Sem. 2 - Podstawy USG i TK

Podstawy USG i TK

Ciecior Mateusz

Fale ultradźwiękowe (powyżej 20KHz), do USG wykorzystujemy fale o częstotliwości ok 1,5 - 50 MHz. 1)Fale są wytwarzane, emitowane i odbierane przez układ kryształów piezoelektrycznych w sondzie ultrasonograficznej.

2)Powracające fale (echa) zostają przetworzone przez komputer na obraz na monitorze w skali szarości

Głowice (probes) -convex

-liniowa -sektorowa

-specialistyczne

●

●

●

Częstotliwość ok. 3-6MHz

Co badamy: Brzuch, płuca, inne partie ciała u otyłych pacjentów. Zalety: głęboka penetracja, szeroki kąt obrazu

Znacznik

●

●

●

●

Częstotliwość ok 8 – 18... MHz Co badamy: co się da !! (tarczyca,MSK,naczynia, piersi, węzły chłonne) Zalety: doskonała rozdzielczość

Co potrzeba:

Funkcje urządzenia:

    

Preset/Program Głębokość Ognisko Gain TGC

Głębokość

Ognisko

Gain

TGC (Time Gain Control) Zasięgowa Regulacja Wzmocnienia

Zalety: • brak promieniowania jonizującego

• metoda nieinwazyjna • łatwo dostępna • tania

• dowolna płaszczyzna badania •obrazy w czasie rzeczywistym (umożliwia badanie dynamiczne)

Wady : -kości i przestrzenie wypełnione powietrzem niedostępne w badaniu -interpretacja obrazów zależna od doświadczenia badającego

-liczne artefakty utrudniające obrazowanie

-trudności w uzyskaniu powtarzalności badania

SŁOWNIK:

HYPERECHOGENICZNE = jasne

HYPOECHOGENICZNE = ciemne

BEZECHOWE = czarne

SŁOWNIK cd:

Sposoby prezentacji obrazów

A-mode – tylko okulistyka

B-mode – to „zwykłe” USG

M-mode – głównie kardiologia

SŁOWNIK cd:

Artefakty -cień akustyczny

-wzmocnienie akustyczne

-inne np. rewerberacje, lustrzane odbicia

Zjawisko Dopplera

•zmiana częstotliwości fali przy odbiciu od źródła sygnału poruszającego się względem obserwatora

Zjawisko Dopplera metoda fali ciągłej ( kardiologia, „ślepy” doppler)

metoda impulsowa ( pozostałe) •

Duplex Doppler Color Doppler:

Doppler spektralny:

Power Doppler:

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Ultrasonografia jamy brzusznej Bóle brzucha o ostrym i przewlekłym charakterze. Powiększenie obwodu jamy brzusznej. Uraz jamy brzusznej. Żółtaczka. Krwawienia przewodu pokarmowego, układu moczowego i dróg rodnych. Utrudnienia w oddawaniu moczu i stolca. Wymioty. Biegunki. Zakażenie układu moczowego. Utrata wagi ciała. Anemia. Utrzymująca się podwyższona ciepłota ciała o niejasnej etiologii. Podwyższone OB. Zaburzenia miesiączkowania. Przedwczesne i opóźnione dojrzewanie płciowe. Ciąża - prawidłowa i patologiczna, w tym ocena śmierci płodu i niektóre wady rozwojowe płodu. Bezpłodność. Inne, celem wyjaśnienia nieprawidłowych wyników klinicznego badania jamy brzusznej czy badań dodatkowych. •Ultrasonografia ośrodkowego układu nerwowego Wcześniactwo. Objawy neurologiczne u noworodka sugerujące patologię ośrodkowego układu nerwowego. Noworodek matki chorującej na cukrzycę. Nieproporcjonalne powiększanie się obwodu głowy noworodka. Patologiczne napięcie ciemiączka. Przebyte zapalenie opon mózgowych noworodka. Przebyte operacje neurochirurgiczne. Inne. •Ultrasonografia narządów szyi Objawy nad - i niedoczynności gruczołu tarczowego. Powiększenie obwodu szyi. Deformacja szyi z wyczuwalnym guzem. Uczucie duszności. Inne. •Ultrasonografia narządów klatki piersiowej Urazy klatki piersiowej. Podejrzenie wysięku do jamy opłucnowej. Patologiczne poszerzenie śródpiersia. •Ultrasonografia jąder Ból jąder. Powiększenie moszny. Guz jądra lub najądrza. Wyciek z cewki moczowej. Niezstąpienie jądra. Ultrasonografia stawów i aparatu więzadłowego Wady wrodzone i dziecięce choroby stawu biodrowego. Urazy stawów i ścięgien. Choroba reumatyczna stawów. Deformacje i obrzęki stawów. Ultrasonografia tkanek miękkich i mięśni Guzy skóry i tkanki podskórnej. Obrzęk mięśni. Asymetria obwodu kończyny. Urazy. Wyczuwalne powiększenie powierzchownych węzłów chłonnych. Bóle kończyn. Ultrasonografia sutka Wyczuwalny guz. Wyciek z brodawki sutkowej. Powiększenie pachowych węzłów chłonnych. Stan po mastektomii (usunięciu gruczołu piersiowego). Uzupełnienie mammografii.

Ultrasonografia WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA (Podsumowanie):

Można badać wszystko z wyłączeniem oceny struktur osłoniętych przez kości (w tym wnętrza kości) oraz struktur za zbiornikami powietrza!

•Badania wykonywane przez powłoki ciała *badania OUN u noworodków przez nie zarośnięte ciemiączko, *badania narządów szyi: tarczycy, przytarczyc, ślinianek, węzłów chłonnych,

*badanie serca - echokardiografia, *badania płynu w opłucnej i guzów płuca położonych przy ścianie klatki piersiowej, gruczołów piersiowych,

*badanie narządów jamy brzusznej: wątroby, dróg żółciowych, trzustki, śledziony, nerek, nadnerczy, węzłów chłonnych,

pediatria – badanie przezciemiączkowe

•Badania wykonywane przez powłoki ciała *badania OUN u noworodków przez nie zarośnięte ciemiączko, *badania narządów szyi: tarczycy, przytarczyc, ślinianek, węzłów chłonnych,

*badanie serca - echokardiografia, *badania płynu w opłucnej i guzów płuca położonych przy ścianie klatki piersiowej, gruczołów piersiowych,

*badanie narządów jamy brzusznej: wątroby, dróg żółciowych, trzustki, śledziony, nerek, nadnerczy, węzłów chłonnych,

szyja

Quiz: węzły chłonne

•Badania wykonywane przez powłoki ciała *badania OUN u noworodków przez nie zarośnięte ciemiączko, *badania narządów szyi: tarczycy, przytarczyc, ślinianek, węzłów chłonnych,

*badanie serca - echokardiografia, *badania płynu w opłucnej i guzów płuca położonych przy ścianie klatki piersiowej, gruczołów piersiowych,

*badanie narządów jamy brzusznej: wątroby, dróg żółciowych, trzustki, śledziony, nerek, nadnerczy, węzłów chłonnych,

Sutek

Płuca

•Badania wykonywane przez powłoki ciała *badania OUN u noworodków przez nie zarośnięte ciemiączko, *badania narządów szyi: tarczycy, przytarczyc, ślinianek, węzłów chłonnych,

*badanie serca - echokardiografia, *badania płynu w opłucnej i guzów płuca położonych przy ścianie klatki piersiowej, gruczołów piersiowych,

*badanie narządów jamy brzusznej: wątroby, dróg żółciowych, trzustki, śledziony, nerek, nadnerczy, węzłów chłonnych,

Jama brzuszna

•Badania wykonywane przez powłoki ciała *badanie narządów miednicy: pęcherza moczowego, gruczołu krokowego, macicy, jajników, płodu, *badanie moszny: jąder, najądrzy, powrózka nasiennego, *badanie narządu ruchu: stawów, ścięgien, mięśni, *badanie naczyń krwionośnych jamy brzusznej i położonych powierzchownie na szyi i kończynach (techniką dopplerowską), *badanie gałki ocznej, *badanie skóry.

miednica

położnictwo diagnostyka prenatalna

•Badania wykonywane przez powłoki ciała *badanie narządów miednicy: pęcherza moczowego, gruczołu krokowego, macicy, jajników, płodu, *badanie moszny: jąder, najądrzy, powrózka nasiennego, *badanie narządu ruchu: stawów, ścięgien, mięśni, *badanie naczyń krwionośnych jamy brzusznej i położonych powierzchownie na szyi i kończynach (techniką dopplerowską), *badanie gałki ocznej, *badanie skóry.

układ mięśniowo - szkieletowy

•Badania endosonograficzne *badanie przezpochwowe: macicy, jajników, przebiegu ciąży, *badanie przezodbytnicze: gruczołu krokowego, zwieraczy odbytu, odbytnicy,

*badanie przezprzełykowe: serca, przełyku, żołądka, trzustki, *badanie donaczyniowe miniaturowymi głowicami ( IVUS), *badanie przezoskrzelowe (EBUS)

*badanie laparoskopowe: dróg żółciowych, macicy, jajników, naczyń krwionośnych.

Transrectal US

•Badania endosonograficzne *badanie przezpochwowe: macicy, jajników, przebiegu ciąży, *badanie przezodbytnicze: gruczołu krokowego, zwieraczy odbytu, odbytnicy,

*badanie przezprzełykowe: serca, przełyku, żołądka, trzustki, *badanie donaczyniowe miniaturowymi głowicami (IVUS), *badanie przezoskrzelowe (EBUS)

*badanie laparoskopowe: dróg żółciowych, macicy, jajników, naczyń krwionośnych.

Intravascular US (IVUS)

•Badania endosonograficzne *badanie przezpochwowe: macicy, jajników, przebiegu ciąży,

*badanie przezodbytnicze: gruczołu krokowego, zwieraczy odbytu, odbytnicy,

*badanie przezprzełykowe: serca, przełyku, żołądka, trzustki, *badanie donaczyniowe miniaturowymi głowicami ( IVUS), *badanie przezoskrzelowe (EBUS) *badanie laparoskopowe: dróg żółciowych, macicy, jajników, naczyń krwionośnych.

Endobronchial US (EBUS)

•Badania śródoperacyjne, w trakcie operacji *narządów jamy brzusznej, *naczyń krwionośnych, *mózgu.

•Ultrasonografia zabiegowa *biopsja aspiracyjna cienkoigłowa, *biopsja gruboigłowa, *drenaż zbiorników płynu, *miejscowe podawanie leków.

}

badanie

mikroskopowe

Biopsje, wkłucia

Zastosowanie USG ELASTOGRAFIA

BADANIA KONTRASTOWE

Od czego zacząć: Google.com → Color Atlas of Ultrasound Anatomy (mariorad.com)

TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA

1)Lampa rentgenowska porusza się ruchem okrężnym wokół długiej osi pacjenta. 2)Osłabienie promieniowania jest rejestrowane za pomocą detektorów 3)Uzyskane dane ulegają przetworzeniu i rekonstrukcji za pomocą systemów komputerowych. 4)Na monitorze otrzymuje się obraz poprzecznych przekrojów ciała w skali szarości, przedstawiający rozkład współczynnika osłabienia promieniowania.

SŁOWNIK:

HYPERDENSYJNE = jasne

HYPODENSYJNE = ciemne

SŁOWNIK cd.:

Skala Hounsfielda > 130

Kości

70

Krew

60

Wątroba

20

Ropa

10

Wysięk

0-5

Woda

- 100

Tłuszcz

- 400

Płuco

- 1000

Powietrze

SŁOWNIK cd: „okna”

miękkotkankowe

płucne

kostne

SŁOWNIK cd.

1)rekonstrukcje MPR:

MIP

2)rekonstrukcje VRTVR (3D):

SŁOWNIK cd.

3)rekonstrukcje MIP:

SŁOWNIK cd:

Artefakty:

•Zalety:

•Wady :

*metoda nieinwazyjna *różnicowanie tkanek miękkich,

*narażenie na promieniowanie

tkanki tłuszczowej, kostnej, uwidocznienie zbiorników płynu

*wymaga unieruchomienia badanego

*duża zdolność rozdzielcza (dokładność zbliżona do atlasów anatomicznych), nie powiększa badanych struktur

*badanie powtarzalne, łatwe w konsultacji

jonizujące obszaru (dzieci, pacjenci pobudzeni)

•Badanie głowy: OUN (urazy), twarzoczaszki, kości czaszki •Badanie układu kostno-stawowego •Badanie tkanek szyi •Badanie kl. piersiowej: tkanki płucnej (HRCT), naczyń, przełyku i węzłów chłonnych

•Badanie

jamy brzusznej i miednicy: ocena pooperacyjna, narządy miąższowe, zbiorniki płynu

•Spiralna

TK: możliwość czytelnych rekonstrukcji 2D, 3D; badania angiograficznezne, wirtualne

Zastosowanie TK podsumowanie: •weryfikacja zmian z USG •praktycznie każda sytuacja kliniczna (przy odpowiednio dopasowanym schemacie badania)

•naciek kości •rekonstrukcje VRT przed zabiegami chirurgicznymi

CT vs MRI

CT : lepsza rozdzielczość przestrzenna mniej podatna na artefakty

MRI: lepsze zróżnicowanie tkanek miękkich

Faza tętnicza

Faza żylna

Przerzuty

Faza opóźniona

Bez wzmocnienia kontrastowego

Faza tętnicza

Rak z komórek wątrobowychh

Faza żylna

ANGIOGRAFIA TK

wirtualna endoskopia TK

bronchoskopia

wirtualna endoskopia TK

kolonoskopia

perfuzja TK TK

TtP

CBF

kontrolne TK

NA KONIEC ODROBINA ANATOMI:

Dziękuję za wytrwałość!