Szafranowska K. - Sekrety Czytania

© Copyright for Polish edition by Katarzyna Szafranowska & ZloteMysli.pl Data: 20.12.2006

Tytuł: Sekrety czytania Autor: Katarzyna Szafranowska Korekta: Justyna Mroczkowska Skład: Anna Popis-Witkowska

Darmowa publikacja dostarczona przez Rednowa

Niniejsza

publikacja

może

być

kopiowana

oraz

dowolnie

rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez Wydawcę.

Zabronione

publikacji

bez

są

pisemnej

jakiekolwiek zgody

zmiany

Wydawcy.

w

zawartości

Zabrania

się

odsprzedaży, zgodnie z regulaminem Wydawnictwa Złote Myśli.

Dystrybucja w Internecie, za zgodą Autora Internetowe Wydawnictwo Złote Myśli Netina Sp. z o. o. ul. Daszyńskiego 5 44-100 Gliwice WWW: www.ZloteMysli.pl EMAIL: [email protected]

Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.

jej

SPIS TREŚCI OD AUTORKI....................................................................................6 WSTĘP.............................................................................................9 #1 SEKRET: „Każdy mózg jest genialny! Zwłaszcza Twój!”........................12 #2 SEKRET: „Twój mózg uczy się sam, zupełnie bez wysiłku.”...................14 # 3 SEKRET: „Czytanie nie jest umiejętnością, ale funkcją mózgu.”.............17 #4 SEKRET: „Im wcześniej nauczysz się czytać, tym czytasz szybciej.”........20 # 5 SEKRET: „O tym, jak szkolna nauka czytania sprawiła, że czytamy uszami.”.............................................................................23 #6 SEKRET : „Czytasz mózgiem, nie oczami!”........................................26 #7 SEKRET: „Otoczenie, w którym przebywasz, wzmacnia lub osłabia Twoją koncentrację i motywację do nauki”...............................................30 #8 SEKRET: „Jak znaleźć odpowiedni czas do nauki i czytania?”...............35 #9 SEKRET: „Twoje ciało aktywnie uczestniczy w czytaniu i nauce.”...........37 #10 SEKRET: „Żonglowanie zwiększa zdolność do nauki od 50% do 300%” .39 #11 SEKRET: „Każdy Może Czytać Szybko”............................................41 # 12 SEKRET: „Wejdź na Ścieżkę Mistrzowskiego Czytania dzięki 4 Krokom Skutecznego Działania”........................................................................44 # 13 SEKRET: „Sukces osiąga się wtedy, gdy Przygotowanie Natrafia na Odpowiedni Czas i Miejsce”..............................................................46 # 14 SEKRET: „Poznaj Sekretne Słowo, dzięki któremu Wszystkie Cele Będą dla Ciebie na Wyciągnięcie Ręki.”...................................................49 # 15 SEKRET: „Odkryj 5 Powodów, dla których Warto Się Relaksować Przed Czytaniem i Nauką”....................................................................56 # 16 SEKRET: „Przełam Stres i Odpręż się Jak Nigdy Dotąd w 30 Sekund, Stosując Technikę Oka Umysłu”.............................................................59 # 17 SEKRET: „Jak Rozgryźć Każdy Tekst W 5 Minut?”............................64 # 18 SEKRET: „Zastosuj Proste Triki i Przyspiesz 2 Razy w Ciągu 10 Minut!”..............................................................................70 #1 BONUS: „Jak trwale i szybko uwolnić się od ograniczeń i raz na zawsze przejąć kontrolę nad własnym życiem?”...................................................76 #2 BONUS......................................................................................90 #3 BONUS.......................................................................................92 ZAKOŃCZENIE...............................................................................93 BIBLIOGRAFIA..............................................................................96

–

Dla Olgi naszego największego trenera

„Czytanie to odnajdywanie własnych bogactw i własnych możliwości przy pomocy cudzych słów”

SEKRETY CZYTANIA

● str. 6

Katarzyna Szafranowska

Od autorki Czy zastanawiałeś się kiedyś, w jak dużym stopniu Twoim życiem rządzi przypadek? Wyobraź sobie skromną studentkę polonistyki we Wrocławiu kilka miesięcy przed obroną pracy magisterskiej. Wybrała sobie wybitnie niszowy temat. Jedyna książka, na której mogła oprzeć swoją pracę, znajdowała się w bibliotece na uniwersytecie we Lwowie... Nie wiem, czy potrafisz uzmysłowić sobie, jak twardy był to orzech do zgryzienia. Wizja spędzania całych dni w czytelni na przekopywaniu się przez książki, w których 0,1% informacji dotyczyło tematu, była dla niej dość odstraszająca. Przyjęła strategię znaną i bliską każdemu normalnemu człowiekowi, czyli zajęła się czymś zupełnie innym. Zaczęła szukać pracy i tak o tym opowiada: „Przypadkowo lub nie trafiłam do firmy prowadzącej szkolenia szybkiego czytania i technik pamięciowych. Każdy trener miał najpierw sam przejść kurs. Kolejnym punktem w planie było szkolenie trenerskie w centrali firmy. Kurs okazał się strzałem w dziesiątkę. Po 2 miesiącach czytałam z prędkością 1350 słów na minutę. Mój powrót do czytelni był jak triumfalny powrót Cezara. W ciągu kilku tygodni potrafiłam przeczytać ok. 50 książek, a pisanie pracy ruszyło z kopyta. Pewnego piątkowego popołudnia szef łaskawie poinformował mnie, że następnego dnia, w centrali w Poznaniu, odbywa się kurs trenerski. Wiesz, jak to jest, gdy musisz podjąć decyzję w ciągu Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 7

5 minut. Idziesz na żywioł albo wycofujesz się przestraszony ogromem wyzwania. Podjęłam wyzwanie i „przypadkiem” wykorzystałam jedną z największych szans mojego życia. Po kursie trenerskim moje tempo podniosło się do 10 000 słów na minutę, co pozwalało mi na czytanie 2-3 książek dziennie. Dzięki temu odkryłam swoją pasję i po 2 latach byłam już głównym trenerem tej firmy z dorobkiem prawie 200 kursantów. Barbarze i Pawłowi Bladocha chcę podziękować za danie mi szansy, natomiast Markowi Hoffmanowi – głównemu mentorowi firmy dziękuję za rozpalenie mojej pasji do czytania oraz warsztat pracy z emocjami w Kołobrzegu. Wyobraź sobie, jak zostawiasz cały bagaż negatywnych doświadczeń za drzwiami i z lekkością , uśmiechem na twarzy zaczynasz życie od nowa. Marku, jeszcze raz Ci dziękuję! Następnym magicznym doświadczeniem, które zmieniło moje życie, były warsztaty Kinezjologii Edukacyjnej oraz „Zakończenia zaległych spraw” prowadzone przez Grażynę Wieczorek, której z całego serca dziękuję za wsparcie w najtrudniejszych momentach. Po prawie 3 latach pracy w niekompetentnie prowadzonej firmie miałam kiepskie stosunki z szefostwem, ale wspaniale zgrany zespół trenerów. Odgórne zmiany metodyki kursu dla dzieci postawiły nas przed ważną decyzją. Zmiany nie podobały się żadnemu trenerowi, co negatywnie wpływało na naszą motywację. Mieliśmy wybór: zrobić kurs po swojemu i kolejny raz pójść na żywioł albo z niesmakiem pozostać w miejscu. W ciągu 2 tygodni zmieniliśmy 1/3 podręcznika i nabraliśmy przekonania, że zrobienie własnego programu jest łatwe i co najważniejsze zabawne. Byłam o krok od założenia własnej firmy. Dzięki wizji stworzenia przedsiębiorstwa, w którym będę mogła rozwinąć skrzydła i zacząć Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 8

robić to, co kocham w taki sposób, jaki kocham, powstała SYNERGIA. Dla Ciebie, Drogi Czytelniku, oznacza to, że ebook, który czytasz, jest stworzony z czystej pasji i chęci dzielenia się moim już ponad 4letnim doświadczeniem i wiedzą. Tak właśnie powstał prawdopodobnie najdroższy darmowy ebook w historii polskiego Internetu - „Sekrety czytania”. Pewnie zastanawiasz się, dlaczego udostępniam ten ebook wszystkim za darmo, skoro celem każdej firmy jest osiąganie zysków. Skąd pomysł, żeby całkowicie za darmo oddać tyle cennych informacji? Chcę podziękować osobie, której nie znam osobiście, ale która odwróciła całkowicie moje postrzeganie zarabiania pieniędzy. Ten ebook jest wynikiem inspiracji, jaką dał mi Joe Vitale. Na koniec tej historii, która dla Ciebie dopiero się zaczyna, chcę podziękować jeszcze Marcinowi Krukowskiemu, Dorotce Matuszewskiej i Andrzejowi Sasakowi za serdeczne wsparcie i wiarę, że nam się uda. Dziękuję także moim kursantom i wszystkim, których nie wymieniłam.”

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 9

Katarzyna Szafranowska

Wstęp Każdy z nas ma swoje sekrety. Jedni mają większe, inni mniejsze, ale każdy kryje jakąś tajemnice. Popatrz przez chwilę na siebie. Przyjrzyj się lustrzanemu odbiciu i zadaj sobie pytanie: „Jakie jeszcze możliwości, o których teraz nie mam pojęcia, tkwią w moim wnętrzu?” I nie wiadomo dlaczego może się zdarzyć, że uśmiechniesz się do siebie, mrugniesz porozumiewawczo i dostrzeżesz w sobie ukryty potencjał. Czy zdajesz sobie sprawę, co jest prawdziwym źródłem wewnętrznej motywacji? Co rozpala umysły geniuszy i popycha dzieci do szalonych wyczynów? Czy chcesz poznać ten sekret? Jak bardzo chcesz poznać to magiczne słowo? Uwielbiamy sekrety i na pewno chcesz poznać tę tajemnicę już teraz. Poczekaj jednak chwilę i czytaj dalej, bo szczególnie fascynujące jest odkrywanie odpowiedzi. Można powiedzieć, że Ty sam i Twoje możliwości są największym sekretem. Całą tajemnicę nosisz między... uszami! Tak, dobrze czytasz. Mózg, z całą jego złożonością i genialnością, jest dla nas największym sekretem i jednocześnie ogromnym wyzwaniem. O możliwościach ludzkiego mózgu wiemy dotąd bardzo niewiele i nawet rozwijająca się prężnie neuronauka nie zapełni prędko tej luki. Dzieje się tak dlatego, że nie stworzyliśmy dotąd narzędzia, którym można by zbadać ludzki mózg. To tak jakby zbadać komputer przy pomocy młotka. Można, ale czego dowiemy się o jego możliwościach? Zapewne niczego.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 10

Odkrycie choćby niewielu sekretów działania genialnego organu przekracza ramy tej skromnej publikacji, dlatego zajmę się tylko jedną z funkcji mózgu – CZYTANIEM. Zapraszam zatem do odkrywania ze mną sekretów czytania, a zapewniam, że będzie to szczególnie fascynująca podróż w nieznane. Podczas czytania zachowaj otwarty umysł i pozwól mi poprowadzić się ścieżką Mistrzowskiego Czytania, a gwarantuję, że przeżyjesz niezwykłą przygodę! Potrzebujesz jeszcze tylko jednego. Magicznego słowa, które wyzwala gigantyczną motywację do czytania. Co to jest? Jesteś absolutnie pewien, że chcesz wiedzieć? To stan, którego doświadczasz właśnie teraz. Bezgraniczna CIEKAWOŚĆ.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

CZĘŚĆ PIERWSZA POZNAJ 10 SEKRETÓW CZYTANIA

SEKRETY CZYTANIA

● str. 12

Katarzyna Szafranowska

#1 SEKRET: „Każdy mózg jest genialny! Zwłaszcza Twój!” Wydaje się to oczywiste. Mózg jest genialny. Słyszałeś to pewnie sto razy, czytałeś o tym i wydawało się takie naturalne. W dobie rozwijającej się nauki ciągle jesteśmy informowani o nowych odkryciach dotyczących mózgu. Jaki to sekret? Wiesz, że mózg ma olbrzymie możliwości. No tak, Einstein miał genialny mózg, Da Vinci też i paru innych wybitnych przedstawicieli świata nauki i sztuki. Ale czy jesteś przekonany o tym, że TWÓJ mózg jest genialny? Co czujesz na myśl, że posiadasz wszystko, co jest Ci potrzebne do osiągnięcia każdego celu, a w szczególności czytania i uczenia się szybko i z przyjemnością? Jak odnosisz się do tego, że możesz znaleźć odpowiedź na każde pytanie, które zadasz; możesz rozwiązać każdy problem? To nie wydaje się już tak oczywiste. A jednak wszystko to możliwe - Twój mózg jest genialny. W tym tkwi sekret. Każdy wie, że mózg jest genialny, ale tylko nieliczni są przekonani, że to ich mózg ma nieograniczone możliwości i wykorzystują tę wiedzę w swoim życiu. To najważniejszy sekret i zarazem brama prowadząca w świat przyspieszonego czytania. Z chwilą gdy przyszedłeś na świat, otrzymałeś wspaniały dar, jakim jest Twój mózg. Najwspanialsze i najdoskonalsze narzędzie przetwarzania informacji, jakie kiedykolwiek powstało. Kwintesencja człowieczeństwa. To dzięki niemu możesz teraz czytać te słowa, myśleć i jednocześnie odbierać 6 bilionów informacji płynących z ciała. Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 13

Katarzyna Szafranowska

Czy wiesz, że: Twój genialny mózg może uruchamiać 1 z dziesięcioma milionami kilometrów zer połączeń nerwowych jednocześnie. Twój mózg podzielony jest w pionie na lewą i prawą półkulę. Otrzymują one i przetwarzają informacje w zupełnie różny sposób. Połączone są wyspecjalizowaną stacją przekaźnikową, liczącą 300 milionów komórek nerwowych. Twój mózg ma konkretne obszary z 7 odrębnymi typami inteligencji. Tylko niektórzy korzystają z dużej części tego ogromnego potencjału. Twój mózg funkcjonuje w zakresie czterech różnych fal elektrycznych. Podobnie jak radio i telewizja. Fale te określają typ świadomości, w jakiej funkcjonujesz w danym momencie. Masz trzy mózgi zamiast jednego. Ułożone warstwami od najstarszego do najmłodszego leżą mózg gadzi, ssaczy i kora mózgowa. Najmłodsza część mózgu, kora mózgowa, ośrodek myślenia składający się z sześciu warstw, jest najbardziej zaawansowanym systemem biologicznym we wszechświecie, jaki znamy. W Twoim mózgu operują dwa typy świadomości. To wszystko, czego jesteś świadom, z czego zdajesz sobie sprawę, jest nazywane świadomością. Twoje zachowanie, motywacja, myśli, system wiary, reakcje, emocje, przebiegające poza normalnym torem Twego postrzegania i nazywane są nieświadomością.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 14

Katarzyna Szafranowska

#2 SEKRET: „Twój mózg uczy się sam, zupełnie bez wysiłku.” Uświadom sobie, że uczyłeś się od zawsze. Twoja nauka nie rozpoczęła się w chwili, gdy poszedłeś do 1 klasy, lecz... w 12 dniu po zapłodnieniu. Na długo zanim Twoja mama dowiedziała się, że jest w ciąży. Po trzech miesiącach odznaczał się już aktywnością specyficzną wyłącznie dla Ciebie. Stałeś się niepowtarzalny i wyjątkowy. Nikt inny nie uczy się tak jak Ty. Jesteś geniuszem. Tempo rozwoju mózgu jest wręcz fenomenalne. A zarazem każdego dnia nieco wolniejsze od dnia poprzedniego. Proces jego fizjologicznego rozwoju zostaje zakończony w wieku ośmiu lat. W życiu płodowym nauczyłeś się wielu rzeczy. Trenowałeś swoje ciało, uczyłeś się odróżniać zapachy i smaki. Sporo czasu poświęcałeś na słuchanie dźwięków otoczenia. Kształtował się Twój wzrok i równowaga. Uczyłeś się reagować na różne stany emocjonalne, a Twoja pamięć sięga 7-8 miesiąca życia płodowego. W momencie urodzenia Twój mózg stanowił 11% masy ciała, teraz to tylko 2%. W dzieciństwie mózg dynamicznie rozwijał się dalej, tworzył nowe połączenia neuronalne i przygotowywał strukturę, z której teraz korzystasz. Twój mózg uczył się bez przerwy i nawet nie wiedziałeś o tym. Wystarczyło, że byłeś w środowisku, w którym słyszałeś mowę i stopniowo zaczynałeś rozumieć słowa, a potem ich używać. Jako dzieci uczymy się w sposób naturalny, korzystając z bogatego w stymulację otoczenia oraz przez zabawę. Między osiemnastym

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 15

miesiącem a piątym rokiem życia po prostu uwielbiamy się uczyć. Jest to największa frajda, jaką znamy. Nie potrafimy odróżnić nauki od zabawy. Trwamy w tym przekonaniu do czasu, kiedy dorośli nie przekonają nas, że nauka nie jest zabawą. Jako małe dzieci uczymy się więcej niż kiedykolwiek później i szybciej niż możemy to sobie wyobrazić. Mając sześć lat znamy już większość podstawowych faktów o sobie samym i swojej rodzinie. Poznaliśmy swoich sąsiadów i związki z nimi, swój świat i związek z tym światem i mnóstwo innych faktów, które są niezliczone. Przede wszystkim nauczyliśmy się w całości przynajmniej jednego języka, a czasem więcej niż jednego. Wszystko to zanim ujrzeliśmy wnętrze szkolnej klasy. Znane są przypadki dzieci, które opanowały kilka języków obcych przez samo przebywanie w danym kraju. Na przykład dziecko urodzone w kraju trójjęzycznym bez wysiłku i z wielką łatwością posługuje się każdym z języków, zanim skończy sześć lat. Czy ktoś uczy takie dziecko języka? Nie. Po prostu przebywając w środowisku języka mówionego, uczy się nieświadomie jego reguł i słownictwa. Glenn Doman opisuje przypadek ośmioletniego chłopca z Brazylii o przeciętnej inteligencji, który potrafił posługiwać się w mowie i piśmie dziewięcioma językami. Avi Roxannes urodził się w Kairze (francuski, arabski i angielski), gdzie mieszkał z nimi dziadek (turecki). Gdy Avi miał cztery lata, rodzina przeniosła się do Izraela, gdzie dołączyła do nich babka ze strony ojca (hiszpański). W Izraelu nauczył się trzech dalszych języków (hebrajskiego, niemieckiego i yiddish), a później, gdy miał sześć lat, przeprowadził się do Brazylii (portugalski). Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 16

Czy chłopiec ten uczęszczał na kursy językowe lub rodzice prowadzili go jakimś programem? NIE. Wystarczyło, że słyszał w domu rozmowy prowadzone w wielu językach, a jego mózg w krótkim czasie przyswoił sobie słownictwo, akcent i gramatykę każdego z nich. Mózg uczy się sam. Nic nie możemy na to poradzić. Czy tego chcemy, czy nie, mózg każdego z nas uczy się sam. Wystarczy tylko stymulujące środowisko i czas. Mózg uczy się mówić przez kontakt ze słowem mówionym, podobnie uczy się czytać. Aby mózg mógł nauczyć się czytać, wystarczy stworzyć bogate środowisko słowa pisanego i dać czas, aby mógł się do niego dostosować. To takie proste, a zarazem genialne. Mózg każdego z nas uczy się sam i robi to bez wysiłku. Dzieje się tak czy tego chcemy, czy nie.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 17

Katarzyna Szafranowska

# 3 SEKRET: „Czytanie nie jest umiejętnością, ale funkcją mózgu.” To, że czytasz te słowa, wydaje się być oczywistą sprawą. Potrafisz czytać. Co w tym niezwykłego? Umiejętność jak każda inna. Czytanie, gra w szachy, jazda na rowerze czy obsługa komputera. Co za różnica? A jednak ogromna! Może Cię to zdziwi, ale czytanie nie jest umiejętnością. Czytanie jest funkcją mózgu. Jedną z najbardziej złożonych funkcji kory mózgowej. Czy wiesz, co odróżnia nas od zwierząt? Co sprawia, że jesteśmy wyjątkowi w biologicznym świecie? Jest oczywiście wiele różnic, ale najważniejsze dotyczą ukształtowania mózgu i jego funkcji. Istnieje sześć funkcji neurologicznych odróżniających nas od zwierząt: 1. Tylko człowiek może chodzić całkowicie wyprostowany. 2. Tylko człowiek mówi abstrakcyjnym, symbolicznym, wymyślonym językiem. 3. Tylko człowiek potrafi połączyć swą unikalną sprawność manualną z wymienionymi wyżej zdolnościami ruchowymi po to, by pisać w swoim języku. Wymienione trzy pierwsze umiejętności są natury ruchowej (ekspresywne) i opierają się na pozostałych trzech, które mają charakter czuciowy (receptywny).

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 18

4. Tylko człowiek rozumie abstrakcyjny, symboliczny, wymyślony język, który słyszy. 5. Tylko człowiek potrafi rozpoznać przedmiot wyłącznie dotykiem. 6. Tylko człowiek widzi w sposób pozwalający mu na czytanie abstrakcyjnego języka — gdy jest on w postaci pisma. Wszystkie funkcje rozwijają się do ósmego roku życia. Jeśli do tego czasu dziecko nie zetknie się ze środowiskiem słowa mówionego czy pisanego, nauczenie się rozumienia mowy lub czytania będzie utrudnione i będzie przebiegało dużo wolniej. To, że czytanie jest funkcją mózgu, oznacza, że w mózgu istnieje ośrodek odpowiadający za czytanie. (Nie ma zaś ośrodka odpowiadającego za grę w szachy czy obsługę komputera.) Jako ośrodek podlega on, podobnie jak inne ośrodki, pewnym zasadom rozwoju, których zaburzenie może spowodować późniejsze trudności. Prześledźmy rozwój ośrodka chodzenia w mózgu. Czy wiesz, kiedy dziecko uczy się chodzić? Nie od 9 miesiąca po urodzeniu. Uczy się tej umiejętności od chwili urodzenia. Pierwszy etap rozwoju ośrodka chodzenia to ruchy rękami i nogami. Kiedy po urodzeniu dziecko wykonuje pierwsze ruchy, jego mózg uczy się chodzić. Drugi etap to pełzanie. Mózg uczy się chodzić, gdy dziecko pełza. Trzeci etap to raczkowanie. Jeśli zakłócimy naturalny proces rozwoju ośrodka chodzenia i włożymy dziecko do chodzika, to automatycznie

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 19

okaleczamy je na poziomie neurologicznym. Może się to mieć dalekosiężne skutki w postaci braku koordynacji i koncentracji. Czwarty etap to chód słonia. Dziecko podpiera się rękami i nogami i próbuje przejść do pozycji pionowej. Mózg uczy się chodzić podczas chodu słonia. Piąty etap to chodzenie. Dziecko stawia pierwsze kroki bez podtrzymywania. Mózg dziecka uczy się chodzić, jeśli damy mu możliwość rozwoju w ten właśnie bardzo konkretny sposób. Jeśli nie, to nawet 3-4 letnie dziecko nie będzie chodzić. Zdarzały się przypadki, że dziecko spędziło pierwsze 4 lata życia przywiązane do łóżka. Po uwolnieniu nie chodziło, mimo że mięśnie i kości mogły pracować. Po prostu mózg nie nauczył się chodzić. Podobnie dzieje się podczas rozwoju korowego ośrodka czytania. Podlega on określonym etapom rozwoju, a zaburzenia ich kolejności powodują problemy z czytaniem w późniejszym wieku.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 20

Katarzyna Szafranowska

#4 SEKRET: „Im wcześniej nauczysz się czytać, tym czytasz szybciej.” Decydującym okresem dla rozwoju ośrodka czytania jest wiek od urodzenia do 5 lat. Pod koniec tego okresu nauka czytania powinna zostać zakończona. W wieku 5 lat zakończone zostaje tworzenie połączeń nerwowych wszystkich ośrodków. Oznacza to, że komórki nerwowe, które nie wytworzyły połączeń, bo nie zostały odpowiednio stymulowane, obumierają. Pozostają tylko komórki, które stworzyły sieć połączeń. Nie do końca wiadomo, dlaczego tak się dzieje. Natura jest ekonomiczna i zaplanowała, że ze wszystkim, co jest nam potrzebne w życiu, zetkniemy się do 5 roku życia. Niepotrzebne komórki są usuwane. Odpowiednia stymulacja i bogate środowisko do 5 roku życia stanowią podstawę dalszego prawidłowego rozwoju umiejętności umysłowych. Dotyczy to także czytania. Dziecko mające kontakt z tekstem do 5 roku życia rzadko później ma problem z czytaniem. Ośrodek pobudzany przez bogate środowisko słowa pisanego kształtuje się w sposób prawidłowy. Pierwszy etap rozwoju korowego ośrodka czytania to czytanie pojedynczych wyrazów. Obejmuje on widzenie i rozumienie wyrazów jako całości, bez rozbijania na litery czy sylaby. Dlaczego całe wyrazy? Bo one tylko jako całość mają znaczenie. Widzę słowo „jabłko” i wiem, co ono znaczy. Sama litera „j” nie ma znaczenia dla

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 21

mojego mózgu. Podobnie pozostałe litery - same w sobie są abstrakcyjne i pozbawione znaczenia. Aby przekonać się jeszcze dokładniej, że czytamy całe słowa, przeczytaj poniższy tekst: „ Zdognie z nanjwoymszi baniadmai perzporawdzomyni na bytyrijskch uweniretasytch nie ma zenacznia kojnoleść ltier przy zpiasie dengao sołwa. Nwajżanszie jest, aby prieszwa i otatsnia lteria była na siwom mijsecu, ptzosałoe mgoą być w niaedziłe i w dszalym cąigu nie pwinono to sawrztać polbemórw ze zozumierniem tksetu. Dzijee się tak datgelo, że nie czamyty wyszistkch lteir w sołwie, ale cłae sołwa od razu.” Drugi etap to czytanie wyrażeń dwuwyrazowych. Postrzeganie i rozumienie wyrażeń dwuwyrazowych np. „zielone jabłko”. 3-latki osiągają ten etap po miesiącu. Trzeci etap to postrzeganie i rozumienie prostych zdań, czyli 3-5 wyrazów, np. „Zielone jabłko spadło z drzewa.” Czwarty etap to widzenie i rozumienie zdań rozbudowanych, 6-8 wyrazów, np. „Zielone jabłko spadło z drzewa, pod którym siedział mały chłopiec.” Ostatni etap czytania to ... A jak myślisz? Dwie linijki tekstu? Akapit? Tekst? Ostatnim etapem rozwoju korowego ośrodka czytania jest alfabet. Poznanie liter kończy całą naukę czytania. Litery jako abstrakcyjne symbole są poznawane dopiero, gdy dziecko jest w stanie przeczytać swoją pierwszą książkę.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 22

Tak wygląda prawidłowo ukształtowany ośrodek czytania w mózgu. Osoby, które nauczyły się czytać przed pójściem do szkoły, mają zdecydowanie mniej problemów z czytaniem oraz czytają więcej i szybciej niż osoby nauczone w szkole. Szkoła bowiem (jako system, nie zaś nauczyciele) zdecydowała, że dziecko w wieku 6 lat jest gotowe do nauki czytania. To za późno. W tym wieku kształtowanie ośrodka czytania powinno być już dawno zakończone. Dlatego nauka czytania w szkole zajmuje średnio 4-5 lat, podczas gdy trzylatki opanowują czytanie w ciągu pół roku. Drugi problem to fakt, że naukę czytania w szkole zaczyna się od alfabetu, czyli od końca. Pamiętasz przykład z chodzikiem? Zaburzenie kolejności etapów powoduje okaleczenie na poziomie neurologicznym. Dzieci mają problemy z czytaniem, bowiem są uczone zbyt późno i bez uwzględnienia prawidłowego rozwoju ośrodka czytania. Dodajmy do tego nieciekawe, bezwartościowe teksty, trudną i męcząca technikę czytania (głośne czytanie) i problem gotowy. Całe szczęście, że kłopoty z czytaniem można całkowicie wyeliminować poprzez trening naturalnego, szybkiego czytania. Wychodzimy wtedy od pierwszego etapu, czyli czytania całych wyrazów oraz zmiany błędnych, szkolnych nawyków. Dzieci uczone czytania prawidłowo przed ukończeniem 5 roku życia czytają później o wiele szybciej. Tempo czytania nie jest ograniczone przez tempo wymawiania wyrazów i sięga 800-1200 słów na minutę. Dzieci takie traktują czytanie jako świetną zabawę i pomoc w odkrywaniu fascynującego świata.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 23

Katarzyna Szafranowska

# 5 SEKRET: „O tym, jak szkolna nauka czytania sprawiła, że czytamy uszami.” Jak już wiesz, nauka czytania dla większości z nas była trudna, męcząca i długotrwała, a teksty, na których się uczyliśmy, były infantylne i nudne. Po 15 minutach żmudnych prób czytania na głos dowiadywaliśmy się, że „Ala ma kota”. Także dzisiaj treści są niedopasowane do poziomu intelektualnego dzieci XXI wieku, korzystających z Internetu i nowoczesnych mediów. Wyrabia to przekonanie, że nie warto czytać. Czytając tradycyjnie, natrafiamy na kilka przeszkód, które skutecznie obniżają tempo. Mając tego świadomość, zadajmy pytanie: „Co mogę zrobić już teraz, aby poprawić efektywność czytania?” Przede wszystkim warto zdać sobie sprawę z owych przeszkód i znaleźć skuteczne sposoby radzenia sobie z nimi. Pierwszą przeszkodą związaną ze szkolną techniką uczenia czytania jest subwokalizacja, czyli wymawianie tekstu w myślach lub po cichu. Polega na głośnym wymawianiu liter, składaniu w sylaby i wyrazy. W szkole uczymy się czytać głównie poprzez głośne czytanie. Sukcesywnie staje się to naszym nawykiem, którego bardzo często nawet nie jesteśmy świadomi. Okazuje się jednak, że tak samo jak rozumiemy znaki drogowe bez przytaczania w myślach ich znaczenia, rozumiemy słowo pisane. Czy

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 24

gdybyś zobaczył przez ułamek sekundy napis „CocaCola”, miałbyś wątpliwość, o co chodzi? Z pewnością zobaczyłbyś dobrze znany każdemu napój, zanim zdążyłbyś wymówić jego nazwę. Rozejrzyj się dookoła... i odpowiedz sobie na pytanie: czy wymawiasz w myślach nazwy przedmiotów wokół, aby zrozumieć, co widzisz? Czytanie jest odbiorem języka przez oko. Badacze funkcji mózgu twierdzą, iż zdolność przepustowa kanału wzrokowego jest o wiele większa niż kanału słuchowego. Z tego względu odgrywa on decydującą rolę w czytaniu. Kanałem tym przyjmujemy 80%-90% informacji o świecie. Ponadto kanał wizualny pozwala na przyswajanie znacznie większej ilości informacji niż kanał słuchowy, który ze swej natury nie jest tak pojemny. Subwokalizacja ogranicza tempo czytania do szybkości mówienia. Dlatego nie jesteśmy w stanie przekroczyć granicy 350 słów na minutę (snm). Poza obniżeniem tempa, utrudnia koncentrację i obniża jakość odbioru treści (aby się o tym przekonać, spróbuj przeczytać cały ten rozdział na głos!). To wszystko powoduje powstawanie negatywnych skojarzeń związanych z czytaniem, a później podświadomą niechęć do jakiejkolwiek lektury. Sposobów radzenia sobie z subwokalizacją jest wiele. Sprowadzają się one przede wszystkim do zakłócania ośrodka mowy.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 25

Na standardowych kursach szybkiego czytania podczas treningu zaleca się np. śpiewanie w myślach, liczenie czy wystukiwanie określonego rytmu, w celu całkowitego wyeliminowania tego nawyku. Jednoczesne wystukiwanie rytmu i czytanie jest początkowo trudne i wydaje się być zbędnym wyważaniem otwartych drzwi. Subwokalizację można obejść po prostu przyspieszając czytanie. Tak naprawdę najbardziej skuteczne jest uświadomienie sobie, że wystarczy zobaczyć wyraz, aby go zrozumieć.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 26

Katarzyna Szafranowska

#6 SEKRET : „Czytasz mózgiem, nie oczami!” Wielu ludzi jest przekonanych, że czytają „oczami”. Niemniej jednak to mózg czyta, oczy jedynie przekazują obraz do tylnych płatów mózgowych. Popatrz na zwierzęta, wiele z nich ma lepszy wzrok niż człowiek. Jednak gdyby orzeł, choć ma doskonały wzrok, przez godzinę wpatrywał się w stronę książki, jego mózg nie zweryfikuje znaczeń zapisanych w niej słów. Zanim informacja dotrze do mózgu, przechodzi przez oko. Co zatem dzieje się z okiem w momencie czytania? Zaobserwuj kiedyś, co dzieje się z okiem osoby, która czyta. Zauważysz, że kilka razy na linijce oko zatrzymuje się na krótką chwilę. Takie zatrzymanie oka nazywa się fiksacją. Oko zatrzymuje się na tekście, aby mózg mógł zweryfikować znaczenie zobaczonego wyrazu. Aby informacja była wyraźna, oko zatrzymuje się. Po krótkiej chwili przesuwa się w poszukiwaniu kolejnej porcji informacji. Oczywiście my nie odczuwamy tych przeskoków, ponieważ na siatkówce oka zachowujemy obraz z poprzedniej fiksacji (zatrzymania się oka). W naszym odczuciu oko płynnie porusza się po tekście, w rzeczywistości jednak porusza się skokowo.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 27

Wprawny czytelnik zatrzymuje się około 6 razy na linijce tekstu. Ilość zatrzymań, czyli fiksacji zależy od pola widzenia, czyli obszaru, który w trakcie czytania postrzegamy wyraźnie. Pole widzenia ostrego to elipsa o wymiarach 4-6 cm w poziomie i 0.5-1.5 cm w pionie. Dookoła rozciąga się pole widzenia peryferyjnego, które jest o wiele szersze. Informacje w polu peryferyjnym postrzegamy jako niewyraźne i rozmyte, jednak szybko wyłapujemy w nim ruch. Wielkość pola widzenia to sprawa bardzo indywidualna. Niektórzy ludzie mają pole szersze, inni węższe. Większość ludzi w naszej kulturze ma szersze pole widzenia z prawej strony, ze względu na to, że czytamy od lewej do prawej. Jeśli chcesz zbadać swoje pole widzenia, zrób następujące ćwiczenie. Weź dowolną książkę i otwórz ją na stronie wypełnionej ciągłym tekstem. Teraz wybierz na środku literę lub krótki wyraz. Zatrzymaj oczy na tej literze i uświadom sobie, jakie wyrazy są po jej lewej i prawej stronie. Chodzi o to, aby były one wyraźne. To samo ćwiczenie powtórz w pionie, chcąc zbadać pionowe pole widzenia. Możesz zbadać dokładną szerokość swojego pola, wykonując poniższe ćwiczenie. Skup wzrok na pionowej linii i sprawdź, czy obejmujesz cały wers (rozumiesz tekst). Posuwaj się w dół i sprawdź, czy w którymś wersie nie rozpoznajesz krańcowych słów (mając wzrok skupiony centralnie na pionowej linii).

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 28

Wąskie pole widzenia jest kolejną przeszkodą w drodze do mistrzowskiego czytania. Od wielkości pola widzenia zależy szybkość i efektywność czytania. Ilość fiksacji na wersie decyduje o prędkości, z jaką czytasz. Im więcej zatrzymań, tym wolniej czytasz. I odwrotnie, im mniej zatrzymań oka, tym czytasz szybciej.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 29

Z tego faktu jasno wynika, że małe pole widzenia, a co za tym idzie większa ilość zatrzymań oka na tekście, stanowi przeszkodę w podnoszeniu tempa czytania i jego efektywności. Aby zmniejszyć ilość fiksacji do 2-3 na wersie i znacząco podnieść prędkość swojego czytania, warto poszerzyć pole widzenia ostrego. Zwiększamy zatem ilość wyraźnie dostrzeganych informacji, przez co oko może zatrzymywać się na tekście dużo rzadziej. Aby poszerzyć pole widzenia można stosować ćwiczenia zamieszczane w różnych podręcznikach szybkiego czytania. Polegają one głównie na tym, że po dwóch stronach kropki lub linii znajdują się stopniowo oddalające się litery lub wyrazy. Patrząc w punkt lub linię uświadamiamy sobie, jakie to wyrazy. Osobiście polecam ćwiczenie, które można wykonywać wszędzie: w domu, na ulicy, jadąc autobusem czy stojąc w kolejce. Wybierz dowolny punkt przed sobą trochę powyżej linii wzroku. Teraz patrząc w ten punkt, uświadom sobie jak najwięcej szczegółów tego, co znajduje się po Twojej prawej i lewej stronie. Możesz się także koncentrować na tym, co widzisz w górze i na dole. Jadąc na przykład w tramwaju, wybierasz punkt naprzeciwko i uświadamiasz sobie, że po prawej stronie stoi wąsaty mężczyzna z niebieskim parasolem, w okularach, a po lewej dziewczyna w brązowej spódnicy, z trójkątnymi kolczykami słucha walkmana.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 30

Katarzyna Szafranowska

#7 SEKRET: „Otoczenie, w którym przebywasz, wzmacnia lub osłabia Twoją koncentrację i motywację do nauki” Czy już wiesz, gdzie najlepiej Ci się czyta lub uczy? Wyobraź sobie, jak dobrze byłoby mieć takie miejsce w domu czy poza nim, gdzie czułbyś się zrelaksowany, spokojny, rozluźniony i jednocześnie skoncentrowany. Miejsce, które motywowałoby Cię do osiągnięcia wcześniej określonego celu oraz dodawało energii zawsze, gdy jej poziom opada.

Kolorystyka. Spójrz na miejsce, w którym się uczysz. Czy ściany są jasne i optymistyczne, czy ciemne i ponure? Kolory otoczenia wpływają na nasze emocje. Wyobraź sobie, że zaczynasz się uczyć w piwnicy, w której jest brudno, ciemno, szaro i nieprzyjemnie. Jak się czujesz? Jaka byłaby Twoja motywacja do nauki? Im bardziej optymistycznie nastraja Cię kolorystyka wnętrza,

w którym czytasz lub uczysz się, tym więcej pozytywnych emocji Twój mózg skojarzy z nauką. Dobór konkretnych kolorów jest sprawą indywidualną i Twoją misją jest eksperymentowanie i sprawdzenie, które najbardziej Ci odpowiadają. Ogólne zasady mówią, że kolory ciepłe (żółty, pomarańczowy) i jasne energetyzują oraz poprawiają samopoczucie. Kolory chłodne (niebieski, zielony) uspokajają i tonizują (obniżają zbyt dużą energię).

Uporządkowanie. Otoczenie odzwierciedla Twoje wnętrze. Im bardziej uporządkowana będzie przestrzeń, w której pracujesz lub się uczysz, tym bardziej uporządkowana będzie Twoja przestrzeń Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 31

umysłowa. Chaos na biurku przekłada się wprost na brak jasności myślenia. Oczywiście zjawisko „twórczego bałaganu” można w pełni akceptować, ale w niektórych sytuacjach należy zadać sobie pytanie o jego UŻYTECZNOŚĆ. Jeśli często przerywasz czytanie lub pracę (lub nie możesz ich zacząć) po to, aby znaleźć długopis czy dokument w stosie papierów leżących na biurku, to efektywność Twojej pracy spada radykalnie. Zastanów się, czy można efektywnie i szybko odrobić lekcje, gdy już na początku zdenerwujesz się faktem, że zgubiłeś ważne notatki. Najbardziej użyteczne dla celu koncentracji na określonym zadaniu

jest uporządkowanie miejsca pracy. Sprawia to, że możesz osiągać swój cel w zupełnym spokoju. Pozytywne emocje, które towarzyszą czytaniu czy pracy umysłowej, tworzą fundament wysokiej motywacji.

Dźwięki otoczenia. Pewnie zaczynasz sobie coraz lepiej zdawać sprawę z tego, że wszelkie niezaplanowane dźwięki (telefon, sms, rozmowy innych) wpływają na obniżenie Twojej koncentracji i spadek efektywności. Jeśli nie możesz wyeliminować tego typu źródeł dźwięku (odizolować się), dobrym rozwiązaniem mogą być stopery do uszu. Oczywiście są osoby, które dostają gęsiej skórki na samą myśl o wkładaniu czegokolwiek do ucha. Takim osobom proponuję duże słuchawki, które zakrywają całe uszy. Przy ich pomocy można upiec dwie pieczenie na jednym ogniu, ponieważ dodatkowo stwarzają możliwość słuchania dźwięków, które wspomagają pracę umysłu.

Muzyka. Kiedy czytaniu czy nauce towarzyszy muzyka, testy wskazują zawsze spadek koncentracji. Jej wpływ zależy w dużym stopniu od tego, jak jest głośna, jaki jest jej rytm i czy towarzyszą jej słowa w języku zrozumiałym dla czytającego. Zatem jeśli nie możesz Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 32

rozstać się z muzyką podczas nauki, masz dwa rozwiązania. Słuchaj muzyki o spokojnym rytmie, po cichu i najlepiej w obcym języku. Ewentualnie zwiększ skuteczność swojej pracy poprzez słuchanie odpowiedniej muzyki. Możesz skorzystać z doświadczeń sugestopedii (superlearning).

Słuchaj muzyki o częstotliwościach 5-8 tys. Hz i w tempie 55-65 uderzeń na minutę. W tych kategoriach mieści się muzyka barokowa (Bach, Mozart, Teleman, Vivaldi), chorały gregoriańskie, muzyka etniczna oraz dźwięki natury (dźwięki białe). Wpływają one na rozluźnienie ciała i koncentrację umysłu. Podczas słuchania dochodzi do synchronizacji półkul mózgowych oraz do zwiększenia ilości fal alfa odpowiedzialnych za stan relaksu i przyspieszonego uczenia się. Możesz

także sprawdzić działanie tzw. dudnień różnicowych. Naukowcy odkryli, że można wpłynąć na częstotliwość fal mózgowych, puszczając do jednego ucha dźwięki o innej częstotliwości niż do drugiego. W efekcie w mózgu zwiększa się ilość fal, których częstotliwość odpowiada różnicy częstotliwości dźwięków z jednego i drugiego ucha. Jednym z najbardziej popularnych programów na PC, wykorzystujących ten efekt, jest BrainWave Generator.

Czytanie w środkach komunikacji. Twierdzenie, że czytanie np. w autobusie jest męczące i szkodliwe jest jednym z mitów higieny czytania. Mówi się, że wibracje towarzyszące jeździe środkami komunikacyjnymi obniżają szybkość czytania o 14%. Jednakże wiele osób, dojeżdżając do pracy lub szkoły, wykorzystuje ten czas na czytanie z dobrym skutkiem. Na początku rzeczywiście efektywność czytania maleje. Wibracje mogą powodować zamazywanie się tekstu, ale po pewnym czasie oko i mózg przystosowują się do warunków Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 33

Katarzyna Szafranowska

czytania. O efektywności rozluźnienie oczu.

czytania

podczas

jazdy

decyduje

Dr. William Bates, światowy autorytet w dziedzinie metod poprawy wzroku, tak opisuje powyższy problem: „Wiele osób w trosce o swój wzrok unika czytania w pojazdach, lecz w związku z postępem cywilizacji muszą one spędzać znaczną część czasu w środkach komunikacji i spora grupa nie ma możliwości czytania w innym czasie. Byłoby zatem bezowocne oczekiwać, że zaprzestaną praktykowania lektury podczas podróży. Na szczęście teoria o szkodliwości czytania w trakcie jazdy nie jest oparta na faktach. Oglądanie poruszających się obiektów początkowo powoduje napięcie i pogorszenie się ostrości widzenia, lecz jest to tylko chwilowe zjawisko i wraz z praktyką poprawia się ostrość widzenia. (...) Widzenie w utrudnionych warunkach jest dobrym treningiem umysłowym. Początkowo umysł może być rozproszony niesprzyjającym otoczeniem, lecz po przystosowaniu się do tego rodzaju otoczenia, w miarę poprawy psychicznej kontroli, wzrok ulega poprawie.” „Mózg tlenożerca”. W trakcie długotrwałej pracy umysłowej konieczne jest wietrzenie pomieszczenia, w którym przebywamy. Potrzeba ta wynika z bardzo dużego zapotrzebowania mózgu na tlen. Mózg pochłania bowiem 20% tlenu zużywanego przez organizm w stanie spoczynku, choć jego waga to tylko 2,5% masy ciała. Komórka mózgowa potrzebuje 20-krotnie więcej tlenu niż komórka mięśniowa. Niedotlenienie powoduje szybsze zmęczenie i niską koncentrację. Dlatego warto pamiętać o dostarczaniu sobie dużej ilości świeżego powietrza.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 34

Oświetlenie.

Najważniejszym kanałem odbioru informacji o otaczającym nas świecie jest wzrok. Tą drogą odbieramy aż 80% informacji! Wzrok odgrywa decydującą rolę podczas czytania i uczenia się, stąd wniosek, że warto dbać o oczy. Wielu specjalistów (np. K. Seferyński) zaleca stosowanie dwóch

mocnych (od 500 lx) źródeł światła (otoczenia i podstawowej powierzchni pracy), unikanie odbić i cieni oraz korzystanie wyłącznie z opraw żarówek. Niedopuszczalne wydaje się czytanie lub uczenie się w słabo

oświetlonych pomieszczeniach. Jest to jeden z mitów na temat higieny czytania. Każdy z nas słyszał niejednokrotnie głosy rodziców: „Nie czytaj przy słabym świetle, bo sobie popsujesz oczy!”. Przekonanie to jest bezpodstawne. Dr William Bates przebadał w trakcie ponad 20 lat pracy badawczej

dziesiątki tysięcy osób z wadami wzroku i stwierdził, że żadna z nich nie została spowodowana pracą w słabym oświetleniu, tylko chronicznym napięciem oka. Początkowo czytanie w półmroku może wywoływać poczucie dyskomfortu, lecz w miarę upływu czasu oko rozluźnia się i następuje znaczna poprawa widzenia. Słabe oświetlenie wymusza po prostu rozluźnienie oka, co jest tak naprawdę bardzo korzystne na dłuższą metę. Rozluźnione oczy mają większy zakres pola widzenia, łagodnie i bez wysiłku poruszają się po tekście, a co za tym idzie czytamy szybciej i z większym komfortem.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 35

Katarzyna Szafranowska

#8 SEKRET: „Jak znaleźć odpowiedni czas do nauki i czytania?” Optymalny czas. Podczas czytania i nauki należy bezwzględnie unikać kilkugodzinnego siedzenia bez ruchu. Warto robić częste i krótkie przerwy. Jest to zgodne z cyklami aktywności mózgu. Nasz genialny organ, podobnie jak wszystko w przyrodzie, podlega stale cyklom aktywności i pasywności. Cykl aktywności pokazuje, w jakim rytmie pracuje umysł i jak możesz to wykorzystać. Pełny cykl aktywności trwa ok. 1 – 1,5 godziny. Początkowo, gdy zabieramy się do pracy lub czytania, potrzebujemy

ok. 5 - 10 minut na rozgrzewkę. Po tym czasie przychodzi moment właściwego działania z wysoką koncentracją i dużą efektywnością. Trwa on zazwyczaj od 45 do 60 minut. Pod koniec godziny zauważamy wyraźny spadek koncentracji i poczucie utkwienia w martwym punkcie. To oznacza, że czas na relaks. Przez kolejne 5 10 możesz zrobić przerwę i totalnie się odprężyć. Najlepiej położyć się w ciszy i ciemności, koncentrując się na oddechu. Jeśli nie masz ochoty na leżenie, warto wykorzystać przerwę na ruch. Spacer, ćwiczenia Kinezjologii Edukacyjnej, żonglowanie lub skakanka doskonale pobudzą i dotlenią Twój mózg i ciało.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 36

W zagadnieniach higieny czytania często pojawia się pytanie, kiedy najlepiej jest się uczyć lub czytać. Zależy to w dużej mierze od indywidualnego zegara biologicznego. Ludzie skowronki wybiorą z pewnością godziny poranne, zaś ludzie sowy wolą uczyć się i pracować wieczorem. W tej kwestii postępuj w zgodzie ze sobą, pamiętając jednak o tym, że naukę i czytanie dobrze jest zakończyć przed 3 nad ranem. Siedzenie całą noc pozbawi Cię potrzebnej energii i zaowocuje spadkiem koncentracji.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 37

Katarzyna Szafranowska

#9 SEKRET: „Twoje ciało aktywnie uczestniczy w czytaniu i nauce.” Na początek warto sobie uświadomić, że ciało i mózg są nierozerwalnie połączone i jednakowo uczestniczą w procesach umysłowych. Mózg bez narządów zmysłów jest ślepy, głuchy i nieczuły. Nic nie wie o rzeczywistości, interpretuje jedynie sygnały nerwowe, które otrzymuje od oczu, uszu, języka, nosa, skóry. Elektrycznym sygnałom nadaje znaczenie i w ten sposób uzyskujemy obraz (mapę) otaczającej rzeczywistości. Narządy zmysłów i ciało nie mogą istnieć bez mózgu ani mózg nie może istnieć bez ciała. Dlatego tak ważna jest rola ciała w procesie nauki. Ciało bierze aktywny udział w uczeniu się, czytaniu oraz przetwarzaniu informacji.

Czytanie na leżąco. Prawidłowa postawa ciała jest jedną z najważniejszych rzeczy wpływających na skuteczność uczenia się i czytania. Ciało bierze udział w przetwarzaniu informacji na równi z mózgiem. Odpowiada także za kształtowanie się pozytywnej lub negatywnej postawy wobec tego, co robimy. Im bardziej jesteśmy napięci, tym bardziej negatywny obraz kodowany jest przez mózg. I odwrotnie - to, co sprawia, że jesteśmy rozluźnieni i swobodni, koduje się jako pozytywne w mózgu. Przypomnij sobie teraz, jaką postawę ciała podczas uczenia się promuje szkoła i rodzice. „Siedź przy biurku lub stoliku, z prostym kręgosłupem, nie ruszaj się i nie wychodź z pokoju, dopóki nie

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 38

skończysz”. Takie zalecenia słyszymy już od najmłodszych lat. Jaki jest tego skutek? Nikt nie lubi się uczyć. Nie lubimy się uczyć, bo mamy negatywne odczucia w ciele podczas czytania i nauki. Chcąc to zmienić, warto zadbać o to, aby ciało było jak najbardziej rozluźnione. Trudno zaś poczuć się komfortowo i przyjemnie, siedząc przez długi czas na twardym krześle w jednej pozycji. Włącz ruch do nauki, często zmieniaj pozycje, sprawdzaj różne sposoby siedzenia, stania, leżenia, aż w końcu odkryjesz taką postawę ciała, która pozwoli Ci na rozluźnienie i przyjemność. Chcesz czytać na leżąco z nogami do góry, rób to, jeśli czujesz się z tym dobrze. Złam stare przyzwyczajenia i szukaj przyjemności w ciele.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 39

Katarzyna Szafranowska

#10 SEKRET: „Żonglowanie zwiększa zdolność do nauki od 50% do 300%” Skoro mówimy o wpływie ruchu na naukę, nie sposób nie wspomnieć o tym, jakie ćwiczenia fizyczne powodują wzrost koncentracji i lepsze szybsze przyswajanie wiedzy. Tak naprawdę każdy sport pozytywnie wpływa na Twoje zdolności umysłowe z kilku względów. Praktycznie każdy sport wymaga dobrej kondycji. Dobra kondycja oznacza sprawną pracę mięśnia sercowego i bardzo dobre dotlenienie mózgu. Im lepiej dotleniony jest Twój mózg, tym lepiej odżywione są neurony, a co za tym idzie, sprawniej przewodzone są impulsy nerwowe. Niedawne badania prowadzone na osobach systematycznie żonglujących wykazały przyrost tkanki mózgowej w obszarach odpowiedzialnych między innymi za przetwarzanie i magazynowanie informacji. Badania psychologiczne dostarczają dowodów na to, że żonglowanie sprzyja rozwojowi koordynacji wzrokowo-ruchowej, poczucia rytmu, refleksu, a także zdolności utrzymania równowagi i właściwej postawy ciała. Nie dziwi zatem fakt, że coraz częściej psychologowie i pedagodzy zalecają je przy leczeniu wielu zaburzeń. Na przykład w brytyjskim centrum leczenia dysleksji w Kenilworth wprowadzono ćwiczenia terapeutyczne polegające na łapaniu piłeczek, żonglowaniu i utrzymywaniu równowagi na „rola-bola”,

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 40

czyli desce położonej na leżącym walcu. Badania przeprowadzone przez Carole Smith, amerykańską specjalistkę od wychowania fizycznego, sugerują, że ćwiczenie żonglowania – dzięki związanej z nim poprawie koordynacji wzrokowo-ruchowej – usprawnia umiejętność pisania i czytania. Amerykańscy naukowcy przeprowadzili bardzo ciekawy eksperyment dotyczący wpływu żonglowania na efekty w nauce. W jednej z podstawówek wybrano dwie klasy uczące się na podobnym poziomie tych samych przedmiotów. Jedną z nich nauczono żonglować i zlecono ćwiczenie żonglowania 3 piłkami przez kolejne 3 miesiące przez godzinę dziennie. Poza tym nie było żadnych zmian. Druga grupa była grupą kontrolną i w ich życiu nie wprowadzano żadnych zmian. Po 3 miesiącach sprawdzono, czy są jakieś zmiany w ocenach obydwu klas. Wnioski były zaskakujące dla wszystkich. Dzieciaki w klasie, która żonglowała, miały oceny wyższe średnio o 50% – 300% w stosunku do klasy kontrolnej. Obecnie żonglowanie, dzięki takim zaletom jak pobudzanie kreatywności i motywacji, stało się jednym z najbardziej popularnych sportów wśród menedżerów w największych firmach w USA. Aby opanować żonglowanie trzema piłeczkami (lub czymkolwiek innym przypominającym kulki), wejdź tutaj >>

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 41

Katarzyna Szafranowska

#11 SEKRET: „Każdy Może Czytać Szybko” Teraz,

kiedy już poznałeś 10 sekretów czytania, poznaj najważniejszy. Niezależnie od tego, kiedy nauczyłeś się czytać, możesz czytać szybko. Wiesz już, jak w tej chwili czytasz oraz znasz główne przeszkody stojące na drodze Twojego rozwoju jako czytelnika. To, że każdy może czytać 4 -5 razy szybciej, wynika nie tylko z wiedzy na temat działania mózgu, lecz także z moich osobistych obserwacji. Na podstawie doświadczeń zebranych podczas kilku lat prowadzenia kursów szybkiego czytania, mogę Cię zapewnić, że będziesz czytał szybko, jeśli podejmiesz odpowiednią decyzję i zaczniesz działać. Jest tylko jedna rzecz, która może Cię powstrzymać przed mistrzostwem w czytaniu. Na kursach, które prowadziłam, jedynie osoby z niską motywacją i mglistymi celami nie osiągały pełni swoich możliwości (choć i tak przyspieszały tempo czytania). W drugiej części dostaniesz do dyspozycji zestaw ćwiczeń, który możesz wykonywać sam, niezależnie od jakichkolwiek publikacji na temat szybkiego czytania. Jedyne, co będzie Ci potrzebne, to wysoka motywacja i szczypta samodyscypliny. Czy zastanawiałeś się już, ile zyskasz, gdy już zauważysz, że na każdej lekturze oszczędzasz 50% - 90% czasu? W zależności od Twojego wieku masz do przeczytania w ciągu roku szkolnego średnio od 15 do 40 lektur. Załóżmy, że książka ma średnio 250 stron, a Twoje tempo Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 42

czytania to średnia w Polsce, czyli 200 słów na minutę. Załóżmy też, że chcesz bezstresowo zaliczyć wszelkie sprawdziany, kolokwia i egzaminy. W takim wypadku powinieneś przeczytać minimum programowe i przyjmijmy, że jest to 15 książek. Na przeczytanie jednej standardowej książki w tradycyjnym tempie potrzeba ok. 6 godzin. Zatem w sumie potrzebne Ci jest ok. 90 godzin lektury. Wyobraź sobie, że po miesiącu treningu czytasz z prędkością 600 słów na minutę. Oszczędzasz zatem 60 godzin! Z prostego rachunku wynika, że na przeczytanie minimum programowego potrzebujesz 3 razy mniej czasu! Czy wiesz już, na co przeznaczysz ten dodatkowy czas? Oczywiście tych obliczeń nie można uogólnić na wszystkie rodzaje studiów i wszystkie rodzaje lektur. Im bardziej ścisły jest przedmiot i mniejsze masz w nim doświadczenie (małe słownictwo specjalistyczne), tym wolniejsze jest tempo czytania. Jednakże czytanie po treningu zawsze będzie szybsze i bardziej efektywne niż przed jego rozpoczęciem. Teraz weź kartkę i wypisz WSZYSTKIE korzyści, które da Ci przyspieszenie tempa czytania 3 razy. Puść wodze fantazji, spójrz dalej, zobacz więcej możliwości, poczuj większe podekscytowanie niż zawsze. Spróbuj teraz nie myśleć o tym, jak wielkie horyzonty otwierają się przed Tobą. Po prostu wykonaj ćwiczenie i uświadom sobie, jak wiele możesz zyskać.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 43

Katarzyna Szafranowska

CZĘŚĆ DRUGA NAJPIERW RZECZY NAJWAŻNIEJSZE ZDOBĄDŹ NARZĘDZIA XXI WIEKU

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 44

Katarzyna Szafranowska

# 12 SEKRET: „Wejdź na Ścieżkę Mistrzowskiego Czytania dzięki 4 Krokom Skutecznego Działania” Jeśli chcesz należeć do grupy, która bez wysiłku i z przyjemnością osiąga swoje cele w życiu prywatnym i zawodowym, spróbuj nie wyobrażać sobie, jak szybko będziesz mógł zastosować wiedzę z zakresu efektywnego działania. Dzięki zastosowaniu prostej strategii 4 kroków możesz osiągnąć upragnione rezultaty z łatwością i bez wysiłku. To uniwersalne prawa rządzące naszymi działaniami we wszystkich

obszarach życia, nie tylko w czytaniu i nauce.

Krok 1: Wyznacz cel. To pierwszy i najważniejszy krok, od którego rozpoczyna się każda Twoja podróż. Wyznacz cel, to znaczy zdecyduj, czego pragniesz i co chcesz osiągnąć. Jeśli w restauracji na pytanie kelnera, co zamawiasz, odpowiesz: „cokolwiek”, to istnieje małe prawdopodobieństwo, że otrzymasz swoją ulubioną potrawę. Z czytaniem jest podobnie. Postawienie celu ukierunkuje Twój umysł na poszukiwanie konkretnych informacji, a nie odszukanie czegokolwiek w tekście.

Krok 2: Zacznij działać. Kiedy masz już określony cel, możesz wyruszyć w nawet najdłuższą podróż. Zacznij podejmować działania zbliżające Cię do wymarzonego celu. Zaczynasz działać, czyli otwierasz książkę i czytasz. Zastanów się dobrze, czy masz określony, konkretny plan działań. Watro wcześniej wprowadzić się

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 45

w odpowiedni stan do nauki, zrobić wstępny przegląd, ale o tym w dalszej części. Początkowo działaniom towarzyszy spory entuzjazm i energia, którą możesz wykorzystać do rozwiązania najtrudniejszych problemów na swojej drodze. Wiele osób, które mimo dużego wysiłku nie osiąga zamierzonych rezultatów, zatrzymuje się na tym kroku. Do sukcesu potrzeba jednak czegoś więcej niż celu i działania, ale o tym w kroku 3 i 4.

Krok 3: Obserwuj, co się dzieje. Do wspaniałych rezultatów prowadzi jedynie celowe działanie połączone z uważnością. Jeśli działasz, to miej oczy szeroko otwarte i obserwuj, czy Twoje działania przybliżają Cię do celu, czy nie. Często bowiem działamy “na hurra” i tracimy z oczu cel. Zadawaj sobie wciąż pytanie: „Czy to, co robię, zbliża mnie do mojego celu?” Jeśli otrzymasz potwierdzenie, działaj dalej w tym kierunku. Jeśli odpowiedź brzmi: „nie”, lepiej przejdź do kolejnego kroku. Podejmując działania, które oddalają Cię od celu, marnujesz siły i osłabiasz swoją motywację.

Krok 4: Zmieniaj, dopóki nie osiągniesz właściwego rezultatu. Zauważasz, że Twoje działania nie dają pożądanych rezultatów? Zmieniaj, zmieniaj, zmieniaj. Tylko co? Masz dwa wyjścia. Zmieniasz sposób działania tak, aby kierował Cię bardziej precyzyjnie w stronę celu lub zmieniasz cel. Pamiętaj, jeśli robisz coś w ten sam sposób otrzymasz zawsze ten sam efekt. Chcąc zmienić rezultat, zmień sposób działania. Po drodze może się również okazać, że cel, który postawiłeś, jest zbyt duży lub za mały. Wtedy warto zmienić sam cel na bardziej realny lub motywujący. Na tym etapie zadawaj sobie pytanie: „Jak sprawić, aby to co robię, jeszcze szybciej zbliżało mnie do celu?”.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 46

Katarzyna Szafranowska

# 13 SEKRET: „Sukces osiąga się wtedy, gdy Przygotowanie Natrafia na Odpowiedni Czas i Miejsce” Bierzesz książkę do ręki. Spoglądasz na tytuł, przeglądasz spis treści. Czytasz wstęp, a potem każdy rozdział od deski do deski. Odkładasz książkę i mówisz sobie: „Tak, to bardzo ciekawe, dobra książka”. Czy zastanawiałeś się kiedyś, w jakim celu czytasz?

Czytanie książki można porównać do podróży. Czy wybierając się w daleką podróż, np. do Paryża, wsiadasz do samochodu i zatrzymujesz się dopiero na miejscu? Prawdopodobnie nie. DOBRE PRZYGOTOWANIE DO CZYTANIA składa się z 4 etapów: I. Ustalenie celu czytania. II. Osiągnięcie optymalnego stanu do nauki. III. Wstępny przegląd. IV. Rozgrzewka.

Najpierw stosownie się przygotowujesz. Określasz wszelkie parametry związane z podróżą oraz jej celem. Przygotowujesz się w zależności od swojego CELU. Jeśli jedziesz na wakacje,

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 47

z pewnością weźmiesz aparat fotograficzny, jeśli natomiast jest to wyjazd służbowy, zapakujesz eleganckie, biznesowe ubranie. Każdy wie, że lepiej wykonujemy daną czynność, jeśli się do niej przygotujemy. Dotyczy to poważnych spraw takich jak negocjacje czy prowadzenie prezentacji, ale również tych codziennych i błahych jak wędkowanie czy pielenie ogródka. Dokładnie tak samo jest z czytaniem książki. Dobrze jest przygotować się wcześniej, niż wziąć książkę czy czasopismo do ręki i po prostu zacząć czytać. Kilkuminutowe przygotowanie sprawia, że jesteś bardziej skoncentrowany, a co za tym idzie, lepiej rozumiesz i zapamiętujesz to, co czytasz. Przygotowanie przed lekturą wydaje się być prostą sprawą, tymczasem to ono w największym stopniu decyduje o efektywności czytania.

Etap I: Ustal CEL czytania Czy wiesz, czym różnią się osoby, które działają i osiągają sukces od tych, które działają i nie osiągają sukcesu? Jedyna różnica mieści się w słowie CEL. Osoby, które osiągają

sukces, dokładnie wiedzą, czego chcą. Mają wyraźnie i szczegółowo określone cele. Osoby, które działają i wkładają w to dużo pracy, a są dalekie od sukcesu, nie mają określonego celu w ogóle albo jest on niekonkretny i nieprecyzyjny. Zauważ, że w sekrecie 4 kroków skutecznego działania najważniejszy jest krok pierwszy: cel. Dzięki niemu dużo łatwiej osiągniesz to, Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 48

czego chcesz. Cel uruchamia wewnętrzny mechanizm napędowy, wzmacnia motywację i wyzwala pozytywne emocje. Od razu zaczynasz wyobrażać sobie, jak to będzie, gdy zdobędziesz to, czego pragniesz. Samo posiadanie celu nie gwarantuje jeszcze sukcesu. Ważne jest jego poprawne sformułowanie. Zastanów się, jakie szanse powodzenia ma osoba, która sformułowała swój cel w następujący sposób: „Nie chcę palić papierosów”. Większość osób, które pytam na kursie, jaki jest ich cel mówi np. „Chcę czytać szybciej i wszystko pamiętać”. Zadziwiające jest to, że wystarczy zadać takiej osobie kilka prostych pytań, aby sama doszła do wniosku, że cel tak sformułowany jest nieosiągalny.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 49

Katarzyna Szafranowska

# 14 SEKRET: „Poznaj Sekretne Słowo, dzięki któremu Wszystkie Cele Będą dla Ciebie na Wyciągnięcie Ręki.” Chcąc zapamiętać kryteria dobrze sformułowanego celu, zastosuj prosty skrót mnemotechniczny. Rezultaty osiągniętego celu są dla Ciebie wielką POKUSĄ.

CEL = P O K U S A POZYTYWNY Określ swój cel pozytywnie. Mózg nie potrafi bezpośrednio przetwarzać przeczeń, dlatego mówienie o tym, czego nie chcesz, jedynie to wzmacnia. Sformułuj cel pozytywnie bez negacji i porównań. Spróbuj sobie nie wyobrażać zielonego krokodyla... Co w pierwszej kolejności pojawia się w Twojej wyobraźni? Szansa, że nie jest to zielony krokodyl, jest jak jeden na milion. Nasza wyobraźnia, a zarazem podświadomość ma taką przypadłość, że kompletnie nie rozumie słowa „nie”. Jeśli sformułujesz swój cel, używając słowa „nie”, to masz 99,9% gwarancji, że nie osiągniesz tego, co zamierzałeś. Gdybyś swój cel sformułował następująco: „Nie chcę czytać i uczyć się tak wolno” to Twoja wyobraźnia i podświadomość zobaczy i skoncentruje się na obrazie Ciebie Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 50

Katarzyna Szafranowska

czytającego i uczącego się powoli. Tak sformułowane cele nazywane są samosabotażem. ZAWSZE formułuj cel pozytywnie: „Czytam i uczę się szybko i z przyjemnością”. Równie negatywny jest cel, w którym zawarte jest porównanie np. „Czytam tak szybko jak mój znajomy, który był na kursie”. Jak się czułeś, gdy ktoś porównywał Cię w dzieciństwie z „lepszymi”? Najczęściej mamy poczucie bycia gorszym, zgodnie z logiką. Umysł ma bardzo silną tendencję do unikania cierpienia, a uczucie niższości ewidentnie kojarzy się negatywnie. Nie da się osiągnąć tak sformułowanego celu, ponieważ w głębi wiesz, że wcale nie jesteś gorszy. Skoro jesteś równie dobry jak przywołany znajomy, to nie ma celu, do którego można dążyć. OPISANY SZCZEGÓŁOWO Wyobraź sobie swój cel jak najbardziej szczegółowo, używając

zmysłów wzroku, słuchu, dotyku, smaku i zapachu. Bądź konkretny. Jak to będzie, gdy go osiągniesz, jak będziesz się czuł. Im lepiej to sobie wyobrazisz, tym staje się konkretniejszy i łatwiej przekształci się oczekiwany rezultat. Nadaj swojemu celowi kształt, kolory, smak, a Twój mózg uzna go za tak przekonywujący, że aż rzeczywisty. Pamiętaj, że dla mózgu rzeczywistość i wyobrażenia są tym samym! Prawdopodobnie Twój logiczny umysł uśmiecha się teraz ironicznie i srogo krytykuje powyższe stwierdzenie, ale szybko się do niego przekonasz, robiąc mały eksperyment. Wyobraź sobie, że jesteś w swojej kuchni. Wyjmujesz cytrynę z lodówki i płuczesz ją pod wodą. Teraz trzymając ją w ręku zbliż ją do nosa i poczuj jej świeży zapach. Następnie przekrój ją na pół

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 51

Katarzyna Szafranowska

i ponownie powąchaj. Powoli wyciśnij trochę soku na język i poczuj jej kwaśny smak... I jak? Ile razy więcej śliny napłynęło do Twoich ust, gdy czytałeś i wyobrażałeś sobie tę sytuację? Jak to możliwe, że Twoje ciało zareagowało na cytrynę, której nie było? Samo wyobrażenie wywołało fizjologiczną reakcję Twojego ciała!! Twój mózg zareagował na obrazy, które WIZUALIZOWAŁEŚ dokładnie tak samo, jak reaguje na rzeczywistą sytuację. Ta zasada odnosi się do każdej sytuacji w Twoim życiu, a w szczególności do osiągania celów. Jakby to było, gdybyś wyobraził sobie swój cel tak dokładnie i precyzyjnie, że Twój mózg uznałby go za obraz rzeczywistości? Zanim jednak to zrobisz, zapoznaj się z kolejnymi punktami. KONTEKST (czas, miejsce, otoczenie) Umieść teraz cel w szerszym kontekście. Określ ramy czasowe. Kiedy

chcesz go osiągnąć? Zastanów się, w jakich miejscach i sytuacjach chcesz zastosować swój cel. W jakim kontekście będziesz mógł zastosować nabytą wiedzę i umiejętności? Np. „Czytam przez 30 minut książkę X, żeby zaliczyć jutrzejszy

egzamin z Y na ocenę Z” UJEMNE KONSEKWENCJE Pomyśl teraz, jakie są negatywne konsekwencje osiągnięcia celu. Co stracisz, realizując cel. Zrób bilans zysków i strat. Oceń całość zmian towarzyszących osiągnięciu celu. Zachowaj równowagę między tym, co masz teraz i tym, co zyskasz. Zastanów się, czy cel jest zgodny z Tobą, z Twoimi zasadami.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 52

Katarzyna Szafranowska

SAMODZIELNY Cel jest wyłącznie TWOIM celem i Ty masz największy wpływ na jego osiągnięcie. Sprawdź, ile działań w drodze do celu zależy od Ciebie. Pamiętaj, że odpowiedzialność za realizację celu spoczywa na Tobie. Zastanów się także kto i co będzie Ci potrzebne do jego osiągnięcia. Im większy jest Twój wpływ na osiągnięcie zamierzonego rezultatu (czyli im bardziej jest on samodzielny), tym większe prawdopodobieństwo sukcesu. AMBITNY Niech cel będzie dla ciebie maksymalnie korzystny, przyciągający i inspirujący. Jeśli jest duży i ambitny, jego osiągnięciu będzie towarzyszyć duża koncentracja. Pamiętaj jednak, że warto go wtedy rozbić na etapy i świętować sukces po osiągnięciu każdego z nich. Jak się czujesz, gdy Twoim celem jest zdobycie pracy na kasie w Biedronce, a jak będziesz się czuł, gdy Twoim celem będzie zdobycie stanowiska głównego menedżera czterogwiazdkowego hotelu Plaza? O ile większą motywację zdobędziesz i więcej wysiłku włożysz w pracę, gdy Twój cel będzie duży i ambitny? Pamiętaj! Jeśli nie wiesz, dokąd podążasz, sprawiasz, że bardzo trudno Ci tam trafić. Po uwzględnieniu wszystkich kryteriów dobrze sformułowanego celu wynik zapisujemy w czasie teraźniejszym, najlepiej dodając swoje imię. Np. „Ja Kasia przez godzinę czytam z komfortem i przyjemnością książkę X i przygotowuję na jej postawie recenzję do Y.”

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 53

Zapisując cel, korzystamy z czasu teraźniejszego dokonanego. Przygotowuje to umysł do przyjęcia pożądanego rezultatu. Zapisując cel, używaj zwrotów: „czytam”, „mam”, „osiągam”, „zapamiętuję”, „rozumiem” zamiast: „chcę czytać”, „będę mieć”, „osiągnę”, „zapamiętam”, „zrozumiem”. Dlaczego zapisujemy, a nie formułujemy w myślach? Przeprowadzono kiedyś pewien eksperyment na studentach. Naukowcy jednego z uniwersytetów podzielili studentów ostatniego roku na 3 równe grupy. Pierwsza grupa miała za zadanie opisać ze wszystkimi możliwymi szczegółami, co zamierzają robić, posiadać, gdzie mieszkać, kim być za 20 lat. Badani tej grupy zapisali swoje odpowiedzi na kartkach i wzięli ze sobą. Druga grupa odpowiadała na te same pytania, ale nie zapisywała odpowiedzi. Natomiast grupa trzecia nie dostała żadnych pytań o plany na przyszłość. Po 20 latach odszukano badanych studentów i spytano, czy tak wyobrażali sobie swoje życie 20 lat temu. W drugiej i trzeciej grupie okazało się, że jedynie 10% było zadowolonych z osiągniętych po 20 latach rezultatów. W pierwszej grupie 90% osób było w pełni zadowolonych z życia i tego, co osiągnęły. Pamiętaj, że każda lektura ma jakiś cel. Dla rozmaitych książek i sytuacji cele mogą być różne. Zawsze jednak są, bo zawsze po coś czytamy, choć często nie zdajemy sobie z tego sprawy. Czasami cele Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 54

są nietypowe np. gdy siedzisz w poczekalni u dentysty i odwracasz uwagę od tego, co dzieje się za drzwiami. Często czytamy dla samej przyjemności czytania. Zawsze jednak czytamy w jakimś celu, a określenie go zwiększa szansę na jego osiągnięcie. Zastanów się teraz, co jest dla Ciebie najcenniejsze. Pewnie przyszło Ci do głowy zdrowie, szczęście, pieniądze. Tymczasem najcenniejszy dla każdego człowieka jest czas. Ten, który został stracony, nigdy już nie powróci. Określanie celu przed czytaniem wpływa pozytywnie na Twoje zarządzanie czasem. Pomyśl, ile czasu możesz zaoszczędzić, czytając tylko to, co jest Ci naprawdę niezbędne. W dobie społeczeństwa wiedzy zarządzanie informacją i czasem to podstawowe umiejętności wpływające na jakość życia. Określenie celu przed czytaniem to kwestia kilku sekund, zaś czas zaoszczędzony przez czytanie tylko tego, co najważniejsze, można przeliczyć na setki godzin! Podsumowując, możemy zapytać, jakie korzyści płyną z określenia celu czytania: ü Wzmacniasz swoją koncentrację i motywację ü Pobudzasz ciekawość ü Oszczędzasz czas, czytając to, co jest najbardziej potrzebne Po ustaleniu celu możesz przejść do kolejnego etapu.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 55

Etap II: Osiągnij Optymalny Stan do Nauki, czyli Zrelaksowaną Koncentrację Przypomnij sobie sytuację, w której byłeś tak zaabsorbowany wykonywaną czynnością, że zapomniałeś o całym świecie. Może zajmowałeś się swoją pasją lub po prostu odkrywałeś coś niezwykle ciekawego. Jak się czułeś w tym momencie? Czy myślałeś o czymś innym? Najczęściej stanom tego typu towarzyszy wysoka koncentracja połączona z rozluźnieniem ciała. Stan ten nazywamy zrelaksowaną koncentracją. W tym stanie możesz korzystać z pełni swojego potencjału. Będąc zrelaksowanym i czujnym, jednocześnie możesz czytać szybciej i z większym zrozumieniem. Jest on przydatny również przy wykonywaniu każdej innej czynności. Twierdzi się, że dopiero w tym stanie ujawnia się nasz prawdziwy geniusz. Stan rozluźnionej koncentracji podobny jest do odczuć w medytacji, kontemplacji i modlitwie. Czujesz się odprężony, ale nie senny i jednocześnie odczuwasz wewnętrzny spokój oraz skupienie. Dwa kolejne sekrety wprowadzą Cię w tajniki tego stanu.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 56

Katarzyna Szafranowska

# 15 SEKRET: „Odkryj 5 Powodów, dla których Warto Się Relaksować Przed Czytaniem i Nauką” Istnieje kilka ważnych powodów. Większość z nich związana jest z funkcjonowaniem naszego mózgu.

Powód 1: rozluźnienie oka. Przypomnę tylko, że czytanie odbywa się na drodze oko – mózg. Od rozluźnienia oka zależy w dużym stopniu tempo czytania i szerokość pola widzenia. Im bardziej rozluźnione oko, tym większe pole widzenia i tym szybciej oko porusza się po tekście. Trudno jest jednak rozluźnić same mięśnie oka. Kiedy powiem sobie: „mięśnie moich oczu rozluźniają się”, to efekt będzie mizerny. Tylko odprężając całe ciało, mogę rozluźnić oczy.

Powód 2: fale alfa w mózgu. Fascynujące jest, że nasza efektywność zależy od natężenia prądu w mózgu. Nasz genialny organ pracuje na czterech częstotliwościach: beta, alfa, theta i delta. Najbardziej przydatna z punktu widzenia przyspieszonego uczenia i czytania jest częstotliwość alfa. Mózg zaczyna naturalnie pracować z tą częstotliwością, gdy zamykamy oczy i osiągamy granicę jawy i snu. Dzieje się tak najczęściej tuż przed zaśnięciem i tuż po przebudzeniu. Zastanawiałeś się może kiedyś, dlaczego dzieci tak szybko się uczą? Ze względu na to, że ich mózgi cały czas pracują w częstotliwości alfa. Dzięki niej uczymy się szybciej i bez wysiłku. Mózg sam chłonie wszystko praktycznie bez naszego świadomego udziału. Czy już uświadamiasz sobie, jak możesz wykorzystać te możliwości mózgu w swojej pracy i nauce? Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 57

Powód 3: synchronizacja półkul mózgowych. Ciekawe, że mając dwie półkule mózgu o zdumiewających zdolnościach, najczęściej korzystamy tylko z jednej. To tak jakbyśmy chcieli wygrać maraton, skacząc na jednej nodze. W stanie zrelaksowanej koncentracji dochodzi jednak do „uruchomienia drugiej nogi”, czyli synchronizacji półkul mózgowych. Oznacza to, że większa powierzchnia mózgu jest aktywna podczas wykonywania danej czynności. Przepływ informacji między półkulami zwiększa się, co daje szybsze i sprawniejsze przetwarzanie informacji. Oprócz myślenia logicznego uruchamiamy wyobraźnię i pamięć.

Powód 4: odblokowanie synaps, czyli żegnaj stresie! Czy miałeś kiedyś poczucie pustki w głowie w najmniej odpowiedniej chwili? Na przykład podczas egzaminu lub ważnej rozmowy nie mogłeś sobie przypomnieć najbardziej banalnej rzeczy. Większości ludzi taki duży stres przytrafia się przynajmniej raz w życiu. Studentom o wiele częściej! Pamiętam, jak przed wejściem na egzamin z historii Polski jedyną datą, jaką mogłam sobie przypomnieć, była data bitwy pod Grunwaldem! Teraz już wiem, że za luki w pamięci w momentach napięcia

odpowiada blokada przekaźnictwa nerwowego w mózgu. Połączenia komórek nerwowych zakończone są maleńką przerwą, zwaną synapsą. Impulsy elektryczne płynące wzdłuż neuronu, docierając do synapsy, są zamieniane na substancje chemiczne (neuroprzekaźniki). Podczas stresu następuje blokada synapsy, co wpływa na szybkość i jakość przetwarzania informacji oraz działanie pamięci. A wystarczy wyjść z sali po rozmowie lub egzaminie i nagle wszystko się przypomina. „Mogłem jeszcze to powiedzieć i tamto!” mówimy, chwytając się za głowę. No cóż.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 58

Warto pamiętać, że informacja sama w sobie nie ma znaczenia, tylko

użyta we właściwym miejscu i czasie daje rezultaty. Informacja przypomniana po egzaminie nie ma już wartości. A wystarczy zrelaksować się przed wejściem i spokojnie, na luzie skorzystać z informacji zachowanych w banku pamięci.

Powód 5: przyjemność. Jeśli chcesz czytać z prawdziwą przyjemnością i komfortem, dbaj o jak najbardziej przyjemne odczucia w ciele. Relaks powoduje, że odprężasz się i czujesz się naprawdę dobrze w swoim ciele. Im głębsza jest przyjemność i spokój w ciele, tym szybciej mózg skojarzy czytanie jako pozytywne działanie. Skoro już wiesz, dlaczego warto się relaksować nie tylko przed czytaniem, ale i przed ważnymi wydarzeniami, możemy przejść do technik relaksu i koncentracji. Istnieje wiele różnych technik relaksu, jedne polegają na pracy z ciałem, inne wykorzystują wizualizacje, a jeszcze inne koncentrują się na oddechu. Wszystkie mają to do siebie, że wymagają czasu i pewnego treningu, aby nauczyć się w pełni odprężać i rozluźniać. Początkowo dobrze jest przeznaczyć nawet kilkanaście minut na relaks przed nauką i czytaniem, później w miarę wprawy czas ten należy skracać. Chodzi o to, aby relaks był praktycznym narzędziem do wykorzystania w każdych okolicznościach. Jeśli trwa minutę, to można powiedzieć, że jest dla nas w pełni użyteczny. Jeśli wymaga godziny, to jego zastosowanie znacznie się zawęża. Przegląd podstawowych technik relaksu to temat na inną książkę, dlatego skoncentruję się wyłącznie na prostej i efektywnej metodzie, stworzonej z myślą o czytaniu.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 59

Katarzyna Szafranowska

# 16 SEKRET: „Przełam Stres i Odpręż się Jak Nigdy Dotąd w 30 Sekund, Stosując Technikę Oka Umysłu” Najbardziej przydatną techniką wprowadzenia się w stan zrelaksowanej koncentracji przed czytaniem jest technika „Oka Umysłu”. Pochodzi ona z badań brytyjskiego specjalisty z zakresu czytania Rona Davisa. Odkrył on u siebie dysleksję, czyli specyficzne problemy z czytaniem i przez lata poszukiwał rozwiązań. Pracując z ludźmi z dysleksją zauważył, że ich punkt uwagi stale przemieszcza się, podczas gdy ci, którzy sprawnie czytają, mają ten punkt umiejscowiony w górnej części tyłu głowy. Wychodząc od tego odkrycia, stworzył metodę koncentrowania uwagi, którą nazwał „Okiem Umysłu”. Jest ona świetnym sposobem uzyskiwania zrelaksowanej koncentracji przed czytaniem. Usiądź teraz wygodnie, zamknij oczy, jeśli potrzebujesz i wyobraź sobie słonia. Słoń, jaki jest każdy widzi. Odpowiedz jednak sobie, czy widziałeś słonia z boku, z przodu, z tyłu czy z góry? Większość ludzi widzi szarego słonia z przodu lub z boku. Rzadko kto postrzega słonia z góry lub z dołu (czyżby z tej strony był mniej atrakcyjny?). Możesz wyobrazić sobie słonia z dowolnej strony, jeśli tylko zechcesz. Zwróć uwagę na bardzo ważną rzecz: patrząc z innego punktu, to ty się poruszasz, nie słoń. Punkt, z którego patrzysz, to właśnie Twoje Oko Umysłu. Może się dowolnie poruszać w Twojej wyobraźni i patrzeć na przedmioty z różnych stron. Oka używamy nie tylko w stosunku do Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 60

Katarzyna Szafranowska

przedmiotów, ale także w odniesieniu do znaków i symboli. Czytając Twoje oko umysłu może widzieć litery i wyrazy z różnych stron. Jeśli zaś ciągle się porusza, to jest duża szansa, że otrzymasz zaburzony obraz wyrazu lub litery.

Oko patrzące z przodu litery

Oko patrzące z tyłu litery

Na przykład oko patrzące z tyłu litery zobaczy literę „s” odwróconą. Takie zaburzone postrzeganie wywołuje stan, który Davis nazwał dezorientacją. W tym stanie mózg otrzymuje inny obraz niż widzą oczy, co powoduje u czytającego frustrację i niechęć. Dzieje się tak u dyslektyków. Technika Davisa polega na ustawieniu oka umysłu w punkcie, który wyłącza stan dezorientacji. Punkt ten znajduje się na czubku głowy, trochę z tyłu. Tam, gdzie najczęściej się drapiesz, gdy myślisz lub zastanawiasz się nad czymś intensywnie. Zastosowanie tej techniki zajmuje średnio kilkadziesiąt sekund, a efekty podczas czytania są wręcz rewelacyjne. Zresztą sprawdź sam. Ponieważ oko umysłu wydaje się pojęciem zbyt abstrakcyjnym, aby je sobie łatwo wyobrazić, zastąpimy je konkretnym przedmiotem np. pomarańczą (możesz użyć dowolnego przedmiotu, który dobrze Ci się kojarzy).

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 61

Procedura Techniki Rona Davisa Krok 1. Wyobraź sobie, że w ręku trzymasz pomarańczę (inny równie pachnący i przyciągający uwagę przedmiot), czujesz jej ciężar, strukturę i zapach. Przerzuć ją teraz kilka razy z ręki do ręki.

Krok 2. Teraz delikatnie umieść ją w górnej części z tyłu głowy. Dotknij ręką tego punktu, wyobrażając sobie, że czujesz tam pomarańczę. Opuść powoli rękę pozwalając, aby pomarańcza została cały czas w tym samym punkcie. Rozluźnij ramiona i całe ciało. Możesz udawać, że to magiczna pomarańcza, która będzie zawsze w miejscu, w którym ją położyłeś.

Krok 3. Zamknij oczy i pozwól, żeby pomarańcza cały czas pozostała z tyłu głowy. Poczuj, jak zmienia się Twój stan. Teraz oko umysłu jest w punkcie uwagi, co sprawia, że będziesz czuć się zrelaksowany i skoncentrowany.

Krok 4. Pozostając w stanie zrelaksowanej koncentracji, otwórz oczy i poczuj tę różnicę. Jesteś teraz gotowy do czytania i nauki.

Jeśli poczujesz, że umieszczenie pomarańczy lub innego przedmiotu nie działa w Twoim przypadku, eksperymentuj dalej z punktem uwagi. Ważna jest koncentracja na samym punkcie z tyłu głowy. Możesz wyobrażać sobie ptaka siedzącego na Twojej głowie, magiczną czapkę lub kulę światła. Innym sposobem koncentracji na tym szczególnym punkcie jest wyobrażanie sobie, że stoisz za własnym ciałem i patrzysz na tekst ponad swoją głową. Gdy już pobudzisz punkt uwagi na czubku głowy przez umieszczenie tam pomarańczy lub innym sposobem, zapomnij o nim podczas Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 62

czytania. Skoncentruj się tylko na czytaniu, resztą zajmie się Twój umysł.

Korzyści wynikające ze stosowania techniki Davisa: ●

●

●

Oszczędzasz czas, bo zamiast długiego relaksu uzyskujesz stan zrelaksowanej koncentracji w kilkadziesiąt sekund. Poszerzasz pole widzenia, co wpływa na szybkość i jakość Twojego czytania. Niwelujesz stres i docierasz do naturalnych zdolności swojego mózgu.

Kiedy już jesteś zrelaksowany i skoncentrowany, zapraszam do kolejnego ważnego etapu przygotowania przed czytaniem.

Etap III: Odkryj strukturę tekstu dzięki wstępnemu przeglądowi Nasz mózg wśród niezliczonych talentów ma jedną szczególną zdolność. Wszystkie informacje, jakie otrzymuje z otoczenia, wpasowuje w struktury i układa według znanych wzorów. Każda informacja jest porównywana z wcześniejszymi i rozumiana w odniesieniu do innych.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 63

Wzory i struktury pomagają nam orientować się wśród wielu nowych informacji, jakimi jesteśmy stale bombardowani. Dzięki temu nasz świat jest zrozumiały i uporządkowany. Zdolność mózgu do poszukiwania wzorów i schematów nowych informacji wykorzystujemy podczas czytania w trzecim etapie przygotowania. Im więcej wiesz o tekście przed rozpoczęciem lektury, tym szybciej i z większym komfortem będziesz czytał. Najszybszym i najbardziej skutecznym sposobem na odkrycie wzorów i schematów tekstu jest jego wstępny przegląd. Zajmuje on od kilku sekund do kilku minut. Warto jednak poświęcić ten czas, gdyż zaowocuje to lepszym zrozumieniem tekstu i krótszym czasem czytania. Większość ludzi intuicyjnie przegląda książkę przed czytaniem, chcąc się zorientować w treści i stylu pisania. Często czytamy tylną okładkę i zaglądamy do spisu treści. To bardzo pożyteczny nawyk i warto z niego korzystać. W dużej mierze decyduje on o wyborze tej czy innej lektury. Jeśli po przeglądzie książka wydaje się być ciekawa, to częściej do niej sięgniemy, niż jeśli zdaje się być nudna. Wstępny przegląd pobudza naszą ciekawość.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 64

Katarzyna Szafranowska

# 17 SEKRET: „Jak Rozgryźć Każdy Tekst W 5 Minut?” Wystarczą trzy proste posunięcia, które zajmą Ci tylko chwilę, a będą procentować w trakcie czytania. Aby WSTĘPNIE wystarczy:

PRZEJRZEĆ

TEKST,

1. Zbadać tekst. 2. Odszukać słowa kluczowe. 3. Dokonać oceny tekstu.

Po pierwsze: Zbadaj tekst Przypomnij sobie, jak wybierasz miejsce na wakacje. Szukając miejscowości na letni wypoczynek, oglądasz mapę okolicy, zapoznajesz się z atrakcjami, poszukujesz najdogodniejszego noclegu. Jednym słowem, zanim podejmiesz decyzję o wyjeździe, badasz teren. Podobnie jest z książką. Wstępny przegląd rozpoczynamy badaniem tekstu. Co to oznacza? ●

Weź książkę lub czasopismo do ręki i poczuj jej ciężar. Przyjrzyj się okładce i sprawdź, czy budzi w Tobie jakieś skojarzenia lub emocje. Przeczytaj głośno tytuł. Zastanów się przez chwilę, czy znasz autora. Jeśli tak, to co wiesz na jego temat. Przeczytaj informacje na tylnej okładce. Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

●

● str. 65

Przejrzyj lekturę najlepiej od końca do początku. Przekartkuj ją w dosyć dużym tempie. Na artykuł poświęć kilkanaście sekund, na dłuższy tekst do trzech minut, na książkę wystarczy do pięciu minut. Jeśli zabierze Ci to więcej czasu, to znaczy, że nie badasz już tekstu, tylko po prostu się wczytujesz. Pamiętaj więc cały czas o celu przeglądu.

Podczas przeglądu zwróć szczególną uwagę na: ● ● ● ● ● ● ● ●

Tytuły rozdziałów Spis treści Datę wydania Indeks Pierwsze i ostatnie strony książki Fragmenty wyróżnione inną czcionką, w tym nagłówki Teksty w ramkach, wykresy, tabele, rysunki Podsumowania, wstępy

Badanie tekstu ma za zadanie pomóc Ci w zorientowaniu się w zawartości tekstu. Dzięki niemu wiesz też miej więcej, gdzie możesz szukać interesujących Cię treści. Pobudza także pamięć długotrwałą przez poznanie struktury całości tekstu oraz jej uporządkowanie. Im lepiej coś znasz i bardziej jest to uporządkowane, tym lepiej to pamiętasz. Po drugie: Odszukaj słowa kluczowe Słowa kluczowe to najczęściej powtarzające się słowa, niosące ze sobą główne przesłanie tekstu. Są bardzo widoczne, zwracają na siebie uwagę czytelnika i pomagają w zrozumieniu sensu wypowiedzi autora.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 66

Najczęściej wychwycenie słów kluczowych jest proste, wystarczy zwracać uwagę na nagłówki rozdziałów, słowa w spisie treści lub powtarzające się terminy w indeksie. W przypadku beletrystyki lub poezji słowami kluczowymi będą imiona i nazwiska osób lub nazwy miejsc lub rzeczy. Przeglądając tekst, zatrzymuj się co kilka stron i zastanawiaj, jakie słowa przyciągają Twoją uwagę bardziej niż inne. Następnie zapisuj je lub zapamiętuj. Wybierz od 10 do 15 słów kluczowych dla całego tekstu w ciągu 2 minut. Pamiętaj o odprężeniu i traktowaniu tego jak zabawę. Będzie Ci łatwiej i szybciej odszukasz interesujące Cię słowa kluczowe. Po trzecie: Oceń tekst Na koniec wstępnego przeglądu oceń tekst według informacji, jakie uzyskałeś podczas badania i odszukania słów kluczowych. Zdecyduj, czy chcesz czytać dalej czy nie. Oceniaj mając na uwadze swój cel czytania. Możesz uznać, że tekst nie zawiera interesujących Cię informacji i nie warto go czytać. Może nie zbliża Cię do celu i potrzebujesz czegoś zupełnie innego. Jakkolwiek będzie, ocena tekstu pomoże Ci podjąć decyzję, co robić dalej. Po wstępnym przeglądzie będziesz wiedział: ● ● ●

Czy warto ją czytać. Czego się spodziewać i jaka jest zawartość książki. Jaka jest struktura i styl tekstu. Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● ●

● str. 67

Czy znajdziesz tu informacje zbliżające Cię do celu czytania. Gdzie znajdziesz potrzebne informacje.

Teraz, gdy jesteś w pełni przygotowany do czytania, zrób rozgrzewkę, o której za chwilę i przyspiesz 2 razy swoje tempo czytania!

Etap IV: Rozpal szare komórki do czerwoności podczas rozgrzewki na tekście Rozgrzewka to już ostatni z etapów przed właściwym czytaniem, dzięki któremu uzyskujesz realne przyspieszenie tempa czytania nawet 2-3 razy. Podobnie jak w sporcie każdy trening czy start w zawodach rozpoczyna się rozgrzewką, tak każde czytanie poprzedza rozgrzewka na tekście. Rozgrzewka w sporcie służy nie tylko zapobieganiu kontuzjom, ale przede wszystkim podniesieniu wydolności organizmu. Rozgrzewka przed czytaniem zapewnia właściwą stymulację mózgu, ugruntowuje informacje zgromadzone podczas wstępnego przeglądu oraz podnosi tempo czytania.

Czy Wiesz, Jaka Jest Najbardziej Niezwykła Zdolność Ludzkiego Mózgu? Jest to zdolność, dzięki której nasza cywilizacja rozwija się w tak szybkim tempie i prawdopodobnie będzie się rozwijać coraz szybciej.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 68

Wykorzystujemy ją podczas nauki przez całe życie, a szczególnie intensywnie w pierwszych latach życia. Mowa o habituacji, czyli zdolności mózgu do przystosowywania się do otaczającego środowiska. Jesteśmy w tym naprawdę świetni i chyba nie trzeba nikogo o tym przekonywać. Mózg przystosowuje się właściwie do każdych warunków, w jakich się znajdzie. Dlaczego dzieci z taką łatwością uczą się mówić? Ponieważ znajdują się w środowisku języka mówionego. Ogólnie wiadomo, że najłatwiej jest się uczyć języka obcego, przebywając w danym kraju. Wtedy łapie się język w kilka miesięcy. Mózg po prostu przystosowuje się do nowego środowiska i zaczyna w nim z powodzeniem funkcjonować. Nauka szybkiego czytania jest dokładnie tym samym, co nauka obcego języka. Jest zmianą środowiska. Mózg przystosowuje się do nowego, szybszego tempa postrzegania i rozumienia tekstu. Wymaga to odpowiedniej ilości czasu oraz stymulującego środowiska (trening i przyspieszanie). Rozgrzewka bazuje na zjawisku habituacji. Przez kilka minut postrzegamy tekst z bardzo dużą szybkością, tworząc nowe, stymulujące środowisko. Mózg przyzwyczaja się do tego tempa tak, że zaczynamy wyraźnie widzieć tekst i rozumieć pojedyncze wyrazy lub małe grupy. Następnie zwalniamy do tempa, w którym rozumiemy czytany tekst z pełnym komfortem i zawsze okazuje się, że jest to tempo wyższe niż przed rozgrzewką. Żeby lepiej zobrazować ten proces wyobraź sobie taki eksperyment (który został realnie przeprowadzany). Jedziesz samochodem po mieście swoim zwykłym tempem, załóżmy, że jest to 60 km/h. Wyjeżdżasz na autostradę i przyspieszasz do 130 km/h. Teraz Twój odważny pasażer zasłania prędkościomierz i mówi Ci, żebyś zwolnił Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 69

do swojego normalnego tempa (60 km/h). Jak myślisz, przy jakiej prędkości zdejmiesz nogę z gazu? W przeprowadzonych eksperymentach okazało się, że badani zwalniali do ok. 80 km/h, twierdząc, że jadą 60 km/h. Wyjaśnienie leży w tym, że mózg kierowcy szybko przystosował się do większej prędkości jazdy i zaczął ją traktować jak prędkość naturalną. Ten sam proces zachodzi podczas rozgrzewki przed właściwym czytaniem. PAMIĘTAJ! Do rozgrzewki i czytania zawsze używaj wskaźnika.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 70

Katarzyna Szafranowska

# 18 SEKRET: „Zastosuj Proste Triki i Przyspiesz 2 Razy w Ciągu 10 Minut!”

Do ćwiczenia przygotuj sobie książki z jak najszerszym tekstem. Rozgrzewkę zaczynaj na książce obróconej do góry nogami. Odwrotny układ tekstu daje jeszcze większą stymulację szarych komórek oraz powoduje koncentrację na postrzeganiu (widzeniu) tekstu, a nie na rozumieniu. Podczas treningu najważniejsze jest zachowanie bardzo wysokiego tempa. Tylko w ten sposób mózg będzie miał środowisko, do którego będzie mógł się przystosować. Podczas rozgrzewki ważne są: a) Szeroki tekst b) Odwrotny układ tekstu c) Bardzo wysokie tempo Do najlepszego wykorzystania czasu rozgrzewki używaj poniższych technik prowadzenia wskaźnika.

Trik 1 – Pion Rozgrzewka tą techniką jest bardzo efektywna, ponieważ pozwala uzyskać tempo w okolicach 10 000 słów na minutę.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 71

Katarzyna Szafranowska

Pionowe czytanie wykonuj w dwóch przeplatających się wariantach. Zacznij od ćwiczenia na książce odwróconej do góry nogami, co zwiększy pobudzenie mózgu. Posuwaj się przewracając strony od końca do początku książki. Z dużą prędkością ciągnij wskaźnik (palec, długopis lub patyczek do szaszłyka) przez środek strony w pionie. Koncentruj się na wyraźnym postrzeganiu tekstu. Zwróć uwagę jak duży obszar widzisz wyraźnie. Czy widzisz środek czy także marginesy? Zacznij od wolniejszego tempa, lecz cały czas pamiętaj o przyspieszaniu. Nie ma znaczenia, czy przerzucasz na raz jedną czy kilka kartek. Najważniejsze, żebyś utrzymywał duże tempo przesuwania wskaźnika. To ma największe znaczenie na tym etapie! Im większe tempo uda Ci się uzyskać podczas rozgrzewki, tym szybciej będziesz czytał później. Wyobraź sobie, że to zabawa! Bądź rozluźniony, uśmiechaj się i obserwuj, co się dzieje. Następnie odwróć książkę do normalnego układu i wykonuj to ćwiczenie w taki sam sposób. Zwróć teraz uwagę, jaki obszar tekstu widzisz wyraźnie i czy dociera do Ciebie znaczenie niektórych słów. Możesz je rozumieć w momencie, gdy je dostrzegasz, ale ich nie pamiętać. Jest to całkowicie naturalne na tym etapie czytania. Cały czas pamiętaj o wysokim tempie ciągnięcia wskaźnika. Jest to niezwykle ważne. Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 72

Katarzyna Szafranowska

Zauważ, jak zmienia się Twoja percepcja (postrzeganie) tekstu po przejściu z układu odwróconego do normalnego. Jest duża różnica! Zazwyczaj obserwuje się poszerzenie pola widzenia i wyostrzenie dostrzeganego tekstu. W tym momencie sam doświadczysz niezwykłej umiejętności mózgu do przystosowywania się do środowiska. Przy odwróconym tekście dajesz mózgowi bardzo podniesioną poprzeczkę. Po chwili treningu mózg zaczyna radzić sobie z nowym układem odniesienia. Po takiej stymulacji postrzeganie i rozumienie tekstu w normalnym układzie przychodzi z łatwością. To tak jakbyś założył na nogi 2 kg ciężarki na 10 minut i potem je zdjął. O ile lżej będzie Ci się poruszać? Lekko, prawie jak na księżycu! Trik 2 – Wąski Sygzak Nazwaliśmy tę technikę Sygzakiem, ponieważ jest to zygzak, podczas którego rysujemy wskaźnikiem rozciągniętą w pionie literę S. Niektórym osobom ten rozgrzewkowy trik odpowiada bardziej niż poprzedni, ze względu na większą łagodność ruchu. Jest on tak samo skuteczny. Zachęcam do eksperymentowania i wybrania takiej techniki, z którą czujesz się najlepiej. W tym triku, w porównaniu do wcześniejszego, zmienia się jedynie sposób wodzenia. Reszta zasad jest taka sama. Podobnie jak w kolejnym triku.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 73

Katarzyna Szafranowska

Trik 3 – Pytajnik Jest to jedna z bardziej komfortowych odmian zygzaka powodująca, że czytający przełamuje schematy zawarte w tym ebooku J. Korzystając z tej techniki, zaczniesz traktować rozgrzewkę jako możliwość wykorzystania swojej wrodzonej kreatywności. Zaczniesz łamać schematy wodzenia wskaźnikiem i wymyślać własne sposoby rozgrzewki na tekście. Optymalny czas rozgrzewki przed właściwym czytaniem to 10 minut. Tylko tyle potrzeba, żeby czytać ok. 2 razy szybciej! Najprostszą metodą przyspieszenia czytania bez użycia jakichkolwiek technik i długotrwałych treningów jest użycie wskaźnika podczas czytania. Jako dzieci intuicyjnie używaliśmy palca do czytania, czując, że to pomaga płynnie prowadzić oko po tekście. Potem zabroniono nam to robić, tłumacząc, że „duże dzieci tak nie robią” (nie potrzebują dziecinnego wspomagania). Ach, jakże wielka jest mądrość dzieci! Wskaźnik nie tylko pomaga w utrzymaniu płynnego ruchu oka, powoduje rozluźnienie, lecz także nadaje czytaniu właściwy rytm i tempo. Czytając ze wskaźnikiem łatwiej przyspieszyć czytanie, bo wskaźnik będzie automatycznie kierował oko w przód, nie w tył. Po prostu ciągnij wskaźnik pod wersem, czytając z komfortowym dla siebie tempem. Używając palca, długopisu lub patyczka od szaszłyków (my tak robimy na kursie) jako wskaźnika robisz milowy krok w kierunku szybszego czytania. Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 74

Odkryłeś już wszystkie sekrety czytania i wiesz, jak je wykorzystać w praktyce. Umiesz się przygotować i wiesz, jak szybko osiągnąć każdy cel związany z czytaniem. Teraz do Ciebie wyłącznie należy decyzja, czy posiadając Ferrari będziesz jeździł zużytym Fiatem 126p. Ty zdecydujesz, jak szybko zaczniesz przekładać tu zdobytą wiedzę na umiejętności. Teraz wszystko zależy od Ciebie. Powodzenia. Na zakończenie przygotowaliśmy dla Ciebie, Drogi Czytelniku, 4 niespodzianki, które sprawiają, że jest to najdroższy darmowy ebook w historii polskiego Internetu. A więc każdy kolejny akapit czytaj z coraz większą ciekawością.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

BONUSY

SEKRETY CZYTANIA

● str. 76

Katarzyna Szafranowska

#1 BONUS: „Jak trwale i szybko uwolnić się od ograniczeń i raz na zawsze przejąć kontrolę nad własnym życiem?” Wywiad z Grzegorzem Halkiewem, trenerem NeuroLingwistycznego Programowania i hipnoterapeutą, który zgłębił tajniki rozwijania ludzkiego potencjału i teraz odkrywa je przed Tobą. W trakcie tego wywiadu zostanie ujawniony 2 bonus, którego wartość to 100 zł, więc zapraszam do uważnego czytania. - Czym ogólnie się Pan zajmuje? - Najogólniej rzecz ujmując, zajmuję się rozpowszechnianiem wiedzy na temat ludzkiej psychiki. Tylko pełne zrozumienie mechanizmów działania tejże psychiki pozwala przekraczać jej pozorne, często wyuczone ograniczenia. W świecie może narodzić się wiele filozofii, ludzie mogą wyjść poza niejeden dogmat, ale tylko poprzez pełne zrozumienie mechanizmów podejmowania takich, a nie innych decyzji, poprzez pełne poznanie siebie, ludzie mogą uwolnić się od ograniczeń. Nie możesz uwolnić się od problemu, przymykając na niego oczy. Tylko szaleniec może sądzić, że wróg zniknie, jeśli tylko sam zamknie oczy. To struś na pustyni myśli w ten sposób. Wpycha głowę w piasek i ponieważ nie widzi już wroga, sądzi, że go tam nie ma. Tego rodzaju logikę można wybaczyć strusiowi, ale nie ludziom.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 77

- Od kiedy i w jaki sposób promuje Pan tę wiedzę? - Wiedzę promuję poprzez prowadzenie szkoleń z zakresu rozwoju potencjału ludzkiego. Hipnozą zajmuję się od 1996 roku, certyfikowanym trenerem NLP jestem zaś od 2005. Największe sukcesy są ciągle przede mną. W tej chwili opracowuję system pozwalający na zdobywanie wiedzy na temat otaczającego nas świata, system pozwalający na przekraczanie umysłem barier fizyczności. Tym systemem jest NeuroTransgresja. Transgresją nazywamy działanie, myśli i przeżycia, w których człowiek intencjonalnie wychodzi poza granice dotychczasowych doświadczeń i osiągnięć. Neuro Transgresja to wychodzenie poza dotychczasowe pojęcia. Język, którym się posługujemy, stwarza nie porozumienie pomiędzy ludźmi, ale iluzję. Często mamy pewność, że każdy z nas pod danym pojęciem rozumie to samo. Ale tak naprawdę to nie można sprawdzić, czy ty i ja pod pojęciem np. koloru niebieskiego widzimy to samo. Wiemy tylko, ze coś nazywamy tak samo, ale czy to ten sam kolor? Wątpię. Każdy widzi, słyszy w innym zakresie. Są ludzie, którzy rozróżniają pełną paletę barw, są i tacy, co rozróżniają jedynie barwy podstawowe. To samo ze słuchem. Są ludzie, którzy rozróżniają niewielkie zmiany w tonie dźwięku. Są też i tacy, którzy mają kłopoty z rozróżnieniem wysokości podstawowych tonów w oktawie. Ogólnie rzecz biorąc, biografia jednostki składa się przede wszystkim z różnego rzędu czynności codziennych - z działań nawykowych, stereotypowych i powtarzalnych - zaspokajających jej elementarne potrzeby. Jednak człowiek nie tylko działa i myśli w granicach wyznaczonych przez biologię oraz społeczeństwo. Często działa i myśli kierowany czymś, z czego nie zdaje sobie nawet sprawy-

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 78

kierowany swoją nieświadomością, archetypami, a przede wszystkim swoim przeznaczeniem, sensem istnienia tu i teraz. NeuroTransgresja to nowe spojrzenie na otaczający nas świat. Spojrzenie wolne od stereotypów, uprzedzeń, ograniczeń. NeuroTransgresja to podróż w sferę już nie tylko duszy, ale i ducha. Wiem, że współtworzył Pan program kursu fotograficznego czytania. Czym jest technika czytania fotograficznego i jakie naturalne procesy wykorzystuje? - Czytanie fotograficzne jest czynnością jeszcze szybszą od superczytania - charakteryzuje się obejmowaniem na raz jednym rzutem oka obu stron książki - to tak jak zrobienie zdjęcia okiem nie kamery, ale własnym, zdjęcia obu stron, bez werbalizacji czytanych słów; bez regresji przeczytanego tekstu; bez fiksacji wzroku na pojedynczych słowach lub grupach słów. W ten sposób przeczytana książka wymaga jednak aktywacji zdobytej wiedzy - uświadomienia. Czytanie fotograficzne jako technika ma wiele wspólnego z dniem codziennym. Dzień w dzień doświadczamy wielu wrażeń. Dzień w dzień jesteśmy świadkami wielu wydarzeń. Poznajemy, uczymy się, rozmawiamy, widzimy, czujemy, dotykamy. Choć na koniec dnia nie wszystko pamiętamy, to jednak każdy bodziec, nawet ten najmniej uświadomiony - ale naszym umysłem sfotografowany, utrwalony - ma na nas wpływ. Ci, którzy są bardziej spostrzegawczy, wiedzą o tym, że każde doświadczenie jest podczas snu inkubowane nowe doświadczenie staje się kolebką nowej wiedzy. Poprzez inkubację wpływa ono na nasze późniejsze zachowanie, przekonania, reakcje, oceny, wyobrażenia. Wpływa na naszą wiedzę. Choć nie wiem, jak bardzo byłbyś pochłonięty życiem codziennym, nawet do tego stopnia, że nie widziałbyś wszechobecnych reklam, to i tak Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 79

podczas zakupów będziesz się nimi kierował. Takimi badaniami kieruje się wszechobecny marketing. Tę naturalną inkubację można z powodzeniem wykorzystać podczas czytania fotograficznego. Choć tak naprawdę czytający nie zafiksował wzroku na żadnym zdaniu książki, to jednak w swoim nieświadomym doświadczeniu posiada wiedzę taką, jakby ją przeczytał. To mniej więcej tak, jak rok po tradycyjnym przeczytaniu książki. Nie pamiętasz szczegółów, ale pamiętasz sens i własne wnioski. Ktoś, kto wiele czyta, pamięta przeczytane książki przez całe życie. Są tacy, którzy potrafią również i po latach cytować. Rzadko się to zdarza przy czytaniu fotograficznym, ale podobno zanotowano jednak i takie przypadki. - Co to jest NLP? - NLP powstało na początku lat 70-tych w Stanach Zjednoczonych. Twórcami programowania neurolingwistycznego był informatyk i zarazem psychoterapeuta Richard Bandler oraz profesor lingwistyki John Grinder. Zajęli się oni badaniem sposobów, jakimi posługiwali się ówcześni terapeuci, którzy odnosili spektakularne rezultaty: – – –

Milton Ericsson – hipnoterapeuta; Fritz Pearls - twórca metody Gestalt; Virginia Satir - terapeutka rodzinna.

Opracowali swoje badania i stworzyli model zachowań. Neuro- odnosi się do neurologii, naszych procesów myślowych. Dotyczy układu nerwowego, naszych zmysłów (wzroku, słuchu, dotyku, smaku i zapachu), dzięki którym poznajemy otaczającą nas Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 80

rzeczywistość. Bodźce odbierane przez zmysły są przekazywane w postaci impulsów nerwowych do mózgu, w którym powstają obrazy, dźwięki, odczucia i emocje. Lingwistyczny- to język, sposób jego używania i to, jak on na nas oddziałuje. Jest narzędziem pozwalającym na porozumiewanie się z innymi i samym sobą. Używając słów, możemy porządkować własne myśli i przekazywać je innym. Poprzez to możemy zmieniać sposób myślenia i wpływać na zachowanie. Programowanie- nawiązuje do wzorów naszego zachowania i celów, które sobie ustalamy. Słowo zaczerpnięte jest z terminologii informatycznej. Wskazuje na to, że nasze myśli, emocje i zachowania są nawykowymi schematami, które można porównać do komputerowych programów. Takie podejście zakłada także możliwość wprowadzania zmian w wymienionych obszarach. Dziś słowo programowanie kojarzy się z mechanistycznym i bezdusznym podejściem do człowieka lub, co gorsza, z manipulacją. Pierwotnie miało ono podkreślać fakt, że ludzie funkcjonują w oparciu o pewne schematy myślenia i działania, które można opisać podobnie jak programy komputerowe. Programy te mogą być skuteczne lub nie. Jeśli nie, to należy je zmienić na nowe, skuteczniejsze. Słowo programowanie powinno się traktować tu jako metaforę. Ludzie nie są komputerowymi cyborgami, lecz istotami wielowymiarowymi i wielopoziomowymi (co opisuje na przykład model poziomów neurologicznych R.Diltsa) i nie da się ich przeprogramować w dowolny sposób- toteż słowo programowanie dziś powinno być rozumiane jako wolne od nieuświadomionego

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 81

Katarzyna Szafranowska

przymusu, niezależne od świadome postępowanie.

czynników

zewnętrznych,

w

pełni

Od momentu powstania NLP stale się rozwija. Wiele z osób poznających metodę przyczyniło się do jej rozbudowania i nowych odkryć, m.in.: Gregory Bateson, Steve Adreas, Connirae Andreas, Judith DeLozier, Robert Dilts, Joseph O’Connor, John Seymour. I chociaż NLP wyrosło z praktyki terapeutycznej, jest obecnie wykorzystywane także w biznesie, edukacji, sporcie, polityce i medycynie. Taka możliwość wynika z elastycznego charakteru metody, która niezależnie od kontekstu zawsze odnosi się do człowieka. Dziś istnieją narodowe stowarzyszenia NLP w krajach na całym świecie, a metoda ta jest szeroko stosowana w biznesie, edukacji, szkoleniach, terapii oraz w sporcie wyczynowym. W Polsce organizacją skupiającą trenerów Neurolingwistyki jest Stowarzyszenie Trenerów NLP. - Jaką dodatkową niespodziankę przygotował Pan dla czytelników tego ebooka? - Jeśli zapiszesz się teraz na jeden z moich kursów, dostaniesz zniżkę wysokości 100,00 zł! Aby, dostać #2 bonus dostępny wyłącznie dla czytelników tego ebooka wejdź tutaj >> - W jaki sposób NLP pomaga lepiej wykorzystać własny potencjał? - NLP jest modelem osiągania doskonałości. Model ten jest zestawem technik skutecznej komunikacji słownej i pozawerbalnej, osobistej zmiany człowieka oraz kontroli stanów emocjonalnych. Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 82

Jest sposobem doskonalenia własnych zdolności, podnoszenia motywacji, wpływania na siebie i innych - łączy w sobie elementy psychologii, lingwistyki i zarządzania. NLP bada, w jaki sposób ludzie się wyróżniają i jak nauczyć tych wzorów innych, aby mogli uzyskać takie same wyniki. Proces ten nazywa się modelowaniem. Model dobrego komunikowania wymaga znajomości celu oraz otwartości na informacje zwrotne. W procesie komunikacji nie istnieją bowiem błędy, istnieje wyłącznie informacja zwrotna. Właściwie wykorzystana zwrotna informacja poprawia jakość, jest szansą na elastyczność i różnorodność, jest istotnym elementem uczenia się i zmiany. NLP pozwala zaobserwować wzorce zachowań i struktur lingwistycznych oraz wpływać na działania własne i innych osób w celu osiągania pożądanych rezultatów. Jest to, inaczej mówiąc, metoda świadomego programowania poczynań, pozwalająca szybciej i skuteczniej realizować stawiane sobie cele. Poznając NLP w praktyce można świadomie kształtować swój wizerunek, kierować emocjami, eliminować ograniczające nawyki, szczęśliwie budować związki z ludźmi, osiągać bez dotychczasowego wysiłku satysfakcję i spełnienie. Ta swoista technologia umysłu przyniesie efekty w bardzo krótkim czasie. Można szybko nauczyć się tego, co wcześniej było tylko udziałem ludzi posiadających talent, dar przekonywania, charyzmę - o których mówiono, że to szczęściarze. Każdy, kto pozna wzorzec prowadzący do sukcesu, spostrzeże, że sukces już jest w zasięgu ręki. Osiągnięty tą metodą rozwój umiejętności myślenia w wyraźny sposób poprawia poczucie wartości i skuteczność w samorealizacji. Od tej pory każdy będzie mógł wyzwalać własne, nieograniczone Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 83

Katarzyna Szafranowska

pokłady kreatywności. Nic przecież nie wskazuje na to, aby w krótkim czasie zasoby ludzkiego potencjału mogły być wyczerpane. - Jak dzięki w czytaniu?

NLP

można

osiągnąć

lepsze

rezultaty

- Dobre rezultaty przynoszą wszystkie techniki motywacyjne. Jak mówi przysłowie: chcieć to móc. Polecam również techniki poprawiające poprzez sugestię pole widzenia, zdolność zapamiętywania, kreatywność. - Twierdzi Pan, że poprzez sugestię można poszerzyć pole widzenia. Czy może Pan powiedzieć więcej na ten temat? - Przeprowadzono wielokrotnie badania dotyczące wykorzystania widzenia peryferyjnego do obejmowania wzrokiem większej ilości tekstu i wpływu treningu pamięci na ilość przyswajanych informacji. Dowiedziono, że dzięki odpowiedniemu treningowi ludzkie oko może nie tylko obejmować jednym spojrzeniem całe zdanie, ale cały paragraf, a nawet całą stronę! Jednocześnie osoby, które wykorzystywały Mapy Myśli (Tony Buzan – „Mapy Twoich myśli”) jako technikę pamięciową, potrafiły przeczytać i zapamiętać zawartość całej książki w ekspresowym tempie. Duża część ludzi ma zawężone pole widzenia zarówno w wymiarze fizycznym, jak i w wymiarze duchowym. Skostniałe poglądy, przyzwyczajenia, przekonania - wszystko to stwarza bariery przed przyjęciem nowego. Poprzez ukazanie innych możliwości dokonuje się przysłowiowe otworzenie oczu na nowe, a poprzez sugestię dokonuje się powiązania tego otwarcia ze wzrokiem. Następuje rzeczywiste postrzeganie w szerszym polu widzenia, a zwiększenie

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 84

Katarzyna Szafranowska

postrzegania wpływa zapamiętywanie.

na

szybsze

czytanie

i

łatwiejsze

- Od czego może zależeć osiągnięcie własnego celu np. związanego z przyspieszeniem tempa czytania? - Podczas kursów, które prowadzę, ludzie często pytają mnie, jak dużo czasu zajmuje opanowanie określonej umiejętności. A przecież to zależy tylko od nich. Często inni ludzie uczą się danej czynności latami, ale wykonują ja zaledwie kilka razy w miesiącu. Jeśli ty podejmiesz działanie dziesięć razy dziennie to w ciągu jednego tygodnia zdobędziesz doświadczenie dziesięciu miesięcy i bardzo szybko opanujesz daną umiejętność. Umiejętność szybkiego czytania, tak jak każda inna umiejętność, zależna jest od ilości i częstości wykonywania ćwiczeń. - W jaki sposób się motywować? - Motywacja to nic innego jak silne pragnienie czegoś. Jeśli nasze pragnienie zrobienia czegoś jest wystarczająco mocne, to na pewno uczynimy to. Do niektórych rzeczy niepotrzebna jest motywacja, ponieważ nie są wykonywane świadomie. Nie potrzebujemy motywacji do oddychania, spania, picia lub jedzenia. Oddychamy w sposób automatyczny, ponieważ potrzebujemy powietrza, ale gdyby ktoś nas dusił wówczas nasze pragnienie oddychania byłoby tak silne, że gotowi bylibyśmy zabić tę osobę, aby tylko zdjęła ręce z naszej szyi. Na wstępie powinniśmy sobie uświadomić, do czego chcielibyśmy mieć silną motywację. Co chcielibyśmy osiągnąć, a wciąż nie możemy się na to zdobyć i odkładamy to w nieskończoność. Tak

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 85

właśnie wygląda słaba motywacja. Należy ją wzmocnić. Jedną z technik jest praca z obrazem pożądanej rzeczy lub celu. Koncentrujemy się na wybranym celu i wizualizujemy go. Wyobrażamy sobie, że jest on już zrealizowany, a my jesteśmy uśmiechnięci i w pełni zadowoleni. Następnie wzmacniamy wizualizację – wyostrzamy obraz, dodajemy barw, czynimy go trójwymiarowym, powiększamy go itd. Wyobrażamy sobie także pozytywne skutki naszego działania, a także termin, miejsce i sposób realizacji celu. Następnie koncentrujemy się na wyobrażeniu sobie udanego zakończenia naszego działania, aby zwiększyć swój zasób energii. Chciałbym jeszcze dodać, że wizualizacja jest najważniejszą częścią tej techniki, ponieważ właśnie ona kumuluje energię, która jest warunkiem koniecznym do działania i wszelkiej aktywności. - Jak szybko osiągnąć stan relaksu i koncentracji? - Jeśli jesteś spięty i czujesz silną presję wywieraną na ciebie przez czynniki zewnętrzne, po prostu usiądź na chwilę w ciszy i pomyśl, że cały świat to sen, złudzenie, w którym nie ma nic istotnego. Nic nie jest trwałe i wszystko, włączając ciebie, przeminie, a jedyną rzeczywistością jest świadek- więc bądź tylko świadkiem. To powinno uspokoić twój umysł, a wtedy z pewnością szybko osiągniesz stan relaksu. Najprostszym sposobem szybkiej koncentracji jest świadome podążanie za oddechem, nie zmieniaj go, patrz, obserwuj. Dzięki tej obserwacji sprowadzisz umysł do teraźniejszości. Ciało obecne jest tu i teraz. Nie możesz oddychać wczoraj lub jutro. Musisz oddychać teraz. Umysł natomiast skacze z przeszłości w przyszłość. Więc po prostu skup się na swoim oddechu.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 86

- Wiadomo, że nauka szybkiego czytania wymaga zmiany pewnych nawyków. W jaki sposób można dokonać tej zmiany szybko, bez wysiłku i długotrwale? - Szybka, skuteczna i trwała zmiana możliwa jest wówczas, kiedy zaczynamy wpływać na nieświadome wzorce - nasze lub innej osoby. Nieświadome wzorce często zawierają przyjęte systemy i wartości odniesienia. Kierując się pozytywnymi oczekiwaniami i będąc w hipnotycznym transie, jesteśmy bardziej otwarci na sugerowane przesłania i wpływy. Dyrektywne pouczenia mogą być odrzucone przez nasz świadomy umysł, natomiast dużo łatwiej zaakceptować sposób i kierunek myślenia wypowiedziany interesująco i intrygująco. Trans hipnotyczny (stan głębokiego relaksu) jest tutaj bardzo pomocny, ponieważ jest to stan, w którym najłatwiej przebiega proces uczenia się i najłatwiej pojawia się gotowość do zmiany. W tym stanie ludzie łatwiej przyjmują sugestie. Zamiast wielomiesięcznego warunkowania nawyku, utrwalenie jego następuje już w chwili wypowiedzenia sugestii. - Dlaczego niektóre osoby nie osiągają własnych celów? Jak sobie z tym radzić? - Myślę, że głównym powodem jest konflikt pragnienia z wyobraźnią. Gdyby kazano ci przejść po desce leżącej na ziemi, zrobiłbyś to z łatwością. Gdyby jednak deska ta znajdowała się na wysokości kilku metrów – czy byłbyś skłonny tak od razu na nią wejść? Twoje pragnienie przejścia po niej kłóciłoby się z wyobrażeniem upadku z dużej wysokości. Wtedy z pewnością górę wziąłby strach, a chęć

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 87

odwagi odwróciłaby się w jej przeciwieństwo, co spotęgowałoby jeszcze strach przed porażką. Dodatkowo wszelkie forsowanie umysłu skazane jest z góry na klęskę, a nawet z zasady powoduje przeciwieństwo tego, czemu miało służyć. Umysł ogarnia powstałe z autosugestii poczucie bezsilności. Ponieważ podświadomością kieruje zawsze ta idea, która akurat dominuje w umyśle, dlatego w razie sprzeczności wyobrażeń rozstrzygnięcie zapadnie na rzecz tego silniejszego. A zatem im mniejszy jest nakład energii, tym lepiej. Kiedy mówisz: „Chciałbym wyzdrowieć, ale to niemożliwe” lub „Wkładam w to całą siłę woli” – błąd polega właśnie na tym wysiłku. Nigdy nie próbuj narzucać podświadomości pożądanych wyobrażeń wyłącznie siłą woli. Próby takie skazane są z góry na niepowodzenie, ponieważ zbyt duża jest presja psychiczna. Trzeba znieść sprzeczność między pragnieniem a wyobraźnią. Kiedy tylko świadomość i podświadomość przestaną sobie przeczyć, ale się porozumieją, nabierzesz pewności, a negatywne myśli stracą moc. Wtedy twoje pragnienia podświadomość zacznie urzeczywistniać. Twoim atutem jest wyobrażenie, więc wyobrażaj sobie tylko rzeczy dobre i piękne. Ty i twój los jest tym, czym twoje myśli i wyobrażenia. - W jaki sposób według Pana można wykorzystać w życiu umiejętność szybkiego czytania? - Posłużę się tu przykładem Anthony Robbinsa. Wiedza, jaką dysponuje ten najwyższej światowej klasy coach, trener rozwoju osobistego, terapeuta, wynika z dużej ilości książek, jakie poznał w krótkim czasie dzięki szybkiemu czytaniu. Dzięki zawartej w nich wiedzy i praktycznemu jej wykorzystaniu stał się milionerem znanym na całym świecie.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 88

- W świetle NLP największy nasz potencjał ukrywa się w umyśle nieświadomym. Co to dokładnie oznacza? - Odpowiadając na to pytanie, należałoby wyjaśnić, na czym polega dualizm naszego umysłu. Z jednej strony umysł nasz stanowi jedność. Z drugiej jednak umysł ludzki pełni dwie zasadniczo odmienne funkcje, dzieląc się tym samym na dwa różne obszary o całkowicie odrębnych, niepowtarzalnych właściwościach i siłach. I tak rozróżnić można umysł świadomy i nieświadomy. Umysł nieświadomy wykonuje wszelkie rozkazy, jakie pod postacią osądów i przekonań przesyła nam umysł świadomy. Kiedy lęki i troski wypełniają naszą świadomość, wyzwala to w umyśle nieświadomym negatywny stan emocjonalny, który z kolei przenosi się na świadomość pod postacią złych przeczuć, rozpaczy lub paniki. I właśnie wtedy najbardziej przydatne są techniki hipnotyczne. Dzięki tym technikom możemy dotrzeć do umysłu nieświadomego i tak go zaprogramować (uwarunkować), aby zaczął pracować zgodnie ze swoimi możliwościami. Umysł nieświadomy kryje w sobie nieskończoną mądrość, niewyczerpalne uzdolnienia, które czekają tylko na to, aby je rozwinąć i przejawić. Korzystając z technik hipnotycznych, uświadomisz sobie lub innym, że owe psychiczne moce naprawdę istnieją, a mając w ręku odpowiedni klucz, otworzysz drzwi do swojego nieświadomego umysłu, który zawsze i wszędzie uczyć cię będzie ciekawych rzeczy. - Jak można wykorzystać hipnozę do nauki szybkiego czytania? - Stan transu hipnotycznego jest zjawiskiem naturalnym. Wówczas umysł świadomy zawiesza się, ogranicza swoją kontrolę i aktywność. Tym samym pobudza do działania tę część naszej psychiki, która jest Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 89

źródłem bogactwa i ogromnych możliwości. W transie hipnotycznym uwalniamy się od stereotypowego myślenia, przekonań, nastawienia i nawyków. Stereotypy są jak strażnicy, którzy bronią dojścia do skarbca. Hipnoza pozwalana uśpić ich czujność i bezpośrednio dotrzeć do podświadomości, której zasoby wystarczają aż nadto do konstruktywnego myślenia, realizacji naszych celów, a już na pewno do nauki szybkiego czytania. - Co jeszcze może Pan dodać na zakończenie? - Tam, gdzie twoje myśli, tam też jest twoja energia. Warto w życiu kierować swoją uwagę na to, czego chcemy, zamiast na to, czego chcielibyśmy uniknąć. Dam taki przykład - dziecko uczy się jeździć na rowerze, a droga jest dobra i szeroka, ale na jej końcu wystaje z ziemi głaz. Dziecko boi się, że w niego uderzy. Szansa na uderzenie jest jak jeden do stu - według wszelkiego prawdopodobieństwa nawet ślepiec bezpiecznie go ominie. Z powodu lęku dziecko jednak zwraca na głaz wiele własnej uwagi. W jego wyobrażeniu głaz staje się wielki, a reszta drogi znika. Ten głaz go hipnotyzuje, przyciąga i w końcu dziecko wpada na niego. Zderza się z tą rzeczą, której z całych sił chciał uniknąć. To, co uważam za najistotniejsze w życiu to dostrzeganie wszędzie pozytywów. Ktoś, kto w życiu kieruje się wyrozumiałością, tolerancją, miłością- zbiera piękne plony. Proszę, pomyślcie czasem o tym. Jako dowód na skuteczność sterowania swoim życiem, jako dowód na możliwość przyśpieszenia nie tylko czytania, potraktujcie wypowiedzi amerykańskich naukowców zawarte w filmie What the bleep do we know - do którego obejrzenia z całego serca namawiam. - Dziękuję za rozmowę i zapraszam czytelników na Pana stronę internetową: www.NeuroLingwistyka.com

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 90

Katarzyna Szafranowska

#2 BONUS Sekrety, które odkryłam przed Tobą w ebooku, dają Ci podstawową wiedzę o technikach naturalnego czytania. Mimo że są to tylko podstawy, znając je i aktywnie z nich korzystając, dołączasz do elitarnej grupy 5% ludzkości, która czyta powyżej 400 słów na minutę. Gdy ta grupa osób rozszerzy się do 10% , umiejętność szybkiego czytania zacznie być na naszej planecie czymś oczywistym i całkowicie naturalnym. Czyż nie jest to wspaniała wizja? Jak bardzo chciałbyś osobiście przyczynić się do przyspieszenia tego procesu? To bardzo łatwe. Wyślij wszystkim swoim znajomym na gg lub mailem ten link: http://www.synergia.alpha.pl/ebook/sekretyczytania.pdf Czy zastanawiałeś się już, jakby to było czytać jeszcze szybciej? 800 słów na minutę? A może 3000 snm? Z moich doświadczeń trenerskich i kilkudziesięciu grup treningowych, jakie prowadziłam wynika, że nie znamy górnej granicy ograniczającej tempo czytania. Wiem na pewno, że tempo między 800 a 1200 jest osiągalne dla każdego czytelnika. Gdy już zdecydujesz się dołączyć do jeszcze bardziej ekskluzywnej grupy 1% osób czytających ponad 1000 słów na minutę, weź udział w moim kursie Praktyk Zintegrowanego Czytania. Nie tylko dowiesz się na nim dużo więcej o czytaniu, ale nauczysz się radzić sobie sprawnie z każdą, nawet największą, stertą książek.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 91

Oficjalnie przekazuję Tobie, jako wytrwałemu czytelnikowi tego ebooka zniżkę na kurs Praktyk Zintegrowanego Czytania w wysokości 50 zł. Podczas gdy już będziesz wypełniał formularz zgłoszeniowy, poproszę Cię o odpowiedź na jedno pytanie. Odpowiedź znajduje się w tym ebooku, ale o szczegółach przeczytasz na stronie kursu. Sprawdź, co to jest Zintegrowane Czytanie, zyskaj nową wiedzę i dowiedz się jak zostać Praktykiem >>

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 92

Katarzyna Szafranowska

#3 BONUS Pomyśl, jak dobrze byłoby coraz więcej zarabiać, pracując coraz mniej. Nasz przyjaciel Ireneusz Tomczyk (autor ebooka „Tylko Ty decydujesz...”) jest współtwórcą i organizatorem niesamowitego przedsięwzięcia na skalę ogólnopolską. Masz jedyną w swoim rodzaju okazję uzyskać zniżkę na 3-letni cykl szkoleń i warsztatów z wielu obszarów rozwoju osobistego i finansowego. Jako czytelnik tego ebooka dostajesz 50 zł zniżki na cykl szkoleń w Klubie Sukcesu. Aby dowiedzieć się, dlaczego warto jak najszybciej poznać szczegóły tego przedsięwzięcia, wejdź na poniższą stronę: Synergia – Twój Klub Sukcesu. Po zsumowaniu wartość Twoich bonusów wynosi dokładnie 200 zł0tych ! Czy widzisz już, jak bardzo korzystne może być przesłanie tego ebooka wszystkim swoim znajomym?

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 93

Katarzyna Szafranowska

ZAKOŃCZENIE Ebook ten powstał w celu upowszechniania wiedzy i świadomości na temat technik naturalnego czytania. Moim celem jako trenerki szybkiego i fotograficznego czytania oraz współtwórczyni SYNERGII jest pozytywne wpływanie na popularyzację i rozwój nowoczesnych metod uczenia się w Polsce. Moją osobistą misją jest uświadamianie ludziom, jak przyjemne i komfortowe może być czytanie, gdy już wiesz, jak to robić bez wysiłku. Wierzę, że ten ebook przyczyni się do wielu zmian w sposobie myślenia wśród czytelników w całej Polsce. Jeśli uważasz, że wiedza tutaj zawarta jest inspirująca i godna polecenia, prześlij „Sekrety czytania” przynajmniej dwóm najbliższym znajomym. Dzięki temu w krótkim czasie bardzo wiele osób zacznie czytać zgodnie z własnymi możliwościami i potencjałem. Wiedz, że gdy przekażesz ten ebook swoim bliskim, ofiarujesz im coś bezcennego - wiedzę o tym, jak lepiej radzić sobie w świecie, w którym informacje są najbardziej cenionym kapitałem. Wiedzę, dzięki której odnajdą się wreszcie w gąszczu zalewających nas informacji, ponieważ odkryją w sobie przekonanie, że poradzą sobie w życiu w każdej sytuacji i w każdych warunkach.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 94

Katarzyna Szafranowska

Jeśli jesteś gotowy na kolejną darmową porcję informacji o czytaniu, uczeniu się, motywacji i innych obszarach rozwoju Twojej osobowości, zajrzyj na stronę Synergii. Mam nadzieję, że czytałeś ten ebook z zapartym tchem i ciągle rosnącą ciekawością i że odniesiesz dzięki temu szereg korzyści. Napisz mi, proszę, co o nim sądzisz, co dzięki niemu zyskałeś. Z najwyższą przyjemnością przeczytam Twoją opowieść o tym, jak sam uczyłeś się technik przyspieszonego czytania. Napisz do mnie o tym, niezależnie od tego, jak bardzo spektakularne efekty osiągnąłeś. Masz pytania, chcesz wyrazić swoją opinię lub podzielić się historią własną lub zasłyszaną? Pisz do mnie! Proszę Cię o aktywną reakcję na tego ebooka, ponieważ szukam dalszego materiału do kolejnych artykułów i ebooków. Napisz już teraz, co myślisz, ponieważ możesz znienacka stać się współtwórcą jakiejś książki... :) [email protected] Serdecznie pozdrawiam,

Katarzyna Szafranowska Trener rozwoju osobistego, coach, terapeutka KE S Y N E R G I A – Rozwija Twój Potencjał PS – prześlij ten ebook swoim znajomym, aby i oni mogli zyskać nowe umiejętności i wiedzę.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA Katarzyna Szafranowska

● str. 95

PPS – zezwalam na umieszczanie fragmentów tego ebooka na stronach www jako artykułów, pod dwoma warunkami: 1. Fragment ma pozostać niezmieniony i stanowić spójną całość. 2. Pod fragmentem/artykułem musi znaleźć się stopka o treści: „Autor: Katarzyna Szafranowska. Trener technik uczenia się i rozwoju osobistego. Autorka darmowego ebooka "Sekrety czytania", właścicielka i redaktorka serwisu www.Synergia.org.pl” PPPS – PAMIĘTAJ! Wiedza z tego ebooka nic nie zmieni w Twoim czytaniu, dopóki jej nie zastosujesz! Zanim ocenisz wiedzę jako przydatną lub nie, sprawdź ją na własnej skórze.

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

SEKRETY CZYTANIA

● str. 96

Katarzyna Szafranowska

BIBLIOGRAFIA 1. Bates William, Naturalne samoleczenie wzroku bez okularów, Katowice 2001. 2. Doman Glenn, Jak nauczyć małe dziecko czytać, Bydgoszcz 1992. 3. Scheele Paul, Czytanie fotograficzne, Warszawa 2000.

Wyślij życzenia wraz z prezentem, do swoich znajomych! http://zyczenia.zlotemysli.pl

Copyright by Złote Myśli & Katarzyna Szafranowska

POLECAMY TAKŻE PORADNIKI: Szybkie czytanie dla wytrwałych – Paweł Sygnowski Kto jeszcze chce czytać co najmniej 2000 słów na minutę, z pełnym zrozumieniem czytanego tekstu? Gdy potrafisz czytać szybciej mniej obciążasz swój wzrok. Dzięki lepszej płynności i stałemu rytmowi czytania lepiej przyswajasz treść czytanego tekstu. Obniżasz tendencję do znudzenia i dekoncentracji, przestajesz błądzić myślami i lepiej rozumiesz tekst. Szybkie czytanie mobilizuje umysł do pracy. Więcej o tym poradniku przeczytasz na stronie: http://szybkie-czytanie.zlotemysli.pl "Uważam, że jest to najlepsza publikacja wydana w tej formie. Wiele różnorodnych i przejrzystych ćwiczeń przy teorii zredukowanej do niezbędnego minimum (...)" Anna Z. 21 lat, studentka

Szybkie czytanie – praktyczne ćwiczenia – Paweł Sygnowski 8 zestawów zawierających 108 ćwiczeń, dzięki którym szybkie czytanie stanie się dla Ciebie czymś zupełnie naturalnym! W dzisiejszych czasach szybkie czytanie to umiejętność, która staje się coraz bardziej potrzebna i popularna. Nie robią już na nas niewiarygodnego wrażenia osoby, które czytają po 1000-2000 słów na minutę, bo po prostu wiemy, że jest to możliwe. Więcej o tym poradniku przeczytasz na stronie: http://szybkie-czytanie-cwiczenia.zlotemysli.pl "Tego mi właśnie brakowalo!!! Przygotowane ćwiczenia, tak, że już nie musisz się męczyć i szukać albo wymyślać je samemu!!! "Szybkie czytanie dla wytrwałych" oraz "Szybkie czytanie praktyczne ćwiczenia" to tak jak podręcznik i zeszyt ćwiczen! Po prostu strzał w dziesiątkę!" Irena Lassonczyk studentka historii sztuki w Passau

Zobacz pełen katalog naszych praktycznych poradników na stronie www.zlotemysli.pl