FINANSE – WYKŁAD 1 Egzamin: Pytania otwarte, problemowe – dlaczego?, precyzyjne odpowiedzi przy użyciu odpowiedniego słownictwa, materiały z wykładów ...
7 downloads
16 Views
127KB Size
FINANSE – WYKŁAD 1 Egzamin: Pytania otwarte, problemowe – dlaczego?, precyzyjne odpowiedzi przy użyciu odpowiedniego słownictwa, materiały z wykładów i ćwiczeń. _______________________________________________________________________ _______________________ GOSPODARKA RYNKOWA I MECHANIZM RYNKOWY Finanse – to ogół zjawisk ekonomicznych związanych z gromadzeniem, podziałem i wydatkowaniem środków pieniężnych. Finanse, jako dyscyplina naukowa – bada strumienie pieniądza przepływające między podmiotami gospodarczymi w wyniku: Wytwarzania Podziału i wymiany Spożycia Akumulacji rzeczowej Finanse – to zjawiska i procesy pieniężne powstające w wyniku kreacji i ruchu zasobów pieniądza w czasie i przestrzeni. Model gospodarki rynkowej – przedstawia uproszczoną formę zorganizowania się podmiotów i zasad ich działania, w procesie produkcji, wymiany i konsumpcji przy udziale mechanizmu rynkowego Rynek wymusza na podmiotach efektywne działanie (przy określonych środkach) Wszystkie podmioty dążą do maksymalizacji zysku Warunki mechanizmu rynkowego: Nikt nie dominuje na rynku – duża ilość podmiotów, aby nikt nie mógł narzucić ceny Państwo – normy prawne dające pełną swobodę funkcjonowania podmiotów na rynku Charakter dobra (jednorodne) Rynek doskonały – rynek, który na skutek równowagi popytu i podaży dąży do ceny równowagi. Rynek – jest doskonałym informatorem o cenach, im rynek doskonalszy tym lepsze informacje o cenach i procesy rynkowe, kreuje sieć powiązań miedzy podmiotami oraz rozstrzyga, co, jak i dla kogo produkować. Rynek – popyt, podaż i cena. Każde odstępstwo prowadzi do deformacji w procesach produkcji, wymiany i konsumpcji i do zakłóceń funkcjonowania gospodarki rynkowej. Główny podział rynku: Rynek dóbr i usług
Rynek czynników produkcji Rynek pracy Rynek finansowy
Państwo: Stoi na straży doskonałości rynku poprzez różne regulacje, czuwa nad właściwym funkcjonowaniem mechanizmu rynkowego, ochrania przed skutkami cyklu koniunkturalnego (kryzys) Oszczędnie gospodaruje środkami publicznymi. Regulacje prawne: o Gwarantują dobrą podstawę rynku, dbają o dobra i poszanowanie własności. o Swoboda działania dla wszystkich podmiotów (wejścia – wyjścia) o Ochrona przed deformacjami rynku np. monopole itp. Interwencjonizm państwowy – wpływ na koniunkturę gospodarczą (skutki kryzysu) Podział rynków: Rynki rzeczowe – powstałe w wyniku dominacji dóbr materialnych lub usług, jako przedmiotu transakcji np. rynki dóbr i usług, dóbr inwestycyjnych i rynki pracy (usługa pracy). Rynki finansowe (są częścią systemu finansowego) Wady gospodarki rynkowej: Gospodarka rynkowa poddaje się powtarzającym sie zmianom aktywności gospodarczej – cykliczność, da się to zmienić jedynie wprowadzając gospodarkę centralnie planowaną Mówiąc o gospodarce rynkowej mamy na myśli gospodarkę XXI wieku, która jest nieporównywalna z wcześniejszą gospodarką rynkową m.in. poprzez niespotykany wcześniej podział pracy. Podział pracy – jest skutkiem rozwiązań technologicznych, skomplikował produkcję, dystrybucją, wybory konsumentów, zróżnicował i rozmnożył rynek, rozwinął gospodarkę rynkową. Gospodarka dzieli si na: System finansowy (w jego skład wchodzą rynki finansowe) Sferę rzeczową (uważany czasem za podsystem systemu finansowego) Podmioty gospodarki rynkowej: Gospodarstwa domowe – maksymalizacja użyteczności Przedsiębiorstwa – maksymalizacja zysku Państwo – oszczędne gospodarowanie środkami publicznymi Banki i instytucje finansowe – maksymalizacja zysku STRUMIENIE I PRZEPŁYWY MI DZY PODMIOTAMI
Strumień – przemieszczanie się zasobu rzeczowego i/lub finansowego w czasie i przestrzeni, jest związany z przenoszeniem praw własności. Strumień: Musi zaistnieć zasób rzeczowy lub finansowe Musi być skierowany do określonego podmiotu (odbiorcy) Musi przemieszczać się w przestrzeni Rodzaje strumieni: Wtórne – strumienie rzeczowe wyprzedzają strumienie finansowe np. na rynku pracy – najpierw pracujemy, później dostajemy wynagrodzenie, weksel. Równoczesne – strumienie rzeczowy i finansowy przenikają się np. zakup w sklepie, również przy płatności kartą. Przedpłata - strumienie finansowe wyprzedzają strumienie rzeczowe np. zaliczka za samochód. W relacjach między przedsiębiorstwami często strumienie rzeczowe wyprzedzają finansowe. Rodzaje strumieni: Rzeczowe – jest wyceniony, ma wartość wyrażoną w pieniądzu, trafiając do określonego podmiotu uruchamia strumień finansowy, są wynikiem procesu podziału, wymiany i konsumpcji dóbr. o Strumienie rzeczowe są wyceniane – stają się odwzorowaniem strumieni finansowych przez rynek. Finansowe – obecnie coraz bardziej dominują nad rzeczowymi, jest to efekt globalizacji.
Podmioty sfery finansowej – podmiot generujący i odbierający strumienie finansowe (banki i instytucje finansowe). Podmioty sfery rzeczowej – podmiot generujący strumienie rzeczowe i odbierający strumienie finansowe (gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa). Państwo trudno zaliczyć do którejś z kategorii podmiotów, gdyż wpływają do niego strumienie finansowe, a wypływają finansowe i rzeczowe. Strumienie rzeczowe są ogromne – większe niż te generowane przez przedsiębiorstwa (np. wyposażenie dla uczelni publicznych), dlatego można zaliczać państwo do sfery rzeczowej. Strumienie finansowe są jednak bardzo duże (bez porównywania do innych podmiotów), dlatego cz ściej zalicza si państwo do sfery finansowej! Strumienie dwukierunkowe – strumień sprzężeń zwrotnych, wpływy i wypływy strumieni finansowych. renty, zasiłki, emerytury
Państwo
podatki
Gospodarstwo domowe
Strumień finansowy może mieć charakter: Gotówkowy – odzwierciedlenia strumienia rzeczowego w transakcji gotówkowej Bezgotówkowy – rozliczenia bezgotówkowe Instrumentalny – ani gotówkowy, ani bezgotówkowy, ale występują instrumenty finansowe, których nie można nazwać pieniądzem (weksle, akcje, obligacje, depozyty)