Deborah S. Ray Eric J. Ray - Po prostu UNIX

Prosimy

q

nad-sy Lanie- w s z y s t k ic h kom entarzy

-t aa a d re s
r¥ nowyadrQraycomm. cctd

<7R> <70 WIDTH-" 150" VALIGtł=T0P> j i: 8hobbe s op e ta c j e |S

Dokonywanie zmian globalnych za pomoctf polecenia sed Innym przydatnym narzędziem systemu U N IX jest polecenie .■-,i± za pomocą którego możesz dokonywać zmian tekstu na przestrzeni całych plików. Jeśli na przykład zostałbyś nowym administratorem strony W W W ,, mógłbyś za pomocą tego polecenia zamienić wszystkie odniesienia do adresu poczty elektronicznej poprzedniego administratora na odniesienia do swego własnego adresu eonail. Takie właśnie zastosowanie polecenia sed zostało pokazane na wydruku 0. 10.

By dokonać globalnyth zmian za pomocą polecenia sed; ged /p o p rz a d rI? rayconufi r com/ nowy ad r @r aycoinm. c cm/ g ¿id re s , htm

—*

—> >adreB,bt.m W pisz polecenie ;ed. a następnie: ♦ /tekst, który chcesz zastąpić ( /popr sadr @ra ycomm. c om);

Y Rady

♦ ukośnik (/);

■ Polecenie s=d może dotyczyć wielu dokumentów. Jeśli jesteś tym zninteresowany, zapoznaj się z rozdziałem 10., w którym znajdują się Informacje na temat tworzenia skryptów powłoki z pętlą,

♦ tekst, którym zamierzasz zastąpić tekst poprzedni (nowysd r@r a yciMMiyęom);

1 Ponieważ składnia polecenia sed może być bardzo skomplikowana i nieporęczna, czasem warto jest zapisać instrukcje w osobnym pliku tekstowym (dzięki czemu nie będziesz musiał ich ponownie wpisywać). Jeśli na przykład zapisałeś iBEtnikcje 3/popxi adrę rayCDCftn, eoffl/ newaddrUriycorran.com/g w pliku

o nazwńe skrypt, sed, w przyszłości będziesz mógł wykonać polecenie sed -f g kryp t, sed adr es.btm sadres .btm.

♦ kolej ny ukośn ik ( / ): ♦ literę g, dzięki której zmiany będą globalne (bez tego zmiany dotyczyłyby tylko pierw s/ego wystąpienia szukanego ciągu znaków wdanym wierszu); ♦ nazwę pliku, w którym mają nastąpić określone przez Ciebie zmiany (¿adres ,iitin). Dane wyjściowe możesz przeadresować do tej samej nazwy pliku (lak jak zrobiliśmy to w przykładzie przed stawionym na wydruku 6.10). przeadresować do nowej nazwy lub tez przekazać do innego polecenia.

131

Rozdział 6.

Zmienianie plików za pomocq polecenia awk

Wydruk 6. II. Polecenie awk umańiwia uzytkardt dostępu d<>określony 'eh ¡u >1w pliku

Omawiane w poprzednim podrozdziale polecenie sed jest przystosowane do pracy ze zwykłymi plikami tekstowymi, polecenie .>s natomiast doskonale sprawdza się w pracy 7 plikami rozgraniczonymi przecinkami oraz iw a m i danych. Za je 20 pomocą, tak jak zostało to pokazane na wydruku 6.11. możesz

S ch m idtj

■i ■j r Hhfjbl ■! ■ apń r ,1 ■ |i

Jon es, I o j r (.*hóblw ■a o p e r a e j e J i-

Rozgr.., c o ? W p lik ach rozgraniczonych poszczególne bity informacji oddziela się od siebie za pomocą określonego s\ m bo! u (ogranicznika). Wszystkie

Zmienianie plików

By zmienić pliki za pomoctf poletenia awk: print Sl >' fciLaska.adresowa

Po wydaniu polecenia awk ‘ t p rin t $ 1

r

ksiazka .adresowa, zostanie odczytany plik :-;sia;ka .adresowa anaslępnie wybrane (i przesłane do standardowego wyjścia) pierwsze poło w każdym rekordzie (w Icrs/ti). Poszczególne elementy składni polecenia to: ♦ si oznacza pierwsze pole w każdym wierszu. Domyślnie jwk zakłada, że poszczególne pola są oddzielone od siebie spacjami, czyli pierwsze pole zaczyna się od początku w iersza i trwa aż do pierwszego znaku spacji; ♦ instrukcje polecenia awk znajdują się pomiędzy znakami ■adzięki apostrofom są one interpretowane w całości ( pierw sza spacja nie jest uważana za koniec instrukcji wydruk ó, I I).

112

■£ p r i n t $1 3

Feldman/ Biown,

na przykład nanieść zmiany w określonych polach pliku z adresami znajomych. Poniżej umieściliśmy kilku przykładów lego. w jaki sposób można skorzystać z polecenia iw* w celu zmodyfikowania pliku książki adresowej.

1. awk

awk

-+ ksiazka.adreaoua

informacje zawarte pomiędzy jednym a drugim ogranicz ni kie 111 są osobnym polem . Na przykład plik za w ierająct ciąg znaków „John, Doe, Logan, Utah" jest plikiem rti/graniczonym przecinkami, ponieważ właśnie ten znak oddziela od siebie poszczególne pola. W wielu innych plikach (na przykład .-'etc/pasawd) ogranicznikiem jest dwukropek. W łaściw ie niemal każd> symbol 111 o2e być zastosowany jako ogranicznik.

O peracje rtcr pirfeodT llj'rfmfA" />. 12. /.a pomocą polecenia awk moie.tz

2,

irtYiągać - przem arzanych p likó w potrzebni’ [Jiitiitrnmcje

auk

-

f

,

M

p rin tf

$1

r

-+ k s ią ż k o ,adresowa Opcja - f informuje polecenie awk, że następny znak (w przykładzie jest nim przecinek) ma być podczas przetwarzania pl i k u interpretowany j a ko ogran iezn i k oddzielający od siebie poszczególne po In* Dzięki tein u poleceni# wk może pnicować z różnymi plikami, a jego dane Wyjściowe Zyskują trochę na przejrzystości. Dla pliku /etc/p
e-r@hobbes operacie]? &Mk -F, ■+ 1{print 32 ■ ,r $1 ■ " $7 }' *+kei a Łka, a d resow a > s p i s . t e l e f o n ó w

H0r&l>4bb*4 irp-t-tracjej S BK>re spis.Ł^lefoft Even Schmidt 555-5SŁ-6362

raster Felijman Mm Brown »1 6 -5 5 5 -1 2 3 4 I SaLly Sm ith R P I-5 5 5 -fl»8 2 W b IL y Jones 408-555-7253 ' ¡<:j r&hobbfts opfl r * c j $ 3S

posłać -F:. ponieważ zastosowanym w nim ogranicznikiem jts t właśnie dwukropek.

3.

awk -F. ->

' { print

$2

k $ ia z k a . adresowa

" h >

$1

" "

$7 }■

s p ia *te le fo n ó w

Za pomocą tej instrukcji możesz przepisać do innego pliku określone pola vy zdefiniowanym porządku. Choć składnia polecenia może wydawać się skorup I i ko wanu* jest tylko rozwinięciem

f Rady i

Instrukcje dla polecenia rwk mogą również znajdować się w plikach wywołuje się je wówczas za pomocą opcji - i np. swic -f skrypt, aul; nazwapi iku. Iakie

rozwiązanie, podobnie jak w przypadku polecenia sed, Ogranicza konieczność ponownego wpisywania instrukcji, jco jest bardzo przydatne biorąc pod uwagę ich skomplikowaną składnię. Więcej informacji o skryptach znajduje się w rozdziale 10. ■ Zajrzyj do znajdującego się nieco dalej podrozdziału Sanowanie plików za pomocą polecenia sort i zwróć uwagę na możliwość połączenia lego polecenia z danymi wyjściowym i polecenia ¿wk. ko co masz robić coś* co równie dobrze może zrobić za Ciebie U N IX .

poprzedniego przykładu. Tu, zamiast wypisywać tylko jedno pole z książki adresowej* wypisujemy pole 2. nasiępnie spację, pole I . ponownie spację i na końcu pole 7. N a koniec przeadresowujemy darte wyjściowe do nowego pliku. Po wykonaniu polecenia w pliku wynikowym znajdzie się spis nazwisk i telefonów, lak jak zostało to pokazane na wydruku 6.12. Jeśli nie pamiętasz co oznacza symbol S* zajrzyj do poprzedniego podrozdziału, Dokonywanie zmian globalnych za pomocn polecenia sod. 4* awk —F, /CA/M p rin t $2 S I }* -* kgisska , adresowa > s p is ,te le fo n ó w Możesz również określić kryteria wyszukiwania pól w przykładowym poleceniu określiliśmy za pomocą znaków /ca/, że będą brane pod uwagę wyłącznie wiersze zawierające znaki ca i ty lko te wiersze znajdą się w pliku s p i s . t e l e f o n * * .

123

Rozdział 6,

Porównywanie plików za pomocą polecenia cmp Wyobraź sobie, że pracujesz nad plikiem drogalizo i w pewnej chwili chciałbyś się dowiedzieć, czym rożni się on od pliku dróg i hernry, Tak jak widać ra wydruku ii. 13, mo2esz porównać je ze sobą za pomocą polecenia cmp.

By porównać ze sobq pliki za pomoiq polecenia
Porównywanie plików

(polecenie
cm p

d io g a liz o

drogi

henry

wpisz w linii poleceń polecenie cmp, a następnie nazwy obu plików. Jak widać na wydruku ii, 13 porównywane pliki nie są takie same. Jeśli pliki by ty by identyczne, znalazłbyś się ponownie w linii poleceń bez żadnego komunikatu ze strony systemu U N IX . Jeśli oba pliki byłyby identyczne, ale jeden z nieb skończyłby, się wcześniej niż drugi czyli na przykład byłyby takie same przez pierwszych 100 wierazy, po czym jeden by się skończył a drugi zawierał jeszcze jakieś informacje, na ekranie pojawiłby się komunikat E O F (koniec pliku), lak jak zostało to przedstawione na wydruku ć. 14.

S Rado ■ M niesz również odszukać inneróżnice między plikami za pomocą polecenia d i f f , lak jak zoslaio to opisane w kolejnym podrozdziale; Odszukiwanie różnic pomiędzy p likam i :a pom ocą polecenia Jift'.

134

W yd ru k

& fJ. P o le ce n ie cm p p o z w a la n a

uzyskunic iirform tii ji nlkt> < >pieny-izc; różnicy

\

p o m iech y p tjk a n ti . e j r i hobbes ope r a c 1e i i -* d r o g i h en ry :Jf ćda 1i «c;■ di: ag i hen ty

cmp d ro g a 1 1 ao

di f i e t :

Eh ń 11ł j

Lir* fl

¡e jr& h o b b e s o p e r a c j e )?

W ydruk 6. i 4, I*ot#ceiiie cmp w yśw ietla

również odpowiedni komunikat,je ślije d in z porów nywMiych plików skończy jtię wcześniej tu/ drugiego [e-fC*

bbea o p e r j :j e | 5 cmp l i r e r y k

cmp: EOF on lim e ry k i e 1r® hobbe 3 o p e r a c j e j 5

iia&eeyfci

Operacje na plikach Hytimk 6.15, lecenie djffpodąż irszysikte informacje o niżnicetch pomiędzy plikami, jakich

rr/Atł mógłbyś potrzebować, niestety są one podawane w dość rneprzejtuysl}1sposób |ęj r0hcfcb'7■ ; :

•c.\io ' »i; di Cf droga 1i zo

-ł d rc gih e n ry

K3c2r3 < Draga L i z o r z r o b iła

■.< W w ia d rze

s i e dziuifi«-

» D ragi Henry,.

>Napraw to pŁdazę. 5,-fccSj t i Hęnry

Jeśli uzyskane za pomocą polecenia omp dane okazały się niewystarczające, możesz skorzystać z polecenia c i f i. Polecenie to informuj* nie tylko o tym. żjc pliki się różnią i wr którym miejscu zaczyna się różnica, ale i wyjaśnia na czym ona polega (patrz wydruk ó. 13).

Odszukiwanie róihit za pomo
i ? L iz a

?

Porównywanie plików za pomotf) polecenia diff

Fi# o s t a t n i o za p o m n ia łe ś n a r z ę d z i.

d i f f d ro g a liiO Cliogiher.ry W pisz d if f , a następnie nazwy obu plików. Jak widać na wydruku 6 ,15 w danych w yjściowych polecenia c iif *' wiersze obu plików są od siebie oddzielone trzema łącznikami. Na początku wierszy pochodzących z pierwszego pliku znajduje się znak <, natomiast początki wierszy drugiego z plików są oznaczane znakiem >.

/ Rady ■ 7.a pomocą polecenia dj 1 1 możesz nnvniez stwierdzić, czy w danym katalogu znajdują się pliki, których nic ma w innym porównywanym katalogu. Wystarczy, że podasz jako argumenty' polecenia di £f nazwy porównywanych katalogów, na przykład
r / Howy k a t

al o g -

■ Jeśli porównujesz ze sobą wiadomości e-mail lub inne dokumenty, których nie dotyczą sztywne zasady składni, możesz (jeśli chcesz uniknąć brania pod uwagę nieistotnych dla Ciebie różnic) dodać opcje - i (nierozróżnianie dużych i małych liter), -b (ignorowanie pustych wierszy) tub nawet -w (ignorowanie spacji i tabulatorów). * Jeśli chcesz dowiedzieć się czegoś więcej na temat jeszcze jednego sposobu porównywania plików. moZesz zajrzeć do następnego podrozdziału Odszukiwanie różnic w p likach za pom ocą polecenia sd iff.

Powyżej każdego wiersza zostaje wypisana informacja, który jest lo wiersz pierwszego pliku, później d, a . lub e, a następnie numer odpowiadającego mu wiersza z pliku drugiego: ♦ d oznacza, źę pliki od powiadały by sobie, gdyby z pierwszego pliku został usunięty wiersz, do którego się odnosi; ♦ a oznacza .że pierwszy plik odpowiadałby plikowi drugiemu, gdyby do danego wierszą pierwszego pliku zostało coś dopisane; ♦ c oznacza, że zmiany musiałyby dotyczyć wierszy ohti plików, by pliki te sobie odpowiadały.

Rozdziaf 6

Odszukiwanie różnic w plikach za pomocq polecenia scłiff

.

Jeszcze innym sposobem porównywania plików jest polecenie ^ ¿1 ff, które wyświetla naraz, na ekranie zawartość obu plików, dzięki czemu sam możesz zobaczyć występujące między nimi różnice (patrz wydruk 6.łój.

By porównać pliki za pomocą polecenia sdiff;

Odszukiwanie różnic w plikach

¡¡d ifi d io g a liz o

d c og l he n r y

Wpisz w linii poleceń polecenie s a i f f oraz nazwy plików . Jak widać na wydruku 6,16. ekran zostaje podzielony na dwie kolumny, w który cii znajdują się poszczególne wiersze obu plików, kolumny są od siebie oddzielone znakiem: ♦ „< " jeśli dany wiersz znajduje się tylko w pierwszym pliku: ♦

jeśli dany wiersz znajduje się tylko W drogim pliku;

♦ X jeśli wiers/e różnią się od siebie; ♦ pomiędzy koiumnam i nie znajduje się żaden znak. jeśli wiersze obu plików są identyczne.

/ Rody ■ Jeśli większość wierszy nie różni się ( hJ siebie, możesz skorzystać z opcji --.dzięki czemu identyczne w iersze nie zostaną wyśw ictlonc. Możesz na przykład w pisać

Jeśli dane wyjściowe polecenia ? j l : l nie mieszczą się na ekranie, możesz je połączyć z poleceniem pisząc na przykład s d i f f d r o g a l i ; : u c iro g rh e ń iy

s d iff -s drogalizo drogihenry.

I more.

ft.łh. Polecenie sdi/f tryfaiello rcntttocseśitie :awartość obu plik&ic. dzięki czemu możesz łatwo dostrzec różnice mięciu nimi id if f drągal izo drogiKonry 25 llpca 1998

25

Droga Liió, H w ia d rz e i r ę i b l l a

iip ca 199&

I Drogi Hsnry# s ie

Pozdrawiam cieplutko. H łnry

d z iu ra .,

I Mapraw to p r o s i ę .

Pozdrawiam cieplutko# ! Li 7 s

I PS, ostatnio zapomniałeś narzędzi. I •}j r fh o b b # s op e r a e j o |$

120

O peracje na plikach

Sortowanie plików za pomocą polecenia sort Jeśli jesteś naprawdę leniwy - eee. yhm, sprytny możesz zrzuć ić na system U N IX również sortowanie zawartości plików. Za pomocą polecenia so rt możesz alfabetycznie posortować na przykład swoją książkę adresową (wydruk 6. i 1) lub wygenerowany kilka podrozdziałów wcześniej spis telefonów.

8y posortować zawartość plików za pomo
k s i i z k a ,a d re s o w a

>

—* p o s o r t o w a n a , k Ł r a z J i a , a d r e s o w a

W pisz polecenie s o r t , a następnie nazwę pliku, który chcesz posortować. Wszystkie wiersze pliku zostaną alfabetycznie posortowane i wyświetlone na ekranie lub jeśli zec lices z prze adresowane do pliku, który określisz (w przykładowym poleceniu jest to plik o nazwie p o s o r t o w a n a , Ic lííi 2 k a . a d r e s o w a ), lak jak zostało lo pokazane na Hitydruku 6.17.

IW jUmk 6.17, tV posortowanej bsiąiće adresowej trudniej jest przeoczyi znajomych ■■j : ¡ł hohres ope ra- ■ “ Ü mors k rz az k a . a d reso w a pchnidt, S v ? r r 1 C i r c l e D r iv e , D en ver, CO, 0C221,

555-5S5-03B2

Altman, F e s t e r , BUL, B i í l i n q á , MT £3632, 205 -555-0281 Broun, 1453 Sooth S t r e e t , Tudao, OK, 14114, 0 1 S -5 S S -12 34 Jhi-.h, ¿ a l l y , 432 C e n te r A v e ,, S a l t Lake C i t y , tfT, 04000, 001-555-0982 Btrdrfi, K e ll y , 14 H ain S t r e e t , Santa C la r e , CA, 95051, 408-533-1353 If,j rBtiobbn * o p e r a c ] e j £ a o r t k s i a i k a - a d r » : a » a fciwn, John, 14 53 South S tro n :., T u ls a , OK, 14114, 0 1 B -5 5 5 -1 Í3 4 Feldnjn, T e n te r, K R I, E i l l i n g s , MT 62033. 285-555-0201 .Vines, K e ll y , 14 Main S t r e e t . Santa C la r a , irhnict, Sven, 1 CL r o l e D r iv e , D en ver, CO,

CA, &5051, £08 -555-1253 P D " " '!, 555-566 ■.■1382

Atil.h, S a l l y , 4 52 C en te r A v e , , S a l t Lake C i t y , UT, S4000, 801-555-6902 ; : 1 1 ■■ nbea i.-e r a -ie ) ' s o r t k n a z k a . a dresow a > ¡jo c c rtu v a n z .k z ia z k a . z d ie s o v a ■.- ■'=: :i ■■. op e ra eJS o a t p o so rto w an a . t a z a z k a .a d re s o ifa 6:twi, John, 14 53 South S t r e e k , T u ls a , OFÍ, 14114, 310-555-1254 Fsldmeri, F e s t e r , RR1, hr 1 i in g-s, MT £2552, 2 3 5 -5 5 5 -0 2 111 [JaneE,

K e ll y ,

14 H ain S t r e e t ,

Hkhmidt, Sven, 1 C i r c l e D r iv e , ;3iir.:., E a l l y , 452 C e n te r Five-, I?j r ! hott>ftS o p e r a c je I 3

Santa C l a r a ,

CA,

05051,

400-555-1251

D en ver, CO, 00221, 666-555-0362 S a l t Lake C i t y , UT, 84000, 0 D 1-55 5-SÍ02

Rozdział 6-

S Rady ■ Jeś ii che ¡¡i I by i posado wać wicie pl i fców, możesz wydać pu lecenia takie jak iO r t

p lik i

p lik Z

p lik Z

>

ca łk o w ic ie .p o s o rto w a n e ,p lik i, dzięki czemu w końcowym pliku będzie się znajdowała cała zawartość wszystkich wymienionych plików, oczywiście posortowana. ■

Dzięki opcji -t możesz również sortować pliki rozgraniczone. Na przykład za pomocą polecenia sort -t, +1 ligi as ki .adresowa posortujesz, swą książkę adresową według drugiego pola. Znak następujący po

Sortowanie plików

opcji -t jest podczas przetwarzania pliku traktowany jako ogranicznik ■ w naszym przykładzie ogranicznikiem jest przecinek. Jeśli nie zostanie podany żaden znak, polecenie sort zakłada, że poszczególne pola oddzielane są przez białe znaki (ang. wliitespace}. Dzięki opcji + 1 pierwsze pole zostanie pominięte i sortowanie odbędzie się według pola drugiego, *

Jeśli chcesz sortować liczby, pow inieneś skorzystać z opcji -n na przykład sort -r. nazwa p : l to. Jeśli lego nie zrobisz, liczby będą sortowane nie ze względu ua ich rzeczywistą wartość, lecz na znajdujące się na początku cyfry i po operacji sortowania piik wynikowy może wyglądać na przekład w ten sposób: „ 1, 203, 50^

Operacje na plikach

Usuwanie powtórzeń za potno«; polecenia uniq Pt> posortowaniu plików często okazuje się, żc niektóre dane były zupełnie niepotrzebnie powtórzone kilka razy. Jak widać na wydruku ó 18. możesz sobie z tym poradzić za pomocą polecenia u n i q . sortując pliki za pomocą polecenia s o r t i jednocześnie usuwając znalezione w nich powtórzenia.

Rady uniq odnajduje tylko identyczne, przyległe do siebie linie (czyli plik musi być posortowany). Jeśli na przy kład w swojej książce adresowej miałbyś osobę Jones i Jones, -.mią nic usunie powtórzenia, ponieważ wpisy różniłyby się od siebie wielkością liter. Możesz również skorzystać z opcji -d, dzięki której zostaną pokazane tylko powtarzające się linie. Może się to przy dać, gdy na przykład chciałbyś sprawdzić, kogo masz jednocześnie w plikach pożyczenia, książek i oddaneWystarczy, żc wydasz polecenie so rt pożyczenia, książek oddane I ur.ią -ć.

By wyeliminował powtórzenia za pomocq półcienia uniq: so rt

r .s i iiz ka . a d r e s o w a

| u n iq

Wprowadź w linii poleceń polecenie sort., następnie nazwę pliku i za pomocą u n ią przekaż posortowane dane do polecenia unią. Dane wyjściowe polecenia uv.i ą nie będą już zawierały powtórzeń (wydruk ń. 18).

Hjfifotf ()Ja. Za poniacq potqaconych poleceá son i tsniq taozesz wyeliminmraé powtátztnia wpisáw ■ : ■ : i : op e ra ■ . m or* ()lM 5 5 . k s L a : l a . a [) r c K i * a K im id L , Sven, 1 C i r c l e D r iv e , D en ver. CÛ, 80221, 555-555-B3B2 ruinan, E e s t e r , RRi, B i l l l:,:}*, HT C263; , í 3S-55t5?|tóS 1 fe o ™ , John,

1453 South S t r e e t ,

BnitD, S a i ! y, J'.r.LE, K e lly , i-rh- id t,

T u la a ,

OK,

74114,

918 -555-1231

-as: C e n te r A v e ., S e i t Lake C i t y , UT. 64000, 3 0 1 -5 5 5 -6 9 ? ; 14 Hs : i, S t r e e t , San t a C la r a , CA , 0505' . 408-55$-"> 2 53

Swfjn,

1C . r c i e

ht i ve,

C^nver. 00, ? 0 î £ l,

535-555 ■4332

M in a n , f e s t e r , 3.31, B i l l i n g s , KT S2832, 285-55S-C281 l.i. , Joña ilio n , 1453 Couth S t r e e t , T u in a , OK, ; 4 11 i . 913-555-1134 5hi:!„ S a l ly , 450 C en te r A v e ,, S a l t Lake C i t y , UT, funn o, R UI-33 5-636 0 .'jr.es, K e lly , !4 Heir. S t r e e t , ¿anta C l a i a , CA., 3505-1, 4 0 3 -5 5 5 - i Z 33 |o; i Bhohiie:- o p e i a c j $ s o r t d i u g * - k = iaz:fca - a d r e s o f a I u n iq Si. ■n,

John,

B; n,

Jonathon,

14 53 South 3 1 reel.,

Tu i sa ,

14 53 South S t r e e t ,

UK,

Tu I s a ,

14 1 14 , OK,

3 1 8 - 5 5 5 - 1 1 34

74114,

518-555-1334

Feldman, F e s t e r , R S l, B i l l i n g s , HT 5333.7, 205 -335-0381 [jones, K e ll y , 14 Main S t r e e t , Santa C l a r a , CA, 95051, 468-555-7353 fc W d t, { riinldt,

Svur,, S-Jen,

I C ir c le 1C i r c l e

D r iv e , D r iv e ,

irlM;, S a l l y , 452 C en te r Ave-,. frjiO hobtes o p e r a c j e j i

D en v er, CO, 3 h 2 21, D enver, Co, Í 02 2 1 . S e lf

Late C i t y ,

UT,

555-355-63?.-:. 555-555-B ? 8 2 34 036,

301

129

*

Rozdział 6.

Przeadresowywanie do kilku mie[s< jednocześnie za pomo(q polecenia łee Wyobraź sobie, że właśnie uaktualniłeś s\s. £> jł ( książkę adresową i chciałbyś jednocześnie wysłać j ą swemu szefowi oraz zapisać jej kopię do pliku. W takiej sytuacji możesz za pomocą

Tee tim e? Działanie polecenia można porównać do działania rozdzielacza prądu elektrycznego, czyli czegoś, co bierze coś z jednego miejsca i wysyła cło dwóch innych miejsc równocześnie.

polecenia iee przeadresować dane wyjściowe w dwu różne miejsca (patrz wydruk (i, Ib),

By prieadreiowai dane wyjściowe do dwóch różnych miejsc Przeadresowywanie do kilku miejst

za

pom octf so rr -ł

polecenia lee:

ks la s k a , i d treściwa nowe .a d r e s y

| t ee

w& i y S t k i e , [}t>SO r t ow -irie

-+ I m a il s z e iira y c o m m .c o ra -a ł " Po d syłam u a k t u a ln io n a k a ia z k e -*

a d resow a "

Polecenie ree tworzy kopię potoku, w którym są wysyłane dane wyjściowe poprzedzającego go po lecenia do pliku o podanej nazwie i równocześnie przesyła otrzymane dane na standardowe wyjście, dzięki czemu mogą być one wykorzystane pr/.ez kolejne połączone polecenie. W naszym przykładzie wysyłam y w len sposób dane wyjściowe polecenia aort. do phku ws s y st kie . p o so r towaru? oraz do standardowego wyjścia, gdzie przejmuje je polecenie m ail, S. następnie wysyła plik do szefa (w-ięcej ciekawych opcji związanych z pocztą znajdziesz w rozdziale I I . ) .

Wydruk 6*19. /a pomocą polecenia tee możesz wysyłać dane wyjśc iowe polecetł w dwa różne miejsca

■ ■ ■ ■ ■ ! : ■•■ ; : :

sort ksiazka.adrosoira nowo. adresy | tftn wSzy Stk-ift-p-OBOrtowari*

-+ I Jimi i tse f^riiiycCHHa, cera [ e j rGht>M>ea opł ra c j v j S

130

I

Uzyskiwanie informacji o systemie Zawartość rozdziału: + Uzyskiwanie informacji o systemie; ♦ Przeglądanie syste mów p Lików; ♦ Sprawdzanie zajętośd dysku: ♦ Uzyski wanie m fonnacj i o ty pach

plików; ♦ Uzyskiwanie informacji o inny cii użytkownikach; ♦ Określanie kto jeszcze jest załogowany i dwa sposoby): ♦ i J zysk iwa nie ¡11 formacji

o własnym identyfikatorze.

Teraz będziesz miał szansę wetknąć nos w sprawy wszystkich ludzi w okolicy! W niniejszym rozdziale opiszemy, w jaki sposób można uzyskać informacje na temat systemu, innych użytkowników, jak również własnego konta.

Rozdział 7.

Uzyskiwanie informacji o system ie

Uzyskiwanie informacji o systemie za porno«) polecenia uname Informacje o Twoim systemie U N IX mogą się bardzo prz\ dać. jeśli chcesz wypróbować nowe oprogramowanie lub poradzić sobie z dziwnymi zachowaniami systemu. Niektóre systemy informują o sobie już przy logowaniu się, w innych, szczególnie jeśli <¡4 to systemy tinn oferujących dostęp do Internetu, musisz uzyskać je samod ziel nie. Pzięk i poleceni u uriiurte, jak zostało to pokazane tia wydrukach 7.1 i 7.2, możesz szybko i sprawnie ustalić, z jakiego rodzaju system u U N JX korzystasz.

Wydntk 7.1, Za pomocą polecenia unume moies- uzyskał wszystkie interesujące lub użyteczne informacje o systemie : :mLn .v i i-n.

ixnama

5 unOS ;n i

5s i o:

1B M M

-*r

SunOS 5 ,5 ,1 a m ission ? u m » -a SunOS jornias io n 5 ,5 ,1 G tn o ric _l0 3 6 4 0 -1 9 —* sunAm s p a re SUMI#4 o FÄRCst a i. irt-n -1 Ö K m ission>

Wydruk 7,2, W różnych systemach tosamt> ¡miecenie mote itmme nieco inne wyniki, podsfawmv informacje pozostają jedm k takie same Red Hat Lin ux r o le o s e 5.1

(Manhattan!

K e rn e l 2 .0 .3 -i on an i-166 1 i fI Ü * j t

03

By uzysknt informacje o systemie za pomoce; polecenia uname: 1 » u na nie

Jeśli interesuje Cię tylko, jaki jest typ danego systemu U N IX . wpisz polecenie unam e bez żadnych dodatkowych parametrów. Na wydruku 7.1 została przedstawiona odpowiedź systemu SunOS, a na wydruku 1.2 systemu Linux. Inne często spotykane systemy (oczywiście listy rej w żadnym razie nie można uznać za wyczerpującą) to A iX , B S D , oraz H P/U X . 2- uname -sr Jeśli interesuje Cię nie tylko ty p systemu, ale i jego wersja, wywołaj polecenie umówe z opcją - sr. Dzięki temu inożcsz stwierdzić, czy dane oprogramowanie jest kompatybilne z Twoim systemem operacyjnym. 1 , unam e - a

Jeśli chcesz wiedzieć absolutnie wszy stko,

czyli jaki jest typ systemu, jego wersja, nazwa oraz j akt jest to komputer, wprowadź polecenie un*me -a. To, jakie informacje uzyskasz, zależy od typu systemu U N IX .

132

P a s s w o rd :

:I

: : ::

::

le jrB h o b h e s e j r l $ Llmijc

jt-; r í

..

¡

:. :

!: :

ällfl

una»

*7j r | ■ ; unan» ‘-it

L in u x 2 .0 .3 4 t e j r líItobbes e 11 1$ úname - a L i nu

hobbe s . raycomm. com 2 .0 ,3 4

# 1 Fr i

-* May H ISsO SíS-? EDI 19Eí¡í ilHG unknown lAjrfclieibbes o j r | $

■ I

Uzyskiwanie informacji o system!«

Przeglądanie systemów plików za pomoct) polecenia df

133

pim

1e „dokręcone” miejsca przechowywania danych są nazywane system am i plików . Informacje o nich są szczególnie potrzebne osobom, które administrują danym systemem L JN IX {w przeciwieństwie do zwykłych użytkowników), ponieważ często muszą oni wiedzieć, które systemy plików są już w użyciu jeżyli mówiąc języ kiem technicznym, które systemy zostały już zam ontowane lub dołączone), ile jeszcze jest na nidi miejsca oraz gdzie znajduje się punkt, w który m są dołączone do drzew a plików systemu U N JX . Wszystkie te informacje możesz uzyskać za pomocą polecenia dr. tak jak zostało to pokazane na wydrukach 7.3 i 7,-1.

Przeglądanie systemów

Jeśli kerży stałeś już /. systemów operacyjnych Macintosh lub Windows prawdopodobnie przyzwyczaiłeś się do posiadania osobnych twardych dysków (C :, D:, Et w systemie Windows lub pełne nazwy w Mac-ach) reprezentujących różne miejsca przechowywania danych. System plików w systemach U N łX jest zorganizowany w inny sposób, na kszlaft korzeni drzewa, bez wyraźnie oznaczonych miejsc, w który cii dane znajdują się na różnych nośnikach. W systemie operacyjnym Windows lub w Mac-u. jeśli masz jakiś katalog, 10 możesz być pewien, że wszystkie znajdujące się w nim podkatalogi znajdują się na tym sarnym twardym dysku. W systemie U N 1X wszystko znajduje się w katalogu głównym, każdy podkatalog może jednak znajdować się już na zupełnie innym dj sku. Możesz tO sobie wyobrazić jako dokręcenie nowej gałęzi do sztucznej choinki.

Rozdział 7.

By u zyska ć inform acje o system ach plików za pomoctf polecenia df; df Wprowadź w linii poteceii polecenie df, W danych wyjściowych polecenia będą znajdowały się informacje o;

Uzyskiwanie informacji o plikach

♦ nazwie urządzenia, która odnosi się do fizycznego nośnika danych, na przykład twardego dysk li lub CD-ROM-u, Na wydruku 7.3 pierwsze urządzenie to /det7hda, czyli pierwszy twardy dysk w systemie; ♦ liczbie bloków, czyli 1 K B jednostki przechowy w ania danych. <1 KU w naszym przykładzie, w innych systemach czasem mają one tylko

5 11 bąjtów); ♦ ilość wykorzystanych i dostępnych bloków' w danym urządzeniu; ♦ podany procentowo obszarze już wykorzystanego miejsca w danym urządzeniu: ♦ nazwie systemu plików, która jest pełną Ścieżką dostępu do jednego z katalogów systemu 1!N1X. Tę ścieżkę dostępu nazywa się również punktem dołączenia (ang. m onnlpoiitl). Na wydrukach 7.3 i 7.4 zostały przedstawione dane wyjściowe polecenia df uzyskane na dwóch różnych systemach LIN IX .

Wydruk 7.3. Przedstawiony poniżej wydruk ¡¡w hathi z niezbyt rozbudowanego .1yslentn U n ia : M id i) s k ftn if> lik m \ ¿tm t i i i S ystem dim p lik ó w Li?j

hofcbe s e j r t S

Fi scr- j r.

df

1024-b lo c s

Usee A v a ib le Capacity Mouritad or. 1122« CSł f

/dev/hdal

SL5161

3162S1

/dev/bUbt /dev/hdbi

CC3C5 4 916 4 ICC56 324 633

/dfiv/ibpefl

596704

59C704

59022 2D5D4

94 S3*

/home / u s r/ lo ira l

0

100*

/m rtZcdron

!v i rObobtsfs o i t IS

i

134

Uzyskiwanfc informacji o systemie J e£H j esteś adm iniatratorem systemu, uzyskane za pomocą tego polecenia informacje niogą okazać się pomocne przy usuwaniu problemów występujących yt systemie. Jeśli jesteś średniozaawansowany m użytkowri kiem, możesz dzięki tym i n formacjom zaspokoić swój “ lód wiedzy lula poinformować dzięki nim administratora systemu o możliwym źródle problemów. .Tesli na przykład podczas pracy z jakimś programem często otrzymujesz dziwne i trudne do przewidzenia komunikaty o błędach, ich przyczyną może być całkowite zapełnienie się systemu plików /norę lub brak zamontowanego /d^v/cdrom. Oczywiście to wszystko możesz sprawdzić za pomocą p o le ce n ia d f.

/ Rody ■ Jeśli chcesz otrzymać informacje o systemie plików, w którym znajduje się dany katalog, możesz wydać polecenie dr z nazwą tego katalogu jako parametr. Po wydaniu na przykład polecenia df / u s r/ ic c a l/ s r c otrzymasz informacje, gdzie katalog ten został zamontowany i ile jeszcze wolnego miejsca pozostało w wykorzystywanym przez niego systemie plików. *

Jeśli chcesz mieć pewność, żc obszar zajętego miejsca jest pokazywany w blokach o rozmiarze ! K B , a nie 512 bajtów wydaj polecenie d l z opcją -V„ na przykład d f -k /hanie.

flyrfmA 7,4r System piików dużego Seru g a naszego dostawcy Internetu jest znacznie bardziej ifouipfihounm ::ar.LS3icn

df

/usr fpt oc >':1ev/ fil /var /tnp

(/ fiov /dfi k / c o i. IdO 3 D ) ł
0 b lo c k * 1e 1/dev./ ds >:/c 011dOs 0 1 ; 1001142 b lo c k s : 1236022 b lo c k s 1Swap

ifd

/usr/l o c a l

1/
/arch i v& /var/ma i 1

I /
/hone /var/ spot? 1/ riłzws 1 ih /.ueb /va t:/ma i 11 i s i s m is s io n *

1S4S32 b lo c k s 2259B6 b lo c k s U b la c k s

i:

630626 b lo c k s 1180362 b l a c k s

71721 f i l e s 144620 t i l e s 7B3D f i l e s U file s 962598 f i l e s 95277 f i l e s 457211 f i l e s 1709487 f i l e s

1 raa i 1 . xm i s i on . com: / va r /ma i i ) : 2 7 7 i 57 fi b lo c k s 1436385 f i l e s [t r u n k i . Kifii a b i o n , com: /homej s2 00 S I O72 b lo c k s 130669?-? f i 1*3 ( riftwa. stmisa ło n . com 1 /vs r / 9 poo 1/ news 1 i b l : 19327664 b l QCks 124 Ss (k ru n k L „:-.mi 9 sen Łcom i / .w e b ) i 1019408 b lo c k s 420093 fi l o s ( l i s t s . ::mi 3 5 i On . :-om ; ./v .1 r /md I l l l 3t 3 | : 293?d4 b lo c k s 89732s

135

Rozdzieli 7,

Sprawdzanie zajętości dysku za pomocq polecenia du

H ydruk 7.5. Polecenie du wycstrpujqpo informuje n miejscu zajmrjv/wnm prze; L Uatog i w ie lk ie je g o paitbitatogi

W systemie U N IX możesz również sprawdzić, iio dane pliki zajtrują miejsca na dysku. Jak w ¡dać na wydruku 7.5 służy do tego polecenie du.

2 l

./ H a il

i 3

. / . n e t s e a p e /cac h e / O f . / Ln e t sea pe /cache/ 1A

22 1 1,72

. / . n e t s c ap e/ cach e . / . n e t sc a p e /a t c h i we ./ .n «ts c n p -e

1 28

. / P r o je c t s „/ .w p rc

By sprawdził zajętość dysku za pomocq polecenia du:

Sprawdzanie zajętości dysku

du Wprowadź w linii poleceń polecenie du. Na ekranie, tak jak zostało to przedstawione na wydruku 7,5. pojawi się informacja o miejsca zajmowanym przez dany katalog, jak również wszystkie jego podkatalogi. Ilość zajmowanego miejsca jest zazwyczaj podawana jako lic/ba 1 K.1J bloków (podobnie jak w poleceniu dfj. Jeśli chcesz micć pewność, że polecenie du korzysta właśnie z tej jednostki, możesz skorzystać z opcji -k. Polecenie będzie miało wówczas postać du -li.

1 i r @h

■r&'ii.

1

. /aahom*

5 ! 1S4 1

«/ g ro u p s . /mani p u l a t e /empty ./ m a n ip u la te ./ ¡n ail

1

./uiii;xvqi/ch.6

2 6

. / u n ix v q s . /dungroups

255

. / c o m p re ssio n / F o ld e r , / comp r ^ s s i on / 1 emp / Becfc up Fa 1 d *r « / com press i on / 1emp „ / compr-rżt.ś I r>ft/ k U p F o ld e : . / comp r e s s i on

•I 657

h

./ d ^ :.

1 lb

./ .e lm -./ e d it o r s

561? , (e jr g h o h h e s e j r ] s

Rady Jeśli masz konto w systemie, w którym są ustawione limity przestrzeni dyskowej do wykorzystania przez użytkowników (quota), możesz za pomocą polecenia qlic t a -v stwierdzić, ile wynosi Twój limit i r te jeszcze zostało do jego

Wydruk 7,ń, £a pomocą ¡Niecenia du mole si uzyskać szczegółowe informacje o obszarze z a j m o w a n y m przez dany katalog u takie wszystkie znajdujące się w nim podkatalogi ■

■ ;:

*■ |r j $ du /houŁt/ejr/cnaipresaiofi.

255

/ h o m e/ ft "]x /cO m prfrS s LOh / F o l d ę r

fc ' 0

/ home/e j r /com pres s ton/1 emp/

przekroczenia.

•+

Jeśli wywołasz polecenie du ze ścieżką dostępu, do danego katalogu lub podkatalogu, jako parametr, otrzymasz informację, ile zajmują zgromadzone W nim dane (patrz wydruk 7.ń).

67 0 4657

136

it

B a c k o p fo ld e r 1 ?21 /h aiw ^ j r /comp

i a i jfi / temp

/home/e? r / compres s i on/BaćkupFol der 1 /home/e j i / comp t e s s io n

Io j rO h o b b e i o j r ] S ■

wb£

Łl/b i

ifr i i j S du

-/ft-snAil

Ci70 I ?21 6 70

IraA

Ip. id ftr@h

■ Uzyskiwanie informacji o systemie Wydruk 7.7, Za pomocą polecenia fite motiia

uzyskać my łączne informacje o plikach |sj r^hobbes e ;) r ] 5 f i l e / u sr/bin /p ico l/usr/bin/picos ELF 32-bLl L3B ei-nacutablej -► Intel B03&A, v e is ia ii l , ił/namlTralJLy Id ■■ : ■ ! f i l e temp, htiTi

■teiBp,htsfii ASCII test* I [SjrGbobbcH e j c l$

i

Uzyskiwanie informacji o typach plików za pomocq polecenia file Jeśli korzystałeś wcześniej z systemy Windows lub Macintosh, prawdopodobnie przyzwyczaiłeś się, że od razu możesz się zorientować, co zawierają dane pliki - czy są to dokumenty H IM L , rysunki, dźwięki czy leż jeszcze coś innego. W systemie UN1X często bardzo trudno jest jednak wywnioskować z samych l> Iko nazw plików, jaka jest ich zawartość. Tu właśnie, lak jak widać na wydruku 7.7. bardzo przydaje się polecenie f i l e .

By o k re ślił typ pliku za pomo
/ Rada ■

1

N ¡estety nie wszystkie pliki zawierają informacje wyświetlane przez polecenie £ : Jeśli nic zostaną one odnalezione, otrzymasz informację przybliżoną, podobną do drugiej odpow iedzi 2. wydruku 7.7. Dodatkowym utrudnieniem jest to. że na pierwszy rzut oka nie można zorientować się. kiedy jest udzielana odpowiedź dokładna, a kiedy jest oparta na przy puszczeni ach Dlatego jeśl i otrzymana odpowiedź jest dość lakoniczna (tuk jak w drugim prezentowanym przypadku), powinieneś podchodzić do niej raczej z dużą dozą ostrożności.

137

Rozdział 7.

Uzyskiwanie informacji o innych użytkownikach za pomocg polecenia finger Dzięki poleceniu fin g e r możesz uzyskać informacje o lic z b a k tu a ln ie załogowanych Użytkowników, dowiedzieć się co w danej chwili robią, od kiedy są załogowani, jak również uzyskać inne, niekoniecznie potrzebne, choć ciekawe informacje (wydruk 7.Sh

By dowiediiet się, kto w danej chwili jest załogowany, la pomocg polecenia finger;

Polecenie fin ger

l i fing er Wprowadź w linii poleceń polecenie f Łnger bez żadnych dodatkowych opcji i parametrów. Na ekranie pojawi się spis załogowanych użytkowników wraz z kilkoma informacjami o każdym /. nich (wydruk 7.8), 2.

fin g e r

@ s tc .o r g

Wprowadź polecenie r : jer. następnie znak 3 i nazwę liosta. Jeśli hast zezwala na wykonanie polecenia fi ng^i- osobom spoza niego, na ekranie pojawią się informacjo o załogowanych użytkownikach.

PI'ydruk 7J&. Za pomocą poleceniu finger można uzyskać informacje o zalogmtanych tr danej chw ili użytkownikach i e j r9 hobbe s »v t . S f i n g e r in Wami? *ł a ar Jeb 5

Id le 1 ]

Lon in J e ] 24

Time 1 3 ::: '■a >

O ffic e

e jr

É r ic J.

Ray

1

J u l 24 3:2Ù J u l 22

SJ f

E r ie J.

Ra y

Pl

1:12 J u l 24

12 :14

(c a iv ln 1

e jr LOLI

E r ie J.

Ray

(A

J u l 24

13:02 15:13

( c a l v in t

KKit Id Jul 22 !>. i":\.Lr~s ^ i $ finger fłstc.org

u ■: i '

i5tc.orgl No on* logged on i '!i L I --S -

i.

f i t i g e r ió iu u n x . u t c . ófc S t a t e . *diu

|os uunx. u c c . oks ta t e . eduS

finqeri connects Connection refuted ie jh o b b e s

138

e jr ]S

ü f f i c e Phone

Uzyskiwanie informacji o systemie Jeśli ze względów bezpieczeństwa zastali) to zablokowane, otrzymasz komunikat 0 la d z ie , podobny do komunikatu wypisanego w wydruku 7.H.

By uzyskać inform acje o użytkow nikach za pomo
lin g e r e jr

Wprowadź w linii poleceń polecenie i i.ngier / nazwą użytkownika, o którym chcesz się dowiedzieć czegoś więcej, jako parametr. Otrzymasz mnóstwo informacji, łącznie /. nazwiskiem użytkownika, ścieżką dostępu do jego katalogu domowego, nazwą jego domyślnej powłoki, danymi ■kiedy, skąd 1jak długo jest już załogowany oraz informacjami, które zcclicial udostępnić sam użytkownik. Niektórych wymienionych danych mozc tiie być - zależy to od rodzaju systemu UN1X. Na wydruku 7.9 zostały przedstawione informacje o dwóch użytkownikach pierwszy z nich, deb, najwyraźniej się obija, za to drugi, ej >. pracuje /a dwóeh.

JtViiw A 7, it ZiJ pom ocq polcct-'rtiit fin g e r itioiim row niei inyalutc wyccerpujqce inform acje 0jedtiytts, okriii otn vi tdytkowr&iai ■vjrflfoebbea e jr | $ f i n g e r d eb Luqln: deb

Name:

Jiracfccry: / h oitin /dC;i

She 11:

/ b i ri/ba sh

Never le g g e d i n . Hi n a il-

Nd Flan . |E' C^hobbes e j r ] S T,:>yi i'j: ft-j £

fin g e r o jr Mairra:

D irecto ry: /h om e/ejr Cf; s in c e Wed J u l 22 O'?:42

(MDT}

cn t t y l

Or s i n c e Wed Ju1 22 0 fc :5 B

fMHT>

cn

S h e l l : / b in / b a s h 2h o u r* 32 m in utes i d l e

tty p l

Crowi c a l v i n

Ho m a il, P ro je c t: P ra tx w a c nad bsiazk a: "P o p r o a t u UM3X" F la n :

■./ -moj p la n

- p ra co w ac c a l y d alert a c a l a

iejrGhobbes s j r l S leir&hcbbes e j r l S j;-rm{ s i L.■in' Grain Ham? * ii ¿y "P.ayCoiim Ipi r@ncbtoes c j 1 15

noc

sfbc*

f i n g e r •jira y Q xm iaa L o n . com TTY p t&/&T

Id le When Where < J u l 22 D9 : 3 &> ca 1v 1n . raycomm. c

Rozdział 7, 2

. fin g er

e j ray@xmis3 io n . cwn

Za pomocą polecenia fin g e r możesz również uzyskać informacje 0 użyt kow gikach. innych serwerów Wystarczy, że podasz pełen adres danego użytkownika jako parametr wykonywania polecenia. Niektóre serwery /e względów bezpieczeństwa nic udostępniają jednak danych o użytkownikach osobom spoza systemu.

Informacje o użytkownikach

/ Rady ■ Informacje o użytkownikach możesz również uz>skae za pomocą polecenia whg. Polecenie to zostało opisane w kolejnym podrozdziale, O kreślania h o jeszcze je st załogowany za pom ocą polecenia w hć. ■ i worząc pliki opisujące Tw ój „plan” 1„projekt", możesz udostępnić użytkownikom sprawdzającym Cię za pomocą polecenia ring er dodatkowe informacje (tak jak to zrobił e j i na wydruku 7.Ó). Wystarczy, że za pomocą swojego ulubionego edytora u tw o rz ysz w katalogu domowstn pliki o nazwach .tjianoraz .pioTect i zmienisz ich prawa dostępu tak, a b y mogli je odczytywać inni Użytkownicy (ehraod go -r .p lan ; irhmod qo +r

.p t o jt e t)

Musisz. ró w il iez

udostępnić innym u ż y tk o w n ik o m możliwość przeglądania Twojego katalogu domowego (cnmod go+x). Więcej informacji o poleceniu ctwwęi znajdziesz w rozdziale 5. a

Informacje uzy skane za pomocą polecenia i j nger mogą b>ć szczególnie przydatne podczas rozwiązywania problemów z połączeniem, Administrator systemu lub obsługa techniczna dostawcy Internetu bardzo często pyta. z jakiego korzystasz oprogramowania oraz gdzie jesteś po!ączon> (dlii użytkownika e] t aytmiissian.cjCNn jest to

Uzyskiwanie informacji o systemie Ifydtuk 7rI(lr Za pOnHKąpeleeeiiia who miies. sprawdzić* kio jeszcze jest zalegoiQttrty

dii.wstemu

(feb ejr

tty l tty2 ttyJ ttyS

Jul Jul Jul JuL

to 1j

Jejrii lUbtsss e j r ) S wfio *ic iK t j jr

!: 42 22 . :: 1 3 24 1.0: 12 24 l i : : 32 24 : 1;

tt y p l Jul ."nii"ii (ca 1'Ji n . ra y c c ™ tt ypO J u l 24 tir

»

,

'- ł l u a l / i n . ra y co m m . com l

.a^rShotbes a ir jf

11 !!

..

Określanie, kto jeszcze jest załogowany za pomocg polecenia who Jeśli nie interesują Cię wszystkie informacje o użytkownikach Wyświetlana prze? polecenie fin g e r, możesz zamiast niego skorzystać ¿polecenia wh« Polecenie wbo, jak widać na wydruku 7 .10, wyświetla tylko nazwy użytkowników, informacje o połączeniu, czas zalogowania się ora / nazwy ii ostów.

By u zy sk a ć inform acje za pomocq polecenia w ho: ■¿bo Wprowadź w linii poleceń polecenie uhebe / żadnych dodatkowych parametrów. N a ekranie pojawią się informacje o załogowanych użytkownikach, tak jak zostało to pokazane na wydruku 7 .10, Jeśli lista użytkowników nie mieści się na ekranie, możesz połączyć polecenie wbo z poleceniem moie.

S R ad y ■

jesteś administralore m systemu lub korzystasz z wielu różnych kont. może Ci się przydać również polecenie whoaini. l3o wydaniu tego polecenia na ekranie pojawi się informacja, ¿jakieg o konta aktualnie korzystasz.

■

W ięcej informacji o poleceniu morę oraz łączeniu poleceń znajdziesz w rozdziale i

141

Rozdział 7.

Określanie, kto je siu e jest załogowany, za pomo\ robiq. Podawanych jest też kilka inny cli informacji, tak jak widać na wydruku 7.11.

By wypisać listę załogowanych użytkowników za pomory polecenia w: W

Wprowadź w linii poleceń polecenie btv żadnych dodatkowych parametrów.

Polatanie w

Na ekranie pojawią się informacje o załogowanych użytkownikach, tak jak zostało to pokazane na wydruku 7.11. Poszczególne pozycje pierwszego wiersza to: ♦ aktualny czas: ♦ czas pracy systemu od ostatniego restaitu (w systemach U N IX czas ten mierzony jest w tygodniach i miesiącach); ♦ liczba załogowanych użytkowników; ♦ średnie obciążenie systemu na przestrzeni ostał ni ej minuty, pięciu, oraz piętnastu minut.

i i y iltiii 7,1f. Za /Wi > hk 'h pottcenia ur nitiżna uzyzkm' mnóstwo inform acji o systemie i jago itżytkotonikjKh i e jrG h o b b s s ® i r ] S * 1: 4. ^pffi up £ day*p 4 :2 1 , USER e jr

e jr

i j

FftOM

t-tyl tty 2 tt/4 ijTl M ■M

root o sr defc t jr

TTT

tty p l ttypO

.Ta ] Vi r> c a lv in

li ci b t ir ; S fe j f | $

fi i i a i i i ,

io a i ayaca^e:

LOG IMS IDLE Wed 7&m 3:3(im Wńd 'U.-iii 20:46ńi l:32pm 11:22 i:3.2pm 3 .0 0 s l 3 :U fim l:2 0 n l:02pm

l.O O s

0 . 0IH

JCPti 2. O ls 1.22a 1 .0 *5 L .2 2 s 1. 33s ] .705

0 . 0 2 , 0.01 PC P0 WHAT 6.0 1 s ’ Ua ł O 0 ,.J2a - fc-asu O .JC ti piT,.: 0 .4 2 3 i /nu 0 . V.1s T i w Locha t e p a ] a ki 0 ,2 4 s

if

Uzyskiwanie informacji o systemie K o le jn e w iersze, po je d n y m dla każdego z a ło g o w a n eg o u ż y łk o w n ik a , z a w iera ją:

♦ r a m ę konta (użytkownika); ♦ nazwę

tty

(po ląc zen ia do hosta U N IX );

♦ nazwę z d a ln e j hosta: ♦ czas zalogowania się; ♦ czas hraku aktywności (czyli czas jaki upłynął od ostatniego naciśnięcia klawisza klawiatury); ♦ JC P U (całkowity ezas przetwarzania przez procesor zadań w bieżącym połączeniu* który w żargonie technicznym nazywany jest t t y ); ♦ PC PU (czas przetwarzania przez procesor bieżącego procesu); ♦

linię poleceń bieżącego proeesu.

Uff! Jak widać ua wydrukach 7 ,11 i 7.] 2 wykonywane w różnych systemach polecenie w może zwracać nieco inne (ale podobne) informacje.

-ż Rada ■ Jeśli chcesz uzyskać informacje tylko o określonym użytkowniku, możesz połączyć polecenie w ł poleceniem ¡.u cp. Po wydaniu na przykład po lecenia w t gr^p e j t zostaną wypisane informacje tylko o użytkowniku e tr. W ięcej informacji O łączeniu poleceń znajduje się w rozdziale I .

H j M I 7 J 7. Polecenie hi1zwraca ró&te informacje ralein ie od systemu, h1którym zostanie wywołane sai es ion:- w ■ l4 7 p n fcjtay

up p ts/ 1 6

3á d a y i s j ,

3 3 :3 5 ,

Tftu ftap.

36 ll s ^ is , 1:34

lo a d a v e ra q e s

1 .5 6 ,

i.

~8,

1.75

-e s h

143

Rozdział 7.

Uzyskiwanie informacji o własnym identyfikatorze za pomoccf polecenia id

Polecenie id

Czasem noże się zdarzyć, ze będziesz chciał dowiedzieć się czegoś o swoim koncie, na przykład jaki jest jego numer identyfikacyjny, uid oraz do jakich należysz grup. Informacje te są szczególnie przydatne, gdy chcesz dzielić z kimś pliki ( zostało to szczegółowo omówione w rozdziale 5.), ponieważ będziesz musiał wówczas umożliwić innym użytkownikom odczytanie Twoich plików oraz sam odczytywać ich pliki. Za pomocą polecenia id bardzo łatwo mozesz uzyskać informacje o sobie, tak jak zostało to pokazane na wydruku 7.13.

Wydruk 7.13. Za pomocą patecenia id uzyskał numer Identyfikacyjny użytkownika ora: spis grup do foórych pi^ytadcty [■.ejcGtlObbłS e irJS id ui.d-sOO(e;irj Q.ii3-50
ą i d -S 0 S i di?b)

, 100 ( u sera]

g r o u p a - 1 0 Cmi sen

La] eflUwLibes

By sprawdzić przypisany użytkownikowi numer identyfikacyjny za pomaca polecenia id: id

Wprowadź w linii poleceń polecenie id. Na ekranie pojawi się Twój numer identyfikacyjny oraz zostaną wypisane grupy (zarówno nazwy jak i numery identyfikacyjne), do których jesteś przypisany (patrz wydruk 7.13). Więcej informacji na temat pliku /etc/groufj znajduje się w rozdziale 5. na stronic 85,

7 Rada ■ Za pomocą polecenia id możesz również sprawdzić status innego użytkownika, co może się przydać, jeśli chcesz ustalić, do jakich grup należy. Wystarczy, że wpiszesz i d n azw a k o n t a .

>

144

Konfigurowanie środowiska Twojego systemu UNIX Zawartość rozdziału: Poznawanie Twojego środow iska

U N IX; Poznawanie aktualnie ustawionych zjpjfermych środowiskowych; Dodawanie i kodyfikowanie zmienny cli środowiskowy ch; Przeglądanie plików konfiguracyjnych powłoki basE, Edycja ścieżki dostępu powłoki tash; Zmienianie znaku zachęty powłoki feash;

W rozdział# 3. zapoznaliśmy Cię z. podstawowymi informacjami o powłokach systemu U N IX - wieszjuż, czym one są oraz co możesz za ich pomocą zrobić. W niniejszym rozdziale przejdziemy na wyższy poziom wtajemniczenia -■do konfigurowania Twojego środowiska w powłokach bash, csu i ksr,. Zamiast przystosowywać się do istniejących, być może niewygodnych dla Ciebie ustawień, możesz odpowiednio je zmodyfikować (za pomocą zmiennych środowiskowych) i dostosować system U N IX do swoich potrzebSposohy konfiguracji różnych powłok różnią się od siebie (choć nieznacznie) i dlatego powinieneś postępować zgodnie z instrukcjami pisanymi z myślą o wykorzystywanej przez Ciebie powłoce.

Przeglądanie plików konfiguracyjnych powłoki kah; Edycja ścieżki dostępu pow-loki ksh; Zmienianie znaku zachęty powłoki ksh; Przeglądanie plikówkonfiguracyjnych powłoki csh: Edycja ścieżki dostępu powłoki csh;

Zmienianie znaku zachęty powłoki cłh ; Ustawianie aliasów.

145

Rozdział 8.

Poznawanie Twojego środow isko

Poznawanie Twojego środowiska UNJX W systemie UNIX sposób, w jaki w spółdziałasz ze twoją powloką i system em , ustawia się za pomocą zmiennych środowiskowych. Ho zalogowaniu się syslein ustawia Twoje domyślne zm ienne środow iskow e - czyli preferowany przez C iebie znak zachęty* domyślne ścieżki wyszukiwania, a także inne parametry wykorzystywane przez uruchamiane przez Ciebie programy. M ożesz wyobrażać sobie swoje zmienne środow iskow e jako dostawcę produktów spożyw czych, /. którym umawiasz się, by każdego dnia dostarczał Ci dokładnie to samo. Gdy zm ienisz sw oje „stale zmienne środowiskowe”, system UNIX będzie Ci je dostarczał sesja po sesji, o ile oczyw iście nie zaznaczysz, że ma tego nie robić. Ogólnie rzecz biorąc swoje zmienne Środuw iskcwve możesz ustawiać na jeden

z dwóch sposobów: ♦

ustaw iając zm ienne środow iskow e tylko w bieżącej sesji - czy li lak jakby składając u dostawcy specjalne zam ów ienie na dany dzień. Zmiany te dokonuje się z poziomu linii poleceń w sposób om ów iony nieco dalej w podrozdziale D odaw anie i zmienianie zmiennych irodo wtokowych.

♦

ustawiając zmienne środowiskowe dla wszystkich kolejnych sesji - czyli tak jakby zmieniając stale zam ów ienie u swojego dostawcy. Zmian tych dokonuje się w plikach konfiguracyjnych w sposób om ówiony nieco dalej w podrozdziale

Dodawanie i zmienianie zmiennych środowiskowych. Jeśli chcesz zmienić swoje zmienne środowiskowe, możesz najpierw spróbować zmienić j c /. poziomu linii poleceń Lylko dia bieżącej sesji Dzięki temu możesz wypróbować nowe ustawienia, zanim wprowadzisz je na stałe do swoich plików konfiguracyjnych.

Konfigurowanie środowiska Twojego systemu U N IX Jeśli wolałbyś raczej dokonać zmian w plikach konfiguracyjnych, powinieneś wiedzieć, że pliki te są wykonywane w określonej kolejności: 1. Ogól nosy stewo we pliki konfiguracyjne (np. /etc/proí ¡ są odczytywane podczas logowania sic jako pierwsze, i1lik i te znajdują się w katalogu )f*Lc i mogą być pomocne przy usta wianiu środowiska, nic możesz jednak ich zmieniać. 2 . Pliki konfiguracyjne Iwttjego konta (takie jak '/ . p r o f i l e i k s l i r c ) uruchamiają się jako następne, o ile zostaną odnalezione. Jeśli chciałbyś zmienić zmienne środowiskowe ustawione wcześniej przez ogól nosy stem owe pliki konfiguracyjne, możesz tego dokonać ustawiając je ponownie we własnych plikach. Dzięki tej kolejności stosowania li stawień zawartych w plikach konfiguracyjnych usta w1i en ia zdefiniowane w Twoich plikach konlignracji będą zastępować domyślne ustawi en ia systemu. Dlatego jeśl i dokonujesz zmian w plikach konfiguracyjnych, zawsze musisz wiedzieć, które z nich są odczytywane jako ostatnie. Zagadnienie to zostanie przez nas omówione w kolejnych podrozdziałach tego rozdziału. X Rady ■ W kolejnych dwóch podrozdziałach możesz się dowiedzieć, w jaki sposób podejrzeć bieżące ustawienia zmiennych środowiskowych oraz jak dodać nowe zmienne środowiskowe i ręcznie zmienić ustawien ia zmiennych ją t istniej ących. ■ Jeśli nie pamiętasz: jaki aj używasz powłoki, możesz to sprawdzić za pomocą polecenia SS h z l i . W ięcej informacji na ten temat znajdziesz w rozdziale 3. ■

fio ustaleniu nazwy wykorzystywanej przez Ciebie powłoki będziesz już wiedział, w którym z podrozdziałów możesz znaleźć informacje, jak zmienić zmienne środowiskowe za pomocą Twoich plików konfiguracyjnych.

147

Rozdział 8.

Poznawanie aktualnie ustawionych zmiennych środowiskowych Zanim zaczniesz dokony wać zmian w zmiennych środowiskowych, na dobry począi ek powinieneś zorientować się, jakie zmienne są ustawione. Postępując zgodnie z zawartymi w tym podrozdziale opisami, będziesz mńgl sprawdzić ustawienia zarówno zmiennych zawartych w plikach konfiguracyjnych, jak również tych, które ustawiłeś sam tylko dla poirzeb bieżącej sesji

Poznawanie ustawionych zmiennych

(wydruki 8.1 i 8.2), Po wykonaniu opisanych tu ćwiczeń powinieneś zapoznać się również z zawartością tabeli na sąsiedniej stronie, zatytułowanej Zm ienne środowiskowe, których nie pow inieneś m odyfikować. Są w niej wypisane nazwy zmiennych przechowujących ważne informacje, których zmiana może poważnie utrudnić lub nawet uniemożliwić dalszą pracę z systemem. W kolejnym podrozdziale będziesz zaś inógl zapoznać się / tabidą Zm ienne środowiskowe, które możesz m odyfikować.

Wydruk 8, i. Zn pomocą polecenia set mażesz II' ■■11Ji-r,'r, n iim ii
K

e ] r . ba ■=nr -r

cm-soo H: L"'L" :■ ! ; .i: - 1

■ /e 1L / , tx. A li r. i

Wprowadź w linii poleceń polecenie set. Tak jak zostało to pokazane na wydruku 8 l, na ekranie pojawi się lisia wszystkich akiualnic ustawionych zmiennych środowiskowych. Niektóre ze zmiennych mogą wydać Ci się znajome Ina przykład te. które zawierają nazwę Twojego konta lub używanej przez Ciebie powłoki), podczas gdy inne będą raczej dość zagadkowe (na przykład zmienna zawierająca nazwę osiami o wydanego przez Ciebie polecenia W Haszy m przy kładzie jest to - cd),

148

I i

HT-STFTT,F.SrER = V0OO M.lSTSlZE-1000 HOHE-Zhcim? r MOST-Jr.Mr L i : ■■ . r

K I

rr

HOLlTTYPE-i.l8ć

K

IF5-

■

L1N E S-24

9

LOCMAME-ejr

■

!iA t

A r a r / s p w l / n i ł i i i '."ii

|

HAIDEHECK-tO O LDFłlD-Zham e/fljr/src/ rpm -

2 , 5,

1

OF^ERa=l O P T iłJ I> I nSTVFE=Lińu>L P A T H = / u s r Z lD c a l/ b in ;/ b in :/ u 5 r / b in ;/ y ja iR h / Ł .liii/ .S o iW ń J r / tii.n

P P 1 & -1 9 4 3

FSi-[\ea\ti\Y|S,a PSZ-s PS4 -* Pwn-/homoeZej z SHP.l,E-/bi(lZh3Shi

SKLYL-3

TEBK-ULiC-

By wyświełlit na ekrani« spis imiennych środowiskowych w powłokach bash lub ksh:

set

l . i ¡a i i i

gal:h_vew:;: ENV-1

iI

U S E U -e jr USF.RKńME_ -c d

[ę i r? hobee* *7 f i $

‘

Konfigurowanie środowiska Twojego systemu UN IX Hyiiruk K2. W powłoce csh zmienne

śrftfotmJiOmi' mażćsz wypisać zupomocą poleceniu seleny. :niK . satcnv ECHE-/hose /use rs/e /ej ray

By wyświetlić na ekranie spis zmiennych środowiskowych w powłoce csh; setem?

PATH-/: ¡ í:, / Loca 1 / b ir t : / US r / l o c a l / b i n / X 11 : /

W pisz w linii polece fi polecenie set env. Jak widać na wydruku S.2 wypisane zmienne są bardzo podobne do zmiennych

fe u.ae/openw 1n/bi ri:/ua r/bin :/ na r/ucfc :,'¡nsr/. IÆGNAHE-*jr*iy EÄ-100 K P łi= v tlO O

środowiskowych wykorzystywanych przez

"I"N57'7MDT SÜELWus r/b ir./r-$H Mr.II—?ac/ma 11/ ej ra y TWtWhrjffie/use es/ e/e 1ray

p O W io k i b a s h i k sb .

Ż Bnda

E0I70P.=pIí'O -i.

*

Dpenw: rífíOME- / u s r / c-p^e nw i n

HrLNPATII—/aar,«'man ¡/u.ar/1oca 1/zrtan ï/usr/ -+ üpenwin/HLan Lii i[BBARlí_l-ATH=/us r/loe* 1/1 ib ;/vi i/ -¥ ufiRriwiń/lib

PAGER-rac-r* Másslon>

Jeśli spis zmieńnyth środo wi sko w y c h j est długi i nie mieści się na ekranie, możesz połączyć polecenie sct. jub ssteny z poleceniem ir.or^. dzięki czemu będziesz mógł go spokojne przejrzeć. Połączone polecenia możesz wywołać pisząc odpowiednio set | morę lub serenv | more. w ięcej informacji o łączeniu poleceń znajdziesz w rozdziale I .

Zmienne środowiskowe, których nie powinieneś modyfikować Zanim zaczniesz modyfikować zmienne środowiskowe, powinieneś wiedzieć, ze niektóre z nich naprawdę lepiej pozostawić w spokoju. Są (0 zmienne, za pomocą których powloką definiuje, jak działa Twój system U N IX (lu b nie działa, jeśli niektóre z. nich zmienisz!). Aby dowiedzieć się, które zmienne możesz bezpiecznie modyfikować, zajnyj do tabeli na następnej stronie. Imsli iksb

csh

Opis

histcmd

Przechowuje numer bieżącego polecenia z historii.

h o sttype

Z a w ie r a c ią g z n a k ó w o p is u ją c y t y p k o m p u te r a , n a k tó ry m je s t u r u c h o m io n a

powłoka rs

bash

Określa znaki oznaczające początki lub ko iicc siów. Nie zmieniaj lego.

lineemd

Zawiera numer bieżącego wiersza w powioce lab skrypcie powłoki.

OLDFifD

Zawiera ścieżkę dostępu do poprzedniego katalogu roboczego.

E£?ype

Zawiera ciąg znaków opisujący sysiem operacyjny, w którym pracuje powloką. Zawiera identyfikator nadrzędnego pmcesu powłoki.

zwd

cwd

Zawiera specja Iną wartość w y korzyStywan ą do generowania I iczb losowych,

PŁtfDOM szrotiDS SitELL SHL\'L

Zawiera ścieżkę dostępu do bieżącego katalogu roboczego.

Zawiera mierzony w sekundach czas, jaki upłynął od uruchomienia się powłoki 3be).l

Zawiera nazwy aklualn ie używane jpo w łoki. Zawiera liczby określąjącą poziom podpowłokl (jeśli Si II VI.ma wartość i, istnieją dwie nadrzędne powłoki, czyli zanim Opuścisz system, będziesz musiał wyjść w sumie z trzech po w tok). Zawiera numer identyfikacyjny korzystającego z powłoki użytkownika

149

Rozdziof 8.

Zmienne środowiskowe, które możesz modyfikować W poniższej tabeli zostały wypisane zmienne, które moż n a bezpiecznie modyfikować. Pamięt^ że niektóre z nlcli (np.

hh, tpserver) mogą

być wykorzystywane nie pracz powłokę, lecz. przez

uruchamiane za jej p o m o c ą programy. Domyślne wartości wiciu zmienny cli środowiskowych są ustawiane przez powłokę, czysto jednak sam musisz je określić. bash i ksh

csfa

Opis

CDPATH

cdpath

Określa ścieżkę wyszukiwania dla katalogów określonych przez cd. Zmienna ta jest podobna do zmiennej środowiskowc[ PATK.

COLUMNS

tOkreśla liczbę kolumn okna edycji.

EDITOR

Określa domyślny edytor.

EN V

Określa gdzie znajdują się pliki konfiguracji.

Modyfikowani« zmiennych

HlSTFlLE

Określa nazwę pliku zawierającego historię poleceń.

HISTFILŁSIZE

Sd'/ellSt

Określa maksymalną dopuszczalną liczbę poleceń przechowywanych w historii.

HISTSIŻE

History

Zawiera liczbę poleceń przechowywanych w historii.

HOST FILE IGNOREEOF

Określa nazwę pliku zawierającego aliasy nazwy hosla. inqnoreenf

LIMES

Określa, że kombinacja ^i_J JLl nic powoduje w y logowanla się Z powłoki, kiżyj IGNDREQFF=. Określa liczbę w ierszy ekranu.

MAIL

nwii.1

Określa, gdzie znajduje się poczta przychodząca, dzięki czemu iiulł może powiadomić Cię, gdy otrzymasz nową w iadomośe.

MAILCHECK

mail

(Określa (w sekundach) co ¡akr okres czasu basii będzie sprawdzał, czy masz jakieś nowe wiadomości.

MAILHABMING

Określa komunikat wypisywany na ekranie, gdy masz jakieś wiadomości, ale nie mii wśród nich żadnych nowych.

noclobbe t

noclobber

Określa, że przy przeadresowywanm powłoka nie będzie nadpisywała plików

PATH

path

Określa ścieżkę wyszukiwania poleceń; może zawierać wiele ścieżek dostępu oddzielonych od siebie dwukropkami.

PROHPT_COWMAND

PSI

Określa polecenie, które będzie wykonywane zaws/e przed wyświetleniem podstawowego znaku zachęty tnie dotyczy powłoki ksh). prompt

()kreśia podstawowy znak zachęty.

1

FSŻ

Określa domyślny znak zachęty drugiego |ło/ioinu.

PS 3

Określa znak zachęt) dla wyboru polecenia w skryptach.

PS i

tJkreśla znak zachęty wy św ietlany podczas śledzenia wykonywania się skryptu.

TMQUT

Określa czas oczekiwania na aktywność uzjlkownika. po którym uply w ie pow loka zostanie zamknięta.

VISUAL

Określa edytor graficzny najczęściej m a taką samą wartość jak zmienna i-.d i t o r .jestjednak wykorzystywana przez Lnne programy.

150

Kon figurowonie środowisko Twojego systemu UN IX il[druk HJ. Wpcwlofasćh bush i kch itioiexr dódairać Włosite zmienne środowiskowe, ativśhij(ic ich »aiw ę * wartość, a następnie fimortulącje do systemu IitjHijQihbäs ö j r ] S

-*■ WíTPSEKVEF=newB. xm is a l o n . com [(■jriihójjbćS * j £ ] S

e x p o rt

HWTRSERVER

Jfijr@hcr-b^s ■=i r ' 3 echo $NNTPS£RVER ^eh‘S.::iï.iS£iO:i . . .

lejr&hcbbos ejr)û Wjrdrtik 8.4. ¡Vpowłoce csh robi się to bardzo pdmłmiejak w powłokach hash i ksh sr.i ?5io n

s e t TOïTPSERVER^newe, jam a a i o n . com

..:la 5 io n :

s e te n v

N N TPSERVER

-+ news, o t i s s i o n . com

31 i.s:-;í oí i; ocho SNMTPSERVER ASH3. ::mi a s i o n . com

Dodawanie i modyfikowanie zmiennych środowiskowych Po zapoznaniu się z ustawionymi już zmiennymi środowiskowymi będziesz mógł stwierdzić, czy chcesz zmodyfikować którąś z nich czy też dopisać zmienna, która obecnie nie jest dostępna. Ogólnie rzecz biorąc raczej nie będziesz bez powodu modyfikował swoich zmiennych - zmienia się je zazwyczaj wówczas, gdy wymaga tego jakiś program. Postępując zgodnie z zawartym poniżej opisem, możesz dodawać lub modyfikować zmienne środowiskowe w bieżącej sesji. Jak w iduć na wydruku B.3, możesz na przykład określić nową zmienną środowiskową definiującą serwer wiadomości grup dyskusyjnych (ma ona nazwę HHTPSERVEFt). Zmienna ta jest wykorzystywana przez niektóre czytniki grup dyskusyjnych. B y d o d a ć lu b z m ie n ić im ie r t n q w p o w la k a th b a sh i k sh : 1» N H T P S E R V E R - n e w s .m is s io n .c o m

Wpisz w1linii poleceń nazwę zmiennej środowiskowej (w tym wypadku nnt (¡s e r v e r ), następnie znak " i na koniec wartość, jaką chcesz jej przypisać (w przykładzie newe , xmi s s i on, cc-m) — (wydruk S.j ). W ten sposób ustawiasz zmienną i jej wartość. Jeśli w wartości, którą chcesz przypisać zmiennej środowiskowej, występują spacje lub znaki specjalne, musisz umieścić ją w cudzysłowach. 2.

e x p o rt

HtdTPSEftVEj:

Wpisz export i nazwę zmiennej. Zmienna po wyeksportowaniu staje się dostępna dla wszy stkich skryptów r programów uruchamianych w' bieżącej sesji (ponownie, patrz wydruk 8.3). 3 . echo (¡NN't'PSERVEK Jeśfi chcesz się upewnić, czy zmienna środowiskowa /osłab ustawiona, wprowadź polecenie echo z nazwą zmiennej poprzedzoną znakiem ś jako parametr.

151

Rozdział 8.

By dodać lub zmienić zmienne środowiskowe w powłoce csh: 1.

set

N K T P5E ftV E R *-n ew s. x n i s s i o n . c o m

Wpisz set, nazwę zmiennej, znak oraz wartość, jaką chcesz jej nadać (wydruk 8.4), W len sposób ustawiasz im ienną i jej wartość, Jeśli w wartości, którą chcesz przepisać zmiennej środowiskowej, wy stępują spacje lub znaki specjalne, musisz umieścić ją w cudzysłowach. 3.

seter:v

HNTPSERVER

tew s .K ie isa lo n .c o m

Dodawanie zmiennych

Wpisz setenv, następnie nazwę zmiennej, spację i wartość, którą chcesz jej przypisać. Dzięki tentu zmienna środowiskowa będzie dostępna dla wszystkich programów i skryptów uruchamianych w bieżącej sesji (wydruk 8.4). 3.

e c h o SNNTE>£ERVEF:

Jeśli chcesz się upewnić, że zmienna została ustawiona, wprowadź polecenie * c - h o z nazwą zmiennej poprzedzoną znakiem i jako parametr.

/ Rudy U

Jeśli chciałbyś zmienić Istniejące Itibdodać nowe zmiennie środowiskowe lak, by zmiany dotyczyły wszystkich następnych sesji, postępuj zgodnie ze znajdującym się w dalszej części lego rozdziału opisem nanoszenia zmian w plikach konfiguracyjnych,

■ W wiel u implementacj ach po włoki c s h w celu ustawienia zmiennych środowiskowych wystarczy wykonać tylko punki drugi opisu: za pomocą pierwszej inslrukcji ustawia się natomiast zmienne w skry piach powłoki. ł

Więcej informacji o czytnikach poczty elektronicznej znajdziesz w rozdziale 12.

Konfigurowanie środow iska Twojego systemu UNIX

Przeglądanie plików konfigurcKyinych powłoki bash Zanim zaczniesz modyfikować tub dodawać zmienne środowiskowo powłoki b a s h powinieneś zapoznać z ustawieniami ju /. zdefiniowanymi w plikach konfiguracyjnych. Jak widać na wydruku S.5 pliki konfiguracji możesz przejrzeć za pomocą polecenia morę lub dowolnego edytora. Pamiętaj, ze pliki konfiguracyjne są odczytywane w określonej kolejności: 1. I ’od cza s logowan Ia się j a ko p ierws ze są odczytywane ogól nosy ste ino we pliki

kon figuracyj ac (np. /et cyprń f i le). 2. PI iki konfiguracyjne Twojego konta (talęłe j a k - Z . b a s h ._ p r o E i.le lllb - ' / . p r o f i l e )

uruchamiają się jako następne, o ile zostaną odnalezione.

Wuhuk S.5. Za pomocąpUkńw konfiguracyjnych .Sij ustawiane zmienne środawiskijwtf. ja k rdytntet inne f&hy systemu UNL\ ¡ ę i - i : . hćii.:.-; * ; i | 9 morę "■/ . b a s h _ p r Q f i l e ' / . p r o f i l e

/ e tc/ b a sh * / e t c / p r o fi le

/luntf /ej t/ .b a s h _p r a 11 l e =

file

p Al lasy i fu n k c je ii | - 1 '/ . b a a t i r c j ;

then

. -/ .b a s h r c ii

■; Środowi a ko u żytkow n ika 1 program y s ta r to w e MTH=3 PATH: $HOME/ b i fi EH:.-iH0M E/.b55hrc

TlŁumME-" " Htp&rt

USERHAHE ENV LaATH

/iiOni /+0 r / .. p r o f 1 i e Ho a uch f i l e

c-r d i r e c t c-r y

/eto/bas hre P /etc/ba słrrc i Oaolboaystemowe fu n k c je i a 1l a s y

(kontynuacja na następnej stronie)

153

Przeglądanie plików konfiguracyjnych ft- nn * GÛ W Cfl

3 -3 • ■*1 -j¡:

r*

ij j

ET D “■

—3 * H1-*-

& I Cł I 'du K-

‘ü. 'I V»

:■ D

?

■o

rr

— -î pi

1

3

i* £

f* C w h» 0 » ■* t;il ifr H ■>: ? .î ^ fti t >■ £ r* ai i? lû

it

- o H*! Cl

*

■ ■Lu■

■J. I *— < 1 f

".--’■ »j j

3

S (I

l

ï ü. ■X.

à S3 ¿I P£

& l.ü h t& 4P S ï c

I I

L_l. --H.

■P It

* U' C Cft ¡T n "! n y K ifi

¡1

N t H Cl

n

ft "H.

T5 n O rv

£ ł-

S (■I *

z

I

D' s

Konfigurowanie środowiska Twojego systemu UN IX

Uzupełnij tabelę nazwami swoich plików konfiguracyjnych powłoki bash

By przejrzet Twoje pliki konfiguracyjne powłoki b ttsh : 1.

jn o te

‘- / . b a a h _ p r o f i l e

’ / .p r o fil«

-* /etc/basli* / e t c / p r o f ile Wpisz w linii poleceń polecenie n> rp, a jako jego argumenty podaj wszystkie m oi]iw ę nazwy plików konfiguracyjnych systemu. K ie przejmuj się, jeśli nie posiadasz wszystkich wymienionych tu plików'. Skup się na ty cli, które masz. Na wydruku 8,5 został wypisany przykład tego, co tnoże pojawić się na ekranie. Zwróć uwagę, ze niektóre w iersze zawierają odnośnik! do innych plików. Przykładowo wiersz EUV=$HQHE/.basnrt wywołuje plik .bashrc zawierający inne ustaw ienia konfiguracji. 2, Zapisz sobie na przyszłość nazwy plików konfiguracji w kolejności ich uruchamiania (pamiętaj, że ustawienia znajdujące się w ostatnim ptiku zastępują ustawienia plików wcześniejszych). Nasze pliki konfiguracji to: ♦

♦

z Rudy ■ /wracaj szczególną uwagę na wszystkie wiersze rozpoczynające się od en v . a kończące ścieżką dostępu do pliku, jak również wszystkie wiersze bezpośrednio odnoszące się do innych plików (np. /etc/pro f U e ). Każdy z. r ich odnosi się do pliku również odgrywającego rolę w procesie konfiguracji systemu. i

ba sh_pro f i 1« (w yw oływ any automatycznie przez system);

, b a jh tf (w yw oływ ańy przez . b u h jp r o / ile ) ;

♦ /etc/bashrc (w yw oływ any przez ^/.bashtc); ♦ /at e/p ro f i 1» (automatycznie wywoływany przez systetn, o ile istnieje), Pamiętaj, że pliki, które posiadasz, mogą różnić się od plików posiadanych przez nas.

Wszystkie linie rozpoczy nające się od znaku a zawierają komentarz, dzięki któremu możesz łatw iej zrozumieć pliki konfiguracji. Komentarze same w sobie 11 ie robią niczego, ale pomagają domyślić się. za co odpowiadają znajdujące się w danym pliku ustawienia.

155

Rozdział 8,

Edycja ścieżki wyszukiwania w powłoce faash Jedną z najbardziej użytecznych zmian, jakie możesz wprowadzić w zmiennych środowiskowych, je ¡>1 edycja ścieżki wyszukiwania przechowywanej w zmiennej środowiskowej path. Zadarte w niej ścieżki dostępu określają miejsca, w których system będzie poszukiwał poleceń. skryptów i programów.

Edycjo ścieżki w yszukiw ania

Pamiętaj, by nie usuwać żadnej ze ścieżek dostępu zawartych w zmiennej środowiskowej path, jeśl i n ic jesteś całko wici e przekonany, te wiesz, eo robisz. Re z żadnych przeszkód za to możesz dodawać do niej nowe katalogi. Zanim będziesz mógł edytować plik zawierający ustawienia ścieżki wyszukiwania powłoki baśń. będziesz musiał ustalić, gdzie znajdują się ustawieniu zmiennej środowiskowej pat u (wydruk 8.6).

By zmienić ścieżkę wyszukiwania powłoki bash: 1. morę - f. b a s h js r o f ile -ż.baahrc Na początku wyświetl swoje pliki konfiguracyjne (ale tylko te. które możesz redagować) w kolejności, w jakiej są wykonywane. Pódczas przeglądania szukaj wiersza zawierającego wyrażenie p a t k . Jak widać ua wydruku 8.6, wiersz laki wygląda mniej więcej tak: PATH = Z fc ii L i/ u S r / b L ^ i / i J s r / l o c a l / b i n .

Jeśli zmienna środowiskowa path jest ustawiana w plikach konfiguracyjnych kilka razy. odszukaj wystąpienie, które zostanie wywołane na samym końcu. Pamiętaj, że pliki konfiguracyjne różnych systemów kJN IX nie muszą być takie same i może się zdarzyć, że będziesz musiał trochę poszperać, zanim odnajdziesz ustawienia, które możesz modyfikować.

HydruA ii, 6. S!a pociĄtka powinieneś ustalić,

gdzfe ii plikach konfiguracyjnych zntjfduju stę ustawienia ścieżki w y s r u Ł iU iim ii Ir& h o c D e s •

r js

more - / . b a e h ^ p r o iil e

-+ - / . b a s h r c /home/s j r / . baa h p ro f i l e H , b a s h _ p r o file fi A l ia s '/ i

li

fu n k c je

| -f -/-bashiu |; then . ^ / -b a s h r c

fi H Ś ro d o w isk o uz/tfcownika i program / -* starto w e PATH-S PAT if: 3 HOME /b in ENV= 5 Ht'iME/ ,. b.1 h rc

rj3EftNAME*HI+ e x p o rt W$ER!iAHE ĘHV PATH łło r e - - ( N ext

filo :

/ h-oroe /s j r/ . ba sh rc |-

Konfigurowanie środowiska Twojego systemu UN IX

................

tiii Li i *vmb R.kul^wrU*1 I Cr: U* imfKMtliK ii | -f ’Y.Ririłrt | i IM fi . - f kK*. <

■i

i :-łt

li li m ii H A r n i jh i u ji lip u 341 m l

ril+ ¡H=ii :£*łl.i*pr ł iłŁ l>.|

r^i.T I l i i m

I m rftlli

t^tn WlhllNi

; ■■lltŁSI

Kumifti 8.1. Znajdującą sję ifciptikacb

ifittfiguracyjnych ścieżkę dostępu możesz modyfikować za pomocą ikwolnego edytora tekstu

fWtlriik 8.7. Y.q pom ocą ¡m iecenia echo możesz

;p\in‘il:ić, czy dokonane prze: Ciebie zmiany. ;,:.iwichezrte w .hiulemie

|eJ lHHobbes ej r ]! echo ęPATO /tin; .'uh r / b i n :/ us r / L o c a l / b i n : / □ s 1: / b i n / -ł m l : /tiar/M 11 Ri / b i n i / u s r / l o c a l >

» ganKS: hoara te j r / b in |s; 1 i liiilbei e g r lS

2 . cp

. b a s b _ p r o f i l e . b as b_p r o i 1 L e jb a c kup

Ulwórz kopię be2 pieczcństwa pliku zawierającego ustawienia ścieżki wyszukiwania, dzięki czemu w razie pomyłki będziesz mógł cofnąć zmiany. W ięcej informacji o kopiowaniu plików znajdziesz W rozdziale ] . 3. vi

. bń Sh _prO f i 11

Otwórz za pomocą dowolnego edytora tekstu plik. w którym będziesz zmieniał ustawienia ścieżki dostępu. 4 . FATH=$PATH;SHOME/bin

Dopisz nową ścieżkę dostępu do ścieżek ju ż istniejących. Powyższy wiersz powinien znaleźć się w plikach konfiguracyjnych zaraz ]wd wierszem, w którym nastąp i ia ostatnia modyfikacja ścieżki wyszukiwania. Za pomocą stath do definicji zmiennej środowiskowej zoslaia Wstawiona aktualna jej wartość, do której została dopisana ścieżka dostępu do podkatalogu /biai znajdującego się w katalogu domowym (rysunek B I ) . 5. Zachowaj zmiany w pliku i wyjdź z edytora. Jeśli potrzebujesz pomocy, zajrzyj do rozdziału 4. 6 . .'iii

- n sz w a tw o j e g u k o n ia

Jak już wiesz z rozdziału 3, polecenie to spowoduje ponowne zalogowanie się do nowo uruchomionej powłoki, dzięki czemu będziesz mógi przetestować zmiany ustawień, nie opuszczając swojego konta. 7 . ech o

śpbth

W yświetla bieżącą wartość zmiennej środowiskowej p a t ii . Wartość powinna zawierać wprowadzone przed chwilą zmiany (wydruk 8.7).

Rozdział 8.

v" Rady ■ Jeśl i przyjrzysz się de klaracj om zm iernej środowiskowej pa t h w swoich różnych plikach konfiguracyjnych, możesz odnaleźć w ił icli ścieżkę dostępu, którą jesl zwykło kropka i.). Możesz na przykład zobaczyć coś takiego jak: PKTH-/usr/bin:/łiai:/ l o c i i / b i n ; . Dzięki kropce do ścieżki wyszukiwania /ostaje dodany bieżący katalog, gdziekolwiek byś się w danej chwili nie znajdował. Pamiętaj jednak. że często bezpieczniej jcsl, h\ kala log bieżący nie był wymieniony w ścieżce wyszukiwania, dzięki czemu unikniesz,

Edycja ścieżki w yszukiw ania

możliwości przypadkowego uruchomienia programu, nad którym pracujesz. ■ Przy wyszukiwaniu deklaracji zmiennej środowiskowej p^th w plikach konfiguracyjny cli możesz posłużyć się poleceniem giep. N a dobry początek możesz wykonać polecenie g te p pa t h .b* a później posłużyć się poleceniem grep PATH / e t c ź * .

■ Twoje pliki konfiguracyjne będą znacznie bardziej przejrzyste, jeśli połączysz w jednej deklaracji wszystkie inne deklaracje zmiennej środowiskowej pa t i z. Dzięki temu, gdy w przyszłości będziesz eheial usunąć lub dodać do ścieżki wyszukiwania ścieżkę dostępu, nie hęd/.ies/ musiał przeszukiwać wszy sikich plików konfiguracyjnych.

Kon fig urowanie środowiska Twojego systemu UN IX >11 ■11 i1

+*¥■’ fcV-» Z-**-' P*ł il i K IfKifLE ŻllfW k 4TU r « l t U « l i 1> :f:r | I e I j L -ici LnLLLiK. « I - jrlE/fe«i*r>. t - Łfcrł| . .' i t c A n ł * r.

tm* \i i *

- Il*r*l

Ipuneb $.2. Zmodyfikuj jo pomocą wybranego (ikun-a ustawienia decydujące o wyglądzie iw h iiach w

Zmienianie znaku za
Wfittuk H-8- Sprawdź za pomocą polecenia grep. uhàr)’in pliku konfiguracyjnym znajdują się usfiTHieniu wyglądu znaku zachęty : :.iobbes e jr | S s^sp PSI - / . h a i h _ p i a f l l ł

-+

, b a sh rc /ato/bAAhfC:

/bfltifri/ej c/ . b a s h r c : PS 1 - " \ u \d $ " petc/b.-isftr ¡': : P S l-" ' E\u#\h \K] \\$ ,ł [ejcflhobbes e j r ) 5

♦ podstawowy znak zachęty, o którym zazwyczaj myślisz jako o znaku zachęty powłoki. Ten znak zachęty określany jest skrótem ÓS I : ♦ drugorzędny znak zachęty, któiy w-idzisz. w momencie, gdy system prosi o podanie dodatkowych informacji potrzebnych mu do zakończenia wykonywanego po lec en i a. Znak ter, zgodnie z przyjętą regułą, określany jest skrótem PS2. W poniżej opisany sposób możesz zmienić każdy z obu wymienionych znaków. Najpierw powinieneś określić, gdzie znajdują się ustawienia definiujące ich wygląd (wydruk 8.8) a następnie zmienić je za pomocą edytora (rysunek 8.2).

By zmienić znak zachęty powłoki bash; 1.

g rep

PSI

/ e tc / b é jÊ h rc

- l ,fc a s h _ p r o fils

—ł -/śisAfihrc Na początku ustal, gdzie znajdują się ustaw-icnia definiujące wygląd znaku zachęty. Powinieneś w tym celu przeszukać pliki konfiguracyjne znajdujące się w Twoim katalogu domowym oraz w katalogu /etc. Jak widać na wydruku 8.8. ustawienia te wyglądają mniej lub bardziej podobnie do: f s i = " $ " lub ps i-" ( \ u 0\h

Rozdział 8. Powyższe symbole na pewno pomoże Ci zrozumieć tabela U stalan ie wyglądu znaku zachęty p aw laki bash. 2,

vl

'/ . b a s l i r t

Ponieważ pliki zawierające ustawienia wyglądu /naku zachęty znajdują się w ogól nosy stemowym katalogu /etc i nie możemy bezpośrednio ich zmienić, musimy dokonać zmian w ,ba3hrc iub innym pliku konfiguracyjnym znajdującym się w naszym katalogu domowym.

3,

PSL="Nu Nd

s

11

Zmieniani« maku zachęty

Często na pr/yklad ustawiamy nasz znak zachęty tak. by zaw ierał nazwę użytkownika (to dlatego, ze mamy wystarczająco wiele kont na różnych systemach, by potrzebować tego rodzaju podpowiedzi) oraz d.itę (bo często po prostu jej nie pamiętamy). Ustawienia te umieszczamy na samym końcu pliku, dzięki e/etnu mają one pierwszeństwo nad wcześniejszymi ustawieniami z pliku /etc/bashrc (rysunek S-2). 4, Zachowaj zmiany w pliku i wyjdź z edy tora. 5- su - e ) r

Zaloguj się ponownie i wypróbuj nowe ustawienia.

S Rady ■ Zwróć uwagę na końcowy odstęp w definicji wyglądu: p s i = " V ą Nd $ ".D z ię k i temu łatwiej będzie później korzystać ze znaku zachęty, ■ Zanim /mienisz definicję wyglądu znaku zachęty w plikach konfiguracji, powinieneś wypróbować nowe ustawienia na bieżącej sesji (szerzej zostało to omówione w rozdziale 3.). Możesz tego dokonać, wprowadzając zmiany z poziomu linii poleceń.

160

Ustalanie wyglądu znaku zachęty powłoki bash Znak zachęty powłoki może zawierać wicie użytecznych informacji. Poniżej zostały opisane kody, za pomocą których można określić Ja k ie informacje będą w nim wyświetlane: ♦

Nu wyświella nazwę użytkownika - c z y li Ciebie:

♦ Nw wyświetla nazwę bieżącego katalogu wraz ze ścieżką dostępu, katalog domowy jest ft/huczany za pomocą znaku tyldy (-■): ♦ Nw wyświetla nazwę bieżącego katalogu bez ścieżki dostępu:

♦ Nt wyświetla czas; ♦ Nu wyświetla datę; ♦ Na powoduje przejście do kolejnego wiersza, dzięki czemu /.nak zachęty tnoże zostać zawinięty do dwóch linii. ♦ Nh pokazuje nazwę liosta komputera.

Konfigurowanie środowiska Twojego systemu U N IX

Uzupełnij tabelę nazwami plików konfiguracyjnych powłoki ksh

Przeglądanie plików konfigura
By przejrzeć pliki konfiguratyjne powłoki ksh: 1 . more / e t c / p r o f i l e '- / . p r o f .ile -4 ~ / ,k g .h rc / e t c / k s h . k s h r ć

W pisz w linii poleceń komendę more, a następnie nazwy tradycyjnych plików konfiguracyjnych powłoki ksh. Na ekranie pojawi się coś podobnego do tego. co zostało przedstawione na wydruku H.Ó. Podobnie jak wcześniej, zwróć uwagę na wiersze zawierające deklaracje e h ? i nazwy innych piików. które również odgrywają pewną rolę w konfiguracji Twojego środowiska k&jr.

Y Radu ■ I11i k , p r u e j CSt w y konywany zawsze przy uruchamianiu nowej powłoki lodowania się {zarówno w przypadku gdy logujesz się do systemu oraz gdy wykonujesz polecenie su aa7,w?.twęi j okont.a). Plik . kshre jest odczytywany za każdym razem, gdy uruchamiasz dowolną pod powlokę Ksu.

2 . Zapisz sobie na przyszłość nazwy plików konfiguracji w kolejności, w jakiej są uruchamiane. W naszym systemie pliki konfiguracji to: ♦ / e tc / p ro fa ) e (automatycznie w yw oływ any przez system): ♦ ~ / , p ro f i i e (automaty cznie w yw oływ any przez system): ♦ - / , z ah r c (w yw oływ any przez ,p ro f j Ve).

161

< yï » } ■:.! Ji:3’ j ' *-T ; H/ r-i /s i esn

/ 0IJJQL1 /

Konkurowania środowiska Twojego systemu UN IX Wydruk 8.9. Znajdujące się w plikach konfiguracyjnych odwołania da innych plików (pt>przez ich nazwy

lub deklaracje L \ ' i j mogą C i pomóc uMulić wszystkie plify mające znaczenie dla ustawień systemu tclĄg dalszy) I fMli- 5PATH : i HOME/ b i n : .

H u s t a n ia ś c ie ż k a w y szu k iw an ia p o le c e ń

BKp&rt fATE

Li L

■ " 5 LOHOHRME11 ; t t hen L/jLif-3Ał-1E= p 1 ayń .im e'

Hna^wa 1 OyująCfi-yO Si*? uryI..kOwnifca

export LCGNAME EL MAIL- /us r/spoc 1/ma i 1/ $1/XjNAME

fl p o ło ż e n ie s k r z y n k i p o c z to w e j

expert MAIL i f | - - ";S.PWD" 1 ; thufi PWD-SKOHE

fi z a k ła d a ,

ze początkowym cwd j e s t

HOtit

esp p rL rłJC

£1 if

I -i w HOME / . ksh. t c

-a

1

- ' S H O K E / .k s h r e

iNV-$HOME/. k s h rc

th e n

Hu.■stow ENV j e ś l i

zo staJ

o d n aJ e zio n y p l i k

tę

i: i J eśli j e s t w łąc zo n ą k o n t r o la

zadań u staw k la w is z

u ś p i e n ia na

*2

Ic trl

z)

czse $- in łnJl s t t y su sp

Mi'

65.51: ort -u ingrLL:.reeof

Hw y łą c z e n ie m o ż liw o śc i wy lo g o w a n ia s i e Hid pomocą k o m b in a c ji k la w is z y C t r l d

fól-** " export ENV-SHOME/ . k s h r c

/hone/ use rs / e /e i r a y / , ks h rC

1 1 J e ś li n ie ma u staw ion ych zmiennych VISUAL Lub EDITOR o k r ^ n l a j i c y c h rlomys 1 ny i edytor uży tk o w n ik a używ aj e d y t o r a ’’ i if [ -z "SVTSUAI." - a - - "SEDI TOR" ' ; hi.en se t - o v i fi /etc/ksh.kshrc;

Ho such t i l e

o r d ire c t o ry

S

163

Rozdział 8.

Edycja ścieżki wyszukiwania w powłoce ksh

Wydruk 8.1(1. Na początku odszukaj wystąpięma wyrażenia PA TH

Zawarte w ścieżce wyszukiwania ścieżki doslepu określają miejsca, w których system będzie poszukiwał poleceń, skryptów i programów. Jeśli na przykład wydasz jakieś polecenie, system będzie go szukał w katalogach określonych w zmiennej fath zgodnie z kolejnością ich wy stępo w-ania.

—* t i i r:: /:is i / 10£:.i ] /l: i n : /r.j.-. r / b i i\: / home/us e rs /a / e j ra y / . p ro f i 1e 3e x p o rt PATH

Edycja ścieihi w yszukiw ania

Jak widać w poniższym opisie aby zmienić ścieżkę wyszukiwania w powłoce ksh, musisz najpierw ustalić, gdzie znajduje się deklaracja zmiennej s &t h , a następnie edytować piik. który ją zawiera (wydruk 8.10).

w

ścieżkę powłoce ksh;

L

y r ‘J p PATH

B y zm ieni«'

w y s z u k iw a n ia

- / .p r o f ile ~ . k sh i c

Na początku poszukaj wyrażenia fjcth w plikach konfiguracyjnych znajdujących się w Twoim katalogu domowym. Jeśli chcesz, możesz również podejrzeć plik / e tc / p r o fiie , ale jeśli nie jesteś administratorem systemu, nie będziesz mógł go edytować. 2, Podczas przeglądania szukaj wiersza zawierającego wy rażenie path . Jak widać na wydruku 8 10 w iersz taki wygląda podobnie doi PATłWbirt:/usi/bin:/lisr/local/bin.

Pamiętaj, ze jeśli zmienna środowiskowa jest ustawiana w plikach konfiguracyjnych kilka razy, powinieneś odszukać jej ostatnie wystąpienie. Jeśli zmienna fatii nie występuje w Twoich plikach konfiguracyjnych, dopisz ją , path

3 . cp - / . p r o f i l e

~ /.profi.le_fc> acltup

Utwórz kopię bezpieczeństwa pliku zawierającego ustawienia ścieżki wyszukiwania, dzięki czemu w razie pomyłki będziesz tnógl cofnąć zmiany. Więcej informacji o kopiowaniu plików znajdziesz w rozdziale i .

5 g r e p PATH

-*/. p r o f i l e

^/ .tesh rc

/1 i-:.:tnof ys e r :?/ « /# j ra y / . pry f i 1 i PAT H"/usr/

5

Konfigurowanie środowiska Twojego systemu U N IX 4 . vi

C-ł>- L-> t™* Ł"•■ ­ p

■UI-ilm iT-ll .1-LrU t U t i l 'lii i ..'I - i i''.k In iu i-[f ii i : ,|

Tl |-i "liiewtf- I; stan '.■■Mi I c q u r # 1 «¥■-: I.XIVIC

t n iP f m t \ r i - !+•■ I n i f - 1 in

Pi PłliBftrtrńpwii~n/SiHMflM n n »l « l i . ■ | :• -¡P«A i ; t u i r m - im

rąwi. "M

■ u Li m m Pitauriw. ■ n i « ni i m t i +c lip p x i in

'- / p r o file

Otwórz za pomocą dowolnego edytora tekstu plik. w którym będziesz zmienia! ustawienia ścieżki dostępu. 5. E‘AT H=SPATH : SHCME/ b l TL Dopisz now ą ścieżkę dostępu do ścieżek

||- I r iM H T /.P klrt 4 - r tniW /.H kK r*.- ] : IU rn [ P ‘ 5łCHi\Płlrc ■ i+E ŁHB U M i r t L5 W t i t t l i iiffl-l. Ł*i li ■ i ;w reulrrf i i kmIIc-O. Set W e SuSIerO tP4r-M tir t ł "£ u p n « - * ! Z>i « i ■ ir ■ml kity kwif- 'Z'

ju ż istniejących. P ow yższy wiersz powinien

■ ■JHPI -

zaraz pod wierszem w którym nastąpiła

1

i \htnĄ B.3. Dodaj tssb zmodyfikuj :a pomocą iMóra definicją zmiennej frodcw iskw ej PATH

znaleźć się w plikach konfiguracyjnych ostatnia m odyfikacja ścieżki wyszukiwania. Za pomocą śraTii do defin icji zmiennej środow iskowej została w staw iona aktualna jej wartość, do Idórej został dopisany

Wydruk K JL Sprawdi, crynm ve ustdwiema ą widoczne dla systemu 5 achc $rATH imi /bl n : /ua c /1 c-ca 1 / b ir .j/ u s r/ s b in .! / honia / -i- u s a r s / e / e jr a y / b in : .

5

katalog /bin znajdujący się w katalogu dom owym (rysunek 8.3).

6. Zachowaj zmiany w pliku i wyjdź /. edytora. Jeśli potrzebujesz pomocy, zajrzyj do rozdziału 4, 7 w su - nazw atw a je g o tio n ta

Jak już wiesz z rozdziału j .s polecenie to spowoduje ponowne zalogowanie się do nowo uruchomionej powłoki, dzięki czemu będziesz tnógl przetestować zmiany ustawień, nie opuszczając swojego konta. S , ectio 5 Pftttt

W yświetl bieżącą waność zmiennej środowiskowej path. Wartość powinna zawierać wprowadzone przed chwilą zmiany (wydruk X. \ I ).

165

Rozdział 8.

Zmienianie znaku zachęty powłoki ksh Podobnie jak powłoka baah, ksh posiada dwa znaki zachęty;

Wydruk #. 12. Odszukaj wystąpienia wyraienia P S ! w plikach ktych

a

S g r a p PSI / ^ tc / p r o f i l e - / . p r o f l IC -/.kitiri

I

, i. HA:.-', i r . , / / M f i l i !■ > £ > "* / h a m e / u E e r s / e / e j r a y / . p r o f l lr : eypocl

" PSI

J .

♦ podstawowy znak zachęty, o którym zazwyczaj mydlisz jako o znaku zachęty powłoki. Jest on określany skrótem P S !;

Zmienianie znaku zachęty

♦ drugorzędny znak zachęty; który widzisz, gdy system prosi o podanie dodatkowych informacji potrzebnych mu do zakończenia wykonywanego polecenia. Znak ten, zgodnie z przyjętą regułą, określany jest skrótem PS2. W poniżej opisany sposób możesz zmienić każdy z obu wymienionych znaków (W przykładzie będziemy modyfikować P S I ). Najpierw powinieneś określić, gdzie znajdują się ustawienia definiujące ich wygląd (wydruk 8.12), a następnie zmienić je za pomocą edytora.

»

I

By zmienić znak zachęty powłoki kshi 1»

grsp

-i

PSI

/ e t c / p r o file

/ .p r o file

- /.ts h ic

Na początku ustal, gdzie znajdują się ustawienia definiujące wygląd znaku zachęty. Powinieneś w tym celu przeszukać pliki konfiguracyjne znajdujące się w Twoim katalogu domowym oraz w katalogu / s t o . Jak widać na wydruku 8 .12 ustawienia te wyglądają mniej tub bardziej podobnie do psi^"$ ■ ■lub p s i =."$p« d s \ Pamiętaj, że możesz redagować tylko pliki konfiguracyjne znajdujące się w Twoim katalogu domowym,

I

Znajdująca się na sąsiedniej stronie tabela Um ulaińc w ygląd ii znaku zachęty pow łoki kah na pewno pomoże Ci zrozumieć powyższe symbole.

>

166

Konfigurowanie środowiska Twojego systemu UN IX 2 • i/i

Ustalanie wyglądu znaku zachęty powłoki ksh Znak zachęty powłoki może zawierać wiele użytecznych informacji. Poniżej zostały opisane kody za pomocą których można określić, jakie informacje będą w nim wyświetlane. ♦ SLOGHńtiE wyświetla nazwę użytkownika - czyli Ciebie; ♦ 3 ( pice ł it * / i wyświ et ia nazwę bieżącego katalogu bez ioic/ki dostępu; ♦ S fw d wyś w iell a na zwę bieżącego katalogu wraz ze ścieżką dostępu;

♦ shost pokazuje nazwę hostii komputera.

.profile

Zmień za pomocą ulubionego edytora ustawienia p s i w pliku konfiguracyjnym lub dodaj je do niego, jeśli jeszcze ich 1;mn nie ma, 3« P S I ‘'SLO&NftNB iii SFW[> s "

Dostosuj znak zachęty do własnych potrzeb - w naszym przykładzie będzie w nim wyświetlana nazwa użytkownika oraz nazwa katalogu bieżąeego.

/ Rado ■ Zwróć uwagę na końcowy odstęp w definicji wyglądu: p s i^ "i ,r. Dzięki temu łatwiej będzie później korzystać ze znaku zachęty.

Rozdział 8.

Przeglądanie plików konfiguracyjnych powłoki
Przeglądani# plików

konfiguracyjnych

1. Podczas logowania się ja ko pierwsze odczytywane są ogólnosystetnówe pliki konfiguracyjne fnp. /etc/L-ah.cshre). 3. Jako następne, o ile istnieją, uruchamiają się pliki konfiguracyjne Twojego konta {- / .c s lir c j.

3. Na samym końcu uruchomiony zostaje plik konfiguracyjny '- / . lo g in

By przejrzeć pliki konfiguracyjne powłoki csh: morę . c s h r c

.lo g in

Wpisz W linii poleceń polecenie morę, a następnie .c&Jirci . l o g i n . Są to jedyne dopuszczalne nazwy plików konfiguracyjnych powłoki csn. Na ekranie pojawi się coś podobnego do tego, co zostało przedstawione na wydruku ii. 13. W naszym system ie p lik i k o n fig u ra c ji to:

♦

■/ . c s tire (automatycznie w yw oływ any system);

przez

♦

- / .lo g in (autom atycznie w y w o ły wa n_\ przez

system).

S Rada a Plik . ethrt jest odczytywany za każdym razem, gdy uruchamiasz dowolną podpowlokę ęsn. Plik .łosin jest wykopywany zawsze przy uruchamianiu nowej powłoki logowania się (zarówno w przypadku, gdy logujesz się do systemu, jak i gdy wykonujesz polecenie su n a z u a t.u o "j p g o k o n t . s ).

16»

Uzupełnij tabelę nazwami swoich plików konfiguracyjnych powłoki csh

Konfigurowanie środowiska Twojego systemu UN IX JUitmt, X,!3, Zrtajdujt^e xi? w plikach koHjiguracyjnyc h odwołania do innych plików (popt-ez ich nazw) iii'1deklaracje E N t ') »togą Ci pomóc ustalić wszyitkte pitki mątące rwiąsek : ustawieniami .n■ste/rtti ani

5 .-;

■ m o r«

. a s h tte

.lo g in

| jphrC l :■*H P) Csh rc I są: psth -

-*

1 . 6 91 / 0 ?/05 SMI

[/ g s r / l o c a l / Ł i n

i alias pwd I mas1: O06 j if

/ u a r / l o c a l / b i n / X ll / us r/o p c nwifi/ b i n / u s r / b ln

/ jar/ etc / u sr/lbbal/g an iB S

|$ ?[JSR R —

/ u s r/ u c b

-I

'e c h o $cwcT

D I I 9 ? p r a n .p Ł

—

U!

e x it

I set; f i le c , sar. his t o r y - 4 Cl I 3fit prccipt “ " 1h nr. fcnamę1> 1f

I Ffoni^SŁe linie owiana d o w o ln ie zmieniać [ i;“r.env EDlTOfft " p i c o - 1" [ aebeny OPEKWINHOME /usr/Opftnwin t Sitenv HAKPAT 13 ua r /ma n i /usr/ Ic-ca 1/ ma n ; / uS r /ppęnwi n /ma n LH_Lr BRARY _ PAT H / u* l / 1 o ca 1 /11 b i / na r /openw i n/1 I b ■ Kfcenv PAGER more i U nit oc re s un pa i - o O p o le c e n ia d i s

alias iS alias cd [ alias hoce

i

'cd \ !* j echo $cwd rcd -1

a l i a s y M$-DQS

1s -&lq

alias d i r I alias d al a lia s

in te rak ty w n y c h p ow łok

'Is -F*

d e le t e

■rin - i !

■m -i 1

I alias copy alias nd I alia- nove

'cp - i '

I iliSS Cl3 1 alias c l r I alias type

1c l e a r r 1 '

’ m k d ir1

1 ÏÏTV “ i '

1morr:J

I I te eral na 1 s e t t i i ujs E setêiiv T£SH vtlO ü

I /uSr/Lifi/stty rows 24 ■ j(i)Sr/bln/3tty c o l s

«HO

(ktmtymiacjü na następnej stron fe)

169

P rze g lą d a n ie plików konfiguracyjnych

wo

d tí c c p c l/i In w «■ Id w

^ n rj *1

i ? §-

H

rr -rr rj rr rr T *"h.

m rl

■--_

(fl

fł

r* i*»

Ifi

r*

f

w

u

r+

rt rf

«

if rt r3 »

■C ■** *C ■ *> ■ *■ «<*< i Cn n

r/¡

_r P

a s

£ ;

o

?

N

&a. C o

m ^

¿ I

Ę-

I?

n-i-

*r >

g

a

łli* JS u "

< ; 7?

0 £l

n

*<

1 D

14, i »? * i

S 3

:T

5" Li 5 Í- sirk-5

il

I ^ J3

i

Konfigurowanie środowiska Twojego systemu UNIX Wyifmk & i4. Wyszuka/ za p o m o c ą polecenia pyp wyrażenia path aiission '

wpiikach konfiguracyjnych

g r e p p s th ^ / . c s h r c ■*/.l o g i n

Edy
pdth: = I/ U ir 7 l o c a l / h i fi -* /as t /1 ■■■■■ai / b l n / X I I

-» /u sc /b ln j ■misai ou?

/ na r / o p e n w l n / b i ri

Ścieżki wyszukiwania Żawarte w zmiennej środowiskowej jeath określają miejsca, w których system będzie poszukiwał poleceń, skryptów i programów. Jeśli na przykład wydasz jakieś polecenie, System będzie go szukał w katalogach określonych w zmiennej p a t h zgodnie 7. kolejnością ich występowania w tej zmiennej. Tak jak zostało to opisane poniżej, aby zmienić ścieżkę wyszukiwania w powłoce csh, musisz najpierw ustalić, gdzie znajduje się de kia mej a zmiennej path, a następnie edytować plik. który ją zawiera (wydruk 8-14),

By zmieni« ścieżkę w yszu kiw an ia w powłoce csh: 1.

grap

p ath

'/ . c s h i t

'/ . l o g i n

Na początku poszukaj wyrażenia pata w plikach konfiguracyjnych znajdujących się w Twoim katalogu domowym oraz katalogu /etc- .lak widać na wydruku 8.14, wiersz taki wygląda podobnie do: Ret path =

(/ u s r / lo c a l/ b in

/ u 3 r / J ,o c a l/ h in / > tll

/ u 3 i/ o p e n w i n / p i n / u s t / b i n ) . Jeśli

zmienna path jest definiowana kilka razy. odszukaj miejsce, gdzie będzie zdefiniowana po raz ostatni. λ

tp

'/ . c s h i t

—i

. c s h r t „ b a t:k u p

Utwórz kopię bezpieczeństwa pliktt zawierającego ustawienia ścieżki wyszukiwania, dzięki czemu w razie pomyłki będziesz mógł cofnąć zmiany. W ięcej informacji o kopiowaniu plików znajdziesz w rozdziale i . 3+ v i

.ts h rc

Otwórz za pomocą dowolnego edytora tekstu plik. w którym będziesz zmieniał ustawienia ścieżki dostępu.

171

Rozdział 8 . « . set path i/ust/lotsl/bin -+ /ust/ni /u3r/ucb /uar/e-tc -*■

/home / u s e r s / e / e j r a y / b i

zoslulo lo pokazane na rysunku ii.4, 5. Zachowaj zmiany w pliku i wyjdź z edytora. Jeśli potrzebujesz pomocy, zajrzyj do rozdziału 4. 6. su - nazwatwojegokonta

Edycja ścieżki w yszukiw ania

Jak ;uż wiesz z rozdziału 3, polecenie to spowoduje ponowne zalogowanie się do nowo uruchomionej powłoki, dzięki czemu będziesz mógł przetestować zmiany ustawień, nic opuszczając swojego konia. e c h o Ś p a tii

W yświetl bieźąeą wartość zmiennej środowiskowej patn. Wartość powinna zawierać wprowadzone przed chwilą zmiany (wydruk S . 15).

173

tV ■■ I«*«* k™* B H.lil-T... Efewp/ñm SH!

n\

Dopisz ścieżkę dostępu do katalogu bin w swoim katalogu domowym, lak jak

7.

« c

I f - C h - il/H*-!

I-OI j I l ii i • ,>uvi f IM j l . ' h i

Cliii ,r«i|

#1Lii F"*4

* ^ W O f « « iL iiÍU

lO lf llliS

ih W 'yo ii.'iw iii| j,

'*«■ tw#-

I» iS’ V tl* — » I I

S 'p r w łś - - ł l « i i i

£44 P*ęm pl.-~ h il a » * — IBC Pr --

Rysunek ti.-l. Dopisz za pomocą edytora teksie icieikę dustępu do katalogu

bin w

.v 11

in

AijiiiJrj.ąrr domowym

Wydruk S.IH. Po wykonaniu polecenia acha SPATH mi rkranie pojawi się przypisana tej zmiennej środowiskowej wartość

:ir.Ls^ion

Bcho 5PATH

/uS r Z1o c i 1/bí n : ^üSí/ l o e * l /bin/KI 1 : /as et - ł op a n tiin /b in : /uB r/bin : /u d r/b in /: /usćl - ł ucb t /u s i/ e Ł c : /u s r/ lo c a LZgamęs: t heme/ -*■ use rsZ e / e j ray/b i n ; ,

y.mi s aion ?

Konfig urowan re środowiska Twojego systemu UNIX Wydntk 5Li6. JViersz definiujqcy wygiqd zm kii :ach$ty najprawdopodvbwej znajduje a ptiku .cshrc :::iss io n -

g r e p p ro m p t ^ / . c s h r c ^-Z. l o g i n

Bbcrfifi/ users /e /e j r a y / . c s h r c i i £ i$?UEER -» [i ! I $?prompt - 0) e x i t ro n e / u s e rs /e Ze j ra y / * c s u re i se t -+ p r o m p t * host ri ar.\er >

zniaa ion ■■

-

Zmienianie znaku zachęty powłoki tsh Zależnie od Twojego systemu U N IX , domyślnym znakiem zachęty może być tylko znak dolara lab też może być on znacznie bardziej rozbudowany (naprzykład o datę lub isine z informacji wypisanych w tabeli U stalan ie w yglądu m aku zachęty pow łoki csh).

Znak zachęty można zmieniać w sposób opisany poniżej. Najpierw powinieneś odnaleźć ustawień in definiujące jego wygląd (wydruk 8. 16), a następnie zmienić je za pomoeą edytora (rysunek 8.5).

B y zm ien ić zn a k za c h ę ly po w łoki csh: li

ąrep

p ro m p t

-/ .C ih r c

'■ / . l o g i n

UstaL gdzie znajdują się ustawienia definiujące wygląd znaku zaclięty. Powinieneś w tym cein przeszukać pliki konfiguracyjne znajdujące się w- Twoim katalogu domowym oraz w katalogu /etc. Ustawienia te wyglądają mniej bib bardziej podobnie do; set prompt-"?1 '' lub set ptoinjpt- ' hostname' Tak jak zostało to pokazany na wydruku 8 .16, ustawienia te najczęściej znajdują się w pliku cshrc.

\tyilmk 8.1?. P o dokonaniu zmian ustawień wyglądu znaku zachęty sprawdi. czy tak zmieniony zhak Ci XTissign> KU - a j r a y Password; Sun Hi u ro sy s tłffl-S iń C -

3teu hive m ,-ii l

SunOS 5 * 5 -1

G e n e r ic May 1996

.

IfdnSA! od ^/IG /^S p r z y w r ó c iliś m y p o p r z e d n ia w e r s j e t o ro z w ia z e o s t a t n i o z g ła s z a n e p ro b le m y .

i Problemy z p o c z ta prosim y z g ł a s z a ć do " s u p p o r t " Inne p y t a n ia

n a le ż y zadawać do " h ^ lp '"

Mamy n iM S ii*ja t

ze

lu b "suttporbG scm ission. twin"

lu b " heIpflsanis s io n -c o m ,ł,

cieśli c h c e s z z u b a c ry c b ie ż ą c e in fo r m a c je o Twoim k o n cie w p is z

'" a c c t s t a t "

| J e ś li c h c esz s p r a w d z ić u s t a w ie n ia o g r a n ic z e ń dyskowych w p is * "g u u ta F Jv41£ ChCiSx Ł O bactyc s p i s d ostęp n yc h program ów w p isz 11h e l p " l u b "menu.'1 ejray>

Rozdział 8. Znajdująca się tia tej stronie tabela U stalanie w yglądu znaku zachęty pow lo ki csh na pewno pomoże w zrozumieniu powyższych symboli, 2» v i

» cg h rc

Użyj swojego ulubionego edytora do edycji pliku konfiguracji, w którym znajdują się ustawienia określające wygląd /raku zachęty,

3» ser prcmpt-^LOGflKME: ■" Ustaw- bardziej przydatny znak zachęty

eje :

■^Inw/uiiri/Li/tl» .1

il l n na *ili* c Li

*IIm «w

s p *' m in 1 s l. («r '

I Iv r n lH tl -i t I I i r ą i

qpIPM.! 14*11wllnp

Z UVr/hln/sl'EVr»HVffcżiiw-żblnżatly e »I* 4» zusp-rtln/stEMrrasr '7

Rysunek 8.5. Umieść w znaku zachęty przydíilvx i / informacje

(rysunek ii, 5), 4. Zachowaj zmiany w pliku i wyjdź z edy tora. 5 * su - n iz w a tw o je g o K o n ta

Ustalanie wyglądu znaku zachęty powłoki csh

Zmienianie znaku zachęty

Zaloguj się ponownie i wypróbuj nowe

ustawienia (wydruk 8.17).

/ Rada Zwróć uwagę na końcow y odstęp w definicji wyglądu: set prompt.-"S lo ch ame > 11. Dzięki temu łatwiej hęd/ic później korzystać ze znaku zachęty.

Znak zachęty' powłoki csh również może zawierać kilka uży lecznych informacji, ale nie aż tak wiele jak znaki zachęty bash i nah. Poniżej zostały opisane kody, za pomocą których można określić, jakie informacje będą w nim wyświetlane. ♦ SLOGHHne wyświetla nazwę użytkownik a czyli Ciebie;

♦

s (cweu wyświetla nazwę bieżącego katalogu w raz ze ścieżką dostępu;

♦

'unan» -n' t. pokazuje nazwę li osta komputera.

Jeśli chcesz, możesz również używać innych zmiennych środowiskowych.

}

174

m

Konfigurowanie środowisko Twojego systemu U N IX LK= f*?r gT.hMtoC li

i> »<

?■**■*

+il#ł*5 jwJ futcMam ii

¡¡ir-cji ii*: Ińi r jlii'. | -f ,'rii-.'ij«.n i- j: clwn

Ustawianie aliasów za pomo«f polecenia alias

. iKE.'kMh-I

iii«-.

1

Rysunek H. 6. Dzięki aiiasom możesz umknąć ifjp/sywiFFTfa długie:fi mirn i instrukcji

Hjr/raA IH. .Jeśli chcesz zobaczyć spis wszystkich wOou tonych &ttentów wpisz u- linii poleceń polecenie alias bez żadnych dodatkowych

p'orajnetrów ■;ri f-;.-;ion

a lia s

Aliasy są definiowanymi przez użytkownika skrótami, dzięki który in możesz ułatwić sobie wpisywanie bardziej skomplikowanych poleceń czy też lepiej dostosować system do swoich przyzwyczajeń. Jeśli pa przykład często korzystasz z polecenia m ail -s "Pobis?. dziś oh la d ? deb < . s ig n a t ure, możesz ustawić jego alias i nazwać go obiad. Dzięki temu. gdy w przyszłości wpiszesz w i io i i poleceń obiad, efekt będzie dokładnie taki sam jakbyś wpisał całe długie polecenie {rysunek S.6>.

By ustawić alias za pomotą polecenia alias: 1, Zafeżnie od tego jakiej używasz powłoki, rozpocznij edycję jednego z poniższych plików:

cd Cli cis

cd ' * je c b o e le a r ■elear

bpy

cp - i

dcL dfileŁe

rm - i

dif

Ls -a lg

hene ls rd pve p£

cd l s -F

♦ użytkownicy powłoki tsh powinni nanieść zmiany w pliku / .hsbrc;

nkdj r JHV »1 echo

♦ użytkownicy powłoki c sh powinni nanieść zmiany w pi ¡ku ż.cshrc-

lype

modre

rm - i

♦ użytkownicy powłoki ba i h powinni nanieść zmiany w pliku /.bashrc;

Jes!i me masz żadnego z wymienionych plików, nanieś zmiany w innym pliku konfiguracyjnym, 2, vi. .baghrc Rozpocznij edycję swojego pliku konfiguracji. 3, alias qLii.t= "logOLiL"

Wprowadź polecenie a lia s , następnie nazwę aliasu, znak . . " " i na końcu umieszczone w cudzy słowach polecenie, kióre ma być wykony wane po wpisaniu aliasu. W naszym przykładzie ustawiamy słowo qu 'i t jako alias polecenia logout, dzięki czemu powłokę będzie można opuścić również po wpisaniu w linii poleceń •O jU.J. t (rysunek 8.6).

175

Rozdział 8. 4 . Możesz ustawić dowolną liczbę aliasów.

Jeśli brakuje C i pomysłów, zajrzyj do znajdującej się na lej stronie tabeli A!¡asy, które w arto ustaw ić. 5. Zapisz zmiany w pliku i wyjdź z edytora. Więcej informacji o edycji plików za pomocą edytorów p ico i v i znajdziesz w rozdziale 4. 6. su - n a zw atw oj egoJconta

Przetestuj dziabnie aliasów w nowej powłoce logowania się,

7. alias Wyświetl spis wszystkich ustawionych a li asów za pomocą polecenia d\ i as bez żadnych dodatkowych parametrów' (wydruk 8.18).

✓ Rady *

Á1 iasy możesz umieszczać również w innych plikach, ale lepiej jest je umieszczać W pliku .b a a h rc ( I ub ana log tcmy m pli ku innej powłok i, np. .ts tirc lub ,c ;h rc ). dzięki czemu będą aulomalytznie ustawiane przy logowaniu się do systemu.

■ Możesz również wydawać polecenia ¿ l ¡ as z poziomu linii poleceń powłoki, jednak tyk ustawione aliasy będą obowiązywać jedynie w bieżącej sesji ■ Zawsze sporządzaj kopię bezpieczeństwa każdego pliku konfiguracji, który masz zamiar zmienić. Dzięki temu. jeśli coś zrobisz nię tak, nadal Iłędziesz miał prawidłowy plik źródłowy.

Aliasy, które warto ustawić Poniżej zostało wypisanych kilka aliasów, które być może uznasz za przydatne również dla siebie. ♦ a lia s rin= , l rm - i" —dzięki temu system będzie pytał 0 potwierdzenie przed skasowaniem plików: ♦ a lia s q u it* "lo g o u t" - dzięki temu będziesz mógł opuszczać powlokę po wpisaniu qui t; ♦

a lia s

s t r o n a d o m o w ^ = ,rl y n x

-+ http://Sftfww, raycomm, com/" dzięki temu po wpisaniu stronadoroOMa znajdziesz się na stronie domowej Unity Raycomirt możesz również zamiast lego wpisać adres swojej strony domowej. Jeśli korzystałeś wcześniej z sysleniu D O S. mogą przydać Ci się poniższe aliasy: ♦ s iia s dir= "is™ - dzięki temu po wpisaniu ¿ U na ekranie pojawi się spis plików; ♦ i l i a s capy= Vp" - umożliwi używanie polecenia copy do kopiowania plików; ♦ a lia s reriame ="niv" —dzięki (emu będziesz mógł zmieniać nazwy 1przenosić pliki za pomocą polecenia renam e^ ♦ a lia 3 md-"mi!di r " ■ dzięki tema będziesz inógl zakładać nowe katalogi za pomocą polecenia rad; a lia s rai-” n r d ir " —dzięki temm będziesz mógł usuwać katalogi za pomocą polecenia ni.

►

176

Uruchamianie skryptów i programów Zawartość rozdziału: ♦ Planowanie zadań jednorazowych; ♦ PlaiiowaniĆiżadań występujących regularnie; ♦ Usypianie zadań; ♦ Sprawdzanie stanu zadań; ♦ Uruchamianie zadań w tle; ♦ Przywoływanie- zadań na pierwszy plan; ♦ Ustalanie priorytetu zadania; ♦ Okreslanie czasu wykonywania zadania;

Wszystkie omawiane dotąd w niniejszej książce programy i skrypty uruchamiałeś; wpisując ich nazwy i naciskając Izd. Polecenia czy też skrypty porozumiewały sic z system cni U N iX , który posłusznie wykonywał zawaide w nich instrukcje. Uruchomione programy są w tym kontekście nazywane zadaniam i. Zadania możesz również uruchamiać w podanym przez Ciebie czasie, według określonego przez Ciebie planu oraz według potrzeb włączać je, zatrzymywać łub usuwać. Dodatkowo, możesz również spraw-dzić, na kiedy zaplanowane jest uruchomienie danego zadania, ile czasu było wykonywane oraz monitorować je podczas wykonywaniu. Brzmi interesująco? Świetnie! Przyjrzyjmy się więc temu bliżej...

♦ Wypisywanie spisu uruchomionych procesów; ♦ Przerywanie wykonywania zadań.

T77

Rozdział 9.

Planowanie zadań jednorazowych

Planowanie zadań jednorazowych za pomoctf polecenia at Może sie zdarzyć że będziesz chciał, by w ustalonym przez Ciebie czasie zostało wykonane jakieś zadanie. N a przykład możesz zaplanować wysfanie do siebie wiadomości e-mail przypominającej o zebraniu pracowników. Taką sainą wiadomość możesz także wystać swoim wspói pracowni kom, którzy równie® powinni pojawić się na zebraniu, 1'akie wykonywane jednorazowo w ustalonym czasie zadania możesz zaplanować za pomocą polecenia at. Na rysunku 9 .1 został pokazany przykład planowania w ten sposób wystania wiadomości przypominającej o ważnym zebraniu pracowników.

"■ 1 ’■I —

Mfcfc— —

± < iV. £.+.-■■' ; ■—*-51 e - w J iu f r t t it r r “ JŚ iż:ł> n r, t :< tit iL lIt - | tf II* J T T - ł ł l l ł f i I I T 1K3L-' IS < V | r W J I ■»!. Jl.i- I 1

I

-ILI iw r 11.-1.-j1.p1.1uiang ■'kIr>■'1■ “ji R

I Rysu nek V.t. D o :itpLintnvanfa wykonania ju),

<■r, idan>t! 11j ■■MO -■l ,ri !k :>

CZnS jc ^ ti '■wkonnnui m u z

\v/jć

Z m ia n ie

I

By zaplanować jednorazowo wykonywane zadanie za pomo
at

01/01 /99;

♦ at now r- 'i oeistiK (za trzy tygodnie od tej chw ili); ♦ at teatiibe (w porze podwieczorku). Tak, pora podwieczorku (teetim e) jest również prawidłowym określeniem czasu. Nawiasem mówiąc, jest fo godzina 16.

178

I

Uruchamianie skryptów i program ów Wirinik 9-1. Aby :aplarutó$ć kilka następujących posobiejednorazow} eh zadnii, okrai l pionowany I Gin ich wykonania i wpis: je w kolejności. •ijpitij mają zostać uruchomiane ■ .' i r£hi ityhfr.-; ■“ i r j 5 o t nu d riigh t

ai

t a r - i c f - 7 iłu s y p i- s s . t a r * / K o te k g z ip '/ d u t y p i e s . t a r

i\- p p n s o d e " / d n s y p i « , t * r . g z

■ d u iy p i^ s - t a r . gz | m o ll - a " P r z ft c z y t a ^ ■+ to w p o r z e o b r a d o w e ] " d eb

I hi? at>CEOT> 1 HarniSgp: commands w i l l

2.

m a il —» e j r

-s

"O

<

S i 30

z e b ra n ie

p r a c o w n ik ó w "

~ / p r o g r a m_zi?b r a n i a

Określ nadanie. W tym wypadku do użytkownika ep- zostanie wysłana wiadomość z tematem „ o K:30 zebranie pracowników” oraz plikiem a nazwie p r o g r am _ z e b r a n i d , W ięcej informacji 0 programie mail znajdziesz w rozdziale

1 I.

3. ± J j J b i ę ^ ec iite d u s in g

4 /bin/sh I yjh 12 at 1^0-06-28 00:00 I [fljr&fbbbM ejfjS?

Okreśia, Ze skończyłeś wydawać polecenia.

By łopianowa« kilka naslępujątyth po sobie jednorazowych zadań za pomo
Określ kiedy chcesz wykonać zadania, podając platiowany czas jako parametr polecenia at. Tak jak zostało to pokazane we wcześniejszym przykładzie, możesz korzystać z wielu określeń czasu. ' 2. tar -icf -/duzypies .tar '-/Kotek

|

■

Wprowadź nazwę zadania, które chcesz uruchomić jako pierwsze. Powyższe zadanie umieści w pliku '¿M u iyp i es . t a r wszystkie pliki znajdujące się w katalogu “ /Kotek, Więcej informacji o archiwizacji plików za pomocą polecenia ta r znajdziesz w rozdziale 13. 3. q z ip

J 1

“ /duz y p i.e s , tiir

Wprowadź nazw ę zadania, które zostanie wykonane jako następne. Przykładowe zadanie skompresuje plik -/dntypies. t a r , co ułatwi jego przechowywanie 1przyspieszy czas wysyłania go za pomocą poczty elektron icznej.

179

*• !

Rozdział 9. 4. uuertCode ’ / d u z y p is .t a i ,g i -* d u z y p ie s ,ta r,g * I m a il -s -t- "P rz e cz y ta j to * porte —* o b i a d o w e j "

deb

Hydra k 9.2. Usuń zaplanowane zadanie -u ptaiiacif prz\ pisanego niu numeru 11 : hctŁei i : i atq 4

1 9 9 3 -0 8 = 2 8

1 2 t 0 1

9

200 0-01-01

12:01 a

0 kres [ kolejne zadanie.

13

1593-08=27

10:00 -i

W przykładzie zakodowaliśmy za pomocą

12 ]9 5 8 -0 0 = 2 8 00;00 a [ 1 1 r phobties e r \5 a t n 12

polecenia uuencode skompresowane plik ■-.■'duzypies. t a r .gz, równocześnie go nad pisując (uu e r.oode -/do zyp i e 3. t a r .
[ f r ! 1. r.ce; a ;

a

! S a t ij

i

1pH!ś-[}0.=2$ 12;0l i

9

2 0 0 0 -0 1 -0 1

12:01 a

1998-08=27 l i : 0 0 Ley r-0 h e t t e s e j r 1S

S

go poleceniu ana i i ( | mail -s “ P r tę c z y ta j to

w p orze

o b i a d o w e j ” d e b ). W i ę c e j

informacji o poleceniu ma i 1 /najdziesz w rozdziale 12.. natomiast o poleceniu

Planowanie zadań jednorazowych

uuencode w rozdziale 13.

5.

i d iii UffT! Za pomocą tej kombinacji klawiszy informujesz polecenie at. ¿e zakończyłeś podawanie zaplanowanych zadań (wydruk 9.1).

I

By usunq< zaplanowane zadanie: 1.

atq

Za pomocą poleceń ia a te bez żadnych dodatkowych parametrów możesz wyświetlić spis zadań oczekujących w koicjee a t (wydruk 9.2). Dzięki drugiej kolumnie, w' której znajduje się czas zaplanowanego wykonania zadania, mozesz przy pomnieć sobie czego dane zadanie dotyczy, w pierwszej kolumnie znajduje się numer każdego 7. zadań, który będziesz mógł wykorzystać nieco dalej, przy ich usuwaniu. 2. atrro ? Usuń zadanie z kolejki, wpisując j t m 1numer zadania, które chcesz usunąć w naszym przy k ładzie jest to zadanie nr 3,

V Rady *

Polecenie a t q przy daje się również do przeglądania zaplanowanych przez Ciebie zadań,

■ Jeśli poleceń„ które chc ia 1by ś co jakiś czas uruchamiać, jest dość dużo, rozważ możliwość napisania prostego skryptu powłoki, który byłhy w y woły wany przez polecenie 9 1 , Takie rozwiązanie jest znacznie mniej uciążliwe i pozwala na unikanie błędów w zadaniach wpisywanych poleceniu at. Wszystkie niezbędne informacje o skryptach powłoki znajdziesz w rozdziale 10.

)

(/rucham tóntó skryptów j program ów

Co to za liczby? Gdy pionujesz za pomocą polecenia crontab Wykonywanie zadań w regularnych od typach czasu, dla każdego zadania musisz określić: ♦ minuty (0 - 59): ♦ godziny (0 - 2 3 ); ♦ dzień miesiąca (1 -31); ♦ miesiąc (1 - 12);

♦ dtii tygodnia (0 - 6, niedzieJa jest liczona jako 0). Jeśli dana liczby zastąpisz gir'iuzd kij (*), będą przyjmowane wszystkie jej wartości, czyli wykonanie planowanego zadania nastąpi: ♦ i * 1 * - w pierwszej minucie każdej godziny; ♦ 15 3 ■ 1 ' codziennie o godzinie 3:15;

♦ 59 23 s i ł * siedenirazy w roku o godzinie 23:5*) (czyli raz w każdym tniesiącu mającym 3 1 dni); ♦ 0 12 + * 0 w południe każdej niedzieli. Możesz również podawać wiele Wartości oddzielonych od siebie przecinkami. Jeśli na przykład chciałbyś, by jakieś zadanie było wykonanie co pól godziny przez caiy grudzień, możesz wpisać or 30 * * 12 *.

Planowanie regularnie występujq«y«h zadań za porno««; pole
By zapktnowat regularnie wykonywane zadanie za pomo«| polecenia trontab; 1* c r o n t a b

-e

W ydaj w linii poleceń polecenie oront ab 7. parametrem -e. dzięki któremu będziesz mógł redagować plik określający zadania demona cren. Tak jak widać na rysunku 9.2, po wydaniu polecenia na ekranie pojawi się domyślny edytor, z wgranym już plikiem z zadaniami. Plik najprawdopodobniej będzie pusty (jeśli nic ustawiałeś żadnych zadań dla demona cron), ale równic dobrze może zawierać jakieś zaplanowane zadania. 1. 55 16 ł * * m ail -\ź "Za ch w ile -t i d a i e s E do dom u!" —t

fcowa 2 3 k i @f i c;n;l_ c

W każdym wierszu definiującym zaplanowane zadanie najpierw określa się, kiedy ma być ono wykonywane, czyli kolejno podaje minuty, godziny, dzień miesiąca i dzień tygodnia. Następnie podaje się samo zadanie. W ięcej informacji o określaniu harmonogramu wykonywania go znajdziesz w znajdującej się na tej stronie tabeli C o lf) za liczby'*.

181

Rozdział 9. W naszym przykładzie ustalamy, że codziennie o 4:55 użytkownik e jr a y otrzyma przypomnienie o zbliżającym się końcu pracy.

fi-:-»*:: ii ■ ■m tW K

J—

id- » ■ * *■ r a il

Ł 31

P—t s " i ł CtwLld J« £ l(V f i v ■J*nul" t s lfa il l -3n . p i |

3. Zapis/, zmiany w pliku i wyjdź z edytora. Jeśli potrzebujesz, pomocy, zajrzyj do

Planowanie zadań regularnych

rozdziału 4. Jeśli prawidłowo ustali iei czas i daty wykonywania zaplanowanych zadań (czyli u ie ustawiłeś przez pomyłkę 59 godziny dnia lub czegoś w tym stylu) na ekranie pojawi się komunikat informujący o udanym dokonaniu zmian ustawień (wydruk 9 J ) . Jeśli przy ustawianiu czasu gdzieś się pomyliłeś, na ekranie pojawi się stosowny komunikat o biędzie.

V"’ Rada ■ Podczas określania za pompcą polecenia erontab zaplanowanych zadań musisz posługiwać się pełnymi ścieżkami dostępu do plików ■czyli zamiast pisać pi Lr musisz napisać /honie /e j ra y /pi i k. Dodatkowo, jeśli zadanie demona ter on jest napisanym pr2£z Ciebie skryptem powłoki, w nim również będziesz musiał posługiwać Się pełnymi ścieżkami dostępów. Podczas wykonywania zaplanowanych zadań nie są brane pod uwagę Twoje osobiste ustawienia zmiennych środowiskowych, więc stosowanie pełnych ścieżek dostępu do pi ików ma bardzo duże znaczen ie.

IHSCM Rysunek 9.2, Otwarty u domy.itnym edytorze p lik w którym określa się nietania damami erą(f. Je śliju i wcześniej zaplanowałeśjak ie i zadania. zobaczyszJe i# redagowanym pliku

Wydruk 9 .J. To zadanie codzienni^ przypomina Użytkownikowi ejray, Je za ekwitą zakończy pracę Końcowy komunikat iijhrmwje.. żc zadni'!? demona croii zostało poprawnie wprowadzone do listy zadań oczekujących na wykonanie 59 16 * * » m ail - s "Za ch w ile i d z ie * ! j -> do domu!" c ira y@ r 3 ycomm.com i A 1 e v/-rj 11

'V trap/c ron t a b . L E20t" 3 L in e s , -+ 201 c h a r a c t e r s w r i t t e n c r o n t iU ; i n s t a l l i n g t ij r S b o b b e s a j r j i

182

new crontafc-

Uruchomianie skryptów i programów

Usypianie poleceń Wyobraź sobie, że właśnie uruchomiłeś zadani«^ które nie wymaga od Ciebie wprowadzania żadnych danych ■ na przykład zgrywasz za pomocą polecenia f t p jakieś pliki inagle zorientowałeś się, że jest coś, co musisz zrobić już u' tej ch w ili. Zamiast czekać az w korcu uda Ci się zgrać niemiłosiernie wolno ściągany plik czy leż przerywać jego ściąganie, możesz po prostu uśpić zadanie, a później ponownie je przywołać (wydruk 9.4). Dzięki temu nie utracisz już zgranych danych i będziesz mógi zająć się czymś innym.

By uśpić zadanie: W celu przełączenia zadania w stan uśpienia uściśnij podczas jego Wykonywania się powyższą kombinację klawiszy (wydruk 9,4), Działanie kombinacji klawiszy .£ J l i przypomina pauzę w odtwarzaczu C D - po uruchomieniu wstrzymanego zadania jego wykonywanie zaczynaj się od miejsca w którym zostało wstrzymane.

¡1\'tlriik V.4. Usvpianie zacltni prr\pomiha itacisniqde poicy w odtwarr:tie:ii ( /) j

. Sriotbea e i r ] i

f t p c * l v ± n . rayoojnm. c < *

"ar.nected to c a l v i n . rayCdmro, com ] v :i ri MJ to s o f t FT P S e rv i c e

(V erS iOn 1:. 0 )

Much? :c a l vL n .. r a y c o r r . com: ; r . : anonymcue 33L Anonymous a c c e s s a ll o w e d , send i d e n t i t y

(e - m a i l name)

Passwor d : Z30 Anonymous u s e r lo g g e d i n , [ Rjenoie system i s Wicdowa_NT

ttp> | i]f

sto p p ed

iejr&hobbes e ir | S

ftp

r-tiiv in . caycoflsm.com

as p a s s w jr d r

Rozetzkt)

9,

✓ Body ■ Po uśpieniu zadania możesz za pomocą polecenia Jbg ponownie uruchomić go w tle* uruchomić go na pierwszym pianie za pomocą polecenia fy, sprawdzić za pomocą polecenia yobs Status jego wykonywania lub też całkow icie je usunąć za pomocą polecenia k i.il. W ięcej i ntonu atj i

o wymienionych poleceniach znajdziesz, w dalszej części niniejszego rozdziału. ■ Możesz w danej chwili uśpić tyle zadań, ile tylko zechcesz. Po prostu naciskaj ZJ. Jeśli clicesz, inozesz za pomocą polecenia job= sprawdzić status każdego z uśpionych zadań.

Usypianie poleceń

■ Pon ieważ bardzo łatwo zapomnieć o uśpionych zadaniach, w iększość powłok przypomina o nich przy próbie w> logowania się (najczęściej komunikatem „there are slopped jobs1'}* Zanim będziesz mógł się w y logować, musisz albo wznowić uśpione zadania, albo przerwać ich wykonywanie za pomocą polecenia k i l l . W systemie U N IX uśpione zadania często nazy w a się zadaniami zatrzymanymi.

Uruchamianie sktyptów i programów

Sprawdzanie stanu zadań za pomocq polecenia jobs Czasem zdarza się. Ze jednocześnie wiele zadań jest uruchomionych lub uśpionych i chciałbyś sobie szybko przypomnieć, jaki jest ich status. Juk widać na wydruku 9,5 możesz łatwo zorientować się, czy dane zadanie pracuje czy jest zatrzymane, czy też czeka na dane wejściowe (na przykład z t v ; } za pomocą polecenia jobs.

By sprawdzić status zadania za pomocq pole
¥

Sadu

■ Czysto można przerywać wykonywam ie poleceń za pomocą polecenia t i n /. numerem zadania, poprzedzonym ¡¡makiem % , jako argument (zależy to od powłoki}. Możesz na przykład przerwać wykonywanie zadania tip z wydruku 9.5 i . W ięcej pisząc k i 1 1 ł f t p lub k i l i informacji o przerywaniu wykonywania poleceń znajdziesz nieco dalej, w podrozdziale Przeryw ania wykonywania zadań za pom ocą polecenia kil/.

Wprowadź w linii poleceń polecenie jobs bez Żadnych dodatkowych argumentów. Jak widać na wydruku 9,5 na ekranie pojawi się spis bieżących zadań (czyli procesów, które uśpiłeś lub kontrolowałeś w inny sposób) zarówno pracujących jak i uśpionych. Każde zadanie ma przypisany numer, za pomocą którego możesz kontrolować jego wykony wan ie czyli decydować czy ma być uruchomione na pierwszym planie czy tez w tle. wznowić je oraz przerwać wszystko to w sposób opisany w kilku kolejnych podrozdziałach.

\lytlrnii k,a. Znpomocą polecania jobs możesz wyświetlić spis zadań jaiie zadania zostały przez Ciebie wstrzymane i ¡uki jest ieh status ijfS H

fe s

t dzięki temu dowiedzieć się.

r |E jo b s

[ l i - Rtmnlng [-W Stoppad ( t t y in p ut :■ [3) Stopped ( s i g n a l i (ejrilhobbea e } r ] 5

IZ jp C£i 1 v i n . n'.i yiSram . ■::0m r-

telnst 1 y n x h t t p s / www, r a ycoiran „ eom/

IBS

Rozdziai 9.

Uruchamianie zadań w He za porno«; polecenia bg Jeśli uruchamiasz zadanie, które nie będzie potrzebowało od Ciebie danych wejściowych, możesz za pomocą polecenia Lu uruchomić je w tle ([wydruk 9,ó). Dzidki tein u podczas jego pruty bodziesz mógł zająć się czymś innym.

By uruchomić zadanie w ile za pomoce] polecenia bg: 1■ ] oba

Uruchamianie zadań w tle

W yświetl za pomocą polecenia job3 spis wszystkich uruchomiony cli i zatrzymanych zadań. Zapamiętaj wypisany na początku wiersza numer zadania. 2. bg 2 Wpisz polecenie tg z numerem zadania, które chcesz uruchomić w tle, jako parametr (wydruk 9.6).

/ Rady ■ Jeśli chcesz, uruchomić w tle osiamio uśpione zadanie wydaj polecenie og bez dodatkowych parametrów. ■ Możesz również od razu umieszczać zadania w tle, nic usypiając ich wcześniej. Wystarczy, że wpiszesz cale zadanie i na końcu wiersza umieścisz po odstępie znak i (na przykład du zypies 4 ).

iiy d ru t V.li. IVznawiame uipionychzadaA w lie 1tmoiHwia robienie dn-tich lub toiqcej fcei’zy rowrtocztiinU' przetileiczudm iie w do. wystarczy wpisac hg z mimervm zadvnia jitko fHinirtlelF r■: r 01. 1:; ■-7 ■; r S job* 111- Stopped

(t t y

in p u t!

ftp

-* ca 1 v i n , rayeijur,. com li] sto p p ed ( t t y in p u t )

t e ln e t

[ 3J

lymc

-*

Stopped

(s ig n a l!

ht t p : //www, raycom . con/

[41+ S to p p e d . e i : ' >bbe e j r IS bg

mifi t e l n e t

I

11( — f t p ca 1viti , rayeoaim. Cdm | e ji? n p b b e s e ]r | $

t

Urucham ianie skryptów i programów Hjjriwfc 917. Polecenie jy przywołuje nu fvivn'.o:plan zadanie o podanym tattnerz^ M li pnywalytninĄ zadanie (ryto uśpione, n ehnttie nuigą pĄ/owic sit? generowane y r:: nie komunikaty. W irmwh przypadkach pojawia się tytko znak zachęty

le}i-fejafcheB e] i' I i }cŁb |!)t

fcj(jhofcbes e j r l i fa

ftp

ftp .o d rO fl ,cem

Przywoływanie zadań na pierwszy plan za pomodi polecenia fg (Id y chces?. przywołać na pierwszy plan uśpione zadanie, możesz to zrobić za pomocą polecenia ty (wydruk 9.7).

ftp e t p . 1'tiram. Kjm

By przywołać zadanie na pierwszy plan za pomoctf polecenia fg; 1. je b ? W yświetl za pomocą polecenia joby spis wszystkich uruchomionych i zatrzymanych żądań. Zapamiętaj wypisany na początku wiersza numer zadania; 1* fg

I

Wprowadź polecenie bg v. numerem zadania, klóre chcesz przywołać nu pierwszy plan; jako parametr (wydruk 9.6). Na ekranie mogą, ¡de nie muszą, pojawić się komunikaty przywołanego zadania. Czasem moż.c się okazać, że przywołane na pierwszy plan zadanie zakończyło już przetwarzanie wcześniejszych danych i prosi o podanie nowych danych wejściowych. Może się rów nież zdarzyć, żc na ekranie pojawi się tylko znak zachęty przywołanego programu. W takim wypadku Spróbuj wpisać znak zapytania, za pomocą kiórego w wielu programach przechodzi się do wbudowanego w nie syslenm pomocy.

/ Rada ■ Jeśli chcesz przywołać na pierwszy plan ostatnio uśpione zadanie, wydaj polecenie fg bez dodatkowych parametrów.

Rozdział 9.

Ustalanie priorytetu zadania za pomocą polecenia nl
Ustalanie priorytetu zadania

Na szczęście mozesz to zrobić za pomocą poleceniu nice.. które daje możliwość ustawienia priorytetu zadania. Jak widać na wydruku *5.8* priorytet zadania określa się liczbami od I do t1). Liczba t określa najniższy priorytet, a ]*J najwy ższy, Dzięki tym lic/bom informujesz system L1N1X, ile uwagi powinien poświęcić danemu zadaniu*

By ustalić priorytet zadania za pomocq polecenia nice: n ice -n 19 wolnyskrypt Wprowadź w linii poleceń polecenie ni ra, następnie po opcji -n podaj priorytet* który chcesz nadać zadaniu, ora/, nazwę zadania (wydruk 9 S).

/ Rady ■ JośIi zastańawiasz się, jaki priorytet pr/y pisać zadaniu, sprawdź ile zadań (i jakiego rodzaju) jest uruchomionych w systemie. Tak jak to opisano nieco dalej, możesz to zrobić za pomocą polecenia pa. ■

Polecenie n ic e irtożna równ ież stosować dla zadań uruchomionych w tle* Jeśli chciałbyś na przykład uruchomić w tle zabawnym krypt z priorytetem ¡2, powinieneś wydać pO le c c n IC n i oe 12 z aba wn y 5 kr y pt 4.

■ Jako parametr polecenia n i ce możesz również podać nazwę zadania (rp, nice p o lecen ie), ■ Jeśli masz prawa administratora systemu i jesteś załogowany jako root, możesz ustalać również wyższe priorytety zadań, podając jako opcję polecenia n ic e litzby ujemne (n ic e -16 wa zne z ada ni e ).

18fl

tt yitruk 9.H. /.u ¡>omncą ¡m ie ce n iu n ice możesz również określić priorytet uruchamianego zadania I e 1r Siic e b es e j r |i m ce -1 S p o le c e n ie

Uruchamianie skryptów i programów Wyilnilí 9>9, Je ííi chces¿%owied:ieé si%, W lrwaio wykptifwaitíil! deniego iadánia, skorzystaj : poleceniei time |íj Lf'l'iübbes L -jrir 1 II3 ; . timo slm* s c r ip t fi. O'jij e e r 0.0 Ésyst e*n 0 e 60 . 12 elapsed 0%CPU |0'j i ' S runriln?| S tim e ls shizypies* ta r .gz alo w scrip t t e s t in g - g i f Li■Q3use c 0 . üOsystea ü: 00 .03e lapsed 781CPU |ejr@ilüb&es ruAriing]$ timo nica -19 Is duxypies* ta r rgs s lc w s c rip t te s tin g . g i f O.OHuser Q.Ü3system 0 :0 0 .Oéelapsed 934CPU

Określanie
jako parametr.

|£■*r íjlt ü t b e S - -ir'ir'Li ri q ¡ S

By zmierzyć czai wykonywania zadania za pomoctf polecenia limę: timt? skrypt Wprowadź w linia poleceń polecenie time z nazwą zadania, którego czas wykonania chcesz zmierzyć, jako parametr. Tak jak widać na wydruku 9.9, po zakończeniu pracy zadania otrzymasz informację o czasie jego trwania.

By porównać tias wykonywania zadań za p om oiij polecenia time: 1, time l£ Wprowadź w linii poleceń polecenie lijr.s z nazwą zadania, którego czas wykonania

chcesz zmierzyć, jako parametr (w tym wypadku jest to ii) . 2 , t i n e n ic e -n J.9 I s Następnie zmierz czas wykonywania drugiego zadania. W nas2y m przykładzie porównujemy czas wykonywania zwykłego polecenia is 2 czasem wykonywania polecenia :s z obniżonym za pomocą polecenia n ic e priorytetem działania. Jak widać na wydruku 9,9. czas wykonywania polecenia i ; z obniżony m priorytetem byl zauważalnie dłuższy.

189

Rozdział 9.

S Rudy

Określanie czasu wykonywania zadań

■

Pamiętaj, 2e czas wykonywania poleceń za leźy w dużym stopniu od aktualnego obciążenia i możliwości systemu. Na przykład takie samo zadanie może znacznie szy bciej wykonać się o 2 w nocy, gdy l usiug systemu korzysta znacznie mniej użytkowników. niż o 2 po południu, gdy system jest znacznie bardziej obciążony.

■ Wykonywane w róźnycli systemach polecenie r. ■ .ns może wyświetlać różne dodatkowe informacje. W niektórych systemach otrzymasz i nformacje O rzeczywistym i ze garowym) czasie wykonywania polecenia, czasie użytkownika oraz czasie systemu. Rzeczywisty czas wykonywania informuje o czasie, jaki upłynął od rozpoczęcia do zakończenia działania programu, podczas gdy czasy użytkownika i systemu odnoszą się do różnych pomiarów czasu, jaki zabrało systemowi przetwarzanie zadania. Tak jak zostało to przedstaw ione na wydruku 9 .10, w innych systemach oprócz podstawowej informacji o czasie wy konywanta zadania możesz otrzymać rów nież mnóstw o niepotrzebnych informacji.

190

Wydruk 9.10. Otr:\i>tyirane ca pomocą polecenia Itme informacje rótttią się w zależności od systemu. W tym prn^klacti oir-\imaliśitt)' oprócz czasu wykonania polecenia garść raczej niepotrzebnych nam inform acji 5 tire elo^script i.O fu s e r e .iS iy s t c n i i ; 50. 1 isla p sę d błCEfl - * 3 a v g t* :it* lo u tp u tę *t

: 11 żmar ;-r > S im in '. r I p a q “ f a u i t s

C e w ic e

Uruchamianie skryptów i programów

Wypisywanie spisu uruchomionych procesów za pomoce; polecenia ps Omawiane dotąd przez. nas zadania są w rzeczywistości typami procesów. Procesy to programy, skrypty tub polecenia - czyli wszystko co robisz w systemie U M X . Wszystkie zadania są procesaflti, ale nie wszystkie procesy to zadania. Czasami możeszchciee sprawdzić.jakie w danej chwili proeesy działają w systemie Tak jak zostało to pokazane na wydruku 9,11, możesz to zrobić za pomocą polecenia ps.

By wyplstH spis uru
Mi'r/rtiA 9. H . Zn pomocą poleceniami md:esc spr&wdili, jakie procesy pracują u1danej chwali

v ryilenue S ps

pir TTi ST.-0T T1HL commp.no po D 0 i 00 / b in / lo g in - b

isoc150$9 15011

|WH ic:ir |6|17 lirt? KJ6E |6Z6P i6ĆH' 16271 Ęiłjl

16J7j 162( ■!

pO S pl £ pl s pl T pl T pl T pl T pl T pl T pl T pl T pl T

C ; O'. 0:00 0:01 O: CC

-h a s t / b in / lo g in - b

c s iv in

ra y Cown - enm - p

c a iu in

rayccjimL.cam - p

-b a s h Ce m e t Ol 00 1 yn* h ttp :/ / w w w .c a y ccram.cm/ Ol 00 man t e ln e t 0:00 ah - c (c d /usr/man : lecho - b " . p l lec bo - e * '. p i 0:00 3 h -o (c d /usr/man 0:00 ah - c (c d /usr/man : leclio -O ” -pL 0:00 / u S r/ jjin / g i.b i 0:00 c a t /usr/m an /m an l/t*liH fc, 1 0:00 sh - c (c d /uar/man ; lec ho - e " , p i

161(5

po pi)

T n T K

0:00 sh . / s l o w s t f i p t 0:00 s l e e p S0

169(1

P0

P

0:00

L lO O i": i c a r /uai/man/mani il O O i" , 1 CS t /usr/man/man.1 1 1 0 0 ilr,1 ■ .j t / u s r /man /map. I

:1 0 O ilr,:

/ u s r / man/man1

P*

191

Rozdział 9. To J a k ie informacje zobaczysz na ekranie, zależy od systemu. Ogólnie rzecz biorąc, powinien wśród ni cli znaleźć się P i U (numer identyfikacyjny procesu) oraz nazwa samego procesu.

S Rody

Wypisywanie spisu procesów

■ 7.a pomocą polecenia ps z opcją a (ps a) możesz również wyświetlić spis procesów uruchomionych przez innych użytkowników, a za pomocą p* > wyświetlić spis procesów uruchomionych przez system (nazywanych również demonami}, ■ W niektórych systemach UN1X możesz również wyświetlić spis aktualnie uruchomionych procesów za pomocą polecenia j.s i. Dzięki opcji t zostanie wyświellona również struktura procesów, czyli ich zależności względem siebie (wydruk 9.12). ■ To, j aki e in formacje możesz uzyskać zn pomocą polecenia p5, zależy od systemu LIN IX . na którym uruchamiasz polecenie. W ięcej informacji na lemat możliwości polecenia Ps w Iw o im systemie U N I X uzyskasz po wpisaniu man p s .

Wyi/mk ś /2. W w ifti przejrzyste dla użytkownika i pl [ [ U' IT T 15D4 3 F o is tn o pi) ] 6344 pO 1G34S p£) 16440

lś ś li is s u

1*216 is :n 16Ź4T jo tt o 16^4 9 tSZTO

192

STAT a s T łt r u F0 El pl pi pl pl pl pt pl

s 3

T T T T

B y ć może zaskoczyło Cię. że przed opcjami polecenia pa nic występują myślniki. Możesz ich używać, alejesi to stary sposób w ywoływania tych opcji i podczns uruchamiania zostanie wyświetlone stosowne ostrzeżenie. Jeśli jednak upierasz się przy korzystaniu z myślników, możesz wyłączyć wyświetlanie ostrzeżenia, ustaw iając zmienną systemową o nazwie 1 W A N T A B R O K E N PS.

wsób ittfttrmoiyt o uruchomionych proCfrorA stf znacznie bardziej

TIME OCHMAHD 0 ; 0 0 /£■! n/ 1 oę i r. -*h ca Jv 11 ćęi \n ¡miii.C ::: -j: 0 ;Ó 1 -tiash Oj 00 \ ah . / s io w s e t 1 pt : 1 s ię ę p 50 1 ' pa C i) :O0 Di 1 1! 1 o <3i p -h ca 1 v i n ra ycomm. com -p Oj 01 \ -Jłash 0: 00 \ te ln e t 0: 00 \ ly t c ' htrp://w w w ■raytrm m . cotllż 0: 00 S e.an te in & t 0: 00 y_ SJi - c ted /usr/man : (ęch o -n " . p j 0: 00 \ ah - c ted / u a r/ a e ri ,L (' \ ah -ir (cd żusr/miin cho-

1 lflP L " ,*,p l

.M l lliJ O i

Uruchamianie skryptów i programów

Przerywanie wykonywania procesów za pomocq polecenia kill Możesz nie ty i Eto wstrzymywać, uruchamiać w tle, a później przywracać procesy, ale i również przerywać ich wykonywanie się. Ta ostatnia możliwość może się przydać, gdy tia przykład pośrodku wykonywania jakiegoś zadania zorientujesz się, że coś jest ż niin nie tak i chciałbyś je anulować. Za pomocy polecenia ki r. możesz wstrzymać w systemie lj N iX wykonywanie praktycznie każdego uruchomionego lub uśpi on ego proce su. T a k jak zostało to pokazane na wydruku 9. 13 proces możesz usunąć najpierw wyświetlając spis procesów, a następnie wykonując polecenie k i i i z uzyskaćyin w ten sposób numerem M D procesu jako argument. B y p r z e r w a ć w y k o n y w a n i e p ro c e s u z a p o m o ttj p ó łc ie n ia k i l l : 1» jobs Wprowadź w linii poleceń polecenie iobs i zapamiętaj rum er zadania, które chcesz przerwać.

ItjyfrdA V. /.?. '/.(rpomoci) poleceniu k ill: numerem PID jako parametr możesz przerwać wykonywanie E’aklycznie każdego procesu **■systemie, ber względu na (oczyjest on wykonyieany, czy ttśpioin :

ps f

p :d ■¡SSll SSSjt itżlć Liii"

t t 7 St a T j'r

pO S pl S pl T p1 T

i 1111 -9 ps f

FID

t: COMMAitD 0:00/bln/l^gln -h. cal^in csyccir-m.com -p 0:01 V_ -UdSh 0:00 \_telnet ">; 00 L>'j......1! p ://■.■ww. I h ■!■!" . on.

16217

TTT STATTIME OOMHAHD

15-911

pO S

0 ; CO / t i r i ż l p g l n

1 1 :i

fl i

0 :0 1 \ _ - rn a s h

16216

pl T

i

0 :0 0

-z, t H i v L ! . L-iycojitr. oom -p

\ Jr e ln < ; t

Rozdział 9,

2.

k ill

itp

W większości powłok m ożesz wstrzymywać wykonywanie poleceń za pomocą polecenia k i l l z numerem zadania poprzedzonym znakiem % , jako argument - na przykład możesz wstrzymać wykonywanie zadania ftp Jmaj ącego numer 1, pisząc k i ii; itp lub t i i i i. Jeśli polecenie tonie działa w' Twojej powłoce, czytaj dalej.

By przerwać wykonywanie procesu za pomo
Przerywanie wykonywania

procesów

l i pE Wypisz za pomocą polecenia ps spis bieżących zadań (wydruk y. 13). Zapamiętaj numer PJiD ( nu mer identyfikacyjny prt>ccsu) proeesu. który zamierzasz usunąć. 2. t i i i i£ 2 n Wpisz polecenie

k ill

z

numerem PID

zadania klóre chcesz usunąć, jako parametr,

'/ Rody ■ Czasami po wykonaniu polecenia k i l i proees nie przerywa swojej pracy. Musisz wówczas przerwać jego wykonywanie za pomocą polecenia k i l l z opcją -9. ■ Uważaj, by nic przerwać procesu Twojej powłoki, bo jeśli lo zrobisz, zostanie zerwane I woje połączenie z serwerem. Robiąc (o zachowujesz się tak, jakbyś odcinał gałąź, na której siedzisz,

194

Pisanie prostych skryptów Z a w a r t o ś ć r o z d z ia łu ; ♦ Tworzenie skryptów powłoki; ♦ Uruchamianie skryptów powłoki; ♦ Tworzenie skryptów wykonywalnych; ♦ Przyspieszanie tworzenia skryptów; <

♦ Wstawianie poleceń; ♦ Tworzenie pętli; *

Tworzenie konstrukcji warunkowych;

♦ Przekazywanie parametrów do skryptów; ♦ Odczytywanie danych wejściowych podczas pracy skryptu; 1

♦ Odszukiwanie błędów w skryptach.

Dotychczas wszystkie omawiane polecenia (lub ich kombinacje) wpisywałeś z klawiatury* następnie wciskałeś klawisz £zrl. czekałeś aż system U N !X zakończy ich przetwarzańi|w poczym znów wpisywałeś po lec en i Et. naciskałeś k law jsziirJ, czekałeś, I znowu, i jeszcze raz.. Wiesz już, co mamy na myśli i prawdopodobnie jesteś tym już trochę zmęczony. Skrypty pow łoki daj;; C i możliwość umieszczenia serii poleceń w jednym pliku i wykonywania ich później, gdy tylko zajdzie taka potrzeba. Wyobraź sobie na przykład, że chciałbyś zmienić swój adres e-mail we wszystkich plikach , htm znajdujących się w Twoim katalogu domowym, Jeśli utworzysz dokonujejcy tych zmian skrypt powłoki, w przyszłości będziesz mógł zastosować go dla dowolnego innego katalogu. Dzięki skryptom robisz bardziej skomplikowane zadania tylko raz. pisząc skrypt, a później już tylko ponownie go wykonujesz. W niniejszym rozdziale omówimy tworzenie skryptów powłoki sh (Bou m e’a). Nie będziemy wywlekać na światło dzienne wszystkich tajemniczych detali, ale dostarczymy Ci wystarczająco dużo informacji, byś potrafił tworzyć własne skiypty i stosować je w miarę potrzeb.

%

Rozdział 10.

Tworzenie skryptów powłoki Skrypl poh.v kłki jest po prostu spisem poleceń, kióre ma wykonać system U N IX . Ety go napisać* musisz:

Ir zbla/Hl. I !Ł- |#»t m ||>i#ri£i/v '•t-1W! |***!.»ki f:i{ i * Ki* +rl* ł • *ł*JCWP l-lr.łłtfcie |P«| ^

nh -•

|p;l I 4|wv»W

1. Uruchomić ulubiony edytor i rozpocząć edycje pliku skryptu. 2. Umieścić na początku pliku wiersz # !

|L l i i ip ip Ł EkXL

/ b in / s h .

3.. Wpisać polecenia, wiersz po wierszu,

la k jakbyś wydawał je w linii poleceń.

E « r L io u l z , J*hfcirv

/f.iwił twk

i(i. i.

K E

kr Ad I i I ł |fj >*rr* hą Ht'- ' i ffi "kri*, f-j

,\t> 'ly ż i p< ' 11

j E ■! ipiL pTi L>.r hc E I i C i I ■' 'W '■ Ip ll

I

■

>ki ! 'iazc su

«■ n rykłym ^iyuwze tekstu

Tworzenie skryptów

powłoki

4» Zapisać zmiany w pliku Popitej opisaliśmy, jak postępując w powyższy sposób, utworzyć skrypt powłoki wyświetlający na ekranie trzy wiersze tekstu (rysunek 10.1). Tak, wiemy, ze nie jest lo najbardziej przydatny czy leż skomplikowany skrypt na świec itr, ale musisz od czegoś zacząć, a polecenie echo z pewnością przyda Ci się przy tworzeniu własnych skryptów,

t

By utworzyć skrypt powłoki: 1. p ico jnoj sfcrypt Uruchom dowolny edytor z planowaną nazwą skryptu jako parainelr. W naszym prz.ykiadz.tc skiypt będzie nos i i nazwę mmj s k t y p t .

»

7 , Ul /Łiin/ah W pierwszym wierszu skryptu powinieneś umieścić pełną ścieżkę dostępu do powłoki, która pow-inna uruchomić skrypt, w naszym wypadku jest to # i żbin/sb, 3. ł

to

" je s t

m ej

p ie rw s z y

sk ry p t

p o w ło k i

Na początku kolejnego w iersza wpisz znak H (bv zaznaczy ć, że dalsza część wiersza jest komentarzem) i umieść komentarz. Umieszczanie obszernych komentarzy jesi dobrym nawykiem, dzięki któremu pił jakimś czasie nie będziesz musiał się zastana w iać. co robi dany skrypt. Pamiętaj, ze komentarze są lylko komentarzami i nie będą pojawiać się na ekranie, ani reż wpływać na działanie skryplu.

196

I

Pisanie prostych skryptów lljiftidA ! 0. t. Polecenie echo umożliwia

4,

itiktmywtŁmę p r n s f ę g o fiu m o im ra m a

sh mo3 sk ry p t

zagadka I pon iższe t w ie r d z e n ie j e s t p raw dziw e E pQwysSŁt twi &.rei j.ęri i n jfl-St ffllS s y w i

Zapoznawanie się z poleceniem echo

5, echa Po wykonaniu polecenia echo bez żadnych dodatkowych parametrów na ekranie pojawi się jeden wiersz odstępu. 6,

♦ \c powoduje, Ze wypisywany przez następne polecenie komunikat pojawi się w tym samym wierszu; ♦ \f powoduje, ze kolejne polecenie pojawi się w następnym wierszu, pod bieżącą pozycją kursora; ♦ \r, w ymusza umieszczenie danych wyjściowych kolejnego polecenia w następnym wierszu;

echo -+

Polecenie e ch o umożliwia również dokonywanie prostego formatowania wypisywanego tekstu. za pomocą następujących kombinacji znaków: ♦ \b powoduje przesunięcie wszy siki ego. co zostało wypisane wdanym wierszu o jeden znak w iewo (działa lak samo jak kiawisz backspace);

zagadka

W kolejnym wierszu skryptu wpisz e c h o i po odstępie tekst, który ma pojawić się na ekranie.

wypisywanego tekstu lejrQhótibes s k r y p t y )S

ech o

-e

je s t

"

p o n iż s z e

tw ie rd z e n ie

p ra w d z iw a "

W pisz kolejne polecenie echa. Zwróć uwagę, ze jeśli w tekście występują spacje iub znaki formatowania, należy umieścić go w cudzysłowach (rysunek 10,1). 7m

echo

-*

-e

Jest

"\ t p o w y z s ie

tw ie rd z e n ie

í a L s s y v e ''

Jeśli skorzystasz z opcji -e, będziesz mógł za pomocą znaków \t wstawić do wypisywanego na ekranie tekst u znak tabulacji. W ięcej informacji o znakach umożl iwiąj ących. dostosowanie wyświetlanych na ekranie informacji do swoi cli potrzeb znajdziesz w znajdujących się obok t abe i i Zapoznaw anie się t poleceniem echo. 8. Zapisz zmiany i wyjdź z edytora. Jeśli nie wiesz, jak zapisać zmiany w pliku i opuścić edytor, zajrzyj do rozdziału 4. 9 . .sh cnoj s k r y p t

♦ \t powoduje przesunięcie danych wyjściowych kolejnego polecenie o jeden znak tabulacji w prawo. Jak widać z powyższego opisu, polecenie echo -e ,f\tczesc i \c" przesunie tekst „Czesc!” o jeden tabulator w prawo a dane wyjściowe kolejnego polecenia pojawią się wr tej samej tin i i (\c).

Uruchom skrypt poleceniem sh ir.pnsi.rypt.. Tak jak widać na wydruku 10.!. na ekranie pojawi się wcześniej wpisany przez Ciebie tekst.

# Rada ■ Jeśli nie masz jakichś szczególnych powodów do uruchamiania skryptu za pomocą innej powłoki, staraj się zawsze korzystać z powłoki sh.

Rozdziai iO.

Uruihamianie skryptu powłoki Ponapisaniu skryptu zapewne chciałbyś go uruchomić, czyli wykonać w określonym porządku wszystkie znajdujące się w nim polecenia. (Tak, robiłeś już to w poprzednim podrozdziale, ale tu omówimy to szerzej l. Tak jak zostało to pokazane na rysunku !0.2, wystarczy żc skorzystasz z polecenia są (bądź tei nazwy innej, używanej przez Ciebie powłoki) z nazwą skryptu, który chcesz wykonać, jako parametr.

By wykonu« skrypt powłoki; Uruchamianie skryptu powłoki

sh moja krypt Wpisz w linii poleceń polecenie sh (lub nazwę innej, używanej przez Ciebie powłoki, np. tsh lub cah) z nazwą skryptu, który chcesz wykonać, jako parametr. W ydając to polecenie, praktycznie rzecz biorąc, nakazujesz powłoce, hy użyła listy poleceń znajdujących się w pliku skryptu. Tak jak zostało Lo pokazane na wydruku 10.2, na ekranie pojawią się komun ¡kały generowane przez polecenia skryptu w naszym przykładzie będzie Lo wpisany przez Ciebie wcześniej tekst.

S Rodu ■ Zwróć uwagę. że postępując w opisany sposób podajesz powłoce nazwę skryptu (bo) a krypt), który ma zostać Wykonany. W rym wypadku w iersz i \ /bm/sh nie będzie tnial znaczenia ma on je ty Iko wtedy, gdy skrypt jest wykonywalny. I

> 198

Pisanie prostych skryptów bydłUk t&2. Po ttoih^h, fetbióraiowych pmgoiwt'flnk\ęh h\;rihit'.si mógł uruchamiać wkuwiwiwe skrypty, wpinając ¡¿łi nazwę -po-iomn liniipoleceń jejrifeoj&bes s k ry p ty . S h ea d -2 cno] s k ry p t

i.' /b in /sh IKej p le rwa sy s k ry p t p ow ie k i ¡ e ]l 1-hobbe3 s k r y p t y ] $ chmencl V+x m o;jskrypt ;ej:!ihcbbea sJcryp t y |$ pwd ; ech o Spath /taor.e/ej r i a krypt y f/asr/Ir.ca l /b l n/ i /b i rsi / u.s r /fc i n j / u s r / -* XI lR t/bin i/usc /1 o ca 1/gam es; / homs/ eJr /bi n s/tiome /e j r/ a k ry p ty j : ąhobhes sk r y p ty J5 moj skryptijągadka t pcnizsie t w ie r d z e n ie j e s t praw dziw e l.pDwyzsze tw iE id z e s iio j e s t

fa łs z y w e

Tworzenie skryptu wykonywalnego W poprzednim podrozdziale pokazaliśmy, jak uruchom ii skrypt poprzez wpisanie sh i jego nazwy. Możesz jednak również tworzyć skrypty wykotjywalne^ które będzie można uruchomić wpisując ich nazwę (pomijając nazwę powłoki): Jest to bardzo poręczne, ponieważ wykonywanie skryptów przypomina wówczas wydawanie zwykłych poleceń. Tak jak widać na wydruku 10.2, musisz dokonać kilku zmian w skrypcie, zanim będziesz mógł go wykonać. 1,

bead

-2

J t id js k r y p t

jej ęOhobbes s k r yp t y 1$

Sprawdź, czy w pierwszym wierszu skryptu znajduje się informacja, jaka powłoka powinna go wykonać (w naszym przykładzie jest tó # s /bin/sh). lak jak już omawialiśmy to w rozdziale ó. polecenie tiead -2 wypisze dwa pierwsze wiersze pliku. 3 , chmpd ii+x moj Skrypt

biadaj zapomocą polecenia ctiimpd u *x prawo wykonywania pliku jego użytkownikowi (czyli Tobie). Więcej informacji o ustawianiu praw dostępu znajdziesz w rozdziale 5.. w podrozdziale Zm ienianie praw dostępu :a pom ocą p olecen ia chmod. 3 , pwd

ech o

$?ath

W yświetl nazwę bieżącego katalogu oraz ścieżkę wyszukiwania i sprawdź, czy jest on W niej wymieniony. Katalog bieżący (czyli ten, w którym właśnie zapewniłeś sobie prawo wykonywania skry ptu) musi znajdować się w ścieżce wyszukiwania, w przeciwnym wypadku, wpisując polecenie z poziomu linii poleceń nie będzie można uruchomić skryptu, ograniczając się tylko do jego nazwy,

Rozdział 10, mojskrypt

Wprowadź w linii poleceń narwę skryptu. Skrypt wykona się, jeśli bieżący katalog jest wymieniony w ścieżce wyszukiwania.

V Rady ■ G dy tworzysz nowy skrypt, zawsze sprawdź, czy jego pierwszy wiersz to 11 /bin/sh. Wiersz ten jest niezbędny do prawidłowego uruchomienia skryptu. Powinieneś również sprawdzić prawa do pliku oraz czy katalog, w którym się znajduje plik jesi wymieniony w ścieżce wyszukiwania.

Tworzenie skryptu w ykonyw alnego

■ Jeśli bieżący katalog niejesi wymieniony w ścieżce wyszukiwania (ani bezpośrednio, ani poprzez znak mp. PA T SW u sr/ b ln :.

możesz:

♦ dopisać bieżący katalog do ścieżki wyszukiwania, pisząc np. ejath = 5 PATH i/home /nj zwa two "je g o ken t.<ł/ I.ar. a 1ogb i e z ac y . W ięcej in fon nat j i o tej możliwości znajdziesz w rozdziale S,;

♦ wykonać skrypi za pomocą polecenia .Anojsktypt zamiast m ojakrypt; ♦ przenieść skrypt do katalogu, który jest wymieniony w ścieżce Wyszukiwania.

Pisanie prostych skryptów ftdt: w* i- --J f—ł [.■

i lk w l IM .K *.L .pi

E' sri

Et XM Bi Bi

InriD. ixŁ t-p h p .n la - - iu M .c ik ?ic? :r I ł -.|-,»i w l

ni J* BI Jiii |li-|Sl»'jul m ;J . «.|v*r ypl JK nil ift ■ftj-tiipp

m mrlrr

IW *■ IW l« * H l i . M w U r . p l U l Ir-iBfl l u j ł . l w |W V* i-: -ii U i ir*p) z>S i,| n t U f iliro*^ 20 U* »lilCrj. Z f j rtiipili-ypl

“ł ł j t l r j f L " 29 ] j" ł,- ,. 117 -.I- i i - A - l i r i

10.3, Po wpisaniu serii poleceń in ożesz Mpomocą znajdujących się ifpliku historii ich nnri.przyspieszyć tworzenif sk/yplit

Przyspieszanie tworzenia skryptów za pomocą pliku historii Jeśli stwierdzisz. Ze co jakiś czas powtarzasz zestaw jakichś czynności, być może dobrym pomysłem byłoby umieszczenie ich w skrypcie, lak jak widać na rysunku 10-3. przy tworzeniu skryptów można korzystać z pliku historii sesji. Wystarczy tylko jednorazowo wykonać Wszystkie powtarzane przez Ciebie polecenia.

By przyspieszyć tworzenie swojego skryptu itr pomoctf pliku historii: 1. Wykonaj wszystkie powtarzane przez Ciebie polecenia, I . Przypomnij sobie, ile mniej więcej wydałeś; poleceń Nie musi to być dokładna liczba, ważne byś mniej więcej wiedział, cz.y to były 1 polecenia, 30 poleceń czy 300. 3, h i s t o r y 20

f Radct ■ Jeśli używasz edytora v i, możesz usunąć numery wierszy za pomocą funkcji globalnego wyszukiwania i zamieniania. Wystarczy, że skorzystasz z polecenia Esc i i , ł ttą (po znaku jedna spacja i dwie pi-zed //). Więcej informacji o przydatnych opcjach edytora v i znajdziesz w rozdziale 4.

> n pwys k r yp t

GdV wydasz już wszystkie polecenia, wydaj polecenie h i s to iy . a jako jego parametr podaj przybliżoną liczbę wcześniej wydanych poleceń. Podając przybliżoną liczbę poleceń, staraj się raczej podawać w Iększąniżmniejszą wartość lalw-ię] usunąć nadmiarowe polecenia niż je później dopisać. Następnie prze adresuj dane wyjściowe polecenia in s te ry do pliku o wybranej przez Ciebie nazwie. 4, v i

now ysfcrypt

Usuń za pomocą dowolnego edytora numery wierszy, spacje, a także nadmiarowe polecenia z tworzonego skryptu. Więcej in formacji o budowie skryptów- znajdziesz w znajdującym się kilka srron wcześniej podrozdziale Tworzenie skryptów pow łoki.

Rozdział 10

Wstawianie poleceń Wyobraź sobie, 2e utworzyłeś skrypt, który będzie automatycznie uruchamiany przy logowaniu się aa konto. Taki skrypt moim na przykład wypisywać na ekranie „C zesc!" i jakiś podnoszący na duchu komunikat, dajmy na to „N o no, dzis wyglądasz tak, jakbyś mogl sobie pondzie 7. każdym problemeini” .

Wstawianie poleceń

Przydatne może być również wypisywanie przy logowaniu się na konto informacji o nazwie pliku, którego ostatnio używałeś - to dla tych z nas. którzy potrzebują przypomnienia nad czym ostatnio pracowali. Mógłbyś skorzystać z polecenia Ls, ale wówczas zobaczysz tylko spis plików, w dodatku może być Ci trudno dopasować go do reszty wyświetlanego tekst a powitania Zamiast tego lepszym (i bardziej atrakcyjnym) rozwiązaniem będzie połączenie kilka poleceń z poleceniem echo (rysunek ł0-4j, dzięki czemu będziesz mógł wstawić wyświetlane informacje do tekstu przywitania.

By wsfawit poletenie: li

v i m o js t r y p t

Rozpocznij edycję skiyptti moj skrypt (bądź też jakiegokolwiek innego) za pomocą Twojego ulubionego edytora. Redagowany przez Ciebie skrypt może wyglądać podobnie do skryptu przedstawionego na rysunku 10.4. W y świetla on na ekranie tekst przywitania, 3 . echo "O s ta tn io pracowałeś nad -k p lik iem Ls -1FC - l I headl - 1 '. " W pisz echo oraz podaj tekst, który chcesz zobaczyć na ekranie. Następnie wstaw za tekstem polecenie l s ( l s - i f c - t \ be ad - l ). Zwróć uwagę, że wstawione polecenie zaczyna się i kończy z n a k a m i ,L. Wstawione w naszym przykładzie polecenie wyświetla nazwę ostatnio zmienionego pliku lub katalogu znajdującego się w katalogu domowym.

302

Ł JJ 11¿ftkit/iA ■cha He-Cl, drik ^Iłkiłdł«.?

I i i t u l » i p Ł ir w k ri i t r i f i | i v l w i

I**fJ"

f C id -I- 1 E lb l* pii.rii.-IiE I l i i ł t * p i Ó H I f ł i W

FEtn 'h-liLMa pr*r-iHl!*j i«J *ljptę» 'la 'P*

~t | kr«i

T i|

Hysuttęk 10.4. listawianie poleceń sprm otta się tylko do dodania jeszcze kilku wierszy w skrypcie

Pisanie prostych skryptów Wfdruk 10.i. Efekty moittwe do uzyskania ¡iii/iwi ci wstawiania poteceft mttyą robić vn\U>m‘

Poszczególne opcje polecenia is oznaczają: ♦ i powoduje wyświetlanie tylko jednej pozycji w wierszu:

!■=j tHbobba s s ■:r ypt y ] S . /no ds k r y p t IIk- im, d r i s w y ^ la d a s i takji ja k b y a mogl

♦ r powoduje wstawienie przed nazwami katalogów znaku /, dzięki czemu łatwo będziesz, mógł zorientować się. czy ostatnio pracowałeś nad plikiem czy nad katalogiem:

suhi a p o ra d n ie z .::azdynt problemem!

(s ta " ni c

p r a C P W B I. ■ ■■■ ■ : r .I .i

i :■! i !: i ■ u,

r y s u iiś k .

(ej rHjpbbe s a k r yp t y 1%

♦ c natomiast powoduje posortowanie plików względem daty modyfikacji. Na koniec przesyłamy dane wyjściowe polecenia Ig do polecenia tit>ud -i. dzięki czemu na ekranie zostanie wyświetlona ty lko nazwa pierwszego pliku lub katalogu.

K o r z y s t a n ie z r ó ż n y c h fo rm a tó w d a ty Za pomocą polecenia datę możesz wyświetlić w dowolny sposób dowolną datę. Ogólnie rzecz biorąc, składnią polecenia to dat^ ł f j j s i s i a j je s t v, mozesz jednak również zastosować każdy z poniższych formatów wyświetlania daty; ♦ d wyświetla datę, ♦ y wyświetla dwucyfrowy rok; ♦

y

wyświetla czterocyfrowy rok:

♦ w wyświetla miesiąc, w postaci liczby,

♦ feb wyświetia skróconą nazwę miesiąca; ♦ b wyświetla pełną nazwę miesiąca: +

.i wyświetla skróconą nazwę dnia tygodnia;

+

a wyświetla pełną nazwę dnia tygodnia;

♦ i r wyświetla czas w godzinach

i minutach; ♦ ssn wyświetla datę w formacie miesi ac/dzień/rok. Na stronach systemowego podręcznika ! jian znajdziesz informacje o dziesiątkach innych opcji.

3. Zapisz zmiany w skrypcie, opuść edytor i. tak jak zostało to pokazane na wydruku 10.3, wypróbuj działanie skryptu.

S Rady ■

Mozesz również wstawiać do skryptów daty. Jeśli na przykład pracujesz tak ciężko, że często zapominasz jaki jest dzień tygodnia, możesz dopisać do skryptu wiersz ech o

-e

''D z i s i a j

je s t

d a tę

+ *A ".

W ięcej informacji o poleceniu date znajdziesz w tabeli obok. Korzystanie z różnych form a l ów dat. ■ Jeśli wstawiasz polecenia, które są zależne od katalogu (na przykład is lub f i n d ) , powinieneś korzystać z pełnych ścieżek dostępu. Jeśli tego nic zrobisz, otrzymasz ścieżki zależne od tego gdzie znajduje się skrypt, a nie od katalogu bieżącego. ■ W staw ian ie poleceń j est bardzo użytecżhiiś w wielu zastosowaniach. Możesz z niego korzystać zawsze, gdy chcesz, by jakiś program używał danych wyjściowych innego programu, podobnie jak to było w przykładowym poleceniu echo.

Rozdział 10-

Tworienie pętli w skryptach

Tworzenie pętli w skryptach

Wyobraź sobie, że stworzyłeś skry pt, który elit lałbyś w przyszłości stosować do wielu plików, Na przykład, powiedzmy, że pod koniec każdego dnia chciałbyś zrobić kopię bezp ieczenstwa wszystkich plików znajdujących się w Twoim katalogu w. Możesz zrobić kopię bezpieczeństwa każdego z plików osobno, ale jest to dużo pracy. Szybszym sposobem będzie napisanie prostego skryptu, kopiującego plik z rozszerzeniem .n tn i. a następnie zapęlleiiic go tak. by kopiował wszystkie pliki znajdujące się w katalogu (rysunek 10.5). Po prostu tworzysz tylko prosty skrypt, a całą ciężką pracę zrzucasz na system. B y u t w o r z y ć p ę t lę : 1* v i

t> o l_ g lo w y

Uruchom edytor i rozpocznij edycję skryptu, w którym chcesz umieścić pętlę. W przykładzie użyliśmy edytora v i i skryptu b o lg lo w y . (Oczywiście iówilie dobrze mógłbyś nazwać skrypt h.mi backup czy też nadać mu inną, podobną do tej. przyziemną nazwę). 2, #1 / b ifi/ s h Poinformuj system U N IX . z:i pomocą jakiej powłoki powinien wykonać skrypt. W naszym przykładzie informujemy za pomocą l l , że skrypt powinien być wykonany za pomocą powłoki /bin/sh, 3 , cd -/oww

Upewnij się. że znajdujesz się w katalogu, w którym ma się wykonać zawarta w skrypcie pętla.

204

Kysuuek I&5. Za pomocą pątti s wstawionego polecenia ma±es: he- więks^ch próbie mów wykonać sknjs na wielu plikach

Pisanie prostych skryptów Wiilmk 10.4. Pętla będzie się wykonywała atiattaną unto/rose kopie bezpiecśteiństwa f c y f / i le h p li k / h v

ikrypty] ? »ora bol_glawy I! /bin/ah O.- '-/hwh

for kin "ls - 1 * . htmi ' : p Si 5: .bak tebii *Żeplsalftta kópię loezpiscxenstw* -► pliku $1 ”

(JOfoF: !t;:‘r.obh-.-= =.kr ypt y J$ . /bol_gl û*y ïapisâlem kopie bezpieczeństwa ■i pliku above.htm Eapis-alem kopie bezpieczeństwa -* piiku filet, ht ml Zrspisaierr. Kopie bezpieczeństwa •+ pliku html,htmi ićpisaien. kopie bezpieczeństwa -> pliku r e fe r e n c e .h t m l ¿.jpisaleji ko pie b e Ł p ie c s e o s t w * -*■ pliku temp.html [CjrĄhCóŁyęS $ krypt y ]$

4 . tor. ± io

Ls -1 » .'html

W porządku, nie panikuj. Przeczytaj to jako: „Poszukaj kolejnych pozycji w spisie plików z rozszerzeniem .htm i". W naszym przykładzie przekazujemy dane Wyjściowe wstawionego p oleceniai*is - i ^.htmi > do pętli fo r (czyli, tak jak zostało lo pokazane na rysunku 10.5, przekazujemy spis plików z rozszerzeniem . lilji-.i > Dzięki opcji - i polecenia is w każdym wierszu będzie znajdować się tylko jedna nazwa plikn. l ak! format wyświetlania, w przeciwieństwie do standardowego spisu plików, w którym w każdym wierszu znajduje się kilka ich nazw, jest może trudniejszy do czytania, ale za to idealny dla zastosowań w skryptach.

5. uo W wierszu znajdującym się zaraz pod for wpisz do. Dzięki tein u informujesz system U N IX , że poniższe polecenia stanowią treść pętli. 6. cp S i S i.b a k Tu kopiujesz (rp> określoną pozycję spisu ($ i) do kopii bezpieczeństwa ( S i .bat;) czyli zostaną utworzone kopie bezpieczeństwa wszystkich plików, plik po pliku. Jeśli plików z rozszerzeniem .html było na przykład 70. po wykonaniu skryptu w katalogu pozostanie 70 początkowych plików oraz 70 nowych, z rozszerzeniem .bak. 7 . echo "Zapisałem kopie be;.piecaenstua

—► p lik u S i"1 Dzięki poleceniu echo "Zapisałem kopie bezpieczeństwa p ilitu $ i H system będzie informował, CO robi w danej chwili.

8. done W kolejnym wierszu poinformuj za pomocą wyrażenia tieno o zakończeniu pętli.

205

Rozdział JO. 9 . Zapis/ zmiany i wypróbuj działanie skryptu. Przykładowy skrypt utworzy kopie bezpieczeństwa wszystkich plików z rozszerzeniem .otuni znajdujących się w katalogu /uw (wydruk 10.4),

/ Rady ■ W pętli mogą się również znajdować znacznie bardziej skomplikowane insi rokuje. Możesz na przykład utworzyć pętlę sprawdzająca po kolei pliki poszczególnych rozdzi afów angielskiej doku mentacj i i informującą ile błędnych sio w wystąpiło w każdym z rozdziałów1. Aby lo zrobić należy umieścić w pętli wiersz: echo -o

Tworzenie pętli w skryptach

"W p l i k u S i z n a l e z i o n o \ t ' c a t ś i I s p e l l | we -1 ’ b l e d n i e n a p is a n y c h s lo w ".

■ Pętle są szczególnie przydatne przy wyszukiwaniu i zamienianiu słów w wiciu dokumentach. Jeśli ua przykład byłbyś nowym administratorem strony i chciałbyś zamienić znajdujące się 11 u początku każdego pliku , turni nazwisko poprzedniego administratora na swoje własno, mógłbyś użyć do tego pętli z poleceniem sed. Więcej informacji o poleceniu sed znajdziesz w rozdziałach 6- i ló.

Ptspnlę prostych skryptów

Tworzenie konstrukcji warunkowych

mirankowej inażeśt tworzyć rośne scenariusze; afłiijwfląifl f.ii> skryptu n-zależności od tegd?<


Działanie konstrukcji Warunkowej polega na tym, że w zależności od tego, e/y został spełniony podany w deklaracji konstrukcji warunek, zostanie przeprowadzona jedna /e zdefiniowanych akcj i, A nal ogiczn ie J e ś li przychodzisz do swego biura i widzisz, listę zadań do zrobienia, zaczynasz je wy konywaćJeśli natomiast po przyjściu do biura listy nie ma, siadasz i odpoczywasz cały dzień. l'ak jak zostało to pokazane na rysunku Ifi.ó, konstrukcję warunkową tworzy się za pomocą słów kluczowych i f , eh er, oraz ei Komputer sprawdza. czy podany warunek jest spełniony, a następnie w zależności od tego wykonuje jedno ze zdefiniowany eh poleceń', W poniższym przykładzie pokażemy prostą konstrukcję warunkową, w której komputer musi sprawdzić, czy istnieje dany plik. a następnie poinformować nas o <>tn, co stwierdził. Poniższy opis powinien pomóc Ci zapoznać się zasad atu i tworzenia tyeli konstrukcji, natomiast znajdująca się nieco dalej tabela W ięcej o w arunkach powinna pomóc Cj W tworzeniu bardziej skomplikowanych warunków.

By utworzyć konstrukcję warunkowy: 1, v i deef

Rozpocznij edycję skryptu. W naszym przy kładzie mody fi kujemy j uż istni ej ący pl lk za pomocą edytora v ., 2. if

i 'ls

| srep o p in ia " > /dev/nuil .

W konstrukcji warunkowej po instrukcji i i (jeśli) podaje się warunek, którym w naszym przypadku jest [ L s q r e p c -p in iz .' > /de^/m ill 1- Powi r i ene ś to ode zyty wae jako: „Wypisz, spis plików znajdujących się w moim katalogu domowym i sprawdź, czy w spisie występuje plik o nazwie o p in ia ” .

207

Rozdziaf 10.

3.

Z

Jeśli plik istnieje (Jest większy od

W ydrtik (0,5. Treść ostatniego ^ń-swanego

/ęteWnul i , Czyli w iększy od niczegoJ. warunek jest spełniony. (Zw róć uwagę na pełną treść skryptu. przedstawioną na rysunku 10,6).

p rie : skrypt komunikatu -nie:i od tego. ery zosia t odnaleziony plik o n iw ie opinia

t fie n echa " 'J e s t ]uł o p i ni a -*■ o ost at ni m p r oj ek c i e "

W wierszu zaraz poniżej polecenia i t wpisz polecenie, które ma zostać wykonane, jeśli warunek zostanie spełniony. W naszym przykładzie w razie spełnienia warunku na ekranie zostanie wypisany tekst „Jest juz opinia o oslainim projekcie".

Tworzenie konstrukcji warunkowych

4.

e ls e

-*

echo

"N ie ,

n ie

mo J e s z c z e

o p in ii

W kolejnym wierszu podaj po poleceniu e ls e co powinno się zdarzyć, jeśli warunek nie zostanie spełniony. W przykładzie zdecydowaliśmy. że jeśli plik opi n i a nie zostanie odnaleziony, na ekranie pojawi się napis „N ie. nie ma jeszcze opinii".

5. fi Konstrukcję warunkową kończy wyrażenie f i . 6. Zapisz zmiany w skrypcie i wypróbuj jego działanie. Nasz przykładowy skrypt poszuka pliku o p in ia, a następnie, w zależności od tego. czy go odnalazł czy nie. wyświetli na ekranie jeden z dwóch kontu ni katów (wydruk 10.5).

aoa

I £ jt r Mhi r b e s C zasC l

s •: r y p t y ] $ . /d » i

H o r*Qr dis i 5 w y g l a d a s ?

-+■ a o q 1 s o b i # O s ta tn io N ie r

T

p o r a d z ie

p r a c o w a łe ś

rsit“ psa j ł S i C - C

z

ta k a

ja k b y * “

ka żd ym

nad p lik ie m

skrypty/

a p iik ll.

[ejriihobbeB skrypty]$ touch opinia [e jni hobbes s krypty|S , i dnof C¿esc! No not wyglądasz tak, jakbya -+ in n y L ¡ t i i r t p y r adzic £ każdym problenes! Os tatra i o p r a c o w a łe ś nad p lik ie m Jest

ju z o p in ia o o s ta tn im

le jrib o b b e s s k ry p ty f5

skrypty/ j

p r o j e k c ie ,

Pisanie prostych skryptów-

Więcej o warunkach Korzystając z opisanego w tym podrozdziale sposobu postępowania, wypróbuj inne możliwości wykorzystania konstrukcji warunkowej: ♦ [ -a nazwapi i bu i warunek sprawdza, czy istnieje plik o podanej nazwie; ♦ [ i -a naawapliku] warunek sprawdza, czy plik o podanej nazwie nie istnieje, wykrzyknik jesi symbolem negacji. dzięki czemu warunek jest spełniony (czyli zwraca wartość „prawda” ) w sytuacji, gdy warunek z poprzedniego przykładu zwracałby wartość „Taisz": ♦ [ -d nazwa

warunek Sprawdza, czy istnieje katalog o podanej nazwie:

4

i pierwszy -nt d iu g i j warunek sprawdź#, Czy data modyfikacji pierwszego z plików jest nowsza od daty modyfikacji drugiego;

♦

[ p i e r w a i y - o t drugi ] warunek sprawdza, czy data modyfikacji pierwszego z plików jest starsza od daty modyfikacji drugiego;

♦

[-n ci ag maków

i warunek sprawdza, czy ciąg znaków ma długość większą niż 0;

♦

l- z ci *g m a k ó w

iwarunek sprawdza, czy ciąg znaków jest pusty;

♦

[c ią g i - cjąq2 są Laklc same;

; warunek sprawdza, czy porównywane ciągi znaków

♦ i c ią g i ! = c i ag i I warunek sprawdza, czy porów nyw are ciągi znaków różnią się od siebie: ♦ f c ią g i e ciag2 ) warunek sprawdza, czy przy sortowaniu alfabetycznym pierwszy ciąg znaków znajdzie się przed drugim ciągiem; ♦ [ c: agi s c ia g . ; ] warunak sprawdza, czy przy sortowaniu alfabetycznym pierwszy ciąg znaków znajdzie się za drugim ciągiem: ♦

r \t w a iu fieti - a u warunek2 \ ) j warunek sprawdza, czy.pba warunki są spełnione (warunki mogą zawierać inne warunki);

♦ [ \( warunekl \) -o \< waruneicz \) j warunek sprawdza, czy spełniony jest choć jeden z wymienionych warunków. Więcej informacji o tworzeniu warunków znajdziesz w podręczniku systemowym man, po wpisaniu man t e s t .

Rozdział 10.

Przekazywanie parametrów

Przekazywanie parametrów do skryptu W yab rai sobie, że pod koniec każdego miesiąca musisz wysiać szefowi informacje o posypie swoich prac. Możesz napisać skrypt powłoki, który zaadresuje wiadomość e-mail do Jwojego szefa, wstawi odpowiedni temat wiadomości oraz wyśle plik zawierający raport o postępie. Bazując na poznanych dotąd informacjach, możesz stworzyć skrypt, który automatycznie wstawi odpowiedni adres e-inail oraz rytu!. Jednak dobrze by było. gdybyś mógł przy uruchamiań i u się skryptu poinformować go, jaki plik powinien pr/es lać. Dzięki parametrom wywołania możesz łatwo rozszerzyć możliwości skryptu tak. byś mógł zautomatyzować również i ten proces. Po napisaniu skryptu, tak jak zostało to pokazane na rysunku 10.7T będziesz rnógi podać nazwę pliku jako parametr już przy jego uruchamianiu

By odczyta« dane wejściowe z parametru wywołania skryptu: 1,

v i

in f- o - p o s t

Rozpocznij edycję skryptu. 2, mail -s "Postępy prac na m iesiąc S I"

- ł [email protected] < ' - / r ap o r ty / S i Wprowadź polecenie. Za pomocą znaków st są oznaczane miejsca, w który ch pojaw i się pierwszy z parametrów wywołania skryptu. Przykładowy skrypt rozpocznie pisanie wiadomości, wypełni pole Subjeet (czyli pole tematu), dodając automatycznie podaną jako parametr nazwę miesiąca, a następnie dołączy do wiadomości plik o tej samej nazwie znajdujący się w katalogu raporty,

210

«JE

Ł_3 ■jt tu :■ku-i-pMi

bj i i -ł

|.i J ba U r i l al. J r S.-Z-IWk i in i i p * it « n o ł i

11fc-i» * ".raf*,!**!

¡tóriKir ''|i 1

Rysunek I d 7. Dzięki możliwości korzystania

-puranwtnn i f p i i'fnm l
Pisanie prostych skryptów tt yilmk tti, (t. Za pomocą parametrów trywotania juuiftE? k o rtto n ą ć to, co ma zrobić skrypt !-ir 3hc t't ■ ■:S SkryphyJ? Bór* irtf—O—pOSŁ ii .'bin/sh

REii 1 - s

" P o s t ę p y pro»- n# m i ę s i e

5 1 ,r

-+ s z e f(3firm a-co m < ^ / r a p d i t y / $ l

|°jrf?h-3bbes skrypty]® - /infr-o-post s ia rp io n

Ipjrghofetaes syi ypty]3

3 . Zapisz zitiiati> i uruchom skrypt

(w ydiuk 10.6/ Jfo jego wykonaniu wiadomość z raportem zostanie wysiana do szefa,

Z Rody ■ Jeśli chcesz zobaczyć informacje podane jako parametry wywołania skryptu, możesz je wyświetlić poleceniem echo S*. Pod zmienną $* kryją się wszystkie parametry $1, 32, 33 ild. ■ Możesz również odczytywać dane wejściowe ^dy skrypt już pracują. Więcej informacji na len temat znajdziesz w następnym podrozdziale.

Rozdział JO.

Odttytywanie danych wejściowych podczas pracy skryptu

Ct .'fcdn/kh #

IPlK

Odczytywanie danych wejściowych

Nasz przykładowy skrypr zlicza błędnie napisane słowa ( w leksiach w języku angielskim), możesz jednak z łatwością

przystosow ać go do własnych potrzeb.

By odczytać dane wejściowa podczas pracy skryptu: 1* pico sprawdź

Rozpocznij edycję skry pin za pomocą ulubionego edytora. p li) : ch cesa

s p r a w d z ić ? "

Okreś! tekst, klóry pojawi się na ekran i c. W naszym przykładzie na ekranie pojawi się pytanie „który plik chcesz sprawdzić?“ , 3, r u d

wybór

W pisz polecenie ■ead oraz nazwę zmiennej, której n a zosiać nadana wartość pobrana od użytkownika. Polecenie tead może znajdować się w dowolnym miejscu skryptu. ■w którym chcesz, pobrać dane wejściowe. W przykładzie zmienna ma nazwę wybór. echo

"P lik

$w y b o r

z a w ie r a

-*■ $wybor | sp-ell l wc -1 -*■ n a p i s a n y c h

'cat

b led n ie

s lo w ,"

Wpisz komunikat (oraz wstawione polecenie), za pomocą którego skrypt będzie informował użytkownika o liczbie błędnie napisanych słów.

212

i r le ł"

u t» T li* r«MM-ii iciu - ' eie Suyiii | i p * ll | *k i ' I jfo-ilf n ifm npch lLi u . r t l H f T J J k Ł i* a c t r i n i * t-yl i n l » m n u \ c " l i t 'i“ z3i i I j i * ' ( p-iiE ■; f 1 '■ Si ' i « c d cicj* S* ;■

W poprzednim podrozdziale pokazaliśmy, w jaki sposób możesz odczytać dane wejściowe podane jako parametry wywołania skryptu. Łatwo jednak można zapomnieć o podaniu parametru. przez co skrypt nit wykona się prawidłowo. Ma szczęście możesz również napisać skrypt tak. by uruchomi! się, poprosi) o podanie informacji, a po ich otrzymaniu (zazwyczaj) pracował dalej, wykorzy stując je w ustalony przez Ciebie sposób (rysunek 10.81.

Z . echo -e " S t o r y

ip i f l C f t f i l f p 114r l

É «I

YŁFr* l i

E

HnL *’f

jC Ł

I*“ ■SjE 1* ¡P-t

Rysmtifk iif.H. Dane wejściowi* motasz odczytywać również wtedy* gdyskn pt jest jić uruchomiony

Pisanie prostych skryptów ■

Wyitrui 10.7, Proiząc użytkownika o pochwie danych wejściowych, już po uruchomieniu łbypttt ztii łłin\ n łi's: CŁtiq jego ełaxtyczność,

W każdym m i ej sou, w którym powinna pojawić się nazwa pliku, umieść zmienny $wyboi:,

&pt^y ó kćizjt m o ż e s z hv{: p e w i e n , i i -1 u ty f k o w m k

m zapomni ich podać I |l i

|sj 18 hc-Dbe s s 1. 1 y p t y ] $

Plik t e s t . t x t

j

■+ napisanych a Iow.

z a w ie r a

Elik t«ri c i t f l t n i o b y l LIFj : Or .

-e "Flik ten Oitatbiń byl

-* z m ie n ia n y \ c "

Który p l i k c h c esz s p r a ^ z i c ? teatitHt

■ .j

5* eeJro . / sp raw d ź

Wprowadź kolejny wiersz tekstu. Dzięki znakom \c informacje wyświetlane przez następne polecenie pojawiti się w tym Samym wierszu.

11 b le d n ie zm ie n ian y 12 Sep

6. ls -1 Swybor | awk ' t pnnL 57 " ,r -* 36 " o godzinie " S3 } 1 W tym długim i skomplikowanym wierszu wydobyliśm y za poitiocą polecenia auk cztts, dzień oraz miesiąc ostatniej modyfikacji pliku $uybor z dany cli wyjściowych polecenia is - l (rysunek 10.8). Więcej informacji o poleceniu a w* znajdziesz w rozdziale 6. 7, Zapisz zmiany i wyjdź z edytora. Czas na testy. B*

-/spraw dź

Uruchom skrypt (oczywiście po nadaniu mu prawa wykonywania się i, jeśli jest to potrzebne, przejściu do kateiiogu, w któiym się znajduje). lJo wpisaniu nazwy pliku na ekranie ukażą się informacje o nim. tak jak zostało to pokazane na wydruku !0.7.

f

S Rody

■ Jeśli chcesz, hy użytkownik wpisyw ał dane w tym samym wierszu co pytanie, możesz skorzystać ze znaków formatowania w poleceniu echo i na przykład napisać echo -e "p-oda-j [ifliwe p lik u : \ c \ a w następnym wierszu read $nazwa.

■ Świetnym przykładem wykorzystania podawanych przez użytkownika informacji są plik! konfiguracyjne. Więcej informacji na ten temat, wraz /. przykładem, znajdziesz w rozdziale 16., W podrozdziale Dostosowywanie środow iska za pom ocą podaw anych przez użytkownika inform acji. ■ W mzd z ia Ie 8. znajd zi esz w ięc ej i nform acj i o automatycznym uruchamianiu skryptów podczas logowania się i dostosowywaniu do w la sny cli potrzeb plików konfigu racji.

t

213

Rozdział JO.

Odszukiwanie błędów w skryptach Jeśli będziesz pisa! własne skry psy. bez wątpienia wcześniej czy później bidzie Ci [rudno zmusić je do poprawnego działania za pierwszy m uruchomieniem ■¡111 bardziej

Odszukiwanie błędów

w skryptach

skomplikowany skry pi, tym trudniej jesl napisać go bez jednego błędu, Tak jak widać na rysunku 10..9 mozesz ułatwić sobie wyszukiwanie błędów, wyświ ei tając na ekranie wykonywany w danej chwili wiersz skryplu.

By wyświetlać na ekranie wykonywany w danej
Wpisz w- linii poleceń polecenie sh oraz nazwę skryptu. Jeśli skrypt wymaga podania dodatkowych parametrów, podaj je. Dzięki opcji powłoka będzie wykonywała skrypt lak jak dotychczas, wyświetlając jednak równocześnie wy konywany w danej chw ili wiersz skryptu (rysunek 10,9).

✓ Rada 1 Opcję można wywołać z nazwą dowolnej powłoki, za pomocą klórej uruchamiasz skrypt. Możesz tia przykład wpisać uash -z sprawdź.

114

FJE

i , ą r I m r i Prtws

1lufe-*w : -|t iki i kp-**ij

■ * ri M - r M * r f |i11 ■ i K n . r .pi^Mazsct KUrjr plhk chipsj fR TMlatcf ■i ■rjil ««li.. t . r.hi.H L.I ...Li ¿.bul r. 4 r i l * t f r j> « j 7 iul*.- J

.. »¡HuT ’ i i m |, ■ k I» 21 tlm* i* łłf-ił jcęch tin.

73 k lntoip K f i- if lf t N ' I w • H h ł * r i L I I n fr ilit w l* Ns I r« i« « l •»« U Plik- Im IŁ- lu la li k*l .-•■mliii/ . 9«. | -.pr jai « * . I. |* i* r J,r - - j.* - * ą .* J i S ie - ;■ ;■ jirlT l i : i

Rysunek ¡0,9. Znoc:ttU łatw iejjesi wykryi hłęJy. geh- widri tię ffśidiii/HJin' nyłonirnaue polecenia sknplu

Wysyłanie i przeglądanie wiadomości e-mail Zawartość rozdziału: ♦ Wprowadzenie - wybór programu pocztowego; ♦ Czytanie wiadomości e-mail ¿a pomocą programu pin^;

♦ Wysyłanie wiadomości e-mail za pomocą programu pi ne, ♦ Dostosowywa nie program u r,t ne do swoich potrzeb; ♦ Czytanie wiadomości c-mail za pomocą programu ^Lir,; ♦ Wysyłanie wiadomości e-mail za pomocą programu elm; ♦ Czytani e wiadomości e-mail /a pomocą prograni u m ali; ♦ Wysyłanie wiadomości c-mail za pomocą programu ms±i;

♦ Tworzenie pliku z podpisem; ♦ Przesyłanie nadchodzących wiadomości na inny adres;

♦ informowanie o nieobecności.

Jeśli choć trochę nas przypominasz. Twój cały dzień roboczy stoi pod znakiem otrzymywania i wysyłania „bardzo ważnych" wiadomości (no, bo są ważne, czyż nie?). W każdym bądź razie, podczas korzystania z systemu U N LX z pewnością często będziesz korzystał / poczty elektronicznej. W niniejszym rozdziale przedstawimy Ci kilka najbardziej popularnych programów pocztowych systemu DNII X i pokażemy, w jaki sposób należy się nimi posługiwać. Pod koniec rozdziału pokażemy również kiika interesujących możliwości związanych z pocztą, takich jak na przykład automatyczne umieszczanie podpisu w wiadomościach czy też. automatyczne wysyłanie informacji o swojej nieobecności w odpowiedzi na przychodzące wiadomości c-muii.

*■

Rozdział i i .

Wprowadzenie - wybór programu pocztowego

Wybór programu p o rto w e g o

Ogólnie rzecz biorąc, będziesz mini do wyboru dw a typy programów pocztowych: ♦ program; pocztowe zainstalowane W Twoim komputerze domowym lub sieci lokalnej, które tylko porozum i rwa ią się ze zdalnym systemem l.JNI t X . Programy lak te tona przykład Eudora. Outlook E\ press czy też program poczlowy Messenger wchodzący w skład pakietu Netscape Communicator. Są one bardzo poręczne, ponieważ inają zazwyczaj wygodny interfejs i automatycznie dokonują wszystkich konwersji związanych z obsługą załączników do poczty, jednakże nie są one prawdziwymi programami pocztowymi systemu U N łX , Za pomocą lego typu programów możesz przechowywać wiadomości e-mail w' swoim komputerze domowym; ♦ programy pocztowe, do których masz dostęp i klórc używasz bezpośrednio w systemie U N IX . Programami takimi są na przykład pine, e ln oraz ma i . . Zn pomocą każdego z nich można w łatwy sposób wysyłać wiadomości e-mail. Dodatkowo, program pocztowy pine automatycznie dokonuje wszystkich konwersji związanych z wysyłaniem załączników , Dzięki temu, że wszy stkie wiadomości pozostają w systemie L!N1X. możesz je odczytać z dowolnego miejsca, w którym tylko będziesz miał dostęp do Internetu.

W ysyłanie i przeglądanie wiadomości e-moil 1X7171

•i ipp

iHlf

ms tu

Ef

S llW a liip - fl W-1 f l p

3

14iEi eto; g ;

|l

3WJPllęlt

♦ fnita: program ten jest prosty w użyciu, można nim bezproblemowej wysyłać i przeglądać wiadomości z za laczni kam i. Proponujemy, byś używał go. jeśli tylko jest to możliwe. Jak widać na rysunku U , I, pine wyróżnia sie na tle innych programów dość przejrzystym interfejsem. Wystarczy po prostli korzystać z. poleceń umieszczonych w menu na dole ekranu:

W iy 3

kymnek 11,1. Cechy program u pine i je g o uhrjejs sprawiają, że program ren jest intuicyjny i toner hi'utyciu

fr^F- L * V P ^ - A M l ! - - l i '/ P - i r / if H i lr t N k l/ L k ' vl.lft 7* n » ł | l »

: Ii iMMPj r-lKii : 7« tlpa-j-pj r-lKii

| fL H 7.1- f t J S |

I 33i ł^j.rih m ii I p : u L łt f c j 1713 I p : ch 31vi

: Z5 5 łv l L iit 4 t 15Z5-I | c || i >■| ! ZS l\ p r r > .łłw L .pi lis«- irim ilrtpi.Up nrji; r i i i ^ ^ r l* r < ryj |h«|'P Hr*> t 71 JrrPy H.,. j, .r r .l i £1 i r i j >i:il«* .i: ę.fl |Wił IMI i jm * TI i P I l f I j - r U f i ■ t> i Lferfi J n Iii .. ■■■ i j w l .¡ii______i i.' H i | i:iiiiE n p -■■i . ii pk - . i*

I E

S n c i i f i f m rf l i !h ? >rll?H ir-q E i m n n np p - f i i l n ^ rrr- i i r c i e i j i j r r n ; C fU U wr u ln d r le L i n a l l . n !■d_ i i m i i | r , r iłpLp w £ m - jji- p h j . j , q m l L li m l * . p p n ■r r t H u :1 . 3 r m i r > n i, k r a i p if-. 1 n iiip

Rysunek ¡1.2. Cichy rinterfejs programu e/m sprawiają te jest on przyjazny dla użytkownika jednak mimo to odstaje on pod tym względem odprogramu pine

11 '■! '

^

1-

hiw

|i* » r ;r- -|J, rwJ 1 ■Ł.I Pł+cl..-. H.S-Iim r r,r 1 f.. lUr.-lfHlyili i i/ł-. ■ ic. * f > S ^ P J I * ? . i 1'tll > 1 ' ,47fUCfti-*JJnp|-feaA>. ■k-J I r , , 33 lli:3 5 v j . ' i v i ń i i i i a l j l i l t l l . l C ł i r ,Ka H m i t p 73 1:1:35 łHz 1+3:3 k i.'i-t łl i Il4 ril.p i iP-J j 1 33 i l : l ( i S i 1c p 1 1Eti l ’ - - i i i .-: 1 4 +i :» ? 73 33:15- 51.13311 YfeHln1pUklil.pl V r l U.-H 73- 33:35- ku.>i'il 1 P 4 ^rillM C .K I(lk 4 E i.| w i u*p 33 13:35- 1 1 1 .' Jtkd ■t i lE llijU c -il v + i l i p 33 33:55ivun. V I I i ł * J i 13:35- n i1jlip 1 WllH P t li lM łii li v i i w p » 13:35- •w■ 1p.i iP l i ■ElłHVM>*-l i I I p V I I S ip T i u : i a S S / i l d i li Im 11 /PKlCtiliUjEEPCTflLE V I I S*p 37 13:35 IV■ l i i UllB-iHkPllII.E-Yl.p V I I l i p i t 1 j : i ii SS ■l i m 3 IŻ lllH llC41.pl S1 1 l i p 13:3* WT3#*i51 * w i * i I lw i. cin .p l V»P l i p 37 13:74 kS^-. 3li*i E- Ł scU lc » "> L .pl łt i Trp Z7 11:73 M .i Z l U I-H ' j i i i i i H i 1 u ..r o * P Vrf \*p p il ; i * '.I .pi h i l i p i-i 1 , ", £ -1 i it u ia i» j i * i i l l i i . l ».|> lip 13:3* ¿37330* * ltkE.-l.-3l4UHk.LIIWl.ii, TPE l i p 13:3* 5471137 13:74 nl^lSi-/ 7 łw :p i.rlQ l i t i i f i T i t f i V I Lip

i

II

r.' wre S ri 7 72 2

W niniejszym rozdziale skupimy się na programach pracujących pod kontro Ili systemu U N IX . Programów tych jest naprawdę dużo, jednak prawie na pewno będziesz miał do.siep do jednego (lub więcej) z niżej wymienionych-

♦ eltn: program ten jest trochę bardziej uciążliwy w obsłudze, ale wciąż umożliwia wysyłanie i otrzymywanie w-iadomości i jako tako radzi sobie z załącznikami. W naszej ocenie dużo brakuje itiil do pi ne. jeśli jednak nie masz dostępu do lepszego czytnika, powinieneś skorzystać właśnie z niego. Interfejs programu eim został przedstawiony na rysunku 11.2 jak widać program ten ma duże możliwości^ jeśli chodzi o podstawowe zastosowania: ♦ mai i : program ten jest dostępny praktycznie w każdym systemie U N IX , jednak korzystanie z niego jesl co najmniei

r !

niewygodne i jak widać na rysunku 11-3 jego interfejs pozostawia wiele do życzenia. Jeśli tylko jest to możliwe, polecamy korzystać z innego programu pocztowego.

-H P iw .i Ir . .-I pi: ilL ip I- 1 " v Ł p ir ‘ H i : J i u e t i | p o h ps-i 1 l i : r-iM-klki 3 » .’ I e i - j ' 'l i p pPIEHI . ' N W I I i ' P i : I U J M Pd I I -,nLq T l: p r iM m ' T r : C i f naeitj- jiu i-ir* T l : ir c r - liM 1

:tł’ 4 KIK. 5: £4i«l Cl I " ■r*L!' ■i TłriJ II -I I Br I l.ir r v r r 'rp.Mpii.| 1#!’

■|3t jE k lłf" il t C i H V “

li:

JIIS££I | v ilt Hi>l

Ryu/nek 11.3. h d jjtfe jg i cechy programu mńit ze )
jjmri1r
217

Rozdział i J.

/ Rady ■ Jak możesz stwierdzić, że otrzymałeś nową

Wybór programu pocztowego

wiadomość? Tak jak zostało to pokazano na wydruku I l i , system UNITX czysto informuje o tym przy logowaniu się na konto, za pomocą komunikatu „Y o u have tnaiI" (Masz wiadomość/wiadomości c-tnail> lub ,,You have new oil tai!"’ (Otrzymałeś nową nowe wiadomości e-mailju ■ Nie musisz wy bierae pomiędzy programami pocztowymi tylko porozumiewającymi się z systemem U N IX a pracującymi w tym środowisku Możesz używać jed nego z ri ic li lub obu. w zależności od Twoich potrzeb i wymagań. Możesz również przeglądać pocztę /a pomocą kilku różnych programów pracujących w systemie U N IX , jednak musisz wówczas brać pod uwagę to, że możesz mieć później problemy z. u sinieniem, co gd/ie się znajduje. Wypróbuj po prostu wszystkie możliwości i wybierz program lub kombinację programów najlepiej spełniającą Twoje potrzeby.

Wydruk IL I. Po zalogowaniu się rw dć inurgę na w ie rn i informacją .. fon łwve in uil" Red Hat L in ux r e l e a s e 0 .1 K e rn e l 2 .0 .3 4

¡Manhattan!

on an i4 * 6

lq
Sun Au^

You hiv* co-ai 1+ j e j rOhohbea e j r ] S

2 0 7 ; 4 1 : DO on t t y l

W ysyłanie rpfzegiquutin:

___

Przeglądanie wiadomości za pomocą programu pine Prawdopodobnie swój konta kl z programem pine rozpoczniesz od czytania nowych wiadomości. l ak jak zostało to pokazane na rysunku I ! .4, po wpisaniu w linii poleceń polecenia pi nf na ekranie pojawi się menu, za pomocą którego będziesz mógł wybrać, co chcesz zrobić{Fnfinft 11.4* Za pierw.aym unichomienkm pine a*śi pyla, czy chcesz przeczytać plik pomocy, :iif.'i U) z u C Z itie .s z

karz w s t a ć

z p ro g ra m u

By przejrzeć pocztę za pomocą programu pine; 1. p i n e

Jeśii po wpisaniu pine olrzymasz Kystunk 11.5. ?. pew n oid ą jeszcze nieraz ujrzysz j/pilw menu programu pine

informację, że polecenie nie zostało odnalezione, sprawdź czy programu nic ma gdzieś indziej w systemie, po/ti katalogami wymienionymi w ścieżce wyszukiwania. Informacje, w których miejscach możjcsz. go szukać, znajdziesz w rozdziale 1. 2. i Po naciśnięciu klawisza i na ekranie pojawi się spis folderów, W spisie będzie znajdował się folder inbos oraz inne foldery, które (być możel utworzysz. 3. Pomiędzy folderami możesz przechodzić za pomocą klawiszy strzałek (o ile w spisie widnieje więcej niż jeden Ibldcr).

219

Przeglądanie wiadomości (pine)

U mc bom program pocztowy za pomocą polecenia pine. Jeśli uruchamiasz pine po raz pierwszy, program zapyla Cię, czy chciałbyś przejrzeć plik pomocy (patrz rysunek 11,4), zanim zaczniesz z niego korzystać- Przy każdym następnym uruchomieniu pine na ekranie pojawi się już tylko standardowe menu programu, zustaio ono przedstawione na rysunku ! 1,5.

Rozdział 1 ]. 4. v Jeśli chcesz przejrzeć wybrany fol Jer. naciśnij klawisz /wróć uwagę, że w menu na dole ekranu pozycja ,.V icvl: !dr” jest obramowana nawiasami kwadratowymi (rysunek ! ! . 6 ) . W ten sposób jest oznaczana czynność domyślna, którą można wywołać za pomocą klawisza izil. 5. Wybierz interesującą Cię w iadomość za pomocą klawiszy strzałek w dół i w górę.

Przeglądanie wiadomoid

(pin«)

Now^e. nie przeczytane wiadomości będą pojawiały się na końcu spisu.

lf. T—-F WH J !W i luife£ł#s1 |«..M?La-| 5!taUri*ri f vt Iw-

I rrn fą i

33 artfłf*

1 frriri-r

Z

]

Rysunek 11.6. thstarczy, te naciśniesz Eirten itybiiryjifC tym /twttynt itf>nivśiną Opcję, klórtl jest ^ tym przypadku otwarcie folderu

Wy braną przez Ciebie wiadomość możesz odczytać po naciśnięciu klawisza izd.

7,

Ł ój ł Cr# 71 & t r i b .

Hmmm. No. no. Kto by pomyślał? Super.

a a## łi i*fj-ut i

tin> b «mni

L

*£ł-l: i»:

i.*4+t r m

lj*

Mli

Przeczytaj swoje nowe wiadomości. Po przeczyta ni u każde] z nich możesz powrócić do spisu za pomocą klawisza i. C. ą Gdy będziesz już ehe rat wyjść z pine. naciśnij klawisz q. fak jak zostało to pokazane na rysunku 11.7* p ^ e zapyta, czy na pewno chcesz wyjść z programu. Po prostp pac iśnij y. Jcśii nacisnąłeś klawisz q przypadkowo, masz teraz szansę cofnąć swój błąd - wystarczy, że naci śniesz n, s

Rady

■ Zwróć uwagę na znajdujące się na dole ekranu menu. Naciskając odpowiedni klawisz możesz wybrać każde z wypisanych w nim poleceń. Program ¡.¡ne nie rozróżnia w tym przypadku wielkości znaków, dzięki czemu będą działały zarów no duże jak i małe litery , ■ Jeśli chcesz od razu przeglądać zawierający przychodzące wiadomości folder Inbos. uruchom program p i no z opcją - i..

220

_.JHil ■ . IfTTTU |

flI ***

Rysunek 11.7. i zy na pewno chces: opwjcić p iw ’> Tytko się upewniam

W ysyłanie i przeglgdanie wiodomojci e-mati

D r u k o w a n ie z a p o m o c ą p in e W odróżnieniu od większości innych

programów pocztowych systemu U N IX pi nE umożliwia drukowanie wiadomości na drukarce jpkalnej. Wystarczy, ze naci śniesz y , a następnie zgodnie z sugestią programu wybierzesz drukarkę jako „attached to ansi". Niektóre programy komunikacyjne (.zwłaszcza telnet systemu W indow s) nie obsługują tego sposobu drukowania, ale w większości opcja ta działa bez najmniejszego problemu.

■ Podczas przeglądania poczty możesz praejść do następnej nie przeczytanej wiadomości w folderze za pomocą klawisza iż±J, ■

Wiadomości do usunięcia zaznacza się za pomocą klawisza d - można zaznaczyć zarów-no aktualnie podświetloną wiadomość w spisie, ja k i wiadomość przeglądaną w danej chwili nu całym ekranie. Gdy będziesz opuszcza! p i n e , program zapyta, czy na pewno chcesz usunąć wszystkie zaznaczone do usunięcia wiadomości. Jeśli chcesz, naci śnij y jeśli nie, nuci śni i n.

■ N ki-przeocz znajdującej się również rąjtej stronie tabeli D ra kow anie pom ocą pirie, ■ Jeśli chcesz odpowiedzieć na aktualnie podświetloną czy tez czytaną wiadomość, nuciśnij i. ■ Zwróć uwagę na menu na dole ekranu często znajduje się w nim pozycja „Olher cmds’\ pod którą skrywają się inne opcje. Dostęp do nich możesz uzyskać po naciśnięciu klawisza o.

Rozdzioi 11.

Wysyłanie wiadomości za porno«! programu pine Naszym drugim, po przeglądaniu poczty, ulubionym sposobem wykorzystywania programu 7.1 ne jest wysyłanie nowych w iadotności. Nowe wiadomości bodziesz zazwyczaj wysyłał już po uruchomieniu programu p i n « (rysunek I 1.8), ale istnieje również możliwość zredagowania nowej w iadomości bezpośrednio / poziomu linii poleceń (patrz rady).

By zredagować i wysłać wiadomość za pomo
Wysyłani« wiadomości fpin«)

1, ping

Jeśli p m e nie jest jesz cz e uruchomiony, wywołaj go, wpisując je g o nazw ę w linii poleceń.

2, Naciśnij klawisz c, by rozpocząć edycję nowej wiadomości.

Za pomocą tego klawisza poruszasz się pomiędzy poszczególnym! polami nagłówku wiadomości. W polu t o : podaj adres e-inail, na który ma zostać wysłana wiadomość, jeśli chcesz wysłać kopię wiadomości innym osobom, umieść ich adresy w polu ę c : . Zanim zaczniesz pisać wiadomość, wpisz jej temat w polu s u b je c t:. Jeśli nic jesteś pewien, co właściwie należałoby tam w p isać, zajrzyj do tabeli Nasze trzy grosze na lem at ten)cifów. Jeśli chcesz wysłać załącznik, wpisz jego nazwę (jeśli jest to konieczne, w raz ze Ścieżką dostępu) w polu Hkttchnnt:. Jeśli na przykład chciałbyś wysłać jako załącznik plik raę.j p lik znajdujący się w Twoim katalogu do litowym, powinieneś wpisać -/mojpli.k.

232

Id : Ufrbj.pl. Ic s MLckml: 51*13*11 iE-i r I I « « Ul'1 ■■■ rib kl««u saplMi|n^ leni.« it p
ü (W fl

i i j U.

TT. !tRtllr> vmM U i .

: i¥i-' ? Hu '

Rysunek II. Ł li' program :? pine redagowanie wiadomości sprtm atfcti si\> (lit lupcllticniu kilku pustych miejsc

W ysyłanie i przeglądanie wiadomości e-mail 4. Czest,

Kilka uwag o tematach: ♦ staraj się, by temat opisywał w sposób jasny i zw ięzły przesyłań ii wiadomość. Zamiast pisać „Proszę koniecznie przećzytać’', napisz raczej „Uwagi do propozycji L3askinsa'’; ♦ nigdy nie pozostawiaj pustego pola Sub ; “ c t . W ielu ludzi wychodzi z założenia, że wiadomości bez tematów najczęściej zawierają spfl/n,i$zy]i niechciane informacje, który cii nie warto czytać i ustawia swoje programy pocztowe tak, by je odrzucały: ♦ nigdy nie pi sz tematu wiadomości tylko D U Ż Y M I L IT E R A M I (zresztą, skoro już o tym mówimy, odnosi się to nie ty lko do tematów), ponieważ osoba, której wysyłasz wiadomość, może odebrać to jako B A R D Z O G Ł O Ś N E W R Z E S Z C Z E N IE ! ♦ zwróć uwagę na to. jak działają filtry anty spam owe. Wielu dostawców Internetu używa ich do zmniejszania ilości krążącego w sieci spamu (czyli niechcianych wiadomości, najczęściej reklam, wysyłanych tysiącom ludzi). Niektóre filtry usuwają wszystkie wiadomości, który cii lematy są w caiości napisane D U Ż Y M i L I I E R A M I. Inne usuwają wiadomości mających w polu subneTt wiele wykrzykników.

Ha k i e O y z a p ia n u je m y s o b ie te p a r ty jk ę g o lf a , e e e , c h c i a ł e m p o w ie d z ie ć , s p o tk a n ie w in t e r e s a c h ?

Po wypełnieniu pól nagłówka wpisz tekst swojej wiadomości. Gotowa już do wysłania w iadomość została przedstawiona na rysunku I 1,8. 5. . ż d Jj

G d y wiadomość będzie już gotowa do wysiania naci śnij i d jJ. i;±r.o zapyta, czy jesteś pewien, że chcesz ją wysłać. Podobnie jak węześniejjjoaci śnij y (lub ż H ) jeśli chcesz ją wystać, lub li jeśli nie chcesz.

' f [ Rady ■ Zamiast w pisywać czyjś długi adres (np.

ian. kowal s ki ?najIep-3 z e fir tna.com). możesz ustawić jego alias o dowolnej nazwie, np. Jan i w- przeszłości posiugiwać się już tylko nim. Aby ustawić alias, wejdź do książki adresowej (o. / głów nego menu) i dalej postępuj już zgodnie z instrukcjami na ekranie. ■ jeśli znajdujesz się w- linii poleceń i Chciałbyś wysiać wiadomość, nie przedzierając się przy tym przez, cały interfejs pine. podaj jako parametr wywołania programu adres c-mail. na który chcesz ją przesiać (na przykład duzalropka@ raycoi™ , com). Jeśli chciałbyś wysłać wiadomość c-mail na kilka adresów, wpisz je jako parametr pin«, oddzielając od siebie przecinkami (bez spacji, np,: tJiiic uri i kvqs C “ i ayc cum . c om, i n fo @r a ycórom. c om).

223

Rozdział ¡ ¡

Dostosowywanie programu pitte do własnych potrzeb Program pine pesr nie tylko przyjazny dla użytkownika, ma również wiele opcji, za pomocą których tpożesz dostosować go eto swoich potrzeb. Ma rysunku 1 ] .9 zostało przedstawione meno konfiguracji programu wraz z kilkoma możliwymi do wybrania opcjami.

Dostosowywanie programu pino

By dostosować pine do swoith potrzeb: li

i N . w i r *.*.en

^■.ipitni iłhirr iifiili.ii- l"i li­ I inuk-Mirm- ■ JM'«n bach i riiorr ■11sr

ia iih

- :tu u lor Sur w l.i| ' w»tiuilr> ‘ etu u tor Sri: Mlnf !pfitpoirt mgi ti

' - -:m u n i i S » r : m i n i 1 u i r r i i i i n i ę n ' '

■i i Eafrflą Í I(Uuujr Mil: |

Rysunek I I , 1 )- Zo pomocą mena ustcńrieĄ kónjigiiracji możesz dostosować piw do swoich potach

p in e

Uruchom program. 1. n Naciśnij ja, by wywołać główne menu.

Tabela 11,1, Najczęściej ztnienigne opcje konfiguracji O pcja

Opis

i n i t i.a l- k e y s t .r o k e - l i s t

Określa poleceikia. które zostaną wykonane przy uruchamianiu się pine. lak jakbyś nacisną! odpowiednie klawisze.

n n tp -s e rv e r

Ustawia nazwę serwera grup dyskusyjnych, dzięki czemu. tak jak zostało to opisane w rozdziale 12, będziesz mógł przeglądać za pomocą pine grupy dyskusyjne Usenetu.

q e i t - w i t hc ut - c on f i rm

Umożliwia wychodzenie z pine hez konieczności potwierdzania, ze jesteś pewien.

i i í j f l A t u r é - A t - b o t t om

Umieszcza Twój automatyczny podpis nie przed, lecz po cytowanej w odpowiedzi wiadomości.

s aved-msg-naroe- m 1e

Umożliwia umieszczanie zachowanych wiadomości w określonym folderze, zależnie od ich typu (nadawcy iip.}.

f c c - [lame - r u l e

Umożliwia zachowywanie kopii wysyłanych przez Ciebie wiadomości w określonych przez Ciebie folderach. My osobiście korzystamy z opcji ty-recipetit (zależnie od adresata).

ii s e - e n 1 y - d ím a i n-narae

Nakazuje programowi pine wysyłanie wszystkich wychodzących wiadomości tylko z nazwą domenową w polu kram; (bez nazwy komputera), W polu brom: wysyłanych przez nas wiadomości znajduje się na przykład adres a raycontni-com, nie zaś (tt iiobhes.rayconim.com.

224

W ysyłanie i przeglądanie wiadom ości e-mail 3. s

P n i j cl i 7.a pomoc ¡i klawisza ^ do menu ustawień. 4. c

Naci śnij t by przejść do menu ustawień konfiguracji (rysunek 11.9). 5. Przyjrzyj się możliwym do zmienienia ustawieniom. Ekran możesz przewijać za pomocą klawiszy Page Up oraz Page Down. Program pijie umożliwia skonfigurowanie niemalże wszystkiego. W tabeli 1 l.i zostały wypisane opcje, które mogą być dla Ciebie najbardziej użyteczne. 6. fztJ Po wybraniu interesującej Cię opcji, naci śnij 7.

by j ą zmienić.

Dokonaj wyboru, lub podaj odpowiednie informacje.

8. e Naci śnij e, by opuścić menu konfiguracji i powrócić do menu ustawień, [¡ine zapyta, czy chcesz zapisać dokonane przez. Ciebie zmiany. Jeśli chcesz, naciśnij y, jeśli nie, n, Po dokonaniu w y bont powrócisz do głównego menu.

% Rada ■

Możesz ustawić pine tak, by po uruch oni len iu automatycznie przechodzi! do spisu wiadomości. Wystarczy, że wpiszesz w polu i ni Ti a i- K e y ^ tro k e - iis t wartości i , v a następnie za pomocą klawisza l i J potwierdzisz zmiany,

Rozdział 11,

Przeglądanie wiadomości za pomoMt programu eim Jcśii korzystasz z programu eim, prawd opodobnie stw ierdził^ juZ, że przeglądanie w iadomości jesi bardzo proste. Tak jak widać na rysunku I i . tO, po prostu wybierasz jedną z wiadomości i naciskasz by j ą przejrzeć.

By p rze jrze ć pocztę za poftio
-■i'.-

£fe - L ■—rM V

a.iii.. Ls Sep ZZ HjŁI TyłLrn iPtsr-i (137 MCI 01mi tHII MLSSACl Sep ZZ MI Limi Uv+r (B i tłlt Sep ZZ la fcgfcnr th-rrtHmr ■'?=*;* ¡Kri: Ir: Cep nur+kr pHitf^r. Sep ZZ lO-rłchu -\V,'i urr W : W : piui.eii-. Sep ZZ I* Irmlu

-iff.,

M nf

■Eli CJł IKP lk r*i Ę.ą>MĘK|4f Pp *r«-łl kf |I*P MrS( ChfTKlir: d:.M.M+ L, uiiłflf-ikre EMili *U>IL * *t-Si^0r. rjrpig «( r>irmr*Mll. ąn:i Ib K»4D j frHf ilknrkh. | - w»- ięrtń. k • -t-.r ap. hrla

r

fiy.mnek i I. iii. U dołu giównego ekranu programu eim zostało wypisanych wiele ¿łosiępnyeh opcji

Przeglądanie wiadomości (elm)

1< E lm

Uruchom program za pomocą polecenia e im. Tak jak zostało to pokazane na wydruku 1i .2, system może zapytać Cię. czy chcesz by utworzył dla Ciebie tćldery z wiadomościami. M y zazwyczaj wybieramy opcję y, jeśli jednak nie chcesz, hy foldery zostały utworzone, naciśnij i-.. Główne menu programu elra zośtałd przedstawione ra rysunku 1 i. 10. 1

Pomiędzy wiadomościami możesz poruszać się za pomocą klawiszy strzałki w górę \ w dół. Nie przeczytane wiadomości będą pojawiały się na począłk li spisu.

3.

Otwórz wybraną wiadomość za pomocą klawisza izd.

Naci śnij i . by powrócić do spisu wiadomości (indeksu) lub spację by przewinąć w dół czytaną wiadomość. Na rysunku 11-10 zostało przedstawione menu poleceń, którę znacznie ułatwia posługiwanie się programem eim.

226

Wydntk /1,2. eim m o te atttotnaiycznie utworzyc Twoje skrzynki pocztowe i e i tllhobbeB a w r j s elm Nut i c e : Th is v e r s i o n o f ELM r e q u i r e s the use o£ a . elm d i r e c t o r y in your home d i r e c t o r y to s t o r e yo ur e lm r c and a l i a s f i l e s . S h a l l I t c r e a t e th e d i r e c t o r y .elm f o r you arid set i t up !y /n i q >7 n

W ysyłanie i przeglądanie wiadomości e-mail Sm

q

G d y będziesz ciiciai wyjść z programu olen, naci śnij q. elm może zadać Ci kilka pylań {.na przykład, czy pozbyć się zaznaczonych do usunięcia wiadomości czy reż przenieść przeczyłane wiadomości do foldera z przeczytaną pocztą}, Zgódź się tylkó jeśli w przyszłości zamierzasz przeglądać pocztę za pomocą elm-a.

j

Rady

■ Możesz dostosować do swoich potrzeb niektóre cechy programu. Menu konfiguracji można wywołać z poziomu głównego menu za pomocą klawisza o. Choć eiftj pod względem możliwości dostosowania program li do potrzeb użytkownika pozostaje daieko w tyle za programem pine, możesz z nt ien ić kilka podstawowych rzeczy, takich jak kolejność pokazywania przeczytanych i nic przeczytanych wiadomości, włączyć i wyłączyć wyświetlanie menu z podpowiedziami skrótów poleceń oraz zmienić poziom użytkownika („user level"}, którego zmiana da Ci dostęp do kilku bardziej zaawansowanych opcji. ■

M ożesz us unąć prżeglądan ą lub zaznaczaną wiadomość za pomocą klawisza n. Podczas wychodzenia z eim^a zostaniesz zapytany, czy eim powinien „zachować nie przeczytane wiadomości w skrzynce pocztowej" (..Keep unread messages in incoming mail box"}. Jeśli odpowiesz n, wiadomości zostaną usunięte, jeśli y, pozostaną na swoim miejscu.

■ Jeśli chcesz odpowiedzieć n ifw iadomość naciśnij r podczas jej przeglądania lub gdy jest wybrana w spisie wiadomości. ■ Z większości ekranów -tm-a możesz wywołać wbudowany system pomocy, naciskając klawisz ż!żJ i klawisz i. ■

W spisie wiadomości możesz przejść do dowolnej z nich. wpisując jej numer.

Rozdział i J ,

Wysyłanie wiadomości za pomoce; programu elm W programie eln-. wiadomości w ysyła się bardzo podobnie jak w pine. Now e wiadomości będziesz najczęściej redagował juz po uruchomieniu programu eim (rysunek 11,11).

8y zredagować i wysłać wiadomość za pomocą programu elm: 1. elm

Wysyłanie wiadomości (elm)

W yw ołaj program e im , wpisując jego nazwę w Pini i poleceń.

Rozpocznij za pomocą klawisza m redagowanie nowej wiadomości.

Po wpisaniu odpow iedzi na każde z pytań programu eim odpowiadaj za pomocą klawisza U d (patrz rysunek 11.11). Nieco wcześniej znajdziesz sporo interesujących informacji o tematach wiadomości w tabeli JVńins trzy grosze m lemat lematów.

4 . Przywitaj się z v i. Co? Po wypełnieniu pól nagłówka znajdziesz się w edytorze vi, za pomocą którego będziesz musiał napisać tekst wiadomości. W ięcej informacji o vj znajdziesz, w rozdziale 4.

5.

C ie s c Tomku, ZnOw m iałem t e n s en, w k tó r y m mam W btzu o h u b u d z i k , Z a p a m ie ta le m g o , bo gdy w końcu p r z e 3 t a l d z w o n i e , z o r i e n t o w a ł e m Sie.- z6 c a ł y c z a s nacis k am pepak p r ó b u j ą c g o u y l a c z y c , Eoze, naprawdę musze o d p o c z a c od t e j roboty. W p is z w iad o m o ść, ja k ą ty lk o zechcesz.

228

L£E=

tir-: i**« FWf •Wili,«» i-. ' i1wi'ipcdLrrui Ilt
■J# ii iii i.I.«ł’ Umi W* 27 Gr2ttha

(71) (ÓSy

I w 27 I* CrcPEhi

:hbi

i* * ?? l| ł iA ł S i ł r fn lH U U l i

K H I El i i II tu t

IŁ L * r . ł *Ł7S]

liJŚ n

KM: Ir: « se o p> ń#: «■-r»*si

trr

c i i w.# jii.i it iiw i - 1 1 . ..i..ą ccmi^n-i-. |V p rr-- ii| 1 n ł M rifc r t s u n t O lT lrte ar u ń i t i ^ i r . o u , * u l i 4 i h-ply »r I >iru m -4 M l ] , qi.n

Ti Kit * «riiłqi, p-pci izkim!, j Hiji aUl+iC or nrvki|i: h Ih

i..

| iłvr up. 1 irip

■

Rym/reli 11.11. Fo wypełnieniu dartego Itagtówka do następnego przechodzisz ZCf p o tn o c ą klaw isza i.n lę r

W ysyłanie i przeglgdanie wiadomości e m a il 6. Esc Gdy skończysz, naci śnij L s c jb y przejść do irybu poleceń}. 7»

: urq

Następnie wpisz by zapisać to co napisałeś t wyjść z edytora v i.

8. ą Naci śnij by wysiać wiadomość. Jeśli stwierdzisz, że wysyłanie informacji o swoim pępku n ie jest jednak najlepszym pomysłem, możesz, w pisać e, by ponownie przejść do redagowania wiadomości lob i, by całkowicie ją porzucić. /

Rndy

■ Jeśl i chcesz; możesz usta! ić, że domyśl nym edytorem nie będzie v i, lecz coś prostszego w obsłudze. W ystarczy że przypiszesz zmiennej Środowiskowej e d ito r pełną ścieżkę dostępu do dowolnego innego edytora w systemie, na przykład / u it/ io c a i/ b in / p ic o . W ięcej itjformacji o zmienianiu wartości zmiennych środowiskowych znajdziesz w rozdziale li. ■ Za pomocą programu eim nie możesz wysyłać załączników, ale są jeszcze inne sposoby. Najlepszą alternatywą jest zakodowanie plików za pomocą polecenia uu^ncode i wysianie ich później / poziomu linii poleceń za pomocą programu cnai i . Więcej informacji o kodowaniu wr ten sposób plików znajdziesz w rozdziale 13. P

Jeśli chcesz szybko wysiać wiadomość z poziomu linii poleceń, wydaj polecenie eim / adresem e-mail osoby, do której chcesz ją wysiać, jako parametr (na przykład eini wincuester@Liiycu[iifli.ciini). Jeśli chcesz wysiać wiadomość na kilka adresów, oddziel je od siebie przecinkami, ale bez odstępów (tlp. ei™ uni >-:vqs śtrayccmniin. cosm, in a y cosiin. com).

R o zdzia ł 11

Przeglądanie wiadomości za pomocą programu mail

Przeglądanie wiadomości (mail)

Ogólnie rzecz biorąc program m ail jest trochę mniej intuicyjny w obs fudze ¿arb w no od programu pin^, jak i eim; używanie go jednak do przeglądania poczty noże być pewnym Im min wyzwaniem. Choć jeśli tylko jest to możliwe, zalecamy przeglądać wiadomości rączej za pomocą innego programu, poniżej opisaliśmy, w jaki sposób można przeczytać pocztę za pomocą mail -jeśli tylko jesteś wystarczająco zdesperowany czy też nie masz innego wyjść la W ygląd głównego menu został przedstawiony na rysunku 11.12.

|

v r “ |S - i i i

■iiJ Ttrvl«P l.ł-lu I Hfr T Fk 'irlp. ■.,vwi,ipwli,rwl Ł i '": %-łis *frc >* i k| ..v,. i.ul --i.-«frp-4ł-. IŁ .J Srp 2? 13,?% 13.0.2 ID "Irtu -n ł i c i j p t ia.-#r * ł^-j-liliłi!:.i. I nph. k i ik-d Sip 23 I 3: l ¥ S k .- 1-723 ■■fcain 1' * jHb-i .pl ifc-1 Sep 13= / "li: J f i c t i r ftk * ą t.-HJpi£Hqferin-« i . n iKdSip . : PiakiCk* ci Hiik’ ¥ karL«l*Mr£l.pL w Ssp B ¥ / HI “k ł ; ii i i u :i~
2 3

5 9

¥2 22 2 4 1 7 1111 25 21 7 2 57 ¥ 17 7*7 -48 22 2 40 3 1

4 k+lon icr.P 'M 3?p ! ! '7 21- *'■!.>>713 “ 21: * i i . I i * M li -¡B f t Si.ri-4rfnr3J«ri t M . f •*.■*Sep22«7-2S-¥5/-i7(b “ T i ; p a ln i’ ł r .L « łr i,.:.i r.w pj ! ,J sep ZZ 17 2S 4 1 1 / m il - Y H s I U |*■ WtbWiiKIMr.pl liii \r|i 77Cl 7'. 1I.-:II7I "Ir i i:.-j tafe-r-..; i •tmr~ * LI ti-|>w3i . '» i i i iftrt r*i 4hm s e* Z2 *7?4¥ V ifH Ł n M -.-.LrrirriAa, m >*,i cep 22 C7 2S « . o i n u “ SfHH n u t - r i M i r ■ iv *riM i7H bF?1«A . .a L>h m -ke*.22 «-i24>>?iv»pfc. ki I J tłJk iłllu iB .p i Ifc-J Sip 77 I I 74 i7 ,'ńł*7 -‘[Fudp Hj i I C T l..rr ,|- i « . ■ « « 11*1.m a pi >1-1 wy. 77 r i 7A 4iU9$H>i “ i|2n> 22 i i 7* n / ó / ii - l e i Jf-52C24 J ilip ff.■ * ukMrilhrkiwi.tiii.i it-u i r|, * * ,>i -.’ c> ■ ■rr-■ iv k ftjl«li> U L p ,1 i«it .k j > Sip >t c i 7 i % i/i*7 ł ‘ ■iew* zyr7tiii ^ z r j r . t.*>-. h - j l i p M.74 HZ lin ? ‘ k i: |i..i j i ii--* 4

1

1I

11

1-1

771:1 7 7 0 77

1111

«1rsuiiet 11.12, O interfejsie programu mail mośna powiedzieć wiele, ale na pewno nie ta. t e je .o intvhyjriy W kaidj:pi razie możesz zobaczyć na nim spis swoich wiadomości

By przeczytać w iadom ości za pomo«q m a il; 1. ma i 1 Uruchom program. Na ekranie pojawi się spis wiadomości i znak zachęty (rysunek 11,12). 2.

3

Wypisz numer wiadomości, którą chciałbyś przeczytać, 3.

Cudowny,,,

A

jak ±

on

■j est .

jak

b rzytw a ..,

e lty a c ie k i . . .

Przeczytaj swoje wiadomości. Za pomocą n możesz przejść do następnej wiadomości, a za. pomocą mora przejrzeć daną wiadomość ekran po ekranie. 4. q W yjdź z programu : m i za pomocą klawisza q.

V' R ad y ■ Jeśli chcesz przejrzeć tematy innych wiadomości, wpisz Ji oraz numer. Jeśli na przykład chciałbyś wyświetlić spis wiadomości od i 17 w dół, powinieneś wydać polecenie r, 117,

330

■ Jeśli ktoś poczuje przypływ natchnienia i wyśle C i naprawdę długą wiadomość, może się okazać, że jej początek tylko przemknie Ci przed oczami, a na ekranie pozostanie sam koniec. Aby przeczytać dłuższe wiadomości, możesz albo skorzystać z polecenie jnori;, dzięki któremu będziesz mógł przejrzeć wiadomość strona po stronie, albo z polecenia s z numerem wiadomości jako parametr, dzięki któremu wybrana wiadomość zostanie zapisana w osobnym pliku, który będziesz mógł później odczytać dowólnym, wybranym przez Ciebie edytorem.

■ J eś I i r>j ko j est to możi i we, sprób uj znaleźć inny program pocztowy umiejętność posługiwania się programem mail czasem może się bardzo przydać, jednak korzystanie 7. niego przez dłuższy okres Czasu nie jest najlepszym rozwiązaniem.

“ iii

“Fi

"ii|

W ysyłanie i przeglądanie wiadomości e-mail d

Hyiimil I J,_k /.n ppmocą mdli moiesz ssybko I imtor w agę iUinej osobie, w yiw lując program I z je j adresem ja k o p a n m w tr. a p ó ź n ie j j u i ty/ko

itMfitjąc temat i treść wiadomości I

I

(

|ejrflb ob b es a j r ] $ m aal iie b c a y L: Mamy prSblem . Jak w ie s z , K i n ^ h flsh p r z n w sza p r z y s i a d a ł na rsoim g ra ra o fo n io ( j a k w id a ć s t a r o c i a jad n ak. r.zn.r.ę-72 s i a p r z y d a j a } i c z a k a ł bym go irlŁCzyl r d z a o k i czam u m ó g łb y z a s n a c w i r u j ą c tf k g lk o . (U s y p ia ła m g o z a w s z ą w t e n s p o s o b •f nocy} . O s t a t n i o ja d n a k z a t r z a s n ę ł a si