Schody 1

SCHODY W JEDEN DZIE¡ W domku jednorodzinnym lub mieszkaniu wielopoziomowym potrzebne nam b´dà schody wewn´trzne. Mo˝liwe sà ró˝ne rozwiàzania. Cz´Êç budynku mo˝e byç wydzielona jako klatka schodowa (takie rozwiàzanie jest wygodniejsze, ale zajmuje wi´cej miejsca). Schody mogà te˝ prowadziç na wy˝szà kondygnacj´ bezpoÊrednio z pokoju.

D

ecyzja o rodzaju i konstrukcji schodów musi byç podj´ta na etapie wykonywania projektu budynku. Schody, poza tym, ˝e pe∏nià funkcj´ u˝ytkowà, sà te˝ elementem wystroju wn´trza, po-

S¸OWNICZEK Schody – konstrukcja budowlana przeznaczona do komunikacji pieszej mi´dzy ró˝nymi poziomami (np. mi´dzy kondygnacjami budynku, poziomem terenu a poziomem wejÊcia do budynku, poziomami tarasów terenowych). Schody sk∏adajà si´ zazwyczaj z pochy∏ych biegów wyposa˝onych w stopnie, rozdzielajàcych poszczególne biegi spoczników i z por´czy. Mogà byc wykonywane z drewna, kamienia, ˝elbetu lub stali. Biegi schodów stalowych i drewnianych sà zwykle ograniczone z obu stron pochy∏ymi elementami, zwanymi belkami policzkowymi lub policzkami, w których sà osadzone lub do których sà przymocowane. Przestrzeƒ mi´dzy biegami schodowymi nazywa si´ duszà schodów. Pozosta∏ymi konstrukcyjnymi elementami schodów sà belki spocznikowe (na których opiera si´ p∏yta spocznika i koniec biegu) oraz konstrukcja spocznika.

32 PRZEWODNIK BUDOWLANY WRZESIE¡ 2003

winny wi´c byç w to wn´trze odpowiednio wkomponowane oraz wykoƒczone.

Z CZEGO WYKONAå SCHODY? W domach jednorodzinnych i mieszkaniach wielopoziomowych schody wykonuje si´ z ˝elbetu, drewna lub metalu. Najcz´Êciej wykonuje si´ schody ˝elbetowe. G∏ówne zalety ˝elbetu to: tr wa∏oÊç, odpornoÊç na dzia∏anie ognia, mo˝liwoÊç dowolnego kszta∏towania. Wiele firm oferuje ró˝ne typy schodów gotowych, przeznaczonych do samodzielnego monta˝u. Sà one wykonane najcz´Êciej z metalu lub drewna, albo z obu tych materia∏ów. W budynku stawianym w ramach akcji Praktyka na Budowie zdecydowaliÊmy si´ w∏aÊnie na schody modu∏owe. Dlaczego i jak si´ sprawdzajà piszemy w dalszej cz´Êci artyku∏u.

RODZAJE SCHODÓW Schody mogà si´ sk∏adaç z jednego lub kilku biegów, o ró˝nym kszta∏cie, ró˝nie wzgl´dem siebie usytuowanych. Najwygodniejsze w u˝ytkowaniu sà schody proste. W zale˝noÊci od liczby biegów mogà byç: jednobiegowe, dwubiegowe, trójbiegowe. Najcz´Êciej spotyka si´ schody dwubiegowe dwukierunkowe, w których kolejne biegi sà do siebie równoleg∏e; przy wchodzeniu na drugi bieg zmienia si´ kierunek ruchu na

M AT E R I A ¸Y I T E C H N O L O G I E

Schody modu∏owe wspornikowe sà bardzo efektowne, gama wykoƒczeƒ i wzorów pozwala na dobranie ich charakteru i stylu do danego pomieszczenia.

Tak wyglàda miejsce przysz∏ego monta˝u schodów, widoczna drabina zapewnia∏a komunikacj´ w czasie budowy.

Doradca techniczny firmy Rintal sporzàdzi∏ projekt przysz∏ych schodów. JeÊli chodzi o profesjonalizm doradców odwiedzajàcych nasz plac budowy firmie dajemy wysokà ocen´ – schody zosta∏y zaprojektowane bardzo funkcjonalnie.

przeciwny. Schody mogà byç te˝ jednokierunkowe (z jednego biegu przechodzi si´ na drugi bez zmiany kierunku) lub ∏amane (biegi usytuowane sà pod kàtem prostym do siebie). Schody proste wymagajà du˝ej powierzchni. Z powodu braku miejsca, a czasami ze wzgl´dów architektonicznych cz´sto wykonuje si´ wi´c inne rodzaje. Schody zabiegowe wykonuje si´ bez spoczników. Mogà byç wbudowane w róg budynku (mi´dzy dwie lub trzy Êciany). Majà zmiennà szerokoÊç stopni. Najwi´ksza szerokoÊç stopnia wyst´puje przy zewn´trznej kraw´dzi. Zmiennà szerokoÊç stopni majà równie˝ schody wachlarzowe i kr´cone; w rzucie poziomym majà one kszta∏t ko∏a lub wielokàta. Spotyka si´ te˝ inne, nietypowe kszta∏ty schodów. Ze wzgl´du na bezpieczeƒstwo schody muszà byç wyposa˝one w por´cze. Musi byç ona umieszczona wsz´dzie tam, gdzie schody sà z jednej strony otwarte. W przypadku nawet stromych schodów, por´cz jest na tej samej wysokoÊci – zmienia si´ kàt pochylenia pochwytu. Minimalna wysokoÊç balustrady mierzona do wierzchu por´czy wynosi 90 cm. Przy szerokich biegach cz´sto por´cz umieszcza si´ te˝ od strony Êciany. Nawierzchnia stopni musi byç wykonana z takiego materia∏u, aby nie istnia∏o niebezpieczeƒstwo poÊlizgu. Ze wzgl´du na tr wa∏oÊç powinien to byç materia∏ trudno Êcieralny.

➧

WRZESIE¡ 2003 PRZEWODNIK BUDOWLANY 33

BEZPIECZNE WIERCENIE Za pomocà urzàdzenia D-tect firmy Bosch sprawdziliÊmy miejsca kotwienia. Urzàdzenie wykrywa nie tylko przewody elektryczne, stal zbrojeniowà, ˝eliwne rury wodociàgowe i inne metale, ale tak˝e rury z tworzyw sztucznych i puste przestrzenie. Zasi´g pracy wynosi do 10 cm, bez potrzeby kalibrowania wykrywacza. Urzàdzenie nale˝y prowadziç rónolegle do sprawdzanej powierzchni, materia∏y o w∏aÊciowÊciach innych ni˝ w∏aÊciwoÊci fizyczne Êciany zniekszta∏cajà pole elektromagnetyczne co przedstawiane jest na wyÊwietlaczu. 1. Projekt schodów b´dzie nam towarzyszy∏ przez ca∏y proces ich monta˝u, wed∏ug niego zosta∏y przygotowane poszczególne elementy.

2. Remanent poczàtkowy czyli kontrola czy wszystkie elementy wymienione w specyfikacji dotar∏y na plac budowy.

Podczas po˝aru schody stanowià drog´ ewakuacji. Powinny byç wi´c odporne na dzia∏anie ognia. Najbardziej odporne na dzia∏anie ognia sà schody ˝elbetowe, najmniej – stalowe. Schody drewniane powinny byç za-

34 PRZEWODNIK BUDOWLANY WRZESIE¡ 2003

bezpieczone odpowiednim preparatem ogniochronnym. Schody stalowe wewnàtrz budynku sà zwykle ocynkowane.

KONSTRUKCJA SCHODÓW Najcz´Êciej schody sà oparte na

Êcianach budynku lub na s∏upach. Je˝eli bieg schodowy jest zamocowany (utwierdzony) w Êcianie budynku, a z drugiej strony nie ma ˝adnej podpory, sà to tak zwane schody wspornikowe. Zamocowany w Êcianie

M AT E R I A ¸Y I T E C H N O L O G I E

4. Miejsce gdzie b´dziemy montowaç schody oczyszczamy z zanieczyszczeƒ budowlanych za pomocà odkurzacza firmy Bosch.

3. Sprawdzamy za pomocà urzàdzenia D-tect czy w miejscach kotwienia elementów konstrukcyjnych nie przebiegajà przewody.

5. Jednà z pierwszych czynnoÊci jest przykr´canie do pierwszego stopnia metalowego ∏àcznika.

mo˝e byç ca∏y bieg lub pojedyncze stopnie. Oparcie wspornikowe z konstrukcyjnego punktu widzenia jest najmniej korzystne. Âciana, w której osadzane sà schody wspornikowe, musi spe∏niaç okreÊlone warunki, m. in.

6. Z boku wkr´camy mimoÊrodowe Êruby s∏u˝àce do monta˝u por´czy.

nie powinno byç w niej otworów pod i nad miejscem oparcia schodów. GruboÊç Êciany powinna wynosiç przynajmniej 25 cm. Ze wzgl´du na mo˝liwe ugi´cie oraz ewentualne nadmierne drgania szerokoÊç biegu scho-

dów wspornikowych jest ograniczona. Zamiast na Êcianie bieg schodowy mo˝e byç oparty w Êrodku swojej szerokoÊci na pod∏u˝nej belce (analogicznie jak huÊtawka dla dzieci), prostej lub krzywoliniowej.

➧

WRZESIE¡ 2003 PRZEWODNIK BUDOWLANY 35

ZESTAW MONTA˚OWY

7. Na stopniu sà napunktowane miejsca, w których nale˝y wywierciç otwory. Musimy pami´taç aby nie przewierciç stopnia na wylot, bo b´dzie problem.

Producent na podstawie projektu przygotowa∏ wszystkie elementy ∏àcznie ze Êrubami, zaÊlepkami itp., równie˝ stopnie sà ponumerowane wed∏ug kolejnoÊci monta˝u. Tak przygotowane elementy pozwolà na skrócenie samego monta˝u do kilku godzin.

8. Po wywierceniu otworów przykr´camy gotowy element z metalu do stopnia.

Wtedy sà to tak zwane schody dwuwspornikowe. Przy wi´kszej szerokoÊci biegu schody dwuwspornikowe opiera si´ na dwóch belkach pod∏u˝nych biegnàcych w pewnej odleg∏oÊci od siebie. Odmianà schodów wsporniko-

36 PRZEWODNIK BUDOWLANY WRZESIE¡ 2003

wych sà schody kr´cone. Majà one w rzucie poziomym kszta∏t ko∏a, prostokàta lub wielokàta. Sk∏adajà si´ z pojedynczych stopni zamocowanych w Êrodkowym s∏upie noÊnym. Stopnie mogà mieç kszta∏t prostokàtny,

trójkàtny, trapezowy. Schody kr´cone zajmujà niewiele miejsca, mo˝na wi´c przewidzieç ich ustawienie w zasadzie w dowolnym miejscu (pod warunkiem, ˝e wykona si´ otwór w stropie wy˝ej le˝àcej kondygnacji). Sà

M AT E R I A ¸Y I T E C H N O L O G I E

9. Prace monta˝owe rozpoczynamy od kontroli wymiaru otworu. Schody majà ∏àczyç parter z poddaszem u˝ytkowym.

10. Wiercimy otwory pod kotwy monta˝owe górnego stopnia. Budynek jest wykonany w technologii keramzytobetonowej, dlatego wiercenie nie nastr´cza trudnoÊci.

11. Wst´pne przymiarki do zamontowania górnego stopnia.

12. Jak widaç mocowanie do Êciany odbywa si´ za pomocà metalowego ∏àcznika, posadawianego w Êcianie za pomocà czterech kotew.

bardzo dekoracyjne. Nie sà jednak zbyt wygodne. Ze wzgl´du na oszcz´dnoÊç miejsca sà na ogó∏ dosyç strome, a stopnie majà zmiennà szerokoÊç. Innym rodzajem schodów sà schody policzkowe. W schodach

policzkowych biegi sà podparte z obu stron: na Êcianach budynku, na pod∏u˝nych belkach (tak zwanych belkach policzkowych) lub z jednej strony na Êcianie, a z drugiej na belce. Z konstrukcyjnego punktu widzenia

oparcie biegu z obu stron jest bardzo korzystne. Schody policzkowe mogà byç szersze ni˝ wspornikowe. Jednak cz´sto przeszkodà w zaprojektowaniu schodów o takiej konstrukcji sà wzgl´dy architektoniczne.

➧

WRZESIE¡ 2003 PRZEWODNIK BUDOWLANY 37

13. Po zamocowaniu pierwszego stopnia kontrolujemy poprawnoÊç wykonania prac za pomocà poziomnicy. JeÊli w tym momencie zaniedbamy kontrol´ to na koƒcu mo˝e si´ okazaç, ˝e schody sà zamontowane nierówno.

MATERIA¸ NA SCHODY Stopnie zosta∏y wykonane z drewna bukowego. Elementy metalowe polakierowano proszkowo (czarny pó∏mat). Stopieƒ zabiegowy ma kszta∏t trójkàta. Jego kszta∏t jest tak wyprofilowany, ˝e wi´ksza powierzchnia znajduje si´ w miejscu najwygodniejszym do schodzenia lub wchodzenia.

14. Po kontroli poziomu dokr´camy Êruby aby unieruchomiç stopieƒ. Teraz mo˝emy przystàpiç do dalszych czynnoÊci.

Wystajàce od spodu biegu belki policzkowe niezbyt ∏adnie wyglàdajà. Mo˝liwym rozwiàzaniem (stosowanym cz´sto w schodach drewnianych) jest „wypuszczenie” belek do góry. Je˝eli sà one

38 PRZEWODNIK BUDOWLANY WRZESIE¡ 2003

odpowiednio wysokie, to mogà nawet tworzyç balustrady (takie rozwiàzanie z kolei stosuje si´ g∏ównie w schodach ˝elbetowych). Odmianà schodów policzkowych sà schody kr´te, w któ-

rych stopnie sà z jednej strony zamocowane w Êrodkowym s∏upie, a z drugiej opierajà si´ na belce policzkowej o kszta∏cie krzywoliniowym. Belka jest oparta na dolnym i górnym

M AT E R I A ¸Y I T E C H N O L O G I E

15. Drugi stopieƒ jest po∏àczony za pomocà elementu metalowego z pierwszym. W tuleje wsuwamy element ∏àcznika.

16. Sprawdzamy wysokoÊç posadowienia stopnia, zgodnie z tymi danymi, które sà zawarte w projekcie.

17. Po sprawdzeniu poziomnicà poprawnoÊci monta˝u, za pomocà klucza imbusowego i Êruby unieruchamiamy po∏àczenie.

18. Ka˝dy ze stopni na spodniej stronie posiada wskazówki monta˝owe, numer stopnia, numer banderoli oraz punkty, w których nale˝y wywierciç otwory w celu przykr´cenia modu∏u metalowego.

stropie budynku. W budynkach jednorodzinnych bardzo cz´sto projektuje si´ schody ˝elbetowe p∏ytowe. Bieg tworzy p∏yt´, która jest oparta na spoczniku i podeÊcie. Bieg mo˝e te˝ two-

rzyç jednà p∏yt´ (za∏amanà w przekroju pionowym) razem ze spocznikiem i podestem. Opiera si´ ona wtedy na przeciwleg∏ych Êcianach budynku, prostopad∏ych do kierunku roz-

pi´cia biegu.

SCHODY GOTOWE W PRAKTYCE Przy budowie domu pojawia si´ wiele problemów. W naszym przypadku jednym z niewielu

➧

WRZESIE¡ 2003 PRZEWODNIK BUDOWLANY 39