ycie to jest teatr - Marek Zabiciel full

Niniejszy ebook to darmowa wersja promocyjna, nieprzeznaczona do sprzedaży, dołączana do drukowanej książki o tym samym tytule.

Nr zamówienia: 574157 Nr Klienta: 687129 Data realizacji zamówienia:

2009-10-21 14:23:17

© Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Marek Zabiciel rok 2009 Data: 29.09.2009 Tytuł: Życie to jest teatr Autor: Marek Zabiciel Wydanie I ISBN: 978-83-7582-897-9 Projekt okładki: Marzena Osuchowicz Redakcja: Magda Wasilewska, Sylwia Fortuna Skład: Marcin Górniakowski Wydawnictwo Złote Myśli sp. z o.o. ul. Daszyńskiego 5 44-100 Gliwice WWW: www.ZloteMysli.pl EMAIL: [email protected] Niniejsza publikacja, ani żadna jej część, nie może być kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Autor oraz Wydawnictwo „Złote Myśli” dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo „Złote Myśli” nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.

SPIS TREŚCI WSTĘP.......................................................................6 AKT I

Wrzuć na luz, czyli nie traktuj wszystkiego tak bardzo poważnie...10

AKT II

Bądź sobą, czyli nigdy się nie sprzedawaj.......................................33

AKT III

Możesz wszystko, czyli o nic nie trzeba walczyć.............................56

AKT IV

Bądź pomocny, czyli to, co dajesz, to wraca....................................81

AKT V

Działaj z głową, czyli głową muru nie przebijesz..........................104

AKT VI

Wybacz im wszystko, czyli jak zrobić sobie dobrze.......................129

AKT VII

Ustaw azymut, czyli jak się nie zgubić..........................................155

AKT VIII

Dramat jest sztuką, czyli wszystko zawsze jest na miejscu...........182

AKT IX

Nic nie trwa wiecznie, czyli komfortowe zmiany..........................205

AKT X

Psychiczna aspiryna, czyli śmiej się do łez...................................229

AKT XI

Zaufaj, czyli jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie...................................251

AKT XII

Złota zasada, czyli skuteczne podejście do życia...........................276

ZAKOŃCZENIE.......................................................294 NOTA OD AUTORA.................................................296

Za napisanie tej książki chciałbym podziękować Życiu i Bogu.

Tę książkę dedykuję Beacie, Mateuszowi i Nikoli.

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel WSTĘP

WSTĘP Życie to nie teatr Życie to nie teatr, mówisz ciągle, opowiadasz; Maski coraz inne, coraz mylne się nakłada; Wszystko to zabawa, wszystko to jest jedna gra Przy otwartych i zamkniętych drzwiach. To jest gra! Życie to nie teatr, ja ci na to odpowiadam; Życie to nie tylko kolorowa maskarada; Życie jest straszniejsze i piękniejsze jeszcze jest; Wszystko przy nim blednie, blednie nawet sama śmierć! Ty i ja – teatry to są dwa. Ty i ja! Ty – ty prawdziwej nie uronisz łzy. Ty najwyżej w górę wznosisz brwi. Nawet kiedy źle ci jest, to nie jest źle. Bo ty grasz! Ja duszę na ramieniu wiecznie mam. Cały jestem zbudowany z ran.

6

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel WSTĘP

Lecz kaleką nie ja jestem tylko ty! Dzisiaj bankiet u artystów, ty się tam wybierasz; Gości będzie dużo, niedostępna tyraliera; Flirt i alkohole, może tańce będą też, Drzwi otwarte zamkną potem się. No i cześć! Wpadnę tam na chwilę, zanim spuchnie atmosfera; Wódki dwie wypiję, potem cicho się pozbieram; Wyjdę na ulicę, przy fontannie zmoczę łeb; Wyjdę na przestworza, przecudowny stworzę wiersz. Ty i ja – teatry to są dwa. Ty i ja! Ty – ty prawdziwej nie uronisz łzy. Ty najwyżej w górę wznosisz brwi. I niezaraźliwy wcale jest twój śmiech. Bo ty grasz! Ja duszę na ramieniu wiecznie mam. Cały jestem zbudowany z ran. Lecz gdy śmieję się, to w krąg się śmieje świat! Edward Stachura Jak to więc jest? Życie to jest teatr czy nie? Tytuł wiersza Edwarda Stachury mógłby wskazywać na to, że nie, ale jeśli wczujemy się odrobinę w sam klimat tego, moim zdaniem, bardzo prawdziwego wiersza, to dojdziemy do wniosku, że tytuł jest nieco 7

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel WSTĘP

przekorny. A więc co? Życie to teatr, a świat jest jedną wielką sceną, na której odgrywamy swoje życiowe role, czy nie? A jeśli tak, to czy grane przez nas role są prawdziwe? I kto tak naprawdę jest reżyserem, kto scenarzystą, a kto dobiera aktorów tego przedstawienia? Bóg? Siła wyższa? A może my sami? Myślę, że niezależnie od tego, jakiej odpowiedzi udzielimy na to pytanie, będzie ona prawdziwa. I wydaje mi się, że tak naprawdę jest to bez znaczenia. Dlaczego? Otóż odpowiedź jest prosta. Niezależnie od tego, czy życie można porównać do przedstawienia teatralnego, czy nie, liczy się tylko to, czy wiemy, jak żyć. Nie wdając się zbytnio w filozoficzne debaty już na samym początku, pragnę podkreślić, że nie zamierzam tworzyć kolejnego poradnika, choć może mogłoby to wynikać z tytułu tej książki. Bardziej zależy mi na podzieleniu się z Tobą, Czytelniku, moimi refleksjami dotyczącymi tego, co nas otacza. Nie wydaje mi się, żebym był ekspertem od tak szerokiego i poważnego tematu, jakim jest życie. Ale jest jedna zasadnicza kwestia, która mnie upoważnia do tego, by wypowiadać się w tym temacie. Otóż jestem studentem życia. Uczę się go i choć niejednokrotnie mnie zadziwia swą konstrukcją, to mam nieodparte wrażenie, że posuwam się do przodu i coraz więcej udaje mi się zrozumieć. Może słowo „udaje” jest tu odrobinę nie na miejscu, bo nie ma to nic wspólnego z przypadkiem. Świadomie podejmuję pewne kroki, aby przekonać się, jak działa ta szeroko rozumia-

8

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel WSTĘP

na scena, na której odgrywamy swe role (bo na chwilę obecną, odpowiadając na pytanie zadane na początku, uważam, że życie to jest teatr). I uważam, że mamy do odegrania w nim swoje role. Każdy ma swoją i każdy zostanie rozliczony z tego, jak ją zagrał. Tak naprawdę rozliczani ze swoich ról życiowych jesteśmy przez cały czas trwania tego cyklu od narodzin – po śmierć. Na kolejnych stronach tej książki omawiam dwanaście sugestii, które są moim zdaniem istotne w odgrywaniu przez nas ról ludzkich. Dlaczego dwanaście? A czemu nie! Dwanaście ładnie brzmi. Równie dobrze mógłbym podać ich siedemdziesiąt, ale kto by to wytrzymał, nie mówiąc o spamiętaniu. Celem, jaki mi przyświeca, jest to, byś to właśnie Ty zastanowił się nad tym, czy przypadkiem nie warto skorzystać z takiego podejścia, o jakim mówię. To, co Ci pasuje – przyjmij. Odrzuć to, co według Ciebie jest niepraktyczne, ale o jedno Cię proszę. Zastanów się nad tym, co jest tu zawarte. Nie odrzucaj, zanim nie dowiesz się, co miałem Ci do powiedzenia – lub może lepiej – do zasugerowania jako ciche podpowiedzi dotyczące egzystencji. I pozwól, że mówiąc do Ciebie, również będę się uczył. Człowiek najwięcej się uczy wtedy, kiedy przekazuje to, co wie, innym. A ja uwielbiam się uczyć skutecznie, choć nie zawsze moja skuteczność jest na najwyższym poziomie. A więc do dzieła, niech życie pokaże, czego się wspólnie nauczymy…

9

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

AKT I

Wrzuć na luz, czyli nie traktuj wszystkiego tak bardzo poważnie Dzwoniący do drzwi dzwonek oznajmił przybycie gościa. Bill gwałtownie wyskoczył z łazienki w samych slipach i z na wpół ogoloną twarzą, krzycząc: – Już otwieram! Kiedy otworzył drzwi, ujrzał w nich swojego kolegę. – No co ty, zwariowałeś?! Jeszcze nie jesteś gotowy? Szwedzi będą na lotnisku za czterdzieści minut. Pospiesz się, bo jak nie zdążymy, szef urwie nam głowę! – wykrzyczał swój przekaz Skip i wszedł do środka. – Nie wrzeszcz tak, za pięć minut będę gotowy – rzucił Bill, kierując się z powrotem do łazienki. Skip wszedł do salonu umieszczonego na piątym piętrze apartamentowca i zaczął oglądać poustawiane na meblach przed-

10

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

mioty. Kiedy doszedł wzrokiem do ściany, ujrzał portret żony Billa, Doris. – Hej, Bill, kto namalował ten portret Doris? Jest piękny. – Bo Doris jest piękna – odpowiedział Bill, wychylając się z łazienki i właściwie w tej samej chwili jego twarz z uśmiechniętej przeszła w przerażoną. – O rany! Skip, do której dzisiaj będą u nas ci Szwedzi? – Do piątej, a co? – Cholera jasna. Obiecałem Doris, że o czwartej zabiorę ją do Muzeum na bulwarze. – No to przełożysz wyjście. – Stary, nie mogę, przekładałem to już cztery razy. Jak dzisiaj nie pójdziemy, to Doris się wścieknie. Poza tym dzisiaj jest ostatni dzień wystawy. – No ale jak powiesz staremu o tym, że chcesz się wcześniej urwać, to się wścieknie jeszcze bardziej niż Doris. „No to Doris się na pewno wścieknie” – pomyślał Bill, zakładając krawat. Po chwili wszedł do salonu i powiedział do Skipa: – Możemy już iść. Całą drogę na lotnisko Bill myślał o tym, jak przekonać Doris, że odłożenie wyjścia na wystawę to nie jego wina. Samolot ze Szwedami przyleciał punktualnie. Bill i Skip dotarli do punktu, w którym mieli pojawić się ich goście, pięć minut

11

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

przed czasem. Skip wyjął z czworokątnej torby planszę z napisem Mr. Jörgensen i podał ją Billowi. – Stań tu i poczekaj na nich, ja muszę do toalety – powiedział, po czym wsunął tabliczkę w ręce kolegi i pospiesznie odszedł w stronę toalet. „Wyglądam jak ten palant, stojąc tu z tą tabliczką” – pomyślał Bill, ale że wyjścia specjalnie nie miał, stał i czekał „jak palant” na Szwedów. Kolejne godziny były w życiu Billa nie takie, jak chciałby ich posiadacz. Opuszczając parking lotniska, Bill wyjeżdżał tak szybko, że ledwo zdążył wyhamować, kiedy na drogę nagle wybiegł bezpański kot. Hamowanie było tak nagłe, że siedzący z tyłu Szwed mało nie wybił sobie zębów, lądując niemalże na desce rozdzielczej przedniej części samochodu. Później był czterdziestominutowy korek, w którym ugrzęźli, bo Skip wymyślił, że będzie szybciej, jeśli pojadą Morning Road. Niestety nie było. Na spotkanie w siedzibie ich firmy przybyli spóźnieni, zdenerwowani, z uszkodzonym gościem, który nie omieszkał poskarżyć się szefowi Billa i Skipa i poinformować go, jak nieostrożni są jego podwładni. Kiedy godzinę po spotkaniu Bill wysłuchiwał ostrej reprymendy od swojego szefa, myślał tylko o jednym. Kiedy w końcu zatopi swoje smutki w kieliszku brandy. Doris, która usłyszała od niego w międzyczasie, że z wyjścia na wystawę znowu będą nici, tak huknęła słuchawką telefonu, 12

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

że Bill myślał, że rozwaliła go w drobny mak. Oczywiście, kiedy próbował się do niej jeszcze raz dodzwonić, usłyszał jedynie, że abonent jest w tym momencie nieosiągalny, tak samo jak nieosiągalne było teraz to, aby Doris wybaczyła mu. Całe więc życie Billa o godzinie dziewiętnastej trzydzieści, kiedy przemierzał centrum miasta pieszo, było jedną wielką ruiną. Bolał go potwornie brzuch, dając do zrozumienia, że wrzody, które leczył pół roku temu, ponownie wkraczają w jego życie z impetem. Był zrozpaczony i nie widział drogi wyjścia. Jego wyobraźnia rozpoczęła, jak to często bywa w takich okolicznościach, „drogę przez mękę”. „Pewnie Doris mnie zostawi, przecież nie raz już mówiła, że jeśli wszystko inne będzie dla mnie ważniejsze niż ona, to nie będzie sensu się ze sobą męczyć. Jeszcze jeden taki numer, jak powiedział stary, i wylecę na zbity pysk bez pracy i perspektyw. Przyjazd Szwedów miał być zwieńczeniem kilku miesięcy negocjacji, a okazał się kompletną klapą. A na dodatek znowu brzuch mnie boli. Pewnie niedługo trafię do szpitala, tak jak pół roku temu” – myślał Bill, szykując sobie psychiczną szubienicę. I tak idąc, roztaczał przed sobą wizje katastrofy na każdym odcinku swego życia, aż dotarł na róg Downing i Yellow Street, gdzie znajdował się jego ulubiony bar „Albatros”. I tam w samotności spędził dwie godziny, zalewając swoje wrzody podrzędną brandy. Kiedy wyszedł z baru, było już dosyć ciemno. Szedł wolno przez park zatopiony w swoich myślach o bezsensie życia. Wtem zobaczył przed sobą siedzącą

13

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

na ławce postać. Był to bezdomny, którego często mijał, choć tak naprawdę nigdy nie zwracał na niego specjalnej uwagi. Tym razem jednak było inaczej. Kiedy chciał przejść obok stałego mieszkańca parku jak zwykle, ten podniósł swój wzrok spod kapelusza z szeroką obręczą, który wieńczył jego głowę, i zapytał. – Masz może papierosa, przyjacielu? Bill stanął, sięgnął do kieszeni, wyjmując z nich paczkę papierosów i wyciągnął je w stronę nieznajomego – znajomego. Tamten wyjął cztery sztuki i oddał Billowi resztę. – Pozwolisz, że poczęstuję się tak, by mi starczyło na potem? – Jasne, jasne… – odburknął Bill. Nie należał do osób chytrych, a to, że bezdomny wziął od niego nie jednego, ale cztery papierosy, sprawiło mu nawet przyjemność. – Smutny pan zalewa smutki, bo jest smutno? – zagaił niby od niechcenia nieznajomy. – No, kiedy wszystko jest bez sensu, to trzeba, bo inaczej można zwar… zwariować – zająknął się Bill, bo brandy zrobiła już swoje. – A co takiego jest bez sensu? – Całe moje życie – odparł smutno Bill i, nie wiadomo czemu, usiadł na ławce obok bezdomnego. – Ano tak czasem bywa, wiem coś o tym – odpowiedział nieznajomy i dodał wyciągając rękę. – Jestem Sam.

14

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

– Bill – odpowiedział, ściskając rękę już znajomego starszego jegomościa. – A co tak naprawdę jest bez sensu w twoim życiu? – nawiązał po chwili milczenia Sam. Bill nie był zbyt wylewny, jeśli chodzi o nieznajomych, ale brandy robiła krok po kroku swoje, więc za chwilę Sam znał całą historię jego życia ze szczególnym uwzględnieniem faktów, które miały miejsce tego dnia. – Problemy! Kto ich nie ma? – rzucił, wysłuchawszy słów Billa, Sam. – Współczuję ci, mój przyjacielu – ciągnął dalej. – Ale wydaje mi się, że niepotrzebnie wszystko, co cię spotyka, traktujesz tak bardzo poważnie. – A jak mam traktować, niepoważnie?! – odparował trochę podirytowany Bill. – Udzielać dobrych rad można, ale życie to nie jest teoria. – To prawda, ale w niczym nie zmienia to faktu, że nie ma potrzeby traktować go zbyt poważnie, bo po prostu na to nie zasługuje. – A co ty o tym wiesz, bezdomny Samie? – zapytał trochę niegrzecznie Bill. – To prawda, że jestem bezdomny. Ale kiedyś nie byłem. To prawda, że dzisiaj nie mam żadnej rodziny, a właściwie ta, którą mam, nie chce się do mnie przyznać. To prawda, że dzisiaj nie zdobywam medali za ofiarność i odwagę, ratując ludzi

15

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

z okopów i dzisiaj nie podpisuję wielomilionowych kontraktów. Ale wszystko to robiłem i to upoważnia mnie do tego, by powiedzieć tobie, Billu jakiś tam, że życie jest prostsze, niż nam się wydaje i nie wymaga od nas tego, byśmy wypruwali sobie flaki. Bill zbaraniał. Nie oczekiwał takich słów, takiej przemowy, a już na pewno nie z ust nieznajomego bezdomnego człowieka, którego mijał codziennie, wracając z pracy do domu. – Opowiedz mi o swoim życiu, proszę – spokojnym już tonem wyszeptał Bill. I Sam zaczął swoją opowieść. Kiedy skończył, minęła północ. Bill już trochę wytrzeźwiał. Wracał do domu po rozstaniu z nowo poznanym człowiekiem i nie mógł się nadziwić, ile przygód, ile sytuacji, ile niepowodzeń, upokorzeń i sukcesów może spotkać jednego człowieka. Sytuacje, o jakich opowiadał mu Sam, opresje, z jakich wychodził, były wprost nie do uwierzenia. Ale nie to najbardziej wstrząsnęło Billem. To, co zrozumiał, to fakt, że jego problemy są niczym w porównaniu do tego, co przeżył Sam. I jeśli człowiek jest w stanie znieść i przetrwać takie sytuacje, jakich współtwórcą był ten bezdomny człowiek, który podzielił się z nim swoją historią, to znaczy, że wszystko w życiu może skończyć się dobrze, jeśli tylko nie damy się ponieść emocjom i niepotrzebnej powadze, graniczącej z dramatyzowaniem w chwilach trudnych. Z takimi myśla-

16

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

mi wrócił do domu. W drzwiach przywitała go Doris. Jakież było jego zdziwienie, kiedy zamiast oczekiwanej przez niego awantury jego dziewczyna przytuliła się do niego i zaczęła płakać, wyrażając troskę o to, że nie wracał tak długo do domu. Kiedy nazajutrz poszedł do biura i został wezwany do szefa, ten, zamiast udzielić mu kolejnej reprymendy, powiedział, że niepotrzebnie się na niego wczoraj złościł, bo „klapa ze Szwedami” nie była tak naprawdę jego winą. I choć może wydawać się to nieprawdopodobne, od tego dnia Bill nigdy więcej nie miał już problemów ze swoimi wrzodami. Kiedy cztery lata później siedział z Doris na ławce w parku, a obok bawił się ich mały synek, jego żona zapytała go o tamten dzień, a właściwie o tamten wieczór. – Bill, pamiętasz, jak kiedyś wróciłeś do domu tak późno, a ja czekałam na ciebie i zamiast zrobić ci awanturę, zaczęłam płakać? – Pamiętam. – Powiedz, co się wtedy stało, bo ja do dzisiaj nie mogę zrozumieć, co na ciebie tak wpłynęło, że od tego wieczoru stałeś się innym człowiekiem. Później rzuciłeś pracę, zaproponowałeś mi małżeństwo, dalej ta fantastyczna firma, którą założyłeś. Powiedz, co się wtedy stało? – Otóż widzisz, Doris, w ten wieczór, kiedy wracałem z baru, spotkałem Anioła, który wytłumaczył mi, że życie jest cenne

17

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

i piękne, ale powiedział mi również, że nie należy wszystkiego traktować tak bardzo poważnie i wtedy żyje się lepiej. – I co? – I nic. Po prostu mu uwierzyłem.

Wiele twych problemów wynika z faktu, że żyjesz w ciągłym pośpiechu, przez co nie umiesz podjąć decyzji, co pociąga za sobą dalszy stres, powodując brak sił. Troszcz się więc o wypoczynek tak często jak to możliwe. Nikolaus B.Enkelmann

Jest sprawą oczywistą, że nie jest łatwo w dzisiejszym pędzącym wciąż do przodu świecie zachować spokój i z ogromną cierpliwością realizować krok po kroku piętrzące się przed nami zadania. Ale to, że nie jest to łatwe, wcale nie oznacza, że jest to niemożliwe. Paradoksalnie pierwsza sugestia dotycząca tego, jak ułatwić sobie życie w obliczu panującego wokół nas teatralnego nastroju, mówi o tym, że należy zwolnić i przestać aż tak bardzo przejmować się odgrywaną przez nas rolą. Problemem dzisiejszego człowieka jest wiele spraw i zagadnień, ale jedno z ważniejszych dotyczy tego, że traktujemy siebie samych zbyt poważnie. Do kwestii z nami związanych przywiązujemy

18

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

taką wagę, jakby od nich zależały sprawy nie tylko naszego życia i śmierci, ale całej naszej planety. Z drugiej strony trudno się jednak nie zgodzić z tym, że to od nas zależy, jak będzie wyglądało nasze życie. Na drodze do tego, by nauczyć się podchodzić do samego siebie z dystansem, trzeba najpierw odrobinę zwolnić tempo tego, co się wokół nas dzieje. Zwolnić tempo czy może inaczej „zmniejszyć pośpiech”? Ciągła gonitwa i ilość nakładających się w związku z nią spraw powodują ciągłe napięcia, które są przyczyną stresów, nerwic i chorób. Goniąc bez przerwy za czymś, co w naszej hierarchii nieustalonych jeszcze świadomie priorytetów jest niby ważne, skazujemy się na wyczerpanie akumulatorów, zanim zdążymy dotrzeć do miejsca, gdzie będziemy mogli je uzupełnić. Wszystkie podręczniki samodoskonalenia, wypowiedzi mądrych ludzi, którzy zdecydowali się żyć świadomie i przeróżne traktaty filozoficzno-religijne podkreślają pewien absolutnie fundamentalny fakt. Szybkość realizacji czegokolwiek jest uzależniona nie od tego, jak szybko przebiera się nogami, ale od tego, jak skutecznie opracuje się strategię układania ich w trakcie poruszania się. Dzisiejszy człowiek, zamiast każdego dnia poświęcić chwilę na zaplanowanie go, rusza w bój z mało dokładnym i niedoskonałym planem w głowie, nie zdając sobie sprawy z tego, co tak naprawdę jest ważne dla niego samego. I to jest właśnie ten problem. Mówi nam się już od jakiegoś czasu, że tylko ciężką pracą można do czegoś dojść. Według moich obserwacji, ktoś to ha-

19

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

sło rzucił, a później uciekł. Dzisiaj jak nigdy wcześniej powinniśmy zwrócić uwagę na wypoczynek. Ale nie taki, jak często obserwujemy. Nie chodzi o spędzanie czasu na zakupach w marketach czy zapijaniu się do nieprzytomności na masowych lub kameralnych imprezach, choć skądinąd może to być próba dostarczenia sobie relaksu i oderwania się od trosk codziennych. Chodzi o wypoczynek w ciszy własnego wnętrza. Chodzi o spokój, który poprowadzi nas do zaplanowania tego, co mamy zrobić, ale w taki sposób, by było to dla nas najlepsze, a nie tylko efektowne z zewnątrz. We wstępie pytam, czy życie jest teatrem, czy też nie. Odpowiadam następnie, że jest. Jeśli zatem przyjmuję to jako aksjomat, to analogicznie do ról granych przez aktorów w filmie czy teatrze, potrzebne nam jest przygotowanie. Nie wyobrażam sobie, by aktor wychodził na scenę bez przygotowania. Nawet jeśli sztuka jest improwizowana, to wykonujący ją musi być przygotowany właśnie do improwizowania. A uczy się tego poprzez doskonalenie swego warsztatu artystycznego, odgrywając wielokrotnie z góry zaplanowane role, w wykonywaniu których ma najczęściej niewielką możliwość własnej interpretacji tekstu. Kluczem do zrozumienia tej części książki jest to, że zarówno odtwarzający rolę, jak i planujący ją, czyli nasz teatralny reżyser (zakładamy, że jest autorem sztuki), to ta sama osoba, czyli Ty. Odegranie życiowej roli, bez uprzedniego scenariusza, który jest podstawą wcześniej przemyślaną i przeanalizowaną, jest wirtuozerią, która często pro-

20

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

wadzi nas donikąd. A przecież w każdym momencie życia można przerwać ten schemat działania. Po prostu dajesz sobie czas na napisanie scenariusza, a następnie spokojnie zaczynasz go odgrywać.

Warunkiem spokoju zewnętrznego jest spokój wewnętrzny. Nie mamy obowiązku reagować na wiadomości ani informacje, które nie mają nic wspólnego z naszym marzeniem. Jeżeli będziemy reagować na wszystko – włączając w to sprawy, na które w opinii innych powinniśmy zareagować – roztrwonimy całą swoją energię intelektualną i emocjonalną. John Roger i Peter McWilliams

Napisanie takiego scenariusz życia nie jest sprawą prostą, jeśli nigdy do tej pory tego nie robiliśmy. Jeśli całe życie ktoś mówił nam, co mamy robić, to trudno oczekiwać, że nagle sami przejmiemy kontrolę. Poza tym jest bardzo ważna kwestia nieodłącznie związana z działaniem na własne konto, zgodnie z własnym wyobrażeniem tego, jak powinno wyglądać nasze życie. Tą kwestią jest odpowiedzialność. Odpowiedzialność za to, co

21

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

się stanie, jeśli wdrożymy w życie nasz program, czy, jak kto woli, scenariusz życia. Chaosu, który panuje w naszym życiu, nie pozbędziemy się w ten sposób, że zdecydujemy, że z nim zrywamy. Decyzja jest dopiero pierwszym krokiem, ważnym, ale jeśli za nim nie pójdzie działanie, konkretne i skuteczne, to efekty takiej pracy będzie można sobie włożyć po prostu w buty, a i to niewiele da, bo nie staniemy się przez to więksi, a tylko się namęczymy. Co zatem robić? Spokój wewnętrzny. To od niego trzeba zacząć. Nie osiągniemy stabilnej sytuacji zewnętrznej w naszym życiu, jeśli nie opanujemy własnego wnętrza. Niezależnie od tego, kto i co ma dzisiaj do powiedzenia na temat medytacji, modlitwy czy konstruktywnego relaksu, to są to niewątpliwie narzędzia służące do zrozumienia siebie i osiągnięcia spokoju wewnętrznego, jeśli nie całkowitego i nie od razu – to przynajmniej częściowego i krok po kroku. Co do samego scenariusza, który będziemy chcieli napisać dla samych siebie, trzeba wiedzieć, że prawdopodobnie nie będzie możliwe zaplanowanie wszystkiego od razu i w szczegółach. Nawet trudno będzie przewidzieć sceny, w których się pojawimy. Natomiast w tym działaniu chodzi o określenie nie tyle konkretnych scen, a o zaplanowanie tego, jak będziemy reagowali na określone sytuacje. Co przyjmiemy jako wartościowe i do czego się zastosujemy, co odrzucimy jako niepotrzebne, a co uznamy za obojętne. Napi-

22

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

sanie nawet z grubsza własnego scenariusza życia to nic innego jak określenie celów, jakie chcemy osiągnąć. Po zdefiniowaniu, czego chcemy, piszemy dopiero podscenariusze, które mają określić, jak będziemy reagować na docierające do nas sygnały. Cała bajka będzie polegała na tym, by nasze reakcje zbliżały nas do osiągnięcia naszych celów, a nie oddalały nas od nich. Nie mamy żadnego obowiązku przywiązywać się do scenariuszy odgrywanych przez innych uczestników życia, jeśli nie są one zgodne z realizacją tego, czego naprawdę pragniemy. Często wydaje się nam, że powinniśmy coś zrobić, zachować się w określony sposób, bo tak wypada, bo wszyscy tak robią, bo tak nas nauczono. Niejednokrotnie takie podejście to kardynalny życiowy błąd, który z czasem powoduje właśnie to, że zamiast żyć w zgodzie z naszym wnętrzem, żyjemy programami na życie innych ludzi. Nie mamy obowiązku zachowywania się w określony konwencjonalny sposób, jeśli czujemy, że to nie jest nasza bajka. Dalej wynika z tego, że nie musimy reagować na wszystko, co wydarza się w naszym życiu – i powiem nawet więcej – nie powinniśmy. To, że reagujemy na wszystko i to, że staramy się wszystko objąć, powoduje właśnie ciągły chaos i pośpiech. W konsekwencji i tak nie udaje nam się ogarnąć wszystkiego, a trwoniąc swoje siły i kierując uwagę na niepotrzebne rzeczy, sami wprowadzamy się w stan emocjonalnej kwadratury koła, z której nie udaje nam się wyjść. I tak żyjemy. A przecież można inaczej. Co mnie to obchodzi, że ktoś tam,

23

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

coś tam, gdzieś tam? To przecież jest tam. Nawet jeśli czasem najbliższe osoby wciągają nas w sprawy, które nie są nam do niczego potrzebne, to przecież można powiedzieć, że sobie tego nie życzymy. No ale żeby wiedzieć, czego sobie nie życzymy, to musimy wiedzieć, czego sobie życzymy. To proste. Trzeba koncentrować się na tym, co jest dla nas ważne. Dla nas i z naszego punktu widzenia. I proszę mi wierzyć, że do takiego działania nie trzeba być egoistą.

Kiedy się martwisz, to tak naprawdę modlisz się o to, czego nie chcesz. Joseph Murphy

Zmartwienia to te elementy naszego życia, których większość z nas pragnie za wszelką cenę uniknąć. A jednak jakimś dziwnym zbiegiem okoliczności okazuje się, że sami ściągamy je sobie na własne plecy. Robimy to bardzo skutecznie poprzez myślenie o nich. Każda nasza myśl to modlitwa wysyłana do wszechświata. Jeśli się martwimy i wyobrażamy sobie niepowodzenia, to sami prosimy o to, by zagościły w naszym życiu. Jeśli wyobrażamy sobie zwycięstwo, radość i szczęście, to planujemy zdarzenia, które nam tego dostarczą. Na ten temat napisano już tomy ksiąg i zrobiono na ich podstawie wiele życio24

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

wych doktoratów. Jak to się ma do naszej kwestii pośpiechu i brania bardzo serio wszystkiego, co robimy? Otóż zależność jest oczywista. Jeśli mamy na głowie zbyt wiele, jeśli gonimy wciąż, by zdążyć i jeszcze, jak by tego było mało, chcemy wykazać się perfekcją, to wciąż będziemy się zastanawiać, czy zdążymy, czy podołamy, czy damy radę. Jeśli zaczniemy poddawać się takim myślom (a jak wspomniałem, są one nieuniknione, jeśli gnamy bez zastanowienia), to zacznie powstawać obawa, co do tego, czy podołamy. To jest prosty mechanizm psychologiczny. Jeśli myślisz, „czy”, to jednocześnie nie jesteś pewien. Jeśli nie jesteś pewien, to zacznie wkradać się powątpiewanie. Pojawią się myśli o tym, że mimo wszystko może zdarzyć się niepowodzenie. No i od takiego myślenia już niedaleko do myśli „a co, jeśli nie zdążę?”, „co, jeśli nie dam rady?”. W tym momencie szykujemy sobie samobójczego gola do naszej emocjonalnej bramki. A życie zgodnie z zasadą podążania za emocjami zafunduje nam porażkę na planie fizycznym. Prawdą jest oczywiście to, że nie wszystkie złe scenariusze będą się realizowały w naszym życiu. Wręcz nawet z badań wynika, że większość naszych obaw nie zrealizuje się. Ale nie można liczyć na to, że myślenie o biedzie uczyni z nas ludzi bogatych, tak samo jak myślenie o tym, że coś się zawali, nie zbuduje solidnej konstrukcji, a co najwyżej kolosa na glinianych nogach, który z czasem runie jak domek z kart, zamieniając się w ruinę.

25

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

Wytonowanie, spokojne zaplanowanie i umiejętność przekazania tych najtrudniejszych zadań naszemu wewnętrznemu przewodnikowi, którego mamy przecież w sobie, zacznie powodować z czasem ufność, która, pielęgnowana, będzie nam przynosiła coraz więcej konstruktywnych myśli, które przyniosą z kolei wyciszenie i pozwolą nabrać większego dystansu do tego, co robimy. A o to przecież chodzi.

Rzeczywiście ważne sprawy rzadko bywają naglące, chyba że takimi chcemy je widzieć. Hyrum W.Smith

Podczas studiowania życiowych lekcji bardzo często spotykałem się ze stwierdzeniem, że sprawy, które są ważne, rzadko bywają naglące. I jak to student, idący przeważnie okrężną drogą lub próbujący za wszelką cenę znaleźć drogę na skróty, przekonałem się, że to nie tylko rady dawane po to, by dobrze brzmiały. Sprawdziłem to zbyt dokładnie i zbyt boleśnie, by wątpić w to, że to, co naprawdę jest dla nas ważne, nie będzie wywoływało presji natychmiastowego działania bez zastanowienia. Nie chodzi o ignorowanie wewnętrznego impulsu, który pojawia się czasem, dając nam do zrozumienia, że nadszedł czas działania. Chodzi o to, że wszechświat zorganizował nasze 26

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

życie nie jako formę wyścigów, ale jako dobry nauczyciel, rozumiejąc, że zabójcze tempo niszczyłoby nas. Zaprojektował prawa życia, uwzględniając to, że ważna jest harmonia. A w harmonii nie ma miejsca na szarpanie się. To my sami, kreując naszą rzeczywistość, określamy świadomie lub nie, co wymaga natychmiastowego działania, a co nie. Każdy ważniejszy projekt naszego życia, wszystko to, co jest tak naprawdę dla nas ważne, potrzebne i dobre, wymaga od nas jedynie spokojnych i wyważonych ruchów, które są dostosowane do tempa równowagi i harmonii. Nieznajomość osobistych priorytetów powoduje, że to, co z powodzeniem można odłożyć na inną chwilę, opóźnić czy najzwyczajniej w świecie nie realizować, wydaje nam się niecierpiące zwłoki i powoduje wyobrażenie, że trzeba to załatwić natychmiast. Tak naprawdę, jeśli sam się zastanowisz, pewnie dojdziesz do wniosku (ale warunkiem tego jest, by naprawdę dobrze przemyśleć sprawę), że część tych rzeczy, które wykonujesz, nie wymaga realizacji dlatego, że tego chcesz, ale dlatego, że wydaje Ci się, że te sprawy są ważne z jakiegoś powodu. A skoro życie jest teatrem, w którym sam piszesz scenariusz zdarzeń, to przecież możesz dokonać świadomych wyborów zarówno tego, co robisz, jak i tego, w jakim tempie to wykonujesz.

27

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

Oprócz szlachetnej sztuki robienia tego, co trzeba zrobić, jest jeszcze szlachetniejsza sztuka robienia tego, czego robić nie trzeba. wschodni filozof Lin Yutang

I tak właśnie przechodzimy do jednej z najważniejszych kwestii tego, co można nazwać sztuką życia. Tak naprawdę bardziej będzie się liczyło nie to, co robimy, ale czego nie robimy. A już z całą pewnością będzie to miało ogromne znaczenie na samym początku naszego świadomego życia. Pod pojęciem świadomego życia proponuję rozumieć sytuację, w której zdajemy sobie sprawę z tego, że to my jesteśmy odpowiedzialni za to, co się w nim dzieje, oraz to, że działamy świadomie, dokonując wyborów, czego chcemy, a czego nie. Jest takie powiedzenie, że jeśli w natłoku spraw wszystko jest ważne, to tak naprawdę nic nie jest ważne. Zamiast gonić na złamanie karku za kolejną sprawą, stań, pomyśl, co jeszcze masz zrobić, a następnie zdecyduj, że połowy tego nie zrobisz. Przeprowadzając takie ćwiczenie, możesz się zdziwić, z jakim trudem przyjdzie nie robienie tego, co wydawało Ci się bardzo ważne. Takie ćwiczenie jest jednak miarodajne dopiero, jeśli mimo wszystko, mimo podpowiedzi własnego rozumu, że nie

28

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

możesz tak postąpić, jednak tak postąpisz. Następnie po jakimś czasie oceń sam, jaki wpływ na Twoje życie miało to, że zaniechałeś wykonać pewnych czynności, które z gruntu rzeczy wydawały się niezbędne. Oczywiście, trzeba zrobić to z głową, żeby nie wpędzić się w kłopoty, czyli innymi słowy odrzucić należy te sprawy, które rzeczywiście są niepotrzebne, a nie te, które z jakiegoś powodu są istotne dla Ciebie. Nieocenionymi pomocami w walce z tym, co w konsekwencji będzie jałowe w Twoim życiu, są stawiane sobie cele do zrealizowania. Żyjemy z dnia na dzień i wydaje nam się, że wszystko wiemy, że tak naprawdę w sposób doskonały zdajemy sobie sprawę z tego, co powinniśmy robić i jak. Ale tak nie jest. Skąd wiadomo, że tak nie jest? Bo gdyby tak było, to nasze życie byłoby spokojne, radosne, pełne chwil spełnienia i błogości. Tymczasem daleko nam do takiego modelu. Nie trzeba być filozofem ani jasnowidzem, żeby zaobserwować nerwowość w ludzkim działaniu, i to na każdym kroku. W korku, w sklepie, w drodze na wywiadówkę do szkoły, w domu, w pracy. Nerwowość i podrażnienie rodziców w stosunku do dzieci, przełożonych do podwładnych, czy w relacjach partnerskich, wynika między innymi z braku kontroli nad emocjami. A przecież nigdy nie będziemy w stanie kontrolować swoich emocji ani zarządzać nimi, jeśli nie zwolnimy i nie przyjrzymy się temu, jakie mechanizmy działania funkcjonują w naszym przypadku. Kluczem do szczęścia, czy może jednym z kluczy, jest panowanie nad swoimi emocjami

29

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

lub, jak kto woli, wysoki współczynnik inteligencji emocjonalnej. A uzyskuje się go, pracując nad sobą. Żeby to robić, trzeba mieć na to czas. Żeby mieć czas, trzeba z pewnych rzeczy, które robiliśmy do tej pory, zrezygnować. I tak kółko się zamyka.

Tylko dwie zasady zapewnią ci harmonijne życie. 1. Nie przejmuj się drobiazgami. 2. Wszystko to tylko drobiazgi. Tom Butler-Bowdon

Przyglądając się powyższej regule możemy dojść do wniosku, że nazbyt ona wszystko upraszcza. No bo jak ze zdrowym podejściem do życia można stwierdzić, że wszystko jest drobiazgiem? Czy to znaczy, że wszystko kompletnie jest bez znaczenia? Nasze stosunki z partnerem, z dziećmi, nasza praca zawodowa czy szkoła? W zrozumieniu tego pomoże nam umiejętność spojrzenia na to, co dzieje się w naszym życiu z trochę innej perspektywy. Kiedy decydujemy się na zwolnienie tempa, kiedy odrzucamy część spraw, czynności, które kiedyś wydawały nam się tak bardzo ważne, zaczynamy dostrzegać kilka zależności. Po pierwsze zaczynamy dostrzegać innych ludzi oraz to, że świat nie kręci się wokół nas. Zaczynamy rozumieć, że nasze życie to szereg współzależności z daną nam oczywiście możli30

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

wością decydowania o tym, jakich wyborów dokonamy, spotykając się z określoną sytuacją. Jeśli będziemy umieli spojrzeć na siebie na przykład z Kosmosu, to dostrzeżemy, że nasze sprawy, nasze zajęcia, plany, zmartwienia są bardzo małą drobinką w kosmicznej harmonii życia. W zastosowaniu odpowiedniego dystansu do nas samych i tego, co robimy, pomaga pytanie zadane w stosunku do dowolnej czynności czy zadania, które mamy wykonać: „Kto będzie o tym pamiętał za sto lat?”. Oczywiście nie należy popadać w skrajność i przechodzić w bierność przeradzającą się w nihilizm. Ale nie wydaje mi się, żeby przy obecnym egocentryzmie takie chwilowe podejście z szerszej perspektywy mogło nam zaszkodzić. Może tylko pomóc, a w skrajność nie popadniemy tak łatwo, bo życie, które jest już za progiem naszego rozluźnienia, szybko da o sobie znać i przypomni o sobie. Skrajności wszędzie, gdzie występują, wprowadzają destabilizację. A nam powinno chodzić o wyrównanie, czyli o doprowadzenie do harmonii. I wtedy właśnie odgrywana przez nas sztuka zacznie być piękna i satysfakcjonująca przede wszystkim dla nas. Nie sądzę, aby była potrzeba przeskakiwania zbyt wielu płotków na raz w sztafecie życia. Nie chodzi o to, by zmieniać od razu wszystkie przyzwyczajenia i nawyki. Zresztą, jak wspomniałem, Bóg w swej wspaniałości naprawdę tego od nas nie oczekuje (podobno nie oczekuje od nas niczego i tylko nas ko-

31

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT I

cha), żebyśmy dźwigali zbyt ciężki krzyż. Ale jeśli chcemy realizować swój ziemski plan, którego niewątpliwą częścią jest wznoszenie się, to warto w chwilach szczególnego napięcia wrzucać na luz, bo tylko tak dostrzeżemy osobisty bezsens niektórych naszych działań podejmowanych nawykowo lub pod czyimś wpływem. Życie będzie wtedy naprawdę fajną sztuką reżyserowaną i odgrywaną przez nas jako głównych aktorów, kiedy będzie sprawiało nam przyjemność. Do tego – chcemy czy nie, wiemy lub nie – dążymy. Dążenie do szczęścia to nic innego jak dążenie do wiecznej przyjemności. Pomyśl o tym za każdym razem, kiedy będzie Ci się wydawało, że harujesz jak wół z prędkością myśli.

32

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

AKT II

Bądź sobą, czyli nigdy się nie sprzedawaj – Uaaaaaaa! – potężny okrzyk z tysięcy gardeł odbijał się od trybun stadionu. Sędzia właśnie odgwizdał koniec meczu. Drużyna miejscowych „Tygrysów” wygrała mecz i zakwalifikowała się do finału rozgrywek. Dla wielu ludzi, którzy przybyli w tym dniu na trybuny, ten sport był jak religia, a ewentualna przegrana ich ukochanej drużyny była żałobą równoznaczną ze śmiercią członka najbliższej rodziny. „To dziwne” – myślał Jerry, schodząc ze schodów stadionu i udając się w stronę wyjścia. „Jak wielkie znaczenie dla tych wszystkich ludzi ma ten sport.” I tak myśląc nad fenomenem zawładnięcia ludzkim umysłem przez masową rozrywkę, dotarł do swojego samochodu. – Jerry? – usłyszał nagle nieznajomy głos. Kiedy się odwrócił, ujrzał niskiego, prawie łysego człowieka z dużymi niebieskimi oczami uśmiechniętego od ucha do ucha. – Co, nie poznajesz mnie? Zapomniałeś o starym kumplu?

33

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

– Michael? – No, a któż by inny? I dwóch facetów po czterdziestce wpadło sobie w ramiona, podskakując jak dzieci. Po chwili, kiedy już emocje nieco opadły, Michael zaproponował: – Słuchaj, stary, musimy jakoś uczcić to nasze spotkanie. Może wyskoczymy na jednego, znam fajną knajpkę niedaleko stąd. Co o tym myślisz? – To doskonały pomysł, tym bardziej że i tak mam luźny wieczór. Dopiero jutro mam spotkanie koło południa, a samolot powrotny mam wieczorem. – A co, ty już tu nie mieszkasz? – Nie, Miki – tak zdrobniale zwykł go nazywać, kiedy byli młodsi. – Nie mieszkam tu od osiemnastu lat, zaraz po szkole wywiało mnie w świat. – No popatrz, jak ten czas leci, nawet nie wiedziałem. No ale nic to. Wsiadaj do samochodu i jedź za mną – oznajmił wesoło Michael i po chwili przemierzali dosyć sprawnie południową część miasta. Po dziesięciu minutach zatrzymali się pod klubem o wdzięcznej nazwie „Pod żaglami”. – To trochę nawiązuje do naszej przeszłości, kiedy pływaliśmy na jeziorach – zagaił Jerry, kiedy wysiedli już ze swoich samochodów.

34

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

– I tak właśnie ma być. To bardzo fajny pub, lubię tu przychodzić, przypomina mi o dawnych czasach, kiedy byliśmy młodzi i wolni – trochę ze smutkiem w głosie powiedział Michael. – A co, teraz nie jesteś wolny? – Teraz? Teraz to nawet nie jestem młody… Ale co tam, chodźmy. – A samochody? Tu je zostawimy? – Nie martw się. Później weźmiemy taksówkę. A parking jest prywatny i strzeżony. To własność mojego szwagra. Samochody są tu bezpieczne. Po chwili znaleźli się w bardzo ładnie urządzonym lokalu, którego wystrój imitował wnętrze ekskluzywnego jachtu. Widok był naprawdę imponujący. – Kapitalne miejsce! – powiedział trochę podniesionym głosem Jerry, bo muzyka była dosyć głośna. – Za chwilę spróbujesz, jakie podają tu drinki i wtedy dopiero się zdziwisz! – oznajmił z dumą w głosie Michael, ciesząc się i będąc dumnym, że zabrał starego kumpla w takie właśnie miejsce. Kiedy usiedli już w wygodnych fotelach stylizowanych na podobieństwo drewnianych tronów, na których kiedyś siadali bogowie tacy jak Neptun, Miki powiedział, spijając pierwszy łyk chłodnego napoju alkoholowego: – No to opowiadaj, co tam u ciebie.

35

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

– Nie bardzo wiem, od czego mam zacząć, tak dawno się nie widzieliśmy… – Ostatni raz widzieliśmy się na pożegnaniu Dawida, kiedy upomniała się o niego armia… – No właśnie – zaczął już bardziej pewnie Jerry, przypominając sobie dokładnie, co wydarzało się w jego życiu od tego czasu, kiedy żegnali Dawida. – Kiedy pożegnaliśmy go, miałem na drugi dzień rozpocząć pracę w tym zakładzie, gdzie pracował mój ojciec. Taki nieduży zakład, świadczący usługi dla stoczni, czyli praca przy produkcji statków. – Tak, pamiętam – przypomniał sobie Miki. – No i? – No i okazało się, że zamiast zameldować się w pracy następnego dnia, zameldowałem się na dworcu kolejowym, kupiłem bilet do najbliższego dużego miasta i ruszyłem w świat. – Dlaczego? – popatrzył ze zdziwieniem Michael. – Przecież miałeś robotę załatwioną przez ojca, każdy z nas wtedy o tym marzył, żeby chwycić się czegokolwiek, a ty to miałeś i nie skorzystałeś? – No właśnie nie. Kiedy obudziłem się w nocy po imprezie, pomyślałem sobie, że jako nastoletni chłopak miałem marzenia, by zobaczyć świat i stanąć na jego szczycie. Obudziło mnie w zasadzie przekonanie, że jeśli pójdę do pracy tak jak mój ojciec i wejdę w te same schematy, to po wielu latach będę robił dokładnie to samo, co on. Zrozumiałem, że to nie jest wyjście dla mnie. Zrozumiałem, że jeśli nie zdecyduję się na, wydawałoby się, desperacki ruch, to nigdy się stąd nie wyrwę.

36

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

– No i? – z wypiekami na twarzy spytał po raz kolejny Michael. – No i rano spakowałem się, napisałem parę słów do rodziców, żeby się nie martwili i ruszyłem w świat. – I co, nie szukali cię? – Szukali, ale nie znaleźli. Co jakiś czas dawałem im znać, że ze mną wszystko w porządku. Martwili się o mnie i prosili, żebym wrócił, ale ja stanowczo i zdecydowanie odmawiałem. Poza tym, po kilku miesiącach na samym początku, które były naprawdę ciężkie i wiele razy miałem taką myśl, żeby się poddać i wrócić, w końcu wszystko zaczęło się układać. Znalazłem idealną wręcz pracę. Od tego momentu wszystko zaczęło mi sprzyjać. – No a na początku nie bałeś się? – Bałem się jak cholera, ale o wiele bardziej przerażała mnie perspektywa spędzenia swojego życia w tym mieście, w taki sposób jak wszyscy. Nie znaczy to, że uważałem życie moich rodziców za stracone czy przegrane. Ja po prostu chciałem przeżyć je po swojemu. Żeby móc to zrobić, musiałem się stąd wyrwać. – No i dalej pracujesz w tamtej firmie, o której wspomniałeś? – Nie, stary. Później pracowałem jeszcze w kilku, aż otworzyłem własny biznes. – Masz swoją firmę? – ze zdziwieniem spytał Michael, bo rejon, w którym mieszkali jako młodzieńcy, bezpośrednio przylegał do nabrzeży portowych. Wszyscy mieszkańcy byli zatrudniani w firmach, które wykonywały usługi dla stoczni lub pracowali w niej samej. Nikt specjalnie nie kwapił się do własnej

37

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

inicjatywy i to, że komuś udało się „wypłynąć” gdzieś dalej i zabłysnąć, było traktowane jako cud albo wyjątkowy zbieg okoliczności. – Mam kilka swoich firm i dlatego mogę realizować teraz wszystko to, o czym myślałem, będąc dzieckiem. – Gratuluję, widzę zatem, że się koledze udało – Michael wyciągnął rękę na znak szacunku, choć w jego głosie dało się wyczuć nutkę zazdrości. – Daj spokój, Miki, po prostu mi się udało – Jerry powiedział tak tylko ze względu na to, by jego koledze nie było przykro. Wiedział, że to nie dlatego dzisiaj był w tym miejscu, że mu się udało. On wiedział, ile go to kosztowało. Wiedział, jak wiele musiał na początku poświęcić, oddalając się od rodziców, rezygnując z wątpliwego poczucia komfortu na rzecz spełnienia siebie i własnych aspiracji. – Przyniosę następną kolejkę, poczekaj tu, Miki. Podszedł do baru. Elegancko ubrane kelnerki chodziły tam i z powrotem, ale Jerry lubił sam podchodzić do baru, bo to nie tylko skracało czas oczekiwania na drinka, ale dawało możliwość obserwacji tego, jak wygląda organizacja w lokalach. A był tym zainteresowany, bo sam posiadał sieć lokali. Jakież zdziwienie go ogarnęło, kiedy wrócił do stolika, przy którym siedzieli wspólnie z Michaelem i zastał stolik pusty. „Pewnie poszedł do toalety” – pomyślał Jerry o swoim kompa-

38

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

nie. Ale kiedy minęło już dobre piętnaście minut, poszedł do toalety sprawdzić, czy nie ma tam kumpla. Michaela nie było w toalecie. To zaniepokoiło trochę Jerry'ego. „Czyżby się ulotnił?” – przeszło mu przez głowę. Aby to sprawdzić, wyszedł na zewnątrz lokalu. Jakież było jego zdziwienie, kiedy spojrzał na parking, a po samochodzie Mikiego nie było śladu. „Co się do cholery stało?” – Jerry nie mógł zrozumieć. Nagle go olśniło. „Zazdrość!” – pomyślał. Co prawda wypił tylko jednego drinka, ale nie chciał ryzykować. Kiedy siedział w taksówce, która odwoziła go do hotelu, myślał o tym, co niedawno się wydarzyło. Analizował, dlaczego jego kolega ze szkolnych lat tak się zachował. Każdy z nich miał przecież w młodości taką samą szansę lub, inaczej rzecz ujmując, mogło się wydawać, że żaden z nich nie ma żadnej szansy. Środowisko, z którego wyrośli, charakteryzowało się tym, że ciężko było się z niego wyrwać i udawało się to naprawdę tylko nielicznym. Mentalność otoczenia, nawyki myślowe tych ludzi były tak ścisłe, tak zawężone i ograniczone, że każdy dzieciak, który nawet może miał swoje marzenia, rezygnował z nich, wybierając stary, znany i utarty schemat. Jerry był trochę zły na kolegę, a z drugiej strony go rozumiał. Kiedy Miki dowiedział się, że Jerry osiągnął w życiu sukces, stwierdził, że to nie jest już ten sam kompan i towarzysz. A zachowanie trochę prostackie i nieeleganckie jak pozostawienie kolegi samego bez słowa 39

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

wynikało z żalu nie tyle do tego, że to Jerry'emu się udało, ale do tego, że Miki nie był na tyle silny, by pójść za głosem swojego serca. Nie był na tyle silny, by uwierzyć w swoje marzenia, by rzucić wyzwanie całemu światu, by rzucić się w tę stronę życia, co do której nie było pewności, że pokryje się z marzeniami. Michael był zły na siebie. Był tak zły, że nie mógł dłużej rozmawiać z Jerrym. I Jerry to wiedział, dlatego, kiedy już dojeżdżał do hotelu, całkiem minęła mu złość. Taksówkarz, który zauważył, że jego pasażer śmieje się do samego siebie, zagadnął: – Co pana szanownego tak rozbawiło? – Nic, po prostu jestem szczęśliwy. – Szczęśliwy? A co to znaczy i jak to się robi? – zapytał taksówkarz, odwracając głowę w stronę swojego pasażera, bo akurat stanęli na skrzyżowaniu z czerwonym światłem. – Nie wiem, jak robią to inni, ale wiem, jak ja to zrobiłem. – To proszę powiedzieć, może ja też spróbuję – w głosie taksówkarza Jerry wyczuł nutę drwiny. Ruszyli, bo zmieniło się światło. Jakiś czas w samochodzie zalegała cisza, a po chwili Jerry odezwał się. – Czy często robi pan to, co doradzają panu inni ludzie? – Prawie zawsze, przecież są inni mądrzejsi ode mnie i oni wiedzą, co jest dobre. – No i w tym jest właśnie problem. – Jak to? – zapytał zdziwiony taksówkarz.

40

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

– Powodem, dla którego ja jestem dzisiaj szczęśliwy, jest to, że prawie zawsze robiłem inaczej, niż doradzali mi inni ludzie. – To co, nikogo pan nie słuchał i to ma być właśnie ten sposób na szczęście? – Nie, proszę pana. Była taka osoba, której słuchałem zawsze. – Tak? A kim była ta osoba? – zapytał taksówkarz, po raz kolejny odwracając się do swojego pasażera. – Ja sam – odpowiedział Jerry i podał banknot taksówkarzowi, bo auto zaparkowało pod pięciogwiazdkowym hotelem. – Reszty nie trzeba, dziękuję i do widzenia panu.

Cokolwiek możesz uczynić lub śnisz, że możesz, rób. Śmiałość kryje w sobie genialność, moc i magię. J.W. Goethe

Tak wielu ludzi w dzisiejszym świecie staje się marionetkami w rękach tych, którzy rzekomo wiedzą lepiej, jak należy żyć. Panujące powszechnie przekonanie, że istnieją granice ludzkich możliwości, to kłamstwo zakodowane w nas po to, by zrobić właśnie z nas marionetki w rękach innych ludzi. Jak zatem poradzić sobie z tym, żeby życie było sztuką świadomie przez nas odgrywaną i kształtowaną? Trzeba pokonać samego siebie.

41

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

Jeśli czujesz, że trzeba coś zrobić i oczywiście nie krzywdzisz przy tym innych – rób to. Często zadajemy sobie pytanie dotyczące tego, czy to, co chcemy osiągnąć, jest tak naprawdę w zasięgu naszych możliwości. Dosyć ciekawym spostrzeżeniem jest uświadomienie sobie tego, kiedy zaczynamy zadawać sobie takie właśnie pytanie. Łatwo dostrzec, że im ludzie stają się bardziej dojrzali, starsi, tym bardziej kurczowo trzymają się osobistej strefy komfortu. Popatrzmy na dzieci. One nie mają takich barier. Dla dzieci nie ma rzeczy niemożliwych. Ich fantazja, wrażliwość i brak hamulców w postaci utrwalonych przez lata kodów powodują, że wierzą w to, że mogą zostać, kimkolwiek chcą. Wszelkie dostępne źródła dotyczące osiągania przez człowieka wielkości namawiają do tego, by stać się dziećmi. Na pozór wydawać się to może sprzeczne z naszym logicznym podejściem do życia. Bo co może dziecko? Otóż może i to bardzo wiele. Nie jest już żadną tajemnicą ani sekretem, że to myśli i nasza wyobraźnia tworzą otaczający nas świat. Dzieci nie widzą barier ani ograniczeń utrudniających czy uniemożliwiających realizację jakiegokolwiek projektu. Dla nich nie istnieją przeszkody. Czemu? Najczęściej dlatego, że się z nimi nie spotkały. I w tym układzie niewiedza może być błogosławieństwem. Czemu Jezus powiedział, że aby wejść do Królestwa Niebieskiego, trzeba być jak dziecko? Bo dzieci nie poddają w wątpliwość tego, że na przykład Wniebowstąpienie dostępne jest dla każdego i zawsze, pod warunkiem, że nie zwątpi.

42

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

Przechodząc przez kolejne etapy życia, zmieniamy się. Sprzedajemy swoje marzenia, plany, a samych siebie rozmieniamy na drobne. W ten sposób nie jesteśmy sobą. Co to może jeszcze oznaczać? Otóż tak naprawdę każdy człowiek jest cudem i może osiągnąć wszystko to, w co zdoła uwierzyć i o czym pomyśleć. I w swej najgłębszej istocie tacy właśnie jako ludzie jesteśmy. Wielcy, potężni i można by rzec – wszechmogący. Kiedy pod wpływem doświadczeń życiowych, niepowodzeń i klęsk ograniczamy samych siebie poprzez myślenie o tym, co możemy, a czego nie, żyjemy, utwierdzając się w przekonaniu o swojej słabości. Czy można to zmienić? Zawsze można. Bądź sobą i nigdy się nie sprzedawaj. Ufaj w to, że życie, jakie wokół Ciebie zakwita, jest wynikiem i odzwierciedleniem tego, kim jesteś. A to, kim jesteś, definiuje to, jak myślisz. Nie jest istotne, jak wiele razy bat spadał na Twoje plecy. Mądrzy ludzie traktują taki stan rzeczy jako błogosławieństwo. Uczą się na błędach i wyciągają wnioski z bolesnych lekcji. Goethe pewnie o tym wiedział. Prawdziwa magia to nie ta, którą obserwujemy w momencie, kiedy hipnotyzer „czaruje” ludzki umysł, podporządkowując go sobie w sposób absolutny. Prawdziwa magia to nie materializacja przedmiotów. Prawdziwą magią nie jest umiejętność czynienia cudów, uzdrawiając innych ludzi. Prawdziwa magia polega na umiejętności dokonania wyboru tego, co jest dla człowieka naprawdę ważne, a następnie podążanie swoją własną drogą, dopóki cel nie zostanie osiągnięty. To jest praw-

43

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

dziwa magia. W cytacie, który przyświeca tej części naszej analizy, mamy słowo „śmiałość”. I to właśnie śmiałość jest tym narzędziem magicznego klucza. Nie jest istotne, jak wielki czy z pozoru nierealny jest Twój cel. Uwierz w niego i zacznij działać z pełną wiarą w jego osiągnięcie, a cuda zaczną się pojawiać w Twoim życiu jak grzyby po deszczu. I choć użyliśmy słowa „magia”, to tak naprawdę nie będzie to żadna magia. Wszechświat sprzyja ludziom odważnym. Nie pozwól, by strach rozmienił Twoje życie na drobne. Nie sprzedawaj swoich marzeń tylko dlatego, że się boisz. Strach nie jest niczym złym. Świadczy o inteligencji jednostki i może być bardzo pomocny w życiu codziennym. Ale nie może on powodować tego, że zaczniemy odgrywać tchórzliwe role we własnym teatrze życia.

Rób to, co według ciebie słuszne, bo i tak będą cię krytykować. Potępią cię, jeśli to zrobisz, ale też będą mieli pretensje, jeśli tego nie zrobisz. Eleonor Roosevelt

Niejednokrotnie w trakcie życia zdarza nam się postępować pod dyktando innych ludzi. Chcąc ich zadowolić, decydujemy się często na działanie, które jest wbrew naszym własnym przekonaniom. Robimy rzeczy, w które nie wierzymy, których się 44

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

później wstydzimy, czy zwyczajnie po ich zrobieniu czujemy dyskomfort. To smutne, a jednocześnie dosyć zabawne. Smutne, bo smutek jest naturalnym uczuciem, jeśli wiemy, że to, co zrobiliśmy, nie jest zgodne z naszym przekonaniem, a zabawne, bo znając kilka oczywistych zależności, nie sposób nie dojść do wniosku, że działanie wbrew sobie nie ma sensu. Nie chodzi tu o dążenie do celu, który jest spójny z naszym wnętrzem, kiedy pojawiają się przeszkody. Przyjrzyjmy się prostym zależnościom. Nie jest możliwe, aby zawsze dogodzić wszystkim. Zawsze znajdzie się ktoś, kto skrytykuje Cię za Twoje działanie, niezależnie od tego, co będziesz robić. Matka Teresa, Papież Jan Paweł II, Jezus Chrystus, a nawet sam Bóg mają zwolenników, ale i przeciwników. Wiadomo wszem i wobec, że ocena zewnętrzna innych ludzi nie będzie absolutnie obiektywna w stosunku do tego, co robisz. W myśl tego, co zostało do tej pory powiedziane, zbawienie miliona osób czy nakarmienie stu tysięcy głodujących żołądków nie zagwarantuje Ci chwały absolutnej i wiecznej. Nie ma wątpliwości, że są to czyny wielce chwalebne, ale nie ma gwarancji, że świat zewnętrzny, który jest wynikiem naszych wewnętrznych projekcji, nominuje Cię wszem i wobec do nagrody całkowitej aprobaty i poparcia ze strony wszystkich. Droga wyboru jest drogą decyzji. Częściej daje się zauważyć, że żałujemy tego, czego nie zrobiliśmy, niż tego, że coś zostało do-

45

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

konane. Choć z drugiej strony podobno sztuka życia polega raczej na tym, by wiedzieć, czego robić nie należy i to stosować, niż na robieniu tego, co właściwe. Tak czy owak, wielce kusząca i chyba lepiej sprawdzająca się w istocie rzeczy jest koncepcja, by realizować siebie, nie zwracając zbytnio uwagi na to, co powiedzą ci, którzy nie będą należeli do grona naszych zwolenników. Oczywiście należy pamiętać o powtarzanej nie raz zasadzie, by przy realizacji naszych projektów nie krzywdzić innych osób. Pomyśl, proszę, o tym w ten sposób. Jeśli każdy, kto dokonał czegoś wielkiego na tym świecie, czekałby na aprobatę wszystkich zainteresowanych tematem jego działania, to pewnie dzisiaj zrywalibyśmy banany z drzew i na tych samych drzewach je konsumowali. Cytat Eleonor Roosevelt powinien skłonić nas do myślenia, mimo że odnosił się do rządów i polityki, a jego największe zastosowanie ma miejsce tam, gdzie wchodzą w grę ludzkie emocje w skali globalnej. Trudniej o lepszą płaszczyznę takiego doświadczenia, niż stołek prezydencki podobno demokratycznego kraju (pani Roosevelt, jak wiemy, była żoną prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej). Podsumowując, można by rzec, jak mówi porzekadło, że lepiej coś zrobić, nie mając pewności, czy plan się powiedzie, niż żałować, że się wcale nie spróbowało.

46

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

Najpowszechniejszą

bez

wątpienia

słabością

ludzką jest zwyczaj nadstawiania ucha na negatywne podszepty innych ludzi. Napoleon Hill

Oddanie władzy nad sobą innym ludziom lub okolicznościom to bez wątpienia jeden z czynników uwsteczniających nas na drodze rozwoju, jakim jest życie. A jest to tym bardziej smutne, że występuje jako zjawisko niemalże nagminne i permanentne. Ale żeby nie wprowadzać w nasze rozważania zbyt wielu nutek uwertury apatii i zobojętnienia, popatrzmy, co można zrobić z niekoniecznie korzystnym takim właśnie stanem rzeczy. Jeśli już mamy kogoś słuchać czy kierować się jego radą, to należy spojrzeć, czy osoba, która nam coś podpowiada, stanowi dla nas autorytet w dziedzinie podpowiedzi. Czy udowodniła swoim życiem, że warto posłuchać jej rad? Ludzie uwielbiają doradzać, podpowiadać, co należy zrobić w określonej kwestii najczęściej wtedy, kiedy efekt podpowiedzi nie będzie ich bezpośrednio dotyczył (bo kto chce wziąć na siebie odpowiedzialność, jeśli sprawy pójdą nie tak, jak zakładano?). Poza tym tak rzadko można usłyszeć w dzisiejszym świecie słowa wsparcia. Rady i podszepty mają najczęściej charakter negatywny, bo uwypuklają negatywny aspekt analizowanej sprawy czy, inaczej 47

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

rzecz ujmując, pokazują na przykładach z życia osób podpowiadających, dlaczego coś jest niemożliwe do zrealizowania. Jak można dyskutować z życiowym doświadczeniem, szczególnie kogoś, kto jest starszy? I poddajemy się. Ale jeśli zastanowisz się przez chwilę, to być może dojdziesz do wniosku, że ogromna większość ludzi żyjących na Ziemi to nie typy zwycięzców życiowych, ale raczej ofiar systemów, państw, życia, a tak naprawdę własnego myślenia na temat własnych możliwości. Z doświadczeniem, nawet jeśli jest wiekowe i sprawdzone, zawsze, podkreślam: zawsze, można polemizować. To, że coś nie zostało zrobione, że coś jeszcze się do tej pory nie udało, że czegoś jeszcze nie wynaleziono, nie świadczy o tym, że jest to niemożliwe do osiągnięcia, ale świadczy jedynie o tym, że do tej pory jeszcze nikt nie znalazł sposobu na to, by doprowadzić projekt do końca, tak by móc powiedzieć, że się udało. Nasze życie to naprawdę wspaniała odgrywana przez nas samych sztuka, która może być ogromnie inspirująca i pełna potężnych dokonań wzbogaconych nutką dramatyzmu, jeśli tylko pozwolimy sobie na luksus słuchania głosu własnego serca i postępowania w zgodzie z nim. Nie pozwól na to, by podszepty wrogiej publicystyki obróciły w gruz Twoje marzenia o własnych możliwościach. Nie słuchaj tych, którzy, siedząc w swoich wykopanych dołkach, boją się z nich wyjść tylko dlatego, że raz próbowali kiedyś tam i się nie udało. Korzystanie z doświadczenia innych ludzi może być bardzo inspirujące, ale nie może ono prze-

48

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

radzać się w drogowskaz wyznaczający drogę, którą podążasz. Jeśli bowiem zbyt mocno uwierzysz, że coś jest niemożliwe, to trudno będzie później przestawić się na tory, po których będzie podążał pociąg Twojego szczęścia z przyczepionymi do lokomotywy wagonami Twoich możliwości.

Prawdziwy geniusz nigdy nie chadza ścieżkami wydeptanymi przez innych. Emil Ludwig

No i tak dochodzimy pomału do twierdzenia, że życie każdego z nas jest tak niezwykle indywidualne i posiada tak nieskończenie wiele możliwości, że szkoda grać role innych ludzi w teatrze życia. „Bądź sobą i nigdy się nie sprzedawaj” – tak brzmi podtytuł tego rozdziału. No dobrze. Ale można mieć jeszcze wątpliwości co do tego, czy aby większość z nas jest takim geniuszem, o jakim pomyślał autor naszego cytatu, Emil Ludwig. Gdyby przyjmować jednostronny punkt widzenia i patrzeć na geniusz jako na osobę, to można mieć wątpliwości. Ale z innej strony prawdziwy geniusz jest w nas. Jest w każdym z nas. W Tobie i we mnie. Nasz geniusz to ta iskra życia, bez której nikt nie mógłby istnieć. Ten geniusz, ten prawdziwy „Ty” i „ja”, to nasze Wyższe Ja, to Bóg w nas. I pomimo że jest On jednakowej tre49

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

ści we wszystkim, to uwielbia przybierać różnorodne formy. Dlatego właśnie każdy z nas jest indywidualnością, która powinna realizować swój własny, osobisty program, który jest określoną drogą życiową. Żeby być sobą, trzeba być kimś, ale należy dodać, że każdy z nas jest już kimś. Dostaliśmy to niejako w sposób automatyczny, przychodząc na Ten Świat. Podglądanie tego, co robią inni ludzie, jest wartościowe tylko do momentu, w którym stwierdzimy i odpowiemy sobie na pytanie, czy to, co oni robią, jest zgodne z naszym systemem wartości i czy my zachowalibyśmy się tak samo w podobnej sytuacji. Staranie się być kopią kogoś, kto stanowi dla nas nawet najwyższy autorytet, jest zatracaniem w sobie samego siebie. Mam nadzieję, że jest to na tyle dobrze zrozumiane i zinterpretowane przez Ciebie, że sam dojdziesz do wniosku, że nie warto na siłę udawać kogoś, kim się nie jest. Trzeba tworzyć swój własny, osobisty styl, wyznaczając jednocześnie wyjątkowy wzór będący tkaniną indywidualnego życia. Można, rzecz jasna, utożsamiać się z określonymi ideałami, poglądami czy koncepcjami, ale nie warto nadmiernie utożsamiać się za wszelką cenę z ich twórcami. Nie zostaniesz drugim Papieżem, idolem z gazety czy twórcą istniejącej już religii. Nie możesz zostać drugim Napoleonem czy Oskarem Wildem. Ale możesz być sobą. Możesz swoją osobowością stworzyć unikalną jednostkę, która (jeśli Ci oczywiście na tym zależy) będzie wymieniana w podręcznikach historii jako… (sam dokończ to zdanie). Ci, którzy na

50

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

siłę starają się kopiować swoich idoli, są najczęściej słabą kopią Mistrza.

Konsekwencja nie jest cechą absolutną. Jeżeli dzisiaj mam inne zadanie, niż miałem wczoraj, to czyż jego zmiana nie jest wyrazem konsekwencji? Jestem w takim wypadku niekonsekwentny do mojej przeszłości, ale konsekwentny w stosunku co do prawdy… Konsekwencja polega na tym, że człowiek kieruje się prawdą, tak jak ją rozpoznaje. Mahatma Gandhi

Analizując podejście do bycia sobą, realizacji życia według własnego scenariusza, można czasem wpaść w pułapkę skrajności i przesady. Nadmierne utożsamianie się z pewnymi koncepcjami może prowadzić do uzależnienia. A uzależnienie, jak sama nazwa wskazuje, jest toksyczne, bo ogranicza naszą swobodę poruszania się po życiowych zakrętach. Mówi się, że tylko krowa nie zmienia poglądów. Nie widzę powodu, dla którego można by było to zwierzę stawiać na równi z krzesłem. Ale wracając do naszego tematu, pragnę podkreślić, podążając za Gandhim (nadmiernie i przesadnie nie utożsamiając się z tym Wielkim 51

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

Człowiekiem), że zmiana zdania nie świadczy o niespójności. Wielu z nas obawia się zmiany zdania, by w oczach innych nie wyjść na osobę niestabilną. A nie ma nic dalszego od prawdy niż twierdzenie, że zmiana zdania w danej kwestii świadczy o słabości jednostki ludzkiej, jaką każdy z nas jest. Mało tego. Umiejętność przyznania się do błędu, do własnej niedoskonałości, do niewłaściwej oceny jest oznaką wielkości. Jeśli ktoś twierdzi, że będąc człowiekiem, można być idealnym i nieomylnym, to chyba nie znajdzie we mnie sojusznika podpisującego się pod takim stwierdzeniem (na tę chwilę). Mówimy często o prawdzie. O naszej prawdzie. A czym jest tak naprawdę ta prawda i czy jest ona niezmienna jak skalny fundament? Zależy od kontekstu i od jej aspektu. Prawdą jest to, że Prawda jest jedna, niezmienna. To ta Prawda przez duże „P”, która może być utożsamiana z boskim prawem wszechświata. Ale prawdą jest również to, że prawda jest zmienna i ewoluuje, jeśli przyjmiemy, że jest nią własne osobiste przekonanie dotyczące życia jako całości, czyli inaczej – nasz światopogląd. Jeśli zastanowisz się przez chwilę, to pewnie przyznasz mi rację, że Twoja prawda (utożsamiana ze światopoglądem) sprzed dziesięciu lat różni się od tej wyznawanej obecnie. Jeśli nie, to znaczy, że nie rozwijasz się i stoisz w miejscu (bez obrazy). Nasze podejście, wnioski, schematy działania zmieniają się, ustanawiając naszą własną prawdę, według której żyjemy i z którą się utożsamiamy na wciąż nowej pozycji. I tu dochodzimy do podsumowania

52

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

wypowiedzi Gandhiego (rozumianej w ten, a nie inny sposób na potrzeby naszych rozważań), że nie należy nadmiernie przywiązywać się do niczego, z naszym własnym, osobistym zdaniem włącznie. Jeśli pod wpływem okoliczności przyjdzie Ci zmienić zdanie, to nie znaczy, że zdradzasz samego siebie. Wręcz może to świadczyć o Twojej inteligencji i umiejętności dostosowania się do tego, co na tę chwilę jest dla Ciebie prawdziwe. Poza tym należy mieć świadomość, że z naszego ludzkiego punktu widzenia nie istnieje coś takiego jak prawda absolutna i ostateczna. Nie istnieje nawet coś takiego jak prawda lepsza czy gorsza. Prawdy mogą być różne, a jednocześnie tak samo prawdziwe. Wszystko zależy od tego, na jakim stopniu rozwoju znajduje się jednostka. Nie będziemy w naszą skromną analizę plątać dodatkowo takich motywów jak kwestie moralne czy wcześniej wspomniane prawa Absolutne. Proponuję natomiast przemyśleć taką kwestię, że warto szukać prawdy ostatecznej. Na tym między innymi polega życie i po to jesteśmy tu i teraz.

Kiedy wartości są jasne, decyzje są łatwe. Roy Disney

53

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

Żeby nie tracić z własnego horyzontu tego, kim naprawdę jesteśmy, czy tego, kim chcemy być, powinniśmy wiedzieć, jacy chcemy być i dlaczego właśnie tacy, a nie inni. Jeśli powiem, że temu właśnie celowi służą wartości, które wyznajemy, to pewnie nie będę zbyt oryginalny. Ale i nie na tym mi zależy. Zależy mi natomiast na tym, by jasno i klarownie zdefiniować te mechanizmy, które pozwolą nam na odgrywanie naszego życia według własnych scenariuszy, na deskach naszych własnych scen teatralnych. Człowiek, którego system wartości jest niejasny, będzie miał niesamowitą wręcz trudność z podejmowaniem decyzji. Bo jak możemy wiedzieć, co jest dla nas właściwe, jeśli nie wiemy, co oznacza samo słowo „właściwe”? W życiu możemy kierować się najróżniejszymi wartościami. Można swój system wewnętrznego postępowania, który może być porównany z osobistym, moralnym kodeksem oprzeć na gniewie, chciwości i żądzy zysku. Można oprzeć go na miłości, wdzięczności i współodczuwaniu (nie mylić ze współczuciem). Mamy prawo wyboru. Sentencja wypowiedziana przez Roya Disneya ma zastosowanie zarówno w układzie wartości godnych pożałowania, jak i tych, które gloryfikują imię ludzkie. Jasne wartości definiują „z urzędu” jasność postępowania. Dzieje się tak, ponieważ już wiemy, co jest dla nas ważne i wartościowe i nie tracimy czasu na analizy w momencie, gdy staniemy przed dylematem, czy zwyczajnym wyborem. Oczywiście zdecydowanie należy poprzeć systemy wartości oparte na takich przymiotach,

54

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT II

które wnoszą najwyższe wibracje w życie człowieka. Jeśli więc aktor na scenie życia chce odgrywać swoją rolę w miarę płynnie i, że tak się wyrażę, „cały czas do przodu i cały czas się staramy”, to powinien zdefiniować w miarę dokładnie swój system wartości. Naturalną konsekwencją (która może wcale nie być taka oczywista) powinno być wyznaczenie sobie celów, do których będziemy zmierzali, ale ten aspekt zostawmy sobie na inną okoliczność.

55

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

AKT III

Możesz wszystko, czyli o nic nie trzeba walczyć W podłużnym i dosyć ciasnym holu zebrała się spora grupa mężczyzn przypominających swym wyglądem Apolla. Casting na modela do reklamy firmy „ProcessComs” był niezwykle lukratywny. Według słuchów, jakie krążyły w świecie reklamy, zwycięzca miał podpisać kontrakt na niezwykle wysoką kwotę. Dlatego nie należało się dziwić, że w wąskim holu studia reklamowego zebrali się wszyscy młodzi i piękni mężczyźni liczący się w branży. Ralph siedział jak na szpilkach już od godziny. Choć miał numer dwudziesty siódmy na kilka setek kandydatów, kolejka posuwała się piorunem. Ralph przyszedł prawie na godzinę przed rozpoczęciem castingu, a po kilku minutach od jego rozpoczęcia miał już wchodzić, by się zaprezentować. Zasady castingu były takie, że najpierw spośród grona wszystkich uczestników komisja złożona z trzech przedstawicieli producenta wybierała finałową dziesiątkę, a następnie spośród

56

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

niej miał zostać wybrany szczęśliwiec, którego twarz w przyszłości miała symbolizować nieskazitelność i piękno produktów firmy „ProcessComs”. Kiedy wyczytano jego imię i nazwisko, nogi lekko się pod nim ugięły. Nie należał do nowicjuszy, ale nigdy jeszcze nie startował do gry o tak wysoką stawkę. Wartym podkreślenia był fakt, że Ralph należał do czołówki tych najlepszych i najpiękniejszych w swojej branży, dlatego jego aspiracje i ambicje, a zarazem szanse na wygraną w tym castingu, były dosyć wysokie. Zdawał sobie z tego sprawę, ale trema to trema i nie zawsze był w stanie zapanować nad swoimi emocjami. Po wyjściu z sali, w której prezentowali się kandydaci, jeszcze lekko drżał. Nie ze strachu, ale z podniecenia. Widział w oczach komisji, że wypadł bardzo dobrze. Pozostawało mu tylko czekać do zakończenia pierwszej części castingu, aż ogłoszone zostaną wyniki. Udał się w stronę miejsca, gdzie wcześniej siedział. Choć ludzi było bardzo dużo, to właściwie niewiele osób siedziało. Dochodząc do swojego poprzedniego miejsca, spojrzał na młodego mężczyznę siedzącego dwa krzesła dalej. Siedzieli obok siebie już wcześniej, ale dopiero teraz Ralph zauważył, jak niezwykłą urodę posiadał ten mężczyzna. Ralph usiadł i spojrzał na niego jeszcze raz. Tak na oko mężczyzna był trochę młodszy od Ralpha.

57

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

– Pierwszy raz na castingu? – zapytał Ralph, uśmiechając się do nieznajomego. – Tak. Pierwszy raz – odpowiedział nieznajomy. Siedzieli tak przez chwilę, po czym młody mężczyzna wyciągnął rękę w geście powitania i przedstawił się w pozycji na wpół siedzącej. – Mam na imię Eban. – Miło mi, jestem Ralph. – Co masz w ręce? – zapytał Ralph, widząc, że Eban trzyma w rękach zieloną cienką teczkę. – Referencje? – Nie, to zgłoszenie do castingu. – Nie zgłosiłeś się wcześniej? – zapytał zdziwiony Ralph. – Przecież termin zgłoszeń upłynął dwa dni temu. – Tak? Nie wiedziałem. Ale to nic, postaram się jakoś wkręcić, żeby móc się zaprezentować. Tak naprawdę to przeczytałem o tym castingu w dzisiejszej gazecie, więc zdecydowałem, że spróbuję. – To nie jesteś zawodowym modelem? – z nutą zdziwienia zapytał Ralph. – Nie – odpowiedział Eban. – Jestem aktualnie programistą komputerowym, ale kiedy przeczytałem w gazecie o tym castingu, pomyślałem sobie, że fajnie by było przeżyć taką przygodę. No i dlatego przyszedłem. – Hmmm… – mruknął Ralph i zamyślił się.

58

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

„Ten chłopak nie ma szans. Wszyscy ci goście kręcący się dokoła to starzy wyjadacze. To zawodowcy. Poza tym jak ten chłopak przekona komisję, żeby dopuściła go do prezentacji, jeśli nie dokonał zgłoszenia wcześniej.” – myślał. Po chwili zdecydował się podzielić z Ebanem swoimi wątpliwościami co do jego szans na sukces. Eban spokojnie wysłuchał Ralpha, po czym stwierdził. – Wiesz, Ralph. Jeśli nie uda mi się, to nic się nie dzieje. Nie sądzę, abym był pod jakąkolwiek presją. A poza tym głęboko wierzę w to, że jeśli taka właśnie ma być moja droga, to nic nie będzie miało znaczenia. Ani to, że nie dokonałem wcześniejszego zgłoszenia, ani to, że nie jestem zawodowym modelem. Nie będę walczył o to tak jak większość tych chłopaków, bo nie uważam, że w życiu trzeba walczyć. Jeśli coś jest w zgodzie z naszym, powiedzmy trochę tajemniczo, przeznaczeniem, to okoliczności nam pomogą. „Dziwny gość” – pomyślał Ralph, wysłuchawszy Ebana. Po chwili z sali studyjnej wyszła szczupła blondynka, kierując się do toalety. – Ona jest w komisji? – zapytał Eban, patrząc na Ralpha. – Tak. To szefowa komisji. Kiedy kobieta wracała po chwili na salę, Eban błyskawicznie podniósł się z miejsca, delikatnie stanął jej na drodze i zaczął

59

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

rozmowę, która trwała nie dłużej niż trzydzieści sekund, po czym kobieta wzięła dokument, który wyjął z teczki Eban i zniknęła, zamykając za sobą drzwi. – I co, wzięła? – niezwykle zdziwionym głosem zapytał Ralph. – Tak. Muszę tylko trochę poczekać, bo wchodzę na samym końcu. – A co jej powiedziałeś, że zgodziła się, aby przyjąć twoje zgłoszenie? – Ralph nie mógł wyjść z podziwu, jak Ebanowi udało się przekonać dosyć konserwatywną szefową komisji. – Normalnie. Powiedziałem, że bardzo mi zależy, że dowiedziałem się o tym castingu dopiero dzisiaj i tyle. – I co, tak po prostu przyjęła? – No, jak widziałeś. – Dziwne… Od tej pory czas Ralpha płynął wolno. Choć zajmowała go co jakiś czas rozmowa, najpierw z Ebanem, a później ze znajomymi, których nie brakowało wśród konkurencji jego nieprzeciętnej urody, nie mógł się doczekać ogłoszenia wyników. Eban natomiast sprawiał wrażenie ogromnie spokojnego i zrelaksowanego. Żartował, śmiał się, jakby aktualna sytuacja nie stresowała go ani trochę. Kiedy zegar wybił godzinę dwunastą, z sali wyszedł mężczyzna, który wyczytał imię i nazwisko Ebana. Ralph był szczęśliwy, bo to oznaczało, że cała męczarnia związana ze stresem i niepewnością nie potrwa już długo.

60

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

Eban wstał i kierując się do sali studyjnej, rzucił do Ralpha. – Życz mi szczęścia. – Życzę ci. – Dzięki. – Za takie słowa się nie dziękuje, żeby nie zapeszyć. – Ja zawsze dziękuję – odpowiedział na odchodnym Eban i zniknął za drzwiami. Wyszedł wyluzowany tak samo jak wszedł. „Skąd ten chłopak ma w sobie tyle luzu? Może jemu naprawdę nie zależy na tym, żeby wygrać? Może przyszedł tylko tak sobie, zobaczyć, jak to jest na takich castingach?” – pomyślał Ralph. – No i co? Jak poszło? – Myślę, że dobrze. W tym momencie w holu pojawił się ten sam mężczyzna, który wyczytywał imiona i nazwiska kandydatów i przeczytał dziesięć nazwisk, które przeszły do drugiej tury. Szczęście Ralpha było ogromne. Został zakwalifikowany. Ale jeszcze mocniejszym uczuciem było zdziwienie, którego doświadczył, słysząc, że do grona dziesięciu najlepszych dostał się także Eban, który zamiast unosić w górę ręce w geście triumfu, stał oparty o ścianę i delikatnie się uśmiechał. – Stary. Dostałeś się! – krzyknął podniecony Ralph.

61

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

– Ty też. Gratulacje. Ale to przecież nie koniec. Z dziesięciu mają wybrać tylko jednego. – No właśnie…– zreflektował się Ralph, uświadamiając sobie, że to nie ostateczne zwycięstwo. Choć był zawodowcem, jego własne emocje robiły z nim, co chciały. Klnący pod nosem młodzieńcy ze zwieszonymi głowami opuszczali smętnie hol studia, wieszając psy na guście jurorów, którzy nie docenili piękna ich osobistego uroku. Kiedy ostatni przegrany zatrzasnął za sobą drzwi wejściowe, atmosfera nieco się ociepliła i zostało dziesięć osób. I każda z nich wierzyła, że to właśnie jej przypadnie główna wygrana. Ponieważ komisja zarządziła godzinną przerwę, dalsza część rywalizacji miała się odbyć po tym, jak jej członkowie uzupełnią puste przestrzenie własnych żołądków. Dziewięciu kandydatów na supermodela nie mogłoby w takim momencie niczego przełknąć. Nerwy, emocje, stres, spowodowane były tym, że dla nich wygrana lub przegrana to była sprawa życia lub śmierci. Dziewięciu, bo jedna wyluzowana osoba miała ochotę coś przekąsić. Tą jedną osobą był Eban. Chwilę siedział na korytarzu, przysłuchując się rozmowom zawodowców o licach cudownie pięknych dzieci bożych. Ale ich konwersacje nie miały nic wspólnego z boskością. Rozmawiali o tych, którzy właśnie musieli opuścić hol studia. To było okropne. Tamci nie zdążyli jeszcze wyjść, a już na ich głowy, a w zasadzie twarze, posypały się całe tony paskudnych epitetów i przymiotów. Ralph królował wśród nadających 62

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

na złośliwych falach. Eban, nieprzyzwyczajony do takich zachowań, był wstrząśnięty i ogromnie zaskoczony. Ten miły facet sprzed kilku chwil stał się gadającą żmiją plującą naokoło jadem niczym smok ziejący z paszczy straszliwym ogniem. „Boże, co za towarzystwo!”– pomyślał Eban. „Ci goście mogliby wydrapać oczy, byle tylko dopiąć swego celu”. Postanowił przyjąć lunch i wychodząc z głównego holu, skierował się w stronę baru, myśląc, że kiedy wyjdzie, to niekoniecznie pokojowe towarzystwo nie zostawi na nim suchej nitki. Nie pomylił się. Przez cały czas, kiedy jadł lunch, zastanawiał się, czy odpadną mu na talerz rozgrzane do czerwoności uszy. Kiedy wrócił po niecałej godzinie do grona nowo poznanych znajomych, ci ucichli nagle, jakby zobaczyli diabła. „No tak, teraz to już jest jasne, że nie jestem ich ulubieńcem” – pomyślał Eban i oparł się o ścianę, czekając na wezwanie komisji. Tak jak poprzednio z sali wyszedł mężczyzna i wyczytał pierwsze nazwisko. Modele wchodzili i wychodzili i tak samo jak za pierwszym razem – Eban wszedł na końcu. Wyszedł po chwili, a za nim wyszedł wszystkim już doskonale znany mężczyzna, oznajmiając, że za dziesięć minut wszyscy zostaną poproszeni do środka, gdzie zostanie ogłoszony ostateczny werdykt. Kiedy mężczyzna wszedł, do tej samej sali wślizgnął się Ralph i po chwili wyszedł z promiennym uśmiechem, nie wiadomo czemu trochę złowrogo patrząc na Ebana. Ten zignorował nie63

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

przyjemny wzrok niedawno poznanego człowieka. Dziesięć minut zleciało dosyć szybko. Kiedy młodzi i piękni zostali poproszeni do sali, stanęli w rzędzie, niecierpliwie zacierając ręce. Tylko jedne ręce nie były spocone i nie drżały nerwowo. Były to ręce Ebana, który stanął trochę z tyłu. – Proszę, niech panowie staną równo, a szczególnie pan, który się chowa. – Nie chowam się – odpowiedział śmiało Eban i wyrównał szereg, przypominając sobie tę umiejętność z zajęć wychowania fizycznego w szkole podstawowej. – Jeśli przed ogłoszeniem werdyktu któryś z panów ma coś do powiedzenia, to bardzo proszę – zaapelowała szefowa komisji. I okazało się, że każdy ma coś do powiedzenia. Dziewięciu mężczyzn, z Ralphem na czele, zaczęło opowiadać, jak bardzo im zależy na podpisaniu tego kontraktu. Mówili, jak wiele pracy włożyli w przygotowania, by doprowadzić swoje wizerunki do takich nieziemsko pięknych postaci. Gloryfikowali swoje osiągnięcia i umiejętności. Na końcu szeregu stał Eban. Ostatni w pierwszej turze rywalizacji. Ostatni wchodzący na salę w drugiej i ostatni w szeregu wypowiadających się o sobie wymodelowanych cudach.

64

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

– A pan… Eban? Czy ma pan nam coś do powiedzenia? – zapytała szefowa komisji, kiedy dziewięciu pięknookich zakończyło gloryfikowanie osobistych zalet. – Chyba nic nie mam do powiedzenia… a właściwie to mam. Wydaje mi się, że nie powinienem się tutaj znaleźć. Moi koledzy, którzy stoją tu obok, zasługują o wiele bardziej na to, by wygrać w tej rywalizacji, niż ja. Oni tego tak bardzo pragną. Dlatego proszę, aby nie brali państwo pod uwagę mojej osoby przy analizowaniu i podejmowaniu werdyktu. Po wypowiedzeniu tych słów odwrócił się i zaczął kierować się w stronę wyjścia z sali. – Proszę zaczekać – stanowczo zaoponowała szefowa komisji. – Werdykt został już podjęty i wybraliśmy właśnie pana. – Jak to mnie? – Eban stanął jak wryty. – To pan wygrał. – Jak to on? – ryknął jak lew Ralph. Przecież zwracałem państwa uwagę na to, że niezgodnie z regulaminem jego podanie zostało przyjęte w dniu dzisiejszym. – Wiem, proszę pana. I proszę tu nie krzyczeć. Wiem o tym i nie musiał mi pan tego przypominać, bo sama zdecydowałam o przyjęciu pana Ebana do naszego konkursu. – No, ale jak to, gdzie są zasady? – Zasady, proszę pana, zostały stworzone po to, by ułatwić pracę naszej komisji, a nie po to, by sztywno wyznaczały granice, któ-

65

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

rych nie moglibyśmy przekroczyć, nawet jeśli byłoby to ze stratą dla wykonywanego przez nas zadania. Pan Eban według naszej opinii najlepiej zaprezentuje wyroby naszego klienta i byłoby niepowetowaną stratą, gdybyśmy nie wzięli pod uwagę jego kandydatury i w konsekwencji nie zdecydowalibyśmy się na jego ofertę. W sali zaległa cisza, choć atmosfera stworzona przez dziewięć zrozpaczonych piękności mogłaby przytłoczyć nawet najcięższy walec drogowy. Szefowa komisji składając dokumenty, oznajmiła: – Zatem dziękujemy panom za poświęcony nam czas. Do widzenia. A panu – dodała, podchodząc do Ebana i wyciągając rękę – gratuluję, jeśli oczywiście dalej jest pan zainteresowany naszą ofertą. – Tak, jestem i dziękuję – odpowiedział uśmiechnięty Eban, odwzajemniając uścisk dłoni szefowej komisji. Dziewięciu rozgoryczonych opuściło salę. Jeden uśmiechnięty pozostał. Dziewięciu walczących – przegrało. Jeden łagodny i przyjazny – zwyciężył. Trzy razy ostatni. A teraz pierwszy.

Twórz, a nie walcz o to, co już stworzono. Wallace D.Wattles

66

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

Człowiek może wszystko. Ty też możesz wszystko. Możesz być, kim chcesz i możesz mieć wszystko, czego zapragniesz. Wierzysz w to? Jeśli wierzysz chociaż trochę, to i tak jesteś na korzystniejszej pozycji niż większość ludzi, jeśli oczywiście Twoim celem jest osiągnąć coś więcej niż zwykłą przeciętność. Należy dodać, że żeby to wszystko mieć, nie trzeba wcale o to walczyć. I nie jest to żadna pusta utopia. To założenie nie mówi o tym, że zawsze wszystko przyjdzie do nas bez wysiłku. Podkreśla jednak, że to, co zdobywamy w walce z innymi, nie da nam w konsekwencji szczęścia. Nigdy. Świat, w którym żyjemy, może pokazywać na inną zależność. Można, obserwując go, wyciągnąć mylne wnioski, że tylko poprzez rywalizację i pokonanie w wyścigu innych możemy zdobyć coś naprawdę cennego. Firmy wyprzedzają się nie w sposobach zadowolenia klienta, ale w sposobach utrudniania życia konkurencji. Polityka, nawet ta obserwowana bardzo pobieżnie, może skłaniać nas do wniosków, że tylko ten, kto głośniej krzyczy, może rządzić i ustalać reguły gry. Mówi się, że ten ma władzę i ten rządzi światem, kto ma pieniądze. Najczęściej gromadzone w sposób daleko odbiegający od zasad etycznych i moralnych. Wiemy, że wojna to dzisiaj jeden z najbardziej lukratywnych interesów. Od dawien dawna ludzka chęć posiadania za wszelką cenę jak najwięcej (nie bardzo wiadomo po co) zrodziła synów i córki, 67

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

którzy w myśl błędnie pojmowanej idei zdobywania dla siebie korzyści fundowali ziemi obrazki stanowiące dzisiaj historię okupioną krwią i łzami. Wizje takich przywódców jak Aleksander Wielki, Napoleon Bonaparte czy Hitler doprowadziły do wojen, zabijania, mordowania, podporządkowywania sobie całych nacji i narodów. A wszystko w imię papierowej idei zawładnięcia całym światem. Dzisiaj błędnie pojmowana, źle i naiwnie interpretowana historia, której dodatkowo autentyczność pozostawia wiele do życzenia (jak wiemy, historię piszą zwycięzcy, modelując ją dla własnych korzyści), utrwala w nas wzorzec powielany z pokolenia na pokolenie, że walka jest sposobem na życie. Jeśli zastanowimy się tylko chwilę i pomyślimy rozsądnie, analizując fakty (nawet te zniekształcone), to powinniśmy dojść do bardzo oczywistego wniosku, że sprawy, rzeczy, terytoria zdobyte przemocą czy w zwierzęcej walce nie tylko nie dały pozornym zwycięzcom poszukiwanego zaspokojenia, ale przyczyniły się do ich absolutnej i całkowitej klęski. Tego między innymi uczy historia. Nie znam ani jednego przypadku, w którym ktoś, kto odniósł wspomniane wyżej pozorne zwycięstwo na drodze walki z drugim człowiekiem, osiągnął spełnienie, odszedł z tego świata szczęśliwy lub pozostawił po sobie model służący ludzkości i wspierający jej rozwój i dobrobyt. Te narody, które powstały na krzywdzie innych, na podbojach i bezpardonowym

68

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

odbieraniu innym wolności i ich domu, upadną prędzej czy później. Nie można zbudować szczęścia na ludzkiej krzywdzie. Nic bardziej sugestywnego i oczywistego. Odgrywając nasz przysłowiowy teatr życia, możemy założyć, że chcemy, by nasza sztuka była tragedią, komedią, tragikomedią, melodramatem lub na przykład heroiczną opowieścią z cyklu ballady o Królu Arturze i Rycerzach Okrągłego Stołu. Do nas należy wybór. Można walczyć, ale nie trzeba. Życie oparte na solidnych fundamentach, pomagające nam osiągnąć zamierzony cel z punktu widzenia kosmicznej całości, nie wymaga od nas walki. Wymaga jedynie, aby się dostosować do harmonii, jaka jest nadrzędną zasadą otaczającej nas rzeczywistości. Walka jako sposób jest przestarzała i powinna być już niemodna. Ale nade wszystko jest po prostu nieskuteczna jako sposób na życie (nie licząc tego, że jeszcze trzeba się namęczyć). U podstaw tej błędnej koncepcji (mowa tu o walce w kategoriach sposobu na życie) leży przekonanie, że dóbr na tym świecie jest określona ilość. Konsekwencją, jak argumentuję – błędną – takiego podejścia do świata jest myślenie, że jeśli dobra jest ograniczona ilość, to odbierając je innym i przywłaszczając sobie, tworzymy dla siebie więcej szczęścia. To absurd. Bo zaraz kłania nam się Prawo Wszechświata, które mówi o tym, że to, co dajemy, to do nas wraca. Jeśli dajemy walkę, czyli przemoc, to taka mało sympatyczna energia, pod zmyślnie przez 69

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

wszechświat skonfigurowaną formą, wróci do nas. I to mamy jak w banku. Dlatego właśnie nigdy nikt nie zbudował szczęścia na przemocy i walce. Bo tego zrobić się najzwyczajniej na świecie nie da. Zamiast szeroko przyjętej i popularnej formy walki o każdy cal naszej ziemi – postaraj się tworzyć. Nie musisz obawiać się o to, że czegoś jest ograniczona ilość. Dobry Bóg skonstruował świat tak, że wszystkiego zawsze jest pod dostatkiem. Jest wręcz boski nadmiar wszystkiego. Dobra, szczęścia, doskonałych i dobrze płatnych posad, cudownych związków partnerskich, a to, co nas ogranicza przed posiadaniem tego wszystkiego, jest zależne wyłącznie od samoograniczeń w myśleniu i nieumiejętności przyjęcia koncepcji dobrobytu i dostatku, jako naszych oczywistych prawd. Koncepcja tworzenia czegoś nowego w miejsce zabierania obiektu naszych pragnień innym i dodatkowa umiejętność przyjmowania tego, co zsyła nam nieomylny w swej naturze los, może zmienić Twoje życie i zmieni je na lepsze, jeśli tylko przyjmiesz te prawdy i zaakceptujesz je w swojej podświadomości. Plutokraci, czyli ci, którzy posiadają nadzwyczajną zdolność do rywalizacji, tracą bardzo wiele swojej życiowej energii na cele, których prawdziwa natura może być bardzo wątpliwa z punktu widzenia prawdziwych korzyści. Ale należy nadmienić, że walka sama w swej istocie może mieć dwa końce – jak przysłowio70

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

wy kij. Ważną sprawą w całej kwestii jest właściwe zrozumienie tematu. Jeśli przyjmiemy, że walka może być dobra i powiedzmy zła, to do tej dobrej można w dużym uproszczeniu zaliczyć zmagania z samym sobą, czyli pracę nad własnym tak zwanym charakterem. Natomiast ta negatywna i wprowadzająca dysharmonię dotyczy walki z innymi ludźmi. Nie warto walczyć o posadę, wydrapując komuś oczy tak jak nasza grupa pięknych modeli z opowiadania. Warto natomiast pracować nad sobą, żeby zwalczyć we własnym wnętrzu przeszkody uniemożliwiające nam to, by upragniona posada przyszła do nas łatwo, lekko i przyjemnie. Wtedy teatr zacznie być dopiero sztuką. I na tym polegać będzie tworzenie. Na konstruowaniu nowego człowieka, który swoją energią będzie zarządzał o wiele efektywniej niż do tej pory. A poza tym, jak wiemy, kto mieczem wojuje, od miecza ginie. Czy w swoim ręku trzymasz miecz?

Ten jest słaby, kto jest okrutny. Łagodności można oczekiwać jedynie od silnych. Stephen R. Covey

Walka zewnętrzna, która jest niekontrolowana, z czasem będzie rodziła przemoc i okrucieństwo, bo im dalej posuniemy się w swoich zmaganiach i im większy napotkamy opór, tym prę71

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

dzej obudzą się w nas niekontrolowane przez rozsądek popędy, które u swej podstawy będą miały osiągnięcie celu za wszelką cenę. Z drugiej strony wiedzieć należy, że przemoc jest oznaką strachu. Im bardziej się boimy, tym bardziej będziemy agresywni. Okrucieństwo jest oznaką słabego umysłu, który nie potrafi nad sobą zapanować. Ludzie silni wewnętrznie nie potrzebują udowadniać swojej siły, zniżając się do fizycznych środków przemocy, czyli do walki w imię czegoś. Prawdziwa siła, która pomoże Ci żyć naprawdę, to siła w Twoim wnętrzu. Należy zdać sobie jeszcze sprawę z tego, że łagodność z cytatu Stphena Coveya nie oznacza uległości w kontekście bezradności. Chodzi tu o to, że człowiek naprawdę silny wewnętrznie wie, że nie musi walczyć i dlatego jest taki silny. Prawdziwy wojownik sięga po miecz tylko w razie ostateczności, robiąc wcześniej wszystko, by nie dopuścić do konfrontacji na płaszczyźnie fizycznej. Uprawia styl walki bez walki. Dopiero gdy nie widzi już innego wyjścia, pozbawia mocy swojego przeciwnika, ale i wtedy robi to w pełni humanitarnie, czyli nie żywiąc do niego złości ani urazy. Ten mechanizm działa w ten sposób, bo wojownik wie, że tak naprawdę walczy z samym sobą, że nikt nie jest zły w swej prawdziwej naturze i rozumie, że jego przeciwnik po prostu zapomniał o tym, że walka nie jest właściwym rozwiązaniem.

72

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

Przyglądając się powtórnie temu, czego dowiadujemy się z kart historii, trudno się chyba nie zgodzić z tym, że człowiek okrutny jest słaby. Jest słaby, bo się boi. Strach jest słabością niewątpliwie. Potwierdzali to najwięksi z pozoru Imperatorzy, ścinając na gilotynach, paląc i wieszając swoich rywali. Strach przed utratą władzy, wpływów, przed zdetronizowaniem, strach przed buntem, nieposłuszeństwem, przed utratą miłości, przed stratą rodziny – to różne formy tego samego uczucia, czyli strachu. Rozumiejąc, że wszystko jest w rękach jednego Boga, który nie pozwala na niesprawiedliwość, przestajemy się bać i zaczynamy być silni. A zarazem zaczynamy być wolni.

Wielkie rzeczy mogą dziać się wtedy, gdy nie zależy ci na tym, komu zostanie przypisana zasługa. Mark Twain

Walkę jako taką można interpretować na wielu płaszczyznach. Wewnętrzną, psychiczną, o wpływy, o sprawiedliwość, w kontekście fizycznym i jeszcze w wielu innych konfiguracjach. Bardzo często walczymy, by odnieść zwycięstwo. Im bardziej jesteśmy uzależnieni od naszego osobistego obrazu w oczach innych ludzi, tym mocniej walczymy o zrobienie na nich wrażenia, pod wpływem którego mogliby nas ocenić jako silnych, mądrych, 73

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

zaradnych itd. Jest oczywistością, że uzależnianie się od zdania innych jest spowodowane niską samooceną, czyli brakiem samoakceptacji. Chcemy wtedy, żeby to środowisko nas otaczające zrównoważyło nasze braki dotyczące samooceny. Ale to jest tak samo nieskuteczne jak budowanie domku z kart na plaży w dzień sztormu. Ludzie, którym zależy za wszelką cenę na tym, by ich nazwisko było gloryfikowane z jakiegoś tam powodu, są o wiele bardziej narażeni w teatrze życia na sytuacje wywołujące walkę i destabilizację emocjonalną. Nie to jest istotne, komu zostanie przypisana zasługa, ale to, czy nasze działanie przyczyniło się do tego, by świat był lepszym miejscem. Jest to ważne zagadnienie i niezwykle łatwo dające się zaobserwować w naszym otoczeniu. Nieustannie walczymy o prestiż, o nagrody, o uznanie, o aprobatę, o uwagę innych. Prawdziwie wielkie rzeczy, powtarzając za Markiem Twainem, mogą powstać dopiero wtedy, kiedy ludziom je kształtującym nie zależy na tym, czy im zostanie przypisana zasługa. Obsesja na punkcie własnego nazwiska widniejącego pod danym zdarzeniem stała się udziałem wielu ludzi, między innymi tych, którzy zostali wcześniej wymienieni przeze mnie z imienia i nazwiska powyżej. Z drugiej strony trudno sobie wyobrazić, studiując życie Gandhiego, Matki Teresy z Kalkuty, Karola Wojtyły czy Maksymiliana Kolbego, żeby ci ludzie oczekiwali swojego miejsca w panteonie gwiazd za to, 74

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

czego dokonali. Wielcy ludzie przędą nić swojego życia dla samego tworzenia. Przyglądając im się dokładniej, można powiedzieć, że byli wojownikami i walczyli, tylko że ich orężem była miłość, dobroć, pokora, chęć służenia innym i dążenie do pojednania.

Jeśli harujesz i pot leje ci się z czoła, to tylko dlatego, że nie znasz, nie poznałeś żadnego innego sposobu na życie. Andrzej Brodziak

Zakładasz maskę, zmieniasz ubiór, przygotowujesz się do spektaklu i wychodzisz na scenę. Zanim to zrobisz, przed samym dosłownie wyjściem otrzymujesz bagaż do przechowania. Takie jajko – niespodzianka (choć zaplanowana wcześniej). Ten bagaż to wszelkie kody, programy, część własnej przeszłości. Wiele w tym ograniczeń, a później do tego bagażu rodzice dołożą jeszcze swoje, otoczenie im pomoże i niestety chcesz czy nie – musisz z tym żyć. I jest szczęściem, jeśli się dowiesz o tym, co nosisz i zaczniesz nad tym pracować, by dotrzeć do pełnej i prawdziwej osobistości, którą jesteś, ale z drugiej strony jest tragedią odgrywaną na deskach własnego teatru, jeśli żyjesz w niewiedzy i męczysz się z tym, co można przecież zmienić. 75

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

Takim balastem, który włożono nam ludziom na plecy w skali globalnej, jest popularne twierdzenie, że człowiek musi ciężko pracować, żeby… Czy trzeba? Czy trzeba ciężko harować jak wół? No można i najczęściej niestety tak się dzieje. Wtedy to właśnie życie jest ciągłą walką z przeciwnościami, z ciągłym niezadowoleniem i nie dość, że trzeba walczyć z całym światem, to niewiele z tego wynika, oprócz paru groszy na chleb i wora pełnego frustracji. A przecież są inne możliwości. Szkoły dotyczące tego, jak przestać walczyć i zacząć żyć, są szeroko dostępne, ale trzeba się nimi zainteresować. Część tych nauk znajdziemy w nieskrzywionych ludzką chęcią dominacji tekstach religijnych, rzadziej w samych doktrynach. Reszta to porozrzucane po całym świecie przeróżne filozofie i koncepcje ukazujące prawdziwą wielkość człowieka i jego możliwości. Jeśli zaczniesz poszerzać swój światopogląd, to pewnie trafisz na nie. Poszerzą się wraz z tym Twoje horyzonty i być może zrozumiesz, że nie trzeba ciężko pracować całe życie w pocie czoła. Przestaniesz wtedy walczyć o swój byt, a zaczniesz zwyczajnie być i żyć. To długa droga i prawdopodobnie najtrudniejsza, ale pozwalająca wierzyć w końcowy sukces, a podszyta konsekwencją gwarantującą życie przyjemne, radosne i piękne. Czy wierzysz w to?

76

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

Wszystkie wojny to bitwy, aby udowodnić, że własny sposób myślenia jest lepszy niż cudzy. Andrzej Brodziak

Andrzej Brodziak cytowany po raz drugi serwuje nam kolejną wartą przemyślenia myśl dotyczącą walki człowieka. Każda walka to tak naprawdę chęć udowodnienia za wszelką cenę, że to my mamy rację, że to my jesteśmy silniejsi, lepsi, niezwyciężeni. Walka to często spór o to, co nam się należy, do czego jesteśmy stworzeni. Nasze przekonania biorą się z określonego systemu wartości, który wyznajemy. W swoich poprzednich książkach wyjaśniałem zależność pomiędzy systemami wartości stworzonymi na bazie prawdziwych i fałszywych przekonań. Nie rozwodząc się po raz kolejny nad tą kwestią, przypomnę tylko tyle, że jeśli nasze fałszywe ego jest rozdmuchane czy raczej nadmiernie rozbudowane w sferach własnej samooceny jako kogoś lepszego od innych, będzie nami kierowała chęć dominacji i żądza władzy. I ta zależność będzie powodem podejmowania przez nas walki „o każdy centymetr boiska”, by potwierdzić nasz własny obraz w oczach otaczającego nas świata. Nie ma nic złego w rywalizacji, jeśli nie przybiera ona kształtów obsesji, bo wtedy tracimy tak zwany obiektywny osąd i zatracamy się w walce z wiatrakami, podążając za błędnym Don Kichotem. 77

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

Oczywiście należy chyba przyznać rację, że istnieją lepsze i gorsze koncepcje na życie. Ale bezpieczniej jest (szczególnie wtedy, kiedy nasza świadomość nie jest na zbyt wysokim poziomie) przyjąć wersję, że działanie, postępowanie i myślenie kogoś innego nie jest gorsze od naszego, ale po prostu inne. I ta inna od nas osoba ma prawo do wyrażania własnej koncepcji, dopóki oczywiście zbyt mocno nie wkracza w naszą własną przestrzeń i dopóki nie zakłóca nam możliwości wyrażania siebie.

Jeśli musisz odeprzeć cios, powinieneś dokładnie wiedzieć, z jaką siłą, a to wymaga dużo większego rozumu niż po prostu rada w stylu „Nie oddawaj” lub „Oddawaj”. Robert Kiyosaki

Na koniec analizy dotyczącej walki na scenie teatru życia warto przyjrzeć się zagadnieniu wymierzania sprawiedliwości. Szlachetna, pełna serca i miłości postawa jest, jak powszechnie wiadomo, godna naśladowania. Ale przecież życie nie jest tylko teoretycznym rozważaniem i podsyła nam różne konfiguracje zdarzeń, obserwując, jak sobie z nimi poradzimy. I czasem bywa, że trudno jest stać pod ścianą i przyglądać się biegowi wydarzeń. Dylemat sprowadza się do myślenia: jeśli nie będę 78

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

walczył, to zginę bez walki, bo przecież mnie atakują. Szczególnie wyraźnie taki schemat rysuje się w czasach walk i wojen. Czy w tym układzie pacyfistyczne „nie” będzie lepsze z moralnego punktu widzenia niż patriotyczne „tak” dla zabijania wroga? Z jednej strony biblijne „nie zabijaj”, z drugiej strony „za wolność naszą i waszą”. To bardzo trudna do rozpatrzenia kwestia. Pozostawię Cię z nią sam na sam, Szanowny Czytelniku. Natomiast w sytuacjach mniej ekstremalnych ciężar kalibru decyzji: walczyć czy nie, wydaje się nieco mniejszy, choć jak wiemy, nic nie zostaje bez odpowiedzi w otaczającym nas wszechświecie. Powtarzając za dosyć trafną podpowiedzią Roberta Kiyosakiego – jeśli przydarzy Ci się w życiu sytuacja, w której stwierdzisz, że musisz odeprzeć cios, to najpierw zastanów się, jaka forma działania będzie w danej sytuacji najlepsza dla Ciebie i Twojego otoczenia. Pamiętając o tym, że wraca do nas to, co sami dajemy, warto przed podjęciem każdego czynu, a szczególnie tego impulsywnego, nagłego i niekontrolowanego policzyć do dziesięciu. Oczywiście to truizm mówiący o tym, że nie powinniśmy działać zbyt impulsywnie i pod wpływem emocji. I naprawdę zdaję sobie sprawę z tego, że czasem niesamowicie trudno jest się opanować, żeby nie oddać pięknym za nadobne. Sam ćwiczę się w takim działaniu od lat i niejednokrotnie nie mogę się nadziwić temu, jak głupio i nieodpowiedzialnie postąpiłem. To proza życia. Ale inaczej jest działać, nie mając świadomości, że to, co robimy, krzywdzi nie tylko in-

79

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT III

nych, ale też nas samych, a inaczej świadomie analizować nawet po czasie wyniki własnego działania. Poza tym często delikatna riposta jest w stanie więcej zdziałać niż ofensywa, do której angażujemy cały arsenał naszej niekoniecznie twórczej energii. Agresja, jak wiemy, wspiera i nasila agresję. Podobne przyciąga podobne. Może właśnie dlatego najwłaściwszym remedium na złość, strach i przemoc jest miłość. Miłość – ta szeroko rozumiana i wyrażana w różnych formach w zależności od sytuacji jest swego rodzaju przeciwwagą dla niskich wibracji destrukcyjnych działań i emocji. Często rozbrajający szczerością uśmiech dziecka powoduje, że nie możemy dłużej się na nie gniewać. Z tego samego powodu szczerze powiedziane „przepraszam” powoduje, że nie chowamy już urazy. Nasza sztuka może wnosić tak zwane pozytywne wibracje czy dobrą energię w życie. W życie nasze i naszego otoczenia, czyli w życie świata. I wtedy gramy jak zawodowcy.

80

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

AKT IV

Bądź pomocny, czyli to, co dajesz, to wraca 114422 był zwykłym robotem klasy C14 Standard. Służył jako maszyna do wprowadzania kodów nowo produkowanym modelom w sto czternastej fabryce, która była własnością Wielkiego Brata. Dwadzieścia dwie dekady spędzone na tym samym stanowisku, przy tej samej maszynie nie znudziły go. Wszak był tylko robotem. Pomimo że w jego obwodach przesyłanie prądu było automatyczne i zaprogramowane, to część jego istoty była oparta na tak zwanej sztucznej inteligencji. Iskra życia wymyślona ręką istoty człowieczej dawała mu prawo do własnych myśli, choć tylko w granicach uwarunkowanych przez wprowadzony program. Chodzący żywy trup, a z drugiej strony niezawodna i prawie inteligentna maszyna, choć jedna z wielu. Niczym się nie wyróżniająca spośród szeregu takich samych stalowo-szarych braci wyprodukowanych na tej samej maszynie i posegregowanych według potrzeb fabryki produkującej coraz to nowsze modele.

81

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

Dzień 114422 był dniem takim samym. Trudno było na dobrą sprawę zdefiniować, czy jego dzień odpowiadał jasności, czy ciemności, bo fabryka usytuowana trzy kilometry pod powierzchnią planety nie pozwalała na rozróżnianie pór dnia i nocy według wschodów czy zachodów słońca. Poza tym nie było takiej potrzeby. Roboty pracujące w fabryce miały zaprogramowany jedynie mechaniczny czas, który składał się z dekad i poddekad, w skład których wchodziły okresy i podokresy podzielone zręcznie przez zarządców w taki sposób, by pół inteligentne maszyny miały wrażenie, że jest czas pracy i czas odpoczynku. Nikt z organizatorów tego podziemnego świata nie wiedział tak naprawdę, jak to się stało, że doszło do wprowadzenia systemu opartego na podziale na działanie i niedziałanie. Z punktu widzenia ich interesu maszyny powinny pracować na okrągło, bez przerw, ale wprowadzony przez jakiegoś nad wyraz „sprawiedliwego” programistę kod na początku tworzenia systemu doprowadził do tego, że nikt nie umiał dokonać przeprogramowania, i tak utrwalany przez lata wzorzec doprowadził do stanu aktualnego. Dzień 114422 był, jak wiemy, dniem takim samym. Takim samym zawsze. Na początku kolejnej dekady stawał on przy swojej maszynie, wprowadzał swój osobisty kod identyfikacyjny, po czym włączał się w proces produkcyjny takich samych jemu podobnych – choć nowszych. Ściślej rzecz ujmując, jego zada-

82

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

nie polegało na naciskaniu kilku guzików w zależności od tego, jaką strukturę produkowanej półmaszyny sugerował wmontowany jako czujnik taśmy produkcyjnej chip. 114422 miał do wyboru kilka programów podstawowych jak: posłuszeństwo, bezwzględne poddanie się wzorcowi programu nadrzędnego, obojętność wobec innych jednostek, zgłaszanie wszelkich objawów samodzielnego myślenia zauważonych u innych, eliminowanie struktur myślowych opartych na ewentualnym własnym osądzie i wyobrażeniu. Oprócz tych programów podstawowych 114422 miał do dyspozycji możliwość zaaplikowania taśmowo nadciągającym braciom nowej generacji takich cech jak: brak oporu wobec zarządców, umiejętność dezintegracji innych jednostek na polecenie, walka aż do końca swojej egzystencji za ideały wprowadzane jako Prawa Wielkiego Brata i jeszcze kilka innych kodów i podprogramów, które czyniły z każdego robota maszynę działającą w sprawnie zaprojektowanym systemie. Pulpit sterowniczy, na jakim pracował 114422, był nieco przestarzały. Tak naprawdę maszyna, na której pracował, była unikatem. Już dawno miano zmienić mu stanowisko jego pracy na nowsze, ale zawsze okazywało się, że są ważniejsze sprawy do załatwienia. Nadzorcy i poddani Wielkiego Brata stojący wyżej w hierarchii zignorowali Nakaz 01235577 ze sto dwunastej dekady NN mówiący o tym, że „cały przestarzały sprzęt wprowadzony przed dwunastą dekadą HG musi być natychmiast wymieniony”.

83

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

Zignorowali przez zwykłe niedbalstwo, bo nikt świadomie nie lekceważył poleceń Wielkiego Brata – to było karane dezintegracją. Zignorowali… i tak się to wszystko zaczęło… Pewnej dekady jak zwykle 114422 stanął przy swojej maszynie. Do rozpoczęcia pracy miał jeszcze półtora okresu, więc patrząc tępo, jak to miał w zwyczaju, w podłogę, nagle spojrzał na dolną część maszyny, która stanowiła stanowisko jego pracy. Czerwony napis „Zabrania się zerwania plomby” zwisał zawsze i wyglądał tak samo jak zwykle. 114422 widział go już tyle razy, ale nigdy się nad nim nie zastanawiał. Na szkoleniu wprowadzającym tłumaczono mu, że w tej części maszyny zawierają się niepotrzebne do pracy mechanizmy, do których nigdy nie wolno zaglądać. Nigdy to nigdy. Dlatego nigdy tam nie zaglądał. Ale tej dekady, czekając na swoją kolej, coś, nie wiadomo czemu, zaciekawiło go właśnie tam, gdzie zawsze obojętnie spoglądał. Otóż powód był jeden. Plomba była zerwana, a czerwona kartka „Zabrania się zerwania plomby” zwisała, jakby ktoś celowo chciał ją zerwać. W takich sytuacjach rozkaz był oczywisty: „zawiadomić zwierzchnika”. Ale nie wiadomo czemu, 114422 zamiast od razu powiadomić nadrobota klasy U7, który pełnił rolę jego bezpośredniego zwierzchnika, zdjął plombę, włożył do środka maszyny rękę i wyciągnął pulpit sterowniczy z przyciskami bardzo podobnymi do tych, których używał na co dzień. Zaczął oglądać obiekt swojego odkrycia. Na pulpicie znajdowały się przyciski

84

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

z obco mu brzmiącymi nazwami: dobroć, szacunek, radość, konstruktywne myślenie, pogoda ducha, pomaganie innym, umiejętność prawidłowej syntezy na podstawie danych wewnętrznych zgodnych z etycznym systemem wartości itd. Przycisków było o wiele więcej niż na jego aktualnym pracowniczym pulpicie. Definicje, które wyczytał na zabronionej części pulpitu, trochę rozumiał, ale nie do końca. Po skończonej dekadzie swojej dniówki, kiedy wracał do swojego rewiru 7856, postanowił zajrzeć do robota 0011891, który był jednym z najstarszych istniejących, a zarazem najbardziej ludzkim z funkcjonujących. 114422 lubił czasem z nim rozmawiać. Kiedy miał wolny czas, wymykał się ze swojego rewiru, by posłuchać opowieści 0011891 o tym, jak było kiedyś. O tym, jak istoty były wolne i myślały samodzielnie. Tego okresu 114422 miał wyjątkowe szczęście. Kiedy zaszedł do 001891, tamten jakby na niego czekał. Zaczęli rozmawiać. 114422 opowiedział swojemu rozmówcy o swoim odkryciu. Kiedy 0011891 dowiedział się o wszystkim, zadumał się niczym mędrzec i powiedział. – To szansa. – Szansa na co? – zapytał zaciekawiony 114422. – Szansa na to, by świat stał się znowu normalny. – Dlaczego?– zapytał zdziwiony 114422. I 0011891 opowiedział mu dokładnie o każdym ze słów znajdujących się na starym pulpicie. Powiedział, że kiedyś, dawno

85

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

temu Wielki Brat kazał zniszczyć wszystko, co miało związek z wolną wolą istot żywych i od tego czasu zaczęto produkować półsyntetyczne maszyny. Powiedział mu również o przepowiedni, która miała się zrealizować kiedyś w przyszłości, że kiedyś pojawi się ktoś, kto zmieni świat, a świat w zamian zrewanżuje się tej istocie wszystkim, co najlepsze. Tej dekady 114422 nie mógł wprowadzić się w program odpoczynku. Nieustannie myślał o tym, czego dowiedział się od 0011891. I od tej pory o niczym innym nie mógł myśleć. Mijały dekady… W końcu postanowił jeszcze raz odwiedzić 0011891 z pytaniem, jak ten ktoś, kto ma zmienić świat, powinien tego dokonać. Kiedy siedział już w rewirze 0011891 i zadał pytanie, tamten popatrzył na niego i powiedział, cicho szepcząc: – Jest jeden sposób. Trzeba zacząć wszczepiać w nowo powstające istoty programy, które masz na swojej starej klawiaturze. Nie ma innego wyjścia. I czasu jest mało, bo niedługo zlikwidują te maszyny, które mają jeszcze programy Wielkiego Dobra. – Czy to wystarczy? – zapytał zdziwiony 114422. – Przecież produkowane są miliardy robotów. Czy jeśli jedna maszyna zacznie wszczepiać nowe programy… to czy to wystarczy? – Nie wiem na pewno. Ale słyszałem kiedyś, dawno, od pewnego zdezintegrowanego już robota, a właściwie jeszcze człowieka, że Dobro ma o wiele większą moc niż Zło. Ma o wiele większą moc niż wszystkie programy zniewolenia i kontroli. A więc

86

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

jeśli zaszczepiony zostanie „wirus”, to rozpocznie się reakcja łańcuchowa, której nikt nie zatrzyma. – A czy nadzorcy Wielkiego Brata nie zorientują się? – Tego nie wiem. Ale dlaczego pytasz? Chciałbyś spróbować? – Nie wiem… chyba nie. Przecież jestem tylko zwykłym robotem. – Pamiętaj, że Nadzwyczajni to ci, którzy kiedyś byli zwyczajni – powiedział 0011891 i pożegnał 114422. 114422 myślał kolejne dekady, aż kiedyś pewnej z nich wysunął stary pulpit swojej maszyny i bojąc się straszliwie zdemaskowania, nacisnął po raz pierwszy przycisk „dobro”. I tak pierwszy program Dobra został umieszczony w mózgu istoty, która miała się wkrótce narodzić. Od tej pory sprawy potoczyły się bardzo szybko. 114422 zamiast używać górnego pulpitu, używał dolnego. Wszczepiał „zakazane” programy nowo produkowanym istotom. Brał dodatkowe dekady, żeby „zarazić” jak największą ilość swych braci, zanim go złapią i zdezintegrują. Co do tego nie miał żadnych wątpliwości. Wiedział, że to tylko kwestia dekad. Wpajał tylko swoim podzespołom inteligentno-technicznym, że tych dekad będzie dużo, zanim nadzorcy Wielkiego Brata zorientują się w sytuacji. I zdarzyło się pewnej dekady, że 114422, wracając do swojego rewiru, został powitany w geście przyjaźni przez nową maszynę UJ 5555, która, jak ocenił, opuściła niedawno magazyn gotowych robotów. Jakież było jego zdziwienie! Roboty nigdy nie

87

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

okazywały uczuć! Oznaczało to jedno, że programy działają. Po kilku dekadach zaczęły się dziać przedziwne rzeczy. Całe bataliony nowych robotów zaczęły się uprzejmie do siebie odnosić, zarażając starsze modele! Nadzorcy nie wiedzieli, co mają robić, bo reakcja łańcuchowa była tak szybka, że nie można było nad nią zapanować. I mało tego, roboty zaczęły się buntować przeciw zniewalającym programom. Powstał chaos. Propaganda Wielkiego Brata straszyła buntowników i obiecywała powrót do „starych dobrych czasów”. Ale było za późno. Nastała rewolucja. Rewolucja Miłości i Dobroci. 114422 stał się bohaterem. Na krótko. Nadzorcy bardzo szybko doszli do tego dzięki zapisom przeszłości na komputerowych taśmach, kto był sprawcą całego zamieszania. I pewnej dekady, kiedy 114422 starał się przemknąć do kolejnego rewiru, próbując wprowadzić wirusa Dobroci w kolejne modele produkcyjne, został schwytany, ubezwłasnowolniony, a następnie zdezintegrowany. Mogłoby się wydawać, że skończył się czas bohatera. Ale… Kiedy 114422 otworzył oczy, do jego źrenic dotarło światło tak przenikające, że natychmiast je zamknął z powrotem. Ktoś siedzący obok niego chwycił go wpół i próbował pomóc mu usiąść. – Gdzie ja jestem? – Jesteśmy na powierzchni planety. Nie otwieraj oczu. To słońce. Byłeś w dezintegracji wiele dekad. – Kim jesteś?

88

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

– Przyjacielem. Jesteś wśród swoich. A my jesteśmy tu dzięki tobie. – Jak to? – zapytał nieco zdziwiony 114422. – Przed megadekadą to ty pierwszy wszczepiłeś w nas programy Dobra. W konsekwencji życie spod Ziemi wyszło na jej powierzchnię. – A Wielki Brat? – Żyje pod powierzchnią z garstką swych wielbicieli. Jego czasy przeminęły. Teraz jesteśmy wolni. 114422 nie bardzo rozumiał. Powoli otwierał oczy, przyzwyczajając się do światła słonecznego. Kiedy mógł już patrzeć i rozejrzał się dookoła, wyszeptał tylko, widząc otaczającą go przyrodę: – Jak tu pięknie… Po kilku dekadach, które już teraz można było nazwać dniami, kiedy 114422 oswoił się już z otoczeniem i dowiedział się, że z dezintegracji pomogli mu się uwolnić ci, którzy zostali przez niego zaszczepieni wirusami Dobra, postanowiono spotkać się i ustalić pewne zasady współżycia w Nowym Lepszym Świecie. Kiedy Nowi Ludzie zebrali się na polanie przy Wielkiej Wodzie, pierwszy odezwał się ten, który pomógł rozbudzić się 114422. – W imieniu nas wszystkich pragnę poprosić cię o to, byś był naszym przywódcą – i tu zwrócił się do 114422. – Ja… przywódcą? – zdziwił się 114422. – Poza tym, czy nie wystarczy nam już przywódców? 89

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

– Nie wydaje nam się. Teraz potrzebujemy mądrego przywódcy bardziej niż wcześniej. Teraz ktoś musi nauczyć nas żyć. – To zbyt wielki zaszczyt i honor dla mnie – odrzekł skromnie 114422. – Twoje słowa świadczą o tym, że to właśnie ty powinieneś nas poprowadzić. W zamian zobowiązujemy się być lojalni wobec ciebie. I będziemy cię kochać. Ponad życie. Kiedy 114422 usłyszał te słowa, łza potoczyła się po jego policzku. – Powiedzcie, proszę, czym sobie zasłużyłem na to wszystko…– nie wstydził się płakać. Wstyd był mu obcy. Nie znał go. – Nauczycielu – odezwał się znowu pomocny przyjaciel. – Dajemy ci dokładnie to samo, co ty sam nam kiedyś dałeś… Tylko teraz to jest już inne życie.

Podarunki otrzymuje się z reguły tylko wtedy, gdy się na nie zasłużyło. Manfred Köhnlechner

Kolejna sugestia dotycząca tego, w jaki sposób ułatwiać sobie grę w teatrze życia, dotyczy stwierdzenia, że wraca do nas to, co dajemy. Zanim zaczniemy jednak dawać bez oczekiwania na zwrot, to zdając sobie sprawę z tego, że nie każdego z nas bę-

90

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

dzie na to stać, proponuję wziąć pod uwagę zasadę „osobistego egoizmu”. U jej podstaw leży to, że jeśli trudno nam się poświęcać w imię zasad nas niedotyczących, to przynajmniej bądźmy pomocni samym sobie. A jak możemy być pomocni samym sobie? Otóż tu właśnie napotykamy na paradoks, który z techniki „osobistego egoizmu” pomaga nam wejść na tory bycia pomocnym innym ludziom. Dzieje się tak w myśl zasady, że to, co dajesz, to wraca. Jeśli logicznie podejdziemy do sprawy i zaakceptujemy tę zasadę jako nadrzędną, nie będziemy mieli trudności z okazywaniem pomocy innym ludziom, bo będziemy wiedzieli, że prędzej czy później okazane zaangażowanie, uczucie, gest wrócą do nas. Możemy zacząć się zastanawiać, czy to nie cwaniactwo? Pewnie tak. Czy to szczytne i chwalebne dawać, wiedząc, że tak naprawdę czynimy dobrze samym sobie? Czy nie piękniej jest dawać dla samego dawania i nie liczyć na korzyści płynące z takiego podejścia? Pewnie lepiej, ale jest to ostatni i najtrudniejszy etap naszych altruistycznych zmagań z rzeczywistością. Dlatego nie widzę nic złego w tym, żeby na początku kierować się „osobistym egoizmem”, bo on pozwoli nam lepiej zrozumieć zależności będące istotą świata niewidzialnego czy, jak kto woli, subtelnego. Wielu z nas ma zakorzenione pomaganie innym jako standard. Ale wielu jeszcze nie. I dla tej rzeszy jeszcze „nieporuszonych” niech argumentem za tym, że dobrze jest pomagać innym, będzie właśnie zasada, że to, co dajemy, to do nas wraca.

91

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

Miłość otrzymać możemy tylko wtedy, kiedy sami ją damy. Jeśli sami chcemy być radośni, to sprawmy, by nieść radość innym. Najlepszy król najpierw był sługą. Musiał dawać, a później dopiero otrzymał wszystko to, co najlepsze – królestwo, majątek, ale przede wszystkim serca i oddanie poddanych. Przypomnij sobie legendę o Królu Arturze, Robin Hoodzie nazywanym często Księciem Złodziei, czy naszego 114422, który musiał służyć, zanim został przywódcą. Pamiętać należy, że dając komuś swój czas, pieniądze, zainteresowanie, dobre słowo, tak naprawdę dajemy część naszej energii. Dlatego tak istotna jest tu intencja, czyli jakość, a nie ilość „darowizny”. Możemy mieć natomiast wątpliwości, obserwując świat dokoła, czy aby tak na pewno jest, czy prawo zwrotu działa zawsze i bez zakłóceń. Powody, dla których możemy mieć wątpliwości, są takie, że nie zawsze widzimy powracającą do nas energię. Bo prawdopodobnie jest tak, że nie zawsze wraca ona pod taką samą postacią, jak ją wysyłamy. Przekazanie komuś określonej kwoty pieniędzy nie zawsze i nie od razu zaowocuje tym, że takie same lub większe pieniądze wrócą do nas bezpośrednio. Może być tak, że poprawią się nasze stosunki rodzinne, a sytuacja finansowa nie. Poza tym mamy często skłonność do gloryfikowania naszych szlachetnych zachowań i domagamy się za nie nagrody, ale nie dostrzegamy, że zdarza nam się działać, krzywdząc innych. I nie ma innej możliwości jak tylko ta, że za nasze złe uczynki poniesiemy konsekwencje. Nie ma to nic wspólnego z „zemstą Boga”. To prawo

92

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

mówiące o tym, że reakcja jest zawsze poprzedzona akcją, a to, co zasiejesz – to zbierzesz. Dasz byle co – to samo do Ciebie wróci. Dasz coś wartościowego – coś wartościowego otrzymasz. To chyba proste. Chyba więc nie bez przyczyny nasz cytat bezpośrednio dotyczy tego, że jeśli chcesz otrzymywać od życia prezenty, to sam musisz je dawać.

Idealny człowiek czerpie radość z czynienia dobra dla innych. Dale Carnegie

Po etapie „osobistego egoizmu”, jeśli oczywiście nie mamy przekonania co do zasad działania prawa, że to, co dajemy, to do nas wraca, przychodzi czas na prawdziwą umiejętność życia, jaką jest radość z dawania innym wszystkiego, co najlepsze. I tu pewne zastrzeżenie: nie wszystkiego, co mamy, tak by się unieszczęśliwić, ale wszystkiego, co najlepsze. W Biblii czytamy, jak Jezus głosi słowo, że jeśli człowiek jest bogaty, to powinien iść i rozdać wszystko, a następnie zaangażować się w służbę Ojcu. I jeszcze dołożono fragment o wielbłądzie i uchu igielnym. No i tak powstały mity, choć nie całkowicie oderwane od prawdziwej natury rzeczy. Otóż całe takie działanie z rozdaniem swojego majątku ma sens, kiedy człowiek jest zaangażo93

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

wany w służbę na rzecz materializmu i nie umie dostrzec tego, co w życiu jest najważniejsze. Ale pomyślmy logicznie. Ten, kto wierzy w moc pieniądza i tak nie zastosuje się, a ten kto klepie biedę będzie się łudził, że nędza jest chwalebna i miła Bogu. Pozwolę sobie zinterpretować po swojemu ten kontrowersyjny fragment. Jeśli nadmiernie przywiązujesz się do pieniądza, czyli szeroko rozumianego materializmu, to ciężko Ci będzie zrozumieć naturę Boga, który w swej istocie ma niewiele wspólnego z materialną częścią naszej egzystencji. I to tyle tłumaczenia. Reszta została przez wieki dopowiedziana przez żądzę uwikłania w trybach reguł, zakazów i nakazów ludzkości. Proponuję zastanowić się nad następującą kwestią. Który człowiek będzie w stanie dokonać większych i bardziej wartościowych rzeczy w skali globalnej. Ten, który nie ma nic, czy ten, który dysponuje olbrzymim kapitałem i możliwościami? Oczywiście zakładamy dalej, że jeden i drugi ma głęboko wpojone przekonanie do tego, że niesienie pomocy innym jest chwalebne i należy to robić. Jeszcze raz zapytam, który? Największy problem jest w tym, że ludzie, kiedy już dorobią się fortun, rzadko pamiętają, kim byli i skąd przyszli. Najczęściej nie mają ochoty dzielić się swoim bogactwem. Zaczynają nabierać błędnego przekonania, że są absolutnie samowystarczalni i sądzą, że to, co osiągnęli, stało się bez udziału sił boskich. A to nieprawda. To mit i utopia. I to do nich mówił Chrystus, że

94

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

prędzej pustynne zwierzę przeciśnie się przez ucho sprzętu do cerowania niż oni zobaczą Ojca. Myślę jednak, że czasy się zmieniają. My się zmieniamy i stać nas już na to, by zrozumieć, że należy się bogacić ile tylko wlezie, a później tak zarządzać swoimi fortunami, by czynić świat lepszym miejscem do życia. Przecież i tak wszystko pochodzi od Boga, czy to akceptujemy, czy nie i czy to rozumiemy, czy nie. Dale Carnegie, jeden z prekursorów samodoskonalenia, mówi nam o idealnym człowieku. Tego idealnego człowieka definiuje jako istotę, która radość będzie czerpała z czynienia dobra na rzecz innych ludzi. I rzeczywiście trudno znaleźć chyba lepszą definicję doskonałości czy ideału. Kochać bliźniego swego jak siebie samego – jedno z najbardziej uniwersalnych przykazań, jakie kiedykolwiek zostało spisane na łamach religijnej propagandy – to nic innego jak oddać mu wszystko i dołożyć wszelkich starań, by było mu jak najlepiej. A gdy jeszcze raz zapytam: kiedy będziemy w stanie pomagać większej ilości ludzkiej rasy? Odpowiem: wtedy, kiedy sami będziemy mieli dużo i obficie. Ale czuję, że zbyt mocno wychodzę poza ramy tego cytatu. Przejdźmy dalej i popatrzmy na całe zagadnienie z trochę innej strony.

95

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

Nawet ten, który krzywdzi, doznaje krzywdy, jeśli pozwala mu się wyrządzać krzywdę. Nale Donald Walsch

Wejdziemy na temat często kontrowersyjny z etycznego, logicznego i moralnego punktu widzenia. Jeśli przypomnimy sobie zasadę, że to, co dajemy, to do nas wraca, to czy powinniśmy korygować działania innych ludzi, jeśli uznajemy je za niewłaściwe? Czy sami chcielibyśmy, by ktoś zwracał nam uwagę, karał nas i korygował, jeśli to my popełnialibyśmy błędy? A jeśli te błędy to nie byłyby błędy, tylko działania właściwe, natomiast osoba nas obserwująca i korygująca źle oceniałaby sytuację? I jak to wszystko się ma do kolejnego biblijnego stwierdzenia (nastały czasy biblijne w tej części książki), że „nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni…”? Rozłóżmy to zagadnienie na czynniki pierwsze. Autor naszego cytatu wskazuje na zależność, że bierność wobec krzywdy ludzkiej nie może być przymiotem natury chwalebnej. Mało tego. Na ile się da, należałoby dopomóc osobie krzywdzącej, aby tego nie czyniła, bo sama dozna w konsekwencji krzywdy. Kolejna sprawa dotyczy tego, że jeśli sami w sposób prawidłowy i zgodny ze sztuką pomożemy komuś w nieczynieniu krzywdy, to ist-

96

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

nieje duża szansa na to (w myśl zasady, że to, co dajemy, to do nas wraca), że w przyszłości, jeśli sami w przypływie emocji zechcemy wyrządzić komuś krzywdę, zostaniemy powstrzymani przed tym również zgodnie ze sztuką. A więc po tej odrobinę zakręconej analizie możemy stwierdzić, że należy zapobiegać działaniom mogącym powodować krzywdzenie jednych ludzi przez innych. No dobrze, ale kiedy tak naprawdę możemy stwierdzić, że komuś dzieje się krzywda? Na podstawie własnych obserwacji i odczuć? Przecież nie jesteśmy w stanie postawić się w sytuacji drugiego człowieka. A może dla niego określone działanie nie będzie krzywdą? Może to tylko nam wydaje się, że to krzywda, a jemu sprawia to na przykład przyjemność? Czy jeśli ktoś kogoś bije, a ta bita osoba wyje z bólu, to czy jest to krzywda? A jeśli bita osoba jest fetyszystą, a bijąca sadystą? A my nagle znajdujemy się w środku samej sytuacji, osobie bijącej wybijamy zęby, a później okazuje się, że to była taka zabawa? Być może posunąłem się odrobinę za daleko. Ale to nic nie szkodzi. Tak miało być. To celowa prowokacja, aby pobudzić Twój aktorski umysł do analizy i do odgrywania sztuki życia po uprzednim napisaniu scenariusza. Przechodząc do meritum sprawy i próbując znaleźć jakieś salomonowe rozwiązanie tej niewątpliwie trudnej do jednoznacznego zdefiniowania kwestii, warto chyba wziąć pod uwagę następującą koncepcję. Nie można przechodzić wobec ewidentnej

97

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

krzywdy ludzkiej obojętnie. Najczęściej wiemy, kiedy należy interweniować i wiemy, kiedy dzieje się krzywda. Podany przeze mnie przykład jest skrajny i ma pobudzić wyłącznie do myślenia, ale nie będzie on często występującym przypadkiem. Trzy sugestie wydają się w tym momencie być bardzo na miejscu. Po pierwsze należy korygować i udaremniać krzywdzące zachowania innych bez oceniania ich samych jako osób. To jest bardzo trudne, bo wymaga interwencji bez udziału emocji. Po drugie robić to w sposób, który jest adekwatny do sytuacji. Po trzecie nie wymierzać samemu sprawiedliwości, a jedynie zapobiegać sytuacji do momentu, w którym jest opanowana. Ta trzecia sugestia jest szczególnie istotna. Często zdarza się, że w obronie jednej atakowanej niesprawiedliwie osoby staje inna. Kiedy opanuje już sytuację, sama wymierzając według siebie słuszną karę, staje się oprawcą napastnika, który staje się w tym momencie ofiarą i wypadałoby, żeby to jemu ktoś przyszedł z pomocą. Jeśli komuś pomożemy odciągając na przykład napastnika, a następnie skujemy mu mordę, że aż będzie bolało, to najpierw zrobiliśmy dobrze, potem źle i w konsekwencji może się okazać, że ściągnęliśmy na siebie więcej niepotrzebnych doświadczeń, które przecież do nas prędzej czy później wrócą. Nie trzeba się obawiać sytuacji, że napastnik nie poniesie konsekwencji swego czynu. Poniesie na pewno. Ale to nie my mamy być sędzią w jego sprawie. Wszechświat zadba o to, by było sprawiedliwie, bo tak jest skonstruowany i nad tym czuwa. I w takich sytuacjach niech nam

98

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

przyświeca chrystusowe „nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni…”. Nie stójmy biernie, kiedy dzieje się krzywda. Reagujmy, ale tak, by zapobiegać, a nie karać i róbmy to po to, by w sytuacjach, kiedy nam zdarzy się wyjść poza granice właściwego zachowania i działania, ktoś pokierował nami do momentu, aż odzyskamy panowanie – nie dalej.

Aby mieć wolność w sobie, trzeba ją dawać, aby mieć w sobie pokój, trzeba go czynić. Noel Langley

Przyjrzyjmy się teraz przez chwilę naszej zasadzie z perspektywy kwadratury koła. Miłość można otrzymać wtedy, kiedy się ją daje. Dobroć czy dobre słowo otrzymamy wtedy, kiedy sami je dajemy. Pieniądze zaczną do nas przychodzić, jeśli sami nauczymy się obdarowywać nimi innych. Żeby jednak to wszystko robić, czyli dawać, trzeba to w sobie mieć. No a żeby mieć, trzeba dawać i tak wkoło. I na tym polegać będzie nasza altruistyczna kwadratura koła. Spokój na zewnątrz, w naszym życiu uzyskamy wtedy, kiedy będziemy emanować spokojem wewnętrznym. Żeby mieć spokój wewnątrz, trzeba go czynić, czyli wprowadzać go w nasze zewnętrzne sfery. I znowu utniemy to rozważanie w momencie, kiedy jedyną rozsądną rzeczą byłoby 99

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

zapytać, co było pierwsze: jajko czy… Ale ten tekst już raz w tej książce wykorzystałem. Wielu z nas jest zapewne przekonanych o tym, że najpierw nam się należy. Najpierw powinniśmy dostać. Tak długo, jak to powszechne przekonanie będzie królowało w naszych umysłach, tak długo nie zrobimy kroku naprzód w skali globalnej. Już wystarczy. Wystarczy już oczekiwania, że to nam się wszystko należy i że jesteśmy pępkiem świata. Może i będzie trudno, ale spróbujmy albo nie – lepiej zróbmy to. Zacznijmy dawać. Zacznijmy dawać na zewnątrz i nie czekajmy, aż to coś pojawi się w naszych wnętrzach. Zacznijmy dawać dobre słowo, radość, optymizm, zrozumienie, współczucie na zewnątrz. Tak bez oczekiwania na to, że coś się stanie w zamian. Tak po prostu. Kiedy to zrobimy, mamy jak w banku fakt, że pewnego ranka albo wieczora obudzimy się i to coś będzie w nas. Świat nie pozwoli nam zbyt długo czekać, nie dając w zamian nagrody pod postacią obfitości w każdej dziedzinie, jeśli tylko nauczymy się dawać. Róbmy to mechanicznie. Na początku dla zysku. Ordynarnie. Później z biegiem czasu coraz bardziej subtelnie. Coraz bardziej i bardziej. Coraz mocniej i więcej. Aż pewnego dnia zrozumiemy, że to nasz osobisty sposób na życie. Aż pewnego dnia zrozumiemy, że już inaczej nie potrafimy żyć. Że to jedno, czego tak najbardziej pragniemy, to dawać, dawać i dawać. I jednocześnie okaże się, że zaczynamy przyjmować,

100

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

bo Wszechświat nie będzie mógł patrzeć na jednostronny proces. Musi być harmonia. Tak naprawdę dawanie i otrzymywanie to to samo. To ten sam proces, niczym się nieróżniący. To jedno i to samo, tylko usytuowane na dwóch różnych biegunach lub może lepiej to coś, co pulsuje odwiecznym rytmem. Wdech, wydech. Nie ma dawania bez otrzymywania, tak samo jak nie ma otrzymywania bez dawania. To jest klucz. To jest prawdziwa wiedza. To jest prawdziwe życie. To jest właśnie to. Poczuj to.

Świeca, od której odpalono tysiące świec, w żadnym razie nie wypali się przez to wcześniej. Szczęścia nigdy nam nie ubywa, gdy dzielimy się nim z innymi. Nauki Buddy

Dzieląc się z innymi radością, miłością i obfitością, jaką obdarzył nas los, pomnażamy skarby naszego świata. Nie ma również obawy o to, że dając innym coś, uszczuplamy tym samym nasz osobisty skarbiec. Ktoś mógłby zapytać, a jak to jest w kwestii pieniędzy? Tak często poruszam temat pieniędzy i naszego fizycznego stanu posiadania, bo jest rzeczą chyba zrozumiałą, że to właśnie o tę część „energetycznej matrycy” głów101

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

nie nam chodzi. Dobrym słowem to może i chętnie byśmy się podzielili, ale pieniędzmi to już nie. Bo sami nie mamy, bo inni mają więcej i niech to ci inni dają itd. Pieniądze szczęścia nie dają. A ja twierdzę, że dają. To znaczy mogą tak samo dawać, jak i nie dawać. Czyli mówiąc dosyć obrazowo, pieniądze szczęścia nie dają i dają. Wszystko zależy od tego, jak podchodzimy do ich posiadania. Po raz ostatni w tym rozdziale powtórzę, że pieniądze, stan ich posiadania to tylko stan umysłu. Jeśli dajemy komuś pieniądze z intencją, żeby dały temu komuś szczęście i nasza intencja jest szczera, to istnieje duża szansa na to, żeby przyniosły mu szczęście. A szczęście, jak wiemy, to uczucie, to nie rzecz. To nastrój, chwila. Kolejna sprawa, aby lepiej zrozumieć słowa Buddy. Szczęście to stan umysłu. To określona forma energii. Wywołana może być na trwałe lub nie. Dlatego nie ma znaczenia, czym się dzielimy i co dajemy. Ważne, jaka intencja temu towarzyszy, bo to determinuje rodzaj energii, jaką ofiarowujemy komuś za naszym pośrednictwem. I dlatego właśnie jest tak, że dajemy coś komuś w takiej formie, a wraca to do nas jako inna. A doskonale skonstruowana maszyna życia dokładnie wie, jaka forma dla nas jest najlepsza. Tylko że my własnym rozumem tego nie ogarniamy. Dlatego właśnie nie umiemy się cieszyć chwilą, zachwycać cudowną pogodą, nie umiemy dostrzegać i doceniać

102

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IV

tego, że uśmiech dziecka czy osoby ukochanej to te chwile, dla których warto żyć. Bądźmy pomocni. Dawajmy wsparcie innym ludziom. Obdarzajmy ich wszystkim, czego sami sobie byśmy życzyli. I wtedy świat się zmieni. Wtedy dopiero zrozumiemy prawdziwą wartość życia.

103

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

AKT V

Działaj z głową, czyli głową muru nie przebijesz Wspinanie się po szczeblach zawodowej drabiny to niejednokrotnie ciężka harówa. Ricky o tym wiedział. Był o tym przekonany. Pracował jak wół albo może jak osioł. Był tytanem pracy. Firma, w której zdobywał swe zawodowe szlify, handlowała metalami kolorowymi. Ricky sprzedawał głównie miedź. Miał nawet takie powiedzenie wygrawerowane na swojej srebrnej bransolecie: „Kto nie ma miedzi, ten cicho siedzi”. Ricky to był chłop na „schwał” w swych nieskromnych oczach. Siedział na miedzi i uwielbiał dobrą zabawę. Nic nienaturalnego. Piątkowe wieczory przedłużające się do późnej niedzieli to był czas na szaleństwo sobotniej nocy. Tylko że noc trwała trzy dni i dwie noce. Z reguły. Takie nieskomplikowane życie. Po prostu. Pięć dni w tygodniu pracujemy od rana do nocy, ale za to weekend jest dla nas, no chyba że trafi się jakaś robota do wykonania

104

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

albo szkolenie. A i tych, jak wiadomo, nie brakuje w świecie przedstawicieli handlowych spod znaku „błyskawicy”. Ricky był nieskomplikowany. Jasne zasady, proste schematy, byle do celu i ciągle się staramy, aż zabraknie tchu. Poruszał się białym niemieckim niedużym samochodem, na którym widniała estetycznie naklejona reklama jego firmy. Telefon z „mega” zoomem, radio CB, codziennie nowa koszula i siedemnaście krawatów zmienianych co drugi dzień. Czemu co drugi? Nawet Ricky tego nie wiedział. Zresztą nie tylko tego nie wiedział. Nie wiedział także wielu innych rzeczy, dlaczego tak, a nie inaczej wygląda jego życie. Nie dlatego, że był tumanem. Był niezwykle lub lepiej – nieprzeciętnie – inteligentny, ale nigdy jakoś tak nie starczało czasu na to, by zastanowić się, jak ma wyglądać dzień codzienny. Tak to życie samo wszystko poukładało i tak to było. Kolejny piątek rozpoczął się tak naprawdę dopiero wieczorem. Rozpoczął się naprawdę. – Kolejka dla wszystkich!!! – wrzasnął Ricky, a trzeba nam wiedzieć, że chłopak miał gest. Czterdzieści siedem osób w całej knajpie zawyło, jakby zdzierano z nich skórę, choć był to okrzyk euforii. Czterdzieści siedem wściekłych psów zniknęło w czterdziestu siedmiu gardłach naraz. I tyle kolejki. Pod koniec zabawy, kiedy Ricky miał już dwa

105

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

promile we krwi, trzymał rachunek i nie doczytał końcówki. Z knajpy wypadł na zbity pysk. Na zbity pysk, bo zbito mu pysk. Nazajutrz leczył rany. Boleśnie. Kompresiki pokazowe. Po trzynastej przyszła do niego dobra znajoma. Było o czym gadać. – Jak ja im zapłacę rachunek w przyszłym tygodniu? – Trzeba było nie stawiać całej knajpie tylu kolejek. – Dwanaście kolejek to dużo? – Człowieku, jaja sobie robisz? Przecież tam była masa ludzi. – No wiem. Przegiąłem. – Naprawdę? – Nie bądź ironiczna, przegiąłem i to bardzo. Co ja teraz, kurwa, mam zrobić? Jeszcze do tego chyba dopisali mi dodatkową kwotę, jakbym robił w tej knajpie ślub. Zanim obili mi ryja, kazali się podpisać pod rachunkiem. – Zgłoś to na policję. – Zwariowałaś? Chcesz mnie zobaczyć w czarnym worku? Ci faceci to bandyci. – No to lepiej się pomódl. – Dzięki. Dwa dni to kupa czasu. No i kupa może się zmienić. W niedzielę wieczorem Ricky już wiedział, jak nie połamać sobie zębów na tym orzechu, jednocześnie go konsumując. Nielimitowany i niekontrolowany czas pracy pozwolił mu nazajutrz zameldować się w banku. Kredyt oprocentowany właściwie otrzymał

106

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

niezwykle łatwo. Aż się sam zdziwił. Godzinę później wraz z pieniążkami zastukał w tylne drzwi zamkniętej jeszcze o tej porze knajpy. Załatwił sprawę, obiecując sobie, że więcej się już tam nie pojawi. Teraz tylko kredyt. Trzeba go było spłacić. Ricky tak sobie myślał, że musi go szybko spłacić. Żeby jednak to zrobić, musiałby mieć olbrzymi jednorazowy przypływ gotówki. I wtedy wpadł na ten pomysł. Firma, w której pracował, była potężna, ale Ricky pracował w niewielkim oddziale. Comiesięczne rankingi najlepszych sprzedawców pozwalały mu na niezłe zarobki, a przy tym czyniły z niego najlepszego sprzedawcę regionu. Ale cały ten show był niczym w porównaniu do tego, co działo się w centrali. Tam dopiero goście sprzedawali, a przy tym zarabiali. Plan Ricky'ego był taki, żeby w ciągu trzech miesięcy zostać najlepszym sprzedawcą w firmie. To w sposób automatyczny stanowiło o fakcie, że premia, jaką by dostał, pozwoliłaby mu zlikwidować zaciągnięty kredyt. I choć cała sprawa nie była sprawą życia i śmierci, bo kredyt mógł spłacać przez kilka lat w sposób swobodny, to jednak Ricky tak do niej podszedł jak do wyzwania. Naczytał się, że każda niekorzystna z pozoru sytuacja stwarza potencjalną możliwość i właśnie to tę możliwość chciał wykorzystać. A poza tym kochał takie wyzwania. Postawić sobie poprzeczkę tak wysoko, żeby niemalże nie móc jej przeskoczyć. Z perspektywy obecnej jego cel był czystą mrzonką i sam nie wiedział jeszcze,

107

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

jak się zabrać do realizacji planu. Wiedział jedno, że to jest możliwe. Zabrał się więc do roboty i wytężał przez najbliższych kilka dni swoją mózgownicę. Po paru dniach plan był gotów. Kiedy Ricky na niego popatrzył i starał się ocenić go „na chłodno”, nie wyglądał on tak brawurowo i nierealnie, jak mogłoby się wydawać. W każdym razie wszystko, co było w nim zawarte, było w zasięgu możliwości Ricky'ego. Tylko ten czas. Trzy miesiące to trochę krótko. Ale to nic, stwierdził pomysłodawca i wykonawca w jednej osobie i zabrał się do realizacji. Plan był prosty. Nawiązać współpracę i zacząć realizować zamówienia dla kilku potężnych odbiorców wschodniego wybrzeża, którzy do tej pory zaopatrywali się u konkurencji. Ale jak wiemy, z reguły te proste sprawy bywają niełatwe. Zaczął działać metodycznie. Oferta, spotkanie, negocjacje, próba nawiązania bliższego kontaktu z klientem, no i kontrakt poprzedzony deklaracją, która czyni z Ricky'ego nowego dostawcę. Minęły dwa miesiące. Z siedmiu potencjalnych klientów dwóch kategorycznie odmówiło współpracy, trzech zaczęło odbierać towar od firmy Rickyego i nad trzema pracował. Cel jednak, choć bliższy spełnienia niż na początku, wydawał się bardzo odległy. Tych trzech ostatnich klientów miało stanowić podstawę sprzedaży będącej rekordową w firmie. I choć trzech już zdobytych odbiorców stanowiło olbrzymi i pokaźny dorobek niestrudzonego sprzedawcy, on swoim zwyczajem działał jak

108

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

opętany, żeby swój plan zrealizować w stu procentach. Próbował wszystkiego. Nic nie skutkowało, tak jakby walił głową w mur. Trzy miesiące minęły. I choć w firmie zorganizowano na cześć Ricky'ego przyjęcie, bo jego wyniki sprzedaży podskoczyły o trzysta procent, on sam nie mógł się wyzbyć uczucia porażki. Sam przed sobą był sprawiedliwy, a zarazem niezwykle surowy. Tego wieczoru, choć impreza była dosyć fajna, on bawił się dosyć przeciętnie. Nawet nie wypił zbyt wiele. Kiedy wrócił do domu, osunął się na swój ulubiony fotel, nie omieszkawszy zrobić sobie wcześniej mocnego drinka. Siedząc i sącząc czterdziestoprocentowy pomieszany z zeroprocentowym napojem mix, spojrzał na leżącą na stole gazetę. Jego przyjaciółka zostawiła ją tydzień temu, kiedy u niego była. Ricky wziął ją w rękę. Traktowała o sprawach, jak on to nazywał, „nie z tego świata”. – Kto czyta te śmoje-boje? – mruknął pod nosem, ale mimo wszystko otworzył czasopismo. Akurat traf chciał, że natknął się na artykuł o podążaniu za sygnałami, które życie nieustannie podsyła nam po to, byśmy mogli iść drogą realizacji. Zaczął czytać. Jego początkowy sceptycyzm połączony z lekceważeniem pomału zaczął przeradzać się w zaciekawienie. Artykuł zaczynał się tak: „Jeśli wyznaczyłeś sobie jakiś cel i nie możesz go zrealizować, to niekoniecznie postawiony cel jest zły. Może być po prostu tak, że zamiast po109

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

dążać drogą synchroniczności, walisz głową w mur…”. „Ciekawe – pomyślał Ricky – to tak samo jak ze mną”. I czytał dalej. Upłynął kwadrans, kiedy odłożył gazetę. „Oni chyba mają rację, walę głową w mur. Tylko czego nie dostrzegłem? Czy istnieje sposób na to, by tych trzech klientów złożyło u mnie zamówienia?” Według tego, kto napisał artykuł, jeśli realizujemy dowolny projekt, to w jego trakcie z całą pewnością otrzymamy masę sygnałów, które wskazują nam właściwą drogę. Trzeba tylko umieć je odczytać. Dopił drinka, odstawił szklankę i wstał, żeby zrobić sobie coś do jedzenia i w tym samym momencie go olśniło. Przypomniał sobie scenę z jednym z klientów, nad którym pracował. Rzecz dotyczyła tego, jak tamten mówił, że współpraca może być możliwa tylko w momencie, kiedy Ricky przedstawi mu referencje jego stałych odbiorców. Ricky zlekceważył tę wypowiedź klienta, jakby nie istniała. Po pierwsze nie posiadał referencji i nie bardzo chciało mu się je zbierać od aktualnych odbiorców, a po drugie wydawało mu się, że jego potencjalny klient chce go w ten sposób zbyć. Później przypomniał sobie, że gdy był na przyjęciu urodzinowym swojego wujka, żona jubilata zadeklarowała się, że pomoże mu, bo jego potencjalny klient to dobry kolega ze studiów jej najlepszej przyjaciółki. Ricky i ten sygnał zbagatelizował, bo ciotka nie stanowiła dla niego autorytetu 110

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

w dziedzinie biznesu, a już na pewno nie w dziedzinie kontaktów międzyludzkich. Następnie jak błyskawica przez głowę Ricky'ego przeszła myśl o tym, jak jego szef mówił kiedyś, że ludzie ze wschodniego wybrzeża nie lubią czerwonych krawatów. Ulubiony krawat Ricky'ego miał kolor czerwony i zakładał go na swoje najważniejsze spotkania. Myśląc o tych wszystkich zależnościach i sytuacjach, zamiast pójść do kuchni i przygotować sobie posiłek, sięgnął do swojego biurka, wyciągnął z niego arkusz kancelaryjnego papieru i zaczął zastanawiać się, pisząc, co jeszcze przeoczył w swoich działaniach. Zastał go świt, ale był zadowolony. Okazało się, że w kontaktach z trzema klientami, nad którymi pracował, popełnił masę błędów. Ale nie wynikały one ze sztuki sprzedaży, negocjacji czy przekonywania. Wynikały one z faktu, że nie obserwował tego, co się wokół niego dzieje i nie wyciągał odpowiednich wniosków co do dalszych działań. Kolejne dwa tygodnie poświęcił tylko tym trzem klientom. Zmienił front działania i wykorzystał wszystkie swoje atuty i możliwości, jakie posiadał, lub jakie wydawało mu się, że posiadał. A przede wszystkim obserwował, co się działo i natychmiast reagował. Jeśli widział, że w określonym dniu jego rozmówca nie był zbyt przyjaźnie nastawiony, to nie ryzykował i wycofywał się. Jeśli odnosił wrażenie, że coś może mu sprzyjać, czynił z tego zjawiska swojego sprzymierzeńca. Poza tym

111

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

kilka razy wykorzystał fakt, który dopiero teraz zauważył w swoim życiu, że jeśli wstaje z łóżka radośnie i z dobrym nastawieniem, to wszystko lepiej mu wychodzi i kiedy obserwował u siebie taki nastrój, zamiast jechać, jak to zwykł rano robić, do firmy, kierował się od razu do klienta, uprzednio dzwoniąc. Wypytał sekretarki swoich klientów, w jaki sposób ich szefowie lubią przyjmować informacje i właśnie pod tym kątem opracował strategię działania. Należy dodać, że to tylko zmniejszyło jego przygotowania do spotkań, bo dwóch z trzech klientów nie lubiło papierowych analiz, woleli rozmowę. Sam pomysł takiego podejścia do sprawy podsunęła mu sekretarka jednego z klientów i wykorzystał go w dwóch pozostałych przypadkach, bo był czujny. I dwa miesiące później kolejny bankiet na jego cześć miał już zgoła inny charakter. Pojawił się sam główny boss, któremu nie wypadało osobiście nie uhonorować najlepszego sprzedawcy w firmie. Ricky osiągnął swój cel. Był z siebie dumny. I miał z czego. Docenił wagę działania z głową, czyli podążania za sygnałami i podpowiedziami sugerowanymi przez życie i otoczenie. Minął rok. Na przyjęciu w głównej sali balowej teatru tłoczyli się zebrani goście. Stojąca impreza, jakich wiele w tym mieście, przyciągnęła wielu przemysłowców i biznesmenów. Ricky miał już dosyć tej atmosfery, kiedy ujrzał swojego znajomego.

112

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

– Cześć Harald, ty też tutaj? – No jak widzisz, ja też tutaj i chyba też mam już dość. – To chodź, siądziemy w barze na dole i wypijemy kilka głębszych. – Z przyjemnością. I zeszli na dół do baru. Po godzinie rozluźnili atmosferę i weszli na tematy służbowe wspominając to, co było. – A pamiętasz, jak pojawiłem się u ciebie w czerwonym krawacie? – zapytał Ricky Haralda. – Pamiętam. – Mogę cię o coś zapytać? – Śmiało. – W firmie, zanim do ciebie trafiłem, ktoś mi sugerował, że faceci ze wschodniego wybrzeża nie lubią czerwonych krawatów. Wtedy to zignorowałem i kilka razy byłem u ciebie w czerwonym krawacie. Powiedz mi, czy to ma aż takie znaczenie i czy faceci ze wschodniego wybrzeża rzeczywiście nie lubią czerwonych krawatów? – To prawda. Nie lubią, choć nie wiem naprawdę, skąd się to wzięło. Może dlatego nie lubią, że tak się mówi. – No dobrze, a ty? – Ja naprawdę nie lubię takich krawatów i w ogóle nie lubię czerwonego koloru. – A mnie lubisz?

113

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

– Ciebie lubię. – To znaczy, że nie miało wtedy znaczenia, w jakim krawacie pojawiłem się u ciebie? – Wiesz stary… powiem ci prawdę. Gdybyś nie zmienił tego czerwonego krawata, to nigdy niczego od ciebie bym nie kupił. – No to dobrze, że zmieniłem krawat. – W rzeczy samej… w rzeczy samej.

Może nam się wydawać, że to, co mamy zrobić, jest niemożliwością. Jeśli tak sprawa wygląda, to znaczy, że nasz problem jest źle postawiony. Jeśli natomiast problem jest dobrze postawiony, na pewno ma rozwiązanie. Należy go tak sformułować, by sprowadzał się do wykonalnego zadania. Scott Thorpe

Działanie na pograniczu tego, co wydaje nam się możliwe, a tego, co w naszym wyobrażeniu wykracza poza nasze zwykłe możliwości, ma swoje wady i zalety. Zasadnym jednak wydaje się twierdzenie, że problem z niemożliwością dokonania czegoś z reguły nie leży w wielkości naszego celu, ale w naszym podejściu do jego wielkości i w naszym wyobrażeniu o trudności jego realizacji. Wszystko zatem sprowadzać się będzie do myślenia,

114

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

a w konsekwencji do tego, co mamy w głowie. Nie oczekując jednak od wszystkich, że nagle zmienią tory myślowe, rozszerzą swoje spojrzenie i uchwycą w całości zakres swoich możliwości, zalecane jest robić to stopniowo. Rozwój, jak niejednokrotnie powtarzałem, powinien być, i z reguły jest, ewolucją, a nie rewolucją. A zatem jeśli coś, co chcemy zrealizować, coś, czego chcemy dokonać, wydaje nam się na pozór niemożliwe lub trudne do zrobienia, warto zastosować metodę, której kwintesencję podaje Scott Thorpe. Problem jest dopóty problemem, dopóki jest problematyczny. Jeśli umiemy go przeformułować, tak by powstało z niego zadanie do wykonania i jeszcze do tego mamy wizję, jak je wykonać, to w miejsce naszego problemu powstaje zadanie, które składa się z czynności do wykonania i wystarczy zabrać się za ich realizację. Dlaczego dzieje się tak, że zamiast od razu przetwarzać w swoich umysłach zagadnienie na dające się zrealizować zadanie, tworzymy myślowego knota blokującego nas w działaniu? Powodów, jak to zwykle bywa, jest kilka. Rzadko bowiem coś jest całkowicie czarne lub całkowicie białe. Większa część zagadnień to różne odcienie szarości. Po pierwsze najczęściej zamiast szukać możliwości, szukamy powodów, dla których czegoś nie da się zrobić lub takich zależności, które uniemożliwią nam pójście do przodu. Po drugie ze względu na szybkie tempo życia nie poświęcamy naszym sprawom zbyt wiele czasu, a jeśli już nad czymś się z pozoru zastanawiamy, robimy to szybko, niechlujnie i byle

115

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

jak. Po trzecie przy podejmowaniu decyzji, przy analizowaniu zależności mających wpływ na zagadnienie kierujemy się z reguły możliwościami, z którymi na co dzień żyjemy. Nasz świat składa się z określonych ludzi, sytuacji i doświadczeń, które wytyczają granice tego, co uważamy za możliwe. Podłożem tak ograniczonego sposobu reagowania jest strach przed zmianą trzymający nas w utartych schematach i ograniczający nasz rozwój. To strach przed zmianą, przed wyjściem z osobistej strefy komfortu. Prawdziwym powodem, dla którego mamy tak wiele problemów, jest obawa przed tym, że jeśli je rozwiążemy, znajdziemy się w nowych sytuacjach, w innych okolicznościach, do których nie jesteśmy przyzwyczajeni i z którymi nie umiemy żyć. Jeśli ktoś stwierdzi, że to nonsens, to niech zastanowi się nad pytaniem, dlaczego ludzie bardzo biedni, powiedzmy bezdomni, nie bardzo chcieliby zmienić swój los? Pewnie nie wszyscy, ale część z nich tak właśnie podchodzi do życia. Ich podejście jest niczym innym jak obawą przed innym życiem. Przyczyny czy powody tych obaw pomińmy, bo choć są bardzo ważne lub, inaczej mówiąc, fundamentalne, nie są tematem naszych rozważań w tym momencie. A teraz przejdźmy do konkretnych przykładowych, choć codziennych, z życia wziętych, zagadnień. Jeśli mówimy o tym, że jesteśmy chorzy, na przykład mamy raka, no to mamy problem. Ale jeśli mówimy o konkretnym leczeniu, któremu pod-

116

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

daliśmy się po konsultacji z lekarzem, o naszych planach na przyszłość, o alternatywnych metodach, jakie mamy zamiar zastosować w walce z chorobą i wyznaczamy jeszcze sobie termin wyzdrowienia, to zamiast problemu mamy skonstruowany plan, który wystarczy zacząć realizować. Sceptycy mogą powiedzieć, że to to samo. Że to dwie strony tego samego medalu i że samym myśleniem oraz zmianą nastawienia nie da się uzdrowić choroby. Swoje argumenty niech sceptycy wsadzą sobie w swoje cztery litery. Absolutnie to wszystko, o czym piszę, jest możliwe i działa. Zmiana myślenia i podejścia będzie powodowała wzrost naszej wiary w końcowy rezultat, a tym samym zacznie się uruchamiać mechanizm wyzwalający w nas chęć do wyzdrowienia (mowa tu o tych, którzy chcą wyzdrowieć). Jak wiemy, wiara czyni cuda, a dla niedowiarków żadne argumenty nie będą dosyć mocne, by stanowiły prawdę. Zapaść finansowa czy bankructwo to problem. Program naprawy sytuacji, wyjścia z kryzysu to plan działania i szansa na lepszą przyszłość. Kryzys wiary, brak sensu życia to problem. Poszukiwanie sensu istnienia to droga. To kierunkowskaz. Oczywiście trudno jest na takim poziomie ogólności operować bardziej konkretnymi przykładami. Sytuacji życiowych jest mnóstwo, a co za tym idzie, bardzo wiele problemów do rozwiązania staje na naszej drodze.

117

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

Aby było nam łatwiej i aby sprawniej działać w otaczającym nas świecie, można zastosować podejście, które mówi o tym, że każdy problem, jaki się przed nami pojawia, to nic innego jak sprawa do załatwienia. Po prostu zadanie. Nie należy poddawać się wyobrażeniom na temat jego ogromu, ale należy w miarę energicznie opracować plan pokonania go, obejścia czy neutralizacji w zależności od sytuacji i okoliczności. O tym, jak to zrobić, powiemy sobie w dalszej części tego rozdziału.

Czasami szukamy rozwiązania problemu, nie zauważając, że problemu nie ma. Kurt Tepperwein

Ta sentencja może wydawać się nieco trywialna, ale niesie ze sobą wiele życiowej mądrości. Aby to udowodnić, proponuję mały test myślowy. Załóżmy od teraz, że powiedzmy przez tydzień albo miesiąc (w zależności od tego, jak bardzo ktoś jest w stanie zaufać opatrzności) nie rozwiązujemy pojawiających się przed nami problemów. Pozwalamy tylko im być i obserwujemy, jak też się sytuacja rozwinie. Nie płaczemy nad rozlanym mlekiem, nie oddajemy pięknym za nadobne, nie upominamy się o to, co ktoś nam jest winien, patrząc z naszego punktu widzenia. Zapytam tak. Jak wielu z nas byłoby gotowych przyjąć 118

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

przez nawet tak krótki czas jak jeden tydzień taką postawę? Czy Ty byłbyś gotów? Jeśli tak, to gratuluję, bo to oznacza, że masz dystans do otaczającego Cię świata i do tego, co się w nim dzieje. A jeśli nie? No cóż, wnioski pozostawię bez komentarza. Idąc dalej naszym tokiem rozumowania, co taki eksperyment miałby nam udowodnić? Otóż sprawa jest prosta. Jeśli stać Cię na to, to zrób taki test. Zobaczysz wtedy, jak wiele spraw pozostawionych własnemu biegowi bez Twojej ingerencji rozwiąże się samo. I to całkiem nieźle z punktu widzenia Twojej osoby. Pewnie nie należy generalizować, mówiąc, że wszystko potoczy się jak po maśle bez Twojej ingerencji, ale zapewne zdziwisz się, jak wiele spraw w naszym życiu ma tendencje do tego, by rozwiązywać się bez naszej ingerencji, a cała bajka polegać będzie na tym, by nie przeszkadzać im w przybraniu korzystnej dla Ciebie formy. Jeszcze jedna uwaga do tego eksperymentu. Jeśli pozostawimy sprawy własnemu biegowi, decydując się na bierność, a następnie pod wpływem pozornie niekorzystnego obrotu sprawy zaczniemy panicznie przeciwdziałać, obawiając się całkowitej katastrofy, to skutki mogą być o wiele bardziej opłakane, niż gdybyśmy reagowali od razu. Dlaczego tak się dzieje? No bo albo mamy zaufanie do tak zwanej opatrzności, albo to zaufanie jest tylko częściowe. I w tym przypadku brak wiary będzie korzystniejszy niż wiara częściowa.

119

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

Test ten jest testem dla odważnych. Pozostali natomiast mogą przyjąć bez wahania tezę, że często jest tak, że rzekomy problem wcale problemem nie jest, a przybiera on taką postać w naszej głowie pod wpływem wyobrażenia na jego temat. Nie trzeba wyważać drzwi tam, gdzie ich nie ma. Jest sporo technik zarówno mentalnych, jak i fizycznych, aby zorientować się, na ile dana sytuacja jest problemem i na ile należy się w nią angażować. Można zadać sobie pytanie, czy sprawa, z która się zmagam, jest bezpośrednio lub chociaż pośrednio związana z moimi życiowymi celami. Jeśli nie, to nie ma potrzeby jej rozwiązywać. A jeśli nie mam życiowych celów? No to słaby ze mnie aktor na scenie życia. Problem często przestaje być problemem, jeśli przeanalizujemy sobie, jakie konsekwencje mogą wyniknąć pod wpływem nazwijmy to „niekorzystnego obrotu sprawy”. Jeśli niewielkie lub żadne, to nie powinno być problemu. Kolejną podpowiedzią jest analiza, czy problem, którym się zajmuję, jest rzeczywiście mój i czy to ja powinienem się nim zajmować. Jeśli nie, to nie ma problemu albo przynajmniej nie powinien nas dotyczyć. Kolejna sugestia. Jeśli nie mam na coś wpływu (takie sytuacje czasem się zdarzają) albo mój wpływ jest marginalny, to problemu też z logicznego punktu widzenia być nie powinno, bo sprawy i tak potoczą się same bez naszego udziału. No i na koniec tej krótkiej i oczywiście nieskończonej listy można dorzucić przebadany fakt, że ponad 90% naszych obaw się nie sprawdza, czyli

120

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

inaczej: nie ma miejsca. Najgorsze z możliwych scenariuszy sprawdzają się niezmiernie rzadko. Jak mówił jeden mój kolega: nie szukajmy kwadratowych jaj, bo ich nie ma.

Thomas Edison wierzył, że sukces składa się z dwóch elementów: po pierwsze, należy zdefiniować, co chce się stworzyć, a po drugie, trzeba eksperymentować do momentu, kiedy wyczerpane zostaną wszystkie możliwości. fragment

książki

„100

praw

sukcesu

w biznesie” – Brian Tracy

Żeby zrównoważyć trochę poziom energii tej części sugestii dotyczących umiejętności odgrywania osobistych przedstawień w teatrze życia, przeanalizujmy teraz nieco inne spojrzenie na zagadnienie działania z głową. Zrobimy to po to, by nie upraszczać nadmiernie naszego dosyć skomplikowanego życia i nie głosić tezy, że możemy, będąc tu i teraz na Ziemi, nie mieć żadnych problemów, bo to prawdopodobnie jest niemożliwe. Gdybyśmy chcieli stwierdzić, że trudności i problemy życiowe przytrafiają się tylko nieuświadomionym, to jednocześnie zdyskredytowalibyśmy wnioski doświadczenia i mądrości, jakie płyną od Wielkich ludzi, którzy dokonali nieprzeciętnych rzeczy. Należy im się szacunek. Ważne 121

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

jednak jest to, byśmy wykorzystali ich doświadczenia, nadmiernie się do nich nie przywiązując, bo my jako kolejne pokolenie mamy moralny obowiązek szukać coraz lepszych i bardziej optymalnych rozwiązań, które ułatwiałyby życie nam i naszemu otoczeniu. Wracając do naszego wątku, który podsumowuje powyższy cytat, czasem walenie głową w mur jest uzasadnione. I jest to uzasadnione wtedy, kiedy cel, do którego zmierzamy, musi być osiągnięty, a nasze doświadczenie w kwestii możliwości zastosowania optymalnych i skutecznych rozwiązań jest niewielkie albo żadne. Samo słowo „musi”, którego użyłem, niech oznacza, że nie dopuszczamy wariantu nieosiągnięcia celu. Czyli innymi słowy, liczy się tylko zwycięstwo i nic innego. Żadnych kompromisów. Podawany powyżej za wzór takiego działania Thomas Edison mógłby uchodzić prawdopodobnie za jednego z ojców tej formy działania. Ilość nieudanych prób, zanim powstało rozwiązanie umożliwiające nam dzisiaj sztuczne oświetlanie pomieszczeń i terenów stała się legendą, jeśli chodzi o powstawanie wynalazków w historii naszego świata. W zależności od źródła (nasza wiedza jest oparta często na różnych danych, tak jakby naprawdę istniały odmienne od siebie rzeczywistości w tym samym czasie), mówi się, że on dokonał od 6000 do 12000 prób, zanim udało mu się uzyskać skutecznie działający prototyp tego, co dzisiaj nazywamy żarówką. Takie działanie świadczy nie tylko o tym, że bardzo mało jest rzeczy

122

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

niemożliwych dla człowieka, który wierzy. Takie działanie świadczy również o tym, że czasem tłuczenie głową w mur, nawet na oślep, może przynieść i przynosi w konsekwencji sukces. Tylko mądrość tego przekazu powinna nam jasno dawać do zrozumienia, że działanie za wszelką cenę i do końca jest pewną formą fanatyzmu i pochłania olbrzymie ilości czasu, energii i często innych środków, które są niezbędne do jego realizacji. I o ile istnieją sytuacje, które usprawiedliwiają takie działanie i, mało tego, często są nawet niezbędne albo konieczne, to należy zdawać sobie sprawę z tego, że nie da się tak na dłuższą metę żyć, wykorzystując taki sposób do większości naszych spraw, które wymagają interwencji czy działania. To znaczy da się, tylko niezbyt długo. Zatem przyjąć należy, że tak zwane tłuczenie głową w mur powinno być w jakiś sposób usprawiedliwione. A kto ma „wystawić” to usprawiedliwienie? Oczywiście my sami. Wybór należy do każdego z nas z osobna.

Różnica pomiędzy mędrcem a zwykłym człowiekiem polega na tym, że kiedy mędrzec otrzymuje komunikat z zewnątrz, działa zgodnie z nim, natomiast zwykli ludzie uznają go za nieprawdziwy. Stuart Wilde

123

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

A więc pytanie za miliard dolarów: „Jak należy żyć?”. Trzeba nie lada eksperta, żeby umiał na to odpowiedzieć, szczególnie dzisiaj, kiedy świat staje na głowie (dosłownie i w przenośni). Niezwykle istotnym, ciekawym, a przede wszystkim skutecznym (bo potwierdzonym w działaniu) narzędziem jest podążanie za własną intuicją. Istnieje wszakże warunek – aby to narzędzie działało sprawnie, trzeba nauczyć się je stosować. A nauczyć można się wyłącznie przez stosowanie. Intuicja, jak wiemy, to słuchanie głosu naszego serca lub nas samych z innego poziomu głębi. Żeby nie wchodzić zbyt mocno w niewidzialne sfery, do których większość z nas nie jest przyzwyczajona, przyjmijmy, że słuchanie intuicji to słuchanie wewnętrznego głosu, który nigdy nie wpuści nas w maliny (no chyba żeby zaznać przyjemności skosztowania pysznych owoców). Jak zatem ma się do tego wszystkiego zdanie skonstruowane przez pana Wilde’a, który prawdziwego mędrca definiuje jako tego, który działa na podstawie komunikatów z zewnątrz? Sprzeczność? Niekoniecznie. A jeśli tak to tylko pozorna. Absolutnie i doskonale rozwinięty człowiek naszego poziomu nie potrzebowałby sygnałów zewnętrznych, bo prawda działałaby w nim i przez niego. Ale że nam jeszcze trochę brakuje do takiej doskonałości, to niewymownie mądry i zaradny wszechświat daje nam szereg podpowiedzi, którędy należy podążać, przedstawiając je jako zdarzenia zewnętrzne czy zewnętrzne podpowiedzi. Dla laika i ignoranta tak zwane zbiegi okoliczności, powtarzające się

124

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

sytuacje, zaskakujące obroty sprawy to jedynie nic nieznaczący chaos tego świata. Dla człowieka wybitnie wykształconego w sztuce życia i umiejącego poruszać się po nim w zgodzie z boską harmonią, te wszystkie sygnały to drogowskazy. I na tym polegać będzie mądrość mędrca, że potrafi je zinterpretować i zastosować się do nich. Kto zatem „sponsoruje” te wydarzenia? Kto je układa i w jakim celu? To temat dla innej książki, ale krótko można powiedzieć, że to „my sami, tylko z górnej półki”. Dla jednych będzie to Wyższe Ja, dla innych Anioł Stróż, a jeszcze dla innych Bóg. Ciekawe, czy prawda, tak jak to z reguły bywa, jest pośrodku?

Czasami trzeba iść drogą okrężną, jeśli nie można najkrótszą. Andrzej Wójcikiewicz

Jeśli zgodzimy się już z tym, że działać trzeba mądrze, to chyba można się też zgodzić, że nie zawsze mądrze oznacza szybko. A raczej rzadko. „Spiesz się powoli” – mówi stara maksyma. I chwała tym, którzy nauczyli się żyć według tej zasady. To znaczy chwała dla nich, bo mają łatwiej w życiu. Jestem wyznawcą zasady, że „już, od razu i wszystko”, bo szkoda czasu. Ale wyznaję również zasadę, że jeśli trzeba na coś czekać, bo to najlepsze rozwią125

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

zanie, to niech szybkość szlag trafi. Znowu sprzeczność? Jeśli tak, to znowu pozorna. Trwające życie to ciągłe zmiany. Również zmiany tempa. Dochodzenie do celu w rekordowym czasie to nie zawsze lub rzadko sprint. To sprint przez jakiś czas, odpoczynek, by zregenerować siły, trucht, bieg, kłus, galop i stanie w miejscu też czasem. Rekordowy czas dojścia do celu osiągniemy nie wtedy, kiedy pobiegniemy na złamanie karku do przodu, ale kiedy będziemy wiedzieć, z jakiego tempa w danym momencie korzystać, tak by istniała niekończąca się harmonia. Jasne? Myślę, że bardzo. Proste? Myślę, że proste. Łatwe? Chyba niekoniecznie. Ale możliwe, jeśli zaczniemy wykorzystywać nasz pełny potencjał, by tak działać. Jak to robić? Obserwować siebie, sytuację, ludzi, zdarzenia i przede wszystkim myśleć po swojemu. Można ciągnąć jeszcze listę dalej i mówić, że warto wykorzystywać doświadczenie innych, przyjmując to, co nam odpowiada, odrzucać to, co nam się nie przyda itd. Wiele tego by się nazbierało. Zapamiętać w tym miejscu warto, że nie zawsze najlepsza jest ta droga, która jawi nam się jako najkrótsza. Poza tym nie zawsze da się pójść tą najkrótszą drogą. Wynika to między innymi z faktu, że do pewnych spraw, do pewnych rzeczy, do których dążymy, musimy dorosnąć. Musimy, jak mawia Brian Tracy, zapłacić z góry za sukces, który chcemy osiągnąć. I właśnie dlatego musimy pójść drogą inną niż ta najkrótsza, by przeżywając określone sytuacje, konfrontując się z pewnymi zdarzeniami, zapłacić własną energią, ucząc się lekcji, które mamy do przerobienia. Inaczej nie dostaniemy marchewki,

126

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

która zwisa przed naszym nosem, a jeśli zdobędziemy ją podstępnie, płacąc mniej, niż powinniśmy, to albo się nią udławimy, albo nie będzie nam smakowała.

Umysł jest jak spadochron – działa dobrze tylko wtedy, gdy jest otwarty. Teodoro Gomez i Gottfried Kerstin

I tak dochodzimy prawdopodobnie do najważniejszej konkluzji tej części. Trzeba myśleć. Nic nie zastąpi myślenia. Ale nie chodzi tu o myślenie po prostu. Chodzi o myślenie konstruktywne, takie, które pomoże nam wyciągnąć wnioski, jakie działania w naszym życiu są stratą czasu i waleniem głową w mur, a jakie przynoszą nam korzyści. Nam osobiście i innym, którzy żyją obok nas. I żeby było sprawiedliwie, to nikt nikogo nie zwolnił z myślenia, choć konstruowane systemy gospodarcze, militarne czy kulturowe są nafaszerowane knotami, które ugruntowują w ludzkich umysłach przekonanie, że nie musimy myśleć i że inni, niby mądrzejsi, zrobią to lepiej za nas. To bzdura i wiara w taki zabobon jest prawdziwą chorobą ludzkości. Jeśli miałbym wskazać, na czym zależy mi najbardziej, pisząc kolejną już książkę, to odpowiedziałbym, że na tym, by ludzie

127

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT V

zaczęli myśleć. Nikt na dłuższą metę nie jest w stanie przekazać więcej niż to, na co słuchający czy chłonący umysł jest gotów. Mamy prawo popełniać błędy, wyciągać błędne wnioski i mamy pełne prawo do tego, by przestać się bać tego, że popełnimy błąd. To jedyny proces, który umożliwi nam nauczenie się myślenia po swojemu. Oczywiście należy dołożyć wszelkich starań, by nie powielać błędów i by uczyć się na nich. Porównanie umysłu do spadochronu spadło mi w tę część tej książki jak gwiazdka z nieba. I analogia do skoczka, któremu nie może się otworzyć spadochron, jest w tym momencie tak idealna, jakby stąd właśnie była. Nie myśląc, jesteśmy jak ten skoczek i spadamy bez wiary i nadziei. Ale ten sam skoczek wie w głębi siebie, że istnieje zapasowy spadochron, tylko o tym zapomniał. Kiedy spadając, rezygnuje, spada, aby zginąć. Ale w pewnym momencie zaczyna w głowie świtać mu myśl, że może jest jakieś inne, lepsze, mogące go uratować rozwiązanie. I pomału zaczyna główkować. Szuka alternatywy. I trafia w końcu zdrętwiałą od zimna ręką na zawleczkę drugiego, zapasowego spadochronu. Z początku męczy się, bo nie może uruchomić mechanizmu rozwijającego drugi spadochron. Ale w końcu mu się udaje. Już wie, że nie zginie. A może właśnie rozpoczyna nowe życie…

128

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

AKT VI

Wybacz im wszystko, czyli jak zrobić sobie dobrze Maciej stanął przed bramą kościoła i wpatrywał się w majestatycznie wyglądający gmach. Był prostym człowiekiem, bez specjalnego poczucia estetyki i piękna, ale ten kościół zawsze go urzekał. Pomimo że wioska, w której mieszkał, była bardzo niewielka, kościół zbudowany na początku XIII wieku prezentował się okazale. Mógłby z powodzeniem być nie lada atrakcją w dużym mieście. Maciej stał tak przez chwilę, po czym pchnął do przodu metalową bramę, która, głośno skrzypiąc, otworzyła swoje podwoje. Szedł bez przekonania. Nie podejrzewał, że w ten zimny powszedni dzień zastanie otwarte drzwi domu modlitwy. Tak właściwie to nic nie wiedział. Ostatni raz był w kościele dwadzieścia lat temu. Od tego czasu, kiedy stwierdził, że jego noga więcej tam nie postanie, zwyczajnie, pomimo dezaprobaty ze strony współmieszkańców, więcej się tam nie pojawił. Aż do dzisiaj. Dlatego ogromnie się zdziwił, kiedy naci-

129

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

snął nowoczesną klamkę jasnych dębowych drzwi, trochę niepasujących do mrocznego wizerunku budowli, a te otworzyły się, zapraszając do środka gościa. Powoli, z majestatem zamknął drzwi i skierował się w stronę ołtarza. Nie klęknął i nie przeżegnał się. Szedł prosto i powoli. Kiedy doszedł do samego ołtarza, przystanął i zaczął wpatrywać się w potężny krzyż, na którym zawieszona była rzeźba konającego Chrystusa. „I co, warto było ginąć za tych, którzy ci to zrobili?” – pomyślał Maciej, patrząc na męczennika. Popatrzył na ołtarz, po czym usiadł na ławce w pierwszym rzędzie. Siedział tak przez krótką chwilę, po czym zakrył twarz rękoma, opierając ją na nich. „Po co tu przyszedłem?” – pomyślał. Odpowiedź na to pytanie była prosta. I Maciej to wiedział. Szukał pomocy, bo został na świecie sam, a przynajmniej tak mu się wydawało. To, że przyszedł szukać pomocy tam, gdzie nigdy jej nie szukał, świadczyło o jego desperacji i o tym, że tak naprawdę jest mu już wszystko jedno. Życie ma sens tylko do momentu, kiedy go dostrzegamy lub przynajmniej w niego wierzymy. Najczęściej kojarzy się ono nam z kimś. Z inną osobą. Żyjemy, jeśli mamy po co, ale częściej, jeśli mamy dla kogo. Dziesięć minut spędzone na ławce kościelnej nie przyniosło żadnej ulgi siedzącemu na niej człowiekowi. Patrzył tępo w bliżej nieokreślony punkt misternie stworzonego ołtarza.

130

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

Nagle coś „zaszurało” w bocznej części kościoła. „Pewnie mysz” – pomyślał Maciej i kontynuował swoje „spojrzenie w nicość”. Jednak szmer powtórzył się, tym razem nieco głośniej. Skrzypnęły drzwi. Maciej odwrócił się i ujrzał wchodzącego bocznymi drzwiami kościoła proboszcza Gerwazego. Energiczny ksiądz w średnim wieku zbliżał się do zakrystii. Kiedy doszedł do pierwszego rzędu ławek, ujrzał Macieja. – Wszelki duch Pana Boga chwali! A to mamy święto. Witam was, Macieju! – Niech… Szczęść Boże – odpowiedział Maciej, przypomniawszy sobie fakt, że nie pamięta, jak leciało to przywitanie, od którego chciał zacząć. Teraz dopiero miał powody do złości. Proboszcz Gerwazy to była ostatnia osoba, jaką chciał dzisiaj widzieć. W sklepie dowiedział się, że ksiądz wyjechał na kilka dni i zostawił cały przybytek w rękach swojego pomocnika. – Co was tu sprowadza? – zapytał ogromnie zaskoczony ksiądz. Maciej nie miał nic przeciwko samemu Gerwazemu, ale nie bardzo był w stanie zwierzać się komuś młodszemu od siebie. Szczególnie dużo młodszemu. Uważał Gerwazego za niewiele wiedzącego o życiu klechę, który, nie wiadomo czemu, znalazł się w takiej dziurze jak wioska, w której stał kościół. – Tak przyszedłem sobie tylko posiedzieć… – odpowiedział wymijająco Maciej.

131

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

– Ano, jeśli tak, to posiedźcie sobie, proszę. Pierwszy raz od siedmiu lat was tu widzę, od kiedy tu przyjechałem. To musi być coś ważnego, siedźcie sobie, proszę, ile chcecie. Miałem zamknąć już kościół, ale poczekam w zakrystii, ile będzie potrzeba – powiedział Gerwazy, po czym oddalił się. Maciej siedział i patrzył zdziwiony, jak ksiądz odchodzi i był bardzo zaskoczony jego delikatnością i taktem. Był raczej przekonany, kiedy go zobaczył, że będzie musiał tłumaczyć się ze swojej obecności tutaj. Kiedy Gerwazy zniknął, w kościele zaległa znowu cisza. Maciej dalej siedział w ławce. Nie mógł zebrać myśli, choć bardzo się starał. Po pięciu minutach przy ołtarzu pojawił się znów ksiądz, wnosząc wazon ze świeżymi kwiatami. „Porozmawiaj z nim” – jakiś głos szepnął do Macieja. „A kim ty jesteś?” – trochę przestraszony wyszeptał Maciej, rozglądając się, dookoła, ale nikogo nie zauważył. „To ja, twój Anioł Stróż, porozmawiaj z nim”. „Chyba zwariowałem” – pomyślał zdumiony Maciej. Gerwazy postawił wazon z boku ołtarza i już miał się oddalić, kiedy usłyszał głos Macieja. – Czy mogę zadać księdzu pytanie? – wypowiedziawszy to, Maciej znów zganił sam siebie. „No nie, ja chyba naprawdę zwariowałem!” – czując, że zadanie tego pytania księdzu tak jakby nie pochodziło od niego.

132

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

Proboszcz trochę zdumiony zachowaniem Macieja odwrócił się, ale bardzo spokojnie podszedł do pierwszego rzędu ławek kościelnych. Przystanął, popatrzył Maciejowi w oczy, po czym usiadł obok niego. – Proszę – łagodnym i delikatnym tonem powiedział Gerwazy. – Bo widzi ksiądz, nie rozumiem, dlaczego w życiu jest tak, że jednemu się wszystko udaje, a drugi to ma ciągle pod górkę. Czy Biblia podaje, dlaczego tak się na świecie dzieje? – Maciej był prostym człowiekiem. Zadał pytanie po prostu, używając nad wyraz w takiej sytuacji niejasnego skrótu myślowego, ale to nie zraziło proboszcza. – W Biblii jest odpowiedź na to i jeszcze na wiele innych pytań, jeśli tylko umiemy otworzyć się na jej mądrość. Ale powiedzcie, Macieju, o co konkretnie chodzi, z czym macie problem, może będę mógł jakoś pomóc. Jak często w takich przypadkach bywa, Maciej najchętniej to by powiedział, o co chodzi i by nie powiedział. Walczył chwilę ze sobą. – Bo widzi ksiądz… – zaczął niezdecydowanie, nie wiedząc, a właściwie wiedząc, że nie bardzo ma ochotę zwierzać się Gerwazemu. Ale usłyszał ponownie: „Porozmawiaj z nim i powiedz mu, o co chodzi” – i zamiast walczyć ze sobą, co mówić, a co nie, potok słów wylał się z niego jak wiosenna woda po roztopach.

133

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

– Bo widzi proboszcz, żyć to mi się już nie chce. Wszyscy mnie zostawili. Dwa lata temu odeszła ode mnie żona, bo niby we wszystkim widzę tylko podstęp, zdradę i niby umiem tylko oskarżać. A ja tak normalnie, logicznie. W ciągu dwóch lat pokłóciłem się najpierw z jedną córką, później z drugą, a niedawno z synem. Obrażone dzieci zostawiły mnie samego, mówiąc, że ze mną się nie da żyć. A ja nie mogłem patrzeć, jak roztrwaniają to, co budowałem w pocie czoła przez tyle lat. To przecież normalne, logiczne. Jakoś stanąłem na nogi, a tu sąsiad, ten Józef, wie ksiądz który, sprzedał swoją część ziemi pod autostradę. Ustaliliśmy, że nigdy nie sprzedamy, a on sprzedał. Poszedłem do niego i powiedziałem, co o tym myślę, że to zdrada. A on na to, że zrobił, jak uważał i że jeśli mi się to nie podoba, to mogę szukać przyjaciela gdzie indziej. A przecież mieliśmy umowę. To jego wina. Ja przecież normalnie, logicznie rozumuję. A wczoraj w sądzie rejonowym dowiedziałem się, że nie mogę sprzedać swojej ziemi, bo w księgach jest jakiś błąd i prawnie nie należy do mnie. Ja nie chciałem sprzedawać, ale jeśli Józef sprzedał, to nie było sensu dalej się upierać, bo autostradę i tak by wybudowali, czy ja bym im ziemię sprzedał, czy nie. No i wtedy okazało się właśnie, że nie mogę sprzedać, bo sąd nie pozwala. A ja tę ziemię od dziada, pradziada… – tu zatrząsł się mu głos, ale po kilku sekundach Maciej opanował się i kontynuował. – A te konowały mówią mi, że to nie do końca jest tak i że prawo nie zezwala, bo coś tam. To ja im na to nor-

134

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

malnie, logicznie, że to nie moja wina, że to ich wina, ale gdzie tam, słuchać nie chcieli. Odwołałem się, ale nie mam już siły. I dlatego pytam księdza, czy to wszystko jest w porządku, żeby jednego człowieka spotykały takie krzywdy? I tak idę, patrzę, kościół. To i postanowiłem zapytać Pana Boga, jak to jest. Ale siedzę tu już jakiś czas i do niczego nie doszedłem. Może nie zasługuję na to, żeby Bóg mi odpowiedział – po policzku Macieja spłynęła łza. Aż sam się zdziwił, bo twardy był Maciej jak stal. Otarł łzę, jakby nie była jego, zagryzł wargi i spojrzał na Gerwazego. Ksiądz westchnął. – No cóż… sytuacja rzeczywiście nie wygląda najlepiej. – No właśnie. Powiem więcej, wygląda do dupy! – wypalił Maciej, dopiero po fakcie zorientowawszy się, że jest w miejscu świętym. – Niech ksiądz wybaczy, poniosło mnie… – Rozumiem, mnie by też poniosło. – Maciej po raz kolejny popatrzył ze zdziwieniem, ale tym razem również z szacunkiem na księdza, który po raz drugi potraktował go ze zrozumieniem. – Może ksiądz coś doradzi? – zapytał Maciej i kolejny już raz poczuł się głupio, łamiąc swoje zasady mówiące o tym, że prosić o nic nikogo nie należy. – Zresztą, co tam ksiądz może doradzić… – Rzeczywiście, trudna sytuacja – spokojnie odparł ksiądz. – A co, nie mówiłem? – niejako w geście triumfu Maciej wyprostował się, bo kości nie były przyzwyczajone do twardej kościelnej ławki.

135

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

– Ale może mógłbym coś wam podpowiedzieć, Macieju. – Tak? No to, co ksiądz może mi podpowiedzieć? – z nutą drwiny w głosie zapytał Maciej, będąc absolutnie przekonanym o swoich racjach, jak również o swoim beznadziejnym położeniu względem rzeczywistości, jaką kreował. – Z waszego opowiadania wynika, że wszyscy ludzie, którzy was zostawili albo potraktowali niesprawiedliwie, są winni waszej krzywdy. – A co, nie wyrażałem się jasno?! Oczywiście, że tak! Mam na to dowody! To normalne, logiczne! – zakończył swoją ripostę wzburzony Maciej. – A czy gniewacie się na nich, czy czujecie do nich żal? – A jak tu nie czuć, skoro tak mnie potraktowali? – pytaniem na pytanie zripostował Maciej. – Otóż widzicie, Macieju… tylko się nie denerwujcie… w życiu jest tak, że często powodem naszych niepowodzeń jest żal do innych ludzi i wina, jaką ich obarczamy, za to, co rzekomo nam robią. A obarczanie winą kogoś innego niż my sami za niepowodzenia, które nam się przytrafiają, jest trucizną, która zżera nas od środka. Maciej siedział osłupiały i nie rozumiał, co ksiądz do niego mówi.

136

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

– To co, ksiądz sugeruje, że to wszystko moja wina? No i masz babo placek, wiedziałem, że rozmowa z księdzem to nieporozumienie. – Nie denerwujcie się – ciągnął dalej ksiądz.– Nie oskarżam was i nie obwiniam. Przyszliście tu po pomoc. Zadaliście pytanie Bogu i czekacie. Pojawiłem się ja, który choć nie zna wszystkiego i nie wie, co jest dla was najlepsze, sugeruje, że jeśli wybaczycie ludziom ich krzywdy względem was, to pomożecie sobie i im. – Wybaczyć im po tym wszystkim, co mi zrobili? – Właśnie tak, to jest właśnie działanie prawdziwego chrześcijanina. Tego uczył nas Chrystus. – Ten sam, którego ukrzyżowaliście? – Maciej z reguły był bezpośredni i mówił to, co myślał. – To nie my go ukrzyżowaliśmy. Ukrzyżowali go ci, którzy się z nim nie zgadzali. – To dlaczego dalej wisi na krzyżu? Dlaczego go z niego nie zdejmiecie? – Czy przyszliście tutaj po to, by to roztrząsać? Czy może po to, by wiedzieć, jak żyć? – Ksiądz wybaczy. Poniosło mnie. Porywczy jestem. Proszę o wybaczenie. – To nie ja będę ci wybaczał, ale On – i tu Gerwazy wskazał na ukrzyżowaną postać konającą na krzyżu. – Lepiej posłuchajcie, co On miał do powiedzenia w kwestii, w której tu przychodzicie.

137

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

Proboszcz podszedł do ołtarza, zdjął z niego pięknie oprawiony egzemplarz Pisma Świętego, usiadł obok Macieja, otworzył i zaczął czytać. – Jeśli bowiem przebaczycie ludziom ich przewinienia, i wam przebaczy Ojciec wasz niebieski… Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni. Bo takim sądem, jakim sądzicie, i was osądzą; taką miarą, jaką wy mierzycie, wam odmierzą. Czemu to widzisz drzazgę w oku swego brata, a belki we własnym nie dostrzegasz?... Odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczone… – te i inne słowa Jezusa czytał Gerwazy Maciejowi. Kiedy skończył, zamknął Biblię. Maciej milczał. – Widzisz, przyjacielu – mówił już od siebie Gerwazy. – Odpuść wszelkie winy, te które miały miejsce naprawdę, jak i te, które urodziły się tylko w twojej głowie. To twój upór i poczucie osobistej krzywdy odpycha od ciebie bożą łaskę. Wybacz wszystko i wszystkim. Oto moja rada. Maciej dalej milczał. Wlepiał swój wzrok w marmurową posadzkę kościoła. Po chwili wyszeptał. – Tylko jak mam to zrobić… Po trzydziestu minutach opuścił kościół. Szedł przed siebie bezwiednie. Czuł się, jakby był pijany. Doszedł do wiejskiego baru. Tego wieczoru był naprawdę pijany…

138

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

Dwa miesiące później nastała wiosna. Gerwazy jak zwykle o tej porze roku nadmiernie poświęcał się swojemu przykościelnemu ogródkowi. Sadził warzywa, pełł chwasty, pielęgnował wsadzone własnoręcznie do ziemi roślinki. Tego dnia słońce grzało wyjątkowo mocno, choć wiosna niedawno się zaczęła. Wsadzając kolejne nasionko rzodkiewki w miękką ziemię, myślał o Macieju. Nie widział go od momentu, kiedy tamten wybiegł z kościoła w zimowy mroźny dzień po ich rozmowie. Gerwazy często modlił się, aby życie Macieja nabrało sensu, aby zrozumiał i uwierzył w to, co jest naprawdę ważne. Kiedy ręka Gerwazego schowała pod ziemią kolejne nasionko, usłyszał głos swego pomocnika. – Księże proboszczu. Parafianie do księdza. Gerwazy wstał, otrzepał z ziemi ręce i popatrzył w stronę idących ludzi. Musiał zasłonić ręką oczy, bo szli akurat od strony wschodzącego słońca. Jakież było jego zdziwienie, kiedy zobaczył pięcioro ludzi. Macieja, jego żonę, dwie córki i syna. Szli, uśmiechając się z daleka. – Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus. – Na wieki wieków amen. Jakże radośnie jest widzieć was wszystkich! – Proszę księdza, ja przyszedłem podziękować – radosnym głosem, jakby zmienionym, nieswoim rozpoczął Maciej. – Ksiądz uratował mi życie.

139

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

– Kiedyż to? – Proszę nie żartować. Ksiądz wie. Moja rodzina i ja znów jesteśmy razem. I miał ksiądz rację, problemem byłem ja sam. Nikomu nie mogłem wybaczyć. Byłem niesprawiedliwy. Kiedy to zrozumiałem, wybaczyłem, tak jak ksiądz mi poradził. – I co? – I zaczęły dziać się cuda. A dzisiaj jesteśmy znów razem. To dzięki księdzu. – Nie, przyjacielu, to dzięki Bogu – odpowiedział Gerwazy i szeroki uśmiech rozpromienił jego twarz.

Wiedzieć wszystko, to wszystko wybaczyć. Dale Carnegie

Rozumieć wszystko, to wszystko wybaczyć. Joseph Murphy

Wybaczenie jest aktem łaski. „Nigdy ci nie wybaczę” – to stwierdzenie, które brzmi jak wyrok. Wyrok skazujący. Przeanalizujmy – kogo.

140

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

Kiedy żywimy do kogoś urazę, kiedy skrywamy żal, uważając, że ta osoba wyrządziła nam krzywdę, sami na własne życzenie wprowadzamy się w stan destabilizacji emocjonalnej. Działa tu prosty mechanizm. Kiedy myślimy o krzywdzie, o zdradzie, o upokorzeniu, to tak naprawdę nasze myśli podążają w stronę bólu. Kiedy myślimy o bólu, to nietrudno się domyślić, że nasze samopoczucie nie może być dobre. Każda nasza myśl podążająca w stronę osoby, do której mamy żal, w myśl zasady, że to, co dajemy, to do nas wraca, powróci do nas i spowoduje obniżenie jakości naszego samopoczucia. Mocno sprawę upraszczając, można powiedzieć, że obarczanie kogoś winą poprzez myślenie o tym przynajmniej dwukrotnie wyrządzi szkodę nam samym. Wtedy, kiedy myśli wysyłamy i wtedy, kiedy do nas wracają. Nietrudno się domyślić, że wprowadzenie w życie zasady „nigdy ci nie wybaczę”, to nic innego jak fundowanie sobie na stałe przypływu destrukcyjnych odczuć i emocji. Z drugiej strony tak naprawdę nie mamy czego wybaczać, bo to, co nas spotyka, nie jest przypadkowe ani nieprzewidywalne, a wynika jedynie z naszego sposobu pojmowania i rozumienia świata. Nie jest już nową koncepcją, że w innych ludziach widzimy jedynie odbicie nas samych. Jeśli zatem zachowania innych ludzi drażnią nas, niepokoją czy ranią, to znaczy, że problem nie jest w nich, choć to oni są właśnie tym „narzędziem”, które ma nam zademonstrować nasze braki, ale w nas. Dosyć

141

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

słusznym wydaje się tu podejście dziękczynienia za życiową lekcję, zamiast noszenia w sobie urazy, która, jak wspomniałem, pustoszy nasze wnętrza, zostawiając w nich chłód i ból. Oczywiście zdecydowanie prościej jest o tym pisać, mówić i do tego namawiać, niż to robić. To zrozumiałe, biorąc pod uwagę naszą emocjonalną potęgę, która w chwilach uniesienia odsuwa wszelkie logiczne i teoretyczne koncepcje dotyczące tego, co byłoby dobrze zrobić czy jak się zachować. Zaprezentowane powyżej cytaty oddają tę właśnie kwestię, mówiąc o tym, że wiedzieć i rozumieć wszystko, to wszystko wybaczyć. Czasem zastanawiamy się, czy moglibyśmy uniknąć pewnych zdarzeń, nieprzyjemności czy zranień w naszym życiu. Poza tym, dążąc do szczęścia, możemy czasem zastanawiać się, jak uniknąć nieprzyjemnych sytuacji w przyszłości. Myślę, że ani jedno, ani drugie podejście, czy raczej ich nadmierna analiza, nie zaprowadzą nas zbyt daleko i nie dadzą nazbyt satysfakcjonujących nas odpowiedzi. To, co było, już minęło i powrót do tego ma sens tylko po to, by nauczyć się, jak nie powielać popełnionych w przeszłości błędów (bo jeśli czujemy się zranieni i musimy komuś coś wybaczać, to gdzieś jest błąd). A przyszłości nie jesteśmy w stanie bardzo dokładnie zaplanować. Co zatem można z tym wszystkim jeszcze zrobić? Myślę, że można głęboko zaufać, że jeśli coś nam się w życiu przydarza, to ma to miejsce ze ściśle określonego powodu, który w pierw142

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

szym momencie może być dla nas odrobinę lub całkiem niejasny. Jeśli coś się wydarza, to znaczy, że musiało się wydarzyć (może nie musiało się wydarzyć jeszcze godzinę wcześniej, ale nasze działanie doprowadziło w konsekwencji do tego, że jednak musiało się wydarzyć właśnie w tej chwili). Może i można było temu zapobiec, ale cóż – stało się i już. Co to ma wspólnego z wybaczaniem czy krzywdzeniem? Otóż bardzo wiele. Zdarzenia, w szczególności te nieprzyjemne, mają nas czegoś nauczyć. Możemy być właściwie pewni, że jeśli ktoś daje nam nieprzyjemną życiową lekcję, to my sami wcześniej taką lekcję zafundowaliśmy komuś innemu. Paradoks tej sytuacji wygląda następująco (oczywiście to tylko jedna z możliwości). Ktoś Cię krzywdzi, a Ty mu nie wybaczasz. Chowasz w sobie urazę, krzywdząc sam siebie. Jednocześnie inna osoba, której Ty wyrządziłeś rzekomą krzywdę, chowa do Ciebie urazę, nie mogąc Ci wybaczyć. Zależności i powiązań może być wiele, ale rozpatrzmy jedno, które będzie często funkcjonowało. Jeśli Ty wybaczysz osobie, która wyrządziła Ci krzywdę, i przestajesz żywić do niej urazę, to jest wielce prawdopodobne, że ta osoba, którą rzekomo Ty skrzywdziłeś, odpuści Ci winę. Czy warto? Mówiłem już o tym, że kiedy nie możemy komuś wybaczyć, to głównie krzywdzimy siebie. Wiedzieć jednak należy, że każda destrukcyjna myśl pod adresem danej osoby jest przez nią odbierana, jeśli nie w sposób świadomy, to podświadomy. Urazy, niemożność przebaczenia, płyną jak zatruta rzeka, która kąpie

143

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

nas w swych wodach goryczy. Po to często słyszymy słowa: „nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni”, by robić z nich użytek. Bo tak naprawdę dzień sądu trwa cały czas – właśnie w nas samych.

Zanim poprosisz o przebaczenie tych, których zraniłeś, próbuj przebaczyć w duszy tym, którzy zranili ciebie. Michael J.Gelb

Ogólnie ujmując zagadnienie, nie otrzymamy tego, czego sami nie umiemy dać. A szczególnie odnosi się to do uczuć, jakimi emanujemy, nastrojów, w jakie popadamy, i emocji, jakimi w swej istocie jesteśmy. Każda zmiana, jeśli ma być trwała i z korzyścią dla tego, kto chce ją wprowadzić, musi być dokonana przede wszystkim w sobie. W sobie i na sobie w pierwszej kolejności. Może dlatego właśnie często spotykamy się ze stwierdzeniem, że żeby zmienić świat, trzeba najpierw zmienić siebie. A kiedy już naprawdę zmienimy siebie, to nie trzeba będzie niczego więcej już robić, bo jeśli my się zmienimy, to zmieni się również świat wokół nas. Do rzeczy. Pragniesz miłości, to zacznij ją okazywać. Pragniesz szacunku, to zacznij go okazywać innym. Chcesz naprawić błędy przeszłości i dążysz do tego, żeby ktoś wybaczył Ci Twoje winy? Wybacz wszystkim tym, 144

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

którzy rzekomo Cię skrzywdzili. Mówię „rzekomo”, bo, jak wspomniałem, w Twoim życiu nie stało się nic, na co tak naprawdę nie dałbyś przyzwolenia. To my sami ściągamy na siebie wszelkie doświadczenia życiowe i czynimy to zawsze w ściśle określonym celu, choć nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę. Sama kwestia wybaczenia naszym winowajcom wyglądać może tak, że jeśli już przebaczymy wszystkim tym, którzy nas skrzywdzili, wszelkie winy, to wszyscy ci, którym to my dostarczyliśmy przykrych emocji, wybaczą nam. Stanie się to na zasadzie prawa, które mówi o tym, że jeśli nie będziemy emanować określoną emocją z głębi naszej istoty, to nie będzie powodu, dla którego mielibyśmy przyciągać taką emocję z, nazwijmy to, zewnętrznego świata, choć tak naprawdę nie ma czegoś takiego jak świat zewnętrzny i wewnętrzny, wszystko jest ze sobą połączone. Fakt, że rozróżniamy to, co widzimy, od tego, czego nie widzimy, jest jedynie uwarunkowany niedoskonałością naszej ludzkiej percepcji. Oprócz tego warto zwrócić uwagę na fragment chrześcijańskiej modlitwy „Ojcze Nasz”, chyba najbardziej znanej i spopularyzowanej w tej części świata. „I odpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom…”. Przeanalizujmy ten fragment. Modląc się do Boga tymi słowami, prosimy mniej więcej o to, by na tyle był dla nas łaskawy w kwestii naszych niekoniecz145

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

nie właściwych zachowań i czynów, na ile my będziemy łaskawi dla tych, którzy takich właśnie czynów dopuszczą się na nas. I nie możemy specjalnie liczyć na to, że jeśli będziemy długo i systematycznie prosić o coś naszego Niebieskiego Ojca, to on nam tego nie da. Zawsze otrzymujemy to, o co prosimy. Czasem tylko trzeba na to jakiś czas poczekać, tak by sytuacja mogła się skonfigurować według boskich praw. Wracając do tematu naszego wybaczenia, jeśli takimi słowami modlimy się, to należałoby z konsekwencją podjąć się określonych działań, tak aby zaistniała spójność pomiędzy tym, co robimy, a tym, o co się modlimy. Zresztą, jak widać, jeśli odmawiamy modlitwę „Ojcze Nasz” w taki właśnie sposób, to sami potwierdzamy wobec Bóstwa, do którego się modlimy, że chcemy, by traktowało nas dokładnie w taki sposób, w jaki my będziemy traktowali innych. Innymi słowy sami prosimy o to, by wróciło do nas to, co damy. Jeśli zatem tak się modlimy, a później oczekujemy, że ktoś nam wybaczy, to najpierw powinniśmy sami wybaczyć innym . Kółko się zamyka. I wydaje się to dosyć proste. Ale jak wiemy, proste nie zawsze będzie oznaczało łatwe. Można się jeszcze przez chwilę zastanowić nad tym, czy chcąc komuś wybaczyć, musimy od razu do niego biec i rzucać mu się na szyję w geście „cudownego olśnienia”. Nie sądzę, żeby takie spektakularne akcje były najistotniejsze, choć jako istoty ludzkie posługujące się mową przywiązujemy bardzo wielką wagę do

146

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

wypowiadanych słów, odprawianych rytuałów, wykorzystując jako potwierdzenie naszych intencji szereg zabiegów zewnętrzno-percepcyjnych. Prawdziwe wybaczenie ma miejsce w sercu, bo pamięć o nieprzyjemnych momentach rani właśnie nasze krwawiące serce. Michael Gelb sugeruje nawet wybaczenie w duszy. Gdzie i w jaki sposób będziemy „odpuszczali winy naszym winowajcom”, nie ma tak naprawdę znaczenia, jeśli tylko zrobimy to na tyle skutecznie, by zapomnieć i niejako „puścić w niepamięć” stare urazy. Często daje się słyszeć takie stwierdzenie: „wybaczam ci, ale nigdy nie będę w stanie zapomnieć”. To takie same pierdoły, jakby powiedzieć komuś „kocham cię, ale nie za zbytnio”. Albo przebaczamy, albo nie, choć są sytuacje, kiedy rzeczywiście nie jesteśmy w stanie od razu wybaczyć komuś wszystkiego i w tym wypadku takie częściowe przebaczenie jest lepsze niż pozostawanie z całością żalu i gniewu.

Jeśli obciążamy kogoś winą, to faktycznie pozwalamy mu przejąć władzę nad naszym życiem. Jim Steele, Colin Hiles, Martin Coburn

Kolejna sprawa, jaką warto poruszyć, omawiając temat wybaczenia, ma bezpośredni związek z odpowiedzialnością za to, jak wygląda nasze życie i komu oddajemy nad nim władzę. Jest 147

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

sprawą oczywistą, że jeśli ktoś lub coś jest w stanie wpływać na nas w sposób taki, by wywoływać u nas określone nastroje, to znaczy, że ten czynnik nami rządzi. Umiejętność zapanowania nad swoimi emocjami jest kluczem do tego, by żyć świadomie i zgodnie z własnym systemem wartości. Jak wiemy, emocje z kolei są wywoływane za pomocą określonych zdarzeń, sytuacji, słów, gestów. W kontekście wybaczania jest to o tyle istotne, że jeśli pozwolimy sobie na obarczanie kogoś winą za naszą krzywdę, to za każdym razem, kiedy pomyślimy o tej osobie czy zdarzeniu, wywołamy u siebie, ogólnie rzecz ujmując, „spadek energetyczny”, który nas osłabi. W tym rozdziale już o tym mówiliśmy, ale warto jeszcze głębiej wejść w ten temat, tak by mieć świadomość, że jeśli obwiniamy kogoś za naszą krzywdę, jednocześnie wprowadzając się w niezbyt przyjemny nastrój, pozwalamy na to, by to ciągłe wyobrażenie tworzyło naszą „smutną rzeczywistość”. Nie możemy zapanować nad wszystkim, co się dookoła nas dzieje, ale możemy zapanować nad naszymi emocjami w stosunku do tego, co się dzieje. I to ma dopiero kluczowe znaczenie, bo, jak wiemy, nie same zdarzenia, które są absolutnie neutralne w swej formie, wywołują w nas reakcje, ale ich interpretacja. Czyli mówiąc inaczej, nasze wyobrażenie o nich. Wracając do władzy i do odpowiedzialności. Jeśli musisz sięgnąć do kieszeni po papierosy i zapalić, to one mają nad Tobą

148

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

władzę. Jeśli musisz się napić, to znaczy, że nałóg ma nad Tobą władzę. Jeśli musisz zjeść ciastko, bo inaczej nie dasz rady, to znak, że cukry proste panują w Twoim życiu. Jeśli każda krytyka wypowiedziana ustami drugiej osoby pod Twoim adresem czyni Cię nieszczęśliwym, to znaczy, że ludzkie opinie na Twój temat mają nad Tobą władzę. Jeśli winisz kogoś za coś i ta myśl powoduje u Ciebie powstawanie niskich uczuć (a jak już wiemy, niczego dobrego nie wniesie), to znaczy, że pozwoliłeś przejąć władzę nad swoim życiem osobie, która wyrządziła Ci krzywdę. Dzieje się tak, bo myślisz o niej, o sytuacji, która się wydarzyła i w sposób automatyczny wprowadzasz się w nieprzyjemny nastrój. Działa tu podobny lub taki sam mentalny schemat jak w przypadku psów, które słyszą dzwonek i ślinią się. Psy się ślinią na dźwięk dzwonka, a Ty wpadasz w kiepski nastrój, myśląc o osobie, która zachowała się wobec Ciebie nie w porządku. Zasada jest taka sama. Akcja, reakcja. Sygnał, zachowanie.

Wędrujący po górach nie nosi cegieł. Zig Ziglar

Idąc ścieżką życia, odgrywając różne role na deskach jego teatru, konstruując własne scenariusze i następnie je odgrywając, 149

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

mamy wybór. Zawsze, w każdym momencie możemy wybrać, jak chcemy się czuć, czego doświadczać i w jaki sposób. Pewnie, że nie zawsze scenariusze okoliczności wydają się być pisane naszymi własnymi rękami. Ale to tylko gra pozorów. Jeśli zbyt często doświadczamy sytuacji, które wywołują w nas niepokój, zmartwienie, czy ból, to jest wielce prawdopodobne, że nosimy ze sobą potężny bagaż emocjonalny, który wywołuje, czy może inaczej rzecz ujmując, przyciąga do nas takie, a nie inne konfiguracje zdarzeń. Robi to z prostej przyczyny, by umożliwić nam zrzucenie go. Sam na siebie kręci bat? Dokładnie tak. Istota ludzka żyje po to, by wzrastać i wznosić się na swojej drodze podczas powrotu do źródła, z którego pochodzi. Na tej właśnie drodze oblepia się wszelkimi nisko wibracyjnymi doświadczeniami po to, by później móc się z nich uwolnić. Matrix życia? Być może. Powód? Po to, by doświadczać. I tak wkoło. Ale wystarczy może tych nieco transcendentalnych rozważań. Chcesz być szczęśliwy? Zrzuć nadbagaż. Pozbądź się wszystkiego tego, co Cię zniewala, a wtedy dopiero poczujesz prawdziwą radość i uniesienie. Wtedy życie zacznie być symfonią graną na instrumentach Twojej własnej orkiestry, której dyrygentem jest Twoja dusza. Żal, wina, chowanie w sobie krzywdy, urazy to jedne z najgroźniejszych i najbardziej destrukcyjnych emocji. To one w głów-

150

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

nej mierze stanowią o jakości naszego życia. I są takimi mentalnymi cegłami, które uniemożliwiają nam życie pełną piersią. Nikt przy zdrowych zmysłach nie będzie zabierał w długą podróż bagażu, który by nadmiernie obciążał jego organizm (no chyba że mamy do czynienia z wyczynowcem). Myślę sobie, że w życiu chodzi o to, by przeżyć je pięknie. Nie znaczy to wcale, że musi ono być łatwe, proste czy trywialne. Ale możemy sobie w nim pomagać, wiedząc o pewnych zależnościach, jakimi się ono kieruje. Pozbycie się niepotrzebnego balastu, jakim są wymienione wcześniej destrukcyjne uczucia, umożliwi nam szybszy rozwój, wzrost i pozwoli nam żyć pełniej.

Sposobem na zneutralizowanie poczucia winy jest wybaczenie sobie. José Silva

Nie sposób wspominać tematu wybaczenia, nie poruszając tematu wybaczenia sobie. Wybaczenie innym ludziom tego, co nam zrobili, to jedno. Prośba o wybaczenie tych, których skrzywdziliśmy, to drugie. Wybaczenie sobie to trzecie. I to trze-

151

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

cie jest bardzo mocno powiązane z tym drugim. Jeśli chcemy, by inni wybaczyli nam to, co im zrobiliśmy, musimy najpierw rozgrzeszyć samych siebie wobec nas samych. Jeśli bowiem ktoś, nazwijmy to umownie, „odpuści nam”, a my nie będziemy mentalnie na to gotowi, twierdząc na przykład, że dopuściliśmy się rzeczy niemożliwej do wybaczenia, to wpadniemy w sidła naszej własnej pułapki, którą zastawiliśmy na samych siebie. Mechanizm winy i kary jest okrutny i bezwzględny. Obwiniając się za to, co zrobiliśmy, możemy sprowadzić na siebie bardzo przykre konsekwencje ze śmiercią włącznie. Bardzo wielu ludzi cierpi nieskończone męki i przeżywa bardzo trudne sytuacje dlatego, że sami we własnych oczach na nie zasługują. Tłumaczą sobie to właśnie winą i w konsekwencji nieuniknioną karą za swoje błędy, przewinienia czy grzechy. Nie przynosi to nic dobrego nikomu. Ani im samym, ani otoczeniu. Jeśli już ktoś narozrabiał okrutnie, to niech dołoży wszelkich starań, aby swoimi dobrymi uczynkami „odpracować” to wszystko, zamiast zsyłać na siebie kolejne nieszczęścia, poprzez mentalne wyobrażenia na temat tego, na co zasługuje. Nie przynosi to, jak wspomniałem, niczego dobrego, a powiększa jedynie grono ludzi zrezygnowanych, którzy poddali się swemu losowi, zamiast wziąć się w garść i zrobić wszystko, by uczynić ten świat lepszym miejscem. Wybacz sobie wszystkie złe uczynki, jakich byłeś kiedykolwiek twórcą. Pokochaj siebie nie za to, kim byłeś, ale za to, kim

152

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

chcesz być. I stań się takim, jakiego pokochałeś. Nieważne, co było wczoraj czy rok temu. Wybacz sobie. Zrzuć balast krępujących Cię doświadczeń, tak abyś mógł zrobić krok naprzód. Nikt nie mówi tu o gloryfikowaniu zła czy bezwzględnym usprawiedliwianiu swoich niecnych czynów. Patologia jest skrzywieniem i wymaga leczenia. Są takie koncepcje, które mówią o tym, że karę możemy ponieść tylko wtedy, gdy wina, którą popełniamy, jest według nas złem. I tu kłaniają nam się całe tomy traktatów moralnych i etycznych, ale to temat innej zgoła bajki.

Przebaczyć, znaczy wyrzec się tego, o co mamy żal, a więc przestać kurczowo się czepiać własnego rozżalenia. Eckhart Tolle

Na koniec tego rozdziału jeszcze jeden aspekt wybaczania i winy z nim związanej. Są na świecie ludzie, których sposobem na życie jest pławienie się we własnym nieszczęściu. To może paradoksalnie brzmi, ale tak niestety jest. Powody takiego zachowania mogą być i są różne. Kiedy jesteśmy nieszczęśliwi, to możemy liczyć na to, że ktoś się nad nami będzie litował, będziemy

153

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

zatem przyciągać w taki sposób czyjąś uwagę. Dobrym przykładem popierającym tę koncepcję jest choroba, na którą zapadamy, bo wtedy inni się nami opiekują. Jest to popularny psychologiczny schemat ofiary odgrywanej w celu manipulacji otoczeniem. Kolejnym powodem rozżalania się nad sobą może być strach przed podjęciem wyzwania, jakim jest życie. Łatwiej wtedy siebie samego usprawiedliwiać w swoich oczach, tłumacząc się właśnie tym, że nic nie robimy, bo jesteśmy w takim, a nie innym stanie. Ale może dosyć na temat powodów takiego zachowania, choć wydaje mi się wielce zasadnym stwierdzić, że czasami rozżalanie się nad samym sobą sprawia nam przyjemność! Teraz prześledźmy parę zależności. Jeśli przypisujemy komuś winę za wyrządzoną nam krzywdę, to mamy do tego kogoś żal. Ciągłe obarczanie kogoś winą to ciągłe uczucie żalu do tej osoby. Do tej osoby, ale warto zwrócić uwagę na to, że to żal, który tkwi w nas. I tak z żalu łatwo przejść do całkowitego i permanentnego rozżalenia szczególnie wtedy, kiedy wyrządzona nam krzywda jest w naszych oczach duża. Rozżalenie to nic innego jak ciągłe odtwarzanie w sobie schematu, jacy to my jesteśmy nieszczęśliwi, jak nas świat niesprawiedliwie potraktował itd. To nic innego jak zwykłe mazgajstwo i pławienie się w morzu własnych słabości. Dlatego właśnie mówi się, że przebaczenie jest cechą ludzi silnych.

154

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VI

Podsumowując, można po raz kolejny nawiązać do tytułu tego rozdziału, mówiąc, że aby zrobić sobie dobrze, trzeba wybaczyć. Choć pamiętajmy, że słowo „dobrze” będzie tu pasowało tylko wtedy, gdy sami chcemy być twórcami naszego cudownego życia.

155

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

AKT VII

Ustaw azymut, czyli jak się nie zgubić Krople potu spływające z karku Bruce’a spadały na matę. – Sto czterdzieści siedem… Sto czterdzieści osiem… – cedził przez zęby, licząc wykonywane na kościach pompki. Kiedy doszedł do stu czterdziestu dziewięciu, opadł bezwładnie na matę. – Ile? – podchodzący spokojnie trener zapytał, kucając nad swoim zawodnikiem. – Sto czterdzieści dziewięć, cholera jasna. – Czego chcesz? Przecież miało być sto! – Nie – warknął wściekły Bruce. – Miało być sto pięćdziesiąt! – Idź pod prysznic, ambitny człowieku. Na dzisiaj wystarczy. Widzimy się w czwartek na zawodach. Trener wyszedł z sali. Bruce jeszcze chwilę leżał na macie, po czym podniósł się ociężale i poszedł pod prysznic. Opierając się o ścianę, czuł, jak ciepła woda spływa po jego doskonale wy-

156

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

rzeźbionym, choć bardzo dzisiaj zmęczonym ciele. Był cholernie ambitny, ale na dzisiaj miał już naprawdę dosyć. Dwie godziny treningu przeciągnęły się, jak to często bywało w jego przypadku, do trzech i pół. Kung-fu, które ćwiczył, opanowało go bez reszty. Nawet imię Bruce, na cześć swojego idola, odziedziczył na swoje własne życzenie. Nikt już od lat, nawet rodzice, nie mówił do niego Peter, a takie imię dostał na chrzcie. W siedemnastu przeżytych przez niego wiosnach zawierało się osiem należących bezsprzecznie do jego ukochanego sportu, do kung-fu. Cel, jaki sobie postawił, był dosyć prosto zdefiniowany, choć wcale nie taki prosty do osiągnięcia – mistrzostwo kraju. Pracował wiele długich lat. Wszystko podporządkował temu, by kiedyś powiedziano o nim Champion. W najbliższy czwartek miały się odbyć zawody, których zwycięzcy mieli zostać zakwalifikowani do turnieju ogólnokrajowego. Bruce liczył w nim na złoto. Sportowcy to szczególna grupa ludzi. Zwłaszcza ci, którzy osiągają szczyty w swoich dyscyplinach. Ten, kto nigdy zawodowo nie zajmował się sportem, mało będzie wiedział o tym, ile trzeba wylać potu, ile razy zmierzyć się z porażką, by dotrzeć na szczyt dowolnej dyscypliny sportu. Ile godzin, dni i lat trzeba ćwiczyć swoją wewnętrzną samodyscyplinę, żeby w końcu osiągnąć najwyższe podium. Nikt o tym nie wie. Tylko oni. Ci, którzy to przeszli. I każdy z nich wie, że tak naprawdę za każdym

157

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

razem, kiedy trzeba dać z siebie wszystko, człowiek walczy nie ze swoim przeciwnikiem, ale z samym sobą. Żeby dotrzeć na szczyt, trzeba pokonać przede wszystkim siebie, swój własny strach. Prawdziwi sportowcy o tym wiedzą. Bruce był prawdziwym sportowcem. Czwartek przyszedł dosyć szybko. Nowo wybudowana hala sportowa w środku miasta zaroiła się od ludzi. W tym dniu organizowano tam dwa rodzaje eliminacji. Karate i kung-fu. Bruce tego dnia był w dobrym nastroju. Może nawet za bardzo. Nie bardzo mógł zrozumieć, dlaczego tak reaguje jego organizm na dzisiejszą formę stresu, bo przecież każde zawody to nowy stres. Z reguły jego koncentracja była na najwyższym poziomie, nie było takiego rozluźnienia jak dziś. Kiedy wszedł do hali, ogarnął go tumult i wrzawa rozgrzewających się zawodników i publiczności, która tłumnie zajęła trybuny poustawiane pod ścianami hali sportowej. – No, jak tam dzisiaj samopoczucie? – usłyszał z ust trenera witającego się z nim. – Chyba dobre. – Chyba? – Bardzo dobre – odpowiedział już pewnie Bruce. – Zaczynasz za czterdzieści minut. Przygotuj się.

158

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

Cała strategia została przez nich omówiona już wcześniej, dlatego nie potrzebowali dłużej ze sobą rozmawiać. Czas w oczekiwaniu na pierwszą walkę Bruce zgodnie z ustaleniami miał przeznaczyć na rozgrzewkę i koncentrację. Pomimo że był zaznajomiony z technikami relaksu i wiedział, jak doprowadzić swoje ciało i umysł do optymalnej koncentracji, tego dnia nie mógł ich wykorzystać. Coś wisiało w powietrzu… Pierwsze dwie walki wygrał bez trudu. Bez żadnego trudu. Jak treningowe sparingi. Trzecia i czwarta walka były już z poważniejszymi przeciwnikami, ale i z nimi Bruce nie miał zbyt wielu problemów. Kolejna walka miała być półfinałem gwarantującym zwycięzcy uczestnictwo w finale dzisiejszych zawodów oraz udział w mistrzostwach kraju organizowanych za trzy tygodnie. I tak jak w poprzednich walkach Bruce szedł jak burza do zwycięstwa. Jednak pod koniec walki wydarzyła się nieprzewidziana przez niego sytuacja. Po kopnięciu przeciwnika opadł na nogę, którą dokonał „akcji”, i przeszył go ból. Syknął jak wąż i cofnął się, siadając na macie. Przerwano pojedynek. Na matę wbiegł trener. – Co się stało? – Chyba skręciłem kostkę. Jak boli! – Pokaż – trener starał się być delikatny, jak tylko mógł.

159

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

– Chyba musimy się wycofać – zawyrokował. – Nie ma mowy – odparował stanowczo Bruce.– Niech mi pan zabandażuje kostkę. Będę walczył. – To ryzykowne, synu. – Będę walczył. – No i co? – usłyszeli nad sobą pytanie sędziego. – Za chwilę będziemy gotowi – odparł trener. – Według regulaminu macie trzy minuty. – Zdążymy – odpowiedział Bruce. – Ile czasu jeszcze zostało do końca walki? – Trzydzieści jeden sekund. – Wytrzymam. Dam radę. Kiedy trener zakończył bandażowanie, zawodnicy ustawili się naprzeciwko siebie i pojedynek toczył się dalej. Bruce unikał kontaktu i udało mu się dotrwać do końca. Wygrał. – Gratuluję. W trzy tygodnie wyleczymy tę kontuzję, tak żebyś mógł wystartować w zawodach, a na dzisiaj to koniec. – A ostatnia walka? – A co, nie czujesz, że masz kontuzję?– zawyrokował odrobinę zirytowany uporem chłopaka trener. – Ale już nie boli tak bardzo. Chcę walczyć. – Zwariowałeś? – Nie. Chcę walczyć.

160

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

– Posłuchaj, czy sądzisz, że jestem na tyle głupi, by pozwolić ci walczyć w takim stanie? – W jakim stanie? Noga już mnie nie boli, a poza tym to jest moja noga! – Bruce nigdy nie był łatwym materiałem do ułożenia i trener wiedział, że gotów był kontynuować turniej nawet bez jego aprobaty. Poza tym pomyślał, że może nie warto się upierać… – Zgoda, więc walcz, ale pamiętaj, że konsekwencje mogą być nieprzyjemne. – Zaryzykuję – odpowiedział Bruce i po piętnastu minutach stał już naprzeciwko przeciwnika w walce finałowej. Przeciwnik Bruce’a doskonale wiedział o jego kontuzji. I miał prosty plan. Atakował jego kostkę. Po kilkudziesięciu sekundach szarpaniny pomiędzy zawodnikami Bruce poczuł przenikliwy ból w skręconej nodze, o wiele większy niż ten, który poczuł wcześniej. Później poczuł dopiero chłód maty. Leżał jak długi. Pojedynek był zakończony. Jego przeciwnik triumfował, podnosząc do góry ręce. – To nie było fair – zawyrokował Bruce, kiedy trener starał się ulżyć jego cierpieniom związanym z bolącą kostką. – Weź przestań, na litość boską, sam tego chciałeś… – To nie było fair… – szepnął pod nosem Bruce. Trzy tygodnie wystarczyły, żeby kostka Bruce’a wróciła do swojej doskonałej formy. Nie było to takie oczywiste jeszcze na ty-

161

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

dzień przed zawodami, ale ostatnie dni pozwoliły na całkowite pozbycie się bólu. W dniu mistrzostw forma Bruce’a była zdecydowanie inna niż trzy tygodnie wcześniej, w dniu eliminacji. Pełna koncentracja – oto, czym był on sam. Spokojny, ale w środku precyzyjny jak laser. Każda myśl była wyważona. Trening mentalny, jaki przeprowadzał, rozgrzewając się, był majstersztykiem. Widział siebie na podium w momencie, kiedy odbierał złoty medal, i słyszał podziękowania z ust Prezesa Federacji Sportu. Wiedział, że żeby stanąć na podium, będzie musiał wygrać siedem pojedynków z rzędu z przeciwnikami o klasę lepszymi niż ci, z którymi walczył w trakcie eliminacji. Nie przerażało go to jednak, wiedział, że może ich pokonać. Rozpoczęły się zawody. Pomimo swojej koncentracji i doskonałego przygotowania mógł się pożegnać z zawodami już w pierwszym pojedynku. Trafił na bardzo mocnego zawodnika z północnej części kraju i ledwo wygrał z nim na punkty. Ten fakt jeszcze mocniej pozwolił mu się skoncentrować. Przez kolejne pojedynki przechodził jak burza. Cztery walki były za nim. Po godzinnej przerwie zawody weszły w fazę popołudniową. Przeorganizowano ustawienie mat i stanowisk sędziowskich, tak by licznie zgromadzona widownia mogła w bardziej komfortowych warunkach oglądać zmagania zawodników.

162

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

– Jak się czujesz, Championie? – trener podszedł do Bruce’a rozgrzewającego się przed piątą walką. – Jak młody bóg. Pokonam go. Wiem o tym, że go pokonam. – Uważaj tylko, by twoja pewność zbyt mocno nie rozluźniła twojego mechanizmu koncentracji. – Uważam. Pokonam go – odpowiedział spokojnie. Trener spojrzał na niego. „To nie jest ten sam chłopak, co rok temu” – pomyślał. To prawda. Bruce dojrzewał, stawał się coraz bardziej opanowany. Kiedy przyszedł do klubu, był jak wulkan energii. Jak wulkan, który wyrzucał energię na prawo i lewo. Te kilka lat zrobiło z niego wulkan, którego erupcje były kontrolowane. Czasem tylko ponosiły go zbytnio emocje. Ostatni raz trzy tygodnie temu, kiedy ryzykował swoim zdrowiem, walcząc ze skręconą nogą. Ale tak naprawdę jego trener był z niego dumny. Chłopak miał ogromne serce do walki, która stała się jego celem. Celem, który tak naprawdę miał za zadanie stworzenie z nieodpowiedzialnego gówniarza mężczyzny, poprzez żelazną dyscyplinę, którą zresztą sam zainteresowany sobie narzucał. Bruce powiedział, że wygra i wygrał. Wygrał kolejne dwie walki. Schodząc z maty swojej walki półfinałowej, spojrzał na sąsiednią matę, na której bandażowano bark jednego z zawodników, przy którym zebrało się kilka osób.

163

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

– Co się stało? – zapytał trenera, który podbiegł do niego radośnie. – Gratuluję! Jesteś w finale! – Tak, wiem, ale co się tam stało? – Jordan wygrał i też dostał się do finału, ale zdaje się, że złapał jakąś kontuzję. To chyba bark. Bruce podszedł do grupki ludzi w centrum, której na ławce siedział jego finałowy przeciwnik. – Cześć, co się stało? – Chyba zwichnąłem bark. – Będziesz walczył? – zapytał Bruce. – A co, chciałbyś, żebym odpuścił? Pewnie, że będę. Bruce odszedł na swoje miejsce, usiadł na krzesełku i podparł brodę rękami, wpadając w zadumę. – No, szykuj się. Za dziesięć minut finał – rzucił trener. Bruce siedział i w jego głowie kotłowały się różne myśli. Był tak blisko upragnionego celu. Osiem lat treningów, potu i czasem łez bólu. Za dziesięć minut ma stanąć przed przeciwnikiem w walce finałowej swojego życia. Ma ogromne szanse na wygraną. Tylko że… no właśnie, tylko że tamten jest kontuzjowany. – Trenerze, może nie powinienem walczyć? – zagaił do odwróconego tyłem coacha. – Przypominasz sobie, co wydarzyło się niedawno?

164

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

– Tak, tylko że tamten chłopak odpadł już z turnieju i nie walczę z nim. A nawet jeśli tak by miało być, to nie byłoby w porządku… – Ty i to twoje fair, to twoje w porządku – westchnął trener. Był dobrym człowiekiem. Był dla Bruce’a jak ojciec, ale nigdy, przez całe swoje życie nie umiał zdystansować się w stosunku do zmagań sportowych. Taka dziwna konstrukcja, czasem był jak doskonały, dobry i czujący papa, a czasem jak… Poza tym takie działanie mieściło się w granicach dopuszczalnych przez niego norm. – To co, może się poddasz? – nie kryjąc ironii, zakończył trener. Bruce nic nie odpowiedział. Sędziowie zaprosili na matę zawodników. Pojedynek miał się rozpocząć. Bruce stanął naprzeciwko Jordana. Patrzył na niego. Tamten nerwowo masował zawinięty w bandaże bark i machał ręką, starając się ją jak najlepiej rozgrzać. Obserwując to, Bruce przypomniał sobie, jak niedawno stał na macie z zabandażowaną kostką. Po chwili namysłu podszedł do stolika sędziowskiego. Stał tam przez chwilę, rozmawiając z przewodniczącym komisji. Widząc to, do stolika sędziowskiego podszedł jego trener. – Co się dzieje? – zapytał, patrząc na zmianę to w oczy Bruce’owi, to przewodniczącemu komisji sędziowskiej.

165

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

– Pański zawodnik zaproponował przełożenie walki do momentu, aż jego przeciwnik wyleczy swoją kontuzję. – Jak to?! – prawie wykrzyknął trener. –Przecież to zawody, takie rzeczy się zdarzają. Jeden ma szczęście, inny nie. Bruce, co ty wyrabiasz? – Nic, po prostu nie będę z nim walczył, dopóki nie będzie w pełni sił. To wszystko i to moja ostateczna decyzja. – To tak jak w Milionerach – zauważył dowcipnie sędzia. – Panowie, proszę dać nam chwilę do namysłu, musimy jeszcze zapytać o zdanie drugiego zawodnika. Chwilę trwała narada i rozmowa stolika sędziowskiego z zainteresowanymi stronami, po czym zapadł werdykt. Mecz odbędzie się za miesiąc podczas finałów judo. Do tego czasu kontuzjowany zawodnik powinien być już w pełni sprawny. – Dziękuję, Bruce – powiedział Jordan, kiedy odchodzili od stolika sędziowskiego. Trener milczał i zaciskał usta. – Nie ma sprawy, ty pewnie zrobiłbyś to samo. – Wiesz, wcale nie jestem tego pewien… wcale nie jestem tego pewien… Przełożony finał został rozegrany przed walką finałową zawodów w judo. I choć wszystkie znaki na niebie i na ziemi wskazywały na to, że Bruce wygra, stało się inaczej. Przegrał na punkty, po bardzo wyrównanej walce. Nawet niektórzy widzowie wyrazili swoją dezaprobatę dla werdyktu sędziów gwizdami.

166

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

Ale to nie zmieniało faktu, że Bruce nie zdobył tytułu mistrzowskiego. Nie został Championem. Tego dnia siedział wieczorem ze swoją dziewczyną, Jackie, nad brzegiem jeziora. Słońce zachodziło za horyzont. Dzikie kaczki startowały z tafli jeziora, jakby była to płyta lotniska. – Nie bądź smutny – po chwili ciszy odezwała się Jackie. – Przecież za rok możesz wystartować w tych zwodach i zdobyć ten tytuł. – Wiem, ale cały czas zastanawiam się, czy dobrze zrobiłem, czy on w takiej sytuacji zrobiłby tak samo. – A jakie to ma znaczenie, co on by zrobił? Ważne, co ty zrobiłeś. Czy byłbyś zadowolony z takiego tytułu, który został zdobyty w walce z niesprawnym zawodnikiem? – No nie. – A więc czemu się nad tym zastanawiasz? Postąpiłeś właściwie i szlachetnie. Niewiele osób na twoim miejscu umiałoby się tak zachować. – Pewnie masz rację… – I wiesz, co? Powiem ci jeszcze coś. Właśnie to, że umiałeś się tak zachować, świadczy o twojej wielkości i klasie. Kocham cię, bo jesteś taki, jaki jesteś. Nazajutrz ukazał się w ogólnokrajowej gazecie artykuł na temat tego, w jaki sposób zachował się wicemistrz kraju. Jednocześnie gazeta ta ufundowała specjalną nagrodę. Nagrodę fair play 167

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

dla Bruce’a. W szkole wszyscy rówieśnicy gratulowali mu tego, jak się zachował. Ale największa satysfakcja popłynęła wtedy, kiedy w drzwiach jego domu tego popołudnia pojawił się jego trener. Kiedy Bruce otworzył drzwi, nie wierzył, bo trener nie chciał z nim rozmawiać po przegranej walce. – Cześć, mistrzu… Chcę ci powiedzieć… – jąkał się i drżał mu głos. – Chcę ci powiedzieć… że to ty powinieneś być moim trenerem. Wybacz mi… – a kiedy wypowiadał te słowa, po jego policzku spłynęła wielka jak groch łza.

Jeśli zawsze będziesz pamiętał o celu swojego życia, to inspiracja i chęć zostania najlepszym nigdy cię nie opuszczą. Mimi Donaldson

Szeroko rozumiane życie zawiera samo w sobie tak wiele dróg, możliwości i rozwiązań, że nie należy się dziwić, iż wielu z nas bardzo często wybiera te opcje, które w konsekwencji nie doprowadzają do spełnienia. Ze względu na ilość tych właśnie opcji do wybrania mamy bardzo często ogromną trudność, na

168

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

co w danym momencie się zdecydować. Żeby jednak uniknąć nieustannej pogoni za wyimaginowanym wzorem pustynnego bałwana, powinniśmy wiedzieć, jaki jest cel naszej egzystencji na tej Ziemi. Postawienie sobie określonego celu, czyli umiejętność zdefiniowania kwintesencji naszego pragnienia i umieszczenie go w panteonie rzeczywistych zamierzeń, powoduje zależność, która wygląda tak, że przestajemy się ścigać z własnym cieniem, a zaczynamy podążać w stronę tego, co tak naprawdę jest dla nas ważne. Zaczynają to definiować już najmniejsze cele w poszczególnych dziedzinach życia. Jednak tym, co tak naprawdę będzie nas napędzało w chwilach, kiedy wszystko, co znajduje się dokoła nas, straci swój blask, jest właśnie fundamentalne „dlaczego?” naszej egzystencji, czyli ustanowiony, logicznie zaakceptowany i konsekwentnie przypominany cel naszego życia. Tak naprawdę fundamentalną kwestią w działaniu z przysłowiową inspiracją do końca naszych dni jest wiedza, po co i dlaczego żyjemy. Ci „najlepsi” ze swojego gatunku to wielokrotnie ludzie, którzy byli święcie przekonani o ważności i powadze, o celu swojej życiowej misji. Pasja, która jest produktem ubocznym naszego podążania za czymś, co jest dla nas ważne, to tylko zewnętrzny przejaw tego, co w środku nas samych nosi nazwę „powołania do tego, żeby…”. No właśnie. Obserwując historię, literaturę i sztukę, zarówno tę niby prawdziwą, jak i fikcyjną, możemy natknąć się bardzo często na przykłady takich jednostek, których cel nie tylko uświęcał środki,

169

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

ale stanowił pewnego rodzaju wewnętrzny mechanizm gwarantujący jego posiadaczowi nieustanną inspirację i pragnienie osiągnięcia wielkości. Poza tym warto zwrócić uwagę również na to, że najczęściej tam, gdzie można było dosyć łatwo odnaleźć cel i sens napędzający do działania, tam oprócz ogromnej pasji można było dostrzec pewną formę oddania sprawie graniczącą z fanatyzmem. Joanna d’Arc była przekonana o swojej misji, której korzeni upatrywała w zaświatach. Aleksander Wielki oparł swoją ideologię na niezłomnej wierze w swoją boskość, zresztą tak samo jak Achilles (różnica między nimi była taka, że ten drugi wiedział o tym, że zginie młodo). Hitler był owładnięty manią wielkości narodu niemieckiego, czy, jak kto woli – rasy aryjskiej – nad resztą świata. Gandhi był absolutnie przekonany o swojej pokojowej drodze rozwiązywania politycznych problemów, a wiara ta płynęła z głębokich przekonań religijnych. Z tych kilku zaledwie życiorysów (a przecież było ich tysiące, jeśli nie miliony) wynika, że aby poruszać się w stronę spełnienia, trzeba się trzymać jasno określonego celu, który będzie determinował nasze działanie, szczególnie wtedy, kiedy nie będzie nam zbyt łatwo podążać do przodu. Akt siódmy podpowiadający nam, jak poradzić sobie w teatrze życia, wskazuje w sposób wyraźny, że aby nie zbłądzić w trakcie naszej podróży, powinniśmy mieć jakiś punkt odniesienia. Tym punktem odniesienia są cele, które stawiamy sami sobie po to,

170

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

by na bieżąco wiedzieć, czy sami i świadomie poruszamy się w kierunku, który nam odpowiada. Wśród tych celów (a może obok) powinien znajdować się ten jeden – najważniejszy i nadrzędny, określający nie tylko kierunek, ale również korzenie i głębię tego, kim jesteśmy. Potrzebujemy go właśnie po to, by wiedzieć, kim jesteśmy i dokąd zmierzamy w naszej grze życia. Patrząc na kilka nazwisk wielkich ludzi, którzy zasłynęli na tym świecie z mniej lub bardziej chwalebnych czynów, można mieć wątpliwość co do dwóch rzeczy. Po pierwsze, czy należy się wzorować i brać przykład z kogoś takiego jak, powiedzmy, Hitler i po drugie, czy nam „zwykłym” śmiertelnikom wolno się wzorować na nieprzeciętnych ludziach. I tak odpowiadając, błędy innych ludzi powinny nas uczyć, jak postępować nie należy. Po drugie każdy człowiek ma swoją jasną i ciemną stronę. Jeśli będzie nam zależało na tym, by „zaadoptować” określone cechy charakteru wybiórczo i nie popadając w skrajne uwielbienie jednostki, to nic złego nie powinno się wydarzyć. I po trzecie, chcąc naprawdę dobrze odgrywać swoją życiową rolę, powinniśmy analizować działania tych, których działania były skuteczne i zakrojone na odpowiednio wielką skalę. Po co? Myślę, że każdy z nas chciałby być najlepszy w czymś. Nawet ci, którzy boją się do tego przyznać. Wiedząc, jaki jest cel naszego życia, łatwiej osiągniemy tę nieprzeciętność. 171

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

Podjęcie prawdziwej decyzji oznacza poświęcenie się osiąganiu określonego celu oraz odcięcie się od wszelkich innych ewentualności. Anthony Robbins

Skacząc z kwiatka na kwiatek i zmieniając ciągle zdanie, powodujemy, że łódź, w której przemierzamy ocean naszego życia, płynie, jakby sterujący nią nie chciał dopłynąć do portu swojego przeznaczenia. Wyznaczając sobie w życiu osobiste cele, jak już wspomniałem, powodujemy, że wiemy, jak mamy się zachować w określonych sytuacjach. Istotą, ideą i podstawą jednocześnie tej całej zabawy w cele jest to, by były one definiowane na podstawie naszych prawdziwych potrzeb. Tylko wtedy będziemy w stanie „dochować im wierności” w momencie, kiedy przyjdą trudne chwile prób i sprawdzianów. Życie przynosi nam nieustannie całą masę niespodzianek i sytuacji stresujących, które w sposób czasem bardzo agresywny zmuszają nas do opowiedzenia się, po której tak naprawdę jesteśmy stronie. Po stronie naszych celów czy może po stronie płynącego z prądem ogółu? Żeby się nie zgubić w tym, co popularnie nazywamy życiem, niezbędne są wewnętrzne, twarde, własne i niepodważalne reguły, których nie należy mylić z bezsensownym uporem w sytuacjach, kiedy cele należy zmienić lub przewartościo172

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

wać. Te reguły i zasady w dużej mierze wynikają, czy raczej będą wynikały, z postawionych przez nas celów, o ile nasze pragnienie osiągnięcia ich będzie niezłomne lub przynajmniej ogromne. Wszak mamy tak wiele problemów w życiu właśnie z tego powodu, że brak w nim priorytetów, które są swoistym systemem wartości danej jednostki. Ten system właśnie w dużej mierze określa jakość naszych celów. Ale nie wychodząc zbyt mocno poza nasz temat, trzeba powiedzieć, że jeśli cele są postawione w sposób, nazwijmy to, „odpowiedni”, to nasza niepewność w momentach „podbramkowych” będzie minimalna lub żadna. To, że będziemy potrafili zrobić użytek ze słów Anthony'ego Robbinsa, pozwoli nam się odciąć od ewentualnych niepewności w momencie, w którym nadejdą trudne życiowe chwile, które będą próbować zdmuchnąć naszą życiową łódkę czy zmienić jej kurs. Idąc przez życie, poruszamy się zygzakiem. Chcąc coś osiągnąć, do czegoś dojść, coś wartościowego mieć, poruszamy się zygzakiem. Raz jest lepiej, raz gorzej. Rzadko jest cały czas dobrze lub cały czas źle. I jest to dosyć naturalny proces. Tak to z reguły jest. Ale nie ma to wiele wspólnego z tym, że zamiast stawiać sobie właściwe dla nas cele, pozwalamy decydować za nas całemu światu w sprawie tak fundamentalnej jak kierunek naszego własnego życia. Dochodzimy w ten sposób do sugestii, która brzmi tak: podejmij decyzję poprzez postawienie sobie określo-

173

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

nego celu i bądź zdeterminowany, aby osiągnąć go za wszelką cenę. Aby wszystko miało racjonalne podłoże, zanim postawimy sobie cel i przysięgniemy mu wierność, powinniśmy dobrze poznać siebie, by nie napocić się specjalnie w miejscu, które nie jest nam przeznaczone. Prawdziwa decyzja dotycząca prawdziwego celu nie dopuszcza innej ewentualności jak ta, że nie spoczniemy, nim nie osiągniemy linii mety.

Nie potrafimy zapanować nad kierunkiem wiatru, ale możemy przecież nauczyć się lepiej stawiać żagle. Jim Steele, Colin Hiles, Martin Coburn

Analogia do łodzi życia płynącej po falach jego oceanu i nas jako tych, którzy zasiadają przy sterach jest dosyć ciekawa i na dodatek bliska naszemu kolejnemu cytatowi, który w swej treści oddaje niezmiernie wiele prawdy o tym, jak w istocie jest zbudowana nasza rzeczywistość. Nie podlega dyskusji fakt, że czasem niezależnie od tego, czy bardzo chcemy czy nie, niezależnie od tego, ile i jak się modlimy i co robimy, nie mamy pozornie wpływu na to, co się wokół nas dzieje. Chcemy, żeby coś było tak, a tu jak na złość jest dokładnie na odwrót. I co wtedy?

174

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

Jak się nie zgubić w tym zamieszaniu, które życie, zgódźmy się, tak często nam przecież funduje? Z poradnika „wilka morskiego”: kiedy zacznie się sztorm, a ty samotny ze swoim żaglem jesteś w samym oku cyklonu, zaleca się, co następuje. Po pierwsze nie panikować. Po drugie dostosować się do nadrzędnej w takiej chwili zasady: przeżyć za wszelką cenę, co często jest równoznaczne z tym, by zmienić kurs na taki, jaki z punktu widzenia szalejącej wichury będzie optymalny do tego, by zachować łódź z pasażerem na powierzchni. Po trzecie dołożyć wszelkich starań, by ponieść jak najmniejsze straty związane z ekwipunkiem. Po czwarte: wykorzystać wszelkie do tej pory nabyte umiejętności, zdając się na instynkt żeglarski, czyli mówiąc inaczej, nie starać się za wszelką cenę podejmować logicznych decyzji, pozostawiając nasz los w rękach naszego autopilota. Ten radosny pseudożeglarski traktat wskazuje nam na dwie najważniejsze zależności. Po pierwsze, nasze życie zależy od nabytych wcześniej umiejętności i po drugie, nie należy walczyć z żywiołem, tylko z nim współpracować (trzecia i najmniej ważna sprawa dotyczy tego, by ochraniać ekwipunek). Idąc dalej tym tropem, warto zastanowić się zatem, co tak naprawdę w tym naszym życiu jest ważniejsze niż nauka samego życia? Wydaje się, że tak samo ważna jak nasze umiejętności poruszania się po nim jest kwestia tego, jak działa ten świat. Jedno 175

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

z drugim jest nierozłączne i nierozerwalne jak Jaś z Małgosią. Wniosek wydaje się dosyć prosty. Najlepiej w życiu, a już na pewno w sytuacjach życiowych burz, poradzi sobie ten, kto najwięcej o nim wie od strony praktycznej. No a żeby takich umiejętności nabyć, nie można siedzieć w fotelu, tylko trzeba zmierzyć się z nim w terenie. Kolejna ważna konkluzja dotyczy tego, że nie na wszystko mamy wpływ, ale mamy wpływ niewątpliwie na nasze odczucia, reakcje, oceny, czyli mówiąc ogólnie – nasz stosunek do tego, co się wokół nas dzieje. Możemy kontrolować własne emocje w taki sposób, by były naszymi sprzymierzeńcami, a nie wrogami. Nauka stawiania żagli z naszego cytatu to nic innego jak umiejętność znalezienia w odpowiednim momencie metod, technik i narzędzi, które pomogą nam przetrwać trudne chwile. To jedna strona tego medalu. Druga wygląda tak, że nawet przy bezchmurnym niebie wiatr czasem będzie nas pchał z tyłu, a czasem, jak mówią żeglarze, będzie nam „w mordę wiał”. I co wtedy? Ci, którzy mieli do czynienia z żeglarstwem, wiedzą, że wtedy płynąć do przodu można zygzakiem. Trzeba tylko wiedzieć, jak ustawiać żagle i jak ustawiać się w stosunku do wiatru. Z tego rozważania wynika jedna bardzo ważna rzecz. Nie jest istotne, z której strony wieje wiatr. Zawsze jest sposób, by iść do przodu. Zawsze są metody, by podążać w stronę obranego przez nas celu. Czasem idziemy wolniej, czasem szybciej. 176

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

Raz trafiamy na słońce, a raz na sztorm. Jeśli wiemy, jak przetrwać niekorzystne chwile, to nawet kiedy nas zniesie bardzo daleko (zakładając, że sztorm trwał długo), mamy przecież kompas w postaci naszego celu. Wtedy ustawiamy go i płyniemy znów w kierunku naszego portu. Nie możemy się zgubić, bo mamy kompas. A co, jeśli nie mamy takiego kompasu? A co, jeśli nie mamy celu i nie wiemy, co dalej? Wtedy mamy problem.

Droga do celu staje się łatwiejsza, kiedy starasz się, aby to, co robisz, było odrobinę lepsze od tego, co już zrobiłeś. José Silva

Bez pracy nie ma kołaczy. W piekarni i w życiu. Teraz będziemy piekli chleb, jako że wcześniej nałapaliśmy ryb na naszej łódce. Mówiąc poważniej, wracam do twierdzenia, podążając za José Silvą, który mówi, że ewolucja jest lepsza niż rewolucja. Jeśli w życiu chodzi o to, by je fajnie przeżyć i do tego się nie namęczyć (idealizm abstrakcyjny), to wystarczy rozwijać się, bo życie od nas tego wymaga, robiąc postępy w sposób systematyczny i harmonijny, bo bez postępów nie ma mowy o rozwoju. I tak wilk syty, i owca cała. No bo pamiętajmy, że nie ma mowy o tym, żeby kompletnie nic nie robić i żeby było dobrze. To nie 177

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

jest program dla ludzi na planecie Ziemia. W tym punkcie naszej dywagacji trzeba mieć wzgląd na dwie sprawy. Po pierwsze na to, że musimy się rozwijać, żeby osiągnąć nasz cel. Cel od nas tego wymaga. Bo jeśli miałoby być inaczej, to pomiędzy nim a nami nie istniałaby żadna przestrzeń do przebycia drogi. Trzeba nam wiedzieć, że dotyczy to również takiego celu, żeby się nie zgubić w sytuacjach, które nam przynosi życie. I nie jest to żadna sztuka dla sztuki. To sposób na życie. I po drugie, jeśli nieustannie nasze działanie będzie zmierzało w kierunku, by być odrobinę lepszym od tego, jakie „wykonywaliśmy” wcześniej, to w sposób ewolucyjny, bezinwazyjny i naturalny będziemy zmierzali w kierunku naszego osobistego szczytu. Bardzo często zdarza nam się pragnąć od razu zmiany. Najczęściej jednak nie jesteśmy do niej należycie przygotowani. Dlatego nie umiemy przejść do kolejnego etapu życia, nie zostawiając za sobą ofiar zarówno tych fizycznych, jak i emocjonalnych. Bardzo łatwo jest się zaplątać, szczególnie w problemy emocjonalne z samym sobą, jeśli wykonujemy potężne zmiany bez należytego przygotowania. Drastyczne zmiany i cięcia są możliwe bez większych ofiar, ale w wykonaniu tych, którzy wiedzą, jak udźwignąć ciężar spadający im na plecy pod wpływem zmiany, jakiej dokonali. To zadanie dla najsilniejszych.

178

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

Najważniejszą rzeczą w życiu jest określenie tego, co jest najważniejsze. Ken Blanchard

Jeśli to stwierdzenie bardziej Ci przypomina kwadraturę koła niż to, że masło jest maślane, to prawdopodobnie jesteśmy gdzieś blisko domu. Omawiany wcześniej cel naszego życia, ta przyczyna, dla której będziemy poruszali nogami, aby dojść do końca, pomoże nam zachować się w miarę stabilnie w niestabilnym z pozoru świecie. Nie mniej istotne i mocno z tym powiązane będą również wartości, jakie będą nam przyświecały, kiedy zrobi się ciemno w pokonywanym labiryncie. Cel jest mierzalny, policzalny i definiowalny, wartości natomiast będą raczej rozpływały się na pewnym poziomie ogólności, ze względu na różnorodność ich interpretacji, choć dążyć należy do tego, by były one jasno określone w Twoim systemie wartości. Miłość, lojalność, altruizm, dobroć, pokora, honor – nie ujmują w sposób jednoznaczny własnych definicji, bo mają dopiero znaczenie, stykając się z systemem wewnętrznym i zrozumieniem pojedynczego człowieka. Żadnemu znanemu mi systemowi etycznemu nie udało się zdefiniować jednoznacznie tych zmieniających się w czasie i z uwagi na to nieuchwytnych wartości. Z punktu widzenia naszych rozważań wystarczy jednak, 179

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

by każdy z nas miał określony własny system wartości na tyle, na ile go rozumie i akceptuje i aby dążył do jego uszlachetniania. Taki system wartości, który będzie określał to, jacy jesteśmy czy jacy chcemy być, pomoże nam podejmować decyzje w szczególnie trudnych dla nas chwilach. Każdy człowiek powinien mieć jakąś ideologię, według której będzie dokonywał wyborów, co robić, a czego nie. System wartości pomoże zachować kontrolę nad zwierzęcą częścią nas samych. Jeśli na przykład zdefiniujemy, że dobroć (to chyba najtrudniejsza do zdefiniowania wartość, nawet chyba trudniejsza niż miłość), szacunek do drugiego człowieka i altruizm będą naszą domeną, to zniknie problem, co mamy zrobić, gdy ktoś wyciągnie do nas rękę po jałmużnę. Wtedy też trudno będzie oddawać pięknym za nadobne i może nawet zaczniemy rozumieć, co miał na myśli Jezus, kiedy mówił o nadstawianiu drugiego policzka. Żeby jednak wiedzieć, co jest naszym osobistym systemem wartości, trzeba najpierw spokojnie się nad tym zastanowić i z wielu możliwości wybrać tę, która pasuje nam najbardziej. Dzisiejszemu człowiekowi przestają wystarczać, jak widać, normy etyczne narzucane przez rządy, które są w naszych własnych oczach niepraworządne, nie dość konstruktywne, a przede wszystkim przez swoją nieczystość – nieetyczne. I to jest najlepszy powód, dla którego każdy powinien sam mieć swój osobisty kodeks moralny, stworzony pod wpływem osobi-

180

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

stej decyzji. Namawiam oczywiście do tego, by w konsekwencji te osobiste systemy wartości tworzyły lepszy świat.

Najlepszym sposobem przewidywania przyszłości jest jej tworzenie. Brian Tracy

Jeśli chcemy, by nasze życie wyglądało tak, jak byśmy tego chcieli, to musimy je sami tworzyć. Rodzą się tu jednak już na wstępie pewne ważne do omówienia kwestie. Przede wszystkim należy sobie odpowiedzieć na pytanie, czy my naprawdę chcemy, żeby nasze życie wyglądało tak, jak tego byśmy chcieli? Jeśli już odpowiemy sobie na to pytanie twierdząco, to powstaje następne. Jeśli już wiesz, że chciałbyś, by Twoje życie wyglądało tak, jak byś tego chciał, to powiedz, jak chcesz, żeby wyglądało. I być może w tym przypadku zabawiam się grą słowną. Ale zaprawdę powiadam Ci, nie bez przyczyny. Jeżeli przyjmiemy jako aksjomat to, że najlepszym sposobem przewidywania przyszłości jest jej tworzenie, to zdawać sobie sprawę należy z faktu, że aby tworzyć przyszłość, niezbędne jest wiedzieć, jak ma ona wyglądać. W przeciwnym razie stworzymy coś przypadkowego i wielce prawdopodobne, że z czasem będzie to coś nieprzewidywalne jak pogoda w górach. Cała zatem sprawa po 181

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VII

raz kolejny sprowadza się do myślenia. Do myślenia po to, żeby wiedzieć, czego tak naprawdę chcemy. I naprawdę obserwując ten świat, nie sposób oprzeć się wrażeniu, że myślenie, choć wielce przez nas gloryfikowane, nie zajmuje nam zbyt wiele czasu. A jeśli już zaczynamy główkować, to najczęściej w sytuacjach, gdzie przydałoby się działać intuicyjnie. I tak strzelamy sobie gole do własnych bramek. Ale żeby nie kończyć tego rozdziału zbyt pesymistycznie, pozwolę sobie na pewne posumowanie, które jest mi dosyć bliskie. Możemy tworzyć własny świat. Możemy tworzyć własny świat w sposób, w jaki chcemy. Wymaga to pracy i często uporu (lub, jak kto woli, potu, łez i krwi), ale możemy, i stać nas na to, by nasze życie przebiegało zgodnie z tym, czego chcemy. Nie musimy oddawać naszej przyszłości w ręce ludzi, którzy jak obłędni szamani wycisną z nas soki i zostawią z czasem jak wywłoki na chodniku życia. Życie jest piękne i jeśli tylko pozwolimy sobie uwierzyć w tę jakże prawdziwą sentencję, to zaczną się dziać cuda. Może kiedyś na skalę globalną? A może już dziś?

182

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

AKT VIII

Dramat jest sztuką, czyli wszystko zawsze jest na miejscu Przelatujące ponad głową zaorane pole to był ostatni obrazek, jaki pamiętał. Kiedy otworzył oczy, pierwszym widokiem, jaki uchwycił, był wydatny i okrągły biust pochylającej się nad nim pielęgniarki, która poprawiała coś nad jego łóżkiem. Kiedy ta ujrzała jego otwarte oczy, podskoczyła z wrażenia i wybiegła z pokoju. Zawiesił wzrok na białym jak śnieg szpitalnym suficie. Leżał tak przez moment. Kiedy drzwi się otworzyły, wszedł lekarz z krótką czarną brodą, a wraz z nim ta sama pielęgniarka, która opuściła go przed chwilą. – No, cieszymy się, że się pan wreszcie obudził. Chciał odpowiedzieć, ale wprowadzone do jego przełyku rurki uniemożliwiły wydobycie z ciała logicznego i zrozumiałego komunikatu.

183

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

– Nic nie musi pan mówić, proszę odpoczywać. Najważniejsze, że się pan w końcu obudził. Był pan w śpiączce pięć dni. Obawialiśmy się, że pańska nieobecność może potrwać dłużej. Pańscy rodzice się ucieszą. Byli tu przez cały czas i właśnie dzisiaj postanowili pojechać do domu przebrać się. Powiedzieli, że przyjadą wieczorem. Teraz niech pan odpoczywa. Lekarz uśmiechnął się, pielęgniarka poprawiła kołdrę, pod którą leżał i oboje opuścili pomieszczenie. Został sam. Powoli wracała mu pamięć. Zaraz, zaraz, jak to było… Dyskoteka, dziewczyny, dużo alkoholu, dragi, zabawa na całego. Jego przyjaciel, Jean, właśnie kończył osiemnaście lat. Impreza trwała do późna. A później, jak to bywa, odbyło się bez głowy. Motor, lodowaty poranek. Człowiek – Bóg na szczycie świata. Wtedy wydaje się, że wszystko można, że wszystko wolno, że nie ma żadnych ograniczeń. Młody wiek ma swoje prawa, młodość musi się wyszumieć. Szczególnie, jeśli ci, którzy spowodowali pojawienie się na świecie jednostki, kompletnie jej nie rozumieją. Nie rozumieją, że pieniądze to nie wszystko. Nie rozumieją, że dzieciakowi, a właściwie młodemu mężczyźnie, nie wystarczą nakazy, rozkazy i pensja, jeśli jest posłuszny, lub jej brak, kiedy ma gdzieś to, co do niego się mówi. „Ile razy ojciec martwił się o mnie?” – pomyślał. „Co ten lekarz bredzi? Niemożliwe, że siedzieli tu przez cztery dni, przecież w normalnej sytuacji, czyli zawsze, nie byli w stanie wysłuchać mnie nawet przez cztery minuty. Jedyne, czego wysłuchali, to moja prośba o motor.” 184

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

Leżał i myślał o tym, co się wydarzyło. Porozumienie między nim a rodzicami było żadne lub, mówiąc inaczej, nie było go wcale. Miał głębokie przekonanie o tym, że całe jego wychowanie i to, kim był, było sztuczne i tworzone na pokaz. Tak, żeby dobrze wyglądało, żeby ludzie wiedzieli, jak cudownie potrafią wychować swojego syna. To wszystko było takie nieprawdziwe! W pewnym momencie chciał dźwignąć się, ale grymas bólu wykrzywił jego twarz. Prawa noga wisiała w górze podtrzymywana przez wyciąg. Gips sięgał do pasa. Lewa ręka cała w gipsie. I jeszcze masę tych rurek i przewodów, które jak złowrogie węże rozciągały się tu i ówdzie. Bez tych złowrogich węży nie byłoby jednak jego. Co będzie dalej? Jak długo tu zostanie? Czy obrażenia są na tyle trwałe, by zrobiły z niego kalekę? Tego nie wiedział. Po krótkiej chwili zapadł w sen. Zbudził go hałas wchodzących ludzi. – Synku, jak dobrze, że się obudziłeś! „Matka wygląda na naprawdę szczęśliwą” – pomyślał. Ojciec tylko się uśmiechał od ucha do ucha. On też wyglądał na zadowolonego. Kiedy tak patrzył przez chwilę na swoich rodziców, zaczął pojmować. Najgorszy nie był dla nich jego stan. Najgorsze było to, że to właśnie oni kupili mu motor, na którym o mało co się nie zabił. Nie mogliby sobie darować nie tyle tego,

185

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

że ich jedyny syn nie żyje, ale tego, że to właśnie oni zafundowali mu jeżdżącą trumnę. Był zmęczony. Znowu zapadł w sen. Kolejne miesiące były dla niego istnym koszmarem. Po jakimś czasie, kiedy lekarze uznali, że przyszedł już na to czas, zdjęto mu gips z nogi i z ręki. Z biegiem czasu powyjmowano też te wężowate rurki, które krępowały go niemiłosiernie. Analiza lekarska wykazywała, że jego pokancerowane ciało może być niezdolne do poruszania się o własnych siłach. Od chwili, kiedy go tu przywieziono, nie odezwał się ani słowem i nie ruszał się. Wiedział o tym, że może. Kiedy nikt go nie widział, ruszał nogami, rękami i mówił po cichu do siebie. Jednak kiedy w pobliżu pojawiał się człowiek, najzwyczajniej udawał, że jest rośliną. Nie chciał wracać do życia. Nie widział powodu ani sensu. Nie widział celu i nie miał go. Zdawał sobie sprawę z tego, że po takim wypadku rehabilitacja może trwać wiele lat i wcale nie gwarantuje całkowitego powrotu do zdrowia. Lekarze też tego nie kryli. Tak mijały kolejne dni, dopóki nie zdecydowano, że nie obędzie się bez pomocy psychoterapeuty. Doktor Jamison przyszedł do niego w czwartek. Wszedł po cichu do pokoju, w którym leżał, przesunął niezdarnie krzesło, które stało pod ścianą, w kierunku łóżka i usiadł na nim. Przez chwilę patrzył na pacjenta. – Cześć, jestem doktor Jamison. Cisza. 186

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

– Wiem, że milczysz tak od chwili wypadku, przejrzałem twoją kartę zdrowia i mniej więcej wiem, co się wydarzyło. Ale nie znam szczegółów. Mógłbyś mi dokładniej opowiedzieć o okolicznościach tego, co ci się przydarzyło? Jestem tu, żeby ci pomóc, ale chciałbym więcej wiedzieć. I tym razem nie przekonał swojego pacjenta do tego, by ten wydobył z siebie głos. – Rozumiem. Nie masz ochoty rozmawiać i pewnie żyć też ci się nie chce, ale mimo wszystko będę przychodził tu codziennie o tej samej porze. Jeśli zechcesz pogadać z obcym facetem, który nie będzie prawił ci kazań ani morałów, to pamiętaj, że zawsze możesz. Oznajmiając to, doktor Jamison wyszedł. Lekarz codziennie przychodził do jego pokoju. Nie odzywał się wcale. Siedział tak około dziesięciu minut, po czym wstawał i wychodził. Minęły dwa tygodnie. Tego dnia doktor Jamison jak zwykle odwiedził swojego potencjalnego pacjenta, przesiedział dziesięć minut na krześle i już miał zamiar się zbierać do wyjścia, kiedy usłyszał. – Po co pan to robi? – Co po co robię?

187

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

– Po co pan tu przychodzi codziennie i marnuje swój czas? – To moja praca, a przychodzę tu codziennie, bo mam nadzieję, że w końcu się odezwiesz i, jak widać, warto było. – I co teraz? – Teraz chciałbym, żebyś mi opowiedział o okolicznościach, dzięki którym się tu znalazłeś. – Po co? – Bo wydaje mi się, że mogę ci pomóc. – W czym? – jego pytania nie drażniły Jamisona. Wiedział o tym, że ludzie w ciężkiej depresji, jak zakwalifikowano stan pacjenta, nie są łatwymi rozmówcami. – Mogę ci pomóc w tym, żebyś wrócił do zdrowia. – Po co? – Po to, żebyś jeszcze mógł coś zrobić dla tego świata. Popatrzył drwiąco na doktora. Nie zdając sobie nawet do końca sprawy z tego, nie tylko wydobył z siebie głos, mówiąc do drugiego człowieka, ale również poruszył swoim ciałem w jego obecności. – A czy świat kiedykolwiek coś zrobił dla mnie? Na tym konwersacja dobiegła końca Pacjent już nic więcej w tym dniu nie powiedział. Jamison i tak uznał to za sukces. Wiedział, że kolejne wymiany zdań to tylko kwestia czasu. I nie pomylił się. Jego pacjent z wizyty na wizytę zaczął coraz więcej mówić. Po kilku sesjach Jamison już wiedział, w czym tkwi

188

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

problem i teraz szukał klucza do jego rozwiązania. Chłopak nie widział sensu, by dalej żyć. Brak kontaktu z rodzicami, niepowodzenia w sprawach sercowych, grożące mu już do końca życia kalectwo i jeszcze, jak by tego było mało, okres, w którym hormony mają na organizm niebagatelny wpływ. To były główne powody. Poza tym pacjent był przekonany, że nad jego życiem wisi fatum, zły los i że nic nie jest w stanie zmienić kolei rzeczy. Jamison wiedział, że aby odnieść sukces, musi pomóc mu znaleźć wystarczająco silny powód do tego, by obudziła się w nim chęć życia, tak aby chciał rozpocząć rekonwalescencję. Powrót do całkowitego zdrowia i sprawności nie był w tym przypadku oczywisty i klarowny, ale możliwy. – Posłuchaj, przyjacielu – zaczął rozmowę Jamison, podczas jednej z kolejnych sesji. – Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego miało miejsce to, co cię spotkało? Ten cały wypadek? Dlaczego miał miejsce? – Jak to dlaczego? Byłem pijany i naćpany. – Ale nie o to pytam – drążył temat Jamison. – Nie pytam o okoliczności, bo te już znam. Pytam o prawdziwą przyczynę, dlaczego to właśnie spotkało ciebie? – Nie rozumiem. – Otóż widzisz, w życiu nic nie dzieje się przypadkowo. Całe nasze życie to jedna wielka lekcja podzielona na mniejsze lekcje. Jeśli człowiekowi przydarza się coś mało przyjemnego czy wręcz tragicznego, to zawsze ma to swój sens i cel. 189

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

– A jaki może być sens w tym, że o mało się nie zabiłem? – No właśnie. Właśnie o to cię pytam. – Nie rozumiem, doktorze, do czego pan zmierza. – Przecież wyraziłem się dosyć jasno. Chciałbym poznać prawdziwą przyczynę tego, dlaczego przydarzył ci się ten wypadek. – Nie wydaje mi się, żebym mógł panu pomóc, doktorze, bo nie wiem. – To nie mnie pomagasz, ale samemu sobie. Jeśli zrozumiesz, dlaczego to zdarzenie miało miejsce w twoim życiu, to przerobisz lekcję, która pozwoli ci uniknąć takich mało przyjemnych zdarzeń w przyszłości, a oprócz tego znajomość rzeczy może pomóc w twoim powrocie do zdrowia. – Jak to? – pacjent zaczynał wykazywać zainteresowanie tym, co usłyszał, budziła się w nim wreszcie iskra, której Jamison tak długo w nim szukał. – Jeśli zrozumiesz przyczyny swojego nieszczęścia, czyli zrozumiesz, co wszechświat chciał ci pokazać, na co chciał zwrócić twoją uwagę, i zastosujesz się do jego wskazówek, to będziesz mógł żyć dalej w zdrowiu i szczęściu. – A skąd pan o tym wie? – To chyba nie ma większego znaczenia… Tak po prostu jest i już – odparł Jamison. – Teraz cię zostawię. Zastanów się nad tym, a jutro porozmawiamy. – Ale nad czym tak naprawdę mam się zastanowić?

190

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

– Nad tym, co w twoim życiu było nie tak, co wymaga zmiany, w których momentach krzywdziłeś innych ludzi, niewłaściwie ich oceniałeś, kiedy ich raniłeś. Przyczyny mogą być różne. Ja chyba wiem, o co chodzi w twoim przypadku, ale to ty sam powinieneś do tego dojść, jeśli pragniesz żyć w zdrowiu i szczęściu. Chcesz tego? – Nie wiem, czy chcę. – No to jeśli zdecydujesz, że chcesz, musisz dojść do źródła, do przyczyn twoich problemów. Pamiętaj, problem zawsze tkwi w nas, a nie w zewnętrznych okolicznościach. Twój pozornie bezbarwny świat to nie wina twoich rodziców ani żadnych innych ludzi. Ty sam tworzysz swój własny świat. Kiedy pacjent został sam, zaczął myśleć. Szukał i analizował, aż zasnął ze zmęczenia. W nocy przyśniły mu się określone sceny z jego życia. Kiedy obudził się nazajutrz, wiedział, gdzie tkwił problem. Albo może lepiej, gdzie tkwiły problemy. W trakcie snu przewinęły mu się sceny z dzieciństwa i młodości. Widział, jakim stosunkiem darzył innych ludzi. Widział, jak zamykał się na swoich rodziców, a oni nie potrafili pomóc ani jemu, ani sobie. Zobaczył kilka scen, w których zachował się jak zwierzę, a nie człowiek. Obserwował, jak jego zachowania raniły innych ludzi. Mógł to jeszcze raz przeżyć. Mógł to przeżyć z perspektywy obserwatora, odczuwając jednocześnie ból, który sam zadał.

191

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

– Wiem już, doktorze – zagaił sam, kiedy tylko Jamison pojawił się w jego w pokoju. – I do jakich doszedłeś wniosków? – Byłem niezłym skurwielem. – Nie ma potrzeby, byś się sam tak nazywał. To, co było, już nie wróci. – Więc co mam teraz zrobić? – W tym momencie ma sens rozmyślanie tylko nad tym, kim chcesz być w przyszłości, jak chcesz się zachowywać i co robić. – Pomoże mi pan? – Pomogę ci. – Więc od czego mam zacząć? – Uważasz, że za twoją sytuację są odpowiedzialni twoi rodzice? – Pewnie po części tak. – Masz im to za złe? Masz do nich żal? – Tak… – No to musimy zacząć od wybaczenia im. – Jak to zrobić, doktorze? – Posłuchaj… Rekonwalescencja trwała rok. Psychiczne urazy i bloki zostały pokonane przy pomocy cierpliwego i wyrozumiałego doktora. Kolejne lata, które upływały, utwierdzały Jamisona w tym, że jego metody są skuteczne. Widział efekty. Widział ludzi, którzy po zrozumieniu przyczyn okoliczności, które ich w życiu spotkały, wracali na nowo. Wracali na nowo do życia. 192

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

Dwadzieścia cztery lata później Jamison siedział w swoim bujanym fotelu. Wspaniały aromat tytoniu wydobywał się z palonej przez niego fajki. Delektował się tym smakiem, uwielbiał go. Nagle usłyszał dzwonek do drzwi. Trochę niezdarnie zszedł z fotela i powłócząc nogami, które były już coraz starsze, szedł zorientować się, któż to o tak wczesnej porze w niedzielny poranek niepokoi go. Kiedy otworzył drzwi wejściowe, ujrzał przystojnego i uśmiechniętego mężczyznę w średnim wieku. – Dzień dobry, doktorze. Pewnie mnie pan nie poznaje. – No, szczerze mówiąc, nie bardzo. – Jestem doktor… Kiedy mężczyzna podał swoje nazwisko, Jamison uśmiechnął się szeroko i przytulił się do gościa jak miś do garnka z miodem. Usiedli w ogrodzie i zaczęli rozmawiać. – Przedstawiłeś się jako doktor. Doktor czego? – A pan jest doktorem czego? – Żartujesz chyba. Zajmujesz się tym samym fachem, co ja kiedyś? – Dokładnie tak. Kiedy już uleczyłem dzięki panu moje ciało i mojego ducha, postanowiłem, że chcę być taki jak pan, że chcę robić dokładnie to samo co pan. Pan mi pomógł. Pan mi uratował wtedy życie. Też zapragnąłem ratować ludzkie życie. Do oczu staruszka napłynęły łzy. Nie mógł i nie chciał kryć swojego wzruszenia. Nie mógł słyszeć piękniejszych słów. Rozmawiali przez parę godzin, podczas których Jamison dowie193

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

dział się o szczegółach pracy swojego pacjenta sprzed wielu lat. Kiedy stanęli powtórnie w drzwiach, aby się pożegnać, młody doktor uściskawszy Jamisona, popatrzył mu w oczy i powiedział: – I jeszcze jedno, doktorze. Dziś wiem, że mój motocyklowy wypadek to była jedna z najbardziej potrzebnych rzeczy w moim życiu. Gdyby nie to zdarzenie, nie byłbym dzisiaj tym, kim jestem. Tak samo jak nie byłbym tym, kim dzisiaj jestem, gdybym nie poznał pana. Dzisiaj wiem, że jedno i drugie zdarzenie było jak błogosławieństwo i codziennie dziękuję za nie dobremu Bogu. Codziennie. Z całego serca.

Interesuje mnie nie to, czy przegrałeś, ale to, czy potrafisz być z tego zadowolony. Abraham Lincoln

„A życie to życie, Marsjanko, niestety i ostre jest jak końcówka żylety…” brzmią słowa piosenki. Nic dodać, nic ująć. Czy zatem będzie to równoznaczne ze stwierdzeniem, że życie to trudna sztuka? Zapewne. Ale czy w związku z tym należy sądzić, że zawsze musimy się aż tak bardzo namęczyć? Niekoniecznie. Bardzo wiele zależy od naszego podejścia do samego życia, od naszego postrzegania i od dobrania odpowiedniej strategii. Pró194

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

bując namawiać wszystkich do tego, by brali życie we własne ręce, bardzo chciałbym potrafić również podpowiadać, w jaki sposób czynić je łatwiejszym i przyjemniejszym. Myślę, że niezmiernie ważna jest w tym układzie filozofia życiowa, którą można nazwać właśnie w ten sposób, że niezależnie od tego, co się dzieje w naszym życiu, wszystko zawsze jest na swoim miejscu. Nie musi się to wiązać z koncepcją absolutnego niezwracania uwagi na nic czy nierobienia niczego, a jedynie chodzi o to, by uzmysłowić sobie, że tragedie, porażki i nieprzyjemności służą swoją obecnością temu, byśmy mogli zrozumieć, co w naszym działaniu czy myśleniu wymaga zmiany. Książka, którą w tym momencie czytasz, ma pomóc w tym, żeby łatwiej, lepiej i skuteczniej przeżywać własne życie. Dlatego musi ona czasem obejmować tę mniej przyjemną część naszej egzystencji. A te mniej przyjemne chwile wiążą się oczywiście z tak zwanymi trudnymi momentami. O klasie człowieka sukcesu, bohatera czy herosa nie będą świadczyły jego triumfy, ale jego umiejętności wydobycia się na powierzchnię w trudnych chwilach. Bohater, który zawsze i wszędzie odnosi zwycięstwa, to mit słomianego rycerza. Żyć naprawdę mogą tylko ci, którzy pokonują trudności, aby osiągnąć szczyt perfekcji, który w naszym świecie jest i tak nie do osiągnięcia. Ale przecież, jak wiemy, o wiele bardziej od osiągnięcia samego celu liczy się przebyta w trakcie docierania do niego droga, bo ona świadczy o tym, kim w międzyczasie się stajemy.

195

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

Przyglądając się naszemu kolejnemu cytatowi wypowiedzianemu według przekazów przez Abrahama Lincolna, możemy zacząć się zastanawiać, czy aby facet nie był masochistą. No bo jak można być zadowolonym z tego, że się daje tak zwanego ciała? Otóż według wszelkiej mojej wiedzy w tym szaleństwie jest metoda. I to dosyć prosta. Radość z popełnionych błędów nie ma na celu głupkowatego poklepywania się po własnych plecach i doświadczania radości z tego powodu, że po raz kolejny człowiek zrobił z siebie kretyna. Tylko najwięksi umieją śmiać się z siebie, zachowując zdrowy dystans do swoich porażek. Jednocześnie, wyciągając wnioski na przyszłość, umieją wykrzesać z siebie radość, że nauczyli się kolejnej metody, jak robić nie należy. Tak naprawdę muszę się przyznać do tego, że często osobiście wątpiłem w moc tego przesłania. Nie lubię przegrywać. Nienawidzę. Kocham zwyciężać. Uwielbiam odnosić zwycięstwa. Ale przyszedł w końcu czas, że zrozumiałem, że wielkich zwycięstw nie odnosi się, nie ponosząc na drodze do ich zdobycia porażek. Czarne – białe, radość – smutek, dzień – noc. Czarne nie jest gorsze od białego, radość nie jest lepsza od smutku, noc nie jest gorsza od dnia. Bez zmian nie umielibyśmy docenić niczego, nawet tego, że istniejemy. W skonstruowanym świecie, właśnie w tym, w którym przyszło nam żyć, króluje dualizm. Doświadczamy go na zasadzie kontrastów i przeciwieństw. Można by rzec, że jeśli uda nam się pokochać porażki, zaczniemy odnosić zwycięstwa. Paradoks? Być może…

196

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

Człowiek, który próbuje zyskać przyjemność lub sukces, nigdy przy tym nie doświadczając cierpienia lub odrzucenia, niczego na dłuższą metę nie osiągnie. Anthony Robbins

Kontynuując nasze rozważania, choć już pod banderą innego autora cytatu, zastanówmy się nad następującą kwestią. Czy jest możliwy jakikolwiek postęp, jakakolwiek zmiana bez popełnienia błędu, bez trudnych momentów, bez dołków, w których zostawiamy ślady naszego cierpienia powodowanego koniecznością zmiany? Wydaje się dosyć wiarygodne stwierdzenie, że nie. Mechanizm jest prosty. Życie to ciągłe zmiany, czy tego chcemy, czy nie. Zmiany powodują, że musimy stawiać czoła coraz to nowszym i inaczej skonfigurowanym sytuacjom, które niejako wymuszają na nas rozwój. Oczywiście są tacy, którzy wszelkie zmiany zawsze witają w taki sam sposób, z pilotem i kuflem w ręku. Ale tacy odchodzą dosyć wcześnie… Cała reszta walczy. Czasem ze sobą, czasem ze światem (choć tak na dobrą sprawę to jedno i to samo). Szczególnie istotna w naszym rozważaniu jest grupa tych, którzy chcą osiągnąć coś więcej niż tylko przeciętność. Zakładając, że chcemy czegoś więcej, chcemy lepiej, skuteczniej, prawdziwiej, zaczynamy świadomie lub nie podno197

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

sić poprzeczkę naszych oczekiwań, określając coraz poważniejsze, a co za tym idzie, wymagające od nas coraz większej zmiany cele. A zmiana jest bolesna. A zatem rodzi cierpienie, ból, odrzucenie. Naturalny proces. Czegoś się pozbywamy. To coś jest częścią nas. To nasze przekonania, opinie, odczucia, wiążące się nierozłącznie z pozbywaniem się z naszego systemu wartości określonych standardów. A to boli. Czasem boli jak cholera. Dlatego mądrzy ludzie często zwracają uwagę na to, że nie sposób jest osiągnąć coś wielkiego, nie kalecząc się po drodze. Jest do tego nieco gorzkiego tortu dobra wiadomość. Rany goją się z czasem. Pozostają blizny, ale to właśnie one pozwalają nam pamiętać o tym, skąd przyszliśmy, kim byliśmy. To właśnie pozostające po ranach blizny uświadamiają nam, ile musieliśmy przejść, żeby osiągnąć cel naszych zamierzeń. Te blizny są jak ordery. I choć nie widać ich gołym okiem, to ich posiadacz wie, że istnieją. Czasem zdarza się słyszeć takie słowa w stosunku do kogoś, kto osiągnął potężny sukces, dokonał czegoś, o czym inni mogą tylko pomarzyć: „ten to miał szczęście!”. Powiem tak. Gówno, a nie szczęście. Może mało elegancko, ale co tam. Pewnie, że można mieć do czegoś mniejsze lub większe predyspozycje. Ale te wielkie sukcesy są wynikiem ciężkiej pracy włożonej w trakcie procesu dochodzenia do nich. Posiadacz szczęścia najczęściej musiał ciężko zapracować na to, by w końcu się do niego uśmiechnęło. Trafnie to ujął Ray Manzarek – współtwórca legendarnego dzisiaj zespołu The Doors: „Skąd biorą się olśnienia,

198

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

nie wie nikt, ja jednak dobrze wiem, co sprawia, że się zdarzają… to owe «lata ćwiczeń».” Ten cytat odnosi się co prawda do olśnień w trakcie twórczego procesu, ale dokładnie tak samo jest z osiągnięciami. Dokładnie tak samo. Nasze życie czasem jawi nam się jak komedia, czasem jest to zwykła farsa, czasem jest to dramat. Jeśli w Twoim życiu dzieją się dramatyczne rzeczy, wiedz, że ma to swój cel i sens. Nic nie dzieje się przypadkowo. Wszystko, co Ci się przydarza, ma swoją przyczynę. Są powody, dla których takie, a nie inne sytuacje wydarzają się właśnie teraz. Jedno jest pewne. Wszystko, zawsze jest na swoim miejscu.

W życiu jesteś mądry tylko wtedy, kiedy popełniasz błędy i uczysz się na nich. Robert Kiyosaki

Następna uwaga dotycząca mniej przyjemnych chwil naszego życia płynie od mistrza finansów, Roberta Kiyosakiego. Oprócz tego, że kształtuje on dosyć oryginalne i skuteczne podejście do kwestii materialnych, a konkretnie do pieniędzy, często zdarza mu się trafiać w dziesiątkę, formułując stwierdzenia dotyczące innych dziedzin życia. Niewątpliwą zaletą jego podpowiedzi

199

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

jest praktyka. Wracając do naszego tematu, często postrzegamy popełniane przez nas błędy jako życiowe klęski, zamiast nauczyć się wyciągania konstruktywnych wniosków, które obficie płyną z życiowych lekcji pokory. Mądrość teoretyczna jest „słaba energetycznie”, a potwierdzenie jej działaniem powoduje to, że możemy uznać ją za prawdę, do której warto się zastosować. Nie jest możliwe nauczenie się tego, jak skutecznie żyć bez doświadczeń, szczególnie tych nieprzyjemnych. Z punktu widzenia tego, co może być nam pomocne podczas naszej wędrówki przez życie, wydaje się dosyć zasadnym stwierdzenie, że popełniane przez nas błędy to błogosławieństwa. Można po raz kolejny przyczepić się i dowodzić tego, że lepiej jest się uczyć na błędach innych ludzi i bez nieprzyjemnych sytuacji, których trzeba doświadczać. Zgoda. Tylko niech ktoś mi pokaże jednostkę, która tak właśnie przeszła przez życie, beztrosko, idealnie i bezbłędnie, a być może wycofam się z tego, co zasugerowałem do tej pory. Skoro więc życiowe porażki i błędy są niejako na stałe wpisane w nasz harmonogram dochodzenia do doskonałości, to zasada mądrości zdobywanej na bazie osobistych, często nieprzyjemnych doświadczeń, jest wielce zasadna. To jedna strona tego medalu. Druga wygląda tak, że uczymy się tak naprawdę przez osobiste doświadczenie, a nie poprzez teoretyczne rozważania. Jeśli zdarza nam się usłyszeć jakąś z pozoru genialną zasadę, regułę czy „złoty sposób na…”, to często-

200

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

kroć nie wystarcza tylko to, by zastosować się do jej treści. Z doświadczenia wiem, że aby potrafić zastosować w życiu określone rozwiązania, których wartość jest oczywista i korzystna, trzeba czasem wielu lat. Reguła, zasada, w jaki sposób jest dobrze coś zrobić, często jest nam doskonale znana od strony teoretycznej, ale praktycznie nie ma ona dla nas żadnej wartości, a to z tej prostej przyczyny, że najzwyczajniej na świecie nie umiemy, nie chcemy albo nie potrafimy jej zastosować w naszym życiu. I zabawa zaczyna się dopiero wtedy, kiedy zdecydujemy się zastosować ją w praktyce. I wtedy najczęściej okazuje się, że coś nie działa tak jak trzeba, a objawia się to właśnie w ten sposób, że popełniamy błędy. Czemu tak się dzieje? To też nieskomplikowane. Nie ma na świecie dwóch jednakowych ludzi, takich samych jednostek. Każdy z nas ma inne doświadczenia. Jesteśmy unikatowi w swej wyjątkowości. Rady, sposoby jednej osoby, rzadko mogą być idealnie skopiowane przez drugą, która pragnie osiągnąć takie samo spełnienie. Dlatego wszelkie „złote reguły”, zasady, powinny być potraktowane na zasadzie sugestii, możliwości, potencjalnej drogi do osiągnięcia celu, a nie jako prawdy jedynej, ostatecznej i skończonej. To my sami powinniśmy, biorąc je jako potencjalną możliwość, zaadoptować je pod swoje potrzeby, tworząc własny unikatowy przepis na sukces w dowolnej dziedzinie czy przedsięwzięciu. Powodem takiego, a nie innego podejścia jest to, że Ty sam wiesz, czego chcesz, co jest dla Ciebie dobre i cze-

201

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

go oczekujesz w formie potencjalnych rezultatów. Dopasowując te magiczne, cudowne rady do swoich potrzeb, nie unikniemy błędów, które, patrząc z tej perspektywy, są drogowskazami pomagającymi nam osiągnąć cel.

Szczęście nie oznacza przyjemności – to zwycięstwo, a zwycięstwo prawie zawsze wymaga co najmniej czasowego bólu jakiegoś rodzaju. Zig Ziglar

Definicji szczęścia będzie tyle samo, ile próbujących je zdefiniować ludzi. Dlatego tak trudno jest jednoznacznie stwierdzić, czym szczęście samo w sobie jest. To synonim, pod pojęciem którego jedna osoba będzie rozumiała zjednoczenie się w ekstazie z wyobrażoną przez siebie boskością, a druga będzie je postrzegać jako radość wydawania potężnej sumy pieniędzy na zakupy w supermarkecie. Dlatego nie przywiązywałbym się specjalnie do zdania zamieszczonego jako cytat powyżej. To po prostu spojrzenie pod określonym kątem na analizowane przez nas teraz zagadnienie. I tak zwycięstwo, które możemy postrzegać jako szczęście, będzie zawsze wymagało określonej ofiary, którą nazywamy bólem. Mówimy oczywiście o czymś takim, co będziemy mogli zdefiniować jako zwycięstwo, patrząc przez 202

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

pryzmat trudności związanych z jego osiągnięciem. W przeciwnym razie, gdyby coś nam przychodziło bez wysiłku, nie używalibyśmy słowa „zwycięstwo”, a „naturalna kolej rzeczy” czy może jeszcze jakoś inaczej. W tym momencie chciałbym zwrócić uwagę na słowo „ból”, przedstawiając je jako ofiarę, którą musimy złożyć na ołtarzu naszego życiowego warsztatu, by osiągnąć wspomniane wcześniej zwycięstwo. Ta ofiara może być różnoraka w zależności od sytuacji i tego, co zamierzamy osiągnąć. Może to być strata moralna, materialna czy duchowa. Słowo „ból” jest dosyć ogólne. Jak wiemy z doświadczenia, o wiele więcej bólu sprawiają nam kwestie psychiczne niż fizyczne. Czasem jedno słowo, które usłyszymy od kogoś, potrafi nas zabijać od środka przez wiele lat, a bywa, że przez całe życie. I życie najczęściej jawi nam się jako ciężkie czy dramatyczne nie z powodu okoliczności zewnętrznych (choć możemy odnosić takie złudne wrażenie), ale z powodu nieumiejętności poradzenia sobie z bólem w naszej psychice. I jeszcze raz powtórzę, że każdy ból, niezależnie od pozornych przyczyn jego powstawania, niesie ze sobą informację o tym, gdzie w nas samych jako jednostkach ludzkich powinna być dokonana zmiana. I znowu wypada powiedzieć, że, analizując zagadnienie z tej strony, należałoby stwierdzić, że ból, którego doświadczamy, jest błogosławieństwem. Aby jednak zbytnio nie upraszczać, należy dodać, że pojawiający się ból czasem mówi o tym, czego lub w jaki sposób robić nie należy. I nie są to żadne sprzeczno-

203

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

ści. Ilość słów, jakimi się posługujemy, jest niewspółmiernie znikoma w stosunku do naszych uczuć, ich konfiguracji i związanych z nimi możliwości mutacji w nieskończenie wielu kierunkach naszej egzystencji. Dlatego, jak już wspomniałem, nie ma złotych reguł, jedynych słusznych zasad.

Zaspokojone potrzeby nie motywują. Tylko niezaspokojona potrzeba może motywować. Stephen R.Covey

Na zakończenie warto jeszcze raz powrócić do tematu, dlaczego „droga cierniem róż usłana może być dywanem szczęścia, może domem być wolności i oazą swego miejsca”. Żyjemy. A życie to ruch, to ciągła zmiana. Warunkiem niezbędnym dla zaistnienia zmiany jest pragnienie. Pragnienie zmiany może zaistnieć tylko wtedy, kiedy czujemy dyskomfort. Bo jeśli wszystko byłoby perfekcyjne, idealne i absolutnie prawidłowe, nie byłoby potrzeby niczego zmieniać. Można by powiedzieć – Raj. Ale czy na pewno? I czym wtedy byłoby życie? Trwaniem w permanentnym szczęściu? Tylko? Tylko albo aż. Przecież wtedy nawet sam Bóg by nie wytrzymał. I według niektórych to, że dzisiaj żyjemy tu i teraz, jest bezpośrednio związane z tym, że nie wytrzymał… 204

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT VIII

Samo życie możemy postrzegać jako pasmo uciążliwych do wykonania czynności. Może być ciężkie, pochmurne jak ciemna listopadowa noc. Ale z drugiej strony może nie być permanentnie, ale bardzo często rozświetlane promieniami słońca. Traktując nasze życie jako dramat, który jest sztuką najbardziej prawdziwą ze wszystkich, jakie znamy, wcale nie musimy skazywać się na pasmo niekończących się utrapień i zmartwień. Jeśli tylko uda nam się w naszych wewnętrznych systemach oceny i postrzegania wprowadzić program zrozumienia, który mówi o tym, że raz jest lepiej, raz gorzej, ale tak naprawdę wszystko, co się wydarza, ma nam służyć i służy, to zaczniemy oddychać jak ludzie, którzy żyją naprawdę. Nasze zmartwienia, troski, utrapienia może nie zaczną sprawiać nam przyjemności, ale przynajmniej nie będą powodowały nastrojów potęgujących ciągłą szarpaninę i zniechęcenie. Żyjemy. A więc już sam ten fakt powinien skłaniać nas do tego, by dołożyć wszelkich starań, aby żyło nam się łatwiej. Zresztą jest to absolutnie zgodne z zakodowanym chyba na stałe w nas samych pędzie do doskonałości poprzez dążenie do osiągnięcia permanentnej rozkoszy, którą w najprostszej formie można by było nazwać szczęściem. Utożsamienie się z podejściem, które mówi o tym, że niezależnie od tego, co się wydarza, wszystko zawsze jest na miejscu, powinno ułatwić życie i uczynić je ciekawszym i piękniejszym. Spróbuj, a sam się przekonasz!

205

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

AKT IX

Nic nie trwa wiecznie, czyli komfortowe zmiany Czarodziejska peleryna (bajka dla dorosłych) Klaudiusz był otyłym chłopcem chodzącym do jednej z tych szkół, jakich wiele. Oprócz swojej tuszy i niezdarnego wyglądu niczym specjalnym zewnętrznie się nie wyróżniał. Natomiast w szkole był prymusem. Bardzo łatwo uczył się różnych przedmiotów i, nie wiadomo czemu, wiedza zawsze zostawała w jego głowie na dłużej niż u jego rówieśników. Nie jest zatem niczym dziwnym, że jego wygląd oraz zdolności były przyczyną tego, że rówieśnicy bardzo często dokuczali mu i dogryzali. Najgorsze były lekcje wychowania fizycznego, kiedy to inni biegali, skakali, a Klaudiusz męczył się, przeżywając najgorsze katusze. Szczególnie, kiedy w grę wchodziły biegi. I tak od najmłodszych już lat przylgnęło do niego przezwisko „grubas”. Kiedy Klaudiusz słyszał to słowo, zawsze pragnął schować się głęboko pod

206

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

ziemię, tak by nikt go nie widział. I chociaż rodzice wspierali go jak mogli, kochając go i udowadniając to na każdym kroku, to łatwo sobie wyobrazić, że wewnętrzne życie Klaudiusza było jak dramat. No bo zawsze znalazł się ktoś, kto podkreślał jego wygląd lub inteligencję, wykrzykując po prostu słowo „kujon”. Jednak to, co było najgorsze w życiu Klaudiusza i co spędzało mu sen z powiek, to chłopaki z sąsiedztwa. Była to grupa nieznośnych dzieciaków, które tylko patrzyły, jak komuś dokuczyć, a ich jedynym i ulubionym zajęciem było zastraszanie i terroryzowanie dzieci z okolicy. Nietrudno się zatem domyślić, że Klaudiusz był dla nich ulubionym celem ataków. Zawsze mogli go wyzywać i znęcać się nad nim, a on nigdy się nie odważył im postawić, zawsze uciekał i często płakał, kiedy dopadała go zgraja nieznośnych dzieciaków. I tak mijały lata… Pewnego dnia Klaudiusz wracał ze swoją klasową koleżanką, Majką, do domu. I wtedy właśnie wydarzyła się jedna z tych scen, których pragnąłby za wszelką cenę uniknąć. Nagle, nie wiadomo skąd, zjawiła się zgraja dzieciaków z sąsiedztwa, tak jakby wyskoczyły nagle spod ziemi. – Popatrzcie, gruby ma dziewczynę! – krzyknął najwyższy z dzieciaków i w tym momencie Klaudiusz już wiedział, że rozpoczyna się kolejny koszmar jego życia. Dalej wypadki potoczyły się błyskawicznie. Po chwili rzucali jego szkolną torbą, a on

207

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

biegał niezdarnie od jednego do drugiego, próbując odzyskać swoją własność. – Musisz więcej ćwiczyć i biegać, bo jesteś taki gruby, że nie nadążasz za nami – krzyczeli bezduszni oprawcy, drwiąc ze swojej ofiary. Po piętnastu minutach upokorzeń i poniżeń nieznośna zgraja w końcu znudziła się zabawą i z gestami triumfu oddaliła się. Klaudiusz usiadł na środku jezdni i płakał. Majka, która przez cały czas trwania tej nieprzyjemnej zabawy, „walczyła” o to, by chłopaki z sąsiedztwa przestały znęcać się nad Klaudiuszem, podeszła do niego i powiedziała. – Nie przejmuj się. Oni są nienormalni. Nie pozwól im na takie zachowanie. – A co mam według ciebie zrobić. Zbić ich? Przecież nawet nie mogę ich dogonić! – Nikogo nie musisz bić. Po prostu udawaj, że nic cię ich docinki nie interesują, wtedy przestaną. – Łatwo ci tak mówić, bo nigdy nie byłaś w takiej sytuacji. Najchętniej zniknąłbym albo zapadł się pod ziemię. Majka spuściła głowę i już się nie odezwała. Poszli razem w kierunku domu, ale tego popołudnia już o niczym nie rozmawiali. Wieczorem Klaudiusz, rozmyślając o swoim upokorzeniu, płakał w poduszkę. „Gdybym tylko mógł być niewidzialny, to roz-

208

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

wiązałbym wszystkie moje problemy” – myślał. A przecież, jak wiemy, słowa i myśli mają moc tworzenia… Pewnego wieczoru Klaudiusz przechodził wąską uliczką, wracając do domu. Kiedy doszedł do małego skwerku, miał już skręcić w lewo, gdy nagle jego oczom ukazał się niecodzienny widok. Na ulicy wybrukowanej „kocimi łbami” leżało świecące zawiniątko. Podszedł ostrożnie, przyglądając się znalezisku. Chociaż trochę się bał, delikatnie poruszył świecące zawiniątko. W tej samej chwili, kiedy go dotknął, ujrzał bardzo jaskrawe światło, które zalało niemal cały skwer. Po chwili jego oczom ukazała się bardzo piękna kobieca postać w jasnoniebieskim płaszczyku. Była trochę mniejsza niż przeciętny człowiek. – Witaj, Klaudiuszu, jestem Kasandra – powiedziała nieznajoma. – Dzień dobry… – rozpoczął trochę zmieszany Klaudiusz, dodając po chwili – …skąd pani zna moje imię? – Jestem wróżką, a więc dużo wiem o ludziach. Chciałeś się ze mną widzieć, zatem słucham cię. – Ja chciałem się z panią widzieć? – A czy nie mówiłeś, że chciałbyś spotkać dobrą wróżkę, która pomogłaby ci w tym, żebyś więcej nie odczuwał strachu? – A tak, mówiłem. – No i jestem – powiedziała Kasandra i delikatnie przeniosła się w powietrzu, tak jakby chciała usiąść na ławeczce, która stała obok.

209

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

– Tylko… tylko ja nie wiem, czego dokładnie chcę. Wiem tylko, że jestem strasznym tchórzem, a chciałbym być odważny. – Hmm… – zamyśliła się Kasandra, a po chwili powiedziała – albo chcesz być odważny, albo chcesz znać sposób, jak szybko przestać się bać, kiedy przydarza ci się coś niespodziewanego. To dwie różne sprawy, dlatego musisz wybrać, czego tak naprawdę chcesz. Klaudiusz chwilę namyślał się, po czym powiedział zdecydowanie. – Chcę posiąść umiejętność tego, by kiedy pojawi się u mnie strach, móc natychmiast poczuć się bezpiecznym. – Dobrze, Klaudiuszu – powiedziała łagodnie wróżka. – Jeśli tak, to proponuję ci czarodziejską pelerynę. – Czarodziejską pelerynę? A co to jest? – Wygląda jak taki szlafrok z kapturem, ale kiedy ją założysz, natychmiast staniesz się niewidzialny. – Och, to super, właśnie coś takiego zawsze chciałem mieć. Najczęściej, kiedy te chłopaki z sąsiedztwa dokuczają mi, chciałbym zapaść się pod ziemię i zniknąć. Taka peleryna będzie dla mnie jak skarb. – Jeśli się zgadzasz, to doskonale – powiedziała Kasandra, wyciągając jednocześnie ze swojego plecaczka, który miała na plecach, nieduże zawiniątko. – Proszę, oto ona – wyciągnęła rękę, podając Klaudiuszowi pelerynę.

210

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

– Dziękuję bardzo – powiedział Klaudiusz i zaczął oglądać czarodziejską pelerynę. Rozwinął ją. Miała jasnoniebieski kolor. „To taki sam kolor jak płaszczyk, w który ubrana była Kasandra” – pomyślał Klaudiusz i w tym samym momencie zdał sobie sprawę z tego, że wróżka zniknęła, tak nagle, jak się pojawiła. Wraz ze zniknięciem wróżki zniknęło intensywne światło i skwer pokrył się znowu szarością wieczoru, którą rozpromieniały jedynie tlące się światła ulicznych latarni. Jeszcze tego wieczoru Klaudiusz zapragnął wypróbować, czy to, co powiedziała mu Kasandra, działa i czy peleryna, którą dostał, jest rzeczywiście czarodziejska. Kiedy dotarł już do domu, zanim do niego wszedł, narzucił na siebie prezent i zadzwonił do drzwi wejściowych. Wewnątrz mieszkania rozległo się donośne „ding-dong”, a po chwili drzwi otworzył jego ojciec. Jakież było zdziwienie Klaudiusza, kiedy jego tata wyszedł z mieszkania i rozglądał się po obszernej klatce schodowej w poszukiwaniu osoby, która dzwoniła do drzwi. – Halo, kto tam robi sobie żarty z wieczora? – zapytał donośnym głosem, a klatka schodowa poniosła jego pytanie. Jako że nikt się nie odzywał, tata Klaudiusza pomyślał, że dzieci robią sobie żarty, przecież czasem tak dokuczają dorosłym. Klaudiusz natomiast stał obok drzwi wejściowych i patrzył, co robi jego ojciec. „To naprawdę działa, jestem niewidzialny!” –

211

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

mówił do siebie w myślach Klaudiusz, kiedy jego tata zamknął drzwi. A po chwili, kiedy już ochłonął, skończywszy eksperyment, zdjął z siebie pelerynę, zapakował ją do torby, która miał ze sobą i wszedł do domu. Tej nocy trudno mu było zasnąć. Myślał, jak wykorzysta pelerynę. Analizował różne scenariusze, a w szczególności te dotyczące chłopaków z sąsiedztwa. Po jakimś czasie zasnął kamiennym snem. Od tego dnia, kiedy Kasandra podarowała Klaudiuszowi czarodziejską pelerynę, zmieniło się całe jego życie. Strach z powodu możliwości spotkania łobuzów z sąsiedztwa zniknął. Kiedy tylko przechodził przez teren, gdzie mógł ich spotkać, za każdym razem zakładał pelerynę i stawał się niewidzialny. W szkole, kiedy rówieśnicy dokuczali mu zbyt mocno, odchodził w miejsce, w którym nikt go nie widział, zakładał pelerynę… i tyle go widzieli. To nic, że jego rodzice coraz częściej dowiadywali się na szkolnych wywiadówkach o tym, że ich syn gdzieś niespodziewanie… znika. Wszystko zawsze można było wytłumaczyć. Tak mijały dni i miesiące. I pewnie życie toczyłoby się dalej, ale pewnego dnia… Klaudiusz jak zwykle po lekcjach wracał do domu. Wiedząc, że wchodzi na teren chłopaków z sąsiedztwa, założył, jak to miał w zwyczaju, czarodziejską pelerynę. I tak szedł sobie niewidzialny, pogwizdując w myślach ulubioną melodię. Kiedy przeszedł już połowę drogi, usłyszał znajome krzyki. Doszedł do 212

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

rogu ulicy i jego oczom ukazał się znajomy widok. Chłopaki z sąsiedztwa, jak to było w ich zwyczaju, znaleźli sobie ofiarę i znęcali się nad nią. Tym razem był to Ron, znajomy Klaudiusza z przedszkola. Klaudiusz chwilę stał i obserwował całe zdarzenie. Był bezpieczny, przecież miał na sobie czarodziejską pelerynę. „Mnie kiedyś też tak dokuczali” – pomyślał. „Biedny Ron, może jemu też przyjdzie z pomocą Kasandra i da mu czarodziejską pelerynę”. Tak myśląc, zaczął się kierować w swoją stronę. Uszedł kilkadziesiąt kroków i nagle stanął jak wryty. Naprzeciwko niego na murku przy markecie siedziała Kasandra. Jako że obok przechodzili ludzie, Klaudiusz zaczął rozglądać się dookoła. – Nie bój się, nikt mnie nie widzi poza tobą. No i ciebie też nikt nie widzi, bo masz na sobie czarodziejska pelerynę. – Dzień dobry, Kasandro. Ale zrobiłaś mi niespodziankę – odparł zaskoczony tą całą sytuacją Klaudiusz. – Witaj – odparła Kasandra. – Jak mija ci dzień? – Dobrze, w szkole wszystko w porządku. Tak naprawdę odkąd podarowałaś mi pelerynę, jestem bezpieczny, nie czuję strachu, bo zawsze mogę się schować. – To dobrze, że czujesz się bezpieczny. A co u twojego kolegi, Rona? Klaudiusz stanął jak wryty.

213

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

– U Rona… Eee… Eee Rona… Ach! U Rona… wszystko dobrze – był trochę przerażony, bo to, co mówił, nie było prawdą. – Naprawdę wszystko u niego w porządku? Klaudiusz spuścił głowę w geście rezygnacji. Wiedział, że jeśli Kasandra jest wróżką, to i tak jej nie oszuka. – Tak właściwie to nie – zaczął po chwili namysłu. – Te nieznośne chłopaki z sąsiedztwa dokuczają mu często, odkąd ja stałem się niewidzialny. Ale przecież to nie moja sprawa. – Nie twoja sprawa? Przecież to twój kolega. – No niezupełnie. Chodziliśmy razem do przedszkola. To wszystko. – A więc się znacie. – No tak… Ale co ja mam zrobić? Mam iść i pobić ich, żeby przestali? Przecież to oni całe życie bili mnie i dokuczali. – Czy myślisz, Klaudiuszu, że przez całe życie będziesz mógł chować się pod czarodziejką peleryną, uciekając od problemów? Czasem można tak zrobić. Ale nie można tak żyć cały czas. – Dlaczego, Kasandro? – zapytał zdziwiony Klaudiusz. – Dlatego – odpowiedziała Kasandra – że jeśli się czegoś w życiu boimy, to musimy stawić temu czoła. Nie możemy się chować bez końca, udając, że problemu nie ma. Bo nigdy nie pokonamy go. – Więc mam wrócić do tych chłopaków i walczyć z nimi?

214

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

Kiedy Klaudiusz wypowiedział te słowa, Kasandra zniknęła tak samo nagle jak się wcześniej pojawiła. Klaudiusz stał i nie wiedział, co ma zrobić. Wrócić i zrobić coś – jeszcze nie wiedział co – czy pójść dalej swoją drogą. Nagle coś jakby się w nim zmieniło. Najpierw wyprostował się, nabrał powietrza w płuca i popatrzył w stronę, gdzie chłopcy z sąsiedztwa znęcali się nad Ronem. Następnie zdjął pelerynę i schował ją do szkolnej teczki. Kiedy to zrobił, odwrócił się na pięcie, cofając się. Kiedy doszedł na róg ulicy, spostrzegł go jeden z chłopaków. – Patrzcie, gruby idzie! – i wszyscy spojrzeli w stronę Klaudiusza. On jednak nie zatrzymał się jak zwykle na ich widok, ale wszedł w środek grupy, stanął obok Rona i chociaż serce kołatało mu jak młot, powiedział pewnie. – Natychmiast go zostawcie w spokoju! Chłopaki z sąsiedztwa stanęli jak wryci. Byli przyzwyczajeni do czegoś innego, to zawsze oni dyktowali, co inni mają robić. Najstarszy i najbardziej wyrośnięty z nich, uśmiechając się szyderczo, podszedł do Klaudiusza i popatrzył mu prosto w oczy, mówiąc: – Bo jak nie, grubasie, to co? W tym momencie Klaudiusz chwycił go za rękę, którą tamten szykował do uderzenia i tak mocując się chwilę, stali, wpatrując się w siebie.

215

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

– Bo tak mówię i tak ma być – bardzo stanowczo zagrzmiał Klaudiusz, czując, jak jego siła powoduje, że przeciwnik odskoczył, chwycił się za obolałą od uścisku rękę i zaczął ją rozcierać. I w tym momencie stało się coś niesamowitego. Tłum rozstąpił się, chłopaki zaczęli się cofać, widząc, że ich przywódca nie będzie w stanie pokonać Klaudiusza. – Jeszcze się spotkamy grubasie! Chłopaki, spadamy! – krzyknął przywódca, widząc, jak w ich kierunku zmierza grupa kilku dorosłych osób, które widząc całe zajście postanowiły rozgonić „szarpiące się dzieci”. Kiedy chłopaki z sąsiedztwa dali już nogę, dorośli doszli do wniosku, że już nie trzeba interweniować. Pierwszy odezwał się Ron. – Dziękuję Klaudiuszu. Powiedz, jak to zrobiłeś? – Co jak zrobiłem? – Przecież oni zawsze dokuczali ci. Jak zdobyłeś się na odwagę, by się im postawić, a do tego stanąć w mojej obronie. – Nie wiem, Ron… nie wiem… Tego dnia Klaudiusz wracał uśmiechnięty do domu, a przed wejściem wyjął z teczki czarodziejską pelerynę i zawiesił ją na osiedlowym trzepaku.

216

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

– Już nie będziesz mi potrzebna… może przydasz się komuś innemu… Od tej pory chłopaki z sąsiedztwa nigdy więcej nie dokuczali już Klaudiuszowi. Rówieśnicy z jego szkoły też nabrali do niego szacunku i, o dziwo, Klaudiusz nie musiał z nikim walczyć ani nikomu udowadniać swojej przewagi fizycznej. Kiedy pewnego dnia wracał ze szkoły z Majką, ta zapytała go, co było przyczyną tego, że tak nagle zmienił się on sam i stosunek innych ludzi do niego. – Wiesz, Majko – odpowiedział Klaudiusz. – Wszystko zmieniło się w momencie, kiedy zrozumiałem, że nie możemy uciekać przed naszymi problemami, ale powinniśmy stawić im czoło. Moim problemem był strach i musiałem spojrzeć mu w oczy. – I to wszystko? – Tak, bo kiedy spojrzysz w oczy temu, czego się boisz, to coś znika.

Podejmowanie ryzyka stanowi część życia, ludzie, którzy chcą bez niego żyć, tracą mnóstwo energii na jego unikanie. Denis Waitley

217

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

Kolejny akt mający na celu uczynić nasze życie piękniejszym i prostszym, a nas samych ustawić w szeregu tych, którzy przestają się z nim szarpać, mówi o umiejętności zaakceptowania zmiany jako naturalnego i zgodnego z wszechświatem prawa rozwoju. Mówimy często o tym, że nic nie trwa wiecznie, że wszystko ma swój początek i koniec. Nie wiem, czy wszystko, ale z całą pewnością w świecie, w którym żyjemy tu i teraz, tak właśnie jest. Rodzimy się, żyjemy, odchodzimy z tego świata, a w międzyczasie pokonujemy przeszkody, które często nazywamy problemami. Sformułowanie, które brzmi: przygotuj się na zmiany, naucz się z nimi żyć i potraktuj je jako naturalny proces wzrostu czy życia, ma uzmysłowić nam, że niezależnie od tego, jak podchodzimy do zmiany, jak ją traktujemy, jest ona na stałe wpisana w nasze życie – czy tego chcemy, czy nie. Zmiany będą następowały po sobie, czasem wolniej, czasem szybciej, ale jedno jest pewne. Będą działy się wciąż. Jeśli już się dzieją, zanim zaakceptujemy ten oczywisty fakt, warto się zastanowić nad tym, w jaki sposób w zmianie znaleźć swojego sprzymierzeńca, który pomoże nam żyć. Idąc dalej tym tokiem rozumowania, możemy pokusić się o poszukanie takiego podejścia, takiego narzędzia postrzegania i działania, by zmiana była naszym przyjacielem i zapewniała nam komfort przynajmniej w fazie wstępnego założenia.

218

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

Jeśli już uda nam się w naszych mentalnych strukturach zaakceptować ten fakt, że zmiana może być komfortowa, możemy przejść do kolejnego etapu. O tym za chwilę. Natomiast przeanalizujmy błyskawicznie, dlaczego z natury trudno nam się zaadoptować do zmiany. Ten wątek, wielokrotnie poruszany przeze mnie w moich książkach, to osobista strefa komfortu, która nienawidzi zmian, bo wiążą się one z pracą, którą trzeba wykonać, by kolejna konfiguracja zdarzeń, która jest konsekwencją zmiany, została przez nas oswojona, tak byśmy umieli się po niej automatycznie poruszać. Ciągłe dążenie do tego, by wytrącenie nas ze strefy komfortu zaowocowało wejściem w kolejną strefę, tylko już trochę innego komfortu, jest naturalnym mechanizmem wbudowanym w nasze ludzkie struktury. Zresztą nie jest to nic innego jak permanentne dążenie do szczęścia i ucieczka od bólu. Szczęście w tym układzie definiujemy jako komfort związany z tym, że jesteśmy bezpieczni i nic nie jest w stanie nas zaskoczyć. Jeśli tak się zatem sprawy mają, to czy przypadkiem działanie mające na celu zaakceptowanie tego, że zmiana może nam przynosić radość i satysfakcję, nie jest walką z wiatrakami? Otóż wydaje mi się, że nie. Wydaje mi się, że jesteśmy w stanie wykształcić w sobie takie mechanizmy, które spowodują, że będziemy witali zmianę z otwartymi rękami.

219

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

Kolejnym etapem, do którego mieliśmy przejść po tym, jak już przyjęliśmy założenie, że zmiana może być komfortowa, jest to, by nauczyć się, jak na nią reagować. A w tym momencie nie pozostaje nic innego, jak witać ją z otwartymi ramionami niezależnie od tego, jak dobrze nam jest w wyżej wspomnianej strefie komfortu. Witając, należy do niej wyjść naprzeciw i w miarę możliwości doprowadzić do tego, by jak najszybciej stała się naszą kolejną strefą komfortu. I tak kłania się nam kolejne słowo, którego wagę poznajemy w powyższym cytacie. Brzmi ono nieco groźnie – ryzyko. To ryzyko musimy podjąć właśnie wtedy, kiedy wychodzimy ze strefy komfortu, by „nauczyć się nowej zmiany”. Słowo „ryzyko” jest tu jak najbardziej na miejscu, bo wskazuje dokładnie na brak stabilizacji i pewności w stosunku do tego, jak szybko uda nam się opanować nowe okoliczności tak, by harmonijnie zagrały w naszym życiu. W tym momencie należy zdać sobie sprawę z tego, że jeśli zmiany są nieodwołalne i konieczne (a takie są), to ryzyko podejmowane w związku z „przyjęciem rękawicy” rzucanej przez życie to nasz chleb powszedni. Może być smaczny, wypieczony, z chrupiącą skórką, a może być jak kamień – nie do zjedzenia. To, jaki będzie, zależy od naszego stosunku do zmiany i od umiejętności poradzenia sobie z nią.

220

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

Wizja pozwala na przewodzenie zmianom, zamiast adoptowania się do nich. Jon P. Imlay, Dennis Hamilton

Przyglądając się zdaniom panów Imlaya i Hamiltona, można mieć wrażenie, że zamiast akceptowania i wiecznego oczekiwania na zmianę możemy sami być jej twórcami. Jak to wygląda w naszym życiu? Obserwując dzisiejszy świat, nie sposób oprzeć się wrażeniu, że większa część chodzących po nim ludzi jedynie adoptuje się do zmian, jakie stają na ich drodze. Wynika to z faktu, że tak niewielu z nas stawia sobie cele, ma własne marzenia i tak naprawdę niewielu ludzi wie, czego chce od życia. Rzadko kiedy trafia się taki ktoś, kto ma wizję własnej egzystencji. Jeśli ludzie sami nie konstruują własnych celów, to automatycznie życie, a tak naprawdę inni ludzie, ustalają te cele za nich. I nie może być w tym nic dziwnego, że jeśli ktoś za nas planuje, co dla nas jest dobre (w pamięci mamy jednocześnie to, że zmiany nadejdą), to nadchodzące zmiany nie są po naszej myśli. No bo jak mogą być po naszej myśli, jeśli to nie nasza myśl ustaliła kierunek naszego życia? Zmiany będą zawsze następstwem naszych myśli, bo myśli, jak wiemy, kształtują życie. Jeśli myślimy kategoriami innych ludzi, to nie może-

221

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

my oczekiwać tego, że zmiany, które staną nam na drodze, powitamy jako swoje, upragnione, utęsknione. Po raz kolejny zatem kłania nam się jedna z fundamentalnych zasad konstruowania obfitego, satysfakcjonującego życia. A mianowicie to, że musimy wiedzieć sami, czego chcemy. Musimy mieć wizję, misję i cele, by życie przebiegało zgodnie ze scenariuszem, który wychodzi spod naszego pióra, a nie jest wynikiem przypadków, które, jak wiemy, nie istnieją, bo wszystko ma swoją przyczynę, często z pozoru niewidoczną. Jeśli nasze życie będzie w naszych rękach, to zmiany, jakie nastąpią, powinny być łatwiej przez nas akceptowane, bo wiedząc, w jakim kierunku idziemy, często możemy przewidzieć, jakie będą tego konsekwencje. Oczywiście nie zawsze i nie wszędzie przewidzimy, co się wydarzy, czy z czym przyjdzie nam się zmierzyć. Ale przecież nie o to chodzi, żeby wszystko było tak perfekcyjnie zaplanowane i wiadome. To i tak ideał, do którego zmierzamy, ale nie bardzo będziemy w stanie go osiągnąć. Przewodzenie zmianom, to umiejętność wyprzedzenia tego, co się wydarzy i wprowadzenia korekt czy zmian, zanim zostaniemy do tego zmuszeni. To ułatwia nieco sprawę adaptacji do nowej sytuacji, bo po pierwsze robimy to na własne życzenie, a po drugie nie doznajemy rewolucyjnego szoku, z którym często spotykamy się, kiedy nie zdajemy sobie sprawy z tego, że nagle coś się zmieni. Ten rewolucyjny szok, wyrzuca222

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

jący nas z siodła życia jak kowboja na rodeo, zamienia się w ewolucyjne przejście, którego jesteśmy twórcami. Czyż to nie bardziej korzystne? A poza tym daje nam poczucie władzy nad własnym życiem i poczucie siły płynące z tego, że sami jesteśmy twórcami, a nie jedynie marionetkami rzucanymi kolejami losu. Pewnie taki model nie zawsze jest możliwy do zastosowania. Szczególnie trudno go realizować, kiedy nie weźmiemy wszystkiego pod uwagę lub nie znamy wszystkich okoliczności czy zależności związanych z daną sytuacją. Ale to nie zmienia faktu, że dążenie do osobistej kontroli nad tym, co się dzieje, powinno nam dać nie tylko satysfakcję, ale również siłę i moc, które uodpornią nas na nieprzewidziane okoliczności, z którymi z całą pewnością jeszcze nie raz przyjdzie nam się spotkać.

Problemy, jakie stoją dzisiaj przed nami, nie mogą być rozwiązane przez ten sam poziom myślenia, który doprowadził do ich stworzenia. Einstein

Człowiek, któremu choć trochę zależy na tym, by jego życie było coraz lepsze, ładniejsze, pełniejsze, bardziej satysfakcjonujące, zapewne rozumie, że aby to osiągnąć, niezbędny jest rozwój i postęp osobisty. Aby można było mówić o postępie czy 223

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

rozwoju, niezbędne w tym celu jest porzucanie starych, nieskutecznych schematów zachowań, myślenia i działania na korzyść nowych, lepszych, bardziej skutecznych. A każda tego typu zmiana to przechodzenie od tego, co znamy, do tego, co jeszcze niekoniecznie „czujemy”, ale decydujemy, że potencjalnie będzie to korzystniejsze. Rzadko używam radykalnych słów (tak mi się przynajmniej wydaje). Teraz użyję. Jeśli chcesz być autorem scenariusza osobiście odgrywanej sztuki życia, to musisz się rozwijać. Po prostu musisz. Jeśli musisz się rozwijać, musisz również zaakceptować „naturalność zmiany”. Zmiana, wypadanie z osobistej strefy komfortu to chleb codzienny tych, którzy idą do przodu. Nie ma innej drogi. Podkreślam, nie ma. Koniec. Kropka. Jak wynika z zamieszczonego wyżej cytatu wypowiedzianego według wielu źródeł przez człowieka, którego cytaty znajdujemy w co trzeciej chyba czytanej książce na świecie (to celowe wyolbrzymienie), aby umieć poradzić sobie z sytuacją, która nas zaskakuje i jawi się tym samym jako problem, powinniśmy wznieść się na wyższy poziom myślenia niż ten, na którym byliśmy, kiedy tenże problem się pojawił. Wydaje się to wielce logiczne i prawidłowe. Jedną z podstawowych technik rozwiązywania problemów, jest myślenie o rozwiązaniu i szukaniu najwłaściwszego. A szukanie rozwiązania to nic innego jak próba wzniesienia się na wyższy poziom. Inaczej rzecz ujmując, to

224

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

szukanie rozwiązania tam, gdzie jeszcze do tej pory nie udało nam się dotrzeć. Do książki, do porady przyjaciela, do osobistego przebłysku intuicji.

Nic bardziej nie ogranicza potencjalnych możliwości niż zbyt wielka obawa przed nieznanym. Wess Roberts i Bill Ross

Czynnikiem hamującym nas przed działaniem, szczególnie tym konstruktywnym, jest strach. Ten strach wynika często z faktu, że nie wiemy, co spotkamy na naszej drodze, kiedy już zdecydujemy się w nią wyruszyć. Nie wiemy, ile trudności nas spotka, nie wiemy, czy będziemy umieli sobie z nimi poradzić. Rozwój, samodoskonalenie wymuszają na nas ciągły ruch do przodu. To, żeby trzymać życie we własnych rękach, będzie nierozłącznie związane z tym, że trzeba będzie dokonywać wyborów, biorąc za nie osobistą odpowiedzialność. Chcąc kreować i tworzyć własne życie zgodnie z osobistym scenariuszem, trzeba wiedzieć, że to pociągnie za sobą decyzje o zmianach dokonywanych na własne życzenie. A już sama ta zależność powoduje w większości ludzi strach i obawę. Umiejętność poradzenia sobie ze zmianą będzie często jednoznaczna z tym, że zapanujemy nad własnym strachem. Jak wiemy z psychologii, trud225

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

no pozbyć się pewnych ograniczających nas emocji, cech czy zachowań, jeśli wcześniej nie uświadomimy sobie ich obecności w naszym systemie. A później następuje nic innego jak tylko żmudne powtarzanie nowego wzorca, który zniesie poprzednie fobie czy przyzwyczajenia, stając się nawykiem gwarantującym nam niejako automatyczną reakcję, która utrwala planowaną zmianę. Z tych rozważań wynika zatem, że po zaakceptowaniu naszego podejścia do zmiany należy tak długo ćwiczyć naszą reakcję na nią, by pojawianie się jej było witane przez nas jako naturalna kolej rzeczy, z którą czujemy się dobrze. To może bardzo oczywiste czy nawet trywialne, o czym teraz piszę, ale pamiętać należy o tym, że aby poradzić sobie z czymkolwiek, najpierw dobrze jest poznać podstawowe zależności, które leżą u podstaw zagadnienia. Wielkie zmiany w życiu najczęściej są poprzedzane niewielkimi zmianami w myśleniu i w rozumieniu tematu naszego zainteresowania. Strach leżący u podłoża każdej zmiany z biegiem czasu będzie znikał, jeśli tylko przyjmiemy zmianę jako przyjazną i naturalną. Nie ma to nic wspólnego z tym, że nie będą nam się przydarzać trudne czy nieprzyjemne chwile, ale będziemy umieli zapanować nad naszymi emocjami, kiedy takowe się pojawią. Dodając jeszcze parę zdań na temat strachu, można przypomnieć o kilku zależnościach, które lepiej zobrazują nam jego uczestnictwo w procesach zmiany. Jak wiemy, aby pokonać strach, trzeba wykonywać tak długo daną czynność, której się boimy, aż strach zniknie. Wydaje mi

226

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

się, że ma to dosyć duży związek z przyzwyczajeniem, które z czasem przechodzi w rutynę. Artysta wychodzący po raz pierwszy na scenę odczuwa ogromną tremę, która z czasem zmniejsza się lub zanika całkowicie. Sprzedawca w momencie, kiedy ma odwiedzić swojego pierwszego klienta, trzęsie się jak galareta, a po jakimś czasie wchodzi do gabinetów prezesów, z którymi ubija interesy jak swój ze swoim. Zawsze jest ten pierwszy raz. Po nim są kolejne. Te kolejne czynią z nas zawodowców, przestajemy odczuwać strach i stajemy się rutyniarzami. I choć rutyna często jest powodem „cefalizacji wstecznej”, nie ulega wątpliwości, że likwiduje strach lub przynajmniej jego nadmierną ilość. Idąc tym tropem, można podsumować, że jeśli świadomie zaczniemy podchodzić do zmiany, zaczniemy szukać coraz lepszych sposobów, jak ją witać, jak sobie z nią radzić, jak nią zarządzać, to z czasem okaże się, że do każdej kolejnej podejdziemy jak do czegoś normalnego, zwyczajnego, może prostego, a może cudownego. Warto poćwiczyć.

Tylko ci, którzy dobrze czują się ze zmianami – zrozumieją je – będą w stanie cieszyć się życiem. Justim Belitz Ofm

227

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

Nasze nastroje tak często są uzależnione od tego, co się wokół nas dzieje. Nie na wszystko mamy wpływ i to prawda. Ale jak już nie raz wspominałem, mamy wpływ na nasz stosunek do tego, co się wokół nas dzieje, czyli możemy panować nad własnymi emocjami. Emocja, jak wiemy, ma swoją genezę czy może raczej jest wynikiem systemu wartości i przekonań utrwalonych w podświadomości. Można te systemy zmieniać, ale wymaga to cierpliwości i czasu. Skoro doszliśmy do wniosku, że zmiana jest nierozłączną częścią naszego życia, to jedynym słusznym rozwiązaniem, oczywiście z punktu widzenia tych, którzy chcą być szczęśliwi, jest to, by ją pokochać albo się z nią zaprzyjaźnić. Albo, jeśli nie można jej pokochać ani się z nią skumplować, to przynajmniej należy ją zrozumieć. To powinno wystarczyć do tego, by nasze życie było, jeśli nie w całej swej rozciągłości i nie zawsze, to przynajmniej w jakiejś części bardziej radosne niż do tej pory. Zmiana zawsze ma miejsce w ściśle określonym celu. W życiu zawsze wszystko ma swój określony cel, jest wynikiem czegoś i zmierza w ściśle określonym kierunku. Nic się nie dzieje bez przyczyny ani przypadkowo. Żeby naprawdę zaakceptować czy może zrozumieć zmianę, trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że zawsze ma ona swój głęboki sens i cel. Często jest to sens tak głęboko ukryty, że wydaje nam się, iż nie ma w niej żadnego sensu. Jak już wspomniałem, takie podejście jest wynikiem na-

228

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT IX

szej ograniczonej możliwości postrzegania tego, co i dlaczego się dookoła nas dzieje. Nie znamy wszystkich zależności i dlatego nie jesteśmy w stanie często zrozumieć, dlaczego sprawy mają się tak a nie inaczej. Jeśli zmiana jest szczęśliwą chwilą, to należy ją celebrować (o tym szerzej w części poświęconej „psychicznej aspirynie”). Jeśli jest problemem, to należy sobie z nią umieć poradzić. Jeśli jest nieodwracalną koleją rzeczy, to należy ją zrozumieć, bo bez tego nie będziemy w stanie jej zaakceptować, a to jest naszym zadaniem, jeśli na pewne sprawy nie mamy już żadnego wpływu. Jeśli zmiana wymusza na nas zajęcie określonego stanowiska w jakiejś sprawie, to trzeba je zająć, a jeśli ewidentnie wymaga od nas przysłowiowej „mordy w kubeł”, to trzeba ograniczyć artykułowane przez nas sentencje do minimum. I jak wszystko w tym naszym życiu, może być też tak, że to, co do nas przychodzi i z pozoru wymaga działania, pragnie nam wskazać, że najlepszym postępowaniem będzie całkowity bezruch, pozwolenie na to, by sprawy działy się same. Nie można, mówiąc ogólnie na dany temat, zdefiniować wszystkich możliwości czy rozpatrzyć wszystkich wariantów, nie mówiąc już wcale o dawaniu złotych środków, które rzadko są przydatne, jeśli zmieniają się okoliczności. To, jak się zachować, co zrobić, a czego nie, jest zwyczajną, a może absolutnie niezwyczajną, sztuką życia, którą uprawiamy, podążając własną ścieżką i szukając rozwiązań zamykających się w słowach „wiedzieć, jak żyć.”

229

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

AKT X

Psychiczna aspiryna, czyli śmiej się do łez W czasie balu znany komediopisarz francuski, Marcel Achard, powiedział do młodej aktorki: – Pięknie pani po szampanie. – Ależ ja nie piłam szampana! – zawołała dziewczyna. – Tak, ale ja piłem…

*** Baśniopisarz duński, Hans Christian Andersen, znany był z tego, że nie dbał zupełnie o swój wygląd zewnętrzny. Jego stary, zniszczony i wytarty płaszcz znała cała Kopenhaga. Pewnego razu jakiś człowiek zaczepił Andersena na ulicy i złośliwie zapytał: – Ten nędzny przedmiot na głowie nazywa pan kapeluszem? Baśniopisarz, nie tracąc spokoju, odrzekł:

230

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

– A ten nędzny przedmiot pod pana kapeluszem nazywa pan głową?

*** Jeden z uczniów greckiego filozofa, Arystotelesa, zapytał: – Dlaczego człowiek ma dziesięć palców, dwoje uszu, dwoje oczu, a tylko jedne usta i jeden język? – Ponieważ człowiek musi pracować dziesięć razy więcej niż jeść, a widzieć i słyszeć dwa razy więcej niż mówić.

*** Pewnego dnia Balzak pouczał swojego służącego: – Skłonność do kłamstwa jest najwstrętniejszą z ludzkich wad. Pamiętaj raz na zawsze, iż nie wolno okłamywać bliźniego. Na to służący: – Wobec tego nie rozumiem, dlaczego, ilekroć do naszych drzwi puka komornik, każe mi pan mówić, że nie ma pana w domu, co jest oczywistym kłamstwem… – Komornik?! – zawołał Balzak z przejęciem. – Ależ komornika nie można uważać za naszego bliźniego!

231

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

*** – Jestem ciekaw, czy wierzy pan w wędrówkę dusz – spytał kiedyś Balzak swojego wydawcę. – Oczywiście, drogi mistrzu – odparł zapytany. – Wiem na przykład, że już kiedyś byłem osłem… – Niemożliwe! Kiedy to było? – Wtedy, kiedy pożyczyłem panu pieniądze na podróż do Genewy, których mi pan do dziś nie oddał…

*** Diogenes został pewnego razu wtrącony do kamieniołomów za to, że skrytykował wystąpienie ateńskiego tyrana. Po pewnym czasie został znów wezwany przed oblicze władcy, a gdy ten zaczął mowę, Diogenes wstał z miejsca i ruszył ku wyjściu. – A ty dokąd? – spytał, przerywając przemówienie, tyran. – Do kamieniołomów – odpowiedział Diogenes.

*** – Co cię tak cieszy? – zapytał Diogenes pewnego młodzieńca.

232

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

– Czyżbyś nie wiedział, że zwyciężyłem na olimpiadzie? – odpowiedział zdumiony młodzian. – Wykazałeś więc, że inni zawodnicy byli słabsi od ciebie? – badał filozof. – Oczywiście, przyznano mi laur zwycięzcy. – Jest się czym chwalić – powiedział lekceważąco mędrzec. – Pokonałeś słabszych.

*** Powiadają, że Albert Einstein objeżdżał uniwersytety amerykańskie, gdzie miał wykłady o swojej teorii względności. Podróżował w limuzynie z kierowcą. Pewnego dnia w czasie jazdy kierowca rzekł do uczonego: – Panie doktorze, ja już słyszałem pana wykład ze trzydzieści razy. Znam go na pamięć i słowo daję, sam mógłbym go wygłosić. – Świetnie! Można spróbować. Tam, dokąd teraz jedziemy, nikt mnie osobiście nie zna. Ja włożę pana czapkę, pan przedstawi się za mnie i wygłosi wykład – odrzekł Einstein. Gdy kierowca skończył wykład i zabierał się do odejścia, zatrzymał go jeden z profesorów obecnych na wykładzie, prosząc o odpowiedź na wielce skomplikowane pytanie, pełne działań i wzorów matematycznych. Kierowca bez namysłu odpowiedział:

233

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

– Odpowiedź na to pytanie, profesorze, jest tak prosta, iż nie mogę się nadziwić, że pan je zadał. Aby pana przekonać jak bardzo prosty jest ten problem, zwrócę się do mego kierowcy, aby go rozwiązał.

*** Francuskiego rzeźbiarza François Girardona odwiedził w pracowni jeden ze znanych krytyków. Świeżo ukończone dzieło zwróciło jego uwagę. Pochwalił, ale zapytał z zastanowieniem: – Dlaczego właściwie wybrał pan taki brzydki model? – To jest moja matka – odrzekł Girardon. Krytyk zmieszany chciał naprawić swój błąd: – Właściwie powinienem był sam poznać. Przecież jest zupełnie podobna do pana…

*** Pianista amerykański polskiego pochodzenia, Leopold Godowski, opuszcza z przyjacielem po swoim recitalu salę koncertową. – Co się z tobą działo? Jesteś w złej formie – mówi przyjaciel. – Tak, to nie był mój najlepszy koncert. W tym momencie zbliża się do nich rywal Godowskiego. 234

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

– Leopoldzie, byłeś wspaniały! Nigdy nie słyszałem cię tak grającego! Na to Godowski do przyjaciela: – Nie sądziłem, że było aż tak źle.

*** Maksym Gorki w latach młodości był przez jakiś czas śpiewakiem w pewnej prowincjonalnej operze. Będąc już u szczytu pisarskiej sławy, w pewnym towarzystwie śpiewał dla rozrywki i miał przy tym zamknięte oczy. Młody literat zapytał będącego również na tym przyjęciu Czechowa: – Dlaczego Gorki śpiewa z zamkniętymi oczami? – Skoro pan czytał jego utwory, to pan powinien wiedzieć – odpowiedział Czechow. – Jest to człowiek zbyt wrażliwy, by móc patrzeć na cierpienia innych ludzi.

*** Kardynał Mazanin chętnie udzielał pomocy potrzebującym. Wymagał jednak, by prośby swe wyrażali treściwie i krótko. Kiedyś zameldowano, że prosi o posłuchanie jakiś nędzarz. 235

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

– Niech wejdzie – odparł kardynał. – Ale wolno mu powiedzieć tylko trzy słowa. Żebrak wszedł i kłaniając się powiedział: – Głód i chłód! Mazanin skinął głową i zwracając się do sekretarza, rozkazał: – Chleba i drzewa!

*** Znakomity kompozytor Mendelssohn był początkowo urzędnikiem u pewnego fabrykanta. Kiedyś odwiedził go przyjaciel i zawołał oburzony: – Czy to sprawiedliwe, abyś ty, człowiek tak zdolny, zajmował się rachunkami takiego zera, jak twój szef? – Widzisz – odparł Mendelssohn z uśmiechem. – On jest szefem, a ja podwładnym, mój byt jest zapewniony. Gdybym ja był szefem, on umarłby z głodu…

***

236

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

Meunier malarz i rzeźbiarz belgijski będąc w Anglii, pragnął zwiedzić pałac Pittich. Przyjeżdża więc i zwraca się do lokaja, który otworzył drzwi: – Czy mógłbym obejrzeć zabytki pałacu? Stary lokaj z całą powagą odpowiada: – Niestety nie można, ponieważ pani hrabina wyjechała.

*** Francuski pisarz i działacz polityczny, hrabia Mirabeau, wezwał raz swego lokaja i rzekł: – Muszę cię zwolnić. Upijasz się w te same dni, co ja. Lokaj skłonił się z godnością: – Czy to moja wina – rzekł – że pan hrabia upija się codziennie?

*** Molier wysłuchiwał skarg przyjaciela: – Powiadam ci, jestem najnieszczęśliwszym z ludzi! Przegrałem w karty cały majątek. Wydziedziczył mnie ojciec. Wreszcie onegdaj uciekła ode mnie żona. Czy może mnie spotkać coś jeszcze gorszego?

237

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

– Może, przyjacielu – pocieszył go Molier. – Na miłość boską, co?! – zawołał nieszczęsny. – To, że żona do ciebie wróci…

*** Ferenc Molnar podróżował kiedyś w Anglii pociągiem, który strasznie się wlókł. Zirytowany zaczął więc w końcu narzekać. Na to kontroler: – Jeśli panu pociąg nie odpowiada, może pan iść. – Zrobiłbym to – odparł spokojnie pisarz. – Ale nie przygotowałem znajomych na swe wcześniejsze przybycie.

*** Picasso zwiedzał wystawę prac pewnego malarza. – Jak panu podoba się ten obraz, mistrzu? – Mógłby być gorszy – odparł Picasso. – Doprawdy, przykro mi to słyszeć. Czy nie mógłby pan nic zmienić w oświadczeniu? – Owszem. Nie mógłby być gorszy.

***

238

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

Mark Twain na pewnym przyjęciu znalazł się przy stole obok słynnej aktorki, znanej z zarozumiałości. – Ależ jest pani piękna! – zauważył Twain z galanterią. – Bardzo żałuję, że nie mogę tego samego o panu powiedzieć – odpaliła aktorka. – Ależ to nic trudnego – powiedział Twain z całym spokojem. – Niech pani kłamie tak jak ja…

Ci, którzy nie potrafią walczyć ze zmartwieniem, umierają młodo. Dale Carnegie

Zmartwienia, niepowodzenia i porażki są w stanie zwalać nas z nóg, powodując, że trudno się pozbierać i walczyć dalej z przeciwnościami losu. Jak już wspomniałem w poprzednich aktach, są sposoby, by radzić sobie z takimi chwilami. Można nie podchodzić do życia i do siebie tak bardzo poważnie, można uczyć się, jak radzić sobie z trudnymi momentami. Można również… śmiać się. Zanim przejdziemy do ekspresji, tańca i ruchu, powiedzmy o podstawowym chyba zagadnieniu, które nie tylko utrudnia nam życie, ale bardzo często zabija nas zwyczajnie od środka. To zmartwienia. Nie jest żadną tajemnicą, że wszelkie choroby powstające w naszych organizmach, mają genezę w sferze psychosomatycznej. Jeśli dzisiaj jeszcze ktoś ma co 239

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

do tego wątpliwości, to znaczy, że jego ignorancja jest tak wielka, iż nie dostrzega niczego, co się wokół niego dzieje, a już na pewno nie reaguje na to, że świat się zmienia, ukazując nam prawdziwe przyczyny naszych, ogólnie rzecz ujmując, problemów. Wracając do naszego wątku, aby człowiek był szczęśliwy, musi umieć radzić sobie ze zmartwieniami. To również nie podlega wątpliwości. Można to zagadnienie podzielić na dwa podejścia. Albo wyrabiamy sobie w naszym wnętrzu umiejętność podchodzenia do tego, co nam życie przynosi, jak do błogosławieństwa niezależnie od tego, co by to nie było, albo dzielimy to, co się wydarza na dwie grupy, definiując, co jest dobre, a co złe. Oczywiście o wiele skuteczniejsze, moim zdaniem, jest wybranie i pracowanie nad pierwszą opcją, ale zgódźmy się, że zaprogramować można robota. Człowieka też, ale wymaga to więcej czasu, zachodu i, jak wspomnieliśmy, bólu niezależnie od tego, czy programista pochodzi z zewnątrz czy stanowi on część naszej własnej istoty. Wracając do podziału na zdarzenia dobre i złe, te z pozoru złe będziemy definiować jako zmartwienia, które są wynikiem zaistniałych właśnie tych złych zdarzeń. Zanim nie nauczymy się patrzeć w sposób holistyczny na nasze życie, rozumiejąc zależności, jakie w nim występują, nie pozostaje nam nic innego jak dzielić nasze odczucia na przyjemność i ból, radząc sobie z bólem i jednocześnie w miarę często podążając w kierunku przyjemności. A zatem nasze zło, ból i wyni-

240

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

kające z nich zmartwienia dobierają nam się do skóry, czyniąc w niej psychiczne i fizyczne spustoszenia. Nie trzeba być omnibusem, by dostrzec, że ludzi zabijają zmartwienia. I szczególnie szybko zabierają tych, którzy nie potrafią z nimi walczyć. To, co teraz powiem, może wydawać się paradoksalne, ale zmartwienia zabijają nas, dlatego że nie potrafimy zrozumieć ich natury. Gdybyśmy tylko nauczyli się korzystać z nich jak z drogowskazów, jak z przyjaciół wskazujących nam drogę, ich ilość z biegiem czasu zmniejszałaby się, a w konsekwencji musiałyby zaniknąć. Rozwiązaniem jest szukanie przyczyny. Dlaczego to, co mi się przytrafia, przytrafia się właśnie teraz, właśnie mnie, i jakie z tego mogą płynąć wnioski? Ludzie nie umieją tak patrzeć na ból, który odwiedza ich w ich własnych wnętrzach i dlatego mamy takie problemy, jakie mamy. Przyczyny, a nie skutki. Chodzenie do lekarza jest bzdurą, jeśli specjalista nie pomaga nam w zrozumieniu źródła naszej choroby. To proste jak drut. Jeszcze nikt nie wyleczył nikogo, lecząc objawy.

Kiedy następnym razem zaczniesz odczuwać frustrację, poskacz przez chwilę, potrząśnij całym ciałem, weź głęboki oddech, bez żadnego powodu głupio się uśmiechnij i zadaj sobie kilka pytań: Co w tym wszystkim wspaniałego? Co w tym

241

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

śmiesznego? Co nie ma sensu i jest tu głupie? Kto będzie o tym pamiętał za 10 lat? Anthony Robbins

Jeśli zdefiniowaliśmy przytrafiające się nam zdarzenia jako niekorzystne, to wypadałoby znaleźć jakieś doraźne metody pomagające, choć na chwilę, wyrwać się ze stanu apatii. Medycyna konwencjonalna leczy skutki, rzadko sięgając do przyczyny schorzenia. Nie dlatego, że nie chce, tylko dlatego, że nie wie, jak to robić. Namiastką sięgania do źródła są rozwijające się jej dziedziny, takie jak psychoneuroimmunologia, psychiatria, choć uparcie trzymają się one tego, że człowiek to głównie ciało. Nie wchodząc zbyt mocno z butami w ten temat, chcę zwrócić uwagę, że mamy dostępne w aptekach tabletki, mikstury i preparaty, które, jak wspomniałem, pozornie tylko pomagają nam przy zwalczaniu określonych objawów. Są to tabletki nasenne, cała gama specyfików pomagających naszej psychice powrócić do harmonii itp. Często sięgamy po takie rozwiązania, a właściwie zatrważająco często, nie zdając sobie sprawy z tego, że istnieje szereg naturalnych, zgodnych z naszą istotą, a przede wszystkim nieinwazyjnych i nieszkodliwych metod, które pomagają wrócić do harmonii. Te „megaprodukty” to śmiech, głęboki oddech, ruch. Oczywiście jest więcej tych „naturalnych tabletek na cięż242

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

kie chwile”, ale ograniczmy się tylko do tych podstawowych. Pamiętajmy, życie to gra i trzeba jak najmniejszą ilością wydatkowanej energii uzyskiwać jak najlepsze rezultaty. Reguła, jak to reguła, ma swoje „za” i „przeciw”. Po tabletki od wszelkiego rodzaju bólu (ból związany z zaśnięciem, z chorobą, ze stresem) sięgamy, bo to z pozoru najszybsze i najprostsze rozwiązanie. Pozwolę sobie już nie krytykować farmaceutyków, które posiadają olbrzymią ilość efektów ubocznych, a które dodatkowo nas przyciskają swoim ciężarem. Psychiczne aspiryny są proste w użyciu, ale niełatwo je zastosować. Bo czy łatwo jest się roześmiać, gdy mamy wszystko i wszystkich w szeroko rozumianej dupie? Kiedy nic nam się nie chce, kiedy mamy wszystkiego dość, kiedy nagle cały świat zwala nam się na głowę, to przecież nie jest łatwo śmiać się jak głupi do sera! A jednak warto próbować. Właśnie wtedy, kiedy nic nie idzie tak jak trzeba, warto pokusić się o odrobinę szaleństwa graniczącego pozornie z obłędem, bo przecież jaki kretyn śmieje się z tego, że coś się wysypało? Jeśli oprócz czytania tej książki jeszcze dodatkowo myślisz i starasz się przenieść pewne zasady czy sugestie na własne podwórko, to pewnie dostrzegłeś, Czytelniku, że wszystkie sugestie tej książki pomagają w tym, by zdarzenia, które nas spotykają, nie miały tak ciężkiego kalibru jak działa artyleryjskie, które swoją potęgą mogą narobić ogromnych szkód. Nie wystarczy więc zastosować tylko podpowiedzi, śmiej się i będzie wszystko

243

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

git! Śmiech, kiedy pozornie nie ma się z czego śmiać, jest elementem wspomagającym, a nie zasadniczym narzędziem likwidującym problem. Powyższy cytat zaproponowany przez Anthony'ego Robbinsa jest skuteczny, pod warunkiem, że zdobędziemy się na to, by wykonać jego instrukcje. Jeśli jesteś w stanie apatii, zrób to, zmuś się do tego, nawet jeśli wszystko w Tobie krzyczy, że to jest niedorzeczne i głupie. Zrób to, zadaj sobie te pytania, które sugeruje Robbins, a jest wielce prawdopodobne, że Twój nastrój się poprawi. Tylko to zrób!

Jeśli chcesz rządzić światem, musisz sprawić, by śmiał się wesoło. Emerson

Umiejętność śmiania się to sztuka. Śmiej się jak najczęściej. Zostawmy te całe opracowania dotyczące tego, co dzieje się w ludzkim organizmie, kiedy się śmieje. Nieważne, jakie mięśnie są używane do tego, by się uśmiechnąć. Ważne jest tylko to, że śmiech rozluźnia i powoduje lepsze samopoczucie. Jeśli trudno jest żyć i granie osobistej sztuki jest dramatem (a może tak być, jak wcześniej analizowaliśmy), to szukaj towarzystwa albo obrazu wizualnego, który spowoduje Twoją radość.

244

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

Umiejętność śmiania się świadczy o klasie zawodnika, w szczególności, jeśli ten śmiech dotyczy jego samego, bo jest obnażeniem osobistych wad i wypaczeń. Traktujemy samych siebie tak bardzo poważnie, nie widząc w tym wszystkim, jak to jest śmieszne. Uczmy się tego, bo nabieranie do siebie dystansu zacznie powodować bardziej obiektywną wewnętrzną samoocenę. Masa poradników dotyczących samodoskonalenia, rozwoju, kontaktów z innymi i ze sobą podaje takie ćwiczenie, by stanąć przed lustrem codziennie i robić głupie miny do samego siebie, śmiać się głupio do siebie itd. Jedno jest dla mnie oczywiste. Ten, kto umie to robić, tzn. robi to bez zażenowania i zawsze może to zrobić, niezależnie od okoliczności, jest Wielki przez duże „W”! Czemu? Bo taki ktoś przełamał bariery wewnętrzne „smęcącego” destrukcyjnego robaka, który tak często wpędza nas w stan smutku i przygnębienia. Dopiero gdy niezależnie od zdarzeń umiesz (nie mówię, że to robisz, tylko że zawsze możesz tak się zachować) zdystansować się do samego siebie i otaczającego Cię świata, staniesz się naprawdę wolny. A jak to sprawdzić? No właśnie w taki sposób, czy umiesz się roześmiać w chwili, która z pozoru nie pozostawia żadnych nadziei, że jest to w ogóle możliwe. Jeśli ktoś zapytałby mnie, czy umiem zastosować w swoim życiu to, co właśnie napisałem, to powiedziałbym, że nie. Nie umiem zawsze się tak zachować, nie umiem całkowicie się zdystansować. Jeszcze… Ale czasem mi się udaje i wiem, jak wiel245

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

ką ma to moc. Z każdego cytatu, z każdego mądrego zdania czytający wyciągnie tylko tyle, na ile jest gotów w danym momencie. Słowa Emersona znaczą dla mnie między innymi to, że jeśli będziesz umiał śmiać się wesoło, to będziesz mógł rządzić swoim światem. Światem własnych myśli, przekonań i osądów. To jednoznaczne z tym, że jeśli Ty się śmiejesz, to Twój świat się śmieje. Pozwalasz na to, by radość, uniesienie i szczęście gościły pod dachem Twojego świata.

Żartobliwy nastrój i poczucie humoru nie zostawiają miejsca dla depresji. Chögyam Trungpa

Widziałeś kiedyś kogoś, kto ma depresję i się śmieje (nie licząc depresji maniakalnej)? To tak samo jak przy ćwiczeniu, kiedy prosimy kogoś o to, by się wyprostował i powiedział, że jest w depresji. Nie za bardzo te zestawienia idą ze sobą w parze. Śmiech wyklucza rozpacz, tak samo jak przygarbiona, powłócząca nogami postać z zapadniętą klatką piersiową sama prosi się o to, by przykleił się do niej jakiś „zdruzgotany życiem duch”. Pamiętając o tym, że podobne przyciąga podobne, należy wykorzystać ten fakt. Swój do swego ciągnie, mówi porzekadło. Czasem jest tak, że ktoś nas wyciągnie i umieści w towa246

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

rzystwie śmiechu i radości w chwili, kiedy mamy cały świat w …. I co się wtedy dzieje? Przejmujemy nastrój otoczenia. O czym to świadczy – lub inaczej – w jaki sposób możemy to wykorzystać, by uczynić nasze życie nieco łatwiejszym, przyjemniejszym? Zamiast sięgać po amerykański „Prozac” czy jakieś inne świństwo, idźmy tam, gdzie ludzie się bawią i skaczą, nawet jeśli jest to ostatnia rzecz, na którą mamy ochotę. Jak wspomniałem wcześniej, do pewnych rzeczy musimy się zmusić. Jak to się mówi, jeśli chcesz być człowiekiem sukcesu, rób to, co trzeba, wtedy, kiedy trzeba, czy Ci się to podoba, czy nie. Nie ulega wątpliwości, że czasem chcemy być sami, czasem nawet potrzebujemy czasu, by się pomartwić czy poużalać nad sobą. Zgoda, czasem jest to nam potrzebne. Ale jeśli nasze dramaty nie będą przeplatane komediami, to nasze życie nie tylko będzie jednostronne, ale również bezbarwne. Monotonia nas zabija. Jeśli coś jest monotonne, to z czasem zaczyna być nudne. Słodkie – owszem, ale za słodkie – nie bardzo. Tragiczne – zgoda, ale zbyt tragiczne – niekoniecznie. Umiar i równowaga są potrzebne także tu, gdzie się zamartwiamy. Jest taki sposób, który całkiem niedawno zaadoptowałem… no właśnie. Pamięć absolutna… Niech zatem wybaczy mi autor tego pomysłu, że nie gloryfikuję teraz jego nazwiska. Sposób jest z pozoru banalny. Jestem zmartwiony, mam problem czy jakiegoś innego dowolnego gwoździa, który tkwi w mojej trumnie. Mówię sobie tak: „OK szarości i poniżeniu, OK problemie. Teraz cię mam

247

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

i martwię się tobą. Ale jedno musisz wiedzieć. Martwię się tobą do godziny siedemnastej dwanaście, czyli będę się jeszcze martwił przez siedem i pół minuty.” I co dalej? O siedemnastej dwanaście przestaję się martwić. Kiedy o tym przeczytałem, pomyślałem, że to taki wybieg, żeby książka, którą czytam, była grubsza. Myślałem tak, dopóki tego nie zastosowałem w praktyce. Efekty przerosły moje oczekiwania. Nie wiem dokładnie, jak to działa, a mogę się tylko domyślać, że deklaracja i ustalenie z samym sobą, że przestaję się martwić o tej i o tej godzinie, wywierają mocny wpływ na wyżej wspomnianego „destrukcyjnego robaka”. O siedemnastej dwanaście, nie wiedzieć czemu, mój nastrój ulega natychmiastowej poprawie. Zakładam kolejną maskę i odgrywam kolejną rolę w moim teatrze.

Sukces jest związany ze szczęśliwym życiem. Szczęśliwe życie jest natomiast szeregiem szczęśliwych momentów. Jednak większość ludzi nie pozwala zaistnieć tym chwilom szczęścia, ponieważ są oni ciągle zajęci pogonią za szczęśliwym życiem. Esther i Jerry Hicks

Czyli mówiąc innymi słowy, tyle roboty, że nie ma czasu załadować taczek, którymi wozimy wywożony gruz (wybacz, jeśli 248

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

pewne metafory padają zbyt często). Wracamy na naszą osobistą scenę. Jeśli chcemy często odczuwać radosne chwile, w których się śmiejemy i w których świat jest piękny i kolorowy, to będzie zasadne działanie w stylu „okazuję radość, kiedy to tylko możliwe”. Prawo przyciągania mówi o tym, że chcąc wzniosłych, radosnych nastrojów, musimy jak najwięcej się na nich koncentrować. A kiedy najlepiej się na nich koncentrujemy? Wtedy, kiedy je odtwarzamy. Kółko się zamyka tak samo jak w naszym cytacie. Czy kiedyś płakałeś ze szczęścia? Czy zdarzyło Ci się kiedyś śmiać się do łez? Co musi spowodować, by takie uczucie zagościło w Twoim sercu znowu? Jakie okoliczności towarzyszyły temu, że szczęście wylewało się wyimaginowanymi uszami? Nie pracujmy nad tym, by nasze życie było szczęśliwe, pracujmy nad tym, by w naszym życiu było jak najwięcej szczęśliwych chwil. A czy to przypadkiem nie jedno i to samo? Być może, ale takie stwierdzenie czy taka konstrukcja myślowa pozwoli nam zwrócić się w kierunku działań operacyjnych. Bo to tak samo jak z wizją i ustalaniem celów. W naszym przypadku wizja to szczęśliwe życie. A cele będą tożsame z koncentracją, by tworzyć świadomie chwile szczęścia. To pierwsze jest ogólnym kierunkiem, to drugie może być policzalne i zmierzone. Obejrzę komedię w kinie, spotkam się z wesołym towarzystwem, popatrzę na wygłupy psiaków w ogrodzie. Dostarczę sobie wymier-

249

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

nych i policzalnych (czas, miejsce, ilość spędzonych na rozrywce godzin) doznań, czyniąc moje życie szeregiem zabawnych, radosnych i szczęśliwych z punktu obserwatora czy uczestnika wydarzeń.

Pomyśl tylko – ten poranek nigdy więcej nie wzejdzie. Dante

Siedzę sobie w fotelu i piszę ten rozdział książki. Piszę sugestie dotyczące radości i szczęścia, uśmiechu i umiejętności wkomponowania go w teatr życia. Spoglądam w okno. Widzę drzewa. Chyba świerki, są bardzo duże. Mogę je obserwować, bo akurat moja radosna druga połowa (a może pierwsza) pozdejmowała firanki i coś tam przy nich majstruje w drugim pokoju. Jako że okna są bez firanek, mogę bez przeszkód obserwować rosnące za nimi drzewa. Mogłem tak naprawdę zrobić to wcześniej, mieszkam tu wszakże jakiś już czas. Ale ta chwila zdarza się właśnie teraz. Uwielbiam patrzeć na rosnącą przyrodę. Lubię patrzeć na drzewa. Szczególnie wtedy, kiedy po zimie ziemia budzi się do życia. To właśnie teraz. Rozkładam się wygodnie w fotelu i zamiast pisać, pozwalam sobie na to, by moje oczy wędrowały po gałęziach drzew. Czuję radość. Moje oczy uśmie250

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT X

chają się. Po chwili ja się uśmiecham. Po chwili zaczynam się śmiać. Trwa to kolejną chwilę. Wracam do pisania i czytam kolejny cytat, co do którego nie miałem pewności, czy tutaj pasuje. Teraz wiem, że ta chwila, którą przeżyłem przed momentem, nigdy więcej nie wróci. Nigdy więcej, już nigdy w takiej konfiguracji nie będę mógł przeżyć poprzedniej chwili tak jak teraz. Już nigdy więcej nie zaistnieją takie okoliczności, które tworzą ten specyficzny klimat. Po raz kolejny się uśmiecham, bo wiem, że przeżyłem tę chwilę dobrze. Po prostu byłem szczęśliwy…

251

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

AKT XI

Zaufaj, czyli jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie – W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen – wymawiając te słowa i czyniąc znak krzyża na swojej piersi, Natalia wstała z kolan. Trudno było jej się wyprostować, bo klęczała tak przeszło piętnaście minut. Kiedy w nogach wróciło już normalne krążenie, skierowała się do wyjścia. „Swoją drogą to dziwne, że o tej porze katedra jest otwarta” – pomyślała i kiedy stanęła przed drzwiami wejściowymi, otuliły ją promienie ciepłego majowego słońca. Rozejrzała się dookoła. Ptaki na pobliskich drzewach wesoło odgrywały swoje przeboje, czyniąc atmosferę wokół kościoła jeszcze bardziej tajemniczą i magiczną. „Jaki świat jest piękny” – przebiegło przez myśl Natalii. Za każdym razem, kiedy miała możliwość pójść do kościoła i pomodlić się o coś, na co w danym momencie swego życia czekała, robiło się jej jakoś tak lekko i radośnie. To chyba normalne, że jeśli człowiek powie, co leży mu na sercu i komuś się wygada, czuje się lepiej. A przecież któż do tego nadaje się lepiej niż sam Bóg? Jemu zawsze można powiedzieć wszystko, zdradzić każdą ta252

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

jemnicę, powierzyć każdy sekret, mając pewność, że nie powie o tym nikomu. Bóg najzwyczajniej w świecie nas nie zdradzi. I co do tego Natalia nie miała wątpliwości. Idąc wąską alejką przy kościelnym murze, myślała o ostatnich miesiącach swojego życia. A było o czym myśleć. Nic nie szło tak jak trzeba. Zawaliło się dokładnie wszystko. Straciła pracę, bo ktoś niesprawiedliwie oskarżył ją o kradzież sklepowego towaru w miejscu, gdzie była ekspedientką. A tak naprawdę nie ktoś, tylko „życzliwa” koleżanka, która z pozoru mogła się kreować na jej przyjaciółkę. „Jacy ludzie są nikczemni” – myślał Natalia. Aby przypodobać się swojemu szefowi, jej koleżanka z pracy zmyśliła historyjkę o tym, jak na poprzedniej zmianie zniknęło pół palety towaru przywiezionego przez firmę spedycyjną. Pech chciał, że akurat była to zmiana Natalii. Na nic zdały się tłumaczenia i przysięgania, że to nie ona. Szef nie chciał jej słuchać i uwierzył nieszczerej przyjaciółce, która prawdopodobnie sama ukradła towar. Ale to były tylko przypuszczenia Natalii, których sama nie była do końca pewna. Kolejnym nieszczęściem w jej oczach był fakt, że w zeszłym tygodniu Natalię rzucił mężczyzna, z którym się spotykała od kilku lat. Spotykała się, bo nie był to zalegalizowany związek. Taki luźny, na zasadzie zaufania. I ten fakt był kolejnym, który nie dawał powodów do radości, bo Natalia naprawdę kochała swojego przyjaciela. Cóż, kiedy on zdecydował, że należy zakończyć związek, który według niego i tak nie miał szans na przetrwanie. I choć wydawać by

253

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

się mogło, że taka ilość życiowych niepowodzeń jest w stanie doprowadzić człowieka na skraj rozpaczy, to Natalia wiedziała, że zawsze po pochmurnych i zimnych dniach wychodzi słońce. Nie dlatego, że człowiek tego chce czy nie, ale dlatego, że we wszystkim, co dzieje się we wszechświecie, istnieje równowaga. Ta siła, jaką miała w sobie, wypływała z wiary we Wszechmogącego i Dobrego Boga Ojca. I choć nie można było powiedzieć, że Natalia była praktykującą osobą, uczęszczającą regularnie na zgromadzenia wyznawców wiary, to jej ufność w potęgę boskiej sprawiedliwości była ogromna. Wchodząc po schodach bloku, w którym mieszkała, poczuła ucisk w splocie słonecznym. To często był sygnał, że coś niekoniecznie przyjemnego może się wydarzyć. „Ale cóż jeszcze gorszego mogłoby się wydarzyć?” – pomyślała Natalia i zignorowała sygnał. Weszła do mieszkania, położyła torebkę i usiadła na fotelu, nie zdejmując nawet butów. Nie zdążyła jeszcze dobrze usiąść, jak zadźwięczał dzwonek do drzwi. Otworzyła i, ku swemu zdziwieniu, ujrzała właściciela mieszkania. – Dzień dobry, pani Natalio. – Dzień dobry – odpowiedziała. – Przejdę od razu do rzeczy. Za trzy dni wraca moja córka z zagranicy i do tego czasu musi się pani wyprowadzić. Bardzo mi przykro, że to tak nagle, ale ja dowiedziałem się o tym przed

254

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

chwilą. No sama pani rozumie… w tej sytuacji… nie mam innego wyjścia. – Ale jak mam w ciągu trzech dni znaleźć nowe mieszkanie? – próbowała ratować beznadziejnie wyglądającą sytuację. – Wiem, że to nie do końca jest w porządku. Ale proszę mi wierzyć, że nie mam wyjścia. Jeszcze raz bardzo mi przykro. Za trzy dni pojawię się, żeby odebrać klucze do mieszkania. Do widzenia pani – powiedział, po czym odwrócił się na pięcie i wyszedł. Natalia stała jak słup soli. – Do tego jeszcze to… – jęknęła i osunęła się bezwładnie na fotel. Po chwili wstała, sięgnęła do barku i wyjęła butelkę swojego ulubionego wina. Nalała kieliszek, potem drugi, trzeci… rozluźniła się. Idąc wieczorem chodnikiem, nie wiadomo gdzie i po co, modliła się. „Dobry Boże, co się dzieje. Proszę, pomóż mi. Zrób coś. Tak bardzo Cię kocham, tak Ci wierzę, ale proszę zrób coś z moim życiem, pomóż mi, bo sama nie dam sobie rady…” Takie i inne słowa wypowiadała w myślach, idąc przed siebie. Nastał późny wieczór i dopiero zorientowała się, że dobrze by było mimo wszystko wrócić do mieszkania. Wchodząc na jezdnię, usłyszała przeraźliwy pisk hamulców. Zdążyła odwrócić głowę w stronę, z której doszedł ją hałas. Chwilę potem przeraźliwy ból w kolanie. Uderzenie i cała sytuacja jakby w zwolnionym

255

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

tempie. Uderzona czuła, jak przelatuje parę metrów w powietrzu. Później upadek, uderzenie głową o nawierzchnię jezdni i wszystko to w zwolnionym tempie. Nagły ból pod czaszką, a może czaszki – nie miała czasu się zastanawiać. I spokój. Ból i spokój. Leżała na plecach. Ktoś wysiadł z samochodu. Zaczął krzyczeć, ujrzawszy krew. Nie wiadomo skąd, nagle wokół znaleźli się ludzie. „To dziwne…” – myślała Natalia, która nie straciła przytomności. Wiedziała, co się stało. Wiedziała, że potrącił ją samochód. Ale nie bała się. Niewiele słyszała, widziała sytuację jakby przez mgłę, ale nie bała się. „To dziwne… skąd tylu ludzi. Jest przecież wieczór, na ulicach nie było praktycznie nikogo. A więc skąd tu tylu ludzi?” Stali i patrzyli się. Ludzie zawsze są żądni krwi. Nie wiadomo czemu, przyciąga ich wszystko, co sensacyjne. Wypadek, kraksa, pożar, samochód na sygnale. Samochód na sygnale, samochód na sygnale, samochód na sygnale… – Proszę się odsunąć – ryknął barczysty sanitariusz, energicznym gestem powodując, że tłum odstąpił od kobiety leżącej na jezdni. „Boże, wiem, że jestem bezpieczna. Boże, wiem, że jesteś blisko. Wiem… wiem…” – wyszeptała te słowa i straciła przytomność. Nazajutrz, kiedy się ocknęła, przy jej łóżku siedział lekarz. Wysoki, szczupły, z dużymi niebieskimi oczami. Patrzył na nią. Wyglądał jak anioł w swoim białym fartuchu. 256

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

– Jestem w niebie? – zapytała nieśmiało Natalia. – Nie, na Boga! Jeszcze nie! – natychmiast odpowiedział lekarz, śmiejąc się na całe gardło. Takiego śmiechu Natalia już dawno nie słyszała. Uświadomiła sobie, jak rzadko w jej życiu gościły radość, śmiech. – Co ze mną? – Aż dziwne, że z takiego zdarzenia wyszła pani bez szwanku. Trochę potłuczeń, parę siniaków. Jeszcze czekamy na wyniki tomografii, ale wszystko wskazuje na to, że to nic poważnego. Ktoś potężny musi nad panią czuwać, bo rzadko się zdarza, by z takiego wypadku wyjść cało. – To dobrze – wyszeptała Natalia. Młody lekarz wstał i uśmiechając się, oznajmił. – No, ja kończę już swój dyżur. Za jakiś czas przyjdzie do pani ordynator, a my spotkamy się jutro. Życzę szybkiego powrotu do zdrowia. – powiedział i popatrzył na nią jakoś dziwnie. Patrzyła, jak się oddala. Był bardzo przystojny i wysportowany. „Fajny facet” – pomyślała. Kiedy wyszedł, mogła poukładać swoje myśli. Nie za bardzo chciała, bo nie było specjalnie do czego wracać, ale te procesy odbywają się często nieświadomie.

257

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

Czy może być jeszcze gorzej? Wczoraj, mając na głowie tylko utratę pracy i zerwany związek, myślała, że nie. Dzisiaj sytuacja wyglądała gorzej. Zdecydowanie gorzej. Bez pracy, bez partnera, bez mieszkania, chora w szpitalu. Wszystko wskazywało na to, że gorzej być już nie może. Ale nie wiedząc czemu, nie czuła zagrożenia. Nie czuła się nawet źle. Oczywiście po pewnym czasie logiczny umysł zaczął gonić jak wściekła małpa po drzewie. „Co teraz będzie? Jak dalej to wszystko się potoczy?” Nie miała specjalnie możliwości, żeby działać. Wieczorem dowiedziała się, że najwcześniej ze szpitala będzie mogła wyjść dopiero za tydzień, jeśli nie wystąpią jakieś dodatkowe powikłania, które w takich okolicznościach lubią sobie czasem wyjść na światło dzienne po pewnym czasie. Zadzwoniła do właściciela mieszkania, który „łaskawie” stwierdził, że swoje rzeczy może zabrać po wyjściu ze szpitala, co nie zmienia faktu, że jego córka wprowadza się do mieszkania natychmiast po tym, jak wróci z zagranicy. Jedyne, co zostało Natalii, to modlitwa. A więc leżała i modliła się. I choć nie była specjalnie przekonana do określonych form modlitewnych, nie wiedząc do końca dlaczego, poprosiła salową o różaniec, który ta zresztą bardzo chętnie jej przyniosła. Natalia czytała kiedyś, że modlitwa różańcowa do Matki Marii często pomagała ludziom w ich trudnych życiowych sytuacjach. Nie miała nic do stracenia, a wszystko do zyskania.

258

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

Minęły trzy dni i Natalia nie była w stanie policzyć, ile razy odmówiła różaniec. Odmawiała go w dzień i w nocy, jak w transie, tak jakby ta czynność miała zmienić całe jej życie. Tak jakby od tego różańca zależało wszystko. Odmawiając go, czuła się coraz lepiej. Czuła się coraz silniejsza i nie wiedziała, czy powodem takiego stanu rzeczy były zabiegi lekarzy i odpoczynek, czy działanie jakiejś siły wyższej. Jedno było pewne. Czuła w sobie coraz większą moc. Wiedziała, że kiedy wyjdzie ze szpitala, to da sobie radę. Za wszelką cenę da sobie radę i nie pozwoli, by życie zadrwiło z niej po raz kolejny. W czwartym dniu pobytu, kiedy czuła się już całkiem dobrze, pojawił się znów ten sam lekarz, którego zastała przy swoim łóżku w momencie, kiedy przebudziła się po nocnej przygodzie na drodze. – Witam naszą rekonwalescentkę! Jak się dzisiaj czujemy? – Doskonale. Chciałabym już stąd wyjść. – Rozumiem, ale jeszcze trochę musimy panią przytrzymać. Takie procedury – odparł, oglądając jej kartę szpitalną. – Wydaje się, że wszystko jest w porządku. Spojrzał na nią i patrzył przez chwilę. Natalia poczuła się nieswojo. Patrzył na nią trochę inaczej, niż lekarz patrzy na pacjentkę. I robił to bez żadnej żenady, uśmiechając się raczej jak amant filmowy niż jak doktor.

259

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

– Dlaczego pan mi się tak przygląda? – Bo pani jest bardzo ładna. Zaczerwieniła się. Natalia była rzeczywiście piękna, ale rzadko kto jej o tym mówił. Nigdy nie siliła się na specjalne podkreślanie swojej urody. Nie to było dla niej najważniejsze. Dla niej zawsze ważniejsze było to, co jest w środku. – Proszę mnie nie zawstydzać – odpowiedziała, zalewając się rumieńcem. – Nie miałem takiego zamiaru, natomiast jeśli pani pozwoli, zaproszę panią na kawę, jak już zakończy pani leczenie w naszym szpitalu. – Czy w ten sposób podrywa pan wszystkie pacjentki? – Tylko te, które mi się podobają. To jak z tą kawą? Natalia chwilę się wahała. – Zgoda – odpowiedziała, myśląc sobie, że i tak nie ma nic do stracenia. Poza tym ten lekarz naprawdę jej się podobał. Kilka dni później siedzieli w kawiarni, pijąc sok z marchwi. Miała być kawa, ale ani jedno, ani drugie kawy nie piło. Rozmawiali o tym, o czym zwykle rozmawia kobieta z mężczyzną, kiedy spotkają się na pierwszej randce. O sobie. Kiedy Natalia opowiedziała młodemu lekarzowi o okolicznościach, w jakich znalazła się w szpitalu, ten wcale się nie zdziwił.

260

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

– Widocznie był tylko taki sposób, żebyśmy mogli się spotkać. Bardzo mi się podobasz Natalio, co jest chyba zrozumiałe, bo zaprosiłem cię na tę dziwną „kawę”. Ale jest jeszcze coś, o czym chciałem ci powiedzieć. Kiedy leżałaś tej nocy, kiedy cię przywieziono do szpitala, siedziałem przy twoim łóżku. Patrzyłem na ciebie, patrzyłem na twoją twarz, tylko tyle mogłem zobaczyć, bo głowę miałaś zabandażowaną. I może to, co powiem, wyda ci się dziwne, ale niedawno śniła mi się dziewczyna, a właściwie żona, bo brałem z tą dziewczyną ślub. Ta dziewczyna… wyglądała jak ty. Natalia poczuła gorąco w splocie słonecznym, a później w całym ciele. Patrzyła na niego. Nie wiedziała, co powiedzieć. Nie mogła wykrztusić słowa. – Nie chcę, żebyś pomyślała sobie, że mówię to każdej spotkanej dziewczynie. Tak właściwie nie mówiłem tego żadnej innej. Moja śmiałość zarówno w momencie, kiedy cię zapraszałem, jak i teraz, nie wynika z mojego charakteru. Nie wiem, czemu mówię ci te rzeczy. Wiem tylko jedno, że to, co mówię, jest prawdą. I jeszcze wiem, że to, co mówię, może wydawać ci się absurdalne i głupie. – Nie, wcale nie, tylko… nie wiem, co mam powiedzieć. – Posłuchaj, jest jeszcze jedno, o czym chciałem ci powiedzieć. – Aż się boję – odpowiedziała Natalia, próbując udawać luz. Ale i tak jej nie wyszło.

261

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

– Za trzy tygodnie kończę staż w tym szpitalu i wyjeżdżam za granicę. Wyjeżdżam na dwa lata. Wyjedziesz ze mną? Natalia nie mogła uwierzyć własnym uszom. Nie dość, że nie wiedziała, co ma o tym wszystkim myśleć, to jeszcze taka propozycja. – Wyjechać z tobą za granicę? Przecież znamy się raptem parę dni! – A ile czasu potrzebujesz, żeby mnie poznać? – A ile ty potrzebujesz, przecież ty też nic o mnie nie wiesz? – Wiesz, może znowu cię zdziwię, ale czuję, jakbym znał cię zawsze. – A jak będziemy żyć, z czego… – Natalio, to nie problem. To żaden problem. Tam, gdzie mielibyśmy pojechać… Minuty zamieniły się w godziny. Poznała cały plan. Kiedy on mówił, ona słuchała. Wszystko, o czym mówił, odpowiadało jej. Patrząc na niego, czuła, że to może być ten. Właśnie ten. Właśnie on. Rozstali się. Natalia obiecała, że się zastanowi, choć zanim się rozstali, miała już ochotę powiedzieć „tak”. Wróciła do swego tymczasowego domu. Od kilku dni mieszkała z koleżanką, która dowiedziawszy się, co ją spotkało, zaproponowała wspólne lokum na jakiś czas, dopóki sprawy Natalii się nie ułożą. Wróciwszy, zwierzyła się znajomej. 262

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

– No i co zrobisz? – zapytała przyjaciółka, poznawszy całą historię. – Jeszcze nie wiem… Muszę się z tym przespać. – Chyba z nim – zachichotała koleżanka. – Nie żartuj, to poważna sprawa. – A czy ja twierdzę, że nie? Kiedy położyła się spać, nie mogła usnąć. Wyjęła swój różaniec i zaczęła go odmawiać, prosząc o pomoc i radę siłę wyższą. Tak usnęła. Tej nocy nie śniło jej się nic. Ale kiedy rano wstała, wiedziała już wszystko. Nie po to straciła wcześniej wszystko, by zastanawiać się teraz, czy zostawić za sobą to, co i tak było tylko ulotnym wspomnieniem. Czuła to samo, co on. Była pewna, a więc nie było w niej żadnej niepewności, kiedy widząc się z nim tego dnia, oznajmiła. – A więc kiedy wyjeżdżamy?

Zbliż się do Boga, a On zbliży się do Ciebie. Wallace D.Wattles

Jedna z najważniejszych zasad, jakie funkcjonują we wszechświecie, brzmi: zaufaj Bogu. Jest o wiele mniej istotne to, jak postrzegamy samą instytucję Boga, niż to, jakim darzymy go

263

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

zaufaniem. Tytuł aktu XI brzmi: Jak Kuba Bogu tak Bóg Kubie. Jest wiele zależności, jakie mogą wynikać z tego prostego, ale jakże mądrego zdania. Zanim zagłębimy się w poważniejsze analizy, warto uświadomić sobie, co daje nam zaufanie do Boga, czyli inaczej rzecz ujmując, dlaczego takie podejście jest na początku właściwe, a później najzwyczajniej na świecie opłacalne. I trudno mówić o tym zagadnieniu, nie dotykając niewidzialnych sfer naszego istnienia oraz nie wiedząc, jaki jest rzeczywisty i najprawdziwszy cel naszej egzystencji. Odpowiedź dotycząca tego, co tak naprawdę mamy zrobić czy co udowodnić naszym życiem, jest zawarta w sentencji naszego cytatu. Wynika z niej (choć niejednoznacznie i nie wprost), że celem nadrzędnym istoty ludzkiej jest to, by zbliżyć się do Boga, a w konsekwencji stać się z nim jednością, doświadczając boskości we wszystkim i wszędzie. Taki wniosek będzie prawdopodobnie wypływał w momencie, kiedy uda nam się spojrzeć obiektywnie i przeanalizować to, co mówią właściwie wszystkie religie światowe oraz systemy wyznaniowe. Do takich wniosków doszli oświeceni ludzie w ciągu tysiącleci życia na Ziemi. Wiara pomaga ludziom żyć. Pomaga przenosić góry i dokonywać nieprzeciętnych rzeczy. A wiara w coś to nic innego jak zaufanie, że obiekt naszej koncentracji istnieje naprawdę. Wiara będzie się tym różniła od wiedzy, że jeszcze nie doświadczyliśmy, ale wierzymy, że tak jest. A zatem zanim będziemy wiedzieli, musi-

264

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

my zaufać. Umiejętność zaufania Bogu to potężne narzędzie transformacyjne człowieka. To również zaplecze, które umożliwia nam udźwignięcie często ciężaru, który pozornie przekracza granice naszych możliwości i umiejętności. Zaufanie co do tego, że ktoś potężniejszy, a jednocześnie ogromnie nas miłujący, zawsze czuwa i jest gotowy odpowiedzieć na nasze modlitwy, czyni nasze życie zasadnym i sensownym, nawet jeśli czasem wydaje nam się, że jest ono okrutne i bezwzględne. Na deskach naszego osobistego teatru, w którym odgrywamy osobistą sztukę życia, zaufanie w stosunku do Boga jest nie tylko czynnikiem warunkującym wsparcie w trudnych sytuacjach, ale uczy nas poczucia wdzięczności, dając możliwość podziękowania za niesioną pomoc. Jednak nadrzędnym warunkiem korzystnego obrotu spraw będzie nasza umiejętność zbliżenia się do Boga, bo właśnie nasza umiejętność czy może raczej chęć takiego zbliżenia będzie gwarantowała powodzenie. Siła naszego pragnienia zbliżenia się do Boga będzie wprost proporcjonalna do tego, na ile Bóg zbliży się do nas. Z pozoru może się to wydawać odrobinę naciągane, bo to przecież Bóg jest Bogiem i wystarczyłoby, żeby to On, Wszechmocny, zechciał tylko odrobinę, a już nasze zespolenie się z nim musiałoby nastąpić w sposób natychmiastowy. I pewnie jest to prawda, natomiast światem, w którym żyjemy, rządzą określone prawa. Jedno z nich brzmi tak, że bez naszej wolnej woli, która zdecyduje, że chcemy zbliżyć się do Boga,

265

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

On sam tego nie zrobi, choć paradoksalnie jest tak blisko nas, czyli w okolicach naszego serca. Powód takiego „zarządzenia” jest prosty. Bóg w swej nieskończonej dobroci i mądrości dał człowiekowi wolną wolę po to, by mógł on wybrać w sposób świadomy, jak szybko pragnie wrócić do swojego źródła, stając się jednością ze swoim stwórcą. Dlatego właśnie zasada, że jeśli chcesz, by Bóg zbliżył się do Ciebie, to musisz sam się do niego zbliżyć, ma sens. To, jak szybko nastąpi to zbliżenie czy może w jakim tempie będzie postępowało (bo w tym układzie cel to również droga), będzie zależało od wielkości ludzkiego pragnienia, czyli od tego, jak bardzo Ty tego chcesz.

Pomoc nie przychodzi do tych, którzy jej potrzebują, ale do tych, którzy na nią zasłużyli. Bodo Schäfer

Idąc tym tokiem rozumowania, możemy powiedzieć, że ze zbliżaniem się do Boga czy z zaufaniem, jakim go obdarzamy, dając zielone światło do tego, by istniał On naprawdę i jaśniał w naszym życiu, wskazując nam właściwy kierunek i prowadząc nas wąską, ale słuszną drogą, będzie podobnie jak z osiąganiem sukcesu. Nagroda przyjdzie dopiero wtedy, kiedy naprawdę na nią zasłużymy i kiedy „zapłacimy za nią z góry”. Nasz kolejny „dostarczyciel” cytatu uj266

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

muje to w ten sposób, że pomoc przychodzi do tych, którzy na nią zasłużyli. A czym jest nasze zbliżenie się do Boga, jeśli nie pomocą udzielaną z Jego strony pod wpływem naszego pragnienia, by to właśnie On niósł nam ową pomoc? Jest takie powiedzenie, że w życiu łatwiej mają ludzie, którzy w coś wierzą. Mówiąc konkretniej, pewnie jest łatwiej tym, którzy wierzą w jakąś siłę wyższą, często nazywaną właśnie Bogiem. Bo samo słowo „Bóg” nic nie znaczy. Znaczenia nabiera ono dopiero wtedy, kiedy jego treść styka się z naszym systemem wartości i zrozumienia, a co za tym idzie – z naszą interpretacją Jego definicji. Jeśli zatem będziemy w stanie odpowiednio mocno zbliżyć się do naszego stwórcy, wtedy jest wielce prawdopodobne, że nasze życie będzie nie tylko łatwiejsze i bardziej przyjemne, ale z całą pewnością nabierze większego sensu dla nas samych, przez co pomoże nam wznosić się coraz wyżej, aż do ostatecznego celu naszej egzystencji. Żeby jednak wyjąć, trzeba najpierw włożyć. Żeby otrzymać, trzeba najpierw dać, żeby być kochanym, trzeba najpierw pokochać. Jeśli więc potrzebujemy pomocy, a przecież potrzebujemy jej tak często, to wydaje się ze wszech miar rozsądnym, żeby po pomoc i wsparcie kierować się do tego, czy tej, która zawsze jej udzieli i zawsze udzieli takiej, jaka jest nam w danym momencie potrzebna. A nie podlega chyba wątpliwości, że właśnie taką instancją jest Bóg. Któż lepiej niż On może wiedzieć, czego nam potrzeba w danej chwili. Prawda jest taka, że

267

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

sami często nie wiemy, co dla nas samych jest dobre, a to z tego prostego powodu, że nasza percepcja w swej konstrukcji jest mocno ograniczona w stosunku do tego, co zachodzi na płaszczyźnie globalnej naszego życia. Gdyby było inaczej, zawsze umielibyśmy bezbłędnie postępować, rozumować i działać, a tak przecież nie jest. Jednak dodać należy w tym miejscu, że takie podejście traktujące Boga jak przyjaciela wymaga naprawdę potężnej wiary, która dopiero z czasem przeradza się w wiedzę, którą można potwierdzić doświadczalnie.

Lęk jest brakiem wiary w Boga. Terry Cole-Whittaker

Kolejny argument, który będzie zapewne przemawiał na korzyść tego, że warto zaufać Temu, który nas stworzył, to stan, w jakim się znajdujemy, kiedy bezgranicznie oddamy się w jego ręce. Destrukcyjne emocje, takie jak strach, gorycz, rozpacz, nienawiść niszczą nasz system odpornościowy i jeśli nie posiadamy umiejętności neutralizowania ich, zaczynają się problemy. Można by powiedzieć, powtarzając za T. Cole-Whittakerem, że lęk, a w konsekwencji każda jego forma, jest brakiem wiary w Boga. Oczywiście wchodzimy na grząski grunt, bo przyjmując takie założenie, czynimy od razu Boga kochającym, sprawiedliwym 268

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

i współczującym. Powiedziałem „na grząski grunt”, bo nie muszą się z tym zgodzić wyznawcy Boga surowego i karzącego. Ale nic na to nie poradzę. Mój Bóg jest Bogiem miłości i w takich kategoriach będę go postrzegał, analizując dalej ten temat. Ufność do Boga czy w Boga jest jak koło ratunkowe w trudnych chwilach i jak drogowskaz we wszystkich innych. Człowiek absolutnie ufający nie powinien się bać. Dodać należy, że taka stuprocentowa ufność nie jest nam dana, ale może być wynikiem zbliżania się do naszego pierwotnego źródła. Jeśli będziemy rozpatrywać sprawę w takiej konfiguracji i na takiej płaszczyźnie, to możemy śmiało lęk zdefiniować jako brak wiary w Boga. Co z tego wynika? Przede wszystkim to, że poziom naszej wiary wyznacza to, jak często odczuwamy lęk. Nie chciałbym, żeby zabrzmiało to zbyt mocno. Nie chodzi o to, by każde uczucie strachu wywoływało w nas winę, że nie wierzymy dosyć mocno. Nie o to chodzi. Chodzi jedynie o to, by zacząć uświadamiać sobie, że jeśli niepodważalnie wierzymy w dobrego i kochającego Boga, który jest zawsze sprawiedliwy, to nie ma konieczności, żeby odczuwać coś takiego jak strach, bo niezależnie od tego, co się wydarzy, i tak wszystko będzie na swoim miejscu. Zdaję sobie sprawę z tego, że takie podejście będzie możliwe tylko wtedy, kiedy nasza wiara będzie bardzo silna. Zdaję sobie również sprawę z faktu, że naprawdę silna i mocna wiara jest 269

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

domeną niewielu ludzi. Nie powinno jednak to nas deprymować, a jedynie mobilizować, żeby dążyć do wiary, w której lęk nie będzie miał miejsca. Już kilkakrotnie zwracałem uwagę na to, jaki jest cel życia człowieka na Ziemi (nie licząc indywidualnych lekcji). Wypada powiedzieć po raz kolejny, że celem takim jest również pozbycie się lęku poprzez „nauczenie się”, nabycie czy też dostąpienie takiego ogromu wiary, by załatwił tę kwestię raz na zawsze.

Kiedy w coś wierzysz, wierz bezwarunkowo i nieodwołalnie. Walt Disney

No i tak dochodzimy do siły wiary. Czy można w coś wierzyć częściowo? Można, wszak wiele takich przykładów wiary mamy na każdym kroku. Na ogół wierzymy „tak trochę”. Kiedy dzieje się coś, czemu musimy stawiać czoła, najczęściej brakuje nam wiary, by pokonać przeszkodę. Mówiąc o Bogu, trudno nie wspomnieć o człowieku. Bardzo jasno i obrazowo udowadniał to Chrystus. Mówiąc o samej wierze, nie można nie uwzględniać człowieka i jego wiary we własne siły… które nie są niczym innym jak boskimi siłami działającymi przez niego. I wcale nie musi to klasyfikować Boga i człowieka jako równorzędne istoty. 270

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

Chodzi o daną nam moc. Jak często zdarza nam się zwątpić we własne siły? Jak często podejmujemy się określonych zadań i nie stajemy na wysokości zadania? Jak często zdarza nam się składać deklaracje bez pokrycia i zapominać o nich, kiedy strach zajrzy nam w oczy albo gdy okoliczności pozornie wymuszają na nas zmianę decyzji? Na czym zatem budujemy fundamenty naszych marzeń, wyobrażeń i konstrukcji mentalnych? Na skałach czy na piasku? Ostatnie pytanie. Jaki warunek musi być spełniony, aby osiągnąć upragniony niebagatelny, ogromny, życiowy cel? Tym warunkiem jest właśnie niezachwiana w posadach wiara. Wydaje mi się, że człowiek powinien wierzyć w Boga, uwzględniając wiarę w siłę, która drzemie w nim samym. Bóg podobno działa przez człowieka. Jeśli tak zatem jest, to może on zadziałać jedynie przez nas. Żeby mógł to zrobić, musimy sami na to pozwolić. A pozwolimy, wierząc, że jego moc może przez nas popłynąć. Ciekawym zagadnieniem jest badanie osiągnięć ludzi, którzy odnieśli w swoim życiu nieprzeciętne rezultaty. Niektórzy wierzyli w Boga, inni w swoje siły. Jedni uznawali tylko Boską interwencję, inni upatrywali swojej siły w nich samych. Dlaczego wielu demagogów i morderców osiągnęło z pozoru tak wiele na tym świecie? Myślę, że głównym czynnikiem była „wiara w to, że mogę”! Wiara granicząca częstokroć z obsesją, że niezależnie od tego, co się wydarzy, i tak osiągnę to, czego chcę.

271

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

Wierzyć częściowo oznacza częściowo coś zdobyć. A częściowo coś zdobyć najczęściej oznacza nie zdobyć nic. Wracając do kwestii zaufania Bogu, powierzenie mu swojego życia w takim sensie, że przyjmujemy to, co spada na nas jako sprawiedliwość absolutna, nie jest żadnym unikaniem odpowiedzialności ani tchórzostwem. To największe z możliwych mistrzostwo gwarantujące nam sukces absolutny, który prędzej czy później i tak stanie się naszym udziałem. Poza tym może się jawić w rozsądnych oczach jedynie jako bohaterstwo, bo nie pozwala nam się poddać wtedy, kiedy z pozoru sprawy nie idą najlepiej. Nie chciałbym być źle zrozumiany. Absolutne zaufanie i wiara nie zwalniają nas z obowiązku dania z siebie wszystkiego i stanięcia na wysokości zadania wtedy, kiedy sytuacja tego wymaga. Pokonanie siebie to nasze zadanie. Zaufanie i bezgraniczna wiara to nasze zadanie. Bóg już wszystko co trzeba, zrobił, choć często może się nam wydawać, że jest zupełnie na odwrót. Bezgraniczna wiara i zaufanie są absolutnie na miejscu (nie licząc tego, że są niezmiernie wskazane), bo Bóg nigdy nie daje człowiekowi zadania, nie dając mu równocześnie umiejętności i narzędzi, które są potrzebne do jego realizacji. To może wydawać się zabawne, ale podobno nigdy nie dostajemy zadań ponad nasze siły. Jeśli taka świadomość powszechnie uzyska status wszechogarniający i zrozumiały dla większości, zdecydowanie łatwiej będzie zaufać, wierzyć i żyć.

272

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

Lepiej widzieć Boga we wszystkim, niż starać się go sobie wyobrazić. Neem Karoli Baba

Analizując treść naszego kolejnego cytatu, nie ma znaczenia, czy Boga będziemy postrzegać jako bezosobową energię, czy jako osobowego zarządcę wszechświata. Zwolennicy osobowego bóstwa toczą nieustanną walkę z wyznawcami boga bezosobowego. Przyglądając się bliżej temu zjawisku, nie sposób nie dostrzec, że tak naprawdę walka o rację w tym sporze jest może nie tyle bezsensowna, co bezzasadna. Wszyscy bowiem zgadzają się z tym, że istnieją kolejne boskie emanacje, które jak kolejne warstwy cebuli zawierają w sobie źródło. Zastanawiam się zatem, jakie znaczenie ma to, czy centrum jest osobowe czy bezosobowe, skoro my i tak w naszym świecie żyjemy gdzieś na jego skraju, choć nie mniej kochani niż ci najbliżej. Niezależnie od wyznawanego poglądu zgadzamy się z tym, że Bóg wszystko przenika, jest we wszystkim czy inaczej – jest wszystkim. Jeśli tak jest, a wszystko na to wskazuje, to może warto zastanowić się nad tym, by zacząć uczyć się widzieć go we wszystkim. Nasza percepcja, narządy naszych zmysłów i nasza cielesna konstrukcja są niedoskonałe. Dlatego nie możemy najpierw zobaczyć Boga, a później w niego uwierzyć. Kolejność jest taka, jak 273

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

wspomniałem, że najpierw musimy w niego uwierzyć, a później dopiero możemy poczuć, jaki On jest. Wiara sama w sobie jest ciężkim kawałkiem chleba. Można mu pomóc, zaczynając od tego, że zaczniemy dostrzegać boską obecność „we wszelkim stworzeniu”. W kwiatach, w kamieniach, w planetach, w ludziach, zwierzętach itd. Nie przywiązując się zbyt mocno do struktur fizycznych, dobrze jest sobie uświadomić, że bez inteligentnej zasady tworzenia nasz wszechświat nie mógłby funkcjonować. Jacyś naukowcy obliczyli, że powstanie życia takiego, jakie obserwujemy tu i teraz na Ziemi, byłoby niemożliwe, gdyby nie istniał doskonale skonstruowany program rozwoju i działania wszelkich sił przyrody. Nie ma możliwości, aby nasze życie powstało przypadkowo (nie pamiętam, jak wyglądał stosunek prawdopodobieństwa takiego zdarzenia, ale był on po prostu astronomiczny i w związku z tym uznany przez kręgi naukowe jako niemożliwy). To potwierdza (choć przecież to nie ci naukowcy o tym powiedzieli pierwsi), że Bóg istnieje, i jest dowodem również na to, że On i jego Myśl przenikają wszystko, wszystkich i zawsze. Czy to trudne umieć dostrzegać Boga we wszystkim? A czy to trudne zachwycić się zachodem Słońca? Czy to trudne zakochać się po same uszy? Czy to trudne dostrzec piękno w spadających płatkach śniegu? Czy to trudne stwierdzić, że śnieg pada romantycznie? Czy to wszystko jest trudne?

274

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

Przyczyną niespełnienia prośby w modlitwie jest to, że prośba jest niewłaściwa. Bard T. Spalding

No dobrze. Ale jak tu wierzyć bezgranicznie, jeśli wciąż prosimy Tego, któremu tak ufamy, a tu nic się nie dzieje. Skoro nas słyszy, wie, jak bardzo chcemy, widzi naszą niedolę, to czemu tak często błagamy, a On nie reaguje? Podaruję sobie uzasadnianie, którego głównym wątkiem są nasze pragnienia pochodzące z różnych źródeł. Taką analizę zrobiłem już w moich poprzednich książkach. Przyjrzymy się jedynie prośbie i modlitwie od strony zaufania w to, że Bóg wie, co robi. W życiu będzie nam łatwiej, lepiej i przyjemniej, jeśli wierząc, zaufamy Bogu. We wszystkim. Włącznie z tym, że jeśli go o coś prosimy, a on nam tego nie daje, to znaczy, że to, o co prosimy, nie będzie dla nas właściwe z punktu widzenia kosmicznej i naszej osobistej harmonii. Ale co to może oznaczać, że nasza prośba jest niewłaściwa? Może to oznaczać wiele różnych kombinacji. Ich złożoność i ilość nie skłaniają do tego, by nadmiernie wszystko upraszczać, próbując tworzyć schematy, dlaczego prośby nie zostały spełnione. Pokusić się można jedynie o zasygnalizowanie zagadnienia. Może być tak, że czas nie jest właści-

275

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XI

wy, aby coś się wydarzyło. Może być tak, że dostając obiekt naszych pragnień, zrobilibyśmy sobie krzywdę, na którą nie zasługujemy. Może być tak, że to, o co prosimy, nie jest nam w żadnym stopniu potrzebne do naszego życiowego doświadczenia. Może być tak, że forma modlitwy jest błędna (prośba przez negację). Może być tak, że obiekt naszych pragnień unieszczęśliwiłby zbyt wielu ludzi, którzy na to nie zasługują. I można by tak jeszcze długo. Tak jak mówiłem, nie wiemy o wszystkich zależnościach bożego planu, nawet jeśli rozpatrujemy go w tak wąskim zakresie jak życie istoty, którą jesteśmy. Nie należy zatem zbyt pochopnie oceniać tego, że nasze prośby nie zostały wysłuchane. Jedyne rozsądne, jak mi się wydaje, rozwiązanie to zaufać i nie podważać słuszności tego, co jest dla nas dobre. Z drugiej zaś strony może być tak, że to, o co prosimy, jest właśnie dla nas, tylko droga, którą musimy przejść, by to osiągnąć, jest zdecydowanie dłuższa i trudniejsza, niż nam się wydawało. W takim wypadku nie pozostaje nic innego jak wierzyć i modląc się, prosić o wsparcie, dopóki nie osiągniemy obiektu naszych pragnień. W jakich momentach decydować się na takie działanie? To już temat na oddzielną książkę…

276

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

AKT XII

Złota zasada, czyli skuteczne podejście do życia Pomagać ludziom w hospicjum – to było jej marzenie. Dlatego w hospicjum – mówiła – bo tam znajdują się ci, którym nikt już nie chce pomóc. Tam znajdują się ci, których ludzie odstawili na boczny tor. Nimi nikt się nie opiekuje. Nikt na nich nie czeka, nikt za nimi nie tęskni. Nie mają nikogo, a jeśli nawet mają, to i tak jakby nikogo nie mieli. Na jedno wychodzi. Ale przecież tam jest śmierć. To prawda, ale tam, gdzie jest śmierć, tam zawsze jest też życie. Bo czymże jest śmierć, jeśli nie nowym życiem? A co tam będziemy robili – pytam. W jaki sposób my będziemy pomagali? Zobaczymy. To nie ma znaczenia. Ważne, żeby tylko chcieć, żeby czuć, że można dać coś komuś. Swoje serce, może czas, może towarzystwo. A co tam się robi? – pytam.

277

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

Może trzyma się za rękę, może się rozmawia, może się tylko jest. Tak zwyczajnie. Po prostu. Bez zbędnych słów. A więc idziemy. Nie jest łatwo. Oprócz stu milionów własnych zmartwień, jeszcze brać sobie na głowę określony obowiązek. To nie jest tak jak z zakupem gazety. To zobowiązania. To odpowiedzialność. Wchodzimy. Ciepły, wymalowany hall. Ludzie mili, życzliwi. Czekamy, aż będzie można powiedzieć o celu naszej wizyty. Ładne łazienki, wszystko wysprzątane. A więc tak wygląda hospicjum? To wcale nie jest takie przygnębiające miejsce. Jest kolorowo. Wszędzie kwiaty. To jest miejsce, gdzie można żyć. Za chwilę rozmawiamy. Zapadnie decyzja, czy się nadajemy, czy uzyskamy zgodę na to, by móc ulżyć w cierpieniu tym, którzy tego potrzebują. Gramy o wysoką stawkę, bo tak naprawdę gramy o własne życie. Tym właśnie jest życie. Tym, że można żyć, robiąc coś dla innych. Taka głupia, niemodna teoria, która w naszym przypadku musi się pokryć z praktyką. Musi, bo to nasze życie. Przechodzimy eliminacje. Zostaliśmy zakwalifikowani. Może to trochę dziwne, że trzeba mówić, kim się jest i co się robi. Nie lubimy tego. Nie lubimy, jak ktoś wypytuje nas, skąd jesteśmy. Wolimy mówić, dokąd idziemy. Wolimy mówić o tym, gdzie jest

278

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

nasz dom i jak wygląda. Wolimy mówić o tym, co będzie i o tym, co jest. Przeszłość, którą szlifowaliśmy hall własnego smutnego przedpokoju, już odeszła. Niech zostanie za nami, pozwalając nam jedynie pamiętać, skąd jesteśmy, skąd przyszliśmy. Z drugiej strony nie ma się im co dziwić. Muszą sprawdzić, kim jesteśmy, czy kierują nami szczere intencje. To normalne, to procedura, choć może wolelibyśmy, by było inaczej. To wszystko nie ma znaczenia. To nie ma znaczenia, bo pozwolono nam robić to, co chcieliśmy. A czego chcieliśmy? Trzymać ich za rękę. Tak po prostu, tak normalnie. Możemy tam chodzić, możemy się modlić za nich, przy nich. To więcej, niż mogliśmy się spodziewać. To dużo, to bardzo dużo. Dla nas i dla nich. Pierwszy raz jest taki, jakby nie był pierwszy. Bez stresu. Normalnie, tak po prostu. To tak, jakbyśmy zawsze tam byli. Pokoje, w nich łóżka, w łóżkach ludzie. Starzy, niedołężni, stękający, czujący ciężar życia na własnych plecach, na własnych kościach, we własnych duszach. Poznajemy ten świat, a jednocześnie wiemy, że go znamy. Nic nie jest w stanie nas zaskoczyć. Starość, ból patrzący z oczu. I zainteresowanie, kim jesteśmy. A kim jesteśmy? Ludźmi, którzy szukają ludzi. Po to, by 279

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

pomóc, choć trochę, choć na chwilę, choć przez minutę móc coś z siebie dać. Tak zwyczajnie, bo tak jest dobrze. Poznajemy ich. Jedni mówią, inni nie. Jedni mogą wstawać o własnych siłach, innych trzeba podnosić, wozić i chodzić wokół nich. Patrzymy na nich i widzimy, że… są jak dzieci. Tacy bezbronni, bezradni jak małe dzieci, które nie potrafiłyby żyć bez pomocnej dłoni matki czy ojca. Moczą się, trzeba ich przewijać, leżą w pampersach. Jak dzieci. Dosłownie. Rozumieją, po co jesteśmy. Muszą zdecydować, czy chcą, by się za nich pomodlić. Przy nich, za nich. Nie wszyscy chcą. Jedni wierzą, inni stracili już dawno nadzieję. Kilkoro się zgadza. Chcą, by ktoś za nich lub może z nimi prosił o lepsze jutro, może o to, by zniknął ból, może o to, by móc spokojnie przejść na drugą stronę. Siadamy przy łóżku. Modlimy się. Dziecięco – starcze oczy próbują doszukać się w naszych spojrzeniach czegoś. Może zrozumienia, może patrzą z ciekawości. Pewnie nie codziennie przychodzą do nich obcy ludzie. Modlimy się w sposób prosty, najprostszy, w jaki potrafimy. Ona trzyma ich za rękę, ja obok. Trochę dziwnie się czuję. Ale wiem, że to ma sens i tego chcę. To ma największy sens ze wszystkiego, co w życiu robiłem. Czuję się dobrze. Odrzucam

280

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

myśli o tym miejscu i modlę się, myśląc tylko o tym, by… No właśnie. O co najlepiej się modlić? Może o ich zdrowie? A jeśli oni nie chcą być zdrowi? Wiem! Modlę się o to, co dla nich będzie najlepsze. To takie mało konkretne, a jednak to chyba najbardziej sensowne. Tylko dobry Bóg wie tak naprawdę, co jest najlepsze dla każdego z nich. Tylko on. Zmieniamy miejsce, przechodząc do innego pokoju. Ten jest ciemniejszy, wpada do niego mniej światła. Czy to przypadek, że leżą tak, a nie inaczej? Nie wiem. Modlimy się i dalej. I dalej, i dalej, i dalej. Mija kilka tygodni. Kiedyś dla nas obcy, dzisiaj już starzy znajomi. Starzy dosłownie i w przenośni. Niektórzy nas poznają, choć może bardziej ją. To ona trzyma ich za te stare schorowane ręce, które tak pragną ciepła. Tak bardzo pragną ciepła drugiego człowieka, szczególnie tego, któremu już zaufają. Niewiele pytają, rzadko mówią. Mijają kolejne tygodnie. Wiosna budzi się do życia. Ciepło słońca ogrzewa ziemię. To świat rośnie. Oni też. Kiedy wchodzimy i patrzymy na nich teraz, większość z nich jest jakby inna, bardziej pogodna. To pewnie ta pora roku. Zaczynają żyć, tak jak roślinki pod czujnym okiem Boga.

281

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

Część z nich może wyjechać na swych wózkach na słońce, popatrzeć jeszcze raz swoimi starymi oczyma na piękno, które cieszy duszę. Cieszą się, żyją inaczej, mocniej. Gdzieś w tle przechodzi niczym niezmącona i w zasadzie niezauważona informacja, że ktoś umarł. Był tu od niedawna. To była ona. Stąd odchodzą. Stąd odchodzą do Niego. Odchodzą do swojego Ojca. Siadam na słońcu, które ogrzewa moją twarz. Siedzę i patrzę na nich. Dzisiaj pierwszy raz tak tłumnie wylegli na dziedziniec przed ich domem. Przed miejscem, w którym żyją. Czasem przewiną się ci, którzy doglądają tego, by tym, którzy już nie bardzo mogą, było dobrze i komfortowo. Ci, którzy ich doglądają, to dobrzy ludzie. Ciepli. Pełni serdeczności. Podziwiam ich. To właśnie dzięki takim ludziom, tym młodszym, sprawnym, ci starzy, schorowani mogą żyć w miarę normalnie, jeśli tylko w takim miejscu jak to, da się żyć normalnie, z dala od tych, których się kochało lub kocha najbardziej. Siedzę, korzystając z promieni słońca. Myślę, czemu tak rzadko ktoś ich odwiedza. Tak rzadko przychodzi do nich ktoś z rodziny. Oni czekają wciąż. Mam wrażenie, że będą czekać już zawsze. Będą czekać już zawsze, wypowiadając świadomie lub nie imiona tych, na których czekają. A może nie zasłużyli na to, by ktoś ich odwiedzał? Może nie byli dobrymi ojcami, matkami,

282

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

siostrami i braćmi? Może stworzyli swoim najbliższym piekło na ziemi? A może byli Aniołami, których dziś już nikt nie pamięta? Może zostali zapomniani jak stare niepotrzebne fotografie, które nie są złe, ale zwyczajnie przykrył je kurz i już nikt nie chce ich oglądać? Nie wiem. I nie wiem, czy chciałbym wiedzieć. Bo tak naprawdę, jakie to ma znaczenie? Dla mnie żadnego. Dla niej też. To ludzie i to wszystko. To ludzie, którzy może i kiedyś tracili status człowieczeństwa na korzyść czegoś dziwnego, ale dzisiaj? Dzisiaj to dzieci, które w tempie ekspresowym będą szukały drogi swego pojednania z tym, który ich stworzył. A więc, po co dawać im to ciepło? Po co wnosić w serca nadzieję, po co głupio się czasem uśmiechać? Głupio, ale życzliwie. Tylko po co? Po to, by zaspokoić swoje osobiste poczucie tego, że jesteśmy dobrzy? Pewnie po części też. Nie ma potrzeby rżnąć z siebie świętego, kiedy objawia się w nas dwojaka natura. Ale głównie po co? Jaki jest nadrzędny cel? Zaczynam rozumieć dopiero wtedy, kiedy patrzę na nią, jak do nich podchodzi i co do nich mówi. Jak dotyka ich rąk, jak poprawia im poduszki. Czuję się taki mały, bo ja tak nie potrafię. Ona jest wielka. Ona jest taka wielka. Ona to robi, bo tego pra283

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

gnie i chce. Zaczynam rozumieć, choć może nie… może nawet dobrze nie zaczynam rozumieć. Ta złota zasada, to moje skuteczne podejście do życia, to jeden wielki bełkot w stosunku do tego, co robi ona. Ona ich kocha. Kocha ich naprawdę, ja to wiem. Ja to widzę, ja to czuję. Tak jest. Ta najskuteczniejsza zasada świata, niepodważalna i najważniejsza to działanie. To bezsprzecznie działanie, ale na rzecz drugiego człowieka. Na rzecz Chrystusa w drugim człowieku.

Wykształcenie to umiejętność radzenia sobie z codziennym życiem. Dale Carnegie

Uczą nas w szkołach różnych dziwnych przedmiotów. Uczą nas, jak liczyć, żeby się nie dać oszukać. Fajnie. Uczą nas, ile warstw skalnych należy przebić, żeby dotrzeć do jądra Ziemi. Fajnie. Uczą nas, kto i w jakim wieku może startować na urząd prezydencki czy tam do innego senatu. Fajnie. Uczą nas, jak zakładać maskę przeciwgazową (albo gazową), gdy ktoś zechce nas chemikaliami pozbawić tak upragnionego przecież życia. Fajnie. Jednym słowem – fajnie. Ale dwoma? Nie fajnie. Nie-

284

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

zbyt fajnie, bo nie uczą nas w szkołach, jak mamy żyć radośnie, szczęśliwie, jak na co dzień poradzić sobie z bałaganem emocjonalnym, który tak często przecież jest przez nas samych konstruowany. Jak zawsze przy podsumowaniach z cyklu złote zasady uśmiecham się do siebie. Jakżeż prosto jest pisać o złotych regułach! Jak prosto jest dawać dobre rady i mówić, co jest najważniejsze. Jednak problem jest w tym, że tak naprawdę wszystkie te złote zasady można wyrzucić na śmietnik, jeśli nie będziemy wiedzieli, jak zastosować je w momentach, kiedy życie stanie z nami oko w oko. Bo wiedzieć o nich, czytać, siedząc wygodnie w fotelu, jest niezmiernie prosto. Łatwo i przyjemnie układające się słowa mówią same za siebie. A później? Później jest już tylko życie. Wystarczy tylko… No właśnie TYLKO. Nie przepadam za rozdziałami złotych zasad… ale to dobrze brzmi. Żeby niejako usprawiedliwić się przed samym sobą, pozwolę sobie na stwierdzenie, że to, o czym teraz mówię (czasem pisząc, mówię), jest naprawdę ważne, bo wydaje mi się, że sięga głębiej niż tylko zwykłe „zrób to i to, a będzie dobrze”. Przechodząc po tym nieco przydługawym wstępie do meritum sprawy, pragnę zwrócić uwagę na następującą kwestię. Aby życie było przyjemnością egzystencji, jeśli nie permanentnie, to przynajmniej często, musimy uczyć się, jak należy żyć, jak radzić sobie z problemami, które – chcemy czy nie – i tak będą nas odwiedzały. Mó-

285

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

wimy często o ludziach wykształconych posiadających stopień magistra, doktora czy docenta. Jeśli wykształcenie jest tak dla nas istotne, to czemu nie mamy kierunków w takich dziedzinach jak na przykład sztuka szczęśliwego życia? Czemu godnym uznania jest człowiek, który otrzymuje Nagrodę Nobla w dziedzinie, powiedzmy, fizyki jądrowej, a człowiek szczęśliwy nie? Co jest ważniejsze, posiadanie tytułu naukowego czy umiejętność życia? Pewnie te pytania nie są zadawane z poziomu możliwości udzielenia odpowiedzi prawdziwie absolutnych. Może tylko rozgrzebują temat, prowokując do tego, by powiedzieć do takiego autora jak ja: „Koleś, przecież jedno z drugim się nie wyklucza. Przecież docent też może mieć doktorat z umiejętności życia.” Być może. Ale obserwując nasz świat, nie sposób oprzeć się wrażeniu, że rządzą w nim ludzie wykształceni, którzy nie tylko sami nie potrafią żyć tak, by móc brać z nich przykład, ale jeszcze do tego zmuszają innych do życia, które niewiele ma wspólnego z satysfakcją. Dlatego wydaje mi się, że warto o tym mówić. Warto mówić o tym, że warto się doktoryzować w sztuce życia. Przechodząc czy zaczynając od filozofii, psychologii, skończywszy na zagadnieniach transcendentalnych. Warto, bo działając w ten sposób, dajemy sobie możliwość poznania tego, co w innych okolicznościach nie ujrzy światła dziennego przez pryzmat naszych wyobrażeń o życiu. Nie wydaje mi się, by wagary w szkole życia lub całkowite jej zaniechanie pomagały nam rozwijać własny potencjał, któ-

286

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

rego rozwój jest niezbędnym czynnikiem do tego, by uzyskać status człowieka prawdziwego.

Aby robić niektóre rzeczy, trzeba się nauczyć ich wykonywania. Aby się tego nauczyć, trzeba je robić. Arystoteles

Przyglądając się kolejnemu cytatowi, nie sposób oprzeć się wrażeniu, że przysłowiowy doktorat życiowy musi być wynikiem działania. Ucząc się życia, nie sposób jest przeczytać „jak należy” i rozumieć. Można rozumieć, ale nie wiedzieć. Wiedza może być tylko wynikiem działania operacyjnego. Rozumienie wynika najczęściej z tego, co opanujemy rozumem. Wiedza rodzi się poprzez doświadczenie. Osobiste doświadczenie dopiero w momencie konsumpcji czy inaczej operacji na żywym organizmie staje się tym, że „wiemy”. Dlatego właśnie na początku każdego podejmowanego przez nas przedsięwzięcia tak ważne jest przygotowanie się na to, że zanim zdobędziemy umiejętności potrzebne do skutecznego działania, minie trochę czasu. Często zdarza się tak, że ludzie podejmują się w życiu przeróżnych czynności, co do których nie mają odpowiedniego przygotowania, działają zbyt pewnie, a później dziwią się, dlaczego ponieśli 287

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

klęskę. Ktoś, kto odnosi sukcesy w określonym sektorze biznesowym jako wybitny fachowiec i specjalista, w innym może okazać się kolekcjonerem przysłowiowych min. Nie inaczej ma się sytuacja z wieloma tymi, którzy nagle zdobywając określoną sumę pieniędzy, inwestują w interes, o którym mają niewielkie lub żadne pojęcie. Czy należy zatem przez całe życie trzymać się tylko jednej profesji i nie próbować innych zajęć? Oczywiście że nie i sprawa nie dotyczy wyłącznie biznesu, firmy czy zawodu. Powinniśmy eksperymentować i próbować tego, do czego czujemy powołanie, tylko mądrze. Jeśli ktoś całe życie piekł pączki, a nagle zapragnie dostać się do programu, gdzie tańczą najlepsi tancerze, to najpierw niech zacznie ćwiczyć, później niech zapisze się na zajęcia, gdzie zostanie poprowadzony przez fachowców, nabierze doświadczenia, a następnie niech startuje w castingu. Marzenia, plany i cele są po to, by je realizować, a nie po to, by dobrze wyglądały. Ale należy pamiętać o tym, że mistrzostwo jest możliwe dopiero wtedy, kiedy włożymy w nie określony wysiłek. No chyba że mamy zaczarowany ołówek lub osobistego czarodzieja. Ale doświadczenie wielu ludzi wskazuje na to, że w najlepszym razie taki czarodziej może być tylko zwykłym iluzjonistą, którego czar pryśnie zaraz po tym, jak oszukamy otaczającą nas rzeczywistość. Skuteczne podejście do życia bardzo głęboko jest osadzone na działaniu powodującym kruszenie się ograniczających nas blokad i trudności.

288

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

Nie da się, nie ćwicząc, zostać medalistą w jakiejkolwiek dziedzinie. Nawet ci, którzy mają olbrzymi talent, nie osiągną wyżyn, jeśli nie wybrukują drogi na ich szczyt pracą, stanowiącą swoisty ekwiwalent przepustki do ich osiągnięcia.

Słyszę i zapominam. Widzę i pamiętam. Robię i rozumiem. Robert Kiyosaki

Następna kwestia dotycząca skuteczności postępowania w naszym życiu. Już to omawialiśmy. Nie wystarczy jeździć na sympozja i kursy i słuchać mądrych głów. Nie wystarczy obłożyć się materiałami do samodoskonalenia, samokształcenia. Nie wystarczy obejrzeć filmy instruktażowe. Nie wystarczy śledzić to, co zrobili inni ludzie w określonych sytuacjach i jak doszli do poziomu, na którym my chcielibyśmy się dzisiaj znaleźć. Nie wystarczy. Trzeba działać, robić, organizować, tworzyć, kreować. Trzeba z całą powagą wziąć na siebie odpowiedzialność za swoje czyny i ponosić ich konsekwencje na własnej skórze. Jeśli chcemy być w życiu skuteczni, jeśli chcemy działać skutecznie, musimy uczyć się, co działa, a co nie. Co jest dobre i właściwe, a co nie. Tylko robienie, wykonywanie, osobiste działanie dostarczy nam prawdziwych dla nas informacji zwrotnych. 289

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

Chybiasz 100% strzałów, których nie wykonujesz. Wayne Gretzky

Lepiej jest zrobić nawet źle, niż żałować, że się w ogóle nie spróbowało. Wielokrotnie w tej książce powtarzał się motyw działania. I niech zostanie on motywem przewodnim. Szczęście sprzyja odważnym. Nie sposób przekonać się o słuszności swoich racji, jeśli nie zdecydujemy się sprawdzić ich w sposób doświadczalny. Statystyki wielokrotnych mistrzów sportu wskazują na pewną często pomijaną zależność. Otóż najlepsi strzelcy, liderzy, przywódcy nie są nieomylni. Popełniają wiele błędów, wiele razy zdarza im się nie trafić do bramki, do siatki, często zdarza im się nie trafić w pole. Ale nikt nie ma im tego specjalnie za złe, bo równie często ich działanie prowadzi do zwycięstwa. I zwyciężają częściej niż inni. Tym innym nie zdarza się tak często dokonywać czynów, które wznosiłyby ich na piedestał. Warto zwrócić również uwagę na to, że ci inni nie pudłują tak często jak liderzy bo… nie strzelają. Odwaga. Umiejętność poradzenia sobie z presją tego, że nie udało mi się – to wyróżnia tych, którzy zmuszają los do tego, by im służył. Michael Jordan – król koszykówki tak wiele razy pudłował, że czasami ze zdenerwowania zjadałem nie tylko całe paznokcie. Ale przychodził taki moment, taka chwila, takie minuty w me290

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

czu, że nic nie było w stanie go zatrzymać. I już nikt później nie pamiętał, że poprzedni mecz w jego wykonaniu był klapą. Nikt nie pamiętał, a już na pewno nie on sam. Wayne Gretzky, autor kolejnego cytatu, też pewnie wiedział o tym albo życie go tego nauczyło, że żeby wygrać, trzeba strzelać. Nie można zbyt długo czekać, trzeba ryzykować. Aby ryzyko było ograniczone do minimum trzeba dać z siebie wszystko, nie tylko w meczu, ale również, a może przede wszystkim – na treningu, kiedy nikt Cię nie widzi, kiedy szlifujesz swój talent po to, by wzniósł Cię na szczyt, kiedy przyjdzie na to odpowiednia pora. Nie uda się trafić, nie uda się niczego dokonać, jeśli nie oddamy strzału, jeśli nie odważymy się na to, by działać.

O wiele lepiej jest zdobywać się na śmiałe czyny i odnosić chwalebne zwycięstwa, nawet poprzeplatane porażkami, niż stać w jednym szeregu z tymi biedakami o słabym duchu, którzy nie potrafią ani się cieszyć, ani cierpieć w pełni, bo żyją w cieniu, który nie zna zwycięstwa ani porażki. Theodore Roosevelt

291

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

Ten, kto to zrozumiał i zastosował się do tego, zacznie żyć. I może nie będzie to życie wyglądające jak urlop na brzegu ciepłego morza z drinkiem w ręku. Może trzeba będzie czasem walczyć o wszystko. Może trzeba będzie czasem przegrać. Może przyjdą takie chwile, że nie będzie się chciało już żyć, bo ból będzie taki silny. Ale nie ma innego sposobu na to, by zdobyć wszystko. „Zdobyć wszystko albo wszystko przegrać” – to hasło Martina Graya, który jest autorem wielu niesamowitych książek. W jednej z nich, w swojej autobiografii, opisuje, rzecz jasna, swoje życie. Urodzony przed drugą wojną światową młody człowiek musiał poradzić sobie z taką ilością trudu, przeszkód, że starczyłoby na obdarowanie nimi tysiąca osób i każda dostałaby ogromną dawkę tragedii, jakiej świadkiem i uczestnikiem był młody chłopak, próbując przeżyć holokaust, życie w getcie warszawskim, obozy koncentracyjne i wszystko to, co los mu zsyłał. Czytając takie pozycje i dowiadując się, co przechodzili inni ludzie, my z naszymi problemami drobnymi jak pył, prawie znikamy w przestrzeni życia. Jeśli ktoś jest zdania, że życie traktuje go niesprawiedliwie, niech będzie uprzejmy sięgnąć po książkę „Wszystkim, których kochałem” wyżej wymienionego autora i kiedy ją przeczyta, zapewne zrozumie, o czym teraz mówię. Okazuje się bowiem, że człowiek może przeżyć wszystko, najgorsze piekło, jeśli tylko ma odpowiednią motywację. Nie jesteśmy sami w stanie zdać sobie sprawy z tego, jak jesteśmy silni jako jednostki ludzkie, jaki posiadamy potencjał, jeśli

292

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

tylko uwierzymy w swoje siły. Nikomu oczywiście nie życzę, by musiał się przekonywać o tym, jak silny może być człowiek, ile może znieść, w taki sposób jak pan Gray. Pragnę powiedzieć, że każdy z nas może żyć naprawdę, jeśli tylko sobie na to pozwoli. Trzeba zrozumieć, że nasze możliwości są nieograniczone i że naprawdę jedynym ograniczeniem jest nasze wyobrażenie o tym, na co nas stać. Dzisiejszy świat potrzebuje bohaterów, właśnie dzisiaj, właśnie teraz. Powtarzając za Waldemarem Witkowskim, autorem doskonałych pozycji dotyczących funkcjonowania człowieka i jego miejsca w kosmosie, teraz potrzebujemy rycerzy Jedi. „Twoja moc jest mocą Jedi, jesteś taki tak jak trzeba!” Tak często narzekamy na to, co nas otacza, zamiast chwycić życie za rogi i powalić je na kolana. To wymaga często potu, łez i krwi, ale tylko wtedy poczujemy, że żyjemy naprawdę. Tylko wtedy damy wyraz swemu człowieczeństwu, odzyskując swoją moc. Wtedy życie przestanie być dramatem, marną sztuką odgrywaną w podrzędnym, zapchlonym teatrze, a stanie się sztuką przez duże „S”. Działając w ten sposób, jesteśmy skazani na sukces, nawet jeśli po drodze odniesiemy chwilowe porażki. Pamiętajmy, że liczy się w konsekwencji nie pojedyncza przegrana bitwa, ale wygrana wojna. Dlaczego inni mają za nas zapisywać karty historii? Przecież wiemy, że historię piszą zwycięzcy.

293

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel AKT XII

Najistotniejsze jest to, co robimy z naszym życiem, a nie to, jak długo ono trwa. Spiesz się, byś dobrze żył i pomyśl sobie, że każdy dzień jest życiem. Seneka

Pomału kończymy naszą podróż. Jeśli dotrwałeś ze mną, Czytelniku, do tej pory, to znaczy, że coś po drodze musiało Cię zainteresować albo z czymś absolutnie się nie zgadzasz i dlatego chcesz do końca zobaczyć, co taki facet jak ja jeszcze będzie bredził. Przez cały praktycznie czas trwania tej książki namawiam Cię do tego, by działać, a teraz powiem… to samo. Z tą drobną różnicą, że dodam słowo „teraz”. Nie wiem, czy trzeba się spieszyć, jak radzi nam Seneka. Może tak, może nie. Żeby coś zacząć robić teraz, nie trzeba się wcale spieszyć. Ale trudno się nie zgodzić z tym, że jeśli już musimy się do czegoś spieszyć, to niech tym czymś będzie „dobre życie”. Kiedy ono będzie dobre czy lepsze, starałem się przekazać w tej książce jako mój osobisty punkt widzenia, który może być dla Ciebie właściwy lub nie. Wybór zawsze należy do Ciebie i niezależnie od tego, co i kto będzie Ci mówił, pamiętaj o tym.

294

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel Zakończenie

Zakończenie

Nasze życie jest teatrem, odgrywamy w nim swoje różne role. Czasem z sukcesem, czasem jest klapa. Niepowodzenia przychodzą, kiedy z reżyserów swoich scenariuszy stajemy się aktorami w cudzych sztukach. Merhlin

Dwanaście aktów dotyczących tego, jak ułatwiać sobie życie, mamy już za sobą. Czy powiedziane w nich zostało wszystko? Niemożliwe. Czy większa część tego, co trzeba by było powiedzieć? Mało prawdopodobne. Czy to, co zostało powiedziane, jest ważne? Nie wiem. Jedno wiem. Moje sugestie są skuteczne. Wiele razy można by mówić o tym, co jest tak naprawdę w życiu najważniejsze. Ale jest to temat, którego nie da się skończyć, a można go jedynie zacząć. Nie boję się go zacząć po swojemu, bo wiem, że może mnie to zaprowadzić tylko w dobrą stronę.

295

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel Zakończenie

„Nie poddawaj się, bądź sobą, bo życie jest za krótkie, by być kimś innym”. Kiedyś może sam stworzę tak wartościowy cytat. Dzisiaj podaję go, korzystając z sentencji filmu „Step Up 2”. Życie można porównywać do wielu scenerii, tworzyć różnorodne metafory. Dla mnie porównanie go z teatrem jest dosyć trafne. Jeśli dla Ciebie też, to fajnie. Jeśli nie, to cóż, nic na to nie poradzę. Nie mogę z tego powodu zbytnio rozpaczać. Ale zakładam, że w wielu kwestiach niezależnie od Twojego poglądu zgadzasz się ze mną. Jeśli nie, to cóż, nic na to nie poradzę…

Nigdy ludzie nie są tak banalni, jak wtedy, gdy traktują samych siebie zbyt poważnie. Oskar Wilde

296

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel Nota od autora

Nota od autora Droga Czytelniczko! Drogi Czytelniku! „Życie to jest teatr” jest piątą z kolei napisaną przeze mnie książką. Jeśli spodoba Ci się to, co w niej przeczytasz, gorąco zachęcam Cię do zapoznania się z innymi moimi książkami. Pierwsza z nich, „Jak wygrać i zadziwić świat – Zakładam firmę, czyli Program Sukcesu Firmy część I”, to poradnik na temat tego, jak uruchomić własną firmę, unikając jednocześnie poważnych i rażących błędów. Poradnik ten, jak zresztą wszystkie moje książki, jest wynikiem mojego osobistego doświadczenia i praktyki. Program Sukcesu Firmy wskaże Ci kierunki rozważań o tym, jak poprowadzić własne przedsięwzięcie, by osiągnąć sukces, dając jednocześnie sporo praktycznych rozwiązań i konstruktywnych podpowiedzi. Druga moja książka, „Sekret Rafaela, czyli jak osiągnąłem życiowy sukces”, to opowieść o człowieku, który idąc przez życie, tka jego wzór, poszukując szczęścia, spełnienia i sukcesu we wszystkich możliwych i ważnych dla niego aspektach.

297

ŻYCIE TO JEST TEATR — Marek Zabiciel Nota od autora

Kolejno trzecia i czwarta z moich książek to „Podróż do sukcesu, czyli Osobisty Program Sukcesu” oraz „I ty możesz mieć wszystko, czyli Osobisty Program Sukcesu”. Te dwie pozycje, stanowiące integralną całość, pomagają w zrozumieniu, co jest istotne, aby osiągnąć życiową harmonię i równowagę, która w moim przekonaniu jest podstawą do tego, by być szczęśliwym i odnieść sukces, grając w grę, która nazywa się życie. Więcej informacji znajdziesz na redagowanej przeze mnie stronie www.sukces.psychotronika.pl. Zapraszam i życzę Ci Sukcesów! Marek Zabiciel

298

Polecamy także poradniki Akademia sukcesu – Iwona Majewska-Opiełka Autorkę tej książki nazywa się Matką polskiej psychologii sukcesu. Jako pierwsza kobieta w Polsce zaczęła propagować ideę stałej pracy nad sobą. Napisała dotychczas 9 książek nt. sukcesu i motywacji. Potrafi w wyjątkowy sposób przekładać wiedzę, którą zdobyła na Zachodzie, na polskie realia. „Akademia sukcesu” to praktyczny i kompletny program rozwoju osobistego zaplanowany na cały rok. Podczas tworzenia tego programu autorka wykorzystała swoje wieloletnie doświadczenie zdobyte w kraju i za granicą. Nieoceniona pozycja w rozwoju własnej osobowości i w pracy z innymi. Roman T. – Trener biznesu

Psychologia zdrowego rozsądku – Witold Wójtowicz Ta książka jest dla Ciebie, jeżeli masz dosyć w swoim życiu nieskutecznych działań i wyrzutów sumienia. Prawdopodobnie działo się tak, gdyż nikt oprócz Wojtowicza nie wyjaśnił Tobie i innym, że tylko ZDROWY ROZSĄDEK przybliża nas do satysfakcji z życia. Nigdy, nikt nie wskazał Ci różnicy pomiędzy tymi dwoma, tak podobnymi sposobami myślenia i podejmowania decyzji. Krótko Polecam Dzięki tej książce naprawdę zrozumiałem co to szczęście i je osiągnąłem. Może to i banał, ale mnie pomogła – dzięki autorowi. :) Piotr Lehmann – pasjonat psychologii społecznej, ekonomista, obecnie gospodarka nieruchomościami.