Abraham Maslow PSYCHOL OGIA HUMANISTYCZNA dr Kinga Tucholska
2016/2017
Abraham Harold Maslow :: 1908-1970
2
“Aniołowie”: najważniejsi nauczyciele
Harry Harlow
Max Wertheimer
Ruth Benedict
3
Maslow :: online
Being Abraham Maslow – rozmowa z Maslowem o nim samym, o jego wczesnodziecięcych doświadczeniach i późniejszych poglądach https://www.youtube.com/watch?v=MRd-ajUbN98
Maslow on Peak Experiences – Maslow o doświadczeniach szczytowych https://www.youtube.com/watch?v=TkqQX896WiA
Encountering Maslow – dokument o życiu i twórczości A. Maslowa https://www.youtube.com/watch?v=9FEwsKcPsKs 4
Maslow :: online http://www.maslow.com/
5
Maslow :: monografie
>>> Przeczytaj: słowo wstępne Richarda Lowry'ego
6
Ruch Potencjału Ludzkiego :: “Trzecia Siła” Podstawowe postulaty nurtu wg Jamesa Bugentala (1978) dotyczą człowieka, który: - jest czymś więcej niż sumą swoich części; - istnieje w środowisku ludzkim; - jest świadomy; - dysponuje wyborem; - działa celowo. „Nigdy nie zrozumiemy ludzkiego życia, jeśli nie weźmiemy pod uwagę jego najwyższych dążeń. Rozwój, samorealizacja, dążenie do zdrowia, poszukiwanie tożsamości i autonomii, tęsknota za doskonałością (wyrażając się inaczej, dążenie „ku górze”) muszą być teraz bezwarunkowo przyjęte jako szeroko rozpowszechnione, a być może, powszechne dążenia ludzkie” Maslow, 1990, s. 13.
1961
1962
7
Założenia teorii Maslowa Maslow opowiadał się za nauką humanistyczną, która nie miałaby zająć miejsca nauki mechanistycznej, lecz byłaby jej dopełnieniem. Taka humanistyczna nauka zajmowałaby się zagadnieniami wartości, indywidualności, celu, świadomości, etyki oraz „wyższych obszarów natury ludzkiej”. Był przekonany, że zdrowie psychologiczne to coś więcej niż tylko brak objawów choroby. Wyrażał sprzeciw wobec „kalekiej psychologii” wywodzonej z badania osób zaburzonych. Maslow, w odróżnieniu od Goldsteina, swe twierdzenia dotyczące samoaktualizacji opierał na badaniach nad zdrowymi i twórczymi osobami.
8
Postawowe tezy 1 – człowiek ma wrodzoną, biologicznie uwarunkowaną naturę; 2 – natura jest częściowo indywidualna, częściowo gatunkowa; 3 – możliwe jest naukowe zbadanie wewnętrznej natury; 4 – natura jest neutralna lub dobra, złe właściwości są reakcją przeciw frustracji potrzeb; 5 – rozwój zgodny z naturą jest zdrowy, owocny i szczęśliwy; 6 – jeżeli rdzeń osobowości (natura) zostanie odrzucony lub stłumiony, jednostka zachoruje; 7 – natura jest słaba, delikatna i subtelna, łatwo ustępuje nawykowi, presji kulturowej lub środowiskowej; 8 – mimo swej słabości odrzucona natura nie zanika, ale trwa w głębi i domaga się aktualizacji; 9 – te wszystkie twierdzenia dotyczące wewnętrznej natury muszą być połączone z koniecznością stosowania dyscypliny i wyrzeczeń oraz z frustracją, cierpieniem i tragedią. O ile doświadczenia te odkrywają, rozwijają i spełniają naszą wewnętrzną naturę, o tyle są to doświadczenia pożądane. Coraz bardziej jest widoczne, że doświadczenia te mają coś wspólnego z poczuciem zdrowego szacunku dla samego siebie i większej pewności” Maslow, 1986, s. 12
9
Dynamika osobowości
tendencja rozwojowa potrzeba
rezultat rozwoju
potrzeba samorealizacji
MOTYWACJA WZROSTU MOTYWACJA ISTNIENIA [B] metapotrzeby - wartości B, bycia prawda :: dobro :: piękno :: jedność, pełnia :: przekraczanie podziałów :: żywotność :: unikalność :: doskonałość :: konieczność :: spełnienie :: sprawiedliwość :: porządek :: prostota :: bogactwo, wszechstronność :: łatwość :: radość :: samowystarczalność :: znaczenie, sens
MOTYWACJA BRAKU [D] potrzeby niedoboru, podstawowe
„Człowiek musi być tym, kim może być” Maslow, 1970
10
Osobowość - organizacja syndromów Koncepcja syndromów jest wyrazem holistyczno-dynamicznego podejścia w analizie osobowości. „Ustrukturalizowany, zorganizowany zbiór pozornie różnych specyficznych jakości (zachowań, myśli, impulsów do działania, postrzeżeń itd..), które jednak po dokładniejszym zbadaniu wykazują pewien wspólny mianownik, który można różnie określić – jako pewne znaczenie dynamiczne, sposób ekspresji, <
>, funkcję czy cel” (Maslow, 1970)
Maslow identyfikuje i bada syndromy
m.in. syndrom bezpieczeństwa, poczucia własnej wartości
a nie specyficzne czy ogólne cechy osobowości. To umożliwia mu: „orientację zarówno w elementach, jak i w całości bez popadania w pozbawiony znaczenia partykularyzm czy nieokreśloną i nieużyteczną ogólnikowość (…) pozwala nam badać niepowtarzalność i powszechność w sposób jednoczesny i skuteczny” (Maslow, 1970, s. 317)
11
Egzystencjalny dylemat ludzki
OBRONA
WZROST
„Istnieją dwa rodzaje sił działających na człowieka, nie tylko jeden. Oprócz presji do przodu, ku zdrowiu, istnieją też lękoworegresyjne naciski do tyłu.” Maslow, 1968, s. 219
12
Droga samoaktualizacji Doświadczenie – żywe, skoncentrowane w pełni na przedmiocie, nie na sobie. Słuchanie „głosu wewnętrznego” Autentyczność – unikanie gier, póz, udawania; wzięcie odpowiedzialności za własne działania Szczerość i odwaga Dokonywanie „progresywnych” wyborów pomimo lęku Samodoskonalenie - dyscyplina, wytężona praca również nad sobą Samowiedza - poznanie siebie Uczciwość wobec siebie
13
Osoby samoaktualizujące się
Abraham Lincoln
Albert Einstein
Baruch Spinoza
William James
Albert Schweitzer
Thomas Jefferson
Aldous Huxley
Martin Buber
14
Eleanor Roosevelt
Walt Whitman
Psychologiczny portret osób w procesie SA 1. Sprawna percepcja rzeczywistości: realizm, docieranie do istoty rzeczy, nieuleganie pozorom. 2. Akceptacja siebie, innych i świata natury. 3. Spontaniczność, prostota, naturalność. 4. Koncentracja na zadaniach, a nie na sobie. 5. Dystans wobec rzeczywistości, potrzeba prywatności. 6. Autonomia, aktywność i niezależność od kultury i otoczenia. 7. Ciągła świeżość ocen i bogactwo uczuć. 8. Obecność doświadczeń mistycznych i doznań szczytowych. 9. Poczucie wspólnoty z innymi ludźmi. 10. Głębokie uczuciowe kontakty z innymi ludźmi. 11. Demokratyczna struktura charakteru (wartości, postawy). 12. Odróżnianie środków i celów, dobra i zła. 13. Filozoficzne, niezłośliwe poczucie humoru. 14. Twórczość, oryginalność, pomysłowość. 15. Zdolność do przekraczania wpływów i ograniczeń kulturowych.
15
Psychopatologia Nerwicę można rozumieć jako „niepowodzenie w rozwoju jednostki”. Powoduje ona „niemożność bycia tym, kim jednostka mogłaby być, a nawet, jak można by powiedzieć, kim powinna być ze względu na swe biologiczne możliwości, które rozwinęłyby się, gdyby jej rozwój przebiegał bez przeszkód” (Maslow, 1971, s. 33)
Jeśli wszyscy mamy wrodzony impuls do urzeczywistnienia naszych potencjalnych możliwości, to co stoi temu na przeszkodzie? 1. szkodliwe oddziaływanie środowiska – chore społeczeństwo 2. obrony wewnętrzne: kompleks Jonasza i desakralizacja
>>> Przeczytaj: Stary Testament, Księga Jonasza
16
Zasługi Maslowa
Duchowy ojciec psychologii humanistycznej. Zapoczątkował humanistyczne podejście w psychologii i Ruch Potencjału Ludzkiego. Przyczynił się do zdobycia przez psychologię humanistyczną poważania w kręgach akademickich. Sformułował psychologiczną koncepcję normy i dobrego funkcjonowania. Zaproponował teorię osobowości zdrowej i koncepcję potencjału rozwojowego organizmu. Rozszerzył pojęcie samoaktualizacji, wskazując na trzy jego aspekty. Wskazał na rolę pracy zawodowej w samorealizacji. Przyczynił się do rozwoju psychologii transpersonalnej, psychologii pozytywnej oraz do badań w zakresie psychologii zdrowia i pełni funkcjonowania. 17
Sprawdź czy potrafisz... � Opisać koncepcję dynamiki osobowości według Maslowa. � Wyjaśnić pojęcia: potrzeby braku, metapatologia, wartości istnienia, kompleks Jonasza, syndrom osobowości, desakralizacja. � Wymienić cechy osób samorealizujących się i wskazać, co jest główną przyczyną patologii i metapatologii.
18
dziękuję
za
uwagę!
19
