Ulatowska Maria 1 Sosnowe dziedzictwo

Maria Ulatowska Sosnowe dziedzictwo

Dedykacja Madziakowi – Mojej Inspiracji

czerwiec 2009 r.

Rozdział 1 Mecenas Witkowski stukał długopisem w blat biurka i co chwilę spoglądał na zegarek. Minęło już wpół do pierwszej, a jego klientka się nie pojawiała. W zasadzie pani Anna Towiańska nie była jego klientką. Była – jakby to powiedzieć? Kimś, dla kogo wykonał pewną pracę? Zleceniodawczynią? Albo po prostu potencjalną klientką? Cóż, mecenas Witkowski miał nadzieję, że tak właśnie będzie. Potencjalna klientka to prawie pewna klientka. Tym bardziej że na całych Kujawach nie ma lepszego od niego prawnika. Tak właśnie lubił o sobie myśleć, choć może nie każdy by się z nim zgodził. Nie każdy prawnik oczywiście, bo jeśli chodzi o klientów, to liczba osób korzystających z usług jego kancelarii świadczyła, że się nie mylił. Mecenas Witkowski miał zapełniony każdy tydzień w kalendarzu i choć zatrudniał dwóch pracowników – jak sam

myślał o kolegach – lub wspólników – jak tamci o sobie myśleli – większość klientów upierała się, żeby ich sprawy prowadził osobiście tylko i wyłącznie sam właściciel kancelarii. Właśnie, klienci, pomyślał z irytacją mecenas, znów spoglądając na zegarek. Była już trzynasta, a on siedział bezproduktywnie, czekając na kogoś, kto nawet nie jest klientem. Ale jeszcze nie zdążył przetrawić do końca tego spostrzeżenia, gdy rozległo się pukanie i jednocześnie, przy trwającym jeszcze echu tego pukania, drzwi otworzyły się z impetem. Do środka wkroczyło… zjawisko. Co do tego mecenas Witkowski nie miał wątpliwości. W całej kujawskiej społeczności nie istniał nikt – pan mecenas był tego całkowicie pewien – o wyglądzie choćby zbliżonym do osoby, która właśnie wyciągała dłoń.– Anna Towiańska, dzień dobry – przywitała się zjawiskowa istota. – A pan to pewnie mecenas Witkowski, prawda? Przepraszam za spóźnienie i dziękuję, że pan na mnie czekał. Ale droga była tak piękna, że po prostu musiałam zatrzymywać się częściej, niż bym chciała. Wypstrykałam dwa filmy. Fotografia to moje hobby.– Nie szkodzi, nie szkodzi, witam, witam miłą panią, cieszę się, że mogę poznać osobiście, czym mogę służyć? – Mecenas wygramolił się zza biurka z pewnym trudem, był bowiem okazałej postury i już dawno minęły czasy, kiedy mógł zachwycać damy sprężystą sylwetką. – To znaczy, chciałem spytać – mówił dalej – czy może pani nie głodna, bo jeśli tak, to zapraszam na obiad, mamy tu naprawdę niezłą knajpkę. Rozmarzony wzrok mecenasa padł na „Rybeńkę", restaurację zlokalizowaną prawie naprzeciwko okien kancelarii. Sam nie jadł obiadu, czekając na swojego gościa, bał się bowiem, że jeśli wyjdzie, to właśnie wtedy Anna przyjedzie.

– Dziękuję, panie mecenasie, jadłam po drodze, a teraz, jeśli pan tak miły, chciałabym jak najprędzej obejrzeć Sosnówkę. – Anna prawie podskakiwała z przejęcia. – Dobrze, zatem proszę po prostu jechać za mną – zgodził się głodny i zmartwiony prawnik. – Tylko może niech już pani teraz się nie zatrzymuje na robienie zdjęć. – Nie odmówił sobie tej drobnej złośliwości. Kancelaria prawna „Antoni Witkowski – prawo na co dzień" mieściła się w centralnym punkcie rynku, nad księgarnią, naprzeciwko dwóch konkurujących ze sobą aptek. Czasami, gdy mecenas dla relaksu spoglądał w okno – nie żeby nie miał co robić, ale po prostu, chcąc dać chwilę odpoczynku oczom zmęczonym ślęczeniem nad aktami, zastanawiał się, jak te apteki prosperują, zwłaszcza że zaraz za rogiem działała trzecia. Całkiem niedaleko zaś, przy szpitalu, znajdowała się jeszcze jedna. A w innych punktach miasta było jeszcze kilka. Mecenas niemalże prowadził wykaz tutejszych aptek i często zachodził w głowę, czemu właściwie nie został aptekarzem. Znaczy – farmaceutą. Głównym miejscem rynku był owalny skwer, prześlicznie ukwiecony, z zawsze świeżo pomalowanymi ławeczkami (władze miasta bardzo dbały o to miejsce) i z piękną fontanną pośrodku. Na ławeczkach zawsze siedzieli ludzie, czytali gazety, a nawet książki (cóż, przecież obok była naprawdę dobrze zaopatrzona księgarnia) lub po prostu wpatrywali się w przestrzeń, wystawiając twarz do słońca. Po drodze do kancelarii mecenas Witkowski zawsze zatrzymywał się tutaj i zamieniał z kimś parę słów. Większość z „ławeczkowiczów" stanowili mieszkańcy miasta, a każdy z nich – jak nie dziś, to jutro – mógł potrzebować porady prawnej. Wokół placu urządzono miejsca postojowe dla samochodów i w

okresie od maja do września naprawdę trudno było zaparkować przy rynku. Jednak niektóre prostokąty, choć nie oznakowane, tradycyjnie należały do stałych użytkowników zostawiających auta jak najbliżej miejsca pracy – przed aptekami, księgarnią czy kancelarią. „Rybeńka", najlepszy lokal w mieście, miała nawet coś w rodzaju parkingu strzeżonego. Cztery miejsca naprzeciwko wejścia opatrzono napisem: „Dla gości restauracji", a pilnował ich pan Dyzio, samozwańczy parkingowy – czemu zresztą nikt się nie sprzeciwiał. Pan Dyzio był rynkową instytucją i gdyby tylko miał samochód, z pewnością jego auto też otrzymałoby swoje „przydziałowe", święte i nienaruszalne miejsce przy skwerku. Instytucyjność pana Dyzia polegała na tym, że nieomylnie rozpoznawał rzeczywistych klientów „Rybeńki", natomiast cwaniaków, którzy nie znalazłszy innej możliwości, usiłowali zaparkować na „gościnnych" prostokątach, grzecznie prosił o opuszczenie pilnowanego przez niego terenu, dając niedwuznacznie do zrozumienia, że nie bierze odpowiedzialności za pojazd, beztrosko pozostawiony w tym miejscu bez opieki. Na ogół poinstruowany w tej kwestii właściciel czym prędzej zabierał samochód sprzed drzwi „Rybeńki", tym bardziej że pan Dyzio, wygłaszając swoją kwestię, czyścił paznokcie sporym i niewątpliwie ostrym śrubokrętem. Od czasu do czasu miejscowi wspominali, jak to któregoś dnia pewien samochód, mimo upomnień pana Dyzia pozostawiony na przypisanym restauracji miejscu, niewiadomym sposobem został „upiększony" przez jakiegoś artystę grafika, który swoje dzieło wyrył na drzwiach. Oczywiście nikt niczego nie widział, a pan Dyzio, obwiniony przez wielce rozeźlonego właściciela auta, który pobiegł do komisariatu,

by tam zgłosić swoje oburzenie, domagając się natychmiastowej reakcji policji, zażądał udowodnienia mu przestępstwa, czego – oczywiście – nie można było uczynić. Opowieść o tym zdarzeniu wciąż żyła swoim życiem i dziwnym sposobem każdy z odwiedzających rynek musiał jej wysłuchać. Tak więc nikt, poza gośćmi restauracji, na owych czterech „Rybeńkowych" prostokątach nie parkował. Można więc sobie wyobrazić zdziwienie mecenasa Witkowskiego, gdy po wyjściu z kancelarii ujrzał, jak jego potencjalna klientka energicznym krokiem przechodzi przez skwerek i zmierza ku ciemnozielonej toyocie zaparkowanej przed „Rybeńką". Obok samochodu stał dumnie wyprostowany pan Dyzio. – Cały czas pilnowałem, wszystko w porządku – zameldował z przejęciem, zobaczywszy właścicielkę auta, która skinęła mu z wdzięcznością głową i wsiadła do samochodu. Cóż, widocznie i pan Dyzio nie był odporny na wdzięk, urok i czar tej kobiety, skonstatował mecenas, wsiadając do swojego mercedesa. * Anna jechała za swoim przewodnikiem, rozglądając się dookoła. Podobało jej się tutaj ogromnie. Żółte pola rzepaku rozciągały się na pofałdowanym terenie w przerwach między lasem a lasem. A las, ten ósmy cud świata, którym Anna zachwycała się nieustannie – a więc las był wszędzie. Przeważnie iglasty, ciemnozielony, ozdobiony mchem i plackami krzaków jagód, borówek i dzikich splątanych paproci.

Promieniście rozjaśniony słońcem wabił i przyzywał Annę oraz jej aparat fotograficzny. Oparła się jednak temu wołaniu; wrócę do ciebie, obiecała kusicielowi, podążając za mercedesem prawnika. Ku swojej radości ujrzała, że pan Antoni skręca z szosy w las właśnie. O dziwo, droga, choć wąska, była asfaltowa, co wielce ucieszyło Annę. Zaraz po lesie bowiem najbardziej kochała swoją zieloną corollkę i zmartwiłaby się bardzo, gdyby autko było narażone na jazdę po jakichś wertepach. Raptem mecenas Witkowski zamrugał światłami, skręcając gwałtownie w prawo. Podążająca za nim Anna otworzyła szeroko oczy. Pomiędzy drzewami stał przed nią dwór szlachecki: „… z drzewa, lecz podmurowany. Świeciły się z daleka pobielane ściany, tym bielsze…" szeptało coś w jej głowie. – „Że odbite od ciemnej zieleni…" – Słucham? – Mecenas otworzył drzwi od jej samochodu i – nieco zdziwiony tym, co właśnie usłyszał, skłonił się, podając szarmancko ramię. – „Że odbite od ciemnej zieleni…", och, nic, nic – ocknęła się Anna, dopiero teraz zdając sobie sprawę, że wypowiedziała te słowa na głos. – Jesteśmy na miejscu? – Westchnęła cicho, nie zauważając nawet uprzejmości mecenasa, wpatrzona w stojące przed nimi cudo. To ma być jej? Jej własne? O matko, westchnęła raz jeszcze, podchodząc bliżej. No cóż, z bliska owo własne cudo Anny już tak cudowne nie było. Pobielone ściany owszem, ale kiedyś – teraz odbijająca się od zieleni drzew biel wydawała się nieskazitelna tylko z pewnej odległości. Z bliska okazało się, że to raczej spłowiała szarość, popękana tu i ówdzie, z łatami czerwonych cegieł prześwitujących spod obłupanego tynku. Kolumienki

podtrzymujące balkon nad gankiem przy frontowym wejściu były w opłakanym stanie. Trzy schodki wiodące na ów ganek w zasadzie nie istniały… Anna wzdychała teraz już w innej tonacji. Mecenas Witkowski przez chwilę przezornie nic nie mówił, ale ponieważ z głodu zaczęło mu burczeć w brzuchu, chrząknął i delikatnie ujął Annę pod łokieć. – Pani Anno, może pojedziemy coś zjeść – zaproponował. Obrzuciła go nieprzytomnym spojrzeniem, jakby zastanawiając się, kto to i w ogóle skąd się tu wziął. – Przecież ja jeszcze nic nie widziałam, panie mecenasie – zaprotestowała. – Bardzo dziękuję, że mnie pan tu przywiózł, ale teraz już sama sobie poradzę – odprawiła go, machając ręką. A sio, a sio, mówiła w myślach, idź sobie stąd, natychmiast, zaklinała go w duchu. – Ależ, pani Anno, jak to „sama", ja przecież hotel zarezerwowałem, muszę pani pokazać, gdzie to jest i w ogóle… – Zdenerwowany prawnik zaczął się jąkać. – Jaki hotel, po co? – spytała zdziwiona. – Panie mecenasie, ja mam swój własny hotel ze sobą. – Otworzyła bagażnik toyotki i zaczęła wyciągać jakieś pakunki. – Pani chce tu nocować? – Z całej słusznej postaci mecenasa aż biło zdumienie.– Przecież to mój dom, prawda? – Anna wzruszyła ramionami, taszcząc toboły na ganek. – A, prawda, poproszę o klucze. – Wyciągnęła rękę. – Aaale tu, tu, tu??? – Prawnik zachłysnął się, otwierając teczkę, i wyciągnął z niej pęk kluczy. – Te dwa do domu, ten do letniego domku, ten do garażu – ale tu, tu, tu? – Panie mecenasie, niech pan przestanie tak tukać, spałam w

dziwniejszych miejscach, poradzę sobie, naprawdę. Jutro wpadnę do kancelarii, to porozmawiamy. A teraz… proszę mi wybaczyć, ale chciałabym sama wejść do środka. – Mówiąc te słowa, Anna delikatnie popychała Witkowskiego w stronę mercedesa. – No dobrze, dobrze, w takim razie do jutra. – Głód zwyciężył poczucie obowiązku mecenasa. – Ale jest pani pewna? – Jestem, jestem, do jutra. – Anna już prawie warczała, zmuszając oporne mięśnie twarzy do grymasu mającego być uśmiechem. – Uff – sapnęła z ulgą, widząc odjeżdżający samochód mecenasa. Odwróciła się i… – O matko! – krzyknęła, krok za nią bowiem pojawiła się jakaś postać. Sama w sobie raczej niegroźna, ot – szczupła, drobna kobiecina w domowym fartuszku i z nieśmiałym uśmiechem na twarzy. – Ale mnie pani przestraszyła! – Anna wyciągnęła rękę – Anna Towiańska, dzień dobry. Wie pani, to teraz mój dom. Odziedziczyłam go po mamie, która w ogóle nie wiedziała o jego istnieniu. Ale to długa historia, może kiedyś pani opowiem.– Wiem – zaszemrała postać. – Ja jestem Irena Malinka, widziałam, jak mecenas panią tu wiezie, to przyjechałam rowerem. – Machnęła ręką za siebie. – Bo może się przydam do sprzątania. – Wybłagiwała spojrzeniem odpowiedź twierdzącą. Kurczę, co jest z tymi tutejszymi ludźmi, pomyślała Anna. Jeszcze przecież nawet nie weszłam do środka… – Wie pani, co, pani Ireno? Chętnie z panią porozmawiam, tylko nie teraz, nie dzisiaj, dobrze? Dopiero przyjechałam i najpierw muszę się rozejrzeć. – Ale, ale, ja… – cichutko pisnęła pani Malinka, wycofując się tyłem w stronę swojego roweru. – Bo może ktoś inny się pani lepiej nada.

– Już prawie płakała. – Nie, nie, pani Ireno, pani była pierwsza i ja panią zatrudniam – zdecydowała odważnie Anna. – Ale od jutra, dobrze? Proszę przyjść jutro po południu, bo rano muszę być w kancelarii u pana Witkowskiego. * Anna, ściskając w ręku klucze, wkroczyła na ganek i… zawahała się chwilę. Nie, jeszcze nie teraz, zdecydowała, najpierw trzeba dokładnie obejrzeć dom z zewnątrz. Zeszła więc po zrujnowanych stopniach, cofnęła się parę kroków i objęła spojrzeniem front budynku. Ujrzała piękną bryłę domu, niewątpliwie dworku szlacheckiego z początku ubiegłego wieku. Dwa równoległe skrzydła, parter i piętro, z dużymi oknami, między którymi wiły się jakieś pnącza, niestety, całość w dość kiepskim stanie, i jako punkt centralny dość rozłożysty ganek z czterema kolumienkami; dwie stały przytulone do ścian przy drzwiach wejściowych, dwie zaś podtrzymywały dach, stanowiąc jednocześnie podpory dla pełnego uroku balkonu, który znajdował się nad wejściem. Anna raz po raz wzdychała, widząc ogrom zniszczeń, dokonanych nie tyle nawet przez upływ czasu, ile zaniedbania poprzednich użytkowników dworku. Wiedziała, że przez ostatnich dwadzieścia parę lat było tu przedszkole, najpierw dla dzieci pracowników pobliskiego PGR-u, potem gminne. Jadąc za mecenasem, widziała kilka pudełkowatych bloków i koszmarnie zrujnowaną stację kolejową, pozostałe po latach świetności gospodarki rolnej PRL. Widocznie kiedyś wśród przedszkolaków było dziecko któregoś z najwyższych zwierzchników (dyrektora? prezesa?) PGR-u i troskliwy tatuś kazał zrobić porządną drogę do dworu, pomyślała Anna, ciesząc się

ponownie z asfaltowej nitki szosy wiodącej pod samą bramę domu. Jej domu! Do tej pory mieszkała w co prawda bardzo przytulnym, niemniej jednak dość ciasnym, niewielkim dwupokojowym mieszkaniu po rodzicach. – Zobaczymy, co jest z tyłu – oznajmiła na głos, zwracając się do całej przyrody naokoło. Przyroda nie odpowiedziała, ale też Anna nie oczekiwała tego, mówiła głośno, bo czasami lubiła w ten sposób wyrażać myśli, a tu, przed własnym domem, po prostu tego potrzebowała. Skręciła za dom i nagle przemieniła się w żonę Lota. Przed nią, wśród przepięknych, ukochanych sosen połyskiwała tafla wody. Ach, prawda, przypomniała sobie Anna, przecież tu jest jezioro! Podskoczyła z radości, rezygnując w jednej chwili z biblijnej pozy, i pobiegła dróżką w dół. Jezioro, a właściwie jeziorko o rynnowym kształcie, wyglądało tak, jak trzeba. Otoczone lasem, z szuwarami na brzegach. Były nawet dwa pomosty, oczywiście zrujnowane, ale Anna przestała się tym przejmować. Już zaakceptowała fakt, że wszystko tu wymaga remontu, miała nawet wszelkie wymagane zezwolenia, o co wcześniej postarał się mecenas Witkowski. Później pomyśli, jak to zrobić i kiedy. Było przepięknie, las szumiał, jak to las, ptaki śpiewały, jak to ptaki, a jezioro lśniło w słońcu. Anna wypatrzyła spory pniak. Kto tu ścina drzewa? – zastanowiła się i usiadła na nim, wyciągnąwszy z kieszeni rogalik kupiony po drodze w sklepiku przy stacji benzynowej. Zaczęła jeść i… zamarła. Z tyłu coś zaszeleściło. Odwróciła się i wstrzymała oddech. Przed nią siedział pies. Najbrudniejszy, jakiego w życiu widziała. I bardzo kudłaty. Jedną przednią łapę trzymał w górze, oczy wlepiał w rogalik. – Co, biedaku, głodny jesteś? – zapytała cicho Anna.

Koniuszek psiego ogona drgnął lekko, ale gdy podniosła się z pnia, by podejść do zwierzaka, ten rozpłaszczył się na ziemi, nie odrywając spojrzenia od rogalika. Nie ruszając się z miejsca, żeby nie straszyć psa, odłamała kawałek rogalika. – Zjesz to? – spytała. – Nie mam tu nic innego – dodała łagodnie, wyciągając rękę z rogalikiem. Pies podpełzł bliżej, Anna rzuciła więc rogalik w jego stronę. Złapał go w locie i połknął, nawet nie gryząc. Przednia łapa musiała go jednak boleć, bo aż pisnął, gdy postawił ją na ziemi. – Pokaż łapkę, piesiu, pokaż. – Anna z wolna podchodziła bliżej, a pies już nie uciekał, przypłaszczył się tylko do ziemi i drżał nerwowo. Podeszła bliziutko, ukucnęła i zaczęła delikatnie, łagodnie gładzić go po łbie. Pies po chwili przestał drżeć. Zobaczyła, że łapa niewątpliwie jest opuchnięta, jednak oblepiający ją brud uniemożliwiał dokładniejsze oględziny. Zresztą Anna i tak nie umiałaby sama nic zrobić, tym bardziej że gdy dotknęła psiego nosa, stwierdziła, że zwierzak może mieć gorączkę, nos bowiem był suchy i ciepły. – No, piesku, jedziemy do lekarza – oznajmiła Anna, zastanawiając się, dokąd właściwie pojechać. Ach, mecenas Witkowski na pewno będzie wiedział, ucieszyła się, wyciągając telefon z kieszeni spodni. Ale telefon mecenasa nie odpowiadał. Cóż, mecenas ucztował w „Rybeńce", o czym Anna nie wiedziała – i dzwonka telefonu po prostu nie słyszał. A co tam, jedziemy, znajdzie się ktoś, kto nam wskaże drogę, zdecydowała, przypominając sobie parkingowego z rynku. On z pewnością wie, gdzie w pobliżu jest jakaś lecznica weterynaryjna. Pies siedział grzecznie na trawie i wpatrywał się w Annę.

– Pójdziesz ze mną? – spytała, odchodząc kawałek. Zwierzak nie ruszył się z miejsca. – No chodź – klepnęła ręką w udo, ruchem, który powinien być znany każdemu psu. Niestety, jej (jej?) pies ani drgnął. Miał tylko jakby smutniejszą minę. Anna podeszła więc do niego i wzięła go na ręce, nie myśląc nawet o tym, że zwierzak mógłby ją ugryźć. On jednak nie miał najmniejszego zamiaru gryźć, przeciwnie, z szerokim zamachem liznął ją w nos i wtulił pysk w jej szyję. * – Proszę pana, proszę pana! – Anna energicznie pomachała ręką w stronę parkingowego. Ten, ujrzawszy samochód ustawiony na świętym „Rybeńkowym" miejscu, przygalopował natychmiast z marsową miną. Gdy jednak ujrzał, kto siedzi za kierownicą, rozpromienił się natychmiast. – Jakiego tam pana, proszę panienki, Dyzio jestem, bardzo mi przyjemnie – przedstawił się z głębokim ukłonem, otwierając jednocześnie drzwi samochodu. – Wrr – mruknął ostrzegawczo pies z tylnego siedzenia. Dyzio odskoczył gwałtownie. – A co to za brudas zawszony? – wrzasnął. – Jeżeli już, to raczej zapchlony – odruchowo sprostowała Anna. – Zapchlony? – zafrasowała się natychmiast. No trudno, jeśli ma mieć pchły, to i tak już ma, a weterynarz i na to powinien coś poradzić. – Miło mi, panie Dyziu, Anna Towiańska jestem. – Wyciągnęła z

wdziękiem dłoń do Dyzia, którą ten ujął zachwycony, bo rzadko który z jego „klientów" podawał mu rękę. Od tej chwili serce Dyzia, i tak już oczarowanego Anną od pierwszego wejrzenia, należało do niej bezapelacyjnie. – Właśnie pana chciałam spotkać, bo widzi pan – tłumaczyła Anna – widzi pan, muszę psa zawieźć do weterynarza i pan na pewno wskaże mi drogę. – Wrr, wrr – odezwał się pies ponownie, Dyzio bowiem aż wsunął głowę do samochodu, chcąc wytłumaczyć Annie, jak ma jechać do lecznicy weterynaryjnej. – Cicho bądź, proszę – rozkazała. – Nie, nie, przecież to nie do pana – dodała szybko, widząc urazę na twarzy swojego przewodnika. – Ano tak, he, he, he, no tak, przecież to do psa, jasne, jasne, he, he, he – zachichotał z ulgą pan Dyzio. Anna ruszyła we wskazanym kierunku, powtarzając sobie w myślach „pierwsza w prawo – jest, na drugich światłach w lewo – jest" – i ujrzała przed sobą imponujący szyld „Lecznica weterynaryjna – dr Zbigniew Sowa- -Sowiński. Czynne non stop". O matko, jakiś hrabia, pomyślała Anna i zaraz zwinęła się ze śmiechu, myśląc, że i ona sama awansowała na drabinie społecznej, bowiem ze zwykłej Anny Towiańskiej stała się przecież właścicielką ziemską, więc też jakby trochę hrabiną. „Dziś sobie leżą, w jednej mogile: hrabina, hrabia i ta Wiśniewska" – echo „Ballady o jednej Wiśniewskiej", piosenki śpiewanej przez Jaremę Stępowskiego, zakołatało w głowie Anny, bardzo dziś – jak widać – poetycko nastrojonej.

Lecznica pana doktora Sowy-Sowińskiego mieściła się w wąskim, piętrowym domku, wciśniętym między dwa identyczne – w tym z lewej strony na dole był sklep spożywczy, a w tym z prawej, ku radości Anny – znajdowała się, jak głosiła tabliczka: „Biblioteka Publiczna nr 1 w Towianach". Numer 1, to znaczy, że gdzieś jest przynajmniej jeszcze jedna, pomyślała ucieszona; ucieszona, bo książki były tym, co lubiła najbardziej, jeszcze przed lasem i swoją toyotką. Jednak mimo zapewnienia „czynne non stop" lecznica sprawiała wrażenie zamkniętej. – Zostań tu – poleciła psu wyraźnie zaniepokojonemu tym, że wyszła z samochodu. – Zostań, zaraz wrócę. Podeszła do drzwi i ujrzała dużą kartkę, na której ktoś, najwidoczniej pan doktor Sowa-Sowiński, nabazgrał dużymi literami: „Zaraz wracam, proszę poczekać". Dobrze, poczekamy, zadecydowała Anna, wchodząc do sklepu spożywczego – tego po lewej stronie lecznicy. Kupiła kilka kawałków kiełbasy, jeden dla psa na teraz i kilka do wspólnego skonsumowania na kolację, oraz bułeczkę i twarożek w kubeczku dla siebie. Pogoda była piękna, słońce świeciło jasno, mimo że minęła już szósta po południu. Anna ujrzała naprzeciwko lecznicy uroczy, zadbany skwerek, a na nim trzy ławeczki, wszystkie na szczęście puste. A cóż to za miłe miasteczko te Towiany, pomyślała, otwierając drzwi samochodu. O mały włos nie została powalona na ziemię, bo pies rzucił się jej na szyję, skomląc głośno ze szczęścia. Ogon wirował mu tak szybko, że prawie nie było go widać. – No, dobrze już, dobrze – wzruszyła się Anna – myślałeś, że cię porzuciłam, tak?

Z kulejącym zwierzakiem u boku skierowała się na skwerek i usiadła na jednej z ławeczek, tej najbliżej lecznicy. Pies robił jakieś dziwne przysiady, w czym wyraźnie przeszkadzała mu chora łapka. – Piesku, co ty robisz? – zdziwiła się Anna. – Ach, chcesz na kolana – domyśliła się po chwili. Kochała psy, rozumiała ich zachowanie i mówiła ich językiem. Nic więc dziwnego, że każdy, którego spotkała w życiu, natychmiast się z nią zaprzyjaźniał. – No dobrze, biedaku, chodź tu. – Pochyliła się, podniosła psa i usadowiła obok siebie na ławce, dając mu kupioną przed chwilą kiełbasę. Błyskawicznie połknął ją w trzech kęsach, prawie nie gryząc, Anna nie zdążyła nawet jeszcze wyjąć swojego twarożku. Siedzieli więc tak sobie na ławeczce przyjemnie ogrzewani przez słoneczko i czekali na pana doktora Sowę- -Sowińskiego.

Rozdział 2 – Grześko! – usłyszał za sobą doktor Grzegorz Skalski. Grześko? Tak mówił do niego tylko… – Zbychu! – wrzasnął z radością Grzegorz, otwierając szeroko ramiona, w które rzucił się z impetem wysoki, szczupły blondyn, z nieco już, niestety, przerzedzoną czupryną. Doktor Zbigniew Sowa-Sowiński i doktor Grzegorz Skalski prawie przez sześć lat mieszkali w jednym pokoju, wynajmowanym od pani Zofii Czerwiakowej przy ulicy Stalowej na warszawskiej Pradze. Na uczelnię mieli nieco daleko, za to pokoik był niedrogi, a sympatyczna gospodyni przymykała oko na różne dziwne pomysły, jakie – co powszechnie wiadomo – przychodzą do głowy każdemu studentowi. Obaj studiowali weterynarię i czynili to z autentycznym zamiłowaniem. Studia na tym kierunku nie należały do łatwych. Wymagały nie tylko dużej wiedzy, ale również odporności psychicznej i kondycji fizycznej. Grzegorz i Zbyszek wspierali się wzajemnie i wytrwali do końca bez żadnych przełomów i wybojów, zawdzięczając to niewątpliwie miłości do zwierząt, choć – jak podkreślali wykładowcy – nie wystarczy kochać zwierzęta, trzeba także kochać uczenie się o nich. Wprawdzie absolwentom weterynarii nie przysługuje tytuł doktora, mówili do siebie jednak wytwornie „panie doktorze", uważali bowiem, że po tak ciężkich studiach przynajmniej to im się należy. Zbyszek skłaniał się nawet do tytułu docenta, ale Grzegorz uznał, że to trochę za dużo. Wiedział, co mówi, w końcu rok przepracował na uczelni. Choć obaj mieli wiele wspólnych planów, drogi Grzegorza i

Zbyszka rozeszły się po ukończeniu studiów. Zbyszek na ostatnim roku poznał Jagodę, uroczą i czarującą farmaceutkę z Bydgoszczy. Pobrali się zaraz po studiach i wyjechali do jej miasta. Zbyszkowi było wszystko jedno, gdzie będzie żył i mieszkał, nie miał bowiem rodziców ani rodzeństwa, a nawet gdyby miał, Jagódka zauroczyła go tak bardzo, że poszedłby za nią na koniec świata, a Bydgoszcz była trochę bliżej. Grzegorz natomiast został w Warszawie; był na tyle dobrym studentem, że zaproponowano mu pozostanie na uczelni. Po roku jednak miał dosyć kariery naukowej, studiował bowiem po to, by leczyć zwierzęta, a nie żeby wbijać różne prawdy (nawet objawione) do mniej lub bardziej tępych głów studenckich. Zadziwiało go czasami – a właściwie bardzo często – dlaczego taki jeden z drugim studiuje weterynarię, choć widać z daleka, że zwierzęta mało go interesują, natomiast wielkim zainteresowaniem darzy raczej kierunki handlowe. Prawdziwych zapaleńców, takich jak choćby on i Zbyszek, ze świecą można było szukać. Tak więc, gdy tylko pojawiła się możliwość podjęcia pracy w lecznicy weterynaryjnej, Grzegorz zdecydował się od razu. Po zakończeniu roku akademickiego (gdyż uczciwie dotrwał do końca) podziękował za pracę i współpracę i zakończył karierę naukową. Wprowadził się do małego pokoiku nad kliniką dla zwierząt na górnym Mokotowie i stał się członkiem zespołu lekarskiego przychodni „Pies i kot oraz inne zwierzęta". Zespół liczył czworo lekarzy pracujących pod światłym przewodnictwem profesora Kościańskiego, który w zasadzie jedynie firmował swoim nazwiskiem działalność placówki – choć trzeba przyznać, że w bardziej skomplikowanych przypadkach chętnie udzielał

konsultacji. Zespół funkcjonował na zasadzie – ile wypracujesz, to twoje, odliczając oczywiście to, co wkładało się do wspólnej kasy przeznaczonej na czynsz, prąd i honorarium profesora. Dyżury ustalano co miesiąc, z możliwością korekty. Klinika była czynna całą dobę, więc Grzegorz – za to, że oddano mu w użytkowanie pokoik na górze – wziął na siebie wszystkie nocne dyżury. Niestety, nocnych wizyt prawie nie było. Niestety, bo Grzegorz pałał chęcią niesienia pomocy chorym zwierzętom. Brał też maksymalnie dużo dyżurów dziennych, co urządzało wszystkie strony umowy – i Grzegorza, i jego kolegów. Wspólników, jak już wiemy, było czworo – trzech panów doktorów i jedna pani doktor w wieku dwukrotnie przekraczającym średnią wiekową zespołu; matkowała więc wszystkim pozostałym, przynosząc im różne paszteciki, naleśniki, placuszki i pierożki. Odgrzewali to sobie potem w mikrofalówce stojącej w Grzegorzowym pokoiku i pałaszowali ze smakiem. Pani doktor Ewelina Dobrzańska była osobą samotną, niezamężną i niedzieciatą, więc takie wspólnie wypracowane stosunki koleżeńskie wszystkim odpowiadały. Profesor natomiast wnosił do zespołu aurę autorytetu i Nauki (przez duże N), sprawiając, że cała czwórka świeciła światłem odbitym. Na półce nad recepcją kliniki stały rządkiem jego książki, w artystycznym nieładzie sprawiającym wrażenie, jakoby te dzieła były bardzo często czytane i używane. Wrażenie to zespół stworzył dla zaspokojenia ambicji profesora, który cieszył się z tego, że jego podręczniki są podstawą wykształcenia każdego studenta weterynarii. W rzeczywistości natomiast były one nieco przestarzałe i studenci, a także

młodzi lekarze, korzystali częściej z Internetu i pozycji w bibliotece naukowej (gdzie zresztą dzieła profesora też były, a jakże). Grzegorz nie spotkał jeszcze tej jedynej, z którą chciałby dzielić życie. Raz był już bliski nabycia pierścionka zaręczynowego, gdy raptem się okazało, że ukochana wybranka ma uczulenie na koty. A to ją zdecydowanie dyskwalifikowało. Grzegorz wiedział bowiem dokładnie, jak ma wyglądać jego przyszłość. Własny gabinet weterynaryjny gdzieś na wsi lub w małym miasteczku, uroczy domek z ogródkiem, co najmniej dwa psy i kilka kotów. Żona i dzieci (dwoje – chłopiec i dziewczynka, w takiej właśnie kolejności) też mieściły się w tym scenariuszu, ale w gradacji marzeń rodzina jako taka znajdowała się zdecydowanie na drugim miejscu. Tak więc kobieta z uczuleniem na koty po prostu nie mogła być brana pod uwagę jako kandydatka na Grzegorzową wybrankę. Zdecydowanie. Jagodę, żonę Zbyszka, nawet dość lubił. Chociaż… jednak trochę miał jej za złe, że zabrała mu Zbyszka. Bo wprawdzie absolwenci weterynarii mogli znaleźć zatrudnienie nie tylko w klinikach i przychodniach dla zwierząt, ale także w ośrodkach badających produkty spożywcze, laboratoriach, firmach farmaceutycznych, wojewódzkich i powiatowych inspektoratach weterynaryjnych oraz ogrodach zoologicznych – ale Grzegorz i Zbyszek planowali, że razem otworzą własną lecznicę. Innym rodzajem pracy w ogóle nie byli zainteresowani. Już na przedostatnim roku studiów rozglądali się „po świecie", jak mówili, gdzie byłoby najlepiej osiąść na stałe. Odpowiadały im Warmia i Mazury, Pomorze, Kujawy, ewentualnie inny region kraju, w którym jest dużo wody i lasów. Obydwaj uwielbiali łowienie ryb, zbieranie grzybów,

świeże powietrze i uroki przyrody. Dotąd mieszkali w mieście, ale chcieli z niego uciec. Zbyszkowi się udało, bo nie minął jeszcze rok od momentu, w którym podjął pracę w wojewódzkim inspektoracie weterynaryjnym w Bydgoszczy, gdy Jagoda odziedziczyła, po dalekiej, niezamężnej i bezdzietnej prawie cioci, aptekę w Towianach – niewielkim, uroczym, bardzo zadbanym miasteczku na Kujawach, wyjątkowo pięknie położonym, pośród lasów, w pobliżu miejsca, gdzie Noteć wpływa do jeziora Gopło. Nad apteką było przytulne czteropokojowe mieszkanie. Sprzedali więc swoje gniazdko w Bydgoszczy (właściwie mieszkanie Jagody, po jej rodzicach) i przenieśli się do Towian. Za pieniądze ze sprzedaży bydgoskiego mieszkania kupili mały piętrowy domek prawie w centrum miasta i urządzili tam klinikę weterynaryjną. Grzegorz czuł się przytłumiony energią żony przyjaciela, która wszystko to zorganizowała i przeciągnęła oszołomionego męża przez kolejne etapy przeprowadzki i nowego życia. Tak więc w życiu Zbyszka wszystko ułożyło się tak, jak marzył. Do szczęścia brakowało mu tylko dziecka i… Grześka (wszak zamierzali otworzyć wspólną klinikę). Oczywiście Grzegorz o wszystkim wiedział na bieżąco, był przecież ze Zbyszkiem w stałym kontakcie – mejlowym i telefonicznym. I trochę, trzeba szczerze przyznać, mu zazdrościł. Przyjaciel miał wszystko i nawet mógł sobie chodzić codziennie na ryby, bo i do rzeki, i nad jeziorka miał bliziutko. Gopło go nie pociągało, bo dużych jezior nie lubili obydwaj. Ale takie małe leśne stawy… ach, szkoda słów. Oczywiście Zbyszek – i Jagoda także – zapewniali, że Grzegorz jest

u nich zawsze mile widziany. Nawet pokój gościnny w mieszkaniu nad apteką urządzony był z myślą o przyjacielu. Grzegorz z gościny Sowińskich niejednokrotnie korzystał i czuł się u nich jak w rodzinie. Jednak – co by tu mówić – Grzegorz, Zbyszek i Jagoda – to nie to samo, co Grzegorz i Zbyszek. Powoli więc ich kontakty stawały się coraz rzadsze – aż tu raptem… – Grześko! – Grzegorz usłyszał za sobą głos przyjaciela. – Skąd ty tu? Dlaczego nie dałeś znać, że przyjeżdżasz? A co by było, gdybym gdzieś wyjechał? – zasypał przyjaciela gradem pytań. – Chciałem ci zrobić niespodziankę, a wiedziałem, że będziesz, bo zadzwoniłem do Eweliny i wypytałem ją o twój rozkład zajęć. Bardzo chętnie zgodziła się dochować tajemnicy – śmiał się rozradowany Zbyszek.

sierpień 1944 r. Rozdział 3 Będziemy sobie jak posąg Wydarty pokrywom wieków? Znajdziemyż kruszyny włosów Z tych czasów na skroni zostałe? Wołam cię, obcy człowieku, Co kości odkopiesz białe: Kiedy wystygną już boje, Szkielet mój będziesz miał w ręku Sztandar ojczyzny mojej. Krzysztof Kamil Baczyński * Anna Karwicz-Towiańska wbijała paznokcie w dłonie, w zębach ściskała róg poduszki, starając się nie krzyczeć. Rodziła. Był czwarty dzień powstania warszawskiego. Ojciec dziecka, Stanisław Towiański, walczył gdzieś na Powiślu.

Anna od wczoraj nie miała od niego żadnych wiadomości. Bardzo się martwiła, bo miała już tylko Staszka. Rodzice i młodsza siostra zginęli na początku wojny przysypani gruzem kamienicy, w którą trafiła bomba, obracając wszystko w proch. Anny akurat nie było w domu i do dziś nie mogła sobie darować, że… choć właściwie nie wiedziała, że co… Nie potrafiłaby przecież powiedzieć, że chciałaby zginąć razem z nimi, bo… nie chciała. Chciała żyć, chciała być razem ze Staszkiem. Ale chciała też, żeby jej bliscy żyli… Jednak teraz miała już własną rodzinę. Marzyli oboje, że jak wojna się skończy, zamieszkają w majątku Staszka, w Sosnówce na Kujawach. Dziecko, które miało przyjść na świat, ucieszyło ich bardzo, choć martwili się jednocześnie, że urodzi się w tak złym czasie. Przedwczoraj odbył się ich ślub. Ślub powstańczy, przepiękny. Koledzy Staszka, chłopcy z jego drużyny, ze zgrupowania „Krybar", stawili się w prawie pełnym składzie. Ślub dawał im sam ksiądz Franciszek, a świadkami byli najbliższy przyjaciel Staszka, Jerzy, i łączniczka Halusia. Choć w zgrupowaniu nikt nie występował pod prawdziwym nazwiskiem, „Piołun" – czyli Staszek – nazwisko swoje musiał – i chciał – ujawnić księdzu. Nie mógł się już doczekać chwili, gdy Anna zostanie jego żoną, i tej następnej, w której wspólnie powitają swoje dziecko. Staszek miał wielką nadzieję, że to będzie córeczka. Imiona dla Dziecka wybrali już dawno. Nie było to trudne – syn będzie Stasieńkiem, a córka Anusią, ale na razie dziecko było Dzieckiem. Zaraz po ślubie Staszek ucałował żonę, pogłaskał Dziecko, zwinięte jeszcze bezpiecznie w brzuszku mamy, i pobiegł z kolegami walczyć o

Polskę. * Mecenas Wacław Malczewski siedział zadumany w swoim gabinecie. Kancelaria znajdowała się w jego mieszkaniu przy Kruczej 46. Mieszkanie miało dwa wejścia – od frontu wchodziło się do kancelarii, a kuchenne, od podwórza, prowadziło do części mieszkalnej. Jednak gdy mecenasostwo Malczewscy przyjmowali gości, funkcjonowało wyłącznie wejście frontowe. Mecenas zamykał wtedy, jak zwykł mówić – na cztery spusty, część biurową, to znaczy gabinet i wiodący do niego mały odrębny przedpokoik, z którego było też wejście do „kancelaryjnej" toalety. Część mieszkalna zajmowana była obecnie przez mecenasa i jego małżonkę, Izabellę (przez dwa „l"), oraz Jadzię, pomoc do wszystkiego. Dzieci – syn i dwie córki – usamodzielnione już od paru lat, mieszkały osobno. Syn, Witold, był wspólnikiem ojca, o czym świadczyła zresztą tabliczka: „Wacław Malczewski i Syn. Kancelaria prawna. Od poniedziałku do piątku – od godz. 10.oo do godz. 18.oo", przymocowana na froncie kamienicy zaraz przy bramie. Był szósty dzień powstania. Dom przy Kruczej przetrzymał całą wojnę i dzielnie trwał aż do tej pory. Mecenas jednak martwił się o dzieci – choć już dorosłe, jednak dla niego i dla Belluni cały czas były dziećmi. Witold przepadł, odpukać, odpukać, nie przepadł, wyszedł z domu i walczył gdzieś na ulicach Warszawy od pierwszego dnia powstania. Pan Wacław podejrzewał, że syn musiał znać termin rozpoczęcia walki, gdyż w przeddzień Godziny „W" zachowywał się dziwnie, upominał rodziców, żeby sprawdzili zapasy w piwnicy, i wymusił wręcz na nich obietnicę, że

gdyby co („ale co, synku, co?" – dopytywała się Bellunia, odpowiedzi jednak nie uzyskała), więc gdyby co, natychmiast zejdą na dół. Córki, Marysia i Zosieńka, od pierwszego sierpnia kursowały między mieszkaniem rodziców a swoimi zajęciami, jednak w domu się pokazywały, a Witka, cóż, nie było. Marysia – sanitariuszka – opowiadała bez przerwy o wspaniałym, charyzmatycznym doktorze Michale, majorze Mostowskim, z którym pracowała w szpitalu powstańczym przy Wspólnej. Mimo że był dopiero szósty dzień powstania, mieli już sporo rannych. – Tato, mamo, on jest wspaniały – gorączkowała się Marysia. – Przed wojną był dyrektorem kliniki ortopedycznej w Poznaniu, a w ogóle to ziemianin, właściciel Mostowego Dworu. W sierpniu trzydziestego dziewiątego został powołany do służby czynnej i uczestniczył w kampanii. Po klęsce wrześniowej powrócił z ciężko rannymi do Warszawy, pełnił funkcję ordynatora w Szpitalu Ujazdowskim i prowadził specjalistyczną poradnię dla inwalidów wojennych. Teraz pracuje z nami przy Wspólnej… – Widać było, że doktor Mostowski zawojował Marysię doszczętnie. I, zdaje się, z wzajemnością… Zosieńka była łączniczką w batalionie „Parasol". Nie opowiadała nic, dla rodziców najważniejsze jednak było, że wracała na noc do domu i widywali ją codziennie. Opowiadać nie musiała, wyczytywali wszystko z jej twarzy, smutniejszej każdego dnia. Mecenas Malczewski od dawna nie miał klientów. Codziennie jednak wkładał garnitur i punktualnie o dziesiątej rano otwierał drzwi do przedpokoiku prowadzącego do gabinetu, a potem zasiadał za biurkiem gotów do pracy. Oczekując na potencjalnego klienta, uporządkował stare

akta, na co nigdy wcześniej nie miał czasu, a gdy już to zrobił – dla zabicia czasu postanowił spisywać wspomnienia. Zaczął od chwili, w której poznał Bellunię, a było to w roku pańskim 1907, w przepięknej Kruszwicy, gdzie mieszkali zarówno państwo Malczewscy, jak i państwo Lasoccy, rodzice jego przyszłej żony. Bellunia miała wówczas dziewiętnaście lat, Wacław dwadzieścia trzy. Poznali się, pokochali i pobrali. Szybko i bezproblemowo. Dwa lata później urodził się Witold, w 1914 – Marysia, a w 1920 – najmłodsza, Zosia. Do stolicy zjechali całą rodziną w 1924 roku, a ściągnął ich przyjaciel mecenasa, też adwokat, który był warszawiakiem z urodzenia i z umiłowania. Kochał to miasto – i ojczyznę – miłością tak wielką, że serce mu pękło w pierwszym dniu wojny. Przez te dwadzieścia lat mecenasostwo Malczewscy też pokochali Warszawę i serca im krwawiły od 1 września 1939 roku. Bali się o dzieci, ale w głębi duszy byli z nich dumni i szczerze żałowali, że sami są już zbyt leciwi, aby zrobić coś dla Warszawy i Polski. Prosili Marysieńkę, żeby spytała, czy nie przydaliby się na coś w tym szpitalu przy Wspólnej. Jeszcze nie przyniosła im odpowiedzi. Cóż, czekali i modlili się, aby dzieciom nic się nie stało. I żeby Warszawa wytrwała… Mecenas westchnął głośno i przysunął do siebie zeszyt, już czwarty, w którym opisywał dalsze losy rodziny Malczewskich. Wziął pióro do ręki, ale je odłożył, bo oto stało się coś nieoczekiwanego. Do drzwi ktoś zapukał. Pan Wacław nie zdążył jeszcze powiedzieć „proszę", gdy drzwi otworzyły się z impetem i do gabinetu wtargnął (tak, „wtargnął" to odpowiednie słowo) nieoczekiwany przybysz. Był nim syn starego

przyjaciela mecenasa, Staszek Towiański. Rodzina Towiańskich mieszkała w przepięknie położonym dworku na Kujawach, a mały Wacuś Malczewski bawił się z Mariankiem Towiańskim, ilekroć ich rodziny odwiedzały się wzajemnie. Marianek, zresztą już od dość dawna Marian, był ojcem Staszka. – Staszek, na miłość boską, jak ty wyglądasz? Co ci? Jesteś ranny? – pytał zaniepokojony mecenas, jako że gość był brudny niemiłosiernie, a ubranie miał podarte w kilku miejscach. – Nie, nie, wujku – tak zwracał się chłopak do mecenasa, a dzieci mecenasa mówiły „wujku" do Mariana. Dawniej, bo teraz i Marian, i jego żona, Aniela, nie żyli już od dwóch lat, zabici przez Niemców, którzy przyszli wypędzić ich z Sosnówki, rodowego majątku Towiańskich. Oboje myśleli naiwnie, że jeśli powiedzą: „nie, to nasz dom", tamci sobie pójdą. Cóż, nie poszli. Staszkowi udało się uciec i przedostał się do Warszawy, gdzie znalazł schronienie u dalekiego kuzyna. – Ranny nie jestem, choć niewiele brakowało. Wujku, nie masz pojęcia… – głos mu się rwał. – Broniliśmy dzisiaj elektrowni. Dostałem przepustkę do końca dnia, wyjątkowo, bo… ech… Wujku, mam do ciebie prośbę, wielką. Widzisz, nie gniewaj się, że nic nie wiedziałeś, ale sam rozumiesz… taki czas gorący… – Ale co, co się stało, co się stało, mówże wreszcie! – wysapał mecenas, wielce zdenerwowany. – No, widzisz, wujku, kilka dni temu wziąłem ślub z Anną. Musiałem, a przede wszystkim chciałem to zrobić, bo gdybym zginął, dziecko powinno przecież mieć ojca. I nosić moje nazwisko…

– A tak, no, tak. – Pan Wacław wiedział, oczywiście, że Anna, którą znał także, bo Staszek kilka razy przyszedł z nią do mecenasostwa na obiad, jest w ciąży. – Bo widzisz, wujku, Ania już lada chwila urodzi, a ja… no cóż, ja mogę lada chwila zginąć. Malczewski przeżegnał się odruchowo. – Chłopcze, co też ty mówisz… – zaczął, ale spojrzał na Staszka i umilkł. – Cóż więc mogę dla ciebie zrobić? – Odchrząknął i wyprostował się w fotelu, biorąc pióro do ręki. – Widzisz, wujku, spisałem testament, zostawiam Annie i dziecku majątek w Sosnówce. – Staszek położył pieczołowicie owinięty w płótno rulonik papieru na biurku mecenasa. – Chcę prosić, żebyś poświadczył ten testament, przechował go i był jego wykonawcą, jeśli zajdzie potrzeba. Gdybyś nie mógł tego zrobić, prosiłbym, abyś przekazał sprawę Witoldowi. – „Gdybym nie mógł tego zrobić", piękny eufemizm na określenie mojej śmierci. Wiesz przecież, że zrobię wszystko, co w mojej mocy, dopóki będę żył. A teraz chodź, wykąpiesz się i zjesz coś, ja w tym czasie zajmę się twoim testamentem – polecił pan Wacław. * – Staszek! – ucieszyła się Anna, widząc męża wchodzącego do mieszkania. Odpoczywała na otomanie, a przy niej, w miękko wyścielonym koszyku, leżało zawiniątko. Zawiniątko? Staszkowi na chwilę zabrakło tchu. – Aniu, czy to…? Czy to…? – Przypadł do otomany i ukląkł przy

koszyku, tak żeby lepiej widzieć. Ujrzał parę niebieskich oczek, szeroko otwartych i wpatrzonych w niego. W niego, w swojego tatę. Raptem malutki nosek zmarszczył się, twarzyczka poczerwieniała i dziecko kichnęło leciutko. – O Boże, kicha, czy… – Tu szczęśliwy tatuś zawahał się bezradnie. Nie wiedział przecież, czy ma powiedzieć „on jest chory" – czy może „ona jest chora". – Aniu, czy to dziewczynka? – zapytał z nadzieją w głosie. Od początku marzył przecież o córeczce, podczas gdy Anna w głębi serca myślała, że może będzie chłopiec, dziedzic i spadkobierca nazwiska. – Tak, tatusiu, poznaj Anusię. Anusiu, to twój tatuś – dokonała wzajemnej prezentacji uszczęśliwiona Anna. W jednej chwili zapomniała o trudach porodu, o trwającej wokół powstańczej zawierusze i o wszystkich tragediach, jakie ze sobą niosła wojna. Ona, Anna, miała przy sobie swoje wymarzone dziecko i całego, zdrowego męża. Nic więcej jej nie brakowało do szczęścia. W tej chwili, która oby trwała… – Ale mów, co się dzieje, gdzie jesteś, czy już koniec walk, czy już po wojnie, co się dzieje, mów, proszę… Anna od trzech dni nie wychodziła z mieszkania, a domownicy nie opowiadali jej, co się dzieje na ulicach, nie chcąc denerwować młodej matki, powszechnie obowiązywało bowiem przekonanie, że od zdenerwowania młodym matkom mleko w piersiach się warzy. A oprócz tego mleka nie było nic innego, czym można by nakarmić niemowlę. Mała Anusia podbiła serca wszystkich dookoła od chwili swego przyjścia na świat. A była na tym świecie już całe dwa dni.

Anna urodziła Anusię w mieszkaniu Władysława Wołyńskiego, dalekiego kuzyna męża. Staszek znalazł gościnę w domu Władka, gdy przyjechał do Warszawy po śmierci rodziców. Władek, syn bratanka Anieli Towiańskiej, matki Staszka, nie był mocno związany z krewnymi z Sosnówki, jako że jego rodzina od zawsze mieszkała w Warszawie. Znali się jednak, kiedy więc Staszek stanął w drzwiach mieszkania kuzyna, ten oczywiście bez wahania zaprosił go do środka, oferując gościnę – tak długo, jak długo będzie potrzeba. Przyjął także pod swój dach Annę, wówczas narzeczoną Staszka, gdy bomba zburzyła kamienicę, w której mieszkała dziewczyna. Młoda para miała do swojej dyspozycji piękny pokój i osobną toaletę, Staszkowi i Annie było więc wygodnie w domu krewniaka. Mieszkanie Władka, duże i przestronne, mieściło się przy Elektoralnej 47. Składało się z sześciu pokoi, kuchni z przyległą do niej służbówką, była też oczywiście łazienka i dodatkowa ubikacja. Władek mieszkał tu z żoną i dwunastoletnią córką Wiesią. Służbówka należała do Kasi, gosposi Wołyńskich. To właśnie Kasia przyjęła poród Anny, a bardzo przejęta Wiesia usiłowała asystować i pomagała, jak mogła, grzejąc wodę i podając czyste ręczniki. Na szczęście nie doszło do żadnych komplikacji, poród trwał dość krótko i wszystko zakończyło się pomyślnie. Staszek był oczarowany córką. Wpatrywał się w nią bez przerwy, podziwiając różowe usteczka i delikatne uszka, liczył paluszki małej piąstki wystającej z kocyka (były wszystkie!) i zachwycał się błękitem wlepionych w niego ślepek. Nawet nie słyszał, co mówi do niego żona.

– Staszku – Anna postanowiła jednak wydobyć z niego choć kilka słów – nie słyszysz? Pytam cię o coś. – Proszę? – ocknął się. – Och, Aniu, mam coś, poczekaj. – Podszedł do wiszącej na wieszaku kurtki i wyciągnął z kieszeni pieczołowicie zawinięty kawałek papieru. – To akt naszego ślubu sporządzony przez księdza Franciszka. – Podał jej dokument. – Schowaj go dobrze. I jeszcze muszę ci coś powiedzieć – ciągnął. – Gdybym zginął, idź do wujka Wacława, jest u niego mój testament, dający tobie i Dziecku, to znaczy – Anusi – prawo do Sosnówki. – Och, Boże, Boże, jakie „zginął" – zaprotestowała Anna. – Przecież żyjesz, jesteś tu cały i zdrowy i ja cię z pewnością już nigdzie nie puszczę. Teraz twoim obowiązkiem jest zapewnienie bytu rodzinie… – Teraz, Aniu, moim obowiązkiem jest walka… – szepnął cicho Staszek, wielce nieszczęśliwy, bo choć wierzył w to, co mówił, serce mówiło mu: „zostań tu, zostań tu, zostań tu". Nie mógł jednak tego zrobić… * Nie mógł zresztą także wyjść, bo raptem usłyszeli łomotanie do drzwi i ryki: „Raus! Raus!". Do mieszkania wpadło dwóch gestapowców i kazali obojgu wychodzić. Anna przytomnie wsunęła akt ślubu do becika, pod plecki Anusi, a samą córeczkę ułożyła ostrożnie pod biurkiem, modląc się gorąco, żeby Niemcy nie znaleźli małej. Złapała Staszka za rękę i wyciągnęła go na klatkę schodową. Ze wszystkich drzwi wybiegali ludzie poganiani gromkim: „Raus, raus", wywrzaskiwanym bez przerwy.

Niemcy kierowali mieszkańców na podwórze, tam ustawili wszystkich czwórkami i pognali przed siebie, pomagając sobie lufami karabinów. Opieszałych kłuli bagnetami, a jeśli ktoś upadł, kopniakami „pomagali" mu wstać. Wszyscy byli oszołomieni, nikt nie wiedział, co się dzieje. Staszek, kurczowo trzymany za rękę przez Annę, rozglądał się ukradkiem, szukając możliwości ucieczki. Nie było jednak szans… Któryś z sąsiadów postanowił wszakże spróbować. Przykucnął, udając, że zawiązuje sznurowadło, i zdołał odskoczyć na bok. Ale był to skok w objęcia śmierci. Przeszyty serią ze schmeissera uciekinier rozrzucił ręce i padł na chodnik, plamiąc go obficie krwią. Drgnął i znieruchomiał. Jakaś kobieta, zapewne żona, opadła z głośnym płaczem na jego ciało i… już tam została przeszyta następną serią z pistoletu maszynowego trzymanego przez tego samego Niemca. Tak więc Staszek porzucił myśl o ucieczce – zresztą sam by nie uciekł, a we dwoje, z Anną, tym bardziej nie mieli szans. Niemcy pędzili kolumnę mieszkańców przed siebie. Doszli tak do Szpitala Zakaźnego Świętego Stanisława przy Wolskiej. Staszek zobaczył po drodze małą, szarą postać, przemykającą pod murami. Dzierżyła pod pachą wielką torbę, jak listonosz. Tak właśnie było, bo w niedzielę rozpoczęła działalność Harcerska Poczta Polowa. Staszek jeszcze o tym nie wiedział. I nawet nie wiedział, że już nigdy się nie dowie… Przed szpitalem Niemcy błyskawicznie ustawili się w szeregu i rozpoczęli egzekucję, strzelając do grupy ludzi wyprowadzonych z kamienicy przy Elektoralnej 47. Zginęli tam rodzice małej Anusi Towiańskiej, Anna i Stanisław

Towiańscy. Anusia została sierotą. * – Aniu, Aniu, wróciłam! – wołała, trzaskając drzwiami, Wiesia Wołyńska. – Gdzie jesteś, gdzie są wszyscy, czemu tu tak cicho? Raptem w tej ciszy, która tak przestraszyła Wiesię, rozległ się żałosny płacz niemowlęcia. Dziewczynka wpadła do pokoju Staszka i Ani… i zamarła. Płacz dochodził spod biurka, dookoła nikogo nie było. Wiesia opadła na kolana i zajrzała pod biurko. – Anusiu, a co ty tu robisz? – zawołała. – Sama przecież nie weszłaś, co tu się dzieje, boję się, gdzie są wszyscy? – Zaczęła płakać. – Co ja mam robić? – pytała samą siebie, ale odpowiedzi nie było… Wiesia nie wiedziała jeszcze, że sama też już została sierotą. Wśród ofiar egzekucji znaleźli się także jej rodzice i ich gosposia, Kasia. Dziewczynka czekała i czekała, kołysząc płaczącą coraz głośniej Anusię. Pewnie ma mokro, pomyślała Wiesia i rozejrzała się wokoło. Na szczęście Anna składała właśnie w kostkę uprane wczoraj pieluszki, szykując je do prasowania, gdy przyszedł Staszek. Odłożyła wtedy pieluszki na krzesło i tam też wypatrzyła je teraz Wiesia. Natrudziła się trochę, ale jakoś udało jej się przewinąć płaczące maleństwo. Płacz trochę ucichł, przeradzając się w ciche kwilenie. Pewnie jest głodna – uznała Wiesia, na to jednak nie mogła nic poradzić. – Jest tu ktoś? – W drzwiach ukazała się głowa pana Karolka, dozorcy. – Ja, ja, ja, panie Karolku, ja jestem! – zawołała Wiesia. – I Anusia

też jest. Nikogo więcej nie ma. – I nie będzie, dziecko, nie będzie – a masz ty kogoś jeszcze w Warszawie? – Dlaczego nie będzie, co się tu stało? – Wiesia w głos płakała. * Roztrzęsiony mecenas Malczewski obejmował Zosię ramieniem. – No dobrze, już dobrze, nie płacz, dziecko, uspokój się… – Ale, tato, ty nie rozumiesz, ona upadła obok mnie, zabili ją, zabili, na cmentarzu kalwińskim zabili – zawodziła jego córka. – Sama się do nas zgłosiła, nie musiała, na ochotnika przyszła – i zabili ją! – Obok ciebie! – Pan Wacław, kochający ojciec, tylko to usłyszał. – Obok ciebie, to znaczy, że mogli ciebie zabić! – Usiadł ciężko w fotelu. – Ale kogo zabili? – spytał po chwili. – „Annę", tato, Krysię Wańkowiczównę, przecież znasz ją, to znaczy znałeś – wykrztusiła przez łzy jego córka. Zosia była łączniczką, tak jak Krystyna i kilka innych dzielnych dziewcząt. Ich zgrupowaniem był batalion „Parasol", harcerski batalion Armii Krajowej, składający się głównie z członków Szarych Szeregów. Zosia należała do harcerstwa od dzieciństwa: na początku wojny ich zastęp, jak wiele innych, został wcielony do tej formacji. – Wacławie, mamy gości. – W drzwiach gabinetu pojawiła się Bellunia z jakimś tobołkiem w zgięciu ramienia, trzymając za rękę pochlipującą, umorusaną Wiesię.

Wiesia, wypytywana o rodzinę i znajomych przez dozorcę, pana Karolka, przypomniała sobie, że kiedyś słyszała (no cóż, była ciekawska jak każde dziecko i jeśli udało się coś „usłyszeć", na pewno to usłyszała), jak Staszek Towiański mówił do Anny: „Gdybym zginął, idź do wujka Wacława". Pana Malczewskiego znała i wiedziała, gdzie mieszka, kiedyś bowiem byli razem u mecenasostwa na proszonym obiedzie. Malczewscy i Wołyńscy znali się z Sosnówki, gdzie wszyscy członkowie całej rodziny, bliższej i dalszej, gościli bardzo często, uwielbiając klimat i urok tego miejsca. Pan Karolek zaprowadził więc Wiesię do wujka Wacława. Wyjaśnił pani Belluni, co się stało z mieszkańcami domu przy Elektoralnej 47. Sam ocalał, bo kiedy to się stało, wyszedł do składu węgla, żeby zamówić opał na zimę. Węgiel załatwił i swoje życie ocalił. O tym, co się stało, opowiadali mu po drodze mieszkańcy sąsiednich kamienic, którzy widzieli wszystko na własne oczy. Wiesia tej opowieści nie usłyszała, przezornie bowiem pan Karolek poprosił panią Malczewską do drugiego pokoju, co mecenasowa bardzo pochwaliła. Stały teraz więc w drzwiach kancelarii pana Wacława, który wraz z jeszcze zapłakaną Zosią spoglądał na zawiniątko trzymane przez panią Bellunię. Zawiniątko się poruszało. – Zosiu, zaprowadź Wiesię do łazienki i przygotuj jej ciepłą kąpiel. Daj jej też jakieś swoje rzeczy do przebrania – poleciła pani domu. – A ty, Jadziu – zwróciła się do swojej „pomocy do wszystkiego", która zaglądała z przedpokoju, ciekawie chłonąc wszystko, co udało jej się usłyszeć (w

tym względzie Jadzia miała wiele wspólnego z Wiesią) – przygotuj gościnny pokój. Wiesia i Anusia będą teraz mieszkały z nami. Tym jednym zdaniem pani Bellunia poinformowała wszystkich zainteresowanych zawiniątkiem, co, a właściwie kto się w nim znajduje. Malutka zresztą zaczynała dawać o sobie znać, bowiem po oszołomieniu spacerem z Elektoralnej na Kruczą górę wziął głód, co Anusia oznajmiała właśnie gromko wszem wobec. – I, proszę, Jadziu, idź najpierw szybciutko do Wiśniewskich, u nich niedawno urodziło się maleństwo, poproś, żeby pożyczyli smoczek, pieluszkę i butelkę, a może dadzą ci trochę mleka dla naszego dzieciątka. Anusią wszyscy byli zauroczeni. Pani Izabella, która noworodka trzymała na ręku już dość dawno – jej najmłodsza córka, Zosia, miała już dwadzieścia cztery lata – oświadczyła, że absolutnie pamięta wszystkie zasady i reguły postępowania z niemowlętami. Zarówno karmienie, jak i przewijanie, utulanie, śpiewanie kołysanek i tym podobne rzeczy przychodziły jej z taką łatwością, jakby to było jej własne dziecko. Zresztą, to było jej dziecko, nie miało bowiem nikogo innego na świecie.

koniec maja – czerwiec 2009 r.

Rozdział 4 – Uff, jak za starych, dobrych czasów. – Zbyszek opadł na kanapę w pokoiku nad lecznicą, w której pracował i mieszkał Grzegorz. – Źle tu nie masz, ale ja mam lepiej, sam wiesz przecież. A jakiego lina w sobotę złowiłem! Mówię ci, miał ponad sześćdziesiąt centymetrów długości! – Odwiecznym, znanym nie tylko wędkarzom zwyczajem przyłożył palec prawej ręki do bicepsa lewej, pokazując wielkość ryby. – Kurczę, tych ryb ci zazdroszczę – westchnął szczerze Grzegorz. – A niesłusznie, brachu, niesłusznie – ucieszył się Zbyszek, zadowolony, że właśnie tak układa się rozmowa. Tak, jak chciał. – Bo, widzisz, możesz to mieć przez dwa miesiące co najmniej i to nawet od zaraz. – Dziękuję za zaproszenie, wiesz, że zawsze z przyjemnością do was przyjeżdżam, ale od zaraz to niemożliwe, urlop mam zaplanowany dopiero na sierpień. – Stary, życie mi musisz uratować, a jeśli nie życie, to przynajmniej

małżeństwo! – jęknął Zbyszek. Na takie dictum Grzegorz zażądał już bardziej szczegółowych wyjaśnień i dowiedział się, że Jagoda: – ma już dosyć spędzania urlopu w miejscu zamieszkania, obserwując Zbyszka, a nawet Zbyszka i Grzegorza, siedzących z wędkami na kładce od rana do wieczora, z przerwami na posiłki, które ona, Jagoda, musi przygotowywać. Nie żeby nie lubiła gotować, ale chciałaby, żeby choć raz jej ktoś coś ugotował, – zamierza wyegzekwować obietnice przedmałżeńskie składane przez Zbyszka, jak to on będzie jej życie umilał, skarby świata pokazując, – natychmiast te skarby świata chce oglądać, – załatwiła zastępstwo w aptece na dwa (!) miesiące: czerwiec i lipiec, i zamierza wyruszyć w podróż po Europie. Zbyszek przerwał dramatycznie swoją opowieść, sięgając po szklankę, do której szczodrze nalał sobie wina, choć obok stały kieliszki. – No i widzisz, stary, powiedziała, że jeśli ja z nią nie pojadę, to pojedzie sama – ciągnął po chwili. – Dodała też, że wówczas nie jest pewna, kiedy i z czym (z kim?) wróci. Tak więc jedynym rozwiązaniem wymyślonym przez Zbyszka było Grześkowe zastępstwo. – Przyjedziesz na dwa miesiące, przejmiesz moich pacjentów, a w wolnym czasie połowisz sobie rybki – kusił przyjaciela. – W czerwcu najlepiej liny biorą. A szczupaki… – rozmarzył się. – Sam wiesz przecież. Wyjawił nawet, że wstępnie wypytał Ewelinę, czy nie przejęłaby Grzegorzowych dyżurów, a Marek, kolega z lecznicy, wziąłby dyżury nocne i nawet chętnie przeniósł by się do pokoiku na górze. Niedawno

urodziło mu się dziecko i miał szczerze dosyć nieprzespanych nocy, bo choć do dziecka wstawała głównie żona, on jednak też się budził, to jasne, potomek miał bowiem silne płuca. – Wszystko już, brachu, załatwiłem – cieszył się Zbyszek. – Tylko musisz się zgodzić. Tak więc Grzegorz nie miał innego wyjścia. Szczerze mówiąc, nawet mu się spodobał ten pomysł. Miesiąc w klimacie miasteczka, miesiąc możliwości wędkowania, miesiąc ratowania zwierzaczków innych niż te warszawskie pieszczochy; ba, wreszcie obiadki w „Rybeńce" – wszystko to zaczęło jawić się Grzegorzowi jako dobro największe i oczy mu zalśniły jasnym blaskiem. Ustalili więc szczegóły i Grzegorz obiecał stawić się w lecznicy weterynaryjnej doktora Zbigniewa SowySowińskiego, czynnej non stop, 31 maja w godzinach wieczornych. * Jak obiecał, tak i zrobił. W ostatnim dniu maja przed lecznicę w Towianach zajechała astra Grzegorza, z bagażnikiem na dachu wyładowanym mnóstwem różnego rodzaju wędek. Po krótkim wprowadzeniu Grzegorza w stan pacjentów sprzed drzwi odjechał z fasonem Zbyszek swoim bmw z rozanieloną Jagodą na przednim siedzeniu. Bagażnika na dachu wprawdzie nie było – bo też Zbyszek nie miał nadziei nawet na najmniejszą choćby próbę łowienia ryb podczas Wielkiej Wyprawy Wakacyjnej Państwa Sowińskich – ale tył samochodu przysiadł nieco, wskazując tym samym na nadmierne obciążenie bagażnika.

– Kobiety! – westchnęli zgodnie przyjaciele, patrząc wymownie na biedny bagażnik i ściskając sobie ręce na pożegnanie. – Szerokiej drogi! – Grzegorz machał i machał, choć bmw zniknęło już za zakrętem. I tak oto Grzegorz został panem lecznicy. Mieszkać mógł albo tutaj, bo na górze był pokoik podobny do tego w Warszawie, albo w mieszkaniu Sowińskich, którzy zostawili mu klucze, instruując szczegółowo, jak ma podlewać kwiaty (Jagoda) i czym karmić kota (Zbyszek). Grzegorz na razie postanowił zamieszkać w lecznicy, przyzwyczajony do takich warunków. Zresztą, jak czynne non stop, co obwieszczała tablica, to lekarz też powinien być dostępny non stop. Okazało się później, że to non stop było na wyrost, bo choć Grzegorz już tydzień niósł pomoc pieszczochom mieszkańców miasta (okazało się, że pieszczochy są pieszczochami wszędzie – czy to w Warszawie, czy w Towianach, czy też w każdym innym miejscu na świecie), jednakowoż pomoc nocna nigdy dotąd nie była potrzebna. No i dobrze, cieszył się Grzegorz; on jednak miał czyste sumienie i swoje zastępstwo traktował poważnie i rzetelnie. * Grzegorz wracał od dentysty, po usunięciu zęba (niestety), ze zdrętwiałym jeszcze po znieczuleniu policzkiem. Teraz czeka go wstawienie koronki, nawet dobrze, że tak się stało, bo i tutejszy dentysta, i protetyk byli bardzo dobrzy. Skręcił w uliczkę, przy której mieściła się lecznica, i jego wzrok przesunął się po skwerku zlokalizowanym vis à vis. Na ławeczce siedziała dziewczyna, na której widok zaparło mu dech w

piersiach. Cóż, Grzegorz nie był oryginalny w ocenie Anny. Prawie każdy mężczyzna, niezależnie od wieku, tak reagował na jej widok. Mimo wczesnowieczornej pory (zbliżała się siódma), słońce świeciło jeszcze jasno, dmuchał delikatny wiaterek, nieco rozwiewając upalne powietrze; pogoda była więc przepiękna i życie wydawało się cudowne. Dziewczyna miała kręcone kasztanowe włosy, dość krótko przystrzyżone, siedziała w pozycji półleżącej, z zamkniętymi oczami. Twarz wystawiła ku słońcu i wyciągnęła przed siebie dłuuugie nogi w płóciennych spodniach podwiniętych teraz do kolan. Delikatna twarz w kształcie serca, trochę już zaróżowiona, ozdobiona była kilkoma piegami w okolicach zgrabnego noska. Pełne, różowe (nieumalowane!, co zauważył z satysfakcją Grzegorz) usta dopełniały obrazu. Bardzo urokliwego obrazu, uznał, mogąc całkiem bezkarnie obserwować dziewczynę, ponieważ miała zamknięte oczy. Na ławce obok tej uroczej istoty leżała kupka niezmiernie brudnego futerka, która – po bliższym obejrzeniu – okazała się psem podobnym nieco do nizinnego owczarka polskiego. Czyżby mój potencjalny pacjent?, pomyślał z nadzieją Grzegorz, podchodząc bliżej. – Państwo do mnie? – zapytał. Uroda dziewczyny stała się jeszcze bardziej uderzająca, gdy nieznajoma otworzyła oczy. Były nieprawdopodobnie niebieskie, duże na pół twarzy, okolone długimi, gęstymi rzęsami. – O, pan doktor Sowa-Sowiński? – zakładając, że tak, skoro ją zagadnął, ciągnęła: – Dobry wieczór, jestem Anna Towiańska, od niedawna właścicielka Sosnówki. To był majątek mojej rodziny. Właśnie

dziś przyjechałam, przed kilkoma godzinami – tłumaczyła dalej, nie dając mu dojść do słowa. – I proszę spojrzeć, co znalazłam. – Wskazała ręką psa, który utracił już kształt kłębka i stał się jeszcze bardziej podobny do owczarka. – Nie nazywam się Sowa-Sowiński, ale proszę, zapraszam do środka, zaraz wszystko wyjaśnię. Anna schyliła się i wzięła psa na ręce, nie dbając o to, że brudzi sobie jasnoniebieski T-shirt, zresztą i tak już nieco przybrudzony, i poszła za… właśnie, za kim? Po wzajemnych wyjaśnieniach, w co wchodziła również historia znalezienia psa, Grzegorz przystąpił do badania. Anna usiadła z boku, na stołeczku, trzymając rękę na psiej łapie, bo ilekroć tę łapę puszczała, zwierzak zaczynał skomleć rozpaczliwie i wyrywał się lekarzowi, uniemożliwiając badanie. – Cóż… – zaczął Grzegorz i umilkł, niebacznie spojrzawszy w niebieskie, wpatrzone w niego oczy świeżo upieczonej właścicielki psa. – Cóż…??? – Zamrugała kilka razy, a z głębi błękitnych tęczówek uleciało ku niemu kilka znaków zapytania. – No więc – zaczął raz jeszcze – sunia jest trochę wygłodzona i w tej chwili ma gorączkę, łapka trochę zaropiała, bo skaleczenie znajduje się w miejscu narażonym na kontakt z ziemią. Niebieskie oczy zogromniały, co wydawało się już niemożliwe, a jednak… Grzegorz znowu stracił mowę, zatopiwszy się w ich błękicie. – Teraz oczyściłem ranę i zaaplikowałem antybiotyk. – Ocknął się po kilku sekundach, patrząc już tylko na psa. – Zaraz, zaraz… sunia? – zdziwiła się Anna – To suczka? O, to

świetnie, cieszę się. – Za trzy dni powinno być wszystko w porządku – ciągnął Grzegorz. – Tak, to suczka, mniej więcej roczna, może komuś uciekła, trzeba może porozwieszać ogłoszenia na rynku. – Przez te trzy dni zatrzymam ją w lecznicy, gdyby gorączka wzrosła, będę na miejscu. Porozwieszam też ogłoszenia, a jak po trzech dniach nikt się nie zgłosi, oddam suczkę pani. – Anna jestem. Dobrze, to rozsądna propozycja, choć mówię to z żalem, bo już się do niego, to znaczy do niej, przywiązałam. Ile jestem winna, panie doktorze? – Grzegorzu, a winna nic nie jesteś, robię to dla tej śliczności. – Potarmosił kudłate uszy. – Popatrz, polubiła mnie – ucieszył się, gdy z gęstwy kudełków wyłonił się różowy języczek i polizał Grzegorza po ręku. – A gdybyś chciała się upierać przy moim honorarium, pozwolę się zaprosić na kawę przy najbliższej okazji, może być nawet jutro. * Anna jechała powoli przez las w stronę Sosnówki. Przecież jeszcze w ogóle nie obejrzała dworku. Wokoło było przepięknie, słońce skłaniało się ku zachodowi, wiał leciuteńki wietrzyk, sosny stały dumnie wyprostowane. Przez otwarte okno samochodu Anna czuła ich zapach. – Suczka – powiedziała do siebie cichutko – a ja w ogóle tego nie zauważyłam. Oj, żeby tak nikt się po nią nie zgłosił… Nie zastanawiała się, co zrobi z psem (suczką) w Warszawie. Mieszkała przecież sama i w zasadzie większość dnia spędzała w pracy, często siedziała tam dłużej niż osiem – dziesięć godzin. Cóż, kochała

swoją pracę i choć nie zarabiała tyle, ile by sobie życzyła, komfort robienia czegoś, co się uwielbia, był istotniejszy od jakichś tam pieniędzy. Anna pracowała w prywatnym wydawnictwie „Oczko". Była korektorką, a czasami pełniła funkcję redaktora. Redakcją zajmowali się na ogół dwaj wspólnicy, właściciele „Oczka". Ale zdarzało się, że mieli jakieś inne zajęcia, a książkę należało przygotować jak najprędzej. Wówczas Annie powierzano tę pracę. Nie chciała jednak tego robić, gdy chodziło o dzieło jakiejś znanej autorki („Oczko" miało takie dwie), te bowiem były zazwyczaj tak rozkapryszone, że każdą sugestię zmiany w swoim wypieszczonym tekście przyjmowały jako atak, zamach i czyn wręcz obrazoburczy. Na owe primadonny „wypuszczany" był, jak to określał zespół „Oczka", Piotr Żętycki, jeden z właścicieli, osobnik prawie dwumetrowy (sto dziewięćdziesiąt dwa centymetry wzrostu, dziewięćdziesiąt pięć kilogramów wagi), czarne oczy, czarna bujna czupryna i absolutnie domowy pantoflarz… Jednak o tym ostatnim autorki przecież nie wiedziały, a wrażenie robił, że ho, ho! Przyjmowały niemal z czcią każdą Piotrową uwagę i wszystko przebiegało sprawnie, bez problemów. Annie natomiast całkiem dobrze pracowało się z pisarzami. „Nie wiadomo czemu" – żartowali jej koledzy. Ale naprawdę tylko żartowali, bo radziła sobie z tekstami bardzo dobrze; jej poprawki były zawsze starannie przemyślane i słuszne – a poza tym była po prostu, no, co tu mówić, po prostu śliczna. Dostrzegał to każdy mężczyzna, nawet pisarz! * Anna wjechała w bramę wiodącą do Sosnówki, zaparkowała przed

frontowym wejściem i wyjęła z torby klucze otrzymane od mecenasa Witkowskiego. Nie weszła jednak do domu, bo przypomniała sobie, że nie widziała jeszcze dworu od tyłu. Nie widziała właściwie nic, poza frontem i brzegiem jeziorka, gdzie znalazła suczkę (chociaż w zasadzie to przecież suczka ją znalazła). Wyjęła więc z torby portfel i włożyła go do kieszeni, działając machinalnie i z przyzwyczajenia. Zaraz też roześmiała się w duchu, uprzytomniwszy sobie, że przecież zostawia w samochodzie laptop, o wiele cenniejszy od zawartości portfela, i kilka innych przedmiotów, w tym ukochany aparat fotograficzny. Zawróciła więc i ustawiła pilotem „alarm włączony". Aparat wzięła ze sobą, zrobiła kilka zdjęć domu od frontu i obeszła dwór. Odwróciła się – i cóż, spodobało jej się to, co zobaczyła. A zobaczyła duży, półkolisty taras i pięć szerokich, wiodących nań stopni, też półkolistych. Zobaczyła dwa skrzydła, jak od frontu, tyle że tu były drewniane okiennice, wściekle zielone, z obłażącą, olejną (o matko!) farbą. Znowu pstryknęła kilka zdjęć. Muszę sobie kupić jakiś zeszyt i zapisywać, co tu trzeba zrobić, pomyślała, zastanawiając się, czy Tomek zechce jej tu pomóc. Tomek był jej przyjacielem. Takim przez duże P, bo przyjaźnili się przez całe studia, większość znajomych Anny myślała nawet, że to jej chłopak. Ale Tomek był gejem, z tym że takim niezadeklarowanym, utajnionym; no cóż, bał się ludzkich języków i całego tego ostracyzmu, jakim nasze kochane społeczeństwo (w swej demokratycznej większości) otacza tych, którzy kochają ludzi swojej płci. Anna nigdy więc nie prostowała plotek krążących o ich związku. Tomek – tak jak ona – skończył polonistykę i… został stolarzem.

Ogólnie mówiąc, bo w zasadzie był stolarzem artystycznym. A od kiedy książki można było czytać uszami (dzięki różnym MP3 i tym podobnym gadżetom), ręce i oczy zajął swoją pasją, to znaczy struganiem w drewnie. Spod jego ręki wychodziły różne cuda i cudeńka; zrobiony (wyrzeźbiony!) przez Tomka płot nie był płotem, lecz dziełem sztuki, a wystrugane tralki schodowe można by nawet pokazywać na wystawie. Pracownię stolarską „Hebel" prowadził wspólnie ze swoim partnerem życiowym, Henryczkiem, który stolarzem był od zawsze. I należy powiedzieć, że stolarzem prawdziwym, jeśli można tak to określić. Rzetelnym, solidnym rzemieślnikiem. Swoje umiejętności zyskał w drodze dziedziczenia, genetycznie – stolarzem był Henryczkowy dziadek, tym samym zajęciem parał się też Henryczkowy ojciec. Obydwaj przodkowie już nie żyli, może i lepiej, jak zwykł mówić Henryczek, bo chyba umarliby ze zgryzoty, dowiedziawszy się o Henryczkowych preferencjach seksualnych. Tomek poznał Henryczka, poszukując wykonawcy szopy ogrodowej na swojej działce. Dogadał się z Henryczkiem i od tej pory prowadzili wspólne życie. Pracownię wniósł do spółki oczywiście Henryczek, ale jej spiritus movens był Tomek, który oprócz praktycznej pracy „w drewnie" zajmował się wyszukiwaniem zleceń, organizował reklamę (kiedyś nawet ściągnął jedną panią redaktor z telewizji, ale jakoś żaden reportaż o ich pracowni nie został wyemitowany) i prowadził – niezbyt wprawdzie skomplikowaną, ale zawsze! – księgowość „Hebla". Nabrali rozpędu od chwili, gdy wykonali pracę dla pewnego dość znanego aktora posiadającego szczęśliwym zbiegiem okoliczności działkę obok działki Tomka, nad Wisłą. Aktor zamówił u nich altanę i otrzymał ażurowe cudo w kształcie pięciokąta. Od tamtego dnia mieli więcej zleceń,

niż mogli przyjąć, i Anna obawiała się, że nie znajdą czasu, żeby jej pomóc w Sosnówce. Choć… miała pewną nikłą nadzieję, Tomek bowiem był zapalonym wędkarzem, a przecież posiadała teraz własne jezioro. Tylko jeszcze nie bardzo wiedziała, czy są w nim ryby. Ale to już Tomek sam sobie sprawdzi. O ile przyjedzie, oczywiście. Tylne wejście było bardziej imponujące od frontowego. W ogóle Anna zastanawiała się, czy ktoś nie postawił dworku na odwrót. Tył bowiem, mimo tych obrzydliwych, zamalowanych na olejno okiennic, podobał jej się o wiele bardziej. Urzekł ją ów półkolisty taras i oczami wyobraźni widziała już, jak siedzi sobie na nim w bujanym fotelu wyłożonym miękkimi poduchami. Przed oczami miała migoczącą taflę jeziora, prześwitującą między sosnami, najpiękniejszymi drzewami świata. W ręku trzymała elegancką filiżankę, z której dolatywał cudowny aromat kawy, a obok… obok na drugim fotelu siedział Grzegorz, weterynarz. Zamrugała oczami i obraz zniknął. Co za głupstwa, zawstydziła sama siebie. Po pierwsze – nigdy nie pije kawy w filiżance. Ma swój ukochany kubek w fiołki i żadna kawa na całym świecie nie smakuje tak, jak własnoręcznie zaparzona, wlana do tego kubka. Po drugie – dlaczego ten weterynarz? Raz w życiu go widziała i już się wepchnął do jej fantazji. O, nie, tak nie będzie. Anna usilnie wymazywała z pamięci ujrzany przed chwilą obraz. Ale zapach kawy jakoś nie znikał, przeciwnie, był coraz wyraźniejszy. Z prawej strony coś zaszeleściło i nagle skoczyła na nią, na razie bezimienna, suczka, głośno skomląc z radości. A za suczką wyłonił się weterynarz Grzegorz. W ręku trzymał duży kubek (!) w kwiatki, z którego wydobywała się upojna woń kawy, jak w tej reklamie ze Świętym

Mikołajem. Anna zawsze śmiała się z tej reklamy, bo jako wytworna kawoszka wiedziała przecież, że żadna kawa nie pachnie tak mocno. Ta z weterynaryjnego kubka jednak pachniała! – Musiałem ją tu przywieźć, bo płakała tak głośno, że ludzie z ulicy zaglądali – pożalił się Grzegorz. – Ale skąd wiedziałeś, gdzie przyjechać? – zdziwiła się Anna. – I skąd masz tę kawę? – No, przecież powiedziałaś, że jesteś nową właścicielką Sosnówki. Kobieto, czy ty naprawdę nie wiesz, jakie tu są ryby?! Każdy wędkarz w okolicy zna jezioro w Sosnówce. Teraz pewnie poprzeganiasz wszystkich amatorów wędkowania – zmartwił się nieoczekiwanie weterynarz. – A kawę mam w termosie, zaraz ci dam. – Opłukał kubek w jeziorze, nalał kawy z termosu i podał Annie. – Są ryby! – ucieszyła się ich właścicielka. Wróciła jej nadzieja na pomoc Tomka i Henryczka. Dobrze jest, pomyślała i upiła spory łyk, nie przejmując się higieną. Kawa smakowała, jak pachniała, czyli bosko! – Suniu, już dobrze, połóż się na chwilę. – Suczka uwijała się wokół niej, nie bacząc na skaleczoną łapę owiniętą teraz już przybrudzonym bandażem. Sierść miała puszystą i nieco nastroszoną, wyglądała całkiem jak sosnowa szyszka. – Szyszka – zadecydowała Anna. – Spójrz, Grzegorzu, czy ona nie wygląda jak sosnowa szyszka? Tak będzie miała na imię.– Szyszka! – zawołał zdecydowanym głosem, a suczka, o dziwo, podbiegła do niego. Wprawdzie zdaniem Grzegorza trudno się było dopatrzeć podobieństwa do szyszki, ale skoro Annie wszystko się kojarzy z sosnami, niech jej będzie.

– Trochę ją wykąpałem. Założyłem jej też przeciwpchelną obróżkę. A, wiesz, gorączka jej spadła. Myślę, że ten skok temperatury był raczej wynikiem stresu, nie choroby. Ale antybiotyk musi brać jeszcze przez trzy dni. Jak długo tu zostaniesz? – No, przynajmniej przez tydzień. Mam tu mnóstwo spraw do pozałatwiania. Popatrz, minął cały dzień, a ja jeszcze nie weszłam do środka. – To może wejdziemy teraz? Razem? Bardzo jestem ciekaw, jak tam jest, w środku, w tym dworku. Anna wyciągnęła z kieszeni klucze, obeszli razem dom i stanęli przed frontowymi drzwiami. – Śmiało – zachęcił Grzegorz, widząc jej wahanie. – A może ja otworzę? – zaproponował. – Nie, nie, już otwieram. Weszli do środka i aż się cofnęli, buchnął bowiem na nich żar i zaduch. Okna były pozamykane, a czerwcowe słońce przez cały dzień nagrzało mocno wszystkie pomieszczenia. W prześwitujących przez okna jasnych pasmach światła wirowały drobiny kurzu. Bardzo puszysta Szyszka wpadła do środka i zaczęła kichać. Grzegorz spojrzał na Annę i wyciągnął do niej rękę najwidoczniej absolutnie przekonany, że właścicielka Sosnówki potrzebuje wsparcia. Istotnie, potrzebowała, bo widok, jaki ukazał się ich oczom, był przygnębiający. Obraz nędzy i rozpaczy – a i to za mało powiedziane. Oczywiście żadne meble się nie ostały, ale Anna się tego spodziewała. Spodziewała się też, że konieczny będzie gruntowny remont pomieszczeń, nie przypuszczała jednak, że w zasadzie łatwiej byłoby

wszystko zbudować od początku, niż wyremontować. Oczywiście Tomek z Henryczkiem tu nie wystarczą, potrzebowała jakiejś solidnej ekipy Mostostalu czy innej wielkiej firmy. Anna przypomniała sobie słynne słowa głównej bohaterki „Przeminęło z wiatrem", Scarlett O'Hary. – Pomyślę o tym później – ogłosiła urbi et orbi, odwróciła się na pięcie i wypadła na zewnątrz. Grzegorz nawet nie zdążył zauważyć, że wyszła, oglądał bowiem centralnie wyeksponowany kominek w zdumiewająco dobrym stanie. Był to kominek naturalny, wykonany w kamieniu, z czarnym paleniskiem, wskazującym, że wiele lat w nim palono. Grzegorz zamknął oczy i ujrzał piękny salon, wytwornie umeblowany, i ogień, buzujący w kominku. Przed kominkiem, na stylowym fotelu siedziała Anna w ciemnozielonej aksamitnej sukni, z kieliszkiem czerwonego wina w ręku. Obok stał on, Grzegorz, trzymał rękę na oparciu fotela i wpatrywał się w ogień. Anna podniosła głowę i… drgnął, nie dowiedziawszy się już, co było dalej. Istotnie, ujrzał Annę, chociaż nie w ciemnozielonej aksamitnej sukni, tylko w przybrudzonym jasnoniebieskim T-shircie i płóciennych kremowych spodniach. Targała spore toboły. – Co ty robisz? Poczekaj, pomogę ci. – Podskoczył do niej szybko. – Muszę uprzątnąć jakiś kąt i rozłożyć śpiwór. Masz tu wiaderko. – Podała mu gumowy pojemnik. – Przynieś mi trochę wody z jeziora. A potem, jeśli chcesz pomóc, rozpal ognisko. Miejsce na ognisko było nad jeziorem. Leżały tam nawet przygotowane gałęzie. Anna nie chciała się teraz zastanawiać, kto ich naznosił, choć miała niejasne podejrzenia, że to któryś z miejscowych

wędkarzy. Na myśl, że mogą ją tu odwiedzać amatorzy wędkowania, poczuła się trochę nieswojo. W zasadzie nie miała nic przeciw temu, ale wolałaby najpierw poznać osobiście tych gości, w warunkach innych niż – powiedzmy – polowe. – Jak to, śpiwór? – zdziwił się Grzegorz. – Chcesz tu spać? Następny, pomyślała Anna, przypominając sobie „tukanie" mecenasa Witkowskiego. – No chcę, co w tym dziwnego, przecież to mój dom. – Wiesz co? Twój, owszem, ale dom? Domem to ta ruina będzie po jakichś sześćdziesięciu latach remontu. – Nie żadna ruina, tylko Sosnówka, dwór szlachecki, nie widzisz? I nie denerwuj mnie, idź po tę wodę i rozpal ognisko, jeśli chcesz pomóc, a jeśli nie chcesz, to do widzenia. – Annę strasznie oburzyła owa „ruina". „Ruina" mówi na Sosnówkę, burak jeden…

październik 1944 – wrzesień 1948

Rozdział 5 Była niedziela, 1 października 1944 roku. Warszawa umierała pokonana przez ciemiężcę. Gdzie spojrzeć – gruzy, ruiny, porozbijane meble, zwały cegieł i ciała zabitych lub rannych. Dym, kurz i swąd. Od piątej rano trwało zawieszenie broni w jedynej dzielnicy wciąż utrzymywanej przez powstańców, w Śródmieściu. Mimo że panował głód i było zimno, ludzie niechętnie opuszczali Warszawę, nie chcąc uwierzyć, że to już naprawdę koniec. Tłumy wychodziły na ulice, szukano bliskich i znajomych. W mieście panowała dziwna, przerażająca cisza. Na niektórych ulicach, między innymi na Kruczej, natychmiast powstały ruchome bazary, gdzie wymieniano różne rzeczy. Kupowano i także sprzedawano, głównie papierosy i dolary.

Mecenas Malczewski krążył po ulicach, przystawał przy handlujących, wypatrywał znajomych twarzy. Szukał Witolda albo jakiegoś kolegi syna, wielu z nich przecież znał. Cała rodzina wierzyła, że Witold żyje, nikt nie dopuszczał myśli, że mogłoby być inaczej. Od pierwszego dnia powstania nie mieli jednak od niego – ani o nim – żadnych wiadomości, więc pan Wacław, choć nie wypowiadał tej myśli głośno, czasami był prawie pewny, że nie ma już syna. „W związku z trudnym pod względem żywnościowym, sanitarnym i taktycznym położeniem walczącej już dwa miesiące Warszawy polskie władze krajowe przyjęły propozycję niemiecką ewakuowania z miasta cywilnej ludności oraz chorych i rannych" – wyczytał mecenas w skrawku gazety znalezionej na ulicy. Może Witold jest ranny i gdzieś go wywieźli, pomyślał, jednak tak naprawdę w to nie wierzył… O siódmej wieczorem minął termin zawieszenia broni i Niemcy rozpoczęli wzmożony ostrzał artyleryjski Śródmieścia. Bomby dosłownie zrównały z ziemią stojące jeszcze budynki w rejonie Złotej, Nowogrodzkiej, Mokotowskiej, Żurawiej… Właśnie na Złotej odłamek trafił mecenasa Malczewskiego w głowę. Pan Wacław znalazł się tam, ponieważ ktoś mu powiedział, że ulicą przechodziła kolumna rannych powstańców. Pobiegł więc co sił w swoich sześćdziesięcioletnich nogach, mając nadzieję, że wśród idących spotka kogoś, kto może widział w jakimś szpitalu Witolda. *

Dom przy Kruczej 46 przetrwał wszystko. Mieszkańcom jawił się jako opoka i wierzyli, że póki stoi, oni też żyć będą i nic im się stać nie może. Pod czwórką mimo późnej pory nikt nie spał. Słuchali z niepokojem odgłosów dobiegającej zewsząd kanonady i martwili się o pana Wacława, który wyszedł z domu o piątej po południu. Raptem ktoś załomotał w drzwi. – Janek! – Wchodź, prosimy, może jesteś głodny? – O Boże, czy coś się stało? Czy nie wiesz czegoś o Witoldzie? – dobiegały ze wszystkich stron pytania. Janek, czyli „Gorzki", najbliższy kolega Witolda, miał przed sobą trudne zadanie. Musiał przekazać Malczewskim smutną wiadomość; dowiedział się właśnie, że Witold nie żyje. Został ranny w walkach na Powiślu kilka dni po rozpoczęciu powstania. Janek nie wiedział, czy były to ciężkie obrażenia, nie wiedział też, co się stało dalej z przyjacielem. Zobaczył tylko sanitariuszkę przy Witoldzie, wiedział więc, że ranny otrzyma niezbędną pomoc. Sam, wraz z kolegami, pobiegł dalej, trwały walki. Wieczorem usiłował się dowiedzieć czegoś o Witoldzie, ale nikt nie umiał mu nic powiedzieć. Sanitariuszka, którą widział przy rannym, mówiła, że Witolda zabrano do powstańczego szpitala. Nawet się nie orientowała, do którego, musiała się zająć innymi rannymi, a było ich sporo. Janek obiegł najbliższe szpitale i punkty opatrunkowe, Witolda jednak nie znalazł. Dopiero dzisiaj Jerzyk, kolega z innego zgrupowania, podbiegł do niego, pytając, czy przekazano mu, co się stało z Witoldem. Okazało się, że w punkt opatrunkowy, do którego zaniesiono Witolda, trafiła bomba. Unicestwiła wszystko – i wszystkich. Nikt nie przeżył.

Jerzyk widział całe zdarzenie, a jeszcze wcześniej dostrzegł Witolda na noszach, pomyślał nawet, że kiedy walka się skończy, odwiedzi kolegę, bo znali się jeszcze ze szkoły. On, Witold, Janek i inni… Pani Malczewska przyjęła wiadomość o śmierci syna z pozornym spokojem. Od dawna opłakała go już w swoim sercu, nie wierzyła bowiem, że nie starałby się przekazać jakiejś wiadomości, gdyby żył. – Janek, chodź, dziecko, umyjesz się i zjesz coś. „Dziecko" miało trzydzieści pięć lat, tyle, ile miałby Witold, dla Izabelli jednak zarówno Wituś, jak i wszyscy jego koledzy byli dziećmi. Nikt się o to zresztą nie gniewał. Janek także.– Dziękuję bardzo, ale muszę wracać do oddziału, stoimy tuż obok, szykujemy się do wyjścia z Warszawy. „Kurier Stołeczny" (nr 45/44) pisał: „To, co było w ludzkiej mocy, to, co się mieści w granicach możliwej ofiarności – to się stało. Daliśmy Polsce swoich najlepszych, którzy zginęli, daliśmy swe cierpienia, mienie i dachy nad głową. Idziemy na dalszą poniewierkę. Nie pójdziemy roznosić po Polsce płaczu i lamentów. Nie będziemy się stroić w togi bohaterów. Idziemy pełni smutnej prawdy polskiej, z wiarą, że nasz trud nie pójdzie na marne… A tym, którzy będą pomniejszać światową wartość naszego szaleństwa, stanie przed oczyma widmo sterczących z gruzów Warszawy pięści poległych". Półtorej godziny później w rodzinę Malczewskich uderzył następny grom. Sąsiad przyniósł wiadomość o śmierci pana Wacława.

Oszołomione bólem i rozpaczą kobiety zastanawiały się, co jeszcze przyjdzie im znieść. I stało się coś jeszcze. W nocy do drzwi Malczewskich zapukała Helena, żona Witolda. Ich mieszkanie przy Żurawiej spłonęło doszczętnie wraz z całym domem, gdy uderzyły w niego dwie bomby. Niczego nie dało się uratować z pożaru. Śródmieście dogorywało… Syn Witolda, Boguś, miał cztery lata. * – Mamo – Marysia, szlochając, objęła matkę i przytuliła ją do siebie. – Mamo, płacz, płacz, proszę, dobrze ci to zrobi. – Cicho, cicho, córeńko, ja już dawno wszystkie łzy wypłakałam. – Mamo, zatrzymajmy Anusię – szepnęła cicho Marysia, chcąc odwrócić myśli pani Izabelli od ogromu nieszczęść, które tak nagle spadły na ich rodzinę. – Wiesz, jak skończy się to wszystko, chciałabym ją zarejestrować jako swoją córkę. Marysia nie wiedziała, że w sejfie ojca leży znaleziony w beciku małej akt ślubu Anny i Stanisława Towiańskich, testament Staszka i oświadczenie potwierdzające narodziny Anusi – sporządzone przez mecenasa Malczewskiego zaraz po tym, gdy Staszek oddał mu na przechowanie swój testament. – Bo wiesz, mamo – ciągnęła Marysia głosem drżącym od łez – Michał i ja w zasadzie jesteśmy po słowie. Będę czekała na niego, on wróci, gdy to wszystko się skończy. Weźmiemy ślub i Anusia będzie miała rodzinę. Przygnieciona podwójnym ciosem pani Izabella nic nie mówiła,

choć wiadomość o przyszłym ślubie córki z Michałem Mostowskim nie budziła jej entuzjazmu. Poznała pana Michała, owszem, był bardzo przystojnym mężczyzną, człowiekiem z klasą, właścicielem majątku Mostowy Dwór, doskonałym lekarzem. Jednak… miał pięćdziesiąt pięć lat. A Marysia trzydzieści. Znaczna różnica wieku. Ale Izabella zdawała sobie sprawę z tego, że jeśli tamci obydwoje zechcą się pobrać, nic na to nie poradzi. Miała tylko nadzieję, że pan Bóg ułoży ich losy inaczej. Martwiła się także o Zosieńkę. Wiedziała wprawdzie, że i ona, i jej narzeczony, Franek (ślub planowano na 1 września 1939 roku), żyją i postanowili wyjść z Warszawy ze swoim oddziałem, ale bała się o córkę, któż bowiem mógł przewidzieć, co się z nimi stanie. I rzeczywiście, nie mogła przewidzieć, że wczoraj widziała swoją najmłodszą córkę ostatni raz w życiu. Zosia i Franek po upadku powstania, jak wielu innych powstańców, trafili do obozu przejściowego, a po wyzwoleniu mieszkali jeszcze dwa lata w Niemczech. Tam Zofii i Franciszkowi Tymowskim urodził się pierwszy syn, Andrzej. Potem wyemigrowali do USA, gdzie urodził się drugi syn, Franuś. Utrzymywali z rodziną kontakt korespondencyjnie, choć przez pewien czas listy czy paczki z USA nie były dobrze widziane w Polsce, toteż wiele przesyłek nie dotarło do rodziny. Franciszek Tymowski zmarł w roku 1955 na atak serca, a rok później Zofia przegrała walkę z rakiem. Chłopcami zaopiekowali się najbliżsi sąsiedzi. Kontakty z rodziną w Polsce urwały się na dobre. * Październik 1944 roku. W sali operacyjnej obozu szpitalnego w

Zeithain major doktor Michał Mostowski gestem poprosił o otarcie potu z czoła. Operował pułkownika Jastrzębskiego przywiezionego wśród rannych w powstaniu. Pułkownik miał pogruchotaną nogę i przed transportem do stalagu zrobiono tylko to, co było możliwe; noga została wzięta w łubki i mocno, kilkakrotnie owinięta bandażem elastycznym. Transport, brak leków i kiepskie warunki higieniczne podczas podróży zrobiły swoje. Ranny miał wysoką gorączkę, a w ranie rozpoczął się już proces gnilny. Doktor Mostowski za punkt honoru postawił sobie uratowanie nogi pułkownika. Mijała szósta godzina operacji. Doktor Mostowski słabł i słaniał się na nogach. Ale przecież nie mógł zostawić pacjenta. A w tej chwili nie miał go kto zastąpić. Musiał operować dalej… Michał cały czas tęsknił za Marysią Malczewską. Żegnając się z nią przed wyjściem z powstania, nie obiecywał jej, że wróci. Uważał, że dwudziestopięcioletnia różnica wieku to bariera nie do pokonania. Marysia kochała dzieci, zawsze mówiła, że chce mieć przynajmniej dwoje, a on, Michał, uważał, że jest już na dzieci za stary. Nie bardzo wiedział, kiedy ten czas minął – bo czuł się młodo – jednak miał już pięćdziesiąt pięć lat. A Marysia, jak policzył, skończyła trzydzieści. – Michale, pamiętaj, kocham cię i nie chcę nikogo innego – złożyła mu solenną obietnicę przy pożegnaniu, nie bacząc na brak konkretnych deklaracji z jego strony. – Różnica wieku nic nie znaczy, będę czekała na ciebie tyle, ile trzeba. – Marysieńko, teraz tak mówisz, ale przecież nie wiadomo, ile czasu upłynie, żebym mógł wrócić, zakładając, że będę żył. Chcę, żebyś ułożyła

sobie życie, nie marnując go na czekanie. Marysia przerwała jego perswazje mocnym, gorącym pocałunkiem. Michał ciągle miał ją przed oczami, taką, jaka była w tym ostatnim dniu powstania, ostatnim dniu ich krótkiej, wojennej miłości. Od momentu rozstania nie miał od niej żadnej wiadomości, sam też nie dawał znaku życia. Uznał, że Marysia powinna o nim zapomnieć, dla jej własnego dobra. Wierzył, że ułoży sobie życie bez niego. Nie wiedział jednak, że Marysia mówiła bardzo serio, deklarując, iż nie chce nikogo innego i że będzie czekać, aż Michał wróci. Nie wiedział także, że Marysia ma już to swoje jedno wymarzone dziecko – Anusię. Nie wiedział również, że i on, chcąc nie chcąc, został ojcem, Anusię bowiem zarejestrowano jako córkę Marii Malczewskiej i Michała Mostowskiego, zaginionego podczas wojny. Marysia, chociaż nie miała od Michała żadnej wiadomości, wierzyła, że jej ukochany żyje i wróci. Nie miała też żadnych wątpliwości, że zaakceptuje decyzję o zgłoszeniu Anusi jako jego, Michała, córki. Próbowała się dowiadywać o losy wywiezionych z powstania lekarzy i udało jej się stwierdzić, że zostali umieszczeni w obozie szpitalnym w Zeithain, około dziesięciu kilometrów od Mühlbergu. Wiedziała też, że 23 kwietnia Zeithain wyzwolili żołnierze radzieccy. Optymistyczne było to, że wszystkie dostępne Marysi źródła podawały, iż w tym obozie nie zginął nikt z personelu medycznego. Okazało się także, że lekarze wraz ze szpitalem wrócili w 1945 roku do Torunia – i tam ślad się urywał. Od wyzwolenia obozu upływał już trzeci rok, a Michała nie było. A on tymczasem poddał się, pozwolił, aby uczucie zwyciężyło.

Nagle zaczęło mu bardzo zależeć na domu i rodzinie – z tym, że jego rodziną miała być Marysia, nikt inny. Był początek 1948 roku. – Dziecko, przestań wypłakiwać oczy. – Izabella weszła cicho do pokoju. – Michał, gdyby mógł i chciał, już dawno wróciłby do ciebie. – Mamo, mamo, kto to Michał? – spytała zaciekawiona trzyipółletnia już Anusia, śliczna filigranowa istotka, o dużych błękitnych oczach i płowych kędziorach. – Aniołku, to twój tatuś, mamusia opowiadała ci przecież o nim. – Marysia otarła łzy i objęła córeczkę. Zmartwiona Izabella pokręciła głową. Chciała, żeby córka jakoś ułożyła sobie życie, by przestała wreszcie czekać na doktora Mostowskiego, który w oczach pani Malczewskiej zaczął się jawić już jako istota niemal legendarna. Nie wierzyła, że Michał wróci i w głębi serca była z tego zadowolona. Zadowolona też była z faktu, iż coraz częściej odwiedza ich Janek Słodkowski, kolega Witolda, choć to właśnie Janek przyniósł jej wiadomość o śmierci syna. Słodkowski, powróciwszy z obozu w Austrii, odwiedził panie Malczewskie, które w dalszym ciągu mieszkały przy Kruczej 46. Zmienił się tylko numer ich mieszkania – z czwórki stał się numerem 4A, ponieważ duże mieszkanie zostało podzielone na dwie części. Dawnym właścicielkom zostawiono dwa pokoje z kuchnią, łazienką i malutką ubikacją, z wejściem od podwórka. W części frontowej zamieszkały dwie dokwaterowane rodziny. Ale Izabella z Marysią i Heleną i tak były szczęśliwe, że udało się oddzielić ich część mieszkania – dość prowizorycznym wprawdzie – przepierzeniem

w przedpokoju. Przy tej ściance stał naprawdę duży kosz na brudną bieliznę, który zakrywała dekoracyjna zasłona z ciężkiego aksamitu. Na koszu Anusia urządziła sobie sekretną kryjówkę. Izabella przykryła kosz miękkim kocem, a dziewczynka bawiła się tam w dom, zawsze mając przy sobie ukochaną, jedyną zresztą, zabawkę – pluszowego tygrysa, takiego jak w „Kubusiu Puchatku" A.A. Milne'a. Tygrysek był jedyną zabawką Anusi tylko dlatego, że innych po prostu nie chciała. Z pogardą odrzucała wszystkie przynoszone jej lalki, domki, wózeczki i tym podobne dziewczyńskie skarby. Kochała tylko swojego tygryska. Tak, jak Anusia nie chciała patrzeć na inne zabawki, tak jej mama nie chciała patrzeć na innych kandydatów do swojej ręki, a tych znalazłoby się kilku, Marysia była bowiem piękną kobietą. Dość wysoka, postawna, bardzo zgrabna, o delikatnych rysach, wzbudzała żywsze uczucia w męskich sercach. Janek Słodkowski był nią zainteresowany jeszcze przed wojną, a teraz kompletnie stracił głowę. Marysia traktowała go jednak jak dobrego kolegę, a jeśli poświęcała mu więcej uwagi, to tylko dlatego, że przyjaźnił się z Witoldem. Na nieśmiałe sugestie ze strony Izabelli odpowiadała wzruszeniem ramionami. – Mamo, wiesz przecież, że kocham Michała i czekam na niego – ucinała wszelkie próby perswazji. I oto nagle teraz, 2 lutego 1948 roku, na progu ich mieszkania, przed otwierającą drzwi Wiesią, stanął żywy i bardzo realny Michał. – Dzień dobry, jestem Michał Mostowski – przedstawił się Wiesi, którą widział raz w życiu jako dwunastoletnią dziewczynkę. Od razu ją

poznał, mimo że się zmieniła; była teraz szesnastoletnią śliczną panną; nie wiedział jednak, czy ona może pamiętać jego. – Czy zastałem Marysię? – zapytał po prostu, jakby od jego ostatniej wizyty minęła chwila, a nie prawie cztery lata. – Michał! – rzuciła mu się na szyję jego (w co nie wątpił) Marysieńka. – Mamo, kto to? – Ujrzał parę błękitnych, wlepionych w niego oczek, zerkających spod strzechy jasnych loczków. – „Mamo"??? Marysiu??? – Michał osłupiał. Cały wieczór upłynął na wyjaśnieniach. Marysia ze łzami opowiedziała Michałowi o tragedii, jaka dotknęła ich rodzinę – o śmierci ojca i brata, a także rodziców Anusi i rodziców Wiesi. Wyjaśniła, że rejestrując malutką jako swoją córkę, w punkcie „ojciec dziecka" wpisała jego, Michała, a w miejscu „adres ojca dziecka" – napisała „nieznany, ojciec zaginął podczas działań wojennych". W rubryce „nazwisko dziecka" wpisała jednak swoje, „Malczewska", nie wiedziała bowiem, jak daleko może się posunąć bez uzgadniania takich decyzji z Michałem. – Doszłam do wniosku, że jak wrócisz, to i tak się pobierzemy, zmienię wtedy nazwisko na twoje – paplała uszczęśliwiona, że nareszcie jest przy niej ukochany mężczyzna. – A nazwisko Anusi także zmienimy na nasze, wspólne. – Taka jesteś pewna, że przyjechałem prosić cię o rękę? – przekomarzał się Michał, przypatrując się z szerokim uśmiechem całej swojej rodzinie. Zyskiwał za jednym zamachem i żonę, i córeczkę. Śliczną córeczkę, zauważył w myślach, uśmiechając się coraz szerzej.

– Jestem! – Marysia skłoniła się przed nim głęboko. – Proszę, oto moja ręka. – Podała mu dłoń. Michał włożył jej na palec piękny, rodowy pierścionek, przywieziony z Mostowego Dworu, gdzie wraz z pozostałą biżuterią przetrwał szczęśliwie ukryty w schowku za kominem. Majątkiem zdążyło już się zająć państwo ludowe. – Mamo, popatrz! – zawołała szczęśliwa Marysieńka, wyciągając przed siebie rękę z migoczącym brylantem oprawionym w platynę, z malutkimi raucikami dookoła. I tak oto rozwiały się marzenia Izabelli o ślubie Marysi z Jankiem. Musiała się z tym pogodzić, co też zrobiła z godnością. – Gratuluję serdecznie, cieszę się. – Uściskała rozradowaną córkę. – I witam w rodzinie nowego jej członka, pójdź, synu, w me ramiona – zadeklamowała patetycznie, robiąc perskie oko, bowiem „syn" był od niej tylko o rok młodszy. Ale postanowiła o tym nie myśleć. Liczyło się jedynie szczęście Marysi, która wręcz unosiła się nad ziemią i promieniała jasnym światłem. Michał został u nich tylko przez dwa dni, gdyż musiał wracać do pracy w szpitalu w Bydgoszczy, gdzie się zatrudnił po powrocie z obozu. Chciał także dokończyć to, co zaczął przed wyjazdem do Warszawy – urządzanie ich wspólnego domu. Gdy już bowiem podjął decyzję o ślubie z Marysią, postanowił wprowadzić ją jak księżniczkę, którą przecież dla niego była, do kompletnie urządzonego i wyposażonego jeśli nie pałacu, to przynajmniej czegoś bardzo zbliżonego. A przeszło stuczterdziestometrowe, pięciopokojowe bydgoskie mieszkanie w trudnych powojennych warunkach było prawie pałacem. Nawet czymś

lepszym od pałacu, jako że prawdziwym. Przed wyjazdem do Warszawy Michał był w stu procentach pewien, że Marysia na niego czeka. I nagle, pewnego dnia, opadły go wątpliwości… A jeśli nie czeka? Jeśli wyszła za mąż? Zginęła? Aż mu się zimno zrobiło. Zostawił wszystko i złapawszy w biegu rodowy pierścionek zaręczynowy, pojechał do Warszawy. Na Kruczej właściwie nawet nie było warunków, żeby mógł zostać tam dłużej. W jednym pokoju mieszkały Izabella oraz Marysia z Anusią, drugi zajmowała Helena z ośmioletnim już Bogusiem, a w kuchni spała Wiesia. Na czas pobytu Michała Wiesia przeniosła się do Izabelli i Marysi, ku wielkiej radości Anusi, bo musiały spać w jednym łóżku. Michał dostał kanapę w kuchni. Ale spałby nawet w łazience, szczęśliwy, że jest, jak jest. * Ślub był wspaniały, a wesele jeszcze wspanialsze. Michał wynajął całą „Świteziankę" i bawiła się prawie cała Bydgoszcz. W każdym razie – na pewno na weselu bawiła się cała bydgoska brać lekarska. Marysia czuła się tak szczęśliwa, jak nigdy. Jej mąż, ordynator oddziału ortopedii, był osobą znaną i wielce w Bydgoszczy poważaną. Część tej estymy spływała i na Marysię, którą teraz tytułowano panią doktorową, co z początku śmieszyło ją niepomiernie, ale szybko się przyzwyczaiła. Mieszkanie, zlokalizowane w najpiękniejszym punkcie Bydgoszczy, przy placu Weyssenhoffa, naprzeciwko ogrodu botanicznego, było przepiękne. Wysokie, przestronne pokoje, pięknie urządzone przez Michała. Na ścianach wisiały obrazy, był między nimi i Vlastimil Hoffmann, i Stanisław Czajkowski, a nawet jeden Fałat. W gabinecie stały stare, oryginalne meble gdańskie; zachwyt Marysi wzbudziła szczególnie

obficie rzeźbiona biblioteka i przepiękne, rozłożyste biurko. Były tam jeszcze dwa stoliki, jeden większy, okrągły, drugi mniejszy, kwadratowy. Do tego duży fotel i sześć krzeseł. A także lekarska leżanka, Michał otrzymał bowiem prawo do prywatnej praktyki lekarskiej i przyjmował pacjentów także w domu. Do gabinetu przylegał wydzielony korytarzyk, w którym urządził poczekalnię dla pacjentów. Zachwyt Anusi wzbudziła szczególnego rodzaju popielniczka ustawiona w poczekalni. Była to drewniana figurka Murzyna, w czerwonym kubraczku, wzrostu „ponadanusiowego". Murzyn trzymał w wyciągniętej przed siebie ręce dużą, metalową popielnicę. Stylowe meble stały w całym mieszkaniu. Większość z nich udało się Michałowi przywieźć z Mostowego Dworu, w którym władza ludowa urządziła biuro miejscowego PGR-u. Na szczęście stare meble dworskie nie znalazły uznania zatrudnionych tam pracowników, którzy chcieli mieć śliczne, nowoczesne, leciutkie i funkcjonalne mebelki, a nie takie stare, ciężkie klamoty. „Klamoty" powędrowały więc do dworskiej stodoły, skąd szczęśliwie zabrał je prawowity, aczkolwiek oczywiście przez władzę ludową nieuznawany właściciel majątku. Nie bez trudu, używając całego swojego czaru i wdzięku, uzyskał zgodę dyrektora PGR-u na odkupienie rodowych pamiątek, płacąc za nie cenę przez dyrektora wyznaczoną. Na szczęście tamten nie miał zielonego pojęcia o ich prawdziwej wartości, tak więc podał jakąś śmieszną kwotę. W istocie śmieszny był sam fakt, że Michał musiał płacić za swoje własne meble, był jednak szczęśliwy, że mu się udało je odzyskać. W mieszkaniu poza gabinetem był jeszcze duży, ponad czterdziestometrowy salon, umeblowany w stylu chippendale. Wychodziło

się z niego na spory balkon z tralkami obsadzony pelargoniami w skrzynkach. Michał najbardziej lubił pelargonie, a Marysia, choć dotąd uważała, że to takie pospolite kwiaty, natychmiast także je pokochała. Uwielbiała wiosenne i letnie poranki, kiedy zaraz po śniadaniu podanym przez Danuśkę, ich gosposię, siadywali z Michałem na balkonie, pijąc kawę i wdychając wonie roślin z ogrodu botanicznego położonego naprzeciwko ich kamienicy. W takie poranki Anusia siedziała cichutko na małym bujanym fotelu, wyjątkowo milcząca, przytulając swojego tygryska, który – choć już stareńki – okazał się nadal niezastąpiony. W mieszkaniu była także sypialnia, pokój dziewczynki i gościnny, w którym zatrzymywała się matka lub bratowa Marysi. Michał bliskiej rodziny już nie miał, tylko dwie dalsze kuzynki, jedną w Poznaniu, drugą w Trzebnicy, ale kontakty z nimi utrzymywano sporadyczne. Na wesele przyjechały, oczywiście, z całymi swoimi rodzinami, później jednak każdy zajmował się swoimi sprawami i odwiedzin wzajemnych nie było, poza przypadkiem jednego pogrzebu w Poznaniu, na który Michał z Marysią pojechali, owszem, i wrócili tego samego dnia, nie chcąc zostawiać na dłużej Anusi. Ta jednak wcale nie zdążyła się stęsknić za nimi, gdyż cały dzień zabawiała ją Danuśka, która miała osiemnaście lat i w zasadzie sama była jeszcze dzieckiem.

czerwiec 2009 r. Rozdział 6 „Burak" tymczasem zaniósł Annie wodę i teraz zbierał suche gałęzie. Otrzymał przecież rozkaz rozpalenia ogniska i zamierzał się z niego perfekcyjnie wywiązać. Uznał, że tych gałęzi, które już leżały przy kamiennym ogniskowym kręgu, będzie za mało. Ognisko musi być imponujące, a gałęzi ma wystarczyć na długo. Raptem zapachniały mu pieczone ziemniaki i aż się oblizał. Nie przypuszczał jednak, żeby Anna przywiozła ziemniaki, więc musiał opanować swoje kulinarne fantazje. – Aniu, zapraszam, wszystko gotowe do rozpalenia ogniska. – Grzegorz stanął na baczność, meldując wykonanie zadania. W czasie, gdy szykował ognisko, Anna wysprzątała, jak mogła, salon, w którym chciała spać. Grzegorz ujrzał rozłożoną na podłodze karimatę, a na niej śpiwór z jasieczkiem, leżała przy nim nowa książka Hanny Cygler „Czas zamknięty". Obok stał kawałek drewnianego pieńka ze spróchniałą dziurą w środku, a w tę dziurę Anna wetknęła kilka zielonych gałązek brzozy i dwa duże liście paproci. Bukiet wyglądał

przepięknie. Kobiety, z podziwem westchnął w duchu Grzegorz. – A czy masz zapałki? – spytała Anna, wychodząc z domu. Niosła wiaderko, saperkę i jakąś paczkę, do której aż podskakiwała Szyszka. Widocznie było tam coś dobrego na kolację. – Kurczę, nie mam – stropił się Grzegorz. – Ale pewnie ty masz, bo widzę, że dzielna z ciebie harcerka. Śpiwór, karimata, saperka, jestem pod wrażeniem. – I słusznie, Grzesiu, słusznie. Rozpalili ognisko. Lasu nie spalili, Anna bowiem doskonale wiedziała, co trzeba zrobić, aby całkowicie wygasić ogień. W końcu – jak zauważył pełen podziwu Grzegorz – była „dzielną harcerką", aczkolwiek do harcerstwa należała tylko przez dwa lata, w liceum. Wpajane tam zasady jednak przetrwały. Nie tylko te organizacyjne. – Na pewno chcesz tu zostać sama? – martwił się Grzegorz po kolacji, na którą złożyły się kawałki kiełbasy pieczonej na patykach oraz jeszcze świeże, mimo późnej pory, bułeczki ze sklepiku obok lecznicy doktora Sowy- -Sowińskiego. – Może pojedziesz ze mną, w przychodni, na górze, jest bardzo wygodny pokoik z łazienką, a ja pójdę spać do mieszkania Zbyszków. – Chyba że wolałabyś, żebym spał z tobą – wysilił się na dowcip, ale zaraz się zmitygował, widząc minę Anny. – To nie było śmieszne, wiem, przepraszam, tak mi się jakoś głupio wymknęło. Jednak tak w głębi ducha Grzegorz naprawdę nie miałby nic przeciw temu, żeby Anna nie uznała tej propozycji za głupi dowcip. Wyobraził ją sobie, jak nago siedzi na brzegu łóżka, szczotkując włosy (był pewien, że ona codziennie to robi)… i zrobiło mu się niewygodnie, aż musiał usiąść inaczej.

– Na pewno chcę tu zostać sama – mężnie zdecydowała Anna. – Czy dzisiaj, czy jutro, co za różnica, kiedyś musi nastąpić ten pierwszy raz. Grzegorzowi zrobiło się jeszcze bardziej niewygodnie, ponieważ zapowiedź tego „pierwszego razu" zinterpretował po swojemu. Co jest, u licha, pomyślał, ledwo ją znam, a reaguję… cholera, nie wstanę teraz. Anna tymczasem biegła już pod górę, do „swojego domu". Muszę koniecznie kupić sobie bujany fotel, postanowiła, albo lepiej dwa. – Grześku, co tam robisz? – zawołała spod tarasu. – Szyszka, idź przyprowadź Grzegorza. Suczka jednak, zamiast iść po Grzegorza, przypadła do Anny i obtańcowywała ją wokół. Widocznie niezbyt zrozumiała polecenie i na swój sposób chciała zademonstrować gotowość do zabawy. – Aniu, w takim razie ja już jadę. – Grzegorz wyłonił się spośród sosen, otrzepując się z igliwia. – Przywieziesz jutro Szyszkę na zastrzyk czy ja mam przyjechać?– Przywiozę, a jeśli byłbyś tak uprzejmy i zechciał się trochę nią zająć, zostawiłabym ją u ciebie na jakąś godzinkę, bo muszę wpaść do mecenasa Witkowskiego, zrobić większe zakupy i poszukać jakiejś ekipy remontowej. Może ty znasz kogoś odpowiedzialnego? – zapytała z nadzieją w głosie. – Ach, i jeszcze rano ma przyjść pani Malinka. Nagle rozdzwonił się jej telefon komórkowy. Spojrzała na wyświetlacz i zaklęła: – Psiakość, rozładował się, nawet nie zdążyłam odebrać. O kurczę, a tu nie ma prądu! Grześku – zwróciła się do niego błagalnym tonem. –

Pożyczysz mi do jutra swój telefon? Proszę, nie chcę tu zostać bez komórki. Obiecuję, że nie wygadam ci wszystkich bezpłatnych minut. W ogóle zadzwonię tylko raz, dobrze? Podał jej aparat. Anna zaczęła naciskać jakieś cyfry. – Bodziu, dzień dobry, dobry wieczór właściwie. Przepraszam cię, ale wyładował mi się telefon, jestem już na miejscu, zadzwonię jutro, to wszystko ci opowiem. Teraz nie mogę dłużej rozmawiać, bo korzystam z czyjegoś aparatu. Kim, u diabła, jest Bodzio?, zastanawiał się Grzegorz, zaskoczony, że już tego Bodzia nienawidzi. O, niedobrze, kolego, zmartwił się. – A powracając do pani Malinki – ciągnęła Anna, jak gdyby nie było „bodziowej" przerwy w rozmowie – to tutejsza moja pomoc do wszystkiego. Sama do mnie przyszła, pełna nadziei, że ją zatrudnię. Pewnie będę musiała się z nią wykłócać o wynagrodzenie, bo jestem przekonana, że gotowa pracować za złotówkę dziennie.– Aniu, tu tak jest. Nie próbuj tego zmieniać, bo tylko się wszystkim ponarażasz. Chcesz pomóc twojej Malince, to jej coś daj, kup coś dzieciom, jeśli ma takowe, ale nie wpychaj jej więcej pieniędzy, niż zażąda. Ja już się tego nauczyłem. No to pa, dziewczyno! A, daj mi swoją komórkę, to ci ją do jutra naładuję. Pa, Szyszuniu, do zobaczenia. – Grzegorz wsiadł do swojej astry i już go nie było. * Zmęczona przeżyciami całego dnia, a przede wszystkim oszołomiona dużo większą niż codziennie porcją świeżego powietrza, Anna spała wyjątkowo dobrze. Wprawdzie w Warszawie też miała dostęp

do powietrza innego niż śródmiejskie, mieszkała bowiem na Górnym Mokotowie, na małej ulicy, w domu z oknami wychodzącymi na zieleń. Blisko miała Pole Mokotowskie, gdzie biegała co najmniej trzy razy w tygodniu. Powinna biegać codziennie, ale niestety, na ogół wstawała za późno, bo i późno kładła się spać. Bez względu jednak na ilość czasu spędzanego w warszawskich parkach, nigdzie – nawet w Łazienkach czy w ogrodzie botanicznym nie znajdzie się powietrza takiego, jak w lesie, nad jeziorem, niezależnie od tego, czy las ten i jezioro są na Kujawach, na Mazurach, na Pomorzu, czy w jakimś innym „leśnym" miejscu Polski. – O, jest pani, dzień dobry, pani Ireno. – Rano ujrzała panią Malinkę przycupniętą z rowerem pod kępą brzóz rosnących przy ganku. – Czemu pani nie wchodzi? Proszę wejść, zapraszam. Wokół przybyłej skakała Szyszka, machając wesoło ogonkiem. Pani Irena pochyliła się i pogłaskała ją po grzbiecie. O, lubi psy, pomyślała zadowolona Anna. – Pani Ireno, nie wiem czemu, ale mam tylko jeden komplet kluczy. Muszę teraz jechać do mecenasa Witkowskiego, pozałatwiać różne sprawy. Jak długo może tu pani zostać? – Aż posprzątam – zaszemrała cichutko pani Malinka. – Ależ, pani Ireno, tu jest sprzątania na dwa miesiące. Trzeba umyć wszystkie okna, wyszorować i wypastować podłogi, ale najpierw sprzątnąć te góry śmieci wszędzie, wyszykować do jakiegoś użytku kuchnię, porządnie wyczyścić łazienkę. No, sama pani będzie wiedziała najlepiej, co jest do zrobienia. Ale nie mam tu żadnych środków do sprzątania –

zmartwiła się Anna. – Ja mam wszystko, co trzeba – ucieszyła się jej nowa pracownica. Anna teraz dopiero spostrzegła wyładowaną po brzegi malutką przyczepkę przy rowerze. – A zostać mogę, ile trzeba – dodała jeszcze pani Malinka. Zaczęła wyjmować swoje narzędzia pracy i wnosić je do dworku. – Cudownie, to ja jadę, pani Ireno. – Anna pomachała jej na pożegnanie. Do jedzenia nie miała nic – ani dla siebie, ani dla Szyszki. Dała więc suczce tylko trochę wody, sama ochlapała twarz i umyła zęby, a potem wpakowały się obydwie do Soluszka. Tak nazywała się jej toyota, model Sol – bo Anna personifikowała przedmioty. Zresztą Soluszek nie był dla niej żadnym przedmiotem, tylko członkiem rodziny, i dbała o niego bardzo. Kochała go, no i już! Obecnie do kochania Annie przybyła jeszcze Szyszka. Psy, i w ogóle zwierzęta, ale psy najbardziej, kochała od zawsze. Nigdy jednak psa nie miała, bo nigdy – jak mówili jej rodzice – nie było warunków. No tak, rodzice pracowali, do domu wracali późno, a do tego i ojciec, i mama dość często wyjeżdżali w delegacje. Anna – cóż, wiadomo, chodziła do szkoły, potem jeszcze biegała na angielski, na basen, na spotkania z koleżankami. W domu rzadko ktoś pojawiał się wcześniej niż o czwartej czy piątej po południu. Dla psa byłoby męczarnią oczekiwanie, aż ktoś się wreszcie zlituje i go wyprowadzi. Rodzice Anny nie mogli więc spełnić marzenia córki – i psa w domu nie było. Gdy dziesięć lat temu oboje zginęli w okropnym wypadku samochodowym, Anna tym bardziej nie mogła wziąć psa. Została sama w mieszkaniu przy ulicy Marzanny, na Mokotowie, i

często do domu wracała dopiero na noc. Długo pracowała, a później często spotykała się z przyjaciółmi lub sama szła na obiad, ostatnio najczęściej do „Sfinksa", uwielbiała bowiem ich kuchnię. Teraz jednak, gdy los obdarzył ją psem – a w zasadzie gdy pies wybrał ją sobie na panią, nie zamierzała sprzeczać się z przeznaczeniem. Bała się tylko okropnie, że po Szyszkę ktoś się zgłosi. Grzegorz miał porozwieszać ogłoszenia w Towianach, wczoraj zapomniała go o to spytać. Miała nadzieję, że tego nie zrobił i chciała go namówić, żeby z tego zrezygnował. W końcu po stanie Szyszki było widać, że psina błąkała się co najmniej kilka dni. Była bardzo głodna i niesamowicie brudna. Wprawdzie jeszcze nie wyglądała jak dziki pies dingo, ale gdyby ktoś jej szukał, sam powywieszałby jakieś ogłoszenia i z pewnością chociaż jedno znalazłoby się na rynku. Anna objechała cały placyk w poszukiwaniu miejsca do zaparkowania i nie zauważyła żadnej kartki. Dzisiaj obejrzy wszystkie potencjalne miejsca na ogłoszenie jeszcze raz. A, i popyta pana Dyzia, może on coś będzie wiedział. Zawróciła gwałtownie, bo przy wjeździe do miasta zauważyła czynną kawiarenkę. Zje coś przed wizytą u Grzegorza, nie będzie żebrać u niego o śniadanie. – Dzień dobry! – powitała wesoło Annę fertyczna kelnereczka w fantazyjnym fartuszku. – Co podać? O, piesek, jaki śliczny, czy piesek też coś zje? – wdzięczyła się do Szyszki, która machała ogonem jak najęta i usiłowała polizać tacę. – A co jest? – spytała Anna. – Albo nie, wie pani, niech pani w ogóle nie mówi, co jest, tylko proszę mi przynieść coś na śniadanie, według swojego uznania. I dla suni także śniadanko poproszę, jeśli można.

Okazało się, że można i że Anna bardzo sprytnie zrobiła, oddając siebie i Szyszkę w ręce pani kelnerki – potem się okazało, że była to sama właścicielka „Kujawianki", kawiarenki o niezbyt wyszukanej i oryginalnej nazwie, ale jedzenie było tam… palce lizać! Anna dostała jajecznicę na boczku, do tego dwie paróweczki z chrzanem i jeszcze, jakby na deser, dwie miseczki konfitur, brzoskwiniową i truskawkową. Obok tych pyszności stał koszyk, z którego snuł się upojny zapach świeżego pieczywa. Podniosła serwetkę i… nie wiedziała, co wybrać. Były tam trzy gatunki chleba, pszenny, razowy i sitkowy z ziarnami słonecznika, a także rozkosznie pachnące bułeczki, wszystko jeszcze ciepłe. O matko! Anna nade wszystko uwielbiała świeże pieczywo. Zawsze powtarzała, że dziękuje Bogu i wszystkim świętym za swoją dobrą przemianę materii, bez względu bowiem na to, co i ile zjadła, nie przybierała na wadze. A gdyby przybierała, musiałaby ograniczyć pieczywo, a tego chyba by nie przeżyła. Szyszka dostała kopiasty talerz makaronu z mielonym mięsem, a także miseczkę świeżej wody. – Aniele! – zawołała Anna, ujrzawszy kelnerkę. – Chyba u was zostanę na stałe. Nie ruszę się z miejsca, tak się objadłam, mój pies też. – Pies, czyli suczka, z trudem machnął ogonem i nie zdobył się na nic więcej. – O, widzi pani, nie może się ruszyć. – Jestem Marzena Koźmińska. – Kelnerka przysiadła się do stolika Anny. Mogła to spokojnie zrobić, ponieważ w „Kujawiance" nie było nikogo więcej. Był wszak dzień powszedni, wpół do dziesiątej rano, początek czerwca, więc jeszcze przed sezonem. – Właścicielka tego tu. – Machnęła ręką dookoła. – Jednoosobowa firma gastronomiczno-

kawiarniana. Obiadów nie podaję, ale śniadania i kolacje owszem. I wszystko, co zwykle w kawiarniach: ciastka, lody, desery, kochanieńka. – A ty jesteś pewnie tą nową właścicielką Sosnówki. – Marzena, nie patyczkując się, jednoosobowo podjęła decyzję o przejściu z Anną na ty i Anna nie miała nic przeciw temu. – Tak, nazywam się Anna Towiańska. – Wyciągnęła rękę. – Ale skąd wiesz o Sosnówce i w ogóle? – Kobieto! – zaśmiała się Marzena. – Nasze miasto tak naprawdę to grajdół wielki jest. Tu każdy wie wszystko o wszystkich. A taka sensacja, jak przyjazd tajemniczej dziedziczki tego dworu – toż nawet sroki na drzewach o tym gadają. Zaglądaj do mnie jak najczęściej, zapraszam. – Marzena zrobiła ruch, jakby chciała uściskać nową znajomą, zawahała się jednak. – Nie, nie, dziś nic nie płacisz! – zawołała, widząc, że Anna sięga po portfel. – Pierwsze śniadanie na koszt firmy. Dla ciebie i dla pieska. Zapłacisz za następne! – zawołała za nią, zadowolona, że w tak sprytny sposób „zaklepała" sobie nową klientkę. * Anna pomachała Grzegorzowi i wsiadła do Soluszka. Wymienili się telefonami, uściskała Grzegorza i cmoknęła go w policzek, ku swojemu zdziwieniu czując, że się czerwieni jak pensjonarka. Zostawiła mu Szyszkę, wcale tym niezmartwioną (zdrajczyni jedna!), poprosiła, żeby dobrał jej jakąś smycz i jak najcieńszy kaganiec (gdyby ktoś się chciał czepiać, jak wsiądę z nią do metra w Warszawie, pomyślała). – Ale nie waż mi się mówić, że nic nie płacę – uprzedziła go z groźnym spojrzeniem.

– Dobrze, dobrze, zapłacisz, oczywiście – zgodził się potulnie Grzegorz, wyobrażając sobie zgoła (bardzo odpowiednie słowo) inną zapłatę niż ta, o której myślała Anna. – Dzień dobry, panie Dyziu! – zaśpiewała, wysiadając z samochodu i wyciągając rękę do parkingowego. – Mogę tu stać, spojrzy pan na moją toyotkę? – Ależ oczywiście, oczywiście, jasna sprawa – zapewniał Dyzio, składając dworski pocałunek na wyciągniętej ręce Anny. Miejsce przed „Rybeńką"? Zarezerwowane dla klientów restauracji? No i co z tego – Dyzio obejrzał się dookoła (niechby tylko ktoś coś, to on… też coś, ale nikt nic, oczywiście). Przecież ta pani zawsze może zostać klientką „Rybeńki", prawda? On, Dyzio, na pewno ją namówi. – Witam, witam miłą panią, sekundeczkę. – Mecenas Witkowski giął się w ukłonach, wypychając jednocześnie z gabinetu matkę i córkę Kłopoczkowe, które przyszły dowiedzieć się, co mają robić, bo stary Kłopoczko nareszcie zapił się na śmierć. Przyszły śmiało, jako że mecenas często wszystkim powtarzał, że on, Witkowski, jest zawsze dla wszystkich i że każdy może do niego przyjść ze sprawą lub choćby po poradę. – Jutro, jutro miłe panie, proszę przyjść jutro w południe, rozeznam się, co można zrobić, a teraz muszę się zająć tą panią – wskazał na Annę – ona była umówiona. Pan Antoni zdziwił się bardzo, że w Sosnówce nie ma prądu. Wszak Karol, jego asystent, osobiście wszystko załatwiał, miał być prąd, gaz, woda, i w ogóle wszystko. – Karol, Karol, ach, gdzie się podział ten utrapiony chłopak – gderał

teraz, zapomniawszy, że sam wysłał Karola do urzędu gminy po wypis z rejestru gruntów. Jeden z klientów kancelarii sprzedawał swój dom i działkę, a mecenas przeprowadzał tę transakcję. Kroiła mu się całkiem niezła prowizja. – Proszę siadać, pani Anno, proszę siadać. Zauważyła, że prawnik ma zwyczaj dwukrotnie powtarzać wygłaszane kwestie, ale jej to nie przeszkadzało. – Napijemy się kawki, już włączyłem ekspres – krzątał się pan Antoni, stawiając przed Anną filiżankę z cieniutkiej porcelany. Ze środka tego cacka wydobywał się przyjemny aromat. Anna bała się wziąć owo cudo do ręki. – Ależ, mecenasie, czy to… – nie skończyła, bo prawnik zaczął przytakiwać, wielce ucieszony wrażeniem, jakie zrobił na Annie. – Tak, tak, pani Anno, to Rosenthal, tylko dla najlepszych klientów – chichotał jak mały, okrąglutki jak piłeczka gnom, do którego w istocie był podobny. – Pan Bogusław wszystko mi przekazał, mam wszelkie niezbędne plenipotencje, zezwolenia, załatwiłem chyba wszystko, co trzeba. – Co z tym prądem? Co z tym Karolem? – denerwował się, podskakując do okna. – No, nie ma go, nie ma, ach jejej jej! – Panie mecenasie, spokojnie, na pewno zaraz się wszystko wyjaśni – uspokajała Witkowskiego Anna, obserwując z niepokojem, jak jego pełna twarz czerwienieje z irytacji. – Mam do pana wielką prośbę – zaczęła mówić, w nadziei, że odwróci myśli prawnika od tej strasznej tragedii, jaką była dla pana Antoniego nieobecność asystenta Karola, którego pewnie sam gdzieś wysłał. – Panie mecenasie, obejrzałam Sosnówkę, to znaczy na razie dwór, i widzę, że tam jest mnóstwo rzeczy

do zrobienia. Potrzebna mi cała ekipa remontowo-budowlana, a kto, jak nie pan, doradzi mi najlepiej, do kogo się zwrócić – czarowała swojego rozmówcę. – Tak, tak, do kogo się zwrócić, zaraz, zaraz… – Prawnik w sposób widoczny przejął się nowym zadaniem. – O, Karolek, chodź tu zaraz! – W drzwiach pojawiła się ruda głowa, całe mnóstwo piegów i miły uśmiech. – Dzień dobry! Jestem Karol Majewski, lat trzydzieści sześć, stary kawaler, magister prawa; prawa i lewa ręka naszego wielkiego szefa. Melduję, panie mecenasie, że wypisy z rejestru gruntów załatwiłem, byłem też w hipotece, tu jest wszystko. A pani kazałem od dzisiaj włączyć prąd w Sosnówce. To i wodę będzie pani miała. Ciepłą też. Tylko gazu nie załatwiałem, bo nie wiem, na jak długo pani przyjechała. – Oj, jak to dobrze – ucieszyła się Anna. – Ale gaz też mi się przyda, bo trochę tu pobędę, a jeszcze pani Irena Malinka się u mnie zainstalowała i obiecała obiady gotować, między tysiącem innych rzeczy, które też ma tam robić. Znacie ją może, panowie? Chyba to porządna osoba?– O, tak, najlepsza z najlepszych, kiedyś pani o niej opowiem więcej – uśmiechnął się mecenas Witkowski. – Karolku, a powiedz, czy nie wiesz, jak tam z Jackiem Koniecznym? – zadał mało dla Anny zrozumiałe pytanie. Karolek wiedział jednak, o co chodzi jego chlebodawcy, bo od razu go zapewnił: – Czysty jest, panie mecenasie, już od pięciu miesięcy, to może w ogóle będzie OK. Anna zaczynała co nieco rozumieć. „Czysty jest" to określenie już powszechnie zrozumiałe. Każdy rozumie, że nie o zwykły brud tu chodzi,

to jasne. – Bo pani Anna chce zlecić komuś remont Sosnówki, co o tym myślisz? – Mecenas podrapał się po głowie. – No przecież lepszych od Koniecznych nie ma, prawda? Więc co, mam z nimi pogadać, pani Anno? – spytał Karolek, zaglądając jej w oczy. Jaki czaruś, pomyślała, ale, kurczę, bardzo sympatyczny. I taki jakiś… przytulny. No, bo rudzielec. Miała słabość do rudzielców. – Tak, tak, bardzo proszę – odpowiedziała. – Ale po obiedzie. Bo teraz chciałabym panów do „Rybeńki" zaprosić, jeśli można. Słyszałam, że ich obiady są słynne w całej gminie. – W gminie, to mało, pani Anulko (o matko!, jęknęła w duchu Anna), w całym województwie, cha, cha – odparł pan Antoni. – Ale nie pozwolimy, żeby kobieta za nas płaciła, prawda, Karolku? To ja zapraszam, bardzo proszę. Trudno, pomyślał, zapłacę raz za tego trutnia (to o Karolu), ale odbiję to sobie, odbiję. Poszli więc do „Rybeńki" na orgiastyczną wręcz ucztę!

Rozdział 7 Tymczasem w Warszawie Bogusław Malczewski nieco się denerwował. Miała się odezwać i nie dzwoni, smarkata jedna, myślał. W istocie mógł nazywać ją smarkatą, bo on, Boguś, miał sześćdziesiąt dziewięć lat, Anna natomiast skończyła trzydzieści pięć. Wyszło mu więc, że jest dwa razy od niej starszy, co go odrobinę zdumiało, nigdy bowiem nie myślał o sobie jako o starym, a nagle wychodziło na to, że jednak… No nie, tylko nie stary, mogę się zgodzić na „starszy", owszem, ale stary? Ja? Istotnie, pan Bogusław nie bardzo wyglądał na staruszka. Sylwetkę miał wyprostowaną, brzuszek nie za duży – no, troszkę brzuszka miał, ale w tym wieku przecież nie wypadało być płaskim jak deska. Włosów na głowie dużo, a że siwe? Modne i tyle! * Mniej więcej rok po śmierci babki Bogusław Malczewski zabrał nareszcie od Wiesi Wołyńskiej sejf dziadka, mecenasa Wacława Malczewskiego, pozostawiony w jej mieszkaniu, w którym mieszkały wspólnie z Izabellą Malczewską. Był z tym pewien problem, bo w czasie przeprowadzki z kamienicy przy Kruczej 46 na ulicę Pruszyńskiego 3 zaginęły gdzieś klucze od tego sejfu. Izabella sprzeciwiała się ingerencji ślusarza, gdy ten oświadczył, iż jedyne, co może zaproponować, to rozprucie sejfu. Dla Izabelli sejf był cenną pamiątką po mężu, więc nie pozwoliła na taką profanację. Stał więc, przykryty serwetką, w mieszkaniu

na Bielanach, dźwigając na sobie wielką donicę z rozłożystą paprocią. Po śmierci Izabelli w roku 1965 Wiesia, która nie przejawiała do owej pamiątki szczególnego przywiązania, poprosiła Bogusia, żeby sejf zabrał, gdyż chciała w tym miejscu postawić mały regał na książki. Boguś zabrał sejf, gdy przenieśli się z mamą do nowego mieszkania. Ustawił go w kącie, przykrył serwetką… i ulokował na nim doniczkę z paprotką, nieco mniejszą od tej, która była u Wiesi. Klucze od sejfu się nie znalazły i wyglądało na to, że przepadły na zawsze. Ilekroć Boguś spojrzał na paprotkę, tylekroć obiecywał sobie, że sprowadzi ślusarza i nareszcie zajrzy do tego sejfu. Ale jakoś nigdy się na to nie zdobył – aż do 1989 roku, kiedy to w kawalerce przyległej do jego mieszkania, stanowiącej dawniej własność jego żony, Janinki, otworzył własną kancelarię prawną. Mieszkanie przy Świętokrzyskiej Boguś dostał w 1966 roku, a w uzyskaniu przydziału pomogła mu trochę praca w redakcji „Rady Narodowej" (dzięki temu udało się nieco ominąć kolejkę, w tamtych latach na mieszkanie czekało się kilka, a nawet kilkanaście lat). Wcześniej mieszkał z matką, Heleną, tak jak Izabella i Wiesia, przy Pruszyńskiego. Mieszkania te były kwaterunkowe, a przydziały na nie otrzymali mieszkańcy domów wyburzanych po wojnie w ramach odbudowy i rozbudowy Warszawy. Gdy w 1960 roku przyszedł czas na kamienicę przy Kruczej 46, Izabella i Wiesia otrzymały dwupokojowe mieszkanie na trzecim piętrze (dwa pokoje dostały tylko dlatego, że miały inne nazwiska i według władz stanowiły dwie odrębne rodziny), Helena z Bogusiem natomiast otrzymali jednopokojowy lokal na parterze. Jakoś się

tam urządzili, udało się nawet wygospodarować osobny kącik dla Bogusia dzięki sprytnemu ustawieniu regałów w pokoju. Obojgu jednak ciasnota dawała się bardzo we znaki, szczególnie Bogusiowi, który po ukończeniu studiów zaczął pracować w redakcji i pisał swoje artykuły w domu, w dodatku o różnych porach dnia i nocy. Często też przeszkadzał mamie w odpoczynku, toteż czuł wielkie wyrzuty sumienia. Na szczęście interwencja „Rady Narodowej" powiodła się i dostali większe mieszkanie, w którym Boguś miał swoje własne spokojne miejsce do pracy. Nie został długo w redakcji. Po dwóch latach przeniósł się do Ministerstwa Sprawiedliwości, a potem w 1989 roku postanowił otworzyć własną kancelarię, która nawet nieźle prosperowała. Podczas niewielkiego przemeblowania mieszkania Boguś znowu miał zamiar zrobić coś z sejfem, tylko że donica nie mieściła się na oknie, parapet był po prostu za wąski, ponieważ paproć już kilkukrotnie przesadzano, za każdym razem do większej donicy. Tak więc zdecydował się utrzymać status quo – sejf stał w rogu pokoju, jak dotychczas, a na nim królowała paprotka. W 1973 roku Bogusław ożenił się z Janiną Michalską, swoją sąsiadką. Mieszkała cały czas w kawalerce obok mieszkania Malczewskich i tysiące razy usiłowała zwrócić na siebie uwagę atrakcyjnego sąsiada. Boguś był całkiem przystojny: szczupły, dość wysoki, o smagłej, pociągłej twarzy, w której dominowały oczy – w niesamowitym, szarozielonym kolorze. Jak dla mężczyzny, aż za ładne. Pani Janina natomiast, rocznik 1945, była nieco pulchniutka, ale tak przyjemnie, kobieco. Typowa mazowszanka, blondynka o niebieskich

oczach, skończyła germanistykę i była tłumaczem przysięgłym. Pracowała w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Na studiach przeżyła zawód miłosny – młody człowiek, jej kolega z tego samego roku, z którym planowali już wspólne życie, oświadczył jej raptem, że wyjeżdża do Wenezueli z jakąś grupą badawczą w bliżej nieokreślonym celu. Natomiast w grupie tej była całkiem określona młoda istota, co do której Janinka miała już od pewnego czasu absolutnie konkretne podejrzenia. Okazało się niebawem, że bardzo uzasadnione, ponieważ doszły ją słuchy, że w tej Wenezueli koledze urodziło się dziecko, które – według Janinki – powinno być jej dzieckiem. Po tym wszystkim Janinka została poważną Janiną i skreśliła mężczyzn w ogóle. Do momentu, w którym wprowadziła się do cudem zdobytej kawalerki przy Świętokrzyskiej (praca w MSZ miała jednak pewne zalety) – i poznała najbliższego sąsiada, pana Bogusława Malczewskiego. Pan Bogusław mieszkał z mamą i jak gdyby nie zdawał sobie sprawy z tego, że na świecie istnieją także inne kobiety. Janina natomiast, ujrzawszy go, zapomniała o swoim postanowieniu: „żadnych mężczyzn". Ten mężczyzna bowiem bardzo mocno wpadł jej w oko. Robiła więc różne podchody, zaprzyjaźniła się nawet z Heleną Malczewską, która całkiem ją polubiła. Cóż z tego jednak, skoro w niedługim czasie pani Helena poważnie zachorowała i wkrótce zmarła. A Boguś po śmierci matki tym bardziej zamknął się w skorupie i na sąsiadkę nie zwracał uwagi. Oczywiście zawsze był bardzo miły i uprzejmy, ale nic więcej. Aż kiedyś wreszcie Janina przewróciła się (z premedytacją, oczywiście) przy wychodzeniu z windy, którą wspólnie z sąsiadem

wjeżdżali na to swoje piętnaste piętro. Rozsypały jej się wszystkie zakupy, a noga – chyba skręcona w kostce – odmówiła posłuszeństwa. Boguś rycersko pozbierał zakupy i zaniósł pod drzwi pani Janiny, i spostrzegł, że sąsiadka z grymasem bólu na twarzy stoi oparta o ścianę przy windzie. Podszedł więc, pomógł jej dojść do mieszkania, otworzył drzwi kluczami, które wręczyła mu, wciąż krzywiąc się z bólu, i zaoferował wszelką pomoc. Janinka oczywiście ślicznie podziękowała, zapewniając, że da sobie radę, że niczego nie potrzebuje, ale gdy tylko Boguś na nią spoglądał, widział łzy w jej niebieskich oczach. I zagryzione z bólu wargi. Zaczął więc jej pomagać, robił zakupy, a potem ona z wdzięczności częstowała go obiadkami… i tak to się zaczęło. Pani Janina kochała zwierzęta i pogardzała wszystkimi myśliwymi – a teraz… sama zapolowała. I upolowała, na szczęście. Boguś uprzytomnił sobie, że ma już trzydzieści trzy lata, sąsiadkę dość polubił i w zasadzie uznał, że to chyba po prostu jakieś przeznaczenie. Nigdy nie uganiał się za kobietami i jego kontakty z płcią piękną nie były zbyt imponujące. O małżeństwie do tej pory nie myślał, chociaż matka już parę lat przed śmiercią wierciła mu dziurę w brzuchu, że czas na żonę, dzieci, rodzinę. Niestety, Boguś jakoś nie mógł spotkać odpowiedniej kandydatki, choć szczerze mówiąc, zbytnio się nie starał. Teraz jednak, skoro sąsiadka dosłownie sama mu w ręce wpadła (nie miał bladego pojęcia, jak bardzo „sama"), polubił ją i przyzwyczaił się do jej towarzystwa. Nawet zaczęła mu się podobać i nigdy nie miał się dowiedzieć, jak bardzo biedna Janinka musiała się o to postarać. Tak więc wreszcie zebrał się w sobie i oświadczył. Oczywiście został przyjęty.

Janina przeprowadziła się do niego, a kawalerkę traktowali jako swojego rodzaju piwnico-komórkę, bo w tym ich wspaniałym wieżowcu ani piwnic, ani komórek nie było. Sejf wylądował w tej kawalerce i stał sobie tam, w dalszym ciągu jako podstawka pod paprotkę, niezmiennie zamknięty na siedem spustów. Zaraz po przeprowadzce Janinka kategorycznie zażądała bowiem „wyprowadzenia" z domu zarówno sejfu, jak i donicy z paprotką. Do kwiatów bowiem Janinka tak zwanej ręki nie miała i paprotka zmizerniała bardzo, w niczym nie przypominając tej z 1966 roku. A poza tym uznała ten cały sejf za rupieć, nie przejmując się w ogóle jego powstańczą historią. Bardzo tym się naraziła Bogusiowi, zacisnął jednak zęby i postanowił na to nie zareagować. Uznał, że skoro żona (jego żona!) nie zrozumiała tego sama, nie ma sensu niczego jej tłumaczyć. Tak więc sejf stał sobie w kancelarii, a paprotka – cóż, paprotka przeniosła się na parapet okna na klatce schodowej, gdzie stała sobie i nawet ładnie rosła pod czujnym okiem dwóch Bogusiowych sąsiadek. Sejf w kancelarii prezentował się okazale, przyciągał wzrok klientów, wzbudzając zaufanie. Ktoś, kto miał taki sejf, z pewnością dobrze strzegł sekretów. Tak więc decyzja o przeniesieniu go tutaj, początkowo przyjęta przez Bogusia niezbyt entuzjastycznie, w rezultacie okazała się decyzją całkiem dobrą. Należało jednak wreszcie zajrzeć do środka rodzinnego zabytku. W porównaniu z rokiem 1966 technika poszła do przodu i w gazetach można było znaleźć wiele ogłoszeń: „Wszystkie zamki otwieram". Boguś zadzwonił więc pod pierwszy numer, jaki wpadł mu w oko, i po trzech godzinach zgłosił się miły, młody pan, z walizeczką w ręku. Coś tam

pomajstrował, wszystko trwało raptem może dziesięć minut – i sejf stanął otworem. Zajrzeli do niego obaj z ciekawością – Boguś i ów pan „otwieracz". Jednak ten drugi, ujrzawszy, że w środku są same papiery, nie dostrzegłszy natomiast żadnych pieniędzy czy kosztowności, szybko stracił zainteresowanie, zainkasował swoje honorarium i poszedł. Bogusia jednak te papiery bardzo zainteresowały. Przeglądał je cały dzień i w zasadzie można by powiedzieć, że ten dzień stracił, gdyby nie jedna koperta. Był na niej napis „Staszek Towiański". Boguś Staszka nie pamiętał, w 1944 roku – czyli wtedy, gdy Annę i Stanisława Towiańskich wraz z innymi mieszkańcami kamienicy przy Elektoralnej Niemcy rozstrzelali przed Szpitalem Zakaźnym na Woli – on miał cztery lata. Mieszkając jednak wiele lat z Izabellą i Wiesią – a także z Marysią i Anusią, zanim obie wyjechały do Bydgoszczy w 1948 roku – nieraz słyszał o tamtych tragicznych wydarzeniach. We wspomnieniach wojennych i tych sprzed wojny rodzina Towiańskich występowała dość często. Boguś nie wiedział jednak, że Anusia była córką Anny i Staszka, ponieważ Marysia wymogła na Izabelli i Wiesi przyrzeczenie, że nigdy nikomu nie wyjawią prawdy. Otworzył kopertę – ze środka wypadły trzy dokumenty: testament Stanisława Towiańskiego, akt powstańczego ślubu Anny i Staszka oraz napisane ręką dziadka, Wacława Malczewskiego, potwierdzenie narodzin Anusi. Mecenas Malczewski sporządził ten dokument w dniu śmierci rodziców Anusi i dołączył do pozostałych papierów. Dodał również adnotację o śmierci Towiańskich. W dokumencie tym znalazło się ważkie zdanie: „Tym samym beneficjentką testamentu Staszka i jedyną spadkobierczynią została jego córka, Anna Towiańska, urodzona dnia 4

sierpnia 1944 r. w Warszawie, z żony Stanisława, Anny KarwiczTowiańskiej". Bogusław był szalenie zaintrygowany. Testament Stanisława Towiańskiego dawał jego spadkobierczyni, córce Annie, prawo do majątku Sosnówka położonego na Kujawach. W skład majątku wchodził dwór, zabudowania gospodarcze i sto pięćdziesiąt hektarów gruntu, w tym jezioro i las. Po prostu bajka! O ile cokolwiek z tego zostało, przyszło na myśl Bogusiowi. Bóg raczy wiedzieć, czy ten dwór przetrwał wojnę. A nawet jeśli tak – co się stało później. Czy – i na ile – majątek został lub nie został rozszabrowany. Wszystkiego należało się dowiedzieć, ale najpierw trzeba znaleźć tę spadkobierczynię. Stanisław nie miał najmniejszego pojęcia, że zna ją osobiście, że przez cztery lata dzieciństwa mieszkali w tym samym mieszkaniu i że aby obwieścić dziedziczce Sosnówki tę wspaniałą wiadomość, wystarczy pojechać lub zatelefonować do Bydgoszczy. Wpadło mu jednak do głowy, że może Wiesia będzie umiała wskazać jakiś trop. Była jedyną osobą „z przeszłości", którą znał. O Marysi mieszkającej od 1948 roku w Bydgoszczy w ogóle zapomniał i oczywiście absolutnie nie przyszło mu do głowy, żeby skojarzyć Anusię, czyli Marysi córkę, jak uważał każdy niewtajemniczony, z „córką Stanisława, Anną", obecnie dziedziczącą majątek po ojcu.

czerwiec 2009 r. Rozdział 8 Anna jechała z panem Karolkiem, który obiecał zabrać ją do braci Koniecznych. Po drodze zapewniał ją z przejęciem, że lepszych od nich fachowców w całym województwie nie ma, ale Jacek, najstarszy i najzdolniejszy („wszystko umie, mówię pani, wszystko zrobi z niczego, w końcu inżynier budownictwa"), miał zły okres w życiu. Żona uciekła od niego z jednym takim z Warszawy. – O matko! – jęknęła Anna. – To może on jest uprzedzony do wszystkich warszawiaków? – Do wszystkich nie, pani Anno, tylko do facetów. – No, pierwszy raz w życiu się cieszę, że nie jestem facetem – odrzekła z ulgą. – Bo ja, wie pan, panie Karolu, zawsze chciałam być chłopakiem – dodała. – Pani??? Chłopakiem??? Oj, jakie to szczęście dla płci brzydkiej, że pani marzenie się nie spełniło. – Wiesz, co, Karolu? Przestań z tą „panią", bo mi się jakoś staro robi. – Ależ z największą przyjemnością, ale buzi chcę koniecznie –

wdzięczył się Karol. – Dobrze, dobrze, przy okazji wypijemy oficjalnego brudzia, a teraz patrz przed siebie i jedź prosto – sprowadziła go na ziemię Anna. – Nie mogę prosto, bo właśnie tu już skręcamy – zaśmiał się, skręcając z wizgiem opon. Jacek Konieczny był trzeźwy. Trzeźwy był zresztą już szósty miesiąc i zamierzał już trzeźwy pozostać. Bardzo się wstydził swojego epizodu alkoholowego – tym bardziej że mały Florek dość często pytał: „Tata, nie będziesz już krzyczał na dziadka? I rzucał stołkiem nie będziesz?". – Nie będę, synku, nie będę, tatuś ci to przyrzeka. Florek miał sześć lat i nie rozumiał, dlaczego mamy nie ma w domu. Pytał: „Tato, czy mama nie wraca, bo się boi, że będziesz w nią rzucał stołkiem?". O Chryste, Jacka aż skręcało; co zrobić, żeby to dziecko zapomniało i o podłej matce, i o rzucaniu stołkiem przez tatę. A rzucił stołkiem we własnego ojca, Florkowego dziadka, gdy ten kiedyś, w złości, widząc syna pijanego w sztok, naurągał Jackowi, że co z niego za chłop, który żony przy sobie utrzymać nie umiał. Teraz jednak Jacek nie pił i stołkiem nie rzucał. Florek już o mamę nie pytał, ale to światło, jakie mają w sobie wszystkie dzieci, zniknęło. Niby śmiał się i bawił jak przedtem, czasami jednak siadał przy oknie, patrzył w dal i zamyślał się jak dorosły. Jacek i jego bracia, Tadeusz i Czesiek, na brak roboty nie mogli narzekać. Miasto sprzedało właśnie dwadzieścia działek nad Notecią i szczęśliwi nabywcy szukali wykonawców swoich nadrzecznych wizji.

Tercet Koniecznych, wspomagany czasem przez najstarszego, Leona, ich ojca, dwoił się więc i troił, by sprostać wszystkim zamówieniom. – O, cześć Karol! – Florek bardzo lubił współpracownika mecenasa i nawet się nie starał mówić do niego „panie Karolu". – Co mi przywiozłeś? – Oj! – pisnęła cichutko Anna. – Dlaczego mi nie powiedziałeś, że tu jest mały chłopiec? Kupiłabym coś dla niego… – Nie bój nic – jej towarzysz mrugnął, udając cwaniaka – pan Karol myśli o wszystkim. – Odwrócił się do małego. Nic ci nie przywiozłem, dlaczego miałbym coś przywozić – droczył się z obskakującym go dzieciakiem. – Nieprawda, nieprawda, przywiozłeś, zawsze przywozisz, pokaż, co to, pokaż – wołał Florek. – Widzisz, mówiłem ci, że go rozpieszczasz. Z domu wyszedł Jacek i zbliżył się do samochodu. Florek przestał już skakać, w ręku ściskał pudełko z plasteliną. Bardzo oryginalny prezent, uznała Anna. Nie poszedł na łatwiznę, kupując jakiś tam czerwony samochodzik, brawo – przyznała punkty Karolowi. – Cześć, brachu, jak leci, popatrz, kogo tu przywiozłem. To pani Anna Towiańska, dziedziczka z Sosnówki. – Oj, cicho, głuptasie. – Anna wyszła z samochodu i wyciągnęła rękę. – Jestem Anna Towiańska, a pan to pewnie Jacek Konieczny? Karol przywiózł mnie do pana, bo zapewniał, że lepszych budowlańców niż ekipa Koniecznych w całym województwie nie znajdę. Obgadali szczegóły. Konieczni wprawdzie byli zawaleni robotą, ale

Jacek miał pewne zobowiązania wobec Karola Majewskiego, a poza tym polubił Annę od pierwszego spojrzenia. Miała w sobie jakiś spokój, który szczególnie nań podziałał. Postanowił więc, że Anna będzie miała pałacyk, nie dworek. * Jacek chciał od razu złapać byka za rogi, zaopatrzony więc w notes i długopis wsiadł z Anną do samochodu Karola i podjechali na rynek. Tam Anna podziękowała ślicznym uśmiechem i równie śliczną pięciozłotówką panu Dyziowi („ale co też panienka, proszę panienki…"), przesiedli się do Soluszka i – zostawiając Karola, który jakoś nie potrafił znaleźć pretekstu, żeby z nimi jechać – wyruszyli do Sosnówki. – Jest prąd, proszę pani, jest prąd! – wołała od progu pani Malinka. – Ale rura pękła, o święta Tereso, pękła i zalało mi kuchnię, co już ją całą wysprzątałam. Taki pech! Święta Tereso, o święta Tereso! – lamentowała. – Spokojnie, pani Ireno, zaraz coś zaradzimy. – Anna wyciągnęła komórkę. – Ale ja już zaradziłam, tylko trzeba nowy zaworek kupić, bo ten zaszpuntowałam, ale za chwilę zacznie znowu przeciekać. – Zaszpuntowała pani? No, pani Ireno, jest pani kobietą o ukrytych talentach, cieszę się, że panią mam – ucieszyła się Anna. – Oj, co też pani. – Pani Malinka spłoniła się, w zgodzie ze swoim nazwiskiem. „Sprawdzić rury od wody i kanalizację", zapisał Jacek w punkcie pierwszym w swoim notesie. – Proszę pani, pani Towiańska, wie pani, to świetny fachowiec –

konfidencjonalnie szepnęła do Anny jej pomocnica. – Tylko trzeba za nim chodzić, bo żeby wódki nie pił. – Pani Ireno, proszę do mnie nie mówić „pani Towiańska". Wprawdzie tak się nazywam, ale to jakoś tak urzędowo brzmi. Czy nie mogłaby pani mówić do mnie po prostu po imieniu? – zaproponowała Anna. – A o kłopotach z alkoholem pana Jacka wiem, tylko zapewniono mnie, że on już prawie pół roku nie pije. – Ano nie pije, podobno nie pije, ale chyba pilnować to go trzeba. A ja nie śmiem mówić do pani po prostu „Anno", gdzież bym tam mogła. To „pani Anno" będę mówić, dobrze? A Koniecczaka będę pilnować, jeśli pani pozwoli. Anna milcząco przystała na obydwie propozycje pani Ireny. Jeszcze ją oswoję, pomyślała. Z domu wyłonił się Jacek, ściskając notes w ręku. Anna dostrzegła, że zapisał już kilka stron. – I co, panie Jacku? – zapytała. – Da się tu coś zrobić? – Jasne, pani Aniu. Będzie trochę roboty, ale przecież jakiegoś krótkiego terminu pani nam nie wyznaczy, prawda? I jeszcze chciałem spytać, czy nie ma pani jakichś specjalnych życzeń? – Panie Jacku, tak naprawdę to ja dotąd niewiele tutaj widziałam, może umówmy się, że pan zacznie, no, nie wiem, od rur? A ja sobie spokojnie wszystko pooglądam. A, tak, wiem, chciałabym, żeby ten kominek uruchomić, to na pewno, a resztę to zobaczę. Nagle wokół jej nóg zaczął się uwijać, podskakując co chwilę, jakiś futrzany kształt, piszcząc i skomląc z radości. Ogonek futrzaka furkotał w powietrzu z prędkością światła, a różowy jak szyneczka języczek wysuwał

się z roześmianego pyska, gdy suczka starała się przynajmniej polizać Annę w rękę. – Sunia, a skąd się tu wzięłaś? – Jak to skąd, przyjechałem z nią. Zapomniałaś o nas czy co? – Za psem pojawił się roześmiany Grzegorz. Ale w tej samej chwili uśmiech znikł z jego oblicza, kiedy u boku Anny wyłonił się Jacek Konieczny. – Czy panowie się znają? – spytała. – Jacek Konieczny – Grzegorz Skalski. – Szybko dokonała prezentacji. – Pan Jacek to najlepszy specjalista remontowo-budowlany w całym województwie. Będzie remontował Sosnówkę. Grzegorz to zastępca doktora Sowińskiego, weterynarza. – Nie dopuszczała żadnego do głosu. Tamci dwaj natomiast obwąchiwali się jak dwa rozzłoszczone buldogi, żeby pozostać już przy terminologii kynologicznej. Anna podobała się i Grzegorzowi, i Jackowi, w czym zresztą nie było nic dziwnego, podobała się bowiem prawie każdemu mężczyźnie. Jednak nie każdy zaraz uzurpował sobie do niej jakieś prawa, a ci dwaj najwyraźniej tak. Grzegorz uznał, że ma prawo pierwszeństwa, którego – z tego, co tu widział – najwidoczniej nie chciał zaakceptować Jacek. Jacek natomiast, chociaż żona skutecznie wyleczyła go z zainteresowania kobietami i po jej odejściu myślał po prostu, że wszystkie baby są takie same, podłe, niewierne i wyrachowane, Annę jednak od pierwszego spojrzenia oceniał całkiem inaczej. Teraz, dostrzegłszy zainteresowanie Grzegorza, mimowolnie przybrał pozę koguta, przywódcy stada, przygotowanego na obronę swojego terytorium. Najchętniej, jak to

samiec, natychmiast by to terytorium oznaczał – tyle że… publicznie nie wypadało. O tym, żeby brać pod uwagę ewentualny wybór Anny, żaden z samców Alfa nie pomyślał. A ona, nieświadoma odwiecznej męskiej walki o dominację, wyjęła z kieszeni telefon wydzwaniający melodię Tewiego ze „Skrzypka na Dachu". – Oj, Boguś, przepraszam, najmilszy, mam tu tyle na głowie, że naprawdę nie było na nic czasu – zaszczebiotała. – Nie, nie, wszystko w porządku, tylko tak dużo się dzieje. Zadzwonię wieczorkiem, dobrze? To pogadamy dłużej, pa! „Najmilszy"? Obu panom natychmiast opadł poziom testosteronu. – Ale, ale – ocknął się Jacek – gdzie ten pies? – Szyszka! – zawołali jednocześnie Anna i Grzegorz. Z domu wyjrzała pani Malinka. – Kogo państwo wołają? – zapytała nieśmiało. – Psa, pani Ireno, suczki, przecież była tu przed chwilą – zmartwiła się Anna. – Piesek zjadł kość i leży pod stołem w kuchni. – Pani Irena machnęła trzymaną w ręku ścierką i powiedziała z godnością: – Ja wiem, co stworzeniu trzeba dać do jedzenia, mam dwóch psów. Pewnie w budzie, pomyślała Anna, przezornie jednak wolała o to nie pytać, z trudem opanowując także typowy dla polonistki odruch poprawienia „dwóch psów" na „dwa psy" – Moje psy są rasowe i my je w Poznaniu na wystawie wystawiali. Anna aż otworzyła usta ze zdziwienia, zarówno z powodu tego „my

je wystawiali", jak i słysząc o wystawie psów rasowych. Natychmiast wyobraziła sobie panią Malinkę, w kuchennym fartuszku, bez którego ta chyba nigdzie się nie ruszała, jak biegnie truchcikiem po wybiegu, ciągnąc za sobą na smyczy „dwóch psów" nieustalonej jeszcze rasy. Panowie, usłyszawszy tę rewelację, zarzucili na razie niemą (i niemądrą) walkę samców i zaczęli podejrzanie prychać, Grzegorz głośniej. – One są malamuty – ciągnęła pani Irena, nieświadoma wrażenia, jakie zrobiła swoją opowieścią. – To psy z Alaski, futrzaste bardzo. I duże. One są właściwie naszego Zdziśka, ale mieszkają u nas. Znaczy, Zdzisiek i te psy. Bo Zdzisiek mieszkał w Poznaniu, z żoną i tam dostali od jej koleżanki te psy w prezencie. Bo koleżanka do Niemiec do roboty pojechała, to im psy oddała. A one są rasowe bardzo, hodowlane – opowiadała z przejęciem pani Irena życiorysy Zdziśka i psów, nie bacząc, że jeszcze nie wyjaśniła, kto to Zdzisiek. Ale wszyscy słuchali z otwartymi ustami, bo historia była fascynująca. – No i Zdzisiek wziął psy i przyjechał, jak ta małpa go rzuciła – relacjonowała dalej pani Malinka. Małpa go rzuciła? – Jacek nadstawił ucha. Jakaś pokrewna dusza ten Zdzisiek, pomyślał. – I ona jest w ciąży. – Ta małpa? – wyrwało się Grzegorzowi. – Jaka małpa? Ksenia, Ksenia jest w ciąży, pan doktor Sowiński ją badał i powiedział, że pod koniec sierpnia będzie rodziła. Ksenia? Malamut? Bardzo oryginalne imię, pomyślała Anna, ale nie zamierzała nic mówić.

– Więc teraz pan będzie poród przyjmował? – Pani Irena spojrzała nieufnie na Grzegorza. – A zna się pan na malamutach? Bo to drogie psy są. A Zdzisiek będzie miał hodowlę. Już ma trzech szczeniaków zakontraktowanych. O matko, jęknęła w duchu Anna. Jednak będę musiała jakoś wyprostować odmianę rzeczowników męskich nieosobowych w liczbie mnogiej u tej mojej Malinki, bo chyba nie wytrzymam, pomyślała. – A Ksenia i Szatan to złote medale dostawały – ciągnęła swą opowieść pani Irena, wymachując energicznie ścierką, by odgonić komary, które nagle pojawiły się całą chmarą. – Te Zdziśkowe malamuty naprawdę to w papierach mają jakieś inne imiona, ale takie, że nikt ich wymówić nie potrafi. No to my je przechrzcili – i teraz Ksenia i Szatan na nie wołamy. I myślałam, że może pani jednego szczeniaka sprezentuję, w podzięce za tę pracę, co to ją u pani dostałam. – Ale ja już mam psa. – Anna wskazała ręką Szyszkę, która właśnie raczyła się wyłonić z dworkowych czeluści. – I proszę się nie martwić o Ksenię, pan doktor Skalski jest świetnym lekarzem i na pewno sobie poradzi nie gorzej od doktora Sowińskiego. – No to dobrze, dobrze – ucieszyła się pani Irena. – A za pracę nie musi mi pani dziękować, to ja dziękuję, pani Ireno, mówiłam już pani, że same niebiosa mi panią zesłały. Pani Malinka przeżegnała się ukradkiem. – A co też pani mówi, pani Aniu. No to ja do kuchni wracam. Czy wszyscy państwo zostają na kolacji? – Tak, tak – zadecydowała Anna, wyjmując jednocześnie z samochodu paczki z zakupami. – Grześku, czy możesz zanieść to do

kuchni? – poprosiła. – Zostaniecie, chłopaki, prawda? To wy tu sobie pogadajcie, a ja pójdę sprawdzić, czy pani Irena nie potrzebuje jeszcze czegoś. Zakręciła się na pięcie i już jej nie było. – Grzegorz jestem. – Skalski wyciągnął rękę. – Zastępuję Zbyszka, to jest doktora Sowińskiego, przez dwa miesiące. Pojechał z żoną w objazd po Europie. Musiał, żona mu rozwodem zagroziła, jak nie pojedzie. – Ach, te baby – westchnął Jacek. – A ja tutejszy majster-klepka jestem, nie w zastępstwie, tylko już na stałe, hi, hi – zażartował, jak umiał. – Jacek mam na imię, graba! – Panowie, zapraszamy! – rozległo się wołanie z kuchni. – A, prawda – odezwał się Jacek po kilku pierwszych kęsach przepysznej smażonej kaszanki z cebulką – pani Anno, skąd pani ma tego psa? – Szyszkę – poprawiła go – to suczka, Szyszka. A w ogóle, jestem Anna, jeśli można. A pies błąkał się tutaj, nad jeziorem. Wczoraj. Przyszła do mnie i pokazała, że ma chorą łapę, więc pojechałyśmy do weterynarza. – Pytam – wyjaśnił Jacek – bo trzy dni temu przez miasto przejechał taki, wiecie, super hiper „mercedec bęc" i z tej super hiper bryki wyleciał ten futrzak. Przeleciał jak kulka przez ulicę i zaczął gnać za samochodem, biedaczek. Ale po wozie już nie został ślad. Nawet nikt nie zauważył numerów, więc nie mogliśmy nic zrobić. Mnie skręciło i gdybym tego łobuza złapał, to byłoby i po nim, i po mercedesie, choć samochód w niczym nie zawinił. Ale na ogół niewinni obrywają – zaperzył się strasznie Jacek. – I ta psina gdzieś pokuśtykała, może to ona. – Machnął ręką w stronę Szyszki, jedząc z wielkim apetytem kaszankę.

– Pani Ireno, kaszaneczka palce lizać! Widać, że kucharka z pani doskonała. Żeby ze zwykłej kaszanki taki przysmak zrobić – wdzięczył się Grzegorz do pani Malinki. – Hi, hi, hi… co też pan… hi, hi, hi – chichotała zadowolona wielce Malinka, czerwieniąc się po swojemu. – Przecież to zwykła kaszanka, z cebulą, żaden przysmak, co też pan, panie doktorze. – Przysmak, przysmak, pani Irenko – dołączył się do komplementów Jacek. – Dawno, kurczę, kaszanki nie jadłem, zapomniałem już, jakie to dobre. Anna siedziała na podłodze i obejmowała Szyszkę. Przytuliła suczkę tak mocno, że ta zaskomlała zaniepokojona. – No, cicho, cicho, moje biedactwo. Taki podlec, z samochodu cię wyrzucił, to bydlak jeden, och, biedna, biedna sunia – mówiła ze łzami w oczach. Szyszka, wyczuwając smutek, zaczęła cicho popiskiwać i, wyrwawszy się z objęć pani, polizała ją serdecznie po twarzy. – Ale już dobrze, malutka, już dobrze. Teraz jesteś moją ukochaną sunią i nigdy cię nikomu nie oddam. Człowiek to najgorszy gatunek w przyrodzie. – Po tym stwierdzeniu Anna objęła panią Malinkę. – Pyszna kolacja, pani Irenko, dziękujemy. A teraz proszę jechać do domu i przyjść jutro. Tu są dla pani klucze, dorobili mi w mieście, chodźmy sprawdzić, czy pasują. * Mecenas Bogusław Malczewski był już wściekły. Ta smarkata naprawdę za dużo sobie pozwala, myślał.

Postanowił wyłączyć komórkę i iść spać. Nie będzie czekał jak na wiadomość od ukochanej. Wstał i zrobił krok w stronę biurka, gdzie leżał telefon, i w tej właśnie chwili aparat się rozdzwonił. „Aneczka" – wyczytał na wyświetlaczu. – Dlaczego nie dzwonisz? – zgłosił od razu swoje pretensje. – No przecież właśnie dzwonię – zauważyła całkiem logicznie. – Ale… – zaczął pan Bogusław i zaraz umilkł, uznając, że uczenie młodzieży poczucia obowiązku nie jest nauką łatwą ani małą. – Wiesz, Bodziu, mam psa – Anna rozpoczęła relację od najważniejszej nowiny. – To znaczy suczkę, Szyszkę, ktoś ją wyrzucił z samochodu i teraz jest moja. – Jaką szyszkę? Co ty opowiadasz, moja droga? – Boguś nic nie rozumiał. – A tak, tak, no mam psa, przybłąkał się, ale o tym później – zmitygowała się Anna. – No więc od początku: dojechałam na miejsce dość szybko, mecenas Witkowski już na mnie czekał… Relacja była bardzo szczegółowa, ale Boguś tak lubił, od początku i po kolei. Zdziwił się, że Anna przez dwa, a w zasadzie przez półtora dnia tyle zdołała załatwić. Ma prąd, panią Malinkę, zdobyła ekipę remontową i jeszcze… psa. Znalazła nawet weterynarza dla tego psa! I oczywiście owinęła sobie wszystkich dookoła palca. Tego był pewien. Poprawił poduszeczkę pod plecami, usiadł wygodniej w fotelu i zapalił fajkę. To jedyny nałóg (jeżeli palenie fajki można nazwać nałogiem, do czego Boguś nie był tak zupełnie przekonany), jaki mu pozostał. Zresztą, szczerze mówiąc, zbyt wiele nałogów w życiu nie miał. Alkoholu wręcz nie uznawał, od czasu do czasu wypijał jedynie kieliszek

czerwonego wina do obiadu. Przez parę lat podczas studiów na Uniwersytecie Warszawskim palił papierosy. Potem przestał, bo szkodziły mu na gardło, a to akurat adwokat musi mieć jak najbardziej w porządku. A, nie, Boguś miał przecież jeden nałóg. Nieustannie, od przeszło pięćdziesięciu lat pasjami wręcz pił kawę. Czarną jak smoła i bardzo mocną. Nie uznawał żadnych takich „wynalazków" jak te wszystkie latte, cappuccino i tym podobne dziwolągi. W tej sferze swoich przyzwyczajeń był tradycjonalistą, czym się i nawet szczycił. Chociaż uważał, że w pewnych momentach w życiu można, a właściwie należy być „trendy" (nie lubił tych nowomodnych określeń, ale to wyjątkowo trafiało w sedno) i różne eksperymenty są dopuszczalne, zazwyczaj jednak w końcu przeważa skłonność do sprawdzonych rozwiązań i wychodzi na to, że jednak jest się tradycjonalistą. Swoje kawowe eksperymenty Boguś ograniczył więc do kupienia wyjątkowo nowoczesnego ekspresu do kawy. Urządzenie to potrafiło za jednym dotknięciem przycisku przygotować gorące lub spienione mleko do cappuccino i spienić piankę do kawy, ale co z tego, jeśli Boguś mleka do kawy nie uznawał. Oddał więc ów superwynalazek sprzątającej u niego pani Reni, co ta przyjęła z należytą czcią i dwa razy sprzątała za darmo, a sam kupił sobie dużo prostszy, ale także doskonały jakościowo ekspres przelewowy, dla tradycjonalistów przywiązanych do sprawdzonego od lat sposobu parzenia kawy. Oczywiście ekspres musiał być włoski, bo chociaż za ojczyznę kawy uznaje się rejon obecnej Etiopii i do dziś rosną tam dzikie drzewka kawowe, dla Bogusia ojczyzną kawy oraz wszelkich urządzeń do jej parzenia były Włochy.

* Anna nacisnęła czerwoną słuchaweczkę oznaczającą zakończenie rozmowy i zamyśliła się głęboko. Tak dużo zawdzięczała Bogusiowi. Okazuje się, że nawet psa, bo przecież gdyby tu nie przyjechała, nie miałaby Szyszki. Przypomniała sobie, jak namawiała Bogusia na kupno komórki, a ten się upierał, że taki wymysł nie jest mu potrzebny. W końcu jednak Anna wymogła na nim zgodę na ów krok w stronę nowoczesności, argumentując, że przecież muszą mieć możliwość porozumienia się w każdej chwili. Kupiła mu zestaw startowy Tak Tak oraz rozsuwany aparat z dużym wyświetlaczem i dość czytelnymi, wygodnymi klawiszami. Na sygnał rozmów przychodzących wybrała jakiś motyw fortepianowy, inne melodie były oczywiście zbyt awangardowe. Boguś jednak, w dalszym ciągu zaprogramowany na nie, marudził bez przerwy i wszystko było kiepskie. „A co to za brzydka melodia", mruczał, gdy do niego zadzwoniła. Anna postanowiła więc zmienić sygnał, skoro ten się nie podobał. Wtedy Boguś zaczął protestować: „nie, zostaw, niech już będzie, po co masz się fatygować" i takie tam. Ale ponieważ to żadna fatyga, kazała mu siedzieć i słuchać kolejnych propozycji. „Powiedz, co ci się spodoba, a ustawię ci właśnie tę melodię", poleciła. Boguś słuchał więc i słuchał, i raptem zawołał: „o, to, to! To jest bardzo ładne i to ma być!". A co to było? Otóż ni mniej, ni więcej, tylko dokładnie ta sama melodia, którą Anna włączyła na początku! Oczywiście nic nie powiedziała, by mógł się cieszyć, że ma dzwonek, który SAM sobie wybrał. Z historyjek o komórce Bogusia Anna przypomniała sobie jeszcze, jak któregoś dnia, bardzo niedługo po tym, jak już wmusiła mu ten telefon, zadzwoniła do

niego, a on coś długo nie odbierał. Raptem usłyszała: „halo?", wykrztuszone bardzo zasapanym głosem. „A czemu tak sapiesz?", spytała. „A bo, cholera, wracam właśnie ze sklepu i na schodach usłyszałem, że telefon dzwoni, no to biegłem, żeby odebrać". Biegł, mając swój dzwoniący aparat w kieszeni, bo Anna dzwoniła przecież na komórkę. Teraz Boguś już się przyzwyczaił i nawet polubił komórkę. A nie chciał jej przez przekorę. Bo po co mu? Ale – o dziwo – z komputerem oswoił się już dobrych parę lat temu i całkiem dobrze radził sobie w sieci i z pocztą elektroniczną. * – Grześku, odwieziesz Jacka, dobrze? Bo ja go tu przywiozłam swoim samochodem i teraz nie ma transportu powrotnego – zadysponowała Anna. – Odwiozę, oczywiście, i wiesz co? Pozdejmuję te ogłoszenia o Szyszce, bo raczej nikt się po nią nie zgłosi.– O, bardzo dobrze, pozdejmuj. Nawet chciałabym, żeby się zgłosili ci z mercedesa. Mam w końcu czarny pas karate. Wprawdzie tylko z jednym złotym pagonem, ale wystarczy. – Masz czarny pas? – Grzegorzowi ze zdziwienia opadła szczęka. – No, no! – Pokręcił głową. – I czemu tak się dziwisz? – obruszyła się Anna. – Przecież jest dwudziesty pierwszy wiek, nie? Pojechali. Ona zaś wypakowała z samochodu pozostałe zakupy i zaniosła do salonu, który pani Irena wysprzątała na błysk. Oczywiście nie było w nim

jeszcze żadnych mebli, tylko w kącie leżała karimata Anny i jej śpiwór, a obok stał prowizoryczny wazon z gałązkami brzozy. Położyła pakunki obok karimaty i postanowiła zrobić sobie jakiś stół. Ale zaraz, zaraz, pomyślała, przecież może Marzena będzie miała jakiś wysłużony stolik z lokalu. Godzina dwudziesta pierwsza to chyba nie za późno na wizytę w kawiarni, zdecydowała i poszła do Soluszka, a Szyszka deptała jej po piętach. – Wskakuj, Szyszeńka – powiedziała i pojechały. Marzena, mimo że miała prawie pełną kawiarnię, bardzo się ucieszyła na ich widok. – Siadaj, zjesz coś? – zapraszała Annę. – Nie, nie, jestem po kolacji, przyjechałam po prośbie. Marzena miała zbędny stolik, nawet dwa i bardzo się ucieszyła, że ktoś je wreszcie zabierze, bo w składziku i tak było mnóstwo gratów. Wmusiła w Annę firmowe ciastko, załadowały stolik oraz dwa składane krzesełka do auta i Anna wróciła do swoich włości. Po drugi postanowiła przyjechać jutro, bo obydwa nie zmieściły się do niewielkiej w sumie corollki. W Sosnówce Anna ustawiła stolik i dwa krzesełka pod oknem. Spojrzała krytycznie na te swoje pierwsze meble i nieco się skrzywiła. Zbyt dekoracyjne to one nie były. Ale od czego kobieca pomysłowość; z torby podróżnej, która stała wraz z „koleżanką", czyli drugą torbą, w kącie obok karimaty, wyciągnęła dużą kolorową chustę i przykryła nią stolik. W saloniku od razu zrobiło się przytulniej. Wzięła latarkę, gwizdnęła na Szyszkę i zeszły do jeziora. Tafla wody lśniła tajemniczo, a tu i ówdzie marszczyła się trochę, jakby z

czegoś niezadowolona. Szuwary szumiały leciutko, nad jeziorem panowały granatowe ciemności, rozświetlone odbiciem okrąglutkiego księżyca w wodzie. Cykały nocne świerszcze. Ptaki spały; żaby, za dnia wykrzykujące „fuot, fuot", spały; spały też kijanki, uwijające się pod powierzchnią cały dzień. Po niebie przemykały cieniutkie pasemka obłoczków, widoczne tylko na tle księżyca. Anna przysiadła na pieńku obok ogniskowego kręgu i zapatrzyła się w cuda przed sobą.

rok 1991 Rozdział 9 Tak-to-tak, tak-to-tak – stukały koła pociągu ekspresowego „Kujawiak". Był 4 stycznia 1991 roku. Anusia, czyli Anna Lewandowska, jechała do Bydgoszczy, zaciskając pięści i zagryzając zęby. Starała się nie płakać, ale – choć już przepłakała całą noc i rano wydawało jej się, że więcej łez człowiek już mieć nie może – co chwilę pojawiały się nowe. Wczoraj wieczorem, parę minut po dziewiątej, zadzwonił doktor Aleksander Jaśnieński, adiutant, uczeń i przyjaciel jej ojca, doktora Michała Mostowskiego. Michał, mąż Marysi Malczewskiej, naprawdę nie był ojcem Anusi – tak jak Marysia nie była jej biologiczną matką. Kiedy rodzice Anusi zginęli rozstrzelani przez Niemców, Wiesia Wołyńska przyniosła maleństwo do państwa Malczewskich i zostały tam już obie. Marysia Malczewska zarejestrowała Anusię jako córkę swoją i Michała, choć jeszcze wtedy nie byli małżeństwem, pobrali się w 1948 roku. Michał, usłyszawszy opowieść o losach dziewczynki, absolutnie zaakceptował decyzję narzeczonej. Jednak Anusia do dzisiaj nic o tym wszystkim nie wiedziała.

Zarówno zmarła w 1965 roku Izabella, matka Marysi, jak i Wiesia, mieszkająca teraz na Bielanach, nie wyjawiły nigdy prawdy, związane przyrzeczeniem, które złożyły w 1944 roku. Kilka razy rozmawiały na ten temat, zastanawiając się, czy nie należałoby opowiedzieć Anusi o jej biologicznych rodzicach, doszły jednak do wniosku, że to nie ma najmniejszego sensu. Nikt przecież nie ucierpiał i nikt by na wyjawieniu owej prawdy nic nie zyskał. Tak myślały wtedy… Tak więc Maria i Michał Mostowscy do chwili obecnej pozostawali urzędowymi rodzicami Anusi. Doktor Jaśnieński miał do przekazania smutną wiadomość. Godzinę przed jego telefonem w Szpitalu Miejskim w Bydgoszczy zmarła Maria Mostowska. Przywieziono ją do szpitala trzeciego stycznia przed południem; okazało się, że miała rozległy zawał. Gdy tylko mogła mówić, poprosiła, żeby zawiadomiono doktora Jaśnieńskiego z ortopedii, a gdy ten nadbiegł, poleciła mu, żeby nie telefonowano do Anusi. Wiedziała, że córka przyjechałaby natychmiast, a nie chciała dezorganizować życia jej rodzinie. Powiadomią Anusię, jak jej matka wyzdrowieje. Albo, jak umrę, dodała w myślach Marysia. Niestety, właśnie tak się stało. Zmarła wieczorem, zabił ją drugi zawał, tym razem silniejszy od lekarzy. Kiedy doktor Jaśnieński zadzwonił do Anusi, miał już do przekazania tylko wiadomość najgorszą. Anna (Anusia) myliła się, uważając, że wypłakała już absolutnie wszystkie łzy, bo te znowu płynęły i płynęły. Dziś odbył się pogrzeb jej mamy, Paweł z Aneczką odjechali już do Warszawy. Córka nie mogła opuszczać lekcji, a mąż przeprowadzał jutro jakąś skomplikowaną

operację. Anna została jeszcze, bo musiała zlikwidować mieszkanie, przejrzeć rzeczy mamy, zdecydować, co zabiera do Warszawy, co oddaje, co zostawia. Chodziła bezradnie z kąta w kąt i nie mogła się pozbierać. Dręczyło ją poczucie winy, że zostawiła matkę samą w Bydgoszczy. Wprawdzie nieraz jej proponowała, żeby przeprowadziła się do Warszawy, była nawet możliwość zamiany mieszkań, Marysia jednak nie chciała się zgodzić. Tu, w Bydgoszczy, spędziła kawał życia, miała swoje przyjaciółki i koleżanki, znała wszystkie kąty. Ta współczesna Warszawa ją przerażała. To już nie moja Warszawa, mówiła córce i zaczynała wspominać tamtą dawną, przedwojenną. Na taki argument Anna nie umiała znaleźć odpowiedzi. Gryzła ją jednak myśl, że za mało tłumaczyła, za słabo naciskała, może gdyby zadziałała bardziej stanowczo, matka mieszkałaby z nimi w Warszawie i nie dostałaby zawału. – Anusiu, przestań się zamartwiać, przecież nie wiesz tego z pewnością – perswadował jej Paweł. – To mogło się stać także w Warszawie. Mama miała siedemdziesiąt siedem lat, w takim wieku śmierć przychodzi znienacka. Ale te wszystkie próby pocieszenia irytowały ją tylko. Była więc zadowolona, że Paweł pojechał do domu i zabrał Aneczkę. Dziewczynka bardzo przeżyła śmierć babci, była to w zasadzie jej pierwsza bolesna strata, dziadek Michał umarł bowiem w 1971 roku, trzy lata przed jej urodzeniem, a rodzice Pawła też już nie żyli. Rano 6 stycznia 1991 roku odbył się pogrzeb. Marysia spoczęła u boku męża – po dwudziestu latach od jego śmierci. Zapłakana Anusia zaparzyła sobie mocną herbatę i usiadła przy

biurku ojca. Rodzice mieszkali teraz przy Świętojańskiej. Przeprowadzili się parę lat przed śmiercią ojca, ponieważ mieszkanie na placu Weyssenhoffa zrobiło się dla nich za duże, kiedy Anusia została w Warszawie, Danuśka – ich gosposia – dawno wróciła do swojej wsi, wyszła za mąż i urodziła troje dzieci, rok po roku. Innej pomocy domowej nie chcieli. Ojciec szykował się na emeryturę, zamierzał też zlikwidować prywatną praktykę lekarską, kiedy gwałtownie rozwinęła się u niego jedna z najbardziej podstępnych chorób, z początku atakująca po cichu i bezobjawowo: cukrzyca. Ostatni rok życia w zasadzie przeleżał w łóżku, żona pielęgnowała go z całkowitym oddaniem, nawet nie chcąc myśleć o pomocy kogoś z zewnątrz. Michała odwiedzał tylko doktor Jaśnieński, wierny przyjaciel. Marysia została sama w mieszkaniu na Świętojańskiej, które nagle zrobiło się dla niej za duże. Nie chciała jednak myśleć o jakichkolwiek zmianach, miała tu zbyt dużo wspomnień. Wynajęła jeden pokój studentowi, synowi sąsiadów Danuśki z jej wsi pod Mogilnem. Ale młody człowiek mieszkał przy Świętojańskiej tylko do końca roku akademickiego. Później dostał miejsce w akademiku, a Marysia uznała, że samej jej najlepiej i już się nie zdecydowała na żadnych lokatorów. O przeprowadzce do Warszawy w dalszym ciągu nie chciała słyszeć. Owszem, przyjeżdżała w odwiedziny, częściej jednak Anna zjawiała się w Bydgoszczy. Czasami udawało jej się także przyjechać służbowo, na tak zwaną wymianę doświadczeń między urzędnikami rad narodowych (później: urzędów miejskich i wojewódzkich). Anna spróbowała się pozbierać. Musi odsunąć od siebie te bolesne myśli, rozpacz nie ożywi mamy, nie zwróci tego, co minęło. Trzeba się

czymś zająć. Spróbowała przywołać w myślach obraz swojego mieszkania przy ulicy Marzanny na Górnym Mokotowie w Warszawie. Otworzyła biurko ojca, wyjęła jakąś czystą kartkę, naszkicowała na niej plan. Wiedziała nawet, ile metrów mniej więcej ma każda ściana w tym mieszkaniu, niedawno bowiem je odnawiali i Anna wyliczała sobie, ile trzeba kupić farby do pomalowania pokoi. Takie sprawy zawsze były na jej głowie, Paweł nawet próbował pomagać, ale ostatecznie domowymi sprawami zajmowała się Anna. Teraz musiała zdecydować, które meble zabierze do Warszawy i co się gdzie zmieści. Ich obecne meble z mieszkania mokotowskiego przewiezie na działkę, bez żalu, bo nie były to meble jej marzeń, tylko takie, jakie mogli kupić, kiedy się urządzali, a na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych nie mieli dużego wyboru. Machinalnie otwierała i zamykała górną szufladę biurka. W pewnej chwili rzuciła jej się w oczy koperta formatu A4, na której zobaczyła skreślony ręką matki napis: „Dla Anusi". Anna nie chciała jej otwierać, sądząc, że matka po prostu sporządziła nowy testament. A cóż ty, mamo, mogłaś mi zapisać, pomyślała. Ojciec był bardzo uczciwym i porządnym człowiekiem, na prywatnej praktyce nie dorobił się majątku. Wielu pacjentów leczył za darmo, choć przychodzili do niego prywatnie do gabinetu. „Po prostu nie mogę brać od takiego biedaka pieniędzy", tłumaczył Marysi, a ona mówiła tylko: „Dobrze, Michasiu, dobrze, oczywiście". Tacy pacjenci odwdzięczali się jednak na swój sposób, przynosząc „kochanej pani doktorowej" kury, gęsi, pasztety, jajka, osełki masła lub inne przysmaki. Marysia, wiedząc już o tym, że te dowody wdzięczności napływają głównie przed świętami, z czasem przestała sama

robić większe zakupy. I pewnego roku stało się tak, że do Wigilii został tylko jeden dzień, a jakoś żaden z pacjentów nie chciał okazać swej wdzięczności. Marysia więc, z paniką w oczach, pobiegła na bazar i kupiła, co dostała: kurczaka, kaczkę, sery, masło, jajka. Gdy z triumfem przyniosła to wszystko do domu, w kuchni ujrzała ułożone rządkiem przez Danuśkę na stole: dwie dorodne gęsi, kurę, kaczkę i dwadzieścia jajek. Wdzięczni pacjenci nie zapomnieli o swoim doktorze, przynieśli dary serca w przeddzień Wigilii, chcąc, żeby wszystko było jak najświeższe. Obfite więc były tamte święta u Mostowskich, wspominała Anusia. Ale myliła się, sądząc, że nie ma czego dziedziczyć. Były przecież stare, stylowe meble, oryginalne obrazy, a także srebra i platery, całe wyposażenie mieszkania warte naprawdę dużo pieniędzy. I jeszcze Mostowy Dwór mający największą wartość, aczkolwiek na razie hipotetyczną. Anusia w ogóle o tym nie myślała. Obracała w ręku zaadresowaną do siebie kopertę. Jakoś nie mogła jej otworzyć. Wzięła jednak do ręki leżący na biurku nożyk do otwierania listów i przecięła papier. Ze środka wypadły trzy kartki. Anna sięgnęła po pierwszą. „Ja, Maria Mostowska, z domu Malczewska, urodzona 2 marca 1914 roku w Warszawie, oświadczam niniejszym, że Anna Mostowska, nazywana przez nas Anusią, obecnie Lewandowska, urodzona 4 sierpnia 1944 roku w Warszawie, nie jest moją córką biologiczną, a Michał Mostowski, małżonek mój, nie był jej biologicznym ojcem. Biologicznymi rodzicami Anusi są: Anna, z domu Karwicz, i Stanisław Towiańscy, którzy zginęli w powstaniu warszawskim

rozstrzelani przez Niemców przy Szpitalu Zakaźnym na Woli w dniu 6 sierpnia 1944 roku. Maleńka Anusia wraz z Wiesławą Wołyńską, która także w tym dniu straciła rodziców, znalazły schronienie w mieszkaniu mojego ojca, Wacława Malczewskiego. Po zakończeniu wojny zarejestrowałam dziewczynkę jako córkę moją i Michała. Chcę jednak oświadczyć, iż mimo że Anusia nie była naszą córką biologiczną, kochaliśmy ją i wychowywaliśmy tak, jakby nią była. Mieliśmy tylko ją, nasze jedyne dziecko, Annę, i pragnęliśmy, aby córką naszą na zawsze została. Wolą naszą było także, żeby wszelkie dobra doczesne będące naszą własnością obecnie po naszej śmierci własnością Anny się stały". Anna przeczytała tę kartkę jeszcze raz. I jeszcze. Nie mogła uwierzyć w to, czego się dowiedziała. Była w stanie zrozumieć postępowanie matki, no nie, nie matki, ale przecież matki – nie mogła się zdecydować, podwójnie nieszczęśliwa. Nie umiała jednak zrozumieć, czemu Marysia nic jej nie powiedziała. Było tyle okazji – śmierć ojca, ślub z Pawłem, narodziny Aneczki. Przecież ona, Anna, była już chyba dostatecznie dorosła i dojrzała, żeby się dowiedzieć i zrozumieć. Wzięła do ręki drugą kartkę. Zobaczyła testament taty – nie, mężczyzny, który zastępował jej ojca i który bez względu na wszystko zawsze był i będzie dla niej ojcem. Anna go uwielbiała, był dla niej olbrzymim, największym autorytetem, prawie Bogiem. Matkę kochała tak samo, oczywiście, Marysia była bardzo ciepłą, miłą, sympatyczną i dobrą kobietą. Może to niewiarygodne, ale Anna nie umiałaby wskazać ani

jednej osoby, która mogłaby mieć chociażby cień pretensji do jej mamy. Teraz, mimo chwili żalu o zatajenie jej pochodzenia, Anna kochała matkę jeszcze bardziej, widząc oddanie i poświęcenie, na jakie zdobyła się Marysia, wychowując cudze dziecko. Ale chociaż matkę kochała bardzo, najbardziej, to ojca darzyła wręcz uwielbieniem i gorącą czcią. Podziwiała go jako człowieka, lekarza, mentora swoich młodszych kolegów, jako męża i ojca. Pamiętała jego pogrzeb. Był mroźny, zimowy dzień 9 stycznia 1971 roku (ojciec zmarł w domu, po długiej chorobie, 6 stycznia). Trumnę nieśli jego uczniowie. Nad mogiłą przemawiało wiele osób, żegnając przyjaciela, kolegę, zwierzchnika, nauczyciela. Świeży grób, miejsce wiecznego spoczynku Michała, zasypywali w ten zimowy dzień jego najbliżsi przyjaciele, lekarze. Grabarze nie byli potrzebni. Wszystkie kobiety płakały mniej lub bardziej otwarcie. Kilku mężczyzn także ukradkiem wycierało oczy. Anusia znowu poczuła pod powiekami łzy, tym razem wspominając ojca i jego ostatnie chwile. Wzięła do ręki testament taty – „… jedyną i generalną spadkobierczynią czynię moją żonę, Marię z Malczewskich Mostowską, z którą wziąłem ślub 8 marca 1948 roku". Przez chwilę zrobiło jej się przykro, że o niej nie było ani słowa. Ale po chwili zastanowiła się; może tata, wiedząc, że nie jest jej biologicznym ojcem, nie chciał zapisywać jej czegokolwiek, co państwo ludowe mogłoby pod takim pozorem odebrać. Ojciec wiedział, że władza bardzo chętnie i sprawnie odbiera, co może, przekonał się o tym na własnej skórze. W

najśmielszych snach nie mógł przewidzieć zmian ustrojowych i tego, że teraz, powoli, bardzo powoli, ale jednak, rozpoczynało się zwracanie tego, co kiedyś zostało odebrane prawowitym właścicielom przez państwo ludowe. I tak ona, Anna, była jedyną spadkobierczynią Marysi, gdyż testament czyniący Annę generalną spadkobierczynią matka napisała kilka lat temu, w pełni zdrowia i sił, i wręczyła go córce, mówiąc żartobliwie, że woli napisać teraz testament, póki ma rozum „na swoim miejscu", bo nigdy nie wiadomo, co się może stać. Mówiąc to, myślała zapewne o swojej przyjaciółce, Ewie, która w okresie menopauzy zachorowała psychicznie i dokończyła swoich dni w podbydgoskim Świeciu nad Wisłą, w tamtejszym szpitalu psychiatrycznym. Przed Anusią leżała jeszcze jedna kartka, ostatnia, zapisana tak dobrze znanym jej pismem matki. „Anusiu, córeńko! Wiesz już, bo pewnie odczytałaś moje oświadczenie o Twoim pochodzeniu (a jeśli nie, zrób to teraz, przed dalszym czytaniem tej kartki), że tak naprawdę moją córką nie byłaś. Ale to niezupełnie prawda. Owszem, nie byłam Twoją matką biologiczną, ale Ty byłaś moją córką w każdym sensie. Nie mogłabyś być czyjąś córką bardziej. Kochałam Cię od pierwszej chwili, w której Cię ujrzałam, taką maleńką, bezbronną, osieroconą kruszynkę. Anusiu ukochana! Wybacz, że nie powiedzieliśmy Ci, ja i Twój ojciec, który też był Twoim najbardziej troskliwym i kochającym ojcem, że nie powiedzieliśmy Ci tego, co chyba powiedzieć Ci powinniśmy. Ale nie wiedzieliśmy jak; nie wiedzieliśmy czy i nie wiedzieliśmy, dlaczego to

należy zrobić. Dlaczego mamy Ci mówić, że nie jesteś naszą córką, skoro dla nas naprawdę nią byłaś? Dlaczego mamy wprowadzać chaos i zamęt w Twoje życie, które – jak sądzę – także było z nami szczęśliwe. Wiem, miałaś prawo wiedzieć. Wiem, że nie odwróciłabyś się od nas. Wiem, że zrozumiałabyś naszą decyzję. Zdaję sobie sprawę z tego wszystkiego, ale… nie umiałam. Nie umieliśmy obydwoje. Jesteś jedynym dzieckiem, jakie mieliśmy, i wystarczyłaś nam za wszystkie dzieci świata. Byłaś dla nas najlepszą córką i mam nadzieję, że i my byliśmy dla Ciebie dobrymi rodzicami. Mam też nadzieję, że wybaczysz nam nasze tchórzostwo i zatajenie przed Tobą prawdy. Twoja kochająca mama, pisząca te słowa także w imieniu Twojego kochającego taty, który przed śmiercią mnie do tego upoważnił. Kochaliśmy Cię ze wszystkich sił i dziękujemy Ci za każdą chwilę przeżytą z nami. Maria Mostowska PS Twoi biologiczni rodzice są pochowani w mogiłach powstańczych na Cmentarzu Wolskim". Anna przetarła kartkę, płakała bowiem tak mocno, że łzy leciały na wszystkie papiery. Mamo, tato, zwróciła się do obojga zmarłych, mam nadzieję, że zawsze wiedzieliście, że i ja Was kocham nade wszystko. I że teraz wiecie, iż nie mogłabym sobie wymarzyć lepszych rodziców i wdzięczna jestem Bogu, że mi Was dał. Wiedziała, że nie zaśnie, choć było już bardzo późno, zaczęła więc przeglądać rzeczy po matce, wybierając te, które zabierze, i te, które można komuś oddać.

Przez chwilę zastanawiała się jeszcze, czy ma te ostatnie nowiny przekazać Pawłowi i Aneczce? Czy też lepiej to przed nimi ukryć? Nie, zdecydowała, żadnych więcej sekretów. Powie im wszystko i pójdą razem na Cmentarz Wolski.

przełom lat 1990–1991 * Boguś Malczewski na nic nie miał czasu. Z jednej strony to dobrze, bo mnogość klientów oznaczała zadowolenie jego małżonki. Janinka kochała pieniążki. Szczególnie teraz, gdy inflacja postępowała w tak zatrważającym tempie. Ponieważ nie było sensu odkładać pieniędzy, Janinka starała się je korzystnie lokować. Kupowała, co jej wpadło w ręce. Ostatnio nawet zrobiła rzecz niegłupią, kupiła bowiem działkę, wprawdzie tylko pracowniczą, w Warszawie, ale – jak twierdziła – lepszy rydz niż nic. Działka była zlokalizowana w pięknym punkcie, w ogromnym kompleksie ogródków u zbiegu ulic Sobieskiego i Idzikowskiego. Janinka, do tej pory absolutny mieszczuch, oszalała na punkcie tego kawałka ziemi. I chociaż zawsze mówiła, że nie ma ręki do kwiatów, teraz jednak okazało się, że to nieprawda. Co tylko posadziła na tej swojej ukochanej działce, rosło jak szalone. Siedziała tam całymi dniami, a Boguś podejrzewał, że gdyby tylko oświetlenie było lepsze, Janinka i w nocy grzebałaby swoimi – do tej pory wypielęgnowanymi – pazurkami w ziemi. Ciężkie pieniądze wydawała na urządzenie i zagospodarowanie swojej własności. Owszem, Boguś musiał przyznać, przyjemnie było posiedzieć wśród zieleni, słuchając śpiewu ptaków. W Warszawie, a jakby na wsi. Ale on sam na

pracę na działce nie miał czasu. A mówiąc szczerze, również i ochoty. Nie był typem ogrodnika. W wolnych chwilach – które zdarzały mu się średnio raz na trzy miesiące – najchętniej brał wędkę, wsiadał w swojego ukochanego nissana i jechał do Zalesia na ryby. Złowił czy nie, nie o to chodziło. Ważne było, że może sobie posiedzieć nad wodą i wpatrywać się w spławik. Janinka za żadne skarby nie mogła zrozumieć, co jest takiego fascynującego w gapieniu się na kawałek pływającego patyka. Jeszcze żeby choć przywoził z tych wypraw jakieś ryby. Ale nie, Boguś łowił… i wypuszczał złowione okazy. Całując je przedtem w pyszczek. Brrr! Niestety, jakoś tak się złożyło, że nie mieli dzieci. Ale trzeba też szczerze przyznać, że nie bardzo się tym martwili i nie robili nic (poza, oczywiście, metodami naturalnymi), aby tej sytuacji zaradzić albo chociaż poznać przyczynę takiego stanu. Większość ich znajomych miała same problemy z dziećmi, tak więc Boguś z żoną (która po ślubie przemieniła się ze zwykłej Janiny w przemiłą Janinkę) byli w sumie zadowoleni, że tego rodzaju kłopoty ich nie dotyczą. I przecież mieli pod ręką Anusię, toteż na niej wyładowywali, jeśli można tak to określić, swoje uczucia „macierzyńsko-tacierzyńskie". O tak, takie dziecko to sama przyjemność, zero problemów. Po narodzinach Aneczki natychmiast uznali ją za swoją wnuczkę i byli ludźmi spełnionymi. Tylko – ponieważ uważali się za ludzi na wskroś nowoczesnych (absolutnie!), nie pozwolili na żadne „ciociu, wujku". I dla Anusi, i dla Aneczki byli po prostu Bogusiem i Janinką. Tak więc obydwoje czuli się szczęśliwi, każde z nich miało swoje hobby i życie generalnie było piękne.

* Boguś z rozrzewnieniem wzniósł w górę kieliszek z koniakiem. Świętowali w gronie przyjaciół imieniny Andrzeja, jednego z kolegów ze studiów. Zostało ich, z tej starej paczki, jeszcze tylko czterech. Spotykali się więc cztery razy w roku, w dniu imienin każdego z nich. Wiedzieli o sobie prawie wszystko, wyłącznie jednak w sferze prywatnej. Przyjęli zasadę, że o sprawach zawodowych nie rozmawiają. Tylko raz kiedyś zdarzyło się, że jeden z nich poprosił o wsparcie przy sprawie, na którą miał za mało czasu, i pomoc była niezbędna. Kupił potem każdemu z kolegów po butelce martella (ulubiony trunek ich Wielkiej Czwórki, jak lubili o sobie mówić), a jeszcze jedną butelkę przyniósł na spotkanie nadzwyczajne, które zwołał po wygraniu procesu. – Czas leci jak szalony – rozpoczął Boguś. – Pozwólcie, moi mili, że z niewielkim wyprzedzeniem złożę wszystkim najlepsze życzenia noworoczne. Oby wszystkie nasze marzenia się spełniły! – Jak cię znam, miły Bo-bo-gusiu, ep!, to marzysz o pięciokilogramowym szczupakuuuuu, hi, hi, hi – chichotał mecenas Kobrzański, nieco już rozchwiany po nadmiernym próbowaniu wszystkiego, co miało postać płynną. Ale jego spostrzeżenie było nadzwyczaj trafne. Boguś marzył, może nie tyle o konkretnym szczupaku, ile o wyprawie nad jakąś wodę. Niestety w tej chwili było to marzenie nie do spełnienia. Nie tylko dlatego, że aura niezbyt sprzyjała wędkowaniu (łowienia na lodzie Boguś nie lubił), ale również dlatego, że Boguś miał w toku trzy sprawy i nie chciał ich nikomu przekazywać. Poza tym uwierała go świadomość, że jest w posiadaniu testamentu Stanisława Towiańskiego. W kraju następowały zmiany ustrojowe, a

chociaż Boguś polityką nigdy się nie interesował, śledził jednak na bieżąco wszystkie wydarzenia i orientował się, że nadchodzą czasy, gdy zapewne będzie można się ubiegać o zwrot zagarniętych majątków. A gdzieś, może bardzo blisko, znajdowała się spadkobierczyni Stanisława. Jeżeli żyła, ale Boguś miał nadzieję, że tak. Wiesia, przyszło mu do głowy – może ona będzie coś wiedziała o córce Towiańskich. Innego pomysłu nie miał, ale chciał i musiał coś zrobić w tej sprawie. * Ściskając w ręku teczkę z papierami oraz torbę pełną zakupów, zadzwonił do drzwi Wiesi. Wiesia, starsza od Bogusia o osiem lat, była dlań mocno starszą panią. W istocie miała dopiero pięćdziesiąt dziewięć lat. Wyglądała jednak starzej, może dlatego, że jako osoba samotna i w zasadzie stroniąca od ludzi nie bardzo dbała o swój wygląd. Po wysiedleniu mieszkańców domu przy Kruczej 46 (kamienicę wyburzono podczas poszerzania i przebudowy ulicy) Wiesia przeniosła się, a właściwie – została przeniesiona – wraz z Izabellą na Bielany. Przeprowadził się tam także Boguś z matką, ale później dostali większe mieszkanie. Gdy Izabella umarła, Wiesia została sama – poza okresem 1967 – 1970, kiedy to od ukończenia studiów do zamążpójścia mieszkała z nią Anusia. Wiesia nigdy nie wyszła za mąż, nie miała dzieci ani bliskich przyjaciół. Kiedyś, krótko po wojnie, była zakochana w Janku Słodkowskim, który, niestety, widział tylko Marysię Malczewską. Poza tym Janek, starszy od Wiesi o dwadzieścia trzy lata, w ogóle jej nie

dostrzegał. Nawet kiedy Marysia już wyszła za Michała i wyjechała do Bydgoszczy. Wtedy po prostu przestał bywać u Malczewskich. A Wiesia nie potrafiła o niego zabiegać. Marzenia więc się rozwiały…Potem jeszcze raz zainteresowała się mężczyzną – kolegą ze studiów. Nawet straciła z nim dziewictwo, przez co uznała, że powinna teraz wyjść za niego za mąż. Niestety, ów kolega tak nie uważał i w rezultacie ich związek po kilku miesiącach się rozpadł. I tych doświadczeń Wiesi wystarczyło. Poświęciła się pracy, którą kochała, wykładała literaturę angielską na anglistyce, a studenci z Uniwersytetu Warszawskiego całkiem sobie panią docent chwalili .Jej potrzeby macierzyńskie zaspokajało uczucie do Anusi, tak jak Bogusiowi i Janince. Wiesia miała tylko kilkoro znajomych. I Bogusia, który bywał u niej mniej więcej raz w tygodniu i robił zakupy, pytając uprzednio przez telefon, co przywieźć. Rozmawiali często o wielu sprawach i raptem Boguś się zorientował, że właściwie Wiesia zna nawet jego sekrety małżeńskie (których tak dużo zresztą nie było). Opowiadał jej o wszystkim, bo umiała słuchać. I nigdy nikomu nic nie powtarzała. Nie rozmawiali natomiast prawie wcale o przeszłości, tej najtragiczniejszej, to jest o wojnie i powstaniu. Boguś w chwili ukończenia wojny miał pięć lat, w zasadzie więc pozostało mu niewiele wspomnień. Wiesia natomiast przeżyła traumę, jaką była śmierć rodziców i konieczność przeprowadzki do mecenasostwa Malczewskich, a potem śmierć pana Wacława i Witolda. Nie chciała wracać do tamtych spraw – i nic dziwnego.

Dzisiaj jednak Boguś musiał te wspomnienia obudzić. Rozpakowawszy przyniesione zakupy, zaparzył kawę i przyniósł filiżanki do pokoju. – Wiesiu, wiesz, jakiś rok temu otworzyłem wreszcie sejf dziadka Wacława – rozpoczął swą opowieść. – I między innymi szpargałami znalazłem tam bardzo ciekawe papiery. Wiesia poprawiła się na fotelu. Historia zapowiadała się zajmująco. Pana Wacława pamiętała dobrze, choć miała zaledwie dwanaście lat, gdy zginął podczas powstania. Choć nie lubiła przywoływać tych wspomnień, czasami stawały jej przed oczami postacie z tamtych czasów, najczęściej wieczorem, gdy już leżała w łóżku i starała się zasnąć. Rodzice, koleżanki, sąsiedzi… taki pochód cieni. Nie cierpiała tego, bo potem długo nie mogła spać, wstawała więc i czytała książkę, a następnego dnia studenci Wiesi mieli trochę łatwiejsze zajęcia. – Znalazłem – ciągnął Boguś – testament pana Stanisława Towiańskiego, jego akt ślubu z Anną Karwicz i potwierdzenie urodzin ich córeczki Ani. Podejdź tu, proszę, i popatrz sama. Wiesi nie trzeba było namawiać, już stała przy stole, na którym Boguś rozłożył wszystkie papiery. – Tak sobie myślę – mówił dalej – że może ta Ania żyje, może nawet mieszka w Warszawie. I nie wie, że jest dziedziczką takiego majątku. Nawet jeśli dwór i zabudowania nie przetrwały, to przecież została ziemia. A ziemi było tam całkiem sporo. Teraz, jak wiesz, otwierają się perspektywy dla byłych właścicieli, a także ich spadkobierców. Mogłaby więc podjąć starania o zwrot rodzinnej

własności. Niestety, jeśli w porę się nie zgłosi, sprawa może się przedawnić. Jak ją, Wiesiu, odszukać? Pomóż mi, tylko do ciebie mogę się z tym zwrócić. Babcia Bellunia na pewno by coś wiedziała, mieszkałaś z nią, przecież nieraz rozmawiałyście o wojnie, powstaniu, ludzkich losach. Może pamiętasz coś, co mogłoby mnie naprowadzić na trop. A może nawet znasz lub znałaś tę Anię – gorączkował się Boguś. Wiesia czerwieniała i bladła na zmianę. Przed jej oczami znowu zaczęły się pojawiać obrazy, jak w kalejdoskopie cieni. Przypomniała sobie tamten dzień 1945 roku. – Mamo, Wiesiu, chodźcie tu, muszę wam coś powiedzieć – Marysia rozglądała się dokoła, sprawdzając, czy nikt więcej ich nie słyszy. – Zrobiłam to. Zarejestrowałam Anusię jako swoją córkę. Moją i Michała. – O Boże przenajświętszy, dziecko, wciągnęłaś w to Michała? – Izabella się przeżegnała. – Przecież jego tu nie ma, on o niczym nie wie. Jak ty mogłaś, tak za jego plecami, bez pytania? – Mamo, tyle razy ci opowiadałam o Michale, myślałam, że zrozumiałaś, jakim jest człowiekiem – odezwała się cichym, smutnym głosem Marysia, spuszczając głowę. – On z pewnością zrobiłby to samo. A zresztą bez względu na to, co myślisz, już się stało. Teraz musicie mi tu obydwie solennie przyrzec, że nigdy nikomu nie powiecie, że Anusia nie jest moją córką. Izabella i Wiesia przyrzekły uroczyście. Cóż mogły zrobić. Zgodziły się na to dla dobra Anusi. Przez wszystkie te lata obie, Izabella do śmierci, Wiesia do tej chwili, nie sprzeniewierzyły się złożonemu przyrzeczeniu.

Wiesia odeszła od stołu i ciężko usiadła w fotelu. Gwałtownie chwytała ustami powietrze, przyciskając rękę do serca. – Wiesiu, co ci? – Boguś, okropnie przestraszony, chwycił jej dłoń, by sprawdzić tętno. Puls Wiesi skakał jak oszalały. – Sam ją znasz – powiedziała cichutko. – Kogo? Kogo znam? Wiesiu, o czym ty mówisz? – Anię, to znaczy Anusię… – Jaką Anusię? – Boguś nie mógł skojarzyć ich Anusi z Anną Towiańską z testamentu pana Stanisława. – No, Anusię Mostowską, a teraz Lewandowską – zirytowała się Wiesia. – I co z tego, że znam naszą Anusię? Oczywiście, że znam, ale nie rozumiem… – Raptem umilkł. Zrozumiał. – Anusia? Nasza Anusia to Ania Towiańska, tak? – Tak, ale nie stój tak nade mną. I puść wreszcie moją rękę. Nic mi nie jest, tylko trochę się zdenerwowałam. Siadaj i słuchaj. I Wiesia opowiedziała Bogusiowi wszystko. Począwszy od dnia, kiedy znalazła płaczące zawiniątko pod biurkiem w mieszkaniu rodziców przy Elektoralnej 47. Oczywiście Boguś znał Anusię doskonale, przecież mieszkali wszyscy razem w domu przy Kruczej. Miał prawie osiem lat, gdy Marysia wyszła za Michała i wyjechała z Anusią do Bydgoszczy. Potem widywali się przynajmniej raz w roku, rodzina spotykała się bowiem w Wigilię – do lat sześćdziesiątych jeszcze na Kruczej, a potem na Bielanach, do śmierci babci. Później rodzinne kontakty trochę się rozluźniły, niemniej jednak

wszyscy spotkali się na ślubie Anusi z Pawłem Lewandowskim i rok później na pogrzebie Michała Mostowskiego w Bydgoszczy; i jeszcze na ślubie Bogusia z Janinką Michalską w 1973 roku i zaraz potem w 1974 na chrzcinach Aneczki. Niezależnie od tych „obowiązkowych" spotkań, w latach 1967 – 1970 Boguś widywał Anusię, przychodząc do Wiesi, u której w tym czasie mieszkała (na studiach miała miejsce w akademiku) do wyjścia za Pawła. Później Wiesia już na dobre została „panią na dwóch pokojach", jak zwykła żartować. Kończąc teraz swoje opowiadanie, wpadła na doskonały, jej zdaniem, pomysł. – Coś mi przyszło do głowy – powiedziała. – Zapraszam was, to znaczy ciebie i Janinkę na obiad w pierwszy dzień Bożego Narodzenia. A jeśli wolelibyście przyjść na Wigilię, to bardzo chętnie, ale nie proponuję, bo wiem, że chodzicie do mamy Janki. Zaproszę wszystkich, was i Lewandowskich, i Marysię z Bydgoszczy, przecież może się u mnie zatrzymać na kilka dni – ekscytowała się Wiesia. – Porozmawiam z Marysią, powiem jej, że złamałam przyrzeczenie. Może jakoś mi to wybaczy. Zrobiłam to dla dobra Anusi. A do ciebie mam wielką prośbę, nie mów nic nikomu do naszego spotkania, dobrze? – Dobrze, Wiesiu – obiecał mocno oszołomiony Boguś. Anusia to Ania Towiańska, coś podobnego! Coś podobnego! – kręcił głową, wracając do domu. Zaproszenie na pierwszy dzień świąt przyjęli wszyscy. Z największą radością Marysia, która przyjechała kilka dni wcześniej, żeby pomóc Wiesi w przygotowaniach. Chodziły we dwie i

wyszukiwały prezenty. Najwięcej, tradycyjnie, miała dostać Aneczka Lewandowska, która kończyła już siedemnasty rok, była więc prawie dorosłą panną. Marysia z ulgą przyjęła wiadomość, że ich rodzinny sekret nareszcie ujrzy światło dzienne. Wymogła tylko na Wiesi i Bogusiu, żeby wyjawienie tej tajemnicy nastąpiło dopiero po Nowym Roku, kiedy ona, Marysia, wyjedzie. – Napisałam oświadczenie na ten temat. Dla Anusi. Myślałam, że dowie się wszystkiego dopiero po mojej śmierci. Ale może lepiej, że stało się tak, jak się stało – mówiła Wiesi. – Ale jestem za wielkim tchórzem, żeby w tym uczestniczyć. Niech Boguś powie jej to wszystko po moim wyjeździe. Anusia pewnie się ze mną skontaktuje, kiedy już trochę ochłonie – martwiła się. – A ty, Wiesiu, może trochę załagodzisz jej rozżalenie. Wytłumacz, proszę, że zrobiłam to dla jej dobra. – Oczywiście, ale teraz nie będziemy o tym rozmawiać i myśleć. Przed nami Boże Narodzenie – ucięła Wiesia. Święta udały się nadzwyczajnie. Wigilię Wiesia i Marysia spędziły z Lewandowskimi. Aneczka dostała mnóstwo prezentów – od mamy i taty wymarzone narty, od babci Marysi kombinezon narciarski, od Wiesi buty i gogle. Skakała z radości pod sufit, tym bardziej że kombinezon był w jej ukochanym niebieskim kolorze, z granatowymi wstawkami. – Chyba będę w nim spać! – wołała zachwycona. Cieszyła się tym bardziej, że w przyszłym roku, w lutym, w czasie ferii, wybierała się na obóz narciarski do Wisły. Miała, oczywiście, narty i kurtkę, i spodnie, ale dość już wysłużone. I nie takie ładne. Tak więc szczęście Aneczki było wielkie. Cieszyli się razem z nią rodzice, babcia

Marysia i ciocia Wiesia. – Dziecko, ale masz tu jeszcze inne prezenty. Marysia nie byłaby sobą, gdyby nie kupiła kilku książek. Wszystkie kobiety z rodziny uwielbiały czytać, a książki zawsze były najcenniejszym podarunkiem. Dzisiaj jednak Aneczka ponad wszystko przedłożyła narciarski komplet. Od Bogusia i Janinki dostała kopertę z napisem „na ferie". W środku była nawet spora kwota. Tak więc Aneczka uznała tę Gwiazdkę za najlepszą na świecie. Cztery panie spędziły jeszcze razem sylwestra, tym razem bez Pawła, który miał dyżur w szpitalu. Wziął go bez żalu, wiedział bowiem, że Anna będzie wolała zostać tego wieczoru z „dziewczętami", jak je nazywała. A biorąc na ochotnika sylwestrowy dyżur, zaskarbił sobie wdzięczność całej obsady lekarskiej oddziału chirurgii i transplantologii. I bez Aneczki – było przecież oczywiste dla wszystkich, że ona wybierze tego wieczoru towarzystwo swojego chłopaka i grupki przyjaciół. Żadna z pozostałych pań nie miała do niej o to pretensji. I bez Bogusia, który nie chciał być jedynym rodzynkiem w tym babińcu, wolał więc posiedzieć spokojnie w domu, przed telewizorem. Drugiego stycznia 1991 roku Marysia wracała porannym pociągiem do Bydgoszczy. Raz jeszcze podziękowała Bogusiowi, że zgodził się dopiero po jej wyjeździe porozmawiać z Anusią. Na Wiesi wymogła obietnicę, że postara się wytłumaczyć Anusi, dlaczego mama nigdy nie powiedziała nikomu prawdy. Jednak trzeciego stycznia rano Marysia miała rozległy zawał serca i wieczorem zmarła w szpitalu.

Szóstego stycznia Anusia poznała prawdę. Stało się to, tak jak początkowo zaplanowała Marysia, dopiero po jej śmierci. I po pogrzebie.

czerwiec 2009 r. Rozdział 10 Annę obudził niebiański zapach. Tak pachniała kawa w czasach jej dzieciństwa. Tak też pachniała ta parzona przez Bogusia. Jej samej nigdy nie udało się wydobyć z kawy takiego aromatu. Przeciągnęła się i wzrok jej padł na przykryty chustą stolik przywieziony wczoraj od Marzeny. Skrzywiła się lekko. Nie będę teraz o tym myśleć, postanowiła. Wstała, owinęła się w szlafrok i ruszyła do kuchni. Tak jak przypuszczała, sprawowała już tam rządy pani Malinka. – Dzień dobry, pani Ireno – przywitała się Anna. – A ty, zdrajczyni, zostawiłaś mnie samą? A gdyby ktoś chciał mnie ukraść? Nawet byś nie zauważyła – robiła żartobliwe wymówki suczce, która tańczyła wokół uszczęśliwiona. – Dzień dobry, dzień dobry, ale dzisiaj piękny dzień, wyspała się pani? – cieszyła się pani Irena. – Piesek już nakarmiony, a pani zaraz podaję śniadanko. – O matko – westchnęła Anna. – Mówiłam przecież, że niebiosa mi panią zesłały. Za minutkę wracam, pani Irenko, ochlapię się tylko troszkę. A wyspałam się cudownie!

Umyła głowę, zęby, twarz i ręce i z mokrymi jeszcze włosami usiadła na tarasie, na krzesełku od Marzeny. Wygodne ono nie było, ale roztaczający się widok wart był każdego poświęcenia. – Pani Ireno, chwileczkę, pomogę pani. – Anna zerwała się z krzesła, widząc, że tamta chce przenieść na taras stolik od Marzeny. Podbiegła i przeniosły go we dwie. Nie dlatego, żeby był szczególnie ciężki, bo nie był, ale dlatego, że przyjemnie tak coś robić wspólnie w ten cudowny dzień. – Pani Ireno, a pani nie zje ze mną? – spytała grzecznie Anna. – Nie, nie, ja już jadłam, dziękuję. Ale może po śniadaniu kawy się napiję – odważnie zaproponowała Malinka. – Cudownie, oj, jak to wszystko pysznie wygląda. – Anna rozkoszowała się widokiem zastawionego stołu. Było tam wszystko, co wczoraj przywiozła do domu. Szynka, parówki, żółty ser, pomidor z cebulką, świeży ogórek, pokrojony w plastry, rzodkiewki i zachęcający do jedzenia rożek prawdziwego, wiejskiego, białego sera. I bułeczki, jeszcze cieplutkie, bo pani Irena podgrzała je w piekarniku. Do tego zielona herbata, jako że Anna przedkładała ją nad wszystkie inne i kupiła wczoraj tylko taką. Wyjaśniła też pani Irenie, jak ta herbata ma być zaparzana. – Zielona herbata, widział to kto? – mamrotała do siebie pani Malinka, bardzo jednak po cichutku, żeby czasem jej pracodawczyni nie usłyszała. – Pani Ireno? A ten biały serek to od pani? – zapytała Anna. – Tak, tak, to z naszego mleka, od Księżniczki. – Od księżniczki? – zdziwiła się Anna.

– Tak się nasza krówka nazywa. Bo piękna jest i mądra, no to Zdzisiek tak ją nazwał – wyjaśniła gospodyni. – Smacznego! – zawołała z kuchni. – Dziękuję – odparła Anna i rozpoczęła poranną ucztę. Muszę sobie koniecznie kupić rower, pomyślała, bo roztyję się jak nic po tym Malinkowym jedzeniu. Zapomniała, że te różności na stole, poza białym serem, sama ze sklepu przytargała. Siedziała na tarasie, a lekki letni wiaterek muskał jej twarz, rozwiewając włosy. Przed sobą miała to, co kochała nade wszystko – sosny. Jej własne. Dalej jezioro. Też jej własne. A wokół las, którego kawałek, podobno wcale niemały, nie wiedziała jeszcze tylko który, także był jej własny. O święta Tereso!, westchnęła w duchu panimalinkowym wykrzyknikiem, prawdziwa dziedziczka ze mnie. Całą gębą! Promienie słoneczne objęły w posiadanie już lewą wschodnią stronę domu i lasu. Przedzierały się teraz nad jezioro, rozjaśniając liczne krzaczki poziomek, od których aż się czerwieniło dookoła. Słoneczne światło padało na nie przez gałęzie, tworząc przed zachwyconymi oczami Anny koronkę barw i wzorów. W dole rozpościerała się gładko błyszcząca tafla, na której wiatr wyrzeźbił tysiące zmarszczek. Tu i ówdzie z wesołym pluskiem wyskakiwała z wody ryba, polując na nieostrożne żyjątka, które opadły zbyt blisko powierzchni, bądź uciekając przed szczupakiem, okoniem czy innym wodnym drapieżnikiem. Przed oczami Anny pojawiła się nagle ulica Marszałkowska, a na niej tłum pędzących przed siebie ludzi oraz mnóstwo trąbiących i kopcących samochodów, tramwaje, autobusy i cały ów „urok" wielkiego miasta. Aż się wzdrygnęła. Ach, żeby tak można było tam nie wracać, zakiełkowała w jej głowie niespodziewana myśl i

zaraz została odepchnięta w głąb umysłu. Ale ziarno padło na podatny grunt… – Kawkę podać? – Pani Malinka prawie przed nią dygnęła. – Poproszę, pani Irenko, ale dla siebie też proszę przynieść. Pogadamy trochę. Zaparzona i przyniesiona przez panią Irenę kawa pachniała bosko. Niebiańsko. Cudownie. – Jak pani to robi, że ta kawa tak pachnie? – spytała Anna z cieniem zazdrości. Ona, taka zapalona kawoszka, a jej kawa tak nie pachnie. Co jest? – Hi, hi, hi! – zachichotała jej gospodyni. – Szczyptę cynamonu trzeba dodać. Ot i cała tajemnica – wyjaśniła tonem pełnym radości. Siedziały więc i piły tę cynamonową kawę, rozmawiając wesoło o jakichś głupstwach. Anna przekonała się ze zdumieniem, że jej pracownica jest całkiem mądrą kobietą, jedynie niedokształconą, zwłaszcza w gramatyce. Annę, polonistkę z wykształcenia i zamiłowania, nadzwyczaj denerwowały, drażniły i irytowały błędy językowe. O ile mogła jednak przymknąć oko (i ucho) na pomyłki popełniane przez prostych ludzi, o tyle niemal dostawała szału, słysząc w telewizji od, pożal się Boże, redaktorów, reporterów czy innych wielkich dziennikarzy: „półtorej tygodnia" lub „ubrał marynarkę". Z uporem maniaka próbowała wtedy naprawić świat, wypisywała mejle, imienne lub adresowane do danej stacji telewizyjnej, z informacjami, jak się mówić powinno. I było to, niestety, walenie głową w mur, bo gdy pani redaktorka Iksińska znowu pojawiała się na ekranie, z jej precyzyjnie umalowanych (a jakże) usteczek znowu wylewało się „półtorej kilometra" lub „ubrała koszulę", a Anna

dostawała dreszczy. – A wie pani, pani Anulko… – zaczęła pani Irena, a Anna aż jęknęła w duchu, bo nienawidziła być „Anulką". – Już za parę dni nasza Ksenia będzie rodzić. Więc jakby Zdzisiek gdzieś musiał wyjść, to ja z nią zostanę, dobrze? Ale to bym wtedy do pani później przyszła, nie pogniewa się pani? – Skądże, a ma pani komórkę? Telefon komórkowy, znaczy? – Tak, mam – Irena z dumą wyjęła aparat z kieszeni fartuszka i wpisała podany przez Annę numer jej telefonu. – Nie mogę się doczekać tych szczeniaczków, pani Ireno. Bo będę chyba mogła przyjechać je obejrzeć, prawda? – dopraszała się Anna. – Święta Tereso, ależ oczywiście. To będzie dla nas zaszczyt, oj, święta Tereso! – ucieszyła się (ucieszyła?) pani Irena. Annie podobało się tu coraz bardziej. * – Dzień dobry, panie Dyziu kochany! Mogę tutaj? – Wychyliła się przez okno, machając do swojego adoratora, który przygalopował natychmiast. – Panie Dyziu, kawki bym się napiła. – Oj, to już lecę, pani Anusiu, lecę. Zaraz przyniosę – Dyzio odwrócił się na pięcie, gotów do startu w stronę „Rybeńki". – Stop, panie Dyziu! Ja chciałam z panem kawki się napić. To znaczy, ja pana zapraszam na kawę, przyjmie pan moje zaproszenie? Dyzio zamarł w pół obrotu. – Ze mną? Pani? Kawę ze mną? – nie wierzył.

– A co, nie lubi pan kawy? Czy mnie, panie Dyziu? – kokietowała go Anna. Tymczasem Dyzio, wyprostowawszy się na całą swoją prawie dwumetrową wysokość (no, około), już otwierał jej drzwi i wytwornie podawał ramię. – Pani Anusiu, dla mnie to przyjemność ponad wszystko i zaszczyt ponad zaszczyty. Ale to ja panią zapraszam i nawet nie chcę słyszeć nic innego. Anna zrozumiała, że nalegając, uraziłaby okrutnie męską dumę Dyzia, położyła więc dłoń na męskim ramieniu, wysiadła z samochodu i poszli do „Rybeńki". Usiedli sobie przy stoliku na zewnątrz, żeby Szyszka mogła zostać przy Annie, a Dyzio prostował się na całą swoją dość imponującą wysokość, rozglądając się dookoła i sprawdzając, czy wszyscy widzą, jak on pije kawę z dziedziczką z Sosnówki. Wszyscy widzieli, a jakże, a jeśli nawet ktoś nie dostrzegał, to Dyzio gromkim: „Dzień dobry!", zwracał na siebie uwagę. Od tej pory Dyzio – i tak już doszczętnie zawojowany przez Annę – stał się jej rycerzem, Sancho Pansą, Piętaszkiem i najgorętszym wielbicielem. Gdyby przypadkiem jakiś ptak odważył się zabrudzić samochód Anny, Dyzio wzbiłby się w powietrze niczym Batman i zabił winowajcę w locie. A tak! Anna zapukała krótko w drzwi i weszła do kliniki. Pukanie okazało się bez sensu, bo wchodziło się przecież do ogólnodostępnej poczekalni, w

której zresztą w tej chwili nie było nikogo. – Grzegorz! Panie doktorze! – zawołała, stukając teraz do gabinetu. Tutaj zresztą też nie było nikogo. Ale po chwili rozległo się tupanie i na schodach pojawił się pan doktor, który wybiegł ze swojego pokoiku na górze. – Anna, Szyszka, witam, witam, wchodźcie, cieszę się, że jesteście – zapraszał. – Dziękuję, Grześku, nie będziemy wchodzić, bo mam jeszcze dużo spraw do załatwienia, przyszłam, bo zapomniałeś o obroży i smyczy dla Szyszuni oraz kagańcu. Masz coś dla nas? – Oczywiście, odłożyłem przecież, mam w swoim pokoju, no, chodźcie na górę, na chwilę, przymierzymy pannie Szyszeńce uprząż. Grzegorz zaproponował im szeleczki, co zresztą Annie bardzo odpowiadało, bo ucieszyła się, że obroża nie będzie dusiła suczki. W szeleczkach, przepięknie czerwonych, z ciemnowiśniową smyczką, Szyszka wyglądała nadzwyczaj elegancko. Anna, w biegu przesyłając mu całusa, wsiadała już do samochodu. – Przyjadę do ciebie na kolację, naszykuj jakieś pyszności – zawołała, odjeżdżając. Po dwóch godzinach była jednak z powrotem.– Grzesiu, kochany… – Grzegorz zaczął puchnąć z dumy, ale wstrzymał się przez chwilę, chcąc usłyszeć, co spowodowało taki gejzer uczuć. – Kochany, nie masz w tej chwili pacjentów? – Nie. No przecież chyba widzi, że nie ma nikogo, prawda?, pomyślał, ale nie powiedział tego głośno.

– Co się stało? – zapytał. Okazało się, że Anna ma prośbę o pomoc w transporcie. Chce kupić rower, zgrabny rozkładany stolik i kilka krzesełek, a to wszystko nie zmieści się w toyocie. Zmieści się natomiast z pewnością w jego astrze kombi. Pojechali. Kupili wszystko, co Anna zaplanowała. A ponadto kurczaka z rożna, ziemniaki, pieczywo i kilka butelek wody. Kupili też skrzynkę piwa. Niech sobie stoi, zadecydowała Anna. – Zapraszam cię na obiad, kolację zrobisz mi kiedy indziej. A może dzisiaj?, pomyślał Grzegorz. Gdy przyjechali do Sosnówki, pani Malinki już nie było. W kuchni, przykryta ściereczką, stała duża szklana salaterka świeżo uzbieranych poziomek. – Och, co to za skarb z tej mojej pani Irenki! – wykrzyknęła Anna, żałując, że nie kupiła bitej śmietany, choćby w puszce. A miała ochotę, jakby przewidziała tę niespodziankę Irenki. No i jakoś nie kupiła, a teraz była zła. Mamrotała o tym w kółko do siebie, aż się zorientowała, że Grzegorza nie ma. Zniknął też jego samochód. Co mu się stało?, pomyślała, obraził się o coś? Co ja mu takiego powiedziałam? Od razu popsuł jej się humor i zaczęła ze złością przesuwać zakupione rzeczy po stole, aż przypadkiem zrzuciła na podłogę salaterkę z poziomkami. Miska rozbiła się na drobne kawałeczki, które zmieszały się z rozsypanymi poziomkami. Anna usiadła na podłodze i wybuchnęła płaczem. – Aniu, kochanie, co się stało? – Obok niej pojawił się Grzegorz z

pojemnikiem bitej śmietany w ręku. Ukucnął obok Anny, objął ją i przytulił do siebie. – Nic, nic, nic. – Zaniosła się jeszcze głośniejszym płaczem, ujrzawszy, co trzymał w ręku. – To ty po śmietanę pojechałeś? A nie mogłeś powiedzieć? – Uśmiechnęła się przez łzy, podnosząc ku niemu głowę. Grzegorzowi wydało się zupełnie naturalne, że ucałował te mokre oczy, a potem zaczął całować słone usta Anny. Pocałunek trwał jednak krótko, bo nagle na Grzegorzowe plecy wskoczyła futrzana obrończyni swojej pani. Zdezorientowana Szyszka nie rozumiała, co się dzieje. Skakała wokół tej dziwnej, czteronożnej i czteroręcznej figury, którą zobaczyła w kuchni. Raptem zaskomlała i usiadła na podłodze, trzymając w górze przednią łapkę. Z łapki kapała krew i wystawał kawałek szkła. Zerwali się oboje natychmiast. – Aniu, apteczka, na tylnym siedzeniu – zawołał Grzegorz, podając jej kluczyki. Sam natomiast wyjął z kieszeni czystą chusteczkę i owinął nią, mocno ściskając, łapkę Szyszki. Anna opadła na kolana na podłogę, obok suczki, podając Grzegorzowi jego lekarską apteczkę, różniącą się znacznie od tej samochodowej, którą wozi ze sobą każdy kierowca. – Ciągle będziesz sobie łapy kaleczyć? – Grzegorz zakończył opatrunek i pogłaskał przerażoną, drżącą suczkę. – Aniu, nie martw się, nic jej nie będzie – powiedział do Anny, która zamiatała starannie podłogę. Spojrzał na pojemnik z bitą śmietaną stojący na stole i wybuchnął głośnym śmiechem.

– Wygląda na to, że niebiosa sprzysięgły się przeciwko nam – wykrztusił. – Najpierw mieliśmy poziomki, a brakowało nam bitej śmietany; teraz jest śmietana, a nie mamy poziomek. – Zaraz będziemy mieć – Anna wrzuciła do kubła ze śmieciami zmieciony z podłogi koktajl szklano-poziomkowy, złapała Grzegorza za rękę i pociągnęła za sobą. Zbiegli nad jezioro. Tam, wzdłuż południowo- -wschodniego brzegu ciągnął się pas poziomek, tak gęsto upstrzony owocami, że zbieranie było czystą przyjemnością. – Zbieraj, nie oszukuj, oddawaj te poziomki – szepnęła Anna, przewracając Grzegorza na plecy. Zaczęła wyjmować poziomki z jego ust swoimi wargami. Chwilę to potrwało. A gdy wstali, obydwoje wybuchnęli śmiechem. Uzbierane przed chwilą poziomki wysypały się z pojemniczka i teraz były na Grzegorzowej koszuli, tworząc dekoracyjny, owocowy wzór. Rozgnietli je wszystkie, całując się w poziomkowej gęstwinie. – Chodź na obiad, ktoś tam na górze widać bardzo nie chce, żebyśmy dzisiaj jedli poziomki. Nie to nie, zjemy innego dnia. Najważniejsze, że mamy bitą śmietanę – śmiała się Anna, wzruszona, że Grzegorz po tę śmietanę pojechał. Podzielili na części kupionego kurczaka, pokroili świeże pieczywo, otworzyli dwie butelki piwa i usiedli do obiadu. Wszystko smakowało wybornie. – Objadłem się po uszy – westchnął Grzegorz. – Jednak szkoda, że nie ma tych poziomek. – Anna otworzyła puszkę z psim jedzeniem i wrzuciła je do miseczki. – Sunia, nie wąchaj

tego kurczaka. I co to za wspinanie się na stół? – zgromiła Szyszkę, stawiając w kąciku psi obiad. Szyszka widocznie bardzo miała ochotę na kurczaka; istotnie pachniał oszałamiająco. Gardząc swoją miską, cały czas kręciła się pod stołem, jakby mając nadzieję, że mimo wszystko coś tam jej skapnie. W końcu Anna podrobiła kawałek kurczaka i wrzuciła te pyszności do miseczki. Zniknęły w okamgnieniu wraz z resztą psiego jedzenia. – Czy zauważyłeś – spytała Grzegorza – że tu wszystko bardziej pachnie niż w Warszawie? Ty pijesz już drugie piwo – wycelowała oskarżycielsko palec w trzymaną przez Grzegorza butelkę żywca. – A przecież będziesz jechał samochodem. – Myślałem, że może zostanę – szepnął cicho Grzegorz, spoglądając na nią z nieśmiałym uśmieszkiem. – Możesz zostać, mam drugą karimatę, a pokoi jest tu kilka. Odwróciła się na pięcie i zbiegła w dół, nad jezioro, zabierając ze sobą pojemnik na poziomki. Myślał, że jest taki sprytny, wypije dwa piwa i pozwolę mu ze sobą spać, bo nie może prowadzić po alkoholu. O, niedoczekanie! – złościła się w duchu, tym bardziej wściekła, iż może nawet nie miałaby nic przeciwko temu. Ale taki prymitywny podstęp wykluczył ciąg dalszy. Przynajmniej dziś. Jutro… być może.

wcześniej – rok 1997 – Kochasz mnie? – Kocham. – Jak? – Kocham cię w słońcu. I przy blasku świec. Kocham cię w kapeluszu i w berecie. W wielkim wietrze na szosie i na koncercie. W bzach i w brzozach, i w malinach, i w klonach. I gdy śpisz. I gdy pracujesz skupiona… I gdy jajko roztłukujesz ładnie – nawet wtedy, gdy ci łyżka spadnie. W taksówce. I w samochodzie. Bez wyjątku. I na końcu ulicy. I na początku… Konstanty Ildefons Gałczyński,fragment wiersza „Rozmowa liryczna" Deklamując ich ulubiony wiersz, Piotr Wojnicz ukląkł przed Aneczką i podał jej małe etui. – Wyjdziesz za mnie? – zapytał. Anna otworzyła pudełeczko. Ujrzała złoty pierścioneczek z malutką brylantową kropeczką. Śliczny, aczkolwiek… trochę taki, jakoś, no,

spodziewała się czegoś bardziej okazałego. Ale po dwóch sekundach się zawstydziła. Cóż znaczy wielkość pierścionka? Liczy się tylko to „wyjdziesz za mnie?". Spojrzała na Piotra. W dalszym ciągu klęczał przed nią z pełnym napięcia pytaniem w oczach. Niepotrzebnie się denerwował, bo przecież dobrze wiedział, że wyjdzie za niego. Byli razem przez całe studia. Ale najważniejszym powodem okazała się ta kilkumilimetrowa istotka, którą od sześciu tygodni nosiła w sobie Anna. Cóż więc innego mogła odpowiedzieć ojcu tej kruszynki? – Jasne, że wyjdę za ciebie, głuptasie. – Zarzuciła mu ręce na szyję. – Wstawaj, brudzisz spodnie – zrzędziła żartobliwie. Włożyła pierścionek na palec i udawała, że jej się podoba, ale… na dłoni wyglądał jeszcze mizerniej niż w pudełeczku. „Przestań", skarciła się po cichu. Ślub odbył się w urzędzie stanu cywilnego na Żoliborzu. Tam był zameldowany Piotr, u swoich rodziców, w pięknym starym mieszkaniu przy ulicy Mickiewicza. Prawie na rogu Placu Wilsona. Anna też mieszkała z rodzicami, również w pięknej dzielnicy Warszawy, choć w linii prostej prawie na drugim końcu, przy małej, zacisznej uliczce na Górnym Mokotowie. Ulica Marzanny, równoległa do Wołoskiej, biegła od ulicy Janka „Rudego" Bytnara do Woronicza. Rosło tam mnóstwo drzew, drzewa i krzewy były też wokół bloku, w którym znajdowało się mieszkanie Lewandowskich. Wzdłuż całej ściany, pod oknami, rosły bzy. Anna kochała tę część Mokotowa, a swoje, to znaczy rodziców, mieszkanie uwielbiała szczególnie. Bardzo dobrze jej się uczyło, gdy siedziała w bujanym fotelu na oszklonym balkonie, słuchając

szelestu liści drzew pod balkonem i popijając wodę z sokiem albo kawę podawaną przez mamę. Mama, też Anna – Anusia, w odróżnieniu od Anny – Aneczki, od 1967 roku pracowała w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy i, jak mówiła, chyba już stamtąd odejdzie na emeryturę, do której tak naprawdę niewiele jej zostało. Ojciec, Paweł, był lekarzem, zastępcą ordynatora oddziału chirurgii i transplantologii w jednym z warszawskich szpitali. Kochał swoją pracę, był wręcz genialnym chirurgiem, potrafił doskonale wyciąć prawie wszystko. „Z wyjątkiem serca", mawiał zawsze ze skrywanym żalem, bo kardiochirurgia była dla niego najwyższym poziomem. Praca zastępowała mu ewentualną kochankę, jak żartowała zawsze Anna Lewandowska, żona, wywołując tym niezmiennie oburzenie Anny Lewandowskiej, córki. „Mamo, nie mów tak", krzyczała dwunastoletnia Aneczka. „Mamo, nie mów tak", szeptała dystyngowanie Anna, dwudziestolatka. Niemniej była to prawda. Paweł Lewandowski więcej czasu spędzał w szpitalu niż w domu, wliczając w to także noce. Oprócz pracy w szpitalu przyjmował też – choć, robiąc ustępstwo na rzecz rodziny, tylko raz w tygodniu – w prywatnej lecznicy „Alfa" przy Ordynackiej. Do pana docenta czekało się dość długo w kolejce. Był naprawdę jednym z najlepszych specjalistów od wątroby w Warszawie. A lista schorzeń wątroby jest jak stąd do Ameryki, mówił zawsze ze smutkiem. Rodzice Aneczki poznali się w 1970 roku i w tym samym roku pobrali. Ślub, mimo wielkiego oporu ze strony Anny, był tylko cywilny. Paweł, lekarz, twierdził, że wszelka nauka w ogóle, a biologia w szczególności dała mu podstawy do określania się mianem ateisty.

Szanował poglądy innych i nie miał zamiaru nikomu narzucać swojego zdania, ale w tej jednej kwestii, w sprawie swojego ślubu, nie chciał ustąpić i nie ustąpił. Anna przyjęła jego stanowisko ze zrozumieniem, aczkolwiek bardzo z tego powodu bolała. Jej wiara nie była jednak na tyle dogmatyczna, żeby o to kruszyć kopie. * Aneczka i Piotr nie chcieli zamieszkać z rodzicami. Wynegocjowali, że nie chcą żadnego wielkiego wesela i proszą, żeby pieniądze, jakie obydwie rodziny zamierzały wydać na zorganizowanie przyjęcia, mogli przeznaczyć na wynajęcie samodzielnego lokum. Udało im się znaleźć piękne, nieduże, dwupokojowe mieszkanko przy placu Grzybowskim i wynajęli je niezwłocznie. Mieli stąd wszędzie dobre połączenia. Anna i Piotr planowali kupno samochodu, jednak obecnie na pierwszym miejscu było dziecko. Postanowili, że poczekają z realizacją wszystkich zamierzeń (chcieli też koniecznie kupić jakąś niewielką działkę na Mazurach) do momentu, aż nowy członek rodziny pojawi się na świecie. Miał to być chłopiec, czym Anna w głębi serca była trochę rozczarowana, marzyła bowiem o córeczce. Ale – ponieważ planowali dwoje dzieci – miała nadzieję, że tej córeczki jeszcze się doczeka. Praca Anny dawała jej komfort swobodnego dysponowania czasem. Swoje obowiązki mogła wykonywać także w domu. I właśnie w domu rozpoczął się krwotok. Spanikowana Anna, nie mogąc się dodzwonić do męża, zastukała do sąsiadki, emerytki, starszej, dość miłej, ale szalenie wścibskiej. Tym razem jednak sąsiadka nie

musiała w nic „wścibiać nosa", aby zrozumieć, o co chodzi. Zrozumiała natychmiast i sprawiła się świetnie, wezwała pogotowie, a miała taką siłę perswazji, że karetka przyjechała po piętnastu minutach. Niestety, w szpitalu potwierdziły się obawy Anny. Syna mieć nie będą. Przynajmniej nie tym razem. Wyszlochała to Piotrowi w marynarkę, gdy zdyszany przyjechał do szpitala powiadomiony właśnie przez sąsiadkę, panią Genowefę („Genowefa, moi mili, Genowefa, nie Genia" – przedstawiła się przy pierwszym spotkaniu). Pani Genowefa była też szalenie pomocna po powrocie Anny ze szpitala. Robiła zakupy i gotowała, a potem niemal karmiła swoimi zupami Annę. Ta bowiem popadła w głęboką depresję. Nie mogła sobie darować, że kiedyś pomyślała: „Chłopiec? Szkoda, wolałabym córeczkę". Wmówiła sobie, że było to odrzucenie z jej strony i dziecko, wiedząc, że matka go nie chce, postanowiło odejść. – Przestań już opowiadać te głupstwa, moja droga. Grzeszysz tylko – zdenerwowała się któregoś dnia starsza pani i, wziąwszy ją za rękę, wyciągnęła z domu. Poszły do pobliskiego kościoła Wszystkich Świętych. – Nasz Ojciec Święty był tu kilka lat temu, więc i ty możesz się pomodlić. Wyznaj panu Bogu swoje grzechy, jeżeli jakieś masz, i przestań się mazać – nakazała pani Genowefa. Pomogło. Anna wzięła się w garść i zaczęła funkcjonować jak dawniej. Pozornie, bo jednak trauma, jaką przeżyła, zostawiła głęboką rysę w jej sercu. W głębi duszy miała pretensję do męża, że nie rozpacza wraz z nią, że pochłonięty swoją pracą wygląda i zachowuje się, jakby nic się nie

stało. Nie była to prawda. Piotr ogromnie przeżył jej poronienie. Tak bardzo, że bał się każdego zbliżenia, które mogłoby zaowocować kolejną ciążą. Anna natomiast pragnęła mieć dziecko. W rezultacie oddalali się coraz bardziej od siebie, aż wreszcie obydwoje stwierdzili, że już nic ich nie łączy. Rozwód był bardzo prosty, za obopólnym porozumieniem. Podziału majątku w zasadzie nie było, bo nie mieli czego dzielić. Każde z nich wzięło swoje rzeczy i oboje wrócili do rodziców. Piotr zabrał telewizor, bo Anna – poza programami informacyjnymi – właściwie nie oglądała telewizji; Anna chciała mieć zestaw płyt kompaktowych z muzyką klasyczną. Inna muzyka dla niej nie istniała, więc pozostałe płyty zostawiła Piotrowi. Tak się zakończył pierwszy etap dorosłego życia Aneczki.Był początek 1999 roku.

jeszcze wcześniej – rok 1991 * Boguś trzymał w ręku słuchawkę telefonu, nie mógł się jednak zdobyć na wystukanie numeru. Jak to wszystko splotło się w czasie, pomyślał. Anusia dowiedziała się o tym, kim byli jej prawdziwi rodzice, po pogrzebie Marysi. Nie wiedziała, że parę dni temu dowiedział się o tym Boguś i że zawsze wiedziała o tym Wiesia. Zastanawiali się z Wiesią, co powiedzieć Annie, wreszcie zdecydowali, że powiedzą szczerą prawdę. Koniec z tajemnicami. Boguś zaprosił więc rodzinę Lewandowskich na spotkanie z udziałem jego i Wiesi. Oczywiście miało się odbyć na Bielanach, tam, gdzie wszyscy widzieli się ostatni raz z Marysią.– Kochani – rozpoczął Boguś. – Kochani, urządziliśmy to spotkanie, Wiesia i ja, ponieważ musimy wam opowiedzieć pewną historię… Otóż szóstego sierpnia 1944 roku… Chwila po chwili przesuwały się przed oczami zebranych obrazy tamtego dnia przedstawiane bardzo opisowo przez Bogusia, mistrza słowa, jak wymagały jego profesja i wykształcenie. Jednak teraz nie był niczyim adwokatem, nawet Marysi. Teraz po prostu opowiadał o tym, co się stało,

a chciał przedstawić grozę i tragizm tamtych wydarzeń, ukazać okrucieństwo, ból, strach i rozpacz. Chyba mu się to udało, bo wszystkie kobiety płakały. Najmocniej Anusia, jej bowiem dotyczyła ta opowieść. – Tak więc, Anusiu, Wiesia uratowała ci życie, a Marysia z Michałem ofiarowali bezpieczną przyszłość. Zapewnili ci spokojne, pogodne dzieciństwo, nauczyli cię żyć godnie i mądrze, przekazali – może nie swoje geny – ale z pewnością to, co było w nich najlepsze. Lepszych rodziców nie mogłabyś mieć. – Nie możesz mieć do nich pretensji, że nie powiedzieli ci prawdy, po prostu nie wiedzieli, jak to zrobić – dodała Wiesia. – Marysia podczas ostatniej wizyty u mnie, podczas świąt, cieszyła się, że nareszcie wszystko wyjdzie na jaw. Bała się jednak konfrontacji. Uprosiła nas, żebyśmy powiedzieli ci całą prawdę i przygotowali grunt do waszej rozmowy. Opowiedziała nam o liście, o oświadczeniu, jakie napisała dla ciebie, gdybyś kiedykolwiek zdecydowała się na przykład zmienić nazwisko lub gdyby zaistniała możliwość odzyskania majątku twojego ojca. – A bardzo możliwe, że to niebawem nastąpi – przejął pałeczkę Boguś. – O ile wiem, w Sejmie trwają prace nad projektem przepisów w tej sprawie. Anusia rozpłakała się od początku. – Nie zawracaj mi głowy jakimiś przepisami, nic mnie to nie obchodzi. – Na razie, w tej chwili może tak jest – powiedział Boguś – Pomyśl jednak o Aneczce. Ale nie mówmy teraz o tych sprawach, przyjdzie jeszcze na to czas.

* – Bogusiu, czy mógłbyś spotkać się ze mną któregoś dnia? – W słuchawce zabrzmiał głos Anusi. – Czy mogłabym któregoś dnia wpaść do twojej kancelarii? Boguś zaprosił ją serdecznie. – I wiesz – opowiadała – Paweł się na to zgadza. To jedyny sposób, jaki potrafiłam wymyślić, żeby uczcić moich biologicznych rodziców. Postanowiła, że zmieni swoje nazwisko, dodając drugi człon przed nazwiskiem noszonym obecnie. Chciałaby się nazywać Anna TowiańskaLewandowska. – Trochę to chropawo brzmi, wiem. Ale w zasadzie używać będę tylko tego drugiego, Lewandowska. Towiańska będzie jedynie ku pamięci, dla potomnych. Chciałam cię prosić, żebyś mi w tym pomógł. Na pewno orientujesz się w tych wszystkich procedurach. Co muszę zrobić? – Widzisz, Anusiu, nie każdy może ot tak zmienić sobie imię lub nazwisko. Zdaje się jednak, że można wystąpić z wnioskiem o zmianę, kiedy chce się powrócić do nazwiska, które zostało zmienione. Zabrano ci nazwisko bez twojej wiedzy i woli, może to więc być wystarczającym powodem, żebyś mogła teraz do niego powrócić. Umówili się, że Boguś zrobi rozeznanie, znajdzie wzór wniosku, ustali szczegóły. I w kwietniu 1991 roku Anna została Anną TowiańskąLewandowską. Za zgodą męża, na wielką prośbę córki, szalenie przejętej powstańczą historią rodziny, zmieniła też nazwisko Aneczki.

Dokumenty przyznające im obu prawo do rodowego nazwiska Anna zaniosła na Cmentarz Wolski i tam, stojąc nad zbiorową mogiłą zamordowanych w powstaniu warszawskim, pokazała je swoim biologicznym rodzicom. Potem uznała sprawę za zamkniętą i nigdy już nie poruszała tego tematu.

czerwiec 2009 r. Rozdział 11 Grzegorz spojrzał na zegarek. Była siódma rano. Słońce zaczynało zaglądać do pokoju, jeszcze niezbyt mocne, ale zapowiadał się kolejny upalny dzień. Grzegorz skoczył na równe nogi i otworzył okno. Powietrze pachniało oszołamiająco. W ogóle nie było wiatru, listki brzozy rosnącej przed oknem, zwisały zupełnie nieruchomo. Wyglądałoby to smętnie, gdyby wstający dzień nie był taki piękny. Ptaki śpiewały na całego, szukając pary. Nadeszła pora wicia gniazd i zakładania ptasich rodzin. Trzeba było dobrze się nauwijać, żeby ze wszystkim zdążyć, naznosić gałązek, utkać je w misterne gniazdo, znaleźć żonę, wysiedzieć jajka, wykarmić pisklęta. Tak, ptaki miały co robić. Oznajmiały to wszem wobec. Grzegorz też miał co robić. Sprawdził wyświetlacz telefonu, zerkając, czy nie ma nieodebranych połączeń lub wiadomości. Wczoraj na drzwiach lecznicy w mieście wywiesił numer swojego telefonu, z adnotacją, że jest dyspozycyjny przez całą dobę. Jednak widocznie wszystkie pieszczochy mieszkańców miasta w ostatnim czasie dobrze się czuły, już drugi dzień nie miał bowiem pacjentów. Cieszyło go to, bo mógł

pognać do Sosnówki. Przebywał tu najchętniej, wytrzymując nawet bez łowienia ryb. Nie miał czasu na wędkowanie, ani głowy, szczerze mówiąc. Głowę miał teraz w stu procentach zaprzątniętą Anną. Zrobił dwadzieścia przysiadów i dwadzieścia pompek. Uznawszy, że to wystarczy, złapał spodnie i na palcach zszedł na dół, do łazienki. Górna łazienka nie była jeszcze sprawdzona, nie chciał więc ryzykować z obawy, że próba wzięcia prysznica może źle się skończyć. W łazience na dole prysznic można było wziąć bez obaw. Grzegorz sądził, że Anna jeszcze śpi i bardzo się zdziwił, gdy zobaczył ją siedzącą na tarasie. Przed nią, na stole kupionym wczoraj w mieście, stały półmiski z różnymi przysmakami śniadaniowymi, a Anna pałaszowała bułkę z miodem. Miód ściekał jej po palcach, przechylała więc głowę, by go zlizać. Nie wiadomo dlaczego, Grzegorz uznał tę scenę za jeden z najbardziej seksownych i podniecających widoków świata. Szybko odwrócił się i… zachłysnął, gdy niespodziewanie, jak duch, pojawiła się przed nim pani Malinka. Grzegorz szybko zakrył się spodniami, nie tylko dlatego że był niekompletnie ubrany. – Dzień dobry paniom! – zawołał głośno, chcąc, żeby i Anna go usłyszała. – Aniu, myślałem, że jeszcze śpisz, dlatego tak cichutko zszedłem z góry. Specjalnie podkreślił, że spał na piętrze, żeby nie wprawiać jej w zakłopotanie przy pani Irenie. Jednak Anna w ogóle nie wyglądała na zakłopotaną; oblizywała ślady po miodzie i piła coś obrzydliwie białego. – Ty lubisz mleko? – zapytał Grzegorz z lekkim grymasem, od którego nie mógł się powstrzymać. – No właśnie nie lubię – zaśmiała się Anna – ale to nie jest zwykłe

mleko. To mleko od Księżniczki. – Mrugnęła do pani Ireny. – Od księżniczki? – Grzegorz nic nie rozumiał, ale machnął ręką i przemknął do łazienki. Znalazł tam na wieszaku swój T-shirt, umazany wczoraj poziomkami, szczęśliwie od razu wyprany. Był już suchuteńki, Grzegorz więc – po szybkim prysznicu – wciągnął go na siebie. Włożył też spodnie i całkiem już ubrany poszedł na taras. Na stoliku były same przysmaki, ale Grzegorz chciał tylko bułkę z miodem, tak jak Anna. – Och, to nie miód, tylko ambrozja – zachwycił się głośno. – A spróbuj tego mleka – zachęcała go Anna. – Nie wiedziałam, że mleko może tak smakować. Ale na mleko nawet ona nie mogła go namówić, wypił więc herbatę. – Zapraszam dzisiaj na kolację! – zawołał przed wejściem do samochodu. – Przyjedź razem z Szyszką, będę czekał. I już go nie było. – Jak się czuje Ksenia, pani Irenko? – zapytała Anna. – Już się nie mogę doczekać tych szczeniaczków. – A tak, tak, taki jeden z Bydgoszczy, co to zakontraktował trzech małych piesków, codziennie do naszego Zdziśka wydzwania. Ale pan doktor Skalski mówił, że jeszcze kilka dni. – Trzy psy! – wyrwało się Annie. – Co: trzy psy? – nie zrozumiała pani Malinka. – A nic, nic, pani Irenko, tylko… widzi pani… Poprawnie mówi się: „trzy psy", nie: „trzech psów". „Mam trzy psy", a nie „trzech psów". – Ale ja nie mam trzy psy, my mamy dwa, Ksenię i Szatana tylko. Jak widać, przy liczeniu psów nie mogły dojść do porozumienia i

Anna na razie dała spokój. Obiecała sobie jednak, że kiedyś wyedukuje gramatycznie panią Irenę, przynajmniej co do odmiany psów. * Anna była umówiona z Jackiem Koniecznym na rynku, mieli wybrać kafelki do łazienki i do kuchni. Bardzo lubiła takie zakupy, bardziej niż wyprawy po ciuchy. Ostatnio ubrania, a nawet buty, wyszukiwała wyłącznie na aukcjach internetowych i zdecydowanie wolała tę formę zakupów. Nie cierpiała sklepowych przymierzalni, w których było gorąco i duszno, a zamontowane tam lustra nie oddawały rzeczywistego widoku. Na ogół po przyjściu do domu Anna była niezadowolona z decyzji, a przyniesiona rzecz natychmiast przestawała jej się podobać i lądowała na dole szafy. Kupując w Internecie, miała podane dokładne wymiary, mogła sama spokojnie się obmierzyć i do tej pory tylko jedna spódnica okazała się trochę za szeroka. Anna miała jednak w pobliżu panią Jadzię, która zajmowała się poprawkami krawieckimi i za drobną kwotę spódnica została idealnie dopasowana. – Tutaj, tutaj! – Pan Dyzio już z daleka wypatrzył jej samochód i choć były inne wolne miejsca, wskazywał to naprzeciw „Rybeńki". – Dzień dobry, panie Dyziu kochany – przywitała się Anna, wjeżdżając zgrabnie na wskazany prostokąt. – Mam do pana taką wielką prośbę, czy nie umyłby mi pan okien w samochodzie? Widzi pan, deszcz nie pada i szyby strasznie mi się zakurzyły. – Oczywiście, oczywiście, żaden problem. – „Kochany" pan Dyzio umyłby Annie cały samochód, choćby i tirem przyjechała. – Wraca pani z zakupów, a tu szybki lśnią jak złoto.

Anna podziękowała i wręczyła mu wyciągnięty z bagażnika płyn do mycia szyb samochodowych oraz kilka szmatek. – No to pa, panie Dyziu, widzę, że pan Jacek już podjechał, jedziemy kupować kafelki, wie pan? Musi być wszystko ślicznie wyszykowane na parapetówkę, prawda? Jacek szerokim gestem zapraszał ją do swojego auta. Przyjechał dość wysłużonym, ale imponującym dżipem. Samochód dla prawdziwego mężczyzny, pomyślała Anna, która uwielbiała wozy terenowe i sama chciałaby kiedyś mieć taki. Przymierzała się nawet do toyoty Rav4, która podobała jej się szalenie, zrezygnowała jednak po podliczeniu kosztów utrzymania. Nie mówiąc już o cenie. Ale pomarzyć warto… Wybór był wielki, Konieczny miał dobre układy w hurtowni i kupowali potrzebne materiały bez dodatkowej marży. Anna dziękowała opatrzności i mecenasowi Witkowskiemu za Jacka. Wprawdzie przeznaczyła na ten remont wszystkie pieniądze, jakie odziedziczyła po rodzicach, ale jej zasoby topniały teraz w ekspresowym tempie. Wybieranie było też nieco utrudnione, Anna była bowiem przyzwyczajona do wielkich ekspozycji na Bartyckiej (Bartycka była jej najukochańszą ulicą w Warszawie), a tu wszystko stało popakowane w kartony lub skrzynie. Jacek jednak, obeznany z tym miejscem, bezbłędnie zaprowadził Annę do rzeczy, które jej się spodobały. Kupili jeszcze krany do kuchni i łazienek; kilka rozmaitej średnicy rur i przeróżne zaworki, a także parę worków cementu, klej, zaprawę i fugi. Podjechali następnie do dużego domu handlowego, gdzie Anna wybrała lekkie ratanowe mebelki na taras, dość solidny stół do kuchni i kilka lampek nocnych, a także spory,

ośmioramienny żyrandol do salonu. Kupiła też sobie kanapę, która urzekła ją obiciem; była pluszowa, oliwkowa w wytłaczane liście i wzory roślinne. Do kanapy znalazła identyczny fotel. Och, jak miło będzie w nim siedzieć i czytać w długie zimowe wieczory. Bo już prawie w stu procentach zdecydowała, że chciałaby tu spędzać takie wieczory. Wszystkie te zakupy miały zostać dostarczone następnego dnia. Można było je przywieźć jeszcze dzisiaj, ale Anna, pomna Grzegorzowego zaproszenia na kolację, wolała mieć dzisiaj więcej czasu. To, co się zmieściło w dżipie, Jacek obiecał przywieźć jutro. Właśnie jutro rozpoczynał się remont Sosnówki. Anna została uprzedzona, że prace będą prowadzone z przerwami, Konieczni mieli bowiem wcześniejsze zobowiązania, z których musieli – i chcieli – się wywiązać. Annie spodobała się ich solidność i nie protestowała przeciw przerwom w remoncie. Zadowolona, ba! – szczęśliwa była, że udało jej się w ogóle pozyskać ekipę Koniecznych. Zdawała sobie sprawę, że to zasługa Karola Majewskiego, asystenta mecenasa Witkowskiego, który był przyjacielem budowlańców. Postanowiła, że wpadnie do kancelarii, żeby pogadać chwilę z mecenasem i jego asystentem. Jeśli któregoś zastanie. Jacek wysadził ją na rynku, umówili się na jutro rano. Anna wstąpiła najpierw do punktu dorabiania kluczy i poprosiła o jeszcze jeden komplet dla ekipy. Nie zamierzała być odźwiernym we własnym domu – wróć, we własnym dworze, pomyślała, chichocząc. Kupiła jeszcze pudełko pączków w „Cukierni Na Rogu", nazwanej tak, jak każdy widział, z powodu lokalizacji, i zapukała do drzwi kancelarii. – Och, pani Anna, witamy, witamy piękną panią. – Mecenas

Witkowski zgiął się w ukłonie, a jego spocona łysinka błysnęła imponująco. – Widzieliśmy piękną panią – tu Anna skrzywiła się lekko, bo nie znosiła takich pseudokomplementów – przez okno i zastanawialiśmy się, dla kogóż to te ciastka – tokował zachwycony wręczonymi mu pączkami. – Karolu, zaparz kawę, proszę – ale Karol, bez ponaglania, sam już wnosił tacę z parującymi filiżankami. Rosenthala oczywiście. Kawa smakowała wyśmienicie i Anna była przekonana, że dużo w tym zasługi filiżanek z tak pięknej, drogocennej porcelany. Bała się wręcz pić, w obawie, że stłucze któreś cudo. – To monbijou rambouillet – chichotał z dumą mecenas, widząc jej fascynację serwisem kawowym. – Mój skarb, nie tylko z nazwy. Bardzo lubię ten komplet, ładny jest też wzór o nazwie Maria Sommerstrauss. Jednak ta współczesna porcelana nie umywa się, oczywiście, do wzorów przedwojennych. – Widzę, że z pana wielki znawca. – Anna skłoniła głowę. – I miłośnik, pani Anulko, i miłośnik. Wszystkiego, co piękne. – Tym razem mecenas skłonił głowę. Anna trochę się skrzywiła w duchu na tę „Anulkę", ale tylko trochę. Widać tutejsi mieszkańcy jakoś sobie tę formę jej imienia upodobali, nie miała więc zamiaru kruszyć o to kopii. – Panie mecenasie, za godzinę rozprawa w Gnieźnie, czy przygotować coś jeszcze? – Karol przerwał swojemu szefowi te zaloty. – Zazdrosny! – szepnął konfidencjonalnie mecenas, mrugając do Anny. Zaśmiała się serdecznie.

– Ja przecież kocham ogromnie obu panów, czyż nie kupiłam pączków? Uciekam więc, nie przeszkadzam, nie pozwolę, żeby panowie przeze mnie do sądu się spóźnili. Chciałam tylko powiedzieć, że u mnie wszystko w porządku, jutro wchodzi ekipa Koniecznych. Karolu, bardzo ci dziękuję za protekcję. – Karolu? Ci? Szybko poszło – wymamrotał pod nosem mecenas, ale tak cicho, że ani Anna, ani jego sekretarz tego nie usłyszeli. – Następnym razem to ja zapraszam do jakiejś miłej kawiarni, pomyślę nad wyborem, dobrze? – oświadczył Karol.– Następnym razem to będzie twoja kolej na postawienie obiadu w „Rybeńce". – Pan Antoni dobrze pamiętał, że to on niedawno płacił za obiad zjedzony przez Karola. Anna się w tym rachunku nie liczyła. – Do zobaczenia, panowie, wpadnę w przyszłym tygodniu, pa! – I już jej nie było. * Anna raz jeszcze weszła do „Cukierni Na Rogu" i kupiła zachęcający sernik z brzoskwinią, oblany czekoladą. O matko, cukrzycy dostanę, i to na swoje własne życzenie, pomyślała, jednak nie mogła się oprzeć pokusie. Sernik nie tylko wyglądał ponętnie, ale i pachniał oszołamiająco. Gdy wzięła do ręki pudełko, zrozumiała dlaczego. Był jeszcze ciepły. Czyż można przejść obojętnie obok takiego cudu? O nie, tak więc czuła się w pełni rozgrzeszona. Wieczorem pojeżdżę dłużej na rowerku, obiecała sama sobie. – Chodź, Szyszunia. – Pociągnęła lekko suczkę, która wywąchała coś szalenie interesującego na trawniku i nie bardzo chciała jej posłuchać.

W czerwonych szeleczkach, z ciemnowiśniową smyczką, pięknie wykąpana i wyczesana Szyszka prezentowała się nadzwyczaj elegancko. Z niechęcią opuściła interesujące miejsce na trawniku i ruszyła za swoją panią. Najchętniej wytarzałaby się właśnie tam; czuła, że musi coś zrobić, żeby znowu pachnieć jak pies, a nie jak sklep perfumeryjny. Wcale nie lubiła być taka elegancka, ale jej pani zdawała się tego nie dostrzegać. – Chodź! – Anna raz jeszcze pociągnęła smycz. – Idziemy do Grzegorza. „Grzegorza?" – Szyszka znała to słowo. Tam dostaje się takie pyszne patyczki do gryzienia. Jak do Grzegorza, to można iść, zdecydowała, podążając za panią. Okna w Soluszku były przepięknie wymyte, błyszczały z daleka. Dyzio przetarł też wilgotną ścierką czarne listwy boczne oraz obydwa zderzaki. Jakimś cudem otrzepał też cały samochód z kurzu. Stał teraz dumnie na posterunku. – Może być? – zachichotał. – Cudownie, panie Dyziu, prześlicznie. Stokrotnie dziękuję – Anna ukłoniła się, wyciągając z portmonetki dziesięć złotych. – Proszę to natychmiast schować, pani Aniu, bo naprawdę śmiertelnie się obrażę – żachnął się, widząc, że Anna wyciąga w jego stronę dłoń z banknotem. – Jesteśmy przecież przyjaciółmi, prawda? – Aż parowało z niego oburzenie. – Prawda, panie Dyziu, oczywiście, ale przyjaciele też płacą sobie za usługi… – zaczęła się tłumaczyć Anna. – Nie za takie drobiazgi, pani Anulko, i nie mnie. Ja dla prawdziwych przyjaciół prawdziwy przyjaciel jestem, o!

– To najmocniej przepraszam, panie Dyziu kochany. Winna jestem panu kawkę albo wie pan, co? Miałam właśnie iść na obiad, może zje pan ze mną? Tylko proszę się nie sprzeczać, kto płaci, ja płacę, bo chcę mieć ten honor i przyjemność, że mogę pana zaprosić. Honor? Przyjemność? W Dyziowych oczach zakręciły się łzy. Podał Annie ramię i z Szyszką na smyczy poszli za restaurację, gdzie na tyłach był maleńki ogródek dla wybranych gości. Goście przypadkowi nawet nie wiedzieli, że jest tam coś takiego. Obiad okazał się przepyszny, a kwota, którą Anna zapłaciła – w porównaniu z cenami w warszawskich restauracjach – śmiesznie niska. Dyzio był pełen uwielbienia dla „pani Anulki". * Anna weszła do lecznicy weterynaryjnej i aż stanęła zdziwiona. W poczekalni siedziało sześć osób. Trzy psy, jeden kot, papuga i jakaś kobieta bez zwierzaczka. Przynajmniej tak to wyglądało. Ale miała coś, jakby paczkę; obok niej leżało duże zawiniątko. Anna usiadła obok tego czegoś, bo tylko tam było miejsce, ale odsunęła się gwałtownie, jak mogła najdalej, i co chwila spoglądała z ukosa na ów pakunek. Drzwi od gabinetu się otworzyły i wyszła z nich, z wielce zadowoloną miną, właścicielka uroczego kundelka. – Widzisz, Kajtusiu, nic ci nie jest, jesteś tylko przekarmiony. Od jutra dietka, mój drogi. Kajtuś też wyglądał na zadowolonego, ale chyba tylko dlatego, że już wychodzili. Wiadomo przecież, że zwierzęta nie znoszą wizyt u

lekarza. Za właścicielką Kajtusia wyjrzał z gabinetu sam pan doktor Skalski. – Anno! – zawołał. – Wejdź, proszę, na górę, masz tam dzisiejsze gazety, rozgość się. Ja przyjdę, jak tu skończę. Anna pokroiła chleb, wędliny, ser, wyjęła pomidory, sałatę i ogórki; zrobiła twaróg ze szczypiorkiem i ugotowała jajka na twardo. Ustawiła wszystko na stoliku, przykryła dwoma ściereczkami. Obok położyła kupiony przez siebie sernik. Uczta była gotowa, teraz już tylko należało poczekać na gospodarza. Podeszła do ściany, na której od sufitu do podłogi wisiały półki z książkami. Ta część pokoju Annę, polonistkę, zainteresowała najbardziej. Zawsze mówiła: „Pokaż mi, co czytasz, a powiem ci, kim jesteś". Ciekawe, czy ten Sowa-Sowiński w domu nie ma miejsca na książki? Czy też ma ich tak dużo, że mu się w domu nie mieszczą?, pomyślała zaintrygowana. Książki były przeróżne. Dwie półki zajmowały podręczniki medyczne, o dziwo, nie tylko weterynaryjne. Była też „Interna" Harrisona, „Chirurgia. Repetytorium" Fibaka oraz „Stomatologia zachowawcza" Jańczuka. Ale była też beletrystyka. Najwięcej tak zwanej literatury męskiej: thrillery, kryminały, sensacja. Nie dostrzegła natomiast, co odnotowała z zadowoleniem, horrorów i science fiction. Znalazło się też kilka książek obyczajowych, w zasadzie z kanonu tak zwanej literatury kobiecej, choć Annę bardzo denerwowały takie podziały. I znowu zastanowiła się, czy to czasem nie nadwyżka z księgozbioru pani domu. Postanowiła zapytać o to Grzegorza, jako że klasyfikowała ludzi najpierw

według tego, czy czytają, a następnie według tego, co czytają. Gdyby się okazało, że książki stojące na półkach pokoiku nad lecznicą pochodzą z księgozbioru doktora Sowińskiego, ich właściciel zyskałby kilka punktów w oczach Anny. – Grzesiu, czy ta Jackie Collins jest własnością twojego przyjaciela czy może jego żony? – zapytała wchodzącego do pokoiku Grzegorza. – Słucham? – spytał półprzytomnie, ogromnie zmęczony. Dziś był jakiś przełomowo rekordowy dzień. Jeszcze nigdy podczas całego tego zastępstwa nie miał tylu pacjentów w ciągu jednego popołudnia. Na dodatek nie były to jakieś urojenia właścicielek rozpieszczonych kociątek. Ale, na szczęście, żaden przypadek nie był beznadziejny, żaden też nie kwalifikował się do leczenia szpitalnego. Poza… jednym. Grzegorz postanowił opowiedzieć o tym Annie, chociaż nie, lepiej pokaże jej pacjenta. Po kolacji. – Aniu, bardzo cię przepraszam, zaprosiłem cię na kolację, którą w rezultacie sama zrobiłaś. – Oj, daj spokój, przecież nie leżałeś w tym czasie do góry brzuchem, nic mi się nie stało, raptem pokroiłam kilka kawałków chleba i wyjęłam resztę jedzenia z lodówki. Idź, weź prysznic, a ja w tym czasie zaparzę herbatę. Po chwili Grzegorz wyszedł z mikrołazienki, która była przytulona do pokoiku nad lecznicą, wycierając ręcznikiem jeszcze mokre włosy. Anna spała na kanapie, w pozycji płodowej, z małym jasieczkiem pod głową. W nogach leżała przytulona Szyszka. Obrazek był rozczulający. Usiadł na podłodze, wpatrując się w twarz Anny. Rysy miała

delikatne, ładny nos i wyraźnie zarysowane kości policzkowe. Długie rzęsy rzucały cień na policzki, wokół nosa widniało kilkanaście jasnych piegów. Usta były subtelnie zarysowane, z pełniejszą dolną wargą. Podobało mu się to, co widział, szczególnie że nie zauważył śladu makijażu, tylko leciutką opaleniznę. Grzegorz westchnął bezgłośnie, ale widocznie dmuchnął Annie w nos, gdyż jej powieki się poruszyły i otworzyła oczy. – Och! – Drgnęła lekko, widząc go tak blisko swojej twarzy. Po chwili znalazł się jeszcze bliżej, ujął tę podziwianą twarz w obie ręce i wpatrując się w oczy Anny, leciutko musnął wargami jej usta. Zarzuciła mu ręce na szyję i oddała pocałunek. Cóż, kolacja nieco się przesunęła. Ale nie zrezygnowali z niej. Otuleni w prześcieradła zasiedli do stołu. Wszystko było przepyszne. Gdy zjedli, Grzegorz wziął Annę za rękę. – Chodź, pokażę ci pewnego pacjenta – powiedział wesoło i pociągnął ją na dół. Szyszka, niezadowolona, bo nie lubiła schodzić ze schodów, poczłapała za nimi. Podeszli do dużego akwarium, do połowy przykrytego serwetą. Gdy Grzegorz ją ściągnął, oczom Anny ukazał się zwinięty kłębek jakiegoś bardzo grubego przewodu. Tak pomyślała, lecz po chwili dostrzegła, że ten przewód jest cieńszy na obu końcach, a na jednym błyszczą paciorki oczu. – Wąż?! – Odskoczyła z widocznym dreszczem. Zaniepokojona Szyszka aż szczeknęła. „Przewód" ani drgnął. Nawet nie było widać, żeby oddychał. Trwał

zwinięty w ten swój kłębek, bez najmniejszego ruchu. – Boa – potwierdził Grzegorz, zarzuciwszy serwetę z powrotem na akwarium. – Wiesz, przyniosła mi go pewna ciocia, której siostrzeniec wyjechał na wakacje, a węża zostawił, wymusiwszy na niej opiekę nad ulubieńcem. Ciocia, aby dobrze wywiązać się z zadania, wypytała siostrzeńca, cóż taki stwór jada i codziennie kupowała gadowi świeżego kurczaka. Wąż pochłonął kurczaka pierwszego dnia pobytu w ciocinym pensjonacie, zjadł też kurczaka drugiego dnia, a potem odmówił jedzenia. Zwinął się w kłębek i przestał się poruszać. Ciocia wpadła w panikę, pomyślała, że może te kurczaki, karmione sztuczną karmą, wężowi nie smakują. Pojechała więc do znajomych na wieś i przywiozła świeżą, dopiero co sprawioną kurę, karmioną wyłącznie ziarnem, chlebem i zieleniną. Ale wąż tej kury też nie zjadł. Ciocia pomyślała więc, że pewnie jest chory i przyniosła go do mnie. W dużej plastikowej torbie. Nie wiedziała, biedaczka, że takie stworzenia jedzą tylko raz w miesiącu, a najczęściej co trzy tygodnie. Była tak zmartwiona, że obiecałem jej wziąć gada na obserwację. Niech sobie żarłok poleży spokojnie w terrarium i strawi spokojnie te dwa kurczaki. – Jesteś pewny, że on nie wylezie z tej szklanej skrzynki? – spytała zaniepokojona Anna. Wręcz widać było, że panicznie bała się i nie znosiła wszystkiego, co miało obły kształt i wiło się, bez względu na rozmiary takich stworzeń. – Nie wylezie, spójrz. – Grzegorz zdjął ponownie serwetę z pokrywy terrarium. Pokrywa była zamknięta na coś w rodzaju skobla. Powietrze dostawało się do środka przez mnóstwo malutkich wywierconych w niej

dziurek. Na środku był wypukły uchwyt służący do podnoszenia wieka. – No, nie zazdroszczę ci pracy – skwitowała Anna, ściskając mocniej prześcieradło, bo nagle przeszedł ją dreszcz. Za nic nie zostanę tu na noc, zdecydowała. Nie wierzyła żadnym skoblom i nie zamierzała się denerwować, że jakaś gadzina zje jej Szyszkę, albo – nie daj Boże – wlezie w nocy do łóżka. Grzegorz zauważył jej reakcję. Co też mi strzeliło do głowy! – wściekał się sam na siebie. Mogłem się domyślić, że boa raczej jej się nie spodoba. Ale Anna siedziała już w Soluszku.

październik – listopad 1999 r. Rozdział 12 Anusia i Paweł Lewandowscy wracali z zakupów w Carrefourze. Obydwoje mieli za sobą ciężki dzień, obydwoje byli dość zmęczeni. Radio w samochodzie grało cichutko, wycieraczki pracowały na najwyższych obrotach. Padał ulewny deszcz. Anusia ocknęła się, gdy głowa jej opadła. Popatrzyła kątem oka na Pawła, który też wyglądał na śpiącego. – Nie śpij, Pawlusiu – poprosiła. – Zaraz będziemy w domu. Ty idziesz pierwszy do łazienki, ja szybciutko zrobię kolację i też do łazienki. A jutro na szczęście jest sobota. I chyba po raz pierwszy od miesiąca nie masz dyżuru – cieszyła się. – Poleżymy w łóżku… Potem był nagły błysk, pisk, brzęk… jasność, a następnie głęboka ciemność i cisza… Nie było już zmęczenia ani snu… A raczej był, wieczny. Anusia zginęła natychmiast, Pawła zawieziono do jego szpitala, w którym nie on miał dziś dyżur. Ale bez względu na to, kto pełniłby dyżur, nikt nie był już w stanie uratować doktora Lewandowskiego. Ranny miał zbyt dużo obrażeń wewnętrznych. Między innymi pękła mu wątroba, organ, który od wielu lat leczył i operował innym ludziom.

Jego wątroby nie udało się już, niestety, naprawić. Ten, który w nich wjechał z prędkością stu czterdziestu pięciu kilometrów na godzinę, powodując zderzenie czołowe, miał blisko dwa i pół promila alkoholu we krwi. I prawie nic mu się nie stało – miał pęknięte dwa żebra i złamany mały palec lewej ręki. * Anna-Aneczka wróciła z pracy do domu. Jutro sobota; pomyślała i przeciągnęła się. Nareszcie się wyśpi. I trochę poczyta. Już chyba z dziesięć książek leżało obok jej kanapy. Była to tak zwana kupka książek oczekujących. Oczekujących na przeczytanie – bo, niestety, nie nadążała z czytaniem. Kupowała prawie wszystkie nowości, a od kiedy odkryła Allegro, dodatkowo uzupełniała brakujące pozycje w posiadanym księgozbiorze. Mały pokój, w którym Aneczka mieszkała przed ślubem, przetrwał w niezmienionym stanie okres jej małżeństwa, jakby rodzice przewidzieli rozwód Wojniczów. Mebli w nim było niewiele – dwudrzwiowa szafa, kanapa, fotel, duża stojąca lampa, mały stolik, a na nim laptop. Na ścianie nad kanapą wisiały trzy ukochane obrazy Aneczki – Wenecja bydgoska, most Karola w Pradze i klif orłowski. Pozostałe ściany, od podłogi po sufit, wypełniały półki z książkami. Książki znajdowały się też w stojącej w dużym pokoju pokaźnej czterodrzwiowej gdańskiej bibliotece, przywiezionej z Bydgoszczy, z mieszkania rodziców mamy. Aneczka przebrała się w domowe ciuchy i poszła do kuchni. Była głodna, nie jadła obiadu, bo pracowała długo, a potem już nie miała ochoty

wstępować gdziekolwiek. Spieszyła się do domu, marzył jej się taki spokojny, rodzinny weekend. Rodziców jeszcze nie było. Aneczka ukroiła sobie pajdę chleba i posmarowała smalcem. Zaparzyła też zieloną herbatę. Niosła właśnie tę przekąskę do swojego pokoju, gdy zadzwonił telefon. Postawiła szklankę z herbatą na stoliku i odebrała. – Pani Anna Towiańska? – usłyszała. Aneczka po rozwodzie wróciła do starego nazwiska, przyjęła jednak z powrotem tylko pierwszy jego człon, „Towiańska", rezygnując z „Lewandowskiej". – Tak, słucham. – Trzymając jedną ręką słuchawkę, drugą starała się podnieść do ust kromkę chleba; z głodu burczało jej już w brzuchu. – Czy może pani teraz przyjechać do nas, do szpitala na Wołoską? – Co się stało? Dlaczego? – Kawałek chleba utkwił jej w gardle. – Pani rodzice… – Aneczka nie słyszała już, co ma jej do powiedzenia głos w słuchawce. Zemdlała. * Był pierwszy listopada 1999 roku. Anna (teraz już nikt nie musiał mówić na nią „Aneczka", była jedyną Anną w rodzinie) stała nad grobem rodziców na Cmentarzu Wolskim. Niedaleko, w kwaterach powstańczych, spoczywali jej biologiczni dziadkowie. Wszystko tutaj – otoczenie cmentarza, park z uroczym małym stawkiem, a także same groby powstańców, bardzo ładnie utrzymane – tchnęło naturalnym spokojem i miało w sobie jakąś magię.

Tak przynajmniej uznała Anna Lewandowska, Anusia, w dniu, gdy po raz pierwszy stanęła nad miejscem spoczynku Anny i Stanisława. Któregoś dnia przyszła do domu i oznajmiła Aneczce, że jak umrze, chce być pochowana na tym właśnie cmentarzu. – Aneczko, pamiętaj, córuniu, że gdy umrę, chcę leżeć na Cmentarzu Wolskim. Spójrz, tu jest dokument z parafii Świętego Grzegorza potwierdzający wykupienie dwóch miejsc na tym cmentarzu. Wkładam go do naszej szuflady. Aneczka pamiętała, że ojciec zdenerwował się wtedy i przesądnie – on, lekarz – odpukał w spód stołu. Mama jednak powiedziała, że pewne rzeczy lepiej załatwić zawczasu niż wcale. – To piękny cmentarz i już prawie nie ma na nim miejsc. Po co narażać kiedyś dziecko na kłopot – oświadczyła, zamykając dyskusję na ten temat. Wówczas Aneczka słuchała tego jednym uchem. Mając kilkanaście lat, o śmierci się nie myśli. Po śmierci rodziców przypomniała sobie jednak tę rozmowę. Jutro, w Dzień Zaduszny, wybierała się do Bydgoszczy, na grób dziadków, których nadal tak nazywała, choć prawdziwymi jej dziadkami nie byli. Aneczka znała tylko babcię Mostowską; dziadek Michał umarł trzy lata przed narodzinami wnuczki. Bez względu na biologię, Aneczka bardzo kochała swoją babunię i lubiła jeździć do Bydgoszczy. Uwielbiała zarówno to miasto, jak i mieszkanie przy Świętojańskiej. Przez parę kolejnych lat spędzały z babcią miesiąc wakacji w Orłowie koło Gdyni. Mimo różnicy wieku bardzo dobrze się dogadywały i razem cudownie mijał im czas. Opalały się na plaży, jeździły do Sopotu, gdzie z

przyjemnością siedziały na molo, a potem spacerkiem, wzdłuż brzegu, wracały do Orłowa i po drodze jadły obiad za każdym razem w innym lokaliku. Chodziły na wszystkie filmy, jakie tylko wyświetlano. Uwielbiały gdańską Starówkę, po której mogły spacerować godzinami. Od czasu do czasu przysiadały w jakiejś kawiarence albo kupowały rybę w ulicznej smażalni. Raz nawet babcia Marysia pozwoliła wypić Aneczce małe piwo, ulegając prośbie wnuczki. Na tym jednym piwie, nawet nie dopitym do końca, konsumpcja tego napoju się skończyła, ponieważ Aneczka zdecydowanie wolała sok pomarańczowy. Ale mogła spróbować zakazanego owocu! Anna usunęła stare znicze z grobu rodziców i postawiła nowe. Od owego tragicznego wypadku, w którym oboje zginęli, przychodziła na cmentarz codziennie. Nie mogła się pogodzić z tym, co się stało. Najboleśniejsze było to, że sprawca wyszedł z wypadku cało. Pokłóciła się nawet, wprawdzie jednostronnie, ale bardzo gwałtownie, z panem Bogiem, wyrzucając Mu, że do tego wszystkiego dopuścił. Nie mogła jednak cofnąć tego, co się stało. Mogła już tylko przychodzić na cmentarz. I dziś także, choć był trzeci listopada, zapalała znicze na grobie rodziców, jak dwa dni temu. * W trakcie porządkowania rzeczy po rodzicach Anna odkładała na jedną kupkę wszystkie dokumenty i rozmaite papiery. Potem przejrzy je dokładnie. Na razie chciała się uporać ze smutnym zadaniem posegregowania ubrań. Serce jej się ściskało i łzy napływały do oczu za

każdym razem, gdy otwierając szafę, widziała garnitury ojca i kostiumy matki. Przy Cmentarzu Wolskim było schronisko imienia Brata Alberta dla bezdomnych mężczyzn. Tak więc sprawę męskich rzeczy miała rozwiązaną; właśnie wczoraj z pomocą sąsiada zniosła ubrania taty spakowane w kilka dużych plastikowych worków i zawiozła tam samochodem. Pracownicy schroniska bardzo się ucieszyli, rzeczy było sporo i wszystkie w bardzo dobrym stanie. Nie wiedziała natomiast, co zrobić z rzeczami mamy, wreszcie zawiozła je do kościoła. Już tam na pewno ktoś będzie wiedział, gdzie i komu to wszystko przekazać. Przed Anną leżała szuflada, wyjęta z biurka taty, zapełniona papierami. Był piątek, sobotę i niedzielę zarezerwowała wyłącznie dla siebie – a właściwie dla rodziców. Dzisiaj tylko posegregowała papiery – osobno ułożyła te, które wydawały jej się „służbowymi" dokumentami ojca, i osobno te powkładane porządnie w koperty i skoroszyty, podpisane ręką matki. Na pierwszy ogień poszły papiery ojca. Po sprawdzeniu, czy nie ma tam jakichś dokumentów osobistych, Anna zapakowała wszystko do sporej aktówki i odłożyła na bok. Już wczoraj porozumiała się z doktorem Kornakiem, najbliższym przyjacielem taty, mówiąc mu, że ma całkiem sporą porcję papierów ojca i chciałaby, żeby ktoś je obejrzał. Doktor Kornak bardzo się zainteresował i obiecał przyjechać po te dokumenty, jak tylko Anna będzie gotowa. Jutro rano trzeba więc do niego zadzwonić, niech to zabierze. Papiery mamy zostawiła sobie na sobotę. W sobotę, nie spiesząc się, zjadła śniadanie, a potem poszła po gazetę i pieczywo, do którego jeszcze coś tam dokupiła, i wróciła do

domu. Pogoda była typowo listopadowa, więc Anna nie miała ochoty na dłuższy spacer. Postanowiła, że jutro pojedzie na cmentarz. Była wczoraj, zaraz po pracy, a znicze, które kupowała, paliły się co najmniej dwa dni, już je przecież wypróbowała. Po powrocie z zakupów zrobiła sobie mocną kawę, wyjęła z biurka skoroszyty z papierami mamy i zaczęła je segregować. Sporo było dokumentów, które uznała za urzędowe. Były tam odpisy aktów zgonu Michała i Marii Mostowskich oraz rodziców ojca, odpis aktu ślubu mamy i taty, poświadczenie wykupienia grobu na Cmentarzu Wolskim, akt własności mieszkania, różne kwity opłat za mieszkanie, telefony, kablówkę, prąd i takie różne. Muszę to wszystko teraz na siebie poprzepisywać, uprzytomniła sobie Anna. Był też skoroszyt, w którym znajdowały się poukładane latami wszystkie jej świadectwa szkolne. Brakowało tylko świadectwa maturalnego i indeksu studenckiego, które leżały w szufladzie Anny. Zachowało się też kilka laurek z okazji Dnia Matki, imienin mamy i imienin taty. Wszystkie te dokumenty Anna odkładała z powrotem do szuflady. Do wyrzucenia kwalifikowało się tylko kilka listów od cioci Teresy, najbliższej przyjaciółki mamy, od kilku lat mieszkającej w Berlinie. Pojechała tam „na chwilę", w odwiedziny córki, aby pomóc jej przy pierwszym dziecku, i została, jako że córka zdążyła się tymczasem rozwieść i pomoc Teresy przy wnuczku była po prostu niezbędna. Aneczka powiadomiła ciocię listownie o wypadku i jego następstwach. Odpowiedzi jeszcze nie otrzymała, ale chyba się jej nie spodziewała. Listy od ojca, przechowywane w osobnym skoroszycie, odłożyła na bok. Nie wyrzuci ich, to jasne. Ale czytać ich nie mogła. Przynajmniej

teraz. Może za kilka lat będzie w stanie do nich zajrzeć. Znalazła teczkę z napisem „Rodzice". Zajrzała do środka. Myślała, że są tam jakieś papiery Marii i Michała Mostowskich. Były tam jednak dokumenty dotyczące prawdziwego pochodzenia Anusi Mostowskiej. Właściwie – Anusi Towiańskiej. Oświadczenie Marii Mostowskiej i jej list do Anusi. Testament Stanisława Towiańskiego, akt ślubu i oświadczenie o narodzinach Anusi. Oraz dokument poświadczający zmianę nazwiska mamy na Towiańska-Lewandowska. Anna też miała podobny dokument. A nawet dwa, bo po rozwodzie zrezygnowała z nazwiska męża i złożyła wniosek o powrót do nazwiska Towiańska, już bez drugiego członu. Siedziała nad tymi papierami, przypominając sobie spotkanie rodzinne parę dni po śmierci babci Marysi Mostowskiej. Zaświtało jej, że wtedy Boguś mówił coś o możliwości ubiegania się o zwrot Sosnówki, majątku dziadka Stanisława Towiańskiego. Będę musiała porozumieć się z Bogusiem, pomyślała. W tym momencie zadzwonił dzwonek przy drzwiach i Anna aż podskoczyła. Zapomniała zupełnie, że wujek Andrzej, czyli doktor Kornak, miał przyjść po papiery ojca. Z Kornakami Lewandowscy znali się od zawsze. Pan Andrzej był dla Anny wujkiem Andrzejem, a jego żona, Barbara, stała się ciocią Basią. Z kolei rodzice Anny byli ciocią i wujkiem dla dwóch synów Kornaków. Ze starszym, Leszkiem, Anna nawet kiedyś trochę sympatyzowała, ku nieskrywanej radości całej czwórki rodziców, w rezultacie nic jednak z tego nie wyszło. Wujek Andrzej pobieżnie przeglądał papiery. Były tam opisy różnych przypadków, skrypty do wykładów, angielskie i niemieckie

artykuły. – Czy pozwolisz, Aniu – zapytał po chwili – że wezmę to wszystko do domu i dokładnie przejrzę? Nie chcę ci tu siedzieć na głowie. – Ależ wujku, możesz siedzieć, ile chcesz. A te papiery zabierz, oczywiście. Mnie one się przecież nie przydadzą. – A czy mógłbym je ewentualnie wykorzystać, gdybym zdecydował się na przykład na jakąś publikację albo w innym celu? – Tak, wujku, możesz z nimi zrobić, co uznasz za stosowne. Myślę, że tata chciałby tego. A teraz chodź, napijemy się kawy. I mam pyszny serniczek – zamknęła temat Anna, starając się, by jej głos nie zadrżał. – Bogusiu, czy moglibyśmy się spotkać? Mogę wpaść do ciebie, do kancelarii? – zapytała przez telefon Anna, zaraz po wygłoszeniu słów powitania. – Chyba że ty chciałbyś przyjść do mnie albo może wolisz się spotkać w jakimś innym miejscu? – No wiesz, tyle propozycji na raz, nie wiem, na co się zdecydować – zażartował mecenas Malczewski, wyraźnie ucieszony, że słyszy w miarę dziarski głos Anny. Nie mając własnych dzieci, traktował ją teraz prawie jak swoją córkę. W rodzinie w ogóle dzieci było niewiele, w zasadzie – poza Aneczką – wcale, więc to normalne, że stała się oczkiem w głowie nie tylko swoich rodziców i babci, ale także Bogusia i Janinki oraz Wiesi. Umówili się w kawiarni „Nowy Świat", gdyby bowiem spotkali się w kancelarii Bogusia, zaraz zaanektowałaby Annę Janinka, która jakimś tajemnym sposobem zawsze wiedziała, kto przyszedł do jej męża. Cóż, prowadzenie biura tuż obok mieszkania ma swoje plusy i minusy.

– Wiesz, Bogusiu – Anna od razu przeszła do tematu – w papierach mamy znalazłam dokumenty rodziny Towiańskich. Między innymi testament Stanisława Towiańskiego. I przypomniało mi się, że wtedy, na tym spotkaniu u Wiesi, zaraz po śmierci babci Marysi, powiedziałeś, że istnieje możliwość ubiegania się o zwrot majątku. – A tak, Aneczko, ja wtedy nawet coś zrobiłem. Nie mam tych papierów ze sobą, bo nie wiedziałem, o czym chcesz rozmawiać. Byłem w kontakcie z twoją mamą, która akceptowała moje posunięcia. Otóż zdziałaliśmy w zasadzie tyle, że zwróciłem się, a wszystko podpisała twoja mama, do gminnej rady narodowej Towian oraz do dyrekcji PGR-u, do którego należała w 1991 roku Sosnówka, z pismem wyjaśniającym, kto jest prawnym spadkobiercą tego majątku, i zgłaszającym roszczenia twojej mamy. Wszystkie papiery dotyczące tej sprawy są – zgodnie z wolą Anny – u mnie w kancelarii. Uzyskaliśmy odpowiedź, że jak tylko wejdą w życie przepisy umożliwiające dawnym właścicielom bądź ich spadkobiercom odzyskanie utraconych przed laty dóbr, Sosnówka będzie do dyspozycji – opowiadał Boguś. – Jak wiesz, odpowiednie przepisy nie weszły w życie do tej pory, choć zdarzają się już jednostkowe przypadki zwrotu poszczególnych włości. Anna jadła szarlotkę, prawie go nie słuchając. Przypominała sobie natomiast, jak w 1992 roku, jadąc we trójkę na urlop pod Kartuzy, gdzie mieli swój ulubiony prywatny pensjonat nad jeziorem, zboczyli nieco z trasy i pojechali obejrzeć Sosnówkę. Wiele z tej wyprawy nie zapamiętała, nie interesowały jej wtedy jakieś tam stare dwory, chciała już jak najprędzej zajechać do pensjonatu i spotkać się z przyjaciółką, Stasią z Bydgoszczy, która też co roku przyjeżdżała do tego pensjonatu z

rodzicami. Aneczka pamiętała tylko, że dwór stał w lesie, nad uroczym jeziorkiem. Znajdowało się w nim przedszkole PGR-u, w lecie nieczynne, nie mogli więc wejść do środka, wrót strzegł bowiem dwuzębny cerber, który nie chciał ich wpuścić nawet za bramę, nie mówiąc już o wejściu do środka. No cóż, może to i lepiej, bo – sądząc po wyglądzie zewnętrznym – całość pewnie była w opłakanym stanie i Anna Lewandowska wolała się nie denerwować. Wiedzieli przynajmniej, że otoczenie jest przepiękne. Aneczka zachwycała się sosnami i brzozami rosnącymi tak blisko okien, że będąc w środku, pewnie można ich dotknąć. Zarówno Aneczka, jak i jej mama uwielbiały las. Szczególnie iglasty. – Co ty na to, Aneczko? – dopytywał się Boguś, zaniepokojony brakiem reakcji z jej strony. – Przepraszam, Bogusiu, zamyśliłam się. Byłeś kiedyś w Sosnówce? – zapytała. – Nie, ale wiem, że twoja mama była. Zaraz, przecież wszyscy tam byliście, Anna opowiadała mi o tym. No i co robimy? Czekamy czy próbujemy działać? – Działamy – odparła Anna, właściwie nie bardzo wiedząc, o czym Boguś mówi. Miała do niego bezgraniczne zaufanie. Skoro uznał, że coś można zrobić, niech działa. Tak więc Boguś po powrocie do domu rozpoczął przygotowania do wszczęcia procedury odzyskania Sosnówki. Przewidywał, że trochę to potrwa. I oczywiście miał rację.

lato 2009 r.

Rozdział 13

– Pani Aniu, pani Aniu – syczała teatralnym szeptem pani Malinka, pochylając się nad Anną. Szept nie pomagał, bo Anna po wczorajszej wizycie u Grzegorza, dramatycznie zakończonej spotkaniem z wężem boa, spała jak zabita. Po powrocie do Sosnówki poszła jeszcze nad jeziorko, gdyż tam jej się myślało najlepiej. A chciała sobie przemyśleć to, co zaszło. Anna nie była dziewczyną rozrywkową. Po przeżyciach związanych z poronieniem i rozwodem przez dwa lata nie chciała nawet spojrzeć na żadnego mężczyznę. Potem związała się na krótko z pewnym autorem, którego debiutancką powieść, całkiem niezły obyczajowy kryminał, wydało „Oczko". Związek nie trwał jednak długo, ów autor był bowiem najbardziej egoistycznym i zadufanym w sobie dupkiem, jakiego Anna w życiu spotkała. Po tym eksperymencie powiedziała sobie: żadnych facetów, po co mi oni? – i konsekwentnie unikała wszelkich związków. Parę razy, na wakacjach, miała przelotne romanse, ucinała jednak w zarodku wszystkie próby dalszego nawiązywania kontaktów. Małgosia, jej jedyna przyjaciółka, jeszcze z liceum, załamywała ręce.

– Dziewczyno – tłumaczyła Annie – podobno chcesz mieć dzieci. A jak myślisz, skąd one się biorą? Marzenie o dzieciach nie wygasło, Anna bała się jednak, że następna ciąża skończy się znowu poronieniem. Nic nie mogło jej przekonać, że może być inaczej. Grzegorz jej się podobał, od razu go polubiła, chociażby za to, że był weterynarzem. I dlatego że Szyszka go polubiła. Anna uważała, że psy mają szczególny instynkt, gdy chodzi o ocenę ludzi, i gdyby Grzegorz nie był dobrym człowiekiem, Szyszka „powiedziałaby" to Annie. Romansu z nim nie planowała, choć w istocie Grzegorz pociągał ją fizycznie. Dawno nie czuła czegoś takiego. No i zdarzyło się to, co się zdarzyło. Chciała myśleć, że będzie to tylko przelotna znajomość wakacyjna, przeraziła się jednak ogromu czułości, jaką wywoływał w niej widok Grzegorza pochylonego nad podskakującą ze szczęścia suczką. Zaniepokoiło ją, że rozpamiętuje kolor jego oczu, a przecież były zwyczajne, brązowe, i że cały dzień czuje smak, kształt i zapach jego warg. Nie chciała tego. Położyła się spać już po północy, a tu, o siódmej rano coś jej brzęczy nad uchem. – Pani Anusiu, święta Tereso, niech się pani obudzi – szemrał czyjś głos. – Święta Tereso? – A, jeśli święta Tereso, to może być tylko jej kochana Malinka. Anna otworzyła oczy. – Co jest, pani Irenko? – spytała, ziewając.

– Ale pani mocno śpi, wołam i wołam. Koniecczaki przyszły – oznajmiła z ulgą pani Irena, szczęśliwa, że nareszcie dobudziła swoją pracodawczynię. – Konieczni przyszli – machinalnie poprawiła ją Anna, nie ustając w edukowaniu swojej Malinki. – Toć mówię – zdziwiła się oporna uczennica. – Niech robią, co trzeba, za chwilę do nich wyjdę – Anna przeciągnęła się, wstając. Złapała spodnie, wyciągnęła z torby czysty T-shirt, tym razem z pięknym stylizowanym kotem z przodu, i pobiegła do łazienki. – A śniadanie na taras podać? – spytała pani Irenka. – Tam, gdzie nie będziemy przeszkadzać Koniecznym, pani Irenko. I gdzie będziemy mogły spokojnie kawkę wypić. – To może ja na górze podam, wysprzątałam na błysk balkon, zobaczy pani, jak tam urządziłam – ucieszyła się Malinka. Ale zaraz, swoim zwyczajem, zaczęła się martwić, bo nie była pewna, czy Annie się spodoba. Przyjęło się już, że codziennie po śniadaniu piły razem poranną kawę. Ale jeszcze ani razu na balkonie. Anna wzięła szybki prysznic i pobiegła schodami na górę. Oszklone drzwi trochę się zacinały, pani Malinki jeszcze nie było, więc sama je otwierała i szło jej to opornie. – Pani Irenko – zawołała, widząc swoją gospodynię drepczącą po schodach z tacą pełną smakołyków – trzeba panu Koniecznemu powiedzieć, żeby te drzwi naprawił, bo nie będziemy się z nimi codziennie szarpać.

– Tak, tak, zaraz powiem. Niech pani siada, a ja jeszcze po herbatkę lecę. – Postawiła tacę przy schodach i pobiegła na dół. Anna uporała się z drzwiami, wyszła na balkon i zdębiała. Był wyłożony jasnoszarą terakotą z różowymi żyłkami. Może pojedyncza płytka nikogo by nie zachwyciła, jednak ułożona z tych szaro-różowych płytek posadzka wyglądała przepięknie. I – o dziwo – była w doskonałym stanie. Stały tu cztery ratanowe foteliki, przywiezione przedwczoraj przez Grzegorza, i stolik do kompletu. Anna, całkiem przypadkowo, idealnie dobrała do terakoty kolor poduszek; były granatowe w delikatne szaroróżowe esy-floresy. W rogach balkonu stało sześć doniczek z ciemnoniebieską lobelią. – Skąd tu się wzięła ta lobelia? – spytała panią Malinkę, która zmaterializowała się obok. – Nie podoba się pani? – Irena spojrzała na nią z niepokojem. – To ja z domu przywiozłam. Nasiałam tego tyle, że nie mam już gdzie stawiać. Ale zabiorę, jak się pani nie podoba. – Pani Irenko kochana! – wykrzyknęła Anna. – Bardzo mi się podoba! Bardzo! Kocham lobelię, naprawdę. Jak to pani cudownie wyczuła, bardzo, bardzo dziękuję. A balkon wygląda przepięknie, prawda? Jak te mebelki pasują, jakbym wiedziała, że tu jest taka terakota, prawda? – cieszyła się. – Dziękuję, że pani tak tu ślicznie wszystko poustawiała. Zjem, zejdę do Koniecznych i siądziemy sobie tu we dwie przy kawce, dobrze? Gdy wyszła przed dom, dwaj bracia Konieczni, Jacek i Czesiek, wyładowywali rury z samochodu. W holu stały już worki z cementem, zaprawą, klejem i wszystkim, co było potrzebne do rozpoczęcia remontu.

Na samochodzie leżały jeszcze kartony z kafelkami i kranami. Żyrandol trzymał w ręku trzeci pan K., Tadeusz – Anna miała nadzieję, że prawidłowo ich rozróżnia. – Dzień dobry, panowie! – przywitała ich. – Cieszę się, że was widzę, bardzo mi miło, że znaleźliście dla mnie czas. – Spróbowalibyśmy nie znaleźć – mruknął pod nosem Czesiek, najmłodszy, okropnie potargany. – Słyszałem! – krzyknął Jacek. – Ale co, ja tam nic nie mówiłem – Czesio uśmiechał się niewinnie. – Aniu, co jest w garażu? Bo widzę, że samochód przed domem trzymasz – odezwał się Jacek. – A pytam, bo jeśli tam jest miejsce, to może glazurę byśmy złożyli. – Nie mam pojęcia. – Anna podeszła do wskazanego przez Jacka budyneczku. – Nawet nie wiedziałam, że tu jest garaż. Tak naprawdę to jeszcze niewiele widziałam, ciągle nie mam czasu. – To bierz klucze, idziemy zwiedzać. – Jacek ujął ją za łokieć. – A wy, nie gapić mi się tu, tylko do roboty! – huknął niby groźnie na braci, ale oczy mu się śmiały. Śmiały się zresztą wszystkim Koniecznym. Zdecydowanie byli najsympatyczniejszą ekipą remontową, jaką Anna w życiu widziała. A widziała już dwie w Warszawie, miała więc w tym względzie pewne doświadczenia. Zdjęła z haczyka za drzwiami w kuchni pęk kluczy „gospodarczych". Naprawdę nie wiedziała, który jest do czego, do tej pory używała tylko tych, które dał jej mecenas Witkowski – do furtki, do bramy wjazdowej i trzy do drzwi dworku, jeden od frontu i dwa od tyłu. Podała klucze Jackowi i wyszli razem przed dom. Garaż, a

właściwie budyneczek, w którym się znajdował, stał z prawej strony dworku, trochę cofnięty. Były w nim dwie pary drzwi – i rzeczywiście wyglądały one jak wrota garażowe. Pierwszych drzwi broniła metalowa sztaba i dwie kłódki, druga para miała dwa cuhaltowe zamki. Jacek otworzył te z zamkami. Wrota otwierały się uchylnie. Wycementowane pomieszczenie rzeczywiście było idealne na garaż, pod oknami zamontowano półki, teraz puste. Całe wnętrze świeciło czystością. Chyba pani Irena tu nie dotarła, pomyślała Anna. Jakim więc cudem jest tu tak porządnie?, zastanawiała się. Zapewne ten, kto doprowadził do Sosnówki asfaltową drogę, trzymał w tym garażu swoje auto i dbał o porządek; nie sam oczywiście. Weszła do środka i rozejrzała się dookoła. Idealne miejsce na glazurę i wszystko, co niezbędne do remontu. – Hej, chłopaki, można wnosić! – krzyknął Jacek do braci. Sam podszedł jeszcze do drugich drzwi, tych z metalową sztabą i kłódkami. Drugie pomieszczenie okazało się identyczne – tyle że bez półeczek na ścianach. Kompletnie puste i też wysprzątane. Cudownie, pomyślała Anna, mam graciarnię. Na razie jednak nie miała żadnych gratów do przechowywania. Ekipa Koniecznych ostro zabrała się do roboty, a Anna zajrzała do kuchni, by zaprosić panią Malinkę na kawę. Z kawą oraz paczuszką serduszek toruńskich w czekoladzie, w których zakochała się Irenka, weszły na górę i usiadły na balkonie. – Tu jest tak miło, prawda, pani Irenko? – powiedziała Anna. – A jeszcze myślę, żeby tu zrobić takie drabinki po bokach i w skrzynkach

posadzić jakieś pnącza. Natomiast z przodu powiesimy skrzynki z lobeliami. Co roku będą tu lobelie, to pani zadanie numer jeden, dobrze? – Hi, hi, hi – ucieszyła się pani Irena. – Och, jak dobrze, że pani lubi lobelie, bo ja je zawsze sadzę. Siedziały, piły kawę, jadły pierniczki i słuchały ptaków. – A wie pani? – odezwała się pani Malinka. – Dzięcioł tu przyszedł mieszkać. – Chyba przyleciał – roześmiała się Anna. – Gdzie? – A, o, na tamtejszej sośnie. – Machnęła palcem przed siebie. Rzeczywiście, Anna teraz zobaczyła, że we wskazywanym przez panią Malinkę drzewie jest podłużny otwór, dość spory. – Ale nic nie stukało?!– A bo ta dziupla to nie jest nowa, ona już tu była. I ten dzięcioł tu wrócił. A że się nas nie boi, to dobra wróżba.– Łach! – zaszczekała Szyszka, siadając przed swoją panią.– Co chcesz, sunia? Nudzi ci się? – spytała Anna.– Łach, łach, łach!!! W tym samym momencie Jacek zawołał z dołu, że ktoś przyjechał na rowerze do pani Malinki.– Patrzy pani, jaka mądra – pochwaliła Szyszkę Irenka. – Przyszła nam powiedzieć, że mam gościa. Zbiegła na dół, a mądra sunia ruszyła za nią. – Rodzi, rodzi, pani Aniu, jadę, mogę, dobrze? Ksenia rodzi! – zawołała po chwili, już sprzed domu, wsiadając na rower. – Pani Ireno, proszę poczekać, podwiozę panią samochodem. – Anna już zbiegała na dół z kluczykami w ręku. Ale po pani Irenie nie było już śladu.

– Nie zawstydzaj jej, może miała nieporządek jakiś – powiedział Jacek, podchodząc z prawej strony dworku. – Zaprosi cię sama, musisz poczekać. – Oj, masz rację, dziękuję, nie pomyślałam – zreflektowała się Anna, patrząc na trzymane w ręku kluczyki od Soluszka. – To wiesz, co? Pojadę teraz do miasta, jakieś zakupy muszę zrobić. Czy może wam coś przywieźć? – Tylko siebie, i to prędko – zażartował, ale spojrzenie, jakim obrzucił Annę, wprawiło ją w jakieś dziwne zmieszanie. * Anna wychodziła z dworku ubrana w powiewną, długą spódnicę i błękitną bluzkę z delikatnymi falbankami. W ręku trzymała dość spory wiklinowy koszyk. Gdyby nie to, że w drugiej ręce trzymała kluczyki od samochodu i że brakowało jej kapelusza, wyglądałaby jak postać z obrazu Renoira. Za nią, oczywiście, biegła Szyszka. Nie pojechały jednak do miasta, ponieważ zanim Anna zdążyła wsiąść do Soluszka, przed ganek zajechał z fasonem renault kangoo z napisem: „Hebel. Pracownia stolarska Tomek i Heniek". – Tomcio!!! – zapiszczała Anna, rzucając się biegiem w stronę przybyłych. – Ale niespodzianka! – cieszyła się, podskakując. Szyszka tańczyła wokół, szczekając radośnie. – O, suczka! – ucieszył się Tomek, od razu rozpoznając płeć Szyszki. – Piesio! – powiedział jednocześnie Henryczek, wysiadając z

samochodu. – Chodź tu do mnie, psinko. I Szyszka, o dziwo, podbiegła natychmiast; Henryś ukucnął, a suczka wylizała mu twarz od ucha do ucha. Nie wiadomo, kto był bardziej zadowolony. Anna nie dziwiła się, bo wiedziała, że ci dwaj uwielbiają wszystkie zwierzaki (podejrzewała, że węże boa także), a w domu nie mieli żadnego tylko dlatego, że zazwyczaj pracowali u klienta, nie chcieli więc skazywać żadnego czworonoga na dłuższą samotność. Zastanawiali się kiedyś nad kotem, jednak jakoś do tej pory się nie zdecydowali. – Ale dlaczego mnie nie uprzedziliście? – wyrzucała im Anna. – Nie mam zbyt wiele w lodówce, właśnie chciałam jechać po zakupy. – Przewidzieliśmy to, znając twoją miłość do kuchni! – zaśmiał się Tomek. Niechęć Anny do gotowania była przedmiotem jego dobrodusznych kpin przez całe studia. „Cóż, nie każdy musi być mistrzem kuchni", broniła się zawsze Anna, „Bozia widocznie nie dała mi genu kucharskiego". Panowie już wyciągnęli paczki i paczuszki z samochodu. – Gdzie to wnosić? – zapytał Henryczek, trzymając przed sobą wielką górę pakunków. – To wszystko do kuchni? – spytała Anna. – To za drzwiami zaraz w prawo. Zza dworku wyłonił się Jacek, najwidoczniej wydelegowany przez wszystkich Koniecznych, których zapewne skręcało z ciekawości, kto przyjechał. – O, chodź, chodź, Jacek. Panowie, poznajcie się, Jacek Konieczny,

mój mistrz remontowy, najwspanialszy budowlaniec w całym województwie. – Ależ, Aniu, proszę… – skręcał się Jacek. – No, jeśli nie w województwie, to w powiecie z całą pewnością – nie odpuszczała mu Anna. – A to moi przyjaciele, też mistrzowie, z tym że stolarscy – dodała niepotrzebnie, bo przecież każdy mógł przeczytać napis na Kangurku, jak pieszczotliwie i mało oryginalnie nazywali swój samochód. – Dzień dobry! Dzień dobry! – witała się z przybyłymi pani Irena, podjeżdżając pod dom na rowerze. – Sześciu mamy, urodziła aż sześciu szczeniaków! – krzyczała uradowana. – Pan doktor Grzegorz wspaniale sobie ze wszystkim poradził – opowiadała podniecona. – Pięciu piesków jest i jedna suczka. Anna mrugnęła do chłopaków, zdziwionych, że ostra „pani profesor" nie poprawia tego liczenia piesków. – Panowie, oto dobry duch i anioł tego miejsca, pani Irena Malinka. A to, pani Irenko, Tomek i Henryczek, najwspanialsi stolarze i moi przyjaciele z Warszawy – dokonała prezentacji. – Przyjechali na… Jak długo możecie zostać? – zwróciła się do Henrysia, bo Tomka nie było widać zza jakiejś ogromnej paki, którą wytaszczył z samochodu i trzymał w objęciach. – Pokaż nam, gdzie możemy się rozłożyć – poprosił. – Zostaniemy, ile trzeba. – Pani Irenko, który pokój panowie mogą zająć? – zwróciła się Anna z pytaniem do swojej ochmistrzyni. – A te dwa na prawo od schodów właśnie wczoraj wysprzątałam,

tylko tam nie ma żadnych mebli – zmartwiła się pani Irena. – Nigdzie nie ma zresztą. – Nie szkodzi, nie szkodzi, miła pani, Tomasz Karpiniak jestem, łóżka mamy ze sobą. – Tomek zgiął się w ukłonie, całując dłoń pani Malinki, czym wprawił biedaczkę w zakłopotanie objawiające się wspaniałym rumieńcem – a pokój wystarczy nam jeden. Rumieniec na twarzy pani Irenki pogłębił się, a w oczach, zwróconych ku Annie, pojawiły się wielkie znaki zapytania. Anna nieznacznie skłoniła głowę. – Chodźcie, chłopaki, pokażę wam. – Poprowadziła ich do domu. – Jeden pokój? – szepnęła Irena do Jacka, przyglądającego się z rozbawieniem całej scenie. – Oj, pani Ireno, co się pani tak dziwi? Życie, nie? Nie tylko w Warszawie takie rzeczy się dzieją, zapewniam panią. – A tak, wy się, chłopaki, napatrzyliśta na tych swoich budowach – skwitowała dyskusję pani Malinka i podreptała w stronę kuchni. Miała dużo roboty, obiad na tyle osób; pani Ania – liczyła w myślach – Koniecczaki, ci dwaj, a jeszcze pan doktor ma wpaść, no i ja zjem – wyszło więc w sumie osiem osób. Dobrze, że pani Ania te papierowe talerze przywiozła, bo na czym bym podawała? Choć, tak po prawdzie, to wstyd na papierze gości przyjmować, dumała pani Irenka, z prędkością światła obierając ziemniaki. * – A rybki jakie tu są? – spytał Tomek Tadzika Koniecznego, koło którego siedział przy stole.

– Ano, ja to mało łowię, bo nie mamy na to czasu – odparł dwudziestoośmioletni Tadeusz, średni z braci Koniecznych. – Ale wszyscy w mieście mówią, że każda ryba jeziorowa tu jest. A najwięcej chyba linów. – Linów? – sceptycznie spytał Henryczek, czujnie nadsłuchując, o czym też Tomek rozprawia z tym ślicznym czarnowłosym i czarnookim Tadziem. – Przecież lina złowić nie tak łatwo. I nieczęsto to się udaje, lin to płochliwa i sprytna ryba. – A tak – włączył się do rozmowy najmłodszy, niespełna dwudziestoletni Czesiek, szatyn z piwnymi oczami. W ogóle przystojniaki z tych Koniecznych, pomyślał Tomek, obserwując przy stole braci. Najprzystojniejszy z nich był trzydziestoośmioletni Jacek. Obaj młodsi mieli mnóstwo chłopięcego wdzięku, on natomiast emanował męskością. Oczy miał czarne jak Tadzik, włosy o ton jaśniejsze. Pod ciemną czupryną widniała pobrużdżona zmarszczkami twarz. Szerokie ramiona miał nieco zgarbione, jakby spadły na nie wszelkie nieszczęścia świata. Ale problemy świata niewiele go obchodziły, dźwigał na barkach jedynie swój krzyż, jakim było odejście żony, niedawny rozwód i troska o Florka bardzo przeżywającego stratę mamy. Stratę, której nie mógł zrozumieć. – To już dzisiaj wieczorem sprawdzimy sami, co tu pływa – cieszył się Tomek. – Aneczko, możemy, prawda? – Tomciu, czujcie się jak w domu i róbcie, co chcecie – upoważniła ich Anna. – Mogę się do was przyłączyć? – spytał Grzegorz, który właśnie

przyjechał od świeżo upieczonej matki. – Ksenia jest bardzo szczęśliwa – zwrócił się do pani Ireny. – Ma prześliczne dzieci i bardzo jest z nich dumna. Przez kilka dni proszę ich nie ruszać, pani Ireno. Zostawiłem witaminy dla Kseni, trzeba je wkruszać do jedzenia raz dziennie. Jutro wpadnę zobaczyć, jak sobie daje radę młoda mama. Małe są zdrowe i silne, będą się dobrze rozwijać. Za kilka dni obejrzę każdego szczeniaczka dokładnie, zważymy je wtedy, zmierzymy i opiszemy. Proszę wybrać im imiona, wypiszę każdemu świadectwo urodzenia. Za jakiś czas trzeba będzie zgłosić pieski w Związku Kynologicznym, tam wystawią metryki, a potem rodowody. Jak się nazywa hodowla? – zapytał. – Zdzisiek powiedział, że to są Dzieci z Sosnowego Gniazda. – Bardzo piękna nazwa, pani Ireno – włączyła się Anna. – A na jaką literę mają się nazywać pieski? – A to ja nie wiem, pani Anusiu, ale Zdzisiek powiedział, że jak pani do nas przyjedzie, to pani im imiona powybiera. Dobrze? – No dobrze, pani Irenko, tylko czy ja sobie z tym poradzę? Proszę przekazać synowi, że jestem zaszczycona. – Zdzisiek to nie nasz syn, pani Aniu. My dzieci nie mieli – (Annie zgrzytnęło w uchu). – Zdzisiek to syn brata męża mojego, znaczy bratanek. Ale oni wyjechali do Ameryki, ten męża brat i bratowa. I tam zostali, jeszcze jak Zdzisiek był malutki. Bo z dzieckiem nie chcieli ich puścić. A potem napisali, żeby my sobie Zdziśka wzięli, bo one już tu nie wrócą – opowiadała pani Malinka, a Anna, przejęta tą historią, nie zwracała już uwagi na błędy językowe. – Żebyście wy Zdziśka wzięli? Sobie? – zaplątała się już w tę opowieść.

– Na zawsze?– Na zawsze, pani Aniu. A on i tak nazwisko ma takie same jak my, więc żeśmy go wzięli jako swojego i jest z nami. Ale wie, że jego ojce są w Ameryce. I znać ich nie chce. – No, nie dziwię się – fuknął Tomek słuchający z wielkim skupieniem tej opowieści. – Nie dziwię się – powtórzył. * – O matko! – jęknęła Anna, widząc swoich wędkarzy powracających z wieczornego połowu. Czesio niósł wiaderko, w którym pływało sześć sporych ryb i cztery mniejsze. Postawił je dumnie u stóp Anny, która siedziała zwinięta w foteliku przed kominkiem (nieczynnym jeszcze, niestety) i czytała pierwszy tom „Millenium" Stiega Larssona – „Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet". Tak się zaczytała, że w ogóle nie wiedziała, która godzina, do rzeczywistości przywrócili ją dopiero wędkarze. – A dlaczego pan to stawia przede mną, panie Czesiu? – Czesiu wystarczy – zaczerwienił się Czesiek. – No, złowiliśmy, to przynieśliśmy. – Jeśli myślicie, że ja to będę oporządzać, to się bardzo mylicie – zezłościła się Anna. – Nie mówiłeś im? – oskarżycielsko wycelowała palec w chichoczącego Tomka. – Mówiłem, ale nie wierzyli. Mówili, że każda kobieta… – Ja wam dam „każdą kobietę!" – przerwała mu Anna. – Zabierajcie to sprzed moich oczu. I proszę wpuścić te biedne stworzenia z powrotem do jeziora! Jak będę chciała zjeść rybę, to sobie do „Rybeńki" pójdę! – I wymaszerowała do pokoju, który wybrała sobie na sypialnię; pierwszego

na lewo od salonu, na parterze. Następnego dnia Anna zjadła śniadanie na dolnym tarasie. Jej goście, Tomek i Henryczek, dopiero wstali, przeprosili, że tak długo spali, i zapowiedzieli, że zaraz przyjdą. – Pani Irenko, jak szczeniaczki? – Och, pani Anusiu, jakie one śliczne – zachwyciła się pani Malinka. – Jak malowane. A Zdzisiek powiedział, że imiona na „S" mają być, znaczy, po ojcu. Albo na „K", po matce, żeby pani już sama wybrała, co woli. – Dobrze, pomyślę, pani Irenko – obiecała. – A pan doktor Skalski był tu wczoraj do nocy, bo panowie do jedenastej wieczorem ryby łowili. I powiedział, że około południa do piesków pojedzie, a potem tu wpadnie. Ja, pani Irenko, teraz pojadę do miasta, nawet kawki dziś z panią nie wypiję, bo po kawie ciągle muszę biegać do toalety, a tam, w mieście, nie chcę tylko o tym myśleć. Może napijemy się kawy, jak wrócę, dobrze? Jeśli pani jeszcze tu będzie. – Będę, pani Anusiu, przecież muszę panom jakiś obiadek podać, prawda? – Mówiłam już, że pani jest aniołem, pani Ireno? Podtrzymuję to! – No co też pani, pani Anulko! – Pani Malinka zachichotała. – A, jakby pan doktor Skalski nie mógł na mnie tu czekać, proszę mu powiedzieć, że dzisiaj zapraszam wszystkich do „Kujawianki". Anna wsiadła do samochodu i pojechała. Szyszka została dzisiaj z panami, Henryczek bardzo jej przypadł do gustu, Tomek zresztą też. No, ale Szyszka prawie wszystkich lubiła. A raczej – nie „prawie wszystkich",

lecz naprawdę wszystkich. Była bardzo miłym i pogodnym psem, mimo złych doświadczeń z człowiekiem przez małe „c", które stały się jej udziałem. Na szczęście uczucie, jakim obdarzyła ją Anna, i sympatia okazywana przez wszystkich wokół zatarły chyba złe wspomnienia, bo Szyszka była cały czas wesoła, ufna i przyjacielska. I Anna bardzo się z tego cieszyła. Jadąc teraz do miasta, zastanawiała się nad imionami dla malamucich szczeniaczków. Zadanie było trudne, bo malamutom należało nadać imiona godne tej rasy. Nie mogły to być żadne Pikusie czy Kajtusie, bez ujmy dla takich imion. Musiały to być imiona… jakieś takie… alaskańskie. „Snow", myślała Anna, „Szron" albo „Siwy". A dla dziewczynki: „Szarka", „Sonia" – nie, bez sensu, męczyła się. „Kala", „Kayah", „Koffi", „Klondike", „Kaj" i „King" – też mało oryginalne. O matko, jęknęła w myślach, może Grzegorz coś wymyśli. Albo Tomek, pocieszyła się. Wjechała na podjazd koło „Kujawianki". Marzena spostrzegła ją przez okno i wybiegła przed kawiarnię. – Cieszę się, że jesteś, wchodź, proszę. – Teraz nie mogę, Marzenko, ale czy mogłabyś dwa lub trzy stoliki dla mnie na wieczór zarezerwować? Zestawione razem, bo przywiozę ci tu dzisiaj co najmniej osiem osób na kolację. A może i dziesięć – oznajmiła Anna właścicielce kawiarni. – A co wam przygotować? – zafrasowała się Marzena. – Nie mam żadnych specjałów.

– Wszystko u ciebie to specjały, już ja wiem, co mówię – pochwaliła ją Anna. – To będziemy około siódmej, dobrze? Aha, i jeszcze mam prośbę: nie pozwól, żeby któryś z tych moich szarmanckich rycerzy zapłacił rachunek. To ja ich chcę ugościć, bo mam wobec każdego jakieś zobowiązania. Rozliczę się z tobą później, teraz weź dwie stówy tytułem zaliczki, dobrze? – Dobrze, wszystko będzie gotowe. – Panie Dyziu! – Anna machała do Dyzia, stając na „swoim" miejscu przed „Rybeńką". – Dzień dobry, pan chyba wiedział, że ja dzisiaj przyjadę i trzyma pan dla mnie to miejsce, prawda? – No właśnie prawda, pani Anulko, prawda – wdzięczył się Dyzio. – Myjemy szybki dzisiaj? – To już sam pan będzie wiedział, panie Dyziu, czy trzeba, ja biegnę do mecenasa. A jak wrócę, pójdziemy na lody do „Rybeńki". Ale tym razem ja stawiam, inaczej nie idę, dobrze? – No dobrze, pani Anulko, dobrze, niech już tak będzie – zgodził się uszczęśliwiony Dyzio. Nawet nie zdążyła zapukać do gabinetu, gdy drzwi otworzyły się przed nią z impetem i wypadł z nich, łapiąc ją w objęcia, Karolek Majewski. – Karol, ty huncwocie! – grzmiał mecenas zza biurka. – Puszczajże mi panią Anię natychmiast! Przepraszam, pani Aneczko, najmocniej. Ten tu oto łapserdak widział panią przez okno i specjalnie tak się zaczaił na panią za tymi drzwiami. Ale postanowiłem go zdemaskować, co niniejszym czynię, hi, hi, hi! – chichotał mecenas.

– Nie szkodzi, nie szkodzi, panie mecenasie. Nie takie „łapserdaki" się na mnie zaczajały i nic im z tego nie wyszło. Ja sobie daję radę – śmiała się Anna. – Przyszłam zaprosić panów na kolację do „Kujawianki" – i z góry ostrzegam, że nie przyjmuję żadnej odmowy. * – Panowie, smakował obiad? – Anna mrugnęła do pani Ireny, która stała z boku z rękami skromnie schowanymi pod fartuszkiem, z którym się nie rozstawała. – Pani Aniu, pani jest aniołem, ale pani Irena jest kulinarnym archaniołem. – Czesiek wyskoczył zza stołu, podszedł do pani Malinki i dworsko się przed nią kłaniając, ucałował jej dłoń, którą pani Irena starała mu się wyszarpnąć. – Koniecczak, ty nie bluźnij! – sapnęła zgorszona. – Pani Irenko – pośpieszył mu na ratunek Grzegorz – Czesio chciał tylko powiedzieć, że nikt tak nie gotuje jak pani. Naprawdę. Czy ja też mogę ucałować pani dłoń? – I ja! I ja! – Przed panią Ireną utworzyła się kolejka. Wszyscy panowie kłaniali się nisko i szarmancko całowali dłoń mistrzyni kuchni. Rumieńce gospodyni z Sosnówki były po prostu pomidorowe. – No więc chciałam ogłosić, że to nie koniec kulinarnych niespodzianek. Dzisiaj zapraszam wszystkich na kolację do „Kujawianki". A kolejna niespodzianka będzie jutro na obiad. Pani też jest zaproszona na kolację, pani Irenko, a właściwie nie też, a przede wszystkim. Bo ja również uważam, że jest pani arcymistrzynią kulinarną i w ten sposób chcę pani podziękować. – Anna podeszła do pani Malinki i uściskała ją gorąco.

Jeśli pani Irena nie zrobiła się bardziej purpurowa, to tylko dlatego, że było to już niemożliwe. O siódmej w dwa samochody – Anny i Jacka Koniecznego – towarzystwo z Sosnówki zajechało z fasonem przed kawiarnię. W pierwszym aucie byli Anna i pani Irena oraz Tomek z Henryczkiem; w drugim – Konieczni i Grzegorz. Dojść mieli jeszcze mecenas Witkowski i Karolek Majewski. Marzena już czekała na Annę i jej gości. Trzy zestawione razem stoliki były udekorowane zielonymi gałązkami brzozy ułożonymi w fantazyjne wiązanki. Na sztywno wykrochmalonych śnieżnobiałych obrusach nakryto dziesięć zielonych serwetek. Na każdej z nich stały dwa talerze, mniejszy na większym, obok leżały równiusieńko poukładane sztućce. Przed talerzami stały po dwa kieliszki, większy i mniejszy. Na środku stołów umieszczono małe wazoniki ze stokrotkami. Były też pojemniczki z przyprawami i kilka butelek z wodą mineralną, gazowaną i niegazowaną, do wyboru. W kawiarni wejście tak dużej grupy osób zwróciło uwagę zebranych. „To ta z Sosnówki", szeptali ludzie. Anna nic sobie z tego nie robiła. – O, pan mecenas. I Karol. Prosimy do nas, prosimy. Anna szybciutko dokonała wzajemnej prezentacji i całe towarzystwo zasiadło przy stole. Po swojej prawej ręce usadziła mecenasa Witkowskiego, po lewej – Tomka. Przy Tomku siedział Jacek Konieczny, a następnie Grzegorz, obok niego Czesiek Konieczny; dalej, naprzeciwko Anny – pani Irenka, z lewej strony pani Ireny Karol, za nim Henryczek, a

między Henryczkiem i mecenasem Tadzik Konieczny. Cała drużyna Anny. W zasadzie brakowało tylko pana Dyzia, ale Anna wiedziała, że jej adorator źle by się czuł w takim towarzystwie. – Można podawać? – spytała Marzenka. – Zaraz, zaraz, Marzenko, pozwól do nas na chwilkę – poprosiła Anna. – Chcę ci przedstawić moich przyjaciół. Panią Irenę, mecenasa i Karola, a także braci Koniecznych pewnie znasz, a to są… – Anna przedstawiła swoich gości z Warszawy oraz Grzegorza, o każdym z nich mówiąc jakieś ciepłe słowo. – A to moja przyjaciółka, najwspanialsza właścicielka kawiarni ze wszystkich mi znanych, a znam kilka z Warszawy. Powiem wam, że kuchnia, co zaraz sami sprawdzicie, może nawet dorównuje kuchni naszej pani Irenki. – Wskazała ręką obie mistrzynie gotowania, które jednocześnie się zarumieniły. W dzisiejszych czasach taki rumieniec, no, no, pomyślał Grzegorz, który przyglądał się Marzence z wyraźnym zainteresowaniem. Zainteresowanie pozostałych gości skupiło się jednak na stole, a raczej na półmiskach, które ten stół zapełniły. Były tam i ryby, i wędliny, i rozmaite sery. Rozmaite gatunki pieczywa, białego i ciemnego. Trzy sosjerki z różnymi dipami, oprócz tego majonez, chrzan i musztarda. A na ciepło bigos, a jakże. I to jaki! Ostro przyprawiony, podlany czerwonym winem, z kawałkami przedniej wołowiny i wybornej wieprzowiny, ze znakomicie podwędzoną kiełbasą. Czerwone i białe wino oraz czysta wódka. Do wyboru, do koloru. A potem desery – dwa gatunki ciasta i malutkie, jeszcze ciepłe pierniczki upieczone własnoręcznie przez Marzenkę. Oczywiście kawa i herbata, co kto woli. I wreszcie na koniec – lody.

Wszyscy stwierdzili, że jak Anna będzie ich tak karmić, to ten remont bardzo jej się przeciągnie, bo warto u niej pracować choćby za takie jedzenie. Na deser zaprosili do stolika Marzenkę, przed którą panowie schylili głowy w uznaniu jej kuchni. – Pani Irenko – zaczął Grzegorz, lekko trącając nogą kolano Marzeny, która usiadła obok niego – pani kuchnia nie ma sobie równych, ale przyzna pani, że i u Marzenki można smacznie zjeść, prawda? – Oj, prawda, panie doktorze, prawda. Bardzo smacznie, bardzo – zgodziła się objedzona pani Malinka. – Dziękuję wszystkim, bardzo mi miło, że tak uważacie, zapraszam wszystkich państwa. Zawsze, o każdej porze każde z was będzie moim gościem specjalnym – zrewanżowała się uprzejmością Marzena, zjadając swoją porcję lodów. Grzegorz porównywał ukradkiem obie młode kobiety. Wysmukła Anna, o kasztanowych włosach i wielkich niebieskich oczach miała parę uroczych piegów wokół nosa nadających jej twarzy trochę łobuziakowaty wyraz. I kruczowłosa Marzena (ciekawe, czy to naturalny kolor, zastanawiał się) z niesamowicie oryginalnymi zielonoszarymi oczami, o nieco bujniejszych, bardzo ponętnych kształtach. Obydwie były… no, po prostu przepiękne. Grzegorz, po owym wieczorze z wężem boa, jak żartobliwie to określił, czuł się trochę związany z Anną, dlatego nieco go irytowało własne zainteresowanie Marzeną; nie mógł się jednak powstrzymać przed nieustannym zerkaniem na nią. Łatwo mu to przychodziło, ponieważ siedziała koło niego i czuł się zobowiązany bawić ją przy stole. Rozmowa więc toczyła się o wszystkim i o niczym, jak bywa

między nieznajomymi. Grzegorz jednak przez cały czas bardzo wyraźnie czuł ciepło ciała Marzeny, jako że przy stolikach było dość ciasno i wszyscy siedzieli bardzo blisko siebie. Wreszcie pani Irena dała sygnał do zakończenia biesiady, podniosła się bowiem i oznajmiła, że będzie się zbierać, bo musi jechać do piesków. – Chwileczkę jeszcze, pani Irenko, przecież ja panią odwiozę. Najpierw i tak musimy wrócić do Sosnówki po pani rower. Zabierzemy też pana doktora, który zostawił u nas samochód – powiedziała Anna, gramoląc się zza stołu. Pożegnaniom i podziękowaniom nie było końca. Wszyscy ściskali się ze wszystkimi. Najwięcej uścisków zebrał, o dziwo, mecenas Witkowski, który okazał się niezrównanym gawędziarzem i bawił towarzystwo anegdotami z przeróżnych procesów. Nastąpiło jeszcze ogólne picie bruderszaftu, z mecenasem Witkowskim także. Tylko pani Irenka wycofała się dyskretnie. Nigdy nie ośmieliłaby się zwrócić per ty do żadnej ze zgromadzonych tu osób. Po imieniu mówiła tylko do braci Koniecznych, których znała od dziecka, więc było to dla niej naturalne. I niech tak pozostanie, zdecydowała. Anna wpakowała do samochodu panią Irenkę na przednie siedzenie, a Grzegorza, Tomka i Henryczka na tylne – i pojechali. W Sosnówce Grzegorz zaproponował, że to on odwiezie panią Irenę, a przy okazji zajrzy do szczeniaczków i ich mamy. Była to rozsądna propozycja, wszyscy więc na nią przystali. Anna usiadła z Tomkiem i Henrysiem na dolnym tarasie. Nalała chłopakom po kieliszku wina, które zostało jeszcze z obiadu, a sama otworzyła butelkę żywca, swojego ulubionego piwa. Szczerze mówiąc, z

alkoholi lubiła tylko szampana i piwo właśnie. W „Kujawiance" niczego poza herbatą nie wypiła, wiedziała przecież, że musi wrócić do Sosnówki samochodem. Nie pił także Grzegorz, z tego samego powodu. Nie pił też Jacek, ale nie tylko dlatego, że prowadził samochód. – Anuśka, tu jest bosko – zamruczał Henryczek, wyciągając przed siebie długie nogi. – Co za powietrze. – Wciągał głośno w płuca leśnożywiczny aromat. – Teraz nie będziesz chciała wracać do Warszawy – powiedział cicho Tomek. – I na dodatek ten Jacek… – zawiesił głos. – Co, Jacek? – Niespodziewanie dla siebie samej Anna poczerwieniała. – Co Jacek? – Dziewczyno, widziałem, jak on na ciebie patrzy. Nie wypieraj się! – zaśmiał się Tomek. Jacek? Na nią jakoś patrzy? Anna zastanowiła się i nagle uznała, że podoba jej się ta myśl…

Rozdział 15 Boguś znowu się irytował. Anna oczywiście się nie odzywała, a przecież był ciekawy, co się u niej dzieje. Jak tak dalej pójdzie, trzeba będzie tam pojechać. Przecież Anna nie ma, poza nim i Wiesią, żadnych krewnych. Tego, że ani on, ani Wiesia, tak naprawdę też nie są krewnymi Anny, nie brał pod uwagę. Sosnówkę udało się odzyskać dopiero w marcu 2009 roku. Do roku 2004 było w niej przedszkole, potem dwór stał pusty – cóż, zabrakło dzieci w odpowiednim wieku. Wszyscy młodzi uciekali do Poznania, Bydgoszczy, Torunia, Włocławka. Popegeerowskie bloki świeciły pustkami. Utrzymywanie Sosnówki, a choćby i samo opłacanie stróża, obciążało kasę gminy. Może dlatego Bogusiowi udało się wreszcie załatwić przejęcie majątku na rzecz Anny. Akt własności i wszelkie niezbędne papiery odebrali ósmego marca. Anna uznała to za prezent niebios na Dzień Kobiet. Dzień ten uważała za święto, tak samo jak na przykład pierwszy maja. Świętowała także pierwszego czerwca – owszem, chciała czuć się dzieckiem, namówiła więc Bogusia i Wiesię, żeby czcili wraz z nią ten dzień, a oni, swoich dzieci nie mając, chętnie na to przystali. Ona im się odwdzięczała, kupując żartobliwe drobiazgi na Dzień Matki i Dzień Ojca. Doskonale się bawili przy wręczaniu takich prezentów. Zawsze odbywało to się z wielką pompą, przy uroczystej kolacji, na którą zapraszani byli obydwoje

„rodzice", a także – oczywiście – Janinka. Tę uroczystą kolację Anna przygotowywała i wydawała osobiście, u siebie na Mokotowie, nigdy w restauracji. Dzień Dziecka natomiast zawsze obchodzili w wybranej przez Annę, co roku innej, kawiarni. I w tym dniu, nie zwracając uwagi na ewentualne konsekwencje, opychali się bez umiaru lodami i najwspanialszymi deserami. Boguś szukał kogoś, kto – tam, na miejscu – pozałatwiałby wszelkie formalności. W okręgowej izbie adwokackiej podano mu nazwiska prawników mających kancelarie w Gnieźnie, Włocławku, Kruszwicy i w Towianach. Popatrzył następnie w internecie i wpadło mu w oko nazwisko „Antoni Witkowski". Nazwisko bardzo przecież popularne, ale z jednym Antonim Witkowskim – Antolkiem albo Witkosiem, jak go nazywano na studiach – był na jednym roku. Może to on?, pomyślał Boguś. Cóż, nie dowie się, póki nie sprawdzi. – Kancelaria mecenasa Antoniego Witkowskiego, słucham? – odezwał się w słuchawce męski głos. Miły i raczej dość młody. – Dzień dobry, moje nazwisko Bogusław Malczewski. Telefonuję z Warszawy, chciałem rozmawiać z mecenasem Witkowskim. Czy go zastałem? – zapytał Boguś. – Karol Majewski przy telefonie, asystent mecenasa Witkowskiego. Pana mecenasa nie ma, niestety, w tej chwili przebywa w sądzie w Gnieźnie. Czy mogę coś przekazać? Boguś zostawił swój numer telefonu i informację, że jest tym Bogusławem Malczewskim, który kończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim w 1964 roku.

Telefon zadzwonił jeszcze tego samego dnia, kilka godzin później – Bodzinek? Naprawdę to ty? Co u ciebie, staruszku? – rozległ się w telefonie głos, jak się Boguś domyślił, Antoniego. – Jaki staruszku? – obruszył się Boguś. – O ile sobie przypominam, jesteś o rok starszy ode mnie. Ale, jeśli masz na myśli Bogusława Malczewskiego z rocznika 1964, to rzeczywiście ja. – Och, jak miło cię słyszeć. Wiesz, kiedyś nawet wpadłem na pomysł, żeby urządzić spotkanie chociaż kilku kolegów, rozpocząłem nawet poszukiwania, ale wiesz, jak to jest, praca, dom, rodzina, kłopoty, wieczny brak czasu… no i nic z tego nie wyszło – ciągnął mecenas Witkowski. – Ale mów, mów, w jakiej sprawie dzwonisz, słucham cię uważnie. Boguś opowiedział mu więc wszystko od początku. Całą historię, od narodzin Anny-Anusi Towiańskiej do odnalezienia papierów w sejfie dziadka Bogusia. Antoni słuchał w milczeniu, a takie przyciągnięcie jego uwagi było sporym osiągnięciem, jako że Antolka vel Witkosia rzadko kto kiedy przegadał. Antolek, jak już zaczynał mówić, no to… mówił. I mówił. Dlatego był bardzo dobrym adwokatem… A teraz słuchał i ani razu nie przerwał. – No i wiesz, Antosiu – kontynuował Boguś – ósmego marca tego roku udało się sprawę sfinalizować, mamy już w ręku wszystkie papiery. Widzisz, jest jednak taki problem, że i ja, i Anna mamy bardzo napięte sprawy zawodowe i przez jakiś czas żadne z nas nie może się wyrwać z Warszawy. Szukam więc kogoś zaufanego, kto zająłby się formalnościami tam, na miejscu. Wiesz, trzeba poprzepisywać na Annę wszystkie media, sprawdzić, co działa i tak dalej. I, popatrz, jaki to szczęśliwy traf, że

znalazłem właśnie ciebie – zakończył. – Zajmiesz się tym? Zaraz ci prześlę stosowne pełnomocnictwa, o ile się zgodzisz, oczywiście. Mecenas Witkowski, zafascynowany opowieścią, zgodził się, naturalnie. Nawet chętnie, bo Sosnówka była pięknym miejscem, więc wizyty tam to sama przyjemność. Bardzo zresztą był ciekaw, jak wygląda owa Anna, której matka miała tak niezwykłą przeszłość. Mimo siedemdziesiątki na karku (za pasem, zwykł mawiać mecenas, za pasem) Antoni Witkowski bardzo lubił piękne kobiety. W niczym to nie uchybiało uwielbieniu, jakie miał dla swojej żony, Krystyny. Ale żona to żona, a na piękne kobiety miło popatrzeć. Obiektywnie. A że Anna jest piękna, nie wątpił. I taki był wstęp do spotkania Anny z panem mecenasem Antonim Malczewskim. Obecnie – z Antonim, bo przecież wypili bruderszaft w „Kujawiance". No i przekonał się już od pierwszego spotkania, że intuicja go nie zawiodła. Anna była bowiem piękna. Obiektywnie.

Rozdział 16 Romans, jeżeli to, co się działo między Anną a Grzegorzem, można tak nazwać, trwał. Nie udało się go utrzymać w tajemnicy przed mieszkańcami i pracownikami Sosnówki, jako że od czasu do czasu Anna zostawała na noc u Grzegorza, w pokoiku nad lecznicą. Ale też ani Annie, ani Grzegorzowi nie zależało na utrzymaniu ich znajomości w tajemnicy. Obydwoje byli wolni, dorośli i nikomu krzywdy nie robili. A w dzisiejszych czasach wolne związki już nikogo nie dziwią i mało kogo mogą zgorszyć. Pani Irenka też nie krytykowała ani Anny, ani Grzegorza. Obydwoje zresztą darzyła wielką estymą i nic, co by zrobili, nie było w stanie zmienić panimalinkowej opinii. Teraz jednak „konsumpcja związku" ustała, ponieważ ze swoich zagranicznych wojaży przyjechał już nadworny weterynarz w Towianach, Grzegorzowi natomiast tydzień temu skończył się urlop i musiał wrócić do Warszawy. Bardzo mu się nie chciało wracać, spodobało mu się w mieście i w Sosnówce. Pomyślał, że zapyta Zbyszka, czy nie chciałby mieć wspólnika. Ostatnio pacjentów przybywało i dwie osoby miałyby co robić w lecznicy. Przed wyjazdem Grzegorz wpadł jeszcze do „Kujawianki". Od czasu kolacji wydanej tam przez Annę zaglądał do kawiarenki parę razy, czasami na śniadanie, czasami po prostu na kawę i lody. Raz nawet zaprosił Marzenę do kina, ale wyprawa była niezbyt udana, obydwoje czuli się nieswojo, Marzena wiedziała przecież o związku Grzegorza z Anną (wszyscy w mieście wiedzieli, a jakże) i nie zamierzała niczego

rozbijać, chociaż Grzegorz jej się bardzo podobał. – Przyszedłem, Marzenko, żeby się pożegnać – oznajmił, wyciągając zza pleców spory bukiet róż. – Muszę wracać do Warszawy, skończył mi się urlop. – O, jakie piękne róże – zachwyciła się. – Szkoda, że wyjeżdżasz, będę tęsknić. – Uśmiechnęła się zalotnie, bo przecież była stuprocentową kobietą. – Ja też, Marzenko, ja też – westchnął Grzegorz, całując ją w rękę i, cóż, poszedł do lecznicy. Wrócę, obiecał sobie. * Remont Sosnówki trwał już dwa miesiące. Bracia Konieczni właśnie uporali się z pomieszczeniami na parterze, jutro mieli rozpocząć prace na piętrze. Aby to uczcić, Anna postanowiła wieczorem urządzić półmetkową kolację. Pojechała więc na zakupy do miasta. Pan Dyzio z daleka już dostrzegł ciemnozieloną toyotę i pomachał Annie ręką, wskazując miejsce, tym razem nie przed „Rybeńką", przed którą – mimo dość wczesnej pory – wszystko już było zajęte. Cóż, sezon turystyczny w pełni, a „Rybeńka" była jedyną restauracją w rynku. Oferowała zresztą, poza obiadami i kolacjami, także śniadania, coraz bardziej popularne. Urlopowicze woleli być w pełni obsłużeni w czasie wypoczynku. W lokalu podawano też lody i ciastka oraz kilka rewelacyjnych deserów, na przykład wyśmienity krem czekoladowo-śmietankowy z bezami, posypany sezonowymi owocami –

truskawkami, poziomkami, malinami lub jagodami, obłożonymi bitą śmietaną. Mniam! I ceny były dość przystępne. Nic więc dziwnego, że „Rybeńka" pękała w szwach dosłownie od rana do wieczora. – Dzień dobry, pani Aniu, dzień dobry! – wołał Dyzio, otwierając drzwi samochodu Anny, by mogła wysiąść. – Witam, panie Dyzieńku, a co to, dzisiaj moje miejsce postojowe zajęte? Nie spodziewał się pan, że przyjadę, prawda? – droczyła się Anna z Dyziem, a ten, biorąc poważnie owe „zarzuty", gęsto się tłumaczył. – Wybaczę panu, panie Dyziu, pod warunkiem że powie mi pan, gdzie tu można kupić najlepsze ryby, świeżutkie, ale już sprawione. Bo chcę urządzić dzisiaj uroczystą kolację, mam półmetek remontu. Moi goście z Warszawy uwielbiają rybki, a jeszcze nie mieli okazji, żeby się nimi uraczyć. – A niech se sami nałowią! – burknął Dyzio pod nosem, raptem jakoś zazdrosny. A głośno zapytał: – A jakie to mają być rybki i ile ich? To ja pani zamówię i na pierwszą przyniosę, dobrze? – Cudownie, panie Dyziu, cudownie. A jakie, to już niech pan sam zdecyduje, ja się za dobrze na rybach nie znam. Dla siedmiu – ośmiu osób, bo i Koniecczaków muszę poczęstować. No i panią Malinkę, to siedem razem. Ale Tomek, ten stolarz z Warszawy, je za dwóch, więc jakby osiem mi wyszło. To ja panu zostawię kluczyk od bagażnika, gdyby pan uznał, że trzeba umyć szyby, wie pan już, gdzie są płyn do mycia i szmatki, a rybki niech mi pan w te dwie folie zapakuje i o, tu jest wiaderko, to do wiaderka proszę włożyć. Czy pięćdziesiąt złotych wystarczy? – Anna ubiła interes z Dyziem. – To ja teraz lecę do mecenasa.

Wizyty w kancelarii stały się już zwyczajem i gdyby będąc w mieście, nie zajrzała do „swojego przyjaciela, Antoniego", jak zwykł mawiać mecenas, mocno by go uraziła. A o tym, żeby udało się ukryć przyjazd do miasta, mowy być nie mogło. Przecież tu każdy wszystko o wszystkich wiedział. Zwyczajem też się stało, że mecenas, widząc Annę przez okno, wyciągał już swojego ulubionego rosenthala monbijou rambouillet, a Karol wstawiał wodę w czajniku. Gdy Anna wchodziła, od drzwi witał ją zapach kawy, a na stoliku stały już parujące filiżanki – Panie mecenasie, to jest drogi Antoni – poprawiła się Anna, widząc marsa na czole „drogiego Antoniego" – czy nie mówiłeś któregoś dnia, że żona twoja bardzo boleje nad tym, iż córka z rodziną mieszka w Gdańsku i ona, biedna babcia, nie może się zajmować wnukami, a bardzo by chciała? – Owszem, tak właśnie jest – przytaknął mecenas. – Krystyna, od kiedy przeszła na emeryturę, nudzi się trochę, a czasami nawet bardzo, i wierci mi dziurę w brzuchu, żebym i ja już przestał pracować. Ale nie zamierzam tego zrobić, bo chyba bym w domu oszalał. – To ja mam dla twojej żony, drogi Antoni, doskonałe lekarstwo. Może wiesz, że mojej pani Irenie urodziły się szczeniaki? To znaczy urodziła je Ksenia, oczywiście, suka Malinków, nie Irena, jak się zapewne sam domyśliłeś. – Anna zauważyła, że rozmawiając z Witkowskim, sama zaczęła wyrażać się kwieciście. Ot, co znaczy dobry adwokat! – I jeszcze trzy szczeniaczki są na sprzedaż. Trzy były zamówione jeszcze przed urodzeniem, a w sumie urodziło się sześć. „Sześciu", jak mawia moja pani Irena. Została suczka i dwa pieski. Kayla oraz Koyuk i

Kusko. To alaskańskie malamuty, piękne i pełne godności psy, w sam raz dla nobliwego adwokata – przekonywała Anna pana Antoniego. – Ale one potrzebują dużo ruchu – wtrącił Karol. – Owszem, no i właśnie, pani Krystyna narzeka na brak zajęcia, to z psem miałaby co robić, musiałaby kilka razy dziennie wychodzić na spacer, dla jej zdrowia to też wskazane. Karmiłaby psiaka, szczotkowała, uczyła wykonywania poleceń. Pełne ręce roboty. I, kochany Antosiu, nie miałaby już czasu narzekać na nadmiar czasu – ciągnęła Anna, a mecenasowi ten pomysł podobał się coraz bardziej. I on, i jego żona bardzo lubili psy. – Aniu, wiesz, to świetna myśl. I doskonale się składa, bo Krystyna ma w przyszłym tygodniu urodziny, nie powiem które – ucieszył się pan Antoni. – Już od kilku dni się głowię, co też jej kupić, bo przecież wszystko ma. Więc kupię jej psa. Chciałbym suczkę, zdaje się, mówiłaś, że jeszcze została? To zadzwoń, kochana Aniu, do pani Malinki, niech nikomu nie sprzedają tej Kayli, bo ja ją biorę – ekscytował się mecenas. – Załatwione – klasnęła w ręce Anna. Wybrała numer panimalinkowej komórki. – Pani Irenko, to ja, Anna. – O święta Tereso, co się stało? – przestraszyła się natychmiast jej rozmówczyni. – Święta Teresa niepotrzebna, pani Irenko, nic się nie stało – śmiała się Anna. – To znaczy, stało się, ale coś bardzo dobrego. Mam chętnego na Kaylę, mecenas Witkowski chce ją żonie na urodziny kupić. W lepsze ręce nie mogłaby trafić. Mam nadzieję, że Zdzisiek jeszcze jej nie sprzedał. Mogłaby pani sprawdzić, bo mecenas stoi tu nade mną i obgryza

paznokcie? – O święta Te… to jest, chciałam powiedzieć, że tak, już dzwonię do Zdziśka. – I pani Irenka się rozłączyła. – Obgryza paznokcie, tak? – fuknął „drogi Antoni". – Ja, paznokcie! – irytował się, a Karol chichotał jak opętany, bo Anna nie wiedziała, że mecenas o swoje paznokcie dba wyjątkowo i nawet w tajemnicy, która, jak wszystkie sekrety w mieście, była tajemnicą poliszynela, chadzał od czasu do czasu do manikiurzystki. Późnym wieczorem, gdy już nikogo w salonie fryzjersko-kosmetycznym nie było. – Jest jeszcze Kayla, jest – meldowała po chwili przez telefon pani Irenka. – Dobrze, że zadzwoniłam, bo właśnie był u Zdziśka taki pan z Gniezna, który jednego szczeniaka chciał kupić. No więc od razu powiedziałam, że suczka już sprzedana. I załatwione. To ja ją jutro do Sosnówki przywiozę, dobrze? Mecenas sobie od nas Kaylę jutro odbierze. No i załatwione! Anna, matka chrzestna szczeniaków, Dzieci z Sosonowego Gniazda, poważnie podeszła do zadania, którym – za pośrednictwem pani Ireny – obarczył ją obecny właściciel nowo narodzonych szczeniaczków, Zdzisio, Malinkowy bratanek. Zadaniem tym było wymyślenie imion dla malamucich maluszków. Anna zdawała sobie sprawę z tego, że takie malamuty to nie mogą być żadne Misie, Kajtki i Balbinki. Nawet nazwa hodowli też powinna być raczej bardziej „eskimoska" niż „Sosnowe Gniazdo", ale tu już nie chciała się Zdzisiowi wtrącać. Jeśli chodzi natomiast o wybór imion, pogrzebała w internecie, wyszukując wszelkie miana alaskańskie, jakie jej „pod oczy" wlazły. I – w rezultacie – jedyna

suczka otrzymała imię Kayla, pieski natomiast, a było ich aż pięć („pięciu" – mówiąc panimalinkowym językiem), nazwano: Koyuk, Kenai, Ketchik, Kusko i Kuvah. Zdzisio aż zaniemówił z wrażenia, gdy Anna – przez panią Irenę – przekazała mu spisane na kartce imiona. Nikt nie miał psów, które tak by się wabiły! Pełen dumy pojechał aż do Gniezna zarejestrować hodowlę i pierwsze szczeniaczki. Po ich obejrzeniu i ocenie przeprowadzonej przez specjalnego rzeczoznawcę ze Związku Kynologicznego wszystkie maluchy otrzymały metryki i teraz, po siedmiu tygodniach, mogły już „iść do ludzi". Trzy pieski – Kenai, Ketchik i Kuvah pierwsze stały się własnością pewnego hodowcy z Bydgoszczy, który je sobie zamówił, gdy tylko dowiedział się, że Ksenia (czyli Kserya z Muldrow McKinley) jest szczenna. Muldrow McKinley to była uznana hodowla i pochodzące z niej psy wygrywały większość konkursów. Ksenia (pozostańmy już przy tej malinkowej wersji imienia) była dwukrotną złotą medalistką. I Ksenia, i Szatan (tak naprawdę Skagway z Hoonah-Angon), jeden z najlepszych reproduktorów, uchodzili za parę idealnych rodziców. Ich właścicielka, mieszkająca całe życie w Poznaniu, w wyniku skomplikowanych układów rodzinnych musiała wyjechać za granicę, a psów niestety zabrać ze sobą nie mogła. Nie zdążyła już ich sprzedać, zostawiła je więc po prostu swojej przyjaciółce, którą okazała się żona Zdziśka. A ta, jak wiemy – brzydko mówiąc – wypięła się na Zdzisia, wybrała innego, na dodatek mieszkańca Opola, i tam z nim wyjechała. Psy zostawiła. Zdzisiek zaś wrócił do rodzinnej wsi, zabierając ze sobą Ksenię i Szatana. Nie wiedział nawet, jaki skarb ma w ręku.

Po pewnym czasie jednak co nieco się dowiedział, Anna bowiem, szukając imion dla maluchów, pobuszowała trochę w internecie i wszystkiego o rodzicach swoich chrześniaków się dowiedziała. Mecenasostwo Witkowscy, kupując Kaylę, robili więc świetny interes. A Anna po prostu się cieszyła, że suczka trafi w dobre ręce. * Kolacja udała się nadzwyczajnie. Tomek i Henryczek wiwatowali na cześć pani Ireny, gdy ta wniosła półmiski ze smażonymi rybami. O tym, że będą ryby, wiedzieli już wcześniej, bo zapachu nie dało się ukryć. Ślinka już im więc leciała i nie mogli się tej kolacji doczekać. Ryby były różne – okonie, płocie, leszcze i nawet dwa liny. Świeżutkie, pyszne. Zniknęły wszystkie, co do jednej, pożarte przez biesiadników. – Za mało kupiłam – zmartwiła się Anna. – Kupiłaś? – droczył się Tomek. – A myśmy z Henryczkiem myśleli, że nałowiłyście obydwie z panią Ireną. Rzeczywiście, Anna z panią Ireną dzisiaj dwie godziny spędziły nad jeziorem, bo w stojącym nad wodą składziku na sprzęt była całkiem sprawna i niezbyt zniszczona łódeczka dla wędkarzy. Pani Irena zawołała Annę, by pokazać jej znalezisko. Obejrzały łódkę ze wszystkich stron i stwierdziły, że nie jest dziurawa i nigdzie nie powinna przeciekać. Odczyściły ją, jak mogły, wciągnęły na wodę i przywiązały do palika przy pomoście. – Jakby miała przeciekać, to do rana zatonie – powiedziała Anna. – A jak nie zatonie, to oddam ją moim stolarzom. Niech sobie na niej popływają i połowią ryby, ale przed wyjazdem będą ją musieli odnowić i

elegancko pomalować. To będzie pierwszy sprzęt do mojego pensjonatu, pomyślała, robiąc zdjęcia. Od kilku dni kiełkował jej bowiem w głowie pomysł na wykorzystanie dworu. Już prawie od pierwszego dnia pobytu w Sosnówce pokochała dom głęboką miłością i postanowiła, że zostanie tu przynajmniej rok, a co będzie dalej, to się zobaczy. Każdy dzień oddychania tym cudownym sosnowym powietrzem umacniał decyzję Anny. Dzięki internetowi i poczcie mejlowej korekty, a nawet redakcje książek mogła robić w każdym miejscu na ziemi, w którym jest łączność – a w Sosnówce, na szczęście, była. Pracowała tak przecież już dwa miesiące i wszystko szło jak najlepiej. Remont zakończy się przed zimą, a może nawet wcześniej, nie powinno więc być problemu z mieszkaniem tu przez cały rok. Niebiosa jej zesłały panią Malinkę, a dzięki przyjaźni z Koniecznymi, Marzeną, mecenasem i Karolem nie będzie samotna. Poza tym zgromadziła sobie nową kupkę książek oczekujących na przeczytanie, w mieście była świetnie zaopatrzona księgarnia, ponadto Anna miała przecież dostęp do merlin.pl, empik.com i Allegro – i systematycznie z tego korzystała. Grzegorz może przyjeżdżać na weekendy, a jeśli nie, to też nie będzie źle. Anna spostrzegła, że nie uzależniła się od niego i tak bardzo za nim nie tęskni. Ucieszyło ją to. Od pewnego czasu więc bardzo poważnie zastanawiała się nad możliwością otwarcia w Sosnówce minipensjonatu. Pamiętała „Koniczynkę" nad Zalewem Koronowskim, gdzie co roku spędzała wakacje z rodzicami. Przyjeżdżali tam stali bywalcy i czuli się jak w rodzinie. Właścicielka w dniu swoich imienin, piętnastego sierpnia,

dostawała składkowy prezent od wszystkich gości, a wieczorem urządzała wystawną kolację, na której co roku królował wędzony węgorz uwielbiany przez wszystkich. Potem były chóralne śpiewy i tańce przy ognisku. O czymś takim myślała Anna. Chciała, żeby to był pensjonat dla wędkarzy i grzybiarzy. Jej warszawscy stolarze zrobili już cztery porządne pomosty wędkarskie, z których zresztą sami chętnie korzystali. Pani Malinka podpowiedziała, jak zrobić niewielkie suszarnie do grzybów: były to po prostu stojące metalowe szafki z metalowymi siatkami, a pod tymi siatkami należało zainstalować co najmniej dwie lampy o dość dużej mocy. Pani Irena widziała taką suszarnię u swoich sąsiadów, którzy prowadzili agroturystykę. Anna myślała, że byłby to pensjonat dla spokojnych, w większości starszych ludzi – cichy, przyjazny i rodzinny. O umiarkowanych cenach. Atrakcją byłby właśnie brak atrakcji – żadnej dyskoteki, żadnej świetlicy, żadnej obowiązkowej rozrywki. Kilka pokoi, mała salka jadalna i salka kominkowa z kilkoma stolikami, przy których można by na przykład pograć w brydża albo szachy. Lub po prostu posiedzieć, przejrzeć prasę i porozmawiać. Będzie też doskonale wyposażona biblioteka. I może udałoby się znaleźć jakąś masażystkę. To wszystko – ale Anna sądziła, że do takiego pensjonatu chciałoby przyjechać wiele osób. Nie rozmawiała jeszcze z nikim o tym pomyśle, poza panią Ireną, której zwierzyła się ze swojego marzenia przy którejś porannej kawie. Pani Irena ucieszyła się bardzo, bo Anna spytała ją, czy nie zechciałaby jej pomagać w prowadzeniu takiego pensjonatu. – Oczywiście, oczywiście, pani Anulko. – Anna, choć w Warszawie nie lubiła być Anulką, u pani Ireny jakoś tę Anulkę przełykała. – Wszystko

będę robić, gotować, sprzątać, co tylko będzie trzeba. A jakbym nie dawała rady, to córka mojej sąsiadki, Beatka, mogłaby pomagać. Ona jest bardzo porządna i grzeczna. – Dobrze, pani Irenko, jeszcze wszystko zaplanujemy, a na razie niech to będzie nasza tajemnica; nikomu oprócz pani jeszcze o tym moim pomyśle nie wspomniałam. – Dobrze, pani Anulko – przyrzekła pani Malinka, dumna, że została dopuszczona do takiej konfidencji. – Będę milczeć jak głaz. Annę zachwyciło to literackie porównanie. * Anna jechała do Koniecznych. Było niedzielne popołudnie, miała nadzieję, że Jacek będzie w domu. Zostawił w Sosnówce portfel, więc wykorzystała to jako pretekst do odwiedzin. Chciała z nim porozmawiać o swoim pomyśle. Gdyby zdecydowała się otworzyć pensjonat, trzeba by trochę zaadaptować Sosnówkę. Anna była bardzo ciekawa, co Jacek na to powie. W końcu od jego zdania zależałoby bardzo dużo, jeśli nie wszystko, przecież rozbudową musieliby się zająć Konieczni. Anna polegała na nich bardzo. Remont postępował szybko, już niewiele zostało do zrobienia, chyba żeby przymierzyć się do rozbudowy pod kątem pensjonatu. W niedzielę do szesnastej czynne było duże centrum handlowe w mieście. Był tam spory dział zabawek i Anna tam właśnie się spieszyła, chciała kupić coś Florkowi, choć tak naprawdę nie wiedziała co. – Panie Dyziu kochany – Anna zatrzymała samochód przed „Rybeńką", bo akurat wyjechał jakiś volkswagen. – Co by pan kupił

sześcioletniemu chłopaczkowi? Do Koniecznych jadę na chwilę i chcę zawieźć coś Florkowi. Nie mam w ogóle żadnego pomysłu. – Pani Anulko, wie pani co? Florek uwielbia straż pożarną, może tam jakiś wóz strażacki będą mieli, to by się chłopak najbardziej ucieszył. – Oj, panie Dyziu, dziękuję bardzo. – Anna aż ucałowała w policzek swojego doradcę, przyprawiając go o wielki rumieniec zażenowania. – To lecę do centrum, zaraz wracam, pa! – Pa – szepnął jej adorator, zachwycony i szczęśliwy. Zajechała z fasonem, trąbiąc króciutko, przed dom Koniecznych. Florek był na podwórku i bawił się z psem. Rzucał mu piłeczkę, a pies posłusznie ją przynosił i kładł u stóp chłopca. Obydwaj wydawali się tak samo zadowoleni. – Tata! Tata! – zawołał Florek, widząc samochód i wysiadającą z niego Annę. – Ta pani od Karola przyjechała. Zdziwiła się i ucieszyła, że chłopiec ją zapamiętał. Nie wiedziała jeszcze, że Florek miał fotograficzną pamięć i co zobaczył, to pamiętał. – Anna! – Jacek szedł do niej przez podwórko. Przez chwilę myślała, że weźmie ją w ramiona, taki ruch zrobił, jednak do tego (niestety, pomyślała) nie doszło. – Chodź, zapraszamy. – Otworzył furtkę. – Co cię do nas sprowadza? Cokolwiek by to zresztą było, cieszę się. Napijesz się kawy? – Chętnie. – Weszła na podwórko. – Florek! – zawołała. – Przywitasz się ze mną? Podszedł do niej i poważnie wyciągnął rękę, którą Anna, mrugając do Jacka, serdecznie uścisnęła. Zaraz jednak ukucnęła i ucałowała malca

serdecznie, wywołując tym rumieniec i nieśmiały uśmiech na jego twarzy. Wyciągnęła rękę zza pleców. – Zobacz, co my tu mamy – powiedziała, wręczając chłopcu spory pakunek. – Ale, wiesz co? Chodźmy do domu, bo tata tam kawę dla mnie robi, a ja też chcę zobaczyć, co jest w tej paczce. – To nie wiesz? – spytał zdziwiony. – No… wiem, ale chcę zobaczyć, czy ci się spodoba. Weszli do domu, trzymając się za ręce, co nad wyraz zdziwiło Jacka, bo Florek stronił od kobiet. Żadna nie była jego mamą, a on ciągle wierzył, że mama wróci. I na nią czekał. Usiedli na kanapie, nie przy stole, na którym już stała kawa. – Daj mi tu moją kawę, bo ja mam z Florkiem sprawę do załatwienia. Jeśli mu się nie spodoba to, co jest w tej paczce, to jutro zabieram go na zakupy do centrum. Dobrze, Florek? – Jak tata pozwoli – szepnął grzecznie chłopiec. – Pozwolę, pozwolę, ale otwieraj tę paczkę, bo jestem strasznie ciekawy, co tam jest w środku, a ty nie? Florek odwijał papier i starannie go składał. Wyraźnie mu się podobało, że jest w centrum uwagi. Poza tym już dawno nie widział takiego uśmiechu na twarzy ojca. Nie wiedział, co o tym myśleć, na razie jednak był zaabsorbowany trzymaną w rękach paczką. Spod papieru wyłoniło się pudełko, a na nim… – Tato, straż pożarna, straż pożarna! – zaśpiewał z radości, otwierając pudełko. W środku znajdował się spory samochód strażacki, a także remiza do złożenia i figurki strażaków. Wóz strażacki był jak prawdziwy, ze

zwiniętym wężem zakończonym dużą sikawką i rozkładaną drabiną. Florek aż podskoczył z radości. Przez chwilę wyglądało, jakby chciał się Annie rzucić na szyję, opanował się jednak. – Dziekuję bardzo. – Stanął przed nią i ukłonił się grzecznie. – Bardzo proszę, ale widzę, że nie bardzo ci się ten mój prezent podoba – zażartowała Anna. – Jak to? Przecież bardzo mi się podoba. No, tata, powiedz… – Florek prawie płakał. – Bardzo ci się podoba? No to bardzo proszę o buziaka. – Pochyliła się ku chłopcu, a ten cmoknął ją nieśmiało w policzek i zaczerwienił się uroczo. Jacek patrzył na nich zaskoczony. – No, no – mruknął – coś podobnego! Anna usiadła po turecku na podłodze. – Chodź tu – powiedziała do Florka. – Złożymy tę remizę. A widziałeś kiedyś prawdziwy wóz strażacki? – No pewnie, przecież tata jest ochotniczym strażakiem – odparł Florek, siadając koło niej. – Ochotniczym strażakiem? – zaśmiała się Anna. – I nic mi nie powiedział? W ogóle się nie pochwalił? – Patrzyła z uciechą, jak teraz zaczerwienił się tata Florka. – Już wiem, po kim Florek ma tę skłonność do rumieńców – dokuczała Jackowi, który usiadł przy nich. – Składamy tę remizę – powiedział. I siedzieli tak sobie razem, aż ostatni strażak znalazł się na swoim miejscu. – Teraz pobaw się sam. – Anna wstała. – Ja muszę porozmawiać z

twoim tatą. Usiadła przy stole, biorąc do ręki szklankę z kawą. Mocną i czarną, taką jak lubiła. Jacek widocznie podpatrzył w Sosnówce, jaką piła, bo nawet nie pytał o rodzaj kawy. Żadnego mleka, żadnej śmietanki, żadnych zabielaczy. Dwie łyżeczki cukru. Opowiedziała mu o swoim pomyśle na pensjonat. – To znaczy, że tu zostajesz? – Ucieszył się, a jej zrobiło się bardzo miło i tak… ciepło jakoś. – Zostaję – potwierdziła. – Hurra! – wykrzyknął Florek, czym znowu zadziwił swojego ojca.

Rozdział 17 Boguś robił zakupy w żoliborskim supermarkecie. Wiesia prosiła o kilka butelek niegazowanej wody, dwa kilogramy ziemniaków, jabłka i duże opakowanie proszku do prania. Lżejsze rzeczy kupowała sobie codziennie sama w osiedlowych sklepach lub na bazarku. Ale o te cięższe zakupy prosiła Bogusia, który raz w tygodniu przywoził jej wszystko samochodem. Dzwonił, podjeżdżając pod jej dom, i Wiesia zwykle czekała na niego na dole. Razem wnosili zakupy na górę. Na stole już zawsze – tradycyjnie – stał przepyszny, upieczony przez nią serniczek. Obydwoje – i Wiesia, i Boguś – byli już, co by nie mówić, starszymi ludźmi i uważali, że jeśli do tej pory nie zabił ich cholesterol, nie zaszkodzi im teraz porcja sernika raz w tygodniu. A szczerze mówiąc, obydwoje cholesterol mieli wręcz wzorcowy. Inne wyniki badań także, jak to mawiają lekarze, stosowne do wieku. Może tylko Wiesi troszkę dokuczała zadyszka, a Bogusiowi ostatnio pogorszył się wzrok. Ale na te dolegliwości zbytnio nie narzekali, Wiesia po prostu chodziła wolniej, Boguś zmienił okulary na silniejsze. Dzień był przepiękny, jak w środku lata. Boguś, stojąc przed czerwonym światłem, szybciutko zatelefonował do Wiesi. – Podjeżdżam – powiedział i schował komórkę, zanim ktokolwiek zdążył zauważyć, że właśnie naruszył prawo. Ponieważ Boguś jak wszyscy, a może nie wszyscy – jak większość prawników był legalistą i zawsze przestrzegał przepisów. Jeśli czasami zdarzały mu się jakieś odstępstwa, to tylko bardzo drobne. Gdy podjechał pod blok przy Pruszyńskiego, Wiesia oczywiście

stała już na dole. Wzięli zakupy i ruszyli na górę. Przy kawce i serniczku Boguś rozpoczął wielce przemyślaną rozmowę. – Rozmawiałaś, Wiesiu, ostatnio z naszą Aneczką? – zapytał. – Oczywiście – odrzekła Wiesia. – Nawet dzisiaj rano dzwoniła, kończą już remont, wszystko w porządku. – A nie miałaś wrażenia, że chyba jednak coś jest nie w porządku? – Nie, ojej, czy coś się stało? – zmartwiła się mocno Wiesia. – Raczej nie, ale, wiesz, odniosłem wrażenie, że ona chce tam zostać. Nie mówiła ci nic na ten temat? – Pewnie, że nie mówiła, przecież wie, że my mamy tylko ją, więc jak mogłaby zrobić coś takiego? Zostać w Sosnówce! Bogusiu, przepraszam cię bardzo, ale chyba na głowę upadłeś. – Wiesia aż złapała się za serce z wrażenia, gwałtownie chwytając powietrze. – No, właśnie takiej twojej reakcji by się obawiała, więc odwleka rozmowę na ten temat. Ale wiesz, co? – zdecydował się Boguś. – Pojedźmy tam! – Kiedy? – No, kiedy chcesz, za parę dni. Może za tydzień. Wiesz, zapowiadali, że teraz kilka dni popada deszcz, to bardzo dobrze, może będą grzyby. – Oj, grzyby! – Wiesi zaczął bardzo się podobać ten pomysł. Annę kochała, a zbierać grzyby uwielbiała. Jeść grzyby także. W każdej postaci. – Dobrze, jedziemy, ustal z Janinką, co i jak. Ona też pojedzie? – No przecież wiesz, że ona na grzyby pojedzie zawsze i wszędzie. A jeszcze na dodatek odwiedzić Annę! Chyba musiałbym ją przywiązać, żeby nie pojechała.

– To dobrze, gromadą zawsze weselej. – Wiesia z Janinką lubiły się i dogadywały, ku wielkiej radości Bogusia, bo jego żona do zbyt towarzyskich nie należała. – To ja upiekę ze dwa serniki i ciasto drożdżowe, Aneczka bardzo je lubi. Musimy tylko ustalić, kiedy jedziemy. Ustalili szczegóły. Sosnówko, nadjeżdżamy!

Rozdział 18 W następną niedzielę po wizycie Anny u Koniecznych zadzwonił jej telefon. „Jacek", ujrzała na wyświetlaczu. – Witam, słucham – powiedziała wesoło. – Czy jesteś w Sosnówce? I czy moglibyśmy wpaść do ciebie z Florkiem? – Usłyszała zdziwiona. – Jasne, zapraszam, czekam – odrzekła ucieszona. Nie było pani Irenki, kiedyś przecież musiała mieć wolne, choć zgłaszała chęć przychodzenia także w niedziele. Anna jednak stanowczo jej to wyperswadowała. – Aniu, czy nie pomyślałaś, że może ona woli być tutaj niż w domu? – wtrącił Tomek. – Co wiesz o jej rodzinie? Może ten jej chłop pije albo co? – Spróbuję się popytać. Może Marzena będzie coś wiedziała – obiecała Anna. Teraz postawiła na stole drożdżowe ciasto z jagodami upieczone wczoraj przez panią Irenkę w ilości, która zadowoliłaby pułk wojska, i choć Tomek z Henryczkiem zjedli całkiem sporo, jeszcze dość dużo zostało. Wyjęła i przygotowała kakao w kubeczku. Mam nadzieję, że Florek je lubi, pomyślała dość sceptycznie, dla niej bowiem kakao mogłoby nie istnieć. Przyjechali. Z dżipa wyskoczył Florek, trzymając w ręku bukiet róż. – Tata, no chodź – poganiał Jacka. Róże były oczywiście dla Anny; malec, dość odważnie, nie

wstydząc się, jak to dzieci potrafią, wręczył jej bukiet. – No ale jeszcze coś chciałeś powiedzieć, prawda? – szturchnął go lekko ojciec. – Bo… podziękować chciałem za strażaków. To moja najukochańsza zabawka – rozkręcił się nagle. – I uwielbiam ten wóz, i strażaków, i wszystko. I panią! – dodał z rozpędu. Dopiero przy tym zaczerwienił się mocno i schował za ojca. – I ja też uwielbiam strażaków i panią – dodał żartobliwie Jacek, mrugając do Tomka, który przykucnął przy Florku. – Cześć, kolego. – Podał mu rękę. – Jestem Tomek, a to Henryczek. – Wskazał za siebie. – My mało wiemy o strażakach, ale na pewno nam opowiesz, prawda? Przenieśli ciasto na dolny taras; siedzieli tam, słuchali świergotu ptaków, jedli i rozmawiali. Tomek wziął chłopca za rękę. – A lubisz łowić ryby? – zapytał. – Tata? – Florek spojrzał pytająco. – Widzisz, on nie wie, czy lubi, bo nigdy tego nie robił. Ja w zasadzie nigdy nie mam czasu, żeby się nim bardziej zająć, to biega na podwórku i bawi się z psem albo z dziećmi sąsiadów. – A pozwolisz mu iść ze mną nad jezioro? – spytał Tomek, który bardzo lubił dzieci i zawsze doskonale się z nimi dogadywał. Jacek spojrzał na Annę. – Spokojnie możesz – powiedziała. – Tomek prędzej sam by się utopił, niżby pozwolił, żeby Florek choć palec zamoczył. – Możesz iść z panem – zgodził się ojciec. – Tylko musisz

bezwzględnie słuchać pana Tomka. Henryczek już wyniósł dwie wędki, jedną dla Tomka, a drugą, małą i leciutką. Tą małą dotknął lekko Florkowego ramienia, mówiąc: – Tą oto wędką pasuję cię na wędkarza jeziornego. Trzymaj. – Wręczył wędkę rozpromienionemu chłopcu. – Pójdę z nimi – powiedział. – Bez wędki, będę łowił z Florkiem. – No, to teraz już możesz być całkowicie spokojny – powiedziała Anna i raptem sobie coś przypomniała. – Poczekajcie! – zawołała i zniknęła w domu. Po chwili wyszła z aparatem fotograficznym w ręku. – No, tatusiu, masz tu dokumentację kolejnego kroku w życiu twojego syna – śmiała się, pstrykając zdjęcia. – Florek, wędkarz jeziorny. Anna i Jacek siedzieli na tarasie i patrzyli na wodę. Było cudownie. Wiał lekki wiaterek, świeciło słońce. Wokoło panował błogi spokój. Szyszce nawet nie chciało się zejść nad brzeg, leżała w cieniu pod swoją ulubioną kępą leszczyny i spała. – Wiesz, Aniu, myślałem o twoim pensjonacie. Nie mieliśmy jeszcze okazji o tym porozmawiać, ale przemyślałem to sobie dokładnie. To miałby być niewielki pensjonat, prawda? Bo, widzisz, wszystko ma swoje plusy i minusy. Mały pensjonat to niewiele gości, mniej roboty. Ale też mniejszy zarobek, w ogóle nieduży. A czy gotuje się dla ośmiu osób czy dla kilkunastu, to już chyba niewielka różnica. Trzeba by jeszcze z Ireną porozmawiać, jest pracowita, dałaby sobie radę – tłumaczył. – Przepraszam, Jacusiu, na chwilkę zmienię temat, bo skoro wspomniałeś o Irenie… Czy nie wiesz, co jest z jej mężem? I jakie ona ma warunki w domu? Bo, wiesz, sama nic nigdy nie mówi, ale kiedyś

wspomniałam, że chętnie obejrzałabym te szczeniaczki Kseni, ale nie doczekałam się zaproszenia. Jacek zawahał się przez chwilę. Nie wiedział, czy ma prawo opowiadać o Stefanie, największym pijaku w mieście. Dziwił się, że Anna do tej pory o niczym nie wiedziała. W swoim okresie alkoholowym Jacek sam ostro popijał ze Stefkiem i kilka razy odprowadzał go do domu. Do domu, który utrzymywany był w całości przez Irenę, ostatnio do domowej kasy dokładał się trochę bratanek Stefka, Zdzisiek, który po powrocie z Poznania mieszkał u wujostwa, bo jego dom spalił się dwa lata temu. Po wyjeździe Zdziśka do Poznania dom stał pusty i miejscowi urządzali w nim sobie popijawy. Kiedyś zaprószyli ogień i wszystko poszło z dymem. Szczęśliwie nikt nie zginął. Dom nie był ubezpieczony, a od pijaczków żadnego odszkodowania Zdzisiek by przecież nie dostał. Nie starał się więc nawet dochodzić, kto uczestniczył w fatalnej libacji. Miał mieszkanie i żonę w Poznaniu i nie zamierzał już wracać do Towian. Ale tak się złożyło, że żona wybrała innego, mieszkanie sprzedali, żeby podzielić się pieniędzmi, i Zdzisiek jednak tutaj wrócił. Uporządkował pogorzelisko, ale o postawieniu nowego domu na razie nie myślał. Póki mógł mieszkać u Stefka i Ireny, mieszkał z nimi, dobrze mu tam było. Pieniądze wpłacił na lokatę bankową. Był wykwalifikowanym hydraulikiem, na brak roboty nie narzekał. Sprzedał wszystkie szczeniaki Kseni, a uzyskane pieniądze dosłownie siłą wepchnął ciotce. Niestety, to na jej głowie był cały dom, bo wuj Stefan, także hydraulik, roboty miał coraz mniej – cóż, często nie przychodził do pracy, nie wywiązywał się ze zobowiązań. Pił, każdy to wiedział. Stefan o tyle jednak był nieszkodliwy, że po pijanemu robił się

niezmiernie łagodny i grzeczny. Nie awanturował się, nie krzyczał, nie bił żony. Tak więc Irena „miała szczęście", jak z przekąsem mówiły kochane sąsiadki. A ona znosiła swój krzyż z właściwą sobie pokorą. Zawsze była cicha i uległa. I bardzo pracowita. Do głowy jej nie przyszło, że mogłaby coś w swoim życiu zmienić. Cieszyła się bardzo z obecności Zdziśka, choć przykro jej było, że jego małżeństwo się rozpadło. Ale – ponieważ Malinkowie swoich dzieci nie mieli, traktowali Zdzisława jak własne dziecko, tym bardziej że innej rodziny i oni, i on już nie mieli. Prawdziwych rodziców Zdzisiek wykreślił ze swojego życia definitywnie, uznając za ojca i matkę Stefana i Irenkę. Jacek opowiedział Annie tę historię, uznał bowiem, że nie wypytywała go ze zwykłej, babskiej ciekawości, tylko z życzliwości. Widział przecież, jak odnosiła się do Ireny, i wiedział, że ta darzy uwielbieniem swoją pracodawczynię. – O matko! – westchnęła Anna. Rozumiała teraz, dlaczego Irena tak długo przesiaduje w Sosnówce. Nic innego nie miała przecież do roboty. A pieniądze jej się przydawały, były dodatkiem do niewielkiej emerytury, bo pani Irena miała już sześćdziesiąt jeden lat, choć – o dziwo – zupełnie na tyle nie wyglądała. Była drobna, niewysoka, sprężysta. Miała sporo zmarszczek, ale przecież wiejskie kobiety na ogół mają pomarszczone twarze, nawet w wieku czterdziestu lat. Na szczęście pani Irenie zdrowie dopisywało. Anna postanowiła dać swojej Malince podwyżkę, w końcu gospodyni naprawdę na to zasługiwała. *

– Tato, tato, zobacz, rybę ułowiłem! – krzyczał radośnie Florek, niosąc wiaderko, w którym pływała nawet spora płotka. – Złowiłem – nie wytrzymała profesor Towiańska. – Chodź tu do mnie, pokaż – poprosiła chłopca. – Piękna ryba, Florku, naprawdę – pochwaliła go. – A teraz chodź, pójdziemy ją uroczyście wpuścić do jeziora, bo tam jej mama się martwi, że córeczka do domu nie wraca. – Tato? – niepewnie spytał Florek. – Idź, synku – zezwolił Jacek. – Wiesz, jest taka tradycja, że każdy wędkarz swoją pierwszą rybę wypuszcza z powrotem do wody. Więc idź i wypuść rybkę. Poszli z podskakującą obok Szyszką, która koniecznie chciała sprawdzić, co jest w wiaderku. Anna patrzyła na idącego obok niej chłopca i serce jej się ściskało. Znała historię żony Jacka, którą opowiedziała jej pani Irenka. Konieczni swego czasu wynajmowali pokój letnikom. W 2006 roku przyjechało z Warszawy trzech wędkarzy i zakwaterowali się u Koniecznych na cały miesiąc. Jeden pan Marek był wyjątkowo uroczy, może nie tyle przystojny, ile właśnie uroczy. Miły, z brodą i wąsami, ze złotą czupryną. Zawsze uśmiechnięty, niezmiernie grzeczny i sympatyczny. I czarujący. Co wieczór rozpalali ognisko i śpiewali rosyjskie dumki, co bardzo się podobało Wioli, żonie Jacka. Siadywała z nimi przy tym ognisku, piekli razem kiełbaski na patyku i śpiewali, śpiewali, śpiewali. Wiola miała ładny głos, ale przed przyjazdem warszawiaków Jacek rzadko słyszał, żeby śpiewała. Cieszył się więc, że żona choć trochę się rozerwie. A Wiola rozrywała się jak nigdy… Gdy warszawscy letnicy wyjechali, posmutniała, przestała śpiewać i zrobiła się

jakaś nieobecna. Nieoczekiwanie – choć tylko dla męskiej części rodziny Koniecznych – w październiku pan Marek przyjechał znowu, na ryby i grzyby, jak powiedział. Na te grzyby chodziła z nim Wiola, żeby mu pokazać najlepsze miejsca w okolicznych lasach. I z którejś wyprawy wcale nie wrócili. Konieczni dopiero wieczorem spostrzegli, że nie ma ani Wioli, ani pana Marka. Ani ich rzeczy. Był za to list do Jacka, leżał na poduszce w sypialni. „Nie szukaj mnie – pisała Wiola. – Po raz pierwszy wiem, że żyję. I niech tak zostanie. Jestem szczęśliwa, czego i tobie życzę. Florkowi powiedz, że go kocham, ale nie wrócę, bo nie mogę. Niech wyrośnie na grzecznego i dzielnego chłopca. Wierzę, że z Tobą będzie mu lepiej niż ze mną". Przez pewien czas Jacek wierzył, że Wiola wróci. Że się otrząśnie, zrozumie, zatęskni. Jeśli nie do męża, to do syna. Tak się jednak nie stało. Po świętach przyszły tylko papiery rozwodowe. Zgodził się na rozwód, bo był zbyt dumny, żeby zabiegać o inne rozwiązanie. Uciekł w alkohol. Ciąg trwał przez jakieś półtora roku, a później Jacek się otrząsnął. Opamiętał się po tym, jak któregoś dnia rzucił stołkiem w ojca, który zarzucił mu w złości, iż wszystko stało się przez to, że Jacek „baby przy sobie utrzymać nie umiał". I gdy zobaczył wielkie oczy i drżące wargi własnego syna. Nie pił już przeszło pół roku. – Florku, usiądź teraz na pomoście, trzymaj się tej ławeczki, a ja

muszę ochrzcić cię jako wędkarza jeziornego, na którego zostałeś pasowany przez pana Henryczka. – Anna zaczerpnęła ręką trochę wody z jeziora i pokropiła chłopca. – A teraz powtarzaj za mną: – Ja, Florian Konieczny… – Ja, Florian Konieczny… – zaczął szaleńczo przejęty Florek, którym w życiu nikt tak się nie zajmował, jak robili to mieszkańcy Sosnówki. – Uroczyście przyrzekam…– Uroczyście przyrzekam… – … że będę przestrzegać wszelkich reguł wędkarskich. – … że będę przestrzegać wszelkich reguł wędkarskich. I to był koniec „chrztu wędkarskiego", bo rozbawiona, ale usiłująca zachować powagę Anna, już nic więcej nie umiała wymyślić. Raz jeszcze więc pokropiła chłopca wodą i razem wypuścili płotkę do jeziora. Plusnęła i odpłynęła. – Tato, tato – wołał Florek. – Zostałem ochrzczony na wędkarza! I wypuściliśmy rybę do jej mamy – opowiadał podekscytowany. – Dobrze, teraz pobaw się z Szyszką, tylko nie wolno ci wchodzić do wody. W ogóle nie wolno ci samemu iść nad jezioro. – Jacek z uśmiechem patrzył na przejętego syna. – A czy on umie pływać? – spytał Tomek. Jacek ze wstydem spuścił głowę. – No, nie – szepnął. – Dobra, to przywieź go jutro ze sobą, zajmiemy się nim. Za parę dni będzie pływał jak ryba. – Tak, tak, przywieź go – potwierdziła zaproszenie Anna.

* Jacek zajrzał do Florka. Chłopiec spał na wznak, leciutko posapując, a przy łóżku stał nowy wóz strażacki. Wszystko było w porządku. Jacek wyszedł przed dom i zamyślił się głęboko. Po raz pierwszy od prawie trzech lat ujrzał rozbawionego, wesołego, szczęśliwego Florka. Syn był dzisiaj prawdziwym dzieckiem, a nie przygnębionym „starym malutkim", jakiego wszyscy widywali przez ten czas. Sprawiła to Anna, jej przyjaciele, Sosnówka. Anna… od momentu wyjazdu Wioli Jacek nie spojrzał dwa razy na tę samą kobietę. Uznał, że wszystkie baby są podłe. „Występne i zdradzieckie", jak śpiewa Alicja Majewska*. Po rozwodzie i swoim incydencie alkoholowym przyrzekł sobie, że już przez żadną nie będzie w życiu nieszczęśliwy. Uciekał w pracę, nic więcej go nie obchodziło. Zaniedbywał Florka, ale nawet o tym nie wiedział. Nie przyszło mu do głowy, że dziecko potrzebuje czegoś więcej niż czyste ubranie i pełen talerz. Florek snuł się za ojcem, ale Jacek nie zwracał na niego większej uwagi. Rozmowy między nimi były rzadkie i ograniczały się do codziennych spraw. Nie czytał chłopcu bajek, nie bawił się z nim samochodzikami. Nie wziął go nigdy na ryby, nie nauczył pływać. Uświadomiła mu to wszystko dopiero wizyta w Sosnówce. Gdy Florek od razu przylgnął do Anny, Jacek był bardzo zdziwiony. Chłopiec raczej stronił od obcych, a do kobiet w ogóle nie chciał podchodzić, widocznie miał do każdej pretensję, że nie jest jego mamą. Anna, chyba dzięki wozowi strażackiemu, znalazła jakiś klucz do małego. A wizyta w Sosnówce ostatecznie przełamała lody. Florkowi buzia się nie

zamykała, po powrocie do domu bez przerwy opowiadał swoje wrażenia dziadkowi Leonowi i wujkowi Czesiowi. – I ja rybę ułowiłem, no, chciałem powiedzieć… złapałem ją. Była w wiaderku i pani Ania powiedziała, że musi mnie ochrzcić. I nalała mi wody z jeziora na głowę – relacjonował przejęty. – Jakie ochrzcić, co on opowiada? – obruszył się dziadek Leon. – Tato, to było takie pasowanie na rycerza, to znaczy na wędkarza. Tak go tam zabawiali. Ale rybę złowił rzeczywiście. Pan Tomek pożyczył mu wędkę. – A jutro jedziemy i będę pływał! – Florek prawie krzyczał z wrażenia. – Dobrze, dobrze, na razie do łazienki proszę i spać – zarządził ojciec. Jednak sam Jacek nie mógł zasnąć. Cały czas miał przed oczami rozradowanego synka i Annę, która była dla niego lepsza niż własna matka. Matka, o której dziecko chyba jeszcze pamiętało, a która o swoim dziecku zapomniała chyba już dawno. Od momentu wyjazdu, w październiku 2006 roku, nie odezwała się ani słowem. Jej adwokat przysłał tylko papiery rozwodowe. Żadnego podziału majątku nie zrobili, bo w domu Koniecznych wszystko było własnością Koniecznych, a największym majątkiem Wioli, z którego dobrowolnie zrezygnowała, był jej syn. Jej i Jacka. Teraz tylko jego. Jacek nie mógł spać także dlatego, że Anna była pierwszą kobietą, z którą od tamtego czasu rozmawiał dłużej niż kwadrans. Która od pierwszego wejrzenia zrobiła wrażenie na jego synu. I która od pierwszego wejrzenia zrobiła piorunujące wrażenie na nim samym.

Oczywiście wiedział o romansie Anny z Grzegorzem, wiedzieli wszyscy w ich otoczeniu, bo Anna i Grzegorz nie ukrywali, co ich łączy. Nie mieli powodów. Teraz jednak Grzegorz wyjechał. Minęły już dwa tygodnie od jego wyjazdu, były dwa weekendy – a tamten jakoś się nie pojawiał. Jacek oczywiście nikogo o nic nie pytał, ale… cieszył się, że tamtego nie ma. A któregoś dnia wszedł do „Kujawianki", chciał się napić wody. Marzena przyniosła mu ją osobiście i przysiadła się na chwilę. Pytała, co słychać w Sosnówce, jak remont, czy są tam jeszcze Tomek i Henryczek. – Pytam tak, bo Anny coś dawno u mnie nie było – tłumaczyła się niepotrzebnie. – A może ktoś nowy przyjechał? A Grzegorz jest?– A – zrozumiał Jacek – nie, Grzegorza nie ma już dwa tygodnie. – Zobaczył, jak twarz Marzeny się rozjaśniła. – Powiem Annie, żeby do ciebie zajrzała, bo tęsknisz, okej? – Okej – zgodziła się Marzena.

Rozdział 19 Wiesia z Janinką siedziały z tyłu i przez pół drogi gadały jak najęte. A teraz kazały Bogusiowi włączyć radio, na stację ze starymi przebojami, i śpiewały radośnie już pół godziny. Boguś skręcił w prawo i podjechał pod barek przy stacji benzynowej. Nie wiedział, jak inaczej mógłby przerwać ten koncert. – Zapraszam panie na kawę. – Szarmancko otworzył drzwi samochodu i skłonił się uprzejmie. Był koniec września, pora jak najbardziej na grzyby. Ostatnio trochę popadało i w telewizji pokazywano obfite grzybowe zbiory. Wszyscy w rodzinie, bo za taką uważali się Wiesia, Malczewscy i „zaadoptowana" przez nich Anna, uwielbiali zbierać grzyby. Przerabiali je potem na różne sposoby, suszyli, mrozili, wkładali do octu. I jedli, jedli, jedli. Superspecjalistą był Boguś, nikt nigdy nie zdołał nazbierać więcej grzybów niż on. I znał się na nich doskonale. Zdanie Bogusia w kwestii „jadalności" jakiegoś grzyba było święte. Co roku jeździli na grzyby w różne miejsca. Ale do tej pory ich ulubionym miejscem był nieduży przytulny pensjonat na Mazurach, w pobliżu Biskupca. Stał w głębi lasu, grzyby rosły tam niemal pod nogami gości. Teraz jednak wyruszyli do Sosnówki. I wiele sobie po tym wyjeździe obiecywali. Wiesia na przykład, przerażona, że Anna mogłaby zostać tam na stałe, postanowiła dzielnie, że jeśli okaże się to prawdą, to ona, Wiesia, zostanie z Anną. Nie wiedziała

tylko, czy to będzie wykonalne, jakie w tej Sosnówce panują warunki, czy są tam jeszcze jacyś ludzie – no, nie wiedziała nic. Im bliżej było do celu, tym bardziej Wiesia cichła. Janinka planowała już długie odwiedziny w dworku. Pierwsze – tak sobie wymyśliła – mogłyby być w okresie świąteczno-noworocznym. Tego, że mogłoby się zdarzyć, iż Anna miałaby inne plany, w ogóle nie brała pod uwagę. Boguś podjechał swoją toyotą avensis pod ganek Sosnówki. Anna, która wyglądała ich już od południa, podbiegła do nich z szerokim uśmiechem. Za nią w podskokach goniła Szyszka. – Och, jaki ładny piesek – zachwyciła się Janinka. Od kilku lat już suszyła Bogusiowi głowę, namawiając go na psa. Bogusiowi jakoś udawało się do tej pory opierać, nie dlatego że nie lubił psów, wręcz odwrotnie – lubił, ale lubił za bardzo, żeby jakiegoś skazywać na mieszkanie w bloku w centrum Warszawy. Janinka, po zastanowieniu, zgadzała się z jego argumentami. I psa nie mieli. Ale Janinka nie mogła przejść obojętnie obok żadnego psiaka. – To suczka, Jasiu, Szyszka – przedstawiła Szyszkę Anna. – Wiesz, jakiś bydlak wyrzucił ją z samochodu i uciekł. Błąkała się przez kilka dni, aż szczęśliwie znalazła mnie. Teraz już zapomniała, tak myślę, bo jest wesoła i pogodna. I jest moim ukochanym pieskiem. – Szyszka szczeknęła wesoło, jakby zrozumiała, że to o niej mowa. A może reagowała tak na słowo „piesek", choć częściej mówiono o niej „suczka" lub „sunia". – A to moja ukochana Sosnówka – zaprezentowała Anna dwór. Dom wyglądał już bardzo elegancko. Jeszcze wczoraj kończone

były prace malarskie, w czym brał udział nawet Karol Majewski, który lubił wpadać tu od czasu do czasu, a to by łowić z panami rybki, a to żartobliwie adorując Annę. Może i owa adoracja byłaby mniej żartobliwa, gdyby nie marsowa mina Jacka i jego groźne spojrzenia rzucane w stronę Karola, ilekroć ten wypowiadał jakieś miłe słowa pod adresem Anny. Poddał się więc, bo z Koniecznymi nikt w mieście zadzierać nie chciał. Kiedyś nawet Karol posunął się do tego, że przywiózł ze sobą Katarzynkę, bibliotekarkę, córkę miejscowego internisty. Anna bardzo się ucieszyła, do tej pory bowiem nie zajrzała do żadnej z bibliotek, a w mieście były dwie. Obie młode kobiety bardzo przypadły sobie do gustu. Anna więc obiecała sobie, że koniecznie odwiedzi Katarzynę. W jej miejscu pracy, to jest w bibliotece, oczywiście. Od tego momentu Jacek uwierzył, że adoracja Karola jest naprawdę żartobliwa i przestał na niego patrzeć groźnym wzrokiem. Nawet wydawało się, że się lubili. Anna cieszyła się z tego, bo od kiedy Tomek z Henryczkiem wyjechali, jakoś smutniej się zrobiło w Sosnówce. Panowie stolarze musieli wracać do Warszawy i do pracy. Obiecali jednak wpadać w weekendy. Anna dała im carte blanche co do wizyt w Sosnówce – mogli przyjeżdżać, kiedy chcieli i na jak długo chcieli, bez żadnego uprzedzania. Pokój dla nich zawsze się znajdzie. – W razie gdybym miała tylu gości, że wszystkie pokoje będą zajęte, oddam wam swój, a sama zamieszkam z Florkiem – obiecała Anna, przy chłopcu oczywiście, wzbudzając tym nieopisany zachwyt małego Koniecznego. I dużego zresztą też.

Oczom przybyłych ukazał się teraz typowy polski dworek szlachecki, rozłożysty, dwuskrzydłowy. Miał parter i piętro, od frontu znajdował się ganek, a nad nim, podtrzymywany przez kolumny, był uroczy balkon z tralkami. Świeżo odmalowane ściany dworku lśniły bielą. Z prawej strony, cofnięty nieco, w odległości kilku metrów od domu stał dwudrzwiowy budyneczek wyglądający jak garaż lub pomieszczenie gospodarcze. Też odmalowany na biało. – Zostawcie na razie te bagaże – niecierpliwiła się Anna. – Chodźcie zobaczyć jezioro. Obeszli dworek, zatrzymali się i obejrzeli go od tyłu. Największą ozdobą był duży, półkolisty taras, okolony pięcioma też półkolistymi schodkami, zastawiony wesołymi ratanowymi fotelikami, wśród których stały dwa okrągłe stoliczki. Pani Irena wnosiła tam właśnie różne półmiski. – Pani Irenko, prosimy do nas na chwilkę – poprosiła Anna i przedstawiła wszystkim panią Malinkę. Potem goście zeszli nad jezioro i aż westchnęli chórem. Woda lśniła w słońcu. Ponieważ wiatr ucichł, tafla była gładka i błyszcząca jak lustro. Nad wodą niziutko latały ważki, a rybom schowanym w głębinach nawet nie chciało się na nie polować. Ptaki też śpiewały bardzo leniwie, jakieś poćwierkiwania rozlegały się jedynie od czasu do czasu. Las na drugim brzegu odbijał się od powierzchni jeziora i prawie zacierała się granica między lądem i wodą. Po niebie przemykały maleńkie, nieliczne, pierzaste obłoczki. Było przepięknie. Warszawscy stolarze wybudowali cztery wędkarskie pomosty i jeden większy, do opalania, z boczną odnogą do przywiązywania sprzętu

pływającego. Na razie stała tam jedna jedyna łódeczka wędkarska pomalowana przez Tomka na ciemnozielony kolor. Na pomoście do opalania ustawione były dwie trzyosobowe ławeczki z oparciem. Wszyscy więc usiedli na nich i patrzyli w milczeniu przed siebie. Raptem zza zakrętu majestatycznie wypłynęła łabędzia rodzina: tata, mama i sześć łabędziątek. Całkiem już wyrośniętych. Mieszczuchy z Warszawy wstrzymały oddech. – Nic dziwnego, że nie chcesz wracać! – wyrwało się Bogusiowi. Czar prysnął. – Jak to: nie chcesz wracać? – zdenerwowała się Janinka. – Co ty mówisz, Bogusiu? Wiesia przezornie nic nie mówiła. Postanowiła, że na razie będzie tylko słuchać. – Pani Aniu! Pani Aniu! – zawołała Irena. – Drugie śniadanie gotowe, zapraszam wszystkich. Pomyślała, że chyba ozłoci tę swoją Malinkę. Przerwała rozmowę w samą porę. – Ale, Aniu, powiedz mi, co ten Boguś mówi – nie ustępowała Janinka. – Porozmawiamy o wszystkim, ale później, dużo czasu przed nami – wykręciła się Anna. – Teraz pędźcie po kolei do łazienki umyć łapki, gościnne ręczniki już są tam przygotowane. I zapraszam na drugie śniadanie. Na stole były same pyszności. Biały ser i śmietana od Malinkowej Księżniczki. Miód od Malinkowych pszczół. Jajka na twardo od Malinkowych kur. Szczypiorek, cebulka, rzodkiewki, pomidory, ogórki i

sałata z Malinkowego ogródka. – No, spójrzcie, gdyby nie moja pani Malinka, na stole byłyby tylko wędliny – zachwalała Anna. Wędliny były także, oczywiście, ale wcale nie ze sklepu. Wędliny wyrabiał Malinkowy sąsiad, Jańczak, który miał za domem prawdziwą wędzarnię i umiał zrobić wszystko. Jego kiełbasy i baleron nie miały sobie równych. Tak więc i wędliny były w zasadzie zasługą pani Ireny. Ze sklepu pochodziły masło, sól i pieprz. A pieczywo z prywatnej piekarni. Takich frykasów w Warszawie nie znalazłoby się nawet na najlepszym kiedyś bazarze przy Polnej. Wszyscy więc objadali się do granic niemożliwości. Po brzegi, jak mawiał Boguś. Po śniadaniu Irena wniosła jeszcze swój słynny drożdżowy placek z jagodami, kawę i herbatę. W dzbanku było jeszcze pyszne, zimne mleko, też od Księżniczki. Uczta Lukullusa. * – Pani Aniu! Pani Aniu! – wołał Dyzio, widząc toyotę Anny parkującą niedaleko „jej miejsca" przed „Rybeńką". Stanęła tam, bo inne miejsca były już zajęte, trwał sezon grzybowy i w mieście roiło się od gości, mimo że lato już się kończyło. – Pani Aniu! – Dyzio dopadł samochodu i już otwierał Annie drzwi. – Kochaniutka, czy pani lubi wędzone rybki? – Czy lubię? – zaśmiała się Anna. – Panie Dyzieńku, za wędzoną rybkę oddam wszystko. Z wyjątkiem Sosnówki i mojego Soluszka.

– A kto to jest Soluszek? – najeżył się Dyzio. – No, jak to kto, pana ulubieniec, panie Dyzieńku kochany, ciągle po oczkach pan go głaszcze. To mój samochodzik tak się nazywa – wytłumaczyła Anna. – Ale czemu pan pyta o wędzone rybki? – A bo, pani Aniu, ten Balcerzak, co to od niego kupowałem rybki dla pani, nawędził sielaw i je sprzedaje. To ja zamówiłem dla pani kilogram, bo wiedziałem, że pani gości z Warszawy będzie mieć. Nawet się nie pytałem, czy pani chce, tylko zamówiłem – opowiadał Dyzio. – No i teraz nie wiem, czy dobrze zrobiłem. – Panie Dyziu, wie pan co? – Anna wspięła się na palce (jej wielbiciel miał ponad metr osiemdziesiąt wzrostu) i pocałowała Dyzia w policzek. – Kocham pana! – I jeszcze dwa węgorze zamówiłem – powiedział Dyzio, zawstydzony, a jednocześnie zachwycony tym wyznaniem Anny. – A czy nie mógłby pan polecieć do Balcerzaka i kupić jeszcze trochę tych rybek? I ze dwa kilogramy świeżych, do usmażenia? Bo postanowiłam, panie Dyziu, urządzić parapetówkę. No, oblewanie remontu Sosnówki. I pan jest pierwszym zaproszonym gościem – podjęła Anna nagłą decyzję. I tak nosiła się z myślą zaproszenia wszystkich swoich przyjaciół z miasta do Sosnówki, a kiedyż będzie lepsza okazja, niż teraz, kiedy jeszcze jest piękna pogoda, gdy przyjechała jej „rodzina" z Warszawy i jeszcze trafiły jej się takie rybki. – Ja??? – W oczach Dyzia pokazały się łzy. – Ja, zaproszony? Do pani? – No, wiem, panie Dyziu, tak mało elegancko pana zaprosiłam,

proszę się nie gniewać, dostanie pan jeszcze oficjalne zaproszenie, bo chcę wydrukować takie piękne, na papierze. Nie wiem tylko, kto mógłby mi narysować dworek na okładce – zastanawiała się Anna. – Ja! – Łzy już całkiem otwarcie spływały po Dyziowej twarzy. – Ja mogę spróbować, pani Aniu. Ale pani mnie chce zaprosić? Mnie, takiego… – Cicho, panie Dyziu! – Anna zmarszczyła brwi. – Co to znaczy „takiego"? Przecież jest pan moim przyjacielem, tak czy nie? – No, to dla mnie zaszczyt, ja pani, ja pani… wszystko… – jąkał się Dyzio. – Więc niech mi pan tu się nie jąka, tylko proszę lecieć do tego Balcerka czy jak mu tam. – Balcerzaka – wtrącił Dyzio. – Balcerzaka – poprawiła się Anna. – I niech pan kupi więcej tych rybek. Wszystkich. Po chwili nacisnęła klamkę drzwi kancelarii mecenasa Witkowskiego. O dziwo, były zamknięte. Bardzo się zdziwiła, bo przecież przyszła w godzinach pracy firmy, a pan Antoni bardzo dbał, żeby nikt nigdy nie odszedł z kwitkiem od drzwi jego biura. Zawsze ktoś musiał być na posterunku: albo sam mecenas, albo jeden z jego dwóch wspólników, albo wreszcie Karol. A dziś co? Nikogo nie ma? Zaniepokojona Anna odwróciła się, chcąc już pytać wszystkich w okolicy, czy nie wiedzą, co się dzieje, gdy nagle otworzyły się z wielkim impetem drzwi od ulicy i do kamienicy wpadł Karol. – O, Ania, chodź, zrobię kawę, ja też chętnie wypiję, w

towarzystwie przyjemniej. – A gdzie mecenas? I czemu tu nikogo nie ma? – dziwiła się Anna, wchodząc za nim do środka. – Siadaj, siadaj, dobrze, że przyszłaś, przynajmniej twój widok mnie pocieszy, mecenas zniszczył mi dzisiejsze plany, mieliśmy z Katarzynką na grzyby jechać – opowiadał Karol. – I nagle zadzwonił, żebym do kancelarii pilnie poszedł, bo nikogo nie ma. – No, a on co? Chory? – Hi, hi, hi, chory to raczej jego pies. Znaczy suczka. A tak naprawdę to nie wiadomo. – Karolu, opowiadaj od początku. – Anna się skrzywiła. – Bo się zdenerwuję. – No więc Kayla nie chciała dzisiaj rano jeść śniadania – relacjonował Karol. – I pani Krysia mocno się przestraszyła. Zadzwoniła od razu na komórkę doktora Skalskiego, bo z tego wszystkiego zapomniała, że on już dwa miesiące temu wyjechał. A doktor Skalski powiedział jej przez telefon, że ma się nie martwić, bo psy czasami mają takie „dni postu". Ma Kaylę obserwować i jeśli pies będzie osowiały, będzie mieć ciepły nos i nie będzie chciał pić wody, powinna iść do doktora Sowińskiego. Ale to dopiero jutro. Tylko że takie rady to nie dla naszej kochanej pani Krystynki. Nie było rozmowy, kazała mecenasowi zaprzęgać, to jest odpalać samochód, i wieźć siebie – i psa, oczywiście – do lecznicy weterynaryjnej – opowiadał dalej Karol. – Więc szef zadzwonił do mnie, że został „zatrzymany" i – zamiast na grzybach – jestem tutaj. Ale nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło – stwierdził sentencjonalnie Karol na koniec relacji, wyjmując filiżanki monbijou

ramboullet z szafki i nalewając kawę. – Mam nadzieję, że suczce nic nie jest – zmartwiła się Anna. Siedzieli i gawędzili sobie o tym i o owym, pijąc kawę. Anna nie chciała mówić Karolowi o pomyśle parapetówki w Sosnówce, bo panu Antoniemu – drogiemu Antoniemu – byłoby przykro, że dowiaduje się o przyjęciu w drugiej kolejności. Postanowiła więc, że najpierw zrobi oficjalne zaproszenia, a dopiero później będzie zawiadamiać gości. Weszła do księgarni pod kancelarią. Sprzedawano tam także różne materiały piśmiennicze, między innymi karnety na zaproszenia. Stanęła i zaczęła się zastanawiać, ile tych zaproszeń będzie potrzebować. Liczyła na palcach: pan Dyzio, Marzena, mecenas z żoną, Karol i Katarzyna, bracia Konieczni, Florek, pan Leon, pani Irena, Boguś z Janinką, Wiesia, doktor Sowa-Sowiński i kierowniczka apteki, jego żona – ojejku, przynajmniej siedemnaście musi kupić, a może o kimś jeszcze zapomniała. To lepiej kupi dwadzieścia. – Pani Aniu, będą rybki, nie brałem ich teraz, bo zapomniałem zapytać, na kiedy będą potrzebne – Dyzio stał przy samochodzie Anny, trzymając coś w ręku. – No tak, zaraz, dzisiaj jest czwartek. Co pan myśli o tej sobocie? – spytała Anna. – Ja co myślę? Pani, Aniu, ależ moje zdanie w ogóle… – Panie Dyziu – przerwała mu ze zmarszczonym czołem. – Skoro pytam, co pan myśli, to znaczy, że dla mnie pana zdanie jest ważne. I dlaczego pan dzisiaj bez przerwy się ze mną kłóci? – Mrugnęła do niego, żeby na pewno zrozumiał, że z tym kłóceniem to tylko żart. – Ja myślę, że sobota byłaby świetna – wyjąkał Dyzio, podsuwając

Annie pod nos trzymaną w ręku kartkę. – I spróbowałem narysować ten dworek, co to pani mówiła, że miałby być na zaproszeniu. Zdziwiona Anna wzięła niepewnie podaną przez Dyzia kartkę i… zdębiała. Zobaczyła przepiękny szkic dworku z czterema kolumienkami obrośniętymi pnącym bluszczem. Wokół domu rosły stare sosny i młode brzózki, a przed wejściem, przy schodach, leżała rozciągnięta w całej okazałości Szyszka. Rysunek był pełen życia, został wykonany ręką artysty. – To pana dzieło? – wyjąkała Anna. – Pan to narysował? – Nie podoba się pani… – zafrasował się Dyzio. – O matko, co też pan mówi? Nie podoba mi się? Ależ to przepiękny rysunek, panie Dyziu. Wspaniały. No, genialny. Cudowny! – zachwycała się Anna. – Pan powinien swoje prace wystawiać w jakiejś galerii – entuzjazmowała się. – No, przecież wystawiam. – Dyzio stał przed nią, przestępując z nogi na nogę. – W Inowrocławiu, przy Ratuszu. – O matko! – Anna poczuła, że musi usiąść. – Panie Dyziu, chodźmy do „Rybeńki" na lody, ja przecież o niczym nie wiem, jestem na pana obrażona. Musi mi pan o tym wszystkim opowiedzieć. – Ale ja nie wiedziałem, że panią to by zainteresowało – tłumaczył się Dyzio, gdy już siedzieli przy stoliku „dla VIP-ów" na tyłach „Rybeńki". I rozpoczął swoją opowieść. Otóż pewnego dnia, kilka lat temu, Dyzio jak zwykle dyżurował na parkingu przed „Rybeńką", kierując ruchem samochodowym na rynku. Przysiadł na niewielkim składanym krzesełku wędkarskim, które przynosił

ze sobą do pracy, bo przecież stać na nogach cały dzień i część wieczoru – tego to już nikt by nie wytrzymał. Szkicował sobie okoliczne domy, ot, tak, dla przyjemności. Nie wiedział, że za jego plecami stoi pewien marszand z Inowrocławia. – Dzień dobry! – zaczepił Dyzia po chwili, a ten aż podskoczył na swoim krzesełku. – O rany, człowieku, ale żeś mnie przestraszył. Dzień dobry – odpowiedział grzecznie. Marszand wypytywał Dyzia o jego szkicowanie. Dyzio opowiedział, że bawi się tak od czasu do czasu, z nudów, i ma w domu dużo takich tam rysuneczków. – A mógłby mi pan pokazać te rysuneczki? – A chodź pan – zaprosił go Dyzio. Pan Koralczewski, ów marszand, wybrał kilkanaście rysuneczków i większych obrazków Dyzia. – Mogę je wypożyczyć? – zapytał. – Dobrze, bierz pan – zgodził się Dyzio. Pan Koralczewski przyjechał po kilku dniach i przywiózł mu pięć tysięcy złotych. Dla Dyzia to był ogromny majątek. Tak ogromny, że pierwszy raz w życiu wszedł do banku i otworzył sobie konto, deponując cztery tysiące. A tysiąc przepuścił; kupił sobie porządną marynarkę, a do niej koszulę, błękitną w paseczki, która do tej pory leżała nierozpakowana, w folii. Kupił też sobie telefon komórkowy na kartę i uznał się za człowieka interesu. Od tej pory od czasu do czasu pan Koralczewski przyjeżdżał do miasta i zabierał, co tam Dyzio narysował. Raz nawet zabrał go ze sobą, pokazał mu swoją galerię w Inowrocławiu i rysunki

porozwieszane w tej galerii. Przy każdym rysunku była cena i od tych cen Dyziowi aż się w głowie zakręciło. Na swoim koncie w banku miał już kilka tysięcy i pieczołowicie oszczędzał dalej. Pytany, na co zbiera, odpowiadał, że na swój pogrzeb. Mówił to najpoważniej na świecie. Anna wysłuchała tej opowieści w całkowitym oszołomieniu. – Ale, panie Dyziu, jak pan umrze, co nie daj Boże, to przecież tych pieniędzy nikt nie podejmie, więc jak to na pogrzeb? I tu Dyzio zaskoczył ją jeszcze bardziej. – Pani Anusiu, podejmie, bo ja testament napisałem. I zostawiłem u mecenasa Witkowskiego. Podpisałem mu takie upoważnienie, żeby w ten testament wpisał nazwisko osoby, która po mojej śmierci przyjdzie do niego i powie hasło. To hasło mecenas ma w zalakowanej kopercie. A jak nikt nie przyjdzie i tego hasła nie powie, to mecenas ma pełnomocnictwo do podjęcia moich pieniędzy. Na rachunku robi się takie zastrzeżenie na wypadek śmierci. – Dyzio tłumaczył Annie zawiłości bankowo-spadkowe. – O matko! – Tylko tyle udało jej się powiedzieć. Zostawiła mu wszystkie kupione kartoniki, na każdym z nich miał coś wyrysować. – Może być na każdym to samo albo na każdym coś innego. Jak pan woli, panie Dyzieńku kochany – powiedziała, kłaniając mu się nisko. – Mistrzu! Dyzio zapłonił się i poprosił: – Tylko niech pani nikomu nic nie mówi, pani Aniu, dobrze? Bo mi żyć nie dadzą. – Dobrze, panie Dyziu, ale mam do pana jeszcze jedną prośbę. – Dla pani wszystko, pani Aniu, przecież pani wie.

– Więc bardzo chciałabym pana poprosić, żeby pan jeden taki rysunek dla mnie zrobił i na nim jakąś dedykację napisał. Osobny rysunek. Z podpisem. A, przepraszam, jak właściwie pan się nazywa, panie Dyziu? – Dionizy Bartczak, do usług – odparł z ukłonem Dyzio.

Rozdział 20 Na dolnym tarasie, tym z tyłu, ustawiono na kształt podkowy kilka stolików, połączonych deskami. Leżały na nich śnieżnobiałe obrusy, przywiezione przez panią Malinkę. – Nareszcie się przydadzą, to jeszcze z mojej ślubnej wyprawy, hi, hi, hi – cieszyła się pani Irenka. – U nas nigdy nie było okazji, żeby je wykorzystać. Wesele Zdziśka w Poznaniu w kawiarni było, a na moje imieniny ino moje sąsiadki przychodzą. To mi jeden obrus wystarczył – opowiadała. W kuchni leżały przygotowane do smażenia rozmaite ryby, a na półmiskach, na sałacie, leżały te wędzone, udekorowane zielonym koperkiem, pietruszką i czerwonymi pomidorami. Gotowe już były dwie wielkie michy sałatki jarzynowej przystrojonej grzybkami marynowanymi w occie. W małych miseczkach leżały same grzybki, w innych rzodkiewki i młode cebulki do pogryzania, na osobnych półmiskach pyszniły się pomidory posypane drobniutko pokrojoną cebulką i ogórki pokrojone w słupki, a w salaterce była też mizeria. A także oczywiście słynny baleron Jańczaka i pęta uwędzonej przez niego kiełbasy. Następnie – w czterech koszyczkach, przykryte bielutkimi lnianymi ściereczkami – rozmaite pieczywo, białe i ciemne. I kilka rożków białego sera od Księżniczki. Obok – dzbanuszki z kwaśną śmietaną. I miseczki posiekanego szczypiorku. Wszystkie te pyszności pani Irena, Anna, Janinka i Wiesia zanosiły na taras i ustawiały na stołach. Przed południem przyjechali goście z Warszawy – Tomek z

Henryczkiem i Grzegorz. Panowie usiłowali pomagać, panie jednak podziękowały im uprzejmie, bo szczerze mówiąc, przeszkadzali tylko, kręcili się pod nogami i wsadzali palce do prawie każdej potrawy. – No, przecież musimy spróbować, bo nie może być niesłone – tłumaczyli się obłudnie. * Goście zjeżdżali się małymi grupkami. Marzenę Koźmińską zabrali bracia Konieczni, Karol i Kasia przywieźli pana Dyzia. Mecenasostwo Witkowscy przyjechali z Kaylą, która natychmiast zaprzyjaźniła się z Szyszką, czemu nieco się dziwił doktor Sowiński. – Malamuty lubią dominować, a suki na ogół boczą się na siebie – mówił, głaszcząc przymilającą się do niego Kaylę. – Na szczęście Kayla przejęła charakter swojej pani, mojej żony – ogłosił pan Antoni. – Krystyna jest miła i przyjacielska dla wszystkich, więc Kayla nie może być inna. – Dziękuję. – Pani Krystyna z wdziękiem skłoniła głowę w stronę męża. – Kayla najpierw miała za wzór swoją pierwszą panią, panią Irenę Malinkę, która jest wspaniałą, ciepłą, miłą i sympatyczną kobietą. Widzą więc państwo, że nasz pies musi być cudowny, po prostu nie miał możliwości, żeby nauczyć się innego zachowania. Zza jej pleców doleciał odgłos pociągania nosem. To pani Irena, wzruszona słowami pani Witkowskiej, wycierała mokre od łez oczy.– Oj, pani mecenasowo – wyszeptała – bardzo dziękuję za życzliwość.– Sami

widzicie – podsumowała pani Krystyna. * Jacek, trzymając w ręku papierowy rulon, ujął Annę za łokieć. – Poświęć mi chwilkę, dadzą tam sobie radę bez ciebie – powiedział. – Chcę ci coś pokazać. Weszli do pokoju Anny i usiedli na kanapie. Jacek rozwinął rulon. – Spójrz, tak wyobrażam sobie twój pensjonat – zaprezentował profesjonalnie wykonane szkice. Do Anny dopiero teraz dotarło, że przecież Jacek jest inżynierem, ukończył Wydział Budownictwa na Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Zaproponował, żeby w prawym skrzydle dworku, gdzie obecnie były kuchnia, spiżarnia i trzy pokoje, stworzyć część kuchenno-jadalnianą, a z holu i jednego pokoju zrobić pośrodku większy salon kominkowy, do którego miałaby bezpośrednio przylegać biblioteka urządzona w pierwszym pokoju z lewego skrzydła dworku. W lewym skrzydle było obecnie sześć pomieszczeń, pozostałoby więc pięć dwuosobowych sypialni dla gości. W holu, zaraz przy wejściu było wydzielone miejsce na coś w rodzaju recepcji lub biura kierownika pensjonatu. Ostatnie dwa pokoje za kuchnią w prawym skrzydle, do których wiódł osobny korytarzyk, pozostałyby do wyłącznej dyspozycji właścicielki Sosnówki. Wszystkie pokoje na górze były przeznaczone dla gości. Obecnie jest ich sześć, Jacek sugerował, żeby z dwóch większych zrobić cztery

jednoosobowe, a pozostałe cztery miałyby być dwuosobowe. – Tak więc otrzymałabyś dziewięć pokoi dwuosobowych i cztery jednoosobowe. Przy pełnym obłożeniu Sosnówka mogłaby przyjąć ponad dwadzieścia osób. Rozemocjonowany prezentacją, zdjął marynarkę. Pod nią miał białą koszulę z krótkimi rękawami. Anna z zafascynowaniem wpatrywała się w ramię Jacka. Mięśnie grały mu pod skórą, poruszając czarne włoski. Wyciągnęła palec i niepewnie przesunęła nim po nadgarstku Jacka. Przerwał w pół słowa i popatrzył na nią z wahaniem. Spoglądała na niego z przechyloną głową, rozchylając podświadomie usta. Jacek opuścił głowę… i stało się to, co stać się powinno. Ich usta się spotkały; przylgnęli do siebie, gniotąc leżące między nimi papiery… – Anno, gdzie jesteś? Siadamy do stołu, zapraszamy wszystkich! – rozległo się wołanie Tomka. Anna z Jackiem mieli ochotę na całkiem coś innego, spojrzeli jednak na siebie z uśmiechem i wstali z kanapy. Co się odwlecze, to nie uciecze… Poszli w stronę kuchni. * Marzena stała nad brzegiem jeziorka zapatrzona w drobne zmarszczki, jakie wywoływał na tafli wody ciepły, wrześniowy wiaterek. – Mam cię! – Ktoś stanął za nią i zakrył jej oczy dłońmi. – Grzegorz! – ucieszyła się. – Cieszę się, że cię widzę, co u ciebie? – Wiesz, Marzenko, mam wielką nowinę – powiedział, podnosząc jej rękę do ust i całując nadgarstek.

Marzenę przeszedł dreszcz, wysunęła rękę z dłoni Grzegorza. – Cóż to za nowina? – spytała. – Pamiętasz, jak mówiłem, że nie chce mi się wracać do Warszawy, bo zazdroszczę Zbyszkowi Sowińskiemu pracy tutaj i postaram się go przekonać, żeby wziął mnie na wspólnika. Serce jej drgnęło. Zostaje u nas na stałe, pomyślała. Wpatrywała się w Grzegorza, słuchając chciwie tego, co mówił, i ciesząc się z góry na to, co spodziewała się za chwilę usłyszeć. Wiedziała, że między Anną i Jackiem zadzierzgnęła się nić sympatii, wiedziała też, że Grzegorz ani razu nie przyjechał na weekend; dawało to nadzieję, że jej znajomość z Grzegorzem teraz będzie mogła się przerodzić w coś głębszego, obopólnego. Czuła przecież, że mu się podoba. – I wiesz, Marzenko, tak mi to zapadło w myśli, że po powrocie do Warszawy nie mogłem się odnaleźć. – Nie umiałem się skupić na pracy, byłem rozkojarzony i zamyślony – opowiadał dalej Grzegorz, nieświadomy nadziei, jaką wzbudził w Marzenie swoimi słowami. – Ty na pewno to rozumiesz, jesteś przecież psychologiem, choć zajmujesz się całkiem czymś innym. – Mylisz się, Grzesiu – przerwała mu. – Właścicielka kawiarni, a nawet kelnerka, musi nieźle znać się na psychice człowieka, bo wtedy dużo łatwiej zrozumieć klienta i jego potrzeby. – Tak, wiem przecież, nie chcę umniejszać rangi twojej pracy i absolutnie jej nie lekceważę. Chciałem tylko powiedzieć, że wspaniale mi się z tobą rozmawia, bo wiem, że mnie rozumiesz. – Wyobraź więc sobie moją radość, gdy jakieś dwa tygodnie po moim powrocie do Warszawy Kacper Wielak, mój kolega z kliniki, wspomniał mi, że jego koleżanka z

roku, która miała w Biskupcu gabinet, chce go teraz sprzedać, bo wychodzi za mąż i przenosi się do Olsztyna. Marzena nie wierzyła w to, co słyszy. Już myślała, że dogadał się z Sowińskim i to właśnie chce jej powiedzieć. Przekonana była, że Grzegorz zamierza się sprowadzić do Towian, i właśnie to chciała usłyszeć. Nie mogła uwierzyć, że on będzie mieszkać zupełnie gdzie indziej i mówi jej to z taką radością w głosie. Mogła jeszcze znieść, że wyjechał do Warszawy, bo tam przecież pracował. Ale przenosiny do zupełnie innego miasta… o, to już trudno jej było zrozumieć. I trudno się z tym pogodzić. – Gratuluję ci, Grzesiu – wykrztusiła przez zaciśnięte gardło. – Spełni się twoje marzenie, będziesz miał własną lecznicę, zamieszkasz w pobliżu jezior i lasów. To cudowne. A co z moim marzeniem?, dodała w myślach. – Wiedziałem, że zrozumiesz i ucieszysz się razem ze mną. – Grzegorz ponownie ucałował dłoń Marzeny. – Jesteś wspaniałą przyjaciółką. – Marzena! Grzegorz! – rozległo się wołanie z tarasu. – Siadamy do stołu, chodźcie! * Wszyscy zajadali się i chwalili każdą potrawę. Największy entuzjazm wzbudziły wędzone sielawy, które zniknęły z półmisków natychmiast. Rozmowy toczyły się o wszystkim i o niczym, aż w pewnej chwili doktor Zbigniew Sowa-Sowiński zastukał widelcem w kieliszek. Wszystkie głowy zwróciły się ku niemu.

– Anno, kochana nasza! – Wstał i rozpoczął przemówienie. – Będę zapewne wyrazicielem opinii nas wszystkich, gdy powiem, że cieszymy się bardzo, mając cię tutaj, w naszym mieście i naszej społeczności. Witamy cię więc serdecznie i choć jesteś wśród nas zaledwie parę miesięcy, czujemy się tak, jakbyśmy znali cię od bardzo dawna. Nawet ja, który znam cię o połowę krócej, bo z woli mojej pani i małżonki zwiedzaliśmy nasz stary kontynent w chwilach, kiedy ty zwiedzałaś i poznawałaś nasze miasto i okolice, czuję, że jesteś już nasza z krwi i kości. Nie wiemy jeszcze, jakie masz plany, co zamierzasz, mamy tylko nadzieję, że nie sprzedasz Sosnówki i że zostaniesz z nami – albo już na zawsze, albo chociaż od czasu do czasu. Bez względu jednak na to, co postanowisz, kochamy cię i życzymy ci wszelkiej pomyślności w realizacji swoich zamiarów. Twoje zdrowie! – Wzniósł w górę kieliszek z wodą mineralną i usiadł. Alkoholu nie pił, bo miał dziś wracać samochodem. – Twoje zdrowie! – powtórzyli chórem biesiadnicy i wznieśli toast tym, co każdy miał w kieliszku. Teraz przyszła kolej na Annę. Wstała i powiodła wzrokiem po zebranych przy stole. Wpatrywały się w nią twarze jeszcze niedawno całkiem nieznane, a teraz takie bliskie. Uśmiechnęła się serdecznie do pana Dyzia, tak wystrojonego, że pani Malinka go nie poznała. Włożył dziś swoją szykowną marynarkę w drobne popielatoszare paseczki i błękitną koszulę, z której Anna przy przywitaniu wyjęła Dyziowi pozostawioną w kołnierzyku szpilkę. Dyzio miał także bardzo gustownie dobrany, granatowo-niebieski krawat w ukośne paski. Całość była bardzo elegancka, Dyzio wyglądał najwytworniej ze wszystkich gości Anny, której, szczerze mówiąc, aż zabrakło tchu na jego widok.

– Mili moi, kochani przyjaciele – rozpoczęła, ściskając w ręku widelec, którym zastukała w kieliszek. – Stoję tu przed wami jako prawowita właścicielka Sosnówki, o której istnieniu jeszcze kilka lat temu w ogóle nie wiedziałam. Pan doktor Sowiński powiedział, że jestem wasza z krwi i kości. To rzeczywiście prawda. Moje korzenie są tutaj, gdyż w latach przedwojennych właścicielami Sosnówki była rodzina Towiańskich. Wszyscy oczywiście już nie żyją, ostatnim właścicielem majątku był mój dziadek Stanisław. Zginął w powstaniu warszawskim, w drugim dniu życia swojej córki, a mojej matki, też Anny, która nie znała nie tylko swojego ojca, nie znała także swojej mamy. Moja babcia zginęła razem ze swoim mężem, moim dziadkiem, Stanisławem, zostali rozstrzelani przez Niemców szóstego sierpnia. Rano w dniu swojej śmierci mój dziadek, jakby przeczuwając, co go czeka, złożył testament na ręce mecenasa Malczewskiego, przyjaciela rodziny. Dołączony do niego był akt ślubu dziadków, a pan mecenas sporządził zaświadczenie o narodzinach mojej mamy i włożył wszystkie dokumenty do swojego sejfu. Nagle do wszystkich dotarło głośne szlochanie i odgłosy wycierania nosa. To pani Malinka przeżywała głęboko opowieść Anny. – Och, pani Anusiu, jaka biedna ta kruszynka. Dwa dni miała i już została sierotą – komentowała pani Irena. – Pani Irenko, no, już dobrze, na szczęście ludzie nie dali jej zginąć – ciągnęła Anna. – Moją mamę przygarnęła i wychowała rodzina Malczewskich, a córka mecenasa, Marysia, zarejestrowała malutką Anusię jako swoją córkę. Owa Anusia, moja mama, od 1948 roku, to jest od ślubu Marysi z Michałem Mostowskim, mieszkała z nimi jako ich córka. O tym, że jest córką Anny i Stanisława Towiańskich, dowiedziała się dopiero w

1991 roku, po śmierci Marii Mostowskiej, którą nazywała swoją mamą i która rzeczywiście mamą dla niej była. Dowiedziała się tak późno, bo dopiero pod koniec 1990 roku znalazły się papiery mojego dziadka schowane w sejfie ojca Marysi. Sejf przetrzymał wojnę i znalazł się w rękach obecnego tu Bogusława Malczewskiego. – Anna skłoniła lekko głowę w stronę Bogusia. – Tak więc, nie wchodząc już w szczegóły, powiem wam tylko, że rzeczywiście jestem z krwi i kości rdzenną Kujawianką, nie mylić z nazwą kawiarni Marzeny – zażartowała, wzbudzając śmiech słuchaczy. – Bracia Konieczni – przemawiała dalej – przywrócili Sosnówce jej dawny blask, dokonując prawdziwych cudów w tym dworku. Sami to zresztą państwo widzą. – Umilkła na chwilę i podniosła w górę kieliszek z białym winem. – Wznoszę toast, by uczcić wszystkich Koniecczaków, jak tu na nich mówią. Wasze zdrowie. – Skłoniła głowę przed trójką braci i ich ojcem. – I zdrowie Florka – dodała, widząc na sobie wzrok chłopca. – Dzielnego młodzieńca, który nauczył mnie wszystkiego o straży pożarnej i umila mi czas, ilekroć pojawi się w Sosnówce. Florek, sam z własnej inicjatywy, wstał, ukłonił się i powiedział cieniutkim głosikiem. – Bardzo dziękuję, ciociu Aniu – po czym usiadł szybciutko, zarumieniony. Ciociu Aniu?, pomyślała pani Irena, która znała Florka i jego nieśmiałość lub wręcz niechęć wobec wszystkich kobiet. No, to ani chybi wesele będzie, ucieszyła się w duchu. Bardzo jej się ta myśl spodobała, bo Jacka Koniecznego znała od dziecka, lubiła go i szanowała za pracowitość i uczciwość oraz za to, że potrafił przezwyciężyć swój problem

alkoholowy. A Annę wręcz uwielbiała. To uwielbienie powiększyło się jeszcze, o ile to możliwe, gdy wśród zaproszonych gości pani Malinka zobaczyła Dyzia Bartczaka. Mało kto zdobyłby się na zaproszenie go do swojego domu. Dyzio przez mieszkańców miasta traktowany był jak powietrze, jak śmieszna dekoracja rynku, miejscowe dziwadło. Anna natomiast dostrzegła w nim człowieka. Tak jak i w niej, Irenie. – Moi kochani – kontynuowała Anna – otóż chcę wam powiedzieć, że postanowiłam wśród was zostać. Oczywiście będę jeździć do Warszawy. Mam tam pracę, ale na szczęście mogę ją wykonywać w każdym miejscu, wystarczy mi tylko komputer i dostęp do sieci. Jednak od czasu do czasu będę musiała zajrzeć do redakcji, będę też chciała często odwiedzać moją rodzinę w Warszawie. I koleżanki, szczególnie jedną, przyjaciółkę jeszcze z lat szkolnych. Zostaje z nami – dotarło do Dyzia, który wstał, odchrząknął i powiedział: – Pani Aniu kochana, cieszymy się bardzo, że pani z nami zostaje, bo umila pani nasze dni swoją obecnością. I ja, Dionizy Bartczak, chciałbym dać pani prezent. Chwileczkę. Odwrócił się i szybciutko poszedł do holu. Po chwili zjawił się ze sporym rulonem w ręku. – Proszę, może się to pani spodoba, to może by w holu wisiało albo gdzie pani chce. – Wręczył Annie ów tajemniczy rulon, nieporadnie go rozwijając. Anna i wszyscy goście patrzyli zaskoczeni. Była to akwarela przedstawiająca dwór w Sosnówce. Dwór jak żywy. A przed nim Szyszka.

Też jak żywa. Obrazek taki sam, jak na zaproszeniach, tylko kolorowy. Zaproszenia były czarno-białe, szkicowane ołówkiem. Wszyscy jednak poznali, że i zaproszenia, i obrazek wykonała jedna ręka. – Dyziu, jak rany! – wykrzyknął Karol. – Przecież ty jesteś artystą. Wspaniałym. – Panie i panowie! Na cześć naszego artysty, hip, hip, hura! – zaintonował. Dyzio spłonił się jak panienka. – Mówiłem pani, pani Aniu, że tak będzie – westchnął zażenowany. – I mimo to przyniósł pan dla mnie ten piękny obraz! – Anna, bardzo wzruszona, podeszła do Dyzia i ucałowała go w oba policzki. – Jeszcze wam chcę powiedzieć, przyjaciele, że w Sosnówce powstanie pensjonat. Dla wędkarzy i grzybiarzy. I dla wszystkich, którzy pragną spokoju i prawdziwego wypoczynku. Z dala od zgiełku miasta, z dala od dyskotek i innych hałaśliwych rozrywek. Tu największą rozrywką będzie cisza, a jak ona pięknie brzmi, przekonują się ciągle moi kolejni goście z Warszawy. Anna popatrzyła po zebranych. Siedzieli zasłuchani i pełni radości. – A obraz Dyzia, przepraszam, pana Dionizego Bartczaka, nie będzie wisiał w holu, tylko na honorowym miejscu w jadalni, żeby wszyscy goście mogli go oglądać! – Dyziu, a ja będę zbierać zamówienia na twoje obrazy – zaoferowała się pani Irena. – I to jest, pani Irenko, bardzo dobry pomysł! To będzie pensjonat artystyczny! I tak sosnowe dziedzictwo znalazło swoje nowe przeznaczenie.

Spis treści Strona tytułowa Spis treści Dedykacja czerwiec 2009 r. Rozdział 1 Rozdział 2 sierpień 1944 r. Rozdział 3 koniec maja – czerwiec 2009 r. Rozdział 4 październik 1944 – wrzesień 1948 Rozdział 5 czerwiec 2009 r. Rozdział 6 Rozdział 7 czerwiec 2009 r. Rozdział 8 rok 1991 Rozdział 9 przełom lat 1990–1991 czerwiec 2009 r. Rozdział 10 wcześniej – rok 1997 jeszcze wcześniej – rok 1991

czerwiec 2009 r. Rozdział 11 październik – listopad 1999 r. Rozdział 12 lato 2009 r. Rozdział 13 Rozdział 15 Rozdział 16 Rozdział 17 Rozdział 18 Rozdział 19 Rozdział 20