​więk​szym tru​dem, wal​cząc ze swo​ją dumą, Ida zdo​ła​ła sfor​mu​ło​wać na​stę​pu​ją​ce py​ta​nie: – Czy zro​bi​łam coś, co cię za​smu​ci​ło? Anne uśmiech​nę​ła się przez łzy. – Och, to nie two​ja wina. Nie​po​ko​ję się, bo gran​de de​mo​isel​le ga​śnie z dnia na dzień. To zda​nie po​dzia​ła​ło jak iskra za​pró​szo​na w sto​do​le: po​żar ob​jął sło​mę i w jed​nej chwi​li do​szczęt​nie wszyst​ko znisz​czył. Ida nie po​tra​fi​ła się po​go​dzić z tym, że nie ma wy​łącz​no​ści na mi​łość swo​jej ku​zyn​ki. Sko​ro Anne lu​bi​ła wszyst​kich, ozna​cza​ło to, że da​rzy​ła ją ta​kim sa​mym uczu​ciem jak in​nych, ani więk​szym, ani mniej​szym, i wi​dzia​ła w niej tyl​ko jesz​cze jed​ną z licz​nych istot ludz​kich w nie​szczę​ściu, któ​rym na​le​ży po​móc. „Ach tak, ko​chasz tą swo​ją gran​de de​mo​isel​le? No cóż, albo ona, albo ja” – po​sta​no​wi​ła Ida i na​tych​miast znów wpu​ści​ła do swo​je​go ser​ca żółć, gniew, wcze​śniej​sze ura​zy. Tym​cza​sem Anne nie tyl​ko nie chcia​ła tego do​strzec, ale na​wet w naj​bar​dziej oczy​wi​stych sy​tu​acjach wzdy​cha​ła, my​śląc „Ależ ona musi cier​pieć”. Żad​ne do​cin​ki nie były w sta​nie po​wstrzy​mać jej uczu​cia. Go​rzej, przy​wią​zy​wa​ła się do Idy tym bar​dziej, im bar​dziej ta sta​wa​ła się pod​ła. Anne ro​bi​ła po​stę​py w me​dy​ta​cji. Zbli​ża​ła się do isto​ty rze​czy, do owe​go ży​ją​ce​go ser​-

ca, któ​re bije we​wnątrz świa​ta, a jego skur​cze za​pew​nia​ją nam po​myśl​ność. Łą​czy​ła się z owym uta​jo​nym pul​so​wa​niem, któ​re spra​wia, że je​ste​śmy tym, do cze​go zmie​rza​my. W jed​nym z wier​szy na​zwa​ła to fun​da​men​tal​ne źró​dło „nagą mi​ło​ścią”. W to​bie za​tra​cam kształ​ty i ob​ra​zy, Pły​wam i wodę mącę. Och, naga mi​ło​ści, Mi​ło​ści bez przy​czy​ny, mi​ło​ści bez ska​zy, Przy to​bie ja sama roz​pły​wam się w ni​co​ści. Gdy tyl​ko Anne nie była w sta​nie eks​ta​zy, zaj​mo​wa​ła się umie​ra​ją​cą ary​sto​krat​ką. Choć Ida mia​ła twar​dy sen, po​dej​rze​wa​ła, iż Anne wy​cho​dzi nocą z domu. Za pierw​szym ra​zem są​dzi​ła, że jej się zda​wa​ło. Za dru​gim wy​raź​nie zo​ba​czy​ła, że dziew​czy​na zni​ka w ciem​no​ściach, by wró​cić do​pie​ro ran​kiem, w prze​mo​czo​nym ubra​niu. Ida do​szła do wnio​sku, że Anne ma ko​chan​ka. Ura​do​wa​ło ją to przy​pusz​cze​nie. Cie​szy​ła się. Była za​chwy​co​na, jed​nak nie dla​te​go, że Anne po​zna​ła tę roz​kosz, lecz dla​te​go, że ona po​sia​dła se​kret mo​gą​cy znisz​czyć re​pu​ta​cję jej ku​zyn​ki, tej za​ro​zu​mia​łej dziew​ki, któ​rą lu​dzie z gmi​nu na​dal na​zy​wa​li „dzie​wi​cą z Bru​gii”. – Dzie​wi​ca, do​bre so​bie! Może taka jak ja – chi​cho​ta​ła szy​der​czo Ida, prze​wra​ca​jąc się na po​sła​niu. – Ta hi​po​kryt​ka owi​nę​ła so​bie wszyst​kich wo​kół pal​ca, ale​ja zde​ma​sku​ję jej gier​ki. Nie​ste​ty, była jesz​cze zbyt sła​ba, aby ją śle​dzić, bo ry​zy​ko​wa​ła, że skrę​ci so​bie kark przy naj​drob​niej​szym fał​szy​wym ru​chu, więc mu​sia​ła cier​pli​wie cze​kać przez dwa​na​ście ty​go​dni, za​nim mo​gła wpro​wa​dzić w ży​cie swo​je po​sta​no​wie​nie. Pod​czas tego ocze​ki​wa​nia Ida uzna​ła, że to Bra​in​dor jest ko​chan​kiem, z któ​rym Anne spo​ty​ka się nocą po prze​pra​wie​niu się przez rze​kę. Otóż prze​mo​czo​ne ubra​nie Anne do​wo​dzi​ło, że prze​kra​cza​ła fosę, nie zo​sta​wa​ła za​tem w be​gi​na​żu. Zresz​tą w nocy na tym strze​żo​nym te​re​nie nie było żad​ne​go męż​czy​zny. Chcąc się upew​nić, czy ma ra​cję, za​py​ta​ła – w spo​sób, któ​ry uzna​ła za prze​bie​gły – swo​ją ku​zyn​kę: – Po​do​ba ci się Bra​in​dor? – Słu​cham? – Uwa​żasz, że jest przy​stoj​ny? Zdu​mio​na Anne zwle​ka​ła z od​po​wie​dzią. Za​sta​no​wi​ła się, a na​stęp​nie od​par​ła ak​sa​mit​nym gło​sem: – Nie​wąt​pli​wie jest przy​stoj​ny. Na​wet bar​dzo. We​dług Idy, było to przy​zna​nie się do winy. Mimo to na​le​ga​ła: – Czy on nie cier​pi z po​wo​du swe​go mni​sie​go sta​nu? – Nie są​dzę. – Nie, nie ro​zu​miesz mnie. Męż​czyź​nie trud​no jest zre​zy​gno​wać z uciech cie​le​snych. – Ach tak? – Tak. Trud​niej niż ko​bie​cie. Ida za​czy​na​ła pleść bzdu​ry, a w każ​dym ra​zie mó​wi​ła coś prze​ciw​ne​go, niż sama od​czu​-

wa​ła – od​kąd była brzyd​ka i cho​ra, cno​tli​wość po​twor​nie jej cią​ży​ła. Anne po​ki​wa​ła gło​wą. – Trze​ba by jego za​py​tać. – Czy on ni​g​dy… z tobą… no wiesz co… Anne wy​buch​nę​ła śmie​chem. – Nie, Ido. On mnie ko​cha, ja go ko​cham, ale nie w taki spo​sób. Ida się na​dą​sa​ła. W koń​cu Anne się przy​zna​ła czy nie? Och, z tą świę​tosz​ką ni​g​dy nie wia​do​mo, cze​go się trzy​mać. Po​po​łu​dnia​mi przez kil​ka dni z rzę​du ob​ser​wo​wa​ła ich, gdy roz​ma​wia​li pod lipą. Trud​no było coś z tego wy​wnio​sko​wać. Cho​ciaż nie ule​ga​ło wąt​pli​wo​ści, że się na​wza​jem uwiel​bia​ją, bra​ko​wa​ło ge​stów i spoj​rzeń wska​zu​ją​cych na ob​co​wa​nie cie​le​sne. Osta​tecz​nie Ida uzna​ła, że ozdro​wia​ła już na tyle, by móc śle​dzić Anne, je​śli nada​rzy się oka​zja. Dys​po​no​wa​ła dwie​ma wska​zów​ka​mi, po​zwa​la​ją​cy​mi jej prze​wi​dzieć, kie​dy na​stą​pi ta uciecz​ka: Anne wy​my​ka​ła się pod​czas peł​ni księ​ży​ca, na za​koń​cze​nie wy​jąt​ko​wo wy​czer​pu​ją​ce​go dnia – wte​dy gdy dużo pra​co​wa​ła, po​ma​ga​ła in​nym be​gin​kom, czy​ta​ła ob​łoż​nie cho​rej gran​de de​mo​isel​le. Wła​śnie w owym sprzy​ja​ją​cym okre​sie dzień upły​nął w taki spo​sób. Gran​de de​mo​isel​le wy​ka​zy​wa​ła symp​to​my co​raz więk​szej nie​mo​cy, więc Anny była bar​dzo za​ję​ta. Jako że le​ka​rze opie​ku​ją​cy się na sta​łe be​gin​ka​mi, a tak​że me​dy​cy ze Szpi​ta​la Świę​te​go Jana przy​zna​li, iż są bez​sil​ni, dziew​czy​na po​sta​no​wi​ła za​się​gnąć rady Séba​stie​na Meu​sa z Ho​spi​cjum Świę​te​go Ko​śmy, któ​ry za​wsze oka​zy​wał się naj​sku​tecz​niej​szy. Po​nie​waż nie wcho​dzi​ło w grę, by Meus przy​szedł i zba​dał cho​rą – sta​li le​ka​rze po​czu​li​by się ob​ra​że​ni – ka​zał so​bie opi​sać ob​ja​wy, za​sta​no​wił się, a na​stęp​nie po​pro​sił Anne, żeby wró​ci​ła póź​niej. W po​rze nie​szpo​rów po​wie​rzył jej zie​lo​ny fla​ko​nik i po​le​cił roz​pusz​czać dwie kro​ple w kub​ku z let​nią wodą. Anne wy​ko​na​ła jego in​struk​cje. Wie​czo​rem, wy​czer​pa​na za​rów​no ner​wo​wo, jak i fi​zycz​nie, oświad​czy​ła Idzie, że za​mie​rza się wcze​śniej po​ło​żyć. Ida za​tar​ła ręce. Rze​czy​wi​ście, po nie​szpo​rach, kie​dy be​gi​naż po​grą​żył się we śnie, Anne, po​su​wa​jąc się ostroż​nym kro​kiem tuż przy ścia​nie, uwa​ża​jąc, by nie nie​po​ko​ić drew​na na stop​niach czy na pod​ło​dze, wy​mknę​ła się z domu. Ida wsta​ła z łóż​ka, już ubra​na, i ru​szy​ła za nią. Anne po​su​wa​ła się na​przód z za​cho​wa​niem środ​ków ostroż​no​ści, to zna​czy upew​nia​ła się, czy nie jest ob​ser​wo​wa​na i czy nie prze​wró​ci ja​kie​goś przed​mio​tu, zdra​dza​jąc się ha​ła​sem. Ze​szła nad rze​kę Reie i wzię​ła jed​ną z de​sek le​żą​cych na brze​gu. Na​stęp​nie przy​lgnę​ła do tego ka​wał​ka drew​na, by ła​twiej jej było pły​nąć, i po​ru​sza​jąc no​ga​mi, za​czę​ła młó​cić wodę. W ten spo​sób od​da​li​ła się od mia​sta. Ida, któ​ra w dzie​ciń​stwie ry​wa​li​zo​wa​ła z Anne pod​czas wspól​nych za​baw w sta​wach, bez wa​ha​nia zro​bi​ła to samo. Na wpół le​żąc na in​nej de​sce, na​śla​do​wa​ła no​ga​mi ru​chy

żaby. Pra​gnąc unik​nąć wy​kry​cia przez stra​że, Anne kil​ka​krot​nie zwal​nia​ła, ukry​wa​ła się pod swo​im pły​wa​kiem, prze​sta​wa​ła po​ru​szać koń​czy​na​mi. Było na tyle ciem​no, że gdy​by ja​kiś war​tow​nik wy​chy​lił gło​wę w stro​nę rze​ki, uj​rzał​by je​dy​nie dry​fu​ją​cy ka​wa​łek jo​dło​we​go drew​na. Ida na​śla​do​wa​ła ku​zyn​kę, cho​ciaż za​czy​na​ła się nie​po​ko​ić, wąt​piąc, czy wy​star​czy jej sił, gdy​by wy​pra​wa mia​ła dłu​żej po​trwać. „Dla​cze​go ona opusz​cza mia​sto? Gdzie ma wo​bec tego schadz​kę z Bra​in​do​rem?” Gdy tyl​ko Anne od​da​li​ła się od ostat​nich do​mów, skie​ro​wa​ła się w stro​nę brze​gu, wspię​ła się na skar​pę i za​czę​ła iść. Ida tak​że do​pły​nę​ła do brze​gu, czu​jąc ulgę, że może wyjść z zim​nej wody. Anne dłu​go klu​czy​ła, idąc zra​zu trak​tem, po​tem ścież​ka​mi, wresz​cie na prze​łaj przez las. Z jej pew​ne​go kro​ku Ida wy​wnio​sko​wa​ła, że do​brze zna dro​gę. Ida nie​jed​no​krot​nie pro​wo​ko​wa​ła trzask ga​łą​zek. Wy​da​wa​ło się lo​gicz​ne, że Anne po​win​na to za​uwa​żyć, lecz ona obo​jęt​nie szła da​lej. Wy​szła na po​la​nę, gdzie rze​ka pły​nę​ła wol​niej, two​rząc za​ko​le. Ida po​zo​sta​ła w tyle i wspiąw​szy się, jak umia​ła, na ga​łąź naj​bliż​sze​go drze​wa, ob​ser​wo​wa​ła ku​zyn​kę. Anne się ro​ze​bra​ła. Nago w ła​god​nym świe​tle księ​ży​ca szła, dy​go​cząc, w stro​nę Reie. Od​kąd uczy​ni​ła po​stę​py w me​dy​ta​cji, czu​ła po​trze​bę, by uciec od świa​ta lu​dzi z jego ha​ła​sem, jego na​ka​za​mi, ogra​ni​cze​nia​mi, ubra​niem. Mu​sia​ła się od​dać na​tu​rze, po​łą​czyć z ży​wio​ła​mi: po​wie​trzem, zie​mią, nie​bem, wodą. Ze​szła po​wo​li w stro​nę rze​ki i za​nu​rzy​ła się w czar​ne fale. Od tego mo​men​tu jej uszy opa​no​wa​ne przez wodę sły​sza​ły nie​po​kój pstrą​gów, drże​nie ki​ja​nek, od​dech szla​mu. Wło​sy utwo​rzy​ły wo​kół niej wia​nek i wplą​ty​wa​ły się w si​to​wie. Wy​da​wa​ło jej się, że bez tru​du mo​gła​by się​gnąć po​ły​sku​ją​cych w gó​rze gwiazd, nie wyż​szych niż sre​brzy​ste wi​śnie. Ale nie, nie ze​rwie ich, nie za​bie​rze nic do świa​ta lu​dzi, bo inni dość już się ob​ło​wi​li. Ida, ob​ser​wu​ją​ca z da​le​ka tę sce​nę, nie mia​ła po​ję​cia, co się dzie​je. Jesz​cze mniej z tego zro​zu​mia​ła, gdy z za​ro​śli wy​chy​nął wilk, wilk nie​sły​cha​nych roz​mia​rów, wilk o sta​lo​wych mię​śniach, i pod​biegł w pod​sko​kach, ni​czym kot, któ​ry chce, żeby go na​kar​mio​no. Usiadł na brze​gu rze​ki i przy​glą​dał się Anne. Anne przy​sia​dła się do nie​go i ra​zem pa​trzy​li w noc. Ida nie wie​rzy​ła swe​mu je​dy​ne​mu oku. Kil​ka razy mu​sia​ła się uszczyp​nąć, by spraw​dzić, czy nie przy​śnił jej się kosz​mar. Co? Anne opusz​cza​ła klasz​tor, żeby ką​pać się w to​wa​rzy​stwie wil​ka, słyn​ne​go wil​ka, któ​ry stwo​rzył jej le​gen​dę? No, a gdzie był Bra​in​dor? Dro​ga po​wrot​na oka​za​ła się trud​niej​sza, bo Ida wie​dzia​ła, iż w po​bli​żu czy​ha strasz​li​wa be​stia. W tej sy​tu​acji dep​ta​ła ku​zyn​ce po pię​tach, ry​zy​ku​jąc, że ta ją za​uwa​ży. W pew​nej chwi​li do​strze​gła ogrom​ny cień bu​szu​ją​cy cał​kiem bli​sko w za​ro​ślach. Para żół​tych śle​pi roz​świe​tla​ła mrok. Prze​ra​żo​na szła mimo wszyst​ko da​lej. Do​tar​ła do be​gi​na​żu go​dzi​nę po Anne, bo wy​czer​pa​ło ją prze​pły​nię​cie po raz dru​gi

Reie. Uda​ło jej się zna​leźć na miej​scu w ostat​niej chwi​li, tuż przed wscho​dem słoń​ca, kie​dy wszy​scy mo​gli​by ją zo​ba​czyć w jego bla​sku. Po​sta​no​wi​ła wów​czas, że jesz​cze przez ja​kiś czas zo​sta​nie na dwo​rze, bo Anne za​wsze wsta​wa​ła, by pójść po mle​ko i chleb na pierw​szy po​si​łek. Ida sko​rzy​sta​ła z krót​kiej nie​obec​no​ści ku​zyn​ki, aby wejść na górę do swo​je​go po​ko​ju. Ukry​ła mo​kre ubra​nie na pa​ra​pe​cie, rzu​ci​ła się na po​sła​nie i twar​do za​snę​ła. Tego ran​ka gran​de de​mo​isel​le po​czu​ła się le​piej. Od​zy​skaw​szy na​dzie​ję, Anne po​now​nie po​da​ła jej le​kar​stwo z zie​lo​ne​go fla​ko​ni​ka. W na​stęp​nych dniach ary​sto​krat​ka stop​nio​wo po​wra​ca​ła ze świa​ta umar​łych do świa​ta ży​ją​cych. Anne, gdy tyl​ko zna​la​zła się w ich dom​ku, nie kry​ła przed Idą swo​jej ra​do​ści. Śmia​ła się, tań​czy​ła, po​ka​zy​wa​ła ku​zyn​ce cu​dow​ną mik​stu​rę. Nie trze​ba wy​ja​śniać, że w ob​li​czu ta​kie​go szczę​ścia Ida znów czu​ła go​rycz. Kie​dy za​tem Anne oświad​czy​ła, że przed po​łu​dniem le​karz przy​go​tu​je jej nowe le​kar​stwo, Ida uknu​ła plan. Dys​kret​nie po​szła za ku​zyn​ką aż do klasz​to​ru Fran​cisz​ka​nów. Na​stęp​nie za​cze​ka​ła, aż Anne wyj​dzie z ho​spi​cjum ze swym zie​lo​nym fla​ko​ni​kiem w dło​ni, a ter​mi​na​to​rzy i pie​lę​gnia​rze od​da​lą się, by schru​pać ra​cu​chy na ryn​ku. Wów​czas po​śpie​szy​ła do le​ka​rza. Séba​stien Meus wła​śnie za​ata​ko​wał ta​lerz z po​traw​ką, lecz prze​rwał je​dze​nie i przy​jął dziew​czy​nę, któ​rą już dwu​krot​nie le​czył: po po​ża​rze i po pró​bie sa​mo​bój​czej. Ida co praw​da oświad​czy​ła, że nie przy​cho​dzi w tego ro​dza​ju spra​wie, ale po​zwo​li​ła mu zba​dać efek​ty jego pra​cy i schle​bia​ła mu, umniej​sza​jąc swo​je udrę​ki czy bóle. Za​chwy​co​ny tym, co zo​ba​czył – z wy​jąt​kiem skó​ry na jej no​gach, któ​ra nad​mier​nie wy​sy​cha​ła – le​karz się za​nie​po​ko​ił: – Dla​cze​go do mnie przy​szłaś? – Mamy szczu​ry u be​gi​nek. Ogrom​ne szczu​ry. To ja je​stem od​po​wie​dzial​na za do​glą​da​nie piw​nic i spi​żar​ni. Sama już nie wiem, co mam wy​my​ślić. Za​ty​ka​nie dziur czy po​ścig z mio​tłą w ręku nie prze​ko​na ich, żeby się wy​nio​sły. Zresz​tą po​tłu​kłam się kil​ka razy, bo z moim jed​nym okiem za​wa​dzam o sprzę​ty, gdy się roz​pę​dzam. – Nie ma​cie ko​tów? – Mamy, ale to koty na my​szy, nie na szczu​ry. Zwa​żyw​szy na ich roz​mia​ry, je​śli doj​dzie do po​lo​wa​nia, to szczu​ry po​go​nią koty. Po​ki​wał gło​wą, wa​hał się przez kil​ka chwil, a po​tem, rzu​ca​jąc okiem na tę ża​ło​sną ka​le​kę, pod​jął de​cy​zję: – Po​mo​gę ci. Kap​niesz kil​ka kro​pli tru​ci​zny na skór​kę od sera lub na zle​ża​łe jabł​ko. Szczu​ry szyb​ko zdech​ną. Ale uwa​ga, Ido: to, co może za​bić du​że​go szczu​ra, może za​bić i czło​wie​ka. Ni​g​dy nie do​ty​kaj roz​two​ru pal​ca​mi, za​raz po​tem myj ręce, nie zbli​żaj tru​ci​zny do nosa. Przy​się​gniesz mi to? – Och, dzię​ku​ję, przy​się​gam. Znik​nął za drzwia​mi, po czym wró​cił z dzban​kiem, któ​ry jej wrę​czył. Na​stęp​nie, przy​po​mniaw​szy so​bie o łyd​kach po​pa​rzo​nej dziew​czy​ny, po​pro​sił, żeby jesz​cze za​cze​ka​ła, a

on w tym cza​sie zmie​sza dwie sub​stan​cje, któ​re po​win​na sto​so​wać każ​de​go dnia. Zno​wu po​szedł do swo​je​go la​bo​ra​to​rium. Sły​sząc, jak ucie​ra ziar​na w moź​dzie​rzu, otwo​rzy​ła dzba​nek i od​la​ła tro​chę tru​ci​zny na jego ta​lerz. Przy​po​mnia​ła so​bie, że nie po​win​na jej do​ty​kać, więc ode​rwa​ła ga​łąz​kę z za​pa​sów drew​na le​żą​cych przy ko​min​ku, za​mie​sza​ła je​dze​nie, tak aby usu​nąć wszel​kie śla​dy swo​jej in​ge​ren​cji, i rzu​ci​ła pa​ty​czek na roz​ża​rzo​ne wę​gle. Le​karz wró​cił, nio​sąc na​czy​nie z te​ra​ko​ty przy​kry​te ba​weł​nia​ną szmat​ką. – Do​kład​nie za​kry​waj maść. Ida po​dzię​ko​wa​ła mu naj​uprzej​miej, jak umia​ła. Za​nim wy​szła z izby, od​wró​ci​ła się i spy​ta​ła znie​nac​ka: – Czy uwa​ża​cie, że je​stem ład​na? – Słu​cham? – Za​sta​na​wiam się, czy je​ste​ście za​do​wo​le​ni z tego, co ze mną zro​bi​li​ście. Le​karz po​wo​li ski​nął gło​wą. – Ow​szem, win​szu​ję so​bie tego. Ida po​my​śla​ła: „A więc je​steś szczę​śli​wy, że zmie​ni​łeś mnie w po​two​ra, któ​re​go dzie​ci prze​zy​wa​ją cza​row​ni​cą. W na​gro​dę zdy​chaj!”. Po​że​gna​ła go krót​kim dy​gnię​ciem i szyb​ko ode​szła. Oba​wia​ła się okrzy​ków ago​nii, któ​re nie​ba​wem miał wy​dać me​dyk. Ze spusz​czo​ną gło​wą, żeby się jej nie przy​glą​da​no zbyt uważ​nie, wró​ci​ła żwa​wym kro​kiem do be​gi​na​żu, ukry​wa​jąc pod sza​lem nie​sio​ne spe​cy​fi​ki. Kie​dy zo​ba​czy​ła, że Anne me​dy​tu​je pod lipą, za​drża​ła z roz​ko​szy. Naj​wy​raź​niej szczę​ście jej sprzy​ja​ło. Gdy tyl​ko zna​la​zła się w domu, do​sta​ła się do przy​bor​ni​ka ku​zyn​ki, wzię​ła zie​lo​ny fla​ko​nik, opróż​ni​ła po​ło​wę jego za​war​to​ści na zu​ży​tą ścier​kę, a na to miej​sce wla​ła tru​ci​znę na szczu​ry, po​now​nie wci​snę​ła ko​rek i po​trzą​snę​ła, żeby zmie​szać oba pły​ny. Naj​dy​skret​niej, jak to moż​li​we, po​zby​ła się szma​ty, wrzu​ca​jąc ją do ka​na​łu, i wró​ci​ła do swo​ich za​jęć. Tam​te​go dnia na​słu​chi​wa​ła wszel​kich od​gło​sów w na​dziei, że do​wie się, czy​jej się po​wio​dło. Na Anioł Pań​ski be​gi​naż za​my​kał swe po​dwo​je. Ida się nie​cier​pli​wi​ła. Zja​dła skrom​ny po​si​łek w to​wa​rzy​stwie Anne, któ​ra wła​śnie wró​ci​ła od wie​ko​wej ary​sto​krat​ki. W środ​ku nocy roz​le​gły się krzy​ki. Anne i Ida wsta​ły i po​bie​gły w ich stro​nę: gran​de de​mo​isel​le sko​na​ła przed chwi​lą w po​twor​nych mę​czar​niach. Po​nie​waż be​gin​ki wie​dzia​ły, że z ze​wnątrz nie na​dej​dzie już żad​na po​moc, zgro​ma​dzi​ły się wo​kół zwłok i mo​dli​ły się do rana o zba​wie​nie i spo​kój du​szy gran​de de​mo​isel​le. O świ​cie, gdy od​ry​glo​wa​no bra​my, dziew​czę​ta mo​gły pójść spać. Ida rze​czy​wi​ście za​snę​ła, ale Anne po​zo​sta​ła na klęcz​kach, roz​my​śla​jąc o tej czci​god​nej da​mie, któ​rej za​wdzię​cza​ła sta​tus be​gin​ki. Kie​dy Ida się zbu​dzi​ła, za​sta​ła Anne w ta​kiej sa​mej po​zy​cji, w ja​kiej ją zo​sta​wi​ła, z jed​ną róż​ni​cą: wi​dać było, że dużo pła​ka​ła.

Ta bez​wstyd​na mi​łość do in​nej wy​wo​ła​ła u Idy nowy na​pad żalu do ku​zyn​ki. Zi​ry​to​wa​na uzna​ła, że Anne za​słu​gu​je na ra​dy​kal​ną karę. Chwy​ci​ła opoń​czę – gdyż oło​wia​ne nie​bo od​ci​na​ło zie​mię od słoń​ca – ukry​ła twarz pod kap​tu​rem i po​bie​gła uli​ca​mi Bru​gii. Gdy na​po​tka​ła dwóch straż​ni​ków miej​skich, za​gad​nę​ła ich i opo​wie​dzia​ła, co jej le​ża​ło na ser​cu. Prze​ra​że​ni za​pro​wa​dzi​li ją do kom​pe​tent​nych władz. Ja​kiś czas póź​niej, gdy w Bru​gii dzwo​ny wy​bi​ja​ły po​łu​dnie, do drzwi Anny za​pu​ka​ło kil​ku męż​czyzn. Kie​dy się po​ja​wi​ła, uję​li ją bez​ce​re​mo​nial​nie. Na​miest​nik od​po​wie​dzial​ny za ści​ga​nie prze​stęp​ców po​in​for​mo​wał ją, dla​cze​go zo​sta​ła za​trzy​ma​na. Na​kaz aresz​to​wa​nia obej​mo​wał trzy za​rzu​ty: cza​ry, bez​boż​ność, mor​der​stwa przy uży​ciu tru​ci​zny.

35

7 kwiet​nia 1912 Gret​chen, mi​nę​ło tyle lat. Och, moja przy​ja​ciół​ko z dzie​ciń​stwa, czę​sto o to​bie my​ślę, po​wra​cam do na​szej prze​szło​ści, ba​wię się nią, ca​łu​ję cię w swych wspo​mnie​niach. Czy po​zwo​li​my, by ży​cie ucie​kło, za​nim się znów uj​rzy​my? Cza​sa​mi śnię, że do​sta​ję wia​do​mo​ści od cie​bie, że do​wia​du​ję się, gdzie pra​cu​je twój Wer​ner i jak po​to​czy​ły się losy wa​szych sy​nów. Co się wła​ści​wie wy​da​rzy​ło? Pa​mię​tam, że ofi​cjal​nie gnie​wa​my się na sie​bie. Ale już nie pa​mię​tam dla​cze​go. Moje wspo​mnie​nia z tam​te​go okre​su wciąż są po​gma​twa​ne. Sam tam​ten okres też taki był: za​koń​czy​łam te​ra​pię psy​cho​ana​li​tycz​ną, roz​sta​łam się z Fran​zem, wy​je​cha​łam z Wied​nia. Czyż​bym od​czu​wa​ła wów​czas po​trze​bę cał​ko​wi​te​go ze​rwa​nia z prze​szło​ścią, a ty pa​dłaś tego ofia​rą? Czy oka​za​łam się zbyt ra​dy​kal​na? Z per​spek​ty​wy cza​su za​sta​na​wiam się, czy nie by​łam nie​spra​wie​dli​wa… Gdyż za​po​mnia​łam, o co mia​łam do cie​bie pre​ten​sje. Nie​po​koi mnie to i wpro​wa​dza do mo​je​go ser​ca gorz​kie po​czu​cie winy. Och, Gret​chen, chcę pi​sać do cie​bie tak jak wcze​śniej, chcę czy​tać two​je mą​dre od​po​wie​dzi, chcę, żeby na​sza cen​na przy​jaźń prze​trwa​ła. Ty też? Od cza​su na​sze​go ab​sur​dal​ne​go ze​rwa​nia moje ży​cie bar​dzo się zmie​ni​ło. Choć na​dal są w nim czar​ne punk​ty, po​do​ba mi się. Po​wiem wię​cej, za​chwy​ca mnie. Od cze​go by roz​po​cząć swo​ją opo​wieść? W Wied​niu ży​łam ni​czym pta​szek w klat​ce, ślicz​na pa​puż​ka o po​ły​skli​wym upie​rze​niu, któ​rą jej sam​czy wła​ści​ciel spra​wił so​bie, by móc się nią po​chwa​lić. Na​wet je​śli wy​da​wa​ło mi się, iż je​stem szczę​śli​wa, nie za​zna​łam szczę​ścia. Dla​te​go nie​ustan​nie się ża​li​łam, że nie do​ce​niam tego, co mam. Te​ra​pia psy​cho​ana​li​tycz​na stop​nio​wo mnie wy​zwa​la​ła. Cal​ga​ri, u któ​re​go by​łam jed​ną z pierw​szych pa​cjen​tek – jak się od razu zo​rien​to​wa​łam – skle​cił te​ra​pię, któ​ra uświa​do​mi​ła mi, na czym po​le​ga​ła moja neu​ro​za. Moje mał​żeń​stwo z Fran​zem za​wsze spra​wia​ło wra​że​nie uda​ne​go związ​ku. Cho​ciaż mąż był mło​dy, za​wsze uwa​ża​łam go za ojca, za pa​triar​chę, któ​ry uczył mnie za​cho​wa​nia, ogła​dy to​wa​rzy​skiej, obo​wiąz​ków żony. Nie ko​cha​łam go, lecz wiel​bi​łam. Czy to w łóż​ku, czy w to​wa​rzy​stwie, by​łam mu po​słusz​na. Rzecz w tym, że ta ule​głość nie po​zwa​la​ła mi roz​kwit​nąć. Dzię​ki Cal​ga​rie​mu uświa​do​mi​łam so​bie, że cier​pię z po​wo​du ostrej fru​stra​cji sek​su​al​-

nej. Pew​ne​go dnia po​peł​ni​łam głup​stwo, usi​łu​jąc się jej po​zbyć z nim, bo nie mia​łam po​ję​cia, że cho​dzi​ło o prze​nie​sie​nie uczuć, co jest nor​mal​nym eta​pem te​ra​pii, gdy ta do​bie​ga koń​ca. Zu​peł​nie so​bie nie przy​po​mi​nam, co ta​kie​go zro​bi​łam, ale mu​sia​ło to przy​po​mi​nać gwałt. Nie​waż​ne. Cal​ga​ri nie miał mi tego za złe, sko​ro w ostat​nich ty​go​dniach mo​je​go po​by​tu w Wied​niu wzno​wił ze mną pra​cę te​ra​peu​tycz​ną i do​pro​wa​dził ją do koń​ca. W tym sa​mym cza​sie prze​ży​łam wy​jąt​ko​wą chwi​lę, cu​dow​ną, tra​gicz​ną. Wąt​pię, czy ci o tym opo​wia​da​łam, bo by​łam bar​dzo wsty​dli​wa. Dzi​siaj, zwa​żyw​szy, że nie boję się już po​ru​szać żad​ne​go te​ma​tu, wy​ja​śnię ci to w kil​ku sło​wach. Na sku​tek sze​re​gu zbie​gów oko​licz​no​ści zna​la​złam się w ra​mio​nach pew​ne​go osob​ni​ka, któ​ry za​brał mnie do sie​bie. Ku memu wiel​kie​mu zdzi​wie​niu, kie​dy się ko​cha​li​śmy, ten chło​piec, o któ​rym nic nie wie​dzia​łam, a on nic nie wie​dział o mnie, wpra​wił mnie w eks​ta​zę. Dasz wia​rę? Wcze​śniej ani nie po​dej​rze​wa​łam ist​nie​nia ta​kie​go sta​nu, ani się do nie​go nie zbli​ży​łam. Moje lu​bież​ne prze​chadz​ki z Fran​zem ogra​ni​cza​ły się do ogro​du przed do​mem, do sta​ran​nie utrzy​ma​ne​go par​ku, ni​g​dy na​to​miast nie we​szli​śmy do lasu, ni​g​dy nie prze​kro​czy​łam jego gra​ni​cy, zlek​ce​wa​ży​łam moc, któ​rą ob​da​rzy​ła nas dzi​ka na​tu​ra. By​łam wstrzą​śnię​ta tym zmy​sło​wym ob​ja​wie​niem, lecz mimo to nie pró​bo​wa​łam się po​now​nie spo​tkać z nie​zna​jo​mym. Po​szu​ka​łam so​bie in​ne​go. Po​tem ko​lej​ne​go. I nie wiem, ilu jesz​cze. Za każ​dym ra​zem wspi​na​łam się na sam szczyt roz​ko​szy. Je​steś zgor​szo​na? Ja by​łam. Na​bra​ło wów​czas kształ​tów dziw​ne od​kry​cie: je​śli mój ko​cha​nek po​zna​wał moje imię, moją hi​sto​rię, moje tro​ski i zmar​twie​nia, nie umia​łam już dać się po​nieść, za​tra​cić. Zbyt wie​le słów, zbyt wie​le my​śli i wy​obra​żeń wzno​si​ło mur nie​moż​li​wy do prze​by​cia. Zro​zu​mia​łam swo​ją moc i jej ogra​ni​cze​nia: osią​gam or​gazm, lecz uda​je mi się to tyl​ko wte​dy, gdy po​zo​sta​ję ano​ni​mo​wa. Chcąc to spraw​dzić – gdyż tego nie ak​cep​to​wa​łam – usi​ło​wa​łam po​wtó​rzyć te zmy​sło​we unie​sie​nia z Fran​zem. Rzu​ca​jąc się na nie​go, po​bu​dza​łam się, od​twa​rza​jąc za​pał, bez​wstyd, ener​gię, któ​re wy​ka​zy​wa​łam pod​czas spo​tkań ze swy​mi jed​no​dnio​wy​mi ko​chan​ka​mi. Na próż​no. Czy to moja wola nie chcia​ła się usu​nąć w cień, nie po​zwa​la​jąc mi się za​tra​cić, czy to Franz wciąż się za​cho​wy​wał jak Franz von Wald​berg, w każ​dym ra​zie nie uda​ło mi się ule​cieć. Za​raz mia​łam ocho​tę wy​buch​nąć śmie​chem, bo na​sze wy​gi​ba​sy wy​da​wa​ły mi się ta​kie cu​dacz​ne. Zwie​rzy​łam się Cal​ga​rie​mu z tej oso​bli​wo​ści. Sły​sząc moje wy​zna​nie, wca​le się nie zmie​szał, lecz pró​bo​wał zna​leźć wy​ja​śnie​nie. Swo​im zwy​cza​jem po​szu​ki​wał w mo​jej prze​szło​ści cze​goś, co wy​klu​cza​ło, by mógł mi do​go​dzić męż​czy​zna, któ​re​go lu​bi​łam. Na próż​no. Za​miast zwąt​pić w swo​ją me​to​dę, uznał wte​dy, że trzy​mam w re​zer​wie jesz​cze ja​kieś se​kre​ty z dzie​ciń​stwa.

W tam​tym okre​sie nie wie​dzia​łam, co o tym my​śleć. Ciot​ce Vivi nie przy​zna​łam się do ni​cze​go. Cho​ciaż by​ły​śmy so​bie bli​skie, czu​ły​śmy się wręcz wspól​nicz​ka​mi, ba​łam się, że nie bę​dzie po​tra​fi​ła zro​zu​mieć mo​ich dzi​wacz​nych oby​cza​jów. W prze​ci​wień​stwie do mnie Vivi od​da​wa​ła się męż​czy​znom, któ​rych zna​ła, któ​rzy dłu​go się do niej za​le​ca​li, ona zaś wy​mu​sza​ła na nich nie​koń​czą​ce się spa​ce​ry i licz​ne obia​dy. Ciot​ka Vivi z całą pew​no​ścią po​zo​sta​wa​ła sobą i znaj​do​wa​ła się w do​bo​ro​wym to​wa​rzy​stwie, gdy do​cho​dzi​ła do „olśnie​wa​ją​cej chwi​li”. Poza tym oba​wia​łam się z jej stro​ny po​tę​pie​nia w ob​li​czu mo​je​go cie​ka​we​go przy​pad​ku. Przez kil​ka mie​się​cy pro​wa​dzi​łam to po​dwój​ne ży​cie. Po​dwój​ne? Im da​lej się po​su​wa​łam, tym wy​raź​niej za​zna​cza​ła się róż​ni​ca mię​dzy nimi dwo​ma. Jed​no na​le​ża​ło do ob​łud​ne​go ry​tu​ału – eg​zy​sten​cja ma​da​me von Wald​berg – dru​gie da​wa​ło mi spo​sob​ność zgłę​bia​nia nie​wy​czer​pa​nej hoj​no​ści na​tu​ry. Dwa ży​cia, ow​szem, jed​no fał​szy​we, dru​gie praw​dzi​we. Od​bi​cie i ory​gi​nał. Pew​ne​go wie​czo​ru po​de​szłam do Fran​za, któ​ry czy​tał w bi​blio​te​ce. – Franz, nie miej mi tego za złe. Za​mie​rzam cię opu​ścić. Wy​buch​nął śmie​chem, bio​rąc to za prze​ko​ma​rza​nie się. Bez szem​ra​nia za​cze​ka​łam, aż jego we​so​łość do​bie​gnie koń​ca, i po​wtó​rzy​łam: – Przy​kro mi, że spra​wiam ci taki ból, po​nie​waż je​steś do​brym czło​wie​kiem, czu​łym i in​te​li​gent​nym. Po​jął na​gle, że mó​wi​łam po​waż​nie. – Han​no, co cię ugry​zło? – Nie umiem ci tego wy​tłu​ma​czyć. To moja wina. Ni​g​dy nie po​win​nam była się zgo​dzić wyjść za cie​bie. Za​wsze po​dej​rze​wa​łam, że mał​żeń​stwo nie jest moim prze​zna​cze​niem, ale wte​dy jesz​cze uśpi​łam swo​je wąt​pli​wo​ści. Te​raz je​stem tego pew​na. Moje odej​ście nie ma z tobą nic wspól​ne​go, nie ob​wi​niam cię, by​łeś ide​al​ny. Je​steś tak nad​zwy​czaj​ny, że, cał​kiem słusz​nie, do​cho​dzę do wnio​sku, iż moje miej​sce jest gdzie in​dziej, nie w tego ro​dza​ju ży​ciu. Oszczę​dzę ci opi​su sce​ny, któ​ra się wów​czas ro​ze​gra​ła. Franz pła​kał, przy​ta​czał ar​gu​men​ty, zło​rze​czył, wrzesz​czał, zno​wu ję​czał. Ja na​to​miast nie stra​ci​łam zim​nej krwi, by​łam opa​no​wa​na, bo cho​ciaż mó​wi​łam praw​dę, nie za​mie​rza​łam wcho​dzić w szcze​gó​ły tej praw​dy. Moje zde​cy​do​wa​nie, mój spo​kój, moje mil​cze​nie w koń​cu go zi​ry​to​wa​ły. Wy​szedł z domu, trza​ska​jąc drzwia​mi. Po go​dzi​nie wró​cił z Te​itel​ma​nem i Ni​ki​schem, le​ka​rzem ro​dzin​nym i jego ko​le​gą. Prze​ko​nał ich, że do​sta​łam na​pa​du sza​łu. Im ła​two wy​łusz​czy​łam swój za​miar odej​ścia, gdyż w prze​ci​wień​stwie do nie​szczę​sne​go Fran​za wy​słu​cha​li mnie, nie cier​piąc. Gdy oznaj​mi​li mu, że wca​le nie je​stem cho​rą ko​bie​tą, ale ra​czej ko​bie​tą, któ​ra pra​gnie się roz​wieść, Franz wy​dał po​twor​ny okrzyk. Wy​ra​żał on za​ra​zem ból ran​ne​go zwie​rzę​cia i cier​pie​nie dziec​ka. Jego wrzask mnie zmro​ził, wy​wo​łu​jąc wy​rzu​ty su​mie​nia. Czyż​by Franz aż tak mnie ko​chał? Za​drża​łam i wła​śnie wte​dy po​sta​no​wi​łam, że sko​ro nie mogę go po​cie​szyć, ofia​ru​ję mu

wszyst​ko, co po​sia​dam. Na​za​jutrz uda​łam się do mar​chan​dów, z któ​rych po​mo​cą stwo​rzy​łam swą ko​lek​cję szkla​nych kul. Za​pro​po​no​wa​łam im, żeby przy​szli wy​ce​nić moje oka​zy i je od​ku​pi​li. Uwie​rzysz mi? Ci nic​po​nie, któ​rzy wy​cią​gnę​li ode mnie for​tu​nę, na​wet się nie po​fa​ty​go​wa​li z wi​zy​tą, mimo że na​le​ga​łam. Je​den z nich po wie​lu bła​ga​niach ra​czył się zja​wić i za​pro​po​no​wał mi śmiesz​ną sumę, ty​sięcz​ną część tego, ile kosz​to​wa​ły mnie mil​le​fio​ri. Na mój roz​kaz służ​ba wy​rzu​ci​ła go za drzwi. To zda​rze​nie prze​peł​ni​ło mnie od​ra​zą. Od​ra​zą do tych oszu​stów, od​ra​zą do sie​bie za to, że oka​za​łam się taka na​iw​na, od​ra​zą do tych przed​mio​tów, któ​rych zna​cze​nie cał​ko​wi​cie zma​la​ło. Co zro​bi​łam? Na dnie Du​na​ju, je​śli zej​dziesz pod most Ra​detz​kie​go i wy​po​sa​żo​na w od​po​wied​ni sprzęt zdo​łasz za​nur​ko​wać w głę​bi​ny, od​naj​dziesz po​śród pstrą​gów i szczu​pa​ków naj​bar​dziej ba​ro​ko​wą flo​rę, jaką kie​dy​kol​wiek wi​dzia​no: ro​sną tam szkla​ne kwia​ty, krysz​ta​ło​we łąki, barw​na mi​ne​ral​na ro​ślin​ność, sło​wem, ogród, któ​re​go do​glą​da​nie mo​gło​by uba​wić ja​kie​goś boga ju​bi​le​rów o wło​skich gu​stach. Fak​tycz​nie, w cią​gu kil​ku wie​czo​rów po pół​no​cy po​wy​rzu​ca​łam to, co na​zy​wa​łam „mo​imi skar​ba​mi”. Ze​gnaj, Wied​niu. Zo​sta​wi​łam Fran​zo​wi swo​je do​bra, czy​li nędz​ne reszt​ki po​zo​sta​łe z mo​je​go oso​bi​ste​go fun​du​szu, oraz mi​lio​ny, któ​re wnio​słam do na​sze​go wspól​ne​go ma​jąt​ku. Bez py​ta​nia go o zda​nie. Wbrew opi​nii Schön​der​fe​ra. W tam​tym okre​sie Franz nie zga​dzał się na roz​wód. Upie​rał się tak przez lata. Jego za​wzię​tość mnie tra​pi​ła, ale i wzru​sza​ła, bo do​brze wie​dzia​łam, co ozna​cza: Franz ne​go​wał na​szą se​pa​ra​cję, chciał, że​by​śmy byli na​dal zwią​za​ni, cze​kał na mój po​wrót, go​tów mi wy​ba​czyć. Do​pie​ro w ze​szłym mie​sią​cu otrzy​ma​łam do​ku​men​ty do pod​pi​su. For​mal​no​ścia​mi za​jął się pe​wien no​ta​riusz. Kto się za tym krył? Czy Franz w koń​cu się zgo​dził – cze​go bym so​bie ży​czy​ła – czy też ro​dzi​na zmu​si​ła go do tego za po​mo​cą in​tryg? Ni​g​dy się nie do​wiem. Wy​je​cha​łam z Wied​nia bez gro​sza. I temu za​wdzię​czam do​bre sa​mo​po​czu​cie. Ma​ją​tek, któ​ry przy​padł mi po śmier​ci przy​bra​nych ro​dzi​ców, prze​są​dził o moim prze​zna​cze​niu wbrew mo​jej woli, o prze​zna​cze​niu dzie​dzicz​ki. By​łam spłu​ka​na i mia​łam od​zy​skać praw​dzi​we ży​cie. Albo wy​my​ślić je od nowa. Po​cząt​ko​wo za​miesz​ka​łam w Zu​ry​chu. Tam za pie​nią​dze z ko​re​pe​ty​cji ję​zy​ko​wych wy​na​ję​łam po​kój na pod​da​szu i za​czę​łam czy​tać dzie​ła Freu​da. Póź​niej roz​po​czę​łam dru​gą ku​ra​cję, tym ra​zem teo​re​tycz​ną, nie te​ra​peu​tycz​ną, dzię​ki cze​mu sama mo​głam zo​stać psy​cho​ana​li​tycz​ką. Tak, Gret​chen, nie prze​sły​sza​łaś się! Zo​sta​łam le​ka​rzem dusz. Le​czę lu​dzi, któ​rzy cier​pią. Oczy​wi​ście chwi​lo​wo mam trud​no​ści ze zdo​by​ciem pa​cjen​tów, nie tra​cę jed​nak na​dziei, że mi się uda. W mię​dzy​cza​sie, żeby się czymś za​jąć, pi​szę książ​kę o fla​mandz​kim mi​sty​cy​zmie, esej, któ​ry po ukoń​cze​niu za​mie​rzam wy​słać pro​fe​so​ro​wi Freu​do​wi.

Jak do tego do​szło? Z po​wo​du drze​wa. Tym ra​zem nie cho​dzi o szkla​ne drze​wo wy​pro​du​ko​wa​ne w Mu​ra​no czy w Bac​ca​ra​cie, lecz o lipę, pod któ​rą mnie nogi po​nio​sły. Zwie​dza​łam Bru​gię z Ullą, przy​ja​ciół​ką z Zu​ry​chu, któ​ra uczy hi​sto​rii w li​ceum dla dziew​cząt. Prze​mie​rzy​ły​śmy wła​śnie bo​ga​tą Wa​lo​nię i w po​rów​na​niu z nią Flan​dria wy​da​ła nam się ubo​ga, do mo​men​tu kie​dy An​twer​pia od​kry​ła przed nami swo​je skar​by, a po​tem klej​not, ja​kim jest Bru​gia, po​wi​tał nas swy​mi ka​na​ła​mi. Cho​ciaż nie mia​ły​śmy już zu​peł​nie cza​su, Ulla ko​niecz​nie chcia​ła zwie​dzić be​gi​naż. Abyś mo​gła zro​zu​mieć jej upór, mu​szę ci wy​ja​śnić, że Ulla wal​czy o wy​zwo​le​nie ko​biet, kwe​stio​nu​jąc dru​go​rzęd​ną rolę, jaką od wie​ków przy​zna​je nam spo​łe​czeń​stwo. Do​ma​ga się dla nas pra​wa gło​su, ar​gu​men​tu​jąc, że sko​ro prze​strze​ga​my praw, mu​si​my uczest​ni​czyć w ich two​rze​niu. Nie ak​cep​tu​je po​glą​du, że ustę​pu​je​my męż​czy​znom pod wzglę​dem in​te​li​gen​cji, a tym bar​dziej pod wzglę​dem zdol​no​ści do​ko​ny​wa​nia wy​bo​ru. Czyż trze​ba cze​kać na woj​ny i brak męż​czyzn, żeby za każ​dym ra​zem prze​ko​ny​wać się od nowa, iż ko​bie​ty po​tra​fią wy​ko​ny​wać mę​skie obo​wiąz​ki, czy wręcz tra​dy​cyj​nie mę​skie za​wo​dy? Cho​ciaż ja nie je​stem aż tak za​an​ga​żo​wa​na jak Ulla, po​chwa​lam jej wal​kę i mam na​dzie​ję, że nie za​li​czasz się do tych głu​pich gęsi, któ​re ona szo​ku​je. We​dług Ulli, be​gin​ki były pierw​szy​mi wy​eman​cy​po​wa​ny​mi ko​bie​ta​mi śre​dnio​wie​cza, po​nie​waż stwo​rzy​ły pe​wien mo​del nie​za​leż​ne​go ży​cia, bez wy​cho​dze​nie za mąż, bez za​kła​da​nia ro​dzi​ny. Uni​ka​ły ty​po​wych wzor​ców – mał​żeń​stwa, ma​cie​rzyń​stwa, wdo​wień​stwa, umi​zgów – i ma​rzy​ły o czymś wię​cej niż po​ro​dy czy brud​ne pie​lusz​ki. Or​ga​ni​zo​wa​ły się w świec​kie spo​łecz​no​ści i ofe​ro​wa​ły al​ter​na​tyw​ne roz​wią​za​nie w tych cza​sach mę​skiej do​mi​na​cji. Zresz​tą męż​czyź​ni bar​dzo szyb​ko się nimi za​ję​li. Nie​raz ata​ko​wa​li ich spo​sób ży​cia, czy wręcz go ni​we​czy​li. Ulla chcia​ła od​dać hołd tym pio​nier​kom i za​mie​rza​ła na​pi​sać o nich ar​ty​kuł dla cza​so​pi​sma szwaj​car​skich su​fra​ży​stek. Przy​zna​ję, że tam​te​go dnia bar​dziej się przej​mo​wa​łam pę​che​rza​mi na sto​pach – tak mało cho​dzę – niż pa​sjo​nu​ją​cy​mi za​pew​ne eks​tra​wa​gan​cja​mi Ulli. Gdy tyl​ko prze​szły​śmy przez łu​ko​wa​ty most na rze​ce Reie, Ulla bie​ga​ła od domu do domu, zwie​dza​ła ka​pli​cę, oglą​da​ła izbę cho​rych, ja tym​cza​sem spo​strze​głam ja​kieś drze​wo i opar​łam się ple​ca​mi o jego pień. Zdję​łam buty, roz​ma​so​wa​łam pal​ce i od​da​łam się ma​rze​niom. Pod tą lipą z wol​na ogar​nął mnie spo​kój. Nie wiem, ja​kim cu​dem, to miej​sce wy​da​wa​ło mi się zna​jo​me. Bez wąt​pie​nia ci​sza, prze​ry​wa​na je​dy​nie krzy​ka​mi ła​bę​dzi i gęsi, przy​po​mnia​ła mi dzie​ciń​stwo. Być może do​tyk zie​mi przy​wo​ły​wał tam​te dłu​gie chwi​le, kie​dy le​ża​łam z twa​rzą przy​ci​śnię​tą do tra​wy, pró​bu​jąc ob​jąć roz​po​star​ty​mi ra​mio​na​mi całą kulę ziem​ską. Wez​bra​ły we mnie daw​ne uczu​cia, wstrzą​snę​ły mną, przy​nio​sły mi po​krze​pie​nie. Na​tych​miast od​nio​słam wra​że​nie, że ży​cie może być pro​ste. Ze wy​star​czy się nim za​chły​snąć, spo​glą​dać w nie​bo, po​dzi​wiać świa​tło. Na pry​mul​ce przy​siadł mo​tyl.

Te dwie isto​ty mie​ni​ły się tymi sa​my​mi bar​wa​mi: ła​god​ną zie​le​nią i sło​necz​ną żół​cią. Owad i ro​śli​na, iden​tycz​ne pod wzglę​dem pięk​na i de​li​kat​no​ści, róż​ni​ły się je​dy​nie try​bem ży​cia. Jed​no za​pu​ści​ło ko​rze​nie w zie​mi, dru​gie wzbi​ja​ło się w po​wie​trze. Pod won​ny​mi ga​łąz​ka​mi do​ma​tor​ka i wę​dro​wiec spo​ty​ka​li się na taj​nej schadz​ce. O czym roz​ma​wia​li? Na​gle wy​da​ło mi się, że sku​pił się wo​kół nich cały wszech​świat. Trze​po​ta​nie lek​kich skrzy​de​łek spra​wia​ło wra​że​nie, że ro​śli​na od​dy​cha. Świat utwo​rzył pa​no​ra​micz​ną de​ko​ra​cję, sta​no​wią​cą ramę dla tego wy​twor​ne​go spo​tka​nia owa​da i kwiat​ka, uka​zu​jąc mi isto​tę wszech​rze​czy, cią​głość nie​win​ne​go, upo​rczy​we​go ży​cia. Moje cia​ło uwol​ni​ło się od cię​ża​ru. Set​ki ki​lo​gra​mów opa​dło z mo​ich ple​ców, ra​mion. Sta​łam się lek​ka jak piór​ko. – No co, Han​no, ogłu​chłaś? Ulla wo​ła​ła mnie po imie​niu z gma​chu, w któ​rym po​zna​ła ko​le​żan​kę, hi​sto​rycz​kę. Chcia​ła się ze mną po​dzie​lić swo​im en​tu​zja​zmem. Fi​zycz​nie opu​ści​łam drze​wo, lecz ja​kaś część mnie przy nim po​zo​sta​ła. W mo​jej du​szy za​pa​no​wał spo​kój. Po​zna​łam wiel​ką ta​jem​ni​cę. Nie po​tra​fi​łam jej wy​ra​zić sło​wa​mi, cho​ciaż wciąż by​łam pod jej wra​że​niem. Ulla dys​ku​to​wa​ła z tą fla​mandz​ką eru​dyt​ką, któ​ra po​dzie​la​ła jej prze​ko​na​nia. W roz​tar​gnie​niu słu​cha​łam jed​nym uchem ich roz​mo​wy, któ​ra to​czy​ła się wo​kół daw​nych be​gi​nek. W koń​cu miej​sco​wa hi​sto​rycz​ka po​wie​rzy​ła Ulli ja​kiś śre​dnio​wiecz​ny rę​ko​pis. Po po​wro​cie do ho​te​lu usia​dłam przy oknie, żeby ule​cieć w ma​rze​niach do lipy, a tym​cza​sem Ulla, wy​cią​gnię​ta na jed​nym z łó​żek, kart​ko​wa​ła cen​ny ma​nu​skrypt, któ​ry za​bra​ła z ta​kim en​tu​zja​zmem. Gdy na​de​szła pora, żeby zejść na ko​la​cję, jej pod​nie​ce​nie opa​dło. – Te wier​sze to pa​pla​nie neu​ro​tycz​ki. Dy​wa​ga​cje sfru​stro​wa​nej mieszcz​ki. Jaka szko​da! To się nie przy​słu​ży spra​wie ko​biet, nic z tych rze​czy. Kie​dy po​my​ślę, że moja ko​le​żan​ka obu​rza się, iż ni​g​dy wcze​śniej nie opu​bli​ko​wa​no Zwier​cia​dła nie​wi​dzial​no​sci! Ja je​stem prze​ciw​ne​go zda​nia. To za​słu​gu​je na za​po​mnie​nie. Rzu​ci​ła plik kar​tek na fo​tel. Po zje​dze​niu ko​la​cji otwo​rzy​łam z nu​dów ma​nu​skrypt i prze​kart​ko​wa​łam go. Po kil​ku stro​nach do​zna​łam wstrzą​su. Drze​wo! Za​nu​rza​łam się w at​mos​fe​rę drze​wa! To lipa na​pi​sa​ła te wier​sze… W ten oto spo​sób za​fa​scy​no​wa​ła mnie Anne z Bru​gii, au​tor​ka dzie​ła, ko​bie​ta, o któ​rej nic nie wia​do​mo, a któ​rą ja po​sta​no​wi​łam się za​jąć. Ulla, zdzi​wio​na, ale zgod​na, przy​się​gła mi po​móc w po​szu​ki​wa​niach w ar​chi​wum. Opo​wiem ci o tym w na​stęp​nym li​ście, je​śli mi po​zwo​lisz. Zwier​cia​dło nie​wi​dzial​no​ści, czyż to nie wspa​nia​ły ty​tuł? Na od​wro​cie ko​per​ty za​uwa​żysz mój ad​res w Zu​ry​chu, ad​res, któ​ry z każ​dym dniem jest bar​dziej tym​cza​so​wy, gdyż od kie​dy zna​jo​mi psy​cho​ana​li​ty​cy obie​ca​li, że za​ofe​ru​ją mi pra​cę w Bel​gii, przy​mie​rzam się do opusz​cze​nia Szwaj​ca​rii. No, ale zo​ba​czy​my…

Od​pisz mi, Gret​chen. Pro​szę cię. Co​kol​wiek zro​bi​łam, wy​bacz mi. I wy​bacz mi rów​nież to, cze​go nie zro​bi​łam. Z nie​cier​pli​wo​ścią wy​pa​tru​ję two​je​go li​stu. Two​ja wier​na i ko​cha​ją​ca Han​na

36

– Cze​go na​uczył pa​nią suk​ces? – Ni​cze​go. Do​sta​łam go w pre​zen​cie, to wszyst​ko. – Cze​go na​uczy​ła pa​nią po​raż​ka? – Tego, że ko​cham swój za​wód bar​dziej niż suk​ces. – Cze​go na​uczy​ło pa​nią kino? Dzien​ni​kar​ka, z dłu​go​pi​sem w ustach i ma​gne​to​fo​nem w dło​ni, cze​ka​ła na od​po​wiedź, za​do​wo​lo​na, że za​da​ła tak roz​strzy​ga​ją​ce py​ta​nie. – Tego, że mam krą​głe po​ślad​ki. Anny wsta​ła, po​zdro​wi​ła dzien​ni​kar​kę i wy​szła z po​ko​ju. Jo​han​na po​dzię​ko​wa​ła swo​jej ko​le​żan​ce. Po​gra​tu​lo​wa​ły so​bie na​wza​jem tego eks​klu​zyw​ne​go wy​wia​du, przy​rze​kły so​bie, że zje​dzą ra​zem obiad w mie​ście, i gło​śno się uca​ło​wa​ły na po​że​gna​nie. Jo​han​na do​łą​czy​ła do Anny, któ​ra ob​ser​wo​wa​ła oce​an. Ak​tor​ka sprze​da​ła swo​ją po​sia​dłość w Be​ver​ley Hills i za​miesz​ka​ła tu​taj, na wy​brze​żu, w dłu​gim bia​łym pa​wi​lo​nie sto​ją​cym tuż nad wodą, w domu prze​zna​czo​nym dla in​ży​nie​ra, le​ka​rza czy dla mał​żeń​stwa z kla​sy śred​niej, ale nie dla gwiaz​dy mul​ti​mi​lio​ner​ki. Po​cząt​ko​wo Jo​han​na się krzy​wi​ła, lecz póź​niej, kie​dy zro​zu​mia​ła, ja​kie wy​ni​ka​ją z tego ko​rzy​ści dla fo​to​gra​fów i ja​kie za​in​te​re​so​wa​nie wzbu​dzi to w re​dak​cjach cza​so​pism, któ​re będą opi​sy​wa​ły Anny w jej tym​cza​so​wym od​osob​nie​niu, po​go​dzi​ła się z prze​pro​wadz​ką. – Bra​wo. Do​star​czy​łaś jej ma​te​ria​łu na faj​ny ar​ty​kuł. Anny po​ki​wa​ła gło​wą, nie od​ry​wa​jąc oczu od skłę​bio​nych fal. – Ethan wy​cho​dzi dziś wie​czo​rem. – Nie je​dziesz po nie​go do wię​zie​nia? – Nie. Po​sła​łam sa​mo​chód. Nie chcia​łam, że​byś wy​sła​ła pod za​kład kar​ny pułk pa​pa​raz​zich, by uwiecz​ni​li mnie w jego ra​mio​nach. Jo​han​na na​wet nie pró​bo​wa​ła się bro​nić. Anny to do​ce​ni​ła. Od​wró​ci​ła się w stro​nę agent​ki. – Do​brze mi te​raz idzie. Sły​sząc to nie​zno​śne zda​nie, Jo​han​na dała upust swo​im ża​lom: – Nie, od​kąd ci idzie „do​brze”, idzie ci bar​dzo źle. Anny, wy​ko​nu​jesz je​den z naj​bar​dziej eks​cy​tu​ją​cych za​wo​dów na świe​cie, przy tym je​den z naj​bar​dziej lu​kra​tyw​nych, a za​grze​bu​jesz się tu​taj, obo​jęt​na na wszyst​ko. Pro​si​łam cię, że​byś prze​stu​dio​wa​ła tam​ten sce​na​riusz, Ko​bie​ty mo​je​go ojca. Cały Hol​ly​wo​od knu​je, jak by tu do​rwać ten tekst. W przy​szłym roku to bę​dzie wy​da​rze​nie. A ty so​bie bim​basz, mar​nu​jesz się przy Etha​nie! – Prze​czy​ta​łam go. Jo​han​na za​tar​ła ręce. Na​resz​cie! Za​po​wia​da​ło się, że Ko​bie​ty mo​je​go ojca będą nową waż​ną ko​me​dią mu​zycz​ną. Agen​ci wal​czy​li do upa​dłe​go, żeby umie​ścić swo​ich klien​tów i klient​ki w tym przed​się​wzię​ciu. Tym​cza​sem Anny Lee, pierw​sza ak​tor​ka, z któ​rą się skon​-

tak​to​wa​no, przez dwa mie​sią​ce na​wet się nie po​fa​ty​go​wa​ła, żeby od​po​wie​dzieć. – Sze​fo​wie wy​twór​ni chcą tyl​ko cie​bie, zda​jesz so​bie spra​wę, co to zna​czy? Tyl​ko cie​bie! Od​mó​wi​li roz​mów z naj​więk​szy​mi. – Szko​da, bo ja w tym nie za​gram. Jo​han​na zbla​dła, a Anny po​wró​ci​ła do ob​ser​wo​wa​nia oce​anu. – Ko​cha​nie, to nie​moż​li​we. To jest TEN film. – Masz ra​cję: to jest TEN FILM, NAJ​GŁUP​SZY FILM roku, mimo że kon​ku​ren​cji by​naj​mniej nie bra​ku​je. Czy choć raz się za​śmia​łaś, czy​ta​jąc sce​na​riusz? Bo ja nie. Wi​dzia​łaś te po​sta​cie? Ja doj​rza​łam le​d​wie za​ry​so​wa​ne syl​wet​ki, któ​re wy​ga​du​ją ja​kieś far​ma​zo​ny… – Taki jest dzi​siej​szy gust. – Zły gust. – Ale sztu​ka trium​fo​wa​ła na Broad​wayu! – Z pew​no​ścią nie zmie​nię zda​nia tyl​ko dla​te​go, że ty​sią​ce lu​dzi schle​bia​ją de​bi​li​zmo​wi. – Anny, zbudź się! Je​ste​śmy w Hol​ly​wo​od, ko​cha​na. Są pro​jek​ty, któ​rych trze​ba się po​dej​mo​wać. Wy​da​je mi się, że nie zda​jesz so​bie spra​wy ze swo​ich przy​wi​le​jów. Na​le​żysz do eks​klu​zyw​ne​go klu​bu tych, któ​re otrzy​mu​ją sce​na​riu​sze w pierw​szej ko​lej​no​ści. Mo​żesz wy​bie​rać. – No wła​śnie, wy​bra​łam od​mo​wę. – To sa​mo​bój​stwo! Anny po​de​szła do ni​skie​go sto​li​ka przy​kry​te​go bro​szu​ra​mi. – Jo​han​no, za​kła​dasz, że ja po​rzu​ci​łam pra​cę. To nie​praw​da. Pra​gnę jak naj​szyb​ciej za​grać nową rolę. Pięk​ną hi​sto​rię, z któ​rej będę dum​na. Wska​za​ła na ster​tę ze​szy​tów. – Spójrz… obie​cu​ję ci, że w tym ty​go​dniu prze​czy​tam je wszyst​kie. Chy​ba znaj​dzie się wśród nich je​den do​bry, nie? Jo​han​na wzru​szy​ła ra​mio​na​mi, znie​chę​co​na: po​win​na była zo​stać w fir​mie swo​je​go ojca w Se​at​tle, za​miast uże​rać się przez całe ży​cie w po​go​ni za suk​ce​sem w Hol​ly​wo​od. Stwo​rzyć od pod​staw ka​rie​rę gwiaz​dy, żeby na ko​niec usły​szeć coś ta​kie​go! – Dość tego. Ra​do​sne​go spo​tka​nia z two​im ga​ler​ni​kiem. Stra​ci​łam tu wy​star​cza​ją​co dużo cza​su. Jo​han​na trza​snę​ła drzwia​mi. Po dro​dze do sa​mo​cho​du w każ​dej chwi​li spo​dzie​wa​ła się, że Anny ją za​wo​ła. Sto razy prze​ży​wa​ła tę sce​nę. Sto razy od​wra​ca​ła się na pię​cie, wy​ol​brzy​mia​jąc swój żal. Sto razy po​czci​we ser​ce Anny nie mo​gło znieść kon​flik​tu i ak​tor​ka bie​gła za nią. Otwie​ra​jąc drzwicz​ki, Jo​han​na ukrad​kiem rzu​ci​ła okiem w stro​nę domu. Anny się nie po​ja​wia​ła. Za​kło​po​ta​na usia​dła za kie​row​ni​cą i jesz​cze przez kil​ka mi​nut po​pra​wia​ła ma​ki​jaż. Na próż​no. Anny wy​bra​ła się na spa​cer brze​giem oce​anu.

Wie​czo​rem Ethan za​dzwo​nił do drzwi. Anny otwo​rzy​ła, po​ca​ło​wa​li się, a po​tem, nie od​zy​wa​jąc się ani sło​wem, po​szli do po​ko​ju, gdzie z sza​cun​kiem, nie​mal nie​śmia​ło, od​kry​wa​li się na nowo. Przy ko​la​cji Ethan opo​wie​dział jej o wię​zie​niu, o upo​ka​rza​ją​cym miesz​ka​niu w celi, o re​la​cjach ze współ​więź​nia​mi, o pa​nu​ją​cym tam kul​cie kul​tu​ry​sty​ki. Po mu​sku​la​tu​rze moż​na było po​znać, czy wię​zień od​sia​du​je dłu​gą karę, czy krót​ką. – Ja na​dal je​stem chu​chrem. Pięć mie​się​cy w mam​rze nie mo​gło zro​bić ze mnie atle​ty. Wszyst​ko mię​dzy nimi uło​ży​ło się w spo​sób na​tu​ral​ny. Spę​dzi​li ra​zem swo​ją pierw​szą noc, tak jak​by po​prze​dza​ło ją ty​siąc in​nych. Ich roz​kład dnia był zbież​ny, tak samo jak ich na​stro​je. Cie​szy​li się każ​dą chwi​lą swo​je​go ży​cia. W tej nad​mor​skiej sce​ne​rii Ethan zno​wu czuł, że żyje. Anny czy​ta​ła sce​na​riu​sze. Za​miast się zło​ścić, śmia​ła się z głu​pot, któ​re jej pro​po​no​wa​no. Oprócz fil​mów z efek​ta​mi spe​cjal​ny​mi, w któ​rych po​sta​cie były cien​kie jak za​pał​ki, przej​rza​ła dwa​dzie​ścia hi​sto​rii „do krę​ce​nia tył​kiem” – przez co ro​zu​mia​ła opo​wie​ści wy​ma​ga​ją​ce, aby od cza​su do cza​su ja​kaś ci​zia prze​mknę​ła po ekra​nie. Nie​wie​le wię​cej do​strze​gła w bar​dziej do​pra​co​wa​nych sce​na​riu​szach. – Wiesz, Ethan, je​śli się ma wy​gląd „ślicz​not​ki”, jest się ska​za​ną na gra​nie dzi​wek albo kre​ty​nek. Te ta​kie so​bie mają szczę​ście, bo po​wie​rza​ją im role psy​cho​lo​gicz​ne. Za to brzyd​kie są na​praw​dę roz​piesz​cza​ne: ob​sa​dza​ne w ro​lach dych ko​biet, do​sta​ją eks​tra​wa​ganc​kie ciu​chy i naj​lep​sze kwe​stie. Anny za​uwa​ży​ła nie​po​ko​ją​cy szcze​gół w za​cho​wa​niu Etha​na. Je​śli roz​mo​wa do​ty​czy​ła przy​szło​ści, zdra​dzał za​nie​po​ko​je​nie, a na czo​ło wy​stę​po​wa​ły mu kro​ple potu. Gdy tyl​ko znaj​do​wał się da​lej niż dwa me​try od niej i gdy te​le​wi​zja wy​le​wa​ła co​dzien​ną por​cję złych wia​do​mo​ści, wi​dzia​ła, że Ethan wal​czy z wła​sny​mi emo​cja​mi, usil​nie sta​ra się nie za​ła​mać. „Cóż za nie​by​wa​ła wraż​li​wość – my​śla​ła Anny. – On jest jesz​cze gor​szy niż ja”. Nie​ste​ty, po​win​na była do​pro​wa​dzić swo​je ro​zu​mo​wa​nie do sa​me​go koń​ca. Pew​ne​go ran​ka, po​rząd​ku​jąc pły​ny do ką​pie​li, po​trą​ci​ła ko​sme​tycz​kę na​le​żą​cą do Etha​na. Na pod​ło​gę wy​sy​pa​ły się le​kar​stwa: środ​ki prze​ciw​bó​lo​we, na​sen​ne, po​bu​dza​ją​ce, ener​ge​ty​zu​ją​ce. Więc to dla​te​go Ethan tak czę​sto cho​dził myć ręce. Co ro​bić? Przez cały ra​nek nie przy​zna​wa​ła się do swe​go od​kry​cia, ale po​tem, w cza​sie po​po​łu​dnio​wej wy​ciecz​ki, usi​ło​wa​ła skie​ro​wać roz​mo​wę na ten te​mat: – Ethan, kim my we​dług cie​bie je​ste​śmy? – Zwie​rzę​ta​mi. Ży​cie w nas jest or​ga​nicz​ne. Nie wie​rzę w ist​nie​nie du​szy. Je​ste​śmy je​dy​nie zor​ga​ni​zo​wa​ną ma​te​rią. To wła​śnie ro​zu​miem pod sło​wem „zwie​rzę”. – Znasz zwie​rzę​ta, któ​re mają na​ło​gi? Zwie​rzę​ta, któ​re piją, za​ży​wa​ją nar​ko​ty​ki? Czy choć​by tyl​ko zwie​rzę​ta zner​wi​co​wa​ne? – Nie. – Wo​bec tego my nie je​ste​śmy zwie​rzę​ta​mi.

– Ależ tak, tyle że zwie​rzę​ta​mi nie​spo​koj​ny​mi. – Dla​cze​go? Bo mamy du​szę? – Nie. Dla​te​go że pod wzglę​dem che​micz​nym na​wa​li​ło nam do​zo​wa​nie. – Two​im zda​niem wszyst​ko za​le​ży od che​mii? – Tym wła​śnie je​ste​śmy. Kie​dy się bo​isz, to kwe​stia che​mii. Kie​dy prze​sta​jesz się bać, to też jest kwe​stia che​mii. – A kie​dy na cie​bie pa​trzę i czu​ję się szczę​śli​wa? – To che​mia. Je​ste​śmy dwo​ma kom​pa​ty​bil​ny​mi wzo​ra​mi che​micz​ny​mi. – Ależ to ro​man​tycz​ne! – Ro​man​tyzm wy​ni​ka z rów​no​wa​gi czą​ste​czek. Anny nie na​le​ga​ła. Prze​czu​wa​ła, że je​śli pra​gnie uła​twić Etha​no​wi od​tru​wa​nie, musi naj​pierw od​truć mu mózg. My​ślał do​kład​nie tak, jak pod​po​wia​dał mu wiek, w któ​rym żył, jak ty​po​wy ma​te​ria​li​sta. Zy​cie du​cho​we ogra​ni​cza​ło się do skład​ni​ków fi​zy​ko​che​micz​nych. Gdy tyl​ko przy​tra​fia​ło mu się coś dziw​ne​go – lęk, py​ta​nie bez od​po​wie​dzi, nie​ocze​ki​wa​ne wzru​sze​nie – re​ago​wał, ły​ka​jąc pi​guł​kę. Naj​wy​raź​niej pod​jął pra​cę na od​dzia​le psy​chia​trycz​nym po to, by móc wy​peł​niać swo​je ży​cie me​dy​ka​men​ta​mi. Bez po​pa​da​nia w po​płoch Anny przy​się​gła so​bie, że bę​dzie mu cier​pli​wie po​ma​ga​ła. Wzię​cie od​po​wie​dzial​no​ści za inną isto​tę ozna​cza​ło rów​no​cze​śnie prze​ję​cie od​po​wie​dzial​no​ści za samą sie​bie. Jak wiel​ką siłę da​wa​ło jej współ​czu​cie! Zresz​tą czyż to nie sło​wo „li​tość” przy​pie​czę​to​wa​ło nie​daw​no ich zna​jo​mość? Anny i Ethan ba​wi​li się w ten spo​sób, wo​ląc so​bie szep​tać: „Li​tu​ję się nad tobą”, za​miast: „Ko​cham cię” – wy​da​wa​ło im się, że to wy​ra​ża gwał​tow​ne uczu​cie, sil​ne, głęb​sze. Wra​ca​li ze spa​ce​ru, obej​mu​jąc się w pa​sie, jak każ​de​go dnia. Wo​kół nich krą​ży​ły mewy, ni​czym druh​ny w bia​łych suk​niach. W domu Anny za​pa​rzy​ła her​ba​tę i za​bra​ła się do swo​je​go trzy​dzie​ste​go sce​na​riu​sza. Pro​du​cen​ci, któ​rzy chcie​li wy​słać sce​na​riusz do Anny Lee, gwiaz​dy pierw​szej ka​te​go​rii, mu​sie​li za​blo​ko​wać na kon​cie okrą​głą sumę i do​pie​ro wte​dy agent​ka da​wa​ła zie​lo​ne świa​tło, prze​ka​zu​jąc jej tekst do prze​czy​ta​nia. Jed​nak ta bro​szur​ka nie prze​szła zwy​kłej dro​gi. Re​ży​ser, Eu​ro​pej​czyk, wrę​czył ją przy​ja​cie​lo​wi, ten zaś dał ją in​ne​mu, pew​ne​mu tech​ni​ko​wi, któ​ry lu​bił Anny. Mimo nie​przy​chyl​ne​go na​sta​wie​nia otwo​rzy​ła sce​na​riusz. Go​dzi​nę póź​niej za​mknę​ła go, wstrzą​śnię​ta. Nie zwle​ka​jąc, wy​bra​ła nu​mer na​ba​zgra​ny dłu​go​pi​sem na okład​ce. Usły​sza​ła za​spa​ny głos: – Tak? – Mówi Anny Lee, wła​śnie prze​czy​ta​łam pań​ski sce​na​riusz i… – Jest trze​cia rano… – Pro​szę wy​ba​czyć, dzwo​nię z Los An​ge​les. – Kim pani jest? – Anny Lee! Je​stem za​chwy​co​na pana hi​sto​rią. – To ja​kiś żart?

– Nie, to na​praw​dę ja. Chcę zo​stać Anne z Bru​gii.

37

Anne le​ża​ła w głę​bi mrocz​nej celi, w któ​rej pa​no​wał odór mo​czu i wil​got​nych mu​rów. Ka​mie​nie były po​kry​te bia​ła​wy​mi wło​ska​mi. Gdy prze​su​wa​ła dłoń​mi po ścia​nach, pod pa​znok​cie do​sta​wa​ły jej się ka​wa​łecz​ki sa​le​try, któ​re na​tych​miast po​draż​nia​ły jej oczy, a na​wet przy​pra​wia​ły o skur​cze wnętrz​no​ści, po​wo​du​jąc wy​mio​ty. W cią​gu trzech dni spę​dzo​nych w celi ob​la​zło ją ro​bac​two. Po​cząt​ko​wo się dra​pa​ła, po​tem jed​nak po​my​śla​ła o kro​wach, któ​re zno​szą do​kucz​li​we mu​chy, o dzi​kich zwie​rzę​tach ży​wią​cych pa​so​ży​ty w swo​jej sier​ści, i po​sta​no​wi​ła nie zwra​cać wię​cej uwa​gi na uką​sze​nia. Po​śród za​wie​ru​chy, któ​ra ruj​no​wa​ła jej ży​cie, za​nu​rzo​na w tej klo​ace zwa​nej wię​zie​niem, sta​ra​ła się za​cho​wać nie​zmą​co​ny spo​kój. Gdy​by się za​ła​ma​ła, spra​wia​ła​by wra​że​nie win​nej. Dzi​siaj miał się roz​po​cząć jej pro​ces. Śledz​two prze​pro​wa​dzo​no bar​dzo szyb​ko, co nie na​pa​wa​ło opty​mi​zmem zwo​len​ni​ków Anne – Bra​in​do​ra, ciot​ki Go​de​li​ève, lu​dzi z gmi​nu. Do​wo​dy wy​da​wa​ły się przy​tła​cza​ją​ce. Ze wzglę​du na ewi​dent​ne ozna​ki otru​cia – skur​cze, drgaw​ki, udu​sze​nie – po​sta​wio​no dia​gno​zę, iż zgon gran​de de​mo​isel​le na​stą​pił w wy​ni​ku mor​der​stwa. W po​rze jutrz​ni, gdy do​wie​dzia​no się, że le​karz z klasz​to​ru Fran​cisz​ka​nów sko​nał w iden​tycz​ny spo​sób, usta​lo​no zwią​zek po​mię​dzy oby​dwo​ma spra​wa​mi. Od tego mo​men​tu wszyst​ko prze​ma​wia​ło prze​ciw​ko Anne: wśród jej przy​bo​rów do pi​sa​nia od​kry​to zie​lo​ny fla​ko​nik za​wie​ra​ją​cą tru​ci​znę, a be​gin​ki czu​wa​ją​ce przy gran​de de​mo​isel​le wi​dzia​ły, że wła​śnie z nie​go Anne po​da​wa​ła cho​rej le​kar​stwo. Ter​mi​na​to​rzy z Ho​spi​cjum Świę​te​go Ko​śmy ze​zna​li, że Anne kil​ka​krot​nie roz​ma​wia​ła z ich mi​strzem i za​bie​ra​ła ze sobą ja​kieś sub​stan​cje. Po​nie​waż była w ho​spi​cjum rów​nież tam​te​go dnia, na kwa​drans przed jego na​głym zgo​nem, wy​snu​li hi​po​te​zę, że Anne po​zby​ła się Séba​stie​na Meu​sa, aby za​pew​nić so​bie jego mil​cze​nie. Jej zbrod​nie nie ogra​ni​cza​ły się tyl​ko do tych mor​derstw: Ida ze​zna​ła, że nocą pod​czas peł​ni księ​ży​ca jej ku​zyn​ka or​ga​ni​zo​wa​ła sa​ta​ni​stycz​ne ry​tu​ały z udzia​łem dzi​kich zwie​rząt. Opo​wia​da​jąc o dziw​nej uciecz​ce i znacz​nie ubar​wia​jąc noc​ną ką​piel na po​la​nie, twier​dzi​ła, że Anne od​da​wa​ła cześć srebr​nej tar​czy, wy​krzy​ki​wa​ła ta​jem​ni​cze za​klę​cia w stro​nę gwiazd, a na ko​niec nie​zmien​nie po​zwa​la​ła się po​siąść wil​ko​wi. Ich dzi​kie igrasz​ki bu​dzi​ły w Idzie wstręt, bo lu​bież​ne okrzy​ki jej ku​zyn​ki były jesz​cze gwał​tow​niej​sze niż war​cze​nie dra​pież​ni​ka. To naj​waż​niej​sze oskar​że​nie bły​ska​wicz​nie obie​gło całe mia​sto. Wy​da​wa​ło się zra​zu nie​praw​do​po​dob​ne, lecz szyb​ko zy​ska​ło po​pu​lar​ność, gdyż tak bar​dzo wzbu​rzy​ło umy​sły. Za​rów​no męż​czyź​ni, jak i ko​bie​ty, wo​ląc przy​ziem​ne wy​ja​śnie​nia od wznio​słych ar​gu​men​tów, uzna​wa​li za rzecz bar​dziej praw​do​po​dob​ną, iż cza​row​ni​ca spół​ku​je ze zwie​rzę​ciem, niż to, że mło​da dzie​wi​ca na​rzu​ca swo​ją wolę groź​nym dra​pież​com. Po​tem Ida nie mia​ła już żad​nych trud​no​ści z przed​sta​wie​niem me​dy​ta​cji Anne jako transu, pod​czas któ​re​go otwie​ra​ła dia​błu bra​my swe​go cia​ła. Poza tym sama uwa​ża​ła się za ofia​rę uro​ku, jaki rzu​ci​ła na nią ku​zyn​ka: jak ina​czej wy​ja​śnić jej nie​sły​cha​ne po​ni​że​nie? Uka​zu​jąc swą po​twor​ną twarz, swo​je bli​zny i opa​rze​nia, oskar​ża​ła Anne o wła​sne nie​-

szczę​ście. Ka​le​ce ni​g​dy nie za​bra​kło wy​obraź​ni. Co​dzien​nie do​da​wa​ła nowe obe​lży​we be​ze​ceń​stwa. Cale szczę​ście, że na​miest​nik szyb​ko za​mknął do​cho​dze​nie, bo w prze​ciw​nym ra​zie Ida po​mó​wi​ła​by w koń​cu Anne o spo​wo​do​wa​nie po​ża​ru, któ​ry sama wy​wo​ła​ła. Po​nie​waż Ida nic nie ro​zu​mia​ła z wier​szy ku​zyn​ki – pre​ten​sjo​nal​nych głupstw – nie umia​ła się nimi po​słu​żyć. Co in​ne​go ar​chi​dia​kon, któ​ry do​wie​dziaw​szy się tego sa​me​go dnia o aresz​to​wa​niu mi​stycz​ki i śmier​ci jej pro​tek​tor​ki, wy​słał wła​sne ko​pie do kan​ce​la​rii są​do​wej, do​łą​cza​jąc no​tat​kę in​for​mu​ją​cą, iż do​strzegł w nich wy​raz ate​izmu lub wia​ry sprzecz​nej z na​uka​mi Ko​ścio​ła. W ten spo​sób bez​boż​ność z po​dej​rze​niem o he​re​zję do​łą​czy​ła do głów​nych oskar​żeń o na​ru​sze​nie pra​wa po​wszech​ne​go. Pra​gnąc uspo​ko​ić pro​ku​ra​to​ra, któ​ry wy​stra​szył się, że w tej sy​tu​acji pro​ces się prze​cią​gnie, ar​chi​dia​kon zło​żył mu wi​zy​tę i wy​ja​śnił, iż nie bę​dzie po​trze​by wzy​wa​nia śled​cze​go in​kwi​zy​cji, po​nie​waż on sam po​dej​mie się roli kon​sul​tan​ta teo​lo​gicz​ne​go. Kie​dy Bra​in​dor się o tym do​wie​dział, pró​bo​wał uru​cho​mić swo​je zna​jo​mo​ści. Oka​za​ło się jed​nak, że wszy​scy się trzę​są ze stra​chu. Z uwa​gi na wal​ki, któ​re ogar​nę​ły Flan​drię i Niem​cy, wy​wo​ła​ne przez ana​bap​ty​stów, zwo​len​ni​ków Mün​ze​ra i naj​róż​niej​szych od​szcze​pień​ców szar​ga​ją​cych wia​rę rzym​sko​ka​to​lic​ką, mnich nie uzy​skał w kwe​stiach teo​lo​gicz​nych ni​cze​go poza uprzej​mą aten​cją, nie​ja​snym obu​rze​niem, wąt​pli​wy​mi obiet​ni​ca​mi. Ża​den du​chow​ny ani uczo​ny nie za​mie​rzał prze​ciw​sta​wiać się zło​śli​wym wy​ja​śnie​niom ar​chi​dia​ko​na, któ​ry wpro​sił się na roz​pra​wę. Roz​legł się szczęk że​la​za. Za​skrzy​pia​ły za​rdze​wia​łe za​wia​sy. Do​zor​ca otwo​rzył drzwi celi i na​ka​zał Anne, by po​szła za nim. Naj​pierw od​ry​glo​wał, a po​tem znów po​za​my​kał licz​ne kra​ty ogrom​ny​mi klu​cza​mi, któ​rych miał cały pęk, i za​pro​wa​dził dziew​czy​nę do kan​ce​la​rii są​do​wej. Stam​tąd we​szła na salę roz​praw. Kie​dy lu​dzie zo​ba​czy​li, jak wcho​dzi, wes​tchnę​li ze zdzi​wie​niem. Była pięk​na, ja​kimś cu​dem czy​sta, mia​ła ja​sną, spo​koj​ną twarz i nie pa​so​wa​ła do wi​ze​run​ku cza​row​ni​cy, o któ​rej ga​da​no od trzech dni. Ukry​ty za fi​la​rem Bra​in​dor uśmiech​nął się: czyż Anne nie była swym naj​lep​szym ad​wo​ka​tem, dzię​ki wła​sne​mu uro​ko​wi, bla​sko​wi, swo​jej ła​god​nej mą​dro​ści? Ze zdzi​wie​niem stwier​dził, że od​zy​skał na​dzie​ję. Co do Anne, pod​czas po​przed​nich prze​słu​chań zo​rien​to​wa​ła się, skąd po​cho​dzą cio​sy – od ar​chi​dia​ko​na i od ku​zyn​ki. Mia​ła za​tem dwa roz​wią​za​nia: albo je przy​jąć, albo od​wza​jem​nić. Jak mo​gła​by za​ata​ko​wać Idę? Nie przy​pusz​cza​ła, że jej ku​zyn​ka była zdol​na do za​bi​cia z zim​ną krwią dwóch osób i do oskar​że​nia o mor​der​stwa tej, któ​ra ją le​czy​ła. Zwy​kle przy​pi​su​je​my bliź​nim je​dy​nie ta​kie czy​ny, do któ​rych sami je​ste​śmy zdol​ni. Je​śli cho​dzi o roz​wi​kła​nie mo​ty​wów, bywa, że sa​mej wy​obraź​ni bra​ku​je wy​obraź​ni: za​pusz​cza się w nie​zna​ną kra​inę i prze​mie​rza ją nie​tknię​ta. Anne ni​g​dy nie po​dej​rze​wa​ła​by Idy o taką per​wer​sję, dla​te​go za​mie​rza​ła po pro​stu sko​ry​go​wać jej opo​wieść o wil​ku. Je​śli cho​dzi o ar​chi​dia​ko​-

na, wy​ka​że, iż się myli, w spo​sób tak oczy​wi​sty, że sę​dzio​wie w swej mą​dro​ści przy​zna​ją jej ra​cję. Nie po​tra​fi​ła tyl​ko zna​leźć wy​tłu​ma​cze​nia dla obec​no​ści tru​ci​zny we fla​ko​ni​ku… Mimo to mia​ła na​dzie​ję, że po trzech dniach do​cho​dze​nia pro​wa​dzą​cy śledz​two na​miest​nik do​star​czy po​szlak, a może na​wet od​po​wie​dzi. Od​czy​ta​no jej głów​ne punk​ty oskar​że​nia. W mia​rę jak przed​sta​wia​no ją jako cza​row​ni​cę, wa​riat​kę, mor​der​czy​nię, sta​wa​ła się co​raz bar​dziej nie​obec​na, roz​my​śla​jąc o ła​bę​dziach pły​wa​ją​cych po ka​na​łach, o kwia​tach za swo​im do​mem, o ma​je​sta​tycz​nej wierz​bie pła​czą​cej, któ​ra prze​ży​wa​ła w spo​ko​ju swą ża​ło​bę nad brze​giem rze​ki, krót​ko mó​wiąc, do tego stop​nia wy​da​wa​ło jej się, że po​zwa​ną jest kto inny, iż prze​sta​ła słu​chać. Pro​ku​ra​tor mu​siał jej kil​ka razy po​wtó​rzyć pierw​sze py​ta​nie: – Czy uzna​je​cie te oskar​że​nia za za​sad​ne? – Istot​nie, każ​dy punkt oskar​że​nia ma swo​je uza​sad​nie​nie, jed​nak żad​ne nie jest wła​ści​we. – Wy​ja​śnij​cie to. – Uda​łam się na po​la​nę, by wy​ką​pać się wśród ryb i żab, lecz nie od​pra​wia​łam żad​ne​go sa​ta​ni​stycz​ne​go ry​tu​ału. Pi​sa​łam wier​sze, lecz one sła​wią Boga i jego ła​skę. Wla​łam za​war​tość zie​lo​ne​go fla​ko​ni​ka do kub​ka gran​de de​mo​isel​le, lecz za​wie​rał lek, któ​ry przez ostat​nie dwa ty​go​dnie bar​dzo jej po​ma​gał, o czym wszy​scy mogą za​świad​czyć. Co do Séba​stie​na Meu​sa, on po​wie​rzył mi to le​kar​stwo, któ​re spo​rzą​dził we​dle wła​snej re​cep​tu​ry. Po​dzi​wia​łam go. Dwu​krot​nie ura​to​wał żyde mo​jej ku​zyn​ce Idzie. I po​wa​ża​łam gran​de de​mo​isel​le. In​ter​pre​ta​cja fak​tów, któ​rą się tu przed​sta​wia, świad​czy o szko​dli​wych uro​je​niach. – Za​tem za​prze​cza​cie? – Za​prze​czam za​rów​no czy​nom, jak i za​mia​rom. W swo​im ser​cu pra​gnę​łam wy​łącz​nie do​bra in​nych. – Tyl​ko cza​row​ni​ca roz​ma​wia ze zwie​rzę​ta​mi. – Nie​praw​da. Wszy​scy, któ​rzy mają z nimi do czy​nie​nia, wy​czu​wa​ją ich ję​zyk i w koń​cu uda​je im się z nimi po​ro​zu​mieć. – Na​wet z wil​kiem? – Wilk jest stwo​rze​niem bo​żym, jak my. – Moż​na się za​tem ko​chać z wil​kiem? Za​gry​zła war​gi. Dla​cze​go jej sło​wa nie do​cie​ra​ły do tych, któ​rzy ją oskar​ża​li? Prze​my​ka​ły mię​dzy ich usza​mi, lecz oni ich nie chwy​ta​li, jak​by cho​dzi​ło o pstrą​gi wy​śli​zgu​ją​ce się spo​mię​dzy pal​ców. – Nie ko​cha​łam się zwit​kiem. Ani z ni​kim in​nym. Wśród ze​bra​nych pod​niósł się szmer: nie​któ​rzy przyj​mo​wa​li to do wia​do​mo​ści, inni wąt​pi​li. Wów​czas ścią​gnął na sie​bie uwa​gę ar​chi​dia​kon, stu​ka​jąc w krze​sło, na któ​rym sie​dział. – Jed​nak kie​dy się czy​ta wa​sze wier​sze – oświad​czył spo​koj​nym gło​sem – nie od​no​si

się wra​że​nia, że pi​sa​ła je nie​win​na dziew​czy​na. Po​zwól​cie, że za​cy​tu​ję: Tyś, mój ko​chan​ku, ry​ce​rzem bez zbroi, Świe​tli​ste mnie pal​ce ugnia​ta​ją two​je. Cze​mu po​ca​łu​nek ni​g​dy nas nie koi? By​li​śmy jed​no, a oto znów nas dwo​je. Uśmiech​nął się, uzna​jąc, że spra​wa jest ewi​dent​na. – Przy​wo​łu​je​cie uści​ski, cia​ła, któ​re się roz​pły​wa​ją, mno​ży​cie ko​chan​ków i ko​chan​ki. Czy to jest słow​nic​two dzie​wi​cy? – Już wy​ja​śnia​łam wa​szej wie​leb​no​ści, że moje sło​wa rzad​ko od​da​ją to, co chcę wy​ra​zić. W tym wier​szu zwra​ca​łam się do Boga. – Istot​nie, przy​zna​ję, że sło​wa nie słu​żą mier​nej po​et​ce wa​sze​go po​kro​ju. Mimo to do​strze​gam, w ja​kich ob​sza​rach po​szu​ku​je​cie swych słów, kie​dy nie mo​że​cie ich zna​leźć: w ob​sza​rach roz​pu​sty. – To są tyl​ko ob​ra​zy. – Ale ja​kie! Cia​ła, piesz​czo​ty, za​głę​bia​nie się, pot, eks​ta​za. Cóż za lu​bież​ność! Moż​na się po​czuć jak w go​ści​nie u sza​ta​na. – Wa​sza wie​leb​ność nie czy​tał Pie​śni nad Pie​śnia​mi? Cel​na strza​ła do​się​gła ar​chi​dia​ko​na, wy​pro​wa​dza​jąc go z rów​no​wa​gi. Za swo​im fi​la​rem Bra​in​dor nie po​sia​dał się z ra​do​ści: choć nie on był au​to​rem tej cię​tej ri​po​sty, przy​naj​mniej się do niej przy​czy​nił, po​nie​waż skło​nił Anne do stu​dio​wa​nia Pi​sma Urzęd​ni​cy są​do​wi kon​ty​nu​owa​li pra​cę: – Cze​go szu​ka​li​ście na po​la​nie? – Spo​ko​ju do me​dy​ta​cji. – Co na​zy​wa​cie me​dy​ta​cją? – Kie​dy uwal​niam się od sie​bie. Łą​czę się z ab​so​lu​tem. – Ab​so​lu​tem? – Mi​ło​ścią, któ​ra krą​ży w świe​cie po​mię​dzy ży​wio​ła​mi. Coś w ro​dza​ju Boga. Ar​chi​dia​kon ze​rwał się gwał​tow​nie z miej​sca. – „Coś w ro​dza​ju Boga”! Czy moż​na to​le​ro​wać ta​kie wy​ra​że​nia! Tak jak​by Bóg był przy​bli​że​niem. – Wa​sza wie​leb​ność ma ra​cję. Bóg jest wszyst​kim. Jed​nak sło​wo „Bóg”jest tyl​ko na​zwą. – W do​dat​ku mnie po​ucza, ona, pro​stacz​ka, mnie, eru​dy​tę! Cóż za tu​pet! – To nie​waż​ne, wa​sza wie​leb​ność, tu​taj nie osą​dza się mo​je​go tu​pe​tu. Pu​blicz​ność wstrzy​ma​ła od​dech. De​li​kat​ność i uro​da Anne by​naj​mniej nie prze​szka​dza​ły jej w oka​zy​wa​niu sta​now​czo​ści. Za​dzi​wia​ła. Z każ​dą chwi​lą ro​bi​ła na obec​nych co​raz więk​sze wra​że​nie. – Cze​mu wy​cho​dzi​cie nocą? – Za dnia pra​cu​ję w be​gi​na​żu. – Dla​cze​go pod​czas peł​ni księ​ży​ca? – Żeby nie po​błą​dzić na po​lach i w le​sie. W prze​ciw​nym ra​zie nie wi​dzia​ła​bym prze​-

szkód. – Po co wy​cho​dzić poza te​ren Bru​gii? – Po​trze​bu​ję przy​ro​dy. – Dla​cze​go? – Dla​te​go że… w mia​stach do​strze​gam je​dy​nie śla​dy po​zo​sta​wio​ne przez lu​dzi. W le​sie czu​ję obec​ność Boga. – A w ko​ścio​łach, wznie​sio​nych prze​cież przez czło​wie​ka, czu​je​cie obec​ność Boga? – Tak, je​śli pa​trzę w świa​tło. Po tych sło​wach na sali za​pa​dła głę​bo​ka ci​sza. Anne nie zda​wa​ła so​bie spra​wy, że taka od​po​wiedź jej za​szko​dzi. Każ​dy z ze​bra​nych po​strze​gał ko​ściół jako miej​sce, gdzie na​le​ża​ło speł​nić swój obo​wią​zek: uklęk​nąć, prze​że​gnać się, re​cy​to​wać, słu​chać, mo​dlić się, śpie​wać, spo​wia​dać się. Je​śli już pa​trzy​ło się na coś kon​kret​ne​go, mu​siał to być kru​cy​fiks nad oł​ta​rzem, nie świa​tło… Anne nie mó​wi​ła za​tem jak zwy​czaj​na chrze​ści​jan​ka, ra​czej jak dzi​ku​ska. Co​raz wy​raź​niej zbli​ża​ła się do wy​obra​że​nia ko​bie​ty zaj​mu​ją​cej się cza​ra​mi, wol​nej, wy​nio​słej, bli​skiej na​tu​ry, nie​stro​nią​cej od sek​su. – Wa​sza ku​zyn​ka Ida oskar​ża was o rzu​ce​nie na nią uro​ku. – Cze​mu mia​ła​bym to zro​bić? Opie​ku​ję się nią od mie​się​cy. Ko​cham swo​ją ku​zyn​kę. – Ko​cha​cie wszyst​kich lu​dzi? Ta iro​nicz​na uwa​ga blu​znę​ła z ust pra​ła​ta. – Sta​ram się – od​par​ła Anne ze spo​ko​jem. Od​wró​ci​ła się w stro​nę ar​chi​dia​ko​na i do​da​ła: – Na​wet je​śli przy​cho​dzi mi to z tru​dem. Czyż nie za​le​cił nam Je​zus: „Mi​łuj swo​ich nie​przy​ja​ciół jak sie​bie sa​me​go”? Pra​łat wzru​szył ra​mio​na​mi jak ktoś, kto się wzno​si po​nad zwy​kłych śmier​tel​ni​ków. Pro​ku​ra​tor wzno​wił prze​słu​cha​nie. Był dro​bia​zgo​wy, jak​by dba​łość o szcze​gó​ły mo​gła za​stą​pić in​te​li​gen​cję: – Na​gro​ma​dze​nie nie​szczęść, ja​kie spa​dły na wa​szą ku​zyn​kę, wy​da​je się po​dej​rza​ne: naj​pierw zo​sta​je za​sko​czo​na przez za​gad​ko​wy po​żar, po​tem od​naj​du​je się po​wie​szo​na na sznu​rze. – Bied​na Ida prze​szła wie​le cięż​kich do​świad​czeń. – Tłu​ma​czy je uro​kiem, któ​ry na nią rzu​ci​li​ście. – Wśród do​świad​czeń, któ​re ją spo​ty​ka​ją, część ma cha​rak​ter du​cho​wy. Ida tak bar​dzo cier​pi, że czę​sto jej ból zmie​nia się w nie​na​wiść, gniew, mó​wie​nie od rze​czy. W ta​kich chwi​lach czu​je po​trze​bę, by zna​leźć win​ne​go swych nie​szczęść, ko​goś od​po​wie​dzial​ne​go, in​ne​go niż ona sama. Za​miast zro​bić ra​chu​nek su​mie​nia, woli wska​zać wro​ga. – Za​prze​cza​cie, że rzu​ci​li​ście na nią urok? – Ta​kie rze​czy jak urok nie ist​nie​ją. – Co ta​kie​go? Pu​blicz​ność po​dzie​la​ła zdu​mie​nie sę​dziów. – Nie wie​rzy​cie w klą​twy? – Nie. Opo​wie​ści o uro​kach, cza​rach, klą​twach strą​ca​ją​cych lu​dzi do ot​chła​ni to baj​ki dla dzie​ci. Sło​wa nie mają ta​kiej mocy.

– Za​tem nie wie​rzy​cie rów​nież w bło​go​sła​wień​stwo? Anne po​czu​ła, że robi jej się sła​bo. Nie spo​strze​gła, że wcho​dzi w za​sadz​kę, któ​rą za​sta​wił na nią ar​chi​dia​kon. Roz​dzia​wi​ła usta, coś bąk​nę​ła. Ar​chi​dia​kon cią​gnął da​lej: – Wa​szym zda​niem na​sze po​słu​gi to przy​śpiew​ki dla dzie​ci. Sło​wa wy​po​wia​da​ne pod​czas chrztu, ślu​bu, udzie​la​nia świę​ceń są tyle war​te co bzy​cze​nie osy. Nie po​tra​fi​cie so​bie wy​obra​zić, że te for​mu​ły przy​zy​wa​ją bo​ską przy​chyl​ność dla czło​wie​ka? Anne oto​czy​ła się mu​rem mil​cze​nia. – W koń​cu to lo​gicz​ne. Sko​ro nie wie​rzy​cie, że klą​twa wzy​wa sza​ta​na, nie wie​rzy​cie rów​nież, że bło​go​sła​wień​stwo jest proś​bą skie​ro​wa​ną do Boga. Ży​je​cie poza Ko​ścio​łem. Pod​niósł w górę ja​kąś książ​kę, po​ka​zu​jąc ją są​do​wi i pu​blicz​no​ści. – Wy​star​czy, że po​prze​sta​nę na Ma​liens ma​le​fi​ca​rum, tym trak​ta​cie na​pi​sa​nym przez dwóch do​mi​ni​ka​nów, któ​ry od pię​ciu de​kad cie​szy się wiel​kim uzna​niem, a oka​że się, że oskar​żo​na speł​nia wszel​kie kry​te​ria de​fi​niu​ją​ce cza​row​ni​cę: glo​so​la​lia – cza​row​ni​ca po​słu​gu​je się nie​zna​nym nam ję​zy​kiem, o czym za​świad​czy​ła jej ku​zyn​ka, ale tak​że do​wo​dzi tego jej nie​usta​na kry​ty​ka na​szej mowy; sto​so​wa​nie ziół – z całą pew​no​ścią pie​lę​gno​wa​ła swo​ją ku​zyn​kę tyl​ko po to, by wy​pró​bo​wy​wać nowe re​cep​ty; wy​twa​rza​nie tru​cizn – prze​zna​czo​nych dla gran​de de​mo​isel​le i le​ka​rza z Ho​spi​cjum Świę​te​go Ko​śmy, któ​ry praw​do​po​dob​nie szy​ko​wał się, by ją za​de​nun​cjo​wać; oraz wy​ko​rzy​sta​nie za​klęć prze​ciw​ko swo​jej ku​zyn​ce, z któ​rej uczy​ni​ła ka​le​kę – wy​star​czy spoj​rzeć na tam​tą nie​szczę​śni​cę, by się prze​ko​nać o ich prze​ra​ża​ją​cej sku​tecz​no​ści. Sta​no​wi to do​wód, że oskar​żo​na jest cza​row​ni​cą i oczy​wi​ście he​re​tycz​ką, po​nie​waż pa​pież Jan XXII w swo​jej bul​li Su​per il​lius spécu​la tak wła​śnie za​kwa​li​fi​ko​wał te prak​ty​ki! Bra​in​dor miał ocho​tę się wtrą​cić. Na​wet je​śli ar​chi​dia​kon, ude​rza​jąc w gór​no​lot​ne tony i prze​ma​wia​jąc nie​zno​szą​cym sprze​ci​wu gło​sem, kon​ty​nu​ował po​lo​wa​nie na cza​row​ni​ce za​po​cząt​ko​wa​ne w 1484 roku przez In​no​cen​te​go VIII, ukry​wał dwu​znacz​ność Mal​leus ma​le​fi​ca​rum, czy​li Mio​ta na cza​row​ni​ce, au​tor​stwa Hen​ri​cu​sa In​sti​to​ri​sa i Ja​ko​ba Spren​ge​ra, trak​ta​tu, któ​ry ze​zwa​lał na ści​ga​nie, roz​po​zna​wa​nie i za​trzy​my​wa​nie, a na​stęp​nie eg​ze​ku​cję cza​row​nic. Mimo po​pu​lar​no​ści tego dzie​ła, mimo jego cią​głych wzno​wień w 1490 roku Rzym je po​tę​pił, ogła​sza​jąc, że jest sprzecz​ne z de​mo​no​lo​gią ka​to​lic​ką. Uprze​dza​jąc te za​rzu​ty, ar​chi​dia​kon od​wró​cił się te​atral​nym ge​stem w stro​nę ławy sę​dziow​skiej. – Po​dej​rze​wam jed​nak, że obok tej he​re​zji jest jesz​cze inna. Rów​nie po​waż​na, a na​wet po​waż​niej​sza. Wy​so​ki są​dzie, czy mogę za​dać py​ta​nie jako kon​sul​tant teo​lo​gicz​ny? Z oba​wy, by nie zra​zić so​bie tego no​we​go ar​chi​dia​ko​na, któ​re​mu co​raz bli​żej było do in​kwi​zy​to​ra, sę​dzio​wie wy​ra​zi​li zgo​dę. Od​wró​cił się w stro​nę dziew​czy​ny i po​pa​trzył na nią – on, któ​ry ucho​dził za tak wstrze​mięź​li​we​go, tak mało po​żą​dli​we​go – jak na pasz​tet dro​bio​wy, któ​ry za​mie​rzał po​żreć. – Anne, co my​śli​cie o od​pu​stach? Anne, po​uczo​na przez Bra​in​do​ra, po​ję​ła, do cze​go zmie​rzał pra​łat. Za​sta​no​wi​ła się

szyb​ko i od​par​ła: – Już to od​ga​dli​ście, wa​sza wie​leb​ność. – Czyż​by? – Do​sko​na​le wie​cie, że je po​tę​piam. – Tak samo jak lu​te​ra​nie? – Cóż to ma za zna​cze​nie! Zba​wie​nia nie da się ku​pić za pie​nią​dze. Z Bo​giem nie moż​na się tar​go​wać. Od​pu​sty nie przy​no​szą ko​rzy​ści ani Bogu, ani grzesz​ni​ko​wi. – A za​tem komu? – Tym, któ​rzy sto​ją po​mię​dzy nimi. Sala za​drża​ła. Bra​in​dor przy​trzy​mał się fi​la​ra. W tym mo​men​cie zro​zu​miał, że Anne się nie ugnie. Nie była zdol​na do kom​pro​mi​sów, dla​te​go bę​dzie na​dal szcze​rze, lecz ze zgub​nym skut​kiem od​po​wia​da​ła tak, jak jej dyk​to​wa​ły wła​sne prze​ko​na​nia. – Wy​ro​bi​li​śmy już so​bie opi​nię – za​koń​czył pra​łat – lecz dam wam ostat​nią oka​zję do po​pra​wy. Czy mo​gli​by​ście ży​wić tę wia​rę, któ​rą tak się szczy​ci​cie, bez świę​tych sa​kra​men​tów? – Tak. Pu​blicz​ność za​wrza​ła z obu​rze​nia, a sę​dzio​wie spoj​rze​li po so​bie i po​ki​wa​li gło​wa​mi. Ar​chi​dia​kon na​to​miast nie po​sia​dał się z ra​do​ści. Sze​ro​kim ge​stem otwar​tej dło​ni zda​wał się oświad​czać ze​bra​nym: „No pro​szę! Dru​ga he​re​zja zo​sta​ła do​wie​dzio​na”.

38

Na​mur, 10 wrze​śnia 1913 Moja dro​ga Gret​chen, kie​dy roz​po​zna​łam na ko​per​cie twój cha​rak​ter pi​sma, ser​ce za​bi​ło mi tak moc​no, że omal nie wy​sko​czy​ło z pier​si. Cóż za ra​dość mi spra​wiasz! Czy​ta​jąc twe sło​wa, sły​szę twój głos, jego ła​god​ne, lek​ko drżą​ce brzmie​nie, któ​re ubie​ra zda​nia w dys​kret​ną re​zer​wę. Wą​cha​jąc pa​pier, od​kry​łam two​je per​fu​my, ten bu​kiet kon​wa​lii i róż, przy​jem​ną woń, któ​ra przy​po​mnia​ła mi chro​po​wa​tość twej skó​ry. Cóż za po​dróż! Wró​ci​łaś do mnie pra​wie cała w tej za​mknię​tej ko​per​cie. Oczy​wi​ście twój list dłu​go błą​dził, za​nim zna​lazł mnie przy uli​cy des Fos​sés, bo tak czę​sto zmie​nia​łam ad​re​sy. Nie​waż​ne! Nie zgu​bił się. My też nie. Czu​jesz się do​brze, twój Wer​ner rów​nież, opo​wia​dasz mi o swych ra​do​ściach i tro​skach, znów ze sobą ko​re​spon​du​je​my. Osłu​pia​łam na wieść, że twoi chłop​cy już słu​żą w woj​sku: wciąż wy​da​je mi się, że są tymi sa​my​mi się​ga​ją​cy​mi mi do pasa dzi​ku​sa​mi o słod​kich gło​si​kach, ubra​ny​mi w krót​kie spoden​ki i bie​ga​ją​cy​mi po do​li​nie na zła​ma​nie kar​ku. Zresz​tą na​wet te​raz, gdy po​zna​łam szcze​gó​ły ich suk​ce​sów w do​ro​słym ży​ciu, na​dal wy​obra​żam ich so​bie jako urwi​sów, tyl​ko tro​chę wyż​szych, mniej roz​czo​chra​nych, wy​stro​jo​nych w ofi​cer​skie mun​du​ry. Pro​szę, przy​ślij mi zdję​cia, bo ina​czej nie będę umia​ła brać ich na po​waż​nie. Od pew​ne​go cza​su miesz​kam w Na​mur. Dzię​ki sio​strom mi​ło​sier​dzia zdo​by​łam pierw​szych pa​cjen​tów. Gret​chen, wresz​cie prak​ty​ku​ję! Le​czę za​gu​bio​nych męż​czyzn i ko​bie​ty! Nie​kie​dy czu​ję z tego po​wo​du tak wiel​ką wdzięcz​ność, że mam ocho​tę uca​ło​wać prze​chod​niów, po​cząw​szy od sprze​daw​cy se​rów po czy​ści​cie​la la​tar​ni. Przez to, że po​stę​pu​ję zgod​nie ze swo​im po​wo​ła​niem, wiel​bię tę ener​gię, któ​ra we mnie tkwi. Spra​wiam, że jest uży​tecz​na, sza​stam nią, kie​ru​ję swe siły wi​tal​ne w stro​nę in​nych lu​dzi. Ni​g​dy bym się nie spo​dzie​wa​ła ta​kie​go speł​nie​nia. Po​nie​waż moja klien​te​la jest na​dal nie​licz​na, mam dużo wol​ne​go cza​su. Oprócz kil​ku lek​cji ję​zy​ka, któ​rych udzie​lam dzie​ciom z Na​mur, pi​szę książ​kę o Anne z Bru​gii, wiesz, tej fla​mandz​kiej mi​stycz​ce, o któ​rej ci wspo​mi​na​łam. Jaki dziw​ny ten nasz los… Im dłu​żej zaj​mu​ję się Anne, tym bar​dziej się do niej zbli​żam. „Moja przy​ja​ciół​ko” – ma​wia​łam na po​cząt​ku, po​tem „moja ku​zyn​ko”, „moja sio​stro”. Te​raz mam wra​że​nie, że to ja sama. Tak, gdy​bym za​nu​rzy​ła się w in​nej epo​ce, mo​gła​bym być nią. Anne czu​ła się inna. Ja rów​nież. Anne nie chcia​ła, żeby jej ży​cie ogra​ni​czy​ło się do słu​że​nia męż​czyź​nie albo do da​wa​nia mu dzie​ci. Ja też nie. Przy​pusz​cza​ła, że w głę​bi jej du​szy kry​je się znacz​nie wię​cej, niż w niej do​strze​ga​ją my​ślę po​dob​nie. Ten nie​skoń​czo​ny byt, któ​ry w so​bie od​kry​ła, a któ​ry ją prze​rósł, ona na​zy​wa​ła Bo​giem. Ja na​zwa​ła​bym go ra​czej pod​świa​do​mo​ścią. Kwe​stia słow​nic​twa?

Nie​ko​niecz​nie. Sło​wa nie ogra​ni​cza​ją się do sa​mych słów, bo każ​de z nich ma sens wy​łącz​nie w po​łą​cze​niu z in​ny​mi. Jaki z tego wnio​sek? Sło​wa nie są na​szą wła​sno​ścią, lecz bio​rą się z kon​cep​cji, któ​rą wy​ra​ża​ją, i są za​wsze so​li​dar​ne, ni​czym żoł​nie​rze w ar​mii. Wśród słów nie ma strzel​ców wy​bo​ro​wych. Li​czy się tyl​ko cały od​dział. W tam​tej epo​ce szta​bem ar​mii była teo​lo​gia mo​no​te​istycz​na. Anne uży​wa​ła ter​mi​nów ty​po​wych dla XVI wie​ku, żeby opi​sać nie​zmie​rzo​ne bo​gac​two, ja​kie w so​bie od​kry​wa​ła. W cza​sach tego wy​łącz​nie chrze​ści​jań​skie​go re​ne​san​su – pro​te​stan​ci i ka​to​li​cy sprze​cza​li się o wier​ność ewan​ge​liom, lecz nie wy​kra​cza​li poza to – in​ter​pre​to​wa​ła swo​je we​wnętrz​ne po​szu​ki​wa​nia za po​mo​cą słow​nic​twa pa​nu​ją​cej ide​olo​gii. Gdy Mi​łość w koń​cu głos za​bie​ra, Je​dy​nie Mi​łość go sły​szy i po​zna​je. Bez suk​ni i brze​mie​nia, co ją uwie​ra, Naga, świe​ża, zmien​na, ulot​na zo​sta​je. Księż​nicz​ka po​zo​rów, wcho​dzi wszę​dzie, Za​wsze obec​na, lecz za​ra​zem się cho​wa, I tak aż do skut​ku ukry​wać się bę​dzie. Za​iste, to po​ta​jem​nie jest na​sza kró​lo​wa. W od​czu​ciu jej współ​cze​snych Anne opo​wia​da o nie​skoń​czo​nej mi​ło​ści Boga. Moim zda​niem, od​wo​łu​je się w ten spo​sób do li​bi​do – to ła​ciń​ska na​zwa mi​ło​ści – owej ener​gii, któ​ra, przy​cza​jo​na w głę​bi nas, oka​zu​je się źró​dłem na​szych czy​nów, na​szych my​śli. Po​dob​nie jak ukry​ty Bóg, któ​re​go opi​su​je Anne, po​pęd płcio​wy daje znać o so​bie, cho​ciaż go nie roz​po​zna​je​my. No wła​śnie, weź na przy​kład pod uwa​gę moją dzia​łal​ność: le​cząc pa​cjen​tów, zmie​niam kie​ru​nek ego​istycz​ne​go po​pę​du płcio​we​go tak, żeby był ko​rzyst​ny, na​pro​wa​dza​jąc go na in​nych, krót​ko mó​wiąc, „sub​li​mu​ję” go, by użyć wy​ra​że​nia Freu​da. To jest coś, co Anne z Bru​gii na​zy​wa „nagą mi​ło​ścią”, wszę​dzie obec​ną, wszę​dzie ukry​tą. Za​czę​łam re​da​go​wać tekst na te​mat jej mi​stycz​nych wy​czy​nów. Kie​dy Anne z Bru​gii opusz​cza swo​je cia​ło, od​rzu​ca​jąc zwy​kłe po​ję​cia czy wzor​ce, za​nu​rza się w nie​zna​nym, tra​fia na wzbu​rzo​ne mo​rze, gwał​tow​ne i po​tęż​ne, przez co do​zna​je dys​kom​for​tu i za​do​wo​le​nia za​ra​zem. Czy ta roz​le​gła nie​okre​ślo​ność, do któ​rej do​cie​ra i któ​rą na​zy​wa Bo​giem, nie jest Freu​dow​ską pod​świa​do​mo​ścią? Nie​wia​ry​god​na wy​jąt​ko​wość Anne po​le​ga​ła za​pew​ne na tym, że była w sta​nie do​tknąć pod​świa​do​mo​ści, od​wie​dzać naj​głęb​sze za​ka​mar​ki umy​słu, któ​re nor​mal​nie po​zo​sta​ją nie​do​stęp​ne. W jej eks​ta​zach zwier​cia​dło tam​tych cza​sów wi​dzia​ło do​świad​cze​nia mi​stycz​ne. Ja na​to​miast do​my​ślam się do​świad​czeń psy​chicz​nych. Och, moja bied​na Gret​chen, za​nu​dzam cię swo​imi ba​da​nia​mi, cie​bie, któ​ra daw​niej zno​si​łaś moje wy​wo​dy na te​mat szkla​nych kul, drę​czę te​raz przy po​mo​cy Anne z Bru​gii. W swo​im li​ście py​tasz, czy je​stem za​ko​cha​na.

Py​ta​nie wy​da​je się pro​ste, ale nie od​po​wiedź. Wciąż ucie​kam się do prze​lot​nych ko​chan​ków. Pro​blem w tym, że choć oni mnie za​do​wa​la​ją, prze​stał mnie sa​tys​fak​cjo​no​wać taki styl ży​cia. Gdy od​kry​łam zmy​sło​wość, wy​obra​ża​łam so​bie, że otwie​ra​ją się przede mną nowe dro​gi, któ​re po​pro​wa​dzą mnie hen da​le​ko, od nie​spo​dzian​ki do nie​spo​dzian​ki. Tym​cza​sem nic już mnie nie może za​dzi​wić. A or​gazm jest tyl​ko or​ga​zmem. Pra​gnę​ła​bym pro​wa​dzić ży​cie sek​su​al​ne, w któ​rym prze​sta​ła​bym być obca. Dla​cze​go po​tra​fię być szczę​śli​wa wy​łącz​nie w ma​sce – cho​ciaż je​stem naga – chro​nio​na po​dwój​ną ano​ni​mo​wo​ścią – wła​sną i swo​je​go part​ne​ra? O ile w Wied​niu mia​ło to bar​dzo do​bre wy​tłu​ma​cze​nie, gdyż jako ma​da​me von Wald​berg nie pro​wa​dzi​łam ży​cia, któ​re​go pra​gnę​łam, o tyle dzi​siaj ta po​trze​ba eska​pa​dy nie znaj​du​je już uspra​wie​dli​wie​nia. Lu​bię swo​je ży​cie, z przy​jem​no​ścią roz​po​zna​ję się w lu​strze, a na​wet na​bra​łam pew​ne​go sza​cun​ku do sa​mej sie​bie. Dla​cze​go za​tem je​stem ska​za​na na wy​my​ka​nie się ze swo​jej co​dzien​nej po​wło​ki, żeby osią​gnąć szczę​ście? Czę​sto my​ślę o ciot​ce Vivi, pa​mię​tasz, o tej nie​praw​do​po​dob​nej ko​kiet​ce o la​wen​do​wych oczach. Ob​da​rza​łam tę ko​bie​tę całą gamą uczuć, po​cząw​szy od nie​uf​no​ści po za​ufa​nie, prze​cho​dząc po dro​dze przez niu​an​se po​tę​pie​nia czy po​dzi​wu. Przez cały czas ja​wi​ła mi się jako punkt od​nie​sie​nia. Prze​śla​du​je mnie jesz​cze w tej chwi​li. W ze​szłą nie​dzie​lę, czy​ta​jąc fi​glar​ną po​wieść fran​cu​ską, po​my​śla​łam, że ciot​ka Vivi re​pre​zen​tu​je Ewę, ko​bie​tę wzo​rzec, ko​bie​tę ko​bie​tę, ko​bie​tę bar​dziej ko​bie​cą niż ko​bie​ty. Sama wy​my​śli​ła dla sie​bie tę rolę. Ja nie mogę się z nią rów​nać. Brak mi prze​bie​gło​ści, spry​tu, nie​od​par​te​go opor​tu​ni​zmu, usłuż​ne​go ego​izmu, któ​ry kry​je się za wdzię​kiem. Nar​cyz gnie się, lecz ni​g​dy nie ła​mie. Ja je​stem za​le​d​wie ga​łę​zią, któ​ra pęka z trza​skiem. Kie​dy się po​rów​nu​ję do Vivi, stwier​dzam, że je​stem wie​śniacz​ką, to​por​ną, po​wierz​chow​ną. Bar​dziej do​po​mi​nam się praw​dy niż po​wo​dze​nia, po​szu​ku​ję świa​tło​ści, któ​ra mnie po​pro​wa​dzi. Ciot​ce Vivi uda​ło się roz​kwit​nąć bez wy​rze​czeń. Za​zdrosz​czę jej. Cho​ciaż miesz​ka tak da​le​ko, wciąż jest la​tar​nią roz​świe​tla​ją​cą moje noce. Chcia​ła​bym mieć jej wy​trzy​ma​łość. Pró​bo​wa​łam za​trzy​mać swo​je​go ostat​nie​go ko​chan​ka. Miesz​ka​łam wte​dy w Char​le​roi, a Klaus był nie od tego. Za​wzię​łam się, żeby za​trium​fo​wać, i po​ka​za​łam się od naj​lep​szej stro​ny: wzo​ro​wej pani domu, wy​kwint​nej ku​char​ki, uważ​nej słu​chacz​ki, nie​zrów​na​nej ko​chan​ki. Rzu​cił się na ży​cie, któ​re mu ofe​ro​wa​łam. Go​rzej, roz​go​ścił się w nim. Po trzech ty​go​dniach miesz​ka​łam z suł​ta​nem, któ​ry li​czył, że za​wsze będę jego nie​wol​ni​cą. Wpa​dłam w pu​łap​kę wła​snej do​sko​na​ło​ści. A po​nie​waż się zmu​sza​łam, nie osią​ga​łam już przy​jem​no​ści w jego ra​mio​nach. Zda​jesz so​bie spra​wę, co to ozna​cza? Kie​dy Klaus i Han​na nic o so​bie nie wie​dzie​li, na​wet tego, w ja​kim są wie​ku ani jak mają na imię, da​wa​li so​bie roz​kosz. Kie​dy Klaus prze​ko​nał się, cze​go może ocze​ki​wać od Han​ny, i vice ver​sa, Klaus i Han​na osie​dli na lau​rach. Hoj​ność, któ​ra kar​mi​ła się ta​jem​ni​cą, usnę​ła na​sy​co​na. Jako że Klaus był ol​brzy​mem o gwał​tow​nym tem​pe​ra​men​cie – ce​cha miła w łóż​ku, ale nie poza nim – pew​nej so​bo​ty sko​rzy​sta​łam z jego nie​obec​no​ści, żeby się wy​pro​wa​dzić,

zmie​nia​jąc nie tyl​ko miesz​ka​nie, ale i mia​sto. W Na​mur po​now​nie za​czę​łam się po​wie​rzać tym​cza​so​wym cia​łom. Wiem jed​nak, że dłu​go tak nie wy​trzy​mam. Ulla, moja szwaj​car​ska przy​ja​ciół​ka z Zu​ry​chu – wy​da​je mi się, że wspo​mi​na​łam ci o niej w po​przed​nim li​ście – twier​dzi, że po​win​nam na​dal iść tą dro​gą, a obec​ne wa​ha​nia zbli​ża​ją mnie do bur​żu​azyj​ne​go ko​dek​su po​stę​po​wa​nia, krót​ko mó​wiąc, co​fam się. – Zbyt su​ro​wo się osą​dzasz, Han​no. Sto​su​jesz po​ję​cia wy​nie​sio​ne z dzie​ciń​stwa. Cho​ciaż je​steś ko​bie​tą wol​ną, ko​bie​tą na​tu​ral​ną, ko​bie​tą dzi​ką – tak jak rze​ko​me cza​row​ni​ce z prze​szło​ści – kry​ty​ku​jesz się z po​zy​cji ko​bie​ty po​rzu​co​nej, mał​żon​ki. Dla​cze​go je​den męż​czy​zna miał​by być lep​szy niż kil​ku? Kto po​wie​dział, że mi​łość jest mo​no​ga​micz​na? No, ra​czej „mo​no​an​drycz​na” w two​im wy​pad​ku… Gdzie usta​lo​no, że ży​cie sek​su​al​ne musi się ogra​ni​czać do smęt​nej po​wta​rzal​no​ści? Czym uspra​wie​dli​wić to, że je​dy​nym prze​zna​cze​niem ko​pu​la​cji mia​ła​by być nuda? Kie​dy tak mnie besz​ta, od​zy​sku​ję od​wa​gę. Jed​nak ostat​nio po​zwo​li​łam so​bie za​uwa​żyć, że ona nie po​stę​pu​je zgod​nie z wła​sny​mi za​sa​da​mi, sko​ro od dwu​dzie​stu lat za​do​wa​la się swo​ją przy​ja​ciół​ką Octa​vią. Ulla ob​la​ła się ru​mień​cem – jak za​wsze, kie​dy się jej mówi o Octa​vii – i prze​sta​ła mnie ła​jać to​nem sier​żan​ta pro​wa​dzą​ce​go musz​trę. Ona nie ro​zu​mie mo​jej kło​po​tli​wej sy​tu​acji. Ja nie mam nic prze​ciw​ko za​wra​ca​niu so​bie gło​wy wie​lo​ma męż​czy​zna​mi. Chcia​ła​bym tyl​ko, że​bym to ja ich obej​mo​wa​ła i czer​pa​ła roz​kosz, a nie ja​kaś la​dacz​ni​ca, któ​ra się ze mnie wy​my​ka i zo​sta​wia mnie na lo​dzie. Za​sta​na​wiam się, czy Anne z Bru​gii też tego za​zna​ła. We​dług nie​licz​nych do​ku​men​tów, któ​re uda​ło mi się przej​rzeć, na​zy​wa​no ją „dzie​wi​cą z Bru​gii”, co jest wy​raź​ną ozna​ką, że od​ma​wia​ła ob​co​wa​nia z męż​czy​zna​mi. Czy rze​czy​wi​ście nie upra​wia​ła mi​ło​ści? Weź​my na przy​kład mnie. Gdy​by za​py​ta​no mo​ich są​sia​dów, na​zwa​li​by mnie sta​rą pan​ną. Nie po​dej​rze​wa​ją, że pro​wa​dzę po​dwój​ne ży​cie ani że do​pro​wa​dzi​łam swo​ją dwu​li​co​wość do per​fek​cji. Kie​dy czy​tam Zwier​cia​dło nie​wi​dzial​no​ści, od​no​szę nie​kie​dy wra​że​nie, że Anne opi​su​je coś, cze​go ja do​świad​czam pod​czas or​ga​zmu, to ode​rwa​nie się od sie​bie, to za​po​mnie​nie o wszel​kich wzor​cach, to roz​prze​strze​nie​nie się cia​ła na cały świat, to uczu​cie uczest​ni​cze​nia w ru​chach ko​smo​su. Jak bar​dzo je​ste​śmy do sie​bie po​dob​ne, po​mi​mo upły​wu wie​ków… Po​rzu​co​na przy uro​dze​niu, wy​cho​wy​wa​na przez przy​bra​nych ro​dzi​ców, do​ra​sta​ła, nie ma​jąc wzo​rów do na​śla​do​wa​nia. Mnie rów​nież bra​ko​wa​ło tych opie​kuń​czych wzo​rów, ja rów​nież mu​sia​łam szu​kać cze​goś, cze​go mi nie dano, mo​de​lu po​stę​po​wa​nia, kon​cep​cji ży​cia. A może by​ły​śmy szczę​śli​we, że nas tego po​zba​wio​no? W jej wier​szach wi​dzę, że szu​ka​ła ojca i ko​chan​ka. Tak jak ja. Re​li​gia wspa​nia​le po​zwo​li​ła jej pro​wa​dzić te po​szu​ki​wa​nia: kie​dy cho​dzi​ło o ojca, przy​wo​ły​wa​ła Boga, a kie​dy o ko​chan​ka, zwra​ca​ła się w stro​nę Je​zu​sa. Pierw​szy roz​ka​zu​je, dru​gi ko​cha. Prze​strze​ga​my praw usta​no​wio​nych przez jed​ne​go, by po​tem czer​pać roz​kosz, wiel​biąc dru​gie​go. Cie​ka​we, że chrze​ści​ja​nie po​tra​fi​li otwo​rzyć wa​chlarz, po​zwa​la​ją​cy, by bo​skość przy​bie​ra​ła wszel​kie bar​wy, ja​kich po​trze​bu​ją lu​dzie, w tym ko​bie​cy od​cień Ma​ryi Dzie​wi​cy i prze​zro​czy​stość Du​cha Świę​te​go…

W mło​do​ści po​mie​sza​łam we Fran​zu ojca i męża. Dzi​siaj za​sta​na​wiam się, czy psy​cho​ana​li​za, ze swą opie​kuń​czą po​sta​cią Freu​da i uwo​dzi​ciel​ską Cal​ga​rie​go, rów​nież nie za​ofe​ro​wa​ła mi tej moż​li​wo​ści. Nie​waż​ne… Anne, moja sio​stro z la​bi​ryn​tu, mam na​dzie​ję wkrót​ce ukoń​czyć książ​kę, któ​ra ob​ja​wi cię ca​łe​mu świa​tu. Co do cie​bie, moja dro​ga Gret​chen, oświad​czam ci, że za​de​dy​ku​ję ją to​bie. Zga​dzasz się? Two​ja Han​na, któ​ra za​wsze wiel​bi cię tak samo, a na​wet bar​dziej

39

Tak​sów​ka opu​ści​ła port lot​ni​czy Char​les de Gaul​le, wio​ząc Anny i Etha​na do Pa​ry​ża. Po go​dzi​nach spę​dzo​nych w po​wie​trzu po​wrót na zie​mię – czy to bę​dzie w Kal​ku​cie, w To​kio czy w Du​brow​ni​ku – za​wsze daje po​czu​cie swoj​sko​ści. Na​wet w nie​zna​nym kra​ju nie lą​du​je​my na ob​cej zie​mi, wra​ca​my po pro​stu na zie​mię, na​szą zie​mię, mat​kę nas wszyst​kich. Anny i Ethan rów​nież do​zna​li tego uczu​cia. Oszo​ło​mie​ni na​tych​miast za​ak​cep​to​wa​li Eu​ro​pę. Tak​sów​ka prze​jeż​dża​ła przez pół​noc​ne przed​mie​ścia. Chwi​lo​wo nic nie przy​po​mi​na​ło ich wy​obra​żeń na te​mat Pa​ry​ża. Mi​ja​li pła​skie, wy​so​kie bu​dyn​ki, pro​ste, wznie​sio​ne bez ar​chi​tek​to​nicz​nej fi​ne​zji, jak na wszyst​kich pe​ry​fe​riach me​ga​lo​po​lis, na tych prze​my​sło​wych szki​cach miast. Da​lej wzno​si​ły się pierw​sze ka​mie​ni​ce z cza​sów Na​po​le​ona III. Wej​ścia do me​tra wy​ra​sta​ły jak grzy​by po desz​czu. Ruch ulicz​ny się po​gma​twał i tyl​ko kasz​ta​now​ce kwi​tły, obo​jęt​ne na całe to za​mie​sza​nie. Uro​cze mło​de ko​bie​ty je​cha​ły na ro​we​rach, a ka​dra w sza​rych gar​ni​tu​rach po​ru​sza​ła się sku​te​ra​mi. Ethan i Anny z roz​ba​wie​niem stwier​dzi​li, że hie​rar​chia sa​mo​cho​do​wa jest tu od​wrot​na niż w Los An​ge​les: za kie​row​ni​cą mniej​szych aut czę​sto za​sia​da​li na​je​le​gant​si lu​dzie. Tak​sów​ka za​głę​bi​ła się w wą​skie uli​ce z wy​so​ki​mi ka​mie​ni​ca​mi. Po opusz​cze​niu lot​ni​ska po​su​wa​ła się sze​ro​ki​mi dro​ga​mi pro​wa​dzą​cy​mi do mia​sta, aż wje​cha​ła w szczel​nie za​bu​do​wa​ne za​uł​ki, któ​re były wy​ra​zem od​le​gło​ści dzie​lą​cej Nowy Świat od Sta​re​go. W prze​ci​wień​stwie do miast pół​noc​no​ame​ry​kań​skich w Pa​ry​żu zu​peł​nie nie wi​dać było ho​ry​zon​tu. Za​dzwo​nił te​le​fon. Anny wes​tchnę​ła. – Tak, Jo​han​no? – Nie od​po​wie​dzia​łaś na moje SMS-y. – Prze​cież le​cia​łam sa​mo​lo​tem. Wła​śnie wy​lą​do​wa​li​śmy w Pa​ry​żu. – Ach, więc grasz w tej hi​sto​rii o świę​tej? – Tak jak ci za​po​wie​dzia​łam. – Ależ Anny, chy​ba nie za​mie​rzasz krę​cić fil​mów w Eu​ro​pie, prze​cież nie upa​dłaś aż tak ni​sko! Coś ta​kie​go robi się pod ko​niec ka​rie​ry, nie wcze​śniej. Film eu​ro​pej​ski, tak jak re​kla​my kre​mów prze​ciw​zmarszcz​ko​wych, jest za​wsze ozna​ką schył​ku. No i bio​rąc pod uwa​gę gażę, ko​cha​na… – Sce​na​riusz mnie fa​scy​nu​je. – Oczy​wi​ście. Ale po​tem mu​sisz się za​ła​pać do ja​kie​goś szla​gie​ru. W prze​ciw​nym ra​zie zmie​nisz się w gwiaz​dę fe​sti​wa​li, nie w gwiaz​dę kina. – Jo​han​no, ja nie je​stem ni​czy​ją wła​sno​ścią. Ani wła​sno​ścią Hol​ly​wo​od, ani nie​wol​ni​cą suk​ce​su. – Gar​dzisz czymś rzad​ko spo​ty​ka​nym, Anny. Zdo​by​łaś sta​tus, o któ​rym wszy​scy ma​rzą.

– Ale czy ja o nim ma​rzę? Zgo​da, wy​ro​bi​łam so​bie po​zy​cję, któ​ra jest spo​ro war​ta i któ​rej wie​lu po​żą​da. Ale czy o nią za​bie​ga​łam? Chcę two​rzyć swo​je ży​cie, a nie cier​pieć z jego po​wo​du. – Je​śli do​brze ro​zu​miem, za​mie​rzasz grać tyl​ko to, co ci się po​do​ba? – Tak. – Two​ja ka​rie​ra się za​ła​mie. Już nie bę​dziesz do​sta​wa​ła do​brych pro​jek​tów w pierw​szej ko​lej​no​ści. – Wszyst​ko za​le​ży od tego, co się ro​zu​mie przez „do​bre pro​jek​ty”. Anny się roz​łą​czy​ła. Ethan ją po​ca​ło​wał. – Do​brze po​wie​dzia​ne. – Ona ma ra​cję, kie​dy prze​po​wia​da, że moja dro​ga się skom​pli​ku​je. Ale co wła​ści​wie jest naj​trud​niej​sze? Cier​pieć, ro​biąc to, cze​go się nie ko​cha, czy cier​pieć, żeby zro​bić coś, co się ko​cha? Ethan znów ją po​ca​ło​wał, tym ra​zem dłu​go. W koń​cu uwol​ni​ła się z jego ob​jęć. Sa​mo​chód za​trzy​mał się przed Rit​zem. Męż​czyź​ni w li​be​riach rzu​ci​li się na​przód, otwo​rzy​li drzwi, chwy​ci​li ba​ga​że, upew​ni​li się, że po​dróż była przy​jem​na. Anny i Ethan ob​ję​li w po​sia​da​nie po​kój, czy ra​czej apar​ta​ment, wy​cho​dzą​cy na plac Ven​dôme. Po​dzi​wia​li ten klej​not za​pro​jek​to​wa​ny przez Man​sar​ta, na któ​rym luk​su​so​we za​kła​dy ju​bi​ler​skie wy​wie​si​ły swo​je szyl​dy. Har​mo​nij​na rów​no​wa​ga fa​sad i spo​koj​na po​wierzch​nia bru​ku kon​tra​sto​wa​ły ze wznie​sio​ną po​środ​ku trium​fal​ną ko​lum​ną z brą​zu. Przed ich oczy​ma ga​lo​po​wa​ły stu​le​cia, po​cząw​szy od sta​ro​żyt​ne​go Rzy​mu, przy​wo​ła​ne​go przez mo​nu​men​tal​ny po​sąg, po sub​tel​ne współ​cze​sne świa​tła, a po dro​dze XVII wiek re​pre​zen​to​wa​ny przez bu​dow​le i styl em​pi​re w przy​pad​ku wi​tryn. W cza​sie krę​ce​nia fil​mu Ethan miał uczęsz​czać na kurs go​to​wa​nia. Po​nie​waż Anny zo​rien​to​wa​ła się, że jest po​dat​ny na uza​leż​nie​nia, za​pro​po​no​wa​ła mu, żeby wy​ko​rzy​stał te ob​se​syj​ne po​pę​dy w służ​bie swej pa​sji – ga​stro​no​mii. „Wolę, że​byś był gru​by niż na​ćpa​ny”. Tak więc na​za​jutrz Ethan miał za​cząć staż u pew​ne​go wy​bit​ne​go mi​strza kuch​ni. Za​dzwo​nio​no z re​cep​cji: cze​kał na Anny Grégo​ire Pitz, re​ży​ser. Po​pę​dzi​ła do ho​te​lo​wej re​stau​ra​cji. Grégo​ire Pitz po​wi​tał ak​tor​kę ze wzru​sze​niem. Ten wiel​ki fa​cet o ła​god​nych ry​sach przyj​mo​wał obec​ność Anny w swo​im fil​mie jak ogrom​ny pre​zent od losu. Usie​dli i od razu przy​stą​pi​li do rze​czy. – Dla​cze​go ja? – spy​ta​ła Anny. – Bo Anne jest taka jak pani: za​gu​bio​na i ja​sna. Idzie przez mrocz​ny świat, któ​ry oświe​tla swo​im bla​skiem. Przy​cią​ga uwa​gę wszyst​kich, po​nie​waż drży, czu​je bar​dziej in​ten​syw​nie. Wy​da​je się, że jest otwar​ta, a za​ra​zem stro​ni od lu​dzi. Cho​ciaż jest kru​cha, sta​wia opór, nie pod​da​je się. Anny po​czu​ła, że łzy na​pły​wa​ją jej do oczu. Grégo​ire Pitz mó​wił da​lej: – Kie​dy się na nią pa​trzy, do​zna​je się olśnie​nia, lecz nie spo​sób jej przej​rzeć. Ta​jem​ni​ca

po​zo​sta​je. W grun​cie rze​czy, gdy ma się z nią do czy​nie​nia, to tak, jak​by spo​glą​dać na słoń​ce: ni​g​dy nie wi​dzi się tego, co po​zwa​la wi​dzieć. Za​mil​kli. Wo​kół nich współ​bie​siad​ni​cy sie​dzie​li sztyw​no, uda​jąc, że nie zwra​ca​ją na sie​bie uwa​gi, ale w rze​czy​wi​sto​ści wza​jem​nie się szpie​go​wa​li. Wszyst​ko tu było na po​kaz: har​fist​ka gra​ją​ca współ​cze​sne stan​dar​dy na za​byt​ko​wym in​stru​men​cie, wóz​ki z de​se​ra​mi de​mon​stru​ją​ce eks​tra​wa​ganc​kie wy​ro​by cu​kier​ni​cze, twa​rze zre​kon​stru​owa​ne dzię​ki chi​rur​gii pla​stycz​nej, a na​stęp​nie za​ma​lo​wa​ne war​stwą ko​sme​ty​ków. Czy było to od​po​wied​nie miej​sce do wspo​mi​na​nia Anne z Bru​gii? W tej sa​mej chwi​li, kie​dy za​da​wa​la so​bie to py​ta​nie, har​fist​ka za​czę​ła grać me​lo​dię z Dziew​czy​ny w czer​wo​nych oku​la​rach. Spoj​rze​nia na​tych​miast skie​ro​wa​ły się w stro​nę Anny: klien​ci, któ​rzy od kil​ku mi​nut za​sta​na​wia​li się, kim jest ta mło​da ko​bie​ta, otrzy​ma​li te​raz wska​zów​kę. Je​den z nich wy​jął na​wet te​le​fon i chy​ba in​for​mo​wał swo​je​go roz​mów​cę o obec​no​ści ak​tor​ki. – Czy mo​że​my pójść gdzieś in​dziej? – Z przy​jem​no​ścią. Grégo​ire Pitz, za​do​wo​lo​ny, że może się stam​tąd wy​rwać, za​pro​wa​dził ją do po​bli​skie​go bi​stro pach​ną​ce​go kawą, od​grze​wa​ny​mi plac​ka​mi lo​ta​ryń​ski​mi i ca​mem​ber​tem. Wła​ści​ciel​ka lo​ka​lu sma​ro​wa​ła ma​słem dłu​gie ba​giet​ki prze​cię​te na pół. Usie​dli przy mar​mu​ro​wym sto​li​ku wąt​pli​wej czy​sto​ści. Po​czu​li się le​piej. Anny utkwi​ła wzrok w oczach Grégo​ire’a. – W jaki spo​sób od​krył pan Anne? Uśmiech​nął się. – Na pół​ce w ro​dzin​nej bi​blio​te​ce le​ża​ła książ​ka przed​sta​wia​ją​ca jej ży​cie i wier​sze. Mój oj​ciec do​stał ją od swo​jej bab​ci, któ​ra na po​cząt​ku ubie​głe​go wie​ku do​brze zna​ła au​tor​kę, Han​nę von Wald​berg, eks​cen​trycz​ną wie​deń​ską ary​sto​krat​kę, jed​ną z pierw​szych uczen​nic Freu​da. – Po​gła​dził ze smut​kiem swo​ją fi​li​żan​kę. – Nie​ste​ty, nie mia​łem oka​zji z nią o tym po​roz​ma​wiać, bo mia​łem trzy lata, kie​dy ode​szła od nas bab​cia Gret​chen.

40

Po cóż spać, sko​ro ma wkrót​ce umrzeć? Anne uzna​no za win​ną wszyst​kich głów​nych za​rzu​tów i ska​za​no na stos. Wła​dze po​sta​no​wi​ły nie zwle​kać, po​nie​waż zbli​żał się ko​niec Wiel​kie​go Po​stu. Jako że nie wcho​dzi​ło w ra​chu​bę wy​ko​na​nie eg​ze​ku​cji na ska​za​nej w Wiel​kim Ty​go​dniu, a nie za​mie​rza​no cze​kać z tym do za​koń​cze​nia świąt, na​le​ża​ło się po​śpie​szyć: sko​ro z za​sa​dy wy​klu​cza​no Nie​dzie​lę Pal​mo​wą, trze​ba było wy​klu​czyć rów​nież so​bo​tę świę​te​go Ła​za​rza – za​bi​ja​nie w dniu wskrze​sze​nia ozna​cza​ło​by wy​sta​wia​nie się na kry​ty​kę. Pro​ces od​był się w czwar​tek, po​zo​sta​wał za​tem je​dy​nie pią​tek. Eg​ze​ku​cja mia​ła na​stą​pić już na​stęp​ne​go dnia po ogło​sze​niu wy​ro​ku. Mi​nę​ła noc. Dłu​ga chwi​la. Bar​dziej za​wie​sze​nie niż upływ cza​su. Anne spę​dzi​ła ją na me​dy​ta​cji, spo​koj​nie, bez ru​chu. Wy​chy​lał się już świt. Dwie, może trzy go​dzi​ny ży​cia. Anne nie mar​twi​ła się cze​ka​ją​cą ją męką. Roz​ko​szo​wa​ła się chwi​lą. He​re​tyc​ka mor​der​czy​ni pój​dzie wkrót​ce na miej​sce kaź​ni, wi​ta​na wro​gi​mi okrzy​ka​mi ga​wie​dzi. Pło​mie​nie będą li​za​ły jej łyd​ki, po​tem uda, za​nim po​chło​ną całe cia​ło. Jej jed​nak wy​da​wa​ło się, że cho​dzi o ja​kie​goś so​bo​wtó​ra, nie o nią. W prze​ciw​nym ra​zie trzę​sła​by się ze stra​chu… Za​miast tego od​czu​wa​ła in​ten​syw​ny, gę​sty spo​kój. Ni​g​dy wcze​śniej nie mia​ła aż ta​kie​go po​czu​cia roz​dwo​je​nia. Były za​tem dwie Anne. Ona i ta dru​ga. Nie​szczę​ścia przy​tra​fia​ły się tej dru​giej. Wy​wo​ły​wa​ła zgor​sze​nie swy​mi po​stęp​ka​mi, wzbu​dza​ła nie​na​wiść wy​wro​to​wy​mi wy​po​wie​dzia​mi. Tę dru​gą moż​ni po​sta​no​wi​li zgła​dzić. Była od​le​gła i Anne wca​le jej nie zna​ła. Le​d​wie czu​ła dla niej odro​bi​nę współ​czu​cia. Praw​dzi​wa Anne, cho​ciaż dzie​li​ła cie​le​sną po​wło​kę ze swo​ją re​pli​ką, znaj​do​wa​ła się w zgo​ła in​nej sy​tu​acji. Kie​dy ta inna Anne świa​do​mie ata​ko​wa​ła wia​rę rzym​sko​ka​to​lic​ką swo​jej epo​ki, praw​dzi​wa Anne na​boż​nie wy​ra​ża​ła swe uwiel​bie​nie Boga. O ile dru​ga Anne pro​wo​ko​wa​ła mści​wą za​wiść Idy, praw​dzi​wa Anne od​da​ła​by wła​sną krew za ku​zyn​kę. W rze​czy​wi​sto​ści ta dru​ga Anne była Anne wi​dzia​ną przez in​nych. Jak​że mało ją ro​zu​mie​li. Jak​że nie​do​kład​ne wy​obra​że​nie o niej so​bie stwo​rzy​li. Sta​no​wi​ło je​dy​nie nie​wiel​ką jej część, tą, któ​rą zdo​ła​ło od​bić zwier​cia​dło ich wą​skich oczu. Po​nie​waż od​bi​cie daje od​wró​co​ny ob​raz, od​bi​cie Anne sta​no​wi​ło do​kład​ną od​wrot​ność tego, czym była. Na jed​ne​go Bra​in​do​ra, któ​ry do​strze​gał w niej świę​tą, przy​pa​da​ły set​ki lu​dzi wi​dzą​cych w niej cza​row​ni​cę. Zda​ła so​bie z tego spra​wę w cią​gu tej ostat​niej nocy spę​dzo​nej na zie​mi. Roz​po​zna​nie pro​ble​mu po​zwo​li​ło jej się od nie​go uwol​nić. Tego ran​ka za​bi​ją dru​gą Anne. A ona, ona bę​dzie gdzie in​dziej. Do​zor​ca wpu​ścił do celi księ​dza.

Po jego wy​stra​szo​nych oczach zo​rien​to​wa​ła się, że słu​ga boży od​czu​wał pa​nicz​ny lęk na myśl o bli​skiej śmier​ci. Uprzej​mie po​zwo​li​ła mu wy​peł​nić za​da​nie, bo czu​ła, że tego po​trze​bo​wał. Od​po​wia​da​ła na py​ta​nia z życz​li​wym znu​że​niem, po​tem zaś po​wtó​rzy​ła for​muł​ki, któ​re za​pro​po​no​wał. Je​den ze straż​ni​ków przy​niósł dłu​gą ko​szu​lę, je​dy​ny ubiór, jaki mia​ła mieć na so​bie pod​czas eg​ze​ku​cji. Po za​pa​chu, któ​ry po​ła​sko​tał jej noz​drza, od​ga​dła, że tka​ni​na zo​sta​ła po​wle​czo​na siar​ką. Uśmiech​nę​ła się. Ktoś in​ter​we​nio​wał w jej spra​wie, by uzy​skać ten przy​wi​lej: ma​jąc na so​bie ła​two​pal​ne ubra​nie, umie​ra​ło się szyb​ciej, bo to skra​ca​ło ago​nię. Ale kto? Bra​in​dor? Ciot​ka Go​de​li​ève? Nie wie​dzia​ła, jak bar​dzo i on, i ona za​bie​ga​li od po​przed​nie​go dnia, by zła​go​dzić jej odej​ście. Po​mysł z ubra​niem po​kry​tym siar​ką po​cho​dził od Ha​de​wijch, któ​ra do​wie​dzia​ła się o czymś ta​kim od swo​je​go spo​wied​ni​ka. Ciot​ka Go​de​li​ève do​star​czy​ła ko​szu​lę bru​gij​skie​mu ka​to​wi i przy oka​zji pod​su​nę​ła mu sa​kiew​kę, pro​sząc, by udu​sił Anne sznu​rem w chwi​li, kie​dy bę​dzie ją przy​wią​zy​wał do słu​pa. Dzię​ki temu by​ła​by już mar​twa, kie​dy buch​ną pło​mie​nie. Kat, bo​jąc się, iż ten wy​bieg się wyda, obie​cał, że spró​bu​je, lecz nie rę​czył za sku​tek. Ran​kiem tego sa​me​go kata od​wie​dził tak​że Bra​in​dor, któ​ry do​star​czył mu wiąz​ki sło​my i sia​na, jak rów​nież pęki zie​lo​nych ga​łę​zi. – Za​cho​waj​cie swo​je do​bre po​la​na, zbyt dużo kosz​tu​ją – za​su​ge​ro​wał mnich. Kat ski​nął gło​wą na znak zgo​dy. W głę​bi jego oczu cza​ił się uśmiech: wie​dział, co ozna​czał ten po​da​ru​nek. Gdy​by drew​no było su​che, Anne umar​ła​by od ognia, spa​la​na po​wo​li, ko​na​ła​by w strasz​li​wych mę​czar​niach, a ago​nia mo​gła​by trwać na​wet dwie go​dzi​ny, o ile naj​pierw ser​ce nie od​mó​wi​ło​by jej po​słu​szeń​stwa. Za to w przy​pad​ku zie​lo​ne​go drew​na i sia​na, dym ogar​nął​by ją wcze​śniej niż pło​mie​nie. Zgi​nę​ła​by udu​szo​na, by​ło​by to za​tem roz​wią​za​nie szyb​kie i mniej sprzy​ja​ją​ce prze​raź​li​wym krzy​kom. Kat zgo​dził się, za​chwy​co​ny, iż za​osz​czę​dzi swo​je za​pa​sy. Wie​dział, że w ten spo​sób za​do​wo​li wszyst​kich – wy​miar spra​wie​dli​wo​ści do​ma​ga​ją​cy się eg​ze​ku​cji i ga​wiedź żąd​ną wi​do​wi​ska. Anne prze​bra​ła się w obec​no​ści księ​dza i do​zor​cy. Jej ubra​nie za​brał straż​nik: zgod​nie z tra​dy​cją, je​śli nie przed​sta​wia​ło żad​nej war​to​ści, rzu​ca​no je w ogień, żeby do​peł​nić spa​le​nia. Po​dob​nie po​stę​po​wa​no z tru​chła​mi ko​tów czy świń, któ​rych chcia​no się po​zbyć. Gdy Anne wy​szła z cuch​ną​ce​go sa​le​trą wię​zie​nia, za​czerp​nę​ła po​wie​trza peł​ną pier​sią. Po​go​da była ty​po​wo flan​dryj​ska. Bia​ła​we nie​bo prze​są​cza​ło cza​ru​ją​ce świa​tło nie​da​ją​ce cie​ni. Pta​ki szcze​bio​ta​ły z nie​mal sza​leń​czą ra​do​ścią. Skow​ron​ki roz​pły​wa​ły się w błę​ki​cie. Na tra​wia​stej grząd​ce kieł​ko​wa​ły wio​sen​ne pry​mul​ki. Od kil​ku ty​go​dni przy​ro​da na po​wrót sta​ła się cu​dow​na, sil​na, hoj​na. Obo​jęt​ność ży​wio​łów na jej los uspo​ko​iła Anne. Świat po​su​wał się na​przód, nie zwa​ża​jąc ani na nią, ani na jej hi​sto​rię. Ogrom​na ma​je​sta​tycz​na isto​ta kro​czy​ła bez za​trzy​my​wa​nia się. Po​śród tej ob​fi​to​ści Anne re​pre​zen​to​wa​ła naj​wy​żej kwiat zdep​ta​ny ra​ci​cą kro​wy. Je​śli zo​sta​nie uni​ce​stwio​na, za​stą​pi ją inna Anne. Li​czy​ła na roz​rzut​ność zie​mi. Zmie​rza​ła w stro​nę miej​sca kaź​ni.

Za​czy​na​li się gro​ma​dzić ga​pie. Prze​cho​dząc pod ja​kimś drze​wem, po​my​śla​ła o swo​jej li​pie i szep​nę​ła: – Do zo​ba​cze​nia wkrót​ce. Na wspo​mnie​nie jej krę​pej syl​wet​ki, tej masy li​ści cią​żą​cej na ni​skim pniu, Anne ucie​szy​ła się, że nie​ba​wem do niej do​łą​czy. Za​pro​wa​dzi ją wiatr. Bez wąt​pie​nia jej po​pio​ły osią​dą na de​li​kat​nych pącz​kach, roz​pro​szą się po ko​rze, za​głę​bią w mchu ro​sną​cym na zie​mi, by do​tknąć ko​rze​ni. Tak, już za chwi​lę na​kar​mi swą przy​ja​ciół​kę. Na​gle wzru​szy​ła ra​mio​na​mi. Pew​ne​go dnia rów​nież drze​wo umrze. Taki nasz los. A może skoń​czy jak ona, po​wa​lo​ne? Nie, z pew​no​ścią nie. Jest zbyt szla​chet​ne. Lu​dzie je usza​nu​ją. No pro​szę, trwo​ży się o przy​szłość swo​je​go drze​wa. A sko​ro już otwo​rzy​ła w so​bie tę furt​kę, wpusz​cza​jąc nie​po​kój, mar​twi się o tych, któ​rzy po​zo​sta​ną po jej odej​ściu, o Bra​in​do​ra, Ha​de​wijch, Bénédic​te, ciot​kę Go​de​li​ève, Idę… – Ja was po​prze​dzam. Cze​kam na was. Gdy wy​po​wia​da​ła te sło​wa, wy​da​ły jej się śmiesz​ne. Ow​szem, po​prze​dzi ich, lecz nie bę​dzie na nich cze​kać w nor​mal​nym tego sło​wa zna​cze​niu. Bo jej świa​do​mość się roz​pro​szy. Bo wto​pi się we wszech​świat, szczę​śli​wa, spo​koj​na. Bę​dzie żyła, jed​nak nie bę​dzie już oso​bą. Ani dzie​wi​cą z Bru​gii, ani sio​strze​ni​cą Go​de​li​ève, przy​ja​ciół​ką wil​ka i Bra​in​do​ra, tą, któ​ra po​zna​ła gran​de de​mo​isel​le czy opie​ko​wa​ła się swą ułom​ną ku​zyn​ką… Jej ce​chy się za​trą, prze​trwa je​dy​nie du​sza, ta naj​istot​niej​sza, któ​ra krą​ży we wszech​świe​cie i czer​pie z nie​go ra​dość. Mimo wszyst​ko pra​gnę​ła​by się z nimi po​że​gnać. Czy będą tam, na pla​cu, wśród mi​ło​śni​ków eg​ze​ku​cji/To nie ta​kie pew​ne. Może Ida, ukry​ta za ja​kąś osło​ną. Bra​in​dor, któ​ry sta​nie bar​dzo da​le​ko i od​wró​ci oczy. Nie Go​de​li​ève. Ani Ha​de​wijch i Bénédic​te. One mu​szą się schro​nić u bab​ki Fran​ci​ski w Sa​int-An​dré, do cza​su aż przyj​dą im ob​wie​ścić, że już po wszyst​kim. Po​że​gnać się z nimi? Zro​bi​ła to już kil​ka razy. Swo​imi co​dzien​ny​mi po​stęp​ka​mi prze​my​ca​my roz​licz​ne po​że​gna​nia, gdyż czę​sto mamy po​czu​cie, że zni​ka coś, co już nie wró​ci. Każ​dy dzień kry​je w so​bie ja​kieś po​wi​ta​nie i ja​kieś „do zo​ba​cze​nia”. Bły​ska​wi​ca jest jed​nym i dru​gim rów​no​cze​śnie. W jej lśnie​niu od​kry​wa​my wiecz​ność. Te​raz Anne do niej do​łą​czy. Stą​pa​jąc po bru​ku, za​sta​na​wia się, czy​jej eks​ta​zy nie były prze​czu​ciem. Prze​czu​ciem tego, co mia​ło przyjść po​tem, za​po​wia​da​ją​cym miej​sce, gdzie znaj​dzie się od tej chwi​li. „Ach, gdy​by wy​bie​ra​ło się mo​ment, w któ​rym prze​cho​dzi się do wiecz​no​ści, by​ła​by to wła​śnie ta chwi​la. Chcę prze​trwać w tym ob​ra​zie: sza​re nie​bo, po​wie​trze drżą​ce z zim​na, pta​ki upo​jo​ne ro​dzą​cą się wio​sną”. Za​ci​ska po​wie​ki i kon​cen​tru​je się na tym uczu​ciu tak dłu​go, aż je po​więk​sza, zo​sta​wia mu całą prze​strzeń w so​bie. Ka​pe​lan ją pod​trzy​mu​je. Co do miesz​kań​ców Bru​gii, sły​szy ich, lecz nie wi​dzi. Gdy​by jed​nak na nich po​pa​trzy​ła,

prze​ko​na​ła​by się, że wie​lu z nich wca​le się nie cie​szy. Są wście​kli, bo uwa​ża​ją, że spra​wie​dli​wość wca​le nie jest spra​wie​dli​wa: nie​win​na isto​ta pad​nie ofia​rą ma​ja​ków dziw​ki, któ​ra nie może znieść swo​jej hań​by, ofia​rą za​du​fa​nia ar​chi​dia​ko​na, ukry​tej wła​dzy in​kwi​zy​cji, lę​ków epo​ki, w któ​rej krwa​wo ście​ra​ją się od​mien​ne mo​de​le wia​ry. Wi​nią tych, któ​rzy uzna​li, że w imię wyż​szych ce​lów na​le​ży za​bić dziew​czy​nę na pod​sta​wie tak męt​nych po​szlak. Nie​któ​rzy przy​pusz​cza​ją, że wy​stę​pu​jąc prze​ciw​ko niej, wy​stę​pu​je się prze​ciw​ko nim. Ale oni ją po​msz​czą. Tak, pew​ne​go dnia wy​rzu​cą za bra​mę tego ka​pła​na mor​der​cę, tego sprze​daj​ne​go pro​ku​ra​to​ra. Być może nic z tego nie wyj​dzie, jed​nak przy​się​ga​ją to so​bie w głę​bi ser​ca. Dziew​czę​ta drżą, wi​dząc, jak Anne się po​ty​ka. A za​tem do tego pro​wa​dzi tak wiel​ka uro​da? Mło​dzień​cy splu​wa​ją. I komu jest prze​zna​czo​na ta wspa​nia​ła ko​bie​ta? Pło​mie​niom… Star​cy uzna​ją wła​sny wiek za nie​przy​zwo​ity cię​żar. Ach, to praw​da, że uda​ło im się za​cho​wać swe sta​re ko​ści aż do dziś, jed​nak na wi​dok ska​za​nej mają nie​ja​sne wra​że​nie, że umrzeć tak mło​do to przy​wi​lej. Oni, ze swy​mi zmarszcz​ka​mi, reu​ma​ty​zmem, po​psu​ty​mi zę​ba​mi, kło​po​ta​mi z tra​wie​niem, zbyt dłu​go prze​cią​ga​li prze​cięt​ność. I po co? Anne trwa tyl​ko tyle co iskier​ka, ale za to błysz​czy. Po wy​jąt​ko​wym ży​ciu – wy​jąt​ko​wa śmierć. Na rogu pla​cu Bra​in​dor kry​je się pod swym czar​nym kap​tu​rem. Gdy spo​strze​ga Anne, przy​po​mi​na mu się wła​sne dzie​ciń​stwo na wsi, kie​dy jego ro​dzi​ce w maju szlach​to​wa​li ja​gnię​ta. Anne przy​wo​dzi mu na myśl jed​no z nich, to, o któ​rym ni​g​dy nie prze​stał my​śleć, na​wet pod​czas na​bo​żeństw. Tam​to bia​łe mło​de ja​gniąt​ko nic nie wie​dzia​ło o prze​mo​cy, któ​rej nie​ba​wem mia​ło paść ofia​rą. Po​kry​te nie​ska​la​ną weł​ną, z ra​do​snym spoj​rze​niem bry​ka​ło na moc​nych, choć jesz​cze gięt​kich nóż​kach, ślicz​ne, pro​sto​dusz​ne, nie​win​ne. Swy​mi głę​bo​ki​mi czar​ny​mi okrą​gły​mi oczka​mi uśmie​cha​ło się do swo​je​go opraw​cy. Są​dzi​ło, że ręce, któ​re je schwy​ta​ły, za​mie​rza​ją je gła​skać, do chwi​li kie​dy nóż pod​ciął mu gar​dło. Gdy zdzi​wio​ne osu​nę​ło się pod oj​cow​ską klin​gą, Bra​in​dor wziął stro​nę ja​gnię​cia, a swe​go ro​dzi​ca uznał za mor​der​cę. „Za​bi​ja​nie ja​kiej​kol​wiek isto​ty ozna​cza po​ry​wa​nie się na ży​cie. Nikt nie ma pra​wa tego ro​bić”. Anne nie do​strze​ga Bra​in​do​ra. Pod​cho​dzi do sto​su. Koń jed​ne​go ze straż​ni​ków miej​skich sta​je dęba. Dziew​czy​na przy​glą​da się pta​kom, któ​re ba​wią się w ga​nia​ne​go. Cóż to za cu​dow​ny pre​zent, ten wy​rok. Wcze​śniej ko​cha​ła świat z przy​zwy​cza​je​nia. Dzi​siaj ko​cha go z na​głą ko​niecz​no​ścią, in​ten​syw​nie. Zbli​ża się do praw​dzi​wej mi​ło​ści. Do na​giej mi​ło​ści. – Nie do wia​ry. Aż do sa​me​go koń​ca nie brak szczę​ścia, któ​re moż​na ze​rwać. Kat ją przy​wią​zu​je. – Nie du​ście mnie – bła​ga. – Chcę wszyst​ko prze​żyć. Męż​czy​zna waha się, w koń​cu wzru​sza ra​mio​na​mi. Je​śli coś go razi w proś​bie Anne, to przez sa​kiew​kę, któ​rą wła​śnie stra​cił. Anne za​my​ka oczy. Oby tyl​ko cier​pie​nie nią nie za​chwia​ło. Przyj​mu​je do wia​do​mo​ści eg​ze​ku​cję, nie robi nic, by jej unik​nąć. W swo​im ser​cu jest po​go​dzo​na ze śmier​cią. Co

wię​cej, wią​że z nią wszyst​kie swo​je na​dzie​je. – Nie tra​cę uf​no​ści. Na​tu​ra wszyst​ko prze​wi​dzia​ła. Wi​dzia​łam to u zwie​rząt. Je​śli pies za dłu​go się mę​czy, zdy​cha. Tyl​ko śmierć kła​dzie kres zbyt wiel​kie​mu cier​pie​niu. Śmierć jest do​bra. Śmierć wy​zwa​la. Śmierć jest czę​ścią cudu ist​nie​nia. Anne obie​cu​je so​bie, że nie bę​dzie się opie​rać. A tym bar​dziej cze​piać się ży​cia. Nie bę​dzie wal​czyć. Kat pod​kła​da ogień pod wiąz​ki sło​my i sia​na. Tłum drży z nie​po​ko​ju i pod​nie​ce​nia, nie wie​dząc, co tak na​praw​dę go cze​ka. Anne wzno​si oczy do nie​ba. Ma po​czu​cie, że wy​ła​nia się wiecz​ność. Świat za​sty​ga po wszyst​kie cza​sy. To ten ob​raz za​bie​rze ze sobą na za​wsze. Nie​bo jest bia​łe ni​czym ma​ci​ca per​ło​wa ostry​gi. Wiatr jest ła​god​ny, jak od​dech, tchnie​nie lek​ko cie​płe​go po​wie​trza. Anne spusz​cza po​wie​ki: za​miesz​ka od​tąd we wspo​mnie​niu tej chwi​li. – W grun​cie rze​czy nie chcę od​cho​dzić na za​wsze. Oni mnie nie za​bi​ją. Spra​wią, że będę żyła nie​ustan​nie. Dym ją opla​ta, wdzie​ra się w nią, roz​dy​ma jej klat​kę pier​sio​wą, w koń​cu osia​da w płu​cach. Nie za​mie​rza się go po​zbyć. Sta​ra się nie kasz​leć. Na​gle czu​je ostry ból w no​gach. Uką​sze​nie. To pierw​sze pło​mie​nie za​ta​pia​ją zęby w jej cie​le. Anne rzu​ca się wów​czas w ob​ję​cia śmier​ci tak samo, jak rzu​ci​ła się w ob​ję​cia ży​cia, od​da​je się jej. Otwie​ra usta i umie​ra. Kie​dy ogień ogar​nął mło​dą ska​za​ną, tłum za​drżał. Jesz​cze przez dzie​siąt​ki lat świad​ko​wie opo​wia​da​li, że krzyk dzie​wi​cy przy​po​mi​nał ty​leż okrzyk bólu co okrzyk ra​do​ści.

41

Inns​bruck, 20 wrze​śnia 1914 Do wia​do​mo​ści hra​bie​go Fran​za von Wald​ber​ga Sza​now​ny Pa​nie, nie są​dzę, by mnie pan pa​mię​tał, po​nie​waż miał mnie pan oka​zję spo​tkać je​dy​nie dwa razy: pod​czas swych za​rę​czyn i swo​je​go wy​staw​ne​go ślu​bu. Jed​nak​że Han​na za​pew​ne wspo​mi​na​ła panu o mnie, opo​wia​da​jąc o swo​jej mło​do​ści. Praw​do​po​dob​nie nie zna mnie pan pod moim praw​dzi​wym imie​niem i na​zwi​skiem ro​do​wym, Mar​ga​ret Pitz, po mężu Mar​ga​ret Bern​ste​in, ale ra​czej pod przy​dom​kiem Gret​chen, zwa​żyw​szy, że Han​na, za​wsze tak ser​decz​na, ni​g​dy nie zwra​ca​ła się do mnie ina​czej. Bę​dąc od niej o dzie​sięć lat star​szą, uwa​ża​łam ją za młod​szą sio​strę, cho​ciaż nie łą​czy nas żad​ne po​kre​wień​stwo. W dzie​ciń​stwie ze​tknął nas ze sobą przy​pa​dek, lecz uczu​cie sym​pa​tii szyb​ko roz​cią​gnę​ło tę więź na całe ży​cie. Nie wiem, jak przyj​mie pan moje sło​wa, bo prze​cież Han​na tak dziw​nie się z pa​nem obe​szła. Na jej obro​nę mogę po​wie​dzieć je​dy​nie to, że za​wsze ro​bi​ła wszyst​ko naj​moc​niej, jak umia​ła: ko​cha​ła, nie​na​wi​dzi​ła, ca​ło​wa​ła, od​rzu​ca​ła, uczy​ła się, za​po​mi​na​ła. Nie zna​ła umia​ru, a w swo​im po​stę​po​wa​niu kie​ro​wa​ła się wy​łącz​nie en​tu​zja​zmem. Po​nad​to prze​cho​dzi​ła przez róż​ne, czę​sto sprzecz​ne sta​ny du​cha i taka wła​śnie była jej po​sta​wa w sto​sun​ku do pana: naj​pierw pana ubó​stwia​ła, po​tem ob​rzu​ca​ła obe​lga​mi. Do ja​kie​go męż​czy​zny do​trze mój list? Prze​czy​ta go pan do sa​me​go koń​ca? Czy może po​drze go pan, za​nim doj​dę do sed​na spra​wy? Nie są​dzę… Na pod​sta​wie li​stów, któ​re Han​na wy​sy​ła​ła mi po wa​szym ślu​bie, wy​ro​bi​łam so​bie zda​nie o panu jako o oso​bie tro​skli​wej i mi​ło​sier​nej. Być może – i nie bez po​wo​du – dziś szcze​rze jej pan nie​na​wi​dzi, mam jed​nak świa​do​mość, że daw​niej szcze​rze ją pan ko​chał. Han​na na​dal do mnie pi​sy​wa​ła, z wy​jąt​kiem okre​su, kie​dy chcia​ła od​dzie​lić swe nowe ży​cie od daw​ne​go. Na​sza przy​jaźń ucier​pia​ła na tym tak samo jak wa​sze mał​żeń​stwo. O ile jed​nak mał​żon​ko​wie, chcąc ze sobą ze​rwać, ucie​ka​ją się do roz​wo​du, o tyle w przy​pad​ku przy​jaź​ni po​zo​sta​je je​dy​nie zdra​da. Pew​ne​go dnia Han​na od​cię​ła się ode mnie. Cho​ciaż kie​dy znów się do mnie zwró​ci​ła, uda​wa​łam, że nie pa​mię​tam po​wo​dów na​sze​go za​tar​gu, za​cho​wa​łam w pa​mię​ci jego wy​raź​ne wspo​mnie​nie. Otóż oskar​ży​łam ją, że kła​mie w spra​wie swe​go po​cho​dze​nia. W Wied​niu, pod​czas te​ra​pii u dok​to​ra Cal​ga​rie​go, od​kry​ła rze​ko​mo w trak​cie hip​no​zy ta​jem​ni​cę zwią​za​ną ze swo​im uro​dze​niem. Rzecz w tym, że to, co wy​ga​dy​wa​ła tam​te​go po​po​łu​dnia, było w ca​ło​ści jej wy​my​słem, ba​jecz​ką, któ​rej się ucze​pi​ła. Chcąc się przy​czy​nić do wy​zdro​wie​nia Han​ny, uzna​łam za ko​rzyst​ne przy​po​mnieć jej, jak było na​praw​dę. Ona jed​nak po prze​czy​ta​niu mo​je​go li​stu wpa​dła w taką złość, że ze​rwa​ła na​szą zna​jo​mość i za​bro​ni​ła mi do sie​bie pi​sać, co uzy​ska​ła tym ła​twiej, że ukry​wa​ła przede mną swo​je ko​lej​ne ad​re​sy za​miesz​ka​nia.

Cóż ta​kie​go opo​wie​dzia​ła dok​to​ro​wi Cal​ga​rie​mu? Ze zo​sta​ła po​rzu​co​na po na​ro​dze​niu. Że ni​g​dy nie po​zna​ła swo​ich bio​lo​gicz​nych ro​dzi​ców. Że ci, któ​rzy wy​cho​wy​wa​li ją do ósme​go roku ży​cia, nie byli z nią w ża​den spo​sób spo​krew​nie​ni. Stek kłamstw. Han​na była na​tu​ral​nie wy​cho​wy​wa​na przez praw​dzi​wych ro​dzi​ców, Ma​xi​mi​lie​na i Almę. Do​brze o tym wie​dzia​ła, a ja mogę to po​świad​czyć, po​nie​waż by​łam o dzie​sięć lat star​sza i od​wie​dza​łam ją, kie​dy le​ża​ła w ko​ły​sce. Stwo​rzy​ła so​bie ten fik​cyj​ny ob​raz po wy​pad​ku, któ​ry kosz​to​wał ży​cie jej ro​dzi​ców. Gdy Ma​xi​mi​lien i Alma po​nie​śli śmierć, Han​na usi​ło​wa​ła się od nich od​ciąć. Nie tyl​ko nie​wie​le o nich mó​wi​ła, ale usu​nę​ła ich śla​dy, fo​to​gra​fie, por​tre​ty, ulu​bio​ne pa​miąt​ki. Nie przy​wią​zy​wa​ła naj​mniej​szej wagi na​wet do for​tu​ny, jaką po nich odzie​dzi​czy​ła – mi​lio​nów, któ​ry​mi mój oj​ciec, do​świad​czo​ny księ​go​wy, za​rzą​dzał do mo​men​tu osią​gnię​cia przez Han​nę doj​rza​ło​ści. To zło​to, jako że po​cho​dzi​ło od nich, pa​rzy​ło jej pal​ce. Pan wie le​piej ode mnie, jak ka​ta​stro​fal​ny uży​tek zro​bi​ła ze swo​je​go ma​jąt​ku, ruj​nu​jąc się na ko​lek​cję szkla​nych kul. Na ko​niec za​le​ża​ło jej, aby ucie​ka​jąc z Wied​nia, zo​sta​wić panu to, co zo​sta​ło z tych pie​nię​dzy. Z jej ostat​nich li​stów wy​wnio​sko​wa​łam, że uwa​ża​ła ubó​stwo za cno​tę, lecz nie z po​bu​dek chrze​ści​jań​skich, ale ra​czej dla​te​go, że cier​piąc nie​do​sta​tek, wi​dzia​ła, jak za​cie​ra​ją się ostat​nie śla​dy jej ro​dzi​ców. Ja​kie wy​da​rze​nie spro​wo​ko​wa​ło taką po​sta​wę? Przez całe lata sta​ra​łam się to zro​zu​mieć i te​raz są​dzę, że mi się uda​ło. W tam​tym li​ście, któ​ry wy​sła​łam jej do Wied​nia, oprócz przed​sta​wie​nia fak​tów wy​łusz​czy​łam jej swo​ją teo​rię. Nie​sto​sow​na re​ak​cja Han​ny i jej póź​niej​sza amne​zja utwier​dzi​ły mnie w prze​ko​na​niu, że na pew​no się nie my​li​łam. Tam​te​go ma​jo​we​go dnia, kie​dy mia​ła osiem lat, skoń​czy​ła czy​tać książ​kę o Ma​rii An​to​ni​nie, kró​lo​wej Fran​cji. Dla​cze​go aż tak się za​chwy​ci​ła tą tra​gicz​ną prze​cież po​sta​cią? Nie wiem. Kró​lew​skie rody Au​strii i Fran​cji, Wer​sal, Pa​ryż, pa​ła​cyk Pe​tit Tria​non, bez​tro​ska, prze​pych, po​ciąg do pięk​na i za​ba​wy, nie​zwy​kła ka​rie​ra zwy​czaj​nej dziew​czy​ny, wszyst​ko to mu​sia​ło wy​wrzeć na niej więk​sze wra​że​nie niż śmierć na gi​lo​ty​nie. Han​na, ocza​ro​wa​na oso​bą tej za​chwy​ca​ją​cej ko​bie​ty, po​de​szła do ro​dzi​ców i oświad​czy​ła im, że bę​dzie kró​lo​wą. Ci zaś, roz​czu​le​ni, naj​pierw zby​li to uśmie​chem, sta​ra​jąc się zmie​nić te​mat, po​tem, wo​bec jej obłęd​ne​go upo​ru, wy​ja​śni​li, że nie zo​sta​nie kró​lo​wą, nie bę​dąc księż​nicz​ką z uro​dze​nia. – Co ta​kie​go? Nie je​stem księż​nicz​ką? Dla​cze​go? – Po​nie​waż my nie na​le​ży​my do ro​dzi​ny kró​lew​skiej. – Dla​cze​go? – Nie mamy błę​kit​nej krwi, więc ty też nie. Za​miast przy​jąć to do wia​do​mo​ści, Han​na wpa​dła we wście​kłość. Jej ma​rze​nia le​gły w gru​zach. Tam​te​go dnia to​wa​rzy​szy​łam ojcu – któ​ry był rząd​cą w ich po​sia​dło​ści – i przy​zna​ję, że nie zda​jąc so​bie spra​wy, jak zgub​ne skut​ki bę​dzie miał ten dzie​cię​cy żal, uśmiech​nę​łam się, gdy usły​sza​łam, że tu​pie no​ga​mi, nie umie​jąc za​ak​cep​to​wać oczy​wi​stej praw​dy. Chcąc ją uspo​ko​ić, Alma i Ma​xi​mi​lien usi​ło​wa​li jej wy​ja​śnić, jak funk​cjo​nu​ją dzie​-

dzicz​ne mo​nar​chie. Na próż​no. Han​na wciąż się pie​kli​ła. – Han​no – stwier​dził na ko​niec Ma​xi​mi​lien – masz szczę​ście, że nie na​le​żysz do ro​dzi​ny kró​lew​skiej. Dzię​ki temu bę​dziesz wol​na. Gdy​byś była księż​nicz​ką, po​sia​da​ła​byś obo​wiąz​ki i przy​wi​le​je, ale nie pra​wa. Nie mia​ła​byś żad​nej nie​za​leż​no​ści. – Ja nie chcę być wol​na. Chcę być kró​lo​wą. W koń​cu ro​dzi​ce za​czę​li ostro besz​tać tego dzie​cia​ka za​chły​stu​ją​ce​go się wła​sną zło​ścią. Wów​czas Han​na za​cho​wa​ła się w spo​sób nie​sły​cha​ny. Na skra​ju wy​czer​pa​nia ner​wo​we​go, ze zmarsz​czo​nym czo​łem i pia​ną na ustach, gniew​nie wy​mie​rzy​ła pa​lec w ro​dzi​ców i oświad​czy​ła, iż ona i tak do​sko​na​le wie, że nie jest ich cór​ką, że po jej uro​dze​niu do​szło do po​mył​ki, że ją za​mie​nio​no, ją, któ​ra była praw​dzi​wą księż​nicz​ką, z ich głu​pią cór​ką, ale jej praw​dzi​wa ro​dzi​na wkrót​ce się zo​rien​tu​je i prze​rwie jej męki. Po czym do​da​ła, że ich nie​na​wi​dzi, ni​g​dy nie mo​gła ich znieść i jest na​praw​dę bar​dzo nie​szczę​śli​wa. Była to oczy​wi​ście sce​na nie do przy​ję​cia. Ale i ba​nal​na. Han​na za​słu​gi​wa​ła po pro​stu na parę klap​sów. Jed​nak​że Alma i Ma​xi​mi​lien, któ​rzy tak dłu​go nie mo​gli do​cze​kać się tego dziec​ka, bar​dzo źle ode​bra​li jej in​fan​tyl​ne bre​dze​nie. Ubo​dło ich przede wszyst​kim to, że uwa​ża​ła się za nie​szczę​śli​wą. Po​nie​waż byli za​pro​sze​ni na przy​ję​cie, wy​szli z domu bez sło​wa. Wia​do​mo, co było po​tem. Gdy je​cha​li stro​mą ska​li​stą dro​gą, na ich po​wóz spadł ogrom​ny ka​mien​ny blok, któ​ry sto​czył się ze zbo​cza góry. Zo​sta​li cał​ko​wi​cie zmiaż​dże​ni. Zgi​nę​li na miej​scu. Wie​czo​rem, kie​dy mój oj​ciec, któ​ry jako pierw​szy do​wie​dział się o wy​pad​ku, po​szedł po​wia​do​mić o nim małą Han​nę, ta jesz​cze wciąż nie ochło​nę​ła ze zło​ści. – Do​bra ro​bo​ta – mruk​nę​ła za cały ko​men​tarz. Do​pie​ro na​za​jutrz, kie​dy zo​ba​czy​ła, że nie po​ja​wi​li się na śnia​da​niu, zro​zu​mia​ła, że już ni​g​dy nie uj​rzy swo​jej mat​ki i ojca. Pod​czas po​grze​bu rzu​ci​ła się do gro​bu i przy​war​ła do trum​ny ro​dzi​ców. Ni​g​dy nie za​po​mnę tej wstrzą​sa​ją​cej chwi​li. Pła​ka​ła przez trzy ty​go​dnie bez prze​rwy. Cała Han​na. Prze​sa​dza​ła we wszyst​kim. Z per​spek​ty​wy cza​su wy​da​je mi się, że szlo​cha​ła z roz​pa​czy, bo wciąż po​wra​ca​ło w niej po​czu​cie winy. Myśl, że zmar​twi​ła i ob​ra​zi​ła ro​dzi​ców, kie​dy wi​dzia​ła ich po raz ostat​ni, mu​sia​ła na​pa​wać ją wsty​dem. Może na​wet uwa​ża​ła, że oca​le​li​by, gdy​by była grzecz​na, gdy​by nie pra​gnę​ła wię​cej ich nie oglą​dać… W na​stęp​nych la​tach zmie​ni​ła swo​je za​cho​wa​nie i prze​sta​ła kul​ty​wo​wać pa​mięć zmar​łych ro​dzi​ców. Sta​ła się bar​dziej nie​czu​ła, nie​mal bez​dusz​na. W koń​cu za​czę​ła oka​zy​wać roz​draż​nie​nie, kie​dy się o nich mó​wi​ło. Gdy była na​sto​lat​ką, po raz pierw​szy przed​sta​wi​ła jed​nej z przy​ja​ció​łek teo​rię, zgod​nie z któ​rą zo​sta​ła ad​op​to​wa​na za​raz po uro​dze​niu. Nie wtrą​ca​łam się w ta​kich ra​zach – te​raz tego ża​łu​ję. By​łam opty​mist​ką i wi​dzia​łam w

tym kłam​stwie pe​wien ele​ment po​zy​tyw​ny: Han​na mniej opła​ki​wa​ła swo​ich bli​skich i na tej sa​mej płasz​czyź​nie co ro​dzi​ców sta​wia​ła ro​dzi​nę za​stęp​czą – mo​je​go ojca i mnie. Je​śli póź​niej ta ba​jecz​ka kil​ka​krot​nie obi​ła mi się o uszy, przy​zna​ję, że z tchó​rzo​stwa ni​g​dy nie kar​ci​łam Han​ny, bo​jąc się oży​wić jej żal. Po​tem opu​ści​łam dom ro​dzin​ny, by po​ślu​bić Wer​ne​ra Bern​ste​ina. Kil​ka lat póź​niej Han​na wy​szła za pana. Ba​ga​te​li​zo​wa​łam siłę jej kłam​stwa. W koń​cu sta​ło się tak istot​ne, że za​czę​ło ucho​dzić za praw​dę. Z per​spek​ty​wy cza​su wy​ja​śnia ono, dla​cze​go Han​na nie zga​dza​ła się ani z samą sobą, ani z in​ny​mi. Wy​da​wa​ło jej się, że wciąż żyje w ob​łu​dzie. Pa​trzy​ła na sie​bie z pew​ne​go dy​stan​su, wi​ni​ła się, oskar​ża​ła. W li​stach zwie​rzy​ła mi się, że chcąc osią​gnąć szczę​ście w mi​ło​ści, mu​sia​ła się usu​wać na dru​gi plan, sta​wać się bez​i​mien​na, cał​ko​wi​cie po​rzu​cać oso​bę, któ​rą była. Tyl​ko że ta oso​ba, od któ​rej ucie​ka​ła, to nie była ona, na​wet je​śli tak jej się wy​da​wa​ło. Kie​dy cier​pia​ła z po​wo​du wła​snej toż​sa​mo​ści, cier​pia​ła z po​wo​du toż​sa​mo​ści fał​szy​wej. U pod​staw tej po​trze​by uciecz​ki przed samą sobą le​ża​ło nie​po​ro​zu​mie​nie, któ​re​go źró​dłem była ona, cho​ciaż nie mia​ła o nim po​ję​cia. Bied​na Han​na… nic dziw​ne​go, że całe jej ży​cie zmie​ni​ło się w błą​dze​nie. Pro​szę mi wy​ba​czyć tę przy​dłu​gą dy​gre​sję. Nie za​mie​rza​łam panu opo​wia​dać tego wszyst​kie​go, chcia​łam na​to​miast po​in​for​mo​wać o czymś, o czym nie​wąt​pli​wie pan nie wie: o ostat​nich dniach Han​ny. Po sied​miu la​tach spę​dzo​nych w Zu​ry​chu za​miesz​ka​ła w Wa​lo​nii, bo​ga​tym, kwit​ną​cym miesz​czań​skim re​gio​nie, gdzie le​czy​ła trzech pa​cjen​tów me​to​dą Zyg​mun​ta Freu​da i da​wa​ła lek​cje ję​zy​ków, żeby utrzy​mać się przy ży​ciu. Ach, cze​muż nie wró​ci​ła do Au​strii? Albo do Nie​miec? Po za​ma​chu w Sa​ra​je​wie, któ​ry kosz​to​wał ży​cie na​sze​go ar​cy​księ​cia Fran​cisz​ka Fer​dy​nan​da, po​win​na była udać się na na​sze oj​czy​ste zie​mie. Gdy​by tak się sta​ło, nie by​ła​bym zmu​szo​na do pana pi​sać. Han​na za​miesz​ka​ła w Na​mur. Kie​dy tego lata ce​sarz roz​pę​tał woj​nę prze​ciw​ko Ser​bii, żeby po​mścić bra​tan​ka – nie wie​rzę w inne wy​ja​śnie​nia, po​nie​waż sama mam dzie​ci – Eu​ro​pa sta​nę​ła w ogniu. So​jusz​ni​cze ukła​dy pchnę​ły na​ro​dy do wal​ki. Oczy​wi​ście te star​cia nie po​trwa​ją dłu​go, bo na​sza ewi​dent​na prze​wa​ga zmiaż​dży nie​przy​ja​cie​la, jed​nak w cią​gu dwóch mie​się​cy owe nie​po​ko​je spo​wo​do​wa​ły śmierć wie​lu lu​dzi. Jak pan so​bie przy​po​mi​na, na​sze woj​ska chcia​ły spraw​nie przejść przez Bel​gię, to neu​tral​ne te​ry​to​rium, żeby do​trzeć do Fran​cji. Jed​nak Bel​go​wie nie​spo​dzie​wa​nie sta​wi​li opór. Li​ège, mia​sto le​żą​ce na li​nii ko​le​jo​wej pro​wa​dzą​cej z Bruk​se​li do Pa​ry​ża, od​mó​wi​ło wstę​pu, wy​krwa​wia​jąc na​szych so​jusz​ni​ków. Cho​ciaż skoń​czy​ło się szczę​śli​wie, a to dzię​ki ar​ty​le​rii, a zwłasz​cza gru​bej ber​cie – moź​dzie​rzo​wi Krup​pa – stra​ci​li​śmy po​nad dzie​sięć dni i pięć ty​się​cy lu​dzi. Siły nie​miec​kie, za​sko​czo​ne, zi​ry​to​wa​ne, upo​ko​rzo​ne, słusz​nie uzna​ły, że Bel​go​wie po​gwał​ci​li trak​ta​ty. Nasi żoł​nie​rze, uwa​ża​jąc, że opór Bel​gów jest bez​praw​ny, po​nie​waż ła​mie pakt o neu​tral​no​ści i słu​ży in​te​re​som Fran​cji, po​zwo​li​li so​bie na prze​pro​wa​dze​nie kil​ku ope​ra​cji

uzdra​wia​ją​cych. Nie​któ​rzy na​zy​wa​ją to ma​sa​kra​mi, inni od​we​tem. Ja ze swo​jej stro​ny nie chcę się wy​po​wia​dać. Jako pa​triot​ka i mat​ka trzech sy​nów, któ​rzy wy​ru​szy​li na woj​nę, uwa​żam, że ope​ra​cja była uza​sad​nio​na. Jako ko​bie​ta ża​łu​ję, że do​szło do prze​mo​cy. Han​na zo​sta​ła za​bi​ta przez na​sze ba​ta​lio​ny. W miej​sco​wo​ści Ger​pin​nes, do któ​rej wy​bra​ła się w od​wie​dzi​ny do przy​ja​ciół​ki, do​sta​ła się pod ostrzał zwią​za​ny z tymi re​pre​sja​mi. Do​nie​sio​no mi, że na​wet nie pró​bo​wa​ła po​wie​dzieć, iż jest Au​striacz​ką, że nie wy​po​wie​dzia​ła ani sło​wa po nie​miec​ku, że za​do​wo​li​ła się przy​łą​cze​niem do za​ata​ko​wa​nej gru​py, krzy​cząc po fran​cu​sku. O czym my​śla​ła? Po czy​jej stro​nie sta​nę​ła? To ta​kie do niej nie​po​dob​ne: zin​te​gro​wać się z ja​kąś zbio​ro​wo​ścią… Wy​sy​łam panu rę​ko​pis książ​ki, któ​rą pi​sa​ła. Od​kry​je w nim pan jej ostat​nią fa​scy​na​cję, Anne z Bru​gii, szes​na​sto​wiecz​ną be​gin​kę, któ​ra umar​ła – ona tak​że – w od​ra​ża​ją​cych oko​licz​no​ściach, za​mor​do​wa​na w wy​ni​ku prze​mo​cy pa​nu​ją​cej w tam​tych cza​sach. W tej za​po​mnia​nej po​sta​ci, zna​nej jej i tyl​ko jej, Han​na spo​tka​ła sio​strza​ną du​szę. Kie​dy czy​tam jej wier​sze – czy ra​czej ich prze​kła​dy do​ko​na​ne przez Han​nę – sta​je mi przed oczy​ma moja przy​ja​ciół​ka, bły​sko​tli​wa, gwał​tow​na, szla​chet​na, pło​mien​na, prze​peł​nio​na mi​ło​ścią, z któ​rą nie wie​dzia​ła, co po​cząć. Zresz​tą na kar​tach, na któ​rych przed​sta​wia tę ko​bie​tę, Han​na na​ma​lo​wa​ła swój wła​sny por​tret. Ten szcze​gół – jak przy​pusz​czam – pana nie zdzi​wi: wszy​scy wie​dzą, że bio​gra​fia jest szcze​rą au​to​bio​gra​fią au​to​ra. Są​dząc, że mó​wi​my o kimś in​nym, mó​wi​my bez owi​ja​nia w ba​weł​nę o so​bie. Han​na usi​ło​wa​ła wy​ja​śnić owo Zwier​cia​dło nie​wi​dzial​no​ści za po​mo​cą na​rzę​dzi psy​cho​ana​li​tycz​nych. Do​strze​gła w nim seks, nad​miar sek​su w mi​stycz​nych eks​ta​zach, tę​sk​no​tę za związ​kiem, ale przede wszyst​kim zwia​stun współ​cze​snych teo​rii do​ty​czą​cych świa​do​mo​ści. Nie umia​ła​bym tu​taj wy​ja​śnić panu tego wszyst​kie​go, bo cho​ciaż pod​czas lek​tu​ry od​no​si​łam wa​że​nie, że ro​zu​miem, o co cho​dzi, gdy tyl​ko za​my​ka​łam rę​ko​pis, mia​łam w gło​wie za​męt, ar​gu​men​ty się ulat​nia​ły i oka​zy​wa​ło się, że nie je​stem ich w sta​nie po​wtó​rzyć. Z grub​sza, Han​na twier​dzi, że Anne z Bru​gii była za​po​wie​dzią teo​rii Freu​da, po​nie​waż po​szu​ki​wa​ła tego, co kry​je się za my​śla​mi, za sło​wa​mi, nie​świa​do​mej lo​gi​ki. Cho​ciaż moja rola nie po​le​ga tu​taj na oce​nia​niu, nie mogę się po​wstrzy​mać, by tro​chę się z niej nie po​śmiać. Otóż mo​zol​ne wy​wo​dy Han​ny przy​po​mi​na​ją mi „grę po​do​bieństw”, w któ​rą ba​wi​li​śmy się u mo​jej bab​ci Pitz. W sa​lo​nie peł​nym ob​ra​zów my, ży​ją​cy, szu​ka​li​śmy wła​snych ry​sów na por​tre​tach swo​ich przod​ków. Wy​star​czy​ło, by jed​no z nas mia​ło nos nie​co prze​krzy​wio​ny na lewo, a do​szu​ki​wa​li​śmy się tej ce​chy u któ​re​goś z sie​dem​na​sto​wiecz​nych an​te​na​tów. Je​śli nos był za​dar​ty, z po​mo​cą przy​cho​dzi​ła inna cio​tecz​na pra​pra​bab​ka. Krót​ko mó​wiąc, każ​dy no​wo​ro​dek wpły​wał na swe​go pra​przod​ka, każ​de nie​mow​lę sta​wa​ło się pre​kur​so​rem. Moim zda​niem Han​na ule​gła temu sa​me​mu re​tro​spek​tyw​ne​mu złu​dze​niu, od​kry​wa​jąc w Anne z Bru​gii za​po​wiedź Zyg​mun​ta Feu​da. Mniej​sza o to! Po​wie​rzam panu ten pra​wie ukoń​czo​ny esej. Han​na za​wsze mi wy​chwa​la​ła pań​skie oby​-

cie i za​in​te​re​so​wa​nie sztu​ką, dla​te​go je​stem pew​na, że zro​bi pan z nie​go do​bry uży​tek. Co do mnie, w tych burz​li​wych mie​sią​cach je​stem wy​łącz​nie mat​ką i pa​triot​ką. Po​nie​waż moi trzej sy​no​wie wal​czą na fron​cie, co​dzien​nie wy​pa​tru​ję w ga​ze​tach wia​do​mo​ści o na​szym zwy​cię​stwie. Z pew​no​ścią nie da na sie​bie cze​kać. Woj​na bę​dzie krót​ka, po​waż​ni spe​cja​li​ści są co do tego zgod​ni. Z wy​ra​za​mi sza​cun​ku Mar​ga​ret Bern​ste​in z domu Pitz

42

Szła w stro​nę bru​gij​skie​go ryn​ku, na któ​rym mia​ła zo​stać stra​co​na. Przo​dem kro​czył kat, a po jej bo​kach straż​ni​cy. Po​ty​ka​ła się na bru​ko​wa​nej uli​cy. Do​ku​czał jej ostry, przej​mu​ją​cy wio​sen​ny chłód. Ta lek​ka lnia​na ko​szu​la nie prze​szka​dza​ła, by czu​ła się naga. Gdy wy​szła za róg uli​cy, tłum za​czął ją ob​rzu​cać wy​zwi​ska​mi. Spu​ści​ła oczy. Byle tyl​ko ich nie wi​dzieć! Wy​star​czy, że sły​sza​ła. To oni, ze swy​mi prze​są​da​mi, cia​sny​mi umy​sła​mi, na​iw​ny​mi po​glą​da​mi, pro​wa​dzi​li ją na męki. Gdy zna​la​zła się przed sto​sem, unio​sła gło​wę. To tak mia​ła skoń​czyć? Jako żar na tych drwach… Jej cia​łem wstrzą​snę​ły dresz​cze, a po no​gach po​pły​nął mocz. Kat przy​trzy​mał ją, żeby nie upa​dła, a na​stęp​nie za​wlókł, nie​mal bez​wład​ną, do słu​pa, do któ​re​go miał ją przy​wią​zać. Nie chcia​ła mu na to po​zwo​lić, lecz cia​ło, na​gle zdrę​twia​łe, prze​sta​ło być po​słusz​ne jej woli i nie re​ago​wa​ło na​wet na strach. Już była tru​pem. Przy​wią​zał ją. Otwo​rzy​ła oczy. Za​ja​dłość tłu​mu ode​bra​ła jak plu​nię​cie w twarz. Na​gle usły​sza​ła trzask pod sto​pa​mi. Uniósł się dym, a w ślad za nim po​ja​wi​ły się wy​so​kie pło​mie​nie. Krzyk​nę​ła. Strach przed śmier​cią prze​szy​wał jej pierś. Sza​mo​ta​ła się roz​pacz​li​wie, szlo​cha​ła, wzy​wa​ła po​mo​cy, szu​ka​jąc jej za nie​prze​nik​nio​ną, gęst​nie​ją​cą chmu​rą dymu, i usi​ło​wa​ła unik​nąć zbli​ża​ją​ce​go się ognia. Na próż​no! Spoj​rza​ła w nie​bo i wy​da​ła ostat​ni, przej​mu​ją​cy okrzyk. – Cię​cie! Je​den z ka​ska​de​rów chwy​cił Anny w ra​mio​na, żeby wy​do​stać ją z pło​mie​ni. Zja​wi​li się stra​ża​cy i uga​si​li ogień. Eki​pa zdję​cio​wa ode​tchnę​ła z ulgą po tej trud​nej do znie​sie​nia sce​nie. Wszy​scy sta​ty​ści po​rzu​ci​li ma​skę prze​śla​dow​ców i okla​ski​wa​li grę ak​tor​ki. Ope​ra​to​rzy odło​ży​li ka​me​ry i rów​nież zgo​to​wa​li jej owa​cje. Za​la​na łza​mi Anny wło​ży​ła płaszcz ką​pie​lo​wy, któ​ry po​da​ła jej gar​de​ro​bia​na, wsu​nę​ła sto​py w fu​trza​ne kap​cie i chwy​ci​ła ku​bek z go​rą​cą kawą. Po​tem po​szła usiąść pod na​mio​tem, gdzie po​mię​dzy mo​ni​to​ra​mi kon​tro​l​ny​mi schro​ni​li się re​ży​ser, jego asy​sten​ci, pro​du​cen​ci i klap​ser​ka. Tam raz jesz​cze po​wi​ta​ły ją hucz​ne gra​tu​la​cje. – To było wstrzą​sa​ją​ce! – Ciar​ki mi prze​szły po ple​cach. – W ży​ciu tak się nie ba​łem, Anny. Zda​wa​ło mi się, że to ja pło​nę. – Naj​lep​szy film gro​zy nie na​pę​dził​by mi ta​kie​go stra​cha, jak ty w tej sce​nie, Anny.

– To hi​sto​rycz​na chwi​la! Je​stem dum​ny, że przy tym by​łem. Anny po​dzię​ko​wa​ła im uśmie​chem i usia​dła obok Grégo​ire’a Pit​za. – Nie je​stem pew​na – szep​nę​ła. – Ależ tak, by​łaś re​we​la​cyj​na. – Nie je​stem prze​ko​na​na, czy Anne re​ago​wa​ła w ten spo​sób. Gra​jąc tę sce​nę, mia​łam wra​że​nie, że je​stem kimś in​nym, po​spo​li​tą dziew​czy​ną kie​ru​ją​cą się zwy​czaj​ny​mi od​ru​cha​mi. Za​wio​dłam ją. Cóż, czu​łam, że je​stem ra​czej sobą sprzed sze​ściu mie​się​cy. – Kim? – Ma​łost​ko​wą ego​ist​ką. W stra​chu kry​je się spo​ro nar​cy​zmu. Umie​ra​łam jak ktoś, kto się ubó​stwia. Anne z Bru​gii była inna. Grégo​ire po​dra​pał się w gło​wę i zer​k​nął do sce​na​riu​sza. – Brak do​ku​men​tów mó​wią​cych o jej śmier​ci. Ża​den kro​ni​karz nie opi​sał jej za​cho​wa​nia pod​czas eg​ze​ku​cji. Po​zo​sta​ją nam je​dy​nie do​my​sły. Nie wie​my nic. – Ow​szem, wie​my. – Słu​cham? – Wie​my, dzię​ki wy​obraź​ni. Grégo​ire Pitz przy​glą​dał się jej w za​my​śle​niu. W cią​gu kil​ku ty​go​dni do​szło mię​dzy nimi do swo​istej za​mia​ny ról: cho​ciaż to on pod​su​nął Anne z Bru​gii tej hol​ly​wo​odz​kiej ak​tor​ce, od tam​tej chwi​li ona mu ją ofia​ro​wy​wa​ła. Nikt nie po​znał le​piej tej po​sta​ci. Jej traf​ne uwa​gi do​pro​wa​dzi​ły do mo​dy​fi​ka​cji je​śli nie sce​na​riu​sza, to przy​naj​mniej cha​rak​te​ru bar​dzo wie​lu scen. Gdy bra​ko​wa​ło in​for​ma​cji, Anny za​pew​nia​ła, że em​pa​tia i wy​obraź​nia za​stę​pu​ją wie​dzę hi​sto​rycz​ną. Sta​no​wią klucz do po​zna​nia. Od​da​jąc się ma​rze​niom, wy​obra​ża​ła so​bie to, cze​go nie wie​dzie​li, i tym spo​so​bem co​raz le​piej od​kry​wa​ła za​gi​nio​ną rze​czy​wi​stość. Grégo​ire zlek​ce​wa​żył tę jej teo​rię za pierw​szym ra​zem, kie​dy mu o niej wspo​mnia​ła, lecz te​raz wy​da​ła mu się słusz​na. – Czyż​byś chcia​ła…? Do​my​ślił się, że go​rą​co pra​gnę​ła po​wtó​rze​nia sce​ny. Rzu​ci​ła mu się na szy​ję. – Tak, pro​szę cię. Dla Anne. Nie dla mnie. Dla niej. Otarł pot z czo​ła, za​kło​po​ta​ny. – To bę​dzie wy​ma​ga​ło cza​su. – Je​stem cier​pli​wa. – Grégo​ire miał na my​śli, że to bę​dzie kosz​to​wa​ło – wtrą​cił się przed​sta​wi​ciel pro​du​cen​ta. Daw​niej Anny za​mknę​ła​by mu usta ja​kąś aro​ganc​ką od​zyw​ką, ale te​raz tyl​ko po​pro​si​ła ci​chym gło​sem: – Bła​gam. Dwaj męż​czyź​ni wy​mie​ni​li spoj​rze​nia. – Zgo​da – po​wie​dział w koń​cu Grégo​ire. – Usta​wi​my na nowo de​ko​ra​cje, stos i wszyst​ko inne. Sfil​mu​je​my całą sce​nę sze​ścio​ma ka​me​ra​mi. Po​pra​wi​my to i owo w oświe​tle​niu. Bę​dzie​my po​trze​bo​wa​li do​brej go​dzi​ny.

Anny roz​sta​ła się z nimi i ru​szy​ła w stro​nę łu​ko​wa​te​go mo​stu. Fil​mow​cy ob​ję​li we wła​da​nie bia​ły bru​gij​ski be​gi​naż nie tyl​ko po to, żeby na​krę​cić w nim nie​któ​re sce​ny, ale tak​że by urzą​dzić tam so​bie za​ple​cze: szat​nię, cha​rak​te​ry​za​tor​nię, ma​ga​zyn ko​stiu​mów, ka​fej​kę, sto​łów​kę, księ​go​wość… Anny już mia​ła wejść do swo​jej gar​de​ro​by, ale skrę​ci​ła i skie​ro​wa​ła się w stro​nę drze​wa, któ​re ją in​try​go​wa​ło. Na środ​ku traw​ni​ka ro​sła ogrom​na lipa, któ​ra jak gło​si​ła le​gen​da, była star​sza od be​gi​na​żu. Sza​co​wa​no, że ta krzep​ka sta​rusz​ka o bla​do​zie​lo​nych li​ściach i cza​ru​ją​cym za​pa​chu li​czy so​bie już dzie​więć​set lat. Anny opar​ła się ple​ca​mi o jej pień. – A więc zna​ła pani Anne? – spy​ta​ła, zwra​ca​jąc się do ko​na​rów wy​cią​ga​ją​cych się do nie​ba. Sie​dzia​ła tak dłuż​szą chwi​lę, za​sta​na​wia​jąc się nad wła​ści​wym spo​so​bem za​gra​nia ostat​niej sce​ny. Chcąc po​bu​dzić swo​je re​flek​sje, wy​ję​ła z kie​sze​ni płasz​cza ką​pie​lo​we​go książ​kę Han​ny von Wald​berg. Co cie​ka​we, Anny uwiel​bia​ła tę pi​sar​kę – au​tor​kę jed​ne​go tyl​ko dzie​ła – po​nie​waż u niej oso​bli​we tchnie​nie oży​wia​ło każ​de, na​wet naj​drob​niej​sze zda​nie. Oczy​wi​ście ta ary​sto​krat​ka czę​sto roz​pra​wia​ła o daw​no nie​mod​nych dzi​wac​twach – co wy​ni​ka​ło przede wszyst​kim z tego, że zo​sta​ła adept​ką mło​dej jesz​cze wte​dy psy​cho​ana​li​zy – ale za to Szu​ka​ła praw​dy w do​świad​cze​niach wła​sne​go ży​cia. Tak jak Anne, tak jak Han​na, Anny lu​bi​ła się za​tra​cać, od​ry​wać się od sie​bie sa​mej, od swo​jej toż​sa​mo​ści, spo​łecz​nej czy ro​dzin​nej, po to żeby zbli​żyć się do bar​dziej fun​da​men​tal​nej rze​czy​wi​sto​ści. Osią​ga​ła ów stan „zej​ścia po​ni​żej po​zio​mu” dzię​ki grze. Bę​dąc ak​tor​ką, od​da​la​ła się od sie​bie, by stać się kimś in​nym. Za​nim jed​nak wcie​li​ła się w kon​kret​ną po​stać, prze​cho​dzi​ła przez ja​kieś bli​żej nie​okre​ślo​ne miej​sce, gdzieś na roz​sta​ju dróg, miej​sce, gdzie za​cie​ra​ły się róż​ni​ce, to samo miej​sce, któ​re od​wie​dza​ły Anne i Han​na. O ile Anne od​naj​dy​wa​ła je w przy​ro​dzie i okre​śla​ła mia​nem „Boga”, o tyle Han​na od​kry​wa​ła je w sek​su​al​no​ści i na​zy​wa​ła „pod​świa​do​mo​ścią”. Anny na​to​miast zre​zy​gno​wa​ła z wszel​kich nazw. Ja​kiś czas temu zdia​gno​zo​wa​ła​by w tej eks​ta​zie re​ak​cję che​micz​ną, taką, jaką róż​ne sub​stan​cje – nar​ko​ty​ki lub le​kar​stwa – wy​wo​łu​ją w or​ga​ni​zmie. Jed​nak od​kąd trosz​czy​ła się o Etha​na, wi​dzia​ła, że i tym ra​zem cho​dzi wy​łącz​nie o ję​zyk epo​ki. W jej cza​sach wie​rzo​no je​dy​nie w mo​le​ku​ły. Bo​skość, psy​chi​ka, che​mia – oto klu​cze, któ​re róż​ne stu​le​cia ofe​ro​wa​ły do od​ry​glo​wa​nia bram ta​jem​ni​cy. Anne, Han​na, Anny. Rzecz w tym, że na​wet je​śli klu​cze pa​so​wa​ły, ta​jem​ni​ca po​zo​sta​wa​ła ta​jem​ni​cą. Anny już nie pró​bo​wa​ła zro​zu​mieć. Chcia​ła tyl​ko czuć. Po​nie​waż ni​g​dy nie osią​gnie wy​star​cza​ją​ce​go stop​nia wta​jem​ni​cze​nia, żeby od​gad​nąć, po co ży​je​my i do​kąd zmie​rza​my, była ska​za​na na igno​ran​cję. Za​mie​rza​ła jed​nak no​sić ża​ło​bę po utra​co​nej praw​dzie z ra​do​ścią. Po​sta​no​wi​ła trwać w tej igno​ran​cji ra​czej z pew​no​ścią sie​bie niż z nie​po​ko​jem. Nie wie​dzia​ła nic wię​cej, dla​te​go nie mia​ła in​ne​go wyj​ścia, jak tyl​ko snuć się po nie​zna​nych za​ka​mar​kach ludz​kie​go losu. Chcąc nie chcąc, mu​sia​ła żyć w tych ciem​no​ściach. Czy ist​-

nia​ła ja​kaś po​chod​nia, któ​ra by je roz​świe​tli​ła? Anny jej nie zna​la​zła. Mia​ła za to ta​li​zman, któ​ry ści​ska​ła w dło​ni: uf​ność. Uśmiech​nę​ła się, gła​dząc wy​ra​sta​ją​cy z zie​mi pień. – Ach, gdy​by ro​śli​ny umia​ły mó​wić. Gdy​by nam opo​wie​dzia​ły, co wi​dzia​ły albo co sły​sza​ły… Prze​każ​cie mi swo​ją pa​mięć! Wzru​szy​ła ra​mio​na​mi w ob​li​czu tej płon​nej na​dziei i przyj​rza​ła się ro​sną​cym wo​kół drze​wom. Mia​ły po​dwój​ną na​tu​rę, ziem​ską i po​wietrz​ną. Były rów​nie duże pod zie​mią jak na po​wierzch​ni, bo rów​no​cze​śnie roz​ra​sta​ły się w gle​bie i się​ga​ły błę​ki​tu: ko​rze​nie i ga​łę​zie zaj​mo​wa​ły po​dob​ną prze​strzeń, two​rząc wza​jem​nie swój od​wró​co​ny ob​raz. Co jest od​bi​ciem? Gdzie jest rze​czy​wi​stość? Pień czer​pał siłę za​rów​no ze swych roz​sta​wio​nych nóg, jak i z roz​po​star​tych ra​mion. Syn po​wie​trza czy wy​twór gli​ny? Drze​wa mia​ły tę prze​wa​gę nad ludź​mi, że za​cho​wy​wa​ły rów​no​wa​gę bez naj​mniej​sze​go tru​du. Nie prze​wra​ca​ły się, za​sy​pia​jąc. Czy to był se​kret ich dłu​go​wiecz​no​ści? Anny przy​tu​li​ła się do kory lipy. Wła​śnie zro​zu​mia​ła, w jaki spo​sób wcie​li się w swo​ją bo​ha​ter​kę w ostat​nich chwi​lach jej ży​cia. Anne z Bru​gii była sio​strą tego drze​wa. Ono zaś, sto​jąc, ko​rzy​sta​ło ze wszyst​kich ży​wio​łów: z desz​czu, żeby się orzeź​wić, z wia​tru, żeby się za​py​lić, z bu​twie​ją​cej, roz​kła​da​ją​cej się ma​te​rii, żeby się wy​ży​wić. Po​dob​nie jak drze​wo, Anne nie upa​da sama. Upa​da tyl​ko wte​dy, gdy zo​sta​je po​wa​lo​na. Anny wró​ci​ła na plan. Gdy po​now​nie za​czę​to krę​cić sce​nę eg​ze​ku​cji, ak​to​rzy i sta​ty​ści gra​li tak samo jak za pierw​szym ra​zem. Tyl​ko Anny się zmie​ni​ła. Idąc w kie​run​ku sto​su, zda​wa​ła się igno​ro​wać prze​moc rzą​dzą​cą świa​tem. Jej pięk​na, ja​śnie​ją​ca twarz wy​sta​wia​ła się do świa​tła, roz​ko​szu​jąc się każ​dą chwi​lą. Gdy przy​wią​za​no ją do słu​pa, pro​mie​nia​ła. Jej spo​koj​ne cia​ło roz​sie​wa​ło nie​sły​cha​ne my​śli: mó​wi​ło, że ona ko​cha ży​cie, że ko​cha ból na rów​ni z roz​ko​szą, że nie oba​wia się stra​chu i że ko​cha rów​nież śmierć.