Griffin W.E.B. - Korpus 02 - Do broni [tab]

W.E.B. GRIFFIN

Korpus 02

Do broni 2

Cykl KORPUS dedykuję podporucznikowi Drewowi Jamesowi Barretowi III z kompanii K 3. batalionu 26. pułku piechoty morskiej USA, urodzonemu 3 stycznia 1945 roku w Denver, Kolorado, poległemu w południowowietnamskiej prowincji Quang Nam, 27 lutego 1969 roku, a także majorowi Alfredowi Lee Butlerowi III ze sztabu Samodzielnego Zespołu Desantowego 22. pułku piechoty morskiej, urodzonemu w Waszyngtonie 4 września 1950 roku, poległemu w Bejrucie, 8 lutego 1984 roku. 3

SEMPER FI!1

Od Autora Biorące udział w II wojnie światowej oddziały raidersów Korpusu Piechoty Morskiej były elitarną formacją, grupującą kilka tysięcy oficerów i żołnierzy. Oddziały te zostały powołane do życia wkrótce po ataku Japonii na Pearl Harbor. Ich głównym zadaniem, podobnie jak brytyjskich komandosów, były działania dywersyjne, kierowane w najsłabszy punkt obrony wroga. Raidersi wywiązywali się z tego obowiązku z powodzeniem, najbardziej widocznym w walkach o Guadalcanal. Sukcesy te jednak nie zagwarantowały im na stałe miejsca w strukturach organizacyjnych amerykańskich sił zbrojnych. W roku 1944 oddziały raidersów zostały rozwiązane. Przez ten krótki okres istnienia, walczący w ich szeregach odważni żołnierze zapisali jeszcze jeden imponujący – Zamerykanizowana forma dewizy Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych, od łacińskiego semper fidelis – zawsze wierni [przyp. red.]. 4 1

rozdział w chlubnej historii Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych. Kanwę powieści stanowią narodziny 2. batalionu Raidersów i początki jego działalności, a zwłaszcza pierwsza operacja dywersyjna, jaka miała miejsce na niewielkim skrawku lądu, atolu Makin, leżącym na zachodnim Pacyfiku. Opowiedziane w niej zdarzenia są, rzecz jasna, fikcją literacką, opartą jednak na historycznych faktach, których zestawienie i weryfikacja są dziełem wymienionych niżej osób. E. L. Simmons, generał brygady Korpusu Piechoty Morskiej w stanie spoczynku, znakomity historyk, dyrektor instytutu i muzeum historii USMC, służył mi swoją nieocenioną pomocą, dostarczając wielu interesujących materiałów historycznych o raidersach, a szczególnie o desancie na Makin. Czasami rzeczywistość bywa bardziej zaskakująca niż wykreowana przez pisarza fabuła. Przekonałem się o tym pewnego dnia we własnej kuchni, popijając piwo z serdecznym przyjacielem, Rudolphem G. Rosenquistem. Znamy się od dwudziestu lat, a dopiero wtedy dowiedziałem się, że był raidersem, w dodatku członkiem zarządu ich stowarzyszenia weteranów. Rudolph powiedział mi, ze 5

także mój inny, równie bliski przyjaciel, Glenn Lewis, był oficerem walczącym w tych oddziałach amerykańskich komandosów. Wiedziałem naturalnie, że obaj służyli w piechocie morskiej, ale żaden z nich nie opowiadał o swojej służbie w szeregach raidersów. Większość uczestników wielkich operacji wojskowych na ogół mało mówi o swoich bohaterskich czynach, niechętnie też dzieli się swoimi przeżyciami z pisarzami. Raidersi nie stanowią pod tym względem wyjątku. W tym przypadku pomocna okazała się moja dwudziestoletnia przyjaźń z Rudolphem i Glennem. Ona to sprawiła, że udało mi się przełamać ich powściągliwość. Zaiste, fortuna była dla mnie niewiarygodnie łaskawa, pozwalając w krótkim czasie znaleźć w moim małym, zaledwie siedmiotysięcznym, miasteczku aż dwóch byłych raidersów, którzy przekazali mi wiadomości, jakich w żaden sposób nie mógłbym gdzie indziej uzyskać. Wkrótce jeszcze inny mój przyjaciel, emerytowany wyższy oficer piechoty morskiej, zwrócił mi z kolei uwagę na zakulisowe „rozgrywki polityczne”, jakie poprzedzały powstanie formacji raidersów. Radził dokopać się do źródeł do6

kumentujących ten fascynujący aspekt wojny na Pacyfiku. Zapewniał, że nie będę żałował włożonych w to wysiłków. Wkrótce po rozmowie z nim otrzymałem od nie znanych mi osób (lub osoby) gruby plik fotokopii listów, dokumentów, memorandów – oznakowanych jako „Tajne” lub „Ścisłe tajne”. Powstały one na najwyższych szczeblach rządowych oraz wojskowych (w marynarce i piechocie morskiej) w drugiej połowie grudnia 1941 roku. Obecnie nie obejmuje ich już klauzula tajności. Wszystko w tych materiałach było fascynujące: ich autorzy i adresaci, zawarta w nich treść i to, co kryło się między wierszami. Korpus Piechoty Morskiej jest jednostką elitarną, a raidersi mieli stanowić elitę elity amerykańskich sił zbrojnych. Wiele wpływowych osób było głęboko przekonanych, że istnienie takiej wewnętrznej elity jest logiczną antynomią; jedna elita wystarczy aż nadto. Ludzie ci zrobili wszystko, co leżało w ich mocy, by przeforsować swoje stanowisko. Jako że otrzymane pocztą dokumenty stały się podstawą mojej powieści, pozwolę sobie kilka z nich częściowo przytoczyć. 7

Chronologicznie rzecz ujmując, pierwszym dokumentem z przysłanego mi stosu materiałów źródłowych było memorandum nr 94 z 22 grudnia 1941 roku, godz. 18.00, adresowane do Franklina D. Roosevelta, prezydenta USA. Podpisał je pułkownik William J. Donovan, używający wówczas tytułu „koordynator informacji”. Dokument ten zaklasyfikowano jako „Ściśle tajny” William Donovan był bardzo interesującą postacią. W czasie I wojny światowej dowodził we Francji 169. pułkiem piechoty znanym pod nazwą „Fighting Irish”; za męstwo został odznaczony Kongresowym Medalem Honoru. W okresie międzywojennym odnosił znaczące sukcesy jako wzięty prawnik na Wall Street. Stał się wtedy bardzo wpływową osobistością polityczną. Jego pozycję wzmacniała przyjaźń z Franklinem Delano Rooseveltem, z którym studiowali prawo w Columbia Law School. W grudniu 1941 roku Donovan pracował w Waszyngtonie za symbolicznego dolara rocznie jako „koordynator informacji”, zatrudniony formalnie w Narodowym Instytucie Higieny. Jego zajęcia nie miały nic wspólnego ani z informacją prasową, ani wewnętrznym systemem informacji instytutu zdrowia, jakby sugerował przy8

znany mu tytuł – była to jedynie przykrywka dla pracy wywiadowczej. Donovan został polecony na to stanowisko przez prezydenta Roosevelta i tylko jemu podlegał. Roosevelt, korzystając z funduszu reprezentacyjnego, założył Biuro Koordynatora Informacji (Coordinator of Information – COI), by segregować i systematyzować informacje zbierane przez wszystkie agendy wojskowe i rządowe. Z czasem COI zostało przekształcone w Biuro Służb Strategicznych (Office of Strategie Senices – OSS), i wreszcie w Centralną Agencję Wywiadowczą (Central Intelligence Agency – CIA)2. Donovan cieszył się pełnym zaufaniem prezydenta, miał do niego niczym nie ograniczony dostęp, również prywatnie. Z jego upoważnienia współpracował z wywiadem brytyjskim i w jego imieniu prowadził z nim rozmowy. Toteż gdy 22 grudnia 1941 roku Donovan napisał swoje memorandum, miał pewność, że - Przed wybuchem II wojny światowej Stany Zjednoczone nie dysponowały scentralizowaną organizacją wywiadu. Dopiero w 1941 roku prezydent Roosevelt powołał do życia COI. W 1942 roku w jego miejsce utworzono OSS, zastąpione w 1945 roku Zjednoczoną Organizacją Służb Strategicznych (Strategic Services Unit – SSU), przekształconą wkrótce w Central Intelligence Group (CIG), którą w związku z wydaniem w 1947 roku Ustawy o Bezpieczeństwie Narodowym przemianowano na CIA [przyp. red.]. 9 2

prezydent zwróci nań baczną uwagę. Dokument ten był gruntowną analizą korzyści płynących z prowadzenia partyzanckich działań wojennych. Ta forma operacji wojskowych była bardzo bliska sercu Donovana – fascynowało go wszystko co tajne. „Cała sztuka działań partyzanckich – pisał – sprowadza się do tego, że należy uderzyć wroga w jego najsłabszy punkt, tam, gdzie się on tego najmniej spodziewa”. Proponował wykorzystanie tej metody w dwóch rejonach działań: na Azorach i w Afryce Północnej. Dzięki poparciu partyzantki w tych rejonach można by było: „uzyskać pomoc lokalnych przywódców; zjednać sobie lojalność miejscowej ludności; powołać do działania Piątą Kolumnę, gromadzić zapasy materiałów wybuchowych; tworzyć oddziały partyzanckie złożone ze śmiałych i walecznych ludzi”. Jeśli chodzi o amerykańskie siły zbrojne, Donovan postulował w drugim punkcie swojego pisma, żeby: „(...) zorganizować w USA samodzielny korpus partyzancki, niezależny od sił 10

Lądowych i marynarki, złożony z żołnierzy przepojonych duchem walki i obdarzonych wyobraźnią. Organizacja takiego oddziału powinna, oczywiście, mieć charakter wojskowy, analogicznie do zasad funkcjonowania brytyjskich komandosów, zgodnie z raportem, który ci ostatnio przesłałem”. Przeszło dwa tygodnie później, 8 stycznia 1942 roku, admirał Ernest J. King, dowódca marynarki, której podporządkowany jest Korpus Piechoty Morskiej, wysłał do generała majora dowódcy3 Thomasa Holcomba tajne memorandum. Tematem tego dokumentu było „Wykorzystanie «komandosów» w rejonie działania Floty Pacyfiku”. Oto jego tekst: 1. Sekretarz [sekretarz marynarki, Frank Knox, bliski przyjaciel pułkownika Donovana] powiedział mi, że prezydent jest coraz bardziej zainteresowany rozwojem i wykorzystaniem oddziałów będących od- Tradycyjny tytuł dowódcy Korpusu Piechoty Morskiej: generał major dowódca, wkrótce przestał być używany, gdyż Thomas Holcomb został mianowany generałem pułkownikiem i przyjął skrócony tytuł dowódcy [przyp. aut.]. Amerykański stopień generała majora odpowiada w wojsku polskim randze generała dywizji, a stopień generała pułkownika randze generała broni - patrz załącznik na końcu książki [przyp. red.]. 11 3

powiednikiem brytyjskich „komandosów”. 2. Sekretarz powiedział prezydentowi, że takie grupy są już szkolone. 3. Prezydent zaproponował wykorzystanie „komandosów” jako istotnej siły w działaniach ofensywnych, których celem jest zniszczenie newralgicznych baz wroga (wodnosamolotów) w rejonie działania Floty Pacyfiku. 4. Byłbym wdzięczny, gdyby zaopiniował pan te propozycje. Po pięciu dniach od daty powyższego memorandum, 13 stycznia 1942 roku, pewien kapitan rezerwy piechoty morskiej, stacjonujący w Camp Elliott, niedaleko San Diego w Kalifornii, przesłał list do dowódcy Korpusu Piechoty Morskiej, generała Holcomba. Nie leżało wówczas w zwyczaju, i tak jest do dziś, by młodsi oficerowie, w dodatku rezerwy, słali listy do dowódcy Korpusu, robiąc mu szczegółowe wykłady, w jaki sposób powinien prowadzić działania wojenne. Wszelako ów kapitan był osobą dość niezwykłą. Zajmował się w życiu wie12

loma sprawami, zanim został doradcą wojskowym pułkownika Williama J. Donovana, „koordynatora informacji”. Poza tym był bliskim przyjacielem i sojusznikiem innej niezwykłej postaci w Korpusie, podpułkownika Evansa F. Carlsona, o czym zresztą wiedziano dość powszechnie. Kariera wojskowa Carlsona zaczęła się w roku 1912, kiedy to jako liczący zaledwie szesnaście lat ochotnik, zaciągnął się do armii. W cztery lata później odszedł do cywila w stopniu sierżanta sztabowego. Ale prawie natychmiast ponownie włożył mundur, przyłączając się do oddziałów Mexican Punitive Expeditory Force4 dowodzonych przez generała brygady (następnie generała armii) Johna J. Pershinga, zwanego „Black Jackiem”. Z Meksyku Carlson pojechał do Francji, gdzie służył w oddziałach Amerykańskiego Korpusu Ekspedycyjnego5. Został ranny. W maju 1917 roku promowano go do stopnia podporucznika, a 4 5

- Amerykańskie oddziały interwencyjne w Meksyku w roku 1917 [przyp. red.]. - Skierowany do Europy Amerykański Korpus Ekspedycyjny, biorący udział w działaniach I wojny światowej [przyp. red.]. 13

w grudniu tego samego roku awansowano do rangi kapitana. I choć w roku 1919 zrezygnował z kariery wojskowej, w trzy lata później zapragnął do niej powrócić. Zaproponowano mu jednak służbę w randze podporucznika. Nie chcąc podlegać dotychczasowym podwładnym, Carlson odrzucił propozycję biura kadr sił lądowych i zaciągnął się do Korpusu jako cywilny ochotnik. Po roku otrzymał stopień podporucznika piechoty morskiej. W roku 1925 Carlson zaczął, nigdy nie ukończony, kurs pilotażu w bazie lotniczej w Pensacola, na Florydzie. W latach 1927-1929 stacjonował w Szanghaju z oddziałami 4. pułku piechoty morskiej. W roku 1930 jako porucznik uczestniczył w walkach w Nikaragui. Za męstwo, które wykazał w bitwie stoczonej przez dwunastu żołnierzy piechoty morskiej ze stuosobową grupą nikaraguańskich rebeliantów, został odznaczony Krzyżem Marynarki, drugim co do znaczenia amerykańskim odznaczeniem wojskowym. Carlson wrócił do Chin w 1933 roku. W czasie tego pobytu nauczył się mówić po chińsku. Dwa lata później został awansowany do stopnia kapitana i prze14

niesiony do stanu Georgia, by objąć dowództwo Prezydenckiego Oddziału Przybocznego Korpusu Piechoty Morskiej w Warm Springs. Sparaliżowany, przykuty do wózka prezydent Roosevelt bardzo często odwiedzał sanatorium w Warm Springs, korzystając z jego możliwości rehabilitacyjnych. W roku 1945 zmarł na terenie tego właśnie ośrodka. Zachowało się wiele prywatnych listów Carlsona do prezydenta z lat 1937-1941. Prezentują one jego poglądy na sytuację w Chinach, jego ocenę możliwości wybuchu wojny między Stanami Zjednoczonymi a Japonią, oraz przewidywania wynikających z tego implikacji. W roku 1936 Carlson przebywał na wykładach w Szkole Piechoty Morskiej w Quantico, w Wirginii, pobierał również nauki z zakresu polityki i prawa międzynarodowego na Uniwersytecie Jerzego Waszyngtona. W 1937 roku po raz trzeci znalazł się w Chinach, rzekomo celem doskonalenia języka chińskiego. Poza tym wyznaczono mu dodatkowe zadanie – został obserwatorem w partyzanckich oddziałach chińskich komunistów, walczących z Japończykami. Przez trzy miesiące Carlson praktycznie służył w komunistycznej 8. Armii. W 15

tym czasie poznał osobiście Czu En-laja i Mao Tse-tunga, stając się ich zagorzałym zwolennikiem. Przesłany do dowództwa Korpusu raport Carlsona odzwierciedlał jego pełen fascynacji stosunek do chińskich komunistów. Autor relacji w sposób wysoce profesjonalny wykazywał, że taktyka, dyscyplina i morale w oddziałach komunistycznych stały na znacznie wyższym poziomie, niż w oddziałach sił nacjonalistycznych Czang Kai-szeka. Jego zdaniem, siły komunistyczne w przyszłości pokonają nacjonalistów, a zatem amerykańska polityka zagraniczna powinna ulec poważnej zmianie. Rozdrażniony i poirytowany faktem, że jest, jak mniemał, ignorowany przez rząd i władze Korpusu, major Carlson w kwietniu 1939 roku raz jeszcze zrezygnował ze służby wojskowej. Wyjechał do Chin, gdzie jako osoba całkowicie prywatna spędził blisko dwa lata. Po powrocie do USA napisał dwie książki: „The Chinese Anny” o chińskich komunistach i ich siłach zbrojnych oraz „Twin Stars of China” ukazującą Mao Tse-tunga i Czu En-laja w bardzo korzystnym świetle. Przez ten czas prowadził ożywioną korespondencję z wpływowymi amery16

kańskimi politykami i oficerami wysokiej rangi, m.in. Douglasem MacArthurem, wówczas szefem sztabu armii, a następnie dowódcą połączonych sił zbrojnych na Filipinach. Większość jego listów i memoriałów nigdy nie doczekała się odpowiedzi. Na początku 1941 roku ponownie wystąpił o przyjęcie do Korpusu Piechoty Morskiej. Zaproponowano mu, co zaakceptował w kwietniu tego roku, stopień majora rezerwy. Wkrótce jednak powołano go do służby czynnej i awansowano do stopnia podpułkownika. Wspomniany wyżej kapitan rezerwy, który w styczniu 1942 roku ośmielił się napisać do generała Holcomba, sporządził dwustronicowy raport uzupełniony licznymi aneksami. Jednym z załączników był egzemplarz gazety z San Diego – „Union Leader” z szóstego stycznia 1942 roku, zawierający pochlebny artykuł o akcjach brytyjskich komandosów w Norwegii i na Malajach. Generał Holcomb, dowódca Korpusu, w końcu osoba bardzo zajęta, być może nie słyszał o brytyjskich komandosach. Aneks A do listu kapitana liczył cztery strony. Autor opisywał w nim propo17

nowaną przez siebie organizację „ruchomych kolumn” (komandosów). Proponował: „Można je nazwać «Rangersami6» lub nadać im inną, bardziej odpowiednią nazwę”. We wstępie do aneksu kapitan apelował o „ściślejsze więzi między dowódcami a żołnierzami, niż ma to na ogół miejsce w tradycyjnych strukturach wojskowych”. Następnie wyjaśniał, w jaki sposób można by takie oddziały zorganizować. Przede wszystkim należało zacząć od tego, że „ruchome kolumny” nie byłyby obciążone obowiązującym w Korpusie podziałem według starszeństwa, ale według stopni funkcyjnych. Każda kolumna, wielkości batalionu, pozostawałaby pod rozkazami „dowódcy”, a nie majora lub podpułkownika. Wszyscy służący w „ruchomej kolumnie” (z wyjątkiem np. lekarzy czy radiotelegrafistów, których wyróżniałaby ich specjalizacja) byliby albo „dowódcami” albo „żołnierzami”. Innymi słowy: w oddziałach tych nie byłoby żadnych kapitanów, - Nazwa „Rangers” ma w amerykańskiej historii długą tradycję, nadawano ją głównie nieregularnym oddziałom paramilitarnym wspomagającym siły zbrojne tam, gdzie tym ostatnim nie wolno było oficjalnie występować. Najsłynniejszym przykładem takiej jednostki byli Texas Rangers, Strażnicy Teksasu, powołani do życia, zanim Teksas stał się częścią USA i do dziś pełniący rolę policji stanowej i Gwardii Narodowej [przyp. red.]. 18 6

poruczników, sierżantów czy kaprali. W rozdziale „Kwalifikacje żołnierzy” kapitan napisał, że wszyscy żołnierze powinni być tak przygotowani, by mogli „podporządkować się regułom harmonijnej pracy zespołowej” oraz by byli w stanie przemaszerować od pięćdziesięciu do siedemdziesięciu pięciu kilometrów w ciągu 24 godzin. Dalej zajął się tematem: „Ranga i związane z nią przywileje”. Dowodził, że „(...) dowódcami mogą być tylko o wyraźnych predyspozycjach przywódczych, będący wzorem cnót i prawości, godni tego zaszczytu z powodu swych zasług, potrafiący dzielić bez reszty wszystkie trudności materialne, w jakich grupa może się znaleźć, nie roszczący sobie prawa do przywilejów lub dodatkowych dochodów”. Stwierdzał, że „(...) dyscyplina powinna być racjonalnie uzasadniona i pomyślana w taki sposób, by wyzwalać i umacniać wolę jednostki”. List kapitana został napisany 13 stycznia 1942 roku. Już następnego dnia generał brygady Clayton B. Vogel dowódca Drugiego Zespołu Szkoleniowego w Camp Elliott, przesłał go generałowi Holcombowi, opatrując na odwrocie adnotacją. Czytamy 19

w niej, że „(...) myśl wyrażona w liście jest jedynie o tyle godna uwagi, o ile zamierzamy utworzyć takie formacje. Wydaje się jednak, że istniejące już dywizje Korpusu powinny zakończyć organizację i szkolenie swoich pododdziałów, zanim zaczną tworzyć jakieś nowe”. Możliwe, że generał Vogel mając dużo wolnego czasu, rozsiadł się wygodnie w fotelu i przestudiował list kapitana wraz z załącznikami i doszedł do wniosku, że zawarte w nim propozycje (nawet jeśli w ogromnej mierze przywodziły na myśl Chińską Robotniczo-Chłopską Armię Czerwoną) nosiły znamiona geniuszu, powinny być zatem natychmiast poddane pod rozwagę dowódcy Korpusu. Możliwe również, że to figurujący pod listem podpis wywarł piorunujące wrażenie na generale, który bez żadnej zwłoki nadał bieg sprawie i, co równie dziwne, pokrył milczeniem kwestię odrzucenia istniejącej hierarchii wojskowej i związanej z nią drogi służbowej. Omawiany tu list został bowiem podpisany przez kapitana Jamesa Roosevelta, syna prezydenta Stanów Zjednoczonych i wodza naczelnego amerykańskich sił zbrojnych. Jeszcze tego samego dnia, 14 stycznia 1942 roku, generał Holcomb po powrocie do Waszyngtonu napisał dwa, identyczne pod względem treści li20

sty, które przesłał przez kuriera jako „poufne”. Pierwszy zaadresowany był do generała dywizji H. M. Smitha, dowodzącego bazą Korpusu w Quantico w stanie Wirginia, drugi zaś do generała dywizji Charlesa F. B. Price'a w San Diego. 1. Proponuje się, żeby pułkownik William J. Donovan został przydzielony do Korpusu Rezerwy Piechoty Morskiej i natychmiast awansowany do stopnia generała brygady, celem realizacji projektu stworzenia oddziałów komandosów. 2. Przypomina się, że pułkownik Donovan został odznaczony za służbę w 27. Dywizji w czasie I wojny światowej. Od tego czasu miał możliwość obserwowania praktycznie wszystkich działań wojennych, jakie miały miejsce na świecie, w szczególności interesowały go operacje amfibijne (desanty). 3. Pożądana jest pana szczera opinia, czy akceptacja tej propozycji jest roztropna i celowa. Odpowiedź jako poufna ma być jak najszybciej dostarczona drogą lotniczą do dowódcy. 21

Generał Holcomb, jak widać, nie wskazał, kto proponował obdarzyć rangą generała Korpusu pułkownika „Dzikiego Billa” Donovana. Do dzisiejszego dnia nie ujawniono, kim były osoby, które chciały widzieć Donovana w piechocie morskiej (a więc nie na stanowisku „koordynatora informacji”), chociaż można wziąć pod uwagę kilka wiarygodnych hipotez. Propozycja ta mogła wyjść od samego prezydenta, a następnie została przedstawiona admirałowi Kingowi przez Franka Knoxa lub kogoś innego. Wiedziano, że Roosevelt bardzo mocno opowiadał się za projektem stworzenia oddziałów „amerykańskich komandosów”, a prezydent z kolei doskonale zdawał sobie sprawę, że stosunek dowództwa Korpusu do tego pomysłu jest w najlepszym przypadku bardzo letni. Problem przestałby istnieć, gdyby Donovan został generałem piechoty morskiej odpowiedzialnym za „amerykańskich komandosów”. Możliwe też, że autorem tego pomysłu był generał George Catlett Marshall, szef sztabu, niezbyt szczęśliwy z powodu carte blanche, jaką Roosevelt obdarzył 22

Donovana, w którym upatrywał on swego głównego rywala w walce o władzę. Donovan był również zadrą w sercu J. Edgara Hoovera, dyrektora FBI, który wprawdzie utrzymał to stanowisko w dużej mierze dzięki rekomendacji Donovana, ale utracił na rzecz kierowanego przez Donovana biura GOI kontrolę nad zamorskimi operacjami wywiadowczymi (z wyjątkiem Ameryki Południowej). Hoover wpadł we wściekłość, gdy stracił wyłączność na dostęp do prezydenckiego ucha w sprawach wywiadu i kontrwywiadu. Władze wywiadu brytyjskiego nie były zadowolone ze współpracy z Donovanem, który jasno postawił kwestię samodzielności amerykańskich sił wywiadowczych, niezależnych od organizacji brytyjskich. Ich zastrzeżenia wobec Donovana docierały do Roosevelta za pośrednictwem Winstona S. Churchilla. Donovan bynajmniej nie działał w pojedynkę – miał swoich potężnych protektorów, cały legion wpływowych polityków i wojskowych, wśród których najbardziej ustosunkowanym był jego serdeczny przyjaciel, pułkownik Frank Knox, sekretarz marynarki. Wiarygodną wydaje się sugestia, że Knox, który w 23

stopniu sierżanta zdobywał wzgórze Kettle Hill na Kubie7 w oddziałach „Rough Riders” Teddy'ego Roosevelta, i który patrzył na Korpus krytycznymi oczyma sierżanta armii, naprawdę wierzył, że wyświadczy Korpusowi przysługę, posyłając im kogoś, kto nie tylko cieszył się zasłużoną renomą nieskazitelnego żołnierza, ale również mógł pochwalić się znajomością zastrzeżonego numeru telefonu prezydenta. Jak dotąd, nie dało się odszukać nawet najmniejszej wzmianki o tym, że za tą propozycją krył się sam pułkownik Donovan, ani że ten pierwszy w USA superszpieg usłyszał o tym wcześniej niż dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Generał dywizji Price odpowiedział na list generała Holcomba 16 stycznia 1942 roku, a więc dwa dni po jego napisaniu, co dowodzi, że kurier otrzymał rozkaz dostarczenia go w trybie pilnym drogą lotniczą, w przeciwnym razie nie byłby w stanie dotrzeć do Kalifornii przed 17 stycznia 1942 roku. W świetle tego listu generał Price nie jawi się jako zdeklarowany przeciwnik 7

- W czasie amerykańsko-hiszpańskiej wojny w roku 1898 [przyp. red.]. 24

nominacji Donovana na generała piechoty morskiej dowodzącego komandosami Korpusu. Price pisał, że Donovan jest oficerem „dobrze przygotowanym i doświadczonym, posiadającym wrodzone umiejętności dowódcze w stopniu znacznie większym niż niejeden generał regularnych oddziałów piechoty morskiej, aktualnie nadający się do objęcia takiego stanowiska”. Następnie powrócił do samej idei powołania komandosów w ramach Korpusu. Jeżeli rekrutacja kadr przeznaczonych do tej nowej formy działania Korpusu będzie prawie całkowicie odwoływać się do nowych źródeł, to w przekonaniu niżej podpisanego cały plan utworzenia oddziałów komandosów pozostaje w zgodzie z bojowym duchem Korpusu Piechoty Morskiej, przysporzy mu też sławy i podniesie jego prestiż, gdyż idea ta przyciągnie do naszych oddziałów najbardziej dzielnych i inteligentnych młodych Amerykanów. Z drugiej jednak strony, jeśli nasze bardzo przecież ograniczone źródła rekrutacji oficerów zostaną naruszone i jeśli najdzielniejsi i najbardziej rzutcy spośród naszych ludzi zostaną odesłani z Korpusu do pełnienia innych zadań (w proponowanych oddziałach komandosów), wówczas niżej podpisany będzie z całą stanowczością 25

sprzeciwiał się takiemu dodatkowemu obowiązkowi, jaki Korpus miałby wziąć na swoje barki”. Taka była oficjalna odpowiedź. Tego samego dnia generał Price napisał drugi list, tym razem bezpośrednio do dowódcy Korpusu Piechoty Morskiej. Zaczynał się on od słów: „Drogi Tomie”, po czym autor listu – tym razem już bez żadnych ogródek – prezentował swój punkt widzenia: Jest jeszcze jedna sprawa, której nie mogłem poruszyć w moim poprzednim liście. Istnieje mianowicie poważne niebezpieczeństwo, że wszystko potoczy się w niepożądanym kierunku. W końcu nie będzie wiadomo, kto tu jest najważniejszy. Doskonale wiem, jaki efekt może przynieść zrealizowanie w Korpusie choćby tylko jednej czwartej tego pomysłu. Jeśli zaangażuje się do tego celu dowódców spoza grona oficerów Korpusu, bardzo łatwo nowa formacja wymknie się spod naszej kontroli. Zdaję sobie jasno sprawę, w jakim znalazłeś się w położeniu – musisz się podporządkować i nic już w tej sprawie nie możesz uczynić – 26

przyjmij więc wyrazy współczucia. Odpowiedź generała dywizji H. M. Smitha, również sporządzona 16 stycznia 1942 roku, była zwięzła i brzmiała następująco: a) Wszystkich żołnierzy jednostek desantowych piechoty morskiej można uznać za komandosów, mogą więc być szkoleni przez swoich oficerów. b) Awansowanie pułkownika Donovana do stopnia generała brygady można porównać do przypadku lorda Mountbattena z Wielkiej Brytanii – obaj należą do „dworu”, mają łatwy, nie wymagający formalności dostęp do najwyższych władz i do. swoich bezpośrednich przełożonych. c) Awansowanie pułkownika Donovana może być poczytane przez wyższych oficerów Korpusu za akt polityczny, działanie niezgodne z regulaminem lub wręcz obrazę. d) Podniesienie Donovana do rangi generała brygady bez wątpienia jest 27

równoznaczne z tym, że komandosów będzie się rekrutować spośród żołnierzy jednostek desantowych piechoty morskiej. Dowódca tych sił mógłby więc stracić kontrolę nad grupą żołnierzy wyznaczonych do oddziałów komandosów. Już teraz dosyć mamy „produktów ubocznych”. e) Donovan cieszy się wprawdzie reputacją osoby nieustraszonej, ale nigdy nie walczył w szeregach Korpusu; jego nominacja mogłaby wywołać oburzenie w całym Korpusie. Podkreślano by, że piechota morska szuka dla siebie dowódców poza własnymi szeregami. f) Wśród dowódców Korpusu dominuje opinia, że ataki brytyjskich komandosów miały małą wartość strategiczną. Poza tym nie osiągnęliśmy jeszcze takiego poziomu wyszkolenia, a nasi ludzie nie są aż na tyle spragnieni natychmiastowego wkroczenia do akcji, by można ich było włączać do prowadzonych przez komandosów rajdów. Generał Smith, jakby nie mając pewności, że dowódca Korpusu zgodzi się z 28

jego punktem widzenia, stwierdził wprost: g) Odradzam tę nominację. Tymczasem doszło do kolejnej kontrowersji. Dowódca amerykańskiej marynarki w Europie, admirał H. R. Stark, zaproponował naczelnemu dowódcy Marynarki Stanów Zjednoczonych, admirałowi Kingowi, by siedmiu oficerów piechoty morskiej i stu żołnierzy pochodzących z ochotniczego zaciągu wysłać do Anglii na przeszkolenie w oddziałach brytyjskich komandosów, po którym wezmą oni udział w operacjach komandosów przeprowadzanych pod brytyjskim dowództwem gdzieś na terenie Europy. Admirał King zaaprobował ten pomysł 16 stycznia 1942 roku, jednak w znacznie okrojonej formie w stosunku do propozycji admirała Starka. Napisał bowiem do szefa sztabu marynarki list, a jego kopię przesłał do generała Holcomba, upoważniając go do wydelegowania do Anglii jedynie „małej grupki wybranych oficerów i podoficerów” na zaledwie miesięczny pobyt, zastrzegając 29

przy tym, że: „Po ich powrocie kadry te zostaną wykorzystane jako siły instruktorskie w Korpusie”. Admirał nie zgodził się, by żołnierze piechoty morskiej brali udział w operacjach brytyjskich komandosów. W trzy dni później generał Thomas Holcomb porozumiał się ze swoim przyjacielem, Samuelem W. Meekiem, zastępcą redaktora naczelnego magazynów „Time” i „Life”. Po omówieniu kwestii planowanego na łamach „Life'a” artykułu o piechocie morskiej i wyrażeniu nadziei, że „pan Luce8 będzie skłonny do tego nie dopuścić”, generał Holcomb przeszedł do zasadniczego tematu: Sprawa Donovana ciągle zaprząta mi umysł. Jestem przerażony, że będę musiał przyjąć go do siebie. Będzie to – jak mniemam – największy policzek, jaki kiedykolwiek wymierzono Korpusowi Piechoty Morskiej, ponieważ oznacza to przejęcie przez Donovana sił i środków Korpusu w dziedzinie, w której piechota morska się specjalizuje, to znaczy operacjach desantowych. Wykonywane przez komandosów zadania są 8

- Henry Luce – założyciel magazynów „Time” i „Life”, wówczas redaktor naczelny tego imperium prasowego [przyp. aut.]. 30

przecież jedną z form operacji desantowych. Dlatego też nasza kadra oficerów i podoficerów poczuje się głęboko urażona. Obawiam się, że może się to przyczynić do ogromnego spadku mojej pozycji i efektów mojego działania., jeśli w ogóle takowe istnieją, ponieważ oczekuje się ode mnie, i słusznie, obrony Korpusu przed tego rodzaju ingerencjami w jego prawa. Pięć dni później naczelny dowódca Marynarki Stanów Zjednoczonych, admirał King, przesłał drogą radiową bardzo ważną, tajną wiadomość naczelnemu dowódcy Floty Pacyfiku, admirałowi Chesterowi W. Nimitzowi: Zorganizować i przeszkolić grupy żołnierzy piechoty morskiej tak jak „komandosów”, by można było ich wykorzystać w ekspedycjach o charakterze wypadu, mających na celu burzenie lub inne formy niszczenia nabrzeżnych urządzeń wroga na wyspach i w bazach wojskowych. 31

Admirał Nimitz natychmiast rozkazał dowódcy Drugiego Zespołu Szkoleniowego w San Diego utworzyć cztery jednostki komandosów w sile kompanii. Poinformował go, że zażądał przeniesienia kilku niszczycieli z Floty Atlantyku do Floty Pacyfiku, by mogły być wykorzystane przez oddziały komandosów. Upoważnił go do „upominania się o każdego żołnierza, któremu nieobce jest szkolenie, organizacja i metody działania komandosów”. W niedługim czasie podpułkownik Evans F. Carlson został mianowany dowódcą 2. samodzielnego batalionu (następnie 2. batalionu Raidersów), stacjonującego w Camp Elliott w San Diego, a kapitana Jamesa Roosevelta wyznaczono na jego zastępcę. 16 lutego 1942 roku generałowi Holcombowi dane było raz jeszcze usłyszeć o pułkowniku Williamie Donovanie. Tym razem nie miało to jednak nic wspólnego ani z komandosami, ani raidersami, ani też jego awansem do stopnia generała. Cierpiący na nieustanny brak kadry dowódczej oficerowie personalni marynarki poinformowali Donovana, że chcieliby oficerom marynarki i pie32

choty morskiej, przydzielonym uprzednio do COI, wyznaczyć inne zadanie. Donovan wysunął ważkie i rzeczowe argumenty za tym, żeby oficerów, których miał utracić, nie zastępować „kadrą pochodzącą z przypadkowej selekcji przeprowadzanej wśród rezerwy i emerytów, nie będą oni bowiem odpowiadać oczekiwaniom”. Jeżeli generał Holcomb odpowiedział kiedykolwiek Donovanovi, to jego list wciąż spoczywa zagrzebany głęboko w zakurzonych teczkach jakiegoś archiwum. Trzeba jednak dodać, że Korpus Piechoty Morskiej daleko bardziej niż inne siły zbrojne współpracował z pułkownikiem (a potem generałem dywizji) Donovanem w zakresie uzupełniania kadr kierowanej przez niego agencji wywiadowczej – OSS. W jej szeregach pojawili się tacy marines jak kapitan rezerwy John Hamilton, znany aktor Sterling Hayden, czy scenarzysta, kapitan rezerwy Peter Viertel... Ale to już całkiem inna historia...

33

Prolog Pierwsza kapitulacja amerykańskich sił zbrojnych w czasie II wojny światowej – pierwsza od czasów wojny secesyjnej – kiedy to wojska amerykańskie wywiesiły białą flagę na ojczystej ziemi i oddały ją wrogowi, miała miejsce na maleńkiej, ale pod względem militarnym ogromnie ważnej skale wulkanicznej na Pacyfiku – atolu Wake, w niedługim czasie po ataku Japończyków na Pearl Harbor. W roku 1939, kiedy świat ogarnęła wojna, marynarkę zaczął szczególnie interesować niewielki atol pośrodku Pacyfiku. Ten należący do Stanów Zjednoczonych skrawek ziemi leży bowiem 450 mil morskich od atolu Bikini, 620 mil od Wysp Marshalla (dla Japonii dogodny punkt strategiczny) oraz 1.023 mile od wyspy Midway i 1.300 mil od Guam. Wysłano więc na Wake niszczyciel USS „Nitro”, którego załoga dokonała wstępnych badań inżynieryjnych, pod kątem możliwości ufortyfikowania wysepek na wypadek japońskiego ataku oraz przekształcenia atolu w bazę morską i powietrzną (również dla samolotów 34

operujących z lotniskowców). W 1940 roku Kongres wyasygnował odpowiednie fundusze. 19 sierpnia 1941 roku z okrętu USS „Regulus” wysadzono na brzeg Wake pierwszą wojskową załogę: 1. batalion obrony wybrzeża Korpusu Piechoty Morskiej w sile 6 oficerów i 173 podoficerów i żołnierzy. W kilka dni później wylądowała pierwsza grupa z 1.200 pracowników cywilnych przedsiębiorstw budujących instalacje wojskowe, a w październiku tego roku z Hawajów przypłynął major James Devereux, by objąć dowództwo na Wake. Major Devereux przywiózł ze sobą dwie armaty okrętowe kalibru 127 mm (zdjęte z przeznaczonych na złom okrętów wojennych), cztery działa przeciwlotnicze kalibru 76,2 mm (tylko jedno miało wymagane urządzenia celownicze), 24 karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm, dużo (prawdopodobnie około 100) chłodzonych powietrzem i wodą karabinów maszynowych Browninga, kalibru 7,62 mm. I, rzecz jasna, zapasy amunicji. 2 listopada 1941 roku obsadę Wake wzmocniło 9 oficerów piechoty morskiej i 200 żołnierzy z bazy w Pearl Harbor, doprowadzając tym samym stan liczebny 35

1. batalionu niemal do połowy etatu. Trzy tygodnie później, 28 listopada, komandor Winfield Scott Cunningham został odkomenderowany z transportowca samolotów USS „Wright”9 wraz z 9 oficerami marynarki i 58 marynarzami do przejęcia kontroli nad budowaną na Wake bazą lotniczą. Jako wyższy rangą, komandor Cunningham zastąpił majora Devereux na stanowisku dowódcy garnizonu Wake. Kiedy budowa mierzącego 1.500 metrów długości pasa startowego została zakończona, należące do sił lądowych bombowce B-17 mogły w drodze do Guam korzystać z lotniska na Wake i uzupełniać tam zapasy paliwa, aczkolwiek benzynę lotniczą trzeba było pompować ręcznie z 250-litrowych beczek. 3 grudnia z lotniskowca USS „Enterprise” wystartowało 12 myśliwców Grumman F4F z dywizjonu myśliwskiego piechoty morskiej VMF-211, dowodzonego przez majora Paula Putnama. Tego samego dnia po południu samoloty wylądowały na Wake. Prawie natychmiast podjęto działania, mające na celu wybudowanie prowizorycznych schronów dla samolotów. 9

- Nazwa ta nie odnosi się do ang. słowa wright (mistrz), lecz do braci Wright, pionierów lotnictwa [przyp. aut.]. 36

W niedzielę 7 grudnia (na Hawajach była wówczas sobota, 6 grudnia) major Devereux dał swojej załodze dzień wolny. Żołnierze pływali w oceanie, grali w softball, a wielu z nich, w większości bardzo młodych, od niedawna w wojsku, w pośpiechu kończyło pisać listy do domu. Miała je bowiem zabrać i dostarczyć w cywilizowane miejsce należąca do linii Pan American łódź latająca „Philippine Clipper”, która cumowała w lagunie w oczekiwaniu na lot do Guam10. Odlot planowano o brzasku dnia następnego. W poniedziałek 8 grudnia o godzinie szóstej rano zatrąbiono na pobudkę. Kiedy żołnierze jedli śniadanie, załoga „Philippine Clipper” przygotowywała się do lotu. Pełniący w bazie służbę radiotelegrafista próbował nawiązać kontakt z lotniskiem Hickam Field na Hawajach. O godzinie 6.50 otrzymał otwartym tekstem wiadomość o japońskim ataku na wyspę Oahu. Przekazał ją oficerowi dyżurnemu, a ten z kolei majorowi Devereux. „Philippine Clipper” wystartował z laguny o godzinie 6.55. Jego sylwetka 10

- Pan American uzupełniał paliwo na Wake [przyp. aut.]. 37

rozmywała się powoli, aż znikła. Kiedy major Devereux dowiedział się, że zaatakowano Oahu, próbował skontaktować się telefonicznie z komandorem Cunninghamem. Bezskutecznie. Gdy odwiesił słuchawkę, niemal natychmiast rozległ się dźwięk telefonu. Pilna, szokująca wiadomość z Hawajów również została przekazana otwartym tekstem. – Czy „Clipper” już odleciał? – zapytał Devereux. – Tak, panie majorze. – Zawróć go – rozkazał major i posłał po trębacza. Ten pojawił się prawie natychmiast. Major Devereux wydał rozkaz: – Graj sygnał: „Do broni!” Dowodzona przez admirała Husbanda Kimmela Flota Pacyfiku i baza marynarki w Pearl Harbor poniosły poważne straty w wyniku japońskiego ataku, jaki miał miejsce 7 grudnia 1941 roku. Na szczęście nie doszło do całkowitego zniszczenia sił morskich. Rdzeń wielkiej floty amerykańskiej na Pacyfiku został rozbity w porcie. Amerykanie stracili kilka tysięcy ludzi, mnóstwo samolotów i 38

okrętów. Japończykom nie udało się jednak rozgromić Floty Pacyfiku ani sparaliżować jej zaplecza. Z ataku ocalały trzy lotniskowce: „Saratoga”, „Enterprise” i „Lexington”, sporo krążowników i dużo mniejszych jednostek. 13 grudnia admirał Kimmel, który liczył się z tym, że w każdej chwili może zostać odwołany (marynarka oraz społeczeństwo szukało winnego klęski w Pearl Harbor), rozkazał kontradmirałowi Jackowi Fletcherowi wzmocnić posiłkami garnizon na Wake. Jeszcze tego samego dnia kontradmirał Fletcher wypłynął z Pearl Harbor w asyście lotniskowca „Saratoga”, 3 krążowników: „Minneapolis”, „Astoria” i „San Francisco”, 9 niszczycieli, tankowca floty oraz transportowca „Tangier”. Dywizjon VMF-211, złożony z myśliwców morskich Grumman F4F-3 Wildcat, został zaokrętowany na pokładzie „Saratogi” (obok samolotów lotniskowca), a 4. batalion obrony wybrzeża popłynął na pokładzie USS „Tangier”. Idące z pomocą żołnierzom na Wake jednostki miały dostarczyć 9 tysięcy nabojów do 39

127 mm armat okrętowych majora Devereux, 12 tysięcy nabojów kalibru 76,2 mm do dział przeciwlotniczych i 3 miliony nabojów do karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm. Lotniskowiec „Enterprise” oraz towarzyszące mu krążowniki i niszczyciele otrzymały rozkaz zaatakowania opanowanych przez Japończyków Wysp Marshalla. Lotniskowiec „Lexington”, wraz z eskortą, miał osłaniać Hawaje przed spodziewanym ponownym atakiem Japończyków. 22 grudnia o godzinie 21.00 przesłano z Pearl Harbor drogą radiową rozkaz nakazujący płynącej na pomoc Wake „Saratodze” powrót na Hawaje. Na najwyższym szczeblu amerykańskiego dowództwa zadecydowano, że atol Wake nie przedstawia aż tak dużej wartości strategicznej, by w jego obronie ryzykować utratę jednej trzeciej obecnych sił marynarki na Pacyfiku. Gdy wiadomość ta dotarła do „Saratogi”, lotniskowiec znajdował się 500 mil morskich (33 godziny drogi) od broniącego się atolu Wake. Rankiem 23 grudnia 1941 roku japońskie oddziały wylądowały na Wake w pobliżu pasa startowego. Los obrońców był przesądzony. Kończyła się amunicja, w dodatku atakujący 40

Japończycy mieli olbrzymią przewagę liczebną. Major Devereux był zmuszony przyznać rację komandorowi Cunninghowi, który stwierdził, że dalszy opór jest daremny i prowadzi jedynie do niepotrzebnego rozlewu krwi. Major Devereux musiał osobiście obejść wszystkie punkty obrony z rozkazem złożenia broni. Do niewoli japońskiej dostało się 470 oficerów, podoficerów i żołnierzy piechoty morskiej i marynarki oraz 1.146 pracowników cywilnych.

41

I 1 Wake 18 grudnia 1941 roku, 12.00 Podporucznika marynarki E. H. Murphy'ego, pilotującego łódź latającą Consolidated Aircraft PBY5 Catalina, czekał trudny lot, który wymagał od niego przytomności umysłu i błyskawicznego refleksu. Musiał nie tylko znaleźć mikroskopijny atol, co rzecz jasna wymagało dużych umiejętności nawigacyjnych; wodowanie na otoczonej skałami lagunie było nie lada sztuką, a podczas schodzenia do lądowania groziło mu także przechwycenie przez japońskie samoloty. Pilotowana przez niego Catalina była łodzią latającą (samoloty wersji PBY5-A z wciąganym podwoziem były amfibiami) przeznaczoną do długodystanso42

wych lotów rozpoznawczych. Jako że prędkość lotu wynosiła około 250 kilometrów na godzinę, Catalina miała niewielką szansę ucieczki przed napastnikiem. Dwusilnikowa Catalina była górnopłatem, miała trzy stanowiska ogniowe, po obu stronach kadłuba zamontowano po jednym karabinie maszynowym kalibru 12,7 mm, natomiast wjego przedniej części -jeden karabin maszynowy kalibru 7,62 mm. Jeżeli doszło by do spotkania Cataliny Murphy'ego z jednym z japońskich bombowców atakujących codziennie Wake, podporucznik miał małe szansę wyjścia cało z tej opresji. Samoloty japońskie zredukowałyby tylko prędkość i, pozostając poza zasięgiem wielkokalibrowych kaemów Cataliny, zestrzeliłyby ją bez wysiłku pociskami z 20-milimetrowych działek. Lot z Guam do Wake trwa pięć godzin. Murphy wyleciał o brzasku w nadziei, że zdąży przed atakiem japońskich bombowców. Wytropienie wulkanicznej kropki na oceanie, gdy trzeba było zdać się tylko na własny nos, wymagało wprawy i talentu, ale żeby znaleźć ją w porannej mgle, trzeba było mieć jeszcze dużo szczęścia. Murphy wodował na lagunie i pod43

płynął do stanowisk linii lotniczych Pan American. Zarekwirowany przez komandora Cunninghama „Philippine Clipper” został prawie natychmiast przejęty przez dowództwo Floty Pacyfiku, które miało własne plany co do tej łodzi latającej. Po pośpiesznym załataniu podziurawionego przez japońskie pociski kadłuba, „Philippine Clipper” miał odlecieć na Guam, W dywizjonie VMF-211 pozostały tylko dwa Wildcaty zdolne do lotu, choć major Putnam powiedział Murphy'emu, że niebawem dołączy do nich trzeci myśliwiec poskładany z części rozbitych samolotów. Podporucznik Murphy przywiózł komandorowi Cunninghamowi i majorowi Devereux służbową pocztę, zawierającą między innymi informacje o pozycji płynącej na pomoc Wake „Saratogi”. Celem tej wyprawy nie było jednak przekazanie korespondencji. Marynarka nie ryzykowałaby tak drogocennego samolotu tylko po to, żeby dostarczyć jakąś wiadomość. Wiele Catalin uległo zniszczeniu podczas ataku na Pearl Harbor. Te zaś, które ocalały, znajdowały się w nieustannym ruchu. Na Wake przebywał jeden z najzdolniejszych oficerów łączności, major Walter 44

L J. Bayler. Odkomenderowany z USS „Wright”, przybył na atol wraz z komandorem Cunninghamem. Na Midway nie mogli się bez niego obejść, zdecydowano się więc posłać po niego samolot, ryzykując życie majora, jak i utratę transportującej go Cataliny. Popołudnie 20 grudnia zeszło Baylerowi na gromadzeniu najróżniejszych dokumentów przesyłanych przez komandora Cunninghama i majora Devereux do dowództwa (m.in. wykazy poległych i rannych). Zabrał też ze sobą całą masę listów napisanych przez żołnierzy do ich rodzin w kraju. Następnego dnia wczesnym rankiem podporucznik Murphy wystartował z laguny i skierował maszynę w stronę Pearl Harbor. W ciągu ośmiu godzin pokonał odległość 1.225 mil morskich. Jego Catalina była ostatnim amerykańskim samolotem, który opuścił Wake. W Pearl Harbor mrowie mechaników uwijało się jak w ukropie wokół maszyny Murphy'ego, żeby przygotować ją do następnego lotu. Po trzech godzinach ciężkiej pracy łódź latająca była gotowa do drogi, tym razem na Filipiny, zaatakowane już przez Japończyków, którzy zbliżali się do Manili po zbom45

bardowaniu bazy marynarki w Cavite. Międzylądowanie na Filipinach trwało krótko. Na ląd zeszli: bosman, tłumacz japońskiego, oraz major z korpusu saperów armii. Wyrzucono worki z pocztą. Podczas tankowania paliwa wniesiono na pokład listy i przesyłki, zabrano też lecących do Pearl Harbor wojskowych: pułkownika artylerii i podporucznika piechoty morskiej oraz jakiegoś dyplomatę. Gdy podporucznik Korpusu wchodził na pokład, wcale nie było widać, że ma pod mundurem zabandażowany tors. Ale w czasie lotu, gdy Catalina zdrowo potrząsała swoimi pasażerami, stan rannego oficera wyraźnie się pogorszył. Głęboka, dwudziestocentymetrowa, zszyta ponad tuzinem szwów rana w boku zaczęła krwawić. Chory cierpiał, ale stanowczo podziękował pilotowi za zastrzyk morfiny. Przygotowano mu naprędce coś w rodzaju pryczy, bez żadnych wygód, nawet bez koca, ale nic więcej w tych warunkach nie można było dla niego zrobić. Na godzinę przed lądowaniem podporucznik wszedł do kabiny pilotów. – Lepiej się pan czuje? – zapytał dowódca Cataliny. Młody człowiek skinął 46

głową. – Za parę minut nawiążę łączność; jeśli poproszę, przyślą na lotnisko lekarza – powiedział pilot. – Właśnie dlatego przyszedłem. Miałbym do pana ogromną prośbę. – Słucham. – Zanim wpakują mnie do szpitala, muszę, zgodnie z rozkazami, znaleźć się jak najszybciej w Waszyngtonie. Sam zmienię sobie opatrunek. – W takim stanie może pan w ogóle nie dotrzeć do Waszyngtonu. – Najwyżej wysadzą mnie gdzieś po drodze, w San Francisco, albo w Diego. – Jak pan uważa – powiedział po namyśle pilot. – Dziękuję – odpowiedział oficer i wrócił na swoje miejsce. Zaintrygowany pilot wyjął rozkaz wylotu i bacznie go przestudiował. Poza tym, że w kabinie odwiedził go „McCoy, Kenneth J., podporucznik Korpusu Piechoty Morskiej”, niczego więcej się z niego nie dowiedział. Dopiero potem zauważył, że ten tajemniczy oficer w rozkazie wylotu figurował na pierwszym miejscu. O kolejności na liście pasażerów zawsze decydowało znaczenie celu 47

podróży. McCoy więc miał dla władz większe znaczenie niż ta gruba ryba z Departamentu Stanu. Wzbudziło to zdziwienie pilota. – Ten podporucznik jest kurierem – powiedział do drugiego pilota. – Widziałeś jego teczkę? Drugi pilot pokręcił głową. – Nie. – Kiedy wchodził na pokład, miał ją przyczepioną kajdankami do ręki. – Nie zauważyłem. – A gdy zdjął kurtkę, widziałem wepchniętą za pasek czterdziestkępiątkę i przywiązany paskiem do przedramienia sztylet w pochwie. Ciekawe, co jest w teczce? – Nie mam pojęcia – odpowiedział drugi pilot i zaraz dodał: – Ale na pewno nie będę próbował mu jej odebrać.

48

II 1 Hotel „Willard”, Waszyngton 26 grudnia 1941 roku, 12.15 „Pawia Aleja” w foyer hotelu „Willard”, który z racji bliskiego sąsiedztwa Białego Domu i Kapitelu od początku swego istnienia otworzył swe gościnne podwoje dla wysoko postawionych przedstawicieli świata polityki i biznesu, a zwłaszcza amerykańskich prezydentów, wychodziła z jednej strony na Pennsylvania Avenue, z drugiej zaś na Czternastą Ulicę. Jeszcze przed wojną secesyjną pojawiały się w niej najbardziej eleganckie damy stolicy, albo – jak kto woli – luksusowe kurtyzany, w towarzystwie wytwornych, puszących się jak pawie dżentelmenów, od których wzięła się jej nazwa. Wzdłuż całej ,Alei” ciągnęły się wnęki. Siadając w nich na krześle przy małym 49

stoliku, można było swobodnie zatopić się w rozmowie. Cynicy powiadali, że w tych wnękach sprzedano i kupiono więcej polityków, niż we wszystkich pozostałych, razem wziętych, zadymionych salach Ameryki. Pułkownik piechoty morskiej Thomas C. Wesley, pięćdziesięcioletni, wysoki mężczyzna o rumianej twarzy wysiadł z Chevroleta rocznik 1941, na Pennsylvania Avenue i wszedł do hotelu. Zdjął w szatni kapelusz i płaszcz. Obciągnął brzeg kurtki mundurowej, poprawił pas, po czym wolnym krokiem przemierzył „Pawią Aleję” i salę recepcyjną, kierując się w stronę schodów prowadzących na dół. Najwyraźniej kogoś szukał. Nie znalazł go jednak. Usiadł przy stoliku pośrodku korytarza i czekał. W tym samym czasie inny mężczyzna – wysoki, szczupły, o nieco chorobliwym wyglądzie, wszedł do „Willarda” od strony Czternastej Ulicy. Miał na głowie szary pilśniowy kapelusz z małym rondem. Przechodząc przez obrotowe drzwi, zdjął go, odsłaniając łysinę. Przemaszerował przez starą, ale wciąż luksusową salę recepcyjną w kierunku „Pawiej Alei”. Nie zatrzymując się po drodze, niezgrabnym ruchem pozbył się z ramion szarego płaszcza. Kiedy podszedł 50

do pułkownika Wesleya, płaszcz zwisał mu niedbale na lewym ręku. Pułkownik Wesley ozięble, a może nawet z dezaprobatą, skinął głową w kierunku wysmukłego mężczyznę w granatowym, źle skrojonym garniturze w drobne prążki. – Witam pana, Rickabee – powiedział krótko. – Dzień dobry – odpowiedział Rickabee i rozejrzał się po „Pawiej Alei”, a gdy znalazł wolny stolik i dwa krzesła, wskazał je gestem ręki. Podpułkownik F. L. Rickabee formalnie, zgodnie z przyznanym mu etatem, był „specjalnym asystentem dowódcy Korpusu ds. kontaktów z ludnością cywilną”, w rzeczywistości jednak jego prawdziwe obowiązki nie miały nic wspólnego ze sprawami cywilnymi. Pułkownik Wesley usiadł we wnęce, zostawiając podpułkownikowi Rickabee'emu krzesło zwrócone tyłem do sali. Rickabee przestawił je jednak tak, żeby i on mógł obserwować „Pawią Aleję”. – Minęło trochę czasu od naszego ostatniego spotkania, prawda pułkowniku? – odezwał się Wesley i zanim Rickabee miał możność cokolwiek odpowiedzieć, 51

dorzucił z nieskrywaną irytacją: – Czy nie jest pan zobowiązany do noszenia munduru? – Polegam na opinii generała Forresta, panie pułkowniku. On sam czasami jest w mundurze, a czasami nie. Jego zdaniem, w cywilnym ubraniu jestem bardziej skuteczny. Generał brygady Horace W. T. Forrest był zastępcą szefa sztabu ds. wywiadu Korpusu Piechoty Morskiej. – Czy generał Forrest wyjaśnił panu sytuację? – zapytał pułkownik Wesley. – Powiedział mi, że generał Holcomb zlecił panu i generałowi Lesterby'emu bardzo delikatne zadanie i że mam panu pomóc. Czym mógłbym więc panu służyć, pułkowniku? – On sądził, że to pana zainteresuje – powiedział pułkownik Wesley, wyjmując z dolnej kieszeni kurtki kopertę i podając ją Rickabee'emu. Dla podpułkownika Rickabee'ego nie ulegało żadnej wątpliwości, kim był ów On. Pułkownik Thomas Wesley należał do wąskiego kręgu notabli Korpusu. Nazywano ich ironicznie „Gwardią Pałacową”. Chronili bowiem dowódcę Kor52

pusu przed wszystkimi zewnętrznymi i wewnętrznymi zagrożeniami, i bezwzględnie wypełniali jego rozkazy. – Kapitan James Roosevelt był tak miły, że wystąpił z ponętną propozycją zorganizowania przez Korpus oddziałów na wzór Chińskiej Robotniczo-Chłopskiej Czerwonej Armii – powiedział głucho pułkownik Wesley. – Myślałem, że on pracuje dla „Dzikiego Billa” Donovana. – Już nie – wyjaśnił Wesley. – Teraz jest zastępcą podpułkownika Evansa Carlsona. Rickabee wyjął z koperty kilka kartek maszynopisu – piątą lubnawet szóstą kopię. Były ledwo czytelne. Pojawił się kelner. – Dla mnie nic, dziękuję – powiedział pułkownik Wesley. – Szklaneczkę „Jacka Danielsa”, proszę – zamówił podpułkownik Rickabee. – Bez lodu, a wodę – osobno. Wyczuł niezadowolenie Wesleya. – Przyjąłem ostatnio taką zasadę, pułkowniku: przez pierwszą dobę nie53

przerwanej służby nie dotykam alkoholu. Ale potem... – Może pan robić, co mu się żywnie podoba. Rickabee wrócił do czytania kartek, które dał mu pułkownik. Gdy wreszcie skończył, popatrzył na niego i powiedział: – Bardzo interesujące. Gdzie pan to zdobył? – Nie wolno mi tego powiedzieć. – Czy ma zamiar wyjść otwarcie ze swoją propozycją? – Tak sądzę. – I naturalnie nie przypuszcza pan, że generał Vogel grzecznie zaprosi kapitana rezerwy na miłą pogawędkę i da mu do zrozumienia, że śląc generałowi Holcombowi, z pominięciem swego bezpośredniego przełożonego, propozycję zorganizowania Korpusu według swego widzimisię, popełnił gruby nietakt. – Jestem przekonany, że wcześniej czy później list ten i tak dotarłby do rąk dowódcy Korpusu. Ciekaw jestem pana opinii. – Naprawdę? A może to On chciałby poznać moje zdanie? Czy wie, że pan mi to pokazuje? 54

Pułkownik Wesley skinął głową. Rickabee doszedł do wniosku, że Wesley jedynie wykonuje polecenia dowódcy Korpusu. – Naprawdę chciałbym wiedzieć, gdzie pan to dostał, to znaczy gdzie On to zdobył? – nalegał Rickabee. – Mogę pana zapewnić, pułkowniku, że list jest autentyczny. – Mimo to chciałbym wiedzieć, w jaki sposób dotarł do jego rąk? – Rickabee nie dawał za wygraną. – To może być bardzo ważne. – Dokument ten został przepisany na maszynie z pisanego odręcznie oryginału przez pewnego kaprala, który zrobił sześć zamiast pięciu kopii, ponieważ pomyślał sobie, że jego starszy sierżant sztabowy chętnie by to przeczytał, a ten z kolei przesłał go do... przesłał go tutaj. – Do pana czy do Niego? – zapytał Rickabee. – Do Niego – odpowiedział Wesley. Czarnoskóry, niemłody już kelner przyniósł podpułkownikowi na srebrnej tacy szklaneczkę burbona. – Chyba i ja się napiję – powiedział Wesley – To samo, z lodem... To jest na55

turalnie bardzo delikatna sprawa – kontynuował, gdy kelner odszedł. – Cóż, przychodzi mi na myśl jeden sposób, by rozwiązać ten problem – powiedział Rickabee. – Znam w San Diego kilku facetów, którzy byliby szczęśliwi, gdyby mogli przejechać Carlsona ciężarówką. Albo jeszcze lepiej czołgiem. Wesleya to nie ubawiło; nawet się nie uśmiechnął. – Więc pana zdaniem, podpułkownik Carlson maczał w tym palce? – zapytał. – To chyba oczywiste. Czy pan czytał jego raporty? A jego książki? – Tylko tyle, ile udało mi się strawić. – Cały ten pasztet z podziałem na „dowódców” i „żołnierzy”, bez żadnych rang i starszeństwa – wyjaśniał Rickabee – to cały Carlson. Jest opętany tą ideą. Każdy oficer, podoficer i szeregowy musi być traktowany na równi. Naśladuje 8. Armię chińskich komunistów, nawet nazewnictwo próbuje przenieść na nasz grunt. Taka „kolumna” na przykład w języku czerwonych Chińczyków oznacza po prostu batalion. – Chciałbym pana dobrze zrozumieć. Proszę mi powiedzieć, czy on się od nich zaraził komunizmem? – zapytał Wesley. 56

Rickabee z namaszczeniem sączył swojego burbona, a potem pociągnął kilka łyków wody. – Nie, chyba nie – odpowiedział w końcu. – Był sprawdzony. Kiedy znów wystąpił o przyjęcie do wojska, FBI przebadało go na wszystkie strony i nie znalazło nic, o czym byśmy nie wiedzieli wcześniej. – Widział pan raporty FBI? – zapytał pułkownik. – Oczywiście, że nie – powiedział twardo Rickabee. – Raporty FBI są tajne, nigdy się ich nie ujawnia. Na zewnątrz mogą wyjść tylko w formie krótkiego streszczenia. Mówił to tonem, który utwierdził Wesleya w przekonaniu, że Rickabee bez wątpienia miał w ręku dossier Carlsona. – Co pan o nim sądzi? – zapytał Wesley. – Moim zdaniem, Carlson jest niezłym oficerem, u którego jednak często górę biorą emocje. Jest fanatykiem, ekscentrykiem, może nawet niezrównoważonym dziwakiem. Niewykluczone, że wymusił na Roosevelcie podpisanie tego listu, ale generał Holcomb i tak się domyśli, kto się za tym kryje. 57

Pułkownik Wesley potwierdził ten wniosek skinieniem głowy. – Ale z drugiej strony – kontynuował Rickabee, gdy przełknął spory łyk burbona – i o Chrystusie wygadywano takie rzeczy. Przypomina pan sobie: Czyż nie jest synem cieśli? Dlaczego sieje niepokój w naszym królestwie? Żaden prorok nie jest przyjmowany dobrze w swojej ojczyźnie. – Nie sądzę, by to było zabawne – powiedział lodowato Wesley. – Nie leżało to w mojej intencji, panie pułkowniku. To tylko niewinne porównanie. W końcu Jezus Chrystus też mógł bezpośrednio rozmawiać ze swoim Ojcem... Blady uśmiech przebiegł po wargach Wesleya. – A co pan myśli o Roosevelcie... synu, oczywiście? – zapytał. – Znam tylko jego zalety. Inteligentny, pracowity, ma wszystkie cechy dobrego oficera rezerwy. Obawiam się jedynie tego, że wdał się w złe towarzystwo, a raczej dobrał sobie nieodpowiedniego towarzysza. – Dobrze go pan zna? Rickabee pokręcił głową. – Nie za bardzo. Wielkie chłopisko, trochę już łysiejący, w okularach. O ile 58

zdążyłem się zorientować – zupełnie miły chłopak. Bardzo chciałbym wiedzieć, dlaczego Carlsona przyjęto ponownie do służby? – Ależ to oczywiste, pułkowniku – powiedział z sarkazmem Wesley. – Miał rekomendacje wysoko postawionych osób. Jest odznaczony Krzyżem Marynarki. – Gdyby wtedy ktoś podjął właściwą decyzję, nie doszło by do tego – powiedział Rickabee, machając plikiem kartek. – Dowódca już zadecydował w tej sprawie. Nie ma odwrotu. – wyjaśnił Wesley. – To był duży błąd – nie wytrzymał Rickabee. – Pan zawsze mówi, co myśli? – zapytał z niechęcią Wesley. – Za to mi płacą – odparował Rickabee. – Jeśli o mnie chodzi, wolałbym zostać w Camp Elliott. Proszę mi wierzyć, mam kwalifikacje, by dowodzić batalionem piechoty. – Ale pańskie obecne zadania są dla Korpusu znacznie ważniejsze. Czyż nie? – ironizował pułkownik. 59

– Czego Korpus oczekuje ode mnie w tej sprawie? – zapytał Rickabee, ponownie wymachując kartkami. – Czy moja propozycja przejechania Carlsona ciężarówką spotka się z akceptacją? – Zdaje się, że nie docenia pan wagi problemu. W przeciwnym razie nie dowcipkowałby pan sobie tak beztrosko. – Dlaczego jest pan taki pewny, że żartowałem? – odparł Rickabee. Pułkownik Wesley poczuł złość, gdy uświadomił sobie, że nie wie, czy Rickabee kpi sobie z niego czy mówi poważnie. Przez dłuższą chwilę patrzył mu głęboko w oczy, ale niczego z nich nie wyczytał. – Miałem jedynie nadzieję... – powiedział w końcu. – Uzyskać przekonujący dowód – przerwał mu Rickabee – dowód, z którym dowódca mógłby się pofatygować do Franka Knoxa lub też do Białego Domu i powiedzieć, że Evans Carlson naprawdę jest komunistą, albo że kompletnie oszalał. Nie mogę tego zrobić, panie pułkowniku. Moje dowody nie wyszłyby zwycięsko z tej próby. – Ale z pewnością rozumie pan problem. 60

– Czy chciałby pan usłyszeć, jakja to widzę? – zapytał Rickabee. – Oczywiście – odpowiedział zniecierpliwiony Wesley. – Korpus znajduje się na przegranych pozycjach. Kiedy ten list dotrze na biurko dowódcy, będzie musiał się zgodzić na zawartew nim propozycje, choćby na próbę. Armia Czerwona Carlsona, komandosi piechoty morskiej lub Rangersi, czy jak ich tam zwą, naprawdę zaistnieją. W takich warunkach rysują się dwie możliwości: komandosi, wysadzeni na plażę jakiejś nie znanej nikomu wyspy na Pacyfiku, zostaną zdziesiątkowani, a dowódca nie będzie umiał sobie wytłumaczyć, dlaczego zaakceptował tak głupi pomysł, który skazał wielu amerykańskich chłopców na niechybną śmierć. Albo też prywatne wojsko Carlsona spisze się na medal, co między nami mówiąc, jest bardzo prawdopodobne. Carlson udowodnił przecież, że jest zdolnym i odważnym oficerem. A jeżeli Carlsonowi uda się przeprowadzić swój zamysł, i jeśli jego akcje pójdą cholernie w górę, dowódca może zechcieć przekształcić Korpus w oddziały komandosów pod dowództwem podpułkownika, a wtedy zapewne już generała Carlsona. Wówczas też ulegnie zmianie dotychczasowy regulamin. 61

– Ależ to mogłoby oznaczać koniec Korpusu. – Owszem – potwierdził Rickabee. – Po zakończeniu wojny komandosi nie będą już potrzebni, a jeżeli to tylko w niewielkim stopniu. Korpus Piechoty Morskiej mógłby zostać wcielony do armii. Wielu osobom byłoby na rękę takie rozwiązanie. – Gdyby od pana zależało uratowanie sytuacji, w jaki sposób zabrałby się pan do rzeczy? – Czy taki jest cel naszej rozmowy, pułkowniku? Czy On przysłał tu pana, żebym włączył hamulce? – Niczego takiego nie mówiłem – szybko odparł Wesley. – Proszę tylko odpowiedzieć na moje pytanie. – Postarałbym się znaleźć niezbity dowód, że Carlson dostał bzika lub jest komunistą, albo jeszcze lepiej: jedno i drugie. W moim przekonaniu to jedyne wyjście, żeby z tym raz na zawsze skończyć. – Jak to zrobić? – Potajemnie odkomenderować do jego jednostki człowieka, który będzie miał 62

oczy szeroko otwarte i... będzie w razie potrzeby świadkiem... wiarygodnym świadkiem. – Wysłać szpiega? – Utajnionego agenta. – Ma pan jakiegoś kandydata? – zapytał Wesley. – Nie mam na myśli nikogo konkretnego – powiedział Rickabee, lecz szybko zmienił zdanie. – Może jednak znalazłbym kogoś odpowiedniego. To pojętny młodzieniec. – Nie chcę znać żadnych szczegółów – przerwał mu Wesley. – Jeszcze nie teraz. – W takim razie, co dalej? – Proszę wszystko przemyśleć i przygotować raport opatrzony nazwiskiem naszego „utajnionego agenta” i jego krótkim życiorysem. Kiedy będzie pan już gotów, proszę do mnie zadzwonić. – Oczywiście, panie pułkowniku – powiedział Rickabee i skinął na stojącego nieopodal mężczyznę. 63

– Co pan wyprawia? – zapytał zdezorientowany pułkownik. Do stolika podszedł przystojny młody człowiek w sportowemarynarce z wielbłądziej wełny i szarych flanelowych spodniach. – Pułkownik Wesley, porucznik Frame – dokonał prezentacji Rickabee. – Miło mi pana poznać, panie pułkowniku – uprzejmie skłonił się porucznik Frame. – Witam, poruczniku – przywitał go szorstko Wesley. – Bill skocz do nas na jednej nodze i sfotografuj to – rozkazał Rickabee, wręczając porucznikowi kopię maszynopisu. – Ani na chwilę nie spuszczaj tych papierów z oczu, a gdy będziesz miałJuż negatywy, przynieś je tutaj. Właśnie przyjąłem zaproszenie pułkownika Wesleya na lunch. Będziemy w restauracji. – Tak jest, panie pułkowniku – powiedział Frame, a potem zwrócił się do Wesleya: – Miło mi było pana poznać, panie pułkowniku – i odszedł w kierunku 14 Ulicy. – A z jakiego to powodu również porucznik paraduje w cywilnym ubraniu? – zapytał pułkownik Wesley. Był wyraźnie zdenerwowany, że Rickabee bez py64

tania go o zgodę oddał do skopiowania list kapitana Roosevelta. – Byłoby co najmniej dziwne, gdyby oficer w mundurze chodził krok w krok za cywilem, nie sądzi pan, pułkowniku? – uśmiechnął się Rickabee. – Czy to konieczne? Żeby on chodził za panem jak cień? – To był pomysł generała, panie pułkowniku – powiedział Rickabee i wstał. – Pozwoli pan, że teraz zjemy lunch? Porucznik długo tam nie zabawi, a po południu jestem bardzo zajęty. Po milczeniu, jakie panowało w trakcie posiłku, Rickabee poznał, że nie przypadł do gustu pułkownikowi. Widocznie za daleko posunął swoje żarty i nie okazał respektu, jaki należał się seniorowi „Gwardii Pałacowej”. Cóż, teraz już było za późno, żeby to zmienić. Był jednak w błędzie. Po powrocie do dowództwa pułkownik Wesley poinformował generała Lesterby'ego, że Rickabee potrafi rozwiązać „problem Carlsona”. – Czy wymyślił coś konkretnego? – zainteresował się generał. – Owszem. Powiedział, że może zlecić wepchnięcie Carlsona pod koła cięża65

rówki. – Myślisz, że żartował? – Nie wiem. – Niewykluczone, że może do tego dojść, Tom.

66

III 1 Baza marynarki, Brooklyn, Nowy Jork 6 stycznia 1942 roku, 4.00 Dwaj podoficerowie piechoty morskiej, sierżant Casimir J. Koznowski i plutonowy Ernst W. Zimmerman stali na wybrukowanej ulicy przed starymi koszarami z czerwonej cegły, przestępując z nogi na nogę i zabijając ręce okryte zimowymi rękawiczkami. Wysoki i szczupły Koznowski liczył sobie dwadzieścia siedem wiosen. Młodszy od niego Zimmerman miał dwadzieścia trzy lata, był krępym, dobrze zbudowanym chłopakiem. Na rękawie płaszcza Zimmermana widniał jeden, a u Koznowskiego – dwa – haftowane czerwoną nicią ukośne paski. Każdy z nich oznaczał odbycie czterech lat służby. Plutonowy Zimmerman, w cokolwiek luźnym mundurze, był blady jak kreda. 67

Dwa dni temu został wypisany z wojskowego szpitala Św. Albana, gdzie przebywał na kuracji z powodu malarii. Uznano go za zdolnego do służby w ograniczonym wymiarze i przydzielono do parku samochodowego bazy piechoty morskiej w Parris Island. Zza rogu koszar wyszło dwóch kaprali. Gdy rozpoznali Koznowskiego i Zimmermana, podbiegli do nich. – Gdzie was, kurwa mać, poniosło? – zapytał sierżant Koznowski. Najwyraźniej nie oczekiwał odpowiedzi. – Dawajcie ich tutaj! – rozkazał i rzucił jednemu z kaprali plik papierów przypiętych metalowym klipsem do drewnianej podkładki. Kaprale z impetem wpadli do koszar. Natychmiast rozległ się gwizd, zapaliły się światła, słychać było przytłumione wrzaski. – Ruszać się, szybciej, szybciej! – Stu sześciu młodych mężczyzn wyległo przed budynek. Byli w cywilnych ubraniach. Dzień lub dwa dni wcześniej cieszyli się jeszcze wolnością. Teraz byli rekrutami przydzielonymi do Korpusu. Mieli być przetransportowani pod dowództwem sierżanta Koznowskiego i 68

plutonowego Zimmermana oraz dwóch kaprali do obozu piechoty morskiej w Parris Island w celu odbycia przeszkolenia unitarnego. Jeden z kaprali stał przed koszarami. Szybkim ruchem ręki zagarnął pierwszych czterech mężczyzn, którzy znaleźli się koło niego, ustawiając ich jednego za drugim. Następnie komenderował pozostałymi wybiegającymi rekrutami, czasami tylko wskazując im właściwe miejsce, czasami zaś wpychając ich tam na siłę. Po chwili oddział był ustawiony w cztery równe szeregi. – Baczność! Stu pięciu młodych ludzi stanęło na baczność. Sto szósty wiązał sznurowadło u prawego buta. Sierżant Koznowski błyskawicznie stanął przy nim i czekał cierpliwie, aż młodzian się wyprostuje. – Zawiązaliście wreszcie? – zapytał. – Tak – wymamrotał rekrut, uśmiechając się nerwowo. – Gdy jesteście w szeregu i słyszycie komendę: „Baczność!”, musicie natych69

miast stanąć na baczność, a nie wtedy, kiedy wam wygodnie. Potraficie to zapamiętać? – Mój but... – Pytałem, czy zapamiętacie to, co mówiłem? -warknął Koznowski. – Pewnie. – I nigdy, ale to nigdy więcej nie mówcie do sierżanta „Pewnie”, zrozumiano? Chłopak był na tyle rozgarnięty, by wyczuć, że cokolwiek powie i tak będzie to niewłaściwe, milczał więc. – Zdejmijcie but – powiedział jakby od niechcenia Koznowski. Rekrut z niedowierzaniem popatrzył na niego. – Zdejmijcie ten pieprzony but! – wrzasnął sierżant, opluwając nieszczęśnika, ich twarze bowiem oddalone były od siebie zaledwie o pięć centymetrów. Chłopak wykonał polecenie i stanął na baczność z butem w ręku. – Kapralu, lista obecności – rozkazał Koznowski. – Uwaga! – krzyknął kapral z papierami przyczepionymi do drewnianej podkładki. – Będę wyczytywał wasze nazwiska, a wy będziecie podawać mi swoje 70

imiona. Kiedy sprawdzanie listy obecności dobiegło końca, kapral zrobił w tył zwrot i zasalutował. Cztery szeregi rekrutów stały na baczność, gotowe do raportu. Sierżant Koznowski zasalutował i wydał komendę: – Spocznij! A potem wygłosił krótką mówkę. Powiedział im, że otrzymał wreszcie niezbity dowód na to, że Bóg go nie kocha, skoro przypadło mu w udziale tak obmierzłe zadanie, jak przewiezienie ich zafajdanych tyłków z Nowego Jorku do Karoliny Południowej, gdzie zostaną przerobieni w coś, co ma przypominać żołnierzy piechoty morskiej. Zanim jednak do tego dojdzie, oświadczył sierżant, trzeba wypełnić cztery warunki. Po pierwsze – zjedzą śniadanie. Potem biegiem, a nie żadnym spacerkiem, polecą z powrotem do koszar. Po drugie, muszą zdać do magazynu całą pościel i koce. Po trzecie, sale koszar i toalety, które udało im się tak błyskawicznie zamienić w pieprzony chlew, mają być przywrócone do nieskazitelnego stanu, w jakim je zastali. Po tym wszystkim – po czwarte – będą mogli się umyć i 71

ogolić, i w ogóle zrobić wszystko co trzeba, żeby Korpusowi nie przynieść wstydu w drodze z autobusu na stację kolejową oraz na peronie, gdy będą czekali na pociąg. – Dla mnie i plutonowego Zimmermana – powiedział Koznowski – oraz dla kaprali Haywortha i Cohna już samo prowadzenie takiego stada to straszna kompromitacja. Rekruci mieli, jak ich poinformował sierżant, dwadzieścia osiem minut i dwadzieścia sekund, by zjeść śniadanie i wrócić na plac przed koszarami. – Jakieś pytania? Wysoki chłopak z tylnego szeregu podniósł rękę wysoko do góry. Koznowski spojrzał na niego. – Czy ktoś cię prosił, abyś machał tą swoją łapą? Chcesz pójść na siusiu? – Sierżancie – wyjaśniał mający wątpliwości rekrut – sam pan prosił o pytania. – Żartowałem – odrzekł zadowolony z siebie Koznowski. – Plutonowy Zimmerman, przejmijcie komendę. Odmaszerował w stronę kantyny dla podoficerów, zostawiając rekrutów pod 72

opieką Zimmermana. Zimmerman, jak wielu innych żołnierzy piechoty morskiej, a może nawet ich większość, miał ambiwalentny stosunek do wiekowej tradycji Korpusu, która nakazywała gnoić wszystkich rekrutów, zanim nie przejdą przez obozy szkoleniowe w Parris Island lub San Diego. Potrafił zrozumieć pogląd, który każe złamać osobowość człowieka, by ukształtować go od nowa jako żołnierza. Zdawał sobie też sprawę ze skuteczności tej metody. Dzięki niej stał się przecież podoficerem. Było mu jednak głupio, gdy musiał pełnić rolę instruktora musztry. Nie czuł się więc szczęśliwy, że musi pilnować transportu rekrutów. Kiedy Koznowski zniknął za rogiem, Zimmerman powiedział: – Kończcie zapinanie guzików. Rekrut trzymający w ręku but spojrzał, na niego pytająco. Zimmerman pokręcił głową. Gdy kalesony zniknęły w spodniach, a kurtki i płaszcze zostały zapięte, Zimmerman wydał komendę: – Baczność! Naprzód marsz! 73

Obejmując spojrzeniem szeregi, znowu zwrócił uwagę na chłopaka idącego z butem wciśniętym pod pachę. Pozwolił mu go wreszcie włożyć. Po czym udał się na śniadanie. Kiedy wracał do koszar, obok przemknęli rekruci, którzy nie czekając na niego, wypełniali rozkaz sierżanta. Zimmerman obserwował jak składali pościel i czyścili sale. Nie czuł się w obowiązku przeczołgać przy tej okazji kogokolwiek. Gdy sierżant Koznowski wrócił z kantyny dla podoficerów, zastał rekrutów ustawionych w szeregu przed budynkiem koszar, gotowych do jazdy wynajętymi autobusami do dworca Pennsylvania Station na Manhattanie.

2 Rocky Fields, Barnardsville, New Jersey 6 stycznia 1942 roku, 6.05 Podporucznik rezerwy piechoty morskiej Malcolm S. Pickering stał w okien74

nym wykuszu pokoju śniadaniowego, trzymając w ręce spodek z filiżanką. Był postawnym, dobrze zbudowanym, bardzo przystojnym młodzieńcem, o ostrych rysach twarzy i oczach zdradzających doświadczenie większe niż wskazywałby na to jego wiek. Miał dwadzieścia dwa lata. W znakomitym, skrojonym na miarę mundurze wyglądał, według Elaine, żony Ernesta Sage'a, jak model z reklamy magazynu „Town & Country” lub plakatu werbunkowego Korpusu. Elaine Sage, ładna, czterdziestokilkuletnia, elegancka kobieta o włosach przyprószonych siwizną wciąż robiła wrażenie na mężczyznach. Tego dnia ubrana była w szkocką spódnicę, prostą białą bluzkę i różowy sweter. Na szyi miała zawieszony staroświecki złoty zegarek na złotym łańcuszku, a na palcu obok ślubnej obrączki połyskiwał zaręczynowy pierścionek – trzykaratowy diament z szafirowym szlifem. Zaszła Pickeringa od tyłu, czym go nieco zaskoczyła, ale bynajmniej nie przestraszyła. Pocałowała go w policzek. – Dzień dobry, Pick – powiedziała, po czym objęła go w pasie i wsparła głowę na jego ramieniu. Był to iście matczyny gest. Elaine Sage znała Picka od kołyski. Chodziła razem 75

z jego matką do tego samego koledżu Sarah Lawrence, po którego ukończeniu również obie pojechały pociągiem „Twentieth-Century Limited” do Kalifornii. Z jego ojcem zaś czekała w szpitalu, aż Patricia Foster Pickering urodzi swoje pierwsze i jedyne dziecko. Przeszło rok później Patricia Pickering odwiedziła Elaine w Szpitalu Prezbiteriańskim, a nad łóżeczkiem maleńkiej Ernie słychać było tylko jej achy i ochy. – A więc – powiedziała wówczas Patricia – pozostaje nam tylko połączyć tych dwoje ze sobą. – Zdanie to powtarzano przez lata jako stały dowcip, choć tak naprawdę nie był to tylko absurdalny żart czy kompletna niedorzeczność. Ale ta bardzo bliska sercom obu par rodzicielskich wizja nie miała się nigdy ziścić. Pickering, wyglądając przez okno śniadaniowego pokoju, śledził oczyma stojącą w oddali nad stawem pannę Sage. Była w towarzystwie oficera piechoty morskiej. Stali objęci. Dwukrotnie się pocałowali. – Co ciocię wypłoszyło z łóżka o tak nieprzyzwoicie wczesnej porze? – zapytał Pick matkę Ernie. – I to ma być powitanie? Mógłbyś raczej powiedzieć, że jestem wspaniałą go76

spodynią – odpowiedziała. Pick parsknął śmiechem. – Przed położeniem się wczoraj w nocy do łóżka weszłam do pokoju Ernie. Chciałam jej powiedzieć... – urwała i dopiero po dłuższej chwili mówiła dalej: – W myśl starego porzekadła wychwalanie pod niebiosa niepożądanego adoratora córki jest najlepszym sposobem na uwolnienie się od niego... Widzisz, ja bardzo lubię twojego przyjaciela – wskazała głową w stronę obejmującego jej córkę oficera. Pickering uniósł brwi, jego pytające spojrzenie spoczęło na pani Sage. – Nie było jej w łóżku – powiedziała. – Jeśli jej tam nie było, ciociu Elaine, to z pewnością był to jej pomysł, a nie jego. – Ken McCoy mnie przeraża, Pick. On nie jest taki jak my. – W tym, być może, tkwi jego siła przyciągania. – Nie jestem pewna, czy to odpowiedni mężczyzna dla Ernie – powiedziała z niepokojem pani Sage. 77

– Ja jestem tego pewien – uspokoił ją Pick. A kiedy popatrzyła na niego, dodał: – A poza tym nie sądzę, by nasze opinie na jego temat miały dla niej znaczenie. Ernie wpatrzona jest w niego jak w obrazek i nie ma wątpliwości, że słońce wschodzi co rano, bo on tak chce. Ernie i Kenneth szli wolnym krokiem w kierunku domu. Ken miał rozpięty płaszcz, którego połą okrywał Ernie tulącą głowę do jego piersi. – Darujesz mi, że miałam do ciebie żal o to, iż przedstawiłeś ich sobie na swoim przyjęciu? – zapytała pani Sage. – Ależ ja ich sobie nie przedstawiałem. Ernie sama go poderwała. Zwróciła na niego uwagę, ponieważ była, jak i on, znudzona zabawą. Podeszła do niego, przedstawiła się, a potem oboje się ulotnili. Dowiedziałem się następnego ranka, że Ken zabrał ją do chińskiej knajpy w Chinatown. Widocznie olśnił ją swoją znajomością chińskiego, kiedy składał zamówienie, a wirtuozeria, z jaką posługiwał się pałeczkami sprawiła, że na zawsze skradł jej serce. Pani Sage zaśmiała się stłumionym śmiechem. – Jeśli chcesz wiedzieć, ciociu, zresztą może to dla ciebie nie jest ważne – 78

kontynuował Pick – ale Ken nie miał najmniejszego pojęcia, że Ernie jest bogata. – Oczywiście, miłość od pierwszego wejrzenia – odrzekła. – Tylko mi nie mów, że to się zdarza. – Możesz wybierać: albo miłość od pierwszego wejrzenia, albo nieodparte pożądanie. Jeśli o mnie chodzi, wolę tę pierwszą możliwość. – Przecież oni nie mają ze sobą nic wspólnego. – Mnie również wszystko od niego dzieli. A mimo to uzmysłowiłem sobie niedawno, że jest moim najlepszym przyjacielem. Jeśli więc chcesz tę parę rozdzielić i w tym celu knujesz makiaweliczną intrygę, nie znajdziesz we mnie sprzymierzeńca. Pasują do siebie jak ulał. A najlepszym tego dowodem jest moja zazdrość. Wiele dałbym za to, żeby ktoś taki jak Ernie spojrzał na mnie w taki sposób, w jaki ona patrzy na McCoya. – Ja też wolałbym, żeby takimi względami, jakimi zaszczyciła McCoya, Ernie obdarzyła ciebie – wyrzuciła z siebie Elaine. Usłyszeli za sobą brzęk naczyń. Obejrzeli się i zobaczyli pulchną, w średnim wieku kobietę w stroju pokojówki, wpychającą do salonu barek z przygotowa79

nym śniadaniem. – Myślisz, że i ona, wyglądając powrotu naszego Romea i Julii, patrzyła przez okno? – sucho zapytał Pick. – Mam nadzieję, że ta jajecznica nie wyśle go na tamten świat. – Zdecydowanie bardziej polegam na taktyce „wychwalania pod niebiosa”, co – mam nadzieję – jasno wyłożyłam – powiedziała Elaine. – Trucizna będzie ostatecznością. Ernestine Sage i podporucznik Kenneth J. McCoy zniknęli z pola widzenia, wchodząc na werandę, ale już po chwili pojawili się w śniadaniowym pokoju. Mieli zaczerwienione od zimna twarze. McCoy nie dorównywał Pickeringowi wzrostem, był też od niego szczuplejszy. Miał jasnokasztanowe włosy i żywe oczy. Ernie, ubrana w spódnicę i sweter, z czarnymi włosami obciętymi na pazia, była bardzo podobna do matki. Pick był olśniony urodą tej młodej, zdrowej i zadbanej kobiety. – Mamo – powiedziała Ernie – wcale nie musiałaś wstawać tak wcześnie. 80

– Jedyne, co naprawdę muszę robić w życiu, to płacić podatki, a na koniec umrzeć – odrzekła pani Sage. – Jestem już na nogach, ponieważ tego chciałam. Dzień dobry, Ken. Dobrze spałeś? – Po prostu wspaniale, dziękuję – powiedział McCoy i obrzucił jej twarz badawczym spojrzeniem, chcąc się przekonać, co się kryje za tym niewinnym pytaniem. – Jestem głodna jak wilk – powiedziała Ernie. – Co my tu mamy? – Jak widać mroźne powietrze zaostrza apetyt – zauważył Pick. – Lepiej już zaczynajmy – zarządziła pani Sage. – Prosiłam Tony'ego, by był gotów do drogi o wpół do siódmej. Jezdnie mogą być dziś oblodzone. Ernie spojrzała na Kena. – Jeśli rzeczywiście mamy być przed czasem w Newark – powiedziała – możesz pojechać z nami i na Manhattanie złapać pociąg. – O której godzinie masz samolot? – zwróciła się do Pickeringa Elaine. – Wpół do dwunastej – odpowiedział. – Mam jeszcze mnóstwo czasu. – Mamo, Pick powiedział, że pojedzie na lotnisko autobusem – rzuciła Ernie. 81

– Nie bądź głuptasem – powiedziała pani Sage. – Możesz przecież wziąć naszego Bentleya. – Prościej będzie autobusem – powiedział Pick i, podszedłszy do stojących na barku półmisków, zaczął zaglądać pod srebrne pokrywy. – W każdym razie, dziękuję. – Podniósł na panią Sage roziskrzone oczy. – Ciociu, spójrz tylko, proszę, na tę jajecznicę – powiedział. – Ma chyba jakiś dziwny kolor, prawda? Obie panie, matka i córka, pośpieszyły sprawdzić jajecznicę. – Nic tu złego nie widzę – stwierdziła pani Sage. – Tak? Jesteś pewna? – zapytał Pick. – Ostatnio w okolicy stwierdzono bardzo dużo zatruć jajami. – Jestem pewna. – Uśmiechnęła się do Kena. – Kiełbasę dostajemy z pobliskiej farmy. Mam nadzieję, że skosztujesz. McCoy podniósł na nią wzrok, ich spojrzenia się spotkały. – Dziękuję – powiedział. Przenikliwe oczy, pomyślała i zaraz się poprawiła: Przenikliwe i ostrożne, jak 82

u zwierzęcia, na które już polowano.

3 Dworzec Pennsylvania Station, Nowy Jork 6 stycznia 1942 roku, 9.25 Kiedy autobusy z bazy marynarki na Brooklynie dotarły do Dworca Pensylwańskiego, z rekrutów uformowano dwa plutony. Dowodzone przez dwóch kaprali, pomaszerowały przez stację, a potem schodami w dół na wyznaczony peron. Koznowski i Zimmerman poszli w inną stronę. Wysiadający z pociągów pasażerowie z przedmieść Nowego Jorku z zaciekawieniem obserwowali tę małą defiladę. Niektórzy uśmiechali się. Kraj był zaangażowany w wojnę, zdawali więc sobie sprawę, że żołnierzom tym przyjdzie niebawem walczyć na którymś z frontów. Dwa przeznaczone dla rekrutów wagony zostały włączone do składu pociągu „Congressional Limited” tuż za pomalowaną na niebiesko elektryczną loko83

motywą, a przed wagonem bagażowym i pocztowym. W ten sposób żołnierze zostali skutecznie odseparowani od reszty pociągu. Sierżant Koznowski wygłosił na peronie jeszcze jeden krótki wykład. Poinformował swoich podkomendnych, że zgodnie z regulaminem marynarki, któremu już od paru dni podlegali, każdy kto się „zagubi” między tą stacją a Parris Island, może być pewien, że zostanie pociągnięty do odpowiedzialności sądowej nie za „samowolne oddalenie się”, ale za „dezercję”. Mieli siedzieć tam, gdzie im kazano, pouczał sierżant, i bez względu na przyczynę nie mogli się podnosić z miejsc bez specjalnego zezwolenia jednego z kaprali. Kiedyś, jak mówił, doszło do przykrych w konsekwencjach wydarzeń, gdy rekruci pozwolili sobie gwizdać na dziewczyny. Każdy, kto się takiego czynu dopuści, będzie miał z nim osobiście do czynienia. Następnie stanął przy drzwiach i sam sprawdzał nazwiska rekrutów na liście, gdy sadowili się w wagonach. Kiedy ostatni znalazł się w pociągu, Koznowski zwrócił się do Zimmermana. – Przejdźmy się trochę – powiedział. – Ten pieprzony pociąg tak szybko nie 84

odjedzie. Wypowiedziane przez Koznowskiego zdanie miało w sobie więcej z rozkazu niż prośby, więc Zimmerman przystał na jego propozycję, chociaż w głębi ducha wolałby siedzieć w pociągu z uniesionymi do góry nogami. Wprawdzie wypisano go już ze szpitala, ale nie pozbył się do końca malarii, która co jakiś czas dawałao sobie znać. W dalszym ciągu był bardzo słaby. Stało się jasne, dlaczego Koznowski chciał oddalić się od pociągu, gdy zaczął oglądać się za dziewczynami znajdującymi się na stacji. Zimmerman nie miał nic przeciwko dziewczynom, ani przeciwko przyglądaniu się im, jednak trud wydawał się daremny, skoro zaraz mieli wsiąść do pociągu. A poza tym był bardzo zmęczony. Przez jakiś czas stali blisko wejścia na peron, na którym od około dwudziestu minut, konduktor pociągu „Congressional Limited” towarzystwa Pennsylvania Railroad, wpuszczał pasażerów. Nagle Koznowski szturchnął boleśnie łokciem Zimmermana w żebro. – Widzisz tego lalusia? – rzucił, pogardliwie wydymając wargi. 85

Do wejścia na peron, przy którym stał „Congressional Limited”, zbliżał się podporucznik piechoty morskiej. Był bardzo młody, szedł pod rękę z dziewczyną. Dziewczyna miała czarne, obcięte na pazia włosy. Regulamin marynarki zabrania żołnierzom publicznego okazywania uczuć. Podporucznik nie znał tego zakazu lub też całkowicie go ignorował. Piękny „paź” wisiał na nim, jakby szukał ratunku i schronienia, a młody oficer nie odrywał od swojej towarzyszki wzroku. Zimmerman poczuł się nieswojo. Przekonał się nie raz, że lepiej się trzymać z dala od oficerów, jeśli kontakt z nimi nie jest ko-nieczny. No i co z tego, że jest z dziewczyną? W końcu to jego sprawa, pomyślał. Koznowski odczekał, aż oficer znajdzie się w ich pobliżu. – Obserwuj, co się będzie działo – powiedział cicho, prawie nie poruszając wargami. – Baczność!!! – wrzasnął z całej siły i zasalutował służbiście. – Dzień dobry, panie poruczniku! Udało mu się odciągnąć uwagę podporucznika od dziewczyny, którą również to powitanie ściągnęło na ziemię. Oficer został brutalnie przywrócony światu, 86

całkowicie do tej pory przysłoniętemu przez czarnowłosą piękność. Wiedziony odruchem Pawłowa, chcąc, by żołnierskiej kurtuazji stało się zadość, raptownie uniósł rękę. Oderwana niespodziewanie od jego ramienia dziewczyna wypuściła torebkę. Sierżant Koznowski dwukrotnie kaszlnął, bardzo z siebie zadowolony. Podporucznik nie spełnił jednak oczekiwań sierżanta. Bynajmniej nie ruszył pośpiesznie w stronę wyjścia z peronu, starając się ocalić te resztki godności, które mu pozostały. – Niech mnie diabli – powiedział McCoy, spojrzawszy na Koznowskiego i Zimmermana, i energicznie ruszył w ich stronę. O, cholera! – wymamrotał sierżant, stając na baczność.Podporucznik wyciągnął rękę. – Cześć, Ernie – powiedział. – Jak się masz, u licha? Zimmerman uścisnął podaną mu rękę, ale nic nie powiedział. „Paź” zdążył już podnieść swoją torebkę i podszedł do marinesz nieśmiałym uśmiechem na ustach. – Kochanie – powiedział podporucznik – to plutonowy Ernie Zimmerman. 87

Mówiłem ci o nim. Jej twarz początkowo wyrażała zaskoczenie, ale po chwili dziewczyna przypomniała sobie opowieści Kena. – Oczywiście – powiedziała w końcu i podając Zimmermanowi rękę, przesłała mu uśmiech. – Ja też jestem Ernie, Ernie Sage. Ken dużo mi o panu opowiadał. – Tak, proszę pani – z zakłopotaniem powiedział Zimmerman. – Spocznij, sierżancie – rzucił McCoy. Rozległ się głos konduktora: – Proszę wsiadać! – Czekacie na ten pociąg? – zapytał McCoy. – Tak, panie poruczniku – powiedział Zimmerman. – W takim razie zajmijcie mi miejsce – poprosił Ken. – Na pewno wsiądę do pociągu jako ostatni. Dziewczyna zachichotała. – Lepiej będzie, jak już wsiądziemy, panie poruczniku – powiedział sierżant. – W takim razie nie zatrzymuję panów – odparł McCoy. 88

Sierżant zasalutował, podporucznik oddał mu honory. Zimmerman z Koznowskim odmaszerowali do pociągu. – Gdzie się zaprzyjaźniłeś z tym dupkiem? – zapytał pogardliwie Koznowski. – Słyszałeś kiedykolwiek o „Rzeźniku” McCoyu? – odpowiedział pytaniem Zimmerman. – Hmm? – zastanowił się sierżant. – O kim? – Nieważne. Gdy po przejechaniu przez tunel pociąg mijał podmokłe tereny między Jersey City a Newark, Koznowski znów dał Zimmermanowi szturchańca w bok. – Ty – powiedział – gadało się o jakimś twardzielu z 4. pułku w Szanghaju. Czy to ten twój Rzeźnik? Zimmerman skinął głową. – Podobno pokiereszował trzech włoskich marynarzy, a dwóch z nich załatwił na dobre. – Właśnie. – A potem wykosił kupę pieprzonych żółtków. 89

Zimmerman raz jeszcze kiwnął głową. – To prawda? – zapytał Koznowski, teraz już wyraźnie zaciekawiony. – Prawda – zapewnił go Zimmerman. – A co to ma wspólnego z tym palantem? – To właśnie on – oświadczył Zimmerman. – Nie wstawiaj kitu – powiedział stanowczo Koznowski. – Mówię prawdę. Wierzysz czy nie, ale właśnie rozmawiałeś z Rzeźnikiem. – Cholera! Skąd, do diabła, możesz o tym wiedzieć? – Na własne oczy widziałem, jak rozwalił tych żółtków – odrzekł Zimmerman. – Sam kilku załatwiłem. Koznowski popatrzył na niego badawczo, w końcu jednak uznał, że plutonowy powiedział prawdę. – A niech mnie szlag!

4 Tony, szofer państwa Sage, zaparkował Bentleya na 34 Ulicy w miejscu 90

oznaczonym zakazem parkowania przed Pennsylvania Station, naprzeciwko baru i grilla „U George'a”. Po dziesięciu minutach od momentu, gdy Ernestine Sage weszła na stację z podporucznikiem McCoyem, do samochodu podszedł policjant. Zastukał palcem w okno i gestem kazał Tony'mu odjechać. Kiedy Tony po raz drugi okrążał dworzec, zobaczył stojącą na chodniku pannę Sage. Nacisnął klakson, ale dopiero gdy zatrąbił po raz drugi, Ernestine zauważyła samochód. Natychmiast podbiegła i wskoczyła do środka. – Nie chcę, żebyś się czuł opuszczony i zaniedbany – powiedziała do siedzącego z tyłu podporucznika Malcolma Pieckeringa. – Teraz przyszła na ciebie kolej. Odwiozę cię na lotnisko. – Gdzie mam jechać, panno Ernie? – zapytał Tony. – Do mojego mieszkania, Tony – odpowiedziała i zwróciła się do Pickeringa: – Zapraszam cię na kawę. – „Foster Park”, Tony – rozkazał Pickering. – Panna Sage parzy marną kawę. Zatrzymali się w korku. Dzięki temu kierowca miał okazję odwrócić się i spojrzeć na tylne siedzenie. Ernestine skinęła głową. Tony skręcił w prawo i 91

skierował Bentleya w górę Manhattanu. – Nie idziesz dziś do pracy? – zapytał Pick, a gdy zaprzeczyła ruchem głowy, zapytał: – Co się stało z twoją pracowitością? – Gdy będziemy na miejscu, zadzwonię do firmy. Powiem, że przed chwilą wsadziłam mojego chłopaka z piechoty morskiej do pociągu, i że w związku z tym jestem w podłym nastroju, dlatego pojawię się po południu. – Każda niecnota w patriotyzmie szuka usprawiedliwienia – powiedział z powagą Pick. Zaśmiała się i wzięła go pod ramię. – Wysyłają go jedynie do Waszyngtonu, Ernie – uspokajał ją Pick. – Czy Ken wspominał ci kiedyś o jakimś Zimmermanie? – zapytała. – Gdy był w Chinach? Pickering pokręcił głową. – Nie. – No wiesz, to ten, który ma chińską żonę i kupę dzieci? – A tak – powiedział Pick, przypominając sobie co nieco. – Dlaczego pytasz? 92

– Był na stacji. Z innym podoficerem piechoty morskiej, jakimś sierżantem. – Naprawdę? – Zasalutowali Kenowi i stanęli sztywno... no, jak to się mówi? – Na baczność – podrzucił. – I...? – Zupełnie nie mogę uwierzyć, że Ken jest oficerem piechoty morskiej... i że ty także służysz w Korpusie., – Jeśli chodzi o mnie, to nie byłbym taki pewny. Natomiast jeśli chodzi o Kena, to dobrze byłoby, gdybyś pogodziła się z tą myślą. Nie ma jeszcze miesiąca, jak się zaczęła wojna, a on już był na froncie! – Jeszcze nie było wojny, a już go postrzelono, wtedy gdy był z Zimmermanem w Chinach – dodała. – Powiedział mi o tym. Nie chodzi o to, że mu nie wierzyłam, ale dotarło to do mnie dopiero, gdy zobaczyłam Zimmermana. Nie potrafiłam sobie wyobrazić Kena z bronią w ręku, strzelającego do ludzi. Zimmermana tak, ale nie Kena. – Twój chłopak, Ernie, to niezły twardziel. Może wygląda, jakby przyjechał na weekend z Princenton, ale tak nie jest. A gdy myślisz o nim jak o swoim chło93

paku, boisz się go choć trochę? – Raczej o niego – powiedziała i natychmiast się poprawiła. – Nie, o siebie. O Boże, Pick, nie chcę go utracić! – Jeszcze przez jakiś czas możesz się nie zamartwiać. Wysyłają go zaledwie do Waszyngtonu. – Ale dokąd stamtąd pojedzie? – zapytała. Bentley jeszcze raz skręcił w prawo, w 59 Ulicę. Ściągnięte do połowy markizy zasłaniały napis „The Foster Park Hotel”. Słusznego wzrostu, mocno czerwony na twarzy portier, ubrany w ciężki, ozdobiony złotymi galonami płaszcz, rzucił się do drzwi, samochodu. – Dzień dobry, panie Pickering – przywitał Picka. – Miło znów pana widzieć. – Mnie także miło cię widzieć, Charley – przywitał się Pick, ściskając mu dłoń. – Od dziś mów mi poruczniku Pickering. My, podporucznicy, jesteśmy bardzo na to uczuleni. – Cieszę się, że u państwa w domu wszystko w porządku – powiedział portier. – A to panna Sage, prawda? 94

– Witam – przywitała go Ernie. Pickering otworzył przednie drzwi Bentleya. – Nie ma sensu, żebyś tak w kółko jeździł, Tony – powiedział. – Złapię taksówkę na lotnisko. – Jak pan sobie życzy, ale to dla mnie żaden problem – powiedział szofer. – Możesz wracać – zdecydował Pick. Kierowca lekko pochylił się i ponad siedzeniem podał mu rękę. – Trzymaj się, młody człowieku. Wracaj cały i zdrowy. – Dziękuję, Tony. Bardzo cię proszę, miej tę pannicę na oku, dobrze? Szofer zachichotał. Pick zatrzasnął drzwiczki Bentleya. Kiedy boy hotelowy otworzył przeszklone drzwi, wpuszczając do sali recepcyjnej najpierw pannę Sage, a potem Pickeringa, kierownik recepcji hotelu „Foster Park” czekał już na nich. – Pan Pickering? Jestem Cannell, zastępca kierownika. Czym mogę panu służyć? – Muszę być na lotnisku o wpół do jedenastej – powiedział Pick. 95

– Czy mógłby się pan upewnić, że taksówka będzie na mnie czekała piętnaście po dziesiątej? – Dlaczego nie mielibyśmy odwieźć pana naszą limuzyną prosto na lotnisko? – Ponieważ limuzyna jest przeznaczona dla gości hotelowych, którzy za nią płacą. Taksówka w zupełności mi wystarczy. Pickering wziął Ernie pod rękę i przeszedł z sali recepcyjnej hotelu do kawiarni. Zajęli miejsca w stojących z tyłu czerwonych fotelach ze skóry. – Prosimy tylko o kawę – zaordynował Pick, gdy zjawiła się kelnerka. Zignorowano jednak jego zamówienie. Oprócz kawy na stole pojawiły się tosty, ciastka, pokrajany w plasterki melon i cała gama konfitur. „Foster Park” był jednym z czterdziestu jeden hoteli należących do sieci Fostera. Jej założyciel, Andrew Foster, prezes zarządu Foster Hotel Corporation, urządził sobie penthaus na dachu hotelu „Andrew Foster” w San Francisco. Był ojcem jedynaczki, która miała także jedno dziecko – syna; był nim właśnie Malcolm Pickering. – Och, wspaniale! – wykrzyknęła Ernie, częstując się melonem. 96

– Zdumiewające – powiedział Pick – jak miłość może działać na apetyt. – Co masz na myśli? – Tylko tyle, że twoja matka zajrzała do twego pokoju wczoraj w nocy. – O, mój Boże – zmartwiła się Ernie. – Jesteś pewien? Skąd o tym wiesz? – zapytała zaczepnie. – Powiedziała mi, gdy obserwowaliśmy ciebie i Kena gruchających słodko koło stawu. – Wybornie. A więc już wie. Nic mnie to nie obchodzi. – A jeśli powie ojcu? – zapytał. Ernie zastanawiała się przez chwilę. – Nie powie mu – oświadczyła. – Wie, jakby zareagował. – Jesteś przecież jego wspaniałą, małą dziewczynką. – Ona doskonale wie, że to niczego by nie zmieniło – powiedziała Ernie. Posmarowała grzankę truskawkową konfiturą i podała mu ją. – Moja matka jest bardzo zrównoważoną kobietą. – Aktualnie stosuje taktykę kadzenia twojemu przyjacielowi. Ale jeśli to nie 97

poskutkuje, nie zawaha się sięgnąć po truciznę. – Twój cholerny Korpus może skutecznie rozwiązać za nią ten problem. – Ernie, po raz trzeci powtarzam ci, że Ken pojechał tylko do Waszyngtonu. – A ja po raz trzeci pytam: dokąd ten przeklęty Korpus wyśle go stamtąd? – Pewnie nie powinienem ci tego mówić, Ernie, ale nie przypuszczam, żeby faceci z Korpusu wręczyli mu karabin do ręki i posłali jako dowódcę plutonu na jakąś egzotyczną plażę na południowym Pacyfiku. Szansa takiej ewentualności jest raczej nikła. – Mów mi tak jeszcze – powiedziała z sarkazmem, – Ależ to prawda. Ken jest oficerem wywiadu, mówi i czyta po chińsku i po japońsku; przecież dlatego skierowali go do szkoły oficerskiej w Quantico. Nie sądzę, żeby teraz uzbroili go po zęby i kazali odgrywać rolę bohatera. Niewielu żołnierzy piechoty morskiej potrafi dogadać się po chińsku czy japońsku, a jeszcze mniej włada tymi oboma językami. To zbyt drogocenny nabytek dla Korpusu, by go wystawiać na odstrzał. – To dlaczego został ranny na Filipinach? – zapytała z ironią w głosie. 98

– Gdyby słuchał rozkazów, w ogóle go by tam nie było – odparł. – Jego rana jeszcze się nie zagoiła. To okropne: oprócz normalnego urlopu dają ci miesiąc na rekonwalescencję, a po dziesięciu dniach każą wracać, bo inaczej przegrają wojnę. – Nie zapominaj o ogromnym potencjale ludzi takich jak ja, którzy – jak to od wieków określa się w marynarce – są „gotowi wystawić się na niebezpieczeństwa w służbie narodu”. Obrzuciła go badawczym spojrzeniem, zatrzymując wzrok na jego poważnej twarzy. – Boisz się, Pick? – A ponieważ nie odpowiadał, zapytała: – Obraziłeś się na mnie za to pytanie? – Cholernie się boję – odrzekł. – Nie tylko dlatego, że mam wybujałą wyobraźnię, ale wystarczająco długo towarzyszyłem twojemu chłopakowi, by zrozumieć, jak niewiele wspólnego z rzeczywistością mają filmy wojenne. Dotknęła czułym gestem opartej na stole dłoni Pickeringa. – Och, Pick – powiedziała ciepło. 99

– Dobrowolnie zgłosiłem się na szkolenie lotnicze – kontynuował – i nie powodowały mną żadne szlachetne chęci oczyszczenia nieba z japońskich samolotów. Skalkulowałem wszystko na zimno i doszedłem do wniosku, że to zabawa troszkę bezpieczniejsza niż dowodzenie plutonem. Zakładam, że nikt nie zobaczy, jak tam w górze rżnę w portki ze strachu, więc przy odrobinie szczęścia przez sześć miesięcy, a może trochę dłużej, uda mi się nie wyruszyć na wojnę. Prawie wszyscy moi koledzy z Quantico aż się palą, by odfrunąć za ocean. Kilku szczęśliwcom nawet się to już udało. – Zupełnie nie rozumiem, po co zgłosiłeś się do wojska – stwierdziła. – Mój ojciec służył w piechocie morskiej. Jakże mógłbym go zawieść? Uniosła się lekko nad stołem i pocałowała go w policzek. – Jesteś miłym chłopakiem, wiesz, Pick. – Nie mam pojęcia, dlaczego ci o tym powiedziałem. – Cieszę się, ba! jestem z ciebie dumna – stwierdziła Ernie. – Daremny trud. Powinienem zachować to wyznanie dla innej dziewczyny, która w bardzo tradycyjny sposób zechciałaby rozpłomienić ohydnego tchórza. 100

– Straszny z ciebie drań – zaśmiała się, puściła jego rękę i czule pocałowała w policzek.

5 Kiedy pociąg zatrzymał się w Newark, podporucznik Kenneth J. McCoy przesiadł się do wagonu z rekrutami. Wchodząc do środka, natknął się na kaprala, który na jego widok zerwał się na równe nogi i wykrzyknął do rekrutów: – Baczność! – Spocznij! – rozkazał szybko McCoy. Pięćdziesiąt kilka par oczu wpatrywało się w niego pytającym wzrokiem. – Kto tu dowodzi? – zapytał. – Sierżant Koznowski, panie poruczniku – odpowiedział kapral. – Jest gdzieś z przodu. Podporucznik McCoy miał zamiar odszukać dowódcę i „wypożyczyć” sobie Ernie Zimmermana. Chciał zaprosić go do wagonu restauracyjnego na śniada101

nie, albo przynajmniej na kawę. Ernie Zimmerman był jego starym kumplem, którego po raz ostatni widział w Pekinie. Kenem kierowały absolutnie prywatne względy. Choć może nie do końca: wiedział, że eskortowanie poborowych do Parris Island nie było najlepszym sposobem wykorzystania Zimmermana przez Korpus. W końcu Ernie zna chiński. Pociąg ruszył ze stacji, zanim McCoy zdążył się przesiąść. Został uwięziony w wagonie z rekrutami aż do następnego postoju pociągu. Zimmerman zobaczył wchodzącego do wagonu McCoya. Gdy podporucznik pojawił się w środku, wszyscy rekruci wstali. No, może prawie wszyscy. Z pół tuzina, jak zauważył, zdębiało, słysząc rozkaz: – Baczność! – Rozglądali się wokół nieco ogłupiali. – Spocznij! – krzyknął McCoy i dobrotliwy uśmiech rozjaśnił mu twarz, ponieważ zrozumiał, że komenda ta nie zdążyła utrwalić się jeszcze w pamięci żołnierzy. Raptownie przyszło mu na myśl, że i on, tak jak ta setka rekrutów, jedzie do obozu szkoleniowego w Parris Island. 102

A potem zobaczył, jak sierżant, który stał obok Zimmermana, idzie w jego kierunku. – Sierżant Koznowski, panie poruczniku – zameldował się. – Jeśli pan, sierżancie, nie ma nic przeciwko temu, chciałbym zamienić słowo z plutonowym Zimmermanem – powiedział McCoy. – Tak jest, panie poruczniku. – Byliśmy z Zimmermanem w 4. pułku – wyjaśnił. Zimmerman podszedł do nich. – Tak, panie poruczniku. Zimmerman mówił mi. Sierżant wlepił oczy w McCoya; stwierdził, że Zimmerman musiał zakpić z niego. To miał być ten Rzeźnik, twardziel nad twardziele, ostro rozrabiający w Chinach? Ten sam, który w czasie bójki ukatrupił paru goniących go makaroniarzy i który zasłał trupami żółtków drogę do Pekinu, ponieważ okazali się na tyle głupi, by napaść na prowadzony przez McCoya konwój ciężarówek? Tego typu opowiastki lotem błyskawicy obiegały cały Korpusu, a historyjkę o McCoyu Koznowski słyszał kilka razy. Nagle przypomniało mu się, że Rzeźnik 103

był kapralem. W 4. pułku piechoty morskiej stacjonującym w Chinach nikt nie dorobił się stopnia kaprala w czasie pierwszej tury. Ten gołowąs o milusiej buziuni był za młody, żeby zostać kapralem. Poza tym nie wyglądał na takiego chojraka, który przebiłby nożem trzech żołnierzy włoskiej piechoty morskiej. – Zimmerman opowiadał mi o panu, panie poruczniku – powiedział sierżant z przylepionym do twarzy wyzywającym uśmiechem. – Powiedział, że jest pan „Rzeźnikiem” McCoyem. Twarz McCoya skurczyła się w wyrazie gniewu, w oczach pojawił się lód. – Zimmerman, co się z tobą dzieje? Dotąd nigdy nie trzaskałeś niepotrzebnie dziobem – powiedział z zimną wściekłością. Zimmerman poczerwieniał. – Przepraszam – wykrztusił i podniósł wzrok na McCoya. – Nigdy bym nawet nie pomyślał, że zobaczę pana w mundurze oficera. Sople lodu w oczach McCoya bardzo wolno tajały. – Ani ja nie spodziewałem się spotkać cię w pociągu w New Jersey – powiedział. – Jak się wydostałeś z Filipin? 104

– Nigdy tam nie dotarłem – odrzekł Ernie. – Malaria zwaliła mnie z nóg. Leczyli mnie na okręcie, z którego ani razu nie wytknąłem nosa. Z Manili przewieźli mnie do San Diego, gdzie trochę poleżałem w szpitalu. – Jak się masz teraz? – W porządku, tak na pół gwizdka. Przydzielili mnie do parku samochodowego. Opowiadało się – przypomniał o swoim istnieniu Koznowski – że „Rzeźnik” McCoy był kapralem. Oczy McCoya ponownie zaszły lodem. Podporucznik wbił wzrok w sierżanta, który po chwili, przestraszony, wyprostował się jak struna w postawie na baczność. Ken odwrócił się do Zimmermana i odezwał się do niego po chińsku. Ernie zachichotał i odpowiedział w tym samym języku. Koznowski odniósł wrażenie, że to on jest tematem ich rozmowy. McCoy znów rzucił spojrzenie na Koznowskiego. – Byłem kapralem w 4. pułku, sierżancie – powiedział. – Jeszcze jakieś pyta105

nia? – Nie, panie poruczniku. – W takim razie nie widzę przeszkód, żebyście zajęli się swoimi ludźmi – oświadczył McCoy. – Tak jest, panie poruczniku. – Koznowski zasalutował. Odpieprz się, pomyślał. Przeszedł wzdłuż korytarza. Kurwa, ale ze mnie idiota: to przecież Rzeźnik. Kurwa mać! – Co z twoją rodziną, Ernie? – McCoy wciąż mówił po chińsku. – Musiałem ją zostawić w Szanghaju. Dałem żonie trochę pieniędzy. Powiedziała, że wróci do rodziców. – Przykro mi – wyraził swoje współczucie Ken. – Nie tylko mnie to spotkało. Chryste, nawet kapitan Banning nie mógł wydostać swojej żony. Słyszałeś, że ożenił się z Rosjanką? McCoy potwierdził skinieniem głowy. Kapitan Edward J. Banning był oficerem wywiadu 4. pułku piechoty morskiej w Szanghaju. Kapral Kenneth J. McCoy pracował dla niego. 106

Słyszał z ust Banninga o tym, jak poślubił swoją długoletnią kochankę na krótko przed przerzuceniem pułku z Chin na Filipiny w celu wzmocnienia tamtejszych garnizonów. Żonie Banninga nie udało się wydostać z Szanghaju przed wybuchem wojny. Dowiedział się o tym od niego, gdy z cypla zatoki Lingayen obserwowali Japończyków opuszczających na bomach barki desantowe z transportowców. – Jak to się stało, że zostałeś oficerem? – zapytał Ernie. – Zorganizowano w Quantico szkołę oficerów rezerwy. To coś w rodzaju unitarki. Jeśli dasz radę przez to przejść, wychodzisz jako podporucznik. – Nawet wyglądasz na oficera – powiedział Zimmerman. I choć było to raczej stwierdzenie niż komplement, w jego głosie brzmiała nuta zdziwienia. – Sądząc po cenie jaką zapłaciłem za mundur, muszę wyglądać na oficera. Zimmerman zachichotał. – Przynajmniej trafiła ci się fajna babka – powiedział. McCoy uśmiechnął się i skinął głową. Ale nie miał najmniejszegozamiaru rozmawiać o pannie Sage z plutonowym Zimmermanem. 107

– Ernie – powiedział – jeśli chcesz, załatwię ci etat tłumacza. Jeśli czegokolwiek chcę, to tylko powrotu do Chin – odparłZimmerman. – Wiele czasu upłynie, zanim żołnierze piechoty morskiej znów się pojawią w Chinach – stwierdził McCoy. – Muszę jednak spróbować – odrzekł Zimmerman. – Dostałeś przydział na tłumacza? – Coś w tym rodzaju. – Jestem plutonowym. Mam przydział do parku samochodowego. – Korpus ma takich na pęczki. Ale tylko niewielu dogada się w dwóch chińskich dialektach. Zimmerman zamilkł. Widać, że był pochłonięty własnymi myślami. – A niech tam – powiedział w końcu. – Jeśli możesz mi to zorganizować, to dlaczego by nie? Będę pracował dla ciebie? – Tego nie wiem – powiedział McCoy. – Ale chyba to lepszy przydział, niż regulowanie gaźników w Parris Island. 108

IV 1 Wyspa Corregidor, Zatoka Manilska, u wybrzeży Luzonu, Filipiny 5 stycznia 1942 roku, 21.15 Okręt podwodny USS „Pickerel” klasy Porpoise o długości niemal 100 metrów i wyporności 1.500 ton, kotwiczył 200 metrów od wyspy-twierdzy Corregidor. Obok niego cumowała barka. Wyładowywano z niej małe, acz ciężkie, drewniane skrzynie, które następnie wnoszono na pokład okrętu przez dziobowy i rufowy właz służący normalnie do ładowania torped. Drugą barkę, obciążoną większą liczbą takich samych skrzyń, można było rozładowywać jedynie przy nabrzeżu. Komandor podporucznik Edgar F. „Rudy” MacGregor, dowódca „Pickerela” 109

stał na pomoście kiosku. MacGregor, krępy, o pulchnej twarzy, rudowłosy, trzydziestopięcioletni mężczyzna był absolwentem Akademii Marynarki Stanów Zjednoczonych w Annapolis. Ubrany w koszulę i spodnie khaki, na głowie miał furażerkę oznakowaną tarczą z dwiema skrzyżowanymi kotwicami – insygniami amerykańskiej marynarki – oraz małą złotą rozetą z liści, wskazującą na jego stopień komandora podporucznika. Kiedy ostatnia ze skrzyń znalazła się na okręcie, barka została skierowana ponownie ku nabrzeżu. Komandor MacGregor pochylił się nad małym stolikiem, na którym leżały dwie mapy. Jedna z nich przedstawiała Zatokę Manilską z zakreślonymi polami minowymi, druga zaś Morze Południowochińskie z zaznaczonymi wyspami: Luzon i Mindoro. Na konturze Luzonu narysowano grubym ołówkiem aktualne pozycje sił japońskich, które wylądowały na plażach zatoki Lingayen rankiem 10 grudnia 1941 roku, a teraz parły w głąb lądu w kierunku półwyspu Bataan. Chcąc zapobiec niepotrzebnym zniszczeniom podczas beznadziejnej, pozba110

wionej szans na zwycięstwo obrony, Manila ogłosiła się 26 grudnia 1941 roku miastem otwartym, a 2 stycznia 1942 roku, nie powstrzymywane przez nikogo, japońskie oddziały wkroczyły do miasta. Tymczasem generał Douglas MacArthur wycofał amerykańsko-filipińskie oddziały na półwysep Bataan, gdzie zgodnie z jego planem miały się bronić, opóźniając marsz wroga do czasu przybycia na Filipiny posiłków ze Stanów. Dowódca „Pickerela” obserwował załadunek okrętu, ale co jakiś czas łapał się na tym, że nie kontroluje tego, co się dzieje na okręcie, a myśli zupełnie o czymś innym. Jako zawodowy oficer musiał trzeźwo patrzeć na rzeczywistość. Nie mógł sobie pozwolić na taki brak uwagi, a tyle się ostatnio działo. Niecały miesiąc wcześniej Japończycy zniszczyli prawie całą amerykańską Flotę na Pacyfiku. Lotniskowce ocalały, ale tylko dlatego, że w czasie ataku na Pearl Harbor były w morzu, a nie w porcie. Wniosek, jaki oficer marynarki mógł uczciwie wyciągnąć, był jeden: Flota Pacyfiku otrzymała piekielnie ciężki cios, który mógł okazać się rozstrzygający, nawet śmiertelny. Toteż „pomoc”, jakiej MacArthur oczekiwał, czyli wzmoc111

nienie filipińskiego garnizonu, była w takiej sytuacji pobożnym życzeniem. Stany Zjednoczone były bardzo bliskie utraty Filipin, w tym również wyspy Corregidor, tego niezatapialnego pancernika. Gdyby rzeczywiście ktoś o najwyższej pozycji w amerykańskim dowództwie uwierzył, że silnie ufortyfikowana wyspa Corregidor, strzegąca wejścia do Zatoki Manilskiej, wytrzyma napór wroga, aż nadejdzie „pomoc”, „Pickerel” znajdowałby się teraz daleko od tego miejsca – na Morzu Południowochińskim, gdzie atakowałby nieprzyjaciela swoimi torpedami. Jednakże okręt stał tutaj, praktycznie rzecz biorąc nie uzbrojony, z dużą ilością filipińskiego złota, które w pośpiechu wywożono, aby nie dostało się w japońskie ręce – gdyby Corregidor padł. Komandor podporucznik znów musiał przekonać samego siebie, że chociaż rozkaz, jaki otrzymał, odciągnął go od głównego teatru działań wojennych, był jednak konieczny. Jako oficer zobowiązany był wykonać każdy wydany mu rozkaz, nie kwestionując go, choćby zrodziły się w nim wątpliwości co do kompetencji dowódców. To oni przecież ponosili odpowiedzialność za to, że w marynarce powstał piekielny bałagan, w wyniku 112

którego jego okręt podwodny został ogołocony z torped i zepchnięty do roli statku handlowego, podczas gdy wróg panował na morzu. Mapa Zatoki Manilskiej znów przykuła wzrok MacGregora. Kiedy podpłynęła druga barka, spojrzał z pomostu w dół. – Boże! – jęknął. – Co tam znowu? – Słucham, panie komandorze? – odpowiedział pytająco jego zastępca. Zniecierpliwiony dowódca wskazał na dół. Dwa trapy, których boki związano ze sobą, zostały przerzucone na barkę. Jednemu mężczyźnie trudno było udźwignąć i przenieść z jednego pokładu na drugi drewniane skrzynki ze złotem, dlatego dwaj krzepcy marynarze z barki taszczyli skrzynie, trzymając je za parciane uchwyty, a potem ostrożnie wspinali się szczebel po szczeblu po nachylonym pod dużym kątem trapie, sapiąc z wysiłku. W pewnej chwili marynarze zatrzymali się. Po trapie wchodził powoli mężczyzna w drelichowym mundurze polowym koloru khaki. Pomagał mu w tym żołnierz ubrany w taki sam polowy mundur. Pomoc ta była konieczna – lewy 113

rękaw koszuli przybysza zwisał pusty. MacGregor nie był w stanie zobaczyć, czy mężczyzna stracił rękę, czy też była ona umocowana na temblaku pod koszulą. Widział jedynie, że mężczyzna miał całą głowę zabandażowaną. Kiedy ranny w głowę i w rękę oficer znalazł się na okręcie i otrzymał zwyczajowe pozwolenie wejścia na pokład, starał się dopełnić marynarskiego obowiązku. Od razu widać, że to oficer piechoty morskiej, pomyślał MacGregor. Jednak nie poszło mu najlepiej. Jego salut, oddany oficerowi wachtowemu i banderze, był skierowany wprost na zatokę. MacGregor błyskawicznie zszedł z kiosku na pokład. Zobaczył wówczas, że niewidomy mężczyzna z ręką zabandażowaną do piersi był kapitanem piechoty morskiej, a jego towarzysz komandorem marynarki. Srebrny orzeł na jego epoletach dowodził, że ten nie znany MacGregorowi oficer jest od niego starszy rangą. MacGregor zasalutował komandorowi. – Komandor podporucznik MacGregor, panie komandorze – powiedział. – 114

Jestem dowódcą tego okrętu. Komandor oddał salut. – Komandorze – zwrócił się do MacGregora – to jest kapitan Banning z piechoty morskiej. Popłynie z panem. Kapitanie Banning, to jest komandor podporucznik MacGregor. Niewidomy oficer piechoty morskiej wyciągnął rękę. – Miło mi pana poznać, komandorze – powiedział. – Przykro mi, że narzucam panu swoje towarzystwo. – Jestem szczęśliwy, że mogę pana gościć na pokładzie, kapitanie – odpowiedział MacGregor, świadom tego, że był to zwykły zwrot grzecznościowy. Naturalnie MacGregorowi żal było tego biedaka, ale „Pickerel” nie był szpitalem, tylko obciążonym do granic możliwości okrętem podwodnym, z jednym felczerem na pokładzie. Nie było na nim miejsca dla człowieka, który nie dość że był ranny, to wymagał jeszcze nieustannej opieki. – Kapitan Banning – z naciskiem powiedział komandor – popłynie z panem. A teraz proszę mi powiedzieć, ilu jeszcze żołnierzy w jego stanie może pan zabrać 115

na pokład? – Panie, komandorze, przypominam panu, że dysponuję jedynie felczerem – odpowiedział MacGregor. – Mam jeszcze dziewięciu innych, którzy cierpią na częściową lub całkowitą utratę wzroku. Nie wymagają specjalnej opieki medycznej. Trzeba im tylko zmieniać opatrunki – odrzekł komandor. – Będę musiał położyć ich na dolnym pokładzie. – Może pan, nie narażając swojej misji na niebezpieczeństwo, wziąć ich wszystkich? – Tak jest, panie komandorze. – Przypłyną następną barką. Dziękuję panu. Szczęśliwej drogi. – Dziękuję, panie komandorze – powiedział MacGregor. – Proszę o zezwolenie na opuszczenie statku. – Zezwalam – powiedział MacGregor. Komandor oddał honory MacGregorowi, banderze i zszedł po trapie na barkę. – Bosmanie! – zawołał dowódca „Pickerela”. 116

– Słucham, panie komandorze – odpowiedział szef pokładu. Stał jakieś dwa metry dalej, niewidoczny w ciemności. – Zaprowadźcie tego oficera do mesy – powiedział MacGregor. – Upewnijcie się, czy jest mu wygodnie, a potem powiedzcie felczerowi, aby przygotował się do przyjęcia jeszcze dziewięciu rannych. Proszę mu też powiedzieć, że oni są, w tym samym stanie co kapitan Banning. – W tym samym stanie, czyli niewidomi, bosmanie – odezwał się rzeczowo kapitan Banning. – Należy nazywać rzeczy po imieniu, to upraszcza sprawę. – Tak jest, panie kapitanie – odpowiedział bosman i położył dłoń na zdrowej ręce Banninga – Proszę ze mną, panie kapitanie. MacGregor dopiero wtedy zauważył, że kapitan Banning ma zapięty na biodrach parciany pas, do którego przyczepiona jest kabura z pistoletem Colt, kalibru 0,45 cala. Po co niewidomemu pistolet? – pomyślał MacGregor. On nie powinien mieć przy sobie broni. Z drugiej strony wprawdzie to niewidomy, ale jednak oficer piechoty morskiej. Nie mogę go dobijać, kiedy jest w takim stanie. 117

Na pokład wyszedł szef torpedystów, który nadzorował składowanie skrzyń ze złotem w dziobowym i rufowym przedziale torpedowym. – Wszystkie skrzynie są już zabezpieczone pod pokładem, panie kapitanie – zameldował. – Przyjrzyjmy się im – powiedział MacGregor i poszedł w kierunku włazu prowadzącego z pomostu do kiosku. Wymieniając torpedy na sztabki złota brano pod uwagę ich masę, a nie objętość. W efekcie jedynie w przejściu przedniego przedziału torpedowego stało trochę drewnianych skrzyń przywiązanych łańcuchem do wyrzutni torpedowych. Pozostałe przedziały torpedowe, pozbawione torped, były zupełnie puste. – Zabieramy ze sobą dziewięciu niewidomych – powiedział MacGregor. – A właściwie dziesięciu, licząc kapitana Banninga. Powiedziałem, że będę zmuszony ulokować ich na dolnym pokładzie. Może jednak zrobimy jakiś użytek z tych pustych pomieszczeń? – Zrobię, co w mojej mocy, panie komandorze – powiedział szef torpedystów. 118

– Chodźmy na rufę – zarządził MacGregor. Dziesięć minut później „Pickerel” wyruszył w rejs; jego silniki pracowały na pełnych obrotach. Zwodowany w 1936 roku w stoczni Electric Boat Works w Connecticut, „Pickerel” był przeznaczony do służby na Pacyfiku, a zatem do długodystansowych patroli. Ponieważ skierowano go na Hawaje, nie musiał się zanadto liczyć z paliwem. Wolny od tych ograniczeń MacGregor rozkazał zwiększyć prędkość do siedemnastu węzłów. I chociaż przy takiej prędkości zużycie paliwa było znaczne, kapitan był głęboko przekonany, że okoliczności usprawiedliwiają jego posunięcie. Im szybciej bowiem „Pickerel” oddalał się od Luzonu na Morze Południowochińskie, tym mniejsza była szansa, że zostanie wytropiony przez Japończyków. Komandor podporucznik MacGregor miał więc dużo czasu, może nawet za dużo, bo aż do świtu, na swoje rozważania. Nareszcie zaczął odgrywać rolę, do której przygotowywano go przez całe życie. Był dowódcą amerykańskiego okrętu wojennego, pływającego po morzu w strefie objętej wojną. Ale zamiast 119

„narażać się na niebezpieczeństwo”, tropiąc wroga, siedząc mu na ogonie i posyłając go na dno, wychodził ze skóry, żeby poruszając się po wodach kontrolowanych przez nieprzyjaciela tak, by nie zostać przez niego zauważonym. Pod żadnym pozorem nie wolno mu było pozwolić sobie na udział w walce. Z niepokojem obserwował, jak noc przechodzi w dzień. Przez siedem godzin okręt płynął z prędkością siedemnastu węzłów. Według prostego obrachunku, nie uwzględniającego wprawdzie prądów morskich, zrobił około 120 mil morskich. Ale ponieważ płynął kursem północnym i północno-zachodnim, kierując się na Morze Południowochińskie ku zachodnim wybrzeżom Luzonu, nie odpłynął tak daleko na północ jakby chciał. Wciąż znajdował się bardzo blisko trasy, używanej przez Japończyków do dowożenia zapasów i posiłków wzmacniających ich garnizony nad zatoką Lingayen, miejsca ich pierwszego desantu na Filipinach, jakiego dokonali w trzy dni po rozbiciu Floty Pacyfiku w Pearl Harbor. W rejonie tym mogły znajdować się japońskie okręty w asyście niszczycieli lub choćby samolotów rozpoznawczych, a może nawet bombowców. Oznaczało 120

to, że okręt będzie musiał spędzić następne szesnaście godzin, lub coś koło tego, w zanurzeniu. Skoro w zanurzeniu pełna prędkość przy użyciu akumulatorów wynosiła osiem węzłów, nie miał żadnych szans odpłynąć dostatecznie daleko, by wydostać się z zasięgu działania japońskich okrętów podążających do zatoki Lingayen. Musiał się schować. – Zanurzenie! – rozkazał MacGregor. – Zanurzenie! Zanurzenie! Zanurzenie! – rozległy się głosy potwierdzające przyjęcie rozkazu. Obserwatorzy, oficer pokładowy, a za nimi bosman zniknęli błyskawicznie we włazie. Komandor podporucznik rzucił ostatnie spojrzenie przez lornetkę. Kiedy woda zaczęła już się rozbijać o dziób okrętu i powoli zalewała pokład, MacGregor zszedł przez właz, zamykając go za sobą. Huk silników diesla zamarł; słychać było jedynie jęk motorów elektrycznych. MacGregor wydał nieodzowne rozkazy. Trzeba było utrzymać kurs na wprost, i to wszystko. Musieli maksymalnie oszczędzać zużycie energii pobie121

ranej z akumulatorów. Mogła być im jeszcze potrzebna w razie ucieczki, gdyby doszło do spotkania z japońskimi niszczycielami. Kazał, aby wołano go, gdyby hydrolokator cokolwiek wykrył, a jeśli nic się nie wydarzy, to nakazał budzenie piętnaście minut przed wschodem słońca. Potem poszedł do swojej kabiny. Kapitan Banning siedział przy składanym pulpicie na metalowym krześle pomalowanym na szary kolor. MacGregor stwierdził z lekkim zdziwieniem, że niewidomy oficer nie poszedł jeszcze spać. – Dobry wieczór – powitał go. – Słyszał pan? Jesteśmy w zanurzeniu. – I chce się pan położyć – odrzekł Banning. – Proszę mi pokazać, gdzie, a zaraz sobie pójdę. – Wielu osobom kawa nie pomaga zasnąć – powiedział MacGregor. – A ja jestem taki dziwak, że zawsze piję jedną filiżankę przed snem. Proszę nie mieć skrupułów, to nie pan trzyma mnie na nogach. – Nie jestem śpiący – oznajmił Banning. – Trochę się zdrzemnąłem. Do tej pory wydawało mi się, że to panująca wokół mnie cisza pozwala mi zasnąć. Przekonałem się u pana na okręcie, że hałas nie przeszkadza w spaniu. 122

– Obu nam będzie wygodniej, jak sądzę, jeśli pan skorzysta z mojej koi – zaproponował MacGregor. – Jak już zechce pan... – Mógłbym dostać trochę kawy? – przerwał mu Banning. – Ma pan doskonałą kawę. U nas, na lądzie, takiej się nie uświadczy. – Postaram się o cały dzbanek. Śmietanka i cukier? – Nie, dziękuję. MacGregor wrócił z dzbankiem z nierdzewnej stali pełnym kawy i napełnił w trzech czwartych kubek Banninga. – Pańska kawa, kapitanie – powiedział. Ręka Banninga powędrowała nad stołem w poszukiwaniu kubka. – Całkiem niedawno wydałem osobliwy rozkaz pewnemu oficerowi piechoty morskiej – wyznał Banning. – Powiedziałem mu: sikaj jak baba. – Słucham? – Kiedy po utracie wzroku pierwszy raz samodzielnie poszedłem do klozetu, okazało się że prosta czynność oddania moczu wcale nie jest taka prosta. W przypadku pisuaru to nie jest żaden problem – człowiek lokalizuje cel kolanami, 123

a potem prowadzi bezpośredni ostrzał, kierując się powstającym przy tej okazji dźwiękiem. Sprawa komplikuje się w toalecie: nie wiadomo od razu, co trzeba zrobić, żeby deska nie została zalana przez ślepca. Kiedy już nabrałem w ten sposób doświadczenia, przekazałem dobrą nowinę pozostałym. Jest zgorzkniały, pomyślał MacGregor, a dlaczego, do cholery, nie miałby być? – Jak to się stało? – nie umiał powstrzymać ciekawości. – Zawdzięczam to armii Stanów Zjednoczonych – powiedział gorzko Banning. – Jedyna rzecz, jaką im się udało dobrze zrobić na tej wojnie, to ostrzelać własne pozycje. – Nie bardzo rozumiem, kapitanie. Banning bardzo ostrożnie podniósł kubek do ust i zanim odpowiedział, upił trochę kawy. – Byłem w zatoce Lingayen podczas ataku Japończyków – powiedział. – Tam oberwałem w ramię – podniósł rękę na temblaku – i parę odłamków w nogi. Z pocisków artyleryjskich wystrzelonych z niszczycieli. A wtedy ten dzieciak, który był koło mnie... Chyba nie powinienem tak go nazywać. W każdym razie 124

ten podporucznik zaniósł mnie do jakiejś szkoły, a tam filipińska pielęgniarka zaopiekowała się mną i ukryła przed Japończykami do czasu, aż zacząłem chodzić. Potem zorganizowała przerzut przez linię wroga. Niewiele brakowało, żeby się udało, ale wówczas amerykańska artyleria zaczęła strzelać. – Znów odłamek? – cicho zapytał MacGregor. – Tym razem podmuch po eksplozji – odrzekł Banning. – „Nie stwierdza się uszkodzenia nerwów wzrokowych” – kontynuował, cytując opinię lekarza. – „Nie ma zatem podstaw, by orzec trwałą utratę wzroku”. – To pocieszająca wiadomość – stwierdził MacGregor. – „Ale z drugiej strony” – z goryczą kontynuował Banning – „nie ma też żadnych podstaw, by orzec, że utrata wzroku nie jest ostateczna”. Jego ręka ściskała kubek mocno niczym imadło. – Kiedy się pan z tego wyliże? – zapytał komandor podporucznik. Banning wzruszył ramionami. – Gdyby utrata wzroku była rzeczywiście czasowa, nie wysyłaliby mnie z panem do domu. Oficjalny powód jest mało przekonujący. 125

– To znaczy? – Byłem oficerem wywiadu w 4. pułku. Powiedziano mi, że nie można dopuścić, aby oficerowie wywiadu wpadli w łapy Japończyków. – To się trzyma kupy – skonstatował MacGregor. – Niekoniecznie, jeśli zestawimy dwa fakty: Japończycy dopiero co zajęli Szanghaj, a moim największym atutem jest znajomość Chin. I na dodatek mój pułk został rozbity w proch. Chcieli się nas pozbyć z Filipin, bo opieka nad ślepcami sprawiała im dużo kłopotów. Wie pan, szlag człowieka trafia i nie dlatego, że jest ślepy, ale z powodu ludzi, którzy są tacy dla pana mili, drżą, by jakieś twarde słowo, albo nie daj Boże aluzja do ślepoty, nie doprowadziły pana do łez. To istna tortura. Podniósł kubek do ust i powoli wypił łyk kawy. – U mnie na pokładzie masz pan siadać na kiblu, kapitanie – powiedział z udawaną szorstkością MacGregor. – Ma być porządek. Banning uśmiechnął się. – Aye aye, sir – odrzekł wesoło, a po chwili dorzucił z powagą: – Dziękuję, 126

panie komandorze.

2 Hotel „Foster Peachtree” Atlanta, stan Georgia 6 stycznia 1942 roku, 16.30 „Flagship Dallas”, 21-osobowy samolot Douglas DC-3 z Wielkiej Srebrnej Floty linii Eastern Airlines po 1.240 kilometrach, 4 godzinach i 25 minutach lotu z lotniska LaGuardia w Nowym Jorku wylądował w Atlancie zgodnie z planem. Podporucznikowi Malcolmowi Pickeringowi z rezerwy piechoty morskiej nieobce było podróżowanie samolotami. Nie potrafił sobie przypomnieć, nawet po głębokim namyśle, kiedy leciał po raz pierwszy. Wiedział jedynie, że był wówczas jeszcze dzieckiem. Miał też w pamięci wiele dziwnych szczegółów, na przykład siedzenia przypominające ogrodowe fotele i pokrycie kadłuba pofałdowane jak tektura. 127

Bóg raczy wiedzieć, ile lotów odbył od tego czasu. Jego dziadek, Andrew Foster, szczęśliwie wkroczył w wiek podróży lotniczych bez żadnych oporów. Dzięki temu mógł sprawować pieczę nad siecią swoich hoteli porozrzucanych po całym kraju. Nigdy by tego nie dokonał, korzystając z usług amerykańskich kolei. Przemierzał kraj wzdłuż i wszerz samolotami pasażerskimi. Miał też własny samolot firmowy – jednosilnikowego, dwupłatowego Beechcrafta, który zabierał na pokład sześciu pasażerów i który został ochrzczony przez starszego pana mianem: „Recepcjonista”. Do tego sposobu podróżowania ojciec również Picka, Fleming Pickering dał się łatwo przekonać. Jego firma Pacific & Far East Shipping Inc. korzystała ze wszystkich portów lotniczych całego Zachodniego Wybrzeża, od Vancouver w kanadyjskiej Brytyjskiej Kolumbii do San Diego. Wszyscy zdawali sobie sprawę, jak wielkim dobrodziejstwem była możliwość wskoczenia na pokład samolotu DC-3 linii Northwest w San Francisco i przebycia tysiąca trzystu kilometrów do Vancouver z prędkością pięciu kilometrów na minutę, bez konieczności po128

konywania tego dystansu pociągiem, który jechał pięć razy wolniej. Ojciec i dziadek bardzo często zabierali Picka ze sobą. Pick i jego rodzice brali udział w jednym z pierwszych lotów linii Pan American z San Francisco do Honolulu na pokładzie ogromnej, czterosilnikowej łodzi latającej Sikorsky „China Clipper”. W jego życiu samoloty nie były niczym nadzwyczajnym, stanowiły stały element krajobrazu, tak jak żółte lokomotywy towarzystwa kolejowego Southern Pacific Railroad i białe parowce linii oceanicznej Pacific & Far East Shipping Inc. A jednak w jego umyśle nie zrodziła się nigdy myśl o samodzielnym prowadzeniu samolotu. Nie wpadło mu też nigdy do głowy, że mógłby prowadzić pociąg czy z mostku kapitańskiego „Zdobywcy Pacyfiku” wydawać rozkazy. Od tego byli dobrze płatni, świetnie przygotowani profesjonaliści. Nie miał zamiaru być jednym z nich. Od samego początku wiedział, że raczej pójdzie w ślady dziadka i zapuści korzenie w hotelarstwie, niż przejmie interesy ojca w branży morskiej. Gdy był na trzecim roku Harvardu, nie dawała mu spokoju myśl, że mógłby zranić uczucia ojca. Ale na to i tak było już za późno. Poszedł 129

do pracy w hotelach sieci Fostera, gdy miał dwanaście lat. W sztywno nakrochmalonej kurtce zmieniał nakrycia stołów. Dostawał trzydzieści pięć centów za godzinę. Kelner dorzucał mu coś ze swoich napiwków – zwykle pięciocentówkę za nakrycie stołu dla czterech osób. Zanim znalazł się na trzecim roku studiów, Pickering zdążył już nauczyć się przygotowywać sałatki, smażyć frytki, być gońcem, boyem hotelowym, windziarzem, barmanem, człowiekiem odpowiedzialnym za pieczenie mięsa na ruszcie, magazynierem, nocnym recepcjonistą, kelnerem i zastępcą kierownika. Wakacje poprzedzające czwarty rok studiów spędził w sześciu różnych hotelach sieci Fostera, pełniąc obowiązki głównego portiera. Jego motywacja była prosta: portier przynosił do domu dużo forsy, znacznie więcej niż ktokolwiek w hotelowej hierarchii, z wyjątkiem, rzecz jasna, kierownictwa. W sieci Fostera było to stanowisko prestiżowe i intratne, ale ludzie je obejmujący ciężko zapracowywali na każdego centa. Andrew Foster był głęboko przekonany, że od wrażenia, jakie stojący przed drzwiami mężczyźni w charakterystycznych dla hotelu strojach robią na gościach zależy, czy klientela powróci w ich progi, czy 130

też trafi w objęcia Hiltona lub Sheratona. Picka rozpierała duma, że dziadek był zadowolony z jego pracy. Tej samej jesieni wybrał się do Cambridge swoim nowym, spłaconym do końca czarnym kabrioletem Cadillaca rocznik 1941. Ale na tym skończyły się łatwe pieniądze. Od momentu skończenia studiów do czasu wstąpienia w szeregi Korpusu Pick Pickering utrzymywał się na liście płac hotelu Andrew Fostera w San Francisco jako nieetatowy zastępca kierownika. Płacono mu stosownie do zajmowanego stanowiska, wyszedł więc na tym dużo gorzej, niż gdyby dalej zarobkował jako portier. Uczył się jednak od kadry kierowniczej, jak się prowadzi sieć luksusowych hoteli. Wiele czasu spędzał z dziadkiem, podróżując głównie samolotami różnych linii lotniczych, a przede wszystkim na pokładzie „Recepcjonisty”. Jednak wciąż nie miał pojęcia dlaczego samolot lata, tak samo jak nie miał pojęcia co obraca kołami lokomotywy. Nastał jednak czas zasadniczych przemian. Generał brygady, lotnik, uchronił syna starego kumpla, kaprala Fleminga Pickeringa, z którym był w okopach 131

strzeleckich we Francji przed karierą barmana w piechocie morskiej. Dzięki niemu Picka Pickeringa wysłano do szkoły lotniczej. Gdy pasażerowie „Flagship Dallas” po przewiezieniu z poczekalni lotniska LaGuardia wchodzili na pokład samolotu, podporucznik Malcolm Pickering wyszedł z kolejki, by z bliska przyjrzeć się silnikowi przymocowanemu do skrzydła. Potem z takim samym zaciekawieniem obserwował skrzydło. Dopiero dziś zauważył, że przednia jego część była wykonana z gumy. Zastanawiał się, dlaczego. Spostrzegł też, że wąska tylna część skrzydła była ruchoma i że z tyłu tej ruchomej części wystawała inna część, również ruchoma. W końcu podeszła do niego stewardesa, wzięła go pod rękę i zaprowadziła na pokład, podejrzliwie zerkając na niego raz po raz. Tym razem nie poprosił o szkocką z wodą sodową, co zwykle czynił, gdy podróżował samolotem. Stewardesa wydawała się już nie interesować Pickiem. Siedział w fotelu i obserwował, jak poruszają się ruchome części skrzydła. Próbował wywnioskować, jakie pełnią funkcje. Lecieli nad chmurami. Gdy pierwszy raz patrzył z góry na chmury, pomyślał: 132

Jakie wspaniałe! Wyglądają jak wata! Nagle przyszła mu do głowy myśl, która nie dawała mu spokoju. Nurtowało go, skąd pilot wie, że ma już zejść do lądowania, jeśli musi przedzierać się przez chmury. Skąd wie, że, dajmy na to, Atlanta jest tam w dole, skoro z tej wysokości jej nie widać? Do czasu dzisiejszego lotu na Florydę wydawało mu się, że piloci latają samolotami w taki sam sposób, w jaki kapitanowie pływają po morzach. Posługują się kompasami wskazującymi kierunek lotu oraz zegarami, dzięki którym wiedzą, jak długo są w powietrzu. Jeśli znają prędkość, z jaką się poruszają oraz wiedzą, ile czasu zabierze im lot, i w jakim kierunku lecą, mogą łatwo obliczyć, gdzie się znajdują. Przekonał się jednak, że różnice między lataniem a pływaniem są ogromne. Najbardziej znaczącą spośród nich byłą ta, że statek poruszał się tylko po powierzchni wody, podczas gdy samolot leciał w powietrzu do góry, w dół i poziomo. Gdy wszystko grało, statek poruszał się z prędkością dwudziestu pięciu kilometrów na godzinę, a samolot, jak ten, na którym się teraz znajdował, poru133

szał się prawie dwanaście razy szybciej. A jeśliby się zgubił, nie mógłby o tak po prostu zatrzymać się, rzucić kotwicy, włączyć buczek mgielny i czekać, aż mgła opadnie. Kiedy „Flagship Dallas” wylądował w Atlancie, Pickering poczekał, aż wszyscy pasażerowie zejdą na dół po stromo pochylonej podłodze kabiny i wysiądą z samolotu. Następnie poszedł w kierunku kabiny pilotów. Drzwi były otwarte, kapitan i drugi pilot wciąż siedzieli na swoich miejscach, przed wprawiającym w zakłopotanie gąszczem przyrządów, które przypominały jako żywo przyrządy pilotażowe w samolocie jego dziadka, „Recepcjoniście”. Wypełniali jakieś formularze. – Przepraszam – powiedział Pickering. Pilot odwrócił się z widoczną na twarzy lekką irytacją, która znikła, gdy zobaczył, że Pick jest w mundurze. – Co mogę dla pana zrobić, poruczniku? – Mógłby mi pan powiedzieć, skąd pan wie, że Atlanta jest pod nami, jeżeli schodzi pan do lądowania sponad chmur? Pilot zaśmiał się i spojrzał na zegarek. Zegarek ten przyciągnął uwagę Pic134

keringa. Wykonany był z nierdzewnej stali, miał kilkanaście tarcz i pokręteł. Zegarek pilota! – pomyślał z zachwytem Pick. – Zaryzykowaliśmy – wyjaśnił pilot. – Wiedzieliśmy, że gdzieś tu powinna być. – Równie dobrze mogłaby tam być góra – odparł Pick. Pilot zorientował się, że podporucznik nie żartuje. – Latamy z radiokompasem – powiedział, pokazując na jeden ze wskaźników na tablicy rozdzielczej. – Mamy nadajnik radiowy na lotnisku. Wskazówka na tarczy radiokompasu dochodzi do pewnego miejsca, a gdy go przekroczy, radiokompas pokazuje inny kierunek i wtedy wie pan, że poleciał za daleko. – Fantastyczne! – wykrzyknął Pick. – A wysokościomierz mówi nam, że się zbliżamy do ziemi, czy tak? Pilot powstrzymał się od uśmiechu. – Tak – powiedział. – Wysokościomierz służy do tego, by określać ile metrów powyżej poziomu morza pan się znajduje. Mamy mapy, dzięki którym znamy wysokość lotniska nad poziomem morza. 135

– Rozumiem – wymamrotał Pick. – Jest tylko mały problem – powiedział pilot. – Wysokościomierz powie panu, jak wysoko pan był, ale siedem sekund wcześniej. A siedem sekund to czasami cała wieczność, gdy się leci w dół. – Rozumiem – znów mruknął Pick. – Pozwoli pan, że zadam mu pytanie. To nie jest zwykła ciekawość z pana strony? – Jestem w drodze do Pensacola – odpowiedział Pick. – Mam zostać lotnikiem marynarki. – Naprawdę? Niech się pan strzeże Pensacola. To niebezpieczne miejsce. – Dlaczego pan tak mówi? – Nazywają to miejsce teściową lotnictwa marynarki – wyjaśnił pilot. – Ani się pan obejrzy, a wyląduje pan przed ołtarzem z jakąś ślicznotką z Południa u boku. – Wygląda na to, że przemawia przez pana doświadczenie – powiedział Pick. – Tak – odparł pilot. – Zjawiłem się w Pensacola w trzydziestym piątym jako 136

szczęśliwy, świeżo upieczony podporucznik. Opuściłem ją ze złotymi skrzydłami i teściową. – Chyba zrobiłem z siebie idiotę – stwierdził Pick. – Ależ skąd. Zdaje się, że dostał pan ważną lekcję. – Słucham? – Jeśli pan czegoś nie wie, niech się pan nigdy nie boi pytać. Uśmiechnął się do Picka i podał mu rękę. – Takiej samej liczby lądowań i startów, poruczniku – powiedział. – I proszę pozdrowić ode mnie bar w hotelu „San Carlos”. Pick wyszedł z kabiny pilotów i skierował się do wyjścia. Na płycie lotniska czekała na niego stewardesa. Przyglądała mu się uważnie. W jej oczach malował się wyraz podejrzliwości. – Zauważyłem, że z dynamometru Jensena wycieka olej – powiedział Pickering, z powagą wyjaśniając powód swojej wizyty u pilotów. – Uznałem, że kapitan powinien o tym wiedzieć przed następnym startem. Jej oczy zdawały się mówić, że mu uwierzyła. Jak szczęście mi dopisze, po137

myślał, i stewardesa zapyta pilota o dynamometr Jensena, kapitan dojdzie do wniosku, że stewardesie coś padło na mózg. Limuzyna linii lotniczych, wyglądająca jak przecięta na pół i rozciągnięta o trzy metry taksówka zabrała go z lotniska do miasta. Po pół godzinie Pick znalazł się w hotelu „Foster Peachtree”, w centrum Atlanty. Był to w sieci Fostera jeden z mniejszych, zbudowany z czerwonej cegły ośmiokondygnacyjny budynek w kształcie litery E, położony na uboczu. Andrew Foster kupił go od poprzedniego właściciela, kiedy Pickering chodził do szkoły podstawowej. Zwolnił dyrektora, wybudował nową kuchnię, zainstalował inny system klimatyzacji, powymieniał dywany i materace. Poza tym niczego więcej nie tknął. – Ludzie nie lubią zmian, Pick – wyjaśniał mu, jakieś siedem czy osiem miesięcy temu dziadek, podczas jednej z niezliczonych wizyt objazdowych. – Sztuka polega na tym, jeśli oczywiście chcesz mieć stałych gości, by oni zaczęli podświadomie traktować twój hotel jak swój dom. Kiedy zaczynasz wyrzucać stare rzeczy, klienci zaczynają się czuć jak nieproszeni goście. 138

Bardzo wysoki, stary, czarnoskóry mężczyzna, w wykrochmalonej, białej kurtce portiera rozpoznał Picka, gdy ten wysiadł z limuzyny. – Miło znów pana widzieć, panie Pick – powiedział. – Spodziewaliśmy się pana. Proszę wejść do środka. Zajmę się bagażem. Dziadek ma rację, pomyślał Pick, gdy podszedł do drzwi, które otworzył mu inny ubrany w białą kurtkę Murzyn. Gdybyśmy ubrali portiera w czerwony strój z mosiężnymi guzikami, ludzie zastanawialiby się, co się jeszcze zmieniło w hotelu i zaczęliby rozglądać się za czymś, na co mogliby ponarzekać. Przechodząc obok rzędu sklepów w kierunku sali recepcyjnej, Pick natknął się na dyrektora hotelu. Był to mężczyzna w średnim wieku, z nalaną twarzą i resztką włosów, które od środka czaszki opadały w dół. Pickering znał go. L Edward Locke był dyrektorem hotelu „Foster Biscayne” w Miami, gdy Pick pracował tam w czasie wiosennych ferii, obsługując przez cały dzień stoliki wokół basenu, a w nocy prowadząc bar w klubie golfowym. – Witamy, panie Pickering – powiedział Locke. – Cieszę się, że pana widzę. – Kiedy to stałem się „panem Pickeringiem”? – zapytał Pick i uścisnął mu 139

dłoń. – Może jak poszedł pan do piechoty morskiej – zaśmiał się Locke. – Wystarczy jeśli, przez wzgląd na moją oficerską rangę, przestaniesz krzyczeć za mną: „Hej ty!” – Wyglądasz jakbyś urodził się do munduru. Bardzo elegancko. – Mundur musi przyciągać kobiety jak ćmy do światła. Niestety, zbyt krótko jestem oficerem, żebym zdążył się o tym przekonać. – Nie sądzę, żebyś miał z tym jakiekolwiek kłopoty – powiedział dyrektor. – Chciałbyś się czegoś napić? Może tutaj – wskazał na bar. – Czy w twoim pokoju? Umieściłem cię w apartamencie Jeffersona Davisa. – A gdy, jak mu się zdawało, dobrze odczytał spojrzenie Picka, dodał: – I tak nie był zajęty. – Nie planuję się u ciebie zatrzymać – wyjaśnił Pick. – Chyba że nie dostarczyli jeszcze mojego samochodu. – Przysłali go dwa dni temu – pośpieszył z wyjaśnieniem Locke. – Zabrałem go do dealera Cadillaca. Zrobili mu przegląd. – Dziękuję ci. W takim razie przydałby mi się tylko drink i mapa drogowa. 140

Ruszyli w kierunku baru, ale Pickering zatrzymał się, gdy spojrzał na wystawę jubilera. Jego wzrok przykuły wyłożone na aksamicie zegarki. Jeden z nich, złoty, ze złotą bransoletką, wyposażony był w mnóstwo fascynujących pokręteł i guzików, zupełnie jak zegarek kapitana linii Eastern Airlines. – Chwileczkę – powiedział Pickering. – Doszedłem do wniosku, że taki miły facet jak ja może sobie kupić prezent. Cena zegarka była zawrotna, prawie czterysta dolarów. Zawsze gdy w grę wchodziły pieniądze, Pick kierował się rozsądkiem, bez względu na to, czy je dostawał, czy musiał na nie zapracować. Gdy osiągnął pełnoletniość, wszedł w posiadanie pewnej części funduszu powierniczego (większą część miał otrzymać po ukończeniu dwudziestego piątego roku życia, a resztę z chwilą osiągnięcia wieku lat trzydziestu), ustanowionego przez kapitana Richarda Pickeringa, założyciela Pacific & Far East Shipping Inc. dla jedynego wnuka. Pierwszy comiesięczny czek z Crocker National Bank opiewał na czterokrotnie wyższą sumę, niż wynosiła jego pensja jako nieetatowego zastępcy kierownika w hotelu Andrew Fostera. Mógł sobie zatem pozwolić na ten zegarek. 141

– Wezmę go – zwrócił się do sprzedawcy – jeśli przyjmie pan czek. – Poręczę za ten czek – pośpieszył z pomocą Locke, gdy cień wątpliwości pojawił się na twarzy ekspedienta. – Niesamowity zegarek – powiedział Locke, gdy Pickering zakładał swój prezent na rękę. – Po co są te wszystkie tarcze? – Nie mam najmniejszego pojęcia – odrzekł Pick. – Ale kapitan linii Eastern Airlines miał taki sam. Widocznie każdy szanujący się lotnik nosi takie cudo. Locke uśmiechnął się i zaprowadził Picka do baru. Usiedli na stołkach i zamówili szkocką. – Pick, czy naprawdę nie dasz się zaprosić wieczorem do naszego baru? – Chciałbym dziś zajechać na miejsce i trochę się rozejrzeć – powiedział Pick – czyli, jak to się mówi w piechocie morskiej, dokonać „rozpoznania terenu”. – Nawet na wczesną kolację? – Rozumiem – powiedział Pick z przesadnie silnym południowym akcentem – że specjalnością tej gospody są prawdziwie południowe pieczone kurczaki, którymi nie pogardziłoby wybredne podniebienie panny Scarlett O'Hara. 142

– Mamy je w karcie. Przyrządza je prawdziwy południowiec. Z Budapesztu, na Węgrzech. Pickering zaśmiał się. Spojrzał przez ramię i skinął w kierunku tablicy w rogu baru. – Podajecie tutaj jedzenie? – Już się robi – powiedział Locke. Wszedł za bar i podniósł słuchawkę telefonu. – Helen? – zapytał. – Tu Edward Locke. Każ wyprowadzić z garażu samochód pana Pickeringa i zaparkować go przed hotelem. A potem poproś moją sekretarkę, by przyniosła do baru manilową kopertę, zaadresowaną na nazwisko pana Pickeringa. A teraz przełącz mnie na kuchnię. Najpierw dostarczono ciemnobrązową, manilową kopertę. Zawierała mapę samochodową z zaznaczoną na niej drogą z Atlanty do Pensacola na Florydzie. W trzech miejscach starannie zakreślono czerwoną linią rejony, w których kierowca mógł się spodziewać kontroli szybkości. – Podobno gliny przepuszczają bez mandatu przyłapanych wojskowych – to 143

ich wkład w wysiłek wojenny narodu – powiedział Locke. – Ale ja bym na to nie stawiał. Aha, mandaty trzeba płacić gotówką. Masz gotówkę? – Tak. A co z moim pokojem? – O wszystko się zatroszczyłem. Hotel nazywa się „San Carlos. Twój dziadek próbował go kupić kilka lat temu, ale to rodzinny biznes, więc nie chcieli sprzedać. Mam tam swoich przyjaciół. Zajmą się tobą. – Wystarczy, że powiem, iż jestem twoim przyjacielem? – Już do nich dzwoniłem. Czekają na ciebie. – Jesteś bardzo uprzejmy – powiedział Pick. – Dziękuję. – W końcu nie tak łatwo o dobrego kelnera obsługującego basen hotelowy.

144

V 1 Barak nr T-2032 Mali, Waszyngton 6 stycznia 1942 roku, 12.30 Na drzwiach prowadzących na klatkę schodową jednopiętrowego drewnianego budynku widniał napis: WSTĘP SUROWO WZBRONIONY. Podporucznik Kenneth J. McCoy pchnięciem otworzył drzwi i wszedł do środka. Pomieszczenie, w którym się znalazł, było przedzielone stalową ścianą z niedużym otworem w pobliżu metalowych drzwi. Po drugiej stronie siedział za biurkiem sierżant piechoty morskiej. Był w samej koszuli. Jego kurtka mundurowa wisiała na wieszaku umocowanym w metalowej ścianie. Sierżant wstał i przepchnął przez wąski otwór w drzwiach kartkę papieru 145

przyczepioną metalowym klipsem do drewnianej podkładki. McCoy zauważył wtedy, że sierżant jest uzbrojony w pistolet Colt wzór 1911A1 kalibru 0,45 cala, tkwiący w skórzanej kaburze przymocowanej do parcianego pasa na biodrach. Na tym samym wieszaku, na którym wisiała kurtka, zawieszono strzelbę Winchester wzór 1897. – Szukają pana, poruczniku – powiedział sierżant. McCoy napisał swoje nazwisko na formularzu i oddał go z powrotem sierżantowi, przeciskając przez ten sam otwór w metalowej ścianie. – Kto mnie szuka? – Podpułkownik i kapitan Sessions. – Byłem na urlopie – powiedział McCoy. – Ale popełniłem błąd, mówiąc im, gdzie mogą mnie znaleźć w razie potrzeby. Sierżant uśmiechnął się, a potem nacisnął niewidoczny przycisk. Rozległo się brzęczenie. McCoy otworzył metalowe drzwi. – Mówili mi, że to ważne – rzekł McCoy. – Ponieważ jestem tylko podporucznikiem, na pewno chodzi o inwentaryzację papieru toaletowego i taśmy do 146

maszyny do pisania. Sierżant uśmiechnął się. – Powodzenia – powiedział. McCoy wszedł na górę drewnianymi schodami, biorąc po dwa stopnie naraz. Na ich szczycie ukazała się kolejna stalowa ściana z drzwiami. Przez otwory w stalowej macie nawierzchniowej, z której zrobiona była ściana, widać było stojące za nią biurko. McCoy, niewiele myśląc, wyjął z kieszeni klucz i włożył go do zamka. Otworzył drzwi, ale miał trudności z wyjęciem klucza. W tym momencie zobaczył chudego i długiego jak tyczka oficera. Pochylony nad biurkiem, był czymś głęboko pochłonięty. Miał na sobie koszulę ze srebrnymi liśćmi podpułkownika przyczepionymi w rogu kołnierzyka. Nosił okulary. Nawet w mundurze i z tkwiącym w kaburze pod pachą rewolwerem Smith & Wesson kalibru 0,38 cala z krótką lufą, podpułkownik piechoty morskiej F. L. Rickabee nie wyglądał na zawodowego oficera. Podniósł wzrok na McCoya, z wyrazem cierpliwej rozpaczy. – Istnieją sytuacje, kiedy człowiek nie może uniknąć spóźnienia – powiedział 147

podpułkownik Rickabee, jakby tłumaczył dziecku. – Ale wtedy telefonuje się i przekazuje komu trzeba stosowną informację. Domyślam się, że właśnie w takiej sytuacji się pan znalazł. – Panie pułkowniku – powiedział McCoy – według rozkazu miałem się stawić jutro rano do godziny ósmej dziesięć. Rickabee popatrzył przez chwilę na McCoya. – Cholera – powiedział. – Ma pan rację. – Sierżant powiedział mi, że pan mnie szukał, sir. – Tak. Mam nadzieję, że nie jadł pan jeszcze lunchu. – Nie, panie pułkowniku. – To dobrze. Ci mordercy w białych kitlach dostaliby chyba szału, gdyby okazało się, że nie jest pan na czczo. – Niedawno jadłem śniadanie. – Niech pan im tego nie mówi. – Po powrocie do Stanów przeszedłem przez badania kontrolne. – Zaraz przejdziecie przez kolejne, poruczniku. 148

Znów pochylił się nad biurkiem, układając porozrzucane papiery w porządny stosik, a potem włożył je do manilowej koperty ostemplowanej dużym, czerwonym napisem: TAJNE. Włożył kopertę do przegródki na dokumenty i zamknął szafę na ciężką kłódkę. – Proszę chwilę zaczekać, McCoy. Sprowadzę kapitana Sessionsa. Poszedł w głąb korytarza i znikł za jakimiś drzwiami. Po chwili zjawił się kapitan piechoty morskiej Sessions. Był wysokim, dobrze zbudowanym młodzieńcem o czarnych, bardzo krótko obciętych włosach. Okrągłą czapkę oficerską zsunął na tył głowy. Włożył ręce pod kurtkę i płaszcz jednocześnie, chcąc je założyć za jednym zamachem. Najwyraźniej zdjął je w taki właśnie sposób. – Hej, Rzeźniku – powiedział, odsłaniając w szerokim uśmiechu garnitur zdrowych, białych zębów. – Jak było na urlopie? – Dopóki był, było wspaniale, dzięki. Kapitan Sessions był w Korpusie jedynym człowiekiem, który mógł bezkarnie nazywać McCoya Rzeźnikiem. Każdy inny, kto pozwolił sobie na taką zuchwałość, rzadko robił to po raz drugi. Z reguły McCoy przeszywał śmiałka 149

lodowatym wzrokiem. Z reguły to wystarczało. Ale kapitanowi Sessionsowi było wolno. Po pierwsze dlatego, że mówił to żartem. Po drugie, udowodnił, gdy McCoy był w tarapatach, że jest jego przyjacielem. A po trzecie i najważniejsze zdawał sobie sprawę, że gdyby nie kapitan, wciąż tkwiłby w jakiejś drużynie karabinów maszynowych lub plutonie transportowym jako kapral. Sessions uchodził w oczach McCoya za przyjaciela. A nie miał zbyt wielu przyjaciół. – Major Almond czeka tylko, żeby dobrać ci się do skóry za spóźnienie – powiedział Sessions, gdy schodzili po schodach. Major Almond był oficerem odpowiedzialnym za dyscyplinę i kwatermistrzostwo. – Jeśli będziesz się z nim widział przede mną powiedz mu, żeby się ze mną skontaktował. – Tak jest, panie kapitanie. – A jeśli dopisze ci szczęście, to nie będzie cię już tutaj, zanim się na niego natkniesz, no i major nie dowie się, że znowu zrobiłem z siebie głupka. Dałbym głowę, że miałeś wrócić dzisiaj rano. – Tak jest, panie kapitanie – powtórzył McCoy. Nie rozumiał, co znaczą słowa 150

„nie będzie cię już tutaj”, ale nie czas było pytać. Kapitan Sessions był już na schodach, gdy przypomniał sobie o obowiązku złożeniu podpisu u sierżanta. – Samochód stoi przed budynkiem? – Nie, panie kapitanie – odpowiedział sierżant. – Wziął go major Almond. Pojechał do hotelu „Lafayette” w poszukiwaniu podporucznika McCoya. – Mój samochód stoi na parkingu – zaproponował McCoy. – Dlaczego nie? – uśmiechnął się Sessions i zwrócił się do sierżanta: – Kiedy major Almond wróci, powiecie mu sierżancie, że okazało się iż podporucznik McCoy nie jest na samowolnym oddaleniu, lecz ze mną. – Tak jest, panie kapitanie – powiedział sierżant i nacisnął guzik otwierający zamek w drzwiach. Kabriolet McCoya, LaSalle rocznik 1939, stał przykryty śniegiem. Przednie szyby były zamarznięte. – Mam nadzieję, że uda ci się go uruchomić – powiedział kapitan i pomógł McCoyowi zeskrobywać kluczykiem zmarzlinę. – Powinien zapalić – wyraził nadzieję McCoy. – Dopiero co wymieniałem 151

akumulator. – Spędziłeś urlop bez samochodu? – Pojechałem do Nowego Jorku, a tam lepiej nie mieć własnego auta. – Nie byłeś w domu? – zapytał Sessions. Wiedział o nim więcej niż ktokolwiek inny w Korpusie. Nawet o tym, że ojciec i siostra mieszkali w Norristown, w stanie Pensylwania. – Nie, kapitanie – odrzekł. Sessionsa to zaciekawiło, ale o nic nie zapytał. Samochód niechętnie zapalił. – Nie cierpię Waszyngtonu zimą – powiedział McCoy, gdy czekali, aż silnik się rozgrzeje. – Na zmianę mróz i odwilż. Wszystkie szyby są zamarznięte. – Już niedługo może zatęsknisz do tych mroźnych dni w Waszyngtonie. – Czy ja gdzieś jadę, kapitanie? – Teraz do szpitala marynarki Betheseda. Wiesz, gdzie to jest? – Tak. Ambulatorium szpitalne było przepełnione, ale gdy Sessions przedstawił się, 152

marynarz w rejestracji wezwał szefa sanitariuszy w stopniu bosmana, który zaprowadził przybyszy do pracowni rentgenowskiej, specjalizującej się w prześwietleniach klatki piersiowej, rąk i nóg, a następnie skierował ich do gabinetu lekarskiego, gdzie kazał McCoyowi zdjąć ubranie. Zważył go, zmierzył ciśnienie, pobrał krew do trzech różnych probówek, a potem – ku zaskoczeniu badanego – jednym zgrabnym ruchem zerwał mu opatrunek przymocowany poniżej krzyża. – Jezu! – zawył McCoy. – Następnym razem uprzedźcie mnie, bosmanie. – Dzięki temu stracił pan mniej włosów, panie poruczniku – powiedział bosman, po czym obejrzał ranę. – Ładnie się goi. Ale jeszcze trochę ropieje. Odłamek? McCoy przytaknął. – Od czasu pierwszej wojny światowej po raz pierwszy widzę taką ranę – stwierdził sanitariusz. Do gabinetu wszedł młody mężczyzna w białym kitlu. Na brzegu kołnierzyka widniały srebrne szyny kapitana marynarki. 153

– Przypuszczam, że istnieje poważny powód, że musimy w trybie przyśpieszonym przebadać podporucznika – powiedział do Sessionsa. – Owszem, poruczniku, mamy swoje powody – odpowiedział Sessions. Chirurg przejrzał kartę pacjenta, w trakcie osłuchiwania płuc bosman przyniósł mu rentgenowskie klisze. Lekarz obejrzał je, a potem zajął się raną. Uciskał palcami w okolicy szwu poniżej krzyża. – Czy odczuwa pan jakiś ból? Drętwienie? – Czasami pewną sztywność. – Ma pan szczęście, że pan żyje, poruczniku – oznajmił chirurg i dotknął górnej części uda. – A ta blizna? Postrzał, prawda? – Tak, panie kapitanie. – Czy to się stało, gdy miał pan już uszkodzony kręgosłup? Rana wygląda mi na starszą. – Nie, panie kapitanie. – Ten pański podporucznik nie jest zbyt rozmowny – chirurg zwrócił się do Sessionsa. 154

– To się stało w Szanghaju – wyjaśnił McCoy. – Japońska dwudziestkapiątka? – z powątpiewaniem w głosie zapytał lekarz. – Nie, panie poruczniku. Mała hiszpańska pukawka, też dwudziestkapiątka, a może dwudziestkadwójka boczego zapłonu. – Dwudziestkapiątka11? – zdziwił się chirurg, a widząc zniecierpliwienie na twarzy Sessionsa dał spokój z następnym pytaniem. – Wygląda na to, że się dobrze goi – powiedział z otuchą w głosie. – Nie miał pan malarii, poruczniku? – Nie, sir. – Ani chorób wenerycznych, jeśli wierzyć dokumentom, tak? A może miał pan ostatnio okazję zarazić się od kogoś którąś z tych chorób? – Nie, panie poruczniku. – Zakładając, że badanie pobranej krwi nic nie wykaże, kapitanie, podporucznik powinien być zdolny do służby wojskowej, powiedzmy, za trzydzieści - Japoński karabin Arisaka miał kaliber 6,5 mm, a więc 0,256 cala. W USA kalibry oznacza się w setnych cala, w tym przypadku jako .25. Tak samo oznacza się tam kaliber 6,35 mm małych pistoletów kieszonkowych strzelających nabojem Browninga 6,35 x 15SR. Dwudzie- stkadwójka to z kolei kaliber 0,22 cala, czyli 5,6 mm, popularnie używany w broni sportowej [przyp. red.]. 155 11

dni. Myślę, że należy wzmocnić osłabiony organizm przed wytężonym wysiłkiem. Poza tym uszkodzone mięśnie... – Rozumiem – przerwał mu Sessions. – Dziękuję, panie doktorze, że zechciał pan przyjąć podporucznika poza kolejnością. – Bardzo proszę – odrzekł chirurg. – Może się pan już ubrać, poruczniku. Za kilka minut dostanie pan wypełnioną kartę. Przypuszczam, że chciałby ją pan ze sobą zabrać. – Jeśli byłoby to możliwe – rzucił Sessions, nie czekając na odpowiedź McCoya. Gdy pozostali w gabinecie sami, McCoy nałożył z powrotem kurtkę i zapiął pas oficerski. Spojrzał na Sessionsa i zapytał: – Czy wreszcie powiesz mi, o co chodzi? – Jedziemy teraz do mnie – odrzekł kapitan. – Moja pani domu przygotowuje właśnie wystawną ucztę na cześć powrotu rycerza z pola bitwy. Ma schowaną na szczególne okazje butelczynę przedniej, starej whisky. – Więc mi nie powiesz? 156

– Nie tutaj, Ken. W domu. McCoy kiwnął głową. – Będzie też podpułkownik Rickabee z żoną – dorzucił Sessions. McCoy uniósł brew, ale nic nie powiedział.

2 Chevy Chase, Maryland – Drugi dom od końca, Ken – powiedział Sessions. – Zatrzymaj się na podjeździe. McCoy był zaskoczony wielkością domu i okazałością sąsiedztwa. Domy były duże, a parcele rozległe. Nie spodziewał się, że kapitana piechoty morskiej stać na mieszkanie w takiej okolicy. – Dzięki Bogu już w domu – ucieszył się Sessions, gdy McCoy skręcił w podjazd. – Jeannie stała się trochę za duża, żeby odwozić mnie do pracy. McCoy nie miał pojęcia o czym on mówi, ale zagadka szybko się wyjaśniła, 157

gdy Jeannie Sessions, młoda kobieta o ciemnych włosach i miłej twarzy, wyszła kuchennymi drzwiami i podeszła do samochodu. Była w zaawansowanej ciąży. Pocałowała męża i ruchem głowy wskazała samochód marki Mercury rocznik 1942. – Zgadnij, co przyniósł nam Święty Mikołaj – powiedziała. – Przyprowadzili go pięć minut temu. – Już widziałem – powiedział sucho Sessions. – Jak widać, czekanie popłaca. Jean Sessions przeszła na drugą stronę samochodu, by przywitać się z McCoyem. Wzięła go za ręce i pocałowała w policzek, a potem obrzuciła badawczym spojrzeniem. – Jak się masz, Ken? – zapytała. McCoy odniósł wrażenie, że nie był to zwykły zwrot grzecznościowy. Naprawdę ją to obchodziło. – Świetnie, dziękuję. – Wyglądasz rzeczywiście świetnie. Tak się cieszę, że cię widzę. Wzięła go pod rękę i zaprowadziła do kuchni. Pachniało pieczoną wołowiną. 158

Duża czarnoskóra kobieta w stroju pokojówki stała pochylona nad szerokim stołem, pochłonięta zawijaniem ostryg w małe paseczki bekonu. – Ken, to jest Jewel – powiedziała Jean. – Jej przystawki przeszły już do legendy. A to jest podporucznik McCoy. – Z pana to musi być ktoś wyjątkowy – uśmiechnęła się. – Wiele o panu słyszałam. McCoy też się uśmiechnął, nieco zmieszany. – Dzwonił pułkownik Rickabee. Miałeś do niego zatelefonować, gdy dotrzesz do domu – Jean zwróciła się do męża. – Możesz to zrobić teraz, przez ten czas podam Kenowi coś do picia. Zaprowadziła gościa w głąb domu, do pokoju, w którym podłoga była wyłożona terakotą, a duże przeszklone drzwi prowadzące na taras były otwarte na – jak mu się wydawało – bezkresną biel. Dopiero po chwili zorientował się, że było to pole golfowe. – Ładny dom – powiedział. – I ja tak sądzę. To nasz prezent ślubny. 159

Podała mu szklankę whisky. – Jak było na urlopie? – Wspaniale, tylko krótko – odrzekł. – Słyszałam. Trochę cię podeszli, prawda? – Popełniłem błąd. Nie powinienem był im mówić, gdzie będę. – A jak twoje badania lekarskie? Wszystko w porządku? – Tak. Bolało mnie trochę przy zmianie opatrunku. Ciągle mnie swędzi. – Zżera mnie ciekawość. Ed twierdzi, że masz dziewczynę. Opowiedz mi o niej. Milczał przez chwilę. – Jest miła – wykrztusił w końcu. – Pracuje w reklamie. Pomyślał, że Ernie polubiłaby Jean i vice versa. – Zajmuje się reklamą pasty do zębów – mówił dalej. – Poznaliśmy się dzięki kumplowi ze szkoły w Quantico. – Jak ona wygląda? McCoy pokazał zdjęcie. Patrzyła na nie ze zdziwieniem. Nie dlatego, że 160

uwieszona na ramieniu Kena dziewczyna była bardzo ładna. Zaskoczyło ją, że była ubrana w kosztowny, wełniany płaszcz z kaszmiru, i że stała z McCoyem przed hotelem „Foster Park” przy Central Park South. – Jest bardzo ładna, Ken. – Tak – powiedział krótko. – Pułkownik będzie u nas za pół godziny – oznajmił Ed, wchodząc do pokoju. – Tak szybko? – zapytała Jean. – Chce pomówić z Kenem przed przybyciem żony. Pytał, czy znajdzie się kawałek mięsa dla pułkownika Wesleya. McCoy dostrzegł zdziwienie na twarzy Jean. – Oczywiście – powiedziała. – Pieczeń jest bardzo duża. – Już się zgodziłem. – Ken pokazywał mi właśnie zdjęcie swojej dziewczyny – powiedziała Jean, zmieniając temat. – Ken, niech i Ed je zobaczy. Sessions orzekł, że Ernestine Sage jest piękną kobietą. Za niecałe pół godziny zjawił się podpułkownik Rickabee. Został wprowa161

dzony do pokoju przez Jewel wnoszącą tacę z przekąskami. Jean podała mu drinka i skierowała się do wyjścia. Powiedziała, że musi dojrzeć pieczeni i zamknęła za sobą drzwi. – Przykro mi, że musiałem panu skrócić urlop zdrowotny, McCoy – odezwał się Rickabee. – Nie zrobiłbym tego, gdyby to nie było konieczne. – Rozumiem, panie pułkowniku – odrzekł McCoy. – Podczas pana urlopu zapadła decyzja przydzielenia pana do Biura Koordynatora Informacji. – Słucham? – Nic pan nie wie? – zapytał Rickabee. Było to raczej stwierdzenie faktu niż pytanie. – Czy słyszał pan o pułkowniku „Dzikim Billu” Donovanie? – Nie, panie pułkowniku. – W czasie tamtej wojny dostał Medal Honoru – wyjaśnił. – Służył w armii. A co ważniejsze, jest przyjacielem prezydenta. Biuro Koordynatora Informacji pełni rolę czegoś w rodzaju sortowni informacji wywiadowczych. Jego współpracownicy dostają wszystko, co dochodzi do Biura Wywiadu Marynarki, do 162

Dwójki w armii, do Departamentu Stanu, do nas, krótko mówiąc do wszystkich. Potem koordynatorzy składają te klocki w jedną całość i przekazują gotowy raport prezydentowi. – Rozumiem, panie pułkowniku. – Donovan jest zobowiązany przyjmować przydzielanych mu pracowników – mówił dalej Rickabee. – Generał Forrest odebrał telefon od samego generała Holcomba, który powiedział mu, że przeprowadza u nas nabór oficerów do Biura Koordynatora Informacji. Nie chciałby jednak, żeby dla nas była to sposobność do pozbycia się wyschniętych drzew. W oczach dowódcy Korpusu praca Donovana jest bardzo pożyteczna. Dlatego w interesie Korpusu leży przekazanie mu najlepszych ludzi. Mimo pańskiego raczej dziecinnego zachowania na Filipinach, mieści się pan w tej kategorii. McCoy milczał. Rickabee przygwoździł go wzrokiem, chcąc zburzyć jego kamienny spokój. Ale mu się nie udało. – Może ujmę to w ten sposób – powiedział w końcu Rickabee stalowym głosem. – Wysłano pana na Filipiny, poruczniku, jako kuriera. A kurierzy nie 163

chwytają za karabin maszynowy i nie pędzą na pomoc piechocie. W pewnym sensie miał pan szczęście, że został postrzelony. Nie godzi się obdzierać ze skóry rannego bohatera, nawet jeśli wiadomo, że zrobił coś bardzo głupiego. – Tak jest, panie pułkowniku – powiedział McCoy po chwili. – Dobrze. Jeszcze jedno. – Wręczył McCoyowi otwarte pudełko z odznaczeniem. – Dali panu Fioletowe Serce, bo pan oberwał. Ale Srebrnej Gwiazdy dać nie chcieli, chociaż był pan przedstawiony. – Dziękuję, panie pułkowniku – odrzekł McCoy. Zamknął pudełko i spojrzał na Rickabee'ego. Podpułkownik rozłożył kartkę papieru i zaczął czytać: – ... nie zważając na odniesione rany i nie dbając o własne bezpieczeństwo, przeniósł ciężko rannego oficera w bezpieczne miejsce przez zmasowany artyleryjski ogień zaporowy wroga, następnie zebrał osiemnastu żołnierzy piechoty morskiej oderwanych od swoich jednostek przez działania nieprzyjaciela i przeprowadził ich bezpiecznie przez linię frontu. Jego odwaga, oddanie służbie... itd., itd. Złożył kartkę i schował ją w teczce, z której wyjął następne prostokątne pu164

dełko. – Brązowa Gwiazda – powiedział, wręczając mu ją. – Gdyby to Korpus kazał panu być dublerem Errola Flynna, wówczas dostałby pan Srebrną. No, ale na szczęście wiedział pan, co zrobić, żeby nie oberwać, bo i Brązowej nie dostałby pan dzisiaj. McCoy otworzył pudełko z Brązową Gwiazdą, zajrzał do środka i natychmiast je zamknął. – Przez jakiś czas, McCoy, nie będzie pan nosić żadnego z tych medali. – Dlaczego? – Okazuje się, że może się panu uda wymigać od współpracy z Donovanem. Dlatego musiałem panu skrócić rekonwalescencję. McCoy spojrzał na niego zdziwiony, jednak nic nie powiedział. – Teraz twoja kolej, Ed – Rickabee zwrócił się do kapitana Sessionsa. – Czy będąc w Chinach, McCoy – zaczął Sessions – miał pan styczność z majorem Evansem Carlsonem? – Nie, panie kapitanie. Ale gdzieś mi się to nazwisko obiło o uszy. Już sobie 165

przypominam. Czytałem jego książki. – Naprawdę? – Tak. Pożyczyłem je od kapitana Banninga. – I kapitan Banning podsunął je panu do przeczytania? – zapytał Sessions. – Tak, panie kapitanie. Inne materiały też. – Co pan o nich sądzi? – niewinnie zapytał Rickabee. McCoy chciał uniknąć odpowiedzi. – O czym, panie pułkowniku? – Na przykład, co major Carlson mówił o armii chińskich komunistów? McCoy nie odpowiedział natychmiast. Próbował, jak się wydawało Sessionsowi, dociec do czego prowadzą te pytania. – Tak prosto z mostu, bez namysłu, Ken – ponaglał Sessions. McCoy popatrzył na niego i wzruszył ramionami. – Mówiąc między nami, to zżółkł – oświadczył. – Słucham? – zdziwił się Rickabee. – To się zdarza – wyjaśniał McCoy. – Widzi pan, jak ludzie są długo poza kra166

jem, to Chiny wciskają się w nich wszystkimi porami. A poza tym te ich „tysiące lat kultury”... Zaczyna im się wydawać, że o niczym nie mamy pojęcia, a jeśli – to i tak żółtki dawno to już wymyśliły. – A jak to się ma do Carlsona i jego stosunku do chińskich komunistów? – zapytał Rickabee. – To trudne pytanie – odparł McCoy. – Śmiało! – zachęcił pułkownik. – Chińczyków można podzielić na dwie grupy – zaczął McCoy. – Pierwsza z nich, dziewięćdziesiąt osiem procent, ma wszystko w nosie. Po prostu żyje. Codziennie walczy o swoją miskę ryżu. A pozostałe dwa procent wciąga te dziewięćdziesiąt osiem procent w coś, czego nie da się potem powstrzymać. – Czy to aby nie za cyniczne – powiedział Rickabee. – Chyba naprawdę pan tak nie myśli. Czy Sun Jat-senowi, Czang Kai-szekowi i Mao Tse-tungowi nie leży na sercu dobro Chin? – Nie przypuszczam. Na mój rozum im wszystkim tylko jedno w głowie: pokonać przeciwnika, odbierając mu miskę z ryżem. Jedni i drudzy chcą po prostu 167

władzy. Chińczycy lubią władzę. Oczywiście, to duże uproszczenie, pomyślał Sessions. Z drugiej jednak strony: całkiem bystra obserwacja jak na dwudziestojednoletniego chłopaka zaledwie ze średnim wykształceniem. – Nie widzi więc pan dużej różnicy między nacjonalistami a komunistami? – Niewielką. Przecież Czang Kai-szek był komunistą. Chodził nawet do szkoły wojskowej w ZSRR. Ciekawe, ilu młodszych oficerów w Korpusie o tym wie? – pomyślał Rickabee. A ilu pułkowników? – Dlaczego komuniści są przeciwni uprzywilejowanej pozycji oficerów? – drążył Rickabee. – Wzięli to od Rosjan. U nich są sami towarzysze. Czang Kai-szek natomiast naśladuje Niemców. Niemcy w Chinach siedzieli dość długo i to widać. Dla nich kierowanie armią jest równoznaczne z odseparowaniem oficerów od żołnierzy. Żołnierz musi widzieć w osobie oficera kogoś wyjątkowego. Musi się go bać. Nie może mu nawet przejść przez myśl, że mógłby mu się sprzeciwić. 168

– A komuniści? Z tego co słyszałem, oni wybierają w głosowaniu swoich oficerów. – Ja też o tym słyszałem – powiedział McCoy. – Przecież i my tego próbowaliśmy w czasie wojny secesyjnej. Ale nic z tego nie wyszło. Nie można dowodzić armią, jeśli każdy dowódca robi wszystko, żeby wygrać plebiscyt popularności. Sessions zaśmiał się cicho. – I pańskim zdaniem czerwonym żółtkom też się nie uda? – Interesuje pana, jaka jest różnica między chińskimi nacjonalistami a komunistami? – upewnił się McCoy. – Chce pan wiedzieć, jak utrzymują dyscyplinę? – W rzeczy samej – odparł Sessions. – Tak naprawdę, wszystko wygląda zupełnie inaczej niż twierdzi Carlson – wyjaśniał McCoy. – W oczach Carlsona komuniści są, jakby to powiedzieć, wyznawcami nowej religii. I to, jego zdaniem, nobilituje ich działania. – Co to znaczy? – zapytał Rickabee. – Gdy w oddziałach chińskich nacjonalistów ktoś nie wykona rozkazu, robi się zbiórkę plutonu egzekucyjnego. Cała jednostka ustawia się w szeregu, żeby 169

każdy na własne oczy oglądał egzekucję. A jeśli komunista nie wypełni poleceń towarzysza przełożonego, ten stawia go pod drzewem i bez zbędnych ceregieli strzela w tył głowy. Rezultat jest ten sam. Rób, co ci każę, bo inaczej zastrzelę jak psa. – A Japończycy? – A to już inna para kaloszy – odrzekł McCoy. – Oni naprawdę wierzą, że ich cesarz jest bogiem. Robią, co im się każe, bo inaczej nie pójdą do nieba. Są zupełnie inni niż Chińczycy. Większość z nich, na przykład, umie czytać. – Bardzo interesujące – powiedział Rickabee. – Pan też jest bardzo interesującym człowiekiem, McCoy. Rzadko można usłyszeć podobny wywód z ust podporucznika. – Zechce mi pan powiedzieć, pułkowniku, po co te wszystkie pytania? – zapytał McCoy po dłuższej przerwie. Rickabee znów sięgnął do teczki i wydobył z niej manilową kopertę zawierającą fotokopie listów Roosevelta. Wyjął fotografie wielkości dwadzieścia na dwadzieścia pięć centymetrów i podał je McCoyowi. 170

– Proszę to przeczytać – powiedział. Gdy McCoy zapoznał się z dokumentacją, spojrzał na podpułkownika i kapitana i powiedział tylko jedno słowo: – Jezu! – Jeśli nasuwa się panu pytanie – pośpieszył mu z pomocą Rickabee – czy Korpus zamierza wprowadzić w czyn tę dość niezwykłą propozycję, odpowiedź brzmi: tak. Twarz McCoya przybrała przez moment wyraz konsternacji. – Chyba że dowódca Korpusu pojawi się u prezydenta z dowodem, że „źródło” tej niezwykłej propozycji jest, powiedzmy, niezrównoważone lub komunistyczne – dodał szorstko Rickabee. – „Źródłem”, oczywiście, musi być Evans Carlson, a nie syn prezydenta. Nic mi nie wiadomo u „niezrównoważeniu” czy „komunizmie” w tej sprawie, ale sądzę, że za tą propozycją kryje się nazbyt entuzjastyczna ocena chińskich metod organizacyjnych. – Aż się boję zapytać, wj akim celu pokazujecie mi panowie te wszystkie dokumenty – powiedział McCoy. – Dowódca Korpusu dał się przekonać do sugestii, że jedynym sposobem ro171

zeznania się w prawdziwych zamiarach podpułkownika Carlsona będzie przydzielenie do jego oddziału odpowiedniej osoby, która często i, chyba nie muszę tego dodawać, w sposób absolutnie tajny składałaby raporty. Dzięki temu będzie można obalić lub potwierdzić stawiane Carlsonowi zarzuty. – A osoba ta nazywa się Kenneth McCoy – powiedział podporucznik. – Z dwojga złego, McCoy, mniejsze rozum radzi – odrzekł Rickabee. – Musi pan wiedzieć, że nie tylko my się zajmujemy Carlsonem. Na oku ma go również również wywiad, w którego szeregach – śmiem sądzić – już wkrótce pan się znajdzie. Wiele osób z bliskiego otoczenia dowódcy Korpusu wyrobiło już sobie zdanie na temat Carlsona. W każdej chwili mogą sprawić, że ich specjalny wysłannik utwierdzi je w przekonaniu, które żywią od dawna. – Zgaduję więc, że nie mam wyboru – skwitował McCoy. – Nie wszyscy w Korpusie są tak dobrego zdania o poruczniku McCoyu, by powierzać mu delikatną misję. Obawiają się, że to dla młodego oficera zbyt duża odpowiedzialność. A jak pan myśli, dlaczego pułkownik Wesley przychodzi dzisiaj na kolację? Sprawdzi pana, choć ani słowem nie wspomni o tym, o czym 172

teraz mówimy. Potem pójdzie do domu, zadzwoni do jakiegoś generała i powie mu, że byłoby absurdem powierzać panu takie zadanie. Tymczasem generał Forrest, w którym ma pan sprzymierzeńca, oświadczy temu samemu generałowi, że jest pan bezspornie właściwą osobą. Przypuszczam, że w takiej sytuacji generał będzie chciał się panu przyjrzeć osobiście, a potem zadecydować. – Panie pułkowniku, czy mógłbym w jakiś sposób się z tego wykręcić? – Być może, pozostając z dala od frontu, nie będzie pan słyszał pańskiego ulubionego świstu kul i ryku armat – powiedział Rickabee – ale jeśli się pan nad tym głębiej zastanowi, to z pewnością zrozumie jak szczególne znaczenie ma pana misja dla Korpusu. Nie chcę rozjątrzać pańskiej rany, ale muszę powiedzieć, że dla Korpusu o wiele ważniejsza jest pańska tajna misja, niż wyczyny podporucznika McCoya na Filipinach.

3 Barak nr T-2032, 173

Mali, Waszyngton 7 stycznia 1942 roku, 12.30 Spotkanie z pułkownikiem Wesleyem miało inny przebieg niż tego oczekiwał McCoy. Z pewnością nie było ono pomysłem pułkownika; kazano mu rzucić okiem na chłopaka, więc mu się przyjrzał. W czasie kolacji ignorował go właściwie. Zadał mu zaledwie kilka lapidarnych pytań, które miały tylko potwierdzić to, o czym już zdecydował wcześniej, zanim jeszcze go zobaczył. Bez względu na to, co Rickabee mówił o znaczeniu jego misji dla Korpusu, Ken pragnąłby się od niej wymigać. Wolał już przydział do Biura Koordynatora Informacji. Jeśli będzie miał szczęście, może pułkownikowi Wesleyowi uda się przekonać owego anonimowego generała, że McCoy nie nadaje się do tego zadania. Przecież jest mustangiem12. Czy generałowie oddadzą tak ważną dla Korpusu sprawę w ręce podporucznika i na dodatek mustanga? 12

- Oficer, który przed otrzymaniem promocji służył jako zawodowy podoficer [przyp. red.]. 174

Przed pójściem do łóżka długo patrzył przez okno sypialni na pokryte śniegiem pole golfowe. Nagle przyszła mu do głowy zbawienna myśl. Może uda mi się wymigać od szpiegowania tego miłośnika żółtków właśnie dlatego, że jest mustangiem. Pułkownik Wesley, bez wątpienia przekonany o tym, że McCoy nie podoła tak trudnemu zadaniu, wybierze kogoś z „Gwardii Pałacowej”, jakiegoś gorliwca, porucznika lub kapitana po Annapolis. Jeśli podpułkownik Carlson wyczynia jakieś niedozwolone harce, to z pewnością nie będzie ich wyprawiał w obecności mądrali z Annapolis. Wobec mustanga nie byłby taki ostrożny. A jeśli nawet nie będzie się krył z tym, co myśli, przytakujący gorliwie jego czerwonym poglądom kapitan z Annapolis musi wzbudzić, w nim czujność. Rano przez wyjazdem do pracy kapitan Sessions poprosił Kena, by nie ruszał się z domu i czekał na jego telefon. McCoy starał się nie zwracać niczyjej uwagi, ale pani Sessions nakryła go w saloniku podczas lektury starych numerów „National Geographic”. Chciała z nim porozmawiać i, jak można się było tego spodziewać, rozmowa zeszła na 175

temat jego dziewczyny. Pani Sessions była tak ciekawa panny Sage, że Ken musiał zadzwonić do Ernie, aby żona jego przyjaciela mogła zamienić z nią kilka słów. Ledwo zdążyli skończyć rozmowę z Ernie, kiedy ponownie rozległ się dźwięk telefonu. Tym razem dzwonił kapitan Sessions. Umówił się z McCoyem przed barakiem T-2030. Mimo że Ken zjawił się w wyznaczonym miejscu pięć minut przed czasem, kapitan już czekał na niego. Był w cywilnym ubraniu. – Pozwolisz, że jeszcze raz skorzystamy z twojego samochodu, Rzeźniku? – zapytał. – Oczywiście, panie kapitanie. Gdy wsiedli do wozu, McCoy spojrzał pytająco na Sessionsa. – Jedź przez most 14 Ulicy – polecił kapitan. Dwadzieścia pięć minut później skręcili w oblodzoną wybrukowaną jezdnię. Jechali najpierw wzdłuż szpaleru sosen, a potem przez zaśnieżone pola w kierunku farmerskiego, zbudowanego z polnych kamieni domu, stojącego na 176

szczycie wzgórza. Gdy byli już blisko celu, McCoy zauważył, że dom był znacznie większy, niż to się wydawało z daleka. A kiedy na polecenie Sessionsa podjechał do budynku od tyłu, zobaczył cztery samochody: Buicka, Forda i dwa Plymouthy rocznik 1941, wszystkie w zielonym malowaniu Korpusu Piechoty Morskiej. – Wygląda na to – zauważył uszczypliwie Sessions – że najmłodszy uczestnik tego małego zjazdu ma najbardziej szpanerski samochód. McCoy nie miał pewności, czy Sessions żartuje, czy też udzielił mu w ten sposób dobrej rady: podporucznicy nie powinni jeździć luksusowymi kabrioletami. McCoy kupił swój samochód w Filadelfii po powrocie z Szanghaju. Zdobył tam trochę forsy, głównie na pokerze. Miał więc czym za niego zapłacić. Kupił go jeszcze jako kapral. Wtedy nawet mu się nie śniło, że Korpus zechce zrobić z niego oficera. Zaparkował LaSalle obok innych samochodów. Poszli w kierunku domu. Stojący przy tylnych drzwiach porucznik ze sznurami adiutanta otworzył im drzwi. 177

– Dzień dobry, panie kapitanie – powiedział do Sessionsa, rzucając zdziwione spojrzenie na McCoya. – Generał jest w salonie, od wejścia prosto, ostatnie drzwi na lewo. – Dziękuję – powiedział Sessions i dorzucił: – Znam ten dom. W prowadzącym do kuchni korytarzu na drewnianych kołkach wisiało kilka płaszczy i czapek. Zostawili tam swoje okrycia. Sessions dał znak ręką McCoyowi, by zapukał w rozsuwane drzwi. – Kto tam? – odezwał się ktoś ze środka. – Kapitan Sessions melduje się na rozkaz – donośnym głosem odpowiedział Sessions. – Wejdź, Ed. McCoy rozsunął drzwi, przepuszczając przed sobą Sessionsa. W salonie było pięciu oficerów: nie znani McCoyowi dwaj generałowie – dywizji i brygady, pułkownik Wesley, podpułkownik Rickabee po cywilnemu i kapitan, adiutant generała. Wśród nich krzątał się szeregowy piechoty morskiej w sztywno wykrochmalonej białej marynarce stewarda. 178

Generał brygady uścisnął rękę Sessionsa, a potem McCoya. – Witam, McCoy – powiedział. – Cieszę się, że znowu was widzę, poruczniku. McCoy był zaskoczony. Wydawało mu się, że nigdy przedtem nie widział generała. Po chwili jednak przypomniał go sobie. Spotkał go kiedyś w Filadelfii, tuż po powrocie z Chin. Wezwali go do tamtejszej bazy marynarki i zrobili mu pranie mózgu. Wycisnęli z niego wszystko, co tylko zdołał sobie przypomnieć o Chinach i japońskiej armii. Pewnego dnia do znajdującego się na drugim piętrze pokoju, w którym go maglowano weszło dwóch mężczyzn po cywilnemu. Jednym z nich, jak teraz sobie uprzytomnił, był stojący przed nim generał brygady. Z zakamarków pamięci wydobył też jego nazwisko. To generał brygady Horace W. T. Forrest, zastępca szefa sztabu Korpusu Piechoty Morskiej do spraw wywiadu. – Dziękuję, panie generale – powiedział McCoy. Ciekawe, co Rickabee miał na myśli, mówiąc mi wczoraj, że w tym generale mam „swojego sprzymierzeńca”. – Nie sądzę, byście znali generała Lesterby'ego – powiedział generał Forrest, wskazując na generała dywizji. 179

– Nie, panie generale – odpowiedział krótko McCoy. Spojrzał na generała Lesterby'ego i spostrzegł, że ten go bacznie obserwuje, jakby zaskoczony tym, co zobaczył. Generał podał mu rękę. – Witam, poruczniku. – Miło mi pana poznać, panie generale – odpowiedział McCoy. – Pułkownika Wesleya już znacie, prawda? – zapytał generał Forrest. – Tak jest, panie generale. Wesley skinął głową, po jego twarzy przemknął cień uśmiechu, ale nie podał Kenowi ręki. – Tommy – zwrócił się generał Lesterby do stewarda – zrób jeszcze jedną rundę. I to wszystko, jak na razie. – Tak jest, panie generale – skłonił głowę szeregowy. – Wydaje mi się, Bill, że powinien pan dotrzymać towarzystwa adiutantowi generała Forresta – rzucił generał Lesterby w kierunku swojego adiutanta. – Tak jest, panie generale – odpowiedział adiutant. McCoy zauważył, że oficer 180

był zdziwiony, a nawet niezadowolony z takiego obrotu sprawy. Szybko jednak wziął się w garść. – Kapitanie Sessions, czym mogę panu służyć? – zapytał kelner. – Burbon, proszę – zamówił Sessions – Bez wody. – Poruczniku? – Poproszę o szkocką – odpowiedział McCoy. – Z wodą sodową. Dopóki adiutanci nie wyszli z pokoju, wśród zebranych panowało milczenie. Po ich wyjściu generał Lesterby wziął do ręki szklaneczkę. – Panowie, w tych szczególnych okolicznościach pozwolę sobie wypić toast za Korpus – powiedział i wzniósł szklaneczkę. – Za Korpus. Pozostali poszli za jego przykładem. – Niech mi będzie wolno przypomnieć słowa naszej przysięgi: „… przeciw wszystkim wrogom, zewnętrznym i wewnętrznym”. – Przechylił szklaneczkę, a reszta towarzystwa i tym razem przyłączyła się do niego. Potem spojrzał na McCoya – Jest pan trochę zdziwiony, prawda, McCoy? Chciałby pan wiedzieć, dla181

czego wyprosiłem z pokoju adiutantów? – Tak, panie generale – przyznał McCoy. – Bo jeśli kiedykolwiek ktoś ich zapyta, co się działo w tym pokoju, a to zawsze może się zdarzyć, będą mogli całkowicie szczerze odpowiedzieć, że byli nieobecni w tym pokoju, i że w związku z tym niczego nie wiedzą. McCoy milczał. – Pozostali zaś, McCoy – mówił dalej – indagowani w tej kwestii, będą kłamać. – Kłamać, panie generale? – McCoy nie wierzył własnym uszom. – Powiedziałem: będziemy kłamać. Jeśli wszystko pójdzie po naszej myśli, będziemy zaprzeczać, że kiedykolwiek takie spotkanie miało miejsce. A jeśli do niepowołanych uszu dojdzie informacja o naszym spotkaniu, będziemy twierdzić, że nie pamiętamy, kto brał w nim udział i żaden z nas nie będzie pamiętał, kto i o czym mówił. McCoy nie wiedział, co powiedzieć. – Prosimy pana, poruczniku, o decyzję, chociaż nic nas nie upoważnia do żądania od pana pogwałcenia obowiązku prawdomówności, jaki spoczywa na każdym oficerze piechoty morskiej – powiedział generał Lesterby, patrząc mu 182

prosto w oczy. McCoy nie odpowiadał, więc Lesterby ciągnął dalej: – Aczkolwiek brzmi to paradoksalnie, proszę pana o słowo oficera piechoty morskiej, że zatai pan prawdę. Jeżeli nie jest pan w stanie tego obiecać, nasze spotkanie zostanie w tym momencie zakończone. Powróci pan do swoich obowiązków pod dowództwem generała Forresta i podpułkownika Rickabee'ego, którzy oczywiście nie będą żywić do pana urazy, że stosuje się pan do regulaminu, którego przysięgał pan przestrzegać. McCoy wciąż milczał. – Cóż, kapitanie Sessions – odezwał się generał Forrest – muszę przyznać, że miał pan rację. Patrząc na podporucznika, nie sposób odgadnąć, o czym myśli. – Tak jest, panie generale – powiedział McCoy. – Tak jest, panie generale. Czyli...? – zapytał generał Lesterby. – Ma pan moje słowo, generale. Że będę... kłamał, panie generale. – Chcę jeszcze wiedzieć, poruczniku McCoy, dlaczego pan to robi. Proszę odpowiedzieć natychmiast, bez namysłu. – Dla podpułkownika Rickabee'ego i kapitana Sessionsa, panie generale. Bo 183

oni biorą w tym udział. Generał Lesterby popatrzył przez chwilę na McCoya. – Dobrze – powiedział. – A więc, jest pan z nami. Mam wielką nadzieję, że ani pan, ani żaden z nas nie będzie żałować naszej decyzji. McCoy rzucił spojrzenie Sessionsowi, który skinieniem głowy przesłał mu znak aprobaty. – Zakładam, McCoy, że podpułkownik Rickabee wprowadził pana w sprawę. – Tak jest, panie generale. – Rozumiem, że żaden z panów nie ma wątpliwości, o kogo chodzi. Wszyscy mamy na myśli oficera piechoty morskiej, podpułkownika Evansa F. Carlsona, któremu ma być przydzielone dowództwo 2. batalionu Raidersów. Wszyscy tu zebrani orientują się, że podpułkownik Carlson został odznaczony Krzyżem Marynarki za waleczność w Nikaragui, i że był swego czasu dowódcą oddziału piechoty morskiej wyznaczonego do ochrony prezydenta Stanów Zjednoczonych w Warm Springs. Wszyscy też wiemy, że jest on bliskim przyjacielem syna prezydenta, kapitana Jamesa Roosevelta. Ponieważ jesteśmy przekonani, że 184

działalność podpułkownika Carlsona może w przyszłości poważnie zaszkodzić Korpusowi, uważamy za nasz przykry obowiązek wyznaczyć specjalnego wysłannika, tu obecnego, podporucznika McCoya, by szpiegował podpułkownika Carlsona. Akcja ta jest pod względem prawnym wątpliwa, a pod względem moralnym – zasługuje na potępienie. Podejmujemy ją jednak, ponieważ wszyscy zgadzamy się, że sytuacja tego wymaga. Lesterby popatrzył po zebranych oficerach. – Generale? – zwrócił się do Forresta. – Słucham? – odpowiedział zaskoczony Forrest. – Czy podziela pan taką ocenę sytuacji? Forrest wyprężył się. – Tak jest, panie generale. – A pan, pułkowniku Wesley? – Tak jest, panie generale – wymamrotał pod nosem Wesley. – Trochę głośniej, jeśli łaska, pułkowniku – rozkazał Lesterby. – Jeśli nie zgadza się pan z nami, najwyższy czas to powiedzieć. 185

– Tak jest, panie generale – powtórzył pułkownik Wesley, tym razem głośno. – Rickabee? – Tak jest, panie generale. – Kapitanie Sessions? – Tak jest, panie generale. Generał Lesterby spojrzał na McCoya. – Rozumiem, synu – powiedział – że nie bardzo cieszy cię twoje zadanie. Dobrze to o tobie świadczy. Po czym wyszedł z pokoju.

186

VI 1 Pensacola, Floryda 7 stycznia 1942 roku, 5.00 Pick Pickering zaparkował Cadillaca przed hotelem „San Carlos” w Pensacola kwadrans przed piątą rano. Samochód pokrywała warstwa kurzu, a jego kierowca był zmęczony, nie ogolony, brudny i piekielnie głodny. Pick jechał drogą nr 85 z Atlanty do Columbus w stanie Georgia. Zajęło mu to dwie godziny. Po drodze minął tablicę z napisem: COLUMBUS DOMEM PIECHOTY, co doskonale tłumaczyło, dlaczego w tym mieście roiło się od żołnierzy: mijał właśnie Centrum Wyszkolenia Piechoty w Fort Benning. Przejechał przez most i był już w następnym stanie – w Alabamie. Wkrótce znalazł się w niedużym mieście, najwyraźniej nastawionym na zaspokajanie potrzeb woj187

skowej społeczności z pobliskiego ośrodka wojskowego. Jadąc ulicami tego miasteczka, odniósł wrażenie, że miejscowe życie ograniczało się do sal tanecznych, spelunek, lombardów i tanich drewnianych domków turystycznych, pełniących rolę hoteli. Następne 400 kilometrów Pickering jechał wąską betonową szosą, mijając kolejne prowincjonalne miasteczka Alabamy, aż przekroczył granicę Florydy. Po 30 kilometrach znalazł się na drodze nr 90 i skręcił w prawo w kierunku Pensacola. Pokonanie 200 kilometrów zajęło mu dwie i pół godziny. Gdy przejechał przez Columbus, poczuł głód. Postanowił się gdzieś zatrzymać, choćby na hamburgera. Przez całą drogę do Pensacola nie znalazł jednak ani jednego, choćby podrzędnego, otwartego lokalu. Musiał się zadowolić kupowanymi na stacjach benzynowych krakersami posmarowanymi masłem orzechowym oraz Coca Colą. Wszystkie otwarte stacje benzynowe witał z niekłamaną radością, w każdej z nich uzupełniając bak do pełna. To nie była okolica, w której można ryzykować wyczerpanie paliwa. 188

Gdy przed hotelem otworzył drzwi Cadillaca, zaskoczyło go panujące na zewnątrz zimno. Floryda miała przywitać go słońcem, a tymczasem było mgliście i chłodno; stojące przed hotelem „San Carlos” palmy wyglądały żałośnie z opuszczonymi liśćmi. W recepcji siedział gburowaty, młody człowiek w poplamionej koszuli. Zapytany o rezerwację pokoju dla Pickeringa, oświadczył, że o niczym nie wie. Przyciskany do muru, odnalazł jednak kartkę z adnotacją, by zawiadomić dyrektora, jak tylko pan Pickering zjawi się w hotelu. – Właśnie przyjechałem – powiedział Pick. – Czy zechce go pan powiadomić? – Pan Davis nie zjawia się przed ósmą trzydzieści – poinformował go recepcjonista. – Żaden z jego zastępców nie przychodzi przed siódmą rano. – Czy jest tu restauracja? – Kawiarnia – odrzekł recepcjonista, wskazując głową właściwy kierunek. – Dziękuję panu, był pan wyjątkowo uprzejmy. – Nie ma sprawy. Pickering przeszedł przez recepcję i otworzył drzwi do kawiarni. 189

Sala roiła się od gości, choć była dopiero piąta rano. Przestało go to dziwić, gdy się zorientował, że prawie wszyscy mężczyźni byli w mundurach piechoty morskiej i marynarki. Jasne, ich dzień się dopiero rozpoczyna, o szóstej muszą być w bazie, pomyślał. Znalazł wolny stolik w rogu sali i usiadł. Kilku oficerów przypatrywało mu się, jak zauważył, z wyraźną dezaprobatą. Wiedział, że powinien się ogolić, ale nie da się tego zrobić bez umywalki. Przeglądał kartę, a gdy zjawiła się kelnerka, zamówił sok pomarańczowy, mleko, kawę, grzanki, szynkę, trzy jajka i frytki oraz, o ile jest, gazetę. Gazetę wręczył mu kapitan piechoty morskiej w pachnącym świeżością mundurze. – Proszę nie wstawać, poruczniku – powiedział, gdy Pickering, w odruchu psa Pawłowa nabytym w Quantico, zaczął się podnosić na widok starszego stopniem. – W ten sposób znacznie więcej osób zauważy, że oficer piechoty morskiej w wymiętym mundurze jest nie ogolony. – Całą noc jechałem, kapitanie – tłumaczył się Pickering. 190

– W takim razie powinien się pan najpierw doprowadzić do porządku, a potem przyjść do kawiarni. Nie uczono tego pana? – Tak jest, panie kapitanie. Nie mam nic na swoją obronę. – Dostał pan przydział do bazy? – Tak jest, panie kapitanie. – Będziemy więc mieli jeszcze okazję dokończyć tę przykrą rozmowę, ale już w zupełnie innym otoczeniu – powiedział kapitan i odszedł. Pickering wbił wzrok w stolik. Udając, że jest pochłonięty bez reszty czytaniem gazety, zauważył, że goście powoli opuszczają kawiarnię. Gdy podano mu śniadanie, odłożył gazetę i rozejrzał się po sali. Była już prawie pusta. Po drugiej stronie siedziała nad filiżanką kawy samotna, atrakcyjna dziewczyna. Była w swetrze i spódnicy, z opaską na blond włosach. Przyglądała mu się z pobłażliwym uśmiechem. Poirytowany Pick wrócił do śniadania. Po chwili ktoś stanął przy jego stoliku. Od razu wiedział, że to ona. Poczuł woń jej perfum, a może czegoś innego: nieważne, dla niego był to zapach świeżości, czystości i kobiecości. A gdy w końcu uniósł wzrok z nad stolika, 191

zobaczył na palcu zaręczynowy pierścionek i ślubną obrączkę. – To był kapitan Jim Carstairs – powiedziała. – Po przyjacielsku panu powiem, że potrafi być o wiele bardziej zasadniczy. Pick wstał. Stojąca przed nim jasnowłosa piękność była wprost zachwycająca. Stała tak blisko, że mógł zobaczyć delikatny puszek na jej policzkach i podbródku. – A pani z pewnością jest żoną kapitana Carstairsa? – Nie – pokręciła głową. – Jedynie miłosierną samarytanką, skorą do ofiarnej pomocy. Na pana miejscu nie dałabym się złapać z nie ogoloną brodą. – Rozumiem. Kiedy panią przyłapał na tym, że była pani nie ogolona, zachował się paskudnie. Mam rację? – A niech cię diabli. Chciałam ci tylko pomóc. – Jestem bardzo wdzięczny. Skinęła głową, uśmiechnęła się lodowato i wróciła do swojego stolika. Do licha, o co chodzi, zastanawiał się Pick. Jasne, że nie próbowała mnie poderwać. Więc co? Miała obrączkę i znała tego kapitana z wąsikiem. Z pewnością 192

jest żoną oficera, i wydaje się jej, że może wszystkich pouczać. Usiadł przy stole i posmarował grzankę masłem. Blondynka, Martha Sayre Culhane, wracając do stolika głowiła się, co ją naszło. Dlaczego podeszła do tego podporucznika, którego nigdy wcześniej nawet nie widziała? Zachowała się jak idiotka. Dlaczego to zrobiła? Nie podeszła przecież do niego dlatego, że był przystojnym mężczyzną. Nagle uświadomiła sobie rzecz przerażającą – podporucznik był bardzo podobny do Grega, nawet poruszał się podobnie. Coś ścisnęło ją w gardle i przyśpieszyło bicie serca. Greg, czyli porucznik piechoty morskiej Gregory J. Culhane (Annapolis, rocznik 1938), był postawnym dwudziestoczteroletnim mężczyzną o czarnych włosach. Dziecko marynarki: przyszedł na świat w szpitalu wojskowym w Filadelfii. Jego ojciec, wiceadmirał Andrew J. Culhane (Annapolis, rocznik 1913) był w tym czasie kapitanem marynarki, dowódcą niszczyciela walczącego z U-bootami u wybrzeży Irlandii. Swego syna zobaczył po raz pierwszy sześć miesięcy później, w grudniu 1918 roku, już po zakończeniu wojny, która miała 193

położyć kres wszystkim wojnom. Doprowadził swój niszczyciel do bazy i umieścił na długo w „przechowalni” w bazie marynarki w Norfolk, w stanie Wirginia. Kolejne, wyznaczane admirałowi Culliane'owi przydziały rzucały go po całym świecie: do Pearl Harbor na Hawajach, zatoki Guantanamo na Kubie, San Diego w Kalifornii oraz brooklińskiej i filadelfijskiej bazy marynarki. Dwa tygodnie po ukończeniu w czerwcu 1934 roku Filadelfijskiej Akademii Episkopalnej, Greg Culhane, wyróżniony listami pochwalnymi za osiągnięcia w biegach na średnich dystansach i w koszykówce, pojechał pociągiem do Annapolis w stanie Maryland, gdzie został zaprzysiężony jako kadet Marynarki Stanów Zjednoczonych. W czerwcu 1938 roku po ukończeniu nauki w Annapolis, z sześćdziesiątą piątą lokatą, został promowany do stopnia podporucznika piechoty morskiej (wybór tej formacji nie bardzo przypadł do gustu ojcu) i przydzielony do oddziału piechoty morskiej stacjonującego na pokładzie pancernika USS „Pennsylvania”, okrętu flagowego Floty Pacyfiku, stacjonującego w Pearl Harbor na Hawajach. 194

Niedługo zagrzał na nim miejsca, niezwłocznie bowiem wystąpił o przeszkolenie lotnicze. W cztery miesiące później, zwolniony ze służby na „Pennsylvanii”, został przeniesiony do 4. pułku piechoty morskiej w Pekinie. Podróż z Pearl Harbor do chińskiego portu Tiencin odbył na pokładzie USS „Chaumont”, jednego z dwóch transportowców marynarki, które nieustannie krążyły po wszystkich zakątkach globu, rozwożąc żołnierzy marynarki i piechoty morskiej. W Pekinie Greg Culhane służył przez osiemnaście miesięcy jako dowódca plutonu, obciążony dodatkowymi obowiązkami, zwyczajowo przydzielanymi podporucznikom. Był więc oficerem pocztowym, instruktorem wychowania fizycznego, oficerem odpowiadającym za profilaktykę chorób wenerycznych; służył jako kronikarz i sekretarz przeróżnych rad i komitetów; był wykorzystywany także do załatwiania spraw zupełnie prywatnych. W kwietniu 1939 roku znów znalazł się na pokładzie „Chaumonta”. Wrócił do Stanów, zatrzymując się po drodze w bazie marynarki w Cavite na Filipinach, Melbourne w Australii, Port Elizabeth w Afryce Południowej, Monrowii w Li195

berii, Rio de Janeiro i Recife w Brazylii, oraz Guantanamo na Kubie. Podporucznik Greg Culhane zameldował się w bazie lotniczej marynarki Stanów Zjednoczonych w Pensacola na Florydzie 10 czerwca 1939 roku, dziewięć dni po dacie wymienionej w jego rozkazach. Jego grupa zaczęła już 13-miesięczne szkolenie lotnicze. Oficer personalny zwrócił się z „przypadkiem Culhane'a” do zastępcy dowódcy bazy, kontradmirała Jamesa B. Sayre'a, który miał zadecydować o losie podporucznika. Ponieważ Greg nie zjawił się w bazie na czas, przeznaczone dla niego miejsce zostało obsadzone przez kandydata z listy rezerwowej młodszych oficerów marynarki. – Są dwie możliwości – wyjaśniał oficer personalny. – Pierwsza: powołać podporucznika Culhane'a do służby w siłach piechoty morskiej, druga: zatrzymać go w Pensacola i wciągnąć na listę uczestników następnego kursu lotniczego, zaczynającego się pierwszego września. – Jest też trzecia możliwość, Tom – powiedział admirał Sayre. – Przede 196

wszystkim to nie wina Culhane'a, że „Chaumont” miał, jak zwykle, dwa tygodnie spóźnienia. Weźmy pod uwagę, że się zjawił u nas najszybciej jak tylko mógł, gdy „Chaumont” dotarł w końcu do Norfolk; nie wziął ani dnia urlopu, choć mu się należał. No, a poza tym spóźnił się tylko dziewięć dni. Sądzę, że w najlepiej pojętym interesie marynarki i podporucznika Culhane'a, będzie porozmawiać z Jimem Swathleyem i poprosić go o dodatkowe zajęcia, żeby chłopak mógł nadrobić zaległości. – Z chęcią pomówię z kapitanem Swathleyem, admirale, jeśli pan sobie tego życzy – zgodził się oficer personalny. – Dobrze, Tom, porozmawiaj z nim. Powiedz mu, że taka jest moja sugestia. – Tak jest, panie admirale. Admirał Sayre nie uznał za konieczne powiedzieć oficerowi personalnemu, że był w Akademii o rok niżej od ojca Grega Culhane'a, ani że w latach 1919-1920, zanim zgłosił się na przeszkolenie lotnicze, służył pod dowództwem admirała Culhane'a w eskadrze niszczycieli. Kiedy oficer personalny opuścił jego gabinet, admirał poprosił ordynansa o 197

połączenie z żoną. Poinformował ją, że chłopak Andy'ego Culhane'a zameldował się u niego w bazie. Sądząc po zdjęciu załączonym do dokumentów, a także po osiągnięciach odnotowanych w jego papierach, Greg Culhane jest wspaniałym młodszym oficerem piechoty morskiej. – Zastanawiam się, dlaczego poszedł do piechoty morskiej? – powiedziała bardziej do siebie niż do męża Jeanne Sayre i, nie czekając na jego odpowiedź, dodała: – Ciekawe, czy Martha go pamięta? Ostatni raz widzieli się jako brzdące. No cóż, musimy zaprosić go na kolację. Napiszę do Margaret Culhane i dam jej znać, że zaopiekujemy się nim. Zaręczyny Marthy Ellen Sayre, jedynej córki kontradmirała Jamesa B. Sayre'a i porucznika piechoty morskiej Gregory'ego J. Culhane'a, starszego syna wiceadmirała Andrew J. Culhane'a, zostały ogłoszone na tradycyjnym przyjęciu noworocznym wydawanym przez admirała. Uroczystość była potrójnym świętem. Kontradmirał Sayre, już lekko zaczerwieniony, o północy ogłosił radośnie: – Mamy nowy, 1941 rok. To wystarczający powód, żeby się weselić. Ale dzisiaj nie jedyny. Udało mi się przerzucić ciężar 198

opieki nad córką na barki innego mężczyzny. Chociaż, przyznaję, nakłaniałem ją, by jak najdłużej pozostała w panieńskim stanie. A że wybranek jej serca będzie mógł sobie pozwolić na dźwiganie tego ciężaru, ponieważ dzisiaj o północy stał się porucznikiem, nie pozostaje mi nic innego, jak życzyć szczęścia młodej parze. Greg i Martha Culhane pobrali się według obrządku episkopalnego w kaplicy na terenie bazy w Pensacola 1 czerwca 1941 roku, w dzień po ukończeniu przez Grega szkoły lotniczej. Było to największe wydarzenie towarzyskie nie tylko dla bazy lotniczej w Pensacola, lecz także dla całej marynarki. Na uroczystość zaślubin do kaplicy przybyło siedemnastu admirałów marynarki i generałów piechoty morskiej w asyście małżonek. Dwunastu kolegów Grega – dziewięciu z piechoty morskiej i trzech z marynarki w białych, galowych mundurach, trzymało szable nad wychodzącą z kaplicy młodą parą. Wbrew sekretnym planom spędzenia nocy poślubnej w Gainesville, planom, które nie wiedzieć czemu stały się tajemnicą poliszynela, młodzi pojechali nie dalej niż do apartamentu hotelu „San Carlos” w Pensacola. Następnego ranka 199

udali się na Florydę do Opalocka. Tam bowiem wysłano Grega na końcowy, trwający prawie dwa miesiące kurs dla pilotów myśliwców. Nowożeńcy zajmowali mały apartament w hotelu „Hollywood Beach”, w którym w myśl niepisanego prawa zatrzymywali się niemal sami oficerowie. Martha spędzała czas na grze w tenisa i golfa, albo pływaniu, Greg zaś zgłębiał tajemnice pilotażu myśliwca Grumman F4F-3. We wrześniu Greg otrzymał polecenie stawienia się w San Diego po rozkaz wyjazdu do dywizjonu myśliwców piechoty morskiej VMF-211. Martha również pojechała na Zachodnie Wybrzeże i została z nim aż do czasu, gdy zaokrętował się na statek płynący do Pearl Harbor. Samochód zostawiła w San Diego. Nie miała siły walczyć z rodzicami, którzy nie chcieli, żeby sama prowadziła wóz taki szmat drogi. A poza tym ich Chevrolet Super Delux przyda się, gdy Greg wróci do San Diego. 3 grudnia 1941 roku Greg wystartował z lotniskowca „Enterprise” nowym, dostarczonym prosto z fabryki myśliwcem Grumman F4F-3 Wildcat i po pięciu godzinach lotu wylądował na Wake. Jeszcze tej samej nocy napisał króciutki list, 200

zaledwie kilka zdań, bo śpieszył się dostarczyć przesyłkę na pokład łodzi latającej „China Clipper”, linii Pan American. Pisał o kilku sprawach. Z listu Martha dowiedziała się, że atol Wake nie był przygotowany na przybycie żołnierzy, którzy wraz z cywilami – operatorami buldożerów – pracowali od świtu do późnej nocy przy budowie schronów dla samolotów. Greg pisał też, że ją kocha i że na pewno napisze, jak tylko nadarzy się okazja do przesłania korespondencji. Ale następna wiadomość o Gregu pochodziła z adresowanego do jej ojca listu komandora Winifielda Scotta Cunninghama, stacjonującego na Wake. Cunningham służył kiedyś pod kontradmirałem Sayrem w bazie Guantanamo na Kubie. Napisał swojemu dawnemu przełożonemu, który zawsze budził jego podziw, o tym, co się zdarzyło na Wake. Gdy tylko dotarła do niego wieść o japońskim ataku na Pearl Harbor, wysłał cztery samoloty F4F-3 na czele z majorem Paulem Putnamem z dywizjonu myśliwców VMF-211, wspaniałym oficerem, na misję zwiadowczą. Pozostałe osiem myśliwców dywizjonu sposobiło się do walki. 201

Pojawiły się jednak trudności, które, jak pisał, sprawiły, że zwyczajne tankowanie paliwa i ładowanie broni amunicją urosło do rangi problemu. Przechowywane w dużych zbiornikach paliwo lotnicze należało przepompować do 250-litrowych beczek, które ze względów bezpieczeństwa były rozmieszczone po całym lotnisku. Większość amunicji do karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm trzeba dopiero było „zataśmować”, czyli wypakować z pudełek i powkładać w metalowe ogniwka, tworzące taśmę amunicyjną. Wszystkie nadające się do pracy ręce poszły w ruch. Oficerowie wspólnie z szeregowymi, obsługą buldożerów i pasów startowych napełniali worki z piaskiem, przepompowywali paliwo i pracowali przy taśmach karabinów maszynowych. O godzinie 9.00 złożony z czterech myśliwców patrol majora Putnama wrócił na Wake po paliwo. Jak pisał komandor Cunningham, około godziny 10.40, bezzwłocznie po uzupełnieniu paliwa Wildcatów, Putnam i trzej jego koledzy ponownie wystartowali, biorąc kurs na północ i wznosząc się na pułap czterech tysięcy metrów – maksymalną wysokość, na której mogli lecieć bez tlenu. 202

O godzinie 11.58 porucznik piechoty morskiej Wallace Lewis, doświadczony artylerzysta przeciwlotniczy, którego major James P. S. Devereux mianował dowódcą obrony przeciwlotniczej, rozpoznał dwanaście samolotów lecących w szyku klina w kierunku Wake na wysokości nie większej niż sześćset metrów. Działa przeciwlotnicze i dwanaście wielkokalibrowych karabinów maszynowych Browninga otworzyło z atolu Wake ogień do nadlatującej formacji. Piloci ośmiu myśliwców Grumman F4F-3 Wildcat pobiegli do swoich maszyn, a personel naziemny rozgrzewał silniki samolotów. Nad wyspą pojawiło się trzydzieści sześć japońskich samolotów w trzech klinach po 12 maszyn. Prowadząca formacja zrzuciła 50-kilogramowe bomby, ale zamiast po ich zrzuceniu wyjść z nurkowania – co praktykują amerykańscy piloci – japońskie samoloty przeszły w lot koszący i rozpoczęły ostrzał z 20-milimetrowych działek. Grad pocisków przeciwpancernych i zapalających posypał się z nieba. Jeden z nich, jak pisał komandor, ugodził w tył głowy porucznika Gregory'ego J. Culhane'a, który akurat biegł do swego Wildcata. „Nie mam pewności, panie admirale – pisał komandor na zakończenie – czy 203

nadarzy się okazja wysłania tego listu. Czekamy na obiecane Cataliny i wsparcie z PearI, ale, biorąc pod uwagę ogólną sytuację, mam wątpliwości, czy to będzie możliwe. Proszę przekazać moje kondolencje Marcie i pani Sayre”.

2 Pickering kończył czytać gazetę, gdy jakiś mężczyzna wszedł do kawiarni, rozejrzał się po sali i podszedł do jego stolika. – Porucznik Pickering? Pick uniósł głowę znad gazety i skinął potakująco. – Z tego co wiem, też jest pan hotelarzem, w związku z tym mam nadzieję, że rozumie pan, iż czasem zdarza się, że jakaś niewłaściwa osoba stanie za kontuarem recepcji i wszystko bierze w łeb – powiedział mężczyzna i wyciągnął do niego rękę. – Jestem Chester Gayfer, zastępca kierownika zmiany. Przepraszam, że tak późno, ale niech mi będzie wolno powitać pana w „San Carlos”. Pozwoli pan, że usiądę. Pickering wskazał mu ręką krzesło. Pojawiła się kelnerka z filiżanką kawy. 204

– Gladys, zapisz to wszystko na mój rachunek – powiedział Gayfer, a potem odwrócił się do Pickeringa i obdarzył go szerokim uśmiechem. – Chyba że woli pan koszyk owoców? – To zupełnie zbyteczne. Śniadanie było wyborne. – Spodziewaliśmy się pana znacznie później. – Nigdzie się nie zatrzymywałem po drodze. – Ach tak... Myślę, że może nas pan wybawić z kłopotu. Czy, jeśli udzielimy panu hojnego rabatu, byłby pan zainteresowany wynajęciem penthausu? Duża i mała sypialnia, salon, patio wyłożone kafelkami i osłonięte markizą. Dwa barki. – Wystarczy mi coś znacznie skromniejszego. – W ciągu tygodnia trudno nam znaleźć chętnych na penthaus, za to w weekendy oficerowie z bazy biją się o niego. Dwóch poruczników wynajmuje go na wszystkie weekendy, ale wygląda na to, że przynajmniej ośmiu innych oficerów przedłuża swoje wizyty do rana. No i te ich balonowe bombardowania... – Proszę? – Pana koledzy z bazy mają różne dzikie pomysły. Napełniają prezerwatywy 205

wodą, a potem, na komendę „bomby rzuć”, spuszczają je z okien na przechodzących ulicą przyjaciół. Pickering zachichotał. – Zostałem upoważniony przez szefa do złożenia panu propozycji wynajęcia penthausu na cały okres pańskiego pobytu u nas. Wystarczy, że cena za cały tydzień pokryje nasze zyski z weekendu. A więc jak, odpowiada to panu? – namawiał Gayfer. – Zawsze chętnie służę pomocą koledze z branży hotelarskiej – odrzekł Pickering. – Zgoda. Ceremonialnie uścisnęli sobie dłonie. Jasnowłosa piękność, która w odruchu miłosierdzia ostrzegła Pickeringa przed kapitanem Carstairsem, wstała i wyszła z kawiarni. Miała świetne nogi, a spódnica wyraźnie podkreślała kształt jej siedzenia. Pickering uznawał siebie za miłośnika i znawcę kobiecych ciał. Pupa blondynki była najładniejsza spośród tych, które ostatnio przechodziły koło niego, z podziwem więc patrzył na ukryty pod spódnicą kształt. Szkoda, że jego szczęśliwa posiadaczka jest żoną jakiegoś 206

typka. Nagle uprzytomnił sobie, że Gayfer wpatruje się w niego uważnie. – Są rzeczy, które potrafią przykuć wzrok – odezwał się Pickering. Spodziewał się zobaczyć na twarzy Gayfera uśmiech męskiego zrozumienia, ale pomylił się. – Widziałem obrączkę – tłumaczył się. – Nie chciałem nikogo obrazić. To jedynie dowód uznania z mojej strony. – Ona jest wdową – odrzekł Gayfer. Pickering uniósł pytająco brew. – Martha Culhane – powiedział Gayfer i dodał z naciskiem: – Sayre Culhane. – Czy to nazwisko powinno mi coś mówić? – Jej ojciec to admirał Sayre. Numer trzy w naszej bazie. Jej mąż jest, to znaczy… był, pilotem piechoty morskiej. Został zabity na Wake. – O, Boże! – mruknął Pickering. – Nie ona jedna tutaj została wdową. Pensacola to miasto marynarki. Od kiedy wróciła do rodziców, obraca się ciągle wśród wojskowych. Na pewno jej to nie 207

pomaga. Powrót do Cedar Rapids, z dala od mundurów, wyszedłby jej na dobre. – Co ona robi tu o tej porze? – Kręci się koło lotników. Przyjaciół jej męża. Trochę się nią zajmują. Pickering chciałby wiedzieć, co to znaczy, że ona „kręci się”, a oni „się nią zajmują”. Powstrzymał się jednak od zadania pytania. Nic dziwnego, pomyślał, że patrzyła na mnie z protekcjonalnym uśmiechem. – Jak pan skończy śniadanie, może pan zobaczyć penthaus – powiedział Gayfer. – Już skończyłem – odparł Pickering i wstał. Ruszyli w stronę recepcji. Przy stercie gazet ułożonych na marmurowym stole, odwrócona bokiem do Pickeringa, stała wdowa. Naprawdę świetne nogi, pomyślał, ale co z tego? W tym momencie rzuciła mu się w oczy jej ciasno opięta spódnica. Wyobraźnia podsunęła mu niewiarygodnie wyraźny obraz jej nagiego łona. Cholera! Co z ciebie za skurwiel. Na miłość boską, przecież jest wdową! Za208

strzelono jej męża, nie pamiętasz? – przemknęło mu przez głowę. – Gdzie jest pański samochód? – przerwał mu te myśli Gayfer. – Przed hotelem – odpowiedział Gayferowi. – Cadillac z kalifornijską rejestracją? Pickering przytaknął. – Proszę o klucze – zwrócił się do niego Gayfer. Pickering podał mu je. Za kontuarem stał już inny recepcjonista. Gayfer podszedł do niego, wręczył kluczyki i wydał polecenia boyowi hotelowemu, który miał wyjąć z samochodu bagaż i zanieść go do penthausu, a potem odprowadzić samochód na parking. Wdowa, której nazwisko Pickering doskonale zapamiętał, a która nie mogła nie usłyszeć słów Gayfera, patrzyła na Pickeringa z żywym zainteresowaniem. Gayfer uśmiechał się pod nosem, prowadząc Pickeringa do windy. Kiedy Pick obejrzał się za siebie, Martha Sayre Culhane wciąż na niego patrzyła.

3 209

Jeszcze podczas szkolenia w Quantico Malcolm Pickering dowiedział się od podporucznika (wówczas kaprala) Kennetha J. McCoya wielu ciekawych i ogromnie praktycznych rzeczy, o których nie uczono go na kursie. Oficer Korpusu, jak usłyszał od kolegi, nie musi mieć biletu kolejowego, żeby przenosić się z miejsca na miejsce w celach służbowych. Taki bilet wystawia się jedynie dla jego wygody. – Istnieją dwa sposoby, żeby takiej wygody uniknąć – oświecał go McCoy. – Po otrzymaniu rozkazu wyjazdu możesz pojechać do wyznaczonego miejsca swoim samochodem. Wówczas wyznaczą ci wymagany dzienny dystans, od 640 do 800 kilometrów. W takim razie na przejazd z Waszyngtonu do Pensacola dostaniesz trzy dni. A potem wypłacą ci równowartość spalonej benzyny i współczynnik amortyzacji samochodu za każdy przejechany kilometr. Nawet jeśli będziesz miał bilet kolejowy w ręku, i tak możesz jechać swoim samochodem. Gdy będziesz już na miejscu, możesz zwrócić swój bilet i powiedzieć, że przyjechałeś na własną rękę, a i tak ci wypłacą według przelicznika za każdy kilometr. I jeszcze jedno: dzień służbowy zaczyna się minutę po północy, a 210

kończy dwadzieścia cztery godziny później, również o dwunastej w nocy. Pick nie bardzo zrozumiał, więc McCoy pośpieszył z wyjaśnieniem. – Obojętnie, czy wyjeżdżasz minutę po północy, czy o 23.30, to ciągle jest ten sam dzień. A gdy meldujesz się po północy lub dwadzieścia trzy i pół godziny później, wciąż masz ten sam dzień. Cała sztuka polega na tym, żeby wyjechać zaraz po północy, a zameldować się tuż przed północą. Na końcu przyszedł czas na radę najważniejszą. – Nigdy nie melduj się przed czasem. Jeśli zameldujesz się za wcześnie, zawsze wynajdą ci coś do roboty, żebyś pomiędzy godziną, kiedy się zgłosiłeś, a godziną, o której się ciebie spodziewali, nie był bez zajęcia. Dadzą ci coś, czego nikt nie chce robić. Będziesz liczyć łyżki albo sprawdzać czy kible są wyczyszczone jak należy. Rozkazy podporucznika Pickeringa, przenoszące go z koszar piechoty morskiej w Waszyngtonie do bazy lotniczej marynarki w Pensacola na Florydzie na kurs dla lotników marynarki, zezwalały mu na 10-dniowy urlop oraz wyzna211

czały czas podróży, którą miał odbyć pociągiem. Według rozkładu jazdy potrzebował czterdziestu dziewięciu godzin na tę trasę, a więc dwóch dni i jednej godziny. Jednak, zgodnie z regulaminem, na podróż do Pensacola przysługiwały mu trzy pełne dni. Poleciał zatem z „zatwierdzonego miejsca urlopu”, czyli Nowego Jorku do Atlanty, a potem całą noc jechał samochodem do Pensacola. Dzięki temu zyskał dwa dni wolne z czasu wyznaczonego na podróż, a że radę McCoya uznał za Ewangelię, ani mu się śniło zameldować przed czasem tylko po to, żeby liczyć łyżki lub wizytować wychodki. Położył się do łóżka w wynajętym w „San Carlos” penthausie i przespał cały dzień. Wstał w porze koktajlu. Wypił w barze kilka drinków, zjadł kolację i znów wypił parę głębszych. Rozglądał się, ale nie znalazł wdowy Culhane. Powiedział sobie, że to zwykła ciekawość, nic więcej. Gdyby został w barze, na pewno wypiłby za wiele, a to byłoby nierozsądne, skoro miał się jutro stawić w bazie. Poszedł na mały spacer po Pensacola. Chester Gayfer miał rację. Rzeczywiście było to miasto marynarki. Co trzeci 212

spotkany na ulicy mężczyzna nosił granatowy mundur. Kręciło się też trochę marines, w większości oficerów. Pickering co chwila musiał komuś, salutować. Dwadzieścia, albo trzydzieści razy częściej niż w Waszyngtonie. Wszedł do kina „Bijou Theatre”, skorzystał z przysługującej wojskowym zniżki i obejrzał Ronalda Reagana w roli lotnika marynarki w filmie „Bombowiec”. Patrzył zafascynowany na samoloty, odniósł jednak wrażenie, że fikcja ma się nijak do rzeczywistości, życie bowiem niesie większe dramaty. W trakcie projekcji uświadomił sobie, że i on niedługo będzie latał nad Pacyfikiem. Przyszedł do kina w połowie seansu, toteż kiedy film się skończył i zapaliły się światła, pozostał na miejscu. Obejrzał kreskówkę z królikiem Bugsem i kronikę filmową „The March of Time” w dużej mierze poświęconą zwieraniu szeregów światowego „arsenału demokracji”. Gdy ponownie zaczął się „Bombowiec”, wstał z miejsca i wrócił do baru w hotelu „San Carlos”. Wdowa Culhane, to znaczy Martha Sayre Culhane – od razu przypomniał sobie jej pełne nazwisko – stała w barze, otoczona oficerami i ich żonami oraz 213

przyjaciółkami. Na wszystkich mundurach lśniły złote skrzydła – insygnia lotników marynarki. Był wśród nich kapitan Wąsik, ten sam, który wczoraj miał do niego pretensje o zarost i wymięty mundur. Pick pił przy barze, wdowa i kapitan przyglądali mu się. Carstairs z miną zdradzającą zawodową ciekawość: czy ten flejtuch, przynoszący wstyd Korpusowi, już się ogolił? A Martha Sayre Culhane z wyrazem twarzy trudnym do zinterpretowania. Pick wypił dwa drinki i wyszedł. Udał się na górę, do swojego apartamentu. Rozebrał się; został jedynie w spodenkach. Usiadł w patio. Zapalił cygaro i długo patrzył w gwiazdy, aż poczuł się śpiący. Poszedł więc do łóżka.

4 420 Lexington Avenue, Nowy Jork 8 stycznia 1942 roku, 11.35 Telefon zadzwonił, gdy Ernestine Sage, siedząc na krześle z rękoma splecio214

nymi z tyłu głowy, wpatrywała się w projekt reklamymiętowej pasty do zębów, przygotowanej dla magazynu „Life” i popołudniówki „The Saturday Evening Post”, oraz dla kilku tysięcy tablic ogłoszeniowych w całym kraju. Wstępny projekt przedstawiał tryskającą zdrowiem blond Wenus, która coś mówi, ukazując przecudne zęby. Dorysowany do niej dymek był jednak ciągle pusty. Nad tekstem dla Panny Pasty Miętowej głowiła się teraz panna Sage. Jeśli jej pomysł spodoba się jeszcze innym osobom (starszemu copywriterowi, zastępcy kierownika, kierownikowi, dyrektorowi jej działu oraz dyrektorowi departamentu i – rzecz jasna – klientowi) dymek zostanie wypełniony na stałe tekstem jej autorstwa. Nagle panna Sage pojęła, dlaczego Pasta Miętowa milczy. Widocznie ktoś jej szepnął do ucha jakąś grubą nieprzyzwoitość, skoro odjęło jej mowę. Ernestine oderwała jedną rękę od głowy i sięgnęła po słuchawkę. – Pasta miętowa – powiedziała do słuchawki – to znaczy Ernie Sage. – Cześć, kochanie – pozdrowił ją rozmówca – cieszę się, że cię zastałem. – Cześć, tato – odrzekła. Wiedziała, że zadzwoni. Prawdę mówiąc, spodzie215

wała się jego telefonu wczoraj. Wygodnie usadowiła się w krześle i, chcąc dać stopom odpoczynek, oparła je o parapet. Z okna jej pokoju w agencji reklamowej J. Walter Thompson Advertising Inc. roztaczał się niebywały widok na dach sąsiedniego budynku oraz okna następnego domu. W agencji Thompsona panna Sage była copywriterem13. Najniższą pozycją w hierarchii Wydziału Kreacji było stanowisko praktykanta. Następnie można było zostać asystentem redakcyjnym i młodszym copywriterem, nad którym górował starszy copywriter. Jeśli ktoś harował jak wół, mógł spodziewać się ruchu w górę. Istniała pewna szansa, że dotrze do stanowiska zastępcy kierownika, a nawet kierownika działu, czy wręcz dyrektora departamentu. Minęły prawie trzy tygodnie, zanim panna Sage połapała się, co w znanej w świecie reklamy firmie decydowało o jej wewnętrznej organizacji. Przede wszystkim troska o klienta, a zwłaszcza wysokość zysku, jaki ten klient przynosił agencji, na marginesie widoczny od razu w realnym wzroście pensji 13

- Osoba pisząca i redagująca teksty reklamowe [przyp. tłum.]. 216

pracowników obsługujących taką żyłę złota. Agencja, w której pracowała Ernie, lansowała niezliczoną liczbę produktów, starała się więc sama siebie sprzedawać dobrze klientom, podkreślając na każdym kroku swoją czołową, ciągle niezachwianą pozycję w branży. Bardzo ważny dla agencji Thompsona klient, płatnik wystawianych przez nią milionowych rachunków, taki jak na przykład firma American Personal Pharmaceutical Inc., która w minionym roku wydała 12,3 milionów dolarów na reklamę swoich produktów, był obsługiwany przez jednego wiceprezesa agencji, czterech dyrektorów departamentu, ośmiu kierowników i Bóg raczy wiedzieć ilu zastępców kierowników i starszych copywriterów, którzy wszystkie zdolności i umiejętności poświęcali towarom produkowanym przez American Personal Pharmaceutical. Panna Sage była zatrudniona w dziale reklamy pasty miętowej. Pasta ta zajmowała trzecie miejsce wśród pięciu typów produktów APP, dzięki którym zęby całej Ameryki, a tym samym i całego świata, miały błyszczeć nieskazitelną bielą. Panna Sage była jednym z trzech copywriterów, odpowiedzialnym przed 217

starszym copywriterem, który z kolei odpowiadał przed kierownikiem działu pasty miętowej, należącym do Departamentu Produktów Dentystycznych APP. W agencji JWT było jeszcze trzech dyrektorów departamentu: pierwszy był odpowiedzialny za Departament Produktów Kosmetycznych (szampony, specyfiki antytrądzikowe, farby do włosów itp.); drugi za Departament Produktów Farmaceutycznych APP (lekarstwa przeciw grypie, syropy od kaszlu itp.); trzecia zaś za Departament Produktów Osobistych (oryginalne panaceum – lekarstwo na wszystkie kobiece dolegliwości oraz, od kiedy APP przejęło kontrolę nad kooperantami, również trzy rodzaje podpasek higienicznych i jedenaście typów prezerwatyw). Dyrektorzy departamentów panowali niepodzielnie, każdy w swoim imperium hierarchicznej struktury stanowisk na czele z kierownikami i ich zastępcami. Panna Sage wiedziała znacznie więcej, niż którykolwiek inny copywriter w agencji, o najwyższych władzach w „Rodzinie APP” z tego samego powodu, dla którego nie miała najmniejszych kłopotów z dostaniem pracy w Agencji 218

Thompsona. Nie miało to nic wspólnego z tym, co publicznie oświadczył dyrektor odpowiedzialny za sprawy kadrowe w Dziale Kreacji. Powiedział mianowicie, ze panna Sage, kończąc studia w koledżu Sarah Lawrence z wyróżnieniem i tytułem BA14 z języka angielskiego, udowodniła przede wszystkim samej sobie, że jest bardzo inteligentną dziewczyną, a więc jest tego rodzaju osobą, jakiej JWT zawsze potrzebuje. Wynikało to raczej z faktu, iż wnuk założyciela APP, Ezekiela Handleya, doktora medycyny, wynalazcy słynnego „Eliksiru dla Kobiet dra Handleya”, był aktualnym prezesem zarządu i dyrektorem generalnym korporacji APP. Nazywał się Ernest Sage i był ojcem Ernie. Nie znaczy to bynajmniej, że Ernie Sage traktowała swoją pracę jako rodzaj mile widzianego w towarzystwie hobby, czy pewną ekstrawagancję, której oddawała się dla zabicia nudy do czasu zrobienia dobrej partii i zajęcia godnego miejsca w elicie społeczeństwa amerykańskiego. Już na początku studiów u Sarah Lawrence powiedziała sobie, że chce zrobić, a nie odziedziczyć, duże pieniądze. Wziąwszy pod uwagę dostępne dla kobiet możliwości, zdecydowała się 14

- Bechelor of Art – pierwszy stopień naukowy, niższy od magistra, nadawany absolwentom szkół wyższych [przyp. tłum.]. 219

spożytkować swoje zdolności w reklamie. Zaczęła się do tego celu przygotowywać już w koledżu. Uczęszczała na liczne, specjalistyczne kursy, które miały jej w przyszłości pomóc. Po ukończeniu studiów miała dwie drogi, którymi mogła dojść do celu. Nawet gdyby nie nazywała się Sage, dyplom z wyróżnieniem otwierał przed nią możliwości pracy w firmach, tradycyjnie mających siedzibę przy Madison Avenue. O wyborze JWT Inc. zadecydowały dwa względy. Po pierwsze była to bezsprzecznie najlepsza i największa ze wszystkich agencji reklamowych, a to dawało młodemu pracownikowi możność poznania wszystkich tajników tego biznesu. Po drugie, skoro APP była drugim co do wielkości klientem JWT Inc., Ernie mogła w tej agencji liczyć na przywileje podczas nauki zawodu. Z jednej strony czułaby się w JWT bezpiecznie, z drugiej zaś uczyłaby się poruszać w realnym świecie i – co najważniejsze – miałaby się już czym pochwalić, kiedy będzie otwierała własną agencję reklamową. Ale taką małą: tylko ona, grafik i sekretarka. Znalazłaby jakiegoś producenta, któremu nie musiałaby zbyt długo tłumaczyć, że z rachunkami wystawianymi przez JWT za usługi reklamowe na sumy poniżej stu tysięcy dolarów nie miał szans na współpracę z 220

tym potentatem i że tylko dzięki niej mógłby pomnożyć swoje zyski. To była jej podstawa, na której chciała budować przyszłość. Coraz bardziej utwierdzała się w przekonaniu, że potrafi zrealizować swoje zamiary. Wszystko szło zgodnie z planem, nawet w kwestii przywilejów. Oświadczyła więc bez owijania w bawełnę dyrektorowi Departamentu Produktów Osobistych APP, że nie zależy jej na podwyżce, ani na awansie na stanowisko starszego copywritera, i że nie ma zamiaru „piąć się po szczeblach w górę” i angażować swój niewątpliwy talent w pracę agencji. Fortuna potrafi uprzyjemniać życie, powiedziała sobie. Nie trzeba, na przykład, brać byle jakiej pracy, bo z forsą krucho. Do tych szczęśliwych wybrańców losu mogła też zaliczyć siebie. Nie musiała więc spędzać całego swojego czasu na wymyślaniu efektownych sposobów sprzedaży prezerwatyw. I wtedy zupełnie przez przypadek pojawił się Ken McCoy. Dzisiejszy telefon był następstwem wcześniejszej telefonicznej rozmowy z ojcem. Ernest Sage zadzwonił do niej nazajutrz po Dniu Dziękczynienia. W JWT Inc. nie wolno było prowadzić rozmów telefonicznych w sprawach prywatnych. Chodziły słuchy o kontrolo221

waniu rozmów przez firmę, która w ten sposób sprawdzała, czy jej pracownicy przestrzegają ustanowionych zasad. Nie zdarzyło się jednak, żeby Ernie usłyszała od kogokolwiek złe słowo o swoich rozmowach telefonicznych. – Kochanie, przeszkadzam ci? – odezwał się do niej ojciec w ów dziękczynny piątek. – Właśnie puszczam samoloty z papieru przez okno – powiedziała mu całkiem szczerze. Dzięki prądom powietrza za oknem samoloty z papieru unosiły się zadziwiająco długo. – Czy Pick telefonował? – A powinien? – odpowiedziała pytaniem. – Nie wiedziałam, że jest w mieście. Malcolm Pickering od dziecka nazywał jej ojca „wujkiem Ernie”, a jej ojciec nie mówił o nim inaczej jak Pick. Ernie wiedziała, że ojciec żałował czasami, iż nie urodziła się chłopcem, skoro została jego jedynym dzieckiem. Była jednak dziewczynką. Dlatego jej rodzice, a także rodzice Picka, specjalnie nie kryli przed światem, że byliby w siódmym niebie, gdyby któregoś dnia Pick spojrzał na nią jak Clark Gable na Vivien Leigh, zanim zaniósł ją po schodach na górę. 222

– Przyjechał – powiedział Ernest Sage. – Zatrzymał się w hotelu „Foster Park”. – Rozmawiałeś z nim? – Zostawił wiadomość w Klubie Harwardczyków. – Dlaczego nie zadzwonił do ciebie? – zapytała. – Czy tak nie byłoby prościej? – Wiadomość, którą zostawił, była adresowana nie tylko dla mnie – podkreślił. Czuł się nieswojo, że mówi nieprawdę. – Nie bądź taką mądralą. Nikt nie lubi przemądrzałych pannic. – Przepraszam – zaśmiała się. – Pick wydaje przyjęcie. – Myślałam, że jest w Wirginii i bawi się w żołnierzyka – odparła. – Nie sądzę, żeby traktował to jako zabawę – odrzekł nieoczekiwanie szorstko. – Przepraszam. – Tym razem jej przeprosiny były szczere. – Wydaje przyjęcie. Koktajl. Chyba powinnaś pójść. W zaproszeniu była mowa, że „wszyscy przyjaciele i znajomi” są mile widziani. Wygląda na to, że się kwalifikujesz. – Pick zna mój numer telefonu. Jeśli chciałby mnie widzieć... 223

– Wydawało mi się, że cię to zainteresuje – wycofał się. Sądząc po tonie jego głosu i natychmiastowym zakończeniu rozmowy, znów zraniła jego uczucia. Kilka godzin później, siedząc w Sali Dębowej hotelu „Plaza” w towarzystwie dwóch dziewczyn i trzech młodzieńców, którzy debatowali nad niezmiernie ważną decyzją, dokąd pójść na kolację i dokąd wybrać się później, przypomniała sobie o przyjęciu Picka i o rozczarowaniu, jakie sprawiła ojcu. A hotel „Foster Park” było krok, jeden kwartał dalej. Do swoich rozlicznych obowiązków dorzuciła dzisiaj jeszcze jeden – rodzinny. Rozległy penthaus C na dachu wieżowca, z widokiem na Central Park był pełen gości. Wśród nich – Ken McCoy. Podobnie jak Pick, Ken był w mundurze. Siedział na niskim murku w patio, dwadzieścia sześć pięter nad 59 Ulicą. Przyjęcie Picka przerodziło się w bardzo interesujący wieczór, daleko bardziej interesujący, niż to się z początku zapowiadało. Zamiast łapania taksówki do odległej, ale podobno absolutnie fantastycznej restauracji, którą odkrył Billy, pojechała metrem w przeciwnym kierunku z kandydatem na dowódcę plutonu, podchorążym McCoyem K. Najpierw zabrał ją do maciupeńkiej restauracji 224

znajdującej się na drugim piętrze jakiegoś budynku w cichym zaułku Chinatown, a potem ona zabrała go do siebie. Najpierw dała mu drinka, a potem siebie. Uwiodła go bez wahania. Tym bardziej było to zaskakujące, że jeszcze w chińskiej restauracji była dziewicą. Później sobie wyrzucała, że nazbyt szybko podarowała mu swoją cnotę. To tak, jakby podała mu na srebrnej tacy przewiązany czerwoną wstążeczką prezent. Wcale za to nie był jej wdzięczny. Najpierw wprawiło go to w zdziwienie i zakłopotanie, a potem ogarnęła go złość. Przez chwilę myślała nawet, że wymaszeruje z mieszkania. Ale nie zrobił tego. Został. Gdy wracał z Pickiem samochodem do Quantico, ten osioł opowiedział mu o jej rodzinie. Dopóki Pick nie puścił pary ze swych obmierzłych ust, Ken był święcie przekonany, że ona mieszka w tej klitce w Village, ponieważ na nic lepszego jej nie stać. Efekt oświecenia McCoya był taki, że wszystkie listy, jakie do niego pisała, przychodziły z powrotem. Wysłała więc list polecony, ale wrócił z adnotacją: 225

„odmówiono przyjęcia”. Doszła do przekonania, że ma ją w nosie, bo był oficerem Korpusu piechoty morskiej, a tacy faceci nie wiążą się z dziewczynami, które idą z pierwszym lepszym do łóżka. Szybki numerek, dziękuję pani. Cześć. I tyle. Cóż, ten pasowany na oficera młodzian nie różnił się od innych, którzy zwykle w takich sytuacjach mówią: „Musimy kiedyś zjeść razem lunch. Zadzwonię do ciebie”. Z początku była wściekła, potem zażenowana, potem znów zła i zawstydzona, aż wreszcie pozbyła się wstydu. A gdy usłyszała od matki, która z kolei dowiedziała się od matki Picka, że jej syn został promowany i jest w Waszyngtonie, niewiele myśląc pojechała prosić go o pomoc. Była zdecydowana powiedzieć Pickowi o wszystkim. Pick wyjaśnił jej, że milczenie Kena nie miało nic wspólnego z tamtym wieczorem. Przeszkodą dla niego są jedynie jej pieniądze. – Przecież to nie ma nic do rzeczy! – wykrzyknęła. – Widzisz, on się obawia, że dla ciebie był to jedynie miły sposób spędzenia nudnego wieczoru – odrzekł Pick po chwili milczenia. 226

– Ależ skąd! – Nie chce się angażować, bo podejrzewa, że możesz go wystrychnąć na dudka. W Chinach poznał pewną kobietę, która nieźle wystawiła go do wiatru. – Chinka? – Amerykanka. Żona misjonarza. Tak się zakochał, że gotów był rzucić Korpus i się żenić. Z jego strony byłoby to ogromne poświęcenie. – Co się stało? Co mu zrobiła? – Boi się, że ty zrobisz mu to samo. Że go upokorzysz. – Niech ją diabli porwą! – wykrzyknęła i szybko dodała: – Pick, ze mną jest inaczej. Muszę się z nim zobaczyć. – Mogą być drobne trudności. Teraz jest na Hawajach i wybiera się na Filipiny. – O Boże! – jęknęła. – Ale wróci. Jest kurierem. Czymś w rodzaju listonosza piechoty morskiej. – Kiedy? – Może za tydzień. Może za dziesięć dni. – Dasz mi znać, jak przyjedzie? 227

– Nawet zaaranżuję u siebie małe spotkanko – pocieszył ją. – Tutaj. Ken mieszka ze mną. Możesz oczekiwać go przy dźwiękach skrzypiec z gramofonu, zlana perfumami i osłonięta jedynie prześwitującą materią. – Powiedz mi tylko, kiedy – poprosiła. Zaświtał dla niej promyk nadziei. Kiedy wychodziła z hotelu i znalazła się w recepcji, usłyszała najnowszą, nadawaną przez radio NBC wiadomość: Japończycy zaatakowali bazę Marynarki USA w Pearl Harbor. Tydzień później zadzwonił do niej Pick i powiedział, że dostał oficjalne zawiadomienie z Filipin. Podporucznik Kenneth J. McCoy zaginął podczas akcji i prawdopodobnie nie żyje. Reakcja Ernestine Sage na tę hiobową wieść zaskoczyła ją samą. Nie krzyczała, nie lamentowała, ani nie rwała włosów z głowy. Nawet nie płakała. Wszystko w niej umarło. Stała się całkowicie odrętwiała. Ale tydzień później Pick znów zadzwonił. Głos mu się łamał. – Pewnie chciałabyś wiedzieć, że nasz chłopak odezwał się przed chwilą z San Francisco. Jak mówił Mark Twain, „wiadomość o jego śmierci była cokolwiek 228

przesadzona”. Czekała na Kena w apartamencie Picka w hotelu „Lafayette”. Nie miała na sobie czarnego negliżu ani nie była zlana perfumami „Grzech”, chociaż tak to planowała. A że była wczesna pora, miała na sobie bawełniany szlafrok, mydło w uszach i mokre po kąpieli włosy. Jemu to w ogóle nie przeszkadzało. Królewskie łoże francuskie, Ludwik XIV, przemieniło się w Ogrody Edenu. Zapłakała z radości, gdy poczuła go w sobie. I choć brzmi to osobliwie, poczuła radość także wtedy, kiedy zmieniała mu opatrunek. Czuła się kobietą, która znalazła swego mężczyznę i może się nim opiekować. Taki oto był skutek rozmowy z ojcem w piątek, w święto Dziękczynienia. Teraz ojciec znów był na linii. Ernestine Sage nie miała żadnych wątpliwości, że chodzi mu o stosunki łączące jego córkę z oficerem piechoty morskiej. Matka z pewnością powiedziała mu o tym, że ich ukochanej córki nie było u siebie w środku w nocy i że pewnie była w tym czasie w łóżku z Kenem McCoyem. – Masz wolny lunch? – zapytał. – Oczywiście – odparła. 229

Możesz przyjść do mnie? – zapytał. – Byłoby mi to na rękę.O co mu chodzi? Czy był tak zajęty? A może woli porozmawiać z nią u siebie, na swoim gruncie? Wyczuł jej wahanie. – Możemy spotkać się gdzie indziej, skarbie – powiedział. – Piętnaście po dwunastej? – zapytała. – Czy masz na coś ochotę? Co byś powiedziała na medaliony cielęce przyrządzone przez Juana? – Wspaniale. – Cieszę się na nasze spotkanie. – Odłożył słuchawkę. Akurat, tatku. Już to widzę, pomyślała. Kwadrans przed dwunastą panna Ernestine Sage nałożyła płaszcz i kalosze, i wyszła z biura na Madison Avenue. Minęła dwa kwartały i znalazła się przed wejściem do budynku należącego do American Personal Pharmaceutical Inc. Rzec by można, że dom był prawie nowy, bo z 1939 roku, piećdziesięciodziewięciopiętrowy, o elewacji z piaskowca. Górne dwadzieścia pięter zajmowały biura kierownictwa APP. 230

Przeszła po marmurowej posadzce do windy. – Pięćdziesiąte szóste – rzuciła windziarzowi. Wierzchołek wieżowca firmy APP uformowany był w czworoboczny ostrosłup. Jego podstawa zaczynała się na pięćdziesiątym drugim piętrze. Każda następna kondygnacja, aż do ostatniej, pięćdziesiątej dziewiątej, była trochę mniejsza od swojej poprzedniczki. Pozostałe kondygnacje wieżowca, od parteru do pięćdziesiątego drugiego piętra, początkującego ostrosłupowe zakończenie budynku, były jednakowej wielkości. Znajdujące się w budynku biura dochodziły do pięćdziesiątego szóstego piętra. Trzy najwyżej położone kondygnacje przeznaczono dla służb technicznych i konserwacji budynku. Biuro jej ojca mieściło się na pięćdziesiątym piątym piętrze. Pięćdziesiąte szóste piętro zwano jadalnią dla kierownictwa, choć być może określenie to nie było w pełni adekwatne do rzeczywistości, w sumie były tam przecież cztery jadalnie oraz kuchnia i bar. APP, podobnie jak JWT, też miało swoją hierarchiczną strukturę. Pracownicy osiągający odpowiednio wysoki szczebel biurowej drabiny 231

otrzymywali wraz z nominacją przywilej spożywania lunchów na pięćdziesiątym szóstym piętrze w towarzystwie swoich gości. Mogli wpaść tu na małego drinka, również w towarzystwie, i również po zakończeniu dnia pracy. Jadalnia dla kierownictwa zajmowała dwie trzecie tego piętra. Niczym nie różniła się od dobrej, klubowej restauracji. Poza ogólną salą były tu jeszcze gabinety zaopatrzone w oznaczenia literowe: A, B i C. Gabinet C był spośród nich najmniejszy, mieścił jeden stolik i mały barek. Korzystanie z niego było ściśle reglamentowane przez panią Zoe Fegelbrinder, osobistą sekretarkę prezesa zarządu APP. Był zarezerwowany na specjalne okazje. Kiedy Ernie Sage wyszła z windy, maitre d'hotel natychmiast ją zauważył i od razu podszedł do niej. – Dzień dobry, panno Sage – powiedział. – Jak miło znów panią widzieć. Ma pani stolik w C. Nie była zdziwiona. To była specjalna okazja. Prezes zarządu APP nie chciał się dzisiaj pokazywać z córką w sali ogólnej. Dzisiaj właśnie prezes zarządu chciał być z nią sam na sam, żeby swobodnie 232

porozmawiać o jej zadawaniu się z żołnierzem piechoty morskiej. Być może zostanie to określone innymi słowami, jednak sens będzie taki sam. Gdy maitre d'hotel prowadził ją korytarzem, ludzie uśmiechali się i usuwali z drogi, robiąc dla niej przejście. Wiedziała, że jest rozpoznawana. W takich okolicznościach myślała sobie czasem, że w podobnej sytuacji znajduje się księżniczka Elżbieta. Dla ludzi z APP ona, panna Sage, należała do rodziny królewskiej. Ojca nie było jeszcze w C, ale zastała tam Juana; był w swoim białym stroju szefa kuchni. – Witam, panno Ernie – uśmiechnął się szczerze, najwyraźniej zadowolony z tego, że ją widzi. – Witaj, Juanie – odpowiedziała. Przypomniała sobie w tym momencie, że Juan jest Filipińczykiem. Pochodził z kraju, na który napadli Japończycy. Z kraju, w którym japońska artyleria o mały włos nie zabiła Kena. – Pani popa kazał medaliony cielęce – powiedział łamaną angielszczyzną Ju233

an. – Ale ja myślę, że pani woleć mały stek z sosem marchand de vin, prawda? – Tak. Dziękuję, Juanie. – Pommes frites? Haricots verts? Znam miejsce, gdzie sprzedają amerykański camembert, zupełnie niezły. Spróbuje pani na deser? – Brzmi to wspaniale. – Czy będzie pani chciała lampkę wina, gdy pani czeka? Mamy naprawdę dobre cabernet sauvignon z Kalifornii. Tak naprawdę najchętniej strzeliłabym sobie potrójny koniak, pomyślała. – Dziękuję, Juanie – uśmiechnęła się. – Z przyjemnością. Otworzył butelkę i nalał wino do kieliszka. – Czy chce pani spróbować? Wypiła duży łyk. – Wspaniałe. Dziękuję. – Myśli pani, że popa panienki chcieć też stek? – zapytał Juan. – Sądziłem, że będziemy jeść medaliony cielęce – powiedział Ernest Sage, wchodząc do pokoju. 234

Był mężczyzną słusznego wzrostu, nieco przyciężkim. Jego czarne, lekko siwiejące na skroniach włosy układały się w fale. Jej ojciec, Ernie często sobie tak myślała, miał tak rzadko spotykany wygląd prawdziwego prezesa rady nadzorczej. – Panna Ernie – powiedział Juan – naprawdę chcieć stek. Pan też chcieć stek? – Będę jadł cielęcinę. Dziękuję, Juanie. Z zieloną fasolką i pieczonymi kartoflami, o ile masz. I pokrojone w talarki pomidory. – Tak, panie prezesie – Juan przyjął zamówienie i wyszedł z pokoju. Ernest Sage patrzył na swoją córkę, jakby chciał coś powiedzieć, ale właśnie zmienił zdanie. Posłał jej nieco nerwowy uśmiech. Podniósł słuchawkę stojącego na stoliku telefonu i oświadczył: – Żadnych rozmów, obojętnie kto będzie dzwonił. – Odłożył słuchawkę na bok i spojrzał na córkę. – Wiem, co myślisz o mnie. Jestem gotowa ponieść konsekwencje – powiedziała Ernie. Uśmiechnął się. – Sumienie cię gryzie, prawda? 235

– Ani trochę. – Co pijesz? Podeszła do niego i podała mu swój kieliszek. Upił łyk i pokiwał głową z wyrazem aprobaty. Stanęła na palcach i pocałowała go w policzek. – Więc co nowego w reklamie? – zagadnął. Nalała mu kieliszek wina. – Wszyscy zachwycają się tym, że „Zielone Lucky Strike Poszły Na Wojnę”. – Co to znaczy? – Nic, dlatego wszyscy są zachwyceni. – Nie bardzo mnie interesuje branża reklamowa, ale przyznaję, że udało ci się pobudzić moją ciekawość. – Zmienili kolor opakowania papierosów. Do tej pory było zielone. Teraz jest białe z czerwonym kołem i napisem „Lucky Strike” w środku. Kampania prowadzona jest przy dźwiękach trąbek i wojskowych werbli: „Zielone Lucky Strike Poszły na Wojnę”. – Dlaczego to robią? 236

– Widocznie chcieli stworzyć nowy wizerunek. A może chcieli utrzymać cenę zielonej farby. Kto to wie? – A co to ma wspólnego z wojną? – Nic. Dlatego też wszyscy są tak zachwyceni. Agencja chciałaby powtórzyć sukces, jaki odniosła Pepsi-Cola, wchodząc na rynek ze swoją rymowanką: „Za Pięć Centów Pepsi Tyle, Konkurencja Już W Mogile”. To był prawdziwy majstersztyk reklamowej roboty. Gdyby nam się tak samo udało, to palenie papierosów marki „Lucky Strike” jawiło by się jako patriotyczny obowiązek. – Mówisz tak, jakbyś tego nie aprobowała. – Dlatego, że sama nie wpadłam na ten pomysł. Ktokolwiek to wykombinował, będzie miał forsy jak lodu. Juan wszedł do gabinetu ze srebrnymi pucharami, wypełnionymi koktajlem z krewetek – Coś na pobudzenie apetytu – oświadczył. – Duże kłopoty to zdobyć. Po chwili wyszedł. Ernest Sage zaśmiał się i skinieniem ręki poprosił ją, żeby usiadła. Spróbował 237

krewetek, pociągnął łyk wina. – Bardzo mi przykro, że nie poznałem przyjaciela Picka, gdy był u nas w domu. Zdaje się, że twojej matce przypadł do gustu. – Czy to było przed, czy po tym, jak odkryła, że z nim spałam? – zapytała. Ernest Sage omal nie udławił się krewetką. – Dobry Boże, skarbie! – zaprotestował. – Może jestem dziwką, a może tylko nieodrodną córeczką tatusia, któremu nie uda się wcisnąć ciemnoty. – Nie ulega wątpliwości, że jesteś idiotką, ale dziwką na pewno nie jesteś. – Dziękuję, tato. Przykro mi, że go nie poznałeś. Myślę, że byś go polubił. – W tej chwili bardzo wątpię. Zastanawiam się nawet, jaka czeka mnie kara za zastrzelenie oficera piechoty morskiej. – W tym przypadku: krzesło elektryczne, a na dodatek utrata córki. – Aż tak źle? – zapytał patrząc na nią. Kiwnęła głową. – Boże, masz dopiero dwadzieścia jeden lat. 238

– On też. A co za tym idzie, jesteśmy już pełnoletni, mamy prawo do głosowania i tak dalej, i tak dalej... – Okay, więc opowiedz mi o nim – poprosił córkę. – Mama nic ci nie mówiła? – zapytała Ernie, kończąc swoją porcję krewetek. – Wolałbym, żebyś mi sama powiedziała – nalegał. – Z pewnością nie jest dla ciebie wymarzonym kandydatem na zięcia. Wszystko nas dzieli. Nie ma wykształcenia ani pieniędzy. – To pasywa. A aktywa? Chyba ma jakieś? – Pick bardzo go lubi. Z trudem udaje mu się nie zwracać do niego per „sir”. Ojciec skinął głową. – To już coś – przyznał. – Zna chiński i japoński... i kika innych języków. – Jestem pod wrażeniem. – Nie, nie jesteś. Szukasz zaczepki, ale ja ci nie dam pretekstu. I nie dlatego, żebym nie potrafiła. Tato, musisz po prostu to zaakceptować. – Myślicie o małżeństwie, oczywiście? 239

– Ja – tak. On – nie. – Czy jest jakiś szczególny powód? A może w ogóle jest on przeciwny instytucji małżeństwa? – Nie popiera tylko małżeństw zawieranych przez oficerów piechoty morskiej w czasie wojny. Z przyczyn oczywistych. – Cóż, jeszcze jeden punkt dla niego. Ma zupełną rację. Nie ma smutniejszego widoku jak młoda wdowa z osieroconym dzieckiem, – Z wyjątkiem młodej wdowy bez dziecka – odparowała. – To nie ma żadnego sensu, Ernie – powiedział surowo. – I ty doskonale o tym wiesz. – Kusi mnie, żeby wejść z tobą w polemikę. Nie ma żadnej konieczności, żebym musiała natychmiast zapuścić korzenie w jakiejkolwiek doniczce, chociaż bardzo bym chciała, ale Ken się nie zgadza. On jest twojego zdania. Nie będzie żadnego dziecka. Nie teraz. Zatrzymał na niej wzrok. Dopiero po dłuższej chwili odezwał się. – Musisz myśleć o przyszłości, skarbie. Musisz też widzieć rzeczy takimi, jakie 240

są, a nie takimi jak byś sobie tego życzyła. Czy zastanawiałaś się, ale tak naprawdę poważnie, czym może być twoje życie z tym człowiekiem, kiedy minie fascynacja i wygasną emocje... – Miałam okazję zrozumieć, czym byłoby moje życie bez niego – przerwała mu. – Kiedy przyszła wiadomość, że zaginął i że prawdopodobnie nie żyje, wydawało mi się, że umarłam. Spojrzał na nią ze zdziwieniem, – Jest oficerem wywiadu. Był na Filipinach podczas inwazji japońskiej. Przez tydzień wszyscy myśleli, że nie żyje. Ale żył, wrócił do kraju i do życia – wyjaśniła. Ernest Sage spojrzał na córkę. Poruszał nerwowo językiem, wysuwając go nieco na wargi. Zawsze zachowywał się tak, gdy był głęboko zamyślony. – W tej sytuacji mogę tylko jedno zrobić, skarbie – powiedział w końcu. – Wybiorę się na spotkanie z twoim mężczyzną z dubeltówką w ręku, przystawię mu ją do skroni i zażądam, żeby dobrze traktował moją córkę. Mam tak zrobić? Wstała, pochyliła się nad ojcem i pocałowała go. Roześmiała się. 241

– Dziękuję, tato, ale to zbyteczne. – Dlaczego to cię tak bawi? – Jest jeszcze pewien drobiazg, o którym powinieneś wiedzieć. W Korpusie nazywają go Rzeźnikiem. Wiem to od Picka. Ken mi o tym nie mówił. – Z powodu Filipin? Co on tam robił? – Z powodu tego co zrobił w Chinach. Nie chcę wdawać się w szczegóły. Pozwolę sobie jednak wyrazić obawę, że celowanie do niego z dubeltówki, lub czegokolwiek innego, byłoby nierozważne. – Strasznie chciałbym poznać te szczegóły – nalegał. – Został kiedyś napadnięty przez czterech żołnierzy z włoskiej piechoty morskiej – odpowiedziała po chwili. – I zabił dwóch. – Mój Boże! – Innym razem został zaatakowany przez dużą grupę chińskich bandziorów – mówiła dalej. – Zabił dwunastu, a może czternastu. Nikt tego dokładnie nie wie. – Myślę, że zaoszczędzimy twojej matce tych historii. – Pytałeś, więc odpowiedziałam – odrzekła. 242

– Czy nie zastanawiałaś się, skarbie, że zważywszy na twoje pochodzenie... Uśmiechnęła się szelmowsko, przerywając ojcu. – Że mnie pociąga bliski związek z mordercą? Kiwnął głową. – Zakochałam się w nim, tato. Od pierwszego wejrzenia. Sądziłam, że jest przyjacielem Picka z Harvardu. Siedział u niego w patio w apartamencie hotelu „Foster Park”. Gdy go ujrzałam, pomyślałam sobie, że ktoś w Korpusie chyba zwariował, skoro takiego delikatnego, bezbronnego i wrażliwego chłopca chce przemienić w bezwzględnego oficera piechoty morskiej. – A kiedy odkryłaś, jak jest naprawdę? Jeszcze tego samego dnia. Wówczas nie miałam pojęcia o żadnych Włochach czy Chińczykach. Ojciec spojrzał na nią. Ich oczy się spotkały. Twarz Ernie oblała się rumieńcem. Nie spuszczał z niej wzroku, dopóty aż się przekonał, że prawidłowo odczytał to, co miała na myśli. W końcu odezwał się. – Kiedy zostanę zaproszony na spotkanie z Panem Wspaniałym? 243

– Już niedługo. Jest teraz w Waszyngtonie i nieprędko zostanie wysłany stamtąd z następną misją. Tak twierdzi. W każdym razie jeszcze nie teraz. Dwadzieścia minut po powrocie panny Ernestine Sage do agencji zadzwonił do niej z Waszyngtonu podporucznik Kenneth McCoy. Powiedział pannie Sage, że został przeniesiony do bazy piechoty morskiej w pobliżu San Diego w Kalifornii. Napisze. Albo zadzwoni, jeśli będzie miał taką możliwość. Jest mu przykro, ale nie będzie miał żadnej okazji, żeby przyjechać do Nowego Jorku. Jak tylko odłoży słuchawkę, zaraz wskakuje do samochodu i rusza w drogę. Jeśli jedzie samochodem, przekonywała go panna Sage, to może dostać się na Zachodnie Wybrzeże, przejeżdżając przez Nowy Jork. A jeśli nie przez Nowy Jork, to przez Filadelfię. Gdyby od razu wyjechała z Nowego Jorku, mogłaby być na dworcu Thirtieth Street Station w Filadelfii mniej więcej w tym samym czasie, kiedy on przyjedzie z Waszyngtonu samochodem. – Kochanie – naciskała Ernie – nie możesz, do cholery, wyjechać bez pożegnania. 244

Podporucznik McCoy zgodził się z nią spotkać na dworcu w Filadelfii. – Ale na nic więcej nie licz, dziecino. Nie będzie na nic czasu. – Będę czekała na chodniku przed dworcem – zgodziła się Ernie i odłożyła słuchawkę.

245

VII 1 Hotel „San Carlos”, Pensacola, Floryda 8 stycznia 1942 roku Pick Pickering obudził się rano i postanowił nie schodzić na śniadanie do kawiarni. Istniało zbyt duże prawdopodobieństwo spotkania Carstairsa. Nie miał najmniejszej ochoty natknąć się na kapitana, który poprzedniego dnia udzielił mu lekcji dobrych manier, nawiązując do niechlujnego wyglądu podporucznika. Wprawdzie perspektywa spotkania Marthy Sayre Culhane była kusząca, ale Pick nie był przekonany, czy wyjdzie mu coś ze szturmu na tę fortecę o ponętnych kształtach. W takiej sytuacji najlepiej będzie, jak usunie się w cień. Jeśli Pick chciał znaleźć delikatną kobiecą pierś, na której mógłby na czas pobytu w Pensacola złożyć

swoją zmęczoną głowę, to może lepiej byłoby, żeby nie należała ona do wdowy po lotniku piechoty morskiej, która w dodatku była córką admirała, otoczoną wieńcem szlachetnych obrońców jej cnoty. Nie należało igrać z ogniem. Zamówił śniadanie do pokoju. Był zdziwiony i rozczarowany, że podano sok pomarańczowy z puszki. I to miała być słoneczna Floryda pełna gajów pomarańczowych? Zjadł jajka, spróbował gliniastej owsianki – okropność. Doszedł do wniosku, że istnieją dwie Florydy: jedna, którą znał i druga, na którą teraz był skazany. W Key Biscayne, w hotelu „Foster Biscayne”, położonym na terenie tej pierwszej Florydy, nikt nie odważyłby się częstować gości sokiem pomarańczowym z puszki, nie mówiąc już o jakiejś owsiance. Wezwał boya i poprosił go o wyprasowanie mundurów. Tymczasem wybrał najmniej pomięty i ubrał się. Zszedł na dół wyczyścić buty, po czym udał się do hotelowego fryzjera, który obciął mu włosy i ogolił go. Następnie wsiadł do Cadillaca i opuścił dach kabrioletu. Z przyjemnością zauważył, że samochód jest umyty i zatankowany. Minął zaledwie trzy domy od hotelu, gdy nacisnął hamulec i z powrotem 247

podniósł dach. Nawet w wełnianym płaszczu było mu zimno. Jeszcze raz się przekonał, że są dwie Florydy. Ta znajdowała się o tysiące kilometrów bliżej koła podbiegunowego. Prowadził samochód bez wyraźnego celu; chciał się trochę rozejrzeć po okolicy. Udało mu się odczytać nazwę ulicy, którą jechał: West Garden. Gdy światła uliczne się zmieniły, skręcił w Bulwar Marynarki. Nazwa brzmiała obiecująco. Jechał przez jakieś pięć lub sześć kilometrów z prędkością 60 kilometrów na godzinę. Obecność marynarki była tu wyraźnie widoczna: lombardy, sklepy dla żołnierzy i oficerów oraz co najmniej dwa tuziny barów. Nagle doszedł go dźwięk lecącego samolotu. Z bardzo bliska. Spojrzał w jego kierunku i obserwował go przez przednią szybę samochodu. Z lewej strony lotniska, z częściowo zakrytego przez rząd wysokich, rozłożystych sosen pola, startował jasnożółty, jednosilnikowy dwupłatowiec z otwartą kabiną pilota. Na spodzie skrzydeł widniał napis: US NAVY. Pickering zwolnił, żeby przyjrzeć się, jak pilot zatacza w powietrzu kręgi. 248

Wjechał w boczną drogę, zatrzymał się i wysiadł. Co minuta, a może co półtorej minuty, wznosiły się do góry kolejne maszyny z otwartymi kabinami i zataczały na niebie kręgi. Ta chmara krążących nad jego głową samolotów z początku napełniła go podziwem, ale po chwili zdał sobie sprawę, że obserwuje wciąż te same maszyny. Zrobiło mu się głupio. Po zatoczeniu dwóch kręgów samoloty podchodziły do lądowania, po czym znów startowały. W rzeczywistości nie było ich więcej jak tuzin, lub coś koło tego. Pick zorientował się też, że korzystały z tych samych dwóch pasów startowych. Wskoczył z powrotem do wozu i ruszył na poszukiwanie miejsca, w którym mógłby się zatrzymać i obserwować kolejne starty i lądowania. Nie dostrzegł jednak dobrego punktu obserwacyjnego. Na dodatek dojechał do mostu, za którym widniała tablica z napisem: BAZA LOTNICTWA MARYNARKI, PENSACOLA Tuż za tablicą stała wartownia. Wartownik z piechoty morskiej zasalutował sprężyście i machnięciem ręki 249

kazał mu wjechać za bramę na wyznaczone miejsce. Kilkaset metrów po prawej stronie Pick zobaczył tyczkę z czerwoną trójkątną chorągiewką. Z wymalowaną na niej cyfrą 8 stała zatknięta w coś, co przypominało bardzo zadbany green15 pola golfowego. Upłynęło sporo czasu od chwili, kiedy po raz ostatni grał w golfa. Zbyt wiele. Stęsknił się za grą. Chętnie uderzyłby parę razy. Nagle uprzytomnił sobie, że jego kije do golfa, których nie wyjął z bagażnika, gdy ładował w Atlancie walizki do samochodu, nadal są w Cadillacu. Czy młodsi oficerowie mogą korzystać z pola golfowego w bazie lotniczej? – zastanawiał się. A może przywilej ten zastrzeżony jest jedynie dla wyższych rangą oficerów? Postanowił zorientować się w tej materii. Objechał rozległy teren bazy, mijając po drodze koszary, siedzibę dowództwa i kantynę, aż wreszcie dotarł do lotniska. Zaparkował samochód w wyznaczonym miejscu i obserwował nieduże żółte samoloty, które bez końca startowały i lądowały. Zafascynowany, nieomal zahipnotyzowany tym widokiem, stracił 15

- Obszar krótko wystrzyżonej trawy bezpośrednio wokół dołka [przyp. red.]. 250

poczucie czasu. W końcu żołądek dał o sobie znać. Pickering spojrzał na swój nowy zegarek. Było dziesięć minut po dwunastej. Mijał po drodze kasyno oficerskie, ale czy potrafi je teraz odnaleźć? Poszukiwania zajęły mu prawie dwadzieścia minut. Zamówił zupę z małżami i kotlety wieprzowe z fasolką. Za wszystko zapłacił trzydzieści pięć centów. Dzięki znajomości hotelarskiego fachu doskonale wiedział, że marynarka w żaden sposób nie mogłaby sobie pozwolić na takie ceny bez dotacji. Wkrótce też zorientował się, o jakiego rodzaju dofinansowanie chodzi. Budynek i znajdujące się w nim meble były własnością marynarki. Kasyno zwolnione było z podatku od nieruchomości. Nie musiało pokrywać kosztów utrzymania i odnawiania budynku. Wszyscy kucharze byli na liście płac marynarki. Wypił dwie filiżanki kawy i opuścił salę restauracyjną. Na ścianie w pobliżu toalety wisiała mapa bazy. Przestudiował ją bacznie i doszedł do wniosku, że w czasie swej bezcelowej jazdy zaliczył wszystkie lotniska bazy lotniczej w Pensacola z wyjątkiem kilku, znajdujących się poza główną bazą. Zaspokoił już pierwszą ciekawość, postanowił zatem wrócić do miasta. Chciał 251

zapytać Gayfera o jakieś dobre miejsce do pływania w Zatoce Meksykańskiej. Dopiero po kąpieli i kolacji zakrapianej kilkoma drinkami mógłby z powrotem założyć mundur i wrócić do bazy, żeby się zameldować. Gdy jednak zobaczył strzałkę wskazującą pole golfowe dla oficerów, zmienił zdanie. Odeszła go ochota na pływanie. W dodatku przypomniał sobie, że znajduje się w arktycznej części Florydy, w związku z czym w wodzie groziło mu spotkanie z górą lodową. Bez trudu odnalazł budynek klubu golfowego. Zapytał podoficera dyżurnego w stopniu bosmana, co ma zrobić, żeby sobie pograć. Okazało się, że buty i kije golfowe można wypożyczyć w szatni za pięćdziesiąt centów, a opłata za grę wynosiła dolara. – Muszę grać w mundurze? – Regulamin mundurowy nie obowiązuje w czasie pobytu na polu golfowym, panie poruczniku – powiedział podoficer. – Może pan zdjąć czapkę, kurtkę mundurową i krawat. Pickering wydobył z bagażnika kabrioletu kije i buty do golfa, i udał się do szatni, gdzie opłacił wstęp. Powiesił w szafce kurtkę, czapkę, pas oficerski oraz 252

krawat i wyszedł na zewnątrz. Czarny kilkunastoletni chłopak odłączył się od grupy rówieśników i zaproponował mu pomoc przy noszeniu kijów. Zaprowadził go do miejsca, w którym zaczynało się grę. Znajdowała się tam już jakaś kobieta w średnim wieku, która – jak zauważył – traktowała bardzo poważnie swoją grę. Umieściła piłkę na kółeczku, wstrzymała się jednak z pierwszym uderzeniem. Odsunęła się od piłki i trenowała drive.16 Z początku przyglądał się temu z aprobatą – większość kobiet nie traktowała golfa na serio. Po pewnym czasie jednak aprobata przerodziła się w irytację, ponieważ kobieta wciąż nie przystępowała do gry. Jak długo mam jeszcze czekać? – pomyślał. Wreszcie kobieta spostrzegła go i uśmiechnęła się. – Dzień dobry – powiedziała. – Witam – odpowiedział grzecznie. – Nie zauważyłam pana – sumitowała się. – Bardzo mi przykro. 16

- Uderzenie rozpoczynające grę w golfa [przyp. red.]. 253

– Nic się nie stało. – Czekam na córkę – odrzekła. – No, nareszcie idzie. Spojrzenie Pickeringa powędrowało za jej wzrokiem i zobaczył Marthę Sayre Cullhane. W blond włosach miała opaskę, a na ramionach bawełnianą wiatrówkę, narzuconą na jasnoniebieski sweter, który częściowo przykrywał wąską, gabardynową spódnicę w kolorze khaki. Jednak Pick oczami wyobraźni zobaczył zupełnie inny obraz: Martha naga, jak ją Pan Bóg stworzył. Dziewczyna na jego widok uniosła brew; nie była zachwycona tym spotkaniem. – Mam nadzieję, że nie ma pan nic przeciwko grze z kobietami – powiedziała matka Marthy. – My na ogół nie lubimy grać w pojedynkę. – Nic podobnego, zagram z największą przyjemnością. – Jestem Jeanne Sayre. A to jest Martha. Martha Culhane. Podali sobie ręce. Ręka Marthy zrobiła na Picku wrażenie zniewalająco miękkiej i kobiecej. – Malcolm Pickering – przedstawił się. – Dla znajomych: Pick. – Sądziłam, że pan się nazywa Foster – powiedziała Martha. – To wy się znacie? – zapytała pani Sayre. 254

– Recepcjonista hotelu „San Carlos” omal nie wyszedł z siebie z podziwu dla pana Pickeringa – powiedziała Martha. To na pewno nieprawda, pomyślał Pickering. Sama zapytała go, kim jestem. Była ciekawa. – Doprawdy? – powiedziała pani Sayre, a ton jej głosu nie pozostawiał żadnych wątpliwości, że czuła się niezręcznie i była zła na córkę. – Jeśli wierzyć recepcjoniście – ciągnęła Martha – będziemy miały zaszczyt chodzić po polu golfowym razem z prawowitym dziedzicem sieci hoteli Fostera, obecnie rezydującym w penthausie hotelu „San Carlos”. – Mnie recepcjonista też powiedział kilka słów o pani – wyrwało mu się. Jeanne Sayre zerkała z niepokojem to na jedno, to na drugie. Wreszcie spuściła wzrok, starając się nie widzieć tego, czego zobaczyć nie chciała. – Pan jednak nie nazywa się Foster? – Martha przystąpiła do ataku. – A co z resztą opowieści recepcjonisty? Jak wiele w niej prawdy? – Martha! – huknęła Jeanne Sayre. – Andrew Foster jest ojcem mojej matki – odpowiedział Pick. Zobaczył zdzi255

wienie na twarzy pani Sayre. Nie potrafił jednak odczytać tego, co kryło się w oczach Marthy. – A cóż takiego kazało panu zaszczycić Korpus swoją osobą? – Martha nie złożyła broni. – Tradycja rodzinna – powiedział oschle Pick. – Mój ojciec – Fleming Pickering, ten od Pacific & Far East Shipping – służył w Korpusie w czasie ostatniej wojny. Mężczyźni w naszej rodzinie chętnie wyciągają pomocną dłoń, kiedy tylko wojsko potrzebuje kogoś do wyciągania kasztanów z ognia. Mam dwadzieścia dwa lata. Poszedłem do Harvardu, gdzie byłem redaktorem działu ekonomicznego uniwersyteckiego pisma „Crimson”. Jestem kawalerem, w polo mam handicap 6, a w golfa osiemnaście dołków zazwyczaj załatwiam w siedemdziesiąt parę uderzeń. Czy jeszcze coś chciałaby pani wiedzieć? – Brawo, poruczniku! – ucieszyła się pani Sayre. – Martha, naprawdę... – Pozwolicie – przerwała matce – że pójdę pierwsza? Podeszła do piłeczki i energicznym uderzeniem wysłała ją najakieś sto pięćdziesiąt metrów. 256

Ktokolwiek dawał jej lekcje gry w golfa, zauważył Pick, na pewno udało mu się nauczyć ją doskonałego drive'a. W końcowej fazie obrotu jej gabardynowa spódnica przylegała ściśle do ciała, uwidaczniając ponętne kształty pupy właścicielki. – Jeśli pan, poruczniku, nie zechce z nami grać – powiedziała pani Sayre – potrafię to doskonale zrozumieć. – Ależ skąd – odrzekł. – Z przyjemnością zagram z paniami. Ich spojrzenia spotkały się. Pick dostrzegł, że Jeanne Sayre miała szare, łagodne i przenikliwe oczy. – Pan pierwszy, proszę – powiedziała. Pick zdał sobie sprawę, że Martha nienawidziła go za to, że to on był tutaj z nią. Żywy. A tymczasem jej mąż, porucznik piechoty morskiej Culhane, zginał w obronie Wake. Pickeringiem miotały mieszane uczucia. Z jednej strony było mu przykro, że porucznik Culhane nie żył. Było mu też przykro, że Martha jest wdową. Mimo to cieszył się, że żyje. Miał więc z tego powodu wyrzuty sumienia. Czuł się podle. Po zejściu z pola golfowego Pick Pickering nie miał już 257

żadnych wątpliwości, że się zakochał. Nie potrafił znaleźć innego wytłumaczenia dla uczucia, które nim owładnęło, gdy spojrzał w oczy Marthy.

2 Dworzec kolejowy Thirtieth Street Station, Filadelfia, stan Pensylwania 8 stycznia 1942 roku, 18.20 Paskudna pogoda i przenikliwe zimno spowodowały, że Ernie Sage nie czekała na chodniku przed stacją kolejową, choć tak się umówili. Weszła do hali dworcowej i stanęła w pobliżu drzwi wychodzących na Market Street, w miejscu, gdzie mogła wyglądać przez okno w oczekiwaniu na McCoya. Ale nie było tam wygodniej niż na ulicy. Za każdym razem, kiedy drzwi się otwierały, owiewał ją podmuch zimnego powietrza. Na dodatek rozpaczliwie potrzebowała iść do toalety. Stała jednak twardo na posterunku: obawiała się rozminąć z Kenem. 258

Wreszcie pojawił się. Z wyjątkiem kawałka przedniej szyby wyczyszczonej przez wycieraczki, jego samochód był oblepiony śniegiem. Zamarznięte błoto przywarło do zderzaka, a na wpół stopniały śnieg oblepił maskownicę chłodnicy. Ernie złapała swoje torby i wybiegła na zewnątrz. Stała na krawężniku, gdy samochód z poślizgiem zatrzymał się przed nią. Otworzyła drzwi i wrzuciła torby do środka. Jeśli nie możesz się tu zatrzymać, objedź budynek dookoła – rzuciła i pobiegła na stację w poszukiwaniu toalety. Kiedy wróciła, nie było go tam, gdzie go zostawiła. Stanęła przy krawężniku. Po chwili nadjechał. Wskoczyła do samochodu. Chciała go pocałować, ale Ken odsunął policzek. Nie zważając na jego reakcję, przysunęła się do niego, najbliżej jak tylko mogła. Dotknęła jego dłoni i położyła na jego ramieniu głowę. – Cześć – powiedziała. – Po co ci te bagaże? – zapytał rzeczowo McCoy. – Myślałam, że może pojedziesz przez Harrisburg – wyjaśniła. 259

– Mogłabym pojechać z tobą, a potem złapać pociąg. Zmierzył ją wzrokiem, ale nie odezwał się. – Kłamię – przyznała się Ernie. – Jadę z tobą. Do końca. – Nie jedziesz – powiedział głucho. – Wiedziałam, że nie powinnam ci tego mówić. Powinnam zaczekać, aż będziemy w połowie drogi i dopiero wtedy powiedzieć. Nie mógłbyś mnie przecież wyrzucić gdzieś w nieznanym miejscu. – Nie możesz ze mną jechać. – Dlaczego nie? „Dokąd ty pójdziesz i ja pójdę”. Księga Ruth, pamiętasz? Nie odpowiedział, więc dodała: – Kocham cię. – Wydaje ci się, że mnie kochasz. Przecież, do cholery, nic o mnie nie wiesz. – Myślałam, że już nie będziemy do tego wracali – powiedziała, siląc się na obojętny ton. – Pozwolę sobie przypomnieć wniosek, do jakiego ostatnio doszedłeś. O ile dobrze pamiętam, powiedziałeś, że jestem w twoim życiu kimś najważniejszym, i że nic lepszego już nie może cię spotkać. – Jezu Chryste! 260

– No to jak, mam rację, czy nie? – podjęła wyzwanie. – Czy kiedyś zastanawiałaś się... co się stanie... do czego to wszystko prowadzi? – Dlatego, że pieprzyliśmy się? – powiedziała czując, że jest przerażona i bliska płaczu. – Ponieważ zerżnąłeś dziewicę? – Do diabła, nie cierpię, jak jesteś wulgarna – wściekł się. – Nie zawsze – stwierdziła. Gwałtownie nacisnął na hamulec. Samochód poślizgnął się i zatrzymał na krawężniku. – Przepraszam – szepnęła. Dostrzegła w jego oczach uczucie, które z początku wzięła za gniew. Po chwili jednak zrozumiała, że to ból. – Kocham cię – powiedziała. – Nic na to nie poradzę. Oddychał ciężko jak po męczącym biegu. Potem wrzucił wsteczny bieg i cofnął LaSalle na jezdnię. – Bałam się, że mnie wyrzucisz. 261

– Bądź tak dobra i po prostu się zamknij. Gdy Ernie zobaczyła tablicę wskazującą drogę nr 422, pomyślała w cichości ducha, że chyba wygrała. A może dotknie jej ręki lub obejmie jej ramię. Bardzo by tego chciała. Droga nr 422 prowadziła do Harrisburga. Jeśli już dotarła tak daleko i jeśli razem spędzą noc... W Norristown, jakieś dziesięć kilometrów od zachodnich przedmieść Filadelfii, Ken zjechał z drogi i zatrzymał się na stacji benzynowej Amoco. Obsługujący stację wysoki chłopak miał chudą, pokrytą pryszczami twarz. Był ubrany w kurtkę z grubego sukna, a na nogach miał kalosze. McCoy otworzył drzwi i wyszedł z samochodu. – Do pełna – rozkazał. – Proszę też sprawdzić olej i oczyścić przednie światła. – Oczywiście, proszę pana – odpowiedział mężczyzna. – Jest gdzieś w pobliżu Dutch? – zapytał McCoy. – W środku. McCoy odwrócił się, spojrzał przez przednią szybę na Ernie i dał jej gestem ręki znak, by wyszła z samochodu. 262

Przez ten czas, gdy ona wkładała gumowe botki, Ken dotarł już do stacji. Ernie pobiegła za nim. W pomieszczeniu, w którym stała kasa, a na stojakach akcesoria samochodowe, nie było nikogo. Natomiast w warsztacie, w którym obsługiwano klientów, jakiś mężczyzna zakładał łańcuchy na opony Buicka stojącego na podnośniku. – Co tam u ciebie, Dutch? – powitał go McCoy. – Jak leci? Mężczyzna zadarł głowę, zrazu rozeźlony, a potem zaskoczony widokiem, który ujrzał. Uśmiechnął się, wypuścił łańcuch z rąk i podszedł do McCoya. – Sie masz – powiedział. – Oficerski mundurek? – Taak – odparł McCoy. – Dutch, przywitaj się z Ernie. – Cześć, skarbie. Miło cię poznać. – Cześć. – Jak interesy? – zapytał McCoy. – Jezu! Dopóki mamy benzynę, to jakoś leci. Ale już gadali o racjonowaniu. Jeśli tak się stanie, wylądujemy na gołym tyłku. – Może wrócisz do stalowni? Słyszałem, że potrzebują ludzi. 263

– Może i tak – powiedział z powątpiewaniem Dutch. – Dobra, pomyślę o tym. Co cię sprowadza do miasta? Kiedy zostałeś oficerem? – Jakiś miesiąc temu. – Większa forsa, co? – Tak, ale sam muszę kupować sobie żarcie. – Nie powiedziałeś, co robisz w mieście. – Jestem przejazdem. – Ale wpadniesz do nas? Anne-Marie byłaby naprawdę zawiedziona, gdybyś nas nie odwiedził. – Dobrze, ale tylko na chwilę. Jest w domu? – A gdzieżby ją licho poniosło w taką pieprzoną noc? – zapytał Dutch. Zaraz jednak przypomniał sobie o dobrych manierach. – Przepraszam, Ernie. Moja stara mówi, że zamiast gęby mam kanał ściekowy. Ernie uśmiechnęła się, kiwnęła głową na znak, że przyjmuje przeprosiny. Domyśliła się, kim był Dutch. Jego żona, Anne-Marie, była siostrą Kena, a Dutch – jego szwagrem. 264

– Poczekajcie chwilę – powiedział Dutch. – Zamknę kasę i pojedziemy do domu. Anne-Marie i Dutch Schulzer mieszkali z dwojgiem małych dzieci w niewielkim domku na ulicy North Hm, niedaleko stacji benzynowej. W jednym z siedmiu szeregowych domów z czerwonej cegły, z drewnianymi gankami od frontu. Gdy Anne-Marie otworzyła drzwi, trzymała na ręku jedno dziecko, a drugie, w poplamionych pieluchach, uwiesiło się jej spódnicy. Patrzyło na nich szeroko otwartymi i przestraszonymi oczami. Anne-Marie była gruba, brakowało jej kilku zębów. Miała na sobie brudny męski sweter, a na stopach rozdeptane kapcie. Ernie zdała sobie ze smutkiem sprawę, że Ken wziął ją ze sobą nie po to, żeby pokazać swoją dziewczynę rodzinie, choć miała nadzieję, że im się spodoba. Ken ściągnął ją tutaj tylko dlatego, żeby pokazać jej swoją rodzinkę. Był przekonany, że Ernie będzie zaskoczona i przerażona. Dutch wszedł do kuchni i zaraz wrócił z dzbankiem piwa. 265

Ernie sięgnęła po rękę McCoya, ale on gwałtownie odtrącił jej wyciągniętą dłoń. Dutch nie wyglądał na szczęśliwego, gdy Anne-Marie zaczęła się rozwodzić, jak ciężko jest im związać koniec z końcem i jak niskie są zarobki na stacji benzynowej. Ernie zorientowała się, że awans Kena na oficera oznaczał dla jego siostry nadzieję na źródło dodatkowych dochodów. W pewnym momencie Anne-Marie stwierdziła, że czas na kolację. Dodała jednak od razu, że nie ma pojęcia, co jest w lodówce i że najlepiej byłoby, gdyby Ken zaprosił całe towarzystwo do restauracji. – Gdybyśmy poszli do gospody, zobaczyłbyś się z ojczulkiem – powiedziała Anne-Marie. – Dlaczego myślisz, że chcę się z nim zobaczyć? – odparował McCoy. – Nie chcę. Ciągle pada, lada chwila mogą zamknąć niektóre odcinki dróg. – Dokąd jedziesz? – zapytała Anne-Marie. – Do Harrisburga. Ernie musi tam złapać pociąg. – Byłoby krócej, gdybyś wrócił przez Filadelfię – stwierdził Dutch. 266

– Tak, ale najpierw muszę jechać do Harrisburga – odpowiedział. Spojrzał na Ernie. Po raz pierwszy w czasie tej rozmowy ich oczy się spotkały. – Gotowa? Uśmiechnęła się i kiwnęła głową. Gdy znaleźli się na szosie, McCoy odezwał się: – Trochę się to różni od domu twoich rodziców w Rocky Fields, prawda? Przypomniała sobie, jak leżała z McCoyem w łóżku w Niebieskim Pokoju Gościnnym. Niebieski Pokój Gościnny, nazwany tak przez jej matkę, w rzeczywistości był apartamentem złożonym z sypialni i salonu, prawie tak dużym jak cały dom Anne-Marie i Dutcha Schulzera. No i nie cuchnął brudnymi pieluchami, kapustą i skwaśniałym piwem. – Jeśli chcesz wygrać, musisz wykorzystać wszystkie atuty, jakie masz w ręku. – O co ci chodzi? – zdziwił się McCoy. – Dlaczego nie chciałeś zobaczyć się z ojczulkiem? – Nie jesteśmy już w przyjaźni – odpowiedział po chwili wahania. – A to dlaczego? – Czy to ważne? 267

– Wszystko, co dotyczy ciebie, ma dla mnie znaczenie. – Mój ojciec jest niezłym skurwielem – stwierdził McCoy. – Ale zostawmy to już. – A matka? – Nie żyje. Chyba ci już mówiłem. – Ale nie mówiłeś mi, jaka była. – Była w porządku. Zastraszona przez starego, i tyle. – A braciszek Tom? Wiem co nieco o nim – powiedziała Ernie. – Wylali go z Bethlehem Steel za pobicie brygadzisty, i wtedy zaciągnął się do piechoty morskiej. Czy to już wszystkie szkielety na strychu? Na chwilę zapadła cisza, przerwana nagle chichotem Kena. – Czy ktoś ci już mówił, że z ciebie twarda baba? – Chyba nie sądzisz, że powiem ci, iż twoja siostra bardzo mi się spodobała. – Nie wiem. – Nie spodobała mi się. Nie ma żadnego usprawiedliwienia, żeby chodzić brudnym i mieć brudne dzieci. 268

– Tylko dlatego nie zapałałaś do niej ciepłym uczuciem? – Przymawiała się o pieniądze – odpowiedziała Ernie. – Nie lubi cię. Chciałaby cię tylko wykorzystać. – Tak, zawsze taka była. Chyba nauczyła się tego od ojczulka. – Córki dziedziczą po ojcach. Ja po swoim też. Powinieneś wiedzieć, że mój ojciec zawsze zdobywa to, czego pragnie. – Co masz na myśli? – Że mamy szczęście. Nasza córka będzie dziedziczyć po tobie. Upłynęła długa chwila, zanim McCoy odpowiedział. – Ernie, nie mogę się z tobą ożenić. – Mówisz tak, jakby już wszystko było przesądzone, a ja takich sytuacji nie znoszę. Co to, jeszcze jeden szkielet na strychu? – Co? – Żona, o której zapomniałeś mi wspomnieć? Zaśmiał się. – Jezu! Nie. 269

– No to co? – zapytała, czując, jak zalewa ją uczucie ulgi. – Masz pracę. Robisz karierę w reklamie. Chcesz tam zapuścić korzenie. To się nie liczy? – Wolę być z tobą. Wiesz dlaczego. I wiesz równie dobrze, że jeżeli będę w dołku, to kariera w reklamie w niczym mi nie pomoże. Ty mi będziesz potrzebny. Ale to chyba nie jest twoje największe zmartwienie? – Jest wojna. I ja się na nią wybieram. Nie mogę się w takiej sytuacji żenić. – To żaden powód – powiedziała stanowczo. – Właśnie, że jest! – Wszystko przez twoją rodzinę, tak? Dla mnie to nieważne. – Nie w tym rzecz. – No to o co chodzi? Dlaczego kręcisz? – Nie mogę ci powiedzieć. To ma związek z Korpusem. – Co to znaczy? – nalegała. – Nie mogę ci powiedzieć. Uznała, że teraz rzeczywiście mówi prawdę. 270

– Tajemnica wojskowa? – zapytała. – Coś w tym rodzaju. – A więc, Ken? – Już ci mówiłem, że nie mogę powiedzieć! – warknął. – Jezu, Ernie! Gdybym mógł, z pewnością bym nie milczał. – Dobrze. Nie mów. Ale na litość boską, czy przynajmniej w drodze do Harrisburga nie mogę być twoją dziewczyną? McCoy sięgnął po jej rękę. Przysunęła się do niego i oparła głowę na jego ramieniu. – Ale po przyjeździe do Harrisburga nie wsadzisz mnie do pociągu i będę twoją kochanką przez jedną noc? – Jezu! – jęknął. Znała ten ton jego głosu, wiedziała więc, że oznacza po prostu „tak”. – Nietrudno mnie zadowolić – powiedziała. – Do szczęścia wystarczy mi to, że jesteś ze mną. 271

3 Hotel „Penn-Harris”, pokój 402, Harrisburg, Pensylwania 9 stycznia 1942 roku, 8.15 Kiedy panna Ernestine Sage wcisnęła się do niego pod prysznic za białą impregnowaną zasłonę, podporucznik Kenneth J. McCoy był tak zaskoczony, że aż się poślizgnął i o mały włos nie upadł. – Mam nadzieję, że jeszcze ci się nie znudziły te rzeczy? – Nie chciałem cię budzić. – I tak się obudziłam, chociaż, jak zwykle bardzo ostrożnie, wysunąłeś się z łóżka. Potrzebowałam jednak trochę czasu, żeby nabrać odwagi i przyjść tu do ciebie. – Boże, Ernie! Kocham cię. – To dobrze – powiedziała i przysunęła się do niego. Objęła go i położyła mu 272

głowę na piersi. Przytulił ją mocno i pocałował w czoło. Słyszała bicie jego serca. A potem poczuła, jak jego członek gwałtownie sztywnieje. Objęła go dłonią i zadarła głowę, żeby spojrzeć Kenowi w oczy. – Co powinniśmy teraz zrobić, jak myślisz? – zapytała. – Chyba musimy się wysuszyć, bo zmoczymy prześcieradła – odrzekł. – Do diabła z nimi. Kiedy dwadzieścia minut później ponownie wyszła z łazienki, Ken był już prawie ubrany. Pozostało mu tylko włożyć kurtkę mundurową. Gdy on założy kurtkę, a ja majtki, i ubiorę się, pomyślała, to już będzie koniec. Zamkniemy walizki, poślemy po boya hotelowego, zjemy śniadanie, po czym on wsadzi mnie do pociągu. – Nie patrz na mnie – odezwała się. – Zaraz się rozpłaczę, a wtedy wyglądam okropnie. Podeszła do walizki i odwróciwszy się do niego plecami, założyła majtki. – Mam rozkaz dołączyć do jednostki piechoty morskiej wchodzącej w skład Floty Pacyfiku – powiedział McCoy – gdzie przydzielą mnie do któregoś plu273

tonu jako dowódcę. Odwróciła się, żeby na niego spojrzeć. – Myślałam, że jesteś w wywiadzie. – Na początku przyszłego miesiąca dowódca piechoty morskiej – mówił dalej jakimś dziwnym tonem, ignorując jej pytanie – wyda rozkaz uformowania drugiego samodzielnego batalionu, którego dowództwo zostanie powierzone podpułkownikowi Evansowi Carlsonowi... – Jaki samodzielny batalion? – przerwała mu. – Kochanie, ja nie rozumiem tych terminów... – Słyszałaś o angielskich komandosach? – zapytał McCoy. Ernie przytaknęła. – Korpus będzie miał swoich komandosów. Dwa bataliony. – Rozumiem – powiedziała cicho. Przeraziła się. Przed jej oczami stanęły obrazy pokazywanych w kronikach filmowych brytyjskich komandosów. Oddziały szturmowe rzucane do nierównej, straceńczej walki. – Carlson będzie rekrutował żołnierzy z jednostek piechoty morskiej Floty Pacyfiku – kontynuował McCoy. – Może wziąć każdego, kogo zechce. Służył w 274

4. pułku w Chinach. Ja też służyłem w Chinach. Być może, raczej na pewno, będzie starał się mnie zwerbować. Ale on nie przyjmuje żonatych. – To dlatego nie ożenisz się ze mną? – zapytała Ernie. Nagle ogarnęła ją furia. – Więc zostaniesz komandosem? Szukasz śmierci? Stokrotne dzięki. – Carlson to dziwny facet – ciągnął McCoy, ignorując jej wściekłość. – Spędził trochę czasu z chińskimi komunistami. Mówi się, że sam jest komunistą. Ernie czuła się zbita z pantałyku. I wciąż była wściekła, co dawało się łatwo wyczuć z tonu jej głosu. – Mówisz mi... Może to uściślijmy... masz zamiar zgłosić się na ochotnika do komandosów dowodzonych przez sfiksowanego komunistę, tak? – Na ochotnika można się zgłosić tylko wtedy, gdy cię ktoś o to poprosi. A ja jestem cholernie pewny, że mnie poproszą. – A potem możesz dać się zabić? – Nie prosiłem o tę robotę. – O czym ty, do diabła, mówisz? – Nikt nie wie na pewno, czy Carlson jest komunistą czy wariatem – odparł. 275

– Jeśli to nie jest oczywiste, po kiego licha chcą mu oddać komandosów? – Jeszcze jako kapitan dowodził oddziałem piechoty morskiej, chroniącym prezydenta Roosevelta w Warm Springs. On i syn prezydenta, który jest kapitanem rezerwy piechoty morskiej, są dobrymi przyjaciółmi. – Uhm – mruknęła. – A co to ma wspólnego z tobą? Zdrowy rozsądek każe się trzymać od tego z daleka. – Ktoś musi definitywnie ustalić, czy facet nadaje się do czubków lub jest komunistą, czy może jednym i drugim. Nagle Ernie zrozumiała, że Ken McCoy wyjawił jej tajemnicę wojskową, o której nie chciał mówić w samochodzie. Nie wierzyła własnym uszom. Musiała się upewnić. – I to masz być ty, tak? Kiwnął głową. – Przygotowali mi nowe papiery, według których po ukończeniu szkoły oficerów rezerwy w Quantico przydzielono mnie do koszar piechoty morskiej w Filadelfii, gdzie byłem dowódcą plutonu w kompanii transportowej. Nie ma w 276

nich najmniejszego śladu informacji o moim przydziale do służb wywiadowczych. – O tym nie chciałeś mówić wczoraj? Kiwnął głową. – Ufam ci – wyznał. – Nawet Pick o tym nie wie. Nie chcę myśleć o tym, co by mi zrobili, gdyby odkryli, że ci powiedziałem. A co zrobi Carlson i ludzie z jego otoczenia, jeśli zwąchają, że piszę o nich raporty? Ernie uśmiechnęła się do niego. – Więc po co o tym mówisz? – zapytała cicho. – Skoro wciąż jesteś taka szalona, żeby tłuc się ze mną przez cały kraj, łatwiej mi będzie wsadzić cię wreszcie do pociągu, jeśli będziesz o mnie wszystko wiedziała. – Nie takiej odpowiedzi oczekiwałam. Ale dobre i to na początek. – A co chciałaś usłyszeć? – Że mnie kochasz i ufasz mi. – To też – odrzekł Ken. 277

VIII 1 Baza lotnictwa marynarki, Pensacola, Floryda 9 stycznia 1942 roku Podporucznik piechoty morskiej Richard J. Stecker był szczupłym, drobnym młodzieńcem o żywej, pełnej entuzjazmu twarzy. Sprawiał wrażenie, jakby nie ukończył jeszcze dwudziestego pierwszego roku życia, i tak też było w istocie. Miał na sobie świeżutki mundur, jakby go przed przyjściem do bazy zdjął z wieszaka, i tak rzeczywiście było. Nic dziwnego, że siedzący za biurkiem kapral piechoty morskiej pomyślał, że ma do czynienia z podporucznikiem świeżo po szkole, który bez mapy nie znajdzie nawet swojego tyłka. 278

– Słucham, panie poruczniku? – z przesadną galanterią powiedział kapral. – W czym mogę panu pomóc? – Mam się tu zameldować, kapralu – odparł Stecker i położył na biurku dokumenty. Kapral przejrzał papiery i spojrzał na Steckera, na dobre teraz utwierdzony w przekonaniu, że jego pierwsze wrażenie było jak najbardziej słuszne. – Poruczniku – powiedział wyrozumiale – pańskie rozkazy mówią o szkoleniu lotniczym, a tu jest oddział piechoty morskiej. – Pewien oficer, a sądząc po liczbie pasków, był komandorem, kazał mi się tu zgłosić – powiedział Stecker. – Przypuszczacie kapralu, że nie miał pojęcia, o czym mówi? Kapral spojrzał na Steckera ze zdziwieniem. Nie spodziewał się po nim takiej pewności siebie. Teraz role się odwróciły, to on został potraktowany z pobłażaniem. W tym momencie otworzyły się drzwi i do środka wszedł następny podporucznik piechoty morskiej. Wyższy, lepiej zbudowany i na pierwszy rzut oka 279

starszy od Steckera, ale też świeży podporucznik. – Chwileczkę, panie poruczniku – powiedział kapral do Steckera i zwrócił się do nowo przybyłego: – W czym mogę panu pomóc, poruczniku? – Mam się tutaj zameldować – odpowiedział podporucznik. – Zaraz się panem zajmę – powiedział kapral. Wyszedł zza biurka i opuścił pokój. – Cześć. Nazywam się Pickering. – Odezwał się nowo przybyły. – Miło mi. – Stecker podał mu rękę. – Dick Stecker. – Czy też odniosłeś wrażenie, że się nas tu nie spodziewano? – zapytał Pickering. – A jeśli nawet, to spotykamy się z dość chłodnym przyjęciem? – Psujemy im wszystko. Sądzę, że chodzi o to, że... Urwał w połowie zdania na widok kaprala wchodzącego w asyście sierżanta sztabowego. Sierżant przestudiował rozkazy Steckera. Podniósł wzrok na Pickeringa, prosząc go w ten sposób o jego dokumenty. Pick również bez słowa podał mu je. 280

– Mieliście panowie stawić się w szkole lotniczej, tak? – zapytał sierżant. – Ale oni przysłali nas tutaj – powiedział Stecker. – Poruczniku, kwaterujemy tutaj tylko na stałe, a nie czasowo na okres szkolenia – poinformował sierżant. – Wprawdzie jestem zaledwie podporucznikiem, ale wygląda na to, że albo wy, sierżancie, albo komandor, który mnie tu przysłał, nie macie zielonego pojęcia, o czym mówicie. Kwestia sprowadza się do tego, prawda? – powiedział Stecker. Pickering zachichotał. Stecker puścił do niego oko. – Proszę zaczekać, panie poruczniku – powiedział sierżant i wszedł do pokoju oficerów. W chwilę potem wyszedł stamtąd kapitan. Pickering i Stecker stanęli na baczność. Pickering poczuł dreszcz. Spotkał już wcześniej tego kapitana... w dość nieprzyjemnych okolicznościach, w hotelu „San Carlos”. Carstairs... kapitan Wąsik. Po spojrzeniu, jakim kapitan go zmierzył, poznał, że nie tylko on pamięta tamto zdarzenie. 281

– Spocznij – rozkazał kapitan i zaczął przeglądać dokumenty. – Obu panów przysłano ze szkoły lotniczej? – zapytał. – Tak jest, panie kapitanie – odpowiedzieli równocześnie Pickering i Stecker. Kapitan zaczął kartkować notes, a gdy znalazł potrzebny mu numer, podszedł to telefonu i połączył się z kimś. – Panie komandorze – powiedział – tu kapitan Carstairs z piechoty morskiej. Mam u siebie dwóch podporuczników przysłanych na szkolenie lotnicze. Twierdzą, że kazał im się pan zakwaterować u nas. Odpowiedź zajęła komandorowi niecałe dwie minuty, po czym kapitan wyrzucił z siebie tylko cztery słowa: – Tak jest, panie komandorze – i odłożył słuchawkę. Następnie zwrócił się do sierżanta: – Ulokujcie poruczników w jednym pokoju. – Panowie – zwrócił się do nich – będę wdzięczny, jeśli po zadomowieniu się poświęcicie mi kilku minut waszego cennego czasu. Powiedzmy, za trzy kwadranse? – Tak jest, panie kapitanie – powiedział Stecker, stając na baczność. Pickering 282

pozostał za nim w tyle o pół sekundy. Kapitan Carstairs wyszedł z pokoju. Sierżant sprawdzał coś na dużej tablicy zawieszonej na ścianie. Pickering zorientował się, że przedstawia ona plan kwater oficerskich. – Ulokujcie ich w 111 C – rozkazał sierżant i też wyszedł z pokoju. Kapral wyjął z szuflady biurka drewnianą podkładkę z papierami przypiętymi do niej metalowym klipsem i powiedział: – Proszę za mną, panowie. Wyszli na zewnątrz budynku i podążyli w kierunku jednopiętrowych koszar, które wyglądały na zupełnie nowe. Weszli do środka. Kapral zaprowadził ich na górę. Skręcili w korytarz i po paru metrach zatrzymali się pod jakimiś drzwiami. Kapral ceremonialnie wręczył im klucze. – Za zgubienie kluczy opłata wynosi dolar dwadzieścia pięć centów. Czekał, aż któryś z nich otworzy drzwi. Stecker pierwszy wpadł na ten pomysł. 283

Pokój bez wątpienia nie był przygotowany na przyjęcie lokatorów. Ścian jeszcze nie zagipsowano i nie pomalowano. Na wierzchu sterczały kable elektryczne. Podłoga była wyłożona linoleum w charakterystycznym dla marynarki szarym kolorze. Pomieszczenie wyposażono w dwa podnoszone łóżka, dwa biurka, dwa obite materiałem fotele, dwa stoliki, cztery lampy, po jednej na każdym biurku i stoliku. Umywalka z półką i lustrem znajdowała się na tej samej ścianie co garderoba. Wejście do niej zasłaniała kotara. Znajdujące się w rogu pokoju drzwi prowadziły do łazienki wyposażonej w muszlę klozetową i kabinę z prysznicem. Kapral obchodził cały pokój i dotykając każdej rzeczy z osobna, mówił: – Dwa łóżka z materacami i poduszkami, dwa biurka z sześcioma szufladami, dwa krzesła drewniane, wyściełane materiałem, dwa stoły z szufladami, dwie lampy do czytania i dwie żarówki. Dwie zasłony w garderobie. Każdy z panów będzie odpowiedzialny za połowę tych przedmiotów. Wręczył Steckerowi ołówek i przypięty do drewnianej podkładki stosowny 284

papier. Stecker pokwitował przyjęcie mebli. Pickering zrobił to samo. Kapral skinął głową i zostawił ich samych. – Co ty na to? – zapytał Pickering, rozglądając się po pokoju. – Chyba znajdę sobie coś na mieście – odpowiedział Stecker – i pozwolę ci się pławić w tym luksusie beze mnie. – A można tak? – Zdaje się, że mam pomysł. – To znaczy? – Pozwól, że zadam ci najpierw pytanie – odrzekł Stecker. – Jak do tego doszło, że znalazłeś się w szkole dla lotników? – Złożyłem podanie i mnie przyjęli – wyjaśnił Pickering. – Jako podporucznika? – Słucham? – Przed szkołą lotniczą powinieneś odsłużyć dwa lata w jednostce. Po tych dwóch latach służby, chyba że się strasznie dało dupy, z reguły jest się porucznikiem. 285

– Promowali mnie zaraz po Święcie Dziękczynienia. – A mnie pierwszego stycznia. – W ubiegłym tygodniu? – zapytał Pickering. – Właśnie. – W Quantico? – W West Point – powiedział Stecker. – Myślałem, że w West Point promocja jest w czerwcu. – Ale nie w tym roku – wyjaśnił Stecker. – Potrzebowali podporuczników, więc promocje były zaraz po feriach Bożego Narodzenia. Sześć miesięcy przed terminem. – Ale po co o tym mówimy? – zapytał Pickering. – Właśnie rozważamy kwestię jak i gdzie mamy mieszkać przez następne pół roku. – Czy to znaczy, że mamy inną możliwość? Taką, z której możemy skorzystać zupełnie legalnie? – Myślę, że da się coś zrobić. Masz ochotę zapoznać się z moją oceną sytuacji? 286

Przeprowadziłem rozpoznanie terenu i z całą wnikliwością dokonałem rzeczowej oceny przypuszczalnych intencji nieprzyjaciela. Pickering zaśmiał się. – Przypominasz mi kumpla z Quantico – powiedział. – On też potrafi się poruszać po każdym terenie. Przesłużył turę w Chinach, zanim wysłali go na kurs dowódców plutonu. – Ja też zrobiłem turę w Chinach. W 4. pułku. – Zmyślasz – wyrwało się Pickeringowi. – Jesteś za młody. – Miałem wtedy jedenaście lat – odrzekł z szelmowską miną Stecker. – Urodziłem się w Korpusie. Mój ojciec służył w 4. pułku jako starszy sierżant. – A teraz jest kapitanem, prawda? – przerwał mu Pickering. – Zdobył Medal Honoru w czasie ostatniej wojny. – Skąd o tym wiesz? – Mojego kumpla strasznie czołgali podczas kursu w Quantico i nagle pojawił się kapitan Jack Stecker, który, niczym anioł zemsty, ognistym mieczem zrobił porządek, zawołał gromkim głosem: „Idźcie i nie grzeszcie więcej”, po czym 287

oddalił się w obłoku chwały. – To wygląda na mojego starego. Jest cholernie dobrym marine. Ale jestem zaskoczony, że wiesz o medalu. Nigdy nie nosi nawet baretki. – Rzeczywiście nie nosił, ale wiem to od mojego kumpla. – A skąd on wie? – Już mówiłem. Był w Chinach. – Ci faceci trzymają się razem – zgodził się Stecker. – Dzięki temu medalowi dostałem się do West Point. Synowie odznaczonego automatycznie dostają zezwolenie na studiowanie na wojskowych uczelniach. Do wyboru. Mój brat poszedł do Annapolis, a ja, ponieważ zbyt często musiałem chodzić w jego ślady, wybrałem West Point. – A dlaczego wstąpiłeś do Korpusu, a nie do armii? – zapytał Pickering. – Biorąc pod uwagę, że jesteś w piechocie morskiej od niedawna, zdobędę się na wspaniałomyślność i wybaczę ci zadawanie podobnych pytań – odpowiedział Stecker. – Do armii??!! – Wspomniałeś o rozpoznaniu terenu? – śmiał się Pickering. 288

– Chciałbyś usłyszeć pełny raport, czy wystarczą wnioski? – Wolałbym pełen raport. Nie chciałbym zrobić czegoś, za co by mnie stąd wyrzucili. – Dobrze – zgodził się Stecker. – Nie wypada, aby podporucznik zachowywał się impulsywnie. Pickering nie mógł powstrzymać uśmiechu. Podobał mu się ten oficer o chłopięcej twarzy. – Wykład rozpoczyna krótka historia lotnictwa marynarki – zagaił z namaszczeniem Stecker. – Przenosimy się zatem w odległe czasy, do roku 1911. Na sześć lat przed wstąpieniem mojego ojca do Korpusu i na dziesięć lat przed moimi narodzinami. Pickering nie mógł opanować chichotu. – Szkołę lotniczą założono tutaj, mając na początek dwa samoloty. Jeżeli będziesz wciąż się śmiał, skończę wykład. – Przepraszam. – My, zawodowi żołnierze piechoty morskiej, nie lubimy, gdy w naszej obec289

ności chichoczą rezerwiści – powiedział surowo Stecker. – Zapamiętajcie to sobie, Pickering. Pickering zaśmiał się teraz na całe gardło. – Jak już mówiłem – kontynuował Stecker – szkolenie pilotów przeprowadzano od samego początku. Pensacola cieszy się zasłużoną opinią teściowej bazy lotniczej. – Słyszałem już o tym – wtrącił Pickering. – Wciąż mi przerywasz – powiedział Stecker z udanym oburzeniem. Pickering podniósł ręce do góry w geście kapitulacji. – W okresie międzywojennym w Pensacola szkolono trzy kategorie lotników marynarki – ciągnął swój wykład Stecker, ale już na poważnie. – Oficerów marynarki i piechoty morskiej oraz podoficerów obu tych formacji, jak również kadetów lotnictwa marynarki. – Podoficerów? Jako pilotów? – Jako że pytanie nie odbiega od tematu wykładu, pominę milczeniem fakt, że znów mi pan przerwałeś – stwierdził Stecker. – Owszem, szkolono też podofi290

cerów. Trwał spór na najwyższym szczeblu, czy samoloty powinny być pilotowane jedynie przez wspaniałych, dobrze wykształconych młodych oficerów takich jak ty lub ja, Pickering, czy też dałoby się zaoszczędzić sporo forsy, sadzając za sterami samolotów podoficerów. Dyskusja ta trwa dalej. Dla pomnożenia twojego ogólnego zasobu informacji o lotnictwie dodam, że obecnie w dywizjonach służy wielu pilotów-podoficerów. Na marginesie, wielu japońskich i niemieckich pilotów, oraz znacząca liczba pilotów RAF-u, to podoficerowie. – Nie wiedziałem. – Chciałbym bardzo pogłębić twoją wysoce powierzchowną i fragmentaryczną wiedzę o Korpusie, przedstawiając wszystkie za i przeciw udziałowi podoficerów w lotnictwie wojskowym, ale nie mamy na to czasu, skoro – Stecker spojrzał na zegarek – za trzydzieści dwie minuty musimy się stawić przed obliczem surowego kapitana z wąsikiem. Z całym więc szacunkiem proszę, żebyś pozwolił mi skończyć wykład. – Bardzo proszę – odpowiedział Pickering, z trudem powstrzymując się od śmiechu. 291

– Oficerowie-kandydaci do szkoły lotniczej musieli odbyć dwa lata służby. Ponieważ awans do stopnia porucznika następował automatycznie po osiemnastu miesiącach służby, rezultat był taki, że niżsi stopniem słuchacze szkoły lotniczej nosili srebrne belki porucznika, było wielu kapitanów, zdarzali się nawet majorowie piechoty morskiej i komandorzy marynarki. Z rangą, jak ci wiadomo, wiążą się przywileje, toteż oficerowie, którzy po dwóch latach służby uczą się w szkole lotniczej, nie potrzebują 24-godzinnego nadzoru. Obowiązuje ich rozkład zajęć, zgodnie z którym muszą stawić się we właściwym miejscu o wyznaczonym czasie. Co robią poza służbą, to ich prywatna sprawa. – To dotyczy również nas? – zapytał Pickering. Stecker położył wskazujący palec na usta i powiedział: – Sza! – Po chwili ciągnął dalej: – Kandydaci na kurs lotniczy są wybierani spośród najinteligentniejszych podoficerów marynarki i piechoty morskiej. Potrafią jednak brakiem dyscypliny wprawić władze szkoły w zakłopotanie. Ale w ich przypadku, w przeciwieństwie do słuchaczy z grona oficerów, nie ma potrzeby ich pouczać, że podłoga na okręcie to pokład lub że poklepywanie po 292

tyłku córki admirała nie jest uznawane za elegancką formę zachowania. Na te słowa umysłem Pickeringa zawładnął nasycony szczegółami obraz pupy Marthy Sayre Culhane. – Trzecia kategoria słuchaczy, kadeci lotnictwa marynarki, to zupełnie inna sprawa. Nie dość, że trzeba ich uczyć latać, to trzeba im też dokładnie powiedzieć, czego się od nich oczekuje po skończeniu szkoły i uzyskaniu oficerskiego patentu. Dlatego przed rozpoczęciem nauki w Pensacola muszą przejść przez „program eliminacyjny” w którejkolwiek bazie lotniczej marynarki. Zapoznaje się ich wtedy z obyczajami i tradycją marynarki, uczy musztry i strzelania. Przede wszystkim jednak uczestniczą w szkoleniu lotniczym, które ma określić, czy pod względem fizycznym i intelektualnym zdolni są do zajęć prowadzonych w Pensacola. – Doprawdy jestem zafascynowany twoją wielce pouczającą rozprawą. Pozwolę sobie jednak zapytać, co wspólnego ma ona z tą dziuplą, do której nas wsadzono? – Była też czwarta kategoria uczniów – zignorował pytanie swego słuchacza 293

Stecker – nowo mianowani podporucznicy. Tacy jak my, Pickering. Od kiedy odkryto na Górze Synaj kamienną tablicę z wyrytym na niej napisem głoszącym, że podporucznicy nie są w stanie znaleźć swojego tyłka bez mapy, musieli przechodzić różne kursy, na których dowiadywali się, że nie wolno sikać do doniczek z palmami w kasynie oficerskim oraz poznawali inne zasady obowiązujące oficerów i dżentelmenów. – Używasz czasu przeszłego – zauważył Pickering. – Z wielu powodów, w tym również skarg ze strony marynarki, posądzającej lotnictwo o grabież najlepszych podporuczników, zaprzestano jednak przysyłania na przeszkolenie lotnicze nowych kandydatów ze wspomnianej kategorii. Zatem jeśli zechciałbyś w przyszłości zostać lotnikiem marynarki, musiałbyś zacząć naukę jako kadet lub mieć za sobą pełne dwa lata służby w marynarce lub oddziałach Korpusu. – No a my? Przecież jesteśmy tutaj – powiedział Pickering, tym razem szczerze zdziwiony. – I tak oto doszliśmy do sedna mojego wykładu. Wpadliśmy tu przez dziurę 294

w sicie. Jeśli o mnie chodzi, to wiem, dlaczego się tu znalazłem.. Zakwalifikowałem się na szkolenie lotnicze ostatniej jesieni, zanim jeszcze postanowili nie wysyłać więcej podporuczników do Pensacola. Podejrzewam, że właściwa informacja nie dotarła do oficera łącznikowego w West Point. W papierach miał jedynie odnotowane, że po nominacji powinienem stawić się w Pensacola, dopilnował więc tego. Toteż gdy zostałem promowany, otrzymałem stosowne rozkazy. A ty? Jak się tu dostałeś? Powinieneś teraz ćwiczyć na poligonie w Camp Elliott „pluton piechoty w natarciu”. Pickering poczuł, że nie może niczego ukrywać. – Powinienem prowadzić teraz kasyno oficerskie w koszarach piechoty morskiej w Waszyngtonie – przyznał się. – Taki dostałem przydział po skończeniu kursu dowódców plutonu w Quantico. – Dlaczego? – Jestem z hotelarskiej rodziny. Od dzieciństwa pracowałem dla hoteli Fostera. – To całkiem niezła fucha. 295

– Nie poszedłem do Korpusu, żeby prowadzić bar dla pułkowników. – Jak się z tego wykręciłeś? – Mam pewne wpływy – powiedział Pickering. – U generała. – Którego? – zapytał Stecker. Pickering wyczuł dezaprobatę w głosie Steckera; jego oczy już się nie śmiały. – Mclnerny'ego. Generała brygady Mclnerny'ego. Wiesz, o kim mówię? – Owszem, wiem. On i mój ojciec walczyli we Francji w czasie pierwszej wojny światowej w Lesie Belleau. – W takim razie zapewne twój ojciec zna mojego. Właśnie tam poznał Mclnerny'ego. Obaj byli kapralami. Generał uczynił mnie swoim adiutantem, a potem znalazłem się tutaj. Stecker z roztargnieniem kiwnął głową. Myślał nad czymś intensywnie. – Moim zdaniem – odezwał się w końcu – oni nie wiedzą, co z nami zrobić. W takiej sytuacji najprostszym rozwiązaniem, które zresztą już zastosowali, jest pozostawienie sprawy swojemu biegowi. Zgodzą się nas przyjąć do szkoły lotniczej, bo to łatwiejsze, niż pisanie oficjalnych zapytań do dowództwa Korpusu 296

z prośbą o radę. Jak na razie jesteśmy chyba tylko my dwaj, z czego ja jestem po West Point. Nie sądzę więc, że specjalnie dla nas zaczną cykl wykładów o sikaniu do doniczek z palmami. Wygodniej im będzie traktować nas jako podporuczników piechoty morskiej. – Czyli? – Dopóki nam nikt nie powie, że nie możemy oddalać się poza miejsce zakwaterowania, możemy założyć, że jesteśmy ludźmi wolnymi. Nie sądzę, żeby jakiś oficer dyżurny zjawiał się tutaj codziennie o północy tylko po to, żeby sprawdzić, czy jesteśmy w łóżkach. – A więc możemy po prostu pójść do kaprala i powiedzieć: „Dziękujemy, ale nie skorzystamy; prosimy bardzo – oto pańskie klucze”? – Masz jakieś pieniądze? – odpowiedział pytaniem Stecker. – Tak – odparł Pickering. – W Korpusie krąży stare powiedzenie: zadasz pytanie, dostaniesz odpowiedź. Jeśli nie chcesz usłyszeć odpowiedzi, która ci się nie spodoba, lepiej nie pytaj. Jeśli spróbujemy załatwić to legalnie, kapitan Wąsik może wpaść na ge297

nialny pomysł. A wtedy przyjdzie nam słuchać wykładów o doniczkach z palmami. Możemy się też spodziewać nocnych kontroli. Musimy więc zapomnieć o zwrocie pieniędzy za wynajem kwater poza terenem bazy. – Rozumiem. – Jeszcze jeden problem. Masz samochód? Pickering kiwnął głową. – W takim razie chodźmy posłuchać, co kapitan Wąsik ma nam do powiedzenia. Przez niego nasz pomysł może prysnąć jak bańka mydlana. Jeśli jednak sprawdzą się moje przypuszczenia, możemy spędzić następne sześć miesięcy we względnym komforcie. Od chwili, w której zakwalifikowaliśmy się na kurs, należy nam się dodatek lotniczy, dlaczego by więc nie wydać tych pieniędzy. W drodze powrotnej do dowództwa jednostki piechoty morskiej Stecker zobaczył kabriolet Pickeringa. – Przydałaby się taka bryczka jako przynęta na kociaki, co? Pickering uśmiechnął się, ale nic nie powiedział. Kapitan Wąsik wprawdzie zwolnił ich z obowiązku stania na baczność przed 298

jego biurkiem, ale nie zaproponował im też, żeby usiedli. – Rozmawiałem przez telefon w waszej sprawie – powiedział. – Jesteście tu wyjątkiem od reguły, maleńkim kamykiem, który nie powinien przedostać się przez sito, ale, niestety, przedostał się. Obaj powinniście teraz biegać z plutonem po poligonie w Camp Elliott. Ale jesteście tutaj, postanowiono więc, że łatwiej będzie nam was tu zostawić, niż odesłać z powrotem. On używa nawet tych samych słów co Stecker, pomyślał Pickering. – Kiedy zwraca się do was wyższy stopniem oficer – pouczył ich kapitan – regulamin nakazuje stosownie zareagować, chociażby mówiąc: „Tak jest, panie kapitanie”. Wtedy wspomniany oficer wie, że żyjecie. – Tak jest, panie kapitanie – odpowiedzieli Pickering i Stecker. – Ale za swoją ciekawość przyszło mi zapłacić – powiedział kapitan Wąsik. – Zakładam, że nie jest wam obce określenie „dodatkowe obowiązki”. Tak jest, panie kapitanie – odpowiedzieli zgodnie Pickeringi Stecker. – Jestem instruktorem pilotażu i to jest mój podstawowy obowiązek – mówił dalej kapitan. – Moim dodatkowym obowiązkiem jest pełnienie funkcji do299

wódcy tutejszego oddziału piechoty morskiej. A jakieś dwadzieścia minut temu otrzymałem kolejny dodatkowy obowiązek: od tego momentu odpowiadam za was dwóch przed przełożonymi. Ktoś musi czuwać, żeby wam tu włos z głowy nie spadł i odpowiadać za wasze ewentualne złe zachowanie. Jeśli się zdarzy, na przykład, że zakłócicie spokój w Pensacola i z tego powodu wylądujecie w areszcie żandarmerii, to ja będę osobą, która was z niego wydostanie, postawi przed sądem wojskowym i dołoży wszelkich starań, żeby się was stąd jak najszybciej pozbyć. Czy wyraziłem się jasno? A może potrzebne są bardziej szczegółowe wyjaśnienia? – Tak jest, panie kapitanie – powiedzieli chórem. – Czyli? Zrozumieliście, czy potrzebne są szczegółowe wyjaśnienia? – Rozumiem, panie kapitanie – powiedział Stecker. – Wyraził się pan jasno, kapitanie – skwapliwie dodał Pickering. – Wspaniale – powiedział kapitan Wąsik. – Przejście przez ten kurs będzie trudne – mówił dalej. – Rok temu trwał trzynaście miesięcy. Teraz ten sam program, jaki obowiązywał rok temu, spróbujemy z wami przerobić w ciągu sze300

ściu miesięcy. Będziecie więc musieli nieźle się napracować. Czasu na hulanki i swawole może zabraknąć. Wyraziłem się jasno? – Tak jest, panie kapitanie – odpowiedzieli równocześnie. – Wspaniale! Nie będę się dalej rozwodził na ten temat. Reszta dnia na zakwaterowanie. Jeśli macie własne samochody, zarejestrujcie je. Rozejrzyjcie się po bazie i sami zorientujcie się we wszystkim. Zgłosicie się jutro rano o godzinie szóstej trzydzieści w komendanturze szkoły lotniczej. Obowiązują zielone mundury. – Tak jest, panie kapitanie – powtórzyli obaj podporucznicy. – To wszystko, panowie – zakończył rozmowę kapitan Wąsik. – Dziękujemy, panie kapitanie – wyrecytowali, równocześnie zrobili w tył zwrot i odmaszerowali. – Dobra nasza. Jesteśmy wolni – powiedział Stecker. – Mamy cały dzień na znalezienie przyzwoitej kwatery. – Mam już kwaterę. Nie znajdziemy lepszej – rzekł Pickering i skierował się do Cadillaca. 301

– Zmieścimy się obaj? – Dwie sypialnie, salon i patio. – A okna, bez wątpienia, wychodzą na znane na całym świecie śnieżnobiałe plaże Pensacola, tak? – Dokładnie rzecz ujmując, jest to penthaus hotelu „San Carlos”. Stecker uniósł brwi, ale nic nie odrzekł. Podszedł do Cadillaca i zajrzał do środka. – A to też zapewne twoje? – Tak. – Czyżby nie wbito ci do głowy, że podporucznik, który wozi tyłek kabrioletem Cadillaca i mieszka w penthausie, może wzbudzić mało przychylne komentarze ze strony starszych stopniem oficerów? – Za siedem miesięcy, jeśli się nie rozbiję do tego czasu, będę mieszkał w namiocie na jakieś wyspie na Pacyfiku. A jacyś bliżej mi nie znani ludzie będą próbowali mnie zabić. Gdy o tym pomyślę, przychodzi mi do głowy zdanie starożytnego mędrca: „Używaj dnia”. – Czuję w tobie bratnią duszę, Pickering – powiedział Stecker. 302

– Chodźmy zarejestrować nasze samochody, a potem obejrzymy twój penthaus. – Wspominałem już, że pochodzę z hotelarskiej rodziny – przypomniał Pickering. – Ten penthaus to taka mała transakcja handlowa. Nie kosztuje tak wiele, jakby się mogło wydawać. – Nie obchodzi mnie ile kosztuje – odrzekł Stecker. – Wpadło mi ostatnio trochę grosza. Pickering nic nie odpowiedział. Stecker wyjął portfel, a z niego złożoną kartkę papieru. Rozłożył ją i podał Pickeringowi. Był to krótki, napisany na maszynie list. Braciszku, Jeśli kiedyś w przyszłości dostaniesz spory czek od Wuja Sama, byłbym nieźle wkurzony, gdybyś zrobił coś głupiego... na przykład włożył pieniądze do banku. Wypij morze whisky i przeleć wszystkie dziewczyny, które ci się trafią. Kochający Jack. 303

Pick przeczytał kartkę i spojrzał pytająco na Steckera. – Od mojego starszego brata – wyjaśnił Stecker. – Podporucznik Jack Stecker junior, Annapolis, rocznik 1940. Poszedł na dno z Arizoną”. – Przykro mi – powiedział Pickering. – Mnie też. To był fajny gość. Na moment ich oczy się spotkały. – Nasz penthaus ma dwie sypialnie, prawda? – zapytał Stecker. – Plus salon? I patio? A barek? – Dwa barki. Jeden w salonie, a drugi w patio. – Myślę, że właśnie coś takiego Jack miał na myśli – rzekł Stecker.

304

IX 1 Dowództwo 2. Zespołu Szkoleniowego, Camp Elliott, Kalifornia 9 stycznia 1942 roku, 8.15 Kapitan rezerwy piechoty morskiej Jack Stecker był rosłym, barczystym mężczyzną. Miał na sobie pieczołowicie odprasowany mundur. Na naramiennikach kurtki mundurowej i na kołnierzyku koszuli widniały srebrne szyny, insygnia jego rangi. Wyjściowe buty aż lśniły czystością. Na kurtce brakowało jednak baretek. Z sobie tylko wiadomego powodu kapitan trzymał je w kieszeni. Stecker był nieco zdziwiony, że starszy sierżant pełniący u pułkownika Lewisa T. Harrisa funkcję szefa kancelarii najwyraźniej nie miał pojęcia, kim on jest. Równie dziwne było to, że on także nie mógł sobie przypomnieć, czy wi305

dział go kiedykolwiek przedtem. Na rękawie kurtki starszego sierżanta widniały ukośne paski, oznaczające szesnaście lat wzorowej służby. Kapitan Jack Stecker nosił mundur piechoty morskiej od 1917 roku. Wprost niemożliwe, żeby nigdy do tej pory nie wpadli gdzieś na siebie. W okresie międzywojennym Korpus był małą jednostką. Wszyscy praktycznie znali wszystkich. Od każdej reguły jest jakiś wyjątek, powiedział sobie Stecker, i to z pewnością był ten przypadek. – Pułkownik pana prosi, sir – powiedział sierżant. – Dziękuję, sierżancie – odrzekł Stecker i wstał z krzesła. Obciągnął, kurtkę i podszedł do drzwi opatrzonych napisem: PŁK PIECHOTY MORSKIEJ LEWIS T. HARRIS, DOWÓDCA ZESPOŁU SZKOLENIOWEGO. Zapukał we framugę drzwi gabinetu. – Wejść! – rozkazał pułkownik. Stecker wszedł do środka i zatrzymał się w odległości metra od biurka puł306

kownika. Stanął na baczność i wyrecytował: – Kapitan Stecker melduje się na rozkaz, sir. Pułkownik Harris, mężczyzna krępy, łysy, o wypukłej piersi, spojrzał na Steckera bez uśmiechu. Potem wstał, podszedł do drzwi wejściowych, zamknął je i wrócił do biurka. – Co u ciebie słychać, stary skurczybyku? – zwrócił się do gościa. – Wszystko w porządku, panie pułkowniku – odrzekł oficjalnym tonem Stecker. – Ja także, Jack, ciągle nieźle się trzymam. Dasz wiarę? W moim otoczeniu wzbudza to zdziwienie z domieszką niechęci. Ja zawsze mam rację, Jack. Niektórzy tego nie rozumieją, ale ty, mam nadzieję, potrafisz to pojąć. – Pułkowniku, pan wybaczy, ale...? – Gdybyś swego czasu, tak jak chciałem, przyjął nominację, siedziałbyś teraz za tym biurkiem z pułkownikowskim ptakiem przypiętym do kołnierzyka, a ja bym się meldował u ciebie. Dopiero teraz ich spojrzenia się skrzyżowały. 307

– Ciągle jest mi jakoś nieswojo ze srebrnymi szynami kapitana. – Gówno prawda! – przerwał mu pułkownik Harris. – Gdzie są twoje baretki, Jack? – W kieszeni. – Jasne. Medal Honoru to rzecz wstydliwa. Zupełnie jak tatuaż na ręku ze świecącym gołymi cyckami kociakiem w kusej, słomianej spódniczce. – Ludzie przez to czują się jakoś dziwnie. – Wybór należy do ciebie, Jack: możesz stać tam jak jakiś świeżo upieczony podporucznik po Quantico, albo usiąść tutaj, a ja tymczasem naleję ci drinka. Stecker podszedł do małej kanapy i usiadł. – Nie wiedziałem, jak sobie z tym poradzić, Lew – powiedział. – Więc postąpiłem zgodnie z regulaminem. – I dlatego nie zadzwoniłeś, gdy wczoraj wieczorem tu przyjechałeś, tak? – zapytał pułkownik. – I spędziłeś noc na kwaterze zamiast z Margie i ze mną w naszym domu? Stecker nie odpowiedział. Pułkownik podszedł do metalowej ściennej szafy z 308

szufladami na akta i wyjął butelkę szkockiej, następnie wziął z półki dwie szklaneczki. Jedną z nich podał Steckerowi i napełnił każdą do połowy. Wziął do ręki swoją i stuknął się ze Steckerem. – Bardzo się cieszę, że cię widzę, Jack – powiedział. – Osobiście i służbowo. – Dziękuję – odrzekł Stecker. Zawiesił głos, jakby miał ochotę coś dodać. – Chciałoby się powiedzieć: jak za starych dobrych czasów, ale już tak nie jest, prawda? – dorzucił po chwili. – Dobre czasy się skończyły – przyznał Harris. Przez chwilę w milczeniu z namaszczeniem sączyli whisky. – Nie wiem jak to powiedzieć, Jack – powiedział Harris. – Tak mi przykro z powodu twojego chłopaka. – Dziękuję. – Zatrzymał się u nas na trochę w drodze do Pearl. Zrobił na mnie bardzo dobre wrażenie. – Był szesnasty na swoim roku – rzekł Stecker. – Wiem tylko, co się stało, ale nie wiem jak. 309

– Był na „Arizonie”. Słyszałem, że tylko jedno działo przeciwlotnicze zdążyli obsadzić ludźmi, zanim poszli na dno. Mam nadzieję, że to było działo Jacka. – Jak się czuje Elly? Stecker wzruszył ramionami. Brakowało mu słów, żeby opisać reakcję żony z powodu śmierci ich najstarszego syna. – A drugi chłopak? Richard? Jest w West Point, prawda? – Był. – Był? – Promowali go wcześniej – odrzekł Stecker. – Dick zameldował się dzisiaj w Pensacola. Albo zrobi to jutro. W szkole lotniczej. – Nie słyszę w twoim głosie zadowolenia. – Nie wiem, czy jestem, czy nie jestem zadowolony. Elly boi się samolotów. – Cholera, ja też – przyznał się Harris. Stecker popatrzył na niego i uśmiechnął się. – Przecież ty się boisz tylko własnej żony. – I samolotów. Byłem w Pensacola w latach trzydziestych, po powrocie z Ha310

iti. Wszystko szło jak po maśle, dopóki nie posadzili mnie za sterami samolotu i nie kazali mi go pilotować. Oblałem się zimnym potem. Byłem przerażony i sparaliżowany. Wystarczyło, że trochę pomachałem skrzydłami, a naprawdę nie wiedziałem gdzie góra, a gdzie dół. W moich papierach figuruje krótki zapis: „całkowicie niezdolny do służby lotniczej”. – Nie wiedziałem, że próbowałeś – powiedział Stecker. – Bałem się od samego początku. Wiedziałem, że nie jestem Charlesem Lindberghiem, ale byłem świeżo mianowanym kapitanem z trojgiem dzieciaków na utrzymaniu, któremu bardzo przydałby się dodatek lotniczy. Jeśli twój chłopak, Jack, nie nadaje się do latania, szybko się o tym przekona. Nie ma się czym martwić. Jedni rodzą się, żeby latać jak ptaki, a inni – jak ty i ja – żeby taplać się w błocie. Stecker roześmiał się. – Jack, znasz Evansa Carlsona? – zapytał pułkownik. Pytanie wprawdzie zostało zadane od niechcenia, ale Stecker czuł przez skórę, że pułkownik Harris bynajmniej nie chce wspominać „starych dobrych czasów”. 311

– Pewnie – odpowiedział. – Z Chin? – Razem zajmowaliśmy się uzbrojeniem w 4. pułku. – Zapomniałem o tym. Jesteś jednym z tych, którzy uważają, że Garand to spełnienie marzeń piechoty morskiej. Samopowtarzalny karabin Ml kalibru 7,62 mm, zasilany z ośmionabojowego ładownika, został skonstruowany przez Johna Garanda, cywilnego pracownika firmy Springfield Arsenał w Filadelfii. Karabin ten został przyjęty jako standardowa broń przez armię amerykańską w 1937 roku, zastępując pięciostrzałowy karabin powtarzalny Springfield wzór 1903. – Nie wiem, czy każdy marzy o Garandzie – powiedział Stecker – ale wiem jedno: to wspaniała broń. Znacznie lepsza niż Springfield. – Twoja ocena mnie zaskakuje. – Strzelałeś kiedyś z niego? – Miałem go parę razy w ręku. Ale z trudem trafiałem nawet w czarne17. 17

- Na tarczy strzeleckiej kręgi: ósmy, dziewiąty i dziesiąty, drukowane są na czarno [przyp. aut.]. 312

– Swego czasu byłem na ćwiczeniach wojskowych w Benning – powiedział Stecker. W Forcie Benning, w stanie Georgia, znajdowało się Centrum Szkolenia Piechoty Armii Stanów Zjednoczonych. – Wziąłem fabrycznie nowy karabin – ciągnął Stecker – i bez trudu wystrzelałem Eksperta, podobnie jak dwunastu rekrutów z Parris Island. Harris chrząknął. Pomyślał, że facet mniejszego kalibru, widząc niechęć swego dowódcy do Garanda, pośpiesznie wycofałby się z pochwał na temat nowej broni. Ale Jack Stecker, jeszcze do niedawna starszy sierżant Stecker, nie był facetem małego kalibru. Mówił to, co myślał. – Mam Garanda – mówił dalej Stecker – nad którym popracował trochę rusznikarz z Benning. Na dwieście metrów zrobiłem skupienie poniżej czterech centymetrów. – Mój Springfield też to potrafi. – Twoim Springfieldem nie wpakujesz, tak szybko jak tylko będziesz w stanie ściągnąć spust, ośmiu strzałów w środek tarczy z odległości trzystu metrów – powiedział Stecker. 313

– Przypominasz alkoholika po odwykówce. Nie ma nic gorszego. – Przepraszam – rzekł Stecker. – A może się mylę? Już kiedyś mi się to przytrafiło. – Ostatni raz – 13 maja 1937 roku, prawda? Harris roześmiał się na całe gardło. – W każdym razie mamy temat do dyskusji – powiedział. – Ta wojna się już dawno skończy, zanim cholerna armia znajdzie wreszcie czas na przysłanie Korpusowi swoich wspaniałych Garandów. – Chyba tak – zgodził się Stecker. Korpus otrzymywał broń strzelecką za pośrednictwem Służby Uzbrojenia Armii. Przyjęło się na drodze faktów dokonanych, że armia zaopatrywała Korpus w drugiej kolejności, gdy już zaspokoiła własne potrzeby, rzeczywiste i te wyimaginowane. – Mówiliśmy o Evansie Carlsonie – zmienił temat Harris. – Zdaje się, że byłeś z nim w dobrych stosunkach? – Zdaje się, że to jego osoba będzie tematem do dyskusji – odrzekł Stecker i po krótkiej chwili dodał: – Słyszałem, że parę lat temu odszedł do cywila. Mówiło 314

się wtedy, że został o to poproszony. Słyszałem też, że kocha Chińczyków i zdenerwował kilku ważnych facetów. – Nic mi o tym nie wiadomo. Faktem jest, że wrócił do wojska. Jako oficer rezerwy wystąpił o awans na majora i uzyskał go. Z pewnością zna paru innych ważnych facetów. – Nie słyszałem nic na ten temat – zamyślił się Stecker. – A dlaczego nie mieliby go awansować? To przecież dobry marine. Mnie również awansowali. Jestem kapitanem. – Jack, nie odpowiedziałeś na moje pytanie. – Czy dobrze z nim żyłem? Pułkownik Harris milczał przez chwilę. – Od tego momentu, Jack, wszystko co powiem, ma zostać tylko między nami. W tym pokoju. – Oczywiście, panie pułkowniku. – W ciągu najbliższych tygodni, a może miesięcy, w Korpusie sformowane zostaną dwa samodzielne bataliony. Jeden z nich powstanie tutaj. Będzie nimi 315

dowodzić podpułkownik Carlson. – Samodzielne bataliony? Po co? – Bataliony komandosów – sprecyzował Harris. – Nadal nie bardzo pojmuję – wyznał Stecker. – Pewien kapitan rezerwy napisał do dowódcy Korpusu list, w którym przedstawił propozycję powołania przez Korpus specjalnych oddziałów, które wykonywałyby te same zadania co angielscy komandosi: wypady przez morza na zajęte przez wroga wybrzeża. – Kapitan rezerwy napisał do dowódcy Korpusu? – zapytał Stecker z niedowierzaniem. – A dowódca wyraził zgodę – dodał Harris. Stecker nie odpowiedział, ale na jego twarzy malowało się bezgraniczne zdumienie. – Autor tego listu ma przyjaciół na samej górze – stwierdził pułkownik. – Z pewnością – zgodził się Stecker. – Nazywa się Roosevelt. 316

– Ach, kapitan Roosevelt – Stecker nagle wszystko zrozumiał. – Widziałem go parę razy w Quantico. Ale nie znam go osobiście. – Kapitan Roosevelt będzie zastępcą dowódcy 2. samodzielnego batalionu, dowodzonego przez podpułkownika Carlsona. Stecker uniósł pytająco brwi, ale nic nie powiedział. – Przydzielono mi specjalne zadanie – ciągnął pułkownik. – Mam pomóc pułkownikowi Carlsonowi przy formowaniu jego batalionu. Musisz wiedzieć, że zostawiono mu całkowicie wolną rękę przy rekrutacji żołnierzy ze wszystkich jednostek należących do Korpusu. Ma prawo wyrzucić ze swojego batalionu każdego, kto mu się nie spodoba. Może wyposażyć i uzbroić swój batalion, w co mu się będzie żywnie podobało. A jeśli nie znajdzie czegoś w magazynach, nie będzie miał żadnych kłopotów ze znalezieniem odpowiednich funduszy na zakup wszystkiego, czego tylko zapragnie. W przypadku sprzeczności interesów między jednostkami, potrzeby Carlsona będą miały pierwszeństwo. Tak to wygląda, Jack. Rozumiesz, o co chodzi? – Tak, panie pułkowniku. 317

– Dobrze, od tej chwili będziesz pracował dla mnie. Musisz zająć się podpułkownikiem i jego batalionem. – Miałem nadzieję, że dostanę kompanię. – Nic z tego, Jack, nawet gdybyśmy nie mieli tego pasztetu z Carlsonem, szkoda cię na dowódcę kompanii. Mamy już dowódców kompanii. Ale cholernie brakuje nam takich ludzi jak ty. Jeśli sformujesz i wyszkolisz oddział Carlsona, a on sobie wreszcie stąd pójdzie, będę miał dla ciebie miejsce u mnie w sztabie, w S-318. A jeśli poradzisz sobie dobrze z Carlsonem, prawdopodobnie dostaniesz majora. – A jeśli nie? – Carlson ma być obsłużony jak należy i kropka – powiedział stanowczo Harris. – Albo ty i ja będziemy robić coś, co nam się na pewno nie będzie podobało. Stecker ściągnął w zamyśleniu brwi. W końcu powiedział: – Tak jest, panie pułkowniku. 18

- Dział sztabu zajmujący się planowaniem i szkoleniem [przyp. red.]. 318

– Jeszcze coś, Jack – dorzucił pułkownik. – Jeśli to wyjdzie z tego pokoju, obaj będziemy w niezłych tarapatach. – Rozumiem. – Carlson nie tylko chce mieć oddział komandosów, chce go jeszcze zorganizować w sposób przez siebie wymyślony. – To znaczy? – Na przykład, chciałby znieść wszystkie rangi. Zamiast oficerów, podoficerów i szeregowych byliby tylko „żołnierze” i „dowódcy”. Nie byłoby kasyna oficerskiego. I wszyscy by ze sobą „współpracowali”. – Serio? – zapytał Stecker. – To idiotyzm. – Nie tylko ty tak to określiłeś. Dla wielu ludzi w Waszyngtonie Carlson jest po prostu szaleńcem. – Takim prawdziwym szaleńcem? Pułkownik kiwnął głową. – Ci ludzie sądzą też, że stał się komunistą – dodał. – Więc dlaczego dają mu batalion? 319

– Ponieważ prezydent Stanów Zjednoczonych ma bzika na punkcie komandosów i uważa, że Carlson jest właściwą osobą, która zorganizuje mu takie oddziały – wyjaśnił Harris. Przez pewien czas milczał pogrążony w myślach, a potem mówił dalej: – Dowódcę Korpusu, Jack, martwią trzy sprawy. Mówi się, że Carlson nie panuje nad sobą – to pierwsza i najważniejsza kwestia. Druga, że do swego batalionu zbiera samą śmietankę marines. A trzecia, że większość tych wspaniałych chłopaków może zginąć w szalonej, nieodpowiedzialnej operacji. Lub co gorsza, że jego misja powiedzie się i cały Korpus zostanie przekształcony w oddziały komandosów Stanów Zjednoczonych. – A co w tym złego? – zdziwił się Stecker. – Przecież, o ile się orientuję, robimy dokładnie to samo, co komandosi: atakujemy wybrzeża zajęte przez nieprzyjaciela. – Brytyjscy komandosi nie mają ani lotnictwa, ani artylerii – odrzekł Harris. – Jeśli więc powstaną oddziały komandosów, artyleria i lotnictwo Korpusu staną się zbędne. A co będzie po wojnie, Jack? Czym się wówczas stanie Korpus? Oddziałem, no może dwoma oddziałami komandosów? 320

– Nie pomyślałem o tym – przyznał Stecker. – Dowódca miał związane ręce, był zmuszony zaakceptować pomysł z komandosami. Powiedział: „Tak jest, panie prezydencie” i teraz musi dołożyć wszelkich starań, żeby wykonać to zadanie. Nie wszyscy z bliskiego otoczenia dowódcy podzielają jego zdanie. – A to dlaczego? Nie rozumiem. – Chodzą słuchy, że wywiad chce przydzielić Carlsonowi oficera z zadaniem zgromadzenia dowodów, że podpułkownik jest komunistą albo szaleńcem, a jeszcze lepiej szalonym komunistą. Dowodów, które mogliby wręczyć dowódcy Korpusu, a z kolei on mógłby zabrać je do prezydenta. – Jezu! – Jack – powiedział stanowczo Harris. – Jeśli mając do czynienia z podpułkownikiem Carlsonem, zwrócisz uwagę na coś niezwykłego, co naprawdę działałoby na szkodę Korpusu, mam nadzieję, że podzielisz się ze mną swoim spostrzeżeniem. Ale nie zrozum mnie źle: chcę, żebyś służył pomocą Carlsonowi najlepiej jak potrafisz. 321

Stecker przez chwilę patrzył pułkownikowi w oczy. Po namyśle, nieomal ze smutkiem, rzekł: – Tak jest, panie pułkowniku.

2 Okręt podwodny USS „ Pickerel” 178 stopni i 35 min. długości zachodniej 21 stopni i 20 min. szerokości północnej 14 stycznia 1942 roku, 4.05 Kapitan piechoty morskiej Edward J. Banning obudził się na koi w kabinie dowódcy „Pickerela”. Wiedział, która była godzina, słyszał każdą zmianę wachty. Wiedział też, że była środa, 14 stycznia. Niecałe sześć godzin wcześniej „Pickerel” przekroczył linię zmiany daty, dzięki czemu wrócił z czwartku 15 stycznia do środy 14 stycznia. linię zmiany 322

daty dzieliło 675 mil morskich od bazy marynarki w Pearl Harbor. Kapitan Edward Banning zdawał sobie sprawę, że właśnie ta środa, 14 stycznia 1942 roku, może być ostatnim dniem jego życia. Po głębokim, jak wierzył, rozważnym i pozbawionym emocji namyśle doszedł do przekonania, że nie chce żyć jako niewidomy. A kiedy podjął już tę decyzję, zupełnie na zimno uznał, że czas najwyższy zrobić to, co zrobić musi. Im prędzej, tym lepiej. Jeśli zdejmie opatrunki z oczu, podniesie powieki i przed oczami będzie miał tylko czerń, zrobi użytek ze swojej czterdziestkipiątki. Jeśli będzie miał szczęście i wszystko dobrze zaplanuje, nikt z tego powodu nie będzie miał nieprzyjemności. No i najważniejsze – nie może zrobić z siebie przedstawienia. Najlepiej byłoby wyjść z kajuty, wydostać się na zewnątrz okrętu i dopiero tam strzelić sobie w usta. Pocisk błyskawicznie dotrze do mózgu. Szybka śmierć i natychmiastowy pogrzeb w morzu. To znacznie lepsze rozwiązanie, niż wyskakiwanie ze szpitalnego okna lub łykanie garści prochów. Pistolet był rozwiązaniem jego problemu, a dzisiejsza środa dniem, w którym ten problem przestanie istnieć. 323

„Pickerel” wyszedł z zanurzenia i płynął z prędkością szesnastu węzłów. Przypłynie więc do Pearl Harbor za jakieś trzydzieści dziewięć, a może za czterdzieści dwie godziny, licząc od momentu przekroczenia linii zmiany daty. Kapitan Banning dokonał arytmetycznych wyliczeń w pamięci. Wcześniej jednak kosztowało go niemało wysiłku i nerwów, żeby nie wzbudzając żadnych podejrzeń, zebrać odpowiednie dane. A potem cały plan miał już w głowie. I sporo czasu na realizację swego zamysłu. Wiedział, że „Pickerel” po dopłynięciu do Pearl Harbor będzie musiał czekać na pełnym morzu na otwarcie sieci przeciw okrętom podwodnym nieprzyjaciela. Jest ona otwierana na krótko między godziną siódmą a ósmą wieczorem. Ale jeśli sieć nie będzie otwarta tej nocy, „Pickerel” nie będzie miał żadnych szans na wejście do Pearl przed wschodem słońca 17 stycznia. Jednym słowem, Banning miał przed sobą niecałe dwa dni. Na podstawie obserwacji komandora MacGregora, chociaż słowo obserwacja w odniesieniu do ślepca nie było najszczęśliwszym określeniem, ale inne nie przychodziło mu na myśl, Banning doszedł do wniosku, że w miarę zbliżania 324

się „Pickerela” do portu jego dowódca będzie coraz skrupulatniej przestrzegał regulaminu. Wcześniej, gdy Banning poprosił o zezwolenie niewidomym żołnierzom na przebywanie na świeżym powietrzu, MacGregor nie wahał się naruszyć przepisów. Dzięki temu mogli wychodzić na górę do kiosku i na pomost nawigacyjny, gdzie tak naprawdę dla niewidomych nie było miejsca, nie tylko bowiem przeszkadzali i wchodzili innym w drogę, ale stwarzaliby też dodatkowy problem, gdyby, na przykład, konieczne było nagłe zanurzenie okrętu. Banning ponowił swoją prośbę wkrótce po wejściu na Morze Filipińskie, w okolicach górnej części Luzonu, ale MacGregor odmówił. – Trochę później, Ed – powiedział. – Jak będziemy przepływać koło Marianów. MacGregor dotrzymał słowa. Dwa dni później, kiedy Banning wciąż się zastanawiał, czy powinien ponowić swoją prośbę, podszedł do niego bosman i z kurtuazją powiedział: 325

– Pozdrowienia od dowódcy, panie kapitanie. Czy zechce mu pan dotrzymać towarzystwa na pomoście? Pokonywanie kolejnych szczebli drabinki prowadzącej do kiosku nie było tak trudne, jak przypuszczał. Zapach świeżej słonej wody po tylu dniach oddychania smrodem niemytych ciał, farby i oleju napędowego był oszałamiający. Z czasem niewidomi mieli przebywać na pomoście raz w ciągu dnia przez pół godziny. I chociaż skracało to czas przeznaczony dla załogi „Pickerela”, nie stało się powodem jakichkolwiek skarg czy niesnasek. Zresztą tylko jakiś łobuz mógł mieć za złe niewidomemu żołnierzowi, w końcu przecież koledze, tę drobną przyjemność. Komandor „Rudy” MacGregor zauważył wkrótce, na co zresztą Banning liczył, że kapitan piechoty morskiej nigdy z własnej woli nie przyszedł do kiosku. Zapytał go więc o powód. – Sądzę, że moim towarzyszom niedoli jest to bardziej potrzebne niż mnie – wyjaśnił Banning. Wstydził się tego wybiegu, ale uznał go za konieczny. MacGregor jedynie burknął coś pod nosem, jednakże w czasie wieczornego 326

posiłku ogłosił: Od tej chwili kapitan Banning otrzymuje przywilej mostka. A zatem Banning mógł przychodzić do kiosku, kiedy tylko miał na to ochotę. By wejść na pomost, wystarczyło poprosić o pozwolenie oficera wachtowego. A jeśli nie było żadnego uzasadnionego powodu do odmowy, zgoda na oddychanie świeżym powietrzem była prawie automatyczna. Kiedy tylko wystawiał swoją głowę z włazu i prosił o pozwolenie, inne osoby z prawem przebywania na pomoście (oficerowie i bosman, szef pokładu) szybko wycofywały się, robiąc dla niego miejsce. Banning był ostrożny. Nie nadużywał swojego przywileju. Chodził na pomost często, ale nigdy nie zostawał tam za długo. Chciał (i był pewien, że mu się powiedzie) przyzwyczaić oficerów i resztę załogi do swojej obecności. I faktycznie, przywykli, że pojawiał się na pomoście w różnych godzinach. A gdy się tam znalazł, usuwał się spod nóg, odświeżał swoje płuca, czasami przyjmował papierosa i szybko schodził z powrotem do środka. Był pewien, że gdy „Pickerel” zbliży się do Pearl, MacGregor zaostrzy rygor na okręcie i przywilej przebywania na pomoście zostanie mu odebrany. 327

Teraz nadszedł właściwy czas. Dwadzieścia cztery godziny później taka okazja może się już nie powtórzyć. Dzięki obserwowaniu nawyków dowódcy, Banning wiedział, że MacGregor zawsze się budził, gdy zmieniała się wachta. Wprawdzie tylko na jedną minutę, czasami dwie, ale nie spał. Teraz też się obudził. Była czwarta rano. Nie poruszył się, ani nie zszedł z koi, ale zmieniła się głębokość jego oddechu. Banning miał pewność, że dowódca okrętu nie śpi i nasłuchuje. Wszystko było w porządku, więc ponownie zapadł w sen. MacGregor wzbudzał szczery podziw Banninga. Był świetnym oficerem. Banning miał głęboką nadzieję, że jego posunięcie nie stanie się przyczyną negatywnego wpisu do akt MacGregora. Dla Banninga było to bardzo ważne. Nie mógł przestać o tym myśleć. Nie chciał stawiać MacGregora w trudnym położeniu, ale nie miał innego wyjścia. Pozostała mu tylko nadzieja, że – z uwagi na okoliczności – jego czyn nie rzuci cienia na reputację komandora. 328

Banning, chcąc niepostrzeżenie wydostać się z kabiny, najciszej jak umiał zszedł ze swojej górnej koi. W tej samej chwili poczuł, że MacGregor nie śpi. Usłyszał jego głos. – W porządku, Ed? – Poranne siku i łyk świeżego powietrza dobrze mi zrobią – odpowiedział Banning, uważając, by nie zdradzić się tonem głosu. Zaobserwował wcześniej, że MacGregor, jak większość dowódców, był osobą o dużej intuicji. – O dziesiątej przekroczyliśmy linię zmiany daty – powiedział MacGregor. – Znów mamy wczoraj. – Bosman mi mówił – odpowiedział Banning, szukając po omacku szuflady, w której leżał jego świeżo uprany mundur. – Zmarnowałem na to dużo czasu w Akademii – powiedział MacGregor. – Mój mózg nie chciał przyjąć do wiadomości, że można stracić lub zyskać dzień, bo komuś się zachciało narysować linię na mapie. Banning się zaśmiał. Do jego uszu dotarły dźwięki, które zapowiadały, że kapitan wkrótce odwróci 329

się na drugi bok. Banning włożył koszulę i spodnie, a na koniec skarpetki i buty. Robił to bardzo wolno. Upewniał się, że ma każdy guzik we właściwej dziurce. Czekał, żeby MacGregor ponownie zasnął na dobre. Kiedy zasznurował buty, wymacał ściankę metalowej szafki, którą oddał mu MacGregor. Banning otworzył po cichu drzwi szafki i wyjął sztormiak w kolorze khaki. Czasami wiatr potrafi posłać bryzgi wody na wysokość zewnętrznej obudowy kiosku, nawet jeśli ocean był stosunkowo spokojny. Kiedy Banning założył sztormiak i skończył zapinać metalowe haftki, wyjął jeszcze ze swojej szafki coś, co było ukryte pod stosem bielizny. Następnie szybko wcisnął to za pas spodni i zakrył sztormiakiem. Dotarł do włazu, a potem ruszył korytarzem do centrum dowodzenia, przez cały czas kierując się dotykiem rąk. Wyczuł dwóch marynarzy, którzy usunęli mu się z drogi, przyciskając się do ścian korytarza. Żaden jednak nie odezwał się do niego. Znalazł drzwi prowadzące do ubikacji, a potem natrafił ręką na klamkę. Nacisnął ją. Nie stawiała żadnego oporu. Toaleta była wolna. W przeciwnym razie klamka nie 330

poruszyłaby się. Wszedł do środka i zatrzasnął drzwi. Usiadł na sedesie i wyjął zza pasa Colta M1911A1. Myślał tylko o jednym. Skoro zdecydował się na ten krok, nie wolno mu niczego spieprzyć. Powinien zatem bardzo szybko wyciągnąć pistolet spod sztormiaka i włożyć wylot lufy do ust. Nawet jeśli ktoś z pomostu będzie przypadkowo patrzył w jego kierunku, nie zdąży go powstrzymać, tym bardziej że z pewnością będzie zaskoczony, a to opóźni o kilka sekund jego reakcję. Te kilka sekund w zupełności wystarczą. Pistolet zatem musi być nabity, bo jeśli iglica uderzy w próżnię, to nie będzie czasu, żeby wyjąć pistolet z ust i przeładować. A jeśli pistolet nie wypali za pierwszym razem, wyrwą mu go z ręki i, dopóki nie zacumują w Pearl, ani na chwilę nie spuszczą z oczu szalonego ślepca. Na Hawajach zaś oddadzą go w ręce pielęgniarzy ze szpitala psychiatrycznego. Na płynącym okręcie podwodnym nie ma zbyt wielu możliwości, by skończyć z życiem. Nie można, na przykład, wyskoczyć za burtę. Osłona pomostu 331

sięga prawie do ramienia i nawet sprawny mężczyzna miałby trudności, żeby się na nią wspiąć i stamtąd rzucić do wody. A nawet gdyby to mu się udało i na dodatek nikt by go nie powstrzymał przed tym rozpaczliwym krokiem, to co dalej? Najpewniej z powodu upadku na pokład złamałby nogę i nieźle się poobijał. W tej sytuacji mógł jedynie próbować doczołgać się do krawędzi pokładu, odbić się od kadłuba okrętu i wskoczyć do oceanu. Zrobiłby straszne świństwo MacGregorowi, gdyby swoim mózgiem powalał jego kabinę. Ale gdyby zdecydował się targnąć na swoje życie w wychodku, to za każdym razem jakiś marynarz z „Pickerela”, siadając na sedesie, przypominałby sobie o tym, że właśnie w tym miejscu biedny kapitan piechoty morskiej, któremu ślepota odebrała rozum, palnął sobie w łeb. Jedynym miejscem, w którym mógł targnąć się na życie, był pomost. Jego mózg zostanie zdmuchnięty do wody, a krew, która po upadku ciała pobrudzi metalowy pokład, da się bez trudu zmyć. MacGregor zostanie wezwany już po wszystkim na pomost. Całą złość wyleje na oficera wachtowego za to, że nie zauważył czym się zajmował biedny, szalony, ociemniały marine i że go nie powstrzymał. Ale gdy złość ustąpi, MacGregor jako 332

dobry dowódca, którym był bez wątpienia, zacznie myśleć racjonalnie. Nikogo z załogi nie będzie można obarczyć winą. Pośle się kogoś na dół po prześcieradła i liny oraz coś ciężkiego (pewnie będzie to kilka naboi do pięciocalowego działa). Ciało wraz z nabojami zostanie zawinięte w prześcieradła i położone na pokładzie. MacGregor prawdopodobnie nie omieszka położyć na prześcieradle bandery, która – przywiązana do relingu – nie pójdzie na dno. I przeczyta modlitwę pogrzebową, stosowną do pochówku ciała w morzu. A potem wyda rozkaz zanurzenia „Pickerela”. W dzienniku pokładowym zostanie następujący wpis: kapitan piechoty morskiej Edward J. Banning pochowany w morzu 14.01.1942 roku, o godz. 15.00; a dalej zostaną podane geograficzne współrzędne miejsca pochówku. Samobójstwo traktuje się różnie. Istnieje pogląd, że popełnić je może tylko tchórz, dla którego jest to jedyny sposób wyjścia z trudnej sytuacji. Banning myślał nad tym bardzo długo i doszedł do wniosku, że w odniesieniu do jego przypadku takie stwierdzenie nie jest prawdziwe. Nie dlatego chciał odebrać sobie życie, że bał się trudności dnia codziennego. 333

Nie przerażało go rozchlapywane po brodzie jedzenie lub brak pewności, że ma się dobrze podtarty tyłek, ani też bolesne wpadanie na sprzęty. Po jakimś czasie z pewnością przyzwyczaiłby się do tych niedogodności. Najgorsze było to, że ślepota dawała mu zbyt dużo czasu na myślenie. Doprowadzało go to do szaleństwa. Na przykład myśli o Ludmile. Ludmiła, zwykle mówił do niej Milla – była w jego życiu jedyną kobietą, którą kochał. Kiedy jednak odlatywał do bazy marynarki w Cavite z forpocztą 4. pułku, zostawił ją samą na nabrzeżu w Szanghaju. A w Szanghaju byli teraz Japończycy. Być może Milla zrobiła już to, co i on ma zamiar uczynić, gdy po zdjęciu opatrunków zamiast światła ogarnie go mrok. Wiedział, że Milla brała pod uwagę takie rozwiązanie. Kiedyś w łóżku powiedziała mu, że zanim ją spotkał, była bliska zrobienia takiego kroku. Nie mogłaby zostać dziwką. Nie bała się śmierci. Po napaści Japończyków na Chiny myśl o samobójstwie mogła do niej powrócić. Białe Rosjanki w Szanghaju nie miały zbyt wielu możliwości zarobkowania, bez kłopotu mogły jedynie znaleźć miejsce w burdelu dla japońskich oficerów. Dla Ludmiły duma czy wstyd nie 334

były pojęciami abstrakcyjnymi. Traktowała je serio. Mogła więc dojść do wniosku, że tylko śmierć może ją ocalić od haniebnego losu prostytutki. Tułając się po świecie, doznała zmiennych kolei losu. Przeżyła rewolucję w Piotrogrodzie. Opowiadała mu o swoich doświadczeniach z tamtego czasu, o kompletnym upadku społeczeństwa, w którym żyła od dziecka. Po wejściu Japończyków do Szanghaju sytuacja mieszkańców tego miasta niewiele się zapewne różniła od sytuacji obywateli Rosji po zamachu stanu przeprowadzonym przez Lenina. Milla była praktyczna. Zdawała sobie sprawę, że szansa na połączenie się z mężem, jej amerykańskim mężem, oficerem piechoty morskiej, walczącym na tej, jak się zdaje przegranej wojnie, była – oceniając realnie – zerowa. Mogła dojść do przekonania, że jedenaście wspaniałych miesięcy, jakie przeżyli przed ślubem, było tylko cudownym antraktem w jej nieszczęśliwym i przerażającym życiu. Nie wiedziała, rzecz jasna, że oślepł. Lekarz na Filipinach powiedział: – Obawiam się, że pański uraz nerwów wzrokowych, kapitanie, jest jedną z tych rzeczy, o których cholernie mało wiemy. Oczywiście, ten uraz był tak dotkliwy, że mógł spowodować utratę wzroku, 335

ale – z drugiej strony – wcale nie musiał. Jeśli jednak coś w środku zostało rozłączone lub zniszczone, wówczas nie ma żadnej nadziei. Naprawdę nie mogę niczego stwierdzić jednoznacznie: ani że pańska dolegliwość z czasem minie, ani że uraz ma charakter trwały. Nie mamy zbyt wielkiego doświadczenia w takich przypadkach. W każdym razie w ciągu dwóch lub trzech tygodni powinniśmy już coś wiedzieć. Jeśli ten skurwiel naprawdę myślał, że jego „niepomyślny stan minie z czasem”, na pewno nie odsyłaliby go z kraju na pokładzie „Pickerela”. 4. pułk został skierowany do twierdzy Corregidor. Przydałby im się pułkowy oficer wywiadu, ale pod warunkiem, że widział. Pułkownik jednak zdecydował się wsadzić go na „Pickerela”. Banning wiedział, co będzie potem. Wyślą go do Stanów, najprawdopodobniej do szpitala wojskowego w San Diego. A tam zrobią dla niego wszystko co w ludzkiej mocy. W rezultacie będzie chodził z białą laską; przejdzie w stan spoczynku i otrzyma rentę inwalidzką. Potem skierują go do związku weteranów, gdzie będzie się uczył posługiwać białą laską, a także korzystać z pomocy psa-przewodnika. Bez 336

wątpienia dałby sobie z tym wszystkim radę, gdyby nie musiał myśleć o Milli i zastanawiać się, co się z nią stało. Podjął ostateczną decyzję. Mógłby żyć dalej bez Milli, czy bez Korpusu, a nawet bez wzroku, ale nie zniesie tylu nieszczęść naraz. A jeśli okaże się, że po zdjęciu bandaży będzie widział, nie wróci już do swojego 4. pułku. Będzie wykonywał obowiązki, do których został doskonale przygotowany. Jako oficer piechoty morskiej będzie walczył na wojnie. Może wtedy mógłby zrobić coś dla Milli, chociaż teraz nie miał pojęcia, jak mógłby jej pomóc. Banning nacisnął zatrzask magazynka pistoletu. Magazynek wysunął się z chwytu na jego rękę. Ostrożnie oparł pistolet o brzuch. Kciukiem wypchnął z magazynka naboje, wkładając jeden po drugim do bocznych kieszeni sztormiaka. Naliczył siedem nabojów. Jeden nabój załadował z powrotem do magazynka, po czym wepchnął go na swoje miejsce. Gdy poczuł, że zatrzask zaskoczył, podniósł pistolet. Odciągnął zamek i, trzymając na nim palce, powoli go spuścił, starając się nie hałasować. Sprawdził, czy zamek się domknął. Wymacał tył pistoletu i stwierdził, że zamek nie tworzy jednej linii z chwytem. Popchnął go więc i domknął. 337

Zabezpieczył pistolet. Wstał i z powrotem wetknął go za pas. Włożył sztormiak i wyszedł z ubikacji. Poszedł powoli w kierunku prowadzącej do kiosku drabinki, szukając jej po omacku. Kiedy natrafił wreszcie na nią, uchwycił się jej mocno. Z doświadczenia wiedział, że jeśli ktoś był na drabinie, na stalowej rurze odczuwało się wibracje. Teraz droga była wolna. Zaczął wspinać się po drabinie na górę. – Dzień dobry, kapitanie – powitał go ktoś. – Dzień dobry – odpowiedział Banning, trzymając się drabinki prowadzącej na pomost. Tym razem wyraźnie odczuł drżenie metalu. Przesunął się na bok, robiąc miejsce dla drugiej osoby. – Przepraszam, kapitanie – powiedział ten ktoś niepewnym głosem. – Chciałbym... – Banning poczuł jego oddech pachnący miętową gumą do żucia. – W porządku, synu – rzekł. Rozpoznał głos jednego z marynarzy. Ruszył po drabinie, a gdy wreszcie wsadził głowę w otwór włazu, poczuł podmuch świeżego morskiego powietrza. 338

– Proszę o pozwolenie wejścia na pomost – powiedział. – Udzielam pozwolenia, kapitanie. – Banningowi wydawało się, że był to jeden z poruczników. Kapitan przeszedł przez właz i stanął wreszcie na pomoście. Wyciągnął rękę w poszukiwaniu osłony pomostu. A gdy już ją znalazł, oparł się o nią plecami. Zaczerpnął duży łyk orzeźwiającego powietrza. – Dzień dobry – przywitał się. Odpowiedziały mu trzy osoby. Stały z przodu. Jeśli szczęście mi dopisze, będą tam wciąż stały, gdy nadejdzie czas próby. Banning zdjął furażerkę i włożył do kieszeni sztormiaka. Z kieszeni spodni wyjął żyletkę. Trzymając ją mocno w palcach, podniósł rękę za głowę. Jednym ruchem przeciął bandaże. Poczuł, jak gaza zsuwa mu się po twarzy. Pochwycił ją, zgniótł w ręku i wyrzucił za siebie. Na jego oczach pozostały tylko dwa obficie nasączone wazeliną tampony. Lekarz mówił mu, że nerwy wzrokowe muszą być całkowicie pozbawione kon339

taktu ze światłem, co jest konieczne, by mogły w naturalny sposób powrócić do pełnienia swych funkcji. Felczer z „Pickerela” zmieniał mu już raz tampony, po czym znowu okręcił głowę gazą, przymocowując ją plastrem. Banning położył obie dłonie na tamponach i gwałtownym szarpnięciem zerwał je z oczu. Poczuł zimny powiew, ale nadal było ciemno. Jest ślepy!!! Zrobiło mu się słabo, kolana się pod nim ugięły, drżał. Zasłonię twarz ręką, zejdę na dół i powiem, że zerwałem bandaże, bo zaczepiłem nimi o coś i poproszę o założenie nowych. Kurwa mać! Nie bądź tchórzem. Włożył rękę pod sztormiak i znalazł chwyt Colta. W myśl wpojonego mu w Korpusie przykazania, że póki nie jest się gotowym do oddania strzału, nie kładzie się palca na spuście nabitej broni, wziął pistolet w rękę, trzymając wyprostowany palec wskazujący na zamku. Odbezpieczył broń. 340

Potem położył palec na spuście. Ojcze nasz, któryś jest w niebie, wybacz i nie pozwól, żeby w tej chwili strach mnie obleciał... Uświadomił sobie, że wciąż ma mocno zaciśnięte powieki. Zawsze tak robił, gdy zdejmowano mu opatrunki. Zmusił się, żeby otworzyć oczy. Cholera! Nic! Chociaż... z jednego boku jakby trochę jaśniej... Może nie jestem zupełnie ślepy, ale, cholera, nic nie widzę. Ojcze nasz, któryś jest... Rany, to przecież fosforyzująca tarcza zegarka! Kapitan Banning dostrzegł górną krawędź osłony pomostu, nad którą widniały trzy niewyraźne, ale rozpoznawalne sylwetki: oficera wachtowego z lornetką przy oczach, szefa pokładu i jeszcze jednego oficera. Kapitan Banning zabezpieczył Colta, wyjął rękę ze sztormiaka, a potem wycieńczony i bezwładny oparł się o osłonę pomostu. Poczuł nagłą, nieodpartą potrzebę opróżnienia pęcherza. – Proszę o pozwolenie opuszczenia pomostu. – Zezwalam – machinalnie powiedział oficer wachtowy. Ale zaraz potem, 341

przypominając sobie, że Banning dopiero co przyszedł na pomost, zapytał: – Czy coś nie w porządku, kapitanie Banning? – Nie, dziękuję – odrzekł Banning. – Wszystko w jak największym porządku. Palące się w kiosku światło sprawiło mu ból. Łzy pociekły mu po policzkach. Zamknął oczy. Wiedział przecież, jak zejść po drabinie po omacku. Jeśli szczęście jeszcze go nie opuści, zejdzie bez szwanku na dół i dotrze do kibla w suchych spodniach. Potem pójdzie do kabiny, obudzi kapitana i powie mu, co się stało. A jeśli nadal będzie miał szczęście, zdąży włożyć pistolet do szafki, zanim MacGregor się obudzi.

342

X 1 San Francisco, Kalifornia 14 stycznia 1942 roku, 9.15 Gabinet prezesa zarządu Pacific & Far East Shipping Inc. mieścił się w południowo-zachodnim rogu dziesiątego, najwyższego piętra wieżowca należącego do tej firmy. Przydymione, szklane tafle okna wychodziły na port i most. Na ścianie wisiała mapa świata, o rozmiarach 2,5 na 4 metry. O godzinie szóstej rano, na krótko przed zakończeniem służby, kierownik odpowiedzialny za nocną zmianę wyszedł jak zwykle z trzeciego piętra na górę i położył na ogromnym, dziewiętnastowiecznym biurku prezesa zarządu kopie ważniejszych komunikatów z całej nocy. Następnie podszedł do mapy i poprzestawiał na niej małe modele, utrzymywane na właściwych miejscach zamocowanymi od spodu 343

magnesami. Modele te były miniaturami statków Pacific & Far East Shipping. Wśród nich znajdowały się tankowce, drobnicowce, frachtowce i statki pasażerskie. W sumie rozlokowano na mapie siedemdziesiąt dwie jednostki. Każdego dnia położenie statków zmieniało się stosownie do wyników bieżącego raportu. Jeszcze jakiś miesiąc temu na tej samej mapie umieszczonych było osiemdziesiąt jeden modeli. Teraz miniaturki sześciu małych frachtowców o wyporności od 11.600 do 23.500 ton, przeznaczonych do pływania między wyspami, oraz dwóch frachtowców (o wyporności 39.400 ton) i jednego tankowca (o wyporności 35.500 ton) tkwiły w dolnym lewym rogu mapy, jakby zakotwiczone na Oceanie Indyjskim, w pobliżu wybrzeży Australii. W rzeczywistości osiem statków zatopiły japońskie okręty podwodne. A dziewiąty, tankowiec „Pacific Virtue” podczas ataku Japończyków na Pearl Harbor rozładowywał właśnie ładunek pafiwa do samolotów stacjonujących w tej amerykańskiej bazie na Hawajach. W pobliżu biurka Fleminga Pickeringa stał osadzony na mahoniowym stojaku wielki, pochodzący z 1860 roku globus o średnicy dwóch metrów. Na wprost 344

biurka wisiały na ścianie dwie duże szklane gabloty z modelami statków w środku. Jednym z nich był kliper „Pacific Princess” (dowodzony przez Ezechiasza Fleminga), który w swoim czasie pobił rekord szybkości na trasie San Francisco-Szanghaj. Drugi model przedstawiał liniowiec noszący tę samą nazwę, o wyporności 51.000 ton, posiadacz aktualnego rekordu prędkości na tej samej trasie. Mapa prezesa zarządu pokazywała, że „Pacific Princess” płynął samotnie gdzieś między Brisbane a San Francisco, wierząc, że maksymalna prędkość 33,5 węzła pozwoli mu uniknąć japońskich torped. Kiedy Fleming Pickering usłyszał dochodzący przez drzwi dźwięk wysokich obcasów uderzających co jakiś czas o skrawek gołego parkietu, wystającego tu i ówdzie spod rozłożonych na całym korytarzu, XVII-wiecznych orientalnych dywanów, podniósł wzrok znad biurka z irytacją, a zarazem zaciekawieniem. Wiedział, że nie mogła to być jego osobista sekretarka, jedyna osoba upoważniona do wchodzenia bez zapowiedzi do jego gabinetu. Poza tym pani Florian nosiła pantofle na gumowych obcasach. W takim razie gościem mogła być jego żona albo bardzo bezczelna, zupełnie nie 345

znana mu osoba. To była jednak jego żona. Po dwudziestu czterech latach małżeństwa Fleming Pickering był nadal głęboko przekonany, że ożenił się z jedną z najpiękniejszych kobiet na świecie. A także jedną z najmądrzejszych. W każdym razie miała dość rozumu, żeby unikać nieustannej, bezsensownej, bo skazanej przecież na przegraną, walki z pojawiającymi się po trzydziestce zmarszczkami. Srebrne włosy dodawały blasku jej urodzie, podkreślonej, jak mu się wydawało, delikatnym makijażem. Usiadła na stojącym na wprost biurka krześle, założyła nogę na nogę, na sekundę ukazując jego oczom wąską czarną halkę. – Zapraszam do mojej sieci, szepnął pająk do muchy – powiedział na powitanie Fleming Pickering. – Czemu zawdzięczam ten honor, pani? – Boże! – jęknęła zniecierpliwiona Patricia Pickering. – Naprawdę? – żartował. – Niebiosa się otwarły i rozległ się gromki głos Boga: „Niewiasto, zaprawdę powiadam ci, udaj się do męża swego!” Patricia pokręciła głową, ale nie roześmiała się. Nie miała dzisiaj ochoty na żarty. 346

– Nie cierpię ci przeszkadzać – odezwała się. – Wiesz, że nie przyszłabym tutaj, gdyby nie... – Daj spokój – przerwał jej. – Napijesz się kawy? – Szczerze mówiąc, wolałabym podwójne martini. – Tak źle, hm? – No dobrze, niech będzie kawa. Fleming Pickering trzykrotnie nacisnął ukryty pod biurkiem przycisk i w ten sposób przekazał pani Florian zakodowaną wiadomość. Jeden sygnał wzywał ją do gabinetu. Dwa kazały jej „za wszelką cenę wyrzucić tego kretyna, który u mnie siedzi”, a trzeci oznaczał prośbę o kawę. – Rozmawiałam przed przyjazdem do ciebie z Ernie Sage. – Patricia przeszła do rzeczy. – No i? Czego chciał? – To była mała Ernie – sprostowała. – A czego ona chciała? – Nie ma jej tutaj. Jest w San Diego. 347

Popatrzył na nią ze zdziwieniem, czekając na dalsze wyjaśnienia. – Prosiła, żebym potwierdziła wystawiony przez nią czek. I pomogła jej w znalezieniu jakiegoś mieszkania w San Diego, o ile znam kogoś, kto mógłby się tym zająć. – Przykro mi, że muszę ci to powiedzieć, kochanie – odrzekł – ale sposób, w jaki przedstawiasz problem, z którym do mnie przyszłaś, zupełnie mnie nie przekonuje, że jest to sprawa poważna. – Ona jest w San Diego z McCoyem – odparła Patricia. – Pamiętasz go? Przyjaciel Picka z Quantico. Poznałeś go u nas. – Pamiętam go bardzo dobrze – oznajmił Fleming. – A cóż takiego ta para gołąbków zrobiła? Zbiegła? – Żeby tylko. Przecież oni nie są małżeństwem, – Od razu widać, że chłopak jest z piechoty morskiej. – Flem, to wcale nie jest zabawne. – Cóż, świat się z tego powodu nie zawali. Nie ona pierwsza poszła z oficerem Korpusu do łóżka, zanim jeszcze stanęła u jego boku na ślubnym kobiercu, do348

pełniając formalności przed Bogiem i ludźmi. Rzuciła mu piorunujące spojrzenie. Jej twarz pokrył rumieniec. – Do diabła, to był chwyt poniżej pasa – rzuciła ze złością, ale uśmiechnęła się do niego. – Wiesz, jest coś w tych chłopakach z Korpusu – mówił dalej Flem Pickering. – W całej tej sprawie mogę jedynie wyrazić nadzieję, że to samo spotka naszego Picka. To znaczy, że trafi mu się ktoś tak miły jak Ernie. Pamiętasz ten cytat: „Ten z was, który jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci w nią kamieniem”? – Dziękuję ci bardzo za radę – zirytowała się. – Kochanie, to nie nasza sprawa. Do gabinetu weszła pani Florian, popychając przed sobą barek na kółkach, na którym stał srebrny serwis do kawy. – Piękna sukienka – zwróciła się do pani Pickering. – No cóż, nie będę udawała, że to stary, znaleziony na dnie szafy ciuch. Kupiłam ją wczoraj i nieco przerobiłam, wzbudzając powszechny zachwyt. Tylko jedna osoba nie zauważyła mojej nowej kreacji. Czy zgadniesz, kochanie, kto to 349

był? – zwróciła się do męża. – Moją uwagę mogłabyś zwrócić jedynie wtedy, gdybyś zjawiła się tutaj bez sukienki – odparł. – Gdybym była na pani miejscu i miała pod ręką coś ciężkiego... – powiedziała żartobliwym tonem pani Florian i wyszła z gabinetu. – To jest nasza sprawa, Flem – wróciła do tematu Patricia. – Co przez to rozumiesz? – Elaine jest moją najlepszą przyjaciółką. A Ernie jest... – Czy Elaine wie o tym? – przerwał jej. – Nie. Pytałam o to Ernie. Powiedziała, że sama zadzwoni do matki. I prosiła mnie, żebym nie rozmawiała z Elaine, dopóki sama nie zdobędzie się na odwagę i nie powie jej o wszystkim. – Więc nic nie mów. – Myślę, że pojadę do San Diego i porozmawiam z nią po matczynemu. – Tyle będzie z tego, że dziewczyna się wkurzy. – Uwielbiam twój język, kochanie – rzuciła ze złością. 350

– Dzięki niemu zwróciłaś na mnie swoją uwagę – odpowiedział, nie okazując ani odrobiny skruchy. Napotkała jego wzrok. Uniosła brew i spojrzała w inną stronę. Wstała z krzesła, by nalać kawy. Podała mu filiżankę. Wzięła swoją i trzymając ją oburącz usiadła na krześle. – Bardzo możliwe, że Ernie potrzebuje przyjaciółki – powiedział Flem. – Ale jeśli powiesz jej to samo, co by powiedziała jej matka, nie przyjdzie do ciebie więcej po radę. Znów spojrzała na niego wymownie, ale nie odezwała się. – Nie pamiętasz już, jak to było, gdy poznałaś przystojnego, młodego podoficera Korpusu, świeżo po powrocie z Francji? Twoja matka przeprowadziła wówczas z tobą długą rozmowę.” Prosiła cię, żebyś – gdybym próbował cię pocałować – nie zostawała sama ze mną w pokoju. Obawiała się, że spowoduje to u ciebie ropne zapalenie jamy ustnej, tak powszechne u żołnierzy w okopach. – Nigdy nie powinnam ci tego mówić. Mam teraz za swoje. – A pamiętasz, gdzie mi o tym powiedziałaś? 351

– Idź do diabła! – W niezapomnianym łóżku w hotelu „Coronado Beach” w San Diego. – Dobrze, dobrze, mój drogi – przerwała mu. – O ile sobie przypominam, nigdy nie dostałaś ropnego zapalenia jamy ustnej, prawda? Ernie też nie dostanie. Lepiej więc nie truj jej o tym, co zrobiła, w taki sam sposób, w jaki twoja matka rozmawiała z tobą. Przecież to ty mnie uwiodłaś, kochanie. Czyżbyś i o tym zapomniała? – Ty draniu! Ja ciebie uwiodłam, tak? Ich oczy się spotkały. Patricia uśmiechnęła się. – Więc co zrobimy, Flem? – zapytała po chwili. – To zależy od tego, co do tej pory zrobiłaś – odrzekł. – Powiedziałam jej, żeby poszła do naszej filii w San Diego, a my postaramy się dla niej o realizację czeku. – To wszystko? – To wszystko – potwierdziła. Fleming Pickering podniósł słuchawkę jednego z trzech stojących na biurku 352

telefonów i poprosił o połączenie z dyrektorem filii Pacific & Far East Shipping w San Diego. Kiedy J. Charles Ansley znalazł się na linii, dowiedział się, że w San Diego jest panna Ernestine Sage i właśnie wybiera się do niego na spotkanie. Dziewczyna chce zrealizować czek, którym on powinien się zająć. Powinien też pójść do ich banku w San Diego i zrobić co należy, żeby w każdej chwili mogła podejmować w nim pieniądze. – A poza tym, Charley – powiedział Pickering – chciałbym, żebyś znalazł dla niej jakieś mieszkanie. Mały dom, najlepiej na plaży, albo przynajmniej z widokiem na plażę. – Rany boskie, Flem – zaprotestował dyrektor. – To będzie bardzo trudne. W San Diego aż się roi od piechoty morskiej, a większość oficerów ściągnęła tu swoje rodziny. – Mały dom na plaży lub z widokiem na plażę. Jakieś miejsce, gdzie ta młoda dama mogłaby przez całą noc przyjmować gościa, nie zmuszana do odpowiedzi na kłopotliwe pytania. 353

– Twoje szczęście, że się znamy i wiem, jaki z ciebie porządny gość – powiedział dyrektor. – W przeciwnym razie... – Ta młoda dama, ty człeku o nieczystych myślach, jest dla mnie i mojej żony jak rodzona córka. Spotyka się z oficerem Korpusu. Nie wiem, jak długo to potrwa. – Będzie bardzo trudno coś znaleźć. – Zrób wszystko, co trzeba, Charley – powiedział Pickering. – Oczaruj kogo trzeba swoim słynnym taktem i wdziękiem. I daj mi znać, co zdziałałeś. Kiedy odłożył słuchawkę na widełki, spojrzał na swoją żonę. Siedziała na krześle odwrócona do niego plecami, uderzając zwiniętą pięścią w otwartą dłoń drugiej ręki. – Zrobione – oświadczył. – Mam nadzieję, że wiemy, co robimy – powiedziała. – Ja również mam taką nadzieję. Wzruszyła ramionami i podniosła się z krzesła. – Gdzie będziesz, powiedzmy, o pierwszej? 354

– Chyba tutaj – odpowiedział. – Mam kilka spraw na mieście. Ale potem wpadnę do apartamentu. Powiedzmy, około pierwszej. – Tak? – Nie chciałabym odciągać cię od czegoś ważnego. Podniósł słuchawkę drugiego telefonu. – Pani Florian – rzekł. – Jeśli mam jakieś spotkanie między pierwszą a trzecią, proszę je przenieść na inną godzinę. Odłożył słuchawkę na widełki. – Był czas – powiedziała Patricia – kiedy wziąłbyś sobie wolne na całe popołudnie. – Zawsze mogę jeszcze raz zadzwonić. – Obiecanki cacanki – rzekła i wyszła z gabinetu męża.

2 Baza lotnictwa marynarki w Pensacola 355

Floryda 18 stycznia 1942 roku Nie istnieje nic takiego jak „naturalna” czy „wrodzona” zdolność do latania. Każdy zapytany o to pilot potwierdzi tę opinię. Na dowód swych racji powie, że istota ludzka może poruszać się, bo tak została stworzona, jedynie do tyłu i do przodu oraz na boki, mając tylko jedną nogę oderwaną od podłoża; pod drugą nogą zawsze musi mieć stały grunt. Natomiast samolot porusza się w środowisku, które przypomina oceaniczną głębię. Ruch maszyny latającej można porównać raczej do ruchu ryby, niż do sposobu poruszania się właściwego człowiekowi. Toteż umiejętność prowadzenia samolotu nie przychodzi w sposób naturalny. Pilot musi ją zdobywać, osobiście przemieszczając się na wszystkie strony w powietrzu. Lotnicy, co prawda, pomniejszają swoją rolę i twierdzą, że pilotaż nie jest trudniejszy od jazdy na rowerze, w rzeczywistości jednak latanie wymaga doskonałej koordynacji pomiędzy ręką i okiem. Umiejętność tę można opanować 356

tylko w jeden sposób: drogą nieustannych ćwiczeń. Bardzo często zdarza się, że pilot musi wykonywać kilka czynności na raz. Jedną ręką obsługuje jakiś przyrząd, podczas gdy drugą wykonuje coś zgoła innego. Stopy tymczasem wypełniają jeszcze inne polecenia mózgu. Żeby na przykład wykonać zwrot ze wznoszeniem, należy pociągnąć do tyłu i w bok sterczący w podłodze między nogami pilota drążek sterowy, a jednocześnie z odpowiednią siłą naciskać stopami na orczyk. W trakcie tego manewru pilot musi bacznie obserwować pozycję samolotu względem horyzontu oraz kontrolować prędkość poziomą i tempo wznoszenia maszyny. Nie może też spuszczać z oczu innych przyrządów informujących o pracy i stanie silnika. Prawie każdy pilot lubi opowiadać o tym, że kiedy po raz pierwszy pod kontrolą instruktora siedział za sterami samolotu, z trudnością „mieścił” się na niebie. Dzieje się tak dlatego, że żółtodzioby na ogół z nadmierną siłą poruszają przyrządami sterowniczymi. W rezultacie samolot wchodzi w ostry lot nurkowy lub świecą wznosi się do góry, bądź co chwila zmienia kierunek, kiwając się 357

z boku na bok. Po prostu tańczy po całym niebie. Sprawę pogarsza jeszcze brak doświadczenia u początkujących lotników, którzy rzadko dają sobie od razu radę z reakcjami organizmu na gwałtowne przechyły maszyny w dół, górę i na boki. Pierwszy lot za sterami samolotu jest szokującym doświadczeniem, Z opinią tą zgadzają się wszyscy lotnicy. Ale po pewnym czasie, którego długość zależy prawie zawsze od umiejętności instruktora, młodzi adepci lotnictwa dochodzą do wprawy, dzięki której ich ruchy stają się płynne, a organizmy przyzwyczajają się do wykonywanych w powietrzu manewrów. Stopniowo przestają cierpieć na zawroty głowy, nie są tak zdezorientowani i nie dostają mdłości. Ale nie wszystkim się to udaje. Wielu kandydatów na lotników odpada podczas początkowego etapu szkolenia. Każdy pilot zgodzi się z twierdzeniem, że pilotażu można się nauczyć, tak samo jak jazdy samochodem, jedynie pod czujnym okiem wykwalifikowanego instruktora. Przyswojone w sposób prawidłowy, i wzbogacane wraz z upływem czasu, doświadczenia są warunkiem profesjonalnego doskonalenia się ludzi 358

nieba. Ale gdy skończą się podobne wyjaśnienia, niejeden lotnik przybierze tajemniczą minę i powie coś w tym rodzaju: „Tak, pamiętam takiego chłopaka z Pensacola, a może z Randolph Field... Mniejsza z tym, W każdym razie po pierwszym locie tego chłopaka jego instruktor był święcie przekonany, że ten skurczybyk przyszedł na szkolenie, mając wylatane przynajmniej kilkaset godzin. Pieprzony mądrala zaliczał kolejne figury śpiewająco, nawet kiedy instruktor wychodził ze skóry, żeby się porzygał. Robił pętle, beczki, półbeczki, wprowadzał maszynę w korkociągi – wszystko... A kiedy kazał tamtemu przejąć stery, chłopak od razu wiedział co robić... Nie pamiętam jego nazwiska. Od razu umiał latać. Wystarczyło powiedzieć mu do czego służy śmigło...” Kapitan piechoty morskiej James L Carstairs wielokrotnie słyszał tego typu opowieści o „wybranym”, jednym na dziesięć albo sto tysięcy ludzi, którego natura w swej nieskończonej mądrości wyposażyła z chwilą narodzin w umiejętności pilotażu. Pozostali śmiertelnicy zdobywają taką wiedzę po długim czasie i kosztem wielkiego wysiłku. Zanim Carstairs zabrał podporucznika Malcolma S. Pickeringa na lot zapo359

znawczy” samolotem N2S19, uważał te opowieści za bzdury. Kapitan był zły, ale bynajmniej nie zaskoczony, kiedy po przejrzeniu akt personalnych podporuczników Pickeringa i Steckera, zorientował się, że żaden z nich przed przyjazdem do Pensacola nie zaliczył „lotu zapoznawczego”. Określenie „lot zapoznawczy” był nieco mylące. Miał on bowiem na celu wstępną selekcję przyszłych lotników marynarki, jeszcze przed ich pojawieniem się w szkole lotniczej w Pensacola. Gdyby procedurze naboru do lotnictwa stało się zadość, tych dwóch podporuczników, których okrutny los rzucił w ręce kapitana, uprzednio musiałoby przejść przez „lot zapoznawczy”, i to z wynikiem pozytywnym. W przeciwnym razie w ogóle nie znaleźliby się w Pensacola. Przyszłego lotnika zabierało się na małą przejażdżkę, w czasie której instruktor robił, co mógł, żeby swego pasażera zniechęcić do latania. Ten bowiem, jeśli naprawdę chciał zostać pilotem, musiał być o tym bezwzględnie przekonany. - Stearman N2S Cadet – dwupłatowiec z dwiema otwartymi kabinami, używany przez lotnictwo Marynarki Stanów Zjednoczonych do podstawowego szkolenia. Podobnie jak i inne samoloty szkolno-treningowe, N2S były malowane na jaskrawożółty kolor, co w połączeniu z nieobliczalnym zachowaniem pilotów-kursantów przyczyniło się do powstania nazwy „Żółta Groza”, używanej powszechnie zamiast oficjalnej [przyp. red.]. 360 19

Musiał też pokonać fizyczny i psychiczny stres związany z lataniem. Jeżeli zatem miłośnik latania zaczynał nabierać wątpliwości co do swojej kariery w lotnictwie, albo kompletnie tracił orientację w przestrzeni, sam się eliminował z programu szkoleniowego w Pensacola. Podporucznicy Pickering i Stecker wślizgnęli się do szkoły lotniczej, omijając standardową procedurę selekcyjną. To nie w Pensacola powinni sprawdzać swoje predyspozycje do latania. Kapitan Carstairs zdawał sobie sprawę, że ma do wyboru dwie opcje: napisać formalną prośbę o wciągnięcie ich nazwisk na listę uczestników „lotu zapoznawczego”. Po przepisaniu raportu na maszynie przez pisarza dywizjonu szkolnego, ten wysłałby go do dowództwa, i sprawa potoczyłaby się trybem biurokratycznym. Zajęłoby to tydzień, a może i dwa. Mógł również załadować podporuczników do swego Pontiaca, zawieźć na lotnisko Saufley Field i wziąć ich na przejażdżkę „Żółtą Grozą”... Na pierwszy ogień poszedł podporucznik Stecker. Kapitan Carstairs posadził go w tylnej kabinie N2S. Starannie ustawił lusterko tak, żeby widzieć twarz Steckera i wystartował. Opuścił rejon lotniska i poleciał w kierunku autostrady 361

międzystanowej nr 98, w okolice granicy Florydy z Alabamą Po wejściu na wysokość trzech kilometrów wykonał wiązankę figur akrobatycznych. Często zerkał w lusterko, chcąc się przekonać, jakie wrażenie wywierają na podporuczniku. Na twarzy Steckera malował się wyraz rozpaczliwej determinacji. Od czasu do czasu przełykał ślinę i oblizywał wargi, a jego twarz co rusz przybierała odcień śmiertelnej bladości, ale przez cały lot niezmiennie patrzył przez siebie, jakby obawiał się tego, co mógłby zobaczyć z boku. Nie zamknął jednak oczu ze strachu, ani nie zwymiotował. Właśnie takiej reakcji spodziewał się kapitan. Stecker był młodym człowiekiem o znakomitej kondycji fizycznej. I, co istotne, ukończył West Point. Jako absolwent Annapolis, kapitan był skłonny przyznać, że – jeśli chodzi o wpajanie podchorążym zasad samodyscypliny – Akademia Armii Stanów Zjednoczonych wykonywała swoje zadania prawie równie dobrze jak Akademia Marynarki Stanów Zjednoczonych. Jedynie dzięki sile woli Stecker nie zamknął oczu i powstrzymał się od torsji. Po czterdziestu minutach lotu, w tym blisko dwóch kwadransach akrobacji, kapitan Carstairs wyprowadził „Żółtą Grozę” z ko362

lejnego manewru i wyrównał lot. Przez rurę głosową rozkazał Steckerowi postawić stopy na orczyku, a w rękę ująć drążek sterowy, żeby podporucznik mógł wyczuć, jak kapitan manewruje samolotem. Dzięki temu podporucznik powinien nabrać pewnego wyczucia maszyny i zorientować się, jak poruszać sterami, żeby kierować nią w górę i w dół, oraz przechylać z boku na bok. „Lot zapoznawczy” podporucznika Steckera trwał dokładnie godzinę. Kiedy Carstairs dokołował „Żółtą Grozą” na miejsce, w którym drugi podporucznik czekał na swoją kolejkę, zobaczył, że Pickering właśnie się posila. Przedsiębiorczy restauratorzy z Pensacola uzyskali od dowództwa bazy koncesje, dzięki którym mogli na terenie lotnisk SaufLey oraz Correy i Chevalier sprzedawać w porze lunchu cywilnym mechanikom i wojskowemu personelowi jedzenie w kartonowych pudełkach. Pickering najwyraźniej kupił sobie kanapkę. Kiedy kapitan podszedł do Pickeringa, zobaczył, że podporucznik wcina z apetytem długą bułkę. Carstairs wiedział, z czego składa się nadzienie – z ośmiu usmażonych na maśle, zawiniętych w naleśnikowe ciasto ostryg skropionych ostrym sosem tabasco. Nie był to najlepszy posiłek dla kogoś, kto miał za chwilę 363

wsiąść do samolotu, którego pilot będzie wykonywał wiązankę figur akrobatycznych. Carstairs spostrzegł też, że – jakby tego było mało – chłopak popił kanapkę z ostrygami półkwartą czekoladowego mleka. Kapitan nie miał żadnych wątpliwości, że podporucznik wkrótce zwróci posiłek. Dostrzegł jednak w tej czarnej wizji promyk nadziei. Po pierwsze, uczeń będzie siedział w tylnej kabinie. Jeśli więc zawartość żołądka Pickeringa wydostanie się na zewnątrz, nie dosięgnie Carstairsa. Jeśli Pickeringowi nie uda się powstrzymać torsji, przekona się, że pilot musi uważać na to, co je i pije przed lotem. Będzie to dla niego ważna lekcja. Czyszczenie samolotu też będzie miało walor dydaktyczny. Podkreśli znaczenie pierwszej lekcji i posłuży jako sprawdzian determinacji Pickeringa. – Kiedy skończycie już jeść, poruczniku, możecie wsiąść do samolotu – powiedział kapitan. Podporucznik wepchnął do ust resztkę jedzenia, popił mlekiem czekoladowym i wspiął się do tylnej kabiny „Żółtej Grozy”. Kapitan Carstairs leciał tym samym kursem co ze Steckerem, a kiedy zbliżył się do granicy Florydy i Ala364

bamy, rozpoczął lekcję. Na początek pokiwał skrzydłami „Żółtej Grozy” z boku na bok. W lusterku dostrzegł na twarzy Pickeringa wyraz przyjemnego zaskoczenia. Pilot ściągnął na siebie drążek; „Żółta Groza” zaczęła się wznosić. Siła grawitacji wkrótce przeważyła nad energią kinetyczną. Maszyna zwolniła poniżej prędkości niezbędnej dla utrzymania siły nośnej. „Żółta Groza” runęła w dół jak kamień. Z twarzy Pickeringa bynajmniej nie zniknął wyraz promiennego zadowolenia. Carstairs wyprowadził samolot, pozwolił mu nabrać nieco prędkości i odzyskać na nowo siłę nośną. Przez chwilę lecieli poziomo, po czym Carstairs przewrócił „Żółtą Grozę” przez lewe skrzydło i przeszedł do lotu nurkowego. Carstairs nie mógł uwierzyć w wytrzymałość żołądka Pickeringa. Wkrótce z pewnością nastąpi erupcja. Jeszcze nic straconego. Podporucznik puści pawia przy wyprowadzaniu z nurkowania. A jeśli i wtedy nic się nie stanie, to chłopak nie wytrzyma, gdy samolot wykręci beczkę na szczycie pętli. Kiedy lecieli przez chwilę na plecach, kapitan spojrzał w lusterko. Na twarzy ucznia malował się zachwyt graniczący z osłupieniem, jak u dziecka, które zna365

lazło pod choinką wymarzone, lecz nie oczekiwane prezenty. Pickering śmiał się od ucha do ucha i z dziecięcym zachwytem spoglądał na otaczający go zewsząd dziwny i cudowny, odwrócony do góry nogami świat, widziany w ten sposób po raz pierwszy. Dalsze piętnaście minut skomplikowanych akrobacji nie tylko nie zdołało zmusić żołądka Pickeringa do kapitulacji, ale i nie przygasiło radości odkrywania. Im bardziej wymyślna figura, tym szerszy uśmiech rozkoszy. Podczas akcentowanej beczki Pickering zdawał się roztapiać w ekstazie. Kapitan gotów był się przyznać do błędnej oceny podporucznika. Wyprowadził „Żółtą Grozę” do lotu poziomego i przez rurę głosową rozkazał Pickeringowi położyć ręce na sterach. Po chwili poczuł lekki opór drążka i orczyka. Dzięki temu wiedział, że rozkaz został wykonany. Carstairs poprowadził samolot w górę, potem w dół i na boki. Wykonał szeroki skręt. I wtedy jego doświadczona, wrażliwa ręka pilota powiedziała mu, że drążek nie stawia już żadnego oporu. Pickering puścił stery. Ten sukinsyn się znudził, przemknęło mu przez myśl. Zdjął ręce ze sterów i 366

myśli, że jest na wycieczce. Wykonał zawrót bojowy20 w lewo. Następnie zdjął stopy z pedałów orczyka a rękę z drążka. „Żółta Groza” jeszcze chwilę będzie leciała w górę w lewo, ale potem przeciągnie21. A ponieważ przeciągnie podczas skrętu w lewo, zwali się w lewo i, przy odrobinie szczęścia, wpadnie w korkociąg. To powinno przyciągnąć uwagę Pickeringa, pomyślał z satysfakcją Carstairs. Czujnie obserwował wskazówkę prędkościomierza, która opadała w kierunku prędkości przeciągania. Chciał być przygotowany na moment, w którym samolot zwali się w dół. Co chwila zerkał w lusterko. Miał nadzieję ujrzeć na twarzy Pickeringa najpierw zainteresowanie, szybko przeradzające się w niepokój i zdziwienie, a następnie we wszechogarniające przerażenie. Do przeciągnięcia brakowało dziesięciu kilometrów na godzinę, kiedy kapitan wyczuł, że kąt wznoszenia nieco się zmniejszył, a samolot zaczyna wychodzić ze skrętu. Popatrzył na drążek – poruszał się. Orczyk też. - Zawrót bojowy – szybki zakręt o 180 stopni, połączony z nabraniem wysokości kosztem zmniejszenia prędkości lotu [przyp. red.). 21 - Zjawisko polegające na zwiększeniu kąta natarcia ponad wartość krytyczną, co prowadzi do utraty siły nośnej [przyp. red.]. 367 20

Prędkość zaczęła rosnąć, po czym ruchy drążka i orczyka znowu wprowadziły samolot w lot wznoszący i w skręt w lewo, ale pod mniejszym kątem. W ten sposób ryzyko przeciągnięcia zostało zlikwidowane. Ten zarozumiały sukinsyn jest pilotem, i to całkiem niezłym. Chłopak zareagował instynktownie. Zachował się jak doświadczony pilot, który czuje przez skórę, że maszyna zaraz przeciągnie. Zrobił dokładnie to, co powinien zrobić, pomyślał Carstairs. – Dobra, Pickering, teraz zawróć na lotnisko i ląduj – rozkazał przez rurę głosową. Po raz pierwszy w czasie „lotu zapoznawczego” zobaczył na twarzy podporucznika zdziwienie i konsternację. – Kiedy przełożony wydaje rozkaz, poruczniku, regulamin nakazuje odpowiedź: Tak jest, panie kapitanie. – Tak jest, panie kapitanie. „Żółta Groza” weszła w skręt. Trochę za ciasny, pomyślał Carstairs, ale płynny. 368

Po dziesięciu minutach lotu po prostej widać już było ruch nad lotniskiem Saufley Field. Osiem lub dziewięć innych samolotów szkolnych czekało na swoją kolejkę do lądowania. – Panie kapitanie – zapytał przez rurę głosową Pickering – co mam teraz zrobić? – Posadź go, Pickering. Po chwili milczenia Pickering odezwał się. – Tak jest, panie kapitanie. Podleciał do innej „Żółtej Grozy”, która była ostatnia w kolejce do lądowania. Carstairs miał się wreszcie do czego przyczepić. Pickering za późno przymknął przepustnicę i znalazł się zbyt blisko lecącej przed nim maszyny. Teraz przyszła ich kolej do lądowania. – Panie kapitanie – dobiegł z tylnej kabiny głos Picka – jeszcze nigdy nie lądowałem. – Zróbcie co w waszej mocy – odpowiedział instruktor. Pickering skierował „Żółtą Grozę” w kierunku pasa startowego. 369

Kiedy znaleźli się nad brzegiem płyty lotniska, przymknął gazi położył samolot na skrzydło, starając się ustawić go w osi pasa startowego. Carstairs podjął szybką decyzję. Być może Pickeringowi udałoby się bezpiecznie wylądować – zaczął manewr zupełnie prawidłowo – jednakże kąt zejścia był zbyt ostry. – Przejmuję stery – powiedział do rury głosowej. Pchnął dźwignię gazu, otwierając przepustnicę i skierował „Żółtą Grozę” na drugi krąg. Ponownie znaleźli się na końcu kolejki. – Siłę nośną powinno się wytracać w locie poziomym – poinstruował Pickeringa Carstairs. – I powinno się to robić trzy metry nad pasem, a nie trzydzieści. Pickering skinieniem głowy potwierdził, że zrozumiał. W drugim podejściu Pickering gładko sprowadził samolot na ziemię, jakieś pięćdziesiąt metrów od początku pasa. „Żółta Groza” posłusznie opadła na koła podwozia głównego, po czym kółko ogonowe łagodnie dotknęło płyty lotniska. – Nie mogę sterować, kadłub zasłania mi widok na pas! – W głosie Pickeringa po raz pierwszy słychać było przerażenie. 370

– Przejmuję stery – powiedział Carstairs. Wyhamował i zjechał z pasa na drogę do kołowania, i podkołował do miejsca, gdzie czekał podporucznik Stecker. Kapitan wyszedł z kabiny. Stanął na centropłacie i spojrzał Pickeringowi w twarz. – Mam uwierzyć, Pickering, że to był wasz pierwszy w życiu lot? – Tak jest, panie kapitanie – odrzekł podporucznik i natychmiast dodał: – Panie kapitanie, zdaję sobie sprawę, że spieprzyłem to lądowanie. Ale wiem, że potrafię się tego nauczyć. Carstairs przez dłuższą chwilę patrzył Pickeringowi prosto w oczy. – Prawdę mówiąc, Pickering, to wcale wam tak źle nie poszło. – Na twarzy Pickeringa pojawił się uśmiech ulgi. – Powiem więcej. Dostrzegłem u was ślad, może nikły, ale ślad zdolności. Uśmiech ulgi przerodził się w uśmiech radości. – Dziękuję, panie kapitanie. – Będziecie musieli popracować trochę więcej niż wasz przyjaciel Stecker. Ale 371

jeśli przyłożycie się do roboty, nie widzę żadnych przeszkód, żebyście ukończyli ten kurs. – Dziękuję, panie kapitanie – powiedział zupełnie na serio Pickering. – Naprawdę postaram się dać z siebie wszystko, panie kapitanie. Carstairs kiwnął głową i zeskoczył ze skrzydła. Jeszcze tego samego dnia podporucznik Malcolm Pickering ponownie wprawił w zdumienie kapitana Jamesa L. Carstairsa. O godzinie wpół do siódmej wieczorem kapitan siedział w barze hotelu „San Carlos” w towarzystwie Marthy Sayre Culhane oraz kapitana Lowella B. Howarda i jego żony. Czekali na zarezerwowany na ósmą stolik w restauracji. Obok nich były dwa wolne stołki barowe. W ich kierunku zmierzał podporucznik Stecker, a za nim szedł Pickering, najwyraźniej świeżo po prysznicu i ogolony. – Dobry wieczór, panie kapitanie – powiedział. – Dobry wieczór, poruczniku – powitał go Carstairs. – Panie kapitanie, czy te miejsca są zajęte? 372

– Nie, bardzo proszę. Zresztą i tak zaraz dostaniemy stolik. – Dziękuję, panie kapitanie – powiedział Pickering. – Cześć, Martha. – Cześć, Pick – odpowiedziała Martha. – Mogę przedstawić podporucznika Dicka Steckera? – zapytał Pickering. – Cześć – rzekła Martha i podała Dickowi rękę. – Jestem nieco zdziwiony, poruczniku, że znacie panią Culhane – odezwał się kapitan Carstairs. – Moja matka przedstawiła nas sobie na polu golfowym w bazie – wyjaśniła Martha. Podporucznicy Pickering i Stecker zostali przedstawieni z kolei kapitanowi Howardowi i jego żonie. – Jecie, panowie, tutaj kolację? – zaczął rozmowę Carstairs. – Tak, panie kapitanie – potwierdził Pickering. W barze pojawił się kelner, zapraszając Carstairsa gestem ręki do restauracji. – Jest nasz stolik – powiedział kapitan i dał się ponieść spontanicznej wspaniałomyślności. – Słuchajcie, zamówiliśmy stolik trochę za duży jak dla naszej 373

czwórki. Zjecie z nami kolację? Niełatwo dzisiaj o miejsce... – Dziękuję panie kapitanie, ale nie... – Stecker nie dokończył, bo Pickering przerwał mu w pół słowa. – Zamknij się – mruknął i zwrócił się do Carstairsa: – Bardzo panu dziękujemy. Zaproszenie podporuczników najwyraźniej nie ucieszyło pani Culhane. – Sądzę, że dla podporuczników bez żadnych kłopotów znajdzie się wolne miejsce – powiedziała. – Przecież tutaj mieszkają. w penthausie. To nie było taktowne, pomyślał Carstairs. Ciekawe, jak długo czekała w barze i jak dużo już wypiła. – Cóż, jak się ma bogatego ojca – zażartował. – Ależ skąd, panie kapitanie. Jesteśmy tylko parą kiepsko opłacanych podporuczników – odrzekł Stecker. – Mój ojciec jest kapitanem w Camp Elliott. – Ale jego ojciec – Martha wskazała głową na Pickeringa – jest właścicielem Pacific & Far East Shipping. Ona naprawdę nie lubi Pickeringa, pomyślał Carstairs. Ciekawe dlaczego? Cóż takiego stało się na polu golfowym? 374

– No cóż – powiedział Pickering – jeszcze raz rozważyliśmy pańską uprzejmą propozycję, panie kapitanie i, po namyśle, doszliśmy do wniosku, że tym razem z niej nie skorzystamy. Carstairs musiał się z nim w duchu zgodzić. Nie było lepszego wyjścia z tej sytuacji. Skinął głową w stronę Pickeringa i Steckera, wziął pod rękę Marthę i wyszedł z nią z baru. Ale przy wejściu do restauracji Martha wyrwała rękę i wróciła do baru. Carstairs, już teraz całkowicie pewien, że jest pijana i gotowa zrobić scenę, niewiele myśląc, pośpieszył za nią. Martha podeszła do Pickeringa i położyła rękę na jego ramieniu. Odwrócił się i spojrzał na nią. – Z jakiegoś powodu – rzekła – nie mam pojęcia jakiego, wzbudzasz we mnie złe instynkty. Przepraszam. Zjedzmy razem kolację. Pickering zawahał się. – Proszę, Pick. Przecież przeprosiłam. 375

Carstairs zobaczył minę Pickeringa i stało się dla niego jasne, że podporucznik nie jest w stanie jej niczego odmówić. Kapitan zrozumiał też, dlaczego Martha tak się wściekała na Pickeringa. Bardzo ją pociągał i nie wiedziała, jak zapanować nad tym uczuciem. Doskonale ją rozumiał, bo sam nie wiedział, jak poradzić sobie z uczuciem do niej. Carstairs poznał Grega Culhane'a w Annapolis. Greg był o trzy lata niżej od niego. Zbliżyli się do siebie, gdy Greg pojawił się w Pensacola. Carstairs był gościem admirała Sayre'a, kiedy ogłoszono zaręczyny Grega z Marthą. Został drużbą na ich weselu. Carstairsa traktowano jak członka rodziny od czasu nadejścia telegramu sekretarza marynarki, oficjalnie zawiadamiającego o śmierci Grega, o której kilka dni wcześniej admirał Sayre usłyszał przez telefon od zastępcy szefa sztabu marynarki. Kapitan siedział obok najbliższej rodziny zmarłego w czasie ceremonii pogrzebowej w tej samej kaplicy, w której Greg i Martha brali ślub. Od tego czasu Martha chodziła za nim i jego przyjaciółmi jak cień. Oszukiwał 376

się dla własnego dobra, że po prostu czuła się dobrze w towarzystwie żon innych oficerów. Ale to nie była prawda. Martha czuła się dobrze w towarzystwie oficerów, a zwłaszcza kapitana Jamesa L. Carstairsa. Nie uszło to uwagi admirała Sayre'a, który powiedział o tym Carstairsowi: – Moja żona i ja doceniamy czas i zainteresowanie, jakim darzy pan Marthę. Potrzeba jej przyjaciela, kogoś, komu mogłaby zaufać, kiedy tak bardzo łatwo zranić jej uczucia. Carstairs przypuszczał, że admirał miał na myśli tylko to, co powiedział. Ale może jednak chciał powiedzieć coś innego: Jeśliby się coś rozwinęło między wami, mojej żonie i mnie nie będzie to spędzać snu z powiek”. Równie prawdopodobny był też wywód: Jestem pewien, że mężczyzna tak rozumny jak pan, wie, że ktoś taki jak ja nie tylko mógłby dobrać się panu do tyłka, ale na pewno by to zrobił, gdyby kiedykolwiek dowiedział się, że skorzystał pan z braku emocjonalnej odporności mojej owdowiałej córki”. Carstairs nie próbował zdobyć owdowiałej córki admirała. Po pierwsze, w ogóle było nie do pomyślenia. A po drugie był oficerem Korpusu, a ona wdową 377

po koledze, też oficerze Korpusu. Ostatnio uprzytomnił sobie znaczącą różnicę między słowem „żona” a słowem „wdowa”, zwłaszcza że dostrzegł jeszcze jedno: Martha była piękna. Oczywiście, było jeszcze za wcześnie na jakikolwiek ruch z jego strony. Ale w końcu czas uleczy rany i natura dojdzie do głosu, a wtedy w jej życiu na nowo znajdzie się miejsce dla innego mężczyzny. Niezły z ciebie skurwysyn, pomyślał Carstairs. Zachowanie Marthy w stosunku do podporucznika Pickeringa, tego przystojnego, nadzianego skurwiela, uzmysłowiło mu, że jej rana już się zabliźnia, nawet jeśli ona jeszcze nie zdaje sobie z tego sprawy. Pickering zsunął się z barowego stołka. Przez chwilę Martha trzymała go za rękę, a gdy uprzytomniła sobie, co robi, szybko ją puściła. Kapitan Carstairs przepuścił ich przodem i poszedł za nimi do hotelowej restauracji.

378

XI 1 Strzelnica nr 2 Camp Elliott, Kalifornia 19 stycznia 1942 roku, 10.30. Półciężarówka, która zajechała na strzelnicę, była przedwojennym Chevroletem. Połyskiwała zielonym lakierem. Na jej drzwiach nad widocznymi z dala literami USMC widniało godło Korpusu. Na kołach błyszczały w słońcu chromowane dekle. Tego typu półciężarówki dostarczane wojsku teraz i na krótko przed wojną, były już malowane zwykłą, matową farbą w charakterystycznym dla piechoty morskiej zielonym kolorze. Na drzwiach umieszczano jedynie prosty, czarny napis USMC. Żadna z nich nie miała ani godła Korpusu, ani tym bardziej chro379

mowanych dekli. Kierowca tego błyszczącego Chevroleta budził jeszcze większe zdziwienie, niż prowadzony przez niego pojazd. Szczupły mężczyzna miał czterdzieści dwa lata. Był w drelichowym mundurze polowym z czarnymi nadrukowanymi na wysokości piersi inicjałami i godłem Korpusu. Kurtka mundurowa była nie uprasowana, a srebrne liście dębu, świadczące o randze podpułkownika, były prawie niewidoczne na zmiętym kołnierzyku. Podpułkownik zaparkował samochód obok dwóch innych półciężarówek, sanitarki, oraz dwóch używanych od niedawna, mało jeszcze popularnych samochodów terenowych o ładowności jednej czwartej tony i napędzie na cztery koła, zwanych dżipami. W cieniu małego baraku, sprawiającego wrażenie dopiero co zbudowanego stanowiska dowodzenia, stał kapitan, paru podporuczników oraz czterech sierżantów. Budynek miał dwie kondygnacje. Piętro stanowiła otoczona barierką platforma obserwacyjna. Wyrastał z niej wykonany z kantówki maszt flagowy, na którego szczycie powiewała czerwona flaga, oznaczająca, że właśnie trwa ostre strzelanie. 380

Jakieś dwadzieścia pięć metrów od rubieży otwarcia ognia siedziały na ziemi – według oceny podpułkownika – ze dwie kompanie żołnierzy; razem około czterystu ludzi. Świeciło ostre słońce, zaczynało się robić gorąco. Już niedługo upał da się im we znaki, pomyślał podpułkownik. Stojący koło baraku kapitan omiótł nieznajomego spojrzeniem. Twarz przybysza zdradzała jego wiek. Kapitan doszedł więc do wniosku, że facet jest starszym sierżantem. Do głowy mu nie przyszło, że może to być oficer, a tym bardziej podpułkownik. Oficerowie mieli swoich kierowców, a starsi stopniem zwykle jeździli limuzynami. Kapitan miał prawo go nie poznać: podpułkownik po raz pierwszy pojawił się na strzelnicy nr 2. Przybysz stanął z przodu samochodu. Oparł się o maskę i uważnie rozejrzał dookoła. Naliczył dwanaście stanowisk karabinów maszynowych znajdujących się na rubieży otwarcia ognia. Wyglądały tak, jak powinny wyglądać takie stanowiska na polu walki. Każde z nich było otoczone półkolem worków z piaskiem, znad których wystawała lufa jednego z trzech różnych typów kaemów 381

Browninga. Na prawo od rubieży ognia znajdowały się cztery stanowiska, na których ustawiono ciężkie karabiny maszynowe wzór 1919A4 kalibru 7,62 mm. Ta wersja Browninga była chłodzona powietrzem. Dzięki perforowanej osłonie temperatura rozgrzewanej wystrzałami lufy nie była zbyt wysoka. Dziewiętnastki osadzane były na niskich trójnożnych podstawach: przednia noga była krótsza od dwóch tylnych ustawionych w kształcie litery „V”, połączonych poziomym prętem, na którym opierała się podnośnica. Pręt ten wyznaczał sektor ostrzału poziomego. W czterech środkowych stanowiskach ustawiono Browningi chłodzone wodą wzór 1917A1. Ich lufy osadzone były wewnątrz blaszanych chłodnic wypełnionych wodą. Pod względem konstrukcji dziewiętnastki były zmodernizowaną wersją siedemnastek. Starsze Browningi miały nieco wyższe trójnogi, a ich mechanizm podniesieniowy, umieszczony na szczycie podstawy, pozwalał na ostrzał okrężny. Ale tylko w teorii, bo w praktyce kąt ostrzału wyznaczała długość przewodu odprowadzającego parę z chłodnicy do puszki skraplacza. 382

W czterech stanowiskach z lewej strony rozmieszczono wielkokalibrowe (12,7 mm) karabiny maszynowe M2. Właściwie były to powiększone dziewiętnastki, od których różniły się masą, rozmiarami i krótszymi osłonami luf. Zamiast pojedynczego chwytu pistoletowego miały tylce. W razie nadmiernego rozgrzania tych karabinów ich lufy można było szybko wymienić, co nie było możliwe w przypadku obu Browningów kalibru 7,62 mm bez uprzedniego rozłożenia ich na czynniki pierwsze. Podpułkownik nie miał żadnych uwag co do rozmieszczenia stanowisk karabinów maszynowych. Wystarczył mu jeden rzut oka, by zrozumieć przyczynę panującej na strzelnicy ciszy. Przy jednej z siedemnastek klęczał grzebiący w niej zbrojmistrz. Nad nim stała dwuosobowa obsługa karabinu, przyglądająca się uważnie czynnościom zbrojmistrza. Strzelnica była nowa i w związku z tym dość prymitywna. Nie miała ani wałów pełniących funkcję kulochwytów, ani też okopów dla tarczowych, czyli dla żołnierzy zmieniających tarcze w czasie strzelania. Same tarcze były zbitymi z kantówki ramami, na które naciągnięto białe płótno z naklejonymi papierowymi 383

tarczami sylwetkowymi, przedstawiającymi naturalnej wielkości tors człowieka. Rolę kulochwytu odgrywały piaszczyste pagórki na osi strzelnicy. Znajdowały się one, jak to ocenił podpułkownik, jakieś dwa kilometry od rubieży otwarcia ognia. Ten, kto projektował tę strzelnicę, musiał być doskonale obeznany z charakterystykami balistycznymi karabinów maszynowych, ponieważ za pagórkami utworzono specjalną strefę, do której wstęp był surowo wzbroniony. Podpułkownik nie przyjechał na strzelnicę po to, żeby oceniać poziom wyszkolenia celowniczych. Toteż kiedy zobaczył to, co go interesowało, odepchnął się od maski Chevroleta i ruszył w kierunku zebranych w cieniu baraku oficerów. Pierwszy zwrócił na niego uwagę jeden z sierżantów. Spostrzegł błysk srebra na kołnierzyku przybysza. Wskazał go wzrokiem kapitanowi. Oficerowie i podoficerowie raptownie przerwali rozmowę i stanęli na baczność. Kapitan zasalutował i uśmiechnął się. – Dzień dobry, panie pułkowniku – powiedział. – Dzień dobry – odrzekł przybysz, odpowiadając na salut kapitana gestem 384

dalekim od regulaminowej perfekcji. – Pan tu dowodzi, kapitanie? – Jestem tu najstarszy stopniem – odpowiedział kapitan. – Właśnie o to pytałem – odrzekł podpułkownik z cierpkim uśmiechem. Zmierzył wzrokiem podporuczników i zwrócił się do jednego z nich. – To pan jest McCoy? Podporucznik wyprężył się na baczność. – Nie, panie pułkowniku – odpowiedział. – Powiedziano mi, że znajdę tu podporucznika McCoya. – Jest tam, na rubieży otwarcia ognia. – Kapitan gestem ręki wskazał na reperującego karabin maszynowy zbrojmistrza. – Poszedł usunąć zacięcie. Podpułkownik udał się we wskazanym kierunku. Kapitan podążył za nim. Kiedy odeszli już od baraku na tyle daleko, by stojący tam podoficerowie nie mogli ich słyszeć, podpułkownik zatrzymał się i odwrócił do kapitana. – Sądzę, że uda mi się znaleźć samemu podporucznika McCoya, kapitanie – powiedział łagodnym tonem. – Natomiast panu radziłbym pozostawić na sta385

nowisku obserwacyjnym jednego podporucznika i sierżanta do pomocy, a pozostałych odesłać tam, gdzie ich miejsce. Gdybym był szeregowym, miałbym żal, że mój sierżant kazał mi siedzieć na słońcu, a sam chowa się w cieniu. Kapitan stanął na baczność. Na jego twarzy malowało się zdumienie. – Tak jest, panie pułkowniku – powiedział. Podpułkownik doszedł do stanowiska, w którym naprawiano niesprawny karabin maszynowy. Jeden z żołnierzy obsługi zauważył go i powiedział coś do zbrojmistrza, który kończył składanie Browninga. Szeregowi stanęli na baczność. Zbrojmistrz zaczął podnosić się z klęczek. Podpułkownik dostrzegł złote belki podporucznika na drelichowym kołnierzyku. – Nie przerywajcie sobie, poruczniku – powiedział po chińsku podpułkownik. – Tak jest, panie pułkowniku – odpowiedział po angielsku McCoy i zabrał się z powrotem do pracy. – Spocznij – zwrócił się po angielsku do żołnierzy podpułkownik, po czym przechodząc na chiński, zapytał McCoya: – Co się stało? 386

– Zanieczyszczenie – odpowiedział znów po angielsku McCoy. – Niedawno je rozkonserwowaliśmy. Leżały w skrzyniach od poprzedniej wojny i smar w nich stwardniał. Nie dał się wymyć benzyną. Dopiero przy strzelaniu się wykruszył i zapchał donośnik nabojów. – Jeśli wierzyć pańskim aktom personalnym, poruczniku, mówi pan biegle po kantońsku – powiedział po chińsku podpułkownik. – Ale nie tak dobrze jak pan, panie pułkowniku – odpowiedział, tym razem po kantońsku, McCoy. Zatrzasnął pokrywę komory zamkowej, po czym podniósł się z klęczek i zapytał: – W czym mogę pomóc, panie pułkowniku? Podpułkownik zignorował to pytanie. – Nie mają tu zbrojmistrza? – Mają, panie pułkowniku – odpowiedział McCoy. – Chodziło mi o to, żeby wytłumaczyć obsłudze, co się stało, a nie tylko usunąć zacięcie. – Gdzie się nauczyliście obsługi Browninga, poruczniku? – Byłem w kompanii ciężkich karabinów maszynowych 4. pułku w Szanghaju, panie pułkowniku – odparł McCoy. 387

Podpułkownik był zadowolony z tego, co zobaczył. W aktach personalnych McCoya wyczytał, że podporucznik doskonale zna się na ciężkich karabinach maszynowych i że biegle włada chińskim. Teraz podpułkownik przekonał się o tym osobiście. – Domyślam się, że to pan prowadzi dziś strzelanie – powiedział pytającym tonem. – Tak jest, panie pułkowniku. – Gdyby nie sprawiło panu trudności przekazanie swoich obowiązków któremuś z oficerów, chętnie bym z panem zamienił kilka słów. – Zaraz poproszę, żeby mnie ktoś zastąpił, panie pułkowniku. – Zaczekam na pana w moim samochodzie – powiedział podpułkownik. Uśmiechnął się i wskazał na stojącego w dali Chevroleta. Kiedy McCoy dotarł na parking, podpułkownik siedział w kabinie półciężarówki. Gestem ręki zaprosił go do środka. A gdy McCoy wsiadł, podpułkownik wyciągnął do niego rękę. Miał mocny uścisk. – Nazywam się Carlson – powiedział. – Miło mi pana poznać, McCoy. Też 388

służyłem w Chinach. – Tak jest, panie pułkowniku – odpowiedział McCoy. – W jaki sposób został pan oficerem? – zapytał Carlson. – Po powrocie do kraju złożyłem papiery do szkoły oficerskiej i zostałem przyjęty. – Podoba się panu bycie oficerem, McCoy? – Lepiej płacą – odrzekł McCoy. Carlson zaśmiał się. – Większość podporuczników, widząc zacięty cekaem, wezwałaby rusznikarza, zamiast brudzić sobie ręce – powiedział. – Większość podporuczników nawet nie wiedziałaby, dlaczego się zaciął – odrzekł McCoy. – Myślałem, że pan powie, że nie ma nic przeciwko brudzeniu rąk, jeśli pomogłoby to szybciej rozwiązać problem. – Tak, panie pułkowniku. To też. – Niech pan posłucha, McCoy. Zostałem mianowany dowódcą specjalnego 389

batalionu – powiedział Carlson. – Czegoś w rodzaju komandosów, jak to nazywają Brytyjczycy. Będziemy przeprowadzać desanty z morza na zajęte przez Japończyków wyspy, a potem działać na zapleczu japońskich wojsk. Szukam odpowiednich oficerów do mojego batalionu. – Coś mi się obiło o uszy, panie pułkowniku. – Co mianowicie? – Że to ma być samobójcza jednostka i że przyjmuje pan tylko kawalerów. – Za pozwoleniem, drobna korekta – odrzekł Carlson. – Nie ma mowy o żadnym samobójczym oddziale. Tylko idiota dobrowolnie chciałby popełnić samobójstwo. A mnie nie potrzeba idiotów. Żonaci też mnie nie interesują, bo rozmyślania o żonie i dzieciach rozpraszają w walce. A od skupienia całej uwagi na wykonaniu powierzonego zadania zależy życie nie tylko oficera, ale i jego żołnierzy. Rozumiecie, poruczniku? – Tak jest, panie pułkowniku. – Na dodatek szkolenie będzie mordercze i czasochłonne. Żony miałyby do mężów pretensje, że nie wracają do domów na noce i weekendy. Od stopnia 390

wyszkolenia zależy szansa na przeżycie. A ja muszę zrobić wszystko, żeby każdy żołnierz w batalionie był dobrze przygotowany do walki z wrogiem. Czy to jasne? – Tak jest, panie pułkowniku. Co prawda, nie upłynęła jeszcze godzina, jak McCoy poznał Evansa Carlsona, ale podczas rozmowy z podpułkownikiem zobaczył i usłyszał wystarczająco dużo, by nabrać do niego przekonania. Jego zdaniem, Carlson był dobrym oficerem. McCoy zauważył na przykład, że oficerowie i sierżanci nie stali już w cieniu baraku i nie opowiadali o jakichś pierdołach, ale robili to, co do nich należało. Nie miał najmniejszej wątpliwości, że to wpływ Carlsona. A poza tym McCoy był pod ogromnym wrażeniem osobowości podpułkownika. W tym człowieku było coś, co kazało go słuchać. Nie musiał świecić w oczy srebrnymi liśćmi podpułkownika, żeby cieszyć się szacunkiem. Miał łagodne, lecz inteligentne oczy. Z pewnością nie wyglądał ani na szaleńca, ani na żółtka. McCoy nie miał pojęcia, jak wygląda komunista. Nie dawały mu spokoju przenikliwe oczy podpułkownika. Wyglądało na to, 391

że niewiele da się przed nimi ukryć. Zastanawiał się, kiedy Carlson zacznie podejrzewać, o ile już nie zaczął, że dowództwo Korpusu nasłało mu kogoś, kto ma za zadanie nie spuszczać go z oczu. A gdy nareszcie się połapie, jak wielkim zaskoczeniem będzie dla niego wiadomość, że to podporucznik McCoy jest wtyka. Cholera! Nie mogli sobie wybrać kogoś innego? Podoba mi się ten facet.

2 Pearl Harbor, Terytorium Hawajów22 17 stycznia 1942 roku Ociemniali oficerowie i żołnierze ewakuowani na pokładzie „Pickerela” z wyspy Corregidor zostali przewiezieni sanitarką z portu do szpitala marynarki w Pearl Harbor. Chorzy przeszli podstawowe badania. Żaden z nich nie wymagał natychmia22

- Hawaje stały się 50. stanem USA dopiero w 1959 roku [przyp. red.). 392

stowej interwencji medycznej. Jeden z pacjentów, kapitan piechoty morskiej, który z jakiejś niewytłumaczalnej przyczyny odzyskał wzrok, domagał się natychmiastowego powrotu do służby. Nie wchodziło to jednak w rachubę. Powiedziano mu, że skoro jego rana od odłamka całkowicie się jeszcze nie wygoiła, musi być wraz z innymi ewakuowany do Stanów. W rzeczywistości postanowiono poddać pacjenta badaniom psychiatrycznym. Przyczyny tymczasowej utraty wzroku mają charakter psychosomatyczny, tkwią w problemach psychicznych chorego. Oczywiście, nie można było temu biedakowi powiedzieć o tym, ponieważ to by tylko pogorszyło jego stan. Dziewięciu niewidomych i tego jednego, który szczęśliwie odzyskał wzrok, umieszczono w grupie przeznaczonej do natychmiastowego wysłania na dalsze leczenie. Pierwsza okazja przetransportowania chorych nadarzyła się, gdy w powrotną drogę do Stanów wyruszał frachtowiec zarekwirowany przez marynarkę. Zawiadomiony o tym ordynator szpitala bazy w Pearl Harbor, w stopniu komandora, znalazł trochę czasu, żeby sprawdzić gotowość statku na przyjęcie szcze393

gólnych pasażerów. Z przykrością stwierdził, że miejsca do spania były zaledwie prowizoryczne. W drugiej i trzeciej ładowni przygotowano dla chorych koje wykonane z rozpostartych między żelaznymi rurami kawałków brezentu. Ubikacja była prymitywna i nie dostosowana do potrzeb osób ociemniałych. Prowadząca do ładowni schodnia była bardzo stroma. Poza tym na statku znajdowało się wiele takich miejsc, w których niewidomy mógł uderzyć się o wystające ostre przedmioty. Lekarz wojskowy poszedł więc spotkać się z szefem transportu osobowego Floty Pacyfiku, odpowiedzialnym za transport oficerów i żołnierzy. Chciał go poprosić o stworzenie lepszych warunków zakwaterowania ociemniałym. Oficer odpowiedzialny za transport żołnierzy też był komandorem. Zdawał sobie sprawę, że doktor z pewnością ma od niego o wiele wcześniejszą datę awansu do stopnia komandora (co czyniło go starszym rangą), ale nie przejął się tym zbytnio. Udzielił mu krótkiego wykładu o tym, jak bardzo jest zajęty. Uświadomił mu też, że trwa wojna, w związku z czym dobrze byłoby, żeby oficerowie służby zdrowia zajęli się tym, co do nich należy, czyli leczeniem cho394

rych żołnierzy, a sprawy organizacyjne zostawili oficerom liniowym. Szef służby zdrowia nie dał jednak za wygraną. Z pierwszego wolnego telefonu zadzwonił do szefa sztabu dowódcy Floty Pacyfiku. Miał wprawdzie trudności z uzyskaniem bezpośredniego połączenia, ale w końcu usłyszał dobrze mu znany głos. – Naprawdę powiedziałeś mojemu adiutantowi, że wykopiesz stąd jego zasrany tyłek aż do San Diego, jeśli cię nie połączy ze mną? – zapytał admirał. – Coś w tym rodzaju – odparł doktor. – O co chodzi, Charley? – zapytał admirał, z trudem powstrzymując się od śmiechu. Znał doktora od dwudziestu lat. Kiedyś jeszcze jako porucznicy dzielili jedną kabinę na krążowniku „Minneapolis”. – Jakiś gnojek, marynarz na pół etatu, chce tych nieszczęśników z Corregidoru, tych niewidomych chłopaków z „Pickerela”, wysłać do Stanów na statku handlowym. Ten skurwiel powiedział mi w oczy, że jest wojna i że każdy musi ponieść ofiarę. Dasz wiarę? – Domyślam się, że chodzi ci o mojego oficera odpowiedzialnego za transport 395

osobowy? – zapytał szorstko admirał. – Nazywa się chyba Young – powiedział komandor Paweley. – Taki patykowaty palant. W marynarce od wczoraj, a myśli, że z niego drugi admirał Halsey. – Zajmę się tym, Charley – odrzekł admirał. – Ilu ich tam jest? – Dziesięciu. – Zajmę się tym, Charley – powtórzył admirał. – Bądź spokojny. – Przykro mi, że zawracam ci tym głowę, Tom, Wiem, że jesteś zajęty... – Nigdy, jeśli chodzi o takie sprawy – oznajmił admirał. Następnego dnia planowany na popołudnie lot kurierski do Stanów został opóźniony prawie o godzinę. Gotowy do lotu i stojący na wodzie Martin PBM-1 musiał zgodnie z rozkazem wrócić do rampy dla wodnosamolotów. Z pokładu wyprowadzono siedmiu pasażerów i wyładowano 300 kilogramów ważnego ładunku. Na pokładzie maszyny umieszczono dziewięciu niewidomych mężczyzn pod nadzorem kapitana piechoty morskiej. Zawróceni z drogi pasażerowie byli wyższymi oficerami – od stopnia komandora wzwyż – lecącymi do kraju w nie 396

cierpiących zwłoki sprawach, protestowali więc stanowczo przeciw takiemu postępowaniu u oficera odpowiedzialnego za transport osobowy. Na próżno. Poprzedniego dnia oficer ten odbył krótką rozmowę z szefem sztabu dowódcy Floty Pacyfiku. Jeszcze nikt z nim w ten sposób nie rozmawiał.

3 Baza szkoleniowa piechoty morskiej Parris Island, Karolina Południowa 19 stycznia 1942 roku, 8.45 Oficerem transportowym parku samochodowego w bazie unitarnej w Parris Island był porucznik Vincent S. Osadchy. Szczupły, ogorzały od słońca, dwudziestoośmioletni oficer był mustangiem z jedenastoletnim stażem w Korpusie. Dopiero od trzech miesięcy był oficerem, a od dziewięciu dni oficerem transportowym odpowiedzialnym za park samochodowy bazy. Jego poprzednik, na 397

marginesie w stopniu majora (zgodnie z etatem), został przeniesiony do innej jednostki. Do czasu znalezienia odpowiedniego stopniem i doświadczeniem oficera, jego zadania przejął nieświadomy czekających go kłopotów Osadchy. Porucznik Osadchy podjechał dżipem do murowanego budynku dowództwa. Idąc na rozmowę z oficerem personalnym, zastanawiał się, na jaki wariant ataku ma się zdecydować. Czy powinien okazać słuszny gniew? A może lepiej paść na kolana i zalać się łzami? Oficer personalny był zadbanym, korpulentnym mężczyzną w stopniu majora. Miał na sobie opinającą mu się ciasno na brzuchu sztywno nakrochmaloną koszulę w kolorze khaki. – Witaj, Vince. – Major uśmiechnął się do porucznika i zapytał: – Kawy? – Tak, panie majorze – odpowiedział Osadchy. – Dziękuję. Poproszę również przynajmniej o jeden ręcznik do wycierania łez, jeśli można. Major zaśmiał się. Nalał do porcelanowej filiżanki kawy z termosu i podał ją Osadchy'emu. 398

Tak sobie myślałem, że mnie szybko odwiedzicie, poruczniku – powiedział. – Czy mogę wygłosić krótki wykład na temat tego czego potrzeba do prowadzenia parku samochodowego? – Ależ oczywiście – odparł major. – Poza pojazdami, narzędziami i MPS-em (materiałami pędnymi i smarami) przydałoby się pięciu lub sześciu dobrych podoficerów, kaprali lub sierżantów, którzy potrafią odróżnić świecę zapłonową od skrzyni biegów. A do tego chociaż jeden, a jeszcze lepiej dwóch lub trzech oficerów, którzy wiedzieliby co najmniej połowę tego, co podoficerowie. – Brzmi to całkiem rozsądnie – zgodził się major, uśmiechając się ciepło. – Jeszcze miesiąc temu mieliśmy u siebie wspomnianych oficerów i sierżantów – mówił dalej Osadchy. – Ale Korpus zagarnął wszystkich. Nie kilku, ale wszystkich, podoficerów którzy bez mapy trafiali do swojego tyłka obiema rękami. – Sugestywny obraz, poruczniku – zachichotał major. – Aż tu nagle Korpus ulitował się i w swej nieograniczonej dobroci podarował 399

nam jednego, podkreślam, jednego plutonowego, który poprzednio widział ciężarówkę bez kół. Porządny gość, nie można powiedzieć, a że dopiero wyszedł ze szpitala, to nie jego wina. Ale co Korpus dał, to Korpus odebrał, więc żeby nam się ze szczęścia w głowach nie poprzewracało, zabrał majora odpowiedzialnego za oddział transportowy do innej służby. – Jak dobrze wiecie, poruczniku, Korpus ma trochę problemów kadrowych. Podobno ma to coś wspólnego z wojną – stwierdził życzliwie major. Osadchy musiał się uśmiechnąć, chociaż nie było mu do śmiechu. Obawiał się, że tak się właśnie stanie – major wysłucha go, będzie miły, ale w niczym mu nie pomoże. A transport zostanie w rękach oficera, który tyle wie o działaniu parku samochodowego, co o łowieniu ryb na pełnym morzu. No i, oczywiście, w rękach jednego plutonowego, który na szczęście wie, co do niego należy. – Korpus każe awansować plutonowego do stopnia starszego sierżanta, a potem go sobie zabiera, tak? Czy to jest powód waszego nieszczęścia, Vince? – Tak, panie majorze. Niech mnie pan źle nie zrozumie. Zimmerman to fajny 400

chłopak. Mógłby być sierżantem albo sierżantem technicznym. Ale żeby zaraz starszym sierżantem? Ja byłem starszym sierżantem i wiem, co to znaczy. Zimmerman nie nadaje się na starszego sierżanta. – Innymi słowy, gdyby to od was zależało, Zimmerman zostałby awansowany, ale nie do stopnia starszego sierżanta. Zatrzymalibyście go u nas, poruczniku? – Tak jest, panie majorze. – Wiem – powiedział major – że jesteście przekonani, iż ja przez cały dzień nic innego nie robię, tylko kombinuję, jak by tu udupić takich ludzi jak wy... – Ależ skąd, panie majorze! – zaprotestował Osadchy. – Będziecie więc bez wątpienia zdziwieni, gdy usłyszycie to, co zaraz powiem. Musicie wiedzieć, że kiedy dalekopisowa informacja o tym przeniesieniu wylądowała na moim biurku, przeanalizowałem waszą sytuację oraz akta personalne plutonowego Zimmermana i doszedłem do tego samego wniosku co wy. Przedwczoraj wysłałem dalekopisem moją odpowiedź, prosząc o ponowne rozpatrzenie przeniesienia. Napisałem, że Zimmerman jest nam niezbędnie po401

trzebny. – No i co? – zapytał Osadchy. – Ponieważ nie było odpowiedzi, wydobyłem od Starego zezwolenie na to, żeby tam zadzwonić. – No i co? – powtórzył pytanie Osadchy. – Spokojnie, poruczniku. Cierpliwości. Sami zobaczycie, jak starsi oficerowie gotowi są płaszczyć się przed zwierzchnikami dla dobra oddziału. Podniósł słuchawkę telefonu. – Sierżancie Asher – powiedział – połączcie się z centralą, a potem po wojskowej linii z szefem biura personalnego dowództwa Korpusu. Odłożył słuchawkę na widełki. – Czasami, Vince – stwierdził major – to skutkuje. A czasami nie. Nie dzwoniłem tam ostatnio. Może nam się poszczęści. Upłynęła minuta, albo dwie, zanim dostali połączenie. Rozmowa trwała nieco ponad minutę. – Rozumiem. Bardzo dziękuję – powiedział major i odłożył słuchawkę, po 402

czym zwrócił się do porucznika Osadchy'ego. – Tym razem nie mieliśmy szczęścia – powiedział. – Obie decyzje: o awansowaniu Zimmermana do stopnia starszego sierżanta i zabraniu go od nas, zapadły na „najwyższym szczeblu”. A że personalny unikał jak ognia powiedzenia, o jakie „najwyższe szczeble” chodzi, mogę się założyć, że miał na myśli wywiad. Czy wy coś z tego rozumiecie, poruczniku? – Nic a nic, panie majorze – stwierdził Osadchy. – Zimmerman nie nadaje się do wywiadu. To bardzo dobry plutonowy, który doskonale zna się na samochodach. Fakt, że przed wojną służył w Chinach i niejedno widział. – To tyle, Vince – rzekł major. – Nic już więcej nie mogę zrobić. Przykro mi. – Dzięki i za to, panie majorze – powiedział porucznik i wyszedł z pokoju. Major zawołał pisarza i kazał mu wypisać dwa rozkazy. Najpierw rozkaz awansujący plutonowego Zimmermana do stopnia starszego sierżanta ze starszeństwem od 31 grudnia 1941, a potem drugi, ważny ze skutkiem natychmiastowym – rozkaz przeniesienia starszego sierżanta Zimmermana do 2. samodzielnego batalionu piechoty morskiej w Quantico, w stanie Wirginia. 403

4 San Diego, Kalifornia 19 stycznia 1942 roku, 8.30 Łódź latająca Martin PBM-1 nadleciała nad zatokę San Diego prosto znad Pacyfiku. Jej dwa silniki gwiazdowe typu Wright R-2 600-6, o mocy 1.600 koni mechanicznych każdy, huczały na okrągło prawie od osiemnastu godzin. Z Pearl Harbor do San Diego było trzy tysiące mil. To długa droga dla samolotu lecącego z prędkością 270 kilometrów na godzinę. Kiedy Martin PBM-1 zszedł na sześćset metrów i wytracił prędkość, pilot nakazał opuszczenie pływaków stabilizujących. Drugi pilot nacisnął dźwignię, która spowodowała wysunięcie do pionu pływaków wkomponowanych w końcówki wysoko osadzonego płata w kształcie spłaszczonej litery „W. – Navy cztery-dwa-cztery – odezwała się wieża kontrolna. – Uważajcie na cywilne statki na wschodnim krańcu akwenu wodowania. 404

– Roger – odpowiedział drugi pilot. – Widzimy je. Cztery-dwa-cztery, podchodzimy do wodowania. Łódź latająca opadała, powoli wytracając prędkość. Uderzyła o wodę, rozbryzgując ją kadłubem na wszystkie strony. Odbiła się, przeleciała jeszcze parę metrów i ponownie uderzyła kadłubem w wodę, powodując jeszcze większy rozbryzg. Ale tym razem pozostała już na powierzchni wody. – Cztery-dwa-cztery, wodowaliśmy o godzinie ósmej trzydzieści jeden – zameldował drugi pilot. – Cztery-dwa-cztery, przejdźcie na kurs trzydzieści stopni. Podpłynie do was motorówka i wskaże drogę do nabrzeża. – Roger. Na pasażerów czekała na nabrzeżu szara limuzyna sztabowa marynarki oraz dwie sanitarki – połyskujący Packard z chromowanymi migaczami i syreną na dachu, oraz Dodge o ładowności trzech czwartych tony, pomalowany matowym lakierem w kolorze oliwkowym z dużymi czerwonymi krzyżami na bokach i na dachu. 405

Pilot PBM podpłynął jak mógł najbliżej nabrzeża, po czym wyłączył silniki. Marynarz zszedł w dół pochylni i zatrzymał się, gdy woda sięgnęła mu do piersi. Uniósł rękę i zaczepił cumę na dziobie łodzi latającej. Gdy wyszedł z wody, uruchomił stojący na nabrzeżu ciągnik, którym wciągnął samolot na pochylnię aż do miejsca, gdzie można było zamienić cumę na sztywny hol. Następnie zaciągnął samolot na miejsce postoju. Jeden lekarz i dwóch pielęgniarzy, którzy wyszli z sanitarek, podeszli do drzwi, znajdujących się z boku kadłuba łodzi latającej i weszli na pokład samolotu, z którego wyszedł kapitan Ed Banning. Starszy sierżant, krępy mężczyzna po trzydziestce, wysiadł ze sztabowej limuzyny i podszedł do niego. Zasalutował. – Kapitan Banning? – zapytał. Banning oddał salut. – Pojadę z niewidomymi w sanitarce, sierżancie – powiedział. Sierżant podał mu depeszę. PILNE 406

TAJNE OD: D-TWO KORPIECHMOR WASZYNGTON STOP 16 STYCZ 1942 STOP DO: D-CA BAZA PIECHMOR PEARL HARBOR, HAWAJE STOP DO WIADOMOŚCI D-CA BAZA PIECHMOR SAN DIEGO STOP W ZWIĄZKU Z WASZĄ DEPESZĄ DOTYCZĄCĄ PRZYBYCIA KPT. EDWARDA J. BANNINGA STOP JEŻELI STAN ZDROWIA WYŻWYM OFICERA POZWALA NA SKIEROWANIE, GO DO D-TWA KORPIECHMOR PIERWSZYM DOSTĘPNYM TRANSPORTEM LOTNICZYM STOP PRZYDZIELA SIĘ WYŻWYM OFICEROWI KLASĘ PIERWSZEŃSTWA AAA2 STOP PODPISANO H.W.T. PORREST GEN. BRYG. KORPIECHMOR – Sierżancie, skąd pan wiedział, że to ja? – zapytał Banning. – Zadzwonili dzisiaj rano, panie kapitanie, to znaczy kapitan Sessions zadzwonił, gdy się dowiedział, że pan wyleciał z Pearl. Opisał pana dokładnie. I 407

kazał przekazać: „Witamy w domu, panie kapitanie”. Banning skinął głową. – Mamy dla pana miejsce na godzinę 14.35 w lecącym do Los Angeles samolocie linii Western Flight. Jego rejs jest skorelowany z lotem samolotu linii United o godzinie 17.05 do Waszyngtonu. Jeśli, oczywiście, czuje się pan na siłach... Banning znowu skinął głową, ale i tym razem nie odpowiedział sierżantowi. Nie ufał własnemu głosowi. – To zależy od pana, kapitanie. Jeśli jest pan zmęczony, możemy zarezerwować miejsce na późniejszy lot. Mam polecenie pomóc panu we wszystkim. Banning patrzył na sierżanta, dopóki nie nabrał pewności, że nie okaże więcej emocji, niż wypada to uczynić oficerowi piechoty morskiej. – Jeśli jest pan gotów zrobić wszystko, to proszę mi pomóc dostać się na pokład cywilnego samolotu w takim stanie, bym nie przyniósł wstydu Korpusowi. Muszę zdobyć przyzwoity mundur. A do tego potrzeba mi trochę pieniędzy. Wie pan, jak je zdobyć? – Wszystko załatwione, panie kapitanie – odrzekł sierżant. – Kapitan Sessions 408

sugerował, że mogą być problemy z pańskim bagażem i żołdem.

409

XII 1 San Diego, Kalifornia 19 stycznia 1942 roku, 8.30 Ernestine Sage pierwszy raz zauważyła tę młodą kobietę, kiedy wjechała na parking supermarketu sieci Bayline. Nieznajoma była atrakcyjną dziewczyną, na pierwszy rzut oka co najmniej w ósmym miesiącu ciąży. Ernie odniosła niemiłe wrażenie, że nieznajoma ją śledzi. Uspokoiła się jednak myśląc, że to na pewno zwyczajne, choć nie ukrywane zainteresowanie przypadkowo spotkanej osoby. Kiedy Ernie wysiadła z samochodu, jej uwagę przykuł wojskowy samolot, który przyleciał nad zatokę od strony oceanu i siadał na wodzie, wściekle ją rozbryzgując. Świeciło słońce, którego tu prawie nigdy nie zakrywają chmury. 410

Zatoka lśniła błękitem, a lądujący samolot wydał się Ernie po prostu piękny. Przyszedł jej na myśl uczący się latania Pick Pickering. Ciężarna kobieta stała na wprost szerokich witryn supermarketu. Ernie wzięła wózek na zakupy i skierowała się do wejścia. Nieznajoma uśmiechnęła się nieśmiało do niej, Ernie odpowiedziała jej uśmiechem i weszła do środka. Panna Sage wyjęła z torebki listę zakupów i najpierw poszła do działu produktów nabiałowych, przechowywanych w chłodniach. Wzięła jajka, mleko i masło. Od czasu ich podróży przez cały kraj i podczas pobytu w Kalifornii, nie mogła się nadziwić ilości jedzenia, które pochłaniał Ken w trakcie każdego śniadania. Z wilczym apetytem pałaszował codziennie cztery jajka i tyle bekonu lub szynki, ile przed nim położyła na talerzu. Któregoś ranka usmażyła pół kilograma bekonu i – z wyjątkiem trzech plasterków, które odłożyła dla siebie – Ken zmiótł wszystko w mgnieniu oka. Przeszła do działu mięsnego. Włożyła do wózka bekon, szynkę i kiełbasę. Znów odniosła wrażenie, że jest śledzona przez tę ciężarną kobietę. Ruszyła z listą zakupów w ręku w kierunku następnych stoisk. W pewnej 411

chwili nieznajoma znów się pojawiła, wchodząc w równoległe przejście między półkami, na których stały wysoko ustawione towary. Ernie starała się zachować spokój i nie zrobić nic, co by zdradzało zamiar zgubienia brzemiennej, choć w rzeczywistości dokładnie to starała się uczynić. Z miną, która zdawała się mówić: „och, zapomniałam papryki”, dwa razy zmieniła kierunek i popchnęła wózek w inny rząd stoisk. Jednak za każdym razem ciężarna kobieta, w której wózku leżał jedynie bochenek chleba i półlitrowa butelka imbirowego piwa, pojawiała się za nią w tym samym rzędzie. Ernie walczyła dalej – zmieniła kierunek, skręciła w trzeci rząd z kolei, do działu z wołowiną, gdzie kupiła pół tuzina steków – na nic się to nie zdało. Ciężarna kobieta wciąż była w pobliżu. Ken nigdy nie miał dosyć steków. Na szczęście. Bo jej kulinarne umiejętności sprowadzały się do smażenia jajek na bekonie i do pieczenia na ruszcie steków. Manewrując wózkiem po całym sklepie, Ernie miała możliwość od czasu do czasu niepostrzeżenie rzucić wzrokiem na podążającą w ślad za nią kobietę. Raz nawet mogła się jej przypatrzeć przez dłuższą chwilę w wygiętym lustrze, ma412

jącym odstraszać złodziei sklepowych. Była pewna, że nigdy przedtem nie widziała tej kobiety. Doszła też do wniosku, że osoba z taką twarzą nie może być dla nikogo groźna. Ernie zabrakło jednak odwagi i choć czuła się trochę głupio, skróciła swoje zakupy. Miała już w wózku steki na obiad i coś na śniadanie. Po drodze do kasy mogła jeszcze wziąć z półek chleb i papier toaletowy. Na dzisiaj to wystarczy, resztę kupi jutro. Albo jeszcze dzisiaj, po południu, jeśli Ken zadzwoni i znów powie, że wróci do domu trochę później. Odchodząc od kasy, Ernie nie widziała swojej prześladowczym, ale gdy wyszła z wózkiem ze sklepu, dziewczyna stała na parkingu obok jej samochodu. Ernie zjechała wózkiem z chodnika na jezdnię, kierując się w stronę auta. Ciężarna kobieta teraz już wyraźnie patrzyła na nią. Ernie doszła nagle do wniosku, że to musi być jakaś pomyłka; tej kobiecie tylko się wydaje, że ją zna. Nie mogła znaleźć innego wytłumaczenia tej dziwnej sytuacji. – Przepraszam – powiedziała kobieta – pani jest żoną oficera, prawda? Ernie się zawahała. 413

– Widziałam nalepkę Camp Elliott. – Kobieta wskazała ręką w stronę przedniej szyby LaSalle. Nalepka ta dowodziła, że samochód był zarejestrowany w jednostce wojskowej przez oficera piechoty morskiej. – To samochód przyjaciela – rzekła Ernie. – Och. – Dziewczyna nie ukrywała rozczarowania. – Ja jestem żoną oficera piechoty morskiej. – A ja – wymknęło się Ernie – na razie mam tylko ambicję zostać żoną oficera piechoty morskiej. Młoda kobieta uśmiechnęła się. Był to ciepły uśmiech, pomyślała Ernie, ta dziewczyna była naprawdę miła. – Czy mogę pani w czymś pomóc? – zapytała Ernie. Ciężarna sięgnęła do torebki i wydobyła z niej portfel. Wyjęła z niego kartę identyfikacyjną i podała ją Ernie. Przyklejona do karty fotografia przedstawiała twarz szesnastoletniej najwyżej dziewczyny. Właścicielka dokumentu nazywała się Dorothy Burnes i była żoną Martina J. Burnesa, porucznika rezerwy piechoty morskiej. 414

– Czy mogę z panią porozmawiać? – Jasne – odpowiedziała Ernie. – Mój chłopak jest podporucznikiem. – Chodziłam za panią po sklepie – przyznała się Dorothy. – Zauważyłam – odrzekła Ernie. Na twarzy Dorothy Burnes odmalowało się zmieszanie. – Może usiądziemy w samochodzie? – Dziękuję – szepnęła Dorothy. Siadła na siedzeniu koło kierowcy. Ernie władowała zakupy do bagażnika i odprowadziła wózek z powrotem na miejsce, po czym wróciła do kabrioletu. Dach był złożony. Z trzaskiem zamknęła bagażnik. Samochód skrzył się w słońcu. Ernie nawoskowała go Simonizem. Z dwóch powodów: po pierwsze wiedziała, jak ważny dla Kena był ten samochód, a po drugie przez cały dzień, kiedy go nie było nie miała nic lepszego do roboty. Ernie usiadła za kierownicą, zatrzasnęła drzwi i odwróciła się do Dorothy Burnes. – Znalazłam się w rozpaczliwym położeniu. Wyrzucili mnie z motelu. Jeśli nie znajdę czegoś dzisiaj do wpół do szóstej, to o wpół do siódmej mój mąż wsadzi mnie do „Larka” – wyłuszczyła sprawę dziewczyna. 415

– Do „Larka”? – Pociąg do Los Angeles – wyjaśniła Dorothy. – Tam przesiądę się na pociąg do Kansas City. Jesteśmy z Kansas City. – Ach, tak. – Ernie skinęła głową. – Myślałam, że pozwolą mi zostać, gdy zaproponuję im podwójną opłatę. Ale właścicielka nie zgodziła się. Powiedziała, że to nie byłoby fair w stosunku do innych dziewcząt. Musiałam się wynieść. – Do licha! – Więc – ciągnęła Dorothy, siląc się na żartobliwy ton – wpadłam na genialny pomysł, aby zapytać jakąś żonę oficera, mieszkającą tu na stałe, czy nie wie o jakimś lokum. Wydawało mi się, że w supermarkecie najłatwiej będzie mi znaleźć żonę oficera na stałe mieszkającą w Diego. Jeśli będzie kupować coś na obiad, to będzie znaczyło, że ma go gdzie ugotować. Przyszłam więc tutaj, a potem zjawiła się pani. – W każdym razie niegłupio pomyślane – stwierdziła Ernie. Ona jest taka jak ja. 416

Pani zapewne mieszka z rodziną – powiedziała Dorothy – i nie ma pojęcia, gdzie mogłabym znaleźć jakiś dach nad głową. – Mieszkam na łodzi – odparła Ernie. – Obawiam się, że nie znam żadnego adresu pokoju do wynajęcia. – Na łodzi? – zapytała Dorothy. Ernie skinęła głową. – I nic pani nie wie o mieszkaniu do wynajęcia? Ernie pokręciła głową. – Niech to diabli! – powiedziała Dorothy i zaczęła pociągać nosem. Oczy miała pełne łez. Ernie czuła, że nie były to łzy wylewane umyślnie dla pozyskania jej sympatii. Dorothy Burnes miała nóż na gardle. Była w ciąży i nie miała gdzie mieszkać. Jej marine będzie musiał odesłać ją do domu. – Przepraszam. – Dorothy wytarła nos w chusteczkę higieniczną. – Gdzie są pani bagaże? – zapytała Ernie. – W recepcji motelu. – Cóż, dzisiaj może pani przenocować u nas – powiedziała Ernie. – Od rana obie zaczniemy czegoś szukać. – Czy ma pani wolne miejsce do spania? 417

Ernie przytaknęła. – Mam pieniądze – powiedziała Dorothy. – Mogę zapłacić. Naprawdę myślałam, że jeżeli zapłacę dwa razy więcej... Zatelegrafowałam po pieniądze do ojca, nie miałam zamiaru mówić Marty'emu... – Gdzie jest ten motel? – przerwała Ernie i przekręciła kluczyk w stacyjce. – Nie wiem jak pani dziękować. – My, kobiety Korpusu, musimy trzymać się razem. Dorothy przesłała Ernie nieśmiały uśmiech, którym już wcześniej zaskarbiła sobie jej sympatię. Dwadzieścia minut później Ernie zatrzymała się w pobliżu czwartej przystani jachtklubu w San Diego. Jakieś sto metrów dalej jej jacht, „Last Time”, kołysał się łagodnie na wodzie. Był oddzielony od nabrzeża, pięcioma gumowymi białymi obijaczami wielkości kosza na śmieci. Łączył go z lądem tekowy trap oraz sieć elektrycznych i telefonicznych kabli. „Last Time”, własność prawnika z San Diego, który na terenie Kalifornii zapewniał obsługę prawną Pacific & Far East Shipping Inc., miał czternaście metrów długości, pięć metrów szerokości i dwa metry zanurzenia. Był wyposażony 418

w dwa diesle General Motors. Proszony o przysługę właściciel jachtu z radością oddał łódź na czas nieokreślony córce prezesa zarządu American Personel Pharmaceutical Corporation. Zrobił to za pośrednictwem prezesa zarządu Pacific & Far East Shipping Inc. Uczynił to z oczywistych powodów, ale liczył się nie tylko ten motyw. Stała, trzyosobowazałoga jachtu dała się ponieść uczuciom patriotyzmu i zaciągnęła się do Straży Przybrzeżnej, zostawiając „Last Time” bez opieki. – O, mój Boże! – zawołała Dorothy, gdy zeszła na dół do mesy. – Nigdy nie byłam na takim jachcie. Co to jest, Bertram? To pytanie dowodzi, uznała Ernie, że Dorothy nie jest tak zupełnie nie obeznana z jachtami. Sądząc po tym i po innych wypowiedziach, mam dziwne wrażenie, że jest bezdomną osobą w błogosławionym stanie, porzuconą na pastwę losu, lecz na pewno nie biedną. – Nie – odparła. – To Mitchell. Wyprodukowany w stoczni na Florydzie. – Czy to pani własność? – Należy do przyjaciela mojego przyjaciela. Jego załoga zaciągnęła się do 419

Straży Przybrzeżnej. – Mam tylko nadzieję, że nie śnię. Brak mi słów, żeby wyrazić swoją wdzięczność. – Cieszę się, że będę miała towarzystwo – wyznała Ernie. I nagle zdała sobie sprawę, że nawet jeśli będą się pilnie rozglądać za jakimś mieszkaniem dla Dorothy i jej męża, to i tak mogą niczego nie znaleźć. W takim razie ona tu zostanie. Może to i dobrze. Nie będę sama. Będę miała jakby siostrę. – Chyba powinnam powiedzieć o tym wcześniej – odezwała się Ernie. – Jest takie określenie, które bardzo pasuje do mnie i mojego chłopaka. Żyjemy tutaj na kocią łapę. W oczach Dorothy Burnes pojawił się wyraz zakłopotania. – Nie musi pani o tym mówić – powiedziała łagodnie. – To nie moja sprawa. – Ken uważa, że oficerowie piechoty morskiej nie powinni się żenić w czasie wojny. – Czy pani go kocha? 420

– O, tak. – I to jest najważniejsze. Tak sądzę. Naprawdę. – A więc nie tylko ja tak myślę. – Może kiedy zobaczy Marty'ego i mnie, zmieni zdanie. – To dobra myśl. Chodźmy, pokażę pani pokój... kabinę. O czwartej po południu Ernie Sage i Dorothy Burnes zostały przyjaciółkami. Były w tym samym wieku i, z grubsza biorąc, miały porównywalną przeszłość. Ojciec Dorothy prowadził założoną przez swego dziadka firmę przetwórstwa spożywczego: przyprawy, marynaty i dresingi. Dorothy chodziła do szkoły Emmy Willard, a potem studiowała w Vanderbilt College. Na trzecim roku studiów wyszła za mąż za Marty'ego, a gdy była na czwartym, Marty poszedł do Quantico na kurs oficerów rezerwy. – Ken też był w Quantico – powiedziała Ernie. – Razem z moim przyjacielem z dzieciństwa. Dzięki temu poznaliśmy się. A dzięki rodzicom tegoż przyjaciela mieszkamy na tej łodzi. – Oni wiedzą? – zapytała Dorothy. Dalsza część pytania: „że ty i Ken miesz421

kacie razem na tym jachcie” została nie wypowiedziana. – Wiedzą. Moi rodzice też wiedzą, ale udają, że nie. To znaczy wiedzą, że jestem tutaj z Kenem, ale nie mają pojęcia o jachcie. – Gdzie Ken studiował, zanim poszedł do Quantico? – Nie ma żadnych studiów – powiedziała Ernie. – Ale to bardzo bystry chłopak. Poznali się na nim w Korpusie i posłali go do szkoły oficerskiej. – Z pewnością – zgodziła się skwapliwie Dorothy. Zegar czterokrotnie zagrał kuranta. – Muszę odebrać Kena – powiedziała Ernie. – Jak my was ulokujemy? – Po chwili milczenia dodała: – Co zrobi Marty? Pojedzie do motelu? Dorothy kiwnęła głową. – W takim razie podrzucę cię tam i pojadę po Kena. Sprowadź Marty'ego na jacht. Ken, ubrany w drelichowy mundur, padał z nóg, kiedy Ernie zabierała go sprzed bazy w Camp Elliott. Zawsze, gdy był zmęczony, sprawiał wrażenie, jakby przybyło mu lat. A czasami, pomyślała, wygląda zupełnie jak chłopiec. W 422

tym polowym mundurze nie wyglądał za bardzo na oficera piechoty morskiej. Otworzyła mu drzwi i przesiadła się na siedzenie pasażera, robiąc mu miejsce za kierownicą. – Długo czekałeś? – zapytała. – Nie – rzekł krótko. – Nie dostanę całusa? Łaskawie nadstawił policzek. Nie to miała na myśli, ale wiedziała, że na nic więcej nie może liczyć. Wprawdzie regulamin Korpusu nie zezwalał oficerom na okazywanie uczuć w miejscach publicznych, ale prawdziwy powód był inny. Ken czuł się nieswojo, manifestując przy ludziach swoje uczucia. Zasłaniał się regulaminem, traktując ją poza domem jak siostrę. Czasami, jak teraz, prowokowało ją to i złościło. Wyciągnęła rękę i, nie patrząc na niego, zaczęła go głaskać. – Daj spokój! – odepchnął jej dłoń. – Wszystko ma swój czas i miejsce, prawda? A teraz nie pora na czułości, mam rację? 423

Spojrzał na nią i pokręcił głową. – Jesteś niesamowita. – Też tak sądzę. Po chwili bardzo delikatnie dotknął jej policzka wewnętrzną stroną dłoni. – Uważaj! Jeszcze ktoś zobaczy, a wtedy obetną ci guziki i wyrzucą z Korpusu na zbity pysk. Rozśmieszyła go. Rzucił jej łagodny uśmiech. – Jaki miałeś dzień? – zapytała pojednawczym tonem. – Głośny – odrzekł. Poszperał w kieszeni koszuli i wręczył jej mosiężną łuskę. – Co to jest? – Spójrz tutaj – powiedział. – Na spodzie. Widzisz napis FA 15? – Skinęła głową. – Oznacza on, że nabój został wykonany we Frankford Arsenał, w Filadelfii w 1915 roku, przed pierwszą wojną światową23. Stanęli przed bramą. Wartownik z żandarmerii zasalutował regulaminowo i - Dla autora książki początek I wojny światowej datuje się od momentu przystąpienia USA do działań wojennych, tzn. od kwietnia 1917 roku [przyp. red.]. 424 23

gestem ręki zezwolił na wyjazd. – Czy myślisz, że zgodziłby się nas wypuścić, gdyby zwęszył, że się do mnie dobierasz? – zapytała niewinnie Ernie, gdy Ken oddał salut. – Prawdopodobnie doprowadziłby cię do aresztu i zameldował: „Ten oficer na moich oczach romansował z pewną kobietą”. Zachichotał i znów obdarzył ją uśmiechem. – Nie dajesz za wygraną, co? – Czy to się nadaje do użytku? – Co? – No, ten pocisk wyprodukowany przed pierwszą wojną światową – odrzekła Ernie. – To jest nabój. Pocisk to takie ostro zakończone coś, co wylatuje z lufy – wyjaśniał. – Nabój składa się z łuski, prochu, spłonki i pocisku. – Przepraszam – mitygowała się z kpiną w głosie. – Wyobraź sobie, że prawie wszystkie naboje nadają się do użytku. To zadziwiające. 425

– A jeśli zawiodą? – Podpułkownik Carlson przyszedł dzisiaj do mnie na rozmowę – zmienił temat McCoy. – Co? – zdziwiła się. – Podpułkownik Carlson przyjechał na strzelnicę karabinów maszynowych – odrzekł McCoy. – Szukał mnie. – Czego chciał? – Mówił do mnie po kantońsku – uśmiechnął się McCoy. – Szkoda, że nie widziałaś min chłopaków. – Czego chciał? – powtórzyła pytanie Ernie. – Chyba chciał mi się przyjrzeć i sprawdzić, czy naprawdę mówię po chińsku. – I co? – niecierpliwiła się. – Chciał wiedzieć, czy słyszałem o Chińskiej Armii Czerwonej i co o niej myślę. – Co mu powiedziałeś? – To co chciał usłyszeć. Że są całkiem nieźli. 426

– To wszystko? – Och, zadał mi parę zwykłych pytań. A potem powiedział, że organizuje batalion i zapytał, czy chciałbym do niego wstąpić. – A ty, oczywiście, zgodziłeś się. – Przecież po to mnie tutaj przysłali. Zapomniałaś? O to właśnie chodziło, żeby sam mnie zwerbował. Gwałtownie wyłamał się z rzędu posuwających się w korku aut i zatrzymał się przed pralnią. Wszedł do środka. Po minucie lub dwóch wyszedł, niosąc dwa ogromne pakunki zawinięte w firmowy papier. Rzucił je na siedzenie i usiadł z powrotem za kierownicą. – Co jest na obiad? – zapytał. – Stek, dla odmiany. Kiwnął głową na znak aprobaty. – Powiesz mi to w końcu, czy nie? – nalegała. – Ale co? – Czy cię zwerbował? 427

– Powiedział, na jakiej zasadzie dobiera sobie ludzi i że chce mnie porównać z innymi kandydatami. Ale to tylko takie gadanie. I tak mnie weźmie. Służyłem w Chinach. I jestem młody. – To znaczy? – Potrzebuje ludzi z doświadczeniem i znajomością żółtków, ale chce też mieć młodą kadrę oficerów. Ja się mieszczę w obu tych grupach. – A nie jest przypadkiem stuknięty? – Wiesz, on mi się podoba. – To znaczy, że ma wszystkie klepki w głowie? – Nie jest żadnym szaleńcem. Mało tego, jest cholernie dobrym oficerem i łebskim facetem. Na mój rozum jego pomysł desantów na tyły wroga nie jest głupi. – A co z innymi sprawami? Czy jest komuchem? – Nie było mowy o polityce. Nie wypadło mi o to pytać. – Co w takim razie zrobisz? – Zadzwonię do kapitana Sessionsa i powiem mu o wszystkim. 428

– Nie o to mi chodzi. Chcę wiedzieć, co się z tobą stanie? – Za kilka dni, może za tydzień, pewnie mnie przeniosą – odrzekł McCoy. Zjechał z głównej drogi, minął bramę jachtklubu i zatrzymał się na samej krawędzi nabrzeża. Przed tablicą z napisem: PRZYSTAŃ CZWARTA stał zaparkowany kabriolet marki Pontiac z rejestracją stanu Missouri. Za kierownicą siedział oficer piechoty morskiej w zielonym mundurze. Ernie widziała jedynie tył głowy Dorothy Burnes. – Świetnie – powiedziała. – Już są. – Świetnie – powtórzył Ken. – Kto już jest? O, Boże! Powinnam była mu o tym powiedzieć wcześniej! – Mamy gości – wyjaśniła i wyszła z samochodu. Drzwi Pontiaca otwarły się. Dorothy, z cicha postękując, wysunęła się z samochodu. Uśmiechnęła się serdecznie do Ernie. Jej maż wysiadł zza kierownicy. Miał nietęgą minę. Zasalutował. Ernie zdziwiła się, dlaczego Marty to zrobił, ale po chwili zo429

rientowała się, że oddał salut Kenowi. Przestała się dziwić, gdy spojrzała na mundur męża swojej nowej przyjaciółki. Na epoletach Martina J. Burnesa lśniły srebrne belki porucznika; był od Kena wyższy stopniem. – Widzę, że macie się dobrze – powiedziała Ernie. Odwróciła się w stronę nadchodzącego Kena. – To jest Ken – dokonywała prezentacji. – Ken, to jest Marty Burnes. – Miło pana poznać, panie poruczniku – powitał go oficjalnym tonem McCoy. Wyraz jego twarzy nie wróżył niczego dobrego. – A to jest Dorothy – powiedziała Ernie, podchodząc w stronę ciężarnej dziewczyny. – Cześć, Dorothy – powiedział sucho. – Dorothy i ja od lat się przyjaźnimy. Dorothy znalazła się w kłopotliwej sytuacji. Ma trudności ze znalezieniem jakiegoś mieszkania. Zatrzyma się u nas z mężem na parę dni. – Mam nadzieję, że nie sprawimy panu zbyt dużego kłopotu – odezwał się Marty. 430

– To jej jacht – odpowiedział chłodnym tonem Ken. O, Boże! Jemu się to w ogóle nie podoba. Co się z nim dzieje? Przecież mógłby być na miejscu Burnesa. I wreszcie do niej dotarło: przecież Ken nie jest zwyczajnym podporucznikiem, szpieguje jakiegoś tam podpułkownika. Boi się, że mieszkający na jachcie Burnes może się czegoś domyślić. Do diabła, może ma rację. – Chodźmy na pokład – zarządziła Ernie, siląc się na wesołość. – Spędziłyśmy z Dorothy całe popołudnie na przyrządzaniu zakąsek. – A potem będą steki – dostroiła się do jej tonu Dorothy. – I jestem pewna, że panowie będą mogli sobie pozwolić na drinka. – Ernie ukradkiem spojrzała na Kena. Jego oczy były zimne. Ale nie złe. Odetchnęła. Był rozczarowany i zrezygnowany, jakby spodziewał się po niej, że zrobi coś tak głupiego. McCoy przywołał na usta uprzejmy uśmiech. – Mogę się napić – powiedział. – Proszę na pokład, panie poruczniku. – Czy nie możemy zapomnieć na chwilę o Korpusie? – zapytała Ernie. – Tylko 431

na godzinę, albo i na dwie? Zastanawiam się, czy nie moglibyście panowie mówić sobie po imieniu? – Oczywiście – rzekł Marty. Uśmiechnął się i podał rękę McCoyowi. – Jestem Marty. McCoy uścisnął podaną mu dłoń i zmusił się do jeszcze jednego uśmiechu. – Ken – powiedział krótko. – Wypakujcie bagaże – rozkazała Ernie. – A my tymczasem przygotujemy coś do picia. Gdy drinki zostały przygotowane, Ernie wzniosła toast. – Myślę, że nasz jacht będzie dla państwa Burnesów ostoją na czas burzy – powiedziała. – Witamy was na pokładzie. McCoy się rozchmurzył i podniósł kieliszek. Tym razem jego uśmiech był szczery. – Witamy na pokładzie – odezwał się cieplejszym tonem. Usiadł ciężko na największe z czterech wyściełanych krzeseł, stojących w kabinie. Wciąż był w drelichowym mundurze, a na nogach, które wyciągnął przed 432

siebie, miał buty polowe. Po raz pierwszy, być może dlatego, że Marty Burnes był w wyjściowym mundurze, Ernie zauważyła, jak bardzo drelichy oficera piechoty morskiej nie pasowały do cywilnego otoczenia. Przynajmniej na tle tej pluszowej kanapy na jachcie. Ernie i Dorothy wniosły tace z przekąskami. McCoy poczęstował się pokrojonym w kostki cheddarem i wypił kilka łyków drinka. – Uzupełniłem już bunkier – powiedział – czas więc na szorowanie pokładu. Poszedł do znajdującej się w głębi korytarza swojej kabiny. Po minucie doszedł ich odgłos lejącej się z prysznica wody, a następnie dołączył się do niego ledwie słyszalny śpiew McCoya Dzięki Bogu. Przestał być wściekły. – On też tak robi – odezwała się Dorothy, wskazując głową na swojego męża. Ernie przygotowała Marty'emu następnego drinka. Kiedy szum wody ustał, a McCoy przez dłuższy czas nie wracał, przeprosiła swoich gości i poszła zobaczyć, co się stało. Jeśli musimy się kłócić, zróbmy to od razu, pomyślała. 433

Weszła do ich kabiny. Ken, nagi, leżał w łóżku na plecach z telefonem w ręku. Zmierzył ją wzrokiem, ale nic nie powiedział. Nie zareagował też na sposób, w jaki jej podniesione brwi wyrażały aprobatę jego nagości. – Rozmowa płatna na koszt odbiorcy, podporucznik McCoy do Liberty 70956 w Waszyngtonie. Będę czekał. – Ken, ona nie ma gdzie mieszkać. Marty chciał ją odesłać do domu – usprawiedliwiała się Ernie. Odsunął słuchawkę od ucha i trzymał ją w pewnej odległości od głowy, jakby chciał jej dać do zrozumienia, że nie może teraz z nią rozmawiać. Po chwili ponownie przyłożył ją do ucha. Chociaż wiedziała, że nie taka była jego intencja, Ernie z premedytacją uznała jego gest za zaproszenie do przycupnięcia obok niego na łóżku i przysłuchiwaniu się rozmowie. Ken zesztywniał na moment. Obawiała się, że ją wyprosi, albo wstanie z łóżka. Ale zaraz się odprężył. – Liberty, numer 70956 – odezwał się w słuchawce niezbyt miły męski głos. – Mam rozmowę na rachunek rozmówcy od podporucznika McCoya – powiedział telefonista. – Zgadza się pan przyjąć tę rozmowę? 434

– Zgadzam się. – Proszę bardzo – zwrócił się telefonista do Kena. – Jest pan na linii. – Jak się macie, sierżancie – powiedział do słuchawki McCoy. – Czy gdzieś w okolicy nie kręci się kapitan Sessions? – Dam mu znać. Wiem, że chciał z panem rozmawiać. Co tam słychać w bazie? – Szukam sierżanta, który potrafiłby rozłożyć Browninga na części – odrzekł McCoy. Sierżant zachichotał, a potem odezwał się ktoś inny. – Kapitan Sessions, słucham. – Porucznik McCoy jest na linii, panie kapitanie – poinformował sierżant. – Dobrze. Ken? – Tak, panie kapitanie. – Miałem do ciebie dzwonić. Chciałem się tylko upewnić, czy jesteś w domu. Co się dzieje? – Odwiedził mnie dziś podpułkownik Carlson – odpowiedział McCoy. – Byłem na strzelnicy karabinów maszynowych, tam mnie znalazł. 435

– I? – Sprawdzał, czy naprawdę mówię po kantońsku. A potem wyciągał ze mnie, co tylko się dało. – I co dostał? – Chciał wiedzieć, co myślę o bandzie Mao. Powiedziałem mu to, co chciał usłyszeć. – Nic o raidersach? – Tak mają ich zamiar nazwać? – Na to przynajmniej wygląda. Dowódca wyda czwartego lutego rozkaz formowania 2. samodzielnego batalionu, tam u was w Elliott. Tego samego dnia, wzmocniona kompania – około 250 ludzi – zostanie przeniesiona z 1. samodzielnego batalionu w Quantico do drugiego do Elliott. Nasz przyjaciel Zimmerman, którego awansowano do stopnia starszego sierżanta, będzie jednym z żołnierzy Carlsona. Dziewiętnastego lutego 2. batalion zostanie przemianowany na 2. batalion Raidersów. Między innymi dlatego chciałem z tobą rozmawiać. 436

– Może byłoby lepiej, gdyby zachował pan to dla siebie, panie kapitanie – odrzekł McCoy. – Ale, moim zdaniem, ten jego pomysł wcale nie jest zły. – Rozmawialiście o tym? – Tak. I to, co powiedział, brzmi sensownie. – Czy mówił coś o twoim udziale w batalionie? Pytam o to, bo jeśli nie uda ci się dostać do 2. batalionu, wówczas podpułkownik Rickabee przeniesie cię z powrotem do Quantico, do 1. samodzielnego batalionu, a potem znów przyśle do Carlsona, kiedy kompania z 1. batalionu zostanie wcielona do 2. batalionu. – Mówił o zasadach werbunku i chociaż nie dał mi wyraźnie do zrozumienia, że mnie zaakceptował, cholernie bym się zdziwił, gdyby nie wystąpił o moje przeniesienie. – Dobrze. Zostawmy to swojemu biegowi. Czy nie nawiązał do twojej nowej teczki osobowej? – Nie, panie kapitanie... Sir, czy mogę z panem rozmawiać jak mężczyzna z mężczyzną? – Oczywiście, że nie. Jak oficer z oficerem, któremu uratował życie – odrzekł 437

Sessions. – O co chodzi, Ken? – Nie podoba mi się ta robota. Czuję się jak zwykły skurwiel, szpiegując Carlsona. To znakomity oficer. Pomysł z komandosami też mi się podoba. – Raidersami – poprawił go odruchowo Sessions. Zaległo milczenie. – Posunąłem się za daleko, tak? – zapytał po długiej chwili McCoy. – Nie, nie – odpowiedział Sessions – Zastanawiałem się tylko nad moją odpowiedzią. Chyba wiem, jak się czujesz, Ken. Mogę powiedzieć jedno: to zadanie musi być wykonane. – Nie mam co do tego wątpliwości. Wygląda mi po prostu na to, że ktoś w Waszyngtonie chce mu przyczepić łatkę, tylko za to, że ma dojście do prezydenta. – Coś w tym jest, na pewno – zgodził się Sessions. – Ale jeśli jest osobą, która rzeczywiście nie panuje nad sobą, może wyrządzić Korpusowi dużą krzywdę. Większą, Ken, niż możesz sobie wyobrazić. – Aye aye, sir. – Słucham? – zdziwił się Sessions. 438

– Ta formułka oznacza, że rozumiem rozkaz i wykonam go. Nigdy pan tego nie słyszał, kapitanie? – Nie bądźcie takim przemądrzałym skurczybykiem, jesteście tylko podporucznikiem – odparował żartobliwie Sessions, a potem ton jego głosu stał się znowu zasadniczy. – To zadanie jest cholernie ważne, Ken. – Wiem o tym i dlatego to robię. – Mam w zanadrzu jeszcze jeden argument, tym razem z rodzaju: „Wszystko dla dobra Korpusu”. Kiedy już zorganizują oba bataliony Raidersów, nie sądzę, żeby wśród wszystkich oficerów i podoficerów znalazło się z pięćdziesięciu facetów, którzy by kiedykolwiek słyszeli huk wystrzału w bitwie. Będziesz jednym z najbardziej doświadczonych oficerów w batalionie. A już na pewno najbardziej doświadczonym podporucznikiem. Jest jeden niezawodny test, sprawdzający, czy ktoś naprawdę jest oficerem. Trzeba zobaczyć, jak się zachowa, kiedy paru facetów do niego strzela. Zdałeś ten test, Rzeźniku, już dwa razy, i to z honorem. – Gówno prawda. 439

– Nie, Ken. Jestem żywym świadkiem tego jak dobrze, poruczniku, panowaliście nad sobą w sytuacji stresowej. Nawet gdyby wasza misja nie na wiele się zdała, przydacie się paru dzieciakom, którzy dzięki wam mogą ocalić skórę. Ernie poruszyła się na łóżku. Chciała oprzeć głowę na ramieniu McCoya i dalej przysłuchiwać się rozmowie. Zadarła teraz głowę, żeby widzieć oczy Kena. McCoy poruszył ramionami, jakby zakłopotany tym, co usłyszał od kapitana. – Miał pan do mnie jeszcze jakieś inne sprawy, prawda? – zapytał. – A tak, cieszę się, że mi przypomniałeś. Jedna z nich dotyczy Zimmermana. – Mam nadzieję, że on nie wie co tu robię? – Nie, i niech tak zostanie. Niech myśli, że jesteś w batalionie, podobnie jak on, dzięki znajomości chińskiego, albo że Carlson ma słabość do marines, którzy służyli w Chinach w 4. pułku. – Tak jest, panie kapitanie. Coś jeszcze? – Czy przypadkowo nie natknąłeś się na kapitana Banninga? – Kapitana Banninga? Naszego kapitana Banninga? 440

– Ewakuowano go z Corregidoru na okręcie podwodnym. Był dzisiaj przejazdem w San Diego. Mogliście się przypadkiem spotkać. Tylko tego brakowało, żebyście się przywitali ze sobą jak starzy kumple i żeby to dotarło do uszu Carlsona. Albo, nie daj Boże, Banning zacząłby dziękować ci za uratowanie mu życia. Twój nowy wojskowy życiorys prysłby jak bańka mydlana, a Carlson wiedziałby, że jest obserwowany. – Nie widziałem Banninga. Co będzie teraz robić? – Po pierwsze, powie mu się, że nigdy w życiu nie słyszał o tobie. Poza tym nie mogę już nic więcej powiedzieć. – A może go pan ode mnie pozdrowić? – Pewnie, Ken. – To chyba wszystko – rzekł McCoy. – A jak twoje życie miłosne, Ken? – zapytał Sessions. – Nie twój interes. – Chciałem tylko przekazać jej moje pozdrowienia. McCoy milczał. – Byłoby dobrze, gdybyś od dzisiaj codziennie meldował się u mnie lub u 441

podpułkownika Rickabee'ego – odezwał się Sessions. – Tak jest, panie kapitanie. McCoy odłożył słuchawkę na widełki. Wstał, pociągając za sobą Ernie. – On wie o nas? – zapytała Ernie. McCoy skinął głową. – Co mu powiedziałeś? McCoy uśmiechnął się. – Że jesteś najlepszą dupą, jaką miałem w życiu – powiedział i natychmiast podniósł ręce do góry w obronie przed uderzeniem poduszki. Ale pomylił się. Ernie odczekała, aż opuści ręce, po czym rzekła. – Cieszę się, że powiedziałeś mu prawdę. Zeszła z łóżka i wróciła do gości. McCoy włożył spodnie khaki i podkoszulkę, i poszedł w jej ślady. Zrobił sobie następnego drinka. – Rozumiem – powiedział porucznik Marty Burnes – że jesteś w kompanii ciężkich karabinów maszynowych. – Owszem, A ty gdzie masz przydział? – Na razie jestem przydzielony do sztabu, do S-3. 442

– Na razie? – Słyszałeś o raidersach? – Trochę – odpowiedział McCoy. Zdawał sobie sprawę, że Ernie doskonale rozumie tę wymianę zdań i bacznie ich obserwuje. – Złożyłem podanie i mam nadzieję, że zostanę przyjęty. Rozmawiałem z kapitanem Rooseveltem, synem prezydenta, i dowiedziałem się, że raczej zostanę zakwalifikowany. – To całkiem dobry sposób, żeby dać odstrzelić sobie tyłek – zawyrokował McCoy. – Ken! – zaprotestowała Ernie. – Przepraszam – spuścił z tonu McCoy. – Nie powinienem był tego mówić.

443

XIII 1 Lotnisko Saufley Field, baza lotnictwa marynarki w Pensacola 20 lutego 1942 roku Porucznik rezerwy marynarki Allen W. Minter nie miał żadnych wątpliwości co do tego, że podporucznik Malcolm S. Pickering spędził w kabinie samolotu o wiele więcej czasu, niż to wynikało z jego akt personalnych. Zdradzały to także praktyczne umiejętności, do których nie chciał się przyznać. A zatem Pickering był kłamcą. I na dodatek kłamał jak z nut. Oczywiście, ktoś mógłby powiedzieć, że Pickering był dobrym graczem albo że grał rolę kogoś, kto wprawdzie nie ma zielonego pojęcia o samolotach i lataniu, ale jest chętnym, pojętnym i bystrym uczniem. Porucznik jednak nie był tak łatwowierny, żeby 444

dał się nabrać. Od czasu pierwszego lotu Pickeringa Minter usłyszał od niego wiele naturalnych i głupich pytań, jakich spodziewał się po uczniu, który w ankiecie personalnej w rubryce: „poprzednie doświadczenia w lataniu” wpisał: „żadne”. Minterowi wydawało się, że podczas wyjaśniania budowy i zasad funkcjonowania „Żółtej Grozy”, czyli samolotu N2S, Pickering słuchał z wytężoną uwagą, jakby dowiadywał się tego wszystkiego po raz pierwszy. Minter był gotów uwierzyć, że Pickering za jego sprawą pierwszy raz w życiu stykał się z lotniczą wiedzą. Na przykład, że to coś ustawione w pozycji pionowej z tyłu „Żółtej Grozy” było statecznikiem pionowym i że jego tylna część porusza się, gdy naciska się na pedały orczyka, a w powietrzu pełni tę samą funkcję jak ster łodzi w wodzie. Pickering wydawał się absolutnie zafascynowany informacją na temat siedmiosekundowego opóźnienia, z jakim wysokościomierz wskazuje wysokość samolotu nad poziomem morza. A dzieje się tak dlatego, że zanim membrana wysoko ściomierza zareaguje na zmianę ciśnienia, upływa trochę czasu, w 445

związku z czym wysokościomierz pokazuje stan sprzed siedmiu sekund, a nie wysokość aktualną. Minter od samego początku szkolenia zaczął wietrzyć podstęp. Instruktorzy pilotażu w dużej mierze mieli wolną rękę w wyborze metod nauczania swoich uczniów. Porucznik Minter zaliczał się do tych, którzy nie wierzyli, że można przemienić młodego, chętnego człowieka w pilota, zabierając go w powietrze i doprowadzając do takiego stanu, że będzie się czuł wystraszonym gówniarzem, któremu zbiera się na wymioty. Był przekonany, że najzwyczajniej w świecie należy pokazać uczniowi, iż nawet najmniejsze pociągnięcie drążka sterowego spowoduje wznoszenie się „Żółtej Grozy”, a najmniejsze odepchnięcie go skieruje nos samolotu w dół. Jeśli uczeń zrozumie i oswoi się z jednym ruchem, wówczas będzie mógł się nauczyć drugiego. Aż w końcu zrozumie, jakie skoordynowane ze sobą ruchy przyrządami sterowniczymi są potrzebne, żeby samolot wykonywał wszystkie manewry. W przekonaniu porucznika Mintera większy sens miało stopniowe i spokojne 446

wprowadzanie adepta w arkana sztuki lotniczej, niż zarzucanie go masą informacji i napędzanie mu pietra. Jeszcze będzie miał czas, żeby się nieźle najeść strachu. Podczas pierwszego lotu Minter zademonstrował manewr wznoszenia i opadania. Następnie łagodnie skręcił w lewo, a potem w prawo. Uczył swojego nowego ucznia, jak trzeba wykonywać skręty bez zmiany pułapu. W tym celu nie wolno mu spuszczać z oka wariometru, który szybciej niż wysokościomierz pokaże zmianę wysokości, a poza tym podaje prędkość wznoszenia i opadania (w setkach metrów na minutę, zarówno w dół jak i w górę) od pozycji, w której samolot zaczął manewr, gdy wskazówka wariometru była na zerze. W trakcie wszystkich pokazów Minter przypominał Pickeringowi, żeby delikatnie obchodził się ze sterami. Wystarczy ich niewielki ruch, a samolot będzie mu posłuszny. Większość uczących się latać ma tendencję do zbyt raptownych manewrów. Gwałtowne i silne ruchy są naprawdę zbędne. Kiedy Minter oddał Pickeringowi drążek sterowy i kazał mu wznieść się, a potem lecieć w dół, uzmysłowił sobie, że ma ucznia, który bacznie słucha tego, 447

co mówi instruktor. Podporucznik nie wykazywał tendencji do zbyt raptownych manewrów. Łagodnie i pewnie poruszał drążkiem sterowym i orczykiem. Gdy na przykład pierwszy raz skręcał w prawo, wykonując pełny krąg, wskazówka wariometru nawet nie drgnęła. A kiedy wyszedł ze skrętu i leciał prosto, nie był odchylony od kursu więcej niż o dwa stopnie. Cały manewr był wykonany delikatnie i precyzyjnie. Zbyt precyzyjnie jak na osobę, która wykonywała go pierwszy raz w życiu. Był to najlepszy dowód, że Pickering umiał latać. Ergo – był kłamcą, skoro na pytanie ankiety o „poprzednie doświadczenia w lataniu” wpisał: „żadne”. Można na to było spojrzeć jak na niewinny żart, na jaki pozwolił sobie podporucznik Pickering wobec marynarki i porucznika Allena W. Mintera. Z drugiej strony było to poważne naruszenie dyscypliny, regulamin stwierdza bowiem jednoznacznie: oficerowie mówią prawdę. Słowo oficera zobowiązuje. Oficerowi, który świadomie składa swój podpis na dokumencie zawierającym nieprawdę, grozi sąd wojskowy lub zwolnienie ze służby. Porucznik Minter postanowił rozstrzygnąć swoje wątpliwości na korzyść Pic448

keringa. Chłopak zrobił na nim dobre wrażenie, był jeszcze bardzo młody i nie służył w wojsku zbyt długo, może więc nie rozumiał, że za to co dla niego było żartem, może zostać wykopany z Pensacola. Minter słyszał o zdegradowanych oficerach, którym nie pozwalano na powrót do domu i kierowano do służby w wojsku w stopniu szeregowego. Dopóki nie było to naprawdę konieczne, nie chciał ponosić odpowiedzialności za wysłanie podporucznika Pickeringa do obozu dla rekrutów w Parris Island. Kiedy wylądowali, uciął sobie z Pickeringiem miłą pogawędkę. Pochwalił go za to, że wykonał wszystko nad podziw dobrze. Pickering aż się rozpromienił. Przyznał się nawet, że to nie była jego pierwsza lekcja latania. Tej pierwszej udzielił mu kapitan Carstairs, który kilka dni wcześniej po jego przybyciu do Pensacola, wziął go na przejażdżkę. I to wszystko, to całe jego doświadczenie. Porucznik jeszcze raz bardzo starannie zbadał papiery Pickeringa. Może się pomylił. Ale nie. W papierach stało jak wół: „Doświadczenie w lataniu – żadne”, a u dołu podpis Pickeringa. Minter odszukał kapitana Jamesa L. Carstairsa, który formalnie był odpo449

wiedzialny za Pickeringa oraz za Steckera, drugiego podporucznika piechoty morskiej. Minter nie lubił Carstairsa, co było naturalną reakcją na fakt, iż Carstairs nie lubił jego. Carstairs był oficerem piechoty morskiej. Jakby tego było mało, był zawodowym oficerem po Annapolis, a na dodatek przystojnym facetem z zabójczym wąsem. Wyglądał, jak jakiś pieprzony laluś z plakatów werbunkowych. Minter uznał jednak spotkanie z kapitanem za konieczne. Odnalazł go w kasynie oficerskim przy barze. – Witam, kapitanie – powiedział Minter. – Czyżby to nasz porucznik-tłuścioszek? Minter puścił uszczypliwość mimo uszu. – Dzisiaj rano po raz pierwszy zabrałem w powietrze dwóch pańskich podporuczników – powiedział, dając znak barmanowi, by podał dwa piwa. – Naprawdę? – Jeden z nich, Pickering, to talent czystej wody. – Doprawdy? 450

– Chyba że udało mu się ukryć coś przed nami. – A co na to jego papiery? – Że nigdy wcześniej nie latał. – Musimy zatem założyć, że nigdy wcześniej nie latał, nieprawdaż? – Powiedział mi, że zabrał go pan w powietrze. – Minter zmarszczył brwi. – Co pan o nim sądzi? – Nic specjalnego – odrzekł Carstairs. – Chłopak jakich wielu. Gorąca głowa. Pała żądzą zdobycia złotych skrzydeł, i tyle. – Może wie pan coś o nim, czego nie ma w papierach? – zapytał Minter. Carstairs nachylił się w do porucznika, jakby chciał mieć pewność, że nikt postronny go nie usłyszy. – Słyszałem – szepnął – że kiedy Henry Ford potrzebuje na gwałt forsy, od razu przychodzi mu na myśl nasz Pickering. Czy zaspokoiłem pańską ciekawość? – Daj że spokój, Carstairs, ja nie żartuję – zniecierpliwił się Minter. Przez moment pomyślał, że kapitan przeczołga go za to, że zwrócił się do oficera star451

szego stopniem po nazwisku, ale nic takiego się nie stało. Carstairs błysnął szerokim uśmiechem, – Ależ, mój drogi Minter, nigdy nie byłem bardziej poważny. Wiesz z pewnością, że on mieszka w penthausie hotelu „San Carlos”. – Niby skąd mam wiedzieć? – zapytał Minter, zastanawiając się, czy Carstairs nie kpi sobie z niego. Kapitan pokiwał głową. – W takim razie – zapytał Minter – co on robi w Korpusie? – Że też muszę tłumaczyć ci to jak dziecku. Robi to samo co ja i ty. Nie może zapomnieć o Pearl Harbor, chce wziąć odwet za Wake i walczyć o wolność i demokrację na świecie. Jestem szczerze zdumiony, że pytasz o tak elementarne sprawy. Minter, nie bez wysiłku, powstrzymał się od wybuchu złości i nakazał sobie milczenie. Skończył piwo i wyszedł. Następnego ranka, gdy nadszedł czas, by znów zabrać Pickeringa w powietrze, był już gotów otwarcie zarzucić mu kłamstwo. Ale nie zrobił tego, posta452

nowił to pieprzyć. Wciąż jednak nie miał pewności, czy Carstairs powiedział mu w barze prawdę o fortunie Pickeringa. Może chciał go zrobić w konia. To całkiem do niego podobne. Najważniejsze, że Pickering był zdolnym chłopakiem, a piechota morska potrzebuje dobrych pilotów. Poza biało-czarnym kodeksem postępowania, najważniejszym i podstawowym obowiązkiem oficerów było wykonywanie rozkazów. Jemu zaś polecono zrobić z Pickeringa doskonałego pilota, który zasili szeregi 2. dywizjonu. Minter powiedział sobie, że jest instruktorem latania, a nie agentem FBI. Skoro chłopak twierdzi, że nigdy wcześniej nie siedział za sterami samolotu, to trzeba mu wierzyć. A jeśli skłamał, to i tak nie popełnił ciężkiego grzechu. Przez dwie godziny latał z Pickeringiem, a przez następne dwie ze Steckerem. Gdy przed popołudniowymi wykładami zwolnił ich na lunch, oceniając zajęcia doszedł do wniosku, że Steckerowi rzeczywiście udzielał lekcji, natomiast Pickering wykonywał wszystkie manewry, tak jakby od dawna były mu dobrze znane. Jeszcze raz utwierdził się w swoim przekonaniu. Ale teraz to nie miało 453

już żadnego znaczenia. Postanowił dać spokój całej sprawie. Następnego dnia rano obaj podporucznicy mieli wykłady, a po południu kurs latania. Minter najpierw zabrał w powietrze Steckera. Spędził z nim dwie godziny, przekazując mu umiejętności niezbędne do wystartowania, wykonania kręgu i lądowania. Ostatnie pół godziny przeznaczył na ćwiczenie tych elementów. W ciągu następnych dwóch godzin, jakie spędził w powietrzu z Pickeringiem, w zasadzie wykonywał te same manewry co ze Steckerem, z jednym wyjątkiem. Drugą godzinę poświęcił na trenowanie lądowania i startu bez zatrzymywania samolotu. W ciągu ostatnich piętnastu minut Pickering startował i lądował pod jego czujnym okiem. Po skończonych zajęciach w powietrzu zamiast kazać Pickeringowi zgasić silnik, polecił mu kołować „Żółtą Grozą” z pasa startowego na stanowisko postojowe. Wyszedł z przedniej kabiny, przyklęknął na centropłacie obok tylnej kabiny i spojrzał badawczo Pickeringowi w twarz. – Nie widzę żadnego powodu, żebyście, Pickering, sami tego nie zrobili – 454

powiedział. Pickering uśmiechnął się. – Tak jest, panie poruczniku. – No to przejdźcie do przedniej kabiny i do dzieła, Pickering – rozkazał Minter i zeskoczył na ziemię. Minter widział, że Pickering miał pewne trudności z kołowaniem „Żółtą Grozą” na pasie startowym. Przez moment wyglądało nawet na to, że zderzy się z inną „Żółtą Grozą”. To był błąd, który zachwiał mocnym przekonaniem Mintera o umiejętnościach Pickeringa. Być może się pomylił, może Pickering rzeczywiście nie miał żadnego doświadczenia i nie powinien go wysyłać samego w powietrze bez wcześniejszego obowiązkowego, absolutnego minimum pięciu godzin w powietrzu. Ale było już za późno. Na wieży zaświeciło się zielone światło dla „Żółtej Grozy” Pickeringa. Samolot ruszył po pasie startowym. Kółko ogonowe łagodnie oderwało się od ziemi. W chwilę później, dokładnie 455

wtedy, kiedy należało, „Żółta Groza” łagodnie uniosła się do góry. Pickering wykonywał po kolei polecenia, które otrzymał na czas swego pierwszego samodzielnego lotu: start, krąg, podejście do lądowania i lądowanie. I to wszystko. Co prawda, czekając na swoją kolej do lądowania, pomachał skrzydłami, poruszając drążkiem sterowym w prawo i w lewo. Ale tylko raz. Był to wyraz jego bezgranicznej radości, której nie mógł pohamować. Minter postanowił, że nie wspomni o tym, kiedy Pickering powróci na lotnisko. Był już teraz w dziewięćdziesięciu pięciu procentach pewny, że podporucznik nie będzie miał problemów z lądowaniem. Lądowanie, zgodnie z przewidywaniem Mintera, było bardzo łagodne. Porucznika zaskoczył jedynie wyraz twarzy Pickeringa, kołującego w kierunku stanowiska postojowego „Żółtej Grozy”. Był to dobrze mu znany grymas, będący mieszaniną strachu, ulgi, lęku i niedowierzania, a pojawiający się na twarzach młodych ludzi po ich pierwszym samodzielnym locie. Gdy Pickering wydostał się z „Żółtej Grozy”, spojrzał na Mintera i powiedział: 456

– Nie wiedziałem, że to taka frajda. – To był naprawdę pierwszy raz? – nie opanował się Minter. – Tak jest, panie poruczniku – potwierdził Pickering. Pytanie Mintera najwyraźniej wprawiło go w zakłopotanie. – Żeby wam tylko nie uderzyło do głowy, Pickering. Badania kalifornijskiego uniwersytetu bezspornie wykazały, że nawet największego kretyna można nauczyć latać.

2 Dom towarowy Gayfera, Pensacola, Floryda 20 lutego 1942 roku Podporucznik Malcolm S. Pickering zobaczył Marthę Sayre Culhane dwa rzędy regałów dalej. Stała przed trójskrzydłowym lustrem, w którym mogła się cała przejrzeć. Trzymała przyłożoną do ciała czarną suknię i z uwagą wpatry457

wała się w swoje odbicie. Była ubrana w jasnobrązowy sweter ciemniejszy o ton od tweedowej spódnicy. Zawieszony na szyi pojedynczy sznur pereł przesunął się nieco i zaczepił o lewą pierś, miękko ją okalając. Martha miała na nogach buty na płaskim obcasie i krótkie, sięgające kostek skarpetki. Pickering doszedł do wniosku, że jest istotą niezwykle intensywnie działającą na niego swoją kobiecością, i że drugiej takiej nie znał. Wystarczyło, że na nią popatrzył, a coś go ściskało w gardle, język stawał kołkiem, a serce zaczynało bić szybciej. Stała oddzielona od niego dwoma rzędami stoisk w niedostępnej dla mężczyzn krainie damskiej bielizny. Na szklanym kontuarze piętrzyły się stosy majtek, staników, gorsetów i halek. W różnych miejscach ustawiono bezgłowe korpusy manekinów, ubrane w mniej lub bardziej przezroczyste negliże. Wśród stoisk z damską bielizną Pickering czuł się trochę głupio. Nie tylko dlatego, że się tu znajdował, ale również z powodu, który go tu sprowadził. Bezwiednie zamknął oczy i pokręcił głową. Martha zrobiła głową taki ruch, jakby podjęła decyzję. Odeszła od potrójnego lustra i zniknęła Pickeringowi z pola widzenia. 458

Minął jeden rząd półek i zobaczył ją, jak wchodzi do przymierzalni i zaciąga za sobą kotarę. – W czym mogę panu pomóc, poruczniku? – dobiegł go nagle od tyłu kobiecy głos. Aż się wzdrygnął. – Dziękuję bardzo. Niczego nie potrzebuję. Oglądam tylko. Natychmiast odwrócił się i poszedł do działu z bielizną dla kobiet ciężarnych. Tu manekiny prezentowały specjalne biustonosze dla karmiących matek. Pewnie pomyśli, że zwariowałem. I będzie miała rację. Kotara, za którą stała Martha, kończyła się jakieś pół metra nad podłogą. Pickering zobaczył leżącą na podłodze spódnicę. Dziewczyna wyjęła z niej nogi i podniosła ją z podłogi. Po chwili Pick zobaczył nad kotarą jej ręce. Zdejmowała sweter przez głowę. W wyobraźni widział ją, stojącą za kotarą bez niczego oprócz pereł, stanika i majtek. Zamknął oczy i znów pokręcił głową. Kiedy je otworzył, ponownie ujrzał uniesione do góry ręce Marthy. Wkładała na siebie czarną sukienkę. 459

Zaraz potem wyszła z przymierzalni i podeszła do potrójnego lustra. Znowu przyglądała się sobie z uwagą. Sukienka nie była u góry zapięta, zobaczył więc ramiączko stanika. Ruszył w jej kierunku. – Niespodzianka – powiedział, siląc się na jowialny ton: – To zabawne wpaść na siebie w takim miejscu. – Nie wiem, dlaczego jesteś taki zaskoczony, Pick – powiedziała Martha, patrząc mu prosto w twarz. – Jechałeś za mną od samej bazy lotniczej. Poczuł, jak pąsowieje. – Wiesz, zrobiłem to dziś w pojedynkę – zwierzył się. – Parę godzin temu. – To musiało byś fantastyczne. – Jezu! – był wściekły i upokorzony. – Nie chciałam, żeby to tak zabrzmiało. Naprawdę. Moje gratulacje, Pick. Wiem, co to dla ciebie znaczy. Bardzo się cieszę. – Chcę to uczcić. – Powinieneś. To nadzwyczajna okazja. 460

– Ale z tobą. – Tego się obawiałam. – Może kolacja, a potem... Pokręciła głową i wyciągnęła lewą dłoń z pierścionkiem zaręczynowym i ślubną obrączką na palcu. – Czasami tego nie widać, Pick, ale jestem w żałobie. – Ale z kapitanem Wąsikiem wychodzisz – wypalił. Zaśmiała, się. – Tak go nazywasz? Wspaniale. Lepiej módl się, żeby cię nie usłyszał. Jimmy jest bardzo dumny ze swoich wąsów. – Ale wychodzisz z nim – przyciskał ją do muru. – To co innego. On jest przyjacielem. – A ja nie mogę zostać twoim przyjacielem? – Wiesz, co mam na myśli. Jimmy był naszym przyjacielem i drużbą na naszym ślubie. – Rozumiem, ale przecież mogę być tylko twoim przyjacielem. 461

– Odpowiedzi odmownej nie bierzesz w rachubę, prawda? – „O, jak wspaniale!” to jedyna odpowiedź, którą akceptuję. Każda inna jest błędna. – Cóż, panie Pickering. Jest mi niewymownie przykro, że pana rozczaruję, ale nie tylko nie pójdę z panem na kolację, ale uważać będę za osobistą przysługę, jeśli przestanie pan chodzić za mną jak cień i gapić się na mnie maślanymi oczami. – Chryste! – Jestem wdową, na miłość boską – ciągnęła z niekłamaną złością. – Nie jestem tobą zainteresowana, rozumiesz? Nie obchodzi mnie, co myślisz... Przerwała w pół zdania, ponieważ Pickering odwrócił się na pięcie i odszedł. Martha przekonywała samą siebie, że nie musi się wstydzić tego, co zrobiła i że nie powinno jej być przykro, chociaż niechcący zraniła głęboko uczucia Pickeringa. Na miłość boską, przecież jest wdową! Greg, mój cudowny Greg zginął dwa miesiące i dwanaście dni temu. Tylko prawdziwa zdzira mogłaby w dwa miesiące i dwanaście dni od śmierci uko462

chanego męża myśleć o innym mężczyźnie. Gdyby ten przystojny, arogancki skurwysyn był dżentelmenem, zrozumiałby to na pewno. Martha obiecała sobie nie myśleć o straszliwym bólu, jaki zobaczyła przed chwilą w oczach Pickeringa. Nie będzie się tym przejmować i dręczyć. Nic ją to nie obchodzi. Nic a nic. Niech tymi pięknymi oczami patrzy sobie na inne dziewczyny. Na pewno zaciągnie jakąś do łóżka, a o to mu przecież chodzi. Chyba musiał ćwiczyć to zabójcze spojrzenie przed lustrem. A niech go diabli! Co on sobie myśli? Wróciła do przymierzalni i zdjęła czarną sukienkę. Nie kupiła jej. Ze sklepu pojechała do baru w hotelu „San Carlos”. Czekała, aż przyjdzie Jimmy Carstairs. Wreszcie zjawił się. Poczuła się prawie całkiem dobrze. Kiedy się obudziła następnego ranka, pamiętała z ubiegłego wieczoru dwie rzeczy. Pokłóciła się z Jimmym, który w drodze powrotnej do domu nie pozwolił jej prowadzić samochodu. Raz albo dwa, nie pamiętała tego dobrze, telefonowała do penthausu Picka. Nie miał prawa odchodzić w połowie zdania. Była zdecydowana dokończyć to, co zaczęła. 463

Nikt nie podnosił słuchawki, chociaż – to Martha pamiętała bardzo dobrze – telefon dzwonił i dzwonił.

3 Baza marynarki w San Diego 21 lutego 1942 roku Chociaż więzienie w Diego było otoczone ogrodzeniem zakończonym od góry podwójną linią drutu kolczastego, nie wyglądało z daleka groźnie i ponuro. Robiło takie samo wrażenie, jak inne zadbane obiekty marynarki. Ale w środku, pomyślał komanador Michael J. Grotski z rezerwy marynarki, czekając na rozmowę z naczelnikiem przed jego gabinetem – odnosiło się już inne wrażenie. Ani przez chwilę nie można było zapomnieć, że to jest więzienie. Może czystsze, niż inne tego typu obiekty, ale jednak więzienie. Do listopada 1941 roku Grotski pracował w rodzinnym Chicago, w stanie Illinois, jako adwokat specjalizujący się w sprawach karnych. Wiele czasu zajmowało mu od464

wiedzanie klientów w ich celach. – Może pan wejść, panie komandorze – powiedział schludny, bardzo krótko ostrzyżony młody kapral piechoty morskiej w wykrochmalonym na sztywno mundurze khaki. Wstał zza biurka i otworzył połyskujące drewniane drzwi. Nad drzwiami znajdowała się czerwona tablica, na której wymalowano insygnia piechoty morskiej oraz napis: C. F. KAMNIK, KAPITAN PIECHOTY MORSKIEJ, NACZELNIK WIEZIENIA Komandor Grotski wiedział, że litera „C” oznaczała Casimir. Znali się bardzo dobrze. Nie tylko dlatego, że byli polskimi chłopakami z Chicago, noszącymi amerykańskie mundury. Swego czasu służyli do mszy wielebnemu Taddeusowi Wiśniewskiemu u św. Teresy. Ojciec Wiśniewski wpajał swoim ministrantom głęboki respekt dla siebie, lejąc w pysk po skończonej mszy, jeśli ich zachowanie odbiegało od jego oczekiwań. Kapitan Kamnik był o sześć lat starszy od komandora Grotskiego. Zaciągnął się do Korpusu, gdy Grotski był dopiero w szóstej klasie szkoły parafialnej przy św. Teresie. 465

– Dzień dobry, panie komandorze – powiedział kapitan Kamnik, wstając zza biurka i witając szerokim uśmiechem Grotskiego. – Czym Korpus Piechoty Morskiej może służyć marynarce? – Byłem po sąsiedzku, pomyślałem więc, że wpadnę i zrujnuję ci dzień. – Pozwól, że zgadnę – powiedział Kamnik, zamykając za gościem drzwi. Podszedł do szafy i wyciągnął z niej butelkę whiskey Seagram's Seven Crown. – Masz zamiar bronić niewinnego, niesprawiedliwie oskarżonego chłopaka, który przypadkiem znalazł się w naszym uroczym zakładzie penitencjarnym. – Zgadza się, ale nie do końca – odpowiedział Grotski. Pociągnął z butelki łyk i oddał ją kapitanowi. Kamnik poszedł w jego ślady, a potem odstawił butelkę do szafy. Z formalnego punktu widzenia było to picie alkoholu na służbie, jedno z wykroczeń grożących sądem wojskowym, szczegółowo opisanym w regulaminie służby marynarki. Ale dla tych dwóch Polaków, byłych ministrantów, chłopaków z sąsiedztwa, był to przyjemny obyczaj przywodzący na myśl dom rodzinny. Kamnik spojrzał pytająco na Grotskiego. 466

– Masz u siebie chłopaka z piechoty morskiej, który nazywa się Thomas Michael McCoy – powiedział Grotski. Sądząc po wyrazie jego twarzy, Kamnik najwyraźniej grzebał w pamięci, ale bez skutku. – McCoy? – Podszedł do biurka i przejechał palcem po napisanym na maszynie wykazie, a potem po następnym. – Mam. Dostał pięć lat. Siedzi u nas, aż zorganizujemy transport do Portsmouth. – W Portsmouth znajdowało się więzienie marynarki. – Masz jego akta personalne? – zapytał Grotski. – Na pewno gdzieś mam. A bo co? – Będą ci potrzebne – odparł krótko Grotski. Kapitan Kamnik podszedł do drzwi i energicznie je otworzył. – Scott, przynieście mi akta McCoya. Jest wśród więźniów przysłanych z Pearl. W drodze do Portsmouth. – Tak jest, panie kapitanie. Kamnik wrócił do Grotskiego. 467

– Powiesz mi wreszcie, o co tutaj chodzi? – Jak przeczytasz akta, albo przynajmniej je przekartkujesz. No dobrze, dam ci wskazówkę. Mam wrażenie, że generał dowodzący bazą piechoty morskiej w Diego jest na mnie nieźle wkurzony. – Naprawdę? To miła wiadomość. – Łechcesz moją próżność. Po minucie kapral Scott był już z powrotem, trzymając w ręku grubą, zawiniętą w wodoodporny papier i przewiązaną sznurkiem paczkę z napisem: MCCOY, THOMAS MICHAEL W środku znajdowały się dokumenty sądu wojennego związane ze sprawą starszego szeregowego Thomasa M. McCoya z 1. batalionu obrony wybrzeża, stacjonującego w bazie piechoty morskiej w Pearl Harbor na Hawajach, oskarżonego o to, że 24 grudnia 1941 roku czynnie znieważył oficera żandarmerii marynarki na służbie, uderzając go pięściami w twarz i w inne części ciała. Starszy szeregowy McCoy został również oskarżony o to, że naruszył nietykalność osobistą podoficera żandarmerii marynarki w trakcie wykonywania 468

przez niego obowiązków, zadając mu pięściami ciosy w twarz i inne części ciała, oraz nogą w okolice genitaliów. Poza tym starszemu szeregowemu McCoyowi zarzucano samowolne opuszczenie koszar. Wszystkie zarzuty zostały szczegółowo opisane w akcie oskarżenia w punktach 1-3. Wyrokiem sądu starszy szeregowy McCoy został uznany winnym czynu opisanego w punkcie 1. aktu oskarżenia i zdegradowany do najniższego stopnia wojskowego oraz pozbawiony całego wynagrodzenia i przysługujących mu dodatków do pensji. Został skazany na 5 lat ciężkich robót w Portsmouth lub innym, wyznaczonym przez sekretarza marynarki więzieniu. Po wyjściu z więzienia zostanie wydalony z Korpusu Piechoty Morskiej. Wyrokiem sądu starszy szeregowy McCoy został uznany winnym czynu opisanego w punkcie 2. aktu oskarżenia i zdegradowany do najniższego stopnia wojskowego oraz pozbawiony całego wynagrodzenia i przysługujących mu dodatków do pensji. Został skazany na 3 lata ciężkich robót w Portsmouth lub innym, wyznaczonym przez sekretarza marynarki więzieniu. Po wyjściu z wię469

zienia zostanie wydalony z Korpusu Piechoty Morskiej. Wyrokiem sądu starszy szeregowy McCoy został uznany winnym czynu opisanego w punkcie 3. aktu oskarżenia i zdegradowany do najniższego stopnia wojskowego oraz pozbawiony całego wynagrodzenia i przysługujących mu dodatków do pensji. Został skazany na 6 miesięcy ciężkich robót w więzieniu marynarki w Pearl Harbor lub innym miejscu odosobnienia, jakie wyznaczy dowódca bazy piechoty morskiej w Pearl Harbor. – Jeszcze jedna twoja niewinna owieczka, komandorze – powiedział kapitan Kamnik. – Jasne, to równy gość – odpowiedział Grotski. – Więc co z nim? Grotski podał Kamnikowi kartkę. Kapitan zaczął czytać. OP-29-BC3 L21-[5]-5 OD: DOWÓDCA FLOTY PACYFIKU DO: DOWÓDCA BAZY PIECHOTY MORSKIEJ W PEARL HARBOR 470

DOTYCZY: WYROKU SĄDOWEGO W SPRAWIE STARSZEGO SZEREGOWEGO THOMASA MICHAELA MCCOYA Z KORPUSU PIECHOTY MORSKIEJ. 1. DOKONANO WYMAGANEJ PRAWEM REWIZJI PROCESU, WYROKIEM KTÓREGO UZNANO ZA WINNEGO STARSZEGO SZEREGOWEGO MCCOYA 2. W TRAKCIE REWIZJI USTALONO, ŻE SKŁAD SĄDU WOJENNEGO NIE BYŁ ZGODNY Z OBOWIĄZUJĄCYMI PRZEPISAMI I USTAWAMI. (PATRZ: ZAŁĄCZNIK NR 1). 3. WYROK, KTÓRY ZAPADŁ W POWYŻSZEJ SPRAWIE, ZOSTAJE W WYNIKU REWIZJI PROCESU UCHYLONY. E. J. KING ADMIRAŁ MARYNARKI STANÓW ZJEDNOCZONYCH – Myślisz, że będziemy musieli sądzić tego osobnika jeszcze raz? – zapytał kapitan Kamnik. – O co chodzi z tym składem sędziowskim? – Prawo nakazuje, aby wszystkie strony procesu – wyjaśniał Grotski – były 471

obecne na wszystkich posiedzeniach sądu. Ale nie były. Rozprawa trwała trzy dni, każdego dnia jakiś oficer był odwoływany w trakcie obrad sądu. Protokolant odnotowywał za każdym razem, kiedy i kto opuszczał salę rozpraw, i kiedy do niej powracał. – Ciekawe dlaczego tak bez przerwy ich odwoływano – zadrwił Kamnik. – Może to ma coś wspólnego z wojną? – Dowódca Floty Pacyfiku nie przeprowadza rewizji takich spraw. Przekazuje je adwokatowi z urzędu do sprawdzenia, czy dana sprawa może pójść do sądu wyższej instancji. Ktokolwiek przeprowadził rewizję tych dokumentów, nie mógł nie spostrzec, że członkowie składu sędziowskiego przez cały czas wędrowali sobie tam i z powrotem. – Nie chcesz mi chyba powiedzieć, że będziemy musieli jeszcze raz przekopać się przez tę cholerną sprawę? – Wspomniałem ci już, że generał się na mnie wkurzył. – Za co? – Podczas rewizji procesu McCoy był już w drodze do Portsmouth... to znaczy 472

tutaj. Do nas więc przysłali na rozprawę wszystkie papiery. Generał wezwał mnie i powiedział, że komuś na Hawajach odbiło, w związku z czym będziemy musieli sądzić McCoya od początku. Prosił mnie, żebym miał na wszystko oko, żeby wszystko przebiegło szybko i sprawnie. Miałem się osobiście upewnić, że żaden członek składu sędziowskiego nie opuści w trakcie rozprawy sali sądowej. Powiedziałem: ,Aye aye, sir” i przeczytałem dokumenty. Przyszedłem do generała i wyjaśniłem mu, że, o ile ja się znam na prawie, nie będziemy mogli wznowić procesu McCoya – z dwóch powodów. Po pierwsze, rewizja w sprawie McCoya została założona, a wyrok sądu wojennego został uchylony. Po drugie, jeśli chcieli go skazać, to powinni go sądzić w obecności wszystkich sędziów, ale tego nie zrobili. To nie wina McCoya, że skład sędziowski był niepełny. Powiedziałem generałowi, że obrońca oskarżonego nie będzie musiał polemizować z zarzutami merytorycznymi, wystarczy, że wykorzysta błędy proceduralne. Powiedziałem mu też, że jeśli spróbują wznowić sprawę, McCoy bez trudu sam sobie poradzi z oskarżycielami. Na dodatek marynarka będzie musiała sprowadzić tutaj z Pearl lub z jakiegoś innego miejsca oficera i podofi473

cera żandarmerii pobitych przez McCoya. A także wszystkich kumpli McCoya, którzy poprzednio oświadczyli, że McCoy siedział jak trusia w magazynie, kiedy pojawił się porucznik żandarmerii i zaatakował go bez żadnego powodu. – Czyli temu skurwysynowi uda się wywinąć ze sprawy o pobicie oficera? – z niedowierzaniem zapytał kapitan Kamnik. – Pomyśl tylko – odrzekł szorstko Grotski – chyba lepiej uniewinnić winnego niż skazać niewinnego, co? – Ale ten gnojek jest winny, do jasnej cholery. Jaki niewinny, zwariowałeś?! – Miał prawo być sądzonym zgodnie z obowiązującymi przepisami, ale nie był – powiedział Grotski. – Muszę przyznać, że generał lepiej to przyjął niż ty. – Zdawało mi się, że był na ciebie wkurzony, tak chyba mówiłeś? – Owszem, na mnie jako na posłańca ze złymi wieściami. Ale McCoyem nie przejął się za bardzo. Przyszło mu nawet do głowy, że starszy szeregowy McCoy może się przydać Korpusowi i Stanom Zjednoczonym. – Co przez to rozumiesz? – Przyjechałem tu, żeby „udzielić porady” McCoyowi. Możesz się temu przy474

glądać, pod warunkiem, że będziesz siedział cicho. – Za skarby świata nie przepuszczę takiej okazji. Mam go tutaj ściągnąć? – Dobry pomysł, kapitanie Kamnik. Doceniam pańską chęć współpracy. – Scott! – zawołał kapitan. Kapral wsunął głowę przez uchylone drzwi. – Ściągnijcie profosa. – Jest za drzwiami, panie kapitanie. Chciałby z panem porozmawiać. – Poproście go. Sierżant pełniący funkcję profosa wyglądał na najbardziej złośliwego bydlaka, jakiego komandor miał okazję do tej pory oglądać. Łysy, krępy, koło trzydziestki, z twarzą w dziobach po trądziku. Grotski przez dobrych kilka sekund szukał słowa na określenie tej kreatury. Znalazł jedno: knur. Sierżant stanął na baczność przed biurkiem Kamnika. – O co chodzi? – Nie wiedziałem, że pan kapitan jest zajęty. – Nie zwracajcie na mnie uwagi, sierżancie – powiedział Grotski przyjacielskim tonem. 475

Sierżant wciąż się ociągał z wyłuszczeniem sprawy. – No dalej, sierżancie – ponaglił go Kamnik. – Zdaje się, że pan kapitan chciałby usłyszeć – powoli zaczął sierżant – o incydencie. – Zgadza się. – Mieliśmy problemy z nowym więźniem, panie kapitanie. – Tak? – Pyskował strażnikowi, panie kapitanie – tłumaczył dalej profos. – Potem rzucił się na dwóch innych. Powstrzymaliśmy go, ale zdążył rozkwasić nos kapralowi Toberowi. – Panujecie już nad sytuacją? – O tak, panie kapitanie. Myślałem, że będzie pan chciał od razu usłyszeć o Toberze. Wysłałem go do ambulatorium. – A więzień? – Obezwładniliśmy go. Chciałem prosić pana kapitana o pozwolenie zatrzymania go w izolatce na czas pobytu u nas. 476

– W izolatce, sierżancie? – niewinnie zapytał Grotski. – Tak nazywamy pojedynczą celę – pośpieszył z wyjaśnieniem kapitan Kamnik. – Ach tak, rozumiem. Ale tak z czystej ciekawości, możecie mi powiedzieć, jak się nazywa więzień, który złamał strażnikowi nos? Sierżant spojrzał na kapitana w oczekiwaniu na pozwolenie udzielenia odpowiedzi. Kamnik kiwnął głową. – McCoy, panie komandorze – odpowiedział sierżant. – Ten bydlak transportowany do Portsmouth. Dostał pięć lat. Za pobicie oficera i za coś jeszcze. – Teraz to już umieram z ciekawości – powiedział Grotski. – Chciałbym zobaczyć tego złoczyńcę. Profos spojrzał błagalnie na kapitana, ale żadna pomoc z jego strony nie nadeszła. – Możecie go tu przyprowadzić, sierżancie? – zapytał Grotski. – Panie komandorze, czy naprawdę chce pan widzieć tego typa? – upewnił się sierżant. 477

– Nie mogę się go już doczekać. Idźcie po niego, sierżancie. Sierżant wzrokiem znów poszukał pomocy u kapitana, ale i tym razem na próżno. Po jego wyjściu Grotskiego zapytał: – Robisz zakłady? – Czasami. – Stawiam jeden do pięciu, że ten McCoy przed chwilą spadł ze schodów. – To się zdarza. Robię, co mogę, żeby nie dochodziło do takich wypadków, ale czasami się zdarzają. Pięć minut później wprowadzono Thomasa Michaela McCoya do gabinetu naczelnika więzienia. Był w drelichowym ubraniu, na którego nogawkach i na plecach widniała duża, dwudziestocentymetrowa litera P24. Na rękach miał kajdanki, przyczepione do grubego skórzanego pasa, zapiętego na biodrach. Wokół jego kostek zaciśnięte były ciężkie żelazne obręcze, ciasno ze sobą połączone. Więzień mógł jedynie dreptać małymi kroczkami. 24

- Prisoner (ang.) – więzień [przyp. tłum.]. 478

Ręce miał obrzękłe i brązowe od jodyny. Usta i łuki brwiowe też były wysmarowane jodyną. Twarz mu nabrzmiała. Za kilka godzin fioletowe obwódki wokół jego oczu staną się czarne. Musieli się nieźle na niego wkurwić. Nie dziwię się, skoro złamał nos strażnikowi, pomyślał komandor. W przeciwnym razie nie zostawiliby tak wyraźnych śladów pobicia. – Co się stało z waszą twarzą? – zapytał Grotski. Więzień McCoy chwilę się zastanawiał, zanim odpowiedział. – Upadłem pod prysznicem – powiedział. – Upadłem pod prysznicem, panie komandorze – poprawił go Grotski. – Upadłem pod prysznicem, panie komandorze – powtórzył McCoy. – To wszystko, sierżancie – zwrócił się Grotski do profosa. – Kiedy będziecie potrzebni, zawołamy was. Sierżant będzie siedział za drzwiami jak struty, pomyślał komandor. McCoy może przecież powiedzieć, że trzech, czterech albo i pięciu strażników napadło na niego w izolatce z gumowymi pałkami lub innymi narzędziami, którymi 479

pobili go dotkliwie. Regulamin służby więziennej nie zezwala na takie traktowanie więźniów. – Naprawdę przewróciliście się pod prysznicem, McCoy? – zapytał Grotski, kiedy sierżant wyszedł z pokoju, zamykając za sobą drzwi. – Tak jest, panie komandorze – odpowiedział McCoy po krótkim namyśle. – Twardziel z ciebie, co? McCoy nie odpowiedział. – Zadałem wam pytanie, McCoy. – Chyba jestem dość twardy – powiedział McCoy i po chwili dodał: – Panie komandorze. – Nie masz zasranego pojęcia, co to znaczy być twardym, ty cholerny irlandzki fiucie. Jesteś najgłupszym sukinsynem, jakiego do tej pory widziałem. Nawet nie wiesz, w co się wpakowałeś. Nie dociera to do twojej tępej mózgownicy? Naprawdę jesteś takim durniem, któremu się wydaje, że przetrzyma Portsmouth? McCoy milczał. 480

– Tutejszy profos jest do niczego – powiedział Grotski. – Nie potrafi odwalić roboty jak należy. Z takimi umiejętnościami nie załapałby się nigdy do Portsmouth. A gdyby go przyjęli, musiałby się wszystkiego uczyć od nowa. Wiecie, McCoy, kiedy w Portsmouth biją, zabierają się do roboty spokojnie i fachowo. Żadnych śladów, za to bólu od cholery. Jak długo macie siedzieć w Portsmouth, McCoy? – Dali mi pięć lat, panie komandorze. – Powiem ci, jak tam jest. Jeśli zdarzy ci się spojrzeć krzywo na kogoś w Portsmouth, to tak cię załatwią, że zatęsknisz za tym uroczym miejscem. Ale na tym nie koniec: dołożą ci jeszcze dodatkowych sześć miesięcy za „milczące zuchwalstwo”. Ile razy popatrzysz zezem na strażnika, dostaniesz następną porcję i kolejne sześć miesięcy odsiadki, i tak w nieskończoność, chyba że się opamiętasz. Jeśli nie, „spadniesz ze schodów” i skręcisz kark. A potem to już tylko pochówek na więziennym cmentarzu. Naprawdę nie dociera to do twojego zakutego, irlandzkiego łba? – Nie będę pakował się w kłopoty, panie komandorze – odparł McCoy. 481

– Jesteś na to za głupi – powiedział Grotski. Po przerwie ciągnął: – Jesteś tak głupi, że pewnie nie zrozumiesz tego co ci zaproponuję. Otóż mogę cię wyciągnąć z Portsmouth. McCoy spojrzał na niego oszołomionym wzrokiem. W końcu odezwał się: – Jak to, panie komandorze? – Gdybym był w twojej skórze, ty tumanie, a ktoś mi powiedział, że może mnie wybronić przed pierdlem w Portsmouth, rzuciłbym się przed takim gościem na kolana i błagał go o ratunek. Zacząłbym też się modlić do Matki Boskiej, żeby mi uwierzył, że zrobię wszystko, co każe. McCoy słuchał tego z szeroko otwartymi, okrągłymi ze zdziwienia oczami. A potem upadł na kolana. Próbował podnieść ręce i złożyć je do modlitwy, ale przymocowane do skórzanego pasa kajdanki nie pozwoliły mu na to. – Niech pan tylko powie, co mam zrobić, panie komandorze, a zrobię to na pewno. Przysięgam na grób mojej matki! – Módl się, ty nędzny łajdaku – rozkazał Grotski. – Na głos. McCoy popatrzył na niego osłupiałym wzrokiem. 482

– Zdrowaśki, ty wrzodzie na dupie Korpusu – rozkazał lodowato Grotski. – Zdrowaś Mario, łaskiś pełna – zaczął bojaźliwie McCoy – Pan z tobą. Błogosławionaś ty między niewiastami i błogosławiony owoc żywota twojego, Jezus. Święta Mario, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi teraz i w godzinę śmierci naszej. Amen. Grotski skierował oczy na Kamnika, a potem skinieniem głowy odprawił McCoya z pokoju. Zamknął za nim drzwi. – Nieźle mu poszło, nie sądzisz? – zapytał. – Może też był ministrantem? – Tak sądzisz? – zapytał Kamnik. – I co teraz? – To się nazywa psychologia. Zostawię go z tym na jakiś czas, dopóki nie upewnię się, że z wdzięczności zrobiłby dla mnie wszystko. A potem pozwolę mu odpokutować za grzechy. – W jaki sposób? – zapytał Kamnik. – Słyszałeś o pułkowniku Carlsonie? Kapitan pokręcił przecząco głową. 483

– Nie. – Zdaje się, że mój generał za nim nie przepada. Jakiś świrus. Ma dowodzić komandosami. Generał nie miałby chyba nic przeciwko temu, by McCoy zszedł z tego świata jako jeden z komandosów Carlsona. – Uważasz, że McCoy sam się zgłosi? – Póki tego nie zrobi, nie pozwolę mu podnieść się z klęczek – zapewnił go komandor.

484

XIV 1 Jachtklub w San Diego 28 lutego 1942 roku, 14.00 Taksówka podjechała na koniec czwartego nabrzeża. Wysiadł z niej podporucznik Kenneth J. McCoy. Taksówkarz do tej pory nie miał okazji wozić do jachtklubu ubranych w drelichowe mundury oficerów piechoty morskiej. Nie przestawał się dziwić, patrząc w ślad za oddalającym się podporucznikiem, który po jakimś czasie skręcił na trap luksusowego jachtu „Last Time”. Do czego to doszło? Nie mogło mu się to pomieścić w głowie. Gdy pasażer zniknął pod pokładem, taksówkarz wzruszył ramionami i odjechał. McCoy przesunął błyszczące, tekowe drzwi do mesy i wszedł do środka. Ernie Sage i Dorothy Burnes słuchały radia. Dorothy z trudem mieściła się na 485

fotelu nakrytym płóciennym pokrowcem. Ernie miała na sobie tylko krótkie spodenki i podkoszulkę. Na jego widok zerwała się z kanapy. – Co cię sprowadza do domu o tak wczesnej porze? – zapytała i już była przy nim. Chwyciła go za uszy i przyciągnęła jego twarz ku swojej. Pocałowała go w usta, po czym powiedziała: – Oczywiście bardzo się cieszę. Dorothy zaśmiała się. – Mam wolne popołudnie – wyjaśnił Ken. – Gdybyś zadzwonił, pojechałabym po ciebie – powiedziała z wyrzutem Ernie. Objęła go i przyciągnęła do siebie. Utwierdził się w podejrzeniu, że pod koszulką nie miała nic więcej. – Autobusem było szybciej. – A jak tu dotarłeś z miasta? – Taksówką. – Ile zapłaciłeś? – Półtora dolara, razem z napiwkiem. 486

– No, no, panie Rockefeller. Stosunek Ernie do pieniędzy wprawiał McCoya w zdumienie. Ta dziewczyna była prawdziwym dusigroszem. Oprócz Picka Pickeringa była chyba najbogatszą osobą, jaką znał, lecz na pewne przyjemności, takie jak korzystanie z taksówek, prawie w ogóle sobie nie pozwalała. Naprawdę brała to sobie do serca. Położył ręce na jej pośladkach i mocno ścisnął. Jak się tego spodziewał, tu też nie miała nic pod spodem. Krzyknęła i odskoczyła od niego w udanym odruchu protestu. – Chcesz coś zjeść? Piwo? Drink? A może coś innego? – Myślałem, że już nigdy tego nie zaproponujesz. – Ernie, lepiej miej się na baczności – śmiała się Dorothy. – Nawet nie wiesz, ile to może przysporzyć kłopotów. – Co u ciebie, Dorothy? – zapytał. – A jak myślisz? – odpowiedziała Dorothy, głaszcząc się po brzuchu. – Coraz częściej myślę, że to będą trojaczki. – A więc? – zapytała Ernie. 487

– Co więc? – Chcesz coś do zjedzenia? Albo do picia? – Wspominałaś o „czymś innym”. – Chyba w tym Korpusie dosypują im coś do jedzenia – śmiała się Dorothy. – Więc? – upierała się Ernie. – Teraz mam ochotę jedynie na prysznic – odrzekł McCoy i wyszedł z mesy. Ernie poszła za nim. – Dlaczego dali ci dzisiaj wolne? – zapytała. – Wydawało mi się, że właśnie dzisiaj miałeś otrzymać przeniesienie? – Dostałem. Wysyłają mnie jutro do północnej Kalifornii. – Na widok jej miny dodał szybko: – Tylko na parę dni. I natychmiast ruszył w głąb korytarza, chcąc uniknąć dalszych wyjaśnień. Gdy po skończonej kąpieli wszedł do kabiny, zastał tam Ernie. W jednej ręce trzymała talerz, a w drugiej butelkę Schlitza. – Sardynki na zaostrzenie apetytu – powiedziała – a piwo do popicia. Może uda ci się namówić mnie do... czegoś innego. 488

Spojrzał na nią i roześmiał się. – Wygląda mi na to, że to nie Korpus dosypuje mi czegoś do jedzenia. – Dużo bym dała za to, żeby wiedzieć, co to było – odparła. Postawiła talerz i piwo na podłodze obok stołu. – Moglibyśmy zaoferować ten przepis mojemu ojcu za procent od zysku, a do końca życia mielibyśmy pieniędzy jak lodu. Zdjęła szorty i ściągnęła podkoszulkę przez głowę. – Powiesz mi, co będziesz robił w północnej Kalifornii? – zapytała z twarzą na jego piersi. – Muszę zatelefonować – odrzekł. – Możesz słuchać. – Przed czy po? – Po. – Nawet nie wiesz, jakim jesteś szczęściarzem, dając prawidłową odpowiedź. – Podpułkownik Rickabee, słucham – odezwał się niski, metaliczny głos. – Przepraszam, panie pułkowniku, ale chciałbym rozmawiać z kapitanem Sessionsem – powiedział McCoy. – O co chodzi, McCoy? – zapytał Rickabee. – Nie lubi mnie pan? Ernie, która 489

połową ciała leżała na McCoyu, zaśmiała się, a potem podciągnęła się nieco do góry, żeby lepiej słyszeć rozmowę. Przedłużające się milczenie przerwał podpułkownik Rickabee. – O co właściwie chodzi? Cóż takiego może pan powiedzieć Sessionsowi, a nie może powiedzieć mnie? – Nic, panie pułkowniku. – To dobrze – ironicznie stwierdził Rickabee. – Od dzisiaj jestem w 2. batalionie Raidersów, panie pułkowniku. – Jak poszło? – Bezboleśnie. Przydzielili mnie do kompanii B jako dowódcę plutonu, ale szykują mi coś innego do roboty. – Niech pan zacznie od samego początku, McCoy. Proszę mi opowiedzieć o czerwonych sztandarach i wyśpiewywanej a cappella „Międzynarodówce”. – Nic z tych rzeczy – zaśmiał się McCoy. – Widział się pan z podpułkownikiem Carlsonem? – Tak, panie pułkowniku. 490

– I z kapitanem Rooseveltem? – Tak, panie pułkowniku. – Mają przy sobie kaftany bezpieczeństwa? Ernie parsknęła śmiechem tak głośno, że Rickabee usłyszał ją. – Czy jest ktoś z panem? – zapytał poważnym tonem. – Mam nadzieję, że korzysta pan z bezpiecznego połączenia. – Linia jest bezpieczna, panie pułkowniku – zapewnił go McCoy. – Okay. Więc jak to było? Proszę zacząć od początku. – Adiutant czekał na mnie, kiedy pojawiłem się w dowództwie, by załatwić formalności. Powiedział mi, że zostałem przeniesiony do raidersów i żebym darował sobie próby odwoływania się od tej decyzji, ponieważ dowódca batalionu przeprowadził już odpowiednią rozmowę z próbującym zatrzymać mnie u siebie oficerem personalnym Drugiego Zespołu Szkoleniowego. – Jeszcze jeden sposób, w jaki podpułkownik Carlson trafia do serc dowództwa Korpusu – skwitował cierpko Rickabee. – Porywa jego najlepszych ludzi. I co dalej? 491

– Zawieźli mnie ciężarówką do 2. batalionu Raidersów. Zameldowałem się adiutantowi, który z kolei kazał mi się zameldować u podpułkownika Carlsona. – A Roosevelt? – Widziałem go trochę później, panie pułkowniku. – I co potem? – Podpułkownik Carlson przywitał mnie na pokładzie. Powiedział mi, że dołączyłem do najlepszego oddziału w Korpusie i że to dla mnie ogromna szansa... Takie tam głodne kawałki. – Mam nadzieję, że Carlson nie wyczuł pańskiego cynizmu – stwierdził Rickabee. – Powinien pan kipieć entuzjazmem. – Panie pułkowniku, Carlson wygląda na rozsądnego gościa – rzekł McCoy. – Chciałem tylko powiedzieć, że to było zwykłe powitanie, takie jak wszędzie. – A mogło być inne? – Czytałem list Roosevelta. Ten o zniesieniu rang oficerskich i innych bzdurnych pomysłach z chińskiej Czerwonej Armii. – Nic z tych rzeczy? 492

– Nic, czego bym się spodziewał, panie pułkowniku. – Proszę wyjaśnić. – Po pierwsze, mówił o zadaniach raidersów. To znaczy o wypadach dających w kość Japońcom wszędzie tam, gdzie nie spodziewają się uderzenia. Następnie powiedział, że misja jest bardzo ważna i że Korpus daje mu wolną rękę co do personelu i sprzętu, a to oznacza, że... – Przepraszam, że przerywam, ale chciałbym pana zapytać, czy Carlson naprawdę wierzy w to, że raidersi są aż tak ważni, żeby on otrzymał carte blanche? – Słucham? – No, żeby mieć wszystko i robić wszystko, co zechce. – Na to wygląda. Z drugiej strony trudno spodziewać się po nim, że powie coś innego. Rickabee mruknął coś pod nosem. – Dalej proszę. McCoy pokazał gestem, że ma ochotę zapalić. Ernie sięgnęła ponad jego głową po leżącą na stole paczkę Lucky Strike'ów i zapalniczkę Zippo. Jej pierś musnęła go po policzku. Przez ułamek sekundy zastanawiał się, czy był to przypadek, ale 493

natychmiast odrzucił taką możliwość i był ze swojej diagnozy bardzo zadowolony. Z niejakim trudem zmusił się do zebrania myśli. – Carlson powiedział, że ponieważ dysponuje doborową kadrą, może inaczej obchodzić się ze swoimi ludźmi. – Czyli? – zapytał Rickabee. – Chciałem powiedzieć: lepiej. Chociaż to jeszcze nie to, o co mi chodzi. Mówił, że można obarczyć ich większą odpowiedzialnością. Jego zdaniem, jak sądzę, da się więcej wyciągnąć z ludzi, jeśli sami podejmują decyzje. A nawet wtedy gdy im się tylko wydaje, że jakieś decyzje podejmują. – Wygląda na to, że stał się pan wielbicielem Carlsona – zauważył Rickabee. – Kiedy podpułkownik Carlson mówił o tym, nie brzmiało to tak głupio jak w moich ustach. – Czy coś zwróciło pana szczególną uwagę? – Podpułkownik powiedział w pewnym momencie, że poznał wojsko od podszewki. Gdy był szeregowym, najbardziej wkurzały go specjalne przywileje, jakie mieli oficerowie. Podkreślił, że nie pozwoli, by w oddziałach raidersów 494

dochodziło do tego. – Interesujące – przytaknął Rickabee. – Myślę, panie pułkowniku, że wiem, co miał na myśli. Carlson bynajmniej nie chce wysadzić w powietrze kasyn oficerskich. Chce jedynie nie dopuszczać do takich sytuacji, że na przykład żołnierze śpią na gołej ziemi, a w tym czasie panowie oficerowie wylegują się w namiotach i na prześcieradłach. – To jeszcze nie pachnie rewolucją – przyznał Rickabee. – Zaczynam myśleć, panie pułkowniku, że gdyby Roosevelt nie napisał w liście tych głupot o podziale wojskowych na dowódców i żołnierzy... – Ale napisał – przerwał mu Rickabee. – A gdyby nie napisał, prawdopodobnie nie byłoby raidersów. – Tak jest, panie pułkowniku. – Czy podpułkownik Carlson mówił jeszcze coś dziwnego? Coś niezwykłego? – Nie, panie pułkowniku. – Jak długo pan z nim rozmawiał? – Około piętnastu minut. Potem odesłał mnie do kompanii. 495

– Kompanii B, tak? – Tak jest, panie pułkowniku. Pod dowództwem kapitana Ralpha H. Coytea. – A co może pan powiedzieć o nim? – To dobry marine. – To on przydzielił panu pluton? – Tak, ale nie zdołałem tam dotrzeć, bo wciąż mnie o coś pytał. A gdzieś po dziesięciu minutach rozmowy pojawił się kapitan Roosevelt. – Czego chciał? – Powiedział kapitanowi Coyte'owi, że mnie wypożycza. Wyjaśnił mu, że służyłem w kompanii ciężkich karabinów maszynowych w 4. pułku, i że znam się na broni. Wyśle mnie więc do składnicy uzbrojenia armii pod San Francisco. Mam się upewnić, że armia nie daje nam samego złomu. – Okay. To ma sens. – A potem dał mi wolne na resztę dnia. – Co pan myśli o Roosevelcie? – Też mi się podoba – odrzekł McCoy. – Prawdziwy marine. 496

– I nie krąży po Korpusie z „Manifestem Komunistycznym” w kieszeni? – Nie, panie pułkowniku – zaśmiał się McCoy. – Wygląda na to, że udało się panu dostać do środka paszczy lwa i nikt niczego nie podejrzewa. W takiej sytuacji nie pozostaje nic innego, jak trzymać język za zębami i mieć oczy szeroko otwarte. – Tak jest, panie pułkowniku. – Chciałbym jeszcze na jedno zwrócić uwagę, McCoy. Interesuje nas wszystko, co niezwykłe, odbiegające od normy. Wszystko. – Tak, panie pułkowniku. Jeśli tak, to muszę powiedzieć, że broń w batalionie jest trochę niezwykła. – To znaczy? – Ta, którą mam wyciągnąć z armii. Czyli śrutówka i karabinki Ml. Karabinek Ml kalibru 7,62 mm był samopowtarzalną bronią długą, zasilaną z 15-nabojowego magazynka. Strzelał nabojem pośrednim i miał zastąpić pistolet Colt kalibru 0,45 cala. – Właśnie o takie rzeczy nam chodzi – powiedział Rickabee. – Mówiąc o śru497

tówkach, ma pan zapewne na myśli strzelby okopowe kalibru 12. – Tak, panie pułkowniku. Z czasów pierwszej wojny światowej. Oraz karabinki, których nigdy nie widziałem na oczy. – W takim razie niewidomi będą przewodnikami ślepych. Coś jeszcze, poruczniku? – Roosevelt powiedział mi, że dadzą każdemu nóż i pistolet. – Słyszałem o tym. Coś jeszcze? – Natknąłem się na starszego sierżanta Zimmermana. – Wiedział pan o jego przydziale? – Tak, pułkowniku, od kapitana Sessionsa. – Sessions uważa – powiedział Rickabee – a ja się z nim zgadzam, że byłoby panu na rękę mieć koło siebie kogoś, komu można zaufać. Jeszcze jedną parę oczu. – Zimmermanowi raidersi bardzo się podobają. – Mam nadzieję, że niczego mu pan nie powiedział? – Ależ skąd, panie pułkowniku. Oczywiście, że nie mówiłem mu o swojej mi498

sji. – Niech więc tak zostanie, McCoy. Zimmerman przyda się panu. – Rozumiem, panie pułkowniku. Jemu nie pomieściłoby się to w głowie. Chociaż nie mam pewności, czy mnie też się mieści. – To wszystko? – Tak jest, panie pułkowniku. – Mam przyjemność przekazać panu najlepsze życzenia od kapitana Eda Banninga – powiedział Rickabee. – Dziękuję, panie pułkowniku. Jest z panem w Waszyngtonie? – Obecnie jest w szpitalu w Brooklynie. – Co mu się stało? – zapytał prędko McCoy. – Stracił na jakiś czas wzrok. Nie wiedział pan o tym? – Nie, panie pułkowniku. – McCoy był zaszokowany. – Ślepota miała charakter psychosomatyczny – wyjaśnił Rickabee. – Nie było wyraźnego uszkodzenia natury fizycznej. Już widzi, ale lekarze chcą go przebadać na wszystkie strony. 499

– Naturalnie, panie pułkowniku. – Okay, to wszystko na dzisiaj. Jak pan wróci z San Francisco, proszę się ze mną skontaktować. Niech mi pan da znać, jak poszło z armią. Jeśli panu przyjdzie cokolwiek do głowy, proszę dzwonić bez wahania. – Rozkaz, panie pułkowniku. – Bywaj, McCoy. I pracuj tak dalej – zakończył rozmowę Rickabee. Ken odłożył słuchawkę na widełki i spojrzał na Ernie. – Są pytania? – zapytał. – Sierżant Zimmerman jest tutaj? – Tak. – Dlaczego nie zaprosiłeś go na kolację? – Oficerowie nie utrzymują stosunków towarzyskich z podoficerami i szeregowymi. – Ale z ciebie snob. Kto by podejrzewał? – szydziła Ernie. – Co by o tym pomyślał Marty Burnes? – zapytał McCoy. – Pieprzyć go, w końcu to nasz jacht, prawda? McCoy śmiał się. 500

– Pieprzyć go? – przedrzeźniał ją. – Kiedy cię spotkałem, nie znałaś takich słów. – Kiedy cię spotkałam, byłam dziewicą. Przeklinanie to nie jedyny zły nawyk, którego nabrałam od ciebie. Położyła głowę na jego piersi. Ale na krótko. Wyskoczyła z łóżka i poszła do łazienki. McCoy znów podniósł słuchawkę. Zadzwonił do Camp Elliott i porozmawiał ze starszym sierżantem sztabowym 2. batalionu Raidersów. Powiedział mu, że – jeśli to możliwe – chciałby mieć przy sobie sierżanta Zimmermana w czasie podróży do magazynów armii. Byliśmy razem w 4. pułku w Szanghaju. On zna się na broni – wyjaśnił sierżantowi McCoy. – Z całym szacunkiem, panie poruczniku – śmiał się sierżant. Wy, chińscy marines, trzymacie się razem, prawda? – Powiem wam któregoś dnia, sierżancie, jak to kiedyś było w starym Korpusie. 501

– Bardzo proszę, niech się pan nie krępuje – śmiał się dalej sierżant, który był dwukrotnie starszy od McCoya. – Zimmerman będzie na pana czekał, poruczniku, kiedy się pan u nas pojawi.

2 Szpital marynarki, Brooklyn, Nowy Jork 2 marca 1942 roku Psychiatra miał na sobie biały fartuch z wyhaftowaną na piersi korpusówką, ale bez plakietki z nazwiskiem i stopniem. A ponieważ oficerowie marynarki nie nosili na rogach kołnierzyków oznak stopni wojskowych, Banning nie miał pojęcia, w jakiej randze był lekarz. – Proszę wejść, kapitanie – powiedział lekarz, kiedy zobaczył Banninga w poczekalni. Banning miał na sobie piżamę, niebieski szlafrok, a na bosych stopach szpitalne szmaciane kapcie. 502

– Dzień dobry. Powiedziano mi, że mam się u pana zameldować. – Jestem doktor Toland. Czekałem z niecierpliwością na nasze spotkanie. – Dlaczego? – zapytał Banning. Psychiatra zmierzył go badawczym wzrokiem, a potem uśmiechnął się. – Wydawało mi się, że może być pan bardziej interesującym przypadkiem, niż inni moi pacjenci. Codzienne, rutynowe badanie moich podopiecznych na ogół zaczynam od obchodu moczących się w łóżku marynarzy, którzy w ten sposób próbują się wymigać od służby, a kończę na komandorach, których spotkało to, co nazywamy potocznie „kryzysem wieku średniego”. Jest pan pierwszym wśród moich pacjentów weteranem wojennym, rannym na polu bitwy. Banning uśmiechnął się. – A pan jest tą osobą, która zdecyduje, czy nie postradałem zmysłów, tak? – Gdybym był na pańskim miejscu, kapitanie, też by mnie to irytowało – odpowiedział doktor Toland. – Proszę, niech mi pan pozwoli skorzystać z tej wyjątkowej okazji. Uważam, że jest pan osobą, mówiąc językiem psychiatrycznym, zrównoważoną, zważywszy na to przez co pan przeszedł. 503

– Dopiero tu wszedłem. Czy może pan dojść do takiego wniosku w tak krótkim czasie? – Proszę usiąść, kapitanie Banning. Napijemy się kawy, to będzie się nam lepiej rozmawiało. Banning spodziewał się, że Toland poprosi o kawę pielęgniarza lub kogoś innego z personelu pomocniczego. Tymczasem lekarz sam wyszedł z gabinetu i wrócił, niosąc dwa porcelanowe kubki. – Ze śmietanką i cukrem? – zapytał. – Nie, dziękuję. Wolę gorzką – powiedział Banning. – Z reguły wystarcza chwila rozmowy, o ile oczywiście pacjent nie wbiega do gabinetu z rozbieganym wzrokiem i nie zaczyna na głos rozmowy z Bogiem. Wtedy nie trzeba rozmawiać. – Nie bardzo pana rozumiem, doktorze. – Zdaniem generała Forresta, nowe zadanie, jakie mają zamiar panu powierzyć, jest bardzo odpowiedzialne. Nie mogą ryzykować tego, że nagle zacznie się pan uważać za Napoleona. 504

Banning nie spuszczał wzroku z doktora. Nie spodziewał się usłyszeć w takim miejscu nazwisko generała Forresta. Zastanawiał się, czy Toland mówi prawdę, czy też była to jakaś gra stosowana przez psychiatrę. Doszedł jednak do przekonania, że Toland nie kłamie. Musiał rozmawiać o nim z zastępcą szefa sztabu Korpusu do spraw wywiadu. Zachodził w głowę, o co naprawdę chodziło, skoro generał poświęcił swój cenny czas na rozmowę z psychiatrą. – Zdaje się, że jest pan naprawdę zdziwiony – powiedział lekarz. – Jestem zwykłym kapitanem. – Już niedługo. Generał Forrest zwrócił się do mnie z kilkoma pytaniami. Jedno z nich, które absorbowało jego umysł najbardziej, dotyczyło pańskiego awansu do stopnia majora. Chciał wiedzieć, czy stan pańskiego zdrowia pozwala na to. Banning po raz drugi nie mógł wyjść ze zdziwienia. Lekarz wertował stos papierów na biurku, nie zwracając na niego uwagi. W końcu znalazł to, czego szukał, wyjął pióro z etui i podpisał się na każdej z czterech kopii. Jedną z nich podał Banningowi. 505

– Ważniejsza część jest po drugiej stronie – powiedział. Dokument był zatytułowany: ZAŚWIADCZENIE O STANIE ZDROWIA Na odwrocie kartki, w rubryce „Uwagi” widniało jedno zdanie napisane na maszynie: „Kapitan Edward J. Banning jest pod względem fizycznym całkowicie zdolny do pełnienia służby w stopniu majora piechoty morskiej. Komandor Jack B. Toland, Korpus Medyczny Marynarki Stanów Zjednoczonych”. Niżej było miejsce na podpis pacjenta. Banning spojrzał na Tolanda, miotany na przemian uczuciem zdziwienia i ulgi. Toland nie sprawiał wrażenia osoby, która mogłaby być komandorem (stopień komandora w marynarce odpowiada randze pułkownika w piechocie morskiej). Wiadomość o awansie (i sposób w jaki została mu przekazana) bardzo go zaskoczyła. Ale przede wszystkim spadł mu kamień z serca, gdy przeczytał, że Jest całkowicie pod względem fizycznym zdolny do służby”. Toland uśmiechnął się do niego. – Obserwowaliśmy pana w trakcie wszystkich badań. Obawiałem się, że możemy wykryć u pana guz w mózgu. Czasami taka jest właśnie przyczyna nagłej 506

utraty wzroku. – A więc, co to było? – Myślę, że mamy tu do czynienia z, niestety częstym, przypadkiem medycznym, zakwalifikowanym do kategorii: „cholera wie”. Gdybym miał zgadywać, powiedziałbym, że było to wstrząśnienie mózgu, albo że nerwy wzrokowe zostały nadwerężone przez falę uderzeniową po wybuchu. Z pana akt wynika, że dwukrotnie stracił pan przytomność w wyniku bliskich eksplozji pocisków artyleryjskich. – Tak. – Cóż, cokolwiek to było, majorze Banning, nie spowodowało żadnych trwałych uszkodzeń. – Nie mogę w to uwierzyć, że nie jestem chory – Banning nie pohamował swoich emocji. – Czuję się teraz, sam nie wiem, jak to wyrazić... jak wyciśnięta gąbka. – Tego należało się spodziewać – powiedział Toland. – Ale niezwykłe jest to, że potrafi się pan do tego, przyznać. 507

Banning spojrzał na lekarza, ale nie odezwał się. – Czy mógłby pan wyświadczyć mi pewną przysługę? – zapytał Toland. – Tak? – Mamy już w kraju trochę ociemniałych żołnierzy. Wojna oślepi jeszcze niejednego. Bardzo by mi pomogło, gdyby zechciał pan opowiedzieć o tym, jak to jest. – Strasznie – rzekł Banning. – Przerażająco. Toland gestem ręki poprosił go o kontynuowanie. – Byłem wściekły. Dlaczego przytrafiło się to akurat mnie? Dlaczego nie zginąłem? Toland kiwnął głową, a potem, gdy Banning nic nie mówił, zapytał: – Myśli samobójcze? Banning patrzył przez chwilę na Tolanda i po chwili odpowiedział: – Tak. – Dlaczego pan tego nie zrobił? – Miałem za pasem odbezpieczony pistolet, kiedy zdjąłem bandaże. – Zdobyłby się pan na to? 508

– Tak – powiedział krótko Banning. – Ponieważ nie chciał pan żyć, nie widząc świata? – Ponieważ byłbym bezużyteczny. Jestem żołnierzem. – Nie chciał być pan ciężarem dla rodziny? – Jedyną rodziną, jaką mam poza Korpusem, jest moja żona. Ale zostawiłem ją w Szanghaju. Bóg jeden wie, gdzie się teraz podziewa. – Wiedziałem tylko, że jest pan żonaty i nic więcej. W tej sytuacji czuję się trochę niezręcznie. – Tak? Dlaczego? – Miałem przygotowaną na tę okoliczność specjalną mowę. Chciałem powiedzieć, że najgorsze ma pan już za sobą i że zasłużył pan na trzydziestodniowy urlop zdrowotny. Drugi miodowy miesiąc, tym razem na koszt rządu. – Ale ja nie chcę żadnego urlopu! – To nieważne, czy pan chce, czy nie. Musi pan odpocząć i przez miesiąc nabrać sił do nowych zadań. Nic na to nie poradzę. Klamka zapadła. Nie ma pan żadnej rodziny? Nigdzie? Jacyś kuzyni, wujkowie... 509

– Nikogo, z kim chciałbym się zobaczyć. Wolałbym raczej wrócić do jednostki. Toland pokręcił głową na znak, że jest to absolutnie wykluczone. – Kwatery oficerskie przy szpitalu są za bezcen. Nie znajdzie pan tańszego pokoju w całym Nowym Jorku – zachęcał go. – Półtora dolara za dzień. Czy nie może być pan przez jeden miesiąc turystą? Banning spojrzał na niego niepewnym wzrokiem. – Odwaliłby pan przy okazji sporo papierkowej roboty – perswadował dalej Toland. – I sprawił sobie nowy mundur. – Nowy mundur? – Nasz poczciwy i wielce łaskawy rząd, majorze Banning, nie tylko wypłaci panu należny żołd, ale zrekompensuje panu również utratę wszystkiego, co musiał pan zostawić na Dalekim Wschodzie. Wyposażenie domu, samochód, wszystko. Rozumiem, że jedyny mundur, jaki pan ma, to ten, w którym pan do nas przybył. Będzie pan musiał sporządzić listę strat, podpisać ją i oddać komu trzeba. – Nie pomyślałem o tym – przyznał Banning. 510

– Dostanie pan mnóstwo forsy – zapewniał Toland. – A świeżo promowany major powinien mieć przyzwoity mundur. I to nie jeden. Do diabła, będzie pana stać na zakupy u braci Brooks. – Braci Brooks? – powtórzył Banning, a potem roześmiał się. – Co w tym śmiesznego? – W dniu, w którym Japończycy wylądowali na Filipinach – odparł – byłem w okopie na wydmach z dwiema kompaniami 4. pułku. Pułk miał otrzymać wsparcie artylerii i bombowców, ale nie dostał. Do brzegu zbliżało się z pół tuzina japońskich niszczycieli i chmara barek desantowych. Na krótko przed rozpoczęciem ataku dołączył do naszego oddziału podporucznik McCoy. Jako kapral pracował dla mnie w Chinach. Na Filipinach znalazł się w misji kurierskiej. Przed samym atakiem przygalopował do mnie z karabinem maszynowym Browninga na ramieniu, obładowany zapasowymi magazynkami. Japońskie barki desantowe zaczęły zbliżać się do brzegu, a niszczyciele rozpoczęły ostrzeliwanie. Wówczas absolutnie przerażony McCoy jęknął: „O, Boże!” Spojrzałem na niego, żeby zobaczyć, co takiego strasznego go spotkało. I wtedy usłyszałem 511

jego krzyk: „Moje spodnie! Będą do wyrzucenia. Nie uwierzy pan, kapitanie, ile za nie zapłaciłem. Kupiłem je w u braci Brooks!” Toland zaniósł się śmiechem. – Co się z nim stało? – zapytał. – Dwie minuty później przyładowali nam pięciocalowym pociskiem. Potem pamiętam tylko, że leżałem w podziemiach jakiegoś kościoła. McCoy przyniósł mnie tam na własnych plecach. – Jak wróci do kraju, rząd wymieni mu te jego eleganckie spodnie na nowe. – On już wrócił – wyjaśnił Banning. – Był kurierem, więc udało mu się stamtąd wyrwać. – Znów roześmiał się. – Prawdopodobnie wysiadł z samolotu od razu z gotowym „protokołem zniszczenia spodni podczas prowadzenia działań bojowych”. McCoy to bardzo zaradny młody człowiek. – To pana przyjaciel? – spytał lekarz. – Mógłby się pan z nim spotkać w trakcie urlopu. – To niemożliwe – odparł krótko Banning. Lekarz uniósł brwi do góry, ale nie zapytał o nic. – Jeżeli ma pan zostać w Nowym Jorku, bardzo bym był rad pomówić z pa512

nem trochę dłużej niż dzisiaj o odczuciach i emocjach, jakich pan doświadczył, gdy był pan przekonany, że nie będzie już widział. Ale to jest tylko moja gorąca prośba. – Oczywiście. Jeżeli pan uważa, że może to panu pomóc. – Może – odrzekł Toland. – Będę bardzo wdzięczny. Banning skinął głową. – Jeszcze jedna, tym razem ostatnia sprawa, Banning. Trochę delikatna. Musi pan wiedzieć, że jedną z przyczyn udzielenia panu urlopu zdrowotnego jest wartość terapeutyczna stosunków seksualnych. Twarz Banninga wyrażała kompletne zaskoczenie. – Poważnie – powiedział Toland. – I chociaż nie przepisuję panu wizyty w burdelu... – Rozumiem, doktorze. – To dobrze – stwierdził Toland.

513

XV 1 Camp Elliott, Kalifornia 3 marca 1942 roku W czasie codziennej porannej odprawy oficerów podpułkownik Carlson poinformował podwładnych o przyjęciu na stan 240 karabinków z kwatermistrzostwa armii, po czym zwracając się w kierunku McCoya, wywołał jego nazwisko. McCoy powstał. – Słucham, panie pułkowniku – powiedział. – Panowie, tym, którzy nie mieli jeszcze sposobności poznać tego młodego oficera – zaczął swą przemowę Carlson – mam przyjemność przedstawić podporucznika McCoya. Przychodzi do nas prosto z Quantico, ale nie wyciągajcie z 514

tego faktu zbyt pochopnych wniosków. Zanim ukończył szkołę oficerów rezerwy, był kapralem w 4. pułku w Szanghaju. McCoy poczuł się głupio, tym bardziej, że porucznik Martin J. Burnes, na znak aprobaty dla słów podpułkownika, obracał na wszystkie strony twarz opromienioną uśmiechem. Ale Carlson jeszcze nie skończył. – Posłałem po broń McCoya, a nie kogoś z S-425 – powiedział Carlson – ponieważ doszedłem do wniosku, że spośród wszystkich zebranych tutaj osób podporucznik McCoy i starszy sierżant Zimmerman, jeszcze jeden chiński weteran Korpusu, najlepiej wykonają to zadanie. Tego że armia będzie mnożyć przeszkody byłem pewny. Wprawdzie nie przypuszczałem, że powiedzą: „nie”, ale nawet gdyby do tego doszło, miałem pewność, że moi wysłannicy przyjadą z karabinami, nawet gdyby musieli zarekwirować je w środku nocy, kiedy armia zazwyczaj pogrążona jest w głębokim śnie. Carlson przeczekał spodziewaną salwę śmiechu. – Podsumowując: do wykonania tego zadania potrzebni byli właściwi żoł25

- Zaopatrzenie [przyp. red.]. 515

nierze i tacy zostali wybrani, niezależnie od tego, co w tej materii stanowi regulamin. Każdy z was, panowie, musi mieć na uwadze przede wszystkim powodzenie naszej misji. Zasada jest jedna: każdy wykonuje to, co do niego należy, w sposób najbardziej skuteczny. Podpułkownik na chwilę zamilkł, po czym ciągnął dalej: – Bez oglądania się na rangi, panowie. Oficer nie traci prestiżu, gdy realizując przydzielone mu zadania, brudzi sobie ręce, o ile, oczywiście, jego poczynania dobrze służą misji stworzenia batalionu Raidersów. McCoy usiadł. – Jeszcze z panem nie skończyłem, poruczniku – powiedział Carlson. McCoy ponownie wstał. – Poruczniku, gdyby pan musiał zorganizować w batalionie szybki, ale gruntowny kurs obsługi karabinków, w czasie którego żołnierze wystrzeliliby – dajmy na to – po 100 nabojów, jakby się pan do tego zabrał? McCoy poczuł się zbity z pantałyku. Wiedział wprawdzie, jak poprowadzić takie szkolenie, ale był zaskoczony pytaniem Carlsona, bo podpułkownicy nie 516

mieli w zwyczaju pytać podporuczników o zdanie. Zebrał jednak myśli i przedstawił swój plan działania. Carlson zastanawiał się chwilę nad propozycją McCoya, a potem zapytał: – Kto będzie zbrojmistrzem? – Starszy sierżant Zimmerman mógłby sprawować tę funkcję do czasu, aż się kogoś wyszkoli, panie pułkowniku – zaproponował McCoy. – Dobrze, poruczniku. Zorganizujcie taki kurs – powiedział Carlson, po czym zwrócił się do pozostałych oficerów: – McCoy służył w Chinach w kompanii ciężkich karabinów maszynowych. Zanim znajdziemy odpowiednią osobę, podporucznik będzie naszym oficerem szkoleniowym od nowej, specjalnej broni, a do czasu przeszkolenia zbrojmistrzów, ich zadanie będzie wykonywał sierżant Zimmerman. Przekonany, że podpułkownik już z nim skończył, McCoy usiadł na swoim miejscu. Był zadowolony z tego, co się stało. Zgadzał się z Carlsonem, który zabiegał o przydzielanie raidersom do zadań specjalnych najlepiej wykwalifikowanych żołnierzy, niezależnie od ich pierwotnego przydziału. Pochlebiało mu 517

też, że podpułkownik przyjął bez zastrzeżeń jego plan szkoleniowy. – Co muszę zrobić, McCoy, żebyście nie siadali co chwilę? Włożyć wam pod krzesło granat? – zapytał Carlson, raczej rozbawiony niż zły. – Przepraszam, panie pułkowniku – odparł zakłopotany McCoy, zrywając się na równe nogi. – Mamy, panowie, jeszcze jeden problem, który McCoy pomoże nam rozwiązać. Przyjmuje się, że najstarszą bronią człowieka jest kamień, na drugim miejscu mamy kije i pałki, a na trzecim są noże. Z przykrością zauważyłem, że większość naszych żołnierzy uważa, że nóż służy przede wszystkim do otwierania puszek z piwem. Ale są w błędzie. W rękach kogoś, kto umie go wykorzystać, nóż jest bardzo skutecznym narzędziem służącym do zabijania ludzi. Ma jedną, zasadniczą zaletę: nie robi hałasu. Po świecie chodzi wielu ekspertów od walki na noże. Niestety, większość z nich jest raczej teoretykami niż praktykami. Tylko nieliczni użyli noża w prawdziwej walce. McCoy wiedział już co się święci i wzdrygnął się wewnętrznie. Podpułkownik kontynuował wykład. 518

– W dodatku osoby nauczane, jak zabijać nożem, instynktownie wyczuwają, że ich instruktorzy tak naprawdę nie wiedzą więcej w tej materii niż one same. W rezultacie nie przykładają większej wagi do tego, co w trakcie kursu mówią instruktorzy. Carlson odczekał, aż ustaną wszystkie chrząknięcia i kaszlnięcia, po czym ciągnął dalej. – W czasie pobytu McCoya w Szanghaju żołnierze zaczęli nazywać go Rzeźnikiem. Powód był następujący. Pewnej nocy podporucznik został wciągnięty w zasadzkę przez czterech żołnierzy włoskiej piechoty morskiej, którzy chcieli zrobić mu drobną operację plastyczną twarzy, a jego piękny baryton zamienić w sopran. Porwali się jednak na niewłaściwego faceta. McCoy miał nóż i, zanim została skończona krótka wymiana zdań, dwóch makaroniarzy padło trupem, a trzeci odniósł poważne rany. W pokoju zapanowała cisza. Oczy wszystkich zwróciły się na McCoya. Na twarzy Marty'ego Burnesa malował się zachwyt. – McCoya wtajemniczali w arkana walki nożem prawdziwi specjaliści – kon519

tynuował Carlson. – Jednym z nich był kapitan Bruce Fairbairn z policji miejskiej w Szanghaju. Fairbairn skonstruował nóż, którego nazwa pochodzi od jego nazwiska. Jeśli McCoy rozepnie mankiet lewego rękawa, będzie mógł bardzo szybko wyciągnąć stamtąd nóż, którego pochwa jest przymocowana paskiem do nadgarstka. Jeśli ładnie poprosicie, może go wam pokaże. Krótko mówiąc, będziemy uczyć naszych ludzi używania noży nie tylko do otwierania puszek z piwem. Uroczyście ogłaszam wszem i wobec, że podporucznik „Rzeźnik” McCoy od dziś pełni funkcję instruktora walki nożem... Nie zwalnia go to oczywiście od dotychczasowych obowiązków. Porucznik Marty Burnes przyjął tę nominację brawami, do których po krótkiej chwili wahania przyłączyli się także pozostali oficerowie. Gdy oklaski ucichły, wówczas Carlson zwrócił się do podporucznika: – Teraz już możecie usiąść, Rzeźniku. Kiedy odprawa oficerów dobiegła końca, McCoy poszedł za podpułkownikiem Carlsonem, który w towarzystwie kapitana Roosevelta udawał się w kierunku sztabu batalionu. 520

– Panie pułkowniku, czy mogę prosić o chwilę rozmowy? – Oczywiście, Rzeźniku – odpowiedział Carlson. – Ale najpierw proszę powiedzieć, dlaczego nie pokazał pan kapitanowi Rooseveltowi swojego noża? – Panie pułkowniku, nie mam przy sobie noża – odrzekł McCoy. – Gdybym ja, Rzeźniku, cieszył się renomą światowej klasy nożownika, raczej nie dałbym się nikomu przyłapać bez noża. – Panie pułkowniku – żachnął się McCoy – nie jestem żadnym nożownikiem. – Ab esse ad pose valet elatio, McCoy – odrzekł Carlson. – Słucham? – Oznacza to, poruczniku, naturalnie w bardzo wolnym przekładzie, że fakty mówią same za siebie – wyjaśnił Carlson. – Ale faktem jest też, że nie umiem bić się nożem – upierał się McCoy. Carlson przeszedł na kantoński. – Ja wiem i pan wie, jaka jest prawda – powiedział. – Faktem jest też to, że zabił pan nożem dwóch Włochów, i że w Szanghaju nazywano pana Rzeźnikiem. Do północy ta historia rozejdzie się po całym batalionie. Kiedy więc zacznie pan 521

nauczać, jak używać w walce noży, będzie pan miał bardzo pilnych słuchaczy. – Panie pułkowniku – odpowiedział po kantońsku McCoy – nie wiem, jak się uczy walki nożem. Kapitana Fairbairna widziałem tylko raz w życiu, na przeglądzie pułku. On nie ma pojęcia o moim istnieniu i z pewnością nigdy mnie niczego nie uczył. – Ale napisał na ten temat bardzo dobrą książkę – odparł Carlson. – Przypadkiem mam jeden egzemplarz. Zaraz go panu podrzucę, żeby mógł się pan z nią zapoznać i przygotować do pierwszej lekcji. McCoy milczał. – Czy słuchał pan uważnie, Rzeźniku, tego co mówiłem w czasie odprawy? Powiedziałem, że do tego zadania wybiorę najlepszego. – Tak jest, panie pułkowniku. – Wybrałem pana. Jest pan mądrym młodzieńcem, McCoy. O wiele mądrzejszym, niż się to ludziom z początku wydaje. Pan doskonale wie, do czego jest mi potrzebny, a ja spodziewam się po panu wszystkiego co najlepsze. – Tak jest, panie pułkowniku – odpowiedział po angielsku McCoy. 522

– Czy mogę zapytać, o czym była mowa? – zapytał kapitan Roosevelt. – Rzeźnik powiedział mi, że dzisiaj nie ma przy sobie noża – odrzekł Carlson – ale w przyszłości nie będzie się z nim rozstawał. Następnym razem, gdy będzie się z panem widział, z przyjemnością go panu pokaże. – Świetnie – rozpromienił się Roosevelt. – Coś jeszcze, Rzeźniku? – zapytał Carlson. – Nie, panie pułkowniku – rzekł McCoy, ale po chwili dodał: – Panie pułkowniku, byłbym niezmiernie wdzięczny, gdyby mnie pan nie nazywał Rzeźnikiem. Carlson uśmiechnął się ze zrozumieniem. – Obawiam się, McCoy, że w tym wypadku w grę wchodzą już racje propagandowe. Trudno by mi było nazywać inaczej naszego światowej klasy eksperta od walki z nożem. Podobnie jak pozostałym raidersom. Musi pan się z tym pogodzić. McCoy milczał. – Jeżeli to już wszystko, Rzeźniku – powiedział Carlson – może pan wracać do 523

swoich zajęć. McCoy zasalutował. – Tak jest, panie pułkowniku. – Bardzo bym chciał zobaczyć pański nóż, Rzeźniku. Czekam na tę chwilę z niecierpliwością – powiedział kapitan Roosevelt.

Camp Elliott 7 marca 1942 roku Podporucznik Kenneth McCoy, starszy sierżant Ernst Zimmerman oraz dwunastu odkomenderowanych z kompanii A żołnierzy piechoty morskiej przyjechało o świcie na strzelnicę dwoma półtonowymi Chevroletami i ciężarówką GMC. Ciężarówka ciągnęła cysternę z wodą. Wszystkie samochody były wyładowane po dachy. W środku piętrzyły się zwoje szmat, stosy kubłów i 250-lit524

rowych blaszanych pojemników na śmieci, prostokątnych drewnianych skrzyń z parcianymi uchwytami, oliwkowych podłużnych skrzyń z amunicją, 20-litrowych kanistrów z wodą i benzyną oraz cała masa najróżniejszych przedmiotów, a wśród nich osiem sztuk opalanych benzyną podgrzewaczy do wody. Żołnierze z kompanii A przyjechali ze swoim sierżantem i kapralem, a całością dowodził starszy sierżant Zimmerman. Skuteczność i energia z jaką zagnał żołnierzy do roboty zaskoczyła McCoya, który zapamiętał Zimmermana jako flegmatycznego plutonowego z parku motorowego 4. pułku. Wkrótce wszystkie pojemniki na śmieci, z wyjątkiem jednego, wypełniono wodą z cysterny i rozstawiono w prostej linii co 20 metrów. Zimmerman obserwował, jak sierżant wstawił jeden z podgrzewaczy do blaszanego pojemnika z wodą, a potem go zapalił. Zadowolony z siebie, bo równie szybko poradził sobie z innymi podgrzewaczami (normalnie używano ich do gotowania wody w celu mycia brudnych naczyń kuchennych), sierżant bezzwłocznie udał się do innych zajęć. Rozkazał wyładować z Chevroleta, którym przyjechał McCoy, skrzynki z amunicją i wnieść je do baraku. Na każdej oliw525

kowej skrzynce widniał żółty napis: 2.700 NABOJÓW 7,62 MM DO KARABINKA Ml Z POCISKIEM ZWYKŁYM 110 GRANÓW W PACZKACH Następnie kazał załadować na skrzynię Chevroleta jeden z pustych blaszanych pojemników, cztery 20-litrowe kanistry z benzyną i zwój szmat. Podszedł do jednej z podłużnych zielonych skrzyń, zdjętych z ciężarówki, i odczytał umieszczony na niej, widoczny z dala żółty napis: 10 SZTUK KARABINKÓW Ml KAL. 7,62 MM PRZYGOTOWANE DO TRANSPORTU, ZAKONSERWOWANE NIE ROZPAKOWYWAĆ BEZ ROZKAZU Nawet z rozkazem ciężko było je otworzyć. Wszystkie skrzynie obwiązane były stalowymi taśmami. Po ich przecięciu Zimmerman odkręcił osiem motylkowych nakrętek, mocujących pokrywę. Rozejrzał się po stojących wokół niego żołnierzach. Od najmłodszego, który wyglądał jak niespełna 18-letni skaut, pożyczył ostry myśliwski nóż. Podważył wieko skrzyni. Okazało się, że jej zawartość owinięta jest dodat526

kowo w papę. Zimmerman przeciął ją. Wewnątrz było 10 paczek z metalizowanej tektury. Sierżant wyjął dwie i podał je żołnierzowi, od którego wziął nóż. – Zanieś je do Chevroleta podporucznika – rozkazał Zimmerman. Potem odszukał wzrokiem dowodzącego żołnierzami sierżanta. – Dwadzieścia cztery skrzynie – powiedział – po dziesięć karabinków w każdej, czyli dwieście czterdzieści sztuk minus te dwie, które ma podporucznik. Jak wrócę, te dwieście trzydzieści osiem karabinków ma być wyjęte ze skrzyń, a twoi żołnierze niech je rozkonserwują. Żaden nie może się obijać. Dwunastu chłopaków usuwa kosmolinę z dwunastu karabinków, jasne? – Dokąd się wybierasz? – zapytał sierżant. – Pojadę z porucznikiem sprawdzić strzelnicę – odrzekł Zimmerman i pokazał ręką w kierunku kulochwytu. Usiadł za kierownicą Chevroleta. Na miejscu pasażera siedział już McCoy. Wjechali na teren strzelnicy. Minęli linię stu, dwustu i trzystu metrów, na których miały stać tarcze. Po przejechaniu pięćdziesięciu metrów od kolejnej linii, oznaczającej 500 metrów, znaleźli się w małej kotlince, znikając z oczu krząta527

jącym się koło baraku żołnierzom. Gdy Zimmerman zgasił silnik, wysiedli z szoferki. – Jak to zrobimy? – zapytał Zimmerman. – Ostrożnie – odparł McCoy. Wspiął się na tył ciężarówki, wyciągnął blaszany pojemnik i opuścił go na ziemię. Sierżant otworzył 20-litrowy kanister z benzyną i przelał jego zawartość do blaszanego pojemnika. Podczas gdy Zimmerman wlewał do pojemnika benzynę z trzech pozostałych kanistrów, McCoy rozpakował jedną z paczek. Wewnątrz opakowania znajdował się bardzo mały karabin, niespełna metrowej długości. Jego drewniane łoże przechodziło w kolbę, tworząc chwyt pistoletowy za spustem broni. Całość pokryta była kosmoliną – ciemnobrązowym kleistym smarem. McCoy delikatnie włożył do benzyny najpierw jeden, a potem drugi karabinek. Następnie obaj zaczęli bardzo ostrożnie zmywać benzyną kosmolinę z broni. Rozkonserwowanie broni za pomocą benzyny lub innych rozpuszczalników było regulaminowo zabronione pod groźbą surowych kar. Ale był to najsku528

teczniejszy i najszybszy sposób na usunięcie kosmoliny, daleko bardziej skuteczny, niż zalecana przez instrukcję kąpiel we wrzątku. W miarę rozpuszczania się kosmoliny zaczęły się uwidaczniać krawędzie mechanizmu karabinka. – Nie wdychaj oparów – przypomniał McCoy. Zimmerman podał mu lufę karabinu. – Przyniosę puszkę – powiedział. Podszedł do ciężarówki. Ze skrzyni Chevroleta wyciągnął pustą puszkę po amunicji. Wyjął otwieracz do konserw i zrobił w denku pudełka kilka otworów odpływowych. Postawił puszkę na ziemi, rozłożył na skrzyni Chevroleta kawałek płótna. Następnie wziął od McCoya jeden z karabinków. Odłączył lufę z zamkiem od łoża i nakładki. Oddał drewniane części podporucznikowi, a sam obmył w benzynie odsłonięte teraz części mechanizmu. Podszedł do rozpostartego płótna i rozłożył nad nim karabinek na części, które po kolei wkładał do podziurawionej puszki. McCoy tymczasem, za pomocą szmaty i szczoteczki do zębów, usunął z 529

drewnianego łoża resztki smaru, a następnie zaniósł tę część do samochodu. Zanurzył puszkę w benzynie, poruszył nią kilka razy, by wszystkie części zostały opłukane, po czym wyjął je i rozłożył na płótnie. Wytarł starannie szmatką każdy element broni. Pozostałości smaru usuwał szczoteczką. Obaj pracowali sprawnie, ale bez pośpiechu. Wkrótce czyściutkie części dwóch karabinków leżały w ciężarówce, rozłożone na kawałkach płótna. Jedynie mechanizmy spustowe pozostały w całości. – Jak myślisz, trzeba je będzie rozłożyć? – zapytał McCoy, przyglądając się dość skomplikowanemu układowi małych części i sprężyn. Zimmerman wziął do ręki mechanizm spustowy karabinka i z uwagą obejrzał go na wszystkie strony. – Nie – odparł z pewnością znawcy. – Pewnie nie masz instrukcji, co? – bardziej stwierdził, niż zapytał McCoy. – Nie ma rady, sami musimy wykombinować, jak to z powrotem złożyć. Zimmerman pogrzebał w górnej kieszeni drelichowego polowego munduru i z triumfalną miną wydobył z niej obłożoną w papier wojskową instrukcję ob530

sługi karabinka Ml. – Będzie jeszcze z ciebie niezły gunny26 – stwierdził McCoy. – Odpieprz się – powiedział Zimmerman. Kciukiem kartkował broszurkę w poszukiwaniu potrzebnej im części instrukcji. Znalazł ją w końcu. Rozłożył płasko podręcznik, przełamując jego grzbiet. Dokładnie naoliwili każdą część. Zaglądając do rysunków, zaczęli składać karabinki. Przeładowali je potem i przestrzelali na sucho, chcąc się upewnić, że wszystko funkcjonuje jak należy. – Co zrobimy z benzyną? – Wylej ją, pojemnik zabierzemy potem – powiedział McCoy. Zimmerman wziął karabinki i zaniósł je do ciężarówki. Wrócił do pojemnika i przewrócił go na bok. Obserwował przez chwilę, jak benzyna wsiąka w piasek, usiadł za kierownicą i uruchomił Chewoleta. Od ich wyjazdu nie upłynęło więcej niż piętnaście minut. Nad pojemnikami z 26

- Skrót od Gunnery Seargant – starszy sierżant [przyp. red.]. 531

wodą unosiła się para. Żołnierze pieczołowicie płukali karabinki we wrzątku. W ten sposób będą się bawić z tymi karabinkami do usranej śmierci, pomyślał McCoy, ale tym dzieciakom nie można jeszcze pozwolić na czyszczenie benzyną. Gotowi się wysadzić w powietrze. Mógł to robić tylko stary wyga. I co z tego, że sierżant, kapral i dwaj szeregowi byli w jego wieku, a może nawet trochę od niego starsi, skoro tylko on i Zimmerman byli z 4. pułkiem w Chinach i tam szlifowali swoje żołnierskie rzemiosło. Przy nich cała reszta, niezależnie od wieku, to zwykła dzieciarnia. Gdy McCoy doglądał czyszczenia broni w pojemnikach z wrzątkiem, Zimmerman ściągnął z ciężarówki duże, płaskie, kartonowe pudło, z którego wyjął dwie duże tarcze do strzelania na 200 metrów. Rozejrzał się po żołnierzach. Jeden z nich, wysoki i dobrze zbudowany chłopak sprawiał wrażenie, jakby nie miał nic do roboty. Zimmerman pstryknął palcami, by zwrócić jego uwagę. Kiwnięciem ręki przywołał go do siebie. – Może nauczysz się czegoś nowego – powiedział i zademonstrował żołnierzowi, jak się robi klej z mąki i wody. 532

Gdy klej był gotowy, Zimmerman zaprowadził chłopaka do linii 100 metrów, gdzie leżały zbite z kantówki i powleczone białym płótnem ramy. Pokazał mu, jak smarować ramy klejem i przylepiać do płótna tarcze strzelnicze. Po naklejeniu tarcz i ustawieniu ram w pozycji pionowej, wrócili na rubież otwarcia ognia. Zimmerman zauważył, że nad barakiem powiewa czerwona flaga. McCoy, odnalazłszy magazynki i inne części karabinków, demonstrował zebranym wokół niego żołnierzom montaż broni. – Sierżancie – zapytał McCoy – nie wiecie czasem, jak się na tym mocuje pas? – Oczywiście, panie poruczniku – odrzekł starszy sierżant Zimmerman, chociaż on też nie miał bladego pojęcia, jak to zrobić. Pas karabinka był zwykłą parcianą taśmą. W odróżnieniu od Springfielda i Garanda, które miały zaczepy do pasa z przodu i z tyłu, karabinek miał tylko przedni zaczep, przez który przekładało się koniec pasa zaopatrzony w zatrzask. Tyle McCoy zdołał się sam domyślić. Miał jednak problem z przymocowaniem drugiego końca pasa. Zimmerman 533

wziął od McCoya karabinek. Z prawej strony kolby wycięte było pionowe wgłębienie – gniazdo o długości ośmiu centymetrów. Pośrodku znajdował się niewielki otwór wychodzący z drugiej strony kolby. Z lewej strony zaś było prostokątne, poziome wgłębienie, wielkością wyraźnie dostosowane do pasa. W gnieździe mieściła się metalowa rurka. Pas miał przechodzić z lewej strony kolby przez otwór w gnieździe, następnie owinięty dookoła rurki wyprowadzany był z powrotem na lewą stronę, gdzie jego koniec przewlekany był przez małą, regulującą długość klamerkę. Zimmerman zauważył, że McCoy miał problem z osadzeniem owiniętej pasem rurki w gnieździe. Okręcona taśmą rurka nie pasowała do gniazda, a przecież powinna, bo bez pasa wypadała z niego. Zimmerman wziął rurkę do ręki. – To jest, panie poruczniku – oznajmił – zaczep do pasa... – W tym momencie zauważył, że jeden koniec rurki ma wokół krawędzi moletę. Odkręcił ją. – Ta zakrętka zamyka oliwiarkę, która ma umocowany wewnątrz kawałek drutu rozpłaszczony na końcu, do zakrapiania oliwy. 534

Przykręcił z powrotem pokrywkę i zastanawiał się, co z tym cholerstwem dalej robić. I naszło go olśnienie. – Żeby założyć pas, panie poruczniku – odezwał się tonem wszechwiedzącego – trzeba najpierw włożyć ten zaczep, czy olejarkę, nie jestem zupełnie pewien, czy posługuję się właściwymi terminami, do gniazda, a dopiero potem przełożyć dookoła pas. W zasadzie była to tylko teoria, ale musiał zaryzykować. Sprawdził – rzeczywiście pasowało. Pas był na swoim miejscu, olejarka trzymała się w swoim gnieździe. – To się robi w ten sposób, panie poruczniku – zakończył swój pokaz Zimmerman. – Bardzo dobrze, sierżancie. – To bardzo proste, panie poruczniku. – Sierżancie – zwrócił się McCoy do podoficera, który przyjechał na strzelnicę z grupą żołnierzy – razem z sierżantem Zimmermanem teraz przestrzelamy te karabinki. Dopilnujcie, żeby wasi ludzie nie kręcili się po przedpolu. 535

– Tak jest, panie poruczniku – odrzekł sierżant. – Czy my też będziemy mogli z nich postrzelać? – Będziecie strzelać jako pierwsi, kiedy przybędzie reszta waszej kompanii. Zimmerman otworzył skrzynkę z amunicją i wyjął paczkę zawierającą 45 nabojów. Wyjął jeden połyskujący mosiężny nabój. Odnalazł jego cechy na spodzie łuski: FA 15. Pokazał nabój McCoyowi. – Zupełnie nowe, panie poruczniku – powiedział. Był najwyraźniej pod wrażeniem. – Pierwszy raz w życiu widzę nową amunicję – potwierdził McCoy. Załadowali po dwa magazynki i poszli na rubież otwarcia ognia. Podporucznik usiadł. Sierżant zrobił to samo. McCoy przełożył pas przez łokieć, położył się na ziemi i przybrał pozycję strzelecką. Obejrzał się przez ramię i powiódł wzrokiem po strzelnicy. Chciał się upewnić, że nikt się nie kręci w niewłaściwym miejscu. Na wszelki wypadek policzył głowy. Wszyscy byli w zasięgu wzroku. Zawołał: 536

– Uwaga z lewej, uwaga z prawej! Przygotować się do otwarcia ognia! Otwarcie ognia po opuszczeniu flagi! Zgrał przyrządy celownicze na środku tarczy i powoli zgiął palec. Cholernie twardy spust, pomyślał. Pewnie dlatego, że broń jest fabrycznie nowa. Odrzut był bardzo mały, a huk, choć głośny, dużo słabszy niż się spodziewał. Strzelali powoli i w skupieniu. Celowali dokładnie. Zimmerman skończył pierwszy. – Od razu oba magazynki? – zapytał. – Tak – odpowiedział McCoy. Wymienili magazynki i zaczęli strzelanie od nowa. Kiedy skończyli, a McCoy wydał przepisowe komendy nakazujące przerwanie ognia, rozładowanie broni i kontrolę wyników, oddali karabinki sierżantowi i poszli do oddalonych o sto metrów tarcz. W każdej z nich było po dwadzieścia przestrzelin. U Zimmermana były rozrzucone w centrum tarczy, a u McCoya skupiły się w lewym dolnym rogu. Interesowało ich jednak tylko skupienie, a nie wynik. – Do dupy z takim karabinem – powiedział z obrzydzeniem Zimmerman, 537

nakrywając kciukiem i małym palcem skrajne przestrzelmy. – Kurwa mać, całe pieprzone dwadzieścia centymetrów na zaledwie stu metrach. – Parę z nich było pewnie zerwanych – uspokoił go McCoy. – Lufy były brudne, a spusty jeszcze nie wyrobione. – Pieprzysz, McCoy. Dobrze wiesz, że to gówno. – Poczekaj, aż się wyrobią – perswadował McCoy. – Niech się trochę spusty rozruszają po paru strzałach, to zobaczysz, że będziesz miał o połowę mniejszy rozrzut. – Nie gadaj, tylko dziesięć centymetrów? – zapytał z ironią Zimmerman. – Ernie, przecież to nie karabin. Ml ma tylko zastąpić pistolet – tłumaczył McCoy. – Nie wiem, jak ty, ale ja bym nie wsadził z dwustu metrów w krąg o średnicy dziesięciu centymetrów dziesięciu strzałów szybkim ogniem z czterdziestkipiątki. Zimmerman zawiesił na nim wzrok. – Pewnie nawet z Thompsona bym tego nie zrobił – ciągnął McCoy. – Ale z tego można strzelić piętnaście razy i to z tak małym odrzutem, że możesz z 538

powrotem wycelować, zanim drugi raz zdążysz pociągnąć za spust. To wcale nie jest do dupy, Ernie. – No dobra, jeżeli ma to tylko zastąpić pistolet, to może i masz rację – zgodził się niechętnie Zimmerman. – Z pewnością. Właśnie po to je skonstruowano – odrzekł McCoy. – Już są – powiedział Zimmerman, wskazując głową do tyłu. Do strzelnicy dobiegała kolumna żołnierzy ubranych w drelichy, w pełnym oporządzeniu, jakieś pięćdziesiąt czwórek. Brakowało im tylko karabinów i hełmów. Była to kompania B 2. baonu Raidersów. McCoy czekał na nich, ale nie spodziewał się, że przyjdą z nimi oficerowie, z dowódcą kompanii na czele. Myślał, że przyprowadzi ich szef kompanii. Jeden z punktów szkolenia raidersów przewidywał 16 godzin na „przydział i zapoznawcze strzelanie z karabinka Ml”. To była raczej robota dla podoficerów, a tymczasem na przodzie kolumny biegł kapitan Coyte, a za nim pozostali oficerowie kompanii. Wśród nich nie było tylko zastępcy dowódcy kompanii. Zimmerman podszedł do tarczy i ze539

rwał ją. – Dlaczego to zrobiłeś? – Nie będę robił z siebie pośmiewiska takim rozrzutem na 100 metrów – odpowiedział Zimmerman, przemieniając tarczę strzelecką w papierową kulę. McCoy parsknął śmiechem i pobiegł ku rubieży wyjścia, żeby zdążyć przed nadbiegającą kolumną. Kapitan Coyte przekazał dowództwo szefowi kompanii i podszedł do McCoya. Podporucznik zasalutował. – Dzień dobry, panie kapitanie – powiedział. – Nie spodziewałem się tu pana. – Nigdy wcześniej nie widziałem Ml – odparł kapitan. – Niech mnie pan wpisze na listę obecności, Rzeźniku. To pańskie przedstawienie, nie będę się mieszać. – Tak jest, panie kapitanie. – Zdawało mi się, że słyszałem odgłosy strzałów – zauważył Coyte. – Tak, panie kapitanie. Przestrzelaliśmy z sierżantem Zimmermanem dwa 540

karabinki. – To te dwa, które leżą na stole? – zapytał kapitan, wskazując głową jeden z czterech drewnianych stołów do czyszczenia broni, ustawionych na rubieży wyjścia. Nie czekając na odpowiedź, podszedł do stołu i gestem ręki zaprosił pozostałych oficerów, by do niego dołączyli. Wziął jeden z karabinków. Odciągnął zamek, sprawdzając, czy broń nie jest załadowana, po czym podniósł ją do ramienia i ściągnął spust. Ponownie odciągnął zamek, próbując go zatrzasnąć w tylnym położeniu. Ale mu się nie udało. Wzrokiem poszukał pomocy u McCoya. – Tam jest taki mały przycisk na rączce zamkowej, panie kapitanie – wyjaśnił McCoy. – Trzeba odciągnąć zamek i nacisnąć go. Tym razem kapitanowi udało się zatrzymać zamek w położeniu otwartym. – Może w odniesieniu do broni to określenie nie jest najwłaściwsze – powiedział – ale muszę przyznać, że to bardzo ładny karabin. – Jeżeli ma on tylko zastąpić pistolet, panie kapitanie, to wcale nie jest zły – odrzekł McCoy. 541

– Jakie skupienie? – Na sto metrów udało nam się zmieścić dziesięć strzałów w dwudziestu centymetrach. Na twarzy kapitana pojawiło się zdziwienie. – Da się to pewnie jakoś wytłumaczyć... – powiedział jakby tylko do siebie. – Myślę, że z czystą lufą po jakichś stu lub dwustu strzałach, gdy karabinki już się wyrobią, rozrzut da się zmniejszyć o połowę, panie kapitanie. – No tak, ale nawet wtedy to będzie nadal dziesięć centymetrów – powiedział kapitan Coyte w zamyśleniu. – Teraz rozumiem pańskie porównanie Ml do pistoletu. – Panie kapitanie, a może nakleimy tarcze i postrzela pan trochę wraz z pozostałymi oficerami? – zapytał McCoy. – I tak żołnierze nie zaczną strzelać, dopóki nie wyczyszczą wszystkich karabinków. Coyte obrzucił wzrokiem strzelnicę. – McCoy, pan tu rządzi. To pańskie zajęcia – stwierdził. – Jeżeli to nie zakłóci pańskiego rozkładu jazdy... 542

– Ależ skąd, panie kapitanie! – W takim razie zróbmy to, Rzeźniku, dla podniesienia gotowości bojowej zawodowego oficera, a nie z racji naszej oficerskiej wyższości nad szeregowcem. Nie śmiałbym powoływać się na przywilej rangi – rzekł kapitan Coyte. W jego oczach zapalił się ognik ironii. McCoy nie miał żadnych wątpliwości, do czego kapitan pije. Coyte jawnie drwił sobie z zasady egalitaryzmu narzuconej przez Carlsona w oddziałach raidersów. Zdumiało go zuchwalstwo kapitana, tym bardziej, że dowódca kompanii pozwalał sobie na takie żarty z dowódcy batalionu dla rozrywki świeżo upieczonego podporucznika. Zmiana tarcz, szybki instruktaż i dwadzieścia oddanych przez kapitana strzałów zajęło mniej więcej kwadrans. Kiedy skończyli, szef podzielił kompanię na cztery grupy, które zebrały się wokół oddzielnych stołów. Przy pierwszym Zimmerman na przykładzie wyczyszczonego karabinka demonstrował podoficerom sposób rozkładania nowej broni. Podoficerowie mieli potem rozejść się do pozostałych stołów i rozłożyć leżące na nich, dopiero częściowo wyczyszczone, karabinki. 543

Wymyślony przez McCoya, zmodyfikowany nieco pod wpływem sugestii Zimmermana, system zadziałał. Jego wąskim gardłem było żmudne rozkonserwowywanie karabinków. Niestety, nic na to nie można było poradzić. Przepisów bezpieczeństwa trzeba było przestrzegać. Po wygotowaniu smaru czystość broni mieli sprawdzać sierżanci, a po nich karabinki raz jeszcze przeglądał Zimmerman. McCoy zauważył, że Ernie wybrał sobie na pomocnika tego samego chłopaka, który mieszał klej i przylepiał tarcze. Wyglądał na zupełnego dzieciaka. McCoy przebiegł wzrokiem po stołach i twarzach. Absolutna dzieciarnia, pomyślał. Część gówniarzy nie ma nawet siedemnastu lat. A część ma je tylko dlatego, że pożyczyła sobie metryki od kolegów. Coś mu kazało raz jeszcze zatrzymać wzrok przy przedostatnim stole. Wydawało mu się, że widzi znajomą twarz. Z początku nie mógł uwierzyć w swoje odkrycie, ale już po chwili nie miał żadnych wątpliwości. Jednym z żołnierzy, starającym się zza pleców kolegów zobaczyć czynności sierżanta rozkładającego broń na części, był Tommy. To znaczy starszy szeregowy Thomas Michael Mc544

Coy, młodszy brat podporucznika Kennetha J. McCoya. Ale skurczybyk urósł, pomyślał McCoy. Wygląda na gościa, z którym lepiej nie zadzierać. – Sprawia pan, McCoy, wrażenie osoby, która doznała szoku – powiedział kapitan Coyte. – Czyżby mój wynik był aż tak zły? McCoy przeżył gwałtowny wstrząs, i widać to było na jego twarzy. – McCoy? – Panie kapitanie, właśnie zauważyłem mojego młodszego brata. Ten starszy szeregowy ze złamanym nosem, przy trzecim stole. – Dostrzegłem podobieństwo nazwisk, kiedy przydzielili go do nas – powiedział Coyte. – Przeniesiono go z Pearl. W tym bajzlu musieli zgubić jego papiery, ponieważ ma zupełnie nowiutkie dokumenty. – Nowe akta dają również po unieważnieniu wyroku sądu wojennego – zauważył McCoy. – Ale my o tym nie wiemy, prawda, McCoy? Jeśli chodzi o mnie i raidersów, ma czyste konto. 545

Oczy McCoya spotkały się ze wzrokiem kapitana, który po dłuższej chwili milczenia oświadczył: – Jeśli będą z nim jakieś problemy, można go gdzieś przenieść. – Nie trzeba, panie kapitanie – odparł McCoy. – Dam sobie radę z sukinsynem. – Nie wątpię, Rzeźniku – stwierdził kapitan.

546

XVI 1 Pawilon nr 2, kantyna dla podoficerów, Camp Elliott, Kalifornia 10 marca 1942 roku Starszy sierżant Ernst Zimmerman siedział w kantynie sam przy czteroosobowym stoliku. Rozparł się na drewnianym, składanym krześle z nogami wyciągniętymi na drugie krzesło. Był prosto po prysznicu, ogolony, ubrany w świeże drelichy. Pawilon nr 2 był blaszanym barakiem typu Quonset27. Przeznaczony był dla podoficerów trzech najwyższych rang, żeby mieli gdzie pójść na piwo, gdy po - Barak Quonset – kryty falistą blachą barak w kształcie półwalca, zastosowany po raz pierwszy w bazie amerykańskiej na przylądku Quonset; stacjonujący w Szkocji żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie tego typu lokum określali mianem „beczki śmiechu” [przyp. red.J. 547 27

skończonej służbie będą zmęczeni, brudni i spragnieni ochłody. Pawilon ten był aneksem do głównej części kantyny, w której podoficerów obowiązywało noszenie wyjściowych mundurów. Kantyna ta była lokalem prostym, wręcz surowym. Jedną trzecią długości pomieszczenia zajmował bar wykonany ze sklejki. Na powierzchni kontuaru palnikiem podkreślono rzeźbę słojów. Następnie to artystyczne dzieło ludzkich rąk polakierowano. Przy barze stało piętnaście stołków, a na sali rozstawiono tuzin stolików. Można było skorzystać z szafy grającej i czterech automatów do gry. Dwa z nich przyjmowały pięciocentówki, a jeden: dziesięciocentówki. Czwarty automat miał otwory na ćwierćdolarówki. Zimmerman nigdy nie grał na automatach. Na pieniądze grał jedynie w kości i warcaby, albo w pokera. Zdecydowałby się też ewentualnie postawić parę dolarów na własną sprawność w posługiwaniu się Springfieldem. Ale granie z maszyną było czystą głupotą. Na dodatek jedną czwartą wygranych w automacie monet musiałby zwrócić do kasy kantyny. Taki był regulamin. Zimmerman nigdy nie był w przeznaczonej dla podoficerów, głównej części kantyny. To 548

przecież idiotyczne ubrać się w mundur wyjściowy tylko po to, żeby posiedzieć sobie w towarzystwie podoficerów i słuchać ich morskich opowieści. Zielone mundury musiały być czyste i wyprasowane, a to sporo kosztowało. W tamtej części kantyny można było zjeść frytki, hamburgera, hot doga oraz kanapki z bekonem, sałatą i pomidorami. Lecz Zimmerman musiałby chyba upaść na głowę, żeby kupować sobie żarcie, skoro Korpus zapewniał mu trzy solidne posiłki dziennie. A jeśli ktoś naprawdę chciał dobrze zjeść, to – według Zimmermana – powinien wziąć sobie wolny dzień i pojechać do dobrej, cywilnej restauracji i zamówić prawdziwy, krwisty stek. Za barem na półce stał rząd butelek whisky. Zimmerman rzadko zamawiał drinka w barze. Nie dlatego, że miał coś przeciwko napojom wysokoprocentowym, ale wzdragał się przed kupowaniem drinków po trzydzieści centów za łyk. Za cenę dziesięciu drinków można było kupić całą butelkę alkoholu, a w niej mieściło się znacznie więcej niż dziesięć ściśle odmierzonych porcji. W pawilonie nr 2 serwowano klientom dwukwartowe dzbany piwa z beczki 549

po czterdzieści centów oraz malutkie torebki orzeszków ziemnych Planter po pięć centów za paczuszkę. Zimmerman lubił orzeszki, ale rozbolałby go brzuch, gdyby musiał zapłacić pięć centów za niecałą garść tego smakołyku. Kupował więc w sklepie na terenie bazy orzeszki w puszkach, po 29 centów za opakowanie. Kiedy uzupełniał tygodniowy zapas papierosów kartonem Cameli, brał od razu dwie lub trzy puszki. Trzymał je w swoim pokoju. Idąc do kasyna na kufel piwa, wysypywał połowę orzeszków z puszki na kawałek papieru, który zawijał w rożek i zabierał zawiniątko ze sobą. W ten sposób mógł zjeść przy piwie dwa razy więcej orzeszków za te same pieniądze. Gdy tak sobie rozmyślał o tym wszystkim, doszedł do wniosku, że jest zadowolony ze swego obecnego przydziału. Co prawda, tęsknił do tego, co robił dawniej. Z drugiej jednak strony, gdyby dalej prowadził park samochodowy, nie byłby teraz starszym sierżantem. Nigdy zresztą nie przyszło mu do głowy, że mógłby zostać starszym sierżantem. Sierżantem, albo sierżantem technicznym to i owszem. Ale żeby starszym sierżantem... Nie, nigdy o tym nie marzył. Niewykluczone, że powodem jego awansu była wojna. Możliwe jednak, że jakiś 550

bęcwał polecił jakiemuś gryzipiórkowi zrobić z niego sierżanta, a ten nie wysłuchał wystarczająco uważnie jego słów i mianował go starszym sierżantem. Ale Zimmerman nie miał najmniejszego zamiaru kogokolwiek o to pytać, ani też narzekać z tego powodu. Jeśli to była sprawka jakiegoś przygłupa, to prędzej czy później i tak się wszystko wyda. Podobało mu się bycie starszym sierżantem, zwłaszcza w 1. samodzielnym batalionie w Quantico. Trochę mniej mu się podobało przeniesienie jego kompanii do 2. samodzielnego batalionu. Nie przypadła mu też do gustu zmiana nazwy jednostki na 2. batalion Raidersów. Mówiło się, że wszyscy przydzieleni do tego batalionu żołnierze są ochotnikami. Ale to nie była prawda. Jego, na przykład, nikt nie pytał, czy chce się przenieść z parku samochodowego w Parris Island do nowej jednostki. A odkąd się tam znalazł, ani razu nie słyszał, żeby ktoś mówił coś o ochotnikach. Miał sporo roboty z ganianiem ochotników, zwłaszcza w czasie nocnych ćwiczeń. Ale od czasu gdy zaczął pracować dla McCoya, zwolniono go ze wszystkich pozostałych obowiązków. To nie znaczy, że było mu lżej. Nic podobnego. 551

Ale teraz jego robota miała wreszcie sens. W tym czasie inni biegali tam i z powrotem po omacku, i ćwiczyli walkę wręcz. Nikomu nic nie powiedział, ale zauważył, że w szkoleniu raidersów nie brakowało różnych bzdur. Niektórym chłopakom wydawało się, że jak dotrą na Pacyfik, będą podrzynać Japońcom gardła, zupełnie jak John Wayne. A Japończycy będą czekać z odsłoniętymi szyjami. Zimmerman wiedział, że oprócz McCoya, no i może podpułkownika Carlsona, należał do wąskiego grona osób, które widziały z bliska japońskich żołnierzy. Ci, których on widział, nie byli źli. Niektórzy Japończycy wręcz nie ustępowali mu wagą i wzrostem. Większość raidersów, a zwłaszcza dzieciaki, czyli zdecydowana większość (Zimmerman słyszał, że 82% „ochotników” nie ukończyło jeszcze dwudziestego roku życia) była przekonana, że Japonce to karły z wystającymi zębami, w grubych szkłach na nosach. Podpułkownik Carlson próbował im coś perswadować. Mówił, że Japończycy są świetnymi, a co najważniejsze doświadczonymi żołnierzami. Ale ochotnicy 552

nie chcieli mu wierzyć. Byli przekonani, że mówi tak, bo chce ich zmobilizować. Zmienią zdanie dopiero wtedy, gdy jakiś żółtek wbije w któregoś nieustraszonego skauta jeden z tych długich japońskich bagnetów. W batalionie działy się rzeczy, z którymi Zimmerman się zgadzał i których nie uznawał za głupie. Podobało mu się na przykład, że oprócz broni, którą mu wcześniej przydzielono, każdy dostał, albo miał dostać, czterdziestkępiątkę. W starym Korpusie to byłoby niemożliwe. Tylko żołnierze z obsług broni zespołowej i niektórzy wyżsi podoficerowie dostawali czterdziestkipiątki. Wprawdzie większość z obdarowanych hojną ręką Carlsona nie umiałaby trafić z pistoletu w ścianę stodoły, ale to nie miało większego znaczenia. Jeśli coś złego stanie się z jego karabinem, przynajmniej nie będzie bezbronny. Zimmermanowi nie podobało się jednak, że raidersi zwariowali na punkcie Thompsonów i robią wszystko, żeby je dostać zamiast tego, co powinni mieć, czyli ośmiostrzałowych, samopowtarzalnych Garandów. Uprzytomnił też sobie, że właściwie przez cały czas swojej służby w Korpusie znał tylko dwóch ludzi, którzy radzili sobie z Thompsonem. McCoy i major 553

„Buldog” Puller, krępy, muskularny skurczybyk (w pojęciu Zimmermana to właśnie Puller, a nie starszy sierżant Lou Diamond, był ideałem żołnierza piechoty morskiej) który potrafił z nadludzką siłą utrzymać odrzut. W porównaniu z Pullerem McCoy był drobny, ale nauczył się panować nad odrzutem Thompsona, ograniczając długość serii. Strzelał dwu- i trzystrzałowymi seriami, którymi trafiał dokładnie tam, gdzie wycelował. Robił to tak szybko, że opróżnienie nawet 50-nabojowego magazynka bębnowego zabierało mu tyle samo czasu co majorowi Pullerowi, który strzelał długimi, 10-, 15-, a nawet 20-strzałowymi seriami. Wszyscy marines, oprócz McCoya i Pullera oraz starszego sierżanta z Kawalerii Piechoty Morskiej w Pekinie, o którym Zimmerman sobie teraz przypomniał, jeśli kiedykolwiek starali się szybko i celnie strzelać z Thompsona, kończyli zawsze na dziurawieniu nieba. Ale mieć Thompsona to było coś i każdy wyczyniał cuda, żeby go zdobyć. W starym Korpusie brało się to, co dali, zgodnie z regulaminem. Tymczasem podpułkownik Carlson, o czym powiedział Zimmermanowi McCoy, dostał 554

pozwolenie uzbrojenia raidersów według własnego widzimisię. Jeśli któryś oficer, a nawet zwykły żołnierz, potrafił podać jakąś, nawet zupełnie idiotyczną przyczynę, dla której powinien mieć Thompsona, dostawał go. Bardzo rzadko odchodził z kwitkiem. Zimmerman rozłożył i sprawdził 96 Thompsonów, które dostali od armii. Połowa z nich pochodziła prosto z fabryki, lecz pozostałe to zwykła kupa szmelcu. Większość oficerów chciała mieć Thompsony, ale nie dla wszystkich starczyło. Gdy nie udało się namówić raidersów, dla których zabrakło Thompsonów, na Ml – nowy typ broni przywieziony przez McCoya, wybierali jakieś inne karabiny. Być może dlatego, że – jak mówili niektórzy – karabinek ten miał tylko zastępować pistolet. Część żołnierzy decydowała się jednak na karabinek, ponieważ była przekonana, że łatwiej będzie poruszać się z nim niż ze Springfieldem czy Garandem. Raidersom przydzielono również noże. Każdy, cholera, w batalionie biegał 555

teraz z nożem, jakby był Danielem Boonem28 i miał wyruszyć na polowanie na japońskie skalpy. McCoy był jedynym marine, o którym Zimmerman wiedział, że walczył nożem. W Szanghaju było paru chłopaków, którzy w czasie bójek potraktowali paru makaroniarzy bagnetami od Springfielda, ale to zupełnie co innego. Bagnety nie były ostre. Posługiwano się nimi jak kijem lub małą, tępą szpadą. I, o ile Zimmerman dobrze pamiętał, żaden z tych Włochów nie umarł. Ale dwóch z czwórki innych Włochów, którzy rzucili się na McCoya w Szanghaju, nie przeżyło. McCoy bronił się swoim Fairbairnem, nożem wymyślonym przez Anglika, kapitana policji miejskiej w Szanghaju. Był to rodzaj sztyletu, bardzo ostrego, o obosiecznej klindze i zbudowanego tak, że jego ostrze wychodziło nie uszkodzone nawet po uderzeniu w kość. Nóż McCoya nie był oryginalnym Fairbairnem, ale jego pomniejszoną wersją. Był on prawie o jedną trzecią krótszy niż pierwowzór. Prawdziwy Fairbairn był za długi, żeby go - Daniel Boone (1734-1820) – amerykański pionier z Kentucky; brał udział w krwawo zakończonej ekspedycji gen. Edwarda Braddocka przeciw Indianom [przyp. red.]. 556 28

zmieścić w rękawie miedzy nadgarstkiem i łokciem. McCoy nosił go teraz przy sobie. Zapytany przez Zimmermana o przyczynę, powiedział w pierwszym odruchu, że Carlson mu kazał. Ale natychmiast naskoczył na niego, mówiąc, że ma za długi jęzor i po cholerę paplał o tym, co się stało w Szanghaju. Zimmerman powiedział mu, zgodnie z prawdą, że nikomu nie pisnął ani jednego cholernego słowa na ten temat, ale nie był pewien, czyMcCoy mu uwierzył. Teraz każdy w tym pieprzonym batalionie wiedział już o tymi nazywał McCoya „Rzeźnikiem”. Oficerowie w oczy, a pozostali za plecami. Nie minęło kilka dni, a już wielu paradowało z nożami przywiązanymi powyżej nadgarstka. Przyda im się to na wojnie jak dziura w moście, ale na razie zadawali szyku jak jasna cholera. Wszystkie te szpanerskie noże i cały ten karabinowy szmelc, według Zimmermana, był dobry na ćwiczeniach, a nie w czasie prawdziwych walk, kiedy raidersom przyjdzie robić to, czego wszyscy się po nich spodziewali, a więc (jak John Wayne i Alan Ladd w głupich filmach) będą cichaczem przeprawiać się z niszczycieli przerobionych na transportowce w małych gu557

mowych łodziach na brzeg zajętej przez Japończyków wyspy, podrzynać gardła i strzelać. Przekonają się na własnej skórze, że rzeczywistość ma się nijak do ich wyobrażeń. Tylko raz w życiu starszy sierżant Zimmerman znalazł się w sytuacji, gdy uzbrojeni po zęby faceci chcieli go naprawdę zabić. Czterdziestu, a może pięćdziesięciu pracujących dla Japończyków, chińskich bandziorów zaczaiło się na niego i na oficera o nazwisku Sessions, kiedy zostali daleko w tyle za ciężarówkami jadącymi w konwoju zaopatrzeniowym. Nie narobił ze strachu w spodnie, nigdzie się nie ukrył ani nie próbował uciec. Po prostu nie zrobił nic. Zapomniał na śmierć, że w kaburze u pasa ma czterdziestkępiątkę, ale na szczęście McCoy przyszedł mu na ratunek ze swoim Thompsonem. Ken pierwszą serią skosił dwóch Chińczyków. Nawet wtedy Zimmerman wciąż stał jak słup soli. McCoy zaczął do niego wrzeszczeć: – Strzelaj! Na miłość boską! Strzelaj! – Dopiero wtedy wyciągnął czterdziestkępiątkę i zrobił z niej użytek. Zimmerman dostał wtedy porządną nauczkę. Wydawało się niemożliwe, aby 558

taka sytuacja jeszcze raz mu się przytrafiła: żeby znowu w chwili zagrożenia mógł zmienić się w słup soli. Zastanawiał się, jak zareaguje taki zadzierający nosa chojrak, biegający po całym Camp Elliott z karabinkiem, nożem i Thompsonem, gdy znajdzie się twarzą w twarz z Japońcem, który nie będzie mu ustępować wzrostem i nie będzie miał na nosie grubych szkieł, a jego zęby wcale nie będą wystające, za to zacznie do niego strzelać lub rzuci się na niego z założonym na lufę karabinu bagnetem. Przy stoliku Zimmermana, z dzbanem piwa w jednej ręce i kuflem w drugiej, stanął starszy sierżant z kompanii B, Danny Esposito. Był to zwalisty chłop, koło trzydziestki. Miał ogorzałą twarz; był z pochodzenia Włochem albo Hiszpanem, Zimmerman nie wiedział tego dokładnie. Esposito miał na sobie wyjściowy mundur. – Wolne? – zapytał. – Siadaj – rzekł Zimmerman. – Można? – zapytał Esposito, trzymając dzban piwa nad kuflem Zimmermana. – Czemu nie. 559

Esposito napełnił kufel i usiadł. Zimmerman przesunął w jego stronę pergamin z orzeszkami. Esposito wydłubał kilka, włożył je do ust i podziękował skinieniem głowy. – Chodzą słuchy, że jeśli komuś trafi się szmelcowaty Thompson, a chce dostać nowy, powinien się do ciebie zgłosić. – Chcesz Thompsona? – zapytał ze zdziwieniem Zimmerman. – Nie ja. Jeden z moich poruczników chciałby go dostać – odrzekł Esposito. – Wystrzelałem ze sto naboi z Garanda i chyba go lubię. Wprawdzie to nie jest Springfield, ale mieszczę się w pięciu centymetrach rozrzutu. – Garand to bardzo porządna broń – powiedział Zimmerman. – Chłopaki go nie lubią, bo jest nowy. I tyle. – A co z Thompsonem? Możesz mi w tym pomóc? – Zobaczę, co się da zrobić. Dlatego chciałeś się ze mną spotkać? Esposito wzruszył ramionami i opróżnił kufel. Ponownie go napełnił i dopiero wtedy odpowiedział. – Miałem nadzieję, że może uda mi się na ciebie wpaść, Zimmerman – wyznał. 560

– I udało ci się. – Żeby trochę pogadać, ale tak bez świadków. Zimmerman kiwnął głową. – Jesteś bardzo blisko z podporucznikiem McCoyem – powiedział Esposito. – Byliśmy razem w 4. pułku. To porządny facet. – Mówi się, że zaprosił cię na kolację. Na jakiś jacht, gdzie mieszka na kocią łapę z jedną panienką... – Naprawdę tak mówią? – zdziwił się Zimmerman. – Wiesz coś o jego braciszku? – Nie za wiele. – Mam dobrego kumpla w pierdlu w Diego – zwierzył się Esposito. – Za co siedzi? – Powiedziałem, że mam, a nie że siedzi – powiedział z oburzeniem Esposito. Po chwili zdał sobie sprawę, że Zimmerman stroi sobie z niego żarty. – Odwal się, Zimmerman, dobra? – No to co z tym twoim kolesiem w ciupie? 561

– On mówi, że młodszy McCoy siedział u nich. Wiesz coś o tym? Zimmerman pokręcił głową. – Nie. – Siedział tam w drodze do Portsmouth. Dostał pięć lat za pobicie oficera. – To wszystko, co słyszałeś? – Odkryłem, że zameldował się tutaj w nowiutkich sortach i ze świeżutkimi papierami. – Co chcesz przez to powiedzieć? – Kumpel z pierdla powiedział mi jak to się robi. Czyściutkie papiery dostaje się po unieważnieniu wyroku sądu wojennego. Więźniowie nie mają mundurów, chodzą w drelichach z literą P. Dają im więc nowe sorty. – Gdybym był na twoim miejscu, Esposito, trzymałbym gębę na kłódkę. – Z powodu podporucznika McCoya? – Nie. Jeśli Korpus dał mu nowe papiery, to znaczy, że chce, aby miał czyste konto. Pilnuj swego nosa i nie wsadzaj go tam, gdzie nie trzeba. – Co zrobiłby twój przyjaciel McCoy, gdybym skuł mordę jego braciszkowi? – 562

zapytał niespodziewanie Esposito. – Dlaczego chcesz to zrobić? – zapytał Zimmerman. – Po pierwsze: myśli, że jest cwany. A po drugie: wydaje mu się, że jest cholernym twardzielem. Pobił dwóch moich chłopaków. I to bez przyczyny. Nie mogę od nikogo wyciągnąć, o co poszło, poza tym, że ten ważniak chciał pokazać szczeniakom, jaki to z niego twardziel. No i wygaduje jakieś głupoty o swoim braciszku. Na przykład to, że żyje na jachcie na kocią łapę z jakaś cizią. To prawda, co o nim gadają? Zimmerman zapalił Camela zapalniczką Zippo, a potem pociągnął z kufla duży łyk piwa. – A co o nim gadają? – Że rozpruł bandę makaroniarzy swoim kozikiem. – Dwóch – odrzekł Zimmerman. – Zabił dwóch Włochów. – Byłeś tam? – Byłem. – Ale skurwiel, co? – z uznaniem stwierdził Esposito. – Słyszałem o piętnastu, 563

dwudziestu Włochach. Wiedziałem, że to bujda. – Było dwudziestu, ale żółtków. Nie makaroniarzy. – Nabierasz mnie? – Dobra, ale to zostanie między nami, tak? – upewnił się Zimmerman. Poczekał, aż Esposito skinie potakująco głową, a potem mówił dalej: – McCoy i ja byliśmy kumplami w 4. pułku. Kiedyś prowadziliśmy konwój ciężarówek z Szanghaju do Pekinu i wpadliśmy w zasadzkę. Zaatakowali nas chińscy bandyci. McCoy rozwalił Thompsonem coś koło dwudziestu żółtków. – Co ty? – nie mógł uwierzyć Esposito. Był pod wrażeniem opowieści sierżanta. – Nie radzę ci, Esposito, żeby McCoy się na ciebie wkurzył – powiedział Zimmerman – Pytałeś o tę łódź... – Jacht. Tak mówią chłopaki. Wozi się z taką bogatą dziwką, która mu pozwala prowadzić swego kabrioleta. – Rany boskie, co za bagno. W co wy się chłopaki bawicie? Plotkujecie o oficerach jak jakaś kupa pieprzonych bab? 564

Esposito obrzucił go urażonym spojrzeniem, ale nic nie powiedział. – Przede wszystkim – ciągnął Zimmerman – LaSalle należy do McCoya. Wrócił z Chin z kupą forsy... – Tak? A gdzie się tak dorobił? – Ma cholernie dobrą rękę do pokera. Parę razy dostał niezłą kartę. Esposito kiwnął głową ze zrozumieniem, – Miał za co kupić LaSalle i tyle – postawił kropkę nad i Zimmerman. – Kiedyś, jak ci już wspominałem, byliśmy kumplami. Teraz on jest oficerem i nie może przyjść do naszego stolika i usiąść z nami, a ja nie mogę wejść do kasyna oficerskiego. Ma dziewczynę. Bardzo porządną dziewczynę, kapujesz, Esposito? Jeśli o mnie chodzi, to bardzo nie lubię, jak ktoś mówi o niej „dziwka”. Dziewczyna McCoya mieszka na łodzi, a nie na jachcie, rozumiesz: na łodzi. I McCoy powiedział jej o mnie i swoim braciszku, a ona mu na to: – Przyprowadź ich na kolację. Więc poszliśmy. I tyle. Zjedliśmy, wypiliśmy piwo, a potem McCoy odwiózł nas do bazy. – Tak to sobie właśnie wyobrażałem – powiedział Esposito. – Ten braciszek 565

McCoya miele gębą na prawo i lewo. Język go strasznie świerzbi. – Zauważyłem – stwierdził Zimmerman. – Niezły z niego skurwysyn. Mówiłem ci już, że sprawił łomot moim chłopakom. – Nie chcę wtykać nosa w nie swoje sprawy – powiedział Zimmerman – ale gdybyś chciał, mógłbym porozmawiać z młodszym McCoyem. – Sam nie wiem. – Esposito był pełen wątpliwości. – Myślisz, że cię wysłucha? Ze mną nie chce gadać. – Jeśli mu przylejesz, możesz stracić paski. Ja z nim pogadam. – A jak będzie z Thompsonem? – Zanieś jutro tego grata do zbrojmistrza i powiedz mu, że kazałem ci go wymienić na nowy. – Rozpijemy jeszcze jeden dzban? – zaproponował Esposito. – Nie. Muszę wstać bladym świtem. W każdym razie dzięki, stary. Dziesięć minut później starszy sierżant Zimmerman znalazł się przed piwiarnią, nazywaną przez żołnierzy „Ściekiem”. 566

Trzy metry od wejścia do piwiarni stał cedrowy pień, w którym tkwiło wbitych na sztorc siedemdziesiąt pięć, a może więcej, noży. Zimmerman, oczywiście, słyszał o cedrowym palu, ale dopiero teraz miał okazję go zobaczyć. Regulamin nie pozwalał wchodzić żołnierzom do „Ścieku” z nożami. Pewnego razu kilku raidersów, którym nie chciało się odnosić noży do koszar, wbiło swoje noże w pień, a po skończonym piwie odebrało je z „cedrowej przechowalni”. Pomysł szybko chwycił. – Pieprzone Dodge City – z obrzydzeniem wymamrotał Zimmerman. Pchnął drzwi i wszedł do środka. Wykrzywił usta. Uderzyły go zbite kłęby dymu z papierosów i odór skwaśniałego piwa. – Hej, koleś, bez noży – rozległ się za nim jakiś głos. Zimmerman się odwrócił. Popatrzył bez słowa na kaprala trzymającego wartę przy drzwiach. Dopiero po chwili ten go poznał. – Przepraszam, sierżancie. Nie poznałem pana. Zimmerman rozejrzał się po zatłoczonej sali w poszukiwaniu starszego szeregowego Thomasa McCoya. Wypatrzył go wreszcie. McCoy siedział w drugim 567

końcu sali przy prymitywnym stole z sześcioma żołnierzami, popijającymi piwo. Zimmerman podszedł do niego. – Hej, sierżancie – pozdrowił go ochoczo jeden z chłopaków. – Napije się pan piwa? – Chcę przez chwilę porozmawiać z McCoyem, a za piwo dziękuję – odpowiedział Zimmerman. – O czym? – zapytał McCoy. Sierżant zauważył, że chłopak jest lekko wstawiony. – O tym, o czym będę chciał! No, jazda! Wstawaj! – warknął przez zęby Zimmerman. Po chwili zdołał się opanować. – Podpułkownik Carlson ma jakiś problem i chce, żebyś pomógł mu go rozwiązać. Żołnierze wybuchnęli śmiechem. Po twarzy McCoya przemknął niewyraźny uśmiech. Wstał. – Długo to będzie trwało? – zapytał. – Nie sądzę – odpowiedział Zimmerman. 568

Kazał McCoyowi iść przed sobą. Wyszli z piwiarni. McCoy zatrzymał się przy cedrowym pniu. Jednym szarpnięciem wyciągnął swój nóż, włożył go do pochwy i wsunął za pasek. – Dokąd idziemy? – zapytał. – W tę stronę – wskazał ręką Zimmerman. – To niedaleko. Tuż za „Ściekiem” rozciągał się labirynt budynków. Niektóre z nich były drewniane i kryte papą, sporo było baraków Quonset, gdzieniegdzie widać było namioty. Matowe żarówki stojących tu i ówdzie lamp dawały nikłe światło. Zimmerman dotarł do drzwi jednego z małych drewnianych baraków. Otworzył je i weszli do środka. Zdjął czapkę i kurtkę. Powiesił je na umocowanym na drzwiach kołku. – O co chodzi, sierżancie? – zapytał ze zdziwieniem McCoy. – Wiesz, co to znaczy, ty pieprzony fiucie? – zapytał Zimmerman. – To znaczy, że od teraz nie jestem dla ciebie żadnym sierżantem. Powiesiłem swoje szewrony na kołku, widzisz? – Czy coś z panem nie w porządku? – zapytał McCoy. 569

– Nie ze mną, ale z tobą jest coś nie w porządku, ty gnojku. – Nie wiem, po co, kurwa, ta gadka. Ale jeśli myśli pan, sierżancie, że dam się z powrotem wpakować do pierdla, to nic z tego nie wyjdzie. – Nie wrócisz do pierdla, jasne? – Zimmerman przysunął się bliżej. – Braciszek w ciupie to dla podporucznika McCoya kłopotliwa sprawa. Narobiłeś już mu dosyć wstydu, zasrańcu. – Z chęcią bym ci dołożył – powiedział McCoy. – No to już. Na co czekasz? Nie ma tu nikogo. Wal śmiało. Twój brat jest oficerem, nie pozwoli skrzywdzić młodszego braciszka. – Odpieprz się! – Myślałem, żeś twardy, koleś. Ale jesteś twardy chyba tylko wtedy, gdy dajesz popalić dzieciakom, co? McCoy zacisnął pięści, ale trzymał je przy sobie. – No, dalej twardzielu – podjudzał go Zimmerman. – No co, nie masz jaj? McCoy zamierzył się z całej siły prawą pięścią. Zimmerman uchylił się i kopnął McCoya w krocze. 570

Chłopak wydał z siebie zwierzęcy skowyt: na poły ryk, na poły jęk. Upadł głucho na ziemię. Skulił się, podciągnął kolana, trzymając się za przyrodzenie. – Ty cwelu! – warknął rozwścieczony. – Kopnąłeś mnie. Zimmerman przyłożył mu jeszcze raz, tym razem w bok. – Za to, że rozpowiadasz brednie o narzeczonej brata i rozgłaszasz, że Ken żyje z nią na kocią łapę – powiedział Zimmerman obojętnym tonem. Jeszcze raz kopnął McCoya. – A teraz za to, że nazwałeś mnie cwelem. Nauczę cię trzymać jęzor za zębami. McCoy wił się na ziemi, z trudem łapiąc powietrze. Jęczał, trzymając się za genitalia. Zimmerman założył ręce na piersiach i w milczeniu przyglądał się leżącemu. Po kilku minutach McCoyowi udało się usiąść. – Dostałeś nauczkę, twardzielu? Chcesz jeszcze trochę? – Nie walczyłeś fair – powiedział oburzonym tonem McCoy. – Kopnąłeś mnie. – W takim razie wstawaj, ty zakichany Joe Louisie29. Zobaczymy jaki z ciebie 29

- Amerykański bokser, w latach 1937-49 mistrz świata wagi ciężkiej; powołany do wojska w 1942 roku, objeżdżał jednostki z 571

bokser. McCoy wziął kilka głębokich oddechów i szybkim ruchem wstał z ziemi. Zacisnął pięści i ugiął lekko nogi. – Coś takiego? – Zimmerman wyglądał na autentycznie zdziwionego. – Kiedy kogoś kopnę, z reguły szybko nie wstaje. – Ty cwelu! – wrzasnął McCoy i wyprowadził z prawej sierpowego. Zimmerman chwycił go za rękę i przerzucił przez ramię. McCoy wylądował na wznak na podłodze. Nie mógł złapać oddechu. Zimmerman podszedł do leżącego i wymierzył mu kopniaka w bok. – Mówiłem ci, żebyś nie nazywał mnie cwelem. McCoy resztką sił podźwignął się na kolana. Z trudem wstał z klęczek. Zimmerman raz za razem uderzył go otwartą dłonią w twarz, a potem nasadą dłoni wymierzył mu cios w szyję. Już po pierwszym ciosie McCoy się zachwiał. Po uderzeniu w grdykę poleciał do tyłu i kurczowo chwycił się za gardło. Po chwili zwalił się ciężko na plecy. pokazowymi walkami dla żołnierzy [przyp. red.]. 572

Zimmerman podszedł do niego i znów kopnął go w bok. McCoy dwa razy skulił się i zwymiotował. – Uderzyłem cię otwartą dłonią – powiedział bez cienia emocji Zimmerman. – Gdybym uderzył cię kantem dłoni – pokazał mu lewą rękę – miałbyś jeszcze raz złamany nos i nie mógłbyś mówić przez tydzień. Gdybym uderzył cię mocniej, zmiażdżyłbym ci jabłko Adama. Nie zrobiłem tego tylko dlatego, że twój brat jest moim przyjacielem. Mógłby mieć do mnie żal. – Chryste Panie – wymamrotał szeptem McCoy. – Jeśli jeszcze raz dojdzie do mnie, McCoy, że powiedziałeś choćby jedno pieprzone słowo nie tak jak trzeba, albo, że komuś dosunąłeś, to przyjdę do ciebie i dopiero wtedy zobaczysz co to znaczy prawdziwy wycisk. Zbliżył się do McCoya i gwałtownie uniósł nogę do następnego uderzenia. McCoy rozpaczliwie przeturlał się na bok. Zimmerman postawił stopę na ziemi i zaśmiał się szyderczo. – Gnojek – powiedział pogardliwie. Następnie podszedł do wiszącego na drzwiach ubrania, założył kurtkę, wło573

żył czapkę i opuścił barak. McCoy wstał dopiero wtedy, kiedy upewnił się, że jego prześladowca już nie wróci. Odczuwał przeszywający ból w boku i kroczu. Oddychał z trudem. Wyjął z kieszeni chusteczkę. Wytarł z ubrania i butów wymiociny. Słaniając się na nogach, ruszył w kierunku swego baraku.

Hotel „Foster Peachtree” Atlanta, Georgia 14 marca 1942 roku Podporucznik Richard J. Stecker stał ze szklaneczką w ręku i wyglądał przez okno sypialni w apartamencie imienia generała J. E. B. Stuarta. Popijał pięćdziesięcioprocentowego dwunastoletniego burbona z Kentucky. Padał deszcz ze śniegiem. Wiatr oblepiał szyby topniejącymI natychmiast płatkami śniegu. Stecker przez chwilę śledził spływającą po szybie kroplę wody. Powiedzieć, że był wkurzony na swego kumpla, podporucznika Malcolma S. 574

Pickeringa, to za mało. Był wściekły. Z wielu powodów, ale wszystkie związane były z kobietą, którą Stecker nazywał w myślach Córką Admirała bądź Świętą Wdową, a w której ten idiota Pick zakochał się po uszy. Steckerowi było go też trochę żal. Chłopak znalazł się w fatalnej sytuacji. I nieważne, do ciężkiej cholery, czy uczucie Picka do Marthy Sayre Culhane było głupią i niedobrą miłością, czy też po prostu zwykłą nieposkromioną namiętnością – Stecker i tak był z tego powodu wyprowadzony z równowagi. W pewnej chwili poczuł, że przeszła mu złość na Picka, zostało tylko współczucie. Od wczorajszego południa aż do chwili, która minęła piętnaście minut temu, Steckerowi wydawało się, że widzi światełko w tunelu. Wszystko miało wyglądać inaczej... Kiedy poprzedniego dnia w jednym z hangarów lotniska Saufley Fields rozłożyli na betonowej podstawie filaru swoje kanapki i jedli je, popijając mlekiem, Pick, któremu wrócił już humor, zapytał: – Nie chciałbyś przypadkiem przelecieć jakiejś panienki, Dick? 575

– Chcesz powiększyć swój zasób wiedzy ogólnej, Pickering, czy masz coś konkretnego na myśli? – odpowiedział mu pytaniem Stecker. – A co byś powiedział, gdybyśmy skoczyli na dzień do Atlanty – zaproponował Pick – i pozwiedzali tamtejsze zabytki. Panorama „Bitwy o Atlantę” powinna być fascynującym obiektem dla zawodowego oficera, takiego jak ty, a widok niezliczonych pomników nieustraszonych herosów na koniach z pewnością uznasz za inspirujący. – Wydawało mi się, że wcześniej mówiłeś coś o panienkach. – To też wchodzi w rachubę – uspokoił go Pick. – Zdajesz sobie sprawę, mam nadzieję, że jeżeli pojedziemy do Atlanty, nie będziesz mógł oddawać się swojemu ulubionemu zajęciu, czyli kręcić się po holu hotelu „San Carlos”, polując na gorące spojrzenie czystej i szlachetnej Marthy. – Pieprzyć tę szlachetną samarytankę. – Przez Picka przemówiła gorycz, ale po chwili dodało rzeczowo: – Chociaż, jak się dobrze zastanowić, to całkiem dobry pomysł. 576

– Słyszałem, że do tych rzeczy potrzeba dwojga – zauważył Stecker. – Chcesz jechać do Atlanty, czy nie? Żeby wyruszyć na poszukiwanie przygód, do miejscowości znajdującej się w odległości większej niż 200 kilometrów od bazy lotniczej marynarki w Pensacola, należało wcześniej otrzymać zezwolenie na podróż. Nim wytropili kapitana Wąsika i uzyskali jego zgodę, było już po szóstej. W rezultacie wylądowali w hotelu „Foster Peachtree” po północy. Bar był jeszcze otwarty, ale nie spotkali żadnej młodej gracji, która miałaby ochotę na towarzystwo dwóch ognistych oficerów piechoty morskiej. Lecz Pickowi zdawało się to nie przeszkadzać. Miał ogromną ochotę się napić. Stecker został z nim. Siedzieli jeszcze długo po wyjściu ostatnich gości. Stecker zastanawiał się, dlaczego barman nie wyrzucił ich wcześniej. Przypomniał sobie jednak, że właścicielem hotelu jest dziadek Picka. Jego przyjaciel, już nieźle podchmielony, prowadził wielce poważne, wręcz filozoficzne rozważania o swojej niemożności połączenia się z córką admirała. Dick wiele razy słyszał te dywagacje, nudziły go więc niepomiernie. 577

– Umówmy się, Pick – zaproponował. – Ty nie wspomnisz imienia tej szlachetnej damy przez cały tydzień, a ja nie obleję twoich włosów łonowych benzyną i nie podpalę ich, gdy będziesz spał. Pick spał zdrowo i smacznie, głośno pochrapując, aż do godziny dziesiątej rano. Potem, ożywiony i radosny, wszedł do pokoju Steckera. Zamówił ogromne śniadanie. Po chwili uświadomił sobie i Dickowi, że nie powinni jeść za dużo, ponieważ za piętnaście pierwsza są umówieni na lunch z cioteczką Ramoną. – Cioteczką Ramoną? – zapytał z niesmakiem Dick. – Ciocia Ramona bardzo mnie kocha – wyjaśnił Pick. – Ilekroć jestem w Atlancie, zawsze staram się z nią zobaczyć. Doprawdy, tylko nieżyczliwa mi osoba mogłaby sugerować, że robię to, ponieważ drogiej cioteczce asystują zwykle dwie bardzo czarujące młode panny, jakby wyjęte żywcem z „Przeminęło z wiatrem”. – Gówno prawda. Bujasz? – Będziesz musiał, mój drogi, uważać na to, co mówisz. Nic nie może bardziej zrazić dobrze wychowanej panny z Południa jak niewyparzona gęba marine. 578

Jeśli w obecności cioteczki będziesz używał wulgarnych słów, dostaniesz od niej laską po głowie. Wyobrażenia Dicka Steckera na temat cioteczki Ramony wzięły w łeb. W hotelu pojawiła się przystojna pani, ubrana w sięgające kolan futro ze srebrnych lisów. Jej rude włosy skrywała częściowo lisia czapka. Ramona była kobietą po czterdziestce. Na tyle ocenił ją Stecker, przyglądając się, jak nadstawiała Pickowi policzek do pocałowania. – Cioteczko – Pick zdobył się na wyszukaną kurtuazję – pozwolisz, że przedstawię ci mojego dobrego przyjaciela, podporucznika Richarda Steckera. Dick, to pani Heath. – Bardzo się cieszę, że mogę pana poznać, poruczniku – powiedziała, wyciągając ciężką od brylantów rękę w geście, który przyniósłby zaszczyt królowej Anglii. – Cała przyjemność po mojej stronie – odrzekł Stecker. Gdybym wiedziała, Pick, że przyjedziecie przed dziesiątą rano – robiła Pickowi wyrzuty cioteczka Ramona – wszystko inaczej bym zorganizowała. 579

– Zdaję sobie sprawę, jak bardzo byłoby to dla ciebie kłopotliwe – grzecznie odrzekł Pick. – Zawsze było z ciebie niezłe diablątko – powiedziała Ramona – ale cieszę się ogromnie, że znów cię widzę. A potem pojawiły się dziewczęta. Blondynka i ruda. Obie były piękne, wprost nieziemskie. Dickowi natychmiast przeniknęła przez głowę myśl, że nie należą do tych dziewczyn, z którymi idzie się do łóżka. A przynajmniej nie można tego zrobić tego samego dnia, w którym się je poznało. I najprawdopodobniej nie uda się to przed owym szczęśliwym dniem, w którym poprowadzi się je do ołtarza, by połączyć się z nimi świętym węzłem małżeńskim, A potem pomyślał sobie, że to wcale nie jest ważne. Wystarczy tylko być z nimi. Przecież nieczęsto zdarza się spotkać takie dziewczyny. Mówiły z wyraźnym południowym akcentem, który Stecker uznał za absolutnie czarujący, a ich imiona za równie urocze. Blondynka miała na imię Catherine-Anne, a rudowłosa Melanie. Melanie miała jasnoniebieskie oczy i zniewalający sposób zwilżania warg czubkiem czerwonego języka. Ona to właśnie, bardziej niż Catherine-Anne, wydawała się zafascynowana spotkaniem 580

z absolwentem West Point, służącym w piechocie morskiej i uczącym się pilotować samoloty. Lunch jedli w głównej, reprezentacyjnej sali restauracyjnej z wysoko zawieszonym stiukowym sufitem. Był to wytworny, cudowny lunch, który – według Dicka – był absolutnie stosowny do okoliczności. Podano nawet szampana. – To prawdziwa uczta – powiedziała cioteczka Raniona. – Może nie powinnam, ale uwielbiam szampana. Kiedy już rozlano musujący płyn i wszyscy trącili się kieliszkami, Melanie posłała Dickowi znad kieliszka powłóczyste spojrzenie. Trzy razy, oczywiście przypadkiem, jej kolano otarło się pod stołem o jego kolana. Cofnęła je, naturalnie, ale za drugim i trzecim razem nie spuściła wzroku, lecz patrzyła mu prosto w twarz. Wszystko szło jak po maśle. Wypili drugą butelkę szampana. Do tańca przygrywał kwartet smyczkowy. Obaj zatańczyli najpierw z cioteczką Ramoną, jak przystało na dobrze wychowanych młodzieńców, a potem z dziewczętami. Gdy Dick objął nareszcie ramieniem Melanie, woń jej perfum przyprawiła go o lekki 581

zawrót głowy. Melanie, niepomna, jak mu się zdawało, swoich stromych piersi, przytulała się do niego. Pick wydawał się zainteresowany Catherine-Anne, a ona nim, W ogóle wszystko wydawało się darem niebios. Teraz pozostało jedynie zaprosić je na kolację. I pozbyć się, rzecz jasna, cioteczki. Pani Heath spojrzała na swój wysadzany brylantami zegarek i podniosła głos w sposób właściwy damie. – Nie miałam zupełnie pojęcia, że już tak późno! Dziewczęta, musimy w tej sekundzie wyjść! Pick zerwał się z miejsca. Dick był święcie przekonany, że Pick już wszystko dawno obmyślił i że za chwilę przeniosą się w inne miejsce. Ten pełen słodyczy drań o gładkich manierach bez wątpienia potrafi powiedzieć dokładnie to, co trzeba i jak trzeba, by namówić dziewczęta na wspólną kolację. Może by zaczęli od wczesnych koktajli? Ale Pick nie zrobił tego. Pocałował cholerną cioteczkę w policzek i jeszcze raz zapewnił ją, że było mu miło zobaczyć się z nią. 582

A potem uśmiechnął się do dziewcząt i z galanterią powiedział, że miał ogromną przyjemność poznać je i że ma nadzieję na następne spotkanie niebawem. I na tym koniec. Melanie rzuciła Dickowi jedno z tych swoich spojrzeń i podała mu rękę. Wyszła z restauracji, podążając za cioteczka i Catherine-Anne. – Rany boskie, niech cię diabli porwą! – jęknął Dick. – Ale za co? – Poszły sobie! Do jasnej cholery! Nie zauważyłeś? – I co z tego? – zapytał niewinnie Pick. – Sądziłem, że przyszliśmy tutaj, żeby je poderwać! – wykrzyknął Dick z wściekłością. Wszystkie głowy odwróciły się w ich stronę. – Chyba naprawdę nie myślisz, że... przyjaciółki ciotki Ramony... ? – Miałem nadzieję na wspólną kolację – przerwał mu Dick. – One się z tobą spotkały, Dick, i nic więcej. Rozumiesz? – perswadował Pick. – W Atlancie te sprawy załatwia się inaczej. – Ale dlaczego? 583

– Jeśli uda nam się tu jeszcze raz przyjechać, postaram się, żeby cioteczka dała mi ich numery telefonów, a wtedy zaprosimy je na drinka. – A teraz, na miłość boską? Dlaczego teraz nie wypada? – Czy mogę ci coś powiedzieć bez obrażania twoich uczuć? – zapytał Pick. – Nie wiem – odrzekł Dick. – Ale uważaj, bo zaraz przeciągniesz strunę. – Masz blade pojęcie o takich dziewczynach jak one – Pick przyjął poważny ton. – To nie żadna krytyka, to zwykłe stwierdzenie faktu. – No to co? Mogę się chyba nauczyć, prawda? – Zdaje się, że ta ruda wpadła ci w oko, co? – Melanie, mój drogi, ona ma na imię Melanie – skarcił go Dick. – Tak, rzeczywiście polubiłem ją. – Powiedziałem ci już. Następnym razem, gdy się tu zjawimy, jeżeli w ogóle wrócimy, może uda mi się szepnąć cioteczce słówko za tobą. – A dzisiaj nie dałoby rady? – Dick był już prawie zrezygnowany. – Naprawdę liczysz na coś? – Do licha, chyba nie. 584

– Przykro mi, stary – powiedział Pick, podpisując się na rachunku. Wstał od stolika. – Chyba dałem ci mylne wyobrażenie o tych dziewczynach. – Nie mówmy już o tym – wycofał się Dick. Po wyjściu z restauracji ruszył za Pickeringiem w kierunku wind. – Dokąd idziesz? – zapytał. – Natura wzywa. – Mnie też. Gdy byli już w apartamencie, Pick położył rękę na ramieniu Dicka. – Drogi przyjacielu – powiedział – mam do załatwienia ważny telefon. Czy mógłbyś zostać w swoim pokoju, aż cię zawołam? – No tak, tłukliśmy się przez siedem godzin przez pół kraju, by stąd odjechać z pustymi rękami, a ty będziesz teraz dzwonił do tej swojej pieprzonej wdowy. – Dick nie powstrzymał wybuchu. Pick spojrzał, jakby chciał coś powiedzieć, ale się rozmyślił. Dick zawstydził się swoich słów. – Przepraszam – powiedział. – Jeśli dzwonisz do niej, to życzę ci szczęścia. 585

– Może przeciągniesz barek do twojego pokoju? – zaproponował Pick. – Co? – Dick podążył wzrokiem za gestem ręki Picka. W apartamencie pojawiło się coś, czego nie było przedtem, zanim zeszli na dół na spotkanie z cioteczką Ramoną. Był to barek na dużych mosiężnych kołach, z całym asortymentem butelek, do tego kubełek z lodem, a nawet dwie butelki szampana. – Czasami można na mnie polegać – powiedział Pick. – Tym razem ja się nimi zaopiekuję – stwierdził Dick. – Zabiorę tylko butelkę szampana – poprosił Pick i wyjął jedną, gdy Dick podjechał do niego z barkiem. Odwrócił się do Steckera plecami i zaczął otwierać szampana. Dick przetoczył barek do swojej sypialni. Nie chciał już żadnego szampana. Po pierwsze, nie ma sensu pić tak romantycznego trunku, gdy w pokoju hotelowym trzeba zostać samemu. A po drugie, szampan smakował mu jak ocet z bąbelkami. Sprawdził butelki i znalazł burbona. Nalał sobie i poszedł pogapić się przez okno. 586

W każdej sytuacji można znaleźć coś pozytywnego, pomyślał. W końcu jesteś w fantastycznym hotelu, w jakim nigdy dotąd nie byłeś. No i poznałeś ją. A może wrócisz tu kiedyś? A poza tym dzień jeszcze się nie skończył. Zawsze jest jakaś nadzieja. Dick ciągle jeszcze stał przy oknie, gdy rozległo się pukanie do drzwi. – Jestem tutaj, koło okna – powiedział. – Zastanawiam się właśnie, czy z niego wyskoczyć. – Nie rób tego. – Usłyszał miękki kobiecy głos o południowym akcencie. – Jest tyle innych, nie mniej interesujących sposobów na spędzenie deszczowego popołudnia. Dick odwrócił się od okna i nie mógł uwierzyć własnym oczom. W drzwiach stała Melanie. Miała na twarzy uśmiech, a w ręku kieliszek szampana. Poza tym była zupełnie naga, jak ją pan Bóg stworzył. – O rany! – jęknął Dick. Melanie zbliżała się do niego wolnym krokiem. Jej piersi wydały mu się wcieleniem doskonałego piękna. Była naturalnym rudzielcem. 587

– Da sobie pan sam radę, poruczniku? – zawołał Pick. Oczy Dicka strzeliły w kierunku otwartych drzwi. Zobaczył Pickeringa, który w jednej ręce trzymał szampana, drugą zaś obejmował kibić Catherine-Anne. Dziewczyna nie miała na sobie niczego prócz uśmiechu i pasa z podwiązkami. Nie była naturalną blondynką. Melanie podeszła do Dicka i zaczęła odpinać jego oficerski pas. Kiedy Dick ponownie spojrzał na drzwi, były już zamknięte. Doszedł go śmiech Picka. Mógł więc już teraz całą uwagę poświęcić Melanie. Następnego dnia, w drodze powrotnej do Pensacola, Pick udzielił Dickowi paru wyjaśnień. Ramona Heath to madame, a nie jego ciotka. Znał ją od lat, od czasu, kiedy jako szesnastoletni gówniarz pracował w tym hotelu w czasie wakacji. Był wtedy gońcem. Ramona miała stajnię dziewcząt, z którymi podróżowała po całym kraju. Dziewczęta były drogie, ponieważ były najlepsze. Większość jej klientów, panów w średnim wieku, skwapliwie akceptowała wygórowane ceny. – Jestem zaskoczony – powiedział Dick. 588

– Zaskoczony? Pojechaliśmy przelecieć panienki i zrobiliśmy to. – No, żeby coś takiego w takich dobrych hotelach – nie mógł się nadziwić Stecker. – Chyba jestem naiwny. – Mój dziadek kiedyś powiedział, nie do mnie, oczywiście, że jedyna rzecz, jaka wzbudza jego niechęć do pobierania pieniędzy od gościa kopulującego ze słoniem w jego hotelu, to fakt, że czasami trudno wyczyścić potem dywan w pokoju. – Ile kosztowała cię nasza zabawa? – zapytał Dick. – Nic. Chciałem im zapłacić. Zatańczyłem z nią pierwszy taniec, pamiętasz? Kategorycznie odmówiła. Powiedziała, że powinienem traktować to jako ich wkład w wojenny wysiłek narodu. – Poruczniku Pickering, co chwila wprawiacie mnie w zdumienie.Nie dziwię się – skwitował Pick. Dało się jednak wyczuć nutę smutku w jego głosie. Dick spojrzał na niego. – O co chodzi? – Dobra, pojechałem poderwać jakąś cizię i poderwałem. Żeby podnieść ma589

łego, panienka nie szczędziła swoich umiejętności. Muszę przyznać, że wykazała dużo fantazji i wytrwałości. Ale już po wszystkim czułem się jak psie gówno. Jak mogłem zdradzić tę moją jedyną, wyśnioną i wymarzoną? – Jezu, Pick, tak mi przykro – powiedział Stecker. – Co ja, kurwa, mam zrobić, Dick? – żałośnie zapytał Pick. Stecker powiedział tylko to, co w takiej chwili mógł powiedzieć : – Wszystko się jakoś ułoży.

590

XVII 1 Biblioteka Publiczna miasta Nowy Jork 25 marca 1942 roku, 12.15 Carolyn Spencer Howell miała trzydzieści dwa lata. Pracowała jako bibliotekarka w Bibliotece Publicznej przy 42 Ulicy. Była kobietą wysoką, szykowną, ubraną lepiej niż jej koleżanki. Długie, czarne włosy, które czesała z przedziałkiem pośrodku, sięgały jej prawie do połowy pleców. W jej życiu zaczęło się coś, co cztery dni temu nazwała w myślach „problemem badawczym”. Ale wówczas nie uświadamiała sobie, jakie motywy powodowały nią naprawdę, ani nie czuła, że było to trochę idiotyczne. Wprawdzie w tych dniach widywało się na ulicach coraz więcej mężczyzn w mundurach, rzadko jednak można było ich spotkać w bibliotece, chyba że w 591

holu, gdzie czekali, aż przestanie padać. Jednak od dłuższego czasu w czytelni głównej przesiadywał jakiś wojskowy. Wydał się Carolyn interesującym mężczyzną. Nie potrafiła powiedzieć, od jak dawna przychodził do biblioteki, ale od dnia, w którym go zauważyła, upłynęło dziesięć dni. Zjawiał się codziennie. Był oficerem piechoty morskiej. Nic więcej nie mogła o nim powiedzieć, bo jej wiedza o wojsku była bardzo uboga. Żołnierze piechoty morskiej nosili, jako oznakę swojej wojskowej przynależności, kotwicę częściowo zasłoniętą kulą ziemską z wizerunkiem obu Ameryk. Oficerowie mieli na naramiennikach metalowe znaczki stosownie do ich stopnia, które – jak w przypadku tego mężczyzny – zdobiły również rożki kołnierzyków koszuli mundurowej. Carolyn musiała sięgnąć po encyklopedię Britannica, aby dowiedzieć się, że złoty liść dębu był oznaką stopnia majora. Jak Carolyn zauważyła, major każdego dnia zachowywał się podobnie. Przychodził rano, kilka minut po dziewiątej, i szedł do działu czasopism, gdzie czytał „New York Timesa” i najnowsze egzemplarze „Baltimore Sun” i „Union Leader” z San Diego. Być może oddawał się lekturze dla zabicia czasu, chociaż 592

skądinąd było to przecież interesujące zajęcie. Wyglądało jednak na to, że szukał w gazetach czegoś konkretnego. Przychodząc do biblioteki, major przynosił ze sobą zupełnie nową, skórzaną teczkę, w której nosił dwa duże notatniki w zielonych okładkach, zapasy ołówków, dwa wieczne pióra, papierosy i zapalniczkę Zippo z zapasem benzyny do niej. Kiedyś przyglądała się, jak napełniał zapalniczkę. Raczej rzadko spotyka się kogoś, kto nosi ze sobą płyn do zapalniczki. Jednak jak się nad tym dłużej zastanowiła, doszła do wniosku, że miało to pewien sens, i dowodziło, że taki ktoś jest osobą przewidującą. W jednym z notesów major zapisywał coś ołówkiem, a w drugim wiecznym piórem. Gdy kończył czytanie prasy, podchodził do kontuaru – czasami do Carolyn, a czasami do jej koleżanek – i wypełniał rewersy na materiały z księgozbioru podręcznego. Pierwsze słowa, jakie wypowiedział do Carolyn, brzmiały następująco: – Czy mógłbym otrzymać egzemplarze „New York Timesa” od 15 listopada 1941 roku do, powiedzmy, 31 grudnia tegoż roku? – Oczywiście – odpowiedziała – ale byłby to zbyt duży stos gazet. Może więc partiami, po cztery dni? Zacznijmy od 15 listopada 1941 roku, dobrze? 593

– Wspaniale. Bardzo pani dziękuję. Pomyślała, że ma ładny, głęboki męski głos. Mówił z akcentem, który zdradzał, że nie jest nowojorczykiem. Carolyn nie potrafiła jednak na podstawie jego wymowy domyślić się, z którego stanu pochodził. Zauważyła, że major wygląda jakoś niezdrowo. Nie robił wrażenia mężczyzny krzepkiego, często przebywającego na świeżym powietrzu, czego mogła się spodziewać po oficerze piechoty morskiej. Ale za to miał miłe, ciepłe i mądre oczy, które z pewnością niejedno widziały. Ich drugą rozmowę major zaczął od pytania, czy biblioteka ma egzemplarze „Shanghai Post”. – Tak – odpowiedziała. – Ale oczywiście tylko te, które ukazały się przed wybuchem wojny. – Czy mógłbym prosić o numery od 1 listopada 1941 roku... aż do ostatniego? – Naturalnie. Kiedy czytał „Shanghai Post”, Carolyn zauważyła coś dziwnego – głęboki smutek w oczach majora. 594

Następne zamówienia, jakie jej składał, dotyczyły materiałów o charakterze wojskowym lub polityczno-wojskowym. Wyszukiwała dla niego na przykład tekst konwencji genewskiej i kilka wykazów osób bez przynależności państwowej. Szczególnie był zainteresowany paszportami nansenowskimi30. Większość zamówień dotyczyła, oczywiście, tematyki japońskiej. Ale dlaczego, na miły Bóg, major piechoty morskiej od ponad tygodnia spędzał każdy dzień w bibliotece publicznej? Czyżby wojsko miało o wrogu mniej informacji niż miejska biblioteka? W głowie Carolyn zaświtała pewna zatrważająca myśl. Czy on aby naprawdę jest oficerem piechoty morskiej? Może to jakiś typ spod ciemnej gwiazdy, przebrany w oficerski mundur? To był Nowy Jork, a w Nowym Jorku wszystko jest możliwe, nawet w czytelni biblioteki. Ta złowieszcza myśli była z drugiej strony bardzo podniecająca. Carolyn dopiero teraz spostrzegła, że mundur majora jest - W roku 1920 Liga Narodów wprowadziła prawo wydawania dowodów tożsamości lub dokumentów podróży uchodźcom, zwłaszcza Rosjanom, którzy nie chcieli wracać do kraju przemianowanego na Związek Radziecki. Z czasem przyjęło się określanie tego rodzaju dokumentów paszportami nansenowskimi. Ich nazwa wywodzi się od nazwiska Fridtjofa Nansena, Wysokiego Komisarza Ligi Narodów do Spraw Uchodźców [przyp. aut.]. 595 30

zupełnie nowy. U spodu kieszeni jego kurtki wciąż była przyczepiona mała firmowa metka. Poza tym paradował w odznaczeniach – ściśle mówiąc – w kolorowych baretkach, symbolizujących te odznaczenia. Z jakichś powodów, sama nie wiedziała z jakich, była przekonana, że odznaczenia były prawdziwe. Dzięki temu major wydawał się jej rzeczywisty i realny. Rozszyfrowanie odznaczeń majora i ustalenie ich rangi, stało się dla Carolyn bardzo ważne. Pomyślała sobie, że będzie to jej „problem badawczy”. Miał cztery baretki. Kiedy podszedł do kontuaru, przyjrzała im się uważnie, a potem zanotowała, w jakich były barwach. Gdy tylko nadarzyła się okazja, by przejść się po czytelni głównej, dla pewności sprawdziła swoje zapisy. Pierwsza baretka na obu końcach miała wąskie białe paski, bliżej środka dwa szersze w kolorze czerwonym, pomiędzy nimi średniej szerokości pasek niebieski. Następna była cała fioletowa, z wyjątkiem narożnych białych pasków. Wpięty w nią był mały złoty znaczek, być może liść dębu. Następna z kolei była żółta, z obu stron zakończona czerwono-biało-niebieskim paskiem. Dalej była jeszcze jedna żółta baretka, ale z dwoma biało-czerwono-białymi paskami i 596

jednym paskiem niebiesko-biało-czerwonym. Przyczepiona była do niej mała metalowa gwiazdka. Carolyn była bibliotekarką, wyszkoloną w szukaniu i sprawdzaniu. Nie sprawiło jej więc zbyt dużo trudności odkrycie, co oznaczały te baretki. Ta u samej góry oznaczała Brązową Gwiazdę, przyznawaną za męstwo. Fioletowa baretka dowodziła Fioletowego Serca, otrzymywanego za rany odniesione w czasie walk. Wpięty w nią mały znaczek (zwany – według regulaminu odznaczeń marynarki – okuciem z liściem dębowym) oznaczał powtórne nadanie odznaczenia. Wynikało z tego, że major był dwukrotnie ranny. Żółta baretka z gwiazdką oznaczała medal za udział w działaniach wojennych w Azji i na Pacyfiku. Gwiazdka oznaczała udział w walkach na tym froncie. Ta druga, żółta, informowała o Amerykańskim Medalu Obrony, cokolwiek miało to znaczyć. A zatem ten nieco zmizerowany, o głęboko osadzonych oczach major był prawdziwym bohaterem. Ale równie dobrze mógł być cierpiącym na chorobę psychiczną motorniczym kolejki podziemnej, który był bez pracy i przeżywał wojnę – ubrany w mundur oficera. Całymi dniami przesiadywał w bibliotece, 597

czytając o toczącej się wojnie. Tego dnia major podszedł bezpośrednio do biurka Carolyn i, wskazując na trzymane pod pachą książki, zapytał: – Czy będzie mi wolno zostawić je u pani w czasie lunchu? – Oczywiście – powiedziała Carolyn. – Widzę, że pan służył na Pacyfiku – wyrwało jej się. Pierwszy raz spojrzał na nią jak na osobę, a nie element wyposażenia biblioteki. – Tak, to było na Pacyfiku – odrzekł. – Jestem zaskoczony pani znajomością baretek. Niewielu cywilów zna się na tym. – Owszem, mam o tym pewne pojęcie – brnęła dalej Carolyn. – I, jeśli wierzyć baretkom, był pan dwukrotnie ranny. – Zgadza się. Wygrała pani rower. Czy nie miałaby pani ochoty pojechać na bezpłatną wycieczkę na Coney Island? – uśmiechnął się. Ale po chwili jego uśmiech znikł. Popatrzył na Carolyn badawczym wzrokiem, pokręcił głową i znów się uśmiechnął. 598

– Co ma pani zamiar zrobić? Wezwać żandarmerię? Zrobiło jej się głupio, ale nie dała za wygraną. – Byłam trochę ciekawa, jak mógł pan służyć na Pacyfiku i już wrócić na Wschodnie Wybrzeże? – Czy uwierzy pani w okręt podwodny? – Nie mógł się powstrzymać od uśmiechu. Sięgnął do kieszeni po portfel, wyjął legitymację i podał ją Carolyn. Widniała na niej jego fotografia i nazwisko: major Korpusu Piechoty Morskiej Edward J. Banning. – A czy teraz zaopiekuje się pani moimi książkami w czasie lunchu? – Przepraszam. – Carolyn Spencer Howell spąsowiała. Spuściła nisko głowę. Nie usłyszała odpowiedzi. Podniosła głowę, lecz jego już nie było. Pokręciła głową. – Niech to szlag! – powiedziała na tyle głośno, by parę głów podniosło się znad książek. Piętnaście minut później weszła do baru na Wschodniej 41 Ulicy. Skierowała się do wolnego stołka przy barze. 599

Ubiegła ją jednak pyzata Włoszka z włosami upiętymi w wysoki kok. Zła i zdezorientowana takim obrotem sprawy Carolyn odwróciła się i zobaczyła siedzącego przy małym stoliku pod ścianą majora Banninga. – Mam nadzieję, że mnie pani nie śledzi? – zapytał. Carolyn spłoniła się i chciała czym prędzej czmychnąć z baru. Ale Banning prędko wstał i chwycił ją za rękę. – Przepraszam – powiedział. – Proszę usiąść. I tak już kończę. Usiadła. – Zachowałam się głupio. Ale proszę mi wierzyć, nie szłam za panem. Bardzo często jadam tu lunch. – Wiem – rzekł Banning. – Widziałem panią. Miałem nadzieję, że również dzisiaj pojawi się pani tutaj. Obrzuciła go badawczym spojrzeniem. – Zdaje się – powiedział – że tym razem ja zachowałem się podejrzanie. – Raczej zaskakująco. – Wzbudziłem jednak pani podejrzenia. Dlaczego się pani tak zmieszała? Podeszła kelnerka, dzięki czemu Carolyn zyskała na czasie. Zamówiła ka600

napkę i kawę. – Jeśli ta pani nie ma nic przeciwko temu, by dzielić ze mną stolik, poproszę jeszcze o jedną kawę – powiedział major. – Ależ proszę – odpowiedziała bezzwłocznie Carolyn. Ich oczy się spotkały. – Czy pamięta pani, jak ją pytałem o nansenowskie paszporty? – Kiwnęła głową. – Przeglądałem różne materiały, ponieważ moja żona, którą zostawiłem w Szanghaju, podróżuje na takich papierach. – Rozumiem – rzekła. – Chciałem, żeby to było jasne od początku. – Rozumiem – powtórzyła i po chwili dodała: – Przez piętnaście lat byłam mężatką. Mój mąż porzucił mnie dla młodszej, ale kosztowało go to sporo pieniędzy. Musiałam sobie czymś zapełnić czas. Wróciłam więc do pracy w bibliotece. Kiwnął głową. Oboje dobrze wiemy, pomyślała. A on nawet wcześniej ode mnie. Dlaczego więc odczuwam taki niepokój? Co się teraz stanie? 601

Do biblioteki wrócili razem. Gdy kończyła się jej zmiana, major podszedł do niej i zapytał, co by powiedziała, gdyby zaprosił ją na drinka, zanim zejdzie do metra i wróci do swojej przyszpitalnej kwatery w Brooklynie. Odparła, że spotka się z nim po pracy w hotelu „Biltmore”. Pod zegarem, którego nie sposób nie zauważyć. Gdy przyszła do hotelu, czekał już na nią. Poszli do baru. Wypili powoli dwa drinki. Kiedy kelner podszedł do nich po raz trzeci, Carolyn podziękowała. Major zapytał ją, czy ma wolny wieczór i czy zje z nim kolację. Zgodziła się. Dodała tylko, że musi na krótko wstąpić do siebie. W windzie, patrząc mu w oczy, powiedziała: – Nie mogę sobie przypomnieć niczego z naszej rozmowy w hotelu. – Nie mówiliśmy niczego ważnego. Kiedy znaleźli się bardzo blisko siebie, nieśmiało szepnęła: – Nie robię tego codziennie. – Wiem – odrzekł z pewnością, która ją przekonała o jego szczerości. Była już noc, kiedy poszła do chińskiej restauracji na Trzeciej Alei i wróciła z 602

dwiema dużymi torbami pełnymi małych, białych, kartonowych pojemników. Ed stwierdził, że wyglądają, jakby były w nich złote rybki. Rozebrała się i przytuliła do rozgrzanego ciała majora. Zjedli spóźnioną kolację w łóżku.

2 Kwatery oficerskie przy szpitalu marynarki, Brooklyn, Nowy Jork 26 marca 1942 roku, 9.30 Kiedy major Edward J. Banning pchnął szklane drzwi i wszedł do holu, uderzyła go spartańska prostota i nijakość wyposażenia pomieszczenia. Przypominało nieco hol prowincjonalnego hotelu. Była nawet recepcja obsługiwana przez kaprala. Ale teraz nie było w niej nikogo. Hol i odchodzące od niego dwa korytarze też były puste. Pomiędzy dwuosobową kanapą a stojącymi naprzeciwko niej dwoma krze603

słami ustawiono stolik, na którym stała prosta szklana popielniczka. Wszystkie meble wykonane były z chromowanego metalu i plastiku. Podłogę pokryto błyszczącym linoleum z widocznymi geometrycznymi śladami po świeżym woskowaniu. W pomieszczeniu nie było żadnych dywanów. Na ścianie wisiały dwie fotografie. Na pierwszej, pancernik „Arizona”, a na drugiej – chyba jedyny raz nie szczerzący zębów – Franklin Delano Roosevelt. W holu umieszczono też korkową tablicę ogłoszeniową, na której poprzyczepiano pinezkami odbite na powielaczu informacje przeznaczone dla mieszkańców oficerskich kwater. Na piętra prowadziły betonowe schody. Funkcję balustrady pełniła metalowa rura, a stopnie wzmocniono stalowymi kantówkami. Banning podszedł do recepcji. Nachylił się nad blatem, żeby zajrzeć do drewnianej przegródki, czy zostawiono dla niego jakąś wiadomość. Ale żadnej wiadomości, ani listu, nie znalazł. Nie był tym zaskoczony, bo też nie spodziewał się niczego. Wszedł na pierwsze piętro do pomieszczenia prawie identycznego z tym na 604

parterze. Nie było tu tylko recepcji. Podobnie jak w holu na dole, tu również ustawiono pośrodku metalowo-plastikową kanapę, krzesła i stolik. Na ścianie wisiała taka sama jak na dole fotografia prezydenta Roosevelta, a obok niej dwa zdjęcia, zawieszonych w chmurach, dawno już wycofanych dwupłatowych myśliwców morskich. W połowie prawego korytarza, odwrócony do Banninga plecami podoficer, który zwykle urzędował w recepcji, z namaszczeniem polerował linoleum elektryczną froterką. Banning skręcił w lewy korytarz, udając się do swojego pokoju. Uświadomił sobie, że spartańska prostota kwater oficerskich uderzyła go tak mocno, ponieważ trzy kwadranse wcześniej wędrował korytarzem wyłożonym dywanem i oświetlonym kryształowymi żyrandolami, jechał windą wykończoną dębową boazerią, a gdy wyszedł z windy, znów stąpał po dywanach pokrywających marmurową posadzkę. Szedł obok prawdziwych antyków w kierunku iskrzących się, oprawionych w mosiądz szklanych obrotowych drzwi, wprawianych w ruch przez portiera ubranego w uniform wyglądający jak mundur admirała carskiej marynarki. 605

– Dzień dobry, pani Howell – bardzo uprzejmie pozdrowił Carolyn portier. – Mamy dziś mroźny wiatr. Wezwać taksówkę? – Nie, dziękuję – odparła. – Przejdę się. Twarz portiera była pozbawiona jakiegokolwiek wyrazu. Nawet powieka mu nie drgnęła, gdy zobaczył panią Howell wychodzącą z domu w towarzystwie oficera piechoty morskiej, Ale twarz Carolyn, jak się Banningowi zdawało, pokraśniała z zażenowania. Carolyn szybko jednak przyszła do siebie. Wsunęła swoją rękę pod jego ramię, nim jeszcze zdążyli wyjść na ulicę. Seks był lekarstwem, które zalecił mu lekarz. I chyba miał rację. Od momentu pierwszego pocałunku w windzie, gdy jechali do jej mieszkania, ani przez chwilę nie wyczuł w niej fałszywej skromności. Nie odepchnęła go, ani nie zapytała, za kogo ją uważa. Pożądała go, bo był mężczyzną – tak jak on pożądał jej, bo była kobietą. Powiedziała mu później, a on jej uwierzył, że był to jej pierwszy raz od czasu rozstania z mężem, 606

– To jest jak jazda na rowerze, prawda? – zapytała z zachwycająco bezwstydnym uśmiechem, gdy nadziewała na widelec krewetkę z kartonowego pudełka przyniesionego z chińskiej restauracji. – Nie wyszedłeś z wprawy. Tyle tylko, że czuję się z tobą tak, jakbyś dopiero co wygrał Tour de France. Było to dla niego, pomijając seks, bardzo interesujące, może nawet perwersyjne, doświadczenie, tak sobie leżeć nago w łóżku i mówić jej o MM, podczas gdy Carolyn siedzi obok niego z podkurczonymi kolanami i z wyrazem szczerego współczucia w oczach. Był przekonany, że Milla polubiłaby Carolyn, a Carolyn polubiłaby Millę. Nie miał poczucia, że zachował się wobec Milli jak skończony łajdak. Wydawało mu się, że gdyby wiedziała o Carolyn, nie czułaby się dotknięta ani zła. A może nawet, z uwagi na niego, byłaby zadowolona. Dotarł do swego pokoju. Otworzył kluczem szare, metalowe drzwi. Pomieszczenie było wyposażone w łóżko, krzesło z prostym oparciem, komodę, metalowo-plastikowy fotel oraz małe, drewniane biurko. Na ścianie wisiała fotografia szeroko uśmiechniętego Franklina Roosevelta. Na krześle ze stopami opartymi na łóżku siedział podpułkownik F. L Ricka607

bee. Czytał „New York Timesa”. Zdjął marynarkę, odsłaniając szelki podtrzymujące mu spodnie od munduru. Wokół jego torsu biegły paski, które dopiero po chwili Banning rozpoznał jako uprząż do kabury pod pachą. – A, Banning – powiedział Rickabee – to pan. Nareszcie. Kto czeka, ten zostaje nagrodzony. – Dzień dobry, panie pułkowniku. Zmuszony jestem panu powiedzieć, że złapałem dziś rano o czwartej pociąg z tej waszyngtońskiej Sodomy i Gomory w naiwnej wierze, że dzięki temu będę mógł pana złapać, zanim wyruszy pan na podbój Nowego Jorku. – Gdyby pan zadzwonił... – Banning zawiesił głos. Rickabee zamaszystym ruchem postawił nogi na podłogę, starannie złożył gazetę i cisnął ją w kąt łóżka. Banning zobaczył wystającą mu z umieszczonej pod pachą kabury kolbę rewolweru. Był to prawdopodobnie Smith & Wesson. – Nic nie szkodzi – powiedział po chwili milczenia Rickabee. – Dzięki temu porozmawiałem o panu z doktorem Tolandem, co i tak miałem w swoich planach. Poza tym mogłem pierwszy raz w życiu odegrać rolę tajnego agenta, i to 608

zupełnie na serio. – Tajnego agenta? – Poprosiłem tego siedzącego na dole wartownika w białej czapce, żeby mnie wpuścił do pańskiego pokoju. Powiedział mi, że jest to absolutnie wbrew regulaminowi. – Podpułkownik pochylił się nad łóżkiem, wyjął z marynarki coś, co przypominało portfel i rzucił to Banningowi. – Byłem zmuszony pokazać mu legitymację. Przeraził się nie na żarty. Banningowi udało się złapać skórzane etui. Rozłożył je. W środku znajdowała się złota odznaka i podstemplowana legitymacja w plastikowej oprawie. Karta z pieczęcią departamentu marynarki i fotografią Rickabee'ego stwierdzała jego tożsamość jako specjalnego agenta sekretarza marynarki. Wszystkie pytania dotyczące jej właściciela powinny być kierowane bezpośrednio do szefa wywiadu marynarki. Banning spojrzał pytająco na Rickabee'ego. – Wywarłem na nim takie wrażenie, że gdybym mu kazał podpalić ten budynek, usłuchałby mnie bez chwili wahania – powiedział podpułkownik i wy609

ciągnął rękę po legitymację. Banning zachichotał, odrzucając ją Rickabee'emu. – To robi wrażenie, panie pułkowniku – powiedział. – Ta legitymacja w niepowołanych rękach mogłaby być bardzo niebezpieczną bronią. – Oczywiście, panie pułkowniku. Rozumiem to doskonale. Inne skórzane etui znów przeleciało przez pokój. Banning ledwo zdążył je złapać. – To dla pana – poinformował go podpułkownik. – Jest pan teraz majorem. Sądzę więc, że nie muszę dodawać, iż powinien pan być z tym ostrożny. Banning ze zdziwieniem otworzył skórzaną oprawę. Zawierała taką samą opieczętowaną legitymację, jaką widział przed chwilą, z tą różnicą, że na fotografii widniała jego własna twarz. – Dostaje pan też broń. – Rickabee wskazał na dużą, wypchaną, skórzaną teczkę. – Nie wydaje mi się, aby na drodze stąd do San Diego musiał pan odpierać ataki rabusiów, pozwoliłem więc sobie uzbroić pana tylko w, takiego jak 610

mój, małego Smith & Wessona. Z tuzin pytań naraz cisnęło się Banningowi do głowy. – Panie pułkowniku... – zaczął. – Pozwoli pan, że ja zacznę, Ed – przerwał mu Rickabee. – Zapewne zaoszczędzi to nam sporo czasu. – Oczywiście, panie pułkowniku. – Przysłał mnie tu generał Forrest – zaczął Rickabee. – Moim najważniejszym celem – który zresztą ku własnemu zadowoleniu zrealizowałem satysfakcjonująco – było znalezienie odpowiedzi na pytanie o pańską równowagę psychiczną. Moją ocenę potwierdziła opinia doktora Tolanda, że nie dzieje się z panem nic, czego jakaś dupa nie mogłaby wyleczyć. Doktor Toland powiedział mi, że najlepszym dowodem pańskiej równowagi był sposób, w jaki poradził pan sobie ze sobą, będąc pewnym utraty wzroku. Po chwili przerwy Rickabee ciągnął dalej. – Już teraz oficjalnie uznano pana za oficera, któremu z powodu wyjątkowej niezłomności charakteru, docenianej zarówno przez zastępcę szefa sztabu do 611

spraw wywiadu, jak i dowódcę Korpusu, można zaufać i powierzyć najskrytsze tajemnice Korpusu oraz obdarzyć nadzwyczajnymi uprawnieniami. – Jezu Chryste – wymamrotał Banning. – Co to, do jasnej cholery, ma znaczyć? – To co powiedziałem – odrzekł Rickabee. – A zatem czas na pierwszą tajemnicę. Musi pan wiedzieć, że generał Forrest wczoraj rano wyczyścił swoje biurko z papierów i zastanawiał się, jak powie swojej żonie, że odchodzi na emeryturę w niełasce, której przyczyny pozostaną wprawdzie tajne, ale cala sprawa nie stanie się przez to mniej hańbiąca i wstydliwa. – Forrest? Przecież to dobry oficer. Co, do diabła...? – Ale o godzinie drugiej po południu dowódca Korpusu wezwał generała Forresta do swego gabinetu i powiedział mu, że ponownie rozpatrzył potrzeby Korpusu i doszedł do wniosku, że nie może go wysłać na emeryturę, ponieważ nie ma nikogo z takimi kwalifikacjami i doświadczeniem, kto mógłby go zastąpić. – Panie pułkowniku... Nie mam pojęcia... – Dzisiejszej nocy, minutę po dwunastej generał Paul H. Lesterby został wy612

słany na emeryturę – mówił dalej podpułkownik. – Zaś pułkownik Thomas C. Wesley... – Zdaje się, że był w oddziałach piechoty morskiej Floty Atlantyku – wtrącił Banning. Rickabee przytaknął. – Ostatnio dowodził wydziałem planowania operacyjnego w sztabie dowódcy Korpusu. Wesley siedzi teraz w pociągu zdążającym do Kalifornii. Będzie tam pełnił czasowo funkcję specjalnego asystenta dowódcy składnicy zaopatrzenia, dopóki dowódca Korpusu nie podejmie decyzji, czy odesłać go na emeryturę czy postawić przed sądem wojennym. Dowódca uczciwie powiedział Wesleyowi, że – gdyby to tylko od niego zależało – najchętniej oddałby go pod sąd wojenny. Jedynie dobro Korpusu powstrzymuje go przed takim krokiem. – Co on takiego, do cholery, zrobił? – Zna pan Evansa Carlsona, prawda? – Tak, panie pułkowniku. – Od tego momentu, Ed, jak się pan wkrótce przekona, będziemy poruszać się 613

po dość śliskim gruncie – rzekł Rickabee. Wyjął z kabury mały rewolwer i położył go na łóżku. Następnie wręczył Banningowi gruby plik papierów. – Te dokumenty przedwczoraj dostarczono dowódcy Korpusu. Nie mogę pozwolić, aby wydostały się z moich rąk. Musi je pan teraz przeczytać. Kiedy wrócę do Waszyngtonu, cały segregator zostanie spalony. Jestem osobiście odpowiedzialny przed dowódcą za zniszczenie tych papierów. Pierwszy dokument z tego pliku został opatrzony stemplem: TAJNE a jego tytuł brzmiał: RAPORT O DZIAŁALNOŚCI EVANSA CARLSONA, MAJORA KORPUSU PIECHOTY MORSKIEJ, ZA OKRES OD KWIETNIA 1939 DO KWIETNIA 1941 ROKU. Gdzieś w środku zgromadzonych dokumentów znajdował się list kapitana Jamesa Roosevelta do dowódcy Korpusu. A na spodzie tego sporego stosu, również ze stemplem: TAJNE, leżały zapisy rozmów telefonicznych podpułkownika Rickabee'ego i kapitana Sessionsa z podporucznikiem K. J. McCoyem. – Zastanawiało mnie, co McCoy robił w Elliott – powiedział Banning, kiedy skończył czytać. Wyrównał plik, stukając jego bokiem o komodę. 614

– Czy jeszcze coś pana zastanawia? – zapytał Rickabee. – A chce pan znać moją szczerą odpowiedź? – odpowiedział pytaniem Banning. – Naturalnie. – To było karygodne, zrobić coś takiego Carlsonowi – oświadczył Banning. – Tak – rzekł Rickabee. – To jedno z nielicznych, nadających się do druku określeń, użytych przez dowódcę Korpusu. – Naprawdę? – Naprawdę – potwierdził Rickabee. – Jak tylko dowódca Korpusu to zobaczył, od razu ukręcił łeb całej sprawie. Chociaż czyszczenie brudów zostawił, oczywiście, innym. – Jak to się stało? – zapytał Banning. – Jak mogło do czegoś takiego dojść? Cholerna „Gwardia Pałacowa” za bardzo uwierzyła w siebie i w swoje możliwości. Wesley chciał uratować Korpus przed Carlsonem. Wciągnął generała Lesterby'ego w tę szlachetną sprawę, a potem obaj zjawili się u Forresta ze swoim pomysłem. A ponieważ Forrest się wahał, zasugerowali mu, że działają 615

w imieniu dowódcy. – Chryste Panie! – Ten pieprzony Wesley również mnie wessał w to gówno. Nawet przez moment nie przyszło mi do głowy, że nie działa w imieniu dowódcy. W przeciwnym razie... – Wierzyć się nie chce – dziwił się Banning. Ale po tym wszystkim, co usłyszał, uznał za stosowne dopowiedzieć swoją myśl. – To znaczy, chodzi mi o pułkownika i generała... – Myślę, że prawdziwa przyczyna wściekłości dowódcy Korpusu na Forresta była inna. Dowódca wściekł się na to, że Forrest uwierzył w jego udział w tej sprawie. Na szczęście jestem tylko podpułkownikiem, a podpułkownicy to z założenia skończone tępaki. Dowódca potraktował mnie z protekcjonalną pogardą. Bardzo dokładnie i powoli wyjaśnił, czego oczekuje ode mnie, kiedy będę sprzątał ten pieprznik. – Czy to i mnie dotyczy? Wspomniał pan coś o Diego – powiedział Banning. – W czasie tych osiemnastu godzin, podczas których generał Forrest myślał, iż 616

zostanie w niesławie odesłany na emeryturę, dowódca powiedział mi, że oprócz mnie nie ma nikogo, kto dałby sobie radę z tym bigosem. Oficerowi nie można wyrządzić większej krzywdy, jak uświadomić mu, że przełożeni kwestionują jego zawodowe kompetencje. Jeżeli będzie trzeba, dowódca jest gotów pojechać do Kalifornii i przeprosić Carlsona oraz zapewnić go o osobistym zaufaniu do niego. Ma jednak nadzieję, że Carlson nie wie o posłanym do niego oficerze, który miał go szpiegować, więc przeprosiny nie będą konieczne. – Dowódca wolałby uniknąć przepraszania – zauważył z ironią Banning. – Czy ma powody obawiać się, że prezydent Roosevelt wykryje tę szczeniacką operację szpiegowską? Rickabee zawahał się przez chwilę. – Jestem pewien, że tak jest – odezwał się wreszcie. – A o szkodzie dla Korpusu, gdyby do tego doszło, nie chcę nawet myśleć. Jeśli prezydent wszystko odkryje, dowódca będzie musiał odejść. A to z oczywistych powodów byłoby fatalne dla Korpusu. Banning chrząknął. 617

– Wydaje mi się, iż jestem właściwą osobą, by stwierdzić, że przeprosiny Carlsona nie sprawią dowódcy Korpusu żadnego kłopotu – powiedział Rickabee. – Wystosowanie takich przeprosin będzie równoznaczne z przyznaniem się do tego, że w Korpusie zrodziły się wątpliwości co do lojalności i umiejętności Carlsona. Wątpliwości na tyle duże, że dowódca musiał być osobiście włączony w tę sprawę. Ale teraz dowódca musi mieć pewność, czy Carlson wie o wszystkim, czy też jedynie się tego domyśla. W tym momencie przychodzi kolej na pana. – Co mam robić? – Pierwszego kwietnia 1. batalion Raidersów zostanie przeniesiony z Quantico do Diego, a potem, jak tylko zostanie zorganizowany transport, popłynie na Hawaje. Piętnastego kwietnia swoje szkolenie w Camp Elliott ma skończyć 2. batalion Evansa Carlsona. Zanim jednak wypłynie do Pearl Harbor, w bazie pojawią się inspektorzy ze sztabu Korpusu. Przeprowadzą kontrolę 2. baonu. Znajdzie się pan w ich gronie jako oficer wywiadu 4. pułku i przyjrzy się pan sekcji wywiadu Carlsona. Ale niejako ktoś wyznaczony przez nas, czyli przez 618

wywiad marynarki, lecz jako zwykły inspektor z dowództwa piechoty morskiej, chociaż tego chyba nie muszę dodawać. Przygotuje pan rutynowy raport, który zostanie przesłany drogą służbową. Natychmiast po swoim powrocie przygotuje się pan do rozmowy z dowódcą Korpusu, którego osobiście pan poinformuje, czy Carlson coś podejrzewa, czy nie. – Piękna robota, nie ma co – skwitował Banning. – Będzie pan musiał, oczywiście, skontaktować się z McCoyem. Jest jeszcze ktoś, z kim powinien pan tam porozmawiać. Pamięta pan starszego sierżanta sztabowego Steckera? – Tego z 4. pułku? Podczas pierwszej wojny dostał chyba Medal Honoru, prawda? – Jest teraz kapitanem w San Diego. W sztabie Drugiego Zespołu Szkoleniowego. Pracuje dla pułkownika Lou Harrisa, który pomaga Carlsonowi w szkoleniu i uzbrajaniu 2. batalionu. Byłoby dobrze, gdyby miał pan możliwość zbliżyć się do Steckera i dyskretnie go wybadać, czy Carlson coś zwąchał. – Nie wiem, czy będzie chciał ze mną rozmawiać. To trochę sztywny gość. 619

– Ale dobry marine – stwierdził Rickabee. – Niech się pan kieruje własnym osądem, Ed. – Zrozumiałem, panie pułkowniku. Kiedy jadę? – Drugiego kwietnia. Mam dla pana datowane na ten dzień rozkazy. Został pan przydzielony do zespołu Generalnego Inspektora Dowództwa Korpusu Piechoty Morskiej, powołanego dla inspekcji 2. batalionu. Inspektorzy wyjadą z Waszyngtonu pierwszego kwietnia. Będzie pan miał prawo pierwszeństwa przy przejeździe koleją, a sierżant Gregg, pamięta go pan? Banning pokręcił głową. – Nie. – Mniejsza o to, Gregg postara się dla pana o przedział w pociągu „Twentieth-Century Limited” do Chicago, a potem pojedzie pan pociągiem... no, jakże on się nazywa, a zresztą nieważne, taki z widokowym wagonem. – Wiem, co pan ma na myśli. Też nie mogę przypomnieć sobie tej nazwy. – Nieważne, ale po wycieczce przez Góry Skaliste do Los Angeles pojedzie pan pociągiem „Lark”. Zespół inspekcyjny wróci do Waszyngtonu samolotem. 620

Zabierze się pan z nimi. – Tak jest, panie pułkowniku. – Przed powrotem do Waszyngtonu musi pan sprecyzować swoje obserwacje – powiedział Rickabee. – Dowódcę Korpusu czeka twarda rozmowa, a jej przebieg będzie zależał w dużej mierze od pańskiego sprawozdania. Banning chrząknął i pokiwał ze zrozumieniem głową. – Zbyt dobrze mi się żyło. Nie mogło to trwać wiecznie – stwierdził filozoficznie.

621

XVIII 1 Kompania B, 2. batalion Raidersów, Camp Elliott, Kalifornia 26 marca 1942 roku Kiedy nadjechał dżip, żołnierze kompanii B leżeli po obu stronach wyboistej, niewiele szerszej od ścieżki drogi, biegnącej między wzgórzami otaczającymi Camp Elliott. Dowódca plutonu i starszy sierżant Esposito stali. Nie było po nich widać śladów zmęczenia. Kilku żołnierzy siedziało, ale większość z nich nadal leżała na wznak, z trudem łapiąc oddech. Ostatnie pięć minut przed przerwą starszy sierżant Esposito spędził z nimi na bieganiu. Po trzech kwadransach marszu w szybkim tempie w pełnym oporządzeniu i z podstawowym zapasem amunicji, każde pięć minut biegu rozciąga się do pięciu godzin. 622

Za kierownicą dżipa siedział pisarz kompanii. W przeciwieństwie do panującego powszechnie wyobrażenia o gryzipiórkach, pisarz kompani B wyglądał jak obrońca drużyny futbolu amerykańskiego – i tak było w istocie: grał w drużynie „Tygrysów” w szkole średniej w Marion, w stanie Ohio, nim zaciągnął się do Korpusu, trzy dni po ataku na Pearl Harbor. – Musisz mieć średnią ocenę przynajmniej dostateczną, jeśli chcesz dostać się do drużyny uniwersyteckiej – powiedział mu któregoś dnia trener. A że Rock Rockham nie był zbyt mocny w geometrii i angielskim, trener zasugerował mu, że lepiej byłoby dla niego, gdyby oprócz uprawiania futbolu, wziął się do czegoś, w czym będzie dobry, a nawet lepszy od innych, chociażby w pisaniu na maszynie. W Parris Island podoficer personalny zapytał Rock’ego, czy posiada jakieś umiejętności, na przykład pisania na maszynie. Chłopak przyznał się, że całkiem dobrze opanował tę sztukę: wystukuje 45 słów na minutę. Personalny, rzecz jasna, nie uwierzył mu i sprawdził. Rocky nie wyglądał na faceta, który umiałby sobie poradzić z maszyną do pisania, ale zdał egzamin i opuścił Parris 623

Island jako pisarz z przydziałem do Zespołu Szkoleniowego w Diego. Szybko uzmysłowił sobie jednak, że ujawnienie umiejętności maszynopisania było poważnym błędem. Bądź co bądź wstąpił do Korpusu, żeby strzelać do Japończyków i odpłacić tym zasranym gnojkom za Pearl Harbor i Wake, a nie siedzieć przy pieprzonej maszynie w pieprzonym biurze, wypełniając pieprzone formularze. Któregoś dnia w czasie porannego apelu wezwano ochotników do służby w 2. samodzielnym batalionie. Sierżant sztabowy powiedział mu, że batalion ten zaraz po przeszkoleniu zostanie przerzucony za ocean. Nareszcie coś dla niego. Niewiele myśląc, zgłosił się na ochotnika. O niczym innym nie marzył, chciał jak najszybciej znaleźć się na Pacyfiku z dala od kurewskiej maszyny do pisania. – No dobra, chłopcze – powiedział z uśmiechem na ustach sierżant sztabowy z kompani B, gdy Rocky zameldował się u niego. – Cholernie się cieszę, że cię widzę. Naprawdę potrafisz wystukać czterdzieści pięć słów na minutę?. A potem, już bez uśmiechu na twarzy, sierżant przypomniał Rockhamowi, 624

gdzie służy i że w Korpusie żołnierz robi, co mu każą, a nie to, co on by chciał. A jeśli ma trochę oleju w głowie, to będzie wykonywał swoją robotę z pieprzonym uśmiechem na ustach. Od teraz jest pisarzem kompani B i to musi mu, do ciężkiej cholery, wystarczyć. W liście do domu Rocky napisał jedynie, że został kapralem. Nie przyznał się do tego, że zrobili z niego pisarza kompanii. Pochwalił się, że jest w raidersach i że wkrótce będzie zabijać Japończyków. Rocky zatrzymał dżipa. Podszedł do porucznika, który prowadził marszobieg. Zasalutował i przekazał wiadomość. – Przyprowadźcie go, sierżancie – rozkazał porucznik. Starszy sierżant Esposito rozejrzał się po leżących na ziemi żołnierzach. – McCoy! – wrzasnął – Do mnie! Starszy szeregowy Thomas M. McCoy, jeszcze dysząc ze zmęczenia, czerwony na twarzy, poderwał się z ziemi i biegiem ruszył w kierunku sierżanta, stojącego z porucznikiem i kapralem Rockhamem. – Zabierajcie swoje manele – rozkazał Esposito. – Jedziecie z kapralem. 625

– Dokąd, sierżancie? – Tam gdzie zawiezie was kapral Rockham. Kiedy zjeżdżali ze wzgórza, podskakując na wybojach, McCoy zapytał kaprala, dokąd jadą. – Do kompanii A – odpowiedział Rockham. – Zostaliście przeniesieni. – O kurwa, ale za co? – A kto to, kurwa, wie? – odpowiedział retorycznie Rockham. – Sierżant sztabowy dał mi wasze papiery i kazał zabrać z całym majdanem do kompanii A. McCoy nie musiał się zastanawiać, co się stało. Od razu wiedział, że ten żłób musiał maczać w tym palce. Od tamtej nocy, kiedy Zimmerman wyciągnął go ze „Ścieku” i dał mu niezły wycisk, widział go ze trzy, albo cztery razy. Zawsze było tak samo. Gdziekolwiek stacjonował, ten bydlak zjawiał się w ślad za nim. McCoy nie wiedział, po jaką cholerę ten skurwiel depcze mu po piętach. Ale parę dni temu nadział się na niego i usłyszał coś, co dało mu do myślenia. – Podobno trzymasz język za zębami i nie wsadzasz nosa tam, gdzie nie trzeba – powiedział Zimmerman. – Może jednak nie jesteś takim głupkiem, na jakiego 626

wyglądasz. Rockham podwiózł McCoya do dowództwa kompani A. Wyrzucił za nim jego marynarski worek, dokumenty i cały ekwipunek. McCoy pozbierał rzeczy i ułożył je pod ścianą, obok drzwi. Następnie zastosował się do wymalowanego na drzwiach rozkazu: ZAPUKAĆ, ZDJĄĆ NAKRYCIE GŁOWY I CZEKAĆ. – Wejść! – usłyszał po chwili. McCoy wszedł. – To wy jesteście starszy szeregowy McCoy? – zapytał pisarz kompanii, mały popieprzeniec w okularach. – Kazano mi się tu zameldować – odpowiedział McCoy. Sierżant sztabowy podniósł wzrok znad biurka. Ten nędzny, patykowaty skurwysyn musi być Teksańczykiem, pomyślał McCoy. – Mam nadzieję, że zabraliście swój dobytek – powiedział pytającym tonem sierżant. McCoy kiwnął głową. Sierżant ruchem ręki kazał mu podać sobie jego dokumenty. Otworzył kopertę i wyjął z niej wszystkie papiery. Odszukał akta personalne, a formularze zaopatrzeniowe i inne dokumenty, dotyczące starszego szerego627

wego, pozostawił na stole. Następnie wstał i z wybranymi papierami w ręku poszedł do pokoju, na którego drzwiach widniał napis: PORUCZNIK MEWRYN C. PLUMLEY, DOWÓDCA KOMPANI. Był tam może ze dwie minuty, po czym drzwi się otworzyły i sierżant, wystawiając z nich głowę, rozkazał: – McCoy, do dowódcy. McCoy podszedł do otwartych przez sierżanta drzwi i postąpił zgodnie z regulaminem: dwukrotnie zastukał we framugę drzwi, zaczekał na rozkaz wejścia i wmaszerował do środka. Zatrzymał się metr od biurka porucznika Plumleya, wyprężył się jak struna, i z wzrokiem utkwionym w ścianę dokładnie piętnaście centymetrów nad głową oficera wyrecytował: – Panie poruczniku, starszy szeregowy McCoy melduje się na rozkaz. – Spocznijcie, McCoy – powiedział porucznik Plumley. McCoy stanął w regulaminowym rozkroku, ręce złożył na plecach. Mógł wreszcie spojrzeć na Plumleya. Stwierdził, że porucznik bacznie mu się przypatruje. – Sierżant Zimmerman mówił mi o was, McCoy, a także sierżantowi Lo628

wery'emu – odezwał się porucznik. O kurwa, znów się do mnie przypieprzył, pomyślał McCoy. – Kiedy porucznik zwraca się do was, McCoy, mówi się: „Tak jest, panie poruczniku” – warknął starszy sierżant Lowery. – Przepraszam, panie poruczniku – powiedział McCoy. – Powiedzcie mi, McCoy – odezwał się Plumley – dlaczego tak fatalnie wypadło wam strzelanie z Browninga w kompanii B? Co tu jest, kurwa, grane? – zdziwił się w duchu McCoy. – Zaliczyłem strzelanie, panie poruczniku – odpowiedział. – Ale dostaliście tylko Strzelca – stwierdził porucznik. Na podstawie wyników strzelania kwalifikowano żołnierzy do trzech kategorii: Strzelca, Strzelca wyborowego i Eksperta. Kategoria Strzelca była najniższa, a dodatkowe wynagrodzenie przysługiwało jedynie Ekspertom. – Panie poruczniku – wyrwało się McCoyowi – zamiast karabinu dali mi jakieś gówno, które dostaliśmy od armii. – Z lepszą bronią lepiej dalibyście sobie radę? 629

– Oczywiście, panie poruczniku. – Starszy sierżant Zimmerman jest takiego samego zdania – powiedział porucznik. – Ma warunki – zauważył starszy sierżant Lowery. W jego głosie słychać było uznanie. McCoy spojrzał na niego zaskoczony. – Starszemu sierżantowi Zimmermanowi, jak wiecie – powiedział porucznik – przydzielono tymczasowo inne zadania. Ale kiedy wejdziemy do walki, wróci na swoje dawne miejsce w kompanii. Rozumiecie na pewno, że bardzo obchodzi go to, co zastanie po swoim powrocie. – Tak jest, panie poruczniku. – Brakuje nam dwóch dowódców drużyn – ciągnął porucznik. – Rozmawialiśmy o tym z sierżantem sztabowym i starszym sierżantem Zimmermanem, a on zaproponował przeniesienie was do naszej kompanii. McCoy był kompletnie skołowany. Wydawało mu się, że się przesłyszał. – Panie poruczniku... – zaczął z niedowierzaniem w głosie. – Sierżant Zimmerman zarekomendował was na dowódcę drużyny, a wy, 630

McCoy, jesteście zaledwie Strzelcem. Zdziwiło mnie to, ale sierżant twierdzi, że z dobrą bronią stać was na więcej i że załatwi wam możliwość powtórzenia tej próby z lepszym kaemem. Myślicie, że dacie radę poprawić swój wynik? – Tak jest, panie poruczniku. – Dobrze, w takim razie zorganizujemy to w ten sposób, że wyznaczymy was tymczasowo dowódcą sekcji BAR – powiedział porucznik. – Starszy sierżant Lowery postara się o powtórzenie egzaminu. Jeśli zrobicie Strzelca Wyborowego, choć mam nadzieję, że Eksperta, dostaniecie naszywki kaprala. Wszystko jasne, McCoy? – Tak jest, panie poruczniku. – Czy macie jeszcze coś, sierżancie? – Nie, panie poruczniku. – To na razie wszystko, sierżancie – powiedział Plumley. – Chciałbym zamienić z McCoyem jedno słowo na osobności. – Tak jest, panie poruczniku – odpowiedział Lowery i wyszedł z gabinetu, zamykając za sobą drzwi. 631

Plumley wbił wzrok w McCoya. – Chciałbym, żebyście wiedzieli coś o mnie, McCoy – powiedział. – Ja nie słucham plotek. Powiem więcej: nie znoszę plotek. – Tak jest, panie poruczniku. – Jeśli żołnierz przychodzi do mnie z czystymi papierami, to jeśli o mnie chodzi, jego papiery pozostają czyste. Dlatego zameldowaliście się u mnie z czystym kontem. Podzielacie mój punkt widzenia? – Oczywiście, panie poruczniku. Plumley uśmiechnął się i wyciągnął do McCoya rękę nad biurkiem. – Witajcie na pokładzie, McCoy – powiedział. – Przychodzicie do nas z rekomendacji starszego sierżanta Zimmermana, a więc spodziewam się po was wszystkiego co najlepsze. – Dziękuję, panie poruczniku. – Możecie odmaszerować, McCoy. McCoy stanął na baczność, zrobił w tył zwrot i wyszedł z gabinetu. Sierżant sztabowy Lowery czekał na niego przed gabinetem dowódcy. 632

– Chodźcie, pokażę wam, gdzie będziecie spać. – Podniósł z ziemi jego oporządzenie i podał mu je. W połowie drogi do koszar położył mu rękę na ramieniu. – Zdaje się, że nieźle potraficie walczyć na pięści, McCoy. – Chyba tak. – Jeśli zademonstrujecie swoje umiejętności w mojej kompanii, McCoy, osobiście wygarbuję wam skórę. A zrobię to tak, że to, co zrobił wam Zimmerman, wyda wam się zaledwie muśnięciem piórka po grzbiecie. McCoy spojrzał na niego. – Rozumiemy się? – zapytał sierżant Lowery. – Tak jest, panie sierżancie. Sierżant Lowery uśmiechnął się i po przyjacielsku klepnął McCoya w ramię. – Świetne – powiedział. – Naprawdę świetnie, chłopie.

2 Biblioteka Publiczna miasta Nowy Jork 633

26 marca 1942 roku, 14.15 Carolyn Spencer Howell miała nadzieję, że pójdzie z majorem Edwardem Banningiem na lunch. Lecz on nie przyszedł po nią do biblioteki. Zrezygnowała w końcu z czekania i sama poszła coś zjeść. Musiała spojrzeć prawdzie w oczy. Carolyn zdała sobie sprawę, że strasznie się wczoraj wygłupiła. Być może fakt, że była normalną kobietą, a Ed Banning przystojnym mężczyzną, sprawił, że zachowała się jak suka powodowana biologicznym popędem. Zresztą w tej roli była świetna. Rozpalała w Banningu krew, dodawała mu pewności siebie, ocierała się o niego, zaglądała mu przez ramię, chcąc się przekonać, co go powstrzymywało od tego, na co miała ochotę. Jeszcze zanim zaczęła się całować w windzie, świadomie i z premedytacją przysunęła się do niego tak blisko, by poczuł dotyk jej piersi. Chciała tego, nie chodziło tylko o seks. Cały ranek Carolyn przeżywała na nowo zdziwienie i zażenowanie z powodu swojej bezwstydnej zmysłowości, której z taką przyjemnością oddawała się w swoim mieszkaniu. Dopóki nie dotarła do niej naga prawda o tym, co się wy634

darzyło w nocy, wyobrażała sobie, jak się zachowa, gdy major znowu przyjdzie do niej. Powiedział jej przecież, gdy go pożegnała przy wejściu do metra, że jedzie tylko zmienić mundur. Nawet ją pocałował. Idąc do biblioteki, miała czas na rozważania o tym, co się stało. Jak do tego doszło, że pozwoliła, aby czytelnik postawił jej drinka, a ona od razu zaciągnęła go do łóżka? Ta myśl nie dawała jej spokoju. Jak spojrzy Edowi w oczy, gdy ten pojawi się w bibliotece. Minęła jedenasta, a jego wciąż nie było. Chciała zaprosić go na kawę i ciastka do pokoju rekreacyjnego dla pracowników biblioteki. Mogła to zrobić, bo był jej „przyjacielem”. Wyobraźnia podsuwała jej myśli, które tylko wzmagały jej smutek i przygnębienie. Około południa, spośród licznych teorii, które Carolyn snuła w myślach, jedna zdawała się być najbliższa prawdy. Jej mocnym punktem było założenie, że nie miała do czynienia ze zwykłym skurwysynem. Przyzwoitość kazała mu się przyznać, że jest żonaty. No i udowodnił jej, że jest oficerem piechoty morskiej. Aczkolwiek bardzo niejasno wyrażał się o tym, czym się zajmował i gdzie sta635

cjonował. Im dłużej o tym myślała, a czasu miała dosyć, tym bardziej wątpiła, że przyjechał do Nowego Jorku na urlop. Chociaż dla takiego słomianego wdowca, który nie miał się gdzie podziać, Nowy Jork był idealnym miejscem do spędzenia urlopu. Jeśli mu się tak nudziło na zdrowotnym urlopie, to po kiego licha siedział tutaj? O pierwszej było już dla niej jasne, że Ed nie przyjdzie. Zupełnie na zimno i bez emocji doszła do wniosku, że melodramatyczną historię o żonie, Rosjance, zostawionej na nabrzeżu w Szanghaju, usłyszała co najmniej z dwóch powodów. Przede wszystkim chodziło o to, żeby wiedziała, że Ed nie jest wolny, no i żeby nie robiła sobie żadnych nadziei na przyszłość. Na dodatek zatruł serce i wyobraźnię skromnej bibliotekarki obrazami nimfomanii, pobudzając ją do seksualnych wyczynów rodem z Kama Sutry. Historyjka o żonie była zdecydowanie upiększona, lecz dość łatwo, jak to sobie w końcu uświadomiła, przyjęła ją za dobrą monetę. W czasie lunchu, przed którym wypiła coś mocniejszego na rozluźnienie, przypomniała sobie, co usłyszała od ojca, gdy powiedziała mu, że chce się rozwieść z Charleyem: „Kiedy komuś powinie się noga, a to może 636

zdarzyć się każdemu, musi przełknąć gorzką pigułkę i ufnie patrzeć w przyszłość”. Po powrocie do biblioteki Carolyn była już spokojna. Pogodziła się z sytuacją. Zaczęła nawet dostrzegać nikłe promyki słońca przebijające się przez czarną chmurę. Zachowała się jak idiotka, to fakt, lecz dzięki Bogu nikt o tym nie wiedział. Z wyjątkiem, oczywiście, Henry'ego, portiera w jej domu, ale w końcu to tylko portier. Całe szczęście, że nie przedstawiła Banninga koleżankom z biblioteki. Dla wszystkich byłoby oczywiste, że nie bibliofilskie zapędy majora Banninga są powodem zainteresowania, jakim obdarzyła jego osobę. Jeśli miała być szczera wobec siebie, to nie mogła powiedzieć, że wyszła z tej znajomości zupełnie z pustymi rękami. Chciała pójść do łóżka, i poszła. Na dodatek Ed robił wszystko z wielką wprawą i subtelnością. Przestała wreszcie zaprzątać sobie umysł majorem Banningiem. I wtedy spostrzegła go. Siedział w czytelni głównej bardzo blisko kontuaru. Poderwał się z miejsca na widok zbliżającej się do niego Carolyn. Miał zafrasowaną minę. – Cześć – rzucił niepewnie. – Cześć – odpowiedziała. 637

– Może chciałabyś wiedzieć, że już tu nie pracujesz – oznajmił. – Słucham? – Kiedy zadzwoniłem i poprosiłem cię do telefonu... – Dzwoniłeś? – przerwała mu. Kłamie jak najęty. Przemyślał sprawę i wrócił do źródła po jeszcze jeden łyk, pomyślała. – Ale jakaś kobieta stwierdziła, że nikt o takim nazwisku tutaj nie pracuje – ciągnął Banning. – Czyżby? – Zadzwoniłem ponownie w nadziei, że trafię na kogoś innego, lecz znów się na nią nadziałem. Z oburzeniem oświadczyła mi, że żadna pani Powell tutaj nie pracuje. Boże jedyny, on nawet nie zna mojego nazwiska, uzmysłowiła sobie Carolyn. – Nazywam się Howell – sprostowała. – To wszystko wyjaśnia, prawda? Bałem się, że może kazałaś jej tak powiedzieć, bo nie chcesz mnie widzieć. 638

– Nie – odrzekła krótko Carolyn. – Otrzymałem rozkazy. Dlatego się spóźniłem. Chciałem ci to powiedzieć przez telefon. – Dokąd jedziesz? – zapytała. – Na Zachodnie Wybrzeże. – Kiedy? – Drugiego kwietnia. Od dzisiaj za tydzień. – Aha. – Czy jesteś już umówiona na dzisiejszą kolację? – Kolację? – zdziwiła się. – Nie chcę się wdzierać w twoje życie, Carolyn – powiedział Banning – ale miałem nadzieję, że spędzimy ze sobą trochę czasu. – Ach tak – rzekła. – Więc co z naszą kolacją? – ponowił zaproszenie, a gdy nie usłyszał odpowiedzi, dodał: – Może jutro wieczorem? Boże mój, on się boi, że powiem „nie”, pomyślała, a głośno zapytała: 639

– A jakie masz plany na dzisiejsze popołudnie? – Muszę iść do braci Brooks. – Braci Brooks? – Nie była pewna, czy dobrze usłyszała. – Mam za mało rzeczy, które przydadzą się w tropikach. – To znaczy, że wysyłają cię do tropików... na Pacyfik? – To znaczy tylko, że dzisiaj rano odkryłem, jak mało mam ubrań – odrzekł. Czy to prawda? Może jest już w drodze na Pacyfik i nie chce mi nic powiedzieć? – przyszło jej szybko na myśl. – To wszystko, co zaplanowałeś? – zapytała. – Tak. – Na dzisiejsze popołudnie, czy na cały tydzień? – Na cały tydzień – uściślił. – Myślałam, że może pojedziesz do domu albo gdzieś indziej. – Chyba ci już mówiłem, że moim domem jest Korpus. Carolyn spojrzała mu głęboko w oczy. – Zaczekaj na mnie w holu – oznajmiła. – Potrzeba mi pięciu minut, żeby za640

brać płaszcz i powiedzieć szefowi, że wychodzę. Kiedy wyszła z biblioteki, major stał u podnóża schodów obok jednego z dwóch kamiennych lwów, które sprawiały wrażenie, jakby śledziły ruch panujący na Piątej Alei. Padał śnieg. Zdążył już oblepić Banningowi czapkę i ramiona. Zbiegła po schodach i dotknęła go ręką. Ku absolutnemu zaskoczeniu dla samej siebie powiedziała: – Cześć, marynarzu, chcesz się zabawić? Wziął ją za rękę. Na dłoniach miała rękawiczki. Uśmiechnął się do niej. – Miałaś kłopoty, żeby dostać dzisiaj wolne popołudnie? – zapytał. – Powiedziałam szefowi, że złapałam jakąś okropną grypę i że nie będzie mnie w pracy przez tydzień. – I co, przeszło? – Jasne – odpowiedziała. – Co chciałbyś robić oprócz zakupów u braci Brooks? Jego twarz wyrażała zdziwienie. Trąciła go lekko w ramię. – Z wyjątkiem wiadomo czego – powiedziała z łobuzerską miną. Wzruszył 641

ramionami. – Czy z jakichś powodów musisz zostać w mieście? – zapytała go, gdy przeszli przez Piątą Aleję, kierując się w stronę 41 Ulicy. – Nie – odrzekł. – Pięć minut przed ósmą drugiego kwietnia muszę być w pociągu „Twentieth-Century Limited”. A dlaczego pytasz? – Lubisz śnieg? – Nienawidzę – przyznał się bez wahania. – Takiego na polach też nie lubisz? – drążyła. – Takiego dziewiczego. Bez żadnych śladów, chyba że jelenia. – Już trochę lepiej. – A w domu z rozpalonym kominkiem? – Ogień na kominku, kieliszek koniaku i ty... – Banning puścił wodze fantazji. – Na bezkresnym odludziu. Tylko ty i ja – powiedziała Carolyn. – Znam takie miejsce w okręgu Bucks, w stanie Delaware. Stary dom, zbudowany z polnych kamieni. – Chcesz tam pojechać? 642

– Chcę tam być z tobą. – Chryste, a ja się bałem, że chcesz mnie spławić – powiedział Banning. Carolyn ścisnęła go za rękę. Nie mogła wydobyć z siebie głosu.

3 Magazyn broni 2. batalionu Raidersów Camp Elliott, Kalifornia 9 kwietnia 1942 roku, 13.00. Żołnierze Korpusu nie boją się prawie niczego. Jednak już na sam dźwięk skrótu: IG, oznaczającego Inspekcję Generalną, pada na nich blady strach. Uczucia takie budził nie tylko sam Inspektor Generalny, lecz także wszyscy podlegli mu inspektorzy. To znaczy wszyscy oficerowie i wyżsi podoficerowie, którzy dokonywali wizytacji w jednostce i sporządzali długie listy uchybień, braków i niedociągnięć. Kontrolowana jednostka, która zazwyczaj o inspekcji wiedziała dużo wcześniej, przygotowywała się do niej tak, żeby IG mógł odkryć 643

kilka drobnych nieprawidłowości. Gdyby nie udało mu się znaleźć żadnego uchybienia, postawiłby siebie i swoich inspektorów w podejrzanym świetle: ktoś mógłby pomyśleć, że to oni nie wykonali właściwie swoich zadań. Nie było jeszcze raportu IG, który by stwierdzał, że kontrolowana jednostka pod względem organizacji, kadr i sprzętu była idealna. Nawet wzorowa, wręcz modelowa jednostka mogła mieć pewność, że IG znajdzie jakieś, choćby mało istotne niedociągnięcia. Gdy do skrótu IG dochodziło niewinne określenie „z Waszyngtonu”, jednostkę ogarniało przerażenie urastające do rozmiarów histerii. Pułkownicy, którym nie drgnęłaby nawet powieka, gdyby dostali rozkaz marszu w terenie usianym minami wprost na okopy wroga, i starsi sierżanci, którzy z uśmiechem na ustach poprowadziliby żołnierzy do ataku na bagnety, nagle oblewali się zimnym potem i cierpieli na bóle brzucha, gdy czekali na wyniki wizytacji IG z Waszyngtonu. Nie bez powodu. Negatywna ocena wystawiona przez IG oznaczała obwieszczenie całemu światu i Korpusowi, że żołnierze danej jednostki są do niczego. 644

2. batalion Raidersów nie był wolny od inspekcyjnej histerii. Przed przyjazdem IG z Waszyngtonu odbyło się kilka prób generalnych, w czasie których sprawdzano sprzęt i ludzi pod kątem wymagań IG, oraz dwa razy tyle wstępnych prób generalnych, w czasie których dowódcy plutonów i starsi sierżanci próbowali znaleźć błędy, nie wykryte w czasie próby generalnej przez dowódcę batalionu. Każdy kontakt z IG sprawiał, że rodząca się z jego powodu histeria przy następnym spotkaniu była nieco słabsza. Ponieważ podporucznik Kenneth J. McCoy przeszedł w życiu przez cztery doroczne inspekcje generalne jako żołnierz i podoficer w 4. pułku, w przeciwieństwie do porucznika Marty'ego Burnesa, prawie nie okazywał zainteresowania próbami generalnymi. Doświadczenie nauczyło podporucznika McCoya zasad tej gry. Zrobił więc to, co powinien zrobić, aby zadośćuczynić wymaganiom inspektorów. Doskonale zdawał sobie sprawę, że będą sprawdzali wszystko dopóty, dopóki do czegoś będą się mogli przyczepić. A więc dał im taką możliwość. Wypełniając rozkazy, jakie nadeszły z kompanii dla zbrojmistrza, żołnierze 645

czyścili broń zespołową i specjalną, aby spełnić surowe wymagania starszego sierżanta Zimmermana. Gdy wszystko było już zapięte na ostatni guzik, podporucznik McCoy i starszy sierżant Zimmerman przeszli się po magazynie, by tu i ówdzie nieznacznie naruszyć wzorowy porządek. Zimmerman, na przykład, poodpinał pasy od paru Thompsonów, a McCoy pobrudził dyskretnie oliwą zamki kilku Browningów i lufy śrutówek Winchester wzór 1897. A gdy nadszedł czas inspekcji, wszystko potoczyło się zgodnie z przewidywaniami McCoya. Oficer inspekcyjny w randze kapitana spiesznie rozejrzał się po magazynie broni i powierzył przeprowadzenie inspekcji starszemu chorążemu. Był to chłop na schwał, skórę na twarzy miał ogorzałą i twardą jak podeszwa. Nazywał się Ripley i wyglądał, jakby służył w Korpusie od momentu lądowania marines na wybrzeżu Trypolisu31. Starszy sierżant Zimmerman subtelnie, choć bezzwłocznie dał mu do zrozumienia, że podporucznik McCoy służył swego czasu w kompanii ciężkich karabinów maszynowych w 4. pułku w - Jedną z pierwszych akcji bojowych piechoty morskiej USA była wyprawa przeciwko piratom śródziemnomorskim w roku 1802, w trakcie której wysadzono desant w Trypolisie. Wydarzenia te przypomina pierwsza zwrotka hymnu Korpusu Piechoty Morskiej: „From the Hills of Montezuma to the Shores of Tripoli” [przyp. red.]. 646 31

Szanghaju. To wyjaśniało Ripleyowi, dlaczego takiemu podporuczniczynie o twarzy szczeniaka świeżo po Quantico – jak go ocenił na pierwszy rzut oka – powierzono uzbrojenie batalionu. Ripley przez pierwsze kilka minut szukał nieprawidłowości typowych dla każdego magazynu broni: brudu i bałaganu, zagrożenia pożarowego oraz niekompletnej dokumentacji. Następnie przypatrywał się broni, sprawdzał czy jest sprawna i należycie przechowywana, i czy nie wymaga reperacji. Wybrał na chybił trafił kilka sztuk, rozłożył je na części w poszukiwaniu zanieczyszczeń bądź rdzy. Nie znalazłszy żadnych poważnych wykroczeń, sporządził wreszcie listę nieprawidłowości: nadmiar oliwy na trzech zamkach karabinów maszynowych Browninga, niewłaściwie umocowane pasy dwóch pistoletów maszynowych Thompsona, oliwa na lufach dwóch strzelb Winchester wzór 1897. Ponad wszelką wątpliwość ten cholerny podporucznik McCoy znał się na rzeczy. Do licha, przecież on też służył w Chinach, uświadomił sobie starszy chorąży. W pewnym momencie znienacka zapytał McCoya: 647

– A tak między nami, poruczniku, gdzie ze starszym sierżantem chowacie rzęchy? – Ton jego ochrypłego głosu wprawił McCoya w zakłopotanie. – Nie ma żadnych rzęchów – odrzekł podporucznik. – To wszystko, co mamy. Niczego nie ukrywamy. – Czyżby armia miała do was taką słabość – powiedział z ironią Ripley – i podarowała wam najlepsze okazy, nie dorzucając ani trochę śmieci? – Po trzy, cztery, a nawet pięć razy oddawaliśmy im z powrotem każdy złom – odpowiedział McCoy – i chyba ich zmęczyliśmy. A może zabrakło im staroci. Wszystko, co pan widzi, należy do nas. Żadnego szmelcu u nas pan nie znajdzie. Ripley uwierzył mu. Znał się trochę na oficerach, a zwłaszcza podporucznikach. Miał swoją zasadę, której się zawsze trzymał. Wierzył mianowicie w to, co starsi sierżanci myślą o młodszych oficerach. A ten starszy sierżant wysoko oceniał swego podporucznika. Inspekcja magazynu broni trwała zaledwie pół godziny krócej od zaplanowanej przez inspektora czterogodzinnej kontroli tej części batalionu. McCoy i Zimmerman pokazywali starszemu chorążemu nietypową broń podpułkowni648

ka Carlsona, jaką udało mu się zdobyć dzięki specjalnym pełnomocnictwom. Następnie musieli słuchać opowieści Ripleya o tym, jak to za dobrych starych czasów bywało w 4. pułku, w którym służył przez dwa lata, poczynając od 1935 roku. Trzy okazy z kolekcji raidersów wzbudziły szczególne zainteresowanie Ripleya, który wcześniej nie miał okazji ich widzieć. Skonstruowany przez Eugene G. Reisinga pistolet maszynowy, strzelający z zamkniętego zamka z szybkostrzelnością 550 strzałów na minutę, wszedł do produkcji w grudniu 1941 roku. McCoy dowiedział się, że armia otrzymała kilkaset tych pistoletów i powiedział o tym Carlsonowi, a ten wypełnił zamówienie na 200 sztuk. – Jeśli nam się nie spodobają, zawsze je możemy oddać, prawda, McCoy? – powiedział wtedy Carlson. Ripley do tej pory nie słyszał o Reisingach. Teraz mógł je zobaczyć u McCoya w pomieszczeniu dla broni specjalnej. Ale za to dużo słyszał o dwóch pozostałych typach karabinów, chociaż ich również nigdy wcześniej nie widział na własne oczy. Skonstruował je kapitan rezerwy piechoty morskiej Melvin Johnson, który jako cywil w 1938 roku przedstawił Korpusowi Uzbrojenia Armii 649

prototyp nowej broni. Był to samopowtarzalny karabin kalibru 7,62 mm zasilany rzadko używanym w tego typu broni 10-nabojowym magazynkiem obrotowym z zamkiem o równie niezwykłym systemie ryglowania z ośmioma ryglami. Jego lufę można było wymienić w ciągu zaledwie paru sekund. Ręczny karabin maszynowy Johnsona mógł strzelać ogniem ciągłym. Jego magazynek był umieszczony z boku. Miał dość ciężką kolbę z chwytem pistoletowym, a osadzony był na dwójnogu zamocowanym na komorze zamkowej. Ripley obejrzał te nowinki ze wszystkich stron i oświadczył, że Reising to zwykłe gówno, natomiast karabin Johnsona jest dwa razy lepszy niż ten pieprzony Garand, a erkaem Johnsona jest chyba równie dobry jak karabin maszynowy Browninga. Podporucznik zgodził się z opinią Ripleya co do Reisinga. McCoy uważał, że karabin Johnsona sprawdzi się na wojnie, ponieważ jego częściowo opróżniony magazynek można bardzo łatwo doładować, co było niemożliwe w ośmiostrzałowym Garandzie. Dla McCoya Browning był bronią o niebo lepszą niż Johnson. Zachował jednak tę opinię dla siebie. Nie po to tu był, 650

żeby dyskutować ze starszym chorążym, którego opinia była z pewnością oparta na fakcie, że konstruktorem karabinu był marine. Podporucznik McCoy i starszy sierżant Zimmerman nie byli zaskoczeni, choć odetchnęli z ulgą, kiedy Ripley pokazał im sporządzony ołówkiem projekt raportu. Gotowy, napisany w kilku kopiach na maszynie miał im być przedstawiony później. Za uzbrojenie otrzymali notę „celującą”, o jeden stopień niższą od – według McCoya – teoretycznej, bo nigdy nie przyznawanej – oceny „wzorowej”. Poza drobnymi, łatwymi do skorygowania nieprawidłowościami nie zauważono żadnych poważnych wykroczeń, które by wymagały ponownej kontroli. W tej sytuacji starszy sierżant Zimmerman natknął się zupełnie przypadkowo na flaszkę czegoś mocnego, schowanego gdzieś pod sufitem, strzelili więc sobie po jednym. – Mówiąc między nami „Chińczykami”, powiem wam, że chłopcy z inspekcji nie przepadają za Carlsonem. Wiecie, o co tu, do jasnej cholery, chodzi? – zapytał Ripley. 651

– Na mój rozum to dlatego, że najpierw wycofał się z Korpusu, a potem do niego wrócił i dostał od razu awans – odpowiedział McCoy. – Carlson wyszedł z Korpusu? – zdziwił się Ripley. – Nie wiedziałem o tym. Kiedy wrócił? McCoy wzruszył ramionami – Byłem z nim w Nikaragui, kiedy dostał Krzyż Marynarki – w głosie Ripleya wyraźnie słychać było dumę. – Wiedziałem jedynie, że dowodził oddziałem piechoty morskiej w Warm Springs. Co on mógł takiego zrobić? Wkurzył prezydenta? – Nie sądzę – powiedział McCoy. – Gdyby tak było, syn prezydenta nie zostałby jego zastępcą. – O rany! – powiedział Ripley. – Ten dryblas naprawdę jest synem prezydenta? Myślałem, że mnie robią w trąbę. – Owszem, to on – potwierdził McCoy. – A niech mnie kule biją! – nie mógł się nadziwić Ripley. – Czy chłopaki z Waszyngtonu mogą majstrować przy pańskim raporcie? Jeśli 652

w ten sposób będą mogli przyłożyć Carlsonowi? – Napisałem, jak jest – odpowiedział Ripley. – Macie tu dobrych chłopaków, lepszych niż gdzie indziej. I nikt, do kurwy nędzy, nie będzie majstrował przy moim raporcie. – Już nieraz słyszałem, że chcą się przyczepić do Carlsona – powiedział McCoy. – Paru facetów ma go na oku. – Kiedy dostałem to pieprzone zadanie, dowódca korpusu powiedział mi, że jeśli ktokolwiek będzie próbował coś mi narzucić, mam mu o tym osobiście zameldować.

653

XIX 1 Jacht „Last Time”, jachtklub w San Diego 9 kwietnia 1942 roku, 19.00 Major Edward Banning, kapitan Jack Stecker oraz porucznik Burnes i podporucznik McCoy siedzieli na pokładzie jachtu na wyściełanych tekowych krzesłach z nogami opartymi o lśniące, mahoniowe nadburcie. Z bulajów na lewej burcie dochodziły do nich dźwięki muzyki i smakowity zapach pieczonego na grillu mięsa. – Zamyśliłeś się, Jack – powiedział Banning. – Chcesz wiedzieć, co mi chodzi po głowie? – odpowiedział Stecker. – Doszedłem właśnie do wniosku, że wszystkich marines można podzielić na dwa gatunki. Pierwszy gatunek, pospolity, dostaje na obiad zwykle puszki Campbella z 654

fasolą i szynką, natomiast drugi, rzadko występujący, z reguły dostaje soczyste steki. Ten oto młodzieniec – wskazał na McCoya – dostaje właśnie steki. Nie wiem, jak ci faceci to robią. Uśmiechnął się do McCoya. – Żadna krytyka, Ken. Uchowaj Boże. Jestem tylko zazdrosny. Chryste, ale pachnie! Banning zachichotał. – Chyba wiem, o co ci chodzi, Jack – powiedział. – Kiedy wszyscy żołnierze 4. pułku grali w kości i warcaby na pięciocentówki, McCoy rżnął w pokera za dużą forsę w hotelu „Cathay Mansions” z byłym carskim generałem i mieszkał w burdelu należącym do tegoż generała. – Jezu! – krzyknął McCoy. – Niech pan tak głośno nie mówi. Jeszcze Ernie usłyszy. Stecker i Banning roześmiali się. – Nie sądziłem, że wie pan o tym – zwrócił się do Banninga McCoy. – Sporo o tobie wiem, chłopie. Zdziwiłbyś się nawet, jak dużo – odpowiedział 655

Banning. – Gdy go poznałem, był kapralem, ale jeździł kabrioletem LaSalle – powiedział Stecker, pokazując ręką na nabrzeże. – Zanim zostałem sierżantem, nie mogłem nawet marzyć o czymś lepszym niż używany Ford, model A. – Zdaje się, że była tu jakaś nieszczelność, Ken – powiedział Banning, podając McCoyowi pustą butelkę Schlitza. – Całe piwo się ulotniło. – Podam panu następną, majorze. – Porucznik Martin J. Burnes wziął butelkę z ręki Banninga i zbiegł pod pokład. – Jeszcze jeden dowód na słuszność twojej teorii, Jack – powiedział Banning. – Kiedy byłem podporucznikiem, to ja biegałem i usługiwałem porucznikom. Stecker roześmiał się. – On jest w porządku, majorze – powiedział McCoy. – Pali się do roboty jak jasna cholera. Gung ho! Marty Burnes lotem błyskawicy wrócił z czterema butelkami Schlitza. – Proszę, panie majorze – powiedział, z całym szacunkiem wręczając jedną butelkę Banningowi. Następnie zrobił rundkę wokół pozostałych. 656

– Poruczniku Burnes – powiedział Stecker – McCoy właśnie nazwał pana Gung ho. Ciągle słyszę to określenie. Co to znaczy? – Nie słyszałeś go w Chinach? – zapytał Banning, i nie czekając na odpowiedź mówił dalej: – A prawda, byłeś w Chinach z rodziną. Pewnie nie znasz idiomów łóżkowych. Tak naprawdę nie byłeś prawdziwym chińskim marine. McCoy chrząknął. – Można powiedzieć, że to chińska wersja hasła: jeden za wszystkich, wszyscy za jednego – pośpieszył z wyjaśnieniem Burnes. – A co to ma wspólnego z raidersami? – zapytał Stecker. – Że trzeba współpracować, panie kapitanie. Dla wspólnego dobra. Każdy powinien robić to, co ma być wykonane, nawet jeśli to nie należy do jego obowiązków – tłumaczył Burnes. – Możesz podać jakiś przykład? – poprosił Banning. – Bardzo proszę, panie majorze – odpowiedział Burnes. – Załóżmy, że oficer przechadza się po terenie i widzi przewrócony pojemnik na śmieci. Zamiast rozglądać się za jakimś szeregowym, powinien sam się zająć tym pojemnikiem. 657

Bo dla dobra jednostki śmieci należy usunąć od razu. Banning popatrzył na McCoya. Oczy Kena się śmiały. Burnes szybko się zorientował, że jego przykład nie należał do najszczęśliwszych. – Może wytłumaczysz to lepiej ode mnie, Ken – powiedział. – Powiedz majorowi, jak to rozumieć. – Przede wszystkim – odezwał się po kantońsku McCoy – nie chodzi o to żeby wszyscy stanowili jedność, ale raczej o to, żeby „dążyć do harmonii”. I choć dla mnie to pieprzenie w bambus, nie mogę wyjść ze zdumienia, że dla większości raidersów zasada ta jest święta jak Ewangelia. Ale w końcu nikomu to nie przeszkadza. Burnes wpatrywał się w McCoya okrągłymi jak spodki oczami, zdziwiony jego płynną chińszczyzną, a jeszcze bardziej tym, że Banning zakrztusił się piwem. Burnes podszedł do majora i zaczął uderzać go w plecy. Po chwili Banning machnięciem ręki kazał mu przestać. – W porządku, panie majorze? – zapytał Burnes. – Już dobrze – powiedział Banning. – Poszło nie w tę co trzeba dziurkę. 658

– No to jak, Burnes – odezwał się Stecker – dowiemy się w końcu, który z was ma rację? Nikt nie lubi przemądrzałych podporuczników, McCoy. W tym momencie na pokład weszła z gracją Ernie Sage, trzymając w rękach tacę. Stała na niej miseczka z sosem koktajlowym i dwa talerze przystawek. Na jednym piętrzyły się kurze wątróbki zawijane w plasterki bekonu, na drugim zaś pieczone krewetki. Ernie wyszła do gości w krótkich spodenkach i podkoszulce z dużymi, czerwonymi insygniami Korpusu. – Stek, a nie mówiłem – powiedział kapitan Stecker. Ernie uśmiechnęła się nerwowo, zastanawiając się, czy jej koszulka nie wzbudziła dezaprobaty oficerów. Banning roześmiał się. – Nie jestem pewna, czy wszystkie przekąski będą panom smakowały – powiedziała. – Ale steki są ogromne i pyszne. Ken wpadł wczoraj na jakiegoś chińskiego marine, który pracuje w kantynie. Stecker śmiał się, zachwycony, a Banning pokręcił głową. Ernie uśmiechnęła się z ulgą. Wiedziała już, że jej strój został zaakceptowany. 659

Chociaż ona sama nie była z niego zadowolona. Co za głupi pomysł. Ale zrobiła to na złość matce. Wczoraj do niej zadzwoniła. Niepotrzebnie. Obie się tylko zdenerwowały. Rozmowa, co prawda, zaczęła się dość taktownie, lecz skończyła się niespodziewanie szybko. – Mam tylko nadzieję, że wiesz, jak ranisz uczucia ojca, który cierpi, bo rodzona córka na oczach jego przyjaciół zachowuje się jak... nie przymierzając, zwykła... markietanka – powiedziała matka po wymianie wstępnych uprzejmości. – Miło się z tobą rozmawia, mamo – odrzekła Ernie. – Zadzwoń jeszcze kiedyś, najlepiej za rok. – I odłożyła słuchawkę. Lecz to bolało. Nie mogła powstrzymać się od płaczu. W odruchu buntu pojechała do centrum, gdzie widziała z pół tuzina dziewczyn, które wysiadywały w barach San Diego, stale odwiedzanych przez marines. Paradowały w podkoszulkach Korpusu. Ernie zastanawiała się, czy jest taka jak one. Uznała jednak, że to nie ma najmniejszego znaczenia, skoro jej matka już ją osądziła. Poszła więc do sklepu i kupiła podkoszulkę. 660

– Dobrze, że steki są ogromne, bo mam wilczy apetyt – powiedział Banning. – Smacznego. – Ernie uśmiechnęła się. – Ernie, może zechciałabyś zabrać stąd tych dwóch miłych młodych oficerów – powiedział Banning. – Mam do pomówienia z Jackiem na osobności. Kiedy McCoy i Burnes schodzili z pokładu, dając pierwszeństwo Ernie, Banning kiwnął głową w ich kierunku. – Rarytas – powiedział. – Przystawki czy przyjaciółka McCoya? – zapytał Stecker. – Jedno i drugie – odpowiedział Banning – A zwłaszcza ona. Taka dziewczyna to prawdziwy skarb, Jack. – Pewnie. – Rozumiem, że pomagasz podpułkownikowi Carlsonowi w realizacji jego misji – zmienił temat Banning. – A więc o to chodzi. – Pokiwał głową Stecker. Banning nie odpowiedział wprost. – Zapewne często go widujesz, prawda? 661

– Praktycznie codziennie. – Mam parę pytań. – Pozwolisz majorze, że zaoszczędzę nam trochę czasu – uprzedził go Stecker. – Nie uważam Carlsona ani za wariata, ani za komunistę. – Dlaczego to mówisz, Jack? – zapytał Banning. – Przecież chciałeś usłyszeć, że Carlson to sfiksowany komuch. I że dlatego mogą go zwolnić i rozwiązać bataliony raidersów. – Ależ skąd – odparł Banning. – Nic podobnego nie miałem na myśli. Mało tego, wiem z najbardziej pewnego źródła, bo od samego generała Holcomba, że zarzuty wobec Carlsona były bezpodstawne. Stecker zajrzał mu w oczy. – No to kamień spadł mi z serca – powiedział. – Mówi się tu i ówdzie, że nasłali na Carlsona jakiegoś oficera, by miał na niego oko. Słyszałeś coś o tym? – Coś mi się obiło o uszy – odrzekł Stecker. – Carlsonowi też? 662

– Na pewno. Chociaż nie sądzę, żeby wiedział, że to McCoy go szpieguje. – McCoy? – zdziwił się Banning. – Daj spokój, Ed, znamy się od lat. – Odpowiedz na pytanie – Banning przybrał ton oficjalny. – Skąd wiesz, że jest w to wplątany McCoy? – No dobrze – odrzekł po chwili wahania Stecker. – Wiem, że po Quantico McCoy pojechał do Waszyngtonu pracować dla podpułkownika Rickabee'ego. Pofatygowałem się sprawdzić jego akta personalne, w których ten fakt skrupulatnie pominięto. Odnotowano jedynie, że zanim się u nas pojawił, był dowódcą plutonu w Quantico. – Czy wspomniałeś o swoich odkryciach Carlsonowi? – Nie. Ale, prawdę mówiąc, kusiło mnie. – Więc dlaczego tego nie zrobiłeś? – Służę w Korpusie dostatecznie długo i wiem, że wcześniej czy później gówno zawsze trafia w wentylator, a ja nie chciałem dać się ochlapać. A poza tym znam McCoya i wiem, że to nie był jego pomysł. 663

– Gówno już trafiło w wentylator – powiedział Banning. – Generała Paula H. Lesterby'ego wysłano na emeryturę, pułkownika Thomasa C. Wesleya przydzielono tymczasowo do magazynu zaopatrzeniowego w Murdoch, podczas gdy dowódca Korpusu zastanawia się, czy oddać go pod sąd wojenny. Stecker zamyślił się. – Ja słyszałem, że Lesterby miał atak serca i że w końcu wydało się, że Wesley to kawał kutasa. – Sądzisz, że Carlson w to wierzy? – Myślę, że tak – powiedział Stecker. – Ale po co te wszystkie pytania? – Wprawdzie, jeśli trzeba będzie, dowódca Korpusu przeprosi Carlsona, ale tylko wtedy, gdy będzie przekonany, a ja mu o tym powiem, że Carlson zdaje sobie sprawę z tego, iż generał Lesterby nasłał mu jakąś wtykę. W przeciwnym wypadku dowódca nie pojawi się u nas i nie złoży oficjalnych przeprosin wobec podpułkownika. – Niech się martwi o to, że będzie musiał przepraszać prezydenta. – Jeśli dowódca uważałby, że dla dobra Korpusu niezbędna jest jego dymisja, 664

nie wahałby się ani minuty i zrobiłby to dzisiaj rano. Co prawda nie sądzę, aby to wyszło na dobre Korpusowi. – Ani ja – rzekł Stecker. – Jak, do diabła, dałeś się w to wplątać? Zawsze byłeś dobrym, prostym i uczciwym marine. – Nie zgłosiłem się na ochotnika, Jack – oświadczył Banning chłodnym tonem. – Przepraszam, nie powinienem był tego mówić. Cholera, nie mam pojęcia, dlaczego to powiedziałem. Przepraszam. – Nie ma o czym mówić. – Wracając do twojego pytania – powiedział Stecker – czy Carlson martwi się, że ma szpiega u siebie. Muszę ci powiedzieć, że jego to w ogóle nie obchodzi. W przeciwnym razie coś by mi o tym powiedział. A gdy tak sobie teraz rozmawiamy, przyszło mi do głowy, że pewnie mnie o to podejrzewa. Nie przypuszczam, żeby posądzał o szpiegowanie swoich oficerów, a już na pewno nie McCoya. Banning kiwnął głową. – Ale jeśli chcesz, mogę go o to zapytać. Dyskretnie, oczywiście. Będę się z nim 665

widział jutro o jedenastej. – Nie, to za późno. Odlatuję do Waszyngtonu o dziewiątej trzydzieści. Od razu po przylocie muszę zdać raport dowódcy Korpusu. – Żałuję, że na nic więcej nie mogę się przydać – powiedział Stecker. – I tak bardzo mi pomogłeś. – A co się stanie z McCoyem? – Byłoby podejrzane, gdyby nagle został przeniesiony z raidersów – odpowiedział Banning. – Kto zatem naprawdę zapłaci za ten idiotyzm? Młody, świetny oficer – z goryczą stwierdził Stecker. – Lesterby będzie pobierał do końca życia emeryturę, Wesley też, a podporucznik McCoy będzie płynął pod ogniem w pontonie w stronę plaży małej, nikomu nie znanej i niepotrzebnej wyspy na południowym Pacyfiku. – Wydawało mi się, że podobał ci się pomysł Carlsona – zdziwił się Banning. – Od początku do końca jest niedorzeczny. Zawsze tak myślałem, ale mnie o to nie pytałeś. 666

Na pokład wdarł się zapach pieczonej na węglu drzewnym polędwicy. Stecker wciągnął powietrze. – Już kończymy? – zapytał. – Mimo naszej rozmowy wciąż mam apetyt. Dziwne, prawda? Banning odstawił pustą butelkę na pokład. – Dziękuję ci, Jack – powiedział. Gdy dołączyli do pozostałych gości, okazało się, że panie przebrały się do kolacji. Ernie Sage włożyła jasnożółtą bawełnianą sukienkę. Na szyi miała pojedynczy sznur pereł, wart, jak szacował Banning, trzy miesięczne pensje podporucznika piechoty morskiej. W mesie stał zasłany obrusem i elegancko nakryty stół. Obok porcelanowych filiżanek ze złotym paskiem na brzegu i kryształowych kieliszków leżały ciężkie srebrne sztućce. Na środku w stalowym kubełku z lodem chłodziły się dwie butelki chablis, kolejne dwie oraz butelka brandy stały na podłodze z boku stołu. Banning z przyjemnością obserwował, jak Ernie doskonale gra rolę żony 667

podporucznika, goszczącej w swoim mieszkaniu wyższych oficerów. Tyle tylko, że ona nie była żoną McCoya, a jacht niezbyt kojarzył się z prywatnym mieszkaniem podporucznika. McCoy czytał w jego myślach. Cicho odezwał się do niego po chińsku. – Trochę się to różni od pokoiku nad burdelem w Szanghaju, co? Banning roześmiał się. McCoy zaczął nalewać wino. Banking uznał, że podporucznik robił to zupełnie naturalnie. Doskonale radził sobie z tym całym kryształowo-porcelanowo-srebrnym kramem. Zastanawiał się, czy McCoy zdaje sobie sprawę, jak bardzo sam się zmienił od czasów Szanghaju... – Wiedziałem wprawdzie, że Ken mówi po chińsku... – zaczął Marty Burnes. – I to dwoma dialektami, plus japoński i Bóg jeden raczy wiedzieć, jaki jeszcze – wszedł mu w słowo Banning. – ...ale tak naprawdę nie wierzyłem w to, aż do dzisiejszego wieczoru – dokończył myśl Burnes. – W dniu, w którym go poznałam – dorzuciła Ernie – zabrał mnie do chińskiej 668

restauracji w Chinatown, w Nowym Jorku. Rozmawiał z kelnerami po chińsku. Bardzo mi zaimponował. – Czy osoba z taką znajomością języków jest należycie wykorzystywana w Korpusie, jako zbrojmistrz 2. batalionu Raidersów? – zapytał niewinnie Stecker. Banning spojrzał na Steckera; ich oczy się spotkały. I chociaż nie odezwał się, podjął decyzję. Zaraz po powrocie do Waszyngtonu dołoży wszelkich starań, aby wydostać McCoya z oddziału Carlsona. Stecker miał oczywiście rację. Podporuczników, którzy mówią po japońsku i znają dwa dialekty chińskie, nie mieli w Korpusie zbyt wielu. Nie wolno ich narażać, pakując do pontonów płynących na podbój zajętej przez Japończyków wyspy. Spojrzał na Steckera i poczuł na sobie wzrok Ernie. Ładne oczy, pomyślał. Spostrzegawcze. Lecz teraz malował się w nich smutek i rozczarowanie, spowodowane tym, że dziewczyna nie usłyszała odpowiedzi na pytanie Steckera. Spojrzenie Ernie dowodziło jeszcze jednego: wiedziała na czym polega zadanie McCoya. Ten idiota powiedział jej! Przecież wie, że to jest zakazane. Na miłość boską, nawet nie jest jego żoną! 669

Ale gdy minęło pierwsze oburzenie, musiał się przyznać przed sobą do haniebnego faktu, że oto on, major Banning, kadrowy oficer wywiadu, pokazał swoją legitymację służbową kobiecie, którą zaledwie poznał, tylko dlatego, że chciał dobrze wypaść w jej oczach. Banning doszedł do wniosku, że jeżeli McCoy powiedział Ernie tylko część tego czym naprawdę się zajmował w raidersach w Camp Elliott, z pewnością zrobił to celowo i po głębokim namyśle. Musiał spojrzeć prawdzie w oczy: McCoy bez wątpienia miał powód, by wyjawić Ernie tajemnicę wojskową, powód, którego on, pokazując Carolyn swoją legitymację, nie miał. Banning spędził noc na jachcie „Last Time”, a rankiem McCoy odwiózł go na lotnisko, gdzie należący do marynarki Douglas R4D czekał na IG z Waszyngtonu, by odwieźć ją do stolicy. Gdy major podawał McCoyowi rękę, uznał, że nadszedł czas, by powiedzieć mu o swoim postanowieniu. – Odwaliłeś tutaj kawał dobrej roboty, Ken – oświadczył. – Spróbuję porozmawiać z podpułkownikiem Rickabee, żeby cię wydostał z batalionu raidersów. 670

Nie mam pewności, że się zgodzi, ale spróbuję.

2 Dowództwo 2. batalionu Raidersów, Camp Elliott, Kalifornia 23 kwietnia 1942 roku Narada robiła wrażenie luźnego, towarzyskiego spotkania – wszyscy siedzieli na ziemi w cieniu – a podpułkownik Carlson z premedytacją nie odwoływał się da stopni wojskowych zebranych oficerów 2. batalionu Raidersów. Zwracał się do nich tylko po nazwisku. Być może dlatego, że – jak przypuszczał McCoy – nie lubił tej całej wojskowej nomenklatury, ponieważ wprowadzała rozróżnienie między oficerami a podoficerami. Z wyjątkiem garstki podoficerów (starszego sierżanta sztabowego, sierżanta z S-3 i drugiego z S-4 oraz dwóch sierżantów sztabowych i trzech starszych sierżantów, w tym Zimmermana) wszyscy zgromadzeni marines byli oficerami. 671

Tydzień temu, albo trochę wcześniej, kapitan Roosevelt zrobił im wykład na temat zasad prowadzenia działań wojennych, a więc na temat, który McCoyowi był znany nie tylko po łebkach. Swego czasu, gdy był w Chinach, bardzo często urządzano w 4. pułku wykłady poświęcone temu zagadnieniu. I kiedy tak słuchał Roosevelta, uświadomił sobie, że bardzo często uczestniczył w podobnych wykładach. Znał je prawie na pamięć. W pogadance Roosevelta pojawiło się jednak coś nowego: kapitan użył dwóch terminów, których McCoy nigdy przedtem nie słyszał. Ken nie kwapił się przyznawać publicznie do swojej ignorancji, więc zanotował je, by sprawdzić ich znaczenie w słowniku. W domu okazało się, że słownik nie był konieczny. Zanim jeszcze zdążył go otworzyć, łacińskie pojęcia de facto i de iure wyjaśniła mu Ernie. Zdał sobie wówczas sprawę, że oba terminy pasują do spotkania u Carlsona, w czasie którego prawie wszyscy siedzący na ziemi byli de iure oficerami, nawet jeśli Carlson nie był skłonny uznać ich oficerami de facto. Pierwszy punkt narady był istotny. Carlson powiedział swoim oficerom i starszym podoficerom, że 2. batalion Raidersów oficjalnie zakończył swoje 672

szkolenie, a gdy dowódca Floty Pacyfiku, admirał Nimitz, poinformuje o tym admirała Kinga, zostanie zgłoszone zapotrzebowanie na transport ich batalionu na Hawaje, gdzie będą ćwiczyć techniki desantowe z morza, szczególnie z okrętów podwodnych. Carlson poinformował również, że główny „konkurent” 2. baonu (wszyscy wiedzieli, że chodzi o 1. batalion Raidersów) wypłynie 11 kwietnia z San Diego na pokładzie USS „Zeilin”, najprawdopodobniej na Samoa. Chociaż to tylko przypuszczenie, w żadnym wypadku nie powinno się mówić na ten temat. Następnie powiedział im, że do jego rąk dotarł raport majora Sama Griffitha.32 – Griffith uważa, że na organizacji naszego batalionu powinien wzorować się i przyjąć ją za swoją cały Korpus. – W rzeczowym głosie Carlsona dało się słyszeć lekką nutę satysfakcji. – Krótko mówiąc, sześć kompanii liniowych i jedna kompania sztabowa, podczas gdy konkurencja ma cztery kompanie liniowe, jedną kompanię broni ciężkiej i jedną kompanię sztabową. Taki był formalny wniosek - Griffith będąc jeszcze kapitanem, został wysłany wraz z kapitanem Wallym Greenem na szkolenie w oddziałach brytyjskich komandosów. Po powrocie z Wielkiej Brytanii w Korpusie Piechoty Morskiej uważano go za eksperta od operacji desantowych raidersów [przyp. aut.]. 673 32

majora Griffitha do dowódcy Korpusu. Rozległy się oklaski. Carlson uśmiechnął się szeroko. – Major zaakceptował również w ogólnym zarysie naszą organizację kompanii – mówił dalej Carlson. – To znaczy w większym stopniu zgadza się z nią, niż jej nie akceptuje. Wybuchła kolejna owacja. Gdy ucichła, Carlson powiedział im, że góra nie podjęła jeszcze decyzji w sprawie moździerzy, ale ma nadzieję, że wszystko „będzie po jego myśli”. Batalion można wyposażyć w dwa rodzaje moździerzy: kalibru 60 i 81 milimetrów. Ten drugi był bronią o większej sile rażenia. Miotał 3-kiIogramowe pociski na odległość 3.000 metrów. Należał do standardowego wyposażenia kompanii broni ciężkiej w batalionie piechoty morskiej. 60-milimetrowy moździerz z kilogramowymi pociskami strzelał na odległość 1.500 metrów. Carlson był przeciwny wyposażaniu raidersów w moździerze 81-milimetrowe. McCoy jako osoba trochę obeznana z bronią, zgadzał się z nim całkowicie. Jednym z powodów był charakter walk, w których mieli brać udział raidersi, 674

walk o małym zasięgu działań operacyjnych. Do tego celu lepiej nadawał się 60-milimetrowy moździerz. Co ważniejsze, 81-milimetrowy moździerz miał masę 68 kilogramów, a raidersi w myśl planów operacyjnych mieli przedostawać się na brzeg atakowanej wyspy na pontonach. Wprawdzie na czas transportu moździerz był demontowany, ale poszczególne części składowe: lufa, a szczególnie płyta oporowa były ciężkie jak diabli i z tego powodu kłopotliwe przy załadunku i wyładunku z pontonów. Podobnie zresztą jak i pociski moździerzowe o masie trzech kilogramów każdy. Na dobrą sprawę nie było żadnego wyboru między moździerzem kalibru 60 czy 81 milimetrów, bo regulamin przewidywał wyposażenie każdej kompanii w oba rodzaje. Trzymając się regulaminu, raidersi musieliby zatem wziąć również 81-milimetrowe moździerze. Biedziliby się wówczas z transportowaniem dwóch rodzajów moździerzy i amunicji. – To wszystko w tej kwestii, panowie – powiedział podpułkownik Carlson. – Jeśli nie ma pytań... Ale pytania były. Zawsze znajdzie się kilku tępaków, którzy czegoś nie ro675

zumieją. Po wyjaśnieniu wszystkich wątpliwości Carlson skinieniem ręki rozwiązał zebranie. W regularnej jednostce jego zastępca postawiłby wszystkich na baczność, i dopiero po wyjściu przełożonego dałby rozkaz rozejścia. McCoyowi bardziej odpowiadała metoda Carlsona. Kiedy Ken wstał i zbierał się do odejścia, podpułkownik Carlson zawołał go. – McCoy, chciałbym z panem zamienić parę słów. – Tak jest, panie pułkowniku. Carlson kazał mu przyjść do swojego gabinetu. Kiedy McCoy wszedł do budynku dowództwa, starszy sierżant sztabowy wskazał mu ręką gabinet podpułkownika. Oprócz gospodarza był w nim kapitan Roosevelt. – Spocznijcie, McCoy – powiedział Carlson. Zaczął czegoś szukać wśród rozłożonych na biurku dokumentów. Znalazł wreszcie właściwy papier i wręczył go McCoyowi. Był to radiotelegram. NACZ D-TWO KORPIECHMOR WASZYNGTON GODZ 15.45 31 KWIE 1942 DO: D-CA 2. BAON RAIDERSÓW, CAMP ELLIOTT, KALIF. KORPUS ODCZUWA POWAŻNY NIEDOBÓR OFICERÓW BIEGŁYCH W 676

JĘZYKACH OBCYCH. W ŚWIETLE AKT PERSONALNYCH PRZYDZIELONY OBECNIE DO 2. BATALIONU RAIDERSÓW PODPORUCZNIK KENNETH J. MCCOY BIEGLE WŁADA CHIŃSKIM I JAPOŃSKIM ORAZ INNYMI JĘZYKAMI OBCYMI. O ILE JEGO OBECNOŚĆ W 2. BATALIONIE RAIDERSÓW NIE JEST NIEZBĘDNA Z UWAGI NA AKTUALNIE WYKONYWANE PRZEZ NIEGO ZADANIA, ZAMIERZA SIĘ PRZYDZIELIĆ MU NOWE OBOWIĄZKI ADEKWATNE DO JEGO KWALIFIKACJI LINGWISTYCZNYCH. ODPOWIEDZCIE JAK NAJSZYBCIEJ, CZY OBECNOŚĆ TEGO OFICERA JEST NIEZBĘDNA DLA REALIZACJI WASZEJ MISJI. STANLEY F. WATT, PŁK KORPIECHMOR, BIURO Z-CY SZEFA SZTABU DS. PERS – Nie wydaje się pan specjalne zaskoczony, McCoy – odezwał się po kantońsku podpułkownik Carlson. – Nie, panie pułkowniku – odpowiedział w tym samym języku McCoy. – Major Banning mówił mi, że mamy bardzo mało ludzi, którzy znają chiński i japoński. 677

Carlson uśmiechnął się i skinieniem głowy wskazał Roosevelta. – Długi Nos nie ma pojęcia o czym mówimy, prawda? Chińczycy bardzo często mówią o białych: Długi Nos. – Tak, panie pułkowniku – odpowiedział McCoy po angielsku. – Przechodzimy na angielski? – zapytał Carlson. – Dziękuję panom – powiedział Roosevelt. – No więc jak, McCoy, jest pan niezbędny raidersom? – zapytał Carlson. – Nie wiem, panie pułkowniku. – Pan pozwoli, poruczniku, że wyłuszczę kwestię następująco – powiedział Carlson. – Czy pana zdaniem przyda się pan bardziej Korpusowi, wykonując swoje zadania w batalionie raidersów, czy też robiąc to, co major Banning ma na myśli. Nie sądzę, żeby pan miał wątpliwości co do tego, że za tą depeszą stoi Ed Banning. – Szczerze, panie pułkowniku? – Ależ oczywiście, przynajmniej taką mam nadzieję – zachęcił go Carlson. – Myślę, że więcej mogę zrobić tutaj – odrzekł McCoy. 678

– W takim razie, poruczniku, od tej chwili jesteście niezbędni dla 2. batalionu Raidersów. – Dziękuję, panie pułkowniku. – Nawet Długi Nos nie jest niezbędny – powiedział po kantońsku Carlson i uśmiechnął się życzliwie do kapitana Roosevelta, który odwzajemnił mu się uśmiechem. – Tylko pan i ja, McCoy. Na twarzy McCoya pojawił się szeroki uśmiech. Carlson, wciąż po kantońsku, mówił dalej: – Naszą pierwszą misją będzie wypad na pewną wyspę. Nie sądzę, by musiał pan znać jej nazwę, przynajmniej jeszcze nie teraz, więc jej panu nie zdradzę. Co prawda wszystko jeszcze może się zmienić, ale mam dziwne przeczucie, że tak się nie stanie. Mówię panu o tym z jednego powodu. Otóż, planuje się, że zostaniemy przerzuceni na tę wyspę okrętami podwodnymi, a nie przystosowanymi do tego celu niszczycielami. W związku z tym będziemy musieli ograniczyć liczbę żołnierzy. Więcej niż 200 nie da się pomieścić na okręcie. Proszę to zachować dla siebie. Proszę też zacząć myśleć o strukturze i wyposażeniu na679

szych oddziałów, które wezmą udział w tej operacji. – Tak jest, panie pułkowniku – odpowiedział po angielsku McCoy. – Czy to oznacza, że popłynę z oddziałem szturmowym? Tak – odrzekł Carlson. – Chyba to panu odpowiada? – Oczywiście, panie pułkowniku – odpowiedział McCoy. A potem uzmysłowił sobie, co się stało. Do nagłej cholery, co ja kurwa, najlepszego zrobiłem!

680

XX 1 Hotel „San Carlos”, Pensacola, Floryda 8 sierpnia 1942 roku Podporucznik Richard Stecker w sposób czynny naruszył regulamin mundurowy bazy lotniczej w Pensacola, który precyzyjnie określał, jak powinien być ubrany oficer opuszczający lotnisko. Zanim jednak doszło do tego wykroczenia, podporucznik musiał stoczyć wewnętrzną walkę, żeby zmusić się do złamania surowego zakazu wychodzenia poza teren bazy w kombinezonie lotniczym, który lotnik mógł mieć na sobie jedynie przed i w trakcie lotu, oraz krótko po wykonaniu zadania w powietrzu. Stecker miał na sobie szary, płócienny kombinezon z licznymi kieszeniami 681

zapinanymi na zamki błyskawiczne. Oficjalnie uniform ten nazywał się „Kombinezon bawełniany, tropikalny, załóg latających”. Stecker wolał jednak określenie Pickeringa, dla którego ten strój to „śpiochy Człowieka-Raka”. Na kombinezonie naszyta była skórzana plakietka z wydrukowanymi złotą farbą skrzydłami pilota marynarki oraz literami: PPOR R. J. STECKER USMC. Pick utrzymywał, że zrobiono to celowo, żeby zawodowi oficerowie piechoty morskiej mogli sobie spojrzeć na taką plakietkę i przeczytać jak się nazywają, jaki mają stopień i w jakiej formacji służą – gdyby przypadkiem o tym zapomnieli. Kombinezon podporucznika był ciemny od potu. Olbrzymie mokre plamy ciągnęły się niemal nieprzerwanie od pach poprzez plecy w okolice siedzenia, z rzadka pozostawiając suche wysepki materiału. Zaciemnienia te były obwiedzione na biało wypoconą przez lotnika solą, której zawartość w organizmie piloci latający w warunkach tropikalnych uzupełniali, łykając przed lotem specjalne tabletki. Stecker doskonale zdawał sobie sprawę ze złych przyzwyczajeń, jakich nabrał od Picka. Dzięki niemu zrozumiał zasady funkcjonowania wojska od strony, 682

której istnienia wcześniej nawet nie podejrzewał. Do tej pory skrupulatnie stosował się do wszystkich paragrafów regulaminu, nawet jeśli dotyczyły rzeczy marginalnych, ponieważ były to przepisy, a oficerowie byli zobowiązani do ich przestrzegania. Kilkakrotnie ostrzegał podporucznika Pickeringa przed konsekwencjami omijania przepisów. Wygłosił mu nawet kazanie zakończone stwierdzeniem: – Będziesz miał przejebane, jak cię dopadną w kombinezonie poza bazą. Podporucznik Pickering nie żałował swych czynów. Nie okazywał też żadnej skruchy. Z cierpliwością wykazywał podporucznikowi Steckerowi słabe punkty w jego rozumowaniu. – Przede wszystkim, nie mam zamiaru dać się złapać. Jadę przez las, a nie obok wartownika stojącego przy bramie. Po drugie, wydaje mi się, że żandarmi mają co innego do roboty niż ustawianie blokad na drogach tylko po to, żeby dopaść pilotów w kombinezonach lotniczych. A jeśli wejdę do hotelu od tyłu, a nie od frontu, na oczach wszystkich gości hotelowych, to minimalne szansę przyłapania mnie na tym wykroczeniu maleją prawie do zera. No, ale załóżmy, 683

że mnie przyłapią na tym niecnym procederze. Co takiego się stanie? – Sam zobaczysz, jak będziesz musiał pisemnie wyjaśnić dowódcy, dlaczego złamałeś regulamin. Nie znacie przepisów, poruczniku Pickering? – Znam je doskonale i dlatego napiszę dowódcy, że skoro oficerowie mieszkający na terenie bazy mogą chodzić z lotniska do swojej kwatery w kombinezonie, to byłem przekonany, że i mnie wolno pojechać do swojej kwatery w tym stroju. A jeśli okaże się, że popełniłem grzech, jestem gotowy płakać rzewnymi łzami, bić się w piersi, wyrywać sobie włosy z głowy, albo w równie widowiskowy sposób okazać wielki wstyd i żal. – Mogą cię stąd wykopać – oznajmił Stecker. – Gówno prawda. Już prawie zakończyliśmy ten pieprzony kurs. Mogą nas z niego wyrzucić za przyjście po pijanemu na lotnisko, albo za coś równie poważnego. Skoro jednak zainwestowali w nas tak dużo czasu i pieniędzy, a pilotów mają jak na lekarstwo, to chyba nie pozbędą się prawie gotowych do latania oficerów tylko za to, że paradowali w kombinezonach poza bazą. Zastanówcie się tylko, poruczniku Stecker! 684

Oczywiście miał rację. Tego popołudnia podporucznik Stecker spędził trzy godziny w powietrzu. Latał na wysokości od dwóch do trzech kilometrów, krążąc nad Foley w stanie Alabama. Pilotował myśliwiec Grumman F4F-3 Wildcat, tocząc z instruktorem pozorowaną walkę. Samolot szkolny wyposażony był w fotokarabin – kamerę uruchamianą spustem. Gdyby w warunkach prawdziwej walki podporucznik Stecker nacisnął na ten spust, odpaliłby sześć wielkokalibrowych karabinów maszynowych Browninga, w które uzbrojone były Wildcaty tej wersji. Film oddano do wywołania. Jutro rano będzie go można obejrzeć. Ale już teraz Dick wiedział, że przynajmniej w czterech sfilmowanych przez kamerę pojedynkach, w których udało mu się wejść instruktorowi na ogon, zestrzelił go. To była wielka frajda tak sobie kierować samolotem lecącym na wysokości dwóch kilometrów z prędkością 500 kilometrów na godzinę. Szkoda, że to tylko lot szkoleniowy. Wszystko wskazywało jednak na to, że gdzieś za dwa miesiące, a na pewno w ciągu trzech, Dick zacznie latać na Wildcatach przeciwko Japoń685

czykom. Lot szkoleniowy skończył się, a poczucie frajdy gdzieś się ulotniło. Momentalnie zrobiło mu się gorąco. Zanim więc dokołował do końca pasa startowego, odsunął osłonę kabiny. Od trzech dni temperatura wynosiła blisko czterdzieści stopni Celsjusza, a względna wilgotność powietrza nigdy nie spadła poniżej 90%. Gdy wracał do hangaru ze spadochronem, który ważył chyba sto kilogramów, Dick poczuł, że robi mu się słabo. Za nim pojawił się jego instruktor, też czerwony na twarzy i ociekający potem. Podszedł do kranu z wodą. Ochlapał sobie twarz, a potem napełnił wodą papierowy kubek. Polał sobie głowę. W dwóch słowach ocenił przebieg pozorowanej walki ze Steckerem. Poszedł do samochodu i, nie przebierając się, odjechał do swojej kwatery. Stecker stanął przed wyborem. Mógł być dalej oficerem, którym rządzi regulamin, albo zrobić to, co i tak musiało się kiedyś stać. Zaryzykował i pojechał przez las do głównej drogi w Foley, a potem do hotelu. Zaparkował samochód za budynkiem i wszedł do niego od zaplecza. Chciał nawet skorzystać z windy 686

dla personelu, ale kilkakrotne próby przywoływania jej spełzły na niczym. Musiał więc wejść do windy dla gości hotelowych. Biorąc pod uwagę moje parszywe szczęście, pomyślał, winda zatrzyma się po drodze w holu i do środka wejdzie co najmniej pułkownik piechoty morskiej w towarzystwie dowódcy bazy w Pensacola. Miał jednak szczęście. Winda pojechała na ostatnie piętro bez zatrzymywania się po drodze. A gdy drzwi się otworzyły, zobaczył, że w małym korytarzu nie ma nikogo. Stecker w mgnieniu oka znalazł się przy drzwiach penthausu, przekręcił klucz i otworzył drzwi. Ogarnęła go fala zimnego powietrza. W podziemiach hotelu nie było klimatyzacji, a tej zainstalowanej w windzie prawie wcale się nie odczuwało. Rozsunął biegnący przez całą długość kombinezonu suwak i jęknął z rozkoszy. Rozchylił górę na całą szerokość. Zimne powietrze owionęło mu ciało. Znów wydał z siebie głośny pomruk ulgi i zadowolenia. W tej właśnie chwili spostrzegł, że ma gościa. Była nim kobieta, a raczej dziewczyna. Stanęła przed nim, ubrana w szorty i podkoszulkę z czerwonymi 687

insygniami Korpusu. Uśmiechała się do niego. Ale nie po przyjacielsku, takie przynajmniej Stecker odniósł wrażenie, tylko raczej z pobłażliwą ironią. – Sądząc po tych pomrukach, jakie z siebie wydałeś, mam zapewne przyjemność z Tarzanem. Miło mi, jestem Jane – powiedziała na powitanie dziewczyna. – Nie żebym był ciekawski, ale jak się tu dostałaś? – zapytał Stecker. – Powiedziałam na dole, że jestem siostrą Picka. A gdzie on jest? – Jestem Dick Stecker. – W takim razie, Dicku Steckerze, co powiesz na taki początek rozmowy? Masz rozpięty rozporek... – O rany! – jęknął zażenowany i czym prędzej podciągnął zamek. – Zmieniając temat, pozwolę sobie przypomnieć ci, że miałeś mi właśnie powiedzieć, gdzie jest Pick. – Wyleciał godzinę temu, powinien więc tu być mniej więcej za godzinę. – Dokąd poleciał? – Nad bazę – odpowiedział Stecker. – Lot szkoleniowy. Pozorowana walka powietrzna. 688

Odwróciła się i podeszła do barku. Wróciła z butelką piwa i podała mu ją. – Wygląda na to, że masz pragnienie – powiedziała. A gdy zobaczyła malujące się w jego oczach zdziwienie, dodała: – Trochę się tu u was zadomowiłam. Chyba nie masz mi tego za złe? – Nie powiedziałaś jeszcze, kim jesteś. – Jeszcze jedną markietanką ciągnącą się za piechotą morską – odrzekła. – Mój ukochany odpłynął w siną dal, pomyślałam więc sobie, że poszukam pociechy u innego. – Nie wygłupiaj się – powiedział Stecker. – Jestem Ernie Sage – przedstawiła się w końcu. – Musisz wiedzieć, że jestem Pickowi bliższa niż rodzona siostra. – Na pewno. To z tobą przecież rozmawia godzinami przez telefon. I to na dodatek z Kalifornią. – Rozmawiał – sprostowała. – Mój podporucznik wyjechał za ocean. Wróciłam więc do Nowego Jorku. – Jestem Dick Stecker – powtórzył. 689

– Wiem, już mówiłeś. Poznałam twojego ojca, fajny facet. Wiem, że Pick lubi ciebie, a ja lubię Picka. Nasza znajomość nieźle się zapowiada od samego początku. – Co cię tu sprowadza? – Miesiącami trzymałam Picka za rękę z powodu Świętej Wdowy. Teraz przyszła pora na rewanż. Niech on trochę potrzyma moją. – Czy mogę ci w czymś pomóc? – Czy mógłbyś w cudowny sposób przerzucić mnie do Camp Catlin? – Nawet nie wiem, gdzie to jest – przyznał się Stecker. – Zadziwiające – odrzekła Ernie. – Według Picka jesteś chodzącą encyklopedią wiedzy wojskowej. – Gdzie to jest? – Chyba na Hawajach, ale nie jestem pewna. Jeśli nie możesz zająć się przetransportowaniem mnie w upragnione miejsce, to może wziąłbyś prysznic. Czuć cię w całym pokoju. – Zawsze jesteś taka miła? – zapytał Stecker. Był raczej zaszokowany niż ob690

rażony. – Tylko dla przyjaciół. No i dla syna kapitana Jacka Steckera, dla przyjaciela Picka i tak dalej, i tak dalej. – Pochlebiasz mi. – Ty to powiedziałeś. Wykąp się, a jak skończysz, porozmawiamy o Świętej Wdowie. Nie sądzę, żeby Pick mi o wszystkim powiedział. – Skąd wiesz, że coś przed tobą ukrywa? – Nikt, nawet ja, nie jest doskonały – odparła i wskazała ręką w kierunku sypialni. – Idź się wykąpać. Stecker wziął prysznic i włożył drelichowy mundur khaki. – Wyprzedziłeś Picka? – zapytała z uśmiechem na jego widok Ernie. – Słucham? – Masz już skrzydła pilota na koszuli. Dostaje się je po skończeniu szkoły, prawda? – Nie. Dają je po ukończeniu kursu lotniczego. Nosimy je obaj od tygodnia. – A więc już skończyliście? 691

– Tak. Teraz mamy szkolenie na myśliwcach F4F-3. – Pick mi mówił, że w tym celu mają zamiar wysłać was do Opa-coś tam. – Opa-locka – wyjaśnił Stecker. – Na południu Florydy. Zazwyczaj tak robią. Ale tutaj mają na miejscu myśliwce F4F-3 i wykwalifikowanych instruktorów. A że na kursie było nas tylko dwóch, więc zostawili nas tutaj. – Moje gratulacje. – Dziękuję. – A teraz opowiedz mi o Świętej Wdowie – zażądała Ernie. – Nie jestem pewien, czy powinienem. – Pomyśl, ze jestem czułą, starą ciotunią Picka. – To będzie dość trudne – odrzekł Stecker. – Ani trochę nie przypominasz czyjejkolwiek ciotuni. – Chyba powinnam ci powiedzieć, że mój narzeczony jest w raidersach. Ci chłopcy w ramach relaksu jedzą szklanki. Ciekawa jestem, co zrobiłby Ken, gdyby dowiedział się, że ktoś obdarzył mnie spontanicznym komplementem. – Jesteś dziewczyną Rzeźnika, to znaczy Kena, prawda? Pick mówił mi o was. 692

– A czy powiedział ci, że mieszkamy na kocią łapę? – Tak – oświadczył Stecker. – Coś wspominał. – Teraz, gdy znasz już moją wstydliwą tajemnicę, może zdradzisz mi swój sekret. Cóż takiego zrobiła Pickowi ta Święta Wdowa? – W tym sęk, że nic. Do czasu gdy w drzwiach penthausu pojawił się Pick, nienagannie ubrany, bez śladu potu na mundurze, co wzbudziło u Steckera nieodpartą chęć oblania go piwem, Dick zdążył wyjawić Ernie kilka szczegółów niedoszłego romansu Picka z Marthą Sayre Culhane. Powiedział jej, że ma nadzieję, iż miłość Picka do Marthy zacznie powoli gasnąć. Zajęty lataniem, Pick po prostu nie miał czasu myśleć o nie odwzajemnionym uczuciu i cierpieć z tego powodu. W niedziele popijał, ale z umiarem. Wiedział, że następnego dnia będzie musiał latać. Stecker stwierdził też, że lepiej byłoby dla nich, gdyby przenieśli ich na szkolenie do Opa-locka. Pick musiałby wtedy opuścić Pensacola i powoli zapomniałby o Świętej Wdowie. Zdaniem Steckera, rozłąka nie sprzyja wzmacnianiu 693

uczuć. Gdy do towarzystwa dołączył Pick, Ernie pod wpływem kilku drinków wyjawiła podporucznikom, jak bardzo tęskni za McCoyem i jak bardzo martwi się o niego. Pick i Stecker starali się podtrzymać ją na duchu we właściwy im sposób. Według nich niech się martwi o swój romans, a nie o życie Kena. Według wszelkiego prawdopodobieństwa podporucznik McCoy właśnie wyleguje się na słonecznej, omywanej spienionymi falami plaży hawajskiej, w towarzystwie panienki ubranej jedynie w kusą spódniczkę z liści palmowych. Kiedy alkohol wyraźnie osłabił Picka i Ernie, Stecker doszedł do wniosku, że tylko on nadaje się do prowadzenia samochodu. Zawiózł podchmieloną parę do restauracji i wmusił w nią górę frytek z krabami, chcąc zneutralizować działanie alkoholu. W przypadku Picka, który popadł w sentymentalno-łzawe odrętwienie, metoda ta okazała się nieskuteczna, natomiast na Ernie podziałała otrzeźwiająco. Toteż kiedy w restauracji pojawiła się Martha Sayre Culhane w towarzystwie kapitana Wąsika i dwóch innych par, Ernie natychmiast spostrzegła dziwną 694

minę Dicka i domyśliła się, co było jej powodem. Rzuciła Steckerowi pytające spojrzenie. Dick przyłożył palec do ust i pokręcił głową. Popatrzył na Picka, a potem wzrokiem poprosił ją, by nic nie mówiła. Skinęła głową na znak zrozumienia i zgody. Ale kiedy Martha weszła do toalety, Dick Stecker nie mógł już nic zrobić. Ernie raptownie wstała od stolika i poszła za Świętą Wdową. Gdy Martha wyszła z kabiny, zobaczyła dziewczynę ubraną w podkoszulek z dużym czerwonym emblematem Korpusu, siedzącą przed lustrem. Dziewczyna otwarcie się jej przyglądała. – Cześć – rzuciła po dłuższej chwili nieznajoma. – Dobry wieczór. – Martha poczuła się trochę nieswojo. Wyjęła z torebki grzebień i poprawiła uczesanie. Następnie wydobyła szminkę i zaczęła malować wargi. – Ciekawe – powiedziała Ernie. – Pick miał rację: jesteś bardzo ładna. – Słucham? 695

– Ale z drugiej strony, nie wyglądasz na egoistyczną sukę – ciągnęła Ernie. – Raczej na, jak to mówi Dick Stecker, Świętą Wdowę. Chyba mocno nad tym pracujesz, co? – Kim ty, do diabła, jesteś? – Dziewczyną włóczącą się za marines. – Nie wiem, co to znaczy, ale wcale mi się to nie podoba – odrzekła Martha. – Możesz wierzyć albo nie, ale mamy ze sobą coś wspólnego – oświadczyła Ernie. – Trudno mi w to uwierzyć. – Ja też dostałam telegram – powiedziała Ernie. – Od dobrego starego Franka Knoxa. Żałował, że mój chłopak „zaginął w akcji i prawdopodobnie nie żyje”. Martha spojrzała na Ernie. – Przykro mi – powiedziała. – Ale zły los odwrócił się. On przeżył. Mówię ci o tym, bo chcę ci wytłumaczyć, co nas łączy. Ja też wiem, jak to jest. Martha zaczęła coś mówić, lecz zaraz urwała. 696

– Teraz znów zaciskam kciuki. A właściwie to modlę się za niego. Wrócił na Pacyfik. – Czego chcesz ode mnie? – zapytała Martha. – Chcę z tobą porozmawiać o Picku – oznajmiła Ernie. – On cię kocha. – Nie sądzę – odpowiedziała Martha. – Znam Picka od czasów wspólnych zabaw w doktora. Możesz mi wierzyć. On cię kocha. – Cóż, tak się dziwnie składa, że nie jestem w nim zakochana, abstrahując już od tego, że to nie twoja sprawa – warknęła Martha. – No i co z tego? To chociaż udawaj. Wcześniej czy później będziesz musiała przestać odgrywać rolę wdowy. Lepiej wycofaj się z tego teraz, bo będziesz potem żałowała. Daj temu biednemu skurczybykowi parę szczęśliwych tygodni, a może miesięcy, do czasu aż go wsadzą na okręt i odeślą na Pacyfik. Nie będzie cię to nic kosztować, a może ci się nawet spodoba. Jak dotąd nie zdarzyło mi się słyszeć od dziewczyn jakichkolwiek skarg na Picka. Jeśli go zabiją, nie darujesz sobie tego do końca życia. 697

– Zwariowałaś. Mój mąż... – Nie żyje – przerwała jej Ernie. – I już nie wróci. Mówiłam ci: wiem, jakie to uczucie. Ale Pick żyje i zakochał się w tobie. Przestań być wreszcie taką cholerną egoistką! Ernie wstała, opierając się o toaletkę, i skierowała się do wyjścia. Kiedy parę minut później Święta Wdowa wyszła z toalety, wyglądała, jakby przed chwilą płakała. Rozejrzała się po sali. Odnalazła wzrokiem Rcka i przez kilkanaście sekund wpatrywała się w niego, a potem gwałtownie odwróciła się na pięcie i wybiegła z restauracji. W pogoni za nią przez salę przebiegł kapitan Wąsik. Żadne z nich nie wróciło już do restauracji. Stecker był oczywiście ciekaw, co zaszło w damskiej toalecie, ale nie mógł o nic zapytać, bo obok siedział Pick.

2 Pearl Harbor, Terytorium Hawajów 698

8 sierpnia 1942 roku Zgodnie z tajnym rozkazem nr 71-42 dowódcy Floty Pacyfiku Grupa Uderzeniowa 7.15 pod dowództwem komandora Johna M. Hainesa, wypłynęła z Pearl Harbor o godzinie 9.00 czasu miejscowego. W skład Grupy Uderzeniowej 7.15 wchodziły: oddział dowodzony przez podpułkownika Evansa F. Carlsona, złożony z dwóch kompanii 2. batalion Raidersów, oraz dwa okręty podwodne – USS „Argonaut” (dowodzony przez komandora podporucznika Williama H. Brockmana) i USS „Nautilus” (dowodzony przez komandora podporucznika J. H. Rerce'a). Zadaniem Grupy Uderzeniowej 7.15 było wysadzenie na brzegu atolu Makin żołnierzy piechoty morskiej, którzy mieli rozbić japoński garnizon i zniszczyć znajdujące się na wyspie obiekty wroga: budynki, urządzenia radiowe i wszystko, co przedstawiało jakąkolwiek wartość wojskową, a potem wycofać się na okręty podwodne i odpłynąć. Utrzymanie atolu Makin nie było brane pod uwagę, nawet gdyby został w 699

całości zajęty. Dostarczenie na niego posiłków i zaopatrzenia byłoby w ówczesnej sytuacji strategicznej praktycznie niemożliwe. Nie mówiąc już o tym, że ten skrawek lądu nie był Amerykanom do niczego potrzebny. Miał to być jedynie wypad, którego celem było rozproszenie sił wroga. Japonia bowiem w obawie przed następnymi wypadami piechoty morskiej musiałaby wzmocnić dodatkowymi oddziałami żołnierzy wszystkie swoje wyspy. W ten sposób część japońskich jednostek stałaby bezczynnie w oczekiwaniu na ewentualny amerykański atak i nie mogłaby być wykorzystana w innym miejscu. Gdyby rajd na Makin się powiódł, miałby olbrzymią wartość propagandową dla Amerykanów, wciąż znajdujących się w stanie szoku po Pearl Harbor i klęsce na Filipinach. W tych kategoriach rzecz ujmując, wypad byłby odpowiedzią marynarki na wyczyn podpułkownika Jimmy'ego Doolittle'a, któremu z pokładu B-25 udało się zrzucić bomby na terytorium Japonii. Ale nie wszyscy podzielali ten punkt widzenia. Sceptycy twierdzili, że nie ma żadnego sensu wkładanie tak dużego wysiłku logistycznego w wysadzenie kilkuset żołnierzy na wyspie o znikomym znaczeniu, zwłaszcza że nie chodziło o jej zajęcie i utrzymanie. Na dodatek taki 700

atak na pewno zmusi Japończyków do wzmocnienia obrony wszystkich zajmowanych przez nich wysp, a to w przyszłości przysporzy im znacznie mniej problemów niż Amerykanom. Wypad na Makin przekona Japończyków, że Amerykanie będą walczyć w ten sposób o każdą wyspę. A za to już trzeba będzie zapłacić krwią. Niektórzy mówili też, że ten poroniony pomysł z raidersami i pokazówka na Makin zrodziły się tylko dlatego, że syn prezydenta był w to wszystko zaangażowany. Dowódca Korpusu miał więc związane ręce i nie mógł powiedzieć prezydentowi, że atak na Makin jest niepotrzebną stratą zasobów ludzkich i materialnych, skoro na dobrą sprawę jedynie w celach propagandowych pośle się tam dobrze wyszkolonych, i uzbrojonych żołnierzy piechoty morskiej, których można by z powodzeniem wykorzystać gdzie indziej. „Argonaut” był jedynym w swoim rodzaju okrętem podwodnym. Skonstruowany w 1919 roku, był kopią niemieckich podwodnych krążowników i miał służyć zarówno do długich patroli oceanicznych, jak i do stawiania min pod wodą. Zwodowany w Portsmouth 10 XI 1927 roku, „Argonaut” 701

został przyjęty przez marynarkę do służby 2 IV 1928 roku. Napędzany przez dwa niemieckie silniki wysokoprężne MAN o mocy 3.175 koni mechanicznych, miał osiągać prędkość nawodną 15 węzłów, natomiast pod wodą silniki elektryczne okrętu dawały mu prędkość 8 węzłów. Uzbrojony był w dwie armaty kalibru 152 mm, 3 karabiny maszynowe kalibru 7,62 mm oraz wyrzutnie torpedowe kalibru 533 mm. Wkrótce po ataku na Pearl Harbor „Argonaut” został przerobiony w stoczni marynarki w Mare Island na podwodny okręt transportowy. 10 stycznia 1943 roku został zatopiony przez japońskie niszczyciele między Lea i Nową Gwineą. „Nautilus” był jednym z dwóch okrętów podwodnych typu Narwhal. Generalnie rzecz biorąc był podobny do „Argonauty”, ale nie został przystosowany do stawiania min pod wodą. Po zwodowaniu w stoczni w Mare Island w marcu 1930 roku, wyposażony został w silniki wysokoprężne MAN, ale tuż przed II wojną światową wymieniono je na silniki Fairbanks Morse. „Nautilus” uzbrojony był w wyrzutnie torpedowe: dwie rufowe i dwie dziobowe oraz, podobnie jak „Argonaut”, w dwie armaty kalibru 152 mm. Oba okręty były znacznie większe, niż przeciętne okręty podwodne floty 702

amerykańskiej tego okresu. Dlatego też wybrano je do transportowania oddziałów 2. batalionu Raidersów, którym powierzono zadanie zaatakowania zajętego przez Japończyków atolu Makin, leżącego 2.029 mil morskich na południowy zachód od Pearl Harbor, niemal w połowie drogi między Hawajami a Australią. „Argonaut” i „Nautilus” zostały przeprowadzone przez sieci przeciwokrętowe i inne urządzenia obronne Pearl Harbor przez kuter patrolowy PC6, który zabezpieczał też próbne zanurzenie okrętów w celu sprawdzenia ich szczelności i ustawienia trymu. O godzinie 20.15 „Argonaut” opuścił formację, by przeprowadzić rozpoznanie rejonu atolu Makin przed przybyciem na wyznaczone miejsce „Nautilusa”. O godzinie 21.00 kuter patrolowy został zwolniony i „Nautilus” wyruszył na spotkanie z „Argonautą” u wybrzeży atolu Makin.

3 Atol Makin 703

17 sierpnia 1942 roku, 5.30 Podporucznik Kenneth J. McCoy nie był specjalnie zdziwiony tym, że lądowanie zostało całkowicie spieprzone. Tuż obok niego leżał starszy sierżant Zimmerman. Wokół nich leżeli na piachu raidersi z zespołu desantowego. Kłopot polegał na tym, że Zimmerman był z kompanii A, podporucznik McCoy zaś był dowódcą plutonu w kompanii B. Nie miał pojęcia, gdzie powinien być Zimmerman. Ale na pewno nie tutaj. Do McCoya podbiegł wysoki marine w stopniu kaprala i ciężko zwalił się na brzuch obok niego. – Jak idzie? – zapytał pogodnie. Wziąwszy pod uwagę okoliczności i fakt, że wielki kapral był jego młodszym bratem, McCoy postanowił nie robić mu wykładu na temat dobrych manier i nie pouczać go, jak ma się zwracać do oficera. Kątem oka dostrzegł u Tommy'ego niezwykłą broń: rusznicę przeciwpancerną Boysa33. - Brytyjska indywidualna broń przeciwpancerna, w zasadzie powiększony karabin. Załadowana rusznica ważyła wraz z dwójnogiem prawie 20 kilogramów. Zasilana z zamontowanego od góry magazynka rusznica kalibru 13,9 mm strzelała poci704 33

– Gdzieżeś to zdobył, Tommy? – zapytał. – Ja mu dałem – powiedział Zimmerman. – Dostaliśmy rozkaz wziąć to ze sobą. Tylko twój brat jest w stanie udźwignąć to cholerstwo, i w dodatku strzelać z tego. Podporucznik McCoy zaśmiał się cicho. – Zrobię jakiemuś japońskiemu generałowi drugą dziurę w dupie – obiecał Tommy. – I to dużą. Podporucznik zadarł głowę i popatrzył na niebo. Świtało. Czuło się nadchodzący poranek, ale wciąż było ciemno. Zbyt ciemno, jego zdaniem, by kazać Zimmermanowi rozejrzeć się trochę dookoła i odszukać sztab batalionu. W ten sposób Zimmerman i jego ludzie powiększyliby tylko szeregi rozproszonych w ciemnościach żołnierzy. – Zostań tutaj – powiedział podporucznik i wrócił na plażę. Raidersi wylądowali w 18 pontonach. Planowano wysadzić ich w kilku punktach rozrzucoskiem z wolframowym rdzeniem. Broń ta okazała się mało skuteczna w walkach przeciw niemieckim czołgom. Wierzono jednak, że będzie przydatna przeciwko lżej opancerzonym pojazdom japońskim [przyp. aut.]. 705

nych wzdłuż wybrzeża wyspy Butaritari. Ale w ostatniej chwili przed odpłynięciem pontonów (kiedy, jak się McCoyowi zdawało, Carlson zobaczył, że załadunek pontonów z okrętu podwodnego został spieprzony) podpułkownik rozkazał żołnierzom dotrzeć do plaży „Z” od strony laguny. Wszyscy nazywali Makin wyspą. W rzeczywistości był to atol złożony z małych wysepek tworzących nieduży, pusty w środku trójkąt. Podstawę trójkąta stanowiła Butaritari, największa z wysepek atolu, ukształtowana w formie wydłużonej litery U. Najdalej wysuniętym na północy punktem była wysepka Mały Makin. Po wylądowaniu raidersi, zgodnie z planem, mieli zająć wyspę i niszczyć wszystko, co się da: ludzi, sprzęt, obiekty. Podporucznik McCoy policzył pontony. Doliczył się piętnastu. To znaczy, że trzy gdzieś się zgubiły. Może są gdzieś dalej na plaży? Z mroku wyłoniła się trójka żołnierzy. Biegli przygarbieni w głąb plaży z Thompsonami i Garandami gotowymi do strzału. – Prrr! – zawołał McCoy. 706

Zatrzymali się jak wryci. McCoy uzbroił się na tę akcję w Garanda; nie wziął żadnej snobistycznej broni z kolekcji batalionu – miał nadzieję, że da w ten sposób przykład innym. Sądził, że w tej operacji najbardziej przydałyby się karabiny, a nie pistolety maszynowe, czy karabinki, z których większość żołnierzy i tak nie umiała celnie strzelać. Zresztą o skuteczności tych ostatnich nie miał najlepszego zdania. Trójka żołnierzy miała twarze wysmarowane towotem. Ubrana była w ufarbowane na czarno mundury. W Camp Catlin przez jakiś czas pisarze kompanii będą odczuwać brak tuszu kreślarskiego. Czarnych mundurów Carlson nie mógł znaleźć w żadnym magazynie kwatermistrzowskim. – Szukaliśmy pana, poruczniku – powiedział kapral. – Gdzie jesteście? – zapytał McCoy, mając na myśli resztę plutonu. Kapral machnął ręką za siebie. – Jakieś sto metrów stąd, panie poruczniku. – Wpadliście na kogoś z kompani A? 707

– Tak, panie poruczniku, jest tam kilku chłopaków – odpowiedział kapral. – Wy dwaj zostaniecie tutaj – rozkazał McCoy. Potem wskazał na kaprala. – Idźcie po resztę – powiedział. – Będę tam – wyciągnął rękę w kierunku lądu – jakieś piętnaście metrów stąd. – Tak jest, panie poruczniku – powiedział kapral i ruszył brzegiem oceanu. Z ciemności wyłoniła się sylwetka podpułkownika Carlsona. McCoy zasalutował. – A, to wy, McCoy – powiedział podpułkownik. – Zebraliście już swoich ludzi? – Tak jest, panie pułkowniku – odpowiedział McCoy. – Mam co najmniej jeden pluton z kompanii A. Wysłać ich na plażę? – Tak – odrzekł Carlson. – Ale niech nie narobią zamieszania. I bez nich jest już duże. – Rozkaz, panie pułkowniku. Ciszę przedświtu zakłócił charakterystyczny odgłos wystrzału z Garanda. Nawet huk przybrzeżnych fal nie zagłuszył tego dźwięku. 708

– O, kurwa – jęknął McCoy. Następnego strzału nie było. – Co to było? – zapytał jakiś żołnierz – Jakiś głupi sukinsyn łaził po plaży z palcem na spuście – warknął McCoy. – Równie dobrze mógł zatrąbić pobudkę. – Pora, żeby pan dołączył do swoich ludzi, McCoy – powiedział obojętnym tonem Carlson, jakby prowadził z podporucznikiem towarzyską rozmowę. Następnie odwrócił się i poszedł brzegiem plaży.

709

XXI 1 Wyspa Butaritari, atol Makin 17 sierpnia 1942 roku, 7.00 Za piętnaście szósta u podpułkownika Carlsona zameldował się goniec od dowodzącego kompanią A porucznika Plumleya, który informował, że szpica jego kompanii dotarła do nabrzeża i że bez żadnego oporu zajęła siedzibę gubernatora. Carlson przekazał przez gońca Plumleyowi, aby jego plutony szły w głąb wyspy, to znaczy na południowy wschód. Carlson zakładał, że większość sił japońskich będzie skupiona w pobliżu siedziby gubernatora i wszystkie plany wynikały z tego założenia. W rzeczywistości Japończycy kwaterowali prawie cztery kilometry dalej, wokół przystani On Chong. Ale o tym podpułkownik dowiedział się dopiero teraz. Gdyby 710

przewidział to wcześniej, rozkazałby Plumleyowi wyruszyć od razu w głąb wyspy i zająć jak największy obszar, zanim nie natrafi na zdecydowany opór wroga. Ale od kiedy obecność raidersów na Butaritari przestała być tajemnicą dla Japończyków, o co zatroszczył się ten cymbał, który przypadkowo wystrzelił ze swojego Garanda, sytuacja zmieniła się diametralnie. Carlson pomyślał, że gdyby on był dowódcą Japończyków, błyskawicznie wysłałby swoje wojska jedyną drogą na Butaritari, aż natknąłby się na wroga. Przewidywania podpułkownika potwierdziły się. Zjawił się następny goniec, zasalutował i jeszcze zdyszany po biegu oznajmił: – Natknęliśmy się na Japończyków, panie pułkowniku. Carlson rozłożył mapę. – Pokaż mi synu, gdzie – odparł ze spokojem. Goniec pokazał zaznaczony na mapie szpital. Carlson pokiwał głową. Japoński dowódca wyznaczył linię obrony w najlepszym miejscu; wyspa miała tu zaledwie 330 metrów szerokości. 711

Rozkazał radiotelegrafiście połączyć się z którymś okrętem podwodnym. Do tej pory łączność radiowa z dwoma okrętami podwodnymi, które ich tu przywiozły, właściwie nie istniała. Tym razem jednak los się do nich uśmiechnął. – Jest „Argonaut”, panie pułkowniku – zameldował radiotelegrafista. Carlson chwycił mikrofon i zażądał ostrzału artyleryjskiego z okrętów podwodnych na wyspę i lagunę, na której wodach stały zakotwiczone dwa japońskie statki. – Nie mamy, powtarzam, nie mamy kontaktu z naszym obserwatorem artylerii – odpowiedziano z „Argonauty”. – To strzelajcie bez niego! – wrzasnął Carlson i rzucił mikrofon radiowcowi. Niemal natychmiast rozległ się grzmot wystrzału artyleryjskiego. Słychać było świst lecącego pocisku, a po chwili odgłos opadających mas wody w lagunie, wyrzuconych wybuchem w górę. – Wywołaj ich jeszcze raz, jeśli ci się uda – rzucił do radiotelegrafisty Carlson. – Powiedzcie im, żeby trzymali tak dalej. Carlson odruchowo liczył wystrzelone przez działo „Argonauty” pociski, 712

podobnie jak zawodowiec, który liczy oddane przez siebie strzały z pistoletu. Doliczył się sześćdziesięciu pięciu wybuchów. Oba zakotwiczone w lagunie japońskie okręty stanęły w ogniu. Radiotelegrafista zawołał dowódcę do mikrofonu, bo udało mu się uzyskać połączenie z „Nautilusem”. Zanim zostało przerwane, Carlson zdołał jedynie usłyszeć, że drugi oficer, który znał japoński, odebrał nadaną przez Japończyków otwartym tekstem informację o tym, że Amerykanie atakują wyspę i że garnizon prosi o pomoc. Carlson zapytał, czy była odpowiedź, ale radio znów zamilkło. W chwilę później pojawił się McCoy. – Myślałem, że chciałby pan wiedzieć, jak wygląda sytuacja, panie pułkowniku – powiedział. Wskazał na mapie podpułkownika pozycje czterech japońskich stanowisk karabinów maszynowych oraz dwóch moździerzy i jednego miotacza ognia. – Mają okopanych żołnierzy i sporo snajperów na palmach kokosowych. O, tutaj – pokazał na mapie McCoy. – Dlaczego nie przysłał pan gońca, tylko sam przybiegł do mnie? 713

– Nie miałem pod ręką nikogo, kto poradziłby sobie z mapą, panie pułkowniku – odpowiedział McCoy. – W takim razie, poruczniku, może pan już lecieć z powrotem. Niech pan odnajdzie dowódcę kompanii B i powie mu, że rozkazuję posuwać się w głąb wyspy. – Tak jest, panie pułkowniku – odrzekł McCoy i biegiem ruszył z miejsca. W ciągu następnych czterech godzin goniec za gońcem meldował, że kompania B. powoli, ale ciągle posuwa się do przodu. O godzinie 11.30 pojawiły się nad wyspą dwa japońskie samoloty rozpoznawcze marynarki Typ 95. Krążyły nad nią przez piętnaście minut, po czym zrzuciły dwie bomby i odleciały. Carlson wiedział, co to oznacza. „Argonaut” i „Nautilus”, praktycznie pozbawione obrony przeciwlotniczej, będą zmuszone zanurzyć się, a tym samym łączność radiowa z nimi (i tak fatalna) zostanie definitywnie przerwana. „Nautilus” wynurzył się o 12.55, ale natychmiast zszedł pod wodę, bo jego radar wykrył dwanaście zbliżających się do wyspy samolotów. 714

O 13.30 nad Butaritari nadciągnęła cała lotnicza armada: dwie czterosilnikowe łodzie latające Kawanishi HGK, cztery myśliwce Zero oraz cztery bombowce Typ 94 i dwa wodnosamoloty Typ 95. Samoloty z miejsca zaczęły bombardować i ostrzeliwać amerykańskie pozycje. Półtoragodzinny atak nie wyrządził jednak poważnych szkód. Japończycy, najwyraźniej przekonani, że unieszkodliwili obronę przeciwlotniczą nieprzyjaciela, chcieli wzmocnić siły obrońców. Na wodach laguny wodowały dwie maszyny: Kawanishi i Typ 95. Natychmiast zajęły się nimi karabiny maszynowe raidersów. Typ 95 stanął w ogniu. Natomiast załoga Kawanishi odpłynęła, wydostając się z zasięgu ognia karabinów maszynowych BAR i wysadziła posiłki – 35 japońskich żołnierzy, nieświadoma faktu, że łódź latająca ciągle znajduje się pod ogniem rusznicy przeciwpancernej Boysa. Prawie natychmiast po starcie Kawanishi przechylił się na lewe skrzydło i runął w dół. Po chwili powierzchnię laguny zburzył olbrzymi rozbryzg wody. Maszyna poszła na dno. Nieustannie krążące nad wyspą samoloty w końcu odleciały. Ale o godzinie 16.30 przyleciały inne maszyny. Tym razem najwięcej było myśliwców 715

Zero. Przez pół godziny bombardowały i ostrzeliwały wyspę. Z obserwacji tras, którymi leciały i miejsc, na które zrzucały bomby, Carlson wyciągnął oczywisty dla siebie wniosek: łączność między obrońcami Butaritari a japońskimi samolotami, które przyszły im na pomoc, była minimalna, o ile w ogóle istniała. Myśliwce Zero atakowały tereny, z których raidersi już się wycofali w poszukiwaniu dogodniejszych pozycji do walki ze snajperami. Ich pozycje natychmiast zajęli Japończycy. Ale samoloty atakowały ciągle ten sam obszar, teraz zajęty już nie przez wroga, a przez własne oddziały. O piątej po południu Carlson stanął przed ważną decyzją. Zadaniem raidersów było zniszczenie japońskich sił i ważnych umocnień na wyspie oraz zdobycie jeńców i dokumentów nieprzyjaciela. Amerykanie co prawda zabili wielu Japończyków, ale nie wzięli do niewoli ani jednego. Nie zdobyli też żadnych dokumentów i nie dokonali większych zniszczeń na wyspie. W tej sytuacji podpułkownik miał do wyboru dwie możliwości. Carlson mógł wydać rozkaz kontynuowania natarcia, co oznaczało przedłużenie walk o około dwie godziny. W myśl planów operacyjnych raidersi powinni ewakuować się z Butaritari 716

między godziną 19.30 a 21.00. Następnego dnia czekał ich atak na Mały Makin. Podpułkownik mógł też zatrzymać ofensywę i, utrzymując dotychczasowe pozycje, etapami wycofać się na plażę, a potem przedostać się pontonami na okręty podwodne. Decydując się na tę możliwość, byłby gotów do planowanego na następny dzień ataku na Mały Makin. Po chwili namysłu zdecydował się na drugi wariant. Uznał, że w zaistniałej sytuacji dalsza walka nie ma większego sensu. Na krótko przed godziną 19.00 Carlson wyznaczył oddział, który pod jego dowództwem miał osłaniać odwrót raidersów z wyspy. Podpułkownik uważał za swój obowiązek zejść z plaży jako ostatni. Na brzegu tłoczyli się żołnierze, upychając się na pontonach, którymi mieli dopłynąć do okrętów podwodnych. „Argonaut” i „Nautilus” wynurzyły się o 18.45 i czekały, by zabrać ich na pokład. Armaty obu okrętów, gotowe do strzału, skierowane były na wyspę. Podpułkownik i jego żołnierze stanęli teraz w obliczu innego wroga – oceanu. Podpułkownik nie wiedział o istnieniu takiego problemu, dopóki nie dotarł na brzeg. Fale, które nie stwarzały większych trudności przy lądowaniu, nie pozwalały im jednak opuścić wyspy. Zaskoczenie było tym większe, że fale 717

wcale nie były takie duże. Pontony jednak nie mogły się przez nie przebić, ponieważ krótkie fale, jedna za drugą, z ogromną siłą łamały się na płyciźnie. Raidersi pokonywali na ogół cztery pierwsze fale bez większych trudności. Ale od momentu wejścia na grzbiet następnej dla większości żołnierzy zaczynał się dramat. Tylko kilku załogom udało się uruchomić doczepione do pontonów silniki i z ich pomocą przedostać się przez falę przybojową. Pontony, które nie umknęły w porę na drugą stronę fali i nie wdarły się na grzbiet następnej, były w mgnieniu oka zatapiane, gdy woda z potężnym hukiem uderzała o dziób gumowej łodzi i wdzierała się do środka. Po tych nieudanych próbach z silnikami, zdecydowano się na wiosłowanie. Żołnierze rytmicznie napierali z całych sił na wiosła. Nie miało to jednak żadnego znaczenia, bo spienione bałwany wody sięgały aż do samej plaży. Żołnierze dawali sobie radę tylko z jedną falą Następna odrzucała ich do tyłu, zanim zdołali nabrać odpowiedniej szybkości, by ją pokonać. Pontony wypełniały się wodą aż po burtę. Raidersi najpierw z wściekłością 718

wybierali wodę, a potem zaczęli wymontowywać silniki i wrzucać je do morza. Następnie zaczęli wskakiwać do wody; płynęli, walcząc całą siłą z falami i ciągnęli za sobą gumowe łodzie. Kolejne grzywacze wywracały pontony. Amunicja i sprzęt szły na dno. Nawet z pustymi pontonami raidersi nie mogli przedostać się za linię przyboju. Po godzinie daremnej walki, Carlson zarządził odwrót na plażę. Dokonał rozeznania sytuacji. Mniej niż połowa pontonów szczęśliwie przedostała się poza strefę najbardziej wzburzonego oceanu. Większa część żołnierzy wciąż tkwiła na plaży. Byli bardzo wyczerpani. Większość z nich straciła broń, sprzęt i zapasy żywności. Było kilku rannych, w tym czterech ciężko. Żołnierze ci nie byli w stanie wydostać się z plaży o własnych siłach. Carlson rozkazał wyciągnąć wszystkie pontony na brzeg. Zebrał całą broń, zorganizował obronę okrężną i zrobił wszystko, co mógł, by pomóc rannym. Potem podzielił ludzi na zespoły, w których mieli przebijać się przez grzbiety fal. Co pewien czas jakiejś łodzi udawało się sforsować przybój. Podpułkownik rozejrzał się, chcąc oszacować liczbę pozostawionych na lądzie 719

żołnierzy – na plaży pozostawało nadal około 120 raidersów. Na dodatek zaczęło padać. Dopóki było jasno, raidersi, realizując pomysł Carlsona, wyczekiwali na odpowiednią falę, by przedostać się przez wodną zaporę. Gdy jednej łodzi udało się zrobić ten manewr, próbowała następna, a gdy i ta pokonała falę, kolejna szła w jej ślady. Carlson zdawał sobie sprawę, że w ten sposób nie da się ewakuować z plaży wszystkich żołnierzy. A nie mógł ich przecież zostawić. Rozkazał więc kapitanowi Rooseveltowi wsiąść do jednego z pontonów i przedostać się na okręt, by objąć dowództwo nad znajdującymi się na pokładzie okrętów podwodnych raidersami. Kiedy upewnił się, że Roosevelt wykonał jego polecenie, znów policzył uwięzionych na plaży żołnierzy. Było ich jeszcze siedemdziesięciu. Rankiem następnego dnia o godzinie 7.40 z pokładu „Nautilusa” wyruszyło pięciu raidersów, którzy zgłosili się na ochotnika, by pontonem ze sprawnym silnikiem podpłynąć jak najbliżej wyspy. Gdy tam dotarli, jeden z nich przedostał się na brzeg z wiadomością od komandora Hainesa: okręt pozostanie obok wyspy tak długo, aż wszyscy wydostaną się z plaży. Sześć minut potem nadle720

ciały myśliwce Zero. Okręty zdążyły się zanurzyć. Japończycy ostrzelali plażę. Następnie ich uwaga skupiła się na pontonie z ochotnikami. Po chwili nie było już widać ani pontonu, ani załogi. Czwarty i ostatni ponton, któremu udało się pokonać spienione przybrzeżne bałwany, dotarł do „Nautilusa” z kapitanem Rooseveltem. Na pokładzie okrętu znajdowało się już sporo raidersów. Kapitan Roosevelt, licząc swoich żołnierzy, ze zdziwieniem ujrzał porucznika Peatrossa i ośmiu ludzi z jego plutonu. Kapitan myślał, że Peatross i jego żołnierze zatonęli podczas lądowania na wyspie, oni jednak żyli. Ich ponton został porwany przez prąd. Wylądowali więc dwa kilometry dalej niż wszyscy. Gdy usłyszeli odgłosy wystrzałów, skierowali się w ich stronę. Przez cały dzień dawali się we znaki Japończykom. Spalili kilka domów, wysadzili w powietrze stację radiową i ciężarówkę. Lecz nie udało im się przebić przez linię wroga. Odwrót zaczęli zgodnie z rozkazem o godzinie 19.30. Poradzili sobie jakoś z falami i dotarli do „Nautilusa”. Osiemnastego sierpnia po południu na czele sił, które mu zostały, Carlson 721

wyruszył w kierunku siedziby gubernatora, położonej na brzegu laguny. Na nabrzeżu znaleźli mały kuter. Gwałtowny i głośny wybuch nadziei na rychły ratunek ucichł, gdy okazało się, że kuter jest niesprawny. Tymczasem udało się nawiązać krótki kontakt radiowy z „Nautilusem”. O zmroku zostanie podjęta próba ewakuacji. Carlson wysłał więc żołnierzy na plażę po pontony, które należało przenieść przez wąską w tym miejscu wyspę na wody laguny. A sam ruszył z patrolem w kierunku japońskich pozycji. Przeszukał z żołnierzami opuszczony budynek japońskiego dowództwa, a właściwie to, co z niego pozostało (znalezioną tu flagę japońskiego generała broni przekazano później dowódcy Korpusu – generałowi Holcombowi). Raidersi spalili tysiące beczek z paliwem lotniczym, powodując potężną eksplozję. Ogień wciąż płonął, kiedy o godzinie 23.08 podpułkownik Carlson, przeświadczony o tym, że jest ostatnim ewakuowanym z plaży raidersem, wspinał się na pokład „Nautilusa”. Atak na Mały Makin nie wchodził już w rachubę. Z dwóch powodów: nie mogli już zaskoczyć wroga, a poza tym żołnierze w większości utracili broń podczas powrotu na okręty podwodne. 722

Wypad na Makin zakończył się. „Nautilus” i „Argonaut” wzięły kurs na Pearl Harbor.

2 Baza marynarki w Pearl Harbor, Terytorium Hawajów 26 sierpnia 1942 roku Tradycja marynarska nakazuje załodze okrętu podwodnego stać w szeregu na pokładzie, kiedy po powrocie z rejsu okręt wpływa do portu. Tak było i tym razem. Załoga „Nautilusa” stała na pokładzie, na którym było wręcz tłoczno. Obok marynarzy stali raidersi. Gdyby teraz pojawiła się inspekcja z Parris Island lub z jakiejkolwiek jednostki Korpusu, raidersi nie wyszliby z niej cało. Doprowadziliby do łez każdego starszego sierżanta piechoty morskiej. Po pierwsze: nie stali na baczność. Po drugie: nie znalazłoby się nawet dwóch 723

tak samo ubranych żołnierzy. Część miała na sobie drelichy, część zaś ufarbowane na czarno mundury khaki, inni powdziewali na siebie różne kombinacje obu tych ubiorów, a jeszcze inni mieli na sobie jakieś ubrania tylko dlatego, że wyżebrali je od marynarzy „Nautilusa”. Niektórzy mieli na głowach stalowe hełmy, inni furażerki, ale większość żołnierzy stała z odkrytymi głowami. Oczekująca na brzegu orkiestra marynarki zagrała najpierw „Anchors Aweight”34, a potem hymn piechoty morskiej. Raidersi, z rękami założonymi na piersiach obserwowali nabrzeże. Promieniowali radością przemieszaną z uczuciem głębokiej satysfakcji. Na pokład weszli najwyżsi rangą oficerowie z Pearl Harbor. Tuż za nimi pojawili się sanitariusze, którzy niezwłocznie zaczęli wynosić na noszach ciężko rannych żołnierzy, a lżej rannym pomagali schodzić po trapie. Na nabrzeżu, za szarymi limuzynami admiralicji i autobusami dla raidersów, stał rząd ambulansów z otwartymi drzwiami. Porucznik W. B. McCracken z Korpusu Medycznego Marynarki, z dumą pa34

- „Kotwice w górę” – hymn marynarki [przyp. red.]. 724

radował po pokładzie okrętu w ufarbowanych na czarno spodniach i drelichowej kurtce bez guzików, nie pozostawiając żadnych wątpliwości, że jest lekarzem kompanii B, ocalałym z wypadu na Makin. McCracken podszedł do podporucznika Kennetha J. McCoya, i chwycił go za drelichową kurtkę. Przyciągnął bliżej oczu zawieszoną na sznurku, przewleczonym przez dziurkę od guzika kartę informacyjną o rannym. – Ruszaj do karetki, Rzeźniku – powiedział. – Nie muszę – odpowiedział McCoy. To nie było żadne chojractwo ani brak rozsądku, czy fałszywa skromność. McCoy był święcie przekonany, że nic mu nie jest. Gdyby to było coś poważnego, miałby ogromną dziurę w ciele i wiłby się z bólu. A on został tylko draśnięty, wprawdzie dwukrotnie, ale lekko. Pierwszy raz dostał, jak tylko zaczęli wycofywać się z wyspy. Usadowiony na palmie kokosowej japoński snajper o mały włos trafiłby go, ale tym razem stracił szansę unieszkodliwienia jeszcze jednego wroga. Pocisk drasnął McCoya piętnaście centymetrów nad kolanem; przedziurawił spodnie, musnął udo i przeleciał dalej. 725

W tym samym momencie McCoy kątem oka zobaczył płomień wylotowy broni snajpera na palmie. Cztery razy wystrzelił z Garanda w stronę drzewa. Na ziemię zwalił się karabin, a snajper zawisł na długiej linie, którą był przywiązany do drzewa. McCoy podciągnął nogawkę spodni do góry, otworzył pakiet pierwszej pomocy i założył na ranę opatrunek. Pocisk wydarł mu kawałek ciała na szerokość palca i na długość tamponu. Po założeniu opatrunku prawie zapomniał o ranie. Ale co jakiś czas szarpiący ból przypominał mu o niej. Dopiero w nocy, kiedy wszedł do wody, zawył z bólu, gdy słona woda wdarła się do rany. Rozharatana noga pioruńsko go piekła. Następnego ranka Ken znów został draśnięty. Prowadził drużynę w głąb wyspy na zwiad. W pewnym momencie chciał zobaczyć, co się kryje za budynkiem, który go osłaniał. I ledwie wyjrzał zza betonowej ściany, kiedy karabin maszynowy otworzył do niego ogień. Jeden pocisk trafił w ścianę, pół metra przed nim. Kawałek betonu uderzył go w czoło. Co prawda, wyszarpał pięciocentymetrową krechę, powodując piekielny ból głowy, ale krwi poleciało niewiele. Dla Kena to nie była prawdziwa rana. Lekarz na „Nautilu726

sie” dwukrotnie zmienił mu opatrunek. I to wszystko. W drodze powrotnej z wypadu McCoy próbował w myślach sporządzić listę strat: kto został ranny, a kto zabity, kto zginał w czasie tego spieprzonego lądowania i kurewskiego odwrotu z plaży, i kto, jeśli w ogóle, zniknął mu z oczu z nie wyjaśnionej przyczyny. Wyszło mu, że zostawili na wyspie na pewno ośmiu ludzi. – Gorący prysznic. – Doktor McCracken popychał go w kierunku trapu. – Prześcieradła, materace, dobre żarcie i chętne pielęgniarki. Wierz mi, Rzeźniku, to coś dla ciebie. – Do diabła – odrzekł McCoy. – Czemu nie? Dopiero po dwóch godzinach, gdy przeszedł już przez tę całą szpitalną procedurę, znalazł się w pokoju i mógł wreszcie coś zjeść. Paru lekarzy zrywało z niego opatrunki, nie zważając na zadawny mu ból. Grzebali w ranach, jakby chcieli znaleźć w nich złoto. McCoy przeszedł wszystkie możliwe badania medyczne. Nie obyło się też bez papierkowych formalności. 727

Dwukrotnie wziął prysznic – wreszcie znalazł się w miejscu, w którym nie było żadnych ograniczeń dotyczących gorącej wody. Włożył na piżamę szlafrok i chciał się właśnie położyć do łóżka, żeby przeczytać magazyn „Life”, kiedy do pokoju wszedł podpułkownik Carlson. Nadal był w wymiętym i brudnym drelichowym mundurze. McCoy nie wątpił, że podpułkownik przyjdzie do szpitala odwiedzić rannych. Tych naprawdę rannych, rzecz jasna. Carlson powstrzymał McCoya, gdy ten zaczął podnosić się z łóżka, żeby stanąć na baczność. – Nie wstawajcie, McCoy. Jak się pan czuje, poruczniku? – zapytał Carlson. – Nie sądzę, żeby to było właściwe miejsce dla mnie, panie pułkowniku. – McCoy uniósł się na łóżku. – Czyste prześcieradła i gorące posiłki to dla was za mało? – roześmiał się Carlson. – To samo mówił lekarz, panie pułkowniku. – Jadę do Camp Catlin – oświadczył Carlson. – Pomyślałem więc, że wpadnę i powiem do widzenia. 728

– Panie pułkowniku, o co chodzi? Carlson sięgnął do kieszeni drelichowej kurtki i wyjął telegram. Podał go McCoyowi. PILNE OD: D-TWO KORPIECHMOR WASZYNGTON, 8 SIERP 42 DO: D-CA 2. BATALIONU RAIDERSÓW PIECHOTY MORSKIEJ PLOTY PACYFIKU PO OTRZYMANIU TEJ DEPESZY WYDA PAN ODPOWIEDNIE ROZKAZY PRZENOSZĄCE PODPORUCZNIKA KENNETHA J. MCCOYA Z 2. BATALIONU RAIDERSÓW DO DOWÓDZTWA KORPUSU PIECHOTY MORSKIEJ. ZEZWALA SIĘ NA PRZELOT Z HAWAJÓW DO WASZYNGTONU. STANLEY F. WATT PŁK KORPIECHMOR BIURO Z-CY SZEFA SZTABU DS. PERS McCoy spojrzał na Carlsona. – Będzie pan tu jeszcze przez czterdzieści osiem godzin – rzekł podpułkownik. – Dali nam tyle czasu, żeby przywieźć z Catlin wasz dobytek, poruczniku. – Chyba cholernie potrzebują kogoś ze znajomością japońskiego, panie pułkowniku. 729

– Na pewno. Poligloci ostatnio są w cenie. Ale tylko niektórzy. Zauważył pan, że telegram wysłano 8 sierpnia. Dla Korpusu byłaby to niepowetowana strata, gdyby jeden z jego synów zginął podczas szturmu na mało ważną wysepkę. Ich oczy się spotkały. – Kiedy dotrze pan do Waszyngtonu, McCoy, niech pan pozdrowi ode mnie podpułkownika Rickabee'ego. McCoy spostrzegł uśmiech na twarzy Carlsona. – Od dawna pan o tym wiedział, pułkowniku? – zapytał McCoy. – Nie każdy w Korpusie uważa mnie za komunistę, McCoy. Mam jeszcze kilku wypróbowanych przyjaciół, którzy dbają o to, żebym wiedział, co w trawie piszczy. – Cholera! – Nie ma się czego wstydzić, McCoy. Jest pan oficerem piechoty morskiej. I to dobrym oficerem. A dobry oficer robi to co mu każą i to najlepiej jak umie. Podszedł do łóżka i podał rękę podporucznikowi. – Uważaj na siebie, synu – powiedział. – Cieszę się, że dotrwałeś do końca tej operacji. 730

Odwrócił się i wyszedł z pokoju.

3 Baza lotnictwa marynarki, Pensacola, Floryda 29 sierpnia 1942 roku Ktoś zapukał do drzwi penthausu. Podporucznik Pickering chciał w pierwszym odruchu zignorować pukanie. Potem pomyślał sobie, że może gość zrezygnuje, albo Dick Stecker wstanie i otworzy drzwi. Był sobotni poranek. Poprzedniego wieczoru sporo wypili do kolacji. Skończyli kurs w Pensacola. Rozkazów stwierdzających między innymi, że podporucznicy Pickering i Stecker zostali pilotami samolotu F4F-3, i dających im prawo do 10-dniowego urlopu przed rozpoczęciem służby w nowym miejscu, spodziewali się najwcześniej w poniedziałek, 31 sierpnia. Było co uczcić, więc świętowali aż po świt. 731

Pukanie do drzwi powtórzyło się, tym razem w bardziej natarczywej formie. Pickering rad nierad musiał wstać z łóżka. Owijając się do połowy prześcieradłem, zawołał: – Dobrze, dobrze, już idę. – Podszedł do drzwi i z rozmachem otworzył je na oścież. Przed nim stał kapitan James L Carstairs, kapitan Wąsik, jak zwykle w nienagannie uprasowanym mundurze. – Dzień dobry, panie kapitanie – powitał go Pickering., – Czy mogę wejść? – zapytał Carstairs. – Jest pan sam? – Jestem sam – odpowiedział Pickering. – Ale... panie kapitanie, Stecker ma gościa. – Ta osóbka z ogromnym kokiem? – zapytał Carstairs. – I wielkim biustem? – Hm... – Widzieliśmy pana wczoraj wieczorem w restauracji. Wątpię, aby w pańskim stanie mógł pan nas spostrzec, ale my pana widzieliśmy. – Ależ skąd, widziałem pana, kapitanie – odparł Pickering. – Nie wiedziałem 732

tylko, że pan nas zauważył. – Powinien pan podejść do naszego stolika i przywitać się. Miałem wrażenie, że pani Culhane spodziewała się tego. Słowa kapitana wprawiły Pickeringa w zdziwienie. – I to jest powód pańskiej wizyty? Przyszedł pan o tej porze po to, żeby mi o tym powiedzieć? – wyrzucił z siebie bez zastanowienia. – Niestety nie – odrzekł kapitan i wręczył Pickeringowi żółtą firmową kopertę kurierskiej firmy Western Union. – Co to jest? – Nie mam pojęcia – odrzekł Carstairs. – Mówi się, że raidersi zostawili na plaży sporo chłopaków. Pickering rozerwał kopertę. RZĄD STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI WASZYNGTON GODZ. 17.00, 28 SIERP 1942 PODPORUCZNIK M. S. PICKERING BAZA LOTNICTWA MARYNARKI W PENSACOLA, FLORYDA SEKRETARZ MARYNARKI Z PRZYKROŚCIĄ ZAWIADAMIA, ŻE PAŃSKI 733

PRZYJACIEL, PODPORUCZNIK KENNETH J. MCCOY Z 2. BATALIONU RAIDERSÓW ZOSTAŁ RANNY W CZASIE AKCJI PRZECIW JAPOŃCZYKOM NA ATOLU MAKIN 17 SIERPNIA 1942 ROKU. OBECNIE PRZYCHODZI DO ZDROWIA W SZPITALU MARYNARKI. SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE W TERMINIE PÓŹNIEJSZYM. FRANK KNOX JR., SEKRETARZ MARYNARKI – Jest jeszcze takie sformułowanie – odezwał się kapitan – które nie zostało użyte w telegramie, ale które towarzyszy zazwyczaj zwrotowi „przychodzi do zdrowia”: „poważnie ranny”. – Rozumiem – odrzekł Pickering, spoglądając na Carstairsa. – Dziękuję. – Czy on nie ma rodziny? – Nikogo, na kim by mu zależało. Ma brata, ale on też jest w raidersach. – Najważniejsze, że przeżył. Tylko to się liczy. – O Boże! – wykrzyknął Pickering. – Ernie! – Co za Ernie? – Jego dziewczyna. Będę musiał jej powiedzieć. 734

– Dlaczego? – Przez kapitana przemawiał głos rozsądku. – Jeżeli nie jest poważnie ranny, to sam do niej napisze. Po co ją martwić na zapas? – Na pewno chciałaby wiedzieć. Boże, co ja jej powiem? – Niech się pan uspokoi, Pickering, i przemyśli to na zimno. Co to da? – Racja. Zresztą to nie pierwszy telegram od sekretarza marynarki, który otrzymała... – urwał w połowie. – Chyba muszę się napić. Czy nie zechciałby pan dotrzymać mi towarzystwa? – Myślałem, że już nigdy pan o to nie zapyta. Pickering przygotował drinki, a potem opowiedział kapitanowi o innym telegramie. Kiedy McCoy przebywał z misją kurierską na Filipinach, sekretarz marynarki przysłał telegraficzną wiadomość, że Ken „zaginął w akcji i prawdopodobnie nie żyje”. Ich rozmowa obudziła Steckera. Podporucznik dołączył do nich. Wypili razem parę kolejek, a potem zamówili śniadanie do pokoju. Pick postanowił nie telefonować do Ernie. Przynajmniej na razie. Lepiej poczekać na dalszy bieg wypadków. Po co ją denerwować, skoro i tak nie może w niczym pomóc. 735

Kapitan Wąsik dotrzymał przy śniadaniu towarzystwa podporucznikom. Nawet się trochę rozkrochmalił, jak to zwykle bywa w trakcie dobrych przyjęć. Pickering i Stecker zostali w końcu lotnikami piechoty morskiej, więc chociaż byli od niego niżsi stopniem, kapitan nie widział nic niewłaściwego w tym, że ich wzajemne stosunki stały się zdecydowanie mniej formalne. Nie uchybiało to jego godności. Zjadł z nimi lunch, obiad i kolację. W pewnym momencie wspólnie spędzanego wieczoru kapitan Wąsik wyznał, że wybił już sobie z głowy Marthę Sayre Culhane. Zrozumiał w końcu, że w jej sercu nie ma dla niego miejsca. Pickering przypomniał sobie to wszystko, gdy następnego ranka jakiś skurczybyk znowu uparcie zaczął pukać do drzwi, Pick był wściekły: przecież, do licha, była niedziela. Idąc chwiejnym krokiem do drzwi, przypomniał sobie również, jak mówił kapitanowi, że świetnie go rozumie. Carstairs powiedział mu jeszcze coś ważnego. Kapitanowi wydawało mu się, że Pick ma u Marthy pewne szansę. Szkoda by było, gdyby teraz dał nogę. Pick energicznie otworzył drzwi. Gościem nie w porę okazał się znowu kapi736

tan Wąsik. – Dlaczego, do cholery, nie przespałeś się u nas? – nie ukrywał swojej złości Pickering. – Odwiozłem do domu tę brunetkę w okularach, pamiętasz? – odpowiedział Carstairs. – Masz następną – powiedział i wręczył mu żółtą kopertę Western Union. – O, cholera, a co tym razem? – zapytał Pickering. Zląkł się. Mogły to być przecież kondolencje od sekretarza marynarki. Kamień spadł mu z serca, kiedy zobaczył, że drugi telegram jest identyczny jak ten, który otrzymał wczoraj. – Co to jest, do ciężkiej cholery? – zapytał. – Duplikat? Bali się, że nie dostałem poprzedniego? – Nie mam pojęcia – odpowiedział Carstairs. Dopiero po chwili zauważyli, że telegramy wcale nie były identyczne. W drugim napisano, że McCoy został ranny 18 sierpnia, a w pierwszym, że dzień wcześniej. 737

– Wynika z tego, że dostał dwa razy – powiedział Carstairs – Mają dobrą ewidencję. – Będę musiał zadzwonić do Ernie – powiedział stanowczo Pickering. – Ma prawo wiedzieć. – Czy mogę dostać coś na klina? – zapytał kapitan. – Zrób i dla mnie, dobrze? Myślę, że jeden głębszy dobrze mi zrobi. Ernie bardzo długo nie podchodziła do telefonu. Obawiał się, że nie ma jej w domu. W końcu jednak podniosła słuchawkę. – O co chodzi? – warknęła. – Ernie, tu Pick. – O tej porze? Nie wiesz, która jest godzina? – zapytała przez zęby. – Mam raczej złe wieści – powiedział Pick łagodnym głosem. – O kim? – O Kenie. Na pewno czytałaś w gazetach, albo słyszałaś w radiu o wypadzie raidersów na atol Makin. – Jasne – odpowiedziała. – O czym ty, do diabła, mówisz? 738

– Mówię o Kenie, to przecież jego batalion brał udział w tym desancie. – Chwileczkę – powiedziała i odeszła od aparatu. Już do niego nie powróciła. – Jest tam kto? – krzyczał Pickering do głuchej słuchawki. – Nie drzyj się – usłyszał głos McCoya – Nigdy nie wiesz, kiedy zadzwonić, dupku jeden. Jeszcze ci tego nie mówiłem? – Kiedy wróciłeś? – zapytał Pickering. – Dotarłem do Waszyngtonu wczoraj w nocy, około dziesiątej – odrzekł Ken. – O czwartej rano złapałem pociąg do Nowego Jorku. Od godziny jestem u Ernie. Coś jeszcze? – Przepraszam, że pana niepokoiłem, panie poruczniku – odrzekł Pickering i odłożył słuchawkę. Carstairs podał mu drinka. Usiedli na kanapie i spojrzeli na siebie. – Nasz dwukrotnie ranny bohater jest już w Nowym Jorku – odezwał się Pickering. – Nie wiem, jak on to zrobił, do cholery, ale wcale mnie to nie dziwi. – Czy nie należałoby tego uczcić? – zapytał Carstairs. – Nie. 739

– Nie? – Carstairs był bardzo zaskoczony. – Chyba pójdę do kościoła – oznajmił Pickering. – Koniecznie – powiedział Carstairs z wymuszonym uśmiechem.

4 Kaplica w bazie lotnictwa marynarki, Pensacola, Floryda 30 sierpnia 1942 roku Kapelan, kapitan J. Bartwell Kaine, który jeszcze trzy miesiące temu był rektorem Episkopalnego Kościoła Wcielenia Pańskiego w Baltimore, w stanie Maryland, ucieszył się widokiem dwóch podporuczników piechoty morskiej na porannym nabożeństwie. Od kiedy przyjechał do Pensacola, zdążył zauważyć, że tylko kilku oficerów ze szkoły lotniczej regularnie oddaje się praktykom religijnym. Na dodatek większość z nich uczęszcza na ponadwyznaniowe nabożeństwa protestanckie. 740

A jemu zależało na utrzymaniu episkopalnego charakteru swojej owczarni. Doświadczenie kapelana mówiło mu, że ci dwaj siedzący w tylnych ławkach młodzi, przystojni oficerowie piechoty morskiej z pewnością byli, albo mogli być, episkopalnymi owieczkami. Znali obrządek nabożeństwa, recytowali modlitwy i teksty liturgiczne z pamięci, wiedzieli kiedy i jak przyklęknąć. Kapelan Kaine dołożył starań, by po skończonym nabożeństwie porozmawiać z nimi. Powiedział im, jak mile są widziani i zaprosił ich do udziału w – jak to określił – „episkopalnej wspólnocie lotniczej”. Podziękowali mu za propozycję i wyjaśnili, że niestety skończyli już swoje szkolenie i wkrótce wyjeżdżają z Pensacola. Wyszli z kościoła i wsiedli do samochodu Picka. Gdy Pickering przekręcił klucz w stacyjce, Stecker powiedział: – Jestem w pełni świadom ewangelicznej przestrogi, która mi ciągle pobrzmiewa w uszach: „nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni”. Nie mogę się jednak oprzeć wrażeniu, że zaciągnąłeś mnie do kościoła, powodowany raczej pożądliwością swego grzesznego ciała, niż pragnieniem podziękowania za to, że 741

twój kumpel wyszedł z tego piekła cało? Czyżbym się mylił? – Odpieprz się, Dick – powiedział pogodnie Pickering. – Co kazało ci myśleć, że ją tutaj spotkasz? A jeśli nawet by tu była, czy sądziłeś, że rzuci się w twoje ramiona? – Widziałem zdjęcie jej ojca w gazecie wychodzącej na terenie bazy. Admirał jest członkiem rady parafialnej. Warto było spróbować. – Idziesz na całość, co? – zapytał pół żartem, pół serio, ze współczuciem w głosie Stecker. – Masz cholerną rację. Przecież wyjeżdżamy stąd we wtorek. – Odebrało ci rozum, Pick – powiedział Stecker i nie była to z jego strony nieuprzejmość, a tylko stwierdzenie faktu. – Zakochałem się, a zakochani mają prawo być niespełna rozumu. – Potrzebujesz dobrej dupy, i tyle. Nie masz pojęcia, jaką to ma moc ozdrowieńczą dla ludzi, którym padło na mózg z powodu miłości. Wracajmy do hotelu i skalajmy nasze sumienia czym się da. Lecz jednym grzechem się nie obciążajmy: nie padajmy na twarz przed fałszywym bóstwem i to żeńskiego ro742

dzaju. – Dziś będziemy pływać – oznajmił Pickering. – Słucham? – No wiesz: żaglowce, łodzie, żeglowanie. Byłeś kiedyś na jachcie? – A skąd weźmiemy jacht? – Zaufaj mi, synu – powiedział uroczyście Pickering. – Uwierz we mnie, a ja dokonam cudu. Po pięciu minutach jazdy od momentu, gdy minęli bramę bazy lotniczej, Pick skręcił w Bulwar Marynarki. Przejechali gdzieś z 500 metrów i wjechali w inną bramę, między dwa filary z piaskowca. – Zauważyłeś tablicę? – zapytał zimno Stecker. – Tę z napisem: JACHTKLUB W PENSACOLA? – Nie, tę z napisem: TYLKO DLA CZŁONKÓW KLUBU. – Jesteś człowiekiem małej wiary. – Naprawdę myślisz, że ją tu znajdziemy? – W tej wojskowej gazecie wyczytałem jeszcze jedną historyjkę o szanownym 743

tatusiu Marthy. Nie dość, że papcio jest admirałem, to na dodatek prezesem miejscowego jachtklubu. – Rany boskie! Chyba nie myślisz, że...? – Dowiedziałem się również, że mają tu niezłe żarcie. Otwierają o dziesiątej. Admirałowie, podobnie jak inne istoty ludzkie, muszą jeść. Może przy niedzieli tatuś zabrał ze sobą córkę na śniadanie. – A nawet jeśli ją zabrał, to co z tego? Poza tym, jeżeli z jakiegoś niewytłumaczalnego powodu nie wyrzucą nas od razu, to co będziemy tu robić? Wydaje ci się, że wejdziemy sobie jak gdyby nic i powiemy: „Cześć, jesteśmy”? – Czemu nie? – Pick uśmiechnął się do Steckera. Zaparkował samochód i zaciągnął hamulec. Gdy znaleźli się w holu klubu, podszedł do nich postawny, mocno opalony mężczyzna w granatowej marynarce z wyhaftowaną naszywką klubową na górnej kieszeni. – Dzień dobry panom – powiedział. – Są panowie z kimś umówieni? – No tak – mruknął pod nosem Stecker – Wyrzucą nas dopiero po całych 744

dziesięciu sekundach pobytu. Mężczyzna w marynarce był wyraźnie w rozterce. Steckerowi wydało się, że nie ma ochoty wyrzucać oficerów z klubu, nawet jeśli należy to do jego obowiązków. – Panowie – powiedział – To prywatny klub, obawiam się więc, że... – Ale należycie do Amerykańskiego Związku Żeglarskiego? – zapytał Pick, wyjmując z kieszeni kurtki portfel. – Oczywiście – potwierdził mężczyzna. Pick szukał czegoś w portfelu. Po chwili wyjął z niego nieco sfatygowaną wizytówkę i wręczył ją nieznajomemu. – Witamy w naszym klubie, panie Pickering. – Mężczyzna uśmiechnął się do Picka i zwrócił mu kartę. – Co sprowadza pana na nasze wody? – zapytał. – Wuj Sam o to zadbał – odrzekł Pickering. – Panowie pozwolą, że wskażę im restaurację. Jeśli to dla panów nie za wcześnie, zapraszam na drinka. Pierwszy, zgodnie z naszą tradycją, na koszt klubu. 745

– To bardzo miły zwyczaj – zauważył Pick. Na ścianach prowadzącego do restauracji korytarza wisiały fotografie i gabloty z trofeami. – Ta twarz wydaje mi się znajoma. – Pick z niewinnym wyrazem twarzy wskazał jakiegoś młodzieńca na zdjęciu przedstawiającym duży jacht z załogą na pokładzie. Żeglarze stali wzdłuż lewej burty. Opierali się o wanty i byli najwyraźniej zadowoleni z siebie. Pod fotografią widniał podpis: „FAT CHANCE”, PIERWSZE MIEJSCE W REGATACH O PUCHAR WILSONA, SAN FRANCISCO – HAWAJE, 1939. – To regaty o puchar Wilsona z trzydziestego dziewiątego – powiedział nieznajomy. – Brał w nich udział Jack Glenn, jeden z członków naszego klubu. – Gruby Jack – dorzucił Pickering. – Niech pan zwróci uwagę na tego młodego żeglarza, który za chwilę spadnie z bukszprytu. Stecker poszedł za jego wskazówką. Ależ to Pick. Był najwyraźniej po kilku drinkach. Z zadowoloną miną trzymał się mocno bukszprytu. – To ty? – zapytał Stecker. 746

– We własnej osobie – oświadczył Pick. Wyraz twarzy oprowadzającego ich po klubie mężczyzny powiedział Steckerowi, że od tej chwili jachtklub w Pensacola należy do nich. – A jednak Bóg istnieje – powiedział uroczystym tonem Pick. – Modlitwy zostały wysłuchane. – O co ci chodzi? – zapytał Stecker i podążył za wzrokiem Picka. Do miejsca, w którym wraz ze swoim przewodnikiem stali podporucznicy zbliżali się kontradmirał, jakaś kobieta, z pewnością jego żona, i Martha Sayre Culhane. – Witam. – Pani Sayre podała Pickowi rękę. – Jak to miło znów pana zobaczyć, poruczniku. Jest pan też żeglarzem? – I to nie byle jakim, proszę pani. – Mężczyzna z klubu wskazał na fotografię. – Był na „Fat Chance” z Jackiem Glennem. – Dzień dobry, Martha – skłonił się Pickering. – Cześć, Pick. Martha najwyraźniej nie podzielała radości Picka z powodu ich spotkania. 747

– Skoro nikt nie kwapi się nas sobie przedstawić, panowie – odezwał się admirał – przedstawię się sam. Jestem kontradmirał Sayre. – Miło mi pana poznać, panie admirale – odpowiedział uprzejmie Pickering. – Jim, to jest podporucznik Pickering – powiedziała pani Sayre. – Obawiam się, że nie znam... – Stecker, proszę pani. Dick Stecker – przedstawił się Dick. – Wpadliśmy tu coś przekąsić. Może by panowie się do nas przyłączyli? – zaproponowała pani Sayre. – Nie chcielibyśmy państwu narzucać swojego towarzystwa – sumitował się Stecker. – Będzie nam bardzo miło. Dziękujemy pani. To dla nas zaszczyt – Pickering pośpiesznie przyjął zaproszenie. – Chciałam panu podziękować za to, co pan zrobił, Dick – zwróciła się do Steckera pani Jeanne Sayre. – Słucham? – zdziwił się podporucznik. 748

Znajdowali się na pełnym morzu, w kabinie „Marthy III”. Byli jakieś dwie mile od brzegu. Jacht płynął po lekko wzburzonym morzu przechylony o 20 stopni na prawą burtę. Stecker z ulgą powitał sposobność wydostania się spod strumieni chlustającej zewsząd wody; dotrzymując towarzystwa pani Sayre, która chciała przygotować herbatę, zszedł pod pokład. Żona admirała gotowała wodę na małej kuchence. Martha została z ojcem na pokładzie, a Pick wciągał się na bukszprycie. Stecker tylko dzięki fotografii w klubie wiedział, jak nazwać tę część jachtu. – Jestem pewna, że pan i Pick mieliście inne plany na dzisiejsze popołudnie – powiedziała pani Sayre. – Nic nie szkodzi – odrzekł Stecker. – Cieszę się, że jestem tutaj. – Nawet mimo tego, że po dzisiejszej wycieczce będzie pan musiał oddać mundur do czyszczenia, o ile już nie jest kompletnie zniszczony, i że będzie pan musiał kupić nowe buty, bo te, które ma pan na nogach, do niczego się już nie nadają? – uśmiechnęła się ciepło, chcąc okazać mu swoje zrozumienie. – Pierwszy raz w życiu jestem na jachcie. Nigdy wcześniej nie miałem takiej 749

okazji. – Mój mąż rzadko ma teraz okazję trochę popływać na jachcie. Ciągle jest zajęty. A poza tym ma zasady. I chociaż ciężko mu żeglować w pojedynkę, nie chce prosić swoich adiutantów, by zgłaszali się „na ochotnika”. Widziałam, jak jego oczy zapaliły się, kiedy usłyszał, że Pick jest prawdziwym żeglarzem. Nie miałam więc serca kopać go pod stołem w łydkę, gdy zapytał, czy ktoś chciałby trochę popływać. – Proszę mi wierzyć, Pick świetnie się bawi. – Stecker uśmiechnął się, głównie do swoich myśli. Bawiłby się oczywiście o wiele lepiej, gdyby szanownej pani, jej kochanego mężusia, no i mnie, nie było tu wcale. Tylko on i pani dorodna córeczka, sami, żeglujący sobie na tej cholernej łodzi w stronę zachodzącego słońca... W tym momencie jacht zaczął robić zwrot. – Zmieniamy hals – powiedziała pani Sayre. – Mąż zapewne uznał, że już za daleko odpłynęliśmy od brzegu. „Martha III” gwałtownie przechyliła się z prawej burty na lewą. 750

– Człowiek za burtą! – Usłyszeli krzyk admirała. Przez chwilę Stecker pomyślał, że to jakiś żart w złym guście, ale po minie pani Sayre zorientował się, że się myli. Na pewno Pick, odgrywający na dziobie rolę Wikinga, stracił równowagę” i wpadł do wody. Śmieszność sytuacji rozbawiła Dicka. Nareszcie ten skurczybyk ma za swoje. Ale ledwo to pomyślał, naprawdę się przeraził. Morze było niespokojne. Przy takiej wodzie łatwo o utonięcie. Stecker pobiegł za Jeanne Sayre, która, słysząc wołanie męża, błyskawicznie wybiegła na pokład. Spojrzał na dziób. Zobaczył Picka. To nie on był za burtą. Stał gdzieś pośrodku między dziobem a sterem. Był w samej koszuli. Pick chwycił koło ratunkowe, rzucił je za burtę, zdjął buty i wskoczył do wody. Dick spojrzał w kierunku rufy. Dziwnie daleko za jachtem zobaczył podskakującą na wodzie, wystającą z pomarańczowej kamizelki ratunkowej głowę Marthy. Pani Sayre zajęła miejsce za sterem i zerkając to na męża, który zrzucał grot, to 751

na walczącą z falami córkę, próbowała uruchomić pomocniczy silnik. – Zawróć i podejdź do niej prawą burtą – rozkazał żonie. Odepchnął na bok Steckera, by wydostać spod pokładu bosak. Stecker czuł się całkowicie nieprzydatny. Odszukał wzrokiem najpierw Marthę, a potem Picka. Jego przyjaciel płynął pewnie i energicznie, chociaż poruszał tylko jedną ręką, bo w drugiej trzymał linę przywiązaną do koła ratunkowego. Manewrowanie jachtem zajęło trochę czasu. Stecker popatrzył znowu w kierunku Marthy; zobaczył że Pick płynie obok niej. Po dwóch, a może trzech minutach „Martha III” podpłynęła do nich. Stecker i admirał Sayre wciągnęli na pokład najpierw Marthę, a potem Pickeringa. Oboje mieli sine usta i dygotali. – Weź ich do mesy i przypilnuj, żeby się rozebrali – rozkazał admirał. – Są jakieś koce na pokładzie? – Tak – odpowiedziała jego żona. Admirał rozejrzał się dookoła. Zauważył w oddali jakąś boję. 752

– Proszę sterować prosto na tę boję – powiedział do Dicka i przekazał mu koło sterowe. – Za chwilę wrócę. – Tak jest, panie admirale – odpowiedział posłusznie Stecker. Pierwszy raz w życiu stał za sterem jachtu. Po powrocie do kabiny admirał Sayre zobaczył, że jego żona zdążyła już rozebrać córkę z sukienki i pomaga jej w ściąganiu halki. W drugim końcu kabiny stał odwrócony plecami do pań Pickering. Admirał podszedł do niego i kazał mu natychmiast zdjąć mokre ubranie. Gdy Pick rozebrał się do bielizny, admirał okrył go kocem. – Zawieszę pana spodnie i koszulę na wantach. Będzie pan wyglądał jak nieboskie stworzenie, ale przynajmniej będzie panu sucho – powiedział admirał. – Dziękuję, panie admirale – odrzekł Pick. – Dlaczego, u diabła, wskoczył pan do wody? – zapytał admirał. – Pomyślałem, że Martha może być ranna. – W każdym razie jestem panu wdzięczny – powiedział admirał i obróciwszy się w stronę córki, zapytał: – Wszystko w porządku, skarbie? 753

– Trochę mokro – odpowiedziała Martha. – Nie martw się, zaraz wysuszymy twoją sukienkę i bieliznę – pocieszył ją ojciec i zwrócił się do żony: – Jeanne, idź na pokład i przejmij ster. – Aye aye, sir – oznajmiła z sarkazmem pani Sayre. Martha i Pick, zawinięci po uszy w koce, patrzyli na siebie, stojąc po przeciwnych stronach kabiny. Pick podszedł do niej. – Zechcesz mi powiedzieć, po co było to wszystko? – zapytała Martha. – Gdybym akurat siedział na rowerze, popisywałbym się jazdą bez trzymanki – odparł Pick. Wyminęła go i ruszyła w stronę prowadzących na pokład schodków. Zatrzymała się jednak, odwróciła i podeszła do niego. – To, co zrobiłeś, było bardzo głupie – powiedziała. – Nie miałeś nawet na sobie kamizelki ratunkowej. Mógłbyś się przecież utopić, ty cholerny głupcze. – No to bym się utopił – wycedził Pick. – Jeżeli byś utonęła, poszedłbym za tobą na dno. 754

– Jezu! – jęknęła. A potem zmierzyła go wzrokiem. – Jesteś szalony. – Nie, tylko zakochany. – Boże mój! Oszalałeś. – Może – powiedział Pick. – Ale tylko tak mogłem okazać, co do ciebie czuję. To była moja ostatnia szansa. Wyjeżdżamy we wtorek. – Jim Carstairs mówił mi o tym – powiedziała, a potem dodała cicho: – Och, Pick, co ty najlepszego zrobiłeś? – Jeszcze nic – odrzekł. – Ale z całego serca pragnę wziąć cię w ramiona i już nigdy nie pozwolić ci odejść. Wysunęła rękę spod koca i dotknęła jego twarzy. On także wyjął rękę spod koca i dotknął jej policzka. Wyciągnął ramiona, żeby ją objąć i przygarnąć do siebie. Położył głowę na jej ramieniu i wtulił w nie twarz. Koce, do tej pory szczelnie okrywające ich ciała, zsunęły się na podłogę. Martha była bez stanika, miała na sobie tylko majtki. Dłoń Picka odnalazła jej pierś i zamknęła się na niej. Ich wargi się spotkały. – Boże – szepnęła dziewczyna, zabierając mu usta po długiej, długiej chwili. – 755

Rodzice. Koce wróciły na właściwe miejsca. Kiedy po minucie w kabinie pojawił się admirał Sayre, młodzi znajdowali się już z dala od siebie. Martha siedziała na ławce pod ścianą, a Pick po przeciwnej stronie kabiny stał oparty o szafkę. Wprawny obserwator, a do takich należał kontradmirał, bez trudu zauważyłby, że oboje byli czerwoni jak piwonie. – Wszystko w porządku? – zapytał. – Tak – odpowiedziała Martha. – Nie może być lepiej, panie admirale – oświadczył Pick.

756

Epilog Wyspa Kwajalein 16 października 1942 roku Zdarzenia, o których będzie mowa w epilogu, są prawdziwe, Zostały opisane na podstawie „Protokołu z posiedzenia sądu polowego zebranego 16 kwietnia 1946 roku w dowództwie Marianów i Guam pod przewodnictwem kontradmirała C. A. Pownalla, dowódcy rejonu Marianów, celem zbadania sprawy wiceadmirała Koso Abe, komandora Yoshio Obary i kapitana Hisakichi Naiki z Cesarskiej Marynarki Japonii”. Na początku października 1942 roku komandor podporucznik Okada, oficer sztabu naczelnego dowództwa marynarki, udał się na wyspę Kwajalein, by przeprowadzić inspekcję fortyfikacji obronnych. Podczas jego pobytu na wyspie wiceadmirał Abe, dowódca Kwajalein, poprosił go o pomoc w zorganizowaniu bezpiecznego transportu do Japonii dziewięciu jeńców wojennych, żołnierzy 757

piechoty morskiej, wziętych do niewoli w czasie operacji desantowej na atolu Makin i uwięzionych na wyspie Kwajalein. Cesarska Marynarka Wojenna nie mogła, albo nie chciała, wysłać okrętu do przetransportowania kilku jeńców z tak odległej wyspy. Komandor podporucznik Okada odpowiedział wiceadmirałowi Abe, że od tej chwili nie będzie już potrzeby przewożenia jeńców do Japonii: będzie można pozbyć się ich na wyspie. Być może nie wyraził tego takimi słowami, ale ich sens był jednoznaczny. 11 października 1942 roku wiceadmirał Abe zlecił pozbycie się jeńców wojennych dowódcy 61. Oddziału Straży Wybrzeża japońskiej marynarki, komandorowi Yoshio Obarze, dyplomowanemu oficerowi, absolwentowi Cesarskiej Akademii Marynarki. Rozkazy wiceadmirała Abe nakazywały, aby marynarze dokonujący straceń – w geście kurtuazji wobec amerykańskich jeńców wojennych – byli co najmniej w randze chorążego. 61. Oddział Straży Wybrzeża, nie licząc oficerów wyższego stopnia, miał 758

czterdziestu chorążych, ale żaden z nich nie chciał dobrowolnie się zgłosić. Namowy komandora Obary i kapitana Naiki odniosły jednak skutek. Z szeregu wystąpiło trzech chorążych i jeden mat. Kapitan Naiki zaproponował pozbycie się amerykańskich jeńców 16 października, w dniu japońskiego święta świątyni Yasakuni, honorującego zmarłych bohaterów. Uzyskał na to jednomyślną zgodę komandora Obary i wiceadmirała Abe. W południowo-zachodniej części wyspy wyznaczono i przygotowano miejsce egzekucji. 15 października 1942 roku komandor Obara nakazał podać jeńcom na kolację piwo i słodkie ciasteczka. Rankiem 16 października 1942 roku zasłonięto im oczy i związano z tyłu ręce. Przewieziono ich z miejsca uwięzienia do posiadłości znajdującej się w pobliżu miejsca straceń i przetrzymywano ich tam do czasu przybycia wiceadmirała Abe i komandora Obary, którzy przyjechali samochodem – ubrani w galowe mundury – bezpośrednio po uroczystości święta Yasakuni. 759

Jeńców podprowadzono pojedynczo na skraj wykopanego w ziemi dołu i zmuszono do przyjęcia pozycji klęczącej. Następnie jeden z chorążych ścinał im głowy za pomocą miecza, zgodnie ze zwyczajem japońskiej marynarki. Mat, który miał strzelać do jeńców w przypadku niecałkowitego odcięcia głowy od torsu, nie musiał ani razu interweniować. Wiceadmirał Abe wziął udział w modlitwie za dusze straconych, a następnie nie czekając końca pochówku jeńców, odjechał z miejsca egzekucji. Ciała jeńców nakryto matą, a dół zasypano. Po odmówieniu następnych modlitw pluton egzekucyjny odmaszerował. 19 czerwca 1947 roku podpułkownik piechoty morskiej George W. Newton, komendant żandarmerii na Guam, poinformował dowódcę Korpusu Piechoty Morskiej, że zgodnie z wyrokiem Komisji Wojskowej wiceadmirał Abe, komandor Obara i kapitan Naiki z Cesarskiej Marynarki zostali tego dnia powieszeni. Obowiązki kata spełnił podporucznik Charles C. Rexroad. KONIEC TOMU DRUGIEGO 760