Zygmunt Zeydler Zborowski Czwartek, godzina 22

ROZDZIAŁ I Drobna, pomarszczona twarz była pozbawiona jakiegokolwiek wyrazu. Nieruchoma maska. Wypłowiałe, zaczerwienione oczy patrzyły z całkowitą obojętnością. W cichym, monotonnym głosie nie wyczuwało się żadnego wzruszenia. Nowacki uważnie przyglądał się tej zmęczonej życiem, przedwcześnie postarzałej kobiecie. Poza pozornym spokojem odgadywał instynktownie ludzką tragedię. Bardzo dużo już widział ludzkich tragedii. - Więc syn pani od pięciu dni nie nocuje w domu? - Tak. - A dlaczego pani dopiero dzisiaj do nas się zgłosiła? Końcem języka zwilżyła suche, spierzchnięte wargi. - Bogdan często nie przychodzi na noc. Czasami nie widuję go dwa, trzy dni... Ale tak długo... to jeszcze nigdy. - Może gdzieś wyjechał? - Nie wiem. - Czy pani syn pracuje? Potrząsnęła głową. - Nie. Nigdzie nie pracuje. — Może się uczy? - Nie. Nie uczy się. - To czym się zajmuje? Co robi? - Właściwie nie bardzo się orientuję, co on robi — uśmiechnęła się smutnie. — Nie zwierza mi się. Wpadnie do domu, prześpi się, coś zje i idzie. Prawie w ogóle ze sobą nie rozmawiamy. Ja się go boję pytać, bo robi się zaraz bardzo zły. Jest nerwowy. - Ile lat ma pani syn? — spytał Nowacki.

- Będzie miał już chyba teraz dwadzieścia pięć. - Jak-to? Chłop dwadzieścia pięć lat i nic nie robi? Spuściła oczy i nerwowym ruchem zaczęła szarpać trzymaną w ręku chusteczkę. - Jakoś nie może się przyzwyczaić do żadnej roboty, panie poruczniku. Próbował nawet, ale nic mu nie idzie. Takie ma dziwne usposobienie. To nie jest zły chłopiec, panie poruczniku, tylko trochę trudny. Robiłam, co mogłam, starałam się, ale... Samej kobiecie ciężko jest wychować chłopca, bardzo ciężko. Czasami potrzebna jest ojcowska ręka. Pan mnie rozumie, panie poruczniku, prawda? Nowacki westchnął. - Tak. Rozumiem. Czy mąż pani nie żyje? - Żyje. Rozeszliśmy się. - Czy mieszka w Warszawie? - Nie. Wyjechał za granicę. - Dokąd? - Do Niemiec. Ożenił się z Niemką. Mieszkają w Hamburgu. Nawet dobrze mu się powodzi. Handluje. Ma jakąś firmę. Dwa lata temu Bogdan jeździł do niego. — To znaczy, że pani mąż interesuje się synem. - Tak. W pewnym sensie. Przysyła paczki, pieniądze, pomaga nam. Nie dałabym sobie rady, panie poruczniku, tym moim szyciem. - Pani zajmuje się krawiectwem? - Tak. Mam maszynę. Nauczyłam się szyć. Trzeba jakoś sobie radzić. Ciężko mi, ale nie narzekam. Każdy musi pracować. Przez cały czas rozmowy Nowacki nie wyczuł w głosie tej steranej życiem kobiety nawet cienia niepokoju. O zaginięciu chłopaka mówiła tak, jakby chodziło o teczkę czy parasol. - Mam wrażenie, że pani nie jest zbytnio przejęta nagłym zniknięciem syna.

Ten sam smutny uśmiech pojawił się znowu na zmęczonej twarzy. - Ja to już wszystko dawno przemyślałam, panie poruczniku. Trzeba się w końcu pogodzić z losem. Jestem przygotowana na najgorsze. - Na najgorsze? Co pani ma na myśli? - Że to się musi kiedyś źle skończyć. Tak nie można żyć. Próbowałam tłumaczyć, prosiłam, wszystko na nic. Nie umiem do niego trafić, nie potrafię. Zawsze mam takie wrażenie, że moje słowa odbijają się jak od grubego, twardego muru. Może jestem za głupia.... może gdyby kto inny z nim porozmawiał... Nie wiem... - Więc pani twierdzi, że syn nie nocował w domu już pięć dni? - Pięć... może sześć... Dokładnie nie pamiętam. W każdym razie dawno go nie widziałam. - Czy pani się orientuje trochę w jego środowisku, z kim przestaje, jakich ma przyjaciół? - Nie. Przychodzą do niego czasem jacyś chłopcy, jakieś dziewczęta, ale Bogdan nigdy mi ich nie przedstawia. Teraz nie ma tego zwyczaju, panie poruczniku. Kiedyś jak młodzi ludzie przychodzili do domu, to musieli się rodzicom przedstawić, ale dzisiaj... Nie wiem. Różni przychodzą. - Nie może mi pani podać żadnego nazwiska? - Nie, - Czy Bogdan ma dziewczynę, jaka stalą sympatię? - Dosyć często zmieniają się jego sympatie. Ostatnia ma na imię Iwona ale nazwiska nie znam. Ładna. - Hm... — Nowacki wyjął z kieszeni paczkę „giewontów” i zapalił papierosa. — No cóż... wydaje mi się, że w tej chwili nie ma żadnego powodu do nie-pokoju. Najprawdopodobniej Bogdan gdzieś się zawieruszył. Może wybrał się z kolegami na wycieczkę. Ponieważ nie ma zwyczaju informować pani o swoich zamiarach, więc... Proszę się nie denerwować i

spokojnie czekać. Jestem pewien, że to tajemnicze zniknięcie wyjaśni się za parę dni. Tajemnicze zniknięcie Bogdana Zielnickiego rzeczywiście wyjaśniło się po paru dniach. Zidentyfikowanie zwłok nie przedstawiało większych trudności. Stara, zmęczona kobieta nie rozpaczała, szepnęła tylko: - Wiedziałam, że to się musi tak skończyć. Bóg tak chciał. Podczas gdy zabezpieczano ślady i zbierano skrzętnie materiał daktyloskopijny, porucznik Nowacki zwrócił się do Garbarskiego: - Czy mógłbym z panem zamienić kilka słów, panie mecenasie? - Oczywiście. Bardzo proszę. Przeszli do sąsiedniego pokoju, Garbarski usiłował panować nad zdenerwowaniem, ale widać było, że jest wytrącony z równowagi. Otworzył barek, wyjął z niego butelkę dżinu, wodę sodową i dwie szklanki. - Napije się pan, panie poruczniku? Nowacki potrząsnął głową. - Nie, dziękuję. Muszę mieć raczej jasny umysł. I panu także nie radzę dużo pić. Kiedy człowiek jest zdenerwowany... - Tylko kropelkę — Garbarski nalał do szklanki sporą porcję dżinu i, zapominając o wodzie sodowej, wychylił ją duszkiem. Odetchnął głęboko. — Straszne — powiedział. — Wszystkiego się mogłem spodziewać, ale żeby... - Może mi pan spokojnie i dokładnie opowie — zaproponował No- Co tu jest do opowiadania? Wyjechaliśmy z żoną na kurację do Ciechocinka, wracamy, a tu... - Gdzie w tej chwili znajduje się pańska żona? - U swojej siostry. Dostała szoku. Musiałem ją odesłać.

Bardzo proszę, żeby pan jej nie przesłuchiwał. Może jutro, pojutrze, jak się trochę uspokoi. - Pan twierdzi, że nie znał pan tego chłopaka? - Nigdy w życiu go nie widziałem, panie poruczniku. Zupełnie nieznajoma twarz. - Więc państwo wyjechali na kuracje do Ciechocinka? - Tak. - Jak dawno? - Mniej więcej trzy tygodnie temu. - Czy mieszkanie zostało bez opieki? - W mieszkaniu został mój syn. - Gdzie można znaleźć pańskiego syna? - Nie wiem, gdzie Jurek jest w tej chwili. Może na uniwersytecie? Nie mam pojęcia. - Syn państwa studiuje? - Tak. Studiuje prawo. Jest na trzecim roku. - Może zamordowany był kolegą syna? Garbarski utkwił niespokojne spojrzenie w twarzy porucznika. - Nie wiem. Może... Nie przypuszcza pan chyba, że mój syn...? - Nie stwierdzono śladów włamania — zauważył Nowacki. — Może mi pan po-wie. panie mecenasie, ile państwo mają kompletów kluczy do drzwi? - Trzy. Jedne klucze ja zabrałem, drugie zostawiliśmy synowi, a trzeci komplet ma nasza gosposia. - Mają państwo stałą gosposię? - Nie. Przychodzi trzy razy w tygodniu. Sprząta, pierze, robi zakupy, czasem ugotuje obiad. - Czy po przyjeździe do Warszawy kontaktowali się już państwo z gosposią? - Nie, skądże. Wysiedliśmy z taksówki, pojechaliśmy windą na górę, otworzyłem drzwi, weszliśmy do mieszkania, no

i... - Co pan zrobił po znalezieniu zwłok? - Sprowadziłem żonę na dół do taksówki, żeby pojechała do siostry, a następnie zatelefonowałem do pogotowia milicyjnego. - Czy gosposia wiedziała, którego dnia państwo wracają do Warszawy? - Oczywiście. - Hm. — Nowacki podrapał się za uchem. — To dosyć dziwne. Zwłoki tego człowieka leżą tu już od paru dni. Stężenie pośmiertne całkowite. Przypuszczam, że gosposia ma zwyczaj sprzątania mieszkania przed powrotem państwa. - Rzeczywiście! — wykrzyknął Garbarski. — Zupełnie nie zwróciłem na to uwagi. Tak się zdenerwowałem, że... Straciłem głowę. Zupełnie słuszna uwaga. Przecież powinna była posprzątać, zrobić zakupy... Nie rozumiem. Nowacki pokiwał głową. — Tak... Z tego wszystkiego wynika, że co najmniej od paru dni nikt nie zaglądał do tego mieszkania, ani gosposia, ani syn państwa. Garbarski potarł dłonią czoło. - To prawda. Co się dzieje z Jurkiem? Zaczynam być bardzo niespokojny, panie poruczniku. Ma pan rację... Od paru dni... nikt tu nie zaglądał. Nie rozumiem. Nowacki schylił się i z dywanu podniósł klips w kształcie dużego koła przyczepionego do ozdobnego łańcuszka. - Czy to pańskiej żony? — spytał. Garbarski potrząsnął głową. - Nie. Moja żona nie nosi takich ekscentrycznych rzeczy. To dobre dla bardzo młodej dziewczyny. - Musiała tu być wobec tego bardzo młoda dziewczyna. - Może mój syn zaprosił jakąś swoją koleżankę. - To prawdopodobne. — Nowacki wsunął klips do kieszeni i rozejrzał się po pokoju. Całe mieszkanie urządzone

było bardzo dostatnio, ale bez smaku. Dziewiętnastowieczne, mieszczańskie tradycje prowadziły tu dość chaotyczną walkę z ultranowoczesnym umeblowaniem, co dawało nie najlepsze rezultaty. - Panie poruczniku... czy... czy ma pan zamiar opieczętować nasze mieszkanie? - Nie sądzę, żeby to było konieczne. — Nowacki przeszedł się po pokoju. Z prawdziwą przyjemnością poruszał się po tym imponująco dużym metrażu. Kiedyś budowali mieszkania — pomyślał przypominając sobie swoje M-3. - Czy pańska żona również nie znała denata? — spytał. - Nie. Skądże! Ani ja, ani moja żona nie znaliśmy tego człowieka. - Czy pan jest tego pewien? - Najzupełniej. - Z tego, co pan powiedział, wynika, że pańska żona natychmiast uciekła z mieszkania. Nie wydaje mi się, żeby miała czas przyjrzeć się denatowi. - No tak... Rzeczywiście — Garbarski nie znajdował żadnych kontrargumentów. — Właściwie ma pan rację, ale jestem przekonany, że moja żona nie znała tego człowieka. - Na czym opiera pan to przekonanie, panie mecenasie? Garbarski był zmieszany. - Bo... bo... po prostu... No wie pan... moja żona nie miewa tego rodzaju znajomości. - A skądżeż pan wie, jakiego „rodzaju” był człowiek, który został zamordowany w pańskim mieszkaniu? — wił się Nowacki. - Po pierwsze to był bardzo miły chłopiec i jakiś taki... Pan mnie rozumie panie poruczniku...? To ubranie, te długie włosy... Jednym słowem... - Prawda, że to był bardzo młody chłopak, ale to niczego nie dowodzi.

- Widziałem także jego matkę — próbował dalej argumentować Garbarski — Zupełnie nie nasza sfera, panie poruczniku. Nie wyobrażam sobie, żeby moja żona... Nowacki uśmiechnął się dyskretnie - Mimo wszystko chciałbym, żeby pańska żona osobiście wypowiedziała się w tej sprawie. - Nie ma pan chyba zamiaru wieźć mojej żony do kostnicy?! — wykrzyknął Garbarski. — Ona by tego nie przeżyła. Jest szalenie nerwowa. Błagam pana. - Niech się pan uspokoi — Nowacki zgasił papierosa w dużej marmurowej popielniczce i uważnie przyjrzał się adwokatowi. — Nie zawiozę pańskiej żony do kostnicy. Wystarczy, jak pokażę fotografię denata. Może i jego nazwisko coś jej powie. Zobaczymy. A teraz chciał-bym prosić, żeby pan mi podał nazwisko i adres gosposi. Służbowa „wołga” zatrzymała się na Czerniakowskiej przed starym, zniszczczonym domem, noszącym jeszcze ślady działań wojennych. Nowacki po brudnych ciemnych schodach wszedł na drugie piętro. Nacisnął zepsuty dzwonek, a następ-nie energicznie zastukał. Pokój z kuchnią. Pełno najrozmaitszych gratów. Bałagan nieprawdopodobny. Mydliny, smażona cebula i mocna woda kwiatowa — wszystko to razem tworzyło dość niezwykłą kompozycję zapachową. Felicja Montarska była kobietą słusznego wzrostu. Nie dbała o linię i nie prowadziła kuracji odchudzającej. Na szerokiej, ozdobionej fałdami tłuszczu szyi tkwiła duża, kwadratowa głowa. Twarz płaska, oczy wąskie, nieco skośne, usta szerokie, mięsiste. Wcale się nie speszyła na widok obcego mężczyzny. Zatarasowała drzwi swym potężnym ciałem i spytała donośnym altem: - Pan do kogo? Nowacki powiedział, że jest z milicji i pokazał służbową

legitymację. Odsunęła się bez entuzjazmu i spytała: - A o co się rozchodzi? - Chciałbym z panią porozmawiać. - Proszę, pan wejdzie. Pokój był nawet spory, ale tak zagracony, że z trudem można się było przecisnąć pomiędzy kanapą a okrągłym stołem przykrytym niezbyt czystą, koronkową serwetą. Nowacki usiadł na wyściełanym, niepokojąco chwiejącym się krześle i na wszelki wypadek spytał: - Pani nazywa się Felicja Montarska? Skinęła głową. - Tak się nazywam. - I pracuje pani jako gosposia u państwa Garbarskich? - Owszem, ale to mi chyba wolno. Muszę jakoś zarobić na kawałek chleba. Z tej emerytury, co mam po mężu, bym nie wyżyła. - Oczywiście — powiedział zgodnie Nowacki. — Często pani chodzi do państwa Garbarskich? - Trzy razy w tygodniu. Tak się umówiłam. Ale jak czasem są goście, to muszę i w sobotę albo nawet w niedzielę przyjść. - Zapewne ma pani klucze od mieszkania państwa Garbarskich? Natychmiast straciła całą pewność siebie. - Mam — powiedziała cicho, unikając wzroku porucznika. — Czy coś się stało, proszę pana? Nowacki nie odpowiedział. Spytał: — Kiedy pani ostatni raz była w mieszkaniu państwa Garbarskich? - Nie pamiętam. - Proszę sobie przypomnieć. - Nie pamiętam. Może tydzień temu... może dawniej. - Czy pani wiedziała, że państwo Garbarscy mają dzisiaj wrócić z Ciechocinka?

- Tak. Pisali kartkę. - I nie posprzątała pani mieszkania, nie zrobiła pani żadnych zakupów? - Źle się czuję. Mam temperaturę. Pewnie grypa. - Hm — Nowacki zapalił papierosa i zaciągnął się dymem. — Nie wygląda pani na osobę chorą. Ale mniejsza z tym. Czy mogłaby mi pani pokazać klucze od mieszkania państwa Garbarskich? Bardzo się zmieszała. - Klucze? Od mieszkania Garbarskich? - Tak, właśnie. Chciałbym zobaczyć klucze od mieszkania państwa Garbarskich — powtórzył cierpliwie Nowacki. Przygryzła dolną wargę. - Ja nie mam tych kluczy. Zgubiłam — powiedziała cicho. - Zgubiła pani klucze od mieszkania państwa Garbarskich? — zdziwił się Nowacki. W milczeniu skinęła głową. - Jak to się stało? - Nie wiem. Zawsze kładę je tutaj do szuflady w komodzie. Któregoś dnia chciałam pójść, posprzątać, patrzę, nie ma kluczy. Albo zgubiłam, albo ktoś mi je ukradł. - Czy pani sama mieszka? - Z córką. - Ale córki nie ma w domu? - Nie. Ewa wyjechała z Warszawy. - Dokąd? - Do Kazimierza, na wycieczkę. - Z kim? - Mówiła, że jedzie z koleżankami i z kolegami. - A pani przypuszcza, że pojechała tylko z jednym kolegą. Montarska wzruszyła ramionami. - A bo ja tam wiem. Nie wypytuję się. Dziewczyna dorosła. Może robić, co chce. Ja jej przecie nie upilnuję. - I co pani zrobiła stwierdziwszy, że klucze zginęły?

- Ano nic. Czekałam, aż przyjadą. - Przecież syn państwa Garbarskich jest w Warszawie. Mogła się pani z nim skomunikować. - Jurek? — Roześmiała się. — Pan sobie wyobraża, że jego można zastać w domu? Odkąd rodzice wyjechali, to ani razu go nie widziałam. Nowacki wyjął z portfelu fotografię Bogdana Zielnickiego, którą dostał od jego matki. - Czy pani zna może tego młodego człowieka? — spytał. Przyjrzała się uważnie. Robiła takie wrażenie, jakby nie wiedziała, co powiedzieć. - Czy go znam? Bo ja wiem... Twarz wydaje mi się znajoma, ale tak na pewno to nie powiem. Tyle ludzi się spotyka... - A może widziała go pani kiedyś w towarzystwie syna państwa Garbarskich? - To możliwe. Różni do niego przychodzą. Nowacki miał prawie całkowitą pewność, że Felicja Montarska widywała denata. Nie nalegał jednak dłużej. Postanowi zmienić temat rozmowy. Sięgnął do bocznej kieszeni marynarki i wyjął cygański klips, który znalazł w mieszkaniu Garbarskich. Gosposia wytrzeszczyła oczy. - Gdzie pan to znalazł?! - Na schodach — skłamał Nowacki. — Tutaj, na półpiętrze. Może pani zgubiła? - Nie, nie ja. To klips Ewy. - Pani córki? - Tak. Szukała go przed wyjazdem. Nigdzie nie mogła znaleźć. Była tym bardzo zdenerwowana. - Zguba się znalazła — uśmiechnął się Nowacki. - To Ewunia się ucieszy! Dostała te klipsy od kogoś w prezencie. Zależało jej. Bardzo panu dziękuję. Ale swoją drogą,

żeby na schodach do tej pory leżał... - Niezbyt często są sprzątane wasze schody — zauważył Nowacki. - Oj, to prawda. Bo i kto ma sprzątać, proszę pana. Dozorcę to niewiele obchodzi. Jeździ na rikszy i zarabia ciężkie pieniądze. Co mu tam schody? Ale niech mi pan nareszcie powie, o co się właściwie rozchodzi. Tak się pan o wszystko wypytuje... Niespokojna jestem. Czy, nie daj Boże, nie okradli państwa Garbarskich? Co się stało? - Bardzo źle się stało, że pani zgubiła klucze. - To wiem. Aż na mnie skóra cierpnie, jak sobie przypomnę. Będą musieli zmieniać wszystkie zamki, bo jakby jaki złodziej znalazł te klucze... A może już ich okradli, proszę pana? - Stało się coś znacznie gorszego — powiedział poważnie Nowacki. — W mieszkaniu państwa Garbarskich zamordowano człowieka. - Jezusie Nazareński! Na drugi dzień z samego rana Nowacki odwiedził panią Zielnicką. Była smutna, ale zupełnie spokojna. Wydało mu się jednak, że oczy miała bardziej czerwone niż podczas ich pierwszej rozmowy w komendzie. - Czułam, panie poruczniku, że stało się coś strasznego. Wiedziałam. Miałam koszmarne sny. Może będzie się pan śmiał, ale ja wierzę w sny. A zresztą... — Machnęła ręką. — Nikt nie uniknie swojego losu. Widać tak mu było pisane. No cóż... teraz nic się już nie poradzi. Za późno. Chciałam go od złego uchronić, żeby wyrósł na przyzwoitego, dzielnego człowieka. Nie udało mi się. Niech mi pan wierzy, że chciałam dla niego jak najlepiej. - Wierzę pani — powiedział łagodnym, cichym głosem Nowacki. Wiedział, że ta kobieta przeżywa może największą tragedię swojego niełatwego życia. Czuł się skrępowany.

Przykro mu było zadawać urzędowe, rzeczowe pytania. Nie po raz pierwszy w karierze oficera śledczego doznawał uczucia ogromnego zażenowania. Niełatwo w takich sytuacjach wypytywać o szczegóły dotyczące życia tragicznie zmarłego syna. Jakby odgadując jego opory, pani Zielnicka powiedziała: - Zapewne musi pan jeszcze ze mną porozmawiać na temat Bogdana. - Właśnie — podchwycił skwapliwie Nowacki. — Jeżeli pani taka uprzejma, to chciałbym dowiedzieć się pewnych rzeczy. - Właściwie wszystko już pan wie, wszystko już opowiedziałam podczas naszej pierwszej rozmowy. - Czy pani nie domyśla się, kto mógł do tego stopnia nienawidzić parni syna, żeby posunąć się aż do zbrodni? Potrząsnęła głową. - Nie wiem, proszę pana. Może to jakaś zemsta? - Dlaczego pani sądzi, że to mogła być zemsta? - Nie wiem. Tak powiedziałam. Widzi pan, panie poruczniku, Bogdan wpadł w złe towarzystwo, a z takimi ludźmi nigdy nic nie wiadomo... - Na jakiej podstawie pani twierdzi, że Bogdan wpadł w złe towarzystwo? - Widziałam czasami tych jego kolegów. Takie łaziki z długimi włosami. Nie wiem, co oni robili. Nie wiem, gdzie Bogdan chodził. Skąd miał pieniądze? - Czy dysponował większymi sumami? - Tak. Czasami miał przy sobie dużo pieniędzy. Kiedyś to mi nawet dał parę pięćsetek. Ale to tylko raz się zdarzyło. Był trochę podpity. Może dlatego. - I nie zainteresowała się pani, skąd ma pieniądze? - Pewnie, że go spytałam. Śmiał się. Powiedział, że wygrał na wyścigach. - Czy bywała tutaj dziewczyna imieniem Ewa?

- Ewa... Ewa... — Pani Zielnicka potarła dłonią czoło. — Nie, nie znam takiej dziewczyny. Ale zaraz... zaraz... W tej chwili przypominam sobie, że sąsiadka, pani Majewska... Tak... To było chyba parę tygodni temu, może miesiąc... Otóż pani Majewska chciała zatelefonować z budki na ulicy, z automatu. W tej budce akurat stał Bogdan i rozmawiał przez telefon. Szyba była wybita i pani Majewska wszystko słyszała. Przyleciała do mnie i powiedziała, że Bogdan rozmawiał z kimś o jakiejś Ewie. Mówiła, że krzyczał, że był bardzo podniecony. - Gdzie mieszka pani Majewska? - Tutaj obok, sąsiednie drzwi. - Miałbym do pani prośbę. - Słucham, panie poruczniku? - Chciałbym, żeby mi pani pozwoliła przejrzeć rzeczy Bogdana. Chodzi mi o ubrania, buty, ewentualnie może listy. Niech pani się nie gniewa, ale... Pokiwała głową. - Rozumiem. Oczywiście. Bardzo proszę. W szafie w przedpokoju są jego rzeczy. A tutaj jest takie małe biureczko. W jednej szufladzie trzymał jakieś rupiecie, papiery. Nowacki energicznie zabrał się do roboty. Starannie obejrzał ubrania, bieliznę, krawaty, buty. Zainteresowały go szczególnie czarne, bardzo zabłocone mokasyny, ze śladami żółtej farby czy też lakieru. Takie same ślady spostrzegł na wytartych welwetowych spodniach mysiego koloru. Jedna nogawka w okolicy kolana powalana była jakimś smarem czy oliwą. - Czy pani nie ma nic przeciwko temu, że zabiorę ze sobą te buty i spodnie? - Proszę, niech pan zabiera, ale ja najprzód trochę oczyszczę... - Nie, nie — zaoponował Nowacki. — Niech pani nic nie czyści. Bardzo proszę.

- Dawniej to mu czyściłam ubranie, ale w końcu powiedziałam, żeby sobie sam czyścił. Ja już jestem słaba, panie poruczniku. Nie mam tyle sił co kiedyś. - Kiedy tak sobie pobrudził spodnie i buty? — spytał Nowacki. - O, już kawałek czasu. Dokładnie nie pamiętam. Może tydzień temu, może dawniej... Naprawdę nie pamiętam. Przyszedł wtedy późno. Było chyba koło dwunastej w nocy. Gniewałam się na niego, że mi spać nie daje. Nowacki wrócił do pokoju i zaczął szperać w szufladzie biurka. Znalazł powiększone zdjęcie młodej, bardzo efektownej dziewczyny. - Widziała ją pani kiedyś? — spytał. - Nie. Nigdy tu u nas nie była. W każdym razie nie pamiętam. Wsunął fotografię do kieszeni i szukał dalej. Zwróciło jego uwagę puste opakowanie po „carmenach”. Obejrzał je skrupulatnie i wyjął złożony kilkakrotnie kawałek papieru. Rozwinął i delikatnie rozprostował. Był to dość starannie naszkicowany plan, okolice Węgrowa. Boczna droga, las, kapliczka oznaczona krzyżykiem. Na dole notatka: „Czwartek, godz. 22”. Ciekawe — pomyślał Nowacki. — Bardzo ciekawe. Nic poza tym nie znalazł interesującego. Pożegnał się i poszedł do pani Majewskiej. Była bardzo tęga, miała nalaną, czerwoną twarz i wyrzucała z siebie słowa z szybkością karabinu maszynowego, nie dając swemu rozmówcy żadnych szans. Nowacki cierpliwie wysłuchał wartkiego wykładu o „dzisiejszej młodzieży” i wykorzystując moment, kiedy kobieta musiała zaczerpnąć powietrza, spytał: - Czy to prawda, że pani kiedyś posłyszała przypadkowo rozmowę telefoniczną, którą prowadził syn Zielnickiej?

- Ja, proszę pana, nie podsłuchuję, nigdy nie podsłuchuję. Nie mam tego zwyczaju. To nie jest w moim stylu, ale jeżeli ci chuligani wybijają szyby w bud-kach telefonicznych, to mimo woli... Mu-siałam zatelefonować do szwagra, stanęłam w kolejce do automatu i zupełnie niechcący posłyszałam, jak rozmawiał syn pani Zielnickiej. Panie świeć nad jego duszą. Nie powinno się źle mówić o zmarłych, ale to nie był wartościowy chłopak, ten Bogdan. Nieraz rozmawia-łam z panią Zielnicką na ten temat i mówiłam, że nic dobrego z tego nie będzie. Młody chłopak, proszę pana, musi albo pracować, albo się uczyć, a takie obijanie się po mieście do niczego dobrego nie prowadzi. Bo trzeba panu wiedzieć... - Czy przypomina sobie pani tę podsłuchaną przypadkowo rozmowę telefoniczną? — spytał Nowacki, pragnąc wreszcie zatamować wartki potok słów. Wzruszyła ramionami. - Bo ja wiem... No tak... Trochę pamiętam... Ale specjalnie tym się nie interesowałam. Wie pan? Ja w ogóle nie lubię się interesować cudzymi sprawami Co mnie to w końcu obchodzi? Kto, gdzie i z kim? Nie lubię się wtrącać. - Więc co pani konkretnie usłyszała? — Nowacki zaczynał tracić cierpliwość. - Ano rozmawiał przez telefon syn pani Zielnickiej, ten Bogdan. Wie pan? Ciągle mówił o jakiejś Ewie. Bardzo się denerwował, krzyczał. - Co krzyczał? O co mu chodziło? - Krzyczał: „Odczep się od Ewy, bo ci tak mordę skuję, że się nie pozbierasz!” Coś w tym rodzaju. Tak dokładnie nie pamiętam. I jeszcze mówił takie różne słowa, że nie mogę powtórzyć. Po prostu przez gardło by mi nie przeszło. Ja nie jestem przyzwyczajona używać takich słów. - Czy jeszcze pani coś usłyszała? - Chyba nie. Ciągle tylko coś wykrzykiwał o tej jakiejś

Ewie. - Czy pani może zna tę Ewę? - Ale skąd! — oburzyła się. — Ja się z takimi nie zadaję. - To znaczy, z jakimi pani się nie zadaje? Spojrzała na niego zdziwiona. - No... z podejrzanymi dziewuchami. - A skąd pani wie, że ta Ewa to ,,podejrzana dziewucha”? - Faktycznie to nie wiem, bo jej nigdy nie widziałam, ale myślę, że z takim chłopakiem, jakim był syn pani Zielnickiej, Panie świeć nad jego duszą, żadna przyzwoita panna nie zadawałaby się. To nie towarzystwo dla porządnej dziewczyny. Nowacki podziękował pani Majewskiej za rozmowę, pożegnał się i szybko wyszedł. Miał zamęt w głowie. Upłynęło sporo czasu, zanim zdołał zebrać rozproszone myśli. Państwo Garbarscy byli bardzo zdenerwowani. - No i co? Co się stało? Gdzie Jurek, panie poruczniku?! - To syn państwa jeszcze nie wrócił? — spytał z głupia frant Nowacki, chociaż wiedział doskonale, że młodego Garbarskiego nie ma w domu. - Niech pan sobie wyobrazi, że do tej pory nie dał znaku życia! — wykrzyknęła pani Garbarska. — Jesteśmy zrozpaczeni. Nie wiemy, co robić. Gdzie go szukać? Daliśmy już znać na milicję. — Przyjrzała się uważniej przystojnemu oficerowi, po czym mimo całego podniecenia wyjęła z torebki szminkę i przesunęła nią po wargach. - Jesteśmy naprawdę poważnie zaniepokojeni — powiedział Garbarski. - Czy syn państwa był poinformowany o dokładnej dacie powrotu rodziców? — spytał Nowacki. Garbarski potrząsnął głową. - Właściwie to nie. Mniej więcej się orientował, ale tak dokładnie... Zdaje się, że ty pisałaś do niego, Julciu — zwrócił

się do żony. - Owszem, dwie kartki, ale doprawdy nie przypominam sobie, czy napisałam mu, kiedy przyjeżdżamy. Możliwe, że nie. - To wszystko wyjaśnia — uśmiechnął się Nowacki. — Chłopak poczuł się niczym nie skrępowany i ruszył w Polskę. Prawdopodobnie pojechał z kolegami na jakąś wycieczkę. - Zabrał wóz — mruknął Garbarski. - To państwo nie pojechali do Ciechocinka wozem? - Nie. Niedawno zwichnąłem rękę i jeszcze nie mogę prowadzić. A moja żona w ogóle nie prowadzi. - Jaki to wóz? - „Wartburg”, ciemnowiśniowy. - A może miał kraksę? — przeraziła się pani Julia. — Jezus Maria! Może gdzieś leży w szpitalu?! - Nie sądzę — powiedział uspokajająco Nowacki. — Wóz ma rejestrację warszawską. Gdyby się coś stało, dano by nam znać. Niech się państwo nie niepokoją. Chłopak sobie pojeździ i wróci. Czy ma pan garaż? - Mam. Oczywiście. - To na przyszłość radziłbym, żeby tylko pan miał klucze od garażu. Unikną państwo niespodzianek. - Och, to pan nie zna naszego Jureczka — uśmiechnęła się z odcieniem dumy pani Garbarska. — On sobie z każdym zamkiem poradzi. Taki ma talent do majsterkowania. Nowacki pomyślał, że sporo młodych ludzi, obdarzonych takim „talentem”, siedzi na Mokotowie, ale nie podjął tego tematu. Wyjął z portfela fotografię znalezioną u pani Zielnickiej i spytał: - Czy państwo widzieli kiedy tę dziewczynę? - Ależ to Ewa, córka naszej gosposi! — wykrzyknęła bez wahania pani Julia. — Świetnie wyszła. Wygląda jak jakaś gwiazda filmowa. Ładna dziewczyna i bardzo fotogeniczna — dodała nie bez odrobiny zawiści.

- Często tu przychodziła? - Niezbyt często. Widzieliśmy ją zaledwie parę razy. Prawda, Oleczku? - Prawda — mruknął niechętnie Ole-czek. Nowacki odniósł takie wrażenie, że mecenas Garbarski nie pali się do rozmowy na temat ładnej i bardzo fotogenicznej dziewczyny. - Chciałem raz jeszcze się upewnić: czy państwo rzeczywiście nigdy nie widzieli młodego człowieka, który został tu zamordowany? - Nigdy — odpowiedzieli zgodnym chórem. - Chyba podskoczę do Kazimierza. Major Kolczak skinął głową. - I ja tak myślę. Nie mamy wprawdzie żadnej pewności, czy ich tam zastaniesz, ale sprawdzić trzeba. Niedaleko. Powiedz mi, Władek, czy masz już jakąś choćby najogólniejszą koncepcję całej historii? Nowacki roześmiał się. - Widzę, że cieszę się u ciebie fantastyczną opinią. Ale muszę cię zmartwić. Tak błyskawicznie nie działam, żeby po dwóch dniach doprowadzić ci skutego mordercę. - Wiem, że jesteś człowiekiem bardzo operatywnym. - Dziękuję ci za słowa uznania. Nie licz jednak na szybkie wyjaśnienie sprawy. Chyba że mnie nauczysz, jak mam to zrobić. - Przydałby się nam jasnowidz — uśmiechnął się Kolczak. — Taki człowiek jak Osowiecki to byłby prawdziwy skarb dla milicji. Facet wprowadza się w trans i za parę minut masz mordercę. - Zanim jednak znajdziesz sobie jasnowidza, na razie przejadę się do Kazimierza — powiedział Nowacki - Potrzebujesz kogoś do pomocy? Mógłbym ci przydzielić do tej roboty Jemiołkę. Nowacki energicznie zamachał rękami.

- O nie, nie... Daj spokój. Chłop jak szafa. Zbiegowisko zrobiłoby się w Kazimierzu na rynku. On powinien być zapaśnikiem albo ciężarowcem, a nie pracować w milicji. Jakże tu z nim jakąś dyskretną akcję przeprowadzić. Bardzo ci dziękuję, ale pojadę sam. Dasz mi tylko jakiegoś kierowcę do rzeczy. A Jemiołkę dokooptuję sobie do współpracy, jak będę miał na widoku solidne mordo-bicie. Do tego jedyny. - Przejrzałem twoje notatki — powiedział Kolczak. - No i co? Może ty masz jakąś genialną koncepcję? Major potrząsnął głową. - Wiesz, że genialne koncepcje to nie moja specjalność. Sądzę, że klucze zwodziła matce Ewa. - Całkowicie podzielam twoje zdanie — zgodził się Nowacki. — Potrzebna jej była chata. Nie wiem tylko, czyby się odważyła na podobny numer. Kolczak uśmiechnął się. - Mój drogi, dzisiejsza młodzież nie na takie rzeczy się odważa. Zresztą to znowu nie takie straszne przestępstwo. Chciała się spotkać z chłopakiem... Wiedziała, że stoi puste mieszkanie... Sam byś się pokusił. Powiedz mi, co wiesz o Iwonie? - Absolutnie nic. Jeszcze nawet nie wiem, gdzie jej szukać. Stara Zielnicka powiedziała mi, że to była dziewczyna Bogdana. Przypuszczam, że szczegółów dowiem się od młodego Garbarskiego. Kolczak zapalił papierosa. - A może to właśnie Garbarski wykończył kumpla? — powiedział zamyślony. - Bardzo wątpię. Cyjanek potasu. Zielnicki został otruty. To było morderstwo dokonane z premedytacją. Wszystko dokładnie zaplanowane. Kolega kolegę może uderzyć w sprzeczce czymś ciężkim albo nawet pchnąć nożem, ale trucizna... Zresztą Garbarski nie robiłby tego w swoim własnym mieszkaniu.

- Masz rację — zgodził się Kolczak. — To nie była zbrodnia popełniona w afekcie, pod wpływem chwilowego podniecenia. Trucizny chętnie używają kobiety. Ciekawe, kim z zawodu jest ta Iwona. Cyjanek potasu raczej nie leży na ulicy. Nowacki wstał. - Wydaje mi się, że ta pogawędka do niczego nas nie doprowadzi. Jeszcze mamy za mało danych, żeby wyciągać jakieś wnioski. Jadę do Kazimierza. ROZDZIAŁ II Dużo kolorowych liści. Spadają z drzew i gonione podmuchami wiatru, układają się w barwne, abstrakcyjne wzory. W sadach dojrzałe jabłka czerwienieją wśród resztek przygasłej zieleni. Jesień. Zaraz po przyjeździe do Kazimierza Nowacki skontaktował się z miejscowym posterunkiem milicji. Sierżant, dowiedziawszy się, o co chodzi, przesunął dłonią po niezbyt starannie wygolonych policzkach i powtórzył: - „Wartburg”? Ciemnowiśniowy. Rejestracja warszawska? Owszem, towarzyszu poruczniku, był tu taki wóz. Nawet osobiście sprawdzałem dokumenty. W porządku. - Kto przyjechał tym wozem? - Jakieś młodziaki. Dwie dziewczyny i dwóch chłopaków. Trochę tu rozrabiali, ale nie tak bardzo. Trafiają się gorsi. - Czy myślicie, że jeszcze są w Kazimierzu? — spytał Nowacki. - Tego nie wiem, ale możliwe. Trzeba by zajrzeć do PTTK. Podobno tam się zatrzymali. A co się stało, towarzyszu? Przeskrobali coś? Może rąbnęli tego „wartburga”? - Niezupełnie — uśmiechnął się Nowacki — ale chłopak

wziął wóz ojca bez pozwolenia. Może podjedziecie ze mną do schroniska, to sprawdzimy. W PTTK okazało się, że rzeczywiście mieszkają tu: Jerzy Garbarski, Ewa Montarska, Henryk Wilczewski i Danuta Zagórska. Nie zastali ich jednak w schronisku. Podobno pojechali do Puław. Wrócą pewnie dopiero wieczorem. Zostawili rzeczy, więc muszą wrócić. Nie było rady. Nowacki postanowił zaczekać do wieczora. Nie był tym zachwycony, ale wiedział, że dla śledztwa korzystniej będzie na tym terenie porozmawiać z młodym Garbarskim i Ewą. Po ich powrocie do Warszawy pewne nastroje mogły ulec zasadniczej zmianie. W obecnej chwili, przynajmniej teoretycznie, nic nie wiedzieli o śmierci Bogdana Zielnickiego. Czy nie wiedzieli naprawdę, o tym chyba trudno się będzie przekonać. We trzech poszli na obiad. Kierowca nie pił, ale Nowacki i sierżant kazali sobie podać po pięćdziesiąt gramów żytniówki, tłumacząc to niezbędną profilaktyką wobec zbliżającego się sezonu grypowego. Po tej żytniówce sierżant trochę się rozkręcił i nie był już taki strasznie oficjalny. - — Dużo tu macie roboty? — spytał Nowacki. - Roboty nigdy nie brak, a teren trudny. Ciągle ktoś przyjeżdża albo wyjeżdża. Ludzie się bez przerwy kręcą. Żadnej stabilności. Nieraz nas o kogoś zapytuje komenda w Puławach albo wojewódzka z Lublina. Odpowiadamy, że był parę dni w Kazimierzu, ale już wyjechał, a gdzie, czort go wie. W ogóle, towarzyszu poruczniku, wszystkie miejscowości turystyczne i kuracyjne to bardzo trudne tereny. Nowacki przyznał oczywiście rację sierżantowi, ale nie zdradzał większego zainteresowania rozmową. Nie mógł się skupić. Ciągle myślał o zamordowaniu Bogdana Zielnickiego. Przygotowywał się do rozmowy z młodzieżą.

Nastąpiło to dopiero późnym wieczorem. Sierżant sprowadził całą czwórkę na posterunek. Nowacki postanowił rozmawiać z nimi po kolei. Na pierwszy ogień poszedł młody Garbarski. Chłopak nadrabiał miną, ale w gruncie rzeczy był bardzo speszony. - O co chodzi, panie poruczniku? Czego wy od nas chcecie? Nie zrobiliśmy nic złego. Na wycieczkę każdemu wolno pojechać. Podobno u nas popiera się turystykę. - Owszem, popiera się u nas turystykę — przyznał Nowacki. — Pod warunkiem, że do turystycznych celów nie używa się kradzionych samochodów. - Ja nie ukradłem samochodu! — oburzył się Jurek. — To wóz mojego ojca. Mam prawo nim jeździć. - Jeżeli tatuś pozwoli — powiedział z naciskiem Nowacki. — Pański ojciec był bardzo niemile zdziwiony, kiedy po powrocie z Ciechocinka nie zastał w Warszawie ani syna, ani samochodu. - To rodzice już wrócili?! - Wrócili. Czyżby pan nie wiedział, kiedy wracają? - Wydawało mi się, że dopiero za jakiś tydzień... - Dziwne. Chyba wyjeżdżając powiedzieli panu, jak długo potrwa ich kuracja. - Może i powiedzieli. Nie pamiętam. Zresztą ja do takich drobiazgów nie przywiązuję większej wagi. - Pańscy rodzice bardzo się niepokoją. - No dobra, dobra. Jutro z samego rana wracamy. A od kogo właściwie dowiedział się pan, dokąd wyjechałem? - To już moja sprawa. Proszę mi powiedzieć, czy pan zna niejakiego Bogdana Zielnickiego? Na twarzy chłopaka pojawił się niepokój. - Znam. A bo co? - To pański kolega?

- Jaki tam kolega. Pętak. Taki łazik... - To skądże wobec tego ta znajomość? - Kiedyś go przypadkowo poznałem. Nie pamiętam nawet gdzie i kiedy. Tyle różnych ludzi się poznaje. - Ale ta przypadkowa znajomość przerodziła się w bardziej zażyły stosunek, może nawet w przyjaźń — nastawał Nowacki. - Jaka tam przyjaźń — żachnął się młody Garbarski. — Tak się trochę pęta koło naszej paczki. O żadnej przyjaźni nie ma mowy. - Co was łączy? - Absolutnie nic. Mówię panu przecież, że przypętał się do naszej paczki. Ale o co właściwie chodzi? Dlaczego mnie się pan wypytuje o Bogdana? Co się stało? Przeskrobał coś? - Poderwał mu pan dziewczynę — zaryzykował Nowacki. Strzał był celny. Garbarski bardzo się speszył. - O czym pan mówi? Nie rozumiem. - E, chyba pan doskonale rozumie. Mówię o Ewie Montarskiej. Chłopak roześmiał się niezbyt szczerze. - O, widzę, że jest pan świetnie poinformowany. Ale dlaczego pan się tak wypytuje? Co to pana obchodzi, kto z kim? Jeszcze takiego prawa nie ma, żeby milicja wtrącała się do tego, z jaką ja dziewczyną kombinuję. - Więc pan nie zaprzecza, że pana coś łączy z Ewą Montarską? - To moja sprawa. - I Bogdan Zielnicki jest zazdrosny — ciągnął dalej Nowacki. Młody Garbarski nagle zrobił się agresywny. - Niech mi pan da święty spokój! — krzyknął. — Dosyć mam już tego idiotycznego śledztwa. O co panu chodzi? Dlaczego mnie pan wypytuje? Nowacki pochylił się nad biurkiem i spojrzał chłopakowi

prosto w oczy. - Czy wiesz, kolego, dlaczego ja się wypytuję? - Nie wiem. Chciałbym się wreszcie dowiedzieć. - Ponieważ Bogdan Zielnicki został zamordowany w waszym mieszkaniu. - Zamordowany?! Bogdan?! Nowacki kazał wyprowadzić chłopaka. Zostało to zrobione w ten sposób, że nie spotkał się z Ewą. Dziewczyna była wesoła i zachowywała się z dużą kokieterią. Rzucała spod rzęs powłóczyste spojrzenia, pokazywała długie, zgrabne nogi, uśmiechała się uwodzicielsko. Robiła to wszystko tak ostentacyjnie i w sposób tak prymitywny, że Nowacki zaczął ją podejrzewać, iż pragnie stworzyć sobie tym barierę obronną. Chce się wydać głupszą, aniżeli jest w istocie — pomyślał. - Czy pan jest porucznikiem? — spytała. - Tak, jestem porucznikiem. - Nigdy nie mogę połapać się w tych wszystkich waszych gwiazdkach — uśmiechnęła się rozbrajająco. — Pan się nie gniewa, prawda? - Nie gniewam się. - Niech pan sobie wyobrazi, panie poruczniku, że ja jeszcze nigdy w życiu nie byłam przesłuchiwana przez milicję. - No cóż... kiedyś trzeba zacząć — powiedział poważnie Nowacki. Trzymaj się, Władek — pomyślał. Postanowił żadnym najmniejszym nawet gestem, żadnym spojrzeniem nie zdradzić się z tym, że dziewczyna bardzo mu się podoba. Był zadowolony z tego, że włożył mundur. To nadawało mu bardziej oficjalny wygląd. - Czy jest pan zdania, że coś zbroiliśmy? — spytała. - Pani kolega wziął wóz ojca bez pozwolenia. - Ja od razu mówiłam, że z tego będzie większa rozróba.

Ale z tymi chłopakami to nie można sobie dać rady, panie poruczniku. Jak się dorwą do wozu albo do motoru... Ale ja nic nie zawiniłam. Powiedział, że ojciec mu pozwala brać wóz. To nie moja sprawa. Sam pan przecież przyzna, że nie miałam powodu się wtrącać. - W „wartburgu” ostatecznie może się zmieścić pięć osób — powiedział Nowacki. Spojrzała na niego zdziwiona. - No... tak... może... Trzy na tylnym siedzeniu, a dwie z przodu... - To dlaczego nie zabraliście na tę wycieczkę Bogdana Zielnickiego? Tak była zaskoczona tym pytaniem, że aż otworzyła usta. - Bogdana...? Pan go zna? Nowacki zignorował to pytanie. - Na pewno chętnie by z wami pojechał. Przecież to pani chłopiec. - E... jaki tam on mój chłopiec. Kiedyś coś trochę, ale... - Był w pani zakochany. Flirtowała pani z nim... Żachnęła się. - A co to pana obchodzi, z kim ja flirtuję? To są moje prywatne sprawy! - Ma pani najzupełniejszą rację — powiedział spokojnie Nowacki. — Ale czasami powstaje taka sytuacja, że prywatne sprawy przestają być prywatnymi sprawami. Chyba się pani domyśla, że jeżeli dopytuję się o to wszystko, to nie bez powodu. - O co panu właściwie chodzi? Co się stało? Czy Bogdan coś przeskrobał? - Bogdan został zamordowany. Gwałtownym ruchem podniosła obie dłonie do twarzy. - Jezus Maria! Nowacki uważnie przyglądał się dziewczynie. Nie miał

pewności, czy jej przerażenie było szczere, czy też to tylko znakomicie odegrana komedia. Spytał: - Co pani zrobiła z tymi kluczami? Spojrzała na niego spłoszona. - Z kluczami? Z jakimi kluczami? Nie rozumiem. - Niech pani nie udaje. Mówię o kluczach od mieszkania państwa Garbarskich. Pani wykradła matce te klucze. - To nieprawda. Ja... ja nie kradłam żadnych kluczy. Nowacki zmarszczył brwi. Zimne spojrzenie utkwił w twarzy dziewczyny. - Radzę, żeby pani przestała kłamać — powiedział wolno, mocno akcentując każde słowo. — Muszę zwrócić uwagę, że te wszystkie kłamstwa mogą panią postawić w dwuznacznej sytuacji. Sprawa jest bardzo poważna. Chodzi o zamordowanie człowieka. Jeżeli pani nie chce rzucić na siebie podejrzenia, proszę mówić prawdę. Wybuchnęła płaczem. Nowacki cierpliwie poczekał, aż się trochę uspokoi. Nie miał zaufania do tej dziewczyny. Zarówno jej początkowe, prowokacyjne zachowanie się, jak i płacz wydały mu się sztuczne, nieszczere. - No więc jak? Wzięła pani te klucze? Skinęła głową. - I co pani z nimi zrobiła? - Dałam je Bogdanowi. - Bogdanowi? W jakim celu? Wytarła chusteczką oczy i nos. W tej chwili już nie robiła wrażenia fotogenicznej gwiazdy filmowej. - Prosił mnie — powiedziała cicho. — Potrzebna mu była chata, więc... - Czy pani przypuszcza, że chciał sobie sprowadzić jakąś dziewczynę do mieszkania państwa Garbarskich? - Nie wiem. Być może. Bardzo mnie prosił o te klucze.

Zależało mu. - Dlaczego nie poprosił o klucze Jurka Garbarskiego? - Jurek nie dałby mu. A zresztą Oni ostatnio ze sobą nie bardzo... - Poszło im zapewne o panią? Spuściła oczy. - Nie wiem. Możliwe. - I nie bała się pani wykraść matce klucze? Przecież to się musiało wydać. - Myślałam, że się nie wyda. Bogdan obiecał mi zaraz zwrócić klucze. Nie mieliśmy zamiaru tak długo siedzieć w Kazimierzu. - To znaczy, że pani nie ma tych kluczy przy sobie? - Nie. Przecież panu mówię, że dałam je Bogdanowi. Od tamtego czasu nie widzieliśmy się. - Kto to jest Iwona? — spytał nagle Nowacki. - To dziewczyna Bogdana. Taka idiotka. - Czy Bogdan najprzód flirtował z panią, a potem z Iwoną, czy odwrotnie? - Oczywiście, że najprzód chodził 2 Iwoną. Znudziła mu się. Bo to straszna gęś. Żaden chłopak dłużej z nią nie wytrzyma. - Następnie pani była sympatią Bogdana. - Bardzo krótko. On nie jest w moim typie. - Rzuciła go pani dla Jurka Garbarskiego. - Jurek pod każdym względem bardziej mi odpowiada. - Ponieważ ma - „wartburga” — uśmiechnął się Nowacki. - Och, proszę pana, pan mnie źle osądza. Ja nie jestem taką materialistką. Dla mnie najważniejsze jest porozumienie duchowe. - Przepraszam, jeżeli panią uraziłem. Wydaje mi się jednak, że dużo łatwiej dochodzi się do tego „porozumienia duchowego”, siedząc w dobrym wozie. Przyjrzała mu się podejrzliwie.

- Poniekąd może pan ma i rację, panie poruczniku. - Czy z pani powodu pomiędzy Bogdanem a Jurkiem dochodziło do awantur? - O tak! Bogdan był bardzo agresywny. Kiedyś nawet pobili się o mnie — dodała, nie ukrywając zadowolenia. - Czy Bogdan, po rozstaniu z panią, znalazł sobie inną dziewczynę? Wzruszyła ramionami. - Nie mam pojęcia. Nie interesowałam się tym. Co mnie to obchodzi? Pewnie sobie znalazł. Dla niego to nie było takie trudne. - Miał powodzenie u dziewcząt? - Jeszcze jakie. - Jeżeli prosił panią o klucze, to widocznie miał nową dziewczynę — powiedział Nowacki. - Chyba tak. Na cóż mogło mu być potrzebne mieszkanie? - Czy nie zwierzał się pani z jakiejś swojej nowej przygody miłosnej? - Nie. To by było zresztą bardzo głupie, żeby akurat mnie się zwierzał z czegoś takiego. - Nie sądzę. Mógł na przykład chcieć dać do zrozumienia, że mu już na pani nie zależy, że znalazł sobie kogoś innego. - Bo ja wiem. Nie wspominał mi o żadnej dziewczynie, a ja się nie dopytywałam. Teraz żałuję, że dałam mu te klucze. - Szkoda, że się pani wcześniej nad tym nie zastanowiła. Proszę mi powiedzieć, w jakich okolicznościach wręczyła pani Bogdanowi klucze. - W kawiarni, w „Telimenie”. Na Krakowskim Przedmieściu. Wie pan? - To spotkanie w „Telimenie” odbyło się na krótko przed waszym wyjazdem do Kazimierza? - O ile dobrze pamiętam, wyjechaliśmy na drugi dzień. - Czy Jurek Garbarski wiedział o tym, że pani dała Bogdanowi klucze od ich mieszkania?

- Nie, skądże. Nie powiedziałam mu. - I pani absolutnie nie wie, z kim Bogdan miał się spotkać w tym mieszkaniu? - Nie. - Nawet się pani nie domyśla? - Nie. - A nie bała się pani, że Bogdan po prostu okradnie mieszkanie Garbarskich i potem matka pani będzie miała duże przykrości? Ewa energicznie potrząsnęła głową. - Nie. Bogdan to był cwaniak, łobuz, ale nie taki ordynarny złodziej. Bo z tym samochodem to przecież tylko głupi żart... - Z jakim samochodem? - Nic, nic. Nieważne. - Bardzo proszę, niech mi pani opowie o tym samochodzie. To mnie interesuje. - Niepotrzebnie się wygadałam. Zawsze coś tak lapnę. - Ale skoro już pani zaczęła o tym mówić, to proszę — nalegał Nowacki. - No więc... Czy ja wiem...? — Machnęła ręką. — A zresztą. Jeżeli Bogdan nie żyje, już mu nic nie może zaszkodzić. Przyjechał kiedyś do mnie taką żółtą „skodą”. Chciał mi zaimponować. Powiedział, że wygrał w PKO. Ale ja w to hie uwierzyłam. Skąd. Czułam, że gdzieś podgrandził wóz. I faktycznie. Ale wie pan, panie poruczniku, on tego nie zrobił z chęci zysku. Tak sobie tylko. Chciał trochę pojeździć... mnie przewiózł na spacer. Cieszył się jak małe dziecko. - Nie bał się milicji? - Widocznie się nie bał. Nie rozmawialiśmy na temat milicji. - Więc pani mówi, że to była „skoda” koloru żółtego? - Tak. Strasznie draczny kolor, jak jajecznica. Nigdy jeszcze nie widziałam, żeby ktoś tak wóz

malował. Różne ludzie mają pomysły. - Ma pani rację. Różne ludzie miewają pomysły — powtórzył Nowacki. — I długo jeździliście tą żółtą „skodą”? - Może dwie godziny, może trzy. Byliśmy w Wilanowie, potem w Pyrach, w tej knajpie. Wie pan? - Wóz takiego koloru bardzo rzuca się w oczy — powiedział Nowacki. - Właśnie — przytaknęła Ewa. — Nawet się dziwiłam, że Bogdan tak się afiszuje. Ale to był taki chłopak, że sobie nigdy nic z niczego nie robił. Już takie miał usposobienie. Może właśnie dlatego kiedyś mi się spodobał. - A jak pojeździliście, to co dalej? - Ano nic. Bogdan odwiózł mnie do domu i pojechał. - Nie mówił, dokąd jedzie? - Nie. - Kiedy się to wszystko działo? - O, już dosyć dawno. Jakieś parę tygodni temu. Dokładnie nie pamiętam. - Czy potem jeszcze Bogdan przyjeżdżał po panią tą „skodą”? - Nie. Już tego wozu nigdy nie widziałam. - Czy to było w okresie, kiedy wasze stosunki zaczynały się psuć? - Mniej więcej. Nowacki zamknął zeszyt ze swoimi notatkami, schował długopis do kieszeni i powiedział: - Na razie dziękuję pani. Proszę zaczekać w tamtym pokoju obok. Następne przesłuchania nie przyniosły żadnych rewelacji. Wilczewski robił wrażenie naukowca. Wysoki, chudy, lekko pochylony, nosił duże okulary, zza których patrzyły szare, badawcze oczy. Mówił wolno, bardzo precyzyjnie. Zachowywał się z całkowitą obojętnością, dając

niedwuznacznie do zrozumienia, że otrucie jakiegoś chłopaka absolutnie go nie obchodzi. Bogdana Zielnickiego nie znał i nigdy go nie widział. Owszem, słyszał o nim od Jurka Garbarskiego, który się skarżył kiedyś, że Zielnicki nałazi go, nie daje mu spokoju i zawraca głowę różnymi bzdurami. To było wszystko, co młody prawnik, specjalizujący się w prawie karnym, mógł powiedzieć na temat denata. Danuta Zagórska okazała się typową trzpiotką W odróżnieniu od swojego przyjaciela mówiła bardzo dużo, bezładnie, podawała sprzeczne ze sobą informacje, śmiała się i co jakiś czas powtarzała: „Ach jaka ja jestem strasznie głupia”, co zresztą nie mijało się z prawdą. Bogdana znała bardzo dobrze. Kiedyś szalał za nią. - Bo ja mam takiego pecha, proszę pana, że wszystkim chłopakom się podobam. Żyć mi nie dają. Coś okropnego — powiedziała zaśmiewając się. — Powiem panu zupełnie szczerze, że za duże powodzenie niedobrze mieć. To męczy. Ale już wolę za duże powodzenie u chłopców niż za małe. Bo na przykład taka Kryśka Sroczyńska to chciałaby mieć chociaż jednego chłopca, a tu ani rusz, nic jej nie wychodzi. No... ładna to ona nie jest, ale mogłaby się podobać. Trzeba o siebie zadbać. Bo to, proszę pana... - Tak, rozumiem. Trzeba o siebie zadbać — powtórzył Nowacki. Bał się zadawać więcej pytań. Czuł ogarniające go zmęczenie. Podziękował dziewczynie, która najwyraźniej miała ochotę dłużej z nim pogawędzić, i zakończył przesłuchanie. ROZDZIAŁ III - Sprawdziliśmy, towarzyszu. Zgadza się. Przed paroma tygodniami skradziono żółtą „skodę”. To prowadziła Wola.

Oni was poinformują. Nowacki pojechał do komendy na Żytnią. Kapral Osieniak wiedział już, o co chodzi. Na biurku leżały akta sprawy. - Chuligański wybryk. To się teraz niestety często zdarza. Facet kradnie wóz, jeździ, dopóki mu starczy benzyny, a potem zostawia gdziekolwiek i idzie. - Gdzie znaleźliście tę „skodę”? - Na Świerczewskiego. Niedaleko sądów. - Niezłe miejsce wybrał sobie złodziej na parkowanie skradzionego samochodu. - Właśnie — uśmiechnął się kapral. — Dowcipniś. - Kto jest właścicielem tej „skody”? - Janocki Gustaw. Inżynier architekt. Bardzo miły gość. Był tu u nas parę razy. Tak się ucieszył, jak się wóz znalazł, że przyniósł nam nawet butelkę radzieckiego koniaku. Ja tam za koniakiem nie przepadam. Wolę naszą jałowcówkę. - Szukaliście tego złodzieja? — spytał Nowacki. - Nie. Wóz się znalazł, nic nie zginęło, inżynier nie upierał się, żeby szukać złodzieja. Nie zależy mu. A my tyle tu mamy roboty, że jak jedna sprawa z głowy, to... Chyba rozumiecie? - Oczywiście. Powiedzcie mi jeszcze, gdzie mieszka inżynier Janocki. - Na Krajowej Rady Narodowej. Tutaj macie adres. Jak chcecie, to zapiszcie. Nowacki zapisał i przez chwilę przyglądał się śniadej, pociągłej twarzy kaprala. Wyjął z kieszeni papierosy. - Zapalicie? - Chętnie. Dziękuję. Trzasnęła zapalniczka, otoczyli się dymem. - Cholerne przyzwyczajenie — powiedział kapral. — Próbowałem rzucić, ale nie daje rady. Nerwowa robota. Chyba żeby w czasie urlopu... - Tak, tak — pokiwał głową Nowacki. Myślał o czym

innym. — Miałbym ochotę porozmawiać z inżynierem Janockim. Nie wiem tylko... - Dlaczego właściwie interesuje was kradzież tej „skody”? — spytał Osieniak. - Bo być może, że połączy mi się z inną sprawą. W tej chwili jeszcze trudno coś konkretnego powiedzieć. Szukam jakiegoś zaczepienia. - Coś poważnego? - Nie wiem. Zobaczymy. Osieniak nie nalegał, widząc, że porucznik nie jest skłonny do zwierzeń. - Czy mogę wam jeszcze w czymś pomóc? — spytał. - Tak. Chciałbym się od was dowiedzieć, czy inżynier Janocki wspominał, że niedawno malował wóz. Kapral skinął głową. - Owszem, zgadało się o malowaniu wozu. Bo, prawdę mówiąc, pierwszy raz widzę, żeby ktoś malował samochód na kolor kanarka. Inżynier dał mi do zrozumienia, że to jego żona wpadła na taki pomysł. Nazwała „skodę” Słoneczna i chciała, żeby kolor pasował... - A lakier był poodbijany? - Trochę. Ale inżynier nie miał specjalnej pretensji. Powiedział nawet, że może to wina żony. Bo on podobno zrobił takie małe zaprawki. Wiecie? Zabajcował lakierem drobne rysy, a babka nie czekała, aż wyschnie i wyprowadziła wóz z garażu. - To znaczy, że złodziej mógł się nawet powalać o świeży lakier? - Jasne. Jeśli się dotknął akurat w tym miejscu. - Słuchajcie, kolego... — powiedział Nowacki, trąc w zamyśleniu tył głowy.— Chciałbym porozmawiać z inżynierem Janockim, podając się za przedstawiciela waszej komendy. - Chyba nic nie stoi na przeszkodzie.

- Tak, ale jak tu się załgać? Co powiedzieć? Muszę mieć przecież jakiś pretekst. Sprawa w zasadzie jest zamknięta. Wóz znaleziony, właściciel nie rości sobie żadnych pretensji... - E, to chyba najmniejszy kłopot — uśmiechnął się kapral. — Powiecie po prostu, że chcieliście skontrolować, czy rzeczywiście z wozu nic nie zginęło. Możecie powiedzieć, że złapaliśmy złodzieja i u niego w mieszkaniu znaleźliśmy różne skradzione przedmioty. - Dobry pomysł — ucieszył się Nowacki. — Dziękuję wam. Inżynier Janocki niezwykle serdecznie przyjął przedstawiciela milicji. - Proszę, bardzo proszę, panie poruczniku. Niech pan będzie łaskaw siadać. Zaraz napijemy się po koniaczku. Nie ma pan pojęcia, jacy jesteśmy oboje z żoną wdzięczni panom za znalezienie samochodu. Trzeba przyznać, że nasza milicja działa pierwszorzędnie. - Nie ma w tym żadnej naszej zasługi — uśmiechnął się skromnie Nowacki. — Złodziej pozostawił wóz na ulicy. - Wszystko jedno, wszystko jedno — Janocki wyjął z barku francuski koniak i napełnił kieliszki. — Najważniejsze, że odzyskaliśmy naszą „skodę”. Nie wyobraża pan sobie nawet, jak żona przywiązana jest do tego wozu, no po prostu... jak do dziecka. Czy pan, panie poruczniku, odwiedził mnie jeszcze w tej sprawie? Nowacki z zainteresowaniem przyglądał się architektowi. Janocki zapewne przekroczył pięćdziesiątkę, ale trzymał się doskonale. Smukła sylwetka, ani śladu brzucha, ruchy szybkie, zwinne, spojrzenie zielonkawych oczu bystre, pełne życia i energii. Na pierwszy rzut oka było widać, że jest to człowiek, który dba o siebie, uprawia sporty i nie tak łatwo podda się kiedyś starości. - Tak. Pozwoliłem sobie pana niepokoić, panie

inżynierze, jeszcze w sprawie tej kradzieży. - Wydawało mi się, że wszystko jest już załatwione, ale słucham, słucham. Czym mogę służyć? - Widzi pan, panie inżynierze, zatrzymaliśmy złodzieja samochodów. Przeprowadziliśmy w jego mieszkaniu rewizję i znaleźliśmy szereg różnych przedmiotów pochodzących niewątpliwie z kradzieży. Gdyby więc panu coś zginęło z tej „skody”, moglibyśmy sprawdzić, czy... - Rozumiem — przerwał Janocki. — Ale mnie naprawdę wtedy nic nie zginęło. Nawet torebka, którą żona zostawiła na tylnym siedzeniu, znalazła się. - A pieniądze? Janocki roześmiał się. - No, nie przesadzajmy. Trudno wymagać od złodzieja, żeby nie zabrał pieniędzy z torebki. Niedużo tego było, trzysta czy czterysta złotych. Na szczęście żona nie ma zwyczaju nosić przy sobie większych sum. - To pańska żona prowadziła wtedy wóz? - Tak. Niestety. Moja żona, panie poruczniku, jest kobietą wybitnie lekkomyślną i roztrzepaną. Miewam z nią czasem poważne kłopoty. Nawet i wtedy. Niech pan sobie wyobrazi, że położyłem lakier na paru zatartych miejscach i prosiłem, żeby nie wyprowadzała wozu z garażu. Gdzież tam! Pojechała oczywiście i... Zostawiła wóz na nie strzeżonym parkingu i poszła do jakiejś swojej przyjaciółki. Cóż dziwnego, że natychmiast znalazł się amator cudzej własności. Włamał się, wsiadł i pojechał. Kluczyki były w stacyjce. - I nic nie zginęło z wozu? - Absolutnie nic. Było tam kilka takich drobiazgów... Nic nie zabrał. Tylko te parę złotych, ale to nieważne. - Wóz nie został uszkodzony? - Nie, raczej nie. Trochę prawy błotnik był wgnieciony, ale bardzo nieznacznie.

- Przedni czy tylny błotnik? - Przedni. Musiał gdzieś zawadzić. Prawdopodobnie niezbyt dobrze prowadzi. Na każdym kroku mamy do czynienia z amatorszczyzną, panie poruczniku. Roześmieli się. Nowacki miał ogromną ochotę zamienić parę słów z roztrzepaną żoną architekta, nic jednak nie wskazywało na to, że pani Janocka jest w domu. Nie wypadało mu się o nią wypytywać. Porozmawiał więc jeszcze chwilę na obojętne tematy, pożegnał się i wyszedł. Schodząc ze schodów zastanawiał się nad tym, dlaczego Janocki usiłował przedstawić swą żonę w tak niekorzystnym świetle? Czy należało to traktować jako zwykły, naturalny odruch, czy też coś się za tym kryło? Staję się przesadnie podejrzliwy —pomyślał, uśmiechając się sam do siebie. Po powrocie do komendy natychmiast zatelefonował na Żytnią. Odebrał kapral Osieniak. - Przepraszam, kolego, że was jeszcze niepokoję, ale chciałbym znać dokładną datę kradzieży tej żółtej „skody”. - Zaraz wam podam. — Cisza. Po chwili w słuchawce znowu głos kaprala: — Kradzież zgłoszono tego samego dnia, to znaczy w czwartek 14 października. - Dziękuję. Rysy miała drobne, delikatne, twarz podłużną, jakby zdjęta z obrazu Modiglianiego. Cera jasna, porcelanowa. Była zupełnie gładko uczesana. Długie, ciemnoblond włosy, przedzielone na środku głowy, spadały swobodnie na ramiona. - Proszę mi podać imię i nazwisko - Przecież pan wie. Iwona Zarębska. W jej cichym, o łagodnym timbrze głosie nie wyczuwało się niepokoju czy zażenowania.

Nowacki czuł się nieswojo. Spojrzenie tych ciemnych, bardzo smutnych oczu peszyło go. - Czy pani znała Bogdana Zielnickiego? - Był moim kochankiem. — Bezpośrednie, jakby celowo brutalne stwierdzenie tego faktu zabrzmiało jakoś fałszywie. Przynajmniej Nowacki tak to odebrał. Wolałby posłyszeć: „Łączyły mnie z nim więzy serdecznej przyjaźni” albo „Był mi bardzo bliskim człowiekiem”. A tu prosto z mostu: „Był moim kochankiem”. To mu nie harmonizowało z delikatną, subtelną urodą tej dziewczyny. Zgrywa się na cynizm — pomyślał. - Czy pani coś studiuje? - Tak. Biologię. Jestem na drugim roku. - W jakich okolicznościach poznała pani Bogdana Zielnickiego? - Dokładnie nie pamiętam. Chyba zapoznał mnie z nim Jurek Garbarski. Jurek jest kolegą uniwersyteckim mojego brata, Tomasza. - To pani ma brata? - Tak. Studiuje prawo. - A rodzice pani? - Mama choruje. Jest w tej chwili w szpitalu. Jakieś komplikacje nerkowe. - A ojciec pani? - Tatuś pracuje w Instytucie. Jest chemikiem. - Zapewne rodzice pani bardzo się tym wszystkim przejęli. - O tak. Szczególnie tatuś. Tatuś bardzo mnie kocha. Radził mi, żebym zrobiła skrobankę, ale ja nie chciałam. Boję się tego zabiegu. Już lepiej niech się urodzi. Niech się dzieje, co chce. Jakoś przecież wychowam dziecko. - Pani sądziła, że Zielnicki ożeni się z panią. - Byłam pewna, że to porządny człowiek. Okazało się jednak...

- Porzucił panią dla innej dziewczyny. - Jak tylko dowiedział się, że jestem w ciąży. Po prostu uciekł. - I nie próbowała się pani z nim skontaktować? - Nie. Po co? w jakim celu? Co by mi z tego przyszło? Sama dam sobie radę. Nie boję się. Mówiła głosem cichym, pozornie zupełnie spokojnym. Mogło się wydawać, że wszystko to dotyczy kogo innego. Ale Nowacki, mimo młodego wieku, był człowiekiem zbyt doświadczonym, żeby nie wiedzieć, że jest to tylko poza, coś w rodzaju pancerza ochronnego, za którym dziewczyna pragnęła się ukryć. Żal mu jej było serdecznie. - Czy Bogdan Zielnicki chciał w oczach pani uchodzić za człowieka zamożnego? Skinęła głową. - Tak. Kłamał, bez przerwy kłamał, a ja wierzyłam w to wszystko, co mówił. Opowiadał różne niestworzone rzeczy, że jego ojciec jest milionerem, że posiada olbrzymie dobra w Argentynie, że w najbliższym czasie przypłynie własnym luksusowym jachtem do Gdyni, że przyśle mu wspaniały samochód. - Czy Zielnicki wspominał pani, że wyjeżdżał do Hamburga? - Nie, nic mi o tym nie mówił. - Bo jego ojciec mieszka w Hamburgu. - Tak. Teraz wiem. Dowiedziałam się o tym niedawno. - Proszę mi powiedzieć, jaki był stosunek pani brata do Zielnickiego? - Tomasz? Odgrażał się, że zabije Bogdana. Dostał szału, kiedy dowiedział się o wszystkim. Oboje z ojcem musieliśmy go uspokajać. Ale niech pan nie sądzi, że Tomasz popełnił tę zbrodnię. Czy pan go podejrzewa? - Ja podejrzewam wszystkich i nikogo — odparł wymijająco Nowacki. — W obecnej chwili znajduję się w

stadium zbierania materiałów informacyjnych dotyczących denata. To jest dopiero pierwszy etap śledztwa. - Tomek tego nie zrobił, proszę pana, na pewno nie zrobił. On, w przystępie wściekłości, mógłby się rzucić z pięściąmi na Bogdana, ale żeby zabić... Nie, nie... Do tego nie jest zdolny. Zapewniam pana. - Nigdy nie wiadomo, do czego człowiek jest zdolny — powiedział Nowacki. — Podobno człowiek to istota nieznana. A w każdym razie bez wątpienia przysparza nam ciągłych niespodzianek. W oczach dziewczyny pojawił się niepokój. - Więc pan podejrzewa mojego brata? - Nie. Mówiłem już pani, że ja nikogo nie podejrzewam. Za wcześnie mówić o jakichkolwiek podejrzeniach. - Boję się, bardzo się boję — szepnęła. - Czego się pani boi? Ukryła twarz w dłoniach. - Nie wiem, nie wiem. To wszystko takie straszne, takie okropne. - Proszę się uspokoić — powiedział poważnie Nowacki. — Jeżeli prosiłem panią o tę rozmowę, to tylko po to, żeby dowiedzieć się czegoś o tragicznie zmarłym Bogdanie Zielnickim. Zapewniam panią, że nikogo nie podejrzewam o tę zbrodnię. Podniosła na niego oczy pełne łez. - Pan mnie oszukuje. Nowacki był zaskoczony ogromnym podobieństwem rodzinnym. Ta sama podłużna twarz, te same ciemne, pełne melancholii oczy, te same wąskie usta. - Domyślam się, że pan przychodzi do mnie w sprawie Bogdana Zielnickiego. — Nawet głos miał niesłychanie podobne brzmienie, tylko trochę głębszy, niższy.

- Proszę mi wybaczyć, panie docencie, że panu zabieram czas, ale tak się złożyło, że... - Rozumiem, rozumiem — przerwał Zarębski. — Prowadzi pan dochodzenie w sprawie tego zabójstwa i musi pan przesłuchać wszystkich ludzi z bliższego i dalszego otoczenia denata. Zupełnie naturalne. No cóż... Ja właściwie bardzo niewiele mogę powiedzieć o tym chłopcu. Widziałem go dwa czy trzy razy. Przyznaję, że bardzo mi się nie podobał. Próbowałem wytłumaczyć mojej córce, ale... Pan wie, panie poruczniku, jak to bywa... Kiedy dziewczyna jest zakochana, nie ma na świecie człowieka, który byłby zdolny wyperswadować jej tę miłość. - Tak. To raczej trudne przedsięwzięcie. - Trudne? Niemożliwe, zupełnie niemożliwe. Co ja się naprosiłem, co się natłumaczyłem. Wszystko na nic. Każdy musi na własnej skórze doświadczyć życia. Nie ma rady. - Czy zna pan państwa Garbarskich? - spytał Nowacki. Zarębski potrząsnął głową... - Nie. To znaczy... znam ich syna, który koleguje z moim synem. Ale z jego rodzicami nie nawiązaliśmy jakoś znajomości. Tak człowiek jest zajęty, zaabsorbowany codziennymi sprawami, obowiązkami, że na życie towarzyskie zupełnie nie ma czasu. Może i niedobrze, ale na wszystko nie starcza ani czasu, ani sił. - Czy pan przypuszczał, że to małżeństwo dojdzie do skutku? - Nie. Raczej byłem pewien, że nic z niego nie będzie. Chłopak był typem hochsztaplera, który bardzo niechętnie wiąże się. Wykorzystać dziewczynę, wyciągnąć od niej jak najwięcej pieniędzy, ale żenić się... nie. Taka ewentualność nigdy nie przychodziła mu na myśl. - Chyba ma pan rację — zgodził się Nowacki. — Małżeństwo nie leżało w jego interesie. Chciałbym jeszcze

zapytać, czy zna pan inżyniera Janockiego? - Janockiego? — Żarębski zmarszczył brwi. — Nie przypominam sobie, żebym znał człowieka o tym nazwisku. Być może, spotkałem go gdzieś zupełnie przypadkowo, na jakimś zebraniu czy zjeździe... U nas ciągle tyle różnych imprez. Bardzo wiele nowych ludzi poznaje się tak zupełnie przelotnie. - Czy pańska córka bardzo się przejęła wiadomością o tragicznej śmierci Bogdana Zielnickiego? - Na pewno. Ale nie okazała tego. - Czy pan wie, że Zielnicki jeździł do swojego ojca, do Hamburga? - Nie. Nic mi o tym nie wiadomo. Nie wiedziałem nawet, że jego ojciec przebywa w Hamburgu. Zdawało mi się, że wyjechał gdzieś znacznie dalej, do Afryki czy Argentyny. - Bogdan Zielnicki rozpuszczał takie wersje, że jego ojciec mieszka w Argentynie i że jest milionerem. Trudno doprawdy zrozumieć, w jaki sposób tego rodzaju typ dostał się do środowiska studenckiego, pozyskał sobie ogólną sympatię, a nawet miłość inteligentnej, rozsądnej dziewczyny. - Czyżby pan nie wiedział, panie poruczniku, że od początku świata zło jest czymś o wiele bardziej atrakcyjnym aniżeli dobro i tak zwana cnota? Ten chłopak fascynował swoje otoczenie właśnie amoralną postawą życiową. Imponował całkowitą swobodą, brakiem jakichkolwiek obowiązków, pewnością siebie, nonszalancją, wreszcie pieniędzmi, które zdobywał nie wiadomo w jaki sposób. Niebieski ptak ma w sobie zawsze coś pociągającego, szczególnie młodzież ulega tym urokom. Nie bez winy jest tu oczywiście literatura, specjalny gatunek powieści gloryfikujących ciekawe i łatwe życie różnych hochsztaplerów, oszustów, złodziei hotelowych, gentelmenów-włamywaczy. Specjalizują się w tej tematyce

autorzy amerykańscy. Także i niektóre filmy odgrywają niemałą rolę. Niech się pan nie dziwi, że zarówno moja córka, jak i jej koledzy byli pod urokiem tego chłopaka. Nowacki przyznał rację panu docentowi, ale nie miał ochoty wdawać się w dłuższą dyskusję na psychologicznosocjologiczne tematy. Myślał jedynie, że wszystkie dotychczasowe rozmowy właściwie wcale nie posuwają sprawy naprzód. To go zaczynało niecierpliwić. - Świnia! Bydlę! Skurwysyn! Nowacki przeczekał ten gwałtowny wybuch. Zapalił papierosa i z obojętną miną przyglądał się młodemu człowiekowi, który biegał po pokoju, potrząsając głową i wymachując rękami. - Proponuję, żeby się pan uspokoił — powiedział łagodnie. — W ten sposób dosyć trudno będzie nam się porozumieć. Młody Zarębski zatrzymał się, i stojąc na rozstawionych nogach, sapał. Nie był podobny ani do ojca, ani do siostry. Krępy, mocno zbudowany, twarz miał szeroką, kwadratową, podkreśloną wydatną dolną szczęką. Musiał odziedziczyć urodę — a raczej brak urody — po matce. - Czy można już z panem spokojnie porozmawiać? — spytał Nowacki. - Tak — mruknął chłopak. — Przepraszam. - Niech pan siada. Usiadł, ale ciągle jeszcze sapał, rzucając spod krzaczastych, nisko nad oczami osadzonych brwi gniewne spojrzenia. Nowacki nie śpieszył się. Powolnym ruchem zgasił dokładnie w popielniczce papierosa i dopiero po dłuższej chwili spytał: - Co pan może powiedzieć na temat Bogdana Zielnickiego?

- Już powiedziałem: skończone bydlę i Świnia. - Nie chodzi mi o wyliczanie przeróżnych epitetów. Chciałbym od pana posłyszeć trochę szerszą charakterystykę tego człowieka. - Jaka tu może być szersza charakterystyka? Zwykły łobuz i tyle... - A jednak przyjaźniliście się z nim. Chłopak energicznie zaprzeczył. - Ja się tam z nim nigdy nie przyjaźniłem. Pętał się koło naszej paczki, czarował, ale ja nie daję się nabierać na takie numery. Od razu skapowałem się, co to za facet. - Jak więc się stało, że w ogóle przyplątał się do waszego towarzystwa? - Czy ja wiem... Już nie pamiętam, skąd on się wziął. Zdaje się, że Jurek Garbarski poznał go na wyścigach, a może Iwona u jakiejś swojej koleżanki? Naprawdę nie pamiętam. - I twierdzi pan, że Zielnicki od razu nie podobał się panu. - Jasne. Zresztą te wszystkie jego kombinacje... - Jakie kombinacje? Chłopak jakby się trochę speszył. - No takie różne... Wie pan...? - To znaczy konkretnie: jakie? — nalegał Nowacki. - No... grał na wyścigach... w karty... hazard... Handlował chyba walutą, złotem. A jak się do tego wszystkiego dowiedziałem, że ma do czynienia z narkotykami... - O...! Nawet i narkotyki? - Tak. - Od kogo się pan o tym dowiedział? Od niego? - Nie. Jola mi powiedziała. - Kto to jest Jola? - To moja koleżanka. - I Zielnicki proponował jej narkotyki? - Tak. Heroinę. Chciał, żeby mu pomogła sprzedać. Ale

Jola oczywiście odmówiła. - Kiedy to było? - Niedawno. Jakieś parę tygodni przed śmiercią Bogdana. Nowacki z niedowierzaniem przyglądał się chłopakowi. Nie bardzo wiedział, co sądzić o tym wszystkim. Chwilami wydawało się, że młody Zarębski zaczął nagle dostarczać tylu różnych wiadomości, żeby coś ukryć, żeby się nie wygadać z czymś, co bezpośrednio dotyczyło jego osoby. Nie był jednak pewien, czy to nie przesadna podejrzliwość. A może Zarębski przeprowadzał jakieś małe transakcyjki walutowe z Zielnickim i teraz boi się, żeby w toku śledztwa nie wyszło to na jaw? - Czy rzeczywiście chodziło o heroinę? - Ja tego nie widziałem. Powtarzam tylko to, co mi mówiła Jola. Wolałbym jednak, żeby pan z nią nie rozmawiał na ten temat. Powiedziała mi to pod wielkim sekretem. - Czy ktoś z najbliższego otoczenia pana czy panny Joli narkotyzuje się? - Nie. Nie znam żadnego narkomana. Słyszałem, że takie rzeczy zaczynają być u nas modne, ale się z tym nie zetknąłem, przynajmniej dotychczas. - A Jola? - Jola także nie. Na pewno. - To w takim razie dlaczego Zielnicki zaproponował właśnie jej handel heroiną? - Nie wiem. ROZDZIAŁ IV Dokładnie obejrzeli plan znaleziony w opakowaniu po „carmenach”. Kolczak uderzył dłonią w rozłożony na biurku papier i powiedział: - Wydaje mi się, że będziesz musiał zorganizować

wycieczkę w okolicę Węgrowa. - Myślę, że twoje przeczucia są bardzo trafne — pokiwał głową Nowacki. — Pojadę jutro z samego rana. Dasz mi kogoś do pomocy? - W dalszym ciągu proponuję ci Jemiołkę. - Dobra. Na tym etapie odpowiada mi zapaśnik ciężkiej wagi. W lasach koło Węgrowa może się rozmaicie potoczyć. Kolczak znowu pochylił się nad planem. - Zauważyłeś tę notatkę, tutaj, na dole arkusza? - Oczywiście. „Czwartek, godz. 22”. Ale nie podana data. Nie wiadomo, o który czwartek chodzi. — Nagle Nowacki uderzył się pięścią w czoło. — Do diabła! Co za zbieg okoliczności! - O czym mówisz? - Jak to o czym? O żółtej „skodzie”! Skradziono ją w czwartek, 14 października. Jeżeli więc ta notatka ńa planie dotyczy także czternastego października... Kolczak spojrzał z zainteresowaniem. - Przypuszczasz, że chłopak rąbnął wóz, żeby pojechać do kapliczki za Węgrowem? - Ewentualnie można by przyjąć taką hipotezę. Chociaż... — Nowacki zawahał się. — Jeżeli był zamieszany w jakąś podejrzaną aferę, to nie brałby wozu, który swoim kolorem tak się rzuca w oczy... - Może się śpieszył? Nadarzyła mu się okazja i nie zwracał uwagi na kolor. - Tak. To także jest prawdopodobne. Młody chłopak, niedoświadczony... - Z tego, co mi zreferowałeś, wynika, że masz już sporo materiału — powiedział Kolczak. Zapalił papierosa i przeszedł się po pokoju z miną Napoleona, przygotowującego plan rozstrzygającej bitwy. Był niedużego wzrostu, szczupły, bardzo ruchliwy. Ciemne, błyszczące oczy rzucały przenikliwe spojrzenia.

Nowacki machnął niechętnie ręką. - Cóż mi z całego materiału, jeśli w dalszym ciągu nie mogę ugryźć tej sprawy. Mam niby kandydatów na mordercę, ale to wszystko wcale mnie nie przekonuje. - Rodzina Zarębskich ma łatwy dostęp do wszelkiego rodzaju trucizn. Dziewczyna studiuje biologię, ojciec pracuje w instytucie biologicznym, a chłopak, chociaż prawnik, bez trudu mógł sobie sprokurować porcyjkę cyjanku potasu. Bo przecież Zielnickiego wykończono cyjankiem, prawda? - Tak — Nowacki pokiwał głową. — To wszystko pasuje. I zupełnie wyraźny motyw zbrodni, i duża łatwość w zdobyciu trucizny, i wreszcie zaciszny lokal, gdzie spokojnie można było dokonać zbrodni. Pozornie wygląda to dosyć logicznie, tylko że... - Tylko że co...? - Widzisz... — Nowacki w zamyśleniu przeciągnął dłonią po czole. — Wymowa faktów to bardzo dużo, ale jeszcze nie wszystko. W naszej robocie najważniejszy jest bezpośredni kontakt z żywym człowiekiem. Kolczak aż podskoczył. - I ty mi to mówisz? Przecież to są moje własne słowa, które... Nowacki roześmiał się. - Nie denerwuj się, Kaziu. Doskonale pamiętam, jakżeś mi wbijał do głowy ową cenną maksymę. - No więc...? - Więc rozmawiałem z tymi wszystkimi ludźmi i absolutnie nie wyczułem, żeby ktoś z rodziny Zarębskich zdolny był popełnić morderstwo. Mogę się oczywiście mylić, ale... - Nie wolno nam się opierać wyłącznie na intuicji — powiedział Kolczak. — Jak z materiałem daktyloskopijnym? - Wystarczający. Zupełnie wyraźne odciski palców na

kieliszkach i na szklankach, w których pili kawę. - Linie papilarne Zielnickiego? - Oczywiście. I tego faceta, który go wykończył. - Jesteś pewien, że to mężczyzna? - Raczej tak. - Wobec tego odpada Iwona Zarębska. - Tak. Chyba że... - Co masz na myśli? — zainteresował się Kolczak. - Hm. — Nowacki przygryzł dolną wargę, co oznaczało u niego energiczne zmobilizowanie władz umysłowych. — Bo widzisz... Nie możemy przecież wykluczyć, że w pokoju, w którym popełniono tę zbrodnię, znajdowały się nie dwie, lecz trzy osoby. Dwie osoby piły koniak i kawę, a ta trzecia mogła w ogóle nie dotykać ani szklanek, ani kieliszków. - Rozumujesz zupełnie logicznie — powiedział z uznaniem Kolczak. — Nie jesteś taki głupi, na jakiego wyglądasz. - Dziękuję ci. - Nie ma za co. Ale z tego, co mówisz, można wyciągnąć wniosek, że mordercą nie musiał być człowiek, który pozostawił odciski swoich palców na szklance i na kieliszku. To nam oczywiście dodatkowo komplikuje sprawę. - Sprawa w ogóle jest bardzo skomplikowana. — Nowacki sięgnął po papierosy» wyjął z paczki „giewonta” i zaczął stukać nim o blat biurka. — Zielnicki grał na wyścigach, grał w karty, prowadził różne podejrzane interesy, pośredniczył w transakcjach samochodowych, a ostatnio próbował nawet handlować narkotykami. Taki człowiek mógł mieć bardzo dużo wrogów, i to w najrozmaitszych środowiskach. Trudno zgadnąć, komu się naraził. - Nie uwzględniasz ewentualnej działalności szpiegowskiej — powiedział Kolczak. Nowacki był wyraźnie zaskoczony.

- Myślisz, że... - A dlaczegóż by nie? Zielnicki był typem człowieka pozbawionego skrupułów. Za kilka dolarów gotów był zrobić każde świństwo. Jeździł w odwiedziny do ojca, do Hamburga. Kto wie, z jakimi propozycjami mógł się tam spotkać. Ten plan z oznaczeniem kapliczki za Węgrowem jest mocno podejrzany. A jeżeli właśnie tam, pod tą kapliczką sporządzona została skrytka, w której... - To nie jest wykluczone — przerwał Nowacki. — Ale w takim razie powinniśmy zawiadomić kontrwywiad. Kolczak uśmiechnął się. - Chwileczkę. Nie bądź taki w gorącej wodzie kąpany. Nie dysponujemy jeszcze żadnym konkretnym materiałem dowodowym. Nie mamy podstaw do wszczynania alarmu. Na razie przecież tylko fantazjujemy, rozpatrujemy czysto teoretycznie rozmaite możliwości i rozmaite warianty tej sprawy. - Co wobec tego proponujesz? - Proponuję, żebyśmy nie zmieniali planu działania. Nie trać czasu, porozum się z Jemiołką i jedźcie choćby zaraz do Węgrowa, a raczej za Węgrów. - Dobra — powiedział Nowacki. — Ale wolałbym jutro z samego rana. Teraz wcześnie robi się ciemno, a w lesie... Sierżant Jemiołka był chłop jak się patrzy, wzrost: 194 cm, waga: 110 kg, potężne bary, byczy kark i mięśnie jak liny okrętowe. Bez wątpienia byłby zrobił karierę jako ciężarowiec albo zapaśnik, gdyby nie to, że nie miał najmniejszego zamiłowania do sportu. Wielokrotnie koledzy pchali go do klubu, prosili, namawiali, ale nic z tego nie wychodziło. Mówili: „Wawrzek, bój się Boga, trenuj, na olimpiadę pojedziesz, złotych medali nazgarniasz, sławę zdobędziesz, nie leń się”. A on nic. Nie miał ochoty. Drapał się w głowę, krzywił się i odpowiadał niechętnie: „E, co mi

tam. Po diabła będę się męczył i te ciężary dźwigał? Po co się mam mocować? Jeszcze bym komu krzywdę zrobił. Potrzebne mi to?” I nie chciał chodzić na treningi do klubu. Jedyną prawdziwą pasją Wawrzyńca Jemiołki była przyroda, a w szczególności zwierzęta. Posiadał okazały zbiór książek z tego zakresu, który ciągle uzupełniał. Dużo czytał, a ostatnio zaczął się nawet uczyć angielskiego, aby i w tym języku móc korzystać z opracowań naukowych dotyczących życia zwierząt. Dziwny to był człowiek ten Jemiołka. Koledzy nie bardzo mogli go zrozumieć. Nie miał też właściwie bliższych przyjaciół, a najlepiej czuł się w towarzystwie psów, kotów, koni i innych czworonogów. Miał mały domek w Aninie, w którym mieszkał z matką i z siostrą. Kiedy wracał z pracy, witały go radośnie cztery sympatyczne kundle, trzy koty, koza, oswojony borsuk i sześć kanarków, nie licząc złotych rybek, które w sposób bardzo dyskretny manifestowały swoje uczucia. Do milicji Jemiołka wstąpił w ściśle określonym celu: pragnął walczyć z kłusownikami, którzy w podstępny sposób sieli śmierć wśród świata zwierzęcego. Wprawdzie w praktyce nie miał zbyt dużo okazji, aby zabłysnąć na tym polu, ale powoli przyzwyczaił się do pracy w komendzie i już został. Ceniono go za solidność, za rzetelny stosunek do obowiązków służbowych i za herkulesową siłę, która od czasu do czasu znajdowała konkretne zastosowanie. - Macie ochotę przejechać się do lasu? Jemiołka podniósł znad papierów niebieskie oczy i spojrzał na porucznika. - Do lasu? Z chęcią. A daleko? - Za Węgrów. Znacie tamtą okolicę? - Chyba że znam. Mój szwagier jest tam leśniczym. - To się doskonale składa. Szwagier może nam się przydać. Możecie jutro jechać?

- A dlaczego nie? Mogę i zaraz. - Dzisiaj już za późno. Jutro z samego rana. Poranne mgły, rozsnute jak pajęczyny pomiędzy krzakami, cofnęły się w głąb lasu. Dzień zrobił się pogodny, pełen słońca i niebieskiego nieba. Ziemia pokryta suchymi liśćmi i kolorowe drzewa pachniały jesienią. - Ładnie dzisiaj — powiedział Nowacki. — Ale mówią, że wczesna zima będzie w tym roku. Jemiołka, który bez powodzenia usiłował zajmować jak najmniej miejsca w samochodzie, poważnie skinął głową. - To całkiem możliwe, towarzyszu poruczniku. Zwierzęta już sobie szukają zimowych legowisk, a i niektóre ptaki wcześniej odleciały niż zazwyczaj. Ja tam lubię śnieg i mróz, tylko mi płowej zwierzyny żal. Sarny w dużych zaspach nie dają sobie rady. Pożywienia nie znajdzie, a i przed wilkiem nie ucieknie, bo w śnieg się zapada. Sierżant długo jeszcze rozwodził się na temat zimowych perypetii leśnych zwierząt, ale Nowacki nie bardzo słuchał. Głowę miał zaprzątniętą zupełnie innymi myślami. Rozważał szczegółowo wszystkie elementy śledztwa, które prowadził. Kolczak zabił mu porządnego klina. A może rzeczywiście zupełnie przypadkowo wpadli na trop dużej afery szpiegowskiej? - Czy już tu skręcamy, panie poruczniku? — spytał kierowca. Nowacki spojrzał na plan. - Nie. Chyba jeszcze z dziesięć kilometrów. Powinniśmy skręcić przy dużym zwalonym drzewie. - A jeżeli drzewo zabrali tymczasem na opał...? Trudno było odmówić logiki temu pytaniu. - W każdym razie pniak pozostał — próbował argumentować Nowacki. Jemiołka skrzywił się sceptycznie.

- Pniaków w lesie jest dużo, towarzyszu poruczniku. Skąd będziemy wiedzieli, że to akurat ten? - Bo przy samym skręcie w boczną drogę. Obawy kierowcy okazały się płonne. Drzewa nikt nie zabrał. Ogromny pień leżał koło przydrożnego rowu, porośnięty mchem i pokryty zeschniętymi liśćmi. - To tutaj — ucieszył się Nowacki, zerknąwszy na plan. — Wszystko się zgadza. Teraz w prawo. „Wołga” zaczęła się wolno poruszać po wąskiej, wyboistej drodze. Trzeba było oszczędzać resory, biorąc pod uwagę sto dziesięć kilogramów sierżanta Jemiołki. Niebawem dotarli i do kapliczki. Bardzo stara, zmurszała, resztkami sił opierająca się wichrom, deszczom i śnieżycom. Pod rozlatującym się daszkiem pociemniała figurka Madonny. Nastrój pełen melancholii. Wysiedli z wozu i zbliżyli się do kapliczki. - Jeżeli skrytka, to chyba w tej podmurówce — powiedział Jemiołka. Nie szukali długo. Sierżant odwalił spory kamień podpierający kapliczkę i wsunął rękę w otwór. - Nic tu nie ma, towarzyszu poruczniku. Ale wyszykowane nieźle. Ze dwadzieścia litrów bimbru wejdzie. Chyba nawet cementem wyłożyli. Nowacki ukląkł i wyjął z kieszeni latarkę. Dokładnie obejrzał skrytkę. Była spora, prawie metrowej głębokości i rzeczywiście bardzo starannie obmurowana i wycementowana. Widać było, że ktoś nie szczędził trudu i wykonał robotę solidnie. - To musiał być fachowiec — mruknął Nowacki. — Robota na medal. Ciekawe, co oni tu trzymają? Jemiołka poruszył potężnymi ramionami. - A czort ich wie. Tu można wszystko trzymać — dolary, złoto, kosztowności, narkotyki, a nawet rozkawałkowane

zwłoki. Albo szpiegowskie materiały — pomyślał Nowacki, ale nic nie powiedział. Dokładnie badał teren wokół kapliczki, w nadziei, że natrafi na jakiś ślad. Jemiołka nie miał takich złudzeń. Raz jeszcze pomacał ręką po ścianach skrytki, a następnie zaczął buszować po pobliskich zaroślach, rozglądając się za grzybami. Bardzo lubił rydze z patelni. Powiał północny wiatr i potrząsnął kolorowymi drzewami. W powietrzu zawirowały liście. Z nagiej gałęzi poderwała się wrona i, leniwie machając skrzydłami, odleciała w głąb lasu. Chmury zakryły słońce. Zbierało się na deszcz. Pogodny poranek był już tylko wspomnieniem. Nowacki nie znalazł nic godnego uwagi, wyprostował się, odsapnął i jeszcze raz obejrzał skrytkę. Nic, absolutnie nic, żadnego śladu. Trudno było zgadnąć, co w niej przechowywano. Nagle z krzaków rozległo się wołanie Jemiołki: - Towarzyszu poruczniku! Nowacki co sił w nogach pobiegł w tym kierunku. Wiatr odgarnął zeschłe liście. Na wilgotnej ziemi rysowały się wyraźnie ślady ogromnych łap zakończonych potężnymi pazurami. Nowacki pochylił się i pokręcił głową zdziwiony. - Jakiś gruby zwierz — powiedział. — Czyżby niedźwiedź? Sierżant wyciągnął rękę, w której trzymał pasmo białych włosów. - Znalazłem to na jałowcu, towarzyszu poruczniku. O tam, na prawo, pod tamtym dębem. Sierść. Musiał się otrzeć o krzak. - O ile mi wiadomo, pod Węgrowem nie ma białych niedźwiedzi — uśmiechnął się Nowacki. Jemiołka kiwnął głową potakująco. - To fakt, towarzyszu poruczniku, w tych stronach białe niedźwiedzie nie zamieszkują. To są ślady psa i te kudły także

psie. - Taki ogromny biały pies? Sierżant podrapał się za uchem. - Po mojemu to albo bernard albo podhalański owczarek. Sądząc po tej sierści — raczej owczarek. Duża sztuka. - Niewykluczone, że człowiek, który miał interes do tej skrytki, przyszedł tu z psem — powiedział Nowacki. - Wszystko jest możliwe, towarzyszu poruczniku. Teraz musimy wyniuchać, kto w okolicy ma podhalańskiego owczarka. Jedziemy do szwagra. Od niego na pewno czegoś się dowiemy. - Jedziemy do szwagra — powtórzył Nowacki. Szwagier nazywał się Bonarczyk i na chrzcie świętym otrzymał niebanalne imię Polikarp. Służył kiedyś w kawalerii, brał czynny udział w szarżach podczas kampanii wrześniowej i z tego rycerskiego okresu pozostała mu dziarska postawa, energiczne ruchy i potężny, stentorowy głos. Charakteryzował się na starego wiarusa, nosił sumiaste wąsiska i od czasu do czasu poklepywał się po lewym boku, jakby szukając ułańskiej szabli. Pochodził ze wsi, spód Sanoka, nie lubił miasta i zaraz po wyzwoleniu zgłosił się do służby w leśnictwie. Marysię Jemiołkównę spotkał na jakimś jarmarku. Przypadli sobie do gustu i pobrali się. Małżeństwo było udane i żyliby szczęśliwie, ale szczęście rzadko kiedy bywa zupełne. Nie mieli dzieci. Z czasem jednak i z tym się pogodzili, nie narzekali. Niespodziewane odwiedziny ogromnie ich ucieszyły. Zaraz też Maryśka zaczęła krzątać się po kuchni i po spiżarni. Niebawem na nakryty śnieżnobiałym obrusem stół wjechały kiełbasy swojej roboty, szynka z dzika, pasztet, świeżutki, pachnący chleb i różne inne smakołyki. Nie zabrakło oczywiście pękatych butelek, mieniących się tak

intensywnymi barwami, że trudno było oczu od nich oderwać. Jemiołka, zadowolony, poklepał siostrę po plecach z taką siłą, że aż przysiadła, chociaż także była krzepkiej budowy i siłą nie ustępowała tęgiemu chłopu. - Bój się Boga, Wawrzek, bo mi płuca odbijesz. Siadajcie do przekąsek, a ja tymczasem bigos odgrzeję. Zawołali kierowcę i z ochotą zaczęli się posilać. Mimo iż wszyscy byli przy apetycie, to jednak nikt nie zdołał zdystansować sierżanta Jemiołki, który dzielnie walczył o utrzymanie swej ciężkiej wagi. Kiedy już zaspokoili pierwszy głód, zaczęła się gawęda. Mówili o tym i o owym, trochę o spodziewanej wczesnej zimie, trochę o pracy, trochę o lesie, trochę o polityce. Ot tak, jak to zazwyczaj bywa po kilku kieliszkach mocnej nalewki. Pogadaliby sobie pewnie także i o kobitkach, ale przy Maryśce jakoś im nie pasowało. W pewnej chwili leśniczy wytarł serwetą za tłuszczone wargi i spojrzał na szwagra. - A co tam u ciebie, Wawrzek? Ciągle jeszcze hodujesz te różne zwierzaki? Jemiołka nie od razu mógł odpowiedzieć, kiwnął tylko głową. Dopiero gdy przełknął spory kawałek pieczonego schabu, wykrztusił: - Mam nawet borsuka. Oswojony. Chodzi przy nodze jak pies. - Chyba kłopot z taką menażerią? Sierżant wychylił kieliszek orzechówki i zupełnie już odzyskał mowę. - Daję sobie radę. Lubię zwierzęta. Ostatnio siedziałem trochę na Podkarpaciu, służbowo, i miałem chęć przywieźć sobie podhalańskiego owczarka, ale się bałem. Powiadają, że te psy źle znoszą nizinny klimat, że tutaj zdychają. - Nieprawda — potrząsnął głową leśniczy. — Trzeba tylko

umieć je hodować. W naszej okolicy ma jeden takiego podhalańskiego owczarka. Pies jak smok. - Któż to taki? — spytał z pozorną obojętnością Jemiołka. - Łukasiak. - Łukasiak? Nie słyszałem o takim. - A co miałeś słyszeć? Przyjeżdżasz raz na dwa lata, wpadasz jak po ogień i chciałbyś znać ludzi w okolicy? - To ten Łukasiak jest także takim amatorem zwierząt? — spytał Nowacki. Leśniczy pogładził wąsy. - Łukasiak, panie poruczniku, hoduje zwierzęta, ale on nie amator. Fachowiec. Ma ładną gospodarkę, ze dwadzieścia hektarów ornej ziemi, nie licząc łąki. Ostatnio założył lisią fermę. Bogaty gość. - Daleko to stąd? - Będzie ze dwadzieścia kilometrów albo i lepiej. Marna droga. A co? Pan porucznik chciałby psa obejrzeć? Wątpię, żeby sprzedał. Nie zależy mu na pieniądzach. A taki pies nieprędko mu się trafi. Mnie się widzi, że to krzyżówka owczarka podhalańskiego z bernardem. Może dlatego tak się dobrze chowa. Łukasiak, tak jak i Wawrzek, lubi zwierzęta. Słyszałem, że nawet małpę ma. - Małpę? - A tak. Syn mu podobno przywiózł. Marynarz. Różne rzeczy mu przywozi z całego świata. Ciekawe życie tak po morzach pływać, rozmaite kraje zwiedzać. To nie to co my, ciągle tylko las i las. Nowacki spojrzał na zegarek. - Czas nam w drogę — powiedział. — Dziękujemy za gościnę. Uczta była wspaniała jak za króla Sasa. Jedz, pij i popuszczaj pasa. Leśniczy zmarszczył brwi, jakby szukając w myślach jakiejś okolicznościowej maksymy i wreszcie wygłosił

uroczyście: - Gość w dom, Bóg w dom. No to napijmy się jeszcze strzemiennego. Wypili i zaczęli się żegnać. Kierowca melancholijnym spojrzeniem obrzucił butelki z nalewkami, których nawet nie spróbował. W wozie wywiązał się pomiędzy Nowackim a Jemiołką następujący dialog: - Więc nie macie żadnych wątpliwości, że to były ślady psa? - A jakież tu mogą być wątpliwości, towarzyszu poruczniku? - Bo ja wiem? Odciski łap wydały mi się bardzo duże. - Duży pies, to i łapy duże — powiedział sentencjonalnie sierżant. Nowacki ciągle nie dawał za wygraną. - A te kudły to nie mogły być na przykład z owcy? — spytał. Jemiołka potrząsnął głową. Nie mógł odpowiedzieć, bo właśnie ziewał. Szwagrowskie nalewki oraz obfity posiłek nastroiły go sennie. Zaczął coś mruczeć pod nosem. - Co mówicie? — spytał Nowacki. - Tak sobie rozmawiam sam ze sobą. - Ciekawa rozmowa? - Właśnie zaczyna być dosyć interesująca. Bo jeżeli, towarzyszu poruczniku, tak głębiej zastanowić się nad tym wszystkim, to ten Łukasiak... Syn marynarz... Różne rzeczy przywozi ojcu ze świata... Odwiedzają razem z psem skrytkę pod kapliczką... Coś do skrytki wkładają, coś z niej wyjmują. To może być ciekawe... - Nawet bardzo ciekawe — przytaknął Nowacki. — Teraz cały dowcip polega na tym, żeby się dowiedzieć, co oni tam przechowują. -Trzeba ich wziąć pod obserwację, towarzyszu poruczniku.

- To nie takie proste. Sierżant znowu ziewnął, aż mu łzy popłynęły z oczu. - Ja wiem, że nie takie proste. Jeden musiałby się zająć starym Łukasiakiem, a drugi synem marynarzem. Jeżeli nie jest na morzu, można by go zahaczyć w którymś porcie, w Gdyni, w Gdańsku, a może w Szczecinie. Mnie to bardzo pachnie szmuglem, towarzyszu poruczniku. Marynarze lubią takie różne numery. Nowacki pokiwał głową, ale nic nie powiedział. Zastanawiał się właśnie, czy Zielnicki otrzymał ten plan od kogoś, czy też znalazł go w wozie inżyniera Janockiego. To była zasadnicza sprawa, której wyjaśnienie mogło stać się kluczem do rozszyfrowania zagadki. - Dokąd jedziemy, towarzyszu poruczniku? — spytał kierowca. - Wracamy do Warszawy. Jemiołka przestał ziewać i spojrzał przytomniej. - Wracamy do Warszawy? Nie odwiedzimy tego Łukasiaka? - No i co mu powiemy? Spytamy go, czy jego synek szmugluje narkotyki? Kolczak z zadowoleniem zatarł ręce. - Widzę, że robisz postępy. Nowacki nie podzielał optymizmu szefa. - Jeszcze nie mam absolutnie nic konkretnego — powiedział bez entuzjazmu. Wszystko luźne domysły, przypuszczenia, hipotezy. Bardzo możliwe na przykład, że Łukasiak zupełnie przypadkowo znalazł się ze swoim owczarkiem w okolicy kapliczki i że nie ma absolutnie nic wspólnego z całą sprawą. - Słuchaj, Władek... — Major nie tracił dobrego humoru. — Ogromnie cenię twój trzeźwy i realny pogląd na każdą sytuację, ale wydaje mi się, że nie powinieneś popadać w

przesadę. Przecież w bardzo wielu wypadkach musimy się właśnie opierać na domysłach i przypuszczeniach. Niezmiernie rzadko dysponujemy od razu konkretnym materiałem dowodowym. Wydaje mi się, że możemy uważać obecność Łukasiaka w pobliżu tej kapliczki za nieprzypadkową. Syn marynarz także jest elementem dosyć przekonywającym. Tak czy inaczej trzeba to sprawdzić. Natychmiast nawiążemy kontakt z wybrzeżem. Oni nam przyślą informacje dotyczące młodego Łukasiaka. Należy przypuszczać, że pracuje w PLO. - Wiesz co...? — Nowacki zapalił papierosa i zaciągnął się dymem. — Tak sobie myślę, że warto by może zainteresować się bliżej inżynierem Janockim i jego roztrzepaną żoną. Bo jeżeli na przykład Zielnicki znalazł ten plan w ich wozie... - Widzę, Władziu, że mnie nie doceniasz — uśmiechnął się Kolczak. — Pan inżynier Janocki wraz z małżonką już dawno znajdują się pod ścisłą obserwacją. Zajmują się tym sierżant Pakuła i porucznik Woźnicki. Znasz ich chyba? - Oczywiście. To dobrzy fachowcy. Wiadomość z Gdyni nadeszła prędzej, aniżeli można się było tego spodziewać. Z otrzymanych informacji wynikało, że Zenon Łukasiak służy w marynarce handlowej, w Polskich Liniach Oceanicznych. Ostatnio odbywał rejs na daleki Wschód i do Ameryki Południowej. Opinia: dobry pracownik, inteligentny, z inicjatywą, łubiany przez kolegów i ceniony przez przełożonych. W Buenos Aires zatrzymany kiedyś przez agentów „Interpolu” jako podejrzany o kontakty z handlarzami narkotyków. Zwolniony z braku dowodów winy. Obecnie przebywa w Gdym. Jego statek odpływa za niecałe dwa tygodnie. - No i co o tym myślisz?— spytał Kolczak. Nowacki wzruszył ramionami. - No cóż... Myślę, że będę musiał zrobić wycieczkę nad morze. Sztormowa pogoda, psiakrew.

- Żeby ci nie było smutno, dodam ci do towarzystwa Jemiołkę — pocieszył go major. — Być może, przyda ci się obstawa. ROZDZIAŁ V Słowa majora Kolczaka okazały się prorocze. Obstawa rzeczywiście przydała się Nowackiemu. A zaczęło się na pozór bardzo niewinnie w portowej knajpie. Było tłoczno. Ciężka chmura tytoniowego dymu unosiła się ponad głowami pijących. Piwo, rozchlapane na stolikach, posypywano popiołem z papierosów, cygar i fajek. Spocony akordeonista bez powodzenia usiłował przebić się swą melodią przez wielojęzyczny gwar. Każdy chciał przekrzyczeć każdego. Na wpół przytomni kelnerzy roznosili wódkę, piwo i smażone ryby. Kolorowo, ekstrawagancko przyodziane dziewczęta polowały na „walutowych gości”. Śmiech, krzyki, przekleństwa. Nowacki, ucharakteryzowany na portowego robotnika, siedział w kącie sali koło dwóch mocno już podpitych Szwedów. Zjadł dwa smażone śledzie i teraz pociągał piwo z ogromnego, wyszczerbionego kufla. Zastanawiał się nad tym, w jaki sposób nawiązać kontakt z Zenonem Łukasiakiem. Młody marynarz był dorodnym mężczyzną. Wysoki, dobrze zbudowany, miał jasną, falującą czuprynę i mocno zarysowane ciemniejsze brwi. Niebieskie oczy, osadzone trochę za blisko ostro zakończonego nosa, nadawały twarzy wyraz drapieżnego ptaka. Najwidoczniej miał powodzenie u kobiet, bo dotrzymywały mu towarzystwa dwie jaskrawo umalowane dziewczyny. Po jakimś czasie przysiadł się do nich wysoki, potężnie zbudowany drab 0 kwadratowej, czerwonej twarzy. Na stoliku pojawiła się nowa butelka koniaku, parę butelek wina, piwo i różne przekąski. Łukasiak płacił za wszystko. Hojnie podejmował

swoich przyjaciół. Nowacki wiedział, że musi działać bardzo ostrożnie. Każdy nierozważny krok mógł w jednej chwili zniweczyć całą akcję. Czekał więc na okazję, która nie nadchodziła. Już nawet żałował, że kazał Jemiołce urzędować w pobliskiej kawiarni. Może we dwóch prędzej wykombinowaliby jakiś pretekst do nawiązania znajomości z Łukasiakiem. Bał się jednak, że olbrzymia postać sierżanta wzbudzi zbyt wielką sensację w marynarskiej knajpie. Szwedzi byli coraz bardziej pijani, W pewnym momencie jeden z nich zapragnął nawiązać z Nowackim konwersację 1 zaczął coś bełkotać w swym rodzimym języku. Próba ta oczywiście spełzła na niczym, ponieważ nawet ktoś dobrze znający język szwedzki niewiele by zrozumiał. Rozwścieczony marynarz postanowił dać nauczkę milczącemu Polakowi. Podniósł się i stojąc na chwiejnych nogach, zamachnął się pięścią. To była właśnie ta okazja. Nowacki z łatwością uniknął ciosu. Odpowiadając na atak, pchnął z całej siły Szweda. Ten zatoczył się do tyłu i runął na sąsiedni stolik, przy którym siedział Łukasiak ze swoim towarzystwem. Wywiązała się krótka, bezładna bójka, ponieważ drugi Szwed pośpieszył swemu koledze na pomoc. Niedługo jednak trwało zamieszanie. Dwaj przedstawiciele skandynawskiej floty bardzo sprawnie zostali deportowani poza obręb rozrywkowego lokalu. Próbowali ".’.-prawdzie wrócić, ale zdecydowana postawa barczystych kelnerów odwiodła ich cd tego zamiaru. Ostygły bojowe nastroje : po całym zajściu zostało tylko trochę pouczonego szkła. Batalia polsko-szwedzka zbliżyła jednak Nowackiego do interesujących go biesiadników. - Siadaj z nami, kolego, siadaj — zapraszał kordialnie kumpel Łukasiaka, którego aparycja mimo woli przywodziła

na myśl wszystkie możliwe paragrafy Kodeksu Karnego. — Fajnie żeś go strzelił w mordę. Piękny cios. Gratuluję. Nowacki wprawdzie nie uderzył szwedzkiego marynarza, ale nie prostował tej nieścisłości. W danej chwili wygodnie mu było uchodzić za „bohatera”. Klepali go po plecach, chwalili jego bojową postawę i, nie zwlekając, postawili przed nim setkę wódki. Ktoś nawet, bardziej „oblatany” w historii, zaproponował, żeby chwilą ciszy uczcić pamięć pogromcy Szwedów, Stefana Czarnieckiego. Projekt jednak upadł, ponieważ „chwila ciszy” praktycznie była nie do osiągnięcia. Ograniczono się więc do toastu na cześć bohaterskiego hetmana, a ten i ów toczył groźnym spojrzeniem po sali w poszukiwaniu szwedzkich najeźdźców. Wojownicze zapały nie trwały jednak długo. Niebawem wszystko wróciło do normy. Akordeonista znowu grał tango, marynarze znowu pili, poklepując roześmiane dziewczęta. Nowacki, który udawał podpitego, zauważył, że Zenon Łukasiak w swoim środowisku cieszy się specjalnymi względami. Drab, nazywany pieszczotliwie „Dzidziusiem”, odnosił się do niego z wyraźną atencją i parokrotnie nazwał go „szefem”. Humory stawały się coraz weselsze. Towarzystwo powiększyło się. Przysiedli się do nich dwaj długowłosi młodzieńcy w tradycyjnych, połatanych dżinsach oraz trzy intensywnie umalowane dziewczyny, pragnące uchodzić za „żywiołowe” Cyganki. Ponieważ zaczynało robić się ciasno, zsunięto dwa stoliki. Akordeonista otrzymał niespodziewaną pomoc w postaci dwóch skrzypków i saksofonisty. Melodia żwawiej przebijała się teraz przez marynarską wrzawę. Na niewielkim „ringu” pojawiły się tańczące pary. Amatorów zbiorowych drgawek było coraz więcej. Dzidziuś wyciągnął jedną z dziewczyn zza stolika i pchnął

ją na parkiet. Za jego przykładem poszli długowłosi. Wtedy Łukasiak, który nie zdradzał najmniejszego zainteresowania ewolucjami tanecznymi, zwrócił się do Nowackiego. - No i co? — padło lakoniczne pytanie. - No i nic —odparł równie lakonicznie Nowacki, pociągając z kufla spory łyk piwa. - Fajnie tu, nie? - Fajnie. Łukasiak uważniej przyjrzał się nowemu towarzyszowi biesiady. - Rozmowny to ty za bardzo nie jesteś — skonstatował. - Ano nie. - Nie lubisz sobie pogadać? „Portowy robotnik” obojętnie wzruszył ramionami. - Lubię, jak jest o czym, a tak gadać, byle gadać, to szkoda języka. - Święte słowa — roześmiał się Łukasiak. — Zaczynasz mi się podobać. Jak ci leci? - Jakoś. Łukasiak obrzucił mówiącego taksującym spojrzeniem. - Sądząc po tych twoich ciuchach, milionerem nie jesteś. - Trochę mi brakuje, ale może się i odmieni. Różnie w życiu bywa. Milioner także nie tak zaraz został milionerem. - Bardzo słusznie — Łukasiak wypił kieliszek wódki i otarł wargi wierzchem dłoni. — Pracujesz w porcie? - Dorywczo. - A co umiesz robić? - Wszystko to, za co płacą. - Wóz prowadzisz? - No chyba. - Dobrze? - Na moje potrzeby wystarczy. - To znaczy...?

- Sto osiemdziesiąt na serpentynach. - Zalewasz. - Możesz się przekonać. - A motorówkę poprowadzisz? - Dlaczego nie? Ale co ty się mnie tak wypytujesz? Łukasiak uśmiechnął się. - Nic. Tak sobie. Jak kogo poznam, to lubię o nim coś niecoś wiedzieć. Z natury jestem ciekawy. - Powiadają, że ciekawość pierwszy stopień do piekła. No i dosyć już o mnie wiesz? - Nie za dużo — Łukasiak znowu się uśmiechnął. Jego ptasie oczy zwęziły się. — Wiem, że dobrze bijesz _ w mordę, że umiesz prowadzić wóz i że radzisz sobie także z motorówką. Poza tym wyglądasz mi na fajnego kumpla, a to najważniejsze. - A ty pływasz? — spytał Nowacki. - Pływam. Na frachtowcach. - Zadowolony jesteś? - Raczej tak. - Marynarz to zawsze grubszą forsę zakosi — westchnął z zazdrością w głosie Nowacki. Łukasiak poklepał go po plecach. - Ja ci coś powiem, bracie. Jak kto ma głowę na karku, to wszędzie te parę złotych zarobi, a jak kto się urodził frajerem, to i frajerem zostanie. Śmierć frajerom. — Sięgnął po butelkę i napełnił kieliszki śliwowicą. — Podobasz mi się. Jak ci na imię? - Władek. - Miałem kiedyś dobrego kumpla, Władka — powiedział melancholijnie Łukasiak. — Szkoda mi go. - Nie żyje? - Żyć żyje, tylko że... A zresztą mniejsza z tym. Pamiętaj, Władek, żebyś nigdy za bardzo nie kozakował. To się zawsze źle kończy. Wszystko można, co nie można, lecz powoli i z

ostrożna. Dobrze powiedziane, no nie? — Łukasiak parsknął śmiechem. Miał już trochę w czubie. — Ostrożność nigdy na zawadzi. A najważniejsze to gęba na kłódkę i nie gadać za dużo. Ty jesteś chłopak do rzeczy. No nie? Takich lubię. Prawda, że jesteś do rzeczy? Nowacki podrapał się w tył głowy. - Staram się, ale nie zawsze mi wychodzi. Jak to w życiu. Raz człowiek na górze, a raz na dole. - Tak myślę, że przydałoby ci się parę złotych — powiedział marynarz. - A komu by się nie przydało? Pokaż mi takiego, któremu forsa niepotrzebna. Chyba że jaki święty albo pustelnik. - Tak, tak — pokiwał głową Łukasiak. — Nie brak na świecie rozmaitych dziwaków, co to się korzonkami na pustyni żywią i nic ich nie obchodzi. Czytałem kiedyś w jakiejś książce o takim idiocie. Już nie pamiętam w jakiej. Mniejsza o to. Ale my nie pustelnicy. Lubimy zjeść, wypić i na dziewczynki podskoczyć. No nie? - No chyba — zgodził się skwapliwie Nowacki. - Słuchaj, Władek... — Marynarz pochylił się nad stolikiem i zniżył głos. — Coś ci poradzę. Trzymaj się, bracie, mnie, a źle na tym nie wyjdziesz. - Można zarobić? — spytał równie cicho Nowacki - To zależy... Może i można. - A jaki to interes? Łukasiak zmrużył oczy. - Nie bądź za bardzo ciekawy. Sam żeś mi przed chwilą powiedział, że ciekawość pierwszy stopień do piekła. A ja ci teraz powiem, że cierpliwością i pracą ludzie się bogacą. Chociaż, moim zdaniem, cierpliwość ważniejsza od pracy. Ucz się, przyjacielu, cierpliwości i nie bądź w gorącej wodzie kąpany. Co nagle, to po diable. Dobrze powiedziane, no nie? - Doskonale — przytaknął Nowacki. — Ty w ogóle masz

pierwszorzędne powiedzenia. - Bo czytam książki — pochwalił się marynarz. Przekonałem się, że z książek można się sporo nauczyć. Powiem ci prawdę: kiedyś książki używałem tylko do rozpalania ognia, ale jak zacząłem czytać.. A ty? Czytasz coś? Nowacki skrzywił się niechętnie. - Eee... Na co mi to? Szkoda oczu. - Słuchaj no... — Łukasiak przyjrzał się uważnie „robotnikowi portowemu”. Wypił wódkę i zakąsił konserwowym ogórkiem. — Słuchaj no... — powtórzył. Oczy miał już trochę zamglone alkoholem. — U mnie możesz zarobić, ale musisz być szczerym chłopakiem. Jesteś szczerym chłopakiem czy nie jesteś? - To zależy z kim. Szczerość nie zawsze się opłaca. Już widziałem takich szczerych, którzy do pudła poszli. Marynarz roześmiał się hałaśliwie. - Ha, ha, ha! Dobry kawał. Posadzili ich za szczerość, co? W tej chwili do ich stolika podszedł szczupły brunet o odstających uszach i rozbieganych oczach. Ruchy miał szybkie, nerwowe. Pochylił się nad Łukasiakiem i zaczął coś szeptać, czego Nowacki nie mógł dosłyszeć. Nie chciał pochylać się w ich stronę, żeby nie wzbudzać podejrzeń. Postukiwał nożem w kieliszek i z całkowicie obojętną miną palił papierosa. Brunet zniknął. Łukasiak pomyślał chwilę, a następnie położył rękę na ramieniu swego nowego kumpla. Jego przesadnie skupiona twarz wskazywała na to, że usiłuje przezwyciężyć działanie alkoholu. - Władek... — powiedział zmienionym, nieco schrypniętym głosem. — Powiedz mi, Władek... — Zawahał się. Sięgnął po butelkę, ale nie napełnił kieliszków, tylko wahadłowym ruchem kołysał śliwowicę. — Powiedz mi, Władek... — ciągnął dalej, jakby z pewnym wysiłkiem. — Powiedz mi, Władek, czy ty umiesz wiosłować?

- To zależy za ile? - Nie skrzywdzę cię, Władek. Pięć patyków. - Fala sztormowa, piątka za mało. Trzeba się fest namachać. - No dobra. Dostaniesz osiem. Dam ci do pomocy Dzidziusia. Chłop jak szafa. Widziałeś go. O, tam tańczy z tą rudą dziwką. Był zapaśnikiem, bokserem, ciężarowcem. Wszystkiego próbował. Silny jak byk. Jak siądzie do wioseł, to będziecie pruli jak motorówka. No jak? Zgadzasz się? Nie mam na razie nikogo pod ręką, a sprawa pilna. Dlatego proponuję tobie. - Osiem patyków? - Osiem. - Zgoda. — Nowacki zgasił papierosa i wstał. — Gdzie ta łajba? — spytał, obciągając na sobie bardzo zniszczoną skórzaną kurtkę. Noc była ciemna. Zimny, przejmujący wiatr dął od morza. Szli wolno przez piaszczyste wydmy, zasłuchani w szum wody i w bicie własnych serc. Co chwilę zapadali się po kolana. Klnąc wygrzebywali się z mokrego piachu i brnęli dalej. Nowacki naciągnął czapkę na uszy, podniósł kołnierz skórzanej kurtki i z trudem posuwał się w ślad za Dzidziusiem, który torował mu drogę. Z każdą chwilą ogarniał go coraz większy niepokój. Nie zabrał ze sobą pistoletu. Zrobił to celowo. Bał się, że w knajpie może się przypadkowo wydać, że jest uzbrojony, w tańcu albo przy jakimś niespodziewanym brudziu. Nie przewidywał oczywiście, że weźmie udział w tego rodzaju imprezie. W kieszeni kurtki miał tylko sprężynowy nóż. To wszystko stało się tak nagle, że nie zdołał nawet porozumieć się z Jemiołką. Był więc całkowicie zdany na własne siły, a świadomość ta nie napawała go zbytnią

otuchą. Nie mógł jednak postąpić inaczej. To była okazja, która mogła się już nigdy nie powtórzyć. Musiał zaryzykować. Zdawał sobie doskonale sprawę z tego, że zaufanie, jakim obdarzył go Łukasiak, zawdzięcza wyłącznie śliwowicy. Było rzeczą bardzo wątpliwą, żeby sprytny marynarz zupełnie na trzeźwo dopuścił go do takiej konfidencji. Szum morza stawał się coraz wyraźniejszy. Wreszcie w ciemnościach dostrzegli białe grzebienie fal. Przestali zapadać się w piasek. Pod nogami poczuli kamienie. Łódź była duża, ciężka, solidnie zbudowana. Zanim zepchnęli ją na wodę, Łukasiak położył Nowackiemu rękę na ramieniu. Był już prawie zupełnie trzeźwy. - Słuchaj, Władek — powiedział spokojnym, twardym głosem. — Zaufałem ci, ale... Uważaj, żebyś nie zrobił jakiegoś głupstwa. To nie są żarty. Swoją dolę dostaniesz i nikomu ani słowa. Nigdzie nie byłeś, nic nie widziałeś, na żadnej łodzi nie wypływałeś w morze. Zrozumiano? - Na co ta gadka, szefie? — mruknął Nowacki. Zepchnęli łódź. Nowacki nigdy jeszcze nie trzymał w rękach tak potężnych wioseł. Łukasiak usiadł przy sterze. Nowacki i jakiś krępy marynarz, którego nazywano „Rybakiem”, otrzymali po jednym wiośle. Tylko olbrzymi Dzidziuś wiosłował dwoma. Fala wprawdzie nie była sztormowa, ale i tak musieli się solidnie napracować. Nowackiemu pot obficie spływał z czoła, ręce mu mdlały, w piersiach brakło tchu. Zaciskał jednak zęby i nie ustawał. W duchu podziwiał Dzidziusia, który machał dwoma wiosłami, podczas gdy on ledwie dawał sobie radę z jednym. - Grek stoi na redzie — powiedział głośno Dzidziuś. — Już go widać. Płyniemy do niego? - Nie — odparł Łukasiak, przekrzykując szum fal. — Oni podpłyną do nas. Pewnie pontonem. Czy mi się zdaje, czy

słyszę motorek? — Wyjął z kieszeni latarkę i błysnął nią trzykrotnie. Przeładunek towaru odbył się sprawnie i w zupełnym milczeniu. Aluminiowe pojemniki ułożono na dnie łodzi. Mimo usilnych starań Nowacki nie mógł dojrzeć twarzy ludzi, którzy przypłynęli z greckiego statku. Z powrotem wiosłowanie szło łatwiej. 'Fala popychała do brzegu. Mimo to Nowacki bał się, że lada chwila siły odmówią mu posłuszeństwa, albo, co gorsza, że zemdleje z wyczerpania. - Nie mam kondycji — mruczał, zaciskając zęby. — Nie mam, cholera, kondycji. Wreszcie dno łodzi zgrzytnęło o kamienie. Wysiedli. - Alem się zmachał — powiedział Dzidziuś, rozprostowując potężne ramiona. — Niech to wszyscy diabli... - Zabierać towar! — rozkazał krótko Łukasiak. — Prędzej! Dopiero teraz Nowacki zauważył, że aluminiowe pojemniki, przypominające swym kształtem kanistry na benzynę, były zaopatrzone w szerokie pasy pozwalające ulokować je sobie na plecach, jak szkolne tornistry. Wracali z ładunkiem. Ale Nowacki wolał już brnąć przez piaszczyste wydmy niż wiosłować. Wspomnienie tego upiornego wiosła przyprawiało go o zawrót głowy. Szary „wartburg” czekał na nich na bocznej szosie. Ulokowali pojemniki w bagażniku, Dzidziuś usiadł za kierownicą, koło niego Łukasiak, a Nowacki z Rybakiem na tylnym siedzeniu. Ruszyli. Nowacki miał ogromną ochotę dowiedzieć się, dokąd jadą, ale wolał nie zadawać pytań. Zauważył, że Łukasiak jest niespokojny i że od czasu do czasu obrzuca go podejrzliwym spojrzeniem. Kiedy śliwowica zupełnie wywietrzała mu z

głowy, stracił najwidoczniej sentyment do „kochanego Władzia”. Dzidziuś jechał ostro, ale prowadził wóz pewną ręką i było widać, że jest wytrawnym kierowcą. Na szosie ruch o tej porze był nieduży. Mogli więc nie zachowywać specjalnej ostrożności. Od czasu opuszczenia łodzi nikt nie powiedział ani słowa. Jechali w zupełnym milczeniu. Nowacki nie miał pojęcia, czym się to wszystko skończy. Jego optymistyczne usposobienie było wystawione na bardzo poważną próbę. A może będą chcieli pozbyć się niewygodnego świadka i poderżną mi gardło? — myślał. Postanowił zorientować się trochę w sytuacji. - Szefie, a jak z moją dolą? — spytał. - Jedziemy po forsę — padła krótka odpowiedź. Po godzinie szybkiej jazdy skręcili nagle w boczną drogę i ujechawszy kilka kilometrów, zatrzymali się wśród wyschniętych krzaków. Dzidziuś wygramolił się zza kierownicy i otworzył bagażnik. Znowu szli z aluminiowymi puszkami na plecach. Teraz to już była jednak dziecinna zabawa w porównaniu z piaszczystymi wydmami. Po twardej ścieżce można było posuwać się energicznym, pewnym krokiem. Po obu stronach ścieżki ciągnęły się te same zeschnięte krzaki. W oddali zamigotało w ciemnościach anemiczne światełko. Łukasiak, idący na przedzie, przyśpieszył kroku. Jeszcze pół godziny marszu i zobaczyli przed sobą ciemne kontury rybackiej chaty. W oknie naftowa lampa. Łukasiak zastukał do drzwi w umówiony sposób. Odczekał chwilę i znowu zastukał. Dopiero wtedy zgrzytnęła zasuwa. Mroczna izba pachniała wilgocią i gnijącą słomą. W pierwszej chwili Nowacki nie mógł dojrzeć twarzy człowieka, który im otworzył drzwi. Dopiero gdy ten pochylił się nad

lampą, żeby ją zabrać z parapetu okiennego, oficer poczuł, że krew gorącą falą uderza mu do głowy. Cofnął się gwałtownie i chciał uciekać, ale było już za późno. Tuż przy sobie posłyszał chrapliwy, nosowy głos: - Moje uszanowanie panu porucznikowi. Co za niespodzianka. Kto by się spodziewał? No... no... - Co ty, Maniek?! — krzyknął groźnie Łukasiak. — Upiłeś się, draniu? Tamten roześmiał się. - Nie, szefuńciu. Ani kropelki wódki nie miałem w gębie. Trzeźwiutki jestem jak aniołek. A to jest... — wskazał palcem na „robotnika portowego” — to jest pan porucznik Nowacki, który mnie w zeszłym roku w warszawskiej komendzie przesłuchiwał. Maglował mnie z pięć godzin, ale nife nie wymaglował. Pamięta pan, panie poruczniku, co? Nowacki, widząc, że sytuacja jest beznadziejna i że dalsza symulacja nie ma sensu, skoczył pod ścianę i błyskawicznym ruchem wyjął z kieszeni sprężynowy nóż. Wiedział, że nie ma żadnych szans, ale nie chciał ginąć bez walki. Pierwszy otrząsnął się z oszołomienia Łukasiak. Usiadł okrakiem na ławie, splunął i uśmiechnął się do swojego niedawnego kumpla. - A wiesz co, Władek, żeś ty mi się od początku nie bardzo podobał? Po wódce byłem i dlatego zabrałem cię ze sobą. O przepraszam, panie poruczniku, że ja tak poufale, najmocniej przepraszam. Trzeba pecha, co? Żeby akurat na Mańka trafić. Różne figle w życiu się zdarzają, no nie? Uśmiać się można, jak pragnę Boga. Dobry kawał. Paskudnie pan wpadł, panie poruczniku. Nawet koledzy z komendy na pogrzeb nie przyjdą. Przykre. Słyszał pan takie powiedzenie: „nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka”. Fajne, nie? Także w jakiejś książce przeczytałem. Ale swoją drogą nabrał mnie pan. Nieładnie.

- Na co, szefie, tyle gadania? — warknął Dzidziuś. — Kończymy z tym skurwysynem. Szkoda czasu. Marynarz skinął głową. - Masz rację. Szkoda czasu. No to kończ. Olbrzym oderwał się od drzwi, które tarasował, i wolnym, kołyszącym się krokiem ruszył ku Nowackiemu. Wtedy stało się coś, czego nikt nie mógł przewidzieć. Drzwi chaty pod naporem jakiejś potężnej siły z trzaskiem wyleciały z zawias i do izby wpadł sierżant Jemiołka. ROZDZIAŁ VI Dawno już nie widzieli majora w tak szampańskim humorze. Śmiał się, żartował, wyciągnął z biurka najlepsze, „reprezentacyjne” papierosy i zamówił u sekretarki trzy kawy. Następnie rozsiadł się wygodnie w fotelu i wesoło spojrzał na swoich współpracowników. - No... a teraz słucham uważnie — zwrócił się do Jemiołki. — Opowiedzcie wszystko dokładnie swoimi słowami. Sierżant spuścił oczy jak zawstydzona panienka. - Właściwie to nie ma o czym opowiadać— bąknął. - No, no — uśmiechnął się Kolczak.— Nie bądźcie tacy skromni. Z tego, co słyszałem, porucznik Nowacki zawdzięcza wam życie. - No, chyba — przytaknął skwapliwie Nowacki. — Bandzior jednym uderzeniem rozwaliłby mi łomem głowę. Przecież nie obroniłbym się tym kozikiem. Wykluczone. - Opowiadajcie. Najlepiej od samego początku — zachęcał Kolczak. Sierżant odchrząknął. - No więc tak... towarzyszu majorze. Przyjechaliśmy do Gdyni, każdy w innym przedziale, że to niby nie znamy się. Na dworcu czekał na nas funkcjonariusz z tamtejszej

komendy i wręczył towarzyszowi porucznikowi, dyskretnie oczywiście, fotografię Zenona Łukasiaka, którą otrzymali z Polskich Linii Oceanicznych. Bo przecież nie wiedzieliśmy, jak facet wygląda. Już pierwszego dnia zorientowaliśmy się, gdzie Zenek mieszka, gdzie bywa, jakich ma mniej więcej kumpli. Chodziliśmy po Gdyni przebrani za łazików portowych. Oczywiście także osobno, a to dlatego... - Mówcie o tamtym najważniejszym wieczorze — podsunął major. Jemiołka kiwnął głową. - Właśnie miałem zamiar. To był tylko ogólny wstęp. No więc... wtedy wieczorem towarzysz porucznik zdecydował, że pójdzie do knajpy, gdzie zbierają się marynarze z całego świata i rozmaita miejscowa żulia, no — alfonsi, waluciarze, przemytnicy, paserzy i oczywiście dziwki najrozmaitszej maści. Ja miałem czekać w kawiarni obok, bo towarzysz porucznik stwierdził, że za duży urosłem i na tajnego agenta się nie nadaję. Nie, to nie. Siadłem i piję kawę. Tak siedzę, piję tę kawę i myślę. - I coście wymyślili? — zniecierpliwił się trochę Kolczak. - Przyszło mi na myśl — ciągnął dalej flegmatyczny sierżant — że może to nieklawo, że nie mam pod ręką wozu albo chociaż motoru. Bo jeżeli towarzysz porucznik pojechałby wozem z tymi oprychami, to przecież na piechotę za nimi nie polecę. - Myśl zupełnie logiczna — pochwalił go major. — I co dalej? - Ano... zapłaciłem za kawę i wyszedłem z tego lokalu. Akurat trafił mi się patrol drogowy. Zatrzymałem ich, mówię, co i jak, tłumaczę, że przydałby mi się jakiś lepszy motor łia wszelki wypadek. Zawieźli mnie do komendy, wylegitymowałem się i dostałem motor. Pytali, czy nie potrzebna nam pomoc. Odpowiedziałem, że na razie nie, że sami jakoś damy sobie radę. Wsiadłem na motor i

podjechałem pod tę knajpę. Trafiłem akurat na moment, jak towarzysz porucznik grzmotnął Szwedem o stolik. Chciałem się nawet wmieszać do awantury, alem się powstrzymał. Miałem wyraźny rozkaz, żeby się w knajpie nie pokazywać. Obserwowałem tylko całą drakę przez uchylone drzwi. Oczywiście gdyby towarzyszowi porucznikowi coś zagrażało, to musiałbym interweniować. Pojechałem przecież w charakterze obstawy. Ale nie było potrzeby, bo na niczym się skończyło. Trochę się tam poszamotali, wreszcie Szwedów wyrzucili za drzwi i spokój. Kolczak wolałby usłyszeć bardziej treściwą relację, ale nie wysuwał żadnych sugestii, żeby nie peszyć sierżanta. - Mówcie, mówcie. Słucham. Jemiołka wypił łyk kawy i odchrząknął. Nie był przyzwyczajony do wygłaszania tak długich referatów. Zasychało mu w gardle, częściowo z nadwerężenia strun głosowych, a częściowo z emocji. Miał po prostu trochę tremy. - Następnie, towarzyszu majorze, ulokowałem się w pobliżu knajpy i czekałem. Po dłuższym czasie wyszli razem z towarzyszem porucznikiem, wsiedli do „wartburga” i pojechali. Ja, ma się rozumieć, za nimi, ale bardzo ostrożnie, żeby się nie skapowali. Dojechaliśmy tak do jakiejś bocznej drogi, ni to szosa, ni to polska droga, i nad samymi wydmami tamci wysiedli. Zostawili wóz i poszli w ten piach. Stoję i myślę, co robić, iść, nie iść? Bałem się za nimi iść, żeby nie posłyszeli. Tak sobie kombinowałem, że jak sam wóz zostawili bez opieki, to na pewno wrócą. I faktycznie wrócili. Ale zmarzłem przez ten czas jak jasna cholera. Silny wiatr pociągał od morza. - No i co dalej? — przynaglił Kolczak. - Dalej to już nie ma tak dużo do opowiadania. Załadowali towar do bagażnika, wsiedli do wozu i jazda. Ja za nimi. Ale musiałem jechać daleko, bo mały ruch. Mogli się

łatwo kapnąć, że ktoś ich śledzi. A potem to w te krzaki skręcili, znowu zostawili „wartburga”, wzięli towar na plecy i poszli. Zanim ja dojechałem na motorze, zanim się zorientowałem, co i jak, to już kawał uszli. Musiałem za nimi ostrożnie iść, bo pełno było na ścieżce suchych gałęzi, a ciemno choć w pysk daj. No i w końcu ta chałupa. Weszli. Stanąłem pod oknem i patrzę, co będzie dalej. Widzę, że coś nieklawo, bo towarzysz porucznik skoczył pod ścianę i wyrwał majchra z kieszeni, a ten gruby, pryszczaty z łomem do niego. To myślę: nie ma na co czekać. Wyważyłem drzwi i w ucho pryszczatego. Chłop zdawałoby się duży, a z miejsca nogami się nakrył i już nie wstał. - Strzaskaliście mu szczękę — zauważył Kolczak. - To niechcący, towarzyszu majorze. Widocznie tak z rozpędu. A tamci to tak zbaranieli, że nie było z nimi żadnego kłopotu. Łukasiak, co prawda, chciał strzelać, ale nie zdążył. Odebrałem mu pistolet. Potem związaliśmy wszystkich i posadziliśmy pod ścianą. Ja pilnowałem, a towarzysz porucznik pojechał do komendy na motorze. Zaraz przyjechali i załadowali ich do karetki. To wszystko, towarzyszu majorze. Kolczak poklepał sierżanta po ramieniu. - Spisaliście się, kolego, na medal — powiedział wesoło. — Trzeba by wam jakąś atrakcyjną premię wykombinować. Może chcielibyście kilka dni urlopu? - Chętnie, towarzyszu majorze. Dziękuję. Pojadę w Bieszczady. Mam chęć poszukać sobie młodego niedźwiedzia. Od dawna marzę o tym, żeby mieć oswojonego misia. To bardzo przyjemne zwierzę. Łukasiak miał prawą rękę w gipsie. Sierżant rozbrajał go ze zbytnią gorliwością. Pękła kość. - Od jak dawna prowadzicie handel narkotykami? — spytał Nowacki.

Marynarz milczał. Jego ptasia twarz była zacięta i ponura. Wiedział, że nie może nic powiedzieć na swoją obronę. Nowacki odczekał chwilę, zapalił papierosa i zastanawiał się, jaką obrać taktykę. Zdawał sobie doskonale sprawę z tego, że Łukasiak nie należy do ludzi, których można łatwo zastraszyć czy sterroryzować. - Słuchajcie, Łukasiak... Pogadajmy zupełnie szczerze. Któż z nas w życiu nie popełnia jakichś błędów? Nie ma chyba takiego. Czasem człowiek bez zastanowienia da się komuś namówić, a potem trudno się wycofać. Jak raz nawiąże kontakt z takim gangiem, odwrót jest bardzo ciężki, a nieraz w "ogóle niemożliwy. Znam trochę ten mechanizm. To są ludzie, którzy idą na całego. Wymagają ślepego posłuszeństwa, a jeżeli ktoś się waha, likwidują bez żadnych skrupułów. Przypuszczam, że z wami było podobnie. Ktoś was podczas któregoś tam rejsu namówił, obiecując złote góry i... No cóż... stało się. Musicie odbyć karę. Na to nie ma rady. Ale zrozumcie — ani milicji, ani prokuratorowi, ani sędziom nie zależy ,na tym, żeby się na was mścić. Tu chodzi zupełnie o coś innego: o to, żebyście, odbywając karę, przemyśleli gruntownie swoje czyny, żebyście zrozumieli, jaka potworna zbrodnia kryje się za działalnością handlarzy narkotyków. Zniszczenie setek, tysięcy istnień ludzkich. Handlarz narkotykami przeważnie widzi tylko swój zysk, pieniądze, duże pieniądze. Bo to jest bardzo intratny proceder. - Czego pan chce ode mnie? — spytał marynarz. Głos miał zmieniony, schrypnięty. - Chciałbym... — mówił dalej Nowacki — żebyś nie odmawiał odpowiedzi na zadawane ci pytania. Zrozum, Łukasiak, jedynie szczere przygnanie się do winy i żal za popełnione przestępstwa mogą być potraktowane przez sąd jako okoliczności łagodzące. Jesteś młodym chłopakiem.

Wpakowałeś się w paskudną historię. Nie upieraj się teraz, nie brnij dalej. Upór, zaciętość, milczenie to wszystko nic ci nie da. - Czego pan chce ode mnie? — powtórzył cicho Łukasiak. — Co mam panu powiedzieć? Nowacki poczuł wyraźną ulgę. Wiedział, że jego argumentacja nie trafiła w próżnię i że jest na dobrej drodze. Z szuflady wyjął ów plan znaleziony w opakowaniu po „carmenach”, położył go na biurku i aby nie dopuszczać do żadnej dyskusji, powiedział: - Wy rysowaliście ten plan. Ekspertyza wykazała, iż ta notatka na dole, „czwartek, godzina 22”, została napisana waszą ręką. Poza tym potwierdził to także wasz ojciec. Znalazłem ten plan w mieszkaniu Bogdana Zielnickiego. - Zielnickiego? — zdziwił się marynarz. — Nie znam takiego faceta i nigdy nie znałem. - Jesteście tego pewni? - Mam dobrą pamięć. - Powiedzcie mi w takim razie, komu wręczyliście ten plan. To było w środę trzynastego albo w czwartek czternastego października. Zgadza się? Łukasiak wzruszył ramionami. - Nie wiem. Nie zaglądałem do kalendarza. - Zresztą data nieważna. — Nowacki machnął ręką. — Powiedzcie, komu żeście to dali? Łukasiak zawahał się. Nie był przygotowany na takie pytanie. - Nie próbujcie kłamać — upomniał go Nowacki. — To się na nic nie zda. Pogorszy tylko waszą sytuację. No więc komu daliście ten plan? - Zalentowej. - Tak przypuszczałem — powiedział z całkowitym przekonaniem Nowacki, chociaż nie miał zielonego pojęcia, kto to jest Zalentowa. — Towar umieściliście w skrytce pod

kapliczką. Miał być odebrany w czwartek czternastego października o godzinie dwudziestej drugiej. Łukasiak nie próbował zaprzeczać. Był zupełnie oszołomiony. Nawet przez myśl mu nie przeszło, że milicja może mieć tak dokładne informacje. ROZDZIAŁ VII Kończyła się ubierać. - No i co, panie doktorze? — spytała, zapinając guziki szarej, sportowej sukienki. W zmęczonych oczach lekarza malował się wyraz szczerej troski. Nie od razu odpowiedział. Wyjął z kieszeni długopis i przez chwilę obracał go w palcach. - Widzi pani... — powiedział z pewnym wahaniem. — Mogę oczywiście zapisać jakieś środki uspokajające, relanium, bellacorn, nervosol czy jeszcze coś w tym rodzaju, ale to nie załatwia sprawy, to tylko półśrodki. Pani jest osobą najzupełniej zdrową. Płuca w porządku, serce także nie budzi żadnych obaw. Skrajne wyczerpanie nerwowe to wszystko, co stwierdzam. Lekarstwa tu niewiele pomogą. Trzeba zlikwidować przyczynę zdenerwowania. Leczenie samych objawów nic nie da. Jeżeli pani chce, żebym pani naprawdę pomógł, to proszę mi powiedzieć, co panią dręczy, w czym tkwi przyczyna tego zdenerwowania? Uśmiechnęła się blado i potrząsnęła głową. - Przyszłam do lekarza, panie doktorze, a nie do spowiednika. - Popełnia pani zasadniczy błąd, rozgraniczając te dwie rzeczy. Lekarz powinien być zarazem spowiednikiem, a spowiednik lekarzem. Mówię oczywiście o rozsądnych lekarzach i o rozsądnych spowiednikach. - Więc co mi pan konkretnie radzi? — W głosie' młodej kobiety wyczuwało się zniecierpliwienie.

- Tak jak powiedziałem. Radzę, żeby pani uświadomiła sobie, co jest przyczyną ciągłego zdenerwowania. Pani się czegoś boi. To nie jest lęk przed czymś wyimaginowanym, abstrakcyjnym. Istnieje konkretna przyczyna, którą należy usunąć. - Trudno mi się ze wszystkiego zwierzać. Bezradnym ruchem rozłożył ręce. - Wobec tego nie mogę obiecać, że panią wyleczę. Zapiszę coś na uspokojenie, ale powtarzam: to są tylko półśrodki. Sama pani musi sobie pomóc. I to możliwie szybko. Tego typu stany nerwicowe pogłębiają się z każdym dniem i mogą poważnie zagrozić ogólnej równowadze psychicznej. Na recepcie zaznaczyłem, jak należy zażywać leki. Proszę się ewentualnie pokazać za jakieś dwa, trzy tygodnie. Padał drobny deszcz zmieszany ze śniegiem. Podmuchy wiatru uderzały wilgocią w twarze przechodniów. Było mokro, zimno i bardzo nieprzyjemnie. Psia pogoda. Izabela nie zwracała jednak uwagi 'ani na deszcz, ani na wiatr. Minęła postój taksówek i przystanek tramwajowy. Szła długimi, szybkimi krokami. Czuła potrzebę ruchu. Policzki ją paliły, w gardle wyschło tak, że z trudem przełykała ślinę. Wiedziała, że lekarz ma rację, ale nie mogła przecież... Stary sklerotyk — myślała ze złością. — Co on sobie wyobraża, że będzie moim spowiednikiem? Idiota! — Szła coraz prędzej, prawie biegła. - Gdzie się dzidzia tak spieszy? — posłyszała za sobą schrypnięty, przepity głos, — Jak kocha, to zaczeka, deszcz nie deszcz, śnieg nie śnieg. W tej chwili nastąpiła reakcja. Ogarnęło ją ogromne zmęczenie, jakiś straszliwy bezwład. Wydało jej się, że nie jest w stanie zrobić nawet jednego kroku. Weszła do pierwszej napotkanej kawiarni i ciężko opadła na krzesło. - Co pani podać? — spytała kelnerka. - Kawę. Proszę... dużą kawę i koniak.

- Dwadzieścia pięć gram? - Pięćdziesiąt. Wyjęła z torebki paczkę „rothmansów”, zapaliła papierosa i głęboko zaciągnęła się dymem. Powoli zaczynała się uspokajać. Co się ze mną dzieje? Co ja wyprawiam? Chyba naprawdę zwariowałam? — myślała, usiłując uśmiechnąć się sama do siebie. Przecież nic się nie stało, absolutnie nic, więc właściwie dlaczego...? Skąd to całe zdenerwowanie? Zupełnie niepotrzebnie poszła do tego starego konowała. „Relanium” i bez niego może sobie przepisać. Naprawdę szkoda czasu na chodzenie po lekarzach. Jest przepracowana. Potrzebny jej odpoczynek, to wszystko. Musi gdzieś wyjechać, do Zakopanego albo do Krynicy, a może do Nałęczowa. Starała się uspokoić, za wszelką cenę postanowiła odzyskać swą dawną równowagę ducha. Wmawiała w siebie, że nic jej nie grozi, że wszystko jest w najlepszym porządku, że nie ma absolutnie żadnego powodu do niepokoju., Na próżno. Gdzieś bardzo głęboko, na samym dnie podświadomości, przysypany uspokajającą argumentacją, czaił się strach. Nie chciała sobie uzmysłowić, zdać sobie sprawę z tego, że się po prostu, zwyczajnie boi. Wypiła kawę, koniak, wypaliła papierosa i poczuła się trochę lepiej. Nie wolno wpadać w obsesję, w panikę — powtarzała w myśli. — Nic się nie stało i nie się nie stanie. Wszystko jest jak dawniej. Nie ma żadnego niebezpieczeństwa. Tylko spokojnie, tylko bez histerii. Zapłaciła i wyszła. Mokry śnieg przestał padać, natomiast wiatr jakby przybrał na sile. Nogi grzęzły w gęstym, lepkim błocie. Nie miała już ochoty na spacer. Zatrzymała taksówkę i pojechała do siebie. Pani Teodora, krzepka wdowa po kolejarzu, skończyła właśnie masować żonę pewnego adwokata, która w żaden

sposób nie potrafiła się wyrzec ptysiów oraz kremu sułtańskiego, co było przyczyną stale wzrastającej nadwagi. - Jakaś dziewczyna do pani — powiedziała masażystka. - Do mnie? O co chodzi? - Nie wiem. Mówi, że sprawa osobista. Izabela zdjęła płaszcz, powiesiła go na wieszaku i weszła do małego hallu, spełniającego rolę poczekalni. Dziewczyna była młoda i ładna. Jasna blondynka o łagodnie zarysowanym owalu twarzy. Oczy duże, niebieskie, mogące znakomicie wytrzymać poetyczne porównanie z błękitem letniego nieba albo z bławatkami. W oczach tych malowała się dziewczęca naiwność i ufność do świata i ludzi. Jakaś prowincjonalna gęś — pomyślała Izabela. Spytała: - Pani do mnie? Wstała pośpiesznie i zaczerwieniła się. - Ja do pani Zalentowej. - Słucham? Czym mogę pani służyć? - Chciałabym z panią porozmawiać. Mam list. Izabela zaprowadziła dziewczynę do pokoju, w którym zazwyczaj przyjmowała swoje klientki. - Proszę, niech pani siada. O cóż to chodzi? - Ja od pana Łukasiaka... Izabela drgnęła. Musiała zmobilizować całą siłę woli, żeby nie okazać wzruszenia. - Od Łukasiaka? Nie znam żadnego pana Łukasiaka. To jakaś pomyłka. - Ależ on mi dał list do pani. Proszą. Adres się zgadza. Pani przecież nazywa się Zalentowa, Izabela Zalentowa. - Tak. Ale powtarzam, że nie znam żadnego Łukasiaka. Proszę mi nie zabierać czasu. - Może pani chociaż przeczyta ten list — nalegała dziewczyna. — Przyjechałam tutaj aż spod Szczecina. Zależy mi na pracy. Skończyłam kursy kosmetyczne. Niech mnie

pani nie wypędza. Nie znam Warszawy. Nie mam gdzie się podziać, nie mam gdzie mieszkać. Pan Łukasiak powiedział, że pani na pewno mi pomoże. - Moje dziecko — Izabela zaczynała tracić cierpliwość. — Bardzo żałuję, ale nic nie mogę dla pani zrobić. To jakieś nieporozumienie. Jeszcze raz powtarzam,-że nie znam pana Zenona Łukasiaka i nigdy go nie znałam. - I nie chce pani przeczytać listu od niego? - Nie interesuje mnie. Przepraszam panią, ale jestem bardzo zajęta. Do widzenia. Dziewczyna wyszła ze smętnie zwieszoną głową. W komendzie czekał na nią niecierpliwie Nowacki. - Na miłość boską, Lucyna, co tak długo?! Już chciałem jechać po ciebie. Zacząłem się niepokoić. Zdziałałaś coś? - Niewiele. — Usiadła i zapaliła papierosa. Obraz niewinnego dziewczęcia z prowincji rozpłynął się bez śladu. - No, mów, jak było. Wzruszyła ramionami. - Nie dała się nabrać. Pilnuje się. Cholernie się boi. Powiedziała, że nie zna Łukasiaka. Cały czas zaprzeczała, ale w końcu sypnęła się niechcący. - W jaki sposób? - Powiedziała jego imię, chociaż ja operowałam wyłącznie nazwiskiem. - To dobrze — ucieszył się Nowacki. — O to mi chodziło. Strzepnęła popiół do popielniczki. - Nie bardzo rozumiem. Przecież Łukasiak zeznał, że dostarczył ten plan Zalentowej. - Tak, ale gdyby miała zamiar upierać się przy tym, że nie zna Łukasiaka, to mogłoby trochę komplikować sprawę. Ostatecznie Łukasiak teoretycznie mógł nam podać nazwisko osoby, z którą go nic nie łączy. Jeżeli jednak wymieniła jego imię... Dziękuję ci, Lucynko, jesteś prawdziwym skarbem. - Wolałabym, żebyś tego skarbu nie trzymał pod kluczem

— uśmiechnęła się. Nowacki nie śpieszył się z zatrzymaniem Izabeli Zalentowej. Postanowił zdobyć jak najwięcej informacji dotyczących jej osoby — i zdobył te informacje. Masaż, pedicure, manicure, fryzjerstwo, maleńki gabinet kosmetyczny, dostępny wyłącznie dla szczupłego grona zaprzyjaźnionych klientek. Liczne znajomości na terenie całej Europy: Włochy, Francja, Szwajcaria, Belgia, Anglia. Wyjazdy za granicę na prywatne zaproszenia. Kontakty z waluciarzami i handlarzami złotem. Słowem — wszystko pasowało. - Uważaj, żeby ci nie „wyparowała” — ostrzegał Kolczak. — Będziesz gromadził materiały historyczne, a tymczasem babka pryśnie ci do Paryża albo do Berlina i tyle ją będziesz widział. Czas kończyć. - Na swój paszport nie wyjedzie. - Ale na lipny wyjedzie. Radzę ci się śpieszyć. - Chciałbym ją sprowokować do ruszenia zamelinowanego towaru — powiedział Nowacki. — Bardzo by nam to ułatwiło sprawę. Kolczak potrząsnął głową. - Nie łudź się. Nie taka frajerka, żeby nam dobrowolnie ofiarować złoto i walutę. Jeszcze po wizycie Lucyny... - Sądzisz, że się domyśliła? - A co ty sobie wyobrażasz? — roześmiał się Kolczak. — Taka cwana baba miałaby się dać nabrać na podobnie naiwny numer? Chyba żartujesz? - Ale wygadała się jednak, że zna Łukasiaka — próbował bronić się Nowacki. - Można to sobie tłumaczyć tylko złym stanem jej nerwów. Nie trzeba było posyłać Lucyny. Szkoda, żeś ze mną nie pomówił przedtem. No,, ale trudno, stało się. Ja ci radzę, weź z prokuratury nakaz aresztowania i rewizji. Dłużej się

nie baw. Rozmowa miała charakter swobodnej-pogawędki towarzyskiej. Nowacki zwlekał z poruszeniem właściwego tematu. Mówił o pogodzie, o zapowiadającym się interesująco sezonie narciarskim, o prognozach meteorologicznych. Następnie przerzucił się na rozwój motoryzacji, wyrażając ubolewanie z powodu licznych wypadków drogowych. Wreszcie poruszył zagadnienia związane z życiem kulturalnym stolicy, omawiając ostatnie filmy, przedstawienia teatralne i telewizyjne. Był bardzo elokwentny, uśmiechnięty, uprzejmy. Zalentowa, która początkowo okazywała całkowitą obojętność i pewność siebie, zaczynała z wolna tracić grunt pod nogami. Nie wiedziała, ku czemu zmierza ta dziwna konwersacja, pasująca bardziej do kawiarnianej atmosfery aniżeli do surowego wnętrza pokoju w komendzie MO. Jej niepokój rósł, w miarę jak Nowacki prześlizgiwał się zręcznie z tematu na temat. Wreszcie nie wytrzymała. - Chciałabym pana o coś spytać, panie poruczniku. - Proszę. Słucham? - Czy pan sprowadził mnie tutaj wyłącznie v/ tym celu, aby poddać ocenie dotychczasowy dorobek naszej sztuki filmowej? - Niezupełnie — odparł wesoło Nowacki. - Więc...? - Istnieją także pewne względy zahaczające o problematykę kryminalistyczną. - O! — dobrze udała zdziwienie. — Cóż ja mam wspólnego z tego rodzaju problematyką? Moja specjalność to kosmetyka, nie kryminalistyka. To raczej pana dziedzina. Ciekawe, jak im idzie rewizja? — pomyślał Nowacki, głośno zaś powiedział: - Czasami kosmetyka może mieć pewien związek z

kryminalistyką. Powiedzmy, że do pielęgnacji twarzy zostanie użyty krem z domieszką jakiejś silnie działającej trucizny. - Ja nie używam kremów pochodzących z prywatnej produkcji. - Każdy krem można odpowiednio spreparować. - Czyżby pan mnie podejrzewał o jakieś zbrodnicze zamiary? — powiedziała lekko. Zauważył, że jakby się trochę odprężyła. - Moją specjalnością jest podejrzewanie wszystkich o wszystko. - To niezbyt miłe. - Ma pani rację. To bywa bardzo męczące. - Dlaczego wybrał pan sobie taki zawód? Wzruszył ramionami. - Bo ja wiem. Tak się jakoś złożyło. Zresztą ktoś musi się przecież zajmować ściganiem przestępców. To zajęcie ma w sobie coś z poszukiwania prawdy. Nie sądzi pani ? - Możliwe. Ale w dalszym ciąga nie bardzo wiem, do czego pan zmierza Czy w naszej rozmowie nie wyjdziemy poza rozważania teoretyczne? Nowacki uśmiechnął się. - Mogę panią zapewnić, że przyjdzie czas i na konkrety. - Intryguje mnie pan. To zaczyna być ciekawe. Zaterkotał telefon. Nowacki błyskawicznie podniósł słuchawkę. Przez chwilę trzymał ją przy uchu, a następnie powiedział: - Tak, tak, rozumiem. Dziękuję wam, kolego. Cześć. — Z tym samym pogodnym wyrazem twarzy zwrócił się do Zalentowej: — Od jak dawna handluje pani narkotykami? — spytał. - Pan żartuje? - Nie. Mówię zupełnie poważnie. Moje pytanie ma charakter urzędowy. Powtarzam: Od jak dawna zajmuje się

pani handlem narkotykami? - Nie mam zamiaru odpowiadać na idiotyczne pytania. Co pan sobie w ogóle wyobraża? Ja nie mam nic wspólnego z handlem narkotykami! - Może pomówimy spokojnie i zupełnie szczerze — zaproponował Nowacki. — Zdradzę pani pewną tajemnicę. Otóż podczas naszej rozmowy tutaj, w pani mieszkaniu została przeprowadzona rewizja i... Zerwała się. - To jest bezprawie! Gwałt! Nie macie prawa! - Mamy nakaz prokuratora przeprowadzenia rewizji oraz aresztowania pani. - Aresztować? Mnie?! Na jakiej podstawie? Dlaczego? Jakim prawem? - W pani mieszkaniu znaleziono woreczek plastykowy z odrobiną heroiny, ledwie dostrzegalny pyłek, ale jednak... Od jak dawna pozostaje pani w kontakcie z Łukasiakiem? - Nie znam żadnego Łukasiaka. - Owszem. Zna go pani i to dosyć dobrze. Swego czasu wręczył pani plan z oznaczeniem skrytki, w której miała być umieszczona heroina. Łukasiak został aresztowany i zeznał to. - Powtarzam, że nie znam Łukasiaka. Każdy może się na mnie powołać. Moje nazwisko jest na tabliczce, która wisi koło bramy. Każdy przechodzień może je przeczytać. —- Proszę się nie denerwować — powiedział Nowacki. — Ta młoda dziewczyna, która była u pani w sprawie pracy, to nasza funkcjonariuszka. W rozmowie z nią wymieniła pani imię Łukasiaka, Zenon. - To kłamstwo. Nie znam jego imienia. Nie mogłam powiedzieć... - Pani rozmowa z dziewczyną została nagrana na taśmie magnetofonowej. Pani słowa brzmiały: „Jeszcze raz

powtarzam, że nie znam pana Zenona Łukasiaka i nigdy go nie znałam.” Czy mam przegrać tę taśmę? Skurczyła się, jakby ją ktoś uderzył. - Nie — powiedziała cicho. — Nie trzeba. - A więc okazało się, że jednak zna pani Zenona Łukasiaka. Zna pani również państwa Janockich... Nie, nie... proszę nie zaprzeczać. Nasi ludzie znaleźli w pani mieszkaniu zeszyt, w którym pani notowała godziny przyjęć swoich klientek. W tym zeszycie figuruje nazwisko pani Janockiej. W ów pamiętny czwartek o godzinie 22 pani Janocka, posługując się planem doręczonym jej przez panią, miała odebrać dużą partię heroiny. Kapliczka w okolicach Węgrowa. Pamięta pani? Pani Janocka najwidoczniej zupełnie nie orientowała się w sytuacji. Była bardzo pewna siebie. Zachowywała się z ostentacyjną godnością i miała obrażoną minę. - Zupełnie nie rozumiem, jakim prawem sprowadził mnie pan tutaj i czego pan właściwie chce ode mnie? — powiedziała, mierząc Nowackiego pogardliwym spojrzeniem. -— Mam wrażenie, że pan nie wie, kim ja jestem. - Wiem — uśmiechnął się Nowacki.— Jest pani żoną inżyniera architekta Gustawa Janockiego. - Mój mąż jest bardzo znanym architektem, proszę pana. Jestem pewna, że będzie oburzony, że panowie trzymacie mnie tutaj w tej waszej komendzie i narażacie na przykre rozmowy i stratę czasu. Poskarżę się mężowi, jak tylko wróci z Wrocławia. Mogę pana zapewnić, że będzie pan miał duże przykrości. Już mój mąż będzie wiedział, do kogo się zwrócić. Jeżeli nawet miał pan do mnie jakiś interes, to mógł pan się pofatygować do domu albo przysłać mi wezwanie, a nie w ten sposób... Do czego to podobne, żeby przyjeżdżał po mnie pański funkcjonariusz, zupełnie tak jakbym popełniła jakieś przestępstwo.

- A może... — powiedział cicho Nowacki. Spojrzała na niego ostro. - Co pan chce przez to powiedzieć? - Chcę przez to powiedzieć, że zapewne nie bez powodu zaprosiłem panią do nas na rozmowę. - Niech no tylko mój mąż wróci z Wrocławia. - Pani mąż już wrócił z Wrocławia. - Jak to? - Tak. Czeka w sąsiednim pokoju. - Co to znaczy? Co wy wyprawiacie?! O co właściwie chodzi?! — Nadrabiała miną, ale Nowacki wyraźnie wyczuł, że już straciła swą początkową pewność siebie. - Chodzi nam o heroinę. - O heroinę?! Pan chyba oszalał? A cóż ja mam wspólnego z heroiną? Nowacki pochylił się nad biurkiem. Nie mógł oprzeć się wrażeniu, że to była bardzo piękna i efektowna kobieta. - Proszę pani — powiedział spokojnie, ale stanowczo. — Proponuję, żebyśmy przestali odgrywać tu komedię i żebyśmy przeszli do rzeczowego omówienia faktów. W jej oczach po raz pierwszy pojawił się strach. - W ogóle nie wiem, o czym pan mówi. Nie mam pojęcia, o co panu chodzi. - W dalszym ciągu tematem naszej rozmowy jest heroina. — Nowacki zapalił papierosa i zaciągnął się dymem. — Proszę mi wierzyć, że nie fatygowałbym pani, gdybym nie miał konkretnych informacji o pewnych faktach, które pani są doskonale znane. Wiem na przykład, że łączą panią zażyłe stosunki z Izabelą Zalentową, która nie tylko pielęgnuje pani urodę, lecz również jest współniczką w pewnych niezbyt legalnych interesach handlowych. Chodzi właśnie o narkotyki. - To kłamstwo! — Głos Janockiej zabrzmiał histerycznie. - Bardzo mi przykro, ale to jest zgodne z prawdą. W

czwartek, dnia czternastego października, otrzymała pani od Izabeli Zalentowej plan naszkicowany na kartce papieru. W planie tym czerwonym tuszem podkreślona była stara kapliczka, pod którą skonstruowano pomysłową skrytkę. Pani miała pojechać tam i o godzinie dwudziestej drugiej zabrać heroinę ze skrytki. Być może, że miał to zrobić pani mąż. Ale wynikła niespodziewana komplikacja. Skradziono pani samochód, „skodę” kanarkowego koloru. Musiała pani zapomnieć zamknąć wóz, a może złodziej umiał sobie poradzić z zamkiem? — Nowacki przestał mówić, widząc, że pani Janocka płacze. — Sądzę, że na tym zakończymy naszą rozmowę. Chyba że pani chciałaby jeszcze coś dodać do mojego opowiadania. W milczeniu potrząsnęła głową. Janocki, podobnie jak jego żona, zachowywał się początkowo z ogromną pewnością siebie, a nawet agresywnie. W ostrych słowach zwrócił Nowackiemu uwagę, że zachowuje się bardzo niestosownie, bo przerwano mu ważną konferencję we Wrocławiu, że w ogóle to jest skandal i że zostanie złożona skarga na działalność milicji do prokuratury i do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Atak ten trwał dość długo. Wreszcie Nowacki stracił cierpliwość. - Chciałbym pana poinformować, punie inżynierze, że znajduje się pan tutaj nie w charakterze oskarżyciela, tylko w charakterze oskarżonego. Janocki aż podskoczył na krześle. - Cóż to za brednie? Jak pan śmie?! - A czy pan wie, o co pan jest oskarżony, panie inżynierze? - Ja w ogóle nie będę z panem rozmawiał i nie będę odpowiadał na tego rodzaju bezsensowne pytania. - Jest pan oskarżony... — Nowacki na chwilę zawiesił głos — jest pan oskarżony o handel narkotykami i o

zamordowanie Bogdana Zielnickiego. Twarz architekta nagle poszarzała. - Co takiego? - Jest pan oskarżony o handel narkotykami i o zamordowanie Bogdana Zielnickiego — powtórzył Nowacki. Janocki bez powodzenia próbował odzyskać swoją początkową pewność siebie. - Trzeba mieć na to dowody — powiedział. Głos mu drżał. Nowacki skinął głową. - Oczywiście. Trzeba mieć na to dowody. Czy zna pan państwa Garbarskich? - Nie. - To dziwne. Bo właśnie w mieszkaniu państwa Garbarskich znaleźliśmy kieliszek oraz szklankę z bardzo wyraźnymi odciskami pańskich palców. - To jakaś bzdura — żachnął się Janocki. — Nikt przecież tu nie badał moich linii papilarnych. - Tutaj nie, ale we Wrocławiu. Był pan w kawiarni, pił pan herbatę. Zamiast kelnerki funkcjonariuszka milicji sprzątnęła szklankę i zabezpieczyła odciski pańskich palców. Mogę pana zapewnić, punie inżynierze, że pańskie linie papilarne zostały bardzo sumiennie i dokładnie zbadane. Nie ma więc żadnych wątpliwości, że to pan w mieszkaniu Garbarskich otruł cyjankiem potasu Bogdana Zielnickiego. - To nieporozumienie — próbował się jeszcze ratować Janocki. — Dlaczegóż miałbym otruć jakiegoś Zielnickiego? Przecież to nonsens. - Pan doskonale wie dlaczego -— powiedział poważnie Nowacki — obecnie ja także wiem. Jeżeli panu na tym zależy, mogę to wyjaśnić. Otóż cała historia przedstawia się w sposób następujący... Aha... zapomniałem pana poinformować, że przed chwilą przesłuchiwałem pańską żonę i od niej dowiedziałem się bardzo wielu ciekawych szczegółów. Ale... to tak na

marginesie. A wracając do mojej opowieści... - Niech pan przestanie... Niech pan natychmiast przestanie... — Głos Janockiego był zduszony, chrapliwy. - Więc przyznał się? - Tak. W tej sytuacji nie mógł się nie przyznać. Kolczak rozpakował paczkę papierosów i poczęstował Nowackiego. - Zapalisz? - Nie, dziękuję. Za dużo paliłem. - Z tego wszystkiego wynika, że twoje przypuszczenia były słuszne. Ten chłopak szantażował Janockiego. - Jasne. Ukradł wóz, żeby zaimponować nim dziewczynie. Znalazł w wozie plan, który zostawiła Janocka, i pojechał do kapliczki. Następnie wyjął ze skrytki, którą bez trudu odszukał, paczkę heroiny i zorientował się, że zupełnie przypadkowo wpadł na trop handlarzy narkotyków. Heroinę sprzedał, a Janockiego zaczął szantażować. - Dla pana inżyniera to było bardzo groźne niebezpieczeństwo — pokiwał głową Kolczak. — Nic dziwnego, że zaczął myśleć nad tym, jak raz na zawsze pozbyć się szantażysty. — Oczywiście. Pozornie więc zgodził się wypłacić Zielnickiemu żądaną sumę, uwarunkował to jednak znalezieniem jakiegoś zacisznego i dyskretnego miejsca, gdzie mogliby spokojnie przeprowadzić transakcję i w ogóle sprawę omówić. Powiedział, że nie chce tego załatwiać w kawiarni. Zielnicki dysponował mieszkaniem kolegi. To bardzo odpowiadało Janockiemu. Któż bowiem mógł go podejrzewać o to, że popełnił zbrodnię w mieszkaniu ludzi, których w ogóle nie znał. Czuł się tak bezpieczny, że nawet nie zwrócił uwagi na to, że na kieliszku i na szklance zostawia odciski swych palców. Ale palce miał wilgotne z emocji. Zręcznie wsypał Zielnickiemu do kieliszka odpowiednią

porcję cyjanku i... Kolczak wstał, przeszedł się po pokoju, otworzył okno, - Śnieg pada — powiedział, wciągając głęboko w płuca chłodne, orzeźwiające powietrze. KONIEC