0-afc-oddech-1

Jama nosowa (cavum nasi) i gardło (pharynx) ujście przewodu nosowo-łzowego języczek migdałek gardłowy

ujście trąbki słuchowej (i migdałek trąbkowy)

małżowiny nosowe: górna, środkowa i dolna

przewody nosowe: górny, środkowy i dolny migdałek podniebienny

część nosowa gardła część ustna gardła cz. krtaniowa gardła

migdałek językowy

Rola jamy nosowej

• regulacja temperatury powietrza wdychanego • regulacja wilgotności powietrza wdychanego • oczyszczanie powietrza

Nie zapewnia tego oddychanie przez usta

Zatoki przynosowe (sinus paranasales)

1

• • • •

2

2 zatoki klinowe zatoki sitowe przednie i tylne 2 zatoki czołowe 2 zatoki szczękowe

3

4

Wszystkie zatoki przynosowe mają połączenie z jamą nosową

5

Gardło - migdałki migdałki podniebienne

podniebienie twarde podniebienie miękkie języczek migdałki podniebienne

migdałek językowy

migdałek gardłowy

Migdałki tworzą tzw. pierścień limfatyczny gardła. Migdałki parzyste: podniebienne i trąbkowe; migdałki nieparzyste: językowy i gardłowy.

podstawa języka

migdałek trąbkowy

Krtań (larynx) Krtań zawieszona jest na kości gnykowej, która nie wchodzi w jej skład. Krtań – z wyjątkiem fałdów głosowych - wyścielona jest nabłonkiem migawkowym, którego migawki poruszają się w kierunku gardła. nagłośnia kość gnykowa

błona tarczowognykowa

1 2 3

kość gnykowa

nagłośnia

chrząstka tarczowata chrząstka różkowata

chrząstka tarczowata

4 więzadło pierściennotarczowe

5 6 7

fałdy głosowe chrząstka pierścieniowata

chrząstki tchawicze

8 9

mięsień pierścienno-tarczowy chrząstka pierścieniowata

chrząstka nalewkowata

10

http://www.biologycorner.com/anatomy/respiratory/resp_images.html

4 - kość gnykowa 5 - chrząstka nagłośniowa (nagłośnia, epiglottis) 6 - szpara głośni (głośnia, glottis) 7 - chrząstka tarczowata

http://www.yorku.ca/earmstro/journey/larynx.html

8 - fałdy głosowe 9 - chrząstka pierścieniowata 10 - chrząstki tchawicze

Krtań (larynx) – układ fałd głosowych

Faza fonacyjna

Faza oddechowa

chrząstki nalewkowate

szpara głośni

fałdy głosowe

chrząstka nagłośniowa (nagłośnia) (uwaga: fałdy głosowe przyczepione są od frontu do chrząstki tarczowatej, a NIE nagłośniowej; patrz poprzedni slajd)

Laryngoskopia strun głosowych: http://www.youtube.com/watch?v=iYpDwhpILkQ http://www.wykop.pl/link/207812/struny-glosowe-podczas-wydawania-dzwieku/

Tchawica (trachea)

krtań

chrząstka tarczowata

Tchawica wyścielona jest nabłonkiem migawkowym, którego migawki poruszają się w kierunku krtani.

chrząstka pierścieniowata ściana błoniasta (mięśnie gładkie) więzadło obrączkowe

przełyk

chrząstka tchawicza

tchawica 10-12 cm, śr. 10-12 mm

tchawica C-kształtna chrząstka

5 cm

3 cm

45o 20o

lewe oskrzele główne prawe oskrzele główne

Widok z przodu

Oskrzela (bronchi) P

oskrzele główne prawe

oskrzela płatowe

L

oskrzele główne lewe

oskrzela płatowe

oskrzela segmentowe

Oskrzela główne i płatowe mają budowę podobną do tchawicy: podkowiaste chrząstki od frontu oraz mięśnie gładkie od tyłu; nabłonek migawkowy wyściela wnętrze oskrzeli, a migawki poruszają się w kierunku tchawicy. W kolejnych rozgałęzieniach (ok. 20) chrząstki stają się coraz mniejsze i delikatniejsze aż zanikają, a w ścianach pojawia się więcej mięśni gładkich, nabłonek staje się cieńszy i stopniowo traci rzęski.

Oskrzeliki Na końcu drzewa oskrzelowego znajdują się oskrzeliki (średnica 1-2 mm). Ściany oskrzelików nie zawierają już chrząstki, a jedynie mięśnie gładkie i włókna kolagenowe. Oskrzeliki prowadzą do pęcherzyków płucnych (średnica 0,15 – 0,6 mm; łączna pow. 50-90 m2), których ściany tworzy nabłonek jednowarstwowy płaski (pneumocyty I i II typu); surfaktant - substancja zapobiegająca sklejaniu się pęcherzyków (zapadaniu podczas wydechu) wydzielana przez pneumocyty II typu.

oskrzelik tętniczki płucne żyłki płucne

oskrzelik końcowy oskrzelik oddechowy

pęcherzyki płucne woreczek sieć naczyń włosowatych wokół pęcherzyków Pęcherzyk płucny

naczynia limfatyczne

Płuca (pulmones)

tchawica oskrzele główne prawe

oskrzele główne lewe

szczelina pozioma wycisk sercowy

płaty płuc: górny, środkowy i dolny

płaty płuc: górny i dolny

przepona szczeliny skośne

opłucna (pleura): płucna i ścienna

Jama opłucnej (cavum pleurae) wypełniona jest płynem surowiczym; w j. opłucnej panuje ujemne ciśnienie (-8 mm Hg podczas wdechu, -3 mm Hg podczas wydechu); uszkodzenie opłucnej prowadzi do odmy płucnej (zapadnięcie się płuca). Unerwienie opłucnej: opłucna płucna nie ma zakończeń bólowych; opłucna ścienna jest bogato unerwiona czuciowo przez gałęzie nerwów międzyżebrowych i przeponowych. Unerwienie płuc: nerw błędny (gałęzie oskrzelowe tylne i przednie), włókna części współczulnej AUN i nerw przeponowy. Nerw błędny kurczy miesnie gładkie oskrzeli, włókna współczulne mają działanie antagonistyczne.

Przepona (diaphragma) żyła główna dolna przełyk żebro

część mięśniowa (poprzecznie prążkowana) część ścięgnista aorta

kręgosłup

Podstawowe mięśnie wdechowe: • przepona – główny mięsień wdechowy • mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne. Wydech jest procesem biernym; pomocniczymi mięśniami przy wydechu są m.in. mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne. Częstość oddychania: osoba dorosła i dziecko pow. 8 lat – ok. 12-16 oddech./min dziecko 1-8 lat – ok. 20 oddech./min noworodek – ok. 30-40 oddech./min