•Nie cała zmienność jest dziedziczna •Podstawowa zależność w genetyce – dziedziczenie a środowisko Zmienność kształtują 2 czynniki: wewnętrzne, obecne...
5 downloads
24 Views
250KB Size
• Nie cała zmienność jest dziedziczna • Podstawowa zależność w genetyce – dziedziczenie a środowisko Zmienność kształtują 2 czynniki: wewnętrzne, obecne w komórce (geny) i środowisko
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
GENY + ŚRODOWISKO ZMIENNOŚĆ GENETYCZNA dziedziczna
ŚRODOWISKOWA niedziedziczna
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności Zmienność fenotypowa – są to różnice w wartościach
fenotypowych cechy pomiędzy osobnikami (VP- wariancja fenotypowa) Wyróżniamy dwa składniki źródłowe zmienności fenotypowej: składnik genetyczny (VG – wariancja genetyczna) oraz składnik środowiskowy (VE - wariancja środowiskowa)
VP = VG + VE You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności genetycznej Zmienność genetyczna – są to różnice w wartościach
genetycznych poszczególnych osobników. Jako wartość genetyczną rozumiemy wypadkowy efekt genów składających się na dany genotyp Każdy allel określa pewne natężenie cechy, a jego wpływ na wielkość cechy ilościowej to tzw. efekt allelu Każdy genotyp ma 3 składniki wartości genetycznej manifestującej się w postaci 3 efektów: 1. ADDYTYWNY (wariancja addytywna VA) 2. DOMINACJI (wariancja dominacji VD) 3. EPISTAZY (wariancja interakcji VI) You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności genetycznej Zmienność genetyczna addytywna – są to różnice
w efektach kumulatywnych (addytywnych), wynikają z frekwencji alleli, czyli z obecności konkretnych alleli w zestawie genów warunkujących daną cechę u osobnika. Zmienność ta jest przekazywana na potomstwo wraz z przekazywaniem potomstwu konkretnych alleli. Jest to efekt sumowania się efektów poszczególnych alleli
AABbcC • Efekt addytywny występuje zawsze i jest niezależny od działania czynników środowiska zewnętrznego You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności genetycznej Zmienność genetyczna nieaddytywna – różnice
genetyczne wynikające z wzajemnych relacji różnych genów składających się na genotyp cechy. Zmienność ta wynika z różnej konfiguracji (różnego „sąsiedztwa”) genów w różnych genotypach. Zmienność ta nie jest dziedziczna. Rodzic nie może przekazać potomstwu występujących u niego konfiguracji genów Na zmienność nieaddytywną składają się: dominacja i epistaza (interakcja)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności genetycznej • DOMINACJA - wartość genetyczna wynika z oddziaływania pomiędzy allelami tych samych loci (dominacja, recesywność, kodominacja, dominacja niezupełna)
AA B b c C • EPISTAZA (INTERAKCJA)- wartość genetyczna wynika z interakcji pomiędzy allelami różnych loci
AA B b cC • Epistaza – wpływ danego genu na efekty fenotypowe innych genów, np. gen C jest epistatyczny w stosunku do genów A i B, które nie przejawiają się w jego obecności
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności genetycznej
VG = VA + VD + VI Wariancja genetyczna
Wariancja addytywna
Wariancja dominacji
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Wariancja epistazy (interakcji)
Źródła zmienności środowiskowej Czynniki środowiskowe to wszystkie czynniki niegenetyczne otaczające organizm
Zmienność środowiskowa (VE) – polega na
różnym wpływie szeroko rozumianego środowiska na poszczególne osobniki w populacji Czynniki środowiskowe możemy podzielić na: Elementy środowiska biogeograficznego – modyfikatory naturalne Elementy środowiska społeczno-ekonomicznego – modyfikatory kulturowe
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności środowiskowej Do elementów środowiska biogeograficznego należą: fauna i flora otoczenia, w tym również pasożyty, bakterie, wirusy zasoby wodne, gleby oraz skład powietrza klimat, temperatura, ciśnienie, nasłonecznienie, ruchy powietrza ukształtowanie terenu pole elektryczne i magnetyczne siła grawitacji inne nieznane dotychczas elementy You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności środowiskowej Do elementów środowiska społeczno-ekonomicznego należą: wysokość dochodu rodziny w stosunku do liczby osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym poziom wykształcenia i kultury rodziców i wychowawców, rzutujący na higienę żywienia i osobistą, atmosferę domu rodzinnego , organizację czasu nauki i czasu wolnego, organizacja warunków bytowych dziecka wielkość i charakter środowiska społecznego np. miastowieś, społeczeństwo rolnicze a przemysłowe tradycje i zwyczaje społeczne w tym np. nakazy i zakazy religijne You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności środowiskowej Wartość fenotypowa dowolnej cechy zależy od stopnia modyfikacji przez czynniki środowiskowe wartości genetycznej Wyróżniamy dwa zespoły czynników środowiskowych:
1.
Czynniki wspólne dla określonej grupy osobników (np. rodziny), działające z podobnym natężeniem w podobnym kierunku, działające przez całe życie osobnika, w szczególności w fazie progresywnej (od zapłodnienia aż do osiągnięcia dojrzałości biologicznej). Nazywamy je ogólnymi warunkami środowiska, tworzą one
wariancję środowiskową ogólną (VEog)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności środowiskowej
2. Krótkotrwałe i podlegające częstym zmianom uwarunkowania specyficzne dla poszczególnych osobników, działające w krótkich okresach ich życia, działają naprzemiennie z różną intensywnością i w różnym kierunku, w różnych fazach ontogenezy, wpływają na pojedynczego osobnika. Czynniki te to specyficzne warunki środowiska zewnętrznego, które są źródłem
wariancji środowiskowej specyficznej (VEs)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności środowiskowej
VE = VEog + VEs Wariancja środowiskowa
Wariancja środowiskowa ogólna
Wariancja środowiskowa specyficzna
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Źródła zmienności fenotypowej
VP = VG + VE Wariancja fenotypowa VA Wariancja addytywna
Wariancja genetyczna VD Wariancja dominacji
Wariancja środowiskowa
VI VEog Wariancja Wariancja epistazy ogólna (interakcji)
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
VEs Wariancja specyficzna