8.Sparks Nicholas - Slub

SPARKS NICHOLAS

ŚLUB

Pamiętnik 02

Dla Cathy, która godząc są zostać moją żoną, uczyniła mnie najszczęśliwszym z ludzi

PODZIĘKOWANIA Dziękować komuś - to sama przyjemność i właśnie zaraz to zrobię. Od razu przyznaję, nie jestem poetą, stąd rytm sobie, a rym sobie. Dziękuję najpierw mym cudownym dzieciom, kocham je razem i każde z osobna. Mikso, Ryanie, Landonie, Leksie i Savannah, dzięki Wam każda chwila jest pogodna. Jamie pomaga mi zawsze, Theresa wytrwale mnie wspiera. Ponieważ z nimi pracuję, rozwija się moja kariera. Denise jestem wdzięczny za filmy, Scotty’emu za dobre kontrakty Richardowi i Howie’emu za umowy, dzięki którym nie jestem stratny. Larry to szef i gość jakich mało, Maureen jest bystra nad podziw. Dzięki Emi, Jennifer i Ednie nakład mych książek na pniu się rozchodzi. Jest wielu innych, dzięki którym, moje dni są wspaniałą przygodą. Im wszystkim i rodzinie serdecznie dziękuję, że są mego życia osłodą. (przekład wiersza Beata Słama)

PROLOG Zastanawia mnie, czy to możliwe, żeby dorosły mógł się zmienić? Czy nie jesteśmy aby skazani na egzystencję w nieprzekraczalnych granicach swojego charakteru i nawyków? Jest połowa października dwa tysiące trzeciego roku, a ja zadaję sobie te pytania, obserwując ćmy szturmujące zawzięcie klosz werandowej lampy. Siedzę sam. Jane, moja żona, śpi na górze. Nawet nie drgnęła, kiedy wyślizgiwałem się z łóżka. Jest późno, północ dawno już wybiła, a rześkie powietrze zwiastuje wczesną zimę. Mam na sobie gruby bawełniany szlafrok. Myślałem, że uchroni mnie przed zimnem, lecz spostrzegam, że dłonie mi dygoczą, chowam je więc do kieszeni. Nade mną gwiazdy; przywodzą na myśl kropelki srebrnej farby rozpryskanej po smolisto - czarnym płótnie. Widzę Oriona i Plejady, Wielką Niedźwiedzicę i Koronę Północną, i łudzę się, że zainspiruje mnie świadomość, że patrząc na gwiazdy,

zaglądam

jednocześnie

w

przeszłość.

Konstelacje

skrzą

się

światłem

wyemitowanym eony temu, a ja czekam na natchnienie, na słowa, których poeta mógłby użyć do uchylenia rąbka tajemnic życia. Na próżno. Wcale mnie to nie dziwi. Nigdy nie uważałem się za człowieka sentymentalnego i moja żona, gdybyście ją o to zapytali, potwierdziłaby, że nim nie jestem. Nie wzruszają mnie filmy ani sztuki teatralne, nigdy nie byłem marzycielem, a jeśli jestem w czymś biegły, to chyba tylko w znajomości przepisów podatkowych. Większość dni i lat mojej pracy zawodowej - jestem prawnikiem i specjalizuję się w sprawach majątkowych - upłynęła w towarzystwie ludzi gotujących się na śmierć. Wiem, wiem, pewnie niejeden z was pomyśli sobie, że właśnie to tak spłyciło moje życie. Ale jeśli to nawet prawda, co ja na to poradzę? Nic mnie nie usprawiedliwia i żywię tylko nadzieję, że pod koniec tej opowieści spojrzycie na tę skazę mojego charakteru nieco przychylniej. Żebyśmy się dobrze zrozumieli; może i nie jestem sentymentalny, ale też nie całkiem pozbawiony emocji. Zdarza się, że coś wprawia mnie w głęboki zachwyt. Zazwyczaj spada to na mnie znienacka, dajmy na to, kiedy stoję z zadartą głową pośród gigantycznych sekwoi w Sierra Nevada, albo patrzę, jak fale oceanu rozbijają się o skały przylądka Hatter as, strzelając w niebo pióropuszami słonej piany. W zeszłym tygodniu szli przede mną chodnikiem ojciec z synkiem i w pewnej chwili malec wziął ojca za rękę, a mnie na ten widok ścisnęło w gardle. To nie wszystko: zdarza mi się stracić poczucie czasu, kiedy obserwuję chmury gnane wiatrem po niebie, a słysząc grzmot, podchodzę zawsze do okna i wypatruję błyskawicy. I kiedy jej oślepiający zygzak pruje niebo, ogarnia mnie często niewytłumaczalna tęsknota,

chociaż, zabijcie mnie, nie potrafię powiedzieć za czym. Nazywam się Wilson Lewis i chcę wam opowiedzieć o pewnych zaślubinach. Jest to zarazem historia mojego małżeństwa, ale chociaż ja i Jane już trzydzieści lat jesteśmy razem, to chyba powinienem zacząć od przyznania się, że o małżeństwie wiem tyle co nic. Nie potrafiłbym nikomu niczego sensownego w tej kwestii doradzić. Od samego początku naszego małżeństwa byłem samolubny i uparty, a swoją ignorancją mógłbym wpędzić w kompleksy złotą rybkę, i teraz, kiedy to sobie uświadamiam, bardzo mi wstyd. Jednak oglądając się wstecz, dochodzę do wniosku, że przynajmniej co do jednego byłem w porządku: otóż przez wszystkie te wspólnie spędzone lata kochałem moją żonę. Zanim pomyślicie, że to rzecz oczywista i niewarta wzmianki, powiem wam, że był czas, kiedy wiedziałem z całą pewnością, że moja żona nie czuje do mnie tego, co ja do niej. Owszem, we wszystkich małżeństwach raz jest lepiej, raz gorzej, i uważam, że to zupełnie naturalne w długotrwałych związkach dwojga ludzi. My z żoną mamy już za sobą śmierć obojga moich rodziców, śmierć jej matki, a teraz spadła na nas choroba jej ojca. Przeprowadzaliśmy się cztery razy. W pracy zawodowej zawsze dobrze mi się układało, choć kosztem wielu wyrzeczeń. Mamy troje dzieci i chociaż żadne z nas nie zamieniłoby doświadczenia rodzicielstwa na wszystkie skarby Tutanchamona, to przyznam, że liczne nieprzespane noce i częste wizyty w szpitalu, kiedy dzieci były małe, wyczerpywały nas i nierzadko podłamywały. Nie muszę chyba wspominać, że okresu dojrzewania naszych pociech wolałbym nie przeżywać ponownie. Każdy z takich problemów wywołuje stres u obojga partnerów. W moim przekonaniu, gdy chodzi o stres, małżeństwo jest z jednej strony błogosławieństwem, z drugiej przekleństwem. Błogosławieństwem, bo masz na kim rozładować codzienne napięcia; przekleństwem, bo rozładowujesz je na kimś, na kim ci bardzo zależy. Dlaczego o tym wspominam? Bo chcę podkreślić, że w obliczu wszystkich tych problemów nigdy nie zwątpiłem w moje uczucia do żony. Jasne, by wary dni, kiedy przy śniadaniu staraliśmy się na siebie nie patrzeć, ale mimo wszystko zawsze wiedziałem, że to tylko przejściowy kryzys. Skłamałbym, twierdząc, że ani razu nie zastanawiałem się, co by to było, gdybym poślubił inną kobietę, ale przez wszystkie te wspólnie spędzone lata nawet przez moment nie żałowałem, że wybrałem właśnie ją i że ona wybrała mnie. Kiedy już mi się wydawało, że nasz związek okrzepł, okazało się, że byłem w błędzie. Dokonałem tego odkrycia nieco ponad rok temu - dokładnie przed czternastoma miesiącami - i przede wszystkim ono stało się katalizatorem późniejszych wypadków. Cóż takiego się wtedy wydarzyło, spytacie?

Zważywszy na moje lata, może się nasuwać przypuszczenie, że był to jakiś nieodpowiedzialnywybryksprowokowanykryzysemwiekuśredniego.Dajmynato, zapragnąłem ni z tego, ni z owego zmienić swoje życie, albo dopuściłem się zdrady. Nic z tych rzeczy. Nie, mój grzech był w zasadzie drobnym incydentem, który w innych okolicznościach mógłby stać się w przyszłości tematem zabawnej anegdotki. Ale zranił moją żonę, zranił nas oboje, więc od tego miejsca wypada mi zacząć tę opowieść. Był dwudziesty trzeci września dwa tysiące drugiego roku, a oto czego się tego dnia dopuściłem. Wstałem, zjadłem śniadanie, a następnie, jak zwykle zresztą, spędziłem cały dzień w biurze. Czym tam się zajmowałem, nie ma tu nic do rzeczy; szczerze mówiąc, nie przypominam sobie, pamiętam tylko, że niczym nadzwyczajnym. Wróciłem do domu o zwykłej godzinie i mile zaskoczył mnie widok Jane przygotowującej w kuchni moje ulubione danie. Kiedy się odwróciła, żeby mnie powitać, wydało mi się, że zerka przelotnie na moje ręce, jakby spodziewała się, że poza teczką będę trzymał w nich coś jeszcze, ale nie trzymałem. Godzinę później zasiedliśmy do kolacji. Po posiłku Jane zaczęła sprzątać ze stołu talerze, a ja wziąłem teczkę z dokumentami, nad którymi chciałem jeszcze trochę popracować, i zaszyłem się w gabinecie. Pochylając się nad pierwszą kartką, dostrzegłem kątem oka stojącą w drzwiach Jane. Wycierała ręce w ścierkę do naczyń, a na jej twarzy malowało się rozczarowanie, emocja, którą po tylu latach potrafiłem bezbłędnie rozpoznać, choć nie zawsze skojarzyć z przyczyną. - Nie masz mi nic do powiedzenia? - spytała po chwili. Zawahałem się, podejrzewając, że za tym niewinnym pytaniem kryje się chyba coś więcej, niż mogłoby się na pozór wydawać. Przemknęło mi przez myśl, że może chce usłyszeć moją opinię o nowej fryzurze. Popatrzyłem na jej włosy - żadnej zmiany. Zawsze starałem się zauważać takie rzeczy. Teraz byłem w kropce. Patrzyliśmy na siebie, a ja gorączkowo szukałem słów. - Jak ci minął dzień? - spytałem w końcu. W odpowiedzi uśmiechnęła się jakoś dziwnie, półgębkiem, i odwróciła. Teraz wiem, oczywiście, o co jej chodziło, ale wtedy wzruszyłem tylko ramionami i wróciłem do przerwanej pracy, uznając to za jeszcze jeden dowód na tajemniczość kobiecej natury. Późnym wieczorem, kładąc się do łóżka i moszcząc wygodnie, usłyszałem szloch. Jane leżała na boku, plecami do mnie, ramiona jej drżały. Nie do wiary, płakała! Nie odzywałem się, czekałem, aż sama mi powie, co ją wyprowadziło z równowagi, ale doczekałem się tylko kolejnej serii spazmatycznych wdechów przez łzy. Krtań mi się ścisnęła, strach zajrzał w oczy. Starałem się go stłumić, odpędzać myśli, że coś złego stało się

z jej ojcem albo z dziećmi. A może usłyszała jakąś niedobrą nowinę od swojego lekarza? Starałem się nie dopuszczać do siebie myśli, że może to jakiś problem, którego nie będę w stanie rozwiązać. Przyłożyłem dłoń do jej pleców w nadziei, że ten gest trochę ją uspokoi. - Co się stało? - spytałem. Nie odpowiedziała od razu. Z przeciągłym westchnieniem naciągnęła sobie kołdrę na ramiona. - Wszystkiego najlepszego z okazji rocznicy ślubu - wyszeptała. Dwadzieścia dziewięć lat, przypomniałem sobie, i dopiero teraz zauważyłem, że na komódce w kącie pokoju leżą elegancko zapakowane prezenty, które mi z tej okazji kupiła. Najzwyczajniej w świecie zapomniałem. Nie było na to usprawiedliwienia, zresztą nawet go nie szukałem. Bo i po co? Przeprosiłem, a jakże, nazajutrz przeprosiłem jeszcze raz; i ona wieczorem, otwierając flakonik perfum, który wybrałem starannie z pomocą młodej ekspedientki w Belk’s, uśmiechnęła się, podziękowała i poklepała mnie po udzie. Siedziałem obok niej na sofie przekonany, że kocham ją nadal tak samo mocno, jak w dniu, w którym braliśmy ślub. Ale kiedy na nią spojrzałem, uciekła nieobecnym wzrokiem gdzieś w bok i przekrzywiła głowę ruchem niewątpliwie wyrażającym smutek, a ja uświadomiłem sobie nagle, że nie jestem tak do końca pewny, czy i ona wciąż mnie kocha.

ROZDZIAŁ PIERWSZY Sama myśl, że żona może cię już nie kochać, jest jak uderzenie obuchem w głowę. Tamtego wieczoru Jane dawno już wyniosła się z perfumami na górę, do naszej sypialni, a ja wciąż siedziałem na sofie i zachodziłem w głowę, jak wybrnąć z zaistniałej sytuacji. Z początku wmawiałem sobie, że Jane zareagowała po prostu emocjonalnie i że przejmuję się tym wszystkim więcej niż to warte. Ale im dłużej rozpamiętywałem jej zachowanie, tym wyraźniej wyczuwałem w nim nie tylko żal do roztargnionego małżonka, ale również ślady starszej urazy - tak, jakby moja wpadka stanowiła jedno z długiej serii potknięć, które ostatecznie przeważyło szalę. Czyżby Jane była rozczarowana naszym małżeństwem? Wzbraniałem się tak myśleć, ale jej mina mówiła sama za siebie i chcąc nie chcąc, zacząłem się zastanawiać, co to oznacza dla nas w przyszłości. Czy Jane rozważa ewentualność odejścia ode mnie? Czy żałuje teraz, że zgodziła się mnie poślubić? Były to rozdzierające pytania - a odpowiedzi na nie może jeszcze straszniejsze - bo aż do tej pory zakładałem, że Jane jest ze mną tak samo dobrze jak

mnie z nią. Co, zastanawiałem się, sprawiło, że w tak różny sposób teraz na siebie patrzymy? Trzeba chyba zacząć od tego, że wiele osób uznałoby naszą rodzinę za zupełnie zwyczajną Jak większość mężczyzn, czuję się w obowiązku zapewnić rodzinie finansowe bezpieczeństwo, a pnąc się po szczeblach kariery, zawsze mogłem liczyć na żonę. Od trzydziestu lat pracuję w kancelarii prawniczej Ambry, Saxon and Tundle w New Bern w Karolinie Północnej, a moje dochody - choć nie takie znowu wysokie - wystarczają, by sytuować naszą rodzinę w wyższej klasie średniej. W weekendy gram w golfa i pracuję w ogrodzie, preferuję muzykę klasyczną i co rano czytam gazety. Jane, chociaż była kiedyś nauczycielką w szkole podstawowej, niedługo po ślubie zrezygnowała z pracy i poświęciła się wychowaniu trójki naszych dzieci. Prowadzi dom i dba o nasze życie towarzyskie, a jej dumą są albumy ze skrzętnie gromadzonymi fotografiami dokumentującymi historię naszego związku. Dorobiliśmy się murowanego domu z płotkiem ze sztachet i zraszaczami, mamy dwa samochody i jesteśmy członkami zarówno Klubu Rotariańskiego, jak i Izby Handlowej. Od początku naszego małżeństwa oszczędzaliśmy na emeryturę, zmajstrowaliśmy w jego trakcie drewnianą huśtawkę na podwórku za domem, która stoi teraz nieużywana, uczestniczyliśmy w dziesiątkach wywiadówek, regularnie głosowaliśmy i każdej niedzieli chodzimy do kościoła episkopalnego. Mam pięćdziesiąt sześć lat i jestem o trzy lata starszy od żony. Pomimo uczucia, jakim darzę Jane, myślę sobie czasami, że trudno o mniej dobraną od nas parę. Różnimy się pod każdym niemal względem i chociaż przeciwieństwa podobno się przyciągają, to wydaje mi się, że w dzień ślubu to ja dokonałem lepszego wyboru. Jane jest typem człowieka, którym sam zawsze chciałem być. Podczas gdy ja przejawiam tendencje do stoicyzmu i kierowania się logiką, Jane jest spontaniczna i wesoła, a swoją wrodzoną empatią potrafi zjednać sobie każdego. Jest skora do śmiechu i ma wielu przyjaciół. Uświadomiłem sobie niedawno, że większość moich przyjaciół to mężowie przyjaciółek mojej żony, ale to chyba normalne wśród małżeńskich par w naszym wieku. Na szczęście Jane zawsze wybierała przyjaciół, mając na uwadze mnie, i jestem jej za to wdzięczny. Czasami myślę sobie, że gdyby nie ona, wiódłbym żywot pustelnika. To nie wszystko. Zachwyca mnie jeszcze, że Jane w okazywaniu swoich emocji jest jak dziecko. Kiedy jej smutno, płacze, kiedy jest szczęśliwa, śmieje się. Potrafi ją rozbawić nawet jakiś zaskakujący gest czy mina. W takich momentach emanuje z niej jakaś ponadczasowa niewinność i chociaż zaskoczenie jest z definicji niespodziewane, u Jane samo wspomnienie takiego zdarzenia potrafi rozbudzić wesołość nawet wiele lat po fakcie. Czasami, kiedy się zaduma i spytam ją,

o czym tak myśli, ona figlarnym tonem zaczyna mi opowiadać o czymś, o czym dawno już zapomniałem. Nigdy nie przestanie mnie to zachwycać. Jane, choć obdarzona najwrażliwszym z serc, pod wieloma względami jest silniejsza ode mnie. Wartości i przekonania, którymi się kieruje, wywodzą się, jak u większości kobiet z południa, z wiary w Boga i rodzinę; patrzy na świat przez pryzmat czerni i bieli, dobra i zła. Trudne decyzje podejmuje instynktownie - i przeważnie są to decyzje trafne - podczas gdy ja analizuję w nieskończoność niezliczone opcje i często sam siebie zapędzam w kozi róg. No i w odróżnieniu ode mnie Jane rzadko bywa skrępowana. Takie nieprzejmowanie się opinią innych wymaga pewności siebie, której mnie zwykle brakuje i której bardzo jej zazdroszczę. Podejrzewam, że część różnic między nami wynika z warunków, w jakich dorastaliśmy. Jane pochodzi z małego miasteczka, gdzie wychowywała się z trojgiem rodzeństwa pod okiem kochających rodziców, ja urodziłem się i dorastałem w Waszyngtonie, byłem jedynakiem, a moi rodzice - prawnicy rządowi - rzadko wracali z pracy przed siódmą wieczorem. W rezultacie mnóstwo czasu spędzałem w samotności i wciąż najlepiej czuję się w zaciszu swojego gabinetu. Jak już wspomniałem, mamy troje dzieci i chociaż bardzo je kocham, wszystkie są w zasadzie ukształtowane przez moją żonę. Ona je urodziła, ona wychowywała i z nią najbardziej są zżyte. Chociaż żałuję niekiedy, że nie spędzałem z nimi tyle czasu, ile należało, to uspokaja mnie świadomość, że Jane wynagrodziła im z nawiązką niedostatek obecności ojca. Można śmiało powiedzieć, że nasze dzieci wyszły na ludzi bez mojego specjalnego udziału. Są teraz dorosłe i samodzielne, ale jesteśmy szczęśliwi, że tylko syn przeniósł się do innego stanu. Obie córki odwiedzają nas regularnie i żona zawsze trzyma w lodówce ich ulubione potrawy na wypadek, gdyby przyjechały głodne, co jakoś nigdy się nie zdarza. Potrafią za to godzinami rozmawiać z Jane. Anna ma dwadzieścia siedem lat i jest najstarsza. Czarne włosy i ciemne oczy podkreślają jej mroczną naturę. Jako nastolatka przejawiała skłonności do melancholii i przesiadywała wiecznie w swoim pokoju, słuchając posępnej muzyki i pisząc pamiętnik. Była mi wtedy obca; potrafiła przez wiele dni nie odezwać się słowem w mojej obecności, a ja zachodziłem w głowę, czymże to zasłużyłem sobie na takie traktowanie. Wszystko, co powiedziałem, kwitowała pełnym politowania westchnieniem i kręceniem głową, a kiedy pytałem, co ją trapi, patrzyła na mnie tak, jakby nie rozumiała, czego od niej chcę. Moja żona zdawała się nie dostrzegać w jej zachowaniu niczego niezwykłego, mówiła, że to faza dorastania typowa dla młodych dziewcząt, ale przecież z nią Anna rozmawiała. Nieraz, przechodząc obok pokoju Anny, słyszałem, jak ze sobą szepcą, ale kiedy usłyszały moje kroki

za drzwiami, szepty natychmiast cichły. Kiedy później pytałem Jane, o czym dyskutowały, zbywała mnie wzruszeniem ramion i tajemniczym machnięciem ręki, tak jakby jedynym ich celem było utrzymywanie mnie w niewiedzy. Mimo to Anna, jako pierworodna, zawsze była moją ulubienicą. Nie wszystkim bym się do tego przyznał, ale podejrzewam, że ona o tym wie, i ostatnio dochodzę do przekonania, że nawet w tamtych milczących latach darzyła mnie większym uczuciem, niż mi się wydawało. Pamiętam jak nieraz, kiedy ślęczałem w swoim gabinecie nad aktami darowizn albo testamentami, uchylała cicho drzwi i wślizgiwała się na palcach. Snuła się po pokoju, przepatrując grzbiety książek na półkach i sięgając od czasu do czasu po którąś, ale wystarczyło, że się do niej odezwałem, a wychodziła tak samo cicho, jak weszła. Z czasem nauczyłem się nic nie mówić i bywało, że spędzała w moim gabinecie nawet godzinę, przyglądając się, jak nanoszę poprawki na projekty dokumentów. Jeśli na nią zerknąłem, uśmiechała się porozumiewawczo. Wyraźnie bawiła ją ta gra. Nadal nie bardzo rozumiem, na czym polegała, ale zapadła mi w pamięć jak mało co. Anna pracuje w gazecie „Raleigh News and Observer”, ale o ile mi wiadomo, jej marzeniem jest zostać powieściopisarką. W college’u jako przedmiot wiodący wybrała twórcze pisarstwo, a opowiadania, które pisała, były tak samo mroczne jak jej osobowość. Z tych, które przeczytałem, pamiętam jedno. Jego bohaterką była młoda dziewczyna, pracująca jako prostytutka, żeby opiekować się chorym ojcem, który kiedyś ją molestował. Odkładając maszynopis, nie bardzo wiedziałem, co o nim myśleć. Anna jest teraz do szaleństwa zakochana. Zawsze ostrożna i rozważna w swoich wyborach, była również bardzo wymagająca jeśli chodzi o mężczyzn, i na szczęście Keith wygląda mi na faceta, który jej nie skrzywdzi. Chce zostać ortopedą i bije od niego pewność siebie człowieka, którego życie nie rozpieszczało. Jane powiedziała mi, że na pierwszej randce Keith zabrał Annę na plażę pod Fort Macon i puszczali tam latawca. Jeszcze tego samego tygodnia Anna przyprowadziła go do domu. Keith przyszedł w sportowej kurtce, świeżo wykąpany i pachnący wodą kolońską Kiedy ściskaliśmy sobie dłonie, patrzył mi w oczy, i zrobił na mnie wrażenie, mówiąc: „Bardzo miło mi pana poznać, panie Lewis”. Joseph, nasz syn, jest o rok młodszy od Anny. Zawsze nazywał mnie „tatką”, chociaż nikt w naszej rodzinie nie używał nigdy tego określenia, i był czas, że z nim również nie mogłem znaleźć wspólnego języka. Jest ode mnie wyższy i szczuplejszy, chodzi wyłącznie w dżinsach, a kiedy przyjeżdża do nas na Święto Dziękczynienia albo na Boże Narodzenie, je wyłącznie warzywa. Kiedy był nastolatkiem, uważałem go za milczka, ale on tę małomówność zdawał się, podobnie jak to miało miejsce w przypadku Anny, rezerwować

tylko dla mnie. Od innych słyszałem często, że ma poczucie humoru, jednak mnie, jeśli mam być szczery, jakoś nie rzucało się ono w oczy. Ilekroć byliśmy razem, wyczuwałem, że stara się zrobić na mnie wrażenie. Po Jane odziedziczył empatię. Od dziecka obgryzał paznokcie, zamartwiając się o innych, i teraz ledwie je widać. Podpowiadałem mu, żeby studiował biznes albo ekonomię, lecz nie posłuchał mojej rady i poszedł na socjologię. Pracuje teraz w schronisku dla maltretowanych kobiet w Nowym Jorku, ale nie opowiada nam, czym się tam konkretnie zajmuje. Wiem, że dziwią go wybory, których dokonałem w życiu, tak jak mnie dziwią jego wybory, ale pomimo różnic, jakie nas dzielą, to właśnie z Josephem mogę porozmawiać tak, jak zawsze wyobrażałem sobie rozmowy ze swoimi dziećmi, kiedy były jeszcze niemowlętami. Jest bardzo inteligentny, na testach SAT* [SAT - Scholastic Aptitude Test egzamin sprawdzający zdolności naukowe kandydata na studia wyższe] osiągnął prawie maksymalną liczbę punktów, a spektrum jego zainteresowań rozciąga się od historii Środkowego Wschodu po teoretyczne zastosowania geometrii fraktalnej. Jest również szczery - czasami aż do bólu - i nie muszę chyba mówić, że kiedy dochodzi między nami do dyskusji, ten aspekt jego osobowości stawia mnie od razu na straconej pozycji. Chociaż jego nieustępliwość bywa denerwująca, to właśnie w takich momentach jestem szczególnie dumny, że mam takiego syna. Leslie, najmłodsza, studiuje biologię i fizjologię na Wake Forest i zamierza zostać weterynarzem. Zamiast wracać na letnie wakacje do domu, jak to czyni większość studentów, uczęszcza na dodatkowe zajęcia, bo chce wcześniej zrobić dyplom, a popołudniami pracuje na farmie. Jest ze wszystkich naszych dzieci najweselsza, a jej śmiech brzmi zupełnie jak śmiech Jane. Podobnie jak Anna lubiła składać mi wizyty w moim gabinecie, ale w odróżnieniu od siostry najszczęśliwsza była, kiedy poświęcałem jej całą uwagę. Jako dziecko siadała mi na kolanach i ciągnęła za uszy; kiedy podrosła, przychodziła do mnie i opowiadała zasłyszane dowcipy. Na moich półkach stoi mnóstwo prezentów, które od niej dostałem: gipsowe odlewy odcisków jej dłoni, rysunki, naszyjnik z makaronu. Ją najłatwiej było kochać, była pierwsza w kolejce do uścisków i pocałunków rozdzielanych przez dziadków, i bardzo lubiła, zwinięta w kłębek na sofie, oglądać w telewizji romantyczne filmy. Wcale się nie zdziwiłem, kiedy trzy lata temu wybrano ją królową zjazdu absolwentów szkoły średniej, którą ukończyła. Jest też bardzo uczuciowa. Na swoje urodzinowe przyjęcia zapraszała zawsze całą klasę, żeby nikt, broń Boże, nie poczuł się urażony, a pewnego razu, kiedy miała dziewięć lat, przez całe popołudnie chodziła na plaży od ręcznika do ręcznika, bo znalazła w piasku zegarek i chciała go zwrócić właścicielowi. Ze wszystkich moich dzieci ona

przysparzała mi najmniej zmartwień i kiedy nas odwiedza, rzucam wszystko, żeby spędzić z nią czas. Jej energia jest zaraźliwa i przebywając z nią, nie mogę wyjść z podziwu, że jestem taki wniebowzięty. Teraz, kiedy cała trójka wyfrunęła w świat, nasz dom się zmienił. Dawniej ryczała tu muzyka, teraz cisza dzwoni w uszach; dawniej na półce w spiżarni leżało z osiem rodzajów płatków śniadaniowych, teraz tylko jeden zalecany dla osób po pięćdziesiątce. Umeblowanie w sypialniach naszych dzieci nie uległo zmianie, ponieważ jednak usunęliśmy stamtąd wszystkie plakaty i korkowe tablice - jak również wszystko inne, co mówiło o osobowości lokatora - właściwie niczym się teraz między sobą nie różnią. W naszym domu dominuje pustka. Był idealny dla pięciu osób i odkąd trzy ubyły, przywodzi mi na myśl ogromny magazyn wspomnień. Pamiętam, jak tliła się we mnie jeszcze iskierka nadziei, że właśnie ta zmiana w naszym bezpośrednim otoczeniu tak wpłynęła na Jane. Pomijając jednak przyczynę, było dla mnie oczywiste, że się od siebie oddalamy, i im więcej o tym myślałem, tym szersza wydawała mi się dzieląca nas przepaść. Zaczynaliśmy jako młode małżeństwo, zostaliśmy rodzicami - co zawsze uważałem za naturalne i nieuchronne - by po dwudziestu dziewięciu latach stać się obcymi sobie na dobrą sprawę osobami. Byliśmy nadal ze sobą chyba tylko siłą przyzwyczajenia. Praktycznie żyliśmy obok siebie; wstawaliśmy o różnych porach, całe dnie chodziliśmy własnymi ścieżkami i nasze drogi krzyżowały się dopiero Wieczorem, a i ten spędzaliśmy właściwie osobno. Nie bardzo się orientowałem, czym ona się zajmuje, kiedy ja jestem w pracy, i przyznawałem w duchu, że sam też nie wszystko jej mówię. Nie przypominałem sobie, kiedy ostatni raz rozmawialiśmy z Jane, ot tak, jak mąż z żoną. Ale dwa tygodnie po przeoczonej przeze mnie rocznicy ślubu wreszcie do takiej rozmowy doszło. - Wilsonie - zagaiła Jane - musimy porozmawiać. Podniosłem na nią wzrok. Kończyliśmy posiłek, między nami stała butelka wina. - Mhm? - Tak sobie myślę, że może wypadałoby odwiedzić Josepha w Nowym Jorku. - Przecież przyjeżdża na święta. - Do świąt jeszcze dwa miesiące. A skoro tego lata nie mógł do nas wpaść, to może by tak dla odmiany jemu złożyć wizytę. Taka kilkudniowa zmiana klimatu mogłaby wyjść na dobre naszemu związkowi. Niewykluczone, że to właśnie miała na myśli Jane, przedstawiając mi swoją propozycję. Sięgnąłem z uśmiechem po kieliszek. - A wiesz, że to jest pomysł - podchwyciłem. - Ostatni raz byliśmy w Nowym Jorku,

kiedy się tam przeprowadzał. Jane uśmiechnęła się i opuściła wzrok na talerz. - I jeszcze coś. - Tak? - Widzisz, wiem, jaki jesteś zajęty i jak trudno by ci się było wyrwać z pracy... - Parę dni mnie nie zbawi - wpadłem jej w słowo, kartkując już w myślach swój służbowy kalendarz. Nie będzie łatwo, ale da się zrobić. - Kiedy chcesz jechać? - No właśnie... - zawahała się. - Co właśnie? - Wilsonie, daj mi skończyć. - Wzięła głęboki oddech i nie siląc się nawet na ukrywanie znużenia w głosie, podjęła: - Może źle mnie zrozumiałeś, ale ja chciałabym go odwiedzić sama. Zamurowało mnie na chwilę. - Widzę, że się obruszyłeś - zauważyła. - Skąd - zaprzeczyłem czym prędzej. - To przecież nasz syn. Dlaczego miałbym się obruszać? - I żeby udowodnić, że nic mnie to nie obeszło, odkroiłem nożem solidny kawał kotleta. - To kiedy chcesz jechać? - spytałem. - W przyszłym tygodniu. W czwartek. - W czwartek? - Mam już bilet. Wstała i zostawiając niedojedzony posiłek, ruszyła w stronę kuchni. Zauważyłem, że unika mego wzroku, domyśliłem się więc, że chce mi powiedzieć coś jeszcze, tylko nie bardzo wie, jak to ująć. Zostałem przy stole sam. Jane stała przy zlewie i gdybym się odwrócił, zobaczyłbym z profilu jej twarz. - Ale mu zrobisz niespodziankę! - zawołałem z wymuszoną nonszalancją. - Joseph na pewno się ucieszy. Może zabierze cię na jakieś przedstawienie albo gdzieś, jak już tam będziesz. - Może - usłyszałem w odpowiedzi. - Jeśli znajdzie dla mnie czas. Kiedy z odkręcanego kranu trysnęła woda, wstałem i odniosłem do zlewu talerz. Jane milczała. - To będzie udany weekend, zobaczysz - dorzuciłem. Odebrała ode mnie talerz i podstawiła go pod bieżącą wodę. - Och, jeśli już o tym mowa... - zaczęła. - Tak?

- Chciałam tam zostać dłużej niż przez weekend. Zamarłem. - To znaczy jak długo? - Kilka tygodni - odparła. Nie winiłem, rzecz jasna, Jane za kurs, jaki obrało nasze małżeństwo. Podświadomie zdawałem sobie sprawę, że to bardziej moja wina, chociaż dotąd nie bardzo wiem, w czym ta wina leży i jak jest wielka. Od początku małżeństwa miałem świadomość, że nie spełniam oczekiwań żony. Wiem, na przykład, że byłem dla niej za mało romantyczny, w każdym razie nie tak romantyczny, jak jej ojciec w stosunku do jej matki. Tu wypada nadmienić, że teść należał do tego typu mężczyzn, którzy po kolacji godzinami trzymają żonę za rękę albo wracając z pracy, kupują jej bukiecik polnych kwiatów. Jane od dziecka była pod urokiem romansu rozgrywającego się między rodzicami. Nieraz słyszałem, jak rozmawiając przez telefon ze swoją siostrą Kate, zastanawia się na głos, dlaczego mnie tak trudno pojąć, na czym polega romantyczność. Nie w tym rzecz, że nie próbuję, ja po prostu nie mam pojęcia, jak wprawić czyjeś serce w drżenie. W moim rodzinnym domu nie było żadnego obejmowania się i pocałunków bez okazji i często mam trudności z okazywaniem uczuć, zwłaszcza w obecności dzieci. Rozmawiałem kiedyś o tym z ojcem Jane. Poradził mi, żebym napisał do Jane list. „Napisz w nim, że ją kochasz, powiedział, i wymień powody”. Było to dwanaście lat temu. Pamiętam, że próbowałem pójść za jego radą i siedziałem długo z piórem i pustką w głowie nad czystą kartką. W końcu dałem za wygraną. W odróżnieniu od teścia nigdy nie czułem się dobrze, afiszując się ze swoimi uczuciami. Jestem odpowiedzialny, owszem. Wierny, bez wątpienia. Można na mnie polegać, zdecydowanie. Ale romantyzm, przyznaję to z przykrością, jest mi obcy jak rodzenie. Zastanawiam się, czasami, ilu podobnych do mnie mężczyzn chodzi po tym świecie. Zadzwoniłem do Nowego Jorku, ciekaw, jak czuje się tam Jane. Odebrał Joseph. - Cześć, tatku - rzucił od niechcenia. - Cześć. Co u ciebie? - W porządku - odparł. I po długiej przerwie, jakby te słowa nie chciały przejść mu przez gardło, zapytał: - Au ciebie? Przestąpiłem z nogi na nogę. - Pusto tu się jakoś zrobiło, ale radzę sobie. - Zawiesiłem głos. - Jak tam mama? - W porządku. Organizuję jej czas jak mogę, żeby się nie nudziła. - Zakupami i zwiedzaniem? - To też. Ale przeważnie rozmawiamy. Bardzo interesujących rzeczy się dowiaduję.

Zawahałem się. Ciekaw byłem, jakich konkretnie, ale Joseph wyraźnie nie odczuwał potrzeby rozwijania tematu. - Mhm - mruknąłem, siląc się na lekki ton. - Jest gdzieś w pobliżu? - W tej chwili nie. Pobiegła do sklepu. Ale lada chwila powinna wrócić. Ma oddzwonić? - Nie, nie trzeba. Powiedz jej tylko, że dzwoniłem. Gdyby chciała mimo wszystko zadzwonić, to nigdzie już dzisiaj nie wychodzę. - Powtórzę jej - obiecał. I po chwili dorzucił: - Hej, tatku? Chciałem cię o coś zapytać. - Tak? - Naprawdę zapomniałeś o rocznicy ślubu? Wziąłem głęboki wdech. - A tak - bąknąłem. - Zapomniałem. - Jak to możliwe? - Nie wiem. Pamiętałem, że się zbliża, ale kiedy nadszedł ten dzień, zwyczajnie wyleciało mi z głowy. Nie mam nic na swoje usprawiedliwienie. - Ma do ciebie żal - powiedział. - Wiem. W słuchawce zapadła cisza. - A wiesz dlaczego? - spytał po dłuższej chwili milczenia. Nie odpowiedziałem mu, ale chyba wiedziałem. Jane po prostu nie chciała, żebyśmy skończyli jak te podstarzałe małżeństwa, które widywaliśmy czasem, jedząc na mieście, i które zawsze budziły w nas politowanie. Pary te, a jakże, są zwykle wobec siebie bardzo uprzejme; mąż odsuwa żonie krzesło albo pomaga jej zdjąć płaszcz, żona poleca mu jakiś specjał z karty dań. A kiedy podchodzi kelner, jedno doprecyzowuje zamówienie drugiego ze znawstwem nabytym w ciągu wspólnie spędzonych lat - jajecznica niesolona, tost grubiej posmarowany masłem i tym podobne. Ale po złożeniu zamówienia nabierają wody w usta. Sączą drinki, patrzą w okno, czekają w milczeniu na kelnera z tacą. Kiedy ten się zjawia, zamieniają z nim parę słów - na przykład proszą o dolewkę kawy - ale po jego odejściu szybko wycofują się do swoich światków. I przez cały posiłek zachowują się jak obcy sobie ludzie, których przypadek posadził przy tym samym stoliku. Można by pomyśleć, że dotrzymywanie sobie towarzystwa to w ich mniemaniu wysiłek niewart zachodu. Może wyciągam zbyt daleko idące wnioski, może im z tym dobrze, zastanawia mnie tylko, co sprawiło, że tak na siebie zobojętnieli. I kiedy Jane była w Nowym Jorku ni stąd, ni zowąd naszła mnie obawa, że i my

jesteśmy na prostej drodze do takiego finału. Pamiętam, że z duszą na ramieniu czekałem na Jane na lotnisku. Nie było to przyjemne uczucie i odetchnąłem z ulgą, kiedy uśmiechnęła się, przechodząc przez bramkę i kierując w moją stronę. Odebrałem od mej podręczną torbę. - Jak podróż? - spytałem. - Dobrze, dziękuję. Nie wiem, co Joseph widzi w tym Nowym Jorku. Te tłumy, ten hałas. Za żadne skarby nie chciałabym tam mieszkać. - Wszędzie dobrze, ale najlepiej w domu? - Żebyś wiedział - westchnęła. - Ależ jestem zmęczona. - Wyobrażam sobie. Podróże zawsze męczą. Zamilkliśmy na chwilę. Przełożyłem jej torbę do drugiej ręki. - Co tam u Josepha? - spytałem. - Dobrze. Chyba przybrał trochę na wadze od czasu, kiedy ostatnio u nas był. - Żadnych rewelacji poza tym, co mi mówiłaś przez telefon? - Właściwie nie. Może tylko tyle, że dużo pracuje. Zaniepokoił mnie cień smutku w jej głosie. Zastanawiając się, skąd się bierze, zobaczyłem ściskającą się młodą parę. Wyglądali, jakby nie widzieli się od lat. - Cieszę się, że już wróciłaś - powiedziałem. Spojrzała mi w oczy i odwróciła się powoli do taśmy z bagażami. - Wiem. Tak przedstawiały się nasze sprawy przed rokiem. Chciałbym wam oznajmić, że po powrocie Jane z Nowego Jorku wszystko wróciło do normy, ale nie wróciło. Było tak jak przedtem; dni mijały, a my nadal żyliśmy obok siebie. Nie chodzi o to, że Jane była na mnie obrażona, ale szczęśliwa też nie była, a ja, chociaż miałem najlepsze chęci, nie potrafiłem temu zaradzić. Wyglądało to tak, jakby nie wiedzieć kiedy wyrósł między nami mur. Późną jesienią, trzy miesiące po przeoczonej rocznicy, byłem już tak niespokojny o nasz związek, że postanowiłem porozmawiać z jej ojcem. Już widzę wasze zdumione miny, ale trzeba znać Noaha Calhouna, żeby zrozumieć, dlaczego właśnie do niego wybrałem się tamtego dnia. Przed blisko jedenastu laty, w czterdziestym szóstym roku małżeństwa, Noah przeniósł się wraz z żoną Allie do domu spokojnej starości w Creekside. Chociaż dzielili kiedyś łoże, Noah sypia teraz sam i nie zdziwiło mnie, kiedy nie zastałem go w pokoju. Odwiedzałem go często i wiedziałem, że większą część dnia spędza na ławeczce nad stawem. Podszedłem do okna, żeby upewnić się,

czy i teraz tam siedzi. Nawet z tej odległości rozpoznałem go bez trudu; kępki siwych włosów poddające się lekkim podmuchom wiatru, przygarbiona sylwetka, jasnoniebieski blezer, który ostatnio

zrobiła

munadrutachKate.Osiemdziesięciosiedmioletni,schorowanyczłowiekodłoniach powykręcanych przez artretyzm. Nosił zawsze przy sobie fiolkę z pastylkami nitrogliceryny i cierpiał na raka prostaty, ale lekarzy najbardziej niepokoił stan jego psychiki. Zaprosili kiedyś mnie i Jane do gabinetu, kazali usiąść. Sądząc po ich minach, sprawa była poważna. Poinformowali nas, że Noah miewa omamy i to się nasila. Nie chciało mi się wierzyć. Byłem przekonany, że znam go lepiej niż inni, a już na pewno lepiej niż lekarze. Był moim najlepszym, zaraz po Jane, przyjacielem, i kiedy zobaczyłem teraz jego samotną postać, zrobiło mi się żal tego człowieka, który tyle utracił. Wdowcem był od pięciu lat, chociaż cynicy powiedzieliby, że jego małżeństwo skończyło się o wiele dawniej. Allie w ostatnich latach życia cierpiała na Alzheimera, a każdy chyba przyzna, że to iście szatańska choroba. Dezintegruje człowieka powoli, odziera z człowieczeństwa. Bo czymże jesteśmy bez wspomnień, bez marzeń? Obserwowanie postępów choroby przypomina oglądanie puszczonego w zwolnionym tempie filmu, którego akcja zmierza ku nieuchronnej tragedii. Odwiedzanie Allie było bolesne i dla Jane, i dla mnie. Jane chciała zapamiętać matkę, jaką była kiedyś. Rozumiałem to i nigdy nie nalegałem na wizyty w Creekside. Wolę nie myśleć, co przeżywał w tamtym okresie Noah. Ale to już zupełnie inna historia. Wyszedłem z jego pokoju i ruszyłem przez dziedziniec. Poranek był chłodny, nawet jak na jesień. Liście połyskiwały w skośnych promieniach słońca, w powietrzu unosił się zapach dymu z komina. Pamiętałem, że to była ulubiona pora roku Allie, i podchodząc do Noaha, już z daleka wyczuwałem, jaki samotny się teraz czuje. Jak zwykle karmił łabędzicę. Zatrzymałem się za nim i postawiłem na ziemi torbę z trzema bochenkami chleba Wonder Bread. Noah prosił mnie, żebym jadąc w odwiedziny, zawsze mu go kupował. - Witaj, Noahu - powiedziałem. Wypadałoby, żebym zwracał się do niego „tato”, jak Jane do mojego ojca, ale nie potrafiłem jakoś się przemóc, zresztą Noahowi było to chyba obojętne. Obejrzał się. - Witaj, Wilsonie - powiedział. - Dzięki, że wpadłeś. Położyłem dłoń na jego ramieniu. - Jak leci? - Mogłoby lepiej - odparł. A potem z przewrotnym uśmieszkiem dorzucił: - Ale gorzej

też by mogło. To był nasz tradycyjny powitalny dialog. Noah poklepał zapraszająco ławkę obok. Usiadłem i spojrzałem na staw. Pływające po nim Uście przypominały kalejdoskop. W gładkiej jak lustro powierzchni odbijało się bezchmurne niebo. - Przyjechałem, żeby cię o coś zapytać - zagaiłem. - Tak? - Mówiąc to, Noah oderwał i rzucił do wody kawałek chleba. Łabędzica wyłowiła go wprawnym ruchem dzioba i połknęła, prostując długą szyję. - Chodzi o Jane. - Co tam u niej? - Dobrze. - Kiwnąłem głową i poprawiłem się na ławce. - Wybiera się do ciebie. Mogłem śmiało to powiedzieć, nie ryzykując, że skłamię. Odwiedzaliśmy go bardzo często, czasami razem, czasami osobno. Ciekaw byłem, czy rozmawiają o mnie, kiedy ona wpada tu sama. - A dzieci? - U nich też wszystko dobrze. Anna pisze artykuły do gazety, a Joseph znalazł sobie wreszcie nowe mieszkanie. Chyba w Queens, w każdym razie niedaleko stacji metra. Leslie w ten weekend jedzie z przyjaciółmi na biwak w góry. Mówi, że jest najlepszą studentką na swoim roku. Noah, nie odrywając oczu od łabędzicy, pokiwał głową. - Szczęściarz z ciebie, Wilsonie - powiedział. - Chyba zdajesz sobie sprawę, jaki z ciebie szczęściarz, że wszyscy troje wyrośli na takich wspaniałych ludzi. - Zdaję - mruknąłem. Zamilkliśmy. Z bliska widziałem wyraźnie głębokie zmarszczki na jego twarzy i żyły pulsujące pod cienką skórą dłoni. Wokół nie było żywego ducha, chłód zniechęcał pensjonariuszy do spacerów. - Zapomniałem o naszej rocznicy ślubu - powiedziałem. - O? - Dwudziestej dziewiątej - dodałem. - Mmm. Słyszałem za plecami szelest suchych liści poruszanych wiatrem. - Martwię się o nas - przyznałem w końcu. Noah spojrzał na mnie. W pierwszej chwili myślałem, że zapyta, dlaczego się martwię, ale on przyjrzał mi się tylko spod przymrużonych powiek. Potem przeniósł wzrok na staw, rzucił łabędzicy kolejny kawałek chleba i odezwał się miękkim, niskim barytonem, w

którym pobrzmiewał południowy akcent. - Pamiętasz, jak czytałem Allie, kiedy zachorowała? - Pamiętam - odparłem. Jak mógłbym zapomnieć? Czytał jej na głos swój pamiętnik z czasów, kiedy oboje byli jeszcze młodzi, pamiętnik opisujący historię rodzącej się między nimi miłości. I bywało, że słuchając go, Allie, pomimo spustoszeń poczynionych przez Alzheimera ożywiała się nieco. Nie trwało to zwykle długo - a w miarę postępowania choroby w ogóle ustało - ale kiedy się zdarzało, poprawa stanu zdrowia Allie była na tyle znacząca, że do Creekside przyjeżdżali specjaliści z Chapel Hill zaintrygowani owym fenomenem. Nie ulegało wątpliwości, że to czytanie pomaga czasem Allie. Ale dlaczego się tak dzieje, nie mogli dociec. - A wiesz, dlaczego to robiłem? - spytał Noah. Splotłem dłonie na kolanach. - Chyba wiem. To pomagało Allie. No i obiecałeś jej. - Tak - westchnął - to też prawda. - Przerwał na chwilę i słychać było tylko jego świszczący oddech przywodzący na myśl dźwięk starego akordeonu. - Ale to nie był jedyny powód. Robiłem to również dla siebie. Mało kto wtedy o tym wiedział. Urwał, ale wyczuwałem, że jeszcze nie skończył, milczałem więc. W ciszy, jaka zapadła, łabędzica przestała krążyć po stawie i podpłynęła bliżej brzegu. Nie Ucząc czarnej plamki wielkości srebrnego dolara, była biała jak śnieg. Kiedy się przed nami zatrzymała, Noah podjął: - Wiesz, co najbardziej utkwiło mi w pamięci? - spytał. Byłem pewien, że ma na myśli te rzadkie dni, kiedy Allie go poznawała. Pokręciłem głową. - Nie. - Zakochiwanie się - powiedział. - To najlepiej pamiętam. W jej dobrych dniach było tak, jakbyśmy zaczynali wszystko od początku. - Uśmiechnął się. - To mam właśnie na myśli, mówiąc, że robiłem to dla siebie. Czytając jej, miałem wrażenie, że się znowu do niej zalecam, bo ona czasami, ale tylko czasami, znowu się we mnie zakochiwała, tak jak przed laty. A to najcudowniejsze uczucie na świecie. Eu ludziom dana jest taka szansa? Mieć kogoś kochanego, kto po wielekroć się w tobie zakochuje? Noah nie oczekiwał chyba ode mnie odpowiedzi, no i się nie doczekał. Jeszcze przez godzinę gawędziliśmy o dzieciach i jego stanie zdrowia. O Jane ani Allie już nie wspominaliśmy. Jednak wracając do domu, myślałem o naszej wcześniejszej rozmowie. Wbrew obawom lekarzy Noah sprawiał wrażenie bardziej sprawnego umysłowo niż zwykle. Nie tylko wiedział, że przyjadę, ale również domyślał się powodu mojej wizyty. I w typowy dla południowców okrężny sposób podsunął mi rozwiązanie mojego problemu.

Już wiedziałem, co mam robić.

ROZDZIAŁ DRUGI Musiałem zacząć na nowo zabiegać o względy mojej żony. Nic prostszego, pomyślicie? W czym problem? Fakt, sytuacja, z jakiej startowałem, upraszczała w pewnym sensie sprawę. Mieszkaliśmy przecież z Jane pod jednym dachem i po trzydziestu spędzonych wspólnie latach nie musieliśmy zaczynać od zera. Mogliśmy sobie darować historie swoich rodzin, zabawne incydenty z dzieciństwa, pytania o źródło utrzymania i dociekanie, czy pokrywają się cele, jakie sobie w życiu postawiliśmy. Co więcej, niespodzianki, które w początkowych stadiach znajomości ludzie zwykli trzymać w rękawie, w naszym przypadku ujrzały już światło dzienne. Dla mojej żony nie było już, na przykład, tajemnicą, że chrapię, a więc siłą rzeczy odpadało mi ukrywanie tego przed nią. Ja, ze swej strony, widziałem ją chorą na grypę, i nie robił już na mnie wrażenia widok jej włosów, kiedy wstaje rano. Zakładałem,żeuwzględniająctegotypupraktyczneułatwienia,zponownym rozkochaniem w sobie Jane nie powinienem mieć większych kłopotów. Wystarczy po prostu odtworzyć to, co było między nami w początkowym okresie naszego związku, tak jak to zrobił Noah, czytając Allie na głos swój pamiętnik. Jednak zastanawiając się nad wyborem odpowiedniej taktyki, zacząłem sobie powoli uświadamiać, że właściwie nie wiem, co ona wtedy we mnie widziała. Chociaż mam się za człowieka odpowiedzialnego, nie jest to raczej cecha charakteru, która pociągałaby w tamtych czasach kobiety. Należałem mimo wszystko do pokolenia wyżu demograficznego, pokolenia luzaków i egoistów. Po raz pierwszy zobaczyłem Jane w roku tysiąc dziewięćset siedemdziesiątym pierwszym. Miałem wówczas dwadzieścia cztery lata, byłem na drugim roku prawa na Duke University i uchodziłem za poważnego studenta. Żaden z kolegów z roku nie wytrzymał ze mną na stancji dłużej niż przez jeden semestr, bo często uczyłem się do późna przy zapalonym świetle. Moi byli współlokatorzy postrzegali college jako świat weekendów poprzedzielanych nudnymi zajęciami, dla mnie natomiast college był furtką do przyszłości. Byłem poważny, przyznaję, ale nieśmiałość pierwsza zarzuciła mi Jane. Poznaliśmy się w sobotni poranek w kawiarni na mieście. Był początek listopada, a ponieważ nawiązałem ostatnio współpracę z międzyuczelnianym periodykiem naukowym „Law Review”, musiałem przy siąść fałdów, żeby nie opuścić się z tego powodu w nauce. Wybrałem tę kawiarnię, wychodząc z założenia, że nie spotkam tam raczej żadnych znajomych i będę mógł w spokoju posiedzieć nad książkami. Kelnerką, która podeszła do mojego stolika, żeby przyjąć

zamówienie, była Jane, i do dziś mam ten moment żywo przed oczami. Pamiętając jej ciemne włosy związane w koński ogon i czekoladowe oczy pięknie się komponujące z lekko oliwkową cerą. Była w niebieskiej sukience i granatowym fartuszku i oczarował mnie niewymuszony uśmiech, którym mnie obdarzyła jakby z wdzięczności, że wybrałem stolik w jej rewirze. Kiedy spytała, co podać, wychwyciłem w jej głosie południowy akcent charakterystyczny dla wschodniej Karoliny Północnej. Nie wiedziałem jeszcze, że w końcu umówimy się na kolację, ale wróciłem tam nazajutrz i zająłem ten sam stolik. Uśmiechnęła się do mnie, kiedy przy nim siadałem, i nie zaprzeczę, pochlebiło mi, że mnie zapamiętała. Te weekendowe wizyty w kawiarni trwały już miesiąc, a my nie zaczęliśmy jeszcze rozmawiać, nie znaliśmy nawet swoich imion, wkrótce jednak zauważyłem, że ilekroć ona podchodzi do mojego stolika z dolewką kawy, tracę poczucie rzeczywistości. Nie wiem czemu, ale kojarzyła mi się zawsze z zapachem cynamonu. Nie będę ukrywał, że jak na młodego mężczyznę nie czułem się zbyt swobodnie w kontaktach z płcią przeciwną. W szkole średniej ani nie uprawiałem żadnego sportu, ani nie udzielałem się w samorządzie uczniowskim, a były to grupy cieszące się największym wzięciem. Grałem dobrze w szachy i założyłem klub, który w końcu rozrósł się do jedenastu członków. Niestety, nie było wśród nich ani jednej dziewczyny. Już w trakcie studiów, mimo braku doświadczenia, udało mi się umówić z kilkoma pannami i spędzić z każdą miły wieczór. Ponieważ jednak postanowiłem sobie nie angażować się w poważniejsze związki, dopóki nie będę do tego przygotowany finansowo, nie nawiązywałem z żadną z tych dziewcząt bliższej znajomości i szybko o nich zapominałem. Ale po wyjściu z kawiarni niejednokrotnie przyłapywałem się na tym, że myślę o kelnerce z końskim ogonem, a przytrafiało mi się to w najmniej spodziewanych momentach. Nieraz w czasie zajęć wyobrażałem sobie, że sunie w swoim granatowym fartuszku przez salę wykładową i rozdaje studentom karty dań. Te sny na jawie wprawiały mnie w zakłopotanie, ale pomimo starań, nie potrafiłem się od nich opędzić. Nie wiem, czym by się to wszystko skończyło, gdyby ona nie przejęła w końcu inicjatywy. Większość tego poranka przesiedziałam z nosem w książce, okadzany papierosowym dymem napływającym od sąsiednich stolików. Nie zauważyłem nawet, kiedy zaczęło padać. Był to zimny, zacinający deszcz, burza, która nadciągnęła od gór. Rzecz jasna, przewidując taki scenariusz, przezornie zabrałem parasol. Kiedy podeszła do mojego stolika, podniosłem na nią wzrok, pewien, że chce mi dolać kawy, ale ona trzymała fartuszek pod pachą Rozwiązała wstążkę i włosy spłynęły kaskadą na

ramiona. - Nie odprowadziłbyś mnie do samochodu? - spytała. - Zauważyłam, że masz parasol, a nie chciałabym zmoknąć. Takiej prośbie nie sposób było odmówić. Zebrałem swoje rzeczy, pchnąłem drzwi, przepuściłem ją przodem i ruszyliśmy ramię w ramię przez głębokie kałuże. Kiedy w strugach deszczu przecinaliśmy ulicę, powiedziała mi, jak ma na imię i że studiuje w Meredith, college’u dla dziewcząt. Dodała jeszcze, że jej wiodącym przedmiotem jest angielski i po uzyskaniu dyplomu chce uczyć w szkole podstawowej. Wybąkałem coś w odpowiedzi, koncentrując się głównie na trzymaniu nad nią parasola. Kiedy dotarliśmy do jej samochodu, ona, zamiast szybko do niego wsiąść, odwróciła się do mnie. - Nieśmiały jesteś - stwierdziła. Nie bardzo wiedziałem, co odpowiedzieć, i to chyba wyczytała z mojej miny, bo roześmiała się. - Spokojnie, Wilsonie. Tak się składa, że lubię nieśmiałych. Powinno mnie było wtedy zastanowić, skąd zna moje imię, ale nie zastanowiło. Stałem, patrzyłem, jak makijaż spływa jej z deszczem po policzkach, a po głowie tłukła mi się tylko jedna myśl: nigdy w życiu nie widziałem piękniejszej dziewczyny. Moja żona nadal jest piękna. Oczywiście jej uroda jest teraz stonowana, dojrzalsza, Skórę ma delikatną, ale już nie tak gładką jak niegdyś. Jej biodra się wypełniły, brzuch trochę zaokrąglił, ale wciąż czuję to coś, patrząc, jak rozbiera się w sypialni. Ostatnio rzadko się kochamy, a jeżeli już, to nie ma w tym dawnej spontaniczności i namiętności. Ale nie tych zbliżeń brakowało mi najbardziej. Tęskniłem za dawno wygasłym pożądaniem w oczach Jane, za zwyczajnym dotykiem albo gestem, który świadczyłby o tym, że pragnie mnie tak samo jak ja jej. Za czymś, czymkolwiek, co dałoby mi pewność, że jestem dla niej kimś specjalnym. Ale jak to wszystko wskrzesić? - zastanawiałem się. Owszem, wiedziałem, że muszę zdobywać Jane na nowo, ale zdawałem sobie również sprawę, że nie będzie to takie łatwe, jak mi się z początku wydawało. Istniejąca między nami zażyłość, mało że nie ułatwiała - na co z początku tak Uczyłem - to wręcz utrudniała mi zadanie. Nasze rozmowy przy kolacji były, na przykład, nacechowane rutyną. Po konsultacji z Noahem, przez kilka tygodni wracałem codziennie z pracy z nowym obmyślonym w biurze tematem do wieczornej konwersacji, który w praktyce okazywał się wymuszony, szybko się wyczerpywał i nim się obejrzeliśmy, rozmowa znowu schodziła na dzieci lub kentów i pracowników mojej kancelarii. Zaczynałem sobie uświadamiać, że nasze życie już od dawna

biegnie utartymi koleinami, a w takiej sytuacji nie ma mowy o odnowieniu namiętności w jakiejkolwiek postaci. Przez te wspólnie spędzone lata każde z nas wypracowało sobie własną metodę dopasowywania się do trybu życia drugiego. Na początku małżeństwa całe dnie - z wieczorami i weekendami włącznie - przesiadywałem w firmie, żeby mnie tam zauważono i kiedy przyjdzie odpowiedni czas, uznano za godnego przyjęcia na partnera. Nigdy nie wykorzystywałem w całości przysługujących mi urlopów. Może trochę przesadzałem w tej swojej determinacji przypodobania się Ambr/emu i Saxonowi, ale rodzina się powiększała i wolałem nie ryzykować. Teraz zdaję sobie sprawę, że pogoń za sukcesem w połączeniu z moją wrodzoną powściągliwością coraz bardziej oddalały mnie od żony i dzieci i doszło w końcu do tego, że we własnym domu traktowany byłem jak, nie przymierzając, gość. Podczas gdy ja egzystowałem w swoim własnym światku, Jane miała pełne ręce roboty przy dzieciach. Tym pełniejsze, im bardziej rosły ich potrzeby i wymagania. Nie ukrywam, było kilka takich lat, kiedy częściej jadaliśmy kolacje osobno niż razem, i chociaż od czasu do czasu przychodziło mi do głowy, że nie powinno tak być, nie robiłem nic, żeby ten stan rzeczy zmienić. Może przywykliśmy do takiego życia? W każdym razie, nawet kiedy dzieci wyfrunęły już w świat, my nadal nie potrafiliśmy zasypać szczelin, jakie między nami powstały. Martwiło mnie to, lecz wszelka próba odejścia od rutyny była jak drążenie tunelu łyżeczką do herbaty. Nie twierdzę, że nie próbowałem. W styczniu, na przykład, kupiłem książkę kucharską i zabrałem się do przyrządzania wieczornych sobotnich posiłków dla nas dwojga; zaznaczę tu, że niektóre były całkiem oryginalne i smaczne. Oprócz regularnych wizyt na polu golfowym, poświęcałem teraz trzy poranki w tygodniu na długie spacery po okolicy, żeby zrzucić trochę kilogramów. Zaglądałem też do księgarni i długo buszowałem po półkach w dziale poradników, szukając tam podpowiedzi, co by tu jeszcze. Co doradzali eksperci od odświeżania małżeństw? Przede wszystkim skoncentrować się na czterech „U” - uwaga, uznanie, uczucie i uwodzenie. Pamiętam, że pomyślałem sobie „to jest to”, i skierowałem swoje wysiłki na te cztery obszary. Każdego wieczoru, zamiast zaszywać się w gabinecie, spędzałem więcej czasu z Jane, często prawiłem jej komplementy, a kiedy opowiadała mi, co robiła w ciągu dnia, słuchałem uważnie i w stosownych chwilach kiwałem głową, żeby nie miała wątpliwości, że naprawdę słucham. Nie łudziłem się, że te działania naprawcze w cudowny sposób wskrzeszą w niej namiętność do mnie ani że moja taktyka przyniesie natychmiastowe rezultaty. Zdawałem sobie sprawę, że skoro oddalanie się od siebie trwało dwadzieścia dziewięć lat, to tych kilka tygodni wzmożonego wysiłku jest tylko wstępem do długiego procesu ponownego zbliżania.

Ale chociaż zauważałem pewne postępy, zanosiło się, że proces ten będzie dłuższy, niż się spodziewałem. Późną wiosną doszedłem do wniosku, że drobne zmiany w życiu codziennym trzeba poprzeć czymś jeszcze, jakimś zdecydowanym posunięciem, które uświadomiłoby Jane, że jest nadal, i zawsze będzie, najważniejszą osobą w moim życiu. I pewnego wieczoru, przeglądając album rodzinny, doznałem olśnienia. Nazajutrz wstałem pełen energii i dobrych intencji. Przygotowany na to, że mój plan trzeba będzie wprowadzać w życie dyskretnie i metodycznie, zacząłem od wynajęcia skrytki pocztowej. I na tym musiałem na razie poprzestać, bo właśnie wtedy Noah dostał wylewu. Nie był to jego pierwszy, ale, jak dotąd, najpoważniejszy. Przeleżał blisko osiem tygodni w szpitalu i w tym czasie cała uwaga mojej żony skupiała się na nim. Odwiedzała go codziennie, a wieczorami była zbyt zmęczona i przybita, żeby dostrzegać moje próby odświeżenia naszego związku. Noah wrócił w końcu do Creekside i wkrótce znowu karmił łabędzicę na stawie, ale to zdarzenie uświadomiło nam chyba, jak niewiele czasu mu zostało. Jane często płakała, a ja pocieszałem ją i podnosiłem na duchu, jak umiałem. Ze wszystkich starań, jakie podejmowałem tamtego roku, to chyba najbardziej ją ujęło. Albo chciała mi się odwdzięczyć za troskę, jaką jej okazywałem, albo owocowały moje kilkumiesięczne zabiegi, w każdym razie zaobserwowałem, że znowu zaczyna się do mnie odnosić ciepło i serdecznie. Nie zdarzało się to może często, ale obudziło we mnie nadzieję, że sprawy idą ku lepszemu. Na szczęście stan zdrowia Noaha stopniowo się poprawiał. Skończył się lipiec, zaczął sierpień, zbliżała się następna po tamtej przeoczonej przeze mnie rocznica ślubu. Dzięki długim spacerom po okolicy, które od jakiegoś czasu regularnie uprawiałem, straciłem dobre parę kilo, weszło mi też w zwyczaj zaglądanie codziennie do skrytki pocztowej i wyjmowanie z niej zamówionych pozycji. Nad swoim specjalnym projektem pracowałem wyłącznie w biurze, żeby Jane niczego się nie domyśliła. Ponadto, postanowiłem wziąć dwutygodniowy najdłuższy z dotychczasowych - urlop z okazji naszej trzydziestej rocznicy, żeby spędzić ten czas z Jane. Mając wciąż w pamięci swoją zeszłoroczną wpadkę, chciałem, żeby ta rocznica na długo zapadła jej w pamięć. W piątek, piętnastego sierpnia, w mój pierwszy wieczór na urlopie i dokładnie na osiem dni przed rocznicą, wydarzyło się coś, czego ani ja, ani Jane nigdy nie zapomnimy. Relaksowaliśmy się w salonie. Ja czytałem, zagłębiony w swoim ulubionym fotelu, biografię Teodora Roosevelta, Jane przeglądała jakiś katalog. Nagle do domu wpadła Anna.

Mieszkała jeszcze w New Bern, ale wpłaciła już zaliczkę na mieszkanie w Raleigh i za dwa tygodnie mieli się tam przeprowadzić z Keithem, który rozpoczynał pierwszy rok stażu w Duke Medical School. Pomimo upału ubrana była na czarno. W każdym uchu miała po dwa kolczyki, a kolor szminki wydał mi się przynajmniej o dwa odcienie za ciemny. Zdążyłem już jednak przywyknąć do jej upodobania do gotyku. Kiedy usiadła naprzeciwko nas, znowu stwierdziłem, że jest bardzo podobna do matki. Była zarumieniona i wyłamywała sobie nerwowo palce. - Mamo, tato - zaczęła - mam wam coś do zakomunikowania. Jane usiadła prosto i odłożyła katalog. Widocznie zorientowała się po głosie Anny, że to coś poważnego. Anna ostatni raz zachowywała się w ten sposób, kiedy oznajmiała nam, że przeprowadza się do Keitha. Wiem, wiem. Ale była dorosła. Co ja mogłem? - O co chodzi, kochanie? - spytała Jane. Anna przeniosła wzrok z Jane na mnie i z powrotem na Jane, po czym wzięła głęboki oddech i powiedziała: - Wychodzę za mąż. Już dawno podejrzewałem, że dzieci sapo to, by wbijać w dumę i zaskakiwać swoich rodziców, i oświadczenie Anny tylko mnie w tym podejrzeniu utwierdziło. W zasadzie zaskakujące jest wszystko, co wiąże się z posiadaniem dzieci. Panuje powszechne przekonanie, że najtrudniejszy jest pierwszy rok małżeństwa, ale w naszym przypadku to się nie sprawdziło. Najtrudniejszym nie był też siódmy rok, rzekomo kryzysowy. Nie, dla nas największym wyzwaniem - nie Ucząc tych kilku ostatnich - były lata, w których na świat przychodziły nasze dzieci. Niektórzy, zwłaszcza ci, którzy dopiero przygotowują się do roli rodziców, wyobrażają sobie pierwszy rok życia dziecka jako sielankę z gaworzącym słodko dzidziusiem i uśmiechniętymi, rozanielonymi rodzicami. Moja żona do dzisiaj nazywa ten okres „znienawidzonymi latami”. Mówi to oczywiście z przymrużeniem oka, ale podejrzewam, że podobnie jak ja, nie chciałaby przeżywać ich ponownie. Zaś pod słowem „znienawidzone” Jane rozumie, co następuje: zdarzały się takie chwile, kiedy nienawidziła praktycznie wszystkiego. Nienawidziła swojego wyglądu i samo poczucia. Nienawidziła kobiet, których nie bolą piersi i które mieszczą się bez problemu w starych ubraniach. Nienawidziła tłustej cery i pryszczy przypominających do złudzenia trądzik wieku dojrzewania. Ale w największe rozdrażnienie wpędzał ją brak snu, i dostawała białej gorączki, słuchając opowieści o niemowlętach, które przesypiają smacznie całe noce.

Na dobrą sprawę nienawidziła każdego, komu udawało się przespać jednej nocy więcej niż trzy godziny z rzędu, i podejrzewam, że nienawidziła również mnie za rolę, jaką w tym wszystkim odgrywam. Siłą rzeczy nie mogłem karmić piersią, a ponieważ ciężko pracowałem w swojej kancelarii, musiałem się czasem przespać w pokoju gościnnym, żeby następnego dnia nie paść w biurze na nos. Jestem pewien, że intelektualnie to rozumiała, ale często nie było tego po niej widać. - Dzień dobry - witałem ją, dajmy na to, Medy słaniając się na nogach, wchodziła rano do kuchni. - Jak minęła noc? Zamiast odpowiedzieć, fukała tylko z irytacją i sięgała po dzbanek z kawą. - Często wstawałaś? - pytałem ostrożnie. - Ty byś tygodnia nie wytrzymał. Jak na zawołanie zaczynało płakać dziecko. Jane zgrzytała zębami, odstawiała z hukiem kubek z kawą i z miną cierpiętnicy, która nie rozumie, za co Bóg ją tak doświadcza, wybiegała z kuchni. Z czasem zmądrzałem i przestałem się do niej w ogóle odzywać. Tak było bezpieczniej. Faktem jest również, że pojawienie się dziecka zmienia w zasadniczy sposób podstawy funkcjonowania związku małżeńskiego. Nie jesteście już tylko mężem i żoną, stajecie się również matką i ojcem, i jak nożem uciął znika miejsce na wszelką spontaniczność. Chcecie zjeść kolację na mieście? Musicie uprosić jej rodziców, żeby posiedzieli przy dziecku albo zorganizować jakąś opiekunkę. W kinie wyświetlają nowy film? Przez rok nie byliśmy na żadnym. Jakiś wypad za miasto w weekend? Nawet przez myśl nam to nie przeszło. Nie mieliśmy w ogóle czasu na to wszystko, co kiedyś pomogło nam się w sobie zakochać - na spacery, rozmowy, na bycie sam na sam - i oboje ciężko to znosiliśmy. Ale najbardziej dał się nam we znaki pierwszy rok. Kiedy pytają mnie, jak to jest być rodzicem, odpowiadam, że nie ma trudniejszego sprawdzianu, ale w zamian człowiek dowiaduje się, co to znaczy bezwarunkowa miłość. Wszystko, co robi dziecko, wydaje się rodzicom czymś najcudowniejszym. Nigdy nie zapomnę dni, kiedy każde z moich dzieci po raz pierwszy się do mnie uśmiechnęło. Pamiętam, jak klaskałem i jak łzy płynęły Jane po policzkach, kiedy nasze maluchy stawiały pierwsze kroczki. Nic nie wprawia w taką euforię, jak trzymanie na rękach śpiącego dzidziusia i zachodzenie w głowę, jak to możliwe, żeby nam aż tak na nim zależało. Tamte chwile do tego stopnia wryły mi się w pamięć, że przypominam je sobie teraz z najdrobniejszymi szczegółami. Wszelkie problemy - choć tyle tu o nich rozprawiam - są tylko odległymi mglistymi obrazami, które wydają się bardziej wspomnieniem sennego koszmaru niż rzeczywistością. Nie, nie ma niczego takiego, co

dałoby się porównać z posiadaniem dzieci, i pomimo trudności, z którymi musieliśmy się kiedyś borykać, jestem szczęśliwy, że udało nam się stworzyć taką rodzinę. Ale, jak już powiedziałem, życie nauczyło mnie, że trzeba być przygotowanym na niespodzianki. Jane zerwała się z piskiem z sofy i porwała Annę w objęcia. Oboje bardzo lubiliśmy Keitha. Kiedy złożyłem Annie gratulacje i też ją uścisnąłem, uśmiechnęła się tajemniczo. - Och, kochanie - powtórzyła Jane - to cudownie... Jak ci się oświadczył? Kiedy? Chcę wszystko usłyszeć... Pokaż pierścionek... Ten grad pytań urwał się nagle, kiedy Anna zaczęła kręcić głową. Mojej żonie zrzedła mina. - To nie będzie ślub, o jakim myślisz, mamo - powiedziała Anna. - Żyjemy już ze sobą i żadne z nas nie chce robić z tego wielkiego halo. Nie potrzebujemy nowego miksera ani salaterki. Mnie jej słowa nie zaskoczyły. Anna, jak już wspomniałem, zawsze wszystko robiła po swojemu. - Och... - zaczęła Jane, ale zanim zdążyła powiedzieć więcej, Anna wzięła ją za rękę. - I coś jeszcze, mamo. Coś ważnego. Popatrywała niepewnie to na mnie, to na Jane. - Chodzi o to... no, wiecie sami, jak jest z dziadkiem, prawda? Kiwnęliśmy głowami. Anna, jak wszystkie moje dzieci, była bardzo przywiązana do Noaha. - Ten wylew i w ogóle... byliśmy u niego i Keith jest dziadkiem zachwycony... - Urwała. Jane ścisnęła ją ponaglająco za rękę. - No więc, chcemy się pobrać, dopóki on jest w miarę zdrowy, a przecież nie wiadomo, ile czasu mu jeszcze zostało. Zastanawialiśmy się nad możliwymi datami, i biorąc pod uwagę to, że Keith za dwa tygodnie rozpoczyna ten staż w Duke i że ja tam z nim jadę, i że zdrowie dziadka... no więc, chcielibyśmy się dowiedzieć, czy nie będziecie mieli nic przeciwko, jeśli... Zawiesiła głos i zatrzymała wreszcie wzrok na Jane. - Tak? - szepnęła Jane. Anna wzięła głęboki oddech. - Chcielibyśmy wziąć ślub w przyszłą sobotę. Wargi Jane ułożyły się w małe okrąglutkie O. Anna mówiła dalej, wyraźnie zdeterminowana, żeby wyrzucić z siebie wszystko, zanim jej przerwiemy. - Wiem, że to wasza rocznica ślubu i, oczywiście, nie obrazimy się, jeśli powiecie „nie”, ale pomyśleliśmy sobie, że to by był wspaniały sposób uhonorowania was obojga. Za wszystko, co dla siebie zrobiliście, za wszystko, co zrobiliście dla mnie. To chyba najlepszy sposób. Od razu mówię, że myślimy o czymś kameralnym, ślub cywilny i ewentualnie kolacja

w rodzinnym gronie. Nie chcemy żadnych prezentów ani ekstrawagancji. Co wy na to? Zerknąłem na Jane. Jej mina mówiła sama za siebie.

ROZDZIAŁ TRZECI My też krótko byliśmy narzeczeństwem. Po skończeniu prawa rozpocząłem pracę w kancelarii Ambry’ego i Saxona. Josłiua Tundle nie był jeszcze wtedy partnerem, lecz takim samym jak ja szeregowym prawnikiem i miał gabinet naprzeciwko mojego. Pochodził z Pollocksville - małej osady dwadzieścia kilometrów na południe od New Bern - ukończył prawo na East Carolina University i w pierwszym roku mojej pracy w firmie pytał mnie często, jak adaptuję się do życia w małym miasteczku. Nie ukrywałem przed nim, że nie tak wyobrażałem sobie swoją karierę zawodową. Będąc na studiach, zakładałem, że podejmę pracę w wielkim mieście jak moi rodzice, a wylądowałem na posadzie w rodzimej mieścinie Jane. Przeniosłem się tam ze względu na nią, ale nie powiem, żebym kiedykolwiek tego żałował. New Bern nie jest może miastem uniwersyteckim ani ważnym ośrodkiem naukowym, ale braki w wielkości nadrabia charakterem. Leży sto pięćdziesiąt kilometrów na południowy wschód od Raleigh, na równinie, wśród sosnowych lasów i szerokich, wolno płynących rzek. Słonawe wody rzeki Neuse, która je omywa, zdają się z godziny na godzinę zmieniać kolor z szarego o świcie na niebieski w słoneczne popołudnia i brązowy o zachodzie słońca. W nocy przypomina płynny węgiel. Moja kancelaria mieści się w centrum, w sąsiedztwie starej dzielnicy, i po lunchu spacerujęczasamimiędzyzabytkowymidomami.NewBernzałożonezostałoprzez szwajcarskich I niemieckich osadników w roku tysiąc siedemset dziesiątym, co czyni je drugim najstarszym miastem w Karolinie Północnej. Kiedy tu przyjechałem, wiele opuszczonych zabytkowych domów stało w ruinie. Przez trzydzieści lat, jakie upłynęły od tamtego czasu, zaszły ogromne zmiany. Nowi właściciele stopniowo przywracali tym perełkom architektury dawny blask i teraz, po krótkiej przechadzce między nimi, człowiek nabiera przekonania, że odnowa możliwa jest nawet w najmniej spodziewanym czasie i miejscu. Zainteresowani architekturą mogą podziwiać w oknach ręcznie wyrabiane szybki, staroświeckie mosiężne okucia na drzwiach i ręcznie strugane boazerie stanowiące dopełnienie dla podłóg z sękatych sosnowych desek. Stylowe, wychodzące na ulice werandy pamiętają jeszcze czasy, kiedy ludzie przesiadywali na nich wczesnymi wieczorami, delektując się rzadkimi powiewami bryzy. Ulice biegną cienistymi szpalerami dębów i dereni, a każdej wiosny kwitną przy nich

tysiące azalii. Krótko mówiąc, jest to jedno z najpiękniejszych miejsc na ziemi. Jane dorastała na przedmieściach, w dawnym, blisko dwustuletnim plantatorskim domu. Został odrestaurowany pieczołowicie przez Noaha po drugiej wojnie światowej i tak jak wiele innych starych domów w miasteczku emanuje dostojnością, którą budynki nasiąknąć mogą tylko z upływem czasu. Odwiedzam czasami ten stary dom. A to wracając z pracy, a to po drodze do sklepu, kiedy indziej znów wybieram się tam w tym tylko konkretnym celu. To jeden z moich sekretów, bo Jane nic o tym nie wie. Na pewno nie miałaby mi tego za złe, ale zachowywanie owych wizyt w tajemnicy sprawia mi frajdę. Napełnia mnie poczuciem tajemniczości i przynależności do wspólnoty, bo przecież każdy ma swoje sekrety, nie wyłączając mojej żony. Rozglądając się po ogrodzie, zastanawiam się czasem, jakie też ona skrywa tajemnice. O moich wizytach wie tylko jeden człowiek. Nazywa się Harvey Wellington, jest mniej więcej w moim wieku, czarny, i mieszka po sąsiedzku w małym drewnianym domku. Dawniej w dużym domu służył zawsze ktoś z jego rodziny, on zaś jest teraz pastorem w miejscowym kościele baptystów. Zawsze był blisko związany z całą rodziną Jane, zwłaszcza z nią, ale od kiedy Allie i Noah przenieśli się do Creekside, kontakty między nami ograniczają się do bożonarodzeniowych kartek, którymi co roku się wymieniamy. Przyjeżdżając tutaj, widuję go, jak stoi na rozpadającej się werandzie swojego domku, ale odległość jest spora i nie sposób odczytać z jego miny, co myśli, kiedy mnie widzi. Rzadko wchodzę do domu Noaha. Od przeprowadzki Noaha i Allie do Creekside stoi zabity deskami, a poprzykrywane białymi płachtami meble przywodzą na myśl halloweenowe duchy. Wolę pospacerować po terenie posesji. Kroczę powoli żwirowym podjazdem, potem wzdłuż ogrodzenia, dotykając słupków; zachodzę na tyły domu, gdzie przepływa rzeka. Jest tu węższa niż na wysokości miasta i zdarzają się chwile, kiedy zdaje się zastygać w bezruchu, a wtedy w jej lustrzanej powierzchni odbija się niebo. Czasami zatrzymuję się na skraju przystani i patrzę na to odbijające się w wodzie niebo, zasłuchany w szelest poruszanych lekkim wietrzykiem liści. Czasami staję pod altanką, którą Noah zbudował zaraz po ślubie. Allie kochała kwiaty i Noah założył dla niej różany ogród w kształcie koncentrycznych serc, widoczny z okien sypialni, z konwencjonalną, trzypoziomową fontanną pośrodku. Zainstalował też rząd reflektorów, dzięki którym kwiaty można było podziwiać również po zmierzchu. Efekt był oszałamiający. Do ogrodu wchodziło się przez ręcznie rzeźbioną altankę, a ponieważ Allie była artystką, zarówno altanka, jak i ogród pojawiały się często na obrazach, które malowała,

obrazach, które, choć piękne, nie wiedzieć czemu tchną smutkiem i melancholią. Teraz niepielęgnowany różany ogród zdziczał i zarósł chwastami, altanka zestarzała się i rozeschła, ale ilekroć tam stanę, ogarnia mnie wzruszenie. Prowadząc prace konserwacyjne, Noah starał się nadać zarówno budynkowi, jak i ogrodowi z altanką niepowtarzalny charakter. Często wodzę opuszkami palców po rzeźbieniach i patrzę na róże, szukając w nich natchnienia, które wciąż mi się wymyka. Przyjeżdżam tu, bo to dla mnie miejsce szczególne. To przecież tutaj po raz pierwszy uświadomiłem sobie, że zakochałem się w Jane, i chociaż wiem teraz, że lepiej swoich uczuć ulokować nie mogłem, to przyznam, że do dziś nie pojmuję, jak mogło do tego dojść. Na pewno nie miałem zamiaru zakochiwać się w Jane, kiedy w tamten słotny dzień tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego pierwszego roku odprowadzałem ją do samochodu. Ledwie ją znałem, jednak stojąc pod parasolem i patrząc za jej oddalającym się autem, uprzytomniłem sobie nagle, że chcę się z nią znowu spotkać. Wieczorem próbowałem się uczyć, ale w uszach rozbrzmiewały mi wciąż echem jej słowa. „Spokojnie, Wilsonie, powiedziała. Tak się składa, że lubię nieśmiałych”. Zły sam na siebie, że zamiast wkuwać, bujam myślami w obłokach, odłożyłem książkę i wstałem od biurka. Nie mam ani czasu, ani chęci na żadne amory, powiedziałem sobie. Krążąc po pokoju i analizując swój napięty rozkład zajęć - ze szczególnym uwzględnieniem dążenia do jak najrychlejszego osiągnięcia finansowej niezależności - zadecydowałem w końcu, że moja noga nie postanie już w tamtej kawiarni. Nie jest to decyzja łatwa, ale właściwa, pomyślałem, i postanowiłem więcej o tym nie myśleć. Od następnego tygodnia uczyłem się w bibliotece, ale skłamałbym, twierdząc, że nie widywałem Jane. Każdej nocy rozpamiętywałem na nowo nasze krótkie spotkanie; jej długie włosy, barwę głosu, spokojne spojrzenie, kiedy staliśmy na deszczu. Im usilniej starałem się o niej nie myśleć, tym wyrazistsze stawały się te obrazy. Zdałem sobie sprawę, że nie wytrwam w swoim postanowieniu dłużej niż tydzień, i w sobotę rano sięgnąłem po kluczyki. Nie jechałem do kawiarni, żeby się z Jane umówić. Jechałem tam, by udowodnić sobie, że to tylko chwilowe zauroczenie. To dziewczyna jakich wiele, wmawiałem sobie, i wystarczy, że jeszcze raz ją zobaczę, a przekonam się, że nie ma w niej niczego nadzwyczajnego. Parkując samochód przed lokalem, byłem już niemal pewien, że przemówiłem sobie do rozsądku. Kawiarnia była jak zwykle zatłoczona. Przepchnąłem się przez grupę wychodzących mężczyzn i zająłem miejsce przy tym samym co zawsze stoliku. Przetarty niedawno blat był jeszcze wilgotny, wytarłem go więc do sucha papierową

serwetką i rozłożyłem podręcznik. Kartkowałem go z pochyloną głową, udając, że jestem pochłonięty szukaniem odpowiedniego rozdziału, ale jakimś szóstym zmysłem wyczuwałem, że ona już się do mnie zbliża. Podniosłem wzrok dopiero, kiedy zatrzymała się przy moim stoliku i... zdębiałem. To nie była Jane. Stała nade mną jakaś kobieta po czterdziestce, z kieszonki fartuszka wystawał bloczek zamówień, za ucho miała zatknięty długopis. - Kawusi na rozbudzenie? - spytała. Wesoły, poufały ton sugerował, że pracuje tu nie od dziś. Dziwne, że wcześniej jej nie zauważyłem. - Tak, poproszę. - Się robi - zaćwierkała, upuszczając na stolik menu. Kiedy odeszła, rozejrzałem się i zobaczyłem Jane wychodzącą z talerzykami z kuchni. Kierowała się w drugi koniec sali. Obserwowałem ją przez chwilę, ciekaw, czy mnie zauważyła, ale ona, zaabsorbowana swoimi obowiązkami, nie spojrzała nawet w moją stronę. Z daleka nie widziałem niczego magicznego w jej ruchach ani wyglądzie. Odetchnąłem z ulgą przekonany, że otrząsnąłem się wreszcie z tej osobliwej fascynacji, która ostatnio tak mi doskwierała. Dostałem kawę, złożyłem zamówienie i znowu wsadziłem nos w książkę. Zdążyłem przeczytać pół strony, kiedy usłyszałem: - Cześć, Wilsonie. Podniosłem wzrok. Nade mną stała uśmiechnięta Jane. - Nie przyszedłeś w zeszły weekend - ciągnęła swobodnym tonem. - Już myślałam, że cię spłoszyłam. Zamurowało mnie. Z trudem przełknąłem ślinę. Wydała mi się jeszcze piękniejsza, niż ją zapamiętałem. Nie wiem, jak długo gapiłem się tak na nią oniemiały, ale musiało to trochę trwać, bo na jej twarzy odmalował się niepokój. - Wilsonie? - zapytała. - Dobrze się czujesz? - Tak - wykrztusiłem. W głowie miałem pustkę. Popatrzyła na mnie podejrzliwie. - Mhm... no cóż. Przepraszam, że nie zauważyłam, jak wchodzisz. Posadziłabym cię w swoim rewirze. Jesteś przecież, było nie było, moim stałym klientem. - Tak - bąknąłem ni w pięć, ni w dziewięć, ale wyglądało na to, że w jej obecności jestem w stanie wydusić z siebie tylko tyle. Spodziewała się chyba, że usłyszy ode mnie coś więcej, bo zauważyłem na jej twarzy wyraz zawodu. - Widzę, że jesteś zajęty - powiedziała, pokazując ruchem głowy książkę. - Podeszłam tylko, żeby się przywitać i podziękować ci za odprowadzenie do samochodu. Smacznego.

Odwracała się już, kiedy zdołałem wreszcie przełamać urok, jaki na mnie rzuciła. - Jane? - wyksztusiłem. - Tak? Odchrząknąłem. - Czy mógłbym odprowadzić cię jeszcze kiedyś do samochodu? Nawet jeśli nie będzie padało? Przyglądała mi się przez chwilę bez słowa. - Byłoby miło, Wilsonie. - To może dzisiaj? Uśmiechnęła się. - Czemu nie. Odwróciła się, a ja zawołałem za nią: - Jeszcze jedno, Jane! Obejrzała się przez ramię. - Tak? Już wiedziałem, po co tak naprawdę tu przyszedłem. Położyłem dłonie na otwartym podręczniku, jakbym chciał zaczerpnąć sił ze świata, który znam i rozumiem. - Czy umówiłabyś się ze mną w ten weekend? Bawiło ją chyba, że zajęło mi to tyle czasu. - Chętnie, Wilsonie. Aż się wierzyć nie chciało, że teraz, bez mała trzydzieści lat później, siedzimy w tym pokoju i słyszymy od naszej córki, że wychodzi za mąż. Po zaskakującym oświadczeniu Anny, że ślub ma być formalny i skromny, zrobiło się cicho jak makiem zasiał. Jane wyglądała w pierwszej chwili jak rażona gromem, ale pozbierawszy szybko myśli, zaczęła kręcić głową i szeptać z narastającą determinacją: - Nie, nie, nie... Jeśli dobrze się zastanowić, takiej reakcji można się było po niej spodziewać. Wydaje mi się, że dla każdej matki najbardziej wyczekiwanym wydarzeniem w życiu jest zamążpójście córki. Wokół instytucji ślubu powstał cały przemysł i jest rzeczą naturalną, że matki mają swoje wyidealizowane wizje przebiegu całej ceremonii. Pomysły Anny stanowiły rażący kontrast z tym, jak Jane wyobrażała sobie śluby swoich córek, i chociaż to Anna, nie ona, wychodziła za mąż, Jane nie potrafiła wyrzec się swoich dopiętych na ostatni guzik i od dawna hołubionych planów. Nie miała nic przeciwko temu, żeby Anna i Keith pobrali się w dniu rocznicy naszego ślubu - kto jak kto, ale ona najlepiej zdawała sobie sprawę ze stanu zdrowia Noaha, a przecież Anna i Keith za dwa tygodnie wyjeżdżali. Nie, jej sprzeciw budził fakt, że chcą wziąć tylko ślub cywilny. Nie podobało jej się też, że na przygotowania pozostało zaledwie osiem dni i że

Anna, zamiast hucznego wesela, przewiduje tylko skromną uroczystość w wąskim gronie rodzinnym. Siedziałem cicho i przysłuchiwałem się negocjacjom, które ruszyły pełną parą. - A Sloanowie? - zaperzyła się Jane. - Obrażą się, jeśli ich nie zaprosisz. Albo John Peterson? Tyle lat uczył cię gry na fortepianie i wiem, jak go lubisz. - Wielkie mi wydarzenie - mknęła Anna. - I tak żyjemy już z Keithem. Ludzie od dawna traktują nas jak małżeństwo. - No a fotograf? Na pewno chcecie mieć jakieś pamiątkowe zdjęcia. - Ktoś przecież będzie miał ze sobą aparat - odrzekła Anna. - A wy to już na pewno. Nigdzie się bez niego nie ruszacie. Tu Jane pokręciła głową i zaczęła tłumaczyć Annie, że to najważniejszy dzień w jej życiu, na co Anna odparowała, że i bez tej całej otoczki małżeństwo będzie małżeństwem. Nie szło na noże, ale widać było wyraźnie, że są w impasie. W większości tego rodzaju spraw oddaję Jane inicjatywę, zwłaszcza jeśli chodzi o dziewczęta, teraz jednak uznałem, że ten przypadek wymaga mojej mediacji. - Może da się osiągnąć kompromis - wtrąciłem, poprawiając się w fotelu. Anna i Jane spojrzały na mnie wyczekująco. - Wiem, że myślami jesteś już przy następnym weekendzie - zwróciłem się do Anny ale naprawdę miałabyś nam za złe, gdybyśmy oprócz rodziny zaprosili jeszcze kilka osób? Oczywiście, biorąc na siebie związany z tym kłopot? - Nie wiem, czy starczy na to czasu... - zaczęła Anna. - A pozwolisz nam spróbować? Negocjacje ciągnęły się jeszcze przez godzinę, ale w końcu udało się osiągnąć porozumienie. Po tym, jak zabrałem głos w dyskusji, Anna stała się, o dziwo, bardzo ustępliwa. Powiedziała, że zna pastora, który na pewno zgodzi się odprawić ceremonię w przyszły weekend. Jane, widząc, że z jej pierwotnych planów coś się jednak ostanie, wypogodziła się i uspokoiła. A ja myślałem nie tylko o zamążpójściu mojej córki, ale również o zbiegającej się z nim trzydziestej rocznicy naszego ślubu. I nie miałem najmniejszych wątpliwości, które z tych dwóch wydarzeń będzie donioślejsze. Dom, w którym mieszkamy z Jane, stoi nad rzeką Trent. W tym miejscu ma ona prawie kilometr szerokości. Wieczorami siadam niekiedy na pomoście i patrzę, jak jej wody połyskują w księżycowej poświacie. Czasami, w pewnych warunkach pogodowych, rzeka wygląda jak żywa istota. W odróżnieniu od domu Noaha, nasz nie ma obiegającej go werandy. Został

zbudowany w erze klimatyzacji i telewizji, wynalazków, które zniechęcają ludzi do przesiadywania na zewnątrz. Kiedy oglądaliśmy go po raz pierwszy, Jane, urzeczona widokiem roztaczającym się z okien od podwórka, zadecydowała, że skoro nie może mieć werandy, to będzie miała przynajmniej pomost. Była to pierwsza z licznych drobnych przeróbek, po których ze spokojnym sumieniem mogliśmy nazwać budynek swoim domem. Po wyjściu Anny Jane siedziała jeszcze jakiś czas na sofie, wpatrzona w rozsuwane przeszklone drzwi. Nie potrafiłem odczytać z jej twarzy, o czym myśli, a zanim zdążyłem o to zapytać, wstała i wyszła na zewnątrz. Domyślając się, że przeżyła tego wieczoru szok, poszedłem do kuchni i otworzyłem butelkę wina. Jane nie przepadała za alkoholem, ale od czasu do czasu wypijała lampkę wina, i pomyślałem sobie, że dzisiaj też nianie pogardzi. Wyszedłem z kieliszkiem na taras. Noc rozbrzmiewała rechotem żab i graniem świerszczy. Księżyc jeszcze nie wzeszedł, w oknach wiejskich posiadłości za rzeką paliły się światła. Zerwał się lekki wietrzyk i odezwały się wiatrowe dzwoneczki, które zeszłego roku dała nam na Gwiazdkę Leslie. Poza tym było cicho. W blasku słabej lampy oświetlającej pomost profil Jane przypominał mi grecką rzeźbę i po raz nie wiadomo który uderzyło mnie, jak mało się zmieniła od czasu, kiedy się poznaliśmy. Syciłem oczy widokiem jej zdecydowanie zarysowanych kości policzkowych i pełnych ust, rad, że nasze córki bardziej podobne są do niej niż do mnie. Spodziewałem się, że teraz, kiedy jedna z nich wychodzi za mąż, ujrzę tę twarz promieniującą szczęściem. Jakież było moje zdumienie, kiedy podszedłszy bliżej, stwierdziłem, że Jane płacze. Zawahałem się. Przemknęło mi przez myśl, że może chce być sama i popełniłem błąd, wychodząc tu za nią. Ale zanim zdążyłem zawrócić, Jane, jakby wyczuwając moją obecność, obejrzała się przez ramię. - O, jesteś - odezwała się, pociągając nosem. - Dobrze się czujesz? - spytałem. - Tak. - Ale po chwili zastanowienia pokręciła głową. - To znaczy nie. Właściwie to sama nie wiem, jak się czuję. Podszedłem i postawiłem kieliszek na barierce. W ciemności wino wyglądało jak oliwa. - Dziękuję - powiedziała. Upiła łyczek, odetchnęła głęboko i zapatrzyła się w wodę. - To właśnie cała Anna - powiedziała. - Chyba nie powinnam czuć się zaskoczona, ale mimo wszystko... Zawiesiła głos i odstawiła kieliszek.

- Myślałem, że lubisz Keitha. - Bo lubię. - Kiwnęła głową. - Ale tydzień? Nie wiem, skąd ona bierze te pomysły. Jeśli już tak to sobie wykoncypowała, to nie rozumiem, dlaczego nie wzięła po prostu cichego ślubu w tajemnicy przed wszystkimi i nie postawiła nas przed faktem dokonanym. - Tak byś wolała? - Nie. Chyba bym się wściekła. Uśmiechnąłem się. Jane zawsze była szczera. - Tylko że tyle jest do załatwienia - ciągnęła - i nie mam pojęcia, jak my się z tym uwiniemy. Nie upieram się przy urządzaniu wesela w sali balowej hotelu Plaża, ale przecież powinien na nim być fotograf. Albo chociaż kilka najbliższych koleżanek. - Wydawało mi się, że w tej kwestii doszliśmy z Anną do porozumienia. Jane zawahała się, a potem, starannie dobierając słowa, podjęła: - Ona chyba nie zdaje sobie sprawy, jak często będzie wracała wspomnieniami do dnia ślubu. Zachowuje się tak, jakby nie widziała w tym niczego nadzwyczajnego. - Zapamięta ten dzień na zawsze, obojętne, jaki będzie. Jane przymknęła oczy i długo ich nie otwierała. - Nic nie rozumiesz - powiedziała. Chociaż nie rozwinęła tematu, wiedziałem doskonale, co miała na myśli. Jane chciała po prostu uchronić Annę przed błędem, który sama kiedyś popełniła. Moja żona wciąż nie może przeboleć, że nasz ślub był, jaki był. Pobraliśmy się tak, jak ja sobie tego życzyłem i chociaż biorę na siebie całą odpowiedzialność, to na moją decyzję znaczący wpływ mieli moi rodzice. Moi rodzice, w odróżnieniu od większości obywateli tego kraju, byli ateistami i w takim duchu zostałem wychowany. Pamiętam, że w dzieciństwie intrygował mnie Kościół i tajemnicze rytuały, o który czytałem, ale w moim domu o religii nigdy się nie rozmawiało. Zdawałem sobie sprawę, że coś różni mnie od rówieśników, ale specjalnie się tym nie przyjmowałem. Teraz jest inaczej. Uważam moją wiarę chrześcijańską za największy dar, jaki kiedykolwiek otrzymałem, i kiedy patrzę wstecz, dochodzę do wniosku, że chyba już wiem, czego dawniej tak mi w życiu brakowało. Dowodzą tego lata, które przeżyłem z Jane. Jane, podobnie jak jej rodzice, była osobą głęboko wierzącą, i to ona zaciągnęła mnie w końcu do kościoła. Kupiła też biblię. Czytywaliśmy ją co wieczór, i to Jane wyjaśniała mi kwestie, których z początku nie rozumiałem. Ale to stało się dopiero po ślubie. Jeśli w latach, przez które ze sobą chodziliśmy, występowały między nami jakieś

tarcia, to ich głównym źródłem był mój brak wiary, i z pewnością zdarzało się, że Jane zadawała sobie w duchu pytanie, czy do siebie pasujemy. Powiedziała mi kiedyś, że gdyby nie była przekonana, że w końcu uznam Jezusa Chrystusa za swego Zbawiciela, nie wy szłaby za mnie. Wiedziałem, że komentarz Anny wywołał u niej bolesne wspomnienia, bo taki sam brak wiary sprawił, że wzięliśmy ślub na schodach budynku sądu. Byłem wtedy zdania, że przysięga małżeńska złożona w kościele uczyniłaby ze mnie hipokrytę. Jeszcze jednym powodem, dla którego ślubu udzielał nam urzędnik, nie pastor, była duma. Nie chciałem, żeby rodzice Jane, chociaż do ubogich nie należeli, płacili za tradycyjny ślub kościelny. Teraz, sam będąc rodzicem, uważam taki gest za coś zupełnie naturalnego, wówczas jednak wychodziłem z założenia, że sam powinienem ponosić wszelkie koszty. Skoro nie stać mnie na przyzwoite wesele, rozumowałem, to wesela nie będzie. Właściwie to mogłem sobie wtedy pozwolić na urządzenie wystawnego przyjęcia, lecz żal mi było pieniędzy. Chociaż pracowałem od niedawna, zarabiałem dosyć dobrze, z tym, że odkładałem każdego centa na zaliczkę za dom. Nasz pierwszy dom kupiliśmy zaledwie dziewięć miesięcy po ślubie, ale wtedy wiedziałem już, że niewart był takich wyrzeczeń. Nauczyłem się, że oszczędność ma swoją cenę, którą czasami płaci się przez całe życie. Nasza ceremonia ślubna trwała niecałe dziesięć minut. Nie odmówiono ani jednej modlitwy. Miałem na sobie ciemnoszary garnitur, Jane była w żółtej sukience, a we włosy wpięła gladiolę. Jej rodzice stali kilka stopni niżej, a potem pożegnali nas pocałunkiem i uściskiem dłoni. Noc poślubną spędziliśmy w zajeździe w Beaufort i chociaż Jane bardzo podobał się staroświecki baldachim nad łóżkiem, w którym po raz pierwszy się kochaliśmy, zostaliśmy tam niecały weekend, bo w poniedziałek musiałem być już w pracy. Nie o takim ślubie marzyła Jane jako młoda dziewczyna. Teraz to wiem. I najwidoczniej postawiła sobie widocznie za punkt honoru, że przynajmniej Annę wyda za mąż jak należy. Rozpromieniona panna młoda prowadzona przez ojca do ołtarza, ślub udzielany przez pastora w obecności rodziny i przyjaciół. Wesele z przekąskami, tortem i kwiatami na każdym stole, nowożeńcy przyjmujący gratulacje od najbliższych. Może nawet muzyka, przy której panna młoda zatańczy ze swoim nowo poślubionym mężem, potem z ojcem, który ją wychował, a weselni goście będą im się przyglądali z radością w oczach. Tak to sobie wymarzyła Jane.

ROZDZIAŁ CZWARTY Kiedy w sobotę rano, nazajutrz po nowinie, którą uraczyła nas Anna, skręcałem na parking przed Creekside, słońce stało już wysoko. W New Bern, podobnie jak w większości

miasteczek południa, tempo życia w sierpniu drastycznie spada. Kierowcy jeżdżą ostrożniej, sygnalizatory uliczne zdają się dłużej niż zwykle wyświetlać czerwone światło, a piesi snują się noga za nogą, jakby brali udział w zawodach przemieszczania się z jak najmniejszym nakładem energii. Jane i Anna wyszły z domu przede mną. Kiedy poprzedniego dnia wieczorem wróciliśmy z pomostu, Jane usiadła przy kuchennym stole i przystąpiła do sporządzania listy spraw do załatwienia, z rozbiciem na każdy dzień nadchodzącego tygodnia. Nie łudziła się, że zdoła załatwić je wszystkie, ale mimo to zapisała trzy bite kartki. Jane zawsze była dobrą organizatorką. Czy to chodziło o przeprowadzenie kwesty na rzecz drużyny skautów, czy o zorganizowanie loterii kościelnej, najpierw zwracano się do mojej żony. Chociaż czasami obawiała się, że nie podoła - mimo wszystko przy trójce dzieci pracy jest sporo - nigdy nie odmówiła. Pamiętając, jaka czasami była wykończona tymi dodatkowymi obowiązkami, postanowiłem, że w tym tygodniu absorbowanie jej swoimi sprawami ograniczę do minimum. Dziedziniec za Creekside przyozdabiały równo przystrzyżone żywopłoty i kępy azalii. Przeszedłem przez budynek - do pokoju Noaha nawet nie zajrzałem, pewien, że go w nim nie zastanę - i pomaszerowałem żwirową alejką w kierunku stawu. Zobaczyłem go z daleka i pokręciłem głową. Pomimo żaru lejącego się z nieba, miał na sobie swój ulubiony niebieski blezer. Tylko Noahowi mogło być zimno w tak upalny dzień. Skończył właśnie karmić łabędzicę, ale ta nadal pływała przed nim, zataczając małe kręgi. Podszedłszy bliżej, usłyszałem, że coś do niej mówi, ale nie rozumiałem słów. Łabędzica zdawała się ufać mu bezgranicznie. Noah opowiadał mi, że czasami wychodzi z wody i kładzie się u jego stóp, ale nigdy nie byłem tego świadkiem. - Witaj, Noahu - powiedziałem. Z wysiłkiem odwrócił głowę. - Witaj, Wilsonie - powiedział. - Dzięki, że wpadłeś. - Jak leci? - Mogłoby lepiej - odparł. - Ale gorzej też by mogło. Chociaż często zaglądam do Creekside, do tej pory nie przywykłem do przygnębiającego widoku tylu ludzi wyrzuconych na margines życia. Lekarze i pielęgniarki mówili nam, że Noah, mając tak częstych gości, należy do szczęśliwców, bo wielu pensjonariuszy tylko w telewizji może znaleźć ucieczkę od samotności u kresu swych dni. Noah nadal recytował współmieszkańcom wiersze. Upodobał sobie poezję Walta Whitmana i na ławeczce obok niego leżał tomik Liści traw. Rzadko ruszał się gdzieś bez niego. I ja, i Jane czytaliśmy kiedyś te wiersze i muszę przyznać, że nie rozumiem, co on w nich widzi. To smutne patrzeć, jak starzeje się człowiek taki jak Noah. Dawniej nigdy bym tak nie

pomyślał, ale kiedy ostatnio słuchałem jego oddechu, skojarzył mi się ze świstem powietrza uchodzącego ze starego akordeonu. Noah miał niedowład lewej ręki; skutek wylewu, który przeszedł wiosną. Dożywał swoich dni i chyba już zdawał sobie z tego sprawę. Podążywszy za jego wzrokiem, stwierdziłem, że patrzy na łabędzicę. Rozpoznałem japo czarnej plamce na piersi. Przypominała pieprzyk czy może znamię albo węgielek w śniegu. W pewnych porach roku po stawie pływało z tuzin łabędzi, ale tylko ona nigdy nie odlatywała. Była tu, nawet kiedy w zimie temperatura spadała i inne łabędzie migrowały dalej na południe. Noah powiedział mi kiedyś, dlaczego ona zawsze zostaje. To wyjaśnienie było powodem, dla którego lekarze podejrzewali go o omamy. Usiadłem obok niego i opowiedziałem o wydarzeniach poprzedniego wieczoru. Kiedy skończyłem, Noah zerknął na mnie z nikłym uśmieszkiem. - Jane była zaskoczona? - spytał. - Kto by nie był? - I chce wziąć sprawy w swoje ręce? - Tak - przyznałem. Powiedziałem mu o planach, które’ poczyniła, a potem o swoim pomyśle, o czymś, co, moim zdaniem, Jane przeoczyła. - A Anna? - spytał. - Jak to przyjęła? - Zwyczajnie. Wydaje mi się, że reakcja Jane wcale jej nie zaskoczyła. - A co na to Keith? - On się dostosuje. Tak przynajmniej twierdzi Anna. Noah kiwnął głową. - Pasują do siebie. Oboje mają dobre serca. Jakbym widział siebie i Allie. Uśmiechnąłem się. - Powtórzę jej to. Ucieszy się. Siedzieliśmy przez chwilę w milczeniu, potem Noah wskazał na staw. - Wiesz, że łabędzie łączą się w pary na całe życie? - spytał. - Słyszałem, ale nie chce mi się wierzyć. - To prawda - powiedział z naciskiem. - Allie mówiła, że to najromantyczniej sza rzecz, jaką słyszała. Dla niej był to dowód, że miłość jest najpotężniejszą siłą na ziemi. Zanim wyszła za mnie, była zaręczona z innym. Wiesz o tym, prawda? Skinąłem głową. - Tak myślałem. W każdym razie przyjechała kiedyś do mnie, nie mówiąc nic narzeczonemu, a ja zabrałem ją łódką do miejsca, gdzie zobaczyliśmy tysiące łabędzi zbitych w jedno wielkie stado. Wyglądały jak śnieg na wodzie. Mówiłem ci kiedyś o tym? Ponownie skinąłem głową. Nie byłem tam, ale wyobraźnia podsuwała mi ten widok. Jane chyba też, bo często opowiadała mi o tym z zachwytem.

- Już nigdy potem nie zebrały się tam w takiej masie - wymruczał Noah. - Kilka zawsze można było spotkać, ale nigdy już nie było ich tyle, co wtedy. - Urwał i pogrążył się we wspomnieniach. - Ale Allie i tak lubiła tam wracać - podjął po jakimś czasie. - Lubiła karmić te, które tam były i zawsze pokazywała mi pary. Tam jedna, mówiła, tam druga. Czyż to nie cudowne, że zawsze są ze sobą? - Twarz Noaha zmarszczyła się w uśmiechu. - Chyba chciała mi w ten sposób dać do zrozumienia, jak Uczy na moją wierność. - O to chyba nie musiała się martwić. - Tak sądzisz? - zapytał. - Według mnie byliście z Allie dla siebie stworzeni. Uśmiechnął się smutno. - Owszem - przyznał - byliśmy. Ale to nie załatwia wszystkiego. Przeżywaliśmy też trudne okresy. Być może miał na myśli chorobę Alzheimera. I śmierć jednego z ich dzieci na długo przedtem. Na pewno miały też miejsce inne przykre zdarzenia, o których wolał nie wspominać. - Przecież wyglądaliście na taką zgodną parę - zaprotestowałem. Noah pokręcił głową. - To tylko pozory. Nie zawsze tak było. Te listy, które do niej pisałem, miały jej przypominać nie tylko o moim uczuciu do niej, ale również o przysiędze, którą sobie kiedyś złożyliśmy. Przemknęło mi przez myśl, że lepiej nie drążyć tego tematu i zadałem pytanie, z którym tu przyjechałem: - Czy po odejściu z domu wszystkich dzieci było wam z Allie trudno? Noah zastanowił się. - Nie wiem, czy „trudno”, to właściwe słowo, ale na pewno inaczej. - To znaczy jak? - Po pierwsze, ta cisza. Jak makiem zasiał. Allie zamykała się w swojej pracowni, a ja wałęsałem się z kąta w kąt i nie mogłem znaleźć sobie miejsca. To chyba wtedy zacząłem mówić sam do siebie, tak dla towarzystwa. - A jak na tę pustkę w domu reagowała Allie? - Tak samo jak ja - odparł. - Przynajmniej z początku. Dzieci przez długi czas były całym naszym życiem i kiedy zachodzi taka zmiana, trzeba czasu, żeby człowiek się przyzwyczaił. Ale kiedy się już przyzwyczaiła, to była chyba rada, że jesteśmy znowu sami. Takie odnosiłem wrażenie. - A długo się przyzwyczajała? - spytałem. - Czyja wiem? Ze dwa tygodnie.

Mina mi zrzedła. Dwa tygodnie? - pomyślałem. Noah musiał zauważyć moją konsternację, bo odczekawszy chwilę, odchrząknął i dodał: - Ale jak się dobrze zastanowić, to chyba nawet krócej. Parę dni i była taka jak dawniej. Parę dni?! Teraz mnie zamurowało. Noah oparł brodę na dłoni. - Zaraz - powiedział - jeśli dobrze sobie przypominam, to jeszcze krócej. Wrzuciliśmy bambetle Davida do bagażnika samochodu, odtańczyliśmy przed domem jitterbuga i cześć. Ale przyznaję, że pierwsze minuty były trudne. Naprawdę trudne. Aż dziw, że je przetrwaliśmy. Chociaż mówił to z poważną miną, widziałem w jego oku figlarne iskierki. - Jitterbuga? - spytałem. - To taki taniec - połamaniec. - Tyle wiem. - Był wtedy bardzo popularny. - Już dawno nie jest. - Co? Nie tańczą już jitterbuga? - To zapomniana sztuka, Noahu. Trącił mnie łokciem w bok. - Dałeś się nabrać, co? - Nie zaprzeczę - przyznałem. Puścił do mnie oko. - He, he. Milczał przez chwilę, zadowolony z siebie. Potem, jakby przypomniał sobie, że właściwie nie odpowiedział na moje pytanie, poprawił się na ławce i westchnął głęboko. - Było nam trudno, Wilsonie. Odchodząc, byli już nie tylko dziećmi, lecz także naszymi przyjaciółmi. Czuliśmy się bardzo osamotnieni i przez jakiś czas nie wiedzieliśmy, jak mamy się nawzajem traktować. - Nigdy o tym nie mówiłeś. - Bo nie pytałeś - zauważył. - Brakowało mi ich, ale podejrzewam, że z nas dwojga Allie bardziej to przeżywała. Była malarką, ale w pierwszym rzędzie i przede wszystkim matką, i kiedy dzieci odeszły, jakby straciła grunt pod nogami. W każdym razie na jakiś czas. Spróbowałem to sobie wyobrazić. Bezskutecznie. To nie było podobne do Allie. - Dlaczego tak się dzieje? - spytałem. Noah przyglądał mi się przez chwilę. - Opowiadałem ci kiedyś o Gusie? - spytał w końcu. - Tym, który odwiedzał mnie, kiedy remontowałem dom? Kiwnąłem głową. Gus był krewnym Harveya, czarnego pastora, którego widywałem czasami, zaglądając na posesję Noaha.

- No więc, poczciwy Gus - ciągnął Noah - lubił wymyślać nieprawdopodobne historyjki, tak zwane duby smalone. Siadywaliśmy czasami wieczorem na werandzie i przerzucajmy się takimi historyjkami, żeby rozśmieszyć jeden drugiego. Opowiedzieliśmy ich sobie przez lata sporo, ale wiesz, które z powiedzonek Gusa najbardziej mi się podobało? Które uważam za najzabawniejsze? Zanim ci je przytoczę, małe wprowadzenie: Gus był przez pół wieku żonaty z tą samą dziewczyną i mieli ośmioro dzieci. Czego tych dwoje w życiu nie przeszło! Tak czy inaczej, opowiadaliśmy sobie jednego wieczoru te historyjki i w pewnym momencie on powiedział: „A posłuchaj tego”. Potem wziął głęboki oddech, zrobił bardzo poważną minę, spojrzał mi w oczy i oznajmił: „Noahu, rozumiem kobiety”. Noah zachichotał, jakby usłyszał to po raz pierwszy. - Rzecz w tym - podjął - że nie ma na świecie mężczyzny, który mógłby z ręką na sercu wypowiedzieć takie słowa. Kobiet zwyczajnie nie da się zrozumieć, a więc nie warto nawet próbować. Co wcale nie oznacza, że nie mamy ich kochać. I nie oznacza, że powinniśmy przestać okazywać im na każdym kroku, ile dla nas znaczą. Zastanawiając się nad jego słowami, obserwowałem łabędzicę, która rozprostowała i złożyła z powrotem skrzydła. W ten sposób Noah rozmawiał ze mną od roku o Jane. Ani razu nie doradził mi czegoś konkretnego, ani razu nie podpowiedział, co mam robić. A przecież zdawał sobie sprawę, że szukam wsparcia. - Odnoszę wrażenie, że Jane ma mi za złe, że nie jestem taki jak ty - powiedziałem. Noah zachichotał. - Bardzo dobrze ci idzie, Wilsonie. Bardzo dobrze. W domu przywitała mnie cisza, którą mąciło jedynie tykanie starego zegara i szum klimatyzacji. Rzuciłem klucze na biurko w salonie i mimowolnie powędrowałem wzrokiem ku półkom okalającym kominek. Są zapełnione rodzinnymi fotografiami, których przez te lata sporo się uzbierało. Na jednej cała nasza piątka w dżinsach i niebieskich koszulach na wakacjach sprzed dwóch lat, na innej plaża pod Fort Macon, kiedy dzieci miały po kilkanaście lat, tamta znowu z czasów, kiedy wszyscy byliśmy jeszcze młodsi. I te zrobione przez Jane: Anna na uroczystości rozdania dyplomów, Leslie w stroju cheerleaderki, Joseph z naszym psem Sandym, który, niestety, odszedł kilka lat temu. Najstarsze z tych zdjęć pochodzą z okresu niemowlęctwa naszych dzieci i chociaż nie są poustawiane w porządku chronologicznym, stanowią swoistą kronikę rozrastającej się z roku na rok i zmieniającej rodziny. Pośrodku półki stoi czarnobiała fotografia przedstawiająca mnie i Jane w dniu ślubu. Zrobiła nam ją Allie zaraz po ceremonii. Już wtedy dawał o sobie znać artystyczny talent

Allie. Jane jak zwykle wyszła pięknie, ale i dla mnie obiektyw okazał się tamtego dnia łaskawy. Chciałbym zawsze wyglądać jak wtedy, kiedy stałem obok niej na schodach budynku sądu. Dziwne, ale na półkach nie ma więcej fotografii, na których bylibyśmy tylko ja i Jane. Z kilkudziesięciu takich fotek zrobionych nam przez dzieci wszystkie powędrowały do albumów, żadna nie trafiła w ramki. Jane namawiała mnie kilka razy, żebyśmy zrobili sobie portret, ale w nawale zajęć nigdy nie znalazłem na to czasu. Zastanawiam się teraz dlaczego, i co to oznacza dla nas na przyszłość, i czy w ogóle coś oznacza. Rozmowa z Noahem nastroiła mnie do refleksji o naszym życiu po odejściu dzieci z domu. Czy mogłem być od początku lepszym mężem? Bezsprzecznie tak. Ale patrząc wstecz, dochodzę do wniosku, że dopiero po wyjeździe Leslie do college’u tak naprawdę zawiodłem Jane, jeśli można tym słowem opisać całkowity brak wyczucia sytuacji. Przypominam sobie teraz, że Jane wydawała się wtedy jakaś przygaszona, a nawet trochę przybita. Patrzyła niewidzącym wzrokiem w okno albo przeglądała machinalnie zawartość starych pudeł z rzeczami dzieci. Jednak ja miałem akurat szczególnie trudny rok w firmie - stary Ambry przeszedł zawał serca, w wyniku czego zmuszony był zdecydowanie zwolnić tempo i przekazał mi wielu swoich dotychczasowych klientów. Zapracowany i wyczerpany, nie zwracałem uwagi, co się dookoła mnie dzieje. Kiedy Jane ni z tego, ni z owego postanowiła zmienić wystrój domu, ucieszyłem się, że wreszcie czymś się zajmie i przestanie rozpamiętywać odejście dzieci. I tak w naszym domu pojawiły się obite skórą sofy i fotele, stoliczki do kawy z wiśniowego drewna, lampy z kutego brązu. Jadalnię zdobi nowa tapeta, a krzeseł wokół stołu jest tyle, że zmieszczą się przy nim wszystkie nasze dzieci z całym swoim przyszłym przychówkiem. Chociaż Jane spisała się na medal, to przyznam, że przychodzące pocztą wyciągi z kart kredytowych jeżyły mi włos na głowie, ale uznawałem, że rozsądniej postąpię, pozostawiając to bez komentarza. Ledwie jednak Jane skończyła przemeblowywać dom, zaczęliśmy oboje zauważać, że znowu jesteśmy wobec siebie skrępowani i to skrępowanie nie wynikało z odejścia dzieci, lecz z uzmysłowienia sobie, jakim małżeństwem się stajemy. Żadne z nas nie mówiło jednak o tym głośno. Może obawialiśmy się ewentualnych następstw. Dodam, że z tego samego powodu nie zwróciliśmy się o pomoc do psychologa. Możecie mnie nazwać zacofanym, ale dostaję wysypki na samą myśl, że miałbym się zwierzać ze swoich kłopotów komuś obcemu, a Jane jest pod tym względem taka sama. Poza tym wiem, co byśmy od psychologa usłyszeli. Nie, tego kryzysu nie wywołało odejście dzieci, powiedziałby, ani to, że Jane ma teraz więcej wolnego czasu. Były tylko

katalizatorami, pod wpływem których uzewnętrzniły się istniejące od dawna problemy. Co zatem doprowadziło nasz związek do takiego stanu? Mówię to z bólem serca, ale podejrzewam, że prawdziwe źródło naszych problemów tkwi w niewinnym zaniedbaniu, głównie z mojej strony, jeśli mam być szczery. Nie dość, że stawiałem częstokroć swoją pracę przed potrzebami rodziny, to jeszcze przyjmowałem za pewnik, że stabilność naszego małżeństwa jest dana raz na zawsze. W moim mniemaniu nie mieliśmy żadnych większych problemów, a nadskakiwanie żonie na każdym kroku, jak to czynili mężczyźni w typie Noaha, nie leżało w mojej naturze. Kiedy o tym myślałem, co prawdę mówiąc nie zdarzało się często, wmawiałem sobie, że Jane od początku wiedziała, jaki jestem, i że jej to wystarcza. Ale okazywanie miłości, jak potem zrozumiałem, to coś więcej niż dwa słowa wymamrotane przed zaśnięciem. Miłość trzeba bez ustanku podsycać, pielęgnować choćby drobnymi codziennymi gestami. Teraz, patrząc na tę fotografię nad kominkiem, uświadamiam sobie jedno: w rezultacie trwającego trzydzieści lat niewinnego zaniedbywania moja miłość nabrała cech sztuczności i przyszła pora, by to zmienić. Małżeństwem byliśmy tylko z nazwy. Nie kochaliśmy się od blisko pół roku, a tych kilka pocałunków, które codziennie wymienialiśmy, niczego nie zmieniało. Skręcało mnie z żalu za wszystkim, co straciliśmy, i wpatrzony w ślubną fotografię, wyrzucałem sobie, że do tego dopuściłem.

ROZDZIAŁ PIĄTY Przez resztę popołudnia, nie zważając na upał, pieliłem ogród. Potem wziąłem prysznic i pomaszerowałem do sklepu spożywczego. Była przecież sobota, mój dzień kucharzenia, i postanowiłem wypróbować nowy przepis na danie, do którego potrzebny był makaron kokardki oraz warzywa. W ostatniej chwili zdecydowałem się jeszcze na zrobienie sałatki cesarskiej i przystawek. O piątej po południu zabrałem się do przyrządzania posiłku, a o piątej trzydzieści sałatka była już prawie gotowa. W piekarniku dochodziły grzyby nadziewane kiełbasą i topionym serem oraz chleb, który kupiłem w piekarni. Skończyłem właśnie nakrywać do stołu i otwierałem butelkę merlota, kiedy usłyszałem, że wraca Jane. - Halo?! - zawołała od drzwi. - Jestem w jadalni! - odkrzyknąłem. Stanęła w progu i wyglądała tak olśniewająco, że na moment mnie zamurowało.

Włosy mam już przerzedzone i przyprószone siwizną, ona zaś wciąż czarne i gęste jak w dniu ślubu. Kilka kosmyków założyła za ucho, na szyi miała wisiorek z małym diamencikiem, który kupiłem jej w pierwszych latach małżeństwa. Co prawda na przestrzeni tych wspólnie spędzonych lat zdarzało się, że pochłonięty pracą nie poświęcałem swojej żonie tyle uwagi, ile by należało, ale to wcale nie znaczy, że zobojętniałem na jej urodę. - Ho, ho - powiedziała. - Ależ tu pachnie. Co na kolację? - Marsala z cielęciną - oznajmiłem i napełniwszy kieliszek winem, podałem go jej. Zauważyłem, że z twarzy Jane zniknął wyraz zatroskania, a zastąpiło go ożywienie, którego od dosyć dawna nie widziałem. Widocznie doszły już z Anną do porozumienia. Odetchnąłem z ulgą. - Nie uwierzysz, co się dzisiaj stało - wyrzuciła z siebie. - Nie uwierzysz, nawet kiedy ci powiem. Upiła łyczek wina, przytrzymała się dla równowagi mojego ramienia i zsunęła najpierw jeden, potem drugi pantofel. Czułem ciepło jej dotyku jeszcze długo po tym, jak mnie puściła. - A co się stało? - spytałem. Machnęła z entuzjazmem wolną ręką. - Chodźmy do kuchni, opowiem ci po drodze. Konam z głodu. Miałyśmy dzisiaj tyle biegania, że zapomniałyśmy o lunchu. A kiedy uświadomiłyśmy sobie wreszcie, że wypadałoby coś zjeść, wszystkie restauracje były już pozamykane, a my miałyśmy jeszcze do załatwienia kilka spraw. Dzięki, że przygotowałeś kolację. Zupełnie zapomniałam, że to twój kuchenny dzień. Myślałam, że trzeba będzie zamówić coś na wynos. Nie przestając mówić, pchnęła wahadłowe drzwi i weszła do kuchni. Drepcząc za nią, podziwiałem subtelny ruch jej bioder przy każdym kroku. - Tak czy owak, odnoszę wrażenie, że Anna spuściła z tonu. Nie tryskała już takim entuzjazmem jak wczoraj wieczorem. - Obejrzała się na mnie przez ramię, oczy jej błyszczały. - Ale posłuchaj tylko. Nie uwierzysz. Na kuchennej ladzie leżały produkty do głównego dania: pokrojona cielęcina, umyte warzywa, deska do krojenia i nóż. Włożyłem rękawicę, wyjąłem z piekarnika blachę z przystawkami i postawiłem ją na kuchence. - Częstuj się - powiedziałem. Jane spojrzała na mnie ze zdumieniem. - Już gotowe? - Szczęśliwy zbieg okoliczności. - Wzruszyłem ramionami. Jane odgryzła kawałek nadziewanego grzyba.

- No więc dziś rano zabrałam ją do... Ojej, jakie to pyszne. - Urwała i przyjrzała się grzybowi. Odgryzła jeszcze jeden kawałek, delektowała się przez chwilę jego smakiem, po czym podjęła: - No więc, na początek postanowiłyśmy znaleźć jakiegoś dobrego fotografa, kogoś bardziej wykwalifikowanego ode mnie. Wiem, że w mieście jest kilka zakładów, ale założyłam z góry, że najbliższe terminy mają już pozajmowane i na ostatnią chwilę nikogo nie znajdziemy. I wczoraj wieczorem przyszło mi do głowy, że może by tak poprosić syna Claire. Ma zajęcia z fotografii w Carteret Community College i po skończeniu szkoły chce zostać fotografikiem. Zadzwoniłam dzisiaj rano do Claire i uprzedziłam ją, że może wpadniemy, ale Anna się wahała, bo nie widziała jeszcze żadnej z jego prac. Podsunęłam jej więc pomysł, żeby poprosiła jakiegoś znajomego fotoreportera ze swojej gazety, ale powiedziała, że gazeta krzywym okiem patrzy na tego rodzaju dorywcze zajęcia pracowników. Zaproponowała, żeby mimo wszystko sprawdzić w tych profesjonalnych zakładach, a nóż widelec okaże się, że ktoś jest akurat wolny. I nigdy nie zgadniesz, co się stało. - Nawet nie próbuję. Jane, wystawiając na próbę moją ciekawość, wsunęła resztę grzyba do ust i lśniącymi od tłuszczu palcami sięgnęła po następnego. - Naprawdę smaczne - wymamrotała z uznaniem. - To jakiś nowy przepis? - Tak - przyznałem. - Bardzo skomplikowany? - Niespecjalnie - odparłem, wzruszając ramionami. Odetchnęła głęboko. - Ale, wracając do tematu. Tak jak się spodziewałam, w dwóch pierwszych zakładach, które odwiedziłyśmy, wszystkie terminy na najbliższe dni mieli już zajęte. Pojechałyśmy więc do Cayton’s Studio. Widziałeś kiedy ślubne fotografie Jima Caytona? - Słyszałem, że jest najlepszy w okolicy. - Jest niesamowity. Jego zdjęcia są zachwycające. Zwykle trzeba go zamawiać na sześć, siedem miesięcy naprzód, a i tak nie ma pewności, czy się zgodzi. Krótko mówiąc, nasze szanse były praktycznie zerowe, prawda? Ale dla spokoju sumienia pytam jego żonę, ona prowadzi zakład, a pani Cayton mi mówi, że ktoś ostatnio zrezygnował. Odgryzła kawałek grzyba i przez chwilę żuła powoli. - I wyobraź sobie - dokończyła - że w tę sobotę jest wolny. Uniosłem brwi. - Coś takiego - mruknąłem. Teraz, mając już za sobą kulminację, zaczęła mówić szybciej, wypełniając resztę białych plam.

- Anna nie posiadała się ze szczęścia. Jim Cayton! Nawet gdybyśmy mieli rok na planowanie, jego właśnie bym wybrała. Siedziałyśmy tam chyba ze dwie godziny, przeglądając albumy z jego pracami i pokazując sobie te, które nam się najbardziej podobają. Kończyłyśmy jeden album i prosiłyśmy o następny. Pani Cayton patrzyła na nas jak na stuknięte, ale odpowiadała uprzejmie na wszystkie pytania. Wychodząc, uszczypnęłyśmy się, żeby się upewnić, że to nie sen. - Już to widzę. - No a potem - ciągnęła Jane - postanowiłyśmy poszukać dobrej piekarni. Obeszłyśmy kilka, ale o tort już się tak nie martwiłam. Przecież nie pieką ich na parę miesięcy naprzód, prawda? Wchodzimy do jednej małej piekarenki i wiesz, nigdy bym się nie spodziewała, że mają tam taki wybór. Dali nam cały katalog poświęcony wyłącznie tortom weselnym. Były tam torty wielkie, torty malutkie i wszystko co pomiędzy. Potem trzeba się jeszcze było zdecydować, jaki życzymy sobie smak, jaki kolor lukru, jaki kształt, jakie dodatkowe przybrania i dekoracje, i w ogóle... - I bądź tu mądry, człowieku - wtrąciłem. Wzniosła oczy do nieba. - Żebyś wiedział - westchnęła, a ja roześmiałem się, ubawiony jej zaaferowaniem. Gwiazdy chyba nam dzisiaj sprzyjały. Jane była w doskonałym nastroju, wieczór dopiero się zaczynał, wkrótce mieliśmy zasiąść do romantycznej kolacji we dwoje. Świat wydawał mi się piękny i stojąc tak obok mojej żony, z którą przeżyłem trzydzieści lat, pomyślałem sobie, że ten dzień nie mógłby się udać lepiej, nawet gdybym go sobie z góry zaplanował. Kończyłem przygotowywać posiłek, a Jane zdawała mi relację z reszty swoich dzisiejszych dokonań, przy okazji opisując szczegółowo tort (dwie warstwy, waniliowy smak, gorzki krem) oraz styl pracy wybranego fotografa (Cayton retuszuje wszelkie niedoskonałości na komputerze). W ciepłym kuchennym świetle widziałem drobniutkie zmarszczki w kącikach jej oczu, te ledwie dostrzegalne znaczniki naszej wspólnej drogi przez życie. - Cieszę się, że tak dobrze wam poszło - powiedziałem. - Jak na pierwszy dzień, sporo załatwiłaś. W kuchni unosił się zapach roztapiającego się masła, cielęcina zaczynała cichutko skwierczeć. - O tak. I jestem szczęśliwa - powiedziała. - Ale nie wiemy jeszcze, gdzie odbędzie się ceremonia, a bez tego nie mogę ruszyć z resztą przygotowań. Powiedziałam Annie, że jeśli chce, możemy to urządzić u nas, ale nie wyglądała na zachwyconą. - A gdzie ona by chciała? - Sama jeszcze nie wie. Myśli o ślubie w ogrodzie. W jakimś niezbyt formalnym

miejscu. - Nie powinno być kłopotu ze znalezieniem takiego. - Tak ci się tylko wydaje. Do głowy przychodził mi jedynie Tryon Palące, ale chyba już za późno na rezerwację. Nie wiem nawet, czy urządzają tam wesela. - Mmm... - Sypnąłem na patelnię sól, pieprz i sproszkowany czosnek. - W Orton Plantation też jest sympatycznie. Pamiętasz? Brattonowie brali tam ślub w zeszłym roku. Pamiętałem. Było to w połowie drogi między Wilmington i Southport, dwie godziny jazdy od New Bern. - Nie za daleko? - zapytałem. - Zwróć uwagę, że większość gości mieszka tutaj. - Wiem. To tylko propozycja. Zresztą na pewno są już zarezerwowani. - A może gdzieś pod miastem? W którymś z pensjonatów? Pokręciła głową. - Większość jest za mała, i nie wiem, ile z nich ma ogrody, ale sprawdzić nie zaszkodzi. A jeśli to nie wypali... no nic, już ja coś znajdę. A przynajmniej taką mam nadzieję. Jane ściągnęła brwi i zamyśliła się. Opierała się o blat, wsparłszy stopę w pończosze o drzwiczki szafki - wypisz wymaluj ta sama dziewczyna, która prosiła mnie dawno temu o odprowadzanie do samochodu. Odprowadzając japo raz drugi, myślałem, że po prostu wsiądzie i odjedzie, jak poprzednio. Ale ona przyjęła tę samą co teraz postawę przy drzwiczkach od strony kierowcy i wdała ze mną w rozmowę. Pamiętam, jak obserwowałem z zachwytem ożywienie na jej twarzy, kiedy opowiadała o swoim dorastaniu w New Bern, i jak po raz pierwszy dostrzegałem atrybuty, które miałem później zawsze u niej podziwiać: inteligencję i żywiołowość, urok osobisty, tolerancyjne spojrzenie na świat. Nic dziwnego, że wychowywane przez taką matkę dzieci wyrosły na porządnych, odpowiedzialnych ludzi. Odchrząknąłem. - Byłem dzisiaj u Noaha - powiedziałem. Jane, wyrwana z zamyślenia, spojrzała na mnie pytająco. - I jak się czuje? - Dobrze. Wyglądał na zmęczonego, ale humor mu dopisywał. - Znowu siedział nad stawem? - Tak. - Wiedziałem, jakie będzie następne pytanie, dorzuciłem więc: - Łabędzica też tam była. Jane zacisnęła usta. - Powiedziałem mu o ślubie - dodałem szybko.

- I co on na to? - Ucieszył się. Powiedział, że przyjdzie. Jane złożyła dłonie na kolanach. - Jedziemy do niego jutro z Anną. W zeszłym tygodniu nie miała czasu go odwiedzić, a chce mu sama powiedzieć, że wychodzi za mąż. - Uśmiechnęła się. - A swoją drogą, dziękuję ci, że do niego wpadłeś. Bardzo cię lubi. - Ja też lubię z nim gawędzić. - Wiem. Ale mimo wszystko dziękuję. Kolacja była gotowa. Dodałem resztę składników: wino marsala, sok cytrynowy, grzyby, bulion wołowy, siekaną szalotkę, pokrajaną w kostkę zieloną cebulkę. Do tego jeszcze fyżka masła w nagrodę za dziesięć kilogramów, jakie zrzuciłem przez ostatni rok. - Zawiadomiłaś już Josepha i Leslie? - spytałem, mieszając wszystko na patelni. Jane przyglądała się przez chwilę moim zabiegom, potem wyjęła z szuflady łyżkę, zanurzyła czubek w sosie i posmakowała. - Dobre - orzekła, unosząc brwi. - Mówisz, jakby cię to dziwiło. - Nie, nie dziwi. Radzisz już sobie w kuchni całkiem nieźle. Bez porównania lepiej niż na początku. - Co? Nie zawsze smakowały ci moje potrawy? Przyłożyła palec do policzka. - Chyba nie powiesz, że można się rozsmakować w przypalonych ziemniakach i sosie, który chrzęści w zębach? Uśmiechnąłem się, przyznając jej w duchu rację. Moje pierwsze kulinarne próby nie wypadały imponująco. Jane jeszcze raz umoczyła łyżkę w sosie, oblizała ją i odłożyła na blat. - Wilsonie? Wracając do ślubu... - zaczęła. Zerknąłem na nią. - Tak? - Chyba zdajesz sobie sprawę, że przepłacimy, kupując Josephowi bilet w ostatniej chwili, prawda? - Prawda - przyznałem. - Fotograf też nie jest tani, mimo że wskakujemy na miejsce kogoś, kto zrezygnował. Kiwnąłem głową. - Wyobrażam sobie. - Tort też będzie sporo kosztował. To znaczy jak na tort. - Zrozumiałe samo przez się. Musi przecież starczyć na obdzielenie wielu osób, nieprawdaż?

Spojrzała na mnie podejrzliwie, wyraźnie stropiona moimi odpowiedziami. - No więc... chciałam cię zawczasu uprzedzić, żebyś się później nie burmuszył. - O co miałbym się burmuszyć? - Oj, nie udawaj. Burmuszysz się czasami, kiedy rosną wydatki. - Ja? Jane uniosła brew. - Tylko mi nie mów, że nie. Już zapomniałeś, z jaką skwaszoną miną chodziłeś podczas renowacji domu? Albo kiedy popsuła się klimatyzacja? Nawet buty sam sobie czyściłeś... Uniosłem ręce w geście, poddania. - W porządku, przyznaję się. Ale bądź spokojna. To coś innego. Nawet gdybyśmy mieli spłukać się do nitki, będzie warto. O mało nie zakrztusiła się winem. Patrzyła na mnie przez dłuższą chwilę szeroko otwartymi oczami. Potem podeszła i dźgnęła mnie palcem w biceps. - A to co znowu? - zdziwiłem się. - Sprawdzam tylko, czy mam jeszcze do czynienia z moim prawdziwym mężem, czy nie podmieniono mi ciebie na strąkowca. - Na co? - No, na tego klona wyhodowanego ze strąka. Inwazja porywaczy ciał. Pamiętasz chyba ten film? - Oczywiście. Ale zapewniam cię, że to naprawdę ja. - Dzięki Bogu - odetchnęła z udawaną ulgą. A potem, dziw nad dziwy, puściła do mnie oko. - Tak czy inaczej, wolałam cię uprzedzić. Uśmiechnąłem się, podniesiony na duchu. Kiedyż to ostatnio śmialiśmy się i przekomarzaliśmy w kuchni? Parę miesięcy temu? A może lat? Chociaż zdawałem sobie sprawę, że to może być tylko przejściowe ocieplenie, to nie dało się ukryć, że podsyciło wątły płomyk nadziei, którą pielęgnowałem. Pierwsza moja randka z Jane nie do końca przebiegła tak, jak sobie zaplanowałem. Zarezerwowałem stolik w Harper’s, restauracji mającej opinię najlepszej w mieście. I najdroższej. Pieniądze miałem, nie zachodziła obawa, że nie starczy mi na uregulowanie rachunku za kolację. W najgorszymwypadku zacisnąłbymdo końca miesiąca pasa. Zaplanowałem też na ten wieczór inne atrakcje. Zabrałem Jane spod akademika w Meredith. Do restauracji mieliśmy stamtąd zaledwie Mika minut jazdy. Konwersacja, co typowe dla pierwszych randek, niezbyt się nam kleiła i była dosyć trywialna. Rozmawialiśmy o szkole i o

pogodzie, rzuciłem uwagę, że dobrze zrobiliśmy, zakładając ciepłe kurtki, bo chwyta mróz. Pamiętam też, że pochwaliłem jej sweterek, a ona powiedziała, że kupiła go sobie poprzedniego dnia. Na usta cisnęło mi się pytanie, czy specjalnie na tę okazję, ale miałem na tyle oleju w głowie, żeby go głośno nie zadać. Szał świątecznych zakupów osiągał apogeum i trudno było znaleźć wolne miejsce w pobliżu restauracji, zaparkowałem więc kilka przecznic od niej i dalej poszliśmy piechotą. Zostawiłem sobie spory margines czasu i byłem pewien, że zdążymy dotrzeć do restauracji, zanim rezerwacja zostanie anulowana. Wkrótce poczerwieniały nam czubki nosów i przy każdym wydechu z naszych ust unosiły się obłoczki pary. Witryny sklepów obwiedzione były girlandami mrugających lampek, z szafy grającej w pizzerii, którą mijaliśmy, dobiegała jakaś bożonarodzeniowa melodia. Od restauracji dzieliło nas już tylko parę kroków, kiedy zobaczyliśmy tego psa. Siedział skulony u wylotu zaułka, był średniej wielkości, zabiedzony i nieludzko brudny. Dygotał z zimna, a stan jego sierści świadczył o tym, że już od dłuższego czasu chadza samopas. Przemknęło mi przez myśl, że może być niebezpieczny, zająłem więc pozycję między nim a Jane, gotów osłaniać ją w razie czego własną piersią. Ale ona obeszła mnie, przykucnęła koło psiaka i wyciągnęła do niego rękę. - Nie bój się - wyszeptała. - Nic ci nie zrobimy. Pies skulił się jeszcze bardziej i cofnął w mrok zaułka. - Ma obrożę. Na pewno się zgubił. - Jane nie odrywała oczu od psa, ten zaś obserwował ją z nieufnym zaciekawieniem. Spojrzałem na zegarek. Do chwili, kiedy rezerwacja zostanie anulowana, brakowało zaledwie kilka minut. Nadal nie miałem pewności, czy pies nie jest niebezpieczny, przykucnąłem jednak obok Jane i zacząłem przemawiać do niego tym samym co ona, łagodnym tonem. Trwało to jakiś czas, ale pies ani myślał do nas podejść, a kiedy Jane zrobiła krok w jego stronę, zaskomlał i czmychnął w głąb zaułka. - Jest wystraszony - powiedziała Jane z zafrasowaną miną. - Co zrobimy? Nie chcę go tak zostawiać. W nocy ma być mróz. A jeśli się zgubił, to na pewno bardzo chce wrócić do domu. Zastanawiałem się, jak ją odciągnąć. Przez głowę przelatywały mi najróżniejsze pomysły. Mogłem powiedzieć, że przecież próbowaliśmy, mogłem zaproponować zatelefonowanie do schroniska, ewentualnie podsunąć myśl, że wrócimy po kolacji i jeśli on nadal tu będzie, to spróbujemy jeszcze raz. Milczałem jednak. Powstrzymywał mnie wyraz twarzy Jane. Dostrzegałem w nim zatroskanie przemieszane ze zdecydowaniem - był to pierwszy zaobserwowany przeze mnie przejaw dobrego serca Jane i jej współczucia dla tych,

z którymi los nie obchodzi się łaskawie. Uznałem, że nie mam wyboru i muszę się jej podporządkować. - Poczekaj, ja spróbuję - mruknąłem. Szczerze mówiąc, nie miałem zielonego pojęcia, jak ta próba ma wyglądać. W dzieciństwie nigdy nie miałem psa, bo matka była uczulona na psią sierść, wyciągnąłem jednak rękę i zacząłem przemawiać do niego szeptem, tak jak w podobnych sytuacjach robią to ludzie na firmach. Zaczekałem, aż pies przywyknie do mojego głosu, a potem powoli, centymetr po centymetrze, zacząłem się do niego przybliżać. Nie cofnął się. Żeby go nie spłoszyć, znieruchomiałem na chwilę, odczekałem, aż się do mnie przyzwyczai, i znowu ruszyłem. W moim odczuciu trwało to całą wieczność, ale w końcu wyciągnąłem rękę, a on ją powąchał. Potem, uznawszy widocznie, że z mojej strony nic mu nie zagraża, polizał mi palce. Chwilę później głaskałem go już po łbie. Zerknąłem przez ramię na Jane. - Lubi cię. - W jej głosie brzmiał podziw. Wzruszyłem ramionami. - Na to wygląda. Odczytałem z obroży numer telefonu i Jane poszła zadzwonić do właściciela ze znajdującego się w pobliskiej księgarni automatu. Ja zostałem z psem i im dłużej go głaskałem, tym bardziej on zdawał się łaknąć dotyku mojej dłoni. Wróciła Jane i czekaliśmy dobre pół godziny na przyjazd właściciela. Miał trzydzieści kilka lat i wyskoczył z samochodu, nie zamykając za sobą drzwiczek. Na widok pana pies zerwał się i jak wystrzelony z procy pognał mu na spotkanie. Mężczyzna dał się najpierw dokładnie wylizać zawzięcie merdającemu ogonem zwierzakowi, po czym zwrócił się do nas: - Dziękuję, że zadzwoniliście. Zawieruszył się przed tygodniem i mój synek strasznie od tamtego czasu rozpacza. Nawet państwo nie wiedzą, jaka to będzie dla niego radość. Na kartce do Świętego Mikołaja napisał tylko jedno życzenie, żeby jego pies się odnalazł. Proponował nagrodę, ale nie chcieliśmy jej przyjąć. Podziękował więc jeszcze raz i wsiadł do samochodu. Z poczuciem dobrze spełnionego obowiązku patrzyliśmy, jak odjeżdża. Kiedy zniknął nam z oczu, Jane wzięła mnie pod rękę. - Nasza rezerwacja jeszcze aktualna? - spytała. Spojrzałem na zegarek. - Mamy pół godziny spóźnienia. - Ale stolik jeszcze dla nas trzymają? - Nie wiem. Nie będę ukrywał, że trudno go było załatwić. Musiałem prosić o wstawiennictwo jednego z moich profesorów. - Może szczęście nam dopisze.

Nie dopisało. Okazało się, że przy naszym stoliku już kogoś posadzono, a następny miał być wolny dopiero za kwadrans dziesiąta. Jane spojrzała na mnie. - Przynajmniej sprawiliśmy radość jakiemuś dzieciakowi - orzekła. - Tak. - Wziąłem głęboki oddech. - I zrobiłbym to jeszcze raz. Przyglądała mi się przez chwilę badawczo, a potem ścisnęła moje ramię. - Ja też nie żałuję, że się zatrzymaliśmy, chociaż przez to przepadła nam kolacja. W poświacie ulicznych latarni wyglądała niemal eterycznie. - Może pójdziemy gdzie indziej? - spytałem. Przekrzywiła głowę. - A lubisz muzykę? Dziesięć minut później siedzieliśmy już przy stoliku w pizzerii, którą wcześniej mijaliśmy. Planowałem kolację przy świecach i winie, a skończyło się na pizzy popijanej piwem. Jane nie wyglądała jednak na rozczarowaną. Paplała jak najęta, opowiadając o swoich zajęciach z mitologii greckiej i literatury angielskiej, o blaskach i cieniach mieszkania w Meredith, o swoich znajomych i w ogóle o wszystkim, co tylko ślina przyniosła jej na język. Ja właściwie kiwałem tylko głową i od czasu do czasu wtrącałem jakieś pytanie, które podsuwało jej temat na kolejne pół godziny, i z ręką na sercu mogę powiedzieć, że nigdy nie czułem się lepiej w niczyim towarzystwie. Krzątając się po kuchni, zauważyłem, że Jane przygląda mi się z zaciekawieniem. Doprawiłem naszą potrawę i przeniosłem ją na stół. Zajęliśmy miejsca, pochyliliśmy głowy i odmówiłem modlitwę, dziękując Bogu za dary, jakie nam zsyła. - Dobrze się czujesz? - spytała Jane, nakładając sobie sałatki do miseczki. Wydawałeś mi się przed chwilą taki zamyślony. Napełniłem winem kieliszki. - Wspominałem naszą pierwszą randkę. - Naprawdę? - Znieruchomiała z widelcem w powietrzu. - Dlaczego? - Sam nie wiem - mruknąłem, podsuwając jej kieliszek. - Pamiętasz ją chociaż? - Oczywiście, że pamiętam - mknęła. - To było tuż przed świątecznymi feriami. Szliśmy na kolację do Harper’s, ale po drodze znaleźliśmy zabłąkanego psiaka i przepadła nam rezerwacja. I zamiast w Harper’s wylądowaliśmy w tej pizzeryjce. A potem... Zmrużyła oczy, przywołując przebieg wypadków tamtego wieczoru. - ... potem wsiedliśmy do twojego samochodu i pojechaliśmy obejrzeć świąteczne dekoracje na Haverrnill Road, tak? Był mróz, ale ty nalegałeś, żebyśmy wysiedli i przespacerowali się kawałek. Przed jednym z domów stała makieta wioski Świętego Mikołaja

i kiedy tamtędy przechodziliśmy, mężczyzna przebrany za Świętego Mikołaja wręczył mi gwiazdkowy prezent od ciebie. Pamiętam, jak mi było miło, że zadałeś sobie tyle trudu na pierwszej randce. - A pamiętasz, co to był za prezent? - Jak mogłabym zapomnieć? - Uśmiechnęła się. - Parasolka. - O ile sobie dobrze przypominam, nie byłaś nią zachwycona. - Az czego miałam się cieszyć? - Wyrzuciła w górę ręce. - Psuła mi sprawdzony sposób podrywania facetów na odprowadzenie do samochodu. Na pewno pamiętasz, że w Meredith byli sami wykładowcy i woźni. - Dlatego właśnie ci ją kupiłem. Przejrzałem twoją taktykę. - Nie miałeś doświadczenia - mruknęła z lekkim uśmieszkiem. - Byłam pierwszą dziewczyną, z którą się umówiłeś. - I tu się mylisz. Spotykałem się wcześniej z dziewczynami. W jej oczach zaigrały iskierki przekory. - No dobrze, w takim razie pierwszą dziewczyną, z którą się całowałeś. Fakt, chociaż żałowałem, że się do tego przyznałem, bo zapamiętała to i zawsze mi to przy takich okazjach wytykała. - Byłem zajęty budowaniem swojej przyszłości - powiedziałem na swoją obronę. - Nie miałem czasu na głupstwa. - Byłeś nieśmiały. - Byłem wybredny. A to różnica. - Nie pamiętasz naszej pierwszej kolacji? Jak na nią jechaliśmy? Prawie się do mnie nie odzywałeś, a jak już, to mówiłeś o swoich studiach. - Nieprawda - zaprotestowałem. - Powiedziałem, że podoba mi się twój sweterek, pamiętasz? - To się nie liczy. - Skrzywiła się. - Twoje szczęście, że miałam do ciebie cierpliwość. - Owszem - przyznałem. - Moje szczęście. Powiedziałem to w taki sposób, w jaki chciałbym to usłyszeć od niej, i chyba wychwyciła ową szczególną nutę w moim głosie. Uśmiechnęła się przelotnie. - A wiesz, co najbardziej zapadło mi w pamięć z tamtego wieczoru? - spytałem. - Mój sweterek? Moja żona zawsze miała doskonały refleks. Roześmiałem się, ale pozostając nadal w nostalgicznym nastroju, ciągnąłem: - Jak ukucnęłaś przy tym psie i uparłaś się, że nie odejdziesz, dopóki nie upewnisz się,

że jest bezpieczny. Bardzo mnie to ujęło. Dowodziło, że masz serce po właściwej stronie. Wydało mi się, że się zarumieniła, szybko jednak sięgnęła po kieliszek, a więc pewności nie miałem. Nie czekając, aż się odezwie, zmieniłem temat. - Widać już u Anny początki tremy? - zapytałem. Jane pokręciła głową. - Nic z tych rzeczy. Nie zauważyłam u niej najmniejszych oznak nerwowości. Chyba wyobraża sobie, że wszystko pójdzie jak z płatka, tak jak dzisiaj z tym fotografem i tortem. Kiedy pokazałam jej rano listę spraw do załatwienia, powiedziała tylko: „No to wypadałoby wziąć się od razu do roboty, prawda?”. Kiwnąłem głową. Cała Anna. - A co z tym jej znajomym pastorem? - spytałem. - Dzwoniła do niego wczoraj wieczorem i od razu się zgodził. - To dobrze. Jedno z głowy. - Mm. - Jane zamilkła. Przebiegała pewnie w myślach listę zajęć, które zaplanowała sobie na najbliższy tydzień. - Będę chyba potrzebowała twojej pomocy - odezwała się po chwili. - W czym? - Potrzebne są smokingi dla ciebie, Keitha i Josepha. No i dla taty, ma się rozumieć... - Nie ma sprawy. Poprawiła się na krześle. - No i Anna musi nam podać nazwiska osób, które chce zaprosić. Nie ma czasu na rozsyłanie zaproszeń, a więc ktoś będzie musiał obdzwonić wszystkich. Ponieważ my z Anną działamy w terenie, a ty masz urlop... Uniosłem ręce. - Chętnie się tym zajmę - powiedziałem. - Zacznę od jutra. - Wiesz, gdzie leży książka telefoniczna? Zdążyłem już przywyknąć do tego typu pytań. Jane od dawna zarzuca mi wrodzoną niezdolność do znajdowania czegokolwiek w obrębie naszego domu. Zarzuca mi również, że odkładając rozmaite rzeczy nie tam, gdzie ich miejsce, obarczam ją jednocześnie obowiązkiem ustalenia ich nowej lokalizacji. Nie do końca zgadzam się z tymi zarzutami. Owszem, przyznaję, nie mam pełnego rozeznania, gdzie co w domu powinno według niej leżeć, ale to raczej wina rozbieżnych poglądów na ten temat, a nie mojej ułomności. Moja żona, dajmy na to, upiera się, że latarkę należy przechowywać w szufladzie kuchennej szafki, natomiast moim zdaniem jej miejsce jest w pralni, gdzie stoją pralka i suszarka. W rezultacie latarka raz leży tu, raz tam, a ponieważ pracuję poza domem, nie nadążam za tymi zmianami. Jeśli, na przykład, zostawię kluczyki do samochodu na kuchennym blacie, to instynkt podpowiada mi, że tam właśnie je znajdę, kiedy będą mi potrzebne. Ale nie, Jane zakłada automatycznie, że będę ich szukał na wieszaku przy

drzwiach. Co do książki telefonicznej, to logiczne jest dla mnie, że powinna leżeć w szufladzie pod telefonem. Sam ostatnio ją tam włożyłem i miałem to właśnie powiedzieć, ale Jane była szybsza. - Jest na półce, obok książek kucharskich. Spojrzałem na nią. - No przecież wiem - mruknąłem. Ten wesoły nastrój utrzymywał się do końca kolacji. Kiedy jednak zaczęliśmy sprzątać ze stołu, zaczął powoli, z początku niemal niezauważalnie, ustępować bardziej usztywnionej konwersacji punktowanej coraz dłuższymi chwilami milczenia. Przy zmywaniu ta konwersacja zredukowała się już do znajomej wymiany zdawkowych pomruków, ożywianej jedynie brzękiem wstawianych do zlewu naczyń. Nie potrafię tego wyjaśnić inaczej niż tym, że już nic więcej nie mieliśmy sobie do zakomunikowania. Ona po raz drugi zapytała o Noaha, ja powtórzyłem to, co już mówiłem. Potem ona znowu zaczęła opowiadać o fotografie, ale w połowie przerwała, uświadamiając sobie, że się powtarza. Ponieważ żadne z nas nie rozmawiało jeszcze z Josephem ani z Leslie, na ich temat też nie mieliśmy sobie nic nowego do powiedzenia. Zastanawiałem się gorączkowo, jak by tu podtrzymać kulejącą rozmowę. W końcu odchrząknąłem. - Słyszałaś o tym ataku rekina w Wilmington? - spytałem. - Chodzi ci o ten sprzed tygodnia? Na tę dziewczynę? - Tak - powiedziałem - o ten. - Mówiłeś mi. - Naprawdę? - W zeszłym tygodniu. Przeczytałeś mi wzmiankę w gazecie. Umyłem kieliszek, potem opłukałem sitko. Słyszałem, jak Jane szuka czegoś w kuchennej szafce. - Co za koszmarny początek wakacji - zauważyła. - Nie zdążyli się nawet dobrze rozpakować. Przyszła kolej na talerze. Opłukałem je i wstawiłem do zmywarki. - Pieliłem dzisiaj trochę w ogrodzie - powiedziałem. - Kilka dni temu też pieliłeś. - Tak. Opłukałem, a następnie załadowałem do zmywarki sztućce i szczypce do sałatki. - Mam nadzieję, że nie przebywałeś zbyt długo na słońcu - powiedziała Jane. Wspomniała o tym, bo mój ojciec zmarł w wieku sześćdziesięciu jeden lat na atak serca,

myjąc samochód. Choroby serca są w mojej rodzinie dziedziczne i Jane to niepokoi. Chociaż ostatnio byliśmy bardziej przyjaciółmi niż kochankami, wiedziałem, że Jane nadal się o mnie troszczy. Troska o innych zawsze leżała w jej naturze. Jej rodzeństwo jest takie samo, i wydaje mi się, że to zasługa Noaha i Allie. Uściski i śmiech były w ich domu na porządku dziennym. Zastanawiam się często, jaki bym był, gdybym przyszedł na świat w tej rodzinie. - Podobno jutro też ma być upał - oznajmiła Jane, wyrywając mnie z zadumy. - Słyszałem w wiadomościach, że temperatura ma dojść do trzydziestu pięciu stopni podchwyciłem. - I wilgotność też ma być wysoka. - Do trzydziestu pięciu? - Tak mówili. - To za gorąco. Jane wstawiła to, co zostało z kolacji, do lodówki, a ja wytarłem blat. W porównaniu z wcześniejszą swobodną konwersacją, ta wymiana zdawkowych uwag brzmiała bardzo sztucznie. Widziałem po minie Jane, że ją też deprymuje ten powrót do normalnego stanu rzeczy. Poklepała się po sukience, jakby szukała w kieszeniach słów. W końcu wzięła głęboki oddech i uśmiechnęła się z przymusem. - Chyba zadzwonię do Leslie - westchnęła. I zostałem w kuchni sam, znowu wyrzucając sobie, że jestem, jaki jestem, i zastanawiając się, czy to w ogóle możliwe, żebyśmy zaczęli wszystko od początku. W ciągu dwóch tygodni po naszej pierwszej randce spotkaliśmy się z Jane jeszcze pięć razy, a potem ona pojechała do New Bern na święta Bożego Narodzenia. Dwa razy uczyliśmy się wspólnie, raz byliśmy w kinie, a dwa popołudnia spędziliśmy, spacerując po kampusie Duke University. Ale tylko jeden z tych spacerów utkwił mi szczególnie w pamięci. Była niedziela, dwa dni po uratowaniu zabłąkanego psiaka. Dzień wstał ponury, przez cały ranek padało, niebo zasnuwały szare chmury i odnosiło się wrażenie, że to już zmierzch. Szliśmy z Jane między budynkami kampusu. - Jacy są twoi rodzice? - spytała w pewnej chwili. Nie odpowiedziałem od razu. - To przyzwoici ludzie - mruknąłem w końcu. Czekała na więcej, ale widząc, że się nie doczeka, trąciła mnie łokciem. - Tylko tyle masz do powiedzenia? Wiedziałem, do czego zmierza. Chciała, żebym się otworzył, co nigdy nie przychodziło mi łatwo, ale podejrzewałem, że dopóty będzie próbowała - to delikatnie, to natarczywie - dopóki nie dopnie swego. Była dociekliwa i to nie tylko w akademickim sensie

tego słowa. Interesowali ją również ludzie. A zwłaszcza ja. - Nie wiem, co miałbym ci jeszcze powiedzieć - przyznałem. - Są typowymi rodzicami. Pracują w administracji państwowej i od prawie dwudziestu lat mieszkają w Dupont Circle. To w Waszyngtonie, gdzie się urodziłem i wychowałem. Parę lat temu chcieli kupić dom na przedmieściach, ale zrezygnowali z tych planów, zniechęceni chyba kwestią dojazdu do pracy. - Miałeś ogród? - Nie. Ale było tam ładne podwórko i czasami pomiędzy cegłami wyrósł jakiś chwast. Roześmiała się. - Gdzie poznali się twoi rodzice? - W Waszyngtonie. Oboje są stamtąd i oboje pracowali w Departamencie Transportu. Tam się poznali. O ile się nie mylę, przez jakiś czas pracowali w tym samym wydziale, ale nic bliższego nie potrafię ci powiedzieć. Oni też mi nie mówili. - Mają jakieś zainteresowania? Zastanowiłem się. - Mama lubi pisywać listy do wydawcy „Washington Post” - powiedziałem. Podejrzewam, że chce zmienić świat. Zawsze staje po stronie uciskanych i oczywiście zawsze ma pełno pomysłów na naprawę świata. Pisze przynajmniej jeden list w tygodniu. Nie wszystkie się ukazują, ale te, które jej wydrukują, wycina i trzyma w specjalnie do tego przeznaczonej teczce. A tato... on jest raczej zamknięty w sobie. Lubi budować modele statków w butelkach. Wykonał ich już setki, a kiedy zabrakło na nie miejsca na półkach u nas, zaczął je rozdawać szkolnym bibliotekom. Dzieciaki są nimi zachwycone. - Ty też się tym zajmujesz? - Nie. To konik taty. Nawet nie próbował nauczyć mnie tej sztuki, bo wychodził z założenia, że sam powinienem wybrać sobie hobby. Ale pozwalał mi się przyglądać, jak pracuje, bylebym tylko niczego nie dotykał. - Smutne. - Mnie to nie przeszkadzało - zaperzyłem się. - Samo patrzenie było interesujące. Tata, pracując, niewiele się odzywał, ale mnie wystarczało, że mogę z nim być. - A grał z tobą w piłkę? Albo zabierał na rowerowe przejażdżki? - Nie. Był raczej domatorem. Tylko te statki. Nauczyłem się od niego cierpliwości. Opuściła wzrok i szła, patrząc pod nogi, a ja wyczuwałem, że porównuje to, co ode mnie usłyszała, ze swoim dzieciństwem. - I jesteś jedynakiem? - podjęła. Chociaż nie powiedziałbym tego nikomu innemu, jej postanowiłem wyznać dlaczego.

Już wtedy chciałem, żeby mnie dobrze poznała, żeby dowiedziała się o mnie wszystkiego. - Mama nie mogła mieć więcej dzieci. Wydając mnie na świat, dostała jakiegoś krwotoku i potem było to już zbyt ryzykowne. Jane ściągnęła brwi. - Przykre. - Ona chyba też żałowała. Przechodziliśmy właśnie obok głównej kaplicy kampusu i zatrzymaliśmy się na chwilę, żeby nacieszyć oczy jej architekturą. - Dużo mi o sobie powiedziałeś, jak na jeden raz - zauważyła. - Chyba więcej niż komukolwiek. Kątem oka zauważyłem, jak zakłada za ucho pasemko włosów. - Wydaje mi się, że teraz trochę lepiej cię rozumiem - powiedziała. Zawahałem się. - To dobrze czy źle? Odwróciła się do mnie bez słowa i w tym momencie uświadomiłem sobie, że już znam odpowiedź. Chyba powinienem pamiętać ze szczegółami, jak to się odbyło, ale, szczerze mówiąc, kilka krytycznych chwil wypadło mi z życiorysu. Wiem tylko, że najpierw coś kazało mi wziąć ją za rękę, a w następnej chwili była już w moich ramionach. Wydała mi się lekko wystraszona, ale kiedy zacząłem pochylać głowę, zamknęła przyzwalająco oczy. Ledwie nasze usta się zetknęły, przywarła do mnie, i już wiedziałem, że zapamiętam ten nasz pierwszy pocałunek na zawsze. Podsłuchując teraz Jane rozmawiającą przez telefon z Leslie, odnosiłem wrażenie, że słyszę dziewczynę, która spacerowała ze mną tamtego dnia po kampusie. Głos miała ożywiony, słowa płynęły swobodnie, wybuchała raz po raz śmiechem, zupełnie jakby Leslie była tu z nami. Siedziałem w pokoju na sofie i słuchałem jednym uchem. Dawniej zwykliśmy z Jane spacerować i rozmawiać godzinami, teraz najwyraźniej inni zajęli moje miejsce. Kiedy rozmawiała z dziećmi, jakoś nigdy nie brakowało jej tematów, odwiedzając ojca, zawsze miała mu coś do powiedzenia. Krąg jej znajomych jest dosyć szeroki i konwersacja z nimi też nigdy nie jest wymuszona. Ciekawe, co by sobie pomyśleli po spędzeniu z nami takiego typowego wieczoru. Czy byliśmy jedyną parą z tego rodzaju problemem? Czy może to jakaś prawidłowość u małżeństw z długoletnim stażem, jakaś nieuchronna funkcja czasu? Logika zdawała się wskazywać na to ostatnie, ale mimo wszystko przykro mi się robiło na myśl, że jej

elokwencja skończy się z chwilą odłożenia słuchawki. Zamiast swobodnie gawędzić, znowu będziemy wymieniali banalne uwagi i czar pryśnie, a nie zniosę kolejnej rozmowy o pogodzie. Jak temu zaradzić? Oto jest pytanie. Słyszałem, że Jane kończy rozmowę. Łatwo to wyczuć. Tylko patrzeć, jak powie naszej córce, że ją kocha, zawiesi na chwilę głos, słuchając tego samego zapewnienia od niej, a potem się pożegna. Pewien, że zaraz to nastąpi - i zdecydowany wykorzystać nadarzającą się okazję - podniosłem się z sofy. Podejdę do niej, myślałem sobie, i wezmę za rękę, tak jak przed kaplicą w Duke. Ona się trochę spłoszy, tak jak wtedy, aleja, nie zważając na to, przyciągnę ją do siebie. Dotknę jej twarzy, potem zamknę powoli oczy i kiedy tylko zetkną się nasze usta, moja żona przekona się, że to wyjątkowy pocałunek. Niby znajomy, a jednak nowy, wyrażający oddanie. I ten pocałunek sam w sobie rozbudzi w niej dawne uczucia. Da początek nowej drogi życia, myślałem, tak jak tamten pierwszy dawno temu. Widziałem to już oczyma wyobraźni. Chwilę później Jane, tak jak przewidywałem, pożegnała się z Leslie i rozłączyła się. Teraz albo nigdy! Zebrałem się na odwagę i ruszyłem w jej kierunku. Jane stała plecami do mnie i wciąż trzymając słuchawkę, patrzyła przez okno salonu na szare, ciemniejące chmury. Nie znałem nikogo wspanialszego i zaraz jej to powiem, ale najpierw pocałunek. Byłem już blisko, tak blisko, że poczułem znajomy zapach jej perfum. Serce zabiło mi żywiej. Już za chwileczkę, już za momencik, pomyślałem, wyciągając rękę. Ale zanim zdążyłem dotknąć jej ramienia, ponownie podniosła słuchawkę do ucha. Szybkim, zdecydowanym ruchem wybrała zaprogramowany numer. Wiedziałem czyj. Joseph odebrał prawie natychmiast, a mnie opuściła odwaga i jak psiak z podwiniętym ogonem wróciłem na sofę. Przez następną godzinę siedziałem pod lampą z otwartą biografią Roosevelta na kolanach. Pożegnawszy się z Josephem, Jane, chociaż to mnie obarczyła zadaniem telefonicznego spraszania gości, zadzwoniła jeszcze do kilku najbliższych przyjaciół rodziny. Rozumiałem jej zapał, ale w konsekwencji do dziewiątej egzystowaliśmy w dwóch odrębnych światach i przekonałem się na własnej skórze, jak potrafią przygnębić niespełnione nadzieje, nawet te najbardziej nieśmiałe. Kiedy wreszcie oderwała się od telefonu, próbowałem ściągnąć na siebie jej wzrok, ale ona, zamiast usiąść obok mnie na sofie, poszła po siatkę, którą zostawiła na stoliku przy frontowych drzwiach.

- Kupiłam je dla Anny - oznajmiła, machając dwoma czasopismami dla panien młodych - ale najpierw sama przejrzę. Uśmiechnąłem się z przymusem. Wiedziałem, że ten wieczór jest stracony. - Dobra myśl - mruknąłem. Kiedy tak siedzieliśmy w milczeniu, ja na sofie, Jane w fotelu, przyłapałem się na tym, że co chwila na nią zerkam. Z błyszczącymi oczami oglądała zdjęcia ślubnych sukien i zaginała rogi poszczególnych stron. Wzrok, podobnie jak ja, ma już nie ten co kiedyś, odchylała więc głowę, żeby lepiej widzieć. Od czasu do czasu szeptała coś do siebie z podnieceniem - taka namiastka okrzyku zachwytu - wyobrażając sobie pewnie Annę w tym, co widzi na zdjęciu. Obserwując jej pełną wyrazu twarz, nie dawałem wiary, że nie ma na niej miejsca, którego bym nie całował. „Zawsze kochałem tylko ciebie”, cisnęło mi się na usta, ale rozsądek podpowiadał, żebym zachował to wyznanie na inną okazję, kiedy cała jej uwaga będzie skierowana na mnie i usłyszę może w rewanżu coś podobnego. Czas płynął, a ja obserwowałem ją spod oka, udając pogrążonego w lekturze. Mógłbym tak siedzieć przez całą noc, myślałem, gdyby nie senność, a zanosiło się, że Jane nie położy się wcześniej niż za godzinę. Zaznaczone strony nie dałyby jej zasnąć, gdyby nie wróciła do nich jeszcze raz, a nie przejrzała jeszcze do końca obu czasopism. - Jane? - odezwałem się. - Mmm? - mruknęła. - Mam pomysł. - Jaki? - Nie odrywała wzroku od czasopisma. - Gdzie urządzić ślub. Moje słowa wreszcie do niej dotarły. Spojrzała na mnie. - Może nie jest to idealne miejsce, ale na pewno będzie wolne - podjąłem. - Pod miastem, w parkowej okolicy. I są tam kwiaty. Tysiące kwiatów. - O czym ty mówisz? Zawahałem się. - O domu Noaha - powiedziałem. - O altance w różanym ogrodzie. Jane otworzyła i zamknęła usta. Zamrugała, jakby budziła się ze snu. A potem jej wargi powoli, bardzo powoli, zaczęły rozciągać się w uśmiechu.

ROZDZIAŁ SZÓSTY Nazajutrz załatwiłem smokingi, a potem zacząłem obdzwaniać znajomych i sąsiadów

z przygotowanej przez Annę listy gości. Wszędzie spotykałem się z przewidywaną reakcją. Oczywiście, że przyjdziemy, odpowiedziała jedna para. Za żadne skarby świata nie opuścilibyśmy takiego wydarzenia, usłyszałem od innej. Chociaż były to przyjazne telefony, nie rozgadywałem się i skończyłem tuż przed południem. Jane i Anna wybrały się z samego rana do kwiaciarni zamówić, co potrzeba. Po południu mieliśmy się spotkać w domu Noaha. Do tego czasu zostało kilka godzin, postanowiłem więc przejechać się do Creekside. Po drodze zatrzymałem się pod sklepem spożywczym, kupiłem trzy bochenki chleba Wonder Bread, i ruszając dalej, wróciłem wspomnieniami do dnia, w którym po raz pierwszy przestąpiłem próg domu Noaha. Po sześciu miesiącach znajomości Jane zaprosiła mnie do swojego rodzinnego domu. Na początku czerwca ukończyła Meredith i po uroczystości rozdania dyplomów pojechaliśmy moim samochodem za jej rodzicami do New Bern. Jane była najstarsza z czworga rodzeństwa - między nią a najmłodszym było tylko siedem lat różnicy - i po przybyciu na miejsce, zorientowałem się po ich minach, że wciąż mnie oceniają. Kiedy stałem z rodziną Jane na uroczystości rozdania dyplomów i w pewnej chwili Allie wzięła mnie pod rękę, zmartwiałem porażony myślą, jakie też zrobiłem na nich wrażenie. Jane, wyczuwając moje zakłopotanie, zaraz po przyjeździe do domu zaproponowała spacer. Uwodzicielskie piękno tej nizinnej krainy wywarło kojący wpływ na moje nerwy. Niebo przybrało barwę jaj drozda, a w powietrzu nie czuć było ani chłodu wiosny, ani letniej duchoty. Noah posadził przez lata setki lilii i wzdłuż ogrodzenia kwitły skupiska bajecznie kolorowych kwiatów. Tysiąc odcieni zieleni zdobiło drzewa, zewsząd rozbrzmiewały ptasie trele. Lecz mój wzrok już z daleka przyciągnął ogród różany. Pięć koncentrycznych serc najwyższe krzewy pośrodku, najniższe na zewnątrz - kipiących czerwieniami, różami, pomarańczami, bielami i żółciami. We wzorze, jaki tworzyły, można się było dopatrzyć przemyślanej przypadkowości, niemal niestosownej pośród dzikiego piękna krajobrazu. Coś w rodzaju pata pomiędzy człowiekiem i naturą. Doszliśmy powoli do altanki sąsiadującej z ogrodem. Oczywiście, Jane była mi już bardzo bliska, ale nie miałem jeszcze pewności, czy coś z tego wyjdzie. Jak już wspomniałem, byłem zdania, że zanim zdecyduję się na stały związek, muszę wpierw znaleźć dobrą pracę i zapewnić sobie finansową niezależność. Studia prawnicze kończyłem dopiero za rok i w moim odczuciu nie wypadało jej prosić, by na mnie zaczekała. Ma się rozumieć nie wiedziałem jeszcze wówczas, że będę pracował w New Bern. Byłem umówiony na przyszły rok na rozmowy wstępne w kancelariach prawniczych w Atlancie i Waszyngtonie, podczas gdy ona zamierzała osiąść w rodzinnym mieście.

Przeczuwałem jednak, że Jane utrudni mi realizację tych planów. Wyraźnie odpowiadało jej moje towarzystwo. Słuchała mnie z uwagą, przekomarzała się i ilekroć byliśmy razem, brała mnie za rękę. Pamiętam, jak ciepło zrobiło mi się na sercu, kiedy uczyniła to pierwszy raz. Może zabrzmi to śmiesznie, ale trzymanie się za ręce nie zawsze jest przyjemne. Wszystko zależy chyba od sposobu, w jaki splatają się palce i od ułożenia kciuka. Kiedy jej to powiedziałem, roześmiała się i zapytała, czy wszystko muszę analizować. Tamtego dnia, w dniu otrzymania dyplomu, znowu wzięła mnie za rękę i po raz pierwszy opowiedziała historię Allie i Noaha. Poznali się, kiedy mieli po kilkanaście lat i zakochali w sobie, ale potem Allie przeprowadziła się i przez następnych czternaście lat nie widywali się ani nie kontaktowali. W ciągu tych lat rozłąki Noah pracował w New Jersey, był na wojnie i w końcu wrócił do New Bern. Allie tymczasem zaręczyła się z innym. Przed samym ślubem odwiedziła jednak Noaha i wtedy zrozumiała, że to jego zawsze kochała. Zerwała zaręczyny i została w New Bern. Chociaż rozmawialiśmy na rozmaite tematy, o tym Jane nigdy mi jeszcze nie opowiadała. Ta historia nie zrobiła wówczas na mnie takiego wrażenia, jakie robi teraz. Byłem wtedy młody, a poza tym mężczyźni nie wzruszają się łatwo takimi historiami. Zorientowałem się jednak, ile to dla niej znaczy, i ujęło mnie uczucie, jakim darzy rodziców. Ledwie zaczęła, łzy napłynęły jej do oczu i potoczyły się po policzkach. Z początkuje ocierała, ale potem przestała, jakby uznała, że wszystko jej jedno, czy widzę ją płaczącą, czy nie. Bardzo mi to pochlebiło, bo domyślałem się już, że zwierza mi się z czegoś, czego nie mówi każdemu. - Przepraszam, że reaguję tak emocjonalnie - powiedziała. - Ale od dawna zamierzałam opowiedzieć ci tę historię, chciałam to jednak zrobić we właściwym momencie i we właściwym miejscu. Potem ścisnęła mnie za rękę tak, jakby pragnęła trzymać mnie za nią zawsze. Odwróciłemwzrok,czującwpiersiachucisk,jakiegonigdywcześniejnie doświadczyłem. Widziałem wszystko z nadzwyczajną ostrością, każdy płatek, każde źdźbło trawy jawiło mi się jak misternie zarysowana płaskorzeźba. Na werandzie zbierała się rodzina Jane. Promienie słońca kładły się na ziemi. - Dziękuję, że mi to opowiedziałaś - wyszeptałem, spojrzałem na nią i już wiedziałem, co to znaczy się zakochać. Dojechałem do Creekside i znalazłem Noaha na ławeczce nad stawem. - Witaj, Noahu - powiedziałem. - Witaj, Wilsonie - Nie oderwał oczu od wody. - Dzięki, że wpadłeś. Postawiłem na

ziemi torbę z chlebem. - Jak leci? - Mogłoby lepiej. Ale gorzej też by mogło. Usiadłem obok niego. Łabędzica nie przestraszyła się mnie, nadal unosiła się na płyciźnie przy samym brzegu. - Podsunąłeś jej ten pomysł wyprawienia ślubu w moim domu? - spytał Noah. Kiwnąłem głową. Pytałem go poprzedniego dnia o opinię w tej sprawie. - Chyba nie mogła uwierzyć, że sama na to nie wpadła. - Ma teraz tyle na głowie. - Oj, tak. Wyszły z Anną zaraz po śniadaniu. - Rwie się do czynu? - Można to tak określić. Praktycznie wyciągnęła Annę z domu. I słuch o nich zaginął. - Kiedy wydawaliśmy za mąż Kate, Allie zachowywała się tak samo. Mówił o młodszej siostrze Jane. Ślub Kate również odbył się w domu Noaha. Jane była pierwszą druhną. - Pewnie szukają teraz ślubnej sukni. Spojrzałem na niego zaskoczony. - To był główny punkt programu Allie - ciągnął. - Dwa dni szukały z Kate w Raleigh idealnej sukni. Kate przymierzyła ich setki, a Allie po powrocie do domu opisała mi każdą ze wszystkimi detalami. Tu koronka, tam rękawy, jedwab i tafta, wcięte talie... mogła tak godzinami, ale wyglądała tak ślicznie, kiedy coś ją podekscytowało, że ledwie słyszałem, co mówi. Splotłem dłonie na kolanach. - Jane i Anna nie będą chyba miały czasu na coś takiego. - Też mi się tak wydaje. - Spojrzał na mnie. - Ale Anna będzie wyglądała ślicznie w każdej sukni. Pokiwałem głową. Teraz obowiązek utrzymania domu Noaha w należytym stanie spoczywał na dzieciach.

Byliśmyjegowspółwłaścicielami,takzadecydowaliNoahiAllieprzedsamą

przeprowadzką do Creekside. Dom znaczył tyle dla nich i dla dzieci, że nie potrafili się z nim rozstać. Ani zapisać tylko jednemu dziecku, bo jest dla nich wszystkich siedliskiem nieprzeliczonych wspólnych wspomnień. Jak już mówiłem, zaglądam tam często, i wracając z Creekside również wpadłem. Spacerując po posesji, układałem w myślach listę rzeczy do zrobienia. Wynajęły dozorca kosił regularnie trawę i dbał o ogrodzenie, ale trzeba było włożyć jeszcze mnóstwo pracy, żeby przygotować dom na przyjęcie gości. Białe ściany poszarzały od osadzającego się przez

lata kurzu, ale wystarczy je zmyć pod ciśnieniem, żeby odzyskały dawny blask. Pomimo wysiłków dozorcy, otoczenie domu nie przedstawiało się imponująco. Przy płocie puściły się chwasty, żywopłoty aż się prosiły o przystrzyżenie, a po wcześnie kwitnących liliach pozostało tylko wspomnienie w postaci uschniętych badyli. Hibiskusy, hortensje i geranium kwitły jeszcze kolorowo, lecz i nimi trzeba się będzie zająć. Ale z tym wszystkim można się uporać stosunkowo szybko. Mnie najbardziej martwił ogród różany. Zdziczał przez te lata, kiedy dom stał pusty, wszystkie koncentryczne serca zrównałysięwysokością,każdykrzewbyłprzerośnięty.Łodygisterczałypod najprzeróżniejszymi kątami, a kwiaty ginęły w gęstwinie liści. I nie wiadomo było, czy działają jeszcze reflektory. Z miejsca, gdzie stałem, sytuacja przedstawiała się beznadziejnie. Nic, tylko ogolić krzewy na łyso i czekać rok na pojawienie się nowych kwiatów. Jedyna nadzieja w naszym ogrodniku. Jeśli ktoś potrafi tu coś zaradzić, to tylko on. Dziełem Nathana Little’a, skromnego mężczyzny o duszy perfekcjonisty, były najsłynniejsze ogrody w Karolinie Północnej - Baltimore Estate, Tryton Palące, Ogrody Botaniczne Duke Botanical. Ten człowiek znał się na roślinach jak nikt. Zaprzyjaźniliśmy się, kiedy przed laty urządzał nam przydomowy ogród - niewielki, ale przeuroczy - i teraz Nathan wpada do nas często po pracy. Toczymy długie dysputy o zakwaszeniu gleby i wpływie cienia na azalie, o właściwościach rozmaitych nawozów, a nawet o zapotrzebowaniu bratków na podlewanie. Są to rozmowy zupełnie niezwiązane z tym, czym zajmuję się w biurze, i może dlatego tak mnie wciągają. Rozglądając się, wyobrażałem sobie posesję taką, jaką chciałbym ją widzieć. Wisząc rano na telefonie, zadzwoniłem między innymi do Nathana i chociaż była niedziela, zgodził się wpaść. Zatrudnia trzy ekipy składające się w większości z ludzi mówiących tylko po hiszpańsku, a dzienna wydajność każdej jest godna podziwu. Tu jednak roboty było huk i nie miałem wcale pewności, czy mimo wszystko zdążą uwinąć się na czas. Snując te rozważania, zauważyłem w pewnym momencie pastora Harveya Wellingtona. Stał ze skrzyżowanymi na piersi rękami na werandzie swojego domku, opierając się o słupek. Nawet nie drgnął, kiedy zatrzymałem na nim wzrok. Patrzyliśmy tak na siebie dłuższą chwilę, a potem jego usta zaczęły rozciągać się w uśmiechu. Przemknęło mi przez myśl, że to forma zaproszenia, ale kiedy odwróciłem na chwilę wzrok, a potem znowu spojrzałem w tamtym kierunku, jego nie było już na werandzie. I nagle uświadomiłem sobie, że chociaż zamienialiśmy czasami parę słów, chociaż podawaliśmy sobie ręce, moja noga nigdy nie postała w jego domu. Nathan wpadł po lunchu i przegadaliśmy dobrą godzinę. A ściślej, ja mówiłem, on zaś kiwał głową, ograniczając do minimum pytania. Kiedy

skończyłem, przysłonił oczy dłonią I rozejrzał się jeszcze raz. Orzekł, że kłopot będzie jedynie z różanym ogrodem. Przywrócenie pierwotnego stanu będzie bardzo pracochłonne. Ale wykonalne? Patrzył długo na krzewy róż, po czym kiwnął głową. Środa i czwartek, powiedział. Przyjadą wszystkie trzy ekipy, dodał. Trzydzieści osób. - I dwa dni wystarczą na taki zapuszczony ogród? - spytałem. Wiedziałem, że jest równie dobry w swoim fachu, co ja w swoim, ale jakoś nie chciało mi się wierzyć w jego zapewnienia. Uśmiechnął się i położył mi dłoń na ramieniu. - Możesz spać spokojnie, przyjacielu - powiedział. - Będziesz miał ogród jak marzenie. Po południu żar snuł się nad ziemią mieniącymi się falami. Linia horyzontu rozmywała się w zgęstniałym od wilgoci powietrzu. Pot rosił mi czoło, sięgnąłem więc do kieszeni po chusteczkę. Otarłszy twarz, usiadłem na werandzie, żeby zaczekać na Jane i Annę. Okiennice w oknach były dla bezpieczeństwa pozamykane, ale łatwo je było otworzyć od środka. Dozorca robił to dwa razy w roku, żeby przewietrzyć dom. Elektryczność została odcięta, ale na tyłach domu znajdował się generator, który dozorca uruchamiał czasami, żeby sprawdzić, czy działają gniazdka i kontakty. Wody nie odłączono ze względu na system spryskiwaczy, i dozorca mówił mi, że odkręca od czasu do czasu krany w kuchni i łazienkach, żeby wypłukać zbierający się w rurach osad. Któregoś dnia ktoś tu się wprowadzi. Na pewno nie będziemy to ja z Jane, nie wyobrażam też sobie nikogo z jej rodzeństwa, ale to nastąpi. Z pewnością długo po odejściu Noaha, ale nastąpi. Kilka minut później nadjechały Jane i Anna. Skręciły w podjazd, ciągnąc za sobą tuman kurzu. Kiedy wysiadły z wozu i stanęły w cieniu ogromnego dębu, ruszyłem im na spotkanie. Rozglądały się i widziałem na twarzy Jane rosnący niepokój. Żująca gumę Anna posłała mi przelotny uśmiech. - Cześć, tato - rzuciła. - Cześć, skarbie. Jak wam dziś poszło? - spytałem. - Nieźle. Mama trochę panikowała, ale w końcu wszystko załatwiłyśmy. Wiązanka zamówiona, bukieciki do sukien i butonierek też. Jane jakby jej nie słuchała, wciąż rozglądała się gorączkowo. Na pewno myśli, że

posesji w żaden sposób nie da się doprowadzić do porządku. Przyjeżdżała tu rzadziej niż ja i zapewne zachowała to miejsce w pamięci takim, jakim było przed laty. Położyłem jej dłoń na ramieniu. - Możesz spać spokojnie, będziesz miała ogród jak marzenie - zapewniłem ją, powtarzając obietnicę ogrodnika. Anna oddaliła się, żeby zadzwonić z telefonu komórkowego do Keitha, a my z Jane mszyliśmy na obchód. Relacjonowałem jej po drodze pomysły, które omawiałem z Nathanem, ale widziałem, że ona myślami jest gdzie indziej. Kiedy spytałem, co ją gnębi, pokręciła głową. - Chodzi o Annę - wyznała z westchnieniem. - W jednej chwili jest pełna zapału, w następnej zapał jej przechodzi. I nie potrafi podjąć samodzielnie żadnej decyzji. Nawet co do kwiatów. Nie wie, jaki chce kolor ani jaką kompozycję. Ale wystarczy, że powiem, że coś mi się podoba, ona zaraz mówi, że jej też. Do szału mnie to doprowadza. Tak, wiem, że cały ten pomysł wyszedł ode mnie, ale to przecież jej ślub. - Zawsze taka była - zauważyłem. - Nie pamiętasz jej w dzieciństwie? To samo mi mówiłaś, kiedy wracałyście z wyprawy po ubrania do szkoły. - Wiem - mruknęła takim tonem, jakby dręczyło ją coś jeszcze. - O co chodzi? - spytałem. - Szkoda, że mamy tak mało czasu. - Jane westchnęła. - Co prawda kilka spraw już załatwiłyśmy, ale gdyby czasu było więcej, zdążyłabym może zorganizować jakieś przyjęcie weselne. Ślub ślubem, ale co potem? Ona już nigdy nie będzie miała okazji przeżyć czegoś takiego. Moja żona jest jednak niepoprawną romantyczką - To może wyprawimy to wesele? - Co ty pleciesz? - Dlaczego nie mielibyśmy wyprawić go tutaj? Wystarczy otworzyć i wysprzątać dom. Patrzyła na mnie jak na pomylonego. - I co dalej? Nie mamy cateringu, nie mamy stołów, nie mamy muzyki. Trzeba czasu, żeby to wszystko zorganizować. Myślisz, że wystarczy pstryknąć palcami i załatwione? - To samo mówiłaś o fotografie. - Wesele to co innego - orzekła tonem sugerującym, iż uważa dyskusję za zakończoną. - To podejdźmy do niego inaczej - nie ustępowałem. - Może poprosimy niektórych gości, żeby przynieśli ze sobą coś do jedzenia. Zamrugała. - Składkowe wesele? - Nawet nie próbowała ukryć przerażenia. - Chcesz urządzić

składkowe wesele? Trochę się stropiłem. - To był tylko taki pomysł - wymamrotałem. Pokręciła głową i zapatrzyła się w przestrzeń. - No trudno - powiedziała po chwili. - Nic wielkiego się nie stanie, jeśli nie będzie wesela. Liczy się sama ceremonia. - Pozwól mi podzwonić w kilka miejsc - zaproponowałem. - Może uda mi się coś załatwić. - Nie ma na to czasu. - Znam ludzi, którzy się tym zajmują. Była to prawda. Jako jeden z trzech prawników specjalizujących się w nieruchomościach - a na wczesnym etapie mojej zawodowej kariery jedyny - znałem większość właścicieli firm w naszym okręgu. Zawahała się. - Wiem o tym - powiedziała niepewnie. Zadziwiłem sam siebie, biorąc ją za rękę. - Podzwonię - powtórzyłem. - Zdaj się na mnie. Może zafrapowała ją powaga, z jaką to powiedziałem, może przekonanie w oczach, tak czy inaczej spojrzała na mnie badawczo, a potem powoli, bardzo powoli ścisnęła moją dłoń na znak, że na mnie Uczy. - Dziękuję - powiedziała, a mnie naszło dziwne uczucie deja vu, zupełnie jakbyśmy cofnęli się w czasie. I na krótki moment znowu ujrzałem Jane stojącą w altance - skończyła mi właśnie opowiadać historię swoich rodziców i byliśmy młodzi, a przed sobą mieliśmy świetlaną, obiecującą przyszłość. Wszystko było nowe, jak kiedyś, i patrząc wkrótce potem, jak Jane i Anna odjeżdżają, zdałem sobie nagle sprawę, że ten ślub to najlepsze, co mogło się nam przytrafić.

ROZDZIAŁ SIÓDMY Tego dnia Jane wróciła do domu wieczorem, kiedy kolację miałem już prawie gotową. Zmniejszyłem temperaturę w piekarniku - dzisiaj serwowałem kurczaka cordon bleu wytarłem ręce i wyszedłem z kuchni. - Cześć - rzuciłem. - Cześć. Dzwoniłeś do gości? - spytała, odkładając na stolik torebkę. - Zapomniałam cię wcześniej spytać. - Oby tak dalej - odparłem. - Wszyscy z listy zapowiedzieli, że przyjdą. - Wszyscy? No nie... coś podobnego. O tej porze roku ludzie są zwykle na urlopach.

- Jak my? Roześmiała się, a mnie ucieszyło, że widzę ją w lepszym nastroju. - O, tak, tak - powiedziała, wykonując ręką wieloznaczny gest - siedzimy tu sobie i odpoczywamy, prawda? - Aż tak źle nie jest. Poczuła aromat dolatujący z kuchni i spojrzała na mnie podejrzliwie. - Znowu szykujesz kolację? - Pomyślałem sobie, że nie wrócisz dzisiaj w nastroju do pitraszenia. Uśmiechnęła się. - Słodki jesteś. - Nasze oczy się spotkały, i to chyba na dłużej niż zwykle. - Nie obrazisz się, jeśli przed kolacją wezmę prysznic? Spociłam się troszkę. Cały dzień na nogach. - Nie krępuj się - powiedziałem, machając ręką. Po paru minutach usłyszałem szum wody. Poddusiłem warzywa, podgrzałem wczorajszy chleb i nakrywałem właśnie do stołu, kiedy wróciła Jane. Ja, po powrocie z domu Noaha, też opłukałem się pod prysznicem. Włożyłem nowe przewiewne spodnie, bo stare ze mnie spadały. - To te spodnie, które ci ostatnio kupiłam? - spytała Jane, przystając w progu. - Te same. Jak mi w nich? Zmierzyła mnie wzrokiem. - Leżą jak ulał - orzekła. - Teraz rzeczywiście widać, że zrzuciłeś sporo kilogramów. - Rad to słyszę. Głupio by było, gdyby cały rok wysiłku poszedł na marne. - Jakiego znowu wysiłku? Wielki mi wysiłek, pospacerować od czasu do czasu. - A spróbuj zrywać się przed wschodem słońca, zwłaszcza kiedy leje. - Moje ty biedactwo - szydziła. - Ależ musiało ci być ciężko. - Nawet sobie nie wyobrażasz. Zachichotała. Po prysznicu też przebrała się w wygodne spodnie, z tym że spod jej nogawek wystawały polakierowane paznokcie. Włosy miała jeszcze wilgotne, a bluzkę spryskaną wodą. Nawet bez specjalnych zabiegów była najbardziej zmysłową kobietą, jaką znałem. - Posłuchaj tylko - powiedziała. - Anna mówi, że Keitli jest zachwycony naszymi planami. Podobno przejmuje się bardziej niż ona. - Anna przejęta? Ona się tylko denerwuje, co z tego wyjdzie. - Wcale nie. Anna nigdy niczym się nie denerwuje. Jest taka jak ty. - Ja się denerwuję - zaprotestowałem. - Nieprawda. - Prawda.

- Podaj chociaż jeden przykład. Zastanowiłem się. - Proszę bardzo. Denerwowałem się na ostatnim roku prawa. Przyjrzała mi się sceptycznie i pokręciła głową. - Ty się nigdy nie denerwowałeś studiami. Byłeś gwiazdą. Drukowali cię w” Law Review”. - Nie denerwowałem się studiami, bałem się, że stracę ciebie. Zaczęłaś uczyć w New Bern, pamiętasz? I wiedziałem, że pewien zabójczo przystojny młody dżentelmen chce mi cię odbić. Złamałoby mi to serce. Popatrzyła na mnie zdziwiona, ale zamiast skomentować moje słowa, wzięła się pod boki i przekrzywiła głowę. - Wiesz, tobie też się chyba udzieliło. - Co masz na myśli? - Ten ślub. Drugi wieczór z rzędu przyrządzasz kolację, pomagasz mi w organizacji, zbiera ci się na nostalgię. Wygląda na to, że i na ciebie wpływa cała ta nerwowa atmosfera. Piekarnik obwieścił cichym gongiem, że pora wyjąć kurczaka. - A wiesz, że może i masz rację - przyznałem. Nie zmyślałem, wyznając Jane, że na ostatnim roku prawa na Duke denerwowałem się, że ją stracę, i nie ma co ukrywać, nie zachowałem się w tych okolicznościach tak, jak by należało. Wracając na uniwersytet, zdawałem sobie sprawę, że więź, jaka połączyła mnie z Jane w ciągu dziewięciu ostatnich miesięcy, ulegnie teraz pewnemu rozluźnieniu i niepokoiłem się, jak ona na to zareaguje. W lecie poruszaliśmy kilkakrotnie ten temat, ale Jane podchodziła do niego lekceważąco. Była niemal nonszalancka w swoim przekonaniu, że jakoś to będzie, i chociaż powinienem uznać to za dobry znak, mroziło mnie czasami podejrzenie, że zależy mi na niej bardziej niż jej na mnie. Wiedziałem, że mam swoje dobre strony, ale nie uważałem ich za szczególnie wyjątkowe. Moich przywar też nie można było uznać za nadzwyczaj naganne. Byłem przeciętny niemal pod każdym względem i już trzydzieści lat temu wiedziałem, że niepisana mi ani sława, ani zepchnięcie na margines. Jeśli zaś chodzi o Jane, wszystko było możliwe. Już dawno zauważyłem, że czułaby się dobrze, mieszkając zarówno w wielkim mieście, jak i na prowincji, opływając w dostatki i klepiąc biedę. Zdumiewały mnie jej zdolności adaptacyjne. Jeśli spojrzało się na wszystkie jej przymioty - inteligencję i radość życia, życzliwość i urok osobisty - nasuwał się wniosek, że byłaby idealną żoną niemal dla każdego.

Dlaczego zatem wybrała właśnie mnie? Pytanie to prześladowało mnie codziennie w początkowym okresie naszej znajomości i nie potrafiłem sobie na nie odpowiedzieć. Obawiałem się, że Jane obudzi się pewnego pięknego poranka, uświadomi sobie, że nie ma we mnie niczego specjalnego, i odejdzie do bardziej charyzmatycznego faceta. To poczucie zagrożenia nie pozwalało mi wyznać jej, ile dla mnie znaczy. Zdarzało się, że miałem to już na końcu języka, ale zanim zdążyłem zebrać się na odwagę, odpowiedni moment mijał. Nie znaczy to bynajmniej, że utrzymywałem znajomość z Jane w tajemnicy. Podczas letniej praktyki w kancelarii prawniczej mój związek z Jane był jednym z tematów poruszanych regularnie przy lunchu z innymi letnimi praktykantami, i zawsze opisywałem go jako bliski ideału. Nigdy nie wyniknęło mi się nic, czego bym później żałował, ale, jak pamiętam, odnosiłem wrażenie, że niektórzy z kolegów praktykantów zazdroszczą mi sukcesów nie tylko w pracy, ale i w życiu osobistym. Jeden z nich, Harold Larson - który podobnie jak ja współpracował na Duke z „Law Review” - szczególnie nadstawiał ucha, ilekroć wspomniałem o Jane. Zapewne dlatego, że również miał dziewczynę. Spotykał się od roku z Gail i chętnie opowiadał o tym związku. Gail nie mieszkała już w tej okolicy, wróciła tak jak Jane do rodziców, do Fredericksburga w Wirginii. Harold często napomykał, że zaraz po odebraniu dyplomu chce się z Gail ożenić. Pod koniec lata ktoś spytał nas podczas lunchu, czy przyprowadzimy swoje dziewczyny na koktajl, który firma urządza na zakończenie praktyk. Harold zmieszał się trochę, a przyciśnięty do muru wyznał: - Zerwaliśmy z Gail w zeszłym tygodniu. - Widać było, że to dla niego przykry temat, ale mimo wszystko ciągnął: - Myślałem, że między nami wszystko dobrze się układa, chociaż nieczęsto się ostatnio widywaliśmy. Wydaje mi się, że rozłąka była ponad jej siły. Nie chciała czekać, aż obronię dyplom. Poznała kogoś innego. Przypuszczam, że wspomnienie tej rozmowy nadało ton ostatniemu popołudniu, które spędzaliśmy tego lata z Jane. Była niedziela, dwa dni po koktajlu, na który ją zabrałem. Siedzieliśmy w bujanych fotelach na werandzie domu Noaha. Wieczorem wyjeżdżałem do Durham. Pamiętam, że patrzyłem na rzekę i zachodziłem w głowę, czy przetrwamy rozstanie, czy też Jane tak jak Gail znajdzie sobie kogoś innego. - Hej, studencie - przerwała milczenie Jane - coś dzisiaj taki milkliwy? - Myślę o powrocie na uniwerek. Uśmiechnęła się. - Z niechęcią czy ochotą? - Sam nie wiem. - Spójrz na to tak: jeszcze tylko dziewięć miesięcy i koniec. Pokiwałem głową, ale nic

nie powiedziałem. Przyglądała mi się badawczo. - Na pewno tylko to cię trapi? Cały dzień chodzisz z ponurą miną. Poprawiłem się w fotelu. brwi. - Pamiętasz Harolda Larsona? - spytałem. - Przedstawiałem ci go na koktajlu. Ściągnęła. - Tego, który współpracuje jak ty z „Law Review”? Taki wysoki, z kasztanowymi włosami? Kiwnąłem głową. - Czemu pytasz? - Zauważyłaś może, że był sam? - Przyznam, że nie. A dlaczego? - Jego dziewczyna właśnie z nim zerwała. - Oj. - Jane wyglądała na zmartwioną, ale chyba nie rozumiała, co to ma wspólnego z nami, ani dlaczego o tym wspominam. - To będzie ciężki rok - zacząłem. - Podejrzewam, że cały przesiedzę w bibliotece. Położyła mi dłoń na kolanie. - Pierwsze dwa lata poszły ci jak z płatka. Jestem przekonana, że dasz sobie radę. - Też mam taką nadzieję. Tylko że w takim nawale zajęć nie będę chyba mógł przyjeżdżać do ciebie w każdy weekend, tak jak przez to lato. - To zrozumiałe. Ale przecież będziemy się widywali. Trochę czasu jakoś wygospodarujesz. I nie zapominaj, że ja też mogę do ciebie wpadać. Obserwowałem stado szpaków, które zerwało się z drzewa po drugiej stronie rzeki. - Musiałabyś dzwonić przed każdą wizytą. Żeby się upewnić, czy coś mi akurat nie wypadło. Ostatni rok jest podobno przeładowany zajęciami. Przekrzywiła głowę, dociekając sensu moich słów. - Jak mam to rozumieć, Wilsonie? - Co? - To, co przed chwilą powiedziałeś. Odnoszę wrażenie, że szukasz już pretekstów, żeby się ze mną nie widywać. - Jakich pretekstów? Chcę ci tylko uzmysłowić, jaki napięty będę miał rozkład zajęć. Jane odchyliła się na oparcie fotela i zacisnęła usta w wąską linię. - No i? - spytała. - Co: „no i”? - No i co mam przez to rozumieć? Że nie chcesz już się ze mną spotykać?

- Skądże znowu - żachnąłem się. - Oczywiście, że chcę! Ale pozostaje faktem, że ty będziesz tutaj, a ja tam. Chyba nie muszę ci mówić, jak trudno utrzymywać znajomość na odległość. Skrzyżowała ręce na piersi. - Słucham, słucham. - Widzisz, tu nie pomogą najlepsze intencje, a nie ukrywam, że chcę oszczędzić nam obojgu rozczarowań. - Rozczarowań? - Tak było z Haroldem i Gail - wyjaśniłem. - Rzadko się widywali, bo on nie miał czasu, i w końcu z tego powodu zerwali. Zawahała się. - I myślisz, że nam grozi to samo? - spytała ostrożnie. - Chyba przyznasz, że prawdopodobieństwo jest spore. - Prawdopodobieństwo? - Zamrugała. - Próbujesz ująć to, co jest między nami, w liczby? - Próbuję tylko być szczery, jeśli chodzi o... - O co? O prawdopodobieństwo? Co to ma wspólnego z nami? I co tu ma do rzeczy Harold? - Jane, ja... Odwróciła się urażona. - Jeśli nie chcesz już się ze mną spotykać, to wyłóż kawę na ławę. Nie wymawiaj się napiętym rozkładem zajęć. Powiedz prawdę. Jestem dorosła. Jakoś to przeżyję. - Mówię prawdę - zapewniłem ją skwapliwie. - Chcę się z tobą spotykać. Źle mnie zrozumiałaś. - Przełknąłem z trudem. - Chodziło mi o to... bo widzisz... jesteś dla mnie kimś specjalnym... wiele dla mnie znaczysz. Nic nie powiedziała. W milczeniu, jakie zapadło, obserwowałem ze zdumieniem pojedynczą łzę toczącą się po jej policzku. Otarła ją i znów skrzyżowała ręce na piersi. Wzrok skupiła na drzewach nad rzeką. - Dlaczego zawsze musisz to robić? - Głos miała zachrypnięty. - Co? - To... co robisz teraz. Mówić o prawdopodobieństwach, uciekać się do statystyki, kiedy coś wyjaśniasz... nawet kiedy rozmawiamy o nas. Świata nie można postrzegać poprzez pryzmat utartych schematów. I ludzi też nie. My nie jesteśmy Haroldem i Gail. - Wiem... Odwróciła się do mnie i dopiero teraz zdałem sobie sprawę, że ją rozgniewałem i

zraniłem. - To dlaczego tak mówisz? Wiem, że nie będzie łatwo, ale co z tego? Moja mama i tata nie widzieli się przez czternaście lat, a mimo to w końcu się pobrali. A tu w grę wchodzi zaledwie dziewięć miesięcy. I odległość, którą można przebyć w dwie godziny. Możemy do siebie dzwonić, możemy korespondować... - Pokręciła głową. - Przepraszam - bąknąłem. - Ja tylko bardzo się boję, że cię stracę. Nie chciałem cię denerwować... - Dlaczego? - spytała. - Bo jestem „kimś specjalnym”? Bo „wiele dla ciebie znaczę”? Kiwnąłem głową. - Tak, bo wiele dla mnie znaczysz. I jesteś dla mnie kimś specjalnym. Wzięła głęboki oddech. - Ja też cię lubię. I wreszcie coś mi zaświtało. Cały czas wychodziłem z założenia, że Jane powinna uznać moje słowa za komplement, ona jednak zinterpretowała je inaczej, i na myśl, że sprawiłem jej taką przykrość, zaschło mi w ustach. - Przepraszam - wybąkałem znowu - nie chciałem, żeby to tak zabrzmiało. Jesteś dla mnie kimś specjalnym, ale... widzisz, rzecz w tym... Język mi się plątał i Jane skwitowała moje dukanie pełnym politowania westchnieniem. Widząc, że jej cierpliwość się kończy, odchrząknąłem i podjąłem heroiczną próbę wyduszenia z siebie tego, co naprawdę leżało mi na sercu. - Chciałem dać ci przez to do zrozumienia, że wydaje mi się, że chyba cię kocham wyszeptałem. Milczała, ale wiedziałem, że mnie słyszała, bo kąciki jej ust zaczęły podnosić się w uśmiechu. - Wydaje ci się, że chyba? - powtórzyła. - Wydaje mi się, że na pewno - wykrztusiłem, i żeby nie było już żadnych wątpliwości, dorzuciłem: - To znaczy, wiem na pewno, że cię kocham. Po raz pierwszy od początku tej rozmowy roześmiała się, ubawiona, że z takim trudem przeszło mi to przez usta. Potem uniosła brwi i wciąż uśmiechnięta, z przesadnym południowym zaśpiewem powiedziała: - Wiesz, Wilsonie, to chyba najsłodsze słowa, jakie od ciebie usłyszałam. Ku mojemu zaskoczeniu, zerwała się ze swojego fotela i usiadła mi na kolanach. Otoczyła mnie ramieniem i pocałowała delikatnie. Świat zawirował mi przed oczami i w gasnącym świetle wieczoru, jakby odcieleśnione, wróciły do mnie moje własne słowa.

- Ja też - powiedziała. - To znaczy, wiem na pewno, że cię kocham. Ze wspomnień wyrwał mnie głos Jane: - Czemu się uśmiechasz? Patrzyła na mnie z drugiej strony stołu. Kolacja była dzisiaj mniej uroczysta, talerze napełniliśmy w kuchni i nie zapaliliśmy świec. - Zdarza ci się wspominać tamten wieczór, kiedy przyjechałaś do mnie do Duke? - spytałem. - Kiedy poszliśmy w końcu do Harper’s? - To było po tym, jak dostałeś pracę w New Bern, tak? I powiedziałeś, że chcesz to uczcić? Skinąłem głową. - Byłaś w czarnej sukni bez ramiączek... - Pamiętasz? - Jakby to było wczoraj - odparłem. - Nie widzieliśmy się od miesiąca i pamiętam, że obserwowałem przez okno, jak wysiadasz z samochodu. Zauważyłem, że moje słowa sprawiły Jane przyjemność. - Pamiętam nawet, co sobie na twój widok pomyślałem - dodałem. - Naprawdę? - Pomyślałem sobie, że rok naszej znajomości był najszczęśliwszym rokiem w moim życiu. Opuściła wzrok na talerz, potem znowu, jakby zawstydzona, podniosła oczy. Uskrzydlony wspomnieniami ciągnąłem: - Pamiętasz, co ci kupiłem? Na Gwiazdkę? Nie odpowiedziała od razu. - Kolczyki. - Machinalnie uniosła ręce do uszu. - Kupiłeś mi kolczyki z diamencikami. Wiedziałam, że sporo kosztowały, i pamiętam, że byłam pod wrażeniem twojego szerokiego gestu. - Skąd wiedziałaś, że były drogie? - Sam mi powiedziałeś. - Tak? - Tego jakoś nie pamiętałem. - I to ze dwa razy - dodała z sarkastycznym uśmieszkiem. Jedliśmy przez chwilę w milczeniu. Podziwiałem jej rysy i grę wieczornego światła na twarzy. - Aż wierzyć się nie chce, że to już trzydzieści lat, prawda? - podjąłem. Przez jej twarz przemknął cień znajomego smutku. - Fakt - przyznała. - Nie do wiary, że Anna jest już dorosła i wychodzi za mąż. Jak ten czas leci.

- Co byś zmieniła, gdyby dało się go cofnąć? - W swoim życiu? - Odwróciła wzrok. - Nie wiem. Chyba bardziej bym się nim cieszyła. - To tak jak ja. - Mówisz poważnie? - Jane nie kryła zaskoczenia. Kiwnąłem głową. - Jak najpoważniej. Jane już ochłonęła. - Bo, widzisz... tylko proszę, nie zrozum mnie źle, Wilsonie, ale ty zazwyczaj nie rozpamiętujesz przeszłości. Masz do życia takie praktyczne podejście. Było, minęło, i nawet jeśli coś poszło nie tak, to nie ma teraz sensu żałować... - Urwała. - A według ciebie jest? - spytałem cicho. Przyglądała się przez chwilę swoim dłoniom. - Nie, właściwie to nie. Już chciałem wziąć ją za rękę, ale zmieniła temat. - Byłyśmy dzisiaj u Noaha - powiedziała wesoło. - Pojechałyśmy tam prosto z jego domu. - O, naprawdę? - Wspominał, że ty też złożyłeś mu wizytę. - Tak, zajrzałem do niego. Chciałem zapytać, czy nie ma nic przeciwko temu, żebyśmy skorzystali z jego domu. - Tak mówił. - Nabrała na widelec trochę warzyw. - Zauważyłam, że bardzo się z Anną lubią. Opowiadając mu o ślubie, przez cały czas trzymała go za rękę. Żałuj, że tego nie widziałeś. Zupełnie jakbym widziała go z mamą. - Zamyśliła się, ale po chwili podniosła na mnie oczy. - Szkoda, że mamy już z nami nie ma - westchnęła. - Uwielbiała śluby. - To chyba rodzinne - mruknąłem. Uśmiechnęła się smutno. - Chyba masz rację. Nawet sobie nie wyobrażasz, jaka to dla mnie frajda, chociaż czasu jest tak mało. Nie mogę się już doczekać, kiedy Leslie będzie wychodziła za mąż. Mam nadzieję, że w jej przypadku czasu na przygotowania będzie pod dostatkiem. - Ona nie ma jeszcze nawet stałego chłopca - zauważyłem - nie mówiąc już o kimś, kto byłby skłonny się jej oświadczyć. Machnęła lekceważąco ręką. - To tylko kwestia czasu. Nic nie stoi na przeszkodzie, żebyśmy już teraz zaczęli układać plany, prawda? Wolałem nie wdawać się w dyskusje. - Skoro tak twierdzisz - mruknąłem. - Mam tylko nadzieję, że ten przyszły zalotnik najpierw mnie poprosi o rękę córki.

- A Keith to zrobił? - Nie, ale on jest usprawiedliwiony. Rzecz rozgrywa się w takim tempie, że nie miał kiedy. Co nie zmienia faktu, że to szkoła charakteru, przez którą przejść powinien każdy młody mężczyzna. - Jak ty, kiedy prosiłeś tatę o moją rękę? - O, tamten dzień wiele wniósł do procesu kształtowania się mojej osobowości. - Poważnie? - Spojrzała na mnie zaciekawiona. - Nie wypadłem najlepiej. - Tato nic mi nie mówił. - Pewnie nie chciał mnie pogrążać w twoich oczach. Wspominam tamto doświadczenie z zażenowaniem. - Dlaczego nigdy mi nie powiedziałeś? - Bo nie chciałem, żebyś wiedziała. - Ale teraz już się nie wykręcisz. Siląc się na nonszalancję, sięgnąłem po kieliszek. - No dobrze - westchnąłem - opowiem ci o tym. Wpadłem prosto z pracy, ale tego samego wieczoru byłem jeszcze umówiony ze swoimi rodzicami, nie miałem więc za wiele czasu. Zastałem Noaha w jego warsztacie, tuż przed naszym wspólnym wyjazdem nad morze. Tak czy owak, majstrował budkę dla kardynałów, które zagnieździły się na werandzie, i przybijał akurat daszek. Spieszył się, żeby skończyć przed weekendem, a ja nie bardzo wiedziałem, jak skierować rozmowę na nas. W pewnym momencie poprosił mnie, żebym podał mu gwóźdź, i podając mu go, zdecydowałem się postawić wszystko na jedną kartę. „Proszę, oto gwóźdź, powiedziałem. Aha, a tak przy okazji, właśnie mi się przypomniało... czy nie miałby pan nic przeciwko temu, gdybyśmy się z Jane pobrali?”. Zachichotała. - Zawsze byłeś elokwentny - zauważyła. - Można się było spodziewać, że tak się to odbędzie, zważywszy na formę, w jakiej mi się oświadczyłeś. To było takie... - Zapadające w pamięć? - Malcolm i Linda mogą tego słuchać bez końca - powiedziała. Miała na myśli małżeństwo, z którym przyjaźnimy się od lat. - Zwłaszcza Linda. Ilekroć spotykamy się w szerszym gronie, błaga mnie, żebym o tym opowiedziała. - A ty, oczywiście, nie dajesz się długo prosić? Uniosła ręce w geście poddania. - Skoro moim przyjaciółkom podoba się to, co opowiadam, to dlaczego mam im sprawiać zawód? Gawędziliśmy tak sobie, a ja obserwowałem ją spod oka. Patrzyłem, jak kroi kurczaka

w małe cząstki, a potem bierze je kolejno do ust, jak światło igra w jej włosach; łowiłem ulotny aromat jaśminowego żelu, którym się wcześniej natarła. Nie wiadomo było, skąd bierze się ten luz między nami, i nawet nie próbowałem tego dociekać. Byłem ciekaw, czy Jane też to frapuje. Jeśli nawet, to nie dawała tego po sobie poznać, ale przecież ja też nie, i siedzieliśmy tak przy kolacji, aż ostygło to, co z niej na stole zostało. Historia moich oświadczyn rzeczywiście mogła zapaść w pamięć i opowiadana w towarzystwie zawsze wywołuje huragany śmiechu. Dzielenie się takimi opowieściami jest dosyć popularne w naszym kręgu towarzyskim, i spotykając się ze znajomymi, przestajemy być z żoną indywidualnościami. Stajemy się parą, zgranym zespołem, a to wspaniałe uczucie. Jeśli jedno coś opowiada, drugie potrafi wpaść mu w słowo w dowolnym momencie i bez zająknienia ciągnąć wątek. Na przykład Jane zaczyna opowiadać, jak to Leslie była kiedyś cheerleaderką na meczu futbolowym i jeden z obrońców pośliznął się tuż przy linii autowej i pojechał po murawie wprost na nią. Tu Jane zawiesza głos, a ja wiem, że to sygnał dla mnie, żebym poinformował słuchaczy, że Jane pierwsza zerwała się z miejsca na trybunach i pobiegła sprawdzić, czy Leslie nic się nie stało, boja siedziałem, sparaliżowany przerażeniem. Ochłonąwszy, rzuciłem się przez tłum, roztrącając, odpychając i zbijając z nóg ludzi, jak przed chwilą rzeczony obrońca. Kiedy przerywam, żeby zaczerpnąć tchu, wątek podejmuje płynnie Jane. Zadziwia mnie, że oboje nie widzimy w tym niczego niezwykłego i nie sprawia nam to najmniejszych trudności. To przekazywanie sobie narracji stało się dla nas czymś naturalnym i zastanawiam się często, jak to jest w przypadku tych, którzy nie znaj atak dobrze swoich partnerów. Dodam, że tamtego dnia Leslie nic się nie stało. Kiedy do niej dobiegliśmy, zbierała już z ziemi swoje pompony. Nigdy jednak nie zabieram głosu, kiedy opowiadana jest historia moich oświadczyn. Siedzę cicho, bowiem, że śmieszy ona Jane o wiele bardziej niż mnie. Mimo wszystko nie chciałem, żeby wypadły tak komicznie. Zdawałem sobie sprawę, że ten dzień na zawsze zapadnie jej w pamięć i starałem się wymyślić dla niego stosownie romantyczną oprawę. Udało nam się jakoś przetrwać z Jane ten rok bez uszczerbku dla naszej miłości. Już od późnej wiosny rozmawialiśmy o zaręczynach, nie byliśmy jeszcze tylko zdecydowani, kiedy zaskoczyć wszystkich oficjalnym ich ogłoszeniem. Wiedziałem, że Jane oczekuje czegoś niebanalnego - romantyczna aura otaczająca związek jej rodziców wysoko ustawiała poprzeczkę. Noahowi i Allie niestraszne były żadne przeciwności losu. Jeśli deszcz zaskoczył ich na spacerze we dwoje - większość z was przyzna, że klęłaby w żywy kamień - oni szukali jakiegoś schronienia, rozpalali ognisko, kładli się jedno przy drugim i jeszcze bardziej w sobie rozkochiwali. Kiedy Allie popadała w poetycki nastrój, Noah recytował jej z pamięci

wiersze. Mając za przykład kogoś takiego jak Noah, musiałem wykazać się oryginalnością, i tak umyśliłem sobie, że oświadczę się Jane na plaży w Ocracoke, gdzie jej rodzina spędzała w lipcu wakacje. Planmoimzdaniembyłgenialnyiprostyzarazem.Ponabyciupierścionka

zaręczynowego

zamierzałem ukryć go w muszli, którą kupiłem rok wcześniej, muszlę zagrzebać w piasku i podczas spaceru plażą tak pokierować krokami Jane, żeby ją znalazła. A kiedy już to nastąpi, przyklęknę przed nią, wezmę za rękę i powiem, że uczyni mnie najszczęśliwszym z mężczyzn, jeśli zgodzi się zostać moją żoną. Niestety, jak to w życiu bywa, nie wszystko przebiegło ściśle według planu. W ten weekend rozpętał się sztorm, lało jak z cebra, a wicher przyginał drzewa niemal do ziemi. Przez całą sobotę na próżno wyglądałem poprawy pogody, dopiero w niedzielę przed południem zaczęło się przecierać. Byłem bardziej zdenerwowany, niż się spodziewałem, i od początku spaceru w kółko przepowiadałem sobie w myślach, co mam wyrecytować w decydującej chwili. Ta metoda wkuwania sprawdzała się dobrze na studiach, ale miała tę wadę, że pochłaniała całą uwagę i teraz zaabsorbowany tym przepowiadaniem w ogóle się do Jane nie odzywałem. Nie wiem, jak długo szliśmy w milczeniu, ale musiało to być dobre kilkadziesiąt minut, bo pamiętam, że aż podskoczyłem, kiedy Jane w końcu pierwsza się odezwała. - Chyba zaczyna się przypływ, zauważyłeś? Nie przypuszczałem, że morze po przejściu sztormu nadal będzie takie wzburzone i chociaż nie wydawało mi się, żeby muszli coś zagrażało, wolałem nie ryzykować. Na wszelki wypadek zacząłem przyśpieszać kroku, ale stopniowo, żeby nie obudzić podejrzliwości Jane. - Czemu tak pędzisz? - spytała. - Ja pędzę? - mruknąłem. Nie zadowoliła jej ta odpowiedź i byłem zmuszony zwolnić. Przez jakiś czas, dopóki nie wypatrzyłem wreszcie muszli, szedłem kilka kroków przed Jane. Zagrzebaną w piasku muszlę od sięgających najdalej języków fal dzieliła wciąż spora odległość, w związku z czym miałem jeszcze czas. Nie za wiele, ale dobre i to. Trochę uspokojony, obejrzałem się, żeby powiedzieć coś do Jane, i stwierdziłem, że została spory kawałek z tyłu. Pochylała się właśnie z wyciągniętą ręką w wiadomym mi celu. Ilekroć spacerowaliśmy po plaży, szukała malutkich piaskowych dolarów. Zbierała te najlepsze, cienkie jak papier, przezroczyste i nie większe od paznokcia. - Chodź szybko! - zawołała, nie podnosząc na mnie oczu. - Tu jest ich zatrzęsienie! Konchę z pierścionkiem miałem dwadzieścia kroków przed sobą, Jane dwadzieścia kroków

za sobą. Uświadomiwszy sobie dopiero teraz, że w trakcie całego spaceru plażą zamieniliśmy zaledwie kilka słów, postanowiłem wrócić do Jane. Kiedy się zbliżyłem, pokazała mi piaskowego dolara, trzymając go na czubku palca niczym soczewkę kontaktową. - Spójrz tylko. Takiego małego jeszcze nigdy nie znaleźliśmy. Zsunęła go na moją dłoń i pochyliła się znowu, wypatrując następnego. Przyłączyłem się do tych poszukiwań z zamiarem takiego nimi pokierowania, żeby krok za krokiem, niepostrzeżenie, doprowadzić Jane do muszli. Posuwając się tyłem, pokonałem już spory kawałek, niestety Jane, jakby nie widząc tego, że się od niej oddalam, wciąż dreptała pochylona w tym samym miejscu. Co parę sekund zerkałem przez ramię na muszlę, żeby się upewnić, czy jest jeszcze bezpieczna. - Na co się tak oglądasz? - spytała w końcu Jane. - Na nic - odparłem. Ale po chwili nie wytrzymałem i znowu się obejrzałem. Jane przyłapała mnie na tym i uniosła pytająco brew. Przypływ wciąż się podnosił, czasu było coraz mniej, a Jane nadal krążyła w tym samym miejscu. Znalazła kolejne dwa piaskowe dolary, jeszcze mniejsze od pierwszego, i wyglądało na to, że ugrzęzła tam na dobre. Zdesperowany, nie widząc innego wyjścia, postanowiłem udać, że zauważyłem z daleka muszlę. - To muszla? Jane pobiegła za moim wzrokiem. - Przejdź się po nią - powiedziała. - Wygląda na ładny okaz. I tu zabiła mi klina. Przecież to ona miała ją znaleźć. Bez tego cały mój plan brał w łeb. Jęzory fal lizały już piasek niebezpiecznie blisko. - Fakt, ładna - podchwyciłem. - No to idź po nią. - Nie. - Dlaczego? - Ty idź. - Ja? - spojrzała na mnie zdziwiona. - Jeśli tak ci na niej zależy. Zastanawiała się chwilę, potem pokręciła głową. - Mamy w domu mnóstwo takich. Szkoda fatygi. - Jesteś pewna? - Jestem. Tego w swoim planie nie przewidziałem. Zastanawiając się gorączkowo, jak wybrnąć z sytuacji, zauważyłem naraz wielką falę sunącą nieubłaganie ku brzegowi. Przerażony,

zerwałem się jak spięty ostrogą i bez słowa, co sił w nogach, pocwałowałem ratować konchę. Nigdy nie cieszyłem się opinią szybkobiegacza, ale tamtego dnia gnałem z wiatrem w zawody niczym rasowy sprinter. W pełnym biegu zgarnąłem muszlę jak baseballista przechwytujący piłkę i chwilę potem fala zalała pozostały po niej dołek. Niestety, wykonując ów manewr straciłem równowagę i zaryłem nosem w ziemię. Wybite z płuc powietrze uszło mi ustami głośnym uuuf. Wstałem i jak gdyby nigdy nic zacząłem otrzepywać się z mokrego piasku. Jane patrzyła na mnie z oddali szeroko otwartymi oczami. Wróciłem lekkim truchcikiem i wręczyłem jej konchę. - Masz - sapnąłem zdyszany. Przyglądała mi się podejrzliwie. - Dziękuję - powiedziała. Myślałem, że obejrzy muszlę ze wszystkich stron, że przynajmniej nią potrząśnie i wtedy usłyszy brzęk ukrytego wewnątrz pierścionka, ale ona niczego takiego nie zrobiła. Po prostu trzymała muszlę i patrzyła na mnie, a ja na nią. - Bardzo ci zależało na tej muszli, prawda? - odezwała się po chwili. - Tak. - Ładna. - Mhm. - Jeszcze raz dziękuję. - Nie ma za co. Nadal nią nie poruszała. Zaczynałem się niecierpliwić. - Potrząśnij - podpowiedziałem. - Mam potrząsnąć? - upewniła się, jakby nie do końca przekonana, czy dobrze zrozumiała. - Tak. - Dobrze się czujesz, Wilsonie? - Tak. - Zachęcającym ruchem głowy wskazałem muszlę. - Jak sobie życzysz - powiedziała powoli. Potrząsnęła muszlą i ukryty w niej pierścionek wypadł na piasek. Przykląkłem natychmiast na jedno kolano i zacząłem go szukać. Ponieważ wywietrzało mi z głowy wszystko, co zamierzałem powiedzieć, przeszedłem od razu do oświadczyn, zapominając nawet, że powinienem przy tym patrzeć w oczy swojej wybrance. - Wyjdziesz za mnie? Posprzątaliśmy w kuchni i Jane wyszła na werandę, zostawiając uchylone drzwi. Uznałem to za zaproszenie i wy szedłem za nią. Stała oparta o barierkę, jak tamtego

wieczoru, kiedy Anna oznajmiła nam, że wychodzi za mąż. Słońce już zaszło, zza koron drzew wynurzał się pomarańczowy księżyc przypominający wydrążoną dynię, którą podświetla umieszczona w środku świeczka. Zauważyłem, że Jane też na niego patrzy. Ochłodziło się trochę, zerwała się orzeźwiająca bryza. - Naprawdę myślisz, że uda ci się znaleźć kogoś, kto zajmie się cateringiem? - spytała. Oparłem się o barierkę obok niej. - Zrobię co w mojej mocy. - Och - powiedziała nagle. - Przypomnij mi jutro, żebym zarezerwowała bilet dla Josepha. W razie czego wyjedziemy po niego do Raleigh, ale może są jeszcze wolne miejsca na bezpośrednie połączenie do New Bern. - Sam to załatwię - zaoferowałem się. - W każdym razie się postaram. - Na pewno? - A w czym problem? - mruknąłem. Rzeką płynęła łódka, czarny cień z latarnią zapaloną na dziobie. - Dużo jeszcze macie z Anną do załatwienia? - spytałem. - Więcej, niż ci się wydaje. - Wciąż? - Po pierwsze suknia. Leslie chce z nami iść, a zabierze to przynajmniej dwa dni. - Kupienie sukni? - Najpierw trzeba znaleźć taką, która się będzie Annie podobała, a potem jeszcze ją dopasować. Rozmawiałyśmy rano z krawcową. Powiedziała, że zdąży z poprawkami, jeśli przyniesiemy ją do czwartku. No i, rzecz jasna, przyjęcie. To znaczy, jeśli je wyprawiamy. Catering cateringiem - zakładając, że uda ci się go załatwić - ale przecież potrzeb na będzie jeszcze jakaś muzyka. No i dekoracje, będziesz musiał zadzwonić do wypożyczalni... Słuchając jej, westchnąłem w duchu. Nie powinienem czuć się zaskoczony, ale mimo wszystko... - A więc ja siadam jutro do telefonu, a wy idziecie kupować suknię, tak? - Nie mogę się już doczekać. - Wzdrygnęła się. - Patrzeć, jak je przymierza, czytać z jej miny, czyjej się podoba. Czekałam na tę chwilę od jej dzieciństwa To takie ekscytujące. - Wyobrażam sobie - mruknąłem. Uniosła rękę i zbliżyła kciuk do palca wskazującego, tak jak to się robi, kiedy chce się kogoś uszczypnąć. - I pomyśleć, że tyle tylko brakowało, żeby Anna pozbawiła mnie tej przyjemności.

- Nie do wiary, jakie niewdzięczne potrafią być dzieci, prawda? Roześmiała się i znowu spojrzała na rzekę. W tle rozpoczynały swój odwieczny wieczorny koncert świerszcze i żaby. - Może byśmy się przeszli? - zaproponowałem ni stąd, ni zowąd. Zawahała się. - Teraz? - A czemu nie? - Dokąd chcesz iść? - Czy to ważne? Była chyba trochę zaskoczona, ale zgodziła się ze mną. - Właściwie to nie. Kilka minut później szliśmy wyludnioną uliczką. W oknach domów po obu stronach paliły się światła, za firankami przesuwały się cienie mieszkańców. Szliśmy poboczem, pod stopami chrzęścił żwir i kamienie. Warstwowe chmury układały się nad naszymi głowami w srebrną aureolę. - Kiedy spacerujesz rano, też jest tak spokojnie? - spytała Jane. Zazwyczaj wychodzę z domu o szóstej, kiedy ona jeszcze smacznie śpi. - Czasami. Zwykle mijam się z paroma sąsiadami na porannym joggingu. No i są jeszcze psy. Lubią podkraść się niepostrzeżenie od tyłu i znienacka obszczekać. - Założę się, że to dobrze robi na serce. - A jak urozmaica spacery - dodałem. - Z tym że ja wolałbym mniej stresujące urozmaicenia. - Będę musiała zacząć znowu spacerować. Kiedyś uwielbiałam długie przechadzki. - Możesz chodzić ze mną. - O piątej trzydzieści? Co to, to nie! W jej tonie wychwyciłem rozbawienie przemieszane z przestrachem. Moja żona była kiedyś rannym ptaszkiem, ale to się skończyło wraz z wyprowadzką Leslie. - Miałeś dobry pomysł z tym spacerem - powiedziała. - Piękny wieczór. - Tak, piękny - mruknąłem, spoglądając na nią. Szliśmy przez jakiś czas w milczeniu. Pierwsza przerwała je Jane. - Słyszałeś, że Glenda miała wylew? - spytała, zerkając na narożny dom. Glenda i jej mąż są naszymi sąsiadami i chociaż nie obracamy się w tych samych kręgach towarzyskich, utrzymujemy bliskie stosunki. W New Bern chyba wszyscy wszystko o wszystkich wiedzą. - Słyszałem. Przykre. - Jest niewiele starsza ode mnie.

- Wiem. Ale podobno dochodzi już do siebie. Znowu zamilkliśmy. I nagle Jane spytała: - Myślisz czasami o swojej matce? Nie bardzo wiedziałem, co na to odpowiedzieć. Moja matka zginęła w wypadku samochodowym w drugim roku naszego małżeństwa. Chociaż nie byłem ze swoimi rodzicami tak blisko jak Jane ze swoimi, bardzo przeżyłem jej śmierć. Do dziś pamiętam tę sześciogodzinną podróż samochodem do Waszyngtonu, żeby zobaczyć się z ojcem. - Czasami. - A kiedy myślisz, to co ci się najczęściej przypomina? - Pamiętasz, jak ostatni raz byliśmy u nich w odwiedzinach? - spytałem. - Jak mama wybiegła z kuchni, ledwie przestąpiliśmy próg? Była w bluzce w purpurowe kwiaty i bardzo się ucieszyła na nasz widok. Powitała nas z otwartymi ramionami. Taką ją zapamiętałem. Taką mam ją wciąż przed oczami. Jane pokiwała głową. - Ja zapamiętałam swoją mamę w jej pracowni, z palcami ubrudzonymi farbą. Malowała portret naszej rodziny, czego nigdy wcześniej nie robiła, i była bardzo podekscytowana, bo chciała go podarować tacie na urodziny. - Urwała. - Za to nie bardzo pamiętam, jak wyglądała, kiedy zaczęła chorować. Mama była zawsze taka ekspresyjna. Mówiąc, wymachiwała rękami, a kiedy coś opowiadała, to zawsze z ożywieniem na twarzy... ale zmieniła się, kiedy dopadł ją Alzheimer. - Zerknęła na mnie. - Nie była już sobą. - Wiem - mruknąłem. - Nachodzi mnie czasami obawa, że i ja zachoruję kiedyś na Alzheimera - powiedziała cicho. Mnie też takie myśli przychodziły niekiedy do głowy, ale wolałem zachować je dla siebie. - Nie wyobrażam sobie, jak by to było - ciągnęła Jane. - Nie poznawać Anny ani Josepha, ani Leslie. Pytać ich o imiona przy każdych odwiedzinach, jak mama mnie? Serce mi pęka na samą myśl. Milczałem, przyglądając się jej spod oka w poświacie płynącej z okien domów. - Zastanawia mnie, czy mama miała świadomość, jak bardzo z nią źle - podjęła. - To znaczy, powiedziała, że tak, ale ciekawa jestem, czy zdawała sobie do końca sprawę, że nie poznaje własnych dzieci. Ani nawet taty. - Myślę, że zdawała. Dlatego właśnie przenieśli się do Creekside.

Wydało mi się, że Jane na moment przymknęła oczy. Kiedy znowu się odezwała, usłyszałem w jej głosie frustrację. - Nie rozumiem, dlaczego tato po śmierci mamy nie chciał się do nas przeprowadzić. Mamy przecież dużo miejsca. Nic nie powiedziałem. Mogłem wymienić powody, dla których Noah wolał zostać w Creekside, ale szkoda było fatygi. Jane znała je tak samo dobrze jak ja, lecz w odróżnieniu ode mnie nie przyjmowała ich do wiadomości, i wiedziałem, że stając w obronie Noaha, wywołałbym tylko kłótnię. - Nie cierpię tej łabędzicy - dorzuciła. Z łabędzicą wiąże się pewna historia, ale i tutaj wolałem zachować milczenie. Okrążyliśmy jeden kwartał, potem drugi. Ten i ów z naszych sąsiadów gasił już światła, a my z Jane wciąż szliśmy spacerowym, ani za szybkim, ani za wolnym krokiem. Kiedy zobaczyłem nasz dom, co oznaczało, że przechadzka dobiega końca, zatrzymałem się i spojrzałem w rozgwieżdżone niebo. - O co chodzi? - spytała Jane, też zadzierając głowę. - Jesteś szczęśliwa, Jane? Popatrzyła na mnie uważnie. - A ciebie co znowu naszło? - Jestem zwyczajnie ciekawy. Czekając na odpowiedź, zastanawiałem się, czy odgadła, że nie pytam, czy jest szczęśliwa w ogóle, ale czy jest szczęśliwa ze mną. Przyglądała mi się dłuższą chwilę, jakby usiłowała czytać w moich myślach. - No więc, jeśli chcesz wiedzieć... - Tak? - Jeśli mam być szczera... Cały zamieniłem się w słuch. Jane wzięła głęboki oddech. - To będę naprawdę szczęśliwa, jeśli uda ci się załatwić ten catering - wypaliła. Nie mogłem się powstrzymać i parsknąłem śmiechem. Zaproponowałem, że zaparzę bezkofeinową kawę, ale Jane pokręciła głową. Była zmęczona. Dwa pracowite dni dawały o sobie znać. Ziewnąwszy ostentacyjnie raz i drugi, oznajmiła, że idzie się położyć. Właściwie mogłem zrobić to samo, ale nie zrobiłem. Odtwarzając w pamięci przebieg tego wieczoru, odprowadzałem wzrokiem wchodzącą po schodach żonę. Kiedy po jakimś czasie wślizgiwałem się do łóżka, Jane już spała. Zacząłem jej się przyglądać. Oddychała miarowo i głęboko, a trzepoczące powieki świadczyły, że coś jej się śni. Cokolwiek to było,

twarz miała spokojną jak dziecko. Patrzyłem tak na nią i z jednej strony kusiło mnie, żeby ją obudzić, z drugiej się przed tym wzbraniałem. Moje serce wzbierało miłością. Kochałem ją nad życie. Pomimo ciemności zauważyłem kosmyk włosów, który zsunął się jej na policzek. Wziąłem go ostrożnie w dwa palce, wyczuwając pod opuszkami miękką jak aksamit, niezrównaną w swym pięknie skórę. Założyłem ten kosmyk za ucho i zamrugałem gwałtownie. Nie wiedzieć czemu, łzy napłynęły mi do oczu.

ROZDZIAŁ ÓSMY - Załatwiłeś? Jane stała w progu z przewieszoną przez ramię torebką i patrzyła na mnie z otwartymi ustami. - Na to by wyglądało - odparłem z nonszalancją, pozując na kogoś, dla kogo załatwienie cateringu to bułka z masłem. A jeszcze przed chwilą krążyłem podniecony po domu, nie mogąc się doczekać jej powrotu. - Kogo? - Chelsea - powiedziałem. Restauracja ta znajduje się w śródmieściu New Bern, naprzeciwko mojej kancelarii, w budynku, w którym miał swoje biura Caleb Bradham, w czasie kiedy opracowywał recepturę napoju orzeźwiającego znanego obecnie pod nazwą pepsicola. Przed dziesięcioma laty pomieszczenia te zaadaptowano na restaurację, która stała się ulubionym lokalem Jane. Menu jest bogate, a szef kuchni specjalizuje się w oryginalnych egzotycznych sosach i marynatach podawanych do typowych południowych dań. W piątkowe i sobotnie wieczory nie sposób zdobyć tam stolik, jeśli się go wcześniej nie zarezerwuje, a popularną wśród konsumentów zabawą jest odgadywanie składników w, jakich użyto do wykreowania tak niepowtarzalnych smaków. Chelsea słynie również z programu rozrywkowego. W rogu stoi stary fortepian i John Peterson - który przez kilka lat udzielał lekcji gry Annie - grywa na nim czasami i śpiewa dla stałych bywalców. Peterson ma ucho do współczesnych kawałków, głos jak Nat King Cole i potrafi wykonać każdy utwór, jaki goście sobie zażyczą, a robi to w takim stylu, że mógłby występować w dowolnym eleganckim lokalu od Atlanty poprzez Charlotte do Waszyngtonu. Jane może go słuchać godzinami, promieniejąc przy tym niemal matczyną dumą. Mimo wszystko to ona, jako pierwsza w mieście, zaryzykowała i wzięła go na nauczyciela muzyki. Jane zamurowało z wrażenia. Ciszę, jaka zapadła, kiedy ona debatowała ze sobą, czy aby dobrze mnie zrozumiała, mąciło tylko tykanie ściennego zegara. W końcu zamrugała.

- Ale... jak? - Zwyczajnie. Zadzwoniłem do Henr/ego, naświetliłem sytuację, przedstawiłem nasze oczekiwania, a on powiedział, że nie ma sprawy. - Nie rozumiem. Jak Henry mógł przyjąć takie zlecenie właściwie w ostatniej chwili? Nie miał żadnych innych zamówień? - Jego sprawa. - Czyli co? Podniosłeś słuchawkę, wykręciłeś numer i załatwione? - No, tak łatwo to nie poszło, ale w końcu się zgodził. - A menu? Nie pytał, na ile to osób? - Powiedziałem mu, że w sumie około setki. Nawet się nie zająknął. A co do menu, to też je z grubsza ustaliliśmy, i zapowiedział, że na dodatek zaskoczy wszystkich czymś specjalnym. Ale jeśli masz jakieś szczególne życzenia, to mogę do niego zadzwonić. - Nie, nie - powiedziała szybko, dochodząc do siebie. - Zdaję się na nich. Przecież wiesz, że smakuje mi wszystko, co serwują. Tylko wierzyć mi się nie chce. - Spojrzała na mnie z zachwytem. - Załatwiłeś. - Ano, załatwiłem. - Kiwnąłem głową. Uśmiechnęła się i przeniosła wzrok ze mnie na telefon. - Muszę zadzwonić do Anny! - wykrzyknęła. - Nie uwierzy. Henry MacDonałd, właściciel restauracji, jest moim starym znajomym. Chociaż w New Bern o prywatności można sobie tylko pomarzyć, to jednak mieszkanie tutaj ma swoje zalety. Bo czy to w sklepie, czy na ulicy, czy w kościele, czy na przyjęciu, natykasz się wciąż na tych samych ludzi, siłą rzeczy wymieniasz z nimi uprzejmości, a to często umożliwia załatwienie spraw, które gdzie indziej wydawałyby się nie do załatwienia. Ludzie świadczą tu sobie przysługi, bo wiedzą, że kiedy sami znajdą się w potrzebie, mogą liczyć na rewanż. I między innymi to wyróżnia New Bern spomiędzy innych podobnych miasteczek. Co tu dużo mówić, byłem pełen podziwu dla swojej zaradności. Wchodząc do kuchni, słyszałem, jak Jane krzyczy podniecona do słuchawki: - Tatuś załatwił! Nie mam pojęcia jak, ale załatwił. Rozpierany dumą usiadłem przy kuchennym stole i zacząłem sortować pocztę, którą tam wcześniej położyłem. Rachunki, reklamy, „Time”. Otworzyłem ten ostatni, bo Jane nadal rozmawiała w najlepsze z Anną i nie zanosiło się, by prędko skończyła. O dziwo, odłożyła słuchawkę, nim zdążyłem przystąpić do lektury pierwszego artykułu. - Zaczekaj - powiedziała, podchodząc do mnie - nie czytaj jeszcze, opowiedz mi najpierw, co dokładnie ustaliliście. No więc tak, wiem już, że Henry bierze sprawy w swoje

ręce i wszystkich nas nakarmi. I będzie miał ludzi do pomocy, tak? - Na pewno - mruknąłem. - Sam nie dałby rady. - Co dalej? To będzie bufet? - Wydawało mi się, że to najlepsze rozwiązanie, zważywszy na rozmiary kuchni Noaha. - Ja też tak uważam - zgodziła się ze mną. - Co ze stołami i obrusami? Henry je zapewnia? - Chyba tak. Przyznam, że nie pytałem, ale nawet gdyby nie zapewniał, to nie powinno być z tym problemu. W razie czego gdzieś się wypożyczy. Kiwnęła głową. Snuła już nowe plany, uaktualniała swoją listę spraw do załatwienia. - No dobrze... - zaczęła znowu, ale przerwałem jej, unosząc ręce. - Spokojnie. Zadzwonię do niego z samego rana i upewnię się, czy wszystko jest jak trzeba. - Tu puściłem do niej oko. - Zdaj się na mnie. Uśmiechnęła się do mnie z wdzięcznością. Myślałem, że ta chwila szybko przeminie, ale się myliłem. Patrzyliśmy na siebie długo i w końcu Jane, jakby z wahaniem, nachyliła się i pocałowała mnie w policzek. - Dziękuję za załatwienie cateringu - powiedziała. Przełknąłem z trudem. - Nie ma za co. Czterytygodniepotamtychniefortunnychoświadczynachbyliśmyjuż

z

Jane

małżeństwem. Kiedy pięć dni po ślubie wróciłem z pracy, Jane czekała na mnie w living roomie małego mieszkanka, które wynajmowaliśmy. - Musimy porozmawiać - powiedziała, poklepując sofę. Odstawiłem neseser i usiadłem obok niej. Wzięła mnie za rękę. - Wszystko w porządku? - zapytałem. - W najlepszym. - To o co chodzi? - Kochasz mnie? - Tak - odparłem. - Naturalnie, że cię kocham. - Więc zrobisz coś dla mnie? - Przecież wiesz, że dla ciebie zrobiłbym wszystko. - Nawet jeśli to coś trudnego? Nawet jeśli to nie po twojej myśli? - Naturalnie - powtórzyłem. Zawiesiłem na chwilę głos. - Jane... o co chodzi? Wzięła głęboki oddech. - Chcę, żebyś w tę niedzielę poszedł ze mną do kościoła. Zaniemówiłem.

- Wiem, mówiłeś mi, że nie czujesz takiej potrzeby - podjęła, nim odzyskałem głos - i że wychowano cię na ateistę, ale chcę, żebyś to zrobił dla mnie. To dla mnie bardzo ważne, nawet gdybyś miał się tam czuć obco. - Jane... - zacząłem. - Zależy mi na tym - wpadła mi w słowo. - Rozmawialiśmy już na ten temat - zaprotestowałem, ale Jane znowu mi przerwała, tym razem kręcąc głową. - Wiem, że rozmawialiśmy. I rozumiem, że nie wychowano cię tak jak mnie. Ale dla mnie nie ma nic ważniejszego. - Nawet jeśli jestem niewierzący? - Nawet jeśli jesteś niewierzący - powiedziała. - Ale... - Żadnych ale - powiedziała. - Nie w tym przypadku. Nie ze mną. Kocham cię, Wilsonie, i wiem, że ty też mnie kochasz. I jeśli ma się między nami ułożyć, oboje musimy troszkę ustąpić. Nie proszę cię, żebyś uwierzył. Proszę tylko, żebyś poszedł ze mną do kościoła. Małżeństwo to rodzaj kompromisu, to uznawanie racji współmałżonka, nawet jeśli ci to nie w smak. Ja w kwestii ślubu poszłam ci na rękę. Zacisnąłem usta. A więc takie miała zdanie o ślubie na stopniach budynku sądu. - Dobrze - powiedziałem. - Pójdę. Usłyszawszy to, Jane pocałowała mnie i pocałunek ów wydał mi się równie eteryczny, co samo niebo. Kiedy teraz Jane pocałowała mnie w kuchni, przypomniał mi się tamten pocałunek. Dlaczego akurat on? Przypuszczam, że podświadomie upatrywałem w nim początku stopniowego zbliżania stanowisk, który to proces doprowadził w rezultacie do zniwelowania dzielących nas różnic. Jeśli nawet w wyniku tego procesu nie rozgorzała między nami płomienna

namiętność,

to

zawarliśmy

przynajmniej

zawieszenie

broni

z silnym

postanowieniem dalszej pracy nad naszym związkiem. I chyba dzięki temu wciąż ze sobą jesteśmy. Uświadomiłem sobie nagle, że to właśnie ten aspekt naszego małżeństwa tak mnie od roku trapi. Ja nie tylko nie miałem pewności, czy Jane mnie kocha, ale nie wiedziałem, czy w ogóle chce mnie kochać. Mimo wszystko doznała tylu rozczarowań; te lata powrotów do domu późną nocą, kiedy dzieci już spały, te wieczory, kiedy potrafiłem rozmawiać tylko o swojej pracy, rozrywki, przyjęcia, wspólne urlopy, które nie doszły do skutku, weekendy spędzane przeze mnie z partnerami i klientami na polu golfowym. Zastanawiając się teraz nad tym, dochodziłem do wniosku, że musiałem uchodzić w jej oczach za gościa w domu, za cień

tamtego rzutkiego młodego mężczyzny, którego poślubiła. Ale ona swoim pocałunkiem zdawała się mówić: nadal skłonna jestem próbować, jeśli i ty tego chcesz. - Wilsonie? Dobrze się czujesz? Uśmiechnąłem się z przymusem. - Przepraszam, zamyśliłem się. - Odetchnąłem głęboko, szukając gorączkowo innego tematu. - A wam z Anną jak dzisiaj poszło? Znalazłyście tę suknię? - Nie. Odwiedziłyśmy dwa sklepy, ale Anna w żadnym nie znalazła nic w swoim rozmiarze, co by jej odpowiadało. Nie zdawałam sobie sprawy, że to tyle zajmie. Anna jest tak szczupła, że każdą suknię, jaką przymierzała, musieli na niej upinać szpilkami, żebyśmy mogły się zorientować, jak w niej będzie wyglądała po przeróbkach. Jutro spróbujemy w jeszcze kilku sklepach, może tam coś znajdziemy. Jeśli chodzi o dobre wiadomości, to Keith podjął się organizacji wszystkiego, co dotyczy rodziny z jego strony, a więc nam to odpada. Ach, właśnie, pamiętałeś o zabukowaniu biletu na samolot dla Josepha? - Pamiętałem - odparłem. - Przylatuje w piątek wieczorem. - Do New Bern czy do Raleigh? - Do New Bern. Ląduje o ósmej trzydzieści. Leslie była dzisiaj z wami? - Nie, dzisiaj nie. Zadzwoniła na komórkę, że ma jakieś ważne kolokwium, którego nie może opuścić, ale przyjeżdża jutro. Powiedziała, że zna kilka dobrych sklepów w Greensboro. - I pojedziecie tam? - To trzy i pół godziny drogi - jęknęła Jane. - Nie uśmiecha mi się spędzać siedmiu godzin za kierownicą. - To może przenocujecie gdzieś po drodze? - zasugerowałem. Jane westchnęła. - Anna też tak mówi. Mówi, że najpierw mogłybyśmy pojechać jeszcze raz do Raleigh, a potem, w środę, do Greensboro. Aleja nie chcę cię tu zastawiać samego. Tyle jest jeszcze do załatwienia. - Jedźcie - zadecydowałem. - Catering już mamy, wszystko zaczyna nabierać kształtu. W razie czego poradzę sobie bez was. A Anna nie pójdzie przecież do ślubu bez sukni. Przyjrzała mi się sceptycznie. - Jesteś pewien? - Absolutnie. A gdyby mi się nudziło, to zawsze mogę zagrać z kimś w golfa. - Znalazł się golfista - prychnęła. - Masz jakieś zastrzeżenia? - Udałem obruszonego. - Grasz już trzydzieści lat, a postępów jakoś nie widać. Nic z ciebie nie będzie. - To ma być obelga?

- Nie. Stwierdzam tylko fakt. Widziałam, jak grasz. Pokiwałem głową. Miała rację. Tyle lat pracuję już nad uderzeniem, a wciąż daleko mi do rasowego golfisty. Zerknąłem na zegarek. - Może pójdziemy coś zjeść? - Jak to? Nie robisz dzisiaj kolacji? - Chyba że z resztek. Nie miałem czasu wyskoczyć do sklepu. - Żartowałam - powiedziała, machając ręką. - Nie oczekuję od ciebie, żebyś dzień w dzień kucharzył, chociaż przyznam, że to miłe. - Uśmiechnęła się. - Oczywiście, chętnie gdzieś pójdę. Zgłodniałam. Tylko się trochę ogarnę. - Dobrze wyglądasz - zaprotestowałem. - Jedną minutkę - zawołała już ze schodów. Minutkę, dobre sobie! Znałem Jane nie od dziś i wiedziałem, że te jej „minutki” na ogarnięcie się przeciągają się zwykle do co najmniej dwudziestu minut. Wyrobiłem już w sobie nawyk wypełniania tego czasu drobnymi czynnościami. Na przykład wchodziłem do swojego gabinetu i porządkowałem biurko albo przywracałem do poprzednich nastawienia wieży stereo pozmieniane przez korzystające z niej dzieci. Dawno odkryłem, że przy tych machinalnie wykonywanych czynnościach czas mija niepostrzeżenie. Często, kończąc, stwierdzałem, że moja żona stoi za mną podparta pod boki. - Już gotowa? - pytałem. - A gotowa - parskała. - Od dziesięciu minut czekam, aż skończysz. - Oj, przepraszam - odpowiadałem. - Poszukam tylko kluczy i już wychodzimy. - Tylko mi nie mów, że je zapodziałeś. - Nie, skądże znowu - zapewniałem ją, obmacując gorączkowo puste kieszenie. A potem, rozglądając się w panice, dodawałem szybko: - Na pewno gdzieś tu są. Przed chwilą je widziałem. Moja żona przewracała na to oczami. Dzisiaj jednak wziąłem „Time’a” i usiadłem na sofie. Kończyłem któryś z rzędu artykuł, kiedy usłyszałem schodzącą z góry Jane. Odłożyłem czasopismo. I w tym momencie zadzwonił telefon. Kiedy usłyszałem w słuchawce roztrzęsiony głos, humor mnie opuścił, ustępując miejsca przerażeniu. Jane weszła do salonu, kiedy odkładałem słuchawkę. Na widok mojej miny zatrzymała się jak wryta. - Co się stało? - spytała. - Kto to był? - Kate - powiedziałem cicho. - Wyjeżdża właśnie do szpitala. Jane poderwała dłoń do

ust. - Noah - dokończyłem.

ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY Przez całą drogę do szpitala Jane milczała, miała łzy w oczach. Z zasady jestem ostrożnym kierowcą, ale teraz, czując wagę każdej upływającej minuty, zmieniałem raz po raz pas ruchu i dociskałem mocniej pedał gazu, ilekroć światła na skrzyżowaniach zmieniały się na żółte. W izbie przyjęć od wiosny, kiedy to Noah dostał pierwszego wylewu, nic się nie zmieniło, a przecież upłynęły już cztery miesiące. W powietrzu nadal wisiała woń amoniaku i środków antyseptycznych, zatłoczoną poczekalnię zalewał zimny blask świetlówek. Winylowo - metalowe krzesełka stały wzdłuż ścian i maszerowały równymi szeregami przezśrodekpomieszczenia.Większośćzajętabyłaprzezdwu,trzyosobowegrupki

rozmawiające

między sobą przyciszonymi głosami, do stanowiska rejestracji stała kolejka. Rodzina Jane zbiła się w gromadkę przy drzwiach. Kate, blada i zdenerwowana, trzymała pod rękę swojego męża Graysona, który w kombinezonie i zakurzonych butach wyglądał na plantatora bawełny, tym bardziej że twarz miał grubo ciosaną, ogorzałą i porytą zmarszczkami. Obok nich stał David, najmłodszy brat Jane, obejmując ramieniem żonę, Lynn. Na nasz widok Kate zaczęła płakać. Podbiegła i padły sobie z Jane w ramiona. - Co się stało? - spytała ze ściągniętą niepokojem twarzą Jane. - Jak on się czuje? Kate łamał się głos. - Przewrócił się nad stawem. Nikt tego z początku nie zauważył. Dopiero po jakimś czasie znalazła go ledwie przytomnego pielęgniarka. Powiedziała, że uderzył się w głowę. Karetka przywiozła go jakieś dwadzieścia minut temu. Doktor Barnwell go teraz bada. Tyle tylko wiemy. Jane jakby się skurczyła w ramionach Kate. David i Grayson nie mogli na to patrzeć, obaj zaciskali mocno usta. Lynn stała ze skrzyżowanymi na piersiach rękami i kołysała się na piętach. - Możemy go zobaczyć? Kate pokręciła głową. - Nie wiem. Pielęgniarki z rejestracji powtarzają nam wciąż, że mamy czekać na doktora Barnwella albo na którąś z sióstr. Chyba do nas wyjdą.

- Ale z nim wszystko będzie w porządku, prawda? Nie doczekawszy się odpowiedzi, Jane wzięła głęboki oddech. - Będzie w porządku - powiedziała z przekonaniem. - Och, Jane... - Kate zacisnęła mocno powieki. - Nie wiem. Nikt tu nic nie wie. Przez chwilę tuliły się do siebie. - Gdzie Jeff? - spytała Jane, nie widząc nigdzie drugiego brata. - Przyjedzie, prawda? - Już się do niego dodzwoniłem - poinformował David. - Wpadnie tylko do domu po Debbie i zaraz tu będą. David podszedł do sióstr i objęli się, jakby chcieli się zmobilizować i natchnąć wzajemnie siłą, która zapewne będzie im potrzebna. Chwilę później do poczekalni wbiegli Jeff z Debbie. Jeff podszedł od razu do rodzeństwa, które szybko zreferowało mu sytuację. Na jego ściągniętej twarzy też pojawił się niepokój. Wlokły się minuty, a my staliśmy rozbici na dwie odrębne grupki; potomstwo Noaha i Allie oraz ich małżonkowie. Chociaż kocham Noaha, a Jane jest moją żoną, już dawno zauważyłem, że zdarzają się sytuacje, kiedy Jane bardziej potrzebuje swojego rodzeństwa niż mnie. Ja będę jej potrzebny później, ale ten czas dopiero nadejdzie. Lynn, Grayson, Debbie i ja już przez to przechodziliśmy; wiosną, kiedy Noah miał wylew, kiedy zmarła Allie i sześć lat wcześniej, kiedy Noah przeżył atak serca. Podczas gdy ich grupa ma swoje rytuały, a więc uściski, modlitewne kręgi i powtarzane raz po raz te same pełne niepokoju pytania, nasza jest bardziej stoicka. Grayson, podobnie jak ja, zawsze był małomówny. Kiedy jest zdenerwowany, wbija ręce w kieszenie i pobrzękuje kluczami. Lynn i Debbie - chociaż rozumieją, że David i Jeff potrzebują w takich chwilach towarzystwa sióstr wydają się w kryzysowych momentach zagubione. Nie wiedzą, co ze sobą począć, trzymają się na uboczu i zniżają głosy. Ja, z kolei, staram się być zawsze w jakiś sposób przydatny, co pomaga mi utrzymywać na wodzy emocje. Zauważyłem, że kolejka do stanowiska rejestracji stopniała, podszedłem więc tam. Zmęczona pielęgniarka spojrzała na mnie zza wysokiego stosu formularzy. - Mogę w czymś pomóc? - Tak - powiedziałem. - Chciałem zapytać, czy wiadomo coś bliższego o stanie Noaha Calhouna. Przywieziono go pół godziny temu. - Lekarz wyszedł już do państwa? - Nie. Ale jest tu już cała rodzina i bardzo się niepokoimy. Wskazałem na nich ruchem głowy. - Lekarz albo któraś z pielęgniarek na pewno wkrótce do państwa wyjdzie. - Tak, wiem. Ale czy nie można by już teraz dowiedzieć się, kiedy będziemy mogli

zobaczyć naszego ojca? Albo chociaż czy wszystko z nim w porządku. Przez moment miałem wrażenie, że odprawi mnie z kwitkiem, ale ona spojrzała jeszcze raz na rodzinę i westchnęła ciężko. - Chwileczkę, posortuję tylko te formularze i postaram się czegoś dowiedzieć, dobrze? Do stanowiska, z rękami w kieszeniach, podszedł Grayson. - Zasięgasz języka? - Próbuję. Kiwnął głową i brzęknął kluczami. - Usiądę - oznajmił po paru sekundach. - Nie wiadomo, jak długo to potrwa. Usiedliśmy za rodzeństwem. Kilka minut później do poczekalni weszli Anna z Keithem. Anna dołączyła od razu do grupki, Keith zajął miejsce obok mnie. Ubrana na czarno Anna wyglądała tak, jakby już wybierała się na pogrzeb. W takich kryzysowych sytuacjach najgorsze jest zawsze czekanie i choćby z tego powodu tak nie cierpię szpitali. Nic się nie dzieje, a do głowy przychodzą najczarniejsze myśli, którymi podświadomość przygotowuje człowieka na najgorsze. W tej napiętej ciszy słyszałem bicie własnego serca, i strasznie zaschło mi w ustach. W pewnej chwili stwierdziłem, że pielęgniarka z rejestracji gdzieś zniknęła. Miałem nadzieję, że poszła się dowiedzieć, co z Noahem. Kątem oka zauważyłem zbliżającą się Jane. Wstałem, objąłem ją i przyciągnąłem do siebie. - Nie znoszę szpitali. - Wiem. Ja też. Do poczekalni weszło młode małżeństwo z trojgiem zapłakanych dzieci. Odsunęliśmy się, żeby ich przepuścić. Kiedy stanęli całą piątką przed stanowiskiem rejestracji, z zaplecza wyłoniła się pielęgniarka. Gestem ręki dała im do zrozumienia, że zaraz podejdzie, i ruszyła w naszą stronę. - Jest już przytomny - poinformowała nas - ale wciąż trochę oszołomiony. Funkcje życiowe w normie. Za jakąś godzinkę przeniesiemy go na salę. - Czyli wszystko z nim w porządku? - W każdym razie nie zamierzają umieścić go na oddziale intensywnej terapii, jeśli to chciała pani wiedzieć - odparła. - Prawdopodobnie zostanie kilka dni na obserwacji. Te słowa wywołały zbiorowy pomruk ulgi. - Możemy go teraz zobaczyć? - naciskała Jane. - Byle nie wszyscy naraz. Nie pomieścicie się tam, a zresztą lekarz mówi, że najlepiej

by było, gdyby trochę odpoczął. Tylko jedna osoba, i to na krótko. Wydawało się oczywiste, że pójść powinna Kate albo Jane, ale zanim którekolwiek z nas się odezwało, pielęgniarka zapytała: - Kto z państwa nazywa się Wilson Lewis? - Ja - powiedziałem. - Proszę za mną. Przygotowują właśnie kroplówkę i lepiej, żeby zobaczył się pan z nim, zanim zacznie go ogarniać senność. Poczułem na sobie spojrzenia całej rodziny. Wydawało mi się, że wiem, dlaczego Noah chce widzieć się właśnie ze mną, ale podniosłem szybko ręce w obronnym geście. - Wiem, to ja z panią rozmawiałem, ale może lepiej, żeby poszła Jane albo Kate podsunąłem. - To córki. Ewentualnie David albo Jeff. Pielęgniarka pokręciła głową. - On chce się widzieć najpierw z panem. Wyraźnie to podkreślił. Jane uśmiechnęła się blado. Zobaczyłem w tym uśmiechu reakcję, którą wyczuwałem u pozostałych zaciekawienie, rzecz jasna, a także zdumienie - ale przede wszystkim coś w rodzaju subtelnego poczucia zdrady, jakby doskonale wiedziała, dlaczego Noah wybrał mnie. Noah leżał na łóżku z dwoma wenflonami wkłutymi w ramię, podłączony do aparatu, który nagłaśniał regularnym popiskiwaniem miarowe bicie jego serca. Oczy miał półprzymknięte, ale kiedy pielęgniarka wyszła z salki, zaciągając za sobą zasłonkę, odwrócił głowę na poduszce. Słyszałem oddalające się kroki pielęgniarki. Zostaliśmy sami. Łóżko wydawało się dla niego za duże, był blady jak papier. Usiadłem na krzesełku. - Witaj, Noahu. - Witaj, Wilsonie - odezwał się słabym głosem. - Dzięki, że wpadłeś. - Jak leci? - Mogłoby lepiej - odparł i uśmiechnął się blado. - Ale gorzej też by mogło. Wziąłem go za rękę. - Co się stało? - Potknąłem się o korzeń - wyjaśnił. - Przechodziłem nad nim tysiąc razy, ale dzisiaj podskoczył i zahaczyłem o niego nogą. - I uderzyłeś się w głowę? - Iw głowę, i w ogóle. Cały się potłukłem. Rymnąłem jak długi, ale dzięki Bogu nic sobie nie złamałem. Jestem tylko trochę otumaniony. Lekarz powiedział, że za dwa dni powinienem stanąć na nogi. A ja mu na to, że to dobrze, bo w ten weekend mam ślub, na którym muszę koniecznie być.

- Tym się nie przejmuj. Najważniejsze, żebyś wrócił do zdrowia. - Spokojna głowa. Na tamten świat jeszcze się nie wybieram. - I bardzo dobrze. - Jak tam Kate i Jane? Idę o zakład, że się zamartwiają. - Wszyscy się martwimy, ze mną włącznie. - Tak, ale ty nie patrzysz na mnie takimi cielęcymi oczami i broda ci się nie trzęsie, ilekroć coś wymamroczę. - Trzęsie się, kiedy nie patrzysz. Uśmiechnął się. - Nie tak jak im. Założę się, że przez najbliższe parę dni przynajmniej jedna z nich nie odstąpi na krok od mojego łóżka. Będzie mnie opatulała kocem, wygładzała prześcieradło i uklepywała poduszki. Są jak te matki kwoki. Wiem, że chcą dobrze, ale całe to skakanie wokół mnie doprowadza mnie do białej gorączki. Kiedy ostatni raz leżałem w szpitalu, nie zostawiły mnie samego choćby na minutkę. Asystowały mi nawet do łazienki i czekały pod drzwiami, aż skończę. - Potrzebowałeś pomocy. Nie wolno ci było samemu chodzić, nie pamiętasz? - Wszystko jedno, mężczyzna ma swoją godność. Uścisnąłem jego dłoń. - Nie ma godniejszego od ciebie mężczyzny. Noah spojrzał mi w oczy z łagodniejszą już miną. - Dobrze wiesz, że jak je tu wpuszczą, to przepadło. Już ich stąd końmi nie wyciągnie. Znowu się zacznie całe to ćwierkanie, dogadzanie. - Uśmiechnął się przewrotnie. - Ale będę miał zabawę. - Nie bierz im tego za złe. Zachowują się tak, bo cię kochają. - Wiem. Ale niech nie traktują mnie jak dziecka. - Nie będą. - Będą, będą. A Medy przyjdzie taki moment, powiedz im z łaski swojej, że muszę trochę odpocząć, dobrze? Bo jak sam to powiem, to znowu zaczną się zamartwiać. Uśmiechnąłem się. - Masz to u mnie. Zamilkliśmy na chwilę. Aparat do kontroli pracy serca popiskiwał monotonnie. - Wiesz, dlaczego poprosiłem, żeby najpierw wpuszczono tu ciebie, a nie któreś z moich dzieci? - spytał w końcu Noah. Chcąc nie chcąc, kiwnąłem głową. - Chcesz, żebym jeździł do Creekside, tak? I karmił łabędzicę, tak jak wiosną? - Zrobisz to dla mnie?

- Naturalnie. Nie ma sprawy. Jakiś czas przyglądał mi się w milczeniu. - Wiesz, że nie mógłbym cię o to poprosić w obecności tamtych. Oni się denerwują, kiedy tylko o niej wspomnę. Biorą to za przejaw starczej demencji. - Wiem. - Ale ty tak nie myślisz, prawda, Wilsonie? - Nie. - Bo też w to wierzysz. Była tam, kiedy się ocknąłem, rozumiesz? Stała nade mną, sprawdzała, czy nic mi się nie stało i pielęgniarka musiała ją odpędzać. Stała nade mną przez cały czas. Wiedziałem, co chce ode mnie usłyszeć, ale nie mogłem się jakoś zdobyć, żeby to powiedzieć. Uśmiechnąłem się. - Chleb Wonder Bread - powiedziałem. - Cztery kawałki rano i trzy po południu, zgadza się? Noah uścisnął moją dłoń, zmuszając mnie, żebym znowu na niego spojrzał. - Ty mi wierzysz, prawda, Wilsonie? Milczałem. Noah znał mnie lepiej niż ktokolwiek, i zdawałem sobie sprawę, że jego nie oszukam. - Sam nie wiem - bąknąłem w końcu. W jego oczach odmalował się zawód. Godzinę później Noaha przewieziono do sali na pierwszym piętrze i dopiero wtedy dopuszczono do niego resztę rodziny. - Och, tatusiu! - zawołały od progu Jane i Kate. Za nimi szły Lynn i Debbie, David z Jeffen zajęli pozycje po drugiej stronie łóżka. Grayson stanął w nogach, ja trzymałem się z tyłu. I zaczęło się to, co przewidywał Noah. Ściskano go za ręce, wygładzano koc, regulowano kąt podniesienia wezgłowia łóżka. Oglądano go, dotykano, obejmowano i całowano. Zasypano pytaniami. Zaczął Jeff: - Na pewno dobrze się czujesz? Lekarz powiedział, że bardzo się potłukłeś. - Nic mi nie jest. Nabiłem sobie tylko guza, no i jestem trochę zmęczony. - Śmiertelnie się wystraszyłam - powiedziała Jane. - Tak się cieszę, że nic ci nie jest. - Ja też - zawtórował jej David. - Masz zawroty głowy, nie powinieneś wychodzić sam na powietrze - skarciła go Kate. - Następnym razem poproś kogoś, żeby cię wyprowadził, a potem po ciebie przyszedł. - I tak po mnie przyszli - zauważył Noah.

Jane pochyliła się i zaczęła mu poprawiać poduszki pod głową. - Chyba nie leżałeś tam długo? Nie mogę znieść myśli, że od razu cię nie znaleźli. Noah pokręcił głową. - Góra dwie godzinki. - Dwie godziny?! - wykrzyknęły Jane z Kate. Zamarły, wymieniając przerażone spojrzenia. - No, może trochę dłużej. Trudno powiedzieć, bo chmury zasłaniały słońce. - Dłużej? - spytała Jane, zaciskając pięści. - A do tego byłem cały mokry. Albo deszcz spadł, kiedy leżałem nieprzytomny, albo ktoś włączył spryskiwacze. - Mogłeś umrzeć! - krzyknęła Kate. - Oj, aż tak źle to nie było. Trochę wody nikomu jeszcze nie zaszkodziło. Najgorszy był ten szop, kiedy się ocknąłem. Tak mi się dziwnie przypatrywał, że nie wiem, czy nie był wściekły. A potem jak na mnie nie skoczy... - Szop cię zaatakował? - Jane o mało nie zemdlała. - E tam, zaraz zaatakował. Odpędziłem go, zanim zdążył mnie ugryźć. - Chciał cię ugryźć?! - krzyknęła Kate. - Wielkie mi rzeczy. Miałem już do czynienia z szopami. Wstrząśnięte do głębi Kate i Jane spojrzały najpierw na siebie, potem na swoich braci. Zaległa pełna napięcia cisza. Noah, odczekawszy stosowną chwilę, uśmiechnął się, wycelował w nie palec i puścił oko. - Mam was - powiedział. Zasłoniłem dłonią usta, z trudem tłumiąc chichot. Kątem oka widziałem, że Anna też walczy o zachowanie powagi. - Głupie żarty! - burknęła Kate, wygładzając prześcieradło na skraju łóżka. - Tak, tato, to wcale nie było śmieszne - dorzuciła Jane. W kącikach oczu Noaha pojawiły się drobniutkie zmarszczki rozbawienia. - Nie mogłem się powstrzymać. Same się o to prosiłyście. A jeśli już tak bardzo chcecie wiedzieć, to znaleźli mnie po paru minutach. I powtarzam, nic mi nie jest. Nawet sam chciałem pojechać do szpitala, ale zatrzymali mnie siłą i wezwali karetkę. - Nie możesz prowadzić. Twoje prawo jazdy jest już nieważne. - Co wcale nie znaczy, że zapomniałem, jak to się robi. A samochód nadal stoi na parkingu. Jane i Kate nic nie powiedziały, ale podejrzewałem, że mają już w planie zabrać mu przy najbliższej okazji kluczyki. Jeff odchrząknął.

- Tak sobie myślę, że może należałoby ci kupić taki osobisty przywoływacz alarmowy. Nosi się go na przegubie, jak zegarek. Gdyby ci się znowu coś podobnego przydarzyło, mógłbyś od razu wezwać pomoc. - Nie potrzeba. Zwyczajnie potknąłem się o korzeń. Padając, i tak nie zdążyłbym wdusić przycisku. A kiedy się ocknąłem, pielęgniarka już przy mnie była. - Muszę porozmawiać z Merownikiem - zadecydował David. - I jeśli nie zrobi porządku z tym korzeniem, sam się nim zajmę. Sam go wykarczuję. - Pomogę ci - zaofiarował się Grayson. - To niczyja wina, że na starość robię się niezdarny. Jutro albo pojutrze stanę na nogi, a do weekendu będę jak nowy. - Tym się nie przejmuj - powiedziała Anna. - Leż tu i dochodź do siebie, dobrze? - Właśnie, leż i wypoczywaj - dorzuciła Kate. - Napędziłeś nam strachu. - Śmiertelnie się wystraszyłyśmy - powtórzyła Jane. Kooo, kokoko. Uśmiechnąłem się w duchu. Noah miał rację, są jak te matki kwoki. - Nic mi nie będzie - upierał się Noah. - I niech wam do głowy nie przyjdzie odwoływać z mojego powodu ślub. Wybieram się na niego i nie myślcie, że powstrzyma mnie przed tym byle guz. - To nie jest w tej chwili najważniejsze - odezwał się Jeff. - Właśnie, dziadku - podchwyciła Anna. - I niech wam do głowy nie przyjdzie go przekładać - dodał Noah. - Przestań, tato - prychnęła Kate. - Zostaniesz tu tak długo, jak będzie trzeba. - Nic mi nie jest. Obiecajcie, że ślub się odbędzie. Już się nastawiłem. - Nie bądź uparty - powiedziała błagalnie Jane. - Ile razy mam powtarzać? To dla mnie ważne. Nie co dzień zdarza się tu ślub. - Widząc, że z córkami nie dojdzie do porozumienia, zwrócił się do Anny: - Ty mnie rozumiesz, prawda, Anno? Anna zawahała się. Zerknęła na mnie, potem znowu przeniosła wzrok na Noaha. - Oczywiście, dziadku. - I będziesz dalej robiła swoje, tak? Anna sięgnęła instynktownie po rękę Keitha. - Jeśli tak sobie życzysz - powiedziała po prostu. Noah uśmiechnął się wyraźnie odprężony. - Dziękuję - szepnął. Jane po raz któryś z rzędu poprawiła koc. - No dobrze, a więc staraj się wydobrzeć do końca tygodnia - powiedziała. - A na

przyszłość bądź ostrożniejszy. - Nie martw się, tato - dorzucił David. - Usunę ten korzeń, zanim stąd wyjdziesz. Rozmowa zeszła znowu na okoliczności upadku Noaha, a ja zdałem sobie nagle sprawę, że jak dotąd byłem z niej wyłączony. Zauważyłem też, że żadne z nich nie kwapi się wspomnieć o przyczynie, dla której Noah w ogóle zawędrował nad staw. I wiedziałem dlaczego. Unikali jak ognia poruszania tematu łabędzicy. Noah opowiedział mi o łabędzicy niespełna pięć lat temu. Miesiąc wcześniej zmarła Allie i proces starzenia się jakby nabrał u Noaha rozpędu. Rzadko wychodził z pokoju, przestał nawet czytać współpensjonariuszom wiersze. Przesiadywał całe dnie za biurkiem, czytał stare listy, które kiedyś pisywali do siebie z Allie, i kartkował swój egzemplarz Liści traw. Dokładaliśmy, oczywiście, wszelkich starań, żeby go stamtąd wywabić, i nie do wiary, ale to mnie udało się zaciągnąć go wreszcie na ławeczkę nad stawem. Tamtego poranka po raz pierwszy zobaczyliśmy łabędzicę. Nie twierdzę, że zorientowałem się od razu, co chodzi Noahowi po głowie. Nic wówczas nie wskazywało, żeby jej widok wywołał u niego jakieś szczególne skojarzenia. Pamiętam, jak łabędzica podpłynęła do nas i sprawiała wrażenie zawiedzionej, że nie rzucamy jej czegoś do jedzenia. - Szkoda, że nie wzięliśmy chleba - powiedział Noah. - Następnym razem weźmiemy - mruknąłem, ot tak sobie, żeby coś powiedzieć. Kiedy dwa dni później znowu go odwiedziłem, czekała mnie niespodzianka. Noaha nie było w pokoju. Pielęgniarka powiedziała mi, gdzie go znajdę. Siedział na ławeczce nad stawem. Obok leżał bochenek chleba Wonder Bread. Łabędzica obserwowała mnie, kiedy podchodziłem, ale nie okazywała żadnych oznak strachu. - Widzę, że się zaprzyjaźniliście - zagaiłem. - Na to wygląda - przyznał Noah. - Wonder Bread? - spytałem. - Ten gatunek najbardziej jej chyba smakuje. - Skąd wiesz, że to ona? Noah uśmiechnął się. - Po prostu wiem - mruknął, i tak to się zaczęło. Od tamtego czasu regularnie, bez względu na pogodę, chodził nad staw karmić łabędzicę. Nie odstraszały go ani słota, ani lejący się z nieba żar, i z biegiem lat siedział tam coraz dłużej, obserwując ją i przemawiając do niej szeptem. Teraz potrafi spędzić na ławeczce cały dzień. Kilka miesięcy po pierwszym spotkaniu z łabędzicą spytałem go, czemu tyle czasu spędza nad stawem. Zakładałem, że usłyszę, że podoba mu się panujący tam spokój albo że

lubi sobie do kogoś pogadać - coś w tym rodzaju - i nie spodziewałem się odpowiedzi, której mi udzielił. - Przychodzę tu, bo ona tak chce. - Łabędzica? - spytałem. - Nie - odparł. - Allie. Ścisnęło mnie w dołku, kiedy wypowiedział to imię. - Allie chce, żebyś karmił łabędzicę? - spytałem ostrożnie. - Tak. - Skąd wiesz? Spojrzał na mnie z pobłażliwym westchnieniem. - Bo to ona - powiedział. - Kto? - No, łabędzica. Zbity z tropu, pokręciłem głową. - Chyba nie bardzo rozumiem. - Łabędzica to Allie - powtórzył cierpliwie. - Znalazła sposób, żeby do mnie wrócić, tak jak obiecała. Mnie pozostawało tylko ją odnaleźć. To właśnie mieli na myśli lekarze, mówiąc, że Noah ma omamy. Kiedy pół godziny później opuszczaliśmy szpital, doktor Barnwell obiecał nam, że nazajutrz zaraz po obchodzie zadzwoni i przekaże telefonicznie aktualne informacje o stanie zdrowia Noaha. Był blisko z naszą rodziną i zajmował się Noahem jak własnym ojcem. Ufaliśmy mu bez reszty. Zgodnie z obietnicą, zasugerowałem rodzinie, że Noah wygląda na zmęczonego i lepiej zrobimy, jeśli damy mu odpocząć. Wychodząc, umówiliśmy się, że będziemy go odwiedzali na zmianę. Chwilę później, po wymianie uścisków i pocałunków, zostaliśmy z Jane sami na parkingu i patrzyliśmy za odjeżdżającymi samochodami. Z oczu Jane i z jej postawy przebijało zmęczenie. Ja też czułem się zmęczony. - Wszystko w porządku? - spytałem. - Chyba tak. - Westchnęła. - Wiem, że on wydobrzeje, ale zupełnie jakby nie zdawał sobie sprawy, że dobija już dziewięćdziesiątki. Nie stanie na nogi tak szybko, jak mu się wydaje. - Przymknęła na chwilę oczy. Domyślałem się, że dręczy ją również sprawa ślubu. - Chyba nie zamierzasz namawiać Anny do przełożenia ślubu, prawda? Po tym, co powiedział Noah? Jane pokręciła głową. - Chciałam to zrobić, ale on tak nalegał. Mam tylko nadzieję, że nie kieruje nim

przeczucie... Zawiesiła głos. Nie musiała kończyć, wiedziałem doskonale, co chciała powiedzieć. - Przeczucie, że nie zostało mu już wiele czasu - dokończyła jednak. - I że to ostatnie ważne wydarzenie w jego życiu. - On tak nie myśli. Ma jeszcze przed sobą ładnych parę lat. - Skąd ta pewność? - Wystarczy na niego spojrzeć. Świetnie się trzyma, jak na swój wiek. Zwłaszcza na tle swoich rówieśników z Creekside. Oni gapią się całymi dniami w telewizor i prawie nie opuszczają swoich pokojów. - Tak, a on całymi dniami przesiaduje nad stawem i gapi się na tę głupią łabędzicę. Nie wiem, co lepsze. - Jemu z tym dobrze - zauważyłem. - Ale to nienormalne - zaperzyła się. - Nie dostrzegasz tego? Mama nie żyje. Ta łabędzica nie ma z nią nic wspólnego. Nie wiedziałem, co odpowiedzieć, milczałem więc. - Według mnie to zupełny absurd - podjęła Jane. - Karmienie karmieniem, ale wmawianie sobie, że dusza mamy w jakiś sposób wróciła, nie ma sensu. Słyszałam raz, jak rozmawia z tym ptakiem. Prowadził regularną konwersację, jakby był święcie przekonany, że łabędzica rozumie, co do niej mówi. Kate i David też go kiedyś na tym przyłapali. Wiem, że i ty byłeś świadkiem, jak z nią gawędzi. Spojrzała na mnie oskarżycielsko. - Owszem - przyznałem. - Byłem. - I nie widzisz w tym niczego niepokojącego? Przestąpiłem z nogi na nogę. - Moim zdaniem - powiedziałem ostrożnie - Noahowi potrzebna jest w tej chwili wiara, że to możliwe. - Potrzebna? Do czego? - Bo ją kocha. Bo za nią tęskni. Jane zacisnęła szczęki. - Ja też - burknęła.. Ale oboje zdawaliśmy sobie sprawę, że to jednak nie to samo. Pomimo że oboje byliśmy zmęczeni, nie chciało nam się jakoś wracać po szpitalnych przeżyciach prosto do domu. Kiedy Jane oznajmiła w pewnej chwili, że kona z głodu, postanowiliśmy wpaść do Chelsea na późną kolację. Ze środka dolatywały dźwięki fortepianu. John Peterson wrócił na kilka tygodni do miasta i grywał tu w każdy weekend, ale zdarzało mu się występować bez zapowiedzi także w dzień roboczy. I dzisiaj wypadł właśnie taki dzień. Wszystkie stoliki w sąsiedztwie fortepianu

były pozajmowane, bar pękał w szwach. Posadzono nas na górze, z dala od muzyki i tłumu. Było tu stosunkowo luźno. Jane zaskoczyła mnie, zamawiając do przystawki drugi kieliszek wina. Chyba otrząsnęła się już z napięcia kilku ostatnich godzin. - Co ci powiedział tata, kiedy byliście sami? - spytała, usuwając pedantycznie ości ze swojej porcji ryby. - Nic takiego - odparłem. - Spytałem go, jak się czuje, co się stało. Powiedział niewiele ponad to, co potem wam. Uniosła pytająco brew. - Czego dotyczyło to niewiele ponad? - Naprawdę chcesz wiedzieć? Odłożyła sztućce. - Znowu cię prosił, żebyś pod jego nieobecność dokarmiał łabędzicę, tak? - Tak. - I będziesz to robił? - Będę - powiedziałem i widząc jej minę, dorzuciłem czym prędzej: - Zanim mnie zrugasz, weź pod uwagę, że nie robię tego, bo wierzę, że to Allie. Robię to, bo mnie prosił, a poza tym nie chcę, żeby łabędzica zagłodziła się na śmierć. Prawdopodobnie oduczyła się już samodzielnie szukać pożywienia. Popatrzyła na mnie sceptycznie. - Mama nie znosiła chleba Wonder Bread. Nigdy go nie jadła. Wolała sama piec. Od dalszego roztrząsania tego tematu wybawił mnie na szczęście kelner. Spytał, jak nam smakowały przystawki, a kiedy Jane odwzajemniła mu się pytaniem, czy te dania figurują w menu cateringu, ożywił się. - Czy to czasem nie państwo wyprawiają w ten weekend wesele w starym domu Calhouna? - spytał. - Owszem, my - rozpromieniła się Jane. - Tak też sobie pomyślałem. Szef deleguje tam połowę personelu. - Kelner uśmiechnął się. - Miło mi państwa poznać. Państwo pozwolą, że napełnię kieliszki, a wracając, przyniosę pełne menu cateringu. Kiedy odszedł, Jane nachyliła się nad stolikiem. - To chyba odpowiedź na jedno z moich pytań. To o obsługę. - Powiedziałem ci, żebyś spała spokojnie. Dopiła wino. - Rozbiją namiot? Bo chyba będziemy jedli na zewnątrz? - A dlaczego nie w domu? - spytałem. - I tak muszę tam być, kiedy zjawią się ogrodnicy, czemu więc nie mielibyśmy zaangażować ekipy sprzątającej? Mamy kilka dni - na

pewno kogoś się znajdzie. - Chyba warto spróbować - powiedziała powoli, a ja wiedziałem, że usiłuje sobie przypomnieć, kiedy ostatni raz była w środku. - Ale podejrzewam, że unoszą się tam tumany kurzu. Od lat nikt tam nie sprzątał. - Fakt, ale to tylko sprzątanie. Podzwonię. Zostaw to mnie. - Wciąż to powtarzasz. - Staram się pomagać w miarę możliwości - obruszyłem się, a ona się roześmiała. Przez okno za jej plecami widziałem swoją kancelarię. W oknie Saxona paliło się światło. Musiała to być jakaś ważna sprawa, bo Saxon rzadko zostaje po godzinach. Jane podchwyciła moje spojrzenie. - Już ci brakuje pracy? - spytała. - Skądże znowu. To wspaniała sprawa na jakiś czas się od niej oderwać. Przyjrzała mi się uważnie. - Naprawdę tak myślisz? - Oczywiście. - Pociągnąłem za przód koszulki polo. - I co to za frajda, kiedy człowiek nie musi codziennie wbijać się w garnitur. - Założę się, że już zapomniałeś, jak to jest, prawda? Kiedy ostatnio wziąłeś dłuższy urlop? Osiem lat temu? - Nie, to chyba przesada. Po chwili zastanowienia kiwnęła głową. - Brałeś od czasu do czasu po parę dni wolnego, ale cały tydzień wziąłeś ostatnio w dziewięćdziesiątym piątym. Nie pamiętasz? Pojechaliśmy wtedy z dziećmi na Florydę. Joseph skończył właśnie szkołę średnią. Miała rację. I nagle uświadomiłem sobie, że to, co kiedyś było w moim mniemaniu cnotą, teraz uznaję za wadę. - Przepraszam - bąknąłem. - Za co? - Że tak rzadko brałem urlopy. To nie było w porządku wobec ciebie i dzieci. Powinienem był poświęcać wam więcej czasu. - Było, minęło - powiedziała, machając widelcem. - Nie ma o czym mówić. - A właśnie że jest - zaoponowałem. Wiedziałem, że chociaż dawno pogodziła się z moim pracoholizmem, uznając, że taki już mam charakter, to jednak uraza pozostała. - Jak najbardziej jest o czym - ciągnąłem. - Ale nie tylko tego żałuję. Żałuję niemal wszystkiego. Żałuję, że dopuściłem, by moja praca rozbijała nasze życie rodzimie, kiedy

dzieci dorastały. Weźmy przyjęcia urodzinowe. Nie zliczę, ile ich opuściłem, bo miałem akurat w planie jakieś spotkanie z klientem i nawet przez myśl mi nie przeszło, żeby je przełożyć. A te inne ważne dla nich wydarzenia, w których nie uczestniczyłem - mecze siatkówki, zawody lekkoatletyczne, koncerty fortepianowe, szkolne przedstawienia? Aż dziw, że dzieci nie dość, że puściły mi to w niepamięć, to jeszcze jakby mnie nadal lubiły. Kiwała głową, ale milczała. Zresztą, co miała powiedzieć? Wziąłem głęboki oddech i brnąłem dalej. - Zdaję też sobie sprawę, że nie zawsze byłem wzorowym mężem - podjąłem cicho. Dziwię się czasami, że tak długo ze mną wytrzymałaś. Tu brwi Jane powędrowały w górę. - Wiem, że za dużo było tych wieczorów i weekendów, które upłynęły ci w samotności, wiem, że zrzuciłem na ciebie cały trud wychowywania dzieci. To nie było w porządku z mojej strony. I nawet kiedy mówiłaś, że najbardziej brakuje ci mojej obecności, ja puszczałem to mimo uszu. Weźmy twoje trzydzieste urodziny. - Urwałem i czekałem, aż moje słowa do niej dotrą. Oczy Jane rozbłysły wspomnieniem tamtego dnia. Był to jeden z moich licznych popełnionych w przeszłości błędów, które bezskutecznie próbowałem wymazać z pamięci. Oczekiwała wtedy ode mnie tylko jednego: obarczona nowym brzemieniem macierzyństwa, pragnęła, choć na jeden wieczór, znowu poczuć się kobietą, i na długo przed tym podpowiadała mi dyskretnie, jak w jej wyobrażeniach taki wieczór powinien wyglądać - nowy ciuszek wyłożony na łóżko, kwiaty, limuzyna wioząca nas do przytulnej restauracji, stolik z pięknym widokiem, spokojna rozmowa bez martwienia się, że zaraz trzeba wracać pędem do domu. Zdawałem sobie wtedy sprawę, jakie to dla niej ważne i pamiętam, że nosiłem się z zamiarem zrobienia jej takiej niespodzianki. Tak się jednak uwikłałem w jakieś skomplikowane postępowanie dotyczące pewnej wielkiej posiadłości, że nadszedł dzień jej urodzin, a ja nie zdążyłem jeszcze poczynić żadnych przygotowań. W ostatniej chwili posłałem swojego sekretarza do sklepu z poleceniem nabycia jakiejś stylowej bransoletki i w drodze do domu wmawiałem sobie, że na pewno spodoba się Jane, choćby z uwagi na cenę. Kiedy ją rozpakowała, obiecałem, że zaplanuję cudowny wieczór we dwoje, wieczór jeszcze wspanialszy od tego, który sobie wymarzyła. Była to jedna z długiej listy obietnic, których miałem nie dotrzymać i podejrzewam, że Jane od początku zdawała sobie z tego sprawę. Czując na barkach przytłaczający ciężar tamtej nie wykorzystanej okazji, zamilkłem. Potarłem w milczeniu czoło. Odsunąłem talerz i rozpamiętując dawne winy, poczułem na sobie wzrok Jane. Ku mojemu zaskoczeniu, wyciągnęła rękę nad stolikiem i przykryła dłonią moją dłoń.

- Wilsonie? Dobrze się czujesz? - W jej głosie pobrzmiewała osobliwa nutka troski. Skinąłem głową. - Tak. - Mogę cię o coś zapytać? - Naturalnie. - Co ma znaczyć ta samokrytyka? Tata coś ci powiedział? - Nie. - No to co cię naszło? - Sam nie wiem... może to przez ten ślub. - Uśmiechnąłem się z przymusem. - W każdym razie dużo o tym ostatnio myślę. - To do ciebie niepodobne. - Rzeczywiście, niepodobne - przyznałem. - Ale tak właśnie jest. Jane przekrzywiła głowę. - Cóż, mnie też daleko do ideału. - O wiele bliżej, niż mnie. - To prawda. - Wzruszyła ramionami. Roześmiałem się mimo woli, czując, że napięcie między nami ustępuje. - I zgoda, dużo pracowałeś - ciągnęła. - Chyba za dużo. Ale zawsze wiedziałam, że robisz to, bo starasz się zapewnić rodzinie dostatnie życie. Dzięki temu ja mogłam siedzieć w domu i zajmować się dziećmi. Zawsze to doceniałam. Uśmiechnąłem się, słysząc w jej słowach rozgrzeszenie. Szczęściarz ze mnie, pomyślałem, i pochyliłem się nad stolikiem. - I wiesz, o czym jeszcze ostatnio myślę? - spytałem. - A więc to nie wszystko? - Usiłuję dociec, dlaczego w ogóle za mnie wyszłaś. Jej mina złagodniała. - Nie bądź wobec siebie taki surowy. Nie wyszłabym za ciebie, gdybym nie chciała. - Dlaczego za mnie wyszłaś? - Bo cię pokochałam. - Ale dlaczego? - Przyczyn było mnóstwo. - Na przykład jakie? - Mam ci je po kolei wyszczególnić? - Zrób to dla mnie. Ja zwierzyłem ci się przed chwilą ze wszystkich swoich sekretów. Uśmiechnęła się, rozbawiona moim naleganiem. - No dobrze. Dlaczego za ciebie wyszłam... No więc, byłeś uczciwy, pracowity i

sympatyczny. Byłeś uprzejmy i wyrozumiały, i bardziej dojrzały od facetów, z którymi się wcześniej spotykałam. I kiedy byliśmy razem, potrafiłeś słuchać tak, że czułam się jedyną kobietą na świecie. Czułam się przy tobie kimś ważnym i dobrze mi było w twoim towarzystwie. Zawahała się na moment. - Ale nie same uczucia wchodziły tu w grę. Im lepiej cię poznawałam, tym większej nabierałam pewności, że zrobisz wszystko, by zapewnić byt swojej rodzinie. To było dla mnie ważne. Na pewno pamiętasz, że wielu naszych rówieśników chciało w tamtych czasach zmieniać świat. Chociaż było to szlachetne, ja miałam do życia podejście bardziej tradycyjne. Chciałam założyć rodzinę na wzór tej, którą stworzyli moi rodzice, chciałam się skoncentrować na swoim małym zakątku świata. Szukałam kogoś, kto chce poślubić żonę i matkę, kogoś, kto uszanuje mój wybór. - I ja spełniam te warunki? - W znacznej mierze. Roześmiałem się. - Nie zauważyłem, żebyś wspomniała o mojej zapierającej dech w piersiach aparycji, ani o bogatej osobowości. - Chciałeś poznać prawdę - zakpiła. Roześmiałem się znowu, a ona uścisnęła moją dłoń. - Żartuję. Podobałeś mi się wtedy, zwłaszcza rano, kiedy włożyłeś już garnitur. Byłeś w nim taki wysoki i szczupły. Prawdziwy młody, przebojowy mężczyzna, który wyrusza walczyć o naszą przyszłość. Byłeś bardzo atrakcyjny. Jej słowa sprawiły, że zrobiło mi się ciepło na sercu. Jeszcze przez godzinę, sącząc kawę i słuchając dolatującej z dołu muzyki, studiowaliśmy menu cateringu, a ja kątem oka przechwytywałem dziwne spojrzenia, które ukradkowo rzucała mi Jane. Przyprawiały mnie o lekki zawrót głowy. Być może analizowała jeszcze raz powody, dla których za mnie wyszła i które przed chwilą wymieniła. I chociaż nie miałem co do tego całkowitej pewności, wyraz jej twarzy, kiedy na mnie spoglądała, sugerował, że nie żałuje swojego wyboru.

ROZDZIAŁ DZIESIĄTY W czwartek obudziłem się przed świtem i wyśliznąłem z łóżka jak złodziej, żeby nie obudzić Jane. Ubrałem się i wymknąłem z domu frontowymi drzwiami. Niebo było czarne, nawet ptaki jeszcze spały. Nocą musiało padać, bo mokry asfalt połyskiwał w blasku ulicznych latarni. Zapowiadał się parny dzień, ale na razie powietrze było rześkie.

Szedłem z początku wolno, potem, kiedy mięśnie i stawy już mi się rozruszały, zacząłem stopniowo przyspieszać. Przez ostatni rok zasmakowałem w tych spacerach bardziej, niż bym przypuszczał. Z założenia miałem ich zaprzestać po zrzuceniu zbędnych kilogramów, ale nie dość, że nie zaprzestałem, to jeszcze wydłużyłem trasę i zacząłem notować godzinę wyruszenia oraz powrotu. Polubiłem te ciche, spokojne poranki. O tej porze nie spotykało się prawie samochodów i moje zmysły jakby się wyostrzały. Słyszałem własny oddech, czułem nacisk stopy na asfalt, kontemplowałem wstający dzień - najpierw na horyzoncie pojawiała się blada łuna, czerń ustępowała stopniowo szarości i w końcu nad wierzchołkami drzew rozpalała się pomarańczowa zorza. Nie zniechęcały mnie nawet po chmurne poranki i nie mogłem odżałować, że wcześniej nie wpadłem na pomysł tych przechadzek. Mój spacer trwał zazwyczaj czterdzieści pięć minut. Pod koniec zwalniałem, żeby złapać oddech. Czoło pokrywała mi cieniutka warstewka potu, ale czułem się wyśmienicie. W oknie kuchni paliło się już światło. Z ochoczym uśmiechem skręcałem na nasz podjazd. Już od progu poczułem napływający z kuchni zapach podsmażanego bekonu i przypomniały mi się stare dobre czasy. Kiedy w domu były dzieci, Jane przygotowywała zwykle rodzinne śniadania. Ponieważ ostatnio wstawaliśmy o różnych porach, zwyczaj ten umarł jakiś czas temu śmiercią naturalną. Była to jeszcze jedna ze zmian, jakie nastąpiły w naszym związku. Kiedy człapałem przez living room, Jane wyjrzała zza framugi. Była już ubrana i w fartuszku. - Jak udał się spacer? - zapytała. - Całkiem nieźle, jak na podtatusiałego faceta - odparłem i wszedłem do kuchni. Wcześnie dzisiaj na nogach. - Usłyszałam, jak się wymykasz z sypialni - powiedziała - i wstałam, bo wiedziałam, że już nie zasnę. Kawy? - Najpierw wody - mruknąłem. - Co na śniadanie? - Jajecznica na bekonie - oznajmiła, sięgając po szklankę. - Bardzo jesteś głodny? Boja obudziłam się głodna, chociaż tak późno wczoraj jedliśmy. - Napełniła szklankę wodą z kranu i podała mi ją. - To pewnie przez te nerwy - dodała z uśmiechem. Odbierając od niej szklankę, poczułem, jak ocierają się nasze palce. Nie wiem, czy tylko mi się zdawało, czy wzrok Jane spoczął na mnie na trochę dłużej niż zazwyczaj. - Wezmę tylko prysznic i przebiorę się w coś czystego - powiedziałem. - Za ile będzie to śniadanie?

- Masz parę minut - powiedziała. - Przygotuję tymczasem tosty. Kiedy wróciłem na dół, Jane stawiała właśnie talerze na stole. Usiadłem obok niej. - Zastanawiałam się, czy przenocować gdzieś po drodze, czy nie - zagaiła. - I co postanowiłaś? - Że zaczekam na telefon od doktora Barnwella. Jeśli powie, że tato czuje się dobrze, pojadę jeszcze dzisiaj do Greensboro. To znaczy, jeśli nie znajdziemy sukni w Raleigh. W przeciwnym wypadku też tam pojadę, ale dopiero jutro. Na wszelki wypadek zabiorę telefon komórkowy. - Nie sądzę, żeby był ci potrzebny - wymamrotałem, chrupiąc kawałek bekonu. - Gdyby mu się pogorszyło, doktor Barnwell już by zadzwonił. Sama wiesz, jak troszczy się o Noaha. - Mimo wszystko wstrzymam się z decyzją do jego telefonu. - Oczywiście. A ja wpadnę do Noaha, jak tylko zaczną się godziny odwiedzin. - Przygotuj się, że będzie nie w sosie. Nienawidzi szpitali. - A kto je lubi? Posmarowała tost masłem. - Naprawdę myślisz, że w domu wszyscy się pomieszczą? Kiwnąłem głową. - Jeśli wyniesie się meble, miejsca będzie aż nadto. Można je wstawić na kilka dni do szopy. - A kto je tam przeniesie? - W ostateczności kogoś się wynajmie. Ale nie sądzę, żeby to było konieczne. Ogrodnik przychodzi z liczną ekipą. Na pewno mi pomogą. - Zrobi się tam strasznie pusto, nie uważasz? - Przecież będą stoły. Wymyśliłem, że ustawimy je rzędem pod oknami, dzięki czemu przed kominkiem zostanie sporo miejsca do tańczenia. - Jakiego tańczenia? Nie mamy przecież muzyki. - Właśnie zamierzam ją dzisiaj załatwić. A ponadto mam jeszcze w planie znaleźć kogoś do sprzątania i odnieść do Chelsea menu cateringu. Przekrzywiła głowę i przyglądała mi się badawczo. - Mówisz tak, jakbyś wszystko miał już obmyślone. - A co, według ciebie, robiłem dzisiaj rano podczas spaceru? - Sapałeś. Postękiwałeś. Jak zwykle. Roześmiałem się. - Hej, ja naprawdę dochodzę do formy. Dzisiaj nawet jednego takiego wyprzedziłem. - Znowu tego staruszka z laską? - Bardzo śmieszne - burknąłem, ale rad byłem, że Jane dopisuje humor. Ciekawiło

mnie, czy wiąże się to jakoś ze spojrzeniami, które rzucała mi poprzedniego wieczoru. Cokolwiek znaczyły, miałem pewność, że ich sobie nie wymyśliłem. - A tak nawiasem mówiąc, dziękuję za śniadanie. - Należało ci się. Dużo mi w tym tygodniu pomagasz. Poza tym ty dwa razy robiłeś kolację. - Fakt - przyznałem. - Święty ze mnie facet. Roześmiała się. - To chyba za dużo powiedziane. - Tak? - Tak. Ale gdyby nie twoja pomoc, byłabym teraz kłębkiem nerwów. - I przymierała głodem. Uśmiechnęła się. - Chciałam cię prosić o opinię - zmieniła temat. - Co byś powiedział na coś bez rękawów na ten weekend? Zebranego w talii, za kolana? Podparłem się pod brodę i ściągnąłem brwi. - Też ładnie - orzekłem po chwili zastanowienia. - Ale wydaje mi się, że lepiej wyglądałbym w smokingu. Rzuciła mi gniewne spojrzenie, a ja uniosłem ręce w geście poddania. - Ach, dla Anny. - I naśladując ton Noaha, dorzuciłem: - Jej we wszystkim jest do twarzy. - A własnego zdania nie masz? - Nawet nie wiem, co to znaczy zebrać w talii. - Mężczyźni! - westchnęła Jane. - Właśnie - podchwyciłem i też westchnąłem. - Aż dziw, że wpuszczają nas jeszcze na salony. Doktor Barnwell zadzwonił kilka minut po ósmej. Noah czuł się dobrze, mieli go wypisać jeszcze dzisiaj, a najpóźniej jutro. Odetchnąłem z ulgą i przekazałem słuchawkę Jane. Wysłuchała tych samych informacji, rozłączyła się, zadzwoniła do szpitala i zamieniła parę słów z Noahem, który nalegał, żeby pojechała z Anną. - Wygląda na to, że mogę się pakować - powiedziała, odłożywszy słuchawkę. - Możesz. - Miejmy nadzieję, że jeszcze dzisiaj coś znajdziemy. - A jak nie, to baw się dobrze z dziewczętami. Takie coś zdarza się tylko raz. - Mamy jeszcze dwoje dzieci na wydaniu - zauważyła. - To dopiero początek! Uśmiechnąłem się. - Mam taką nadzieję.

Godzinę później zobaczyłem przez okno, jak Keith wysadza Annę pod domem. Jane pakowała się jeszcze na górze, poszedłem więc otworzyć drzwi. Anna nadchodziła alejką z małą walizeczką w ręku. Ubrana była, a jakże, na czarno. - Cześć, tato - zawołała z daleka. Wyszedłem na werandę. - Cześć, skarbie. Jak samopoczucie? Postawiła walizkę i uścisnęła mnie. - Dobrze - powiedziała. - Nawet nieźle się bawię. Z początku nie byłam za tym, ale już się wciągnęłam i jest fajnie. W mamę jakby nowy duch wstąpił. Żebyś zobaczył ją w akcji. Takiej podekscytowanej dawno jej nie widziałam. - No to się cieszę. Uśmiechnęła się, a mnie znowu przemknęło przez myśl, że to przecież niemożliwe, żeby tak wydoroślała. Nie tak dawno była jeszcze małą dziewczynką. Jak ten czas leci. - Nie mogę się doczekać weekendu - wyszeptała. - Ja też. - Zdążysz przygotować dom? Kiwnąłem głową. Rozejrzała się konspiracyjnie. Już wiedziałem, o co zaraz zapyta. - Jak wam się układa z mamą? Po raz pierwszy zadała mi to pytanie kilka miesięcy po wyjeździe Leslie na studia. Przez ostatni rok robiła to coraz częściej, ale zawsze wtedy, kiedy Jane nie było w pobliżu. Z początku mnie to krępowało, ale w końcu przywykłem. - Dobrze - odparłem. Była to, nawiasem mówiąc, odpowiedź, której zawsze udzielałem, z tym że Anna nie zawsze mi wierzyła. Jednak tym razem przyjrzała mi się uważnie i ku mojemu zaskoczeniu znowu mnie uścisnęła. - Kocham cię, tato - szepnęła. - Jesteś nadzwyczajny. - Ja też cię kocham, skarbie. - Mama w czepku się urodziła - powiedziała. - Zawsze o tym pamiętaj. - No, nic - westchnęła Jane, kiedy stanęliśmy na podjeździe. - Komu w drogę, temu czas. Anna czekała w samochodzie. - Zadzwonisz, tak? Gdyby coś się wydarzyło. - Obiecuję - powiedziałem. - I pozdrów ode mnie Leslie. Otwierając przed nią drzwiczki, czułem narastającą duchotę. W wilgotnym, zawiesistym powietrzu rozmywały się kontury domów przy naszej ulicy. Oj, przy grzeje dzisiaj, pomyślałem. - Baw się dobrze - powiedziałem, już za nią tęskniąc. Jane kiwnęła głową i zrobiła

krok w kierunku otwartych drzwiczek. Patrząc na nią, pomyślałem, że potrafiłaby jeszcze zawrócić w głowie niejednemu mężczyźnie. Jak to możliwe, że ja jestem już panem w średnim wieku, a jej czas się nie ima? - Piękna jesteś - wyrwało mi się, zanim zdążyłem ugryźć się w język. Jane odwróciła się i spojrzała na mnie lekko zdziwiona. Minę miała taką, jakby nie była pewna, czy się aby nie przesłyszała. A ja, zamiast czekać na jej reakcję, zrobiłem coś, co swego czasu było dla mnie równie naturalne jak oddychanie. Zanim zdążyła się odwrócić, przysunąłem się i złożyłem delikatny pocałunek na jej miękkich wargach. Nie był to pocałunek z tych, które ostatnio między sobą wymienialiśmy, przelotny i formalny jak u witających się znajomych. Nie cofałem głowy, ona też, i pocałunek zaczął żyć własnym życiem. Kiedy go w końcu przerwaliśmy i zobaczyłem wyraz jej twarzy, wiedziałem z całą pewnością, że lepiej nie mogłem się zachować.

ROZDZIAŁ JEDENASTY Przeżywając wciąż ten pocałunek, wsiadłem do samochodu. Wpadłem do sklepu spożywczego i pojechałem do Creekside. Zamiast udać się od razu nad staw, wszedłem najpierw do budynku i skierowałem swe kroki do pokoju Noaha. W powietrzu jak zawsze unosił się zapach środków antyseptycznych. Kolorowe kafelki i szerokie korytarze przywodziły na myśl szpital. Mijając świetlicę, zauważyłem, że zaledwie kilka stolików i krzeseł jest zajętych. Dwaj mężczyźni grali w kącie w warcaby, kilku wpatrywało się w zamontowany na ścianie telewizor. W recepcji siedziała z pochyloną głową pielęgniarka. Nie zwracała na mnie uwagi. Z ulgą zamknąłem za sobą drzwi pokoju Noaha, odcinając się od ścigających mnie korytarzem

dźwięków

emitowanych

przez

telewizor.

W

odróżnieniu

od

innych

pensjonariuszy, którym było wszystko jedno, jak mieszkają, Noah urządził swój pokój tak, żeby czuć się w nim jak w domu. Na ścianie, nad bujanym fotelem, wisiały namalowane przez Allie obrazy - staw wśród kwiatów i scena ogrodowa w stylu Moneta. Na półkach stały dziesiątki fotografii dzieci i Allie, drugie tyle zdobiło ścianę. Na poręczy łóżka wisiał sweter, a w rogu stało sfatygowane biureczko z żaluzjowym zamknięciem, które Noah sprowadził tu z domu. Biurko należało niegdyś do ojca Noaha i o jego wieku świadczyły pęknięcia, rysy oraz plamy po atramencie z wiecznych piór, w których zawsze lubował się Noah. Wiedziałem, że Noah często przesiaduje wieczorami przy tym biurku i że przechowuje w jego szufladach przedmioty, które ceni sobie ponad wszystko; brulion, w

którym spisywał odręcznie historię swojej romantycznej miłości do żony, oprawne w skórę dzienniki o pożółkłych ze starości kartkach, setki listów, które napisał przez lata do Allie, i ostatni list, który ona napisała do niego. Do tego dodać trzeba jeszcze mnóstwo innych pamiątek; zasuszone kwiaty i wycinki z gazet z recenzjami wystaw Allie, specjalne prezenty od dzieci, egzemplarz Liści traw Walta Whitmana, który towarzyszył mu przez całą drugą wojnę światową. Może to skrzywienie zawodowe - jako prawnik specjalizowałem się wszak w tej dziedzinie - ale zastanawiałem się często, co stanie się z tym wszystkim, kiedy Noah w końcu odejdzie. Jak to rozdzielić między dzieci? Najsprawiedliwiej byłoby po równo, ale tu rodził się problem. Komu, na przykład, powierzyć brulion? Kto dostałby listy, a kto dzienniki? Dzielić majątek łatwo, ale jak podzielić uczucia? Szuflady nie były zamknięte na klucz. Noah miał, co prawda, wrócić tutaj jutro lub pojutrze, ale wybrałem z nich to, co chciałby mieć ze sobą w szpitalu. Wychodząc z klimatyzowanego budynku w panujący na zewnątrz upał, natychmiast zlałem się potem. Podwórze było jak zawsze wyludnione. Idąc żwirową alejką, rozglądałem się za korzeniem, o który potknął się Noah. Wypatrzyłem go szybko pod wysoką magnolią, ciągnął się w poprzek ścieżki niczym mały wąż wygrzewający się na słońcu. Niebo odbijało się w słonym stawie jak w lustrze i przez chwilę śledziłem chmury dryfujące niespiesznie po wodzie. Siadając na ławeczce, poczułem ulotny zapach solanki. Łabędzica kołysząca się dotąd na płyciźnie przy przeciwległym brzegu, płynęła już majestatycznie w moją stronę. Rozpakowałem bochenek chleba Wonder Bread, oderwałem piętkę i podzieliłem ją na mniejsze cząstki, jak to podpatrzyłem u Noaha. Rzucając pierwszy do wody, zastanawiałem się, czy w szpitalu mówił mi prawdę. Czy łabędzica rzeczywiście siedziała przy nim, kiedy był nieprzytomny? Bez wątpienia zobaczył ją obok siebie, kiedy odzyskał przytomność świadkiem była pielęgniarka, która go znalazła - ale czy łabędzica czuwała nad nim od samego początku? Nie dało się tego jednoznacznie potwierdzić, lecz ja w to w skrytości ducha wierzyłem. Jednak do tak daleko idących wniosków, jakie wyciągał Noah, nie byłem skłonny się posuwać. Łabędzica, tłumaczyłem sobie, zadomowiła się tutaj, bo Noah ją karmi i dogląda. Jest już bardziej oswojona niż dzika. Nie ma nic wspólnego z Allie ani z jej duszą. Nie chciało mi się wierzyć, że takie rzeczy się zdarzają. Łabędzica nie zainteresowała się chlebem, który jej rzuciłem. Patrzyła na mnie. Dziwne. Rzuciłem jej drugi kawałek. Spojrzała na niego obojętnie i znowu przeniosła wzrok na mnie. - Jedz - powiedziałem. - Mam pilne sprawy do załatwienia. Widziałem pod wodą jej łapy, przebierała nimi powoli, żeby pozostawać w miejscu.

- No, dalej - mruknąłem ponaglająco - brałaś już ode mnie. Rzuciłem trzeci kawałek. Wpadł z cichym pluskiem do wody kilka centymetrów od łabędzicy. I po ten nie raczyła sięgnąć. - Co, nie masz apetytu? - spytałem. Usłyszałem za plecami włączające się spryskiwacze. Zaczęły pluć w równych odstępach czasu to powietrzem, to wodą. Obejrzałem się przez ramię na okno pokoju Noaha. W szybie odbijał się słoneczny blask. Rzuciłem bez przekonania czwarty kawałek. To samo. - Przyszedłem na jego prośbę - powiedziałem. Łabędzica wyprężyła szyję, nastroszyła złożone skrzydła. I w tym momencie uświadomiłem sobie, że robię to samo, co w zachowaniu Noaha tak wszystkich niepokoi: rozmawiam z łabędzicą, wyobrażając sobie, że ona mnie rozumie. Wyobrażając sobie, że to Allie? Też coś, ofuknąłem się w duchu, odpędzając czym prędzej tę myśl. Ludzie gadają przecież do psów i kotów, przemawiają do roślin, czasami wrzeszczą nawet do telewizora podczas transmisji meczu. Jane i Kate niepotrzebnie się niepokoją, zdecydowałem. Noah przesiaduje tu codziennie godzinami. Byłoby się czym niepokoić, gdyby nie otworzył do łabędzicy ust. No tak, rozmawianie rozmawianiem, ale Noah utrzymuje, że to Allie. I święcie w to wierzy. Na powierzchni stawu nie było już moich kawałków chleba. Nasiąkły wodą, rozpuściły się i zatonęły, a łabędzica wciąż na mnie patrzyła. Rzuciłem jej kolejny kawałek, a kiedy go zignorowała, rozejrzałem się ukradkowo. A co mi szkodzi? - pomyślałem, stwierdziwszy, że nikt poza nią mnie nie obserwuje, i przezwyciężając uczucie zażenowania, pochyliłem się. - On już się dobrze czuje - powiedziałem. - Byłem wczoraj u niego, a dziś rano rozmawiałem z lekarzem. Jutro będzie tu z powrotem. Odniosłem wrażenie, że łabędzica rozważa moje słowa. Trwało to chwilę i raptem zimny dreszcz przebiegł mi po plecach. Zaczęła jeść. Myślałem, że pomyliłem sale. Znam Noaha od tylu lat i do tej pory ani razu nie widziałem go oglądającego telewizję. Owszem, miał w domu telewizor, ale korzystały z niego głównie dzieci w okresie dorastania, a kiedy w rodzinie pojawiłem się ja, już prawie w ogóle się go nie włączało. Większość wieczorów spędzano, snując opowieści, na werandzie. Czasami Noah grał na gitarze, a rodzina śpiewała, kiedy indziej po prostu gawędziliśmy przy akompaniamencie

świerszczy i cykad. W chłodniejsze wieczory Noah rozpalał w kominku i rodzina zbierała się w liwing roomie. Zdarzały się też wieczory, kiedy każdy zwijał się na sofie albo siadał w bujanym fotelu i czytał. Wszyscy przenosili się do innych światów i przez wiele godzin słychać było tylko szelest przewracanych kartek. Odnosiłem wrażenie, że cofam się do dawnych czasów, kiedy to ponad wszystko Uczył się czas spędzany w rodzinnym gronie, i przepadałem za tymi wieczorami. Przypominały mi wieczory z ojcem budującym mozolnie swoje statki, i uświadamiały, że telewizja, choć uważana za formę ucieczki, nie uspokaja ani nie przynosi poczucia wspólnoty. Noahowi jakoś udawało się bez niej obyć. Aż do dzisiaj. Pchnąłem drzwi i fala telewizyjnego bełkotu omal nie odrzuciła mnie z powrotem na korytarz. Noah siedział na łóżku wsparty na poduszkach i wlepiał oczy w ekran. - Witaj, Noahu - powiedziałem, a on, zamiast podjąć nasz tradycyjny powitalny dialog, rzucił mi tylko roztargnione spojrzenie. - Wchodź - mruknął, przywołując mnie gestem ręki - nie uwierzysz, co właśnie nadają. Wszedłem do pokoju. - Co oglądasz? - Nie wiem - odparł, nie odrywając oczu od ekranu. - Jakiś talk - show. Myślałem, że to będzie coś w rodzaju Johnny’ego Carsona, ale nie. Nie do wiary, o czym oni rozmawiają. Pamięć podsunęła mi natychmiast szereg niesmacznych programów. Zawsze zastanawiało mnie, jak ich producenci mogą spokojnie spać. I nie pomyliłem się, telewizor był nastawiony na jeden z nich. Nie musiałem znać poruszanego tematu, i bez tego domyślałem się, co widzi i słyszy Noah. W takich programach wałkowane są przeważnie te same odstręczające tematy, przedstawiane od możliwie najbardziej sensacyjnej strony przez zaproszonych gości, których jedynym celem w życiu jest chyba wystąpienie w telewizji, obojętne na jakich degeneratów w niej wyjdą. - Czemu oglądasz to żenujące widowisko? - Przez przypadek - wyjaśnił. - Włączyłem telewizor, obejrzałem wiadomości, potem były reklamy i zaczęło się to. A kiedy usłyszałem, o czym rozmawiają, nie mogłem się już oderwać. Teraz rozumiem, skąd te tłumy gapiów, kiedy na szosie wydarzy się wypadek. Przysiadłem na łóżku. - Aż tak źle? - Powiem ci tylko, że nie chciałbym być w dzisiejszych czasach młody. Społeczeństwo stacza się w zastraszającym tempie na dno i cieszę się, że mnie już tu nie będzie, kiedy się o to dno rozbije.

Uśmiechnąłem się. - Patrzysz na świat przez pryzmat swojego wieku, Noahu. - Może, ale to nie znaczy, że nie mam racji. - Pokręcił głową i sięgnął po pilota. Chwilę później w pokoju zrobiło się cicho. Wyłożyłem na łóżko przedmioty, które zabrałem z jego pokoju w Creekside. - Pomyślałem sobie, że to pomoże ci zabić czas. Chyba że wolisz oglądać telewizję. Twarz mu złagodniała, kiedy zobaczył plik listów i tomik Liści traw Whitmana. Książka spęczniała od częstego wertowania. Przesunął palcem po sfatygowanej okładce. - Dobry z ciebie człowiek, Wilsonie. Jak rozumiem, wracasz znad stawu. - Cztery kawałki rano - mruknąłem. - Jak się dziś zachowywała? Poprawiłem się na łóżku, zastanawiając nad odpowiedzią. - Chyba za tobą tęskni - powiedziałem w końcu. Pokiwał z zadowoleniem głową. - A Jane i Anna pojechały? - Przed godziną. Chyba jeszcze są w drodze. - A Leslie? - Ma na nie czekać w Raleigh. - To ci dopiero będzie weekend. - Zatarł ręce. - A jak tam się przedstawiają sprawy od twojej strony? Co z porządkowaniem domu? - Jak dotąd dobrze - zacząłem. - W czwartek wieczorem powinien być gotowy. - Co masz dzisiaj do załatwienia? Kiedy opowiedziałem mu o swoich planach, gwizdnął z uznaniem. - Widzę, że masz pełne ręce roboty - stwierdził. - Nie zaprzeczę - przyznałem. - Ale jak dotąd szczęście mi sprzyja. - Zauważyłem - powiedział. - Nie licząc, oczywiście, mojego potknięcia. Mało brakowało, a wszystko wzięłoby w łeb. - Mówię przecież, że szczęście mi sprzyja. Uniósł lekko brodę. - A co z rocznicą? - spytał. Wróciłem na moment pamięcią do godzin, które poświęciłem przygotowaniom do rocznicy ślubu; do rozmów telefonicznych, do wypraw na pocztę i do rozmaitych sklepów. Pracowałem nad prezentem w wolnych chwilach w kancelarii i podczas przerwy na lunch, i długo łamałem sobie głowę nad sposobem, w jaki najlepiej będzie go wręczyć. W kancelarii wszyscy wiedzieli, co planuję, ale przysięgli, że dochowają tajemnicy. Mało tego, pomagali mi jak mogli. Tego prezentu nie byłbym w stanie przygotować sam.

- W czwartek wieczorem - powiedziałem. - To chyba jedyny możliwy termin. Dziś jej nie ma, jutro będzie pewnie chciała wpaść do ciebie, a w piątek przyjeżdżają Joseph i Leslie. Oczywiście, sobota, z wiadomych powodów, odpada. - Urwałem. - Mam nadzieję, że jej się spodoba. Noah się uśmiechnął. - O to bym się nie martwił, Wilsonie. Za wszystkie pieniądze świata nie kupiłbyś lepszego prezentu. - Mam nadzieję, że się nie mylisz. - Nie mylę się. I nie wyobrażam sobie lepszego początku weekendu. Szczerość w jego głosie dodała mi otuchy. Byłem mile zaskoczony sympatią, jaką mi okazuje, chociaż tak się od siebie różnimy. - To ty podsunąłeś mi ten pomysł - zauważyłem. Noah pokręcił głową. - Nie - powiedział - sam na niego wpadłeś. Do prezentów wręczanych z potrzeby serca nie może sobie rościć prawa nikt, prócz ofiarodawcy. - Dla podkreślenia tych słów poklepał się po piersi. - Allie byłaby zachwycona - dodał. - Zawsze miała słabość do takich rzeczy. Splotłem ręce na kolanach. - Chciałbym, żeby mogła być z nami w ten weekend. Noah spojrzał na plik Mstów. Wiedziałem, że wspomina Allie i na krótką chwilę wydał mi się dziwnie młodszy. - Ja też - mruknął. Rozgrzany słońcem beton parzył mnie w podeszwy, kiedy szedłem przez parking. Bardziej oddalone budynki falowały, jakby miały się zaraz rozpuścić, koszula kleiła mi się do spoconych pleców. Wsiadłem do samochodu i ruszyłem wijącymi się wiejskimi drogami. Znałem je równie dobrze co uliczki swojego osiedla. Te nadmorskie niziny miały w sobie jakieś surowe piękno. Farmy i stodoły na tytoń, które mijałem, sprawiały wrażenie opuszczonych. Gospodarstwo od gospodarstwa oddzielały rzędy sosen, w oddali dostrzegłem traktor wzbijający tuman kurzu i pyłu. Z niektórych odcinków szosy widać było rzekę Trent toczącą ospale swe wody i połyskującą w blasku prażącego słońca. Nad brzegami rosły dęby i cyprysy, pobielałe pnie i powykręcane konary rzucały rosochate cienie. Z gałęzi zwisały girlandy hiszpańskiego mchu. Kończyły się farmy, zaczynał las, a mnie przemknęło przez myśl, że drzewa, na które patrzę teraz zza kierownicy, widzieli zarówno żołnierze Unii, jak i Konfederacji, kiedy tędy maszerowali. Od krytego blachą dachu w oddali odbił się promień słońca, po chwili zobaczyłem dom i już byłem w posiadłości Noaha. Dom, widziany z wysadzanego drzewami podjazdu, wyglądał na opuszczony.

Przylegała doń spłowiała czerwona szopa, w której Noah trzymał drewno na opał i narzędzia. Jej ściany upstrzone były teraz licznymi dziurami, a po blaszanym dachu rozpełzły się liszaje rdzy. Warsztat, w którym Noah spędzał większość każdego dnia, znajdował się za domem. Wahadłowe drzwi obluzowały się na zawiasach, okna zaszły brudem. Zaraz za warsztatem zaczynał się zarośnięty jak brzegi rzeki ogród różany. Zauważyłem, że dozorca ostatnio tu nie zaglądał i wypielęgnowany swego czasu trawnik przypominał teraz dziką łąkę. Zatrzymałem wóz przed domem, wysiadłem i wodziłem przez chwilę wzrokiem po fasadzie. Potem wyłowiłem z kieszeni klucz i przekręciwszy go w zamku, pchnąłem drzwi. Podłogę natychmiast zalał słoneczny blask. Jednak przy pozamykanych okiennicach w środku nadal panował mrok. Zanotowałem sobie w pamięci, żeby na odchodnym włączyć generator. Zaczekałem, aż oczy przywykną mi do ciemności i rozejrzałem się po wnętrzu. Na wprost majaczyły schody prowadzące do sypialni na piętrze, po lewej miałem długi, szeroki salon ciągnący się od frontu domu do werandy na jego tyłach. Bez problemu pomieści wszystkich gości i tu właśnie zamierzałem ustawić stoły. W domu unosił się zapach kurzu pokrywającego grubą warstwą płachty, którymi nakryto meble. Trzeba będzie uczulić tych, którzy będą je wynosili, że każdy sprzęt to antyk pamiętający czasy budowy domu. Kominek wyłożony był ręcznie malowanymi ceramicznymi kafelkami. Pamiętałem, jak Noah mówił mi, że wymieniając te, które popękały, ku swojej uldze odkrył, że ich oryginalny wytwórca żyje i nadal prowadzi firmę. W rogu stał fortepian - również nakryty płachtą - na którym grywały nie tylko dzieci, ale i wnuki Noaha. Po obu stronach kominka znajdowały się okna. Spróbowałem sobie wyobrazić, jak będzie wyglądał ten pokój po adaptacji, ale zalegający w nim mrok skutecznie mi to uniemożliwiał. Pomimo że miałem już swoją koncepcję - i nawet opisałem ją ze szczegółami Jane - to teraz, kiedy się tu znalazłem, ożyły wspomnienia i wprowadzenie jakichkolwiek zmian w jego wystroju wydało mi się zwyczajnie niemożliwe. Ile wieczorów spędziła tu Jane z Noahem i Allie? Nie da się ich zliczyć, i kiedy się skupiłem, słyszałem niemal wybuchy śmiechu i gwar swobodnej rozmowy. Przyjechałem tu chyba dlatego, że dzisiejsze wypadki jeszcze bardziej pogłębiły prześladujące mnie od jakiegoś czasu poczucie nostalgii i tęsknoty. Wciąż jeszcze rozpamiętywałem nasz poranny pocałunek: miękkość warg Jane i smak powlekającej je szminki. Czyżby naprawdę coś zaczynało się między nami zmieniać? Ach, jak pragnąłem, żeby tak było, ale obawiałem się, że po prostu widzę w zachowaniu Jane to, co chcę zobaczyć. Na pewno wiedziałem tylko, że po raz pierwszy od dłuższego czasu na moment, tylko na moment, odniosłem wrażenie, że Jane jest ze mną szczęśliwa, tak jak ja z nią.

ROZDZIAŁ DWUNASTY Reszta dnia upłynęła mi przy telefonie w moim domowym gabinecie. Zadzwoniłem do firmy sprzątającej, która robiła porządki u nas, i uzgodniliśmy, że w czwartek wezmą się za dom Noaha, zadzwoniłem do faceta, który zmywał pod ciśnieniem nasz taras i umówiłem się z nim, że przyjdzie koło południa odświeżyć z zewnątrz duży dom. Elektryk obiecał, że wpadnie sprawdzić generator, gniazdka i kontakty w domu oraz reflektorki w różanym ogrodzie. Zadzwoniłem do firmy, która w zeszłym roku malowała naszą kancelarię i uzyskałem zapewnienie, że przyślą ekipę, która odświeży ściany wewnątrz domu, jak również płotek otaczający różany ogród. Wypożyczalnia zobowiązała się dostarczyć w czwartek rano namioty i stoły, krzesła na ceremonię, obrusy, szkło oraz zastawę. Później wpadnie parę osób z restauracji poustawiać i poukładać to wszystko, żeby w sobotę nie zawracać już sobie tym głowy. Nathan Little, kiedy do niego zadzwoniłem, poinformował mnie, że rośliny, które zamówiłem ze szkółki, są już załadowane na ciężarówkę. Nie miał też nic przeciwko temu, żeby jego pracownicy pomogli mi wynieść z domu zbędne meble. Na koniec załatwiłem muzykę zarówno na sam ślub, jak i wesele. Stroiciel fortepianu miał przyjść w czwartek. W sumie załatwienie tego wszystkiego nie było wcale takie trudne, jak by się mogło z pozoru wydawać. Nie tylko znałem większość osób, do których dzwoniłem, ale miałem już pewne doświadczenie w tym zakresie. Pod wieloma względami przypominało to gorączkową krzątaninę przy doprowadzaniu do stanu użyteczności pierwszego domu, jaki kupiliśmy z Jane niedługo po ślubie. Był stary, zaniedbany i wymagał gruntownego remontu - dzięki temu okazał się na naszą kieszeń. Sporo wstępnych robót wykonaliśmy sami, ale szybko doszliśmy do takiego etapu, że bez stolarza, hydraulika i elektryka ani rusz. W międzyczasie nie zasypialiśmy gruszek w popiele, z zapałem oddając się próbom powiększenia rodziny. Składając sobie przysięgę małżeńską, oboje byliśmy cnotliwi; ja miałem dwadzieścia sześć lat, Jane dwadzieścia trzy. Uczyliśmy się fizycznej miłości od podstaw, niewinni, a przecież kipiący namiętnością, odkrywając stopniowo tajniki dawania sobie nawzajem rozkoszy. Obojętne jak zmęczeni, kochaliśmy się w każdy niemal wieczór. Nie stosowaliśmy żadnych zabezpieczeń. Myślałem, że Jane zajdzie w ciążę od razu i przezornie zacząłem nawet odkładać coś z pensji. Nie zaszła jednak ani w pierwszym, ani w drugim, ani w trzecim miesiącu małżeństwa. Gdzieś w okolicach szóstego miesiąca skonsultowała się z Allie i kiedy wróciłem

wieczorem z pracy, oznajmiła mi, że musimy porozmawiać. Znowu usiadłem obok niej na sofie i dowiedziałem się, że ma do mnie prośbę. Tym razem jednak nie chodziło o to, żebym poszedł do kościoła, lecz żebym się z nią pomodlił. Nie oponowałem. Coś mi podpowiadało, że tak trzeba. Od tamtej pory zaczęliśmy się modlić wieczorami i po jakimś czasie weszło mi to w krew. Ale mijały miesiące, a Jane wciąż nie zachodziła w ciążę. Nie wiem, czy kiedykolwiek podejrzewała siebie na serio o bezpłodność, ale wiem, że chodziło jej to po głowie, i na koniec nawet mnie zaczęło nurtować. Było to na miesiąc przed naszą pierwszą rocznicą. Remont domu ślimaczył się. Zauważałem, że Jane jest już tym całym zamieszaniem zmęczona i traci powoli zapał, postawiłem więc sobie za punkt honoru, że wprowadzę ją do gotowego domu jeszcze przed naszą pierwszą rocznicą. Z tym mocnym postanowieniem zrobiłem to, co, o ironio, miałem powtórzyć trzydzieści lat później: usiadłem do telefonu i zacząłem wydzwaniać do firm świadczących usługi remontowe, obiecując złote góry za sprężenie się i uwinięcie na czas z robotą. Zaangażowałem kilka ekip fachowców z rozmaitych branż, wpadałem codziennie do domu w porze lunchu, a potem jeszcze raz, po pracy, żeby skontrolować postępy, i w ostatecznym rozrachunku kosztowało mnie to o wiele więcej, niż na początku zakładałem. Nie zaprzeczę jednak, że byłem pod wrażeniem tempa, w jakim dom nabierał pożądanego wyglądu. Robotnicy pojawiali się i znikali, kładziono podłogi, instalowano szafki, zlewy, wanny, umywalki i armaturę. Wymieniono oprawy lamp, tapetowano ściany, a ja patrzyłem w kalendarz i z duszą na ramieniu wykreślałem upływające dni. Rocznica ślubu zbliżała się wielkimi krokami. W tygodniu poprzedzającym rocznicę pod rozmaitymi pretekstami starałem się trzymać Jane z dala od domu, gdyż był to jednocześnie ostatni tydzień remontu, w którym każdy poddawany renowacji budynek przestaje przypominać bezduszną skorupę i staje się domem z prawdziwego zdarzenia. Chciałem jej zrobić niespodziankę, którą zapamięta do końca życia. - Nie ma po co tam dzisiaj zaglądać - mówiłem na przykład. - Wpadłem tam przed południem, a robotników nawet jeszcze nie było. Albo: - Mam dzisiaj wieczorem mnóstwo pracy i wolę zrelaksować się tu z tobą. Nie wiem, czy brała moje wykręty za dobrą monetę - i kiedy teraz wspominam tamte dni, jestem niemal pewien, że musiała coś podejrzewać - ale nie naciskała, żeby tam jechać. I wreszcie w dzień rocznicy ślubu, po romantycznej kolacji we dwoje w śródmiejskiej restauracji, zamiast do naszego małego mieszkanka, zawiozłem ją do domu.

Było późno. Na niebie świecił usiany kraterami księżyc w pełni, cykady dawały swój wieczorny koncert, wypełniając powietrze świdrującymi uszy tonami. Z zewnątrz dom wyglądał tak samo. Na podwórku piętrzyły się stosy gruzu i śmieci, przy drzwiach stała piramida puszek z farbą, werandę pokrywała szara warstwa kurzu. Obrzuciwszy obojętnym spojrzeniem fasadę, Jane popatrzyła na mnie pytająco. - Chcę tylko sprawdzić, co dziś zwojowali - wyjaśniłem. - Teraz? Po nocy? - A czemu nie? - W środku jest ciemno. Nic nie zobaczymy. - Chodź - mruknąłem, sięgając po latarkę, którą zawsze woziłem pod siedzeniem. Rzucimy tylko okiem. Wysiadłem z samochodu i otworzyłem przed nią drzwiczki. Lawirując między hałdami śmieci, przecięliśmy podwórko i weszliśmy na werandę. Otworzyłem drzwi. W środku panowały, co prawda, nieprzeniknione ciemności, ale nie sposób było nie poczuć zapachu nowego dywanu. Kiedy chwilę później zapaliłem latarkę i przesunąłem jej promieniem po living roomie i kuchni, oczy Jane rozszerzyły się ze zdumienia. Wnętrze nie było jeszcze zupełnie wykończone, ale roztaczający się przed nami widok nie pozostawiał wątpliwości, że niedługo możemy się wprowadzać. Jane stała jak wrośnięta w ziemię. Wziąłem ją za rękę. - Witaj w domu - powiedziałem. - Och, Wilsonie - szepnęła. - Wszystkiego najlepszego z okazji rocznicy - wyrecytowałem cicho. - Ale jak to... w zeszłym tygodniu wszystko było rozgrzebane... - Chciałem, żeby to była niespodzianka. Chodź, pokażę ci coś jeszcze. Poprowadziłem ją po schodach na górę, gdzie znajdowała się główna sypialnia. Pchnąłem drzwi, poświeciłem do środka latarką i odsunąłem się, przepuszczając Jane przodem. W sypialni stał jedyny mebel, jaki kiedykolwiek kupiłem z własnej inicjatywy: staroświeckie łoże z baldachimem. Przypominało tamto z zajazdu w Beaufort, na którym kochaliśmy się w noc poślubną. Jane milczała i przemknęło mi przez myśl, że zrobiłem coś nie tak. - Nie do wiary - odezwała się w końcu. - Sam wpadłeś na ten pomysł? - Nie podoba ci się? Uśmiechnęła się. - Jestem zachwycona - powiedziała cicho. - Ale wierzyć mi się nie chce, że coś takiego w ogóle przyszło ci do głowy. To niemal... romantyczne.

Jeśli mam być szczery, to nie dokonywałem tego zakupu z romantycznych pobudek. Po prostu potrzebowaliśmy porządnego łóżka, a to było akurat w stylu, który, jak już się zdążyłem zorientować, podoba się Jane. Zdawałem sobie jednak sprawę, że w jej ustach jest to komplement i zrobiłem taką minę, jakbym chciał zapytać: „A myślałaś, że z kim masz do czynienia?”. Podeszła do łoża i przesunęła palcem po baldachimie. Potem usiadła na brzegu i zapraszająco poklepała materac. - Musimy porozmawiać - powiedziała. Siadałem obok niej, mając w pamięci poprzednie okazje, przy których tak mówiła. Byłem przygotowany, że zaraz znowu mnie o coś poprosi, ale kiedy już się usadowiłem, ona nachyliła się i pocałowała mnie. - Ja też mam dla ciebie niespodziankę - zaczęła. - Czekałam tylko na odpowiedni moment, żeby ci o niej powiedzieć. - Co to za niespodzianka? - spytałem. Zawahała się przez ułamek sekundy. - Jestem w ciąży. Kiedy po chwili w pełni dotarł do mnie sens tych słów, musiałem przyznać w duchu, że jej niespodzianka zdecydowanie przebija moją. Wczesnym wieczorem, kiedy słońce chyliło się już ku zachodowi i upał nieco zelżał, zadzwoniła Jane. Spytała najpierw o Noaha, a potem poinformowała mnie, że Anna wciąż nie może się zdecydować na suknię, w związku z czym nie wrócą na noc do domu. Zapewniłem ją, że się tego spodziewałem, i wychwytując w jej głosie nutkę nie tyle złości, co rozdrażnienia, uśmiechnąłem się. Jak to, u licha, możliwe, pomyślałem, że Jane nie zna jeszcze własnej córki na tyle, by nie czuć się zbulwersowaną jej przywarami? Odłożyłem słuchawkę i pojechałem do Creekside nakarmić łabędzicę trzema kawałkami chleba Wonder Bread, a wracając, wpadłem do kancelarii. Kiedy parkowałem na tym samym co zawsze miejscu, w oczy rzucił mi się szyld pobliskiej restauracji Chelsea. Naprzeciwko znajdował się niewielki skwer, na którym każdej zimy wyrasta wioska Świętego Mikołaja. Pracuję tu już prawie trzydzieści lat, a mimo to świadomość, że gdziekolwiek spojrzę, zobaczę zabytki z wczesnego okresu historii Karoliny Północnej, wciąż wywołuje u mnie dreszczyk emocji. Do przeszłości zawsze miałem szczególny stosunek, czerpałem więc ogromną satysfakcję z tego, że podczas jednej krótkiej przechadzki mogę wstąpić do pierwszego kościoła katolickiego, jaki wzniesiono w tym stanie, albo zwiedzić pierwszą publiczną szkołę i dowiedzieć się, jak wyglądała edukacja w czasach pierwszych osadników, albo pospacerować po terenach Tryon Palące, niegdysiejszej

rezydencji gubernatora kolonialnego, która chlubi się obecnie jednym z najpiękniejszych ogrodów południa. W tej dumie ze swojego miasta nie jestem osamotniony; Towarzystwo Historyczne New Bern należy do najaktywniejszych w kraju i niemal na każdym rogu znaleźć można tablicę informacyjną, która dokumentuje doniosłą rolę, jaką odegrało New Bern we wczesnym okresie historii naszego państwa. Jesteśmy z partnerami właścicielami budynku, w którym mieści się nasza kancelaria prawnicza. Bardzo bym chciał, żeby wiązała się z nim jakaś anegdota dotycząca przeszłości, ale niestety. Zbudowany pod koniec lat pięćdziesiątych, kiedy to jedynym kryterium stosowanym przez architektów była funkcjonalność projektu, zupełnie niczym się nie wyróżnia. Zwyczajny parterowy pawilon na planie prostokąta, mieszczący gabinety dla czterech partnerów i czterech młodszych prawników, trzy salki konferencyjne, archiwum oraz poczekalnię dla klientów. Przekręciłem klucz w zamku, otworzyłem drzwi i wystukałem na klawiaturze kod blokady alarmu, który bez tego włączyłby się po niespełna minucie. Zapaliłem światło w poczekalni i skierowałem się do swojego gabinetu. Podobnie jak w gabinetach partnerów i w moim panuje nieco formalna atmosfera, której zdają się oczekiwać klienci: biurko z ciemnowiśniowego drewna, na nim mosiężna lampa, prawnicze książki na półkach pod ścianą, naprzeciwko biurka dwa wygodne, obite skórą fotele. Jako prawnik specjalizujący się w sprawach majątkowych miałem już chyba do czynienia z każdym możliwym typem małżeństwa. Większość wydaje się całkiem normalna, ale zdarzają się takie, między którymi dochodzi do karczemnych awantur, a raz rozwścieczona kobieta w mojej obecności chlusnęła mężowi na kolana gorącą kawą. Częściej, niż wydawałoby się to możliwe, mąż odciąga mnie na stronę i pyta, czy jest zobligowany przez prawo do pozostawienia czegoś swojej żonie, czy też może pominąć ją całkowicie w testamencie i zapisać wszystko kochance. Dodam, że pary, o których mówię, są często dobrze ubrane i siedząc przede mną, wyglądają zupełnie zwyczajnie, ale kiedy opuszczają w końcu mój gabinet, zaczynam się zastanawiać, co też się dzieje za zamkniętymi drzwiami ich domów. Stanąłem za biurkiem, wybrałem z łańcuszka z breloczkiem odpowiedni klucz i otworzyłem szufladę. Wyłożyłem z niej na blat prezent dla Jane i zapatrzyłem się na niego, zachodząc w głowę, co też powie moja żona, kiedy go dostanie. Powinien jej się spodobać, aleja pragnąłem, żeby dostrzegła w nim płynącą z głębi serca, choć spóźnioną, próbę przeproszenia za mężczyznę, jakim byłem przez prawie cały okres naszego małżeństwa. Zawodziłem ją pod wieloma względami przy niezliczonych okazjach i mając to na uwadze, bezskutecznie próbowałem dociec, co miał oznaczać wyraz jej twarzy, kiedy dziś rano staliśmy na podjeździe. Czy mi się wydawało, czy rzeczywiście dostrzegałem w nim coś

w rodzaju... rozmarzenia? Spojrzałem w okno i w tym momencie doznałem olśnienia. Nie, nie wydawało mi się. Chociaż pozostawałem tym samym mężczyzną; mężczyzną głęboko zakochanym w swojej żonie i dokładającym wszelkich starań, by ją przy sobie zatrzymać, to ostatnio wprowadziłem do swojego zachowania jedną drobną, ale znaczącą korektę. W tym tygodniu nie koncentrowałem się na własnych problemach i ich rozwiązywaniu. W tym tygodniu myślałem o niej, pomagałem jej czynnie w sprawach rodzinnych, słuchałem z zainteresowaniem, kiedy do mnie mówiła i wszystkie nasze rozmowy wydawały się takie świeże. Śmiałem się z jej żarcików, pocieszałem, kiedy płakała, przepraszałem za swoje potknięcia i w ogóle okazywałem uczucie, za którym tak tęskniła i na które sobie zasłużyła. Danymi słowy, byłem w tym tygodniu mężczyzną, jakim zawsze chciała mnie widzieć, dawnym sobą, i teraz zrozumiałem, że wystarczy nadal tak się zachowywać, a znowu zaczniemy dobrze się czuć w swoim towarzystwie.

ROZDZIAŁ TRZYNASTY Kiedy nazajutrz podjeżdżałem pod dom Noaha, stały tam już ciężarówki ze szkółki. Trzy wielkie platformy załadowane ciasno małymi drzewkami i krzewami oraz jedna z belami sosnowego igliwia do rozrzucenia na klomby, wokół drzew i wzdłuż ogrodzenia. Jeszcze jedna ciężarówka z przyczepą przy wiozła rozmaite narzędzia i sprzęt, a trzy pikapy palety z nisko kwitnącymi roślinami. Robotnicy dzielili się przed ciężarówkami na pięcio - lub sześcioosobowe brygady. Na oko było ich nie trzydziestu, jak zapowiadał Little, a bliżej czterdziestki. Pomimo upału wszyscy byli w dżinsach i baseballowych czapkach. Gdy wysiadałem z samochodu, podszedł do mnie uśmiechnięty Little. - Dobrze, że pan jest - powiedział, kładąc mi rękę na ramieniu. - Czekamy właśnie na pana. Możemy zaczynać, tak? W ciągu kilku minut wyładowano kosiarki i narzędzia, i posesja rozbrzmiała rykiem silników, który w miarę ich przemieszczania się to narastał, to malał. Część robotników przystąpiła do wyładowywania roślin, krzewów i drzewek. Przekładali je na taczki i rozwozili na miejsca, w których miały zostać posadzone. Little chwycił sekator i ruszył w Merunku ogrodu różanego, gdzie czekał już tuzin robotników. Podążyłem za nim. Przywracanie piękna ogrodowi wydawało mi się należeć do zadań, które nie wiadomo od czego zacząć, ale Little bez namysłu przystąpił do przycinania

pierwszego z brzegu krzewu, tłumacząc przy tym, co i dlaczego robi. Robotnicy zebrali się wokół niego i przyglądali, poszeptując między sobą po hiszpańsku. Po chwili zrozumieli, o co mu chodzi, i rozproszyli się. Z godziny na godzinę, w miarę jak przerzedzano i przycinano fachowo każdy krzew, spomiędzy liści wyłaniały się róże. Little postawił sobie za punkt honoru, że ograniczy do minimum straty w kwiatach, co wymagało trochę zabiegów. Łodygi podciągano i podwiązywano, wyginano i obracano, by jak najlepiej wyeksponować wieńczące je pąki. Potem przyszła kolej na altankę. Little obejrzał ją i zabrał się za oplatające ją róże. Kiedy pokazałem mu, gdzie mają stanąć krzesła dla gości, puścił do mnie oko. - Chciał pan obsadzić niecierpkami przejście między krzesłami, tak? Kiedy kiwnąłem głową, wsunął w usta dwa palce i gwizdnął przeraźliwie. Po chwili podjechały do nas taczki z kwiatami. Dwie godziny później podziwiałem już przejście piękne jak z obrazka. W międzyczasie coraz lepiej zaczynała wyglądać reszta posesji. Skoszono już trawę na podwórku, przycięto krzewy i robotnicy zaczęli usuwać zielsko spod ogrodzenia, wzdłuż ścieżek i wokół samego domu. Zjawili się elektrycy, włączyli generator, sprawdzili gniazdka w domu i reflektorki w ogrodzie. Godzinę później pod dom podjechała poobijana furgonetka, z której wyskoczyło sześciu mężczyzn w zachlapanych farbą kombinezonach - malarze. Pomogli ogrodnikom przenieść meble z domu do szopy. Obok mojego samochodu zaparkował facet, który miał zmyć pod ciśnieniem zewnętrzne ściany. Wyładował sprawnie swój sprzęt, pierwsza struga wody uderzyła w deski i te powoli, ale systematycznie zaczęły zmieniać kolor z szarego na biały. Aż miło było patrzeć, jak robota pali się tym ludziom w rękach. Podbudowany takim widokiem, poszedłem do warsztatu po drabinę. Trzeba było pousuwać zabezpieczenia z okien i uznałem, że to mogę zrobić sam. Pochłonięty pracą ani się obejrzałem, jak minęło południe. O czwartej ogrodnicy zaczęli ładować na ciężarówki swoje narzędzia i szykować się do odjazdu, gość od zmywania pod ciśnieniem i malarze też już kończyli pracę na dziś. Mnie udało się pousuwać większość okiennic, zostały jeszcze te w oknach na piętrze, ale doszedłem do wniosku, że zdejmę je nazajutrz. Kiedy kończyłem pracę wokół panowała dzwoniąca w uszach cisza. Rozejrzałem się, oceniając rezultaty dzisiejszego zbiorowego wysiłku. Posesja wyglądała gorzej niż rano, i pozostawało mi tylko pocieszać się myślą, że mają to do siebie wszystkie na wpół ukończone przedsięwzięcia. Gdziekolwiek spojrzeć, walały się pozostawione przez ogrodników narzędzia, porozrzucane gdzie popadnie puste palety i donice. Zarówno od zewnątrz, jak i wewnątrz odświeżona została tylko połowa ścian

i dom przywodził teraz na myśl reklamy, w których wmawia się ludziom, że jakiś proszek do prania usunie plamy z białego podkoszulka lepiej niż wszystkie inne. Pod ogrodzeniem piętrzyła się hałda śmieci, zewnętrzne serca ogrodu różanego były już oporządzone, za to wewnętrzne nadal przypominały rozbuchany, dziki gąszcz. Mimo to czułem dziwną ulgę. To był dzień solidnej pracy, taki, po którym nie ma się już wątpliwości, że wszystko zostanie skończone na czas. Jane nie będzie mogła wyjść z podziwu. Tu przypomniałem sobie, że moja żona jest już pewnie w drodze powrotnej, i ruszyłem do samochodu. I dopiero teraz zobaczyłem pastora Harveya Wellingtona, który zapewne od jakiegoś już czasu przyglądał mi się oparty o ogrodzenie od strony swojej posesji. Zwolniłem kroku I po chwili wahania skręciłem w jego stronę. Czoło lśniło mu jak polerowany mahoń, okulary miał zsunięte na czubek nosa. Podobnie jak ja ubrany był do pracy na powietrzu. Kiedy się zbliżyłem, wskazał ruchem głowy dom. - Rychtujecie go, widzę, na weekend - zagaił. - Próbujemy - mruknąłem. - Ludzi macie pod dostatkiem, to pewne. Wiara uwijała się dzisiaj jak w ukropie. Ilu ich jest? Będzie pięćdziesięciu? - Coś koło tego. Gwizdnął cicho i podaliśmy sobie nad ogrodzeniem ręce. - Uderzy was po kieszeni, co? - Lepiej nie mówić - westchnąłem. Roześmiał się. - Na ilu gości się nastawiacie? - Lekko Ucząc, koło setki. - To znaczy zapowiada się wesele jak się patrzy - orzekł. - Alma już się nie może doczekać. Tylko o tym od paru dni mówi. Oboje jesteśmy pełni podziwu, że tak się pan angażuje w przygotowania. - Bądź co bądź jestem ojcem. Przez dłuższą chwilę patrzył mi w milczeniu w oczy i odniosłem dziwne wrażenie, że chociaż tak słabo się znamy, bardzo dobrze mnie rozumie. Trochę mnie to deprymowało, ale jeśli się dobrze zastanowić, nie powinienem czuć się zaskoczony. Był pastorem i często szukano u niego pociechy i porady, a emanująca od niego życzliwość zdradzała człowieka, który nauczył się słuchać i wczuwać w sytuację bliźniego. Setki osób uznają go pewnie za najbliższego przyjaciela. Jakby czytając w moich myślach, uśmiechnął się. - A więc ósma wieczór? - Wcześniej byłoby chyba za gorąco.

- I tak będzie gorąco. Ale nie sądzę, żeby komuś to specjalnie przeszkadzało. Pokazał na dom. - Rad jestem, że nareszcie coś tu robicie. To piękny dom. Szkoda, żeby niszczał. - Wiem. Zdjął okulary i zaczął przecierać szkła rąbkiem koszuli. - Tak, powiem panu... aż żal było patrzeć, co się z nim stało przez tych parę ostatnich lat. Aż się prosiło, żeby ktoś znowu o niego zadbał. - Założył okulary i uśmiechnął się łagodnie. - Ciekawa rzecz, ale zauważył pan, że im bardziej ludziom na czymś zależy, tym mniej o to dbają? Zupełnie jakby myśleli, że jest im to dane raz na zawsze i nie zdawali sobie sprawy, że czas niesie zmiany. Weźmy ten dom. Wystarczyło tylko poświęcać mu na bieżąco troszkę uwagi, a by tak nie podupadł. Po powrocie do domu znalazłem na automatycznej sekretarce dwie wiadomości: pierwszą od doktora Barnwella, który informował mnie, że Noah jest już z powrotem w Creekside, i drugą od Jane, która wyznaczała mi tam spotkanie koło siódmej wieczorem. Kiedy dotarłem do Creekside, okazało się, że większa część rodziny już tu była i odjechała. W pokoju Noaha zastałem tylko Kate. Na mój widok położyła palec na ustach I wstała z krzesła. Uścisnęliśmy się. - Właśnie zasnął - szepnęła. - Musiał być bardzo zmęczony. Zerknąłem zdziwiony na Noaha. Nie pamiętałem, żeby kiedykolwiek ucinał sobie drzemkę w ciągu dnia. - Dobrze się czuje? - Trochę zrzędził, kiedy go tu przywieźliśmy, ale poza tym chyba wszystko dobrze. Pociągnęła mnie za rękaw. - No i jak tam porządki koło domu? Opowiadaj. Moja relacja z postępów prac na posesji Noaha wywołała jej niekłamany zachwyt. - Jane będzie w siódmym niebie - powiedziała. - Ach, właśnie... rozmawiałam z nią przed chwilą. Dzwoniła, żeby spytać o tatę. - Kupiły tę suknię? - Niech ci sama opowie. Ale poznałam po głosie, że jest bardzo podekscytowana. - Sięgnęła po torebkę wiszącą na oparciu krzesła. - Słuchaj, ja już muszę uciekać. Przesiedziałam tu całe popołudnie, a tam Grayson na mnie czeka. - Cmoknęła mnie w policzek. - Posiedź przy tacie, ale go nie budź, słyszysz? Niech się dobrze wyśpi. - Będę cicho jak mysz pod miotłą - obiecałem. Podszedłem do stojącego pod oknem

krzesła i miałem już na nim usiąść, kiedy doleciał mnie schrypnięty szept: - Witaj, Wilsonie. Dzięki, że wpadłeś. Odwróciłem się do Noaha, a on puścił do mnie oko. - Myślałem, że śpisz. - E tam, udawałem tylko - powiedział i zaczął się dźwigać do pozycji siedzącej. Skakała koło mnie przez cały dzień jak koło dziecka. Nawet do łazienki znowu za mną chodziła. Roześmiałem się. - Tego ci tylko brakowało, co? Hołubienia przez nadopiekuńczą córkę? - Żebyś wiedział, tylko tego mi brakowało. W szpitalu nawet w połowie tak mnie nie doglądali. Roztkliwia się nade mną, jakbym jedną nogą stał nad grobem, a drugą na skórce od banana. - Widzę, że jesteś dzisiaj w wyjątkowej formie. Wnoszę z tego, że czujesz się jak nowo narodzony? - Mogłoby być lepiej - powiedział, wzruszając ramionami. - Ale gorzej też by mogło. W każdym razie z moją głową wszystko w porządku, jeśli o to ci chodzi. - Nie masz zawrotów? Nie boli cię? Może naprawdę powinieneś trochę odpocząć. Jeśli masz ochotę na jogurt, to powiedz, nakarmię cię. Pogroził mi palcem. - Nie drażnij mnie. Cierpliwy ze mnie człowiek, ale nie święty. I nie jestem w nastroju. Przeleżałem jakiś czas w zamknięciu i o niczym tak nie marzę, jak o łyku świeżego powietrza. - Wskazał ruchem głowy na szafkę. - Podaj mi sweter. Wiedziałem, dokąd chce iść. - Na dworze jest jeszcze ciepło - zauważyłem. - Podaj sweter - powtórzył. - Tylko nie waż się pomagać mi go włożyć, bo dam w nos. Parę minut później opuściliśmy pokój z bochenkiem chleba Wonder Bread. Drepczący obok mnie Noah szybko odzyskiwał humor. Dla nas Creekside pozostawało wciąż obcym miejscem,aledlaNoahastałosiędomeminajwyraźniejdobrzesiętuczuł.

Współpensjonariuszom

też musiało go brakować; zaglądał w każde otwarte drzwi, machał na powitanie ręką, zamieniał kilka słów ze znajomymi, obiecywał, że jak wróci ze spaceru, to im poczyta. Ofuknął mnie, kiedy chciałem wziąć go pod rękę, wzmogłem więc czujność, gotów go podtrzymać, gdyby się zachwiał, bo odnosiłem wrażenie, że stawia kroki nieco mniej pewnie niż dotąd. Dopiero kiedy wyszliśmy z budynku nabrałem przekonania, że niepotrzebna mu moja pomoc. Szliśmy jednak powoli i dotarcie do stawu zajęło nam sporo czasu. Po drodze

zauważyłem, że feralny korzeń został usunięty. Ciekaw byłem, czy to Kate przypomniała któremuś z braci, żeby się nim zajął, czy sami o tym pamiętali. Usiedliśmy na ławeczce i rozejrzeliśmy się po stawie, ale łabędzicy nie było w zasięgu wzroku. Pewnie zaszyła się w zaroślach na drugim brzegu, pomyślałem, i rozparłem się wygodnie. Noah zaczął rozrywać chleb na małe kawałki. - Słyszałem, jak opowiadałeś Kate o domu - odezwał się. - Jak się mają moje róże? Usypał już sobie na kolanach cały stosik kawałków chleba. - Jeszcze z nimi nie skończyli, ale na pewno będziesz zadowolony. - Ten ogród wiele dla mnie znaczy. Ma prawie tyle lat co ty. - Naprawdę? - Pierwsze krzewy zasadziłem w kwietniu tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego pierwszego - powiedział, kiwając głową. - Z biegiem lat większość z nich musiałem, rzecz jasna, wymienić, ale to wtedy przyszedł mi do głowy ten projekt i zacząłem wprowadzać go w życie. - Jane mówiła mi, że zrobiłeś Allie wielką niespodziankę tym ogrodem... dając jej w ten sposób do zrozumienia, jak bardzo ją kochasz. - Co ona tam wie - prychnął. - Ale nie dziwię się, że tak myśli. Czasami wydaje mi się, że Jane i Kate wyobrażają sobie, że przez całe życie nic, tylko nosiłem Allie na rękach i wyznawałem jej miłość. - A tak nie było? - spytałem, udając wstrząśniętego. Roześmiał się. - A skąd. Nieraz - darliśmy ze sobą koty jak wszyscy. Z tym że potrafiliśmy się dobrze maskować. Co się jednak tyczy ogrodu, to po części mają chyba rację. Przynajmniej jeśli chodzi o jego początki. - Przesunął chleb. - Zakładałem go, kiedy Allie była w ciąży z Jane. Rozwiązanie tuż - tuż, a ona wciąż miała nudności. Przeważnie ustępują po paru pierwszych tygodniach, ale u niej nie ustępowały. Zdarzały się dni, kiedy wcale nie wstawała z łóżka, a zbliżało się lato i zdawałem sobie sprawę, że w upały będzie cierpiała jeszcze bardziej. Wpadłem więc na pomysł sprezentowania jej czegoś ładnego, na co mogłaby patrzeć z okna. Zmrużył oczy przed rażącym słońcem. - A wiesz, że na początku było tylko jedno serce, nie pięć? Uniosłem brwi. - Nie, nie wiedziałem. - Wcześniej tego nie planowałem, ale kiedy Jane była już na świecie, zaczęło mi chodzić po głowie, że to jedno serce prezentuje się jakoś mało okazale i wypadałoby zasadzić więcej krzewów, żeby je czymś wypełnić. Ociągałem się jednak z wprowadzeniem tego

zamiaru w czyn, pamiętając, ile się napracowałem przy pierwszym sercu, i kiedy wreszcie przystąpiłem do dzieła, Allie znowu była w ciąży. Widząc, co robię, założyła, że to na cześć drugiego dziecka będącego w drodze i powiedziała, że jeszcze niczym tak jej nie ująłem. W tej sytuacji nie mogłem już przestać. To właśnie miałem na myśli, mówiąc, że to tylko po części prawda. Pierwsze serce, owszem, posadziłem w romantycznym odruchu, ale sadzenie ostatniego było już dla mnie dopustem bożym. Samo sadzenie to jeszcze nic, najgorsza jest pielęgnacja. Róże to niewdzięczne krzewy. Kiedy są młode, strzelają w górę jak drzewa i trzeba je co i rusz podcinać, żeby nabrały właściwego kształtu. Ilekroć kwitły, musiałem łapać za sekator i strzyc, a ogród i tak przez długi czas nie wyglądał tak jak powinien. A co się przy tym nacierpiałem. Ostre są te kolce. Ileż to lat chodziłem jak mumia z obandażowanymi dłońmi. Uśmiechnąłem się. - Ale założę się, że Allie doceniała twój trud. - Tak, doceniała. Na początku. Potem kazała mi to wszystko zaorać. W pierwszej chwili myślałem, że się przesłyszałem, ale jego mina świadczyła, że nie. Przypomniało mi się, w jaką melancholię zdarzało mi się popadać, kiedy patrzyłem na obrazy Allie przedstawiające różany ogród. - Dlaczego? Noah westchnął. - Powiedziała, że bardzo jej się podoba, ale patrzenie na niego sprawia jej zbyt wielki ból. Wystarczyło, że wyjrzała przez okno, a zaczynała płakać, i to czasami tak, jakby nigdy nie miała przestać. Dopiero po chwili uświadomiłem sobie, co było tego powodem. - John - mruknąłem, mając na myśli dziecko, które umarło na zapalenie opon mózgowych, mając cztery latka. Jane, podobnie jak Noah, rzadko o nim wspominała. - Jego śmierć o mało jej nie zabiła. - Zawiesił na chwilę głos. - Mnie też. Taki był z niego słodki chłopczyk... i to w wieku, kiedy dopiero zaczynał odkrywać świat i wszystko było dla niego nowe i podniecające. Tak się starał dorównać starszym dzieciom. Gonił je zawsze po podwórku. I tak zdrowo się chował. Nim dopadła go ta choroba, nie przeszedł nawet zapalenia ucha, ani razu się poważnie nie przeziębił. Dlatego spadło to na nas jak grom z jasnego nieba. Jeszcze tydzień temu bawił się na podwórku, a tu pogrzeb. Allie nie mogła po tym jeść ani spać, a jeśli już nie płakała, to snuła się po domu jak błędna. Bałem się, że się nie otrząśnie. Wtedy właśnie kazała mi zaorać ogród. Zamyślił się. Milczałem, zdając sobie sprawę, jak niewyobrażalny musi być ból po stracie dziecka. - Dlaczego tego nie zrobiłeś? - spytałem po chwili.

- Bo podejrzewałem, że to rozpacz przez nią przemawia - powiedział cicho - i nie miałem pewności, czy naprawdę tego chce, czy mówi tak tylko, bo ma szczególnie zły dzień. Wstrzymywałem się więc. Postanowiłem, że jeśli poprosi mnie o to ponownie, spełnię jej życzenie. Ewentualnie zaproponuję, że usunę tylko zewnętrzne serce, a drugie niech zostanie. Ale nie poprosiła. A potem... Chociaż nieraz uwieczniała ten ogród na swoich obrazach, to nie budził w niej już tak ciepłych uczuć jak dawniej. Po śmierci Johna przestał jej sprawiać radość. Nawet ślub Kate, który się tam odbył, nie zdołał tego zmienić. - Czy twoje dzieci wiedzą, dlaczego serc jest pięć? - Może coś im świta, ale musieliby dojść do tego sami. Nie lubiliśmy o tym z Allie rozmawiać. Po śmierci Johna łatwiej było uważać ogród za jeden, a nie pięć podarunków. I tak się przyjęło. A kiedy dzieci podrosły i zaczęły o niego pytać, Allie mówiła im, że założyłem go dla niej. I stąd to całe gadanie o romantycznym geście. Kątem oka zauważyłem sunącą ku nam łabędzicę. Zastanawiające, że pojawiła się dopiero teraz. Ciekaw byłem, gdzie się do tej pory podziewała. Myślałem, że Noah od razu rzuci jej pierwszą cząstkę chleba, ale on tego nie zrobił. Patrzył tylko. Kilka metrów od nas łabędzica jakby się zawahała, a potem, ku mojemu zdziwieniu, podpłynęła do samego brzegu. Chwilę później człapała już w naszym kierunku. Noah wyciągnął rękę. Pozwoliła mu się pogłaskać. Przemówił do niej cicho, a mnie przemknęło przez myśl, że ona też tęskniła za Noahem. Noah nakarmił ją z ręki. Po chwili łabędzica usadowiła się u jego stóp. Wybałuszyłem oczy ze zdumienia. Godzinę później zaczęło się chmurzyć. Nadciągały gęste, brzuchate chmury, zwiastuny typowej dla południa letniej burzy, dwudziestominutowej gwałtownej ulewy, po której powoli się przeciera. Łabędzica poczłapała z powrotem do stawu i miałem już zaproponować Noahowi powrót do budynku, kiedy dobiegł nas głos Anny. - Cześć, dziadku! Cześć, tato! - wołała z daleka. - Nie zastałyśmy was w pokoju i od razu się domyśliłyśmy, że tutaj urzędujecie. Obejrzałem się. Anna zbliżała się do nas roześmiana, kilka kroków za nią szła wyraźnie zmęczona Jane. Ona też się uśmiechała, ale nieszczerze - z wiadomych względów nie lubiła, kiedy ojciec przesiadywał nad stawem. - Cześć, słonko - powiedziałem, wstając. Anna zarzuciła mi ręce na szyję i uścisnęła serdecznie. - I jak wam dziś poszło? - spytałem. - Znalazłyście tę suknię? Odsunęła się ode mnie

na długość wyciągniętych rąk. Wprost promieniała z podniecenia. - Zapiejesz z zachwytu - zapowiedziała, ściskając mnie za ramiona. - Jest idealna. Uwolniłem się z objęć Anny i pocałowałem na powitanie Jane, która stała już obok nas. Wyszło to zupełnie naturalnie, jakbym to robił na co dzień. Usta miała ciepłe, aksamitne, jej bliskość dodawała otuchy. - Chodź tu - powiedział do Anny Noah, poklepując ławkę. - Opowiadaj, jak tam twoje przygotowania do weekendu. Anna usiadła i wzięła go za rękę. - Jest fantastycznie - powiedziała. - Nawet sobie nie wyobrażałam, jaka to frajda. Obeszłyśmy chyba z tuzin sklepów. A żebyś widział Leslie! Dla niej też znalazłyśmy totalnie niesamowitą sukienkę. Staliśmy z Jane z boku i słuchaliśmy relacji Anny z tych dwóch pełnych wrażeń, zabieganych dni. Opowiadając, na przemian to trącała Noaha łokciem, to ściskała jego dłoń. Chociaż różnica wieku między nimi sięgała sześćdziesięciu lat, najwyraźniej dobrze się czuli w swoim towarzystwie. Dziadków często łączy z wnukami jakaś szczególna więź, ale Noah i Anna byli niekwestionowanymi przyjaciółmi i rozpierała mnie ojcowska duma, kiedy patrzyłem teraz na młodą kobietę, na jaką wyrosła Anna. Jane, sądząc po wyrazie jej oczu, czuła dokładnie to samo. Pod wpływem impulsu zdobyłem się na coś, czego nie robiłem od lat. Niespiesznym ruchem, jakby od niechcenia, otoczyłem ją ramieniem. Nie bardzo wiedziałem, jakiej reakcji z jej strony oczekiwać - na ułamek sekundy jakby stężała - ale z chwilą, kiedy się rozluźniła, świat stał się cudownym, poukładanym jak należy miejscem. Dawniej w takich sytuacjach nabierałem wody w usta. Może w skrytości ducha obawiałem się, że werbalizując swoje uczucia, wszystko popsuję. Teraz zrozumiałem, jak wielki był to błąd, i przysunąwszy się bliżej wyszeptałem słowa, których nigdy nie powinienem jej skąpić: - Kocham cię, Jane, Jakie to szczęście, że cię mam. Nic nie powiedziała, przywarła do mnie tylko, i to wystarczyło za całą odpowiedź. Pierwszy grzmot rozległ się pół godziny później. Jego dudniące echo przetoczyło się z głuchym turkotem po niebie. Odprowadziliśmy Noaha do pokoju, a potem, pożegnawszy się na parkingu z Anną, wsiedliśmy z Jane do samochodu i ruszyliśmy w drogę powrotną do domu. Kiedy przejeżdżaliśmy przez centrum New Bern, słońce przedarło się przez gęstniejącą powłokę chmur, wydobywając z niebytu cienie i złocąc promieniami rzekę. Jane była dziwnie milcząca. Zerkałem na nią ukradkiem raz po raz. Patrzyła w okno. Włosy miała założone za uszy, różowa bluzka podkreślała młodzieńczą niemal świeżość skóry. Na jej

palcu

połyskiwał

pierścionek,którynosiłaodtrzydziestulat,cienkizłotypierścionekzaręczynowyz

diamencikiem.

Wjechaliśmy w nasze osiedle i wkrótce potem skręcaliśmy w podjazd. Jane ożywiła się i spojrzała na mnie ze znużonym uśmiechem. - Przepraszam, że nie bawiłam cię rozmową. Zmęczona jestem. - W porządku. To był ciężki tydzień. Wniosłem do domu jej walizkę, Jane odłożyła torebkę na stolik przy drzwiach. Napijesz się wina? - spytałem. Ziewnęła i pokręciła głową. - Nie, dziękuję. Zasnęłabym po jednym kieliszku. Ale szklanką wody nie pogardzę. Weszliśmy do kuchni. Napełniłem dwie szklanki wodą z lodówki i wrzuciłem do nich po kostce lodu. Jane pociągnęła długi łyk, oparła się o blat i podkurczyła nogę, zapierając się stopą o drzwiczki szafki. - Nóg nie czuję. Przez cały dzień ani na moment nie przysiadłyśmy. Anna obejrzała ze dwieście sukien i wciąż kręciła nosem. Wybrała wreszcie tę, którą Leslie w odruchu rozpaczy ściągnęła na chybił trafił z wieszaka. Anna swoim niezdecydowaniem każdego może doprowadzić do białej gorączki. - Ładna chociaż? - Sam ocenisz, gdy ją w niej zobaczysz. Taka w rusałkowym stylu, wyszczuplająca. Trzeba ją będzie jeszcze dopasować, ale Keithowi na pewno się spodoba. - Założę się, że Annie w niej pięknie. - O tak. - Z rozmarzenia, jakie pojawiło się na jej twarzy, wynikało, że znowu ma tę suknię przed oczami. - Pokazałabym ci, ale Anna mi zabroniła. Chce, żeby to była niespodzianka. - Urwała. - A co ty załatwiłeś? W domu Noaha ktoś się w ogóle pojawił? - Wszyscy - odparłem i zrelacjonowałem jej przebieg tego pracowitego poranka. - Zadziwiające - mruknęła, dolewając sobie wody. - Zważywszy na to, że zamawiałeś ich na ostatnią chwilę. Widzieliśmy z kuchni rozsuwane przeszklone drzwi prowadzące na taras. Na zewnątrz chmury zasnuły już całe niebo, pociemniało, o szybę rozbijały się pierwsze krople deszczu. Rzeka była szara i złowieszcza. Chwilę później błysnęło, strzelił piorun i lunęło na dobre. Jane odwróciła się do okna, za którym rozpętały się żywioły. - Nie zapowiadają czasem deszczu na sobotę? - spytała zaskakująco spokojnym tonem. Nie spodziewałem się po niej takiego opanowania. Przypomniało mi się, że przez całą drogę z Creekside milczała i uświadomiłem sobie, że słowem nie skomentowała obecności

Noaha nad stawem. Obserwując ją teraz, odnosiłem dziwne wrażenie, że ten nastrój ma jakiś związek z Anną. - Nie - odparłem. - Ma być ładnie. To ostatni deszcz przed weekendem. Zapadła cisza, którą mącił tylko szum ulewy. Jane, zapatrzona w okno, milczała. Spojrzenie miała nieobecne, po jej ustach błąkał się cień uśmiechu. - Jakie to przyjemne, prawda? - spytała. - Patrzeć na deszcz? Lubiliśmy to robić w domu rodziców, pamiętasz? Siedząc na werandzie? - Pamiętam. - Miło było, prawda? - Bardzo. - Dawno tego nie robiliśmy. - Tak - mruknąłem. - Dawno. Zamyśliła się, a ja zacząłem się modlić, żeby ten jej nowo nabyty spokój ducha nie ustąpił miejsca znajomej chandrze, której napadów tak się obawiałem. Ale wyraz twarzy Jane nie zmieniał się. Po długiej chwili spojrzała na mnie. - Wydarzyło się dzisiaj coś jeszcze - powiedziała, opuszczając wzrok. - Tak? Spojrzała na mnie znowu, w jej oczach skrzyły się łzy wzruszenia. - Na ślubie nie będę mogła siedzieć obok ciebie. - Dlaczego? - Z przyczyn formalnych - odparła. - Będę siedziała z Anną i Keithem. - Jak to? Sięgnęła po szklankę. - Anna poprosiła mnie, żebym została jej pierwszą druhną. - Głos jej się trochę łamał. - Powiedziała, że jestem jej bliższa niż ktokolwiek i że tyle zrobiłam dla niej i w sprawie ślubu... - Zamrugała szybko i pociągnęła nosem. - Wiem, że to głupie, ale byłam tak zaskoczona jej prośbą, że nie wiedziałam, co powiedzieć. Mnie to nawet przez myśl nie przeszło. Prosiła tak słodko, jakby jej naprawdę bardzo na tym zależało. Otarła łzy, a ja poczułem ucisk w gardle. Proszenie ojca na drużbę jest na południu dosyć typowe, ale matki rzadko bywają pierwszymi druhnami. - Och, kochanie - powiedziałem. - To cudownie. Wyobrażam sobie, jaka musisz być szczęśliwa. Znowu błysnęło i zagrzmiało, ale nie zwracaliśmy na to uwagi. Burza dawno już przeszła, a my wciąż staliśmy w kuchni, napawając się w milczeniu radosną atmosferą.

Kiedy przestało padać, Jane rozsunęła przeszklone drzwi i wyszła na taras. Woda skąpy wała jeszcze z rynien i barierek, z desek tarasu unosiły się smużki pary. Wyszedłem za nią. Po porannym fizycznym wysiłku bolały mnie plecy i barki. Wykonałem kilka kolistych ruchów ramionami, żeby rozluźnić mięśnie. - Jadłeś? - spytała Jane. - Jeszcze nie. Może gdzieś pójdziemy? Pokręciła głową. - Nie chce mi się. Jestem skonana. - To może zamówimy coś na wynos? Coś prostego? Coś... prostego. - Na przykład co? - Dajmy na to, pizzę. Wzięła się pod boki. - Nie zamawialiśmy pizzy od wyjazdu Leslie. - Wiem. Ale pomysł nie jest zły, prawda? - Tak, tylko że ty po pizzy dostajesz zawsze niestrawności. - Fakt - przyznałem. - Ale dzisiaj skłonny jestem się poświęcić. - Nie lepiej, żebym coś szybko upitrasiła? W lodówce znajdą się na pewno jakieś resztki. - Daj spokój - powiedziałem. - Od lat nie jedliśmy pizzy. To znaczy we dwoje. Zrzucimy buty, siądziemy na sofie i będziemy pałaszować prosto z pudełka. Jak za dawnych dobrych czasów. Będzie zabawnie. Przyglądała mi się podejrzliwie. - Na figle ci się zebrało. Było to raczej stwierdzenie niż pytanie. - A zebrało. - Zamówisz, czyja mam to zrobić? - spytała w końcu. - Ja to załatwię. Z jakimi chcesz dodatkami? Zastanowiła się. - Może ze wszystkim, co mają, po trochu? - zaproponowała. - Jak sobie życzysz. Pizzę przywieziono pół godziny później. Jane zdążyła się przebrać w dżinsy i ciemny T - shirt. Jedliśmy jak dwoje studentów w akademiku, popijając zimnym piwem z lodówki. W trakcie posiłku Jane opowiedziała mi ze szczegółami, jak upłynął jej dzień. Ranek poświęciły na szukanie sukienek dla niej i dla Leslie. Jane z początku protestowała, twierdząc, że może zaopatrzyć się w Belk’s w coś zwyczajnego, Anna uparła się jednak, że i Jane, i Leslie muszą kupić sobie na weekend jakiś ciuch, który będzie naprawdę w ich guście i nie tylko na ten jeden raz. - Leslie wybrała bardzo twarzową sukienkę, koktajlową, do kolan. Tak rewelacyjnie w

niej wyglądała, że Anna dla żartu przymierzyła taką samą. - Jane westchnęła. - Z naszych dziewcząt wyrosły naprawdę śliczne kobiety. - Po tobie to mają - powiedziałem z powagą. Jane miała usta pełne pizzy, roześmiała się więc tylko i machnęła ręką. Zapadał wieczór, kolor nieba za oknem przeszedł w indygo, księżyc posrebrzał krawędzie chmur. Skończyliśmy posiłek i siedzieliśmy nieruchomo, wsłuchani w ciche pobrzękiwanie wiatrowych dzwoneczków poruszanych letnią bryzą. Jane odchyliła głowę na oparcie sofy i popatrzyła na mnie dziwnie uwodzicielsko spod na wpół przymkniętych powiek. - Dobry miałeś pomysł z tą pizzą - westchnęła. - Byłam bardziej głodna, niż myślałam. - Nie zauważyłem, żebyś specjalnie dużo zjadła. - W weekend muszę się zmieścić w sukienkę. - O to nie ma obawy - zapewniłem ją. - Jesteś piękna jak w dniu ślubu. Z jej wymuszonego uśmiechu wywnioskowałem, że moje słowa nie wywołały zamierzonego efektu. Nagle usiadła prosto i spojrzała mi w oczy. - Wilsonie? Mogę cię o coś poprosić? - Jasne. - Chcę, żebyś mi powiedział prawdę. - Jaką? Zawahała się. - Co miało dzisiaj znaczyć to nad stawem? Łabędzica! - pomyślałem momentalnie, ale zanim zdążyłem wyjaśnić, że zaprowadziłem Noaha nad staw na jego wyraźną prośbę i że on i beze mnie by tam poszedł sprecyzowała: - Co chciałeś powiedzieć przez to, co powiedziałeś? Ściągnąłem brwi, zbity trochę z tropu. - A co ja powiedziałem? - Że mnie kochasz i jesteś szczęśliwy, że mnie masz. Przez chwilę gapiłem się na nią oniemiały. - Powiedziałem, co myślę - wymamrotałem tępo. - I to wszystko? - No, tak - mruknąłem, niezdolny ukryć zmieszania. - A co? - Staram się dociec, dlaczego to powiedziałeś - odparła rzeczowo. - To niepodobne do ciebie wyskoczyć z czymś takim ni z gruszki, ni z pietruszki. - No... czułem, że muszę to powiedzieć.

Zacisnęła usta i spoważniała. Patrzyła przez chwilę w sufit, jakby zbierała się w sobie, potem znowu spojrzała na mnie. - Masz romans? - spytała. Zamrugałem. - Słucham? - Słyszałeś. Uświadomiłem sobie nagle, że ona nie żartuje. Próbowała czytać z mojej twarzy, oceniać wiarygodność tego, co teraz powiem. Wziąłem ją za rękę. - Nie - powiedziałem, patrząc jej prosto w oczy. - Nie mam, nie miałem, nie będę miał i nigdy nie chciałem mieć romansu. Przyglądała mi się bacznie przez kilka sekund, po czym kiwnęła głową. - No dobrze - powiedziała. - Mówię poważnie. Uśmiechnęła się i ścisnęła moją dłoń. - Wiem. Sama w to nie wierzyłam, ale musiałam zapytać. Patrzyłem na nią zdezorientowany. - Co ci w ogóle podsunęło taką myśl? - Ty sam - odparła. - Twoje zachowanie. - Nie rozumiem. Obrzuciła mnie taksującym spojrzeniem. - Spróbuj spojrzeć na to z mojego punktu widzenia. Najpierw zaczynasz ćwiczyć i zrzucać wagę. Potem kucharzysz i pytasz, jak minął mi dzień. Jakby tego było mało, przez cały ten tydzień we wszystkim mi pomagasz, i to z własnej inicjatywy. A teraz zacząłeś mi prawić czułe słówka. Z początku myślałam, że to męska menopauza, potem, że to z powodu ślubu. Ale teraz... zupełnie jakbyś z dnia na dzień stał się kimś innym. Bo żeby... przepraszać, że było się gościem we własnym domu? Ni z tego, ni z owego wyznawać mi miłość? Słuchać godzinami moich relacji z zakupów? Zamawiać dla kawału pizzę? Bardzo mi się to podoba, ale chciałam się upewnić, czy nie robisz tego, żeby zagłuszyć wyrzuty sumienia, które dręczą cię z jakiegoś powodu. I nadal nie rozumiem, co cię naszło. Pokręciłem głową. - Nie mam żadnych wyrzutów sumienia. No, może tylko poczucie winy, że za dużo pracuję. To rzeczywiście mnie gnębi. A zachowuję się tak... bo... - urwałem. - Bo co? - podchwyciła Jane, nachylając się do mnie. - Jak ci już wczoraj powiedziałem, uważam, że nie byłem dotąd najlepszym mężem i... chyba próbuję się zmienić. - Dlaczego? Bo chcę, żebyś mnie na nowo pokochała, pomyślałem, ale nie powiedziałem tego

głośno. - Bo - wyrzuciłem z siebie po chwili - ty i dzieci jesteście dla mnie najważniejsi... bo ty zawsze byłaś najważniejsza, a ja przez tyle lat zachowywałem się tak, jakbyś nie była. Wiem, że nie da się zmienić przeszłości, ale przyszłość owszem. Ja też mogę się zmienić. I zmienię się. Zmrużyła oczy. - Chcesz przez to powiedzieć, że nie będziesz już tak dużo pracował? Ton miała słodki, ale wyczuwałem w nim sceptycyzm. - Gdybyś zażądała ode mnie teraz, żebym całkowicie zrezygnował z pracy, zrobiłbym to. W jej oczach pojawił się znowu ten uwodzicielski błysk. - No i sam widzisz. Nie jesteś ostatnio sobą. Chociaż żartowała i jeszcze nie do końca mi wierzyła, widziałem, że spodobały jej się moje słowa. - Czy teraz ja mogę cię o coś poprosić? - spytałem. - Słucham - powiedziała. - Pomyślałem sobie, że skoro Anna wybiera się jutro do rodziców Keitha, a Leslie i Joseph przyjeżdżają dopiero w piątek, moglibyśmy spędzić jutrzejszy wieczór w jakiś szczególny sposób. - To znaczy w jaki? - Może... a gdybym tak coś obmyślił i zrobił ci niespodziankę? Nagrodziła mnie uśmiechem. - Wiesz, jak lubię niespodzianki. - Tak - przyznałem - wiem. - Podoba mi się ten pomysł - orzekła zdecydowanie.

ROZDZIAŁ CZTERNASTY W czwartek podjechałem z samego rana pod dom Noaha z wyładowanym po brzegi bagażnikiem. Tak jak poprzedniego dnia, na terenie posiadłości roiło się od ludzi. Nathan Little pomachał do mnie z drugiej strony podwórka, dając mi na migi do zrozumienia, że zaraz podejdzie. Zaparkowałem w cieniu, wysiadłem i od razu zabrałem się do pracy. Balansując na drabinie, pozdejmowałem resztę desek z okien i zniosłem je do piwniczki. Kiedy stamtąd wychodziłem, przybyła drużyna sprzątaczy w sile pięciu ludzi uzbrojonych w wiadra, mopy, szmaty i detergenty, i z marszu wzięła się do roboty. Ponieważ na dole pracowali już malarze,

na pierwszy ogień poszła kuchnia. Potem szybko i skutecznie wyszorowali schody, łazienki, okna i pokoje na górze. Łóżka prześcielono i nakryto nowymi narzutami, które przywiozłem z domu. W międzyczasie Nathan wniósł do wszystkich pomieszczeń w domu wazony ze świeżymi kwiatami. Godzinę później pod dom zajechała ciężarówka z wypożyczalni i robotnicy zaczęli wyładowywać białe składane krzesełka, ustawiając je od razu w rzędy. W dołki wykopane przy altance wstawiono donice z wistariami, ich łodygi z purpurowymi kwiatami przepleciono przez kratki altanki i podwiązano. Za altanką mienił się żywymi kolorami zarośnięty jeszcze wczoraj i zapuszczony ogród różany. Prognoza pogody zapowiadała bezchmurne niebo, ale kazałem rozbić mimo wszystko biały namiot, żeby zapewnić gościom cień. Kiedy już stanął nad miejscem porannej ceremonii, jego maszty opleciono kwitnącymi łodygami wistarii z wkopanych w ziemię doniczek oraz girlandami białych lampek. Facet od zmywania pod ciśnieniem oczyścił fontannę pośrodku ogrodu różanego. Włączyłem ją zaraz po lunchu i woda popłynęła kaskadą po trzech kamiennych progach niczym mały wodospad. Przyjechał stroiciel i przez bite trzy godziny stroił dawno nieużywany fortepian. Kiedy skończył, zainstalowano zestaw specjalnych mikrofonów, które miały przekazywać muzykę najpierw na miejsce ceremonii, potem do pokoju, w którym będzie się odbywało przyjęcie weselne. Zainstalowano też głośniki i mikrofony, dzięki którym powinno być słychać pastora podczas odprawiania ceremonii, a muzykę w każdym zakątku domu. W głównym pokoju rozstawiono stoły - pozostawiając przed kominkiem wolne miejsce, które będzie pełniło rolę parkietu do tańca - i każdy przykryto czystym obrusem. Jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki pojawiły się świece i wazoniki z kwiatami, i ekipie z restauracji, która przybyła wkrótce potem, pozostało tylko złożyć lniane serwetki w kształt łabędzi i nadać sali weselnej ostateczny szlif. Przypomniałem im, że chcę mieć jeden stolik na werandzie, i po chwili już tam stał. Na koniec w każdym rogu pokoju stanęła donica z drzewkiem hibiskusa udekorowanym białymi lampkami. Przed wieczorem wszystko było już w zasadzie gotowe. Robotnicy wsiadali do swoich samochodów i na ciężarówki, kilku porządkowało jeszcze dziedziniec. Po raz pierwszy od rozpoczęcia całej akcji zostałem w domu sam. Czułem się wspaniale. Ten dwudniowy zbiorowy wysiłek, pomimo oszałamiającego tempa, przyniósł nadspodziewane rezultaty, a królewska dostojność, jakiej nabrały wnętrza po wyniesieniu mebli, przypominała mi lata,

kiedy dom był zamieszkany. Odprowadzając wzrokiem oddalające się ciężarówki, szykowałem się do odjazdu. Jane i Anna planowały dzisiaj pójść do krawcowej dopasować sukienki, potem kupić buty, a na popołudnie były umówione u manicurzystki. Ciekaw byłem, czy Jane wybiega myślą do zaplanowanej przeze mnie randki. Było to raczej mało prawdopodobne w tym natłoku zajęć - a zresztą znała mnie nie od dziś, i choć poprzedniego wieczoru uprzedziłem ją, że przygotowuję niespodziankę, należało wątpić, by nastawiała się na jakieś rewelacje. Z biegiem lat udało mi się skutecznie obniżyć poprzeczkę jej oczekiwań, i to kazało mi żywić nadzieję, że tym większe będzie jej zaskoczenie. Rozglądałem się po domu ze świadomością, że niebawem zaowocują te miesiące przygotowań do naszej rocznicy. Prowadzenie ich w tajemnicy przed Jane nie było sprawą prostą, a kiedy ten decydujący wieczór wreszcie nadchodził, zdałem sobie sprawę, że poprawa stosunków między mną a Jane właściwie już nastąpiła. Na początku myślałem, że mój prezent zainicjuje nowe czasy, teraz wyglądało na to, że będzie raczej kresem podróży, ukoronowaniem tego, do czego tak usilnie dążyłem przez ostatni rok. Ogród opustoszał. Odbyłem ostatnią rundę po domu i wsiadłem do samochodu. Po drodze wpadłem do sklepu spożywczego, potem było jeszcze kilka przystanków. Kiedy zgromadziwszy wszystko, czego potrzebowałem, dotarłem do domu, dochodziła piąta po południu. Poświęciłem kilka minut na rozprostowanie kości, po czym wskoczyłem pod prysznic, żeby spłukać z siebie brud całego dnia. Czasu miałem mało, więc przez następną godzinę uwijałem się jak w ukropie. Mając przed sobą listę czynności, którą sporządziłem w biurze, rozpocząłem przygotowania do planowanego od miesięcy wieczoru. Wszystko szło jak w zegarku. Żeby mieć jaką taką orientację, kiedy spodziewać się Jane, poprosiłem Annę, żeby zadzwoniła do mnie, jak tylko Jane odwiezie ją do domu. Zadzwoniła i już wiedziałem, że Jane będzie tu za piętnaście minut. Sprawdziwszy jeszcze raz, czy w domu panuje idealny porządek, wykonałem ostatnią czynność ze swojej listy, którą było przyklejenie karteczki do zamkniętych na klucz drzwi frontowych, gdzie Jane nie mogła jej przeoczyć. Treść brzmiała: Witaj w domu, kochanie. W środku czeka cię niespodzianka... Potem wsiadłem do samochodu i odjechałem.

ROZDZIAŁ PIĘTNASTY Trzy godziny później, wyglądając przez jedno z frontowych okien domu Noaha, zobaczyłem reflektory nadjeżdżającego samochodu. Spojrzałem na zegarek. Była punktualna.

Poprawiając marynarkę, próbowałem sobie wyobrazić, co myśli teraz Jane. Czy zdziwiła się, nie widząc pod naszym domem mojego samochodu? Na pewno zauważyła, że przed wyjściem zaciągnąłem zasłony - może nawet była do tego stopnia zaintrygowana, że nie od razu wysiadła z auta. Bez wątpienia niosła torby z sukienką na wesele i z nowymi butami, które dziś kupiła. Wchodząc po schodkach na werandę na pewno zauważyła karteczkę. Już widziałem ten wyraz zaciekawienia na jej twarzy. Jak zareagowała, kiedy przeczytała liścik? Tego nie wiedziałem. Może uśmieszkiem zmieszania? Moja nieobecność z pewnością jeszcze bardziej ją skonfundowała. Co zatem sobie pomyślała, kiedy otworzywszy drzwi, zobaczyła salon oświetlony żółtym blaskiem świec, i usłyszała zmysłowy głos Billie Holiday z wieży stereo? Ile czasu upłynęło, zanim zauważyła usypaną na podłodze ścieżkę z płatków, zaczynającą się od holu, przecinającą salon i prowadzącą po schodach na górę? Albo drugą karteczkę, którą przykleiłem do balustrady: Kochanie, to Twój wieczór. Ale żeby się udał, musisz odegrać pewną rolę. Potraktuj to jako grę: będę ci podsuwał instrukcje, a ty się do nich zastosuj. Pierwsze zadanie jest proste: Zdmuchnij, proszę, świece na dole i stąpając po płatkach róż, pójdź do sypialni. Tam znajdziesz dalsze instrukcje. Czy zrobiła wielkie oczy ze zdziwienia? A może roześmiała się z niedowierzaniem? Trudno powiedzieć, ale znając Jane, byłem pewny, że podejmie grę. Kiedy zbliżała się do sypialni, jej ciekawość musiała sięgać zenitu. W sypialni przywitały ją palące się świece ustawione na każdej wolnej powierzchni oraz cicha muzyka Chopina. Na łóżku leżał bukiet z trzydziestu róż, a po obu jego stronach starannie zapakowane pudełka, każde z karnecikiem. Treść karneciku na lewym brzmiała: Otwórz teraz, a treść karneciku na prawym: Otwórz o ósmej wieczorem. Wyobraziłem ją sobie, jak podchodzi powoli do łóżka, unosi bukiet do twarzy i wdycha upojny zapach. A oto, co przeczyta, kiedy otworzy karnecik z lewego pudełka: Miałaś ciężki dzień, pomyślałem więc sobie, ze chętnie się zrelaksujesz przed naszą wieczorną randką. Rozpakuj pudełko z prezentem dołączone do tego karneciku i wszystko, co w nim znajdziesz, zabierz ze sobą do łazienki. Tam czekają na Ciebie dalsze instrukcje. Gdyby obejrzała się teraz przez ramię, zobaczyłaby świece palące się w łazience. W pudełku znajdzie zaraz zestaw olejków do kąpieli i balsamów do pielęgnacji skóry oraz nowy jedwabny szlafrok. O ile znałem Jane, to obejrzała też pudełko po prawej, to, które miała otworzyć

dopiero o ósmej wieczorem. Czy korciło ją, żeby postąpić wbrew instrukcjom i od razu sprawdzić, co zawiera? Czy walcząc z pokusą, obracała je przez jakiś czas w rękach? Podejrzewałem, że tak właśnie było, ale nie miałem wątpliwości, że na koniec odłożyła je jednak z ciężkim westchnieniem i weszła do łazienki. Na toaletce leżała następna karteczka: Czy może być coś przyjemniejszego od długiej gorącej kąpieli po ciężkim dniu? Wybierz sobie olejek do kąpieli, napełnij wannę gorącą wodą i zrób mnóstwo piany. Przy wannie znajdziesz schłodzoną butelkę twojego ulubionego wina, jest już odkorkowana. Nalej sobie kieliszek. Potem zrzuć ubranie, wejdź do wanny, wyciągnij się wygodnie i relaksuj. Kiedy uznasz, że już wystarczy, wyjdź z wanny, osusz się i natrzyj jednym z nowych balsamów, które ci kupiłem. Nie ubieraj się, włóż nowy szlafrok, usiądź na łóżku i rozpakuj pudełko z drugim prezentem. W drugim pudełku znajdowała się nowa sukienka koktajlowa oraz czarne pantofelki. Zanim je kupiłem, zajrzałem do szafy Jane i podpatrzyłem rozmiary. Treść karneciku dołączonego do tego pudełka była prosta: Jesteś już prawie gotowa. Otwórz, proszę, pudełko i włóż to, co ci kupiłem. Jeśli chcesz, możesz założyć kolczyki, które dostałaś ode mnie na Gwiazdkę na naszej pierwszej randce. Ale nie trać czasu, kochana - na wyszykowanie się masz dokładnie czterdzieści pięć minut. Zdmuchnij wszystkie świece, wypuść wodę z wanny i wyłącz muzykę. o ósmej czterdzieści pięć wyjdź na frontową werandę. Zamknij drzwi na klucz. Stań plecami do ulicy i zamknij oczy. Potem odwróć się i otwórz oczy. Nie dziw się niczemu, to początek naszej randki... Przed domem czekała na nią wynajęta przeze mnie limuzyna. Kierowca, trzymający pudełko z kolejnym prezentem, zgodnie z moją instrukcją powiedział:” Pani Lewis? teraz zawiozę panią do męża. Prosił, żeby odpakowała pani ten prezent zaraz po zajęciu miejsca w samochodzie. W środku też coś dla pani zostawił”. W pudełku, które jej wręczył, znajdował się flakonik perfum z dołączoną karteczką: Wybrałem te perfumy specjalnie na ten wieczór. Pokrop się nimi i otwórz następny prezent. W środku znajdziesz liścik, który powie ci, co masz dalej robić. W drugim pudełku znajdowała się wąska czarna szarfa. Treść karteczki, którą na niej położyłem, brzmiała: Zostaniesz teraz zawieziona na miejsce naszego spotkania, ale chcę, żeby to była niespodzianka. Przewiąż oczy tą szarfą - i pamiętaj, nie podglądaj. Jazda nie potrwa dłużej niż piętnaście minut, a kierowca ruszy, kiedy powiesz: Jestem gotowa. Kiedy samochód się

zatrzyma, czekaj, aż kierowca otworzy drzwiczki. Nie zdejmuj jeszcze opaski, on pomoże ci wysiąść. Będę tam na ciebie czekał.

ROZDZIAŁ SZESNASTY Limuzyna zatrzymała się przed domem. Odetchnąłem głęboko. Kierowca wysiadł i skinieniem głowy dał mi do zrozumienia, że wszystko poszło jak należy. Cały w nerwach też kiwnąłem głową. Przez ostatnie dwie godziny to ogarniało mnie podniecenie, to znów popadałem w panikę na myśl, że Jane może uznać to wszystko za... żałośnie melodramatyczne. Kiedy kierowca podchodził do drzwi od jej strony, zaschło mi w ustach. Wziąłem się jednak w garść, skrzyżowałem ręce na piersi i oparłem o barierkę werandy, usiłując przybrać jak najbardziej nonszalancką pozę. Świecił biały księżyc, grały świerszcze. Kierowca otworzył drzwiczki. Z limuzyny wyłoniła się najpierw noga Jane, potem, jak na zwolnionym filmie, ona sama. Wciąż miała na oczach przepaskę. Nie mogłem oderwać od niej wzroku. Widziałem w księżycowej poświacie niepewny uśmiech na jej twarzy. Wyglądała egzotycznie i elegancko zarazem. Dałem kierowcy znak, że jest już wolny. Samochód ruszył, a ja, zbierając się na odwagę, podszedłem powoli do Jane. - Cudownie wyglądasz - szepnąłem jej do ucha. Odwróciła się do mnie z szerokim uśmiechem. - Dziękuję - powiedziała. Myślała chyba, że dodam coś jeszcze, ale kiedy się nie odzywałem, przestąpiła z nogi na nogę. - Mogę już zdjąć tę przepaskę? Zerknąłem szybko na dom i ogród, upewniając się, czy wszystko jest tak, jak chciałem. - Możesz - szepnąłem. Pociągnęła koniec przepaski. Mrużąc oczy, spojrzała najpierw na mnie, potem na dom, potem znowu na mnie. Podobnie jak ona, byłem w stroju wieczorowym, nowy smoking leżał jak ulał. Zamrugała, jakby budziła się z głębokiego snu. - Pomyślałem sobie, że jesteś ciekawa, jak tu będzie wyglądało w ten weekend. Rozejrzała się powoli. Nawet z tej odległości posesja wyglądała czarownic Pod atramentowym niebem jarzył się bielą namiot, reflektory oświetlające ogród rzucały palczaste cienie i wydobywały z róż bajeczne kolory. W księżycowej poświacie połyskiwała woda w fontannie.

- Wilsonie... to... nie do uwierzenia - wykrztusiła Jane. Wziąłem ją za rękę. Pachniała perfumami, które jej kupiłem, w płatkach jej. uszu skrzyły się małe diamenciki. Ciemna szminka podkreślała wykrój jej zmysłowych ust. Spojrzała na mnie z jednym wielkim pytaniem w oczach. - Ale jak? Przecież... miałeś na to zaledwie dwa dni. - Obiecałem, że będzie wspaniale - odparłem. - Nie w każdy weekend w okolicy odbywa się wesele, jak słusznie zauważył Noah. Jane, jakby dopiero teraz zauważyła, co mam na sobie, cofnęła się o krok. - Ty w smokingu? - Kupiłem go na weekend, ale doszedłem do wniosku, że powinien się na mnie uleżeć. Zmierzyła mnie wzrokiem od stóp do głów. - Wyglądasz... rewelacyjnie - przyznała. - Mówisz tak, jakby cię to zaskoczyło. - Bo zaskoczyło - powiedziała i zaraz ugryzła się w język. - To znaczy, nie tyle zaskoczyła mnie twoja prezencja... nie spodziewałam się, że się tak wystroisz. - Uznam to za komplement. Roześmiała się. - Chodźmy - powiedziała, pociągając mnie za rękaw. - Chcę zobaczyć z bliska, co tu zdziałałeś. Muszę przyznać, że sam byłem zachwycony. Cienkie płótno namiotu podświetlane przez reflektory jarzyło się bajecznie między dębami i cyprysami. Białe krzesła ustawione w łukowate rzędy odzwierciedlały krzywiznę znajdującego się za nimi ogrodu. Spowitą listowiem altankę rozświetlały girlandy lampek. I gdziekolwiek spojrzeć - kwiaty. Prowadząc mnie za rękę, Jane ruszyła powoli przejściem między krzesłami. Miała już pewnie przed oczami ten tłum gości i wyobrażała sobie Annę taką, jaką będzie ją widziała ze swojego miejsca przy altance. Kiedy się na mnie obejrzała, na jej twarzy malowało się oszołomienie i niedowierzanie. - Nigdy bym się nie spodziewała, że to może tak wyglądać. Odchrząknąłem. - Dobrze się spisali, prawda? Pokręciła z powagą głową. - Nie - powiedziała. - Nie oni. Ty. Na końcu przejścia Jane puściła moją rękę i zbliżyła się do altanki. Zatrzymałem się i patrzyłem, jak wodzi dłońmi po rzeźbieniach i dotyka lampek. Przeniosła spojrzenie na ogród. - Wygląda dokładnie tak jak dawniej - zachwyciła się. Ruszyła naokoło altanki, a ja przyglądałem się, jak suknia, którą jej kupiłem, przylega do tak dobrze znanych mi krągłości. Co sprawia, że widok Jane do tej pory zapiera mi dech w

piersiach? Jej osobowość? Wspólnie przeżyte lata? Choć tyle już czasu upłynęło od dnia, w którym się poznaliśmy, wciąż mnie pociąga, i to coraz bardziej. Wtoczyliśmy do ogrodu różanego i ruszyliśmy wokół zewnętrznego serca. Po chwili światła z namiotu za nami przyćmiły się. Fontanna bulgotała niczym górski potok. Jane milczała; napawała się otoczeniem, spoglądając raz po raz przez ramię, czy nie zostałem z tyłu. Z drugiej strony serca widać było tylko dach namiotu. Jane zatrzymała się, przesunęła wzrokiem po krzewach róż i zerwała z jednego czerwony pąk. Obrała łodyżkę z kolców, podeszła do mnie i wpięła mi kwiat w klapę smokingu. Poprawiła go, poklepała mnie po piersi i spojrzała mi w oczy. - Z kwiatem w butonierce wyglądasz jeszcze lepiej - powiedziała. - Dziękuję. - Mówiłam ci już, jaki jesteś w tym stroju przystojny? - O ile sobie przypominam, powiedziałaś, że wyglądam rewelacyjnie. Jeśli masz jeszcze jakieś inne określenia na wyrażenie swojego podziwu, to się nie krępuj, chętnie posłucham. Położyła mi dłoń na ramieniu. - Dziękuję za to, czego tu dokonałeś. Anna nie uwierzy własnym oczom. - Nie ma o czym mówić. Przysunęła się bliżej i wymruczała: - I za dzisiejszy wieczór też ci dziękuję. Podobała mi się ta gra, wciągnęła mnie. Dawniej wykorzystałbym okazję i wycisnął z niej na ten temat coś więcej, ale teraz wziąłem ją tylko za rękę. - Chcę ci pokazać coś jeszcze - powiedziałem. - Tylko mi nie mów, że w szopie stoi powóz zaprzężony w sześć białych koni zażartowała. Pokręciłem głową. - Nie. Ale jeśli uważasz, że to mógłby być dobry pomysł, postaram się coś zorganizować. Roześmiała się. Przysunęła się jeszcze bliżej, w jej oczach zapaliły się przekorne ogniki. - No więc, co jeszcze chcesz mi pokazać? - Jeszcze jedną niespodziankę. - Nie wiem, czy moje serce to wytrzyma. - Chodź za mną. Wyprowadziłem ją z ogrodu i mszyliśmy żwirową ścieżką w stronę domu. Na bezchmurnym niebie skrzyły się gwiazdy, księżyc przeglądał się w rzece. Sękate konary

obwieszone hiszpańskim mchem rozciągały się na wszystkie strony niczym widmowe ramiona. W powietrzu unosił się znajomy, nietypowy dla nizin zapach sosny i soli. Jane pocierała kciukiem mój kciuk. Nie śpieszyło jej się. Szliśmy powoli, wsłuchani w odgłosy wieczoru: świerszcze i cykady, szelest liści w koronach drzew, chrzęst żwiru pod stopami. Patrzyła na dom. Majaczył w ciemnościach na tle drzew, białe kolumienki wzdłuż werandy przydawały mu dostojeństwa. Blaszany, pociemniały ze starości dach zdawał się zlewać z nocnym niebem. W oknach widać było żółtą poświatę świec. Kiedy wchodziliśmy, przeciąg rozchybotał płomyki. Jane zatrzymała się tuż za progiem i zajrzała do living roomu. W przyćmionym świetle połyskiwał odkurzony i wypolerowany fortepian, drewniana podłoga przed kominkiem, gdzie wkrótce Anna zatańczy z Keithem, lśniła jak nowa. Stoliki - z białymi złożonymi w kształt łabędzi serwetkami pośród porcelany i kryształu - przywodziły na myśl fotografie z eleganckiej restauracji. Srebrne pucharki przy każdym nakryciu połyskiwały jak bożonarodzeniowe ozdoby choinkowe. Stoliki pod przeciwległą ścianą, przy których w weekend siedzieć będą goście, tonęły w kwiatach. - Och, Wilsonie... - wykrztusiła Jane. - W sobotę, kiedy się tu zaludni, pokój będzie wyglądał trochę inaczej, dlatego chciałem, żebyś go zobaczyła teraz, póki jest pusty. Puściła moją rękę i obeszła pokój, chłonąc każdy szczegół. Kiedy skinęła mi głową, wszedłem do kuchni, otworzyłem butelkę wina, napełniłem dwa kieliszki i wróciłem z nimi do living roomu. Zastałem tam Jane wpatrzoną w fortepian. - Kto będzie grał? - spytała. Uśmiechnąłem się. - A gdyby wybór należał do ciebie, kogo byś wybrała? Spojrzała na mnie z nadzieją w oczach. - John Peterson? Kiwnąłem głową. - Jak to? Przecież występuje w Chelsea. - Wiesz, że zawsze miał słabość do ciebie i do Anny. Chelsea przez jeden wieczór obejdzie się bez niego. Wciąż rozglądając się z zachwytem po wnętrzu, podeszła do mnie. - Nie pojmuję, jak udało ci się dokonać tego wszystkiego w tak krótkim czasie... przecież byłam tu kilka dni temu... Podałem jej kieliszek. - A więc? Podoba ci się? - Czy mi się podoba? - Upiła niespiesznie łyczek wina. - Chyba nigdy nie było tu tak

pięknie. W jej oczach odbijał się blask świec. - Jesteś głodna? - spytałem. Wydało mi się, że drgnęła. - Prawdę mówiąc, to nawet się nad tym nie zastanawiałam... Wiesz co, pozwól mi się tu jeszcze trochę porozglądać, zanim pojedziemy. - Nie musimy nigdzie jechać. Zjemy kolację tutaj. - Jak to? W szafkach niczego nie ma. - To się jeszcze okaże. - Wskazałem kciukiem za siebie. - Może ty się tu zrelaksuj i porozglądaj, a ja już zacznę? Zostawiłem ją w pokoju i wróciłem do kuchni, gdzie przygotowania do wykwintnego posiłku, który zaplanowałem, były już w toku. Nadziewana krabami sola czekała tylko na umieszczenie w piekarniku. Na blacie stały miseczki z odmierzonymi stadnikami holenderskiego sosu; pozostawało przelać ich zawartość do rondla. Sałatki były już wymieszane i gotowe do podania na stół. Pracując, zerkałem raz po raz przez ramię na Jane przechadzającą się wolno po living roomie. Wszystkie stoliki wyglądały jednakowo, ale ona zatrzymywała się przy każdym i wyobrażała sobie jakiegoś konkretnego gościa, który będzie przy nim siedział. Poprawiała machinalnie sztućce i obracała wazoniki z kwiatami, by na koniec przywrócić im oryginalne położenie. Emanował z niej spokój i zadowolenie, które dziwnie mnie poruszały. Z tym że ostatnio poruszało mnie niemal wszystko, co się z nią wiązało. Jeszcze raz przepowiedziałem sobie w myślach sekwencję zdarzeń, które doprowadziły nas do tego punktu. Doświadczenie nauczyło mnie, że z upływem czasu blakną nawet najcenniejsze wspomnienia, a ja nie chciałem zapomnieć ani jednej chwili z tego ostatniego, spędzonego razem tygodnia. I, ma się rozumieć, pragnąłem, żeby i Jane na zawsze go zapamiętała. - Jane? - zawołałem. Znikła mi z pola widzenia gdzieś w okolicach fortepianu. Wyłoniła się z kąta pokoju z rozjaśnioną twarzą. - Tak? - Zrobiłabyś coś dla mnie, bo jestem zajęty szykowaniem kolacji? - Naturalnie. Mam ci pomóc w kuchni? - Nie. Zostawiłem na górze fartuch. Mogłabyś mi go przynieść? Leży na łóżku w naszym dawnym pokoju. - Nie ma sprawy - powiedziała. Patrzyłem, jak wchodzi na schody. Wiedziałem, że nieprędko wróci na dół.

Podśpiewując pod nosem i próbując wyobrazić sobie jej reakcję, kiedy zobaczy czekający na nią na górze prezent, zacząłem płukać szparagi. - Wszystkiego najlepszego z okazji rocznicy ślubu - wyszeptałem. Kiedy woda się zagotowała, wsunąłem solę do piekarnika i wyszedłem na tylną werandę. Cateringowcy nakryli tam stolik dla dwojga. Przyszło mi do głowy, żeby otworzyć szampana, ale po namyśle postanowiłem, że zaczekam z tym na Jane. Oddychając głęboko, starałem się oczyścić umysł. Jane znalazła już na pewno to, co zostawiłem dla niej na górze na łóżku. Album ręcznie szyty, w oprawionych w wytłaczaną skórę okładkach - był swoistym dziełem sztuki, ale ja żywiłem nadzieję, że tak naprawdę poruszy ją dopiero to, co w nim znajdzie. Niespodziankę tę przygotowywałem na naszą trzydziestą rocznicę przy wydatnej współpracy wielu osób. Podobnie jak do reszty prezentów, które dzisiaj ode mnie dostała, do tego również dołączona była karteczka - list, który za radą Noaha bez powodzenia usiłowałem już dawno napisać i dałem w końcu za wygraną, uznając ten pomysł za niewykonalny. Ale wydarzenia ostatniego roku, a zwłaszcza ostatniego tygodnia, sprowadziły na mnie natchnienie. Postawiwszy ostatnią kropkę, przeczytałem go raz, a potem drugi. Pamiętałem każde słowo z kartek, które miała teraz przed sobą. Kochana, jest późny wieczór, siedzę przy biurku, ciszę mąci tylko tykanie starego zegara. Ty spisz na górze i chociaż brakuje mi bliskości Twojego ciepłego ciała, czuję wewnętrzny przymus napisania tego listu, nie wiem tylko, od czego zacząć. Nie bardzo nawet wiem, co pisać, ale uznałem, że po tyłu wspólnie spędzonych latach jestem to winien nie tylko Tobie, ale i sobie. Po tych trzech dekadach chociaż tyle mogę zrobić. Czy naprawdę już tak długo ze sobą jesteśmy? Wiem, to fakt, ale wierzyć mi się nie chce. Pod pewnymi względami nic się nie zmieniło. Na przykład rano, zaraz po przebudzeniu, pierwsza moja myśl poświęcona jest Tobie. Często leżę po prostu na boku i patrzę na Ciebie. Napawam się widokiem Twoich włosów rozrzuconych po poduszce, Twojej ręki zarzuconej nad głowę, łagodnego falowania piersi. Czasami przysuwam się bliżej w nadziei, że to pozwoli mi wkraść się w Twoje sny. Zawsze kojarzyłaś mi się z sennym marzeniem Przez całe nasze małżeństwo byłaś dla mnie cudownym snem i nigdy nie zapomnę, jakim szczęściarzem się poczułem, kiedy po raz pierwszy wyszliśmy ramię w ramię na deszcz. To uczucie nie opuszcza mnie do dziś. Często wracam wspomnieniami do tamtego dnia. Nic nie jest w stanie wymazać go z mej pamięci, a ilekroć niebo przetnie błyskawica, doznaję poczucia deja vu. W takich chwilach wydaje mi się, że zaczynamy wszystko od początku i serce znowu zaczyna mi bić

młodzieńczym rytmem jak komuś, komu nagłe objawiła się przyszłość i nie może sobie wyobrazić życia bez Ciebie. To samo uczucie nachodzi mnie z niemal każdym wspomnieniem Wystarczy, że pomyślę o Bożym Narodzeniu, a przed oczyma stajesz mi Ty siedząca pod choinką i rozdająca prezenty naszym dzieciom. Pomyślę o letnich wieczorach i już czuję uścisk Twojej dłoni, kiedy trzymając się za ręce spacerowaliśmy pod gwiazdami. Nawet w pracy przyłapuję się na tym, że spoglądam na zegar i próbuję sobie wyobrazić, co też robisz w tej właśnie chwili. Raz widzę Cię oczami wyobraźni, jak z policzkiem pobrudzonym ziemią pracujesz w ogrodzie, innym razem, jak oparta o blat w kuchni rozmawiasz przez telefon, przeczesując palcami włosy. Próbuję Ci przez to powiedzieć, że jesteś dla mnie we wszystkim, we wszystkim, czym jestem, we wszystkim, co kiedykolwiek robiłem, i oglądając się wstecz, nie mogę sobie darować, że nie powtarzałem Ci do znudzenia, ile dla mnie znaczysz. Przepraszam za to i przepraszam, że tyle razy Cię zawiodłem. Tak chciałbym cofnąć czas i naprawić swoje zaniedbania, ale oboje wiemy, że to niemożliwe. Wierzę jednak, że chociaż nie da się zmienić przeszłości, to można ją przynajmniej podkoloryzować we wspomnieniach i stąd właśnie ten album Znajdziesz w nim mnóstwo fotografii. Część to kopie zdjęć z naszych albumów, ale większość zobaczysz po raz pierwszy. Przed rokiem poprosiłem naszych znajomych i członków rodziny rozsianych po całym kraju o przesłanie mi wszelkich zdjęć, jakie kiedykolwiek nam robili. Odbierałem je osobiście na poczcie. Znajdziesz wśród nich fotografię Kate trzymającej Leslie do chrztu, fotografię z firmowego pikniku sprzed ćwierćwiecza zrobioną przez Joshuę Tundle’a. Noah dal mi zdjęcie nas dwojga, które zrobił w tamten deszczowy Dzień Dziękczynienia, kiedy chodziłaś w ciąży z Josephem, i jeśli dobrze się przyjrzysz, rozpoznasz może miejsce, w którym po raz pierwszy zdałem sobie sprawę, że Cię kocham. Anna, Leslie i Joseph też wnieśli swój wkład w powstanie tego albumu. W miarę napływania fotografii oglądałem każdą i starałem się odtworzyć okoliczności, w jakich została zrobiona. W pierwszej chwili zawsze miałem z tym trudności zdjęcie jak zdjęcie - ale kiedy zamknąłem oczy i skoncentrowałem się, czas zaczynał płynąć wstecz. I w każdym przypadku przypominałem sobie, co myślałem w momencie naciskania spustu migawki. I tak powstała ta druga część albumu. Obok każdego zdjęcia napisałem, co pamiętam z tamtej chwili, a ściślej, co pamiętam na Twój temat... Zatytułowałem ten album: To, co powinienem był mówić na głos. Kiedyś, na stopniach budynku sądu, złożyłem Ci pewną przysięgę i teraz, po

trzydziestu łatach małżeństwa, pora, bym złożył Ci następną: Od tej chwili stanę się mężczyzną, jakiego zawsze chciałaś we mnie widzieć. Stanę się mężem bardziej romantycznym i postaram się jak najlepiej wykorzystać łata, które nam jeszcze zostały. I na każdym kroku, czy to czynem, czy słowem będę Ci dawał do zrozumienia, że nigdy nie mógłbym uwielbiać kogoś tak, jak zawsze uwielbiałem Ciebie. Kocham Cię, Wilson Słysząc kroki Jane, obejrzałem się. Stała u szczytu schodów, na tle oświetlonego korytarza, i nie widziałem jej twarzy. Sunąc dłonią po poręczy, zaczęła schodzić. Zstępowała w blask świec, który wyłowił z mroku najpierw jej nogi, potem talię, na koniec twarz. Zatrzymała się w połowie schodów i nasze spojrzenia się spotkały. W oczach miała łzy. - Wszystkiego najlepszego z okazji rocznicy ślubu - powiedziałem i mój głos rozszedł się echem po pokoju. Nie spuszczając ze mnie wzroku zeszła na dół. Zbliżyła się do mnie z łagodnym uśmiechem. Wziąłem ją w ramiona i przyciągnąłem do siebie. Była ciepła i gibka. Przyłożyła wilgotny policzek do mojego. I staliśmy tak objęci w domu Noaha na dwa dni przed naszą trzydziestą rocznicą ślubu, a ja pragnąłem z całego serca, żeby czas zatrzymał się na zawsze. Długo tak staliśmy. W końcu Jane odchyliła głowę i spojrzała na mnie. Jej wilgotne od łez policzki lśniły w przyćmionym blasku świec. - Dziękuję - szepnęła. Uścisnąłem ją czule. - Chodź. Chcę ci coś pokazać. Poprowadziłem ją przez salon do drzwi wychodzących na tyły domu, pchnąłem je i wyszliśmy na werandę. Chociaż księżyc świecił jasno, widać było wyraźnie skrzący się łuk Drogi Mlecznej, a na południowym horyzoncie wschodziła Wenus. Ochłodziło się trochę i lekki wietrzyk przyniósł do mych nozdrzy zapach perfum Jane. - Pomyślałem sobie, że przyjemniej będzie jeść tutaj. A poza tym stoliki w środku są tak ładnie nakryte, że aż żal przy którymś siadać. Wzięła mnie pod rękę i obrzuciła taksującym spojrzeniem stolik na werandzie. - Jest cudownie, Wilsonie. Oderwałem się od niej z ociąganiem, żeby zapalić świece, po czym sięgnąłem po szampana. - Masz ochotę na kieliszek? Z początku myślałem, że nie dosłyszała. Patrzyła na rzekę, jej sukienka falowała lekko

na wietrze. - Ogromną. Wyjąłem butelkę z kubełka, przytrzymałem i przekręciłem korek. Wyskoczył z cichym puknięciem. Napełniłem kieliszki, zaczekałem, aż opadnie pianka i dodałem jeszcze trochę musującego trunku. Jane przysunęła się bliżej. - Od jak dawna to przygotowywałeś? - spytała. - Od roku. O poprzedniej rocznicy zapomniałem i musiałem się jakoś zrehabilitować. Pokręciła głową, wzięła mnie pod brodę i zmusiła, żebym na nią spojrzał. - Nawet nie marzyłam o takim wieczorze. - Zawahała się. - Kiedy znalazłam ten album i Ust, który napisałeś... to najcudowniejsza niespodzianka, jaką mi kiedykolwiek zrobiłeś. Zacząłem protestować, że to nic takiego, ale przerwała mi. - Naprawdę - powiedziała cicho. - Nie umiem nawet wyrazić słowami, ile to dla innie znaczy. - Zmrużyła lekko oczy i przesunęła palcami po klapie mojego smokinga. - Bardzo panu do twarzy w tym stroju. Roześmiałem się pod nosem, wyczuwając, że napięcie między nami trochę opadło. Ścisnąłem ją za rękę. - Najchętniej, zostałbym tu z tobą... - Ale? - Ale muszę zająć się kolacją. Kiwnęła głową, zmysłowa i piękna. - Pomóc ci w czymś? - Nie. Wszystko już prawie gotowe. - Nie masz nic przeciwko temu, żebym zaczekała tutaj? Tak tu przyjemnie. - Nic a nic. Wróciłem do kuchni. Szparagi, które zostawiłem, żeby odparowały, zdążyły już ostygnąć, włączyłem więc pod nimi palnik, by je podgrzać. Holenderski sos ściął się trochę, ale po wymieszaniu był nadal świetny. Otworzyłem piekarnik i nakłułem widelcem solę. Potrzebowała jeszcze paru minut. Stacja, którą nastawiłem w kuchennym radiu, nadawała muzykę z ery bigbandów. Sięgałem właśnie do gałki, żeby poszukać czegoś innego, kiedy usłyszałem za sobą głos Jane: - Zostaw to. Obejrzałem się. - Wydawało mi się, że chciałaś pooddychać wieczornym powietrzem. - Chciałam, ale bez ciebie to nie to samo - powiedziała. Oparła się o blat, przyjmując

swoją ulubioną pozę. - Tę muzykę też specjalnie na dzisiejszy wieczór zamówiłeś? - spytała z przekąsem. - Od dwóch godzin nie zmieniałem stacji. To chyba ich temat przewodni na dzisiaj. - Przywołuje wspomnienia - zauważyła. - Tata zawsze słuchał tylko tradycyjnego jazzu. - Powolnym ruchem przeczesała palcami włosy. - A wiesz, że czasem tańczyli z mamą w kuchni? Stoją na przykład przy zlewie i zmywają, a w następnej chwili kołyszą się objęci, w rytm muzyki. Miałam około sześciu lat, kiedy pierwszy raz ich tak zobaczyłam, i specjalnie mnie to wtedy nie obeszło. Kiedy byłam starsza, chichotałyśmy z Kate, ilekroć ich na tym przyłapałyśmy. Wytykałyśmy ich palcami i szydziłyśmy, ale oni śmiali się tylko i tańczyli dalej, jakby świata poza sobą nie widzieli. - Nie wiedziałem o tym. - Ostatni raz widziałam ich tańczących na tydzień przed przeprowadzką do Creekside. Przejeżdżałam tędy i wpadłam zapytać, co u nich. Zobaczyłam ich przez kuchenne okno, kiedy parkowałam, i zwyczajnie się rozpłakałam. Wiedziałam, że robią to tutaj po raz ostatni i mało mi serce nie pękło. - Zawiesiła głos i pogrążyła się we wspomnieniach. W końcu pokręciła głową. - Przepraszam. To trochę psuje nastrój, prawda? - W porządku - powiedziałem. - Są częścią naszego życia, i to ich dom. Prawdę mówiąc, bardzo bym się zdziwił, gdybyś o nich nie pomyślała. Poza tym to cudownie, że właśnie takimi ich zapamiętałaś. Milczała, rozważając chyba moje słowa. Wyjąłem tymczasem solę z piekarnika i postawiłem ją na kuchence. - Wilsonie? - odezwała się cicho Jane. Odwróciłem się. - Pisząc w swoim liście, że od tej chwili będziesz próbował być bardziej romantyczny, naprawdę tak myślałeś? - Naprawdę. - Czy to znaczy, że mogę oczekiwać więcej takich wieczorów jak ten? - Jeśli ci tylko na tym zależy. Przyłożyła palec do podbródka. - Ale trudniej już ci będzie czymś mnie zaskoczyć. Będziesz musiał wymyślać nowe niespodzianki. - To nie będzie takie trudne, jak ci się wydaje. - Nie? - Gdybym musiał, to i teraz wymyśliłbym coś na poczekaniu. - Na przykład co? Napotkałem jej taksujące spojrzenie i nagle zrodziła się we mnie potrzeba pokazania,

na co mnie stać. Po chwili zawahania wyłączyłem palnik i zestawiłem z niego szparagi. Jane obserwowała mnie z zaciekawieniem. Poprawiłem smoking, podszedłem do niej i wyciągnąłem rękę. - Zatańczysz? Jane oblała się rumieńcem, ale przyjęła zaproszenie. Przyciągnąłem ją do siebie. Przytuleni, zaczęliśmy obracać się powoli w takt wypełniającej kuchnię muzyki. Czułem zapach lawendowego szamponu, którym myła włosy, czułem, jak jej uda ocierają się w tańcu o moje. - Jesteś piękna - wyszeptałem, a Jane w odpowiedzi przesunęła kciukiem po grzbiecie mojej dłoni. Melodia dobiegła końca. Zaczekaliśmy w objęciach, aż zacznie się następna, i podjęliśmy powolny, hipnotyzujący taniec. W pewnej chwili Jane odchyliła głowę, spojrzała na mnie z czułym uśmiechem i przyłożyła dłoń do mojego policzka, a wtedy odruchowo poszukałem wargami jej ust. Jej pocałunek był jak tchnienie, włożyliśmy weń wszystkie swoje uczucia, wszystkie pragnienia. Wziąłem ją w ramiona i pocałowałem jeszcze raz, wyczuwając jej i moje pożądanie. Kiedy zagłębiłem dłoń w jej włosy, wydała z siebie znajomy mi i elektryzujący, cudowny jak wszystkie cudowności, cichutki jęk. Odsunąłem się bez słowa, popatrzyłem na nią, a potem wziąłem za rękę i wyprowadziłem z kuchni. Kiedy szliśmy między stolikami, zdmuchując świece, czułem, jak pociera kciukiem grzbiet mojej dłoni. Zostawiając za sobą pogrążony w ciemnościach pokój, weszliśmy na schody. Jej dawna sypialnia zalana była księżycową poświatą. Zanurzyliśmy się w nią objęci i obsypaliśmy się pocałunkami. Jane przesunęła dłońmi po moim torsie, ja sięgnąłem do zamka błyskawicznego na plecach jej sukni. Westchnęła cicho, kiedy zacząłem go rozpinać. Przesunąłem ustami po jej policzku i szyi, dotknąłem językiem zagłębienia ramienia. Ściągnęła ze mnie smoking; opadł na podłogę wraz z jej sukienką. Skóra Jane była gorąca. Osunęliśmy się na łóżko i kochaliśmy powoli, czule, pijani pożądaniem. Pragnąłem, żeby trwało to wiecznie, obsypywałem ją pocałunkami, szepcąc słowa miłości. Leżeliśmy potem objęci, wyczerpani, ale spełnieni. Zasnęła w końcu u mojego boku, a ja wodziłem opuszkami palców po jej skórze, starając się przedłużyć doskonały spokój tej chwili. Tuż po północy Jane się obudziła. Było ciemno, ale odniosłem wrażenie, że w momencie, kiedy napotkała moje spojrzenie i przypomniała sobie, do czego między nami

doszło, na jej twarzy odmalował się wyraz zgorszenia przemieszanego z zachwytem. - Jane? - mruknąłem. - Tak? - Chciałbym cię o coś zapytać. Czekała z uśmieszkiem zadowolenia. Wahałem się przez chwilę, po czym wziąłem głęboki oddech. - Gdybyś mogła wybierać jeszcze raz, wiedząc z góry, jak się w przyszłości między nami ułoży, wyszłabyś za mnie? Długo zastanawiała się nad odpowiedzią. W końcu poklepała mnie po piersi i spojrzała czule w oczy. - Tak - powiedziała - wyszłabym. To właśnie pragnąłem usłyszeć. Przyciągnąłem ją do siebie i obsypałem pocałunkami jej włosy i szyję. - Kocham cię bardziej, niż jesteś w stanie sobie wyobrazić - wymruczałem. Pocałowała mój tors. - Wiem - powiedziała. - Ja też cię kocham.

ROZDZIAŁ SIEDEMNASTY Obudziliśmy się objęci, kiedy za oknem już świtało, i powitaliśmy wstający dzień jeszcze jednym aktem miłości. Po śniadaniu zrobiliśmy obchód domu, przygotowując go ostatecznie do sobotniego przyjęcia weselnego. Na stołach pojawiły się nowe świece, stolik z ganku, po uprzątnięciu nakrycia, powędrował do szopy, a przygotowana przeze mnie kolacja niestety do śmieci. Kiedy wszystko prezentowało się już jak należy, pojechaliśmy do domu. Leslie spodziewaliśmy się około czwartej po południu, Josephowi udało się zdobyć bilet na wcześniejszy samolot i miał lądować około piątej. Na automatycznej sekretarce nagrała się Anna, informując nas, że zabierają się z Keithem do ostatnich przygotowań, które - poza sprawdzeniem, czy suknia ślubna jest już gotowa - obejmowały głównie upewnianie się, czy żaden z zakontraktowanych przez nas usługodawców w ostatniej chwili się nie wycofał. Zaproponowała również, że odbierze sukienkę Jane i podrzuci ją, kiedy wieczorem przyjadą do nas na kolację. Przeszliśmy z Jane do kuchni i przystąpiliśmy do krojenia mięsa na wołowy gulasz, które po umieszczeniu wraz ze wszystkimi wymaganymi stadnikami w prodiżu miało się powoli

dusić

przezresztępopołudnia.Pracując,omawialiśmylogistyczneaspektywesela,ale

porozumiewawcze uśmiechy, którymi od czasu do czasu obdarzała mnie Jane, mówiły mi, że pamięta wydarzenia ostatniej nocy. Ponieważ dzień zapowiadał się pracowity, pojechaliśmy do miasta na lekki lunch. Kupiliśmy sobie w Pollock Street Deli po kanapce i zjedliśmy je w cieniu magnolii na skwerze pod kościołem episkopalnym. Po lunchu przeszliśmy się na Union Point, żeby popatrzeć stamtąd na rzekę Neuse. Na wodzie roiło się od wszelkiego rodzaju łódek, młodzież wykorzystywała ostatnie przed powrotem do szkoły dni lata. Po raz pierwszy w tym tygodniu widziałem Jane zrelaksowaną i obejmując ją, miałem wrażenie, jakbyśmy stanowili parę, która rozpoczyna dopiero swoją drogę przez życie. Był to najwspanialszy od lat dzień, jaki ze sobą spędzaliśmy, i napawałem się tą świadomością aż do powrotu do domu i odsłuchania wiadomości nagranej na automatycznej sekretarce. Dzwoniła Kate w sprawie Noaha. - Lepiej tu przyjedźcie - prosiła. - Bo ja już nie wiem, co robić. Kate czekała na nas w Creekside na korytarzu. - W ogóle nie można się z nim dogadać - poskarżyła się nam zaniepokojona. - Siedzi teraz przy oknie i patrzy na staw. Kiedy spytałam, co mu jest, mknął tylko, że nie będzie sobie strzępił języka po próżnicy, bo ja i tak w to nie wierzę i niczego nie zrozumiem. Powtórzył parę razy, żebym go zostawiła samego i w końcu mnie przepędził. - Ale fizycznie dobrze się czuje? - spytała Jane. - Chyba tak. Nie chciał jeść lunchu. Rozeźlił się nawet, kiedy nalegałam. Ale poza tym wygląda normalnie. Tylko zły jak osa. Kiedy ostatni raz zajrzałam do pokoju, wrzasnął, żebym się wynosiła. Zerknąłem na zamknięte drzwi. Znałem Noaha od lat i ani razu nie słyszałem, żeby podniósł głos. Kate mięła nerwowo chusteczkę do nosa. - Z Jeffem ani z Davidem też nie chciał rozmawiać. Odjechali stąd parę minut temu. Jego zachowanie chyba ich trochę dotknęło. - Ze mną też nie chce rozmawiać? - spytała Jane. - Nie - odparła Kate, wzruszając bezradnie ramionami. - Z nikim nie chce. - Tu spojrzała sceptycznie na mnie. - Jedyna nadzieja w tobie. Kiwnąłem głową. Myślałem, że Jane się obrazi - jak w szpitalu, kiedy Noah wyraził życzenie, że ze mną pierwszym chce się zobaczyć - ale ona ścisnęła tylko zachęcająco moją rękę i spojrzała mi w oczy. - Idź zobaczyć, co z nim. - Dobrze, pójdę. - Zaczekamy tu z Kate. Może uda ci się go namówić, żeby coś zjadł.

- Spróbuję. - Zapukałem dwa razy do drzwi i uchyliłem je. - Noahu? To ja, Wilson. Mogę wejść? Noah, siedzący na przysuniętym do okna bujanym fotelu, nie zareagował. Odczekałem chwilę i wszedłem do pokoju. Pierwsze, co rzuciło mi się w oczy, to stojąca na łóżku taca z nietkniętym posiłkiem. Zaniknąłem za sobą drzwi i złożyłem dłonie. - Kate i Jane mnie przysłały, żebym z tobą porozmawiał. Jego ramiona uniosły się powoli, kiedy odetchnął głęboko, a potem opadły. Kosmyki siwych włosów zachodziły mu na kołnierzyk koszuli. W tym fotelu wydawał się taki drobniutki. - Są tam jeszcze? Głos miał tak chichy, że ledwie go dosłyszałem. - Są. Noah nic więcej nie powiedział. Podszedłem do łóżka i usiadłem. Nie spojrzał na mnie, ale widziałem jego zasępioną twarz. - Powiesz mi, co się stało? - spytałem niepewnie. Opuścił głowę, ale zaraz ją uniósł. Znowu patrzył w okno. - Odleciała - powiedział. - Kiedy poszedłem tam rano, już jej nie było. Od razu domyśliłem się, o kim mówi. - Może popłynęła w inną część stawu? - podsunąłem. - Może cię nie zauważyła? - Odleciała - powtórzył bezbarwnym, pozbawionym emocji głosem. - Wiedziałem zaraz po przebudzeniu. Nie pytaj, skąd. Wiedziałem i już. Czułem, że odleciała, a kiedy szedłem nad staw, to przeczucie coraz bardziej się nasilało. Nie dawałem mu wiary i przywoływałem ją przez godzinę. Ale się nie pokazała. - Skrzywił się, poprawił w fotelu i dalej patrzył w okno. - W końcu dałem za wygraną. Staw za oknem lśnił w promieniami słońca. - Nie chciałbyś przejść się tam jeszcze raz? Może już wróciła? - Nie wróciła. - Skąd wiesz? - Wiem i już. Tak samo jak rano wiedziałem, że odleciała. Chciałem coś powiedzieć, ale zrezygnowałem. Nie było tu miejsca na żadne dyskusje. Noah wiedział swoje. Na dodatek coś mi podpowiadało, że się nie myli. - Wróci - powiedziałem z wymuszonym przekonaniem. - Może tak - mruknął. - A może nie. Trudno przewidzieć. - Zatęskni za tobą i wróci. Jest do ciebie przywiązana.

- Skoro tak, to po co odlatywała? - zapytał. - To się kupy nie trzyma! Pacnął zdrową ręką w poręcz fotela i pokręcił głową. - Że też oni nie mogą zrozumieć. - Kto? - Moje dzieci. Pielęgniarki. Nawet doktor Barnwell. - Czego? Że ta łabędzica to Allie? Dopiero teraz na mnie spojrzał. - Nie. Że ja to Noah, że jestem takim samym człowiekiem jak dawniej. Nie bardzo wiedziałem, co przez to rozumie, ale miałem na tyle rozsądku, żeby w milczeniu czekać na dalsze wyjaśnienia. - Żebyś ich dzisiaj widział. Wszystkich. Co z tego, że nie mam ochoty z nimi o tym rozmawiać? I tak mi nie wierzą, a mnie się nie chce nikomu udowadniać, że wiem, co mówię. Zaczęliby tylko patrzeć na mnie jak na wariata, jak zawsze. A co się działo, kiedy odmówiłem zjedzenia lunchu! Można by pomyśleć, że próbowałem wyskoczyć przez okno. Jestem przygnębiony i mam prawo być przygnębiony. A kiedy jestem przygnębiony, tracę apetyt. Mam to od dziecka, a oni traktują mnie tak, jakby uważali, że coś mi się poprzestawiało w głowie. Kate jak gdyby nigdy nic usiłowała karmić mnie łyżeczką. Dajesz wiarę? Potem pojawili się Jeff z Davidem i zaczęli mi tłumaczyć, że ona pewnie wybrała się na poszukiwanie pożywienia, tak jakbym nie karmił jej dwa razy dziennie. Im jest chyba obojętne, co się mogło z nią stać. Bezskutecznie starałem się połapać, o co tu chodzi. I nagle uświadomiłem sobie, że Noaha, poza reakcją jego dzieci, bulwersuje coś jeszcze. - Co cię tak naprawdę gnębi? - spytałem łagodnie. - Że oni widzą w niej zwyczajną łabędzicę? - Zawiesiłem na chwilę głos. - Przecież nigdy tego nie kryli. I jakoś ci to dotąd specjalnie nie przeszkadzało. - Oni się niczym nie przejmują. - Wprost przeciwnie - zaoponowałem. - Przejmują się aż za bardzo. Naburmuszył się i odwrócił ostentacyjnie. - Nic z tego nie rozumiem - odezwał się po chwili. - Dlaczego ona odleciała? I tutaj doznałem olśnienia. Noah nie obrażał się na swoje dzieci, jego podły nastrój nie wiązał się też bezpośrednio ze zniknięciem łabędzicy. Nie, to było coś głębszego, coś, do czego chyba sam przed sobą się nie przyznawał. Nie odzywałem się jednak. Siedzieliśmy dłuższą chwilę w milczeniu. Noah bębnił palcami w kolano. - Jak ci poszło wczoraj z Jane? - spytał ni z tego, ni z owego, a ja natychmiast

zobaczyłem go oczyma wyobraźni, jak tańczy w kuchni z Allie. - Lepiej, niż myślałem - odparłem. - A album jej się spodobał? - Była zachwycona. - No to się cieszę. - Po raz pierwszy, od kiedy do niego wszedłem, uśmiechnął się, ale ten uśmiech szybko zgasł. - Jane chciałaby z tobą porozmawiać - powiedziałem. - Kate też jeszcze tu jest. - Wiem - mruknął, spuszczając z tonu. - Zawołaj je. - Jesteś pewien, że chcesz się z nimi widzieć? Kiwnął głową, a ja położyłem dłoń na jego kolanie. - I nie zdenerwujesz się? - Nie. - Mam im powiedzieć, żeby nie poruszały tematu łabędzicy? Po chwili zastanowienia pokręcił głową. - Wszystko mi jedno. - A nie będziesz dla nich przykry? Obrzucił mnie pełnym smutku spojrzeniem. - Nie jestem w najlepszym nastroju, ale obiecuję, że nie podniosę już głosu. I nie bój się, nie zrobię niczego, co popsuje humor Jane. Tego by jej tylko brakowało przed jutrzejszym dniem. Wstałem z łóżka i ruszyłem do drzwi. Wiedziałem już, że Noah jest zły sam na siebie. Przez cztery ostatnie lata żył w przekonaniu, że łabędzica to Allie - potrzebna mu była wiara, że Allie taki właśnie znalazła sposób, żeby do niego wrócić - ale niewytłumaczalne zniknięcie łabędzicy poważnie tę wiarę podkopało. Wychodząc z pokoju niemal słyszałem pytanie, które sobie teraz zadawał:, A jeśli dzieci od początku miały rację?”. Nie podzieliłem się swoim odkryciem z czekającymi na korytarzu Jane i Kate. Powiedziałem im tylko, że najlepiej będzie, jeśli pozwolą mówić Noahowi, a same będą odzywały się jak najmniej i reagowały w sposób naturalny. Kate i Jane pokiwały głowami na znak, że rozumieją, i weszliśmy do Noaha. Spojrzał na nas. Jane i Kate zatrzymały się niezdecydowanie tuż za progiem, czekając, aż zaprosi je dalej. - Cześć, tato - bąknęła Jane. Uśmiechnął się z przymusem. - Cześć, córeczko.

- Dobrze się czujesz? Spojrzał na nią, potem na mnie, potem na tacę z zimnym lunchem pozostawioną na łóżku. - Zgłodniałem trochę, ale poza tym nic mi nie dolega. Kate, mogłabyś... - Oczywiście, tato - wpadła mu w słowo Kate. - Zaraz ci coś przyniosę. Może zupę? Albo kanapkę z szynką? - Niech będzie kanapka. - Kiwnął głową. - A do tego szklanka słodzonej herbaty. - Już biegnę - powiedziała Kate. - A może chciałbyś jeszcze kawałek czekoladowego placka? Podsłuchałam, że upiekli dzisiaj świeży. - Pewnie, że bym chciał - odparł. - Z góry dziękuję. Aha, i przepraszam za swoje wcześniejsze zachowanie. Byłem nie w humorze i bez powodu wyładowałem złość na tobie. - Nic nie szkodzi, tato - zapewniła go Kate ze skromnym uśmiechem i spojrzała na mnie z ulgą, ale widziałem, że niepokój jeszcze nie całkiem ją opuścił. Kiedy tylko zaniknęły się za nią drzwi, Noah wskazał na łóżko. - Siadajcie - powiedział cicho. Przyjrzałem się uważnie Noahowi, ciekaw, do czego zmierza. Rodziło się we mnie podejrzenie, że wysłał Kate po przekąskę, bo chce porozmawiać ze mną i Jane bez świadków. Jane usiadła na łóżku. Kiedy zająłem miejsce obok niej, wzięła mnie za rękę. - Przykro mi z powodu tej łabędzicy, tato - powiedziała. - Dziękuję - mruknął. Z jego miny wynikało, że nie o tym chce rozmawiać. - Wilson opowiadał mi o domu - zaczął. - Podobno odszykował go tak, że mucha nie siada. Jane wyraźnie się odprężyła. - Jest jak z bajki, tato. Jeszcze ładniejszy niż na ślubie Kate. - Urwała. - Uradziliśmy, że Wilson mógłby podjechać po ciebie o piątej po południu. Wiem, że to za wcześnie, ale miałbyś okazję pooddychać atmosferą domu. Dawno tam nie byłeś. - Dobry pomysł - zgodził się Noah. - Chętnie rozejrzę się po starych śmieciach. - Przeniósł spojrzenie z Jane na mnie i z powrotem na Jane. Chyba dopiero teraz zauważył, że trzymamy się za ręce, bo się uśmiechnął. - Mam coś dla was - powiedział. - I chciałbym wam to dać, zanim Kate wróci. Ona mogłaby nie zrozumieć. - Co to takiego? - spytała Jane. - Pomóżcie mi wstać - poprosił. - Mam to w biurku, a stawy mi się trochę zastały od tego siedzenia. Podniosłem się i wziąłem go pod ramię. Wstał z trudem i poczłapał do biurka. Wyjął z

szuflady zapakowany prezent i wrócił na fotel. Pokonanie tych paru kroków musiało go zmęczyć, bo siadając, skrzywił się z bólu. - Poprosiłem wczoraj pielęgniarkę, żeby mi ją ładnie zapakowała - powiedział, podając nam paczuszkę. Była mała, prostokątna, owinięta w czerwony papier. Wiedziałem, co zawiera. Jane chyba też, bo i ona nie kwapiła się sięgnąć po prezent. - Proszę - powiedział Noah. Jane przełamała się w końcu i wzięła paczuszkę. Przesunęła dłonią po papierze i podniosła na ojca wzrok. - Ale... tato... - wyjąkała. - Otwórz - ponaglił. Jane rozerwała taśmę i odwinęła papier. Naszym oczom ukazała się znajoma, sfatygowana książka z równie znajomą małą dziurką po pocisku w prawym górnym rogu, pocisku z czasów drugiej wojny światowej, który był przeznaczony dla Noaha. Dawał nam w prezencie Liście traw Walta Whitmana, tomik poezji, który zaniosłem mu do szpitala, książkę, bez której go sobie nie wyobrażałem. - Wszystkiego najlepszego z okazji rocznicy ślubu - powiedział. Jane trzymała książkę tak, jakby się obawiała, że rozsypie się jej w rękach. Zerknęła na mnie, potem znowu na ojca. - Nie mogę tego przyjąć - wykrztusiła. Była poruszona tak samo jak ja. - Możesz, możesz - zapewnił ją Noah. - Ale... dlaczego? Mierzył nas przez chwilę badawczym spojrzeniem. - Wiesz, że czekając na twoją mamę, codziennie ją czytałem? Poczynając od tamtego lata, kiedy byliśmy jeszcze młodzi i ona wyjechała? Wyobrażałem sobie, że czytam te wiersze jej. A potem, po ślubie, czytywaliśmy je razem na głos, siedząc na werandzie, tak jak to sobie wymarzyłem. Przez te wszystkie lata przeczytaliśmy każdy wiersz po tysiąckroć. Bywało, że czytając, zerkałem na mamę i stwierdzałem, że mi wtóruje, poruszając bezgłośnie ustami. Po jakimś czasie znała wszystkie te wiersze na pamięć. Spojrzał w okno, pewnie znowu pomyślał o łabędzicy. - Ja nie mogę już czytać - podjął. - Słowa zlewają mi się przed oczami, a ciarki mnie przechodzą na samą myśl, że już nikt do tej książki nie zajrzy. Nie chcę, żeby skończyła jako rodzaj muzealnego eksponatu, pamiątki po nas, która stoi na półce i zbiera się na niej kurz. Wiem, że nie podzielacie mojej fascynacji Whitmanem, ale ze wszystkich moich dzieci tylko

wy przeczytaliście ją od deski do deski. I niewykluczone, że znowu po nią kiedyś sięgniecie. Jane spojrzała na książkę. - Ja sięgnę - obiecała. - Ja też - dorzuciłem. - Wiem - powiedział Noah, przyglądając się nam uważnie. - I dlatego wam ją powierzam. Po zjedzeniu spóźnionego lunchu Noaha ogarnęła senność, wróciliśmy więc z Jane do domu. Po południu przyjechali Anna z Keithem, parę minut po nich na podjazd skręcała już Lesłie. Zebraliśmy się wszyscy w kuchni, gawędząc i żartując jak za dawnych dobrych

czasów.

Wspomnieliśmyołabędzicy,alenierozwijaliśmytematu.Nagadawszy

siędosyta, załadowaliśmy się w dwa samochody i pojechaliśmy do domu Noaha. Anna, Keith i Lesłie, podobnie jak poprzedniego wieczoru Jane, byli zachwyceni. Dobrą godzinę chodzili z rozdziawionymi usta mi po ogrodzie i po domu. Ja stałem skromnie w living roomie przy schodach. Podeszła do mnie rozpromieniona Jane. Ściągnęła na siebie mój wzrok, pokazała ruchem głowy na schody i mrugnęła. Roześmiałem się. Kiedy Leslie spytała, co mnie tak bawi, Jane odegrała niewiniątko. - My z ojcem już wiemy co. To nasza prywatna sprawa. W drodze powrotnej wpadłem na lotnisko, żeby odebrać Josepha. Powitał mnie zwyczajowym „Cześć, tatku”, a potem, jakby niepomny celu, w jakim tu zawitał, dodał tylko: „Wyszczuplałeś”. Załadowaliśmy jego bagaż i pojechaliśmy do Creekside po Noaha. Joseph, jak zawsze w mojej obecności, mało się odzywał, ale ledwie zobaczył Noaha, język mu się rozwiązał. Noah też się ucieszył na jego widok. Usiedli z tyłu i gawędzili z ożywieniem przez całą drogę do domu, a tam, zaraz za progiem, wpadli w objęcia Jane. Wkrótce potem Noah siedział już na sofie między Leslie i Josephem i cała trójka przerzucała się opowieściami. Anna z Jane plotkowały w kuchni. Dom rozbrzmiewał znowu znajomym gwarem, a ja dochodziłem do przekonania, że tak powinno być zawsze. Przy obiedzie Jane z Anną zdawały relację z wydarzeń tego zabieganego tygodnia i śmiechu było co nie miara. W pewnej chwili Anna zastukała widelcem w kieliszek, a kiedy przy stole zaległa cisza, powiedziała: - Chciałabym wznieść toast za mamę i tatę. - Uniosła kieliszek. - Bez was nie byłoby to możliwe. To będzie najcudowniejszy ślub, jaki można sobie wymarzyć. Kiedy Noah się zmęczył, odwiozłem go do Creekside. Korytarze były opustoszałe. - Dziękuję ci za książkę - powiedziałem, zatrzymując się przed drzwiami jego pokoju. - To najwspanialszy prezent, jaki mogliśmy od ciebie dostać. Popatrzył na mnie, a ja odniosłem wrażenie, że potrafi przejrzeć mnie na wskroś

swoimi poszarzałymi od katarakty oczami. - Nie ma za co. Odchrząknąłem. - Może rano ona znowu tam będzie - powiedziałem. Kiwnął głową. Wiedział, że mówię to w dobrej intencji. - Może - mruknął. Po powrocie zastałem Josepha, Leslie i Annę wciąż siedzących przy stole. Keith wyszedł kilka minut wcześniej. Kiedy spytałem o Jane, pokazali na taras. Rozsunąłem przeszklone drzwi i zobaczyłem ją opartą o balustradę. Podszedłem. Przez dłuższą chwilę staliśmy obok siebie w milczeniu, rozkoszując się orzeźwiającym chłodem wieczoru. Jane odezwała się pierwsza. - Był w dobrej formie, kiedy się z nim żegnałeś? - spytała. - Jak na niego, w całkiem niezłej. Ale zmęczył go ten wieczór. - Dobrze się dziś, według ciebie, bawił? - Co do tego nie ma wątpliwości - odparłem. - Bardzo lubi spotkania z dziećmi. Obejrzała się. Przez drzwi tarasu widać było jadalnię jak na dłoni. Leslie żywo gestykulowała, opowiadała chyba coś zabawnego, bo Anna i Joseph skręcali się ze śmiechu. Słychać ich było aż tutaj. - Kiedy widzę ich talami, wracają wspomnienia - powiedziała Jane. - Szkoda, że Joseph mieszka tak daleko. Dziewczęta za nim tęsknią. Od godziny się tak zaśmiewają. - Dlaczego nie siedzisz z nimi przy stole? - Siedziałam. Wyniknęłam się przed paroma minutami, kiedy zobaczyłam światła twojego samochodu. - Dlaczego? - Bo chciałam pobyć z tobą sam na sam - powiedziała, trącając mnie figlarnie łokciem. - Ja też mam dla ciebie prezent z okazji rocznicy, a, jak sam powiedziałeś, jutro będziemy mieli małe urwanie głowy. - Podała mi karnecik. - Wiem, że wygląda niepozornie, ale to nie jest prezent z gatunku tych, które można elegancko zapakować. Zrozumiesz, kiedy go zobaczysz. Zaintrygowany, otworzyłem karnecik i znalazłem tam folder. - Kurs gotowania? - spytałem z uśmiechem. - W Charleston - powiedziała, przysuwając się do mnie i pokazując folder palcem, ciągnęła: - To kurs dla zaawansowanych. Rozumiesz? Spędzisz kilka weekendów w Mondori Inn pod okiem tamtejszego szefa kuchni. Podobno jest najlepszy w kraju. Wiem, że doskonale już sobie radzisz, ale pomyślałam, że nie zaszkodzi, jeśli nauczysz się czegoś nowego. Uczą

tam, na przykład, jak posługiwać się nożem do krajania mięsa, po czym poznać, że patelnia jest już właściwie rozgrzana i można przystąpić do smażenia, a nawet jak garnirować potrawy, które serwujesz. Znasz Helen, prawda? Tę z kościelnego chóru? Mówi, że to były najlepsze weekendy w jej życiu. Uścisnąłem ją lekko. - Dziękuję - powiedziałem. - A kiedy to jest? - Kurs zaczyna się we wrześniu, a kończy w październiku - zajęcia odbywają się w każdy pierwszy i trzeci weekend miesiąca, a więc będziesz miał czas dostosować odpowiednio swój rozkład zajęć. Potem wystarczy tylko tam zadzwonić i potwierdzić swój udział. Oglądałem folder, próbując sobie wyobrazić, na czym będą polegały te zajęcia. - Jeśli nie podoba ci się ten prezent - powiedziała ostrożnie Jane, zaniepokojona chyba moim milczeniem - to mogę podarować ci coś innego. - Nie, jest wspaniały - uspokoiłem ją. A potem, ściągając brwi, dodałem. - Ale jedna rzecz. - Tak? Otoczyłem ją ramieniem. - Ten kurs sprawiłby mi więcej przyjemności, gdybyśmy zapisali się na niego razem. Połączmy go z romantycznymi weekendami. W Charleston jest pięknie o tej porze roku. Moglibyśmy tam przeżyć wspaniałe chwile. - Mówisz poważnie? - spytała. Przyciągnąłem ją do siebie i spojrzałem jej w oczy. - Jak najpoważniej. Tęsknota za tobą popsułaby mi całą zabawę. - Rozłąka podsyca uczucia - zażartowała. - Moich już bardziej nie da się podsycić - odparłem, poważniejąc. - Nie potrafisz sobie nawet wyobrazić, jak ja cię kocham. - A właśnie że potrafię - mruknęła. Pochyliłem się i składając głęboki pocałunek na jej kuszących ustach, zauważyłem kątem oka, że dzieci nas obserwują. Jeszcze niedawno speszyłbym się, teraz miałem to w nosie.

ROZDZIAŁ OSIEMNASTY W sobotę rano nie byłem wcale taki stremowany, jak się spodziewałem. Anna wpadła, kiedy wszyscy byliśmy już na nogach i zadziwiła nas swoją

nonszalancją przy rodzinnym śniadaniu. Po posiłku leniuchowaliśmy na tarasie, gdzie czas płynął w zwolnionym tempie. Można powiedzieć, że mobilizowaliśmy się przed tym, co czekało nas po południu. Kilka razy podchwyciłem ukradkowe spojrzenia, którymi Leslie z Josephem obrzucali mnie i Jane. Najwyraźniej intrygowała ich zmiana, jaka zaszła w naszym zachowaniu i stosunku do siebie. Leslie miała maślane oczy, jak pękająca z dumy mamusia, za to minę Josepha trudniej było rozszyfrować. Nie mogłem dociec, czy cieszy się z tego, co widzi, czy kalkuluje, jak długo może potrwać ta nowa faza naszych stosunków. Ich reakcje były w zasadzie usprawiedliwione. W odróżnieniu od Anny, rzadko nas ostatnio widywali, a bez wątpienia pamiętali jeszcze, jak się wobec siebie zachowywaliśmy, kiedy widzieli nas ostatnio; w przypadku Josepha było to Boże Narodzenie, a wtedy prawie się z Jane do siebie nie odzywaliśmy. I bez wątpienia miał jeszcze w pamięci zeszłoroczną wizytę Jane w Nowym Jorku. Ciekaw byłem, czy Jane też zauważyła, że znajdujemy się pod dyskretną obserwacją naszych dzieci. Jeśli tak, to nic sobie z tego nie robiła. Jak gdyby nigdy nic raczyła Leslie i Josepha opowieściami o przygotowaniach do wesela i nie kryła, jaka jest szczęśliwa, że znowu jesteśmy wszyscy razem. Leslie miała setki pytań i rozpływała się w zachwytach nad każdym romantycznym szczegółem. Joseph słuchał w milczeniu, Anna zabierała od czasu do czasu głos, przeważnie żeby odpowiedzieć na jakieś pytanie. Siedziała obok mnie na kanapie i kiedy Jane wstała, żeby zaparzyć nowy dzbanek kawy, obejrzała się przez ramię na matkę, a potem wzięła mnie za rękę, nachyliła się do mojego ucha i wyszeptała: - Nie mogę się doczekać dzisiejszego wieczoru. Kobiety były umówione na pierwszą do fryzjera. Wychodziły z domu, trajkocząc jak pensjonarki. Przed południem odebrałem telefony od Johna Petersona i Henry’ego MacDonalda. Obaj pytali, czy mógłbym się z nimi spotkać w domu Noaha. Peterson chciał posłuchać brzmienia fortepianu, a MacDonałd rzucić okiem na kuchnię i zapoznać się z rozkładem reszty pomieszczeń, żeby kolacja przebiegła bez zgrzytów. Obiecywali, że nie zabiorą mi dużo czasu. Zapewniłem ich, że nie ma sprawy, bo i tak muszę tam coś podrzucić - coś, co leżało na razie w bagażniku samochodu Leslie. Wychodziłem już, kiedy do living roomu zajrzał Joseph. - Cześć, tatku. Mogę się z tobą zabrać? - Naturalnie - odparłem. W drodze do domu Noaha Joseph wyglądał przez okno i mało się odzywał. Nie był

tam od trzech lat i wprost chłonął widoki, kiedy sunęliśmy krętymi, wysadzanymi starodrzewem drogami. Upodobał sobie tętniący życiem Nowy Jork i uważał go teraz za swój dom, ale wyczuwałem, że zapomniał, jak pięknie może być na prowincji. Zwolniłem, skręciłem w podjazd i zaparkowałem na tym samym co zawsze miejscu. Kiedy wysiedliśmy, Joseph zatrzymał się na moment i spojrzał z podziwem na dom skąpany w blasku letniego południa. Za kilka godzin Anna, Leslie i Jane będą się przebierały na piętrze do ślubu. Zdecydowaliśmy, że orszak wyruszy z domu. Wodząc wzrokiem po fasadzie, próbowałem sobie bez powodzenia wyobrazić te ostatnie chwile przed ceremonią, kiedy wszyscy goście siedzą już i czekają. Otrząsnąwszy się z tych myśli, stwierdziłem, że Josepha nie ma przy samochodzie. Z rękami w kieszeniach, rozglądając się na wszystkie strony, szedł w kierunku namiotu. Przed wejściem zatrzymał się i obejrzał na mnie. Dogoniłem go i przeszliśmy w milczeniu pod namiotem, minęliśmy ogród różany i wtoczyliśmy do domu. Joseph nie dawał tego po sobie poznać, ale wyczuwałem, że jest pod takim samym wrażeniem, jak wcześniej Leslie i Anna. Zakończywszy obchód, zadał mi kilka pytań dotyczących kulis przeprowadzonej tu renowacji - kto, co i jak - ale potem znowu zamilkł. - I co o tym myślisz? - spytałem. Zamiast odpowiedzieć, rozejrzał się po posesji z lekkim uśmieszkiem. - Szczerze mówiąc - przyznał w końcu - nie chce mi się wierzyć, że tego dokonałeś. Podążyłem za jego wzrokiem i przed oczami stanął mi obraz nędzy i rozpaczy, jaki jeszcze przed kilkoma dniami przedstawiała sobą posesja. - Mucha nie siada, co? - mruknąłem. Joseph pokręcił głową. - Nie chodzi mi tylko o to tutaj - powiedział, zataczając ręką łuk. - Mam na myśli mamę. - Spojrzał na mnie, jakby chciał się upewnić, czy go słucham. - Takiej przybitej jak w zeszłym roku, kiedy do mnie przyjechała, jeszcze jej nie widziałem. Wysiadła z samolotu zapłakana. Wiedziałeś o tym? Moja mina mówiła sama za siebie. Joseph wepchnął ręce do kieszeni i wbił wzrok w ziemię. - Powiedziała, że nie chciała, żebyś ją zobaczył w takim stanie i starała się jakoś trzymać. Ale w samolocie... chyba się ostatecznie rozkleiła. - Zawahał się. - No i wyobraź sobie, czekam na lotnisku na uśmiechniętą mamusię, a ona wychodzi do mnie taka, jakby wracała z pogrzebu. Wiem, w pracy mam na co dzień do czynienia z ludzkim nieszczęściem, ale kiedy chodzi o moją mamę...

Zawiesił głos, a ja wolałem się nie odzywać. - W dniu jej przylotu położyłem się spać dopiero nad ranem. Tak długo mi się na ciebie żaliła. I nie ukrywam, byłem na ciebie zły. Nie tylko o to, że zapomniałeś o rocznicy ślubu, o wszystko. Dla ciebie nasza rodzina była zawsze czymś, co trzeba mieć, bo tak wypada, i nie chciało ci się nawet kiwnąć palcem, żeby to była rodzina z prawdziwego zdarzenia. Powiedziałem jej w końcu, że jeśli po tylu latach małżeństwa czuje się taka nieszczęśliwa, to może lepiej jej będzie samej. Zamurowało mnie. - Mama to wspaniała kobieta, tatku - ciągnął - i nie mogłem patrzeć, jak cierpi. Po kilku dniach doszła do siebie, w każdym razie jako tako. Ale nadal wzdragała się przed powrotem do domu. Markotniała, ilekroć się o tym zgadało. Widząc to, zaproponowałem jej, żeby została u mnie w Nowym Jorku. Przez jakiś czas wydawało mi się, że skorzysta z tej propozycji, ale ona po namyśle powiedziała, że nie może, bo jest ci potrzebna. Krtań mi się ścisnęła. - Kiedy mi powiedziałeś, co planujesz na waszą rocznicę, pomyślałem sobie z początku, że nie chcę mieć z tym nic wspólnego. Nawet nie miałem ochoty tu przyjeżdżać. Ale wczoraj wieczorem... - Pokręcił głową i westchnął. - Trzeba było słyszeć, co o tobie mówiła, kiedy pojechałeś odwieźć Noaha do Creekside. Nie mogła się ciebie nachwalić. Opowiadała, jaki to jesteś wspaniały i jak dobrze się ostatnio między wami układa. A potem, kiedy podejrzałem, jak całujecie się na tarasie... Spojrzał na mnie z niedowierzaniem, tak jakby widział mnie pierwszy raz. - Dokonałeś tego, tatku. Nie wiem jak, ale dokonałeś. Chyba nigdy nie widziałem jej szczęśliwszej. Peterson i MacDonald zjawili się punktualnie i, jak zapowiedzieli, nie zabawni długo. To, co przywiozła w bagażniku Leslie, wniosłem na górę. W drodze powrotnej do domu odebraliśmy z Josephem smokingi z wypożyczalni - jeden dla niego, drugi dla Noaha. Josepha, który miał przed ceremonią do załatwienia jeszcze parę spraw, wysadziłem pod domem, a sam pojechałem do Creekside. Noah siedział pod oknem w bujanym fotelu, wygrzewając się w promieniach popołudniowego słońca. Z jego miny, kiedy się obejrzał, żeby mnie powitać, wyczytałem od razu, że łabędzica nie wróciła. Zatrzymałem się w progu. - Witaj, Noahu - powiedziałem. - Witaj, Wilsonie - szepnął. Twarz miał ściągniętą, przecinające ją zmarszczki jakby się przez tę jedną noc pogłębiły. - Jak leci? - Mogłoby lepiej - odparł. - Ale gorzej też by mogło. Zdobył się na wymuszony

uśmiech. - Jesteś gotowy? - Tak. - Kiwnął głową. - Jestem. Przez całą drogę nie wspomniał o łabędzicy. Wyglądał tylko przez okno, jak wcześniej Joseph. Zostawiłem go sam na sam z myślami. Ale w miarę jak zbliżaliśmy się do domu, mój niepokój narastał. Nie mogłem się doczekać, kiedy pokażę mu, co zrobiliśmy, i chyba oczekiwałem, że Noah będzie, jak wszyscy, zachwycony. Ale on wysiadł z samochodu i nie okazał żadnych emocji. Rozejrzał się tylko i ledwie zauważalnie wzruszył ramionami. - A mówiłeś, że zrobiłeś tu porządek - powiedział. Zamrugałem, nie wierząc własnym uszom. - Bo zrobiłem. - Gdzie? - Wszędzie - odparłem. - Chodź, pokażę ci ogród. Pokręcił głową. - I stąd go widzę. Wygląda jak zawsze. - Teraz może, ale trzeba go było widzieć w zeszłym tygodniu - odparłem, nie na żarty obruszony. - Był zupełnie zarośnięty, a dom... Urwałem, widząc jego przewrotny uśmiech. - Mam cię - powiedział i puścił do mnie oko. - Dałeś się nabrać. No, chodźmy, zaraz ocenimy, coś tu nawojował. Obszedłszy posesję i dom, usiedliśmy na werandowej huśtawce. Mieliśmy godzinę dla siebie przed włożeniem smokingów. Joseph zjawił się ubrany odświętnie, kilka minut po nim przyjechały prosto od fryzjera Anna, Leslie i Jane. Dziewczęta wysiadły z samochodu stremowane. Nie czekając na Jane, weszły z przewieszonymi przez rękę sukniami do domu i od razu poszły na górę. Jane, zatrzymawszy się przy mnie, odprowadzała je rozczulonym wzrokiem. - Pamiętaj - odezwała się, kiedy zniknęły jej z oczu - że Keith nie może zobaczyć wcześniej Anny, nie wpuszczaj go więc na górę. - Nie wpuszczę - obiecałem. - Iw ogóle nikogo tam nie wpuszczaj. To ma być niespodzianka. Uniosłem dwa palce. - Będę strzegł tych schodów jak oka w głowie - powiedziałem. - Ciebie też to dotyczy. - Domyśliłem się. Spojrzała na puste krzesła pod namiotem.

- Denerwujesz się już? - spytała. - Trochę. - Ja też. Wierzyć się nie chce, że nasza dziewczynka jest już całkiem dorosła i wychodzi za mąż. Pocałowałem ją w policzek. Uśmiechnęła się. - Posłuchaj... muszę pomóc Annie w ubieraniu. I sama też chcę się jeszcze ogarnąć... - Wiem - powiedziałem. - Opuszczasz mnie na jakiś czas. W ciągu następnej godziny przyjechali najpierw fotograf, potem John Peterson, a za nim cateringowcy. Wszyscy wiedzieli, co mają robić, i nie musiałem ich instruować. Dostarczono i umieszczono na specjalnym postumencie tort weselny, goniec z kwiaciarni przywiózł zamówione bukiety, kwiaty do butonierek i stroiki, a tuż przed przybyciem gości pastor wprowadził mnie w zasady organizacji orszaku. Wkrótce potem dziedziniec przed domem zaczął się zapełniać samochodami. Staliśmy z Noahem na werandzie, witaliśmy ich i terowaliśmy do namiotu, gdzie Joseph i Keith odprowadzali panie na miejsca. John Peterson siedział już przy fortepianie i w ciepłym wieczornym powietrzu unosiły się łagodne tony muzyki Bacha. Niebawem wszystkie krzesła były już zajęte, a pastor stał na swoim miejscu. Promienie chylącego się ku zachodowi słońca, przefiltrowane przez płótno namiotu, oblewały wszystko nieziemską poświatą. Na stolikach migotały świece, w pokoju pojawili się cateringowcy gotowi serwować posiłki. Dopiero teraz zaczęło do mnie docierać, że to dzieje się naprawdę. Puszczały mi nerwy i żeby je uspokoić, zacząłem się przechadzać tam i z powrotem po werandzie. Za niecałe piętnaście minut rozpoczyna się ceremonia ślubna. Miałem nadzieję, że moja żona i córki wiedzą, co robią. Próbowałem sobie tłumaczyć, że po prostu zwlekają z pojawieniem się do ostatniej chwili, ale za każdym nawrotem zerkałem na schody widoczne przez otwarte drzwi. Noah siedział na werandowej huśtawce i przyglądał mi się z rozbawieniem. - Wyglądasz jak cel na strzelnicy w wesołym miasteczku - zauważył. - No wiesz, jak taki pingwin, co to drałuje w te i nazad. Zmarszczyłem czoło. - Aż tak źle? - Zaraz wydepczesz ścieżkę w podłodze. Przemknęło mi przez myśl, że może lepiej będzie usiąść i miałem już to zrobić, kiedy usłyszałem kroki na schodach. Noah podniósł ręce na znak, że on zostaje. Wziąłem głęboki oddech i wszedłem do holu. Po schodach, sunąc dłonią po poręczy, schodziła Jane. Zaniemówiłem.

Prezentowała się zachwycająco. Miała wysoko upięte włosy, brzoskwiniowa atłasowa sukienka lgnęła kusząco do ciała, pociągnięte szminką usta lśniły. Nałożony z umiarem cień do powiek uwydatniał dyskretnie urodę jej ciemnych oczu. Na widok mojej miny przystanęła, by popławić się chwilę W mym cielęcym zachwycie. - Wyglądasz... nieziemsko - wykrztusiłem. - Dziękuję - powiedziała cicho. Chwilę później była już przy mnie. Poczułem zapach nowych perfum, ale kiedy chciałem ją pocałować, odsunęła się. - Ani się waż - powiedziała ze śmiechem - rozmażesz mi szminkę. - Naprawdę? - Naprawdę. - Opędzała się od moich natrętnych rąk. - Później dam ci się pocałować obiecuję. Makijaż i tak mi spłynie, kiedy zacznę płakać. - A gdzie Anna? Wskazała ruchem głowy na schody. - Jest już gotowa, ale chciała porozmawiać w cztery oczy z Leslie, zanim zejdzie. Chyba jakieś ostatnie zobowiązania. - Uśmiechnęła się rozmarzona. - Nie mogę się doczekać, kiedy ją zobaczysz. Chyba nie widziałam jeszcze piękniejszej panny młodej. Wszystko gotowe? - John czeka tylko na znak, żeby zagrać dla ruszającego orszaku. Jane kiwnęła głową i rozejrzała się nerwowo. - A gdzie tato? - Tam, gdzie powinien - odparłem. - Spokojnie, będzie idealnie. Pozostaje nam tylko cierpliwie czekać. Znowu kiwnęła głową. - Która godzina? Spojrzałem na zegarek. - Ósma - powiedziałem, i w momencie, kiedy Jane miała już na końcu języka pytanie, czy nie powinna aby pójść po Annę, na górze skrzypnęły drzwi. Nasze spojrzenia pobiegły jednocześnie ku szczytowi schodów. Pierwsza pojawiła się Leslie. Podobnie jak Jane była uosobieniem piękna. Zbiegła po schodach, z trudem panując nad rozsadzającym ją podnieceniem. Sukienkę, podobnie jak Jane, miała w kolorze brzoskwini, z tym, że bez rękawów. Jędrna skóra jej ramion zachwycała młodzieńczą świeżością. - Już idzie - powiedziała zdyszana. - Zaraz tu będzie. Do sieni wśliznął się Joseph i stanął obok siostry. Jane wzięła mnie za rękę, i w tym momencie uświadomiłem sobie z

zaskoczeniem, że drżą mi dłonie. No tak, pomyślałem, tak się to musiało skończyć. Usłyszeliśmy, jak na górze otwierają się drzwi, i Jane uśmiechnęła się dziewczęco. - Idzie - szepnęła. Fakt, to szła Anna, aleja myślami byłem teraz przy stojącej obok Jane, przekonany, że nigdy bardziej jej nie kochałem. Zaschło mi w ustach. Na widok córki Jane zrobiła wielkie oczy, zastygła, odebrało jej mowę. Leslie wyciągnęła rękę, żeby na wszelki wypadek asekurować ją od tyłu. Anna, zaniepokojona reakcją matki, zbiegła na łeb na szyję na dół. Nie miała na sobie ślubnej sukni, w której przed paroma minutami widziała ją Jane. Była w sukience, którą przy wiozłem tu z domu rano i nie wyjmując z pokrowca, powiesiłem w jednej z pustych szaf ściennych. Sukience dokładnie takiej samej, jaką miała na sobie Leslie. Zanim Jane zdążyła ochłonąć i odzyskać głos, Anna była już przy niej. Wyciągnęła rękę zza pleców. - Chyba ty powinnaś to dzisiaj nosić - powiedziała zwyczajnie. Na widok ślubnego welonu w ręku Anny, Jane, jakby nie wierząc własnym oczom, zatrzepotała powiekami. - Co to ma znaczyć? - wykrztusiła. - Dlaczego zdjęłaś suknię? - Bo ja nie wychodzę za mąż - odparła Anna z łagodnym uśmiechem. - W każdym razie jeszcze nie dzisiaj. - Co ty wygadujesz? - krzyknęła Jane. - Jak to, nie wychodzisz... Anna pokręciła głową. - To od początku nie był mój ślub, mamo. To ty go dzisiaj bierzesz. - Urwała. - Dlaczego, twoim zdaniem, pozwalałam ci wszystko wybierać? Słowa Anny wyraźnie nie docierały do Jane. Przez chwilę wodziła wzrokiem po twarzach Anny, Josepha i Leslie, szukając wyjaśnienia, w końcu spojrzała pytająco na mnie. Ująłem jej dłonie i uniosłem do ust. Oto znajdował swój finał rok planowania, rok prowadzonych w tajemnicy przygotowań. Pocałowałem delikatnie jej palce i spojrzałem w oczy. - Powiedziałaś, że bez względu na wszystko wyszłabyś za mnie po raz drugi, pamiętasz? Odniosłem wrażenie, że czas się zatrzymał i jesteśmy w sieni sami. Jane patrzyła na mnie szeroko otwartymi oczami, a ja wspominałem cały ten rok sekretnych przygotowań, uwieńczony serią „szczęśliwych” zbiegów okoliczności - urlop wzięty akurat teraz, fotograf i

restaurator, mający akurat „okienka” w swoich kalendarzach zamówień, goście weselni bez weekendowych planów, ekipy robotników skłonnych „zakasać rękawy” i w dwa dni doprowadzić dom do porządku. Trwało to kilka sekund, ale w końcu wyczytałem z jej miny, że coś zaczyna jej świtać. A kiedy zrozumiała wreszcie w czym rzecz, co tak naprawdę ma się wydarzyć w ten weekend, w jej wpatrzonych we mnie oczach pojawił się zachwyt i niedowierzanie. - To mój ślub? - spytała cicho, niemal bez tchu. Kiwnąłem głową. - Ślub, który jestem ci winien od bardzo dawna. Głuchy na prośby Jane, która tu i teraz chciała poznać szczegóły całej mistyfikacji, wziąłem od Anny welon. - Opowiem ci wszystko podczas weselnego przyjęcia - obiecałem, nakładając go jej na głowę. - Teraz goście czekają. Muszę iść, bo tylko mnie i Josepha jeszcze tam brakuje. Nie zapomnij bukietu. Jane patrzyła na mnie błagalnie. - Ale... zaczekaj... - Naprawdę nie mogę - odparłem łagodnie. - Nie wolno mi cię wcześniej widzieć, zapomniałaś? - Uśmiechnąłem się. - Ale za parę minut znowu się zobaczymy, dobrze? Czułem na sobie spojrzenia gości, kiedy szliśmy z Josephem w kierunku altanki. Po chwili staliśmy już obok Harveya Wellingtona, pastora, którego poprosiłem o odprawienie ceremonii. - Obrączki masz, prawda? - spytałem. Joseph poklepał się po kieszonce na piersi. - Są tutaj, tatku. Kupiłem je dzisiaj, tak jak prosiłeś. Słońce chowało się już za korony drzew i niebo powoli szarzało. Z uczuciem nie wysłowionej wdzięczności wodziłem wzrokiem po szepcących między sobą gościach. Kate, David i Jeff z małżonkami siedzieli w pierwszych rzędach, Keith za nimi, a dalej przyjaciele moi i Jane. To dzięki nim wszystko się udało i mogłem teraz tutaj stanąć. Jedni przysłali fotografie do albumu, inni pomagali wyszukiwać właściwe osoby do pomocy w realizacji mojego planu od strony technicznej. Ale nie tylko za to byłem im wdzięczny. Wydawałoby się, że w dzisiejszych czasach niepodobna utrzymać czegokolwiek w sekrecie, oni jednak dochowali tajemnicy, sekundowali mi z entuzjazmem, gotując się na celebrowanie razem z nami tej szczególnej dla nas chwili. Największe podziękowania należały się Annie. Bez jej udziału nic by z tego nie wyszło, a zadania nie miała łatwego. Musiała uważać na każde słowo, a jednocześnie wciąż czymś Jane absorbować. Keith też nie próżnował i dochodziłem do przekonania, że zyskam w nim kiedyś wspaniałego zięcia. Przyrzekłem sobie, że kiedy naprawdę postanowią się z Anną pobrać, wyprawię im

taki ślub, jaki sobie tylko zażyczą, nie oglądając się na koszty. Leslie też bardzo mi pomogła. To ona namówiła Jane na przenocowanie w Greensboro i to ona wróciła do sklepu, żeby kupić Annie taką samą jak sobie sukienkę, którą później mi przywiozła. To ona upierała się przy nadaniu ceremonii zaślubin jak najpiękniejszej oprawy. Z jej upodobaniem do romantycznych filmów było to naturalne, i to ona podsunęła mi pomysł zaangażowania Harveya Wellingtona i Johna Petersona. No i zostawał jeszcze Joseph. On był ze wszystkich moich dzieci najmniej podniecony, kiedy wyjawiłem mu, co planuję, ale tego należało chyba oczekiwać. Nie spodziewałem się natomiast, że teraz, kiedy staliśmy w altance, czekając na pojawienie się Jane, poczuję na ramieniu jego dłoń. - Hej, tatku? - szepnął. - Tak? Uśmiechnął się. - Chciałem ci tylko powiedzieć, że jestem zaszczycony, że poprosiłeś mnie na drużbę. Krtań mi się ścisnęła. - Dziękuję - wykrztusiłem. Ślub przebiegł dokładnie tak, jak to sobie wymarzyłem. Nigdy nie zapomnę tego pomruku aprobaty, jaki rozszedł się wśród zebranych, ani tych wyciągniętych szyj, kiedy w przejście między krzesłami wkroczyły moje córki; nie zapomnę nigdy, jak zaczęły drżeć mi dłonie, kiedy rozległy się pierwsze akordy Marsza weselnego ani jak promiennie wyglądała Jane prowadzona przez swojego ojca. W welonie, z bukietem tulipanów i róż, była niezrównaną panną młodą. Zdawała się płynąć ku mnie nad ziemią. Kroczący obok Noah nie krył wzruszenia, roztaczając aurę ojcowskiej dumy. Zatrzymali się przed pastorem i Noah powoli uniósł welon Jane. Pocałował ją w policzek, szepnął coś do ucha i zajął miejsce w pierwszym rzędzie, obok Kate. Kobiety w dalszych rzędach osuszały już chusteczkami oczy. Harvey rozpoczął ceremonię modlitwą dziękczynną. Potem kazał nam stanąć naprzeciwko siebie i wygłosił mowę o miłości oraz potrzebie ciągłego jej kultywowania i pielęgnowania, bo pozostawiona samej sobie, może zmarnieć I uschnąć. Jane przez cały czas ściskała mocno moją rękę i nie spuszczała ze mnie wzroku. Kiedy nadszedł odpowiedni moment, poprosiłem Josepha o obrączki. Dla Jane kupiłem rocznicową obrączkę z diamencikiem, a dla siebie duplikat tej, którą zawsze nosiłem, zdający się lśnić nadzieją na lepsze jutro. Odnowiliśmy przysięgę, którą złożyliśmy sobie przed laty I wsunęliśmy obrączki jedno na palec drugiego. A potem, przy akompaniamencie wiwatów, pogwizdywań, oklasków i błysków flesza, pocałowałem pannę młodą. Przyjęcie weselne przeciągnęło się do późna. Kolacja była wyśmienita, John Peterson przy fortepianie

przechodził sam siebie. Każde z dzieci wzniosło toast, ja odwzajemniłem się im tym samym, dziękując za wszystko, co zrobiły. Z twarzy Jane ani na chwilę nie schodził uśmiech. Po kolacji wyniesiono część stolików i przetańczyliśmy z Jane kilka godzin. W przerwach dla zaczerpnięcia oddechu zasypywała mnie pytaniami, które i mnie dręczyły przez ostatni tydzień. - A gdyby ktoś się wygadał? - Ale się nie wygadał - zauważyłem. - Ale gdyby się jednak wygadał? - Nie wiem. Miałem nadzieję, że jeśli nawet ktoś nie utrzyma języka za zębami, to uznasz, że się przesłyszałaś. Albo nie uwierzysz, że jestem na tyle szalony, by zrobić coś takiego. - Zaufałeś tylu ludziom. - Wiem - przyznałem. - I jestem im wdzięczny, że mnie nie zawiedli. - Ja też. To najcudowniejszy wieczór mojego życia. - Zawahała się i rozejrzała. - Dziękuję ci, Wilsonie. Dziękuję za to wszystko. Otoczyłem ją ramieniem. - Nie ma za co. Gdy goście zaczęli się rozchodzić, była już prawie północ. Każdy podawał mi na pożegnanie dłoń i ściskał Jane. Kiedy Peterson zaniknął w końcu wieko fortepianu, Jane serdecznie mu podziękowała. - Za żadne skarby świata nie przepuściłbym takiej okazji - powiedział i cmoknął ją w policzek. Harvey Wellington z żoną wychodzili z ostatnią grupą. Jane odprowadziła ich na werandę. Kiedy dziękowała Harveyowi za odprawienie ceremonii, ten pokręcił głową. - Nie należą mi się żadne podziękowania. Nie ma nic cudowniejszego nad przyłożenie ręki do czegoś takiego. To przecież kwintesencja małżeństwa. Jane się uśmiechnęła. - Zadzwonię do was i umówimy się na kolację. - Dobra myśl. Nasze dzieci zgromadziły się wokół jednego stolika i dzieliły wrażeniami z weselnego przyjęcia, ale poza tym w domu panowała cisza. Jane przysiadła się do nich, a ja, stając za nią, rozejrzałem się po pokoju i stwierdziłem, że Noah gdzieś zniknął. Przez większą część wieczoru był dziwnie milczący, pomyślałem więc, że może szukając samotności, znowu wyszedł na tylną werandę. Już raz go tam dzisiaj znalazłem, i szczerze mówiąc, trochę się o niego martwiłem. To był męczący dzień, zrobiło się późno i może chciał już wracać do Creekside. Wyszedłem na werandę, ale tam też go nie było.

Miałem już wrócić do środka i szukać go w pokojach na piętrze, kiedy dostrzegłem samotną postać nad brzegiem rzeki. Sam nie wiem, jak go tam wypatrzyłem, prawdopodobnie mój wzrok przyciągnęły jasne grzbiety dłoni poruszające się w ciemnościach, bo poza tym Noah w swoim czarnym smokingu wtapiał się w noc. Przyszło mi do głowy, żeby go zawołać, jednak po chwili zastanowienia powstrzymałem się. Coś mi mówiło, że nie życzy sobie towarzystwa. Lecz nad skrupułami szybko wzięła górę ciekawość. Ulegając jej, zszedłem z werandy i ruszyłem w jego stronę. Świeciły gwiazdy, w powietrzu unosiły się odurzające aromaty letniej nocy. Pod butami chrzęścił cicho żwir, ale tylko do czasu, kiedy wszedłem na trawę. Teren stopniowo opadał, by po paru metrach przejść w stromiznę. Z trudem utrzymywałem równowagę, przedzierając się przez gęstniejące zarośla. Odgarniając od twarzy gałęzie, zachodziłem w głowę, po co Noah zadał sobie trud przedzierania się przez te chaszcze i jak mu się to w ogóle udało. Stał plecami do mnie i szeptał coś czule. Pomyślałem, że zwraca się do mnie, ale szybko zorientowałem się, że nie zdaje sobie nawet sprawy z mojej obecności. - Noahu? - powiedziałem cicho. Odwrócił się gwałtownie i zmrużył oczy. Zajęło mu to trochę czasu, ale w końcu rozpoznał mnie w ciemnościach i odprężył się. Odnosiłem dziwne wrażenie, że przyłapałem go na czymś zdrożnym. - Nie słyszałem, jak nadchodzisz. Co tu robisz? Uśmiechnąłem się niepewnie. - Właśnie o to samo chciałem zapytać ciebie. W odpowiedzi wskazał ruchem głowy na dom. - Nie lada imprezę dzisiaj wyprawiłeś. Przeszedłeś sam siebie. Jane przez cały wieczór nic, tylko się uśmiechała. - Dziękuję - zawahałem się. - A ty dobrze się bawiłeś? - Wspaniale - odparł. Przez chwilę obaj milczeliśmy. - Jak się czujesz? - spytałem w końcu. - Mógłbym lepiej - powiedział. - Ale gorzej też bym mógł. - Na pewno? - Tak, na pewno. I widząc na mojej twarzy niedowierzanie, dodał: - Piękna noc. Chciałem nią trochę pooddychać. - Tu, na dole? Skinął głową. - Dlaczego? Powinienem był się chyba domyślić, dlaczego zaryzykował schodzenie po stromiźnie

nad brzeg rzeki, dziwne, że od razu nie przyszło mi to do głowy. - Wiedziałem, że mnie nie zostawiła - powiedział. - I chciałem z nią porozmawiać. - Z kim? Noah jakby nie dosłyszał mojego pytania. Wskazał ruchem głowy na rzekę. - Przyleciała na ślub. I dopiero teraz zrozumiałem. Spojrzałem na rzekę, ale niczego nie zobaczyłem. Ścisnęło mnie w dołku i z poczuciem bezradności pomyślałem, że lekarze mimo wszystko mieli chyba rację. Może on rzeczywiście ma jakieś omamy albo tak wyczerpał go dzisiejszy wieczór. Otwierałem już usta, żeby zaproponować powrót do domu, ale słowa uwięzły mi nagle w gardle. Pojawiła się jakby znikąd i srebrnopióra sunęła ku nam bezgłośnie w księżycowej poświacie po sfalowanej lekko powierzchni rzeki. Wyglądała majestatycznie. Zamknąłem oczy, pewien, że mi się przywidziało. Ale kiedy je otworzyłem, łabędzica już krążyła przed nami. Zacząłem się uśmiechać. Noah miał rację. Nie wiedziałem jak ani dlaczego się tu zjawiła, ale nie miałem już najmniejszych wątpliwości, że to ona. Na pewno ona. Widziałem ją tysiąc razy i rozpoznałbym wszędzie, a nawet z tej odległości nie można było nie zauważyć małej czarnej plamki pośrodku piersi łabędzicy, tuż nad sercem.

EPILOG Jesień już w pełnej krasie, a ja stoję na werandzie i rozkoszując się rześkim wieczornym powietrzem, wspominam dzień naszego ślubu. Wciąż mam go żywo przed oczami, pamiętam również wszystkie wydarzenia poprzedzającego go roku, od przeoczonej przeze mnie rocznicy ślubu poczynając. Aż wierzyć mi się nie chce, że mam to już za sobą. Przygotowania tak długo zaprzątały moje myśli i tyle razy wyobrażałem sobie ich rezultat, że czasami czuję się tak, jakbym stracił kontakt ze starym przyjacielem, z którym bardzo się zżyłem. Ale dzięki tym wspomnieniom zaczynam sobie uświadamiać, że znam już odpowiedź na pytanie, które nurtowało mnie od tak dawna. Tak, mężczyzna może się zmienić. Wydarzenia tego roku sprawiły, że lepiej poznałem samego siebie, i objawiły mi kilka uniwersalnych prawd. Nauczyły mnie, na przykład, że chociaż łatwo nieopatrznie zranić kogoś bliskiego, to zaleczanie tej rany jest często o wiele trudniejsze. Dążenie do naprawy popełnionych błędów wzbogaciło mnie jednak o najcenniejsze doświadczenie mojego życia.

Wiem już mianowicie, że chociaż często przeceniałem swoje możliwości, wyznaczając sobie zadania do wykonania na jeden dzień, to nie zdawałem sobie sprawy, czego mogę dokonać w ciągu roku. Przede wszystkim zaś odkryłem, że możliwe jest, by dwoje ludzi zakochało się w sobie po raz drugi, nawet jeśli poróżniło ich wcześniej długie pasmo rozczarowań. Nie bardzo wiem,comyślećołabędzicyanicowłaściwiewidziałemtamtejnocy.Naswoje

usprawiedliwienie

powiem, że wciąż daleko mi do romantyka. Pracuję nad sobą wytrwale, lecz w skrytości ducha podejrzewam, że nigdy nie osiągnę zamierzonego celu. No i cóż z tego? Na razie staram się trzymać sztywno tego, czego o miłości i jej pielęgnowaniu nauczył mnie Noah, a jeśli nawet nie jest mi pisane stać się takim romantykiem jak on, to nie znaczy, że nie powinienem próbować.