Seminarium 3

Seminarium farmakologia Lek: -

niepożądane działania niepożądane interakcje zatrucia lekami

Działanie pożądane, powodujące zgon, zagrażające życiu, wymagające hospitalizacji lub przedłużenia istniejącej hospitalizacji, której wynikiem jest trwałe bądź znaczne inwalidztwo lub niesprawność, lub wada wrodzona/wada okołoporodowa. Kryteria brane pod uwagę przy rozpatrywaniu związku przyczynowo skutkowego między lekiem a reakcją. - typ reakcji - czas - zależność od dawki Kiedy mamy do czynienia z interakcjami leku? - gdy działanie, skuteczność, toksyczność leku ulega modyfikacji pod wpływem innego leku lub czynnika (np. pokarmu) Kiedy ryzyko wystąpienia interakcji jest najwyższe? - zarówno gdy włączamy jak i wyłączamy z leczenia lek powodujący interakcje. Leki wycofane z rynku z powodu ciężkich i niepożądanych interakcji: - Astemizol, interakcja z Inhibitory CYP3A4 – zaburzenia rytmu - Mibrefadil – Astemizol, Cizaprid – zaburzenia rytmu, Rabdomioliza - Ceriwastatyna – Gemfibrozil – Rabdomioliza Wchłanianie leków: - zmiany pH treści żołądkowo-jelitowej - adsorpcja (np. węgiel aktywowane), chelatacja (np. tetracykliny i wapń) - zmiany motoryki przewodu pokarmowego (metoklopramid) - modyfikacje białek transportujących leki Zmiany stężenia leku - wzrost – inhibitor enzymu - spadek – induktor (przyspiesza aktywność izoenzymów cytochromów C450) enzymu Indukcja enzymu, np. Warfaryna Warfaryna – przyspieszony metabolizm – więcej jej przechodzi przez wątrobę – INR 2,5 Warfaryna + induktor – spadek INR, znacznie mniej warfaryny opuszcza wątrobę

Warfaryna + amiodaron-zahamowany metabolizm warfaryny - – znaczny wzrost stężenia po inhibicji enzymu – wzrost INR (witamina K zalecana w tym przypadku ?) Proleki: Wzrost – induktor Spadek - inhibitor Kodeina jako przykład proleku - C2D6 - chory szybko metabolizujący C2D6 lub interakcja z induktorem – wzrost stężenia kodeiny Istotne działania niepożądane związane z nasileniem działania leków: - krwawienie - hiperkaliemia - depresja OUN - wydłużenie odstępu QT - zespół serotoninergiczny - uszkodzenie nerek - uszkodzenie wątroby Najczęstsze zespoły kliniczne będące konsekwencją interakcji: -przełom nadciśnieniowy *inhibitory MAO +produkty zwierające Tyraminę – peperoni i sery dojrzewające *inhibitory MAO i meperidina, dopamina i pseudoefedryna (OTC) *inhibitory MAO wiążą się nieodwracalnie z enzymem, co powoduje hamowanie jego czynności przez 2 tygodnie od czasu odstawienia leku. Zespół serotoninowy *SSRI +amfetamina, dekstrometorfan, MAO, dziurawiec, trazodon Leki najczęściej powodujące interakcje - warfaryna - simwastatyna - gemifibrozil - spironolakton (podnosi stężenie K) Najnowsze opisane interakcje: - insulina + pioglitazn – wzrost ryzyka niewydolności krążenia - klopidogrel +omeprazolu i esomeprazol – zmniejszenie stężenia klopidogrelu - kwas walproinowy +karbapenemy – zmniejszenie stężenia kwasy walproinowego o ponad 60% - simwastatyna i amiodaron – wzrost ryzyka rabdomioliza - ibufrofen +aspiryna – obniżenia kwasu acetylosalicylowego

Kontrola interakcji pomiędzy lekami - dokładne zebranie wywiadu (AVOID Mistakes) - alergie - vitaminy - OTC lub leki przyjmowane w przeszłości - interakcje - dependence (uzależnienie) - ‘”Mendel” – wywiad rodzinny Trucizna – każda substancja stała, płynna lub gazowa która zakłóca funkcje życiowe organizmu. Paracelsus – ojciec toksykologii Epidemiologia ostrych zatruć w Polsce - hospitalizacje kilka tysięcy osób/rok - Kilkaset zgonów/ rok Zatrucie ostre: 1. przypadkowe 2. zamierzone - samobójstwa - zabójstwa Przyczyny zatruć w PL: - leki (większość zatruć przypadkowych , 55%) - alkohol (25%) - tlenek węgla i inne gazy - grzyby (0,3%)

-

Grupy leków, które powodują największą liczbę zatruć - leki przeciwbólowe - leki uspokajające/nasenne - przeciwdepresyjne Stale wzrasta liczba zatruć lekami Wystąpienie działania toksycznego zależy od: - wieku - płci - stopnia odżywienia: stanu zdrowia

rozpuszczalniki pestycydy substancje żrące metale i ich sole

- -interakcje z innymi lekami. Substancjami - -wrażliwości osobniczej „Lecz pacjenta, nie truciznę” Znaczną część poszkodowanych udaje się uratować przy użyciu klasycznych metod terapeutycznych Zasady postępowanie ratunkowego w ostrych zatruciach 1. Utrzymanie podstawowych funkcji życiowych 2. Identyfikacja trucizny 3. Leczenie przyczynowe: - dekontaminacja - eliminacja trucizn - odtrutki 4. Leczenie objawowe – podtrzymujące Ograniczenia w aptekach - Hawton - ograniczenie jednorazowo sprzedawanych w aptece liczby tabletek paracetamolu do 32sztuk. - sprzedawanych poza aptekami do 16 sztuk - zmniejszenie liczby zgonów spowodowanych zatruciem paracetamolem o 21% - liczba przeszczepów wątroby zmniejszyła się średnio o 66% Edukacja pacjentów