Sk-ad i ortotypografia

Podstawowe zasady edycji tekstów. Skład i ortotypografia

Komputer nie jest maszyną do pisania • Aby tworzyć poprawne publikacje konieczne jest nabycie stosownej wiedzy z zakresu edytorstwa. • Zasady dotyczące opracowania redakcyjnego tekstu odnaleźć można w normach wydawniczych, a także w podręcznikach, np.  Adam Wolański, Edycja tekstów, Warszawa 2008.  Hans Willberg, Friedrich Forssman, Pierwsza pomoc w typografii, Gdańsk 2008.

Wyrównywanie wierszy tekstu Tekst może być wyrównany: • obustronnie (wyjustowany) – tak wyrównany jest zazwyczaj tekst główny oraz teksty poboczne, • lewostronnie (do lewego boku kolumny) – tak wyrównuje się np. tytuły rozdziałów, • prawostronnie (do prawego boku kolumny) – tak wyrównuje się np. podpis autora pod artykułem, • na optycznej osi kolumny (wyśrodkowany) – tak wyrównuje się np. tytuły rozdziałów.

Tekst wyjustowany Książka jest specyficzną formą organizacji i przekazu różnorodnej informacji semantycznej. Jako organizacja przestrzenno-czasowa, posiada wyraz architektoniczny i znaczenie estetyczne. Teoretycy sztuki książki od dawna wskazują na potrzebę jedności tekstu i ilustracji, zwracają uwagę na konieczność „budowania” książki, tak aby wszystkie elementy edytorskiego porządku stanowiły harmonijną całość.

Tekst wyrównany do lewej strony Książka jest specyficzną formą organizacji i przekazu różnorodnej informacji semantycznej. Jako organizacja przestrzenno-czasowa, posiada wyraz architektoniczny i znaczenie estetyczne. Teoretycy sztuki książki od dawna wskazują na potrzebę jedności tekstu i ilustracji, zwracają uwagę na konieczność „budowania” książki, tak aby wszystkie elementy edytorskiego porządku stanowiły harmonijną całość.

Tekst wyrównany do prawej strony Książka jest specyficzną formą organizacji i przekazu różnorodnej informacji semantycznej. Jako organizacja przestrzenno-czasowa, posiada wyraz architektoniczny i znaczenie estetyczne. Teoretycy sztuki książki od dawna wskazują na potrzebę jedności tekstu i ilustracji, zwracają uwagę na konieczność „budowania” książki, tak aby wszystkie elementy edytorskiego porządku stanowiły harmonijną całość.

Tekst wyśrodkowany Książka jest specyficzną formą organizacji i przekazu różnorodnej informacji semantycznej. Jako organizacja przestrzenno-czasowa, posiada wyraz architektoniczny i znaczenie estetyczne. Teoretycy sztuki książki od dawna wskazują na potrzebę jedności tekstu i ilustracji, zwracają uwagę na konieczność „budowania” książki, tak aby wszystkie elementy edytorskiego porządku stanowiły harmonijną całość.

Wyróżnienia Nigdy nie podkreślaj tekstu! To amatorszczyzna. Podkreślenie niszczy kształt pisma i sprawia, że tekst jest nieczytelny. Lepiej stosować: – pogrubienie, – inny krój pisma, – dodatkowy kolor – lub kursywę.

NIGDY NIE SKŁADAJ DŁUGICH PARTII TEKSTU WERSALIKAMI I KURSYWĄ TRUP PADAŁ GĘSTY, BO TAM MĄŻ UDERZAŁ NA MĘŻA, MIECZ NA MIECZ. SAM WOJEWODA, ZASADZIWSZY ZA PAS BUZDYGAN A PORWAWSZY KONCERZ OD PACHOLIKA, PRACOWAŁ W POCIE CZOŁA, SAPIĄC JAK MIECH KOWALSKI. PRZY NIM DWÓCH PANÓW SIENIUTÓW, PANOWIE KIERDEJE, BOHUSŁAWSCY, JEŁOWICCY I POŁUBIŃSCY UWIJALI SIĘ JAK W UKROPIE.

SPACJOWANIE JEST NIECZYTELNE I NIEPROFESJONALNE T R U P P A D A Ł G Ę S T Y, B O T A M M Ą Ż U D E R Z A Ł N A M Ę Ż A , M I E C Z N A M I E C Z. T r u p p a d a ł g ę s t y, b o t a m m ą ż u d e r z a ł n a m ę ż a , m i e c z n a m i e c z.

Odstępy międzyznakowe i międzywyrazowe • Odstępy międzyznakowe – światła między literami lub między literą a znakiem interpunkcyjnym. • Odstęp międzywyrazowy – światło między jednym wyrazem a drugim. • Zbyt małe odstępy zmniejszają czytelność tekstu, zbyt duże rozpraszają uwagę czytelnika i zaburzają szarość kolumny.

Oddzielaj słowa pojedynczymi spacjami

Oddzielaj słowa pojedynczymi spacjami

Ctrl + F

Znajdź

Zamień

Przed znakami przestankowymi, jak: kropka, przecinek, dwukropek, średnik, wykrzyknik, znak zapytania, wielokropek – nie ma spacji! Po nich – musi wystąpić spacja. Nawias oraz cudzysłów otwierający – przed nimi jest spacja, po nich nie ma. Zamykające – odwrotnie np. Tak (jak zwykle) „zaczęto” poszukiwania. Tam, gdzie stykają się dwa znaki decyduje pierwszy z rozpoczynających albo ostatni z zamykających: Tak, jak było w zwyczaju („odwiecznym”), ruszyli w tan.

Korytarze Założyciel i pierwszy dyrektor Biblioteki Narodowej, Stefan Demby, był zapalonym bibliofilem i miłośnikiem ksiąg. Działał w towarzystwach bibliofilskich, organizował zjazdy bibliofilów i aktywnie w nich uczestniczył. Za swoją działalność został nawet odznaczony Orderem Białego Kruka. W latach dwudziestych Demby założył w Warszawie Towarzystwo Bibliofilów Polskich i należał do najbardziej czynnych jego członków. Reprezentował Towarzystwo na pierwszych międzynarodowych kongresach bibliograficzno-bibliofilskich. W 1925 r. przyszły dyrektor Biblioteki Narodowej wystąpił nawet z referatem pt. O miłości do ksiąg w Polsce na pierwszym zjeździe bibliofilów polskich w Krakowie. W tym samym roku tekst ten został wydany w bibliofilskiej szacie przez Towarzystwo Bibliofilów Polskich w Warszawie, a w 1987 r. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe wydały reprint tej publikacji. Założyciel i pierwszy dyrektor Biblioteki Narodowej, Stefan Demby, był zapalonym bibliofilem i miłośnikiem ksiąg. Działał w towarzystwach bibliofilskich, organizował zjazdy bibliofilów i aktywnie w nich uczestniczył.

Korytarze Założyciel i pierwszy dyrektor Biblioteki Narodowej, Stefan Demby, był zapalonym bibliofilem i miłośnikiem ksiąg. Działał w towarzystwach bibliofilskich, organizował zjazdy bibliofilów i aktywnie w nich uczestniczył. Za swoją działalność został nawet odznaczony Orderem Białego Kruka. W latach dwudziestych Demby założył w Warszawie Towarzystwo Bibliofilów Polskich i należał do najbardziej czynnych jego członków. Reprezentował Towarzystwo na pierwszych międzynarodowych kongresach bibliograficzno-bibliofilskich. W 1925 r. przyszły dyrektor Biblioteki Narodowej wystąpił nawet z referatem pt. O miłości do ksiąg w Polsce na pierwszym zjeździe bibliofilów polskich w Krakowie. W tym samym roku tekst ten został wydany w bibliofilskiej szacie przez Towarzystwo Bibliofilów Polskich w Warszawie, a w 1987 r. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe wydały reprint tej publikacji. Założyciel i pierwszy dyrektor Biblioteki Narodowej, Stefan Demby, był zapalonym bibliofilem i miłośnikiem ksiąg. Działał w towarzystwach bibliofilskich, organizował zjazdy bibliofilów i aktywnie w nich uczestniczył.

Dzielenie wyrazów

Dzielenie wyrazów

Spacja nierozdzielająca: Shift + Ctrl + spacja

Dzielenie wyrazów i przenoszenie do następnego wiersza • Wyrazy niemieszczące się na końcu wiersza należy dzielić i przenosić do następnego wiersza zgodnie z zasadami pisowni polskiej. • Nie wolno dzielić pomiędzy kolejne wiersze:  liczb: 1 000 000, 1:10 000,  liczby i następującego po niej skrótu: 5 zł, 34 cm, 1945 r., XXI w.,  skrótowców zapisywanych wielkimi literami: UNICEF, MSZ, ZBoWiD.

Dzielenie wyrazów c.d.  inicjału imienia i nazwiska: S. Piotrowski, A. Kowalska,  składników daty zapisanej cyframi: 12.01.2013, 12 I 2013,  sylaby –li na końcu wyrazu: robili, zmywali, jeżeli.

Na końcu wiersza nie może pozostać słowo mniej niż trzy- czteroznakowe (spójniki, przyimki): w, u, o, i, a, na, ze, za, ku oraz słowa typu: lub, ale.

Akapit Akapit stanowi podstawową jednostkę tekstu, która powinna mieć jednolity charakter typograficzny. W obrębie jednego akapitu nie należy – bez szczególnego uzasadnienia – zmieniać kroju, stopnia pisma, odstępów międzywierszowych. Akapity można wyróżniać za pomocą wcięcia akapitowego lub oddzielając kolejne akapity od siebie pustym wierszem (światłem).

Akapit • Wcięcie akapitowe ustal w menu Format | Akapit • Możesz tam ustalić odstępy między akapitami (inne niż ich wielokrotność) • Nie wyrównuj tekstu za pomocą spacji • Pierwszy wiersz rozdziału nie musi mieć wcięcia

Bękarty, wdowy i szewce Nie należy rozpoczynać nowego łamu (kolumny) ostatnim wierszem akapitu z poprzedniego łamu. U dołu łamu nie należy pozostawiać pierwszego wiersza akapitu.

Bękarty, wdowy i szewce

Znaki wewnątrzwyrazowe i międzywyrazowe Łącznik (dywiz) [-] 1. Do łączenia przymiotników złożonych: biało-czarny, angielsko-niemiecki, klasa matematyczno-fizyczna. 2. W zestawieniach rzeczownikowych składających się z członów równorzędnych: fryzjerka-kosmetyczka, taras-palarnia. 3. Do łączenia nazw miejscowości i regionów, składających się z dwóch lub więcej członów: Bielsko-Biała, Konstancin-Jeziorna, Wrocław-Krzyki, Warszawa-Okęcie.

4. Do łączenia nazwisk dwuczłonowych: Boy-Żeleński, Kossak-Szczucka. 5. Do łączenia przedrostków z nazwami własnymi pisanymi wielką literą: pseudo-Chinka, super-Polak, pół-Amerykanin, eks-Jugosłowianin. 6. W wyrazach utworzonych od skrótowców: AK-owiec, do ZUS-u, w PZPN-ie. 7. W niektórych parach wyrazów, które zawsze występują razem: esy-floresy, gadu-gadu, łapu-capu. 8. W wyrazach złożonych z liczby i przymiotnika lub rzeczownika: 10-dolarowy, XX-wieczny, 20-lecie. 9. W wyrażeniach, w których dwa razy występuje wyraz złożony różniący się tylko pierwszym członem: krótko- i długoterminowy, 30- lub 40-dniowy termin płatności.

Pauza, półpauza [—, –] 1. Stosowana w charakterze myślnika – otoczona spacjami. 2. W wyrażeniach „od… do…” – bez spacji: w latach 2005–2012 w wieku 23–25 lat lot Paryż–Nowy Jork linia kolejowa Wrocław–Kraków 2–3-minutowe spóźnienie (lepiej: dwu- trzyminutowe) strony 45–78

Lewy Alt + 0150 Półpauza Lewy Alt + 0151 Pauza

Nawiasy • okrągłe () • kwadratowe [] • klamry {} przylegają do zawartości.

Na zewnątrz – zawsze spacja, wyjątek: za nawiasem występuje przecinek lub kropka. Ukośna kreska „/” nie jest nawiasem!

Cudzysłowy Każdy język ma swoje formy cudzysłowów.

W języku polski najczęściej w formie „…” ‘inteligentny inaczej’ “inteligentny inaczej” „inteligentny inaczej”

źle źle dobrze

Wewnątrz tekstu cytowanego – cudzysłowy francuskie. Wyglądem przypominają znaki mniejszości i większości, ale nimi nie są! Grzegorz Turnau „W kawiarence «Sułtan»”

Apostrof [’] Apostrof ma następujący kształt typograficzny: ’ (nie: ‘, ′, ') czytał Joyce’a brak mu savoir vivre’u studiował w college’u Marzec ’68 Solidarność ’80 kolekcja wiosna-lato ’09

Znajdź błędy