Paweł SASIN, Weronika CIEŚLAK IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ I OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU PRACY INFORMATYKA - SERWISANTA SPRZĘTU KOMPUTEROWEGO Char...
23 downloads
38 Views
80KB Size
Paweł SASIN, Weronika CIEŚLAK
IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ I OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU PRACY INFORMATYKA - SERWISANTA SPRZĘTU KOMPUTEROWEGO Charakterystyka obiektu oceny ryzyka zawodowego: 1. Stanowisko pracy - stanowisko serwisanta jest to stanowisko pracy wielozawodowe o zmiennych warunkach pracy. Serwisant wykonuje też obowiązki kierowcy, gdyż często musi dojeżdżać do klientów. Pracuje w wielu różnorodnych miejscach przez co jego warunki pracy są zróżnicowane 2. Faza używania obiektu - faza naprawy i regulacji obiektu. Obiektem jest tu sprzęt komputerowy. 3. Granice obiektu - budynek, w którym na co dzień pracują serwisanci znajduje się przy ruchliwej ulicy w centrum miasta. Jest to budynek jednopiętrowy, jednak pomieszczenie do pracy znajduje się na parterze. Niektórych zleceń serwisant nie może wykonać w siedzibie serwisu. Dlatego też miejscem jego pracy są także siedziby firm oraz prywatne domy klientów. Jego miejscem pracy jest również samochód firmowy, a zarazem droga "do" i "z” serwisu. 4. Wykonywane czynności - serwisant naprawia sprzęt komputerowy na zlecenie klientów – firm oraz osób prywatnych. Usterki mogą być sprzętowe lub programowe. Aby zacząć naprawiać daną usterkę trzeba najpierw zdiagnozować źródło problemu. W tym celu serwisant musi uruchomić zepsuty komputer, a następnie wykorzystując swoje doświadczenie oraz wiedzę stwierdzić typ usterki: czy brak prawidłowego działania jest spowodowany awarią części komputerowej czy też problem leży po stronie programowej – systemu operacyjnego lub złośliwego oprogramowania – wirusy. Po stwierdzeniu, że usterka jest typu sprzętowego serwisant musi rozkręcić daną stację roboczą i kolejno każdą możliwie zepsutą część sprawdzić zastępując ją częścią sprawną. Po zdiagnozowaniu przyczyny problemu zabiera się za naprawę danej części lub jej wymianę na nową. Do naprawy części używa specjalistycznych narzędzi: śrubokrętów zegarmistrzowskich, lutownicy oraz innych. Natomiast nowe części dostarczane są ze sklepu komputerowego. Po dokonanej naprawie serwisant czyści wnętrze komputera za pomocą odkurzacza oraz dokonuje segregacji kabli. W przypadku uszkodzenia programowego serwisant zaczyna naprawę. Naprawa ta polega najczęściej na usunięciu złośliwego oprogramowania za pomocą programów antywirusowych. Jeśli jest to niemożliwe serwisant musi wykonać reinstalację systemu operacyjnego. 5. Używane maszyny i urządzenia: − Komputer serwisowy – do niego podłączane są wszystkie części, które podlegają diagnozie. Ten komputer jest sprawny, dlatego umożliwia weryfikację poprawności działania podłączonych do niego elementów. − Płyty CD i DVD, na których znajdują się programy diagnostyczne oraz programy do naprawy wadliwego oprogramowania. Serwisant zabiera je ze sobą − Pamięć typu FLASH – pendrive – służy do przenoszenia danych, podczas gdy serwisant naprawiać ma jednostkę w domu klienta. − Śrubokręty zegarmistrzowskie. Są to śrubokręty mniejsze od standardowych. Wykorzystuje je się ze względu na rozmiar odpowiedni do obecnych płyt głównych, − Lutownica – w przypadku awarii sprzętu serwisant musi czasem skorzystać z lutownicy, aby zlutować elementy (najczęściej na płycie głównej). − Odkurzacz – służy do czyszczenia wnętrza komputera z kurzu. Nie jest to odkurzacz przygotowany specjalnie do czyszczenia wnętrza komputerów. Nie posiada specjalnych końcówek do czyszczenia szczelin między kablami. − Pasta termo-przewodząca – pasta ta jest nakładana na procesor w celu zwiększenia jego współczynnika odprowadzania ciepła. Jest to najczęściej pasta na bazie metali, srebra lub silikonu. − Obcęgi/kombinerki – służą serwisantowi do przecinania kabli znajdujących się w jednostce naprawianej. − Samochód osobowy – służy do dojazdu informatyka – serwisanta do domu lub siedziby firmy klienta 6. Niedogodności wykryte w czasie dotychczasowej pracy: − Praca w dusznych pomieszczeniach – brak wentylacji i systemu odprowadzania ciepła, często wydzielanego przez komputery. − Istnieje konieczność częstego schylania się: serwisant musi wyjąć komputery z samochodu i przetransportować je do pomieszczenia serwisowego – czynności te narażają go na obciążenia dla kręgosłupa. − Serwisant ten ma często kontakt z urządzeniami pod napięciem. − Praca w domach klientów naraża go na „zastane” warunki pracy tj w niektórych przypadkach słabe oświetlenie oraz nieergonomicznie zaprojektowane siedziska.
− Serwis „na dojazd” wiąże się z częstym używaniem samochodu. W dużych miastach serwisant musi liczyć się z prawdopodobieństwem spowodowania wypadku lub uszkodzenia samochodu służbowego. − Częsta i długotrwała praca przy monitorze ekranowym. 7. Poziom wykształcenia zawodowego, doświadczenia, umiejętności i predyspozycje: Wykształcenie średnie zawodowe. Serwisant powinien posiadać duże doświadczenie zawodowe, w celu szybkiego rozpoznania usterki. Na tym stanowisku pracy nie są wymagane żadne dodatkowe kwalifikacje.
Identyfikacja zagrożeń Tabela nr 1. Karta informacji o zagrożeniach biologicznych na stanowisku pracy informatyka - serwisanta sprzętu komputerowego
Zagrożenie
Źródło zagrożenia (przyczyna)
Środki ochrony przed zagrożeniami Możliwe skutki zagrożenia
Grupa ryzyka
Droga zakażenia
Przechowywanie dokumentów
Wirus ospy wietrznej, półpaśca Herpesvirus
Ludzie
Przestrzeganie zasad higieny
gr. 2, brak szczepień
Powietrzno - kropelkowa
Wirus grypy (typ A, B, C) Orthomyxoviridae
Ludzie
gr. 2, szczepienie
Powietrzno - kropelkowa
Prątki gruźlicy Mycobacterium tuberculosis
Ludzie
gr. 3, szczepienie
Powietrzno - kropelkowa
Roztocze, stawonogi Dermatophagoides spp.
Kurz
A, brak szczepień Powietrzno - pyłowa Źródło: Opracowanie własne
Ospa wietrzna, półpasiec
Nie Grypa, zapalenie płuc
Przestrzeganie higieny, szczepienia Nie
Gruźlica płuc, rzadziej innych narządów
Alergia, astma oskrzelowa, alergiczny nieżyt nosa, zapalenie spojówek, zapalenie skóry
Badania okresowe, dezynfekcja, szczepienia Tak Zwalczanie roztoczy metodami fizycznymi i chemicznymi, odkurzanie, wentylacja pomieszczenia Nie
Tabela nr 2. Karta informacji o zagrożeniach fizycznych, chemicznych i psychofizycznych na stanowisku pracy informatyka - serwisanta sprzętu komputerowego Zagrożenie
Źródło zagrożenia (przyczyna)
Możliwe skutki zagrożenia
Środki ochrony zagrożeniami
przed
Praca w serwisie lub w domu/firmie klienta Poślizgnięcie i upadek na tym samym poziomie
Śliskie podłogi, nierówne powierzchnie
Stłuczenia, zwichnięcia, złamania
Odpowiednie obuwie, utrzymanie porządku, uwaga
Upadek ze schodów
Śliskie schody, pośpiech
Złamania kończyn, wstrząśnienie mózgu, zwichnięcie, stłuczenie
Odpowiednie obuwie, porządek, nieśliskie powierzchnie schodów
Uderzenie o nieruchome przedmioty
Wyposażenie pomieszczeń
Potłuczenia, guzy, siniaki
Utrzymywanie porządku, uwaga
Uderzenie przez spadające przedmioty
Sięganie po części zamienne z wysokich regałów
Potłuczenia, złamania
Wzmożona uwaga
Przeciążenie układu ruchu – statyczne
Wymuszona pozycja ciała, nieergonomiczne stanowisko pracy
Bóle kręgosłupa, choroby układu ruchu, stawów, barku, kręgosłupa
Prawidłowe usytuowanie klawiatury, monitora ekranowego
Przeciążenie układu ruchu – dynamiczne
Przenoszenie materiałów i narzędzi, praca w pozycji wymuszonej
Schorzenia układu ruchu
Przestrzeganie zasad prawidłowego przenoszenia, szkolenia w tym zakresie
Przeciążenie narządu wzroku
Praca z monitorem ekranowym
Osłabienie wzroku, podrażnienia wzroku
Przestrzeganie przerw w pracy, prawidłowe usytuowanie monitora
Przeciążenie mięśni rąk
Praca z myszą komputerową i klawiaturą
Choroba zawodowa – zespół cieśni nadgarstka
Przerwy w pracy, ćwiczenia rehabilitacyjne nadgarstków
Promieniowanie elektromagnetyczne
Monitor ekranowy
Choroby układu nerwowego, zaczerwienienie skóry, choroby nowotworowe
Przestrzeganie przerw w pracy, prawidłowe usytuowanie monitora, monitor o obniżonym poziomie promieniowania, obniżenie natężenia pola elektrycznego, wykładziny antystatyczne
Kontakt z energią elektryczną
Komputery, lutownica
Porażenie prądem, śmierć
Odpowiednia odzież robocza, wzmożona uwaga
Kontakt z powierzchniami o wysokiej temperaturze
Lutownica, gorący lut
Poparzenia termiczne rąk
Zachowanie uwagi
Substancje i preparaty chemiczne
Opary lutu, składniki pasty termo-przewodzącej
Alergia, astma, podrażnienia Odpowiednia wentylacja, oczu, skóry, zatrucia zmiana lutu na bezołowiowy
Praca jako kierowca – dojazd do klientów Wypadek komunikacyjny
Jazda samochodem
Ogólne potłuczenia, złamania, śmierć
Postępowanie zgodne z przepisami, wzmożona uwaga
Hałas
Hałas w samochodzie, odgłosy ruchu drogowego
Zmęczenie hałasem, uszczerbek słuchu
Dobry stan techniczny pojazdu, wygłuszenie wnętrza samochodu
Wibracje
Drgania układu napędowego, drgania powodowane nierównościami drogi
Zmęczenie drganiami, choroby wibracyjne
Dobry stan techniczny pojazdu
Upadek z pojazdu
Wsiadanie i wysiadanie z pojazdu, obsługa pojazdu
Ogólne potłuczenia, złamania
Zachowanie uwagi, odpowiednie obuwie
Uderzenie o przedmioty
Obsługa codzienna pojazdu
Ogólne potłuczenia, siniaki, guzy
Zachowanie uwagi
Pożar
Zapalenie się paliwa, niesprawny układ hamulcowy
Poparzenie termiczne, śmierć
Dobry stan techniczny pojazdu
Wybuch
Zapalenie się paliwa
Poparzenie termiczne, śmierć
Dobry stan techniczny pojazdu
Obciążenie układu nerwowego
Niebezpieczne sytuacje w ruchu drogowym, odpowiedzialność materialna, możliwość napadu
Nerwice, psychozy, choroby układu krążenia
Wypoczynek, szkolenie
Udar cieplny, przeziębienia
Odpowiednia odzież, klimatyzacja pojazdu, zimne lub gorące napoje
Wysoka temperatura w lecie, niska temperatura w zimie Źródło: Opracowanie własne Mikroklimat
Szacowanie ryzyka Szacowanie ryzyka przeprowadziliśmy w oparciu o wskaźnik ryzyka RISK SCORE. Metoda ta jest jakościową, wskaźnikową metodą oceny ryzyka. Ryzyko negatywnych skutków zdarzeń jest uszczegółowione i przedstawione przez trzy parametry ryzyka tj. ekspozycję na zagrożenie i prawdopodobieństwo tego zdarzenia, a także możliwe skutki zdarzenia, czyli straty spowodowane przez to zdarzenie.
Tabela nr 3. Szacowanie skutków metodą RISK SCORE Wartość Strata Straty ludzkie 100 Poważna katastrofa Wiele ofiar śmiertelnych 40 Katastrofa Kilka ofiar śmiertelnych 15 Bardzo duża Jedna ofiara śmiertelna 7 Duża Ciężkie uszkodzenia ciała 3 Średnia Absencja 1 Mała Opatrzenie poszkodowanego Źródło: I. Romanowska-Słomka, A. Słomka: Zarządzanie ryzykiem zawodowym. Tarnobrzeg 2003, s. 81-82 Tabela nr 4. Czas ekspozycji na oddziaływanie szkodliwych czynników wg metody RISK SCORE Wartość E Oddziaływanie 10 Stała 6 Częsta 3 Sporadyczna 2 Okazjonalna 1 Minimalna 0,5 Znikoma Źródło: I. Romanowska-Słomka, A. Słomka: Zarządzanie ryzykiem zawodowym. Tarnobrzeg 2003, s. 82 Tabela nr 5. Prawdopodobieństwo wystąpienia określonych zdarzeń wg metody RISK SCORE Wartość Opis Szansa [%] 10 Bardzo prawdopodobne 50 6 Całkiem możliwe 10 3 Mało prawdopodobne 1 1 Tylko sporadycznie możliwe 0,1 0,5 Możliwe do pomyślenia 0,01 0,2 Praktycznie niemożliwe 0,001 0,1 Tylko teoretycznie możliwe 0,0001 Źródło: I. Romanowska-Słomka, A. Słomka: Zarządzanie ryzykiem zawodowym. Tarnobrzeg 2003, s. 82 Tabela nr 6. Szacowanie parametrów ryzyka dla zidentyfikowanych zagrożeń Zagrożenie
Możliwe skutki S
Ekspozycja E
Prawdopodobieństwo zdarzenia P
Zagrożenia biologiczne Wirus ospy wietrznej, półpaśca Herpesvirus
S=3
średnie Absencja
S=3
średnie
E=6
P=1
Codzienna
Mało prawdopodobne, ale możliwe
E=2
P=1
Okazyjna
Mało prawdopodobne, ale możliwe
E=6
P = 0,5
Codzienna
Tylko sporadycznie możliwa
E=6
P=1
Codzienna
Mało prawdopodobne, ale możliwe
Wirus grypy (typ A, B, C) Orthomyxoviridae Absencja S=7
duże
Prątki gruźlicy Mycobacterium tuberculosis Ciężkie uszkodzenia ciała
Roztocze, stawonogi Dermatophagoides spp.
S=3
średnie Absencja
Praca w serwisie lub w domu/firmie klienta Poślizgnięcie i upadek na tym samym poziomie
S=3
średnie
E=6
P=1
Absencja S=7 Upadek ze schodów
Uderzenie o nieruchome przedmioty
Uderzenie przez spadające przedmioty
Przeciążenie układu ruchu – statyczne
Przeciążenie układu ruchu – dynamiczne
Przeciążenie narządu wzroku
duża
Ciężkie uszkodzenia ciała S=1
bardzo małe
Udzielanie pierwszej pomocy S=3
średnie Absencja
S=7
duża
Ciężkie uszkodzenia ciała S=7
duża
Ciężkie uszkodzenia ciała S=7
duża
Ciężkie uszkodzenia ciała S=7
duża
Codzienna
Mało prawdopodobne, ale możliwe
E=6
P=1
Codzienna
Mało prawdopodobne, ale możliwe
E=6
P=3
Codzienna
Praktycznie możliwe
E=6
P=1
Codzienna
Mało prawdopodobne, ale możliwe
E=6
P=1
Codzienna
Mało prawdopodobne, ale możliwe
E=6
P=1
Codzienna
Mało prawdopodobne, ale możliwe
E=6
P = 0,5
Codzienna
Tylko sporadycznie możliwa
E=6
P = 0,5
Codzienna
Tylko sporadycznie możliwa
E=6
P = 0,1
Codzienna
Teoretycznie możliwe
E=6
P = 0,1
Codzienna
Teoretycznie możliwe
E=3
P=1
Sporadyczna, raz na tydzień
Mało prawdopodobne, ale możliwe
E=3
P=1
Sporadyczna, raz na tydzień
Mało prawdopodobne, ale możliwe
Przeciążenie mięśni rąk Ciężkie uszkodzenia ciała
Promieniowanie elektromagnetyczne
Kontakt z energią elektryczną
S=7
duża
Ciężkie uszkodzenia ciała S = 15
Jedna ofiara śmiertelna S=1
Kontakt z powierzchniami o wysokiej temperaturze
mała
Udzielanie pierwszej pomocy S=1
Substancje i preparaty chemiczne
bardzo duża
mała
Udzielanie pierwszej pomocy
Praca kierowcy – dojazd do klientów S = 40
katastrofa
E=3
P = 0,5
Wypadek komunikacyjny Kilka ofiar śmiertelnych Hałas
S=1
mała
Sporadyczna, raz na tydzień Tylko sporadycznie możliwa E=3
P = 0,5
Udzielanie pierwszej pomocy S=1 Wibracje
mała
Udzielanie pierwszej pomocy S=1
Upadek z pojazdu
mała
Udzielanie pierwszej pomocy S=1
Uderzenie o przedmioty
mała
Udzielanie pierwszej pomocy S = 15
bardzo duża
Sporadyczna, raz na tydzień Tylko sporadycznie możliwa E=3
P = 0,5
Sporadyczna, raz na tydzień Tylko sporadycznie możliwa E=3
P = 0,1
Sporadyczna, raz na tydzień
Teoretycznie możliwe
E=3
P=3
Sporadyczna, raz na tydzień
Praktycznie możliwe
E=3
P = 0,2
Sporadyczna, raz na tydzień
Możliwe do pomyślenia
E=3
P = 0,2
Sporadyczna, raz na tydzień
Możliwe do pomyślenia
E=3
P=6
Sporadyczna, raz na tydzień
Całkiem możliwe
E=3
P = 0,2
Sporadyczna, raz na tydzień
Możliwe do pomyślenia
Pożar Jedna ofiara śmiertelna S = 40
katastrofa
Wybuch Kilka ofiar śmiertelnych
Obciążenie układu nerwowego
S=3
średnie Absencja
S=3
średnie
Mikroklimat Absencja Źródło: Opracowanie własne
Wartościowanie ryzyka Wartościowanie ryzyka R ocenia się zgodnie z tą metodą wg wzoru: R = S x E x P gdzie: S – skutki zdarzenia, E – ekspozycja na zagrożenie, P – prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia. Obliczoną wartość ryzyka ocenia się w 5 kategoriach: Tabela nr 7. Kategoria ryzyka oraz wskazane działania zapobiegawcze wg metody RISK SCORE Wartość R Kategoria ryzyka Działania zapobiegawcze R<=20 Pomijalne Wskazana kontrola 20400 Bardzo duże Wskazane wstrzymanie pracy Źródło: I. Romanowska-Słomka, A. Słomka: Zarządzanie ryzykiem zawodowym. Tarnobrzeg 2003, s. 83 Tabela nr 8. Wartościowanie ryzyka dla zidentyfikowanych zagrożeń Zagrożenie
Wartość ryzyka R
Kategoria ryzyka
Działania zapobiegawcze
Wirus ospy wietrznej, półpaśca Herpesvirus
18
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Wirus grypy (typ A, B, C) Orthomyxoviridae
6
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Prątki gruźlicy Mycobacterium tuberculosis
21
Małe
Potrzebna kontrola
Roztocze, stawonogi Dermatophagoides spp.
18
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Poślizgnięcie i upadek na tym samym poziomie
18
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Upadek ze schodów
42
Małe
Potrzebna kontrola
Uderzenie o nieruchome przedmioty
18
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Uderzenie przez spadające przedmioty
18
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Przeciążenie układu ruchu – statyczne
42
Małe
Potrzebna kontrola
Przeciążenie układu ruchu – dynamiczne
42
Małe
Potrzebna kontrola
Przeciążenie narządu wzroku
21
Małe
Potrzebna kontrola
Przeciążenie mięśni rąk
21
Małe
Potrzebna kontrola
Promieniowanie elektromagnetyczne
4,2
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Kontakt z energią elektryczną
9
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Kontakt z powierzchniami o wysokiej temperaturze
3
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Substancje i preparaty chemiczne
3
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Wypadek komunikacyjny
60
Małe
Potrzebna kontrola
Hałas
1,5
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Wibracje
1,5
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Upadek z pojazdu
1,5
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Uderzenie o przedmioty
9
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Pożar
9
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Wybuch
24
Małe
Potrzebna kontrola
Obciążenie układu nerwowego
54
Małe
Potrzebna kontrola
1,8
Akceptowalne
Wskazana kontrola
Mikroklimat Źródło: Opracowanie własne
Działania zapobiegawcze Ograniczanie i eliminowanie ryzyka polegać powinny na określeniu działań zapobiegawczych oraz korekcyjnych. Działania zapobiegawcze do zagrożeń o stopniu akceptowalnym wymagają tylko okresowej kontroli, natomiast działania zapobiegawcze do zagrożeń ryzyka o stopniu małym ujęte zostały w tabeli. Tabela nr 9. Działania zapobiegawcze Zagrożenie
Działania zapobiegawcze
Prątki gruźlicy
Okresowa kontrola u lekarza specjalisty, wzmożona uwaga podczas kontaktów z klientami
Upadek ze schodów
Regularne czyszczenie powierzchni schodów, zastosowanie posadzki antypoślizgowej
Przeciążenie układu ruchu – statyczne
Przestrzeganie prawidłowej postawy ciała podczas siedzenia, zaprojektowanie siedzisk w pracowni serwisu zgodnie z zasadami ergonomii
Przeciążenie układu ruchu – dynamiczne
Prawidłowe podnoszenie ciężarów, takie zaprojektowanie miejsca pracy aby serwisant nie musiał wykonywać nienaturalnych ruchów (zginanie, wykręcanie)
Przeciążenie narządu wzroku
Przerwy w pracy przy komputerze, zastosowanie odpowiednich monitorów
Przeciążenie mięśni rąk
Przerwy w pracy na komputerze, korzystanie z touchpada zamiast myszy komputerowej, ćwiczenia rehabilitacyjne nadgarstków
Wypadek komunikacyjny
Wzmożona uwaga podczas jazdy
Wybuch
Okresowe przeglądy techniczne samochodów firmowych
Obciążenie układu nerwowego
Ćwiczenia relaksacyjne, przerwy w pracy
Źródło: Opracowanie własne Zaleca się okresową kontrolę, aby poziomy ryzyk pozostało na tym samym poziomie. Okresowa ocena powinna uwzględniać nowe materiały i środki pracy, a także zmienioną organizację pracy. Monitorowanie zagrożeń powinno odbywać się na podstawie zgłaszania i dokumentowania wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Wszystkie wypadki powinny być zgłaszane pracodawcy, który powinien się konsultować ze służbą BHP funkcjonującą w zakładzie.
Podsumowanie Informatyk – serwisant nie jest stanowiskiem pracy, na którym występują duże zagrożenia. Wszystkie zagrożenia mieszczą na poziomie ryzyka akceptowalnego bądź małego. W związku z tym nie ma potrzeby natychmiastowego przerywania pracy bądź poprawy warunków środowiska pracy.
Literatura: 1) Romanowska – Słomka, A. Słomka: Zarządzanie Ryzykiem zawodowym, Wydanie III, Tarbonus, Tarnobrzeg 2003. 2) B. Rączkowski, BHP w praktyce, Wydawnictwo ODDK, Gdańsk 2005. 3) Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26. września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 4) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1. grudnia 1998 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.
