Benzoni J. 1996 - Kolekcjoner z Warszawy 04. Rubin Joanny Szalonej

Juliette Benzoni Kolekcjoner z Warszawy Tom 4 Rubin Joanny Szalonej tytuł oryginału Le Boiteux de Varsovie: Le Rubis de Jeanne la Folle Przekład Rubin Joanny Szalonej

Część Pierwsza Żebrak z Sewilli 1924

Rozdział pierwszy

Coś magicznego było w tym święcie. Być może dlatego, że wywodziło się ono z najczystszej tradycji andaluzyjskiej, a uroku dodawał mu ten niezwykły i zachwycający śpiew chłopca... Siedzący na taborecie tuż przy fontannie, przyodziany w czarny garnitur i białą koszulę, z rękoma ułożonymi wzdłuż bioder, z wyciągniętą szyją i oczami wzniesionymi ku niebu, jakby chciał o coś zapytać gwiazdy migocące na nieboskłonie, nie zwracając uwagi na otaczający go tłum, Manolo śpiewał krystalicznie czystym głosem przepiękną solea, pieśń przepełnioną smutkiem i melancholią. Stojący obok gitarzysta, oparłszy nogę na szczeblu tego samego taboretu, pochylał się w stronę chłopca jakby z wyrazem troski. Z gardła młodzieńca wydobywało się idealne brzmienie, przerywane jednak czasami dziwną skargą. Zgromadzeni wstrzymywali oddech, zadziwieni cudowną ekspresją znanego od stuleci cante jondo, „głębokiego śpiewu", łączącego w sobie muzykę liturgiczną Bizancjum, mauretańskiej Granady i trup cygańskich przybyłych w te strony w XV wieku. Najprawdziwsze korzenie flamenco - zanim jeszcze wkład w jego rozwój dorzuciły kawiarnie Tirany i Sacro Monte. Nadzwyczajna chwila czystej sztuki... Linia melodyczna urwała się nagle, powodując chwilę ciszy, a następnie rozległy się gromkie brawa. Chłopiec zaczął się kłaniać, zachowując niezmąconą powagę. Nie miał jeszcze nawet czternastu lat, a już cieszył się wielką sławą. Dwa lata wcześniej ten cygański dzieciak wygrał w Granadzie konkurs śpiewu zorganizowany przez poetę Federico Garcię Lorce i muzyka Manuela de Fallę. Dzięki temu stał się bardzo popularny i otrzymywał wiele propozycji występów,

ale ci, którzy czuwali nad rozwojem młodego śpiewaka, starannie wybierali zaproszenia. Nie przeszkodziło to jednak siedemnastej księżnej Medinaceli uczynić z tego występu punktu kulminacyjnego wieczoru, zorganizowanego na cześć królowej w dniu św. Izydora. Stojący w pewnym oddaleniu od obu kobiet na wielkim patio oświetlonym setkami świec i małych lampek oliwnych podkreślających piękno azulejos*, książę Morosini odwrócił wzrok od śpiewaka i przyglądał się z upodobaniem gospodyni i jej gościowi, gdyż, można rzec, nordycka uroda obu kobiet wyróżniała je spośród pozostałych dam o ciemnej karnacji i kruczoczarnych włosach.

* Azulejos - hiszpańskie i portugalskie płytki ceramiczne pokryte szkliwem, służące do wykładania ścian budynków. Produkowane od XI w. (przyp. red.).

Blondwłosa jak wenecjanie, o delikatnych rysach i wielkich, jasnych oczach, jedna z najbardziej utytułowanych w Hiszpanii kobiet, którą w tym względzie wyprzedzała jedynie księżna d'Alba, stała wyprostowana za fotelem swojej pani, która zachowała urodę pomimo swoich trzydziestu sześciu lat i siedmiu przebytych ciąż. Jasne włosy królowej, jej blada cera i oczy koloru akwamaryny doskonale harmonizowały z wysokim andaluzyjskim grzebieniem we włosach i spływającymi z niego koronkami. Obie kobiety łączyła prawdziwa przyjaźń - królowa Wiktoria Eugenia była matką chrzestną małej Marii Wiktorii, córki pełniącej obowiązki damy dworu księżnej - obie w zbliżonym wieku, preferowały podobny styl w ubiorze, sprawiając wrażenie wyjętych żywcem z obrazu Goi. Jego dzieła i epoka były tematem wspaniałego święta zorganizowanego w Domu Piłata, sewilskim pałacu Medinacelich, którego piękno tak urzekło Morosiniego. Książę przebywał w Sewilli nie po raz pierwszy, ale tym razem przyjechał dwa dni wcześniej wraz z królową na zaproszenie króla, jej małżonka. - Oddałeś mi olbrzymią przysługę, Morosini - oświadczył Alfons XIII zwracający się zwykle na „ty" do wszystkich osób, które lubił - i aby ci podziękować, proszę o jeszcze jedną: dotrzymaj mojej żonie towarzystwa w Andaluzji. W ostatnim czasie czuje się trochę zmęczona Hiszpanią. Twoja obecność będzie dla niej odmianą. Chwilami brak jej Anglii. - Ależ ja nie jestem Anglikiem, sir - zaprotestował Morosini, niezbyt zachwycony wizją zagłębiania się w meandry surowej, dworskiej etykiety. - Jesteś wenecjaninem, a także po trosze Francuzem. To już coś, a jeśli dodamy do tego, że nie uważasz herbaty za truciznę i że nie cierpisz corridy tak samo jak ona... A ponieważ nie możesz się zatrzymać pod tym samym dachem, co królowa, zarezerwujemy ci apartament w hotelu Andaluzja Palące, gdzie będziesz moim gościem. Jestem ci to winien - dodał król, biorąc do rąk wspaniały puchar z agatu otoczony złotem i szlachetnymi kamieniami, którego uszko wykonane z kości słoniowej

i złota miało kształt kupidyna dosiadającego emaliowanej chimery. Była to właśnie ta „przysługa", za którą dziękował Morosiniemu. Dwa miesiące wcześniej talent księcia został wykorzystany przez spadkobierców pewnego zubożałego neapolitańskiego księcia, którego rodzina, zawiedziona w swych nadziejach, postanowiła sprzedać za bezcen niewiarygodną wprost ilość wszelkiego rodzaju przedmiotów zgromadzonych w podupadającym pałacu zmarłego. Było tam wszystko, począwszy od wypchanych zwierząt, pustych klatek i strasznych, pseudogotyckich przedmiotów, aż do pięknych kryształów, kolekcji tabakierek i kilku obrazów. Ale przede wszystkim był tam stary i wyjątkowo piękny puchar, na którego widok Morosini zdecydował się kupić wszystkie pozostałe przedmioty. Następnie odsprzedał handlarzowi starzyzną większość tego, co nabył, zostawiając sobie jedynie tabakierki i puchar, który coś mu przywodził na myśl. Po wielu godzinach spędzonych samotnie nad starymi księgami wrażenie to stało się pewnością: przedmiot należał do delfina, syna króla Francji - Ludwika XIV. Jako kolekcjoner, książę przepadał za pucharami, półmiskami i szkatułkami, szczególnie z okresu renesansu i baroku. W chwili śmierci syna, która nastąpiła czternastego kwietnia 1711 w Meudon, Król Słońce zdecydował, iż pomimo rezygnacji z praw do francuskiego tronu najmłodszy potomek delfina, król Filip V Hiszpani powinien otrzymać jakieś pamiątki po ojcu. I tak skarby, zapakowane w skórzane kufry opatrzone herbem zmarłego księcia, wyruszyły pod silną eskortą do Madrytu. Pozostały tam aż do niezbyt długiego panowania Józefa Bonapartego, którego brat - Napoleon I - uczynił królem Hiszpanii. A ten opuszczając tron, wysłał kolekcję do Paryża. Ludwik XVIII, który objął tron po upadku Bonapartego, mógł zdecydować, że skarby wywiezione do Francji przez jednego z przodków powinny tam zostać, ale postanowił, że w celu poprawy stosunków nadszarpniętych po korsykańskiej nawałnicy, należy odesłać je do Madrytu. Niestety nie zapakowano ich należycie: w czasie transportu wiele przedmiotów uległo uszkodzeniu lub całkowitemu zniszczeniu, a kilkanaście zaginęło. Wśród nich znajdował się właśnie ów puchar z agatu ozdobiony dwudziestoma pięcioma rubinami i dziewiętnastoma szmaragdami. Rozpoznawszy to cacko, Aldo uznał, że byłoby dobrze odsprzedać je Koronie Hiszpańskiej. Napisał w tej sprawie do króla Alfonsa XIII i w odpowiedzi otrzymał zaproszenie.

Nie była to z pewnością korzystna operacja finansowa: królowie niezbyt chętnie otwierają sakiewki, aby kupić to, co uważają za swą własność. Król hiszpański nie był wyjątkiem: udał, iż wierzy, że chodzi o prezent, ucałował wenecjanina serdecznie i odznaczył orderem Izabeli II, a po jego olbrzymim burbońskim nosie spłynęła nawet łza wzruszenia. Innymi słowy, Morosini został uznany za przyjaciela, towarzyszył królowi w kilku eskapadach samochodowych, które ten uwielbiał, a także na polowaniu, podczas którego mógł stwierdzić, że Alfons XIII ma oko sokoła. Niewiarygodne, jak doskonale radził sobie ze strzelbą. Z pewnością był najlepszym strzelcem w Europie. Jakże więc Morosini, obdarowany takimi zaszczytami, mógłby przedstawić mu rachunek, jak jakiś pospolity handlarz? Spisał więc puchar na straty i wyruszył w drogę do Sewilli w towarzystwie królowej Wiktorii Eugenii, zadowolony, że zobaczy Medinacelich i Dom Piłata, jedną z najpiękniejszych rezydencji, jakie wzniesiono pod niebem Hiszpanii. Zbudowany w stylu mudejar* pod koniec XV wieku, Dom Piłata zamykał w swych surowych murach dwa piękne ogrody z szemrzącymi fontannami, kilka budynków, dziedziniec i przepiękne patio - właśnie to, gdzie teraz znajdował się pieśniarz - a także ażurowe galerie i mauretańskie dekoracje, w których wiele miejsca zajmowały azulejos. Było ich nawet, zdaniem Morosiniego, zbyt wiele, gdyż nie gustował w takich ilościach różnokolorowych płytek. Jednak w tych tutaj, musiał to przyznać, krył się jakiś niepowtarzalny czar. * Styl w sztuce i architekturze Hiszpanii, łączący wpływy chrześcijańskie i islamskie (przyp. red.). Pałac sułtański nosił imię słynnego prokuratora Judei, co zawdzięczał don

Fadrique Ribeirze, pierwszemu markizowi Tarify, który po powrocie z podróży do Ziemi Świętej zapragnął, aby jego dom przypominał tamtejszy dom Piłata. Być może była to tylko legenda, która przetrwała, ale każdego roku w Wielkim Tygodniu pałac stawał się punktem wyjścia drogi krzyżowej wiodącej uliczkami Sewilli, której średniowieczna część z białymi domkami, tajemniczymi ogrodami i zatopionymi w cieniu dziedzińcami przypominała Jerozolimę. Po rzęsistych oklaskach pieśniarz i gitarzysta odeszli, dostępując wcześniej zaszczytu bycia przedstawionymi królowej. Morosini skorzystał z zamieszania, aby wycofać się z tłumu. Uznał, że nadszedł właściwy moment, aby obejrzeć z bliska obraz wiszący w saloniku, który dostrzegł wcześniej. Stąpając bezszelestnie, wspiął się po szerokich schodach wzdłuż ścian pokrytych ceramiką w stylu mauretańskim, ale zarazem bliską gustom renesansu. Kiedy zbliżył się do saloniku i zatrzymał w progu, na jego twarzy pojawił się grymas rozczarowania: ktoś, kto wpadł na ten sam pomysł, stał teraz przed portretem królowej hiszpańskiej, matki KarolaV, nazwanej Joanną Szaloną. Dzieło anonimowego artysty, zwanego „Mistrzem legendy św. Magdaleny"*, było czarującym portretem namalowanym w czasach, kiedy przyszła młoda królowa cieszyła się urodą w pełnym rozkwicie. Okrutna miłość, która doprowadziła ją do obłędu, miała odcisnąć swe piętno dużo później. * (franc.) Maitre de la legendę de sainte Marie-Madeleine - anonimowy malarz działający w środowisku brukselskim na przełomie XV i XVI w., uważany za autora tryptyku „Legenda św. Marii Magdaleny" oraz wielu

portretów dworskich (przyp. red.). Kobieta przyglądająca się obrazowi i muskająca dłonią jego ramę przypominała postać z portretu. Z pewnością dlatego, że była ubrana i uczesana zgodnie z piętnastowieczną modą. Morosini pomyślał, że ma do czynienia z kimś, kto chciał się wyróżnić z tłumu. Jej strój, godny księżniczki, prezentował się bardzo bogato: suknia i welon na głowie miały kolor purpury; zdobiły je złote lamówki. Kobieta była młoda i piękna. Zbliżywszy się bezszelestnie, Aldo zauważył, że jej niezwykle blade dłonie przestały dotykać ramy; sięgały teraz do klejnotu znajdującego się na szyi Joanny. Był to duży, rzeźbiony medalion ze złota, pośrodku którego znajdował się olbrzymi rubinowy kaboszon. Morosiniemu wydało się, że z ust kobiety wyrwał się cichy jęk. Właśnie temu klejnotowi książę antykwariusz chciał przyjrzeć się z bliska. Kształtem i wielkością przypominał mu inne, poszukiwane przez niego wcześniej kamienie. W najwyższym stopniu zaintrygowany chciał podejść do nieznajomej jeszcze bliżej, lecz w tym samym momencie usłyszała jego kroki i zwróciła ku niemu twarz - jedną z najpiękniejszych, jakie kiedykolwiek dane mu było widzieć. Idealny owal i niezmierzona głębia olbrzymich, ciemnych oczu wprost go poraziły. Oczy te wypełnione były łzami. - Pani - wyszeptał Morosini... Nie powiedział nic więcej. Kobieta skryła się w cieniu słabo oświetlonego

pomieszczenia wyraźnie przestraszona i pobiegła przed siebie. Morosini podążył jej śladem. Wróciwszy na schody, dostrzegł ją na półpiętrze. - Proszę nie odchodzić! - zawołał. - Chciałbym z panią tylko porozmawiać. Nie odpowiadając, zbiegła po schodach i skierowała się na dziedziniec, a następnie stanęła przy bramie. Al do zatrzymał jednego ze służących idącego na patio z tacą pełną kieliszków z szampanem. - Znasz tę damę? - Którą damę, panie? - Tę, która stoi przy wyjściu w tej przepięknej purpurowozłotej sukni. Mężczyzna popatrzył na księcia nieco zmieszany. - Proszę mi wybaczyć, panie, ale nikogo nie widzę... Instynktownie odsunął tacę, przekonany, że ten elegancki mężczyzna w garniturze - Morosini nie przebrał się w strój z czasów Goi - wypił już trochę za dużo. - Nie widzi jej pan? - zapytał zdumiony Aldo. - Tej czarującej kobiety w aksamitnej sukni? O daje mi znak ręką! - Zapewniam pana, że tam nikogo nie ma! - jęknął, na dobre już wystraszony, służący. - Ale jeśli daje panu znak, proszę za nią iść! Pan wybaczy, muszę się oddalić! Powiedziawszy to, ruszył dalej, wyczyniając cuda ekwilibrystyki z tacą, na której stały uderzające o siebie dźwięcznie kieliszki. Morosini wzruszył ramionami i odwrócił głowę; kobieta nadal stała przy wyjściu i dawała mu znak ręką.

Jeśli kryła się za tym jakaś tajemnica?... Aldo skierował się ku bramie w chwili, gdy nieznajoma ją przekroczyła. Przez chwilę wydawało mu się, że stracił ją z oczu, ale skręciła tylko za róg i pojawiła się nagłe przy fontannie. Znowu skinęła w jego stronę w zapraszającym geście I kontynuowała marsz. Sewilla nie była zbudowana na żadnym planie. Pałace, domy i ogrody, których intensywną zieleń przecinała czysta biel i ochra fasad oraz róż dachów, rozrzucone były bez żadnego porządku. Z wyjątkiem godzin, kiedy słońce dawało się najbardziej we znaki, miasto tętniło życiem aż do późnych godzin nocnych. Pod aksamitnym, utkanym gwiazdami niebem dało się słyszeć tu i ówdzie dźwięk gitary, śpiewy, śmiechy i radosne postukiwanie kastanietów. Kobieta w purpurze ciągle podążała przed siebie w sposób tak pozbawiony logiki, że zdezorientowany Morosini zadał sobie pytanie, czy nie zgubiła drogi. Czyż nie przechodzili już obok tej samotnej palmy przy ogrodowym murze? Czyż nie byli już przy tej kracie okiennej z kutego żelaza, pod którą rosły róże? Zniechęcony i zaniepokojony miał ochotę zawrócić; nierówny bruk z kamieni wydobytych z rzeki Guadalquivir dał mu się we znaki, gdyż wieczorowe lakierki nie były przystosowane do takich przechadzek. Przystanął, by odpocząć, lecz po chwili postanowił kontynuować pościg. Wszedł w ciemną uliczkę, u której wylotu czekała na niego dama w purpurze. Powtarzając ciągle ten sam przywołujący ruch ręką, tym razem się uśmiechnęła, co pozwoliło Morosiniemu zapomnieć o obolałych stopach. Z pewnością była kokietką, ale tak piękną, że wenecjanin nie mógł się oprzeć jej czarowi. Noc stawała się coraz ciemniejsza. W dzielnicy, w której się teraz

znajdowali, domy były mniej eleganckie i przeważnie bardzo stare. W tym miejscu upajający zapach kwitnących drzew pomarańczowych rosnących wzdłuż szarych i zniszczonych murów mieszał się z cierpką wonią biedy. Morosini nie miał nawet czasu, aby zadać sobie pytanie, co taka kobieta może tutaj robić, gdyż zniknęła wewnątrz budynku najwyraźniej grożącego zawaleniem, lecz ze śladami dawnej świetności. Otaczał go dziki ogród. Budynek stał na rogu małego placu, nieopodal niewielkiej kaplicy. Zdecydowany na kontynuowanie przygody, Morosini pchnął drzwi, ale stawiły opór. Zaczął na nie napierać całym ciałem, kiedy usłyszał za sobą głos: - Proszę tego nie robić, panie! Chyba że chce pan, aby spotkało go nieszczęście... Aldo odwrócił się gwałtownie, gdyż nie słyszał wcześniej żadnych kroków, i popatrzył na dziwną postać, która pojawiła się znikąd. Koścista sylwetka z krótką bródką, ogoloną głową, wydatnymi kośćmi policzkowymi, odziana w czerwoną, płócienną, pełną dziur opończę, przez którą prześwitywało białe odzienie, przypominała „Nosiciela wody" Velazqueza, ale płonący wzrok pod ciężkimi powiekami i kpiący wyraz wąskich ust przywoływał na myśl raczej złośliwego diabła. To spowodowało, że Morosini odezwał się chłodno: - A dlaczegóż to miałoby mnie spotkać jakieś nieszczęście? - Bo dzisiaj jest noc piętnastego maja, dzień św. Izydora, arcybiskupa Sewilli, który był także wielkim uczonym. Dzisiaj w nocy przypada również rocznica jej śmierci... - Jej śmierci? Chce pan powiedzieć, że ta piękna, młoda kobieta nie należy do świata żywych?

- Należy do niego w pewien sposób, a szczególnie w tę noc, jedyną w roku, kiedy może opuścić swój dom, aby szukać tego, który uwolni ją od przekleństwa. Ci, którzy tam za nią wejdą, nie wracają lub tracą rozum, bo nikt nie umie jej pomóc, a ona wpada wtedy w złość... Na szczęście nie wszyscy mogą ją zobaczyć: potrzebna jest do tego... szczególna wrażliwość... - Skąd pan o tym wszystkim wie? - Bo pewnej nocy, przed dziesięciu laty, szedłem za ostatnim nieszczęśnikiem, którego udało jej się zwabić do kryjówki. To, co zobaczyłem, przeraziło mnie, a wierz mi, panie, jestem odważny. Lecz wtedy uciekłem. W samą porę, jak sądzę. Od tego czasu tutaj czuwam. - Spędza pan każdą noc w pobliżu tego domu? - Tak. Mieszkam tuż obok. W dzień żebrzę przed katedrą, ale jak świeci słońce, to nie ma się czego obawiać, więc nawet od czasu do czasu odpoczywam sobie w jej ogrodzie. Furtkę można łatwo otworzyć. - Jeśli to miejsce jest tak niebezpieczne, jak pan powiada, czemu nie zostało zrównane z ziemią? - Bo nikt by się na to nie odważył z obawy przed zemstą. To bardzo ryzykowne zniszczyć miejsce zamieszkane przez ducha. Czy mogę o coś zapytać, panie? - Dlaczego nie - westchnął Morosini oczarowany manierami żebraka, dumnego niczym hidalgo. - Gdzie spotkał pan Katalinę? - Czy tak ma na imię? - Tak. To córka Diega de Susan, jednego z najbogatszych corwersos* w

mieście, który był jednocześnie jedną z pierwszych ofiar inkwizycji. Ale nie odpowiedziałeś, panie. * Żyd, który przeszedł na katolicyzm (przyp. red.). - Proszę o wybaczenie! Dostrzegłem ją w Domu Piłata. W czasie uroczystości odbywającej się na patio i ogrodach wszedłem na piętro, by obejrzeć pewien obraz, który mnie zainteresował. Była tam, przed tym portretem, i gładziła go dłonią. Gdy mnie dostrzegła, zaczęła uciekać, a ja poszedłem za nią. - Czy to był portret królowej Joanny zwanej Szaloną? - W rzeczy samej. Czy jest między nimi jakiś związek? Ta Katalina była podobnie ubrana... - Tak, chociaż te dwie kobiety nigdy się nie spotkały. Księżniczka Joanna miała dwa lata, gdy wydarzył się dramat, i to nie ją Katalina darzy uczuciem, tylko klejnot, który tamta nosi na szyi - złoty medalion z wielkim rubinem. Chyba zwrócił pan na niego uwagę. - O tak, widziałem go - potwierdził Aldo, nie przyznając, że to właśnie temu klejnotowi chciał przyjrzeć się z bliska. - To właśnie tego klejnotu szuka ta nieszczęsna, bo on ma ją wyzwolić. Ale to długa i smutna historia, a jest już bardzo późno, panie! - Chciałbym bardzo jej posłuchać. Nie moglibyśmy pójść do jakiejś knajpy, by wychylić szklaneczkę kseresu? Mówiąc to, Aldo wyciągnął z kieszeni banknot i uniósł go znaczącym gestem. Żebrak roześmiał się, odsłaniając zęby niemal równie białe, jak zęby jego rozmówcy.

- Z pewnością wywołalibyśmy niemałą sensację, pojawiając się tam razem: pan w stroju wieczorowym, a ja w tych łachmanach! Chętnie przyjmę te pieniądze, ale jutro, kiedy przyjdzie pan tutaj w odzieniu mniej rzucającym się w oczy. - Zgoda! Gdzie mam się stawić i o której godzinie? - Proszę przyjść tutaj. Powiedzmy... około trzeciej po południu. Jest wtedy gorąco, więc nie kręci się zbyt wielu ludzi. Będę czekał koło kaplicy. - A dokąd pójdziemy? - Nigdzie nie będzie nam lepiej jak w tym ogrodzie. Chyba że się pan boi... - Wprost przeciwnie. Wszedłbym tam chętnie już teraz. - Już pan zapomniał, o czym mówiłem - westchnął żebrak. Lepiej nie grać z siłami nadprzyrodzonymi. Jutro opowiem panu wszystko, co wiem. Wraca pan do Domu Piłata? - Taki mam zamiar. Mam uczucie, jakbym opuścił go wiele godzin temu... - Proszę iść za mną. Poszukamy jakiegoś środka lokomocji, który pana odwiezie. Chwilę później Morosini powrócił na bal. Goście jedli już kolację podaną w ogrodzie pod ukwieconymi pergolami, wśród niemal tropikalnej roślinności. Śmiechy, rozmowy i muzyka wypełniały noc. Morosini przybył jako ostatni i nie wypadało, aby zaczął szukać miejsca przy stole, skoro królowa już biesiadowała. Było to niezgodne z protokołem. Postanowił poczekać i udał się do małego, dobrze oświetlonego, lecz opustoszałego ogrodu. Usiadł na ławce pokrytej żółtymi płytkami i sięgnął po papierosa. Właśnie wtedy nadeszła jedna z dam dworu.

- Jakże to, książę, pan tutaj? Szukaliśmy pana wszędzie. Jej Wysokość była nawet zaniepokojona. Czy coś panu dolega? - Niestety, tak! Widzi pani, droga Izabelo, dopadają mnie czasem bardzo bolesne newralgie i czynią ze mnie niezbyt miłego kompana. Tak się też stało w czasie koncertu, więc musiałem się oddalić... Kiedy mężczyzna jest pełen uroku, nawet najbardziej zatwardziała wdowa okaże mu litość. A dońa Izabela nie była przecież wdową. - Trzeba było mi o tym powiedzieć. Jej Wysokość bardzo pana lubi, wytłumaczyłabym pana przed nią... Zresztą zaraz to uczynię - dodała, patrząc przez chwilę na wykrzywioną bólem twarz księcia. - Zaraz przywołam kolaskę, która odwiezie pana do hotelu. Ja załatwię resztę. A jutro proszę pojawić się u królowej i przeprosić za swoją nieobecność. - Z przyjemnością skorzystam z pani pomocy, chociaż nie chciałbym odchodzić bez zgody królowej... - Wszystko jej wytłumaczę. Na pewno zrozumie. A teraz chodźmy do kolaski. Kilka chwil później Morosini, zadowolony z obranej strategii, jechał kolaską ozdobioną czerwonymi i żółtymi pomponami, która wydała mu się szczytem luksusu: po pościgu w lakierkach nie czuł nóg. Dzięki łaskawości doni Izabeli mógł oddać się rozmyślaniom dotyczącym czekającego go jutro spotkania z żebrakiem. Instynkt myśliwego podpowiadał mu, że to może być interesujący trop. Od dwóch lat największą jego pasją było poszukiwanie cennych kamieni skradzionych przed wiekami z pektorału arcykapłana podczas plądrowania przez wojska rzymskie Świątyni Jerozolimskiej. W obecnej chwili brak było

jeszcze jednego klejnotu: dużego rubinowego kaboszonu. To z jego powodu Aldo chciał przyjrzeć się w spokoju portretowi Joanny Szalonej i kamieniowi, który zdobił jej szyję i bardzo przypominał ten zaginiony ... Od dwóch lat Morosini przemierzał Europę w towarzystwie przyjaciela egiptologa, Adalberta Vidal-Pellicorne'a. Wspólnie udało im się odnaleźć już trzy z zaginionych klejnotów: szafir, diament i opal*. * Patrz cykl: J. Benzoni Kolekcjoner z Warszawy tomy I, II i III. Osobą, która powierzyła im tę misję, był człowiek, którego Aldo spotkał w podziemiach dzielnicy żydowskiej w Warszawie. Był to kulawy Żyd, niezwykle wykształcony i mądry, a przy tym charyzmatyczny. Historia, którą Szymon Aronow opowiedział księciu antykwariuszowi należała do tych, obok których żaden młody, odważny, zakochany w klejnotach i lubiący przygody człowiek nie mógłby przejść obojętnie: lud Izraela rozproszony po całym świecie nie odzyska ojczyzny, jeśli uzupełniony o brakujące klejnoty pektorał nie powróci na dawne miejsce. Wtedy też wszystkie święte kamienie skradzione przez żołnierzy Tytusa stracą swą złowrogą moc. A tylko jeden Bóg wie, ile zła już uczyniły. Ich piękno i olbrzymia wartość powodowały, że na przestrzeni wieków były przedmiotem pożądania wielu kobiet i mężczyzn, oferując im w zamian śmierć i łzy. Sam Aldo ucierpiał z powodu jednego z tych klejnotów: jego matka, księżna Izabela, która odziedziczyła po przodkach szafir - Błękitną Gwiazdę - została zamordowana. Zabito również sir Eryka Ferralsa, bogatego handlarza bronią. Stało się to z inicjatywy jego własnego teścia i zaprzysięgłego wroga Aronowa - niejakiego hrabiego Solmańskiego, który również poszukiwał zaginionych

kamieni. A być może zbrodnię popełniono z inicjatywy żony sir Eryka... Równie złą sławą cieszyła się Róża Yorku, diament księcia Burgundii. Sama tylko informacja, że zostanie wystawiony na aukcji w Londynie, przyczyniła się do śmierci kilku osób. Nie licząc ofiar z przeszłości! Opal zaś, towarzyszący legendzie Habsburgów, począwszy od olśniewającej Sissi i jej syna Rudolfa, tylko ostatniej jesieni pozostawił na austriackiej ziemi cztery trupy. Za każdym razem maczał w tym palce hrabia Solmański. Sam Morosini także został ciężko doświadczony. Solmański nie zadowolił się skłonieniem jego kuzynki Adriany Orseolo do popełnienia morderstwa; udało mu się także, za pomocą perfidnego szantażu, doprowadzić do ślubu córki z księciem. Anielka Solmańska, czarująca, ale nieprzewidywalna wdowa po Eryku Ferralsie, prawdopodobnie otruła pierwszego męża, chociaż sąd nie był w stanie jej tego udowodnić. Ironia losu sprawiła, że Aldo poślubił kobietę, w której był niegdyś szaleńczo zakochany. Ale to minęło. Czy rzeczywiście kiedykolwiek ją kochał? Przecież tak łatwo można pomylić miłość z pożądaniem... Po powrocie do hotelu skierował się do baru, by napić się czegoś mocniejszego. Chciał w ten sposób odpędzić czarne myśli, które nachodziły go zawsze, kiedy zaczynał myśleć o tej, która nosiła teraz jego nazwisko. A trzeba przyznać, że czyniła to z dużym wdziękiem. Jej delikatna uroda i blond włosy przyciągały spojrzenia mężczyzn jak miód pszczoły. Wszyscy zazdrościli Morosiniemu takiej żony. Tymczasem małżeństwo nie zostało skonsumowane, gdyż Aldo postanowił, że nigdy nie złamie słowa danego nad grobem

zamordowanej matki. Obiecał jej, że córka mordercy nie przyczyni się nigdy do przedłużenia linii jednego z najstarszych weneckich rodów. Wiedział, że nie mógłby spojrzeć swym dzieciom w oczy, gdyby ich dziadkiem został Roman Solmański. W tej sytuacji możliwe było tylko jedno rozwiązanie: anulowanie w Sądzie Rzymskim małżeństwa zawartego pod przymusem, które nie zostało w dodatku skonsumowane. Jeśli nie poczynił żadnych kroków już nazajutrz po wstąpieniu w związek małżeński, to tylko z litości dla tej, którą w obliczu Boga przysiągł kochać i chronić. Przecież wcześniej kochał ją do tego stopnia, ze ryzykował wszystkim, aby ją zdobyć. W istocie sytuacja tej młodej kobiety była nie do pozazdroszczenia, mimo obecności wiernej służącej Wandy, która opiekowała się nią od dzieciństwa. W pałacu Anielka nie była akceptowana, a zaledwie tolerowana. Mąż, którego rzekomo kochała, trzymał ją na dystans. Musiała również niepokoić się losem ojca osadzonego w angielskim więzieniu i oczekującego na proces w związku z oskarżeniem o morderstwo, co mogło zaprowadzić go na szubienicę. Chociaż hrabia Solmański był istotą godną najwyższej pogardy, nie zmieniało to faktu, że jeśli Morosini cieszył się z klęski swego wroga, to Anielka z pewnością nie podzielała tego uczucia. Zdecydował więc, że dopóki wyrok nie zostanie ogłoszony, dopóty on nie rozpocznie procedury unieważniającej małżeństwo. Przeciwne zachowanie byłoby z jego strony nieludzkie. Ale po ogłoszeniu wyroku, niezależnie od jego brzmienia, Aldo zamierzał uczynić wszystko, aby odzyskać wolność. Lecz co zrobi z tą wolnością? Z całą pewnością nic nadzwyczajnego. Jedyna

kobieta, pod której urokiem pozostawał, odeszła na dobre. Bez wątpienia nim pogardzała, i wyłącznie z jego winy. Zbyt późno zrozumiał, jak bardzo kocha Minę van Zelden, która przeobraziła się w uroczą Lizę Kledermann... Zrozumiawszy, że szampan rozbudza wspomnienia, zamiast je usypiać, Morosini opuścił bar, udał się do pokoju i nie rzuciwszy nawet okiem na magiczny nocny pejzaż Sewilli, położył się do łóżka, postanawiając, że natychmiast zaśnie. Był to najlepszy sposób spożytkowania czasu, który go dzielił od spotkania z żebrakiem.

***

Mężczyzna już na niego czekał. Dochodząc do placu, Morosini dostrzegł go siedzącego w czerwonej opończy na progu kaplicy. W pobliżu nie było żywego ducha i wydawało się,że żebrak uciął sobie drzemkę. Kiedy jednak dostrzegł Morosiniego, podniósł się i dał znak, aby ten udał się w kierunku domu, dokąd sam również się skierował. W ostrym świetle niemal afrykańskiego słońca brud i ślady pęknięć na budynku były bardziej widoczne, ale mimo nędznego wyglądu dom zachował jakieś dzikie piękno. Nie mówiąc ani słowa, żebrak wyciągnął ze swych łachów klucz i otworzył furtkę, która okazała się solidniejsza, niż mogłoby się to wydawać. - Widzi pan, niełatwo tu się dostać, no chyba że jest się duchem - stwierdził

żebrak. - Katalina nie potrzebuje kluczy. - A jak sobie radzą ci, którzy za nią podążają? - Diabeł otwiera im wrota. Ostatniej nocy wszedłby pan tam, gdybym pana nie powstrzymał. Ogród musiał być kiedyś bardzo piękny. Niebieskie i żółte płytki ceramiczne, wytyczające ścieżki, były popękane, odbarwione i gdzieniegdzie porozbijane w proch. Tej wiosny roślinność wyrosła bujnie jak nigdy i ogród przypominał małą, wonną dżunglę. Obaj mężczyźni usiedli na kamiennej ławce wyłożonej niegdyś błękitnymi płytkami, stojącej pod kwitnącym drzewkiem pomarańczowym. - Nie wiem, czy diabeł ma tutaj swoją siedzibę - zauważył Morosini - bo to miejsce kojarzy mi się raczej z rajem... - Tylko szkoda, że nie ma się czego napić! - stwierdził żebrak. - Jesteśmy tutaj prawie jak na islamskiej ziemi i myślę, że hurysy Mahometa byłyby bardziej łaskawe. - Wystarczy tylko powiedzieć - stwierdził Morosini, wyciągając z torby podróżnej, którą miał ze sobą, dwie butelki manzanilli owinięte dla zachowania świeżości w wilgotne ściereczki. Jedną butelkę podał towarzyszowi. - Pan to wie, seńor, jak sprawić bliźniemu przyjemność - powiedział żebrak, odchylając głowę i wlewając sobie do gardła potężną porcję trunku. Aldo zrobił to samo, ale z nieco mniejszym rozmachem. - Pomyślałem - stwierdził - że lekkie nawilżenie poprawi pańską pamięć. A teraz, jeśli czuje się pan lepiej, proszę opowiedzieć mi o Katalinie, której uroda

zrobiła na mnie olbrzymie wrażenie. - W ostatniej .dekadzie XV wieku była najpiękniejszą dziewczyną w Sewilli, a może nawet w całej Andaluzji. A ponieważ jej ojciec był bardzo bogaty, miała wszelkie możliwości, aby podkreślać swoją urodę. Ubierała się jak księżniczka. Musi pan wiedzieć, że mieszkający tutaj Żydzi w średniowieczu byli bliżej zbudowania nowej Jerozolimy niż w jakimkolwiek innym okresie po splądrowaniu Izraela przez wojska Tytusa. Ponieśli porażkę za sprawą Izabeli Katolickiej, ale najpierw odegrali olbrzymią rolę w czasie najazdów Saracenów około roku 709 i zostali za to sowicie wynagrodzeni. W okresie kalifatu, pomimo przejściowych prześladowań, osiągnęli najwyższy stopień rozwoju. Specjalizowali się w medycynie i astrologii, a dzięki swoim współwyznawcom z Afryki zaopatrywali się w używki, przyprawy i wszystko to, co przyczyniało się do wzrostu ich bogactwa. Ale czy nie nudzę pana, seńorl Robię tu panu jakiś wykład z historii, a... - Taki wykład bardzo mi się przyda, a poza tym jest naprawdę interesujący. Proszę kontynuować. Tak zachęcony mężczyzna uśmiechnął się, pociągnął kolejny łyk, wytarł usta w wystrzępiony rękaw i opowiadał dalej. - Kiedy chrześcijanie ponownie zajęli półwysep, Żydzi nie byli niepokojeni. A nawet kiedy król Ferdynand III zwany Świętym zdobył Sewillę w roku 1248, oddał im cztery meczety, aby mogli przekształcić je na synagogi, jak również najlepsze dzielnice, w których mogli się osiedlać pod dwoma warunkami: nie wolno im było obrażać religii Chrystusa i mieli powstrzymywać się od prozelityzmu*. Z żalem muszę stwierdzić, że nie dotrzymali danego słowa...

* Prozelityzm - nawracanie na własną wiarę (przyp. red.). - Z żalem? Dlaczego? - Sam też jestem Żydem - odpowiedział. - Diego Ramirez, do pańskich usług. Nigdy nie podobało mi się to, co uczynili moi współwyznawcy, łamali prawo, kiedy tylko chcieli. Stali się tak bogaci, że pożyczali pieniądze królom. Alfons VIII uczynił nawet jednego z nich swoim skarbnikiem i tak stopniowo władza przeszła, w dużej mierze, w ich ręce. Mówi się nawet, że król Piotr Okrutny, który często tutaj przebywał, był Żydem zamienionym w kołysce przez królową Marię z jej córką, legalną dziedziczką. Małżonek królowej zagroził jej śmiercią, jeśli nie da mu syna. Jego zgon był pierwszym nieszczęściem dla dzieci Izraela, ale najgorsze miało dopiero nastąpić: straszna dżuma, czarna śmierć, która zabiła w ciągu dwóch lat połowę Europy. Przerażone tłumy uznały Żydów za winnych tej epidemii, oskarżając ich o zatrucie studni. Rozpoczęły się rzezie, pomimo że papież Klemens VI zagroził ludziom ekskomuniką. Tutaj, w Juderii, zabito cztery tysiące mieszkańców, a pozostałych zmuszono do przejścia na wiarę chrześcijańską. Był to początek nowej klasy społecznej zwanej conversos - nawróconymi, ale jeśli nawet było kilka prawdziwych nawróceń, większość Żydów nie zaprzestała dawnego kultu. Jednakże zrozumieli szybko, że jest to ich jedyna szansa na odzyskanie utraconych wpływów i bogactw. Udając chrześcijan, mogli zajmować wszystkie stanowiska, brać udział w życiu religijnym i wżenić się w rodziny szlacheckie. Tak szybko przechodzili przez wszystkie te szczeble, że stali się państwem w państwie. Niektórzy z nich posuwali się w hipokryzji tak daleko,

że poniewierali swymi ubogimi, wiernymi prawom Mojżesza braćmi, nie rezygnując jednocześnie z uczestnictwa w żydowskich świętach. Taki stan rzeczy mógł trwać długo. Na nieszczęście, wspierani przez Kościół, którego duża część była im oddana, pewni swej władzy i bogactwa, przestali praktycznie się ukrywać, uprawiali niemal jawne bluźnierstwo i wyzbyli się całkowicie skrupułów. Ludzie ich nienawidzili i bali się ich, ale największym ich błędem było to, że nie docenili młodej królowej Izabeli, która miała wszelkie przymioty wybitnej głowy państwa... - Ach... - westchnął Morosini - czuję, że zaraz zacznie pan mówić o inkwizycji. - To prawda! Któregoś wrześniowego dnia 1480 roku Izabela Katolicka otworzyła jedną z szuflad swego biurka, w której trzymała dokumenty państwowe, i wyciągnęła spośród nich spoczywający tam od około roku pergamin opatrzony pieczęcią z ołowiu i jedwabnymi wstęgami w kolorach papieskich. Była to bulla zezwalająca władcom hiszpańskim na powołanie surowego trybunału kościelnego. Dokument nosił datę pierwszego listopada 1478, ale królowa, w swej mądrości, długo nad nim myślała i odsuwała jego ogłoszenie. Tym razem jednak zdecydowała się na użycie tej groźnej broni. Diego Ramirez przerwał raz jeszcze, aby ugasić pragnienie. Morosini zaczął się zastanawiać, czy żebrakowi uda się zachować jasność umysłu. - Jeśli dobrze zrozumiałem - rzekł - przedstawił mi pan tło historyczne... Ale teraz chciałbym usłyszeć coś o tej Katalinie. - Niech się pan nie niepokoi, właśnie do tego zmierzam. Między powołaniem inkwizycji i dramatem będącym przedmiotem naszego

zainteresowania upłynęły zaledwie trzy miesiące. Dwaj pierwsi inkwizytorzy, bracia Juan de Saint-Martin i Miguel de Murillo, zarządzili aresztowanie najbardziej podejrzanych conversos. Mnisi dominikanie przewieźli ich do fortecy w Tiranie z drugiej strony rzeki i tam, w czeluściach lochów usytuowanych poniżej poziomu rzeki Guadalquivir, zgromadzili najbogatsze i najbardziej wpływowe osobistości Sewilli. - Czy wśród nich był Diego de Susan, ojciec Kataliny? - Wtedy jeszcze nie. Ale zebrał on w kościele San Salvador, będącym wcześniej meczetem, wszystkich nawróconych pozostających jeszcze na wolności. Nie było czasu, niebezpieczeństwo zbliżało się wielkimi krokami. Diego wezwał tych ludzi, w większości najważniejszych urzędników w mieście, do buntu. Trzeba było zebrać oddziały wojska - mieli pieniądze, więc mogli im zapłacić - i z ich pomocą zawładnąć miastem i niebezpiecznym trybunałem. Podzielili między siebie zadania: nabór ochotników, zakup broni, przygotowanie planów tego, co miało stać się prawdziwą wojną z Kościołem i Izabelą. Teraz właśnie dochodzimy do Kataliny. - A co ona miała wspólnego z tymi konspiratorami? - Więcej, niż może pan przypuszczać. W jej żyłach płynęła gorąca krew. Była szaleńczo zakochana w jednym z oficerów królowej. Myśl, że mogłaby go stracić, odbierała jej rozum. A gdyby rebelianci zwyciężyli, Miguel zginąłby jako jeden z pierwszych. Więc... - Nie chce pan powiedzieć, że wydała własnego ojca? - Tak. Jego i wszystkich pozostałych. Zamknięto ich w fortecy w Tiranie, a potem postawiono przed sądem. Mniej ważni zostali wtrąceni do więzienia, a

ich przywódcy skazani na stos. Szóstego lutego 1481 roku zapłonęły pierwsze stosy inkwizycji nie tylko w Sewilli, ale i w całej Hiszpanii. W zamian za przysługę wyświadczoną przez jego córkę, Diego de Susan nie spłonął na stosie. Ale kiedy zaprowadzono go do kościoła, by tam wyraził publicznie skruchę, ojciec Kataliny odrzucił możliwość przyznania, że jest szczerym chrześcijaninem, co chroniło go tak długo, i przyznał, że pozostał praktykującym Żydem. Kilka dni później spłonął na stosie z dwoma wspólnikami. Egzekucja odbyła się poza murami, w Campo de Teobalda, a uczestniczyło w niej niewiele osób: dżuma była jeszcze wszechobecna w Sewilli. Ukryta pod nędznym strojem Katalina stała wśród gapiów, a płomienie smagające ciało jej ojca odbijały się w jej wielkich, posępnych oczach. Spojrzenie żebraka stało się nagle jakby nieobecne. Można by sądzić, że widzi tę straszną scenę. - Można by rzec, że pan też tam był... - szepnął Morosini. To wystarczyło, żeby sprowadzić go na ziemię. Patrzył przez chwilę na Morosiniego, nic nie mówiąc. - Może i byłem... Może mi się to przyśniło. W tym mieście przeszłość nigdy nie jest zbyt odległa. - A co się stało z Katalina? - Została sama. Jej zbrodnia była z gatunku tych, które wywołują obrzydzenie. Jednak dziewczyna miała nadzieję, że z czasem sprawa zostanie zapomniana. Dobra jej ojca zostały skonfiskowane, lecz udało jej się ocalić złoto, klejnoty, a przede wszystkim rubin, którego nie mogła nosić, bo był świętym kamieniem, największym, tajemnym skarbem Diega de Susan...

Książę antykwariusz poczuł nagłą suchość w gardle. Czy to możliwe, że właśnie pojawił się jakiś trop? - Święty kamień? - szepnął. - Jak to? - Kiedyś, bardzo dawno temu, kamień ten wraz z jedenastoma innymi zdobił pektorał arcykapłana w świątyni Jerozolimskiej. Klejnoty te symbolizowały dwanaście plemion Izraela. Proszę mnie nie pytać, w jaki sposób rubin, symbol Judy, znalazł się w posiadaniu Diega. Wydaje się, że należał do jego rodziny od wielu pokoleń, ale dla niego był namacalnym symbolem głębokiej przynależności do wiary mojżeszowej. Butelka była pusta. Morosini wyciągnął z torby kolejną, co uradowało jego towarzysza, ale tym razem pociągnął z niej łyk jako pierwszy. Był szczęśliwy, że zbieg okoliczności wskazał mu drogę do ostatniego brakującego kamienia, właśnie tego, o którym Szymon Aronow mówił, że nie wie, gdzie należy go szukać. Trzeba było to uczcić łykiem manzanilli. Nawet jeśli poznanie losów rubinu nie przybliżało Aida do możliwości odnalezienia klejnotu, gdyż na drodze było nadal wiele niewiadomych. Zadowolony wytarł usta chusteczką i podał flaszkę żebrakowi, pytając: - A Katalina chciała nosić ten klejnot? - Oczywiście. Niewiele troszcząc się o religię, wierzyła, że dzięki niemu zachowa wieczną urodę. Lecz nie było jej dane go zatrzymać. - Został jej skradziony? - Nie. Oddała go z własnej woli. Trzeba przyznać, że sytuacja była niebezpieczna. Społeczność żydowska ją wyklęła. Została sama, a jej kochanek wstrząśnięty zbrodnią odwrócił się od niej. Miała wybór między życiem

niczym trędowatej a wygnaniem, ale nie chciała odjeżdżać daleko od tego, którego kochała. Wtedy pomocy udzielił jej dawny przyjaciel ojca, biskup Tiberias, człowiek chciwy i ambitny. Udało mu się ją przekonać, by oddała mu rubin. Chciał go ofiarować królowej Izabeli, która uwielbiała klejnoty. W zamian za to Katalina miała znaleźć się pod królewską opieką. Dawało jej to nadzieję, że w ten sposób znajdzie się w pobliżu Miguela. Liczyła na to, że wcześniej czy później ukochany ulegnie ponownie jej czarowi. Oddała więc klejnot. - A biskup zostawił go sobie? - Wprost przeciwnie. Przekazał go królowej i wstawił się nawet za ojcobójczynią, przedstawiając ją jako osobę silnie związaną z Kościołem katolickim i potępiającą dwuznaczne zachowanie ojca. Izabela umieściła ją w klasztorze, ale przecież Katalina nie tego pragnęła. To, czego chciała nade wszystko, to odzyskać Miguela. Jej napady złości spowodowały, że wkrótce wygnano ją z klasztoru. Wtedy nie pozostało jej nic innego, jak żyć z prostytucji. Pogodziła się z losem. Zamieszkała w tym opustoszałym domu, którego nikt nie chciał. I póki była piękna, prowadziła życie ladacznicy. Z czasem zaczęła się jednak nędza, a w końcu przyszła śmierć... Mówi się, że okazała skruchę i że ostatnie tchnienie wydała na schodach kaplicy, ale, jak mógł pan to stwierdzić, śmierć nie przyniosła jej ukojenia. Katalina nawiedza ten dom, ścigana przekleństwem ludu żydowskiego... - Czy wiadomo coś bliżej na temat tej klątwy? Czy nie ma żadnej możliwości odpuszczenia grzechów? - Może gdyby odnalazła święty kamień i oddała dzieciom Izraela,

odzyskałaby spokój. Dlatego każdego roku opuszcza dom, aby udać się na poszukiwanie rubinu czy raczej mężczyzny, który odszukałby go dla niej. - I zawsze pojawia się w Domu Piłata? Czy szuka tego rubinu z portretu? - Tak, królowa Izabela ofiarowała go swojej córce Joannie, kiedy ta udawała się do Niderlandów, by poślubić syna cesarza Maksymiliana, Filipa Pięknego, przez którego potem oszalała... Ciągu dalszego już nie znam, panie. Opowiedziałem wszystko, co wiedziałem. - Powiedział mi pan dużo i za to bardzo dziękuję. - Morosini wyciągnął z kieszeni kopertę z obiecaną rekompensatą. - Ale zanim się rozstaniemy, chciałbym jeszcze wejść do tego domu. Diego Ramirez schował kopertę pod bluzę, rzuciwszy wcześniej okiem na jej zawartość, i westchnął. - Tam nie ma nic ciekawego, tylko gruzy, szczury i pajęczyny. - A Katalina? Czy nie mówił pan, że nawiedza ten dom? - Ale tylko nocą! Tylko nocą! - mruknął nagle zdenerwowany żebrak. Przecież wiadomo, że duchy nie ukazują się w dzień. - W takim razie nie ma się czego obawiać. Idzie pan ze mną? - Wolę poczekać tutaj, ale niezbyt długo. Tamte drzwi nie są zamknięte na klucz i można je z łatwością otworzyć. Widać je stąd, o tam, za piątą kolumienką krużganka. Aldo bez trudu wszedł do opuszczonego budynku. Zobaczył dwa pomieszczenia z cedrowym sufitem, na którym zachowały się piękne rzeźby, gdzieniegdzie pokryte jeszcze farbą. W głębi drugiego pomieszczenia znajdowały się schody wyłożone wyblakłymi płytkami ceramicznymi.

Prowadziły na piętro, ale ginęły w panującym tu półmroku. W domu panował chłód. W powietrzu czuło się kurz i stęchliznę oraz jeszcze jakiś inny zapach: czegoś nieokreślonego, co skojarzyło się Morosiniemu ze smutkiem. Było to tak dziwne, że pomimo całej swojej odwagi książę poczuł, jak blednie, a na czole pojawiają mu się kropelki potu. Powoli zbliżył się do schodów i wstrzymał oddech. Miał wrażenie, że w pomieszczeniu ktoś jest, i to wzbudziło w nim uczucie trwogi. Mimo to ani przez chwilę nie pomyślał, by się wycofać. - Co się ze mną dzieje? - mruknął sam do siebie. - Chyba nie jestem medium, a przecież czuję czyjąś obecność. I nagle ją zobaczył. Jej twarz wydawała się niewyraźna, jakby zamazana. Kobieta stała przy schodach: bez wątpienia była to ta sama osoba, za którą podążał poprzedniego wieczoru. Przypominała kwiat tonący we mgle, wyrażający cierpienie całego świata. Ludzie czekający na egzekucję musieli mieć właśnie taki zbolały wyraz twarzy. Niemal wbrew sobie odezwał się głosem pełnym słodyczy: - Katalino, ja też szukam tego rubinu, ale po to, by zwrócić go ludowi Izraela. Kiedy go odnajdę, przyjdę ci o tym powiedzieć... i pomodlę się za ciebie. Wydało mu się, że słyszy westchnienie, i zjawa zniknęła. Aldo zmówił na głos Ojcze nasz, uczynił znak krzyża i wrócił do ogrodu. Uczucie niepokoju go opuściło. Poczuł się silniejszy i jeszcze bardziej zdeterminowany. Misja powierzona mu przez Szymona Aronowa wydala mu się tym bardziej szlachetna, że mógł przy okazji uratować tę zbłąkaną duszę.

Wypatrujący z niepokojem jego powrotu żebrak wyszedł mu na spotkanie: - No i jak, seńor? Jest pan zadowolony? - Tak, jestem bardzo wdzięczny, że mnie pan tutaj przyprowadził. Sądzę, że ten dom stanie się teraz mniej niebezpieczny. O ile ona mnie dobrze zrozumiała... - Pan... pan widział Katalinę? - Tak mi się wydaje... i obiecałem jej, że odnajdę kamień i oddam go jej ludowi. Jeśli mi się to uda, przyjdę, aby jej o tym powiedzieć... Ramirez otworzył szeroko oczy, zapominając o butelce wina, którą trzymał w ręce. - I sądzi pan, że to może się udać? Przecież upłynęło tak wiele czasu! Jest pan jeszcze bardziej szalony niż ja, seńor! - Chyba nie. Trudnię się poszukiwaniem zaginionych klejnotów. A teraz chodźmy stąd! Mam nadzieję, że spotkamy się jeszcze któregoś dnia. - Zostanę jeszcze przez chwilę... w towarzystwie tego wyśmienitego wina. Niech Bóg nad panem czuwa, seńor. Zapominając o torbie podróżnej, Morosini udał się pieszo w stronę hotelu. Po południowej sjeście miasto budziło się do życia i przyjemnie było przechadzać się wąskimi uliczkami wśród białych murów, nad którymi górowała różowa wieża Giraldy*. * Giralda - dzwonnica katedry w Sewilli. Początkowo, do XIII w. wieża pełniła funkcję minaretu (przyp. red.).Morosiniemu zawsze najlepiej myślało się podczas przechadzki lub w kąpieli. Kąpiel czekała go za parę godzin, przed wyjściem na wieczorną kolację u

królowej. Tym razem musiał tam być. Po pierwsze, nie chciał, aby tak czarująca dama jak Wiktoria Eugenia obraziła się na niego. A po drugie, miał nadzieję spotkać tam osobę, na którą zwrócił przelotną uwagę poprzedniego wieczoru, a która, być może, mogła okazać się użyteczna... Rozdział drugi

Adorator królowej

Po przybyciu do Alkazaru Aldo od razu dostrzegł człowieka, którego szukał. Mężczyzna przemierzał Dziedziniec Panien, podtrzymując łysego jegomościa w zniszczonym ubraniu, który zdawał się mieć problem z chodzeniem. Można by go było wziąć za jakiegoś niższego rangą urzędnika na emeryturze, gdyby nie obnosił się z orderem Złotego Runa. Można było wywnioskować, że jest, bez cienia wątpliwości, hiszpańskim grandem*, gdyż w przeciwnym razie zarozumiały markiz de Fuente Salida nie otaczałby go taką opieką. * Grand Hiszpanii (Grandę de Espańa) - tytuł najwyższej arystokracji hiszpańskiej (przyp. red.). Morosini uznał, że nie jest to najlepszy moment, aby do niego podejść. Potrzebny był ktoś, kto mógłby przedstawić go markizowi oficjalnie, a ten tak udekorowany starzec był mu nieznany. Skierował się więc do Salonu Ambasadorów z nadzieją, że spotka tam dońę Izabelę. Dwa dni wcześniej, kiedy Morosini przybył do Domu Piłata wraz ze świtą królewską na tradycyjną herbatę, udało mu się portret Joanny Szalonej dostrzec po raz pierwszy.

Miał właśnie zamiar podejść do obrazu, ale zorientował się, że stoi tam już jakiś zatopiony w myślach osobnik, który popijał herbatę, mieszając ją od czasu do czasu srebrną łyżeczką, i nie zwracał najmniejszej uwagi na to, co się wokół niego dzieje. Był to starszy mężczyzna, wyprostowany jak struna. Jego profil nie spodobał się Morosiniemu: cofnięte czoło, na które opadały długie, siwe włosy, podkreślało pokaźny rozmiar długiego, ostro zakończonego nosa i sterczącego ponad sztywnym kołnierzem olbrzymiego jabłka Adama, które zdawało się poruszać bez przerwy: jegomość musiał znajdować się w sidłach olbrzymich emocji. Ponieważ stał tam bardzo długo i uniemożliwiał swobodny dostęp do obrazu, Aldo zbliżył się, ubierając zniecierpliwienie w możliwie najgrzeczniejszy ton: - Czyż ten portret nie jest wspaniały? Nie wiadomo, co bardziej podziwiać: mistrzostwo malarza czy urodę modelki... Łyżeczka znieruchomiała, podobnie jak jabłko Adama. Nos zrobił półobrót i jego właściciel zmierzył Morosiniego lodowatym spojrzeniem. - O ile się nie mylę, nie zostaliśmy sobie przedstawieni? - wyartykułował. - Nie, ale wydaje mi się, że tę lukę możemy łatwo wypełnić. Jestem...

- To mnie nie interesuje. Przede wszystkim nie jest pan Hiszpanem, co widać na pierwszy rzut oka, a poza tym nie zależy mi na tym, by pana poznawać. Tym bardziej że zachował się pan bardzo niegrzecznie, przerywając mi, w sposób niewybaczalny, chwilę prawdziwego wzruszenia. Proszę więc, żeby poszedł pan w swoją stronę... - Z przyjemnością, seńoń - odrzekł Morosini. - Nigdy bym nie przypuszczał, że spotkam w tym domu kogoś tak źle wychowanego! I odwróciwszy się na pięcie, ruszył do sali pełnej gości. Wtem zatrzymała go, chwytając za rękaw, markiza de Las Marismas - dońa Izabela: - Widziałam, że rozmawiał pan ze starym Fuente Salidą - rzekła z kpiącym uśmieszkiem. - Ale nie wyglądało to na miłą pogawędkę. - Rzeczywiście. Rozmowa była wielce nieprzyjemna... Streścił dońi Izabeli krótką potyczkę słowną z markizem. Młoda kobieta zaczęła się śmiać. - Proszę zrozumieć, drogi książę, że dokonał pan zbrodni obrazy majestatu. Ośmielił się pan zakłócić sam na sam Don Bazylia* - bo taki nosi tutaj przydomek - z jego ukochaną królową! * Antypatyczna postać z opery G. Rossiniego Cyrulik Sewilski (przyp. red.). - Z ukochaną królową? Chce mi pani powiedzieć, że jest zakochany w tym portrecie? - Nie w portrecie, ale w modelu. Mogę nawet powiedzieć, że jest to jego największa pasja w życiu od czasów dzieciństwa. - Cóż za śmieszny pomysł! Jak można obdarzać uczuciem portret tak posępnej księżniczki. - Pan tego nie może zrozumieć, bo nie jest pan Hiszpanem! Przyznaję, że

jest nieco posępna, ale dla większości z nas jest postacią tragiczną. A poza tym trzeba przyznać, że jest to nasza ostatnia królowa przed nadejściem Habsburgów: jej syna, Karola V, i jego następców. Małżeństwo Joanny z Filipem Pięknym było katastrofą dla kraju. Reasumując, aby skończyć już z Fuente Salidą*, to on z pewnością największy autorytet w chwili obecnej, jeśli chodzi o dzieje tej władczyni. * Fuente Salida znaczy po hiszpańsku: słona fontanna (przyp. red.). - Szkoda, że jest taki antypatyczny. To byłaby zapewne interesująca rozmowa. - Mogę panu w tym pomóc. Chodźmy, przedstawię pana. Ma do mnie słabość. Mówi, że jestem podobna do królowej. - Jest w tym trochę prawdy, ale pani jest o wiele ładniejsza! Jeśli zaś chodzi o markiza, nie mam najmniejszej ochoty szukać ponownie przygód w słonych wodach. Ale dziękuję za dobre chęci... Tak było wczorajszego wieczoru. Teraz książę bardzo żałował, że nie skorzystał z tamtej propozycji. Miałby ochotę zadać Don Bazyliowi wiele pytań. Ten przydomek bardzo do niego pasował. Brakowało mu tylko olbrzymiego kapelusza z dwoma szpicami, a byłby zupełnie podobny do pierwowzoru. Trzeba było naprawić powstałe szkody. Wchodząc do Salonu Ambasadorów, którego wystrój, a w szczególności wspaniała drewniana kopuła z drewna pomarańczowego, pochodziły z czasów Piotra Okrutnego, Morosini znalazł się w centrum niezwykłego poruszenia. Królowa jeszcze się nie pojawiła i choć zwykle w oczekiwaniu na nią wszyscy

dyskutowali, tym razem wśród zebranych panował wielki niepokój. Wydawało się, że w jego centrum znajduje się księżna Medinaceli, poruszająca nerwowo wachlarzem z czarnych, strusich piór. Aldo chciał do niej podejść, ale ona też go dostrzegła i zbliżyła się pierwsza, mówiąc: - Mój drogi książę, szukałam pana całe popołudnie, ale bez skutku. Czy widział pan już policję? - Policję? Nie, dlaczego? - Proszę mi wierzyć, jest mi niebywale przykro, ale musiałam ją wezwać. W moim domu doszło do kradzieży. Zniknął obraz wielkiej wartości, portret Joanny Szalonej. - Widziałem go. Bardzo mnie zaintrygował. Miałem nawet zamiar o nim z panią porozmawiać. Kiedy go skradziono? - Wczoraj wieczorem, podczas uroczystości. Niestety, nie wiem, w którym momencie. Ale oto i Jej Wysokość!... Jeszcze tylko dwa słowa: policja prosiła mnie o listę gości, nawet tych towarzyszących królowej. Ledwo zdążyła wrócić na miejsce, aby pokłonić się Wiktorii Eugenii, która we wspaniałym diademie i z uroczym uśmiechem przekroczyła właśnie próg salonu. Dońa Izabela szła tuż za nią, a Aldo usiłował wypatrzyć w tłumie gości Don Bazylia. Nie musiał się długo rozglądać: Fuente Salida stał naprzeciw niego, po drugiej stronie sali. Jego pełna spokoju postawa zdziwiła Morosiniego. Musiał z pewnością wiedzieć już o kradzieży, która winna była pogrążyć go w otchłani rozpaczy. Portret jego ukochanej królowej w rękach jakiegoś podłego rabusia! Ta myśl z pewnością była dla niego nie do zniesienia.

Ale może jeszcze o niczym nie wiedział? Jaka będzie jego reakcja?... Podczas gdy królowa zajęła się rozmową z gośćmi, Morosini odciągnął dońę Izabelę na bok. - Droga przyjaciółko, proszę wyświadczyć mi przysługę. To sprawa delikatna ... - Proszę mówić. - Chciałbym prosić o przedstawienie mnie temu popędliwemu człowiekowi, markizowi Fuente Salidzie. Na czarującej twarzy młodej kobiety pojawił się wyraz rozbawienia. - Lubi się pan umartwiać, mój drogi książę? - Nic z tych rzeczy, ale muszę mu zadać kilka pytań. Wszak pani sama powiedziała, że jest ekspertem w sprawach dotyczących Joanny Szalonej. - To prawda. Ale czy nie obawia się pan, że zostanie potraktowany jeszcze gorzej niż ostatnim razem? Portret będący własnością Medinacelich został skradziony. Myślę więc, że Fuente Salida musi być w podłym nastroju. - Wcale na takiego nie wygląda. Jest bardzo spokojny. Może jeszcze nie wie o niczym? - W takim razie podejdźmy do niego! Ale Don Bazylio właśnie został chyba o wszystkim poinformowany, bo sina skóra jego twarzy nabrała zadziwiającego, różowawego koloru, co musiało być oznaką gwałtownych emocji. Jego ptasia głowa z długim nosem obracała się na wszystkie strony, jakby próbował wywęszyć ślad pozostawiony przez złoczyńcę. - Niewyobrażalne! Niewiarygodne! Skandaliczne! - nie przestawał

powtarzać. I natychmiast wziął na świadka panią de Las Marismas. - Czyż nie jest to również pani zdanie, droga Izabelo? Żyjemy w strasznych czasach. Dońa Izabela ochoczo podchwyciła temat. - Zarówno książę, jak i ja całkowicie się z panem zgadzamy, drogi don Manriąue, i dlatego... Starszy mężczyzna przerwał na chwilę złorzeczenia i popatrzył sowim okiem na Morosiniego. - Książę? - mruknął. - Na miły Bóg, cóż to niby za książę? Ton markiza był tak pogardliwy, że mimo solennego postanowienia o zachowaniu spokoju Aldo poczuł złość. - Ano taki, który ma wśród swoich przodków czterech weneckich dożów, z czego jeden był księciem Peloponezu - rzucił pogardliwie, odpowiadając arogancją na arogancję - i chyba nie musi się z tego spowiadać byle szlachetce rodem z Hiszpanii! Dońa Izabela spróbowała załagodzić napiętą sytuację. - Panowie, panowie! Znajdujecie się w pobliżu królowej! Taka kłótnia nie przystoi ludziom, których inteligencja i wiedza powinny dopomóc im w znalezieniu wspólnego języka. Pan pozwoli, książę, że go przedstawię markizowi de Fuente Salidzie, szambelanowi Jej Wysokości, królowej Marii Krystyny, wdowie po naszym nieodżałowanym królu Alfonsie XII. Don Manriąue, to książę Morosini,

wybitny, międzynarodowy znawca historycznych klejnotów. Jego wiedza jest niemalże równie rozległa, jak pańska. Poza tym król, któremu książę wyświadczył wielką przysługę, bardzo go ceni. Fuente Salida skłonił głowę i patrząc podejrzliwie w stronę wenecjanina, mruknął: - Hmm... Ale mimo wszystko to handlarz, chociaż szlachcic! O czym miałbym z nim rozmawiać? - O tym wspaniałym hiszpańskim okresie zwanym Złotym Wiekiem - rzekł niewzruszonym tonem Morosini - a przede wszystkim o najnieszczęśliwszej i być może najbardziej interesującej z królowych: tej, której portret ośmielił się ukraść jakiś złoczyńca. O Joannie Szalonej... Fuente Salida wstrzymał go ruchem ręki, zakaszlał, wyją! z kieszeni olbrzymią chustkę, wytarł nos i oświadczył: - Nie jest to ani odpowiedni czas, ani godzina, aby rozmawiać na ten temat. Poza tym nie powie mi pan nic, o czym bym już nie wiedział. Ponadto mogę rozmawiać o niej jedynie w miejscu jej męczeństwa. W Tordesillas, gdzie mam dom. A to daleko stąd. - Dlaczego nie w Granadzie? Przecież spoczywa w katedrze, w kaplicy królewskiej wraz z małżonkiem i matką - zapytał Morosini prowokującym tonem. - Bo tam znajdują się tylko jej prochy, a mnie interesuje jej życie, szanowny

panie! Proszą już na kolację, a my nie mamy sobie nic więcej do powiedzenia. Markiza patrzyła za nim, dopóki nie zniknął w tłumie. - Cóż za niewiarygodny głupiec... - westchnęła. - Należy tylko współczuć królowym, że są skazane na towarzystwo ludzi tego pokroju. Nawet nie można wytłumaczyć jego zachowania tym, że uważa się za Don Kichota. Cierpi jedynie na chroniczną cursileńę. - Cursilerial A cóż to takiego? - Rodzaj snobizmu. To określenie stosuje się do ludzi napuszonych, pretensjonalnych, zachowujących się w sposób przekraczający wszelkie granice zdrowego rozsądku. Nasz Manrique pochodzi z dobrej, starej szlachty, ale daleko mu do arystokracji, więc odnosi się z największą nabożnością do wszystkich osób noszących koronę książęcą i oczywiście królewską... - Moja korona nie zrobiła na nim większego wrażenia! - Bo jest pan cudzoziemcem. Najmniej znaczący hidalgo ma w jego oczach większą wartość niż angielski lord lub francuski książę. Co do tych ostatnich, przynajmniej pamięta, że nasi królowie są Burbonami. A teraz proszę mi podać ramię i idziemy na kolację, chyba że chce pan, aby znów dostrzeżono jego nieobecność. Kilkanaście minut po północy Aldo ruszył do hotelu Andaluzja Palące znajdującego się w pobliżu pałacu. Postanowił udać się tam pieszo, aby skorzystać z uroków ciepłej wiosennej nocy. W hotelowej skrzynce na listy czekała na niego mniej przyjemna niespodzianka: następnego dnia o godzinie dziesiątej rano miał się stawić na rozmowę u komisarza policji Gutiereza. Najwyraźniej jego przeznaczeniem

były odwiedziny na posterunkach podczas każdej podróży zagranicznej. Po Paryżu - Londyn, po Londynie - Salzburg, a teraz Sewilla. Nie licząc oczywiście rodzinnych stron. Muszę pomyśleć o napisaniu, w wolnym czasie, monografii porównawczej pomyślał, kładąc się do łóżka. Wezwanie nie wzbudziło w nim niepokoju: dońa Ana mówiła przecież, że komisarz chce porozmawiać ze wszystkimi gośćmi. Ponadto już raz udało mu się kontakty z policją obrócić w trwałą przyjaźń, jaka połączyła go z Gordonem Warrenem ze Scotland Yardu. Jednak .wchodząc następnego dnia do biura komisarza Gutiereza, książę zrozumiał natychmiast, że nie ma żadnych szans na nawiązanie przyjaźni. Funkcjonariusz przywodził na myśl rozjuszonego byka. Miał olbrzymią głowę, a porastające ją wypomadowane włosy były tak czarne, że wydawały się aż granatowe. Twarz komisarza była purpurowa, nosił krótką, przyciętą w szpic bródkę, równie ciemną jak czupryna. Spojrzenie miał posępne, pogardliwe i władcze. Jeśli dodać do tego potężną pierś i szerokie ramiona wyłaniające się zza sterty dokumentów na biurku oraz ręce jak bochny chleba, wszystko to tworzyło obraz mało zachęcający, szczególnie jeśli miało się coś na sumieniu. Spojrzawszy krytycznym wzrokiem na wysoką i elegancką sylwetkę stojącego przed nim mężczyzny, policjant warknął coś, zaglądając wcześniej do notatek, które następnie zakrył wielką dłonią. - Nazywa się pan... Morosini? - W rzeczy samej, to moje nazwisko - odparł Aldo, siadając spokojnie na krześle przed biurkiem i poprawiając starannie kanty spodni. - Nie przypominam sobie, abym poprosił, by pan usiadł...

- Zwykłe niedopatrzenie z pana strony, jak sądzę - odparł książę spokojnie. Ale sprawa jest już załatwiona. Jeśli dobrze zrozumiałem, chce pan ze mną porozmawiać na temat kradzieży, która miała miejsce przedwczoraj w Domu Piłata, siedzibie księżnej Medinaceli. - Właśnie tak. Jestem pewien, że może mi pan przekazać interesujące informacje na ten temat. Morosini uniósł pytająco brew. - Nie wiem jakie, ale proszę pytać. - To bardzo proste: czy zechce mi pan powiedzieć, gdzie się znajduje teraz ten obraz? Morosini zmarszczył brwi. - Skąd mogę wiedzieć? Przecież to nie ja go ukradłem. Gutierez zrobił przebiegłą minę, która zupełnie do niego nie pasowała. - To właśnie musimy sprawdzić. Zdaję sobie sprawę, że nie jest pan w stanie mi powiedzieć, gdzie portret królowej Joanny znajduje się w tej chwili. Domyślam się tylko, że został wyekspediowany rzeką Guadalquivir i płynie sobie obecnie do Afryki lub w jakimś innym kierunku, i że przeszukanie pańskiego pokoju w hotelu nic nie da... - Innymi słowy, uważa mnie pan za złodzieja, i to nie mając przeciw mnie najmniejszego dowodu! - Jeszcze go nie mam, ale będę miał wkrótce. W każdym razie, pewna osoba podejrzewa, że to pan ukradł ów portret, a służący widział pana opuszczającego rezydencję w samym środku uroczystości. - Przecież to śmieszne! Wyszedłem za pewną kobietą...

- Służący nie widział żadnej kobiety, ale to nie oznacza, że jej tam nie było i może właśnie ona wyniosła obraz pod szeroką spódnicą. Wyjęty z ram nie zajmuje wiele miejsca. - To prawda, że wyszedłem z uroczystości i że śledziłem tę kobietę, ale wytłumaczę to wszystko księżnej. Nie sądzę, żeby był pan w stanie zrozumieć, co mi się przydarzyło. Ale ona zrozumie. - Niech pan powie wprost, że jestem głupcem! I proszę się tak nie kręcić, Morosini. Nie cierpię takiego zachowania! - A ja nie cierpię, kiedy traktuje się mnie jak podejrzanego i bez należytego szacunku: nie jestem Morosinim... przynajmniej dla pana! Jestem księciem Morosinim i może się pan do mnie zwracać per ekscelencjo lub książę. Dodam, że przybyłem do tego miasta na zaproszenie Jego Wysokości, króla Alfonsa XIII, wraz ze świtą królowej. I co pan na to powie? Rzadko się zdarzało, żeby Aldo przypominał komuś o swych tytułach i zachowywał się jak snob, ale ten bałwan wyprowadził go z równowagi. Przemowa Morosiniego musiała zrobić na komisarzu wrażenie, gdyż lekko zbladł i zamrugał, mówiąc: - Księżna nic o tym nie mówiła. Dała mi tylko listę gości... - I na tej liście napisała jedynie: Morosini? - No... nie. Napisała wraz z tytułem. Ale ciążą na panu poważne podejrzenia. Będę musiał zrobić konfrontację ze służącym, a ponadto jeden z uczestników kolacji jest przekonany o pańskiej winie. Ta osoba twierdzi, że przyglądał się pan obrazowi w sposób wzbudzający podejrzenie, a ponieważ chodzi o osobistość, która...

- Niech zgadnę! Czy tym oskarżycielem nie jest czasem markiz de Fuente Salida? - Nie mogę zdradzić panu nazwiska mojego informatora. - Ależ tak, musi mi pan podać to nazwisko, bo nie zgodzę się na konfrontację ze służącym, jeśli ta osoba nie pojawi się także. Nie wiem, czy jest pan poinformowany, iż darzy ona ten portret głębokim uczuciem. Ja tylko go oglądałem, natomiast on, jak mi się przez chwilę wydawało, miał ochotę pokryć płótno pocałunkami... - Nie całuje się obrazu! - stwierdził zbulwersowany Gutierez, odporny na wszelkie formy żartu. - Dlaczegóżby nie, jeśli jest się zakochanym w namalowanej na nim osobie. Nigdy nie całował pan zdjęcia swojej małżonki? - Moja żona, pani Gutierez, nie jest osobą, z którą można by się tak spoufalać. Morosini był skłonny w to uwierzyć. Jeśli przypominała swego pana i władcę, była z pewnością dobrym antidotum na miłość. - Cokolwiek by powiedzieć, jestem przekonany, że istnieje jakiś związek między nim a tym portretem. - Jeśli wierzyć tamtej osobie, to właśnie pan był portretem zainteresowany. I co mam teraz zrobić? - Niech pan porozmawia z nami jednocześnie i dopiero wtedy zadecyduje. Komisarz nie chciał tak od razu skapitulować. Trzymał w zanadrzu jeszcze jeden argument, który wydawał mu się mocny. - Jest pan z zawodu antykwariuszem?

- Tak, ale obrazy nie są przedmiotem mojego zainteresowania. Specjalizuję się w kamieniach szlachetnych i historycznych klejnotach. I jeśli chce pan wiedzieć wszystko, przyglądając się portretowi, pragnąłem obejrzeć z bliska rubin znajdujący się na szyi królowej. Malarz oddał go bardzo wiernie i jestem pewien, że to kamień, którego poszukuje jeden z moich klientów. - Sądzi pan, że w to uwierzę? - Jest mi całkowicie obojętne, czy pan w to uwierzy, panie komisarzu, czy też nie. Jeśli pan sobie życzy, udamy się teraz do Domu Piłata i tam, w obecności księżnej, przedstawi pan swoje oskarżenie, jak również zarzuty służącego i markiza Fuente Salidy, którego także proszę wezwać... - Mam właśnie taki zamiar, ale nie planowałem tego czynić na rozkaz i proszę, żeby się pan tak nie wywyższał! Prowadzenie śledztwa to moje zadanie i podejmę niezbędne kroki, aby zorganizować takie spotkanie jutro o godzinie ustalonej z księżną. Do tego czasu pozostanie pan pod nadzorem! - Mam nadzieję, że mnie pan tutaj nie zatrzyma? - A dlaczego nie? Bardzo chciałbym, żeby pan zobaczył, jak wygląda hiszpańskie więzienie... - Radzę po przyjacielsku, aby zrezygnował pan z tego pomysłu, w przeciwnym razie zadzwonię do mojej ambasady w Madrycie, jak również do pałacu królewskiego, aby przysłano mi adwokata. Następnie... Podobny do byka komisarz zrobił taką minę, jakby miał ochotę wziąć tego impertynenta na rogi, ale w końcu zadowolił się wściekłym sapnięciem i warknął: - Dobrze. Może pan odejść, ale uprzedzam, moi ludzie będą pana śledzić,

gdziekolwiek się pan uda. - Jeśli sprawi to panu przyjemność. Informuję więc od razu, że muszę udać się do pałacu, żeby pożegnać się z Jej Wysokością. Wchodzę w skład królewskiej świty i dzisiaj wieczór miałem wyjechać z nią do Madrytu. Muszę więc złożyć wyjaśnienia i poprosić o zwolnienie z obowiązku towarzyszenia jej. - Chyba nie zamierza pan uciec? Może mi pan dać na to słowo? Morosini uśmiechnął się sarkastycznie. - Chętnie dam słowo, chociaż nie wiem, czy słowo... złodzieja może mieć dla pana jakieś znaczenie. Ale proszę się uspokoić: będę tutaj jutro. Nie zaliczam się do ludzi uciekających przed oskarżeniem i mam nadzieję, że sprawa wyjaśni się przed moim powrotem do domu. - Mówiąc to, Morosini pożegnał komisarza, i skierował się ku wyjściu. Zdecydowany nie mówić królowej ani słowa o kłopotach z policją, przeprosił, że nie będzie mógł towarzyszyć monarchini w drodze powrotnej, tłumacząc się chęcią dłuższego pozostania w Andaluzji. Królowa stwierdziła, że w każdej chwili chętnie zobaczy go w Madrycie lub gdziekolwiek indziej. Aldo pożegnał się i wyszedł z apartamentów królowej odprowadzany przez dońę Izabelę nieco zdziwioną jego chęcią dłuższego pozostania w Sewilli. Jeśli inteligentna kobieta chce się czegoś dowiedzieć, zwykle udaje jej się tę wiedzę zdobyć. Zresztą Aldo nie miał powodów, aby ukrywać przed nią prawdę. Po wysłuchaniu opowieści Aida nie kryła zaskoczenia. - Komisarz oskarża pana o kradzież? Przecież to nie ma sensu.

- To robota Don Bazylia. Ten człowiek mnie nienawidzi. Wyobraża sobie, że w jakiś sposób zagrażam jego ukochanemu portretowi, i chce się mnie pozbyć. Może nawet szczerze wierzy w to, że jestem winny. - Czemu nie powiedział pan o tym Jej Wysokości? - W żadnym wypadku! Zależy mi na wizerunku, a odwiedziny na komisariatach pozostawiają zawsze jakiś cień. Poza tym lubię załatwiać swoje sprawy osobiście. - Jest pan szalony, drogi przyjacielu! Ten Gutierez będzie pana śledził tygodniami. Może nawet zamknąć pana w więzieniu do czasu odnalezienia portretu. - Przecież obowiązują tu jakieś prawa! - Jakie prawa? Niech pan nie zapomina, że Afryka jest niedaleko stąd i że czas się tutaj nie liczy. A tak poważnie mówiąc: jeśli po tej konfrontacji komisarz będzie chciał pana zatrzymać, proszę zażądać, aby zawiadomił Madryt. W każdym razie zostawię instrukcje majordomusowi zajmującemu się naszym domem w Sewilli. Mam do niego zaufanie. Gdyby coś się wydarzyło, zawiadomi mnie... Morosini pochwycił dłoń kobiety i uniósł do ust. - Jest pani moją najlepszą przyjaciółką. Dziękuję! Pożegnawszy się, zajrzał do pobliskiej katedry, która w słońcu poranka wyglądała imponująco. Zaczął się rozglądać, ale przy żadnym z wejść nie dostrzegł czerwonej opończy znajomego żebraka. W pewnym sensie nawet się z tego ucieszył, bo śledzący go policjant mógłby nabrać jakichś podejrzeń. Nie mając nic innego do roboty, zdecydował się na spacer. Wszedł najpierw

do katedry, gdzie odmówił krótką modlitwę, a następnie skierował się w stronę ulicy de los Sierpe, będącej swoistym centrum miasta. Znajdowała się tam niezliczona ilość kawiarni, restauracji, kasyn i klubów, gdzie dobrze sytuowani mężczyźni wypoczywali, pijąc napoje orzeźwiające, paląc olbrzymi epuros i obserwując uliczny ruch. Ponieważ zbliżała się już pierwsza po południu, Morosini postanowił udać się do Calvilla, aby spróbować gazpacho*, smażonej langusty i marcepanu oraz wybornego, białego wina rioja. Niestety, nie można było powiedzieć tego samego o kawie przygotowanej na sposób mauretański i tak gęstej, że dało się ją przełknąć, jedynie popijając szklanką wody. * Hiszpańska zupa wywodząca się z Andaluzji. Jest podawana na zimno (przyp. red.). Następnie uznał, że jego anioł stróż ma również prawo do chwili wytchnienia, więc postanowił zrobić sobie sjestę, jak wszyscy o tej porze dnia. Dlatego skierował się do tchnącego miłym chłodem hotelu Andaluzja. Siedzący go policjant mógł tu przynajmniej odpocząć w jednym z wygodnych foteli stojących w holu lub usiąść pod palmą w ogrodzie. Aldo nie zdołał zasnąć. Po pierwsze nie był do sjesty przyzwyczajony, a po drugie, mimo pozornej pogody ducha, czuł przygnębienie - cała ta historia bardzo go zmartwiła. Nie miał ochoty zatrzymywać się na dłużej w Sewilli. Poza tym komisarz Gutierez nie wzbudzał zaufania. Nie zamknął go w więzieniu prawdopodobnie dlatego, by mieć czas do namysłu nad tym, jak pozbawić Aida ochrony królewskiej, nie narażając swojej kariery na szwank. Tak czy owak, z pewnością planował go capnąć. Morosini był prawie pewien,

że niezależnie od wyniku konfrontacji, która miała się odbyć nazajutrz, komisarz znajdzie sposób, by przeprowadzić swój plan. Pukanie do drzwi wyrwało księcia z zamyślenia i z powolnego pogrążania się w otchłani zniechęcenia. Wstał, aby otworzyć. Stanął twarzą w twarz z chłopcem hotelowym w czerwonej liberii, który podał mu list na srebrnej tacy. Ściśle mówiąc, był to tylko bilecik, ale czytając go, Aldo odniósł wrażenie, że wdycha dużą porcję tlenu: w kilku słowach księżna Medinaceli prosiła, aby pojawił się u niej o dziewiętnastej: Będziemy sami. Bardzo proszę przyjść. Nie chciałabym, aby zachował Pan w pamięci przykry obraz Sewilli. Czyżby to oznaczało, że dońa Ana wiedziała już o wszystkim i nie przykładała do skierowanych przeciw niemu oskarżeń większej wagi? Bardzo by chciał, aby to okazało się prawdą. A poza tym może ta szlachetna dama wiedziała coś na temat rubinu. Ochoczo wziął prysznic, a następnie włożył elegancki garnitur, którego nieskazitelny krój podkreślał szerokość ramion, długość nóg i smukłość bioder. Biała koszula i szaroniebieski jedwabny krawat dopełniły eleganckiego stroju, w którym książę bez przeszkód mógł udać się z wieczorną wizytą. Szybki rzut oka w stronę lustra uświadomił mu, że jego gęste, ciemne włosy zaczęły siwieć na skroniach, ale nie przejął się tym zanadto. Prawdę mówiąc, podkreślały śniadą cerę, szlachetne rysy i stalowoniebieskie oczy, tak często rzucające ironiczne spojrzenie. Zadowolony z wyglądu wziął kapelusz, rękawiczki i skontaktował się telefonicznie z portierem, prosząc o podstawienie samochodu, który chwilę później zawiózł go przed bramę Domu Piłata.

Księżna czekała na niego pod arkadami większego ogrodu. Odziana w suknię z rzymskiej krepy koloru ciemnoczerwonego i kilka sznurów pereł, siedziała w wiklinowym fotelu przy stoliku, na którym stały napoje orzeźwiające. Morosini stwierdził, że dońa Ana wygląda na zdenerwowaną, a może nawet zatrwożoną, ale na pocałunek złożony na jej dłoni odpowiedziała czarującym uśmiechem. - Jakież to uprzejme, książę, że zgodził się pan przyjść! Wizyta w tym pałacu z pewnością nie sprawia panu przyjemności... - Dlaczego nie? To radość dla oczu - odparł spokojnie Morosini, błądząc wzrokiem po wspaniałym ogrodzie. - To prawda, ale wydarzyły się tutaj przykre rzeczy. Nawet nie wiem, jak panu powiedzieć, do jakiego stopnia jestem zawstydzona i poruszona faktem, że ośmielono się wmieszać go w tę nieprzyjemną sprawę. Powinien był pan powiedzieć mi o tym od razu. Gdyby nie dońa Izabela nadal nie wiedziałabym o niczym... - Ach! Więc to ona... - Tak, to ona powiedziała mi, że... To oskarżenie jest śmieszne. Nie znamy się wcale, ale pańska reputacja przemawia za panem. Trzeba być niespełna rozumu, jak ten nieszczęsny Fuente Salida, żeby podejrzewać pana o kradzież. A tego głupca, który twierdzi, że szedł pan za nieistniejącą osobą, zwolnię... - Proszę tego nie czynić! Ten biedny człowiek mówił prawdę. Przechodził właśnie przez dziedziniec z tacą pełną kieliszków, a ja zagadnąłem go, czy wie, kim jest dama, którą, jak się okazało, widziałem tylko ja. On nie widział nikogo...

- I komisarz wyciągnął z tego wniosek, że chciał pan odwrócić uwagę lokaja, aby pański wspólnik mógł wynieść portret... - Naprawdę tak pomyślał? Mógł mi o tym wspomnieć. W każdym razie, to śmieszne - stwierdził rozbawiony Aldo. - Jak mogłem odwrócić jego uwagę, pokazując kobietę, której nie mógł zobaczyć i która... Przerwał, bo właśnie pojawił się służący i zaczął serwować napoje. Morosini poprosił o odrobinę kseresu, podobnie jak pani domu. Następnie służący zniknął równie niepostrzeżenie, jak się wyłonił wcześniej spomiędzy kwitnących drzewek pomarańczowych. Księżna obracała przez chwilę kieliszek w dłoni. - Czy może mi pan opisać tę kobietę? - Oczywiście. Mogę również powiedzieć, dokąd mnie zawiodła. Tylko... boję się, że uzna mnie pani za szaleńca. - Proszę mówić! Słuchała uważnie, w całkowitym milczeniu i nie okazując najmniejszego zdziwienia, a następnie oświadczyła najspokojniej na świecie: - Niektórzy twierdzą, że pojawia się tutaj każdego roku i to zawsze w tym samym dniu. Ja nigdy jej nie widziałam, bo ukazuje się tylko mężczyznom. - Więc pani ją zna? - Wszyscy mieszkańcy Sewilli znają historię Kataliny. Mój teść twierdzi, że spotkał ją kiedyś na swej drodze, podobnie zresztą jak jeden z naszych służących, którego odnaleziono pewnego ranka snującego się po uliczkach na wpół obłąkanego. Mówi się, że ona przychodzi tutaj z powodu portretu królowej, a głównie dla rubinu zdobiącego jej szyję. Może to ona skradła ten

obraz? - Nie sądzę, aby mogła to uczynić. W każdym razie kiedy szedłem za nią, nie miała go przy sobie. Ale skoro rozmawiamy o klejnocie przedstawionym na płótnie, może wie pani, co się z nim stało? Tak ważny kamień powinien był zostawić w historii jakiś ślad... - Wstyd się przyznać, ale nie wiem nic na ten temat. Chociaż wywodzimy się od markiza de Denii, strażnika więziennego w Tordesillas, gdzie nieszczęsną królową przetrzymywano, i to w okropnych warunkach. Denia i jego żona byli strasznie chciwi, więc jestem przekonana, że pozbawili ją tych kilku ostatnich klejnotów. To prawie pewne, że w momencie śmierci nie miała już rubinu, w przeciwnym razie może znalazłby się w naszej rodzinie dzięki sukcesji. Możliwe też, że królowa Joanna ofiarowała go swej ostatniej, ukochanej córce, Katarzynie, kiedy ta opuszczała Tordesillas, aby poślubić króla Portugalii. Nawiasem mówiąc, skoro miał pan mieć jutro konfrontację z Fuente Salidą, może go zapytamy, co wie na ten temat. Wydaje mi się, że ma ogromną wiedzę dotyczącą naszej szalonej Joanny. - Mówi pani, że miałem mieć, a chyba mam nadal, księżno... chyba że nie zgadza się pani, aby to spotkanie odbyło się tutaj? Wyznam, że bardzo mi na nim zależy. - Nie będzie ono potrzebne. Postaram się załatwić tę sprawę jeszcze dzisiaj wieczorem. Komisarz Gutierez przybędzie za kwadrans. Co do Fuente Salidy, zaproszę go wraz z panem na jutrzejszy obiad. O ile go znam, przybiegnie z radością - dodała z uśmiechem, a Aldo raczej stwierdził, niż zapytał: - Bo jest... snobem?

- Tak, jest wielkim snobem. Temu poczciwinie imponują tytuły książęce, a ja mam ich dziewięć. To dziwny osobnik: każdej wiosny pielgrzymuje do Granady, aby zobaczyć portret i odwiedzić grób królowej. Zawsze wtedy go zapraszamy, ale tym razem królowa pojawiła się w tym samym terminie. - Byłem zdziwiony, że nie jest członkiem świty królewskiej. Powiedziano mi, że był szambelanem. - Królowej Marii Krystyny, matki króla i wdowy po Alfonsie XII, która przebywa teraz w Madrycie i nie potrzebuje szambelana. Zresztą wydaje mT się, że Jej Wysokość uważa markiza za nudziarza... Gutierez pojawił się o wyznaczonej porze z wojskową punktualnością. Przywitał się jak człowiek znający swoje miejsce w szeregu i usiadł na brzegu wskazanego mu krzesła, rzucając w stronę Morosiniego ponure spojrzenia. Widać było wyraźnie, że nie jest zadowolony z tego spotkania. Jego niezadowolenie nasiliło się jeszcze bardziej, kiedy przemówiła księżna. - Prosiłam o przyjście, panie komisarzu, aby nie dopuścić do tego, by podążał pan dalej fałszywym tropem - stwierdziła, obdarowując policjanta jednym z tych uśmiechów, którym trudno się oprzeć. - Chciałabym pana zapewnić, że obecny tu książę Morosini nie ma nic wspólnego z poniesioną przez nas stratą. - Proszę mi wybaczyć, księżno, że ośmielam się twierdzić coś przeciwnego, ale dowody, które udało mi się zgromadzić, świadczą przeciw pani... protegowanemu. Słowo, które padło, najwyraźniej nie było przemyślane. Dońa Ana zmarszczyła gniewnie brwi.

- Nie chronię nikogo, seńor. Mogę jedynie stwierdzić, że jestem w stanie przedstawić panu niepodważalny dowód. Kiedy jedliśmy kolację, markiza de Las Marismas podeszła do Jej Wysokości, aby w imieniu księcia Morosiniego, którego dopadł atak newralgii, poprosić o zgodę na oddalenie się. Następnie wezwała bryczkę, która odwiozła go do hotelu. Jeśli o mnie chodzi, chwilę później zwróciłam się do mojej sekretarki, dońi Inez Aviero, aby przyniosła mi szal, co też uczyniła. Otóż dońa Inez potwierdza, że portret był na swoim miejscu, kiedy przechodziła obok niego. - Mogła go nie zauważyć. Kiedy widzi się jakiś przedmiot codziennie, to możliwe. - Ale nie w przypadku dońi Inez! Żaden szczegół nie umknie jej uwagi. Może ją pan sam o to zapytać. Zaraz ją zawołam. - Jeśli jest tego pewna, czemu nic nie powiedziała, kiedy przesłuchiwałem pani służbę? - Nie pytał pan o to - zauważyła księżna z nieubłaganą logiką. - Zresztą dopiero wczoraj wieczór, kiedy zostałyśmy same, po chwili zastanowienia dońa Inez stwierdziła, że ma pewność, iż portret królowej był na swoim miejscu około pierwszej po północy. A ponieważ książę opuścił nas około pół godziny po północy, proszę wyciągnąć wnioski. Mówiła to tonem nieznoszącym sprzeciwu. Biedny komisarz, znajdując się twarzą w twarz z jedną z najznamienitszych kobiet w Hiszpanii, nie mógł pozwolić sobie na podważenie jej zdania, chociaż widać było, że ma na to wielką ochotę. Zdawał się nie wiedzieć, co powinien o tym wszystkim sądzić. Aby dać mu czas na ochłonięcie i pogodzenie się z rozczarowaniem, dońa Ana

dodała uprzejmym tonem: - Niech pan będzie tak uprzejmy i poinformuje markiza Fuente Salidę o wszystkim, co tutaj powiedziałam. Gutierez zadrżał, jakby nagle zbudził się ze snu. Wstał z pewnym wysiłkiem. - W każdym razie pan markiz i tak by się nie pojawił jutro rano na konfrontacji. Udałem się do jego kuzyna, u którego zawsze się zatrzymuje, kiedy przyjeżdża do Sewilli, i dowiedziałem się, że markiz już wyjechał. - Jak to? - zapytała zaskoczona księżna. - Rzuca bezpodstawne oskarżenie i wyjeżdża? To najlepszy dowód, że kierował się osobistą niechęcią i że była to zwykła złośliwość z jego strony... - Powiedziałbym raczej, że kierował się czystą ekonomią - stwierdził komisarz, któremu zależało na obronie tak cennego świadka. - Chciał udać się do Madrytu pociągiem monarchy, bo wtedy podróż nic go nie kosztuje. Morosini wybuchnął śmiechem. - Być może po prostu zmienił zdanie o mnie - stwierdził pobłażliwie. - Jeśli o mnie chodzi, jestem zadowolony z takiego obrotu sprawy, bo również będę mógł się zająć moim powrotem. Chciał wstać, ale dońa Ana go powstrzymała. - Proszę jeszcze zostać przez chwilę! Panie komisarzu, prowadzone śledztwo zabrnęło w ślepy zaułek i jest jeszcze wiele do zrobienia. Nie zatrzymuję więc pana. Gutierez skierował się ku wyjściu, lecz sposób, w jaki to czynił, wyraźnie świadczył o tym, że odchodzi wbrew woli. - Nie wygląda na przekonanego - zauważył Morosini.

- To nie ma najmniejszego znaczenia. Najważniejsze, że nie będzie sprawiał już panu kłopotu. Te oskarżenia były groteskowe. - Ale normalne w przypadku, kiedy nie zna się człowieka będącego na dodatek cudzoziemcem. - Normalne, kiedy śledczy jest człowiekiem ograniczonym. Najważniejszą cechą dobrego policjanta jest umiejętność rozpoznania, z kim ma do czynienia. Dał się słyszeć dźwięk dzwonu z pobliskiego klasztoru. Aldo podniósł się ponownie, tym razem niezatrzymywany przez księżnę. Kiedy pochylał się nad dłonią pani domu, w jego oczach można było dostrzec błysk radości. - Winien jestem pani wielkie podziękowanie, księżno. Większe, niż umiem wyrazić. Podobny błysk pojawił się w ciemnych oczach dońi Any. - Czy chce pan przez to powiedzieć, mój drogi książę, że to, co powiedziałam komisarzowi, mijało się nieco z prawdą? Morosini zaczerpnął łyk powietrza. - Jest chłodno, a suknia Jej Wysokości - celowo użył angielskiego tytułu przeznaczonego dla księżnych, gdyż uważał, że świetnie do niej pasuje - uszyta jest z pięknego, lecz raczej cienkiego materiału. A pani nie poprosiła jeszcze o przyniesienie szala. Tym razem to ona wybuchnęła śmiechem, a następnie podniosła się z fotela i zbliżywszy się do Aida, chwyciła go za ramię. - Sądzi pan, że powinnam to uczynić? Prawdę mówiąc, nigdy nie jest mi zimno. Ale ciekawa jestem, dlaczego Fuente Salida postanowił się ulotnić. Chętnie udaje nędzarza, chociaż wcale nie należy do najbiedniejszych. Czemu

zdecydował się na podróż pociągiem monarchy? - Może był to ostry atak snobizmu? - Trudno mi w to uwierzyć. Może znaleźć się w otoczeniu królewskim, kiedy tylko ma na to ochotę. Domyślam się, że mimo wszystko poczuł jakieś wyrzuty sumienia po tych wyssanych z palca oskarżeniach. - To możliwe. Jeśli tak było, dowiem się tego. Jutro rano wyruszam do Madrytu i nie nazywam się Morosini, jeśli nie skłonię go do wyjawienia prawdy. Proszę pamiętać, że informacje, które posiada, są dla mnie bezcenne. Zresztą tylko dlatego go nie spoliczkuję. - Zrobiłby pan to? - A jak, według pani, zareagowałby Hiszpan w takiej sytuacji? - Obawiam się, że niezwykle gwałtownie. - My, wenecjanie, też tak reagujemy, ale obiecuję, że postaram się być bardzo uprzejmy. Książę przemilczał, że przyszła mu do głowy dziwna myśl: a może tym złodziejem był właśnie Don Bazylio? Weszli na patio, gdzie czekał już majordomus mający odprowadzić gościa do kolaski. Aldo skłonił się z szacunkiem. - Księżno Ano, pozostaję na zawsze pani dłużnikiem! Teraz już wiem, jak wygląda Anioł Stróż. - Niekiedy prawda toruje sobie drogę ku światłu z dużym trudem. Naszym obowiązkiem jest jej w tym pomagać. A poza tym szczerze mówiąc, nawet się cieszę, że pozbawiono mnie tego portretu. Uwolni mnie to od wizyt Kataliny. Wyznaję, że za nimi nie przepadam...

Zbliżając się do placu Puerta de Jerez*, w głębi której znajdował się hotel Andaluzja Palące, Morosini dostrzegł nagle stary, słomkowy kapelusz i czerwoną opończę znajomego żebraka, który rozglądał się na wszystkie strony. * Nazwa pochodzi od dawnej, jednej z dwunastu, bramy miasta (przyp. red.). Książę zapłaciwszy powożącemu, ruszył w stronę poznanego niedawno mężczyzny. Kiedy tylko Diego Ramirez dostrzegł Aida, dał mu dyskretny znak, aby za nim podążył. Wkrótce dotarli do imponującego budynku, którego barokową fasadę zdobiły wspaniałe ceramiczne płytki azulejos. Był to Przytułek Miłosierdzia założony w XVI wieku przez pewne bractwo jako schronienie dla nędzarzy i miejsce pochówku straceńców, których ciała nierzadko gniły pod gołym niebem. Jednym z jego największych dobroczyńców był Don Miguel de Mańara, nawrócony grzesznik, pierwowzór bohatera wielu dziel literackich, rozpustnika i libertyna - Don Juana. Wchodzący do tego przybytku żebrak, a tym bardziej elegancki dżentelmen, nie wzbudzali niczyjego zdziwienia, ponieważ zakonnice opiekujące się przytułkiem często otrzymywały darowizny i przyjmowały wizyty przedstawicieli sewilskiej socjety.

Obaj mężczyźni udali się do kaplicy zamykanej w późnych godzinach wieczornych. Wiedząc, że tajemniczy żebrak jest Żydem, Morosini zdziwił się nieco, widząc go wchodzącego do kościoła. Ale Ramirez nie podszedł do ołtarza. Stanął na prawo od głównego wejścia, przed wstrząsającym obrazem pędzla Valdesa Leala, dziełem realizmu hiszpańskiego, o którym Murillo zwykł mawiać, że gdy na niego patrzy, musi zatykać sobie nos. Płótno przedstawiało bowiem toczone przez robaki zwłoki, między innymi biskupa i rycerza, leżących w na wpół otwartych trumnach*. * Dzieło zalicza się do „Hieroglifów naszych dni ostatnich" - serii obrazów Juana de Valdesa Leala. namalowanych w roku 1672 na zamówienie Miguela Mańary. Opisane płótno nosi tytuł Finis glońae mundi. Przedstawia wnętrze grobowca z trzema zwłokami w różnym stopniu rozkładu (przyp. red.). - Czy nie mógł pan znaleźć jakiegoś innego obrazu - mruknął Morosini, stając obok. - Dlaczego? Dla wszystkich mnie podobnych stanowi on pocieszenie. Ale ja chcę rozmawiać z panem o innym obrazie. - Tym, który skradziono z Domu Piłata, jak się domyślam. Znam szczegóły. Oskarżono mnie nawet o jego kradzież. - To duży błąd. Wiem, kto go ukradł. Aldo popatrzył na swego towarzysza z zaskoczeniem graniczącym z podziwem. - Skąd może pan to wiedzieć? - My, żebracy, jesteśmy wszędzie: przy kościołach, na placu de Toros, kiedy odbywa się corrida, w pobliżu domów bogaczy, gdy trwa tam jakaś

uroczystość... Wystarczyło, żebym się rozejrzał i popytał. - I co? - Wszystko wydarzyło się około drugiej w nocy. Uroczystość jeszcze się nie zakończyła, ale królowa zbierała się do wyjścia; goście i domownicy tłoczyli się wokół niej, a żebracy przyczaili się w uliczce za murem małego ogrodu, gdzie dwóch lub trzech służących wyniosło im pakunki z jedzeniem. Jest tego zawsze mnóstwo, kiedy w Domu Piłata są goście. Otóż tamtej nocy, według Gomeza, żebraka z kościoła św. Stefana znajdującego się w pobliżu, jedna z paczek różniła się od pozostałych. Była niewielka, trójkątna i raczej plaska. Zaintrygowany Gomez poszedł za człowiekiem, który chwycił ten pakunek, jakby nie chciał się z nikim dzielić, i wziął nogi za pas. - I dokąd się udał? - Do starego szlacheckiego domu w pobliżu placu de la Encarnación. Należy do starca, którego brat był szambelanem królowej matki. - Czy ten szambelan nie nazywa się czasem Fuente Salida? - Tak mi się zdaje... - Miał więc powody, aby skierować na mnie uwagę policji. To on zlecił kradzież obrazu, który, jak sądzę, właśnie jedzie z nim pociągiem do Madrytu. Wyświadczył mi pan wielką przysługę... - Ale każda przysługa musi nieco kosztować! - stwierdził skromnie żebrak... Morosini zrozumiał aluzję, wyciągnął z portfela kilka banknotów i wręczył żebrakowi. - Jeszcze słówko: dlaczego zainteresował się pan tą sprawą? Z mojego powodu? Diego Ramirez nagle spoważniał.

- Po części tak, ale głównie dlatego, że nocą, kiedy się rozstaliśmy, usłyszałem płacz Kataliny. - Proszę jej powiedzieć, żeby uzbroiła się w cierpliwość. Kiedy odnajdę rubin, oddam go dzieciom Izraela. Wtedy tu powrócę. Niech Bóg ma pana w opiece, Diego Ramirezie! - Niech Bóg ma pana w opiece, najjaśniejszy książę! Dopiero po wyjściu na zewnątrz Aldo zaczął się zastanawiać, skąd żebrak mógł znać jego tytuł, ale nie zajmowało go to zbyt długo. Najwidoczniej, podobnie jak Szymon Aronow, Diego posiadał sprawnych informatorów.

Rozdział trzeci

Noc w Tordesillas

Bawiąc w Madrycie, Paryżu czy Londynie, Aldo Morosini zatrzymywał się zawsze tylko w jednej sieci hoteli - w Ritzu. Upodobał je sobie, cenił ich styl,

elegancję, kuchnię, piwnice z wybornymi winami i panujący w nich klimat, nieco odmienny w każdym z miast, ale mający wiele cech wspólnych. To pozwalało nawet najbardziej wymagającemu podróżnikowi czuć się w hotelu jak u siebie. Jednak tym razem książę zatrzymał się w Ritzu tylko na dwadzieścia cztery godziny. Tyle czasu potrzebował na otrzymanie od portiera adresu pałacu królowej Marii Krystyny, byłej wiceksiężnej Austrii, na udanie się tam w poszukiwaniu markiza Fuente Salidy i dowiedzenie się, że otrzymał on pilny telegram wzywający go do Tordesillas. Jego małżonka była cierpiąca. Ta wiadomość stanowiła dla Aida duże zaskoczenie - nie sądził, że ten stary spryciarz, zakochany w zmarłej przed prawie pięcioma wiekami królowej, ma żonę. Dama dworu, która przyjęła wenecjanina, zapewniła go, wznosząc oczy ku niebu, że jest to jedno z najlepszych małżeństw pobłogosławionych przez Pana Boga. Nie zapomniała jednak zapytać, z jakiego powodu cudzoziemiec chciałby się spotkać z największym ksenofobem królestwa. Aldo miał przygotowaną odpowiedź: chciał poinformować markiza o nowym fakcie, odkrytym przez historyków francuskich, a dotyczącym wizyty królowej Joanny i jej małżonka u króla Ludwika XII w Amboise w roku pańskim 1501. Przyniosło to natychmiastowy efekt. Chwilę później Aldo był wyposażony w adres Salidy i życzenia szczęśliwej podróży. Pozostawało mu tylko zapoznać się z rozkładem jazdy i kupić bilet na pociąg do Medina del Campo, skąd linią z Salamanki do Valladolid miał dojechać w końcu do Tordesillas. Co, biorąc pod uwagę opieszałość

tutejszych pociągów, czyniło z niespełna dwustukilometrowej podróży wielką wyprawę. Jazda przez piaszczyste i granitowe tereny starej Kastylii była monotonna. Panowała straszna spiekota, a błękitne, rozgrzane do białości niebo rozpościerało się bezlitośnie nad mijanymi wioskami i zboczami dziwnie smętnych gór. Dojechawszy w końcu do Tordesillas, pokryty kurzem i sadzą Morosini był w kiepskim humorze. Gdyby nie to, że naprawdę chciał się czegoś dowiedzieć od starego szaleńca, nigdy nie wyruszyłby do tego małego, posępnego miasteczka na zboczach, nad rzeką Douro. Nie znalazł tu już żadnych pozostałości po ponurym zamczysku, w którym przez czterdzieści sześć lat królowa Hiszpanii więziona z woli bezlitosnego ojca, a następnie jeszcze bardziej bezlitosnego syna, żyła w koszmarze pogłębiającym jej rozpacz i szaleństwo. Następcy woleli zniszczyć mury będące świadkiem jej niedoli. Była to wielka strata dla podróżników i miłośników historii. Zamek przyciągałby tłumy i pozwoliłby na wybudowanie przyzwoitego hotelu w miasteczku liczącym cztery tysiące mieszkańców. Ten, w którym zatrzymał się Aldo, urągał wszelkim standardom. Nawet na głębokiej francuskiej prowincji można było znaleźć lepsze miejsce na nocleg.

Morosini znalazł się w pomieszczeniu przypominającym wybieloną wapnem celę mnicha, a odór zjełczałej oliwy nie zachęcał do spróbowania domowej kuchni. Nie było mowy, aby zatrzymał się tutaj na dłużej. Jak najszybciej musiał spotkać się z Fuente Salidą. Korzystając z lekkiego ochłodzenia po zachodzie słońca, Morosini dowiedziawszy się, gdzie znajduje się kościół, w którego pobliżu mieszkał tropiony przez niego człowiek, ruszył uliczkami, po zmierzchu tętniącymi życiem. Z łatwością znalazł to, czego szukał: był to duży dom wzniesiony na planie kwadratu, na wpół forteca, na wpół klasztor, którego niezliczonych okien strzegły solidne kraty. Ponad wejściem o łukowatym sklepieniu widniało kilka herbów. Ta cytadela nie była łatwa do zdobycia, a przecież Aldo musiał tam wejść! Bo jeśli Fuente Salida był w posiadaniu portretu, to z pewnością znajdował się on w tym domu. Trzeba było to tylko sprawdzić. Wcześniejszy entuzjazm gdzieś się ulotnił. Po chwili zastanowienia Aldo postanowił użyć podstępu, aby otworzono przed nim tę zaryglowaną na cztery spusty bramę. Uderzył w nią ciężką kołatką z brązu, która wydała tak głuchy odgłos, jakby budynek był całkiem opuszczony. Ale już po chwili dało się słyszeć powolne kroki stąpające po kamiennej posadzce. Zawiasy były chyba dobrze naoliwione, bo brama otworzyła się bez hałasu, na który Morosini był przygotowany. W drzwiach stanęła chuda, stara kobieta, jakby żywcem wyjęta z obrazów El Greca. Czarny czepek i biały fartuch wskazywały, że jest służącą. Patrzyła przez chwilę uważnie na gościa, po czym zapytała, czego sobie życzy. Starając się mówić możliwie jak najlepiej po

hiszpańsku, Aldo poinformował, że chciałby zobaczyć się z panem markizem, i że jest wysłannikiem królowej. Na tę wiadomość brama otworzyła się na całą szerokość, a kobieta nisko się ukłoniła. Po przekroczeniu progu Morosiniemu wydało się, że znalazł się w jakimś odległym wieku. Budynek musiał pochodzić z epoki Królów Katolickich* i od tego czasu niewiele się zmienił. * W roku 1493 królowie Hiszpanii uzyskali od papieża prawo noszenia tytułu Królów Katolickich (przyp. red.). Poproszono Aida o poczekanie w przedsionku, którego sklepienie wsparte było na masywnych filarach. Aby się tam znaleźć, musiał zejść dwa stopnie w dół. Poza kilkoma ławami z oparciami, wykonanymi z czarnego dębu, nie było tu żadnego innego mebla. Nagle Morosiniego ogarnął chłód podobny do tego, jaki spotyka się w rozmównicach niektórych szczególnie surowych klasztorów. Kobieta po chwili powróciła w towarzystwie Don Bazylia. Uśmiech na jego twarzy zmienił się w potworny grymas, gdy tylko rozpoznał przybysza. - Pan jest wysłannikiem królowej? To podstęp! Proszę natychmiast opuścić mój dom! - Nie ma mowy! Nie przyjechałem tutaj w tej potwornej spiekocie, aby złożyć panu uszanowanie. Musimy porozmawiać o sprawach wielkiej wagi. Co do królowej, wie pan dobrze, że jestem z nią w znakomitych stosunkach. Markiza de Las Marismas, która dała mi pański adres, może to potwierdzić. - Więc nie zamknięto pana w więzieniu? - Nie, chociaż zrobił pan wszystko, co możliwe, żeby tak się stało. Czy moglibyśmy porozmawiać w jakimś przyjemniejszym miejscu? I przede

wszystkim w cztery oczy? - Proszę za mną - rzucił niechętnie markiz, odesławszy gestem służącą. Jeśli w przedsionku panowała klasztorna surowość, nie można było tego powiedzieć o sali przyjęć, do której się udali. Fuente Salida uczynił z niej rodzaj sanktuarium poświęconego pamięci swej ukochanej królowej. Pośród sztandarów Kastylii i Aragonii oraz innych prowincji, i trzech zakonów rycerskich, znajdowało się wysokie krzesło z rzeźbionego drewna stojące na podium, do którego prowadziły trzy stopnie. Całość przysłonięta była baldachimem z materiału w królewskich barwach. Ponad tym zaimprowizowanym tronem wisiał portret Joanny - prosta rycina w czerni i bieli. Na przeciwległej kamiennej ścianie, której nie pokryto tynkiem ani nie pobielono, wisiał olbrzymi hebanowy krucyfiks. Przy każdej ścianie sali symetrycznie ustawiono rzędy taboretów, nad którymi znajdowały się herby szlachty zasiadającej tu w czasie Wielkiego Zgromadzenia. Całość robiła duże wrażenie, tym bardziej że przechodząc przez to pomieszczenie, markiz na chwilę uklęknął przed tronem. Morosini uczynił to samo, za co został nagrodzony pełnym aprobaty spojrzeniem gospodarza.

- To siedzisko - pospieszył z wyjaśnieniem markiz - nie zostało wybrane przez przypadek. Ona na nim siadywała. Pochodzi z Casa del Cordon w Burgos i jest to chyba mój najcenniejszy skarb. Chodźmy teraz do mojego gabinetu. To, co książę ujrzał w niewielkim i dusznym, pomimo otwartego okna, pomieszczeniu, gdzie docierały wieczorne hałasy miasta, można by określić jednym słowem: ciasnota. W pobliżu stołu z woskowanego drewna na kutych nogach, przykrytego dokumentami, niezliczoną ilością piór, ołówków i przedmiotów, których przeznaczenie trudno byłoby sprecyzować, piętrzyły się, uniemożliwiając swobodne poruszanie, książki ułożone w stosy na kamiennej posadzce. Markiz wyciągnął taboret i zaprosił Morosiniego, aby na nim usiadł, a sam skierował kroki do fotela pokrytego skórą, która niegdyś musiała być koloru czerwonego. Ów ładny mebel, jak ocenił Aldo okiem znawcy, był zapewne równie stary jak dom. Spojrzenie markiza straciło wszelką łagodność. - Dobrze. Porozmawiajmy, skoro panu tak na tym zależy, ale zróbmy to szybko! Nie mogę poświęcić na to zbyt wiele czasu. - Zabiorę go panu tylko tyle, ile muszę. Przede wszystkim chciałbym powiedzieć, że jestem dzisiaj wolny tylko dlatego, że znalazły się dowody potwierdzające moją niewinność. - Chciałbym się dowiedzieć, kto je dostarczył - żachnął się Don Bazylio. - Księżna Medinaceli we własnej osobie, dzięki informacjom uzyskanym od osobistej sekretarki. Rozumiem, że pragnął pan uczynić ze mnie kozła ofiarnego, ale niestety, to się nie udało! - No to bardzo się cieszę. I przyjechał pan tutaj tylko po to, by mi o tym

powiedzieć? - Częściowo tak, ale przede wszystkim po to, by zaproponować panu interes. Fuente Salida skoczył na równe nogi, jakby w fotelu puściły sprężyny. - Proszę przyjąć do wiadomości, szanowny panie, że takich słów nie używa się w tym domu! Nie można robić interesów z markizem Fuente Salidą! Nie jestem handlarzem! - Jest pan jedynie nabywcą pewnego przedmiotu. A jeśli chodzi o transakcję, którą panu proponuję - to słowo może bardziej odpowiednie - za chwilę przekona się pan, że jest interesująca. - Domagam się, aby natychmiast opuścił pan mój dom! - Ale wcześniej musi mnie pan wysłuchać. Czy mogę zapalić? To bez wątpienia przyzwyczajenie godne pożałowania, ale dzięki niemu mój mózg lepiej pracuje, a moje myśli stają się jaśniejsze. Nie czekając na zgodę, książę wyciągnął z kieszeni złotą papierośnicę z wygrawerowanym herbem i wyjął z niej cienkiego papierosa, częstując wcześniej gospodarza, który zesztywniał i odmówił z oburzeniem. Aldo zapalił spokojnie, zaciągnął się raz czy dwa razy, krzyżując długie nogi i poprawiając kanty spodni, a następnie oznajmił: - Cokolwiek by pan o tym myślał, nigdy nie miałem zamiaru wejść w posiadanie portretu. Natomiast dałbym wszystko, aby dowiedzieć się, co stało się z tym cudownym rubinem zdobiącym królewską szyję. Jeśli ktoś może mi coś na ten temat powiedzieć, to właśnie pan, bo, jeśli wierzyć moim rozmówcom, jest pan jedynym człowiekiem na świecie wiedzącym o tej nieszczęsnej królowej Joannie niemal wszystko.

- Ale dlaczego interesuje pana właśnie ten kamień, a nie jakiś inny? - Jest pan kolekcjonerem, ja również nim jestem. Powinien więc pan to zrozumieć. Ale zaraz wszystko wyjaśnię: rubin, którego szukam i co do którego mam powody przypuszczać, że był przez pewien czas w posiadaniu królowej Joanny, jest kamieniem przeklętym, kamieniem czyniącym zło, a jego zła moc skończy się dopiero wtedy, gdy znajdzie się w rękach prawowitego właściciela. - Którym jest oczywiście Jego Królewska Mość! - W żadnym wypadku, i dobrze pan wie, proszę nie zaprzeczać, do kogo należał ten kaboszon, zanim został ofiarowany Izabeli Katolickiej, która następnie podarowała go swej córce w dniu jej ślubu z Filipem Pięknym. W oczach starszego mężczyzny zapłonął ogień nienawiści. - Z tym wieprzem! Z tym Flamandczykiem, który poślubił najpiękniejszą perłę Hiszpanii tylko po to, by ją poniżyć i złamać... - Nie zaprzeczam. Ale chyba zgodzi się pan ze mną, że ten wspaniały, rubin nie przyniósł szczęścia pańskiej królowej. - Być może ma pan rację, ale nie mam najmniejszej ochoty na opowiadanie tej historii. O osobach, które się kocha, można rozmawiać jedynie z ludźmi, którzy myślą podobnie. Nie mogę powiedzieć tego o panu, a poza tym nie jest pan nawet Hiszpanem! - Osobiście wcale tego nie żałuję i będzie się pan musiał z tym pogodzić. Ale ponieważ nie chce pan zrozumieć, powiem wprost: to pan ukradł ten portret lub raczej zlecił kradzież któremuś ze służących. Ten podał go przez mur ogrodu wspólnikowi przebranemu za żebraka, który z kolei pospiesznie zaniósł go do domu pańskiego brata.

Był to strzał w dziesiątkę. Wydawało się, że markiz, którego twarz nabrała koloru fioletowopurpurowego, zaraz się udusi. Ale widząc, że Morosini rzuca się mu na pomoc, zasłonił się chudym ramieniem i wyjąkał: - Tego już za wiele! Proszę natychmiast stąd wyjść! - Proszę się uspokoić. Nie przyszedłem tutaj, aby pana osądzać czy też odebrać portret. Nie zmuszam pana nawet, aby przyznał się do kradzieży, i daję słowo, że nie powiem o tym nikomu, jeśli dowiem się wszystkiego tego, po co tutaj przyjechałem. Powoli twarz Fuente Salidy zaczęła nabierać normalnego odcienia. - Czyż nie jest pan przyjacielem dońi Any? - Od niedawna. Stanęła po mojej stronie w walce z wymiarem sprawiedliwości. Inaczej mówiąc, jest mi zupełnie obojętne, czy odnajdzie ten portret, czy też nie. Nawet nie jestem pewien, czyjej na nim naprawdę zależy. - Pan raczy żartować... - W żadnym razie. Ten portret sprowadzał każdego roku do Domu Piłata tajemniczego nocnego gościa. Nawiasem mówiąc, muszę pana uprzedzić, że ten gość może się teraz pojawić u pana. Markiz wzruszył chudymi ramionami. - Jeśli chodzi o duchy, to raczej się ich nie obawiam. Jeśli chce pan wiedzieć, to mam już jednego w domu. Morosini przyjął do wiadomości wyznanie markiza i uśmiechnął się z nadzieją, że skłoni gospodarza do dalszych zwierzeń. - Więc zgadza się pan opowiedzieć mi o rubinie? Starszy człowiek zawahał się, rozsiadł się wygodnie w fotelu i rzekł:

- Dlaczego nie? Ale muszę pana uprzedzić: nie znam wszystkich szczegółów. Nie wiem też, gdzie kamień znajduje się w chwili obecnej. Może zaginął bezpowrotnie? - Ten rodzaj poszukiwań jest częścią mojego zawodu - stwierdził Aldo z powagą. - Muszę też dodać, że sprawia mi to ogromną przyjemność. Historia zawsze była dla mnie tajemniczym i fascynującym ogrodem, w którym niekiedy ryzykuje się życiem, ale który rekompensuje nam straty, obdarowując nas nadzwyczajnymi radościami. - Zaczynam wierzyć, że możemy znaleźć wspólny język - stwierdził starzec łagodniejszym tonem. - Wie pan już, że królowa Izabela podarowała ten wspaniale oprawiony klejnot swojej córce Joannie w Laredo, skąd wyruszała ona do Dolnych Krajów*, gdzie oczekiwał na nią mężczyzna wybrany dla niej na męża. *Teren obecnej Holandii, Królestwa Belgii i Wielkiego Księstwa Luksemburga. Dolne Kraje na drodze korzystnego małżeństwa przejęli Habsburgowie, którzy na początku XVI w. zostali również królami Hiszpanii (przyp. red.). Nawet jak dla infantki był to dobry kandydat - Filip Austriacki wywodzący się ze strony matki od wielkich książąt burgundzkich nazywanych Wielkimi Książętami Zachodu. Syn cesarza Maksymiliana. Młody, mówiono, że przystojny... Joanna sądziła, że zmierza ku szczęściu. Szczęście! Czy czegoś takiego może zaznać księżniczka? W rzeczywistości chodziło o podwójne małżeństwo, gdyż księżna Małgorzata, siostra Filipa, zaślubiała w tym samym roku pańskim 1496 starszego brata Joanny, dziedzica tronu hiszpańskiego, i

statki wiozące infantkę miały przywieźć, w drodze powrotnej, królewską oblubienicę. Markiz przerwał na chwilę, klasnął w dłonie, aby przywołać służącą, i wydał jej krótkie polecenie. Chwilę później kobieta pojawiła sję ponownie, niosąc tacę z dwoma cynowymi czarami i karafką wina, które postawiła przed swoim panem, pochylając się w niskim pokłonie. Markiz napełnił czarki w milczeniu i podał jedną gościowi. - Proszę spróbować tego amontillado - zaproponował uprzejmie. - Jeśli jest pan koneserem, z pewnością będzie panu smakowało. Żywiąc nadzieję, że nie poczęstowano go trucizną Borgiów, Morosini przyjął napój jako dowód zawieszenia broni. Wino było zresztą niezłe: słodkie i aromatyczne. Bez wątpienia, aby dodać sobie odwagi, Fuente Salida wychylił aż dwie czarki. - Nie wiem, czy ten pański rubin miał z tym jakiś związek - podjął opowieść - ale chociaż był sierpień, wielka flota, jakieś sto pięćdziesiąt statków, wpadła w kanale La Manche w straszną nawałnicę, która zmusiła ją do szukania schronienia w Anglii, gdzie kilka jednostek zaginęło. Dzięki Bogu nie ten, na którym płynęła księżniczka, ale minął ponad miesiąc, zanim wszyscy dotarli szczęśliwie do płaskich wybrzeży Flandrii. I kolejny, zanim narzeczony zdecydował się pojawić. - Nie rozumiem. Czyż nie czekał w porcie, aby powitać narzeczoną? - Na miły Bóg, nie! Polował właśnie w Tyrolu. Nigdy nie zadawał sobie zbyt wiele trudu, jeśli chodzi o Joannę. Wtedy zresztą wyszło jej to na dobre. Kiedy

przypłynęła do Arnemuiden, była przemoczona, znękana chorobą morską i straszliwie zakatarzona. Po zejściu na ląd przystrojono ją możliwie jak najszybciej i wszyscy udali się do Anvers, gdzie po raz pierwszy spotkała przyszłą rodzinę: Małgorzatę, która miała zostać jej bratową, i babkę, Małgorzatę z Yorku, wdowę po Karolu Zuchwałym. - A brak zainteresowania ze strony przyszłego męża nie zasmucił jej? - Nie. Poinformowano ją, że jest zajęty sprawami państwowymi, a ona od dzieciństwa była nauczona szanować takie argumenty. Widzi pan, wydaje mi się, że należała do osób, które mimo młodego wieku były dobrze zorientowane w tego typu sprawach... - Mówi pan, jakby miał okazję ją poznać - stwierdził Morosini poruszony pasją brzmiącą w głosie gospodarza. Nie odpowiadając, Fuente Salida podniósł się i skierował do ciemnego rogu pomieszczenia, skąd przyniósł pakunek owinięty w grube płótno. Po jego rozwinięciu ukazał się portret Joanny. Markiz położył go na stole, opierając o wielki kandelabr z na wpół wypalonymi świecami, które oświetlały obraz. - Proszę popatrzeć na tę słodką i czarującą twarz, tak młodą, ale jednocześnie tak poważną! Należała do dziewczyny mającej same zalety, posiadającej żywą inteligencję i zmysł artystyczny. Joanna malowała, układała wiersze, grała na kilku instrumentach, mówiła po łacinie i w paru innych językach, tańczyła z nieskończonym wdziękiem. Jedynym ciemnym punktem na tej barwnej palecie była skłonność do melancholii odziedziczona po portugalskiej babce. Jej matka sądziła, zresztą zupełnie słusznie, że będzie wspaniałą cesarzową u boku godnego małżonka, i nie podejrzewała ani przez

chwilę, że ten tępy brutal, drwiąc z uczuć Joanny, doprowadzi ją do szaleństwa... Ale nie zamierzam opowiadać panu tej historii; musiałbym poświęcić na to całą noc. Powiem tylko o tym, co pana interesuje: O rubinie. Po pierwszych wspólnie spędzonych nocach, kiedy małżonek zdawał się być w niej jeszcze zakochany, zanim ją zostawił i powrócił do swych licznych kochanek, ofiarowała mu klejnot, który przez pewien czas Filip nosił z dumą. Aż pewnego dnia spostrzegła, że przestał go nosić. Biedne dziecko ośmieliło się zapytać, gdzie jest prezent, którym go obdarowała. Filip odparł lekceważąco, że gdzieś się zapodział, ale że z pewnością odnajdzie go wcześniej czy później. - I odnaleziono go? - Tak, stało się to trzy lata później. Brat Joanny, książę Asturii, zmarł. Następnie przyszła kolej na potomka najstarszej siostry - Izabeli, który zgasł również w 1500 roku. Z tego powodu Joanna i jej małżonek stali się dziedzicami podwójnej korony Kastylii i Aragonii. Musieli wrócić do Hiszpanii, by zostać uznanymi przez Królów Katolickich i Kortezy*. * Kortezy (hiszp. Cortes) - stanowe zgromadzenia przedstawicielskie Półwyspu Iberyjskiego. Od XIV stopniowo przekształciło się w reprezentację 18 miast (przyp. red.). Ale Filipowi Hiszpania szybko się znudziła, gdyż nie odpowiadała jego temperamentowi zbereźnika. Wrócił do siebie, pozostawiając żonę na wpół oszalałą z tęsknoty, ale zmuszoną do pozostania w Hiszpanii na dłużej. Kiedy w końcu wyjechała po strasznych scenach, które niepokoiły jej matkę, nastał środek zimy. Wszystkie możliwe nawałnice stawały na drodze statku Joanny,

ale kiedy w końcu przybyła do Brugii, gdzie bawił jej małżonek, znalazła go w środku zabawy, bezwstydnie afiszującego się z najnowszą kochanką, piękną istotą o złocistych włosach, na której piersi połyskiwał rubin ofiarowany przez nią mężowi na znak miłości. Wściekłość księżniczki była straszna. Nazajutrz nakazała swoim dworkom schwytać Flamandkę i nie zważając na jej krzyki, nie tylko zerwała klejnot z jej szyi, ale obcięła nożyczkami jej piękne włosy i pocięła twarz. Filip pomścił kochankę, traktując małżonkę niczym wściekłe zwierzę i wymierzając jej chłostę! Na skutek tego Joanna poważnie się rozchorowała, a rozpustnik zaczął się obawiać, co powiedzą teściowie, jeśli ich córka umrze. Lękając się przede wszystkim utraty praw do tronu hiszpańskiego, wybłagał u niej wybaczenie. Tym razem jednak Joanna zachowała rubin. Po śmierci Izabeli Katolickiej małżonkowie wyruszyli do Hiszpanii, aby uznano ich za władców Kastylii, którą zgon królowej oddzielił od Aragonii. Ferdynand żył nadal i nawet ożenił się ponownie. Ani Joanna, ani Filip nie powrócili już nigdy pod szare niebo Flandrii. Dwudziestego piątego września 1506 roku Filip zaziębił się, wracając z polowania, i zmarł po agonii trwającej siedem dni i nocy. Małżonka nie odstępowała go w tym czasie na krok. Kiedy oddał ostatnie tchnienie, nie zapłakała, a wręcz była dziwnie spokojna. Wkrótce jednak miała poprowadzić swój dwór przez straszliwą odyseję. - Wtedy właśnie wybuchło jej szaleństwo? Nie można było oderwać jej od ciała zmarłego męża, które wiozła przez całą Hiszpanię... - Kiedy Filip zmarł, wpadła w rozpacz graniczącą z obłędem. Nocą, po prowizorycznym pogrzebie, udała się do klasztoru kartuzów - Miraflores gdzie złożono ciało jej męża, i kazała otworzyć trumnę, by pokryć je

pocałunkami i pieszczotami. Wtedy też założyła mu na szyję rubin, jak uczyniła to już wcześniej. Nie zdecydowała się na pochówek i postanowiła zabrać zmarłego do Granady, by spoczął jak król u boku Izabeli Katolickiej. I wtedy rozpoczął się koszmar. W Boże Narodzenie 1506 roku Joanna, na czele długiego orszaku, opuszcza Burgos po zapadnięciu nocy, smagana zimnym wiatrem wiejącym na równinach. Trumna znajduje się na wozie ciągniętym przez cztery konie. O świcie orszak zatrzymuje się w jakimś klasztorze lub wiejskim domku i z ust królowej padają straszne słowa: Otwórzcie trumnę. Boi się, że uwielbiane przez nią ciało zostanie zabrane. Co więcej, jest przy nadziei z piątym dzieckiem i wie, że będzie musiała się gdzieś zatrzymać, by wydać je na świat. Obawia się kobiet, nawet zakonnic, i nie wyraża zgody na postój w żeńskim klasztorze. Ciągle sprawdza, czy ciało jest na miejscu, a msze żałobne odbywają się trzy razy dziennie. Mała Katarzyna rodzi się siedemnastego stycznia w Torquemadzie, gdzie trzeba przedłużyć postój; epidemia dżumy atakuje Kastylię i dopiero w połowie kwietnia orszak może wyruszyć w dalszą drogę. Ciągle nocą i z zachowaniem wcześniejszych, ponurych zasad. Gdyby jakaś kobieta ośmieliła zbliżyć się do trumny, przypłaciłaby to życiem! W połowie drogi wyczerpana i wystraszona świta królewska podejmuje decyzję, że należy zakończyć tę straszną podróż i zwraca się z prośbą o pomoc do ojca królowej, Ferdynanda Aragońskiego, wypędzonego wcześniej z Kastylii przez Filipa Pięknego, który objął rządy królestwa Neapolu wraz ze swą młodą żoną, Francuzką, Germaine de Fok. A on planuje właśnie powrót do Hiszpanii. Zadowolony z nadarzającej się okazji powrotu do Hiszpanii, spotyka się z Joanną w Tortoles. Młoda królowa jest przez chwilę szczęśliwa: kocha ojca i

ma nadzieję, że z wzajemnością, podczas gdy on marzy tylko o tym, by przejąć władzę. Jednakże ukrywa swoją grę, udaje czułość, życzliwość i obiecuje eskortować osobiście orszak żałobny zmierzający do Grenady. Tymczasem przywozi Joannę właśnie tutaj, do Tordesillas. Będzie mogła wyjechać stąd dopiero po jego śmierci, czterdzieści siedem lat później. Ciało Filipa zostaje złożone w klasztorze klarysek. Klaryski to jednak kobiety, a tego Joanna nie może znieść. Protestuje, lecz jej protesty nie zdają się na nic. Może tylko udać się do klasztoru, aby ponownie zobaczyć ciało uwielbianego męża. Wtedy to zabiera mu rubin z obawy, by któraś z tych lubieżnych, jak sądzi, niewiast go nie ukradła. Od tej chwili rubin jest w jej posiadaniu. - Inaczej mówiąc, została z nim pochowana? - Nie. Ktoś go sobie przywłaszczył, gdy umierała. Prawdopodobnie ci, którzy byli jej strażnikami. - A kim byli strażnicy? - Markiz i markiza de Denia, ludzie wyzuci z wszelkich skrupułów. - Trzeba więc szukać kamienia wśród ich spadkobierców. - Aktualnym spadkobiercą jest księżna Medinaceli. Państwo Denia otrzymali tytuł książęcy, który teraz jest jednym z jej dziewięciu tytułów. A rubin zniknął z rodziny już dość dawno temu. - Co panu wiadomo na ten temat? Czy nie poszukiwał pan pamiątek po królowej? Patrząc na pogardliwą minę markiza, Aldo zrozumiał, że pytanie jest nie na miejscu: z pewnością najdrobniejsza relikwia po uwielbianej królowej musiała być bardzo cenna dla tego fanatyka. Rzeczywiście, usłyszał, co następuje.

- Przez całe życie zajmowałem się poszukiwaniem pamiątek i włożyłem w to znaczącą część mojej fortuny. Przez przypadek, dzięki przodkom, zdobyłem pewne informacje. Jeden z nich opisywał w pamiętnikach swój udział w kupnie kamienia przez księcia Khevenhullera, wówczas ambasadora cesarza Rudolfa II na dworze hiszpańskim. Jak pan może wie, cesarz był prawnukiem Joanny i niestrudzonym kolekcjonerem, ciągle poszukującym nadzwyczajnych kamieni i rzadkich przedmiotów. - Wiem - westchnął Morosini. - Kochał tylko to, co nadzwyczajne i tajemnicze. Jeśli przyjdzie mu poszukiwać rubinu na drodze przedzierania się przez wszystkie skomplikowane meandry sukcesji królewskich, nie uda mu się szybko zakończyć sprawy. Pogwałcenie spokoju Joanny Szalonej poprzez otwarcie jej grobowca wydało mu się najprostszym rozwiązaniem. Fuente Salida westchnął. - A więc rubin pojechał do Pragi, ale nie wiem, co się z nim stało potem. Jedyne, czego jestem pewien, to że w chwili śmierci cesarza, dwudziestego stycznia 1612 roku, kamień nie znajdował się wśród klejnotów Korony, podobnie zresztą jak prywatne kamienie Rudolfa i inne przedmioty z jego gabinetu osobliwości. Wiele czasu spędziłem na poszukiwaniach tego rubinu. Nie w nadziei, że będę mógł go kupić, ale żeby się czegoś o nim dowiedzieć. - Nie byłoby pana stać na kupno. Ale teraz wydaje się pan całkiem zadowolony... - Teraz tak... całkowicie - rzekł markiz, spoglądając z zachwytem na portret. - Więc proszę go już nie poszukiwać, gdyż ten przeklęty kamień przyniósłby

panu jedynie nieszczęście. - Ale pan przecież też go szuka. Bez żadnej obawy? - Jeśli go znajdę, nie zostawię klejnotu dla siebie. Muszę panu powiedzieć, panie markizie, że odnalazłem już trzy kamienie, które powróciły na pierwotne miejsce, którym jest pektorał arcykapłana ze świątyni w Jerozolimie. Rubin musi do nich dołączyć. Tylko wtedy straci swą złowieszczą moc. - Czy jest to klejnot... żydowski? - Czemu to pana tak dziwi? Zanim został podarowany Izabeli Katolickiej, został zabrany z dzielnicy żydowskiej w Sewilli przez córkę Diega de Susan, która następnie wysłała ojca na stos. Chyba pan o tym słyszał? Salida odwrócił głowę z wyrazem zażenowania. W rzeczywistości duża część szlachty hiszpańskiej miała w swych żyłach kilka kropli żydowskiej krwi. - No więc, książę - rzeki, wstając - to wszystko, co mogę panu powiedzieć. Mam nadzieję, że dotrzyma pan słowa w sprawie portretu. Morosini wzruszył ramionami. - Ta historia mnie nie dotyczy, a ja dałem słowo. Jednak powinien pan chyba na jakiś czas ukryć to arcydzieło. Odprowadzając gościa do drzwi, don Manrique nie wyrzekł ani słowa. Dopiero w ostatniej chwili poprosił nieśmiało: - Jeśli uda się panu dowiedzieć, jaką drogę przebył rubin, proszę mnie o tym poinformować. - Ależ to oczywiste. Napiszę do pana. Pożegnali się, nie podając sobie rąk: ten anglosaski zwyczaj nie był praktykowany w Kastylii.

Po powrocie do gospody Aldo usiadł w jadalni, by zamówić kolację. Wtedy w drzwiach pojawił się ktoś, kogo nie spodziewał się tu spotkać. Był to komisarz Gutierez, bardziej niż zwykle przypominający byka szykującego się do ataku. Nie tracąc ani sekundy, rzucił Morosiniemu pytanie: - Co pan tutaj robi? - Ja również mógłbym zapytać pana o to samo - odpowiedział Morosini spokojnie. - Czy pan mnie śledzi? Szczerze mówiąc, nie wątpiłem w to ani przez sekundę. - Bardzo mnie to cieszy. A teraz proszę odpowiedzieć, po co pan tutaj przyjechał? - Żeby porozmawiać. - Tak po prostu? Z osobą, która oskarżyła pana o kradzież? Czy nie jest to nieco dziwne? - Właśnie tę sprawę chciałem wyjaśnić. Człowiek z moim nazwiskiem nie może sobie pozwolić na tego typu oskarżenia, szczególnie za granicą. Przyznaję, że mogło się to skończyć pojedynkiem lub walką na pięści, ale markiz okazał się człowiekiem bardziej rozumnym i zrównoważonym, niż mogłem podejrzewać. Wyjaśniliśmy sobie pewne sprawy, a markiz poczęstował mnie nawet szklaneczką zacnego amontillado. Ot, i wszystko! A teraz pańska kolej. - Nie rozumiem... - Proszę przynajmniej powiedzieć, czemu mnie pan śledził? Pracuje pan w Sewilli, a odnajduję pana kilkaset kilometrów dalej. Czym mogę panu jeszcze służyć?

- Pana zachowanie mnie intryguje, to wszystko! - Ach, więc to o to chodzi. W tej chwili nadeszła oberżystka, niosąc parujące danie, które postawiła na stole przed Morosinim. - Jeśli moja kolacja również pana interesuje, chętnie się nią podzielę. Kuchnia hiszpańska jest niekiedy dziwna, ale zawsze obfita. Proszę usiąść. Lubię porozmawiać przy dobrym jedzeniu... Danie przypominało rozgotowaną wieprzowinę zanurzoną w jeszcze bardziej rozgotowanej ciecierzycy, a wszystko to przyprawiono nieodzowną czerwoną papryką. Potrawa jednak chyba przypadła do gustu Gutierezowi, który bez chwili wahania usiadł przy stole. - Właściwie, dlaczego nie miałbym skorzystać z zaproszenia? Oberżystka przyniosła dodatkowe nakrycie. Obawiając się, że porcja może być zbyt mała dla człowieka o posturze komisarza, Morosini zamówił drugą oraz omlet i najlepsze wino, jakie było do kupienia w tym miejscu. W miarę jak Aldo składał kolejne zamówienia, komisarz rozkwitał niczym róża w słońcu. Z uśmiechem wychylił pierwszą szklankę wina, mlaskając z uznaniem, którego książę wcale nie podzielał. Wino było raczej ostre w smaku. - No to niech mi pan powie jeszcze raz, w jakim celu odwiedził markiza? - Wydawało mi się, że wytłumaczyłem to wystarczająco jasno - stwierdził Aldo, ponownie napełniając szklaneczkę towarzysza. - Poprosiłem o wyjaśnienia, otrzymałem je i zawarliśmy rozejm. Drogi markiz żałował swoich oskarżeń. - A ponieważ oczy policjanta były pełne podejrzliwości, dodał: - Czy

to, co powiedziała księżna Medinaceli, nie przekonało pana? W skromnej jadalni to wielkie nazwisko zadźwięczało jak gong i policjant najwyraźniej poczuł się nieswojo: czyż mógł podważać prawdomówność dońi Any i traktować ją jak pospolitą kłamczuchę? Przyjął cios i wystękał: - N.. .nie, ale wiem, że szlachta to zwarty klan, którego członkowie zwykli się wspierać. - Powinien był pan to powiedzieć markizowi Fuente Salidzie, kiedy nazwał mnie złodziejem. - Ale przecież ktoś ukradł ten przeklęty portret! Wprawdzie nie miał go pan przy sobie, wychodząc z przyjęcia, lecz mógł pan mieć wspólnika. Morosini napełnił po brzegi szklaneczkę komisarza i zaczął się śmiać, - Ależ jest pan wytrwały. I uparty. Nie wiem, co mógłbym zrobić, żeby pana przekonać. Proszę mi wierzyć, że skoro tutaj przyjechałem... - .. .To tylko po to, aby markiz uznał pana niewinność? Dlaczego nie? A może jesteście wspólnikami? Na skroni Aida zaczęła pulsować mała żyłka, jak wtedy, gdy się denerwował lub wietrzył niebezpieczeństwo. Ten typek był inteligentniejszy, niż na to wyglądał. Jeśli zechce węszyć u Fuente Salidy, może dojść do nieszczęścia. Markiz mógłby pomyśleć, że Morosini go zdradził i że nasłał na niego policję: Bóg jeden wie, jak by zareagował i co mógłby jeszcze wymyślić. - To czemu nie pójdzie pan do niego i nie zapyta osobiście? - Może pójdziemy tam... razem? - zaproponował niestrudzony policjant. - Jeśli to sprawi panu przyjemność... Chciałbym zobaczyć, jak pana przyjmie

- stwierdził Aldo z miłym uśmiechem. - Ale skończmy najpierw kolację. Osobiście z przyjemnością zjem deser z jakimś słodkim winem. A pan co o tym sądzi? - To nie jest zły pomysł - odrzekł komisarz, patrząc , z żalem na pustą butelkę. Był to nawet bardzo dobry pomysł, jeśli Morosini miał zamiar zrealizować swój plan. Oberżysta przyniósł wkrótce ciastka z kremem marcepanowym i jakąś sałatkę owocową, a potem zgodził się chętnie, żeby tak wspaniały klient jak Morosini zszedł z nim do piwnicy i osobiście wybrał odpowiednie wino. - Moja piwnica nie jest zbyt dobrze zaopatrzona, seńor - rzekł przepraszająco oberżysta. Ale była idealna do tego, co Aldo zamierzał uczynić. Gdy już się w niej znalazł, wyciągnął pióro i notes, i napisał po francusku krótki liścik do markiza, nakreślając zaistniałą sytuację. Następnie starannie złożył wyrwaną z notesu kartkę i zwrócił się do obserwującego go oberżysty: - Czy zna pan markiza de Fuente Salidę? - Bardzo dobrze, seńor, bardzo dobrze! - To proszę się postarać, aby ktoś natychmiast zaniósł mu ten list. Czy pan rozumie? To bardzo ważne. Nie tylko dla niego, ale i dla Tordesillas! W oczach oberżysty pojawił się błysk, gdyż dostrzegł banknot dołączony do przesyłki. - Zaraz wyślę tam syna. A co z winem? Oberżysta zaproponował przykurzony kseres, który kosztował księcia tyle, co butelka doskonałego szampana w Ritzu, po czym powrócili do policjanta

opychającego się już marcepanem. Godzinę później kołatka z brązu wprawiona w ruch dłonią Gutiereza zastukała w drzwi domu Salidy, powodując pojawienie się, po dłuższej chwili, wystraszonej służącej w nocnym czepku i kaftanie. Niemal natychmiast pojawił się też don Manriąue, owinięty szczelnie w szlafrok i z bladym obliczem, co podkreślał płomień trzymanej przez niego świecy. - Czego ode mnie chcecie? - zapytał ostrym tonem, który w połączeniu z niemal upiornym wyglądem spowodował, że policjant stracił pewność siebie. Jednak jego wrodzony upór wziął górę. Po serii uniżonych przeprosin i niskich ukłonów komisarz wyjaśnił, o co mu chodzi: śledząc księcia Morosiniego od Sewilli i będąc zaskoczonym, że ten udał się do Tordesillas, policjant chciał odwiedzić dom markiza, bo zaczął się zastanawiać, czy nie kryje się za tym jakiś podstęp. Pogarda, z jaką markiz potraktował policjanta, zmiażdżyłaby każdego, ale nie Gutiereza, który, być może na skutek wypitego wina, trwał przy swoim. Niewiele myśli kołatało w jego głowie, ale jeśli już coś w niej zaświtało, nie ustępował i drążył sprawę do końca. Pozostawiwszy miejscowego policjanta, którego przyprowadził ze sobą do pilnowania Morosiniego i Fuente Salidy, ruszył pewnym krokiem za służącą, której markiz polecił, aby zapaliła świece we wszystkich pomieszczeniach i udostępniła je komisarzowi, łącznie z piwnicą i strychem. - Niech pan szuka do woli! - stwierdził lekceważąco. - My poczekamy tutaj na pana... Następnie usiadł na jednej z ławek znajdujących się w holu, postawił

świeczkę na posadzce i wskazał drugą ławę Morosiniemu. Strażnikowi musiało wystarczyć oparcie się o słup. Nie zamienili ani słowa. Oficjalnie Fuente Salida udawał zagniewanego tym, że wenecjanin sprowadził do niego policję, ale szybki uśmiech, który mu posłał, mówił sam za siebie i oznaczał, że markizowi podoba się komedia, jaką właśnie odgrywają. Co do Morosiniego, rozkoszował się tą długą chwilą ciszy w ciemnym pomieszczeniu. Ta chwila wytchnienia była dla Aida zbawienna, gdyż rozbolała go głowa. Organizm księcia nie znosił słodkich win i kseres wypity nawet w niewielkich ilościach stanowił dla niego realne niebezpieczeństwo. Tylko ktoś taki jak Gutierez mógł pochłonąć bez szkody dla zdrowia trzy czwarte butelki. Aldo zaczynał drzemać, kiedy komisarz wrócił. Pojawił się brudny, zakurzony, z pustymi rękami i w bardzo złym humorze. Wyjąkał przeprosiny: - Musiałem się pomylić. Panie markizie, proszę o wybaczenie. Zgodzi się pan jednak, że niespodziewane porozumienie z człowiekiem, którego wcześniej się oskarża, mogło wzbudzić moje podejrzenie. - Z niczym się nie zgadzam. W tym zawodzie powinien pan lepiej znać się na ludziach. Nie zatrzymuję już panów dłużej. Wyszli w milczeniu. Jednak zaintrygowany Morosini na moment wrócił jeszcze do budynku pod pretekstem, że zostawił tam rękawiczkę. Markiz właśnie oddalał się w głąb domu. Trzema susami Morosini znalazł się w pobliżu. - Proszę wybaczyć moją ciekawość, ale gdzie ukrył pan portret? Poważną twarz Salidy rozjaśnił uśmiech.

- Na dziedzińcu jest studnia, tam go ukryłem. Mam nadzieję, że moja królowa mi wybaczy, że potraktowałem ją w tak niegodny sposób! - Miłość jest najlepszym usprawiedliwieniem. Jestem pewien, że ona o tym wie, gdziekolwiek się teraz znajduje. Aldo opuścił dom markiza szybkim krokiem. Obaj policjanci przechadzali się, czekając na niego. Wrócili do oberży w milczeniu. - Co pan zamierza? - zapytał naburmuszony Gutierez. - Kładę się spać, a jutro wracam do Madrytu, aby pożegnać się z Ich Wysokościami przed powrotem do Wenecji... - No to będziemy podróżować razem. Ta perspektywa nie uśmiechała się Morosiniemu, ale jeśli taka miała być cena za zawarcie pokoju z podejrzliwym komisarzem, postanowił przyjąć to za dobrą monetę. Ponieważ pociąg odjeżdżał o godzinie dziewiątej, umówili się na wspólne śniadanie o ósmej. Podróż okazała się mniej uciążliwa, niż się zapowiadała; policjant przespał prawie całą drogę. Z uczuciem ulgi obaj mężczyźni uścisnęli sobie dłonie na Dworcu Północnym, z nadzieją, że nie spotkają się już nigdy więcej. Aby trochę pocieszyć Gutiereza, który miał wielce nieszczęśliwą minę, Aldo oświadczył na odchodnym: - Taki drogocenny portret nie jest łatwo sprzedać, ale jeśli się dowiem, że będzie wystawiony na jakiejś aukcji lub nawet, że znalazł się w jakiejś prywatnej kolekcji, dam panu znać... Był to szczyt hipokryzji, ale przecież policjant robił tylko to, co należało do

jego obowiązków... i Morosini umiał to docenić. W hotelu czekał na niego list od Hieronima Buteau. Jak zwykle, kiedy książę był nieobecny w domu, wierny przyjaciel informował go o bieżących sprawach dotyczących antykwariatu. Tym razem dodał kilka słów na temat żony Aida. Pani Anielka opuściła dom przed dwoma dniami po otrzymaniu listu z Anglii. Nie wiem, czy się tam wybiera, bo nic nam nie powiedziała. Kazała Wandzie zamówić miejsce sypialne w pociągu do Paryża. Nie mówiła, kiedy wróci. Z tej radości Cecina śpiewała przez cały dzień... W tę ostatnią wiadomość Aldo mógł uwierzyć z łatwością; Cecina tolerowała „cudzoziemkę" z wielkim trudem. Musiała być bardzo szczęśliwa, że się jej pozbyła. Co do listu z Anglii, domyślał się jego treści: była to informacja o procesie Romana Solmańskiego i być może wiadomość, kiedy dokładnie zasiądzie on na ławie oskarżonych. Anielka wybierając się do Anglii, popełniała wielką nieostrożność, gdyż miała tam więcej wrogów niż przyjaciół. Ale czy można mieć za złe córce, że chce spotkać się z ojcem pozostającym w krytycznej sytuacji? Stawiało ją to w korzystnym świetle. Być może w Paryżu, gdzie Morosini zamierzał się zatrzymać, aby opowiedzieć Adalbertowi o ostatnich wydarzeniach, dowie się czegoś więcej o młodej żonie. Następnego wieczoru wsiadł do ekspresu zmierzającego do stolicy Francji.

Część druga

Rabin z Pragi Rozdział czwarty

Parafianki Pośród tłumu, który mimo wczesnej pory kłębił się na peronie czwartym dworca Austerlitz w Paryżu, Morosini podając przez okno walizki bagażowemu, dostrzegł nagle znajomą blond czuprynę. Nie mylił się. Był to jego przyjaciel i wspólnik, Adalbert Vidal-Pellicorne. Ponieważ książę nie informował go o swoim przyjeździe, przypuszczał, że ów archeolog, literat, a w razie potrzeby także tajny agent, pojawił się tutaj, aby przywitać kogoś innego. Ale ponieważ Aldo nie chciał stracić nadarzającej się

okazji porozmawiania z przyjacielem, czym prędzej wybiegł z pociągu i przedarł się do celu. - Co tutaj robisz? - zawołał. - Jak to? Wyszedłem po ciebie! Cieszę się, że już jesteś! Dobrze wyglądasz. - Adalbert klepnął przyjaciela po plecach z siłą, która powaliłaby wołu. - Ty też świetnie wyglądasz! - zrewanżował się Morosini. - Jesteś chyba najlepiej ubrany spośród wszystkich egiptologów - dodał, szczerze podziwiając wygląd przyjaciela: marynarkę z szarej, angielskiej flaneli i idealnie dobrany do niej krawat w kolorze zgaszonej żółci. - Ale jak się dowiedziałeś, że przyjeżdżam? - Pani de Sommieres zadzwoniła do mnie wczoraj wieczorem i mnie powiadomiła. - Cieszę się. Jest więc w Witzu. Znając upodobanie ciotki do wiosennych podróży, zatelegrafowałem do niej wczoraj z nadzieją, że zastanę chociaż Cypriana, który mnie zakwateruje i przekaże jakieś wieści. Mógłbym oczywiście zatrzymać się w Ritzu, ale muszę przyznać, że lubię jej rezydencję przy ulicy Alfreda de Figny. - Doskonale cię rozumiem, ale chyba nie zamierzasz od razu iść do łóżka? Zabieram cię do siebie. - Do ciebie? Dlaczego? Czyżby ciotka Amelia zarządziła remont lub przyjmowała gości? - Nic z tych rzeczy! Dobrze wiesz, że droga markiza chętnie by cię gościła u siebie, ale podejrzewa, że nie chciałbyś mieć za sąsiadkę swojej żony... - Anielka jest u niej?

- No nie, bez przesady! Ulokowała się jakiś tydzień temu w sąsiednim budynku. - W domu zmarłego męża? Sądziłem, że rezydencja Eryka Ferralsa została sprzedana! - Została częściowo opróżniona, ale nadal należy do spadkobierców. A spadkobierczynią jest przecież wdowa po sir Eryku. - I nieślubny syn zmarłego... Zapominasz o Johnie Suttonie! - Poczekaj, mamy czas, by później o tym porozmawiać. Wygodniej będzie u mnie w domu niż na peronie. Chwilę później jaskrawoczerwony amilcar Adalberta, wypełniony po brzegi bagażami wenecjanina, sunął w kierunku ulicy Jouffroya. Pozostawiając przyjacielowi przyjemność i trud prowadzenia samochodu, Aldo zamilkł i obserwował miasto. Tego roku paryska wiosna była piękna. Lekki, rześki wiaterek niósł zapach kasztanowców kwitnących wzdłuż Sekwany. Morosini radował się ich widokiem, ale zarazem cały czas zastanawiał się nad nową zagadką: po co, do diaska, Anielka przybyła do swojej dawnej rezydencji? Przecież księżna Morosini nie miała tam nic do roboty. Być może ciotka Amelia lub jej wierna i wszystkowiedząca sekretarka Maria Andżelina du PlanCrepin będą mogły powiedzieć mu coś więcej. Te pytania spowodowały, że zagadnął przyjaciela: - Chciałbym porozmawiać z ciotką Amelią. Czy zaplanowaliście może jakieś potajemne spotkanie o północy w parku Monceau? - Przyjdzie dzisiaj na kolację - mruknął Adalbert, nie odrywając wzroku od kierownicy.

Pojawienie się dwóch policjantów na rowerach u wlotu ulicy Royale spowodowało, że Adalbert nieco przyhamował i silnik samochodu przestał ryczeć. Archeolog obdarował ich serdecznym uśmiechem i zwrócił się do przyjaciela: - I co, udała się wyprawa do Hiszpanii? Po co tam pojechałeś? - Aby do królewskiego skarbca dorzucić pewną czarę zaginioną w minionym wieku. W nagrodę towarzyszyłem królowej do Sewilli. Miała wziąć udział w święcie organizowanym w domu Medinacelich, podczas gdy jej małżonek pojechał do Biarritz, by się zabawić... I przy tej okazji wpadłem na ślad rubinu, ostatniego brakującego kamienia. - Czemu nie powiedziałeś tego od razu? - Żebyś spowodował wypadek? Wiesz, z jaką prędkością się poruszasz? - To prawda, kiedy jest taka piękna pogoda, lubię trochę poszaleć za kierownicą... - Kiedy pada, robisz to samo! Ale wracając do rubinu, nie ma jeszcze powodów do radości: jestem pewien, co się z nim działo do XVI wieku, kiedy to został nabyty przez cesarza Rudolfa II. - Nie mów, że znów będziemy musieli zajmować się skarbcem Habsburgów! - Nie sądzę. Osoba, z którą rozmawiałem w Hiszpanii, twierdzi, że w chwili śmierci cesarz nie był już właścicielem rubinu. Ale nie wiadomo, co się z nim stało. Po pierwsze musimy opowiedzieć o tym Szymonowi. Nikt nie zna klejnotów Habsburgów lepiej niż on. Może wpadnie na jakiś trop? Tym bardziej że ten przeklęty kamień jest, moim zdaniem, najgroźniejszy ze wszystkich...

- No to opowiadaj! - Nie w tej chwili. Lepiej patrz, gdzie jedziesz! Aldo zamilkł aż do chwili, kiedy samochód przyjaciela zatrzymał się przed jego domem. Był to bardzo elegancki budynek z końca minionego wieku, w którym Adalbert zajmował przestronne pierwsze piętro, utrzymywane w idealnym porządku przez wiernego sługę, Teobalda. W razie potrzeby Teobald wzywał do pomocy swojego brata bliźniaka Romualda, z którym tworzyli nieocenioną parę, tym bardziej że nie obawiali się niczego i potrafili wszystko, począwszy od uprawy rzodkiewek, a skończywszy na prowadzeniu działań w wojnie podjazdowej na pustyni. Teobald oczekiwał na księcia z dużą radością, czemu dał wyraz, przygotowując mu w bibliotece pyszne i obfite śniadanie oraz wstawiając do sypialni bukiet wonnych piwonii. Zjadając niezliczoną ilość ciepłych maślanych bułeczek, I rozpływających się w ustach rogalików i tostów posmarowanych masłem orzechowym oraz morelową konfiturą i popijając to wszystko kawą równie dobrą, jak ta przyrządzana przez Cecinę, Aldo opowiedział przyjacielowi o hiszpańskich przygodach; także i to, że w zamian za informacje nie wydał złodzieja w ręce policji, lecz pozwolił mu cieszyć się łupem. - Miłość może usprawiedliwić wszystko! - westchnął Vi-dal-Pellicorne. Nie mogłeś dopuścić, aby pękło mu serce. - Prawdziwa miłość - tak, ale czy zawsze jest tak prawdziwa, jak twierdzą niektórzy? - mruknął Morosini, myśląc o tej, która nosiła jego nazwisko na

skutek podłego szantażu. - A propos, czy masz jakieś wieści od Lizy Kledermann? Adalbert zakrztusił się rogalikiem. Szybko musiał go popić kilkoma łykami kawy. Mogło to tłumaczyć odcień purpury, który pojawił się na jego twarzy. - Czemu wspomniałeś Lizę w takim kontekście? - wykrztusił w końcu. - Bo wiem, że masz do niej słabość. A ponieważ jesteście dobrymi przyjaciółmi, myślałem, że wiesz coś na jej temat. - To ty widziałeś ją ostatni, kiedy przywiozła ci opal. - Od tego czasu nie napisała, ani nie zadzwoniła? - Nic takiego nie miało miejsca. Pewnie się obawia, że będę jej opowiadał o tobie. Nie wiem nawet, gdzie obecnie przebywa. Jedno jest pewne: nie ma jej w Wiedniu. Miałem wieści od pani von Adlerstein. Pisała, że jej wnuczka nie odzywa się do niej od dłuższego czasu. - Więc nie mówmy już o niej; powróćmy do przyczyny wszelkiego zła Anielki. Co robi w Paryżu? - Na pozór nic. Rzadko opuszcza dom barona Ferralsa. Ale może nasi goście powiedzą nam coś więcej.

***

Pani de Sommieres nie podzielała dobrego humoru Adalberta. Bardzo kochała Aida, którego matka była jej chrześnicą. Wiadomość o ślubie

Morosiniego z wdową po jej sąsiedzie i nieprzyjacielu, sir Eryku Ferralsie, bardzo ją zaskoczyła. Wiedziała, że Aldo nie miał wyjścia, będąc ofiarą szantażu, ale ponieważ nie udzieliła młodej parze błogosławieństwa, odmawiała traktowania Anielki jak krewnej. Sądy kościelne zostały ustanowione po to, aby służyć ludziom - napisała do Aida, kiedy dowiedziała się o ślubie zawartym pod przymusem - i mam nadzieję, że prędko z tego faktu skorzystasz... Było to zresztą pierwsze pytanie, jakie zadała Morosiniemu, przywitawszy go po przybyciu na ulicę Jouffroya: - Czy rozpocząłeś już procedurę unieważnienia małżeństwa w sądzie rzymskim? - Jeszcze nie! - A dlaczegóż to? Czyżbyś zmienił zdanie? - W żadnym wypadku, ale przyznaję, że nie chciałem dobijać nieszczęsnej w chwili, kiedy jej ojciec odpowiada za swe zbrodnie przed angielskim trybunałem. - Tak podchodząc do sprawy, nigdy tego nie rozwiążesz. A jeśli go powieszą, będziesz musiał ją pocieszać? - Mam nadzieję, że znajdzie pociechę u brata. Zaraz po procesie zajmę się tą sprawą. I każde z nas będzie mogło pójść w swoją stronę. - To napisz list od razu i wyślij go czym prędzej. Procesu nie będzie. Ton jej głosu był tak dramatyczny, że rozbawiony Aldo pomyślał, iż droga, stara ciotka przypomina coraz bardziej Sarah Bernhardt w podeszłym wieku. Miała wszystkiego po trochu: głęboki i wibrujący głos, siwe włosy przetykane

gdzieniegdzie rudawymi pasemkami, długie rzęsy ocieniające zielone oczy, które zachowały jeszcze młodzieńczy blask... A suknia typu princeska z fioletowej mory z niewielkim trenem tylko dopełniała iluzji. Markiza de Sommieres pozostawała wierna modzie wylansowanej wiele lat wcześniej przez królową Anglii, Aleksandrę, i jak ona zawsze przyozdabiała się również kolekcją złotych wstążeczek z nanizanymi na nie perłami lub cennymi kamieniami. Jedna z nich zaś podtrzymywała jej binokle. Kolory wstążeczek zmieniały się w zależności od koloru toalet. W tej chwili, w sukni z ciemnozielonego aksamitu, przywodziła na myśl obraz Antonia La Gandary lub pewien portret chińskiej cesarzowej, który Aldo miał okazję podziwiać jakiś czas temu w antykwariacie drogiego przyjaciela Gilles'a Vauxbruna, przy placu Vandóme. Przy tej „monarchini", jej lektorka, niewolnica i daleka krewna, Maria Andżelina du Plan-Crepin sprawiała wrażenie wytartej pasteli, tak bardzo była bezbarwna: wysoka i chuda, obdarzona kręconymi włosami w kolorze wypłowiałej żółci, z powiekami opadającymi na oczy koloru szarożółtego, oraz z długim, spiczastym nosem, który jak nikt inny wściubiała w nieswoje sprawy. Wolna z powodu wyglądu od wszelkich kłopotów związanych z życiem uczuciowym, ta stara panna lubiła mieszać się niepostrzeżenie we wszystko, co nie powinno jej obchodzić, i przejawiała cechy godne pracowników Dyrekcji Regionalnej Policji Sądowej. Jako nieustraszony detektyw oddała już Morosiniemu niejedną przysługę, za co książę bardzo ją cenił. To właśnie w jej stronę pani de Sommieres wyciągnęła władczą dłoń: - Panno du Plan-Crepin, proszę podać mi gazetę!

Nie wiadomo skąd, Maria Andżelina wyciągnęła to, o co ją poproszono: numer „Morning Post" sprzed dwóch dni i nawet nie spojrzawszy na niego, podała go Morosiniemu. Ogromny tytuł „Śmierć w więzieniu" zajmował trzy kolumny. Zaskoczony Aldo przeczytał, że hrabia Solmański, którego proces miał się rozpocząć za tydzień, popełnił samobójstwo, zażywając dużą dawkę weronalu. Dwa puste opakowania po owym leku nasennym znaleziono wraz z listem, w którym „polski szlachcic" oświadczał, iż za swe uczynki chce odpowiadać przed Bogiem, a nie przed ludźmi. Błagał swoje dzieci, by modliły się za jego duszę. Prosił również, aby jego martwe ciało zostało przekazane synowi Zygmuntowi, który zawiezie je do Polski, bo hrabia chciałby spocząć w ziemi przodków. - W ziemi przodków?! - wykrzyknął Aldo. - Stary oszust nie ma tam ani jednego przodka! Był przecież Rosjaninem! - Skoro przywłaszczył sobie nazwisko i tytuł, może przy tej samej okazji zawłaszczył grobowiec rodzinny - stwierdził Adalbert, podając pani de Sommieres kieliszek szampana, jej ulubiony trunek, którego nigdy sobie nie odmawiała wieczorową porą. Tymczasem Aldo sprawdził datę na gazecie. - Jest sprzed dwóch dni. - Ale kupiłam ją wczoraj - wyjaśniła Maria Andżelina. - Angielska prasa dociera do Paryża z jednodniowym opóźnieniem. - Bez wątpienia. Ale nie to mnie dziwi. Mówiłeś mi, że kiedy Anielka przybyła tutaj? - zapytał Adalberta.

- Jak mi się wydaje... pięć dni temu. - Tak, pięć dni temu - potwierdziła panna du Plan-Crepin. I zaczęła wyjaśniać, że z początkiem zeszłego tygodnia jej uwagę przykuło małe zamieszanie w sąsiednim domu, w którym od śmierci sir Eryka Ferralsa nikt nie mieszkał, nie licząc dozorcy i jego żony. Oczywiście nie było to nic istotnego: pootwierano okna, odsłonięto zasłony i dało się słyszeć odgłosy porządków. - Myślałyśmy - powiedziała pani de Sommieres - że przygotowują dom na wizytę ewentualnego nabywcy, ale Maria Andżelina dowiedziała się czegoś w swoim ulubionym punkcie informacyjnym. Wspomniany „punkt informacyjny" nie był niczym innym jak mszą o godzinie szóstej w kościele Św. Augustyna, na której spotykały się najbardziej pobożne duszyczki z całej parafii. Wśród nich dużą grupę stanowiły panny do towarzystwa, mamki, kucharki i pokojówki. Dzięki pilnemu uczęszczaniu na nabożeństwa panna du Plan-Crepin poznała się z wieloma z nich i dzięki temu zdobywała cenne i przydatne informacje. Tym razem wiadomości przyniosła kuzynka dozorczyni z domu Ferralsów, posługująca u pewnej starej baronowej zamieszkującej przy alei van Dycka. Ta pobożna osoba, wiedząc, jakie współczujące serce ma Maria Andżelina, opowiedziała jej o niedoli swojej krewnej, dla której, po otwarciu domu niezamieszkanego od prawie dwóch lat, skończył się okres słodkiego nieróbstwa. Tym bardziej, że nie mogło być mowy o zatrudnieniu takiej liczby służby jak dawniej. Polecenie, które nadeszło z Anglii na papierze z adresem Grosvenor Square precyzowało, że nie chodzi o długi pobyt: lady Ferrals

pragnęła jedynie zanurzyć się przez kilka dni we wspomnieniach z przeszłości. Ponieważ miała przyjechać z pokojówką, uznała, że jedna sprzątająca wystarczy, a resztę zadań miała wykonywać dozorczyni z małżonkiem, który miał również pełnić rolę szofera. - To jakieś szaleństwo! - westchnął Morosini. - Po co ta kobieta, nosząca teraz moje nazwisko, przyjeżdża tutaj, wykorzystując poprzednią tożsamość. Dowiedziałem się, że opuściła Wenecję po otrzymaniu listu z Londynu... - Pewnie powiadomiono ją o mającym się odbyć procesie i chciała być bliżej ojca - próbował wyjaśnić Adalbert. - Ale chyba nie powinna tam jechać. - Dlatego że komisarz Warren i John Sutton są przekonani, iż to ona zabiła Ferralsa, a także z powodu pogróżek, które jakoby otrzymywała od polskich spiskowców? Według mnie to nie ma sensu: można ukryć się bez problemu w Londynie, jeśli dysponuje się odpowiednimi możliwościami, a jej brat, który prawdopodobnie przybył z Ameryki z powodu procesu, jest w stanie przyjąć ją bez rozgłosu. Tym bardziej, że posiada teraz włoski paszport i nie widzę powodu, dla którego jacyś Polacy lub Scotland Yard mieliby się zajmować nieznaną im księżną Morosini. - Scotland Yard może nie, ale Warren z pewnością! To nazwisko przecież mu coś mówi. Przypomnij sobie, że choć darzy cię przyjaźnią, przemierzył pół Europy, aby przyjechać do ciebie i zaaresztować twojego teścia... - Chętnie skoczyłbym do Londynu - westchnął Aldo. - Chociażby po to, aby zamienić parę słów z komisarzem. Co o tym myślisz? - To nie jest zły pomysł! W tak piękną pogodę morze będzie spokojne, więc taka wyprawa mogłaby się okazać całkiem przyjemna.

- Jeśli chcecie poznać moje zdanie - wtrąciła się markiza - byłoby lepiej, by jeden z was został w Paryżu i kontrolował, co dzieje się w domu Ferralsa. To wszystko wydaje mi się bardzo dziwne! - Na początek trzeba by się dowiedzieć, jak ta lady Ferrals przyjęła wiadomość o samobójstwie ojca. Przypuszczam, że jej brat Zygmunt powiadomił ją o tym, nie czekając, aż dowie się wszystkiego z gazet. Czy pani rozmówczyni nie mówiła nic na ten temat? - dodał książę, zwracając się do panny du Plan-Crepin. Ta zrobiła minę kotki, która znalazła miseczkę ze śmietanką. - Oczywiście. Jak udało mi się dowiedzieć, dama ta, jak zwykła to czynić każdego ranka, posłała wczoraj pokojówkę po angielską prasę, którą potem przeczytała najspokojniej w świecie, nie dając po sobie niczego poznać. To dziwne, czyż nie? - Bardzo dziwne! Ale proszę mi powiedzieć, Mario Andżelino, czy ta dozorczyni spędza czas z okiem przytkniętym do dziurki od klucza, skoro jest we wszystkich sprawach na bieżąco? - To pewne, że spędza przy niej trochę czasu, ale często też krąży po domu pod pretekstem nadzorowania sprzątaczki. A ponieważ ta zdobyła posadę dzięki dozorczyni, nie może mieć pretensji. - Więc dozorczyni widziała lady Ferrals czytającą gazetę? - Czytającą - to zbyt wiele powiedziane: rzuciła na nią okiem, a potem odłożyła obojętnie na stół. A ponieważ wiadomość była na pierwszej stronie, nie mogła nie dostrzec artykułu... Zapadła cisza. Obaj mężczyźni zaczęli się zastanawiać, pani de Sommieres

sączyła spokojnie drugi kieliszek szampana, a Maria Andżelina zaszczebiotała: - To co robimy? - Na razie zjemy kolację - odpowiedział Adalbert. W tej samej chwili Teobald poważny niczym arcybiskup wszedł, by oznajmić, że podano do stołu. Wszyscy udali się więc do jadalni. Ale nie byli aż tak głodni, żeby całkowicie porzucić pasjonujący temat. Jedząc krewetki, leciwa dama zwróciła się niespodziewanie do Morosiniego: - Na waszym miejscu podzieliłabym się zadaniami. Byłoby dobrze, by jeden z was udał się do Londynu i wziął na spytki komisarza Warrena. W tym samym czasie drugi mógłby obserwować z mojego domu rezydencję Ferralsa, aby stwierdzić, co się tam dzieje. Jeśli dobrze pamiętam, drogi Aldo, prowadziłeś już takie obserwacje sam i w towarzystwie panny du Plan-Crepin, i to z dobrym skutkiem! Przyznaję, że to, co robi twoja małżonka, bardzo mnie interesuje. - Nic nie stoi na przeszkodzie, ale dlaczego nie mógłbym po prostu pojawić się u ciebie, droga ciociu? - Tak w biały dzień, przy otwartych oknach? Jesteś zbyt skromny, mój chłopcze. Powinieneś się domyślić, że twoje wyjścia i wejścia szybko zostałyby dostrzeżone. Na pewno wpadłbyś zaraz w oko jakiejś kobiecie... - No nie przesadzajmy! - Ja tylko stwierdzam fakt. I proszę, nie przerywaj mi przez cały czas. Proponuję, abyś wprowadził się do mnie po cichu, najlepiej w środku nocy. - Cóż za wspaniały pomysł! - wykrzyknęła Maria Andżelina zachwycona faktem, że znowu na horyzoncie pojawia się nadzieja na ekscytującą przygodę, która przerwie monotonię życia.

- To prawda - zgodził się Aldo. - Pomysł jest dobry. - A następnie zwróciwszy się do przyjaciela, zapytał: - Miałbyś ochotę pojechać do Londynu na spotkanie z Warrenem? - Nie tylko ochotę! Jakieś trzy minuty temu podjąłem decyzję, że udam się tam jutro rano. - Ciociu Amelio, czy Cyprian przywiózł cię tutaj powozem? - Tak, rna po nas przyjechać około godziny dwudziestej trzeciej. Mario Andżelino, zadzwoń do domu, aby przygotowano łóżko dla księcia. Kolacja zbliżała się do końca, kiedy powiadomiono markizę, że zaprzęg czeka. Pani de Sommieres wierna przyzwyczajeniom z młodości używała „pojazdu na ropę" tylko wtedy, gdy nie można było inaczej, ale w mieście poruszała się zwykle powozem. Aldo poszedł do swojego pokoju, aby zdjąć smoking i nałożyć jakieś wygodniejsze ubranie pozwalające mu na przycupnięcie na dnie wehikułu. Zabrał też walizeczkę z przyborami toaletowymi i upewniwszy się, że na ulicy nie ma żywej duszy, wślizgnął się do powozu, którego Cyprian celowo nie zatrzymał w pobliżu latarni. Kilka minut później obie kobiety odprowadzone przez Adalberta dołączyły do Morosiniego i zaprzęg ruszył w kierunku ulicy Alfreda de Vigny, gdzie przemycony pasażer mógł wysiąść na dziedzińcu rezydencji pani de Sommieres zaraz po zamknięciu bramy. Aldo nie miał zamiaru kłaść się jeszcze spać. Było na to zbyt wcześnie. Po odprowadzeniu ciotki Amelii do niewielkiej windy, która uwolniła ją od wspinaczki po schodach, udał się do ogrodu zimowego przy salonie, aby wypić szklaneczkę czegoś mocniejszego i zastanowić się nad wydarzeniami ostatnich

dni. Czuł się bardzo dziwnie. Nie dalej jak dwa lata temu, w tym samym miejscu, płonął z pragnienia, aby móc znaleźć się w sąsiednim budynku i wydostać stamtąd panią swego serca, czarującą i delikatną Anielkę Solmańską, którą chciwy i dominujący ojciec zamierzał oddać w ręce Minotaura handlującego bronią, o wiele starszego od niej, bogatego i wpływowego Eryka Ferralsa. Teraz dekoracje pozostawały takie same, ale osoby dramatu zmieniły się w sposób zasadniczy. Eryk Ferrals przypłacił życiem spóźnioną miłość do młodej żony. Co do jego małżonki, tak wówczas przez Morosiniego upragnionej, trzeba było ohydnego szantażu, by zgodził się na jej poślubienie, bo nie pozostało w nim nic z tej dawnej gwałtownej namiętności. Dzisiejszego wieczoru przebywała tam znowu, za tym grubym murem, robiąc nie wiadomo co - może śpiąc - chociaż to mało prawdopodobne, gdyż była nocnym markiem. W Wenecji, gdy zostawała w domu - a wychodziła rzadko i na ogół sama, bo Aldo nie miał ochoty uwiarygadniać swoją obecnością związku, który tak mu ciążył - światło w jej pokoju płonęło do późnych godzin nocnych. Rozmawiała ze swoją pokojówką Wandą, paliła papierosy, grała w karty lub nawet piła szampana, co wyprowadzało Cecinę z równowagi. - Nie dość, że ladacznica, to jeszcze pijaczka! - grzmiała kucharka. - Tego jeszcze nie było, żeby księżna Morosini się upijała! W rzeczywistości Anielka musiała pić z umiarem, gdyż jej zachowanie w ciągu dnia nie wskazywało na jakieś szczególne nocne libacje. Aldo sięgnął po drugą szklaneczkę trunku, ale nie usiadł ponownie.

Powodowany nieoczekiwaną chęcią zobaczenia, co się dzieje w sąsiedniej rezydencji, otworzył powoli drzwi na taras, pokonał kilka stopni i udał się na koniec ogrodu, skąd widać było fasadę sąsiedniego domu. Decyzja, którą podjął, była natychmiastowa: znalazł się tutaj po to, by się czegoś dowiedzieć, więc należało uczynić to czym prędzej. Wrócił, aby odstawić szklankę, a następnie bezszelestnie zbliżył się do krzewów rododendronu i hortensji rosnących wzdłuż niewysokiego muru. Stanowiły one naturalną granicę między rezydencjami. Morosini przekraczał ten mur roślinności nie po raz pierwszy. Dokonał tego już w wieczór zaręczyn sir Eryka z piękną Polką. Wtedy też miał okazję spotkać się po raz pierwszy z Adalbertem Vidal-Pellicorne'em, który o mały włos nie spadł mu na głowę, gdyż zamiast uczestniczyć w uroczystościach, przebywał na balkonie pierwszego piętra.* *Patrz: J. Benzoni Błękitna Gwiazda. Teraz nic podobnego księciu nie groziio: Adalbert czynił zapewne ostatnie przygotowania przed podróżą do Londynu. Bez najmniejszego hałasu Morosini przecisnął się przez krzewy i ukradkiem podszedł do okien. Widok, jaki mu się ukazał, miał w sobie coś kojącego: Anielka z papierosem w dłoni siedziała na kanapie z podwiniętymi nogami, co było jej przyzwyczajeniem. Rozmawiała z kimś, kogo Aldo w pierwszej chwili nie dostrzegł. Sądził, że jest to Wanda, ale aby się upewnić, prześlizgnął się do sąsiedniego okna i... z trudem powstrzymał okrzyk zdziwienia. W fotelu siedział palący papierosa mężczyzna, a był nim nie kto inny, jak John Sutton, syn Eryka Ferralsa z nieprawego łoża i zaprzysiężony wróg Anielki, uważający

ją za winną śmierci ojca. Co tutaj robił, rozparty w fotelu i uśmiechający się do tej kobiety, na którą spoglądał z błogą miną? To prawda, Anielka wyglądała bardzo ładnie w krótkiej sukience z różowej chińskiej krepy ze wzorem haftowanym małymi, połyskującymi perełkami. Jej ramiona były całkiem odkryte: dwa cienkie ramiączka podtrzymywały jedwabny strój, który zupełnie nie pasował do żałoby, w jakiej córka Solmańskiego powinna się znajdować. Ponieważ okna były zamknięte, Aldo nie słyszał, o czym rozmawiają; mówili bardzo cicho. Przez szybę dał się słyszeć jedynie śmiech Anielki. Nagle scena uległa zmianie: Sutton wrzucił do popielniczki na wpół wypalony papieros, wstał, podszedł do kanapy, podniósł kobietę, chwytając ją za ręce, a następnie wziął w ramiona, co wyraźnie świadczyło o miotających nim pragnieniach. Kiedy wtulił głowę we włosy kobiety, nie zaprotestowała, ale gdy zaczął zsuwać ramiączko jej sukienki, odepchnęła go lekko, bagatelizując ten gest uśmiechem i delikatnym pocałunkiem. Następnie chwyciła go za rękę i poprowadziła w stronę drzwi, gasząc światło. Chwilę później światło zapaliło się na pierwszym piętrze w oknie przy środkowym balkonie. Aldo wiedział, że kiedyś była tam sypialnia lady Ferrals. Morosini stał nieruchomo, zdziwiony brakiem jakiejkolwiek reakcji ze swojej strony. Ta kobieta, która zgodnie z prawem była jego żoną, poszła właśnie do łóżka z innym mężczyzną, a to wywołało w księciu jedynie nieznaczną złość połączoną z niesmakiem. W takiej sytuacji powinien był rozbić szybę, rzucić się na kochanka żony i solidnie go obić. Ale przecież Sutton nie był jego rywalem, bo Aldo nie kochał Anielki. Morosini widział w

nim tylko biednego głupca, który wpadł w sidła kusicielki znającej swą uwodzicielską moc. Rozsądniej było nie ujawniać się i jeszcze baczniej obserwować, co dzieje się w rezydencji. W głowie zaświtała mu nagle myśl: Adalbert miał wyjechać za parę godzin do Londynu, żeby spotkać się z Gordonem Warrenem. Komisarz za wszelką cenę powinien się dowiedzieć, że John Sutton przeszedł do obozu nieprzyjaciela. Taka wiedza może pomóc w uniknięciu kłopotów i na pewno będzie użyteczna. Wróciwszy do domu, Aldo natknął się na Marię Andżelinę siedzącą na schodach. - Dowiedział się pan czegoś? - Tak, i chciałbym to przekazać Adalbertowi. Czy telefon jest nadal w dozorcówce? - Niestety tak! Pani de Sommieres nie zmieniła zdania w tej kwestii. W rzeczy samej pani de Sommieres nie mogła ścierpieć, by tak pospolite urządzenie mogło na nią dzwonić jak na służącą. Zgodziła się na aparat z racji wygody, ale pod warunkiem, że będzie zainstalowany poza obrębem domu. Aldo jednak nie życzył sobie, aby dozorcostwo przysłuchiwali się jego opowieściom o tym, co też wyczynia jego małżonka. - Trudno. Pójdę więc do Adalberta. - To nie jest rozsądne! Włożyliśmy tyle wysiłku, aby pański przyjazd nie został zauważony. Co będzie, jeśli ktoś zamieszkujący sąsiedni dom dostrzeże, że się pan wymyka? - Proszę mi wierzyć, nie ma na to żadnych szans - stwierdził Aldo ironicznie.

- A teraz poproszę o klucz. Wrócę wkrótce. Kilka sekund później kierował się w stronę ulicy Jouffroya, żałując, że park jest zamknięty, bo można by pójść na skróty. Problemem okazało się wejście do domu Adalberta, gdyż zarówno on, jak i jego służący spali twardym snem sprawiedliwych przed zbliżającą się podróżą. Dopiero po dłuższej chwili Aldo usłyszał zaspany głos archeologa: - Kto tam? - To ja, Aldo! Otwórz! Musimy porozmawiać! Skrzypnęły zawiasy i w progu stanął Adalbert. - Ty chyba całkiem oszalałeś! Wiesz, która jest godzina? - Godzina nie jest istotna, gdy chodzi o ważną sprawę! Zobaczyłem coś ciekawego w domu Ferralsa... - Co takiego? - Moją żonę w bardzo wydekoltowanej sukni wieczorowej, omdlewającą w ramionach jej największego wroga, Johna Suttona. - Co ty mówisz? Wchodź szybko, zaraz zaparzę kawę. Chyba już nie usnę tej nocy! Podczas gdy Aldo przyrządzał kawę, Adalbert wyciągnął filiżanki i cukier. - Wyciągnij też calvados - mruknął książę. - Naprawdę potrzebuję czegoś mocniejszego... - Widziałeś ich? - zapytał Vidal-Pellicorne, patrząc z niepokojem na przyjaciela. - Tak jak widzę ciebie... No, byli trochę dalej, w salonie, a ja stałem przy oknie, tam gdzie my spotkaliśmy się po raz pierwszy. Najpierw mizdrzyli się

do siebie, a potem wzięli się za ręce i poszli na pierwsze piętro. - A ty... co zrobiłeś? Morosini podniósł na przyjaciela wzrok. - Nic - mruknął. - Zupełnie nic... Przez chwilę byłem wściekły, co szybko zmieniło się w niesmak, ale nie odczułem najmniejszego bólu. Jeśli chciałem potwierdzenia stanu moich uczuć do Anielki, to właśnie je otrzymałem. Brzydzę się tą kobietą. Wcześniej czy później zapłaci za to, co robi, będąc przecież jeszcze moją żoną. Westchnienie ulgi, jakie wyrwało się z piersi Adalberta, wystarczyłoby do napompowania montgolfiery*. * Montgolfiera - balon na ogrzewane powietrze zbudowany przez braci Montgolfier w roku 1792 (przyp. red.). - Uf!... Tym lepiej! Przepraszam, że wracam do tej sprawy, ale opisz raz jeszcze, jak była ubrana. - W jakąś kusą sukienkę z chińskiej krepy wyszywaną perełkami... - A przecież dopiero dwa dni temu dowiedziała się o śmierci ojca! Ciekawa postawa! W każdym razie dobrze zrobiłeś, że przyszedłeś do mnie z tymi wiadomościami. Zapytam Warrena, co myśli o zmianie frontu przez Suttona. - Zmiana frontu to może za dużo powiedziane: nawet wtedy, gdy chciał, żeby Anielka zawisła na szubienicy, mówił mi, że jej pożąda. A ona mi opowiadała, że kiedy odnalazł ją w Nowym Jorku, zaproponował małżeństwo. Odmówiła, twierdząc, że kocha mnie. Tak mi to przynajmniej przedstawiła... - Trudno zgadnąć, co jest prawdą w uczuciach tej kobiety. Możę ciebie też kocha?

- Nie wysilaj się! Nic mnie już nie obchodzi. Rzuciwszy te słowa, Aldo wypił filiżankę kawy wzmocnionej calvadosem, życzył przyjacielowi szczęśliwej podróży i ruszył w drogę powrotną na ulicę Alfreda de Vigny. Przypomniał sobie, że zapomniał zapytać o coś pannę du Plan-Crepin. Ale niepotrzebnie się tym kłopotał, Maria Andżelina nie położyła się jeszcze do łóżka. Zmieniła tylko miejsce oczekiwania. Z głową wtuloną w kolana siedziała na schodach w pobliżu windy. - No i jak? - zapytała. - Wszystko w porządku? - Raczej tak. Chciałbym poprosić panią o przysługę. Czy wybiera się pani na poranną mszę? - Oczywiście, dzisiaj jest świętej Patroneli, dziewicy i męczennicy. Proszę spróbować się dowiedzieć, czy ktoś odwiedził wczoraj dom Perralsa. Mężczyzna. - Następnie. aby uniknąć pytań z jej strony, stwierdził: - Opowiem pani wszystko we właściwym czasie. Teraz musze odpocząć... i pani również!

***

W porze śniadania, które spożywano wspólnie w jadalni, Aldo otrzymał odpowiedź na swoje pytanie: dwa dni wcześniej rzeczywiście ktoś przyjechał z Londynu. Był to sekretarz zmarłego sir Eryka Ferralsa. pragnący spotkać się z wdową w sprawach spadkowych. Miał wyjechać dzisiaj rano.

- A ona też wyjeżdża? - O tym nie było mowy. Myślę, że spodziewa się nawet jakiejś wizyty, bo służąca zajmująca się zakupami poczyniła olbrzymie zapasy. - Ale skąd pani partnerka od trik-traka dowiaduje się tak szybko o wszystkim, co dzieje się obok? Czy dozorczyni również przychodzi na mszę? - Zdarza jej się. ale to głównie panna Dufour. bo tak się nazywa, zagląda codziennie rano do domu Ferralsów, żeby zjeść solidne śniadanie, gdyż bez mego nie byłaby w stanie sprostać czekającym ją zadaniom. Jej chlebodawczyni pod pretekstem, że ma trzydzieści kotów do wykarmienia, oszczędza na sobie i na pannie do towarzystwa. A panna Dufour ma olbrzymi apetyt. - Kogo, waszym zdaniem, oczekuje ta kobieta? - zapytała pani de Sommieres. przysłuchując się uważnie rozmowie i popijając drobnymi łyczkami kawę. - Mozę na brata i bratowa? Jeśli uzyskali zgodę na wywiezienie ciała Solmańskiego do Polski, musza przyjechać do Paty za. aby załadować trumnę do pociągu. Jeśli mają przerwę w podróży, mogą odwiedzić Anielkę. - Tyle zapasów tylko po to. żeby ugościć przez parę godzin dwie osoby? zapytała z powątpiewaniem Maria Andżelina. - Moim zdaniem, drogi książę, trzeba będzie dobrze pilnować pańskiej małżonki! W dzień to żaden kłopot, a w nocy możemy to robić na zmiany... - Mario Andżelino! - wykrzyknęła markiza. - Czy zamierzasz znowu chodzić po dachach? - Może się tak zdarzyć! Ale nie ma powodu do obaw, nie grozi mi żadne

niebezpieczeństwo. A poza tym uwielbiam to! - dodała stara panna z błogim uśmiechem. - No cóż - stwierdziła leciwa dama, spoglądając w niebo - przynajmniej będziesz miała jakąś rozrywkę. Kilka godzin później asystentka-wolontariuszka Morosiniego znalazła nowy powód do ekscytacji tą sprawą. Wychodziła właśnie z rezydencji pani de Sommieres, aby udać się na mszę do Św. Augustyna, kiedy przed interesującym ją domem zatrzymała się taksówka. Wysiadły z niej trzy osoby: szczupły, przystojny mężczyzna o wyglądzie agenta, młoda, dość elegancka, choć i zbyt ekstrawagancka, blondynka, oraz starszy, nieco przygarbiony, wspierający się na lasce mężczyzna w binoklach, noszący brodę i wąsy. Aby znaleźć pretekst do obserwacji, Maria Andżelina zaczęła czegoś nerwowo szukać w torebce. Pozwoliło jej to na zatrzymanie się w odległości zaledwie dwóch metrów od grupki osób, które nie zwracały na nią najmniejszej uwagi. - Czy jesteśmy na miejscu? - zapytała młoda kobieta z nosowym akcentem, który mógł pochodzić jedynie z drugiej strony Atlantyku. - Tak, moja droga - odpowiedział młody mężczyzna z akcentem wskazującym na Europę Środkową. - Zadzwoń, proszę! Nie rozumiem, czemu nie otworzono bramy wcześniej. Wuj Bolesław może się przeziębić. Słońce świeciło dosyć mocno. Wiosenne ciepło otulało delikatnie Paryż, ale najwyraźniej starzec był słabego zdrowia. - Pan mógł poczekać w taksówce - stwierdził szofer, litując się nad staruszkiem. - Mógłbym wjechać na dziedziniec samochodem. - Nie ma takiej potrzeby, drogi przyjacielu! Właśnie otwierają bramę. Ethel,

kochanie, zapłać za kurs! Wuju Bolesławie, proszę wziąć mnie pod ramię. A oto i Wanda! Zaraz zajmie się bagażami. Polska pokojówka wybiegła naprzeciw gościom. Stwierdziwszy, że widziała już wystarczająco dużo, Maria Andżelina zamknęła torebkę i odwróciwszy się na pięcie, wróciła czym prędzej do domu. Przebiegła przez salony niczym huragan i wpadła jak trąba powietrzna do ogrodu zimowego, gdzie pani de Sommieres bawiła codziennie wieczorową porą, aby wychylić kieliszek szampana. Siedzący tuż obok Aldo był zanurzony w lekturze opracowania, które znalazł w bibliotece, traktującego o skarbach zgromadzonych przez Rudolfa II. Dzieło, według słów samego autora, było niekompletne, biorąc pod uwagę nieprawdopodobną ilość cennych przedmiotów będących w posiadaniu monarchy, których część została sprzedana lub rozkradziona po jego śmierci. Nie po raz pierwszy książę antykwariusz zainteresował się tym przedziwnym zbiorem, gdzie obok wspaniałych obrazów i cennych klejnotów można było znaleźć korzenie mandragory, bazylię, indiańskie pióra, postać diabła uwięzioną w kryształowym bloku,

korale, skamieliny, kamienie ze znaczkami kabalistycznymi, zęby wieloryba, rogi nosorożca, zminiaturyzowaną głowę nieboszczyka z dzwoneczkiem z brązu służącą do przywoływania duchów zmarłych, kryształowego lwa, żelazne gwoździe rzekomo pochodzące z Arki Noego, rzadkie manuskrypty, czarne lustro Johna Dee - słynnego angielskiego maga - i wiele innych przedmiotów będących owocem kolekcjonerskiej pasji suwerena, którego wrodzona melancholia skłoniła ku magii i nekromancji. To, że przedmioty zostały rozproszone, nie było dla Aida zaskoczeniem. Ale miał nadzieję, że natrafi na ślad cennych klejnotów, wśród których znajdował się może też rubin... Niestety, nigdzie nie znalazł o nim najmniejszej wzmianki. Nagłe wtargnięcie podekscytowanej Marii Andżeliny sprawiło, że zapomniał o lekturze. Na podstawie dokładnego opisu, jaki panna du Plan-Crepin przedstawiła, Morosini nie miał żadnej wątpliwości, że dwie pierwsze osoby to z całą pewnością Zygmunt Solmański i jego amerykańska małżonka. Co do „wuja Bolesława" nie miał zielonego pojęcia, kto to taki, bo nigdy wcześniej o nikim podobnym nie słyszał. - Proszę opisać go jeszcze raz - zwrócił się do Marii Andżeliny, która spełniła jego prośbę z największą ochotą. - Powiada pani, że wygląda na wątłego i jest przygarbiony? Jaki może być jego rzeczywisty wzrost?

- A co tobie znowu chodzi po głowie? - zapytała pani de Sommieres. - No... nie wiem. Ale dziwi mnie takie nagłe przybycie osobnika, o którym nigdy wcześniej nie słyszałem, ani też nie widziałem go na ślubie Anielki z panem Ferralsem, na którym pojawiła się przecież cała śmietanka towarzyska. Nie było tam nikogo innego o nazwisku Solmański, bo jak ktoś przywłaszcza sobie cudze nazwisko, to raczej nie dzieli się nim z braćmi... A przecież tak naprawdę hrabia jest Rosjaninem. - Opowiadasz głupoty! Przecież to może być brat matki Anielki. - No tak. To rzeczywiście możliwe. Ale trudno mi w to uwierzyć. O ile sobie przypominam, Anielka mówiła mi kiedyś, że nie ma żadnych krewnych ze strony matki. - Więc co pan podejrzewa? - zapytała Maria Andżelina zawsze gotowa do podążenia najbardziej fantazyjnym tropem. - Ze w Londynie popełnił samobójstwo, które było nie do końca skuteczne, lub został cudownie wskrzeszony? - Co za pomysły! - zakrzyknęła markiza. - Wiedz, moja droga, że jeśli ktoś umiera w więzieniu w jakimkolwiek kraju, no chyba że chodzi o jakiś dziki kraj, to jego ciało poddawane jest autopsji. Więc nie opowiadaj głupstw. Ciocia ma racje - westchnął Aldo. - Chyba rzeczywiście postradaliśmy zmysły. Ale mimo wszystko mam ochotę się dowiedzieć, co dzieje się u sąsiadów... - Czuje - rzekła Maria Andżelina z satysfakcja - że ta noc będzie ekscytująca! Ale zarówno ona. jak i Aldo przeżyli duże rozczarowanie, gdyż nie było

możliwości dojrzenia wnętrza sąsiedniego domu. Gdy tylko zaczęło zmierzchać, okna zostały zamknięte i szczelnie zaciągnięto zasłony. Po zapadnięciu zmroku Morosini wyszedł do ogrodu, by zapalić papierosa. Widział stamtąd światła na parterze i pierwszym piętrze budynku, a raczej jedynie wąskie jasne strużki przenikające przez szczeliny między zasłonami. Wyprawa na dach o północy też nie przyniosła żadnych rezultatów. Aldo postanowił w końcu iść spać, zostawiając upartą Marię Andżelinę na dachu w towarzystwie kilku kotów. Nieustraszona kobieta zeszła stamtąd dopiero o świcie, aby szybko się przebrać i udać na mszę, co czyniła z takim pośpiechem, że pojawiła się w kościele przed jego otwarciem. Po godzinie przyniosła wiele ciekawych informacji. Los sprawił, że dozorczyni z rezydencji Ferralsów tego dnia również przybyła na poranną mszę. Zacna ta niewiasta uznała za całkowicie naturalne pomodlenie się za zmarłego, którego zwłoki znajdowały się w przechowalni Dworca Północnego, gdzie oczekiwały na pociąg ekspresowy, który miał je zawieźć do ojczyzny jeszcze tego samego wieczoru. Co ciekawsze, lady Ferrals - wszyscy tak właśnie ją nazywali - nie miała zamiaru towarzyszyć szczątkom ojca, czego wszyscy mogliby się spodziewać. Planowała zostać jeszcze kilka dni w Paryżu i towarzyszyć staremu wujowi, zbyt słabowitemu, aby mógł kontynuować podróż. - Oczywiście zapytałam, czy sprowadzono do niego lekarza - dodała Maria Andżelina - ale usłyszałam, że nie jest to konieczne. Za kilka dni jego stan powinien się poprawić. - I co ta nieszczęsna Anielka pocznie z wujem, kiedy ten poczuje się lepiej'?

- zapytała pani de Sommieres. - Pojedzie z nim do Polski? - Jak przypuszczam, dowiemy się tego za kilka dni. Teraz musimy uzbroić się w cierpliwość! - Nie zostało mi jej zbyt wiele - mruknął Morosini - a poza tym nie mam już czasu. Żywię tylko nadzieję, że Anielka nie wpadnie na pomysł, by przywieźć go do Wenecji. Dobrze wie, co myślę o jej rodzinie. - Bądź spokojny. Na pewno się nie odważy! - Nie jestem tego taki pewien. Ten cały wuj Bolesław nie wzbudza mojego zaufania. Nastroje nie poprawiły się, kiedy Adalbert powrócił po kilku dniach z Londynu. Nie tyle zatroskany, co zamyślony. - Nigdy bym nie podejrzewał, że tak bezwzględny zabójca jak Solmański, któremu groziła szubienica, mógł mieć takie koneksje. Warren też jest bardzo zdziwiony. Podobno po śmierci Solmańskiego jedynym zmartwieniem brytyjskiego sądu była chęć złagodzenia rozpaczy jego rodziny. Przed Zygmuntem i jego żoną otwarto bramy więzienia. Bez najmniejszego problemu oddano im ciało nieboszczyka. Błagali, aby zaoszczędzono im okrucieństwa autopsji, która nie była przecież konieczna, zważywszy na jasne okoliczności śmierci: zatrucie weronalem. Warren, tak przywiązany do zwyczajów i obyczajów, jest oburzony; nie znosi, gdy ktoś wydaje mu polecenia. - Czy w tym rodzinnym rozpaczaniu uczestniczył również wuj Bolesław? zapytał Aldo. Niebieskie oczy Vidala-Pellicorne'a stały się jeszcze bardziej okrągłe. - Nie wiem. o co ci chodzi...

- Jak to? Wuj Bolesław nie pojawił się w Londynie? Jakim więc sposobem znalazł się tutaj kilka dni temu z Zvemuntem i jego żoną, która troskliwie się nim opiekowała? - Nikt o nim nie wspominał. A gdzie jest teraz? - W domu obok - stwierdził Morosini szyderczo. - Młodzi małżonkowie spędzili tutaj tylko dwadzieścia cztery godziny w oczekiwaniu na odjazd ekspresu. Trumna ze zwłokami ojca i teścia tkwiła w tym czasie w przechowalni na dworcu. Ale jeśli przybyła tutaj z wujem Bolesławem w środku, to odjechała już bez niego. Biedny, stary człowiek był zbyt wyczerpany i słaby, aby kontynuować podróż! Musi odpocząć i nabrać sił! Teraz zajmuje się nim moja droga żona. Za kilka dni zabierze go nie wiadomo dokąd. Mam tylko nadzieję, że nie do mojego domu. - Cóż za historia! Adalbert zmrużył oczy. Szyderczy ton przyjaciela dał mu najwyraźniej do myślenia. - Wpadłem na pewien pomysł. Zastanawiam się, czy aby i ty nie pomyślałeś o tym samym. To wręcz nieprawdopodobne, ale po tych ludziach można się spodziewać wszystkiego... - Mów jaśniej! Powiem ci, czy miałem to samo na myśli... - Och, to proste: Solmański nie zażył weronalu, ale jakiś narkotyk pozorujący śmierć lub powodujący odrętwienie. Ciało oddano zrozpaczonej rodzinie, która po przybyciu do Francji uwolniła go z trumny i tak pojawił się... wuj Bolesław! - Też tak sobie pomyślałem. Chociaż to pomysł trudny do realizacji...

- Zapominasz, co może zdziałać pieniądz! Ci ludzie są bardzo bogaci: oprócz spadku po Ferralsie, którego dużą część uszczknęła twoja żona, mają też do dyspozycji majątek amerykańskiej żony Zygmunta, a znając tego hulajduszę, z pewnością nie poślubił jakiejś biedaczki. Jak sądzisz, jak długo Anielka i jej wujaszek zostaną w Paryżu? Przez trzy kolejne dni Aldo pozostawał w ukryciu w domu ciotki Amelii, czytając w bibliotece interesujące go książki lub dyskutując godzinami z Adalbertem na temat ewentualnej drogi, jaką przebył rubin po znalezieniu się w Pradze. Pierwszą rzeczą, jaką zrobili, było napisanie listu do Szymona Aronowa, w którym naświetlili sprawę i prosili o kilka wyjaśnień. W oczekiwaniu na odpowiedź Morosini bardzo się nudził. Mógł się nieco odprężyć dopiero po zapadnięciu zmroku, kiedy wychodził do ogrodu, by obserwować, co dzieje się w sąsiedniej rezydencji. Co do Marii Andżeliny, ta dzielna niewiasta każdego wieczoru uparcie wspinała się na dach z nadzieją, że uda się jej coś dostrzec. Niestety, mieszkańcy domu Ferralsa nadal nie otwierali okien i szczelnie zaciągali zasłony, mimo że na dworze było bardzo ciepło. Stało się zupełnie jasne, że mają coś do ukrycia. Wokół tej wyspy spokoju Paryż tętnił życiem z powodu licznych imprez związanych z VII Olimpiadą i nieustających przepychanek w rządzie, który znajdując się na prostej drodze do upadku, miał wkrótce pociągnąć za sobą prezydenta Republiki - Aleksandra Milleranda. I tak mijały dni aż do pewnego poranka, kiedy Maria Andżelina powróciła zdyszana z kościoła: lady Ferrals i wuj Bolesław mieli opuścić miasto

następnego dnia wieczorem ekspresem. Aldo natychmiast zadzwonił do VidalPellicorne'a, aby ten zarezerwował sleeping dla Marii Andżeliny. Ponieważ nie wiadomo było, dokąd udają się Anielka i jej wuj, kupiono bilet aż do Wiednia. Adalbert powątpiewał, czy wuj Bolesław, gdyby rzeczywiście okazał się Solmańskim, miał odwagę przekroczyć granicę austriacką. - W przebraniu i z fałszywymi papierami? - Dlaczego nie? - stwierdził Aldo. - Nasz przyjaciel Schindler musiał dowiedzieć się o jego samobójstwie i prawdopodobnie działa. Jedno jest pewne: Anielka nie jedzie z nim do mnie. Ponieważ nie mają żadnych podstaw do obaw, że są śledzeni, udają się w podróż pociągiem. Następnego dnia Maria Andżelina szczęśliwa z powodu czekającej ją wyprawy i roli, jaką miała odegrać, zainstalowała się w wagonie sypialnym. Zaczęło się oczekiwanie. Morosini niepokoił się nieco, że jego emisariuszka nie zmruży oka przez kolejną noc, ale ciotka Amelia go uspokoiła. - Dobrze wiesz, że Maria Andżelina zawsze dopnie swego. Idę o zakład, że pół godziny po odjeździe pociągu będzie wiedziała, dokąd ci ludzie jadą. Rzeczywiście, nazajutrz rano zadzwoniła z Zurychu z informacją, że podróżni zatrzymali się w najlepszym hotelu w mieście: Le Baur-au-Lac. Naturalnie panna du Plan-Crepin zrobiła to samo. Oznajmiła również, że Anielka podaje się za księżną Morosini, a wuj za hrabię Solmańskiego. - I co mam teraz zrobić? - spytała. - Proszę uzbroić się w cierpliwość i czekać. - Jak długo?

- Aż coś się zacznie dziać. Gdyby to się przeciągało, wyślemy kogoś, by panią zastąpił. Chyba zresztą zrobimy tak od razu. Źle by się stało, gdyby panią zauważyli - stwierdził Morosini. Tego samego wieczoru Romuald, brat bliźniak Teobalda, wiernego lokaja Vidal-Pellicorne'a, wyruszył pociągiem do Szwajcarii. Znał dobrze Solmańskich: ojca, syna i córkę, gdyż odegrał pewną rolę w tragikomedii, jaką był ślub Anielki z Erykiem Ferralsem*. * Patrz: J. Benzoni Błękitna gwiazda. Dwa dni później dzielna Maria Andżelina była z powrotem w Paryżu, przywożąc najświeższe wiadomości: Anielka udała się do Wenecji, zostawiając wuja Bolesława w Zurychu, gdzie miał poddać się leczeniu. Znajdował się tam pod czujnym nadzorem Romualda, który nie spuszczał go z oczu. - Czy wyjechała sama? - zapytał Aldo. - Oczywiście. To znaczy razem z Wandą. - W takim razie ja również wracam do domu. Najwyższy czas, abym sprawdził, co się tam dzieje. - Kiedy zamierzasz zająć się unieważnieniem małżeństwa? - zapytała pani de Sommieres. - To pierwsza rzecz, jaką się zajmę. Zaraz po powrocie poproszę o audiencję u patriarchy Wenecji*. * Arcybiskup Wenecji nosi ten tytuł na znak dawnych związków z Kościołem ortodoksyjnym (przyp. red.). - Będę się za ciebie modlić i mam nadzieję, że ci to pomoże - odparła z westchnieniem markiza, całując Aida w oba policzki, co było u niej oznaką

nadzwyczajnego wzruszenia. Wyposażony w wiele rad i wskazówek, książę wsiadł do Orient Expressu i wyruszył w drogę do domu.

Rozdział piąty

Spotkania

Kobieta siedząca naprzeciw Morosiniego po drugiej stronie stołu w jadalni w niczym nie przypominała czarującej istoty w połyskującej różowej sukience, którą widział w Paryżu, kiedy trzymała Johna Suttona za rękę. W ciężkiej żałobie i bez śladu makijażu przypominała więźniarkę z Brkton Jail. Wyglądała jak uosobienie bólu połączonego z godnością, na którą każdy dałby się nabrać. Aldo podjął grę i odezwał się grzecznie:

- Nie wątpię, że obecni tu panowie zdążyli już złożyć ci kondolencje. Wskazał na Hieronima Buteau i Angela Pisaniego, którzy również uczestniczyli w posiłku. - W takich okolicznościach słowa niewiele znaczą i chociaż nie będę kłamał, że odczuwam choćby namiastkę smutku, to jednak bardzo ci współczuję... - Dziękuję. - Nie ma za co... Jestem trochę zdziwiony, że cię tutaj widzę. Nie chciałaś towarzyszyć bratu w odwiezieniu do Warszawy trumny ze zwłokami ojca? - Nie. Zygmuntowi na tym nie zależało, a i ja sama nie miałam ochoty tam wracać. Zdajesz się zapominać, że nie byłabym tam bezpieczna... - W Anglii też nie jesteś bezpieczna, ale jak się domyślam, właśnie tam bawiłaś niedawno. - Nie. Byłam w Paryżu, gdzie planowałam oczekiwać na wieści z procesu. Nie zniosłabym, gdyby w Londynie osaczyli mnie ci wszyscy dziennikarze. - A w Paryżu żurnaliści nie wpadli na twój trop? - Na szczęście nie. Zatrzymałam się wraz z Wandą u pewnej Amerykanki, kuzynki mojej bratowej. Właściwie powinnam powiedzieć... naszej bratowej dodała, uśmiechając się blado. - Nie przejmuj się. Nie odczuwam zbytnio więzi rodzinnych. - A czy twoja podróż do Hiszpanii była udana? - Bardzo udana. Widziałem wiele pięknych przedmiotów. Aldo chciał, żeby Hieronim włączył się do konwersacji, dlatego napomknął o „pięknych przedmiotach" nie wspominając naturalnie o skradzionym portrecie. Miał nadzieję, że jeśli temat podejmie ktoś trzeci, jemu samemu uda

się zachować zimną krew i nie upaść pod ciężarem tej góry kłamstw. Nie po raz pierwszy podejrzewał, że Anielka to zręczna komediantka, ale dzisiaj przeszła samą siebie. To właśnie zadecydowało, że postanowił nie odwlekać dłużej sprawy anulowania małżeństwa. Włożywszy ciemny garnitur, polecił Zianowi, by zawiózł go gondolą na plac św. Marka. Do motorówki wsiadał jedynie wtedy, gdy sprawa była bardzo pilna. Ale kiedy udawał się do Pałacu Dożów przywodzącego na myśl koronę nałożoną na głowę najjaśniejszej z republik, zawsze płynął gondolą. Jego zdaniem zapach benzyny i ryk silnika nie miały prawa zakłócać uroku placu będącego, bez wątpienia, miejscem czarownym. Minąwszy dwie granitowe kolumny, z których jedna zwieńczona była skrzydlatym lwem św. Marka, a druga figurą św. Teodora poskramiającego krokodyla, doszedł szybkim krokiem do portyku bazyliki św. Marka, na którym biły kopytami cztery konie ze złoconego brązu. To dzieło Lizypa, wytopione w III wieku przed Chrystusem, było niegdyś obiektem pożądania samego Napoleona Bonapartego. Morosini upodobał sobie te wspaniałe figury i zawsze chylił przed nimi czoło, zanim zanurzył się w ciemnościach bizantyjskiej bazyliki, w której całe światło pochodziło od morza świec umieszczonych przed Złotym Ołtarzem - Pala d'Oro. Jak zwykle w świątyni kłębił się tłum zwiedzających. Wraz z nadchodzącym latem napływała fala turystów, zalewając Wenecję i czyniąc ją trudną do życia. Jako chrześcijanin - niepraktykujący, ale głęboko wierzący - Aldo odmówił krótką modlitwę, a następnie wyruszył na poszukiwanie ojca Gherardiego, który pobłogosławił jakiś czas temu jego dziwny ślub z Anielką.

Spotkał go u progu zakrystii w stroju wyjściowym. - Spieszysz się? - zapytał Morosini nieco zawiedziony. - Nie aż tak. O godzinie czwartej muszę być u chorego. - W takim razie chodź ze mną! Zian czeka na mnie w gondoli. Zawieziemy cię do tego chorego. Muszę z tobą porozmawiać. - Czy to coś poważnego? - zapytał ksiądz, spoglądając na zatroskaną minę przyjaciela. Znali się od dziecka. - Tak, to poważna sprawa, ale porozmawiamy w gondoli. Tam nikt nie będzie nam przeszkadzał. Najpierw powiedz, co u ciebie słychać... Podczas gdy mężczyźni zbliżali się zgodnym krokiem do zatoki, na horyzoncie, wśród licznych przechodniów pojawiła się kobieta, która zmierzała w ich stronę. Była wysoka, nieco tęgawa i elegancka, chociaż jej strój - kostium skrojony na miarę - zdawał się już nieco wysłużony. Rozpoznawszy ją, ojciec Gherardi uśmiechnął się i chciał do niej podejść, lecz Aldo chwycił go mocno za ramię i odciągnął na bok. Duchowny nawet nie starał się ukryć zaskoczenia. - Nie mów mi, że jej nie poznałeś. Przecież to twoja kuzynka. - Wiem! - I nie chcesz się z nią przywitać? - Nasze stosunki bardzo się ochłodziły - rzekł Morosini. Widząc, że Aldo nie chce mówić o tym ani słowa więcej, ojciec Gherardi nie nalegał i podjął rozmowę dopiero wtedy, gdy usiedli wygodnie na aksamitnych poduszkach w gondoli. Zauważył też, że twarz przyjaciela sposępniała. - No więc - zapytał, zmuszając się do uśmiechu - o czym chcesz ze mną rozmawiać?

- To proste: chcę anulować moje małżeństwo w Sądzie Rzymskim i zachowuję drogę służbową, bo to ty udzieliłeś nam ślubu. - Chcesz się rozwieść? Tak prędko? Przecież pobraliście się dopiero... - Powiem ci jedynie, że gdybym mógł, zrobiłbym to już w tym samym dniu, w którym zawarłem ten nieszczęsny związek. - Przecież to nie ma sensu! Twoja żona jest... czarująca i... - Wiem, ale nie o to chodzi. Nigdy jej nie tknąłem... - Białe małżeństwo dwójki ludzi takich jak wy? Nikt w to nie uwierzy. - Mało mnie obchodzi, co sądzą inni, Marco. Chcę rozwiązać ten związek, do którego zawarcia zostałem zmuszony... - Zostałeś zmuszony? Ty? - Tak. Szantażem, jeśli chcesz wiedzieć. Musiałem zgodzić się na poślubienie byłej pani Ferrals, aby uratować życie dwóch niewinnych istot: Ceciny i jej męża Zachariasza. - Ale przecież byli obecni na ślubie w kaplicy... - Bo dałem słowo honoru i uwierzono mi. Jesteś księdzem, Marco, więc mogę ci wszystko opowiedzieć... Kilka zdań wystarczyło, aby opisać koszmar, jaki przeżył Aldo i pozostali domownicy po jego powrocie z Austrii. Duchowny słuchał, nie przerywając, ale na jego twarzy malowało się coraz większe oburzenie. - Czemu nic mi nie powiedziałeś? - wybuchnął w koń cu. - Dlaczego pozwoliłeś mi pobłogosławić związek małżeński, który nie miał prawa zostać zawarty? - Gdybym cię o tym uprzedził, pewnie odmówiłbyś udzielenia

błogosławieństwa... - Oczywiście! - A wtedy znalazłbyś się w niebezpieczeństwie. W takich czasach żyjemy. Nic nie wiedząc, niczym nie ryzykowałeś. Gheraldi nie odpowiedział. Trudno było zaprzeczyć słowom Aida. W roku 1924 Włochami wstrząsnęła prawdziwa fala terroru. Zwycięstwo faszystów było piorunujące i aby je jeszcze podkreślić, Mussolini zaanektował Fiume, korzystając z pomocy poety, wielkiego D'Annunzia, który za wkroczenie z oddziałami wojska do miasta otrzymał od króla tytuł księcia de Nevoso. Wydarzenia te odbiły się szerokim echem w Wenecji i Marco Gherardi nie był w głębi duszy zaskoczony tym, co usłyszał od Morosiniego. Przyozdobiona skrzydlatymi lwami gondola sunęła majestatycznie w górę Canale Grandę. Aldo milczał przez jakiś czas, a następnie zapytał: - No więc? Jaka jest twoja decyzja? Czy mogę liczyć na twoją pomoc? Ksiądz drgnął, jakby wyrwany ze snu. - Oczywiście, że możesz liczyć na moją pomoc. Musisz napisać oficjalne pismo opisujące sprawę i powody, dla których chcesz rozwiązać małżeństwo. Przekażę je Jego Eminencji Patriarsze, ale nie ukrywam, że klauzula vi coactus trochę mnie niepokoi. Jednym ze świadków twojej żony był Fabiani, szef Czarnych Koszul, a ponieważ ci ludzie pomogli w szantażu, którego ofiarą padłeś, nie spodoba się im ten rodzaj rozgłosu. - Jakiego rozgłosu? Przecież nie będę opowiadał tej historii na prawo i lewo. - Nie, ale adwokat będzie ci zadawał pytania, niekiedy bardzo krępujące. Świadkowie również muszą zeznawać, a ze strachu mogą mówić różne rzeczy.

Lepiej byłoby może oprzeć się na nieskonsumowaniu małżeństwa, ale to również może być trudne do udowodnienia. Czy twoja żona była dziewicą? - Wiesz przecież, że była wdową. - Jej mąż był znacznie starszy od niej, więc nigdy nic nie wiadomo... - Miała też kochanków - dodał Morosini. - No, to w tej sytuacji może zostać stwierdzone, iż powodem tego, że małżeństwo nie zostało skonsumowane, jest impotencja męża. Aldo gwałtownie zaprotestował. Marco Gherardi wybuchnął śmiechem. - Nie wątpiłem, że to słowo cię zbulwersuje. Ale przecież nie musisz się martwić. Połowa Wenecji, jeśli nawet nie trzy czwarte, może to świadczyć, że to nieprawda. - No nie przesadzaj, nie jestem przecież Casanovą! Jedyne, czego pragnę, to odzyskać wolność, aby móc założyć prawdziwą rodzinę. Proszę więc, abyś porozmawiał z patriarchą. Powiedz mu, co chcesz, ale załatw to tak, żeby się udało. - Zdajesz sobie sprawę, że to może potrwać bardzo długo? - Spieszę się, ale umiarkowanie. - Dobrze więc! Porozmawiam z naszym prawnikiem i Jego Eminencją. Postaram się znaleźć najlepszego adwokata i pomodlę się w twojej intencji podczas mszy. No to jesteśmy na miejscu. Dziękuję ci za podwiezienie. - Chcesz, żebym poczekał? - Nie, dziękuję. Nie wiem, jak długo potrwa ta wizyta. Niech Bóg ma cię w swej opiece, Aldo! Na pożegnanie duchowny nakreślił znak krzyża ną czole księcia.

***

Kilka dni później Morosini otrzymał wzór pisma, które właściwie przedstawiało wszystko to, co sam chciałby wyrazić. Przepisał je więc z wielką starannością, a następnie zaadresował zgodnie z zasadami określonymi przez protokół do Jego Eminencji, kardynała La Fontaine'a, patriarchy Wenecji, który mimo francusko brzmiącego nazwiska pochodził z Viterbo. Następnego dnia Aldo wysłał Zachariasza do Anielki z prośbą, by przed kolacją przyszła do biblioteki. Uznał, że bardziej elegancko będzie powiadomić ją o podjętej decyzji osobiście, niż działać przez zaskoczenie. Wypadało, aby również ona wynajęła adwokata, a poza tym miał cichą nadzieję, że uda mu się dojść z żoną do porozumienia, by sprawa została rozwiązana w sposób możliwie jak najmniej nieprzyjemny dla obu stron. Suknia wieczorowa z czarnej krepy haftowana cekinami w tym samym kolorze, którą Anielka miała na sobie, podkreślała jej ostentacyjną żałobę. - To było bardzo oficjalne zaproszenie - westchnęła, sadowiąc się wygodnie na kanapie i krzyżując niedbale zgrabne nogi odziane w czarne, jedwabne pończochy. - Czy mogę zapalić? - Oczywiście. Ja również zapalę - odparł Aldo, otwierając papierośnicę i częstując żonę papierosem. Po chwili w stronę pięknego, kasetonowego sufitu wznosiły się dwie smużki

niebieskiego dymu. - No więc? - zapytała Anielka, niepewnie się uśmiechając. - Co chcesz mi powiedzieć? Wyglądasz na kogoś, kto podjął ważną decyzję... - Podziwiam twoją spostrzegawczość. Rzeczywiście, podjąłem decyzję, która, jak sądzę, wcale cię nie zaskoczy. Przesłałem do Stolicy Apostolskiej wniosek o rozwiązanie naszego małżeństwa. Reakcja młodej kobiety była natychmiastowa i zdecydowana. - Nie wyrażam na to zgody! Aldo usiadł przy klaserze mieszczącym liczne i szacowne dokumenty rodzinne, jakby chcąc zaczerpnąć z nich siły do walki, na którą się zanosiło. - Możesz się zgadzać lub nie zgadzać, ale najlepiej by było, gdyby udało nam się dojść w tej sprawie do porozumienia. - Nigdy wżyciu! - Stawiasz sprawę jasno. Uprzedzam cię tylko przez grzeczność, że musisz znaleźć sobie adwokata, bo dojdzie do konfrontacji. - Przypuszczam, że nie spodziewałeś się innej odpowiedzi? Zadałam sobie zbyt wiele trudu, aby cię poślubić! - A ja zadaję sobie pytanie, w jakim celu to uczyniłaś? - To proste: kocham cię! - wyrzuciła z siebie tonem jednocześnie suchym i nerwowym, co nadało jej słowom dziwny wydźwięk. - Jakież to piękne - stwierdził ironicznie Morosini. - Który mężczyzna nie uległby tak wzruszającemu wyznaniu? - Tylko od ciebie zależy, bym powiedziała to w inny sposób. - Nie kłopocz się, bo to na nic się nie zda.

- Jak sobie życzysz... Możesz mi powiedzieć, na czym opierasz swoje żądanie? - Ty i twój ojciec dostarczyliście mi nazbyt wielu argumentów: związek zawarty pod przymusem i nieskonsumowany. Już pierwszy powód jest wystarczający do jego rozwiązania... Anielka przymknęła powieki i uśmiechnęła się do męża dwuznacznie. - Powiedz mi przynajmniej, czy się me boisz? - Chcesz mi powiedzieć, że powinienem się czegoś bać? - Przede wszystkim tego, że postawisz w niezręcznej sytuacji osoby, które pomogły doprowadzić cię do ołtarza. Ci ludzie nie lubią, gdy ktoś im się przeciwstawia. - Jeśli dobrze pamiętam, aresztowanie twojego ojca znacznie osłabiło ich zapał. - Zapał może powrócić. Wszystko ma swoją cenę, a ja jestem przecież bogata. Musisz wziąć to pod uwagę. Co do drugiego argumentu, o którym wspomniałeś - czy się nie obawiasz, że staniesz się pośmiewiskiem? - Dlaczego? Dlatego, że nie chcę z tobą sypiać? To, że jesteś piękna, nie ma najmniejszego znaczenia! Jeśli musiałbym pożądać wszystkich pięknych kobiet będących w zasięgu ręki, życie stałoby się nie do zniesienia! - Nie jestem jakąś tam kobietą! Czy nie mówiłeś mi, że moja uroda jest tak niespotykana, iż mogłabym zostać królową Wenecji, i że jestem, bez wątpienia, jedną z najpiękniejszych kobiet na świecie? Aldo wstał, zgasił papierosa w popielniczce i podszedł do okna. - Człowiek głupieje, gdy mu się wydaje, że jest zakochany. Wtedy mówi się

różne rzeczy. W każdym razie wydajesz się bardzo pewna siebie. Doprawdy, podziwiam cię - rzekł, uśmiechając się szyderczo. - I masz rację. Wystarczy, że spojrzę na mężczyznę, a on już jest we mnie zakochany. Z tobą też tak było! - Tak, to prawda, ale już mi przeszło. Wiem, że zawróciłaś w głowie Angelo Pisaniemu, który teraz gorzko tego żałuje. Czyż nie jest to dziwne: mężczyźni się w tobie zakochują, a potem są z tego tylko kłopoty. Możesz mi to wytłumaczyć? - Śmiej się, śmiej! Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni. Wiem, jak obalić twój argument dotyczący rzekomego białego małżeństwa. - Rzekomego białego małżeństwa? Czyżbym lunatykował? - Nic z tych rzeczy, ale zdarzają się cuda... Te słowa były tak nieoczekiwane, że Morosini wybuchnął śmiechem. - Ty i Duch Święty? Czy uważasz się za Świętą Dziewicę? Nie, to jest zbyt śmieszne. - Nie bluźnij! - wykrzyknęła Anielka, czyniąc gwałtownie znak krzyża. - Nie trzeba dzielić łoża z mężczyzną, aby pokazać światu szczęśliwy obrazek kobiety spełnionej i... przyszłej matki. W takim przypadku trudno byłoby mówić o nieskonsumowaniu małżeństwa. Brwi Aida połączyły się w jedną ciemną linię. - Twoja przemowa jest dla mnie zbyt niezrozumiała. Możesz mówić jaśniej? Co to wszystko znaczy? Jesteś brzemienna? - Zrozumiałeś bardzo dobrze - odrzekła szyderczo. - Mam nadzieję urodzić

ci za parę miesięcy dziedzica, o którym zawsze marzyłeś... Policzek został wymierzony tak szybko, że Morosini prawie nie zdał sobie z niego sprawy. Był wyrazem jego długo powstrzymywanej złości. Dopiero gdy Anielka zachwiała się pod ciosem, dotarło do niego, że uderzył zbyt mocno. Twarz kobiety stała się szkarłatna, a w kąciku ust pojawiła się kropla krwi, lecz Aldo nie czuł ani żalu, ani wyrzutów sumienia. - Żyjesz? - zapytał, odzyskując spokój. - Tym lepiej! - Jak śmiałeś? - jęknęła, kuląc się, jakby chciała nabrać sił, by ponownie zaatakować. - Chcesz zrobić kolejne przedstawienie? Dość tego, Anielko! - dodał, zmieniając ton. - Od miesięcy... co ja mówię, od lat czynisz starania, abym stał się twoim wiernym sługą. Udało ci się doprowadzić mnie do ołtarza, ale teraz chyba zdajesz sobie sprawę, że nie dam się wmanewrować w dziecko. A więc karty na stół: jesteś w ciąży? Powiesz mi z kim? - Jak to z kim? Oczywiście z tobą! I nigdy nie zmienię zdania... - Chyba że po porodzie okaże się, iż dziecko jest podobne do Johna Suttona, Eryka Ferralsa lub Bóg wie, kogo jeszcze! Zaskoczona Anielka spojrzała na niego oczami okrągłymi ze zdumienia, w których Aldo wyczytał, nie bez satysfakcji, czający się strach. - Chyba oszalałeś! - szepnęła. - Nie sądzę. Przypomnij sobie niedawne wydarzenia! Wydawało się, że w końcu zrozumiała i krzyknęła: - Kazałeś mnie śledzić! - Dlaczego nie, skoro zdecydowałaś się nie przestrzegać jedynego warunku,

jaki przedstawiłem w czasie naszego ślubu. Prosiłem, abyś nie ośmieszała mojego nazwiska. Skoro nie dotrzymałaś słowa, tym gorzej dla ciebie. - Co zamierzasz zrobić? - Ależ nic, moja droga, zupełnie nic. Złożyłem wniosek o rozwiązanie małżeństwa i sprawa pójdzie swoim trybem. Ty możesz robić, co chcesz. Możesz się nawet wyprowadzić. Wyprężyła się niczym łuk szykujący się do wypuszczenia strzały. - Nigdy! Rozumiesz? Nigdy się stąd nie wyprowadzę, bo jestem przekonana, że nie uzyskasz zgody na rozwód! Zostanę i tutaj wychowam moje dziecko... jak również i te, które może przyjdą na świat później. - Widzę, że zamierzasz cudzołożyć na lewo i prawo! - rzucił Morosini z miażdżącą pogardą. - Już jakiś czas temu zacząłem się zastanawiać, czy nie jesteś ladacznicą. Teraz mam pewność, więc dam ci jedną radę: strzeż się! Cierpliwość nie jest główną cnotą Morosinich, którzy w ciągu wieków nigdy się nie wahali, aby odciąć część ciała skażoną gangreną... A teraz żegnam! Pomimo pozornego spokoju Aldo trząsł się z wściekłości. Ta kobieta o twarzy anioła, którą przez wiele miesięcy adorował, odkryła teraz przed nim prawdziwą naturę. Była istotą próżną i zadufaną w sobie, zdolną do wszystkiego, aby osiągnąć zamierzone cele, a jednym z nich było zdobycie jego nazwiska, domu, majątku i jego samego. Chociaż jako wdowa po baronie Ferralsie dysponowała dużym spadkiem, zdawało się jej to nie wystarczać. - Muszę jakoś się jej pozbyć - szeptał pod nosem, kierując się zamaszystym krokiem w stronę portego, długiej galerii ozdobionej pamiątkami rodzinnymi, aby powiadomić Cecinę, że dzisiejszego wieczoru nie będzie jadł kolacji w

pałacu. Sama myśl o tym, że miałby zasiąść do stołu w towarzystwie Anielki, przyprawiała go o mdłości. Musiał się przewietrzyć. Ku swemu zdziwieniu stwierdził, że Ceciny nie ma w kuchni. Zachariasz poinformował go, że poszła się przebrać. - A gdzie jest pan Buteau? - Chyba w dużym salonie. Czeka na kolację. - Zabieram go ze sobą... - Pani zje kolację sama? - Pani zrobi to, co się jej będzie podobało. Ja wychodzę! Aha... byłbym zapomniał. Od jutra, Zachariaszu, proszę, aby nakrywano w mniejszym salonie. Jeśli pani będzie chciała zmienić to polecenie, nie będę jada! posiłków w jej towarzystwie. Uprzedź Cecinę. - Nie wiem, jak ona to przyjmie. Chyba nie zakaże jej —pan przygotowywania jedzenia. Tak lubi pana rozpieszczać! - Myślisz, że mógłbym zrobić jej coś takiego? - zapytał Morosini z uśmiechem. - Ale przekaż, o co cię proszę. Sądzę, że ani ty, ani Cecina nie potrzebujecie wyjaśnień. Zachariasz ukłonił się, nie odpowiadając. Również Hieronim Buteau nie potrzebował wyjaśnień. Aldo nie mógł się jednak przed nimi powstrzymać. Kiedy rozkoszowali się langustami pod złotą sztukaterią restauracji Quadri, książę, nakreśliwszy pokrótce przebieg rozmowy z Anielką, dodał: - Sama myśl o tym, że będzie królowała w dużym salonie między portretami mojej matki i ciotki Felicji jest dla mnie nie do zniesienia. Od mojego powrotu

do Wenecji mam wrażenie, że patrzą na mnie oskarżycielskim wzrokiem! - Nie myśl o tym w ten sposób, Aldo! Jesteś ofiarą... wyłącznie ofiarą różnych nieszczęśliwych zbiegów okoliczności, a te czcigodne damy w zaświatach wiedzą dobrze, że wina nie leży po twojej stronie. - Tak sądzisz, przyjacielu? Gdybym nie udawał rycerza w parku wilanowskim, a potem w Nord-Expressie*, nie licząc moich wyczynów w Paryżu i Londynie, nie miałbym teraz tych wszystkich kłopotów. * Patrz: J. Benzoni Błękitna Gwiazda. - Byłeś zakochany. To wszystko tłumaczy. A teraz? Jak chcesz z tego wybrnąć? - Sam nie wiem. Będę czekał na odpowiedź z Rzymu. Muszę zająć się rubinem Joanny Szalonej. Ta sprawa jest o wiele ciekawsza od moich prywatnych kłopotów ... I znacznie przyjemniejsza. - Otrzymałeś jakieś wieści od Szymona Aronowa? - Adalbert miał się z nim skontaktować, ale na razie nie dał znaku życia. Jakby wywołany tymi słowami, następnego dnia nadszedł list od archeologa i wylądował na biurku Morosiniego. Książę uznał wieści za wielce niepokojące. Vidal-Pellicorne również nie krył zaniepokojenia. Nie bez powodów. Korespondencja z Szymonem odbywała się zawsze za pośrednictwem pewnego banku szwaj carskiego,

co gwarantowało anonimowość kontaktów. Ku zadowoleniu obu stron listy były przekazywane w obie strony przez anonimowego pośrednika. Otóż ostatni list, wysłany przez przyjaciół z Paryża, powrócił na ulicę Jouffroya z adnotacją pośrednika i jego czytelnym podpisem: Hans Wurmli napisał, że zgodnie z ostatnim poleceniem należało natychmiast przerwać wszelką korespondencję. Innymi słowy, Aronow, z sobie tylko znanych powodów, nie chciał już otrzymywać ani wysyłać żadnych listów. Adalbert kończył stwierdzeniem, że chciałby spotkać się z Aldem, aby przedyskutować sprawę osobiście. - No, do licha, przecież może przyjechać tutaj - mruknął Morosini. - Ma dużo czasu, a ja nie mogę wciąż zostawiać moich spraw... Właśnie tego dnia miał na głowie jedną z takich spraw, więc postanowił zająć się listem później. Chętnie zadzwoniłby do Adalberta, ale podsłuchiwanie połączeń, szczególnie międzynarodowych, było ulubioną rozrywką faszystów. Mimo że nie udało mu się zapomnieć o liście, Aldo udał się do hotelu Danieli, gdzie miał umówione spotkanie z rosyjską księżną Łobanow, będącą, jak wielu jej podobnych, w poważnych kłopotach finansowych. Kłopoty te zdawały się mnożyć, gdyż owa dama kochała hazard. Książę pragnął jej pomóc i zapłacić znaczną kwotę za jej klejnoty, których zapewne nie będzie łatwo odsprzedać z zyskiem. Tym razem nie żałował swego posunięcia: zaoferowano mu diamentową broszę w kształcie kokardy, która należała do małżonki Piotra Wielkiego, carycy Katarzyny I. Mimo że wcześniej była służącą pastora w Magdeburgu i w młodości bardziej przywykła do karczm niż salonów, jako

caryca lubowała się w pięknych kamieniach szlachetnych. Klejnoty, które po niej pozostały, były zazwyczaj niespotykanej jakości i urody. Wiedząc, z kim ma do czynienia, rosyjska dama podała dość wysoką, lecz przystępną cenę. którą Morosini zaakceptował. Wyciągnął książeczkę czekową, złożył w niej podpis i zgodził się wypić filiżankę czarnej herbaty z samowara, którą zaoferowano mu w celu przypieczętowania transakcji. W rzeczywistości nie przepadał za herbatą, a podawanej na sposób rosyjski wręcz nie znosił. Planował więc, że po opuszczeniu hotelu uda się na pobliski plac św. Marka, aby wypić coś bardziej cywilizowanego w kawiarni „U Floriana". Schodził właśnie po gotyckich schodach pałacu, kierując się ku wyjściu z hotelu, kiedy zatrzymał go jakiś głos: - Bardzo przepraszam! Czy może książę Morosini? - W rzeczy samej... Cóż za nieoczekiwane spotkanie w Wenecji, baronie! Od razu rozpoznał tego mężczyznę: szczupłego, blondwłosego i eleganckiego, w którego uśmiechu krył się niespotykany urok. Był to baron Ludwik de Rothschild. Jego rezydencję w Wiedniu Aldo odwiedził w zeszłym roku i spotkał tam barona Palmera, jedno z wcieleń Szymona Aronowa. - Właśnie pływałem sobie po Adriatyku i zastanawiałem się, czy pana odwiedzić, kiedy mój jacht podjął za mnie decyzję, psując się. Zostawiłem go więc w Ankonie i jestem tutaj. Czy może mi pan poświęcić chwilę? - Oczywiście. Zapraszam do mnie lub, jeśli pan woli, możemy pozostać w hotelu, gdzie jak przypuszczam, pan się zatrzymał. - Gdybym nie spotkał pana tutaj, udałbym się do pałacu Morosinich, lecz nie

wiem, czy ma pan zaufanie do ludzi ze swojego otoczenia? Muszę panu powiedzieć coś bardzo ważnego. - Nie - odpowiedział Aldo, mając na uwadze Anielkę. - Lepiej zostańmy w hotelu. Nie brak tu odosobnionych miejsc. - Trochę, obawiam się takich pustych pomieszczeń, gdzie trzeba ściszać głos, co przyciąga uwagę innych. Najbezpieczniej jest w tłumie. - Chciałem napić się kawy „U Floriana". Tam znajdzie pan tylu ludzi, ilu dusza zapragnie - stwierdził Aldo z uśmiechem. - Zgoda. Popołudnie chyliło się ku końcowi i kawiarniany taras był pełen gości, ale kierownik znający tutaj wszystkich, natychmiast dostrzegł tak wyjątkowych klientów i wysłał do nich kelnera, który szybko znalazł im stolik w cieniu arkad. Stał przy oszklonej ściance z grawerowanego szkła, zapewniającego dyskrecję i spokój. Aldo przywitał się z kilkoma osobami, między innymi z wielce uciążliwą markizą Casati. Ta ekscentryczna kobieta, dzięki Bogu, przebywała tu w towarzystwie swego kochanka, malarza van Dongena, wiodąc prym przy stoliku wśród hałaśliwego zgromadzenia artystów. Dopiero po wypiciu pierwszego cappuccino baron zapytał: - Czy nie wie pan czasem, co stało się z Szymonem... chciałem powiedzieć... z baronem Palmerem? - Chciałem zapytać o to samo. Nie wiem, co się z nim dzieje. Ostatni list, który mu przesłałem, nie został doręczony. - Na jaki adres pan pisał? Zanim pan odpowie, chcę powiedzieć, że znam

historię pektorału oraz pańskich dzielnych i pełnych poświęcenia poszukiwań. Szymon wie, jak bardzo mi zależy na powrocie naszego ludu do ojczystej ziemi... - Nie wątpię w to. Podejrzewałem nawet, że to pan wspiera finansowo te poszukiwania. - Ja i kilka innych osób należących do naszej licznej rodziny. Ale proszę mi odpowiedzieć: jak została zaadresowana koperta? - Na pewien bank w Zurychu. Archeolog, Adalbert Vidal-Pellicorne, prowadzący ze mną poszukiwania, właśnie napisał do mnie, że wszelka korespondencja z Szymonem ma być zaprzestana. - Rozumiem - stwierdził Rothschild po przeczytaniu listu. - To bardzo niepokojące. Jestem prawie pewien, że Szymon jest w niebezpieczeństwie. - Na czym opiera pan swoje podejrzenia? - Na tym, że mieliśmy podróżować razem. Wyprawa, którą właśnie musiałem przerwać, miała kilka celów, ale główny znajdował się w Palestynie. Jak pan wie, w roku 1920 nasze ziemie znalazły się pod zarządem brytyjskim, ale przez pięćdziesiąt ostatnich lat syjoniści utworzyli tam około dwudziestu kolonii, których zadaniem jest uprawa ziemi. Utrzymały się one dzięki znacznej pomocy ze strony mojego ojca Edmunda de Rothschilda. Ale wszystko to nie wygląda najlepiej. Wysoki komisarz mianowany przez Londyn, sir Herbert Samuel, ma wiele dobrej woli i jest zdecydowany doprowadzić do pokoju między muzułmanami i Żydami, przyznając im oficjalnie prawo do utworzenia państwa. Ale naszym małym społecznościom brak jest środków. Szymon i ja mieliśmy właśnie dostarczyć im pieniądze. Poza tym on miał rozbudzić w nich

nadzieję, informując, że pektorał, w którym brak jeszcze tylko jednego kamienia, może wkrótce do nich powrócić. Nie muszę panu mówić, jakie nadzieje Szymon wiązał z tą podróżą. Ale na próżno czekałem na niego w porcie nicejskim, gdzie mieliśmy się spotkać. - Nie pojawił się? - Nie. I nie napisał ani słowa wyjaśnienia, aby wytłumaczyć nieobecność. Czekałem tak długo, jak to było możliwe, ale miałem umówione ważne spotkanie w Jaffie i musiałem wypłynąć w morze. W drodze powrotnej chciałem zatrzymać się w Wenecji, aby się czegoś od pana dowiedzieć. - I co pan o tym wszystkim myśli? Sądzi pan, że Szymon... nie żyje? - Taka hipoteza jest najbardziej prawdopodobna, ale trudno mi w nią uwierzyć. Jak pan wie, znam go dobrze i jest mi bardzo drogi. Wyczułbym, gdyby nie żył. - Oby Bóg pana wysłuchał! - Czyż nie uwolnił się w ostatnim czasie od najgorszego nieprzyjaciela? Hrabia Solmański popełnił przecież samobójstwo, aby nie stanąć przed sądem... Proszę mi wierzyć, to wielka ulga! Morosini milczał przez chwilę, obserwując zgromadzonych w kawiarni ludzi, którzy dyskutowali z ożywieniem, flirtowali, siedzieli zamyśleni lub zasłuchani w orkiestrę. Wszyscy wygrzewali się w słońcu, korzystając z chwili spokoju i beztroski, podczas gdy między nim i jego towarzyszem gromadziły się niepokojące cienie. Aldo zastanawiał się, co ma teraz zrobić. Czy miał powiedzieć o swoich podejrzeniach, że Solmański żyje i ma się dobrze? Nagle jego wzrok znieruchomiał: kilka stolików dalej usiadły dwie kobiety.

Jedna z nich ubrana była na czarno. Jej szyję spowijał szal, a na głowie miała toczek z czarnej krepy. Druga przywdziała strój w kolorach szarym i ciemnoczerwonym. Obie zdawały się dobrze czuć w swoim towarzystwie. Morosini usłyszał nawet wybuch śmiechu jednej z nich i ogarnęła go fala goryczy. To była Anielka z Adriana Orseolo. Aldo pstryknął palcami, aby przywołać kelnera, i poprosił go o szklankę wody. Baron obserwował Morosiniego z niepokojem. - Wydaje mi się, że pan nie czuje się dobrze - powiedział. Aldo wyciągnął chusteczkę i drżącą ręką otarł czoło. Wydawało mu się, iż tkwi w centrum spisku i że wokół niego zaciskają się niewidzialne macki, ale stanowczym głosem odparł: - Proszę się nie niepokoić, wszystko w porządku. Obawiam się jednak, że muszę panu przekazać nieprzyjemną informację. Otóż podejrzewam, że Solmański wcale nie odszedł z tego świata. Oczywiście nie mam żadnej pewności, ale... - Solmański żyje? Nie, to niemożliwe. - Jeśli chodzi o niego, to wszystko jest możliwe. Proszę nie zapominać, że w jego rękach jest teraz majątek zmarłego zięcia. Ma również wielu wspólników, ale przede wszystkim rodzinę: zupełnie pozbawionego skrupułów syna i córkę... istotę, niebywale niebezpieczną. - Czy pan ją zna? - Jest moją żoną. Siedzi kilka kroków stąd. To ta młoda kobieta w czerni, która rozmawia ze znajomą ubraną na szaro. Ta druga to moja kuzynka i... morderczyni mojej matki. Zbrodnię tę popełniła z miłości do Solmańskiego,

którego kochanką kiedyś była. Zimna krew Ludwika de Rothschilda była niemal legendarna, ale gdy słuchał Morosiniego, bladł z każdą chwilą coraz bardziej, jakby usłyszał najstraszniejszą opowieść w życiu. Aldo zaśmiał się nieznacznie. - Proszę się nie obawiać, nie postradałem zmysłów. - Ale jak pan może akceptować taką sytuację? - Nie akceptuję jej. Dlatego podjąłem już kroki, aby z niej wybrnąć... w taki lub inny sposób. - Co pan zamierza? - zapytał baron z nutą niepokoju w głosie. - Nic, co nie byłoby zgodne z prawem boskim, a nawet ludzkim! Chyba że będę zmuszony działać inaczej i w tej sytuacji jestem gotów za to zapłacić. Lecz w tej chwili interesuje mnie tylko los Szymona. Liczyłem na to, że pomoże nam wpaść na ślad rubinu, ostatniego brakującego kamienia. Trafiłem na cos w Hiszpanii, ale trop się urwał. - W którym momencie? - Moja wiedza kończy się na czasach Rudolfa II. Wiem, że zakupił ten kamień. Może wiadomo panu coś więcej na ten temat? - A kto zakupił go dla cesarza? - Książę Khevenhuller, jego ambasador w Madrycie. - W takim razie bez wątpienia kamień został przekazany suwerenowi i nie ma sensu przeglądać archiwów w Hoehosterwitz, fortecy, którą Georges Khevenhuller wybudował w Karyntii pod koniec XVI wieku. - Nie sądziłem, że nazwisko kupującego może mieć jakieś znaczenie.

- Ależ tak! Kolekcjonerska pasja cesarza była powszechnie znana. Trzeba szukać wśród przedmiotów zgromadzonych przez cesarza, a to nie jest proste. Nie wszystko pozostało w Pradze. - Tak, wiem. Poza tym pewien specjalista od cennych przedmiotów, które należały do Joanny Szalonej, a był wśród nich ten rubin, potwierdza, że cesarz nie miał go już w chwili śmierci... - Kamień należał do matki Karola V? - Jestem tego pewien. Ma go na piersi na jednym z portretów. - Jakie to dziwne! W każdym razie nie wiem, na jakiej podstawie pański informator twierdzi, że rubinu nie było w kolekcji. Z trudem mogę sobie wyobrazić takiego kolekcjonera pasjonata, jakim był Rudolf, pozbywającego się równie cennego klejnotu, tym bardziej że pochodził z jego rodziny. Poza tym był to człowiek bardzo skryty i nieprzewidywalny. Ten rubin stanowił z pewnością jego najdroższy skarb. Łatwiej mogę sobie wyobrazić, że gdzieś go ukrył. Może razem z innymi kamieniami? O ile wiem, były jeszcze takie, które nigdy nie zostały odnalezione. - Może podarował go jakiejś drogiej mu osobie? Jakiejś kobiecie? - Jedyna, którą naprawdę kochał, nie przyozdobiłaby się nigdy takim klejnotem. - To co można zrobić? Zburzyć zamek na Hradczanach, aby znaleźć skrytkę... o ile w ogóle takowa istnieje? - Raczej nie - uśmiechnął się baron. - Uważam, że należy przyjrzeć się z bliska życiu Rudolfa. Nie możemy też wykluczyć, że Szwedzi, którzy zajęli Pragę w roku 1648, nie odkryli tej skrytki.

- W takim przypadku rubin trafiłby do skarbca szwedzkiego, a przecież królowa Krystyna, opuszczając tron, zabrała najpiękniejsze klejnoty i kilka cennych bibelotów. Z pewnością nie zapomniałaby o takim cudeńku. Wiem, co się stało ze spadkiem po niej: został zapisany kardynałowi Odescalchi i odsprzedany następnie, w roku 1721, regentowi Francji, Filipowi Orleańskiemu, Mój przyjaciel, Adalbert Vidal-Pellicorne, dokonał już inwentaryzacji spadku po regencie. Część należących do niego klejnotów znalazła się w skarbcu Korony. Posiadam kompletny katalog dotyczący skarbca - rubinu tam nie ma. Gdyby aktualnie potomkowie Filipa mieli kamień w posiadaniu, kolekcjonerzy z pewnością by o tym wiedzieli. Można również przyjąć, że klejnot został skradziony, ale ja w to nie wierzę. Cesarz był dobrze strzeżony, więc kradzież byłaby surowo ukarana. Nie, ten przeklęty kamień chyba się ulotnił z rąk Rudolfa II, a mnie nie pozostaje nic innego, jak walić głową w mur! - Byłoby szkoda - stwierdził baron z pobłażliwym uśmiechem. - Ale wracając do ewentualnej kradzieży, przypuszczam, że w którymś momencie, wcześniej czy później, kamień by się gdzieś pojawił, i mogę pana zapewnić, że moja rodzina dowiedziałaby się o tym. Wie pan przecież, jak żarliwie tropimy rzadkie przedmioty i historyczne kamienie. Otóż żaden z członków mojego rodu nie dostrzegł go nigdy na horyzoncie. Dlatego rozwiązanie jest proste: rubin może znajdować się nadal w Pradze. - Szymon z pewnością wiedziałby o tym. Słyszałem, że ma posiadłość w Czechach. - To prawda, ale dość daleko od Pragi. W pobliżu Czeskiego Krumlowa,

jeśli dobrze pamiętam. Została ona zapisana baronowi Palmerowi przez kobietę, której nazwiska nie wymienię. O ile wiem, jedyną, którą kiedykolwiek kochał. To dlatego lubi się tam czasem zatrzymać. Ale nie mówmy teraz o Szymonie i spróbujmy odnaleźć jakiś ślad kamienia! Mogę się oczywiście mylić, ale... wydaje mi się, że rubin wciąż się jeszcze znajduje gdzieś w Czechach. - Jest pan jasnowidzem? - uśmiechnął się Morosini. - Niech mnie Bóg uchowa, ale dla kogoś takiego jak ja, kto tak dobrze zna historię i naszą tradycję, Praga ma olbrzymie znaczenie. Z pewnością pan wie, że stanowi najwyższy szczyt zamkniętego trójkąta, w którego pozostałych rogach znajduje się Lyon i Turyn. Te trzy miasta są do siebie bardzo podobne. Pełno w nich tajemnych przejść i krętych uliczek, ale to Praga jest magicznym miastem. - Za sprawą Rudolfa i jego dworu złożonego z magów, szarlatanów i alchemików produkujących złoto? - To tylko legenda. Praga była magiczna znacznie wcześniej. Nasza tradycja mówi, że Żydzi zabrali trochę kamieni pozostałych po świątyni spalonej przez Tytusa. Zbudowali z nich synagogę, najstarszą ze wszystkich, która obecnie nazywa się Staronowa. Zobaczy ją pan, jeśli wybierze się do Pragi. A myślę, że pan tam pojedzie. Spojrzenie Rothschilda było nieobecne. Jego głos stał się odległy, jakby baron spoglądał na jakiś bliski sercu obraz. - Myślałem o tym... - rzekł łagodnie Morosini. - Coś mi mówi, że pan tego nie pożałuje. Tym razem moja intuicja jest tak

silna, że chętnie pojechałbym z panem do Pragi. W chwili obecnej nie jest to, niestety, możliwe, ale postaram się pomóc. Z etui na wizytówki wyciągnął jedną, ze swoim nazwiskiem, nakreślił na niej kilka słów i włożył do koperty, którą starannie zakleił. Następnie wyrwał z notatnika kartkę, na której także coś zapisał. Tę kartkę podał najpierw swojemu towarzyszowi. - Czy może pan zapamiętać to nazwisko i adres? - Mam doskonałą pamięć - stwierdził Aldo, przyglądając się temu, co było na skrawku papieru, gdyż odgadł, że go nie dostanie. - Przeczytałem i nie zapomnę. Zaraz po tym baron spalił kartkę w popielniczce, a gdy spłonęła, roztarł popiół łyżeczką i zdmuchnął go na ziemię. Dopiero wtedy podał Morosiniemu kopertę. - Przekaże pan to tej osobie i mam nadzieję, że zechce ona z panem porozmawiać. - To nie jest pewne? - Z nim nigdy nic nie wiadomo. Nawet moja rekomendacja może okazać .się niewystarczająca. To bardzo dziwny i trudny człowiek, którego teraźniejszość zupełnie nie interesuje. Cieszy się dużym szacunkiem otoczenia. Mówi się, że ma zadziwiające zdolności i że posiadł sekret nieśmiertelności... - Czy Szymon go zna? - Z pewnością o nim słyszał, ale nie sądzę, żeby się spotkali. Może nawet Szymon tego nie chciał. Wie, że ciągnie się za nim przemoc i niebezpieczeństwo, więc z pewnością wolał nie narażać tak ważnej osobistości.

- Czy zatem mogę zakłócić jego spokój? - Nie ma, niestety, innej możliwości - westchnął baron. - Potrzebuje pan jego pomocy. Jedna rada: proszę nie rozpoczynać tej przygody samotnie. W takim mieście, jak Praga, niebezpieczeństwo może czyhać za każdym węgłem, trzeba więc mieć kogoś zaufanego. - Oczywiście. A co robimy z Szymonem? - Doprawdy nie wiem. Może pan pojechać do Czeskiego Krumlowa, ale proszę zachować daleko idącą ostrożność. Jeśli Szymon chciał zniknąć na jakiś czas, nie byłby zadowolony, że go poszukujemy. Popytam wśród krewnych. Wielu z nich zna Szymona i bardzo go ceni. - Czy zobaczymy się jeszcze? Baron nie odpowiedział. Mężczyzna siedzący przy pobliskim stoliku złożył gazetę i poprosił kelnera o rachunek. Rothschild poczekał, aż kelner się oddali, i odpowiedział: - Być może, ale nie w najbliższym czasie. Jutro opuszczam Wenecję i udaję się do Ankony. Mam nadzieję, że awaria na jachcie została naprawiona. Jeśli czegoś się dowiem, prześlę panu wiadomość. - W tym momencie na jego spokojnej twarzy pojawił się wyraz zaniepokojenia: - Och, mój Boże! Chyba ktoś zmierza w pana stronę. Czy mogę się już oddalić? Rzeczywiście, płynąc przez zatłoczony taras niczym olbrzymi statek pośród małych stateczków, z głową przyozdobioną całym lasem rajskich piór i ciągnąc za sobą muślinowy, szkarłatny tren, markiza Casati, zaintrygowana, bez wątpienia, długą rozmową obu mężczyzn, zmierzała stanowczym krokiem w

stronę ich stolika. Baron podniósł się pośpiesznie, uścisnął dłoń Morosiniego, ukłonił się przed markizą z gracją osiemnastowiecznego mistrza baletu i przemykając między stolikami, zniknął w oddali. Aldo również się podniósł, aby pochylić się nad dłonią markizy przyozdobioną rubinami i perłami. - Jeśli się nie mylę - rzekła kobieta - ten mężczyzna, to któryś z Rothschildów? - Tak, to baron Ludwik. Z gałęzi wiedeńskiej... - Tak też myślałam. Czy uciekł z mojego powodu? - Nie uciekł, tylko odszedł. W Ankonie popsuł mu się jacht. Baron pojawił się tutaj tylko na chwilę, dla zabicia czasu. Poznałem go w Wiedniu i spotkaliśmy się przypadkowo w hotelu Danieli. Czy to wyjaśnienie panią satysfakcjonuje? Wielkie czarne oczy Luizy Casati spojrzały na Morosiniego z wyrazem zaskoczenia. - Uważa pan, że jestem zbyt ciekawska, nieprawdaż? Ale, mój drogi Aldo, jestem przede wszystkim pańską przyjaciółką i przyszłam dać panu dobrą radę: nie powinien pan pozwalać żonie tak się afiszować. Najgorszą rzeczą, której Morosini wprost nie znosił, było interesowanie się jego życiem prywatnym. - Wydaje mi się, że nie ma nic szokującego w wypiciu drinka w towarzystwie kuzynki w kawiarni „U Floriana"? - Proszę nie mówić do mnie takim tonem! Przecież cała Wenecja wie, że jest pan skłócony z Adriana Orseolo, w czym nie ma nic dziwnego, biorąc pod uwagę jej wyjazd do Rzymu z kochankiem...

- Droga Luizo - uciął Aldo - proszę nie mówić, że dołączyła pani do grupki nadętych wdów, które zapomniawszy o młodzieńczych przygodach, strzelają z pozłacanych binokli do kobiet, które uległy chwili zapomnienia? - Oczywiście, że nie. Byłoby czymś niewłaściwym wytykać jej tego greckiego służącego, podczas gdy ja sama... no dobrze, zostawmy to! Co mi się wydaje bardziej niewłaściwe, to jej obecne zainteresowania, które pańska małżonka zdaje się również podzielać. No niech pan tylko spojrzy! Idący krokiem napuszonego koguta na paradzie, wypinając pierś pod mundurem, w czarnych, połyskujących oficerkach, w furażerce nasuniętej w taki sposób, aby skrywała łysinę, komendant Ettore Fabiani, butny przedstawiciel weneckich faszystów, podszedł do stolika, przy którym siedziały dwie młode kobiety, i z płomiennym spojrzeniem pochylił się nad dłonią Anielki, aby złożyć na niej pocałunek, a następnie usiadł obok Adriany, z którą zdawał się być w dobrej komitywie. - Chodzą słuchy - szepnęła markiza Casati z niezadowoleniem - że komendant szuka okazji, aby znaleźć się w towarzystwie pańskiej żony. Podobno jest w niej zakochany! - Jakiż brak rozsądku! Nie obawia się, że może się narazić swojemu mistrzowi, zalecając się do kobiety, której ojciec został osadzony w więzieniu za zbrodnie? - rzekł Morosini sarkastycznie. - Minęło już trochę czasu. A poza tym Solmański popełnił samobójstwo, więc, według komendanta, honor został uratowany. Ten stary, tłusty kocur oblizuje się teraz na widok pięknej kobiety. I to wcale nie przeszkadza mu w utrzymywaniu dobrych stosunków z księżną Orseolo. Uważam zresztą, że

droga Adriana od kilku dni wygląda na znacznie szczęśliwszą... Pomimo wrażenia, że słowa markizy Casati ociekają jadem, Aldo był przekonany, że powodowała nią rzeczywista chęć udzielenia mu pomocy. - O ile panią znam, droga Luizo, chowa pani dla mnie w zanadrzu jakąś dobrą radę? Obdarzyła go uśmiechem. - Może i tak... niech pan się stara zachowywać pozory, drogi Aldo! Mam też dwie pantery do pana dyspozycji. Jeśli ich nie nakarmię... nie należy się do nich zbliżać, bo może się zdarzyć wypadek. Słysząc te słowa, Aldo nie mógł powstrzymać się od śmiechu, ale wiedział, że markiza Casati hodująca dzikie zwierzęta, a nawet węże, jest zawsze gotowa wyciągnąć przyjaciela z opresji. Aldo podniósł się, pochwycił jej dłoń i złożył na niej pocałunek. - Mam nadzieję, że uda mi się to załatwić za pomocą mniej drastycznych środków, ale dziękuję mimo wszystko. Teraz odprowadzę panią do jej stolika, bo muszę jeszcze czymś się zająć. Odprowadziwszy markizę, Morosini skierował się prosto do Anielki. Rzuciwszy jedynie krótkie słowa powitania, pochwycił żonę za nadgarstek palcami twardymi jak stal. - Moja droga, pożegnaj się z przyjaciółmi i idziemy. Chyba zapomniałaś, że wydajemy dzisiaj kolację... Ton jego głosu był suchy, a ona z trudem powstrzymała jęk. Wstała. - To boli - szepnęła. - Przykro mi, ale się śpieszę. Proszę sobie nie przeszkadzać, panie

komendancie - dodał z pogardliwym uśmiechem. - Żałuję, że musiałem zepsuć panu przyjemność... I zanim komendant zdążył wstać, pociągnął Anielkę w stronę gondoli, która czekała przy nabrzeżu. Młoda kobieta usiłowała uwolnić się z uchwytu Morosiniego, ale on trzymał ją mocno, więc aby nie wywołać skandalu, musiała za nim iść. - Czy ty czasem nie oszalałeś? - wykrztusiła z wściekłością, kiedy popychał ją w stronę gondoli. - Takie samo pytanie i ja mógłbym ci zadać: czy nie oszalałaś, że tak afiszujesz się w towarzystwie Fabianiego i tej kobiety, którą, jak wiesz, przepędziłem z mojego domu. - Chcesz, aby cała Wenecja tobą pogardzała? Anielka usadowiła się na jednym z aksamitnych siedzeń i zaczęła płakać. - A co cię to może obchodzić? Mam chyba prawo żyć, jak mi się podoba... - Dopóki nosisz moje nazwisko, nie masz takiego prawa. Później, proszę bardzo. Pogardliwy głos Aida dał jej jasno do zrozumienia, że to „później" nic go nie będzie obchodziło. To roznieciło w niej gniew. - Nie będzie żadnego później! Czy ci się to podoba, czy nie, będziesz musiał uznać moje dziecko za spadkobiercę, a ja zostanę w twoim domu razem z nim! - Twoj e dziecko ?... Nagle Aldo wybuchnął gromkim śmiechem. 5 - Mam nadzieję, że nie będzie podobne do Fabianiego. Chyba nie byłabyś tym zachwycona.

Nie zwracając uwagi na złość Anielki i na Ziana, który skulił się w sobie i wyglądał, jakby chciał zniknąć, Aldo śmiał się nadal, kiedy dopływali do stopni przed pałacem Morosinich. Lecz nie był to, jak na początku, wyraz rozbawienia, lecz śmiech spowodowany złością i rozpaczą. Po wejściu do domu zostawił żonę i skierował się do biura, aby poinformować Hieronima Buteau, że następnego dnia rano wyjeżdża i że po raz kolejny wierny przyjaciel będzie musiał czuwać nad interesami firmy Morosiniego. Zamykając broszę carycy w olbrzymiej, średniowiecznej skrzyni, która tak została zmodyfikowana, aby trudno ją było otworzyć, Aldo dał przyjacielowi ostatnie wskazówki. Tym razem nie odczuwał jednak żadnego podniecenia, czy nawet radości wypływających zwykle z przygotowań do wyprawy. Ta podróż miała być o wiele bardziej niebezpieczna niż poprzednie. Wiązało się to z krwawą aurą, która otaczała rubin. Ale nie odczuwał strachu: nigdy nie bał się śmierci. W czasach młodzieńczych wynikało to z nieświadomości. Ale od czasu, kiedy Solmański wtargnął w jego prywatne życie, znajdował w niej o wiele mniej czaru niż kiedyś. Głuchy niepokój, jaki nim targał, był związany z osobami, które kochał: Hieronimem, Ceciną, Zachariaszem i innymi służącymi. Gdyby miał nie wrócić, trzeba było ich zabezpieczyć przed konsekwencjami zdarzeń, które dotyczyły jego i Anielki. Buteau, aż nazbyt dobrze znający swojego dawnego ucznia, wyczuwał stan jego ducha. - Domyślam się, Aldo, że wyruszasz na poszukiwanie ostatniego z kamieni. Ale widzę, że tym razem nie czynisz tego z radością. Chyba że się mylę.

- Niestety, nie. Wprawdzie nadal odczuwam ciekawość i chęć poszukiwania, ale to, co pozostawiam tutaj, napawa mnie strachem. Śmiertelna choroba toczy to dumne i tętniące życiem drzewo, jakim był kiedyś ten dom. Gdybym nie wrócił... - Nie mów takich rzeczy! - zaprotestował Hieronim podniesionym głosem. Zakazuję! Musisz wrócić do domu, bo bez ciebie nic nie będzie miało już sensu! - Uczynię, co w mojej mocy, ale dzisiaj wieczorem przygotuję nowy testament i jutro dostarczę go mecenasowi Massarii. Wcześniej ty, przyjacielu, i Zachariasz, podpiszecie go jako świadkowie. Jeśli ta kobieta spodziewa się dziecka... - Księżna? - Proszę jej tak nie nazywać! Nie w mojej obecności. Jeśli urodzi dziecko, nie chciałbym, aby zostało ono moim spadkobiercą... Jeśli zginę, moja prośba o unieważnienie małżeństwa nie zostanie uwzględniona. - Nie zginiesz! - zapewnił Hieronim Buteau z błyskiem w oku, co dodało Morosiniemu otuchy. - Niech Bóg cię wysłucha, drogi przyjacielu! Znalazłszy się u siebie, Aldo spędził większą część nocy na redagowaniu testamentu. Potwierdził w nim poprzednie darowizny i zaznaczył, że dziecko, które „hrabianka Solmańska" wyda na świat, nie ma prawa po nim dziedziczyć. Opisał też szczegółowo ich ostatnie relacje i zaznaczył, że wszystko, co zaobserwował przy ulicy Alfreda de Vigny, może zostać potwierdzone przez panią de Sommieres i Adalberta Vidal-Pellicorne'a. Dodał również, iż podejrzewa, że Solmańscy wydobyli ojca

podstępem z więzienia. Po napisaniu tego wszystkiego poczuł się znacznie lepiej. Zamknął testament w sejfie i postanowił przespać się kilka godzin, żeby nabrać sił przed podróżą. Aby uniknąć ewentualnego śledzenia, postanowił nie podróżować pociągiem, lecz samochodem zakupionym rok wcześniej w Salzburgu, który stał w garażu w Mestre*. * Patrz: J. Benzoni Opał księżniczki Sissi. To pozwalało mu wyruszyć w podróż o dowolnej godzinie. Rankiem dał testament do podpisania Hieronimowi i Zachariaszowi, włożył go do teczki, którą zwykle zabierał ze sobą w podróż, pożegnał się szybko, jakby chodziło o zwykły wyjazd, jakich wiele w jego wykonaniu miało miejsce każdego roku, i wsiadł do motorówki prowadzonej przez Ziana. Najpierw zajrzał do mecenasa Massarii, który przywitał go w szlafroku. Następnie motorówka powróciła do zatoki św. Marka i w stronę morza, pozostawiając za sobą smugę białej piany... Minęła prawie godzina od wyjazdu Aida, kiedy Cecina włożyła na głowę chustkę, której nie przyozdabiały już kolorowe wstążki, wzięła do ręki koszyk i wąskimi uliczkami udała się na targ przy moście Rialto. Przybywszy do Campo San Paolo, weszła na chwilę do kościoła, zmówiła modlitwę do Najjaśniejszej Panienki, zapaliła świeczkę, po czym udała się na wąską uliczkę na tyłach dwóch domów patrycjuszy. Tam wyciągnęła z kieszeni klucz i otworzyła furtkę, którą następnie zamknęła za sobą. Przeszła szybkim krokiem przez uroczy ogród, w którym tryskała fontanna, i zapukawszy kilkakrotnie w wysokie, witrażowe okno, weszła do dużego, chłodnego pomieszczenia, mówiąc:

- Musiałam przyjść. Są nowe wiadomości...

***

W tym czasie Morosini sunął już swoim fiatem w kierunku Alp, które chciał pokonać przez przełęcz Brennera. Kiedy przekroczył granicę i znalazł się w Innsbrucku, wysłał do przyjaciela krótki telegram: Jadę do Pragi. Hotel Europa. Napisz, czy przyjedziesz. Aldo. Wiedział dobrze, że jeśli Adalbert nie złamał nogi lub nie zachorował poważnie, to z pewnością wskoczy do pierwszego pociągu jadącego w stronę stolicy Czech. Rozdział szósty

Kłopotliwy Amerykanin

Amerykanin siedział na wysokim stołku barowym w eleganckim, ozdobionym wspaniałymi freskami barze hotelu Europa, opierając wielkie stopy w białych tenisówkach o mahoniowy drążek i jedząc kiełbaski z chrzanem, które popijał wielkim kuflem piwa. Trudno było go nie zauważyć: szerokie plecy zapaśnika odziane w garnitur z białej flaneli, jaskrawy krawat, ruda czupryna i czerwona twarz, zapewne nadmiernie eksponowana na słońcu, kłóciły się z wyrafinowanym stylem tego

miejsca utrzymanego w duchu czeskiego art nouveau, jak również z nostalgiczną muzyką pianina i skrzypiec towarzyszących hotelowym gościom. Poza tym był w barze sam. Towarzystwa dotrzymywał mu jedynie barman ubrany jak spod igły, którego czarne, długie wąsy w stylu węgierskim częściowo przesłaniały wyraz pogardy i dezaprobaty błądzący na ustach. Zmęczony długą drogą przez Innsbruck, Salzburg i Passau, Morosini chciał jedynie napić się czegoś chłodnego i zaszyć w pokoju. Zamówił dżin z tonikiem i chociaż był jeszcze w stroju podróżnym, barman podał mu trunek z najwyższym szacunkiem. Jego wprawne oko natychmiast oceniło, że ma do czynienia ze znamienitym gościem. Był do tego stopnia miły, że wskazał Morosiniemu miejsce znacznie oddalone od siedzącego przy barze barbarzyńcy. To jednak wcale nie zniechęciło Amerykanina, najwyraźniej ucieszonego, że w końcu będzie miał towarzystwo: przesunął swój talerz i kufel w pobliże Aida i zagaił w ojczystym języku: - Cieszę się, że pojawił się w końcu ktoś, kto nie wygląda na tubylca. Kim pan jest? Anglikiem, Francuzem, a może Austriakiem?... - Włochem - mruknął Morosini, który nie cierpiał, kiedy ktoś zaczepiał go tak obcesowo, szczególnie gdy był w złym humorze. - Naprawdę? Nigdy bym nie powiedział... Ja jestem Amerykaninem... Następnie wyciągnął łapsko, wielkie niczym szpadel, które Aldo zmuszony był uścisnąć. - Pan pozwoli, że się przedstawię jestem Aloysius C.Butterfield z Cleveland, Ohio!

- Aldo Morosini z Wenecji - odrzekł książę, wyrywając dłoń z potężnego uścisku. Ale jeśli miał nadzieję, że po tej skromnej prezentacji sprawa zostanie zakończona, srodze się mylił. Człowiek z Cleveland wydał z siebie coś na kształt ryku i uderzając pięścią w lewą dłoń, wykrzyknął: - Nie do wiary! Czy pan to ten słynny Morosini handlujący starymi klejnotami? - W rzeczy samej - potwierdził Aldo, który nie zdawał sobie sprawy, że jest aż tak znany. - Ale heca, trafił mi się kawałek szczęścia, jak mówią Brytyjczycy. Przede wszystkim dlatego, że nie pojechałem do pana do Wenecji, skoro pan przybył tutaj! - Chciał pan udać się do Wenecji? - Myślałem o tym zupełnie poważnie. Muszę przyznać, że jestem bogaty, nawet bardzo bogaty, a moja żona przepada za kosztownymi drobiazgami. Chciałem więc przywieźć jej z Europy jakiś cenny upominek. - W takim razie prościej byłoby udać się do Paryża i odwiedzić Cartiera, Boucherona lub... - Nic z tego. Oni sprzedają nowe rzeczy! A moja Koralia uwielbia przedmioty naznaczone historią. - Ale ja nie mam monopolu na klejnoty historyczne. Ci wielcy jubilerzy również nimi handlują... Amerykanin skrzywił się z niesmakiem. - W każdym razie są mniej historyczne niż te, które można kupić u pana.

Powiedziano mi, że w pańskich żyłach płynie szlachetna krew, że jest pan... - .. .księciem, ale tytuł nie ma w tym przypadku znaczenia, a w chwili obecnej nie mogę panu zaproponować żadnego nadzwyczajnego klejnotu. - Tylko pan tak mówi! - stwierdził uparty Amerykanin. - Musimy pogadać. Jeszcze jeden dżin z tonikiem? - zaproponował, widząc, że Aldo opróżnił już swoją szklaneczkę. - Nie, dziękuję. Muszę przeprosić, chciałbym udać się do pokoju i wziąć prysznic. - To może zjemy razem kolację? - Proszę wybaczyć, ale to niemożliwe. Zamówię kolację do pokoju, bo chcę się wcześniej położyć; podróż była bardzo męcząca. Aldo zsunął się z barowego stołka i zamierzał skierować się w stronę wyjścia, ale nie tak łatwo było pozbyć się Aloysiusa C. Butterfielda, który częściowo tarasował przejście. - W porządku. Zobaczymy się jutro! Jak długo pan się tutaj zatrzyma? - Jeszcze nie wiem. Będzie to zależało od tego, jak szybko załatwię moje sprawy i odbędę umówione spotkania. Życzę miłego wieczoru, panie Butterfięld! Amerykanin nic nie odpowiedział i przepuścił Morosiniego, który skierował się do pokoju na drugim piętrze. Dotarłszy tam, Aldo poczuł się jak żeglarz, który po sztormowym rejsie wpłynął do spokojnego portu. Ten hałaśliwy i natarczywy jankes był ostatnim przedstawicielem gatunku ludzkiego, którego miałby ochotę spotkać w Pradze. Całkowicie nie pasował do tego miasta artystów, marzycieli i tajemnic, gdzie przebywało się jakby na skrzyżowaniu

różnych światów. Był jak hiatus, fałszywa nuta we wzniosłej symfonii, a Aldo nie cierpiał fałszywych nut. Musiał tak się poruszać, aby spotykać go możliwie jak najrzadziej. Z okien przestronnego i eleganckiego pokoju wyłożonego sztukaterią widać było lipy rosnące na olbrzymim, kwadratowym placu Wacława, pośrodku którego królował konny posąg wielkiego króla Czech, a wokół niego stały cztery figury świętych. Morosini wyszedł na balkon, aby w ten ciepły wieczór odetchnąć przepięknym zapachem kwitnących drzew. Pejzaż, który roztaczał się przed nim w oddali - gęste lasy i falujące wzgórza otaczające miasto - był jednocześnie przepiękny i uspokajający. W głębi, po prawej stronie wznosiło się wzgórze Hradczany z królewskim zamkiem, kościołami i pałacami zanurzonymi w soczystej zieleni ogrodów utrzymanych w stylu włoskim. Morosini pomyślał, że pokocha to miasto, być może dlatego, że podobnie jak w Wenecji czuł się tutaj całkowicie odizolowany od świata i zarazem oczarowany. Pod warunkiem, że nie będzie zwracał uwagi na metaliczny zgrzyt tramwajów... Po chwili Morosini przypomniał sobie, że portier przekazując klucz, podał mu również kopertę. Spotkanie z Amerykaninem sprawiło, że całkowicie o niej zapomniał. Przypuszczając, że to list od Adalberta, książę pospiesznie po niego sięgnął i ze zdziwieniem stwierdził, że na dole strony widnieje podpis barona Ludwika de Rothschilda. Żałuję - pisał baron - że nie powiedziałem Panu nic więcej na temat osoby, do której Pana wysłałem, ale nie mogłem o tym mówić na kawiarnianym tarasie. Miałem okazję spotkać go tylko jeden raz i jestem pod wielkim

wrażeniem. Ten człowiek, którego nazywa się Ukrytym Królem lub Pochodnią, nie należy do tego świata. Jest podobno - tu zdradzam panu jedną z sekretnych legend Izraela - wcieleniem wielkiego rabina Lówa, którego przyjął w Pradze Rudolf II. Pewnej nocy ów rabin stworzył z gliny i ziemi Golema, olbrzymią figurę, którą obdarzył życiem, wkładając w jej usta kawałek pergaminu z zapisanym sekretnym imieniem Boga. Golem wyswobodził się z łańcuchów w przeddzień szabasu, gdyż jego pan zapomniał wyjąć magiczny element wprawiający figurę w ruch - „ chem ", i zniszczył wszystko, co napotkał na swej drodze. Lów w końcu zapanował nad tą kreaturą, która, pozbawiona mocy, zmieniła się w glinę i ziemię. Ale mieszkańcy Pragi uważają, że Golem może w każdej chwili ożyć i pojawi się w czasach wielkich katastrof. Jego szczątki znajdują się na strychu synagogi Staronowej, gdzie przebywał Lów, a teraz rządzi Liwa, wielki rabin. Może mnie Pan uzna za szaleńca, ale nie sądzę, ponieważ stając się przyjacielem Szymona, wie Pan o wiele więcej o naszym ludzie niż większość osób. Musiałem opowiedzieć o tym wszystkim, aby rozumiejąc, z kim będzie miał Pan do czynienia, wiedział Pan również, jakich słów użyć. Chciałbym, aby Najwyższy pomógł. Panu w doprowadzeniu do końca tej niebezpiecznej misji... Zamyśliwszy się, Aldo przeczytał list ponownie, a następnie poszedł do łazienki i tam go spalił nad umywalką. Uznał, że chociaż napisał go człowiek nowoczesny, niósł on ze sobą dziwne, acz niezaskakujące, przesłanie. Morosini wiedział od dawna, że Rothschildowie przywiązani są głęboko do kultury europejskiej oraz do tradycji, historii i korzeni swojego narodu. Jeśli chodzi o niego samego, zbyt wiele czytał na temat Rudolfa II, aby nie wiedzieć o Lówie,

największym z rabinów, i stworzonej przez niego istocie o imieniu Golem. Ale trudno byłoby mu uwierzyć, że któryś z nich mógłby się jeszcze pojawić w XX wieku. Aldo połączył się z recepcją, prosząc o kartę dań, a następnie o połączenie z Vidal-Pellicorne'em w Paryżu. Ponieważ na rozmowę telefoniczną trzeba byio długo czekać - nawet kilka godzin - miał czas, aby spokojnie się umyć i zjeść kolację. Dopiero około dwudziestej drugiej udało mu się uzyskać połączenie. Słuchawkę podniósł Teobald. Powiedział, że telegram dotarł, ale pan wyjechał wcześniej do Zurychu, bo wezwał go Romuald, który miał tam jakieś problemy. - A wiadomo chociaż, czy zatrzymał się w tym samym hotelu, co panna du Plan-Crepin? Co u niej słychać, czy już wróciła do Paryża? - Tak, książę... i słyszałem, że jest w dobrej kondycji. Co do hotelu, w którym zamieszkał, niestety nie mam żadnych informacji. Ufam, że wkrótce do mnie zadzwoni. - Dobrze. Kiedy się odezwie, proszę mu powiedzieć, żeby przyjechał tutaj możliwie jak najszybciej. - Oczywiście, książę. Życzę panu spokojnej nocy! - Zrobię, co będę mógł, Teobaldzie. Dziękuję. Położywszy się w końcu do łóżka, Aldo zaczął odczuwać lekki niepokój: skoro Adalbert udał się do Zurychu na wezwanie Romualda, musiało wydarzyć się coś ważnego. Ale co? Starał się odpędzić ponure myśli, wiedząc, że snucie przypuszczeń może go tylko wybić ze snu. A naprawdę bardzo potrzebował odpoczynku.

Morosiniego obudził śpiew ptaków wdzierający się do pokoju przez otwarte okna. Książę umył się, ogolił i włożywszy garnitur z angielskiej flaneli oraz koszulę z lekkiego materiału, zapalił pierwszego w tym dniu papierosa. W oczekiwaniu na wiadomości od Adalberta postanowił poświęcić pierwszy dzień na zwiedzenie nieznanego mu miasta, które jednak zdążyło go już oczarować. Chciał również odnaleźć adres, który podał mu baron Rothschild. Zachęcony piękną pogodą pomyślał o wynajęciu dorożki, jak to uczynił niegdyś w Warszawie, co bardzo przypadło mu do gustu. Ale dom Jehudy Liwy, człowieka, z którym miał się spotkać, znajdował się w starej, żydowskiej dzielnicy i jeśli Aldo miał zachować dyskrecję, musiał udać się tam na piechotę. Postanowił, że wynajmie dorożkę do zamku królewskiego, by spotkać się z cieniem Rudolfa II, cesarza, który stał się niewolnikiem własnych fantazji. Samochód Morosiniego pozostał w hotelowym garażu, a on sam zszedł spokojnie po szerokich schodach z drewna tekowego, dumy hotelu, który pełen był cennych boazerii, pozłacanych ornamentów, witraży, rzeźbionych balkonów i ulotnych obrazów Alfonsa Muchy. Poprosił portiera o plan Starego Miasta. - Oczywiście, Ekscelencjo! Nie chciałbym się wtrącać, ale doradziłbym, aby zwiedzał pan Stare Miasto na piechotę... - To wspaniały pomysł - huknął za plecami Morosiniego jakże znajomy glos. - Czy możemy udać się na zwiedzanie razem? Przybity tym zrządzeniem losu Aldo odwrócił się, patrząc z niesmakiem na wielobarwny krawat Aloysiusa C. Butterfielda, który tego ranka przywdział

także słomkowy kapelusz, otoczony jaskrawoczerwoną wstążką. Skąd ten fanfaron wziął się tutaj o tak wczesnej porze? Czyżby spędził całą noc w barze? A może wcale nie kładł się spać? Jego lekko zmięty garnitur wskazywał na to, że najwyraźniej nie był zdejmowany od poprzedniego wieczoru. Morosiniemu udało się przywołać na twarz uśmiech. - Proszę mi wybaczyć, panie Butterfield - rzekł książę, siląc się na uprzejmość - ale nie chciałbym, aby z mojego powodu zmieniał pan swoje dzisiejsze plany. - Och, nie mam żadnych konkretnych planów - stwierdził Aloysius. Przyjechałem przedwczoraj i mam wiele wolnego czasu. Widzi pan, jestem tutaj na prośbę żony. Mam odnaleźć członków jej rodziny, którzy prawdopodobnie nadal mieszkają w Czechach. Jej rodzice pochodzący z pobliskiej wioski wyemigrowali do Cleveland, jak wielu innych, w poszukiwaniu pracy. Miało to miejsce tuż przed jej narodzinami. A ponieważ i tak musiałem przyjechać do Europy w interesach... - I nie przyjechała z panem? To raczej dziwne. Chyba miała ochotę odwiedzić piękny kraj przodków? Butterfield spuścił nos na kwintę. - Bardzo chciała, ale jest chora. Nie może podróżować i poprosiła, abym przywiózł jej zdjęcia - dodał Amerykanin, wskazując na aparat fotograficzny leżący na stoliku nieopodal. - Bardzo mi przykro - rzekł Aldo współczującym tonem. - Teraz pan chyba rozumie, dlaczego chcę jej ofiarować upragniony klejnot? Proszę się zastanowić i zaproponować mi coś, co sprawi jej radość. Cena nie gra roli. Czy możemy o tym porozmawiać w czasie wspólnej przechadzki?

Powstrzymując jęk rozpaczy, Aldo zrozumiał, że nie uda mu się umknąć. - Zastanowię się i jeśli pan łaskaw, porozmawiamy o tym później. Teraz mam ochotę przejść się sam. Proszę mi nie mieć tego za złe, ale kiedy odkrywam jakieś nowe miasto, poznaję je w samotności. Życzę panu miłego dnia, panie Butterfield - zakończył uprzejmie, zabierając plan miasta z rąk portiera. Aldo wyszedł, żywiąc nadzieję, że Amerykanin go zrozumiał i nie pobiegnie za nim, po czym skierował się ku Wełtawie. Posiłkując się przewodnikiem po Pradze, ruszył w stronę mostu Karola, bez wątpienia jednego z najpiękniejszych na świecie. Strzeżony przez dwie gotyckie bramy, strzeliste niczym miecze, kamienny most łączący Hradczany ze Starym Miastem stanowił wspartą na średniowiecznych łukach triumfalną drogę przerzuconą nad wartkim i majestatycznym nurtem sławionym przez kompozytora Bedżicha Smetanę. Posągi trzydziestu świętych tworzyły wzdłuż mostu honorowy szpaler. Całość usytuowana w wyjątkowej scenerii i naznaczona historią robiła duże wrażenie pomimo barwnego, hałaśliwego tłumu przechodniów, pieśniarzy, malarzy i muzyków, których sprowadziła w to miejsce piękna pogoda. Aldo zatrzymał się na chwilę, oczarowany żywymi kolorami i przejmującym brzmieniem cygańskich skrzypiec, i z ociąganiem przeszedł pod wysokim sklepieniem jednej z bram w stronę kolejnego cudu, jakim był rynek Starego Miasta. Górowała nad nim wysoka Wieża Prochowa i dwie iglice kościoła Najświętszej Marii Panny przed Tynem, a wszystkie stojące tam domy były dziełami sztuki - każdy w innym kolorze, bogato zdobiony - tworząc

zadziwiającą architektoniczną całość, gdzie gotyk i barok sąsiadowały z renesansem, a całość, dzięki białym arkadom, sprawiała wrażenie niezwykłej harmonii. Morosini ponownie przywołał w pamięci Warszawę i rynek Starego Miasta, po którym lubił spacerować. Tutaj czuł się obco: widział wielu rzemieślników specjalizujących się - w wyrobach ze skóry i drewna, animatorów marionetek, przekupniów oferujących kiszone ogórki tak uwielbiane przez prażan, jak również słynne kiełbaski z chrzanem. Wydawało się, że w każdej chwili może pojawić się orszak na czele z burmistrzem, udający się w stronę wspaniałego ratusza lub nawet strażnicy cesarza wiodący jakiegoś skazańca na szafot. Białe gołębie sfruwały z domu „Pod Złotym Jednorożcem", „Pod Kamiennym Baranem" lub „Pod Dzwonem", kobiety przechodziły z koszami na ramionach, śmiejąc się i rozmawiając, dzieci grały w piłkę. Wydawało się, że zamierzchłe czasy trwają tutaj nadal, odmierzane rytmem wielkiego astrologicznego i zodiakalnego zegara, którego ogromny niebieski cyferblat stanowił ozdobę ratusza. Podobnie jak w Warszawie, rynek sąsiadował z dzielnicą żydowską. Aldo rzucił okiem na plan i chciał właśnie udać się w tamtą stronę, gdy nagle, odwróciwszy głowę, dostrzegł postać w kapeluszu z czerwoną wstążką. Był to Amerykanin z aparatem fotograficznym w ręce. Zaniepokojony Morosini ukrył się za straganem, by poobserwować poczynania natręta: przeczucie podpowiadało mu, że Aloysius go śledzi. Rzeczywiście, Amerykanin zaczął się rozglądać na wszystkie strony, jakby kogoś szukał. Aby się upewnić, Aldo wyszedł z ukrycia i podszedł do posągu

reformatora Jana Husa, który stał na szczycie wykonanego z brązu stosu, niczym wyrzut sumienia i przekleństwo. Morosini zastanawiał się, czy Aloysius do niego podejdzie, ale tamten nie miał takiego zamiaru, a nawet stanął po drugiej stronie pomnika. Aldo ruszył więc dalej i omijając dzielnicę żydowską, udał się na drugą stronę rynku. Zanurzył się w kręte i barwne uliczki Starego Miasta, po czym zwolnił nieco kroku. Dostrzegł złoty szyld przedstawiający kufel ze spienionym piwem, wszedł do piwiarni i usiadł w pobliżu okna. Chwilę później śledzący go mężczyzna pojawił się na horyzoncie. Straciwszy Aida z pola widzenia, najwyraźniej się zaniepokoił. Popijając z kufla wyśmienite i dobrze schłodzone piwo podane przez ładną dziewczynę w stroju ludowym, Aldo zastanawiał się, czemu ten niedyskretny i natrętny mężczyzna go śledzi. Czego właściwie chce? Pomimo tej jego całej gadaniny Morosini nie wierzył w tę jego wielką chęć kupienia historycznego klejnotu. Nie po raz pierwszy miał do czynienia z Amerykanami, ale nigdy z kimś takim, jak ten osobnik z Cleveland. Nagle, przypomniawszy sobie, co baron Rothschild mówił mu o szczególnej konfiguracji Pragi, wezwał kelnerkę. - Mówiono mi, panienko - rzekł - że z tego lokalu jest drugie wyjście. Czy to prawda? - Oczywiście, proszę pana. Chce pan, abym je wskazała? - Jest pani równie uprzejma, co piękna! - uśmiechnął się Morosini, płacąc za piwo. - Jeszcze tu wrócę. Dostrzegł właśnie kapelusz z czerwoną wstążką. Butterfield zbliżał się z oczywistą chęcią zajrzenia do piwiarni, ale kiedy przekraczał jej próg, Morosini

był już w głębi ciemnego korytarzyka prowadzącego na wewnętrzne podwórko pełne beczek, zza których, w głębi łukowatego sklepienia bramy, można było dostrzec ruch uliczny na sąsiedniej ulicy. Ruszył w tamtym kierunku, a następnie powrócił na rynek i przeszedł na jego drugą stronę, gdzie znajdowała się uliczka prowadząca prosto do dzielnicy żydowskiej i jej dwóch głównych budowli: starego cmentarza żydowskiego i synagogi Staronowej, która interesowała go najbardziej. Rabin Jehuda Liwa, z którym chciał się spotkać, mieszkał w domu znajdującym się obok niej. Przez długą chwilę przyglądał się temu najstarszemu w Pradze, bo pochodzącemu z XIII wieku, sanktuarium żydowskiemu. Zbudowane na małym placyku, stało na niskiej i szerokiej podstawie, na której wzniesiono rodzaj kaplicy z dwiema ścianami szczytowymi, przykrytej stromym i tak wysokim dachem, że zdawał się wciskać budynek w ziemię. Aldo obszedł go wokół dwukrotnie, nie mogąc się zdecydować, co robić dalej. Biorąc pod uwagę zalecenia barona Ludwika, powinien poczekać na przyjazd Adalberta, ale coś mu mówiło, że lepiej będzie, jeśli dostarczy list polecający już teraz. Nie mógł się jednak na to zdecydować, powstrzymywany jakąś wewnętrzną obawą. W przeciwieństwie do dzielnicy żydowskiej w Warszawie, w praskiej nie zachowała się dawna architektura obskurnych uliczek. W roku 1896 cesarz Franciszek Józef polecił wszystkie domy tu wyburzyć, aby oczyścić teren ze szczurów i wszelkiego robactwa. Oszczędzono jedynie synagogę i mały ratusz, w którym obradowała gmina żydowska. W ciągu mniej niż trzydziestu lat nowej dzielnicy udało się odzyskać dawną malowniczość dzięki wąskim

domkom, przyklejonym jeden do drugiego, kramikom handlarzy starzyzną czy żywnością i łataczy obuwia, licznym schodom i sznurom z suszącą się bielizną. Zapach gotowanej kapusty i cebuli oraz zupy z rzepy mieszał się z mniej szlachetnym odorem stęchlizny, a w pobliżu miejsc modlitwy czuć było kadzidło. Nadal miotany wątpliwościami, Morosini wycofał się i miał właśnie przekroczyć mury starego cmentarza, gdzie szare kamienne nagrobki podpierały się wzajemnie bądź zdawały się rozpychać wśród krzewów jaśminu i bzu, gdy nagle dostrzegł ubranego na czarno mężczyznę, w czarnym kapeluszu, z pejsami, wychodzącego z synagogi i zamykającego jej drzwi olbrzymim kluczem. Aldo podszedł do niego. - Proszę mi wybaczyć, że zaczepiam, ale czy mam może zaszczyt spotkać rabina Liwę? Mężczyzna popatrzył uważnie na Morosiniego i odpowiedział: - Nie. Jestem tylko jego niegodnym sługą. Czego pan od niego chce? Nieprzyjazny ton głosu nie był zachęcający. Aldo udał jednak, że tego nie dostrzega. - - Chciałbym przekazać mu list. - Proszę więc dać go mnie. - Muszę go przekazać do rąk własnych, a skoro pan nie jest rabinem... - Od kogo jest ten list? Tego już Morosini nie mógł zdzierżyć. - Zaczynam wierzyć, że rzeczywiście jest pan niegodnym sługą. Czy wolno panu zapoznawać się z korespondencją adresowaną do rabina Liwy? Twarz mężczyzny okolonej czarnymi pejsami poczerwieniała.

- Czego pan oczekuje? - Proszę zaprowadzić mnie do niego... do tego domu - powiedział książę, wskazując na budynek zamieszkany, jak się domyślił, przez rabina. Następnie dodał: - Oczywiście wejdę do środka jedynie wówczas, gdy rabin się na to zgodzi. - Proszę za mną! Z bliska dom wydawał się o wiele starszy od okolicznych budynków. Kolorowe szyby w oknach oprawione w ołów miały łukowaty kształt. Zniszczona przez czas pięcioramienna gwiazda zdobiła niską bramę, którą mężczyzna otworzył kluczem równie wielkim, jak ten do synagogi. Stąpając za przewodnikiem, Aldo wszedł na kamienne wąskie schody wijące się wokół centralnego filara. Kiedy stanęli przed drzwiami w kolorze zgaszonej czerwieni i z żelaznymi sztabami, mężczyzna poprosił, aby Aldo powierzył mu list i poczekał. - On jest za tymi drzwiami i nikt nie może tam wejść bez jego zgody. Aldo podał kopertę i oparłszy się o kamienny mur, cierpliwie czekał. Ale niezbyt długo. Wkrótce drzwi się otworzyły, a jego przewodnik pokłonił się przed Morosinim z nieoczekiwanym szacunkiem i poprosił, aby wszedł do środka. Pomieszczenie, które ukazało się oczom księcia, zajmowało całe piętro, jak to bywało w średniowieczu, ale podobieństwo na tynm się nie kończyło. Chociaż na zewnątrz, świeciło słońce, salę oświetlały wysokie i duże świece osadzone w żelaznym, siedmioramiennym świeczniku. Było to konieczne z powodu czarnego sklepienia i wąskich okien z żółtymi i czerwonymi szybami,

osadzonymi w ołowiu. Aldo dostrzegł mężczyznę, równie anachronicznego jak wnętrze, i tąk charakterystycznego, że zapewne nie sposób było go już zapomnieć do końca życia. Był bardzo wysoki i niezwykle szczupły, po jego kościstych ramionach spływała aż do ziemi czarna szata. Jego długie, siwe włosy połyskujące niczym srebro zdobiła aksamitna mycka. Ale największe wrażenie sprawiała, bez wątpienia, pomarszczona i brodata twarz i posępne spojrzenie połyskujących na dumnym obliczu, niczym silny płomień, oczu. Potężny rabin stał obok długiego stołu, na którym spoczywały tajemne księgi i inkunabuł w drewnianej oprawie: Indraraba. Na pulpicie z brązu w skórzanej kasecie wykładanej aksamitem haftowanym złotą nicią spoczywał zaś podwójny zwój Tory. Można by rzec, że człowiek ten nie należy do dzisiejszego świata, że zna język zmarłych i potrafi odczytywać znaki od Boga. Morosini przeszedł na środek pomieszczenia i ukłonił się z takim szacunkiem, jakby znajdował się przed obliczem króla, a następnie czekał w milczeniu, świadomy, że poddawany jest ocenie. Jehuda Liwa położył list od barona na stole i wąską, bladą dłonią wskazał gościowi krzesło. - Tak więc jesteś wysłannikiem - stwierdził po włosku z doskonałym akcentem. Morosini był zachwycony. - Zostałeś wybrany, aby odnaleźć cztery kamienie z pektorału. - Rzeczywiście, wydaje mi się, że zostałem wybrany. - I jak udały się poszukiwania?

- Trzy kamienie zostały już oddane Szymonowi Aronowowi. Teraz poszukuję czwartego: rubinu. I potrzebuję pomocy. Chciałbym też odszukać Szymona, gdyż nie wiem, co się z nim stało. Nie ukrywam, że jestem o niego niespokojny. Nikły uśmiech rozjaśnił surowe rysy rabina. - Przestań się niepokoić. Gdyby mu się coś przytrafiło, wiedziałbym o tym. On doskonale wie, że ma tylko jedno życie, ty też o tym wiesz. Modlę się, aby jego życie nie zakończyło się, dopóki nie dobiegnie końca powierzone mu zadanie. To człowiek wielkiej wartości. - Czy może rabin wie, gdzie on się teraz znajduje? - zapytał Morosini niemal nieśmiało. - Nie wiem i nawet nie chcę tego wiedzieć. Sądzę, że się ukrywa, i musimy uszanować jego wolę. Wróćmy do rubinu. Dlaczego sądzisz, że jest w Pradze? - Właściwie to tylko moje przypuszczenia, tak naprawdę nie mam żadnych konkretnych informacji. - Opowiedz mi zatem wszystko, co wiesz... Morosini ze wszystkimi szczegółami opowiedział o przygodzie w Hiszpanii, nie ukrywając nawet faktu, że pozwolił złodziejowi obrazu zachować łup. - Może oceni rabin moje zachowanie jako niewłaściwe, ale... Liwa zaprzeczył gwałtownie, usuwając w cień wszelkie obiekcje Morosiniego. - Sprawy policyjne mnie nie interesują. Zresztą ciebie również nie powinny. A teraz pozwól mi się zastanowić. Mijały długie minuty. Rabin siedział w wysokim fotelu z czarnego drewna i

podparłszy podbródek rękoma, zdawał się zatopiony w myślach. Po chwili wstał i podszedł do biblioteki stojącej za jego plecami. Wyciągnął z niej zwój grubego, pożółkłego papieru, rozwinął go i zaczął coś czytać. Następnie odłożył wszystko na miejsce i zwrócił się do gościa: - Dzisiaj wieczorem, o północy - powiedział - każ się zawieźć do królewskiego zamku. Na prawo od bocznego okratowanego wejścia, tuż przy budynkach, znajdziesz furtkę do ogrodów. Tam do ciebie dołączę. - Do zamku? Ale... czy nie jest to siedziba prezydenta Masaiyka? - Dlatego właśnie, aby nie spotkać strażników przy głównej bramie, spotkamy się tam, gdzie ci powiedziałem. Zresztą budynek, do którego się udamy, jest znacznie oddalony od siedziby prezydenta. Zabiorę cię w przeszłość, a tam nie będziemy musieli obawiać się teraźniejszości... Teraz odejdź i bądź tam punktualnie o północy...

- Będę na pewno. Morosini wyszedł na ulicę przepojony wrażeniem, że to właśnie przed chwilą odbył podróż w przeszłość, którą obiecano mu dopiero następnej nocy. Gwar ulicy sprawił, że szybko powrócił do teraźniejszości. W pobliżu odbywał się targ podobny do tego w Whitechapel. Kłębiła się tu zadziwiająca liczba handlarzy starzyzną, sprzedawców jarzyn i kurcząt, grajków, lataczy obuwia i przedstawicieli wielu innych profesji. Ale piękne słońce, drzewa zieleniące się młodymi liśćmi i kwitnące na pobliskim cmentarzu bzy dodawały temu wszystkiemu wdzięku i jakiejś radosnej nuty. Morosini spacerował przez jakiś czas wśród tego wesołego zgiełku i wszedł nawet, jak to zwykle czynił, do sklepiku handlarza starzyzną. A ponieważ zdarzało się księciu wielokrotnie, że w tego typu miejscach znajdował cenne przedmioty, i aby tradycji stało się zadość, zaczął się targować przy zakupie karafki z czeskiego kryształu w pięknym ciemnoczerwonym kolorze, która rzekomo miała pochodzić z XVIII wieku, a w rzeczywistości powstała w wieku XIX. Jednak była warta swojej ceny. Jak każdy prawdziwy wenecjanin lubił szkło i był zdania, że zarówno we Francji, jak i w Czechach można było znaleźć przedmioty równie piękne, jak na Murano*. * Mała włoska wyspa słynąca z produkcji wyrobów szklanych (przyp. red.). Kiedy na wieży ratuszowej wybiło południe, Morosini zaczął się zastanawiać, czy ma wrócić na obiad do hotelu. Zdecydował, że tego nie uczyni, aby przypadkiem nie wpaść w łapy Amerykanina, i że zje w piwiarni „Mozart", najpiękniejszej na Starym Mieście. Spożywając gulasz tak ostry, że mógłby postawić na nogi umarłego, Aldo

zaplanował, że po południu obejrzy miejsce rychłej nocnej wyprawy. Miał zamiar pojechać tam taksówką i zwiedzić zabytki dostępne dla publiczności oraz słynną katedrę św. Wita. Musiał jeszcze tak zaplanować wieczór, by nie spotkać się z Amerykaninem, który przesiadywał w barze do późnych godzin nocnych. A stamtąd miał doskonały widok na wejście do hotelu. Nagle spojrzenie Aida zatrzymało się na niewielkim afiszu oprawionym w ramkę z lakierowanego drewna. Informował on o spektaklu operowym „Don Giovanni", który miał być grany jeszcze tego wieczoru. A ponieważ było to miejsce, gdzie w roku 1787 odbyła się premiera opery, zapowiadało się wielkie wydarzenie. - Sądzi pan, że można jeszcze zdobyć miejsca? - Zależy ile. - Tylko jedno. - Jeśli zatrzymał się pan w jakimś renomowanym hotelu, portier z pewnością zajmie się rezerwacją... - To dobry pomysł! Proszę więc połączyć mnie z hotelem Europa. Po chwili Morosini mial już zarezerwowane miejsce i zakończywszy posiłek filiżanką dobrej kawy, poprosił, aby zamówiono mu taksówkę. Najpierw kazał się zawieźć do Teatru Narodowego, żeby sprawdzić jego lokalizację, a następnie przed bramę zamku. Ponieważ Aldo miał niezwykły zmysł orientacji, był pewien, że po wcześniejszym zapoznaniu się z trasą pokona ją w nocy bez najmniejszego problemu. A wieczorem, aby nie wzbudzać niepotrzebnej ciekawości, postanowił skorzystać z własnego samochodu. Popołudnie minęło bardzo szybko. Dla miłośnika sztuki, jakim był, wizyta na wzgórzu zamkowym okazała się niezwykle satysfakcjonująca. Urzekła go

również wspaniała panorama „miasta o stu wieżach", którego miedziane dachy nieco zaśniedziałe na skutek upływającego czasu, zachowały miejscami dawny blask, przez co nadano Pradze miano „złotego miasta". Nieliczne, nowoczesne budowle ginęły pośród wspaniałych zabytków. Wełtawa ze starymi, kamiennymi mostami i zielonymi wysepkami otaczała stare dzielnice błękitną wstęgą, w której słońce zapalało wesołe iskierki. Stolica Czech przypominała niewinny bukiet kwiatów. Jednak Morosini dobrze wiedział, że w tym mieście od dawien dawna działy się rzeczy nadprzyrodzone. Tradycje pogańskie mieszały się z wierzeniami żydowskiej kabały i z kultami mającymi korzenie w chrześcijaństwie. Miasto to było schronieniem dla czarowników, demonów, magów i alchemików wykorzystujących zasoby mineralne znajdujące się w ziemi. Zamek otoczony ogrodami i górujący nad miastem z wysokiego wzgórza urzekł cesarza miłującego piękno, fantastykę i chętnie oddającego się marzeniom. Władca ten obawiał się zarówno ludzi, jak i bogów, gdyż wczesna młodość spędzona na posępnym dworze wuja, Filipa II Hiszpańskiego, rozświetlanym jedynie płomieniami stosów inkwizycji, predysponowała go do melancholii i samotności, a także wywoływała w nim niechęć do sprawowania władzy. Mimo to cieszył się on niezwykłym szacunkiem wśród poddanych. Było to związane ze szlachetnością jego działań, skrytością, gdyż mówił niewiele, a przede wszystkim z zagadkowym spojrzeniem, którego nikt nie był w stanie rozszyfrować... Człowiek ten nigdy nie zaznał szczęścia, a obecność, pośród jego bajkowych skarbów, złowieszczego rubinu, odegrała w tym prawdopodobnie niemałą rolę.

Właśnie o tym wszystkim myślał Morosini, wracając do hotelu Europa. Był tak zauroczony miejscem, które zobaczył i do którego miał powrócić w środku nocy, że zapomniał o Amerykaninie. Ale wścibski mężczyzna siedział już przy barze i kiedy książę go dostrzegł, było za późno. Dzięki Bogu, Aloysius znalazł sobie najwyraźniej inną ofiarę: rozmawiał ze szczupłym ciemnowłosym mężczyzną w typie śródziemnomorskim. Kierując się do windy, Morosini pomyślał, że już go gdzieś wcześniej widział. Ale ponieważ podczas rozlicznych podróży spotykał wielu ludzi, nie zgłębiał tego tematu. Kiedy ponownie pojawił się w hotelowym holu, natknął się na Butterfielda, który omiótł go wzrokiem z niemym podziwem, a następnie wykrzyknął: - O Boże!... Ależ pan pięknie wygląda! Gdzie się pan wybiera w tym stroju? - Jak pan widzi, wychodzę. I za pozwoleniem, chyba nie muszę spowiadać się panu z moich planów? - Oczywiście, oczywiście! Miłego wieczoru - mruknął rozczarowany Amerykanin. Samochód Morosiniego, o którego podstawienie poprosił wcześniej telefonicznie, czekał już przed hotelem. Aldo zasiadł za kierownicą, zapalił papierosa i ruszył w drogę. Po chwili wchodził do teatru w tłumie osób, których eleganckie stroje nie różniły się niczym od ubrań bywalców Opery Paryskiej, Wiedeńskiej czy Londyńskiej ani też teatru La Fenice w Wenecji. Sala utrzymana w tonacji zieleni i złota wyglądała przepięknie. Chociaż wyraźnie nie pierwszej młodości, nie utraciła czaru... Kiedy Aldo zaczął czytać program, z trudem powstrzymał przekleństwo: śpiewaczka występująca w roli Zerliny nie była nikim innym, jak węgierskim

słowikiem, który poprzedniego roku, przez kilka tygodni, umilał mu zimowe wieczory. Morosini zaczął żałować, że nadgorliwy portier z hotelu Europa zarezerwował mu tak dobre miejsce. Jeśli Ida go dostrzeże, gotowa jeszcze pomyśleć, że pojawił się w teatrze powodowany uczuciem do niej... Chciał poszukać sobie innego miejsca, ale sala była pełna. Myślał również o tym, aby zrezygnować ze spektaklu, ale w stroju, który miał na sobie, nie mógł przecież chodzić po tawernach i piwiarniach, czekając, aż wybije północ. Wkrótce jednak się uspokoił; kobieta, która usiadła w fotelu przed nim, była tak potężnych rozmiarów, a strój jej przyozdabiała taka ilość czarnych piór, że choć Morosini był wysokim mężczyzną, znalazł bezpieczne schronienie za tą zbawczą zasłoną. Kiedy rozbłysnęły światła oznajmiające antrakt, szybko opuścił miejsce i skierował się do baru, aby napić się szampana i zjeść kilka precli, nie zdążył bowiem na kolację. Kiedy ponownie powrócił na miejsce, czekała tam na niego bileterka, która, mrugając porozumiewawczo, wręczyła mu pachnący bilecik. Niestety został jednak zauważony! Jak wspaniale, że jesteś! - napisała Węgierka. - Musimy zjeść razem kolację. Przyjdź do garderoby po spektaklu. Niech żyje miłość! Twoja Ida. To było prawdziwe nieszczęście. Gdyby nie odpowiedział na zaproszenie byłej kochanki, zapewne szukałaby go po całym mieście, a on wyszedłby na ostatniego niegodziwca. Lecz dzisiejszego wieczoru nie mógł jej poświęcić ani chwili. Za żadne skarby świata nie zrezygnowałby ze spotkania z rabinem. Postanowił zachować spokój - przecież w teatrze nie wybuchł pożar!

Poczekał do drugiego aktu, kiedy donna Anna zakończyła wśród oklasków arię CrudeleAh no! Mio ben!, i porzucając zasłonę ze strusich piór dyskretnie opuścił salę. Odnalazł bileterkę i wyciągnął z portfela karteczkę. - Czy będzie pani tak uprzejma i po spektaklu przekaże ten liścik pannie Nagy? Na drugiej stronie bileciku, który od niej dostał, skreślił naprędce kilka słów: Dobrze zgadłaś, przyszedłem tylko po to, by posłuchać Twojego śpiewu. Ale dzisiaj nie będę mógł zjeść z Tobą kolacji, bo wzywają mnie pilne sprawy. Jutro się skontaktuję. Proszę o wybaczenie. Aldo Składając karteczkę, przed włożeniem jej do koperty, dodał: - Przy wejściu do teatru widziałem kwiaciarkę. Czy mogłaby pani kupić u niej dwadzieścia róż i dołączyć do liściku? Ja niestety muszę już iść. Banknot, który uwodzicielski mężczyzna podał bileterce w zamian za przysługę, sprawił, że jej uśmiech stał się jeszcze jaśniejszy. Dziewczyna wzięła bilecik, kłaniając się nisko. - Z przyjemnością spełnię prośbę jaśnie pana. Szkoda tylko, że nie może pan poczekać do końca. Zapowiada się wielki triumf. - Z pewnością tak będzie, ale nie zawsze można robić to, na co ma się ochotę. Dziękuję pani za uprzejmość. Wsiadając do samochodu, Aldo odetchnął z ulgą. Nie obchodziło go, w jaki sposób Ida zareaguje na jego wiadomość. Nie miał najmniejszej ochoty się z nią spotykać. Liczyło się tylko to, by o północy znaleźć się przy wejściu do zamku. Słysząc, że na ratuszowym zegarze wybiła jedenasta, pomyślał, że

będzie na miejscu przed umówionym czasem. Ucieszyło go to, bo nie chciał, aby Jehuda Liwa musiał na niego czekać. I zyska czas, by znaleźć ustronne miejsce na zaparkowanie samochodu. Ruszył powoli, słysząc jeszcze słabe echo muzyki dobiegającej z teatru. W Pradze, podobnie zresztą jak w Wiedniu, zawsze skądś dobiegała muzyka dźwięki skrzypiec, fletni Pana lub cytry, co dodawało tym miastom niepowtarzalnego czaru. Opuściwszy szyby, Aldo wdychał zapachy nocy, zauważając, że pogoda zaczyna się psuć. Kiedy przyjechał do teatru, niebo było czyste, a teraz pokrywały je kłęby chmur. Odległe grzmoty wskazywały na zbliżającą się burzę, ale Morosini nie przejął się tym. Zgadywał, że czeka go nadzwyczajna przygoda, i odczuwał przyjemne podniecenie. Nie wiedział, czemu miało służyć spotkanie z rabinem w tak nadzwyczajnej scenerii, ale nie zrezygnowałby z tego za żadne skarby świata. Podczas gdy jego mały fiat pokonywał hradczańskie wzgórze, Morosini miał wrażenie, że zanurza się w głębokiej tajemnicy. Uliczki były tak ciemne i ciche, że odgłos silnika miał w sobie coś niestosownego. Oświetlały je nieliczne, stare latarnie. Ponad miastem widać było ciemny zarys olbrzymiego zamku królów Czech. Od czasu do czasu, w świetle latarni, niczym żarzące się węgielki połyskiwały oczy kotów. Dopiero kiedy dojechał na plac Hradczański i dostrzegł wysoką kratę otaczającą zamek, odniósł wrażenie, że znalazł się z powrotem w XX wieku; kilka mocnych lamp oświetlało osiem grup posągów umieszczonych na kolumnach bramy oraz kratę z monogramem Marii Teresy, a także budki

wartownicze straży prezydenckiej pomalowane w biało-szare pasy. Nie chcąc zwracać na siebie uwagi żołnierzy, Morosini zaparkował samochód w pobliżu pałacu Schwarzenbergów i ruszył w stronę murów, gdzie pod arkadami znajdowało się wejście do ogrodów, również zamknięte kratą. Było to miejsce spotkania z rabinem. W oczekiwaniu na jego przybycie Aldo zapalił papierosa. Panująca wokół cisza zdawała się doskonała, ale powoli, w miarę upływu czasu, zaczęły do Morosiniego docierać wszelkie, najlżejsze nawet odgłosy nocy: odległy pomruk zasypiającego miasta, lot ptaka, miauczenie kota. Po chwili pojawiły się pierwsze krople deszczu, a niebo rozjaśnił na moment piorun. W chwili, kiedy zegar na katedrze św. Wita wybijał północ, żelazne zawiasy kraty otworzyły się bezszelestnie i Aldo ujrzał czarną sylwetkę Jehudy Liwy, który dał mu znać, aby podszedł bliżej. Książę zgasił papierosa i posłusznie skierował się w stronę rabina. - Weź mnie za rękę - szepnął rabin. Panowała tak niezmącona ciemność, że trzeba było wytężać wzrok, aby przedrzeć się przez ogród pełen rzeźb i pawilonów. Podtrzymywany mocną i chłodną dłonią Liwy, Aldo dotarł do głównych schodów łączących budynki pałacu. Powyżej znajdował się wielki dziedziniec, nad którym wznosiły się iglice katedry, której główne wejście mieli teraz na wprost. Przeszli przez dolną bramę, znajdującą się, jak udało mu się zorientować, w średniowiecznej części zamku. Ponieważ był tutaj po południu, miał jeszcze wszystko w pamięci i wiedział, że kierują się do olbrzymiej sali Władysława, zajmującej całe drugie piętro budynku. Przewodnik opowiadał w

czasie popołudniowej wycieczki księcia, że to największa w Europie sala świecka. To prawda, że za sprawą wysokiego sklepienia o niecodziennych żebrowaniach, przedstawiających skomplikowane, lecz harmonijne ornamenty roślinne, przypominała trochę wnętrze katedry. Był to prawdziwy klejnot gotyku strzelistego, chociaż wysokie okna nosiły już cechy renesansu. - Królowie Czech, a później cesarze, przyjmowali tutaj wasali - wyjaśnił rabin, nie ściszając głosu, który zadźwięczał jak gong. - Tron znajdował się przy tej ścianie - dodał, wskazując w głąb sali. - Po co tutaj przyszliśmy? - zapytał Morosini szeptem. - Aby poszukać odpowiedzi na pytanie, które zadałeś mi dzisiaj rano: co cesarz Rudolf zrobił z rubinem swej babki. - Właśnie w tej sali? - To jest według mnie najwłaściwsze miejsce. A teraz zachowaj milczenie i cokolwiek byś zobaczył lub usłyszał, postępuj tak, jakby cię tu nie było. Stań przy tym oknie, patrz, ale myśl tylko o jednym: najmniejszy ruch i będziesz martwy. Burza, która się teraz rozpętała na dobre, od czasu do czasu rozświetlała salę, ale oczy Morosiniego przyzwyczaiły się już do ciemności. Przyklejony do głębokiej wnęki okiennej Aldo zobaczył, że jego towarzysz staje pośrodku pomieszczenia, w odległości około dziesięciu metrów od pustej ściany, przy której znajdował się kiedyś cesarski tron. Z zakamarków długiej szaty wyciągnął kjlka przedmiotów: najpierw sztylet, którym nakreślił w powietrzu koło, w środku którego sam się znajdował, następnie cztery świece, które zapaliły się samoistnie i które postawił na płytach posadzki na północy,

południu, wschodzie i zachodzie. Rabin znieruchomiał. Z głową pochyloną na piersi trwał w stanie głębokiej medytacji. W końcu wyprostował się, odchylił głowę do tyłu, wzniósł ręce i mocnym głosem powiedział po hebrajsku coś, co przypominało błaganie. Następnie opuścił ramiona wzdłuż ciała, pochylił głowę i wyciągnąwszy we władczym geście prawą dłoń w stronę muru, powiedział coś, co mogło być wezwaniem lub rozkazem. Wtedy stała się rzecz niewiarygodna. Na ścianie pojawił się jakiś niewyraźny i niezdecydowany kształt, jakby z kamieni wydobywało się przytłumione światło. Była to postać w czerwonej szacie, o twarzy przepełnionej bólem; mężczyzna o mocnych rysach na wpół skrytych pod brodą i długimi, rudymi wąsami okalającymi wydatne usta. Pełne szlachetności rysy wyrażały cierpienie, a martwe spojrzenie zdawało się tonąć we łzach, zaś na czole zjawy znajdowało się coś, co kształtem przypominało koronę. Między rabinem a zjawą nawiązał się dialog w jakimś słowiańskim języku, z którego zafascynowany i wystraszony Morosini nie zrozumiał ani słowa. Odpowiedzi raz dłuższe, raz krótsze następowały jedna po drugiej. Głos zza grobu był słaby, jakby należał do człowieka u kresu sił. Wyciągnięta ku niemu ręka rabina zdawała się wyrywać każde słowo z osobna. Gdy duch wymawiał ostatnie z nich, Morosini usłyszał łagodny i współczujący głos Liwy i zrozumiał, że było to coś na kształt przynoszącej ulgę modlitwy. W końcu Jehuda zaczął bardzo powoli opuszczać rękę i zjawa rozpłynęła się w murze. Dały się słyszeć grzmoty oddalającej się burzy. Rabin stał nieruchomo. Z rękami skrzyżowanymi na piersiach kontynuował modlitwę, a Morosini w

ukryciu powtarzał w myślach słowa De profundis. W końcu, nadal się nie poruszając, mag wykonał nieznaczny gest, nakazując świecom, aby przestały płonąć. Sięgnął po nie, by je schować, i podszedł do Morosiniego. Twarz rabina była blada i zmęczona, lecz w jego oczach błyszczał triumf. - Chodź! - powiedział. - Nie mamy tu nic więcej do roboty.

Rozdział siódmy

Krumlowski zamek

Opuścili budynek w milczeniu, nie skierowali się jednak ku ogrodom, ale przez średniowieczne skrzydło wyszli na plac oddzielający absydę katedry od klasztoru św. Jerzego. Przeszli słabo oświetloną ulicą, a następnie zanurzyli się w wąskie i ciemne zaułki między surowymi murami kościelnych zabudowań. Przez cały ten czas Morosini nie zadał ani jednego pytania. Nadal był pod wielkim wrażeniem tego, co zobaczył, i gotów był uwierzyć, że idący przed nim człowiek w długiej, czarnej szacie przeniósł go za pomocą magii do czasów cesarza Rudolfa. Spodziewał się, że za chwilę zobaczy wynurzających się z ciemności, uzbrojonych halabardników, potężnych landsknechtów, służbę wiozącą prezenty lub eskortę jakiegoś ambasadora... Z tego swoistego sennego marzenia ocknął się dopiero w chwili, kiedy rabin otworzył przed nim drzwi niewielkiego, niskiego domku pomalowanego na jasnozielono, podobnego do sąsiednich różnokolorowych budynków. Przypomniał sobie wtedy, że widział je już za dnia, i zorientował się, iż

znajduje się w miejscu nazywanym Złotą Uliczką lub Uliczką Złotników, która prowadziła wzdłuż murów obronnych. Powstała za czasów Rudolfa II. Zgodnie z legendą w zbudowanych tu małych, niskich domkach mieli mieszkać alchemicy finansowani przez cesarza. - Wejdź! - powiedział nagle Liwa. - Ten dom należy do mnie. Będziemy tu mogli spokojnie porozmawiać. W pobliżu paleniska, w którym nie płonął ogień, znajdowały się stół, kredens, świecznik, dwa krzesła, zegar szafkowy oraz wąskie schody wiodące na piętro, jak się okazało jeszcze niższe niż pomieszczenie na parterze. Morosini usiadł na krześle wskazanym przez rabina, podczas gdy gospodarz sięgnął do kredensu po czarkę i karafkę wina. Napełniwszy nim naczynie, podał je Morosiniemu. - Pij. Bardzo tego potrzebujesz. Jesteś blady. - To robi wrażenie, jeśli nagle, jak przez otwarte okno, możemy spoglądać w przeszłość... - Nie wyobrażaj sobie, że często oddaje się takim eksperymentom, robię to tylko dlatego, że synowie Izraela czekają na ten rubin. A nie było innej możliwości. Jak sądzę, wiesz, komu zadawałem pytania. - Widziałem jego portrety: to był... Rudolf II? - Rzeczywiście, to on. I miałeś rację, przypuszczając, że ten kamień, najbardziej złowieszczy ze wszystkich czterech, nie opuścił Czech. - Jest tutaj? - W Pradze? Nie. Za chwilę powiem, gdzie się znajduje. Ale wcześniej opowiem ci straszną historię. Musisz ją poznać, aby wiedzieć, gdzie masz się

udać, i żebyś po znalezieniu klejnotu nie popełnił błędu i nie zawiózł go do Szymona. Najpierw będziesz musiał przywieźć kamień do mnie i to możliwie jak najszybciej, abym pozbawił go zabójczej mocy. Gdyby tak się nie stało, mógłbyś paść jego ofiarą. Masz przysiąc, że oddasz go w moje ręce. Potem ci go zwrócę. Czy przysięgasz? - Przysięgam na honor i na pamięć mojej matki, która stała się ofiarą szafiru - powiedział Morosini stanowczym tonem. - Ale... - Nie lubię, gdy ktoś stawia mi warunki. - To nie jest warunek, tylko prośba. Skoro wszystko zdaje się panu posłuszne, czy może pan wyzwolić pewną zbłąkaną duszę? - Czy mówisz o ojcobójczyni z Sewilli? - Tak, obiecałem, że uczynię wszystko, co w mojej mocy, aby jej pomóc. Wydaje mi się, że jej skrucha jest szczera i... - .. .tylko Żyd może zdjąć przekleństwo z innego Żyda. Ale nie obawiaj się, kiedy rubin straci swą moc, córka Diega odnajdzie spokój. A teraz posłuchaj! I napij się jeszcze, jeśli masz ochotę. Nie zwracając uwagi na protesty Morosiniego, stary człowiek napełnił ponownie czarkę, a następnie usiadł wygodnie na krześle i skrzyżował szczupłe ręce na kolanach. W końcu nie patrząc na swego gościa, zaczął snuć opowieść. - W pamiętnym 1583 roku Rudolf miał trzydzieści jeden łat. Zajmował cesarski tron od lat siedmiu i chociaż był zaręczony z kuzynką, infantką Klarą Eugenią, nie zdecydował się na wstąpienie w związek małżeński. Niezdecydowanie było zresztą jego największą wadą. Chociaż kochał kobiety,

obawiał się małżeństwa i zaspokajał męskie potrzeby z kobietami lekkich obyczajów. Jego dwór, pełen w owym czasie artystów, mędrców i szarlatanów, tętnił życiem i rozrywkami. Giuseppe Arcimboldo, malarz dziwacznych postaci, organizował zabawy, wymyślał tańce, spektakle, a przede wszystkim bale przebierańców, za którymi cesarz wprost przepadał. W czasie jednej z takich zabaw Rudolf zauważył dwójkę młodych ludzi nadzwyczajnej urody. Nosili imiona Katarzyna i Oktawiusz. Ku zaskoczeniu władcy, który nigdy wcześniej ich nie spotkał, byli dziećmi jednego z jego antykwariuszy, Jakuba la Strady, który, podobnie jak Arcimboldo, przybył z Italii. Był tak urodziwy, że malował go sam Tycjan. Katarzyna i Oktawiusz odznaczali się niezwykłym podobieństwem. Prawdopodobnie zrobili na cesarzu większe wrażenie niż jego majestat na nich. Wydali mu się tak nadzwyczajni, iż widział w nich istoty nadprzyrodzone i postanowił zatrzymać przy sobie. Ich ojciec został konserwatorem zbiorów, a Oktawiusz, który w przyszłości miał stać się modelem Tintoretta, zajmował się biblioteką. Katarzyna była przez wiele lat towarzyszką życia Rudolfa, tak dyskretną, że oprócz najbliższej rodziny nikt nie wiedział o tym związku. Kochała cesarza i urodziła mu sześcioro dzieci. Pierwsze, chłopiec o imieniu Juliusz, urodziło się w roku 1585 i Rudolf natychmiast oszalał na jego punkcie. Żałował, że nie może uczynić go swym spadkobiercą, gdyż według horoskopu postawionego przez Tycha Brahe, jego prywatnego astrologa i astronoma, Juliusz miał być okrutny, ze skłonnościami do sadyzmu. Gdyby chłopiec przejął kiedyś władzę, stałby się drugim Kaligulą i lud nigdy by go nie zaakceptował. Rozczarowany cesarz pozostawił go jednak przy sobie i

wychowywał po książęcemu. Niestety horoskop okazał się aż nazbyt trafny: chłopiec, podobnie jak jego kuzyn Karol, syn Filipa II, skupiał w sobie wszystkie wady Habsburgów. W wieku dziewięciu lat ciężko zachorował. Kiedy miał szesnaście lat, zaczęto szeptać, że atakuje służące, porywa małe dziewczynki, aby je biczować, i maltretuje zwierzęta. Któregoś dnia wywołał w Pradze straszny skandal, spacerując nago po ulicach i udając wobec napotkanych niewiast satyra. Ludzie zaczęli protestować i cesarz postanowił odesłać go z dworu. Ponieważ Juliusz uwielbiał polowania, ojciec podarował mu, jako rezydencję, zamek w Czeskim Krumlowie, na południu kraju, ale... Co się z tobą dzieje? - Przepraszam - powiedział Morosini, który zadrżał, słysząc nazwę miejscowości. - Chodzi o to, że nie po raz pierwszy ktoś mi mówi o Czeskim Krumlowie. - A kto o niej wspominał? - Baron Rothschild. Podobno Szymon Aronow ma posiadłość w tamtych stronach. - Jesteś tego pewien? - Ależ tak. - To dziwne, bo rubin znajduje się właśnie w Czeskim Krumlowie. Powiedzmy, że jest to... zbieg okoliczności. A teraz pozwól, że będę kontynuował opowieść. W nowej posiadłości Juliusz czuł się panem i władcą, ale rozkaz, który otrzymał, był jasny: w żadnym wypadku nie wolno mu przyjeżdżać do Pragi. Natomiast matka mogła go odwiedzać. Wkrótce na całą okolicę padł blady strach. Jako zapalony myśliwy Juliusz utrzymywał sforę

psów, których obawiali się nawet ich opiekunowie. Poza tym, ponieważ w Czeskim Krumlowie było wiele garbarni, otworzył w zamku pracownię wypychania zwierząt: obdzierał je ze skóry, którą wypychał lub preparował według upodobania. Noce spędzał na orgiach. Przywożono mu dziewczyny, którym płacono lub które porywano. Niektóre z nich nigdy nie wróciły do domów. Panował coraz większy strach. Najpierw cichy, bo nikt nie ośmielił się powiedzieć o tym cesarzowi, który uwielbiał najstarszego syna. Wiedząc, że kocha klejnoty, a w szczególności rubiny, ofiarował mu na osiemnaste urodziny wspaniały kamień przywieziony przez Khevenhullera z Hiszpanii. Na jego widok Juliusza ogarnęła wprost obłędna radość. Kazał go powiesić na łańcuchu i nie rozstawał się z nim ani przez chwilę. Któregoś wieczoru, wracając z polowania, dostrzegł na swojej drodze młodą dziewczynę, prawie dziecko, ale tak piękną, że natychmiast jej zapragnął i zabrał ze sobą do zamku. Jeszcze tego samego wieczoru ją zgwałcił. Przerażona dziewczyna uciekła nocą, ale osłabiona po tym wszystkim, co przeżyła, zemdlała nad brzegiem stawu, gdzie strażnicy znaleźli ją o świcie, całą poranioną. Naturalnie zawiadomili swego pana, który zabrał ją osobiście do zamku i zamknął, tym razem w komnacie, zakazując lokajom i pokojówkom, by tam wchodzili. Każdej nocy słychać było dochodzące z pokoju krzyki, płacz i błaganie o litość. Ojciec dziewczyny, który był cyrulikiem w miasteczku, ośmielił się przybyć do zamku i prosić o wypuszczenie córki. Wzbudziło to w Juliuszu wielki gniew i przepędził cyrulika, grożąc mu mieczem. Jednak po miesiącu biednej dziewczynie znów udało się uciec i schronić u rodziców. Juliusz udał się tam po nią osobiście. Powiedziano mu, że dziewczyny nie ma, lecz on, oszalały z wściekłości,

stwierdził, że jeżeli dziewczyna nie wróci do niego tego samego wieczoru, zabije jej ojca. Wieczorem nieszczęsna pojawiła się w zamku. Juliusz zachował się honorowo: obdarował jej ojca prezentami, twierdząc, że kocha swą małą gołąbeczkę i że zamierza ją poślubić. Ojciec wrócił do domu nieco uspokojony. Jehuda Liwa zamilkł na chwilę i wziął głęboki wdech, jakby przygotowywał się do trudnego zadania. - Nazajutrz lokaje nie mogąc otworzyć drzwi do komnaty dziewczyny i nie słysząc żadnych odgłosów, zdecydowali się wyłamać drzwi. Juliusz przyzwyczaił ich do widoku różnych okropności, ale to, co zobaczyli tym razem, spowodowało, że cofnęli się w przestrachu. W komnacie panował wielki nieład, materace były rozprute, dywan pokrywały kałuże krwi. Na środku pokoju stał Juliusz. Był nagi, a na szyi miał łańcuch z rubinem. Płacząc, obejmował ciało lub raczej to, co pozostało z dziewczyny: cała była pokryta ranami, miała wybite zęby, wydłubane oczy, obcięte uszy i wyrwane paznokcie. Strażom udało się wyprowadzić na wpół przytomnego Juliusza. Szczątki zmarłej owinięto w prześcieradło i pochowano po chrześcijańsku, a następnie wysłano umyślnych do cesarza. Było to 22 lutego 1608 roku. Rudolf przyjechał osobiście. Z bolącym sercem wydał odpowiednie rozkazy: przede wszystkim należało zatuszować tę ohydną zbrodnię. Rodzice dziewczyny otrzymali majątek i ziemię w innej części kraju i wyjechali. Co do oszalałego Juliusza, zamknięto go w apartamentach, których wyjście zamurowano, a w oknach osadzono potężne kraty. Oprócz dwóch wiernych sług nikt nie zobaczył go już nigdy więcej. Każdej nocy słychać było jego wycie. Nie chciał nosić ubrań i żył jak zwierzę. Cztery miesiące później znaleziono go martwego.

Cesarz nigdy się z tym nie pogodził. Juliusza pochowano w kaplicy zamkowej. Kiedy rabin skończył opowieść, Morosini wyciągnął chusteczkę, otarł pot z czoła i nalał sobie wina, które wypił jednym haustem. Ta podróż w straszną przeszłość była dla niego bardzo trudna, ale siedząc naprzeciw starca o posępnych i uważnie obserwujących go oczach, starał się ukryć emocje. - To o tym - odezwał się w końcu - opowiadał cesarz? - Nie. Nie mówił przecież długo. Znałem tę straszną historię, lecz nie wiedziałem o rubinie. Teraz już wiem, gdzie on jest, ale nie sądzę, byś się ucieszył, gdy to usłyszysz. Twoja próba nie jest jeszcze skończona, drogi książę. - To gdzie on teraz jest? - Nadal w Czeskim Krumlowie i nadal na szyi Juliusza, zgodnie z wolą jego ojca. Aldo ponownie otarł czoło. Czuł, jak zimny pot spływa, mu wzdłuż kręgosłupa. - Nie chce mi pan przez to powiedzieć, że będę musiał. .. - .. .włamać się do grobowca? Tak. I ja, mimo iż mam do zmarłych wielki szacunek, zobowiązuję cię do tego. Trzeba to zrobić chociażby dla spokoju duszy tego nieszczęsnego szaleńca i odkupienia Kataliny. Ale przede wszystkim dlatego, aby w pektorale znalazły się wszystkie kamienie. Od tego zależy przyszłość Izraela. - To straszne - szepnął Morosini. - Wprawdzie przysiągłem Szymonowi Aronowowi, że nie cofnę się przed niczym, ale tym razem... - Aż tak się lękasz? - westchnął rabin. - Ale czego? Współcześni

archeolodzy nie wahają się, dla dobra nauki, wchodzić do grobowców ludzi zmarłych przed setkami lat. - Wiem. Jeden z moich przyjaciół wykonuje taki zawód. I czyni to bez żadnych emocji. - A przecież to, co robią archeolodzy, jest o wiele bardziej niewłaściwe. Wyciągają ciała zmarłych, aby pokazywać je publiczności. Ty będziesz miał jedynie za zadanie zabrać kamień, nie zakłócając spokoju Juliusza, a dzięki temu jego sen stanie się spokojniejszy. Lecz nie dasz rady zrobić tego wszystkiego w pojedynkę. Nie wiem, na co natrafisz: na kamienną płytę, czy na sarkofag. Kto może ci w tym pomóc? - Liczyłem na mojego przyjaciela egiptologa, ale jeszcze się nie pojawił. - Jeśli nie przyjedzie, dam ci liścik do rabina z Czeskiego Krumlowa. - A gdzie właściwie leży ta miejscowość? - Nieco ponad czterdzieści mil na południe od Pragi w dolinie Wełtawy. Nie mam już nic więcej do powiedzenia. Teraz odprowadzę cię do bramy ogrodu. Przed wyjazdem zajrzyj do mnie jeszcze. Postaram się pomóc, na ile zdołam. Znalazłszy się w samochodzie, Aldo siedział przez chwilę nieruchomo. Czuł się zmęczony. Potrzebował ciszy, która o tej porze nocy była głęboka i kojąca... Zapalił papierosa i zaciągnął się nim z przyjemnością, jakby nie czynił tego od wielu dni. W końcu poczuł się nieco lepiej i pomyślał, że najwyższy czas wracać. Dochodziła trzecia w nocy, kiedy przyjechał do pogrążonego w półmroku hotelu Europa. Bar był już zamknięty, co wielce księcia ucieszyło; obawiał się, że napotka na swej drodze amerykańskiego prześladowcę z przyklejonym do

ust uśmiechem i kuflem piwa w ręce. Wszędzie panowały cisza i spokój. Nocny portier przywitał go uprzejmie i podał klucz wraz z liścikiem. Morosini spojrzał na kartkę papieru i o mało nie krzyknął z radości. Jestem w pokoju 204, tuż obok Twojego, ale, na miłość boską, pozwól mi się wyspać! Opowiesz mi o wszystkim jutro - napisał Vidal-Pellicorne. Niewiele brakowało, żeby Aldo padł na kolana, dziękując Najwyższemu. Cóż za ulga, że Adalbert będzie z nim i pomoże wykonać zadanie. Lekkim krokiem ruszył w stronę windy. Nagle życie wydało mu się piękniejsze...

***

Morosini dopiero co otworzył oczy, kiedy do pokoju wkroczył Adalbert, popychając przed sobą stolik na kółkach z obfitym śniadaniem dla dwóch osób. Archeolog przyjrzał się krytycznym wzrokiem przyjacielowi siedzącemu na łóżku oraz strojowi wieczorowemu porzuconemu w lekkim nieładzie na krześle. - Tak właśnie myślałem. Wcale się nie nudziłeś. - Ani przez chwilę! Najpierw byłem w Teatrze Narodowym na „Don Giovannim", a następnie na emocjonującej audiencji u cesarza, po której odbyłem szczerą rozmowę z człowiekiem, co do którego mam podejrzenia, że żyje już od trzech lub czterech stuleci. A ty skąd przybywasz? - spytał Aldo,

rozglądając się za pantoflami. - Z Zurychu, gdzie Teobald przekazał mi wiadomości od ciebie. Pojechałem na ratunek Romualdowi, którego szwajcarską policja znalazła któregoś ranka nad brzegiem jeziora. Był w bardzo kiepskim stanie... Zajęty wkładaniem szlafroka Aldo wstrzymał oddech: - Co się stało? - Och, klasyczny wypadek! Dziwię się nawet, że tak szczwany lis jak Romuald dał się na to nabrać. Śledząc wuja Bolesława, nadział się na czterech czy pięciu typków, którzy sprali go na kwaśne jabłko i porzucili w krzakach, zapewne sądząc, że nie żyje. Na szczęście chłopak ma mocny łeb, a Szwajcarzy potrafią leczyć ludzi. Ma poważną ranę na głowie i kilka złamań, ale wyjdzie z tego. Teraz kazałem odwieźć go do Paryża do kliniki mojego przyjaciela, profesora Dieulafoya. Pojechał tam pod opieką dwóch pielęgniarzy. W każdym razie mogę ci powiedzieć, że wujek Bolesław i Solmański to ta sama osoba... - Można się było tego domyślić. Czy mój czarujący teść nadal przebywa w Zurychu? - Nie wiadomo. Romuald śledził go aż do pewnej willi nad jeziorem, ale teraz Solmański przepadł jak kamień w wodę. Na wszelki wypadek wysłałem długi list do naszego przyjaciela, komisarza Warrena. Sprzymierzeńcy muszą dzielić się wszystkim, nawet migreną! - Kiedy przeczyta twój list, nie uniknie migreny! Adalbert zasiadł do stołu, na którym znajdowało się prawdziwe angielskie śniadanie: jajecznica na bekonie, bogaty wybór ciastek i kawa. - Zjedz coś - powiedział - bo wszystko za moment wystygnie. Jedząc,

opowiesz mi szczegółowo, jak spędziłeś wieczór. Mam wrażenie, że się nie nudziłeś. - W najmniejszym stopniu! W każdym razie opatrzność cię tutaj przysłała. Kiedy wróciłem w nocy do hotelu, wydawało mi się, że jestem bliski obłędu. - No tak, przecież masz do tego duże predyspozycje... - Zobaczymy, co powiesz, kiedy usłyszysz moją opowieść. Na wstępie powiem ci tylko, że wiem już, gdzie jest rubin. - Nie nabierasz mnie? - Oczywiście, że nie. Ale żeby go zdobyć, musimy przeobrazić się w hieny cmentarne. Adalbert o mało nie zakrztusił się kawą. - Co ty mówisz? - Prawdę, mój stary. Ale skąd to zdziwienie? Przecież jako egiptolog jesteś przyzwyczajony do tego typu działań. - Co ty gadasz! Jest chyba różnica między grobowcem sprzed dwóch lub trzech tysięcy lat a takim... - Sprzed trzystu lat. - No właśnie, to nie to samo! - Nie widzę różnicy. Zmarły jest zawsze zmarłym, a mumia nie jest bardziej miła dla oka niż szkielet. Dla mnie to żadna różnica... Vidal-Pellicorne nalał sobie drugą filiżankę kawy i posmarował grzankę masłem i konfiturą. - Dobrze. Chciałeś mi coś opowiedzieć, więc opowiadaj! Co to za historia z tą cesarską audiencją? Czyżbyś znowu zobaczył ducha?

- Można tak powiedzieć... - To u ciebie jakaś mania - westchnął Adalbert. - Musisz uważać. - Jestem ciekaw jak byś się zachował na moim miejscu! Więc posłuchaj, a jeśli zechcesz otworzyć usta, to tylko po to, aby zjeść śniadanie. W miarę jak Aldo opowiadał o niedawnych zdarzeniach, apetyt Adalberta malał, a kiedy Morosini skończył mówić, archeolog odsunął talerz i z poważną miną zapalił papierosa. - Nadal uważasz, że coś mi się przywidziało? - Nie, =.. Nie, ale to jest przerażające! Przepytywać Rudolfa II o północy i to w jego zamku! Kim jest ten Jehuda Liwa? Magiem, szarlatanem, panem Golema, który wrócił do świata żywych? - Wiesz tyle samo, co ja, ale Rothschild chyba właśnie za kogoś takiego go uważa. - Kiedy wyjeżdżamy? - Najszybciej, jak to możliwe - odpowiedział Aldo, niespodziewanie przypominając sobie węgierską śpiewaczkę, która, jak przypuszczał, będzie starała się go odszukać. - Może nawet dzisiaj? Nie zdążył dokończyć zdania, gdy dało się słyszeć pukanie do drzwi. Stanął w nich lokaj z listem na srebrnej tacy. - Przed chwilą przyniesiono to dla jaśnie pana - powiedział. Pełen złych przeczuć, Aldo sięgnął po kopertę, dał chłopcu napiwek i zaczął obracać list w dłoniach. Wydawało mu się, że rozpoznaje to ekstrawaganckie pismo, i na swoje nieszczęście nie mylił się: w kilku pełnych samouwielbienia słowach piękna Ida proponowała spotkanie ...by móc porozmawiać o ich

cudownym związku - w restauracji „Novaćek", położonej w ogrodach Petain na Malej Stranie, dzielnicy rozciągającej się u podnóża Hradczan. Morosini podał Adalbertowi bilecik przesycony zapachem drzewa sandałowego. - Co robić? Nie mam najmniejszej ochoty na to spotkanie. W teatrze znalazłem się przez przypadek, bo musiałem jakoś zagospodarować trzy godziny. - Czy dzisiaj wieczorem też śpiewa? - Tak sądzę. Wydaje mi się, że miały być trzy spektakle. - To lepiej idź na to spotkanie. Coś wymyślisz, wierzę, że sobie poradzisz, a skoro się zgadzasz, wyjedziemy po obiedzie i nie będzie mogła cię już więcej ścigać. Jeśli nie pojawisz się w restauracji, nadal będzie cię prześladować. Ja zjem w restauracji hotelowej. To było chyba najlepsze rozwiązanie. Pozostawiwszy Adalberta, by poczynił przygotowania do podróży, Morosini wezwał dorożkę i bez najmniejszego entuzjazmu udał się na spotkanie. Miejsce było idealne na randkę. Stoliki ustawiono w cienistym i pełnym kwiecia ogrodzie, skąd rozciągał się wspaniały widok na rzekę i miasto. Węgierski słowik pojawił się w muślinowej, kwiecistej sukience, z szerokim uśmiechem pod ukwieconym kapeluszem z ogromnym rondem. Strój ten pasował raczej na garden party niż na obiad składający się z bigosu i kiełbasek z chrzanem, których diva sobie zażyczyła, mówiąc do Morosiniego: - Uwielbiam takie proste jedzenie, mój drogi - i zamawiając do tego duży kufel piwa.

Ponieważ w restauracji było prawie pusto, starała się ściągnąć na siebie nieliczne spojrzenia, głośno mówiąc i nie ukrywając przed nikim książęcego tytułu swego towarzysza. - Nie mogłabyś perorować trochę ciszej? - jękną! w końcu Morosini. Przecież ludzie nie muszą słyszeć wszystkiego. - Wybacz mi! Nie zdaję sobie sprawy, że tak głośno mówię, to takie skrzywienie zawodowe. Wciąż muszę ćwiczyć głos. Morosini, częsty bywalec opery La Fenice, po raz pierwszy usłyszał, że ćwiczenie sopranu koloraturowego polega na wykrzykiwaniu każdej kwestii. - A jakie masz plany na najbliższe tygodnie? - Jeszcze przez dwa dni pozostanę w Pradze, a następnie będę śpiewała w słynnych kurortach: najpierw w Karlsbadzie, następnie w Marienbadzie, Aixles-Bains i Lozannie... Ale tak sobie myślę... - dodała, kładąc na obrusie dłonie ze starannie pomalowanymi paznokciami. - Może mógłbyś mi towarzyszyć w podróży? Byłoby wspaniale, a skoro już przyjechałeś aż tutaj, żeby mnie posłuchać... - Muszę ci coś wyjaśnić: nie przyjechałem tutaj, żeby cię posłuchać, tylko w sprawach zawodowych, i spotkała mnie miła niespodzianka, kiedy zobaczyłem, że śpiewasz w „Don Giovannim". Naturalnie, nie mogłem się oprzeć... - To miłe i mam nadzieję, że nie rozstaniemy się przynajmniej do mojego wyjazdu? Aldo ujął jej dłoń i złożył na niej szybki pocałunek. - Niestety, tak. Wyjeżdżam z Pragi dzisiaj po południu w towarzystwie przyjaciela, z którym pracuję.

- Och! To okropne! A w jakim kierunku się udajesz? Jeśli jedziesz w stronę Karlsbadu... Aldo ucieszył się w duchu, że słynny kurort leży na zachód od Pragi. - Niestety. Udaję się na południe, w stronę Austrii. W przeciwnym razie chętnie bym ci towarzyszył, żeby jeszcze posłuchać twego śpiewu... Spodziewał się jęku niezadowolenia, ale Ida postanowiła chyba podchodzić w tym dniu do wszystkiego ze stoickim spokojem. - Nie smuć się, najdroższy! Mam dla ciebie niespodziankę: jesienią pojawię się w Wenecji. Będę śpiewała w La Fenice partię Desdemony... Morosini zmełł przekleństwo w ustach i natychmiast odpowiedział: - Cóż za szczęście! Z przyjemnością będziemy cię oklaskiwać. .. moja małżonka i ja. Na twarzy śpiewaczki pojawił się wyraz rozczarowania. - Kiedy się ożeniłeś? - W listopadzie zeszłego roku. Cóż chcesz, kiedyś trzeba było się ustatkować... To zabawne, moja żona jest trochę podobna do ciebie. Właśnie to podobieństwo do Anielki spowodowało, że niegdyś zainteresował się Węgierką. Wszystko, co przypominało ukochaną, było mu wtedy drogie. Teraz sprawy miały się inaczej: żadna kobieta go nie pociągała... no, chyba że przypominała Lizę. To, co powiedział, nie pocieszyło jednak Idy. Zamyślona, z nieobecnym spojrzeniem, mieszała kawę w filiżance. Aldo skorzystał z okazji, aby się rozejrzeć. Nagle dostrzegł człowieka, którego już wcześniej widział. Był to mężczyzna rozmawiający poprzedniego wieczoru w barze z Butterfieldem.

Teraz zbierał się do odejścia z gazetą w ręce i ciemnymi okularami na nosie. Aldo nie miał czasu, aby lepiej mu się przyjrzeć, gdyż Ida wyrwała się z krótkiego odrętwienia i spytała: - Mam nadzieję, że odwiedzisz mnie, gdy będę w Wenecji? Widzisz, ja wierzę w zbiegi okoliczności i w przeznaczenie. Nie bez powodu spotkaliśmy się tutaj. Co o tym myślisz? - Oczywiście, myślę podobnie jak ty - uśmiechnął się Aldo, uradowany, że udało mu się wyjść z tego wszystkiego obronną ręką. Najwyraźniej Ida nie traciła nadziei: przecież oficjalna małżonka nie przeszkadzała mężczyźnie w posiadaniu przyjaciółek. ..Iz nową nadzieją w sercu, do chwili opuszczenia restauracji „Novaćek", jej ogrodów i bigosu, zachowywała się uroczo. Jest inteligentniejsza, niż sądziłem - pomyślał Morosini i starał się być milszy niż na początku spotkania. Udali się dorożką w stronę mostu Karola, a następnie pod Teatr Narodowy, gdzie Ida Nagy miała za chwilę próbę. Pożegnała byłego kochanka bez cienia urazy. - A więc zobaczymy się jesienią? - Cała przyjemność po mojej stronie - odpowiedział Aldo, pochylając się z galanterią nad wyciągniętą dłonią śpiewaczki.

***

Tego samego popołudnia Morosini i Vidal-Pellicorne opuścili Pragę, jeden jako kierowca, drugi jako jego pilot, z mapą rozpostartą na kolanach. Czeski Krumlow był oddalony od Pragi o niecałe sto sześćdziesiąt kilometrów i można było tam dojechać, korzystając z kilku dróg. Główne z nich wiodły przez Pisek lub przez Tabor. Adalbert wybrał tę drugą, gdyż wydawała mu się mniej skomplikowana. Obie docierały do Czeskich Budziejowic i tam łączyły się w jedną, prowadzącą do granicy austriackiej i do Linzu. Późnym popołudniem, bez żadnych problemów dojechali do miejsca przeznaczenia. Kiedy dostrzegli cel podróży, pokonując ostatni zakręt bocznej drogi przecinającej gęsty las, wykrzyknęli jednocześnie: „O rany!", podczas gdy Aldo zatrzymywał samochód na poboczu drogi. - Jeśli kiedyś był to domek myśliwski, to bardzo się rozrósł - zauważył Vidal-Pellicorne. - Wersal również był domkiem myśliwskim za czasów Ludwika XIII, a widziałeś, co zrobił z niego Ludwik XIV? - Wiedziałem, że ten zamek jest ogromny, ale nie przypuszczałem, że do tego stopnia! Czy uda nam się tam wejść bez kilkumiesięcznego oblężenia? Rzeczywiście, krumlowski zamek był wspaniały, ale nie wyglądał przyjaźnie. Wznosząca się nad doliną Wełtawy i małym miasteczkiem największa czeska posiadłość Schwarzenbergów stanowiła zlepek budynków należących do różnych epok i przypominających koszary o wysokich, spadzistych dachach. Nad całością górowała wysoka wieża. Na czterech piętrach znajdowały się liczne, wąskie, średniowieczne okna, okrężna galeria z cienkimi kolumnami przywołującymi na myśl renesans, przysłonięta dachem,

oraz dziwna konstrukcja zwieńczona małym, ażurowym belwederem* i okryta miedzianą kopułą. Wszystko to zwężało się ku górze, wyglądając na cukrowy blok w kształcie stożka. Całość wyglądała wspaniale, szlachetnie i dumnie, ale i niezmiernie groźnie. * Tutaj: dodatkowe piętro lub nadbudówka w pałacu nad najwyższą kondygnacją (przyp. red.). - Co robimy? - westchnął Morosini. - Najpierw musimy znaleźć jakiś zajazd, żeby się zakwaterować. Portier z hotelu Europa udzielił mi kilku pożytecznych wskazówek. - Czy dał ci również adres jakiegoś handlarza artykułami metalowymi? Bo przecież za pomocą scyzoryka nie poradzimy sobie z grobowcem... - Bądź spokojny. Jestem przygotowany. W moim zawodzie zawsze trzeba mieć przy sobie komplet narzędzi. A większy sprzęt, taki jak łopata czy łom, z pewnością kupimy tutaj bez trudu. Obsługa z hotelu Europa byłaby mocno zdziwiona, gdybym na ich oczach zaczął pakować do samochodu takie rzeczy. Morosini rzucił przyjacielowi ironiczne spojrzenie. Wiedział od chwili ich pierwszego spotkania, że z racji swej pracy archeolog brał udział w wielu delikatnych akcjach mających sporo wspólnego z włamaniami. - Nie zapominaj, że będziemy działać na terenie prywatnej posiadłości, więc za wszelką cenę trzeba się postarać, by nie wyrządzić szkód. Przynajmniej widocznych na pierwszy rzut oka. - Chyba nie podejrzewasz, że zabrałem ze sobą dynamit? - Wcale byrri się nie zdziwił. - I miałbyś rację - stwierdził Adalbert. - Dynamit jest bardzo użyteczny. Pod

warunkiem, że umie się go podkładać i wie się, w jakich ilościach. Anielski wygląd Adalberta nie był w stanie zmylić przyjaciela. Nie zdziwiłby się wcale, gdyby w archeologicznym „przyborniku" znalazły się ze dwie laski dynamitu, ale lepiej było nie drążyć więcej tego tematu. Robiło się późno i teraz Aldo chciał już tylko dojechać do celu. - No dobrze - powiedział, odpalając silnik. - Teraz pojedziemy, by zobaczyć, jak wygląda miasteczko. Stąd prezentuje się dość ładnie, ale przede wszystkim musimy znaleźć jakieś zakwaterowanie. Proponuję, abyśmy jutro rano, przed udaniem się do zamku, poszukali domu Szymona. Wolałbym pożyczyć łopatę od jego służących, zamiast wzbudzać zainteresowanie wśród miejscowej ludności, która mogłaby zadać sobie słuszne pytanie, do czego dwóm eleganckim zagranicznym turystom może być potrzebny taki sprzęt. - Dobry pomysł! - A jak się nazywa ten twój zajazd? - „Zum goldener Adler". Obrzeża Czech są zamieszkane przez ludność mówiącą chętniej po niemiecku niż po czesku. A poza tym jesteśmy na ziemiach Schwarzenbergów, których historia uczyniła książętami czeskimi, a przecież pochodzą z Frankonii. - Dziękuję za ten wykład! - uciął Morosini drwiąco. - Znam Almanach Gotajski. Można powiedzieć, że uczyłem się na nim czytać. Adalbert lekceważąco wzruszył ramionami. - Czasem robisz z siebie takiego snoba... - Niekiedy to się przydaje. Nie powiedział nic więcej urzeczony widokiem, który znienacka ukazał się

ich oczom. Już od Taboru podziwiał ten niemal dziki pejzaż, pełen bezkresnych lasów i urwistych wzgórz często zwieńczonych szacownymi ruinami oraz rwących rzek, pieniących się w głębokich przesmykach. Ale Czeski Krumlow, który okalała Wełtawa, wydał mu się kwintesencją uroku. Miasteczko z dachami o koralowej barwie wyglądało jak żywcem wyjęte ze średniowiecza. Dominująca nad nim, butna i wycelowana prosto w niebo wieża wzmagała jeszcze to wrażenie, chociaż stare mury obronne były zburzone: ona sama wystarczała, aby stworzyć taki klimat. Zajazd zaproponowany przez Adalberta znajdował się tuż obok kościoła. Jego właściciel z długim, spiczastym nosem i małymi, okrągłymi oczkami bardziej przypominał dzięcioła niż zdobiącego szyld orła. Był śniady i stanowił zupełne przeciwieństwo swej żony Grety, która wysoka niczym landsknecht, z obfitym biustem i grubymi jasnymi warkoczami przywodziła na myśl walkirię. Brakowało jej tylko skrzydlatego hełmu, włóczni i oczywiście konia. Mimo to sprawiała wrażenie osoby niezwykle łagodnej. W niebieskich oczach wpatrzonych ustawicznie w drobnej postury małżonka widać było niemal ślepe oddanie. Kobieta okazała się wyśmienitą kucharką, za co goście byli jej niezmiernie wdzięczni. U schyłku wiosny nie było tu jeszcze wielu podróżnych, więc nowo przybyli zostali otoczeni troskliwą opieką, tym bardziej, że obaj mówili po niemiecku. Właściciel, Johann Sepler - Austriak, który poślubił miejscową dziewczynę rozmawiał chętnie i oczarowany uprzejmością włoskiego księcia, poczęstował gości starą śliwowicą doskonale pasującą do kawy, która była tu równie dobra jak w Wiedniu. Ponieważ nic tak nie rozwiązuje języków, jak stary trunek,

Sepler szybko nabrał do przybyszów zaufania. Powiedzieli mu, że chcieliby uzyskać zgodę na zwiedzenie zamku, co interesowało przede wszystkim Morosiniego, pragnącego zdobyć materiały dotyczące nieznanych skarbów Europy Środkowej. A wszystko to z powodu książki, którą przygotowywał ten pretekst zawsze znajdował zrozumienie! A następnie zamierzał odwiedzie starego przyjaciela, którego posiadłość leżała w okolicach miasteczka. - Mieszkając tutaj, zna pan chyba wszystkich - rzekł Aldo - i z pewnością będzie pan umiał nam powiedzieć, gdzie znajduje się posiadłość barona Palmera? Na twarzy oberżysty pojawił się wyraz konsternacji. - Baron Palmer! Mój Boże... to panowie o niczym nie wiedzą? - A o czym mamy wiedzieć? - Jego dom spłonął piętnaście dni temu, a on sam zaginął w czasie pożaru. Morosini i Vidal-Pellicorne spojrzeli na siebie z przerażeniem. - Baron Palmer nie żyje? - szepnął Aldo. - No... chyba tak, ale jego ciało nie zostało odnalezione. Właściwie to nie znaleziono niczego: małżeństwo służących mieszkających wraz z ogrodnikiem w zabudowaniach gospodarczych natrafiło jedynie na jego chińskiego służącego. Był ranny i nieprzytomny. - Ale skąd się tam wziął ogień? - zapytał Adalbert. Johann Sepler wzruszył chudymi ramionami. - Wszystko, co mogę powiedzieć, to że tamtej nocy rozpętała się straszna burza. Grzmiało i błyskało przez dłuższy czas, ale dopiero o świcie lunęło jak z cebra i to właśnie ulewny deszcz ugasił pożar. Ale z domu nie zostało prawie

nic. Czy baron był pańskim przyjacielem? - Tak - odpowiedział Aldo. - Od dawna. Był.mi bardzo bliski! - Przykro mi, że musiałem panu przekazać tę złą wiadomość. Barona Palmera nie widywaliśmy zbyt często, ale był tutaj bardzo szanowany. Cechowała go wielka hojność. Jeszcze odrobinę śliwowicy? Pomoże panom przełknąć tę smutną wiadomość. Propozycja oberżysty płynęła ze szczerego serca. Obaj przyjaciele zaakceptowali ją i po chwili poczuli się nieco lepiej. Alkohol pomógł im jakoś znieść ten wielki cios. Żaden z nich nie mógł pogodzić się z myślą, że Szymon przestał chodzić po tym świecie. - Jutro rano udamy się na pogorzelisko - westchnął Morosini. Przypuszczam, że wie pan, jak tam dojechać? Jesteśmy w tych stronach po raz pierwszy... - Och, to bardzo proste: jadąc w górę rzeki, skierujecie się na południe i po jakichś trzech kilometrach zobaczycie po prawej stronie dróżkę wśród drzew, na której końcu stoją dwa kamienne słupy i stare, metalowe ogrodzenie z furtką, zawsze otwartą. Wejdziecie do środka i pójdziecie dalej drogą. Kiedy zobaczycie przed sobą poczerniałe ruiny, będzie to znaczyło, że jesteście na miejscu. A czy nie mówiliście, że chcecie też odwiedzić zamek? - Rzeczywiście, tak mówiliśmy - potwierdził Adalbert z widocznym wysiłkiem - ale wyznaję, że po tym, co nam pan powiedział, wyleciało mi to z głowy. Mamy nadzieję, że książę zechce nas przyjąć. - Jego Wysokości tutaj nie ma. Bawi w Pradze lub w Wiedniu. - Jest pan tego pewien?

- Łatwo się można o tym przekonać. Wystarczy popatrzeć na wieżę: jeśli Jego Wysokość jest w Krumlowie, powiewa tam jego proporzec. Ale nie musicie się martwić: w zamku zawsze ktoś zostaje. Na przykład majordomus lub doktor Erbach, który zajmuje się biblioteką; przekaże panom wszelkie potrzebne informacje... Och, proszę mi teraz wybaczyć, ale wzywają mnie obowiązki. Kiedy gospodarz zniknął, Aldo i Adalbert poszli na górę bardzo zatroskani wiadomościami. Obaj potrzebowali chwili spokoju. Tej nocy żaden z nich nie zmrużył oka. Kiedy następnego ranka spotkali się w jadalni na śniadaniu, nie rozmawiali zbyt wiele, podobnie jak i w czasie krótkiej podróży, która zawiodła ich na miejsce dramatu. Renesansowy dwór - można było określić epokę dzięki kilku kamieniom narożnym i fragmentowi muru z pozostałością śladów po sgrajfite* bardzo cenionych za czasów cesarza Maksymiliana - prawie całkowicie zniknął z powierzchni ziemi. * Rodzaj graffiti. Rysunki na murach powodujące złudzenie optyczne, bardzo cenione w tym okresie (przyp. red.). Niewiele z niego pozostało - stos poczerniałych gruzów, wokół których jak na warcie żałobnej rosły potężne dęby. Pobliskie stajnie i pomieszczenia mieszkalne z otwartymi oknami oraz znajdujący się w głębi ogród boleśnie kontrastowały z pogorzeliskiem. Radosny szum rzeki dodawał temu miejscu uroku i Morosini przypomniał sobie, że posiadłość należała kiedyś do kobiety. Kobiety, którą Szymon Aronow kochał, i która zapisała mu swój dom jako ostatni dowód miłości.

Zwabiony zapewne hałasem silnika samochodu, do przybyłych zbliżał się szybkim krokiem mężczyzna w butach o wysokich cholewach. Miał na sobie aksamitne, haftowane spodnie, czerwoną kamizelkę i krótka marynarkę z dużą ilością guzików - strój, jaki zwykle nosili dobrze sytuowani czescy chłopi. Człowiek ten wyglądał na niezwykle energicznego, pomimo szpakowatych włosów i długich, siwych wąsów. Ad.al i Aldo zorientowali się po jego wyrazie twarzy, że nie są tu mile widziani. Istotnie, kiedy tylko znalazł się w zasięgu głosu, warknął: - Czego tutaj szukacie? - Chcemy tylko porozmawiać - odpowiedział spokojnie Morosini. - Jesteśmy przyjaciółmi barona Palmera. - Przedstawcie jakieś dowody! Gdyby to było takie łatwe! Zrezygnowany Aldo machnął ręką, ale po chwili przyszedł mu do głowy pewien pomysł. - Mówiono nam w Krumlowie... - Kto w Krumlowie? - Johann Sepler, oberżysta. Powiedział nam, że azjatycki służący barona został uratowany z pożaru i że jest u pana. Proszę pójść do niego i powiedzieć, że chciałbym z nim porozmawiać. Jestem książę Morosini, a to pan VidalPellicorne. Mężczyzna zmarszczył nieufnie brwi. Obco brzmiące nazwiska nie zrobiły na nim większego wrażenia. Przyjaciele wyciągnęli jednocześnie wizytówki i wręczyli mężczyźnie. - Proszę mu to pokazać! Przekona się pan, że...

- No dobrze. Poczekajcie tutaj! Ruszył w stronę domu, skąd wrócił po kilku chwilach, prowadząc pod ramię osobę wspierającą się na lasce. Aldo rozpoznał bez najmniejszego trudu Wonga, koreańskiego kierowcę Szymona Aronowa, którego widział któregoś wieczoru w Londynie w wozie Kulawego. Przybyszom wydało się, że mimo oznak cierpienia na skośnookiej twarzy pojawił się nieznaczny błysk radości. - Wong! - powiedział Aldo, podchodząc bliżej. - Wolałbym spotkać pana w innych okolicznościach. Jak się pan czuje? - Lepiej, książę, dziękuję! Cieszę się, że panów widzę... - Nie chciałbym pana męczyć, ale czy możemy przez chwilę porozmawiać? Czech włączył się do rozmowy. - Czy ci ludzie są przyjaciółmi pana barona? - Tak. Możesz mi wierzyć, Adolfie, to jego najwięksi przyjaciele! - A więc proszę panów o wybaczenie. Tamci również przedstawili się jako przyjaciele. - Tamci? - zapytał Adalbert. - Jacy tamci? - Któregoś popołudnia pojawili się tutaj trzej mężczyźni. Na próżno tłumaczyłem, że pana barona nie ma, że nie było go tutaj od dawna, tak jak mi polecono, ale oni nalegali. Chcieli zaczekać. No to wziąłem strzelbę i powiedziałem, że nie ma takiej możliwości, by czekali przed drzwiami, i że jeśli nie odejdą, to im w tym pomogę. - I odeszli? - Proszę mi wierzyć, nie mieli na to najmniejszej ochoty. Ale byli u mnie wtedy kuzyni z Hohenfurthu, którzy przyjechali na dwa dni, aby pobielić

stodołę. Słysząc hałasy, przybiegli z pomocą, a ponieważ są to rosłe chłopy, tamci zrozumieli, że nie dadzą sobie z nami rady. Więc odjechali. Ale następnego dnia zjawili się ponownie... a moich kuzynów już nie było... Jeśli pan pozwoli, pomogę Wongowi usiąść na tej kamiennej ławeczce. Jest jeszcze zbyt słaby, aby tak długo trzymać się na nogach. - Powinienem był od razu to zaproponować - stwierdził Morosini. Koreańczyk usiadł z westchnieniem ulgi. Aldo był nieco zaskoczony troską, jaką ten czeski wieśniak otacza istotę tak daleką mu pod względem urodzenia i kultury. Uderzyło go jednak nagle pewne podobieństwo ich lekko skośnych oczu. W końcu Pannonia* podbita przez Hunów nie leżała daleko i być może ci dwaj mężczyźni byli sobie mniej obcy, niż można podejrzewać. * Obszar dzisiejszych Węgier, wschodniej Austrii i Słowenii. W III w. po panowaniu Rzymu teren został podbity przez Hunów, potem przez Germanów, a w końcu przez Słowian (przyp. red.). - Mówił pan - podjął temat Adalbert - że ci ludzie wrócili? Może pan opisać ich wygląd? Adolf wzruszył ramionami. - Czy ja wiem? W każdym razie wyglądali nieciekawie. Jeden z nich mówił po naszemu, ale jak zwracał się do swych kumpli, gadał takim nosowym angielskim. Wszyscy mieli płócienne garnitury i słomkowe kapelusze z kolorowymi wstążkami. Bez przerwy coś żuli. I trzeba przyznać, że byli dobrze zbudowani. - Najwyraźniej byli to Amerykanie - zawyrokował Morosini, przywołując w pamięci sylwetkę swego prześladowcy z hotelu Europa. - Jak widać wielu z

nich zjechało w tym roku do Czech. A który z nich wyglądał na szefa? Ten, co służył za tłumacza? - Najpierw tak przypuszczaliśmy, ale następnego dnia, kiedy się pojawili ponownie, był z nimi jeszcze czwarty: przystojny, młody brunet, elegancko ubrany. Wyglądał dystyngowanie i to on wydawał polecenia. Wydawało się, że zna wiele języków, ale przysiągłbym, że jest Polakiem. Aldo i Adalbert, którym przemknęła przez głowę ta sama myśl, wymienili krótkie, porozumiewawcze spojrzenie. Opis przypominał aż nazbyt dobrze Zygmunta Solmańskiego. Wiedzieli, że jest w Europie. Musiał więc sprowadzić ze sobą solidną bandę rodem z USA. Dysponując fortuną żony i być może również fortuną Anielki, raczej nie mógł narzekać na brak pieniędzy. - Czy mógłby nam pan teraz opowiedzieć, co się wydarzyło? - zapytał VidalPellicorne. - Było około jedenastej, właśnie paliliśmy fajkę z Karlem, ogrodnikiem. Moja żona robiła porządki w kuchni. Wtedy usłyszeliśmy skowyt psów. Proszę zwrócić uwagę, że nie powiedziałem: szczekanie. Był to okropny skowyt, więc wybiegliśmy z Karlem na zewnątrz, ale nie mieliśmy nawet czasu, żeby zorientować się w sytuacji. Zostaliśmy ogłuszeni i przywiązani do krzeseł w kuchni. Tam odzyskaliśmy przytomność, a moja żona, również skrępowana i zakneblowana, znajdowała się tuż obok. Przez okna widzieliśmy ludzi biegających z zapalonymi pochodniami. Dostrzegliśmy również sylwetkę pana barona za oknami jego gabinetu na pierwszym piętrze. Hałas był ogłuszający, bo bandyci przynieśli z lasu pień drzewa i posługiwali się nim jak taranem. A darli się przy tym jak opętani.

- A pan, panie Wong, gdzie był w tym czasie. Ranny, który zdawał się drzemać, otworzył oczy. Były one pełne łez. - Pan wysłał mnie po śniadaniu do Budziejowic. Pojechałem zawieźć do banku pewien depozyt i zrobić trochę zakupów, ale miałem wrócić dopiero wieczorem. Pan polecił, abym zaparkował samochód w ruinach pobliskiego klasztoru znajdującego się jakieś trzysta metrów stąd, i czekał. Wtedy po raz pierwszy go nie posłuchałem. - To do pana niepodobne! - zdziwił się Morosini. - Tak. Nie zawsze jest dobrze działać pod wpływem impulsu. Usłyszałem ogłuszający hałas i zobaczyłem słup ognia wznoszący się ku niebu, więc pobiegłem w stronę domu, zostawiając samochód. Po przybyciu na miejsce zobaczyłem płonący dwór i biegających wokół mężczyzn, ale nie było wśród nich ani Adolfa, ani Karla. Napastnicy mnie dostrzegli. Jeden z nich krzyknął: To ten Chińczyk! Rzucili się na mnie i zawlekli do domu Adolfa, gdzie zobaczyłem, że wszyscy są związani i zakneblowani. Bandyci byli wściekli i za wszelką cenę chcieli się dowiedzieć, gdzie jest pan, bo nie mogli uwierzyć, że wysadził w powietrze dom, a z nim siebie. - A więc to baron,,, - szepnął zaskoczony Adalbert. - Tak, to on! - potwierdził Adolf ze łzami w oczach. - Musiał być przygotowany na ich przybycie. Kiedy nastąpił wybuch, złoczyńcy szykowali się właśnie do wyważenia drzwi za pomocą tarana. Dwóch bandytów upadło, a pozostali wpadli we wściekłość. - Jest. pan pewien, że baron był w środku podczas eksplozji? - Widziałem go przez okno stojącego w oświetlonym biurze. W momencie

wybuchu światło paliło się nadal. W każdym razie nie udałoby mu się stamtąd wyjść. Jest tylko jedno wyjście. To, które przechodzi przez fosę. Och, nie ma wątpliwości: nasz pan nie żyje. Proszę nie zapominać o jego chorej nodze. Nawet gdyby chciał, nie udałoby mu się skoczyć przez okno. Zresztą bandyci pilnowali budynku. - Ale skoro wszystko tak się odbyło, to dlaczego chcieli zmusić Wonga, żeby powiedział, gdzie jest baron? - chciał wiedzieć Adal. - Bo nie mogli w to uwierzyć! Przede wszystkim ten przystojny młodzieniec. Więc zaczęli przypalać go papierosami i bili go taką dziwną rękawicą. - Bokserską - wyjaśnił Wong. - Połamali mi żebra, ale chyba w końcu uwierzyli, że mówię prawdę. Po jakimś czasie wybuch i ogień zwrócił uwagę okolicznych mieszkańców, którzy zaczęli nadbiegać, by zobaczyć, co się dzieje. Wtedy przystojny młodzieniec stwierdził, że muszą zmykać, i zabrali ze sobą dwa ciała zabitych towarzyszy. Ale jeszcze przed odejściem ten nędznik strzelił do mnie. Na szczęście był bardzo zdenerwowany i źle wycelował. Następnie zostaliśmy oswobodzeni z więzów i Adolf sprowadził lekarza z Krumlowa. - A samochód? - zapytał nagle Morosini. - Czy pan posłał kogoś po samochód? - Oczywiście - odrzekł Adolf. - Karl, który umie prowadzić te maszyny, poszedł do ruin klasztoru, ale na próżno, bo samochodu nie odnalazł. - Może zabrali go bandyci? - Zbyt im się śpieszyło. A poza tym musieliby wiedzieć, gdzie jest... Zostawiwszy Adalberta, aby zadał jeszcze kilka pytań, Morosini poszedł

ponownie pooglądać zgliszcza. Czy zwłoki Szymona mogły gdzieś tu się znajdować? Nie mógł w to uwierzyć: najwyraźniej Aronow spodziewał się wizyty nieprzyjaciół i był na nią przygotowany. Polecił nawet Wongowi, aby się oddalił wraz z samochodem, bo z pewnością planował później z niego skorzystać. Czyżby więc znał sposób na opuszczenie rezydencji przed jej całkowitym zniszczeniem? Może istniało jakieś podziemne przejście? - Założę się, że myślisz o tym samym, co ja - stwierdził Adalbert, który dołączył do niego po pewnym czasie. - Trudno uwierzyć, by Szymon się unicestwił, rezygnując ze swej świętej misji tylko po to, żeby nie dać się złapać bandzie Solmańskiego. Sądzę, że ten przystojniaczek to nikt inny, jak nasz czarujący Zygmunt. Po cóż Szymon poleciłby Wongowi, aby ten ukrył się z samochodem w ruinach? Na pewno planował dołączyć do niego... - Ale w jaki sposób wyszedł z domu? Myślałem o jakimś przejściu podziemnym... - Według Adolfa nie było tam niczego podobnego. Prawdę mówiąc, mam dziwne wrażenie. - Wrażenie, że Wong ma również wątpliwości dotyczące śmierci chlebodawcy, ale za nic w świecie nie powie o tym w obecności Adolfa, niezależnie od jego przyjaźni i wierności wobec Szymona? Nie ma innego wyjścia: odjeżdżając, musimy zabrać Koreańczyka ze sobą. - Ale dokąd? - Do mnie, do Wenecji. Umieszczę go tam w szpitalu św. Zachariasza, aby powrócił do zdrowia. Niezależnie od tego czy Szymon żyje, czy nie, nie możemy zostawić tutaj jego służącego. Jeśli Szymon nie żyje, przyjmę Wonga

do siebie na służbę, a jeśli żyje, to coś mi podpowiada, że Wong jest jedyną osobą, która może doprowadzić nas do niego. - To dobry pomysł! Spróbujmy odnaleźć ten piekielny rubin i wracajmy nad błękitne wody Adriatyku. Rozdział ósmy

Potępiony

Herr Doktor Erbach nie przypominał w niczym bibliotekarzy spotykanych wcześniej przez Morosiniergo i Vidal-Pellicorne'a. Właściwie nawet mogło się wydawać dziwne, że zdobył prawie wszystkie możliwe stopnie na Uniwersytecie Wiedeńskim, gdyż jego wygląd mógł się kojarzyć raczej z baletmistrzem lub osiemnastowiecznym kapłanem. Siwe włosy swawolnie podskakujące na aksamitnym kołnierzu, redingot i spodnie ze strzemiączkami, koszula z żabotem i muślinowe mankiety, okrągłe okulary w metalowej oprawie na małym, lekko zadartym nosie, żywe spojrzenie i uśmiech na ustach sprawiały, że bibliotekarz wyglądał, jakby za chwilę miał pofrunąć lub podskoczyć, wspierając się na lasce. Spotkanie z egiptologiem i księciem antykwariuszem nie wydawało się dziwić go ponad miarę. Przyjął ich bardzo życzliwie i z pewną gorliwością, co kazało Morosiniemu przypuszczać, że doktor Erbach musi bardzo się nudzić w zamku w towarzystwie nielicznej służby. - Macie panowie szczęście, że mnie zastaliście - wyjaśnił, dołączając do nich w uroczym chińskim salonie, dokąd zaprowadził ich lokaj. - Opiekuję się

również bibliotekami w pozostałych zamkach Schwarzenbergów: w Hluboce nad Wełtawą, gdzie rodzina zamieszkuje najczęściej, i w Treboniu, który jest niewielki. Przyjechałem do Krumlowa w celu wykonania archiwizacji olbrzymiej korespondencji księcia Feliksa z czasów, gdy był ambasadorem w Paryżu w roku 1810. Wówczas miały miejsce zaślubiny Napoleona I z naszą arcyksiężną Marią Luizą. Bardzo tragiczna historia - westchnął. - Jest pan Francuzem - zwrócił się do Adalberta - więc wie pan zapewne, jaki dramat spotkał tę rodzinę... Podczas balu wydanego w ambasadzie przy ulicy Mont Blanc w intencji nowożeńców sala balowa zbudowana w ogrodzie zapaliła się, powodując panikę, a nasza nieszczęsna księżna Paulina, najwspanialsza z ambasadorowych, poszukując córki, zginęła w płomieniach... Cóż za straszna historia! Wyrzucił to wszystko z siebie jednym tchem, a po słowach „straszna historia" westchnął głęboko, co Aldo natychmiast wykorzystał. - Interesujemy się historią, jak pan się zapewne domyśla - powiedział - ale naszym celem nie jest zgłębianie chwalebnej historii książąt Schwarzenbergów, niezależnie od tego, jak wspaniała ona była... - Tak, to prawda, była wspaniała! Księżna Paulina stała się nawet bohaterką legendy. Mówi się, że w tej samej chwili, gdy oddała duszę Panu, jej duch pojawił się tutaj, w Krumlowie. Widziała go jej stara piastunka. Ale nie poprosiłem panów, byście usiedli! Wskazał na dwa eleganckie fotele w stylu Ludwika XV wyłożone białoniebieską satyną, a sam usiadł w trzecim i kontynuował: - Na czym to stanęliśmy? Ach tak, mówiłem o nieszczęsnej księżnej

Paulinie! Jeśli macie panowie ochotę, możecie zobaczyć jej portret w sukni balowej... Szczęśliwy, że znalazł słuchaczy, kontynuował, nie zważając na nic i uciekając w niekończące się dygresje, aż wreszcie Adalbert zdecydował się przerwać ten potok słów. - Ośmielę się panu przerwać, Herr Doktor. Najwyższy czas, żebym przedstawił panu cel naszej wizyty: mój przyjaciel, tu obecny książę Morosini, i ja zbieramy dokumenty dotyczące cesarskich i królewskich rezydencji w dawnym cesarstwie austro-węgierskim. Brwi bibliotekarza, który skorzysta! z chwili przerwy, aby pociągnąć szczyptę tabaki z pięknej tabakiery, zmarszczyły się. Uniósł ostrzegawczo dystyngowaną dłoń godną prałata i rzekł: - Panowie wybaczą, ale zamek w Krumlowie, chociaż olbrzymi i dostojny, nigdy nie był rezydencją cesarską, mimo że książęta z tego rodu byli suwerenami. - Czyż nie należał do cesarza Rudolfa II? Uprzejma twarz bibliotekarza zmieniła się w pełną bólu maskę. - Mój Boże! Macie panowie całkowitą rację i dobrze o tym wiem, ale jak się domyślacie, zarówno mieszkańcy tego zamku, jak i miejscowa ludność robią wszystko, by o tym zapomnieć. Naprawdę zależy panom na tym, bym opowiedział tę historię? - Taka wiedza będzie niezmiernie przydatna w naszych badaniach potwierdził Aldo. - Ale jeśli nie chce pan opowiadać o strasznej historii cesarskiego bękarta, wyznam, że już ją znamy. Chcemy sprawdzić tylko

niektóre daty i rozkład zamku, który wyglądał wtedy chyba nieco inaczej? - Oczywiście - odpowiedział Erbach z wyraźną ulgą w głosie. - Pokażę panom za chwilę część pochodzącą z tamtego okresu. Co do dat, cesarz był w posiadaniu zamku przez około dziesięć lat. W roku 1601 zmusił tonącego w długach Petra Voka z Rożmberka, aby ten odsprzedał mu posiadłość, którą w roku 1606, po znanym zapewne panom bezprecedensowym skandalu, sprezentował synowi Juliuszowi. Powinienem raczej powiedzieć, że przekazał mu rezydencję z nadzieją, że oddalenie syna uciszy skandal związany z jego zachowaniem. A ponieważ wiadomo, co się następnie wydarzyło, powiem tylko, że po tym dramacie, którego był negatywnym bohaterem, Juliusz zamieszkujący w apartamentach zamienionych w więzienie zmarł nagle 25 czerwca 1608 roku. Po jego śmierci cesarz zachował zamek do roku 1612, a następnie podarował go jednemu z wiernych przyjaciół i doradców, Johannowi Ulrichowi von Eggenbergowi. - Rzeczywiście, był w jego posiadaniu tylko jedenaście lat - przerwał Adalbert. - Ale powróćmy na chwilę do tego Juliusza, o którym wiem znacznie mniej niż książę Morosini. Dowiedzieliśmy się, że został pochowany w tutejszej kaplicy, i chcielibyśmy zobaczyć jego grobowiec. Bibliotekarz spochmurniał. - Nie ma go tutaj od dawna! Sądzicie panowie, że nowy właściciel chciał mieszkać w takim sąsiedztwie? Tym bardziej, że kilku z jego służących o mało nie umarło ze strachu, gdy zobaczyli nagiego i broczącego krwią ducha... Johann Ulrich von Eggenberg zwrócił się z prośbą do przeora franciszkanów, których klasztor znajduje się w miasteczku w dzielnicy Latran, aby ten zabrał

ciało zmarłego, gdyż miał nadzieję, że w obecności świętych jego duch przestanie się pojawiać. Ale przeor obawiał się rozruchów. A to nastąpiłoby bez wątpienia, gdyby szczątki tego szalonego zbrodniarza zostały pochowane w centrum miasta. - Co się więc z nim stało? - zaniepokoił się Morosini. - Wrzucono szczątki do rzeki? - Ależ, książę! W tym nędzniku płynęła przecież cesarska krew! Po namyśle przeor wpadł na pewien pomysł: W okolicy znajdował się niezamieszkany dom zakonny należący do klasztoru, w którym od czasu do czasu odprawiano msze. Oczywiście ziemia była tam poświęcona, podobnie jak ta przy kaplicy św. Jerzego i przy klasztorze. Johann Ulrich von Eggenberg uznał to za świetny pomysł, ale zdecydowano się działać w największej tajemnicy. W środku nocy przetransportowano ciężką trumnę z drewna tekowego na cmentarz przy domu zakonnym, gdzie już od dawna nikogo nie grzebano. - I który od dawna pewnie był opuszczony - stwierdził sarkastycznie VidalPellicorne. - W ten sposób zmarły zniknął z powierzchni ziemi. - Nie ośmielono się posunąć aż tak daleko. Zgodnie z tym, co udało mi się przeczytać w archiwach zamku, na jego grobie została umieszczona płyta, na której wyryto imię Juliusz, i postarano się, aby otaczająca roślinność przykryła ją tak, że napis ten nie był widoczny. Nie chciano, by czyjaś chęć zemsty zakłóciła spokój zmarłego. Tak to wygląda. Powiedziałem wam, panowie, wszystko, co wiem - dodał Erbach, wycierając twarz dużą chustką. - Nie, nie powiedział pan wszystkiego - stwierdził Morosini. - Gdzie się znajduje ten dom zakonny?

- Och, książę, nie sądzę, aby mógł on stanowić jakiś istotny element w pana poszukiwaniach. W tej chwili jest kompletnie zrujnowany. - A gdzie są ruiny? - Jakąś milę stąd na południe, ale błagam, nie rozmawiajmy już o tym! Czy chcecie zwiedzić zamek? Aby nie rozmawiać więcej na temat wzbudzający w nim strach, Ulrich Erbach był gotów otworzyć przed nimi wszystkie drzwi zamku. Obaj mężczyźni, chcąc zrobić mu przyjemność, zwiedzili, nie bez podziwu, tę dawną siedzibę władców, w której kolejne wieki przenikały się podobnie jak na zamku w Pradze: piękny renesansowy dziedziniec, potrójny most przerzucony przez głęboki uskok między dwiema skałami, łączący część mieszkalną z zadziwiającym teatrem zbudowanym w XVIII wieku, którego obrotowa scena, w tamtym okresie jedyna w Europie, wyprzedziła swój czas o kilka dziesięcioleci. Biblioteka, chociaż częściowo opróżniona ze skarbów wywiezionych do Hluboki, posiadała jeszcze wiele cennych pozycji i w końcu jej konserwator wyznał: - Tak naprawdę, to tutaj czuję się najbardziej szczęśliwy, bo ta biblioteka ma duszę... - A nie ta w Hluboce? Erbach wzruszył chudymi ramionami. - Nieudana podróbka Windsoru! Zamek Alicji z Krainy Czarów wybudowany niedawno dla księżniczki, którą urzekł Walter Scott. To prawda, są tam wspaniałe zbiory, ale ja wolę tę tutaj. Rozstali się jak najlepsi przyjaciele. Odprowadzeni do wyjścia, Aldo i

Adalbert ruszyli w milczeniu do miasta. Po chwili Morosini wyrzucił z siebie to, co leżało mu na sercu. - Co myślisz o tym wszystkim? Szymon mieszkał kilkaset metrów od rubinu i nawet się tego nie domyślał! - O ile kamień tam jeszcze się znajduje. Trumna mogła zostać otworzona przez transportujące ją osoby. - Robili to mnisi, a oni mają szacunek dla zmarłych. Nawet dla szalonego zabójcy. A poza tym musieli mieć duże obiekcje, postępując wbrew woli zmarłego cesarza, nie licząc olbrzymiego strachu, jakim napawał ich sam Juliusz. Jestem pewien, że nikt nie miałby na tyle, odwagi, żeby otworzyć wieko trumny. - Może i masz rację, ale w jaki sposób uda nam się odnaleźć grób? - Musimy liczyć na łut szczęścia. W każdym razie będzie to łatwiejsze niż szukanie w zamkowej kaplicy. Widziałeś to barokowe cudeńko? Gdyby trzeba było odrywać płyty lub szukać w grobowcach, bylibyśmy w wielkim kłopocie. Nie zapominaj o ludziach pilnujących posiadłości. Szczerze mówiąc, wolę grasować na cmentarzu. W każdym razie duch cesarza najwyraźniej nie wiedział, co stało się ze szczątkami jego syna. - Widać duchy nie wiedzą wszystkiego. To co teraz robimy? - Weźmiemy samochód i udamy się na poszukiwania. Jeszcze nie jest późno i do kolacji zostało dużo czasu. Pół godziny później fiat wyruszył leśną drogą w stronę ruin, gdzie Szymon Aronow polecił Wongowi ukryć limuzynę. Gdy przybyli na miejsce, w pierwszej chwili ogarnęło ich uczucie zwątpienia.

- To tak, jakby szukać igły w stogu siana - mruknął Vidal-Pellicorne. Rzeczywiście, po przekroczeniu czegoś, co kiedyś musiało być murem okalającym cmentarz, zobaczyli wielkie wysypisko gruzu będące dawniej kaplicą, z której pozostał jedynie łuk bramy wejściowej i fragmenty ścian. Wszystko porastało zielsko, chwasty i krzewy derenia rozrośnięte ponad miarę. - Tutaj musiał być kiedyś pożar - zauważył Adalbert, wskazując na widoczne ślady po ogniu. - W każdym razie nie mamy czego szukać w środku kaplicy. Przypuszczam, że cmentarz był z drugiej strony. - Tu jest tyle gruzu, że nigdy nam się nie uda! To syzyfowa praca! - Nie przesadzaj! To przede wszystkim robota dla archeologa. Jeśli się zgadzasz, najpierw zbadamy teren i postaramy się określić, gdzie znajdował się stary cmentarz. Przez dwie godziny penetrowali teren, podnosząc kamienie i rozgarniając wybujałą zieleń. W miarę jak przesuwali się w głąb, roślinność stawała się coraz bardziej gęsta. W końcu znaleźli się przed starą stelą, wskazującą na znajdujący się tam grobowiec, i doszli do skupiska drzew, zza których widać było nieruchome wody małego stawu. Odbijały się w nim ostatnie promienie słońca. Adalbert wyciągnął z tego wniosek. - Nie ma wątpliwości, cmentarz znajduje się między tym miejscem a ruinami. Musi być ukryty pod tą roślinnością. Potrzebujemy sprzętu. Wracajmy do miasteczka. Jeśli mamy trochę szczęścia, to sklep jest jeszcze otwarty. - A nie obawiasz się, że sprzedawca zacznie nas o coś podejrzewać? Mieliśmy przecież pożyczyć potrzebne rzeczy od służących Szymona.

- Wiem, ale będziemy działać tak blisko domu Adolfa, że może się to okazać zbyt kłopotliwe. Jeśli go to zainteresuje, przyjdzie zobaczyć, co robimy. Jak myślisz, co powie, kiedy zobaczy, że rozkopujemy groby? - W takim razie najlepiej będzie jechać na zakupy do Budziejowic. To miasteczko dużo większe od Krumlova, a jest oddalone tylko o dwadzieścia pięć kilometrów. - Pomysł dobry, ale dzisiaj jest już za późno na taki wyjazd. Pojedziemy tam jutro wczesnym rankiem. Przez cztery dni Aldo i Adalbert wyposażeni w nożyce, sekatory, grabie, motykę i łopatę kopali zawzięcie na obszarze wskazanym przez archeologa. Udało im się odsłonić kilka grobów, ale na żadnym nie było napisu wymienionego przez bibliotekarza Erbacha. Zadanie okazało się bardzo ciężkie, a upał czynił je jeszcze trudniejszym. - Zaczynam przypuszczać, że spędzimy tutaj całe lato - westchnął Aldo, wycierając zroszone kroplami potu czoło w podwinięty rękaw - W Wenecji pomyślą, że nie żyję. Vidal-Pellicorne uśmiechnął się do przyjaciela i rzekł z nutką szyderstwa w głosie: - No tak, jesteś przecież delikatnym arystokratą przyzwyczajonym dp wygody i do pracy z kamieniami, ale tylko szlachetnymi. My, archeolodzy, trudnimy się odsłanianiem mastab i kopaniem w ziemi w pełnym słońcu, więc jesteśmy bardziej wytrzymali. - Zapomniałeś dodać, że zawsze macie do pomocy sporą liczbę fellachów. O ile wiem, to przede wszystkim oni dłubią w ziemi. A wy, archeolodzy,

posługujecie się raczej pędzelkiem i gąbką, aby oczyścić to, co zostało odsłonięte przez innych. Oberżysta nie mógł się nadziwić, kiedy wracali wieczorami zmęczeni i pokryci kurzem bardziej niż zwykli turyści, ale informowali go, prosząc o dyskrecję, że przez przypadek odkryli ślady starej willi rzymskiej i próbują odsłonić jej fragmenty. Zadowolony, że jako jedyny poznał sekret, który może podnieść rangę regionu, Sepler zobowiązał się zachować milczenie i zaczął troszczyć się o swoich gości jeszcze bardziej. Każdego ranka przygotowywał im koszyk z jedzeniem i wodę mineralną, a przy kolacji pytał nieśmiało o postęp robót. - Praca idzie do przodu! - odpowiadał archeolog. - Ale sam pan wie, że takich poszukiwań nie da się zakończyć w ciągu kilku godzin. Któregoś dnia, kiedy mężczyźni odpoczywali, posilając się brzoskwiniami i śliwkami, stanęła przed nimi młoda dziewczyna. Była to wieśniaczka z długimi jasnymi warkoczami, ładna jak z obrazka, która pojawiła się znikąd niczym zjawa. Trzymała w ręce dużą wiązankę chabrów i rumianków. Pozdrowiła ich grzecznie, jak mieli to w zwyczaju wszyscy Czesi, i zapytała, co robią w tym miejscu. - Jakiś czas temu dowiedziałem się, że jeden z moich przodków, który był mnichem, został gdzieś tutaj pochowany - odpowiedział Aldo. - Szukam jego grobu. Dziewczyna popatrzyła na mężczyznę fiołkowymi oczami. - Ma pan rację - szepnęła. - Nie możemy zapominać o biednych zmarłych. Czuwanie nad miejscem ich wiecznego spoczynku jest obowiązkiem ludzi

pobożnych. Pan Bóg na pewno pomoże panu w odnalezieniu grobu krewnego. Powiedziawszy to, grzecznie dygnęła i odeszła ścieżką skąpaną w słońcu. - Jak sądzisz, dokąd ona idzie? - szepnął Adalbert, widząc, że dziewczyna wchodzi do lasu i kieruje się w stronę stawu. - Myślę, że wraca do siebie. - Ścieżka prowadzi donikąd i kończy się nad brzegiem wody, a tam nie ma żadnych domów. - Może idzie na randkę? - Możliwe, ale chciałbym to sprawdzić. Nie zauważyłeś, że wyglądała, jakby śniła na jawie. Nawet kiedy się odezwała, jej głos wydawał się taki odległy. Archeolog wstał i poszedł w ślad za dziewczyną. Aldo wzruszy! ramionami. - W końcu, czemu nie. Odetchniemy przez chwilę. I podążył za przyjacielem. Ukryci za drzewami patrzyli, jak dziewczyna obchodzi staw i znika w znajdującym się po drugiej stronie lesie. Zaczęli się wahać, czy iść jej śladem wzdłuż brzegu jeziora. Gdyby ich zauważyła, mogłaby się wystraszyć. - Zauważyłem, w którą stronę zmierza - powiedział Aldo. - Poczekajmy chwilę. A potem zobaczymy. Usiedli na trawie pod dębem i zostali tam przez kwadrans, słuchając śpiewu ptaków. W końcu Aldo spojrzał na zegarek. - No to idziemy... Właśnie kończył mówić te słowa, kiedy dziewczyna wyszła z lasu i wróciła na ścieżkę. - Zmykajmy! - szepnął Adalbert. - I bierzmy się do roboty!

- Zauważyłeś, że nie ma kwiatów? Chciałbym wiedzieć, gdzie je zostawiła. - Sprawdzimy to później. Kiedy zbliżyła się do nich ponownie, byli zajęci pracą. - Ale ciężko harujecie! - stwierdziła. - I to w taki upał! - Ale panienka, jak widać, też się go nie obawia. Czy możemy porozmawiać przez chwilę? - Bardzo bym chciała, ale się śpieszę. Czeka na mnie matula. A więc do zobaczenia! Pożegnała ich skinieniem głowy i miłym uśmiechem, po czym zniknęła między ruinami. Stwierdziwszy z całą pewnością, że nie poszła drogą w stronę stawu, mężczyźni udali się w tamtym kierunku, a następnie zagłębili w lesie, zostawiając na pniach znaki za pomocą noża, gdy urwała się ścieżka. Nagle za niskimi drzewami dostrzegli jasną plamę: były to kwiaty należące do wieśniaczki. Ale dopiero kiedy doszli do miejsca, gdzie je położyła, odnieśli wrażenie, że to jakaś niewidzialna ręka ich tam doprowadziła i że ta blond dziewczyna była, być może, wysłańcem z niebios. Prawie całkowicie przykryta cierniami, ich oczom ukazała się duża, omszała kamienna płyta, na której wyryte było imię: Juliusz. Morosini odruchowo ukląkł na ziemi, aby dokładniej odsłonić napis. - A więc to ma być ten cmentarz domu zakonnego? - rzekł z goryczą. - Herr Doktor nas okłamał. - Nie sądzę. Kłamstwo wymyślono z pewnością już bardzo dawno temu. Przypuszczam, że mnisi, podobnie jak i właściciel zamku, nie chcieli takiego sąsiedztwa. Obiecali, że pogrzebią Juliusza u siebie i przyszli po jego szczątki

nocą. Książę prawdopodobnie o nic nie pytał. Chciał się tylko pozbyć tych zwłok i z pewnością dobrze mnichom zapłacił. Ci zaś, zamiast pochować tego nieszczęśnika po chrześcijańsku, jak ich o to proszono, pogrzebali go tutaj, z dala od cmentarza. Jak potępionego, którym w istocie był. - Dobrze, że nie wrzucili go do stawu... - Na coś takiego chybaby się nie zdobyli choćby ze strachu. Bez pomocy tej malej moglibyśmy jeszcze długo szukać. Jej gest i bukiet są wzruszające i trochę mi wstyd, że będziemy musieli zrobić to, co musimy... - Myślę podobnie jak ty, ale nie mamy wyboru. Zatrzemy ślady naszej działalności. Ta mała z pewnością marzy o tym nieznajomym, porzuconym opuszczonym grobie; nie chcę niszczyć jej marzeń. Co do rubinu - jeśli tam jest, w co zaczynam wątpić - Juliusz odnajdzie spokój, gdy go od niego uwolnimy. Noc była ciemna i parna. Wieczór nie przyniósł żadnego ochłodzenia. Podczas gdy Adalbert został na miejscu, Aldo powrócił do zajazdu, aby poinformować właściciela, że pewien farmer, z którym się zaprzyjaźnili, zaprosił ich do siebie na kolację. - Wrócimy jutro, proszę się nie martwić... Chciałbym, żeby dał mi pan dwie butelki tego wspaniałego wina Melnik, bo chcemy je podarować naszemu przyjacielowi. Na zmartwionej twarzy oberżysty, który zaczął obawiać się konkurencji, pojawił się uśmiech. Zaproponował również flaszeczkę śliwowicy, którą Aldo przyjął z wdzięcznością. Zabrał wszystkie butelki i zanim dołączył do VidalPellicorne'a, zakupił jeszcze po drodze brzoskwinie i morele. Pokrzepiwszy się,

czekali na zapadnięcie nocy, obserwując niebo, po którym powoli przesuwały się czarne chmury. - Jeśli zacznie padać, przemokniemy do suchej nitki i będzie nam trudno wykonać zadanie - westchnął archeolog. - Zgodnie z radą naszego gospodarza, zabrałem peleryny. Jednakże żaden odległy grzmot, żadna błyskawica nie zwiastowały jeszcze ulewy. Po zapadnięciu nocy obaj mężczyźni odrzucili papierosy, chwycili sprzęt i postanowili zabrać się za to niełatwe zadanie. Dopiero po przybyciu na miejsce zapalili latarnie, by oświetlić teren. Wbrew obawom płyta nie przysporzyła im zbyt wiele trudu, została po prostu położona na gołej ziemi. Następnie zabrali się do kopania. Zaczęli to robić na zmianę, uczyniwszy uprzednio znak krzyża. - Możemy mieć kłopot z trumną - mruknął Aldo. - Drewno tekowe nie gnije i jest raczej ciężkie... Cała Wenecja jest na nim zbudowana. - Wszystko zależy od głębokości. Na szczęście mnisi, chcąc jak najszybciej pozbyć się brzemienia, załatwili sprawę byle jak. Zakopali trumnę niezbyt głęboko, licząc że i tak zarośnie zielskiem, i położyli na niej kamienną płytę, aby nie zainteresowała się nią zwierzyna leśna. Jakiś metr od powierzchni łopata Aida natrafiła na opór. - Chyba jest! Pracując zawzięcie, lecz ostrożnie, odsłonili długą, czarną skrzynię, którą Adalbert oświetlił blaskiem latarni. Na wieku można było dostrzec herby cesarskie. Na szczęście wieko było przytwierdzone za pomocą haków z

zardzewiałego żelaza, które nie stawiały większego oporu nożycom i obcęgom. - Może nie trzeba odkręcać tych z dołu - powiedział Adalbert. - Zejdź tutaj. Podniesiemy pokrywę i będziesz ją] podtrzymywał, a ja poszukam... Obaj mężczyźni mieli do końca życia zapamiętać to, co! zobaczyli. Spodziewali się znaleźć szkielet, a zobaczyli poczerniałe, zmumifikowane ciało młodego człowieka o niespotykanej urodzie. Musiał zostać owinięty obszernym, aksamitnym, purpurowym płaszczem haftowanym złotą nicią, przypominającym teraz czerwone, potargane płótno, na którym gdzieniegdzie połyskiwała złota, nieco poszarzała nitka. - Alchemicy Rudolfa II musieli znać niektóre sekrety Egipcjan - szepnął Adalbert, którego długie, zręczne palce przeszukiwały zwoje materiału przykrywającego ciało. Nagle w słabym świetle latarni zapłonął krwawy płomień: był to rubin zawieszony na szyi Juliusza na złotym łańcuchu i zdający się spoglądać na nich niczym czerwone oko otwarte nagle w środku nocy... Obaj milczeli przez chwilę. Następnie Adalbert szepnął ochrypłym głosem: - To ty jesteś wysłannikiem.. .Ty musisz go zdjąć z jego szyi. Ja potrzymam wieko. Aldo ostrożnym ruchem poszukał zapięcia łańcucha, otworzył go, a potem zsunął oprawiony kamień, a następnie schował go do kieszeni, z której wyciągnął jednocześnie małą, płaską paczuszkę. Wyjął z niej piękny, złoty krzyż ozdobiony ametystami, który umieścił w miejsce rubinu. Kupił go u antykwariusza w Budziejowicach. - Został poświęcony - powiedział.

Następnie zrobił na ciele znak krzyża i pomógł Adalbertowi zamknąć ciężkie wieko. Obaj, nie uzgadniając tego wcześniej, zaczęli jednocześnie odmawiać Deprofundis. Pozostało tylko nasunąć płytę na grób. Kiedy płyta i kwiaty złożone przez piękną nieznajomą znalazły się na swoim miejscu, nie został najmniejszy ślad po ich ingerencji. Zupełnie pozbawieni sił usiedli na trawie, aby doprowadzić się trochę do porządku. Gdzieś w oddali zapiał kogut. - Spędziliśmy tutaj całą noc? - zdziwił się Adalbert. Można by przypuszczać, że te słowa były sygnałem dla niebios: nagle nad ich głowami zabrzmiało głośne uderzenie pioruna, po którym nastąpił oślepiający błysk. Z chmur zaczęły spływać strumienie deszczu. Mimo iż schronili się pod drzewami, obaj przemokli do suchej nitki, ale zamiast uciekać przed ulewą, pozwolili wodzie z niebios, by ich obmyła. Po upale i wysiłku było to cudowne uczucie... - Dzień już wstaje - powiedział w końcu Aldo. - Musimy pomyśleć o powrocie. Kiedy doszli do samochodu, na ich ciałach nie pozostał żaden ślad po strasznym zadaniu, które wykonali. Rozebrali się, rozłożyli ubrania na tylnym siedzeniu i otuliwszy się w peleryny, natychmiast zasnęli. Gdy się obudzili, było już jasno, ale nadal padał deszcz. Otaczał ich szary i mokry świat, ale to im nie przeszkadzało. - Jestem głodny jak wilk - powiedział Adalbert. - Dobre śniadanie, a przede wszystkim dobra kawa, to wszystko, czego mi teraz trzeba. Aldo nie odpowiedział. Wyciągnął rubin z chusteczki, w którą go wcześniej

zawinął, i położywszy kamień na dłoni, przyglądał mu się uważnie. Był to piękny klejnot o krwistoczerwonej barwie i bez wątpienia najurodziwszy ze wszystkich czterech, które było im dane odnaleźć. - Misja zakończona, Szymonie! - westchnął Morosini. - Musimy się tylko dowiedzieć, jak i kiedy będziemy mogli ci go przekazać. O ile jest to jeszcze możliwe. Teraz Vidal-Pellicorne wziął klejnot do ręki i zaczął go oglądać: - Ale co stałoby się wtedy z pektorałem? Jeśli chcesz znać moje zdanie, to nie wierzę w śmierć Szymona. Okoliczności wybuchu są zbyt dziwne i myślę, że on to wszystko przeprowadził celowo. Skoro wzniecił pożar, to musiał wiedzieć, jak się z niego uratować. Przecież samochód, w którym Wong miał na niego czekać, zniknął. - Trudno uwierzyć, że - jeśli żyje - nie zainteresował się losem swego służącego. - Ależ to logiczne. Wong go nie posłuchał i wrócił do domu. Szymon nie mógł ryzykować, by go stamtąd zabrać. Osoba odpowiedzialna za pektorał nie ma prawa narażać życia. Natomiast my musimy znaleźć jakiś sposób, aby kamień mógł powrócić na swoje miejsce. Jest piękny, ale spowodował mnóstwo nieszczęść. Pomyśl, że od XV wieku spędził więcej czasu w towarzystwie zmarłych niż żywych. Nie mam ochoty przyglądać mu się zbyt długo. - W każdym razie muszę zawieźć go do rabina, aby odprawił nad nim egzorcyzmy i jednocześnie uwolnił duszę Kataliny. Myślę, że rabin nowie nam. co martw robić. Dziś wieczór wracamy do Pragi.

- A Wong? - Powiemy mu, że jeden z nas przyjedzie po niego za kilka dni. Następnie wsadzimy go do pociągu Praga-Wiedeń, a potem do ekspresu jadącego do Wenecji. Pojedziesz razem z nim, a ja wrócę samochodem. Mężczyźni ubrali się i wrócili do posiadłości Szymona. Wbrew temu, czego Aldo się spodziewał, Koreańczyk nie chciał jechać do Wenecji. - Jeśli mój pan żyje, nigdy nie wpadnie na pomysł, by mnie tam szukać. Jeśli chcecie mi pomóc, zawieźcie mnie, możliwie jak najszybciej, do Zurychu. - Do Zurychu? - zdziwił się Adalbert. - Mój pan ma tam willę nad brzegiem jeziora, w pobliżu kliniki jednego ze swych przyjaciół. To on pomógł nam w ucieczce i z pewnością otoczy mnie dobrą opieką. Tam będę czekał, jeśli jest jeszcze na kogo... - A jeżeli się nie pojawi? - Będę miał zaszczyt zadzwonić do Jego Wysokości i będziemy musieli coś postanowić. Morosini skinął głową. - Jak sobie pan życzy, mój drogi! Proszę się przygotować. Za jakieś dwa, może trzy dni wrócę po pana. Udamy się do Linzu, gdzie wsiądziemy do pociągu. Na razie musimy załatwić jeszcze coś w Pradze. - Będę posłusznie czekał, książę. Bardzo żałuję, że nie posłuchałem mojego pana.

***

Kiedy Aldo i Adalbert weszli do hotelu Europa, czekała na nich nieprzyjemna niespodzianka. Aloysius C. Butterfield siedział rozparty w fotelu i czytał gazetę, którą odłożył natychmiast, gdy tylko ich dostrzegł. - Ach! Cóż za miła niespodzianka! - ryknął, uśmiechając się tak szeroko, że przyjaciele bez przeszkód mogli podziwiać wspaniałe dzieło dentysty, najwyraźniej miłośnika złota. - Zastanawiałem się przez cały czas, gdzie się pan podziewa. - Czy mam obowiązek zgłaszać panu moje wyjazdy? - . zapytał bezczelnie Morosini. - Nie.., przepraszam, jeśli źle się wyraziłem. Bardzo mi zależy, aby ubić z panem interes. Kiedy się zorientowałem, że pan zniknął, miałem ochotę udać się do Wenecji, ale powiedziano mi, że pan wróci. Więc czekałem. - Przykro mi, panie Butterfield, ale wydawało mi się, że wyraziłem się dość jasno. Nie mam w tej chwili nic, co mógłbym panu zaoferować. Proszę nie tracić czasu i kontynuować podróż po Europie: jest wielu jubilerów mogących zaproponować panu piękne ozdoby. Amerykanin westchnął głośno. - Dobrze zatem... Zostawmy tę sprawę, ale przynajmniej napijmy się czegoś razem. - Skoro pan nalega... ale może trochę później. Mam wielką ochotę wykąpać się i przebrać. Po tych słowach Aldo dołączył do Adalberta czekającego na niego przy

windzie. - Co zrobiłeś temu typkowi, że się tak do ciebie przyczepił? - Już ci mówiłem: wbił sobie do głowy, że kupi ode mnie jakiś klejnot dla żony, a poza tym podobno jestem bardzo sympatyczny! - Uważasz to za wystarczający powód? Ten twój Amerykanin wcale mi się nie podoba. - To nie jest mój Amerykanin i też mi się nie podoba. Zgodziłem się jednak na wypicie z nim przed kolacją szklaneczki. Mam nadzieję, że później odczepi się ode mnie. - Może byłoby lepiej zjeść kolację w jakiejś innej restauracji. Na wypadek, gdybyśmy mu się tak spodobali, że chciałby zjeść kolację razem z nami. Tak właśnie się stało, ale tym razem Adalbert, który umiał to robić, przystąpił do akcji i użvwaiac stanowczego i pogardliwego tonu, czyniącego z niego innego człowieka, wstał, oschle pożegnał Butterfielda i przypomniał Morosiniemu, że są zaproszeni tego wieczoru do jednego z kolegów archeologów. Stał się cud i Amerykanin przestał nalegać. Kilka minut później przyjaciele udali się dorożką w stronę mostu Karola, a następnie na wyspę Kampa, gdzie na starym rynku znaleźli schronienie w czarującej restauracji „Pod Srebrnym Szczupakiem", którą dyskretnie polecił im portier z hotelu Europa. - Przypuszczam - westchnął Vidal-Pellicorne - że, podobnie jak ja, wolałbyś położyć się wcześniej spać po wczorajszej nocy. - Nie, po kolacji chciałem jeszcze coś załatwić. Teraz będzie to nawet mniej skomplikowane: poproszę dorożkarza, by mnie wysadził na rynku Starego

Miasta, a ty poczekasz na mnie w samochodzie. Adalbert zmarszczył brwi. - Jesteś tego pewien? A ty co będziesz robił w tym czasie? Aldo wyciągnął z kieszeni list napisany w pokoju przed kolacją. - Skoczę do rabina i wsunę mu to pod drzwi. Proszę tu, by przyjął nas jak najszybciej. Chciałbym, żeby bezzwłocznie odprawił egzorcyzmy nad tym przeklętym kamieniem. Od kiedy jest w naszym posiadaniu, w każdej chwili spodziewam się jakiejś katastrofy. - Nie jestem przesądny, ale przyznaję, że tym razem sam odczuwam pewien niepokój. A gdzie schowałeś rubin? - Mam go w kieszeni. Chyba nie sądzisz, że zostawiłbym go w pokoju hotelowym. - A nie mogłeś go zostawić w sejfie? Przecież do tego właśnie służy. - Bałbym się. Podejrzewam, że hotel Europa spłonie tej nocy. Pomimo powagi sytuacji Adalbert zaczął się śmiać i wypił za jednym zamachem cała szklankę wina. - Rzeczywiście, musimy zacząć działać! Nie jest z tobą najlepiej, mój stary! Adalbert stracił jednak ochotę do śmiechu, kiedy po powrocie do hotelu stwierdził, że jego pokój został przeszukany. Zrobił to ktoś bardzo zręczny, ale archeolog miał wprawne oko, przed którym nie umknąłby nawet najmniejszy szczegół. Naturalnie pokój Morosiniego również spenetrowano. Pomimo zmęczenia obaj mężczyźni zrobili prawdziwe przemeblowanie mające im zapewnić godziwy odpoczynek: zabarykadowawszy okna i drzwi, mogli w końcu pójść do łóżek, wsunąwszy uprzednio pod poduszki broń. Rubin zaś

Aldo włożył do jednego z kloszy żyrandola. Tak zabezpieczeni usnęli snem sprawiedliwych. Następnego dnia rano Aldo znalazł na tacy ze śniadaniem list. Portier dołączył do niego karteczkę wyjaśniającą, że młoda dziewczyna przyniosła go o siódmej rano. Nadawcą był Jehuda Liwa. Bądź tej nocy o godzinie dwudziestej trzeciej w synagodze Staronowej. Pokój z tobą. Właśnie tego życzył sobie Aldo od czasu, kiedy nieszczęsny rubin znalazł się w jego posiadaniu. Nie dlatego, że odczuwał wyrzuty sumienia z powodu zakłócenia wiecznego spokoju Juliusza. Wręcz przeciwnie, był pewien, że teraz jego wiekuisty odpoczynek będzie naprawdę spokojniejszy. Ale sam klejnot powodował wokół siebie atmosferę strachu i zagrożenia. Aldo bardzo niechętnie wyjął kamień ze skrytki w żyrandolu. Starał się nie zapominać, że już wieczorem rabin pozbawi rubin złowieszczej mocy... Mężczyźni poświęcili dzień na przygotowanie samochodu do czekającej ich długiej drogi i na spacer po mieście. Zdecydowali się, że zjedzą kolację w piwiarni „Mozart". Dzięki temu mogli uniknąć powrotu do hotelu, gdzie z pewnością natknęliby się na Butterficlda i musieliby odpowiadać na jego niedyskretne pytania.

***

Noc była piękna i ciepła. Wiele osób spacerowało jeszcze po ulicach i placach. Latem Praga tętniła życiem na okrągło. W blasku lamp drobni sprzedawcy kiszonych ogórków, kiełbasek z chrzanem i piwa ubijali złote interesy przy dźwiękach wszechobecnej muzyki. Stare cygańskie melodie przeplatały się z utworami Smetany, opiewając Wełtawę. Ledwo dwaj przyjaciele opuścili piwiarnię „Mozart", rękę Morosiniego pochwyciła wróżka z gorejącymi niczym węgliki oczyma i długimi, czarnymi włosami. Książę delikatnie, acz stanowczo się wyswobodził z niespodziewanego uścisku. - Dziękuję, ale nie chcę poznawać przyszłości - powiedział po francusku. Kobieta potrząsnęła głową, wzdychając z rozczarowaniem. - Może powinieneś jej posłuchać - stwierdził Vidal-Pellicorne. - To jedyna okazja, żeby się dowiedzieć, co się nam jeszcze przytrafi. Kilka chwil później obaj mężczyźni znaleźli się w dzielnicy żydowskiej. Zaskoczyły ich panujące tam ciemności. Przyjemny zapach smażonych kiełbas i świeżej mięty zniknął bezpowrotnie, wyparty przez smród stęchlizny z pobliskiej szmaciarni zmieszany się z odorem rzeźni. Dwie świecące

brudnożółtym światłem latarnie bez powodzenia usiłowały rozproszyć mrok na ulicy wyłożonej nierównym brukiem. Po chwili dwie pary oczu przyzwyczaiły się do ciemności i dostrzegły mur starego cmentarza oraz niezliczoną ilość macew - miejsce pochówku przypominało szare, wzburzone morze. I nagle do nozdrzy nocnych wędrowców dotarł od strony cmentarza delikatny zapach bzów i jaśminów. Kiedy ruszyli jego śladem, z ciemności wyłoniła się potężna, ciemna, ostro zakończona sylwetka starej synagogi. Z na wpół otwartych drzwi sączyło się światło. - Idź sam - szepnął Adalbert. - Rabin mnie nie zna. - A co ty będziesz robił? - Zostanę na straży. To się może przydać. Ta dzielnica nie wzbudza zaufania. Aby uwiarygodnić swoją determinację, Adalbert usiadł na schodach prowadzących do świątyni i zaczął nabijać fajkę. Widząc to, Aldo pchnął drzwi, które cicho zaskrzypiały, ale otworzyły się bez najmniejszego problemu. Oświetlone jedynie wspaniałym siedmioramiennym świecznikiem przy ołtarzu i dwiema ogromnymi świecami stojącymi u podnóża stopni, szacowne sanktuarium spowijał cień gotyckich sklepień i podpór. Morosiniego uderzyła prostota tego, co zobaczył. Tympanon tzw. szafy ołtarzowej* zdobił jedynie piękny motyw winorośli, widoczny również na pojedynczych słabo oświetlonych kapitelach. * Aron hakodesz - jeden z najważniejszych elementów wyposażenia głównej sali modlitwy, miejsce przechowywania Tory (przyp. red.).

W tym decorum, surowym i tajemniczym, wysoka sylwetka Jehudy Liwy wyglądała niczym płaskorzeźba. Pochylony nad Indrarabą - Księgą Tajemnic, studiował ją uważnie, ale wyprostował się, słysząc ciche kroki. Zaintrygowany Morosini zatrzymał się pośrodku nawy, a rabin zaprosił go, by podszedł bliżej, po czym dodał: - Nie jesteś w kościele. Musisz nakryć głowę. U twoich stóp leży kipa. Nałóż ją. - Proszę mi wybaczyć. Wiedziałem, że należy to uczynić, ale ponieważ dzisiejszego wieczoru odczuwam wielki niepokój, zapomniałem o tym. - To zrozumiałe, jeśli, zgodnie z tym, co wyczytałem z twojego listu, znalazłeś to, czego szukałeś. Domyślam się, że nie było to łatwe. Jak sobie poradziłeś? Przecież to ciężka praca: otworzyć grobowiec w książęcej kaplicy. - Ciało nie znajdowało się już w kaplicy. W kilku zdaniach Aldo opowiedział o wydarzeniach rozgrywających się po jego wyjeździe z Pragi. Nie zapomniał poinformować rabina o pożarze i zniknięciu Szymona Aronowa. Rabin się uśmiechnął. - Nie obawiaj się. On nie umarł. Mogę ci nawet powiedzieć, że był tutaj. - W tej synagodze? - Nie, w naszej dzielnicy, bo ma tu przyjaciela. Musisz pamiętać, że dla naszego wspólnego dobra nie spotykamy się. Dodam też, że nie ma po co go teraz szukać. Zabawił tu tylko chwilę i odjechał. Nie pytaj dokąd, bo tego nie wiem. A teraz podaj mi ten przeklęty kamień. Aldo rozwinął białą chusteczkę, w którą zawinięty był klejnot. Na jego dłoni rozbłysnął krwawy płomień. Rabin wziął kamień do ręki i zaczął mu się

uważnie przyglądać. Następnie podniósł go wyżej, jakby chciał złożyć hołd jakiemuś bóstwu. W tej samej chwili dał się słyszeć głos, który zabrzmiał jak wystrzał pistoletu: - Skończ tę dziecinadę, starcze, i oddaj mi klejnot! Odwróciwszy się, Aldo zauważył groteskową postać Aloysiusa Butterfielda, który wyłonił się z ciemności niczym złośliwy gnom. Wielki kolt wycelowany w stronę Jehudy mógł wzbudzić strach. Osobnik zaczął bezczelnie kpić z Morosiniego. - Nie spodziewałeś się tego, mój mały książę? Nie wolno traktować papy Butterfielda jak prostaka i go lekceważyć. A jeśli już chcesz wiedzieć wszystko, to interesujemy się tobą od jakiegoś czasu. Ale nie przyszedłem tutaj na pogawędkę. Dajesz mi ten kamień? Głos zagrzmiał potężnym echem w czeluściach budynku. - Chodź po niego, jeśli się ośmielisz - odparł Morosini. - Jasne, że po niego pójdę! A ty, mój książę, nie ruszaj się z miejsca, w przeciwnym razie unieszkodliwię na wieki tego twojego koleżkę. Aldo zastanawiając się, co mogło się stać z Adalbertem, usiłował zyskać na czasie. - Jak się panu udało tutaj wejść? Nikt pana nie zatrzymał? - Mówisz o tym palaczu fajki? Dostał w łeb i teraz śpi jak dziecko... o ile mój kumpel jeszcze go nie wykończył. - Jaki kumpel? - Będziesz miał okazję go poznać. Widziałeś go już w hotelu Europa i trochę wcześniej w Wenecji: pił kawę przy stoliku, kiedy siedziałeś z Rothschildem w

kawiarni „U Floriana". Teraz z kolei do akcji wkroczył niski, śniady mężczyzna w ciemnych okularach. On również był uzbrojony. Aldo pomyślał o sobie, że jest skończonym idiotą. Jak mógł zadowolić się myślą, że widział go już gdzieś wcześniej! Butterfield zaczął wspinać się po kamiennych stopniach. Ale jego pewność siebie zdawała się maleć w miarę, jak zbliżał się do rabina, który przez cały ten czas stał nieporuszony. Można by nawet rzec, że Amerykanin zaczął się jakby kurczyć w sobie, chociaż starzec nie uczynił żadnego gestu, a jedynie patrzył przenikliwie i pochmurno. Nagle z jego ust wydobył się donośny głos: - Będziesz przeklęty do końca swoich dni, jeśli dotkniesz tego kamienia, i nigdy nie zaznasz spokoju! - Dość tego! Zamilcz! - krzyknął zbir tonem, w którym zabrzmiało przerażenie. Ale rubin był tak blisko, a chciwość Amerykanina zdawała się silniejsza od strachu. Mężczyzna wyrwał kamień z rąk starca i odskoczył do tyłu, ale poślizgnął się na stopniu i upadł. Rubin potoczył się po posadzce. Aldo chciał się schylić, aby go podnieść, ale niski człowiek w ciemnych okularach krzyknął: - Nie ruszać się! Nie spuszczając z Morosiniego wzroku i kierując na niego broń, przykląkł, podniósł kamień i schował go do kieszeni. - Wstawaj! - rzucił w stronę wspólnika. - Spadamy stąd. Aldo, pewien, że

jest w stanie złapać napastników, rzucił się w ślad za nimi. Wtedy mężczyzna z pistoletem odwrócił się i strzelił. Książę zachwiał się i osunął na ziemię. W tym momencie padł drugi strzał pochodzący prawdopodobnie z broni Butterfielda. Tracąc przytomność, Morosini usłyszał jeszcze mocny głos rabina brzmiący jak wezwanie, a zaraz potem - straszny krzyk. Był to krzyk przerażenia, który wyrwał się z ust Amerykanina. Pogrążający się w ciemnościach Morosini odniósł wrażenie, że mury synagogi zaczynają się poruszać. Kiedy się ocknął, poczuł, że znajduje się w jakimś dziwnym miejscu, jakby po drugiej stronie lustra. Jak przystało na rannego lub chorego leżał na czymś, co musiało być łóżkiem. Stało ono w jasnym, przypominającym salę szpitalną pomieszczeniu. Jednak osoba pochylająca się nad nim nie była pielęgniarką, lecz rabinem Liwą odzianym w czarny, powłóczysty habit. Aldo czuł ból w piersi i nudności. Zamknął ponownie oczy z nadzieją, że znajdzie się w błogich ciemnościach, wolny od świadomości i bólu. - No obudź się już - rozkazał łagodny głos mogący należeć do anioła. - Nie odszedłeś jeszcze z tego świata i najwyższy czas, abyś to sobie uświadomił. Ranny wykrzywił twarz z nadzieją, że się uśmiecha. - Sądziłem, że już nie żyję... - Mogłoby tak być, gdyby lepiej celowali, ale - Bogu niech będą dzięki! kula nie trafiła w serce i udało nam się ją wyciągnąć. - Gdzie ja jestem? - U mojego przyjaciela, Ebenezera Meisela, który jest człowiekiem bogatym i wyśmienitym chirurgiem. To on wyjął kulę. Jest również moim sąsiadem, bo nasze domy przylegają do siebie. Dzięki temu mogę cię odwiedzać. Przyjdę

jutro. Morosini zrozumiał, że dzięki takim rozwiązaniom nie trzeba było angażować policji w sprawy dzielnicy żydowskiej. To go ucieszyło. Ale teraz, kiedy odzyskał jasność myślenia, wiele ovtań zaczęło mu sie cisnąć na usta. Chwvdł rabina za rękaw. - Czy możemy porozmawiać? Ma pan jakieś wieści o moim przyjacielu, którego zostawiłem przed wejściem do synagogi i którego pobito zanim my zostaliśmy zaatakowani? - Spokojnie, nic mu się nie stało. Twierdzi, że guzy na głowie to dla niego nie nowina. Zobaczysz go wkrótce. - A rubin?... Co stało się z rubinem? Jehuda Liwa uniósł ręce. - Zniknął! Ponownie zniknął!... Mały człowieczek w ciemnych okularach uciekł, zabierając go ze sobą. Moi ludzie próbowali odszukać jakiś ślad, ale można by rzec, że złodziej rozpłynął się w powietrzu. Nikt go nie widział... - To prawdziwy dramat! Zadaliśmy sobie tyle trudu tylko po to, aby te dwa nędzne opryszki, z pewnością opłacone przez Solmańskiego, wyciągnęły kasztany z ognia naszymi rękami... - Został już tylko jeden opryszek. Amerykanin, który usiłował zastrzelić również mnie, został zabity przez jednego z moich służących. - Jak to możliwe? Rabin położył dłoń na głowie Aida. - Mówisz zbyt wiele. Teraz odpoczywaj. Twój przyjaciel opowie ci resztę. To powiedziawszy, wyszedł. Aldo zaczął się rozglądać. Zorientował się, że pomieszczenie, które, po

odzyskaniu świadomości wziął za salę szpitalną, przypomina raczej pokój młodej dziewczyny. Błękitne wstęgi podtrzymywały zasłony z białego jedwabiu. Dostrzegł również dwa błękitne fotele, a między oknami sekretarzyk z drewna wiśniowego, wysokie lustro, pufę i półkę z flakonikami. Ale pokój nie wyglądał na zamieszkany. Wszystko było zbyt porządnie poukładane, niezaznaczone czyjąkolwiek obecnością. W wazonie brakowało kwiatów, sekretarzyk dokładnie zamknięto, w powietrzu nie unosił się żaden konkretny zapach, na przykład perfum. Co do kobiety, która weszła do pokoju po wyjściu rabina z parującą miską strawy, ani trochę nie przypominała ona młodej dziewczyny. Była to niewiasta z górą pięćdziesięcioletnia, mocnej budowy, o kwadratowej twarzy i włosach ukrytych pod czepkiem, równie białym, jak jej fartuch. Swym wyglądem przypominała pielęgniarkę lub strażniczkę więzienną. Bez jednego słowa i najmniejszego uśmiechu poprawiła poduszki pod głową Aida, aby mógł się na nich oprzeć, i postawiła przed nim tacę z posiłkiem. - Proszę mi wybaczyć, ale nie jestem głodny - powiedział szczerze książę na widok mlecznego kleiku, któremu towarzyszyła filiżanka herbaty. Nadal milcząc, kobieta zmarszczyła grube brwi i kiwając groźnie palcem, dała do zrozumienia, że ranny nie ma nic do gadania i powinien natychmiast zabrać się do jedzenia. Następnie wyszła z pokoju. Aldo, który dałby sobie uciąć lewą rękę za dobrą kawę i ciepłe bułeczki Ceciny, pomyślał, że jeśli chce odzyskać siły, musi się odżywiać. Nabrał ostrożnie łyżeczką odrobinę dania i stwierdził, że jest ciepłe, słodkie i pachnie wanilią. Zjadł wszystko i po chwili poczuł się lepiej. Jak się wkrótce przekonał,

do picia podano mu wyśmienity darjeeling, więc w sumie nie było aż tak źle, jak na to początkowo wyglądało. Kończył właśnie herbatę, gdy drzwi otworzyły się i stanął w nich uśmiechnięty Adalbert. - Wygląda na to, że czujesz się lepiej! Masz trochę ziemistą cerę, ale ufam, że po paru dniach wszystko wróci do normy. W każdym razie wyglądasz lepiej niż wczoraj po południu. - Wczoraj po południu? Jak długo tutaj jestem? - Niedługo minie czterdzieści osiem godzin. Wszyscy świetnie się tobą tutaj opiekowali. - Nie omieszkam im podziękować. Jeśli dobrze zrozumiałem, nadal jestem w dzielnicy żydowskiej? - Tak, to Josefov - sprecyzował Adalbert. - I możesz za to dziękować Bogu ten doktor Meisel ma zręczne ręce. Kula ominęła serce tylko o pół centymetra; W żadnym europejskim szpitalu nie zostałbyś lepiej zoperowany. - Proszę cię, zabierz tę tacę i siadaj! No i mów, jak ty się czujesz! Adalbert odłożył tacę na mały stoliczek, przesunął jeden z foteli i rozsiadł się wygodnie. - Bogu niech będą dzięki, że mam taką twardą głowę! Ale ten brutal, którego nie zauważyłem, mocno mnie walnął i minęło trochę czasu, zanim odzyskałem przytomność. Tak naprawdę, to przywrócił mnie do życia ten twój nadzwyczajny rabin. W pierwszej chwili, kiedy go zobaczyłem, pomyślałem, że śnię: wyglądał jakby przed chwilą wyszedł ze średniowiecza. - Po tym, co tu widziałem, nic nie jest w stanie mnie zadziwić. Ale mów, co wiesz o Aloysiusie. Liwa powiedział, że nie żyje. Został zabity przez jednego z

jego służących. - To prawda, aleja tego nie widziałem, bo byłem wtedy nieprzytomny. Wiem tylko, że Amerykanin strzelił do rabina i zranił go w ramię. Aloysiusa mieszkańcy dzielnicy znaleźli rano leżącego przed wejściem na cmentarz. Nie miał podobno żadnej widocznej rany, ale wyglądał, jakby przejechał po nim walec. - Domyślam się, że powiadomiono konsula amerykańskiego, który zajął się sprawą. - No niezupełnie - westchnął Adalbert. - Przede wszystkim okazało się, że Butterfield naprawdę nazywa się Sam Strong i jest gangsterem poszukiwanym listem gończym w różnych częściach Stanów Zjednoczonych. Nie jesteś w stanie sobie wyobrazić, jaki zapanował tutaj strach od czasu znalezienia zwłok Amerykanina. Ludzie mówią, że to Golem wymierzył sprawiedliwość, bo ten łajdak ośmielił się podnieść rękę na rabina... Co tak na mnie patrzysz? Nie mów, że też w to wierzysz. - Nie... oczywiście, że nie. To tylko legenda. - Ale tutaj legendy mają długie życie, a w szczególności właśnie ta. Ludzie uważają, że resztki Golema stworzonego przez rabina Lowa spoczywają w synagodze i że łączyły się już kilkakrotnie w całość w ciągu wieków, aby wymierzyć sprawiedliwość lub siać strach przed Wszechmogącym. - Wiem... Mówi się również, że nasz rabin jest potomkiem wielkiego Lówa... może nawet jego reinkarnacją, że z tego powodu posiada potężną moc i zna tajemnice kabały. Mówiąc to, Aldo przypomniał sobie, iż zanim stracił przytomność, miał

wrażenie, że jedna ze ścian synagogi zaczęła się poruszać. Butterfield popełnił świętokradztwo nie tylko strzelając do świętego człowieka, ale obrażając go i to w jego świątyni. A czy Liwa nie powiedział później, że jeden z jego służących zajął się Amerykaninem? Otóż jedynym służącym poznanym przez Aida kilka dni wcześniej był ten, który zaprowadził go do Liwy: człowiek niewielkiego wzrostu, przynajmniej o głowę niższy od Amerykanina. Niemożliwe, by sobie sam poradził z napastnikiem i to w sposób, który dał tak spektakularny skutek. Wkroczenie mężczyzny w białym kitlu ze stetoskopem na szyi przerwało konwersację. Adalbert wstał i cofnął się, aby zrobić mu miejsce. - To właśnie jest doktor Meisel - powiedział. Ranny uśmiechnął się i wyciągnął rękę, którą chirurg ujął w mocne i ciepłe dłonie. Przypominał Zygmunta Freuda, a jego uśmiech promieniał dobrocią. - Jak mam panu dziękować, doktorze? - rzekł Morosini. - Dokonał pan cudu, jeśli dobrze zrozumiałem. - Miał pan wielkie szczęście. Kiedy dopadła pana wysoka gorączka, bardzo się obawialiśmy. Ale cudu nie było: po prostu ma pan mocny organizm i trzeba za to dziękować Bogu. No, zobaczmy, czy rana dobrze się goi. W głębokiej ciszy zbadał pacjenta i delikatnie zmienił opatrunki na jego piersi. W końcu oświadczył: - Wszystko jest na najlepszej drodze. Teraz potrzebuje pan przede wszystkim spokoju, żeby rany się bez przeszkód goiły. Trzeba się dobrze odżywiać, aby nabrać sił. Za jakieś trzy tygodnie zwrócę panu wolność. - Za trzy tygodnie? Nie chciałbym panu sprawiać kłopotu tak długo. - A kto powiedział, że sprawia pan kłopot?

- No, ale wydaje mi się, że ten pokój należy do jakiejś młodej panienki. - W rzeczy samej. Należał do mojej córki Sary, ale ona nie żyje. - Jego ciepły głos zadrżał nagle, ale szybko odzyskał wcześniejszą radość. - Proszę wyzbyć się wszelkich skrupułów. Sara była doskonałą pielęgniarką i czasami goszczę tutaj ludzi, którzy nie chcą mieć do czynienia ze szpitalem publicznym. Teraz muszę już iść. Do zobaczenia jutro! Niech go pan nazbyt nie męczy! rzucił na odchodnym do Adalberta. - Zostanę jeszcze przez kilka minut i wychodzę. Kiedy doktor opuścił pokój, Vidal-Pellicorne ponownie usiadł. Morosini wyglądał na nieco zakłopotanego. - Czym się tak martwisz? - zapytał Adalbert. - Tymi trzema tygodniami? - No właśnie. Ale chyba rzeczywiście potrzebuję odpoczynku. Jeszcze nigdy nie czułem się taki słaby. - Wkrótce wrócisz do dawnej formy. Czy mam powiadomić twoich domowników? - W żadnym wypadku, choć chciałbym, żebyś coś dla mnie zrobił. - Wszystko, co zechcesz, z wyjątkiem powrotu do Paryża. Nie zostawię cię samego, dopóki nie odzyskasz sił. Mam dużo wolnego czasu... - To nie powód, by go tracić. Weźmiesz samochód, pojedziesz po Wonga i zawieziesz go do Zurychu. Bardzo mu na tym zależało, a kto wie, może dowiesz się tam czegoś ciekawego? Jeśli nie o rubinie, to przynajmniej o Szymonie, bo co do rubinu, to... - Chyba nie ma już szans, byśmy go odnaleźli, prawda? Odkąd tu jesteś, chodzę po Pradze i rozglądam się za tym małym człowieczkiem w ciemnych

okularach, ale to beznadziejne. Musiał natychmiast stąd wyjechać. Szuka go też policja, dałem im jego rysopis. Atak na rabina odbił się głośnym echem w całym w mieście... - Nawet jeśli go złapią, to i tak nie odzyskamy rubinu. Na pewno jest już w rękach Solmańskiego. Mały człowieczek był z pewnością członkiem amerykańskiej bandy sprowadzonej tutaj przez Zygmunta. Chociaż nie tracę nadziei, że uda się nam schwytać młodego Solmańskiego. Nie zapominaj, że jest moim szwagrem i może rubin jest właśnie w jego rękach? Adalbert wstał i ostrożnie położył dłoń na ramieniu przyjaciela. - Napędziłeś mi strachu - powiedział, nagle poważniejąc. - Gdybyś zginął, nigdy bym się z tym nie pogodził. Dbaj teraz o siebie, przyjacielu! Aldo mógłby przysiąc, że dostrzegł łzę w kąciku jego oka.

Część trzecia

Bankier z Zurychu Rozdział dziewiąty

Gość

Wygodnie rozparty w olbrzymim, starym fotelu przy biurku Aldo Morosini przyglądał się z mieszanymi uczuciami otwartej szkatułce. Znajdowały się w niej dwa piękne drobiazgi: diamentowe kolczyki w delikatnie różowym odcieniu, każdy w kształcie długiej łzy, z butonem-gwiazdą wyciętą z jednego kawałka kamienia. W mocnym świetle lampy jubilerskiej diamenty lśniły łagodnym blaskiem. Żadna kobieta nie mogła oprzeć się ich magii. Król Ludwik XV uczynił wielki afront swej faworycie, księżnej du Barry, kiedy bez żadnego skrępowania ofiarował te klejnoty delfinie Marii Antoninie z okazji pierwszej rocznicy jej pobytu we Francji. Ta wspaniała biżuteria należała teraz do Aida. Kupił ją kilka miesięcy przed spotkaniem z Szymonem Aronowem od leciwej żony para Anglii, owładniętej demonem hazardu, którą spotkał w kasynie w Monte Carlo. Pozbywała się właśnie zawartości szkatułki z klejnotami. A kiedy kierując się czymś w rodzaju litości, zwrócił jej uwagę, że w ten sposób krzywdzi swoich spadkobierców, odpowiedziała, wzruszając wdzięcznie ramionami: - Nie odziedziczyłam tych klejnotów po małżonku. Należą do mnie, gdyż dostałam je od matki. Muszę też dodać, że nie cierpię tych dwóch pretensjonalnych gąsek, kuzynek ze strony męża, i wolę, aby kolczyki uszczęśliwiły jakąś piękną kobietę... - To czemu nie wystawi ich pani na sprzedaż w domu aukcyjnym Sotheby's? Z pewnością dużo by pani na nich zarobiła. - Być może, ale w czasie aukcji nigdy nie wiadomo, na kogo się trafi: wygrywa najbogatszy. Do pana mam zaufanie, bo zna się pan na rzeczy. Będzie

pan wiedział, komu je sprzedać. A poza tym, śpieszy mi się. Aldo zapłacił więc uczciwą cenę, co znacznie uszczupliło jego zasoby. I nie mógł się zdecydować na rozstanie z tak wspaniałymi ozdobami. Zapoczątkowały kolekcję, do której dołączyła szmaragdowa bransoleta Mumtaz Mahal, zakupiona dyskretnie ze spadku po starym przyjacielu, lordzie Killrenanie. On również nie chciał słyszeć o tym, by ten wspaniały przedmiot i dowód jego miłości do księżnej Morosini, matki Aida, wpadł w ręce jego spadkobierców. Dyskretne stukanie do drzwi wyrwało Aida z rozmyślań. Nie zamykając szkatułki, wstał, by przekręcić klucz w zamku i wpuścić gościa do pokoju. Te środki ostrożności podejmował z powodu Anielki, która wchodząc do biura męża, nigdy nie uznawała za stosowne najpierw zapukać. Tym razem był to Hieronim Buteau, którego szare i zawsze nieco melancholijne spojrzenie spoczęło na otwartej szkatułce. Uśmiechnął się nieśmiało, co dodawało mu uroku, który nie przemijał wraz z wiekiem. - Nie przeszkadzam? Oglądałeś swoje skarby? - Proszę nie mówić głupstw, Hieronimie. Nigdy mi nie przeszkadzasz i dobrze o tym wiesz. Jeśli chodzi o te skarby, to zastanawiałem się właśnie, czy się ich nie pozbyć. - Wielki Boże! A cóż to za pomysł?! Wydawało mi się, że te kolczyki lubisz najbardziej ze wszystkich zgromadzonych tutaj klejnotów. Zamknąwszy ponownie drzwi na klucz, Aldo podszedł do biurka i wziął szkatułkę w dłonie. - To prawda. Kupiłem je z myślą, by ofiarować je kobiecie, którą uczynię

moją żoną, matką moich dzieci, towarzyszką na dobre i złe. Przyznasz, że w obecnej sytuacji nie ma to już sensu... - To piękne i historyczne klejnoty. Delfina je uwielbiała i często nosiła, nawet wtedy, gdy została już królową. No, chyba że pilnie potrzebujesz pieniędzy? - Wiesz dobrze, że tak nie jest. Nasze interesy rozwijają się wspaniale i to pomimo mojej permanentnej nieobecności. -.. .której celem jest przynoszenie chwały temu domowi. W istocie, jakieś trzy miesiące wcześniej, po powrocie do Wenecji pod opieką Adalberta, Aldo rzucił się w wir pracy niczym katorżnik. Podczas gdy archeolog wrócił do Paryża, skąd nadeszła propozycja wygłoszenia cyklu odczytów, Morosini przeczesał Włochy, Lazurowe Wybrzeże i część Szwajcarii w nadziei, że natrafi na ślad rubinu. Tak naprawdę szukał głównie śladów Zygmunta Solmańskiego, gdyż ani przez chwilę nie wątpił, że to on stał na czele bandy amerykańskich gangsterów. Ze swej strony Adalbert czynił to samo, gdziekolwiek miał odczyt. Przez chwilę Morosiniemu wydawało się, że bez trudu trafi na upragniony ślad. W dniu, w którym wrócił z Pragi, Anielki nie było w domu. Jadła obiad na Lido w towarzystwie bratowej, która przyjechała na kilka dni, by odpocząć. Wizyta zdawała się nie podobać Cecinie, która nie pozwoliwszy nawet swemu panu na kąpiel, rozpoczęła przemowę, nie dopuszczając do głosu ani swojego męża, Zachariasza, ani nawet Hieronima Buteau. Nie mówiąc już o samym Morosinim. - Czy to nie wstyd! Ta kobieta zachowuje się, jakby była u siebie! Może sobie wychodzić i spotykać się, z kim chce - to jej sprawa, mnie to nie

obchodzi. Ale kiedy pojawiła się ta jej bratowa - och, nie mam nic przeciwko niej - to cudzoziemka, ale raczej uprzejma, choć wygląda na głupią gąskę! księżna wydała na jej cześć dwa wielkie przyjęcia. I jak się domyślasz, kiedy przyszła mi zakomunikować tę nowinę, powiedziałam jej, co o tym myślę, i dodałam, żeby nie liczyła na moją pomoc w zorganizowaniu zabawy dla tej bandy. Bo teraz jest to już cała banda chłoptasiów, którzy bardziej pożądają jej biżuterii, niż jej samej, oraz jakieś dwie lub trzy wariatki, wśród których z żalem dostrzegłam również twoją kuzynkę Adrianę. Wydaje mi się, że ona całkowicie straciła zdrowy rozsądek: ścięła włosy na krótko, pokazuje nogi, a wieczorem nosi bluzki, które nie skrywają zbyt wiele! A wracając do pierwszego wieczoru, wielka pani wcale nie przejęła się moją odmową; zamówiła wszystko w hotelu Savoy, łącznie z obsługą. Coś takiego tutaj! Wyobrażasz sobie? Prawdziwy skandal! Przepłakałam trzy noce i pogniewałam się na Zachariasza, bo nie chcąc zaniedbać obowiązków, witał całą tę zgraję z wszelkimi honorami! - Ja tylko chciałem mieć na wszystko oko - nieśmiało próbował się bronić majordomus, powoli tracąc rezon, co zawsze mu się zdarzało, kiedy musiał stanąć twarzą w twarz z furią małżonki. Aldo postanowił włączyć się do bitwy. - Uspokój się, Cecino! Chciałbym w końcu usłyszeć własny głos i zadać kilka pytań. Ale najpierw zrób mi kawy. Porozmawiamy później. - Następnie zwracając się do majordomusa, dodał: - Dobrze zrobiłeś, Zachariaszu. Cecina rządzi w kuchni i może odmówić świadczenia usług, ale pilnowanie domu należy do twoich obowiązków.

- Zrobiliśmy wszystko, co było w naszej mocy, ja oraz pokojówki: Liwia i Prisca. Pan Buteau też nam pomagał. Siedział w pańskim biurze i nie pozwalał nikomu tam wchodzić, podobnie jak i do magazynów. - Jestem wam za to bardzo wdzięczny. A kiedy przyjechała ta Amerykanka? - Dwa tygodnie temu. Towarzyszył jej mąż. Aldo podskoczył na krześle, na którym odpoczywał po podróży. - Zygmunt Solmański był tutaj? Ośmielił się przyjść do mojego domu? - Temu osobnikowi nie brak tupetu! - stwierdził Adalbert. - Nie mieszkał u nas. Zresztą młoda hrabina też nie. Najpierw zamieszkali w Bauer Grunwald, a potem, kiedy Solmański wyjechał, jego młoda żona przeniosła się do Lido, które ponoć uważa za zabawniejsze. - A nie wiesz, gdzie on pojechał? Zachariasz rozłożył ręce w geście bezradności. Cecina powróciła z pełną tacą i poinformowała, że pokojówki szykują pokój dla pana Adalberta. - Jeśli chcesz porozmawiać z Wandą, to jest w domu - poinformowała Cecina. - Czeka na powrót pani, aby pomóc jej się rozebrać. Jakby to było takie trudne zdjąć z siebie tę naszywaną perełkami bluzkę, pod którą świeci golizna! - Nie ma takiej potrzeby! - stwierdził Morosini, wiedząc, że jego widok wywołuje strach u służącej, oddanej swej pani na śmierć i życie. - Zacznie opowiadać coś od rzeczy i to wszystko. Przyszedł mu do głowy pewien pomysł, którym natychmiast podzielił się z Vidal-Pellicorne'em: może warto by było pokłonić się bratowej małżonki i wyrazić żal, że go nie było, kiedy odwiedziła jego dom? Dobrze znał Amerykanki i wiedział, jak są czułe na tego rodzaju gesty. W tym czasie

Adalbert może dowie się czegoś, rozmawiając z Anielką? Nazajutrz, kierując osobiście motorówką, Aldo podpłynął około godziny jedenastej do podestu przy Lido i wkroczył do hotelu Des Bains. Jeśli niepokoił się trochę, że może nie zostać przyjęty, szybko się przekonał, że nie ma powodu do obaw. Po krótkiej rozmowie z dyrektorem, którego znał od dawna, zobaczył nadchodzącą młodą kobietę w białym stroju, z rakietą w ręce. Jej jasne włosy podtrzymywała biała opaska. Stanąwszy przed Aldem, blondynka popatrzyła na niego dużymi, niebieskimi oczami, zaczerwieniła się i najwyraźniej zmieszała. - Jestem Ethel Solmańs... ka - powiedziała, wahając się przed użyciem właściwej końcówki w języku polskim. Morosini rozpoznał ze zgrozą nosowy akcent rodem z USA. - A pan... to książę Morosini, nieprawdaż? Najwyraźniej nie mogła jeszcze w to uwierzyć i przyglądała się z naiwną ciekawością eleganckiej i postawnej sylwetce Aida, jego szczupłej twarzy o dumnym profilu, bujnej czuprynie, skroniom delikatnie przyprószonym siwizną, stalowoniebieskim, błyszczącym oczom i nonszalanckiemu uśmiechowi. Książę ukłonił się uprzejmie. - Tak, to ja, hrabino. Przyszedłem się przywitać. - Jest pan... mężem Anielki?

- Tak mi się zdaje. Dowiedziałem się, że odwiedziła pani mój dom pod moją nieobecność. Przyszedłem prosić o wybaczenie.. - Och!... doprawdy, nie trzeba było - wyjąkała kobieta, czerwieniąc się jeszcze bardziej. - Ale to bardzo miłe, że się pan tutaj pofatygował. Usiądziemy i napijemy się czegoś? - Z przyjemnością, ale widzę, że wybiera się pani na partię tenisa, więc nie chciałbym przeszkadzać. - Ależ to nic ważnego! Następnie krzyknęła głośno w stronę grupki młodych ludzi z rakietami stojącej w pewnym oddaleniu: - Nie czekajcie na mnie! Muszę porozmawiać z księciem! Wymówiła słowo „książę" z taką dumą, że to Morosiniego rozbawiło. Następnie chwyciła go za ramię i pociągnęła w stronę tarasu, gdzie zamówiła whisky z wodą sodową, kiedy tylko usiedli przy stoliku. Aldo poprosił o to samo, wygłosił krótką mowę na temat wymogów weneckiej gościnności i żalu, że nie mógł im sprostać, w szczególności wobec tak czarującej osoby. Ethel poczuła się tak dowartościowana, że ostatnie

pytanie nie zdziwiło jej wcale: - Jak to możliwe, że mąż zostawił panią samą w tak niebezpiecznym mieście, jakim jest Wenecja? Szczególnie dla tak pięknej kobiety... - Och, w towarzystwie Anielki nie czuję się samotna. Zawsze też jest wokół mnie wielu przyjaciół. - Tak, widziałem. Domyślam się też, że mąż wkrótce po panią przyjedzie? - Nie. Ma we Włoszech wiele spotkań biznesowych. - No tak, te spotkania biznesowe! A czym mąż się zajmuje? Kobieta uśmiechnęła się z bezbronną niewinnością. - Nie mam zielonego pojęcia. Jakieś sprawy bankowe, import, eksport. Nie chce mi zdradzić szczegółów. Mówi, że te sprawy są zbyt skomplikowane dla kobiety. Jedyne, co wiem, to to, że miał zamiar udać się do Rzymu, Neapolu, Florencji, Mediolanu i Turynu, a następnie opuścić Włochy. Nie poinformował mnie jeszcze, gdzie mam do niego dołączyć. A to pech - pomyślał Morosini, który podjął dalszą rozmowę i z wyrazem roztargnienia na twarzy zapytał: - A pani teść? Czy ma pani od niego jakieś wiadomości? Młoda kobieta oblała się purpurą i Aldo myślał przez chwilę, że będzie musiał prosić dla niej o sole trzeźwiące. Wypiła whisky jednym haustem i powiedziała zażenowana: - Czyż nie wie pan... co się stało? Nie chcę o tym mówić. To takie straszne! - Proszę mi wybaczyć - powiedział skruszony Aldo, ujmując jej dłoń. - Nie wiem, czemu zapytałem. Tak, wiem: więzienie, samobójstwo... pojechała pani z mężem, by odebrać ciało. Dokąd zostało zawiezione? - Teść jest pochowany w Warszawie, w rodzinnej kaplicy. Pomimo tych

wszystkich przykrych okoliczności ceremonia była piękna. W tym momencie lokaj przyniósł na małej tacy list, po który Ethel sięgnęła z pośpiechem i poprosiwszy Morosiniego o wybaczenie, otworzyła nerwowym ruchem, rzucając kopertę na stolik, co pozwoliło księciu zauważyć, że nadana była w Rzymie. Przeczytawszy list, kobieta wsunęła go do kieszeni i uśmiechnęła się czarująco. - To od Zygmunta! Prosi mnie, abym została w Wenecji przez jakiś czas. - Cóż za wspaniała wiadomość. Będziemy więc mogli jeszcze się zobaczyć. Chyba że nie ma pani na to ochoty? - dodał z zabójczym uśmiechem, który zrobił na rozmówczyni duże wrażenie. Ethel wydawała się bardzo zadowolona z tej możliwości, lecz z rozbrajającą szczerością dała do zrozumienia, że wolałaby nie informować o tych spotkaniach szwagierki. Aldo domyślił się więc, że nie przepada za Anielką. Ten szczegół mógł być wielce użyteczny. Po powrocie Morosini zastał Anielkę i Adalberta w bibliotece. Ponieważ nie widział żony od przyjazdu, co miało miejsce późno w nocy, ucałował jej dłoń, pytając o zdrowie i ignorując jej ponurą minę. - Musimy później porozmawiać - powiedziała Anielka chłodnym tonem. Ale teraz zjedzmy obiad. Długo na ciebie czekaliśmy. - Nic się nie stało - uśmiechnął się archeolog. - Nie jestem zbyt głodny. - A ja tak - stwierdził Aldo. - Morskie powietrze zaostrza apetyt. Zrobiłem sobie miły spacer. Jest tak pięknie! Ponieważ Hieronim Buteau wyjechał do Padwy, do obiadu zasiedli we trójkę, lecz tylko Aldo i Adalbert podtrzymywali rozmowę, dyskutując na

bezpieczne tematy. Mówili o sztuce, muzyce i teatrze. Anielka nie odezwała się ani słowem. Z poważną miną robiła kulki z miąższu chleba, nie zwracając najmniejszej uwagi na swych towarzyszy, co pozwoliło Adalbertowi pokazać przyjacielowi za pomocą ekspresyjnej mimiki, że nie zna przyczyny złego humoru kobiety i że nie udało mu się wyciągnąć od niej żadnej informacji. Po wypiciu kawy Adalbert wyszedł, czując nieodpartą potrzebę ucięcia sobie drzemki, natomiast Aldo udał się za Anielką do biblioteki. Zaledwie zamknęły się za nimi drzwi, kobieta zapytała: - Powiedziano mi, że byłeś ranny i to podobno poważnie. Aldo wzruszył ramionami i zapalił papierosa. - Każdy zawód niesie ze sobą pewne ryzyko. Adalbert był wielokrotnie narażony na ukąszenie skorpiona, ja zostałem postrzelony przez jakiegoś łobuza, który zaatakował też pewnego zacnego starca. Ale uspokój się, czuję się już dobrze. - Właśnie to mnie złości: twoja śmierć byłaby dla mnie najlepszą niespodzianką. - Przynajmniej jesteś szczera. Przez długi czas twierdziłaś, że mnie kochasz. Czyżby coś się zmieniło? - Tak, zmieniło się... Podeszła tak blisko, że niemal słyszał jej oddech, i podniosła w jego stronę twarz zmienioną przez grymas złości. Jej oczy płonęły niczym dwie pochodnie. - Czy nie radziłam, żebyś nie wszczynał procesu rozwodowego? A właśnie kilka dni temu otrzymałam powiadomienie. - I co z tego? Przecież cię o tym uprzedziłem, więc musiałaś się go

spodziewać. Powinnaś teraz przedstawić swoje stanowisko. - Chyba zdajesz sobie sprawę, że w Wenecji nie mówi się teraz o niczym innym. Zrobiłeś wszystko, żeby nas ośmieszyć. - Nie rozumiem, w jaki sposób. Zostałem zmuszony do poślubienia ciebie i teraz chcę się z tych więzów wyzwolić. Czy nie jest to normalne? Nie rozumiem twojej złości. Martwisz się utratą pozycji w towarzystwie? Powinnaś była pomyśleć o tym wcześniej, zanim rzuciłaś mi wyzwanie. Ubolewając, że czyjaś niedyskrecja spowodowała, iż wiadomość o jego zamiarach rozeszła się już po Wenecji, Aldo domyślił się bez trudu, że prawdziwa socjeta - nie ta kosmopolityczna i hałaśliwa, która odwiedzała Lido i inne liczne miejsca uciech - mogła nie akceptować dłużej w swoim gronie kobiety podejrzanej o otrucie pierwszego męża, z którą drugi mąż zamierzał się rozwieść. - Nie rozumiem, w jaki sposób plotki, o których mówisz, mogły się rozprzestrzenić. Ojciec Gherardi, u którego złożyłem wniosek, jak również kardynał La Fontaine nie są gadatliwi, a ja nikomu nic nie mówiłem. - Nie wiem, ale wszyscy już mają nas na językach. Na szczęście przyjaciele mnie wspierają i pomagają mi. Nawet osoby z twojej rodziny! Nie wygrasz ze mną, Aldo, dobrze o tym wiesz! Pozostanę księżną Morosini, a ty okryjesz się śmiesznością. Czyżbyś zapomniał, że spodziewam się dziecka? - A więc to prawda? Sądziłem, że chciałaś tylko wzbudzić we mnie zazdrość, zobaczyć, jak się zachowam... Anielka wybuchnęła nieprzyjemnym śmiechem. Ta czarująca kobieta, na której widok pierwszym odruchem normalnego mężczyzny byłoby padnięcie

do jej stóp, stawała się niemal brzydka, kiedy odkrywała swą prawdziwą naturę. - Mogę ci pokazać świadectwo lekarskie - krzyknęła wzburzona. - Jestem w ciąży od dwóch miesięcy. Tak więc, najdroższy, nie rozwiążesz swoich problemów tak szybko! Nie otrzymasz unieważnienia naszego małżeństwa. Aldo wzruszył pogardliwie ramionami i odwrócił się do niej plecami. - Nie bądź tego taka pewna. Jednego dnia można być w ciąży, a drugiego już nie. W każdym razie przyjmij do wiadomości, że nigdy nie zostaniesz panią Morosini i nie spędzisz reszty życia w tym domu. Wyszedł z biblioteki, stając nos w nos z Ceciną, która musiała podsłuchiwać pod drzwiami. Była blada jak śmierć, ale jej czarne oczy płonęły. - Czy to prawda, co ona mówi? - szepnęła. - Ta ladacznica naprawdę jest w ciąży? - Podobno tak. Słyszałaś, że była u lekarza... - Ale... to nie za twoją sprawą?... - Ani moją, ani Ducha Świętego! Podejrzewam pewnego Anglika, który twierdził, że jej nie cierpi. Czy nigdy nie przychodził tutaj niejaki Sutton? dodał Aldo, odciągając kucharkę od drzwi, które w każdej chwili mogły się otworzyć. - Raczej nie. Ale przychodziło wielu mężczyzn i wszyscy byli cudzoziemcami. Chociaż ta ladacznica obnosi się ostentacyjnie z żałobą, nie przeszkadza jej to w organizowaniu przyjęć. - W każdym razie, proszę cię, Cecino, żebyś zachowała dla siebie wszystko, co usłyszałaś, i nie mówiła o tym nikomu. Czy możesz mi to obiecać?

- Obiecuję... ale jeśli zacznie tu robić to samo, co robiła w Anglii, dopadnę ją. Klnę się na Najjaśniejszą Panienkę! - zakończyła Cecina, unosząc dłoń. - Nie obawiaj się! Będę uważał... Od dnia, gdy Adalbert wyjechał do Paryża, w pałacu Morosinich zapanowała dziwna atmosfera. Anielka często wychodziła w towarzystwie Amerykanów, jednak nie ośmieliła się sprowadzać ich do domu. Aldo zajął się interesami i często wyjeżdżał służbowo. Co ciekawe, nie zobaczył już Ethel Solmańskiej: kiedy dwa dni po pierwszym spotkaniu przyszedł do hotelu Des Bains, dowiedział się, że kobieta wyjechała pospiesznie po otrzymaniu telegramu. Nie zostawiła żadnego adresu. Dowiedziawszy się o tym, Aldo ruszył do Rzymu, aby uczestniczyć w pewnej aukcji. Miał również nadzieję, że trafi na ślad Zygmunta. Ale jego nadzieje okazały się płonne. Pomimo wielu kontaktów, jakie posiadał w Wiecznym Mieście, i dyskretnego wywiadu w znanych hotelach, nie udało mu się zdobyć żadnych informacji. Nikt nic nie widział, ani też nie słyszał o hrabim Solmańskim..

***

- Powinieneś to schować - stwierdził Hieronim Buteau. - I przede wszystkim nie myśleć o przyszłości... Morosini zamknął szkatułkę z białej skóry, włożył ją do skrzyni i uśmiechnął się do starego przyjaciela.

- Skoro tak mówisz, drogi Hieronimie... Ale musisz przyznać, że sprawy idą w złym kierunku. Postępowanie unieważniające małżeństwo nie posunęło się ani o krok, Anielka, która ciągle ma nudności, nie opuszcza łóżka, a jeśli już, to tylko po to, by przenieść się na szezlong. Kiedy przez przypadek spotkam się z Wandą, ta patrzy na mnie z wyrzutem i obawą, a nawet strachem, zupełnie jakbym chciał otruć jej panią. Szymon Aronow zniknął, rubin też. Cóż za smutny bilans! - Co do ostatniej sprawy, pozwól, że dam ci radę: nie przejmuj się! Do tej pory dopisywało ci szczęście, więc nie trzeba działać pochopnie. Poczekaj po prostu, aż coś się wydarzy, a jeśli, niestety, nie będzie ci już dane spotkać tamtego kalekiego kolekcjonera z Warszawy, zostaw tę sprawę i pozwól, aby życie toczyło się dalej... - To mi się wydaje bardzo trudne, Hieronimie! Jeśli naprawdę los ludu żydowskiego zależy od pektorału, nie mam prawa porzucić tej sprawy. Jeśli nawet się okaże, że Szymon nie żyje, będę kontynuował poszukiwania. Wiem, gdzie znajduje się pektorał, bo trzymałem go w rękach. Na nieszczęście nie byłbym w stanie odnaleźć do niego drogi wiodącej przez podziemne korytarze dzielnicy żydowskiej w Warszawie. Dodam też, że Vidal-Pellicorne podziela moją determinację. Ani ja, ani on nie opuścimy rąk, a teraz naszym najważniejszym zadaniem jest odzyskanie tego przeklętego rubinu, który prawdopodobnie znajduje się u Solmańskiego. - W tej sytuacji nie powiem już nic więcej. Będę się tylko za ciebie modlił, drogi chłopcze. Czułe słowa, których Hieronim nie używał w stosunku do Aida od dawna,

były znakiem wielkiego niepokoju. Morosini miał nadzieję, że szczęście jeszcze się do niego uśmiechnie. I nie mylił się. Późnym wieczorem tego samego dnia zadzwonił telefon. Aldo i Hieronim byli jeszcze w bibliotece. Rozmawiali i palili cygara, grzejąc się przy ogniu rozpalonym w kominku po raz pierwszy tej jesieni. W drzwiach pojawił się Zachariasz, informując, że z hotelu Danieli dzwoni do księcia pan Kledermann. Była to ostatnia rzecz, jakiej Aldo mógł się spodziewać, więc nie wstając z fotela, zapytał: - Kledermann? Czego może ode mnie chcieć? Może poinformuje mnie o ślubie Lizy? Jego spięty i drżący głos spowodował, że Buteau uniósł brwi, jednocześnie zaskoczony i rozbawiony. - A po co miałby to robić? - stwierdził łagodnym głosem. - Nie zapominaj, że jest słynnym kolekcjonerem, a ty jednym z najbardziej znanych antykwariuszy w Europie. - To prawda - przytaknął Aldo, lekko zawstydzony, iż dał poznać po sobie skrywany strach, który towarzyszył mu od Bożego Narodzenia: że Liza nie nosi już nazwiska Kledermann... - Zaraz podchodzę do telefonu! Chwilę później usłyszał w słuchawce stanowczy głos bankiera z Zurvchu: - Przepraszam, że przeszkadzam panu o tak późnej porze, ale właśnie przybyłem do Wenecji i nie zabawię tutaj długo. Czy moglibyśmy się spotkać jutro rano? Wyjeżdżam po południu. - Proszę chwileczkę poczekać! Aldo podszedł do biurka, aby rzucić okiem na terminarz spotkań. Była to

wymówka, która miała mu pozwolić na uspokojenie się. Kazał w międzyczasie przełączyć rozmowę na osobisty aparat telefoniczny w gabinecie. - Czy może być godzina jedenasta? - zaproponował. - Doskonale! Zatem przyjdę do pana o jedenastej. Życzę spokojnej nocy... Ale noc była bardzo niespokojna. Podekscytowany i zarazem zaniepokojony Aldo nie mógł zasnąć. W głębi duszy był raczej zadowolony z tej wizyty, która mogła wnieść nieco życia do jego ponurego domu. Cecina przestała śpiewać, a służące zachowywały się tak, jakby ich nie było. O umówionej godzinie Morosini, w ciemnoszarym garniturze prince-degalles rozjaśnionym krawatem w tonacji starego złota, przyglądał się pięknemu, staremu naszyjnikowi z korali i drobnych pereł, kiedy Angelo Pisani wprowadził do gabinetu Moritza Kledermanna. Książę wstał natychmiast, by się przywitać. - Cieszę się, że znów pana widzę! - rzekł bankier, ściskając uprzejmie podaną dłoń. - Jest pan z pewnością jedynym człowiekiem mogącym mi pomóc w rozwikłaniu pewnej tajemnicy i w spełnieniu mojej zachcianki. - Jeśli to tylko będzie w mojej mocy... Czy mogę zaproponować filiżankę kawy? Szwajcarski bankier, przypominający amerykańskiego duchownego kupującego ubrania w Londynie, uśmiechnął się, co nie zdarzało mu się zbyt

często. - Z przyjemnością. Wiem, że kawa podawana w pańskim domu jest wyśmienita. Pana była sekretarka wiele mi o niej opowiadała... Zamiast odpowiedzi, Morosini przywołał Angela i poprosił, aby ten przyniósł wszystko, co trzeba. Następnie usiadł i tonem, który miał uchodzić za obojętny, spytał: - Mam nadzieję, że u niej wszystko w porządku? - Jak pan wie, Liza to wędrowny ptak i rzadko się do mnie odzywa, ale jest w stałym kontakcie ze swoją babką. Może nawet przebywa u niej w tej chwili... A tak przy okazji, czy był pan zadowolony z jej pracy? - Bardziej niż zadowolony! Była niezastąpioną współpracownicą... W posępnych oczach Kledermanna, tak podobnych do oczu córki, ukrytych pod szylkretowymi oprawkami okularów, pojawił się nagły błysk, który jednak szybko zgasł. - Myślę - rzekł - że dobrze się tutaj czuła i żałuję, że musiałem odkryć jej niewinny spisek. Ale nie przyjechałem do Wenecji, żeby rozmawiać o Lizie. Powód mojej wizyty jest następujący: za dwa tygodnie moja żona będzie miała urodziny. Wtedy też wypada rocznica naszego ślubu. Z tej okazji... Wejście Zachariasza z kawą pomogło Morosiniemu w zapanowaniu nad lekkim zmieszaniem: po rozmowie o Lizie, ostatnią osobą, o której chciałby mówić, była Dianora, jego dawna kochanka. Zachariasz serwował kawę, nastawiając z ciekawością ucha, gdyż on również bardzo lubił Lizę-Minę, i niespodziewane przybycie jej ojca było dla niego nie lada wydarzeniem. Po kilku sekundach Moritz Kledermann podjął

temat. - Z tej okazji chciałbym jej ofiarować naszyjnik z rubinów i diamentów. Wiem, że uwielbia piękne rubiny. Otóż przez przypadek, bo tak można chyba powiedzieć, wszedłem w posiadanie wyjątkowego kamienia, pochodzącego zapewne z Indii, a jeśli sądzić po jego kolorze, z pewnością bardzo starego. Jednak mimo mojej wiedzy historycznej, która, musi pan przyznać, jest solidna, nie potrafię precyzyjnie określić, do kogo mógł należeć. Ponieważ jest to kaboszon, zacząłem podejrzewać, że może to być kamień ze skarbca książąt Burgundzkich, ale... - Czy ma pan go przy sobie? - zapytał Aldo, któremu zaschło w gardle. Bankier spojrzał na rozmówcę nieco zdumiony. - Mój drogi książę, musi pan sobie zdawać sprawę, że nie wozi się kamienia tej rangi w kieszeni, a szczególnie - proszę się nie gniewać, że to powiem - w pańskim kraju, gdzie cudzoziemcy poddawani są szczegółowym kontrolom. - Czy może mi pan opisać ten klejnot? - Oczywiście. Ma około trzydziestu karatów... no tak, widzi pan, pomyślałem o Burgundczyku, bo ten rubin ma prawie taki sam kształt i taką samą wielkość jak Róża Yorku, ów przeklęty diament, który sprawił nam tyle kłopotów. Tym razem serce Aida prawie przestało bić. Nie, to byłoby zbyt piękne! - W jaki sposób wszedł pan w jego posiadanie? - W najprostszy z możliwych. Pewien Amerykanin włoskiego pochodzenia zaproponował mi jego kupno. Takie rzeczy się zdarzają, gdyż moja kolekcjonerska pasja jest powszechnie znana. On sam kupił go podczas jakiejś

aukcji w austriackim zamku. - Czy był to niski brunet w ciemnych okularach? - przerwał Morosini. Kledermann nawet nie usiłował ukryć zaskoczenia. - Jest pan jasnowidzem, czy może zna pan tego człowieka? - Wydaje mi się, że już go kiedyś spotkałem - stwierdził Aldo, który nie miał ochoty wtajemniczać bankiera w swoje ostatnie przygody. - Czy pański rubin ma formę wisiora i jest oprawiony w złoto? - Nie. Wcześniej miał chyba jakąś oprawę, ale został z niej wyjęty, zresztą bardzo starannie. Ale o czym pan myśli? - O kamieniu wchodzącym w skład skarbca cesarza Rudolfa II, którego śladów poszukuję od dawna, chociaż nie znam jego nazwy. I... kupił go pan? - Oczywiście, ale pan wybaczy, że nie wyjawię jego ceny. Chciałbym, aby stanowił główny element naszyjnika, który pragnę ofiarować mej małżonce, i byłbym szczęśliwy, gdyby zechciał pan opowiedzieć mi historię tego klejnotu. - Nie jestem do końca pewien. Musiałbym go najpierw zobaczyć. - Ależ zobaczy go pan, drogi przyjacielu. Pańska wizyta sprawi mi olbrzymią przyjemność, szczególnie jeśli znajdzie pan dla mnie drugą część tego, po co do pana przybyłem. Wspomniałem panu przed chwilą o naszyjniku i pomyślałem sobie, że być może ma pan jakieś inne rubiny, nie takie duże, ale również stare, które można by połączyć z diamentami w jedną całość i stworzyć naszyjnik godny urody mojej małżonki. Jak mi się wydaje, miał pan już okazję poznać ją kiedyś? - Rzeczywiście, spotkałem ją kilka razy, gdy była jeszcze księżną Vendramin... ale czy jest pan pewien, że żona lubi rubiny? Kiedy mieszkała w

Wenecji, uwielbiała perły i szmaragdy podkreślające jej nordycką urodę... - Och, uwielbia je nadal, ale wie pan równie dobrze jak ja, jak zmienne potrafią być kobiety. Dianora marzy o rubinach, od kiedy zobaczyła klejnoty należące do Begum Aga Khan. Mówi, że na jej szyi wyglądałyby jak krew na śniegu - dodał Kledermann z nutą rozbawienia. Jak krew na śniegu! Ta szalona Dianora i jej bogaty małżonek, nie wyobrażali sobie, do jakiego stopnia ten romantyczny, choć nieco wyświechtany obrazek mógłby stać się prawdziwy, gdyby piękna Dunka zawiesiła któregoś dnia na swej łabędziej szyi rubin należący Joanny Szalonej, a później do potwora Juliusza. - Kiedy pan wyjeżdża? - zapytał nagle Aldo. - Jak już mówiłem, dzisiaj wieczorem. O godzinie siedemnastej udaję się pociągiem do Innsbrucku i tam przesiadam się w ekspres zmierzający do Zurychu. - Jadę z panem! Aldo powiedział to tonem nieznoszącym sprzeciwu, ale widząc nieco zaskoczoną minę gościa, dodał już spokojnie: - Jeśli urodziny pańskiej małżonki wypadają za dwa tygodnie, muszę za wszelką cenę zobaczyć ten rubin. Jeśli chodzi o pozostałe kamienie, nabyłem ostatnio w Rzymie naszyjnik, który powinien się panu spodobać. Uzbrojony w pęk kluczy podszedł do starej skrzyni, wzmocnionej metalowymi sztabami, którą otworzył za pomocą jednego z nich, odblokowując wcześniej dyskretnie stalowe urządzenie. Wyjął z niej dużą szkatułkę i otworzył ją. Na pożółkłym aksamicie ukazała się kolia złożona z pereł,

diamentów i pięknych rubinów osadzonych w złotej plecionce, charakterystycznej dla wyrobów z okresu renesansu. Na jej widok Kledermann wydał z siebie okrzyk podziwu, który Morosini natychmiast wykorzystał: - Przepiękna, nieprawdaż? Ta kolia należała najpierw do Julii Farnese, młodziutkiej kochanki papieża Aleksandra VI Borgii. Zamówił ją dla niej. Nie sądzi pan, że w zupełności zadowoliłaby panią Kledermann? Bankier wziął do ręki klejnot, który najwyraźniej go zachwycił. Zaczął głaskać delikatnie każdy kamień, z miłością wskazującą na prawdziwe uwielbienie dla kamieni szlachetnych. - Prawdziwe cudo! - westchnął. - Byłoby szkoda ją zdemontować. Ile chciałby pan za nią? - Nic. Proponuję tylko wymianę na pański kaboszon. - Przecież pan go jeszcze nie widział. Nie może więc pan oszacować jego wartości. - Bez wątpienia, ale mam wrażenie, że znam go od zawsze. W każdym razie zabieram kolię ze sobą. Spotkamy się w pociągu. - Bardzo się cieszę. Zadzwonię do domu, aby przygotowano panu pokój.

- Proszę tego nie robić! - zaprotestował Aldo, któremu włosy zjeżyły się na głowie na myśl, że miałby mieszkać pod tym samym dachem, co rozpalona do białości Dianora. - Zatrzymam się w hotelu Baur-au-Lac. Proszę mi wybaczyć, ale mam. w sobie coś z niedźwiedzia i w podróży cenię sobie niezależność. - Całkowicie pana rozumiem. Zatem do zobaczenia wieczorem! Po wyjściu gościa Morosini wysłał Angela Pisaniego na stację, aby zarezerwował bilet kolejowy i hotel. Następnie miał się udać na pocztę, aby wysłać telegram do Vidal-Pellicorne'a w brzmieniu: Chyba znalazłem zaginiony przedmiot. Jadę do Zurychu, hotel Baur-au-Lac. Pozdrowienia. Po wyjściu Angela Morosini siedział przez dłuższą chwilę w fotelu, przyglądając się pięknej kolii Julii Farnese. Był bardzo podniecony, co nie pozwalało mu myśleć jasno. Jakiś wewnętrzny głos mówił mu, że kaboszon Kledermanna nie może być niczym innym tylko rubinem Joanny Szalonej, ale nie mógł zrozumieć, dlaczego człowiek w ciemnych okularach sprzedał go szwajcarskiemu bankierowi, zamiast oddać chlebodawcom. Może sądził, że skoro jego wspólnik nie żyje, wolno mu przywłaszczyć sobie klejnot i wzbogacić się na nim. Było to jedyne logiczne wytłumaczenie, chociaż wydawało się, że przestępca zachował się niezwykle lekkomyślnie... Ale to nie była sprawa Morosiniego. Jego zadaniem było przekonanie Kledermanna, aby odstąpi! mu klejnot. Zatopiony w myślach, książę nie usłyszał otwierających się drzwi. Dopiero gdy Anielka stanęła przed nim, dostrzegł jej obecność. Natychmiast wstał, aby się przywitać.

- Czy czujesz się dzisiaj lepiej? Po raz pierwszy od trzech tygodni była ubrana, uczesana i znacznie mniej blada. - Chyba w końcu przestały mnie dręczyć nudności - stwierdziła z roztargnieniem. Cała jej uwaga zwrócona była w stronę kolii, którą Aldo odłożył do szkatułki, a którą ona chwyciła z takim pożądaniem, jakiego Morosini jeszcze nigdy u niej nie widział. Jej policzki lekko się zaróżowiły. - Jaka piękna! Chyba nie muszę pytać, czy to dla mnie, bo wiem, że nie. Nie sądziłam, że jako mój mąż będziesz takim skąpcem. Łagodnie, lecz stanowczo, Aldo odebrał jej ozdobę i włożył do szkatułki. - Po pierwsze, nie jestem twoim mężem, a po drugie, kolia jest już sprzedana. - Jak się domyślam, Moritzowi Kledermannowi? Widziałam, jak stąd wychodził. - Wiesz dobrze, że nie rozmawiam z tobą o interesach. Chciałaś ze mną o czymś pomówić? - Chciałam się dowiedzieć, po co przyszedł tutaj ten Kledermann. Wiesz, że był moim przyjacielem? - Był przyjacielem biednego Eryka Ferralsa. Machnęła lekceważąco ręką. - A więc piękna Dianora będzie nosiła ten cudowny naszyjnik? Życie jest naprawdę niesprawiedliwe. - Nie rozumiem, co cię to obchodzi. Chyba nie brak ci klejnotów, o ile wiem. Ferrals często cię nimi obdarowywał. A teraz, jeśli pozwolisz, skończmy tę

bezsensowną rozmowę. Muszę jeszcze załatwić kilka spraw. Ale skoro już jesteś, to chciałbym cię poinformować, że nie będę jadł obiadu w domu, a wieczorem wyjeżdżam... Jej raczej pogodna do tej pory twarz zapłonęła wściekłością. Z niespotykaną siłą chwyciła Aida za nadgarstek. - Jedziesz do Zurychu, nieprawdaż? - Nie mam powodu, żeby to ukrywać. Już ci mówiłem: prowadzę z Kledermannem interesy. - Zabierz mnie ze sobą. Mam wielką ochotę pojechać do Szwajcarii. Wyswobodził rękę. - Możesz tam pojechać, kiedy tylko zechcesz. Ale nie ze mną! - Dlaczego? Morosini westchnął zniecierpliwiony. - Nie zaczynaj! Z twojego powodu znaleźliśmy się w nieprzyjemnej sytuacji. Żyj swoim życiem i pozwól mi żyć moim! Ach, Hieronimie, przychodzi pan w samą porę - zwrócił się do swego dawnego nauczyciela, który wszedł dyskretnie do gabinetu. Anielka odwróciła się na pięcie i opuściła pokój, nie mówiąc już ani słowa. Aldo miał wrażenie, że po jej wyjściu powietrze w gabinecie stało się bardziej rześkie. Spędził dzień, załatwiając z Hieronimem bieżące sprawy; potem polecił Zachariaszowi, aby spakował mu walizkę. Miała podwójne dno i posługiwał się nią, przewożąc cenne klejnoty. Później

poszedł pocieszyć Cecinę, którą perspektywa ponownej nieobecności Aida wcale nie uradowała. Przed pożegnaniem zrobiła na jego czole znak krzyża. - Uważaj na siebie! - rozkazała. - Od jakiegoś czasu bardzo się niepokoję, jak tylko wystawisz nos za drzwi. - Zupełnie niepotrzebnie. A tym razem powinnaś być zadowolona. Będę podróżował w towarzystwie ojca Miny. Jadę do Zurychu, ale oczywiście zatrzymam się w hotelu. Widzisz więc, że nie musisz się niepokoić. - Gdyby ten człowiek był jedynie ojcem naszej drogiej Miny, wcale bym się nie niepokoiła, ale jest też mężem tej... Nie była w stanie wymówić imienia Dianory, której nie cierpiała w czasach, gdy przyszła pani Kledermann była kochanką Aida. Morosini wybuchnął śmiechem. - Co ty sobie wyobrażasz? To przecież dawne czasy. Dianora nie jest głupia: zależy jej na bogatym mężu, którego sobie upolowała. Spij spokojnie i opiekuj się dobrze panem Buteau! - Nie musisz mi o tym przypominać! - mruknęła Cecina.

***

Po przybyciu na dworzec Aldo dostrzegł, że powieszono tam afisze teatru La Fenice, reklamujące kilka spektakli „Otella" z udziałem Idy Nagy. Na ten widok obiecał sobie, że pozostanie w Zurychu najdłużej, jak to możliwe. Szwajcarski bankier nigdy się nie dowie, jaką wyświadczył mu przysługę, zabierając go ze sobą! Tego samego wieczoru, kiedy pociąg jechał już w kierunku Innsbrucku, a pałac Morosinich pogrążał się we śnie, Cecina obserwowana spod oka przez Zachariasza, włożyła na głowę czarny szal. - Nie sądzisz, że jest już zbyt późno na wychodzenie z domu? A jeśli będziesz potrzebna? - Powiesz, że poszłam się pomodlić! - Do św. Pawła? - Właśnie tak, do św. Pawła! To apostoł od pogan i jeśli ktoś może wywołać skruchę u tej ladacznicy, która zagnieździła się pod naszym dachem, to właśnie on. A poza tym, miałby też coś do zrobienia w sprawie uzdrawiania ślepców. Zachariasz uśmiechnął się do żony. - To przekaż mu ode mnie wyrazy uszanowania.

Rozdział dziesiąty

Kolekcja Kledermanna

Po przybyciu do Zurychu Morosini szybko zrozumiał, dlaczego Liza tak dobrze czuła się w Wenecji oraz w Wiedniu, w domu swojej babki, który można było uznać za niewielki, przytulny pałacyk. Bank Kledermanna był neorenesansową budowlą z korynckimi kolumnami i kariatydami, natomiast prywatna rezydencja położona na Goldkiiste - Złotym Wybrzeżu, u stóp jeziora, prezentowała się jeszcze bardziej okazale. Był to olbrzymi pałac w stylu włoskim przypominający willę Serbelloni nad jeziorem Como, ale jeszcze bardziej zdobiony. Sprawiał wrażenie bardzo wystawnego i raczej przytłaczającego. Tylko Dianora Vendramin, ze swoim umiłowaniem przepychu, mogła czuć się w nim dobrze. Pałac na szczęście nieco zyskiwał dzięki przepięknemu parkowi z fontannami, ciągnącemu się aż do krystalicznych wód jeziora, i wspaniałej scenerii pokrytych śniegiem gór. Kiedy wieczorem Morosini ujrzał ten monumentalny obiekt to, pomimo książęcych upodobań, pomyślał, że nie chciałby tam mieszkać. Zaraz po przyjeździe do Zurychu bankier zostawił go w hotelu, radząc, aby odpoczął przed kolacją. - Będziemy sami - wyjaśnił. - Moja żona jest w Paryżu u swojej krawcowej. Wybiera sukienkę na swoje... trzydzieste urodziny. Morosini uśmiechnął się, dokonując w myślach szybkiego rachunku; w czasie pierwszego spotkania z piękną Dianorą w wigilię 1913 roku on sam miał trzydzieści pięć lat, a ona owdowiawszy w dwudziestej pierwszej wiośnie życia, liczyła sobie wówczas lat dwadzieścia cztery. Zatem w roku 1924 musiała ich już mieć trzydzieści pięć.

- Sądziłem - powiedział Aldo z uśmiechem - że piękne kobiety nigdy nie wyjawiają daty urodzin. - Ale moja żona różni się od innych kobiet. A poza tym będziemy jednocześnie obchodzić siódmą rocznicę naszego ślubu. Stąd moje pragnienie, aby nadać temu wydarzeniu szczególną oprawę. Kiedy Aldo wrócił do hotelu - osiemnastowiecznego pałacyku otoczonego pięknymi ogrodami - czekała nań w Zurychu 23 wieczorem. Inaczej mówiąc, archeolog miał się pojawić następnego dnia. Aldo ucieszył się z przyjazdu przyjaciela. Tym bardziej, że od dawna planowali wspólny wyjazd do Zurychu. Po pierwsze znajdowało się tu źródło finansów Aronowa, po drugie stary Solmański zdawał się mieć w tym mieście bazę wypadową. Tutaj też, na własną prośbę, został przywieziony Wong. A ponieważ istniało duże prawdopodobieństwo, że kamień zakupiony przez Kledermanna jest klejnotem, który Aldo i Adalbert wyciągnęli z grobu Juliusza, można było się spodziewać, że najbliższa przyszłość nie będzie spokojna. Około godziny dwudziestej lśniący rolls-royce bankiera, prowadzony przez szofera w eleganckim uniformie, przywiózł Morosiniego do willi, przed którą oczekiwał na niego lokaj z olbrzymim parasolem. Wczesnym popołudniem bowiem w całym regionie z nieba zaczęły padać strugi deszczu i zasnuły pejzaż. Tak eskortowany gość został oddany w ręce majordomusa, sztywnego, jakby połknął kij. Zostawiwszy płaszcz w rękach lokaja, Aldo wspiął się po szerokich schodach w ślad za kolejnym służącym. Jak go poinformowano, bankier czekał na niego w gabinecie.

Gdy Morosini tam wszedł, Kledermann czytał gazetę, którą z zatroskaną miną natychmiast pokazał gościowi. - Proszę spojrzeć! Człowiek, który sprzedał mi rubin, nie żyje... Artykuł okraszony kiepskim zdjęciem informował, że z jeziora wyciągnięto zwłoki Amerykanina włoskiego pochodzenia, niejakiego Giuseppe Savoniego, poszukiwanego przez nowojorską policję. Mężczyzna zosta! uduszony i wrzucony do wody, a wcześniej był torturowany. Opis zamordowanego był dokładnym portretem mężczyzny w ciemnych okularach, którego znał Morosini. - Jest pan pewien, że to on? - zapytał, oddając gazetę gospodarzowi. - Całkowicie. Zresztą takie nazwisko mi podał. - A jak mu pan zapłacił? Czekiem? - Oczywiście. Ale teraz zaczynam się trochę niepokoić, bo może klejnot był kradziony. W takim przypadku, jeśli mój czek zostanie odnaleziony, mogę mieć kłopoty. - To bardzo możliwe. Co do rubinu, potwierdzam, że został skradziony. Wyszarpnięto go z rąk rabina Jehudy Liwy trzy miesiące temu w synagodze Staronowej w Pradze. Złodziej uciekł, strzelając najpierw do mnie. Kula utkwiła mi w piersi, jakieś pół centymetra od serca. Rabin Jehuda Liwa również został lekko ranny. - To niewiarygodne. A co pan robił w tej synagodze? - Na przestrzeni wieków rubin należał do ludu żydowskiego i ciążyła na nim klątwa. Wielki rabin z Czech miał zdjąć z niego klątwę. Ale nie zdążył: ten bandyta zaczął strzelać, a następnie zbiegł z rubinem i nie mogliśmy go

odnaleźć. - Ale... w takim razie ten rubin należy do pana? - Niezupełnie. Szukałem go dla klienta. - Skąd ma pan pewność, że chodzi o ten sam kamień? Przecież to nie jedyny rubin kaboszon. - To proste. Proszę mi go pokazać. Sądzę, że da pan wiarę moim słowom i nie będzie miał wątpliwości. - Oczywiście, oczywiście... pokażę go panu, ale najpierw zjedzmy kolację! Musi pan wiedzieć od swojej kucharki, że suflet nie lubi czekać. Opowie mi pan o wszystkim przy stole. Majordomus pojawił się z informacją, że kolacja już czeka. Idąc po schodach z gospodarzem, który opowiadał o polowaniu, Aldo zastanawia! się, w jaki sposób przedstawić mu tę historię. Nie chciał mówić o pektorale. Jeszcze mniej o swojej przygodzie w Sewilli i o dziwnych wydarzeniach w czasie odwiedzin u Jehudy Liwy. Tak naprawdę musiał wszystko skrócić i uprościć, bo szwajcarski bankier z pewnością nie należał do osób wierzących w zjawiska ezoteryczne i duchy. Bez wątpienia jako zapalony kolekcjoner klejnotów musiał znać złowieszcze historie związane z niektórymi z nich, ale w jakim stopniu wierzył w to, co zwykli śmiertelnicy uważali za legendy? Tego Aldo chciał się dowiedzieć. Suflet był doskonały i Kledermann, najprawdopodobniej darzący kucharkę wielkim respektem, otwierał przy stole usta jedynie po to, by pochłaniać kolejne porcje. Ale kiedy opróżnił talerz, wypił jednym haustem szklaneczkę przedniego wina z Neuchatel i natychmiast zapytał:

- Jeśli dobrze rozumiem, podważa pan moje prawo do rubinu? - Niezupełnie, bo kupił go pan w dobrej wierze, ale moralnie nie jest pan jego właścicielem. Widzę tylko jedno wyjście z tej sytuacji: powie mi pan, ile zapłacił, a ja zwrócę panu te pieniądze. - A ja widzę inne, jeszcze mniej skomplikowane rozwiązanie. To ja panu zwrócę kwotę, jaką zapłacił pan w Czechach, uwzględniając przy tym wszelkie dodatkowo poniesione nakłady finansowe. Morosini stłumił westchnienie. Domyślał się, że będzie miał do czynienia z silnym przeciwnikiem. Piękno kamienia zrobiło swoje i Kledermann gotów był zapłacić jego dwukrotną lub nawet trzykrotną wartość. Kiedy w kolekcjonerze rozbudzi się pragnienie zdobycia obiektu pożądania, trudno mu od tego odstąpić. - Proszę zrozumieć, że nie jest to kwestia ceny! Mojemu klientowi zależy na rubinie tylko dlatego, że chce zdjąć z niego klątwę, która spada na jego właścicieli. Moritz Kledermann wybuchnął śmiechem. - Proszę mi nie wmawiać, że człowiek żyjący w XX wieku, wysportowany i wykształcony, wierzy w takie bzdury! - Czy wierzę, czy też nie, to nie ma większego znaczenia - odpowiedział Aldo spokojnie. - To, co dla mnie naprawdę ważne, to fakt, że mój klient jest jednocześnie moim przyjacielem. A on wierzy. Zresztą po tym, jak prześledziłem historię rubinu od XV wieku, muszę przyznać mu rację. - Proszę mi ją opowiedzieć! Przecież wiadomo panu, jak bardzo interesuję się historią starych klejnotów.

- Ta historia zaczyna się w Sewilli, tuż przed powołaniem do życia inkwizycji. Rządzą Królowie Katoliccy, rubin należy do bogatego konwertyty, Diega de Susana, a wspólnota żydowska uważa ten kamień za święty. Od pierwszych słów Aldo poczuł, że jego opowieść wzbudza olbrzymie zainteresowanie gospodarza. Powoli, nawiązując do historii i całkowicie pomijając własne przygody, zagłębił się w przeszłość. Opowiedział o kamieniu ofiarowanym królowej Izabeli przez ojcobójczynię Katalinę, o Joannie Szalonej i jej niezdrowej namiętności, o kradzieży i sprzedaży kamienia ambasadorowi cesarza Rudolfa II, o podarowaniu klejnotu ukochanemu synowi z nieprawego łoża i w końcu o odzyskaniu rubinu przez niego i Vidal-Pellicorne'a „w czeskim zamku, którego właściciel musiał się zmierzyć z przeciwnościami losu. Oczywiście nie powiedział ani słowa o duchu Kataliny, wiernym adoratorze Joanny z Tordesillas, o wywołaniu ducha cesarza na zamku w Hradczanach, ani o otworzeniu opuszczonego grobu Juliusza. Wspominając zaś o rabinie, Morosini wyjawił tylko, że korzystając z rady Ludwika de Rothschilda, udał się do synagogi w celu postawienia Jehudzie kilku pytań. Ale przede wszystkim nie zapomniał uwypuklić wszystkich nieszczęść spowodowanych przez krwawy kamień na przestrzeni dziejów. - Ja sam również stałem się jego ofiarą, kiedy mnie postrzelono, a człowiek, który go panu sprzedał, przypłacił kradzież życiem. - To prawda. A czy pana klient nie obawia się tej rzekomej klątwy? - Jest Żydem, a tylko Żyd może zdjąć z rubinu klątwę, jaką rzucił na niego

rabin z Sewilli. Kledermann milczał przez chwilę, ale wkrótce nieco surowe rysy jego twarzy złagodził przebiegły uśmieszek. Przy kawie bankier poczęstował gościa wspaniałym hawańskim cygarem, dając mu czas na zapalenie i delektowanie się smakiem. - I pan mu wierzy? - spytał w końcu. - Mojemu przyjacielowi? Oczywiście. - Musi pan jednak zdawać sobie sprawę, do czego są zdolni kolekcjonerzy, gdy chodzi o przedmiot rzadki i tak cenny. Święty kamień! Symbol ludu znoszącego nędzę i poniżenie! Może i tak, ale z tego, co mi pan tutaj opowiedział, rozumiem, że chodzi przede wszystkim o kamień historyczny. Czy zdaje pan sobie sprawę? Izabela Katolicka, Joanna Szalona, Rudolf II i jego chory umysłowo syn? Zgromadziłem tutaj kamienie, które ani w połowie nie są tak pasjonujące. - Mój przyjaciel, który poszukuje klejnotu, nie stosuje żadnych strategii. Znam go zbyt dobrze, by w to wątpić. Dla niego to sprawa życia lub śmierci. - Hmm... Muszę się nad tym zastanowić. A teraz chciałbym pokazać panu rubin i pozostałe kamienie z mojej kolekcji. Proszę za mną! Obaj mężczyźni powrócili na pierwsze piętro do dużego gabinetu z pokaźną biblioteką. Tym razem Kledermann zamknął pokój na klucz. - Obawia się pan, że ktoś ze służby mógłby tutaj wejść bez pukania? - spytał Morosini rozbawiony taką ostrożnością, która wydała mu się niedorzeczna. - Nie. Zaraz pan zrozumie: to pomieszczenie nie jest nigdy zamykane, chyba że chcę otworzyć sejf. Przekręcając ten klucz, otwieram jego opancerzone

drzwi. Po przejściu przez gabinet bankier, który wcześniej zdjął z szyi niewielki kluczyk ukryty pod koszulą, podszedł do biblioteki w głębi pomieszczenia i popchnął jedną z jej części. Grube, podwójne, stalowe drzwi obróciły się powoli na niewidocznych zawiasach, pociągając za sobą sprytną dekorację z fałszywych książek. Kledermann się uśmiechnął. - Mam nadzieję, że docenia pan swoje szczęście. Tego pomieszczenia nie oglądało więcej niż sześć osób. Proszę za mną! Sejf był dość duży, ale dokładnie wypełniony niezliczoną ilością skrzyń stojących przy ścianach. - Każda otwiera się za pomocą innej kombinacji cyfr - poinformował bankier. - Tylko ja je znam. Przekażę tę wiedzę mojej córce, kiedy nadejdzie pora. Jego długie palce przesuwały się szybko po przyciskach, wystukując na jednej ze skrzyń właściwy kod. Po chwili grube wieko otworzyło się, ukazując stertę szkatułek. - Mam tutaj część klejnotów Katarzyny Wielkiej i trochę rosyjskiej biżuterii. Bankier wziął do ręki puzderko wyłożone fioletowym aksamitem, na którym leżał przepiękny diamentowy naszyjnik, para kolczyków i dwie bransolety. Morosini szeroko otworzył oczy: widział już ten komplet przed wojną na szyi pewnej księżnej spowinowaconej z carską rodziną. Nagłe zniknięcie owej damy wywołało podejrzenia, że została zamordowana. Te ozdoby istotnie należały niegdyś do Semiramidy Północy*, ale nie wzbudziły w Morosinim zachwytu: * Określano tym mianem carycę Katarzynę Wielką. Semiramida to imię

legendarnej władczyni Asyrii, rzekomo pomysłodawczyni „wiszących ogrodów" - jednego z siedmiu cudów świata (przyp. red.). nie cierpiał klejnotów nazywanych w jego fachu czerwonymi kamieniami, które zdobywano, przelewając krew. Nie mógł się powstrzymać i zapytał: - W jaki sposób zdobył pan te cudeńka? Wiem, do kogo należały przed wojną i... - .. .chce pan wiedzieć, czy kupiłem je od mordercy wielkiej księżnej Nataszy? Bez obaw, nabyłem je właśnie od niej przed jej wyjazdem do Ameryki Południowej, gdzie udała się w towarzystwie majordomusa, w którym szaleńczo się zakochała. Powierzam panu tajemnicę i mam nadzieję, że nie będę musiał żałować, iż pokazałem te klejnoty. - Może pan być spokojny. Jak panu wiadomo, podobnie jak lekarze, jesteśmy zobowiązani do zachowania tajemnicy zawodowej... - Przyznaję - powiedział Kledermann, śmiejąc się - że pomimo pańskiej reputacji nawet przez chwilę nie pomyślałem, iż pan je rozpozna. Oznacza to, że wielka księżna miała całkowitą rację, uciekając do Ameryki przed rewolucją bolszewicką. Przynajmniej uratowała życie i część majątku... Po diamentach przyszła kolej na ozdobę z ametystów znaną w wąskim gronie kolekcjonerów oraz na kilka innych klejnotów niższej rangi. Następnie Kledermann zaczął otwierać kolejne skrzynie i szkatułki. Morosini obejrzał przepiękny szmaragd należący kiedyś do ostatniego władcy Azteków, przywieziony z Meksyku przez Hernana Corteza, dwa z ośmiu „Mazarinów", bransoletkę z olbrzymimi diamentami pochodzącymi z naszyjnika brytyjskiej królowej, podzielonego na części i sprzedanego w Anglii przez małżeństwo La

Motte, piękne szafiry należące kiedyś do królowej Hortensji, diamentowe brosze pani Du Barry, w kształcie kokardy, fantastyczne szmaragdy połyskujące niegdyś na piersi Aurangzeba, szóstego władcy Imperium Mogołów, wstążkę z perłami należącą do Królowej Dziewicy i tyle innych wspaniałych okazów, że podekscytowany, a przede wszystkim oszołomiony, nie mógł nie popaść w zachwyt. Nie wyobrażał sobie, że kolekcja Kledermanna jest tak olbrzymia. Kolejny kufer odsłaniał następne sekrety. - To są klejnoty mojej żony - powiedział bankier. - Kiedy je zakłada, wyglądają jeszcze piękniej. Ale wydaje się pan zaskoczony? - To prawda. Na całym świecie są może jeszcze trzy kolekcje, które można by porównać z pańskimi zbiorami. - Przyznam, że zadałem sobie wiele trudu, aby to wszystko zgromadzić, ale to nie tylko moja zasługa. Wszystko zapoczątkowali mój dziad i ojciec. A teraz pokażę panu rubin, który nabyłem od tego Amerykanina. Kledermann otworzył kolejną szkatułkę wyłożoną czarnym aksamitem. Niczym oko cyklopa poczerwieniałe od ognia z piekielnych kuźni na Morosiniego spoglądał rubin Joanny Szalonej! Aldo uchwyci! go w dwa palce, lecz nie musiał przyglądać mu się zbyt długo, aby stwierdzić, że rzeczywiście jest to odnaleziony z takim trudem klejnot. - Nie ma wątpliwości! - stwierdził. - To kamień, który skradziono mi w Pradze... Aby się jeszcze upewnić, podszedł do biurka, wyciągnął z kieszeni

jubilerską lupę, umieścił ją na oku i pochylił się nad kamieniem w świetle dużej lampy stojącej na blacie stołu. Zaniepokojony Kledermann pospiesznie zamknął drzwi skarbca. - Proszę spojrzeć! - powiedział Aldo, pokazując paznokciem mikroskopijny punkcik na odwrocie kamienia i podając bankierowi lupę. - Widzi pan tę gwiazdę Salomona niewidoczną gołym okiem? Jej obecność to potwierdzenie, że chodzi o kamień pochodzenia żydowskiego... Kledermann uczynił to, o co go poproszono, i musiał, chociaż niechętnie, zgodzić się z księciem. Nie powiedział jednak ani słowa, położył szkatułkę na ciemnozielonym blacie biurka, włożył do niej rubin, zadzwonił po służbę i poszedł otworzyć drzwi. - Napije się pan jeszcze kawy? Przyznani, że sam mam na nią wielką ochotę. - Nie boi się pan bezsenności? - zapytał Aldo, uśmiechając się nieznacznie. - Posiadam umiejętność zasypiania w dowolnie wybranym momencie. Ale co pan robi? Morosini wyjął książeczkę czekową i pióro, które zabrał ze sobą, i zaczął coś w niej kreślić. - Wypisuję czek na sto tysięcy dolarów - odpowiedział najspokojniej na świecie. - Nie przypominam sobie, abym zgodził się sprzedać panu ten kamień stwierdził bankier chłodnym tonem, który nie zrobił na Morosinim najmniejszego wrażenia. - Chyba nie ma pan innego wyjścia - odpowiedział Aldo. - Rozmawialiśmy przed chwilą o czerwonych kamieniach. Ten jest bardziej czerwony, niż pan

może sobie wyobrazić. Kledermann wzruszył ramionami. - Nie może być inaczej, chodzi przecież o kamień historyczny. Proszę sobie przypomnieć Różę Yorku, diament, który zbliżył nas do siebie w Londynie. Pożądał go pan równie mocno,'jak ja i wcale się pan nie przejmował jego dramatyczną przeszłością. - To prawda, ale to nie ja go odnalazłem, narażając życie. Tym razem jest inaczej! Proszę się zastanowić! Czy rzeczywiście pan chce, aby na piersi żony lśnił kamień, który przez dziesiątki lat przyozdabiał zwłoki? Czy nie napawa to pana obrzydzeniem? - Zręcznie żongluje pan argumentami - westchnął bankier - więc lepiej powiem od razu: teraz, kiedy poznałem historię rubinu, nie zamierzam podarować go żonie. Na urodziny dostanie naszyjnik, który pan przywiózł, a ja zachowam to cudo w moich zbiorach. Aldo nie zdążył odpowiedzieć. Zamaszyście otwarłszy drzwi, do biura weszła, niczym królowa, Dianora, rozsiewając wokół siebie zapach drogich perfum. - Dobry wieczór, mój drogi! - zwróciła się do męża pięknym kontraltem. Albrecht mnie poinformował, że gościsz tutaj księcia Morosiniego, i widzę, że to prawda! Cóż za przyjemność spotkać pana, drogi przyjacielu! Wyciągnąwszy ręce, ruszyła w stronę Aida, by go przywitać, ale nagle zatrzymała się i skierowała wzrok na biurko. - Mój Boże, cóż to takiego? Co za cudo! Zdejmując obszerny płaszcz obszyty

błękitnym lisem, dopasowanym kolorystycznie do toczka spoczywającego na jej płowych włosach, upuściła go na dywan niczym kawałek zmiętego papieru i niemal doskoczyła do rubinu. Pochwyciła go, zanim małżonek zdążył jej w tym przeszkodzić. Twarz kobiety promieniała radością. Z kamieniem w dłoni podeszła do męża. - Moritz, kochanie! Zawsze poruszałeś niebo i ziemię, aby sprawić mi przyjemność, ale tym razem przeszedłeś samego siebie. Gdzie znalazłeś taki piękny rubin? Zapomniała o Morosinim, a on nie chciał, aby wyłączono go z gry. Stawka była zbyt wysoka. - To ja znalazłem ten kamień. Pani mąż kupił go nieświadomie od człowieka, który mi go skradł. Miałem właśnie zamiar zwrócić mu koszt zakupu - dodał, wydzierając czek z książeczki. Dianora zwróciła w jego stronę oczy, w których pojawił się błysk gniewu. - Chce mi pan powiedzieć, że ma pan zamiar zabrać mój rubin? - Sprawiedliwości musi stać się zadość. Ten kamień nie należy do mnie. Kupiłem go dla klienta... - Żaden klient mnie nie obchodzi! W grę wchodzą moje pragnienia - rzekła arogancko. - Tym bardziej, że nie ma pewności, czy mówi pan prawdę.

Kolekcjonerzy często oszukują, gdy chcą zdobyć upragniony przedmiot. - Uspokój się, Dianoro! - wtrącił się Kledermann. - Właśnie o tym rozmawialiśmy, kiedy weszłaś. A ja nie tylko nie zaakceptowałem czeku od księcia, ale chciałem wyrównać mu straty, jakie poniósł z powodu tej kradzieży. - Wszystko to jest bardzo skomplikowane. Powiedz mi szczerze, Moritz, czy kupiłeś ten kamień dla mnie jako prezent urodzinowy? - Tak, ale... - Nie ma więc żadnego ale! Jest mój i go zabieram. Każę go oprawić. - Powinna pani pozwolić mężowi - wtrącił się Aldo - na rozwinięcie tego ale! Musi pani wiedzieć, że człowiek, który sprzedał mu kamień, został znaleziony w jeziorze... uduszony. Dodam też, że trzy miesiące temu o mało co nie przyczynił się on do mojej śmierci! Kula wystrzelona przez bandytę przeszła tuż obok serca. - Mój Boże... to takie ekscytujące. Tym bardziej pragnę go zatrzymać! I Dianora zaśmiała się Morosiniemu w nos, a on zadał sobie pytanie, jak mógł kiedyś niemal umierać z miłości do tej wariatki. Była piękna, ale jej mózg nie różnił się wielkością od ziarnka grochu! Przypomniał sobie, jak wyglądała, gdy ujrzał ją po raz pierwszy w świąteczny wieczór na przyjęciu u lady Grey. Była podobna do nordyckiej bogini. Śnieżna sylfida w oszronionej sukni koloru srebra, która delikatnie podkreślała jej młodzieńcze ciało, równie piękne jak jej twarz... Potem spotkał ją jeszcze dwa razy: w Warszawie, gdzie spędzili upojną noc, równie szaloną, jak kiedyś w przeszłości, i na ślubie Eryka Ferralsa z Anielką Solmańską. Wtedy nie dał się zwabić w jej sidła. A stało się tak tylko

dlatego, że był po uszy zakochany w pięknej Polce. Teraz nie mógł oprzeć się wrażeniu, że te dwie kobiety były do siebie bardzo podobne. W tej chwili uczepiła się ramienia bankiera, patrząc mu błagalnie w oczy. Jego zazwyczaj surowe oblicze złagodniało. - Niech pani zachowa rozsądek - powiedział łagodnie Morosini. - Który kochający mąż zgodziłby się, aby jego żona znalazła się w niebezpieczeństwie? A właśnie tak się stanie, jeśli będzie się pani upierała, aby zachować ten niebezpieczny kamień. Dianora, nadal uwieszona na ramieniu Kledermanna, wzruszyła ramionami. - To nie ma znaczenia! Mój mąż jest wystarczająco silny, wpływowy i bogaty, aby ochronić mnie przed każdym niebezpieczeństwem. Traci pan czas, drogi Morosini. Nigdy, przenigdy nie oddam panu tego klejnotu! Jestem pewna, że dla mnie będzie on talizmanem przynoszącym szczęście. - No cóż! Wygrała pani tę bitwę, ale nie tracę nadziei, że ja wygram wojnę. Proszę zachować rubin, ale proszę się dobrze zastanowić. Nie chciałbym nikogo straszyć, bo nie leży to w moich zwyczajach, lecz musi pani wiedzieć, że zachowując klejnot, przyciągnie pani do siebie nieszczęście. Życzę państwu dobrej nocy!... Proszę mnie nie odprowadzać - rzucił w stronę Kledermanna. Znam drogę i zamierzam wrócić do hotelu na piechotę. Kledermann roześmiał się i zostawiwszy żonę, podszedł do gościa. - Wie pan, że to kilka kilometrów? W takich lakierkach nie będzie to miły spacer. Proszę się nie dąsać, drogi książę, i pozwolić, by szofer odwiózł pana do hotelu. Albo przynajmniej pożyczę panu jakieś wygodniejsze obuwie. - Zdecydował pan, że dzisiejszego wieczoru w żadnej sprawie nie mogę

mieć ostatniego słowa? - Aldo uśmiechnął się do bankiera. - A więc zgadzam się na podwiezienie. Chętnie wybrałbym wygodniejsze buty, ale obawiam się krytycznego spojrzenia portiera z hotelu Baur! Gdy limuzyna przejeżdżała przez park, przestało padać. Niebo przejaśniło się nieco, ale od strony ciemnych wód jeziora napływała nieprzyjemna wilgoć. Przez całą drogę samochód pokonywał wielkie kałuże, w których odbijało się światło latarni. Było już późno, a powodu brzydkiej pogody ulice świeciły pustkami. Tego wieczoru Zurych sprawiał przygnębiające wrażenie, mimo że ulice były dobrze oświetlone. Aldo poczuł wdzięczność do Kledermanna: długi spacer na tym pustkowiu z pewnością nie należałby do przyjemności. Nie miał pojęcia, jak wybrnąć z zaistniałej sytuacji. Nawet pomoc Adalberta na niewiele się przyda. No, chyba żeby włamali się do rezydencji Kledermanna... Morosini myślał o tym, idąc szerokim hotelowym korytarzem po grubej wykładzinie tłumiącej odgłos kroków. Przekręcił klucz w zamku i... zapomniał o wszelkich kłopotach, gdyż mocny cios w kark powalił go na dywan.

***

Kiedy odzyskał przytomność, leżał na małym, metalowym łóżku w pomieszczeniu tak nędznie umeblowanym, że nawet trapista nie byłby w stanie

go zaakceptować. Stojąca na stole lampa naftowa oświetlała brudne i odrapane ściany. Najpierw pomyślał, że przyśnił mu się jakiś koszmar, ale obolała głowa świadczyła raczej o tym, że to nie sen, lecz jawa. Nadal nie mógł jednak zrozumieć, co mu się przydarzyło. Próbując poskładać myśli, przypomniał sobie ostatnie świadome gesty: stał przed drzwiami do pokoju i wkładał klucz do zamka. Potem była już tylko czarna dziura. Jakim sposobem, idąc korytarzem luksusowego hotelu, znalazł się w tej ohydnej norze? W jaki sposób napastnikom udało się w środku nocy wyprowadzić go z hotelu i przetransportować w inne miejsce. Co ciekawe, nie był skrępowany i mógł się poruszać. Rzucił się więc w stronę jedynego tu, wąskiego okna, które przysłaniały zamknięte na cztery spusty żaluzje. Również drzwi wyposażone były w nowy zamek, na którego widok Aldo poczuł bezsilność. Nie miał „ślusarskich" zdolności swojego przyjaciela Adalberta i bardzo tego w tej chwili żałował. - Jeśli będziemy jeszcze mieli okazję się spotkać, poproszę go o kilka lekcji mruknął, siadając na gołym materacu, który wydał mu się wypchany kamieniami. Aldo mógł jedynie liczyć na to, że wkrótce ktoś się pojawi i wyjaśni, co się stało. Nie musiał długo czekać. Po dziesięciu minutach, co mógł stwierdzić, patrząc co chwilę na zegarek, który mu zostawiono, drzwi się otworzyły i stanął w nich dziwny osobnik. Jego podobieństwo do ropuchy było wprost uderzające. Za nim pojawił się mężczyzna, na którego widok Aldo wydał okrzyk zaskoczenia. Był to ktoś, kogo nie spodziewał się już nigdy więcej spotkać,

ponieważ sądził, iż siedzi we francuskim lub amerykańskim więzieniu. Był to Ulrich, Amerykanin, którego spotkał w willi w Vesinet, pewnej pełnej wrażeń nocy dwa lata wcześniej. Dlatego też zamiast zaniepokojenia odczuł coś w rodzaju rozbawienia: z dwojga złego lepiej było mieć do czynienia z kimś znanym. - To znowu pan? - zapytał wesoło. - Czy został pan może mianowany ambasadorem wszystkich gangsterów w Europie? Sądziłem, że siedzi pan w pudle. - Wyjście z więzienia lub siedzenie w nim to tylko kwestia pieniędzy odpowiedział Ulrich zimnym głosem. - Francuzi popełnili błąd, wysyłając mnie do Stanów: skorzystałem z tego i zwiałem im. Wyjdź stąd, Archie, ale nie oddalaj się! Ulrich zbliżył się i usadowił swe kościste ciało obleczone w dobrze skrojony tweedowy garnitur na jedynym krześle, jakie znajdowało się w pomieszczeniu, pozostawiając Morosiniemu łóżko. Aldo ziewnął, przeciągnął się, a następnie położył. - Nie mam nic przeciwko szczerej rozmowie, drogi panie, ale równie dobrze mogliśmy porozmawiać w hotelu. Tutaj nie jest zbyt wygodnie. - Bo to nie jest miejsce wypoczynku. A jedyne, co mam panu do powiedzenia, mogę streścić w kilku słowach: rubin musi być mój! - To jakaś mania? Kiedy spotkaliśmy się ostatnim razem, pragnął pan szafiru. A teraz rubin... Czy za każdym razem, kiedy przyjdzie panu ochota na jakiś cenny kamień, będę musiał mieć w tym udział? - Proszę nie zgrywać głupca! Dobrze pan wie, co mam na myśli. Rubin

został sprzedany Kledermannowi przez tego idiotę Savoniego, któremu wydawało się, że może działać na własną rękę. A dziś wieczór Kledermann go panu odsprzedał. Więc niech pan mówi, gdzie jest kamień, a odwieziemy pana do miasta. Morosini wybuchnął śmiechem. - Wyobraża pan sobie, że bankier sprowadził mnie tutaj, żeby odsprzedać mi tak rzadki okaz, na którym udało mu się położyć łapę? Nic bardziej błędnego, drogi panie! Sprowadził mnie, abym oszacował wartość klejnotu i opowiedział jego historię, to wszystko! Prawdę mówiąc, rzeczywiście chciałem odkupić rubin, ale Kledermannowi zależy na nim jak na źrenicy oka. Nie udało mi się namówić go na sprzedaż. - Mnie się uda, I pan mi w tym pomoże. - Z czeluści tej piwnicy? Nie wiem, w jaki sposób miałbym to zrobić. A tak nawiasem mówiąc, czy to pan tak urządził tego nieszczęsnego Savoniego? - Nie, to nie ja, tylko mój zleceniodawca - żachnął się Ulrich z lekką pogardą, która nie umknęła uwagi Morosiniego. - To on go przesłuchiwał i zlecił płatnemu zabójcy jego zabicie. Ja nie lubię brudzić sobie rąk... - Rozumiem. Pan jest mózgiem bandy? W wyblakłych oczach Amerykanina zalśnił błysk dumy. - W istocie, tak można powiedzieć! - To dziwne! Zgadzam się, że nie można było powierzyć zadania Zygmuntowi, bo on nie grzeszy zbytnią inteligencją, ale... stary Solmański przecież nadal żyje. Na szczęście nie nabrałem się na tę komedię z jego samobójstwem w Londynie. Chyba że nagle zniedołężniał?

- No, no, ale ma pan wiadomości! Nie, nie zniedołężniał, ale jest chory. Środek, który połknął, aby symulować śmierć, wywołał skutki uboczne. W tej sytuacji nie może kierować akcją. Jak pan przypuszcza, dlaczego pomógł mi w ucieczce i postawił na czele tej bandy sprowadzonej przez Zygmunta? Tak nieoczekiwany przebieg rozmowy bardzo Morosiniego zainteresował. - To jasne, że na czele takiej szajki musiał stanąć ktoś stanowczy. Zygmunt to tylko niebezpieczny i okrutny podżegacz. Wydaje mi się, że nawet jego ojciec podziela moją opinię. - Właśnie tak jest! - potwierdził Ulrich, pozostając w błogostanie samozadowolenia. - Inaczej mówiąc, to stary Solmański wydaje panu bezpośrednio polecenia. Czyli jest tutaj? - Nie, jest w Warszawie... - Zbir zorientował się jednak, że powiedział zbyt wiele, i uciął rozmowę. - Zresztą to nie jest pańska sprawa! - To czego pan ode mnie chce? Już powiedziałem, że Kledermann nie sprzeda rubinu. Nie wiem, w jaki sposób mógłbym panu pomóc? Na topornej twarzy Amerykanina pojawił się nieprzyjemny uśmiech. - Och, to proste: postara się pan odzyskać klejnot. Zna pan wiele sztuczek, więc nie powinno być to kłopotliwe. - Gdyby to było tak łatwe, z pewnością znalazłbym już sposób, ale to, czego pan żąda, to włamanie do sejfu. A można rzec, że ten sejf to Fort Knox, tylko w mniejszych rozmiarach! - Nigdy nie wolno tracić nadziei. Proszę zrobić, co pan chce, ale ja muszę dostać ten rubin. W przeciwnym wypadku...

- W przeciwnym wypadku co? - Może pan zostać wdowcem! Oświadczenie złoczyńcy było tak nieoczekiwane, że Morosini otworzył szeroko oczy. - Co pan chce przez to powiedzieć? - Nie jest to przecież trudne do zrozumienia. Mamy pańską żonę! No wie pan, to czarujące stworzenie, które przyjechał pan ratować z naszych rąk, ryzykując życiem w Vesinet. - Rozumiem, ale przecież to siostra i córka pańskich chlebodawców? Czy to oni polecili panu porwać moją żonę? Ulrich zastanawiał się przez chwilę, zanim udzielił odpowiedzi. - Nie. Nie mają o tym zielonego pojęcia. Widzi pan, pomyślałem, że dobrze będzie jakoś się przed nimi zabezpieczyć, a jednocześnie zdobyć możliwość wywarcia na panu presji. Mózg Aida pracował na zwiększonych obrotach. W tym wszystkim było coś dziwnego. Pomyślał, że to może być podstęp. - Kiedy ją pan porwał? - zapytał spokojnym głosem. - Wczoraj wieczorem około dwudziestej trzeciej, kiedy wychodziła z przyjaciółką z Harry's Baru. Czy to panu wystarczy? - Nie. Chcę zatelefonować do domu! - Po co? Pan mi nie wierzy? - I tak, i nie. Wydaje mi się, że miałby pan za mało czasu, aby ją tu przywieźć. - Przecież nie powiedziałem, że jest tutaj. Ale że jest w moich rękach, tego

może pan być pewien. Tym razem Aldo zaczął się zastanawiać. Kiedy wyjeżdżał z Wenecji, Anielkę przestały właśnie trapić poranne nudności, ale nie była w najlepszej formie. Z trudem wyobraził ją sobie udającą się do Harry's Baru, aby sączyć tam koktajle, nawet w towarzystwie przyjaciółki, którą mogła być jedynie Adriana. W każdym razie jedna rzecz wydawała się pewna: Ulrich wiedział, że książę poślubił wdowę po Ferralsie, ale nie wiedział, jakie były ich relacje. Przez chwilę zastanawiał się, czy nie powiedzieć z szerokim uśmiechem: „Ma pan moją żonę? To wspaniale! Proszę więc ją sobie zatrzymać. Nawet nie zdaje pan sobie spraw, jaką mi wyświadczył przysługę. Wyobraził sobie minę Ulricha. Z drugiej strony wiedział z doświadczenia, że jest to człowiek niebezpieczny i że nie zawaha się ani przez chwilę przed najgorszym, byle osiągnąć zamierzony cel. Aldo chciał wprawdzie odzyskać wolność, ale nie życzył młodej kobiecie śmierci ani tego, by została poddana jakimkolwiek torturom. Jedynym wyjściem pozostawało więc podjęcie gry, jaką mu zaproponowano. Tylko w taki sposób mógł się wyswobodzić z rąk bandyty... - No więc? - zapytał Ulrich. - Nic pan nie powie? - Po takiej wiadomości trzeba się przecież przez chwilę zastanowić, czyż nie? - Być może, ale uważam, że zastanawiał się pan wystarczająco długo. Jaka jest pańska decyzja? Morosini przywołał na twarz wyraz trwogi. - Ale nie zrobił jej pan krzywdy?

- Jeszcze nie i dodam nawet, że jest bardzo dobrze traktowana! - W takim razie nie mam wyboru. Czego pan ode mnie chce? - Już powiedziałem: rubinu. - Ale chyba nie myśli pan, że pójdę po niego tej nocy? A jutro zostanie wysłany do jakiegoś jubilera, który go oprawi, tak aby pani Kledermann mogła otrzymać go w prezencie urodzinowym. - A kiedy wypadają te urodziny? - Za trzynaście dni. - Czy został pan na nie zaproszony? - Oczywiście! - odparł Aldo, wzruszając ramionami. - Chyba że pan będzie mnie tu nadal więził. - Nie ma potrzeby, abym trzymał pana w tej norze. A więc proszę mnie uważnie posłuchać! Odwieziemy pana do miasta, ale będzie pan, drogi książę, w każdej chwili do mojej dyspozycji! Oczywiście proszę nie kontaktować się z policją, bo zaraz się o tym dowiem i zapłaci za to pańska żona. Nie wolno też panu wyprowadzić się z hotelu. Za kilka dni się spotkamy. Proszę spróbować się dowiedzieć, któremu jubilerowi zostanie powierzona oprawa klejnotu. Ulrich wstał i skierował się do drzwi, ale przed wyjściem odwrócił się jeszcze w stronę Morosiniego. - Jeśli sprawy pójdą po mojej myśli, to korzyść może być obopólna. - Doprawdy? Jak to? - Proszę pomyśleć! Jeśli dzięki panu uda mi się wejść do skarbca Kledermanna, może się zdarzyć, że zostawię panu ten rubin... - Słucham? - krzyknął zaskoczony Aldo. - Sądziłem, że...

- Solmańscy chcą go zdobyć za wszelką cenę, ale mnie jest całkowicie obojętne, czy tak się stanie, czy też nie! Trzeba być takim głupcem, jak Savoni, aby wyobrazić sobie, że - taka rzecz może zostać sprzedana dyskretnie. W kufrze bankiera z pewnością znajdują się skarby, którymi można napełnić sobie kieszenie, ryzykując znacznie mniej... - Jest wiele klejnotów historycznych, które nie są łatwe do sprzedania. - Tym proszę się nie kłopotać. W Ameryce można sprzedać wszystko i to za cenę o wiele bardziej interesującą niż tutaj. Do zobaczenia wkrótce! Chwilę później w drzwiach pomieszczenia stanął płaz o imieniu Archie, z grymasem na twarzy będącym zapewne uśmiechem. - Zawiozę cię do miasta, mój chłopcze - powiedział. Cios pałki zaaplikowany z niewiarygodną wprost szybkością wysłał Morosiniego do krainy marzeń, zanim zdążył cokolwiek odpowiedzieć. Ocknął się w okolicznościach jeszcze mniej komfortowych niż za pierwszym razem: w tamtym pomieszczeniu było przynajmniej łóżko. Tym razem Aldo znalazł się w miejscu ciemnym, zimnym i wilgotnym. Szybko się zorientował, że leży na trawniku pośród pięknych drzew. W oddali widać było jezioro, statki i restauracje na palach. Była jeszcze noc i wokół płonęły latarnie. Zziębnięty, pomimo płaszcza, którego go nie pozbawiono, Aldo dostrzegł w końcu światła hotelu Baur-auLac, który zdawał się niezbyt oddalony. Mimo obolałej głowy Morosini zaczął biec w tamtym kierunku. Kiedy wszedł do holu, portier uważnie przyjrzał się gościowi sprawiającemu wrażenie nietrzeźwego, ale prędzej dałby sobie język uciąć, niżby się ośmielił

zadać niedyskretne pytanie. Aldo przywitał go skinieniem dłoni i skierował się w stronę windy. Klucz od pokoju znalazł w kieszeni płaszcza. Po gorącej kąpieli i zażyciu dwóch pastylek aspiryny zanurzył się w pościeli, odpychając od siebie wszelkie myśli, które mogłyby zakłócić mu sen. Obudził się o dziesiątej. Najpierw zamówił solidne śniadanie, a następnie poprosił, aby połączono go z Wenecją. Historia porwania Anielki, mimo że niewiarygodna, trochę go zaniepokoiła. Jeśli jednak była zgodna z prawdą, obawiał się, że w domu może być policja. Jego obawy okazały się płonne: Zachariasz, który podniósł słuchawkę, był zupełnie spokojny, nawet wtedy, gdy Aldo oznajmił, że chciałby zamienić kilka słów z żoną. - Nie ma jej - powiedział wierny sługa. - Po pańskim wyjeździe zdecydowała się spędzić kilka dni u pani Adriany. - Czy zabrała jakieś bagaże? - Oczywiście. Wszystko, czego potrzeba na kilkudniową wizytę. Czy coś się stało? - Nie, wszystko w porządku. Chciałem tylko z nią porozmawiać. A czy zabrała ze sobą Wandę? - Oczywiście... - Doskonale, Zadzwonię do kuzynki. Ale i tam książę nie zastał żony. Męski niski głos poinformował go, że hrabina Orseolo i księżna Morosini są nieobecne: panie opuściły Wenecję poprzedniego dnia rano i udały się w stronę wielkich jezior. Nie zostawiły adresu, bo nie wiedziały, gdzie się zatrzymają.

- A pan, to kto? - zapytał Aldo, któremu nie spodobał się ton głosu rozmówcy. - Jestem Carlo, nowy służący pani hrabiny. Czy to wszystko, co Jego Ekscelencja chciałby wiedzieć? - Tak, to wszystko. Dziękuję. Aldo odłożył słuchawkę nieco zdziwiony. To, co działo się w Wenecji, było dziwniejsze, niż mógłby przypuszczać. Gdzie zatem była Anielka? Czy znajdowała się w rękach Ulricha, czy też spokojnie wypoczywała nad jeziorem Maggiore? Chyba że obie kobiety oraz Wanda zostały uwięzione lub Adriana znudzona Solmańskimi nawiązała kontakty z amerykańskimi gangsterami. Ten nowy służący nie wzbudzał zaufania: wprawdzie nosił włoskie imię, ale sądząc po akcencie, powinien się raczej nazywać Charlie. Co to wszystko mogło oznaczać? Wiele pytań przychodziło mu do głowy, ale nie znajdował na nie odpowiedzi. Rozmyślania przerwał mu niespodziewany przyjazd Adalberta. Jego jaskrawoczerwony amilcar z czarnymi skórzanymi siedzeniami wywołał wśród przechodniów niemałe zainteresowanie. Chyba wzięto go za uczestnika rajdu samochodowego Targa Florio* lub Vingtquatre heures du Mans**. Morosiniemu nie przypadło to do gustu. * Targa Florio - najstarszy długodystansowy wyścig samochodowy, biegnący po drogach publicznych Sycylii w latach 1906-1977 (przyp. red.). ** Najsłynniejszy 24-godzinny wyścig samochodowy zainaugurowany w 1923 roku na torze w Le Mans we Francji (przyp. red.). - Nie mogłeś przyjechać pociągiem? - mruknął.

- Jeśli zależało ci na dyskrecji, trzeba było mnie uprzedzić i zatrzymać się w jakimś wiejskim zajeździe. Czy rzeczywiście musimy się ukrywać? Mój car, jak mówią Kanadyjczycy, jest teraz najeżony gaźnikami, kompresorami i nie wiem czym jeszcze, które czynią z niego prawdziwą bombę. W razie jakiejś wyższej konieczności jest to bardzo użyteczne. A ty? Dlaczego jesteś w takim złym humorze? Masz jakieś kłopoty? - Gdybyś podczas ostatniej nocy dostał dwa razy w łeb, życie wydawałoby ci się mniej różowe. Co do kłopotów, to osaczają mnie ze wszystkich stron. - Chodźmy do baru czegoś się napić. Tam wszystko mi opowiesz! Bar był prawie pusty i obaj mężczyźni, którzy usiedli na końcu sali pod palmą rosnącą w olbrzymiej donicy, mogli spokojnie porozmawiać. Aldo opowiedział przyjacielowi, co mu się przydarzyło, podczas gdy Adalbert popijał koktajl, pociągając od czasu do czasu nosem. Czynił to tak głośno, że lekko poirytowany Morosini zapytał go w końcu, czy ma katar. - Nie, ale odkryłem, że pociągając nosem, można wyrazić różne stany ducha: smutek, pogardę, złość. No więc trenuję. Widzę, że znajdujemy się, a przede wszystkim ty się znajdujesz, w bardzo trudnej sytuacji. To jakaś zupełnie zwariowana historia, ale bardzo pochwalam twoją postawę wobec tego gangstera. Dobrze zrobiłeś, że podjąłeś jego grę. Ciekawe, czy uda nam się dzięki temu nakryć całą bandę. - Tak uważasz? - Oczywiście. Fakt, że Ulrich sam coś kombinuje, jest dla nas bardzo korzystny. Czy możemy marzyć o czymś lepszym niż doprowadzenie do konfrontacji bandytów?

- Zgoda, ale jaką rolę odgrywa w tym Anielka? - Idę o zakład, że wcale nie została uwięziona i że ten typ nie mówi prawdy. Skorzystał jedynie z pewnych sprzyjających okoliczności, więc na twoim miejscu nie martwiłbym się o to jakoś przesadnie. - Och, przecież ja nie martwię się przesadnie! Ale jeśli ona jest w jego rękach, nie chciałbym uczynić fałszywego kroku. Zatem co proponujesz? - Proponuję, abyśmy podzielili się pracą: ty mógłbyś skontaktować się z piękną Dianora i postarać się przemówić jej do rozsądku, ja tymczasem udam się do miasta, by sprawdzić, co porabia Wong, i zapytać, czy wie, gdzie aktualnie przebywa Szymon. - A czego chcesz od Szymona? - Chciałbym się dowiedzieć, czy posiada kopię rubinu, podobnie jak to było z szafirem i diamentem. Taka kopia bardzo by nam się teraz przydała. - Z pewnością, lecz nie zapominaj, że w chwili obecnej rubin znajduje się już w rękach jakiegoś jubilera, który ma wykonać wspaniałą oprawę, godną nowej właścicielki. - Zabierze mu to z pewnością kilka dni. Trzeba by dokonać podmiany w siedzibie tego artysty. Kiedy będziemy dysponować kopią, Kledermann lub jego żona z pewnością zgodzą się zabrać nas do jubilera, byśmy mogli rzucić okiem na to cacko. Ja, jako nowo przybyły, wyrażę wielką chęć przyjrzenia się klejnotowi z bliska... - I będziesz w stanie dokonać zamiany pod nosem trzech lub czterech osób? - Na Boga... tak. Coś mi mówi, że nie będzie to specjalnie trudne - stwierdził Adalbert, wznosząc oczy w stronę sufitu. - Ale oczywiście wolałbym, aby pani

Kledermann wykazała się rozsądkiem i zgodziła przyjąć twój naszyjnik w zamian za rubin. - Spróbuję ją przekonać, ale bardzo wątpię, żeby mi się to udało. Gdybyś ją widział, kiedy zobaczyła ten kamień... - Spróbuj się przynajmniej dowiedzieć, do którego jubilera się zwrócili! Przejdziemy się do niego. Wydaje mi się, że to może być Beyer, ale mogę się mylić. - Zgoda. Jutro ją odwiedzę, kiedy Kledermann będzie w banku. Zabiorę naszyjnik i zaproponuję jej zamianę. A teraz, jeśli chcesz, zjemy kolację i pójdę się położyć. Radzę ci zrobić to samo. Tak długa droga musiała cię przecież zmęczyć. - Mnie? Jestem świeży jak poranek. Zastanawiam się, czy nie udać się jeszcze tej nocy do Wonga. Nie mamy zbyt wiele czasu i im mniej go stracimy, tym lepiej...

***

Aldo nie musiał się wcale zastanawiać, która godzina będzie najbardziej korzystna, aby odwiedzić Dianorę: na tacy ze śniadaniem, między koszyczkiem z chlebem a pojemnikiem na miód, leżała długa, elegancka koperta. Było to zaproszenie na herbatę do willi Kledermannów na godzinę piątą. - W końcu jakaś pozytywna wiadomość! - stwierdził Vidal-Pellicorne, który

wrócił z nocnej wyprawy z pustymi rękoma. - Zaczynałem już podejrzewać, że wszystko sprzysięgło się przeciw nam! - Nie zastałeś nikogo u Wonga? - Nawet psa z kulawą nogą. Okiennice są pozamykane, drzwi też i wszystko tonie w deszczu. Pójdę tam jeszcze raz po południu. Może dowiem się czegoś od sąsiadów. Chińczyk w Szwajcarii to rzadkość. Sąsiedzi pewnie się nim interesują i obserwują, co się u niego dzieje. - Może pojechał do Aronowa? - Dowiem się tego. Może tej nocy Wong był w środku, tylko po prostu mnie nie usłyszał? - A nie próbowałeś tam wejść? Przecież zamknięte drzwi to dla ciebie żadna przeszkoda! - Jeśli Wong wyjechał, to szkoda czasu. A poza tym lepiej rozeznać teren za dnia i działać dopiero w nocy. - No to idź tam teraz i postaraj się czegoś dowiedzieć, a jeśli będzie taka potrzeba, wrócimy tam razem wieczorem. Była dokładnie godzina piąta, kiedy taksówka przywiozła Morosiniego przed dom bankiera. Ponieważ nadał padał deszcz, powtórzył się ceremoniał sprzed kilku dni. Służący z parasolem podprowadził go pod drzwi, gdzie czekał już na niego majordomus, który zamiast skierować się w stronę gabinetu, skręcił w lewo i otworzył dwuskrzydłowe drzwi. Pani domu czekała na księcia w prywatnych apartamentach. Aldo został wprowadzony do okazałego salonu w stylu Ludwika XVI, przypominającego raczej muzeum niż buduar sprzyjający popadaniu w różnego

rodzaju omdlenia. Kobieta, która weszła tam pięć minut później, pozostawała w doskonałej harmonii ze wspaniałym wystrojem tego miejsca. Miała na sobie suknię z szarej krepy z długimi rękawami. Jej szyję okalał potrójny sznur drobnych pereł pasujących do perłowych kolczyków. Aldo nigdy wcześniej nie widział Dianory w tak surowym stroju, ale przypomniał sobie, że protestancki Zurych zmuszał nawet bardzo bogatych, katolickich mieszkańców do pewnego umiarkowania. Dianora podała gościowi dłoń ozdobioną cennymi pierścionkami i uśmiechnęła się kpiąco. - Jakże miło, drogi przyjacielu, że przyjął pan moje, tak mało oficjalne, zaproszenie! - Nic nie szkodzi. Sam miałem zamiar poprosić panią o spotkanie. Musimy porozmawiać... Dawni kochankowie unikali mówienia sobie po imieniu, dopóki majordomus w asyście dwóch kamerdynerów nie postawił przed Dianora tacy z pozłacanym dzbankiem na herbatę oraz z filiżankami z saskiej porcelany, a na dwóch bocznych stolikach - talerzy z kanapkami, ciastkami i czekoladkami w ilościach, którymi można by nakarmić dziesięć osób. Podczas gdy pani Kledermann oddała się ceremonii parzenia herbaty, niemal tak skomplikowanej jak w Japonii, Morosini nie mógł przestać podziwiać wdzięku kobiety, w której przed dziesięciu laty był szaleńczo zakochany. Można było odnieść wrażenie, że odkryła sekret wiecznej młodości. Jej twarz, ręce i jedwabiste, jasne włosy były gładkie, świeże i pozbawione jakiejkolwiek niedoskonałości. Zupełnie jak dawniej. Ogromne granatowe oczy, okolone

długimi rzęsami, zachowały dawny blask. Aldo zrozumiał uwielbienie bankiera dla tego dzieła sztuki, chociaż na nim nie robiło ono już wielkiego wrażenia; od pewnego czasu o wiele bardziej podobały mu się piegi i zawadiacki uśmiech Lizy... - Pozwól, że zgadnę powód, dla którego chciałeś się ze mną spotkać powiedziała Dianora, odstawiając filiżankę z herbatą. - Idę o zakład, że chodzi o rubin. - Nietrudno było to zgadnąć. Musimy poważnie porozmawiać. To sprawa wielkiej wagi, większej, niż możesz przypuszczać. - Cóż za ponury ton! Pamiętam, że kiedyś byłeś znacznie weselszy, mój drogi Aldo... Czy mamy zapomnieć, że byliśmy przyjaciółmi? - Niektórych wspomnień nie można wymazać i właśnie w imię tej przyjaźni proszę cię, abyś zrezygnowała z rubinu. - Za późno - odparła z rozbawieniem. - Jak to za późno? - Nawet gdybym chciała - a o tym nie ma mowy! - nie mogłabym ci go oddać. Wczoraj rano Moritz zabrał go do Paryża. Uznał, że tylko Cartier jest w stanie odpowiednio oprawić ten klejnot. - Ale przecież i tutaj są zdolni jubilerzy. - Bez wątpienia, lecz ja zasługuję na rzeczy doskonałe, przecież wiesz. - Jestem o tym przekonany i dlatego wzdragam się na myśl, że ten krwawy kamień mający tak okropną przeszłość znajdzie się w twoich rękach. Igrasz z diabłem, Dianoro! - Nie opowiadaj głupstw. Nie żyjemy przecież w średniowieczu.

- Dobrze - westchnął Morosini. - Mam nadzieję, że Kledermannowi nic się nie przytrafi w czasie pobytu w... - Och, jedzie na krótko: wraca dziś w nocy. Oprawiony klejnot zostanie dostarczony przez tajnego wysłannika tuż przed urodzinami. Czyż to nie ekscytujące? A propos, mogę liczyć na twój udział w uroczystości? - Będziesz musiała zaprosić również mojego przyjaciela Vidal-Pellicorne'a. Przyjechał wczoraj do Zurychu. - Doprawdy? Bardzo się cieszę. Uwielbiam tego człowieka!... Ale teraz porozmawiajmy przez chwilę o tobie. Właściwie tylko po to cię dzisiaj zaprosiłam. - O mnie? Nie ma o czym mówić! - Nie bądź taki skromny! To do ciebie nie pasuje, a ja wiele ci zawdzięczam. Słyszałam, że się ożeniłeś? - Proszę cię, Dianoro, wolałbym o tym nie rozmawiać. Nie ożeniłem się z własnej woli. - Czy to możliwe, aby ktoś mógł cię do czegoś zmusić? Ta młoda gąska, która złapała w sieci biednego Eryka Ferralsa, potrafi czynić cuda. Myślałam, że lepiej cię znam. Czy możesz mi to wyjaśnić? - Nie ma nic do wyjaśniania. Zrozumiesz, kiedy się dowiesz, że wystąpiłem z wnioskiem o unieważnienie tego małżeństwa. Kpiąca twarz młodej kobiety nagle spoważniała. - Cieszę się, Aldo. Ta kobieta wydaje się bardzo niebezpieczna. Przyznaję, że kiedy dowiedziałam się o twoim ślubie, zaczęłam się o ciebie bać. Zresztą Moritz również, gdyż bardzo cię ceni. Zarówno on, jak i ja jesteśmy

przekonani, - że to Anielka zabiła Ferralsa. Strata tak wartościowego człowieka jak ty byłaby niepowetowana... - Następnie dodała już weselszym tonem: - A teraz może opowiedziałbyś mi o twoich przygodach z Lizą, moją pasierbicą? Byłam zaszokowana, kiedy nie tak dawno dowiedziałam się, że po twoim powrocie z wojny proponowano ci jej rękę? - To prawda - mruknął Aldo nieco zażenowany. - Nie do wiary! - wykrzyknęła Dianora ze śmiechem. - A więc niewiele brakowało, żebym została twoją teściową! To straszne! Nie sądzę, żeby mi się to spodobało. Przynajmniej wtedy... - Teraz zmieniłaś zdanie? - zapytał Morosini szczerze zaskoczony. - Tak. Szkoda, że nie zgodziłeś się na to, chociaż miałeś taką dobrą okazję. Przynajmniej nie znalazłbyś się w tak trudnej sytuacji. Liza jest trochę szalona, ale to porządna dziewczyna. Ta jej wenecka przygoda, to przebranie - wprost nie do wiary! Bardzo mnie to ubawiło. Zaczęłam ją doceniać. Byłaby doskonałą księżną Morosini. Zaskoczenie Aida wzrastało. - Ty mi to mówisz, Dianoro? Uszom nie wierzę! Podobno nie przepadałyście za sobą. - Tak było, ale wiele się wydarzyło ostatniej zimy. Z pewnością tego nie wiesz, ale Moritz przeszedł poważną operację. Bardzo się bałam i wtedy zrozumiałam, jak mi na nim zależy. Kobieta zaczęła nerwowo bawić się perłami naszyjnika. Popatrzyła Morosiniemu prosto w oczy. - Kiedy tak czekałam w klinice na wynik operacji, obiecałam sobie, że jeśli

wszystko będzie w porządku, stanę się wzorową żoną. Czułą i wierną. Morosini pochylił się i ujął jej lekko drżące ręce. - Zrozumiałaś, że go kochasz - powiedział łagodnie. - I zaprosiłaś mnie dzisiaj po to, żeby mi to powiedzieć, nieprawdaż? Uśmiechnęła się do niego niepewnie. Nieco wzruszony Aldo pomyślał, że w ten sposób córka wyznaje ojcu, że jest zakochana. - Tak - odpowiedziała Dianora. - Właśnie tak! Odkryłam, może dość późno, że mam nadzwyczajnego męża, więc... - Jeśli myślisz o tym, kim byliśmy kiedyś dla siebie, zapomnij bez wahania... lub raczej ukryj to w głębi serca. Nikt nie będzie tam tego szukał. W każdym razie na pewno nie ja. - Nie wątpiłam w twoją dyskrecję. Jesteś szlachetnym człowiekiem, Aldo, ale chciałam, aby pewne rzeczy zostały wyjaśnione i by między nami nie było żadnych niedomówień. A ponieważ jesteśmy teraz starymi, dobrymi przyjaciółmi, czy mogę zadać ci jedno pytanie? - Masz do tego pełne prawo. - Chciałabym wiedzieć, czy kogoś kochasz? Aldo poczuł, że się czerwieni. - W tym momencie kocham ciebie, Dianoro. Właśnie odkryłem w tobie zupełnie nieznaną kobietę, która bardzo mi się spodobała. - Nie pleć bzdur!... Chociaż bardzo chciałabym ci wierzyć. Myślę, że i Liza zobaczyła we mnie inną osobę. To imię, wypowiedziane tak nieoczekiwanie, spowodowało, że Morosini zaczerwienił się jeszcze bardziej. Dianora zaczęła się śmiać. - No dobrze, nie będę cię dłużej męczyła, ale wiedz, że znam już odpowiedź.

Chwilę później, wychodząc, Aldo poczuł olbrzymią ulgę na myśl, że dawna kochanka nie będzie go już więcej nagabywać. Wybierając miłość do męża, stała mu się o wiele bliższa. Tym bardziej, że jeśli dobrze zrozumiał, Liza również złożyła broń. Nadal jednak przerażała go myśl o nieszczęściu, jakie mógł sprowadzić ów przeklęty kamień na tę rodzinę. Co powinien zrobić, aby ich ratować?

***

- Sprawa się komplikuje! - przyznał Adalbert, kiedy Aldo opowiedział mu o wizycie u Dianory. - Nasze pole manewru jest coraz bardziej ograniczone. Wong wyjechał. Sąsiadka widziała go opuszczającego dom jakieś pięć dni temu. Poszedłem na dworzec, aby dowiedzieć się, jakie pociągi odchodzą wieczorem około godziny dwudziestej. Jest ich kilka, a jeden z nich jedzie przez Monachium do Pragi. Ale niby po co miałby tam wracać? - Może pojechał gdzieś dalej. Jeśli nakreślisz linię łączącą Zurych, Monachium i Pragę, a następnie ją przedłużysz, to trafisz prosto do Warszawy. - Sądzisz, że Szymon jest obecnie w Warszawie? Morosini rozłożył ręce w geście niewiedzy. - Nie mamy możliwości, żeby się tego dowiedzieć, ani czasu, by udać się tam po kopię rubinu. Ale może twoi służący mogliby pokręcić się w okolicach Cartiera w Paryżu?

Adalbert popatrzył na przyjaciela z rozbawieniem. - Powiedz mi, ale szczerze, czy nie planujesz przechwycenia emisariusza, który ma przywieźć klejnot? - Oczywiście, że tak. Zrobię wszystko, by ten przeklęty kamień nie zniszczy! spokoju rodziny Kledermannów. Załatwimy to tak, by odnalazła go policja... - Robisz postępy! A twój kolega gangster? Co mu powiesz? Zdziwiłbym się, gdyby wkrótce nie pojawił się na horyzoncie. Rzeczywiście, gangster nie zapomniał o Morosinim. Jeszcze tego samego wieczoru Aldo znalazł w pokoju hotelowym liścik z zaproszeniem na wspólne wypalenie cygara bądź papierosa około godziny dwudziestej trzeciej przy kiosku na placyku w pobliżu hotelu. Kiedy Morosini pojawił się tam o wyznaczonej porze, Ulrich już na niego czekał, siedząc na ławce. Roztaczał się z niej widok na mroczne wody jeziora, w którym odbijały się tysiące świateł. - Czy udało się panu zdobyć jakieś informacje? - zapytał bez żadnego wstępu. - Tak, ale najpierw proszę mi powiedzieć, co z moją żoną! - Proszę się nie niepokoić. U niej wszystko w porządku. Nie mam żadnego powodu, by źle ją traktować, jeżeli będzie pan grał fair. - A kiedy odzyska wolność? - Jak tylko rubin wraz z kolekcją innych cennych klejnotów trafią w moje ręce... Daję panu na to moje słowo. - Dobrze. Wiadomości są następujące: rubin został zawieziony do Paryża, do Cartiera, który ma go osadzić pośród diamentów, tak aby powstał naszyjnik.

Zawiózł go tam sam Kledermann i podejrzewam, że również on pojedzie po naszyjnik, ale jego żona nie zna szczegółów, gdyż w zasadzie ma to być niespodzianka na jej urodziny. Amerykanin pomyślał przez chwilę, zaciągając się nerwowo cygarem grubym na dwa palce. - Dobrze! - westchnął w końcu. - Lepiej będzie poczekać tutaj na jego powrót. A teraz proszę uważnie posłuchać. W dniu urodzin pojawię się u Kledermannów, z pewnością będzie im potrzebny dodatkowy personel do obsługi gości. Kiedy uznam, że nadszedł właściwy moment, dam panu znak, a pan zaprowadzi mnie do skarbca i wyjaśni, jak dostać się do środka. Następnie wróci pan na salony i będzie obserwował bankiera. Gdyby miał ochotę wyjść, zatrzyma go pan. A teraz czekam na wskazówki. Morosini narysował dokładny plan gabinetu Kledermanna i wejście do skarbca. Nie odczuwał żadnych skrupułów, przekazując te informacje gangsterowi, gdyż szykował dla niego pewną niespodziankę, którą wyjawił na zakończenie prezentacji. - Musi pan wiedzieć, że kluczyk, którym można otworzyć wejście do skarbca, wisi na szyi Kledermanna i nie wiem, w jaki sposób można go tego drobiazgu pozbawić. Wiadomość ta zaskoczyła Ulricha. Mruknął coś pod nosem, ale jeśli Aldo sądził, że zbir się podda, to bardzo się mylił. Po kilku sekundach posępna twarz Amerykanina wypogodziła się. - Najważniejsze, że wiem o tym - podsumował. - Ale chyba nie ma pan zamiaru go zabić? - stwierdził - sucho Morosini. - W

takim razie nie mogę pomóc! - Czy zależy panu na nim bardziej niż na własnej żonie? Zapewniam pana, że mam zamiar rozwiązać ten nowy problem w inny sposób... i bez niepotrzebnej przemocy. Musi pan wiedzieć, że jestem zawodowcem. A teraz proszę posłuchać, co mam do powiedzenia. Po czyni rzeczowo wyjaśnił Morosiniemu, czego od niego oczekuje, nie domyślając się nawet, że ten, który, jak mu się wydawało, poddał się bez walki, jest zdecydowany uczynić wszystko, by odzyskać rubin. I nie zamierza pozwolić Ulrichowi na ulotnienie się z najpiękniejszą na świecie kolekcją kamieni szlachetnych. Kiedy gangster skończył swoją wypowiedź, Morosini zadowolił się jedynie krótką odpowiedzią w iście chicagowskim stylu: - Jak dla mnie OK. Po czym mężczyźni rozstali się bez zbędnych komentarzy. Mieli się spotkać ponownie dopiero na urodzinach Dianory, wieczorem szesnastego października. Rozdział jedenasty

Urodziny Dianory

Podobnie jak fasada willi Kledermannów, wystrój jej . wnętrza wzorowany był na włoskim renesansie. Marmurowe kolumny, kasetonowe, pozłacane sufity, surowe meble i cenne dywany stanowiły wspaniałą oprawę dla kilku pięknych płócien - jednego Rafaela, dwóch Carpacciów, Tintoretta, Ty ej ana i Botticellego - które podkreślały bogactwo domu jeszcze bardziej niż jego wystawne otoczenie. Aldo wyraził swój najszczerszy zachwyt. - Można by rzec, że kolekcjonuje pan nie tylko klejnoty. - Och, to taki niewielki zbiór, mający na celu zatrzymanie mojej córki w domu, za którym nie przepada. - Jak się domyślam, pańska małżonka natomiast lubi ten dom. - To mało powiedziane. Dianora wręcz go uwielbia. Uważa, że jest na jej miarę. Jeśli o mnie chodzi, mógłbym się zadowolić nawet górską chatą, pod warunkiem, że byłoby tam miejsce na mój sejf. - Mam nadzieję, że żonie nic nie dolega? Niepokoję się, gdyż nie wita gości. - Nie dzisiejszego wieczoru. Zna ją pan od dawna, więc z pewnością nie będzie dla pana niespodzianką, że Dianora lubi stopniować napięcie. Tak więc pojawi się dopiero wtedy, gdy wszyscy goście będą już na miejscu. Wieczór składał się z dwóch części, jak to zwykle praktykowano w Europie: kolacji w gronie ważnych osobistości i przyjaciół, na którą zaproszono około sześćdziesięciu osób, i balu, gdzie miało się bawić znacznie więcej gości. Z najbardziej naturalną miną w świecie Adalbert zadał pytanie, które nie chciało przejść przez gardło Morosiniemu.

- Mam wrażenie, że będziemy uczestniczyć we wspaniałej imprezie. Czy będziemy mieli okazję spotkać pannę Lizę? - Bardzo wątpię. Moja dzikuska nie cierpi tego całego światowego cyrku jak zwykła mówić - równie mocno, jak pompatycznego otoczenia. Przesłała mojej żonie piękny kosz z kwiatami i miłym liścikiem. Myślę, że na tym poprzestanie. - A gdzie teraz przebywa? - zapytał ośmielony Morosini. - Musi pan o to zapytać kwiaciarkę z ulicy Dworcowej. Ja nie mam zielonego pojęcia... Panie ambasadorze, pani ambasadorowo, to wielki zaszczyt, że przyjęliście moje zaproszenie na dzisiejszy wieczór - dodał bankier, zwracając się do zbliżającej się pary. Obaj przyjaciele odeszli oczywiście na bok i zaczęli spacerować po.salonie ozdobionym z okazji uroczystości olbrzymią ilością róż i orchidei, których piękno, podobnie jak urodę przybyłych kobiet, podkreślało ciepłe oświetlenie. Nie było to światło elektryczne, tylko złoty blask bijący od wysokich świec w olbrzymich kandelabrach. Armia służących w liberiach dowodzona przez potężnego majordomusa czuwała nad komfortem gości, wśród których znajdowali się przedstawiciele świata przemysłu, dyplomacji, literatury i szwajcarskiej finansjery. Nie było tu natomiast malarzy ani aktorów. Wszystkie damy nosiły cenne i niekiedy bardzo stare klejnoty. Aldo dostrzegł Ulricha niemal od razu po przyjściu. Tak jak zapowiedział, z powodzeniem przeobraził się w służącego. Jego zadaniem była opieka nad szatnią ulokowaną w pobliżu głównych schodów, w której znalazła się wielka ilość cennych futer. Aldo wymienił z Ulrichem porozumiewawcze spojrzenie.

Było uzgodnione, że podczas balu Morosini zaprowadzi swojego wspólnika do gabinetu Kledermanna i udzieli mu niezbędnych wskazówek. Lokaje krążyli z tacami, na których stały kieliszki szampana. Adalbert chwycił w przelocie dwa i podał jeden przyjacielowi. - Znasz tutaj kogoś? - zapytał. - Absolutnie nikogo. Nie jesteśmy w Paryżu, Londynie ani Wiedniu, gdzie znam wiele osobistości. Czujesz się samotny? - Anonimowość ma swoje dobre strony. Można trochę odpocząć. Sądzisz, że dzisiejszego wieczoru zobaczymy rubin? - Tak myślę. Wysłannik naszego przyjaciela bankiera dał dowód niezwykłej dyskrecji i zręczności. Nikt niczego nie dostrzegł. - To prawda. Teobald i Romuald czuwali na zmianę przed sklepem jubilera w Paryżu, ale nic nie zwróciło ich uwagi. Ten twój Ulrich miał rację: przechwycenie klejnotu w Paryżu nie byłoby możliwe. Słodki Jezu! Nagle wszystkie rozmowy umilkły i nabożny okrzyk Adalberta zabrzmiał w sali donośnym echem: oto pojawiła się Dianora. Jej długa, aksamitna, czarna suknia z małym trenem wydała się Morosiniemu dziwnie znajoma. Ze ściśniętym sercem przywołał w pamięci portret matki pędzla Sargenta, będący jedną z najpiękniejszych ozdób jego weneckiego pałacu. Tak jak suknia Izabeli, ta także odsłaniała ramiona, była lekko udrapowana na piersiach i wąska w talii. Dianora podziwiała kiedyś ów portret. Zamawiając toaletę na dzisiejszy wieczór, niewątpliwie wzorowała się na tej z obrazu. Cóż mogłoby stanowić piękniejsze tło dla bajkowego klejnotu połyskującego na jej piersi niż jasna karnacja skóry? Rubin Joanny Szalonej

płonął złowieszczym ogniem. Wbrew zwyczajowi uszy i nadgarstki kobiety pozbawione były wszelkich ozdób. Nie wpięła też niczego w wysoko upięte włosy, które odsłaniały smukłą szyję. Jedynie purpurowe pantofelki nawiązywały kolorem do barwy klejnotu. Uroda Dianory zaparła wszystkim dech w piersiach. Goście obserwowali w milczeniu, jak solenizantka zbliża się z uśmiechem na twarzy do małżonka, który ucałował jej dłoń. - Przypomnij mi - szepnął Vidal-Pellicorne - czy na portrecie pędzla Sargenta twoja matka ma na szyi szafir? - Nie, ma tylko pierścień na palcu: kwadratowy szmaragd. Czy ty też zauważyłeś identyczny krój sukni Dianory? Nagle ktoś zaczął klaskać i wkrótce dołączył do niego rozentuzjazmowany tłum. Goście zasiedli do stołu w wesołym nastroju. Kolację podano na starej saskiej porcelanie i w srebrnych naczyniach, a wino w przepięknych grawerowanych złotem kieliszkach. Była wykwintna i smaczna, ale bez polotu. Kawior, dziczyzna i trufle następowały po sobie w towarzystwie przednich francuskich win. Sąsiedztwo Morosiniego nie należało do udanych. Przypadła mu w udziale wielka łakomczucha, niewątpliwie sympatyczna, ale mówiąca wyłącznie o jedzeniu. Natomiast dama siedząca po drugiej stronie, chuda i obsypana kaskadą diamentów, nic nie jadła, a mówiła jeszcze mniej. Aldo jedząc, myślał o tym, że oto nieubłaganie nadchodzi godzina, w której miał odegrać najtrudniejszą rolę w życiu: zaprowadzić włamywacza do skarbca

dobrego znajomego, udając, że nic go to nie obchodzi. Nie było to łatwe zadanie. Tymczasem Adalbert znalazł się w ciekawszym towarzystwie: naprzeciw niego siedział profesor Uniwersytetu Wiedeńskiego, znawca starożytności. Od samego początku kolacji obaj dyskutowali z wielkim zapałem, podsycanym przez służbę stale napełniającą ich kieliszki, o Hetytach, Egipcjanach, Fenicjanach, Asyryjczykach, Persach i Sumerach. Zajętych rozmową mężczyzn trzeba było kilkakrotnie uciszać, gdyż burmistrz Zurychu chciał wygłosić krótką mowę i złożyć pani Kledermann życzenia urodzinowe w imieniu wszystkich gości. Następnie kilka uprzejmych słów skierował do wszystkich zaproszonych pan Kledermann. W końcu wstano od stołu i udano się do sali balowej ozdobionej niezliczoną ilością róż i innych kwiatów, wychodzącej na ogród zimowy i na drugi salon przeznaczony dla graczy. Cygańska orkiestra zastąpiła kwartet smyczkowy przygrywający wcześniej do kolacji. Zaczęli przybywać pozostali uczestnicy balu, przynosząc ze sobą świeżość nocnego powietrza. Ulrich i jego koledzy mieli w szatniach dużo pracy. Przed północą Aldo zrozumiał, że nadchodzi właściwy moment, i dałby wiele, by go uniknąć. Kledermann grał w brydża z trzema poważnymi jegomościami. Dianora zwolniona już z obowiązku bawienia gości zgodziła się zatańczyć z Morosinim. Po raz pierwszy tego wieczoru księciu udało się zbliżyć do dawnej kochanki. Teraz trzymał ją w ramionach wirując w rytm walca angielskiego i mogąc z bliska podziwiać barwę i delikatność jej skóry, jedwabiste włosy i triumfalny blask rubinu połyskującego w zagłębieniu jej piersi. Nie mógł się powstrzymać

przed wyrażeniem podziwu. - Cartier dokonał cudu - powiedział - ale mając do dyspozycji inny kamień też zrobiłby coś wspaniałego. - Tak uważasz? Trudno byłoby znaleźć rubin tej wielkości. Uwielbiam ten klejnot. - A ja go nienawidzę! Dianoro, czemu nie chcesz uwierzyć, że nosząc ten przeklęty klejnot, jesteś w wielkim niebezpieczeństwie? - Och, nie będę go nosiła zbyt często. Tak cenna rzecz spędza zwykle więcej czasu w sejfie niż na szyi właścicielki. Po zakończeniu balu znajdzie się właśnie tam. - I przestaniesz o nim myśleć. Dostałaś, co chciałaś: chwilę triumfu. Czy wiesz, że nie przestanę trząść się ze strachu o ciebie? Dianora ofiarowała Morosiniemu czarujący uśmiech. - Miło mi to słyszeć. Będziesz zatem myślał o mnie bez przerwy? I chciałbyś, żebym się rozstała z tak magicznym klejnotem? - Zapomniałaś o naszej ostatniej rozmowie? Wszak mówiłaś, że kochasz męża. - Tak, ale to nie oznacza, że nie zachowam w sercu kilku pięknych wspomnień. Sądzę nawet, że to moje najpiękniejsze wspomnienia - dodała z powagą w głosie, ale Aldo nie słuchał jej dłużej. Zaskoczony patrzył na wchodzącą do sali trójkę rozbawionych osób. Byli to: Zygmunt Solmański, jego żona Ethel i... Anielka. Przestał tańczyć i syknął przez zęby: - A cóż oni tu robią?

Zdziwiona Dianora popatrzyła w tę samą stronę. - Oni? Och, zapomniałam, że spotkawszy Zygmunta i jego żonę jakieś dwa lub trzy dni temu, zaprosiłam ich na bal. Jesteśmy starymi przyjaciółmi. Pamiętasz chyba, że widywałam się z nim w Warszawie. Ale nie wiedziałam, że jego siostra jest tutaj i że przyjdzie na bal. Czy wiedziałeś, mój drogi, że twoja żona jest w Zurychu? - Nie. Dianoro, chyba oszalałaś, zapraszając tych ludzi. Nie przyszli zobaczyć się z tobą, ale zdobyć to, co masz na szyi! Pani Kledermann spojrzała z niepokojem na napiętą i pobladłą twarz mężczyzny i podniosła dłoń do naszyjnika. - Przestraszyłeś mnie, Aldo! - Najwyższy czas! - Wybacz mi... ale muszę ich przywitać! To mój obowiązek. Adalbert również dostrzegł nowo przybyłych i przecisnął się w stronę przyjaciela przez tłum. - Co oni tutaj robią? - wyszeptał. - Na to pytanie możesz sobie odpowiedzieć równie dobrze, jak ja. W każdym razie możemy stwierdzić - zaśmiał się szyderczo Morosini - że jak na osobę porwaną, uwięzioną i będącą w niebezpieczeństwie, nasza droga Anielka wygląda całkiem dobrze. - To czemu ten Ulrich twierdzi, że ją uprowadził? - Też tego nie rozumiem. Widocznie miał w tym jakiś cel. Wyobrażam sobie, że pojawienie się tej trójki nie wzbudziło jego entuzjazmu. Zaraz do niego pójdę i się dowiem, o co w tym wszystkim chodzi.

I przerywając rozmowę z Vidal-Pellicorne'em, ruszył w stronę drzwi. Nie miał najmniejszej ochoty na wymianę wymuszonych uprzejmości ze swoimi najgorszymi wrogami w imię nie wiadomo jakich zasad grzeczności przepojonych hipokryzją. Znalazł Ulricha tuż przy schodach wiodących na górę. Gangster miał bardzo ponurą minę i rzucił na Morosiniego spojrzenie pełne obawy, co jeszcze bardziej ośmieliło księcia. - Proszę za mną! - wycedził przez zęby. - Musimy porozmawiać. Usiłował wyciągnąć go na zewnątrz, ale Ulrich stawił opór. - Nie tędy! Znam lepsze miejsce... Obaj mężczyźni weszli w głąb szatni. Miejsce było spokojne i ciche. Cały zgiełk z sali balowej tłumiły płaszcze, futra i pelisy. Kiedy znaleźli się wystarczająco daleko, Morosini doskoczył do gangstera i chwycił go za poły uniformu. - A teraz porozmawiajmy! Co ma mi pan do powiedzenia? - Proszę tak mną nie potrząsać. Powiem wszystko i bez tego! Mężczyzna był nieco zakłopotany, ale jego głos nie drżał. Morosini zwolnił uchwyt. - Dobrze! Czekam zatem na wyjaśnienia! Proszę mi powiedzieć, w jaki sposób moja żona, którą rzekomo pan więzi, znalazła się na balu w sukni obszytej perłami? Mówiąc to, Aldo wyciągnął złotą papierośnicę i wyjął z niej papierosa. Ulrich zakaszlał. - Nie poczęstowałby mnie pan? Nie paliłem od kilku godzin.

- Zrobię to, gdy odpowie pan na moje pytanie. - Och, to proste. Jak już panu mówiłem, nie ufam zbytnio Zygmuntowi i od kiedy stary Solmański stracił formę, obawiam się wszystkiego. Postanowiłem więc pomyśleć trochę o sobie. Ponieważ dostałem zadanie, aby pana śledzić, wpadłem na pomysł z szantażem, co miało mi pomóc zdobyć, z pańską pomocą, większą część łupu. To dlatego dałem panu do zrozumienia, że pańska żona jest w moich rękach. Wydawało mi się, że to zadziała. - Tak się panu tylko wydawało. Jeśli chce pan wiedzieć, „o mało co nie powiedziałem: proszę ją sobie zatrzymać, ale odłóżmy tę sprawę na bok. Jak to możliwe, że pojawiła się tutaj z Solmańskimi? - Nie mam pojęcia. Kiedy ją zobaczyłem, poczułem się jakby sufit spadł mi na głowę... - A czy oni pana dostrzegli? - Nie. Wycofałem się pospiesznie. W tej sytuacji pewnie nie pomoże mi pan zdobyć tego, co jest na górze? - dodał, patrząc w sufit. - Nie... ale może będę mógł panu ofiarować... coś w zamian. Posępne spojrzenie gangstera nieco pojaśniało. - Co takiego? - Piękny rubinowy naszyjnik znajdujący się obecnie w sejfie hotelowym, który przywiozłem, aby wymienić go za kamień kupiony przez Kledermanna od pańskiego przyjaciela Savoniego! - Był z niego prawdziwy głupiec! Usiłował działać na własną rękę... - Przecież pan robi to samo. Ale ja proponuję honorowe wyjście z sytuacji, jak również mój naszyjnik, jeśli pomoże mi pan schwytać tę bandę. Przede

wszystkim chciałbym się dowiedzieć, co oni tutaj robią. - Przysięgam, nie mam zielonego pojęcia. Ale chyba nie jest trudno odgadnąć: chcą położyć łapę na rubinie. Teraz, kiedy jest w otoczeniu takiej ilości diamentów, jego wartość znacznie wzrosła. - To śmieszne. Kledermann nie jest dzieckiem i z pewnością kręci się tu wielu strażników w cywilu. - Powiedziałem tylko, co o tym myślę. Proszę mi powiedzieć, czy ten naszyjnik jest rzeczywiście tak cenny? - Mówiłem przecież, że myślę o wymianie. Jest wart przynajmniej sto tysięcy dolarów. - Tak, ale nie ma pan tych pieniędzy przy sobie. Skąd mogę wiedzieć, że je dostanę, jeśli panu pomogę? - Daję słowo! Zawsze go dotrzymuję i jestem gotów zabić każdego, kto by w to wątpił. Chciałbym wiedzieć, czy... Odgłos detonacji, po której nastąpiła seria krzyków, przerwał jego słowa. Obaj mężczyźni najpierw zastygli w bezruchu, a następnie na siebie spojrzeli. - To wystrzał z broni palnej - stwierdził Ulrich. - Pójdę zobaczyć. Niech pan zostanie w szatni. Za chwilę wrócę. Morosini rzucił się biegiem w stronę tłumu zgromadzonego przed jednym z bufetów z napojami. To, co dostrzegł, przecisnąwszy się przez tłum, zaparło mu dech w piersiach; Dianora leżała na parkiecie twarzą zwrócona do posadzki. Z rany na jej plecach płynęła krew. Nad kobietą pochylało się kilka osób. Wśród nich był Kledermann, podtrzymujący głowę żony.

- Mój Boże! - szepnął Aldo. - Kto to zrobił? Jakiś głos zza jego pleców odpowiedział: - Strzały padły z zewnątrz, przez okno. To straszne! Po chwili jeden ze służących wziął sprawy w swoje ręce. Kiedy oświadczył, że należy wezwać policję, nikt nie zaprotestował. Zaczął delikatnie, acz stanowczo odsuwać gości, którzy znajdowali się jeszcze w pobliżu ciała. Wśród nich była Anielka. Odwracając się, znalazła się oko w oko z Morosinim. - Ty tutaj? Skąd się tu wziąłeś? - Mógłbym zapytać cię o to samo. Co tutaj robisz? - Skoro ty tu jesteś, dlaczego ja nie miałabym prawa również tu być? - Proszę o ciszę - rozkazał policjant. - To nie czas ani miejsce na kłótnie. Kim właściwie jesteście? Morosini podał nazwisko swoje i żony, ale ona miała jeszcze coś do dodania: - Powinien pan zapytać mojego męża, gdzie się znajdował, gdy oddano strzał do pani Kledermann. Jakby przez przypadek nie było go na sali. - Co próbujesz insynuować? - zagrzmiał Aldo, którego ogarnęła nagła ochota, aby spoliczkować tę bezczelną istotę. - Niczego nie insynuuję. Mówię tylko, że zabójcą mogłeś być ty. Czy nie miałeś kilku powodów, aby ją zabić? Przede wszystkim naszyjnik... lub przynajmniej ten wielki rubin, który tkwi pośrodku. Przecież się nie zgodziła go odsprzedać, kiedy ją odwiedziłeś jakieś dziesięć dni temu. Aldo był szczerze zdumiony. Skąd, u diabła, mogła o tym wiedzieć? Chyba

że u Kledermannów pracował jakiś szpieg opłacony przez Solmańskich. - Kiedy ktoś zaprasza mnie na herbatę, zdarza się, że przyjmuję zaproszenie. A ty przypomnij sobie, jakie nosisz nazwisko, i nie zachowuj się jak zwyczajna ladacznica! - Poszedłeś na filiżankę herbaty? Doprawdy? Czy popijaliście też wspólnie herbatę, kiedy byłeś jej kochankiem? Policjant nie przerywał już wymiany zdań pary małżeńskiej mówiącej tak interesujące rzeczy, ale kiedy padły ostatnie słowa, Kledermann podniósł głowę i pozostawiając żonę w rękach przybyłego właśnie lekarza, zbliżył się do Morosiniego. W jego ponurym spojrzeniu wyraz cierpienia zamienił się w zaskoczenie pomieszane z oburzeniem. - Pan był jej kochankiem? Pan?... Pan, któremu... - Byłem jej kochankiem, gdy była księżną Vendramin, ale wojna rozdzieliła nas definitywnie - przerwał mu Aldo. - Mogę to potwierdzić! - wykrzyknął Adalbert, który pojawił się w pobliżu przyjaciela. - Nie może mu pan stawiać żadnych zarzutów, panie Kledermann. Ani jemu, ani pańskiej żonie! Pani... Morosini rewanżuje się w ten sposób mężowi, od kiedy dowiedziała się, że chce rozwiązać to małżeństwo. Powiedziałaby wszystko, żeby mu tylko zaszkodzić. - Łatwo można się domyślić, że jest pan jego przyjacielem - rzuciła Anielka jadowitym tonem. - Ale pan również pragnął zdobyć ten rubin, więc pańskie pokrętne świadectwo... - Rubin? Jaki rubin? - wtrącił się policjant. - Właśnie ten! - odparł bankier, zwracając wzrok w stronę ciała żony. Ale...

Rzucił się na kolana, wsunął rękę pod włosy Dianory, odsłaniając szyję. Przy pomocy lekarza delikatnie odwrócił ciało. Naszyjnika nie było. - Zabito ją, by go ukraść! - zagrzmiał. - Muszę dopaść mordercę i złodzieja! - To nie będzie trudne - wtrąciła Anielka. - Jeden i drugi stoją przed panem. Jeden zabił, a drugi skorzystał z zamieszania, aby ukraść naszyjnik. - Jeśli czyni pani aluzje odnośnie do mojej osoby - wybuchnął VidalPellicorne - to byłem w sali gier, kiedy to się wydarzyło. Pani była znacznie bliżej, brat pani również. A właśnie, gdzie on teraz jest? - Nie wiem. Był tutaj przed chwilą, ale moja bratowa poczuła się źle, bo jest bardzo wrażliwa, więc musiał ją chyba zabrać na zewnątrz. - Sprawdzimy wszystko - wtrącił się znowu policjant. - Panowie, za pozwoleniem, muszę was zrewidować. Aldo i Adalbert poddali się przeszukaniu bez najmniejszego protestu i oczywiście niczego przy nich nie znaleziono. - Na pana miejscu - stwierdził drwiąco Morosini - poszedłbym sprawdzić, czy hrabina Solmańska czuje się lepiej i przy okazji sprawdziłbym kieszenie jej męża. - To za chwilę. Teraz chciałbym przypomnieć, że nie powiedział mi pan, gdzie był w chwili, gdy strzelano do pani Kledermann. - To proste, panie inspektorze, był ze mną. Ku wielkiej radości Aida zza kolumny wyłoniła się Liza i podeszła do ojca, ujmując go za rękę. - Ty tutaj? - zapytał zaskoczony bankier. - Wydawało mi się, że nie masz ochoty brać udziału w uroczystości urodzinowej.

- Ale zmieniłam zdanie. Schodziłam właśnie po schodach, bo chciałam sprawić ci przyjemność i złożyć życzenia Dianorze, kiedy dostrzegłam Aida... to znaczy księcia Morosiniego wychodzącego z sali balowej z oczywistym zamiarem wypalenia papierosa na zewnątrz. Byłam zaskoczona jego widokiem, ale bardzo zadowolona z tego spotkania, bo, jak wiesz, jesteśmy starymi przyjaciółmi. Wyszłam razem z nim'. - Byliście na zewnątrz i niczego nie widzieliście? - westchnął policjant. - Byliśmy z drugiej strony budynku. A teraz proszę, panie inspektorze, aby pozwolił pan tym ludziom wrócić do domów. Nie mają z tą zbrodnią nic wspólnego i z całą pewnością nie ma wśród nich mordercy. - Zanim pozwolę im odejść, muszę zapytać, czy czegoś nie widzieli. Właśnie przybywają moi ludzie - dodał na widok grupy policjantów wchodzących do sali balowej. - Musi pan jednak zrozumieć, że mój ojciec wymaga opieki, że chcemy zostać sami i że może dobrze byłoby nie zostawiać ciała jego żony na tym zakurzonym parkiecie. Ton jej głosu był tak surowy, że policjant natychmiast okazał zrozumienie. - Przeniesiemy ciało pani Kledermann do jej apartamentów. .. i zajmiemy się resztą spraw. Panowie – dodał zwracając się do Aida i Adalberta - proszę o pozostanie tutaj jeszcze przez jakiś czas w celu wyjaśnienia pewnych szczegółów. Oczywiście pani również... Ale gdzie ona jest? - zawołał, widząc, że Anielki nie ma nigdzie w pobliżu. - Powiedziała, że idzie po brata - oznajmił jeden ze służących. - No to poczekamy tutaj na nich...

Dwóch policjantów chciało podnieść ciało nieszczęsnej Dianory, ale jej małżonek nie zgodził się na to. - Nie dotykajcie jej! Sam ją zaniosę! Z siłą, która zdawała się zupełnie nie pasować do jego szczupłej sylwetki, bankier uniósł zwłoki i ruszył w stronę głównych schodów. Córka zamierzała pójść w jego ślady, ale Aldo usiłował ją zatrzymać. - Lizo! Chciałbym pani powiedzieć... Uśmiechnęła się do niego. - Wiem, co chciałby mi pan powiedzieć, Aldo, ale chwila nie jest odpowiednia! Zobaczymy się później. Teraz jestem potrzebna ojcu. Morosini spoglądał ze ściśniętym sercem za Kledermannem niosącym ciało żony. - Czy od dawna zna pan pannę Kledermann? - zapytał inspektor. - Od kilku lat, ale nie widziałem jej od miesięcy, więc bardzo się ucieszyłem z dzisiejszego spotkania. Policjant z pewnością nie byłby w stanie wyobrazić sobie, jak bardzo widok młodej dziewczyny uszczęśliwił Morosiniego. Ale ten już zmienił temat: - Pana żona nie wraca. Pójdę sprawdzić, gdzie jest. Aldo nie odważył się pójść za nim. Stojący tuż przy drzwiach policjanci przed wypuszczeniem gości sprawdzali ich nazwiska. Ci, zrezygnowani, stali w długiej kolejce, która bardzo powoli topniała. Aldo poczęstował przyjaciela papierosem i sam również zapalił. Zdając sobie sprawę, że są otoczeni przez policję, nie rozmawiali ze sobą. Na horyzoncie pojawił się inspektor o nazwisku Gruber. Był w bardzo złym humorze. - Ani widu, ani słychu!... Nigdzie jej nie ma! A w szatni powiedziano mi, że

pani w sukni z naszytymi czarnymi perełkami już dawno odebrała płaszcz. Jeśli chodzi o jej bratową, nie wiem, czy rzeczywiście źle się poczuła, ale szatniarze widzieli tuż po wystrzale młodego, przystojnego bruneta z młodą kobietą w błękitnej sukni płaczącą rzewnymi łzami. Podobno nie wyglądała na chorą. Uciekali, jakby gonił ich sam diabeł... Nie bez powodu - pomyślał Aldo. - Zabrali naszyjnik, który Zygmunt lub Anielka zręcznie ukradli. Nie wyraził głośno swojej opinii, ale jego podejrzenia wzmogły się jeszcze bardziej. Nie udało mu się jednak uniknąć pytań, które wkrótce padły. Gruber wyciągnął notat= nik. - Dobrze... W każdym razie to pańska rodzina, więc proszę podać mi ich adresy. - Jedyny znany mi adres szwagra, którego nie darzę sympatią, to pałac Solmańskich w Warszawie. Jego żona jest Amerykanką i o ile dobrze pamiętam za oceanem mieszkają w Nowym Jorku na Long Island. Jeśli chodzi o moją żonę, jej adres to Wenecja, pałac Morosinich. Policjant poczerwieniał ze złości. - Proszę nie urządzać sobie ze mnie kpin! Pytam o pański adres w Zurychu. - Mój adres? Hotel Baur-au-Lac - odpowiedział Aldo spokojnie. - Ale chyba nie przypuszcza pan, że oni też tam się zatrzymali. Nie wiem, gdzie mieszkają. - Mam uwierzyć, że żona nie mieszka z panem? - Będzie pan musiał uwierzyć, bo to prawda. Widział pan przed chwilą, jak serdeczne stosunki nas łączą. Byłem bardzo zaskoczony, kiedy ją tu zobaczyłem. Sądziłem, że bawi z jedną z kuzynek nad włoskimi jeziorami.

- Z pewnością ją odnajdziemy. Czy mają tutaj jakichś znajomych? - Nie wiem. Jeśli o mnie chodzi, to znam tylko rodzinę Biedermannów. - Doskonale! Może pan wrócić do hotelu. Musimy jeszcze porozmawiać. Proszę nie opuszczać Zurychu bez mej zgody! - Czy możemy pożegnać się z panną Kledermann? - Nie - odparł stanowczym tonem inspektor. Obaj mężczyźni przyjęli to do wiadomości i skierowali] się do szatni. Morosiniemu płaszcz podawał Ulrich. Aldo mruknął do niego przez zęby: - Wie pan, gdzie oni mieszkają? - Tak. Za godzinę będę u pana.

***

Skruszony gangster dotrzymał słowa. Godzinę późnie zapukał do pokoju Morosiniego, gdzie obaj przyjaciele oczekiwali na niego, uprzedziwszy wcześniej nocnego portiera, że spodziewają się gościa, i zamówili butelkę whisky Po otwarciu drzwi Aldo zaczął się zastanawiać, czy Ulricł nie padnie zemdlony w jego ramiona. Gangster był bardzc blady, więc wskazawszy mu fotel, Morosini nalał szklanka whisky, którą ten wypił jednym haustem. - Proszę, proszę! - zachwycił się Adalbert. - Ale tak dwudziestoletni trunek zasługuje chyba na lepsze traktowanie! - Obiecuję, że drugą szklankę potraktuję lepiej! - uśmiechnął się blado

mężczyzna. - Przysięgam, że było m to potrzebne. - Jeśli dobrze rozumiem, nie został pan poinformowany o przebiegu akcji? - W żadnym razie. Nie wiedziałem nawet, że Solmański jest zaproszony na bal. A więc to zabójstwo... - Wykazał się pan znacznie mniejszą wrażliwością, kiedy spotkaliśmy się w Yesinet - zauważył Aldo. - Nie przypominam sobie, żebym wtedy kogoś zabił! Niech pan przyjmie do wiadomości, że jeśli zabijam, to tylko w obronie własnej. Nienawidzę bezsensownych mordów. - Bezsensownych? - zakpił Adalbert. - Tak pan sądzi? Taki naszyjnik wart jest dwa lub trzy miliony... A przecież to pańscy przyjaciele go ukradli. - Skończmy tę głupią rozmowę! - przerwał im Aldo. - Powiedział mi pan, że wie, gdzie oni są! To proszę wypić jeszcze szklaneczkę i zaprowadzić nas do nich! - Chwila! Moment! A propos naszyjnika, obiecał mi pan jakiś inny. Chciałbym go zobaczyć. - Jest w sejfie hotelowym. Po powrocie dam go panu. Powtarzam: ma pan na to moje słowo! Ulrich popatrzył przez moment w stalowo zimne oczy księcia. - W porządku. A teraz dam wam radę: weźcie ze sobą pukawki... - Niech pan będzie o to spokojny! Wiemy, z kim mamy do czynienia oświadczył Adalbert, wyciągając z kieszeni spodni potężnych rozmiarów rewolwer. W rzeczy samej, po powrocie do hotelu Aldo i Adalbert zdjęli stroje

wieczorowe i włożyli ubrania bardziej przystosowane do nocnej eskapady. - Jedziemy? Ściśnięci w samochodzie archeologa, trzej mężczyźni ruszyli w stronę południowego brzegu jeziora. - Daleko jedziemy? - zapytał Aldo. - Około czterech kilometrów. Jeśli znacie okolicę, to między Wollishofem i Kilchbergiem. - Jestem zaskoczony - stwierdził Aldo - że zna pan tak dobrze Zurych i jego okolice. - Moja rodzina stąd pochodzi. Przecież Ulrich to nie jest amerykańskie imię... a moje nazwisko brzmi Friedberg. - Teraz wszystko jasne! Na kościele w Kilchbergu wybiła godzina trzecia, gdy samochód wjeżdżał do wioski. Nozdrza podróżników podrażnił nieoczekiwany zapach. - Czekolada! - stwierdził Adalbert, z zapałem wciągając miłą woń. - Fabryka „Lindt & Sprungli" znajduje się niedaleko stąd - poinformował ich Ulrich. - A oto i budynek, którego szukamy - dodał, wskazując na usytuowany nad brzegiem jeziora piękny wiejski dom z szachulcami*, dodatkowo ozdobiony malowanymi dekoracjami. * Szachulec - element fasady złożony m.in. z gliny i trocin, dający specyficzny wizerunek na otynkowanym na biało budynku: ciemne belki ułożone w kratownicę (przyp. red.). Otaczał go piękny ogród. Adalbert rozejrzał się wokoło i odjechał nieco dalej, aby zaparkować swój hałaśliwy samochód. Wrócili już na piechotę i

zaczęli przyglądać się domowi z pozamykanymi okiennicami, który zdawał się tonąć w głębokim śnie. - To ciekawe - stwierdził Ulrich. - Przecież wrócili całkiem niedawno, a zwykle nie kładą się wcześnie spać. - W każdym razie - odparł Morosini - nie przyjechałem tutaj po to, by podziwiać architekturę. Najlepszy sposób, żeby się dowiedzieć, co się tam dzieje, to wejść do środka. Czy któryś z was potrafi otworzyć te drzwi? Adalbert bez słowa wyciągnął z kieszeni przybornik z różnymi metalowymi narzędziami, wszedł po dwóch schodkach na niewielki podest i pochylił się nad zamkiem, po czym dał wspaniały pokaz swoich umiejętności, otwierając bezszelestnie w ciągu kilku sekund drzwi, które na pierwszy rzut oka wyglądały na bardzo solidne. - Możemy wchodzić - szepnął. Oświetlając sobie drogę latarką, trzej mężczyźni ruszyli wzdłuż wyłożonego kamienną posadzką korytarza, prowadzącego do obszernego, umeblowanego pomieszczenia, gdzie w dużym kominku dogasało kilka polan. Z drugiej strony korytarza znajdowała się kuchnia, skąd dochodził zapach gotowanej kapusty. Z bronią w ręku, mężczyźni przeszukali parter, a następnie, z wielką ostrożnością zaczęli wspinać się po pięknych drewnianych schodach wyściełanych chodnikiem. Na pierwszym piętrze odkryli cztery puste sypialnie. Weszli również na drugie piętro. Wszystkie pokoje nosiły ślady pospiesznego pakowania się i wyjazdu. - Nie ma nikogo - stwierdził Adalbert. - Udało im się czmychnąć. - To najlepszy dowód na to, że mają naszyjnik - westchnął Morosini. -

Obawiali się, żeby nie wpaść w ręce policji. - Minęłoby sporo czasu, zanim zostaliby znalezieni - zauważył Ulrich. Zurych to przecież duże miasto, a okolice są jeszcze rozleglejsze. - On ma rację - przytaknął Aldo. - Czemu tak nagle zebrali się do ucieczki? I dokąd się udali? - Może do ciebie? Twoja urocza małżonka tak bardzo chce cię zatrzymać! Zabierze naszyjnik, z rubinem lub bez, do twojej rezydencji, a kiedy tam powrócisz, może coś wykombinować, żeby znalazła go policja! - Jest do tego zdolna - stwierdził zamyślony Aldo. - Chyba powinienem jak najprędzej wrócić do Wenecji. - Nie zapominaj o tym, co nam przykazał dzielny inspektor: nie możemy opuszczać Zurychu. W tym momencie Ulrich, który udał się wcześniej na dokładniejsze przeszukanie kuchni, dołączył do nich. - Chodźcie! Usłyszałem jakiś hałas w piwnicy. Coś jakby jęk. .. lub rzężenie. Wchodzi się tam przez klapę w podłodze... Aby zachować ostrożność, zdecydowali, że gangster pójdzie pierwszy, bo zna dom. Aldo i Adalbert ruszyli w jego ślady. To, co zobaczyli w mrocznym pomieszczeniu oświetlonym jedną bladą żarówką, wyrwało im z ust okrzyk przerażenia: na posadzce leżał człowiek, którego ciało nosiło ślady przypalania. Jego obrzmiała i zakrwawiona twarz z trudem dawała się rozpoznać, ale przyjaciele zorientowali się od razu, że należy do Wonga. Aldo przyklęknął przy nieszczęśniku i próbował mu pomóc. - Mój Boże - szepnął. - Co ci łajdacy z nim zrobili! Ale dlaczego?

Ulrich przyniósł karafkę z wodą, szklankę, czyste ścierki, a nawet butelkę koniaku. - Ich głównym celem, oprócz zdobycia rubinu, było dowiedzenie się, gdzie przebywa człowiek o nazwisku Szymon Aronow. Ale ten tutaj nie wiem, skąd się wziął... - Z willi znajdującej się jakieś trzy kilometry stąd - odpowiedział Adalbert. Chciałem się z nim spotkać, ale go tam nie zastałem. Teraz wiem już dlaczego. Sąsiadka powiedziała, że któregoś wieczoru wyjechał taksówką z jedną walizką w ręce. - Widziała, jak ktoś odjeżdżał, ale z pewnością nie był to on - stwierdził Aldo, przemywając wodą zakrwawioną twarz Wonga. - Zapewnie kiedy go porywali, odegrali jakąś scenkę przed sąsiadami. - Jak on się czuje? - Pozwólcie, że popatrzę! - powiedział Ulrich. - W moim... zawodzie mam do czynienia z różnymi rodzajami ran. - Musimy wezwać karetkę i zawieźć go do szpitala - rzekł Aldo. - W Szwajcarii nie brakuje dobrych klinik. Ale Amerykanin potrząsnął głową. - To się na nic nie zda! On umiera. Wszystko, co możemy zrobić, to postarać się przywrócić go do świadomości. Może nam coś powie? Z dużą ostrożnością, niespotykaną u człowieka, którym rządziła przemoc, oczyścił usta rannego z zaschniętej kiwi i wlał w nie odrobinę alkoholu. Trunek zaczął prawdopodobnie działać, bo Wong jęknął i otworzył oczy. Z pewnością rozpoznał pochylającą się nad nim, zatrwożoną twarz Aida. Usiłował podnieść

rękę, którą książę ujął w swoje dłonie. - Szybko! - szepnął. - Jedźcie szybko!... - Dokąd mamy jechać? - Do War... Warszawy... mój pan...! Oni wiedzą... gdzie jest! - Ty im powiedziałeś? W zamglonych oczach Koreańczyka zapłonął słaby płomień dumy. - Wong... nic nie powiedział, ale oni wiedzą... zdrajca... Wurmli! Czeka tam na nich. Ostatnie słowo wymówił wraz z ostatnim tchnieniem. Jego głowa osunęła się na ręce podtrzymującego ją Aida. - Tak, to koniec... - potwierdził Ulrich. - Co chcecie zrobić? Macie zamiar wezwać policję? - W żadnym wypadku! - powiedział Adalbert. - Przecież mieliśmy zakaz opuszczania miasta. Powiadomimy policję, jak już będziemy daleko stąd. - To rozsądne rozwiązanie. Ale co teraz zrobimy? Nie mam ochoty na dłuższy pobyt w tym domu... - To się rozumie samo przez się - westchnął Morosini. - Proponuję, aby pojechał pan z nami do hotelu. Poczekamy tam da czasu, kiedy będzie można dostać się do sejfu. W międzyczasie przygotujemy się do wyjazdu. Potem dam panu to, co obiecałem, i się rozstaniemy. - Chwileczkę - przerwał Adalbert. - Wie pan może, kim jest ten Wurmli, którego nazwisko wymienił Wong? - Nie mam zielonego pojęcia. - Ja wiem, kto to jest! - powiedział Aldo. - Ale teraz musimy już iść. To

straszne, że zostawiamy tutaj ciało Wonga, który był takim wiernym sługą. - To prawda - zgodził się Adalbert - ale tak będzie najrozsądniej.

***

Rankiem, parę minut po ósmej, Vidal-Pellicorne i Morosini opuścili Zurych drogą w kierunku Jeziora Bodeńskiego. Ulrich odjechał w nieznanym kierunku, zabierając! ze sobą piękny naszyjnik Giulii Farnese wraz z certyfikatem sprzedaży wystawionym i podpisanym przez Aida. Przyjaciele szybko spakowali bagaże i podczas gdy Adalbert przygotowywał swój mały bolid do dalekiej podróży, Aldo napisał list do Lizy, informując ją, że wyjeżdżają na poszukiwanie złodziei i bez wątpienia także zabójców Dianory. Adalbert wyliczył, że jeśli będą zmieniać się z Aldem za kierownicą, być może uda im się przybyć do Warszawy przed przyjazdem Zygmunta. - To jakieś tysiąc dwieście kilometrów. Myślę, że jest tą wykonalne, ale nie wiem, czy ty czujesz się na siłach. - Jak najbardziej! Muszę dopaść Solmańskiego! Albo oni, albo ja! - Powinieneś powiedzieć: albo oni, albo my. Nie mam zamiaru pozwolić ci działać samemu. A wracając do poprzedniej rozmowy, powiedziałeś, że wiesz, kim jest ten Wiirmli? - Tak. Ty również go znasz, tylko zapomniałeś jego nazwiska: to człowiek z banku, który służył za łącznika między nami a Szymonem...

- Trudno w to uwierzyć! Ten godny zaufania człowiek? - Widocznie przestał nim być. Z pomocą pieniędzy można zdziałać cuda, a przecież Solmańskim nie brak kasy. Nie wiem, w jaki sposób dowiedzieli się o istnieniu Hansa Wiirmli, ale skoro Wong powiedział, że on jest zdrajcą, nie ma powodu, by mu nie wierzyć. Zajmiemy się nim później. Coś mi mówi, że to, co czeka nas w Warszawie, dobre lub złe, będzie rozwiązaniem sprawy. Adalbert spuścił głowę i nic nie odpowiedział. Droga nie była najlepsza, więc na tym odcinku musiał jechać ostrożnie. Kiedy pokonali najtrudniejszą część, Aldo uśmiechnął się półgębkiem. - Sądzisz, że uda ci się dowieźć mnie do Warszawy w dobrym stanie? - Przecież mamy prowadzić na zmianę, więc siadaj za kierownicą. Jeśli coś się stanie, będziesz miał pretensję tylko do siebie. Ale postaraj się nie zniszczyć samochodu, bo mi na nim zależy. I aby jeszcze bardziej podkreślić zalety swej maszyny, Adalbert mocno nacisnął na pedał gazu. Mały amilcar ruszył jak rakieta...