Zelazny Roger - Most popiolow

Roger śelazny

Most Popiołów Bridge of Ashes, PrzełoŜył Filip Grzegorzewski

Część pierwsza Ja… Było to dnia… To… …Zobaczyłem męŜczyznę, jest… …MęŜczyzna idzie przez las. Z nim grupa innych, wszyscy myśliwi. Odziani są w skóry zwierzęce. Niosą zaostrzone, hartowane w ogniu włócznie. Moja zakończona jest kamieniem i ozdobiona ornamentem linii wyrytych czubkiem krzemiennego noŜa, który zwisa teraz na skórzanym pasku przy mojej — jego talii. MęŜczyzna ma liście we włosach, błyszczący przedmiot wisi mu na szyi, zawieszony na rzemieniu. Przedmiot ten jest źródłem mocy. Przyniósł go ze sobą z krainy duchów podmorskich. Prowadzi swych ludzi na polowanie. Człowiek o kruczoczarnych włosach — ojciec ojców ich wszystkich. Jego ciemne oczy podąŜają za tropem zwierzęcia. Pozostali z rozszerzonymi nozdrzami postępują w ciszy jego śladem. W powietrzu unosi się delikatna woń soli i wodorostów, niezbyt odległego wybrzeŜa wielkiej wody — matki nas wszystkich. MęŜczyzna unosi rękę i wszyscy stają. Wykonuje kolejny gest i pochyleni podbiegają do niego z obu stron, ustawiając się w półkolu. Znowu się zatrzymują. Posuwa się do przodu. Poprawia chwyt na rękojeści broni. I nagle jego ręce są puste. Z rozciągającej się przed nim polany dobiega ryk bólu. Wtedy pozostali ruszają do przodu z przygotowanymi włóczniami. MęŜczyzna wyciąga nóŜ i postępuje za nimi. Podchodzi do zranionego zwierzęcia, które leŜy teraz na ziemi, cięŜko dysząc; w jego boku tkwią trzy drzewca. Rozlega się ryk, gdy męŜczyzna podcina mu gardło szybkim tnącym ruchem. Inni wyciągają broń z martwego ciała. Cisza polowania ustępuje miejsca rozmowom i śmiechowi. MęŜczyzna oprawia zdobycz. Odkłada większą część mięsa do zabrania, a resztę przeznacza na zwycięską ucztę, która wkrótce nastąpi. Zapalacz ognia szuka hubki, inny znosi mu suche gałęzie na ognisko. Ktoś rozpoczyna pieśń bez melodii — rytmiczną recytację. Słońce przesuwa się na niebie w kierunku czubków drzew. Małe kwiatki rozchylają się pomiędzy korzeniami, skałami i zwalonymi pniami. Nadchodzi kolejny powiew od morza. MęŜczyzna odkrawa kolejne kawałki mięsa i podaje je zapalaczowi ognia. Nagle zamiera na chwilę w bezruchu i dotyka czubkami palców błyszczącego przedmiotu, który ma na szyi. Wyczuwa nieznaczne ciepło. Chwila niepokoju przemija. Myśliwy wzrusza ramionami. Podaje mięso towarzyszowi. Wraca, Ŝeby odkroić więcej. Nadchodzi dźwięk — głębokie, przeciągłe wycie przechodzące w długi wznoszący się ton, który następnie przeradza się w gwizd, coraz wyŜszy, aŜ do granic słyszalności. Wzbudza wibrację wskazującą, Ŝe gdzieś nadal trwa. Po pewnym czasie wycie rozlega się powtórnie — głośniej, bliŜej. Towarzyszą mu odległe trzaski i łamanie gałęzi jak w czasie przedzierania się cięŜkiego cielska przez zarośla i drzewa. MęŜczyzna kładzie dłonie na ziemi i wyczuwa drŜenie. Zrywa się na nogi. — Biegnijcie! — krzyczy do pozostałych i chwyta włócznię. — Natychmiast! Zostawcie jedzenie! Szybciej! Są mu posłuszni; pozostawiają zdobycz, ognisko. MęŜczyzna zostaje sam. Po ich odejściu zaczyna wycofywać się z lasu. Znowu słyszy wycie, które odbija się echem po lesie.

Kiedy ryk rozlega się po raz kolejny, jest tak głośny, Ŝe równie wyraźnie czuje się go, jak słyszy. MęŜczyzna pędzi w kierunku łąki, przez którą wcześniej przechodziła jego grupa. Pamięta, Ŝe pośrodku było skaliste wzniesienie… Wypada na otwartą przestrzeń i biegnie w stronę pagórka. Słysząc ryk za plecami zdaje juŜ sobie sprawę, Ŝe nie starczy mu czasu, by stoczyć głazy na ścigające go zwierzę. Zmierza w kierunku kamienistej rozpadliny, wślizguje się do niej i odwraca się schylony. Odbite światło słoneczne oślepia mu oczy, lśniąc i tańcząc na niezliczonych łuskach długiego, smukłego ciała, płaskiego ogona, powyginanych nóg i zakończonego rogiem łba. Przebierając koślawymi nogami, trąc brzuchem o ziemię bestia pędzi ze straszliwą mocą w jego stronę, zostawiając na łące głębokie bruzdy. Ani młode drzewka, ani głazy nie są w stanie jej zahamować. Drzewo rozsypuje się w drzazgi i znika pod nią zmiaŜdŜone. Potwór kręci łbem z jednej strony na drugą, gdy róg natrafia na skałę. Głaz zaczyna się ruszać, najpierw niezauwaŜalnie; kołysze się i widać coraz więcej jego mokrej, spodniej strony. Spada w końcu, staczając się na lewo, uderzony potęŜną szyją, pokrytą błyszczącą łuską mokrą od morskiej wody. Rozlega się kolejny ryk potwora, który przestępując z nogi na nogę wzbija Ŝwir i piasek, zagłębiając się w ziemi przy kaŜdym ruchu. MęŜczyzna przyciska koniec włóczni do skały. Szuka w błyszczącym kamieniu jakiejś skazy, niedoskonałości, słabego punktu. Podejmuje decyzję i podnosi broń. MruŜy oczy przed unoszącym się pyłem. Uszy go bolą od ostrego zawodzenia. Czeka. Chwilę później jego włócznia zostaje strzaskana, a otaczające go skały drŜą od siły uderzenia. Gdy róg zbliŜa się w jego kierunku, męŜczyzna przywiera do najdalszej części szczeliny. Róg zatrzymuje się kilka centymetrów od jego brzucha. Potwór przerzuca teraz cięŜar ciała z jednej strony na drugą, przebiera ogromnymi łapami, jakby płynął. Za kaŜdym razem gdy jego ogromne ciało uderza o skałę, rozlega się huk przypominający bicie dzwonu. MęŜczyzna wyczuwa w swojej kryjówce zapach morskiej wody. Kolejne wycie prawie go ogłusza. Próbuje dźgnąć kręcący się łeb potwora, ale krzemienny nóŜ łamie mu się w rękach. Czuje, Ŝe skały znowu drŜą. Zaciska dłoń na amulecie, który teraz pali go w piersi. Przy kolejnym pchnięciu róg bestii wbija się w bok męŜczyzny i wrzeszczymy, gdy nas przebija i unosi… rzuca o ziemię… Rozdzierający ból. Mrok i ból. Mrok. Światło. Czy słońce podniosło się wyŜej? LeŜymy skąpani we własnej krwi. Potwór zniknął. Idziemy. Samotnie, pośród traw… Otaczają nas owady, chodzą po nas i spijają naszą krew. Poszarpana góra kości wyrosła z kontynentu mojego ciała, przykryta czapą śniegu… Ja… Ciemność. MęŜczyznę budzi zawodzenie. Wrócili do niego. Jego dzieci. Przyprowadzili ją ze sobą, a ona kołysze jego głowę wspartą na łonie, płacząc. Obsypała go ziołami i kwiatami, a potem owinęła jasną tkaniną. Uśmiecha się do niej, a ona dotyka jego brwi. Amulet stał się zimny. Świadomość męŜczyzny zaczyna powoli gasnąć. Zamyka oczy, a ona rozpoczyna nad nim długi śpiew Ŝałobny. Wtedy pozostali odwracają się i odchodzą, zostawiając ich samych. Oto miłość. My… Ja… Niebieski błysk, krąg bieli… Bestia wróciła tam, gdzie jej miejsce. I własne… …starości. Czy to był… …Człowiek nad brzegiem morza. Zobacz…

…Człowiek rysuje na mokrym piasku. Potęga. Jego oko powiązanie kątów. Jego ja… Oczywiście przeciwstawne i przyległe. Tam gdzie przecina je prosta, która jest granicą. TuŜ obok zielone morze zostawia ślady na płaszczyźnie piasku, zbliŜa się i cofa miękko pod ciepłym błękitnym niebem; miękko i niezauwaŜalnie, gdy on rysuje okrąg. Od siedemdziesięciu kilku lat zna morze niedaleko Syrakuz, tu na Sycylii. Nigdy nie oddalał się od tego morza, nawet podczas studiów w Aleksandrii. Nie dziwi więc to, Ŝe moŜe nie zwracać on uwagi na obmywanie, pluskanie i opryskiwanie fal, grę światła i kolorów. Czyste morze, morze dające Ŝycie, własna głuchota i ogromna koncentracja. Morze jest tak rozległe i niewyobraŜalne jak niepoliczalny jest piasek potrzebny do wypełnienia wszechświata, stosownie do prawa, które określił w sprawie czystości królewskiej korony tego dnia, gdy wyskoczył nago z kąpieli, krzycząc, Ŝe to odkrył… Morze i tchnienie morza, nad morzem. Teraz bardzo mało rzeczy ma znaczenie oprócz zaleŜności pomiędzy kształtami. WielokrąŜki, pompy i dźwignie były niegdyś całkiem sprytne i przydatne. Ale Syrakuzy zostały zdobyte. Zbyt wielu było Rzymian, nawet na sztuczkę z lustrem. Ale czy to naprawdę ma jakieś znaczenie? Pomysły przeŜyją swe wcielenia. Wymyślne urządzenia były tylko zabawkami; tak naprawdę to tylko ulatujące cienie praw, które usidlił siecią myśli. Teraz, teraz… ta sprawa… Gdyby zaleŜność pomiędzy rzeczami, pomiędzy wydarzeniami dała się wyrazić wielką liczbą kroków? Iloma? Wieloma…? Kilkoma…? KaŜdą dowolną liczbą. A gdyby istniała jakaś granica… Tak. Jakieś ograniczenie. Tak. Wtedy aŜ do tego punktu, dowolna liczba kroków… Tak jak zrobiliśmy z n i z wielokątami. Tyle Ŝe teraz trzeba posunąć się o krok dalej… Nie widzi cienia męŜczyzny stojącego za nim na piasku. Skupienie, głuchota, obietnica rzymskiego dowódcy Marcellusa, Ŝe nic mu się nie stanie… Nic nie widzi, nie słyszy pytań. Znowu. Spójrz w górę, starcze! Musimy odpowiedzieć! Ostrze wynurza się z pochwy i znowu słowa. Odpowiedz! Odpowiedz! Rysuje następne koło, powoli, myśląc o krokach zmian wewnątrz granic, zastanawiając się nad nowymi słowami, które będą potrzebne do wyraŜenia tego… Cios! Zostaliśmy przebici. Padamy do przodu… Dlaczego? Chcę… Mój wzrok zatrzymuje się na ostatnim kole. Wokół rozpościera się łagodny błękit. Nie nieba, nie morza. To… Zaraz, zaraz, zaraz… Ból, szkoda tego wszystkiego… Ja, Flavius Claudius Iulianus, rozmyśla, pacyfikator Galii, cesarz Rzymu, ostatni obrońca dawnych bóstw odchodzę teraz, jak one odeszły. Szkoda, władco piorunów, i ty, który wstrząsasz światem i poskramiasz konie, i ty, o pani pokrytych zboŜem pól, i ty, ty… Wy wszyscy pozostali panowie i panie wysokiego Olimpu… szkoda, szkoda, szkoda, Ŝe nie mogłem słuŜyć wam lepiej, o, kochankowie i władcy świata, jego drzew, traw i wszystkich świętych miejsc. Wszystkich istot rączych i pełzających, latających i ryjących w ziemi, wszystkiego co się rusza, co oddycha, czego moŜna dotknąć, co śpiewa i płacze. Lepiej bym wam usłuŜył, gdybym tylko został w mieście Ktezyfon, oblegał ten wielki gród zamiast przeprawiać się przez Tygrys i szukać króla Sapora na tym pustkowiu. Tutaj bowiem umieram od śmiertelnych ran, otoczony całą perską armią. Gorący, suchy, wyludniony kraj… Dobrze się do tego nadaje. Być moŜe w takim właśnie miejscu kuszony był Galilejczyk… Czy ta ironia jest naprawdę potrzebna, nowy Panie? Wyrwałeś świat jego odwiecznym opiekunom, Ŝeby nim wstrząsnąć. Twierdzisz, Ŝe prowadzisz ludzi do innego świata… Wcale nie obchodzi cię bardziej zieleń, brąz, złoto, polany, dolinki niŜ to suche, gorące miejsce, gdzie tylko skały i piasek… I śmierć. Czym dla ciebie jest śmierć? Bramą… Dla mnie jest więcej niŜ tylko końcem, gdyŜ przegrałem… Zabijasz mnie, jak dzieci Konstantyna

wzięły moich krewnych… Dla ciebie moŜe jest to brama; dla mnie — koniec… Widzę, gdzie wypływa moja krew… Daję ją Ziemi — Gai — starej matce… Walczyłem i skończyłem… Stare bóstwa, naleŜę do was… Czerwona kałuŜa krwi zaczyna znikać. Ponad nią na moment pojawia się błękit. Ryk zdaje się zaczynać. On. On. On… Ja… Powiedz mi, czy cokolwiek kiedykolwiek zrobiono… A więc ja… Wygląda przez okno, obserwując ptaki. Wiosna zawitała do Rzymu. Słońce jednak jest coraz niŜej i cienie się wydłuŜają. MęŜczyzna obserwuje kolory, cienie, strukturę. Gdybym ja budował to miasto, zrobiłbym zupełnie inaczej… Spogląda na chmury. Ale wtedy moŜe nigdy nie zostałoby ukończone… Opiera głowę o ścianę i gładzi brodę, pociąga palcami za dolną wargę. Było tak wiele spraw… Polecieć, wznieść się ponad morza, wybudować pałace i skonstruować cudowne urządzenia, połączyć rzeki kanałami, zgłębić wszystkie prawa natury, być jednocześnie uczonym i estetą nieustannie zwalczającymi się wewnątrz mnie przeciwnościami, przeszkadzającymi sobie… Wiele jednak zrobiłem dla Ludovico, tyle Ŝe wszystko to było mało istotne… Wielki Koń… Pewnie chciałby zobaczyć go ukończonego. Przykro, Ŝe okazje zawsze nadarzają się w nieodpowiednim momencie, a niekiedy, gdy się juŜ wydaje, Ŝe wszystko idzie dobrze, zawsze coś się pojawia, Ŝeby je zmarnować. Tak wiele rzeczy mogło stać się uŜytecznymi. Tak jakby świat się sprzeciwiał… A teraz… Wspaniały Giuliano de Medici umarł w marcu… Nic mnie tu juŜ nie trzyma, a nowy król francuski mówił o majątku dworskim w Cloux, niedaleko Amboise. Przyjemne miejsce — i Ŝadnych obowiązków… Być moŜe i wszystko inne okazałoby się korzystne; mógłbym myśleć spokojnie, kontynuować studia. MoŜe nawet trochę bym malował… Odwraca się od okna i cofa w głąb pokoju. Białe koło na niebieskim tle, pomimo Ŝe księŜyc jeszcze nie wzeszedł. On mógłby… Ja… Powiedz mi, czy cokolwiek kiedykolwiek zrobiono… …I śpiewa pieśń Ŝałobną, gdy on krwawi. Bestia powróciła do morza. Kobieta odgania owady. Kołysze jego głowę na swym łonie. MęŜczyzna nie porusza się. Chyba nie oddycha. Ale mimo wszystko jego ciało jest jeszcze ciepłe… Kobieta znajduje więcej słów… Drzewa i góry, strumienie i równiny, jak to się mogło stać? On, którego synowie i synowie ich synów polowali między wami, jeszcze zanim powstały wzgórza… On, który rozmawiał z potęgami podmorskimi… Jak moŜe odchodzić tak, jak inni odeszli do krainy snów? Rozerwijcie się, ukryjcie się, rozlejcie się po ziemi, płaczcie… skoro syn tej krainy nie moŜe jej więcej przemierzać. Jej głos rozlega się ponad łąką i ginie między drzewami… Ból, ból, ból… Ja… Znowu pijany. A kogo to obchodzi? MoŜe i jestem bezwartościowym, jak mówią, parszywym, szwajcarskim szaleńcem… Zobaczyłem i powiedziałem. To oni są szaleni, bo nie słuchają… A jednak… Nic z tego, co powiedziałem, nie przyjęli tak, jak trzeba. No i zawsze tak ma być? No i zawsze… Cholerny Wolter! Wiedział, o co mi chodziło. Wiedział, Ŝe nigdy nie chciałem, abyśmy Ŝyli w buszu! Chciał się popisać inteligencją za cenę pomysłu… Zgodnie z naturą, we wspólnocie — oto, co im mówiłem raz po raz. Tylko w społeczeństwie człowiek moŜe wiedzieć, jak odróŜnić dobro od zła. Zgodnie z naturą jest po prostu niewinny. On to wiedział! Przysiągłbym, Ŝe wiedział! Przeklęty kpiarz! I przeklęci wszyscy popularyzatorzy ludzkiej pracy! Przekorność wystrojonych fircyków grających na prostym… Therese,

tęsknię za tobą… Gdzie jest ta butelka? O, tam… Szukaj dobroci i Boga w naturze i w sercu… i w butelce, trzeba było dodać. Pokój nieźle dzisiaj pływa. Czasami — przeklęte to chwile — wszystko wydaje się bezwartościowe, wszystko, czego dokonałem, i wszystko inne na tym zwariowanym świecie. Ale kogo to obchodzi? Niekiedy wydaje mi się, Ŝe tak jasno widzę… Ale… Wiara wikarego sabaudzkiego nie naleŜy dziś do mnie. Przychodzą chwile, gdy zdaje mi się, Ŝe jestem naprawdę szalony, innym razem wątpię w te czy inne myśli… Teraz boję się, Ŝe nie ma znaczenia, czy jestem szalony, czy nie, czy mam rację, czy teŜ nie. Zresztą to i tak nie ma znaczenia. Moje słowa zostały rzucone na wiatr, bezowocne, stracone… Świat istnieje, tak jak istniał. śycie toczy się dalej, dokładnie tak samo, jakby mnie w ogóle nie było… Bacche, benevenies gratus et optatus, per quem noster animus fit letificatus… Nie ma znaczenia, Ŝe zobaczyłem i powiedziałem. Nie ma znaczenia, Ŝe ci, którzy mną pogardzali, mogą mieć rację. Nie ma znaczenia… Wsparłszy głowę na ramieniu, ogląda dno butelki. Widzimy, jak staje się ono białe w migoczącym świetle, a wokół niebieskie… Wirujemy. My… Ja… Aaa! krzyczy kobieta trzęsąc się, lament skończony, krew wysycha, ciało spoczywa nieruchomo, blade. I znowu rzuca się na nie i przywiera do niegdyś ciepłego ciała. Powietrze wydobywa się z moich płuc z dźwiękiem przypominającym szloch. Ból! Ból… Ale nic nie zostało. Moje nadzieje — marzenia wariata… Ucieszyłem się, kiedy nadeszło. Przeminął stary porządek, w którym ja, Marie Jean Antoine Nicholas Caritat, urodziłem się jako markiz de Condorcet. Na długo wcześniej przewidziałem to i przywitałem Rewolucję. Ale trzy lata temu byłem w Zgromadzeniu Ustawodawczym. A terror… Ale rok temu, jako Ŝe wyróŜniałem śyrondę, popadłem w niełaskę i uciekałem przed jakobinami… Śmiechu warte. Teraz siedzę tutaj — ich więzień. Wiem, co musi nadejść później, ale oni nie doczekają się tego ode mnie. Śmiechu warte — gdyŜ nadal, mimo wszystko wierzę… Wszystko, co zawarłem w Szkicu… Ŝe człowiek moŜe kiedyś być wolny od zawiści i wojny, Ŝe rozwój nauki i odkrycie praw społecznego zachowania moŜe udoskonalić człowieka… Śmiechu warte — wierzyć w to wszystko i jeszcze spiskować, jak oszukać gilotynę… A jednak umiar nie jest domeną rewolucji, lecz my — humaniści, którzy się w to angaŜujemy — zwykle dowiadujemy się o tym zbyt późno… Nadal wydaje mi się, Ŝe to wszystko jest jeszcze bardzo odległe, nawet bardziej, niŜ wydawało mi się dawniej… Miejmy nadzieję, Ŝe to juŜ wszystko, co ma związek z tą sprawą. Jestem znuŜony. Całkiem nudna sprawa… Wyczuwam, Ŝe nie jestem tu juŜ potrzebny… Czas napisać zakończenie i zamknąć ksiąŜkę… Dokonujemy ostatnich przygotowań. W chwili bólu ja — on… Widzimy przez błękitną mgłę blade koło wysoko na murze… Teraz, teraz znowu, zawsze i kiedykolwiek… Ból i chore ciało, które ona ściska, wdmuchując powietrze do moich ust, uderzając mnie w pierś, pocierając jego ręce i szyję… Próbuje w ten sposób przywołać go z powrotem, wkładając jakby część swej duszy w tchnienie… Ziemia jest chropowata pod naszymi ramionami. Kiedy wydobywa się świszczący oddech, boli… Jeśli się poruszę, znowu popłynie krew. Musi leŜeć nieruchomo… Promienie słoneczne kłują nas w powieki… …Gilbert Van Duyn po raz ostatni przejrzał swoje przemówienie. To tylko

ściągawka, pomyślał. Wiem juŜ, co zamierzam powiedzieć, wiem dokładnie, gdzie mogę odejść od tekstu i jak bardzo… Nie jest to zresztą tak istotne. JuŜ rozdano tekst. Muszę tylko wstać i to powiedzieć. Spokojnie… Ale zwracanie się do Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych to nie to samo co prowadzenie wykładu w klasie pełnej studentów. Mniej byłem zdenerwowany w Sztokholmie, tamtego dnia, osiem lat temu… Dziwne, Ŝe Nagroda znaczy tak wiele… Gdyby nie ona, ktoś inny czytałby to samo lub przynajmniej coś bardzo podobnego… I pewnie nie spowodowałoby to tak wielkiej róŜnicy… NajwaŜniejsze, by to powiedzieć… Poprawia palcami to, co pozostało mu z włosów. Ciekawe, jak wypadnie głosowanie? Wszyscy mówią, Ŝe będzie zacięte… Mam tylko nadzieję, Ŝe ci, do których się teraz zwracamy, zastanowią się dokładniej, zechcą przyjrzeć się powierzchownym niesprawiedliwościom… BoŜe! Naprawdę mam taką nadzieję… Mówca zbliŜał się do końca wstępu. Łagodny pomruk rozmów pół setki delegatów nadal rozlegał się w sali, cichnąc pomału. JuŜ wkrótce, juŜ niedługo… Spojrzał na mówcę, na zegar na ścianie, na własne ręce… Mówca zakończył, odwrócił się i wskazał ręką. Gilbert Van Duyn podniósł się i podszedł do mikrofonu. Uśmiechnął się układając przed sobą kartki. Krótka przerwa… Zaczął mówić… Martwa cisza. Nie tylko szepty, ale kaŜdy, nawet najmniejszy dźwięk na sali ucichł. Nikt nie kaszlał. Nie było słychać Ŝadnego skrzypienia krzeseł, trzasku otwieranej teczki czy dźwięku, jaki wydaje pocierana zapałka. śadnego szelestu papierów, stuknięcia szklanki o blat, zamknięcia drzwi czy odgłosu kroków. Nic. Gilbert Van Duyn przerwał i spojrzał przed siebie. Nie było równieŜ Ŝadnego ruchu. Całkowity bezruch, jak stop–klatka… Nikt się nie poruszał. Nawet dym z papierosa wisiał nieruchomo w powietrzu. Odwrócił głowę w poszukiwaniu najmniejszego ruchu — czegokolwiek — wewnątrz sali obrad. Jego wzrok kilkakrotnie prześlizgnął się po jednej z sylwetek tego nieruchomego obrazu, zanim jej postawa i przedmiot zaciśnięty w wyciągniętych do przodu dłoniach przykuły jego uwagę. Wtedy zamarł. Człowiek, który reprezentował jedno z mniejszych, cieplejszych państw, zerwał się oczywiście gwałtownie — ale chwilę wcześniej. Jego krzesło wisiało nadal przechylone do tyłu; przewrócony skoroszyt leŜał przed nim w nienaturalnej pozycji, a z niego wypadały papiery. MęŜczyzna trzymał pistolet, skierowany dokładnie w niego, a cienka nieruchoma smuga dymu wiła się z lewej strony wylotu lufy. Gilbert Van Duyn powoli się poruszył. OdłoŜył notatki, odsunął się od mikrofonu, zszedł na dół, skierował się do miejsca, gdzie stał człowiek o zwęŜonych oczach, zaciśniętych zębach i ściągniętych brwiach, ściskający w dłoni pistolet. Kiedy znalazł się obok niego, stał przez chwilę, następnie wyciągnął ostroŜnie rękę i dotknął ramienia męŜczyzny. …Sztywne i twarde jak posąg. Miał wraŜenie, Ŝe dotyka palcem nie ciała, ale jakiejś gęstszej materii, bardziej sztywnej. ZauwaŜył, Ŝe nawet materiał, z którego zrobiony był rękaw, jest twardszy, niŜ być powinien. Odwracając się dotknął następnej, najbliŜej stojącej osoby. WraŜenie było dokładnie takie samo. Nawet koszula sprawiała wraŜenie, jakby była wykonana z szorstkiego, mocno nakrochmalonego materiału. Gilbert Van Duyn spojrzał na kartki, które nadal trwały nienaturalnie zawieszone

przed męŜczyzną z pistoletem. Dotknął jednej z nich. Ta sama twardość… Szarpnął za nią. Pękła bezdźwięcznie. Wyciągnął z kieszeni delegata automatyczny ołówek, uniósł przed sobą i puścił. Ołówek zawisł nieruchomo w powietrzu. Spojrzał na zegarek. Wskazówki nie poruszały się. Potrząsnął nim i przyłoŜył do ucha. Nic. Wróciwszy do uzbrojonego człowieka zerknął wzdłuŜ lufy pistoletu. Nie miał wątpliwości. Skierowana była dokładnie w miejsce, które on przed chwilą opuścił. …A to, tam, w przedzie? Wyprostował się i posunął się do przodu, wpatrując się w przedmiot oddalony około dwóch metrów od wylotu lufy. Był to pocisk. Wisiał prawie nieruchomo w powietrzu, pełznąc do przodu z ledwie dostrzegalną prędkością. Potrząsnął głową i cofnął się o krok. Nagle zapragnął poznać skalę tego zjawiska. Odwrócił się i skierował do drzwi, przyśpieszając za kaŜdym krokiem. Przekroczył próg, podszedł do najbliŜszego okna i zapatrzył się na świat po drugiej stronie szyby. Samochody stały cicho i nieruchomo, ptaki wisiały w powietrzu zatrzymane w locie, Nie łopotała Ŝadna flaga. Chmury nie poruszały się… — Upiorne, prawda? — Zdawało mu się, Ŝe usłyszał coś przypominającego głos. — Było to jednak konieczne. Zdałem sobie sprawę dopiero w… moŜna powiedzieć, Ŝe dopiero w ostatniej chwili… Ŝe muszę z panem porozmawiać. Van Duyn odwrócił się. Człowiek odziany w zielone spodnie i jasną sportową koszulkę opierał się o mur, trzymając lewą nogę na duŜym czarnym worku. Mocno zbudowany męŜczyzna o szerokim czole, ciemnych oczach, grubych brwiach i szerokich nozdrzach… Był nieokreślonej narodowości oraz rasy, miał jednak śniadą cerę. — Tak — odparł Van Duyn. — To upiorne. Ale pan chyba wie, co się stało? Tamten skinął głową. — Jak juŜ powiedziałem, chciałem z panem porozmawiać. — Więc zatrzymał pan czas? Coś jak śmiech. Odpowiedział: — Wręcz przeciwnie. To pana przyśpieszyłem. MoŜe pan stać się nadzwyczaj głodny w ciągu czasu, który wyda się panu kilkoma minutami. Wtedy po prostu proszę mi o tym powiedzieć. Mam przy sobie jedzenie. — Uniósł worek. — Proszę za mną. — Tak naprawdę pan wcale nie mówi — zauwaŜył Van Duyn. — Właśnie zdałem sobie z tego sprawę. Pana słowa trafiają bezpośrednio do mojego umysłu. MęŜczyzna po raz drugi skinął głową. — Porozumiewam się w ten sposób albo za pomocą napisów. Proszę posłuchać… Nie usłyszy pan nawet własnych kroków. Dźwięk jest teraz śmiesznie wolny; albo raczej to my jesteśmy zbyt szybcy dla niego. Chodźmy. Czas to cenny towar. Odwrócił się i Van Duyn wyszedł za nim na zewnątrz budynku. Otwarcie drzwi zabrało mu nienaturalnie duŜo czasu. Potem chwycił Van Duyna za rękę i manipulował przez chwilę przy worku. Unieśli się w powietrze. Kilka sekund później stali na dachu budynku. MęŜczyzna odwrócił się i wskazał na East River, wyglądającą jak zabłocone szkło, oraz na mgliste i zachmurzone niebo, na którym smugi dymu wyglądały jak wydęte Ŝagle na plaŜy. — Proszę tam spojrzeć — powiedział. — I tutaj… — wziął go pod ramię i zaprowadził na drugi koniec dachu — …miasto. Van Duyn zaczął się wpatrywać w pogrąŜone w ciszy miasto, gdzie nieruchome samochody leŜały na dnie morza własnych spalin. Ogarnął wzrokiem przechodniów,

witryny sklepowe, maszty flag, hydranty, kępy krzewów, ławki, znaki drogowe, plątaninę drutów, latarnie, trawniki, kilka drzew i bezdomnego kota, który dopełniał tego obrazu. Spojrzał w górę na ciemne chmury, w dół na grę światła i cienia na obskurnych powierzchniach. — Co chciał mi pan pokazać? — zapytał. — SkaŜenie — odparł. — Jestem tego świadom, szczególnie dzisiaj. — …i potęgę, i piękno. — Nie mogę temu zaprzeczyć. — Rezolucja, do której pan namawia… Jakie według pana są szanse, Ŝeby została przyjęta? — Wszyscy czują, Ŝe głosowanie będzie zacięte. MęŜczyzna skinął głową. — Czym ona właściwie jest? — zapytał. — Czymś, co wywrze nacisk na niektóre kraje, by podpisały kilka istniejących juŜ traktatów regulujących sprawę zanieczyszczenia mórz i atmosfery. KaŜdy w zasadzie się zgadza, Ŝe świat powinien być czysty. Jest jednak spory sprzeciw wobec proponowanych środków. — Ale zrozumiały — odrzekł Van Duyn. — Bogate, potęŜne kraje, które zawdzięczają swoją potęgę, bogactwo i stopę Ŝyciową obywateli swoistemu wyzyskowi innych państw — są teraz wzywane do zaprzestania tego — a wezwanie to przychodzi w momencie, gdy ci pozostali dochodzą do sytuacji, kiedy będą mogli pozwolić sobie na podejmowanie tych samych przedsięwzięć i czerpanie tych samych korzyści. To dla nich czysto ludzkie — czuć się oszukanym, postrzegać to jako spisek neokolonialny i przeciwstawiać się temu. — Czysto ludzkie — powiedział nieznajomy. — Niestety, w tym właśnie tkwi problem, i to duŜo większy, niŜ moŜe pan sobie wyobrazić. Ogromnie pana szanuję i właśnie dlatego zdecydowałem się nie śpieszyć tak bardzo i dokładnie panu wyjaśnić, co to słowo oznacza. „Ludzkie”. Czy myśli pan, Ŝe Leakey i inni mieli rację, twierdząc, Ŝe wschodnia Afryka jest kolebką ludzkości i Ŝe właśnie tam pojawiły się pierwsze hominidy? — To całkiem moŜliwe. Nigdy nie moŜemy być pewni, ale istnieją dowody… — Oszczędzę panu kłopotu. Odpowiedź brzmi: tak. Tam właśnie to się stało. Nie były jednak tak do końca samodzielne. Wtedy i w wielu innych momentach duŜo wcześniej w czasie. — Nie rozumiem… — Oczywiście, Ŝe nie. Pańska edukacja została oparta na godnych podziwu załoŜeniach regularności i nieuniknionym odrzuceniu teleologii. Jest pan ofiarą własnego zdrowego rozsądku. Nie moŜe pan dojść do właściwych wniosków, chyba Ŝe ktoś inny przekazałby je panu. Rodzaj ludzki został zaprojektowany do słuŜenia szczególnemu końcowi, a koniec ten jest juŜ w zasięgu wzroku. — Szaleństwo! Śmieszne! — przerwał Van Duyn. MęŜczyzna wskazał miasto. — Czy moŜe pan spowodować, Ŝe wszystko znowu będzie się poruszać? — zapytał. Van Duyn opuścił głowę. — W takim razie proszę mnie wysłuchać. Niech pan zaczeka z sądami, aŜ skończę opowieść. Czy jest pan głodny? — Tak. Nieznajomy sięgnął do teczki. — Kanapki, wino, lemoniada, czekolada, kawa… — Rozwinął obrus i rozłoŜył na nim jedzenie. — Proszę jeść i słuchać.

Wiele wieków temu — rozpoczął — szczególna istota została wybrana na dominującą formę Ŝycia na tej planecie. Czasem pomagano jej, a czasem przeszkadzano. Wszystkie z tych upadków czy wzlotów zaznaczyły się niezatartymi cechami w czasie przeobraŜeń prowadzących do coraz większej świadomości. Przebieg rozwoju został niedawno ustalony przez archeologów i antropologów; droga ta miała doprowadzić do hominidów i dalej, do dominacji na tej planecie stadnych małp człekokształtnych. Konieczne było stworzenie takich istot, które Ŝyłyby w gromadach i nauczyły się manipulować swoim otoczeniem w taki sposób, aby umoŜliwić ostateczne pojawienie się miejskiego stylu Ŝycia i jednocześnie spowodować intensywny rozwój przemysłu. Van Duyn potrząsnął głową, ale miał pełne usta i chcąc nie chcąc musiał słuchać, jak męŜczyzna mówił dalej. — Było to bardzo poŜądane z powodu fizycznych zmian świata, który powstałby jako produkt uboczny normalnego funkcjonowania takiej cywilizacji. Ci, którzy wpływali na rozwój ludzkości, chcieli, Ŝeby ewolucja środowiska tak się potoczyła, by charakteryzowało się ono obecnością takich składników jak dwutlenek siarki, tlenek azotu, metyl, rtęć, związki fluoru z węglem, czterochloroetylen, dwutlenek węgla, tlenek węgla, polichlorki i wiele innych związków stanowiących wydzieliny nowoczesnego świata. Krótko mówiąc, w ten sposób wymyślili rodzaj ludzki, aby ziścił ich plany; zaprojektowali go i zaprogramowali tak doskonale, Ŝe nie tylko wykonałby dla nich tę pracę, ale równieŜ dokonał samozniszczenia, gdy proces ten zostanie ukończony. — Ale dlaczego? — zapytał Van Duyn. — Czemu miałoby to słuŜyć? — Rodzaj ludzki — odparł tamten — został tak zaprojektowany przez istoty z innego świata. Nie wiem, co ostatecznie dokonało zniszczenia ich planety, mogę się jednak tego domyślać. Kilku z nich udało się uciec i dotrzeć tutaj. Ziemia wydała im się odpowiednia, pod warunkiem, Ŝe dokona się pewnych zmian. Byli zbyt nieliczni, Ŝeby zabrać się do skomplikowanej i długotrwałej pracy. Zainicjowali więc rozwój gatunku ludzkiego, aby wykonał to za nich. Śpią do tej pory w komorach hibernacyjnych na pokładach swoich statków. Okresowo jeden z nich zostaje obudzony, by śledzić postępy rodzaju ludzkiego i dokonywać wszelkich niezbędnych poprawek, aby wszystko toczyło się właściwą drogą. — W kierunku naszego zniszczenia? — Tak. Całkiem nieźle wszystko obliczyli — a moŜe juŜ wcześniej znaleźli się w podobnej sytuacji — planeta ta stanie się więc dla nich odpowiednia mniej więcej wtedy, gdy przestanie nadawać się do zamieszkania przez ludzi. Waszym zadaniem jest załatwienie tego za nich i zniknięcie po osiągnięciu tego celu. — Jak mógł powstać taki rodzaj istot? Nie mogę wyobrazić sobie naturalnej drogi rozwoju jednostek przystosowanych do Ŝycia na planecie wyniszczonej w tak wyrafinowany sposób. Chyba Ŝe… Nieznajomy wzruszył ramionami. — Chyba Ŝe są jakimś wtórnym gatunkiem powstałym w juŜ zniszczonym świecie? Albo jeszcze tym pierwotnym, dotkniętym przez przypadkowe mutacje? A moŜe byli juŜ na takim poziomie rozwoju nauki, Ŝe sami zdołali się uratować po tym, jak zrujnowali własny świat? Nie wiem. Wiem tylko, Ŝe szukają środowiska po katastrofie ekologicznej i Ŝe są na dobrej drodze, aby znaleźć je tutaj. — Powiedział pan, Ŝe trzymają nas pod nadzorem i dokonują… poprawek? — Tak. — To oznaczałoby, Ŝe program prowadzący do zaplanowanego przez nich końca nie jest doskonały — To prawda. Przez ostatnie kilka tysięcy lat znacznie uwaŜniej przyglądali się

społeczności ludzkiej. Zawsze wystrzegali się osób niezwykle uzdolnionych, proroków i wszelkich moŜliwych mutacji, które mogłyby skierować bieg wydarzeń w niepoŜądanym kierunku. Ich wpływ byłby teraz znacznie silniejszy niŜ, powiedzmy, tysiąc lat temu. Wzrosła równieŜ statystyczna moŜliwość ich wystąpienia. Co za tym idzie, musieli mieć się bardziej na baczności przez ten czas, Ŝeby tłumić wczesny postęp techniczny, który mógłby spowolnić lub udaremnić realizację ich programu, oraz Ŝeby nie dopuszczać do rozwoju poglądów filozoficznych, które mogłyby mieć ten sam skutek. Z drugiej strony starali się zachęcać ludzi do wszystkiego, co przeciwne. Dostrzegli na przykład zaletę popierania ogólnoświatowych aspektów chrześcijaństwa, buddyzmu i islamu, gdyŜ zmniejszają znaczenie Ziemi jako planety. Poradzili sobie z setkami filozofów, naukowców… — Poradzili sobie? — Zabijając lub rujnując, albo teŜ wspierając ich i pomagając im — gdyŜ tak teŜ bywało. — Roztacza pan straszną wizję świata — powiedział Van Duyn. — Dlaczego opowiedział mi pan to wszystko? Człowiek z mroków spojrzał w dal ponad miastem dotykając palcem medalionu na szyi. — Walczyłem z nimi — powiedział w końcu — przez wieki. W najlepszym wypadku udawało mi się odrobinę wszystko opóźniać. Teraz jednak nasze zmagania dobiegają końca — końca, który wyznaczyli oni tak dawno temu. Nie jestem pewien, czy mamy jeszcze jakieś szansę. Niezbędne jest chyba dokonanie pewnych zmian w naturze człowieka po to, Ŝeby ich pokonać. Jakich i jak tego dokonać — nie wiem. Usiłuję teraz zdobyć trochę czasu, opóźnić wszystko tak bardzo, jak tylko jest to moŜliwe, podczas gdy będę szukał na to odpowiedzi. Uchwalenie rezolucji przez Zgromadzenie Ogólne pomogłoby mi w znacznym stopniu. Zdawałem sobie sprawę, Ŝe głosowanie będzie zacięte. Dlatego właśnie zaaranŜowałem pokaz — pańskie zabójstwo. Czułem, Ŝe szansę rezolucji popartej męczeńską śmiercią znacznie wzrosłyby. W ostatnim jednak momencie zrozumiałem, Ŝe mój szacunek, moja sympatia do pana nie pozwolą mi zrobić tego z zimną krwią. Czułem, Ŝe jestem panu winien to długie wyjaśnienie. Wtedy jednak było juŜ za późno, Ŝeby powstrzymać zabójcę. Było to teŜ niepotrzebne. Podczas gdy nigdy nikomu nie udało się kontrolować czasu, a kaŜdy człowiek umierając pozostawia za sobą ów most popiołów, ja posiadam zdolność manipulowania fizjologią ludzką do tego stopnia, Ŝe efekty są takie same jak przy zatrzymaniu czasu. Zrobiłem więc to, Ŝeby usłyszał pan wyjaśnienie, Ŝeby pozostawić panu wybór. — Wybór? Skinął głową. — Jestem w stanie posłuŜyć się prawie kaŜdym. Prawie… — Rozumiem — odparł Van Duyn. — Rozumiem takŜe, Ŝe moja śmierć byłaby tak istotna… Tak czy owak, kim pan jest? Człowiek z mroków potrząsnął głową. — Po prostu nie ma czasu, Ŝebym opowiedział panu moje dzieje, dłuŜsze są bowiem niŜ cała historia. JeŜeli chodzi o imiona… Straciłem juŜ rachubę. MoŜna powiedzieć, Ŝe jestem ich wczesnym eksperymentem, który się nie powiódł. Udało mi się teŜ ukraść im kilka przedmiotów, zanim dotarli do mnie. Co jakiś czas próbują zniszczyć mnie i moją kobietę, nigdy jednak nie udało im się pozbawić nas całkowicie Ŝycia. Zostali upośledzeni w wielu względach przez niesprzyjające im środowisko, a nam przez wieki udało się zdobyć wiele środków obrony. Jestem… ich przeciwnikiem. To wszystko. To wystarczy. — W porządku — powiedział Van Duyn prostując się. Jeszcze raz rzucił okiem na

miasto, potem przeszedł na drugą stronę dachu i spojrzał na ciemną rzekę. — W porządku. Po jakimś czasie odwrócił się i zerknął na człowieka z mroków. — Niech mnie pan zabierze z powrotem na dół. Jego towarzysz sięgnął do worka. Chwilę później złapał go za rękę. Opuścili dach. Kiedy znaleźli się na dole, weszli do budynku. Van Duyn skierował się do sali obrad. Obejrzał się w pewnym momencie, Ŝeby powiedzieć coś człowiekowi z mroków, ale odkrył, Ŝe nie ma go juŜ przy nim. Szedł dalej. Wkroczył na salę, wracając tą samą drogą, którą wyszedł. Zatrzymał się obok męŜczyzny z pistoletem, przyglądając się wykrzywionej z emocji twarzy. Sprawdził pozycję kuli, która znacznie się przesunęła podczas jego nieobecności. Następnie wspiął się na podium i stanął przed pulpitem. Sięgnął po notatki, wziął je w ręce. Spojrzał przed siebie na flagę Narodów Zjednoczonych, niebieską, z białym kołem świata pośrodku. Wydało mu się, Ŝe kątem oka dostrzegł ruch. Potem coś uderzyło i my… On… Ja… Gwałtownie upadł na pulpit, on… Wpatrujemy się w białe koło na niebieskim tle, podczas gdy wszystko wokół ciemnieje i… On… Ja… Ja… Ja jestem… Ja. Ja! Ja jestem! Ja jestem! Ja jestem! …LeŜy tam, oddychając spokojnie. Krwawienie ustało. Jest noc, a ona rozpaliła ognisko i przykryła go skórami zwierząt. Było mu bardzo zimno. Przyniosła mu wody w duŜej muszli. Zaczynam rozumieć.

Część druga Richard Guise szedł wzgórzem, ścinając kwiaty laską. Północny Nowy Meksyk to wspaniałe miejsce na Ziemi, a latem osiąga swą łagodną doskonałość. Richard Guise nie zwracał jednak uwagi na piękne widoki; skupił się na wnętrzu własnej osoby. Zszedł do wąwozu i dotarł do najbliŜszego rozwidlenia. Zatrzymał się niezdecydowany. W końcu westchnął, usiadł na kamieniu w cieniu przeciwległej ściany i zaczął rysować kijkiem po piasku. — Cholera! — mruknął. Po jakimś czasie powtórzył: — cholera! Richard Guise w pewnym sensie pasował do krajobrazu wiejskiego, pomimo Ŝe przed czterdziestu kilku laty urodził się w mieście, w New Jersey. Był otyły, opalony i siwowłosy. Miał ciemniejszy zarost na wielkich dłoniach, którymi prowadził laskę po piasku. Całości dopełniały ciemne oczy, szeroko rozstawione nad złamanym kiedyś nosem. Nie przepadał za górami, skałami, kaktusami i topolami. Był prezesem Międzynarodowego Związku Telepatów i pomimo ogromnej skuteczności środków porozumiewania się dwudziestego pierwszego wieku, których stanowił istotny element, czuł — by się znacznie lepiej w duŜym mieście, szczególnie gdzieś na wschodzie. Utrzymywał co prawda biura równieŜ i tam, lecz miał niestety ten sam problem co wszyscy telepaci z małymi dziećmi — musiał zamieszkać z dala od miasta. Tylko Ŝe z Dennisem coś poszło nie tak… Sięgnął specjalnym zmysłem do podświadomości robaka próbującego przedostać się pomiędzy kamieniami. …Świat o szorstkiej fakturze i masywnych formach, o intensywnych woniach i specyficznych doznaniach kinestetycznych… Poruszył laską. Dziwne wraŜenie zniknęło. Wcale nie jest prawdą, Ŝe empatia rodzi współczucie. Czasem największą zaletą umiejętności wkroczenia w czyjeś doznania jest moŜliwość przerwania. W ciągu ostatnich kilku tygodni częściej odbywał takie spacery, gdyŜ coraz bardziej nabierał przekonania, Ŝe coś złego dzieje się z ich synem. Był zmęczony całą tą sytuacją; nie chciał emitować swych uczuć w pobliŜu dziecka, lecz w szczególności nie lubił skrywać umysłu wobec Vicki. Musiał się gdzieś oddalić, Ŝeby się nad tym wszystkim zastanowić. — Niech to szlag! Wepchnął rozgniecionego Ŝuczka w piach i wygładził powierzchnię. Spojrzał na zegarek. Być moŜe tym razem doktor będzie miał jakieś dobre wiadomości. Victoria Guise dbała o swoje rośliny. Podlewała je, zraszała, uprawiała, usuwała zeschnięte liście, nawoziła, przestawiała doniczki z podwórza do patio, z parapetu na ławkę, ze słońca w cień i na odwrót. Pieściła je myślami. Niebieskie szorty, biała bluzka z dekoltem, czerwona opaska, skórzane sandały pasowały do jej szczupłej, wysokiej sylwetki, piegowatej twarzy i popielatych włosów. Kiedy tylko coś ją dręczyło, poświęcała roślinom o wiele więcej uwagi. Oglądała je dokładnie, mruŜąc zielone oczy. Radziła sobie z więdnięciem, obumieraniem, wysychaniem i atakami insektów. Zdawała sobie sprawę, Ŝe w ten sposób oszukuje samą siebie. Mimo wszystko metoda ta zwykle odnosiła skutek. Na razie nie musiała ukrywać swoich myśli ani uczuć. Z wyjątkiem… To trwało duŜo dłuŜej, niŜ się spodziewała. Doktor przebywał cały czas z Dennisem, a Dick wróci prawdopodobnie dopiero za jakiś czas. śeby tylko… Zdecydowała, Ŝe

niecierpkom przydałoby się więcej światła, a petunie nadal potrzebowały wody. Wróciła do kranu. Kiedy zajmowała się paprotką, dotarła do niej słaba, niespokojna myśl: — Wszystko w porządku? — Wyczuła obecność Dicka. Zobaczyła suchą, skalistą okolicę, którą przemierzał, oraz dom daleko na wzgórzu. Dick szedł na północ przez wąski wąwóz. — Nie wiem — odpowiedziała. — Jest cały czas z nim. — Rozumiem. Wyczuła, Ŝe zwalnia kroku, uchwyciła szept jego uczuć. — Na pewno juz niedługo skończą — dodała. — Nie sądzą. Kilka minut później usłyszała odgłos drzwi zamykanych wewnątrz domu. — Pośpiesz się — ponagliła. — Co się stało? — Myślą, Ŝe… skończyli. — W porządku. — Wyczuła, Ŝe zbliŜa się do domu. Przeszła przez bramę, zamykając ją za sobą. OkrąŜyła południowy mur, gdzie rosły tylko nagietki. One nigdy nie wymagały specjalnego traktowania. Zaczęła je oglądać. — Pani Guise? — usłyszała cichy głos doktora Winchella, dochodzący z głębi domu. Zamarła, obserwując kwiaty. Jeszcze chwilę… — Pani Guise! Z podwórza dobiegały głosy. Toczyła się rozmowa. Dick wrócił. Westchnęła i poszła w tamtą stronę. Wchodząc spojrzała na męŜa i na doktora, którzy właśnie usiedli na krzesłach obok pelargonii. Doktor Winchell był młodym męŜczyzną, wysokim i otyłym, o rumianej twarzy. Podczas rozmowy kilka razy przeciągnął dłonią po swych rzadkich juŜ włosach, barwą przypominających słomę. — Pani Guise — powiedział skłaniając głowę i wykonał ruch jakby chciał wstać. Usiadła na ławce naprzeciwko, a doktor z powrotem rozsiadł się wygodnie. — Właśnie mówiłem męŜowi, Ŝe jest po prostu za wcześnie, Ŝeby wydać diagnozę, ale… — Niech nam pan od razu powie całą prawdą, nawet najgorszą — przerwał Dick. Winchell skinął głową, spojrzał na Vicki. Pochyliła lekko głowę, nie odrywając od niego wzroku. — Zgoda — odpowiedział. Nie skorzystał z okazji do odejścia od czysto werbalnej rozmowy. — Nie jest to zanadto optymistyczna sytuacja, lecz musicie pamiętać, Ŝe on jest jeszcze dzieckiem, istotą łatwo się przystosowującą, a fakt, Ŝe przeprowadzili się państwo do miejsca tak odległego… — Czy ma jakieś trwałe uszkodzenie? — zapytał Richard. — Ja… Na razie nie moŜna odpowiedzieć na to pytanie. Jesteście tu od niedawna, a… — Kiedy będzie pan pewien? — Powtarzam, nie umiem odpowiedzieć… — Czy jest coś, co moŜe mi pan powiedzieć? — Richard — przerwała Vicki. — Proszę… — Nic nie szkodzi — rzekł Winchell. — Rzeczywiście, więcej mogę powiedzieć o przyczynach. — Proszę mówić. — Kiedy pierwszy raz zobaczyłem Dennisa, mieszkaliście trzydzieści kilometrów od najbliŜszego miasta. Dystans ten został uznany za bezpieczny, przynajmniej

według przyjętych kryteriów dla zjawisk telepatycznych. W takiej odległości dziecko powinno być odseparowane od myślowego natłoku wielkiego miasta. Dennis jednak przejawiał wszelkie objawy wczesnych zdolności odbioru myśli i zapadł w katatonię. śadne z was nie miało pojęcia, co mogło wywołać chorobę. Wtedy zasugerowano wam, Ŝe pewne fizyczne anomalie okolicy mogły polepszać odbiór lub Ŝe w pobliŜu mógł mieszkać nadawca wyjątkowo negatywnie działający na dziecko. Zaleciliśmy więc zmianę miejsca zamieszkania na jeszcze bardziej odległe, Ŝeby się przekonać, czy problem nie zniknie samoistnie po zmianie warunków. Richard Guise skinął głową. — JuŜ sześć razy przeprowadzaliśmy się z dobrze znanych powodów. Chłopak ma trzynaście lat. Nie mówi. Nie chodzi. Pielęgniarka stale zmienia mu pieluchy i myje go. Wszyscy mówią, Ŝe zakład byłby najgorszym rozwiązaniem i nadal jestem skłonny się z nimi zgodzić. Ale przeprowadziliśmy się po raz kolejny i nic się nie zmieniło. — Tak — powiedział Winchell — jego stan rzeczywiście się nie poprawił. Nadal cierpi z powodu pierwotnego urazu. — Więc nie było Ŝadnego poŜytku z przeprowadzki — podsumował Richard. — Tego nie powiedziałem. Samo przemieszczenie się nie moŜe zmienić tego, co juŜ się stało. Celem przeprowadzki było uniknięcie dalszego wystawiania go na negatywne bodźce oraz danie naturalnym siłom Ŝywotnym dziecka moŜliwości powrotu do stanu równowagi. Najwidoczniej jest jeszcze zbyt wcześnie, Ŝeby dostrzec efekty… — Albo za późno… — dodał Richard. — …Lecz przeprowadzka na pewno nie była błędem — ciągnął Winchell. — Tylko dlatego Ŝe nasze badania nad kilkoma tysiącami znanych telepatów dostarczyły pewnych wzorców, nie powinniśmy traktować ich jak świętości — nie, jeŜeli mamy do czynienia z całkiem nową mutacją człowieka. Jeszcze za wcześnie. Jeszcze zbyt wiele musimy się dowiedzieć. — Czy chce pan powiedzieć, Ŝe od samego początku był nienormalny — nawet jak na telepatę? — Tak — potwierdził Winchell. — Przeprowadziłem kilka nowych testów, między innymi eksperyment, w którym brało udział dwóch innych telepatów. Dostałem się do umysłu Dennisa i uŜyłem jego zdolności, aby się z nimi porozumieć. Jeden z nich znajdował się czterdzieści pięć kilometrów stąd, drugi sześćdziesiąt. — Dennis odbierał myśli z miejsca oddalonego o sześćdziesiąt kilometrów? — Tak. To wyjaśnia jego wczesną reakcję na sygnały. Nigdy więc nie byli państwo oddaleni od źródeł problemów w miejscach, gdzie poprzednio mieszkaliście. Tutaj jednak… tutaj, nawet w promieniu sześćdziesięciu kilometrów jest wystarczająco duŜo przestrzeni. On zaledwie egzystuje, ale miałem do czynienia z wieloma przypadkami dającymi podstawy do otuchy, jeszcze zanim mutacja została rozpoznana. — Racja — odpowiedział Richard. — Więc co pan teraz radzi? — Myślę, Ŝe jeden z nowych terapeutów — telepatów powinien codziennie pracować z nim przez jakiś czas, Ŝeby mu pomóc. — Czytałam trochę o tych wczesnych przypadkach — powiedziała Vicki. — Czasami uraz był tak silny, Ŝe nigdy nie udało się im rozwinąć własnej osobowości. Po prostu byli schizofrenicznym zbiorem większych i mniejszych fragmentów odczuć, które utkwiły im w pamięci. Inni wycofali się ze wszystkiego i nigdy… — Nie ma powodu, Ŝeby rozwodzić się nad najgorszym — powiedział doktor Winchell. — Wielu równieŜ wróciło do zdrowia, wie pani o tym. Dobrze pani zrobiła, sprowadzając go tutaj. Powinna pani równieŜ pamiętać, Ŝe współcześni terapeuci wiedzą duŜo więcej o tym stanie niŜ poprzednie pokolenie. Więcej niŜ dziesięć lat

temu. Czy nawet pięć. Dajmy im szansę. Niech pani pomyśli o pozytywnych aspektach. Proszę pamiętać, jak łatwo mogą być przez niego odbierane pani uczucia, wraŜenia. Vicki skinęła głową. — Czy moŜe nam pan polecić jakiegoś dobrego terapeutę? — Właściwie mam kilku na myśli. Będę musiał sprawdzić, czy są do dyspozycyji. Najskuteczniej zaopiekowałby się nim terapeuta, który mieszkałby tu i pracował z nim kaŜdego dnia, przynajmniej przez jakiś czas. Zaraz po powrocie dowiem się i jutro dam państwu znać. — Dobrze — powiedział Richard. — Niech pan im powie, Ŝe mamy wygodny pokój gościnny. Winchell zbierał się do odejścia. — A moŜe zostałby pan na obiedzie? Winchell znowu się rozsiadł. — Dziękuję. Richard uśmiechnął się po raz pierwszy tego dnia i wstał. — Czego się pan napije? — Szkockiej z wodą. Skinął głową i odszedł w stronę domu. — Sześćdziesiąt kilometrów… — mruknął. Do domu państwa Guise przyjechała Lydia Dimanche. Była to mała, pełna wdzięku kobieta o dźwięcznym głosie, czarnych włosach i prawie równie ciemnych oczach. Państwo Guise odnieśli wraŜenie, Ŝe jest Polinezyjką. Lydia codziennie widywała się z Dennisem. Karmiła go, porozumiewała się z nim telepatycznie oraz bezpośrednio. Organizowała z nim róŜne zajęcia. Kiedy nie przebywała z Dennisem, spędzała czas w swoim pokoju, jechała do miasta lub chodziła po górach. Posiłki jadła razem z państwem Guise, ale nigdy nie chciała zdradzić czegokolwiek na temat swego pacjenta. Pytana wprost, mówiła, Ŝe jest jeszcze za wcześnie, aby powiedzieć coś konkretnego. Kilka miesięcy później, kiedy Richard Guise wyjechał w długą podróŜ słuŜbową, stan Dennisa pozornie się nie zmienił. Codziennie odbywały się zajęcia. Vicki spędzała coraz więcej czasu ze swoimi roślinami. Kilka minut rano i wieczorem wydłuŜyło się do godzin. Popołudniami czytała ksiąŜki o ogrodnictwie. Sadziła nowe rośliny, wybudowała nawet małą szklarnię. Wychodząc pewnego ranka z pokoju Dennisa Lydia zobaczyła ją opartą o ścianę. — Victorio — powiedziała. Uśmiech na twarzy Lydii ustąpił miejsca grymasowi. — Chcę się z nim porozumieć, Lydio. Przez cały ten czas… Muszę zobaczyć, jaki on teraz jest. — Odradzam. Kontroluję go dość surowo i wszelkie niepoŜądane myśli lub uczucia mogłyby zachwiać równowagę, którą próbuję… — Nie będę nadawała swoich myśli. Chcę tylko spojrzeć. — Na razie nie ma za bardzo na co patrzeć. Wygląda dokładnie tak jak zawsze… — Ale ja muszę się przekonać. Nalegam. — Nie pozostawiasz mi wyboru — powiedziała Lydia odsuwając się. — Ale zastanów się przez chwilę, zanim wejdziesz. — JuŜ się zastanowiłam. Vicki weszła do pokoju, zbliŜyła się do łóŜka. Dennis leŜał na boku patrząc ponad nią na przeciwległą ścianę. Jego spojrzenie pozostało nieruchome, nawet kiedy przeszła tuŜ przed nim. Otworzyła swój umysł i ruszyła bardzo ostroŜnie w jego kierunku. Gdy wróciła do siebie, oczy miała suche. Minęła Lydię i przez frontowy

pokój wyszła na dziedziniec. Usiadła na ławce i zaczęła wpatrywać się w pelargonie. Nie poruszyła się, kiedy podeszła Lydia i usiadła obok niej. Przez dłuŜszą chwilę obie milczały. W końcu Vicki powiedziała: — To jak ubieranie zmarłego do grobu. Lydia potrząsnęła głową. — Tylko tak wygląda — odparła. — To Ŝe nie ma Ŝadnych widocznych na pierwszy rzut oka zmian, nie jest istotne. W pewnym momencie w ciągu nadchodzących miesięcy ćwiczenia, które rozpoczęliśmy, mogą nagle dokonać przełomu i zmienić dysfunkcję w stabilizację wewnętrzną. Oto kolejny powód, dlaczego nie chciałam, Ŝebyś sprawdzała jego stan. Twoja równowaga psychiczna jest waŜną częścią jego otoczenia. — Musiałam go zobaczyć — powiedziała Vicki. — Rozumiem, ale proszę, nie rób tego więcej. — Nie zrobię. Nie chcę. — Nic nie wiem o wpływie mojej równowagi psychicznej na jego stan — zaznaczyła po pewnym czasie Vicki. — Ale nie mam pojęcia, jak sobie z tym poradzić. Nie wiem, jak zmieniać odpowiedzi i reakcje tutaj, we mnie. Od tak dawna się tego obawiałam… Kiedy byłam dzieckiem, moja siostra Eileen… Nie była telepatką, mogłam czytać jej myśli o mnie. Później nauczyciele… A w końcu cały świat zszedł na psy. Potem mój pierwszy mąŜ, Paul. śycie było paskudne, aŜ do momentu kiedy spotkałam Dicka. Potrzebowałam kogoś takiego jak on. Starszego, silniejszego męŜczyzny, który wiedziałby, jak radzić sobie z tym, czemu ja nie mogłam podołać. Jak utrzymywać wszystko razem, bezpiecznie. I tak tez postępował. Zanim go spotkałam, zawsze miałam wraŜenie, Ŝe świat się zaraz zawali. Spowodował, Ŝw to odczucie odeszło, a raczej pozostawało w bezpiecznej odległości. Wydaje mi się, Ŝe ciągle jest tak samo. Czułam wtedy, Ŝe nie było dla niego rzeczy niemoŜliwych, Ŝe przy nim wszystko zawsze dobrze się ułoŜy. Ze świat będzie dalej trwał, tak jak powinien. Ze nic mi się nie stanie. A potem ta sprawa z Dennisem… Teraz znowu się boję. Z wiadomości pamiętam tylko wypadki, klęski, nieszczęścia i skaŜenia. Czytam, i jedynie złe strony Ŝycia robią na mnie wraŜenie… Czy taki jest świat, czy to ja taka jestem? A moŜe i jedno i drugie? Teraz Dick znowu wyjechał, a stan Dennisa nie poprawia się… Nie wiem. Po prostu nie wiem… Lydia objęła ją. — Poszłaś sprawdzić, zobaczyłaś go i teraz się obawiasz — powiedziała. — Strach często jest dobry. Rozpacz nigdy. Strach moŜe powiększyć twoją świadomość. Umocnić twoją wolę walki. Rozpacz zaś powoduje, Ŝe chcesz się poddać… — Ale z czym mam walczyć? I jak mam z tym walczyć? — Jest nadzieja, Ŝe Dennis wyzdrowieje. Nie trwałabym przy moich wysiłkach, jeŜelibym w to nie wierzyła. Mogłabym równie dobrze zająć się innymi przypadkami, gdzie rezultaty byłyby łatwiej zauwaŜalne. Poza tym podczas leczenia kaŜdy terapeuta rozwija w sobie jakieś wyobraŜenie dotyczące pacjenta, jego szans na powrót do zdrowia. Ja tez mam takie odczucia. Nie wierzę, Ŝe będzie to łatwe, ani tez, Ŝe nastąpi szybko. MoŜe to trwać nawet lata i być bardzo skomplikowane. Ale pamiętaj, znam go lepiej niŜ ktokolwiek, nawet niŜ ty, i czuję, Ŝe są powody, abyś nie traciła nadziei. Rzuciłaś tylko okiem na to, co jest wewnątrz niego. Ja widziałam więcej. JeŜeli chodzi o twoje pozostałe obawy, być moŜe istnieje jakaś zgodność. Być moŜe na pewnym poziomie wewnątrz ciebie fragmentacja jego rozwijającej się osobowości jest analogiczna do wszystkiego tego, co miało na ciebie tak ogromny wpływ, zanim poznałaś Dicka. MoŜe Dennis wydaje się schizofrenicznym obrazem świata. Fakt, Ŝe Richard nic nie moŜe zrobić, Ŝeby mu pomóc, mógł rozjątrzyć te inne sprawy i rozbudzić niepokój. Łatwo jest dostrzec, Ŝe stan Dennisa moŜe symbolizować dla

ciebie ducha czasu. Twój syn nie jest odrębną jednostką, ale fragmentami wielu, z jakimi się zetknął. A te fragmenty nie pasują do siebie. Kolidują ze sobą. JednakŜe on gdzieś tam jest, tak jak człowieczeństwo. Z czym masz walczyć i jak masz z tym walczyć? Nie trać nadziei, która nie jest przecieŜ bezpodstawna. Nie pozwól obawie przerodzić się w rozpacz. Nie poddawaj się. Podsycaj swoją nadzieję strachem. Wykorzystaj go. Zmień go w cierpliwe oczekiwanie. — Doradzasz mi trudną drogę. — Wiem. Wiem teŜ, Ŝe ci się uda. — Spróbuję… Zimny wiatr z gór zaszeleścił w pelargoniach. Vicki odchyliła się i poczuła go na twarzy; jej oczy spoglądały ponad ceglanym murem w miejsce, gdzie okryte cieniem wzgórze zdawało się pochylać nad nimi. — On jest dzieckiem szczególnego czasu — powiedziała po chwili. — Nauczę się na niego czekać. Lydia obserwowała jej profil, w końcu wstała. — Chciałabym pójść do niego jeszcze na chwilę — powiedziała. — Dobrze, idź. Vicki siedziała na ławce, aŜ nadeszła gwiaździsta noc. W końcu zdała sobie sprawę, Ŝe jest zimno i wróciła do domu. Jesień, zima, wiosna… Lato. Poprzedniego wieczoru poszedłem napić się do baru przy starym hotelu La Fonda na końcu Szlaku Santa Fe. Teraz obserwowałem fasadę budynku i czekałem. Tu, na dachu jednego z budynków było strasznie gorąco. Wychyliłem się poza barierkę i spojrzałem w prawo na ulicę. Wszystkie budynki były niskie. Nic w tym mieście ciekawego poza trzema sklepami. Hotel La Fonda to wyjątek. Zbudowany z cegły, ozdobiony sztukaterią. RóŜne odcienie brązu cegieł i dachówki współgrały ze sobą. Nie było Ŝadnego problemu z dostaniem się tutaj po dachach, jeszcze przed brzaskiem, tak jak ja to zrobiłem. Ale teraz słońce… BoŜe! Buchało Ŝarem na rynek i na moje plecy. Trzeba było załoŜyć koszulę z długim rękawem, wtedy bym się tylko gotował, a tak wkrótce zostaną ze mnie spalone zwłoki albo będę spieczony jak rak. W zaleŜności od tego, jak się dalej sprawy potoczą… śycie jest bardziej skutkiem tego, co przydarza się ludziom, kiedy na coś czekają, niŜ zbiorem samych oczekiwanych rzeczy. Broń spoczywająca na moich stopach przykryta była czarną kurtką, którą miałem na sobie wczoraj wieczorem. Spędziłem z tym karabinem cały dzień na wzgórzach. Nawet spałem z nim przez kilka nocy z rzędu. Wczoraj rozebrałem go na części, wyczyściłem i nasmarowałem. Teraz był naładowany, gotowy. Nie ma potrzeby, Ŝeby go dotykać aŜ do czasu, kiedy trzeba będzie go uŜyć. Ktoś inny podniósłby go, zacząłby się nim bawić, przeniósł na inne miejsce, wrócił. Skoro większość Ŝycia to czekanie, zawsze byłem zdania, Ŝe trzeba nauczyć się robić to dobrze. Świat odbierany jest zmysłami. Nie ma Ŝadnego sposobu, Ŝeby całkowicie temu zapobiec, z wyjątkiem śmierci. Nie pragnę tego jednak. Wyciska to piętno na naturze człowieka. Więc chcąc czy nie chcąc, tkwi we mnie. Jego wola jest zatem silniejsza od mojej własnej i jestem częścią rzeczywistości, w której istnieję. Istotnie, najintensywniejszą formą aktywności, jaką mogę przejawić, jest rozmyślanie nad tym. Lecz komu moŜe być dobrze z ostatecznościami? Kiedy tak czekałem, nabrałem ochoty na papierosa: coś, do czego przywykłem, nim zobaczyłem, jak to wszystko funkcjonuje. Inne Dzieci Ziemi powiedziałyby, Ŝe jest to szkodliwe dla zdrowia, a poza tym zanieczyszcza

powietrze. Dla mnie powietrze jest wystarczająco zanieczyszczone. Właściwie nawet za bardzo. Pomimo tego, Ŝe świat jest potęŜniejszy ode mnie, wiem, Ŝe moŜna mu zaszkodzić. Staram się od tego powstrzymywać, gdzie tylko mogę. Nawet jeŜeli wyniki były mało znaczące, widziałem, jak wstępują do obrazu świata, który noszę w sobie, ze świadomością, Ŝe ja sam jestem ich przedstawicielem. Niepokoiło mnie to, kiedy czekałem i rozmyślałem, to znaczy przez większość czasu. JeŜeli chodzi o moje zdrowie, wcale się o nie nie martwiłem. Nie obchodzi mnie zbytnio to, co się ze mną stanie. Człowiek rodzi się, Ŝyje i umiera. Wobec nieskończoności będę równie długo martwy jak kaŜdy inny człowiek. Chyba, Ŝe istnieje reinkarnacja, jak mówią niektórzy. W kaŜdym razie to i tak nie ma znaczenia… Istotne jest tylko stworzenie pe — wnego obrazu świata i umiejętność cieszenia się nim, chronienia przed zachwianiem jego równowagi, powstrzymywanie się od wyrządzania szkód… Lub teŜ, tak jak to zamierzam zrobić teraz, dokonać czegoś poŜytecznego, aby poprawić go lub o — chronić. Jest to jedyna rzecz warta wysiłku, jedyna, na której mi zaleŜy… JeŜeli umrę, zabierając ze sobą lepszy obraz świata, niŜ istniałby bez moich wysiłków, wtedy uznam, Ŝe odszedłem wypełniwszy swój obowiązek, oddawszy Matce Ziemi naleŜność za mój pobyt, dowód wdzięczności za czas mojego trwania. Jeśli chodzi o to, co stanie się ze mną w tym procesie — niech o mnie napiszą: Roderick Leishman. Jego zbytnio nie obchodziło, co z nim będzie. Nadjechały dwa samochody policji stanowej i zatrzymały się przed wejściem do La Fondy. Wychyliłem się, gdy policjant wyszedł z budynku i podszedł porozmawiać z kierowcami. JuŜ niedługo… W zeszłym roku pomogłem wysadzić w powietrze dwie tamy oraz dwie elektrownie atomowe. To razem sześć dla Dzieci Ziemi. Nieźle się napracowaliśmy. Dzisiaj jednak moŜemy dokonać duŜo więcej. Zapobiec szkodom, zamiast je naprawiać. Wheeler i McCormack, gubernatorzy stanów Wyoming i Kolorado, mieli się tutaj spotkać z gubernatorem Nowego Meksyku, aby omówić projekty energetyczne na duŜą skalę, zakładających wydobycie, zanieczyszczenie środowiska, zniszczenia. Nie czuję jednak do nich Ŝadnej osobistej urazy. Nie powinienem czytać tyle o nich. Jako jednostki nie są tacy straszni. Ale Ziemia jest waŜniejsza. Ich śmierć będzie znaczyła więcej niŜ i c h śmierć. Obserwowałem policjanta, który cofnął się do La Fondy. Powoli, nie było powodu do pośpiechu, pochyliłem się i wyjąłem broń spod kurtki. Podniosłem ją i połoŜyłem na kolanach. JuŜ wcześniej narysowałem na murze obok znak Dzieci Ziemi. JuŜ niedługo, powiedziałbym… Dwaj policjanci, jeden z nich był tym, który poprzednio rozmawiał z kierowcami, trzymali drzwi. Nawet się nie rozejrzeli. Przesunąłem karabin, oparłem kolbę o ramię i połoŜyłem palec na spuście. Czterech ludzi pogrąŜonych w rozmowie wyszło na zewnątrz budynku. Z tej odległości nie miałem problemu z identyfikacją. Pierwszy strzał, czysty i łatwy, dosięgną! Wheelera. Przesunąłem lufę na bok i wystrzeliłem dwa razy do McCormacka, gdyŜ nie byłem pewien, gdzie trafiła go pierwsza kula. Następnie cofnąłem się, wytarłem broń szybko, ale dokładnie, właśnie tak jak zaplanowałem, i oparłem ją o mur. Odwróciłem się schylony i rozpocząłem wycofywanie się wzdłuŜ dachów. Usłyszałem z tyłu strzały, ale nic nie trafiło blisko mnie. Oby tylko mój kierowca był na miejscu. Mógłbym wówczas rozpocząć cykl zmiany samochodów, w wyniku którego udałoby mi się uciec… Pomimo Ŝe nie obchodzi mnie, jaki będzie mój los, chciałbym, aby oczekiwanie nań trwało jak najdłuŜej, Matko Ziemio, Ŝebym mógł Ci słuŜyć tak, jak na to zasługujesz. Ja… Lato. Vicki upuściła rydel usłyszawszy krzyk wewnątrz umysłu. — Lydia? — zaczęła,

lecz chwilę później domyśliła się, co było przyczyną. Wyszła ze szklarni, przebiegła przez podwórko i wpadła do domu. W połowie drogi, przechodząc przez salon, odczuła uspokajające, zadziwiająco kontrolowane myśli Lydii: — Wszystko w porządku. Nic ci się nie stało. Nie powinieneś się emocjonować. Potem dotarł do niej głos, jakiego nigdy do tej pory nie słyszała: — Moje ramię! Chyba jest złamane. Muszę zejść na dół. Wbiegła do pokoju, potrącając Lydię. Dennis wstał z łóŜka i stał obok opierając się na nim. Ściskał kurczowo prawe ramię lewą ręką i błądził dzikim wzrokiem po pokoju. — Tam! — krzyknął. Rzucił się do przodu i upadł. Vicki podbiegła do niego. — Victorio, wyjdź stąd! — zawołała Lydia. Podniosła go w ramionach. — Ale jemu się coś stało — odparła Vicki. — Nic mu się nie stało. Dzieci ciągle się przewracają. Proszę cię, wyjdź. — Ale on nigdy przedtem nie wstał. Muszę… — Wyjdź! Proszę! Zostaw go mnie i wyjdź. Wiem, co robię! Vicki pocałowała drŜącego chłopca i odsunęła się od niego. — …I trzymaj się teŜ z dala od jego umysłu. To bardzo waŜne. Nie mogę brać na siebie odpowiedzialności, jeŜeli wtrącasz się w krytycznych momentach. — Dobrze, pójdę. Tylko przyjdź jak najszybciej i powiedz mi, co się stało. Podniosła się i wyszła. Kiedy przechodziła przez salon, Dennis znowu zaczął krzyczeć. Spojrzała na krzesła i pomyślała, Ŝe tak naprawdę wcale nie chce usiąść. Poszła do kuchni i nastawiła wodę. Później — nie wiedziała dokładnie kiedy — zauwaŜyła, Ŝe siedzi przy stole kuchennym, wpatrując się w filiŜankę herbaty. Weszła Lydia i podniosła filiŜankę. Vicki czekała, aŜ się odezwie. Lydia potrząsnęła głową i usiadła obok niej. — Nie wiem dokładnie, co się stało — powiedziała. — To było coś więcej niŜ halucynacja. Miał kontakt z prawdziwą strukturą osobowości dorosłego człowieka. Skoro brakuje mu własnej, Ŝeby nad tym zapanować, przejęła ona całkowicie kontrolę nad nim. Udało mi się pobudzić jego ośrodki snu i teraz odpoczywa. Kiedy się obudzi, moŜliwe, Ŝe to juŜ zniknie. — Czy myślisz, Ŝe powinnam zawiadomić doktora Winchella? — Nie, wszystko zgadza się z wcześniej postawioną diagnozą. Po prostu daje się to bardziej zauwaŜyć niŜ wcześniejsze wyniki terapii. Krótko mówiąc, Dennis nie ma własnej osobowości. Na skutek urazu jest zbiorem fragmentów innych ludzi, na których umysły natrafił, zanim przeprowadziliście się tutaj. W jakiś sposób zetknął się z kolejnym z nich i na nowo wystąpiły te same objawy, tyle Ŝe w większym nasileniu. Jednostka ta miała pewne trudne przejścia, a poniewaŜ Dennis ostatnio znacznie się rozwinął neurologicznie, uchwycił jakiś większy fragment psychiki tej osoby. Nie wiem, kto nadawał ani skąd. Nie chciałam dokładnie sprawdzać, ale jeŜeli sytuacja się powtórzy, będę do tego zmuszona. Na razie moŜe to nawet działać na korzyść Dennisa. Prawdopodobnie będę mogła uŜyć niektórych nowych fragmentów do formowania jego własnej osobowości. Jest jeszcze za wcześnie, Ŝeby o tym mówić, ale istnieje taka moŜliwość. — Więc nic mu się nie stało? — Nie. Osoba, z którą był w kontakcie, została zraniona. On tylko na to zareagował.

— Powinnam zadzwonić do Dicka i zawiadomić go o wszystkim. — To by go tylko niepotrzebnie zaniepokoiło. Myślę, Ŝe lepiej zaczekać do jutra i zobaczyć, jak sprawy się potoczą. Będziesz mu wtedy mogła powiedzieć znacznie więcej. — Rzeczywiście. Strasznie długo go nie ma, Lydio. Myślisz, Ŝe on stara się uciec od… tego? — MoŜliwe, Ŝe w pewnym stopniu tak. Ale specyfika jego pracy… Nowe negocjacje związkowe… Wiesz, Ŝe jest to faktyczna podróŜ w interesach. WraŜenie, Ŝe ucieka od czegoś, moŜe być odbiciem twoich własnych pragnień. JuŜ dawno nigdzie nie jeździłaś, zgadza się? — BoŜe, to prawda! — Być moŜe kiedy ten niewielki kryzys minie, pomyślisz o wakacjach. Świetnie poradziłabym sobie tutaj podczas twojej nieobecności. — Chyba masz rację. Pomyślę o tym, Lydio. Dziękuję. Vicki wstała późno następnego ranka. Lydia była juŜ w pokoju Dennisa. Dzień był ciepły i słoneczny, pracowała więc w szklarni aŜ do obiadu. Kiedy Lydia nie przyłączyła się do niej jak zazwyczaj, Vicki zbliŜyła się do zamkniętych drzwi i stała tam przez dłuŜszą chwilę, zanim wróciła do kuchni. Zaledwie wyczuwała duŜą aktywność umysłową wewnątrz pokoju. Uruchomiła zespół informujący, wyłączyła ekran i nastawiła kopiarkę. Kartki jedna po drugiej ześlizgiwały się na tackę. Zatrzymała urządzenie, gdy zebrało się ich kilkanaście, zebrała kartki i usiadła przy stole. Później wyszła na dziedziniec, usiadła i po pewnym czasie zasnęła. Przez dłuŜszy czas nie wiedziała czy to sen, czy jawa… LeŜała tam, mruŜąc oczy przed światłem. Cienie wydłuŜyły się. Gdzieś daleko odzywała się sójka. Potem dotarło do niej: — Victorio, gdzie jesteś? Podniosła się. — O co chodzi? — Wiadomości… Ta historia z Dennisem… Tu jest artykuł: Gubernator Wheeler zabity, a McCormack cięŜko ranny… Morderca uciekł… Prawdopodobnie zraniony. Dennis był w umyśle tego człowieka. Dzisiaj teŜ cały dzień utrzymuje to połączenie. Nie mogłam tego przerwać. W końcu uśpiłam go powtórnie. Wydawało mi się, Ŝe ma kontakt z kimś o bujnej wyobraźni, być moŜe psychotycznej — ale się myliłam. To się naprawdę wydarzyło w Santa Fe. — Santa Fe jest ponad sto pięćdziesiąt kilometrów stąd! — Wiem! Widocznie zdolności Dennisa wzrosły lub teŜ wyniki testów doktora Winchella były błędne. — Powinnam do niego zadzwonić. I do Dicka. — Trzeba teŜ zawiadomić władze. Znam nazwisko tego męŜczyzny — Roderick Leishman. Jest członkiem radykalnej grupy ekologicznej — Dzieci Ziemi. Miałam wraŜenie, Ŝe kieruje się na północ. — Zaraz przyjdę. Zadzwonisz wszędzie? Ale do Dicka nie, dobrze? — Oczywiście. Tamtego popołudnia pojechaliśmy na farmę Dzieci Ziemi w Colorado. LeŜałem rozciągnięty na tyle samochodu — czwartego z kolei, jeŜeli chodzi o ścisłość, prawie cały czas ściskając ramię. Drugi kierowca miał jakąś gazę i bandaŜ, więc zrobił mi opatrunek. Dał mi teŜ aspirynę i flaszkę burbona. Pomogło trochę. Farma Jerry’ego i Betty jest pewnego rodzaju gospodarstwem wspólnoty. Wszyscy tu naleŜą do Dzieci Ziemi, ale tylko ich dwoje oraz facet o przezwisku Szybki Smith

wiedzieli, co zrobiłem i Ŝe mogę pojawić się potrzebując pomocy. Im mniej osób wiedziało o tym, tym lepiej. Jak zawsze, zresztą. Zabrali mnie od razu do sypialni, gdzie Jerry wyciągnął mi kulę kalibru .38, która utkwiła głęboko, oczyścił ranę i zaszył ją, złoŜył jakieś kości, nasmarował mnie czymś, nafaszerował antybiotykami i połoŜył mi rękę na temblaku. Był weterynarzem. Nie mieliśmy w okolicy lekarza z prawdziwego zdarzenia. — Hę wziąłeś tych cholernych aspiryn? — Kilkanaście. MoŜe więcej. Jerry był wysokim, chudym męŜczyzną w nieokreślonym wieku. Mógł mieć równie dobrze trzydzieści lat, co pięćdziesiąt. Wypocił z siebie wszystko oprócz kości i ścięgien i pozostały mu tylko zmarszczki na twarzy. Nosił okulary w stalowych oprawkach. Jego usta zwęŜały się zawsze, gdy się denerwował. — Nie wiesz, co robią z krzepnięciem krwi? — Nie. — Zmniejszają je. Krwawisz więcej. Straciłeś duŜo krwi. Przydałaby ci się transfuzja. — PrzeŜyję — odparłem. — Do tej pory jakoś przeŜyłem, nic mi nie będzie. Skinął głową, światło odbiło się w szkłach jego okularów. — Gdybyś dał mi konia, wiedziałbym, co zrobić — powiedział. — Upić i dać aspirynę. A potem nic do jedzenia przez cały dzień. Chciałem wzruszyć ramionami, ale szybko o — przytomniałem. — Wybrałbym lepsze menu w innych okolicznościach; a poza tym gdybym był koniem, mógłbyś mnie zastrzelić. Zachichotał. Po chwili się jednak opamiętał. — Mimo wszystko dokonałeś tego. Nie byłem tylko pewien, czy uda ci się potem uciec. — Całkiem nieźle to obliczyliśmy. Przytaknął. — Co o tym sądzisz? — Trzeba było to zrobić. — Tak mi się wydaje. — A widzisz jakieś inne moŜliwości? Musimy spróbować ich powstrzymać. Daliśmy im odczuć, Ŝe istniejemy. Od tej pory będą się poruszać ostroŜniej. — Rozumiem — odparł. — Po prostu chciałbym, Ŝeby był jakiś inny sposób. WciąŜ jestem jakby świeckim kaznodzieją. Ale nie tylko o to mi chodzi. Przede wszystkim wolałbym nie widzieć zabijania czy ranienia. Choćby dlatego, Ŝe jestem weterynarzem. Po prostu moje odczucia, nie moje przemyślenia, powodują, Ŝe jestem temu przeciwny. — Wiem — odpowiedziałem. — Myślisz, Ŝe sam się nad tym nie zastanawiałem? Nawet moŜe za duŜo. — Tak mi się wydaje. Raczej nie powinieneś jechać dalej. MoŜesz zatrzymać się tutaj na noc. Potrzebujesz odpoczynku. Potrząsnąłem głową. — Wiem, ale nie mogę zostać. Muszę jechać dalej. Jestem jeszcze zbyt blisko miejsca, gdzie to się stało, Ŝebym mógł spokojnie odpoczywać. Poza tym mój nowy samochód to furgonetka. Z tyłu jest materac, będę mógł się wyciągnąć. W kaŜdym razie będzie lepiej dla ciebie, jeśli wyruszę najszybciej, jak to moŜliwe. — Gdybym obawiał się o własną skórę, nigdy nie dałbym się w to wciągnąć. Nie, nie o to mi chodzi. Raczej wynika to z tego, Ŝe nie lubię rozlewu krwi. — Mam większe szansę, Ŝeby tego uniknąć, jeŜeli będę zacierał za sobą ślady, a przynajmniej będę się starał.

Podszedł do okna i wyjrzał na zewnątrz. — MoŜe to nadjeŜdŜa twój transport. Jaki to miał być kolor? — Czerwony. — Tak. To chyba to. Słuchaj, nie chcę, Ŝebyś brał więcej aspiryny. — W porządku. Poprzestanę na alkoholu. — Zatruwając swój organizm. — Lepsze to niŜ zatruwanie Ziemi — odrzekłem. — Chyba będziemy musieli chwilę zaczekać. Chcesz się do mnie przyłączyć? Zachichotał krótko i uśmiechnął się wisielcze — Jednego na drogę? CóŜ, czemu nie? Kiedy wyciągałem butelkę, wyjął z kredensu dwie szklanki. Poczekałem, aŜ naleje. — Szczęśliwej podróŜy — powiedział. — Dzięki. Powodzenia. Usłyszałem zatrzymującą się furgonetkę. ZbliŜyłem się do okna i wyjrzałem. Szybki Smith, smukły i przedwcześnie osiwiały, który byłby na moim miejscu, gdyby nie rzut monety, podszedł do samochodu, Ŝeby wszystko sprawdzić. Rozpoznałem kierowcę. Wypiłem więc drinka bez pośpiechu, postawiłem szklankę na stole i schowałem butelkę. Uścisnąłem Jerry’emu dłoń. — Tylko nie przesadzaj z tym lekarstwem, dobrze? Mruknąłem coś niewyraźnie, a zaraz potem Smith wszedł oznajmić, Ŝe samochód przyjechał. — No to na razie. Wyszedłem za nim na zewnątrz i wsiadłem z tyłu. Kierowca — muskularny chłopak o imieniu Fred — podszedł sprawdzić, jak się czuję, i pokazać mi, gdzie co leŜy. Było tam jedzenie, woda, butelka wina, rewolwer kaliber .38 i pudełko naboi. Nie wiem, do czego te ostatnie mogły okazać się potrzebne. Gdyby ktoś nas złapał, poddałbym się z ochotą. W kaŜdym razie na pewno nie byłem w stanie szybko naładować. Spostrzegłszy to Fred zrobił to za mnie i schował broń pod materacem. — Jesteś gotowy? — zapytał. Skinąłem głową, a on zatrzasnął drzwi. PołoŜyłem się i zamknąłem oczy. Doktor Winchell nie był w stanie przekonać porucznika Martineza, ale podczas dziesięciominutowej rozmowy udało mu się to przynajmniej z Richardem Guise. Dick potrzebował tylko pięciu minut rozmowy z kimś z Waszyngtonu, aby wzbudzić zainteresowanie władz federalnych do tego stopnia, Ŝe agent specjalny Robertson znalazł się w domu państwa Guise jeszcze tego samego wieczoru. Robertson — trzydziestoletni schludny, krótkowłosy, niebieskooki, ubrany na szaro męŜczyzna siedział w salonie naprzeciwko Vicki i Lydii bez cienia uśmiechu. — Nie mamy w naszych kartotekach Rodericka Leishmana — powiedział. — Nic na to nie poradzę — odparła Lydia. — Tak się nazywa. Vicki spojrzała na nią, zdziwiona tonem jej głosu. Podbródek Lydii był uniesiony, a usta zaciśnięte. — Przepraszam — powiedział Robertson. — Bez obrazy. WciąŜ jeszcze sprawdzają. Mógł uŜywać innego nazwiska w przeszłości. Miała pani rację mówiąc o powiązaniu z Dziećmi Ziemi. Pozostawił ich znak. Skinęła głową. — Niech mi pan powie — zaczęła — co się z nim stanie? Robertson szybko stłumił pojawiający się na jego twarzy uśmiech. — To co zazwyczaj. Rozprawa sądowa, oskarŜenie, wyrok, oczywiście jeŜeli pani informacje są prawdziwe. Jeśli chodzi o szczegóły, wszystko zaleŜy od adwokata,

sądu przysięgłych, sędziego, rozumie pani. — Nie tego chciałam się dowiedzieć — powiedziała. Przechylił głowę. — Obawiam się, Ŝe nie rozumiem. — Myślałam o moim pacjencie — odrzekła. — Jego telepatyczny związek ze zbiegiem oznacza, Ŝe chłopiec jest tym całkowicie pochłonięty. Chcę pewnego rodzaju gwarancji, Ŝe jeŜeli panu pomoŜemy, człowiek ten zostanie ujęty Ŝywcem. Zupełnie nie wiem, jak jego śmierć mogłaby się odbić na Dennisie. I nie chciałabym się tego dowiedzieć. — Nie mogę pani nic obiecać… — Więc chyba nie będę w stanie wam pomóc. — Ukrywanie informacji to powaŜne wykroczenie. Szczególnie w obecnej sytuacji. — Dla mnie najwaŜniejszy jest mój pacjent; aczkolwiek w tej sprawie nie jestem nawet pewna, czy moŜna by to nazwać ukrywaniem danych. Sądzę, Ŝe jeszcze nigdy nie było podobnej sprawy. Robertson westchnął. — Nie spierajmy się o formalności — odpowiedział. — Ten męŜczyzna strzelał do dwóch gubernatorów. Jeden nie Ŝyje, a drugi moŜe nie doŜyć do rana. Jest członkiem radykalnej grupy ekologicznej. Przemoc naleŜy do ich programu. Próbuje teraz uciec, a pani przyznaje, Ŝe Dennis moŜe śledzić jego ruchy. JeŜeli odmówi nam pani współpracy, moŜemy wprowadzić naszego własnego telepatę, Ŝeby kontrolował Dennisa. Nie jest pani wcale aŜ tak potrzebna… — Panie Robertson, prawo jest w tym wypadku jednoznaczne. Naruszyłby pan jego prywatność w najszerszym tego słowa znaczeniu. — On jest niepełnoletni. Potrzebujemy wyłącznie zgody rodziców, a pani nie jest jednym z nich. Spojrzał na Vicki, która zacisnęła mocno ręce i zwróciła się w stronę Lydii. — Czy coś by się stało Dennisowi, jeŜeli skrzywdziliby tego człowieka? — zapytała. — Tak sądzę. — Więc nie wyraŜam zgody — powiedziała. — Bardzo mi przykro, panie Robertson. — Skoro pani mąŜ rozpoczął to wszystko, moŜliwe, Ŝe on nam to umoŜliwi. Vicki nagle rozluźniła ręce. — JeŜeli tak zrobi — powiedziała — nigdy więcej nie odezwę się do niego. Wyjadę i zabiorę Dennisa ze sobą. Robertson pochylił głowę. — Nie chcę być nierozsądny — zaczął. — Czy moŜe mi pani powiedzieć, w jaki sposób mam pani zagwarantować to, o co mnie pani prosi? Chcemy mieć go Ŝywego. Chcemy go przesłuchać. Chcemy dowiedzieć się jak najwięcej o jego grupie. Oczywiście spróbujemy wziąć go Ŝywego. Ale ludzie mogą strzelać w obronie własnej. Nawet wtedy będą starali się go nie zabić. Ale nie moŜna tego wykluczyć. MoŜe zginąć. Niech pani postara się być rozsądna. Jeśli otrzymamy dokładne informacje o tym męŜczyźnie, nasze szansę ujęcia go znacznie wzrosną. Co jeszcze mogę pani zaproponować? — Świetnie — odparła Lydia. — To brzmi rozsądnie. MoŜe się pan jeszcze porozumieć z agentami terenowymi, którzy będą brali udział w pościgu. — W porządku — odrzekł. — Osobiście porozmawiam z nimi, niezaleŜnie od tego, które z biur zostanie w to wciągnięte. Jest pani zadowolona? — Zgódź się — ponagliła Vicki. — Dobrze — zaczęła mówić Lydia. — Jest w Kolorado…

Było jeszcze ciemno, gdy się obudziłem. Bardzo chciało mi się pić, a ramię cały czas pulsowało. Dopiero po kilku chwilach przypomniałem sobie, co się stało. Pochyliłem się i znalazłem butelkę z wodą. Przetarłem oczy, przeczesałem rękoma włosy i pociągnąłem jeszcze łyk. Odsunąłem zasłonkę i wyjrzałem na zewnątrz. Skały, płoty, piaszczysta gleba… Spojrzałem na zegarek: 4.35. — Mógłbyś się gdzieś zatrzymać? — zawołałem. — Pęcherz mi pęka. Zatrzymał samochód i pomógł mi wyjść. Zszedłem do rowu. — Daleko jeszcze do następnej przesiadki? — zapytałem. — Pół godziny jazdy. MoŜe mniej. Mieliśmy spotkać się około piątej. Chrząknąłem. — Jak się czujesz? — zapytał. — Nic mi nie będzie. Były jakieś kłopoty podczas jazdy? — Nie, Ŝadnych. Nic teŜ nowego w wiadomościach. Wspiąłem się z powrotem do środka. Było mi chłodno, więc owinąłem się kocem. Wypiłem łyk burbona. Wydawało się, Ŝe jak do tej pory nikt nas nie ścigał. Potarłem ręką podbródek. Zdecydowałem, Ŝe przestanę się golić. Zapuszczę brodę, poczekam, aŜ mi urosną dłuŜsze włosy. Kiedy wy — dobrzeje mi ramię, znajdę jakąś łatwą robotę. Popracuję jakieś trzy, cztery miesiące… Przeniosę się na zachód, do Seattle, Portland… Poczułem wybrzuszenie pod materacem. Czy chciałem zabrać ze sobą pistolet? Będą kłopoty, jeŜeli ktoś go przy mnie znajdzie, ale jednak dobrze go mieć. RozwaŜałem ukrycie go pod temblakiem. Całkiem dobre miejsce. Powinienem go chyba zatrzymać do czasu, aŜ wyzdrowieję i dopiero wtedy się go pozbyć. Szkoda jednak, Ŝe nie mieli nic mniejszego. Wyciągnąłem broń i usiłowałem ją wepchnąć pod opatrunek. Najmniej było ją widać, gdy była skierowana ku tyłowi. Całkiem wygodnie, łatwo po nią sięgnąć. Szkoda byłoby przepuścić taką okazję starannego ukrycia. Wyciągnąłem ją i odłoŜyłem z powrotem pod materac. Jest w kaŜdym razie o czym pomyśleć… WciąŜ było chłodno. Wypiłem jeszcze jeden duŜy łyk z butelki. Poczułem się lepiej. To lepsze niŜ aspiryna. Właściwie dlaczego nie miałbym być trochę na gazie? Po pewnym czasie zwolniliśmy, zjechaliśmy z głównej drogi na skalistą nawierzchnię. Kilka chwil później zatrzymaliśmy się. Mój kierowca obszedł samochód i otworzył drzwi. — W porządku. Nareszcie jesteśmy na miejscu. — To znaczy gdzie? — W McKinley, stan Wyoming. Gwizdnąłem. — Zrobiliśmy ładny szmat drogi. Podał mi rękę i pomógł zejść na dół. Potem sam wszedł do środka. Zabrał koc, poduszkę, butelkę po wodzie, burbona, ustawiając to wszystko w zasięgu ręki na podłodze za sobą. Pomacał pod materacem i wyciągnął pistolet. Rzucił okiem na mnie, na pistolet i znowu na mnie. — To teŜ zabierasz? — zapytał. — Czemu nie? — odpowiedziałem. Wziąłem broń i zatknąłem ją za temblakiem. Zobaczyłem światło gwiazd odbijających się w wodzie, nisko, po prawej stronie… — Co to za jezioro? — Głendo Reservoir. Wysiadł z samochodu, odwrócił się i wziął wszystkie rzeczy.

Obszedł furgonetkę. Ruszyłem za nim i zobaczyłem samochód zaparkowany pod drzewami, moŜe trzydzieści metrów dalej. Powietrze było duszne i wilgotne. Nic oprócz naszych kroków nie zakłócało ciszy nocy. Kierowca siedział paląc papierosa i obserwował, jak się zbliŜaliśmy. Przywitałem się z nim. Nie rozpoznałem go. Nie przedstawialiśmy się sobie. Mój kierowca skinął głową w jego kierunku i załadował moje rzeczy na tył samochodu. Poklepał mnie po zdrowym ramieniu. — Powodzenia — powiedział. — Dzięki. Wsiadłem i usadowiłem się wygodnie. — Jak się czujesz? — zapytał kierowca. — Całkiem nieźle, biorąc wszystko pod uwagę. Silnik zakasłał i zaszemrał. Mignął mi przed oczami świetlisty łuk, kiedy kierowca wyrzucał papierosa przez okno. Włączył światła i ruszyliśmy. Chwilę później odezwał się: — Mówią o tym we wszystkich wiadomościach. Jak to jest naprawdę? — To w większości oczekiwanie — odparłem. — Zrobienie tego zabiera kilka sekund. Czysto mechaniczne działanie. Potem myśli się o tym, Ŝeby jak najszybciej uciec. Te kilka sekund znów mi teraz przemknęło przez umysł. Zobaczyłem, jak upadają. JuŜ wcześniej narysowałem znak. Wytarłem broń i oparłem ją… Potem biegłem pochylony. Usłyszałem za sobą w dole hałas. Strzał… Moje ramię… Krwawiłem. JuŜ pewnie poddali krew analizie. — Nic wielkiego — powiedziałem. — Teraz jest juŜ po wszystkim. — Słyszałem ostatnio, Ŝe McCormack jeszcze się trzyma. — To nie ma znaczenia. Sam gest wystarczy. Mam nadzieję, Ŝe to przetrzyma. — On? — Wielu ludzi nauczyło się czegoś. To wystarczy. Chcę teraz przestać o tym myśleć. — Myślisz, Ŝe to naprawdę przyda się na coś? — Skąd mam wiedzieć? Mam nadzieję. Próbowałem. — MoŜliwe, Ŝe trzeba będzie jeszcze kilku takich incydentów, Ŝeby naprawdę coś wywalczyć. — Incydentów, do diabła! To było zabójstwo. Jeśli zajdzie potrzeba, ktoś inny będzie musiał to zrobić następnym razem. Ja odchodzę. — Potrzebujesz odpoczynku. Ramię znowu zaczęło pulsować. Otworzyłem butelkę. — Chcesz się napić? — Tak, dzięki. Wziął butelkę, pociągnął łyk i oddał mi ją. Przypomniałem sobie oczekiwanie, obraz Ziemi w moim umyśle, jak chciałem go zmienić… Wyjrzałem przez okno i obserwowałem cienie skał i drzew, równiny i wzgórza. Chciałem, Ŝeby zaczęło padać, Ŝeby deszcz spłukał, a wiatr rozwiał to wszystko. Ale ziemia pozostawała nierówna, nieruchoma. Niech tak będzie. Mogło mi się to nie podobać, ale mimo wszystko sprawiało mi przyjemność, Ŝe trawy są suche, Ŝe zwierzęta są w swoich norach. Przyjemność i duma z tego, Ŝe się jest człowiekiem, są największe w zestawieniu z obojętnością drzemiącej potęgi Ziemi. Nawet jeŜeli ona coś niszczy, zawsze dodaje coś nowego. Zapominanie o tym pomniejsza zarówno nasze osiągnięcia, jak i niepowodzenia. Musimy czuć siły przyrody, z którymi Ŝyjemy… Otworzyłem okno i odetchnąłem głęboko.

Tak. Świat ciągle wpompowywał Ŝycie w moje płuca, a ja byłem wdzięczny, Ŝe mogę je oddawać. — Naprawdę nie podoba mi się, Ŝe juŜ tak długo nie dajemy mu zasnąć — powiedziała Lydia, spoglądając na pustą filiŜankę po kawie. Robertson zacisnął szczęki, po chwili je rozluźnił. — To nie potrwa długo — odparł. — Biuro w Casper zostało juŜ uprzedzone. MoŜe się jednak wydostać z Wyoming, zanim do niego dotrą. Operacją kierują ludzie z Rapid City. Pilot powinien go dostrzec, zanim oddali się zbytnio w kierunku Południowej Dakoty. Zielony samochód jadący na wschód, o tej godzinie… Nie będzie zbyt trudno go zauwaŜyć. MoŜe jeszcze z pół godziny. Lydia spojrzała na Vicki, która spała na kanapie. — Chce pan jeszcze kawy? — zapytała Robertsona. — Poproszę. Kiedy nalewała, zapytał ją: — Stan Dennisa… Nie jest to raczej niezwykłe, nawet jak na telepatę, Ŝe potrafi działać na taką odległość? Leishman jest przecieŜ ponad dwieście pięćdziesiąt kilometrów stąd. — Tak, rzeczywiście. — Jak on to robi? Uśmiechnęła się. — Nie jesteśmy nawet pewni, jak to się udaje na jakąkolwiek odległość — powiedziała. — Ale ma pan rację, jeŜeli chodzi o zasięg. To pierwszy taki wypadek, Ŝe utrzymują kontakt przez tak długo i na taką odległość. Robertson wypił wszystko z filiŜanki. — Więc Dennis nigdy jeszcze tak daleko nie sięgał myślami, nawet na krótki czas? — Nie. Szczerze mówiąc myślałam, Ŝe damy wam tylko wskazówkę i Ŝe Dennis bardzo szybko straci kontakt. — To musi być cięŜkie dla tego chłopca. Naprawdę mi przykro. — Właściwie nie czuję w nim Ŝadnych oznak nadmiernego napięcia poza tym, Ŝe jest późno, a on jeszcze nie śpi. Wie pan, Ŝe nie jest moim największym zmartwieniem… — Wiem, wiem. TeŜ nie chcę zniszczyć umysłu dziecka. Niech pani posłucha. Zastanawiałem się… Skoro Dennis jest w tak dobrym kontakcie z Leishmanem, czy nie mógłby równie dobrze nadawać, jak odbierać? Spróbować przekonać go, Ŝeby się poddał. — Nie. Dennis nie wiedziałby, jak się do tego zabrać. — A w takim razie pani… Czy mogłaby pani, wykorzystując umysł Dennisa, przesłać wiadomość do Leishmana? Powiedzieć mu, Ŝeby się zatrzymał i zaczekał? śeby oddał broń? — Nie wiem — odparła. — Nigdy nie próbowałam zrobić czegoś takiego. — A mogłaby pani spróbować? Przełknęła kawę, oparła się wygodnie i zamknęła oczy. — Powiem panu za chwilę, czy to moŜliwe. PołoŜyłem pustą butelkę na podłodze i po raz setny poprawiłem koc. Za oknem krajobraz falował łagodnie. MoŜe się teraz zdrzemnę… Mgliste, szare i natrętne wraŜenie o nieokreślonym trwaniu… — Rodenck Leishman. Wzdrygnąłem się, przetarłem oczy i rozejrzałem się dookoła. Nic się nie zmieniło. — Roderick Leishman. — Co? — Nic nie mówiłem — odpowiedział kierowca.

— Myślałem, Ŝe ktoś coś mówił. — Spałeś. Musiało ci się przyśnić. — No tak. Westchnąłem i na nowo usadowiłem się wygodnie. — Nie, to ci się wcale nie śniło, Roderick. Zwracałam się do ciebie. …Matka Ziemia stoi na uboczu, obojętnie. Nie rozmawia z ludźmi. Poczułem butelkę stojącą obok stopy i zaśmiałem się. Nigdy dotąd nie słyszałem głosów. Nie czułem się aŜ tak pijany, ale z drugiej strony pijący rzadko jest dobrym sędzią. Kiedy się obudzę, będzie się to wydawało snem. Zamknąłem oczy. — …Ani nie jesteś pijany, ani nie śpisz, Roderick. Jestem teraz z tobą, — Kim jesteś? — wyszeptałem. — Nazwałeś mnie. — To co dzisiaj zrobiłem, nie moŜe być aŜ tak waŜne. — Są inne względy. — Czego chcesz? — Twojego Ŝycia. — Weź je. Jest twoje. — Chcą je ochronić, a nie wziąć. — Co przez to rozumiesz? — W tej chwili agenci federalni są na twoim tropie. Wiedzą, gdzie się znajdujesz. Dostaną cię juŜ niedługo. Przycisnąłem chorą rękę do klatki piersiowej. Wyczułem kształt pistoletu na Ŝebrach. — Nie. Musisz się poddać, a nie walczyć. — Mogę się bardziej przydać jako męczennik. — Rozprawa byłaby duŜo lepsza. Twoje motywy zostałyby dokładnie nagłośnione. — To co mam zrobić? — Zatrzymaj samochód i czekaj. Poddaj się. Nie daj ścigającym cię agentom powodu do tego, aby cię zabili lub zranili. — Rozumiem. Czy zostaniesz przy mnie przez cały ten czas? — Zawsze jestem z tobą. Zrzuciłem z siebie koc i pochyliłem się do przodu. — Zatrzymaj się na chwilę, dobrze? — Jasne. Zahamował i zjechał na pobocze. Kiedy się zatrzymaliśmy, zapytałem: — Czy masz pistolet? — Tak. W skrytce na rękawiczki. — Wyjmij go. — O co chodzi? — Zrób to, do cholery! — Dobra, dobra! Nachylił się, otworzył skrytkę i sięgnął do środka. Kiedy chciał mi go podać, byłem gotowy. Wycelowałem w niego. — Nie w ten sposób. PołóŜ go na siedzeniu. — Co to znaczy? — Zrób to! Wahał się trochę za długo. — Zabiłem juŜ dzisiaj dwóch ludzi — powiedziałem. OdłoŜył pistolet. — Teraz wyciągnij lewą rękę i chwyć go za lufę. Tak zrobił.

— Podaj go. Rzuć tu z tyłu, na podłogę. — Co się dzieje? — Staram się, Ŝeby nas nie zabili. Masz coś przeciwko? — Jestem za — odpowiedział. — Myślę, Ŝe to świetny pomysł. Ale nie rozumiem, co ma do tego rozbrojenie mnie. — Chcę uniknąć strzelaniny. JuŜ niedługo nas aresztują. Zaśmiał się. Otworzył drzwi od swojej strony. — Nie wysiadaj! — Nie mam zamiaru. — Wskazał na zewnątrz. — Spójrz. Jesteśmy sami. Nikt się nie zbliŜa z Ŝadnej strony. Posłuchaj, wiem, Ŝe jesteś bardzo zmęczony, duŜo wypiłeś i muszą wysiadać ci nerwy po tym wszystkim, co się stało. Rozumiem to, ale z całym naleŜnym szacunkiem, wydaje mi się, Ŝe zaczynasz wariować. Dlaczego nie… — Nie ruszaj się! Obie ręce na kierownicy! — Słuchaj, moŜemy wyglądać podejrzanie, jeŜeli ktoś będzie przejeŜdŜał i zobaczy nas tak. — Lepsze to niŜ to drugie rozwiązanie. — Ucieczka? — Śmierć. Nie moŜemy uciec. — A moŜe byś ujawnił, dlaczego tak myślisz? — Nie musisz wiedzieć — odparłem. Siedział przez chwilę cicho. W końcu powiedział: — Czy to jakiś układ? Jakaś część planu, której nie znam? Czy to tylko twój własny pomysł? — To nie jest tylko mój pomysł. Westchnął. — Dlaczego nie powiedziałeś mi wcześniej? Lepiej przyjąłbym to mając świadomość, Ŝe wiesz, co robisz. — Lepiej, Ŝebyś nie wiedział. — MoŜesz odłoŜyć broń. Ja… — Mam dość gadania. Po prostu siedź tutaj. Richard Guise zbliŜył się do syna odpoczywającego na ławce na dziedzińcu. — Dzień dobry. — Cześć. — Nazywam się Dick Guise. Dennis wstał i podał mu lewą rękę. Prawą trzymał w poprzek klatki piersiowej. Jego ciemne oczy spotkały się z oczami ojca. — Rod Leishman — powiedział, gdy Dick uścisnął mu dłoń. — Mogę usiąść? — Siadaj — odparł Dennis sadowiąc się obok. — Jak się… czujesz? — Ciągle dokucza mi ramię. — Potarł je lewą ręką. — Jesteś adwokatem? — „Przyjaciel sądu” — wyjaśnił Dick siadając. — Dobrze cię traktują? — Nie narzekam. Słuchaj, nie wiem, czy mogę rozmawiać z tobą bez pana Palmera — mojego stałego adwokata. Po prostu nie znam przepisów. Nic osobistego. Rozumiesz? — Oczywiście. Mogę cię zapytać o coś nie związanego z procesem? Znowu uwaŜne spojrzenie zielonych oczu, takich jak u Vicki… — Jasne. — Co Dzieci Ziemi naprawdę chcą osiągnąć stosując przemoc? — Naszym jedynym celem jest ochrona Ziemi i zachowanie jej jako odpowiedniego miejsca do Ŝycia dla ludzi.

— Zabijając ich? Wysadzając elektrownie i tamy? — Według nas jest to jedyny sposób, aby przekonać tych u władzy, Ŝe traktujemy to serio. — MoŜe przedstawię to w ten sposób: gdyby naprawdę udało się wam usunąć wielkie źródła energii, zaprzepaścilibyście swój cel — zachowanie Ziemi jako środowiska odpowiedniego dla ludzi. Poczekaj! Daj mi dokończyć. Nie wiem czy czytałeś ksiąŜkę Przyszłość jako historia Roberta Heilbronera napisaną w połowie ubiegłego wieku. Udowadnia ona tezę, Ŝe główne zarysy przyszłości są juŜ historią, Ŝe przyszłość nieuchronnie wynika z sił, które juŜ działają. Siły te są tak potęŜne, Ŝe prawie nie moŜemy wpłynąć na ogólny bieg wypadków, który jest nam narzucony. Technika na przykład musiała się rozwinąć. To z kolei doprowadziło do wzrostu biurokracji. Obfita produkcja spowodowała, Ŝe koszty utrzymania stały się stosunkowo niskie, toteŜ sam nacisk ekonomiczny nie wystarczył, Ŝeby utrzymać ludzi w najmniej atrakcyjnych miejscach pracy. Heilbroner miał świętą rację w tych sprawach, podobnie jak w przypadku krajów mniej rozwiniętych, które raz za razem zmieniały ustrój polityczny w zaleŜności od tego, który obiecywał szybkie uprzemysłowienie. Z tego momentu ich przyszłość podąŜała tą samą drogą co nasza… — Heilbroner był bystry — przerwał Dennis — ale przyszłości nie da się ekstrapolować w nieskończoność. Cały system załamuje się, zanim… — Postęp techniczny udowodnił, Ŝe jest w stanie rozwiązać problemy, jakie stworzył. — Lecz nie wszystkie i zbyt wolno. Świat rozwija się, komplikuje, produkuje się zbyt wiele niepotrzebnych rzeczy. Stopa Ŝyciowa jest zbyt wysoka, jeśli ludzie istnieją dla przemysłu, a nie na odwrót. Thoreau… — Thoreau, Rousseau i cała reszta chcieliby nas znowu widzieć w buszu. — Rousseau był powszechnie nie zrozumiany, a Thoreau nigdy niczego takiego nie powiedział. Według mnie zmierzali oni do stworzenia jakiejś optymalnej nauki, zrozumienia, jak wielkie, jak złoŜone, jak zmechanizowane i jak liczne powinno być społeczeństwo, aby zapewnić obywatelom najlepsze warunki rozwoju. Nauki, która stworzyłaby takie kryteria, oraz woli podporządkowania się im. Nie chcieli oni powrotu do buszu, ale znalezienia czegoś pośredniego między sprawami podstawowymi a złoŜonymi. Oto, czego naprawdę chcą Dzieci Ziemi. Dick milczał przez chwilę. Potem powiedział: — Brzmi to bardzo szlachetnie i wydaje mi się, Ŝe mówisz szczerze. Z całą pewnością nie jestem przeciwnikiem idealizmu. Potrzebujemy ideałów. Ale uwaŜam, Ŝe Heilbroner miał rację. Zapisujemy historię przyszłości z duŜym wyprzedzeniem. Mam nadzieję i wierzę, Ŝe pewnego dnia sprawy potoczą się tak, jak to sobie wyobraŜasz. Ale musimy najpierw spowolnić pęd cywilizacji, rozwiązać problem źródeł energii. Na to potrzeba pokoleń. Nie da się niczego zmienić w ciągu jednego dnia, a juŜ na pewno nie oderwanymi aktami przemocy przeciwko temu, co juŜ zostało stworzone. — Nie mamy aŜ tyle czasu — powiedział Dennis. — Mnie się z kolei wydaje, Ŝe Heilbroner mógł się mylić co do tego, jak zapisujemy historię przyszłości, zwłaszcza jeśli jesteśmy wystarczająco zdecydowani, Ŝeby uczyć się na błędach przeszłości. — A nawet jeŜeli nie, to nadal nie spodziewam się chaosu czyhającego na nas tuŜ za zakrętem Ŝycia. — Zatem bardzo bym chciał, Ŝeby to twój zakręt był właściwy; wątpię jednak, czy tak się stanie. Dick wstał. — Muszę juŜ iść. Odwiedzę cię jeszcze.

Dennis kiwnął głową. — Do zobaczenia. Odszedł pośpiesznie, nie oglądając się na małą postać na ławce. Wszedł do domu, bez słowa minął Vicki i Lydię siedzące na kanapie. W kuchni zrobił sobie mocnego drinka, wypił go, przygotował następnego, po czym odwrócił się i wszedł do salonu. — Nadal nie mogę w to uwierzyć — powiedział siadając w fotelu. — Jeszcze kilka tygodni temu była to wegetacja. A teraz… Lydio, powiedziałaś mi, Ŝe jest w kontakcie z tym człowiekiem, a nie Ŝe przejął w całości jego osobowość. — To zupełnie nowa sytuacja — wyjaśniła Lydia. — Wynikła po rozmowie z tobą, zanim wróciłeś. — On nie tylko przejął świadomość trudnego połoŜenia tego człowieka, lecz takŜe reaguje na wszelkie bodźce, tak jakby był Leishmanem. — To prawda. — Jak długo to potrwa? — Nie ma Ŝadnego sposobu, Ŝeby to określić. — Czy to dobry, czy zły znak? — Powiedziałabym, Ŝe dobry. Obojętne, co się stanie teraz, po zakończeniu tego kontaktu synaptycznego Dennisowi coś z tego pozostanie. — Ale czy on będzie dorastał wierząc, Ŝe jest Leishmanem? — Nie, jeŜeli się wtrącimy, a będziemy musieli, jeśli to potrwa zbyt długo. Najistotniejsze jest teraz, Ŝe w jego umyśle występuje jakaś aktywność. Jego mózg potrzebuje ćwiczeń, które teraz wykonuje. Zbyt długo pozostawał bezczynny. — Ale to nie myśli dzieciaka przechodzą przezeń, tylko myśli osoby dorosłej. Czy nie istnieje ryzyko, Ŝe zbyt wczesny wpływ moŜe na zawsze wypaczyć jego psychikę? Vicki zachichotała. Dick odniósł wraŜenie, Ŝe widzi to po raz pierwszy. — Chyba zapominasz, Ŝe problemy spowodował przede wszystkim natłok myśli osób dorosłych. Teraz przynajmniej Dennis nauczył sieje rozdzielać i skupiać się tylko na jednym umyśle na raz. CóŜ więc, jeŜeli robi to wyłącznie z Leishmanem? Rozmawiałam z nim wiele razy od chwili, gdy to się zdarzyło. Ten Leishman nie jest wcale takim złym facetem. Właściwie to nawet go lubię. Jest idealistą i… — I mordercą — dokończył Dick. — Taak, nasz syn wybrał sobie niezłego kumpla. Lydio, czy to wyrządzi mu jakąś krzywdę w przyszłości? — A tobie wyrządziło? — zapytała. — Albo tobie, Victorio? Oboje juŜ w dzieciństwie zostaliście poddani wpływowi myśli ludzi dorosłych. Czy któreś z was doznało z tego powodu trwałej szkody? — „Poddani wpływowi”, a nie całkowicie pochłonięci — odparł Dick. — To duŜa róŜnica. Lydia skinęła głową. — Zgadzam się — powiedziała. — Oczywiście, istnieje moŜliwość długotrwałego wpływu. Jestem jednak przekonana, Ŝe jeŜeli tak będzie, terapia potrafi temu zaradzić. Wolałabym jednak zaczekać do czasu, gdy będzie więcej danych, nim podejmę problem toŜsamości. — W jakim stopniu Dennis jest uzaleŜniony od Leishmana? To znaczy, załóŜmy, Ŝe ten męŜczyzna nagle by umarł. Co wówczas stałoby się z Dennisem? Czy ciągle myślałby, Ŝe jest Leishmanem, czy teŜ znowu straciłby kontakt z otoczeniem? — To jedno z pytań, na które nie moŜna odpowiedzieć na podstawie tego, co na razie wiemy. Połączenie ciągle trwa. Wygląda, Ŝe Dennis jest świadom wszystkiego, co dzieje się z tym człowiekiem. Zachowuje się jednak równieŜ niezaleŜnie od toŜsamości tamtego. Nie wiem, gdzie przebiega granica. — Chyba powinniśmy się dowiedzieć. Będziesz tego potrzebowała, gdy nadejdzie czas, Ŝeby go uniezaleŜnić.

— Zajmę się tym problemem, kiedy zaistnieje. — Właśnie sobie pomyślałem… — zaczął Dick. — Jaki właściwie jest zasięg Dennisa? Utrzymuje on kontakt z Leishmanem na odległość ponad stu pięćdziesięciu kilometrów od czasu, kiedy ten męŜczyzna wrócił, lecz uprzednio podąŜał za nim przez ponad osiemset kilometrów. Jaka moŜe być górna granica? Lydia potrząsnęła głową. — Znowu za mało danych. — Oczywiście — powiedział Dick. — Chciałbym się jednak tego dowiedzieć. Kiedy jego umysł zostanie unormowany i osiągnie dojrzałość, Dennis moŜe być najpotęŜniejszym telepatą na Ziemi. — Zapewne juŜ jest — odparła Vicki. — To właśnie spowodowało cały problem. — Powiedzmy, Ŝe w przyszłym miesiącu wezmę go ze sobą do Europy? Miałby wystarczająco duŜo czasu, Ŝeby potrenować swe nowe połączenia synaptyczne. Wyprowadzimy go poza zasięg Leishmana i zobaczymy, czy nadal będzie od niego zaleŜny, czy teŜ wchłonął juŜ dosyć, Ŝeby funkcjonować samodzielnie. — Odradzałabym to — powiedziała Lydia. — Co będzie, jeśli po prostu zapadnie w katatonię? — Wtedy przywieziemy go z powrotem i pozwolimy mu na pewien czas być Leishmanem. — Ale nie wiadomo, czy ponownie nawiązałby z nim kontakt. Mógłby po prostu pozostać w katatonii. — Wtedy okaŜe się, Ŝe twoja teoria była błędna, a im wcześniej się o tym przekonamy, tym lepiej. — Widzę, Ŝe juŜ podjąłeś decyzję. — Tak. Nawet zakładając najgorsze, wrócimy do sytuacji, która według twoich zapewnień rokuje nadzieję. W czym tkwi róŜnica? Lydia pochyliła głowę. — Tak naprawdę nie umiem powiedzieć. Dick dopił drinka. — A więc — podsumował — zrobimy, jak mówiłem. — Bardzo dobrze. Ale albo z nim pojadę, zakładając, Ŝe zabiorę go natychmiast do domu, jeŜeli wynikną jakieś problemy, albo wycofuję się z tego wszystkiego. — Lydio, nie moŜesz! — wykrzyknęła Vicki. — To jedyne rozwiązanie. — W porządku — odparł Dick. — Zgadzam się. Muszę się wszak tego jakoś dowiedzieć. — Lydio — zapytała Vicki — czy to naprawdę mogłoby zmniejszyć szansę wyzdrowienia Dennisa? — Tak mi się wydaje. — W takim razie nie zgadzam się. Dick, nie zniszczysz tego, co zostało z mojego syna, tylko po to, Ŝeby określić jego zasięg telepatyczny. JeŜeli pozostaniesz przy swoim, wyjadę. Zdobędę nawet nakaz sądowy, jeŜeli to będzie konieczne, Ŝeby ci przeszkodzić zabrać go stąd. Dick poczerwieniał. — Vicki, ja… — Słyszałeś, co powiedziałam. Co postanawiasz? — Myślę, Ŝe zachowujesz się głupio. — Naprawdę nie obchodzi mnie, co myślisz. Co zamierzasz zrobić? — Nie pozostawiasz mi wyboru. Nie zabiorę go. Myślałem, Ŝe to dobry pomysł. I nadal tak myślę. Lydio, a co powiesz o przyszłej wiośnie? Wtedy znowu tam jadę. Czy byłoby to bardziej korzystne? — MoŜliwe; nawet prawdopodobne. Będzie miał więcej czasu, Ŝeby przystosować

się do normalnego funkcjonowania. — Dobrze. Wtedy wrócimy do tego. Przepraszam, Vicki. Nie zdawałem sobie sprawy… — Wiem. Ale teraz juŜ chyba zrozumiałeś. — Teraz tak. Dick zaniósł szklankę do kuchni i umył ją. — Chyba się przebiorę i pójdę na spacer — zawołał. Vicki wstała i wyszła na dziedziniec. Lydia zbliŜyła się do okna i wyjrzała na zewnątrz, obracając w palcach wisiorek. Obserwowała chmury wiszące nisko nad górami. Dick był na wschodzie tej jesieni, kiedy sprawa Rodericka Leishmana ujrzała światło dzienne. Co tydzień dowiadywał się telefonicznie od doktora Winchella o tym, Ŝe Dennis przeŜywa wahania emocjonalne związane z rozprawą. Środki masowego przekazu nie zostały poinformowane o powiązaniu chłopca z procesem i tylko dwóch konsultantów medycznych wiedziało o jego stanie. Dick spoglądał na twarz Winchella na ekranie. — Nadal sam się myje i ubiera? — zapytał. — Tak. — Sam je i odpowiada inteligentnie, gdy ktoś próbuje z nim rozmawiać? — Jako osobowość Leishmana — tak. — I ciągle wydaje się świadom wszystkiego, co Leishman robi lub mówi? — Sprawdzamy to okresowo i wygląda na to, Ŝe istotnie tak jest. — Trudno mi zrozumieć, jak udaje mu się reagować na dwa oddzielne otoczenia i nie dziwić się temu, nie zauwaŜać jawnych sprzeczności. — Jest to zachowanie podobne do typowej reakcji paranoicznej, kiedy pacjent funkcjonuje względnie dobrze w normalnym otoczeniu, lecz cały czas wierzy, Ŝe jest inną osobą, Ŝyjącą w innym miejscu. — Chyba rozumiem. Jak długo według pana to jeszcze potrwa? — Nie moŜna na to odpowiedzieć, juŜ panu mówiłem. Ale zgadzam się z Lydią, Ŝe warto wykorzystać tę sytuację. Niech się ustabilizuje. Później będzie moŜna zająć się łataniem dziur w jego osobowości. — A co z podróŜą, o której wspominałem? — Wydaje mi się, Ŝe jeŜeli Dennis miałby czerpać jakieś korzyści z tego kontaktu, wchłonie juŜ dosyć do wiosny. Sądzę, Ŝe wówczas moŜna będzie zerwać łączącą ich nić i rozpocząć przystosowywanie chłopca do samodzielnego Ŝycia. — Dobrze — powiedział Dick. — Co do Lydii… — Tak? — Właśnie się zastanawiałem. W związku z tymi ostatnimi wydarzeniami, czy jest ona nadal najlepszą terapeutką dla Dennisa? — Czy coś w niej nie podoba się panu? — Nie, nie o to chodzi Chciałem tylko być pewien, Ŝe Dennis ma najlepszą opiekę. — Na pewno tak. Lydia zna Dennisa lepiej niŜ ktokolwiek. Inny terapeuta potrzebowałby miesięcy, Ŝeby osiągnąć to co ona. Poza tym waŜny jest równieŜ ich kontakt. Odsunięcie jej od sprawy i wprowadzenie kogoś nowego na tym etapie leczenia mogłoby się okazać katastrofalne. — Rozumiem. Chciałem się tylko upewnić. — Czy coś w niej pana niepokoi? — Nie, ani trochę. Jak według pana wpłynie na Leishmana ogłoszenie wyroku? Na pewno zostanie skazany. — Najprawdopodobniej jakaś depresja. JednakŜe Leishman jest w znacznym

stopniu stoikiem, zgodnie z wynikami badań przeprowadzonych przez psychiatrów Dennis po prostu przyjmie to dokładnie tak jak on. — Długo to juŜ nie potrwa. — Nie Myślę, Ŝe w tym tygodniu zapadnie wyrok. — Niech mnie pan o wszystkim informuje. — Dobrze. Dick postanowił zabrać sekretarkę na obiad i zająć się innymi sprawami. Nie był zdziwiony, gdy jakiś czas później Leishmana uznano winnym. Niepokoił go tylko wyrok. — Nie spodziewałem się, Ŝe potraktują tak powaŜnie aspekt psychiatryczny — powiedział Winchellowi od razu, gdy się o tym dowiedział. — Ja natomiast tak. Zawsze istniała taka moŜliwość. Głównie to zasługa jego adwokata. Nie przejmowałbym się tym wszystkim aŜ tak bardzo. — Trzymają go w szpitalu stanowym w Las Vegas, jest więc nadal zbyt blisko Dennisa. Teraz kiedy rozpoczną terapię… Co będzie, jeśli zaczną podawać mu leki lub grzebać w jego umyśle? Nie podoba mi się to. Winchell milczał przez jakiś czas. Po chwili powiedział: — Rozumiem, co ma pan na myśli. Nie chciałem mieszać ani Dennisa, ani nas w to wszystko. Teraz jednak powinniśmy znaleźć jakiś sposób, Ŝeby się dowiedzieć, jaki rodzaj leczenia planują dla Leishmana. Być moŜe nadal uda nam się pozostawać w cieniu. Spróbuję zdziałać coś w szpitalu. JeŜeli nie, będziemy musieli podjąć starania przez sąd. — W kaŜdym razie coś powinniśmy zrobić, i to szybko. Chłopiec i tak juŜ sporo przeszedł. — Słusznie. Zadzwonię do nich i dam panu znać, czego się dowiedziałem. — Nadal myślę, Ŝe powinniśmy wyrwać go z zasięgu oddziaływania Leishmana i na tym poprzestać. Winchell zacisnął usta. — Niech to będzie ostatecznością — odparł. Wydawało mi się, Ŝe juŜ go wcześniej widziałem tego dnia, ale nie byłem pewien aŜ do późnego popołudnia, kiedy przechodził obok czytelni, gdzie siedziałem przewracając strony jakiejś ksiąŜki. Zastawił przejście wózkiem, który popychał; wszedł do środka, gwizdnął cicho i mrugnął porozumiewawczo, gdy spojrzałem na niego. — Smith! — zawołałem. — Co…? PrzyłoŜył palec do ust, a następnie odwrócił się i z dolnej półki wózka wyciągnął pudło, które tak postawił obok krzesła, na którym siedziałem, Ŝe nie było widoczne z korytarza. — Nie ma sprawy — szepnął. — Pracowałem kiedyś w takich miejscach. Moje akta są czyste. Dostałem się tutaj prawie dwa tygodnie temu. Jak cię traktują? — Obserwacja i testy przez cały miesiąc — odparłem. — Co chcesz zrobić? Potarł czubek nosa i uśmiechnął się pokazując Ŝółte zęby. — Wyciągniemy cię stąd. Wszystko przygotowane. Mam cały plan w głowie. Samochód juŜ czeka. — Jest jeszcze widno. MoŜe lepiej by było… — Nie, zaufaj mi. Wiem, gdzie są wszyscy. Spojrzałem uwaŜnie na jego drobną sylwetkę, ciemne rozbiegane oczy, jasne włosy i zwinne palce. — Jesteś wystarczająco cwany — odrzekłem. — Dobra, co mam zrobić? — ZałóŜ na siebie ubrania z tego tobołka. Ja wyjdę na zewnątrz i stanę obok wózka. Gdyby ktoś nadchodził, zagwiŜdŜę i znowu je szybko zdejmiesz. Wrócę tu z pudłem i wrzucisz do niego wszystko, rozumiesz?

Skinąłem głową i zacząłem rozpinać guziki koszuli. — Nie — przerwał mi. — WłóŜ je na swoje ubranie. To tylko zwykły uniform. Cofnął się do drzwi. — Jak tam ramię? — JuŜ lepiej. Co z Jerrym i Betty? — W porządku. Nikt ich z tobą nie skojarzył. Blokował drzwi majsterkując przy wózku. — Hej! Tu w środku jest pistolet! — Cicho! Zatknij go za paskiem, pod fartuchem. Nigdy nic nie wiadomo. Sprawdziłem go; był naładowany. Schowałem go i ubrałem się. — Dobra — powiedziałem. — W takim razie wychodź. PomóŜ mi pchać ten wózek. Wyszedłem na korytarz i ukryłem się za wózkiem, blisko ściany. Zaczęliśmy pchać. — Dokąd? — zapytałem. — Do windy słuŜbowej, przez te drzwi na końcu korytarza. Mam klucz. Doszliśmy do drzwi; otworzył je. Nikogo w polu widzenia. Otworzył drzwi windy i wciągnęliśmy wózek. Nacisnął przycisk parteru. — Pójdę przodem — oznajmił. — Jeśli będzie się ktoś zbliŜał, szybko schowaj się za wózkiem. — Dobrze. Słuchałem szumu i skrzypienia, jakie towarzyszyły ruchowi windy. Z lewej strony dotarła do nas fala chłodnego powietrza. Byłem nieco oszołomiony. Trudno było uwierzyć, Ŝe wszystko dzieje się szybko, bez Ŝadnego uprzedzenia. Chyba tak najlepiej. Gdybym miał czas, Ŝeby wszystko przemyśleć, pewnie nie poruszałbym się tak naturalnie. Chyba nie zmruŜyłbym oka poprzedniej nocy. Winda zatrzymała się. Szybkim ruchem otworzył drzwi, wyjrzał na zewnątrz, skinął na mnie i szarpnął wózek. Szedłem za nim popychając. Znaleźliśmy się w słabo oświetlonym korytarzu, ale zza rogu z lewej strony dochodził blask. Tam zmierzaliśmy. Dał mi znak, Ŝebym zamienił się z nim miejscami. Minąłem go z lewej strony, nim znowu skręciliśmy w lewo. Znajdowała się tam rampa wychodząca na otwartą przestrzeń — halę załadunkową, gdzie dwóch robotników siedziało na skrzyniach, pijąc kawę i paląc papierosy. Siedzący bliŜej nas rzucił okiem w naszą stronę, gdy pchaliśmy turkocząc wózek pod górę. Szybki Smith prawie całkowicie mnie zasłonił. — Cholera! — mruknął. — Zwykle idą gdzieś indziej podczas przerwy. Biała furgonetka z czerwonym napisem „Simpson’s Food” na boku stała zaparkowana obok hali; tylna część była uchylona, a drzwi od strony kierowcy otwarte. Siedzący bokiem męŜczyzna w zielonym uniformie przeglądał jakieś papiery. Przy nim na desce rozdzielczej stał kubek, znad którego unosiła się para. Smith pomachał do niego, a tamten odpowiedział mu tym samym. Chwilę później obrócił się do przodu i zatrzasnął drzwi. Zaraz potem wylał kawę przez okno. Smith zwolnił. — Chciałem cię po prostu zamknąć z tyłu i pozwolić mu odjechać z tobą — wyszeptał. — Teraz nic z tego. Ci goście zorientowaliby się, Ŝe coś się dzieje. — Kiwnął głową w stronę robotników. — Będę musiał wymyślić coś innego. — Chyba nie mamy za wiele wyboru. Potrząsnął głową. — Zatrzymamy wózek, kiedy się z nimi zrównamy — powiedział spoglądając w dół, na cięŜarówkę stojącą obok rampy. — Potem podejdziemy do nich. Wyjmij wtedy pistolet i kaŜ im wsiąść do cięŜarówki.

— Dobra. Zatrzymaliśmy wózek, kiedy byliśmy blisko, odwróciliśmy się i ruszyliśmy w ich stronę. Wyszczerzyłem zęby w uśmiechu i oparłem rękę na kolbie pistoletu. — Cześć — powiedział Smith. — Właśnie się zastanawiałem… MęŜczyzna siedzący bliŜej zaczął się we mnie wpatrywać. Wyciągnąłem broń i wycelowałem. — …Zastanawiałem się, czy będziecie odgrywać bohaterów, czy po prostu chcecie Ŝyć. — To Leishman — powiedział jeden. — O BoŜe! — przeraził się drugi. — No więc jak będzie? — zapytał Smith. — Co tylko chcecie — odparł szybko tamten. — W takim razie wsiadajcie do cięŜarówki, obaj. Wstali. Jeden z nich podniósł ręce do góry. — Opuść ręce — powiedziałem. — Nie rób więcej czegoś, co się tak rzuca w oczy. — Przepraszam. Opuścił ramiona. Skierowali się do cięŜarówki i wsiedli. Smith zeskoczył z rampy i podszedł do kierowcy, który bez przerwy się oglądał, z nieszczęśliwym wyrazem twarzy. Wsiadłem do samochodu za robotnikami. — Cofnijcie się do samego końca — powiedziałem. — I siadajcie na podłodze. Sam usiadłem na wprost nich. Kilka sekund później kierowca uruchomił silnik. Usłyszałem jakiś hałas na zewnątrz, zza rogu wyszedł Smith i wspiął się do środka. — Zaraz przyjdzie zamknąć drzwi — powiedział sadowiąc się z mojej prawej strony i wyciągając wygodnie nogi. Nad naszymi głowami zapaliło się światło. — Co z nami zrobicie? — odezwał się siedzący z lewej strony naprzeciwko mnie, młody niski facet o ciemnych włosach. — Nic — odpowiedziałem — jeŜeli nie narobicie nam kłopotów. Moglibyście donieść, Ŝe widzieliście kogoś, kto wyjeŜdŜał stąd cięŜarówką. Nie moŜemy do tego dopuścić. Zachowujcie się odpowiednio, nie naróbcie hałasu, gdy będziemy wyjeŜdŜać, a zostawimy was gdzieś na odludziu, gdy tylko się stąd wydostaniemy. Okay? — Cokolwiek kaŜecie — odparł. — Mam rodzinę. — Ja teŜ — dodał starszy, siedzący przy nim. — Zrobię wszystko, co chcecie. — W takim razie oprzyj się wygodnie i korzystaj z wycieczki — poradziłem. Nadszedł kierowca. Smith przesunął się do tyłu i szeptem zamienił z nim kilka słów, zanim tamten zamknął nas w środku. Chwilę później usłyszałem trzaśniecie drzwi i silnik ruszył. Smith pochylił się nade mną i szepnął: — Pozbędziemy się ich, zanim zmienimy samochody. Im mniej będą wiedzieli, tym lepiej. — Dobry pomysł. De to potrwa? — Według moich obliczeń około dwudziestu minut. Zostawimy ich na poboczu po jakiś piętnastu. — To wystarczy. Podświadomość w końcu wzięła górę i poczułem nieodparte pragnienie chodzenia. Dłonie zaczęły mi się pocić, więc wytarłem je o spodnie. Śmieszne. Nie miałem Ŝadnych podobnych reakcji po tym, jak strzelałem w Santa Fe. Prawdopodobnie dlatego, Ŝe przygotowałem się z góry i dobrze się wcześniej zastanowiłem. Teraz jednak, bez przygotowania, byłem łatwym celem dla ogarniających mnie niepewności. Zatrzymaliśmy się. Brama wjazdowa. Usłyszałem głosy, ale nie mogłem rozróŜnić

słów. Niebawem znowu jechaliśmy. — Mogę zapalić? — zapytał siedzący naprzeciwko męŜczyzna. — Proszę bardzo — odparłem. Patrzyłem, jak przypala. — Mógłbyś mnie poczęstować? — Jasne. — Podsunął paczkę. Wstałem z miejsca, podszedłem i wziąłem papierosa. — Masz ogień? Podał mi zapałki. — Dzięki — odparłem zwracając mu je. Wróciłem na miejsce i usiadłem. — To było głupie — powiedział Smith. — Mogłeś wziąć ode mnie. — Nie wiedziałem, Ŝe palisz. — Nie miałeś okazji, Ŝeby się o tym dowiedzieć — odrzekł wyciągając jednego i zapalając. — Nie wiedziałem, Ŝe ty teŜ palisz. — Od lat nie palę. Teraz jednak zaryzykowałem szkodę ekologiczną dla dobra psychiki. Mam większe szansę, gdy jestem rozluźniony. Wszystko, co mogę teraz zrobić, Ŝeby się odpręŜyć, jest na wagę złota. Jeśli uda mi się uciec, będę mógł zrobić więcej dla Dzieci Ziemi… Ach! Jak dobrze! — Jesteś niesamowity — powiedział Smith. — Czasem odnoszę wraŜenie, Ŝe cały nasz ruch jest dla ciebie bardziej religią niŜ czymkolwiek innym. — Masz rację — odparłem. — Chyba tak jest istotnie. — Nie sądzisz, Ŝe to tylko marzenia? — Wystarczy satysfakcja. Ziemia jest jednocześnie moją nagrodą i troską. — Na rozprawie powiedzieli, Ŝe kiedyś byłeś leśniczym Nie wiedziałem o tym. Przytaknąłem. — To co powiedział adwokat, jest prawdą. Powodem wszystkiego jest fakt, Ŝe postrzega się Ziemię i to co na niej występuje jako sprawy drugorzędne w interesach. Rozmawiałem o tym wielokrotnie z Dziećmi Ziemi w ostatnich latach. W końcu pewnego dnia powiedziałem sobie: Psiakrew! JeŜeli będziemy dla nich tak samo brutalni, jak oni są dla Ziemi, to moŜe niektórzy z tych wyzyskiwaczy coś zrozumieją, zastanowią się dwa razy… Nie wiem. Musiałem zrobić coś więcej oprócz pisania petycji. Mam czasem pewnego rodzaju… mistyczne odczucia, kiedy jestem na łonie przyrody. Czuję, Ŝe istnieje coś… jakaś siła, której słuŜę. Nie ma znaczenia, co to jest. NiewaŜne nawet, czy to w ogóle istnieje. Czasami dodaje mi otuchy wraŜenie, Ŝe jest ona przy mnie i sprzyja mi. To wystarczy. — Chyba długo mieszkałeś z dala od cywilizacji? — Tak, to prawda. Smith spojrzał na ludzi siedzących na wprost nas i zniŜył głos. — Dałbyś więc sobie radę z dala od miasta? — Tak. — MoŜe to nie byłby taki zły pomysł, do czasu, aŜ się trochę uspokoi. Jest wiele miejsc, na przykład w Kanadzie, gdzie nigdy by cię nie znaleźli. — Myślałem o tym. A ty? Dlaczego jesteś w organizacji? — Nie mam tak wymyślnych powodów jak ty. Zazdroszczę ci ich, ale mnie nic dotąd nie próbowało dać znaku z wysoka. Nie, chyba jestem po prostu zawodowym malkontentem. Nienawidzę tego systemu z wielu powodów… Niektóre z nich są waŜne, inne pewnie mniej. Nie ma sensu ich wyliczać. Gdybym nie był z Dziećmi Ziemi, podkładałbym bomby dla kogoś innego. Nasza sprawa to chyba tylko nieco lepszy powód. Myślę, Ŝe masz pewnie więcej rozumu niŜ ja, nawet jeśli jest w tym trochę panteizmu… Pracowałem w wielu takich miejscach jak to, które właśnie

opuściliśmy, więc stykając się z tyloma chorobami poduczyłem się trochę Ŝargonu, sposobu myślenia. Czasami wydaje mi się, Ŝe wiele z tego pasuje do mnie. — Zaśmiał się. — Co drugi dzień natomiast jestem przekonany — kontynuował — Ŝe to świat jest obłąkany, a terapia równieŜ i mnie doprowadzi tylko do szaleństwa. Stłumiłem śmiech. Zgasiliśmy papierosy. Nasłuchiwałem przez chwilę odgłosów z zewnątrz, Ŝeby się zorientować, gdzie jesteśmy. Nie słyszałem jednak nic poza dźwiękami silnika, a juŜ znacznie wcześniej przestałem liczyć zakręty. — Nigdy się nie dowiemy, jak im się udało znaleźć nas tak szybko — powiedział Smith. — Podejrzewasz coś? — Nie. — Ale tym razem jesteśmy jeszcze bardziej ostroŜni. JeŜeli nie dostaną nas w ciągu pierwszej godziny, powinno się udać. Wróciłem myślami do tamtego dnia, do głosu, który chyba słyszałem. — Jesteś tam teraz? Czy taka jest twoja wola? — zastanawiałem się. Nie było jednak odpowiedzi. Po jakimś czasie zwolniliśmy i samochodem zdrowo zatrzęsło. Domyśliłem się, Ŝe zjechaliśmy z głównej drogi. Jechaliśmy tak przez kilka minut, w końcu się zatrzymaliśmy. Usłyszałem, Ŝe kierowca wysiadł. Po chwili pod — szedł do tylnych drzwi i otworzył je. Zobaczyłem, Ŝe jesteśmy na piaszczystej drodze, która kończy się u wylotu wąwozu. — No dobra, wy dwaj — wskazałem pistoletem — czas się poŜegnać. Robotnicy podnieśli się i przeszli na tył samochodu. Obserwowałem, jak schodzą na dół. Starszy męŜczyzna obejrzał się. Przez chwilę myślałem, Ŝe coś powie, ale odwrócił się i pośpieszył za swoim towarzyszem. Kierowca uśmiechnął się szeroko, patrząc za nimi. — Ale para wystraszonych ludzików — powiedział. — Ile jeszcze do zmiany samochodu? Spojrzał na zegarek. — Pięć minut — odparł zatrzaskując drzwi. Myślę, Ŝe mniej więcej właśnie tyle czasu upłynęło, gdy znowu zahamowaliśmy. Wyskoczyliśmy z cięŜarówki i wsiedliśmy do samochodu osobowego zaparkowanego na poboczu: Smith i ja z tyłu, a facet z cięŜarówki obok naszego nowego kierowcy. Znaleźliśmy się z powrotem na drodze w przeciągu kilku sekund; w pobliŜu nie zauwaŜyliśmy Ŝadnego innego samochodu. Wokół nas rozciągała się otwarta przestrzeń i nie bardzo wiedziałem, gdzie jesteśmy, ale nie miało to dla mnie znaczenia. Jechaliśmy szybko. Kiedy minęliśmy Cornudo Hills i skręciliśmy na północny zachód, poczułem się bezpieczniej. Obliczyłem, Ŝe minęła godzina, odkąd wyjechaliśmy ze szpitala. Poczułem, jak napięcie znika, mimo Ŝe zastanawiałem się jeszcze, czy moja ucieczka została juŜ zauwaŜona. Nawet jeśli tak, ślady powoli juŜ ulegały zatarciu. Coraz więcej przejechanych kilometrów za nami, coraz więcej minęło czasu… Upłynęło kolejne pół godziny i uwierzyłem juŜ, Ŝe moŜe nam się udać. Wtedy właśnie kierowca dostrzegł policję. — Gliny za nami — oznajmił. — Nie jadą szybko ani nie włączyli syreny. MoŜe to po prostu patrol. — A moŜe i nie — odparł Smith, wychylając się i patrząc w górę. — Na niebie pusto — dodał. — Jednak to niczego nie dowodzi, skoro teren jest tak nieregularny. Pilot moŜe krąŜyć gdzieś w pobliŜu czekając na sygnał z samochodu. JeŜeli odkryli ucieczkę, patrole w całej okolicy są juŜ w gotowości, a śmigłowce będą regularnie przelatywać nad drogami.

— Przyśpieszył trochę — powiedział kierowca. — Doganiają nas. Pryskamy? — Nie — odparłem. — Zwróciłoby tylko uwagę. MoŜe to zwykły patrol. Opuściłem szybę. — JeŜeli nas zatrzymają i znajdą pistolet — zauwaŜył Smith — zainteresują się nami bardziej i na pewno cię rozpoznają. — Wiem — odrzekłem. — ZbliŜają się — powiedział kierowca. — Widać jakąś broń? — zapytałem. — Nie. Ale to niczego nie dowodzi. Pod moim siedzeniem teŜ jest pistolet. Ktoś go chce? — Podaj go tutaj — poprosił Smith. — Między siedzeniami, nie górą, mogliby zobaczyć. Kierowca pochylił się i po chwili wyprostował. Smith wziął broń z jego ręki. — Zjechali na bok, Ŝeby nas wyprzedzić. MoŜe po prostu pojadą dalej. Kilka sekund później usłyszałem syrenę. Odwróciłem się. Byli tuŜ obok nas. Teraz nie ma juŜ nic do stracenia. Wystrzeliłem dwa razy w prawą przednią oponę i trafiłem. — Jazda! — krzyknąłem. Przyśpieszyliśmy. Za nami padły strzały i kula stłukła tylną szybę, Smith i ja zdąŜyliśmy się pochylić. Nikt nie został ranny. Kiedy zaraz potem obejrzałem się, radiowóz stał na poboczu. Wzgórze, zakręt i policjanci zniknęli nam z oczu. — Łączą się juŜ przez radio — powiedział mój poprzedni kierowca. — Na pewno — odparł obecny. — JuŜ niedługo wyśledzą nas z powietrza. Jakieś propozycje? — Nie wiemy, jak daleko jest najbliŜszy śmigłowiec — powiedział Smith. — MoŜe być kilka minut lotu stąd. — To co robimy? Czy złapią nas teraz, czy za kilka minut, co za róŜnica? — No to jedziemy dalej. Nie ma sensu próbować się ukryć, skoro wiedzą, Ŝe tu jesteśmy. Zablokują po prostu drogi, sprowadzą wielu ludzi i rozpoczną przeszukiwanie. Jedź, dopóki go rzeczywiście nie zobaczymy. — Wtedy będzie za późno. — MoŜe nie. Jest nas tu czterech. Nie zorientują się z powietrza, kto jest kim. Kiedy go zobaczymy, zjedziesz na pobocze. Jeden z nas wyskoczy i zacznie uciekać. Reszta pojedzie dalej. Co zrobią? — Nie wiem. MoŜe zaczną ścigać uciekającego i wezwą następny śmigłowiec. — Świetnie. Nie mogą mieć drugiego w pobliŜu. Zyskamy na czasie. ZbliŜą się znowu, to wyrzucimy następnego. To powinno wystarczyć, Ŝeby tobie i Roderickowi się udało. JeŜeli nie, wypuścisz go i dalej pojedziesz sam. Mogą przypuszczać, Ŝe to on prowadzi. Rod, wygląda na to, Ŝe juŜ niedługo będziesz miał szansę Ŝyć na łonie natury. — MoŜliwe — odparłem. — Kto skacze pierwszy? — zapytał drugi kierowca. — Co mi tam — powiedział Smith. — Jest do tego więcej amunicji? — Tak, prawie pełne pudełko. — Podaj do tyłu. Wziął pudełko. — Poczekaj chwilę — powiedział nasz pierwszy kierowca. — Ja pójdę pierwszy. JeŜeli masz zamiar wystrzelać w nich to wszystko, nie chcę być drugi — uzbrojony czy nie. Nie miałbym Ŝadnych szans. Wypuść mnie pierwszego, a dam im pobiegać. Potem, kiedy przyjdzie kolej na ciebie, rób co chcesz. — Dobra, zgadzam się. — Kaliber .38? — zapytałem.

— Owszem. — Daj mi z dziesięć — powiedziałem. — Jasne. Wyciągnął garść i podał mi. Wsypałem je do kieszeni. Smith znowu spojrzał w niebo. — Jeszcze nic nie widać — powiedział. — Ciekawe, jak nas znaleźli tak szybko? Myślisz, Ŝe zwinęli tych dwóch roboli? A moŜe po prostu mieli szczęście? Wzruszyłem ramionami. — Teraz to juŜ nie ma większego znaczenia — stwierdziłem. — Racja. Przejechaliśmy kilkanaście kilometrów i znowu prawie zacząłem wierzyć, Ŝe nam się uda, kiedy Smith dostrzegł śmigłowiec krąŜący nad czubkami drzew, schodzący niŜej, zbliŜający się. — No dobra. Oto i on — powiedział. — Zjedź na bok. Zatrzymaliśmy się i drugi kierowca wygramolił się na zewnątrz. — Powodzenia — rzuciłem. — Dzięki. Skoczył w bok, poślizgnął się i zjechał w dół zboczem przy drodze. — Jak on się w ogóle nazywał? — zapytałem, kiedy znowu ruszyliśmy. — Bob — odparł Smith. — To wszystko, co o nim wiem. Pilot śmigłowca chyba początkowo nie mógł się zdecydować. Podniósł maszynę wyŜej, i zaczął krąŜyć. Na nowej wysokości mógł zapewne widzieć Boba i nas jednocześnie. — Obserwuje nas, póki nie dostanie innych rozkazów — powiedział Smith. — ZałoŜę się, Ŝe kaŜą mu ścigać Boba. — Nasza najbliŜsza przesiadka nie jest chyba zbyt blisko? — zapytałem. — Przykro mi — powiedział kierowca. — TeŜ bym chciał, Ŝeby jednak była. Słuchaj, wiedzą teraz, gdzie jesteśmy. Jeśli będziemy tak się wlec, na pewno nas zapuszkują. A moŜe skręcę w jakąś boczną drogę? Co prawda nie znam ich za dobrze. A moŜe któryś z was lepiej się orientuje? — Nie. — Ja teŜ nie. — No to jak? — Niech będzie — powiedziałem. — Tylko wybierz jakąś dobrą. Nie było jednak Ŝadnych odpowiednich bocznych dróg przez następne osiem czy dziesięć kilometrów. Śmigłowiec, tak jak przewidział Smith, zszedł niŜej i zniknął nam z oczu. Pomyślałem, Ŝe samochody z Taos jadą juŜ pewnie z przeciwnej strony. — Najlepiej skręć w pierwszą lepszą. Skinął głową. — Chyba juŜ ją widzę. Zwolnił, kiedy się zbliŜyliśmy. Prowadziła w dół w prawo. Miała utwardzoną nawierzchnię, ale czas odcisnął juŜ na niej swe piętno. Musieliśmy zwolnić, ale po przejechaniu pierwszego kilometra odetchnąłem z ulgą. Droga ani się nie skończyła, ani nie pogorszyła. Nie było nikogo w zasięgu wzroku. Słońce miało jeszcze długą drogę na niebie do przebycia. Na piechotę, po zapadnięciu ciemności, moje szansę na uratowanie byłyby większe. — Nie masz w samochodzie butelki z wodą? Kierowca zachichotał. — Niestety, nie — odrzekł. — Myślałem, Ŝe będę tylko robił za taksówkę. — Zatrzymaj się przy tych drzewach naprzeciwko i wysadź mnie — powiedziałem. — Dobra. — Tego nie było w planie — przerwał Smith.

— Nie, ale tak będzie lepiej — odparłem. — JeŜeli nie złapią mnie do wieczora, zajdę daleko w ciągu nocy. Dojechaliśmy do drzew i zatrzymaliśmy się. — Do zobaczenia — rzuciłem. Wysiadłem i zacząłem się oddalać. Kierowca zawołał coś za mną. Zabrzmiało to jak „Powodzenia”. Po kilku minutach, kiedy odszedłem na pewną odległość, usłyszałem śmigłowiec. Zamarłem na chwilę pod drzewem, na ziemi, w bezruchu. Nawet nie spojrzałem w górę. Czekałem tylko, Ŝeby przeleciał. Ale nie zrobił tego. Hałas silników narastał, zamiast się oddalać. W końcu spojrzałem w górę. Śmigłowiec krąŜył nade mną. Cholera! Dlaczego? Nie było go widać, kiedy wysiadałem. Powinien szukać samochodu. Chyba, Ŝe… Wyplułem ziemię, która dostała mi się do ust. Chyba Ŝe mają jakiś detektor istot Ŝywych — wykrywacz podczerwieni czy czujniki reagujące na ciepło — i trafili na mnie przeszukując teren. Tak, właśnie tak musiało być. Śmigłowiec obniŜył lot. Schodził do lądowania paręset metrów dalej z prawej strony. Kiedy tylko zniknął za drzewami, juŜ byłem na nogach i biegłem w przeciwnym kierunku. Nie był to duŜy las, ale kiedy wybiegłem na otwartą przestrzeń, zobaczyłem następny po drugiej stronie zbocza pokrytego kamieniami, między którymi rósł oset. Pobiegłem tam. Zabrakło mi tchu szybciej, niŜ się spodziewałem. Pomimo codziennej gimnastyki miesiące spędzone w niewoli osłabiły mnie. Zmusiłem się jednak do wysiłku. CięŜko oddychając biegłem dalej i nie oglądałem się. Zanim dobiegłem do drzew, usłyszałem ostrzeŜenie wykrzyknięte przez megafon: — Zatrzymaj się! Tu policja! Nie zwolniłem. — Jesteś otoczony! Będziemy strzelać! Stój! Najpierw powinien paść strzał ostrzegawczy, pomyślałem, a następny nie moŜe być dość dokładny. Byłem oszołomiony i zaczynały boleć mnie uda, wcale jednak nie miałem zamiaru się zatrzymać. Usłyszałem pierwszy strzał. — To było ostrzeŜenie! Stój! Po nim nastąpiły kolejne i odbiły się rykoszetem od drzew tuŜ obok mnie. Zdałem sobie sprawę, Ŝe nie uda mi się dobiec do lasku. Potknąłem się, prawie tracąc przytomność z wyczerpania. Niedaleko były jednak skały… Coraz więcej strzałów… Zanurkowałem między kamienie i upadłem na ziemię, z trudem chwytając powietrze. Czekałem na następne wezwanie, ale nic się nie zdarzyło. Strzelanina trwała, kule jednak nie trafiały blisko mnie. Wyjrzałem z drugiej strony głazu. LeŜało tam czterech policjantów; trzech z nich skierowanych twarzą w dół ostrzeliwało lasek, z którego właśnie uciekłem. Czwarty spoczywał w nienaturalnej pozycji rozciągnięty na plecach. Oddychałem cięŜko, dopóki nie zebrałem myśli. Zacząłem analizować sytuację. Bardzo szybko zorientowałem się, Ŝe ktoś odpowiada policjantom ogniem. Kto…? Oczywiście — Smith. To musiał być on. Zaczekał, aŜ zniknę mu z oczu i pośpieszył za mną, głupi osioł. Teraz próbował odciągnąć ich ode mnie, Ŝeby dać mi trochę czasu. Tylko Ŝe pewnie da się zabić przez swoją cholerną głupotę. Moja ucieczka nie była warta jego Ŝycia. Mogłem równie dobrze wrócić teraz i odsiedzieć trochę czasu zamiast patrzeć, jak go zabijają. Byłbym przecieŜ Ŝywy. Mógłbym wyjść

pewnego dnia… Słuchając oddalających się i zbliŜających strzałów domyśliłem się, Ŝe krąŜy po lesie. Kiedy obserwowałem skraj lasu, próbując się zorientować, gdzie jest, kolejny policjant szarpnął się i zamarł w bezruchu. Zostało jeszcze dwóch… Nigdy im się nie uda wziąć go Ŝywcem. Walka będzie się toczyć do końca, a koniec mógł być tylko jeden. I to juŜ niedługo. Chyba nie zostało mu wiele amunicji. Pistolet sam znalazł się w mojej dłoni. śaden z policjantów nie patrzył w moją stronę. Musieli przyjąć, Ŝe dalej uciekałem, kiedy Smith się włączył. Podniosłem się nisko pochylony i pobiegłem w ich kierunku, gotów rzucić się na ziemię, gdyby któryś z nich nagle się odwrócił. Bez przerwy sobie powtarzałem, Ŝe to właściwie Ŝadne ryzyko. Blisko miejsca, gdzie leŜeli, było więcej skał. Gdyby udało mi się dotrzeć aŜ tam, wzięlibyśmy ich w ogień krzyŜowy i nie potrzebowalibyśmy duŜo czasu, Ŝeby skończyć sprawę. Kiedy się zbliŜyłem, ogień dochodzący z lasu ustał. Smith musiał mnie zobaczyć i nie chciał ryzykować trafienia mnie zabłąkaną kulą. Bardzo dobrze. Przebiegłem juŜ połowę drogi… Chyba początkowo myśleli, Ŝe go trafili. Mnie teŜ przyszło to do głowy. Mimo wszystko okoliczności, w jakich się zbliŜałem, pozwalały sądzić, Ŝe tamta pierwsza myśl była bardziej prawdopodobna. Policjanci pozostali na swoich pozycjach i wstrzymali ogień, być moŜe oczekując jakiegoś podstępu, który miałby ich odsłonić. Nadal biegłem. JuŜ prawie ich miałem w zasięgu strzału. Zgubiła mnie chyba cisza panująca wokoło. MęŜczyzna z prawej strony musiał wychwycić jakiś szmer, kiedy się zbliŜałem. Odwrócił głowę i spojrzał do tyłu. Instynktownie rzuciłem się do przodu, zablokowałem ręce w łokciach, podparłem prawą dłoń lewą i wystrzeliłem. ZdąŜył się w tym czasie odwrócić i pochylić strzelbę. Jeśli go szybko nie trafię… Po trzecim strzale zwalił się na ziemię, puszczając jeszcze ostatnią kulę w powietrze. I nagle poczułem rozdzierający ból w piersi, i upadłem do przodu, oddając ostatni, ślepy strzał w kierunku drugiego policjanta, tuŜ zanim moja głowa uderzyła o ziemię. W ustach poczułem smak ziemi i krwi. Potem nastąpiło więcej strzałów. Dźwięki dochodziły do mnie jak z oddali. Wszystko wydawało się tak odległe. Z trudem uniosłem głowę i oparłem ją na pięściach. Jak poprzez zwęŜający się tunel zobaczyłem, Ŝe jakiś człowiek wypadł z lasu strzelając. Był to Smith. Ostatni policjant podniósł się na jedno kolano, odwrócił się w stronę lasu i odpowiedział ogniem. Widziałem, jak się przewraca, a Smith nadal się zbliŜa. Znowu upadłem i ogarnęła mnie ciemność. Czy o to chodziło? Kilka dodatkowych miesięcy, które zyskałem… Czemu słuŜyły? Mogło się to równie dobrze stać tamtego ranka w Santa Fe… Ale proces, rozgłos… Tak. Głos, który kiedyś usłyszałem… Kiedy byłem na wpół pijany, tak późno… Czy rzeczywiście? To chyba nie ma znaczenia, Stara Matko… W Twoje… Przepraszam za tego ostatniego papierosa. Ja… Jesteś tam? Czy to naprawdę…? — Nigdy cię nie opuściłam. To dobrze… — Chodź do mnie. Ja… Dennis Guise znowu zapadł w katatonię. LeŜał na łóŜku i wpatrywał się w przestrzeń. Zanieczyszczał się i trzeba go było przebierać jak dziecko. Kiedy Lydia wkładała mu do ust jedzenie, przeŜuwał je i połykał machinalnie, nie dając Ŝadnego znaku, Ŝe jest świadomy tego, co robi. Przestał mówić, czasem tylko mamrotał coś do

siebie w nocy, podczas snu. Nie wstawał teŜ z łóŜka. Mimo wszystko Lydia twierdziła, Ŝe nastąpiła poprawa, Ŝe duŜo skorzystał z kontaktu z zabitym zamachowcem Roderickiem Leishmanem, Ŝe chłopiec posiadał zamknięte w podświadomości wszystkie niezbędne elementy osobowości, którą będzie mógł pewnego dnia rozwinąć. Impulsem bowiem miała stać się śmierć, której był świadkiem. Minął miesiąc. A potem jeszcze tydzień. Pewnego chłodnego wtorkowego ranka Vicki wstała z łóŜka i poszła do kuchni. Zobac2yła, Ŝe kawa jest juŜ gotowa. Stała na stole kuchennym po prawej stronie jej syna, który całkowicie ubrany, siedział paląc papierosa i czytając gazetę. — Cholerni niszczyciele — mamrotał. — Znowu to samo! Spojrzał w górę na nią. Trzepnął gazetą o stół, podniósł ją i zamachał przed oczami Vicki. — Zobacz, do czego ta cholerna hałastra z południa jest zdolna — powiedział. — Zanieczyszczać ocean! MoŜna by pomyśleć, Ŝe chcą, aby ich własne rybołówstwo… Vicki wydała z siebie urywany krzyk, odwróciła się i uciekła. Chwilę później Lydia w zielono–pomarańczowej podomce weszła do kuchni i teŜ przygotowała sobie kawę. Wieczorem, po skierowaniu uspokajających impulsów do ośrodków snu Dennisa zostawiła go chrapiącego w swoim pokoju i wyszła spojrzeć na gwiazdy. Myśli Vicki pośpieszyły za nią, ale przez kilka minut nie udało się nawiązać kontaktu. W końcu Lydia wróciła do domu. — Właśnie miałam przygotować sobie drinka — powiedziała Vicki. — Zrobić ci teŜ? — Poproszę. Trochę szkockiej z lodem. — Oczywiście znowu to zrobił — zaczęła. — Znalazł nową osobowość, która go całkiem pochłonęła. Tym razem jest to człowiek znany jako Smith, Szybki Smith, współpracownik Leishmana. Był z nim chyba aŜ do końca… — Powinniśmy znowu powiadomić władze? — Nie. To by niczego nie dało. Sprawa jest zamknięta. Znaleziono Leishmana i czterech policjantów, zabitych w wyniku strzelaniny. Było, minęło. To prawda, ten człowiek znał go. Ale co z tego? To nie przestępstwo. Dajmy spokój. Poza tym i tak nie wiem, gdzie on jest. Trudniej jest dostać się do jego umysłu niŜ do umysłu Leishmana. Mamy do czynienia z aspektem psychotycznym, ale to nie ma aŜ takiego znaczenia. Wiem tylko, Ŝe jest daleko stąd i nie ma Ŝadnych złych zamiarów. Dennis musiał na niego trafić w trakcie poprzedniego kontaktu, tuŜ przed końcem, i dopiero teraz na tyle wydobrzał, Ŝeby podjąć to połączenie. — Do czego to doprowadzi? — Obawiam się, Ŝe do niczego. Jestem pewna, Ŝe zebrało się dość materiału wewnątrz jego mózgu, abym mogła dalej budować strukturę, o której mówiłam. Jednak obecne połączenie to uniemoŜliwia. Dopóki przeszkadza nowa osobowość, nie mogę się do tego zabrać. Nie chciałabym teŜ próbować na nowo, skoro występuje jeszcze jej wpływ. — Co więc powinniśmy zrobić? Lydia podniosła szklankę, napiła się i odstawiła ją. — Spędziłam cały dzień szukając klucza — powiedziała. — I kiedy nareszcie znalazłam, nie miałam dość siły, aby go przekręcić. Wierzę, Ŝe mogę przerwać to nowe połączenie. — Jak? — Przede wszystkim blokując go na chwilę. Sądzę, Ŝe jeśli go teraz zatrzymam, znowu się wycofa.

— Nie stanie mu się nic złego? — Nie. Wróci po prostu do poprzedniego stanu i będę mogła dalej z nim pracować. Nie zrobiłam tego dzisiaj tylko dlatego, Ŝe wymagało to więcej sił witalnych, niŜ mogłam zgromadzić do czasu, kiedy dowiedziałam się, jak to zrobić. Nigdy dotąd nie miałam do czynienia z telepatą o takiej mocy. — Czy nie jest jednak moŜliwe, Ŝe po tym, jak przestaniesz na niego oddziaływać, wróci dawne połączenie? — Nie sądzę. W kaŜdym razie nie natychmiast. Zwróć uwagę, jak długo po śmierci Leishmana nie nawiązał Ŝadnego kontaktu. — Racja. Kiedy chcesz spróbować? — Jutro, jeŜeli będę na siłach. A czuję, Ŝe tak. — MoŜe chcesz najpierw porozmawiać z doktorem Winchellem? — Raczej nie. To moja specjalizacja, nie jego. I tak pozostawiłby mi decyzję, a skoro juŜ postanowiłam, konsultacja byłaby zbyteczna. — Zgoda. Chyba powinniśmy zawiadomić Dicka? — Jeszcze nie. Nie jest to właściwie moment przełomowy, choć tak się wydaje. To tylko powtórzenie wcześniejszych działań. Po co go niepokoić, skoro nie mamy mu nic istotnego do przekazania? Vicki skinęła głową. Wypiły do końca i zaczęły rozmawiać o innych sprawach. Następnego dnia, pomimo pewnych trudności, Lydii udało się przerwać kontakt Dennisa z człowiekiem o nazwisku Smith. Tak jak przewidywała, Dennis po raz kolejny zapadł w katatonię. Teraz jednak więcej mruczał przez sen i czasami odbywał spacery lunatyczne. Vicki zobaczyła go raz, jak przechodził obok drzwi jej pokoju. Poszła za nim, a on usiadł na ławce i zaczął wpatrywać się w księŜyc. Gdy odprowadzała go do łóŜka, nie obudził się, a jej wydawało się, Ŝe kiedy szli, szepnął „Mamo”. Po dwóch tygodniach był kierowcą cięŜarówki, nazywał się Ingalls i jechał w kierunku El Paso. Lydia natychmiast przerwała kontakt i kontynuowała terapię. Mruczał teraz czasami oderwane zdania. Prawie co noc chodził we śnie, nigdy jednak nie wyszedł poza dziedziniec. Tydzień później był pilotem na trasie do Los Angeles. Lydia przerwała połączenie i usiłowała skierować jego uwagę na sprawy dotyczące jego samego. Po czterech dniach był inŜynierem górniczym w Montanie. Lydia przerwała kontakt i zaczęła zabierać go na spacery, gdyŜ mogła juŜ teraz stymulować ośrodki ruchu w jego mózgu, które najwyraźniej rozwinęły się podczas róŜnych kontaktów. Nadal jednak przypominało to lunatyzm, gdyŜ chłopiec nie potrafił się na niczym skupić przez cały czas trwania spaceru. Trzy dni później był członkiem załogi na statku towarowym gdzieś na południe od Hawajów. Lydia przerwała kontakt i zaczęła puszczać mu muzykę. Po dwóch dniach był studentem pierwszego roku, słuchającym wykładu na duŜym uniwersytecie na wschodzie. Lydia przerwała połączenie i uśpiła go. Następnego dnia był austriackim alpinistą gdzieś w Alpach. Lydia przerwała kontakt i zabrała go na spacer. Kiedy szli wzgórzem na wschód, zaczął do niej mówić po rosyjsku. Odpowiedziała mu w tym języku, przerwała połączenie i zabrała go do domu. Później, tego samego wieczora, był synem farmera w północnych Indiach. Wszedł do kuchni i zaczął jeść. Lydia rozmawiała z nim łagodnie przez jakiś czas, mową pełną spółgłosek wargowych, następnie delikatnie przerwała połączenie. Zaprowadziła go do pokoju i spowodowała, Ŝe zasnął. Nalała sobie szkockiej Dicka i usiadła na podłodze przed kominkiem, bez butów, z rozpuszczonymi włosami, wpatrując się melancholijnie w płomienie.

— O co chodzi? — zapytała Vicki, podchodząc z tyłu, dotykając jej. — Dopiero zaczyna czuć, do czego jest zdolny — powiedziała Lydia. — Na przykład sięgnąć myślami dokądkolwiek na świecie, przejąć czyjeś myśli z całkowitym pochłonięciem… To dla niego przyjemność zastępcza, a jednocześnie jest to łatwiejsze niŜ rozwinięcie własnej osobowości. Dopóki jest przy tym… wykorzystywaniu… terapia pozostaje w martwym punkcie. — Co zamierzasz zrobić? Lydia przełknęła drinka, odwróciła się i zaczęła się wpatrywać w płomienie. W końcu odezwała się: — Nie wiem. Rozumiesz, za kaŜdym razem jest mi coraz trudniej, teraz gdy zaczyna być coraz bardziej świadomy swej mocy. Udawało mi się za kaŜdym razem zablokować go dzięki technice, a nie sile. Ale dzisiaj po raz pierwszy stawiał lekki opór. Nie wiem, jak długo to potrwa, zanim stanie się aktywny. Jeśli do tego dojdzie, nie będę w stanie dłuŜej go blokować. — I co wtedy? — MoŜe wcale się tak nie stanie. MoŜe poskutkuje sugestia. JeŜeli nie… Wtedy chyba będę mu — siała spróbować innej techniki. Powiedzmy, uczynić go nieświadomym i zablokować natychmiast, gdy zacznie wracać do siebie. To moŜe okazać się skuteczne… — A jeŜeli nie…? — Chyba juŜ niedługo się przekonamy — odparła Lydia. Tej nocy Denni s poszedł na dziedziniec i zaczął śpiewać po włosku. Lydia przemówiła do niego w tym języku, odprowadziła go do pokoju, uśpiła i ponowiła sugestię, którą wszczepiła juŜ wcześniej. Rano, kiedy jeszcze było chłodno, wzięła go na spacer. Pokazała mu wschód słońca i rozmawiała z nim. Wrócili do domu, gdzie go nakarmiła i znowu puszczała mu muzykę. Po południu Dennis przyjął osobowość japońskiego policjanta. Gawędziła z nim śpiewnie przez około dwadzieścia minut, po czym nałoŜyła blok, który miał przerwać połączenie. Tym razem Dennis stawiał znacznie silniejszy opór. Udało się jej przerwać połączenie i spróbowała wzmocnić sugestię. Wyszła i zawołała Vicki na herbatę. — To nic nie daje — powiedziała. — A jego opór na blokowanie wzrósł. JuŜ niedługo nie będę w stanie nad nim zapanować. Chyba nie poddaje się sugestii. Następnym razem spróbuję podczas snu. Czuję jednak, Ŝe nauczy się takŜe i temu przeciwstawiać. — Czy pomogłoby, gdyby doktor Winchell przepisał jakieś leki? MoŜe środki uspokajające? Coś, aby go przyhamować, spowodować, Ŝe byłoby łatwiej go kontrolować? Lydia potrząsnęła głową. — Oszołomienie go mogłoby wpłynąć negatywnie na terapię. — Ale co innego moŜemy zrobić? — Nie wiem. Nie przewidziałam takiego rozwoju sytuacji. — A gdybyśmy znowu się przeprowadzili, gdzieś poza zasięg…? — Potrafi teraz sięgnąć do kaŜdego punktu na Ziemi. W ten sposób nie da rady uciec. — Spróbuję się skontaktowć z Dickiem… A potem z doktorem Winchellem. Lydia przytaknęła. — Masz rację. Tak się złoŜyło, Ŝe obecna kochanka Dicka była rzecznikiem prasowym Bazy KsięŜycowej II. Tego popołudnia, kiedy Dick siedział w jej apartamencie popijając drinka i spoglądając na rzekę Potomac, przekazał jej najświeŜsze nowiny o stanie

zdrowia swojego syna. — Czy stwierdzono jakąś prawidłowość? — zapytała. — Jakąś cechę wspólną dla wszystkich umysłów, które zajmował? — Tak — odparł. — Pomyślałem, Ŝeby zapytać o to Lydię, i wyjaśniła mi, Ŝe wszyscy mieli w pewnym sensie fioła na punkcie ekologii. Niekoniecznie Dzieci Ziemi, ale w ogóle osoby zajmujące się środowiskiem, reformatorzy, czynni lub bierni. — Interesujące — zauwaŜyła. — A gdyby nie mógł znaleźć Ŝadnego, co by zrobił? Dick wzruszył ramionami. — Kto to moŜe wiedzieć, Sue? MoŜe zapadłby w katatonię po raz kolejny albo skupił się na kimś innym? Nie da rady przewidzieć. Podeszła do niego i zaczęła mu masować ramiona. — W takim razie musisz go wyprowadzić spoza jego zasięgu — powiedziała — do takiego miejsca, gdzie jest bardzo mało ludzi i gdzie mają oni zbyt mało czasu, Ŝeby zajmować się tymi problemami z równym zaangaŜowaniem. Dick zaśmiał się. — Nic nie rozumiesz — powiedział. — On moŜe sięgnąć dokądkolwiek na świecie. Oto on: największy Ŝyjący telepata, i to właśnie jego zdolności go załatwiają. A oto ja: ojciec największego Ŝyjącego telepaty. Mogę zapewnić mu wszystko — wszystko oprócz pstryczka, który odetnie go od świata na wystarczająco długo, Ŝeby doprowadzić go do porządku. — KsięŜyc — przerwała — jest około czterystu tysięcy kilometrów stąd. Odwrócił się i spojrzał jej w oczy. Zaczął się uśmiechać, ale wkrótce potrząsnął głową. — To by nic nie dało — powiedział. — Nie ma sposobu… — Są tam dwa szpitale — przerwała mu. — Znam wszystkich ludzi, którzy mają tu coś do powiedzenia. Jesteś osobą znaczącą. Powiem ci, za które sznurki trzeba pociągnąć. — Skąd mamy wiedzieć, czy to coś da? — A jakie jest inne wyjście? Twoja terapeutka przyznaje, Ŝe nie moŜe go dłuŜej kontrolować. Wyślij go na KsięŜyc. Wpływ będzie tam bardzo mały. Niech zespół psychiatryczny tamtego szpitala spróbuje coś zdziałać. Dick wziął głęboki łyk i zamknął oczy. — Zastanowię się — powiedział. Przeszła na drugą stronę i usiadła w fotelu na wprost niego. Pochylił się do przodu i chwycił ją za ręce. — Czytasz moje myśli? — zapytała w końcu. — Nie, a powinienem? — Chyba nie musisz. Uśmiechnął się i wstał. Ona teŜ się podniosła. — Masz pełno dobrych pomysłów — powiedział. — Chyba wypróbuję oba.

Częsc trzecia Szpital znajdował się w małym kraterze na południowej półkuli KsięŜyca. Krater ten — wyczyszczony, zabudowany, otoczony kopułą, klimatyzowany, zasilany energią atomową, zaopatrzony w fontanny, stawy i drzewa, pomalowany, umeblowany i wypełniony drobnymi hałasami Ŝycia — stanowił dom dla wielu bogatych ludzi cierpiących na choroby geriatryczne. Ich stan wykluczał moŜliwość powrotu kiedykolwiek na zielononiebieską kulę zawieszoną na czarnym niebie, nie mówiąc juŜ o zamieszkaniu na niej. Nie pełnił roli szpitala psychiatrycznego, jeśli nie liczyć przypadków uwiądu starczego czy arteriosklerotycznej choroby mózgu. Nowy pacjent — kilkunastoletni chłopiec — siedział na ławce obok fontanny, jak to czynił codziennie o tej porze. Terapeuta Alec Stern usiadł przy nim czytając ksiąŜkę, jak to czynił codziennie o tej porze. Gdyby Alec poruszył ramieniem chłopca i ustawił je w nowej pozycji, pozostałoby tam. Gdyby mu zadał jakieś pytanie, prawie na pewno odpowiedziałoby mu milczenie. Czasami jednak w odpowiedzi usłyszałby niewyraźne mamrotanie. Tak jak dzisiaj: — Prawda, jak ładnie tańczą kolory na wodzie? — zapytał Alec, odkładając na chwilę ksiąŜkę. Głowa chłopca zwrócona była akurat w tym kierunku. Odezwał się: — Kwiaty… — Przypomina ci to kolory kwiatów? Tak, to prawda. Jakiś szczególny rodzaj? Milczenie. Alec wyciągnął z kieszeni notatnik i coś zapisał. — Chciałbyś przejść się ze mną i przyjrzeć się niektórym kwiatom? Milczenie. — No to chodź. PołoŜył ksiąŜkę na ławce i wziął chłopca pod ramię. Nie natrafił na Ŝaden opór, kiedy go podnosił. A skoro juŜ wprawił go w ruch, chłopiec automatycznie sam poszedł dalej. Terapeuta przeprowadził go wokół fontanny, i dalej ścieŜką, do miejsca oświetlonego sztucznym blaskiem, gdzie znajdowały się klomby. — Spójrz, tulipany — wskazał — i Ŝonkile. Czerwone, Ŝółte, pomarańczowe. Podobają ci się? Nic. — Chcesz ich dotknąć? Wziął rękę chłopca i przesunął ją do przodu, dotykając czubkami palców czerwonych płatków olbrzymiego tulipana. — Delikatne, prawda? — powiedział. — Podoba ci się? Chłopak trwał w tej samej pozycji, pochylony nad klombem. Alec pomógł mu się wyprostować. — Chodź. Wracamy. Znowu chwycił go pod ramię i poprowadził wzdłuŜ alejki. Później, kiedy chłopca nakarmiono i zostawiono w pokoju, Ŝeby odpoczywał, Alec przyszedł porozmawiać z doktorem Chalmersem. — W sprawie tego chłopca… — zaczął doktor Chalmers. — Co z Dennisem? — Bez zmian. Porusza się tylko przy pomocy kogoś innego. Co jakiś czas powie pojedyncze słowo. — Ale wewnątrz niego? Co się dzieje z jego umysłem? Jakie są jego reakcje na nowe otoczenie? — Nic szczególnego. Ledwo zdaje sobie sprawę ze zmiany. Jest zbiorem fragmentów, najczęściej pogrąŜonych głęboko w jego umyśle, wynurzających się w

całkiem przypadkowy sposób, znowu tonących — co jakiś czas przebłyskując tu i tam, czasem oddziałując na siebie. Większość z nich wynika z autoobsesji. — Czy nie sądzisz, Ŝe powinniśmy spróbować stymulacji mózgu? Alec potrząsnął głową. — Nie. Chciałbym kontynuować procedurę zaleconą przez jego poprzednią terapeutkę. Otrzymywała wyniki prowadzące do całkowitego wyleczenia. Wszystko rozwinęło się jednak zbyt szybko, by mogła to kontrolować w tak nasyconym środowisku, tam na dole. — Wykonał nieokreślony gest nad głową. — Przewidziała okres letargu, który chłopak teraz przechodzi. Przeczuwała teŜ, Ŝe doświadczenia, jakie wyniósł z pobytu na Ziemi, spowodują, Ŝe wyjdzie z tego i po pewnym czasie będzie szukał nowych bodźców. — No cóŜ… Minął juŜ prawie miesiąc. — Według niej miało to potrwać mniej więcej miesiąc, do sześciu tygodni. — I ty to kupiłeś? — Ona była dobra. Zawsze gdy jestem z nim, dostrzegam wyniki jej pracy. Nie do końca ro — zumiem wszystko, co zrobiła. Ale są pewnego rodzaju efekty, prawie cyklicznie powtarzające się przejawy wyrytych w jego pamięci osobowości. Myślę, Ŝe najbezpieczniej jest trzymać się na razie jej programu. Nadal nie wiem tyle o chłopcu, co ona wiedziała. Szkoda, Ŝe nie mogła dalej sama się tym zajmować. — Ma to jakiś związek z rozwodem i tym, Ŝe nie chciała opowiadać się po Ŝadnej ze stron. Była jednak za tym, Ŝeby przysłać tu chłopca. — No tak. Coś z całej tej sytuacji pozostało w umyśle Dennisa. Jednak jest bardzo trudno uchwytne. A ja zawsze podziwiałem jego starego, jestem więc uprzedzony. W kaŜdym razie nie to jest najwaŜniejsze w sprawie Dennisa. — W tym tygodniu muszę wysłać panu Guise sprawozdanie. Chciałbym, Ŝebyś wpadł do mnie do biura i pomógł mi w tym. Chce je dostawać co miesiąc. — W porządku. Następnym razem moŜe będziemy mieli coś bardziej optymistycznego do przekazania. Prawie dwa tygodnie później Alec poszedł rano po Dennisa i zobaczył, Ŝe ten siedzi przykucnięty na podłodze i palcem zwilŜonym śliną rysuje róŜne figury geometryczne. Wydawało się, Ŝe nie zauwaŜył, jak Alec wszedł do celi, więc terapeuta został przy drzwiach, przyglądając się. Po pewnym czasie rozszerzył swą świadomość, powoli, bardzo ostroŜnie. Nie udało mu się jednak przedostać przez najbardziej intensywną koncentrację, z jaką spotkał się po raz pierwszy, koncentrację skupioną całkowicie na własnościach trójkątów. Przez dłuŜszą część godziny stał zafascynowany tym, co działo się w pokoju, wielką koncentracją, mając nadzieję, Ŝe zostanie zauwaŜony. W końcu przesunął się do przodu. Kiedy stanął tuŜ za Dennisem, wyciągnął rękę i dotknął ramienia chłopca. Dennis odwrócił się gwałtownie i spojrzał na niego. Po raz pierwszy Alec widział, Ŝe te oczy są skupione, po raz pierwszy dostrzegł przebłysk inteligencji w tym, jak się poruszały, w wyrazie twarzy towarzyszącym spojrzeniu. Nagle Dennis wykrzyknął jedno lub dwa zdania. Potem upadł do przodu na mokre jeszcze rysunki. Alec podniósł go i połoŜył na łóŜku. Sprawdził bicie serca i puls. Były bardzo szybkie. Przysunął krzesło do łóŜka i usiadł obok Dennisa. Kiedy czekał, aŜ Dennis na nowo odzyska świadomość, dźwięk tego krzyku nadal odbijał się echem w jego umyśle. Chłopiec zawołał w obcym języku, był tego pewien. Dźwięki były zbyt regularne, za dobrze zorganizowane jak na bezsensowne mamrotanie. Alec nie rozpoznał języka, był jednak pewien, Ŝe to rzeczowa wypowiedź. Zachowanie Dennisa, jego koncentracja, wyraz twarzy były zbyt

inteligentne, zbyt celowe, aby zaniknąć w momencie wypowiedzenia paru zdań. Kiedy Dennis się obudzi, chyba nie będzie zbyt trudno określić, do którego umysłu na KsięŜycu wtargnął… Długo jednak musiał czekać, Ŝeby Dennis się obudził, a kiedy w końcu to się stało, jego oczy nie były skupione na niczym szczególnym, a umysł był mniej więcej w takim samym stanie, co poprzedniego dnia. Pozostał tylko ledwo wyczuwalny ślad niedawnego kontaktu, jakiś nieokreślony odcień nastroju, którego wcześniej nie było. Nic poza rym. Nic, co wystarczyłoby, Ŝeby zidentyfikować osobę, do której umysłu dostał się Dennis. Alec wyprowadził go na spacer, starając się wywrzeć neurologiczny nacisk na róŜne ośrodki czuciowe, ale osiągnął tylko zwykłe efekty. W końcu zaprowadził go do ławki obok fontanny. Tam właśnie zdecydował się przeprowadzić ćwiczenie oparte na zjawisku, którego był ostatnio świadkiem. Otworzył notatnik na czystej stronie. Narysował trójkąt, okrąg i kwadrat. Potem podsunął notes przed oczy Dennisa i trzymał go tam. Po jakimś czasie chłopiec pochylił głowę. Oczy skupiły się, poruszyły. Wyciągnął rękę i chwycił notes. PołoŜył go na kolanach i pochylił się nad nim. Zaczął wodzić palcem po konturach figur. — Co to jest? — zapytał Alec. — Czy moŜesz mi powiedzieć, co to jest? Usta Dennisa poruszyły się. — Koło, kwadrat, trójkąt… — wyszeptał. — Świetnie! Trzymaj. — Alec wepchnął mu do ręki ołówek. — MoŜesz narysować więcej? Dennis spojrzał na ołówek, po czym oddał go Alecowi. Potrząsnął głową. Znowu się pochylił i jeszcze raz przejechał palcem po konturach figur. Potem odwrócił wzrok. Notes ześlizgnął się z jego kolan i upadł na ziemię. Wydawało się, Ŝe nie zwrócił na to uwagi. — Co to jest? — odezwał się znowu Alec. — Czy moŜesz mi jeszcze raz powiedzieć? Dennis jednak nie zareagował. Jego myśli znowu zaczęły krąŜyć bezładnie. Alec podniósł notatnik i zaczął coś pisać. Stan Dennisa nie zmienił się przez prawie cały następny tydzień. Próbowano go zainteresować róŜnymi zajęciami rekreacyjnymi i rehabilitacyjnymi. Mimo Ŝe zaczął zwracać uwagę na muzykę, nie miał wyraźnej ochoty nauczyć się grać na Ŝadnym instrumencie. Na zajęciach plastycznych ograniczał się do rysowania kół, trójkątów i kwadratów. Jego umiejętność rysowania tych trzech figur osiągnęła niemal automatyczną perfekcję. Zdolność porozumiewania się ograniczała się do słowa lub dwóch — maksymalnie trzech — w odpowiedzi na liczne i łatwo sformułowane pytania. On sam nigdy nie zaczynał rozmowy. To wszystko jednak moŜna było traktować jako wyraźną poprawę, i tym właśnie było. Kolejne sprawozdanie wysłane do rodziców wskazywało na postęp w rozwijaniu zdolności manualnych, werbalnych i pojęciowych. Nie zawierało jednak ani słowa na temat epizodu francuskiego ani tego, co nastąpiło potem. Kiedy Alec rano przyszedł po niego, zobaczył, Ŝe Dennis chodzi tam i z powrotem po pokoju, mrucząc coś po francusku. Kiedy chciał z nim porozmawiać, otrzymywał odpowiedzi tylko po francusku. Sondując go telepatycznie, odkrył nową strukturę osobowości. Zostawił Dennisa samego i poszedł poszukać młodego francuskiego lekarza, który niedawno przybył do placówki. Marcel spędził z Dennisem całe popołudnie. W końcu wyszedł ze stertą notatek. — Wierzy, Ŝe jest markizem de Condorcet — oznajmił rozkładając notatki na swoim biurku i spoglądając na Aleca. — Właściwie to prawie mnie o tym przekonał. — Co masz na myśli? — zapytał Alec.

— Ma niesamowicie dokładne informacje o Ŝyciu markiza i w ogóle tamtych czasów. — To moŜe być po prostu „efekt oświeconego idioty” — zasugerował Alec. — Chłopak musiał o nim słyszeć, wchłonąć dawno temu z jakiegoś umysłu, z którym się zetknął, a teraz to się tylko uaktywniło. — Ale to co on mówi, jest całkiem logiczne, Alec. A poza tym on nie tylko powtarza fakty. Wdał się w inteligentną — bardzo inteligentną — rozmowę. Rozmawialiśmy o jego, a raczej markiza dziele, Szkicu obrazu postępu ducha ludzkiego. On nie tylko wymienił najwaŜniejsze punkty. Odpowiadał na pytania i rozwijał niektóre poglądy występujące w tej pracy. Rozumiesz, to coś więcej niŜ tylko fantastyczna utopia. Mówił o doskonaleniu człowieka jako konsekwencji upowszechniania wiedzy, oraz o nauce jako drodze umysłu, która podniesie ogólny poziom inteligencji ludzkości oraz poziom umysłowy jednostek; powiedział mi teŜ o… — Zaraz, zaraz — przerwał Alec podnosząc rękę. — Ustaliliśmy juŜ, Ŝe nie jest uzaleŜniony od osoby ani czasów. W takim razie co z miejscem? Jak uzasadnia to, Ŝe jest jednocześnie na KsięŜycu i w osiemnastowiecznej Francji? Marcel uśmiechnął się. — Cela to cela — powiedział. — Markiz spędził ostatnie dni w więzieniu. Chłopak myśli, Ŝe jest właśnie tam. — On chyba był ofiarą Rewolucji Francuskiej, nie? — Tak. Do tej pory jednak nie wiadomo, czy wykonano na nim wyrok, czy teŜ sam odebrał sobie Ŝycie, Ŝeby nie… Alec zamarł. — O co…? — zaczął Marcel. — Nie wiem, ale niepokoi mnie to. Z jakiegokolwiek źródła pochodzą jego informacje, to moŜe o to chodzić. — Chyba nie sądzisz, Ŝe…? Alec wstał. — Pójdę sprawdzić. Zaintrygowało mnie to. — Idę z tobą. Przeszli na drugą stronę kompleksu. — Nigdy nie przejawiał Ŝadnych… skłonności w tym kierunku, prawda? — Nie, od kiedy jest tutaj — odparł Alec. — W jego kartotece teŜ nic na ten temat nie ma. Ale z drugiej strony jego osobowość podlega teraz takim zmianom… Trudno powiedzieć, co moŜe się stać za chwilę. O BoŜe! — Co się stało? — Odbieram jego myśli! Alec rzucił się pędem. Kiedy dotarli do pokoju Dennisa, zobaczyli chłopca leŜącego na podłodze. Próbował się powiesić na pasku od spodni uczepiwszy go do haka od lampy. Hak jednak nie wytrzymał. Chłopak leŜał teraz nieprzytomny na podłodze, obok krzesła, na którym wszystko przygotowywał. Marcel zbadał go szybko. — Chyba nie skręcił karku — powiedział — ale sprawdzę go jeszcze rentgenem. Zawołaj kogoś, Ŝeby pomógł go przenieść. Ja zostanę tutaj. — Dobra. Dokładne badanie wykazało, Ŝe Dennis nie odniósł Ŝadnych większych obraŜeń. Nie wiadomo dlaczego trwał w letargu przez następne dwa dni. Przez ten czas pozostawał w klinice, gdzie karmiono go kroplówką i monitorowano siłami ludzkimi i maszynowymi.

Kiedy obudził się trzeciego dnia, schwycił się za bok i zaczął jęczeć. Pielęgniarka, która zauwaŜyła jego dziwne zachowanie, natychmiast posłała po lekarza. Badania nie wykazały Ŝadnych obraŜeń, postanowiono więc przeprowadzić dokładniejsze testy. Podczas gdy zespół lekarzy rozwaŜał wyniki testów, Marcel i Alec, którzy przyszli odwiedzić Dennisa, zorientowali się, Ŝe nie jest on juŜ markizem de Condorcet. Z badań telepatycznych dowiedzieli się, Ŝe chłopiec sądzi, iŜ leŜy na łące niedaleko występu skalnego, krwawiąc z rany zadanej rogiem przez legendarnego potwora morskiego. Wydawało mu się równieŜ, Ŝe jest przy nim jego poprzednia terapeutka, Lydia Dimanche, i często zwracał się do pielęgniarki tym imieniem. — Wyniki wszystkich testów są ujemne — powiedział lekarz w podeszłym wieku, który wszedł do pokoju, gdy Alec sondował umysł Dennisa. — To jego kolejne… złudzenie — wyjaśnił Alec. — W aktach znajdują się instrukcje, jak przerwać podobny stan. Wydaje mi się, Ŝe dobrze byłoby mu podać środek nasenny. — No nie wiem — odparł doktor. — Przez dłuŜszy czas był nieprzytomny. Jest słaby… A moŜe tylko coś na uspokojenie? — Dobrze. Spróbujmy. Doktor posłał po odpowiednie lekarstwo i zaczął przygotowywać wszystko do zastrzyku. Pielęgniarka przytrzymała rękę Dennisa. Po pewnym czasie wydawało się, Ŝe napięcie częściowo go opuszcza. Jęki słabły, aŜ w końcu zupełnie umilkły. Wtedy wkroczył Alec, delikatnie, ale stanowczo, Ŝeby przerwać połączenie. Obserwowany przez niego umysł nagle się rozluźnił i odpłynął. Dennis zamknął oczy i zaczął oddychać regularnie. Doktor podszedł bliŜej, aby zbadać puls. — Powiedziałbym, Ŝe to normalny sen — oznajmił pół minuty później. — Czy znalazł pan sposób, Ŝeby go odizolować od źródła niepokoju? — MoŜna to równieŜ w ten sposób określić. Rzeczywiście. JeŜeli nie rozpocznie czegoś nowego, powinien obudzić się w takim stanie, w jakim był dawniej. Oczywiście, jeŜeli pozostanie przy schemacie, którego trzymał się do tej pory. — W takim razie, najlepsze, co moŜemy teraz zrobić, to pozwolić mu spać. No i oczywiście kontynuować obserwację. — Spojrzał na ekran monitora. — Aktywność wszystkich funkcji organizmu wyraźnie wzrosła w porównaniu z poprzednim okresem letargu. Alec skinął głową. — Wydaje się w lepszej formie. Proszę mnie natychmiast zawiadomić, gdyby nastąpiły jakieś zmiany w jego stanie. — Oczywiście — odparł doktor. Wyszli z pokoju zostawiając go śpiącego. Kiedy Dennis się obudził, wydawało się, Ŝe powrócił do poprzedniego stanu obojętności na otoczenie. Spacerował z Alekiem po szpitalu. Prawie nie zwracał uwagi na to, co tamten mu pokazywał. Patrzył obojętnie na kwiaty w ogrodzie i na gwiazdy, na Ziemię wysoko, ponad kopułą. Podczas kolejnych tygodni jego zdolności porozumiewawcze pomału wzrastały, nadal jednak sam nie zaczynał rozmowy ani nie zadawał Ŝadnych pytań. Dennis na nowo zaczął zajęcia plastyczne. Nadal rysował figury geometryczne, teraz jednak ozdabiał je, otaczając misternymi zakrętasami. Twarde, proste linie, które początkowo rysował, zostały teraz wygładzone i widać było, Ŝe ręka jest coraz swobodniejsza. Nadszedł w końcu czas, kiedy Alec zdecydował się go zapytać: — Jak się nazywasz? Dennis nie odpowiedział. Wpatrywał się dalej w budynek zespołu regulacji atmosfery, znajdujący się po drugiej stronie zakładu.

Alec połoŜył mu rękę na ramieniu. — Twoje imię — powiedział cicho. — MoŜesz mi powiedzieć, jak się nazywasz? — Imię… — wyszeptał Dennis. — Imię… — Twoje imię. Jak ono brzmi? Oczy Dennisa zwęziły się, ściągnął brwi. Zaczął szybko oddychać. Alec ścisnął jego ramię. — JuŜ dobrze. JuŜ dobrze — powiedział. — Sam ci powiem. Nazywasz się Dennis. Dennis Guise. Oznaki napięcia zniknęły. Dennis odetchnął głęboko. — MoŜesz to powtórzyć? Czy moŜesz powiedzieć: Dennis Guise? — Dennis — wymówił Dennis. — Dennis Guise. — Dobrze! Bardzo dobrze — ucieszył się Alec. — Jeśli to zapamiętasz, będzie coraz lepiej. Poszli dalej. Mniej więcej po piętnastu minutach Alec odezwał się: — A teraz powiedz mi: Jak się nazywasz? Twarz Dennisa przybrała wyraz cierpienia. Jego oddech znowu stał się szybszy. — Rozmawialiśmy o tym przed chwilą — powiedział Alec. — Spróbuj sobie przypomnieć. Dennis zaczął płakać. — JuŜ dobrze, spokojnie — powiedział Alec biorąc go pod ramię. — To Dennis Guise. Dennis Guise. To wszystko. Dennis z trudem chwytał powietrze; po chwili westchnął. Nic nie powiedział. Następnego dnia chłopiec znowu nie pamiętał swego imienia i Alec zdecydował odłoŜyć na później uregulowanie problemu toŜsamości. Dennis nie przejawiał Ŝadnych śladów tego niewielkiego wstrząsu. Minęło kilka dni. Pewnego razu instruktorka zajęć plastycznych zauwaŜyła całkowicie nie pasujący do stylu Dennisa rysunek, który chłopiec właśnie kończył. Jego ołówek szybko rysował ostatnie kreski świetnej karykatury jednego z pozostałych u — czniów. — To bardzo dobre — pochwaliła go. — Nie wiedziałam, Ŝe rysujesz teŜ twarze. Dennis spojrzał na nią i uśmiechnął się. Po raz pierwszy widziała, jak się uśmiecha. — Kiedy zacząłeś uŜywać lewej ręki? Podniósł nad głowę obie dłonie i wzruszył ramionami. Instruktorka pokazała później Alecowi kilka nowych rysunków. Alec gwizdnął:. — Czy jego kolejne prace wskazywały na taki rozwój? — zapytał. — Nie; to nastąpiło zupełnie nagle, równocześnie ze zmianą ręki, którą pracuje. — Jest teraz mańkutem? — Tak. Sądziłam, Ŝe to cię zainteresuje, być moŜe jako wskazówka jakiegoś zjawiska neurologicznego — przesunięcie kontroli z jednej półkuli mózgowej do drugiej… — Tak, dzięki — odparł. — Pogadam z Jeffersonem z neuropsychiatrii, niech go znowu zbada. Czy wystąpiły teŜ jakieś zmiany w zachowaniu? Skinęła głową. — Trudno to jednak sprecyzować — odparła. — On po prostu jest teraz jakoś bardziej… bardziej oŜywiony, spogląda czujnie, inaczej porusza oczami; tego nie było przedtem. — Pójdę teraz do niego — powiedział Alec. — Jeszcze raz dzięki. Poszedł do pokoju Dennisa, zapukał i sięgnął do klamki. — Tak? — zapytał głos ze środka.

— To ja, Alec. — powiedział. — MoŜna? — MoŜna — powiedział głos bez Ŝadnej modulacji. Dennis siedział przy oknie, trzymając na kolanach otwarty szkicownik. Spojrzał w górę i uśmiechnął się, gdy zobaczył wchodzącego Aleca. Alec zbliŜył się, rzucił okiem na notes. Wypełniony był rysunkami stojących blisko siebie budynków. — Bardzo dobre — powiedział. — Cieszę się, Ŝe zaczynasz się interesować innymi sprawami. Dennis znowu się uśmiechnął. — Chyba jesteś dzisiaj w świetnym humorze. Z tego teŜ się cieszę. Masz jakieś specjalne powody? Dennis wzruszył ramionami. — Słuchaj — zaczął Alec jak gdyby nigdy nic — wcale nie chciałem cię wtedy zdenerwować pytaniami o twoje imię. — Nie… szkodzi — odparł powoli Dennis. — Pamiętasz je jednak do tej pory? — Powiedz… je… znowu. — Dennis. Dennis Guise. — Tak. Dennis Guise. Tak. — A co powiesz na niewielkie ćwiczenia? — Ćwi… czenia? — Chciałbyś pójść teraz na spacer? — O! Tak. Tak. Spacer. Ćwiczenia… Dennis zamknął szkicownik. Wstał i podszedł do drzwi. Przytrzymał je, gdy Alec wychodził. Alec poprowadził go tą samą drogą co zazwyczaj, aŜ doszli do fontanny. — Czy chciałbyś porozmawiać o czymś szczególnym? — zapytał. — Tak — natychmiast odparł Dennis. — Rozmawiać o rozmawiać. — Ja… Chyba nie do końca rozumiem. — Rozmo… wa. Części. — Słowa? — Tak. Słowa. — Ach, rozumiem, chcesz powtórzyć swoje słownictwo. W porządku. Jasne. Alec zaczął nazywać wszystko, co mijali. Tłumiąc oŜywienie wymienił części ciała, zaimki, podstawowe czasowniki. Podczas spaceru Dennis stawał się coraz bardziej rozmowny. Później, stojąc obok fontanny, zapytał: — Jak to działa, fontanna? — Po prostu zwykła pompa — odparł Alec. — Jaka pompa? Chciałbym zobaczyć. — Nie jestem pewien, jaka to dokładnie pompa. Porozmawiam z kimś z administracji i pewnie pozwolą ci się jej przyjrzeć. MoŜe jutro. — Dobrze. Jasne. Alec? — Słucham? — Ja… Gdzie my jesteśmy? — To Zakład Medyczny Luna II. — Luna! — Tak, KsięŜyc. Dopiero zaczynasz sobie zdawać z tego sprawę? Nagle Dennis przechylił się do tyłu. Spojrzał w górę. — W tym sektorze nic nie widać — powiedział Alec. — Jeśli chcesz, mogę cię zabrać na pokład obserwacyjny. Dennis energicznie skinął głową.

— Proszę. Alec wziął go pod ramię. — Chyba moŜe to być dla ciebie szokiem, jeśli do tej pory nie zdawałeś sobie z tego sprawy i wcale o tym nie myślałeś. Powinienem cię przeprosić. Zbyt wiele rzeczy traktuję jako oczywiste, z powodu tego, Ŝe nagle zacząłeś się porozumiewać, odkąd… Odkąd… — Stałem się mniej szalony? — skończył Dennis, odzyskując spokój i uśmiechając się. — Nie, nie. To niewłaściwe słowo. Posłuchaj: czy masz jakiekolwiek pojęcie o tym, co się z tobą działo, jak odbierałeś świat do tej pory? Dennis potrząsnął głową. — Raczej nie — odparł. — Chciałbym, Ŝeby tak było. Alec szybko spróbował wysondować jego umysł, ale podobnie jak dwukrotnie podczas tego spaceru, nie udało mu się przedostać poza granicę myśli powierzchniowych, które skupiały się na otaczającym ich środowisku z taką siłą koncentracji, jakby chciały uniemoŜliwić dostęp do czegokolwiek głębiej. — Nie wiem, dlaczego nie miałbym ci o tym powiedzieć — zaczął Alec. — Przez większą część Ŝycia byłeś chory, a stan ów wynikał z twoich zdolności telepatycznych. Zbyt wcześnie, to znaczy od urodzenia byłeś naraŜony na natłok myśli ludzi dorosłych. AŜ do dzisiaj wpływały one na twoje myślenie. Przyjazd na KsięŜyc w znacznym stopniu wyrwał cię spod tego wpływu. W końcu pozwoliło ci to osiągnąć pewną równowagę wewnętrzną, uporządkować wszystkie sprawy, które do tej pory były dla ciebie problemem. Zacząłeś myśleć samodzielnie, zdawać sobie sprawę z tego, kim naprawdę jesteś. Rozumiesz to wszystko? Dopiero zaczynasz powracać do siebie jako istoty racjonalnej. — Ja… Chyba rozumiem. Przeszłość jest taka mroczna… — Oczywiście. Do windy idzie się tędy. — Co to są zdolności telepatyczne? — To znaczy… Zdolność bezpośredniego poznania, co myślą inni ludzie. — Aha. — To było zbyt trudne dla dziecka. — Tak. — Domyślasz się moŜe, co wyprowadziło cię z tego stanu? Pamiętasz, kiedy po raz pierwszy zdałeś sobie sprawę z własnej świadomości? Dennis uśmiechnął się szeroko. — Nie. To jak przebudzenie — odrzekł. — Nigdy nie moŜna być pewnym, kiedy to się zacznie, ale nadchodzi czas, kiedy po prostu następuje. Myślę, Ŝe nadal trwa. — To dobrze. Alec otworzył drzwi, wprowadził Dennisa do środka i nacisnął przycisk. — Brakuje… mi… informacji — powiedział Dennis. — Nie traktuj tego jako… nawrót choroby, jeśli zapytam cię o oczywiste rzeczy… albo zabraknie mi… słownictwa. — BoŜe, oczywiście, Ŝe nie! Czynisz postępy na moich oczach. Właściwie trudno mi uwierzyć, Ŝe to się rzeczywiście dzieje. Winda nadjechała z szumem. Dennis oparł się rękami o ścianę i zaśmiał się. — Mnie teŜ, mnie teŜ. Powiedz, czy ty teŜ masz te… zdolności telepatyczne? — Tak. — Wielu ludzi je ma? — Nie, stanowimy wyraźną mniejszość. — Rozumiem. UŜywasz ich na mnie? — Nie. Wydaje mi się; Ŝe duŜo lepiej nam się rozmawia w ten sposób. Ćwiczenie

dobrze ci robi. A chciałbyś spróbować tego drugiego sposobu? — Nie teraz. Nie. — Dobrze. Do tego zmierzałem. Lepiej, Ŝebyś przez jakiś czas nie próbował tego. Nie ma sensu naraŜać się na ponowne otwarcie starych, wraŜliwych kanałów do czasu, aŜ trochę zahartujesz swą psychikę. — To brzmi rozsądnie. Drzwi się otworzyły. Alec wyprowadził go na pokład obserwacyjny. Była to duŜe półokrągłe pomieszczenie, w którym poustawiano ławki i krzesła. Oświetlała je tylko wielka kula Ziemi i gwiazdy, które znajdowały się po drugiej stronie przezroczystej kopuły. Dennis nie mógł złapać tchu. Oparł się o ścianę. — Spokojnie — powiedział Alec. — Tu jest bezpiecznie. Nie ma się czego bać. — Daj mi szansę — odparł Dennis. — Poczekaj, niech się przyjrzę. Nic nie mów. BoŜe! To jest wspaniałe! Tam, w górze. Świat… Muszę to namalować. Skąd mogę wziąć kolory… tutaj? — Pani Brant zaraz przyniesie ci farby — odrzekł Alec. — Ale światło… — Tam dalej znajdują się nisze, które moŜna oświetlić. — Wykonał nieokreślony gest. — Nigdy nie zdawałeś sobie sprawy… Ŝe to wszystko właśnie tak wygląda, Ŝe właśnie tutaj jesteś — na KsięŜycu? — Nie. Ja… Chcę usiąść na jednym z tych krzeseł. — Oczywiście. Chodź. Alec poprowadził go do dwóch stojących obok siebie krzeseł, odchylił oparcia, wskazał jedno Dennisowi, a sam usiadł na drugim. Mniej więcej przez godzinę spoglądali na niebo. Alec dwukrotnie próbował wysondować umysł Dennisa, za kaŜdym razem jednak natrafiał na silną koncentrację, która uniemoŜliwiała mu dalsze badanie. W końcu Dennis wstał. — To dla mnie prawie za wiele — odezwał się. — Wracajmy. Alec skinął głową. — Chciałbyś teraz zjeść coś na stołówce? A moŜe to byłoby za duŜo wraŜeń jak na jeden dzień? — Spróbujmy i przekonajmy się. Kiedy jechali windą w dół, Alec zauwaŜył: — Chyba nigdy nie dowiemy się, co spowodowało poprawę twojego stanu. — Chyba nie. — Jest teŜ wiele aspektów, których nie rozumiem. Dennis uśmiechnął się. — …Ale jeden z nich nie daje mi spokoju. Gdzie mogłeś podchwycić włoski akcent? — Jeśli się kiedyś dowiesz, powiedz mi — odparł Dennis uśmiechając się. Doktor Timura nie wykrył Ŝadnych objawów neurologicznej dysfunkcji. Najbardziej dziwił się, Ŝe Dennis zainteresował się urządzeniami testującymi, oraz Ŝe zadawał pytania dotyczące umiejscowienia poszczególnych funkcji w mózgu. Spędził z Dennisem pół godziny więcej, niŜ przewidywał, rozmawiając o neurologicznej mapie organizmu ludzkiego. — Cokolwiek to spowodowało — powiedział później Alecowi — było to związane z naturalnymi funkcjami organizmu i rozmawiasz o tym z niewłaściwą osobą. To bardziej twój obszar niŜ mój.

— Domyślałem się, Ŝe właśnie tak będzie — odparł Alec. — Właściwie wiemy tak mało o telepatach… — Jakkolwiek było, decyzja przysłania go tutaj w końcu przyniosła efekt. Wyrwało go to spod wpływu niekorzystnych bodźców, pozwoliło spokojnie odetchnąć. Skorzystał z tego i teraz zaczyna wracać do siebie. Trzeba było po prostu trochę poczekać na efekty. — Tak. Masz rację. Ale przeskok z całkowitego braku wraŜliwości do obecnego stanu jest rzeczy — wicie… godny uwagi. Dostał teraz farby, płótno, zaczął malować. Słucha kaset. Zadaje pytania o wszystko… — A moŜe to długo tłumiona ciekawość, która w końcu dała o sobie znać? Nawiasem mówiąc, nie ma sposobu, Ŝeby się dowiedzieć, jaki naprawdę jest jego poziom inteligencji. Wydaje mi się, Ŝe dość wysoki. — Jasne, jasne. No a co z czasami, kiedy wydawało mu się, Ŝe jest markizem de Condorcet? — Musiał to jakoś podchwycić dzięki swym zdolnościom telepatycznym. Wątpię, Ŝebyśmy się dowiedzieli skąd dokładnie. — Chyba masz rację, ale jest coś dziwnego i w jego obecnym stanie świadomości. — Co masz na myśli? — Nie mogę go czytać. Sam jestem całkiem niezłym telepatą, inaczej nigdy nie zabrałbym się do terapii telepatycznej. Jednak za kaŜdym razem, gdy próbuję go wysondować, nie mogę przedostać się nawet o milimetr poza myśli skupiające się na obiekcie, który bezpośrednio zaprząta jego uwagę. Ma zdolność koncentracji jak dobry szachista — w dodatku tak jest przez cały czas. To nie jest normalne. — Są jednak tacy ludzie. Na przykład artyści, kiedy pochłania ich praca nad dziełem. A on przecieŜ interesuje się sztuką. — To prawda. Nawiasem mówiąc, jest potęŜnym telepatą i być moŜe załoŜył jakiś nieświadomy blok. Sądzisz, Ŝe moŜe w zbyt szybkim tempie zmierzać do jakiejś reakcji? Doktor Timura wzruszył ramionami. — Prawdopodobnie rzeczywiście wystąpi jakaś reakcja. MoŜe depresja… Na pewno zmęczenie, jeŜeli sprawy będą dalej toczyły się podobnie jak teraz. Z drugiej strony gorzej byłoby próbować jakoś na niego wpływać, dopóki chce jak najwięcej się nauczyć. Kiedy juŜ będzie usatysfakcjonowany swą zdobyczą, przyjdzie czas, Ŝeby ją przetrawić. Wtedy naprawdę zacznie się twoje zadanie. Oczywiście to tylko moja opinia. — Dzięki. Wdzięczny jestem za wszelkie porady co do tego przypadku. — Monitorujesz jego pokój, prawda? — Jasne, od czasu, gdy tu przybył. Nawet jeszcze dokładniej od czasu tego wypadku, kiedy wydawało mu się, Ŝe jest markizem. — To dobrze. Bardzo dobrze. Daj mu teraz trochę więcej czasu dla siebie — i tak jest przecieŜ obserwowany — i przekonaj się, jak z niego skorzysta. — To znaczy wstrzymać terapię i pozostawić mu wolną rękę? — Nie do końca. Ale zamierzasz przecieŜ obserwować go przez jakiś czas, zanim się zdecydujesz, jaki przebieg terapii wybierzesz. Chyba nie zamierzasz trzymać się wszystkiego tak surowo jak wtedy, gdy ledwo mógł się sam poruszać? — Nie. To prawda. Poczekam jeszcze trochę i na razie niech maszyny dalej go monitorują. Wpadnę do niego jeszcze dzisiaj, Ŝeby zobaczyć, jak mu idzie malowanie… i samemu go obserwować. Odezwę się do ciebie. — Na razie.

Alec zapukał do drzwi, zaczekał. — Tak? — To ja, Alec. — Wejdź. Wszedł do pokoju i zastał Dennisa siedzącego na łóŜku; obok niego leŜał przenośny rzutnik. Po drugiej stronie pokoju stały sztalugi, na których ustawiony był ukończony juŜ obraz. Przedstawiał widok nieba oraz Ziemi z pokładu obserwacyjnego. Alec podszedł do obrazu. — Namalowałeś to wszystko tak szybko? — zapytał. — To wspaniałe! I na dodatek twój pierwszy obraz. To robi wraŜenie. — Akryle są naprawdę świetne. Nie trzeba ich długo przygotowywać i szybko wysychają. Są duŜo lepsze niŜ olejne, szczególnie jeśli się śpieszysz. — Kiedy uŜywałeś farb olejnych? — To znaczy… Miałem na myśli, Ŝe tak właśnie mi się wydaje. Widziałem, jak inni ich uŜywali, jeszcze w czasie zajęć. — Rozumiem. Cały czas mnie zadziwiasz. Co teraz robisz? — Uczę się wszystkiego. Muszę bardzo wiele nadrobić. — MoŜe przynajmniej z początku powinieneś podejść do tego trochę spokojniej. — Nie ma potrzeby. Nie jestem jeszcze zmęczony. — MoŜe poszlibyśmy się przejść? — Prawdę mówiąc wolałbym zostać i jeszcze trochę popracować. — Miałem cię zapytać o czytanie… — Wydaje mi się, Ŝe musiałem się kiedyś nauczyć podstaw. Staram się teraz rozwijać. — No cóŜ, to wspaniale. Co z obiadem? Musisz przecieŜ jeść. Stołówka jest otwarta. — To prawda. Zgoda. Wyłączył ekran, wstał i przeciągnął się. — Po drodze moŜesz mi powiedzieć, jak wygląda Ŝycie na Ziemi — powiedział. — I opowiedz mi o telepatach. Dennis otworzył drzwi i przepuścił Aleca, słuchając. Po południu Alec sporządził pełny raport doktorowi Chalmersowi. — …I dotarłem do niego podczas obiadu — powiedział. — Zgadza się, Ŝe jest Dennisem Guise, ale tak naprawdę sam w to nie wierzy. Mówi tak, bo właśnie tego od niego oczekujemy. Osobiście uwaŜa, Ŝe jest Leonardem da Vinci. Doktor Chalmers parsknął. — Mówisz powaŜnie? — Oczywiście. Chalmers na nowo zapalił fajkę. — Nie widzę w tym nic złego — powiedział w końcu. — Natomiast wiele złego widzę w próbach uwolnienia go od tego złudzenia, na tym etapie terapii, kiedy umoŜliwia mu to robić takie postępy. — Zgadzam się, Ŝe aspekt Leonarda da Vinci trzeba na razie zostawić. Martwię się czym innym. Nie jestem wcale pewien, czy to złudzenie. — Co masz na myśli? — Dotarłem do niego podczas obiadu. Był rozluźniony, nie myślał o niczym konkretnym. Spróbowałem sondy i udało mi się. Wierzy, Ŝe jest da Vinci, nie chce, Ŝebyśmy o tym wiedzieli, robi wszystko, aby nas przekonać, Ŝe jest wracającym do zdrowia Dennisem Guise. Jednocześnie stara się jak najwięcej dowiedzieć o świecie, w którym się znalazł.

— To nadal pozostaje tylko sytuacją paranoidalną, którą my na szczęście potrafimy wykorzystać. Alec uniósł rękę. — Wydaje się jednak, Ŝe to coś więcej niŜ tylko przeświadczenie. Kiedy był markizem de Condorcet, przejął nie tylko myślenie tego człowieka, ale równieŜ język francuski. Teraz, jako da Vinci, posiada zdolności artystyczne, posługuje się teŜ teraz lewą ręką — a da Vinci był leworęczny, właśnie to sprawdziłem — wykazuje teŜ niemal patologiczną ciekawość w stosunku do wszystkiego… — Dlaczego w takim razie nie mówi po włosku? — PoniewaŜ tym razem przejął strukturę myślową od jednego z największych umysłów, jakie kiedykolwiek istniały. Zdecydował się oszukiwać nas przez jakiś czas, Ŝeby dostosować się do sytuacji, w jakiej się znalazł. Z tego powodu uczy się przez cały dzień współczesnego angielskiego w niesamowitym tempie. Jeśli się jednak dobrze przysłuchać, moŜna usłyszeć, Ŝe mówi z włoskim akcentem, który właśnie próbuje ukryć. Usiłuje się przystosować. — To całe przypuszczenie jest niedorzeczne. Mimo wszystko nawet zakładając, Ŝe jest słuszne, w jaki sposób doszło do tego połączenia? — Dobre pytanie. Długo się nad tym zastana — wiałem. Jak funkcjonuje telepatia’? Nadal nie mamy pewności. Nasze metody badań były dotąd przewaŜnie praktyczne. Wszyscy obdarzeni tymi zdolnościami agenci słuŜb bezpieczeństwa, spece od łączności, psychoterapeuci, semantycy, tłumacze wypracowali róŜne metody korzystania z tych zdolności, tak naprawdę niezbyt rozumiejąc ich mechanizm. Jasne, jest wielu teoretyków, nic mają oni jednak za bardzo na czym oprzeć swych przypuszczeń. — A ty z kolei chcesz dodać kolejne przypuszczenia do tej listy? — Tak. Właśnie o to chodzi. To nic innego jak przypuszczenie albo moŜe przeczucie. Dennisa przysłano tu ze względu na jego fenomenalny zasięg. Jest najpotęŜniejszym znanym telepatą. W wyniku oddalenia został tutaj skutecznie odizolowany od umysłów, których chyba poszukiwał. Po prostu nie był w stanie sięgnąć wystarczająco daleko, Ŝeby dotrzeć do umysłów, jakie by go interesowały. Co w takim razie mu pozostało? — Musiał się cofnąć do własnych zasobów pamięci. Zrobił to w końcu, zgodnie z przewidywaniami, a teraz w końcu rozpoczął się jego powrót do zdrowia, którego oczekiwaliśmy. — Chyba, Ŝe moje załoŜenie o kontynuacji osobowości jest słuszne. — Alec! Condorcet, da Vinci i wszyscy inni, których moŜe odgrywać — juŜ dawno nie Ŝyją. Chyba nie sugerujesz czegoś takiego jak spirytualizm? — O, nie. Wiemy jeszcze mniej o naturze czasu niŜ o telepatii. Zastanawiam się tylko, czy po tym, jak nie zdołał sięgnąć poprzez przestrzeń, moŜe cofnął się umysłem w czasie i naprawdę dotarł do tych osób, z którymi się utoŜsamiał. Doktor Chalmers westchnął. — Tak jak w paranoi — powiedział — i tak jak w owych próbach cofania się w czasie do innych istnień, o których hipnotyzerzy amatorzy czasem piszą ksiąŜki, ciekawe, Ŝe kaŜdy chce być waŜny. Nikt nie utoŜsamia się z włóczęgą bez dachu nad głową, niewolnikiem czy zwykłym robotnikiem. Zawsze jest królem, królową, generałem, wielkim uczonym, filozofem albo prorokiem. Czy nie wydaje ci się to dziwne? — Raczej nie. Myślę po prostu, Ŝe to nie ma Ŝadnego związku ze sprawą Dennisa. Zakładając, Ŝe w ogóle ma jakieś zdolności przenikania czasu, Dennis wybrał te umysły, które wydały mu się najbardziej pociągające. Byli to z pewnością najciekawsi ludzie. Gdybym sam mógł sięgnąć umysłem w przeszłość, właśnie ich bym wybrał.

— No dobrze. To nas do niczego nie prowadzi. Mówisz, Ŝe udało ci się do niego dotrzeć i jest istotnie przekonany, Ŝe jest Leonardem da Vinci. — Tak. — Jakiekolwiek jest źródło tej nowej toŜsamości, motywuje go do robienia tego, czego nigdy nie robił. Dlatego właśnie jest to dla niego korzystne. Pozwólmy mu pozostać przy złudzeniu. Musimy je jak najbardziej wykorzystać. — Nawet, jeśli tak naprawdę nie jest Dennisem Guise? — Zrozum, reaguje na imię Dennisa Guise i zachowuje się tak, jak jego zdaniem powinien się zachowywać Dennis Guise. Wykazuje nagle ogromną inteligencję oraz wybitne zdolności. Jeśli w głębi duszy woli wierzyć, Ŝe jest Leonardem da Vinci oszukującym cały świat dwudziestego pierwszego wieku, co za róŜnica, skoro będzie się odpowiednio zachowywał w kaŜdej z pozostałych dziedzin Ŝycia? Wszyscy mamy jakieś marzenia, zabawne złudzenia. Czasami terapia przestaje być leczeniem, a tworzy tylko zamieszanie. Daj mu przeŜywać ten sen na jawie. Naucz go odpowiedniego zachowania w społeczeństwie. — Ale to coś więcej niŜ marzenia! — Alec! Zostaw go w spokoju! — On jest moim pacjentem. — A ja jestem twoim szefem, postawionym tu po to, Ŝebyś pracował właściwie. Nie uwaŜam za właściwe prowadzenie terapii w sposób podyktowany tak nieistotną sprawą jak ta cała telepatia poprzez czas. Musimy działać opierając się na wiedzy, a nie na zgadywaniu. Wiemy duŜo o paranoi i to od dłuŜszego czasu. Niektóre jej formy są całkiem nieszkodliwe. Zostaw w spokoju ten aspekt i pracuj z nim nad resztą. Prawdopodobnie juŜ niedługo zauwaŜysz, Ŝe zdobywa coraz więcej doświadczenia, staje się bardziej pewny siebie, Ŝe tamten aspekt po prostu sama zniknie. — Nie pozostawiasz mi wielkiego wyboru. — Nie. — Dobrze. Zrobię tak, jak mówisz. — …I informuj mnie na bieŜąco, zarówno prywatnie, jak i słuŜbowo. Alec skinął głową i odwrócił się w kierunku drzwi. — Jeszcze jedna sprawa… — mruknął doktor Chalmers. — Tak? — Byłbym wdzięczny, gdybyś zatrzymał dla siebie to przypuszczenie co do czasu. Przynajmniej na razie. — Dlaczego? — ZałóŜmy, Ŝe coś w tym jest? Oczywiście, to tylko załoŜenie. NaleŜy je dobrze uzasadnić, przeprowadzić badania. Przedwczesny rozgłos mógłby tylko zaszkodzić. — Jasne. Rozumiem. — To dobrze. Alec wyszedł i wrócił do swojego pokoju. Wyciągnął się na łóŜku, Ŝeby wszystko przemyśleć. Po jakimś czasie zasnął. Następnego dnia Alec zdecydował, Ŝe pozwoli Dennisowi dalej się uczyć i malować, a on będzie wpadał do niego tylko podczas posiłków. Dennis nie był zbyt rozmowny przy śniadaniu i przy obiedzie. Przy kolacji jednak stał się bardziej oŜywiony, pochylał się co chwilę i wpatrywał uwaŜnie w Aleca. — Te… zdolności telepatyczne — zaczął — to coś dziwnego i zdumiewającego. — Mówiłeś chyba, Ŝe na razie nie zamierzasz się nimi zajmować. — To było wczoraj. Powiedziałem, Ŝe nie będę z tym eksperymentował przez jakiś czas. Bardzo dobrze. Ten czas upłynął. Zaczęło mnie to ciekawić. Alec cmoknął z powątpiewaniem i potrząsnął głową.

— MoŜesz popełnić powaŜny błąd… — zaczął mówić. — Jak się okazało, wcale nie. Mogę to kontrolować. To zadziwiające. Bardzo szybko nauczyłem się wielu rzeczy docierając do nich przez umysły innych ludzi. — Czyje umysły? — zaciekawił się Alec. Dennis uśmiechnął się nieśmiało. — Nie wiem, czy powinienem to mówić. Na przykład z twojego dowiedziałem się, Ŝe istnieje pewne niepisane prawo, które zakazuje czczego grzebania w cudzych myślach. — O, widzę, Ŝe bardzo się tym przejąłeś. Dennis wzruszył ramionami. — To działa w obie strony. Jeśli to prawo nie dotyczy mnie, dlaczego sam mam go przestrzegać? — Znasz przecieŜ odpowiedź na to pytanie. Ty jesteś tutaj pacjentem, a ja twoim terapeutą. To wyjątkowa sytuacja. — W takim razie nie rozumiem, dlaczego mam być za swoje czyny potępiany przez ludzi, którzy nie uwaŜają mnie za w pełni odpowiedzialnego. Alec zaśmiał się. — Bardzo dobrze — powiedział. — Szybko się uczysz. Oczywiście. To o czym mówisz, niedługo się zmieni. Tymczasem mogę ci tylko powiedzieć, Ŝe takie zachowanie nie jest eleganckie. Denni s skinął głową. — Tu się zgadzam. Mam lepsze sposoby spędzania czasu niŜ podglądactwo. Chciałem porozmawiać o dwóch sprawach, którymi się obecnie interesuję. Moim własnym przypadkiem i funkcjonowaniem telepatii generalnie. — Jeśli naprawdę zachowywałeś się tak, jak powiedziałeś, to prawdopodobnie wiesz na oba te tematy tyle samo co my. — Wcale nie — odparł. — Nie mogę zbadać głębin twego umysłu i dotrzeć do wszystkich twoich doświadczeń i umiejętności. — Naprawdę? Od kiedy to? Wydawało się, Ŝe wcześniej byłeś w stanie to robić. — Kiedy? — Najpierw chciałbym cię o coś zapytać. Czy pamiętasz cokolwiek z innych okresów, gdy wy — chodziłeś z mroku nieświadomości, gdy jakby byłeś kimś innym? — Ja… nie sądzę. Coś… jak sny… czasem przychodzą, a potem odchodzą. Oderwane myśli, przypadkowe fragmenty jakby wspomnień. Ale tak naprawdę nic mi się z nimi nie kojarzy. Chcesz powiedzieć, Ŝe byłem innymi ludźmi? śe wszystko, co teraz czuję i myślę, jest pewnego rodzaju… nakładką? To znaczy, Ŝe tak naprawdę ktoś inny jest we mnie pogrzebany i Ŝe osoba, którą wydaje mi się, Ŝe jestem, moŜe zostać w kaŜdej chwili zapomniana? — Nie, tego nie powiedziałem. — A co w takim razie? — Nie mam pojęcia, Dennis. Znasz samego siebie znacznie lepiej ode mnie. Wydaje się, Ŝe uczysz się wszystkiego w niesamowitym tempie. — Tak naprawdę nie wierzysz, Ŝe jestem Dennisem Guise — powiedział. — A jesteś? — To głupie pytanie. — Ty je postawiłeś. — Nadal myślisz, Ŝe jestem pewnego rodzaju nakładką i Ŝe prawdziwy Dennis Guise wciąŜ jest pogrzebany we mnie? — Dennis, nie wiem. Jesteś moim pacjentem. Ja chcę tylko, Ŝebyś wrócił do zdrowia i normalnie funkcjonował w społeczeństwie. Nigdy nie miałem zamiaru wywoływać w tobie wątpliwości. KaŜdy terapeuta w naturalny sposób ma skłonności

do dociekań, do zastanawiania się nad kaŜdą ewentualnością, nawet skrajnie nieprawdopodobną. Zwykle się o tym nie mówi. W tej sytuacji jednak, to, Ŝe jesteś tak dobrym telepatą i Ŝe właśnie teraz zdecydowałeś się ćwiczyć swe zdolności, jest raczej niefortunne. — Zatem chcesz teraz mi powiedzieć, Ŝe nie miałeś racji, tak? — Chcę tylko powiedzieć, Ŝe było to jedno z przypuszczeń, które czasami wysuwa się praktycznie bez Ŝadnych podstaw. Takie przypuszczenia wielokrotnie rodzą się i upadają w czasie terapii. Raczej nie powinieneś się tym przejmować. Denni s napił się soku. — Ale się przejmuję, wiesz o tym — powiedział po pewnym czasie. Nie bardzo cieszę się myślą, Ŝe nie pozwalam normalnie istnieć prawowitemu mieszkańcowi tego ciała, tego mózgu. — Nawet jeśli nigdy nie byłby on tak sprawny jak ty? — Nawet. — Poza tym, Ŝe to tylko czcza spekulacja, nie bardzo wiem, co mógłbyś zrobić z tym tymczasowym zamieszkiwaniem tego ciała. — Chyba masz rację. To jednak ciekawa sytuacja hipotetyczna, a skoro się wyszło z mroku, tak jak ja to ostatnio zrobiłem, kwestie natury egzystencjalnej są z pewnością fascynujące. — Masz rację. Czuję jednak, Ŝe nie jest to najlepszy moment do ich rozwaŜania… skoro się wyszło z mroku, jak to ująłeś. — Rozumiem, dlaczego terapeuta miewa takie odczucia… Moja psychika moŜe być jednak bardziej ustabilizowana, niŜ ci się wydaje. — Dlaczego więc wyraŜasz te wszystkie wątpliwości co do twojej osoby? Nie. Chcę ci teraz pomóc, a nie robić przekrój twojego wnętrza. Najlepiej zapomnij o tym wszystkim, dobrze? Skoncentruj się na doskonaleniu swych umiejętności. Kiedy u — płynie trochę czasu, problemy te przestaną ci się wydawać tak istotne jak teraz. — Mam wraŜenie, Ŝe przedstawiasz raczej zdanie doktora Chalmersa niŜ swoje. — W takim razie zastanów się nad treścią, a nie nad źródłem, z którego pochodzi. Byłeś chory, a teraz czujesz się coraz lepiej. To wiemy, na tym musimy się teraz skupić. Do diabła z teorią. Do diabła z tymi wszystkimi dociekaniami. Na razie postaraj się ograniczyć swe skłonności do introspekcji i skup się na tym, co jest teraz dla ciebie najwaŜniejsze. — Łatwo powiedzieć. Ale dobrze, dajmy temu spokój. — Słusznie. Zdajesz sobie sprawę, Ŝe to cudowne, iŜ moŜemy rozmawiać o tym na takim poziomic, tak wcześnie? Zadziwiasz mnie. Jeśli jest to jakaś wskazówka, kim zostaniesz w przyszłości, powinniśmy obaj to podziwiać. — Tak. Chyba masz rację. Powinienem być wdzięczny za ten przebłysk istnienia, który został mi dany. A teraz, aby zakończyć proces mojej edukacji, powiedz mi o tej całej telepatii w czasie, na temat której udało mi się tu i tam złapać jakieś oderwane myśli. Czy napisano o tym jakieś prace? — Nie. Sprawdziłem ostatnio. Nic nie ma. — A sam próbowałeś tego kiedyś? — Nie. — Nie masz pomysłu, jak się to moŜe odbywać? — Nie, Ŝadnego. — Szkoda, prawda…? Tyle moŜna by nauczyć się z przeszłości, jeśli powaŜnie by to potraktowano. — MoŜe kiedyś… Kto wie? — Racja — powiedział wstając od stołu. Alce równieŜ się podniósł.

— Odprowadzić cię? — zapytał. — Dziękuję, ale wolałbym być sam. Chciałbym sobie przemyśleć wiele spraw. — W porządku, jasne. Wiesz, gdzie mieszkam. Wpadnij, gdybyś chciał o czymś pogadać, o kaŜdej porze. — Tak. Jeszcze raz dzięki. Alec popatrzył, jak się oddala, usiadł i dokończył kawę. Następnego dnia Dennis nie zjadł śniadania z Alekiem ani nie zaprosił go do swego pokoju. Przez półprzymknięte drzwi powiedział mu, Ŝe jest bardzo zajęty i Ŝe nie przyjdzie na posiłek. Nie wyjaśnił, nad czym pracuje. Po śniadaniu Alec sprawdził taśmę z urządzenia monitorującego pokój Dennisa. Dowiedział się, Ŝe światło paliło się przez całą noc i Ŝe Dennis spędzał długie okresy na przemian przy sztalugach i siedząc w bezruchu na krześle. Kiedy znowu przyszedł po niego w drodze na obiad i zapukał do drzwi — nie było odpowiedzi. Zawołał kilka razy, ale równieŜ nie było Ŝadnej reakcji. W końcu otworzył drzwi i wszedł do środka. Dennis leŜał na łóŜku, ściskając rękoma bok. Jego wzrok utkwiony był w suficie, po policzku spływała mu struŜka śliny. Alec podbiegł do niego. — Dennis! Co ci jest? — zapytał. — Co się stało? — Ja… — wyszeptał. — Ja… — Jego oczy wypełniły się łzami. — Sprowadzę lekarza — powiedział Alec. — Jestem… — powiedział Dennis i mięśnie jego twarzy rozluźniły się, a ręce opadły swobodnie. Zanim Alec wyszedł, rzucił okiem na sztalugi. Zatrzymał się i stał przez kilka chwil wpatrzony. Na sztalugach ustawione było studium Mony Lizy, ukończone, znakomicie wykonane, pomyślał, gdyŜ akryle są o wiele lepsze od farb olejnych. To właśnie to, pomyślał. Pamiętam, Ŝe takie były jego myśli, zanim wybiegł z pokoju.

Część czwarta Jestem. Pamiętam ich wszystkich. Było ich tak wielu. Ale nie pamiętam samego siebie, gdyŜ mnie tam nie było. Nie przedtem. Właśnie wtedy po raz pierwszy poznałem siebie. Wtedy. Kiedyś był pewien człowiek. Nazywał się Gilbert Van Duyn. Przyglądaliśmy się mu na sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych. Widzieliśmy, jak wstaje, by powiedzieć, Ŝe ochrona Ziemi wymaga poświęceń. Widzieliśmy, jak świat zamiera wokół niego. Widzieliśmy, jak idzie przez ów krajobraz nieruchomych ciał. Widzieliśmy, jak wychodzi z sali, Ŝeby spotkać człowieka z mroków. Widzieliśmy, jak lecą na dach budynku i obserwują miasto, świat. Słuchaliśmy opowieści tamtego. Widzieliśmy, jak opadają na ziemię. Widzieliśmy, jak Gilbert Van Duyn wraca na salę — podchodzi do pulpitu. Widzieliśmy, jak znowu świat oŜywa i uderza nas kula. Przyglądaliśmy się błękitnej fladze, gdy opuszczało nas Ŝycie, z naszego własnego wyboru. I wtedy równieŜ wiedzieliśmy, wiedziałem. Kiedyś był pewien człowiek. I ja jestem. Ten, który pokazał mi to wszystko, zapewniał, Ŝe nigdy niczego nie zrobiono. On równieŜ umarł wtedy, po raz kolejny, Ŝebym ja mógł Ŝyć. Ale ciągle Ŝyje we mnie. Pewien człowiek, który kiedyś był. I uciekłem poprzez wszystkie osoby, którymi kiedykolwiek byłem, poprzez ten most popiołów — przeszłość. Do kaŜdej, kaŜdej z nich, bez względu na to czy umarła, czy teŜ została pokonana. I ja tam byłem. Byli tam ludzie. Ja teŜ jestem. Uciekłem od tego ostatniego obrazu, przez który się narodziłem, od wszystkich i kaŜdego z osobna, lecz powracałem zawsze do ostatniego obrazu widzianego oczami Gilberta Van Duyna, pierwszego widzianego moimi własnymi. Ja. Uciekłem. Z powrotem, z powrotem do miejsca, gdzie człowiek z mroków leŜy krwawiąc. Umiera? RównieŜ umiera, tak samo jak pozostali? Ale przecieŜ przeŜył, wstał i znowu spotkał się ze swoimi dziećmi. Widziałem jego oczyma i wiedziałem. Pewien męŜczyzna kiedyś był. I kobieta. I juŜ wiedziałem. Zacząłem rozumieć. Wszystkich, wszystkich, wszystkich zobaczyłem teraz wyraźnie. Setki tych, których znałem. A moŜe było ich więcej? Straciłem rachubę. Zobaczyłem ich wszystkich. Uklęknąłem na dachu budynku i uniosłem karabin, celując w gubernatora. Upadłem i patrzyłem, jak tworzy się wokół mnie kałuŜa krwi, podczas gdy armia perska przypuszczała atak. Siedząc na piasku próbowałem dokonać obliczeń, kiedy dosięgło mnie ostrze. I ty moja Therese! Gdzie teraz jesteś? Moje słowa giną na wietrze. Wizje dwoją się w mojej głowie i świat staje się dwa razy potworniejszy. Naciskam spust i męŜczyzna pada, zanim dociera do mnie odgłos strzału. Przesuwam lufę. Siedząc w swojej celi zastanawiam się nad terrorem i myślę o przyszłości człowieka. W porównaniu do niej mój własny koniec będzie mało istotny. Szkicuję figury, tutaj, w Amboise, wyobraŜam sobie wielkie siły szalejące w powietrzu i w morzach, wielkie burze z ich wiatrami, napór potęŜnych fal. Strzelam znowu i drugi męŜczyzna upada. Wycieram karabin szybko, ale dokładnie, tak jak zaplanowałem; opieram go o mur obok znaku Dzieci Ziemi, odwracam się, pochylony i rozpoczynam odwrót po dachach. Stojąc na szczycie budynku kieruję wzrok za ręką człowieka z mroków i spoglądam na East River, przypominającą błotniste szkło, na mgliste, zachmurzone niebo, gdzie smugi dymu leŜą niczym wodorosty na plaŜy. Potem

przechodzę na drugą stronę dachu i spoglądam na nieruchomy zgiełk miasta. Jedziemy, jedziemy poprzez ciemną noc, czuję tylko ból w ramieniu i mam nadzieję, Ŝe będzie padać. Ale ziemia pozostaje nierówna, nieruchoma. Niech tak będzie. MoŜe i wolałbym, Ŝeby było inaczej, ale jednak sprawia mi przyjemność, Ŝe trawy są suche, a zwierzęta w swoich norach. Przyjemność i duma z tego, Ŝe się jest człowiekiem, są największe w zestawieniu z obojętnością drzemiącej potęgi Ziemi. Nawet jeŜeli coś niszczy, dodaje zawsze coś nowego. Nadmierna izolacja od tych sił pomniejsza zarówno nasze osiągnięcia, jak i niepowodzenia. Musimy zdawać sobie sprawę z potęg, z którymi Ŝyjemy… I białe koło na błękitnym tle trwa przez chwilę, podczas gdy wszystko inne przestaje istnieć. Potem równieŜ i ono gaśnie, zniknęło. Tylko ja pozostaję jak skała wynurzająca się zawsze spod piany morskiej. Jestem Dennisem Guise. Alec wyszedł z pokoju. Śpieszy sprowadzić lekarza. Ból maleje, gdy zaczynam rozumieć. Niedawne myśli Aleca odbijają się echem w moim umyśle i odwracam głowę, Ŝeby spojrzeć na akryle, które tak szybko wysychają. Zanim mnie opuścił, spojrzał na uśmiechającą się na sztalugach kobietę. Kiedyś był pewien człowiek. Mam gorączkę. Wiem, Ŝe majaczyłem. Długo spałem. Odnajdywałem drogę we mgle i znowu ją wielokrotnie gubiłem podczas następnych kilku dni. Kiedy wszystko w końcu ucichło, stałem się w końcu świadom tego, Ŝe leŜę w ambulatorium, a Alec w milczeniu czuwa przy moim łóŜku. — Jest tu coś do picia? — zapytałem go. — Poczekaj chwilę — powiedział. Usłyszałem, jak nalewa. — Proszę. Podał mi szklankę ze zgiętą słomką w środku. Chwyciłem ją oburącz i napiłem się. — Dzięki — powiedziałem oddając szklankę. — Jak się… czujesz? Udało mi się zaśmiać. Czułem, Ŝe próbuje sondować mój umysł. Lepiej na razie nie blokować się całkowicie. Lepiej, by na razie nie wiedział, Ŝe w ogóle próbowałem… Ani nawet, Ŝe jestem świadom tej krótkiej inspekcji moich myśli. — Jestem… sobą — powiedziałem. — Jeśli chcesz, moŜesz mnie zapytać, jak się nazywam. — NiewaŜne. Dałbym duŜo, Ŝeby zrozumieć, jak to się stało… — Ja teŜ. Jestem słaby. Ale czuję się dobrze. — Czy pamiętasz, co wydarzyło się w ciągu ostatnich dwóch miesięcy? — Prawie nic. Fragmenty. Oderwane wraŜenia. — A więc jesteś nową osobą. — Miło, Ŝe to mówisz. TeŜ tak myślę. — CóŜ, wydaje mi się, Ŝe zrobiłeś ogromny krok w kierunku wyzdrowienia. — Napiłbym się jeszcze. Napełnił jeszcze raz szklankę i wypiłem zawartość. Oddałem mu pustą, zasłoniłem usta dłonią i ziewnąłem. — Wydaje mi się, Ŝe jesteś praworęczny. — Mnie teŜ. Przykro mi, ale chyba znowu zasypiam. — Nie ma sprawy. Odpoczywaj sobie. Będę w pobliŜu. JuŜ niedługo powinni cię przenieść, chyba Ŝe moje przypuszczenia są mylne. Skinąłem głową i pozwoliłem powiekom opaść. — To dobrze — powiedziałem. — Miło to słyszeć. Zamknąłem oczy i pozwoliłem odpłynąć myślom. Alec wstał i wyszedł.

Nawet wtedy wiedziałem, co muszę zrobić, i bałem się. Musiałem znaleźć pewnego człowieka spośród wszystkich ludzi na Ziemi i zapytać go, jak się do tego zabrać. Oznaczało to, Ŝe muszę przekonać personel szpitala o moim wyleczeniu — to chyba lepsze słowo niŜ „wyzdrowienie”, skoro nigdy nie byłem do końca normalny — oraz Ŝe mój stan się ustabilizował. Wszystko po to, Ŝeby pozwolili mi wrócić na Ziemię. Co oznaczało, Ŝe muszę nad tym popracować. Przede wszystkim liczył się czas, a przynajmniej tak mi się wtedy wydawało. Miałem tylko nadzieję, Ŝe nie zjawiłem się zbyt późno. Nie miałem pojęcia, co rozdzieliło mnie z innymi, których znałem i którymi byłem. Wydawało mi się, Ŝe warto byłoby spróbować się tego dowiedzieć, szczególnie Ŝe nie miałem wtedy nic innego do roboty. Wystarczyło tylko wybrać odpowiednią osobę z personelu medycznego, którego pełno było dookoła. WytęŜyłem umysł, szukałem. Szybko znalazłem właściwą osobę: kobietę pracującą w laboratorium dwa budynki dalej, doktor Holmes — biologa molekularnego. Myśli, których szukałem, nie znajdowały się zaraz na powierzchni, coś mi jednak mówiło, Ŝe potrzebne mi informacje są ukryte, zacząłem więc szukać dokładniej. Tak. J. B. S. Haldane obliczył kiedyś, Ŝe zgony wynikające z doboru naturalnego w trakcie zastępowania starego modelu genu nowym są tak liczne, Ŝe dany gatunek moŜe sobie pozwolić na nowy gen najwyŜej raz na tysiąc lat. Ta opinia utrzymywała się przez jakiś czas, później jednak, w 1968 roku, pojawiła się nowa opinia dotycząca mutacji. DuŜy wpływ na to miał szybki rozwój biologii molekularnej, który nastąpił właśnie w tamtym okresie. W lutowym numerze Naturę pojawił się artykuł genetyka Motoo Kimury, w którym dociekał on powodów występowania, jak wówczas ustalono, wielkich róŜnic pomiędzy hemoglobiną, cytochromem c i innymi cząsteczkami wśród róŜnych gatunków zwierząt. Były duŜo powszechniejsze, niŜ pierwotnie przypuszczano. Biorąc pod uwagę duŜą liczbę cząsteczek i genów, mogłoby się wydawać, Ŝe mutacje musiały zachodzić co kilka lat. Uczony doszedł do wniosku, Ŝe tak wysokie tempo ewolucji molekularnej byłoby moŜliwe tylko wtedy, gdyby większość z nich nie była ani pomocna, ani szkodliwa; gdyby te mutacje były całkiem obojętne i zachodziły przypadkowo wśród populacji. Twierdzenie to spowodowało wielkie zamieszanie wśród klasycznych ewolucjonistów, gdyŜ wskazywało, Ŝe na ewolucję mógł mieć ogromny wpływ jakiś element losowego znosu genetycznego; innymi słowy znacznie silniejszy czynnik przypadku niŜ stary, dobry dobór naturalny. Zastosowanie nowych technik w poszukiwaniu róŜnic molekularnych wśród Ŝyjących gatunków spowodowało odkrycie ich ogromnej mnogości, i to istotnych zmian, które zapoczątkowały molekularną róŜnorodność. Co oznaczało… Co oznaczało, Ŝe uśpieni władcy ludzkiej ewolucji, o których istnieniu człowiek z mroków poinformował Van Duyna, nie mogli mieć ostatecznego wpływu na rozwój gatunków. Mieli znacznie większą kontrolę dawno temu, gdy populacja była mniejsza; mogli wtedy z łatwością określać drogę, jaką mieliśmy obrać. Kiedy jednak gatunek ludzki się ustabilizował, kiedy rozprzestrzenił się po całym świecie, rozmnaŜając się w setki milionów, w końcu miliardów, nie było sposobu, Ŝeby utrzymać tę kontrolę za pośrednictwem wpływów, które kiedyś posiadali. Nie było to jednak potrzebne, skoro zmierzaliśmy we właściwym kierunku. Od kiedy staliśmy się gatunkiem rozumnym, wytwarzającym narzędzia, ich rola ograniczyła się do nadzoru, do tego, Ŝe uwaŜnie przypatrywali się naszym pomysłom, filozofiom, postępowi technicznemu, hamując to, co niepoŜądane, a zachęcając do tego, co z ich punktu widzenia było korzystne. To wszystko, co mogli zrobić, od kiedy liczba ludzi przekroczyła pewien próg. Nie mogli całkowicie przewidzieć ani kontrolować

przypadkowych zjawisk genetycznych, które musiały narastać ze statystycznie większą częstotliwością wraz ze wzrostem populacji. Wykształcenie genu wywołującego zdolności telepatyczne nie było Ŝadną specjalną reakcją spowodowaną przez dobór naturalny, jednak nastąpiło. Mimo wszystko nie było w tym Ŝadnego zagroŜenia, więc uśpieni nie podjęli Ŝadnych kroków przeciwko nam — telepatom. JednakŜe zaistniałem ja. Rozumiałem sytuację i miałem dostęp do wcześniejszych doświadczeń rodzaju ludzkiego… I bałem się. Musiałem teraz przekonać lekarzy, Ŝe jestem zdrowy, i wyruszyć na poszukiwanie człowieka z mroków… Byłem teŜ zmęczony. Nawet myślenie o tym musiałem odłoŜyć na później… Podczas następnych tygodni i miesięcy — uczyłem się. Uczęszczałem na zajęcia, brałem udział w zaprogramowanych kursach nauki, słuchałem taśm i oglądałem filmy. Rozmawiałem z Alekiem i pozwalałem mu zobaczyć w moim umyśle to, co sam chciałem, Ŝeby zobaczył. Uczestniczyłem w zajęciach terapii grupowej, uŜywałem moich specjalnych zdolności, Ŝeby nauczyć się jak najwięcej. Czekałem. Jednocześnie czułem, jak opuszcza mnie niepokój dotyczący mojej osoby. Zacząłem traktować Aleca bardziej jak przyjaciela niŜ jak terapeutę. Rozmawialiśmy na wiele rozmaitych tematów, graliśmy razem na sali gimnastycznej. Późniejsze badania myśli doktora Chalmersa wykazały, Ŝe Alec nawet cokolwiek zbyt wcześnie poruszył sprawę mojego powrotu na Ziemię. — Naprawdę powinieneś więcej czasu poświęcać na gimnastykę — powiedział kiedyś Alec. — Przydałyby się przysiady z obciąŜeniem. — Brzmi paskudnie. — Nie moŜesz dopuścić do zaniku mięśni — powiedział. — A jeŜeli zalecą próbną wizytę tam na dole, ty zaś nie będziesz mógł lecieć? — Myślą o tym? — Nie mam pojęcia. Ale gdyby mieli tak zrobić, to czy chciałbyś czekać kolejny miesiąc albo dłuŜej tylko dlatego, Ŝe nie przykładałeś się wcześniej do rehabilitacji fizycznej? — Prawdę mówiąc — odparłem — nie. Ale temat tej rozmowy przywodzi mi na myśl kwestię, nad którą się wcześniej nie zastanawiałem. — O co chodzi? — O moich rodziców. ZdąŜyłem się dowiedzieć, Ŝe ich separacja jest prawdopodobnie trwała. Kiedy przyjdzie czas, Ŝebym wrócił, do kogo pójdę? Alec zwilŜył wargi i odwrócił wzrok. — Nie potraktuj tego jako obsesję — starałem się go uspokoić. — Jest to dla mnie raczej obojętne po sesjach z doktor McGinley. Chcę tylko wiedzieć, do kogo pójdę, kiedy nadejdzie pora. — Dennis, jeszcze w zasadzie nie omawiano tej sprawy. Nie wiem czy twoi rodzice będą walczyć o to, komu zostanie przyznana opieka nad tobą. A ty co byś wolał? — Tak jak mówiłem, nie poświęcałem tej sprawie zbyt wiele uwagi. Czy mój wybór liczyłby się aŜ tak bardzo? — Ze sprawozdań, które otrzymuję, wynika, Ŝe twoi rodzice są ludźmi rozsądnymi. Bardzo ucieszyli się z twoich postępów tutaj. Oboje znowu chcą cię zobaczyć. Otrzymałeś od obojga listy. Było w nich coś, co mogłoby wpłynąć na twoją decyzję? — Nie. — W takim razie mogę ci tylko doradzić, Ŝebyś powaŜnie się zastanowił, z kim wolałbyś mieszkać. Masz jeszcze duŜo czasu. Kiedy nadejdzie dzień, gdy będziesz

musiał podjąć decyzję, mogę ci podsunąć, Ŝe dla twego przystosowania najlepiej będzie, jeśli uszanujesz własny wybór, jakkolwiek mógłby być nierozsądny. — Dzięki, Alec. PokaŜ mi teraz, jakie ćwiczenia mam robić, dobrze? …I to spowodowało, Ŝe zacząłem szperać w umyśle doktora Chalmersa. Stwierdziłem, Ŝe czuję odrazę do sondowania Aleca od czasu, gdy staliśmy się przyjaciółmi. Później zastanawiałem się nad kwestią, którą poruszył. Mój ojciec miał pieniądze, władzę, wpływy — wszystko, co mogło przydać się w moich poszukiwaniach — i mieszkał teraz w Waszyngtonie, blisko tak wielu rzeczy i miejsc, które mogłyby się okazać uŜyteczne w poszukiwaniach. Matka cały czas była w Nowym Meksyku, opiekując się swoimi kwiatami, odizolowana od świata. Ale ojciec nie mógłby poświęcić mi zbyt duŜo uwagi — co zresztą nie szkodziło, gdyby sprawa dotyczyła jedynie tego. Tylko Ŝe mając swobodny dostęp do własnych wraŜeń z przeszłości mogłem teraz wyobrazić sobie tego człowieka. Przewidywałem, Ŝe zapisałby mnie do jakiejś elitarnej szkoły prywatnej, gdzieś, gdzie czepialiby się nieobecności i trzymali mnie w cuglach. Z drugiej strony byłem pewien, Ŝe udałoby mi się przekonać matkę, aby pozwoliła mi zostać w domu, łazić wszędzie, gdzie miałbym ochotę, a uczyć się dalej za pomocą programów komputerowych podobnie jak tutaj. Przynajmniej byłoby mi łatwiej zająć się moimi sprawami, niŜ gdybym był z nim. Zadałem sobie kolejne pytanie: Poza tymi względami, gdyby wszystko inne było proste i łatwe, do kogo naprawdę chciałbym trafić? Nie mogłem się zdecydować. Z zadowoleniem przyjąłbym czynniki zewnętrzne, które zwolniłyby mnie samego od podjęcia ostatecznej decyzji. Zacząłem się przygotowywać fizycznie i psychicznie do powrotu. Miesiąc później sprawa została oficjalnie poruszona. Doktor Chalmers przyszedł mnie odwiedzić, pochwalił moje postępy, powiedział, Ŝe jeszcze potrzeba z miesiąca przygotowań, obserwacji, i jeŜeli wszystko potoczy się tak, jak on oczekuje, będę mógł wrócić do domu i przekonać się, jak się sprawy ułoŜą. Wtedy właśnie zapytał mnie, do którego domu wolałbym trafić. Zgodnie z nutą terapeutyczną, którą udało mi się wychwycić w jego głosie, odparłem, Ŝe najlepiej czułbym się chyba w najprostszym otoczeniu. Wydało mi się, Ŝe uznał to za właściwy wybór; wyczytałem teŜ w jego myślach, Ŝe on równieŜ poprze wniosek o wypisanie mnie ze szpitala. Tak teŜ dalej sprawy się potoczyły. Miesiąc później dostałem tymczasowe zaświadczenie o wyzdrowieniu i data powrotu została ustalona. Zdawałem sobie sprawę, Ŝe podczas tego okresu stawałem się coraz bardziej niespokojny, bynajmniej nie z powodu zadania, które miałem przed sobą, ale po prostu na myśl o udaniu się w to miejsce na niebie, tak pełne nieznanych mi ludzi i rzeczy. Kiedy tylko mogłem, chodziłem na pokład obserwacyjny, siadałem na moim starym krześle i przyglądałem się kuli otoczonej niebieską poświatą, tajemniczej, a jednocześnie pociągającej i przeraŜającej, pozornie dalekiej, a jednocześnie bliskiej. Wierzyłem, Ŝe mnie wzywa; jednocześnie świadom byłem groźby. Pomimo doświadczeń wyniesionych z wielu zastępczych istnień oraz strzępów własnych wraŜeń nigdy tam przedtem nie byłem jako jednostka racjonalna. Rozmawiałem o tym z Alekiem i powiedział mi, Ŝe jest to naturalne odczucie, którego naleŜało oczekiwać, i Ŝe na pewno szybko zniknie po powrocie. Sam juŜ wcześniej doszedłem do tych wniosków, ale podobnie jak z wieloma innymi sprawami, lepiej było usłyszeć to z ust kogoś innego. Chodziłem niespokojnie po pokoju, przyglądałem się obrazom, znowu przemierzałem pokój, kartkowałem szkice, znowu i znowu. Dama na obrazie uśmiechała się. W końcu spakowałem je wszystkie starannie i poszedłem usiąść obok fontanny.

Potem spacerowałem pomiędzy klombami. Zacząłem jeść posiłki w stołówce i po raz pierwszy odwaŜyłem się rozmawiać z innymi pacjentami. Był tam pewien starzec, którego oczy zaszły mgłą, gdy dowiedział się, Ŝe wracam. — Jedź do New Jersey — poradził. — Do New Jersey? — Nie do miast. Do lasów sosnowych. Stoją tam ciągle, tak jak stały, gdy byłem jeszcze małym chłopcem. Pojedź tam kiedyś i spójrz na drzewa. Wysiądź z samochodu i pospaceruj między nimi. Jeśli zrobisz to kiedykolwiek, pomyśl wtedy o mnie — poprosił. — Obiecaj mi to. PołoŜył mi na ramieniu rękę pokrytą Ŝyłami, które wiły się niczym niebieskie robaki. Pochylił się nade mną; poczułem jego nieświeŜy oddech. — Obiecaj mi to. Skinąłem głową. Nie mogłem mówić, gdyŜ jego drŜenie, zamglony wzrok, zapach zginęły za zaporą myśli, które mnie otoczyły: Ŝurawiny, czarne jagody, borówki, paprocie, wrzosy, poranna rosa, słoneczne dni, mgliste popołudnia, moczary, zapach sosen, delikatna mŜawka, jesienne ognisko, zimowy chłód, wódka domowej roboty… Kawałki, fragmenty… Wspomnienia. Młodość, która przeminęła. Nie mógł juŜ do niej powrócić. Z trudnością udało mi się odgrodzić od tego wszystkiego. — Będę pamiętał — odezwałem się w końcu. Od tego czasu utrzymywałem szczelną osłonę rozmawiając z innymi pacjentami. Kiedy nadszedł czas powrotu, większość personelu i niektórzy pacjenci zjawili się, Ŝeby mnie odprowadzić. PoŜegnałem się z Alekiem, doktorem Chalmersem i z innymi, potem wsiadłem do kolejki jednoszynowej, która miała mnie zabrać na stację Luna. Próbowałem ukryć emocje, zachowując się naturalnie. Nie chciałem, by pomyśleli, Ŝe nie potrafię się kontrolować na tym etapie leczenia. Załamał mi się jednak głos, gdy chciałem uściskać Ale — ca, zanim wszedłem na pokład. Mimo wszystko był to dla mnie jedyny prawdziwy dom, jaki znałem — jako ja — Dennis Guise. Nie zwracałem większej uwagi na skały, kratery, atramentowe cienie, jakie pozostawały z tyłu. Myślałem tylko o tym, co zostawiam za sobą i dokąd zmierzam. Wylądowaliśmy w Teksasie i powitała mnie matka. Moje pierwsze wraŜenia z Ziemi dotyczyły przede wszystkim niezliczonych myśli, które wirowały wokół mnie. Łatwo mogłem zrozumieć, jak zachwiały moją równowagę, gdy byłem jeszcze dzieckiem. Teraz jednak potrafiłem odsunąć je od siebie, zignorować je, zepchnąć na dalszy plan, zapomnieć o nich. — Dennis… — powiedziała. Zobaczyłem w jej oczach łzy. Pocałowała mnie. — Ty… zrozumiałeś teraz wszystko? — Tak — odparłem. — Nic mi juŜ nie jest. — …I to wszystko cię nie niepokoi? — Odczułem początkowy szok. To juz minęło. Potrafię sobie teraz poradzić z myślami wokół mnie. — Nigdy się nie dowiesz, jak to wyglądało. — Trochę pamiętam. — Tak dobrze, Ŝe widzę cię zdrowego, Ŝe w końcu cię poznałam… Skinąłem głową i spróbowałem się uśmiechnąć. — Wracamy teraz do domu. Chodź. Wzięła mnie pod ramię i wyprowadziła z terminalu. Jak zacząć? Ogarnęło mnie dziwne uczucie, gdy wprowadzałem się do mojego starego pokoju.

Zachowałem wspomnienia związane z tym miejscem, ale wydawało mi się, Ŝe naleŜą one jakby do kogoś innego. WraŜenie to nie było mi całkiem obce. Spędziłem kilka dni na introspekcji, przesiewając dawne wspomnienia. Bardziej niŜ na czczym rozpamiętywaniu zaleŜało mi na odszukaniu czegoś wartościowego. Przywieziono i zainstalowano elektronicznego nauczyciela. Zapłacił za niego mój ojciec. Rozmawiałem z nim kilka razy. Chciał, Ŝebym do niego przyjechał, kiedy tylko będę mógł. Obiecał, Ŝe sam mnie odwiedzi, gdy tylko uda mu się wyrwać. Zacząłem się uczyć. Teraz kiedy wróciłem juŜ do siebie, kiedy uporządkowałem swoje uczucia, skupiłem się na dąŜeniu do celu, o którym rozmyślałem od chwili przebudzenia się w szpitalu na Lunie. Codziennie odbywałem telepatyczne poszukiwania i krąŜyłem po świecie, szukając pewnego umysłu albo jakiegoś śladu jego istnienia. Nie było to jednak aŜ tak beznadziejne, jak mogłoby się wydawać, sądziłem bowiem, Ŝe ten, którego szukam, będzie równie łatwy do zauwaŜenia, co latarnia morska w ciemną noc. Nawet pomimo tego, Ŝe dni mijały, a ja nie znajdowałem najmniejszych oznak jego istnienia, nie zniechęcałem się. Świat jest przecieŜ ogromny, a ja w tym czasie mogłem się wiele nauczyć, udoskonalić zdolności. Mijały jednak tygodnie, a ja niczego się nie dowiadywałem. Przyszło mi oczywiście na myśl, Ŝe człowiek, którego szukam, równie dobrze moŜe juŜ nie Ŝyć. Minęło wiele czasu, odkąd pokazał się ostatnio. Jego wrogowie mogli w końcu do niego dotrzeć. Zdwoiłem wysiłki. Mogłem tylko szukać dalej. W piątek wieczorem natrafiłem na coś dziwnego. Wspiąłem się na pobliskie wzgórze, zgodnie z zaleceniem matki, która Ŝaliła się, Ŝe za mało czasu poświęcam ćwiczeniom fizycznym. Usiadłem na kamieniu, niewidoczny z domu, i znowu wyruszyłem umysłem na poszukiwania, sprawdzając najpierw niezbyt oddalone miejsca. Po kwadransie błądzenia natknąłem się na znajomą strukturę myślową. Kiedy dostroiłem się do niej, stwierdziłem, Ŝe pochodzi z Albuquerque. Poznałem plany tego człowieka na następny dzień. Miał wyruszyć na północ, jadąc szosą, która przebiegała niedaleko od domu. Byłem bardzo podniecony. Człowiek ów nie był tym, którego szukałem, ale bardzo chciałem go spotkać. Kiedy wróciłem do domu, matka spojrzała na mnie, wyczuła mój nastrój i uśmiechnęła się. — Mówiłam ci — stwierdziła. — Ćwiczenia fizyczne. Nigdy nie wyglądałeś lepiej. — To prawda, mamo — odparłem. — Będziesz jeszcze w lepszej formie, gdy jutro spotka cię niespodzianka. — Niespodzianka? Jaka? — Gdybym ci powiedziała… — zaczęła. — To tata, prawda? PrzyjeŜdŜa? Odwróciła wzrok. — Nie — odrzekła. — To nie twój ojciec. Musisz poczekać i sam się przekonać. Pomyślałem o sondzie, ale przechwyciłaby ją i zablokowała, jestem tego pewien. Chciała mi zrobić niespodziankę. Dobrze więc. W kaŜdym razie miałem waŜniejsze sprawy na głowie. Ziewnąłem. — To świeŜe powietrze i góry… Chyba się dzisiaj wcześniej połoŜę. — Słusznie — powiedziała i pocałowała mnie. Następnego ranka obudziłem się wcześnie. Zanim jeszcze wstałem z łóŜka, sięgnąłem umysłem i znalazłem mojego człowieka. Potem zostawiłem wiadomość, Ŝe

idę na spacer, i udałem się na urwisko obok szosy. Usiadłem i czekałem, przysłuchując się jego myślom, gdy się zbliŜał. Kiedy samochód nadjechał, wybiegłem na jezdnię i uniosłem ręce. Byłem wtedy w jego umyśle i wiedziałem, Ŝe mnie spostrzegł i zamierza się zatrzymać. Inaczej zszedłbym z szosy. Zahamował i zawołał: — O co chodzi, mały? Podszedłem do samochodu, przyglądając się twarzy człowieka, którym kiedyś byłem. — Cześć, Smith — powiedziałem. — Minęło trochę czasu. Wytrzeszczył na mnie oczy, a później potrząsnął głową. — Przykro mi — powiedział. — Nie przypominam sobie, gdzie… — Pamiętam strzelaninę, gdy dostali Leishmana — przerwałem. — Ty trafiłeś ostatniego gliniarza i udało ci się uciec. Nigdy nie odkryli, kim był drugi człowiek. Jego oczy rozszerzyły się, a potem zwęziły. — Kim, u diabła, jesteś? — Muszę z tobą porozmawiać. To waŜne. — No dobra. Wsiadaj. — Nie, dzięki. Zaparkuj po prostu na poboczu i wysiądź. MoŜemy wspiąć się na te skały po drugiej stronie drogi. — Czemu tam? — Będzie gdzie usiąść. — Jest tam ktoś jeszcze? — Nie. Zaparkował samochód, otworzył drzwi i wysiadł. — Chcę, byś wiedział… — zaczął. — …Ŝe masz w prawej kieszeni kurtki naładowany automatyczny pistolet kaliber .32 — przerwałem. — I zamierzasz zastrzelić kaŜdego, kto wejdzie ci w drogę, gdy tylko go zobaczysz. Ale ja nie kłamię. Naprawdę nikogo tam nie ma. Chcę tylko pogadać. — Skąd…? Jesteś telepatą? — Tak. — No dobra. Idziemy w jakieś szczególne miejsce? — Nie, po prostu na górę. — Prowadź. Szedł za mną aŜ na szczyt, usiadł na skale i zapalił papierosa. — Czego chcesz? — zapytał. — Przede wszystkim — powiedziałem — chciałem się z tobą spotkać. Rozumiesz, ja kiedyś byłem tobą. — Co proszę? — Będę ci musiał opowiedzieć o sobie… — zacząłem. I tak zrobiłem. Powiedziałem mu o mojej przypadłości, o tym, jak stałem się Leishmanem i jak mnie wykorzystano, Ŝeby go dopaść. O tym, jak później na krótko byłem Szybkim Smithem. Kiedy skończyłem, słońce stało juŜ wysoko na niebie. Przez cały czas, gdy opowiadałem, milczał, co jakiś czas kiwając tylko głową. Teraz siedział zamyślony, wpatrując się w horyzont, jakby słuchając odległego głosu. Czekałem, aŜ coś powie, ale milczał. Odchrząknąłem. — Oto moja… historia — powiedziałem w końcu. — Chciałem, Ŝebyś wiedział aŜ tyle, zanim… — Tak, to nawet ciekawe — przerwał mi. — Na pewno jesteś nietypowym człowiekiem. I co teraz?

— Teraz? Teraz chcę cię zapytać, jako jedynego dostępnego mi członka Dzieci Ziemi, czy naprawdę wierzysz, Ŝe nasza prymitywna przeszłość miała same zalety; czy wszystkie banalne poglądy co do miast nie spowodują, Ŝe ta przeszłość wyda się czymś, czym nigdy nie była; czy wykorzystywanie ziemi i ludzi — jak na przykład zmuszanie dzieci do pracy — nie było czasem duŜo gorsze w zamierzchłych czasach, tak jak jest to teraz w krajach o gospodarce rolniczej; czy miasta faktycznie nie dały więcej niŜ zabrały w porównaniu z przeszłością. — Nie to miałem na myśli pytając „I co teraz?”, a ty zadałeś mi całą serię trudnych pytań — powiedział. — Odpowiem ci jednak, zanim do tego wrócę. Nie chciałbym wypowiadać się w imieniu Dzieci Ziemi. Ja sam jestem tylko specjalistą od brudnej roboty. To prawda, Ŝe wielu z nas moŜe upiększać to prostsze Ŝycie, widzieć je jako sielankę. Ja do nich nie naleŜę. Wychowałem się na wsi. Sam teŜ musiałem pracować, kiedy byłem dzieckiem. Nie mam nic przeciwko miastom. Miasto było dla mnie miejscem, do którego chciałem uciec, gdy tylko stałem się samodzielny. MoŜe i dały więcej, niŜ wzięły. Myślę, Ŝe właśnie tak jest. Chyba jestem po prostu paskudnym małym człowieczkiem, który cały czas sprawiał kłopoty. Gdybym nie związał się z Dziećmi Ziemi, robiłbym to samo dla kogoś innego. Te wszystkie twoje pytania sprawiają jednak, Ŝe muszę to przemyśleć. Istotnie, teraz wygląda to trochę inaczej. Ale w porządku… Kiedy spoglądam w przeszłość, widzę, Ŝe zawsze kochałem ziemię. Nie upiększam, przebywałem zbyt blisko niej. Jestem za ochroną przyrody, zachowaniem środowiska, ekologią, jakkolwiek by to nazwać, gdyŜ jestem za ziemią, a nie przeciwko miastom. Stawiając te wszystkie pytania dokonałeś fałszywego podziału. To, Ŝe ktoś jest za ziemią, wcale nie znaczy, Ŝe musi być przeciwko miastom. Nie moŜemy ich wszystkich zburzyć i cofnąć wskazówek zegara. JuŜ nie. Kiedy wysadzamy tamę albo niszczymy źródło zanieczyszczeń, nie chcemy od nich, Ŝeby pozbyli się całej technologii świata. Mówimy tylko, Ŝeby byli rozsądniejsi dysponując nimi, zachęcamy do rozwagi, rozwoju, do szukania innych wyjść. Są tacy ludzie, którzy w ziemi naleŜącej do nas wszystkich widzą tylko budulec, minerały, tereny do wypasu bydła i miejsca, w których moŜna zbudować tamy. Twierdzą oni, Ŝe ludzie mogą na tym tylko skorzystać, a tak naprawdę chcą się tylko szybko dorobić. Roderick opowiedział mi historię parków narodowych. Na długo zanim wynikły nasze problemy, naraŜone były na tego samego rodzaju zakusy i zniszczenia, pod tym samym pretekstem co zawsze. Chcę po prostu ochronić to, co zostało z naturalnego świata. Teraz ty mi coś powiedz. Zapytałem: „I co teraz?” Chodziło mi o to, Ŝe masz tak potęŜne zdolności, jakich chyba inni telepaci jeszcze nie osiągnęli. Jak chcesz je wykorzystać? — Co masz na myśli? — Wydaje mi się, Ŝe nie interesujesz się tym wszystkim ze zwykłej ciekawości. Mogę się tylko zastanawiać… Jego wzrok skierował się na jakiś punkt nad moim ramieniem. Nie słyszałem, Ŝeby ktoś się zbliŜał, ani nie wyczułem tego umysłem, gdyŜ nie sondowałem wtedy myśli Smitha. Odwróciłem się. Nadchodziła łatwiejszym podejściem, z przeciwległej do stromego zbocza, strony. Wydawało mi się, Ŝe jest wyŜsza i odrobinę szczuplejsza, niŜ pamiętałem. — Lydia! — zawołałem wstając. — Mama mówiła o niespodziance… Uśmiechnęła się. — Cześć, Dennis — powiedziała. — Cześć, Szybki. — Znacie się? — zapytałem. Smith skinął głową. — Tak — powiedział. — Spotkaliśmy się. To było dawno temu. Co u ciebie? — W porządku — odparła podchodząc bliŜej.

— Lidia jest terapeutką, o której ci mówiłem — wyjaśniłem. — Opiekowała się mną. Przedtem. — Zmieniłeś się, Szybki — zauwaŜyła. Przytaknął. — Chyba wszyscy się zmieniają — odrzekł. Spojrzała znowu na mnie. — Niech ci się przyjrzę, Dennis. Skinąłem głową i poczułem, jak sięga głębiej do mojego umysłu. Po pewnym czasie dotarło do mnie: — Gratulacje. Udało się nam. Istniejesz. Poszedłeś drogą jaką ci wyznaczyłam. A teraz szukasz… Czego? — Pewnego człowieka. Człowieka, który rozmawiał przed laty z Van Duynem. — Dlaczego? — śeby go zapytać, jak mógłbym mu pomóc w jego wysiłkach. — Czemu sądzisz, Ŝe moŜesz mu jakoś pomóc? — Wiesz, Ŝe jestem szczególny. — Myślisz, Ŝe to wystarczy… być szczególnym? — To chyba on powinien zadecydować. — Dobrze, Ŝe chcesz pomóc. A jeŜeli poprosiłby cię o to samo, o co poprosił Van Duyna? — Nie wiem. Byłaby to chyba strata. — Być moŜe. W kaŜdym razie pomogę ci w poszukiwaniach. PomoŜe ci teŜ ten człowiek. — Jak? — Później, Dennis. Później. Wszystko we właściwym czasie. Powinniśmy teraz wrócić do domu. — Jedziesz na północ, Szybki? — zapytała. — Do Denver. Zatrzymam się kilka dni u przyjaciół. — Powiedz mi, jak mogę się z tobą skontaktować, dobrze? MoŜesz się przydać w pewnym przedsięwzięciu. — Jasne — odparł wyciągając z kieszeni kawałek papieru. Nagryzmolił coś na nim i podał jej. — Będę pod pierwszym adresem do wtorku, potem pod drugim. — Bardzo dobrze. Dziękuję. MoŜe juŜ niedługo się do ciebie odezwę. Szczęśliwej podróŜy. — Dzięki. Na razie. — Do widzenia. Zaczął schodzić w stronę samochodu, a my poszliśmy w przeciwnym kierunku. Dotarliśmy do zaparkowanego na poboczu samochodu Lydii. Stamtąd pojechaliśmy do domu, zawiadamiając po drodze matkę, Ŝe Lydia spotkała mnie na porannej wycieczce. Matka przygotowała śniadanie i spędziliśmy cały ranek rozmawiając. Po obiedzie Lydia szczegółowo sprawdziła mój umysł. Próbowałem blokować pewne obszary, Ŝeby zobaczyć, jaki będzie skutek. Udawało jej się złapać mnie na tym za kaŜdym razem. — Świetnie — powiedziała po jakimś czasie. — Poprawa twojego stanu przerosła moje oczekiwania. — W jaki sposób? — Świetnie sobie ze wszystkim poradziłeś. — Nie o to ci chodziło. Ukrywasz coś przede mną. — Jesteś dobry. Gratuluję. — To Ŝadna odpowiedź. — Powiedzmy więc, Ŝe braliśmy udział w pewnego rodzaju terapii sterowanej. — Nie miałaś we mnie za bardzo czym sterować. — Nie powiedziałam, Ŝe to było łatwe.

— Czy wpływałaś na rozwój moich zdolności temporopatycznych? — Nie, ale moŜliwe, Ŝe wpłynęłam na decyzje, jakie mógłbyś podjąć, gdyby udało ci się sięgnąć do innych umysłów w przeszłości. — Po co? — Powiedziałam tylko „moŜliwe”. — Nie przyjechałaś tu chyba, Ŝeby bawić się ze mną w grę słów, prawda? — Odpowiem ci na wszystkie pytania, ale we właściwym czasie. — Jaka jest w tym wszystkim rola Smitha? — Kiedyś zrobił coś dla mnie. — Czy coś w ogóle chciałabyś mi powiedzieć? — Tak, ale mi nie pozwalasz. Zadajesz same niewłaściwe pytania. — A jakie są te właściwe? — Powiedziałam, Ŝe pomogą ci w poszukiwaniach. Mówiłeś, Ŝe chcesz odnaleźć człowieka z mroków. Gdybyś mnie zapytał, gdzie go moŜesz znaleźć, odparłabym, Ŝe w Afryce wschodniej. — Znasz tego człowieka? — Tak. Znam go. — Szukałem go wszędzie, ale nie trafiłem na Ŝaden ślad… — Nie znajdziesz go, chyba Ŝe on sam będzie chciał, Ŝebyś go znalazł. — Dlaczego? — Prowadzi bardzo ostroŜne Ŝycie. — No tak. Dowiedziałem się, Ŝe oni przede wszystkim jego szukają. — Teraz mogą zacząć szukać równieŜ ciebie. — Dlaczego? — Anonsowałeś swoje istnienie od chwili powrotu. Są bardzo podejrzliwi w przypadkach koncentracji mocy w rękach jednej osoby. Muszą się przekonać, Ŝe jest ona nieszkodliwa, ograniczyć ją, odwrócić lub zniszczyć. — Grozi mi więc niebezpieczeństwo, nawet teraz? — MoŜliwe. Dlatego przyjechałam tak szybko. Pozostajesz przy swojej decyzji? — Tak. — W takim razie musimy wyjechać jak najszybciej. Im dłuŜej będziemy zwlekać, tym mniejsze masz szansę dotarcia do celu. Mają na Ziemi agentów ludzkich oraz maszyny. — Są wśród nich takŜe telepaci? — Telepaci albo coś w tym rodzaju. Mają sposoby, Ŝeby dowiedzieć się o wszystkim. — Jak mamy się do tego zabrać? — Uzyskałam juŜ na twoje nazwisko dokumenty podróŜy. Dziś wieczorem musimy porozmawiać z twoją matką o tym, Ŝe pragniesz zobaczyć świat, skoro juŜ tak bardzo udało ci się przystosować. Poprę ten pomysł uzasadnieniem terapeutycznym. Wierzę, Ŝe zdołam ją przekonać. — A co będzie, jeŜeli zechce jechać z nami? — Myślałam o tym. Na szczęście jej kontakty z twoim ojcem wskazują na to, Ŝe chyba się pogodzą. Wydaje mi się, Ŝe będą o tym rozmawiać dziś wieczorem. JeŜeli do tego dojdzie, powinien im się spodobać pomysł, Ŝebyś wyjechał na krótką wycieczkę. — Skąd moŜesz to wszystko wiedzieć? — Jako telepatka i bliska przyjaciółka… — O nie! Za duŜo jest tego, Ŝebym uwierzył. — W co w takim razie uwierzyłbyś? — Jest tylko jedno wytłumaczenie, które samo się nasuwa. Jesteś sprytna, Lydio. Wiem to teraz na podstawie mojej choroby, twoich planów, jak mnie prowadzić,

twojej znajomości z bojownikiem Dzieci Ziemi. Muszę zakładać, Ŝe posiadasz znaczne moŜliwości manipulowania ludźmi i sytuacjami, Ŝe jesteś w jakiś sposób odpowiedzialna za rozejście się moich rodziców i ponowne pogodzenie się, za mój wyjazd na KsięŜyc, za cały przebieg zmian mojego stanu. Zaczynam nagle dostrzegać w tobie architekta mojego losu. — Śmieszne! — Nazywaj to, jak ci się podoba. Tak to odbieram. — Myśl więc sobie, co chcesz. Czy wpływa to w jakiś sposób na twoje plany? — Nie. Nadal chcę jechać. Muszę. — To dobrze. W takim razie reszta nie ma znaczenia. — AleŜ ma. Widzisz, ja tego nie zapomnę. JeŜeli przeŜyję jeszcze kilka lat, stanę się jeszcze potęŜniejszy, niŜ jestem teraz. Jeśli kiedykolwiek się dowiem, Ŝe niepotrzebnie sprawiłaś ból moim rodzicom, chcę Ŝebyś wiedziała, Ŝe nie zapomnę. Pochyliła głowę. — Niech więc tak będzie. Wszystko potoczyło się dokładnie tak, jak zapowiedziała Lydia. Zadzwonił ojciec i powiedział, Ŝe chce przyjechać; Ŝeby mnie zobaczyć, wyjaśnił. Matka zgodziła się i był w domu juŜ następnego dnia. Szybko zorientowałem się, Ŝe Lydia miała rację. Szybko znaleźli wspólny język i od samego początku rozmawiali przyjaźnie. Ojciec ucieszył się, gdy mnie zobaczył, nawet bardzo. Kilkakrotnie bardzo długo rozmawialiśmy, nawet parę razy poszliśmy na spacer. Jasne było jednak, Ŝe przyjechał nie tylko po to. Zacząłem się wówczas zastanawiać, czy nie potraktowałem Lydii zbyt ostro. Zwykła przyzwoitość nie pozwalała mi wtedy sondować umysłów moich rodziców, ale zdałem sobie nagle sprawę, Ŝe napięcie związane z moją długotrwałą chorobą musiało być dla nich cięŜkie, zwłaszcza dla taty. To ja sam mogłem się przyczynić do rozejścia, a powrót do zdrowia pomógł im się pogodzić. Nie zdawałem sobie wcześniej z tego sprawy w wyniku mojej nie — wraŜliwości. Nadal uwaŜałem, Ŝe Lydia potrafi manipulować zdarzeniami, ale zaczęło mi się wydawać moŜliwe, iŜ akurat w tym wypadku skorzystała z juŜ istniejącej sytuacji, a nie sama ją stworzyła. Nie czyniło to jej ani trochę mniej winnej, jeśli w róŜnych momentach wpływała na rozwój wydarzeń, ale mimo wszystko przedstawiało ją w innym świetle, nawet jeŜeli wynikało to jedynie z moich własnych skrupułów. Z powodu tych wszystkich odczuć chciałem jak najprędzej wyruszyć w drogę, podobnie jak moi rodzice chcieli przez pewien czas zostać sami. Przynajmniej zaakceptowali wyjaśnienie Lydii dla mojego Ŝyczenia, wiedząc, Ŝe pojedzie ze mną ona i polecony przez nią pielęgniarz. — Dobrze, Ŝe wróciłeś, synu. Później nie wydało mi się to ironią, Ŝe były to ostatnie słowa, jakie powiedział do mnie ojciec, gdy wsiadałem z Lydią do samolotu, który miał zabrać nas do Albuquerque. Po tych wszystkich rozmowach, jakie odbyliśmy, zdałem sobie sprawę, Ŝe mój powrót do zdrowia jest dla niego powodem do dumy, tym bardziej, Ŝe dokonałem tego wielkim kosztem. MoŜliwe nawet, Ŝe duma ta była większa niŜ satysfakcja czerpana ze świadomości, Ŝe moje zdolności przekraczają wszelkie inne mu znane. Ja zaś byłem smutniejszy, niŜ się spodziewałem, z powodu tego poŜegnania, które nastąpiło tak szybko po moim przyjeździe. Pomachałem im jeszcze, kiedy odrywaliśmy się od ziemi, i nie zdjąłem osłony z mojego umysłu, póki nie dotarliśmy do miasta. Podczas lotu z Albuquerque nie wydarzyło się nic szczególnego. Lydia ostrzegła

mnie, Ŝe niebezpieczeństwo moŜe mi grozić od tego momentu. Przejrzałem jednak myśli wszystkich pasaŜerów i nie znalazłem nic alarmującego. Po pewnym czasie stało się to nawet nudne i czytałem przez większość drogi do Libreville w Gabonie. Tylko Smith był czujny chyba przez cały czas. Zaraz po przyjeździe zjawił się w naszym hotelu człowiek z walizką pełną broni. Smith wybrał sobie rewolwer i paczkę naboi. Lydia osłoniła umysł tego człowieka, udało mi się jednak przechwycić kilka myśli powierzchniowych, wskazujących na powiązanie z miejscową organizacją podobną do Dzieci Ziemi. — Z tym — powiedziała Lydia do Smitha — moŜesz przejąć moje obowiązki ochroniarza. Ja muszę wyjechać wcześniej i poczynić pewne przygotowania, co daje wam trochę wolnego czasu. — Podała mu kartkę. — Bądźcie jutro na tym lotnisku w Moandzie, dokładnie o osiemnastej. Stamtąd zostaniecie przewiezieni na wschód. Nie było dla mnie jasne, jakieŜ to akurat obowiązki wypełniała Lydia, ale teŜ i Smith raczej nie wyglądał na pielęgniarza. Nie skomentowałem jednak tego. — Co my tu będziemy robić? — zapytał Smith. — Po pierwsze moŜecie stąd szybko wyjechać — odparła uśmiechając się. — Na drugiej stronie kartki są dalsze polecenia. Jedźcie jeszcze dzisiaj wieczorem do Moandy, a jutro moŜecie pozwiedzać. Smith odwrócił kartkę na drugą stronę, przeczytał. — Co mamy robić, gdy się tam dostaniemy? — Zwiedzać. To wszystko. Popatrzcie sobie i pomyślcie. Taka rozrywka. Metoda spędzania wolnego czasu. — No dobra. MoŜe teraz coś zjemy? — Chodźmy. Lydia wyjechała po obiedzie, a Smith i ja wróciliśmy do hotelu i wymeldowaliśmy się. Złapaliśmy pociąg do Moandy i usadowiliśmy się wygodnie podziwiając krajobraz. Po jakimś czasie zdrzemnąłem się i spałem, aŜ dojechaliśmy na miejsce. Kiedy zameldowaliśmy się w hotelu, było juŜ dosyć późno i od razu poszliśmy spać. Obudziłem się. Nagle wyrwało mnie z głębokiego snu silne wraŜenie, Ŝe ktoś mnie ściga. Przez kilka chwil znowu byłem Leishmanem; zastanawiałem się nad toŜsamością wroga, szacowałem nieprzyjazne otoczenie, błądziłem wzrokiem po ciemnym pokoju. Po chwili wyczułem błąd. To ktoś inny bawił się moim umysłem. Spójrz w górą, starcze! Musimy odpowiedzieć! Ostrze wynurza się z pochwy… Wzdrygnąłem się i Leishman zniknął. Pozostało po nim coś więcej, niŜ tylko wspomnienie, zbyt mało jednak, Ŝeby nade mną panować. Miałem większe szansę niŜ Leishman, Ŝeby zrozumieć tę sytuację. Jakiś telepata próbował sondować nasze umysły. Postawiłem częściowy blok maskując główne myśli, zostawiając gmatwaninę doznań, Ŝeby miał na czym się skupić: światło księŜyca, cienie, dotyk pościeli, niewielkie pragnienie, ciśnienie w pęcherzu, róŜne odgłosy nocy docierające zza okna. Ukryty w tej fortecy, niepokoiłem się, Ŝe zdąŜył juŜ zapoznać się z osobowością Leishmana. Wyślizgnąłem się z łóŜka, podszedłem do okna, stanąłem obok i wyjrzałem na zewnątrz. Noc była ciepła; od strony kanału irygacyjnego, przez który przechodziliśmy wcześniej, wiała wilgotna bryza. NajbliŜsza latarnia stała na rogu, daleko stąd. OstroŜnie, posługując się oczami i myślą, zacząłem szukać myślowego podsłuchiwacza. Zorientowałem się, Ŝe ktoś stoi po drugiej stronie ulicy, w zacienionej bramie.

Nadal zachowując blok odsunąłem się od okna i podszedłem do łóŜka Smitha. PołoŜyłem mu rękę na ramieniu. Nie dał po sobie poznać, Ŝe się obudził, zapytał tylko cicho: — O co chodzi? Osłoniłem równieŜ jego myśli. — Jakiś telepata próbuje się dostać do naszych umysłów — powiedziałem. — UniemoŜliwiam mu to. Stoi po drugiej stronie ulicy, w bramie z prawej strony. Co robimy? Nie odpowiedział, ale podniósł się z łóŜka, sięgnął po spodnie i załoŜył je. Wcisnął stopy do butów i wstał. Przygładził rękoma włosy. — UniemoŜliwiaj mu dalej — powiedział wciągając koszulę i zapinając po drodze guziki. — Zamknij za mną drzwi. — Twój pistolet został pod poduszką. — To dla niego bardzo dobre miejsce. Zamknąłem drzwi i podąŜałem za nim, utrzymując pełną osłonę jego myśli. Utrzymanie częściowego bloku moich własnych było łatwiejsze, niŜ się spodziewałem — powolny strumień świadomości, przez który przenikały myśli powierzchniowe. Wróciłem do łóŜka i połoŜyłem się. Mijały minuty i zacząłem zdawać sobie sprawę, Ŝe mój obserwator nie zajmował się jedynie obserwacją. Wyczuwałem delikatny, lecz wyraźny nacisk, gdy próbował wpłynąć na widoczne dla niego moje doznania. Sam nigdy nie próbowałem przejąć kontroli nad innym umysłem. Pozwoliłem, Ŝeby mu się to w pewnym stopniu udało, a jednocześnie zastanawiałem się, czy powinienem spróbować tego samego na nim. Nim się zdecydowałem, napięcie nagle zniknęło, a zza okna dobiegły do mnie odgłosy szamotaniny. Zwolniłem osłony i przebiegłem przez pokój. Niewiele zobaczyłem poza ruchami cieni na podwórku, po lewej stronie od bramy, w której ukrywał się nieznajomy. Ruszyłem do umysłu Smitha i od razu porwał mnie nurt aktywności ruchowej. …Zablokowaliśmy pchnięcie noŜem, uderzając krawędzią dłoni. Kopnęliśmy i dopadliśmy go serią ciosów. Krótka pauza, a potem ostatnie, mierzone uderzenie… Natychmiast przerwałem kontakt. PołoŜyłem się, próbując uspokoić umysł. Później, kiedy wpuściłem Smitha, zapytałem go: — Co zrobiłeś z ciałem? — Kanał irygacyjny. — Mam nadzieję, Ŝe to było konieczne…? — Nie pozostawił mi wyboru. — A gdyby tak zrobił? — Nie cierpię pytań hipotetycznych. Wrócił do łóŜka i połoŜył się. Ja zrobiłem to samo. — Co wiesz o tym, gdzie jedziemy i co tam mamy znaleźć? — zapytałem. — Absolutnie nic. Lydia mówi, Ŝe to waŜne. To mi wystarczy. — Jak to się stało, Ŝe ją poznałeś? Odkaszlnął. Potem powiedział: — Chyba juŜ to wygrzebałeś w moim umyśle? — Nie bawię się grzebaniem w myślach przyjaciół. — Miło to słyszeć — odparł. — No więc jak ją poznałeś? — Uratowała mnie kiedyś, gdy uciekałem przed policją. Podeszła do mnie na ulicy w Omaha, zawołała mnie po imieniu i poleciła, Ŝebym poszedł z nią, jeśli chcę być bezpieczny. Tak zrobiłem. Przenocowała mnie przez kilka dni, a potem wywiozła z miasta. Załatwiła mi lewe papiery i legalną pracę, kiedy musiałem przez pewien czas siedzieć cicho. Później wykonałem dla niej pewna robotę. — Jaką robotę? — MoŜna powiedzieć, Ŝe byłem kurierem, straŜnikiem, przewoźnikiem.

— Nie bardzo wiem, co masz na myśli. — Nie szkodzi. Idź spać. — Czy ona naleŜy do Dzieci Ziemi? Milczał przez chwilę. W końcu powiedział: — Czasami myślę, Ŝe tak. Ale nigdy nie byłem pewien. Zawsze jednak okazywała nam Ŝyczliwość. — Rozumiem. — Chyba raczej nie. Dobranoc. — Dobranoc. Rano zjedliśmy kiepskie śniadanie i udaliśmy się zwiedzać okolicę. Próbowałem sondować otaczające mnie myśli, ale nie trafiłem na Ŝaden znak, Ŝe znaleziono ciało w kanale. Być moŜe jeszcze nie. Albo było to tak zwyczajne wydarzenie, Ŝe nie wzbudzało specjalnego zainteresowania. Prawie godzinę zabrał nam dojazd do kopalni, o której wspominała Lydia. Kiedy w końcu tam dotarliśmy, temperatura tak się podniosła, Ŝe zaczęło być nieprzyjemnie. Część zwiedzających naleŜała do wycieczki. Trzymaliśmy się blisko nich, Ŝeby skorzystać z objaśnień ich przewodnika. Idąc za nimi zbliŜyliśmy się do opuszczonego szybu i przeszliśmy galerią na jego przeciwny kraniec. Po drodze przewodnik wyjaśniał, Ŝe dawniej była to kopalnia uranu, z której pod koniec dwudziestego wieku wydobywano rocznie ponad osiemset ton surowca, dopóki złoŜe się nie wyczerpało. Większość urobku trafiała do Francji. — …A tu — powiedział schylając się i wskazując ręką — mamy coś naprawdę bardzo ciekawego. To właśnie tutaj w ubiegłym wieku górnicy natrafili na pokłady zawierające wyjątkową ilość rudy. Stanowiła ona mniej więcej dziesięć procent wagi ziemi; dla porównania w innych miejscach jest 0,4 procent. ZłoŜe było nietypowe równieŜ ze względu na prawie całkowity brak izotopu uranu 235, który normalnie występuje w zwykłym uranie. Odkrycie to wywołało oczywiście zrozumiałe zainteresowanie i badania, które doprowadziły do wniosku, Ŝe to, na co teraz państwo spoglądacie, to pozostałość naturalnego reaktora atomowego. Oświadczeniu temu towarzyszył szmer uznania kilkunastu turystów stojących przed nami. Podszedłem bliŜej, Ŝeby lepiej się przyjrzeć. Nie było to zbyt imponujące — duŜy wyŜłobiony w skale wykop, pokryty rozpadlinami, na dnie zasypany Ŝwirem. Dobrze się do tego nadaje. Być moŜe w takim właśnie miejscu kuszony był Galilejczyk… Czy ta ironia naprawdę jest potrzebna, nowy Panie? Wyrwałeś świat jego odwiecznym opiekunom, Ŝeby nim wstrząsnąć. Twierdzisz, Ŝe prowadzisz ludzi do innego świata… Wcale nie obchodzi cię bardziej zieleń, brąz, złoto, polany, dolinki niŜ to suche, gorące miejsce, gdzie tylko skały i piasek… I śmierć. Czym dla ciebie jest śmierć? Bramą… — …Był to naturalny proces rozszczepienia, trwający ponad milion lat — ciągnął przewodnik. — Nadal nie mamy pojęcia, co go rozpoczęło. Nie potrafimy teŜ stwierdzić, jakie skutki genetyczne mogło to wywołać u miejscowych gatunków. Zmiany na pewno mogły być znaczne. Powstałe mutanty mogły rozprzestrzenić się po całej kuli ziemskiej, podczas milionów lat, od kiedy to się wypaliło. Kto wic, jakie rośliny lub zwierzęta zawdzięczają swe powstanie temu stosowi atomowemu, który kiedyś się tutaj tlił. Zatrzymajcie się państwo na chwilę i zastanówcie nad tym. — Przerwał uśmiechając się szeroko. — Świat mógłby dziś wyglądać zupełnie inaczej, gdyby nie skały z tej dziwacznej dziury w ziemi — jedynego naturalnego stosu atomowego, na jaki kiedykolwiek natrafiliśmy. — Czy korzenie ludzkie nie sięgają właśnie Afryki? — zapytał jeden z turystów. — Wielu uczonych tak uwaŜa — odparł przewodnik. — W takim razie czy jest moŜliwe, Ŝe to miejsce ma z tym coś wspólnego?

Przewodnik znowu się uśmiechnął. ZauwaŜyłem w jego umyśle, Ŝe słyszał juŜ to pytanie mnóstwo razy. Rozpoczął wywaŜoną odpowiedź. — Oczywiście, nikt nie moŜe być pewien, ale zastanawiające jest, Ŝe… Poklepałem Smitha po ramieniu. — JuŜ wiem, o co chodzi — powiedziałem. — Idziemy. Skinął głową, odwróciliśmy się i poszliśmy w kierunku platformy transportowej. — To rzeczywiście było bardzo interesujące — powiedział — ale ciekawe, czemu Lydia chciała, Ŝebyśmy to zobaczyli? — Ja na tym skorzystałem — odparłem. — Nigdy nie słyszałem o tym miejscu. — Serio? Myślałem, Ŝe kaŜdy o tym wie. — Moja wiedza jest nadal dość ograniczona. Lydia chciała mi coś udowodnić. — Co? — śe coś, czego kiedyś doświadczyłem, nie jest tylko jakimś zapisem psychicznym jeszcze z czasów, gdy była moją terapeutką, i Ŝe historia, którą usłyszałem, ma jakieś rzeczowe podstawy. To wszystko na wypadek, gdybym zaczął się wahać. Dobrze, wierzę jej. Cholera! — Chyba nie rozumiem. — Nie szkodzi. Chyba mówię do siebie. Smith, ja się boję. — Czego? — Ten facet, wczoraj w nocy. Oni mają swoich agentów wśród ludzi. Do niedawna o tym w ogóle nie wiedziałem. Mogłem się tego domyślić, nie wpadłem jednak na to. — Kto ma agentów wśród ludzi? O czym ty mówisz? Nie nadąŜam za tobą. — Lydia nigdy nie mówiła ci o wrogu? — Nie. — Ona musi o tym wiedzieć. JeŜeli zna człowieka, którego szukam, to wie wszystko… — W takim razie nie uznała za stosowne powiedzieć mi o tym. — Ale ja tak. Muszę to komuś wyjawić. Skończyłem opowiadać dopiero, gdy dojechaliśmy do miasta i wróciliśmy do hotelu. Kiedy zakończyłem, potrząsnął głową. Zapalił papierosa. — Najdziwniejsza historia, jaką w Ŝyciu słyszałem — powiedział. — Nie wierzysz w to? — Wierzę. Wolałbym jednak nie. To ma jakiś ponury sens. Nie rozumiem tylko, jak chcesz pomóc. — Ja teŜ nie. — Spakujmy się i chodźmy coś zjeść. Potem lepiej znajdźmy to lotnisko. Skinąłem głową i poszliśmy. Noc. Lecieliśmy nad Kongo małym samolotem. Smith, ja i bezimienny pilot. Jedyne światło w małej kabinie dochodziło z tablicy rozdzielczej i Ŝarzącego się papierosa Smitha. Lecieliśmy nisko. Spoglądałem na niebo i obcowałem z moimi innymi osobowościami. Pomału zaczynałem zdawać sobie sprawę z tego, co mogło znajdować się przed nami. — Coś leci obok nas — powiedział Smith. Patrzył w lewo, przechyliwszy głowę lekko w dół. Odpiąłem pas i podniosłem się z siedzenia. Spojrzałem w tamtą stronę. Szesnaście lub siedemnaście metrów z tyłu, moŜe trzy metry poniŜej leciał jakiś ciemny kształt. Przypominał ptaka, ale nie poruszał skrzydłami. Miał mniej więcej metr długości i pół metra rozpiętości skrzydeł. Spróbowałem go wysondować, ale nie natrafiłem na Ŝaden ślad ludzkiej czy nieludzkiej świadomości. — To nie ptak — zauwaŜył Smith. — NiemoŜliwe, przy takiej prędkości, skoro szybuje w ten sposób.

— Masz rację — odparłem. Otworzył szerzej boczne okienko i połoŜył przedramię na krawędzi. Oparł prawy nadgarstek i zobaczyłem, Ŝe w ręku trzyma pistolet. — To chyba nic nie da — powiedziałem głośno, próbując przekrzyczeć wiatr. — Sprawdźmy. Wystrzelił. Dobiegł do nas odgłos przypominający uderzenie dzwonu. …I pamiętam potwora pędzącego pomiędzy skałami, mierzącego rogiem w mój brzuch. Oddalony o kilka centymetrów zaczyna przerzucać cięŜar ciała z jednej strony na drugą, przebierając ogromnymi łapami, jakby płynął. Za kaŜdym razem, gdy jego ciało uderza o skałą, rozlega się huk przypominający bicie dzwonu. Czuję zapach morskiej wody… — Nie przejął się tym ani trochę — powiedział. Pilot wykrzyknął jakieś pytanie, a Smith mu odpowiedział: — Podnieś maszynę wyŜej. Zaczęliśmy się wznosić. — To na nic — mruknął chwilę później. — Chyba nie uda nam się tak łatwo go pozbyć — powiedziałem. — Poza tym na razie nie podjął Ŝadnych wrogich działań. Smith kiwnął głową i odłoŜył pistolet. Zamknął z powrotem okno. — Po prostu obserwator, co? — Tak mi się wydaje. — Nasz czy ich? — Ich. — Dlaczego tak sądzisz? — To mi coś przypomina. Coś z dawnych czasów. — I powinniśmy po prostu zostawić go w spokoju? — Chyba nie mamy wyboru. Westchnął. Zapalił następnego papierosa. Ów dziwny ptak śledził nas przez całe Kongo. Kiedy w celu uzupełnienia paliwa wylądowaliśmy na prymitywnym lotnisku — uŜywanym głównie przez przemytników, jak twierdził nasz pilot — ptak po prostu krąŜył w górze. Kiedy się wznieśliśmy, na nowo zajął swoją pozycję. Przez jakiś czas spałem. Kiedy się obudziłem, byliśmy juŜ nad Ugandą, a daleko przed nami pojawiło się blade światło. Nadal czułem zmęczenie, ale nie mogłem na nowo zasnąć. Ptak naleŜał do nocy; nie odbijał światła poranku. Za kaŜdym razem czekał, gdy lądowaliśmy, Ŝeby zatankować, a przyłączał się do nas, gdy podejmowaliśmy lot. Kiedy byliśmy nad jeziorem Wiktorii, słońce stało juŜ wysoko na niebie. Sięgnąłem do przodu umysłem. Coś dziwnego… Przez chwilę czułem coś jasnego i potęŜnego, ale zaraz potem zniknęło. Zjadłem kanapkę i napiłem się herbaty. Lecieliśmy nad Kenią, cały czas naprzód. Wróciłem myślami do tego, z czym się zetknąłem, i zacząłem się denerwować. Na co się porywaliśmy i czego ode mnie oczekiwano? Właściwie byłem niczym, nie posiadałem Ŝadnych umiejętności poza telepatycznymi. Czy to miało wystarczyć? A moŜe lepiej byłoby stawić czoła temu, co czaiło się przede mną, wewnątrz jednej z wielkich osobowości, którymi kiedyś byłem? Tak łatwo mogłem przecieŜ znowu sięgnąć do któregoś z tych umysłów… Ale nie wiedziałbym, który wybrać. Obserwowałem krajobraz, nad którym przelatywaliśmy — zieleń, brąz, Ŝółć. Smith w końcu opuścił głowę i oddychał spokojnie. Z umysłu pilota dowiedziałem się, Ŝe następny raz wylądujemy na wybrzeŜu Somalii, do którego zmierzaliśmy. Ptak opuścił nas, gdy schodziliśmy do ostatniego juŜ lądowania; poleciał na wschód, niknąc powoli. Czułem się, jakbym miał gorączkę, zapewne w wyniku

zmęczenia i napięcia. Było ciepłe popołudnie; znajdowaliśmy się niemal pośrodku niedawno wyrąbanej polany. Kilka metrów dalej stała nowo wyglądająca chata. Zarówno chatę, jak i stos beczek na paliwo ukryto pod dachem z gałęzi. Wyczułem umysłem obecność dwóch osób: mechanika oraz jego pomocnika, którzy mieli sprawdzić stan samolotu i zaopatrzyć go w paliwo. Pilot wszedł do środka i zaczął z nimi rozmawiać w swahili. śaden z nich nie wiedział, co mamy dalej robić. — Smith, nie czuję się najlepiej — powiedziałem. — No chyba. Nie wyglądasz za dobrze. MoŜe chcesz się napić? — Dobrze. Myślałem, Ŝe chodziło mu o wodę, ale z jednej z wielu kieszeni wyciągnął piersiówkę. Podał mi ją. Pociągnąłem duŜy łyk brandy, zakrztusiłem się, podziękowałem mu i oddałem butelkę. — Domyślasz się, co mamy teraz robić? — zapytał. Zdałem sobie nagle sprawę, Ŝe tak. Napięcie, wszystkie strapienia, niepokoje, ciekawość i pragnienie, Ŝeby to się wreszcie stało, przerodziły się w ból, od którego mogłem sięgnąć w tę stronę, gdzie zniknął ptak. Po raz kolejny odczułem obecność wielkiej mocy, z którą zetknąłem się juŜ wcześniej, i w tym momencie uświadomiłem sobie, Ŝe ode mnie zaleŜy, jaki obiorę kierunek. Ruszyłem na wschód i zacząłem iść w stronę morza, które widzieliśmy tuŜ przed lądowaniem. Tak, czułem, Ŝe zrobiłem właściwie. Gdy szedłem, poczułem, Ŝe opuszcza mnie napięcie. Smith znalazł się przy mnie i złapał mnie za ramię. — Hej! Dokąd się wybierasz? — Tam — powiedziałem odtrącając jego rękę. — Zostań tutaj. Zrobiłeś juŜ wszystko. — Nie ma mowy! Mam cię chronić, dopóki Lydia mnie nie zwolni. — Zagrodził mi drogę. — Powiedz mi, co się stało. — Wiem juŜ, dokąd muszę iść. — To wspaniale, ale mogłeś mi chyba powiedzieć. — Będzie lepiej, jeśli nie pójdziesz ze mną. — Dlaczego? — MoŜesz zostać ranny. — Zaryzykuję. Muszę być pewien, Ŝe znajdziesz się tam, dokąd zmierzasz. Zawsze. — No dobrze. Chodź, ale pamiętaj, Ŝe cię ostrzegałem. Przez chaszcze prowadziła wąska ścieŜka. Ruszyłem nią. Kiedy skręciła w prawo, ja poszedłem prosto. Krzaki były jednak rzadkie i mogliśmy łatwo posuwać się naprzód. Teren przez cały czas nieznacznie opadał. — Idziemy w stronę wody? — zapytał Smith. — Tak mi się wydaje. — Mówiłeś, Ŝe mogę zostać ranny. Czy mógłbyś powiedzieć konkretnie, co mi grozi? — Nie. Nie wiem, co to jest. Mam po prostu takie wraŜenie. Właściwie oni chcą się spotkać tylko ze mną. — Kim są ci „oni”? — Na razie jeszcze nic nie wiem. Z wolna posuwaliśmy się naprzód. Droga stawała się coraz bardziej stroma. Nadal czułem się, jakbym miał gorączkę, ale zacząłem postrzegać samego siebie niemal cudzymi oczyma. Miałem wraŜenie, Ŝe skoro gościłem w swoim umyśle tyle osobowości, moje ciało pełniło rolę stacji przesiadkowej, gdzie i ja byłem jedynie przemijającym fragmentem ludzkości, który zatrzymał się tam tylko na jakiś czas,

gotowy zwolnić miejsce następnemu, gdy nadejdzie pora. Kierowałem się między skały, co jakiś czas, w trudniejszych miejscach, pomagając sobie rękoma. — Dennis, chyba powinniśmy zatrzymać się na chwilę i odpocząć — powiedział po jakimś czasie Smith. — Nie. Muszę iść dalej. — Oddychasz cięŜko i skaleczyłeś się w rękę. Usiądź. O, tam — powiedział wskazując duŜy płaski kamień — Nie. Chwycił mnie za ramiona i po chwili siedziałem na skale. — Napij się wody. — Podał mi bidon. — A teraz pokaŜ rękę. Podczas gdy piłem, opatrzył mi dłoń. Potem zapalił papierosa i poprawił kaburę na pasku, układając ją tak, by łatwiej było mu sięgnąć po pistolet. — Nie uwierzę, Ŝe Lydia chce, abyś dotarł tam cały podrapany, umierając ze zmęczenia. — To nie ma znaczenia, Smith. Coś mnie tam przyciąga i powoduje, Ŝe Ŝal mi kaŜdej chwili, którą tracę w ten sposób. To nic, Ŝe kiedy tam dojdę, będę zmęczony. WaŜny jest mój umysł. — Nigdy nie lekcewaŜ swojego ciała, Dennis. MoŜe zawsze będziesz zdolny do wszelkiego rodzaju gimnastyki umysłowej, ale tyle się teraz mówi o psychosomatyce, Ŝe myślę, iŜ czasem zapominają o działaniu odwrotnym. Jeśli chcesz, Ŝeby twój umysł był w dobrej kondycji, to bez względu na to, co nas tam czeka, pomyśl trochę o anatomii i psychofizjologii, która temu towarzyszy. — Nie mam teraz na to czasu. — W takim razie całe szczęście, Ŝe poszedłem z tobą. Odpoczywaliśmy jeszcze przez kilka minut. Potem Smith zdusił papierosa i kiwnął na mnie głową. Podniosłem się i zaczęliśmy dalej schodzić zboczem. Zdecydowałem, Ŝe nie będę wybiegał myślami do przodu. Moje emocje odrętwiały, nie ufałem juŜ swemu intelektowi. Skupiłem całą uwagę na poruszaniu się w stronę tego czegoś, co wzywało mnie z coraz większą siłą. Czułem, Ŝe nie jestem juŜ w stanie osądzić czegokolwiek; mogłem jedynie odpowiadać swoim zachowaniem na to, co mi przedstawiono. Nie wiem, czy było to odczucie zaszczepione mi dawno temu przez Lydię, czy teŜ to zupełnie normalna reakcja podyktowana przez fizjologię. Chyba nigdy się tego nie dowiem. MęŜczyzna pędzi w kierunku łąki, przez którą wcześniej przechodziła jego grupa. Pamięta, Ŝe pośrodku było skaliste wzniesienie… Wypada na otwartą przestrzeń i biegnie w stronę pagórka. Słysząc ryk za plecami zdaje juŜ sobie sprawę, Ŝe nie starczy mu czasu, aby stoczyć głazy na ścigające go zwierzę. Zmierza w kierunku kamienistej rozpadliny, wślizguje się do niej i odwraca się schylony. Teren się wyrównał i wkroczyliśmy na obszar, gdzie krzaki były gęstsze. Udało mi się jednak znaleźć ścieŜkę i nadal posuwaliśmy się naprzód w dobrym tempie. Mniej więcej po dwudziestu minutach marszu chaszcze zaczęły się przerzedzać, a ścieŜka skręciła w dół. Szliśmy nią do miejsca, gdzie krzewy zniknęły, a zamiast nich pojawiły się niskie zarośla oraz suche trawy. Nadal wiedziałem, dokąd iść, lepiej nawet niŜ do tej pory, gdyŜ wzywająca mnie siła narastała. Zboczyłem na lewo i dalej szliśmy po piasku. W końcu dotarliśmy do wzgórza i wspięliśmy się na nie. Z wierzchołka dostrzegliśmy błyszczące zielone morze, oddalone o jakieś trzy kilometry. Stare. Zarówno morze, jak i ta ziemia.

Zatrzymałem się na chwilę. Po raz pierwszy w Ŝyciu w ten sposób, uderzyła mnie myśl, Ŝe świat istnieje juŜ od tylu lat. Wydaje mi się, Ŝe wynikło to z mojej młodości. Nie istniałem wystarczająco długo, Ŝeby zgromadzić dość własnych dziejów, a w konsekwencji nigdy nie zastanawiałem się nad sensem trwania o tyle, o ile dotyczyło mnie samego. To prawda, Ŝe miałem wspomnienia z innych egzystencji, z którymi zetknąłem się, gdy jeszcze byłem na KsięŜycu. Ogrom czasu, który nas rozdzielał, nie znaczył nic, gdyŜ mogłem do nich sięgnąć tak, jakbym rozmawiał z kolegą w pokoju obok. Ale ten widok skał i wody powiedział mi o historii geologicznej więcej nawet niŜ widok Ziemi z KsięŜyca. Wtedy jednak patrzyłem na świat w całości, jasny i piękny, Byłem zbyt oddalony od niego, moŜe nawet zbyt krótko byłem sobą, by spojrzeć nań jako na coś więcej niŜ na twór niebiański, doskonale przemyślany, istniejący w danym czasie. I sam KsięŜyc, obok/ponad mną… Statyczna płaszczyzna bez powietrza, bezruch… Było to miejsce, gdzie nawet czas zamarł, zmiany były zakazane… Tak więc obecna perspektywa sprawiła, Ŝe po raz pierwszy własnymi myślami zastanawiałem się nad wiekiem świata, nad jego trwaniem. Myślałem o wszystkich ingerencjach w jego Ŝycie. I nagle, spoglądając na grę popołudniowego światła na wodzie, zagubiony w tym małym zakątku starej Afryki, ujrzałem swoje postępowanie jako coś więcej niŜ przymus, więcej nawet niŜ obowiązek, choć i w ten sposób je postrzegałem. Obudziło się we mnie pragnienie, Ŝeby ochronić te stare ziemie i wody mojego świata przed zaplanowaną tragedią, która je prześladowała poprzez niezliczone popołudnia — być moŜe od czasu, gdy uaktywnił się martwy teraz reaktor w Moandzie. Zdałem sobie równieŜ sprawę, Ŝe gdyby nie to pradawne urządzenie, nie istniałbym pewnie w takiej postaci jak teraz. Mimo wszystko musiałem być czymś więcej niŜ tylko nakręcaną zabawką. Wszyscy chyba musieliśmy, inaczej Ŝycie nie miałoby znaczenia. Człowiek z mroków powiedział Van Duynowi, Ŝe jedyne uzasadnienie przebiegu spraw ludzkich, którego nikt juŜ nie bierze powaŜnie — właśnie to teleologiczne — jest właściwe. Wpojono nam zasadę determinizmu. Tylko poprzez wyrwanie się z jej więzów moglibyśmy jakoś uratować nasz dom, nasze Ŝycie… To, czego ode mnie wymagano, było teraz moim pragnieniem. Ale powiedz… czy cokolwiek w ogóle zrobiono? Szedłem w dół zbocza, kierując wzrok na linię brzegu. Ciemna plaŜa pokryta była kamieniami; morze rysowało miękkie ślady na piasku. Czułem teraz jego zapach przyniesiony wiatrem. Czarne ptaki krąŜyły po niebie, szybowały ponad falami. W dole, z lewej strony w morze wdzierał się pas ziemi. Nie widziałem jeszcze znajdującego się za nim miejsca, do którego zmierzałem. Piętnaście minut później dalej kroczyliśmy po piasku i kamieniach, okrąŜając cypel. Słyszałem krzyki ptaków, uderzenia fal o brzeg, czułem na twarzy zimny wiatr… Rozwiał je wiatr. Świat istnieje, tak jak istniał. śycie toczy się dalej, dokładnie tak samo, jakby mnie w ogóle nie było… Siła, która mnie przyciągała, przeszła w moim umyśle w wizję i zobaczyłem człowieka z mroków stojącego na piasku, twarzą do morza. Kiedy minęliśmy skaliste wzniesienie, ujrzeliśmy go na własne oczy. Wiedział, Ŝe tam jestem, choć nie spojrzał w moją stronę. Wyczuwałem tę świadomość w jego umyśle. Większość swej uwagi kierował jednak na coś oddalonego na wschód, zanurzonego pod wodą. Smith zatrzymał się i oparł dłoń na kolbie pistoletu. — Kto to? — zapytał. — Człowiek z mroków — odparłem. — To on rozmawiał z Van Duynem.

Odwieczny wróg naszych odwiecznych wrogów. Ten, którego bestia przebiła rogiem. MęŜczyzna odwrócił się i spojrzał na nas. Był średniego wzrostu. Miał na sobie szorty i nie zasznurowane tenisówki. Na szyi wisiał mu medalion. Oparł się na włóczni wykonanej z matowego metalu. Poczułem, Ŝe całą moc swojego umysłu kieruje teraz na mnie. — Dennis Guise. Oto czas i miejsce. Wszystko juŜ gotowe. A ty? — Ja równieŜ. Ale nie rozumiem. Uśmiechnął się, oddalony o dziesięć, moŜe dwanaście metrów od nas. śaden z nas nie poruszył się, Ŝeby podejść bliŜej. — …Wizja Fan Duyna, gdy patrzył na East River, na pogrąŜone w milczeniu miasto… — Widziałem to. Pamiętam. To nie tego nie rozumiem. Smith trącił mnie. — Co się dzieje? — zapytał. Podniosłem rękę. Smith kiwnął głową. — Słyszę go — wyszeptał. — Ukrywają się właśnie tam — powiedział człowiek z mroków wskazując włócznią. — Pod powierzchnią wody. Przybywam tutaj co jakiś czas, Ŝeby z nimi rozmawiać. Jak zwykle próbowałem ich przekonać, Ŝe ich plan nie moŜe się powieść, Ŝe ludzkość jest bardziej złoŜona, stała się mniej skłonna ulegać ich wymaganiom, niŜ przewidywali, Ŝe podjęte zostały wystarczające kroki, by udaremnić ich plany, Ŝe człowiek zdołał się czegoś nauczyć na wszystkich swoich błędach, Ŝe nadszedł juŜ czas, aby przyznali się do poraŜki i opuścili Ziemię. — Czy odpowiadają ci? — zapytałem. — Tak. Utrzymują jednak, Ŝe jest wręcz przeciwnie. — Jak moŜna temu zaradzić? — Za pomocą przykładu. — A co ja mam zrobić? — Musisz do nich iść i pozwolić im, Ŝeby cię zbadali. — Ale w jaki sposób ci to pomoŜe? — zapytałem. — Co mogę im pokazać? Ale nawet w momencie, gdy zadawałem to pytanie, wiedziałem, jak mam tego dokonać. Miałem wraŜenie, Ŝe ten mroczny nieznajomy, bardziej nawet niŜ Lydia, był tym, który mnie stworzył. Postąpił ze mną tak, jak nasz przeciwnik postąpił z całym rodzajem ludzkim, kształtując moje Ŝycie — chorobę, potem wyzdrowienie, dokładnie określając rodzaj moich doświadczeń — manipulując wszystkim do tego stopnia, Ŝe udało mu się stworzyć taką istotę jak ja, dokładnie w tym czasie i miejscu. Mógł dzięki temu przedstawić mnie wrogowi, Ŝeby ten zbadał mnie w dowolny sposób, jaki uznałby za stosowny. Pokazać mu, Ŝe ludzkość zmieniła się i Ŝe nie jest juŜ taka, jak pierwotnie załoŜyli, oraz Ŝe — skoro mogę czerpać z doświadczeń tak wielu istnień — przeszłość nam nie przepadła, nie jest spalonym mostem, z którego zostały tylko popioły, ale raczej otwartą drogą, jaką moŜemy badać, uczyć się z niej. Przekonać go, Ŝe nawet jeŜeli mnie zniszczą, pojawi się więcej podobnych do mnie. Człowiek z mroków chciał mnie ofiarować jako symbol, przykład, pokazując, Ŝe ludzkość nauczyła się czegoś i nadal uczy się na swoich błędach. — Pozostawiłeś Fan Duynowi wybór — powiedziałem. — Jak mógłbym tobie go pozostawić, skoro znam juŜ twoją odpowiedź? Pochyliłem głowę. — A więc i wtedy karty były znaczone. — Nie było innego sposobu. I nadal nie ma. Spojrzałem w dal na wodę, w górę na niebo, potem w dół na plaŜę. Zdałem sobie sprawę, Ŝe mogę ich juŜ więcej nie

zobaczyć. — Gdzie oni są? — zapytałem w końcu. — Przywołam ich. Odwrócił się twarzą w stronę wody. — A teraz — zapytał Smith — co on robi? — Zwołuje moich sędziów. Smith połoŜył dłoń na pistolecie. — Nie podoba mi się to. — Tak być musi. — No dobra. W takim razie musi teŜ być to, co ja zrobię, jeŜeli spróbują cię dotknąć. — Nie wolno ci się wtrącać. Wiesz, o jaką stawkę toczy się walka. Nie odpowiedział, ale uciekł wzrokiem od moich oczu i zaczął wpatrywać się w morze. Zanim jeszcze odwróciłem się i sam tam spojrzałem, zobaczyłem to coś w jego umyśle. Lustrzana kula złamała powierzchnię morza. Patrzyłem, jak się zbliŜa. Nie mogłem dokładnie określić jej rozmiarów ani odległości, w jakiej się znajdowała. Kiedy sięgnąłem umysłem, wykryłem wewnątrz niej obecność Ŝywych istot, wyczułem strukturę myślową, do której nie potrafiłem się zbliŜyć. Byli świadomi moich poszukiwań i pozwolili mi tylko na ów przelotny obraz. Kula zbliŜała się tocząc i błyszcząc, okrągła i ogromna. Uderzyła o mieliznę albo jakąś inną przeszkodę, mniej więcej czterdzieści metrów na pomoc od miejsca, gdzie stałem. Tam się zatrzymała. Wszystko odbyło się bez najmniejszego dźwięku oprócz wiatru, hałasu fal oraz krzyku ptaków. Kiedy patrzyłem, powierzchnia kuli od strony lądu otworzyła się i powoli wysunął się pomost, ukośnie w stronę wody, równie bezgłośnie, jak zbliŜający się statek. — Przybyli. Reszta zaleŜy od ciebie. ZwilŜyłem wargi i wyczułem smak soli. Skinąłem głową. Ruszyłem krok do przodu. Smith poszedł za mną. — Nie — powstrzymał go człowiek z mroków i Smith zamarł w bezruchu, niczym delegaci, których my… ja widziałem tamtego dnia na sesji Zgromadzenia Ogólnego, bardzo dawno temu, a jednocześnie wczoraj. Szedłem dalej. ZbliŜyłem się do człowieka z mroków, minąłem go od strony morza. Nie było po nim widać Ŝadnych emocji, tak jak chyba nie byłoby ich widać po mnie, gdybym się znalazł w podobnej sytuacji. Uścisnął mnie tylko za ramię, gdy przechodziłem obok. To było wszystko. Kiedy kroczyłem obok zbliŜającego się i oddalającego morza, pomyślałem o unieruchomionym Smithu. Musiało się tak stać. Wystrzeliłby do wszystkiego, co próbowałoby mnie dotknąć. Byliśmy mu za to wdzięczni. To było takie proste… My… Wydało mi się bowiem, Ŝe nie byłem juŜ dłuŜej sam. Mój umysł spłatał mi figla, chyba nieświadomie sięgając w pewien osobliwy sposób do mojej pamięci, jakbym był jednocześnie sobą i kimś innym. Nie wiem, jak to się stało, ale nagle znalazł się przy mnie Roderick Leishman. Miałem wraŜenie, Ŝe gdybym się odwrócił, zobaczyłbym, jak idzie tuŜ za mną. Nie odwróciłem się. Szedłem dalej, skupiwszy wzrok na kuli znajdującej się daleko przede mną, oblewanej falami, opryskiwanej pianą morską, zwieńczonej obręczą krąŜących wokół niej ptaków. Ptaki… Ich lot… Widziałem je niczym przez stroboskop, rejestrując umysłem przerywane ruchy, wyraźnie utrwalając szczegóły kaŜdego z nich w pamięci, by we właściwym momencie przenieść je do szkicownika. …I miałem wraŜenie, Ŝe z tyłu, obok Leishmana kroczy Leonardo da Vinci.

Szliśmy dalej; piasek chrzęścił nam pod nogami. Widzieliśmy, gdzie piana morska pozostawia ślady na piasku. Zupełnie tak samo, jak tamtego dnia, ongiś, niedaleko Syrakuz, gdy niemal udało nam się pojąć rachunek o wieki za wcześnie. Archimedes dołączył do Leonarda i Leishmana, gdy szliśmy przez to staroŜytne miejsce, tę krainę nadal prawie nietkniętą, nadal tętniącą pulsem czystych Ŝywiołów. O! bogowie, czyŜ nie mogłoby być tak, Ŝe ludzie Ŝyliby w większej harmonii z waszymi hojnymi darami… I Julian — Flavius Claudius Iulianus, ostatni obrońca starych bóstw, był ze mną. Chwilę później dołączył do niego, zataczając się, Jean Jacques Rousseau. I kiedy szedłem jak wódz na czele armii, przyłączali się następni; i sięgnąłem przez most, juŜ nie z popiołów, przywołując jednego po drugim, i następnych, i kolejne dziesiątki tych, którymi kiedyś byłem, wypełniając samego siebie ich obecnością… wszystkich, co zostali pokonani w imię człowieka, czasem wielką klęską, czasem mniejszą… stłumiony zapal ludzi nauki, zgnębionych geniuszy, talenty zapoznane, obrócone na złe cele, zniszczone w zarodku. Przytłoczyła mnie ich liczbą, naleŜałem jednak do nich, byłem ośrodkiem, kontaktem, miejscem połączenia. Oto Leonardo, oto Condorcet, oto Van Duyn… Kiedy wchodziłem w pianę morską, zbliŜając się do dolnego końca pomostu, dokonałem ostatniego skoku w przeszłość. Stałem się umierającym bogiem–królem, który zostanie wskrzeszony wiosną wśród pachnących słodko traw, którego synowie i synowie ich synów polowali na tej ziemi, jeszcze zanim powstały wzgórza, który rozmawiał z podmorskimi potęgami, który je tu wezwał, który stał teraz na plaŜy z uniesioną wysoko włócznią. Byłem człowiekiem z mroków, który nosił wszystkie imiona. Weszliśmy pomostem jakby w zwolnionym tempie, wkroczyliśmy do pogrąŜonego w mroku wnętrza statku. Nic nie widzieliśmy. Ale wyczuwaliśmy ich obecność, zimną i potęŜną, szczegółowo badającą to, co powstało z człowieka… — Idź dalej. Tedy. I poprowadzono nas. Czuliśmy, Ŝe tam są. Nic nie widzieliśmy. Dookoła statku, powoli, w kierunku odwrotnym do ruchu wskazówek zegara, pod bezlitosnymi spojrzeniami naszych stwórców… W przedziwny sposób czas przestał mieć znaczenie. Defilowaliśmy przed nimi. Ci wszyscy, co według nich zostali zniszczeni. I jeszcze raz. Poruszając się w mroku ich osądu. Potem błysnęło światło, daleko, przed nami. Zawahaliśmy się. — Idź dalej, człowieku. Szliśmy w kierunku światła. Kiedy się zbliŜyliśmy, zobaczyliśmy, Ŝe to otwór wejściowy, podobny do tego, przez który dostaliśmy się tutaj. Tylko, Ŝe… Dzień juŜ gasł, słońce zachodziło za skalistą linię urwistego wybrzeŜa na zachodzie. Zatrzymałem się. — Idź dalej, człowieku. — To wszystko, co macie mi do powiedzenia? Po całym tym czasie? Po wszystkim, co zostało zrobione? — śegnaj. Poczułem, Ŝe znowu idę, dalej, w dół pomostu, schodzę do wody, zbliŜam się do brzegu. Nie spojrzałem za siebie, póki nie dotarłem do plaŜy. Kiedy w końcu się odwróciłem, statku juŜ nie było. Czułem, Ŝe się trzęsę, gdy wracałem do miejsca, gdzie nadal stał człowiek z mroków. Gdzieś po drodze zniknęli moi towarzysze. Smith leŜał na piasku; wydawało się, Ŝe śpi. Kiedy podszedłem bliŜej, przeciągnął się i ziewnął. — Chodźcie tędy — powiedział człowiek z mroków. — KsięŜyc jest juŜ wysoko.

Zaczyna się przypływ. Smith i ja poszliśmy za nim. Wracaliśmy plaŜą, tą samą drogą, którą przyszliśmy. Człowiek z mroków poruszył kamień i zaczął pod nim grzebać włócznią. Odsłonił zapasy Ŝywności i zabrał się za przygotowywanie ogniska. — I co teraz? — zapytał Smith. — Posilcie się i poczekajcie ze mną — odparł. Tak zrobiliśmy. Słońce zaszło i pojawiły się gwiazdy. Ogień ogrzewał nas, chroniąc przed chłodnym wiatrem. Światło księŜyca srebrzyło powierzchnię wody. Czekaliśmy do późnej nocy. Nagle Smith poderwał się i wskazał coś daleko na oceanie. KsięŜyc, który teraz przesunął się na zachód, oświetlał wodę bladym ogniem. Wynurzały się z wody i ulatywały w powietrze jak bąble, znikając w ciemnościach nocy. Próbowałem je liczyć, ale szybko straciłem rachubę. Pojawiały się, wznosiły, znikały, pojawiały się, wznosiły, znikały niczym łańcuch pereł ginących wśród gwiazd. — Odlatują! — zawołał Smith. — Tak — odparł nasz towarzysz. — Czy będą próbowali tego samego gdzieś indziej? — zapytał Smith. — Oczywiście. — Ale my zwycięŜyliśmy? Świat znowu naleŜy do nas? — Na to wygląda. I nie ma juŜ kogo winić, z wyjątkiem nas samych, cokolwiek się teraz stanie. Chyba jeszcze przez godzinę obserwowaliśmy to zjawisko, dopóki niebo znowu nie opustoszało. Nasz towarzysz uśmiechał się w blasku ognia, kiedy nagle wyraz jego twarzy uległ zmianie, a dłoń zacisnęła się na medalionie zawieszonym na szyi. Poderwał się w jednej chwili. — O co chodzi? — zapytał Smith. — Uciekajcie stąd! Szybko! — krzyknął. Pobiegł do miejsca, gdzie stała wbita w piasek włócznia. I wtedy to usłyszałem. Długie, przeciągłe wycie, przetaczające się nad falami, wznoszące się, przechodzące w gwizd i w końcu niesłyszalne. Byłem wstrząśnięty, niezdolny do jakiegokolwiek ruchu, ogarnięty nagłym strachem. Odruchowo sięgnąłem umysłem, ale nic nie znalazłem. — Biegnijcie! Szybko! — krzyknął znowu. — Pośpieszcie się! Wtedy znowu dobiegł do nas ryk, tym razem znacznie bliŜej. Jakiś ciemny kształt wynurzył się z wody i ruszył w naszą stronę przez szerokie pasmo plaŜy. Smith poderwał mnie na nogi i pchnął w kierunku pagórków. Ruszyłem niezdarnie do przodu, lecz po chwili zacząłem biec. Nasz towarzysz równieŜ uciekał. Kiedy obejrzałem się za siebie, dostrzegłem światło księŜyca na poruszającym się kształcie. Był długi i pręŜny; wydawało się, Ŝe jest pokryty haską. Uciekliśmy z plaŜy i zaczęliśmy się wspinać. Za nami znowu rozległo się wycie. Potwór nadciągał w niesamowitym tempie i w chwilach, gdy ryki ustawały, mogłem usłyszeć metaliczne trzaski, gdy jego ciało sunęło po skałach i kamieniach. Chwilę później poczułem, drŜenie ziemi. Wspinaliśmy się. Nasi pradawni tyrani odlecieli, ale pozostawili ostateczny środek zagłady swojemu największemu wrogowi. Dowiedziałem się tego z umysłu człowieka z mroków. Dotarliśmy do miejsca, gdzie zaczynały się trawy, a dalej niskie krzewy. Miałem nadzieję, Ŝe zbocze przyhamuje trochę pęd olbrzymiej masy naszego prześladowcy. Ale kolejny ryk był bez wątpienia głośniejszy niŜ wszystkie poprzednie. Ziemia trzęsła się juŜ wyraźnie. Kiedy znowu spojrzałem za siebie, światło księŜyca migotało

na ogromnym łbie zakończonym rogiem i na nienaturalnie wykrzywionych łapach, które zagłębiały się w ziemi przy kaŜdym ruchu. Potwór jednak pędził w naszą stronę, nie zwaŜając na przeszkody. Był juŜ prawie przy nas. Człowiek z mroków odbił w bok, oddalając się od nas. Bestia ruszyła jego śladem, powalając drzewa i rozłupując skały. Smith odwrócił się i podąŜył za nią w poprzek stoku. Usłyszałem strzały z pistoletu. Kule odbijały się rykoszetem, wydając dźwięk przypominający uderzenia dzwonu. Człowiek z mroków odwrócił się, Ŝeby stawić czoło potworowi, i błyskawicznie oparł włócznię o stok. Bestia ruszyła na nią i usłyszałem zgrzyt, dźwięk tarcia. Wszystko zamarło nagle w bezruchu, oświetlone blaskiem księŜyca, niczym okropny posąg: zatrzymany potwór, lanca na wpół wbita w jego szyję; człowiek z mroków wypręŜony, starający się ją utrzymać. Potem głowa się przekręciła, tylko raz, i róg ugodził człowieka z mroków gdzieś nisko, odrzucając go daleko na bok. Wtedy powtórnie rozległo się jakby uderzenie dzwonu, gdy Smith wielkim kamieniem roztrzaskał tył ogromnego łba. Potwór osunął się na ziemię i leŜał nieruchomo. Nigdy nie dowiemy się, czy uśmiercił go cios Smitha, czy teŜ był juŜ wtedy martwy. Podbiegłem do człowieka z mroków. Chwilę później dołączył do mnie Smith, oddychając cięŜko. Nasz towarzysz nadal Ŝył, ale stracił przytomność. Jego bok był cały mokry od krwi. — Dobry BoŜe! — powiedział Smith, rozdzierając swoją koszulę, zwijając ją i przykładając do rany. — Chyba nieźle oberwał! Nie ma tu w okolicy Ŝadnego szpitala… — Zostawcie go. Idźcie. Wracajcie do samolotu. Nikomu o tym nie mówcie — usłyszałem znany mi głos, którego nie mogłem jednak przez chwilę rozpoznać. Kiedy się odwróciłem, zobaczyłem, Ŝe to Lydia schodzi zboczem. — Wasze zadanie jest skończone — powiedziała. — Smith, zabierz chłopca do domu. — Lydia — przerwał jej — nie moŜemy tak po prostu odejść. — Nie ma tu dla was nic więcej do roboty. Zostawcie go mnie. Idźcie! Sięgnąłem umysłem. W ciele człowieka z mroków tliło się jeszcze Ŝycie, chociaŜ cały czas słabło. — Ale… — Natychmiast! Wskazała szczyt zbocza. Zrobiła to w taki sposób, Ŝe nogi same nas tam poniosły. — Chodź, mały — powiedział Smith. — Nie mów juŜ nic więcej. Poszedłem za nim. Miał rację, Ŝeby nic więcej nie mówić. Nie potrafiłbym, nawet gdyby było coś do powiedzenia. Szliśmy dalej i chciałem spojrzeć za siebie, ale tego teŜ nie byłem w stanie zrobić. Po pewnym czasie, gdy weszliśmy wyŜej i przedzieraliśmy się przez gęstsze zarośla, szliśmy znowu pod drzewami, usłyszałem odległe dźwięki przypominające śpiew. Nie mogłem dokładnie usłyszeć ani zrozumieć słów, spróbowałem więc słuchać umysłem. — …Drzewa i góry, strumienie i równiny, Jak to się mogło stać? — wydawało mi się, Ŝe słyszę. — Rozerwijcie się, ukryjcie się, rozlejcie się po ziemi, płaczcie… Ja… Zatoczyłem się. Przez chwilę zdawało mi się, Ŝe leŜę tam, krwawiąc, a moja głowa spoczywa na jej łonie. Potem przestałem słyszeć pieśń, która gasła między drzewami. Przyśpieszyliśmy kroku, odchodząc w blednącą noc.