C.S.Lewis - Opowiesci z Narnii 6 - Srebrne Krzeslo

OPOWIE CI Z NARNII Siostrzeniec Czarodzieja Lew, Czarownica i stara szafa Ko i jego ch opiec Ksi Kaspian Podró W drowca do witu Srebrne krzes o Ostatnia bitwa

C.S. LEWIS

SREBRNE KRZES O Ilustrowa a Pauline Baynes Prze o y Andrzej Polkowski

Tytu orygina u THE SILVER CHAIR Ok adk projektowa Jacek Pietrzynski Copyright © C S Lewis Pte Ltd 1950 Copyright O 1997 for Polish edition by Media Rodzina of Pozna Copyright © 1997 for Polish translation by Andrzej Polkowski Wszelkie prawa zastrze one Przedruk lub kopiowanie ca o ci albo fragmentów ksi ki z wyj tkiem cytatów w artyku ach i przegl dach krytycznych mo liwe jest tylko na podstawie pisemnej zgody wydawcy ISBN 83-85594-48-5 Przek ad poprawiony Media Rodzina of Pozna , ul Pasieka 24, 61-657 Pozna tel 820-34-75, fax 820-34-11 l m ul mrot /m i " lut i n isk pozn m pl Sk ad, amanie i diapozytywy perfekt sc, Pozna , ul Grodziska 11 Druk ABEDIK Pozna

DLA NICHOLASA HARDIE

Rozdzia 1

POZA MURAMI GIMNAZJUM

BY PONURY JESIENNY DZIE i Julia Pole p aka a za budynkiem gimnazjum. Julia p aka a, poniewa by a jedn z ofiar szkolnego gangu zn caj cego si nad s abszymi. Nie b dzie to szkolna opowie , wi c o szkole, do której chodzi a Julia, powiem wam tylko tyle, by cie zrozumieli sytuacj , zw aszcza e nie jest to wcale przyjemny temat. By a to szko a koedukacyjna", szko a dla dziewcz t i ch opców. Dawniej nazywano te szko y mieszanymi" i niektórzy byli zdania, e w a nie ta by a prawie tak mieszana, jak pomieszane mieli w g owach ci, którzy ni kierowali. Wyznawali oni zasad , e nale y pozwoli dziewcz tom i ch opcom na wszystko, na co tylko maj ochot . A niestety, dziesi cioro czy pi tna cioro najsilniejszych ch opców i dziewcz t najwi ksz ochot mia o na zn canie si nad innymi. Ró ne okropne rzeczy, które w normalnej szkole szybko by wykryto, a ich sprawców przyk adnie ukarano, tu dzia y si spokojnie dzie po dniu i nikt si tym specjalnie nie przejmowa . A nawet wówczas, gdy wychowawcy dowiadywali si o tym czy owym, sprawców ani nie wyrzucano ze szko y, ani nawet nie karano. Dyrektorka uwa a a, e s oni interesuj cymi przypadkami psychologicznymi, i bardzo lubi a rozmawia z nimi ca ymi godzinami. A je li si wiedzia o, co trzeba Dyrektorce powiedzie , mo na si by o nie obawia adnej kary przeciwnie, atwo zostawa o si jej ulubie cem. W a nie dlatego Julia Pole p aka a w ten ponury jesienny dzie , spaceruj c samotnie po mokrej cie ce na ty ach gimnazjum. I prawie ju si wyp aka a, gdy nagle zza rogu budynku wyszed jaki ch opiec. Pogwizdywa weso o, r ce trzyma w kieszeniach i omal na ni nie wpad . Nie mo esz uwa a , jak idziesz? zapyta a Julia Pole. No dobrze ju , dobrze powiedzia ch opiec. Nie musisz od razu... urwa i spojrza na jej twarz. S uchaj, Pole, co ci jest? Julia nic nie odpowiedzia a, a po jej minie pozna by o, e gdyby spróbowa a mówi , znowu zacz aby p aka . No tak, a wi c to znowu ONI westchn ch opiec ponuro, jeszcze g biej wciskaj c r ce w kieszenie. Julia pokiwa a g ow . Gdyby nawet by a w stanie co powiedzie , nie by o to potrzebne. Oboje wiedzieli. A wi c pos uchaj rzek ch opiec. Nic nam nie przyjdzie z tego, e... Mia dobre intencje, ale, niestety, przemawia jak kto , kto zaczyna wyk ad. Julia nagle wpad a w z o (co jest chyba pierwsz rzecz , jaka si mo e zdarzy , gdy nam nagle przerw p acz). Och, id ju sobie i zajmij si swoimi sprawami powiedzia a. Nikt ci nie prosi , eby si . wtr ca . My lisz, e z ciebie taki m drala, który nagle o wieci wszystkich, co maj robi ? Pewnie chcesz powiedzie , e powinni my IM nadskakiwa od rana do wieczora, liczy na ICH ask i ta czy , jak zagraj ? Za o si , e sam nic innego nie robisz! O rany! zawo a ch opiec, który usiad na trawie, lecz szybko si poderwa , bo trawa by a mokra. Nazywa si , niestety, Eustachy Klarencjusz Scrubb, ale wcale nie by taki z y. Pole! powiedzia z wyrzutem. Czy to uczciwe? Czy zrobi em co takiego w tym semestrze? Czy nie postawi em si Carterowi, gdy chodzi o o tego królika? I czy nie dotrzyma em tajemnicy o Spiwinsach, nawet wtedy gdy mnie torturowali? I czy nie... Nic o tym nie wiem i wcale mnie to nie obchodzi powiedzia a Julia ju przez zy.

Scrubb zauwa y , e jeszcze si nie uspokoi a, i bardzo rozs dnie pocz stowa j gum do ucia. Po chwili Julia zacz a widzie wiat w nieco ja niejszych barwach. Przepraszam ci , Scrubb powiedzia a. Rzeczywi cie, niezbyt adnie si zachowa am. Wiem, e to wszystko robi e . W tym semestrze. Wi c nie mówmy o poprzednim, je li ci to nie sprawi ró nicy wtr ci szybko Eustachy. By em wtedy kim zupe nie innym. By em... ech, co tu du o mówi , by em ohydn ma pluskw . No có , prawd mówi c, tak by o powiedzia a Julia. A wi c uwa asz, e si zmieni em? Nie tylko ja. Ka dy to widzi. ONI te to zauwa yli. Eleonora Blakiston s ysza a, jak w szatni mówi a o tym Adela Pennyfather. Powiedzia a: Kto ma wp yw na tego ma ego Scrubba. W tym semestrze w ogóle nas nie s ucha. B dziemy si musieli nim zaj ". Eustachy wzdrygn si . Ka dy w szkole widzia zbyt dobrze, co oznacza zaj cie si " kim przez NICH. Oboje chwil milczeli. Krople deszczu spada y z li ci wawrzynów. Dlaczego tak si zmieni e w tym semestrze? zapyta a w ko cu Julia. Wiele dziwnych rzeczy spotka o mnie podczas wakacji odrzek tajemniczo Eustachy. Jakich rzeczy? Eustachy d ugo nie odpowiada , a wreszcie si zdecydowa : Pos uchaj, Pole. I ty, i ja nienawidzimy tego miejsca tak, jak tylko mo na czego nienawidzi . Zgadzasz si ze mn ? Je li chodzi o mnie, to jestem tego pewna. A wi c my l , e mog ci zaufa . Och, Scrubb, wyst kaj wreszcie, o co ci chodzi! Widzisz, to naprawd straszliwa tajemnica. S uchaj, Pole, czy potrafisz wierzy ? Chodzi mi o to, czy potrafisz wierzy w takie rzeczy, które tutaj ka dy by wy mia ? Nigdy nie mia am sposobno ci odpar a Julia ale my l , e potrafi . Czy uwierzy aby , gdybym ci powiedzia , e podczas tych wakacji by em poza wiatem... poza TYM wiatem? Nie bardzo rozumiem, co masz na my li. No wi c dobrze, nie mówmy o wiatach. Za ó my, e ci powiem, e by em w takim miejscu, w którym zwierz ta mówi i gdzie s , no... czary i smoki, i... no wiesz, ró ne rzeczy, o których si czyta w bajkach. Gdy to powiedzia , poczu si bardzo g upio i a si zaczerwieni . Ale jak si tam dosta e ? zapyta a Julia. I ona czu a si dziwnie zak opotana. W jedyny mo liwy sposób: dzi ki magii odpowiedzia Eustachy prawie szeptem. By em tam z moimi kuzynami. Zostali my po prostu porwani. Oni tam ju przedtem byli. To, e mówili szeptem, w jaki sposób pomaga o Julii uwierzy . Ale nagle zrodzi o si w niej okropne podejrzenie i krzykn a (tak dziko, e przez chwil wygl da a jak tygrysica): Je eli si oka e, e mnie nabierasz, to ju nigdy nie b d z tob rozmawia . Nigdy! Nigdy! Nigdy! Nie nabieram ci powiedzia Eustachy. Przysi gam, e to prawda. Przysi gam na... na wszystko. (Kiedy ja chodzi em do szko y, mówi o si : Przysi gam na Bibli ". Ale Biblia nie by a mile widziana w Eksperymentalnej Szkole Koedukacyjnej.) No dobra zgodzi a si Julia. Wierz ci.

I nikomu nie powiesz? Za kogo mnie masz? Po tej wymianie zda oboje byli bardzo podekscytowani. Ale kiedy Julia rozejrza a si naoko o i zobaczy a ponure jesienne niebo, i us ysza a kapanie deszczu z li ci, i pomy la a o ca ej beznadziejno ci Eksperymentalnej Szko y (semestr trwa trzyna cie tygodni, a zosta o ich jeszcze jedena cie), powiedzia a: Tylko co to da? Nie jeste my tam, jeste my tutaj. I nie ma sposobu, eby TAM si dosta . A mo e jest? O tym w a nie wci my l odrzek Eustachy. Kiedy mieli my ju wróci z Tamtego Miejsca, Kto powiedzia , e rodze stwo Pevensie (to moi kuzyni, o których ci wspomina em) nigdy ju tam nie wróci. Widzisz, oni byli ju tam trzy razy. Przypuszczam, e wykorzystali swój przydzia . Ale On nigdy nie powiedzia , e ja tam nie wróc . Przecie na pewno by to powiedzia , gdybym nie mia tam wróci , no nie? I wci ami sobie nad tym g ow . Mo emy... mogliby my... My lisz, e mo na co zrobi , aby to si sta o? Eustachy pokiwa g ow . My lisz, e mogliby my nakre li ko o na ziemi... i napisa co tajemnymi literami w kole... i stan w nim... i recytowa zakl cia? Có ... powiedzia Eustachy po d u szej chwili milczenia, w ci gu której próbowa jeszcze raz wszystko przemy le chyba co takiego chodzi o mi po g owie, chocia nigdy tego nie próbowa em. Ale teraz, jak si nad tym konkretnie zastanawiam, zdaje mi si , e te wszystkie kr gi, zakl cia i tak dalej to chyba bzdury. Nie s dz , eby Jemu si podoba y. Widzisz, wychodzi oby na to, e, wed ug nas, mo na Go zmusi , aby co zrobi . A tak naprawd , to mo emy Go tylko prosi . O kim ty wci mówisz? W Tamtym Miejscu nazywaj go Aslanem powiedzia Eustachy. Co za dziwne imi ! On sam jest sto razy bardziej dziwny rzek Eustachy uroczy cie. Ale do rzeczy. Nie zaszkodzi poprosi . Sta obok mnie, o tak. Wyci gnijmy r ce przed siebie, d o mi w dó , tak jak to robili na wyspie Ramandu... Jakiej wyspie?! Opowiem ci o tym innym razem. Trzeba chyba stan twarz na wschód. Zaraz, gdzie jest wschód? Nie mam zielonego poj cia odpar a Julia. To jest w a nie u dziewczyn najdziwniejsze: nigdy nie potrafi okre li stron wiata. Sam ich nie potrafisz wskaza oburzy a si Julia. Potrafi , je li tylko nie b dziesz mi przeszkadza a. Ju wiem. Tam jest wschód, w stron tych wawrzynów. A teraz, czy powtórzysz za mn ? Ale co? S owa, jakie zamierzam wypowiedzie , rzecz jasna zniecierpliwi si Eustachy. Teraz! I zacz : Aslanie! Aslanie! Aslanie! Aslanie! Aslanie! Aslanie! powtórzy a Julia. W tym momencie us yszeli g os dobiegaj cy zza rogu budynku: Pole? Tak, wiem, gdzie jest. Beczy za bud , przy krzakach. Mam j stamt d wyci gn ? Julia i Eustachy spojrzeli na siebie, dali nurka w krzaki i zacz li si wspina po rozmok ym zboczu z szybko ci , która dawa a im du szans ucieczki. (Dziwne metody nauczania w

Eksperymentalnej Szkole powodowa y, e wi kszo uczniów nie czyni a widocznych post pów we francuskim, matematyce, acinie i innych takich sprawach, za to potrafi a ucieka szybko i cicho, gdy tylko ONI kogo szukali.) Po kilku minutach czo gania zatrzymali si , by pos ucha , co si dzieje, i z przera eniem stwierdzili, e pogo ruszy a we w a ciwym kierunku. Och, gdyby te drzwi by y otwarte! wyszepta Eustachy, gdy wspinali si dalej mi dzy wawrzynami. Julia tylko pokiwa a g ow . Na szczycie poro ni tego krzakami zbocza wznosi si bowiem mur, a w tym murze by y niewielkie drzwi, przez które mo na by o wydosta si na wrzosowisko. Drzwi by y zawsze zamkni te. Zdarza o si jednak w przesz o ci, e niektórzy zostawiali je otwarte. A mo e zdarzy o si tak tylko raz w ka dym razie pami nawet tego jednego razu podtrzymywa a nadziej wielu uczniów i kaza a im co jaki czas próbowa . atwo sobie wyobrazi , jak wspania a by aby to droga nie zauwa onej przez nikogo ucieczki poza teren gimnazjum. Julia i Eustachy, porz dnie ju spoceni i zesztywniali, bo musieli si przedziera mi dzy krzakami zgi ci wpó , dopadli wreszcie muru. Drzwi by y, jak zawsze, zamkni te. Mo na si by o tego spodziewa powiedzia Eustachy, szarpi c zardzewia klamk , gdy wtem wykrzykn : Och! Co takiego! bo klamka ust pi a i drzwi si otworzy y. Jeszcze przed chwil marzyli tylko o tym, e gdyby drzwi przypadkiem okaza y si otwarte, wyskoczyliby przez nie tak szybko, jak to mo liwe, poza mur otaczaj cy szko . Ale teraz oboje zamarli, gapi c si przez otwór i nie mog c ruszy si z miejsca. Zobaczyli bowiem co zupe nie innego ni to, czego oczekiwali. Spodziewali si zobaczy szare, poro ni te wrzosem zbocze, zlewaj ce si na horyzoncie z ponurym jesiennym niebem. Zamiast tego o lepi ich blask s o ca, wlewaj cy si przez otwarte drzwi, tak jak wiat o czerwcowego dnia wlewa si do gara u po otwarciu bramy. Na trawie l ni y jak diamentowe paciorki krople deszczu, a na pobrudzonej b otem twarzy Julii b yszcza y strumyczki pozostawione przez zy. Blask s o ca p yn ze wiata, który z ca pewno ci nie wygl da jak ten wiat nawet je li s dzi tylko po tym, co mogli dot d zobaczy . A zobaczyli g adk muraw , g adsz i wie sz ni najwspanialszy trawnik, jaki Julia kiedykolwiek widzia a, i b kitne niebo, i polatuj ce tu i tam jakie stworzenia tak ja niej ce i barwne, e mog y by klejnotami lub wielkimi motylami. Julia od dawna t skni a za czym takim, a jednak teraz poczu a l k. Spojrza a na twarz Scrubba i zobaczy a, e on te si boi. No, dalej, Pole, idziemy powiedzia zmienionym g osem. A czy b dziemy mogli wróci ? Czy to bezpieczne? W tym momencie us yszeli za plecami cienki, m ciwy g os: Pos uchaj no, Pole. Ka dy wie, e tu jeste . Z a z powrotem. By to g os Edyty Jackle. Nie nale a a do gangu, ale by a jedn z jego s ug i donosicieli. Szybko! krzykn Scrubb. T dy! Daj mi r k . Nie mo emy si rozdzieli . I zanim Julia zda a sobie spraw z tego, co si dzieje, z apa j za r k i poci gn za sob przez drzwi w murze. Poza teren szko y, poza Angli , poza ca y nasz wiat do Tamtego Miejsca. G os Edyty Jackle urwa si tak nagle jak g os w radiu, kiedy si je wy czy. W tej samej chwili us yszeli zupe nie inne d wi ki. Wydawa y je owe dziwne stworzenia w powietrzu, które teraz okaza y si ptakami. By o to bardziej podobne do muzyki do ha a liwej i niezbyt melodyjnej ni do ptasiego piewu w naszym wiecie. A t em tej muzyki by a przejmuj ca cisza. W a nie ta cisza, w po czeniu ze wie o ci powietrza, kaza a Julii pomy le , e znajduj si na szczycie

jakie bardzo wysokiej góry. Eustachy trzyma j wci za r k i szli tak przed siebie, rozgl daj c si dooko a. Ros y tu wysokie, roz o yste drzewa przypominaj ce cedry, lecz jeszcze od nich wy sze. Ros y w pewnym oddaleniu od siebie, a poniewa nie by o tu le nego podszycia, mo na by o widzie wszystko daleko na lewo i na prawo. I dok d tylko Julia mog a si gn wzrokiem, wsz dzie widzia a to samo: g adk muraw , migaj ce w powietrzu ptaki o ó tym, b kitnosrebrnym lub t czowym upierzeniu, granatowe cienie i pustk . W ch odnym, ja niej cym powietrzu nie czu o si najl ejszego powiewu wiatru. By to bardzo dziwny las. Tylko przed nimi nie by o drzew nie by o nic oprócz trawy i b kitnego nieba. Szli przed siebie w milczeniu, a nagle Eustachy wrzasn : Uwaga!! i poci gn j gwa townie do ty u. Stali na kraw dzi skalnego urwiska. Julia nale a a do tych szcz liwców, którzy nie boj si wysoko ci. Stanie na skraju przepa ci nie robi o na niej adnego wra enia. Z a by a na Eustachego, poci gn j do ty u jakbym by a dzieckiem" i wyrwa a r k . Zauwa y a, e zblad , i popatrzy a na niego z pogard . O co chodzi? spyta a. I chc c pokaza , e wcale si nie boi, stan a zupe nie blisko kraw dzi, prawd mówi c nieco bli ej, ni mia a na to ochot . Potem spojrza a w dó . Teraz zrozumia a, e Scrubb mia pewne powody, by zmieni si na twarzy. adne urwisko wiata nie mog o si równa z tym, co zobaczy a. Wyobra cie sobie, e patrzycie w dó , na dno przepa ci. A potem wyobra cie sobie, e dno przepa ci jest jeszcze dalej: dwa razy dalej, dziesi razy dalej, dwadzie cia razy dalej. A kiedy ju patrzycie w dó , w t niewiarygodn przepa , wyobra cie sobie tam ma e, bia e plamki, które mo na na pierwszy rzut oka wzi za owce, ale w rzeczywisto ci s chmurami nie jakimi strz pami bia ej mg y, lecz olbrzymimi, bia ymi, wzd tymi chmurami, wielkimi jak góry. I w ko cu, mi dzy tymi chmurami, dostrzegacie prawdziwe dno przepa ci, tak dalekie, e trudno powiedzie , czy to pola czy las, ziemia czy woda; o wiele ni ej POD chmurami, ni wy jeste cie NAD nimi. A Julia na to patrzy a. Pomy la a, e mimo wszystko mo e jednak powinna odsun si nieco od kraw dzi, ale zawaha a si ze strachu i ze wstydu. Nie trwa o to jednak d ugo. Pr dko dosz a do wniosku, e ma w nosie, co teraz pomy li o niej Scrubb, i e musi natychmiast cofn si od tej straszliwej kraw dzi, i e ju nigdy nie b dzie si mia z kogo , kto ma l k przestrzeni. Kiedy jednak spróbowa a si poruszy , stwierdzi a, e nie mo e: nogi jakby jej przyros y do ziemi. Zakr ci o si jej w g owie. Co ty robisz, Pole?! Cofnij si , ty... sko czona wariatko! wrzasn Eustachy, ale jego g os dobieg j jakby z daleka. Poczu a, e ch opiec próbuje j z apa , lecz teraz nie panowa a ju nad swoimi r kami i nogami. Przez chwil szamotali si na kraw dzi przepa ci. Julia by a zbyt przera ona i zbyt kr ci o si jej w g owie, eby wiedzie , co robi, ale dwie rzeczy zapami ta a na ca e ycie (cz sto do niej powraca y w snach). Jedn by o to, e wyrwa a si z uchwytu Scrubba, upadaj c przy tym na ziemi . Drug e w tym samym momencie Scrubb straci równowag i z przera liwym krzykiem run w przepa . Na szcz cie nie mia a czasu, aby zastanowi si nad tym, co zrobi a. Jakie wielkie bia e zwierz podbieg o do brzegu urwiska i po o y o si , wychylaj c eb poza kraw d . Najdziwniejsze by o to, e zwierz nie rycza o, nie warcza o, tylko DMUCHA O dmucha o szeroko otwartym pyskiem, dmucha o równomiernie i spokojnie, jak odkurzacz z tego drugiego ko ca. Julia le a a tak blisko, e czu a, jak od tego tchnienia cia o zwierz cia równomiernie wibruje. Le a a nieruchomo, bo i tak nie mog a wsta . By a bliska omdlenia. Prawd mówi c, bardzo chcia a zemdle , ale, niestety, nie

mdleje si na zawo anie. Nagle daleko w dole zobaczy a jaki ciemny punkcik unosz cy si powoli w gór , a jednocze nie oddalaj cy si od urwiska. Kiedy ju wzniós si na wysoko szczytu, by tak daleko, e wkrótce znikn jej z oczu. Julia by a prawie pewna, e ów ciemny punkcik zdmuchn o w a nie to le ce obok stworzenie. Odwróci a wi c powoli g ow i spojrza a na nie. By to lew.

Rozdzia 2

JULIA OTRZYMUJE ZADANIE

LEW WSTA , nawet nie spojrzawszy na Juli , i dmuchn ostatni raz. Potem, jakby zadowolony ze swego dzie a, odwróci si i powoli odszed w stron drzew. To musi by sen, to musi by sen, to musi by sen powtarza a sobie Julia na glos. Zaraz si obudz . Ale to nie by sen i nie obudzi a si . O Bo e, co bym da a za to, eby by z powrotem w szkole! Co za okropne miejsce! Nie wierz , eby Scrubb wiedzia o nim wi cej ni ja w tej chwili. A je eli wiedzia , to naprawd nie mam poj cia, dlaczego mu zale a o na tym, eby mnie tu ci gn , nie uprzedzaj c jak tu jest. To nie moja wina, e spad z urwiska. Gdyby mnie zostawi w spokoju, oboje byliby my cali i zdrowi. Lecz teraz przypomnia a sobie przera liwy krzyk Scrubba spadaj cego w przepa i wybuchn a p aczem. P acz troch pomaga dopóki si p acze. Ale w ko cu, wcze niej czy pó niej, trzeba przesta p aka , a wtedy trzeba si zdecydowa , co robi dalej. Kiedy Julia wyla a ju wszystkie zy, zachcia o si jej okropnie pi . Ptaki przesta y muzykowa i w przejmuj cej, doskona ej ciszy us ysza a dochodz cy z oddali s aby, nieprzerwany d wi k. Nas uchiwa a uwa nie przez chwil i teraz by a ju pewna, e to plusk wody. Wsta a i rozejrza a si ostro nie dooko a. Lew znikn , ale by o tu tyle drzew, e przecie móg si schowa za którym z nich i obserwowa j z ukrycia. Z tego, co wiedzia a o lwach, wynika o, e mo e ich by kilka. Ale plusk wody jeszcze bardziej wzmóg jej pragnienie. W ko cu zebra a ca odwag i posz a jej szuka . Sz a na palcach, od drzewa do drzewa, przystaj c co chwila, by rozejrze si dooko a. Las by tak cichy, e nie mia a w tpliwo ci, sk d dochodzi plusk wody. Z ka dym krokiem stawa si coraz g o niejszy. Wkrótce wcze niej ni si spodziewa a dosz a do otwartej polany i zobaczy a strumie , czysty jak kryszta , biegn cy w ród trawy na odleg o rzutu kamieniem. Ale chocia widok wody sprawi , e poczu a pragnienie dziesi razy wi ksze, nie podbieg a do niej, aby si napi . Sta a, wstrzymuj c oddech, z otwartymi ustami. A mia a do tego powód: po tej stronie strumienia le a lew. Le a z podniesion g ow i wyci gni tymi przed siebie przednimi apami jak kamienne lwy na Trafalgar Square. Julia wiedzia a, e j zauwa y , bo jego oczy patrzy y przez chwil w jej oczy, a potem odwróci g ow , jakby zna Juli dobrze i przesta si ni interesowa . Je eli zaczn ucieka , z apie mnie w mgnieniu oka pomy la a Julia. A je li pójd dalej, wpadn mu prosto w apy." Ale i tak nie mog a si ruszy , gdyby nawet chcia a, i nie mog a oderwa od niego oczu. Jak d ugo to trwa o, nie wiedzia a, mog o trwa ca e godziny. Pragnienie

stawa o si tak m cz ce, e by a ju bliska pozwolenia lwu, by j po ar , gdyby tylko mia a pewno , e przedtem zd y prze kn porz dny yk wody. Je li jeste spragniona, mo esz si napi . By y to pierwsze s owa, jakie us ysza a od czasu k ótni ze Scrubbem na skraju przepa ci. Przez chwil rozgl da a si tu i tam, szukaj c tego, kto je wypowiedzia . G os powtórzy : Je li jeste spragniona, przyjd i napij si . Teraz przypomnia a sobie, co Scrubb mówi o zwierz tach w tym innym wiecie, i zrozumia a, e s yszy g os lwa. W ka dym razie dostrzeg a ruch jego warg, a g os na pewno nie by g osem cz owieka. By g boki, troch dziki, mocny, przywodz cy na my l ci kie z oto. Julia nie przestraszy a si , bo nic nie mog o ju jej bardziej przestraszy , ale g os nape ni j innym rodzajem l ku. Czy chce ci si pi ? zapyta Lew. UMIERAM z pragnienia powiedzia a Julia. A wi c pij. Czy mog abym... czy by oby... czy móg by odej , kiedy b d pi ? wyj ka a Julia. Lew tylko na ni popatrzy , a w jego gardle odezwa o si co , co mog o by pocz tkiem straszliwego ryku. Patrz c na jego cielsko, Julia poj a, e równie dobrze mog aby prosi gór , aby si przesun a. Cudowny, pluszcz cy piew strumienia doprowadza j do sza u. Czy przyrzekniesz, e nie... e nic mi nie zrobisz, je li si zbli ? Ja nie przyrzekam powiedzia Lew. Julia by a ju tak spragniona, e zrobi a krok do przodu, nawet o tym nie wiedz c. Czy ty zjadasz dziewczynki? Po yka em ju dziewczynki i ch opców, kobiety i m czyzn, królów i cesarzy, miasta i pa stwa powiedzia Lew. Nie powiedzia tego tak, jakby si chwali albo jakby tego a owa , albo jakby by z y. Po prostu to powiedzia . Nie mam odwagi, aby podej i pi odezwa a si Julia. A wi c umrzesz z pragnienia rzek Lew. Och, nie! zawo a a Julia, robi c jeszcze jeden krok w jego stron . Czy nie mog abym pój i poszuka sobie innego strumienia? Nie ma innego strumienia odpowiedzia Lew. Nie przysz o jej do g owy, eby mu nie uwierzy ; jestem zreszt pewny, e nie przysz oby to do g owy nikomu, kto widzia to spojrzenie. Nagle podj a decyzj . By a to najtrudniejsza rzecz, jak zdarzy o jej si zrobi . Podesz a do strumienia, ukl k a i nabra a w d onie wody najch odniejszej i najbardziej orze wiaj cej wody, jak kiedykolwiek pi a. Nie trzeba by o pi jej du o, od razu gasi a pragnienie. Zanim nachyli a si nad strumieniem, przyrzek a sobie uciec od Lwa natychmiast, gdy tylko si napije. Teraz zrozumia a, e by oby to najgorsze, co mog aby zrobi . Wyprostowa a si i sta a bez ruchu z mokrymi ustami. Podejd do mnie powiedzia Lew. I Julia musia a to zrobi . Znalaz a si prawie mi dzy jego przednimi apami i spojrza a mu w oczy. Ale nie mog a patrzy d ugo. Spu ci a g ow . Ludzkie Dzieci rzek Lew gdzie jest ch opiec? Spad z kraw dzi urwiska... odpowiedzia a Julia i doda a szybko: ...Panie. Nic innego nie przysz o jej do g owy, a wydawa o si zuchwalstwem nie nazwa go w jaki sposób. Jak do tego dosz o, Ludzkie Dzieci ? Próbowa mnie uratowa . Gdyby nie on, spad abym w przepa .

Dlaczego znalaz a si tak blisko kraw dzi? Chcia am pokaza , jaka jestem dzielna. To bardzo dobra odpowied , Ludzkie Dzieci . Nie rób tego wi cej. A teraz i tu po raz pierwszy g os Lwa zabrzmia mniej surowo teraz dowiedz si , e ch opiec czuje si dobrze. Zdmuchn em go do Narnii. Twoje zadanie b dzie jednak trudniejsze ze wzgl du na to, co zrobi a . Co to za zadanie? spyta a Julia. Jest to zadanie, z powodu którego wezwa em ciebie i jego z waszego wiata. To, co us ysza a, bardzo j zaskoczy o. Chyba myli mnie z kim innym", pomy la a. Nie mia a jednak powiedzie tego na g os, chocia czu a, e je li b dzie milcze , wszystko si jeszcze bardziej pogmatwa. Powiedz mi, o czym my lisz, Ludzkie Dzieci ? zapyta Lew. Zastanawiam si ... to znaczy... czy nie zasz a jaka pomy ka? Bo przecie nikt mnie i Scrubba nie wzywa . To my sami bardzo chcieli my si tu dosta . Scrubb mówi , e musi o to poprosi ... tego Kogo ... nigdy nie s ysza am tego imienia... i mo e wtedy ten Kto nam pozwoli. I poprosili my, a potem okaza o si , e drzwi s otwarte. Nie wzywaliby cie mnie, gdybym ja sam was nie wezwa powiedzia Lew. A wi c to ty jeste owym Kim ? Tak, to ja. A teraz pos uchaj, jakie masz zadanie. Daleko st d, w krainie Narnii, yje s dziwy król, bardzo zasmucony, bo nie ma syna, który mia po nim panowa . Nie ma dziedzica, poniewa jego jedyny syn zagin wiele lat temu i nikt w Narnii nie wie, gdzie on jest i czy jeszcze yje. Oto moje polecenie: macie szuka tego królewicza dot d, dopóki go nie znajdziecie i nie przyprowadzicie do jego ojca, chyba e spotka was mier ... albo te powrócicie do swojego wiata. Ale jak?... Powiedz mi, Panie, jak mamy tego dokona ? Powiem ci, dziecko. Oto s Znaki, którymi b d was prowadzi . Pierwszy: gdy tylko ch opiec Eustachy znajdzie si w Narnii, spotka swojego starego, dobrego przyjaciela. Musi go zaraz powita , a on wam bardzo pomo e. Drugi: musicie opu ci Narni i uda si na pó noc, a znajdziecie ruiny miasta staro ytnych olbrzymów. Trzeci: w tych ruinach znajdziecie napis na kamieniu i musicie zrobi to, co napis mówi. Czwarty: poznacie zaginionego królewicza (je li go znajdziecie) po tym, e b dzie pierwsz osob w waszej w drówce, która poprosi was o co w moje imi , w imi As lana. Wszystko wskazywa o na to, e Lew sko czy , i Julia pomy la a, e powinna co powiedzie . Powiedzia a wi c: Aha, rozumiem. Bardzo dzi kuj . Moje dziecko rzek Lew agodnie by mo e nie rozumiesz wszystkiego tak, jak ci si wydaje. Ale pierwszy krok to zapami tanie tego, co ci powiedzia em. Powtórz po kolei wszystkie cztery Znaki. Julia spróbowa a powtórzy cztery Znaki, ale nie bardzo jej to wysz o. Lew poprawi j i kaza powtarza Znaki kilka razy, a mog a je wyrecytowa poprawnie. Wykazywa przy tym wiele cierpliwo ci, tak e wreszcie Julia nabra a odwagi, by go zapyta : Czy móg by mi powiedzie , jak si dostan do Narnii? Polecisz tam na moim oddechu odrzek Lew. Zdmuchn ci na zachód wiata, jak to uczyni em z Eustachym. My l , e powinnam go z apa we w a ciwym czasie, eby mu zd y powiedzie , jaki jest pierwszy Znak. Chocia ... to chyba nie ma znaczenia. Je li zobaczy swojego starego przyjaciela, to na pewno go pozdrowi, prawda?

Nie ma czasu do stracenia powiedzia Lew. Musz ci tam wysia natychmiast. Id przede mn do kraw dzi urwiska. Julia wiedzia a zbyt dobrze, e je li czas nagli, to tylko z jej winy. Gdybym si tak nie wyg upi a, byliby my teraz razem, Eustachy i ja. A wtedy on sam us ysza by wszystkie wskazówki." Zrobi a wi c szybko to, czego Lew da . Powrót do kraw dzi przepa ci nie by przyjemny, zw aszcza e Lew nie kroczy obok niej, lecz za ni , nie czyni c przy tym najmniejszego ha asu. Ale zanim zbli y a si do kraw dzi, us ysza a za sob glos: Zatrzymaj si i stój spokojnie. Za chwil zaczn dmucha . Ale przede wszystkim: pami taj, pami taj, pami taj o Znakach. Powtarzaj je sobie, kiedy obudzisz si rano i kiedy b dziesz wieczorem k ad a si spa , i kiedy przebudzisz si w rodku nocy. I cokolwiek dziwnego si wydarzy, niech nic nie wyma e z twej pami ci Znaków. A po drugie: ostrzegam ci . Tu, na górze, mówi em do ciebie jasno, ale w Narnii tak nie b dzie. Tu, na tej górze, powietrze jest czyste, a twój umys jasny, kiedy jednak znajdziesz si w Narnii, powietrze b dzie g stsze. Dbaj o to, by nie zaciemni o twojego umys u. A Znaki, których ci tu nauczy em, wcale nie b d wygl da y tak, jak si tego spodziewasz. W a nie dlatego jest tak wa ne, aby je dobrze pami ta i nie s dzi po pozorach. Pami taj o Znakach i ufaj Znakom. Wszystko inne nie ma znaczenia. A teraz, Córko Ewy, egnaj... W miar jak ko czy mówi , jego g os cich coraz bardziej, a ucich zupe nie. Julia odwróci a g ow i ku swemu zdumieniu zobaczy a skalne urwisko jakie dwie cie metrów za sob . Na jego kraw dzi ja nia a z ota plamka, która musia a by Lwem. S uchaj c tego, co mówi , Julia zaciska a ju z by i pi ci, szykuj c si na straszliwe uderzenie jego pot nego tchnienia, a tymczasem okaza o si tak agodne, e nawet nie zauwa y a, kiedy znalaz a, si w powietrzu. A teraz wokó niej, nad ni i tysi ce, tysi ce metrów pod ni nie by o ju nic prócz powietrza. Jej przera enie trwa o tylko sekund . wiat by tak daleko, tak niesko czenie daleko, e wydawa si nie mie z ni nic wspólnego, a unoszenie si w powietrzu na tchnieniu Lwa by o agodne i przyjemne. Odkry a, e mo e le e na plecach albo na brzuchu, albo obraca si w ró ne strony zupe nie tak jak w wodzie (je li si umie naprawd dobrze p ywa ). A poniewa lecia a z t sam pr dko ci co tchnienie, nie czu a najl ejszego powiewu. Nie przypomina o to równie lotu samolotem, bo nie by o adnego ha asu ani wibracji. Gdyby Julia lecia a kiedy balonem, mog aby pomy le , e to wra enie jest najbli sze, tyle e jej lot by o wiele przyjemniejszy. Kiedy teraz spojrza a za siebie, mog a po raz pierwszy oceni prawdziwe rozmiary góry, któr opu ci a w tak niecodzienny sposób. Dziwi a si , e tak wielka góra nie by a pokryta niegiem i lodem. Przypuszczam, e w tym wiecie po prostu wszystko dzieje si inaczej", pomy la a. Potem spojrza a w dó , ale szybowa a tak wysoko, e trudno by o wywnioskowa , czy leci nad ziemi , czy nad morzem; trudno te by o okre li szybko lotu. O Bo e! Znaki! zawo a a nagle. Lepiej je powtórz . Przez chwil ogarn a j panika, ale okaza o si , e wci potrafi je wyrecytowa we w a ciwej kolejno ci. A wi c wszystko w porz dku. Po czym u o y a si wygodnie na plecach, jakby by a na kanapie, i westchn a z rozkoszy. Hej, niech mnie g kopnie, je li nie spa am! powiedzia a do siebie Julia w kilka godzin pó niej. Ot, po prostu spa am sobie w powietrzu. Chyba nikt jeszcze tego nie robi przede mn . Nie! Nie b d g upia, panno Pole! Przecie nieco wcze niej na pewno Scrubb drzema sobie podczas takiej samej podró y. Ale popatrzmy, co to takiego, tam w dole. Wygl da jak mech... W dole majaczy a rozleg a, ciemnogranatowa równina. Nie by o wida adnych wzgórz, tylko jakie du e, bia e plamy, przesuwaj ce si powoli po równinie. To przecie chmury! pomy la a.

Tylko o wiele wi ksze ni te, które widzia am ze szczytu góry. Chyba dlatego s wi ksze, e s bli ej. Czy bym si zni a a? Ojej, eby mo na by o co zrobi z tym s o cem!" S o ce, które na pocz tku powietrznej podró y Julii by o wysoko nad g ow , teraz wieci o prosto w oczy. Eustachy mia zupe n racj , e Julia (nie wiem, jak to jest ze wszystkimi dziewczynkami) nie bardzo si orientuje w stronach wiata. Bo gdyby si orientowa a, wiedzia aby, e leci prawie dok adnie na zachód. Przypatruj c si granatowej równinie, zauwa y a na niej ma e, nieco ja niejsze plamki. To jest morze! pomy la a. I naprawd , g ow bym da a, e to wyspy." I mia a racj . Bardzo mo liwe, e by aby troch zazdrosna, gdyby wiedzia a, e s to wyspy, które Scrubb widzia ju kiedy z pok adu statku (a nawet po niektórych chodzi ), ale nie mia a o tym poj cia. Nieco pó niej zacz a dostrzega zmarszczki na g adkiej dot d niebieskiej p aszczy nie: male kie zmarszczki, które musia y by wielkimi morskimi falami dla tych, którzy p yn li po ród nich okr tem. A potem na horyzoncie pojawi a si gruba, ciemna kreska, która tak szybko robi a si coraz grubsza i coraz ciemniejsza, e dos ownie ros a w oczach. Teraz dopiero u wiadomi a sobie, jak szybko lecia a. I by a pewna, e rosn ca w oczach linia jest l dem. Naraz z lewej strony (poniewa wiatr d od po udnia) pojawi a si wielka, bia a chmura, p dz ca ku niej na tej samej wysoko ci. Zanim Julia zrozumia a, co si dzieje, da a nurka prosto w zimn , mokr mglisto . Wstrzyma a oddech, lecz na szcz cie po kilku sekundach wystrzeli a w pe ne s o ce, o lepiona jego blaskiem. Ubranie zrobi o si wilgotne. (Mia a na sobie akiet, sweter, krótk spódnic , po czochy i do ci kie buty w Anglii by to mglisty, ch odny dzie .) Wynurzy a si z chmury o wiele ni ej i natychmiast dotar o do niej co , czego, jak s dz , powinna si by a spodziewa , a jednak by o dla niej du ym wstrz sem. Us ysza a d wi ki. A dot d lecia a w ca kowitej ciszy. Teraz dobieg j po raz pierwszy szum fal i krzyk mew. A potem poczu a zapach morza. Z jak szybko ci lecia a! Zobaczy a dwie wielkie fale zderzaj ce si z oskotem, ale zanim zd y a si przyjrze grzywie piany, która pojawi a si w wyniku tego zderzenia, by a ju ze sto metrów za ni . L d zbli a si coraz szybciej. W g bi dostrzeg a góry, a potem inne pasmo, nieco bli ej brzegu, na lewo od siebie. Widzia a zatoki i przyl dki, lasy i pola, achy piaszczystej pla y. Huk za amuj cych si na brzegu fal narasta z ka d chwil i wkrótce zag uszy wszystkie inne d wi ki. Nagle wprost przed ni ukaza si l d. Lecia a ku uj ciu jakiej wielkiej rzeki. By a teraz tak nisko, e w pewnej chwili wielki j zor ba wana dosi gn ! jej stóp, a bryzgi piany zmoczy y j a do pasa. Wyra nie traci a szybko . agodne tchnienie nios o j ku lewemu brzegowi rzeki. By o tu tyle niespodziewanych i ciekawych rzeczy, e Julia nie nad a a wszystkiemu dobrze si przyjrze : g adka zielona ka, okr t, tak cudownie pomalowany, e wygl da jak wielki drogocenny klejnot, wie e i blanki, proporce powiewaj ce na wietrze, t um, kolorowe stroje, kolczugi, z ote ozdoby, miecze, d wi k muzyki. W ka dym razie wiedzia a jedno: e l duje pod drzewami nad brzegiem rzeki, a kilka metrów od niej stoi Eustachy Scrubb. Kiedy na niego spojrza a, wyda si jej okropnie brudny, niechlujny i bardzo niepozorny. A potem pomy la a: O Bo e, jaka jestem mokra!"

Rozdzia 3

MORSKA WYPRAWA KRÓLA

TYM, CO SPRAWIA O, e Eustachy wyda si jej tak bardzo niepozorny i brudny (sama zreszt nie wygl da a ani troch lepiej), by a wspania o tego, co ich otacza o. Lepiej b dzie, jak to zaraz opisz . Przez prze cz w górach, które Julia widzia a z wysoka w g bi l du, wlewa o si na zielone b onie wiat o zachodz cego s o ca. Na skraju ki, z chor giewkami mieni cymi si na szczytach baszt i wie yczek, wznosi si najwspanialszy zamek, jaki kiedykolwiek widzia a. Na brzegu za przysta z wyk adanymi marmurem nabrze ami, a w niej okr t: strzelisty, z otopurpurowy okr t z wysok dziobówk i jeszcze wy sz sterówk , z wielk flag na szczycie masztu, z proporcami powiewaj cymi z pok adów i rz dem ja niej cych srebrem tarcz wywieszonych wzd u burt. Z nabrze a przerzucony by na statek pomost, a przed nim, gotów do wej cia na pok ad, stal s dziwy m czyzna. Ubrany by w królewski szkar atny p aszcz, który rozchyla si , ukazuj c srebrn kolczug . Na g owie mia z oty diadem. Bia a, we nista broda opada a mu prawie do pasa. Sta wyprostowany, wspieraj c si jedn r k na ramieniu bogato ubranego barona, nieco m odszego od siebie, cho równie s dziwego i w t ego. Zdawa o si , e silniejszy podmuch wiatru mo e go unie w powietrze. W oczach mia zy. Tu przed królem który odwróci si teraz, aby przemówi do swego ludu przed wej ciem na pok ad okr tu sta o co w rodzaju fotela na kó kach, do którego by zaprz ony osio ek niewiele wi kszy od du ego psa. W fotelu siedzia gruby karze . Ubrany by równie bogato jak król, ale jego tusza i stos poduszek, którymi by ob o ony, sprawia y, e efekt by zupe nie ró ny: wygl da jak bezkszta tny worek z jedwabiu i aksamitu. By tak stary jak król, lecz bardziej wawy i krzepki, a oczy mia uderzaj co bystre i przenikliwe. Jego ysa, niezwykle du a g owa l ni a w blasku zachodz cego s o ca jak olbrzymia kula bilardowa. Nieco dalej sta a pó kolem grupa osób, w których nietrudno by o si domy li królewskich dworzan. Ju na same ich szaty i zbroje warto by o popatrzy . Prawd mówi c, bardziej przypominali kwitn cy klomb ni t um. Ale nie stroje tych ludzi sprawi y, e Julia otworzy a szeroko oczy i usta. Je li tylko ludzie" jest odpowiednim s owem... Przynajmniej czterech na pi ciu dworzan wcale nie by o lud mi! By y to istoty, jakich si nie widuje w naszym wiecie: fauny, satyry, centaury Julia potrafi a je nazwa , bo widzia a je kiedy na obrazkach. By y te kar y. I mnóstwo zwierz t, które dobrze zna a: nied wiedzie, borsuki, krety, leopardy, myszy i rozmaite ptaki. Jednak wszystkie te zwierz ta bardzo si ró ni y od tych, jakie mo na zobaczy w Anglii. Niektóre by y o wiele wi ksze, na przyk ad myszy stoj ce na tylnych apach mia y chyba metr wysoko ci. A niezale nie od rozmiarów wszystkie zwierz ta wygl da y zupe nie inaczej. Ju z samego wyrazu twarzy wida by o, e potrafi mówi i my le tak jak my. Ojej, a wi c to wszystko prawda! pomy la a Julia. Tylko czy aby na pewno s przyjazne?" Na skraju t umu zauwa y a w a nie dwa lub trzy olbrzymy i jakie istoty, których w ogóle nie potrafi a nazwa . W tym momencie przypomnia a sobie o Aslanie i Znakach. Eustachy! szepn a, chwytaj c go za rami . Eustachy, szybko! Czy widzisz kogo znajomego? A wi c znowu MIA A szcz cie? przywita j Scrubb niezbyt mi ym tonem (i trzeba

przyzna , e mia ku temu powody). Ale mo e by zechcia a siedzie cicho? Chc pos ucha . Nie b d g upi. Musimy si spieszy . Czy widzisz tu jakiego swojego dawnego przyjaciela? Bo musisz i i natychmiast do niego przemówi . O czym ty w a ciwie mówisz? To Aslan, ten Lew, ka e ci to zrobi odpar a Julia z rozpacz w g osie. Widzia am go. Ach tak? I co on takiego powiedzia ? Powiedzia , e pierwsz osob , któr zobaczysz w Narnii, b dzie pewien stary przyjaciel i musisz natychmiast do niego przemówi . No có , nie ma tu nikogo, kogo bym ju widzia w swym yciu, a w ogóle to wcale nie mam pewno ci, czy jeste my w Narnii. Wydawa o mi si , e by e tu kiedy zauwa y a Julia. A wi c le ci si wydawa o. A to dopiero! Mówi e , e... Na mi o bosk , zamknij si wreszcie i pozwól mi pos ucha , co oni tam mówi ! Król powiedzia teraz co do kar a, ale Julia nie dos ysza a co. Karze nie odpowiedzia , tylko pokiwa g ow , a potem potrz sn ni kilka razy. Potem król podniós g os, zwracaj c si do ca ego dworu, ale by to g os tak ami cy si i s aby, e niewiele zrozumia a z tej mowy, zw aszcza e pe no w niej by o imion ludzi i nazw miejsc, o których nigdy przedtem nie s ysza a. Sko czywszy sw mow , król nachyli si i uca owa kar a w oba policzki, wyprostowa si , podniós praw r k jakby w ge cie b ogos awie stwa i powoli, niepewnym krokiem wszed na pomost, a potem na pok ad okr tu. Dworzanie wygl dali na bardzo wzruszonych jego odjazdem. Pojawi y si chusteczki, a ze wszystkich stron rozleg o si pochlipywanie i kanie. Podniesiono trap, z pok adu sterówki zagrzmia y tr by i okr t odbi od nabrze a. (Porusza si na wios ach, ale tego Julia nie zauwa y a.) No, a teraz... zacz Eustachy, ale nie sko czy , poniewa w tym samym momencie co wielkiego i bia ego Julia my la a przez chwil , e to latawiec poszybowa o w powietrzu i wyl dowa o u ich stóp. By to bia y puchacz, tak du y jak sporego wzrostu karze . Na przemian mru y i wytrzeszcza oczy, jakby mia bardzo krótki wzrok, a potem nieco przekrzywi g ow i przemówi matowym, hucz cym g osem: Tu-huuuu, tu-huuu! Kim jeste cie? Nazywam si Scrubb, a to jest Pole powiedzia Eustachy. Czy móg by nam powiedzie , gdzie jeste my? W krainie Narnii, przy królewskim zamku Ker-Paravel. Czy to król w a nie odp ywa? Niestety, niestety odpowiedzia puchacz ponuro, trz s c wielk g ow . Ale kim wy jeste cie? Otacza was jaka magia. Widzia em wasze przybycie: PRZYLECIELI CIE. Wszyscy byli tak zaj ci egnaniem króla, e nikt o tym jeszcze nie wie. Oprócz mnie. Mia em szcz cie was zauwa y . Wasz przylot. Zostali my tu przys ani przez Aslana powiedzia Eustachy przyciszonym g osem. Tu-huuuu! Tu-huuuu! zahucza puchacz, strosz c pióra. To dla mnie troch za wiele tak wcze nie wieczorem. Nie czuj si zbyt dobrze przed zachodem s o ca. Zostali my tu przys ani, aby odnale zaginionego królewicza wtr ci a Julia, która od pewnego czasu wierci a si niecierpliwie, pragn c w czy si do rozmowy. Pierwsze s ysz rzek Eustachy. Jakiego znowu królewicza? Powinni cie od razu i i porozmawia z Lordem Regentem powiedzia puchacz. To ten w wózku zaprz onym w os a. Karze Zuchon. Odwróci si i zacz ich prowadzi , mrucz c do

siebie: Huuuu! Tu-huuuu! Co robi tu-uuu! Trudno mi zebra my li. Jest za wcze nie. Jak si król nazywa? zapyta Eustachy. Kaspian Dziesi ty odrzek puchacz, a Julia ze zdziwieniem spostrzeg a, e Scrubb nagle stan jak wryty, a potem zacz i dalej z wypiekami na twarzy. Nigdy jeszcze nie widzia a go w takim stanie. Ale nie mia a czasu, by zada mu jakie pytanie, bo ju stan li przed kar em, który w a nie ci ga lejce, zamierzaj c zapewne wróci do zamku. T um dworzan te ju si rozszed , opuszczaj c nabrze e jak ludzie powracaj cy z meczu lub wy cigów. Tu-huuuu! Lordzie Regencie! zahucza puchacz, zbli aj c haczykowaty dziób do jego ucha. H ? Co znowu? zapyta karze . Dwoje cudzoziemców, panie powiedzia puchacz. Rozjemców? Co masz na my li? zdziwi si karze . Widz dwoje ma ych, niezwykle brudnych ludzików. Czego chc ? Nazywam si Julia powiedzia a Julia, zrobiwszy krok naprzód, chc c jak najszybciej ukaza wag sprawy, z jak przybywaj . Dziewczynka nazywa si Julia! hukn puchacz tak g o no, jak potrafi . Co? zawo a karze . Dziewczynka nie ywa si turla? Jest martwa? Nie mog w to uwierzy . Co za dziewczynka? Kto j zabi ? To jest ywa dziewczynka powiedzia puchacz. Ma na imi Julia. Powiedz wreszcie, o co chodzi zniecierpliwi si karze i przesta mi brz cze i wierka do ucha. Kto zosta zabity? Nikt nie zosta zabity hukn puchacz. Kto? NIKT! W porz dku, w porz dku. Nie musisz wrzeszcze . Nie jestem w ko cu tak g uchy. Ale dlaczego w a ciwie przychodzisz tu i mówisz mi, e nikt nie zosta zabity? Dlaczego kto mia by by zabity? Powiedz mu lepiej, e ja nazywam si Eustachy wtr ci si Scrubb. Ch opiec nazywa si Eustachy zahucza puchacz ze wszystkich si . Strachy? spyta karze lekko poirytowany. Trudno zaprzeczy , e wygl daj jak strachy. Czy jest jaki powód, dla którego mieliby by przyj ci na dworze? H ?! Nie strachy wyja ni puchacz. EUSTACHY! Nosy w piachy? To po nich wida . Nie wiem tylko, o czym ty w a ciwie mówisz. Ale co ci powiem, panie wiecopuchu. Kiedy by em m odym kar em, w tym kraju BY Y mówi ce zwierz ta, które rzeczywi cie potrafi y mówi . Nie mamla , mamrota i szepta , ale mówi . I mam ju tego naprawd do . Nie b dziemy tego d u ej tolerowa , mój panie. Urnusie, moja tr bka... Ma y faun, który przez ca y czas sta spokojnie przy wózku, poda mu srebrn tr bk . Przypomina a instrument muzyczny zwany serpentem. Karze za o y j na szyj , wtykaj c cienki koniec do ucha. Wykorzystuj c chwil przerwy w rozmowie, puchacz szepn do dzieci: Mój mózg pracuje ju nieco lepiej. Nie mówcie nic o zaginionym królewiczu. Pó niej wam to wyja ni . To nic nie da tu, tu-huuu! Och, co za awantu-uura! No, a teraz rzek karze je li MASZ co do powiedzenia, mistrzu wiecopuchu, spróbuj to wreszcie zrobi . We g boki oddech i staraj si nie mówi zbyt szybko. Przy pomocy dzieci i pomimo ataku kaszlu, jaki z apa kar a w trakcie rozmowy, wiecopuch wyja ni , e cudzoziemcy zostali wys ani przez Aslana, aby z o y wizyt na dworze króla Narnii.

Karze popatrzy na nich bystro z zupe nie innym wyrazem twarzy. Przys ani przez samego Lwa, h ? powiedzia . Z tego... hm... z tego Innego Miejsca... za ko cem wiata, h ? Tak, mój panie! wrzasn Eustachy do wylotu tr bki. Syn Adama i Córka Ewy, h ? zapyta karze . Ale w Eksperymentalnej Szkole nie uczono o Adamie i Ewie, wi c Julia i Eustachy nie mogli tego potwierdzi . Na szcz cie karze nie zwróci na to uwagi. Có , moi kochani przemówi , bior c ka de za r k i przechylaj c lekko g ow . Jeste cie tu bardzo mi ymi go mi. Gdyby król, mój biedny pan, nie po eglowa dopiero co ku Siedmiu Wyspom, na pewno bardzo by si ucieszy z waszego przybycia. Na pewno cho na chwil ... ach na chwil ... przywróci oby mu to jego m odo . No, ale ju najwy szy czas na kolacj . Jutro rano opowiecie mi dok adnie, co za sprawa was tu sprowadza. Mistrzu wiecopuchu, dopilnuj, aby go cie otrzymali wszystko, co trzeba, kwatery, stroje, wszystko, jak przysta o na najbardziej honorowych go ci. I, wiecopuchu, nachyl ucha... Tu karze zbli y usta do ucha puchacza, maj c bez w tpienia zamiar powiedzie co szeptem, ale, jak to bywa z g uchymi, nie potrafi najlepiej oceni si y swojego g osu i dzieci us ysza y wyra nie, jak doda : I przypilnuj, eby si dobrze umy y! Potem lekko potrz sn lejcami i osio ek ruszy w stron zamku czym pomi dzy truchtem konia i chodem kaczki (by to bardzo ma y i gruby osio ), podczas gdy faun, puchacz i dzieci pod ali za nim nieco wolniej. S o ce ju zasz o i robi o si coraz ch odniej. Przeszli przez b onie, a potem przez sad do Pó nocnej Bramy Ker-Paravelu. Brama by a otwarta. Wewn trz zobaczyli poro ni ty traw dziedziniec. Okna w wielkiej sali tronowej (po prawej stronie) i w wielu ró nych budynkach przed nimi jarzy y si ju wiat em. W a nie tam poprowadzi ich puchacz, a kiedy ju byli w rodku, zabra gdzie Eustachego, zostawiaj c Juli z wezwan wcze niej cudown istot . By a to m oda dziewczyna, niewiele wy sza od Julii, ale o wiele bardziej smuk a i z pewno ci starsza, pe na wdzi ku m odej wierzby. Prawd mówi c, jej w osy by y naprawd bardzo wierzbowate i wydawa o si , e jest w nich mech. Dziewczyna zaprowadzi a Juli do okr g ej komnaty w jednej z wie yczek, gdzie w pod og wpuszczona by a balia, na palenisku p on y polana s odko pachn cego drewna, a ze sklepionego sufitu zwiesza a si na srebrnym a cuchu lampa. Okno wychodzi o na zachód i Julia ujrza a przez nie czerwone, szybko ciemniej ce niebo poza dalekimi szczytami gór. Na ten widok zat skni a za nowymi przygodami i poczu a, e to dopiero pocz tek. Kiedy si wyk pa a, wyszczotkowa a w osy i w o y a szaty, które jej przygotowano a by y to takie szaty, e nie tylko mi o ich by o dotyka , ale wygl da y mi o, pachnia y mi o i szele ci y mi o przy poruszaniu mia a w a nie zamiar wróci , aby jeszcze raz popatrzy przez okno w a ni na ten wspania y, ekscytuj cy widok, gdy us ysza a pukanie do drzwi. Prosz wej powiedzia a Julia. Wszed Eustachy, te ju wyk pany i ubrany we wspania e narnijskie szaty. Ale nie wygl da na bardzo zadowolonego. Wi c wreszcie jeste powiedzia sucho, opadaj c na krzes o. Do d ugo ci szuka em. No i znalaz e . S uchaj, Eustachy, czy to wszystko nie jest zbyt sza owe i niesamowite, by da o si wyrazi s owami? Na chwil zupe nie zapomnia a o Znakach i zaginionym królewiczu. Tak my lisz? zapyta Eustachy, a po chwili doda : Wiele bym da za to, eby my si tu nie znale li. Co ci przysz o do g owy?

Nie mog tego znie . Widok króla Kaspiana... trz s cego si starca... to... to... okropne. Ale dlaczego? Dlaczego ci to przeszkadza? Ach, nie mo esz tego zrozumie . Teraz dopiero do mnie dotar o, e nie mo esz. Nie powiedzia em ci, e w tym wiecie czas biegnie zupe nie inaczej ni w naszym. Co chcesz przez to powiedzie ? Czas, który tu sp dzamy, nie zabiera nic z naszego czasu na ziemi. Rozumiesz ju ? Mo emy tu by nie wiem jak d ugo, a jednak wrócimy do Eksperymentalnej Szko y w tym samym momencie, w którym j opu cili my. To wcale nie jest zabawne... Och, cicho b d ! Przesta wreszcie przerywa . A kiedy si jest z powrotem w Anglii w naszym wiecie nigdy si nie wie, ile czasu up ywa tutaj. U nas mija rok, a tu, w Narnii, mo e up yn ka da liczba lat. To rodze stwo Pevensie, o którym ci ju mówi em, wszystko mi wyja nia o, ale ja, g upi, zupe nie o tym zapomnia em. A teraz najwyra niej up yn o z siedemdziesi t lat, narnijskich lat, od czasu, kiedy by em tu ostatnim razem. Czy teraz rozumiesz? I wracam tu, i widz Kaspiana starcem. A wi c król BY twoim dawnym przyjacielem? wykrzykn a Julia. Przerazi j sens tego zdania. Pewno, e by powiedzia Eustachy ze smutkiem. By tak dobrym przyjacielem, e trudno to sobie w ogóle wyobrazi . I ostatnim razem mia zaledwie par lat wi cej ode mnie. I kiedy teraz widz tego starca z bia brod , i kiedy przypominam sobie Kaspiana, jakim by tego ranka, gdy wzi li my szturmem Samotne Wyspy, albo w walce z w em morskim... Nie, to straszne! To gorsze, ni gdybym zasta go martwym. Och, przesta wreszcie gada ! zdenerwowa a si Julia. Jest gorzej, ni my lisz. Nawalili my przy pierwszym Znaku. Oczywi cie Eustachy nic z tego nie zrozumia . Julia opowiedzia a mu wi c o swojej rozmowie z Aslanem, o czterech Znakach i o postawionym przed nimi zadaniu odnalezienia zaginionego królewicza. No wi c teraz rozumiesz, co si sta o zako czy a. Zobaczy e swojego starego przyjaciela, tak jak Aslan powiedzia , i powiniene od razu do niego podej i przemówi . Ale nie zrobi e tego i od samego pocz tku posz o nam bardzo le. Ale sk d mog em o tym wiedzie ?! zapyta Scrubb. Wystarczy oby, eby mnie wys ucha , kiedy ci to próbowa am powiedzie , a wszystko by oby w porz dku. Tak, i gdyby si nie wyg upia a na kraw dzi przepa ci i prawie mnie tam nie zamordowa a... Tak, powiedzia em ZAMORDOWA A i b d to powtarza tak cz sto, jak mi si b dzie podoba o. Przesta si gor czkowa . To jasne, e by oby inaczej, gdyby my tu przybyli razem i gdyby my oboje wiedzieli, co robi . Czy na pewno to ON by pierwsz osob , któr zobaczy e ? Musia e tu przecie wyl dowa par godzin przede mn . Jeste pewien, e przedtem nikogo innego nie widzia e ? Przylecia em zaledwie minut przed tob . Aslan musia ci tu zdmuchn troch szybciej ni mnie. Pewnie ze wzgl du na stracony czas, stracony przez CIEBIE. Nie b d wini , Eustachy zez o ci a si Julia. Hej! A co to takiego? By to d wi k dzwonu wzywaj cy na kolacj i w ten sposób ich rozmowa, która zanosi a si na ostr sprzeczk , zosta a szcz liwie przerwana. Podana w wielkiej sali królewskiej kolacja by a najwspanialsz uczt , jak ka de z nich

kiedykolwiek widzia o. Chocia bowiem Eustachy by ju kiedy w tym wiecie, sp dzi ca y czas na morzu i nie mia poj cia o go cinno ci i dworsko ci Narnijczyków w ich w asnym kraju. Z sufitu sp ywa y barwne chor gwie, a wniesienie ka dego dania poprzedza y fanfary i b bny. By y tam zupy, na których samo wspomnienie linka nap ywa do ust, by y wyborne ryby zwane pawenderami, dziczyzna, pawie i pasztety, lody, galaretki, owoce i orzechy oraz najrozmaitsze gatunki win i soków owocowych. Nawet Eustachy rozochoci si i zauwa y , e to jest naprawd co ". A kiedy ju zaspokojono g ód i pragnienie, wyst pi niewidomy bard i opowiedzia star , s ynn sag o Ksi ciu Korze, o Arawis i o koniu Bri, znan pod tytu em Ko i jego ch opiec. Jest to opowie o przygodach, jakie dzia y si w Narnii, w Kalormenie i w krajach le cych mi dzy nimi w Z otym Wieku, kiedy Wielkim Królem na Ker-Paravelu by Piotr. (Nie mam czasu, aby j teraz opowiedzie , ale musz to kiedy zrobi , bo warto.) Kiedy miertelnie znu eni wlekli si po schodach do swoich sypialni, Julia ziewn a i powiedzia a: Za o si , e tej nocy b dziemy dobrze spa . Jak ma o si niekiedy wie, co ma si sta w najbli szej przysz o ci!

Rozdzia 4

SOWI SEJM

MIESZNE TO, ALE PRAWDZIWE: im bardziej jest si pi cym, tym wi cej czasu up ywa, zanim si po o y do ó ka, zw aszcza gdy si ma to szcz cie, e w pokoju jest kominek. Julia stwierdzi a, e za nic nie zacznie si rozbiera , dopóki nie posiedzi cho troch przed p on cym kominkiem. A kiedy ju usiad a, nie chcia o si jej wsta . Chyba po raz pi ty mówi a sobie: Musz i do ó ka", gdy nagle us ysza a b bnienie w okno. Poderwa a si , rozchyli a zas on i przez chwil nie widzia a nic prócz ciemno ci. Potem wzdrygn a si i gwa townie odskoczy a, poniewa co wielkiego przycisn o si do szyby, robi c straszny ha as. Bardzo nieprzyjemna my l wpad a jej do g owy: A mo e s tutaj jakie olbrzymie my?" Wstrz sn a si z odrazy. Ale za chwil to co pojawi o si znowu i tym razem by a pewna, e zobaczy a zakrzywiony dziób i e to ten dziób b bni w grube szk o z alarmuj cym ha asem. To jaki wielki ptak pomy la a Julia. Czy by orze ?" Nie mia a zbytniej ochoty na czyje odwiedziny, nawet je li to mia by orze , ale otworzy a okno i wyjrza a. Naraz co wyl dowa o na parapecie z g o nym opotem i sta o tam, wype niaj c sob ca e okno, tak e Julia musia a si szybko cofn , aby zrobi mu miejsce. By to puchacz. Sza! Ciiiicho! Tu-huuu, tu-huuu! powiedzia . Nie rób ha asu. S uchajcie, czy wy dwoje naprawd chcecie zrobi to, co macie zrobi ? Chodzi ci o zaginionego królewicza? zapyta a Julia. Tak, chcemy. Przypomnia a sobie g os i twarz Lwa, o czym prawie zupe nie zapomnia a podczas uczty i bajecznych opowie ci w wielkiej sali. wietnie! rzek puchacz. A wi c nie tra my czasu. Musz was natychmiast st d zabra . Polec i obudz tego drugiego cz owieka. A potem wróc po ciebie. Lepiej zostaw te dworskie szaty i w ó co , w czym mo na podró owa . B d tu za dwa okamgnienia. Tu-huuuu! Gdyby Julia by a bardziej oswojona z przygodami, mog oby si w niej zrodzi jakie podejrzenie, ale nawet jej to nie przysz o do g owy. Na sam my l o nocnej wyprawie zapomnia a, e jest pi ca.

Przebra a si w sweter i spódnic na pasku spódnicy wisia harcerski nó , który móg si przyda i doda a do tego kilka rzeczy pozostawionych w sypialni przez dziewczyn o wierzbowych w osach. Wybra a krótk , si gaj c kolan peleryn z kapturem ( B dzie jak znalaz , gdyby zacz o pada ", pomy la a), kilka chusteczek i grzebie . Potem usiad a i czeka a. Ju prawie znowu zasypia a, gdy puchacz wróci . Jeste gotowa? zapyta . Lepiej b dzie, jak ty poprowadzisz zauwa y a Julia. Nie orientuj si jeszcze zbyt dobrze w tych wszystkich korytarzach. Tu-huuuu! zahucza puchacz. Nie b dziemy szli przez zamek. Nic by z tego nie wysz o. Musisz wsi na mnie. Polecimy. Och! krzykn a Julia i sta a z otwartymi ustami, niemile zaskoczona. Czy nie jestem dla ciebie za ci ka? Tu-huuu! Tu-huuu! Nie b d g upia. Ju przewioz em na swoim grzbiecie tego drugiego. Dalej! Ale przedtem lepiej zga lamp . Gdy tylko zgasi a lamp , kawa ek nocy, jaki wida by o w oknie, nieco poja nia : nie by ju czarny, lecz szary. Puchacz stan na parapecie ty em do komnaty i podniós skrzyd a. Julia musia a si wdrapa na jego gruby, krótki tu ów, umie ci kolana pod skrzyd ami i mocno je cisn . Pierze ptaka by o cudownie mi kkie i ciep e, ale nie bardzo mia a si czego trzyma . Ciekawa jestem, jak czu si Scrubb podczas swojej przeja d ki", pomy la a. I w tym samym momencie ptak da strasznego nurka z parapetu. Jego skrzyd a musn y uszy Julii, a nocne powietrze, nieco ch odne i wilgotne, uderzy o j w twarz. By o o wiele ja niej, ni oczekiwa a, a chocia niebo pokrywa y chmury, bladosrebrzysta plama wskazywa a na po o enie ksi yca. W dole pola mia y szarawy odcie , a drzewa by y czarne. Wia wiatr, szumi cy i porywisty, co wró y o deszcz. Puchacz zatoczy ko o i zamek by teraz przed nimi. Tylko w kilku oknach pali o si wiat o. Przelecieli nad nim, kieruj c si na pó noc, ponad rzek . Zrobi o si ch odniej. Julii wydawa o si , e widzi bia e odbicie puchacza w wodzie. Ale wkrótce znale li si nad pó nocnym brzegiem rzeki. Lecieli teraz ponad lasem. Puchacz rzuci si gwa townie w bok, k api c dziobem. Och nie, b agam! zawo a a Julia. Nie rób takich sztuczek. O ma o mnie nie zrzuci e . Wybacz rzek puchacz. W a nie trafi mi si nietoperz. Nie ma nic bardziej po ywnego ni ma y, pulchny nietoperz. Z apa ci jednego? Nie, dzi kuj odpowiedzia a Julia. Lecieli teraz troch ni ej i przed nimi pojawi si wielki, czarny kszta t. Julia mia a akurat tyle czasu, aby zauwa y , e to jaka wie a cz ciowo zrujnowana i obro ni ta bluszczem i musia a szybko pochyli g ow , aby nie uderzy w kamienny uk, gdy puchacz wlecia do rodka przez obro ni ty i zasnuty paj czyn otwór w szczycie wie y. Po szaro ci nocy by o tu zupe nie ciemno, a powietrze pachnia o st chlizn . Gdy tylko zsun a si z grzbietu ptaka, wyczu a (jak to si zwykle czuje nawet w ciemno ciach), e wn trze jest zat oczone ywymi istotami. A kiedy ze wszystkich stron rozleg o si Tu-huuu! Tu-huu-uu!", wiedzia a, e zat oczone jest sowami i puchaczami. Odetchn a z ulg , gdy us ysza a zupe nie inny g os: Czy to ty, Pole? A to ty, Scrubb? odpowiedzia a pytaniem Julia. A wi c do dzie a odezwa si wiecopuch. My l , e s ju wszyscy. Zaczynamy posiedzenie sejmu. Tu-huuuu, tu-huuuu. Wierzymy mu. Tu si zgadzamy, tu szkoda s ów odezwa o si

kilkana cie g osów. Chwileczk rozleg si g os Eustachego. Musz jednak najpierw powiedzie kilka s ów. Mów, mów powiedzia y sowy, a Julia doda a: Wal mia o! Przypuszczam, e wy wszyscy, przyjaciele, znaczy si sowy i puchacze, a wi c s dz , e wszyscy wiecie, e król Kaspian Dziesi ty za swych m odych lat po eglowa na wschodni kraniec wiata. Podró owa em razem z nim, z nim i z Ryczypiskiem, wodzem myszy, i z kapitanem Drinianem, i z innymi, którzy byli na pok adzie. Wiem, e trudno w to uwierzy , ale w naszym wiecie ludzie nie starzej si tak szybko jak tu, w Narnii. A to, co chc wam powiedzie , brzmi nast puj co: jestem cz owiekiem króla i je li ten sowi sejm jest jakim spiskiem przeciw królowi, nie chc mie z tym nic wspólnego. Tu-huuuu, tu-huuuu, przecie jeste w ród królewskich puchaczy i sów! oburzy y si g osy. O co wi c w a ciwie chodzi? zapyta Eustachy. Chodzi tylko o to rzek wiecopuch e gdyby Lord Regent, karze Zuchon, us ysza , e zamierzacie szuka zaginionego królewicza, nie pozwoli by wam na to. Pr dzej by was kaza trzyma pod kluczem. Na wielkiego smoka! zawo a Scrubb. Czy chcecie mi wmówi , e Zuchon jest zdrajc ? Wiele o nim s ysza em w tamtych dniach, na morzu. Kaspian, to jest król, mia do niego pe ne zaufanie. Och, nie, nie! rozleg y si g osy. Zuchon nie jest zdrajc . Ale ju ponad trzydziestu mia ków, rycerzy, centaurów, dobrych olbrzymów i innych wyruszy o na poszukiwanie królewicza i aden z nich dot d nie wróci . I w ko cu król oznajmi , e nie chce, aby wszyscy najdzielniejsi Narnijczycy zgin li z powodu jego syna. I teraz nikomu nie wolno wyrusza na jego poszukiwanie. Ale jestem pewien, e NAM pozwoli powiedzia Eustachy kiedy pozna, kim jestem i kto mnie przys a . Kto przys a nas oboje wtr ci a Julia. Tak odezwa si wiecopuch. My l , e to bardzo prawdopodobne. Ale król jest daleko. A Zuchon b dzie si trzyma zasad. On jest nieugi ty jak stal, ale g uchy jak pie , a do tego bardzo porywczy. Mo ecie go nie przekona , e tym razem powinien odst pi od prawa. Mo e wam si wydawa , e powinien pos ucha NAS, bo jeste my sowami, a ka dy wie, jak m dre s sowy odezwa si inny g os. Ale Zuchon jest bardzo stary i powie tylko: Dla mnie jeste cie tylko pisklakami. Pami tam was, jak byli cie w jajkach. Nie próbujcie mnie uczy , mo ci panowie. Na raki i robaki!" Sowa nie le na ladowa a g os Zuchona i w ciemno ci rozleg y si zewsz d sowie miechy. Dzieci zacz y rozumie , e Narnijczycy traktuj Zuchona jak uczniowie jakiego gderliwego nauczyciela, którego wszyscy troch si boj , ale z którego za plecami si miej , cho w zasadzie nie ma takiego, kto by go naprawd nie lubi . Jak d ugo nie b dzie króla? zapyta Eustachy. Gdyby my tylko wiedzieli! westchn wiecopuch. Trzeba wam wiedzie , e rozesz y si ostatnio pog oski, jakoby na Wyspach widziano samego Aslana, zdaje si , e to by o w Terebincie. I król oznajmi , e musi jeszcze raz spróbowa zobaczy Aslana twarz w twarz, i zapyta swoich doradców, kto ma by po nim królem. Ale wszyscy si obawiamy, e je li nie spotka Aslana w Terebincie, pop ynie dalej na wschód, do Siedmiu Wysp i do Samotnych Wysp, i jeszcze dalej i dalej. Nigdy o tym nie mówi , ale wszyscy wiemy, e nie mo e zapomnie swojej podró y na koniec wiata. Jestem pewien, e w najg bszym zak tku swego serca pragnie tam po eglowa raz jeszcze.

A wi c czekanie na jego powrót nic nie da stwierdzi a Julia. Nic nie da, nic nie da zgodzi si puchacz. Och, tu-huuu, co mo na zrobi tuuu! By oby inaczej, gdyby cie to wcze niej wiedzieli i od razu do króla podeszli. Wszystko by odpowiednio zorganizowa . Na pewno da by wam armi , aby cie na jej czele wyruszyli na poszukiwanie zaginionego królewicza. Julia s ucha a tego w milczeniu i mia a nadziej , e Scrubb b dzie na tyle wspania omy lny, e nie wyja ni sowom, dlaczego tak si nie sta o. I rzeczywi cie by , a w ka dym razie prawie by . Mrukn bowiem pod nosem: No có , nie MOJA to wina" i dopiero potem podniós g os: A wi c dobrze. B dziemy musieli poradzi sobie bez króla. Jest jeszcze jedna sprawa, któr chcia bym wyja ni . Je eli ten sowi sejm, jak to nazywacie, jest ca kowicie legalny, uczciwy i nie kryje adnych z ych zamiarów, to dlaczego musi si odbywa w takiej tajemnicy? Dlaczego spotykacie si w jakich ruinach, w rodku nocy? Tu-huuu! Tu-huuu! zahucza o kilkana cie g osów. A gdzie, wed ug ciebie, mieliby my si spotka ? I kiedy mo na si spotka , je eli nie w nocy? Wszystkim wiadomo rozleg si znowu g os wiecopucha e wi kszo mieszka ców Narnii rzeczywi cie ma takie nienaturalne zwyczaje. Robi to, co maj do zrobienia, w dzie , w pe nym, o lepiaj cym s o cu (uch!), kiedy powinno si spa . I skutek jest taki, e w nocy s tak nieprzytomni i lepi, e nie mo na z nich wydusi nawet jednego s ówka. Dlatego my, sowy i puchacze, je li chcemy co omówi , mamy w zwyczaju spotyka si o rozs dnej porze, o naszej w asnej porze. Rozumiem rzek Scrubb. No có , my l , e nie b dziemy dyskutowali na ten temat. Opowiedzcie nam wszystko, co wiecie o zaginionym królewiczu. I jaki stary puchacz, ju nie wiecopuch, opowiedzia ca histori . Jakie dziesi lat temu, kiedy Rilian, syn Kaspiana, by jeszcze bardzo m odym rycerzem, pewnego majowego ranka wybra si wraz z królow , swoj matk , na konn przeja d k po pó nocnej marchii. Towarzyszy o im wielu giermków i dworek, a wszyscy mieli na g owach wie ce ze wie ych li ci i rogi my liwskie u boku, cho nie zabrali psów, poniewa nie mia o to by polowanie, lecz majówka. Oko o po udnia dojechali do jakiego mi ego zak tka, gdzie w ród mi kkiej trawy tryska o z ziemi róde ko. Rozsiod ali konie, jedli i pili, i bardzo si weselili. Po jakim czasie królowej zachcia o si spa , roz o yli wi c dla niej p aszcze na murawie, a królewicz Rilian z reszt dworzan odeszli nieco dalej, aby ich g osy i miechy nie przeszkadza y królowej w drzemce. I zdarzy o si , e z lasu wynurzy si ogromny w i uk si j w r k . Wszyscy us yszeli jej krzyk i pobiegli zobaczy , co si sta o, a Rilian by pierwszy u jej boku. Zobaczy gada pe zn cego w trawie i pobieg za nim z obna onym mieczem. W by olbrzymi, l ni cy i zielony jak trucizna, a lizga si po trawie tak szybko, e wkrótce znikn mu z oczu w g stych zaro lach. Królewicz wróci wi c do matki, lecz wystarczy o mu jedno spojrzenie, by zrozumie , e wszystkie wysi ki dworek i paziów s daremne: naprawd , nie pomóg by jej ju aden lek. Umieraj ca królowa próbowa a mu co powiedzie , ale si y ju j opu ci y i Rilian nie móg zrozumie ani s owa. Nie min o nawet dziesi minut od chwili, gdy us yszeli jej krzyk, i zmar a, nie przekazawszy synowi tego, co tak bardzo chcia a mu powiedzie . Zanie li cia o królowej do Ker-Paravelu, gdzie op akiwa j gorzko Rilian, król i ca a Narnia. By a naprawd wielk pani , pe n wdzi ku i szcz cia. Król Kaspian przywióz j ze swojej wyprawy na wschodni kraniec wiata, a ludzie twierdzili, e w jej y ach p ynie krew gwiazd. Królewicz ci ko prze y mier matki. Odt d cz sto wyje d a konno w pó nocne marchie, poluj c na owego

olbrzymiego jadowitego gada, pragn c go u mierci i pom ci mier królowej. Nikt nie po wi ca temu zbytniej uwagi, chocia królewicz wraca z tych wypraw zm czony i jakby oszo omiony, a min miesi c i niektórzy zauwa yli, e zasz a w nim dziwna zmiana. Mia oczy cz owieka nawiedzanego przez jakie wizje, a chocia ca ymi dniami przebywa poza zamkiem, jego ko nie wygl da na zm czonego. Najbli szym przyjacielem królewicza sta si baron Drinian, który by kapitanem króla Kaspiana podczas jego wielkiej podró y na wschód. Pewnego wieczoru Drinian rzek do królewicza: Wasza wysoko powinien ju porzuci my l o schwytaniu tego gada. Trudno mówi o prawdziwej zem cie, gdy chodzi o nierozumne zwierz . Wyczerpujesz swoje si y na pró no. Królewicz odpowiedzia mu w do zagadkowy sposób. Drogi baronie powiedzia ju od siedmiu dni prawie zapomnia em o w u. A kiedy Drinian zapyta go, czemu wobec tego b ka si wci po lasach pó nocy, królewicz odrzek : Wiedz, baronie, e ujrza em tam co tak cudownego, e trudno to porówna z czymkolwiek, co w yciu widzia em. Mi y ksi powiedzia na to Drinian wy wiadcz mi t ask i pozwól mi towarzyszy ci jutro, abym i ja ujrza ten cud. Niech tak si stanie odrzek Rilian. Tak wi c nast pnego dnia o stosownej porze osiod ali konie, pomkn li chy o ku pó nocnym lasom i dojechali do tego samego ród a, przy którym królow spotka a mier . Drinian uzna za dziwne, e królewicz akurat to miejsce wybra na postój, ale nic nie powiedzia . Odpoczywali tam a do po udnia i wówczas Drinian zobaczy nagle najpi kniejsz pani , jak kiedykolwiek ogl da y jego oczy. Sta a po pó nocnej stronie ród a i r k czyni a takie znaki, jakby chcia a przywo a królewicza do siebie. By a wysoka i smuk a, ja niej ca nieziemskim blaskiem, ubrana w zwiewn sukni , zielon jak trucizna. A królewicz patrzy na ni jak cz owiek, którego opu ci rozs dek. Lecz nagle pi kna pani znikn a, a Drinian nie zdo a nawet zauwa y , w któr stron odesz a. Powrócili do Ker-Paravelu, nie mówi c do siebie ani s owa, a Drinian nie móg oprze si wra eniu, e w tej ja niej cej, zielonej pi kno ci czai si z o. Drinian zastanawia si , czy nie powinien powiedzie królowi o tej przygodzie, ale uzna , e jest zwi zany tajemnic , i w ko cu nie powiedzia nic. Nie min o wiele czasu, gdy bardzo tego po a owa . Nast pnego dnia królewicz Rilian osiod a konia i sam pojecha na pó noc. Tego wieczora nie powróci do zamku i odt d zagin po nim wszelki lad. Nie znaleziono ani jego, ani jego konia, ani nawet jego p aszcza ani w Narnii, ani w krajach s siednich. Przepe niony alem Drinian stan przed królem i rzek : Panie mój i królu, zabij mnie natychmiast jak najpodlejszego zdrajc , bo oto przez swoje milczenie zgubi em twego syna. I opowiedzia mu o wszystkim. Wtedy król Kaspian pochwyci topór bojowy i rzuci si na niego, by go zabi , a baron sta nieruchomo jak pos g, czekaj c na miertelny cios. Lecz gdy topór wisia ju nad jego g ow , król odrzuci nagle bro i zawo a : Straci em ju moj królow i mojego syna, czy mam straci i przyjaciela? I opar si ci ko na ramieniu barona, i uca owa go, i obaj zaszlochali gorzko, a ich przyja okaza a si wi ksza ni gniew i al. Taka by a opowie o królewiczu Rilianie. A kiedy si sko czy a, Julia powiedzia a: Za o si , e ten w i ta kobieta to jedna osoba. Tak, tak, my limy tak samo jak ty zahucza y sowy. Nie s dzimy jednak, by zabi a królewicza rzek wiecopuch bo adne ko ci... Wiemy, e go nie zabi a przerwa mu Eustachy. Aslan powiedzia Julii, e królewicz wci gdzie yje. Trudno powiedzie , czy to nie jest jeszcze gorsze odezwa a si najstarsza z sów. Bo to oz-

nacza, e ona go w jaki sposób wykorzystuje i e to wszystko jest cz ci spisku przeciw ca ej Narnii. Dawno, dawno temu, na samym pocz tku, z pó nocy przysz a tu Bia a Czarownica, która na sto lat zaku a ca y nasz kraj w okowy niegu i lodu. I podejrzewamy, e to mo e by kto z tej samej bandy. No có odezwa si Eustachy tak czy inaczej Julia i ja mamy odnale królewicza. Czy mo ecie nam pomóc? Czy znacie jaki trop, wy dwoje? zapyta wiecopuch. Tak odpowiedzia Scrubb. Wiemy, e musimy uda si na pó noc. I wiemy, e musimy tam odnale ruiny miasta olbrzymów. Teraz rozleg o si jeszcze g o niejsze ni przedtem tu-hukanie, szuranie pazurami po posadzce i opotanie skrzyde , a potem wszystkie sowy i puchacze zacz y mówi jednocze nie, wyja niaj c dzieciom, jak bardzo im przykro, e nie mog wraz z nimi wyruszy na poszukiwanie zaginionego królewicza. B dziecie chcieli w drowa dniem, a my wolimy w drowa noc . Nic z tego nie wyjdzie, nic z tego nie wyjdzie. Tu-huuu! Dwie czy trzy sowy doda y, e nawet teraz, w ruinach tej wie y, nie jest ju tak ciemno jak na pocz tku i e sejm trwa ju do d ugo. Prawd mówi c, wszystko wskazywa o na to, e ju sama wzmianka o podró y do ruin miasta olbrzymów ca kowicie ostudzi a ich zapa . Ale wiecopuch o wiadczy : Je li chc wyruszy w t drog , do Ettinsmoor, musimy ich zaprowadzi do jednego z b otowijów. Tylko one potrafi im pomóc. Tak, tak, tylko one mog pomóc tu, tu-huuu zgodzi y si sowy. A wi c ruszajmy rzek wiecopuch. Ja wezm dziewczynk . Kto we mie ch opca? Trzeba to zrobi tej nocy. Ja go zabior , ale tylko do b otowijów odezwa si inny puchacz. Jeste cie gotowi? zwróci si wiecopuch do Julii. Wydaje mi si , e Julia Pole pi rzek Eustachy.

Rozdzia 5

B OTOSM TEK

JULIA SPA A. Ju od samego pocz tku sowiego sejmu okropnie ziewa a, a teraz po prostu zapad a w zdrowy sen. I trudno powiedzie , by by a bardzo zadowolona, gdy j obudzono i gdy stwierdzi a, e le y na go ej posadzce w jakiej zat ch ej dzwonnicy, kompletnie ciemnej i pe nej sów. By a jeszcze mniej zadowolona, gdy us ysza a, e musz uda si gdzie indziej a wszystko wskazywa o, e nie do ó ka i to na grzbietach ptaków. Dalej, Pole, we si w gar us ysza a g os Eustachego. Ostatecznie to JEST przygoda. Niedobrze mi si robi od tych przygód burkn a Julia. Zgodzi a si jednak wsi na grzbiet wiecopucha i za chwil rozbudzi j ca kowicie (przynajmniej na chwil ) nieoczekiwany ch ód powietrza, gdy ptak wylecia w noc. Ksi yc znikn i nie wida by o gwiazd. W oddali migota o jakie wiate ko i Julia dosz a do wniosku, e musi to by o wietlone okno w jednej z wie Ker-Paravelu. Zat skni a za cudown a ni i ciep ym ó kiem

w zacisznej sypialni, z ta cz cym na cianie odblaskiem ognia p on cego na kominku. Gdzie niedaleko s ysza a dwa g osy; sprawia o to wra enie tak niesamowite, e a trudno by o w to uwierzy , wiedzia a jednak, e to Eustachy i jego puchacz rozmawiaj sobie w powietrzu. Wcale nie wygl da na zm czonego", pomy la a z zazdro ci . Nie zdawa a sobie sprawy, e po prostu Eustachy by ju kiedy w tym wiecie i e narnijskie powietrze przywróci o mu si y, jakich nabra podczas eglugi po Wschodnich Morzach z królem Kaspianem. Musia a si szczypa , aby nie zasn , bo wiedzia a, e sen na grzbiecie wiecopucha grozi upadkiem na ziemi . Wreszcie oba ptaki wyl dowa y cicho na jakiej równinie i Julia ze lizn a si niezgrabnie na ziemi . Nogi jej zupe nie zdr twia y. Wia ch odny wiatr i wygl da o na to, e w pobli u nie ma adnych drzew. Tu-huuuu! Tu-huuu! rozleg o si pohukiwanie wiecopucha. Obud si , B otosm tku! Obud si ! Mamy spraw zwi zan z Lwem! Przez d ugi czas nie by o adnej odpowiedzi. Potem gdzie w oddali pojawi o si blade wiate ko, które zacz o si ku nim zbli a . Sowy, ahoj! us yszeli g os. Co si sta o? Czy król umar ? Czy jaki wróg najecha Narni ? Czy to mo e potop? Albo smoki? wiat o okaza o si du latarni . W ciemno ci Julia nie bardzo mog a rozpozna , kto j niesie, w ka dym razie ten kto wydawa si sk ada wy cznie z r k i nóg. Ptaki porozmawia y z nim przez chwil , ale Julia by a zbyt zm czona, by tego s ucha . Nagle dotar o do niej, e si z ni egnaj , a potem znowu zapad a w pó sen. Pami ta a tylko, e w pewnym momencie musia a si schyli , by przej przez niskie drzwi, a potem (och, dzi ki niebu!) le a a na czym mi kkim i ciep ym, a jaki g os mówi : No wi c tak tu jest. Nic lepszego nie mamy. B dzie wam zimno i twardo. I wilgotno, wcale bym si nie zdziwi . Pewnie nie zmru ycie oka, gdyby nawet nie przysz a burza z piorunami lub powód lub gdyby ten wigwam nie zawali si na nas, jak si to cz sto zdarza. Musicie si tym zadowoli ... Ale Julia spa a ju mocno, zanim g os sko czy mówi . Kiedy dzieci obudzi y si pó nym rankiem nast pnego dnia, zobaczy y, e le w jakim ciemnym miejscu na suchych i ciep ych pos aniach wymoszczonych s om . Przez trójk tny otwór s czy o si s oneczne wiat o. Gdzie, u licha, jeste my? zapyta a Julia. W wigwamie jakiego b otowija odpowiedzia Eustachy. Kogo? B otowija. Nie pytaj mnie, co to jest. W nocy nic nie mog em zobaczy . No, trzeba wstawa . Chod my i poszukajmy go. Okropnie si czuj po spaniu w ubraniu stwierdzi a Julia, siadaj c na s omie. W a nie sobie pomy la em, jak to mi o, e nie trzeba si ubiera rzek Eustachy. I my , jak s dz zauwa y a pogardliwie Julia. Ale Eustachy ju wsta , ziewn , otrz sn si i wyczo ga z wigwamu. Julia zrobi a to samo. To, co zobaczyli, zupe nie nie przypomina o tego kawa ka Narnii, jaki widzieli poprzedniego dnia. Znajdowali si na rozleg ej równinie, poci tej przez wodne kana y na niezliczon liczb wysepek. Wysepki poro ni te by y grub , ostr traw i obrze one trzcinami i sitowiem. Tu i tam ja nia y wi ksze k py sitowia, znad których wzlatywa y raz po raz chmury ptaków: kaczek, s onek, b ków i czapli. Wsz dzie by o wiele wigwamów podobnych do tego, w jakim sp dzili noc, ka dy jednak w do du ej odleg o ci od innych, bo blotowije ceni sobie ycie w domowym zaciszu. Nie by o tu adnych drzew, dopiero daleko, wiele mil na po udnie i na zachód, czernia a linia puszczy. Na

wschód, a do piaszczystych wzgórz na horyzoncie, rozpo ciera y si p askie moczary, a s ony zapach przynoszony przez wiatr pozwala s dzi , e za wzgórzami jest morze. Na pó nocy widnia y niskie, blade wzgórza gdzieniegdzie obramowane bastionami ska . W deszczowy wieczór by oby to zapewne przygn biaj ce miejsce. Teraz jednak, w porannym s o cu, z rze kim wiatrem i krzykiem ptaków rozbrzmiewaj cym ze wszystkich stron, to wodne pustkowie mia o w sobie co pi knego i wie ego. Dzieci poczu y si nieco ra niej. Ciekawa jestem, gdzie ten jak-mu-tam polaz ? odezwa a si Julia. B otowij odpowiedzia Eustachy g osem cz owieka dumnego z tego, e zna w a ciwe s owo. My l , e... hej, to musi by on! I wtedy oboje go dostrzegli. Siedzia odwrócony do nich plecami i owi ryby jakie trzydzie ci metrów dalej. Trudno by o go z pocz tku zauwa y , poniewa by prawie tego samego koloru co bagno i nie porusza si . Chyba powinni my do niego podej i porozmawia powiedzia a Julia, a Eustachy kiwn g ow . Oboje czuli si troch nieswojo. Kiedy podeszli bli ej, siedz ca nad wod posta odwróci a g ow . Zobaczyli d ug , chud twarz z nieco zapadni tymi policzkami, w skimi, zaci ni tymi ustami, ostrym nosem i d ugim, nie zaro ni tym podbródkiem. G ow przykrywa strzelisty jak dach wie y kapelusz z bardzo szerokim, p askim rondem. Wystaj ce spod kapelusza w osy je li mo na to nazwa w osami by y zielonoszare i proste jak trzciny. Jej skóra by a brudnoziemista, twarz pe na powagi i od razu si wiedzia o, e jest to istota, która ycie traktuje powa nie. Dzie dobry, moi go cie powiedzia b otowij. Chocia , je li mówi DOBRY, nie oznacza to wcale, e nie b dzie deszczu, niegu, mg y lub burzy z piorunami, co jest zreszt bardzo prawdopodobne. O miel si mniema , e nie zmru yli cie oka przez ca noc. Ale sk d, spali my powiedzia a Julia. To by a cudowna noc. Ach, ach rzek b otowij, kr c c g ow . Widz , e masz zwyczaj mia si wtedy, gdy trzeba p aka . Bardzo s usznie. Dobrze ci wychowano, bardzo dobrze. Nauczono ci trzyma fason. Przepraszam, ale nie wiemy, jak si nazywasz odezwa si Eustachy. Nazywam si B otosm tek. Ale nie przejmujcie si , je li o tym zapomnicie. Zawsze mog wam powtórzy . Dzieci usiad y przy nim nad wod . Teraz zobaczy y, e ma bardzo d ugie nogi i r ce, tak e stoj c, by by na pewno wy szy od wi kszo ci ludzi. Palce jego r k i nóg po czone by y b onami. Ubrany by w jaki dziwny lu ny strój ziemistego koloru, który wisia na nim jak na wieszaku. Próbuj z apa kilka w gorzy, aby zrobi gulasz na obiad rzek B otosm tek chocia wcale bym si nie zdziwi , gdybym adnego nie z apa . A je li nawet co z api , to i tak nie b dzie wam zbytnio smakowa . Dlaczego? zapyta Eustachy. Có , nie by oby rozs dnie mniema , e lubicie nasz rodzaj po ywienia, cho z pewno ci b dziecie robi dobr min do z ej gry. W ka dym razie, gdyby cie tak spróbowali rozpali ogie , gdy b d owi ... nic nie szkodzi spróbowa ! Drewno jest za wigwamem. Pewno b dzie wilgotne. Mo ecie je zapali wewn trz wigwamu i wówczas dym b dzie was gryz w oczy. Mo ecie te zapali je na dworze, wówczas z pewno ci nadejdzie deszcz i zagasi je. Oto hubka i krzesiwo. Obawiam si , e nie wiecie, jak si tego u ywa. Ale Scrubb nauczy si takich rzeczy podczas swojej poprzedniej bytno ci w Narnii. Dzieci pobieg y do wigwamu, znalaz y drewno (które by o zupe nie suche) i zapali y ognisko z mniejszymi

ni zwykle trudno ciami. Potem Eustachy usiad , aby dogl da ognia, a Julia posz a si umy nie by to zbyt przyjemny rodzaj mycia w najbli szym kanale. Potem zmieni a Eustachego przy ognisku, by i on móg si umy . Oboje poczuli si teraz od wie eni, ale i bardzo g odni. Po jakim czasie wróci znad brzegu B otosm tek. Wbrew swym przepowiedniom z owi co najmniej tuzin w gorzy, które ju obdar ze skóry i oczy ci . W o y je do du ego kocio ka, postawi go na ogniu i zapali fajk . B otowije pal bardzo dziwny, ci ki gatunek tytoniu (niektórzy twierdz , e mieszaj go ze szlamem) i dzieci zauwa y y, e dym z fajki B otosm tka prawie w ogóle nie unosi si do góry, lecz spe za ci ko po brzu cu ku ziemi jak g sta mg a. Eustachy krztusi si , gdy czarny dym podpe za od czasu do czasu w jego stron . No có powiedzia B otosm tek, poci gaj c z cybucha te w gorze b d si gotowa y a do mierci i ka de z nas mo e zas abn z g odu, zanim si ugotuj . Zna em jedn ma dziewczynk ... ale chyba lepiej nie b d wam opowiada tej historii. Móg bym wam zepsu humor, a to jest rzecz, jakiej nigdy nie robi . A wi c, aby zapomnie o g odzie, mogliby my równie dobrze porozmawia o waszych planach. Tak, pomówmy o tym powiedzia a Julia. Czy mo esz nam pomóc w odnalezieniu królewicza Riliana? B otosm tek zaci gn si fajk tak, e zamiast policzków mia teraz dwie pod u ne, g bokie dziury. No có , nie wiem, czy mo na to nazwa POMOC odrzek w ko cu. Nie wiem, czy ktokolwiek mo e wam w ogóle POMÓC. Rozs dek nakazywa by nie wyrusza w tak dalek drog na pó noc teraz, o tej porze roku, z zim za pasem i wszystkim innym na karku. A zima b dzie wczesna, wszystko na to wskazuje. Ale nie powinni cie upada na duchu. Bardzo prawdopodobne, e w kraju pe nym wrogów, wspinaj c si na strome góry, przeprawiaj c przez rw ce rzeki, gubi c cz sto drog , nie maj c nic do jedzenia, a za to p cherze na nogach, w ogóle nie zwrócimy uwagi na pogod . Ale je li nawet nie uda si nam zaw drowa tak daleko, aby to co da o, mo e to nie b dzie a tak daleko, eby wraca w zbytnim po piechu. Oboje zauwa yli, e powiedzia nam", a nie wam", i oboje jednocze nie wykrzykn li: Wi c pójdziesz z nami? O tak, oczywi cie, pójd z wami. Tak si sk ada, e mog i . Nie s dz , by my kiedykolwiek jeszcze zobaczyli króla w Narnii, jako e po eglowa nie bardzo wiadomo dok d, a kiedy wyrusza w morze, mia nieprzyjemny kaszel, bardzo nieprzyjemny. Zuchon, có ... szybko robi si niedo ny. I zobaczycie, e b d bardzo z e zbiory po tym okropnym, suchym lecie. I nie b d si dziwi , je li nas zaatakuje jaki wróg. Zapami tajcie moje s owa. A od czego zaczniemy? zapyta Eustachy. No có rzek B otosm tek po d u szej chwili milczenia wszyscy, którzy wyruszali na poszukiwanie królewicza Riliana, zaczynali od ród a, przy którym baron Drinian widzia ow pani . Przewa nie szli stamt d na pó noc. A poniewa aden z nich nigdy nie wróci , trudno dok adnie oceni , co w ten sposób osi gn li. Musimy zacz od znalezienia ruin miasta olbrzymów przerwa a mu Julia. Tak powiedzia Aslan. Zacz od ZNALEZIENIA ich, czy dobrze s ysz ? zapyta B otosm tek. A czy nie lepiej by oby zacz od POSZUKANIA tych ruin? To w a nie, rzecz jasna, mia am na my li powiedzia a szybko Julia. A kiedy ju je znajdziemy... No w a nie, kiedy? wtr ci B otosm tek.

Czy nikt nie wie, gdzie to jest? spyta Eustachy. Nic nie wiem o NIKIM rzek B otosm tek. I musz przyzna , e nigdy nawet nie s ysza em o ruinach tego miasta. Ale nie s dz , by mo na by o zaczyna od ród a. Trzeba i przez Ettinsmoor. Je eli gdziekolwiek jest to zrujnowane miasto, to musi by w a nie tam. Nie chc was jednak oszukiwa . Nigdy nie zaw drowa em w tamt stron dalej ni wi kszo innych mieszka ców Narnii i nigdy nie widzia em tam adnych ruin. Gdzie le y Ettinsmoor? dopytywa si Eustachy. Spójrzcie tam, na pó noc powiedzia B otosm tek, pokazuj c fajk . Widzicie te wzgórza i kraw dzie ska ? Tam zaczyna si Ettinsmoor. Ale mi dzy krain Ettinsmoor a nami jest rzeka, zwana Such Wod . Oczywi cie nie ma na niej adnych mostów. Ale chyba mo na jako j przeby ? Ju tego próbowano odpowiedzia B otosm tek. Mo e w Ettinsmoor spotkamy kogo , kto wska e nam drog wtr ci a Julia. Ze kogo spotkamy, to pewne rzek nieco tajemniczo B otosm tek. Jakiego rodzaju istoty tam yj ? Nie przecz bynajmniej, e s to istoty przyzwoite, na swój sposób, oczywi cie odpowiedzia B otosm tek. Je li si tylko lubi ten ich sposób. Rozumiem, ale jacy ONI s ? dopytywa a si Julia. W tym kraju jest tyle dziwnych stworze . Czy to s zwierz ta, ptaki, kar y, czy co innego? B otosm tek gwizdn przeci gle. Czy by cie naprawd nie wiedzieli? My la em, e sowy wam powiedzia y. To s olbrzymy. Dreszcz przebieg Julii po plecach. Nawet w ksi kach nigdy nie darzy a olbrzymów sympati , a raz spotka a jednego we nie. Zauwa y a jednak, e Eustachy zrobi si lekko zielony na twarzy, i pomy la a: Za o si , e on ma jeszcze wi kszego stracha". To sprawi o, e poczu a si troch lepiej. Król powiedzia mi niegdy , kiedy by em z nim na morzu, e po wielkiej wojnie nauczy te olbrzymy rozs dku i zmusi je do p acenia daniny powiedzia Eustachy. To by si zgadza o rzek B otosm tek. Nie jeste my z nimi w stanie wojny. Je li tylko siedzimy spokojnie po naszej stronie rzeki, nie sprawiaj nam adnego k opotu. Ale tam, po ich stronie, w Ettinsmoor, có ... tam wszystko mo e si zdarzy . Zawsze jednak jest jaka szansa. Je li nie b dziemy si do nich za bardzo zbli a , je eli aden z nich si nie zapomni i je eli nie zostaniemy zauwa eni, to bardzo mo liwe, e zajdziemy do daleko. S uchaj no! podniós g os Eustachy, trac c nagle cierpliwo , jak to si cz sto zdarza ludziom, którzy czego si wystraszyli. Nie wierz , aby to wszystko wygl da o nawet w po owie tak le, jak nam przedstawiasz. My l , e nie b dzie le w takiej samej mierze, w jakiej nie by y twarde nasze pos ania w wigwamie i w jakiej nie by o mokre drewno na ognisko. Nie s dz , aby Aslan wys a nas na poszukiwanie królewicza, gdyby my mieli tak ma o szans na jego odnalezienie. By pewien, e b otowij si pogniewa, ale ten tylko powiedzia : Oto prawdziwy duch w cz owieku. Eustachy, tak w a nie nale y mówi . Trzeba patrze na wszystko z u miechem. Ale maj c przed sob tyle ci kich dni, powinni my bardzo uwa a na nasze nerwy. Nie powinni my si k óci . A w ka dym razie nie warto tego robi za wcze nie. Wiem dobrze, e te wszystkie wyprawy zwykle KO CZ si w a nie w ten sposób: jedni drugich WYKA CZAJ , zanim osi gn cel. Im d u ej zdo amy si tego ustrzec... Có , je li uwa asz to za tak beznadziejne przerwa mu Eustachy lepiej b dzie, jak tu zo-

staniesz. Pole i ja mo emy pój sami. Prawda, Pole? Zamknij si i nie b d os em, Eustachy Scrubbie powiedzia a ze z o ci Julia, boj c si , e b otowij we mie to na serio. Nie tra serca, Pole rzek B otosm tek. To, e z wami id , jest pewne jak s o ce. Nie zamierzam traci takiej okazji. To mi dobrze zrobi. Wszyscy mówi , mam na my li wszystkich innych wijów, e jestem zbyt p ochy, e nie traktuj ycia zbyt powa nie. Jak si co takiego raz powie, to potem si powtarza tysi c razy. B otosm tku mówi wci tylko podskakujesz, przechwalasz si i masz zwariowane pomys y. Musisz si wreszcie nauczy , e ycie nie sk ada si z samych abich udek w potrawce i pasztetu z w tróbki w gorza. Je li chcesz co osi gn , musisz si troch ustatkowa . Mówimy to tylko dla twojego dobra, B otosm tku." Tak w a nie mówi . No, a taka sprawa jak podró na pó noc tu przed pocz tkiem zimy, w poszukiwaniu królewicza, którego prawdopodobnie tam nie ma, przez ruiny miasta, których nikt nie widzia , to jest chyba w a ciwy sposób. Je li to nie ustatkuje kogo takiego jak ja, to nie wiem, co mog oby go ustatkowa . Tu zatar swoje wielkie abie apy, jakby rozmowa dotyczy a pój cia na przyj cie lub na pantomim . A teraz doda zobaczymy, co si dzieje z tymi w gorzami. Jedzenie by o wspania e i ka de z dzieci wzi o po dwie solidne dok adki. Z pocz tku b otowij nie móg uwierzy , e naprawd im to smakuje, a kiedy zjad y ju tak du o, e musia w to uwierzy , zacz ich ostrzega przed strasznymi skutkami. To, co jest dobre dla wijów, mo e by trucizn dla ludzi, i wcale bym si nie dziwi . Po jedzeniu napili si herbaty z cynowych kubków, a B otosm tek poci gn dobre kilka razy z p askiej, czarnej butelki. Pocz stowa i dzieci, ale uzna y to za straszne paskudztwo. Reszta dnia up yn a im na przygotowaniach do podró y. B otosm tek orzek , e jako najwy szy b dzie niós trzy koce, a w nich ciasno zwini ty po e bekonu. Julia mia a nie reszt potrawy z w gorza, troch biszkoptów, hubk i krzesiwo. Eustachy mia nie p aszcze, gdy nie b d ich potrzebowali, otrzyma te drugi, nieco gorszy, uk B otosm tka. Ten za wzi swój najlepszy uk, chocia mrukn przy tym, e zwa ywszy na wiatry, mokre ci ciwy, z e o wietlenie i zmarzni te palce szansa trafienia w cokolwiek równa si jednej do stu. I on, i Scrubb mieli miecze, bo ch opiec przezornie zabra ze sob ten, który mu pozostawiono wraz z narnijskimi szatami w jego sypialni na zamku. Julia musia a si zadowoli swoim harcerskim no em. Z tego powodu zanosi o si na ma k ótni , ale gdy tylko zacz li sobie dogadywa , b otowij zatar r ce i powiedzia : Ach, tu was mam! Tak to sobie w a nie wyobra a em. Tak w a nie dzieje si na wszystkich wyprawach po przygody. To ich od razu uspokoi o. Wszyscy troje poszli tego wieczora wcze nie spa . Tym razem dzieci mia y naprawd przykr noc, a to z powodu B otosm tka, który oznajmi : Spróbujcie lepiej troch pospa , cho prawd mówi c, nie s dz , by ktokolwiek z nas zmru y oko tej nocy" i natychmiast zacz chrapa tak potwornie i bez najmniejszej przerwy, e kiedy w ko cu Julia zasn a, ni y si jej przez ca noc m oty pneumatyczne, wodospady i poci gi pospieszne w d ugich tunelach.

Rozdzia 6

DZIKIE PUSTKOWIA PÓ NOCY

RANKIEM NAST PNEGO DNIA, oko o dziewi tej, mo na by o zobaczy trzy samotne postacie, przeprawiaj ce si przez Such Wod po p yciznach i wystaj cych z wody kamieniach. By to p ytki, ha a liwy strumie i nawet Julia przemoczy a si tylko do kolan. Przed nimi le a o strome, poprzecinane urwiskami zbocze, si gaj ce do granic rozleg ego p askowy u. My l , e TO jest nasza droga powiedzia Eustachy, wskazuj c na zachód, gdzie dnem do p ytkiego w wozu sp ywa z góry bystry potok. Ale b otowij potrz sn g ow . Olbrzymy mieszkaj g ównie nad brzegami tego w wozu. Mo na powiedzie , e w wóz jest dla nich czym w rodzaju ulicy. Lepiej pójd my prosto przed siebie, cho b dzie troch bardziej stromo. Znale li miejsce, w którym naj atwiej by o wspi si po zboczu, i po jakich dziesi ciu minutach stan li zdyszani na szczycie. Rzucili t skne spojrzenie za siebie, na zielone doliny Narnii, a potem odwrócili g owy ku pó nocy. Gdziekolwiek spojrzeli, rozci ga o si dzikie, rozleg e wrzosowisko. Po lewej stronie widnia y jakie ska y. Julia pomy la a, e to zapewne brzeg w wozu olbrzymów, i nie bardzo mia a ochot na patrzenie w tym kierunku. Ruszyli w drog . Torfiasty grunt ugina si przyjemnie pod nogami, a z góry wieci o blade zimowe s o ce. W miar jak zag biali si we wrzosowisko, uczucie samotno ci i pustki ros o; tylko od czasu do czasu s yszeli krzyk czajki lub widzieli samotnego jastrz bia. Kiedy si zatrzymali w niewielkiej kotlince, aby odpocz i napi si wody, Julia pomy la a, e mimo wszystko chyba polubi przygody, i wypowiedzia a to na g os. Jeszcze adnej nie mieli my zauwa y b otowij. Marsz po pierwszym odpoczynku tak jak poranki w szkole po pierwszej przerwie lub podró poci giem po przesiadce nigdy nie jest ju taki jak przedtem. Kiedy znowu ruszyli w drog , Julia spostrzeg a, e skalista kraw d w wozu bardzo si do nich przybli y a, a same ska y by y teraz o wiele bardziej strome i o wiele wy sze ni na pocz tku. Prawd mówi c, przypomina y skalne wie yczki o bardzo dziwacznych kszta tach. Naprawd , jestem pewna, e te wszystkie opowie ci o olbrzymach mog si bra z takich miesznych ska pomy la a Julia. Gdyby si przechodzi o t dy pó nym wieczorem, kiedy si ciemnia, mo na by atwo pomy le , e te skaliste s upy to olbrzymy. Na przyk ad ten jeden, o tam! Mo na sobie wyobra a , e ta bry a ska y na szczycie to g owa. Mo e troch za du a w stosunku do reszty cia a, ale do jakiego brzydkiego olbrzyma mog aby pasowa . A te jakie krzaczaste rzeczy... s dz , e to wrzos i gniazda ptaków... mog yby by w osami i brodami. A te stercz ce po obu stronach p askie g azy... zupe nie jak uszy! Okropnie wielkie, ale o mielam si twierdzi , e olbrzymy na pewno maj uszy jak s onie. A... ooooooch!" Krew zastyg a jej w y ach. Skalisty s up poruszy si . To rzeczywi cie by olbrzym! Nie mog a si myli , zobaczy a, jak odwraca g ow . Zdo a a nawet spostrzec wielk , g upaw , pucu owat twarz. Wszystkie te ska y" by y po prostu olbrzymami! Sta o ich tam ze czterdziestu lub pi dziesi ciu w jednym rz dzie. Nie ulega o w tpliwo ci, e stoj na dnie w wozu i rozgl daj si po wrzosowisku z okciami opartymi na jego kraw dzi, jak ludzie oparci o niski murek jak leniwi parobcy w jaki pi kny poranek po niadaniu. Idziemy dalej prosto wyszepta B otosm tek, który tak e je dostrzeg . Nie patrzcie w ich

kierunku. I COKOLWIEK si stanie, nie uciekajcie. Z api nas w ci gu jednej sekundy. Tak wi c szli dalej, udaj c, e wcale olbrzymów nie zauwa yli. Przypomina o to przechodzenie przez bram domu, w którym jest z y pies, tyle e by o jeszcze gorsze. Olbrzymów by o mnóstwo. Nie wygl da y ani na zagniewane, ani na uprzejme; nie wydawa y si w ogóle nimi interesowa . Nic nie wskazywa o na to, e widz trójk w drowców. I wtedy uiiizzz uiiizzzz uiii! jakie ci kie przedmioty za wista y w powietrzu i ze dwadzie cia kroków od nich wyl dowa z oskotem wielki g az. A potem up! inny upad kilka metrów za nimi. Celuj w nas? wyj ka Eustachy. Nie odrzek B otosm tek. Byliby my o wiele bardziej bezpieczni, gdyby w nas celowali. Próbuj trafi w TO: ten kopiec, tam, nieco w prawo. Nigdy w NIEGO nie trafi . KOPIEC jest bezpieczny, maj bardzo liche oko. Bawi si w rzucanie do celu w wi kszo pogodnych poranków. To chyba jedyna gra, której zasady s w stanie poj . Nasta y straszne chwile. D ugi rz d olbrzymów zdawa si nie mie ko ca, a wielkie g azy nieustannie fruwa y w powietrzu; niektóre pada y naprawd bardzo blisko. A zupe nie niezale nie od tego prawdziwego zagro enia ju same ich twarze i g osy mog y miertelnie przerazi ka dego. Julia stara a si na nich nie patrzy . Po jakich dwudziestu pi ciu minutach w ród olbrzymów najwidoczniej wybuch a k ótnia. Przerwa a ona z owrogie rzucanie do celu, ale i tak trudno by o uzna za bezpieczn sytuacj , w której trójka w drowców znalaz a si o mil od k óc cych si mi dzy sob olbrzymów. Wrzeszcza y i drwi y jeden z drugiego d ugimi, bezsensownymi s owami, z których ka de liczy o ze dwadzie cia sylab. Szwargota y do siebie, a piana toczy a si im z ust, podskakiwa y z w ciek o ci, a ka dy podskok wstrz sa ziemi jak bomba. T uk y si po g owach wielkimi, kamiennymi m otami, lecz ich czaszki by y tak twarde, e m oty odskakiwa y, rani c bole nie nie g owy ofiar, ale palce zadaj cych ciosy, którzy ze skowytem odrzucali owe prymitywne narz dzia. By y jednak tak g upie, e za chwil powtarza y dok adnie to samo. Dla ma ych w drowców okaza o si to zbawienne, bowiem nie min a godzina, gdy wszystkie olbrzymy mia y tak poranione r ce, e usiad y i zacz y p aka z bólu. A kiedy siedzia y na dnie w wozu, ich g owy nie wystawa y ju ponad jego naje on ska ami kraw d . S ycha by o tylko skowyty, szlochy i buczenie, jakby w w wozie porzucono gromad wielkich, zdzicza ych dzieciaków. Te g osy d wi cza y w uszach Julii jeszcze wówczas, gdy odeszli ju ponad mil od tego miejsca. Tej nocy obozowali na ods oni tym wrzosowisku i B otosm tek pokaza dzieciom, jak najlepiej wykorzysta koce, pi c do siebie plecami. ( pi cy grzej si nawzajem, a jednocze nie mo na si przykry dwoma kocami naraz.) Ale i tak by o do ch odno, a grunt by twardy i nierówny. B otowij powiedzia , e poczuj si lepiej, kiedy pomy l , jak zimno b dzie pó niej, na dalekiej pó nocy, ale nie bardzo to poskutkowa o. W drowali przez Ettinsmoor przez wiele dni, oszcz dzaj c bekon i ywi c si g ównie mi sem b otnych ptaków (oczywi cie nie by y to MÓWI CE ptaki), które uda o si ustrzeli Eustachemu i b otowijowi. Julia troch zazdro ci a Eustachemu umiej tno ci strzelania z uku, któr naby podczas podró y z królem Kaspianem. P askowy przecina y liczne strumienie, tak e nigdy nie cierpieli na brak wody. Julia my la a, jak niewiele mówi ksi ki, w których podró nicy ywi si tym, co upoluj . Zwykle brak tam informacji, jak mozolnym, mierdz cym i brudnym zaj ciem jest skubanie i patroszenie martwych ptaków i jak marzn przy tym palce. Ale najwa niejsze by o to, e prawie nie spotykali olbrzymów. Raz znale li si w zasi gu wzroku jednego z nich, ale na ich widok tylko zarycza ze miechu i poszed swoj drog .

Dziesi tego dnia doszli do miejsca, w którym krajobraz si zmieni . Osi gn li ju pó nocn kraw d torfowego p askowy u Ettinsmoor, i za d ugim, stromym zboczem otworzy si przed nimi widok na zupe nie inny, bardziej z owrogi kraj. U stóp wzgórza ja nia y skalne urwiska, a za nimi rozpoczyna a si kraina wysokich gór, ciemnych przepa ci, kamienistych dolin, lebów tak g bokich, e trudno by o dojrze ich dno, potoków przelewaj cych si przez kraw dzie w wozów, by z rykiem spa w czarn g bi , budz c ponure echo. Nie musz chyba dodawa , e to B otosm tek pierwszy dostrzeg cienk warstw niegu na bardziej oddalonych zboczach gór. Ale nie zdziwi bym si wcale, gdyby by o go o wiele wi cej na pó nocnych stokach doda . Zeszli po zboczu i stan li na skraju skalnego urwiska. Teraz zobaczyli przed sob rzek , p yn c bystro z zachodu na wschód dnem g bokiej doliny. Zielony nurt, ocieniony skalnymi cianami, za amywa si na licznych progach i ostrych ska ach, a ryk wody wstrz sa ziemi nawet tu, gdzie stali. Jasn stron tej sytuacji jest nadzieja rzek B otosm tek e je li po amiemy karki, próbuj c zej po tym urwisku, nie b dzie nam ju grozi o zatoni cie w rzece. A co powiecie o TYM? zawo a nagle Eustachy, wskazuj c w lewo, w gór rzeki. Wszyscy spojrzeli i zobaczyli ostatni rzecz, jakiej mogli si tu spodziewa most. I do tego co za most! By to pot ny, nie wsparty na adnych filarach most, spinaj cy w wóz rzeki kamiennym ukiem. Jego szczyt wznosi si tak wysoko ponad wierzcho ki urwisk po obu stronach jak Katedra wi tego Paw a w Londynie nad poziom ulic. Ojej, to musi by most olbrzymów! powiedzia a Julia. Pr dzej jakich czarowników rzek B otosm tek. W takim miejscu jak to trzeba si wystrzega z ych czarów. Nie zdziwi bym si , gdyby to by a pu apka. Na pewno rozwieje si jak mg a, kiedy b dziemy na samym rodku. Och, na mi o bosk , przesta by takim czarnowidzem i j czydusz ! rozz o ci si Scrubb. Dlaczegó by, u licha, nie mia to by prawdziwy most? A czy ty naprawd uwa asz, e którykolwiek z tych olbrzymów, jakie widzieli my, potrafi by zbudowa co takiego? zapyta B otosm tek. Ale przecie most mog y zbudowa inne olbrzymy powiedzia a Julia. Na przyk ad te, które y y setki lat temu i by y o wiele m drzejsze od wspó czesnych. Mo e jest dzie em tych samych, co zbudowa y miasto, którego szukamy. A to by znaczy o, e jeste my na dobrej drodze. Staro ytny most wiod cy do ruin staro ytnego miasta! To naprawd genialna my l, Pole! zawo a Eustachy. Tak na pewno jest. Idziemy. Skr cili wi c w lewo i poszli w stron mostu. Gdy podeszli bli ej, nie mieli ju adnych w tpliwo ci, e jest to rzeczywista, solidna budowla. Poszczególne g azy wielkie jak s upy z kamiennego kr gu w Stonehenge musia y by dopasowane i po czone przez wietnych kamieniarzy, cho teraz by y pop kane i pokruszone. Balustrad pokrywa y zmursza e resztki bogatych p askorze b: olbrzymów, minotaurów, o miornic, krocionogów i strasznych bóstw. B otosm tek wci mia w tpliwo ci, lecz w ko cu zgodzi si wej na most wraz z dzie mi. Wspinaczka na szczyt kamiennego uku by a d uga i m cz ca. W wielu miejscach olbrzymie kamienie powypada y, tworz c okropne dziury, przez które wida by o spienion rzek setki metrów pod nimi. Raz zobaczyli or a lec cego pod ich stopami. Im wy ej si wspinali, tym robi o si zimniej, a wiatr d tak silnie, e trudno by o posuwa si do przodu. Wydawa o si , e ca y most dygoce od jego w ciek ych uderze . Kiedy dotarli do szczytu, zobaczyli po drugiej stronie co , co przypomina o resztki jakiej gigantycznej, staro ytnej drogi wiod cej prosto do serca gór. I tutaj brakowa o wielu kamiennych

p yt tworz cych niegdy go ciniec, a mi dzy tymi, które zosta y, ros y rozleg e k py traw. A po tej staro ytnej drodze jecha o ku nim dwu je d ców wzrostu, doros ych ludzi. Nie zatrzymujcie si . Idziemy ku nim powiedzia pó g osem B otosm tek. Ka dy, kogo si spotka w takim miejscu, mo e by wrogiem, ale nie powinni my okazywa , e si boimy. Kiedy zeszli z mostu na zaro ni t drog , znale li si ju bardzo blisko je d ców. Jeden by rycerzem w pe nej zbroi, z opuszczon przy bic . Zbroja i ko by y czarne, na tarczy nie ja nia o adne god o, a na kopii nie powiewa aden proporzec. Drugim je d cem okaza a si pi kna pani na bia ym koniu, tak uroczym, e chcia o si natychmiast poca owa go w nos i da mu kawa ek cukru. Ale sama pani, siedz ca w damskim siodle i ubrana w obszerny, powiewaj cy na wietrze strój o lepiaj co zielonego koloru, by a jeszcze bardziej urocza. Dzie dobr-r-ry, mili w dr-r-rowcy powiedzia a g osem tak s odkim jak najs odszy ptasi trel, cudownie przed u aj c wszystkie r". Widz , e niektórzy z was s bar-r-rdzo m odzi, a mimo to w dr-r-uj po tak dzikich pustkowiach... Tak si jako z o y o odpowiedzia sucho B otosm tek, nie trac c czujno ci. Szukamy ruin staro ytnego miasta olbrzymów powiedzia a Julia. R-r-ruin miasta? powtórzy a pani. To dziwne miejsce jak na cel poszukiwania. A co zr-rrobicie, jak je znajdziecie? Musimy... zacz a Julia, ale B otosm tek szybko jej przerwa : Racz wybaczy , pani. Nie znamy ani ciebie, ani twojego towarzysza... jaki taki cichy jegomo ... a ty nie znasz nas. I na razie nie b dziemy rozmawia z obcymi o naszych sprawach, je li aska. Nie s dzisz, e zanosi si na ma y deszczyk? Pani roze mia a si : by to najbogatszy, najbardziej melodyjny miech, jaki sobie mo na wyobrazi . No có , moje dzieci. Macie m drego, powa nie my l cego przewodnika. Nie mam mu wcale za z e, e strze e w asnego zdania, ale i ja mog mie swoje. Cz sto s ysza am o Zrujnowanym Mie cie, ale nigdy nie spotka am kogo , kto by zna do niego drog . Ta za wiedzie do miasta i zamku Harfang, gdzie mieszkaj agodne Olbrzymy. S one równie agodne, uprzejme, roztropne i dobrze wychowane, jak g upie, dzikie, nieobliczalne i zdolne do ka dego bestialstwa s olbrzymy z Ettinsmooru. By mo e w Harfangu us yszycie co o Zrujnowanym Mie cie, a by mo e nie, ale z ca pewno ci znajdziecie tam dobr go cin u weso ych gospodarzy. By oby m drze tam przezimowa , a w ka dym razie sp dzi cho kilka dni, aby odpocz i nabra si . Czeka tam na was gor ca k piel, mi kkie ó ka i p on ce kominki, a cztery razy dziennie podadz wam pieczyste, domowe wypieki, s odycze i rozgrzewaj ce krew napoje. Co takiego! ucieszy si Eustachy. Tego mi w a nie trzeba! Spanie w prawdziwym ó ku! Tak, i gor ca k piel doda a Julia. Ale czy nas zaprosz ? Ostatecznie nie jeste my ich znajomymi. Powiedzcie im tylko rzek a pani e Pani w Zielonej Szacie pozdrawia ich i posy a im na wi to Jesieni dwoje pi knych dzieci z po udnia. Och, dzi kujemy, dzi kujemy ci bardzo! zawo a y dzieci. Pami tajcie tylko o jednym doda a pani. Niezale nie od tego, w jakim dniu przyb dziecie do Harfangu, nie powinni cie stan u bram zamku zbyt pó no. Bramy s zamykane par godzin po po udniu, a jest taki zwyczaj w tym zamku, e kiedy rygle opadn , nie podnosi si ju ich tego samego dnia, cho by cie nie wiem jak g o no stukali. Dzieci znów jej podzi kowa y, a pani po egna a ich skinieniem d oni. B otowij zdj swój dziwaczny, wysoki kapelusz i sztywno si sk oni . Potem milcz cy rycerz i pi kna pani pop dzili swe rumaki, które z oskotem podków wbieg y na kamienny most.

No i co wy na to? odezwa si B otosm tek. Wiele bym da , eby si dowiedzie , sk d ona jedzie i dok d si udaje. Zauwa yli cie, e zupe nie nie pasowa a do tego rodzaju istot, jakich si mo na spodziewa w dzikiej krainie olbrzymów? Och, co za bzdury! zawo a Eustachy. Je li o mnie chodzi, uwa am, e by a po prostu ekstra. Pomy lcie o gor cym jedzeniu i ciep ych pokojach. Mam nadziej , e ten Harfang nie jest zbyt daleko. Z ust mi to wyj e powiedzia a Julia. A jej suknia by a wprost sza owa. I ten ko ! Niemniej upiera si B otosm tek bardzo b'ym chcia wiedzie o niej troszeczk wi cej. Zamierza am j prosi , aby nam o sobie opowiedzia a rzek a Julia ale jak mog am to zrobi , skoro nie chcia e jej nic powiedzie o nas? W a nie doda Eustachy. Dlaczego by e taki sztywny i nieuprzejmy? Czy by ci si nie podobali? Nie podobali? powtórzy b otowij. A kim s ci oni", o których mówisz? Ja widzia em tylko jedn osob . Jak to? Nie widzia e rycerza? Widzia em zbroj rzek B otosm tek. Dlaczego nic nie mówi ? Mo e by nie mia y zauwa y a Julia. A mo e po prostu pragn tylko patrze na ni i s ucha jej cudownego g osu. Na jego miejscu te bym tylko tego pragn a. Tak sobie my l powiedzia B otosm tek co by si naprawd sta o, gdyby tak podnie przy bic tej zbroi i zajrze do rodka. A daj e nam spokój z tym wszystkim! zdenerwowa si Eustachy. Pomy l o kszta cie zbroi. Co by tam MOG O by prócz cz owieka? A gdyby tak by tylko szkielet? wycedzi B otosm tek zimno, przeci gaj c sylaby. Albo na przyk ad doda po chwili po prostu NIC. To znaczy nic, co mo na zobaczy . Kto niewidzialny. Naprawd , B otosm tku powiedzia a Julia, czuj c, jak dreszcz przebieg jej po plecach ty zawsze musisz mie jakie straszne pomys y. Jak to si dzieje, e ci przychodz do g owy? Och, daj sobie spokój z jego pomys ami! zawo a Eustachy. Zawsze spodziewa si najgorszego i zawsze si myli. Zajmijmy si lepiej tymi agodnymi Olbrzymami i ruszajmy zaraz do Harfangu. Chcia bym wiedzie , jak to daleko. I teraz w a nie nadszed moment, w którym byli ju blisko pierwszej z tych k ótni, przed którymi ostrzega B otosm tek. Co prawda ju raz Julia i Eustachy troch si posprzeczali, ale dopiero teraz dosz o do pierwszej powa nej ró nicy zda . B otosm tek by w ogóle przeciwny w drówce do Harfangu. Trudno powiedzie , twierdzi , co u olbrzymów oznacza s owo agodny", a w ka dym razie Znaki Aslana nic nie mówi o pobycie w ród olbrzymów, agodnych czy wr cz przeciwnie. Natomiast dzieci, które mia y ju do wiatru i deszczu, pieczonego nad ogniskiem w óknistego mi sa dzikich ptaków i spania na zmarzni tej ziemi, dosta y kompletnego bzika na punkcie odwiedzin u agodnych Olbrzymów. W ko cu B otosm tek zgodzi si na to, ale pod jednym warunkiem. Dzieci musz uroczy cie przyrzec, e nie powiedz olbrzymom ani sk d przychodz , ani po co id . Z o yli przyrzeczenie i ruszyli w drog . Od spotkania z pi kn pani pogorszy y si dwie sprawy. Po pierwsze, okolica zrobi a si bardziej dzika i niedost pna. Droga wiod a przez nie ko cz ce si w skie doliny, wzd u których lodowaty, ostry wiatr wia im zawsze w twarze. Nie by o drewna na rozpalenie ogniska, brakowa o te zacisznych kotlinek do obozowania, w jakie obfitowa a torfowa równina Ettinsmooru. Kamienisty grunt sprawia , e pod koniec dnia mieli rany i odciski na nogach, a o wicie wstawali niewyspani, z

obola ymi cia ami. Po drugie, niezale nie od tego, jakie by y naprawd intencje pi knej pani, kiedy zachwala a im Harfang, na razie nie mia o to dobrego wp ywu na dzieci. Nie potrafi y ju my le o niczym innym oprócz ó ek, k pieli, gor cych posi ków i wymarzonego s odkiego odpoczynku w prawdziwym domu. Przesta y zupe nie rozmawia o Aslanie i o zaginionym królewiczu. Julia porzuci a swój zwyczaj powtarzania Znaków ka dego wieczoru i ranka. Najpierw mówi a sobie, e jest na to zbyt zm czona, pó niej w ogóle przesta a o tym my le . I chocia mo na by oczekiwa , e my l o wspania o ciach Harfangu podniesie je na duchu, w rzeczywisto ci by y jeszcze bardziej roz alone swoim losem. Sta y si te bardziej k ótliwe i sk onne do drwin z siebie i z B otosm tka. Pewnego popo udnia znale li si wreszcie w miejscu, gdzie w wóz, którym w drowali, rozszerzy si , a po obu jego stronach pojawi si sosnowy las. Spojrzeli przed siebie i zrozumieli, e przeszli ju pierwsze pasmo gór. Przed nimi le a a pusta, skalista równina, za ni nowe góry ze szczytami pokrytymi niegiem. A mi dzy nimi i tymi dalekimi szczytami wznosi o si niskie wzgórze z nieregularnym, p askim wierzcho kiem. Spójrzcie! Spójrzcie! zawo a a Julia i wskaza a przed siebie na drugi kraniec równiny, a tam, w zapadaj cym zmierzchu, poza p askim wzgórzem zapali y si wiat a. Nie wiat o ksi yca, nie ogniska, lecz wo aj ce o zacisznym domu rz dy o wietlonych okien. Je li nigdy nie byli cie w dzikich pustkowiach w dzie i w noc, tydzie po tygodniu nie b dziecie w stanie zrozumie , co w tej chwili czu y dzieci. Harfang! wykrzykn li oboje rozradowanymi, podnieconymi g osami. Harfang! powtórzy B otosm tek matowym, ponurym g osem. Ale natychmiast doda : Hej! Dzikie g si! i b yskawicznie ci gn uk z ramienia. Uda o mu si zestrzeli du , t ust g . By o o wiele za pó no, by my le o dotarciu do bram Harfangu za dnia. Mieli jednak drewno na ogie i dobr , gor c kolacj . Tego wieczoru, gdy k adli si na spoczynek, by o im cieplej ni przez ostatnie siedem nocy. Kiedy jednak ognisko wygas o, noc sta a si lodowato zimna, a nast pnego ranka koce by y sztywne od mrozu. Tonie powiedzia a Julia, przytupuj c, aby si rozgrza . Wieczorem czeka nas gor ca k piel!

Rozdzia 7

WZGÓRZE DZIWNEGO LABIRYNTU

NIE MA W TPLIWO CI, e by to najgorszy dzie ich w drówki. Nad nimi wisia o ciemne niebo, nabrzmia e ci kimi od niegu chmurami, pod nogami czuli zamarzni ty skalisty grunt, a prosto w twarz d wiatr, którego smaganie przypomina o obdzieranie ze skóry. Kiedy zeszli na równin , stwierdzili, e ta cz staro ytnego traktu jest jeszcze bardziej zniszczona. Musieli szuka go w ród olbrzymich g azów, otoczaków i ostrego gruzu. By a to ci ka droga dla poranionych nóg. Lecz cho odczuwali wielkie zm czenie, przejmuj ce zimno nie pozwala o im zatrzyma si na odpoczynek. Oko o dziesi tej rano pojawi y si pierwsze drobne p atki niegu, wiruj ce w powietrzu i osiadaj ce na ubraniach. Dziesi minut pó niej pada y ju do g sto. W ci gu dwudziestu minut wszystko pokry o si biel . A nie min o pó godziny, gdy o lepi a ich straszliwa burza nie na. Zanosi o si

na to, e b dzie trwa a ca y dzie . Aby zrozumie , co sta o si pó niej, musicie pami ta , e prawie nic nie widzieli. Kiedy zbli ali si do niskiego wzgórza oddzielaj cego ich od miejsca, w którym poprzedniego wieczora pojawi y si o wietlone okna, nie byli w stanie ogarn go spojrzeniem. Prawd mówi c, nie widzieli przed sob nic prócz niegu, a w dodatku musieli mru y oczy przed zamieci . Nie trzeba chyba dodawa , e nic do siebie nie mówili. Kiedy wreszcie doszli do wzgórza, po obu stronach zamajaczy o im co , co mog o by ska ami niskimi i dziwnie równymi, je liby dobrze im si przyjrze , ale nikt nie by w stanie tego uczyni . Wszyscy wpatrywali si w pó torametrowy wyst p skalny, który nagle wy oni si z zamieci. D ugie nogi B otosm tka pozwoli y mu bez trudu wdrapa si na szczyt kamiennej pó ki. Dla dzieci by o to o wiele trudniejsze (cho B otosm tek im pomaga ), zw aszcza e na szczycie le a a gruba warstwa niegu. Teraz czeka a ich ostro na w drówka po bardzo nierównej, liskiej powierzchni Julia przynajmniej raz si przewróci a a potem doszli do drugiego wyst pu. W sumie by y cztery takie kamienne pó ki w nierównych odst pach od siebie. Po wdrapaniu si na czwart pó k nie mieli w tpliwo ci, e s ju na szczycie wzgórza. A dot d jego dziwnie ukszta towane zbocze dawa o im jak os on przed wiatrem. Teraz uderzy w nich z ca w ciek o ci . Wzgórze co by o nieco zaskakuj ce okaza o si na szczycie zupe nie p askie: wielka, g adka jak stó powierzchnia, po której bez przeszkód przewala a si nie na zamie . Tylko w nielicznych zag bieniach utrzymywa si nieg, bo wiatr porywa go wci do góry, ciskaj c im w twarze lodowate k by i smugi k uj cego py u i tworz c ma e nie ne wiry wokó stóp, jak si to czasami dzieje na lodowisku. W wielu miejscach powierzchnia wzgórza by a zreszt g adka jak lód, a w dodatku poprzecinana jak labirynt jakimi dziwnymi przegrodami i groblami, dziel cymi j na kwadraty lub d ugie prostok ty. Na ka d tak przegrod trzeba si by o, rzecz jasna, wspina , a mia y od po owy do pó tora metra wysoko ci i kilka metrów szeroko ci. Po pó nocnej stronie ka dej przegrody nagromadzi y si grube warstwy niegu, co oznacza o, e ka de zej cie po czone by o z zapadaniem si po pas w mokr zasp . Julia brn a przed siebie z nisko pochylon g ow otulon kapturem, a skostnia e z zimna r ce schowa a pod peleryn . Poprzez nieg dostrzega a ró ne dziwne rzeczy. Po prawej stronie zamajaczy y jakie kszta ty, przypominaj ce fabryczne kominy, a po lewej wysokie urwisko, bardziej równe i prostopad e, ni by to pasowa o do najbardziej stromego urwiska. Nie po wi ci a jednak tym kszta tom ani jednej my li. Potrafi a teraz my le jedynie o zimnych r kach (i nosie, i policzkach, i uszach) oraz o gor cej k pieli i wygodnym ó ku w Harfangu. Nagle przewróci a si , po lizgn a do przodu i zacz a zje d a w ciemn , w sk czelu . W chwil pó niej zatrzyma a si . Wygl da o na to, e wpad a do jakiego w skiego okopu lub sztolni. I chocia nag y upadek porz dnie j wystraszy , pierwszym odczuciem by a ulga: wiatr ju jej nie smaga , bo ciany okopu wznosi y si wysoko ponad ni . A w chwil pó niej zobaczy a przera one twarze Scrubba i B otosm tka, którzy patrzyli na ni znad kraw dzi. Czy jeste ranna, Pole? zawo a Scrubb. OBIE nogi z amane, wcale bym si nie zdziwi powiedzia B otosm tek. Julia wsta a i wyja ni a, e jest ca a i zdrowa, ale e nie wydostanie si bez ich pomocy. Co to jest, w co wpad a ? zapyta Scrubb. To co w rodzaju okopu albo mo e jaka zapadni ta ulica, albo co innego. Biegnie zupe nie prosto. Tak, i niech to licho porwie, biegnie prosto na pó noc! zawo a Scrubb. Mo e to jaki rodzaj drogi? Mogliby my ni i os oni ci od wiatru. Czy du o tam niegu na dnie?

Prawie wcale. Chyba wiatr przenosi go nad kraw dziami. A co jest dalej? Chwileczk , zaraz pójd i zobacz odpowiedzia a Julia. Nie usz a jednak daleko, gdy rów skr ci nagle w prawo. Przekaza a t informacj pozosta ym. A co jest za zakr tem? spyta Eustachy. Tak si akurat z o y o, e Julia mia a ten sam stosunek do wij cych si korytarzy i ciemnych przej pod ziemi , a nawet prawie pod ziemi , co Eustachy do kraw dzi stromych urwisk. Wcale nie mia a ochoty pój dalej, za róg ciemnego okopu, zw aszcza gdy us ysza a B otosm tka wrzeszcz cego gdzie w górze: B d ostro na, Pole! Takie korytarze mog prowadzi do jaskini smoka. W krainie olbrzymów mog te y olbrzymie ziemne glisty lub wielkie robaki. Wydaje mi si , e to nigdzie dalej nie prowadzi powiedzia a Julia, wracaj c szybko z powrotem. Musz to sam obejrze rzek Eustachy. Chcia bym wiedzie , co masz na my li, mówi c nigdzie dalej". Usiad na skraju rowu (ka de z nich by o ju zbyt mokre, by przejmowa si tym, e b dzie mokrzejsze) i zjecha na dno. Przecisn si obok Julii, która cho nic nie mówi by a pewna, e Eustachy wie o jej oszustwie. Posz a wi c za nim, staraj c si trzyma troch w tyle. Okaza o si jednak, e zwiad Eustachego nie przyniós adnego po ytecznego rezultatu. Za rogiem korytarz skr ca w prawo, a po kilku krokach znale li rozga zienie: jeden korytarz wiód dalej prosto, drugi ponownie skr ca w prawo. To nic nie da rzek Eustachy, patrz c w prawe odga zienie to prowadzi z powrotem, na po udnie. Ruszy wi c dalej prosto, ale po paru krokach znowu napotkali zakr t w prawo. Tym razem jednak nie by o wyboru, bo korytarz ko czy si g adk cian . Nic z tego mrukn Scrubb. Julia, nie trac c czasu, odwróci a si i pop dzi a z powrotem. B otowij wyci gn ich bez trudu swoimi d ugimi r kami. Straszne by o znale si znowu na szczycie wzgórza. Tam, w dole, na dnie g bokiego rowu, uszy im prawie odtaja y, mogli te widzie wyra nie, oddycha bez trudu i porozumiewa si ze sob bez krzyku. Tu, na górze, smagaj cy niegiem, lodowaty wiatr doprowadza ich do kra cowej rozpaczy. A jeszcze na dodatek B otosm tek wybra akurat ten moment, aby zawo a : Czy wci dobrze pami tasz te Znaki, Pole? Jakiego teraz powinni my szuka ? Och, daj mi SPOKÓJ! Do licha ze Znakami! burkn a Julia. Zdaje mi si , e to by o co takiego o kim , kto wypowie imi Aslana. Ale niech mnie dunder wi nie, je eli b d ci tutaj recytowa a Znaki! Jak na pewno zauwa yli cie, pomyli a kolejno . A to dlatego, e przesta a powtarza Znaki ka dego wieczora przed za ni ciem. Gdyby si wysili a, wci jeszcze mog aby je sobie przypomnie , ale nie potrafi a ju ich wyrecytowa bez zastanowienia, z poczuciem pewno ci, e niczego nie opu ci a i wszystko jest w dobrej kolejno ci. Pytanie B otosm tka rozz o ci o j , poniewa g boko w sercu by o jej wstyd, e nie pami ta ju poucze Lwa tak dobrze, jak powinna. To w a nie ten wstyd, w po czeniu z ca ym utrapieniem przem czenia i zzi bni cia, kaza jej powiedzie : Do licha ze Znakami!". Prawdopodobnie wcale tak nie my la a. Ach, wi c to ma by nast pny Znak? Jeste pewna? dopytywa si B otosm tek. Zastanawiam si , czy masz racj . Chyba je pomyli a , i wcale bym si nie dziwi . Co mi si wydaje, e to wzgórze, to p askie miejsce, na którym jeste my, warte jest tego, by mu si dobrze przyjrze . Czy nie zauwa yli cie, e...

Na wielkiego smoka! przerwa mu Scrubb. Czy to w a ciwy czas na podziwianie widoków? Na mi o bosk , id my dalej! Hej, patrzcie, patrzcie! zawo a a Julia i wskaza a przed siebie. Wszyscy spojrzeli w tym kierunku. A tam, na pó nocy, o wiele wy ej od p askiego szczytu wzgórza, na którym stali, pojawi si rz d wiate . Tym razem by o jeszcze bardziej oczywiste, e s to okna: ma e okienka, pozwalaj ce rozkoszowa si my l o a niach, i wielkie okna, pozwalaj ce marzy o przestronnych salach z trzaskaj cym weso o ogniem na kominku i o gor cej zupie lub dymi cych pol dwicach na stole. Harfang! zawo a Eustachy. Bardzo pi knie rzek B otosm tek ale mówi em w a nie... Och, przesta ju gada ! przerwa a mu Julia ze z o ci . Nie mamy ani chwili do stracenia. Pami tacie, co mówi a pani o tym ich zwyczaju wczesnego zamykania bram? Musimy tam zd y o w a ciwej porze, musimy, musimy! UMRZEMY wszyscy, je li zostaniemy za murami w tak noc. ci le mówi c, to jeszcze nie jest noc zacz znowu B otosm tek ponuro, ale dwoje dzieci zawo a o Idziemy! i zacz o si lizga po g adkiej powierzchni wzgórza tak szybko, jak im na to pozwala y obola e nogi. B otowij ruszy za nimi, wci co mówi c, ale teraz, w szalej cej w ciekle zadymce, nie us yszeliby nic, cho by nawet chcieli. A jest pewne, e nie chcieli. Marzyli tylko o k pieli, ó kach i o czym gor cym do picia, a my l o tym, e mog nie zd y i zasta bram zamkni t a do jutra, trudna by a do zniesienia. Pomimo tego po piechu przej cie ca ego p askiego szczytu dziwnego wzgórza zaj o im wiele czasu. A kiedy ju je przeszli, napotkali znowu kamienne pó ki, po których tym razem musieli zej w dó . W ko cu jednak stan li u stóp wzgórza i mogli zobaczy , jak naprawd wygl da Harfang. Sta na wysokiej skale i pomimo wielu wie yc bardziej przypomina jaki gigantyczny dom ni zamek. By o oczywiste, e agodne Olbrzymy nie obawiaj si adnego ataku. W zewn trznych murach okna widnia y zupe nie nisko rzecz nie do pomy lenia w prawdziwej twierdzy. By o te wiele dziwnych drzwiczek tu i tam, umo liwiaj cych wyj cie i wej cie do zamku bez potrzeby przechodzenia przez dziedziniec. Podnios o to na duchu Juli i Eustachego. Wielki dom wydawa si przez to bardziej przyjazny i mniej niedost pny. Z pocz tku przerazi a ich wysoko i stromo ska y, ale wkrótce spostrzegli atwiejsz drog wiod c ku bramie. Ale i tak, bior c pod uwag to, co dzisiaj przeszli, by a to mozolna wspinaczka. Julia prawie opad a z si . Ostatnie pi dziesi t metrów przesz a dzi ki pomocy Eustachego i B otosm tka. Wreszcie stan li przed bram zamku. Krata by a podniesiona, a wrota sta y otworem. Mo na by nie wiem jak zm czonym, lecz przej cie przez bram domostwa olbrzymów kosztuje jednak zawsze troch nerwów. I mimo swego braku zaufania do Harfangu to w a nie B otosm tek wykaza najwi ksz odwag . Idziemy spokojnie powiedzia . Nie sprawiajcie wra enia przestraszonych, cokolwiek by si dzia o. Przychodz c tu, zrobili my najg upsz rzecz na wiecie, ale je li ju tu JESTE MY, powinni my zachowa twarz. Po tych s owach wkroczy w bram , zatrzyma si pod jej sklepieniem, gdzie echo mog o wzmocni jego g os, i zawo a tak g o no, jak potrafi : Hej, ho! Od wierny! Go cie szukaj noclegu! I czekaj c na to, aby co si wydarzy o, zdj kapelusz i str ci z szerokiego ronda grub warstw niegu. No wiesz szepn Eustachy do Julii mo e on i jest strasznym j czydusz , ale odwagi i tupetu mu nie brak.

Otworzy y si jakie drzwi, z których pop yn cudowny blask p on cego kominka, i wyszed od wierny. Julia zagryz a mocno wargi, aby nie zapiszcze ze strachu. Nie by to najwi kszy z olbrzymów, to znaczy by zapewne wy szy od sporej jab onki, ale jednak nie tak wysoki jak s up telegraficzny. Mia rud , szczeciniast brod , skórzany kaftan nabijany metalowymi p ytkami, tworz cymi co w rodzaju kolczugi, go e nogi (bardzo ow osione) i jakie owijacze na stopach. Pochyli si i wytrzeszczy oczy na B otosm tka. Jak si nazywaj stworzenia takie jak ty? zapyta . Julia zdoby a si na odwag i zawo a a: Hej, pos uchaj! Pani w Zielonej Sukni pozdrawia króla szlachetnych olbrzymów i przysy a nas dwoje, dzieci z po udnia, oraz b otowija, ma na imi B otosm tek, na wasze wi to Jesieni. Je li nie macie nic przeciwko temu doda a. Ho, ho! wykrzykn od wierny. To ca kiem inna historia. Wejd cie, mali ludkowie, wejd cie. Najlepiej b dzie, jak wejdziecie do stró ówki, a ja po l s ówko jego królewskiej mo ci. Przygl da si dzieciom z ciekawo ci . Niebieskie twarze powiedzia . Nigdy nie s dzi em, e maj takie twarze. Je li chodzi o mnie, wcale mi to nie przeszkadza. Na pewno wy sami nie widzicie w tym nic dziwnego. Robaczki maj upodobanie w drugich robaczkach, jak to mówi . Nasze twarze s niebieskie z zimna! wyja ni a Julia. NAPRAWD nie jeste my takiego koloru. A wi c wejd cie i ogrzejcie si . Wchod cie, ludziki. Weszli do stró ówki. Straszliwy oskot zamykanych za nimi drzwi nie nale a do przyjemnych odg osów, ale zapomnieli o nim od razu, kiedy zobaczyli to, o czym marzyli od czasu ostatniej kolacji kominek! I co za kominek! P on o na nim chyba z pi ca ych drzew, a ar bi taki, e trudno by o si zbli y . Ale i tak wszyscy troje opadli na ceglan pod og tak blisko ognia, jak mo na by o wytrzyma , i wydali z siebie westchnienie ulgi. S uchaj no, m odziku rzek od wierny do innego olbrzyma, który siedzia w g bi izby, gapi c si na przybyszów, jakby mu oczy mia y wyskoczy z g owy skocz mi zaraz z wiadomo ci do Domu. I powtórzy , co mu powiedzia a Julia. M odszy olbrzym spojrza na nich jeszcze raz, wybuchn rubasznym miechem i wyszed z izby. Hej, ty, Zabowaty zwróci si od wierny do B otosm tka. Wygl dasz mi na takiego, co chcia by sobie czym poprawi humor. I wyci gn czarn butl , bardzo podobn do tej, jak mia B otosm tek, tyle e dwadzie cia razy wi ksz . Zaraz, zaraz, niech no pomy l . Nie mog ci da kubka, boby si utopi . Pomy lmy. Ta solniczka b dzie w sam raz. Nie musisz o tym wspomina w Domu. Nie moja to wina, e srebro zawsze jako tu si przypl tuje. Solniczka by a nieco inna ni nasze, bardziej w ska i wysoka, tak e mog a rzeczywi cie s u y B otosm tkowi za kubek. Dzieci spodziewa y si , e blotowij odmówi, nie maj c przecie za grosz zaufania do agodnych Olbrzymów. Ale zamrucza tylko: Teraz, jak ju jeste my w rodku, a drzwi si zatrzasn y, troch za pó no na ostro no i pow cha zawarto solniczki. Zapach ma ca kiem niez y zauwa y ale to jeszcze nic nie znaczy. Lepiej si upewni i poci gn spory yk. Smakuje te nie le. Ale mo e tylko PIERWSZY yk? Jaki b dzie drugi? ykn znowu, tym razem o wiele wi cej. Ach! Ale czy takie samo jest do ko ca? i poci gn znowu. Za o si , e na samym dnie b dzie co paskudnego. Tym razem wypi wszystko. Obliza wargi i odezwa si do dzieci: To jest próba, rozumiecie? Je eli mnie pokr ci albo rozsadzi, albo zamieni w jaszczurk , albo co innego, b dziecie wiedzie , e nie wolno bra niczego, co wam tu zaproponuj .

Tymczasem olbrzym, który by za wysoki, aby s ysze , co mamrocze B otosm tek, rykn miechem i powiedzia : Widz , Zabowaty, e z ciebie ch op na schwa ! Ale sobie z tym poradzi ! Jestem b otowijem odrzek B otosm tek niezbyt uprzejmym tonem. I nie jestem adn ab . Jestem b otowijem. W tej chwili drzwi si otworzy y i wróci m odszy olbrzym, mówi c: Maj i od razu do sali tronowej. Dzieci wsta y, ale B otosm tek nie ruszy si z miejsca i tylko powtarza : B otowijem. B otowijem. Bardzo zacnym b otowijem. Zacnowijem. Poka im drog , m odziku rzek od wierny. Chyba b dziesz musia zanie Zabowatego. Wypi kropelk za du o i troch mu zaszkodzi o. Nic mi nie jest powiedzia B otosm tek. I tylko nie aba. Nic mi do aby. Jestem zacnobijem. Ale m ody olbrzym schwyci go wpó i da zna dzieciom, aby sz y za nim. W taki niezbyt godny sposób przeszli przez dziedziniec. B otosm tek, trzymany przez olbrzyma w d oni i wymachuj cy r kami i nogami, rzeczywi cie bardzo przypomina ab . Ale nie mieli czasu, aby to zauwa y , bo wkrótce przeszli przez wielk bram a obojgu serca zacz y bi mocniej i po kluczeniu korytarzami (truchtem, eby nad y za krokami olbrzyma) szli ju , mru c oczy, przez olbrzymi sal zalan wiat em wielu lamp i blaskiem ognia p on cego na wielkim kominku, odbijaj cym si w z oceniach sufitu i gzymsów. Po lewej i po prawej stronie sta o tyle olbrzymów, e trudno by o je zliczy . Wszystkie ubrane by y we wspania e szaty, a na dwu tronach w dalekim ko cu sali siedzia y dwie wielkie postacie, wygl daj ce na króla i królow . Jakie pi metrów przed tronami olbrzym zatrzyma si . Julia wykona a okropn karykatur uk onu (w Eksperymentalnej Szkole nie uczono dziewcz t dworskich manier). M ody olbrzym ostro nie postawi B otosm tka na posadzce, lecz ten opad natychmiast do pozycji najbardziej przypominaj cej siedz c . Prawd powiedziawszy, ze swymi d ugimi cz onkami b otowij zupe nie przypomina wielkiego paj ka.

Rozdzia 8

HARFANG

NO, DALEJ, POLE. Rób, co do ciebie nale y szepn Eustachy. Julii tak zasch o w ustach, e nie mog a wykrztusi ani s owa. Rozpaczliwie kiwn a g ow do Scrubba. Pomy lawszy sobie, e nigdy jej (i B otosm tkowi) tego nie zapomni, Eustachy obliza wyschni te wargi i powiedzia g o no do króla olbrzymów: Racz mnie wys ucha , wasza królewska mo ! Pani w Zielonej Sukni pozdrawia ci naszymi ustami i s dzi, e b dziesz rad, maj c nas na wi to Jesieni w swym zamku. Król i królowa popatrzyli po sobie, pokiwali g owami i u miechn li si w sposób, który Julii nie bardzo przypad do gustu. Król podoba si jej bardziej ni królowa. Mia pi kn , falist brod , orli nos i, jak na olbrzyma, wygl da zupe nie przyzwoicie. Natomiast królowa by a okropnie gruba. Mia a dwa podbródki i t ust , upudrowan twarz, co nigdy nie jest specjalnie adne, a z pewno ci

wygl da jeszcze gorzej, je li twarz jest dziesi razy wi ksza od normalnej. Potem król wysun j zyk i obliza wargi. Nie by oby w tym nic nadzwyczajnego i ka dy móg by to zrobi , ale jego j zyk by tak wielki i czerwony, a wysun si tak niespodziewanie, e dla Julii by o to wstrz sem. Och, jakie DOBRE dzieci! powiedzia a królowa. ( Ostatecznie mo e nie jest taka z a", pomy la a Julia.) Tak, w rzeczy samej rzek król wspania e dzieciaki. Witamy was na naszym dworze. Podajcie mi r ce. Wyci gn do nich sw wielk praw d o bardzo czyst , z wieloma pier cieniami na palcach, ale z okropnie ostrymi paznokciami. Okaza o si jednak, e by a o wiele za du a, aby u cisn wyci gni te ku niemu r ce dzieci, wi c tylko potrz sn ich ramionami. A co to takiego? zapyta , wskazuj c na B otosm tka. Zacnobij rzek B otosm tek. Och! zapiszcza a królowa, zbieraj c ciasno spódnic przy kostkach. To jest paskudne! To yje! On jest ca kiem w porz dku, wasza królewska mo , naprawd powiedzia szybko Eustachy. B dzie si wam podoba o wiele bardziej, kiedy go poznacie. Jestem tego pewien. Mam nadziej , e od tego miejsca a do ko ca ksi ki nie stracicie serca dla Julii, je li wam powiem, e w tym momencie zacz a p aka . Naprawd , mia a wiele na swoje usprawiedliwienie. Jej stopy, r ce, uszy i nos dopiero zaczyna y taja , roztopiony nieg sp ywa z jej p aszcza, przez ca y dzie nic nie mia a w ustach, a nogi dr a y tak, e czu a, i za chwil si przewróci. W ka dym razie okaza o si to w tej chwili bardziej korzystne, ni gdyby zrobi a cokolwiek innego, bo królowa powiedzia a: Ach, biedne dziecko! Panie mój i ma onku to nie adnie z naszej strony, e pozwalamy naszym go ciom sta tak d ugo. Hej, kilku z was! Zabierzcie st d szybko te dzieci! Dajcie im co do zjedzenia i picia, przygotujcie k piel. Pocieszcie t ma dziewczynk . Dajcie jej lizaka, dajcie jej lalki i zabawki, dajcie jej lekarstwa, dajcie jej wszystko, co mo na wymy li , grzanego mleka z winem i korzeniami, kandyzowanych owoców, herbatki z kminku. Za piewajcie jej ko ysank . Nie p acz, malutka, nie p acz, bo b dziesz do niczego, kiedy nadejdzie wi to. Ka de z was oburzy oby si na wzmiank o zabawkach i lalkach, nic wi c dziwnego, e i Juli ogarn a z o . Lizaki i mleko z korzeniami nie by y w ko cu najgorsze, ale w tej chwili marzy a raczej o czym bardziej konkretnym do jedzenia. G upia przemowa królowej przynios a jednak wspania y skutek, poniewa B otosm tek i Eustachy zostali natychmiast porwani przez olbrzymich paziów, a Julia przez olbrzymi dwork , i odniesieni do komnat go cinnych. Pokój Julii by rozmiarów ko cio a i móg by si wydawa ponury, gdyby nie hucz cy na kominku ogie i bardzo gruby, szkar atny dywan na pod odze. Tutaj zacz to z ni wyprawia cudowne rzeczy. Przekazano j starej niani królowej, która z punktu widzenia olbrzymów by a nisk staruszk , prawie zgi t we dwoje ze staro ci, ale z ludzkiego punktu widzenia olbrzymk na tyle ma , e mog aby chodzi po normalnym pokoju, nie uderzaj c bez przerwy g ow w sufit. By a bardzo zr czna, cho Julia marzy a o tym, by przesta a wci mlaska i mówi takie rzeczy, jak: Hopla" i Dobzie, moja pere ko?" i No, teraz b dzie cacy, moja laleczko". Nape ni a bali gor c wod i pomog a Julii do niej wej . Je li si potrafi p ywa (a Julia potrafi a), k piel w balii olbrzymów jest cudown spraw . Wspania e te s r czniki olbrzymów (cho nieco szorstkie i pospolite), bo s ich ca e metry. W ogóle nie trzeba si wyciera , wystarczy owin si w nie przed kominkiem i jest rozkosznie. A potem przyniesiono czyste, wie e, ciep e suknie, naprawd cudowne suknie, i cho troszeczk na ni za du e, wyra nie uszyte dla normalnej kobiety, nie dla

olbrzymki. Przypuszczam, e je li ta Pani w Zielonej Sukni ich odwiedza, to musz by przyzwyczajeni do go ci naszego wzrostu", pomy la a Julia. Za chwil przekona a si , e mia a racj , bo zastawiono dla niej stó przystosowany do wzrostu normalnego doros ego cz owieka, a no e, widelce i y ki te by y zwyk ej wielko ci. Cudownie by o usi sobie wygodnie przy stole, czuj c si wreszcie ogrzan i czyst . Nogi wci mia a bose i z rozkosz zanurza a je po kostki w puszystym dywanie; by o to najlepsze, co mo na sobie wymarzy dla poranionych i obola ych stóp. Jedzenie które, jak s dz , trzeba by nazwa obiadem, cho by a ju pora podwieczorku sk ada o si z roso u z kury, pieczonego indyka, jarzynowego budyniu gotowanego na parze, pieczonych kasztanów i tylu owoców, ile tylko mo na by o zje . Dra ni o j tylko to, e niania wci wychodzi a i wchodzi a, i za ka dym razem przynosi a jak gigantyczn zabawk : olbrzymi lalk wi ksz od Julii, drewnianego konia na kó kach rozmiarów ma ego s onia, b ben wygl daj cy jak ma y zbiornik na wod , i jagni tko z we ny. By y to proste, niezdarnie wykonane zabawki, jaskrawo pomalowane, i Julii niedobrze si robi o na ich widok. Za ka dym razem powtarza a, e wcale ich nie potrzebuje, a niania odpowiada a: Tiu-tiu-tiu! Na pewno b dziesz ich potrzebowa a, kiedy ju troszk odpoczniesz. Tak, tak! Hihi-hi! A teraz do ó eczka. Co za rozkoszna lalunia! ó ko te by o normalnych rozmiarów, cho i tak wielkie, z rodzaju tych, jakie si czasami spotyka w staro wieckich hotelach. Jak ma e si wydawa o w tym olbrzymim pokoju i z jak rozkosz Julia do niego wskoczy a! Czy wci jeszcze pada nieg, nianiu? zapyta a sennym g osem. Nie. Teraz pada deszcz, mój pieszczoszku odpowiedzia a olbrzymka. Deszcz sp ucze ten brzydki nieg. Moja rozkoszna laleczka b dzie mog a jutro wyj i pobawi si na dworze. Otuli a Juli ko dr i poca owa a j na dobranoc. Nie wyobra am sobie nic bardziej przykrego od poca unku olbrzymki. Julia pomy la a to samo, ale po pi ciu minutach ju spa a. Deszcz pada nieprzerwanie przez ca e popo udnie i ca noc, b bni c w okna zamku, ale Julia nic nie s ysza a, pi c mocno a do pó nocy. A kiedy nadesz a owa martwa godzina, gdy w ca ym domu olbrzymów wszyscy ju spali (prócz myszy), mia a sen. Wydawa o si jej, e budzi si w tym samym wielkim pokoju i widzi ogie na kominku, ju niski i czerwony, a w jego wietle wielkiego drewnianego konia. Ko poruszy si nagle i na swych kó kach podjecha po dywanie a do jej ó ka. Ale teraz nie by to ju ko , lecz lew, tak du y jak ko . I nie by a to ju zabawka, lecz prawdziwy lew, TEN prawdziwy Lew, tak jak go widzia a na górze poza kra cem wiata. S odki zapach wype ni pokój. Ale Julia odczuwa a w sercu jaki niepokój i l k, chocia nie mog a sobie przypomnie , z jakiego powodu, i zy pop yn y jej z oczu, mocz c poduszk . Lew kaza jej powtórzy Znaki, a ona stwierdzi a, e wszystko zapomnia a. Wtedy ogarn a j straszliwa groza. I Aslan wzi j w paszcz (czu a jego wargi i oddech, ale nie czu a z bów) i zaniós do okna, aby przez nie popatrzy a. Ksi yc wieci jasno, a przez ca y wiat albo przez ca e niebo (trudno to by o okre li ) bieg y wielkie litery, uk adaj ce si w s owa PODE MN . Potem sen si sko czy , a kiedy si obudzi a pó nym rankiem, nie pami ta a, e w ogóle co jej si ni o. Wsta a, ubra a si i zjad a niadanie przed kominkiem, kiedy niania otworzy a drzwi i powiedzia a: Tutaj s mali przyjaciele mojej cudownej laleczki. B dzie mia a si z kim bawi . Wszed Eustachy i b otowij. Hej! Dzie dobry! powita a ich Julia. Czy to nie mieszne? Spa am prawie pi tna cie godzin. No, ale naprawd czuj si lepiej, a wy? JA tak odrzek Eustachy. Ale B otosm tek twierdzi, e boli go g owa. Spójrz! Twoje okno

jest w wykuszu! Mo na stamt d wyjrze na wiat. I od razu wszyscy troje to zrobili, i wystarczy jeden rzut oka, aby Julia zawo a a: Och! To przecie straszne? S o ce jasno wieci o, a nocny deszcz niemal ca kowicie sp uka nieg. Gdzieniegdzie tylko zosta y niewielkie bia e plamy. Poni ej, jak roz o ona mapa, rozci ga o si przed nimi p askie wzgórze, które wczoraj pokonali z tak wielkim trudem. Teraz, z wysoko ci zamku, nie mog o by adnych w tpliwo ci: patrzyli na ruiny gigantycznego miasta. By o p askie, bo jak teraz Julia widzia a wyra nie pokrywa y je kamienne p yty, chocia w niektórych miejscach chodnik wykruszy si lub pop ka . Przecinaj ce wzgórze rowy czy sztolnie by y pozosta o ciami murów wielkich budowli, które mog y by pa acami i wi tyniami olbrzymów. Cz murów, wysokich na jakie sto pi dziesi t metrów, zachowa a si do dzi i j w a nie pomyli a podczas zamieci ze skalnym urwiskiem. Kszta ty przypominaj ce kominy fabryczne okaza y si pot nymi kolumnami, po amanymi na ró nych wysoko ciach; ich szcz tki le a y opodal jak monstrualne pnie kamiennych drzew. Pó ki, z których z takim trudem schodzili po pó nocnej stronie a tak e bez w tpienia te, na które musieli wspi si po stronie po udniowej by y szcz tkami stopni olbrzymich schodów. Aby dopowiedzie wszystko do ko ca, przez rodek kamiennego placu bieg y wielkie czarne litery, uk adaj ce si w s owa PODE MN . Trzej w drowcy popatrzyli po sobie z przera eniem, a Eustachy gwizdn i wypowiedzia to, o czym wszyscy my leli: Drugi i trzeci Znak mamy z g owy. I w tym momencie Julia przypomnia a sobie swój sen. To moja wina powiedzia a zrozpaczonym g osem. Ja... ja przesta am powtarza Znaki codziennie przed za ni ciem. Gdybym o nich my la a, nawet w tej nie ycy pozna abym, e to zrujnowane miasto. Moja wina jest wi ksza odezwa si B otosm tek. Ja to POZNA EM lub prawie poznaem. Pomy la em sobie, e to wygl da zupe nie jak ruiny miasta. Tylko tobie nie mo na niczego zarzuci powiedzia Eustachy. Przecie PRÓBOWA E nas zatrzyma . Ale nie próbowa em skutecznie rzek b otowij. I prawd mówi c, nie mia em do tego za wiele serca. A przecie powinienem to zrobi . Jakbym nie móg was zatrzyma jedn r k ! Wszyscy znamy prawd powiedzia Eustachy. Tak okropnie chcia o nam si wyspa w ciep ym ó ku, e przestali my troszczy si o cokolwiek innego. W ka dym razie mog to powiedzie o sobie. Od czasu spotkania tej kobiety z milcz cym rycerzem nie my leli my o niczym innym. Prawie ju zapomnieli my o królewiczu Rilianie. Wcale bym si nie zdziwi zauwa y B otosm tek gdyby jej o to w a nie chodzi o. Nie rozumiem tylko jednego powiedzia a Julia. Jak to si sta o, e nie widzieli my tych liter? A mo e ich jeszcze wczoraj nie by o? Mo e on, Aslan, wypisa je ostatniej nocy? Mia am taki dziwny sen. I opowiedzia a go. Ale ty jeste g upia! zawo a Eustachy. Widzieli my je. Weszli my w te litery. Nie rozumiesz? Wpad a w liter E w s owach PODE MN . Szli my wzd u dolnej poziomej kreski E, prosto na pó noc, skr cili my prostopadle w prawo, na wschód, wzd u pionowej pa ki, doszli my do drugiego skr tu w prawo, w rodku pa ki, ale nie weszli my w rodkow poziom kresk , tylko szli my dalej na wschód, do góry litery, a do trzeciego skr tu w prawo. I tu ju nie by o wyboru, skr cili my na po udnie i w ten sposób doszli my do ko ca litery. Ale z nas durnie! Kopn ze z o ci w aweczk pod oknem i mówi dalej: Tak, Pole, nie jest dobrze. Wiem, o czym my lisz,

bo i ja my l o tym samym. My lisz, jak by to by o dobrze, gdyby to Aslan umie ci dla nas wskazówk na kamiennych p ytach ruin miasta i to dopiero wtedy, jak przez nie przeszli my. By aby to wówczas jego wina, nie nasza. Jak to by oby mi o, no nie? Ale nie ma tak dobrze. Musimy si po prostu przyzna . Mieli my tylko cztery Znaki, które mia y nas prowadzi , a nie rozpoznali my pierwszych trzech. Chcesz powiedzie , e to ja je mia am powiedzia a Julia. I masz ca kowit racj . To ja psu am wszystko od samego pocz tku. Ale niezale nie od tego... jest mi bardzo przykro i w ogóle... ale co to za wskazówka? PODE MN . To chyba bez sensu. Nie, to ma sens rzek B otosm tek. To oznacza, e mamy szuka królewicza pod tym miastem. Ale jak? zapyta a Julia. To jest pytanie rzek b otowij, zacieraj c swoje wielkie abie d onie. Jak mo emy to zrobi TERAZ? Nie ulega w tpliwo ci, e gdyby my pami tali o naszym zadaniu tam, w Zrujnowanym Mie cie, znale liby my jak wskazówk , jakie drzwiczki, wej cie do podziemia, tunel, mo e spotkaliby my kogo , kto by nam pomóg . Móg by si pojawi (nigdy si tego nie wie) sam Aslan. W taki czy inny sposób dostaliby my si pod te kamienne p yty. Instrukcje Aslana zawsze dzia aj , nie ma tu wyj tków. Ale jak to zrobi TERAZ to ju zupe nie inna sprawa. No có , po prostu musimy tam wróci westchn a Julia. Po prostu? powtórzy B otosm tek drwi co. Na pocz tek mo e po prostu otworzymy te drzwi. I wszyscy popatrzyli na drzwi komnaty, i zrozumieli, e adne z nich nawet nie dosi gnie klamki, a ju na pewno nie zdo a jej nacisn . My licie, e nie pozwol nam, kiedy o to poprosimy? zapyta a Julia. Nikt na to nie odpowiedzia , ale ka dy pomy la : Przypu my, e nie". Nie by to w ogóle dobry pomys . B otosm tek kategorycznie sprzeciwia si ujawnieniu olbrzymom prawdziwego celu ich wyprawy i proszeniu, by ich wypuszczono z zamku. Oczywi cie dzieci nie mog y tego zrobi bez jego zgody, bo z o y y mu przecie przyrzeczenie. Wszyscy troje byli pewni, e ucieczka z zamku w nocy nie ma szans powodzenia. Gdy wieczorem znajd si w swoich sypialniach, b d wi niami a do rana. Mogliby, co prawda, poprosi o pozostawienie drzwi otwartych, ale zapewne wzbudzi oby to niebezpieczne podejrzenia. Nasz jedyn szans rzek Eustachy jest próba wymkni cia si z zamku za dnia. Czy nie by oby najlepiej spróbowa po po udniu, kiedy wi kszo olbrzymów pi po obiedzie? Mo na by przekra si do kuchni i zobaczy , czy tylne drzwi s otwarte. Nie jest to co , co zwykle nazywam szans powiedzia B otosm tek ale to chyba jedyna szansa, na jak mo emy liczy . W istocie plan Scrubba nie by tak zupe nie beznadziejny, jak mo e si wam wydawa . Je li si chce opu ci niepostrze enie czyj dom, rodek popo udnia jest z wielu powodów lepsz do tego por ni rodek nocy. Jest bardziej prawdopodobne, e drzwi i okna b d otwarte, a je li ju nas z api , zawsze mo na udawa , e nie zamierza o si i daleko i nie mia o si okre lonych planów. (Bardzo trudno by oby przekona o tym zarówno olbrzymy, jak i doros ych, gdyby nas przy apano na spuszczaniu si po linie z okna sypialni o pierwszej w nocy.) Musimy jednak u pi ich czujno rzek Eustachy. Musimy udawa , e bardzo nam si tu podoba i e jedyne, czego nam brak, to wi to Jesieni. To ju jutro wieczorem zauwa y B otosm tek. S ysza em, jak mówi to jeden z nich. Ach, tak powiedzia a Julia. Wi c musimy udawa , e jeste my tego okropnie ciekawi. Trzeba zadawa mnóstwo pyta . I tak ju my l , e jeste my kompletnymi oseskami, wi c nie

b dzie to takie trudne. Beztroscy i u miechni ci westchn B otosm tek g boko. Tacy w a nie musimy by : beztroscy i u miechni ci. Tak jakby nic nas nie obchodzi o. Zauwa y em, e wy, m odzi, nie zawsze jeste cie w dobrym nastroju. Musicie mnie obserwowa i zachowywa si tak jak ja. B d weso y i beztroski. O tak i zrobi upiorn min . I swawolny tu da beznadziejnie ponurego susa. Pr dko si wprawicie, je li tylko b dziecie mnie uwa nie obserwowa . Oni ju i tak maj mnie za weso ka. O miel si powiedzie , e wy dwoje na pewno my licie, e wczoraj wieczorem by em nie le wstawiony, ale zapewniam was, e by o to... no có , prawie w ca o ci... zwyk e udawanie. Ju wtedy wpad o mi do g owy, e mo e to by w jaki sposób po yteczne. Kiedy dzieci rozmawia y pó niej ze sob o tych przygodach, nigdy nie mia y pewno ci, czy to ostatnie zdanie by o ca kiem prawdziwe, nie w tpi y jednak, e B otosm tek wi cie wierzy w to, co mówi . W porz dku. Naszym has em jest beztroska zgodzi si Eustachy. Gdyby my tylko znale li kogo , kto by nam otworzy drzwi! Kiedy b dziemy si wyg upia i odgrywa beztroskich, musimy jak najwi cej dowiedzie si o zamku. Tak si szcz liwie z o y o, e w tym momencie drzwi si otworzy y i wielka niania wpad a do rodka, wo aj c: No, moje laleczki, chcecie pój i zobaczy króla z ca ym dworem, jak wyruszaj na polowanie? To tak adnie wygl da! Nie trac c czasu, wybiegli za ni i z trudem opu cili si po schodach. Szczekanie psów, granie rogów i g osy olbrzymów wskazywa y im drog . Olbrzymy wybiera y si na polowanie pieszo, bo w tej cz ci wiata brakuje olbrzymich koni; mia o to wi c by co takiego jak angielskie polowanie z psami go czymi na smyczy. Psy równie by y normalnych rozmiarów. Kiedy Julia zobaczy a, e nie ma koni, by a z pocz tku bardzo zawiedziona, poniewa nie wyobra a a sobie, by gruba królowa mog a nad y za psami na piechot . A to znaczy o, e przez ca y dzie pozostanie w zamku. Ale potem zobaczy a królow w lektyce, któr nios o na ramionach sze ciu m odych olbrzymów. To wielkie t uste stworzenie ca e ubrane by o na zielono i mia o róg my liwski u boku. Na dziedzi cu zebra o si ze dwudziestu lub trzydziestu olbrzymów, w czaj c w to króla; wszyscy byli podnieceni zbli aj cym si polowaniem, wszyscy rozmawiali i miali si tak, e mo na by o og uchn , a u ich stóp, prawie na poziomie Julii, rozbrzmiewa o szczekanie i skomlenie, k bi o si od machaj cych ogonów, obwis ych, o linionych mord i od nosów wpychaj cych si dzieciom w d onie. B otosm tek zaczyna w a nie mie beztroski wygl d (co mog o zepsu wszystko, gdyby kto zwróci na to uwag ), kiedy Julia z najbardziej uroczym dziecinnym u miechem podbieg a do lektyki królowej i zawo a a: Och, pani! Nie odje d asz daleko, prawda? Wrócisz? Tak, moje kochanie odpowiedzia a królowa. Wróc wieczorem. Och, to DOBRZE. Cudownie! zaszczebiota a Julia. A b dziemy mogli przyj na wi teczn zabaw jutro wieczorem? Tak czekamy na ten wieczór! I tak nam si tu podoba! A kiedy ciebie nie b dzie, mo emy sobie poogl da ca y zamek? Och, pozwól nam, powiedz tak"... Królowa powiedzia a tak", lecz gromki miech wszystkich dworzan prawie zag uszy jej g os.

Rozdzia 9

JAK ODKRYLI CO , O CZYM WARTO BY O WIEDZIE

Eustachy i B otosm tek przyznawali pó niej, e Julia by a tego dnia wspania a. Gdy tylko król ze swym orszakiem wyruszyli na polowanie, zacz a zwiedza ca y zamek i zadawa wszystkim ró ne pytania, czyni c to tak niewinnie i dziecinnie, e nikt nie móg jej pos dza o jakie ukryte zamiary. Usta si jej nie zamyka y, ale w a ciwie trudno powiedzie , by mówi a: SZCZEBIOTA A i chichota a. By a naprawd urocza i podbija a serca wszystkich: parobków, od wiernych, pokojówek, dworek i starych baronów, olbrzymów, dla których dni polowa ju bezpowrotnie min y. Pozwala a si ca owa i ciska ka demu, kto mia na to ochot , a mia o wielu, lituj c si nad ni i nazywaj c biedn dzieciaczyn ", cho nikt nie wyja nia , z jakiego w a ciwie powodu. Zaprzyja ni a si zw aszcza z kucharzem i odkry a rzecz najwa niejsz : niewielkie drzwi dla s u by kuchennej pozwalaj ce na wyj cie poza zewn trzne mury bez potrzeby przechodzenia przez dziedziniec i wielk bram zamkow . W kuchni udawa a strasznego akomczucha i zjada a ka dy k sek, jakim j z upodobaniem cz stowano. Natomiast na górze, w ród dam dworu, dopytywa a si , w co powinna by ubrana podczas wi tecznej uczty, jak d ugo pozwol jej siedzie i czy b dzie mog a zata czy z jakim ma ym, bardzo ma ym olbrzymem. A potem (kiedy pó niej sobie to przypomina a, robi o si jej gor co) przekrzywia a g ow w idiotyczny sposób, co doro li zarówno olbrzymy, jak i normalni ludzie zawsze uwa ali za urocze, potrz sa a lokami, wierci a si rozkosznie i papla a: Och, jakbym chcia a, eby ju by jutrzejszy wieczór! Czy my licie, e ten czas szybko up ynie?" I wszystkie olbrzymki mówi y, e jest naprawd cudownym male stwem, a niektóre muska y oczy wielkimi chusteczkami, jakby mia y ochot si rozp aka . One s takie rozkoszne w tym wieku powiedzia a jedna olbrzymka do drugiej. Czy nie uwa asz, e prawie ich szkoda... Eustachy i B otosm tek te robili, co mogli, ale w takich sprawach dziewczynki zawsze s lepsze od ch opców. Jednak nawet ch opcy robi to lepiej ni b otowije. W porze obiadu zdarzy o si co , co kaza o im jeszcze gorliwiej ni przedtem my le o ucieczce z zamku agodnych Olbrzymów. Obiad jedli w sali tronowej, przy ma ym, osobnym stole przy kominku, a przy wielkim stole obiadowa o z pó tuzina starszych olbrzymów. Rozmawiali tak ha a liwie, e dzieci wkrótce przesta y zwraca na nich uwag , tak jak przestaje si s ysze ha as na ulicy. Jedli zimn dziczyzn , danie, którego Julia nigdy przedtem nie próbowa a, a które bardzo jej smakowa o. Nagle B otosm tek odwróci si do nich z tak poblad a twarz , e wida to by o wyra nie nawet pod naturaln szaro ci jego cery. Nie jedzcie ju ani k ska szepn . Co si sta o? zapyta y dzieci. Nie s yszeli cie, co powiedzia y te olbrzymy? Jeden powiedzia : Ten comber jest ca kiem niez y, taki kruchy i delikatny". A wi c kozio ek k ama ", rzek drugi. Dlaczego?", zdziwi si pierwszy. Och, mówi , e kiedy go z apano, powiedzia : Nie zabijajcie mnie, jestem bardzo ylasty. Nie b d wam smakowa ." W pierwszej chwili Julia niezupe nie poj a sens tego, co B otosm tek powiedzia . Ale zrozumia a natychmiast, gdy Eustachy wytrzeszczy oczy ze zgroz i rzek cicho: A wi c jemy MÓWI CEGO jelenia!

To odkrycie nie zrobi o na nich jednakowego wra enia. Julii, która nie zna a jeszcze dobrze tego wiata, al by o biednego jelonka i uwa a a, e zabicie go by o wstr tne. Eustachy, który w tym wiecie by ju przedtem i w ród mówi cych zwierz t mia przynajmniej jednego dobrego przyjaciela, odczuwa po prostu zgroz , jak mo na czu w obliczu morderstwa. Ale B otosm tkowi, który by urodzonym Narnijczykiem, zrobi o si po prostu niedobrze; prze y taki wstrz s, jakby wam powiedziano, e jecie ma e dziecko. ci gn li my na siebie gniew Aslana powiedzia . Taki jest skutek zapominania o jego Znakach. Na pewno ci y na nas przekle stwo. Gdyby tylko by o to dozwolone, najlepiej by oby teraz wzi nó i wbi sobie w serce. Stopniowo i Julia zacz a patrze na to z jego punktu widzenia. W ka dym razie adne z nich nie mia o ju ochoty na jedzenie. Posiedzieli jeszcze troch , aby nie wzbudzi podejrze , i wymkn li si po cichu z sali. Byli coraz bardziej niespokojni, zw aszcza e zbli a a si pora, z któr wi zali swoje nadzieje na ucieczk . Nas uchiwali w korytarzach i czekali, a wszystko si uspokoi. Olbrzymy w sali tronowej strasznie d ugo siedzia y przy stole, cho obiad dawno si sko czy . Jeden z nich, ca kiem ysy, opowiada jak d ug histori . Kiedy si to wreszcie sko czy o, trójka w drowców odwiedzi a kuchni . Tutaj jednak wci pe no by o s u by zmywaj cej i sprz taj cej po obiedzie. Wyczekiwanie na koniec ca ej tej krz taniny d u y o im si niezno nie. Wreszcie pozosta a tylko jedna stara olbrzymka. Szwenda a si i szwenda a po kuchennej izbie, a zrozumieli ze zgroz , e w ogóle nie ma zamiaru jej opu ci . No, moje kochaneczki powiedzia a do nich ju prawie wszystko zrobione. Jeszcze postawimy ten czajnik i zrobimy sobie fili ank dobrej herbaty. Teraz mog troch odsapn . B d cie tak dobre, moje laleczki, zajrzyjcie do zmywalni i powiedzcie mi, czy tylne drzwi s otwarte. Tak, s otwarte potwierdzi Eustachy. To dobrze, to dobrze. Zawsze je zostawiam otwarte, eby kotek, biedaczysko, móg wej i wyj , kiedy ma ochot . Potem usiad a na jednym krze le, a na drugim po o y a nogi. Chyba mog sobie pozwoli na ma drzemk powiedzia a. eby tylko te diab y nie wróci y za wcze nie z polowania. Serca im zabi y ywiej, gdy wspomnia a o drzemce, i przesta y bi , gdy wspomnia a o powrocie z polowania. Kiedy zwykle wracaj ? zapyta a Julia. Nigdy si tego nie wie odpowiedzia a olbrzymka. No, ale id cie sobie gdzie , moje kochaneczki i nie przeszkadzajcie mi przez kwadransik, dobrze? Przeszli szybko w najdalszy koniec kuchni i po minucie ju chcieli wymkn si do zmywalni, gdy olbrzymka podnios a g ow , otworzy a oczy i machn a r k , op dzaj c si od muchy. Wstrzymajmy si , a b dziemy pewni, e zasn a na dobre szepn Eustachy bo wszystko popsujemy. Przycupn li wi c cicho w k cie kuchni, czekaj c i uwa nie obserwuj c. Najgorsza by a obawa przed niespodziewanym powrotem my liwych. Ale i olbrzymka wci p ata a im figle. Za ka dym razem, gdy my leli, e ju naprawd zasn a, porusza a si gwa townie. Nie znios tego d u ej", my la a Julia. Z by si jako odpr y , rozejrza a si dooko a. Tu przed ni sta czysty, szeroki stó , a na nim dwie puste dzie e do ciasta i otwarta ksi ka. By y to, oczywi cie, olbrzymie dzie e i Julia mog aby si wygodnie po o y na dnie ka dej z nich. Potem wspi a si na aw przy stole, aby obejrze ksi k . Przeczyta a:

CZERNINA. Krew prosi cia, g si lub kaczki, mo e by przyrz dzana na wiele ró nych sposobów. To zwyk a ksi ka kucharska", pomy la a Julia bez specjalnego zainteresowania i spojrza a przez rami na olbrzymk . Ta oczy mia a zamkni te, ale wcale nie wygl da a na mocno pi c . Julia wróci a do ksi ki. Has a u o one by y alfabetycznie i kiedy popatrzy a na nast pne po CZERNINIE, serce jej zamar o. Bo oto napisane tam by o: CZ OWIEK. Ten wspania y, ma y dwunóg jest od dawna ceniony ze wzgl du na delikatno mi sa. Jest tradycyjn potraw na wi to Jesieni, podawan mi dzy ryb a pieczystym. Ka dy cz owiek... Ale Julia nie by a w stanie przeczyta wi cej. Odwróci a si . Olbrzymka przerwa a drzemk , bo z apa j atak kaszlu. Julia kiwn a na pozosta ych i pokaza a im ksi k . Wdrapali si na aw i nachylili nad olbrzymi kart . Eustachy jeszcze czyta o sposobach przyrz dzania cz owieka, gdy B otosm tek wskaza w milczeniu na jedno z poprzednich hase na tej samej stronie. A by o tam napisane: B OTOWIJ. Niektóre autorytety kulinarne wykluczaj to zwierze z kuchni olbrzymów ze wzgl du na w óknisto i bagienny zapach jego masa. Zapachu tego mo na jednak w du ej mierze si pozby , je li... Julia tr ci a ich lekko. Wszyscy troje popatrzyli na olbrzymk . Usta mia a szeroko otwarte, a wydobywaj cy si z nich d wi k brzmia w ich uszach jak najpi kniejsza muzyka by o to chrapanie. Teraz musieli tylko zachowa zimn krew: nie i za szybko, wstrzyma oddech, w lizn si do zmywalni (zmywalnie olbrzymów okropnie mierdz ) i w ko cu wyj ostro nie na zewn trz w blade s o ce zimowego popo udnia. Tu za drzwiami zaczyna a si wyboista cie ka biegn ca stromo w dó . Znajdowali si , dzi ki Bogu, po w a ciwej stronie: wida by o Zrujnowane Miasto. Po kilku minutach szli ju szerok , strom drog , prowadz c od g ównej bramy. Teraz byli widoczni z ka dego okna po tej stronie zamku. Gdyby okien by o dwa lub pi , mo na by liczy na to, e akurat nikt nie b dzie przez nie wygl da , a e by o ich chyba z pi dziesi t! Zrozumieli te , e na drodze i w ogóle na ca ym terenie mi dzy bram a Zrujnowanym Miastem nawet lis by si nie schowa ; wsz dzie by a tylko rzadka, sztywna trawa, otoczaki i p askie kamienne p yty. Sytuacj pogarsza o i to, e teraz mieli na sobie stroje z zamku olbrzymów. Tylko na B otosm tka nic nie pasowa o, wi c pozosta w swoim ubraniu. Julia by a ubrana w trawiastozielon sukni , raczej na ni za d ug , i szkar atny p aszcz oblamowany bia ym futrem. Scrubb mia szkar atne rajtuzy, b kitn tunik i p aszcz, miecz z poz acan r koje ci i beret z piórami. Kolorów to wam nie brakuje, nie ma co mrukn b otowij. Nie le to musi by widoczne w zimowy dzie , nawet z daleka. Najgorszy ucznik nie móg by chybi , gdyby cie byli w zasi gu strza u. A je li ju mowa o ucznikach, szybko po a ujemy, e nie mamy swoich uków, i wcale nie b d si dziwi . Za o si , e te fata aszki s raczej cienkie, nie mam racji? Tak, ju zmarz am przytakn a Julia. Zaledwie kilka minut temu, gdy byli w kuchni, s dzi a, e wystarczy wydosta si z zamku, a ju ucieczk b dzie mo na uzna za udan . Teraz zrozumia a, e najgorsze jest jeszcze przed nimi. Spokojnie, spokojnie powtarza B otosm tek. Nie ogl dajmy si . Nie id my za szybko. Cokolwiek si stanie, nie biegnijmy. Udawajmy, e spacerujemy, a wtedy je li nas kto zobaczy, prawdopodobnie nie b dzie si tym przejmowa . W chwili, w której zaczniemy wygl da na uciekinierów, b dzie ju po nas. Odleg o dziel ca ich od Zrujnowanego Miasta wydawa a si wi ksza, ni mo na by o w to uwierzy . Krok po kroku zbli ali si jednak do celu. Wtem us yszeli jaki d wi k. B otowij i Eustachy wydali z siebie zduszone okrzyki. Julia, która nigdy czego takiego nie s ysza a, zapyta a:

Co to by o? My liwski róg odpar Eustachy. Ale nie biegnijcie nawet teraz doda B otosm tek. Czekajcie na mój sygna . Tym razem Julia nie mog a si powstrzyma , aby nie spojrze przez rami . A tam, o jak mil od nich, wida ju by o orszak królewski powracaj cy z polowania. Szli dalej. Nagle us yszeli wielk wrzaw , potem pojedyncze okrzyki i nawo ywania. Zobaczyli nas! Biegiem! krzykn B otosm tek. Julia zebra a w r ce fa dy sukni okropny strój do biegu i pu ci a si p dem przed siebie. Teraz nie by o ju w tpliwo ci. Us ysza a ujadanie psów. Us ysza a te ryk króla: Za nimi! Za nimi, bo nie b dziemy mieli jutro pasztetu! Bieg a ostatnia, zapl tuj c si w sukni , lizgaj c na lu nych kamieniach, wypluwaj c w osy wpadaj ce jej do ust i czuj c k ucie w piersiach. Psy by y coraz bli ej. Teraz musia a pokona zbocze wzgórza, a na kamienisty szczyt, na którym wznosi si najni szy stopie schodów. Nie mia a poj cia, co zrobi , gdy ju b d na szczycie, i czy w ogóle co to pomo e. Ale nie zastanawia a si nad tym. By a teraz ciganym zwierz ciem. Jak d ugo s yszy za sob sfor , tak d ugo musi biec, a opadnie z si . B otowij by na czele. Dobieg do pierwszego stopnia, zatrzyma si , popatrzy w prawo i niespodziewanie wcisn si w jak ma dziur czy szczelin . Jego d ugie nogi znikaj ce mi dzy kamieniami wygl da y zupe nie jak nogi paj ka. Eustachy zawaha si , a potem znikn za nim. Julia, bez oddechu i na chwiej cych si nogach, dobieg a do tego miejsca w minut pó niej. Nie by a to zach caj ca dziura po prostu szeroka szpara mi dzy ziemi a cian kamiennego stopnia, ledwie na metr d uga i niewiele ponad trzydzie ci centymetrów szeroka. Trzeba by o po o y si p asko twarz do ziemi i wcisn do rodka. Takiej rzeczy nie mo na, niestety, zrobi szybko. By a pewna, e z by psa zacisn si na jej nodze, zanim zdo a si ukry . Szybko! Szybko! Kamienie. Zawali t dziur ! us ysza a g os B otosm tka dochodz cy z ciemno ci gdzie przed ni . W rodku by o zupe nie czarno, tylko z otworu, przez który tu si wcisn li, s czy o si szare wiat o. Jej towarzysze ju ci ko pracowali. Na tle szarego wiat a widzia a ma e d onie Eustachego i wielkie, abie apy b otowija poruszaj ce si szybko, aby zasypa otwór kamieniami. Teraz i ona zrozumia a, jakie to wa ne. Zacz a zbiera wielkie kamienie i podawa je Scrubbowi. Zanim psy dobieg y do schodów, ujadaj c i skaml c u wej cia do dziury, otwór by ju szczelnie zasypany kamieniami. Zrobi o si zupe nie ciemno. W a my g biej! rozleg si g os B otosm tka. Z apmy si za r ce! powiedzia a Julia. To dobry pomys zgodzi si Scrubb. Do d ugo jednak trwa o, zanim odnale li w ciemno ci swoje r ce. Po drugiej stronie kamiennej barykady s ycha by o g o ne w szenie i skrobanie pazurami. Spróbujmy si wyprostowa zaproponowa Eustachy. Zrobili tak i stwierdzili, e mo na tu sta . A potem b otowij z r k wyci gni t do Scrubba i Scrubb z r k wyci gni t do Julii (która wiele by da a, eby by w rodku, a nie na ko cu) zacz li i po omacku w ciemno , unosz c wysoko nogi i sztywno je stawiaj c. Pod stopami czuli kamienie. Po chwili B otosm tek natrafi na kamienn cian , skr cili wi c w prawo i szli dalej. Takich zakr tów by o odt d sporo. Po jakim czasie Julia zupe nie straci a orientacj i nie mia a poj cia, w jakim kierunku jest wej cie do podziemia. Zastanawiam si dobieg j z ciemno ci g os B otosm tka czy sk adaj c to wszystko do kupy, nie by oby lepiej wróci ... je eli to w ogóle MO LIWE... i uraczy olbrzymów podczas ich

wi tecznej uczty, zamiast b ka si po wn trzno ciach jakiego wzgórza, gdzie... stawiam dziesi do jednego... s smoki, g bokie rozpadliny, gazy, woda i... Auuu! Lec ! Ratujcie si ! Ja... Teraz wszystko potoczy o si bardzo szybko. Rozleg si dziki wrzask, suchy, grobowy grzechot kamieni i Julia poczu a, e zje d a, zje d a, beznadziejnie zje d a, i to zje d a z ka d chwil coraz szybciej, po zboczu, które robi si coraz bardziej strome. Jego powierzchnia nie by a g adka i twarda, lecz pokryta wirem i ma ymi kamieniami, tak e gdyby nawet mo na si by o podnie , nic by to nie da o. Ka dy kawa eczek tego zbocza, na którym by si postawi o nog , usun by si spod niej i poci gn w dó . Ale Julia bardziej le a a, ni sta a. I im d u ej tak zje d ali, tym wi cej str cali kamieni i ziemi, tak e ogólne zje d anie wszystkiego (w czaj c ich samych) stawa o si coraz szybsze i g o niejsze, a towarzyszy a mu coraz g stsza i wy sza chmura py u. Po dzikich wrzaskach i przekle stwach B otosm tka i Eustachego Julia pozna a, e trafia w nich wiele z kamieni, które str ca a swoim cia em. Ale i tak bliska ju by a ob du, nabieraj c pewno ci, e za chwil roztrzaska si w kawa eczki na samym dnie. A jednak tak si nie sta o. Kiedy wszystko si sko czy o, jej cia o przypomina o jeden wielki siniak, a mokra, lepka substancja na twarzy wydawa a si by krwi . Obsypana by a (a cz ciowo i zasypana) tak mas ziemi, wiru i wi kszych kamieni, e nie mog a si podnie . Ciemno by a ca kowita: nie robi o adnej ró nicy, czy mia a oczy zamkni te, czy otwarte. Nic nie s ysza a. By a to najstraszniejsza chwila w jej dotychczasowym yciu. A mo e jest sama, mo e inni... Us ysza a jednak obok siebie chrz st poruszanych kamieni i za chwil wszyscy troje wyja niali sobie dr cymi g osami, e nikt nie ma po amanych ko ci. Nigdy si nie wdrapiemy po tym wi stwie z powrotem rozleg si g os Scrubba. A czujecie, jak tu ciep o? us yszeli g os B otosm tka. To oznacza, e zjechali my porz dny kawa ek. Mo e mil . Zapad o milczenie. Po jakim czasie B otosm tek oznajmi : Zgubi em hubk z krzesiwem. A po d u szej przerwie Julia powiedzia a: Okropnie zasch o mi w gardle. Nikt nie próbowa si zastanawia , co mo na teraz zrobi , bo wydawa o si oczywiste, e sytuacja jest zupe nie beznadziejna. I nawet nie odczuwali tego tak strasznie, jak mo na by si spodziewa . Byli po prostu za bardzo zm czeni. Siedzieli tak d ugo w ciszy i ciemno ci, a nagle, bez najmniejszej zapowiedzi, rozleg si bardzo dziwny g os. Od razu wiedzieli, e to nie jest TEN g os, ten jedyny na ca ym wiecie g os, o którym ka de z nich w sercu marzy o: g os Aslana. By to mroczny, p aski g os, wprost je li wiecie, co chc przez to powiedzie czarny jak smo a. Us yszeli pytanie: Co tutaj robicie, istoty z Nadziemia?

Rozdzia 10

PODRÓ BEZ S O CA

KTO TU JEST? wykrzykn o troje w drowców. Jestem Stra nikiem Marchii Podziemia i mam ze sob stu Ziemistych pod broni nadesz a odpowied . Powiedzcie mi natychmiast, kim jeste cie i z czym przychodzicie do Królestwa

Otch ani. Wpadli my tu przypadkiem... rzek B otosm tek, nie bardzo mijaj c si z prawd . Wielu wpada, lecz tylko nieliczni wracaj do krajów o wietlonych s o cem powiedzia g os. B d cie teraz gotowi pój za mn do królowej Otch ani. Czego ona od nas chce? zapyta Eustachy ostro nie. Nie wiem odrzek g os. Je eli taka jest jej wola, nie ma co si pyta . Trzeba j wykona . Kiedy ucich y te s owa, rozleg si trzask przypominaj cy ma y wybuch i nagle zimne, szaroniebieskie wiat o zala o podziemie. Wszelkie nadzieje na to, e g os che pi si bezpodstawnie, wspominaj c o swoich stu towarzyszach, rozwia y si natychmiast. Byli najró niejszych rozmiarów i kszta tów, od ma ych gnomów, ledwo si gaj cych dzieciom do kolan, po okaza e postacie, wy sze od doros ych ludzi. Wszyscy byli uzbrojeni w trójz by, wszyscy byli upiornie bladzi i wszyscy stali nieruchomo jak pos gi. Niektórzy mieli ogony, inni nie, niektórzy mieli wielkie brody, inni za okr g e, g adkie twarze, wielkie jak dynie. By y tam nosy d ugie i spiczaste, nosy d ugie, lecz okr g e jak ma e tr by s onia, i nosy wielkie i mi siste. Niektórzy mieli pojedyncze rogi wyrastaj ce ze rodka czo a. Tylko pod jednym wzgl dem wszyscy byli do siebie podobni: ka dy mia twarz tak smutn , jak tylko to jest w ogóle mo liwe. Byli tak smutni, e po chwili Julia prawie zapomnia a, e si ich boi. Poczu a wielk potrzeb rozchmurzenia tych ponuraków. Pi knie odezwa si B otosm tek, zacieraj c d onie. Tego w a nie potrzebowa em. Je eli te typy nie naucz mnie powa nego stosunku do ycia, to nie mam poj cia, kto by to móg zrobi . Spójrzcie na tego go cia z w sami morsa albo na tego z... Wstawa przerwa mu przywódca Ziemistych. Nic innego nie mo na by o zrobi . Trójka w drowców wygramoli a si spod zwa ów kamieni i ziemi i schwyci a za r ce. W takich chwilach dobrze jest czu dotyk r ki przyjaciela. Ziemi ci otoczyli ich ze wszystkich stron, krocz c cicho na wielkich, mi kkich stopach. Niektóre z tych stóp mia y po pi palców, inne po sze , a jeszcze inne w ogóle ich nie mia y. Maszerowa rozkaza Stra nik. Zimne wiat o pochodzi o z wielkiej kuli na ko cu erdzi, któr niós na czele pochodu najwy szy z gnomów. W ponurym blasku zobaczyli teraz, e s w naturalnej pieczarze; ciany i sklepienie by y powybrzuszane, poskr cane i ponacinane w tysi ce fantastycznych kszta tów, a kamienna posadzka stopniowo si obni a a. Dla Julii by o to o wiele gorsze ni dla pozosta ych, poniewa nie znosi a ciemnych miejsc pod ziemi . Po jakim czasie pieczara znacznie si obni y a i zw zi a, Ziemisty z latarni stan z boku, a gnomy pochyli y si nisko (nie wszystkie musia y to zreszt zrobi ) i jeden po drugim zacz y si wciska w jak ma , czarn szczelin . W tym momencie Julia poczu a, e d u ej tego nie wytrzyma. Nie mog tam wej , nie mog , nie mog ! wyrzuci a z siebie. Ziemi ci nic nie powiedzieli, tylko opu cili trójz by i wycelowali w Juli . Spokojnie, Pole rzek B otosm tek. Te wielkie typy nie w azi yby tam, gdyby w rodku nie by o szerzej i wy ej. No i jest jedna dobra rzecz w ca ym tym podziemnym interesie: nie b dzie nigdy pada o. Och, ty tego nie zrozumiesz. Ja nie mog zawodzi a Julia. Pomy l, jak JA czu em si tam, na skraju urwiska powiedzia Eustachy. Id pierwszy, B otosm tku, ja w a na ko cu. S usznie rzek b otowij, kl kaj c na skalistym pod o u. Z ap mnie za pi t , Pole, a Scrubb niech z apie za twoj . B dzie doskonale!

Doskonale! wykrztusi a Julia. Ale i ona ukl k a, i za chwil wszyscy wcisn li si na czworakach w ciemn dziur . By o to okropne miejsce. Trzeba by o si czo ga w ciemno ci z nosem przy ziemi, a wydawa o si , e trwa to z pól godziny, cho w rzeczywisto ci mog o trwa pi minut. By o gor co. Julia czu a, e si dusi. Ale w ko cu zobaczyli przed sob s abe wiat o, tunel powi kszy si i wyle li z niego, zgrzani, brudni i dygoc cy ze strachu, do jaskini tak wielkiej, e trudno by o w ogóle nazwa j jaskini . By a pe na mglistej, sennej po wiaty, tak e dziwna latarnia Ziemistych przesta a by potrzebna. Mi kki grunt pokrywa o co w rodzaju mchu, z którego wyrasta y dziwne kszta ty, wysokie i rozga zione jak drzewa, lecz blade i zwiotcza e jak grzyby. Ros y zbyt daleko od siebie, by tworzy las przypomina o to raczej park. To w a nie z nich i z mchu wydawa o si s czy owo zielonkawoszare wiat o, nie do jednak silne, aby o wietli sklepienie jaskini, zapewne bardzo wysokiej. By o to bardzo smutne miejsce, lecz ów smutek przesyca dziwny spokój, jak cicha muzyka. Czeka a ich teraz w drówka przez ten agodny i u piony podziemny kraj. Mijali ca e tuziny dziwnych zwierz t nieruchomo le cych na mchu; trudno by o powiedzie , czy s martwe, czy tylko u pione. Wi kszo przypomina a smoki lub nietoperze. Nawet B otosm tek nie potrafi ich nazwa . Czy one tu yj ? zapyta Eustachy Stra nika. Gnom wydawa si zaskoczony, e kto do niego mówi, ale odpowiedzia : Nie. Wszystkie znalaz y tu drog przez rozpadliny i jaskinie. Z Nadziemia w Królestwo Otch ani. Wielu przychodzi, lecz tylko nieliczni powracaj do krajów o wietlonych s o cem. Mówi , e wszystkie obudz si na koniec wiata. Kiedy to powiedzia , zacisn usta jak wieko kufra. Dzieci sz y dalej w przejmuj cej ciszy wielkiej jaskini i czu y, e nie o miel si ju wypowiedzie ani s owa.. Bose stopy gnomów, st paj ce po g bokim mchu, nie czyni y najl ejszego ha asu. Nie by o wiatru, nie by o ptaków, nie by o szmeru wody. Nie s ycha by o nawet oddechów Ziemistych. Po przej ciu dobrych kilku mil dotarli do skalnej ciany, przez któr nisko sklepiony korytarz prowadzi do innej jaskini. Nie by jednak tak niski i ciasny jak poprzedni i Julia przesz a go bez schylania g owy. Znale li si teraz w mniejszej jaskini, d ugiej i w skiej, kszta tu i rozmiarów katedry. Prawie ca jej przestrze zajmowa o cia o olbrzymiego pi cego m czyzny. By o wiele wi kszy ni jakikolwiek olbrzym, a jego twarz by a naprawd szlachetna i pi kna. Jego pier wznosi a si i opada a agodnie pod nie n brod si gaj c pasa. Sk pany by w czystym, srebrnym wietle (nikt nie zauwa y , sk d ono pochodzi o). Kto to jest? zapyta B otosm tek. Ju tak d ugo nikt nic nie mówi , e Juli zdumia a jego odwaga i opanowanie. To stary Ojciec Czas, który by kiedy królem w Nadziemiu odrzek Stra nik. A teraz zapad si w Królestwo Otch ani i le y tutaj, ni c o wszystkim, co dzieje si w górnym wiecie. Wielu si zapada, lecz tylko nieliczni wracaj do krajów o wietlonych s o cem. Mówi , e obudzi si na koniec wiata. Z tej jaskini przeszli do innej, a potem do jeszcze innej, znowu do nast pnej, i tak to trwa o, a Julia pogubi a si w ich liczeniu, a oni wci szli coraz g biej, a ka da jaskinia by a ni sza od poprzedniej. Na sam my l o ci arze i grubo ci ziemi nad g ow robi o si duszno. W ko cu doszli do miejsca, w którym Stra nik rozkaza znowu zapali ow ponur latarni . Znale li si teraz w jaskini tak szerokiej i ciemnej, e nie widzieli w niej nic, prócz w skiego pasma bladego piasku biegn cego wzd u nieruchomej wody. A tam, przy niewielkim nabrze u, sta a barka bez masztu i

agli, lecz z wieloma wios ami. Wprowadzono ich na pok ad i kazano usi na aweczce biegn cej wzd u wysokiej burty na dziobie. Chcia bym wiedzie tylko jedno odezwa si B otosm tek czy kiedykolwiek kto z naszego wiata, znaczy si z góry, odbywa ju przed nami tak podró ? Wielu wsiada o na bark z bladego wybrze a zacz Stra nik lecz... Tak, wiem przerwa mu B otosm tek lecz tylko nieliczni powrócili do krajów o wietlonych s o cem." Nie musisz tego wci powtarza . Czy nale ysz do takich, co maj w g owie tylko jedn my l? Dzieci przytuli y si do B otosm tka. Tam, na powierzchni ziemi, uwa a y go za czarnowidza i j czydusz , lecz tutaj okaza si jedyn ostoj i pociech . Teraz zawieszono po rodku blad latarni , Ziemi ci chwycili za wios a i barka ruszy a. wiat o latarni nie pada o daleko. Patrz c przed siebie, nie widzieli nic prócz g adkiej, ciemnej wody, rozp ywaj cej si w absolutn czer . Och, co si z nami stanie? powiedzia a Julia z rozpacz . Nie tra ducha, Pole rzek B otosm tek. Musisz pami ta o jednym. Znowu jeste my na dobrej drodze. Mieli my si dosta pod Zrujnowane Miasto i JESTE MY pod nim. Znowu post pujemy zgodnie ze wskazówkami. Dano im teraz co do jedzenia: jakie p askie, sflacza e ciastka, bez adnego konkretnego smaku. Potem zapadli powoli w sen, lecz kiedy si obudzili, wszystko by o wci takie samo: wios uj ce miarowo gnomy, sun ca cicho barka, nieprzenikniona ciemno przed nimi. Ile razy tak zasypiali i budzili si , jedli i znowu spali, nikt ju nie wiedzia . A najgorsze by o to, e zaczynali czu si tak, jakby zawsze yli na tej barce, w ponurej ciemno ci, zastanawiaj c si , czy s o ce, b kitne niebo, wiatr i ptaki nie by y tylko snem. Zamar y ju w nich wszelkie nadzieje, a nawet l k przed czymkolwiek, gdy w ko cu zobaczyli przed sob wiat a, ponure wiat a podobne do latarni na rodku pok adu. Wtem, zupe nie niespodzianie, jedno z tych wiate przybli y o si i ujrzeli inn bark , a potem spotkali jeszcze kilka podobnych. A pó niej, wypatruj c oczy a do bólu, zobaczyli, e wiat a przed nimi p on w czym , co wygl da jak nabrze e, mury, wie e, poruszaj ce si t umy. Wci jednak nic nie by o s ycha . O holender! zawo a Scrubb. To jakie miasto! I wkrótce zorientowali si , e mia racj . By o to jednak bardzo dziwne miasto. wiat a by y tak nieliczne i tak rozproszone, e w naszym wiecie mog yby z trudem oznacza wiejskie domki. A jednak ma e kr gi wiat a pozwala y dostrzec blade fragmenty jakiego wielkiego morskiego portu. W jednym miejscu zobaczyli zbiorowisko wy adowywanych i za adowywanych statków, w innym bele jakiego materia u i magazyny, w trzecim mury i kolumny, pozwalaj ce domy la si wielkich pa aców i wi ty , a wsz dzie, gdzie tylko pada o wiat o, wida by o niezliczone t umy Ziemistych, przepychaj cych si mi dzy sob i spiesz cych za swoimi sprawami po w skich uliczkach, szerokich bulwarach lub wielkich kondygnacjach schodów. W miar jak barka przybli a a si do miasta, nap ywa stamt d cichy, mrucz cy szmer owego ruchliwego t umu, jednostajny szmer, z którego nie wybija si aden pojedynczy krzyk, adna piosenka, odg os dzwonu lub turkot kó . Miasto by o tak ciche i prawie tak ciemne jak wn trze mrowiska. W ko cu barka przybi a do nabrze a. Rzucono cumy. Troje w drowców wyprowadzono na brzeg, a potem powiedziono w g b miasta. Zanurzyli si w t um Ziemistych, w ród których trudno by o dostrzec dwie podobne do siebie istoty. Ponure wiat o od czasu do czasu wydobywa o z ciemno ci ich smutne, groteskowe twarze, gdy na zat oczonych ulicach ocierali si o nich ramionami. Ale

adna z tych istot nie okazywa a najmniejszego zainteresowania przybyszami. Ka dy z tych ponurych gnomów wydawa si zaj ty wy cznie swoimi sprawami, cho Julii ani razu nie uda o si zauwa y , co to by y za sprawy. Ruch, przepychanie si , po piech i mi kkie pad-pad-pad bosych ap nie mia y ko ca. Doszli w ko cu do budowli, która wygl da a na olbrzymi zamek. Tylko w niewielu oknach pali o si wiat o. Poprowadzono ich przez bram i dziedziniec, a potem przez wiele schodów, a znale li si w jakiej wielkiej, mrocznej komnacie. W jednym rogu by o zwie czone ukiem wej cie, z którego có za rado ! s czy o si zupe nie inne wiat o: swojskie, ó tawe, ciep e wiat o przyzwoitej ludzkiej lampy. O wietla o ono pocz tek schodów, pn cych si stromo do góry mi dzy kamiennymi cianami. Lampa by a umieszczona na ich szczycie. Dwóch Ziemistych sta o nieruchomo przy wej ciu po jednym z ka dej strony pe ni c najwyra niej funkcj wartowników. Stra nik podszed do nich i wypowiedzia zdanie, które zabrzmia o jak has o: Wielu spada do Podziemia. Lecz tylko nieliczni wracaj do krajów o wietlonych s o cem pad a odpowied , jak odzew. Potem wszyscy trzej nachylili si do siebie i rozmawiali po cichu. W ko cu jeden z wartowników podniós g os: Mówi ci, e jej królewska mo opu ci a zamek w jakiej wa nej sprawie. Najlepiej b dzie zamkn tych obcych w cis ym areszcie do jej powrotu. Tylko nieliczni wracaj do krajów o wietlonych s o cem. W tym momencie wymiana zda zosta a przerwana przez co , co Julii wyda o si najmilszym d wi kiem na wiecie. Rozleg si on ze szczytu schodów, a by to czysty, d wi czny, najprawdziwszy ludzki g os, g os m odzie ca: Co za ha asy tam wyprawiacie, Mallugutherum? Ej e, widz jakich Nadziemian! Przyprowad ich do mnie, i to natychmiast! Je eli wasza wysoko raczy sobie przypomnie ... zacz Mallugutherum, ale g os przerwa mu ostro: Moja wysoko raczy przypomnie tobie, e masz mi by pos uszny, stary gdero. Przyprowad ich na gór . Mallugutherum potrz sn g ow , skin na troje w drowców i zacz si wspina po schodach. Z ka dym stopniem robi o si coraz ja niej. Na cianach wisia y bogate tkaniny. Lampa p on a z otym blaskiem, przenikaj cym przez cienkie zas ony na szczycie schodów. Ziemisty rozchyli zas ony i stan z boku. Troje w drowców wesz o do rodka. Znajdowali si w pi knej komnacie, obwieszonej gobelinami, z kominkiem, w którym na dobrze wyczyszczonym palenisku p on ogie , ze sto em, na którym po yskiwa y kryszta owe kielichy i czerwieni o si wino. Na ich widok zza sto u podniós si przystojny m odzieniec o jasnych w osach. Twarz mia mia i uprzejm zarazem, a jednak by o w niej co niezdrowego. Ubrany by na czarno i w ogóle troch przypomina Hamleta. Witajcie, Nadziemianie! powiedzia . Lecz có widz ? Pozwólcie, e chwil pomy l . Och, b agam o lito ! Ju was kiedy widzia em, was, szlachetne dzieci, i jego, waszego dziwnego opiekuna. Czy to nie wy troje spotkali cie mnie przy mo cie na granicy Ettinsmooru, gdy jecha em konno u boku mojej pani? Ach... wi c to ty by e owym czarnym rycerzem, który nie odezwa si ani jednym s owem? zawo a a Julia. A ta dama by a królow Podziemia? zapyta B otosm tek nie bardzo przyjaznym g osem. A

Eustachy, który my la o tym samym, wybuchn : Bo je li tak, to my l , e post pi a nikczemnie, posy aj c nas do zamku olbrzymów, którzy mieli zamiar nas zje . Chcia bym wiedzie , co takiego jej zrobili my, aby zas u y na tak pod e traktowanie? Ze niby co? powiedzia Czarny Rycerz, marszcz c brwi. Gdyby , ch opcze, nie by tak m ody, musieliby my natychmiast walczy na mier i ycie po tym, co powiedzia e . Nie znios s ów obra aj cych honor mojej pani. Jednego mo esz by pewien: cokolwiek wam powiedzia a, zrobi a to w dobrej intencji. Nie znasz jej. Ona jest bukietem wszelkich cnót, takich jak prawda, lito , sta o , szlachetno , odwaga i ca a reszta. Mówi , bo wiem. Jej szlachetno wobec mnie, który nie jestem w stanie jej si odwdzi czy , zas uguje na osobn opowie . Ale i wy j poznacie i zobaczycie, e godna jest uwielbienia. Tymczasem powiedzcie mi, co was sprowadza do Królestwa Otch ani? I zanim B otosm tek by w stanie j powstrzyma , Julia zaszczebiota a: Próbujemy odnale królewicza Riliana z Narnii. Dopiero kiedy to powiedzia a, zda a sobie spraw ze strasznego ryzyka, na jakie ich narazi a: mog przecie by w ród wrogów. Ale Rycerz nie okaza wi kszego zainteresowania. Rilian? Narnia? powtórzy lekcewa co. Narnia? Gdzie le y ten kraj? Nigdy o nim nie s ysza em. Musi le e tysi ce mil od tych cz ci Nadziemia, które znam. Dziwna to jednak fantazja zawiod a was do królestwa mojej pani na poszukiwanie tego... jak go nazywacie? Bilian? Trilian?... Zaprawd , wed ug mojego rozeznania, a wierzcie mi, jest niema e, nie ma tu takiego cz owieka. I roze mia si bardzo g o no, a Julia pomy la a: Czy przypadkiem nie TO w a nie wida na jego twarzy? Czy on nie jest troch szalony?" Kazano nam szuka wskazówki w Zrujnowanym Mie cie rzek Eustachy i zobaczyli my s owa PODE MN . Rycerz wybuchn jeszcze wi kszym miechem. Oszukali cie si jeszcze bardziej powiedzia . Te s owa nie maj nic wspólnego z waszym poszukiwaniem. Gdyby cie zapytali moj pani , udzieli aby wam lepszej rady. To wszystko, co pozosta o z d u szego napisu, który w staro ytnych czasach, jak moja pani dobrze pami ta, g osi : Chocia teraz bez tronu i pod ziemi ciemn , Gdy y em, ca Ziemi mia em PODE MN . Wynika z tego jasno ci gn Rycerz e jaki wielki król staro ytnych olbrzymów, który le y tam pochowany, kaza wyciosa te s owa w kamieniu nad swym grobowcem, jednak e od tego czasu niektóre kamienie si wykruszy y, inne zabrano na nowe budowle, a cz liter wype ni a si piaskiem i gruzem, a zosta y widoczne tylko te dwa s owa. Czy to nie najlepszy dowcip na wiecie pomy le , e te s owa s zostawion dla was wskazówk ? Eustachy i Julia poczuli si , jakby wylano na nich kube zimnej wody, poniewa wszystko wskazywa o, e rzeczywi cie te s owa nie mia y nic wspólnego z ich zadaniem i e znale li si pod ziemi zupe nie przypadkowo. Nie zwracajcie na to uwagi rzek B otosm tek. NIE MA takich przypadków. Naszym przewodnikiem jest Aslan. On by tutaj, gdy król olbrzymów kaza wyciosa te s owa, i ju wtedy wiedzia wszystko, co mo e z tego wynikn , w czaj c TO. Ten wasz przewodnik musi by wiekowym staruszkiem, moi przyjaciele powiedzia Rycerz, ponownie wybuchaj c nienaturalnym miechem. Juli zacz o to troch denerwowa . A mnie si wydaje powiedzia B otosm tek e ta twoja pani musi by równie d ugowie-

czna, skoro pami ta tre ca ego napisu. Bardzo trafna uwaga, abia Buzio rzek Rycerz, klepi c B otosm tka po ramieniu i miej c si znowu. Trafi e w samo sedno. Pochodzi z boskiej rasy i nie zna staro ci ani mierci. Jestem tym bardziej wdzi czny za jej niesko czon szczodrobliwo , jak okaza a takiemu biednemu, miertelnemu nieszcz nikowi jak ja. Bo musicie wiedzie , szlachetna panienko i wy, panowie, e cierpi na najdziwniejsze schorzenie i nikt prócz królowej nie mia by dla mnie tyle wyrozumia o ci. Powiedzia em wyrozumia o ci"? O, trzeba by rzec o wiele wi cej. Ona obieca a mi wielkie królestwa w Nadziemiu i swoj naj askawsz r k , gdy ju b d królem. Ale to zbyt d uga opowie , podczas gdy wy stoicie tu g odni i zm czeni. Hej, jest tam który? Przynie cie wina i nadziemne jedzenie dla moich go ci. Raczcie usi , szlachetni panowie. Ty, pi kna dzieweczko, usi d na tym krze le. Wszystko wam opowiem.

Rozdzia 11

W CIEMNYM ZAMKU

KIEDY WNIESIONO KOLACJ (sk adaj c si z go bi w cie cie, zimnej szynki, sa aty i ciastek), a wszyscy przysun li krzes a do sto u i zacz li je , Rycerz mówi dalej. Musicie zrozumie , drodzy przyjaciele, e nie wiem o sobie nic, nie wiem, kim jestem i sk d przyby em do Ciemnego wiata. Nie pami tam czasów, w których nie mieszka em na dworze tej niebia skiej królowej, ale my l , e to ona wyzwoli a mnie spod mocy jakiego z ego czaru i w swojej wielkiej szczodrobliwo ci przywiod a tutaj. (Szlachetny abonogu, twoja czara jest pusta. Pozwól, e j nape ni .) A wydaje mi si to tym bardziej prawdopodobne, e nawet teraz ci y na mnie jakie zakl cie, z którego tylko moja pani mo e mnie uwolni . Ka dej nocy nadchodzi godzina, w której moja wiadomo zmienia si straszliwie, a wraz z ni zmienia si te moje cia o. Najpierw ogarnia mnie tak dzika, nieokie znana w ciek o , e móg bym rzuci si na swoich najlepszych przyjació , by ich zabi , gdybym nie by zwi zany. A wkrótce potem zamieniam si w wielkiego w a, g odnego, zdzicza ego i jadowitego. (Panie, racz wzi jeszcze jeden kawa ek piersi go bia.) A wi c powiedziano mi o tym i nie mam powodu, by w to nie wierzy , bo i moja pani to potwierdzi a. Sam nie dowiedzia bym si o tym nigdy, bo kiedy moja godzina mija, budz si , nie pami taj c niczego, w swoim zwyk ym ciele i przy zdrowych zmys ach, jestem tylko nieco os abiony. (Szlachetna panienko, zjedz jedno z tych miodowych ciasteczek przywiezionych dla mnie z jakiego barbarzy skiego kraju na dalekim po udniu.) Dzi ki swym niezwyk ym zdolno ciom jej królewska mo wie, e to zakl cie straci sw moc, jak tylko uczyni mnie królem jakiego kraju w Nadziemni i w o y jego koron na moj g ow . Ten kraj zosta ju wybrany, podobnie jak miejsce, w którym wyjdziemy na powierzchni ziemi. Dzie i noc jej Ziemi ci kopi tunel prowadz cy do tego miejsca, a dotarli ju tak daleko, e obecnie zaledwie kilka metrów dzieli ich od trawy, po której spaceruj sobie mieszka cy tego kraju. Wkrótce spe ni si ich przeznaczenie. Dzi w nocy sama królowa jest w ród kopi cych, a ja oczekuj od niej wezwania. Wówczas cienka warstwa dziel ca mnie od mojego królestwa zostanie prze amana, a ja sam, z moj pani jako przewodnikiem i tysi cami Ziemistych za mn , wyjad na koniu w pe nej zbroi, spadn jak jastrz b na nie spodziewaj cych si niczego wrogów, zabij ich wodzów, zrównam z ziemi ich warownie i w dwadzie cia cztery godziny zostan koronowany.

ICH los nie b dzie zbyt przyjemny zauwa y Scrubb. Podziwiam twój bystry umys , m odzie cze! zawo a Rycerz. Na honor, ja sam nigdy o tym przedtem nie pomy la em. Rozumiem, o co ci chodzi. Przez chwil sprawia wra enie lekko, bardzo lekko zaniepokojonego, ale wkrótce twarz mu si rozja ni a i wybuchn swoim przera liwym miechem. Ale wstyd si swojej powagi! Czy to nie najbardziej komiczna rzecz pod s o cem, wyobrazi sobie, jak spokojnie zajmuj si swoimi sprawami i nawet im si nie ni, e tu pod ich spokojnymi polami i pod ogami znajduje si wielka armia gotowa do wyskoczenia z ziemi i spadni cia na nich jak fontanna? A oni niczego nie podejrzewaj ! Za o si , e jak ju im minie gorycz pora ki, b d mia si do ez, gdy o tym pomy l . Nie s dz , aby to w ogóle by o zabawne powiedzia a Julia. Uwa am, e b dziesz przekl tym tyranem. Co? zawo a Rycerz, wci miej c si i klepi c w ciekle po g owie. Czy by nasza liczna dzieweczka by a politykiem? Nie l kaj si , kochanie. Rz dz c tym krajem, b d si we wszystkim radzi mojej pani, która i wówczas pozostanie moj królow . Jej s owo b dzie moim prawem, tak jak moje s owo b dzie prawem dla ludu tego kraju, który podbijemy. Tam, sk d pochodz powiedzia a Julia, której szalony Rycerz coraz mniej si podoba nie powa a si m czyzn wodzonych za nos przez swoje ony. B dziesz my la a inaczej, kiedy sama wyjdziesz za m , zapewniam ci rzek Rycerz, najwidoczniej ubawiony t wymian zda . A je li chodzi o moj pani , rzecz si ma zupe nie inaczej. Rad jestem, e mog by pos uszny ka demu jej s owu, jej, która ju uratowa a mnie od tylu niebezpiecze stw. adna matka nie opiekuje si swym dzieckiem tak czule, jak czyni to królowa w swej wielkiej wobec mnie askawo ci. Pomy l tylko, ma na g owie tyle spraw i obowi zków, a jednak zabiera mnie wci i wci na konne wyprawy po Nadziemiu tylko po to, aby moje oczy przyzwyczai y si do blasku s o ca. Jad wtedy w pe nej zbroi, z opuszczon przy bic i nie wolno mi do nikogo mówi , aby nikt nie zobaczy mojej twarzy i nie us ysza mojego g osu. Dzi ki sztuce magii dowiedzia a si bowiem, e mog oby to przeszkodzi uwolnieniu mnie spod bolesnego ci aru owego zakl cia. Czy nie jest to pani godna najwi kszej czci? Wygl da na bardzo mi dam , nie ma co rzek B otosm tek tonem, który wiadczy , e jest zupe nie odmiennego zdania. Zanim sko czyli kolacj , mieli ju zupe nie dosy ob dnej gadaniny Rycerza. B otosm tek my la : Zastanawiam si , co za gr prowadzi ta wied ma z tym m odym g upcem". Eustachy my la : On jest wielkim dzieckiem, naprawd ; trzyma si spódnicy tej kobiety; to jaki okropny lizus". A Julia my la a: To najg upszy, najbardziej zarozumia y i najbardziej samolubny prosiak, jakiego spotka am od bardzo d ugiego czasu". Ale kiedy sko czyli si posila , nastrój Rycerza uleg zmianie. Ju wi cej si nie mia . Przyjaciele rzek zbli a si moja godzina. Wstydzi bym si wam pokaza w tym stanie, a jednocze nie l kam si zosta sam. Zaraz przyjd i przywi mi r ce i nogi do tego krzes a. Tak, niestety, musi by , bo w mojej furii, jak mówi , zniszczy bym wszystko, czego bym dosi gn . Chwileczk powiedzia Eustachy. Okropnie mi przykro z powodu tego przekle stwa, które ci y nad tob , ale co zrobi z NAMI, kiedy przyjd ci zwi za ? Mówili o wsadzeniu nas do wi zienia. A tak si sk ada, e my bardzo nie lubimy tych wszystkich ciemnych miejsc. Woleliby my zosta tutaj, a ... poczujesz si ... lepiej... je li nie masz nic przeciwko temu.

To dobra my l zgodzi si Rycerz. Co prawda jest taki zwyczaj, e nikt prócz królowej nie zostaje ze mn w mej z ej godzinie. Tak czule dba o mój honor, e nie chce dopu ci , aby inne uszy prócz jej us ysza y s owa, jakie wypowiadam w szale stwie.. Trudno by oby mi wyt umaczy moim s u cym, e macie ze mn zosta . Chyba ju s ysz ich ciche kroki na schodach. Przejd cie przez te drzwi, prowadz do moich komnat. Czekajcie tam na moje przyj cie, kiedy mnie ju rozwi , albo te wró cie tu za jaki czas i b d cie przy mnie, gdy ow adnie mn sza . Us uchali jego rady i wyszli z komnaty przez drzwi, które a do tej chwili pozostawa y zamkni te. Ku ich rado ci za drzwiami nie by o ciemno ci, lecz o wietlony korytarz. Uchylali ró ne drzwi i znale li (a bardzo tego potrzebowali) wod do mycia, a nawet jakie lustro. Nawet mu nie przysz o do g owy, eby nam zaproponowa umycie si przed kolacj zauwa y a Julia, wycieraj c twarz. Samolubny, zapatrzony w siebie prosiak. Wracamy tam, eby zobaczy dzia anie zakl cia, czy zostajemy tutaj? zapyta Eustachy. G osuj za tym, aby tu pozosta powiedzia a Julia. Wcale nie mam ochoty tego ogl da . Ale w g bi duszy by a troch ciekawa. Nie, wracajmy rzek B otosm tek. Mo emy si czego dowiedzie , a ka da nowa informacja jest dla nas cenna. Jestem pewien, e ta królowa jest czarownic i naszym wrogiem. A Ziemi ci mog si na nas rzuci , jak nas tu zastan . W tym kraju pachnie zagro eniem, k amstwem, czarn magi i zdrad . Nigdy jeszcze nie czu em czego takiego tak mocno. Musimy mie oczy i uszy otwarte. Poszli wi c z powrotem korytarzem i powoli otworzyli drzwi. Wszystko w porz dku oznajmi Scrubb, maj c na my li brak Ziemistych. Weszli wi c do komnaty, w której jedli kolacj . G ówne drzwi by y teraz zamkni te, zakrywaj c kotary, mi dzy którymi przeszli za pierwszym razem. Rycerz siedzia w dziwnym, srebrnym krze le, do którego by przywi zany w kostkach u nóg, w kolanach, okciach, przegubach r k i w pasie. Czo o mia spocone, a twarz pe n udr ki. Wejd cie, wejd cie, przyjaciele powiedzia , rzucaj c im szybkie spojrzenie. Atak jeszcze si nie zacz . Zachowujcie si cicho, bo powiedzia em temu w cibskiemu szambelanowi, e poszli cie ju spa . Teraz... teraz czuj , e nadchodzi. Szybko! S uchajcie mnie, póki jeszcze w adam sob . Mo e si zdarzy , e b d próbowa pro bami i gro bami wymóc na was, aby cie mnie rozwi zali. Mówi , e tak si dzieje. B d was wzywa do tego w imi wszystkiego, co najdro sze i najstraszniejsze. Niech wasze serca b d nieczu e, a uszy zamkni te. Dopóki kr puj mnie wi zy, jeste cie bezpieczni. Wystarczy jednak, e raz powstan z krzes a, a wówczas najpierw nadejdzie atak furii, a potem tu wzdrygn si potem zamieni si w obmierz ego w a. Nie ma obawy, aby my ci rozwi zali rzek B otosm tek. Nie mamy wcale ochoty na spotkanie ani z dzikimi lud mi, ani z w ami. Na pewno powiedzieli jednocze nie Eustachy i Julia. Niemniej szepn do nich B otosm tek nie b d my zbyt pewni siebie. B d my czujni. Wiecie przecie , e jak dot d nie mamy si czym pochwali . A on na pewno b dzie bardzo chytry, jak to si zacznie, i wcale bym si nie dziwi . Czy mo emy na sobie polega ? Czy przyrzekamy wszyscy, e cokolwiek powie, nie dotkniemy tych wi zów? COKOLWIEK powie, rozumiecie? No chyba! odpowiedzia Eustachy. Za nic na wiecie nie zmieni zdania powiedzia a Julia. Sza! Co si dzieje szepn B otosm tek. Rycerz j cza . Jego twarz by a szara jak popió . Mo e z lito ci dla niego, a mo e z jakiej innej przyczyny Julia pomy la a, e teraz wygl da o wiele mniej odra aj co ni przedtem.

Ach! zawodzi . Czary, czary... ci ka, spl tana, zimna, lepka paj czyna Czarnej Magii. Pogrzebany ywcem. Wci gni ty pod ziemi , w t lepk ciemno ... Ile to ju lat?... Czy yj w tej dziurze dziesi , czy tysi c lat? Wsz dzie wokó mnie ludzie-larwy. Och, zmi ujcie si ! Pozwólcie mi odej , pozwólcie mi wróci . Chcia bym poczu wiatr i zobaczy niebo. Jest tu gdzie ma a sadzawka. Kiedy si w ni spojrzy, wida wszystkie drzewa rosn ce do góry nogami w wodzie, wszystkie zielone, a pod nimi, g boko, g boko... b kitne niebo. Powiedzia to bardzo cichym, rw cym si g osem, lecz nagle otworzy szeroko oczy, utkwi w nich spojrzenie i wyrzek g o no i wyra nie nast puj ce s owa: Pr dko! Teraz jestem zdrowy. Co noc jestem zdrowy. Gdybym tylko móg opu ci to zakl te krzes o, by bym ju zdrowy na zawsze. By bym zdrowym cz owiekiem. Ale co noc przywi zuj mnie do niego i co noc moja szansa mija. Lecz wy nie jeste cie moimi wrogami! Nie jestem WASZYM wi niem. Pr dko! Przetnijcie te wi zy! Nie rusza si ! Spokojnie! ostrzeg B otosm tek dzieci. B agam was, wys uchajcie mnie prosi Rycerz, staraj c si zachowa spokój. Czy powiedziano wam, e je li zostan uwolniony z tego krzes a, to zabij was i zamieni si w w a? Widz po waszych twarzach, e tak wam powiedziano. To wszystko k amstwa. W a nie w tej godzinie, i tylko w tej, powracaj mi wszystkie zmys y, a w ci gu reszty nocy i dnia jestem zaczarowany. Przecie nie jeste cie Ziemistymi czy czarownicami. Dlaczego mieliby cie sta po ich stronie? Zaklinam was, na wasz honor, przetnijcie te wi zy! Spokojnie! Spokojnie! Spokojnie! ostrzeg o si nawzajem troje w drowców. Och, macie serca z kamienia! zawo a Rycerz. Wierzcie mi, patrzycie na nieszcz nika, który przecierpia wi cej, ni mog oby wytrzyma serce miertelnika. Có z ego wam uczyni em, e stajecie po stronie moich wrogów, aby mnie wi zi w takim utrapieniu? A minuty tak szybko mijaj ! TERAZ mo ecie mnie uratowa . Kiedy minie ta godzina, b d znowu bez rozumu, b d zabawk i pieskiem salonowym, nie, raczej pionkiem i narz dziem w r kach najbardziej z ej, diabelskiej czarownicy, jaka kiedykolwiek pragn a zguby ludzi. I to w t noc, w t jedyn noc, kiedy jej nie ma! Niszczycie szans , która mo e ju nigdy nie wróci ! To okropne powiedzia a Julia. Po co my tu wracali. Trzeba by o tam czeka , a to si wszystko sko czy. Spokojnie! zawo a B otosm tek. J k wi nia przeszed teraz w rozpaczliwy krzyk. Pozwólcie mi i ! Dajcie mi mój miecz! Mój miecz! Gdy tylko b d wolny, wezm tak pomst na Ziemistych, e Podziemie b dzie o tym opowiada o przez tysi c lat! Teraz zaczyna si sza powiedzia Eustachy. Mam nadziej , e te sznury wytrzymaj . Tak doda B otosm tek. Gdyby si teraz uwolni , mia by dwukrotnie wi cej si y ni zwykle. Nie jestem zbyt dobry w walce na miecze. Poradzi by sobie z nami dwoma szybko, i wcale bym si nie dziwi . A wówczas Pole zosta aby sam na sam z tym gadem. Wi zie napiera teraz tak mocno na swe wi zy, e przeci y mu skór na przegubach r k i na nogach. Strze cie si ! krzycza Strze cie si ! Pewnej nocy rozerwa em je. Ale wtedy by a tu Czarownica. Tej nocy wam nie pomo e. Uwolnijcie mnie zaraz, a b d waszym przyjacielem. Bo je li nie... stan si waszym miertelnym wrogiem. Chce nas przechytrzy powiedzia B otosm tek, Po raz ostatni zawy Rycerz zaklinam was, uwolnijcie mnie! Na wszystko, czego si l kacie, na wszystko, co kochacie, na jasne niebo Nadziemia, na Wielkiego Lwa, na samego

Aslana, rozkazuj wam... Och! zawo a o jednocze nie troje w drowców, jakby ich co ugodzi o. To jest Znaki zawo a B otosm tek. To s S OWA Znaku rzek Eustachy niepewnym g osem. Och, co mamy robi ? zapyta a Julia z rozpacz . By a to straszna chwila. Có warte by yby dane sobie przyrzeczenia, e pod adnym pozorem nie uwolni Rycerza, gdyby zrobili to za pierwszym razem, gdy zdarzy o mu si wezwa ich do tego w imi kogo , kto by im naprawd drogi? Z drugiej strony, po co uczyli si tych Znaków, je li nie mieliby im by pos uszni? Czy jednak Asianowi naprawd mog o chodzi o to, aby rozwi zali ka dego nawet szale ca je li tylko poprosi o to w jego imi ? Czy nie móg to by jedynie przypadek? A je li królowa Podziemia wiedzia a o Znakach i nauczy a Rycerza tego imienia tylko po to, by zwabi ich w pu apk ? Ale znowu je li to jest prawdziwy Znak? Nie spe nili ju trzech; nie wolno im pozosta g uchymi i lepymi na czwarty. Och, gdyby my tylko wiedzieli! powiedzia a Julia. My l , e wiemy rzek B otosm tek. My lisz, e nic z ego si nie stanie, jak go rozwi emy? zapyta Eustachy. Tego nie wiem odpar B otosm tek. Widzisz, Aslan nie powiedzia Julii, co si potem stanie. Powiedzia jej tylko, co robi . Ten typ za atwi nas, jak tylko b dzie wolny, i wcale bym si nie dziwi . Ale to nie powinno nas wstrzymywa przed wype nieniem Znaku. Wszyscy troje stali, patrz c na siebie p on cymi oczami. By a to obezw adniaj ca chwila. Dobrze! zdecydowa a si nagle Julia. Sko czmy z tym. Zegnajcie! U cisn li sobie d onie. Rycerz teraz wy , a na ustach mia pian . Naprzód, Eustachy! rzek B otosm tek. Wyci gn li miecze i podeszli do srebrnego krzes a. W imi Aslana! zawo ali i zacz li spokojnie przecina sznur po sznurze. Gdy tylko wi zie poczu si wolny, jednym susem dopad sto u, chwyci le cy na nim miecz i wydoby go z pochwy. Najpierw ty! rykn i rzuci si na srebrne krzes o. Musia to by naprawd dobry miecz. Przecina srebro jak postronki i po chwili bez adnie le a y na pod odze po yskuj ce, poskr cane kawa ki. Lecz gdy tylko krzes o si rozpad o, nad jego szcz tkami zaja nia o bia e wiat o, rozleg si przera liwy trzask i (przez moment) rozszed si ohydny smród. Le tutaj, wstr tna machino z ych czarów rzek Rycerz dopóki twoja pani nie b dzie ci potrzebowa a dla nowej ofiary. Potem odwróci si i popatrzy na swoich wybawicieli, a to co niedobrego, cokolwiek to by o, znik o z jego twarzy. Co? zawo a , zwracaj c si do B otosm tka. Czy bym mia przed sob b otowija? Prawdziwego, ywego, narnijskiego b otowija? A wi c jednak S YSZA E o Narnii! odezwa a si Julia. Czy bym o niej nie pami ta , gdy by em w mocy zakl cia? No có to, i wszystkie inne z e uroki s ju poza mn . Mo ecie mi naprawd wierzy , e znam Narni , bo jam jest Rilian, narnijski królewicz, a Wielki Król Kaspian jest moim ojcem. Wasza ksi ca mo rzek B otosm tek, kl kaj c na jedno kolano (a dzieci zrobi y to samo) przyszli my tu tylko po to, aby ci odnale . A kim wy jeste cie, moi pozostali oswobodziciele? zwróci si królewicz do dzieci. Zostali my przys ani spoza kra ca wiata przez samego Aslana, aby odnale wasz wysoko rzek Scrubb. Ja jestem tym Eustachym, który eglowa z twoim ojcem do wyspy Ramandu.

Mam wobec was tak wielki d ug, e w tpi , abym go móg kiedykolwiek sp aci powiedzia królewicz Rilian. Lecz co z moim ojcem? Czy jeszcze yje? Pop yn znowu na wschód, zanim opu cili my Narni , panie mój odpowiedzia B otosm tek. Ale wasza wysoko musi zwa y , e król jest bardzo stary. Nie ma du ej nadziei, by wróci ywy z tej wyprawy. Jest stary, mówisz. Jak d ugo wi c by em w mocy tej wied my? Min o ju dziesi lat, odk d wasza wysoko zagin w pó nocnych lasach Narnii. Dziesi lat! zawo a królewicz, pocieraj c twarz r k , jakby chcia zetrze z niej przesz o . Tak, wierz wam. Albowiem teraz, kiedy znowu jestem sob , pami tam to zaczarowane ycie, cho wówczas, gdy by em zaczarowany, nie pami ta em, kim naprawd by em. A teraz, przyjaciele... lecz zaczekajcie! S ysz na schodach ich kroki (czy cz owiekowi nie robi si niedobrze, jak s yszy te wilgotne, mi kkie kroki? Tfu!). Zamknij drzwi na rygiel, ch opcze. Albo nie. Mam lepszy pomys . Oszukam tych Ziemistych, je li tylko Aslan ze le mi natchnienie. Obserwujcie mnie uwa nie. Podszed zdecydowanym krokiem do drzwi i otworzy je gwa townym ruchem.

Rozdzia 12

KRÓLOWA PODZIEMIA

W DRZWIACH UKAZA O SI DWÓCH ZIEMISTYCH, lecz zamiast wej do rodka, stan li po obu stronach drzwi i sk onili si nisko, a zaraz po nich wesz a ostatnia osoba, jak chcieliby zobaczy , a tym bardziej jakiej si spodziewali: Pani w Zielonej Sukni, królowa Podziemia! Stan a tu przy drzwiach, nieruchoma jak pos g, a jej oczy rejestrowa y szybko najwa niejsze fragmenty sytuacji: troje przybyszów, .szcz tki srebrnego krzes a i uwolniony królewicz z mieczem w d oni. Twarz jej poblad a, a Julia pomy la a, e jest to ten rodzaj blado ci, jaki pokrywa twarze niektórych ludzi nie wtedy, gdy s przestraszeni, lecz wtedy, gdy ogarnia ich w ciek o . Na chwil Czarownica utkwi a spojrzenie w królewiczu i wówczas w jej oczach zap on a dza mordu. Potem jakby si rozmy li a. Zostawcie nas samych rozkaza a Ziemistym. I niech nikt nie mie nam przeszkadza , dopóki sama was nie wezw , pod gro b tortur i mierci. Gnomy opu ci y pos usznie komnat , a królowa zamkn a i zaryglowa a drzwi. Jak e to, mój panie królewiczu? zapyta a. Czy twój nocny napad jeszcze nie nadszed , czy te tak szybko si sko czy ? Dlaczego stoisz tu rozwi zany? Kim s twoi sprzymierze cy? I czy to oni zniszczyli krzes o, które by o twoim jedynym ratunkiem? Królewicz Rilian zadr a , gdy us ysza jej g os. I trudno si temu dziwi ; nie jest atwo otrz sn si w ci gu pó godziny z uroku, który czyni kogo niewolnikiem przez dziesi lat. Potem powiedzia z wysi kiem: Pani, to krzes o nie b dzie ju wi cej potrzebne. A ty, która powtarza a mi setki razy, jak g boko litujesz si nad moim a osnym stanem, bez w tpienia uradujesz si , e z y czar nie ma ju w adzy nade mn . S dz , e w swoich próbach ul enia memu losowi pope ni a , pani, jaki b d. To oni, moi prawdziwi przyjaciele, uwolnili mnie od z ego czaru. Jestem znowu sob i pragn ci

powiedzie dwie rzeczy. A oto pierwsza. Teraz, gdy ju jestem w pe ni sob , ca kowicie odrzucam i uznaj za nikczemny zamiar waszej królewskiej mo ci ofiarowania mi dowództwa armii Ziemistych, abym na ich czele wtargn do Nadziemia; odrzucam plan uczynienia mnie przemoc królem jakiego ludu, który mi nigdy nic z ego nie uczyni , królem morduj cym jego naturalnych w adców i zasiadaj cym na obcym tronie jako krwawy tyran. I druga rzecz: jestem synem króla Narnii, Rilianem, jedynym potomkiem Kaspiana, dziesi tego tego imienia, którego nazywaj te Kaspianem eglarzem. Dlatego te , pani, jest mym zamiarem, a równie i moim obowi zkiem, opu ci natychmiast dwór waszej królewskiej mo ci i uda si do mojej ojczyzny. Racz zapewnie mnie i moim przyjacio om bezpieczny przejazd przez twoje ciemne królestwo. Czarownica nic nie odpowiedzia a na te s owa, lecz przesz a spokojnym, wolnym krokiem przez komnat , z oczami przez ca y czas utkwionymi w królewiczu. Kiedy znalaz a si przy kominku, w o y a r k do niewielkiej niszy i wyci gn a stamt d pe n gar jakiego zielonego proszku, który natychmiast rzuci a w ogie . Rozszed si s odki, osza amiaj cy zapach. W ci gu rozmowy, jaka wkrótce nast pi a, zapach ten stawa si coraz mocniejszy, a nape ni ca y pokój, przeszkadzaj c zebra my li. Potem wyj a z tej samej niszy jaki instrument podobny do mandoliny i zacz a lekko szarpa palcami jego struny, wydobywaj c z nich monotonne d wi ki, których po kilku minutach nikt ju nie s ysza . Im mniej si jednak je s ysza o, tym g biej przenika y mózg i krew. To równie utrudnia o my lenie. Po jakim czasie (a s odki zapach by ju teraz bardzo silny) przemówi a czaruj cym, agodnym g osem: Narnia? Narnia? Cz sto s ysza am, jak powtarzasz to s owo w ataku sza u. Mi y ksi , jeste naprawd bardzo chory. Nie ma takiego kraju, który nazywa si Narnia. A jednak on istnieje, pani odezwa si B otosm tek. Tak si sk ada, e sp dzi em w nim ca e swoje ycie. Czy by? zdziwi a si Czarownica. Powiedz mi askawie, gdzie le y ten kraj? Tam, w górze odpowiedzia B otosm tek mia o, wskazuj c na sufit. W a ciwie to... nie wiem dok adnie gdzie. Jak to? powiedzia a królowa, miej c si cicho i melodyjnie. Czy by jaki kraj le a w ród kamieni i zaprawy murarskiej sk adaj cych si na sklepienie tej komnaty? Nie rzek B otosm tek, z pewnym trudem api c powietrze ustami. On le y w Nadziemiu. A gdzie jest lub czym jest to... jak to nazwa e ?... NADZIEMIE? Och, przesta udawa g upi ! zawo a Scrubb, dzielnie walcz c przez ca y czas z czarem s odkiego zapachu i muzyki. Tak jakby nie wiedzia a! Ten kraj jest nad nami, tam, w górze, sk d wida niebo, s o ce, gwiazdy. Przecie sama tam by a . Tam ci spotkali my. B agam ci o wybaczenie, mój ma y bracie za mia a si Czarownica (trudno sobie wyobrazi bardziej rozkoszny miech). Nie pami tam tego spotkania. Ale cz sto spotyka si przyjació w dziwnych miejscach podczas marze sennych. Lecz dopóki wszyscy nie b d ni tego samego, nie mo esz od nich wymaga , aby to pami tali. Pani rzek królewicz surowo ju ci powiedzia em, e jestem synem króla Narnii. I b dziesz nim nadal, mi y przyjacielu powiedzia a Czarownica przesadnie przymilnym tonem, jakby uspokaja a d saj ce si dziecko. B dziesz królem wielu nie istniej cych krajów w swoich snach i fantazjach. My te tam byli my warkn a Julia, w ciek a, bo czu a, e z ka d chwil czar obezw adnia j coraz bardziej. Ale, oczywi cie, ju samo to, i wci to jeszcze odczuwa a, najlepiej wiadczy o, e jeszcze nie ca kiem podda a si czarowi. A ty jeste bez w tpienia królow Narnii, moja licznotko? w g osie Czarownicy zabrzmia a

kpina. Nie jestem adn królow ! oburzy a si Julia, tupi c nog . MY przychodzimy z innego wiata. No wiecie, to naprawd wietna zabawa! zawo a a Czarownica. Powiedz mi, panienko, gdzie jest ten inny wiat? Jakie okr ty i rydwany przenosz ludzi stamt d do owego wiata? Mnóstwo rzeczy wtargn o do g owy Julii jednocze nie: Szko a Eksperymentalna, Adela Pennyfather, jej w asny dom, radioodbiorniki, kina, samochody, samoloty, kartki ywno ciowe, kolejki w sklepach. Wszystkie jednak wydawa y si bardzo odleg e i mgliste. (Brzd k brzd k brzd k d wi cza y struny dziwnego instrumentu pod palcami Czarownicy.) Julia nie mog a sobie przypomnie nazw wielu rzeczy z naszego wiata, lecz tym razem nie pomy la a ju , e to dzia aj na ni jakie czary, bo osi gn y ju pe n moc, a jest oczywiste, e im bardziej jest si zaczarowanym, tym bardziej jest si pewnym, e wcale tak nie jest. Nagle stwierdzi a, e mówi (a w tym momencie powiedzenie tego przynios o jej ulg ): Nie. My l , e ten inny wiat jest po prostu snem. Tak. To wszystko jest tylko snem powiedzia a Czarownica, nie przestaj c tr ca strun. Tak, to wszystko jest snem powtórzy a Julia. Nigdy nie istnia taki wiat powiedzia a Czarownica. Tak powtórzyli razem Julia i Eustachy. Nigdy nie istnia taki wiat. Nigdy nie by o adnego innego wiata prócz mojego powiedzia a Czarownica. Nigdy nie by o adnego innego wiata prócz twojego powtórzy y dzieci. Lecz B otosm tek wci si nie poddawa . Nie wiem dok adnie, co masz na my li mówi c wiat" powiedzia jak cz owiek, któremu brakuje powietrza ale mo esz sobie rz poli na tych skrzypcach, dopóki ci palce nie odpadn , a ja i tak nigdy nie zapomn Narnii, a tak e ca ego Nadziemia. Pewno go ju nigdy nie zobaczymy, i wcale bym si nie dziwi . Mo esz to wszystko zamazywa , pl ta i zaciemnia , jak to robisz w tej chwili, bez dwóch zda . Ale ja wiem, e tam by em. Widzia em niebo pe ne gwiazd. Widzia em s o ce wynurzaj ce si rankiem z oceanu i zachodz ce za góry wieczorem. I widzia em je w samym rodku dnia, cho nie mog em na nie patrzy z powodu jego blasku. S owa B otosm tka by y dla dzieci tym, czym ródlana woda dla gin cych z pragnienia. Odetchn y g boko i popatrzy y na siebie jak ludzie budz cy si ze snu. Ale tak, tam jest s o ce! zawo a królewicz. Oczywi cie! Niech Aslan b ogos awi tego szlachetnego b otowija! Przez ostatnie kilka minut wszyscy byli my pogr eni we nie. Jak mogli my o tym wszystkim zapomnie ? Przecie wszyscy widzieli my s o ce. Wielkie nieba! Tak, widzieli my! powiedzia Eustachy. Chwa a ci, B otosm tku, tylko ty jeden z nas wszystkich masz olej w g owie. G os Czarownicy zabrzmia teraz jak ciche gruchanie turkawki ukrytej w wysokich wi zach w jakim starym ogrodzie o trzeciej godzinie sennego letniego popo udnia: A có to takiego to S ONCE, o którym mówicie? Czy to s owo naprawd co oznacza? Tak, dla nas oznacza., i to wiele rzek Scrubb. Czy mo ecie mi powiedzie , jakie ono jest? zapyta a Czarownica. (Brzd k brzd k brzd k, piewa y cicho struny.) Racz pos ucha , wasza królewska mo rzek królewicz bardzo ch odno, lecz uprzejmie. Widzisz t lamp ? Jest okr g a i ó ta i o wietla ca y pokój; jest te zawieszona u sufitu. Ta rzecz, któr nazywamy s o cem, jest podobna do tej lampy, tyle e jest daleko wi ksza i ja niejsza. O wietla ona ca e Nadziemie i wisi na niebie.

A na czym jest zawieszona, mój panie? zapyta a Czarownica, a potem, kiedy wszyscy wci jeszcze zastanawiali si , jak jej odpowiedzie , wybuchn a swym cichym, srebrzystym miechem i doda a: Widzisz? Kiedy próbujesz wyobrazi sobie dok adnie, czym jest to S ONCE, nie potrafisz mi tego powiedzie . Mo esz tylko powiedzie , e jest podobne do lampy. Wasze S O CE jest tylko snem, a w tym nie nie ma niczego, co nie by oby odzwierciedleniem lampy. Lampa istnieje naprawd , a S ONCE jest tylko marzeniem, dziecinn bajk . Tak, teraz to rozumiem powiedzia a Julia ci kim, bezbarwnym g osem. Tak musi by . I to, co mówi a, wydawa o si jej bardzo rozs dne. Powoli i uroczy cie Czarownica powtórzy a: Nie ma adnego S O CA. Wszyscy milczeli, a ona jeszcze raz powtórzy a, tym razem bardziej cicho i g boko: Nie ma adnego S O CA. Po chwili ciszy, po wewn trznej walce, jak stoczyli ze sob , wszyscy czworo powiedzieli jednocze nie z wyra n ulg : Tak, to prawda. Nie ma adnego s o ca. Nigdy nie by o adnego S O CA powiedzia a Czarownica. Tak, nigdy nie by o s o ca powtórzy królewicz, a potem B otosm tek i dzieci. Przez ostatnie kilka minut Julii nie opuszcza o prze wiadczenie, e jest co , o czym powinna sobie przypomnie za wszelk cen . I teraz sobie przypomnia a. Jednak e wypowiedzie to co by o okropnie trudno, jakby na wargach po o ono jej jaki ci ar. W ko cu powiedzia a z wysi kiem, który zdawa si wyczerpywa wszystkie jej si y: Jest Aslan. Aslan? powtórzy a Czarownica, a d wi ki, jakie wydobywa a ze strun dziwnego instrumentu, pop yn y nieco szybciej. Có za pi kne imi ! Co ono oznacza? To imi Wielkiego Lwa, który wezwa nas z naszego wiata rzek Eustachy i przys a nas tu, aby my znale li królewicza Riliana. A co to jest LEW? zapyta a Czarownica. A niech to wszyscy diabli nie wytrzyma Scrubb. Nie wiesz? Jak jej to opisa ... Czy widzia a kiedy kota? Oczywi cie odpowiedzia a królowa. Bardzo lubi koty. No wi c lew jest troch ... pami taj, tylko troch ... podobny do olbrzymiego kota... z grzyw . To nie jest taka grzywa, jak ma ko , raczej co takiego jak peruka s dziego. I jest ó ty. I straszliwie silny. Czarownica potrz sn a g ow . Widz , e nie porozumiemy si co do tego, jak go nazywacie, LWA lepiej ni co do waszego S O CA. Widzieli cie lampy, no i wyobrazili cie sobie jak wi ksz , lepsz lamp i nazwali cie j S O CEM. Widzieli cie koty, a teraz chcecie, eby istnia jaki wi kszy, lepszy kot, który b dzie si nazywa LWEM. No có , to s pi kne fantazje, ale mówi c szczerze, pasowa yby do was lepiej, gdyby cie byli troch m odsi. Sami pomy lcie: nie potraficie wyobrazi sobie niczego nowego, wszystko jest zaczerpni te z rzeczywistego wiata, z MOJEGO wiata, który jest jedynym istniej cym wiatem. Ale nawet wy, dzieci, jeste cie ju za du e na takie zabawy. A ty, mój królewiczu, b d c dojrza ym m odzie cem, powiniene si naprawd wstydzi ! Nie przystoj ci ju takie zabawy. No, ale do ju tego. Dajmy spokój dziecinnym fantazjom. Mam dla was wszystkich wiele zaj tutaj, w prawdziwym wiecie. Nie ma adnej Narnii, adnego Nadziemia, adnego nieba, adnego s o ca, adnego Aslana. A teraz do ó ka, spa , g boko spa na mi kkich poduszkach, bez adnych og upiaj cych snów.

Królewicz i dwoje dzieci stali z pochylonymi nisko g owami, z pó przymkni tymi powiekami i czerwonymi policzkami. Nie mieli ju si , byli prawie ca kowicie zaczarowani. Ale B otosm tek zebra w sobie rozpaczliwie wszystkie si y i podszed do kominka. I wówczas uczyni co nies ychanie dzielnego. Wiedzia , e nie b dzie go to tak bola o jak cz owieka, poniewa mia stopy p etwowate, twarde i zimne, jak u kaczki. Ale wiedzia te , e zaboli go do mocno, wi c zrobi to. W o y bos nog do kominka, a prawie ca a stopa zanurzy a si w czerwonym arze paleniska. I wówczas trzy rzeczy wydarzy y si jednocze nie. Po pierwsze, s odkawy, ci ki zapach nagle bardzo os ab . Chocia bowiem ogie nie wygas zupe nie, wi kszo drewna ju si wypali a, a to, co pozosta o, zapachnia o przede wszystkim przypiekanym b otowijem, a nie jest to zapach, którym mo na kogo zaczarowa . Wszyscy zacz li my le ja niej; królewicz i dzieci podnie li g owy i otworzyli oczy. Po drugie, Czarownica wrzasn a ostrym, strasznym g osem, ca kiem ró nym od s odkiego g osiku, którym dotychczas przemawia a: Co robisz? Je eli si o mielisz raz jeszcze dotkn mojego ognia, szlamowaty plugawcu, zamieni ci w ogie krew w y ach! Po trzecie, ból otrze wi B otosm tka tak, e przez chwil wiedzia dok adnie, co naprawd my li. Nie ma nic lepszego od mocnego wstrz su spowodowanego bólem, je li si chce wyzwoli z mocy pewnego rodzaju czarów. Jedno s ówko, pani rzek , wracaj c od kominka i kulej c przy tym z bólu. Jedno s ówko. Wszystko, co powiedzia a , jest prawdziwe, i wcale bym si nie dziwi . Taki ju jestem, e lubi wiedzie najgorsze, a wtedy staram si zachowa twarz, jak potrafi . Nie b d wi c zaprzecza temu, co powiedzia a . Ale mimo to trzeba jeszcze powiedzie jedno. Przypu my, e my naprawd tylko wy nili my albo wymy lili my sobie te wszystkie rzeczy: drzewa i traw , s o ce i ksi yc, gwiazdy i samego As ana. Przypu my, e tak jest. Ale je li tak, to mog tylko powiedzie , e te wymy lone rzeczy wydaj mi si o wiele bardziej wa ne ni tamte prawdziwe. Przypu my, e ta wielka czarna dziura, twoje królestwo, JEST prawdziwym wiatem. No có , musz wyzna , e to bardzo a osny wiat. To bardzo zabawne, kiedy si o tym pomy li. Je li masz racj , to jeste my tylko dzie mi, które sobie wymy li y zabaw . Ale czworo bawi cych si dzieci mo e stworzy fantastyczny wiat, który sprawia, e twój prawdziwy wiat staje si pusty. Dlatego zamierzam pozosta przy tym wiecie z zabawy. Jestem po stronie Aslana, nawet je li nie ma adnego Aslana. Chc y jak Narnijczyk, tak jak potrafi , nawet je li nie ma adnej Narnii. Tak wi c dzi kujemy pi knie za kolacj i, je li tych dwu m odzie ców i ta m oda dama s ju gotowi, opuszczamy twój dwór natychmiast, ruszamy w ciemno , aby sp dzi reszt swego ycia na poszukiwaniu Nadziemia. Nie s dz , aby my yli bardzo d ugo, i wcale bym si nie dziwi , ale to niewielka strata, je li prawdziwy wiat jest tak ponurym miejscem, jak mówisz. Hurra! Niech yje B otosm tek! zawo a y dzieci. Lecz królewicz krzykn nagle: Uwaga! Spójrzcie na Czarownic ! Kiedy spojrzeli, w osy stan y im d ba. Odrzuci a instrument. Jej r ce zdawa y si przyrasta do boków. Jej nogi spl ta y si ze sob , a stopy znik y. D ugi, zielony tren sukni zgrubia i jakby si wype ni , zrastaj c w jedno z poskr can , zielon kolumn jej nóg. I ta poskr cana kolumna zacz a si krzywi i falowa , jakby nogi nie mia y stawów albo przeciwnie jakby si sk ada y z samych stawów. Odrzuci a g ow do ty u i podczas gdy nos wyd u a si i wyd u a , reszta twarzy zdawa a si znika . Pozosta y tylko oczy: olbrzymie, jarz ce si oczy bez brwi i rz s. Wszystko to trwa o tyle, ile potrzeba czasu, aby to opisa tyle, ile potrzeba czasu, aby to zobaczy , poniewa ju za chwil zmiana si dokona a i

wielki w , w którego przeobrazi a si Czarownica, zielony jak trucizna i gruby jak kibi Julii, owin dwa lub trzy sploty swego ohydnego cielska wokó nóg królewicza. Inny splot wyskoczy jak b yskawica w gór , aby przycisn jego uzbrojone rami do boku. Ale Rilian by szybszy. Podniós ramiona i ywy w ze otoczy tylko jego piersi, gotów zmia d y mu ebra, tak jak zaci ni ty mocno powróz mia d y wi zk ga zek. Królewicz schwyci besti lew r k za kark, próbuj c j zadusi . Jej twarz (je li mo na to nazwa twarz ) znalaz a si kilka cali od jego twarzy. Rozwidlony j zyk wynurza si b yskawicznie raz po raz, chc c go ugodzi , lecz odleg o by a jeszcze za du a. Rilian cofn praw r k daleko do ty u, by zada silniejszy cios. Tymczasem Scrubb i B otosm tek równie dobyli mieczy i skoczyli, aby mu pomóc. Trzy ciosy spad y jednocze nie. Eustachy uderzy poni ej r ki królewicza (i nawet nie zdo a przeci usek), lecz Rilian i B otosm tek trafili w kark w a. Ale nawet to go nie zabi o, cho zaci ni te na nogach i piersi Riliana sploty nieco si rozlu ni y. Nast pne ciosy odr ba y gadowi g ow . Ohydne cielsko opad o i miota o si jeszcze przez jaki czas, skr caj c i zwijaj c si jak spr yna, a posadzka, jak sobie mo na wyobrazi , nie wygl da a potem pi knie. Panowie, dzi kuj wam rzek królewicz, oddychaj c g boko. Trzej zwyci zcy stali przez d u sz chwil w milczeniu, patrz c na siebie. Julia bardzo rozs dnie usiad a i te nic nie mówi a, powtarzaj c tylko w my li: Mam nadziej , e nie zemdlej ... albo nie zaczn becze ... albo nie zrobi nic g upiego". Moja matka zosta a pomszczona rzek wreszcie Rilian. To bez w tpienia ten sam gad, którego ciga em wiele lat temu przy ródle w narnijskiej puszczy. Przez te wszystkie lata by em niewolnikiem zabójczyni mojej matki. Ale rad jestem, szlachetni panowie, e ta obmierz a wied ma przybra a w ko cu posta w a. Ani moje serce, ani mój honor nie czu yby si dobrze, gdybym musia zabi kobiet . Lecz spójrzcie na t m od dam ... Mia na my li Juli . Nic mi nie jest wyj ka a. Pani rzek królewicz jeste bardzo odwa na, co ka e mi mie pewno , e pochodzisz ze szlachetnego rodu w twym wiecie. Ale podejd cie tu, przyjaciele. Zosta o troch wina. Warto si orze wi i wypi nasze zdrowie. A potem pomy limy, co robi dalej. Wy mienity pomys , mo ci ksi powiedzia Eustachy.

Rozdzia 13

PODZIEMIE BEZ KRÓLOWEJ

DLA WSZYSTKICH STA O SI JASNE, e zyskali teraz to, co Scrubb nazwa chwil wytchnienia". Czarownica zamkn a uprzednio pokój i zapowiedzia a Ziemistym, aby jej nie przeszkadzano, tak wi c na razie mogli si nie obawia czyjego wej cia. Przede wszystkim nale a o zaj si nog Btotosm tka. Z przyniesionych z sypialni królewicza kilku czystych koszul podartych na pasy i posmarowanych mas em i oliw , jakie zosta y na stole po kolacji zrobili zupe nie niez y opatrunek. Potem usiedli, aby troch odetchn i omówi plany ucieczki z Podziemia. Rilian powiedzia im, e jest do du o wyj na powierzchni ziemi; z wi kszo ci ju kiedy korzysta . Nigdy jednak nie wychodzi przez nie sam, zawsze towarzyszy a mu Czarownica i za

ka dym razem trzeba by o najpierw przep yn bark Bezs oneczne Morze. Trudno przewidzie , jak zachowaliby si Ziemi ci, gdyby pojawi si na przystani bez niej, ale za to z trzema obcymi, i po prostu za da odzi. Bardzo prawdopodobne, e spotka by si z pytaniami, na które nie atwo by oby odpowiedzie . Natomiast najnowsze wyj cie, to, przez które mia ruszy atak na Nadziemie, znajdowa o si po tej stronie morza, zaledwie kilka mil od pa acu. Królewicz wiedzia , e tunel prawie ju uko czono: tylko kilka stóp ziemi dzieli o kopi cych od powierzchni. Mo liwe nawet, e ju jest gotowy, a Czarownica wróci a w a nie po to, aby mu o tym powiedzie i da sygna do ataku. A gdyby nawet tak nie by o, mogliby sami dokopa si do powierzchni w ci gu kilku godzin gdyby tylko uda o im si dosta do tunelu i gdyby nie okaza si zbyt silnie strze ony. Ale tego, rzecz jasna, nie wiedzieli. Gdybym ja mia decydowa ... zacz B otosm tek, lecz Eustachy przerwa mu: Pos uchajcie! Co to za ha as? W a nie zastanawiam si nad tym od pewnego czasu powiedzia a Julia. Prawd mówi c, wszyscy s yszeli ju owe dziwne d wi ki, ale narasta y one tak powoli i stopniowo, e trudno by oby im okre li , kiedy us yszeli je po raz pierwszy. Najpierw by to tylko jaki nieuchwytny niepokój, jak szum agodnego wiatru lub odg os bardzo dalekiej ulicy. Pó niej ów szum nabrzmia do pomruku, jaki wydaje morze. Potem przysz y gwa towne dudnienia i oskoty. A teraz s yszeli ju czyje g osy na tle nieustannego, monotonnego ryku, który g osem nie by . Na Wielkiego Lwa! zawo a królewicz Rilian. Wygl da na to, e ten milcz cy lud odnalaz w ko cu swój j zyk. Wsta , podszed do okna i rozsun zas ony. Pozostali st oczyli si wokó niego, aby zobaczy , co si dzieje. Od razu spostrzegli wielk czerwon un . Jej odblask znaczy si krwaw plam na sklepieniu Podziemia, setki metrów nad nimi, tak e zobaczyli teraz po raz pierwszy skalisty strop, który by mo e od pocz tku wiata a do tej chwili pozostawa ukryty w ciemno ciach. Czerwona una mia a swe ród o gdzie na dalekim kra cu miasta, bo wida by o czarne, pos pne kontury budynków na jej tle. Cz wiat a wlewa a si w ulice biegn ce prostopadle do zamku. A na tych ulicach dzia o si co niezwyk ego. G sty, cichy t um Ziemistych znik . Zamiast niego miota y si pojedynczo, po dwie, po trzy jakie postacie. Zachowywa y si tak, jakby chcia y pozosta nie zauwa one: ukrywa y si w cieniu rzucanym przez odrzwia i kamienne przypory domów, aby potem szybko przebiec przez o wietlon przestrze w poszukiwaniu nowej kryjówki. Najdziwniejsz rzecz dla ka dego, kto zna gnomy, by ów ha as. Wrzaski i zawo ania rozlega y si ze wszystkich stron. A od przystani nadci ga niski, dudni cy ryk, coraz g o niejszy i g o niejszy, a w ko cu dr a o od niego ca e miasto. Co si sta o z Ziemistymi? zapyta Scrubb. Czy to ONI tak krzycz ? Trudno w to uwierzy rzek królewicz. Przez te wszystkie pe ne udr ki lata mej niewoli nigdy nie s ysza em, by którykolwiek z tych szubrawców podniós g os. Jestem pewien, e to jakie nowe diabelstwo. A co to za czerwone wiat o? zapyta a Julia. Czy co si pali? Gdyby mnie kto pyta odpar B otosm tek powiedzia bym, e to z trzewi ziemi wylewa si ogie , aby utworzy jaki nowy wulkan. A my znajdujemy si w samym jego rodku, i wcale bym si nie dziwi . Popatrzcie na ten statek! Eustachy wskaza r k . Jakim cudem p ynie tak szybko? Nikt nie wios uje. Patrzcie! Patrzcie! zawo a królewicz. Statek jest po tej stronie przystani, on jest na ulicy!

Patrzcie! Wszystkie statki wp ywaj do miasta. Niech padn trupem, je li to nie potop. Morze powsta o. Dzi ki niech b d Aslanowi: ten zamek stoi na wysokim wzgórzu. Ale woda szybko przybiera! Och, co MO E si sta ? zapyta a Julia. Ogie , woda i te wszystkie dziwne stwory kr c ce si po ulicach. Powiem wam, co to jest rzek B otosm tek. To wied ma oplot a swoje królestwo ca ym a cuchem zakl , tak e rozpad o si natychmiast po jej mierci. Nale a a do takich, co to pogodz si nawet ze swoj mierci , je li tylko maj pewno , e ten, kto ich zabi , b dzie spalony, zasypany lub utopiony w pi minut pó niej. Trafi e w samo sedno, przyjacielu b otowiju zgodzi si królewicz. Kiedy nasze miecze odr ba y g ow Czarownicy, te ciosy po o y y kres wszystkim jej czarom i teraz Kraje Otch ani rozpadaj si na kawa ki. To, na co patrzymy, to koniec Podziemia. Tak jest, panie rzek B otosm tek. Tak to jest, chyba e to co wi cej, e to koniec ca ego wiata. Ale czy mamy tutaj zosta i po prostu... czeka ? zapyta a Julia zduszonym g osem. Nie, je li nam ycie mi e powiedzia królewicz. Pójd i uratuj mojego konia W gielka i nie k Czarownicy... to szlachetne zwierz zas uguje na lepsz pani . Potem spróbujemy wydosta si st d i odszuka to ostatnie wyj cie. Na ka dego konia mog wsi dwie osoby, a je li si wie, jak je zach ci do biegu, mo na wyprzedzi potop. Czy wasza wysoko nie w o y zbroi? zapyta B otosm tek. Nie podoba mi si ICH wygl d tu wskaza na ulic . Wszyscy spojrzeli. Od strony przystani nadchodzi y dziesi tki postaci (by y ju tak blisko, e rozpoznali Ziemistych). Ale teraz nie poruszali si ju jak spiesz cy za swoimi sprawami przechodnie ludnego miasta. Teraz zachowywali si jak o nierze nowoczesnej, dobrze wyszkolonej armii w natarciu, przebiegaj c szybko odkryte przestrzenie i natychmiast szukaj c ukrycia przed obserwatorami z okien zamku. Nie zdob d si na to, by ponownie zobaczy t zbroj od rodka rzek Rilian. Je dzi em w niej konno jak w ruchomym lochu. Ca a cuchnie z ymi czarami i niewol . Wezm tylko tarcz . Wyszed z komnaty i po chwili wróci , a jego oczy p on y dziwnym blaskiem. Spójrzcie, przyjaciele rzek wyci gaj c do nich tarcz . Jeszcze godzin temu by a ca a czarna, bez adnego god a, a teraz... spójrzcie! Tarcza l ni a srebrem, a na jej powierzchni, czerwie szy ni krew lub wi nie, widnia Lew wspinaj cy si na tylne apy. A to oznacza bez w tpienia doda królewicz e Aslan b dzie zawsze naszym dobrym panem, bez wzgl du na to, czy mamy umrze , czy y . Jest nam wi c wszystko jedno. Oto moja rada. Ukl knijmy i uca ujmy jego podobizn , u ci nijmy sobie wszyscy d onie, jak prawdziwi przyjaciele, którzy maj si rych o rozsta . A potem zejd my do miasta i stawmy czo o przygodzie, jaka nas czeka. I wszyscy zrobili tak, jak radzi królewicz. A kiedy Eustachy poda r k Julii, powiedzia : Do zobaczenia, Julio. Wybacz mi, e mia em takiego stracha, a potem w cieka em si jeszcze jak g upi. Na pewno bezpiecznie wrócisz do domu. A Julia powiedzia a: Bywaj, Eustachy! I mnie jest przykro, e by am tak wini . Po raz pierwszy mówili sobie po imieniu; w szkole wszyscy u ywali tylko nazwisk. Królewicz odryglowa drzwi, dobyli mieczy (Julia trzyma a w r ku swój harcerski nó ) i zeszli po schodach. Wartownicy gdzie znikli, a wielka komnata na dole by a pusta. Szare, smutne lampy

wci p on y i w ich wietle bez trudu przeszli przez wszystkie schody i kru ganki. Odg osy z miasta, tak niepokoj ce i natarczywe na górze, tutaj ledwo dochodzi y. Ca y zamek sprawia wra enie cichego i opuszczonego. Dopiero gdy weszli do wielkiej sali na parterze, spotkali pierwszego Ziemistego t uste, bia awe stworzenie z niezwykle prosiakowat twarz który zbiera pospiesznie resztki jedzenia ze sto ów. Na ich widok zakwicza (kwik by równie bardzo prosiakowaty) i da nura pod aw , wci gaj c swój d ugi ogon, zanim B otosm tek zdo a go schwyci . Potem wynurzy si w odleg ym ko cu sali i wybieg przez drzwi tak szybko, e nie warto by o go ciga . Z wielkiej sali wyszli na dziedziniec. Julia, która chodzi a do wakacyjnej szkó ki je dzieckiej, poczu a w a nie zapach stajni (bardzo prawdziwy, swojski i kochany zapach, mile rozpoznany w miejscu takim jak Podziemie), kiedy Eustachy zawo a : O, holender! Popatrzcie na to! Wspania a raca wystrzeli a gdzie spoza murów zamku i rozprysn a si na zielone gwiazdy. Fajerwerki? zdumia a si Julia. Tak rzek Eustachy ale nie wyobra aj sobie, e ten lud ziemi puszcza je dla zabawy. Jo musi by sygna . I za o si , e nie wró y nam nic dobrego mrukn B otosm tek. Przyjaciele odezwa si królewicz kiedy cz owiek zostanie pochwycony przez wir przygody takiej jak ta, musi porzuci zarówno nadzieje, jak i l ki, gdy w przeciwnym razie mier lub ratunek nadejd za pó no, by ocali jego honor i cel, jaki mu przy wieca . Hoo! Moje pi kno ci! otwiera teraz bram stajni. Hej, kuzyni! Spokojnie, W gielek. B d mi a, nie ko! Pami ta em o was. Konie by y wyra nie zaniepokojone dziwnym wiat em i ha asem. Julia, która tak ba a si przej cia przez czarn dziur mi dzy jedn jaskini a drug , teraz odwa nie wesz a mi dzy bij ce kopytami i r ce zwierz ta, aby pomóc Rilianowi za o y im uprz i siod a. By y to pi kne rumaki i przyjemnie by o na nie patrzy , kiedy, wstrz saj c bami, wysz y na dziedziniec. Julia dosiad a nie ki, zabieraj c na siod o B otosm tka, a królewicz wskoczy na W gielka, pomagaj c usi za sob Eustachemu. Potem z oskotem podków, odbijaj cym si g o nym echem po dziedzi cu, wyjechali przez g ówn bram na ulic . Nie musimy si obawia spalenia ywcem. Oto ja niejsza strona sytuacji zauwa y B otosm tek, wskazuj c w prawo. A tam, mniej ni sto metrów od nich, bulgota a czarna woda, napieraj c na ciany domów. Odwagi! zawo a królewicz. Droga opada tu bardzo stromo. Woda podnios a si dopiero do po owy najwy szego wzgórza w mie cie. By mo e podesz a tak blisko przez pierwsze pó godziny i nie si gnie dalej w ci gu nast pnych dwu godzin. Bardziej obawiam si tego... i wskaza mieczem na wielkiego Ziemistego z k ami jak u dzika, wiod cego sze ciu innych (ró nego wzrostu i kszta tu). Grupa przebieg a szybko przez ulic i skry a si w cieniu domów. Rilian prowadzi ich nieco w lewo od ród a czerwonej uny. Jego plan polega na obej ciu po aru (je li to by po ar) i dostaniu si w wy sze rejony Podziemia w nadziei odnalezienia drogi do nowego tunelu. W przeciwie stwie do pozosta ej trójki zachowywa si tak, jakby przygoda go cieszy a. Pogwizdywa beztrosko, a od czasu do czasu piewa urywki starej pie ni o Korinie Piorunor kim z Archenlandii. Prawd mówi c, tak cieszy si wyzwoleniem z d ugiej niewoli z ego czaru, e wszystkie inne niebezpiecze stwa wydawa y mu si teraz zabaw . Dla pozosta ych by a to jednak w drówka pe na grozy.

Gdzie z ty u dochodzi oskot uderzaj cych o siebie statków i wal cych si domów. Nad g owami majaczy a ponura plama odblasku na sklepieniu Podziemia. Przed nimi drga a tajemnicza una, której jasno ani nie mala a, ani nie ros a. Nap ywa do nich stamt d nieustanny zgie k okrzyków, pisków, miauków, miechów, skomle i ryków, a w ciemno wzbija y si ró ne rodzaje sztucznych ogni. Nikt nie mia poj cia, co to wszystko oznacza. Bli ej nich miasto by o o wietlone cz ciowo przez ow un , a cz ciowo przez tak bardzo odmienne wiat o ponurych lamp gnomów. By o jednak wiele i takich miejsc, do których nie dochodzi o ani jedno, ani drugie, i miejsca te zia y nieprzeniknion czerni . Przez ca y czas wynurza y si z nich i w lizgiwa y szybko z powrotem postacie Ziemistych, zawsze z oczami utkwionymi w czwórce uciekinierów i zawsze staraj ce si ukry przed ich wzrokiem. By y tam twarze wielkie i ma e, by y oczy okr g e i wypuk e jak u ryb, i ma e oczka jak u nied wiedzi. By y pióra i szczeciny, rogi i k y, by y nosy zwisaj ce jak grube harapy i podbródki tak d ugie, e wygl da y jak brody. I raz po raz jaka grupa powi ksza a si i zbli a a niebezpiecznie, a wówczas królewicz gro nie potrz sa mieczem i udawa , e rusza do ataku, co powodowa o odwrót grupy: z tupotem, piskiem i pe nym strachu cmokaniem rozpe za a si szybko w ciemno ci. Ale kiedy po przebyciu wielu stromych uliczek wydostali si ju prawie z miasta, sytuacja sta a si jeszcze gro niejsza. Byli ju blisko ród a czerwonej uny, lecz wci jeszcze nie wiedzieli, co to takiego jest. Setki mo e nawet tysi ce gnomów posuwa y si w tym samym co i oni kierunku krótkimi skokami, odwracaj c si za ka dym razem ku nim po przebiegni ciu otwartej przestrzeni. Gdyby mnie kto pyta zauwa y B otosm tek to powiedzia bym, e te typy zamierzaj odci nam drog . I ja tak my l , B otosm tku rzek królewicz. Nie przedrzemy si przez taki t um. Pos uchaj. Podejd my do rogu tego domu, a jak tylko tam b dziemy, skacz z konia i schowaj si w cieniu. My odjedziemy nieco dalej i jestem pewien, e cz tych diab ów poci gniemy za sob . Masz d ugie r ce, spróbuj z apa jednego, jak b dzie przebiega obok twojej kryjówki. Mo e w ten sposób dowiemy si wreszcie, co maj przeciw nam. Ale czy reszta nie rzuci si na nas, aby uwolni swego towarzysza? zapyta a Julia g osem mniej pewnym, ni tego chcia a. Wówczas, pani odrzek królewicz ujrzysz, jak giniemy, walcz c wokó ciebie, a ty b dziesz musia a poleci si Lwu. Teraz, B otosm tku! B otowij ze lizn si z konia i znikn w ciemno ciach jak kot. Przejechali kilkadziesi t metrów, nas uchuj c z rosn cym niepokojem, a wreszcie z ty u rozleg a si seria mro cych krew w y ach pisków zmieszanych ze znajomym g osem b otowija: Co z tob ? Nie wrzeszcz, póki ci nic nie zrobi em, bo b d musia co ci zrobi , jasne? Kto móg by pomy le , e tu si zarzyna prosi . Polowanie udane! zawo a królewicz, zawracaj c W gielka i galopuj c do rogu domu. Eustachy doda b d tak askaw i potrzymaj uzd . Potem zeskoczy na ziemi i wszyscy troje patrzyli w ciszy na B otosm tka, który wyci gn sw zdobycz na wiat o. By to bardzo n dzny, ma y zaledwie metrowy gnom. Na czubku g owy stercza o mu co w rodzaju p etwy przypominaj cej grzebie koguta (tyle e twardszy), mia ma e, ró owe oczka, a usta i podbródek tak wielkie i okr g e, e jego twarz kojarzy a si z pyskiem jakiego kar owatego hipopotama. Gdyby sytuacja nie by a tak gro na, na jego widok wszyscy wybuchn liby miechem. A teraz pos uchaj no, Ziemisty rzek królewicz, staj c nad nim i przyk adaj c mu koniec miecza do karku. B d grzecznym gnomem i mów, to pu cimy ci wolno. A spróbuj tylko si stawia lub oszukiwa , a b dziesz martwy. Drogi B otosm tku, jak on mo e mówi , skoro

zaciskasz mu usta? Mówi nie mo e, ale te i nie mo e ugry odpowiedzia b otowij. Gdybym mia takie g upie, mi kkie r ce jak wy, ludzie (niech mi wasza wysoko wybaczy), to by oby tu troch krwi. Ale nawet b otowije mog mie w ko cu dosy , gdy kto je uje. Psie! zawo a Rilian do gnoma. Ugry jeszcze raz, a zginiesz. Pozwól mu otworzy usta, B otosm tku. Ou-ii-ii! zakwicza Ziemisty. Pu cie mnie, pu cie mnie. To nie ja. Ja tego nie zrobi em. Czego nie zrobi e ? zapyta B otosm tek. Tego, co wasza czcigodno my li, e zrobi em. Powiedz mi, jak si nazywasz rzek królewicz i w ogóle co wy, Ziemi ci, wyprawiacie? Och, b agam wasz czcigodno , prosz , szlachetni panowie zaskomla gnom. Przyrzeknijcie mi, e nie powiecie tego jej królewskiej mo ci Jej królewska mo , jak j nazywasz powiedzia królewicz surowo nie yje. W a nie j zabi em. Co?! wykrzykn gnom, otwieraj c swoje mieszne usta coraz szerzej. Nie yje? Czarownica zabita? I to r k waszej czcigodno ci? Odetchn z ulg i doda : A wi c wasza czcigodno jest przyjacielem! Rilian cofn nieco miecz, a B otosm tek pozwoli gnomowi wyprostowa plecy. Gnom popatrzy na przybyszy mrugaj cymi, czerwonymi oczkami, cmokn par razy i zacz mówi .

Rozdzia 14

DNO WIATA

NAZYWAM SI GOLG rzek gnom. Opowiem waszym czcigodno ciom wszystko, co wiem. Jak godzin temu wszyscy byli my przy naszej robocie... JEJ robocie, powinienem powiedzie . Smutek i cisza, tak jak co dzie , od tylu lat. Nagle straszny huk i trzask. Jak to us yszeli my, ka dy sobie mówi: nie piewa em, nie ta czy em, od tak dawna nie puszcza em sobie adnego sztucznego ognia. Dlaczego tak? I ka dy sobie my li: b d rad, jak mi kto powie, dlaczego ja musz nosi te ci ary; nie chc ich wi cej nosi , ot co. I porzucali my nasze worki, tobo ki i narz dzia. No i ka dy si odwraca i patrzy, a tu wielka, czerwona una. I ka dy sobie mówi: a co to takiego? I ka dy sobie odpowiada: nic, tylko si zrobi a dziura lub szczelina, a przez ni leci to kochane, ciep e wiat o z Prawdziwej Otch ani, tysi ce s ni pod nami. O, holender! zawo a Eustachy. Czy to znaczy, e ni ej s jeszcze jakie kraje? O tak, czcigodny panie odpowiedzia Golg. Pi kne miejsca, my na to mówimy: Kraina Bizm. Ten kraj, gdzie teraz jeste my, pa stwo Czarownicy, MY nazywamy P ytkim Krajem. Troch tu dla nas za blisko powierzchni, nie pasuje nam. Uch! To prawie to samo, co y na zewn trz, na samej powierzchni. Widzicie, my jeste my biedne gnomy z Bizmu. To ta wied ma nas sprowadzi a czarami na gór i kaza a dla siebie robi . Wszystko zapomnieli my, a tu nagle trzask!... i czar prysn . Nie wiedzieli my, kim jeste my, sk d przyszli my. Potrafili my robi i myle tylko to, co ona nam powk ada a do g owy, a wk ada a same ponuro ci i pos pno ci. Prawie ju zapomnia em, e mo na sobie po artowa albo zata czy

skoczn gig . Ale jak tylko hukn o i otworzy a si ta dziura, i morze zacz o si podnosi ... wszystko wróci o. No i oczywi cie my wszyscy lecimy do tej dziury, eby si ni dosta do domu. Widzicie przecie naoko o! Puszczaj rakiety i staj na g owach z rado ci. I b d wam wielce zobowi zany, czcigodni, je li pozwolicie mi odej i do czy do innych. No przecie to jest po prostu wspania e! ucieszy a si Julia. Jak to dobrze, e uwolnili my nie tylko siebie, ale i te gnomy, kiedy odci li my Czarownicy g ow ! I tak si ciesz , e one naprawd nie s takie straszne i ponure. W ka dym razie nie bardziej ponure od królewicza... no, wiecie, gdy by zaczarowany. Wszystko to pi knie, Pole rzek B otosm tek ostro nie ale te gnomy wcale mi nie wygl daj na takie, co po prostu uciekaj . Bardziej mi przypominaj wojskowe formacje, je liby mnie kto pyta . Popatrz no mi w oczy, panie Golgu, i powiedz: nie przygotowywali cie si do bitwy? Jasne e tak, wasza czcigodno odrzek Golg. Musicie zrozumie , e nic nie wiedzieli my o mierci Czarownicy. My leli my, e patrzy na nas z zamku. Próbowali my uciec tak, eby nas nie zobaczy a. No, a kiedy wy si pojawili cie, na koniach, z mieczami, ka dy sobie powiedzia : oho, zacz o si , nie wiedz c, e wasze czcigodno ci wcale nie s po stronie Czarownicy. I byli my gotowi walczy a do mierci, byle tylko nie porzuca nadziei na powrót do Bizmu. Mog przysi c, e to ca kiem zacny i uczciwy gnom rzek królewicz. Pu go, B otosm tku. Co do mnie, dobry Golgu, by em zaczarowany tak samo jak ty i twoi towarzysze. Dopiero niedawno przypomnia em sobie, kim jestem. Ale mam jeszcze jedno pytanie. Czy znasz mo e drog do tego nowego tunelu, przez który Czarownica chcia a wyprowadzi armi na podbój Nadziemia? Ui-ii-ii! zakwicza Golg. Tak, znam t straszn drog . Poka wam, gdzie si zaczyna. Ale nawet nie próbujcie, czcigodni, da ode mnie, ebym z wami tam poszed . Wol umrze . Dlaczego? zaniepokoi si Eustachy. Co jest w tym tak strasznego? Za blisko góry, za bardzo na zewn trz odpowiedzia Golg, wstrz saj c si ze wstr tem. To najgorsza rzecz, jak nam chcia a zgotowa ta wied ma. Mia a nas wyprowadzi na otwart przestrze , na tamt stron wiata. Mówi , e tam nigdzie nie ma sklepienia, tylko straszliwa wielka pustka, zwana niebem. A tunel jest ju prawie gotów, wystarczy par uderze kilofem i b dziecie na zewn trz. Nie chcia bym wtedy znale si za blisko. Hurrra! Teraz dopiero dobrze mówisz! zawo a Eustachy, a Julia doda a: Ale tam w górze wcale nie jest tak strasznie. Bardzo nam si tam podoba. My tam mieszkamy. Wiem, e wy, Nadziemianie, tam mieszkacie powiedzia Golg. Zawsze jednak my la em, e po prostu nie potraficie znale drogi pod ziemi . Przecie nie mo ecie naprawd tego LUBI : pe za jak muchy po wierzchu wiata! A mo e by od razu pokaza nam drog ? przerwa mu B otosm tek. Niech nam szcz cie sprzyja! zawo a królewicz. Skoczy na swojego rumaka. B otosm tek usiad za Juli i ruszyli st pa za Golgiem. Prowadz c ich, wykrzykiwa przez ca y czas dobre nowiny: e czarownica nie yje i e czworo Nadziemian to przyjaciele. A ci, którzy to us yszeli, powtarzali to natychmiast innym, i tak w ci gu kilku minut ca e Podziemie dzwoni o od radosnych krzyków i wiwatów, a setki, tysi ce gnomów cisn y si wokó W gielka i nie ki, podskakuj c, wywijaj c kozio ki, staj c na g owach, przeskakuj c sobie przez plecy i rzucaj c p kaj ce z hukiem petardy. A Rilian musia opowiedzie histori swego zaczarowania i odczarowania przynajmniej dziesi razy. W ten sposób dotarli do kraw dzi szczeliny. Mia a oko o trzystu metrów d ugo ci i z sze dziesi t

metrów szeroko ci. Zsiedli z koni i podeszli do samej kraw dzi, zagl daj c w czerwon przepa . W twarze uderzy ich silny ar pomieszany z zapachem, który trudno by o porówna z jakimkolwiek innym. By to zapach bogaty, ostry, podniecaj cy, dra ni cy nosy. Blask bij cy z dna rozpadliny by tak silny, e w pierwszej chwili zupe nie ich o lepi . Kiedy si troch przyzwyczaili, ujrzeli na dnie jakby rzek ognia, a na jej brzegach co jak pola i zagajniki z trudnej do opisania, roz arzonej jasno ci, chocia w porównaniu z rzek by a blada i przy miona. By y tam pomieszane ze sob b kity, czerwienie, zielenie, biele, jak wspania y, misterny witra , przez który w samo po udnie prze wieca tropikalne s o ce. Po urwistych stokach rozpadliny schodzi y setki Ziemistych, jak mrowie czarnych much po jakim rozjarzonym, kryszta owym kloszu. Wasze czcigodno ci odezwa si Golg, a kiedy si odwrócili ku niemu, przez kilka dobrych chwil nie widzieli nic prócz czarnych plam. Wasze czcigodno ci, dlaczego nie mieliby cie zej w dó , do Bizmu? B dziecie tam szcz liwi, bardziej szcz liwi ni w tym zimnym, nie os oni tym, nagim kraju na wierzchu wiata. A w ka dym razie z ó cie nam krótk wizyt . Julia by a pewna, e aden z jej towarzyszy ani przez chwil nie potraktuje powa nie tego zaproszenia. Ku swemu przera eniu us ysza a, jak Rilian powiedzia : Zaprawd , przyjacielu Golgu, jestem ju prawie gotów zej tam w dó wraz z tob . Jest to bowiem zadziwiaj ca przygoda, a my l , e aden ze miertelnych nigdy jeszcze nie ogl da Bizmu przed nami i zapewne nikt z nas nie b dzie ju mia wi cej ku temu sposobno ci. Nie wiem te , jak móg bym w latach, które nadejd , znie pami tego, e dana mi by a raz w yciu mo liwo odwiedzenia najg bszych otch ani Ziemi, a ja z niej nie skorzysta em. Ale czy cz owiek mo e tam y ? Chyba nie p ywacie w tej ognistej rzece? Och, nie, czcigodny. My nie. Tylko salamandry yj w samym ogniu. Co to za rodzaj stworze , te salamandry? zapyta królewicz. Trudno to bli ej okre li odrzek Glog poniewa s tak bia e i roz arzone, e nie mo na na nie patrzy . Najbardziej przypominaj ma e smoki. One mówi do nas z wn trza ognia. S niebywale m dre, bardzo dowcipne i wygadane. Julia popatrzy a szybko na Eustachego. By a pewna, e jemu my l zej cia na dno szczeliny po jej stromych cianach jeszcze mniej przypadnie do gustu. Serce w niej zamar o, gdy zobaczy a, jak bardzo zmienion ma twarz. Teraz bardziej by podobny do królewicza Riliana ni do dawnego Scrubba z Eksperymentalnej Szko y. Powróci y do niego wszystkie przygody i dni eglugi z królewiczem Kaspianem. Wasza wysoko rzek do Riliana. Gdyby tu by mój dawny przyjaciel Ryczypisk, wódz myszy, powiedzia by, e nie mo na si cofn przed przygod zwiedzenia Bizmu, nie nara aj c powa nie na szwank naszego honoru. A wi c na dó ! ucieszy si Golg. Poka wam prawdziwe z oto, prawdziwe srebro, prawdziwe diamenty. Kosza ki-opa ki! powiedzia a Julia. Tak jakby my nie wiedzieli, e nawet tu znajdujemy si poni ej najg bszych kopalni. Tak, s ysza em o tych zadrapaniach na skorupie Ziemi, które wy, Szczytowcy, nazywacie kopalniami. Ale mo ecie w nich wykopa tylko martwe z oto, martwe srebro, martwe diamenty. Tam, w dole, w Bizmie, s ywe i rosn . Tam zerw ci ga zk rubinów, które mo esz zje , i wycisn ci pe n fili ank diamentowego soku. Machniesz r k na wszystkie zimne, martwe skarby waszych p ytkich kopalni, jak spróbujesz ywych skarbów Bizmu. Mój ojciec by na kra cu wiata rzek Rilian w zamy leniu. Czy nie by oby wspaniale, gdyby jego syn odwiedzi najg bsze dno wiata?

Je eli wasza wysoko chce zobaczy swego ojca ywego, a my l , e i on by tego chcia wtr ci si B otosm tek to czas ju w drog do tunelu. I mo ecie sobie mówi , co chcecie, a ja i tak nie zejd do tej dziury doda a Julia. No có , je li wasze czcigodno ci naprawd chc wraca do Nadziemia rzek Golg to rzeczywi cie JEST kawa ek drogi do przebycia, troch ni ej. Tylko je li morze b dzie si wci podnosi ... Och, naprawd , chod my JU ! zawo a a b agalnie Julia. Obawiam si , e tak musi by powiedzia królewicz z g bokim westchnieniem. Zostawiam jednak po ow mego serca w krainie Bizmu. Och, b agam! powtórzy a Julia. Gdzie jest ta droga? zapyta B otosm tek. S tam lampy odrzek Golg. Wasza czcigodno mo e dostrzec pocz tek drogi, o tam, po drugiej stronie szczeliny. Jak d ugo b d pali si te lampy? zapyta jeszcze B otosm tek. W tym momencie z otch ani Bizmu dobieg ich nagle jaki g os, wiszcz cy i spieczony, jakby to by g os samego Ognia (pó niej zastanawiali si cz sto, czy by to g os salamandry): Sz-sz-szybko! Sz-sz-szybko! Do urwissska! Do urwissska! Rrrryssssa zamyka si ! Zamyka si ! Zamyka si ! Szszszybko! I w tej samej chwili z og uszaj cym trzaskiem i oskotem ska y drgn y i szczelina zacz a si zw a . Ze wszystkich stron skaka y do niej g owami w dó spó nione gnomy, rezygnuj c z próby opuszczenia si po skalistych zboczach. Czy to z powodu podmuchu powietrza bij cego arem ku górze, czy te z jakiej innej, nieznanej przyczyny, wida by o, jak gnomy opadaj agodnie, niby li cie z drzew. Im ni ej, tym robi o si g ciej od wiruj cych postaci, a czarna chmara za mi a ognist rzek i pola ywych klejnotów. Zegnaj, czcigodna pani, i wy, szlachetni panowie! zawo a Golg i skoczy , a za nim garstka tych ostatnich Ziemistych, którzy jeszcze tego nie uczynili. Rozpadlina nie by a teraz szersza od strumienia, potem zw zi a si do rozmiarów szczeliny w skrzynce pocztowej, a po chwili w skale widnia a tylko ja niej ca rysa. A potem, z takim wstrz sem, jakby tysi c poci gów towarowych uderzy o w tysi c buforów na ko cu toru, rozchylone przedtem usta ziemi zamkn y si na dobre. Gor ca, osza amiaj ca wo szybko si ulotni a. Czworo w drowców sta o samotnie w Podziemiu, które wydawa o si teraz o wiele ciemniejsze ni kiedykolwiek. Przed nimi majaczy y blade i ponure lampy, wyznaczaj ce kierunek ich dalszej w drówki. Stawiam dziesi do jednego odezwa si B otosm tek e jeste my tu ju za d ugo. Ale mo na spróbowa . Te latarnie zgasn za pi minut, i wcale bym si nie dziwi . Zmusili konie do galopu i pomkn li mroczn drog , a huk kopyt odbija si g o nym echem po Podziemiu. Wkrótce droga zacz a, gwa townie opada . Pomy leli nawet, e Golg wskaza im z y kierunek, ale zobaczyli, e przed nimi, po drugiej stronie doliny, rz d latarni podnosi si znowu, jak daleko mo na by o si gn wzrokiem. Jednak na dnie doliny md e wiat o lamp odbija o si ju w bystro p yn cej wodzie. Szybko! zawo a królewicz. Zjechali p dem po zboczu. Gdyby si spó nili cho o par minut, znale liby si w potrzasku, poniewa fala powodzi nap ywa a teraz z szybko ci strumienia nap dzaj cego m y skie ko o. Gdyby przysz o im pokonywa zalew wp aw, pr d móg by si okaza silniejszy od koni. Jak dot d woda si ga a im zaledwie do brzuchów i chocia ch osta a gro nie je d ców po nogach, dotarli bezpiecznie na drug stron .

Teraz zacz a si powolna, nu ca w drówka w gór zbocza. Nie widzieli przed sob nic prócz bladych lamp prowadz cych w gór . Kiedy spojrzeli za siebie, zobaczyli wod podnosz c si za nimi z w ciek ym bulgotem. Wszystkie wzgórza Podziemia by y ju wyspami i tylko na ich szczytach p on y jeszcze lampy. Co chwila gas a która w ciemnej oddali, z wyj tkiem drogi, po której jechali, lecz nawet tu wiat a lamp odbija y si ju w wodzie. Ciekawa jestem, czy ten... jak on si nazywa ... aha, Ojciec Czas, wyp ynie teraz powiedzia a Julia. I te wszystkie dziwaczne, pi ce zwierz ta. Chyba nie jeste my jeszcze tak wysoko powiedzia Eustachy. Nie pami tasz, e musieli my d ugo schodzi po zboczu, zanim doszli my do podziemnego morza? Nie s dz , by woda dotar a ju do jaskini Ojca Czasu. Mo e tak, a mo e nie rzek B otosm tek. Bardziej mnie teraz interesuj te lampy przy drodze. Troch mi blado wygl daj . Zawsze tak wygl da y zauwa y a Julia, n Tak, ale teraz s bardziej zielone. Chyba nie chcesz powiedzie , e wygasaj ?! zawo a Eustachy. No có , nie wiem nawet, na jakiej zasadzie si pal odrzek b otowij trudno jednak oczekiwa , by pali y si wiecznie. Ale nie upadaj na duchu, Scrubb. Mam równie oko na wod i my l , e nie przybiera ju tak szybko jak przedtem. Niewielka to pociecha, przyjacielu powiedzia królewicz je li nie b dziemy mogli znale drogi. B agam was wszystkich o przebaczenie. Mo ecie mnie teraz przeklina , bo to moja duma i fantazja zatrzyma y nas u wrót Bizmu. Có , jed my dalej. W ci gu nast pnej godziny Julia raz przyznawa a racj B otosm tkowi, kiedy mówi o gasn cych lampach, a raz by a pewna, e tak jej si tylko wydaje. Tymczasem otoczenie zmieni o si . Sklepienie Podziemia by o ju tak nisko, e nawet w md ym wietle lamp widzieli je do wyra nie. Przybli y y si te poszarpane skalne ciany po obu stronach. Droga prowadzi a w gór stromym, zw aj cym si tunelem. Mijali porzucone kilofy, opaty, taczki i inne lady przerwanej niedawno górniczej pracy. Gdyby tylko byli pewni, e tunel wyprowadzi ich z Podziemia, wszystkie te znaki by yby na pewno wielk pociech . Ale sama my l o zag bieniu si w czarn dziur , zw aj c si coraz bardziej i bardziej co kaza o si obawia , e za chwil trudno si b dzie w niej odwróci wcale nie by a przyjemna. Wreszcie strop obni y si tak, e B otosm tek i Rilian musieli pochyli g owy. Zsiedli z koni i szli dalej pieszo, prowadz c je za uzdy. Grunt by nierówny i trzeba by o ostro nie stawia nogi, co pomog o Julii zauwa y , e robi si naprawd ciemno. Nie mog o by co do tego adnych w tpliwo ci. Twarze pozosta ych wygl da y dziwnie i strasznie w zielonej po wiacie. A potem nagle Julia pisn a cicho, bo oto wiat o przed nimi zgas o zupe nie i to samo sta o si ze wiat em za nimi. Znale li si w absolutnej ciemno ci. Odwagi, przyjaciele rozleg si g os królewicza Riliana. Czy prze yjemy, czy pomrzemy, Aslan b dzie zawsze naszym dobrym panem. Masz zupe n racj , panie odezwa si g os B otosm tka. I warto pami ta , e jest jedna dobra strona ugrz ni cia na dobre w tej pu apce: zaoszcz dzi si na pogrzebie. Julia zmusi a si do milczenia. (To zwykle najm drzejsza rzecz, je li si nie chce, aby inni poznali, e jeste my przera eni; ju samo brzmienie g osu mo e nas zdradzi .) W a ciwie równie dobrze mo emy sta tutaj, jak i dalej odezwa si Eustachy i kiedy Julia us ysza a dr enie jego g osu, przekona a si , jak m drze zrobi a, nie ufaj c swojemu. B otosm tek i Eustachy ruszyli pierwsi z wyci gni tymi przed siebie r kami, aby nie trafi g ow w

jak

niewidzialn przeszkod . Julia i królewicz poszli za nimi, prowadz c konie. S uchajcie rozleg si g os Eustachego czy co dzieje si z moimi oczami, czy mo e i wy widzicie plam wiat a, tam, w górze? Zanim ktokolwiek zdo a mu odpowiedzie , b otowij zawo a : Stop! Natrafi em na koniec. I to jest ziemia, nie ska a. Co ty mówi e , Scrubb? Na Wielkiego Lwa! odezwa si królewicz. Eustachy ma racj , tam jest co takiego jak... Ale to nie jest wiat o dzienne powiedzia a Julia. To jakie zimne, niebieskie wiat o. Lepsze takie ni adne zauwa y Eustachy. Mo na si tam jako dosta ? Ono nie jest ca kiem nad nami rzek B otosm tek. Ono jest w górze, na tej cianie, któr wymaca em. Mo e spróbujesz, Pole, wle mi na ramiona i zobaczy , jak to wysoko?

Rozdzia 15

ZNIKNI CIE JULII

MA A PLAMKA WIAT A nie pozwala a im zobaczy czegokolwiek tu, na dole. Mogli tylko s ysze odg osy towarzysz ce próbom Julii wdrapania si na plecy b otowija. S yszeli wi c jego zduszone uwagi: Nie musisz wsadza mi palca do oka" i Nogi mi te nie pchaj w usta", i Teraz ju lepiej", i B d ci teraz trzyma za nogi. Mo esz si spokojnie wyprostowa i oprze o ziemi ". Popatrzyli w gór i zobaczyli ciemny kszta t g owy Julii na tle plamy. No i co? zawo ali razem z niepokojem. Tu jest dziura dobieg ich g os Julii. Mog abym przez ni przele , gdybym by a troszk wy ej. Co przez ni widzisz? zapyta Eustachy. Na razie niewiele odpowiedzia a Julia. B otosm tku, pu mi nogi, to stan ci na ramionach. Mog si oprze o kraw d . Us yszeli jej ruchy, a potem zobaczyli zarys ca ej górnej po owy jej cia a na tle szaro ci s cz cej si z otworu. S uchajcie... zacz a Julia, lecz nagle urwa a z krzykiem. Nie by to ostry okrzyk; brzmia tak, jakby jej zatkano czym usta. Potem odzyska a g os i zacz a krzycze tak g o no, jak potrafi a, ale nikt nie móg zrozumie , o co jej chodzi. A w chwil potem dwie rzeczy wydarzy y si jednocze nie. Przez moment plamka wiat a zosta a ca kowicie przys oni ta, us yszeli odg os jakiej szamotaniny i zduszony krzyk B otosm tka: Szybko! Pomó cie! Trzymajcie j za nogi! Kto j ci gnie. Tu! Nie, tutaj! Za pó no. Otwór by ju znowu ca kowicie ods oni ty. Julia znikn a. Julio! Julio! zawo ali wszyscy trzej z rozpacz . Ale odpowiedzi nie by o. Dlaczego, u licha, pu ci e jej nogi? zapyta Eustachy. Nie pytaj mnie, Scrubb j kn B otosm tek. Jestem urodzonym pechowcem i nie b d si dziwi , jak mi to kto powie. Taki ju mój los. Gdzie jest zapisane, e stan si przyczyn mierci Julii, tak jak zapisane by o, e zjem kawa ek Mówi cego Jelenia w Harfangu. Nie znaczy to, oczywi cie, e nie by o w tym i mojej w asnej winy...

To najwi ksza ha ba i kl ska, jakie mog y nas spotka rzek królewicz. Pos ali my dzieln m od dam w r ce wrogów, a sami zostali my bezpiecznie w tyle. Chyba widzisz to w ZBYT czarnych barwach, panie powiedzia B otosm tek. Trudno powiedzie , by my byli tu bardzo bezpieczni, skoro jedyne, na co si zanosi, to mier g odowa w tej jamie. Zastanawiam si , czy JA zmie ci bym si w tej dziurze, przez któr wyci gni to Juli odezwa si Eustachy. A oto, co naprawd sta o si z Juli . Jak tylko wystawi a g ow przez dziur , stwierdzi a ku swemu zdumieniu, e spogl da w dó , jakby przez okno na pi trze wygl da a na ulic . Tak d ugo przebywa a w ciemno ci, e w pierwszej chwili nie mog a niczego rozpozna . Wiedzia a tylko, e nie jest to s oneczny wiat, który tak bardzo chcia a zobaczy . Powietrze by o tu bardzo zimne, a wiat o blade i niebieskawe. S ysza a te mnóstwo dziwnych odg osów, a w powietrzu fruwa y jakie bia e rzeczy. W a nie w tym momencie zawo a a do B otosm tka, aby jej pozwoli stan na ramionach. Kiedy to zrobi a, mog a ju nieco lepiej widzie i s ysze . Odg osy, które s ysza a, mo na by o podzieli na dwa rodzaje: rytmiczny tupot wielu stóp oraz muzyka skrzypiec, fletów i b bna. Wygl da a przez dziur w stromym zboczu; od dziury do podnó a zbocza mog y by jakie cztery metry. Wszystko by o bardzo bia e. Kr ci o si tu wiele postaci. I nagle a jej dech zapar o: to by y ma e, schludne fauny i driady z w osami uwie czonymi ga zkami! Przez chwil wydawa o si Julii, e fauny i driady kr tu i tam bez celu, lecz wkrótce zrozumia a, e w rzeczywisto ci wykonuj jaki taniec taniec z tyloma skomplikowanymi krokami i figurami, e zrozumienie tego wymaga o pewnego czasu. A potem ol ni o j nagle, e blade, niebieskawe wiat o to w rzeczywisto ci wiat o ksi yca, a biel pokrywaj ca wszystko to nieg... Ale tak! Teraz zobaczy a gwiazdy ja niej ce na czarnym, zimnym niebie. A te wysokie, ciemne kszta ty za tancerzami to drzewa! Zrozumia a, e dotarli wreszcie do nadziemnego wiata i co wi cej wyszli z ziemi w samym rodku Narnii. Ze wzruszenia zrobi o si jej s abo, a muzyka dzika, bardzo melodyjna i pi kna, lecz równocze nie troch straszna i tajemnicza, przesycona Dobr Magi w takim stopniu, w jakim przesycona by a Z Magi gra Czarownicy ta muzyka sprawia a, e Julia by a bliska omdlenia. Wszystko to opowiada si do d ugo, ale w rzeczywisto ci trwa o bardzo krótko. Prawie natychmiast Julia odwróci a si , by zawo a do pozosta ych: S uchajcie! Tu jest cudownie. Wychodzimy! Jeste my w domu! Wszystko to chcia a im powiedzie , ale w rzeczywisto ci zd y a tylko zawo a : S uchajcie!" oto, co si wydarzy o. Wokó tancerzy kr y korowód kar ów ubranych w swoje najlepsze stroje: oblamowane futrem szkar atne kubraki z kapturami zako czonymi z otymi chwostami i wysokie futrzane buty. Wszystkie kar y bez przerwy rzuca y nie ne kule (to w a nie by y owe bia e rzeczy fruwaj ce w powietrzu). I nie rzuca y ich w tancerzy, jak by mo e robili jacy g upi ch opcy w Anglii. Rzucali je mi dzy ta cz cych w rytmie tak doskonale zgranym z muzyk i krokami tancerzy, e je li tylko ka dy z nich by w odpowiedniej chwili na swoim miejscu, aden nie móg zosta trafiony. Nazywaj to Wielkim Ta cem nie nym, a wykonuje si go w Narnii co roku, w pierwsz ksi ycow noc po pierwszym niegu. Jest to nie tylko taniec, ale i rodzaj gry, poniewa co jaki czas który z ta cz cych nieco si opó nia lub przyspiesza i nie na kula trafia a go w nos lub czo o, co wywo ywa o powszechny miech. Przy dobrym zespole tancerzy, kar ów i muzyków taki taniec mo e jednak trwa ca ymi godzinami bez adnego trafienia. W bezchmurne zimowe noce, gdy ch ód, rytmiczny g os b bnów, pohukiwanie sów i wiat o ksi yca wzburz w nich dzik , le n krew, potrafi tak ta czy a do witu. Mog wam tylko yczy z ca ego serca, eby cie to kiedy

sami zobaczyli. Tym, co przerwa o Julii zdanie tu po wypowiedzeniu s owa S uchajcie!", by a oczywi cie i po prostu pi kna, wielka kula niegu. Rzucona r k kar a po przeciwleg ej stronie korowodu, przelecia a g adko pomi dzy ta cz cymi i trafi a j prosto w otwarte usta. Prawd mówi c, Julia specjalnie si tym nie przej a; w tej chwili nawet dwadzie cia nie nych pigu nie popsu oby jej nastroju. Mo na by jednak nie wiem jak szcz liw , lecz mimo to trudno mówi z ustami pe nymi niegu. A kiedy wreszcie mog a znowu mówi , w wielkim podnieceniu zapomnia a na chwil o tym, e jej towarzysze nie wiedz jeszcze o wszystkim. Wychyli a si z dziury tak, jak tylko mog a, i zawo a a do ta cz cych: Na pomoc! Na pomoc! Jeste my zakopani w tym wzgórzu. Chod cie tu i odkopcie nas. Narnijczycy, którzy a dot d nawet nie zauwa yli ma ej dziury w zboczu, byli oczywi cie zaskoczeni i rozgl dali si przez d u sz chwil na wszystkie strony, zanim dostrzegli, sk d wydobywa si g os. Kiedy zobaczyli Juli , podbiegli do zbocza, wielu wspi o si na bez wi kszego trudu i wkrótce wyci gn si z tuzin r k, aby jej pomóc. A Julia schwyci a te r ce, pozwoli a si wyci gn z dziury i zjecha a po zboczu g ow w dó . W ko cu pozbiera a si i powiedzia a: Och, b agam, id cie tam i odkopcie innych. Tam jest jeszcze trzech, oprócz koni. A jednym z nich jest królewicz Rilian. Zanim sko czy a mówi , zobaczy a, e otacza j g sty t um, jako e prócz tancerzy nadbieg o wiele ró nych istot, które czego przedtem nie zauwa y a przygl da y si ta cowi. Z drzew pozeskakiwa y wiewiórki, str caj c za sob nie ne kaskady, zerwa y si te z ga zi sowy. Nadbieg y je e, ko ysz c si na swoich krótkich nó kach. Nied wiedzie i borsuki nadesz y bardziej statecznym krokiem. Ostatnia przysz a wielka pantera, poruszaj c szybko ko cem ogona z podniecenia. Lecz gdy tylko zrozumieli, o co chodzi Julii, wszyscy zabrali si do roboty. Kilof i opata, ch opcy, kilof i opata! Wracamy po narz dzia!", wo a y kar y i b yskawicznie znika y w lesie. Obud cie par kretów, one s dobre w kopaniu. S tak dobre jak kar y", powiedzia jaki g os. A co ona mówi a o królewiczu Rilianie?", dopytywa si inny. Spokój! odezwa a si pantera. Biedne dziecko postrada o rozum i trudno si temu dziwi po zagubieniu si w tych wzgórzach. Nie wie, co mówi." Racja powiedzia stary nied wied przecie mówi a, e królewicz jest koniem!" Nie, wcale tego nie mówi a", odezwa a si zaperzonym g osem wiewiórka. Tak, mówi a", powiedzia a druga, jeszcze bardziej zaperzona. To wszyst-t-t-k-ko prawd-d-da. Nie b d -d -cie g upi przerwa a im Julia, szcz kaj c z zimna z bami. Jedna z driad zarzuci a jej na ramiona futro, zostawione w po piechu przez którego z kar ów, a jaki bardzo mi y faun pobieg mi dzy drzewa, sk d prze wieca o rozpalone u wylotu jaskini ognisko, aby przynie jej co do picia. Zanim wróci , pojawi y si znowu kar y z opatami i kilofami i natar y na zbocze wzgórza. Potem Julia us ysza a okrzyki: Hej, co ty wyprawiasz, od ó ten miecz!" i Nie, m odzie cze, bez takich g upich sztuczek!", i Ale to z o liwy typ, nie ma co!" Julia pop dzi a do stóp zbocza i za chwil nie wiedzia a, czy mia si , czy p aka , kiedy zobaczy a bardzo blad i brudn twarz Eustachego wyzieraj c z ciemnej dziury oraz praw r k Eustachego uzbrojon w miecz, którym wymachiwa gro nie w stron ka dego, kto si zbli y . Bo, oczywi cie, Eustachy prze y ostatnie minuty w zupe nie inny sposób ni Julia. S ysza jej krzyk i widzia , jak znikn a. Podobnie jak królewicz i B otosm tek by pewien, e porwali j jacy wrogowie. Stoj c w ciemnym tunelu, nie

móg dostrzec, e blade niebieskie wiat o to blask ksi yca. My la , e dziura prowadzi do jakiej innej podziemnej jaskini, o wietlonej przez upiorny fosforyzuj cy blask i wype nionej Bóg-wiejakimi z ymi mieszka cami Podziemia. Kiedy wi c przekona B otosm tka, by pozwoli mu wej na swoje plecy, kiedy wyci gn miecz i wystawi g ow przez dziur , wykaza naprawd wiele odwagi. Dwaj pozostali te by to na pewno zrobili, ale dziura by a dla nich za ma a. Eustachy by troch wi kszy i mniej zwinny od Julii, tak e wystawiaj c g ow , str ci niewielk lawin niegu, która zasypa a mu twarz. Kiedy w ko cu odzyska wzrok, zobaczy dziesi tki postaci wdrapuj cych si ku niemu po zboczu. Nic wi c dziwnego, e postanowi trzyma domniemanych wrogów z daleka od siebie. Przesta , Eustachy, przesta ! krzykn a Julia. To s nasi przyjaciele. Nie widzisz? Jeste my w Narnii! Wszystko w porz dku! I Eustachy zobaczy , i zacz przeprasza kar y (a kar y odpowiedzia y, e nie ma o czym mówi ), i kilka par grubych, ow osionych r k pomaga o mu przedosta si przez otwór, jak pomog o Julii kilka minut temu. Potem Julia wspi a si na zbocze i wykrzycza a dobre nowiny w czarny otwór. Kiedy si odwróci a, us ysza a ciche mamrotanie B otosm tka: Ach, biedna Pole. Za du o tego wszystkiego na ni , za du o o ten ostatni kawa ek. Pomiesza o jej si w g owie, i wcale bym si nie zdziwi . Zaczyna widzie zjawy". Julia i Eustachy u cisn li sobie r ce i nabrali w p uca po du ym hau cie wie ego, pó nocnego powietrza. Przyniesiono Eustachemu ciep y p aszcz i gor cy napój dla obojga. Kiedy go s czyli, kar y usun y nieg i dar z du ej cz ci zbocza wokó dziury, a nast pnie zacz y wywija kilofami i szpadlami tak wawo, jak wawo wywija y nogami fauny i driady w ta cu dziesi minut temu. Tak, zaledwie dziesi minut temu, a ju Julia i Eustachy czuli si , jakby wszystkie niebezpiecze stwa czyhaj ce na nich w ciemnych, gor cych i przyt aczaj cych wn trzno ciach ziemi by y tylko snem. Tu, na zewn trz, w ch odzie, pod niebem rozja nionym blaskiem ksi yca i olbrzymich gwiazd (w Narnii gwiazdy s bli ej ni w naszym wiecie), w otoczeniu mi ych, weso ych twarzy, trudno by o uwierzy w istnienie Podziemia. Zanim wypili gor cy napój, przyby o z tuzin kretów, dopiero co obudzonych z g bokiego snu i niezbyt tym zachwyconych, ale gdy tylko wyja niono im, o co chodzi, z ochot przy czy y si do akcji ratowniczej. Nawet fauny stara y si by po yteczne, wywo c taczkami wykopan ziemi , a wiewiórki miota y si gor czkowo tu i tam w wielkim podnieceniu, chocia Julii nigdy nie uda o si dostrzec, co w a ciwie w tym zamieszaniu robi . Nied wiedzie i sowy zadowala y si udzielaniem dobrych rad i zapraszaniem dzieci raz po raz do jaskini (tam w a nie, gdzie Julia widzia a ognisko), aby si ogrza y i zjad y kolacj . Ale, oczywi cie, dzieci nie mog y odej , nie zobaczywszy swoich przyjació . aden z ludzi nie potrafi by pracowa przy tego rodzaju robocie tak, jak potrafi narnijskie kar y i mówi ce krety, ale te krety i kar y nie uwa a y tego w ogóle za prac . Uwielbia y wszelkie kopanie. Dlatego te nie trwa o d ugo i wykopa y wielk jam w zboczu wzgórza. A wówczas prosto z ciemno ci w pe ne wiat o ksi yca mog o to nawet troch przestraszy kogo , kto nie wiedzia , kim oni s wysz a najpierw d uga, patykowata, zako czona spiczastym kapeluszem posta b otowija, a potem pojawi si sam królewicz Rilian prowadz cy dwa konie. Kiedy zobaczono B otosm tka, rozleg y si ze wszystkich stron gromkie okrzyki: Hej, przecie to jest b otowij!", Przecie to stary B otosm tek!", Stary B otosm tek ze wschodniego Pogranicza!", Co, u licha, tutaj robisz, B otosm tku?", Ile grup ju ci szuka o!", Lord Zuchon wywiesi odezwy!", Jest nagroda za znalezienie ciebie!" Ale

wszystko to ucich o w jednej chwili i zapanowa a g ucha cisza tak szybko, jak cichn ha asy w sypialni szkolnego internatu, gdy w drzwiach pojawia si sam dyrektor. Teraz bowiem ujrzeli królewicza Riliana. Nikt nie w tpi w to nawet przez chwil . Wiele zwierz t, driad, kar ów i faunów pami ta o go jeszcze z okresu przed zaczarowaniem. Byli i starsi, którzy pami tali nawet, jak wygl da jego ojciec, król Kaspian, kiedy by m odzie cem, i od razu dostrzegli podobie stwo. Ale my l , e poznaliby go i bez tych wspomnie . Cho by blady i s aby po d ugiej niewoli w Otch ani, cho by ubrany na czarno, pokryty kurzem, z w osami w nie adzie, by o co w jego twarzy i postawie, co nikogo nie mog o zmyli . To co jest zawsze w twarzach wszystkich prawdziwych królów Narnii, zasiadaj cych z woli Aslana na tronie Piotra Wielkiego na zamku Ker-Paravel. W jednym momencie odkry y si wszystkie g owy i zgi y wszystkie kolana, a w chwil potem rozleg y si takie wiwaty i rozpocz y si takie skoki i ta ce, takie ciskanie r k, ca owanie, padanie sobie w ramiona, e Julii zy stan y w oczach ze wzruszenia. Ich wyprawa warta by a trudów i ca ej grozy, przez jak przeszli. Niech wasza królewska mo raczy pozwoli rzek najstarszy z kar ów. Mamy tu, w tamtej jaskini, co w rodzaju kolacji, przygotowanej na zako czenie nie nego Ta ca... Z najwi ksz ch ci , ojczulku odpowiedzia królewicz. Nigdy jeszcze aden królewicz, rycerz, szlachcic czy nied wied nie mia takiej ochoty na kolacj jak my czworo tej nocy. Wszyscy ruszyli mi dzy drzewami ku jaskini. Julia us ysza a B otosm tka mówi cego do tych, którzy si cisn li wokó niego: Nie, nie, moja opowie mo e poczeka . Nie przydarzy o mi si nic takiego, o czym warto mówi . Ale powiedzcie mi, jakie s nowiny? I nie starajcie si mnie oszcz dza , wol wszystko us ysze od razu. Czy okr t króla rozbi si i zaton ? By y jakie po ary lasów? Jakie wojny na granicy z Kalormenem? Albo kilka smoków, i wcale bym si nie dziwi ? I wszyscy miali si g o no powtarzaj c: No i czy to nie jest ca y B otosm tek? Dzieci by y bliskie omdlenia ze zm czenia i g odu, ale ciep o jaskini, a i sam jej wygl d, z odblaskami ognia ta cz cymi na cianach, kredensach, kubkach, spodeczkach, talerzach i na g adkiej kamiennej posadzce tak jak to jest w czystej, wiejskiej kuchni nieco je o ywi y. Ale i tak zasn y mocno w czasie przygotowywania kolacji. A kiedy spa y, królewicz Rilian opowiedzia ca histori najstarszym i najm drzejszym zwierz tom i kar om. I nie trzeba by o im d ugo t umaczy , od razu wiedzieli, jak j nale y zrozumie : jak przekl ta Czarownica (bez w tpienia z tego samego rodu co Bia a Czarownica, która dawno, dawno temu sprowadzi a na Narni Wielk Zim ) chytrze wszystko zaplanowa a, najpierw zabijaj c matk Riliana i rzucaj c na niego samego z y czar. I zrozumieli, jak kopa a pod sam Narni , zamierzaj c wydosta si na powierzchni , podbi j i rz dzi przy pomocy Riliana; i jak jemu samemu nawet si nie ni o, e kraj, którego królem mia by zosta (królem z tytu u, ale w rzeczywisto ci jej niewolnikiem), by jego w asn ojczyzn . A z tej cz ci opowie ci, w której pojawi y si ju dzieci, zrozumieli, e Czarownica by a w zmowie z olbrzymami z Harfangu. A nauka z tego wszystkiego jest taka, wasza wysoko rzek najstarszy z kar ów e tym czarownicom z pó nocy zawsze chodzi o to samo, tyle e w ka dej epoce maj inny pomys , aby to osi gn .

Rozdzia 16

KRZYWDY ZOSTAJ WYNAGRODZONE

KIEDY NAST PNEGO RANKA Julia otworzy a oczy i stwierdzi a, e znajduje si w jakiej jaskini, przez chwil my la a ze zgroz , e znowu jest w Podziemiu. Ale gdy zobaczy a, e le y na pos aniu z wrzosu przykryta futrzanym p aszczem, e na kamiennym palenisku p onie z weso ym trzaskiem ogie (jakby go dopiero co rozpalono), a przez otwór wpada blask porannego s o ca, dotar a do niej wreszcie szcz liwa prawda. Przypomnia a sobie, jak st oczeni w o wietlonej ogniskiem jaskini zjedli wspania kolacj i jak bardzo by a pi ca, zanim si kolacja sko czy a. Mia a nieco mgliste wspomnienie kar ów nachylaj cych si nad paleniskiem z patelniami chyba wi kszymi od nich samych, cudownego zapachu skwiercz cych kie basek i wielu, wielu tych kie basek. I nie by y to jakie ohydne parówki sk adaj ce si ze zmielonej soi z bu k , lecz pachn ce kie baski z prawdziwego mi sa, pikantne, grube i jeszcze skwiercz ce, z pop kan i przypalon na br zowo chrupi c skórk . I wielkie kubki pienistej czekolady, i pieczone ziemniaki, i pieczone kasztany, i pieczone jab ka nadziewane rodzynkami, i jeszcze lody, bosko orze wiaj ce po tylu gor cych potrawach. Julia usiad a i rozejrza a si dooko a. B otosm tek i Eustachy le eli niedaleko niej, wci jeszcze pogr eni w g bokim nie. Hej, wy dwaj! wrzasn a Julia. Nie zamierzacie nigdy wsta ? Cicho tu! rozleg si senny g os gdzie ponad ni . Pora snu-u-u. Odpoczywaj, tu-huuuu. Nie rób ha asu-uuuu. Tu-huuuu! Nie do wiary powiedzia a Julia, wpatruj c si w bia y stos napuszonych piór, u o ony na szczycie zegara pradziadka w rogu pieczary przecie to jest wiecopuch! Tu-huuuu! zahucza puchacz, wyjmuj c g ow spod skrzyd a i otwieraj c jedno oko. Przyby em tu oko o drugiej z wiadomo ci dla królewicza. Wiewiórki przynios y nam dobre nowiny. Wiadomo dla królewicza. Ju wyruszy w drog . Wy macie pój za nim. Dzie dobry! i g owa znikn a ponownie. Poniewa trudno by o liczy na uzyskanie jakich dalszych informacji od puchacza, Julia wsta a i zacz a si rozgl da , gdzie by tu si umy i co by tu zje na niadanie. Prawie natychmiast wbieg truchtem do pieczary ma y faun, stukaj c g o no kozimi kopytkami po kamiennej posadzce. Ach! Obudzi a si wreszcie, Córko Ewy. Chyba by oby dobrze, eby obudzi a Syna Adama. Macie zaraz wyruszy w drog , a dwa centaury zaproponowa y uprzejmie, e przewioz was do Ker-Paravelu. A po chwili doda przyciszonym g osem: Oczywi cie, zdajesz sobie spraw , e jazda na centaurze jest szczególnym i nies ychanym zaszczytem. Nie pami tam, abym kiedykolwiek s ysza o kim , kogo by taki zaszczyt spotka . Nie wypada pozwoli im czeka . Gdzie jest królewicz? brzmia o pierwsze pytanie Eustachego i B otosm tka, gdy tylko zostali obudzeni. Pojecha do Ker-Paravelu spotka si z królem, swym ojcem odrzek faun, który mia na imi Orruns. Okr t jego królewskiej mo ci oczekiwany jest w przystani w ka dej chwili. Podobno król, zanim wyruszy w t podró , spotka Aslana; nie wiem, czy mia wizj , czy by o to spotkanie twarz w twarz. A pó niej Aslan kaza mu wraca i powiedzia mu, e jego wyt skniony, zaginiony od dawna syn b dzie go oczekiwa w Narnii. Eustachy zerwa si z pos ania, a Julia pomog a Orrunsowi zrobi niadanie. B otosm tkowi

powiedziano, e ma zosta w ó ku. Centaur o imieniu Chmurosyn, s ynny uzdrowiciel (czyli, jak go nazwa Orruns, pijawka") mia przyj , aby obejrze jego poparzon nog . Ach! westchn B otosm tek, a potem doda g osem, w którym pobrzmiewa a nuta satysfakcji: Na pewno zechce mi uci nog przy kolanie, i wcale bym si nie dziwi . Zobaczycie, e mam racj . Ale by rad, e mo e zosta w ó ku. Na niadanie by a jajecznica na grzankach i Eustachy rzuci si na ni tak, jakby w po owie nocy nie zjad obfitej kolacji. S uchaj, Synu Adama rzek faun, wpatruj c si z lekkim przera eniem w jego usta nie trzeba si A TAK spieszy . Nie s dz , by centaury sko czy y ju SWOJE niadanie. A wi c musia y wsta bardzo pó no zauwa y Eustachy. Za o si , e jest ju po dziesi tej. Och, nie odpowiedzia Orruns. Wsta y jeszcze przed witem. No, to chyba musia y piekielnie d ugo czeka na niadanie. Ale sk d! zdziwi si Orruns. Nawet nie min a minuta od przebudzenia, gdy zacz y je . Do licha! zawo a Eustachy. To musi by niez e niadanie! Jak to, Synu Adama, czy by nie wiedzia ? Centaur ma dwa o dki, ludzki i ko ski. Rzecz jasna, ka dy domaga si niadania. Wi c centaur najpierw zjada owsiank , kilka pawenderów, cynaderki, bekon, omlet, zimn szynk , grzank i marmolad . Popija to kaw i piwem. A potem przechodzi do zaspokojenia swojej ko skiej cz ci i pasie si z godzin na trawie, ko cz c posi ek ciep mieszank ziemniaków z otr bami, porcj owsa i torb cukru. Dlatego te zaproszenie centaura na sobot i niedziel wymaga bardzo wielkiego namys u. Naprawd , to bardzo powa na sprawa. W tym momencie od strony wej cia do pieczary da si s ysze stukot kopyt. Dzieci wyjrza y na zewn trz. Sta y tam dwa centaury, jeden z czarn , drugi ze z ot brod , i pochyla y nieco g owy, by zajrze do rodka. Teraz dzieci zrobi y si bardzo grzeczne i b yskawicznie sko czy y niadanie. Nikomu, kto widzia centaura, nawet nie przyjdzie do g owy, aby go uwa a za istot zabawn ! S to powa ne, majestatyczne stworzenia, pe ne prastarej wiedzy, któr czerpi z gwiazd. Niezbyt atwo je rozweseli i niezbyt atwo je rozgniewa , lecz ich gniew jest straszny jak olbrzymia fala przyboju. Do widzenia, kochany B otosm tku powiedzia a Julia, nachylaj c si nad jego pos aniem. Wybacz mi, e nazwa am ci czarnowidzem. I mnie te wybacz rzek Eustachy. By e najlepszym na wiecie towarzyszem. I mam nadziej , e jeszcze si spotkamy doda a Julia. Ma e s na to szans odpowiedzia B otosm tek. Oswajam si te z my l , e nie zobacz ju mojego wigwamu. A ten królewicz, bardzo równy go , ale czy naprawd nie uwa acie, e jest okropnie wyczerpany? Ca y organizm zniszczony przez ycie w Podziemiu. Wygl da mi na takiego, co mo e odej z tego wiata ka dego dnia, i wcale bym si nie dziwi . B otosm tku! zgani a go Julia. Jeste normalnym starym nabieraczem. Sprawiasz wra enie ponurego jak pogrzeb, a za o si , e jeste bardzo szcz liwy. I wci mówisz tak, jakby si wszystkiego ba , a tak naprawd to jeste dzielny jak... jak lew. Je eli ju mówimy o pogrzebach... zacz B otosm tek, lecz Julia, która s ysza a ju za sob niecierpliwe przebieranie kopytami, zaskoczy a go ca kowicie: zarzuci a mu ramiona na szyj i uca owa a jego b otnist twarz, podczas gdy Eustachy ciska mu d o . Potem oboje wybiegli z pieczary, a b otowij opad z powrotem na swe pos anie i zamrucza :

Naprawd , nigdy mi si nawet nie ni o, e ona to zrobi. Nigdy, chocia przecie JESTEM ca kiem przystojny. Jazda na centaurze jest bez w tpienia wielkim zaszczytem (i bardzo prawdopodobne, e prócz Julii i Eustachego nikt na wiecie go nie dost pi ), ale na pewno nie jest wygodna. Nikt, komu drogie jest ycie, nie odwa y by si nawet pomy le o osiod aniu centaura, a jazda na oklep nie jest wcale zabawna, zw aszcza gdy tak jak Eustachy nigdy si na koniu nie je dzi o. Centaury okazywa y wiele zrozumienia, cwa uj c przez narnijskie lasy w sposób, który mo na opisa jako powa ny, wdzi czny i dojrza y. W czasie jazdy opowiada y dzieciom ró ne ciekawe rzeczy o w aciwo ciach zió i korzeni, o wp ywie planet, o dziewi ciu imionach Aslana i ich znaczeniach. Po tej podró y dzieci d ugo jeszcze czu y j we wszystkich cz ciach cia a, lecz odda yby wszystko, by odby j jeszcze raz, widzie te polany i zbocza b yszcz ce od wie ego niegu, spotyka króliki i wiewiórki pozdrawiaj ce ich weso o, oddycha znowu cudownym powietrzem Narnii i s ysze g osy narnijskich drzew. Dotarli do rzeki, po yskuj cej biel i b kitem w zimowym s o cu, daleko poni ej ostatniego mostu (który czy dwa brzegi w Berunie, zacisznym, pokrytym czerwonymi dachami miasteczku) i zostali przewiezieni na drugi brzeg promem przez przewo nika albo raczej przewozowija, poniewa to w a nie b otowije wykonuj w Narnii wi kszo prac zwi zanych z wod i rybami. Potem pop dzili wzd u po udniowego brzegu rzeki, a dotarli do Ker-Paravelu. I w tym samym momencie, gdy stan li przed zamkiem, zobaczyli ten sam ja niej cy okr t, który widzieli w czasie swego pierwszego powitania z Narni . Sun powoli w gór rzeki, jak wielki wodny ptak. I teraz jak przedtem ca y dwór zebra si na b oniu mi dzy przystani a zamkiem, by powita króla Kaspiana powracaj cego do domu. Rilian, który zmieni ju swój czarny strój na srebrn kolczug przykryt szkar atnym p aszczem, sta tu przy nadbrze u z obna on g ow , a karze Zuchon siedzia obok niego w swoim wózku. Dzieci stwierdzi y, e nie ma mowy o przedarciu si przez ca y ten t um do królewicza, a zreszt czu y si teraz troch onie mielone. Poprosi y wi c centaury, by pozwoli y im posiedzie jeszcze troch na swych grzbietach i przypatrzy si wszystkiemu ponad g owami dworzan. A centaury nie mia y nic przeciwko temu. Fanfara srebrnych tr b rozbrzmia a z pok adu okr tu, marynarze rzucili cumy, szczury (mówi ce szczury, rzecz jasna) przywi za y je do s upów i okr t zosta przyci gni ty do nabrze a. Ukryci w t umie muzykanci zacz li gra uroczyst , triumfaln melodi . Szczury przerzuci y trap. Julia wypatrywa a postaci starego króla, ale spotka o j rozczarowanie. Co musia o si sta . Na l d zszed jaki baron z blad twarz i ukl k przed królewiczem i Zuchonem. Przez kilka minut tych trzech rozmawia o o czym , pochylaj c ku sobie g owy, tak e nikt nie s ysza , o czym mówili. Muzykanci wci grali, lecz mo na by o wyczu , e wszyscy s poruszeni i zaniepokojeni. Potem na pok adzie okr tu pojawi o si czterech rycerzy, którzy co nie li, a kiedy zeszli na nabrze e, mo na by o dostrzec, co to by o: o e ze starym królem, bardzo bladym i nieruchomym. Postawiono je na ziemi, a królewicz ukl k przy nim i uca owa r k swego ojca. Zobaczyli, jak król Kaspian podniós r k , by pob ogos awi syna. Zabrzmia y wiwaty, ale nie tak ochocze i radosne, jak mo na by oczekiwa , bo wszyscy czuli, e dzieje si co niedobrego. I wówczas g owa króla nagle opad a bezw adnie na poduszki, muzyka urwa a si i zapanowa a g ucha cisza. Królewicz, kl cz cy wci przy o u, opar na nim g ow i zaszlocha . Rozleg y si szepty i kilka postaci gdzie pobieg o. Potem wszyscy, którzy nosili kapelusze, berety, he my lub kaptury, obna yli g owy nie wy czaj c Eustachego. Potem Julia us ysza a jakie skrzypienie i turkotanie ponad zamkiem, a kiedy tam spojrza a, zobaczy a, jak wielka flaga ze z otym Lwem opuszcza si do po owy masztu. A potem powoli i bezlito nie, z zawodzeniem strun i

zrozpaczonym wyciem rogów muzykanci zacz li gra znowu, lecz tym razem melodi rozdzieraj c serce. Oboje ze lizn li si ze swoich centaurów (które tego nawet nie zauwa y y). Chcia abym by w domu szepn a Julia. Eustachy tylko pokiwa g ow , przygryzaj c wargi. Przyszed em rozleg si g boki g os za nimi. Odwrócili si i zobaczyli samego Lwa, tak ja niej cego, prawdziwego i mocnego, e wszystko inne sta o si nagle blade i szare. I natychmiast Julia zapomnia a o martwym królu Narnii i pami ta a ju tylko o tym, jak spowodowa a upadek Eustachego z urwiska i jak przyczyni a si walnie do nierozpoznania prawie wszystkich Znaków, i jak cz sto odgryza a si i k óci a. I chcia a powiedzie : Przebacz mi", ale nie mog a wymówi ani s owa. A potem Lew przyci gn ich do siebie spojrzeniem, pochyli eb, dotkn j zykiem ich poblad ych twarzy i powiedzia : Ju wi cej o tym nie my lcie. Nie b d was wci beszta . Wykonali cie zadanie, dla którego pos a em was do Narnii. Aslanie odezwa a si Julia czy mo emy teraz wróci do domu? Tak. Przyszed em, aby was zabra do Domu rzek Aslan. A potem otworzy szeroko usta i tchn . Lecz tym razem nie odczuli, e lec w powietrzu; zamiast tego wydawa o im si , e dziki oddech Aslana zdmuchn i okr t, i martwego króla, i zamek, i nieg, i zimowe niebo. Wszystkie te rzeczy bowiem ulecia y w powietrze jak strz py dymu i nagle stali ju w wielkiej jasno ci letniego s o ca na g adkim mchu, po ród pot nych drzew, nad pi knym, orze wiaj cym strumykiem. Zrozumieli, e raz jeszcze znale li si na Górze Aslana, wysoko ponad i poza ko cem tego wiata, w którym le y Narnia. Dziwne by o tylko, e pogrzebowa muzyka na mier króla Kaspiana wci brzmia a, cho adne z nich nie wiedzia o sk d. Szli wolno wzd u strumienia, a Lew ich nieco wyprzedza . I by tak cudowny, a muzyka tak pe na alu, e Julia nie potrafi a powiedzie , czy jedno, czy drugie nape ni o jej oczy zami. Potem Aslan zatrzyma si , a dzieci popatrzy y na strumie . A tam, na z otym wirze wy cie aj cym jego dno le a martwy król Kaspian, a woda obmywa a go jak p ynne szk o. Jego d uga, bia a broda falowa a w nurcie jak wodorosty. I wszyscy troje stali i p akali. Nawet Lew p aka , p aka wielkimi zami, bardziej drogocennymi ni ca a Ziemia, cho by zamieni a si w jeden wielki diament. A Julia spostrzeg a, e Eustachy wcale nie wygl da ani jak p acz ce dziecko, ani jak ch opiec p acz cy i próbuj cy to ukry , lecz jak p acz cy doros y. W ka dym razie by o to najbli sze tego, co odczu a, bo tak naprawd jak pó niej mówi a na tej Górze nie wygl da si ani staro, ani m odo, ani dziecinnie: tak jakby si wcale nie mia o wieku. Synu Adama rzek Aslan wejd w te zaro la i zerwij cier , który tam znajdziesz, i przynie go tutaj. Eustachy uczyni , jak mu Lew powiedzia . Kolec by d ugi i ostry jak rapier. Wbij go w moj ap , Synu Adama powiedzia Aslan, podnosz c przedni praw ap i wyci gaj c jej wielk poduszk ku Eustachemu. Czy musz to zrobi ? zapyta Eustachy. Tak odrzek Lew. Wi c Eustachy zacisn z by i wbi kolec w ap Lwa. Sp yn a z niej wielka kropla krwi, czerwie sza ni wszystkie czerwienie, jakie kiedykolwiek widzieli cie w yciu. Kropla wpad a do strumienia nad martwym cia em króla. W tej samej chwili a osna muzyka urwa a si . Zmar y król zacz si zmienia . Jego siwa broda poszarza a, a potem zrobi a si z ota, a potem zacz a si kurczy , a znik a zupe nie; jego zapad e policzki wype ni y si i nabra y wie o ci, zmarszczki poznika y, powieki podnios y si , oczy i usta roze mia y i nagle poderwa si i stan przed nimi

m odzieniec, a mo e nawet ch opiec. (Julia nie potrafi a tego okre li , bo w kraju Aslana nie ma si okre lonego wieku. Nawet w naszym wiecie, rzecz jasna, te najg upsze dzieci wygl daj najbardziej dziecinnie, a najg upsi doro li najbardziej doro le.) A Kaspian podbieg do Aslana i obj ramionami jego pot n szyj i wycisn na jego twarzy mocny poca unek króla, a Aslan odpowiedzia na to dzikim poca unkiem Lwa. W ko cu Kaspian odwróci si do dzieci i wybuchn miechem pe nej zdziwienia rado ci: Ale to Eustachy! zawo a . Eustachy! A wi c w ko cu dotar e na koniec wiata. Czy pami tasz, jak po ama e jeden z moich najlepszych mieczy na w u morskim? Eustachy wyci gn ramiona i zrobi krok w jego stron , lecz nagle cofn si z nieco przestraszon min . Pos uchaj wyj ka . Wszystko w porz dku. Ale czy ty nie jeste ... to znaczy, czy ty... Och, nie b d takim os em rzek Kaspian. Ale... powiedzia Eustachy, patrz c na Aslana. Czy on... no, czy on nie umar ? Tak odpowiedzia Lew bardzo cichym g osem, prawie (tak pomy la a Julia) jakby si mia . On umar . Jak wiesz, zdarza si to wi kszo ci ludzi. Nawet mnie. Tylko niewielu nie umar o. Och, ju rozumiem, co ci niepokoi rzek Kaspian. My lisz, e jestem duchem albo czym w tym rodzaju. Ale czy nic nie rozumiesz? By bym zjaw , gdybym si teraz pojawi w Narnii, poniewa nie nale ju do tamtego wiata. Ale nie mo na by zjaw w swoim w asnym wiecie. Móg bym by zjaw w twoim wiecie, nie wiem. Ale ten wasz dawny wiat te ju nie jest wasz, skoro tu jeste cie. Wielka nadzieja wype ni a serca dzieci. Ale Aslan potrz sn swoj zmierzwion grzyw . Nie, moi kochani powiedzia . Kiedy spotkacie mnie tu nast pnym razem, ju tu pozostaniecie. Ale nie teraz. Musicie na jaki czas wróci do waszego wiata. Panie rzek Kaspian, od dawna marzy em o tym, eby chocia rzuci okiem na ICH wiat. Czy jest w tym co z ego? Nie mo esz ju chcie niczego z ego, skoro umar e , mój synu odpowiedzia Aslan. Zobaczysz ich wiat. Sp dzisz w nim pi minut ICH czasu. Tyle ci wystarczy, aby uporz dkowa tam pewne sprawy. I wyja ni Kaspianowi, do jakiego miejsca maj powróci Julia i Eustachy; opowiedzia mu wszystko o Eksperymentalnej Szkole, a wygl da o na to, e zna j tak dobrze jak oni sami. Córeczko zwróci si do Julii urwij witk z tamtego krzaka. Zrobi a to i natychmiast witka zmieni a si w jej r ku w nowy je dziecki bat. A teraz, Synowie Adama, wyci gnijcie swe miecze rzek Aslan. Ale u ywajcie tylko p azów, bo wysy am was nie przeciwko rycerzom, lecz przeciw dzieciom i tchórzom. Czy pójdziesz z nami, Aslanie? zapyta a Julia. Zobacz tylko moje plecy odpowiedzia . Poprowadzi ich pospiesznie przez las i niewiele usieli zrobi kroków, gdy pojawi si przed nimi mur Eksperymentalnej Szko y. Aslan zarycza tak, e s o ce zadr a o na niebie, a jakie dziesi metrów muru rozpad o si przed nimi. Spojrzeli przez wyrw , ponad szkoln kolekcj krzewów, a na dach gimnazjum. Widnia na tle tego samego ponurego jesiennego nieba, jakie widzieli, gdy zacz y si ich przygody. Aslan odwróci si do Julii i Eustachego, tchn na nich i dotkn j zykiem ich czó . Potem po o y si po rodku wyrwy w murze, z otymi plecami do Anglii, a swym królewskim obliczem ku swojej krainie. W tej samej chwili Julia zobaczy a postacie, które zna a a nazbyt dobrze, jak bieg y ku nim w ród wawrzynowych krzaków. By tam prawie ca y gang: Adela Pennyfather, Cholmondely Wi kszy, Edyta Winterblott, C tkowany Sorner, du y Bannister i dwóch obmierz ych Garretów, bli niaków.

Nagle zatrzymali si . Ich twarze zmieni y si w jednej chwili; ca a bezmy lno , pró no , okrucie stwo i donosicielska przymilno znik y, ust puj c miejsca przera eniu. Zobaczyli bowiem rozwalony mur, lwa rozmiarów m odego s onia le cego w wyrwie i trzy postacie w l ni cych strojach rzucaj ce si na nich z broni w r ku. Julia m óci a batem dziewczynki, a Kaspian i Eustachy ok adali p azami mieczy ch opców, a wszyscy troje czynili to nape nieni moc Aslana tak sprawnie, e nie min y dwie minuty, gdy wszystkie ma e potwory, tak lubi ce zn ca si ad s abszymi, ucieka y ju jak szalone, wykrzykuj c: Mordercy!", Faszy ci!", Lwy!", To NIEUCZCIWE!" A potem nadbieg a Dyrektorka, eby zobaczy , co si dzieje, i kiedy ujrza a Lwa, rozwalony mur, Kaspiana, Juli i Eustachego (a tych dwoje ostatnich wcale nie rozpozna a), dosta a ataku histerii, wróci a do szko y i zacz a wydzwania na policj , opowiadaj c w pop ochu o lwie, który uciek z cyrku, i zbiegach z wi zienia, którzy rozwalili mur i byli uzbrojeni w miecze. W ca ym zamieszaniu Julia i Eustachy w lizn li si niepostrze enie do rodka, zmienili szybko swe b yszcz ce stroje na zwyk e mundurki, a Kaspian wróci do swego wiata. Kiedy przyjecha a policja i nie znalaz a ani lwa, ani rozwalonego muru, ani zbieg ych skaza ców, a za to Dyrektork zachowuj c si jak lunatyczka, zacz o si mudne dochodzenie. A w tym dochodzeniu wysz y na jaw najró niejsze rzeczy dziej ce si w Eksperymentalnej Szkole i w rezultacie wyrzucono dziesi osób. Nieco pó niej przyjaciele Dyrektorki uznali, e nie nadaje si ju na to stanowisko i wobec tego zrobili j Inspektorem, wtr caj cym si w dzia alno innych dyrektorów. A gdy stwierdzili, e i tu nie ma z niej wielkiego po ytku, wkr cili j do Parlamentu, gdzie dzia a spokojnie po dzi dzie . Której nocy Eustachy zakopa potajemnie swój wspania y strój na boisku szkolnym, lecz Julii uda o si przeszmuglowa swój do domu i w nast pne wakacje w o y a go na bal kostiumowy. I od ca ej tej przygody sytuacja w Eksperymentalnej Szkole bardzo si poprawi a. A Julia i Eustachy pozostali przyjació mi na zawsze. Daleko stamt d, w Narnii, król Rilian pochowa swojego ojca, Kaspiana eglarza, dziesi tego tego imienia, i gorzko go op akiwa . Rz dzi Narni sprawiedliwie i wszyscy jego poddani byli szcz liwi, cho B otosm tek (którego noga wyleczy a si zupe nie w ci gu trzech tygodni) cz sto zwraca uwag na to, e po jasnym poranku przychodzi mokre popo udnie oraz e nie mo na oczekiwa , by dobre czasy trwa y wiecznie. Dziura w zboczu wzgórza nie zosta a zasypana i odt d cz sto w gor ce letnie dni Narnijczycy wchodz do rodka z odziami i latarniami, aby sobie pop ywa po ch odnym, ciemnym, podziemnym morzu, piewaj c i opowiadaj c dziwne dzieje miast le cych g boko na jego dnie. Je li kiedy b dziecie mie szcz cie i traficie do Narnii, nie zapomnijcie zwiedzi tych jaski .

SPIS ROZDZIA ÓW Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia Rozdzia

1 Poza murami gimnazjum 2 Julia otrzymuje zadanie 3 Morska wyprawa króla 4 Sowi sejm 5 B otosm tek 6 Dzikie pustkowia pó nocy 7 Wzgórze dziwnego labiryntu 8 Harfang 9 Jak odkryli co , o czym warto by o wiedzie 10 Podró bez S o ca 11 W ciemnym zamku 12 Królowa podziemia 13 Podziemie bez królowej 14 Dno wiata 15 Znikni cie Julii 16 Krzywdy zostaj wynagrodzone