Kasperek I. - Joomla.3.x

O autorach

Jarosław Kasperek – dyplom MBA z 1999 roku, zawodowo pasjonat CMS Joomla!, twórca licznych stron www i sklepów internetowych, opartych o ten system, prelegent podczas Polskich Dni Joomla! Od lat dzieli się swoją wiedzą na łamach ogólnodostępnych serwisów sieciowych, tworzy, doradza, projektuje. O Joomla! z każdej serii wie wszystko. Doskonały sprzedawca i negocjator, z radością edukuje młodszych w zakresie swoich działań. Izabela Kasperek – polonista, dziennikarz, wykładowca, nauczyciel i opiekuńczy duch swojego mistrza. Wnikliwie czyta teksty, dostosowuje je do słuchaczy i czytelników, wspiera pracę męża. To jej doświadczenia na polu nauki Joomla! stały się kanwą niniejszej książki. Cierpliwie prostowała zawiłe wywody i objaśniała laikom co się kryje za konkretnymi działaniami. Autorka bloga kobietaijoomla, która niezmordowanie wierzy w kobiece talenty i kreacyjne możliwości przy pracy z CMS. Razem tworzą wyjątkowy tandem od prawie 20 lat. Na swoim koncie mają nie tylko strony www czy sklepy internetowe. Szczególnym zainteresowaniem obdarzają istnienie zleceniodawców w sieci społecznościowej. To dlatego klienci chętnie powierzają im marketing czy reklamę w Internecie, jak również prowadzenie oficjalnych kont na serwisach społecznościowych oraz optymalizację swoich pozycji w wyszukiwarkach.

2|S tr o n a

Spis treści O autorach ........................................................................................................................................ 2 Wstęp ............................................................................................................................................... 6 O Joomla! .......................................................................................................................................... 8 Historia Joomla .............................................................................................................................. 8 Czym jest Joomla ........................................................................................................................... 8 Wydania Joomla co oznaczają cyferki............................................................................................. 9 Co za pomocą Joomla zbudujesz .................................................................................................. 10 Instalacja Joomla! 3.x ...................................................................................................................... 16 Wymagania Joomla od wersji 3.4 ................................................................................................. 16 Pobranie i wgranie plików............................................................................................................ 17 Instalacja Joomla ......................................................................................................................... 25 Uruchomienie Joomla na komputerze lokalnym........................................................................... 31 Alternatywny sposób uruchomienia Joomla na komputerze lokalnym ......................................... 35 Poczatki z Joomla 3 i ważne pojęcia ................................................................................................. 42 Wywołanie okna logowania i pierwsze logowanie ........................................................................ 42 Panel administracyjny, pulpit Joomla! .......................................................................................... 43 Dostosowanie Panelu administracyjnego ..................................................................................... 45 Ważne pojęcia w Joomla! – rozszerzenia...................................................................................... 46 Komponenty ............................................................................................................................ 46 Moduły .................................................................................................................................... 48 Dodatki .................................................................................................................................... 49 Szablony .................................................................................................................................. 49 Języki ....................................................................................................................................... 49 Zarządzanie rozszerzeniami ......................................................................................................... 49 Instalacja rozszerzeń ................................................................................................................ 49 Zarządzanie już zainstalowanymi rozszerzeniami ......................................................................... 55 Dezinstalacja rozszerzeń .......................................................................................................... 59 Publikacja treści w Joomla 3 ............................................................................................................ 61 Komponent treści – artykuły i kategorie ....................................................................................... 62 Tworzenie pierwszego artykułu i jego publikacja przez wyróżnienie ............................................. 68 Zmiana trybu działania edytora TinyMCE – działanie wzbogacone ............................................... 70 Menadżer mediów....................................................................................................................... 73 Przycisk czytaj więcej ................................................................................................................... 76 3|S tr o n a

Wstawianie grafiki i formatowanie tekstu .................................................................................... 78 Omówienie listy artykułów, ważne przyciski i stany artykułów ..................................................... 85 Wersje artykułów ........................................................................................................................ 89 Konfiguracja globalna i szczegółowa artykułów ............................................................................ 92 Opcje publikacji ........................................................................................................................... 97 Tagi artykułów ........................................................................................................................... 100 Przetwarzanie wsadowe ............................................................................................................ 104 Micro data ................................................................................................................................. 106 Menu w Joomla ............................................................................................................................. 108 Gdzie szukać menu w Joomla? ................................................................................................... 109 Tworzenie pozycji menu – odnośniki.......................................................................................... 109 Lista pozycji menu ..................................................................................................................... 113 Tworzenie menu wielopoziomowego......................................................................................... 114 Tworzenie dodatkowego menu.................................................................................................. 116 Jakie treści możemy wywołać za pomocą menu w Joomla ......................................................... 120 Ustawienia szczegółowe pozycji wywoływanej........................................................................... 125 Przetwarzanie wsadowe menu .................................................................................................. 129 Komponenty.................................................................................................................................. 132 Komponent Kontakty ................................................................................................................. 134 Komponent Przekierowanie ....................................................................................................... 142 Komponent Wyszukiwarka ........................................................................................................ 143 Dodatki ......................................................................................................................................... 161 Weryfikacja dwuetapowa .......................................................................................................... 162 Przykład uruchomienia weryfikacji dwuetapowej....................................................................... 163 Dodatek Recaptcha.................................................................................................................... 166 Komponent, dodatek JCE ........................................................................................................... 169 Mapa na naszej stronie .............................................................................................................. 174 Wyświetlanie wideo na naszej stronie ....................................................................................... 178 Galeria w Joomla z dodatkiem Sigplus........................................................................................ 181 Szablony w Joomla 3...................................................................................................................... 184 Skąd brać szablony? ................................................................................................................... 185 Szablony bezpłatne ................................................................................................................ 185 Szablony komercyjne ............................................................................................................. 188 Tworzenie szablonu samodzielnie na bazie frameworka ............................................................ 195 Instalacja szablonu .................................................................................................................... 197 Pozycje modułów w szablonie ................................................................................................... 199 4|S tr o n a

Style szablonu............................................................................................................................ 206 Zarządzeni szablonem za pomocą menadżera szablonów .......................................................... 208 Strony Joomla zgodne z urządzeniami mobilnymi .......................................................................... 211 Moduły ......................................................................................................................................... 218 Gdzie są moduły w Joomla ......................................................................................................... 218 Lista z modułami ........................................................................................................................ 223 Publikacja modułu na wybranych stronach serwisu ................................................................... 225 Instalacja nowych modułów ...................................................................................................... 230 Konfiguracja Joomla 3.x ................................................................................................................. 235 Proste adresy............................................................................................................................. 235 Metadane witryny i podstron .................................................................................................... 237 Włączanie i wyłączanie witryny .................................................................................................. 239 Dodatkowe ustawienia – poczta ................................................................................................ 240 Użytkownicy .................................................................................................................................. 244 Logowanie i rejestracja użytkownika .......................................................................................... 244 Lista z użytkownikami i operacje ................................................................................................ 248 Edycja treści od strony frontowej .................................................................................................. 252 Grupy użytkowników które mogą zarządzać witryną od strony frontowej .................................. 252 Przypisanie użytkownika do odpowiedniej grupy ....................................................................... 257 Tworzenie menu użytkownika ................................................................................................... 257 Edycja treści na przykładzie użytkownika przydzielonego do grupy wydawcy ............................. 259 Edycja istniejącego artykułu ....................................................................................................... 261 Edycja modułów ........................................................................................................................ 262 Tworzenie strony wielojęzycznej w Joomla 3.4 .............................................................................. 265 Aktywacja wielojęzyczności w Joomla na etapie instalacji witryny. ............................................. 265 Aktywacja wielojęzyczności na istniejącej witrynie..................................................................... 269 Tworzenie treści w witrynie wielojęzycznej opartej o Joomla ..................................................... 280 ZAKOŃCZENIE................................................................................................................................ 282

5|S tr o n a

Wstęp

Książka ta nie powstała z myślą o specjalistach, chociaż będzie nam miło, jeśli po nią sięgną. Nasza wspólna praca jest dziełem wynikającym z naszych doświadczeń. Oto, podobnie jak mityczny Pigmalion, mistrz stara się ukształtować swoją Galateę. Przekazać jej swoją wiedzę bez niepotrzebnego słownego sztafażu – to wielka sztuka. Wyobraźcie sobie bowiem laika, ambitnego, ale bez grama wiedzy, który siada naprzeciwko monitora i ma za zadnie stworzyć atrakcyjną wizualnie i bezpieczną stronę www albo nawet internetowy sklep. Wymagania wobec takiej osoby są wysokie a ona … zamiast popadać w czarną rozpacz szuka rozwiązania, podpatruje co się dzieje w Internecie, na serwisach społecznościowych, ogląda dziesiątki filmików, ale to musi być wyczerpujące i denerwujące. Dlaczego? Filmiki pokazują jakąś część działania, zwykle są podzielone na odcinki, których tytuły nie zawsze są zgodne z prawdą. Wiele takich „dzieł” jest trudnych w odbiorze bądź wykonano je w obcym języku. Nasza wspólna książka pokazuje to tak, jakbyśmy rozmawiali z kimś, kto dopiero poznaje arkana sztuki pracy w Joomla! Bo i rzeczywiście jest swego rodzaju zapisem rozmów mistrza z uczennicą. To przedstawiony w prosty sposób proces poznawania jednego z najłatwiejszych i najciekawszych światowych systemów CMS. Wiele lat doświadczeń nauczyło nas, że nie ma znaczenia kto i gdzie tworzy stronę www. Może być to nauczycielka muzyki w szkole podstawowej, sprzątaczka, zakładająca działalność, duża firma produkująca meble, ogrodnik, przychodnia specjalistyczna, hotel, sklep z pamiątkami itp. Ci wszyscy ludzie mieli marzenie, pomysł, ambicję a my pomogliśmy im ją urzeczywistnić. I wcale nie trzymaliśmy tej „tajemnej” wiedzy dla siebie. Każdą z tych osób nauczyliśmy samodzielnej pracy z Joomla! Bo to trochę jak uprawianie ogródka – o rośliny trzeba dbać, podlewać, pielęgnować i stale się dokształcać a przecież nikt z taką wiedzą się nie rodzi tylko uczy się jej w praktyce. Z Joomla! jest tak samo – im chętniej zagłębiamy się w jego treści tym szybciej uczymy się nowości, z większą radością modyfikujemy nasze strony. Jest też i kolejny aspekt tej książki – chcemy by ludzie wiedzieli, że w dobie powszechnego dostępu do sieci nie muszą korzystać z firm, które zakładają im strony za horrendalne sumy. Każdy może to zrobić samodzielnie, jeśli tylko ma ochotę.

6|S tr o n a

Zapraszamy Was więc na wspólną podróż po krainie Joomla! z nadzieją, że będzie to dla Was atrakcyjna i łatwa lekcja budowania swojego wizerunku w sieci.

7|S tr o n a

O Joomla! Historia Joomla Joomla nie od początku była Joomlą... Nasza wspaniała przygoda z tym niezwykłym systemem zaczyna się w Australii 2001 roku w firmie o nazwie Miro. Ówczesny open source nosił egzotyczną nazwę Mambo i był rozwijany intensywnie do 2005 roku. Powodzenie w tym zakresie sprawiło, że szefowie firmy Miro zadecydowali o ograniczeniu dostępu do tego źródła. Nie działo się to z dnia na dzien. Ten z początku prymitywny zarys systemu rozwijano wspólnie dzięki zaangażowaniu programistów z całego świata. Szybko okazało się to przedsięwzięciem niezmiernie lukratywnym. To dlatego firma Miro postanowiła utworzyć fundacje i udostępnić projekt na zasadach komercyjnych. W zarządzie utworzonej fundacji niestety nie znaleźli się czołowi programiści z projektu Mambo. Urażeni i przekonani o tym, że są odsuwani celowo we wrześniu 2005 roku powołali do życia nowy projekt na bazie samego kodu... Joomla! oznacza w języku suahili "razem" i doskonale podkreśla przywiązanie do idei wolnego oprogramowania. Natomiast projekt Mambo upadł ostatecznie w 2008 roku, pozbawiony wsparcia swoich poprzednich liderów. Dziś Joomla! wymienia się w jednym rzędzie obok takich systemów open source jak PHP, Linux czy doskonale znany Firefox. W roku 2014 zapoczątkowano jego nową linie rozwojową o sygnaturze 3.0.0.

Czym jest Joomla „Wszyscy razem” to znaczenie słowa Joomla w suahili. Jego nazwa pozwala od razu zrozumieć ideę wspólnej pracy nad systemem, z którego będą mogli korzystać wszyscy na tych samych zasadach. Obecnie liczy się, że ponad 3% światowych witryn internetowych korzysta z Joomla! W Polsce także staje się on coraz bardziej popularny. Jednak najpierw zacznijmy od początku… czym w ogóle jest Joomla? Joomla! Jest nie tylko oprogramowaniem typu Open Source, pozwalającym na stworzenie dowolnej witryny internetowej. Pracują nad nim od lat wolontariusze, zafascynowani

8|S tr o n a

programiści, ludzie tworzący już pokaźną społeczność użytkowników i sympatyków Joomla! Krótko mówiąc jest to PROJEKT otwartego i łatwego oprogramowania dostępny dla wszystkich, to platforma Joomla!, stanowiąca stale poszerzający się zasób nowych pomysłów i rozwiązań w dziedzinie aplikacji internetowych. To także CMS Joomla! – bezpieczny system zarządzania treścią stron internetowych. To projekt bezpłatny, dostępny na zasadach Powszechnej Licencji Publicznej GNU. Tak najważniejsze jest to, że nie musimy za niego płacić. Nie ponosimy za to oprogramowanie żądnej opłaty. Co więcej nie jesteśmy zobowiązani do pozostawienia linka w stopce, informującego o tym, że strona jest zbudowana za pomocą Joomla. I wreszcie to jest Twój sposób na stworzenie oszałamiającej, ciekawej i atrakcyjnej witryny na dowolny temat. Sam czy sama zdecydujesz jak będzie wyglądać Twoja strona www, kiedy i jakie zamieścisz na niej treści a do tego wyjątkowo łatwo się nauczysz się posługiwać Joomla! I dołączysz do rzeszy jego fanów z całego świata.

Wydania Joomla co oznaczają cyferki Numeracja wersji Joomla jest bardzo prosta, składa się z trzech cyfr, oddzielonych kropkami. Pierwsza cyfra oznacza główne wydanie Joomla, w omawianym przypadku jest to cyfra 3. Oznacza to, że wszystkie rozszerzenia w obrębie tego wydania powinny działać i nie należy się spodziewać jakiś spektakularnych zmian. Druga cyfra oznacza przejście do wersji Joomla o jakiś znacznym usprawnieniu, np. wprowadzenie tagów w Joomla 3.1. Ostatnia cyfra informuje nas o poprawkach jakie wprowadzono w celu wyeliminowania odnalezionych błędów czy też luk bezpieczeństwa. W chwili opublikowania tej książki zmieniono podejście do numeracji wersji o wsparciu długoterminowym i krótkoterminowym. Mianowicie wersje długoterminowe miały mieć drugą cyfrę 5, tak jak w Joomla 2.5. Aby nie zamykać planów rozwoju Joomla zdecydowano, że ostatnia wersja Joomla z danej serii będzie wersją długoterminową. Wersja długoterminowa jest wspierana przez około 2 lata. Na czym polega wsparcie? Na wydawaniu poprawek. Kolejne poprawki, jak pisałam, wyżej są zawarte w trzecim numerze. Z chwilą wydania Joomla w wersji długoterminowej wsparcie dla poprzedniej wersji Joomla zostanie zakończone.

9|S tr o n a

Obecnie mamy wersję 3.4 jest to wersja wydana w lutym 2014 roku. Zaś wsparcie dla Joomla 2.5 wygasło 31 grudnia 2014. Zaleca się aktualizację Joomla 2.5 do Joomla 3.4. Uwaga przed aktualizacją bezwzględnie należy wykonać kopię bezpieczeństwa.

Co za pomocą Joomla zbudujesz Za pomocą Joomla zbudujesz przede wszystkim stronę internetową. Możliwości stron, jakie są zbudowane za pomocą Joomla, są imponujące. Za pomocą Joomla zbudujesz już prostą stronę wizytówkę firmy, która składa się z galerii, oferty i informacji o firmie.

10 | S t r o n a

Możesz tez zbudować dużą stronę internetową firmy, która będzie zawierać szereg informacji o firmie, ofercie czy historii i wydarzeniach. Przypominam, że liczba stron w Joomla jest nieograniczona.

11 | S t r o n a

12 | S t r o n a

Jeśli chcesz zbudować portal informacyjny – nie ma problemu! Taki portal może mieć system komentarzy, forum dyskusyjne.

13 | S t r o n a

Oczywiście jeśli chcemy mieć sklep, także możemy go zbudować.

14 | S t r o n a

A może jesteś właścicielem gabinetu lekarskiego i potrzebujesz systemu rezerwacji online. Tak Joomla plus odpowiednie rozszerzenie umożliwi Ci zbudowanie doskonałego systemu rezerwacji online. Podobnie właściciele hotelów czy motelów będą mogli za pomocą Joomla zbudować system rezerwacji dla swojego obiektu. Inne pomysły: - systemy społecznościowe - chcąc zbudować grupę zainteresowanych jakimś tematem sięgnijmy po Joomla i dodatek zwany Joomla Social - forum dyskusyjne - tutaj użyjemy znanego już dodatku Kunena, ale jest jeszcze kilka innych. - potrzebujesz systemu zarządzania projektami - oczywiście. Rozszerzenia ProjectFork użyłam do budowy systemu zarządzania warsztatem z drobnymi zmianami. No tak, a czy mamy coś dla urzędów? - oczywiście system pośrednictwa pracy. Systemy prowadzenia dialogu, udostępniania dokumentów. - za pomocą Joomla możesz wczytywać zewnętrzne arkusze kalkulacyjne, łączyć sie z chmurą i wiele innych, ale o tym inne moje kursy. - portal informacyjny - chcesz prowadzić miejski portal informacyjny? nie ma problemu sam Joomla i kilka rozszerzeń i już masz stronę miejską, stronę szkoły, stronę gazety. Co więcej: możesz zarabiać na ogłoszeniach podłączając system ogłoszeniowy i zarabiać na reklamach. Wybierając Joomla otwierasz sobie drogę od prostej strony by w miarę rozwoju swojego projektu budować naprawdę złożony system. A wszystko dzięki Joomla i rozszerzeniom które wzbogacają funkcjonalność samej Joomla.

15 | S t r o n a

Instalacja Joomla! 3.x Wymagania Joomla od wersji 3.4 Joomla od wersji 3.4 ma dosyć spore wymagania co do serwera. Poniżej wymagania jakie powinien spełniać serwer: Joomla! 3.4 Oprogramowanie

Rekomendowane Minimalne

PHP (Magic Quotes GPC off)

5.4 +

5.3.10 +

MySQL (InnoDB support required)

5.1 +

5.1 +

MSSQL

10.50.1600.1 +

10.50.1600.1 +

PostgreSQL

8.3.18 +

8.3.18 +

Wspierany bazy danych:

Wspierane serwery: Apache(with mod_mysql, mod_xml, and mod_zlib)[2][3] 2.x+

2.x+

Hiawatha (with UrlToolkit support)

latest

8.0

Nginx

1.1

1.0

Microsoft IIS

7

7

To dotyczy oprogramowania, teraz dodatkowe wymagania dla serwera. Pojemność serwera – na dziś minimum 1GB powierzchni, ale starczy i 100 mega. To uważam za bezwzględne minimum, czyli serwer 1 GB powierzchni. Transfer – to zasadniczo nie jest wymóg Joomla, a naszego serwisu, bo jeśli nasz serwis zyska dużą popularność to transfer wykorzystywany przez nasz serwis będzie rósł. Minimum to 10 GB miesięcznie transferu dla ruchu do około 100 wejść dziennie. Oczywiście, jest jeszcze kilka innych wymogów, ale te są podstawowe. Dodatkowo potrzebujemy domeny. 16 | S t r o n a

Koszty: najtańszy przyzwoity serwer można dostać już za 44 zł brutto rocznie i to wystarczy dla wielu serwisów wizytówek a nawet i sklepów internetowych. Domena – tutaj może pojawić się mały problem. W Polsce domeny najpopularniejsze mają końcówkę .pl, wiele firm wydaje je na rok za darmo lub za 1 zł, a potem każe sobie płacić ponad 100 zł. Zawsze można domenę przenieść. Radzę też skorzystać z domen z końcówką com, czy też eu. Ceny około 30 -50 zł za przedłużenie.

Pobranie i wgranie plików Najnowszą wersję Joomla pobieramy ze strony www.joomla.org, tam znajdujemy przycisk download

Klikamy na niego i zostajemy przekierowani na stronę, na której możemy wybrać odpowiednią wersję. Mamy tam do wyboru wersję pełna np.: Joomla 3.4.x oraz wersję służąca do aktualizacji Upgrade Packages. W naszym przypadku pobieramy wersję Joomla 3.4.x. Co oznacza x – jest to poprawka do wersji 3.4 jak pisałem wcześniej. 17 | S t r o n a

Pobrany plik zapisujemy na dysku naszego komputera. Proces uruchomienia Joomla! można podzielić na dwie części: pierwsza to przygotowanie serwera, a druga to właściwa instalacja. Przygotowanie serwera polega na założeniu bazy danych, skasowaniu wszystkich plików w katalogu startowym strony oraz przegraniu plików Joomla! na serwer. Założenie bazy danych odbywa się bardzo różnie i zależy od panelu administracyjnego danego hostingu. Najczęściej będziemy mieć do czynienia z panelem Direct Admin i cPanel oraz panelami autorskimi danych dostawców hostingu. Na przykładzie najnowszej wersji Cpanela i Directa Admina pokażę Państwu jak założyć bazę danych. Panel cPanel Po zalogowaniu się do cPanela, wyszukujemy przycisk kreatora bazy MySQL

Klikamy na niego i zostajemy przekierowani do miejsca, gdzie nadajemy nazwę bazy danych, wpisując swoją.

18 | S t r o n a

Klikamy przycisk Next Step, teraz musimy założyć użytkownika bazy danych 3 i nadać mu hasło 4, Uwaga postarajmy się nadać silne hasło, czyli takie które ma przynajmniej osiem znaków alfanumerycznyh. O sile hasła informuje nas wskaźnik 5. Możemy też uzyć generatora haseł klikając przycisk Password Generator. Hasło zapamiętujemy lub zapisujemy. Na koniec klikamy Create User.

19 | S t r o n a

Przeniesieni teraz zostaniemy do ekranu, w którym nadamy użytkownikowi prawa do działań na bazie danych. Wybieramy wszystkie 6.

20 | S t r o n a

Spisujemy nazwę użytkownika i nazwę bazy danych. Co z tego będzie nam potrzebne w procesie instalacji? Nazwa użytkownika, nazwa bazy danych i oczywiście: hasło. Klikamy przycisk next step, i mamy już gotową bazę danych.

Teraz pokażę Państwu jak założyć bazę danych w panelu Direct Admin, to także bardzo popularny panel administracyjny:

21 | S t r o n a

Klikamy przycisk menadżer baz MySQL

Klikamy link utwórz bazę danych

22 | S t r o n a

Tutaj podajemy nazwę bazy danych, nazwę użytkownika i hasło

Na koniec klikamy przycisk załóż i już mamy bazę danych w DirectAdmin Skoro mamy bazy danych to trzeba przejść do kolejnego kroku, a mianowicie przegrania plików do odpowiedniego katalogu na serwerze. Katalogiem, w którym powinniśmy umieścić pliki Joomla! jest katalog o nazwie public_html, Gdzie ten katalog znajdziemy? Po podpięciu domeny do serwera, utworzy nam się katalog z nazwami domen. Jednak najpierw musimy dostać się do plików serwera. Proponuję zainstalować program FileZilla – jest to menadżer FTP i za jego pomocą możemy zalogować się do serwera. Program pobieramy z tego linka: https://filezilla-project.org/download.php Instalujemy go na komputerze i podajemy dane do logowania się przez ftp jakie otrzymaliśmy od hostingodawcy.

23 | S t r o n a

W polu 1 wpisujemy adres naszego serwera, w polu 2 podajemy nazwę użytkownika i w polu 3 hasło użytkownika a następnie klikamy przycisk szybkie łączenie. Jeśli wszystko będzie dobrze otrzymamy listę domyślnych plików i katalogów naszego serwera. Klikamy folder domains w prawym oknie, wyszukujemy nazwę naszej domeny. Następnie szukamy katalogu Public_html i go otwieramy. Kasujemy całą zawartość tego katalogu 5, z wyjątkiem folderu CGI-BIN , który pozostawiamy 6.

Teraz wypakowujemy zawartość paczki, którą pobraliśmy ze strony Joomla.org na dysk naszego komputera, do osobnego katalogu.

24 | S t r o n a

Następnie przegrywamy wszystkie pliki i foldery, które powstały po wypakowaniu paczki pobranej ze strony Joomla.org na serwer do katalogu public_html.

Przegranie plików trwa kilka minut i zależy od szybkości łącza. Po tym jak wszystko zostanie przegrane przechodzimy do instalacji Joomla

Instalacja Joomla W pasku przeglądarki wpisujemy adres domeny Jeżeli nasz serwer spełnia wymagania Joomla 3.x, powinniśmy to zobaczyć pierwszy krok instalacji – jest to konfiguracja witryny. Domyślnie instalator jest po polsku, ale jeśli korzystamy z angielskiej wersji przeglądarki, instalator będzie po angielsku. Możemy jednak ręcznie wybrać język instalacji: polski lub dowolny inny.

25 | S t r o n a

Pierwszy krok instalacji to konfiguracja witryny. Mamy tutaj do wypełnienia klika pól. Pole podstawowa konfiguracja, w którym wpisujemy nazwę naszej witryny. Wybierzmy nazwę charakteryzującą naszą witrynę, na przykład niech to będzie Joomla 3.4. Użytkownicy otrzymujący maile systemowe z naszej witryny w nazwie nadawcy maila, zobaczą właśnie nazwę naszej witryny. Kolejne pole, które musimy wypełnić zawiera opis witryny. To około dwudziestu wyrazów, które charakteryzują naszą witrynę. Opis witryny pojawi się w wyszukiwarkach . Nie powinien mieć więcej niż 20 znaków, bo wyszukiwarka go utnie. Opis ma za zadanie skłaniać internautę do kliknięcia na nasz link w wyszukiwarce.

Kolejnym polem jest to email administratora. To tutaj podajemy swój własny email, na który będą przychodziły komunikaty systemowe. Następnie pojawi się nam nazwa administratora. Proszę zauważyć, że jest to również login głównego administratora, dlatego staramy się aby ten login był unikalny. Nie może to być to admin ani administrator. Możemy wpisać imię plus jakiś znak lub wpisać twój pseudonim.

26 | S t r o n a

Następnym polem jest hasło administratora. Tutaj starajmy się wybrać hasło złożone przynajmniej z dziesięciu znaków alfanumerycznych. Oczywiście nie wpisujmy tutaj czegoś takiego jak 1 2 3 4 5 6 7 8 3 . Musi to być losowy zestaw znaków alfanumerycznych. W kolejnym polu wpisujemy jeszcze raz to samo hasło celem potwierdzenia. Po tym kroku koniecznie musimy zapamiętać nazwy administratora oraz hasło by zalogować się do witryny. Ostatnia , opcja do konfiguracji, to decyzja czy po instalacji witryna ma być włączona czy wyłączona, domyślnie jest włączona, w każdej chwili będziemy mogli ją wyłączyć.

Krok drugi to podłączenie Joomla do stworzonej bazy danych. Tutaj jesteśmy proszeni o podanie nazwy użytkownika, hasła i nazwy bazy danych. Wcześniej wybieramy rodzaj bazy danych z jakiego korzystamy. Pozostawmy domyślny wybór MySQLi.

Nazwa serwera bazy danych – zwykle to jest localhost, jednak niektóre hostingi podają adres serwera bazy danych, na przykład tak jak robi firma nazywa.pl. Jeśli mamy podejrzenia, że adres jest jednak inny to spytajmy hostingodawcę. Dalej podajemy nazwę użytkownika, hasło i nazwę bazy danych

27 | S t r o n a

Przedrostek tabeli w bazie danych, jest generowany losowo, nie powinniśmy go zmieniać, chyba że mamy na jednej bazie klika witryn, to w celach identyfikacji warto ustalić swój własny system. Ostatnia opcja tego kroku to przetwarzanie starej bazy danych. Jeżeli w bazie danych występują jakieś inne tabele o tym samym przedrostku to tutaj zdecydujemy co ze starami wpisami instalator ma zrobić. Istnieją dwie opcje: usunięcie starych wpisów lub archiwizacja. Instalując Joomla na nowej bazie danych pozostawiamy opcję domyślną. Klikamy dalej Jest to praktycznie ostatni krok, tutaj możemy wybrać czy zostaną zainstalowane dane przykładowe, których my nie będziemy jednak instalować więc pozostawiamy domyślnie ustawienie: wybrano opcję bez przykładowych danych.

28 | S t r o n a

Podsumowanie: to tutaj decydujemy czy mają zostać wysłane do nas informacje o konfiguracji czyli wszystkie dane, które są poniżej. Należą do nich: konfiguracja bazy danych przegląd ustawień środowiska, ustawienia zalecane, po wybraniu tej opcji możemy zdecydować czy w mailu ma być zawarte też hasło, jeśli chcemy aby tak było wybieramy tak. Przechodzimy dalej, teraz pozostaje nam zakończyć instalację lub ustawić Joomla! w naszym języku ojczystym. Wybieramy drugą opcję.

Klikamy instaluj języki. W kolejnym kroku wyszukujemy i zaznaczmy język polski

29 | S t r o n a

Oraz wszystkie inne języki w jakich ma się prezentować nasza witryna jeśli budujemy wielojęzyczną. W przypadku gdy chodzi wyłącznie o język polski i angielski to wybieramy tylko język polski i klikamy dalej. Kilka sekund trwa operacja pobierania języków. Na kolejnej planszy możemy wybrać: 1 czy językiem domyślnym zaplecza ma być język polski, Jeśli chcemy administrować naszą witryną w języku polskim wybieramy tutaj polski, jak na rysunku poniżej

2, Jeśli chcemy aby nasza witryna była po polsku to wybieramy polski. Ma to znaczenie ponieważ niektóre komunikaty systemowe dla użytkowników będą w języku, który tutaj wybierzemy. Jeśli zostawimy angielski to np. opcja logowania będzie w tym języku. Dlatego proponuję wybrać tutaj język polski. 3, Decydując się na budowę witryny wielojęzycznej musimy zatwierdzić na tak opcję aktywna wielojęzyczność. Jeżeli nie zrobimy tego teraz to w każdej chwili będziemy mogli 30 | S t r o n a

ustawić naszą witrynę do obsługi wielu języków. W naszym przykładzie wybieram NIE. Budowa witryny wielojęzycznej będzie omówiona w innym miejscu. Klikamy dalej i to już ostatni krok.

Otrzymujemy komunikat o poprawnym zainstalowaniu witryny oraz prośbę o usunięcie folderu instalacyjnego, bez tego nie uruchomimy witryny. Korzystamy z żółtego przycisku usuń folder instalacyjny. Teraz możemy skorzystać z dwóch przycisków, podejrzeć naszą witrynę (chociaż jest jeszcze pusta) lub przejść do panelu logowania na zaplecze klikając przycisk zaplecze.

Uruchomienie Joomla na komputerze lokalnym Aby uruchomić Joomla na swoim własnym komputerze musimy mieć coś takiego jak serwer. Domyślnie w systemie Windows takiego serwera nie ma. Są darmowe pakiety, dzięki którym będziemy mogli z naszego komputera zrobić serwer lokalny i za pomocą tego serwera będziemy mogli uruchomić Joomla na swoim własnym komputerze.

31 | S t r o n a

Po skończonym etapie projektowania naszej strony będziemy mogli opublikować serwis na hostingu. Osobiście polecam pakiet od Bitnami.com, dlaczego? Ponieważ to jest podstawowy pakiet potrzebny do pracy z Joomla, w pakiecie jest już zainstalowana Joomla, nie musimy nic robić, po instalacji serwera mamy już gotową Joomla. Jeśli nie chcesz korzystać z tego rozwiązania przejdź do kolejnego podrozdziału. Przechodzimy na stronę: https://bitnami.com/stack/joomla Po prawej stronie wybieramy Download Joomla! Installer , zapisujemy tą wersję na dysku.

Po pobraniu pliku możemy przystąpić do instalacji serwera, który instalujemy tak jak każdy inny program. W pierwszym kroku wybieram język niestety nie ma polskiego pozostajemy przy angielskim, klikamy OK. W kroku drugim mamy powitanie, klikamy NEXT, w następnym kroku jesteśmy proszeni o wybór dodatków jakie chcemy zainstalować. Jeśli nie chcemy danych przykładowych to je odznaczamy.

32 | S t r o n a

Po wybraniu odpowiednich opcji klikamy next, mamy informacje w jakim folderze zostanie zainstalowany nasz serwer. Teraz proszę państwa bardzo ważne moment, ponieważ tutaj instalator serwera instaluje nam równinie Jooma więc podajemy nasze dane, tym hasłem i loginem będziemy logować się do Joomla.

33 | S t r o n a

Następnie podajemy nazwę naszej witryny klikamy Next. Na następnych ekranach również możemy kliknąć next. Po tym jak zakończy się działanie kreatora, system przystąpi do rozpakowywania plików i instalacji. Proszę zwrócić uwagę, że będziemy mieć Joomla już zainstalowaną na naszym komputerze. Z tego systemu będziemy mogli korzystać tak jak z Joomla zainstalowana na hostingu. W trakcie instalacji zostaniemy zapytani przez zaporę systemu Windows o dostęp serwera do sieci, oczywiście zezwalamy na dostęp.

34 | S t r o n a

Po zakończonym instalacji klikamy Finish i już możemy korzystać z Joomla na naszym komputerze. W tym celu otwieramy przeglądarkę, wpisujemy http://localhost/joomla/ W tym momencie zobaczymy stronę z Joomla, aby przejść do panelu administracyjnego wpisujemy taki adres. http://localhost/joomla/administrator/ Uwaga Joomla jest po angielsku, koniecznie musimy dodać język polski.

Alternatywny sposób uruchomienia Joomla na komputerze lokalnym Jako alternatywę do opisanego wyżej sposobu polecam Xampp, to darmowe oprogramowanie serwera WWW można pobrać ze strony http://sourceforge.net/projects/xampp/files/XAMPP%20Windows/1.8.3/. Tutaj mamy dwie wersje programu do instalacji i przenośna tzw portable. W wedle naszych potrzeb możemy pobrać wersję instalacyjną czyli taką którą będziemy instalować na naszym 35 | S t r o n a

komputerze tak jak każdy inny program (1) lub też wersję przenośną którą możemy wgrać na pendrivea i uruchamiać na dowolnym komputerze (2).

Z uwagi, na to że wersja przenośna jest według mnie bardziej uniwersalna pokażę w jaki sposób uruchomić serwer właśnie za pomocą wersji przenośnej. Zakładam że będą państwo tylko tworzyć i testować joomla właśnie na swoim komputerze, natomiast prawdziwa strona produkcyjna zostanie uruchomiona na właściwym hostingu. Pierwszą rzecz którą wykonujemy to jest pobranie paczki wersji przenośnej z linku, który podałem wyżej. Mamy do wyboru 3 wersje, jest to to samo oprogramowanie, ale różni się tylko sposobem spakowania. Polecam wersję zip, którą pobieramy na dysk, zapisujemy i następnie dowolnym programem do rozpakowywania archiwów z wypakowujemy na jednego z dysków. Proszę pamiętać o tym by nie rozpakowywać paczki w podkatalogu. Otwieramy folder gdzie zobaczymy trzy pliki wykonywalne tzn exe.

36 | S t r o n a

Klikając na Polik xampp_start uruchomimy serwer. Plik xampp_stop służy do zatrzymania serwera, zaś plik xampp-control służy do uruchomienia panelu serwera. Jeśli pierwszy raz uruchamiamy serwer zapora systemy widows dwa razy zapyta się nas o pozwolenie dostępu do aplikacji do sieci prywatnej. Oczywiście dwa razy klikamy na zezwalaj na dostęp.

37 | S t r o n a

Nasz serwer jest już gotowy do pracy, możemy w pasku przeglądarki internetowej pisać teraz localhost. Wyświetli się strona startowa naszego serwera.

Teraz możemy wgrać pliki Joomla do odpowiedniego katalogu. Poszukujemy katalogu htdosc. Jest on w tym samy katalogu co plik xampp_start.

38 | S t r o n a

Otwieramy ten katalog, teraz możemy skasować całą zawartość tego katalogu. Ja polecam jednak spakować lub skopiować te pliki gdzieś indziej. Następnie tutaj wgrywamy wszystkie pliki Joomla, które powstały po rozpakowaniu paczki pobranej ze strony Joomla.org. Zawartość folderu powinna wyglądać tak jak na rysunku poniżej

39 | S t r o n a

Następnie wpisujemy w pasku przeglądarki localhost i rozpoczynamy instalacje Joomla. Wątpliwości mogą pojawić się przy kroku drugim konfiguracja bazy danych, gdzie trzeba podać użytkownika bazy danych, nazwę i hasło.

40 | S t r o n a

W polu nazwa serwera bazy danych podajemy localhost, nazwa użytkownika wpisujemy Root, nie wypełniamy pola hasła, zaś w polu nazwa bazy danych wpisujemy po prostu nazwę bazy jaką cięlibyśmy nadać tej bazie. Oczywiście możemy skonfigurować tak Xampp, aby trzeba było założyć bazę danych wcześniej i tutaj wpisać hasło i innego użytkownika. Dla naszych potrzeb testowania Joomla uważam jednak że nie ma sensu konfigurować Xampp w taki sposób by przypominał serwer hostingowy. Następnie instalujemy Joomla w sposób standardowy. Poza tymi dwoma wyżej wymienionymi serwerami jest jeszcze bardzo dobry WAMP, do pobrania tutaj www.wampserver.com/ Ten program instalujemy już na komputerze a praca z nim jest naprawdę prosta.

41 | S t r o n a

Poczatki z Joomla 3 i ważne pojęcia Wywołanie okna logowania i pierwsze logowanie Logowanie do zaplecza Joomla! jest niezwykle szybkie. Wystarczy, że w pasku adresów przeglądarki wpiszemy nazwę naszej witryny i po kliknięciu slasha dodamy nazwę „administrator”. Oczywiście, ze względów bezpieczeństwa warto zastanowić się nad tym, czy nie zamienić tego słowa na inne. Teraz zajmijmy się logowaniem na zaplecze. Zaraz po tym jak zapiszemy hasło administrator w pasku przeglądarki i klikniemy enter, otworzy nam się na witrynie dość charakterystyczne kwadratowe okienko z panelem logowania. Tam zobaczymy dwa prostokątne pola do wypełnienia: pole użytkownika czyli login oraz hasło. Login jest ten sam, który podawaliśmy w czasie instalacji Joomla! A potem hasło.

Uwaga! Ten najważniejszy użytkownik – administrator może na witrynie zrobić WSZYSTKO!

42 | S t r o n a

Panel administracyjny, pulpit Joomla!

Czary mary i już ! Jesteśmy za zapleczu Joomla! Pierwsze, co się pojawia, to tzw. wiadomości poinstalacyjne. Należy koniecznie się z nimi zapoznać. Granatowy przycisk na dole tabelki zachęca do przeglądania wiadomości. Kiedy skorzystamy z niego zobaczymy całą listę tematów, które powinniśmy znać. Jeśli nie chcemy widzieć tej listy kliknijmy będący obok czarny przycisk ukrywający wiadomości.

43 | S t r o n a

Naszym zadaniem numer jeden jest obecnie powrót na główną stronę panelu administracyjnego. W tym celu w lewym górnym rogu paska przeglądarki musimy kliknąć na system a następnie pulpit. I oto jesteśmy, jak za dotknięciem różdżki, w magicznym sercu witryny! Nazywa się ono PULPIT. Zobaczmy więc jakie skarby zawiera to serce. Na samej górze pasek z menu górnym. Jak się niebawem okaże znajduje się na nim mnóstwo przycisków organizujących funkcje naszego cms. Każdy z tych przycisków rozwija się do innych podstron, z dodatkowymi możliwościami. Po prawej stronie górnego rogu mamy dwie interesujące nas 44 | S t r o n a

rzeczy: nazwę naszej witryny, po której kliknięciu przeniesiemy się na podgląd strony oraz ikonkę o kształcie kwiatka, która zawiera trzy funkcje: informuje nas o tym kto jest zalogowany, dostosowuje konto użytkownika i może nam umożliwić wylogowanie się z zaplecza. Poniżej znajduje się jaśniejszy i szerszy pasek z napisem „Pulpit”. To informacja dotycząca aktualnego miejsca, w którym się znajdujemy. Jeśli będziemy akurat edytować tekst artykułu, to zamiast słowa „pulpit” pojawi się „artykuł” w tym samym punkcie. Po lewej stronie znajdziemy pasek tzw. szybkiego menu. Jak się niebawem będziemy mogli przekonać jest ono niezwykle podręczne. Pozwala nam szybko skorzystać z funkcji, na jakich nam zależy. Przykładowo możemy utworzyć nowe artykuły, obejrzeć ich listę, sprawdzić media czy zarządzać użytkownikami. Na samym końcu znajdziemy informację o aktualnym stanie rozszerzeń i o Joomla. To tutaj znajdą się wiadomości o aktualizacjach. W głównej części ekranu znajdziemy moduły administratora Joomla! To z nich dowiemy się o tym, kto jest aktualnie zalogowany, jakie artykuły na witrynie są najchętniej przeglądane oraz te, które dodano jako ostatnie. Na samym dole strony mamy szary podłużny pasek z informacjami o tym kto jest zalogowany na witrynie a kto na zapleczu jak również dający nam możliwość szybkiego podglądu witryny lub …wylogowania.

Dostosowanie Panelu administracyjnego Jak pisałam wcześniej, niektóre moduły możemy wyłączyć. O ile wyłączenie modułów zalogowanych czy najczęściej czytanych artykułów ma sens, to już wyłącznie modułów menu nie. Pokażę jak włączyć moduły zalogowanych i najczęściej czytane artykuły. Klikamy kolejno w górnym menu: rozszerzenia, moduły. Następnie klikamy na filtr nr 1 i wybieramy zaplecze

45 | S t r o n a

Następnie pod kolumną oznaczoną nr 2 odznaczmy moduły, które chcemy ukryć , klikamy na zielony fistaszek. Po tej operacji zamieni się on nam w czerwone kółko z krzyżykiem , od tej pory moduły zaznaczone w ten sposób nie będą widoczne na zapleczu.

Po tej operacji klikamy we menu głównym system i pulpit

Ważne pojęcia w Joomla! – rozszerzenia Komponenty

46 | S t r o n a

Komponent jest jednym z najważniejszych rozszerzeń w Joomla! Każdy kto będzie chciał zbudować galerię, sklep, system rezerwacji – będzie potrzebował komponentu. Czyli komponent to oprogramowanie, które dodaje zupełnie nowe właściwości do naszej witryny. Poszukując jakiś nowych właściwości w Joomla! z dużym prawdopodobieństwem sięgniemy po komponent. Komponenty są zlokalizowane w menu głównym pod linkiem komponenty. Na rysunku poniżej mamy zaznaczony obszar komponentu, czyli miejsca gdzie są publikowane artykuły.

47 | S t r o n a

Po standardowej instalacji Joomla! mamy kilka komponentów. Moduły

Moduły to dodatkowe oprogramowanie, które wyświetla treści w pozycji modułu. Modułem jest, na przykład menu, panel logowania, pokaz slajdów, najnowsze artykuły. Wiele komponentów ma swoje własne moduły, pomagające w interakcji z użytkownikiem. Np.: system rezerwacji ma moduł do szybkiego sprawdzania dostępności danego terminu. Komponent content ma kilka modułów, jak na przykład najnowsze artykuły, nowododane artykuły. Na poniższym rysunku zaznaczone są moduły, mamy tutaj moduł wyszukiwarki, moduł menu, pokaz slajdów, aktualności czy kafelki. Moduły znajdziemy w menu rozszerzenia, jako drugą pozycje po instalacji. W nowymJoomla mamy tylko trzy moduły opublikowane czyli menu, logowanie, ścieżka powrotu. W samym systemie jest więcej modułów.

48 | S t r o n a

Dodatki

Dodatek – czyli wtyczka, to taki mały skrypt, który jest wczytywany przez komponent w celu wzbogacenia jego możliwości. W standardowym artykule nie można zrobić galerii, jednak w za pomocą wtyczki do artykułu możemy dodać galerię, formularz kontaktowy, czy nawet koszyk produktów. Komponent Virtuemrt ma wiele wtyczek które obsługują np. system płatności czy system wysyłek. Wtyczki znajdziemy w menu rozszerzenia, a po kliknięciu na link dodatek wyświetli nam się długa lista tychże. Pamiętajmy, że dodatki w Joomla! to również edytor. Czyli reasumując: wtyczka rozszerza możliwości komponentu, zaś komponent rozszerza możliwości Joomla!, moduł pozwala wyświetlać w różnych pozycjach szablonu wybrane dane. Szablony

Szablon – odpowiada z wygląd naszej strony. Szablon dla Joomla samemu jest dosyć trudno wykonać, stąd dla początkujących polecam korzystanie z gotowych rozwiązań i przerobienie ich wedle swoich potrzeb. Zaś bardziej zaawansowanym użytkownikom polecam zbudowanie własnego szablonu na bazie Framework’a. Szablony znajdziemy klikając kolejno: rozszerzenia i szablony, lista szablonów. Języki

Ostatnim rozszerzeniem jest język, to dzięki któremu mamy bardzo łatwy sposób spolszczenia witryny oraz możliwość budowy witryny wielojęzycznej. Języki znajdziemy w menu rozszerzenia pod linkiem języki.

Zarządzanie rozszerzeniami Rozszerzeniami można zarządzać podobnie jak programami w Windows, czy Android, z tym że tutaj mamy jedną dodatkową funkcję. Najważniejsza jest jednak instalacja rozszerzeń. Instalacja rozszerzeń

Aby zainstalować rozszerzenie musimy przejść do instalacji rozszerzeń. Czyli kolejno klikamy w głównym menu: rozszerzenia, instalacja. Otworzy nam się karta z możliwością instalacji rozszerzenia. Na początku ujrzymy widoczny, duży komunikat, który informuje nas o możliwości dodania karty instalacja z Internetu 1.

49 | S t r o n a

W Joomla! mamy cztery możliwości instalacji rozszerzeń. Pierwsza możliwość jest domyślnie dezaktywowana a występuje ona od Joomla! serii 3. Jest to instalacja rozszerzeń bezpośrednio z Internetu 1. Uwaga: obecnie w Joomla 3.4.1 możliwość instalacji rozszerzeń z Internetu jest wyłączona. Druga możliwość to instalacja rozszerzeń z pakietu, będąca także najczęściej używanym sposobem instalacji rozszerzeń ponieważ rozszerzenia tutaj instalujemy bezpośrednio z dysku twardego 2. Sposób trzeci to instalacja z katalogu, z której korzystamy wtedy kiedy chcemy zainstalować coś bezpośrednio z serwera, na którym jest zainstalowana nasza Joomla! 3. W wielu wypadkach możemy być do tego zmuszeni ponieważ serwer ma ograniczenia, na przykład przy przesyłaniu plików. Czwarta zakładka to 4 sposób instalacji rozszerzeń: instaluj z www. Jeżeli znamy adres danego rozszerzenia to możemy zainstalować je bezpośrednio ze strony podanej tutaj w tym polu. Bardzo często jest to sposób

50 | S t r o n a

wykorzystywany przez firmy deweloperskie, które hurtowo aktualizują rozszerzenia. Za chwilę omówię wszystkie trzy sposoby natomiast sposób instaluj z www celowo pominę.

Opisany poniżej sposób instalacji rozszerzeń z Internetu jest obecnie wyłączony. Przedstawiam go jako ciekawostkę. Przypuszczam, że w chwili aktywacji tego sposobu będzie on inaczej wyglądał. Aby korzystać z możliwości instalacji Internetu musimy najpierw aktywować tę kartę. Przy nowej instalacji Joomla! mamy taki duży komunikat na niebieskim tle informujący nas o tym, że możemy dodać nową kartę. Klikamy przycisk dodaj kartę instaluj z Internetu, a po tej operacji zostanie aktywowany dodatek, który będziemy mogli też w każdej chwili wyłączyć. Mamy zatem zainstalowany dodatek : dodaj nową kartę instaluj z internetu Funkcja ta umożliwia nam zainstalowanie rozszerzeń bezpośrednio ze sklepu Joomla, a więc miejsca gdzie są zgromadzone. Niestety nie możemy w ten sposób instalować języków, szablonów i rozszerzeń komercyjnych.

Po aktywacji widzimy w dolnej części ekranu katalog z rozszerzeniami, po lewej stronie mamy kategorie 1 a więc wszystkie kategorie podane tutaj odpowiadają kategoriom z Joomla extensions, zaś po prawej stronie mamy dane rozszerzenie z ikonką 3, z oceną 1, z 51 | S t r o n a

informacją o tym ile osób oddało głos na to rozszerzenie oraz ile osób napisało komentarz do tego rozszerzenia 2. Poniżej mamy ikonki informujące nas o tym czy to jest moduł komponent wtyczka 4 oraz tytuł rozszerzenia 5, jeszcze bardziej poniżej mamy wstępny opis danego rozszerzenia 6.

Jeżeli chcemy zainstalować rozszerzenie klikamy na tytuł tego rozszerzenia a po kliknięciu pojawi nam się okno z dokładnym opisem oraz przyciskami. Przycisk install 1 na zielono, który umożliwi nam instalację oraz pozostałe przyciski : deweloper webseite 3, który przekieruje nas na stronę producenta rozszerzenia. Directory Listing – lista z rozszerzeniami autora.

52 | S t r o n a

Po kliknięciu na przycisk install zostaniemy powtórnie zapytani o to czy potwierdzamy instalację, a jeśli tak to klikamy przycisk install.

Instalacja rozszerzenia w ten sposób trwa kilka sekund . Po jej ukończeniu wyświetli nam się komunikat informujący o prawidłowości instalacji oraz krótka nota, którą zamieścił twórca rozszerzenia. Drugi sposób instalacji rozszerzenia jest najczęściej używanym trybem. W ten sposób możemy zainstalować każde rozszerzenie do naszego systemu. Mowa tutaj o instaluj z pakietu, ponieważ sposobem instaluj z internetu możemy zainstalować tylko rozszerzenia bezpłatne, natomiast nie możemy zainstalować rozszerzeń, które mają licencję komercyjną, a które musimy kupić i pobrać na dysk.

53 | S t r o n a

jeżeli chcą Państwo zainstalować szablon dodatkowy język rozszerzenie komercyjne to wybieramy tryb instaluj z pakietu.

Najpierw takie rozszerzenie jest pobierane na nasz dysk twardy, a następnie musimy kliknąć przycisk przeglądaj 1, by otworzyć okno eksploratora Windows lub innego, jeżeli korzystamy z Linuksa lub Androida. Następnie wskazujemy rozszerzenie, które chcemy zainstalować i klikamy przycisk otwórz. Kiedy już to zrobimy to klikamy przycisk wczytaj plik i zainstaluj2. Rozszerzenie jest w tym momencie przesyłane z naszego komputera na serwer następnie skrypt instalacyjny wypakuje wszystkie pliki w odpowiednie miejsca a na koniec zostaniemy poinformowani komunikatem o poprawności instalacji. Często się zdarza, że nie możemy zainstalować rozszerzenia ani za pomocą karty instaluj z internetu ani za pomocą karty instaluj z pakietu. Dzieje się to dlatego, że serwer może mieć ograniczenie co do wielkości przesyłanego pliku lub czasu rozpakowywania, może być też tak, że serwer nie obsługuje funkcji rozpakowywania. Aby skorzystać z funkcji instaluj z katalogu musimy najpierw rozszerzenie rozpakować na naszym komputerze a następnie wszystkie pliki, które wchodzą w skład tego rozszerzenia przesłać, za pomocą menadżera FTP, na serwer do katalogu naszej strony temp. Jeżeli wszystkie pliki prześlemy przechodzimy na zaplecze do karty instaluj z katalogu i klikamy

54 | S t r o n a

przycisk instaluj. Po tej operacji powinien nam się pojawić komunikat o sukcesie lub nie możliwości instalacji danego rozszerzenia .

Zarządzanie już zainstalowanymi rozszerzeniami Rozszerzeniami zainstalowanymi w naszym systemie możemy zarządzać na kilka sposobów. Najczęściej spotykanym przez Państwa sposobem zarządzania rozszerzeniem będzie aktualizacja. Na pulpicie, na samym dole menu z szybkimi skrótami mamy coś takiego jak konserwacja, tutaj będziemy mieć informacje o aktualności samej Joomla! oraz o aktualności rozszerzeń.

Jeżeli jakieś rozszerzenie będzie miało aktualizację to tutaj zobaczymy informację na ten temat. Następnie wystarczy kliknąć my na ten link i przejść do listy z rozszerzeniami, które należy zaktualizować.

55 | S t r o n a

Zaznaczamy rozszerzenia, które chcemy zaktualizować 1 i klikamy aktualizuj 2. rozszerzenia aktualizują się automatycznie, bez naszej ingerencji. Zalecam Państwu przed aktualizacją rozszerzeń wykonanie kopii zapasowej. Również należy przeczytać w dokumentacji jakie zmiany wprowadził producent rozszerzenia ponieważ może się okazać, że nasza wersja rozszerzenia jest zmodyfikowana i to co było zmodyfikowane zostanie nadpisane przez aktualizację. Aktualizacje samego Joomla! przeprowadzamy też bardzo prosto, mianowicie na pulpicie mamy taki duży przycisk aktualizuj – klikamy na niego.

56 | S t r o n a

Zostaniemy przekierowani do ekranu jak poniżej

Tutaj mamy informację o obecnie zainstalowanej wersji 1, poniżej o wersji, która zostanie pobrana 2. Jeśli chcemy zaktualizować Joomla! klikamy Zainstaluj aktualizację 3.

57 | S t r o n a

Proces trwa kilka minut i po chwili mamy już najnowszą wersję Joomla! Aby sprawdzić w inny sposób czy mamy jakieś rozszerzenia do aktualizacji należy przejść w menu głównym do rozszerzenia instalacja a następnie po lewej stronie kliknąć odnośnik aktualizacje. W ten sposób Poznamy listę rozszerzeń, które posiadają zaktualizowaną wersję. Następnym odnośnikiem w menu po lewej stronie jest odnośnik zarządzanie, po kliknięciu na którym wyświetli nam się lista wszystkich rozszerzeń jakie mamy w systemie.

58 | S t r o n a

Proszę zwrócić uwagę, że lista ta składa się z kilku kolumn. W kolumnie pt. Nazwa mamy nazwę rozszerzenia. Druga kolumna jest bardzo istotna ponieważ informuje nas czy dane rozszerzenie obsługuje naszą witrynę czy też zaplecze na naszej witrynie. Trzecia kolumna to stan. Proszę zwrócić uwagę, że mamy tutaj dwa stany: stan włączone rozszerzenie - nasze rozszerzenie działa i stan: wyłączone rozszerzenie czyli rozszerzenie jest w systemie, ale jest wyłączone. Mamy tutaj również trzeci stan z kłódką, będący informacja, ze rozszerzenia nie można wyłączyć. Następnie mamy kolumnę tytuł, tutaj znajdują się informacje o tym jakie to jest rozszerzenie, czy to jest komponent, czy to jest moduł czy dodatek kolumna. Wersja ta informuje nas o typie rozszerzenia. Później mamy datę wydania rozszerzenia lub jego aktualizacji. Potem autorozszerzenia i kolumna katalog, która informuje nas o tym gdzie dane rozszerzenie się znajduje. Aby włączyć czy wyłączyć rozszerznie klikamy w następujący sposób: najpierw zaznaczamy dane rozszerzenie lub daną grupę rozszerzeń, które chcemy wyłączyć i klikamy na górze przycisk wyłącz Dezinstalacja rozszerzeń

Jeżeli chcemy jakieś rozszerzenie trwale usunąć to zaznaczamy dane rozszerzenie i klikamy przycisk odinstaluj. W ten sposób rozszerzenie zostanie usunięte z naszego systemu, chociaż czasami może się zdarzyć tak, że deinstalacja rozszerzeń usuwa tylko i wyłącznie pliki natomiast pozostawia wpisy w bazie danych. Karta wykrywanie pozwala nam ustalić, które rozszerzenia nie zainstalowały się w naszym systemie poprawnie. Jeżeli jakieś rozszerzenie zainstalowało nam się z błędem to przechodzimy właśnie na tę kartę i sprawdzamy, które to z nich. Wówczas korzystamy z instalacji rozszerzenia za pomocą instaluj z katalogu. Ostatnia karta, z której będziemy korzystać, to jest instaluj język jeżeli chcemy stworzyć witrynę wielojęzyczną i brakuje nam jakiegoś języka to przechodzimy na nią. Mamy tam listę języków, które są dostępne dla naszych wersji Joomla!, a jeżeli znaleźliśmy interesujący nas język to go zaznaczmy i klikamy przycisk instaluj. Oczywiście można zainstalować kilka języków na raz. W tym celu zaznaczamy wybrane języki i klikamy instaluj.

59 | S t r o n a

Przypominam, że budowa witryny wielojęzycznej nie ogranicza się tylko do zainstalowania języków.

60 | S t r o n a

Publikacja treści w Joomla 3 W Joomla! treścią zarządza komponent zatytułowany „content”. Jest to najważniejszy element w Joomla. Jest podstawą systemu od wersji 1. Składa się on z dwóch elementów kategorie i artykuły. Wyobraźmy sobie, że kategorie to działy gdzie publikujemy treści w postaci artykułów.

W odsłonie dla Joomla 1.5 czy nawet 2.5 komponent content miał pewne braki, które nadrabiały alternatywne rozszerzenia do zarządzania treścią. Wiele lat minęło zanim zaczął on dysponować funkcjami koniecznymi dla rzeszy użytkowników, jak np.: tagi, historia wersji czy też zarządzanie prawami dostępu do edycji i publikacji treścią od strony frontowej. Jednak komponent content nie jest niezastąpiony, można było i można dalej bez niego się obyć i zainstalować alternatywne rozszerzenia do zarządzania treścią na stronie. Najpopularniejszą i najbardziej przyjazną jest K2. To ten komponent pozwolił w łatwy sposób zarządzać kontami użytkowników w Joomla 1.5, ich prawami, dodawaniem treści na witrynie od strony frontowej, zdjęć oraz całych galerii. Jednak nie tylko K2 funkcjonuje obecnie. Poza nim całkiem sprawnie funkcjonują takie jak rozszerzenia jak: Content Builder, TZ Portfolio i kilka innych. Od Joomla! 2.5 konsekwentnie rozbudowano ten komponent, zaś od Joomla! 3.x dysponuje on już bardzo bogatą paletą możliwości, o czym opowiem w osobnym rozdziale. 61 | S t r o n a

Komponent treści – artykuły i kategorie Kategorie w Joomla!, służą do segregacji treści według kryteriów jakie założył sobie twórca witryny. Z pojęciem „kategoria” będziecie się Państwo bardzo często spotykać. We wspomnianym wcześniej komponencie K2 również segregujemy treść za pomocą kategorii, np.: w sklepie internetowym produkty będziemy segregować za pomocą kategorii. Czym je wobec tego kategoria? Kategoria to zbiór artykułów o podobnej tematyce. Możemy tutaj przyjąć analogię do biblioteki, w której publikacje w postaci książek gromadzi się w odpowiednich działach. Oddzielnie ustawia się beletrystykę, publicystykę , książki polskich autorów i autorów zagranicznych. W Joomla! jest podobnie… wyobraźmy sobie taką strukturę: budujemy portal informacyjny – mamy w nim wiadomości z Polski, z regionu i ze świata. Dla każdego rodzaju wiadomości stworzymy osobno kategorie i w tych kategoriach będziemy publikować artykuły.

62 | S t r o n a

Tworzenie kategorii jest bardzo proste. Klikamy kolejno w głównym menu artykuły 1, dalej kategorie 2 i na koniec utwórz kategorię 3.

63 | S t r o n a

Otworzy nam się karta, w której będziemy mogli dodać kategorię. Jedynym obowiązkowym tutaj elementem jest utworzenie tytułu kategorii. Podajemy tytuł np.: „kategoria pierwsza” w tym momencie możemy już zapisać naszą kategorię wykorzystując zielony przycisk zapisz. Kategoria zostanie utworzona w naszym systemie. Ponadto możemy dodać opis kategorii, który będzie się pojawiał, na przykład, przy wywołaniu artykułów z danej kategorii, jak również będzie się pojawiał w momencie kiedy będziemy chcieli wywołać wszystkie kategorie za pomocą menu.

Zauważmy jedną rzecz: kiedy otworzyliśmy nową kategorię mieliśmy tylko 4 przyciski. Zielony przycisk zapisz, który służy do zapisywania danej treści bez wychodzenia z niej czyli w dalszym ciągu edytujemy dolną treść. Drugi przycisk zapisz i zamknij umożliwia nam zapisanie edytowanej treści w systemie oraz zamknięcie edytora. Przycisk trzeci zapisz i nowy umożliwia zapisanie edytowanych treści i otworzenie edytora z możliwością tworzenia nowej. Czwarty przycisk anuluj spowoduje zamknięcie edytora bez zapisywania. 64 | S t r o n a

Po pierwszym zapisaniu treści pojawiają się dwa dodatkowe przyciski: zapisz jako kopię, który umożliwia zapisanie edytowanej treści bez nanoszenia zmian w poprzednim artykule.

Przycisk wersje omówimy sobie szerzej w innym rozdziale. Przycisk anuluj został zmieniony na przycisk zamknij umożliwia on zamknięcie edytora bez wprowadzenia zmian.

Po zapisaniu i zamknięciu karty tworzenia kategorii przyjdziemy automatycznie na listę z kategoriami. Proszę zwrócić uwagę, że lista składa się z kilku kolumn.

Pierwsza kolumna ze strzałkami w górę i w dół umożliwia nam sortowanie kategorii. Druga kolumna, z kwadracikami, umożliwia nam zaznaczanie danych kategorii a kwadracik w jej tytule umożliwia nam za znaczenie wszystkich pozycji na liście. Stan kategorii – kategorie mogą mieć różne stany publikacji. Proszę sobie zapamiętać stany jakie w tej chwili opiszę ponieważ mają one zastosowanie do wielu innych elementów w naszym systemie. Podstawowym stanem publikacji jest opublikowany kategorie opublikowane mają oznaczenie w postaci zielonego „ptaszka”. Stan opublikowania będzie taki sam w przypadku artykułów, dodatków, modułów. W jaki sposób zmienić stan kategorii jednej lub kilku? Zaznaczamy kategorie na liście kategorii 65 | S t r o n a

przez kliknięcie w odpowiedni kwadrat następnie klikamy określony stan, wybierając odpowiedni przycisk na górze.

Przycisk wycofaj zmienili nam stan kategorii na nieopublikowane czy też wycofane. Oznacza to, że kategoria czy też później jak Państwo zauważą artykuły, istnieją dalej w systemie, ale nie są widoczne od strony frontowej czyli nie widzi ich użytkownik czy to użytkownik publiczny czy zarejestrowany. Obok przycisku wycofaj mamy przycisk archiwizuj, który przeniesie kategorie lub artykuły do archiwum. Kolejny przycisk wyrzuć ma ikonkę kosza, jak się słusznie Państwo domyślacie ten przycisk wyrzuci nasze kategorie. Chcę zwrócić tutaj uwagę, że kategoria czy też artykuł będą dalej w systemie, jednak nie będą widoczne na domyślnym widoku listy ani nie będą widziane przez użytkowników. Oczywiście będzie można z kosza przywrócić artykuł czy też kategorię a zmiany stanu kategorii możemy dokonać również na karcie tworzenia kategorii. Jeżeli mamy otwartą kartę tworzenia kategorii to po prawej stronie, z pola wyboru, mamy możliwość wskazania właśnie 4 stanów kategorii.

Następnie mamy tytuł kategorii czyli ten tytuł, który nadaliśmy w polu tytuł oraz alias. Alias tworzy się najczęściej z tytułu, ale kolejna kolumna to dostęp W Joomla! możemy ustawić dostęp dla wszystkich użytkowników odwiedzających naszą stronę ,wtedy jest to dostęp Public lub dla wybranych grup użytkowników. O tym będziemy mówić w następnych rozdziałach. Kolumna język będzie nas informowała w jakim języku będzie się wyświetlała dana treść, ostatnia kolumna ID informuje nas o numerze kategorii w naszym systemie.

W Joomla! można tworzyć nieograniczoną ilość kategorii. Mamy również możliwość tworzenia nieograniczonej pionowo struktury kategorii. Teraz pokażę Państwu w jaki sposób utworzyć kategorię podrzędną. Tworzenie kategorii podrzędnej rozpoczynamy standardowo a więc klikamy kolejno: artykuły, kategorie, utwórz kategorię. Otworzy nam się znana karta, na której będziemy mogli stworzyć kategorie: wpisujemy tytuł i opcjonalnie wpisujemy opis kategorii. Następnie po prawej stronie mamy pole wyboru Nadrzędna po kliknięciu na nie 66 | S t r o n a

rozwinie nam się lista z istniejącymi już w systemie kategoriami. Z tej listy wybieramy kategorię nadrzędną w stosunku do naszej kategorii, którą właśnie tworzymy.

Wyboru dokonujemy poprzez kliknięcie na danej kategorii. Później możemy zapisać i zamknąć nową kategorię i wówczas przyjdziemy do listy kategorii. Proszę zwrócić uwagę, że nowa kategoria została utworzona poniżej kategorii nadrzędnej a o podrzędności świadczy myślnik przed nazwą kategorii. Jeżeli będziemy mieć kategorię podrzędną drugiego stopnia to będziemy mieć tutaj 2 myślniki. Kategorię możemy utworzyć na trzy sposoby: pierwszy Państwo już poznaliście. Klikamy: artykuły, kategorie, utwórz kategorię. Drugi sposób jest również prosty bo będąc na liście z kategoriami klikamy pierwszy po lewej stronie przycisk Utwórz kategorię a po jego kliknięciu również zobaczymy kartę z możliwością tworzenia kategorii. Trzeci sposób, którego się Państwo już możecie domyślać, to jest naciśnięcie przycisku zapisz i nowy. Przycisk zapisze bieżącą kategorie i otworzy kartę z możliwością tworzenia nowej. Trzecią formę bardzo często będziemy wykorzystywać na początku tworzenia naszej strony internetowej, kiedy to będziemy tworzyć strukturę naszego systemu. Chcę tutaj zaznaczyć, że należy dokładnie przemyśleć strukturę systemu, oczywiście struktura kategorii nie jest stała i możemy w każdej chwili zmienić.

67 | S t r o n a

Otworzyć daną kategorię można przez kliknięcie na jej tytuł , wówczas zostanie otworzona do edycji lub też zaznaczamy kategorię, którą chcemy edytować i klikamy przycisk dostosuj. Po otwarciu kategorii możemy zmienić tytuł lub jej nadrzędność oraz możemy zmienić stan, dostęp, język.

Tworzenie pierwszego artykułu i jego publikacja przez wyróżnienie

Skoro mamy już kategorię możemy przystąpić do tworzenia pierwszego artykułu. Z uwagi na to, że nie wiemy jeszcze jak tworzyć menu, nasz pierwszy artykuł opublikujemy przez wyróżnienie go na stronie głównej. Artykuł w Joomla! tworzymy na kilka sposobów. Na pulpicie możemy skorzystać ze skrótu utwórz artykuł lub też klikając kolejno w menu głównym: artykuły dalej artykuły i utwórz artykuł. Oba sposoby otworzą nam kartę do pisania artykułu.

68 | S t r o n a

Karta składa się z kilku zakładek: treść, opcje publikacji, obrazki i łącza, opcje artykułu, opcje konfiguracji, uprawnienia. Ilość zakładek w nowo zainstalowanej wersji Joomla! jest stała, jednak przy dodawaniu pewnych rozszerzeń mogą pojawić się dodatkowe zakładki. Dla przykładu: instalując komponent J2Story ujrzymy zakładkę, z której to z artykułu będziemy mogli zrobić produkt sklepowy. Podstawową rzeczą, którą musimy zrobić to jest utworzenie tytuł artykułu oraz wybranie kategorii, do której będzie on należał. W starszych wersjach Joomla! artykuł musiał mieć jakąkolwiek treść, wystarczyło, że był to jeden znak, obecnie artykuł aby go zapisać nie musi zawierać żadnej treści. Powyżej tytułu widzimy znane nam już przyciski. Mają one takie samo działanie jak na karcie kategorii, po prawej stronie mamy dodatkowe opcje i pola wyboru dla danego artykułu.

69 | S t r o n a

Proszę wpisać tytuł artykułu 1, następnie wybrać kategorię, do której będzie dany artykuł należał 3 oraz wpisujemy treść 2 przynajmniej niech to będzie 10-15 zdań. Następnie po prawej stronie wybierzemy opcję wyróżnienie 4 i zaznaczmy. Oznacza to, że artykuł będzie wyróżniony, w nowej instalacji Joomla! pojawi on się na stronie głównej. Zapisujemy i zamykamy. Teraz proszę kliknąć pokaż witrynę na dole, po lewej stronie lub na górze po prawej stronie, podgląd i nazwa naszej witryny. Na podglądzie widzimy naszą stronę, która składa się z tytułu artykułu, szczegółów oraz wpisanej treści. Wyróżnienie umożliwia nam publikację artykułów na liście artykułów wyróżnionych, nie musi to być strona główna.

Zmiana trybu działania edytora TinyMCE – działanie wzbogacone Edytor tekstowy, który Państwo widzą przy tworzeniu artykułu i kategorii, nazywa się TinyMCE i pracuje on w tej chwili w trybie rozszerzonym. Mamy tutaj podstawowe funkcje potrzebne do formatowania tekstu, niestety w trybie rozszerzonym brakuje takich funkcji jak zmiana wielkości czcionki czy możliwości jej pokolorowania albo zmiana kroju czcionki.

70 | S t r o n a

Oczywiście ten edytor obsługuje też funkcje, których tutaj nie widać, aby aktywować te funkcje trzeba przełączyć edytor w tryb wzbogacony. Zmienimy tryb edytora TinyMCE przechodząc do dodatków. Klikamy kolejno rozszerzenia 1, dodatki 2.

Na liście dodatków szukamy naszego edytora nazywam sie on, TinyMCE. Klikamy na tytuł.

Otworzy nam się możliwość konfiguracji tego dodatku. W pierwszym polu wyboru zmieniamy tryb z wzbogaconego na rozszerzony i zapisujemy zmiany.

71 | S t r o n a

Teraz przejdźmy do artykułu i utwórzmy nowy. Proszę zwrócić uwagę, że mamy dużo więcej funkcji, czasami bardzo przydatnych.

Przy okazji chciałabym Państwu powiedzieć jeszcze o kilku innych ważnych możliwościach tego edytora, przejdźmy z powrotem do dodatków i otwórzmy okno konfiguracji edytora, klikając jego tytuł. Jeżeli Państwo planują korzystać z tego edytora na urządzeniach mobilnych proponuję uaktywnić tryb mobilny poprzez kliknięcie przycisku tryb mobilny włączony. W tym czasie na urządzeniach mobilnych zostanie załadowana wersja edytora z podstawowymi przyciskami po to aby łatwiej nam było z niego korzystać. Drugą rzeczą, którą warto skonfigurować jest wielkość okna edytora. Przejdźmy na zakładkę parametry, tutaj w polach wysokość edytora html szerokość edytora html możemy wpisać odpowiednie dla nas parametry.

72 | S t r o n a

Proszę zauważyć, że możemy włączyć czy też wyłączyć określone przyciski. Po zakończonej konfiguracji możemy zamknąć edytor. W trybie wzbogaconym dalej może brakować nam przydatnych funkcji, jak proste wstawianie i zarządzanie mediami, łatwe dodawanie linków w treści do odpowiednich elementów treści.

Menadżer mediów Zanim przejdziemy do bardziej zaawansowanej edycji treści w Joomla! chciałabym Państwa zapoznać z menadżerem mediów, który służy nam generalnie do przechowywania i prostego zarządzania plikami mediów jakie umieszczamy na stronie internetowej.

Aby otworzyć menadżera mediów klikamy kolejno: artykuły i media. Menadżer mediów składa się z głównego okna, w którym widoczne są miniatury plików, które są umieszczone w systemie. Przyłączenie widoku na szczegółowy spowoduje pokazanie listy plików z dodatkowymi informacjami, takimi jak wielkość pliku i jego waga. Oczywiście w widoku szczegółowym jest miniaturka pliku.

73 | S t r o n a

Media znajdują się w folderze images. Po lewej stronie jest drzewo, pokazujące strukturę katalogów. Klikając na nazwę katalogu w oknie głównym wyświetlimy jego zawartość. Aby utworzyć nowy katalog otwieramy najpierw katalog, w którym chcemy aby nasz katalog powstał, następnie klikamy utwórz katalog 1. W formularzu, który się pojawił, wpisujemy nazwę naszego katalogu 2, następnie klikamy przycisk utwórz 3. Nowo utworzony katalog pojawił się na drzewie katalogów po lewej stronie i w głównym oknie.

Aby wgrać pliki do określonego folderu, korzystamy z przycisku wczytaj. Jednak najpierw musimy z drzewa po lewej stronie wybrać katalog do którego chcemy pliki wczytać, dopiero później klikamy przycisk wczytaj 1.

74 | S t r o n a

Otworzy nam się nowy formularz z możliwością wybrania plików z naszego komputera. Klikamy przycisk przeglądaj 2. W nowo otwartym oknie wybieramy pliki, które chcemy wczytać przez ich wskazanie, jeżeli chcemy wczytać więcej niż jeden plik to wciskamy przycisk CTR na klawiaturze i kolejno zaznaczamy interesujące nas pliki. Następnie klikamy przycisk otwórz. Obok przycisku wczytaj pojawia się informacja o liczbie wybranych plików i klikamy przycisk: rozpocznij wczytywanie 3. Szybkość wczytywania plików zależy od trzech czynników: od ich liczby, wielkości plików oraz od szybkości łącza a szczególnie parametru upload. Po zakończeniu wczytywania plików pojawiają się na liście. Niestety ten menadżer mediów nie ma wskaźnika postępu wczytywania plików, musimy cierpliwie czekać aż się pojawią na liście. Oczywiście pliki można kasować. Na widoku szczegółowym, przy nazwie pliku, mamy krzyżyk, który, po najechaniu na niego myszką, wyświetli nam informację usuwanie. Jeżeli klikniemy na ten krzyżyk plik zostanie usunięty. Proszę pamiętać, że nie otrzymamy żadnego ostrzeżenia przed usunięciem plików, plik zostanie natychmiast, bezpowrotnie usunięty. Odpowiednia informacja pojawi się w pasku komunikatu. Możemy usunąć kilka plików naraz, zaznaczamy je i klikamy na górze przycisk usuń pliki. Zostaną one usunięte w podobny sposób. Możemy usuwać całe foldery, jeżeli w folderze są jakieś pliki lub foldery to nie będziemy mogli usunąć folderu, odpowiedni komunikat pojawi się na pasku komunikatów.

75 | S t r o n a

Manager posiada kilka ograniczeń. Pierwszym jest niemożność załadowania plików o rozszerzeniu, które nie jest rozpoznawane. Aby to zmienić klikamy przycisk opcji. Teraz możemy zmienić określone opcje naszego managera. W pierwszym polu możemy zmienić, dodać lub odjąć rozszerzenia rozpoznawane przez nasz niego. W następnym polu określimy maksymalny rozmiar jaki możemy wgrać. Jeżeli zmienimy tutaj na 0 będzie nie będzie żadnych limitów co do rozmiarów plików. Kolejne dwie opcje powinny zostać bez zmian, chyba że chcemy zmienić domyślny katalog dla menadżera mediów naszego szablonu. W starszych wersjach Joomla domyślnym katalogiem był stories. Może się zdarzyć, że pomimo wpisania danego rozszerzenia, plik dalej nie jest rozpoznawany wtedy musimy wyłączyć sprawdzaj MINE i klikamy przycisk, a po tej operacji powinny się wczytać nasze pliki. Nie musimy korzystać z tego menadżera mediów, po instalacji edytora JCE będziemy mieli do dyspozycji dużo bardziej zaawansowany edytor. Dla Joomla! istnieją specjalne rozszerzenia, dzięki którym możemy zarządzać plikami. W Joomla serii 3 jest oddzielny edytor dla plików szablonu, dzięki któremu mamy dostęp do wszystkich plików w szablonie. Przed dalszymi częściami naszego szkolenia proszę sobie przygotować kilka grafik o rozmiarach 600 na 800 pikseli lub zbliżonych. Będziemy tworzyć artykuły z grafikami.

Przycisk czytaj więcej Na wielu stronach widzieliście pewnie Państwo artykuł podzielony na dwie części: wstęp czyli wprowadzenie po kliknięciu na tytuł lub tekst czytaj więcej otwierała nam się reszta artykułu lub cały artykuł. W Joomla! też mamy taką funkcjonalność, Uzyskanie takiego efektu jest bardzo proste. Otwórzmy dłuższy artykuł, następnie w miejscu w którym chcemy podzielić treść, klikamy myszką 1. Przewijamy stronę na dół, pojawi mam taki przycisk: więcej 2, klikamy na niego. W tej chwili pojawiła się czerwona kreskowana linia, która podzieliła tekst na dwie części: cześć powyżej tej linii to wstęp cześć poniżej to pełny tekst artykułu.

76 | S t r o n a

Aby usunąć podział danego artykułu, klikamy kursorem myszy za linię a następnie wciskamy na klawiaturze przycisk backspace. Jak widać czerwona linia znikła, co oznacza, że nie będzie teraz podziału na wstęp i rozwinięcie. Chciałabym Państwu zwrócić uwagę na ważną rzecz: jeśli będziemy tworzyć stronę i za pomocą menu wywołamy dany artykuł to pojawi sie on w całości.

77 | S t r o n a

Wstawianie grafiki i formatowanie tekstu W tym rozdziale pokażę Państwu w jaki sposób wstawiać grafikę do naszego artykułu. Otwórzmy dowolny artykuł. Poznamy teraz dwie metody ustawienia grafiki. Obie mają swoje wady i zalety. Metoda pierwsza polega na wstawianiu grafiki w z góry określonych miejscach. Przejdźmy na zakładkę obrazki i łącza 1. Poprzednio mówiłam i pokazywałam Państwu w jaki sposób podzielić treści na wprowadzenie i pełny tekst. Za pomocą tej opcji możemy wprowadzić oddzielną ilustracje dla wprowadzenia i oddzielną ilustracje dla pełnego tekstu.

78 | S t r o n a

Klikamy przycisk wybierz w polu ilustracja wprowadzenia 2 ujrzymy okno, za pomocą którego będziemy mogli wybrać pliki już wgrane na serwer poprzez menadżera mediów.

79 | S t r o n a

Tutaj wybieramy plik przez kliknięcie na nim, w polu adres grafiki pojawi się jego nazwa i adres 1, a następnie klikamy przycisk wstaw 2. Adres grafiki pojawi się w polu ilustracja wprowadzenia. Aby podejrzeć jak grafika wygląda najeżdżamy wskaźnikiem myszy na oczko, jeżeli chcemy usunąć grafikę klikamy symbol krzyżyka, który oznacza wyczyść. W ten sposób wpisaliśmy ilustrację wprowadzenia. Proszę zauważyć że po kliknięciu: czytaj więcej tej ilustracji już nie będzie. Jeżeli chcemy wprowadzić ilustrację pełnego tekstu to korzystamy z formularza poniżej ilustracja pełnego tekstu 3. Wybieramy w ten sam sposób ilustrację jak poprzednio. Zapisujemy nasz artykuł i na podglądzie zauważymy, że po otworzeniu całego artykułu pojawi się ilustracja pełnego tekstu. Dodatkowo, za pomocą tego sposobu do grafiki, możemy dodać tekst alternatywny oraz podpis grafiki. Możemy również wybrać położenie obrazka na prawo lub lewo 3. Co to oznacza: tekst będzie po prawej stronie obrazka jeśli wybierzemy prawa, jeśli wybierzemy lewa to tekst będzie po lewej stronie. Proszę zauważyć też, że pomiędzy obrazkiem a tekstem jest margines. Wielkość tego marginesu zależy od ustawień szablonu.

80 | S t r o n a

Niestety ta metoda ma kilka wad. Pierwszą jest to, że nie widzimy obrazka w głównym oknie edytora. Druga wada to fakt, że obrazek w ten sposób wstawiony, nie może być skalowany. Trzecia wada polega na tym, że nie można za pomocą tej metody wstawić więcej niż jeden obrazek wprowadzenia i obrazek pełnego tekstu Jest też druga metoda wprowadzania grafik do artykułu. W otwartym edytorze artykułu przechodzimy do zakładki głównej, czyli do zakładki treść, następnie przewijany stronę na dół i znajdujemy tam taki przycisk grafika zanim go naciśniemy musimy zdecydować w którym miejscu chcemy wstawić naszą grafikę.

81 | S t r o n a

Zaznaczamy to miejsce gdzie ma być grafika. Następnie wciskamy przycisk grafika otworzyło nam się już znane okno menadżera mediów. Poznamy teraz dodatkowe opcje. Jak łatwo zauważyć możemy podać opis grafiki, podpis grafiki, tytuł grafiki. Możemy wgrać też grafikę z komputera. Klikamy przycisk przeglądaj, dalej wybieramy grafikę, klikamy otwórz i rozpoczynamy wczytywanie grafiki przez kliknięcie przycisku wczytaj.

Oczywiście za pomocą pola wyboru wyrównaj możemy zdecydować czy grafika ma być na lewo od tekstu czy na prawo. Jeśli ma być na lewo od tekstu to wybieramy lewa jeżeli ma być na prawo tekstu wybierany prawa. Po wybraniu grafiki oraz ustaleniu wszystkich opcji klikamy przycisk wstaw. Tym razem grafika pojawia się w polu edytora tekstowego. Teraz też możemy grafikę skalować. Proszę tej funkcji nie używać zbyt często. Należy starać się aby wgrywane grafiki miał już optymalny rozmiar. Zbyt duża grafika będzie się bardzo długo wczytywała.

Jeżeli chcemy w nieznaczny sposób przeskalować grafikę, klikamy na nią. Wokół niej pojawi się ramka oraz punkty w postaci prostokątów.

82 | S t r o n a

W zależności od tego, który prostokącik wybierzemy będziemy mogli dokonać następujących operacji: jak chwycimy prostokąciki w narożnikach 1 to będziemy mogli skalować obrazek proporcjonalnie przez przeciąganie, jeżeli chwycimy kwadracik na którymś z boków 2 będziemy mogli skalować bez zachowania proporcji czyli rozciągniemy grafikę, proszę tej funkcji używać jak najrzadziej. chciałbym państwu pokazać jeszcze jedno ciekawostka mianowicie przynoszenie grafiki z jednego miejsca w tekście do drugiego. Aby przynieść grafikę z jednego miejsca w teście na drugie najeżdżamy na grafikę myszką, następnie wciskamy przycisk lewy myszki, nie zwalniamy go i przesuwamy grafikę na inne miejsce w tekście. Proszę zauważyć że wtedy kursor będzie się przemieszczał. Po znalezieniu odpowiedniego miejsca zwalniamy przycisk myszki. Takie przynoszenie grafiki może się odbywać proszę państwa tylko i wyłącznie w obrębie tekstu.

83 | S t r o n a

Takie wstawienie grafik ma niestety kilka wad. Mianowicie jak państwo zauważą grafika dotyka bezpośrednio tekstu, jest to bardzo nieprzyjemny efekt, aby go wyeliminować musimy dodać margines pomiędzy grafiką a tekstem. Robimy to w następujący sposób klikamy na grafikę 1, następnie klikamy na pasku przybornika przycisk wstaw/edytuj obrazek 2.

84 | S t r o n a

I przechodzimy na zakładkę zaawansowane 3. Tutaj ustalamy odstęp pionowy i odstęp poziomy 4. Następnie zatwierdzamy zmiany klikając przycisk OK. Oczywiście ktoś bardzo spostrzegawczy zauważy, że mamy odstęp poziomy i pionowy z każdej strony grafiki. Czyli grafika przesunęła nam się również od krawędzi strony o określoną ilość pikseli. Aby to wyeliminować musimy zmienić marginesy.

Klikamy jeszcze raz na przycisk wstaw edytuj grafikę i przechodzimy na zakładkę zaawansowane. Tutaj usuwamy margines lewy lub prawy według potrzeb To są podstawowe operacje dotyczące wstawiania grafiki na naszej stronie internetowej oczywiście możemy wstawiać dużo więcej ilustracji. Do wstawiania galerii przy artykule warto użyć wtyczek jak Sigplus.

Omówienie listy artykułów, ważne przyciski i stany artykułów Przyszedł czas na pokazanie Państwu jak zarządzać artykułami na liście artykułów. Zmiana kolejności artykułów w obrębie kategorii W pierwszej kolumnie mamy przycisk kolejność, są to dwie strzałki i trójkącik skierowane do góry drogi do dołu. Opcja ta jest początkowa nieaktywna. Jeżeli klikniemy na trójkącik 1, będziemy mieli możliwość zmieniany kolejności naszych artykułów. Kolejność zmieniamy w następujący sposób: najeżdżamy myszką na trzy kwadraciki 2, kursor zmieni nam się w 85 | S t r o n a

krzyżyk. Następnie naciskamy lewy przycisk myszki i przeciągamy artykuł w wybrane miejsce, w którym powinien być, jeżeli już się artykuł znajdzie w tym miejscu, które powinien być, zwalniamy przycisk myszki. Zmiana kolejności artykułów przyda nam się przy ustawianiu ich kolejności na liście.

Następna kolumna to stan artykułu. Kolumna stan oznacza nam stan w jakim znajduje się w obecnej chwili artykuł: mamy cztery stany artykułu, podobnie jak w przypadku kategorii. Będzie to artykuł opublikowany, wycofany, zarchiwizowany i wrzucony do kosza. Jednak tutaj możemy zmieniać stan publikacji artykułu w dużo prostszy sposób. Wystarczy, że klikniemy na pierwszej ikonie i będziemy mogli przejść ze stanu opublikowany na stan nie opublikowano. Obok mamy ikonkę wyróżnienia artykułu. Klikając na gwiazdkę możemy artykuł wyróżnić. Obok jest strzałka, po kliknięciu na nią odkryją nam się dwie opcje, dzięki którym możemy dany artykuł przenieść do archiwum lub wyrzucić do kosza.

86 | S t r o n a

Ikonka zielona oznacza, że artykuł jest widoczny na stronie czyli opublikowany, czerwona ikonka z białym krzyżykiem oznacza artykuł wycofany z publikacji. Ikona kosza oznacza artykuł wyrzucony, zaś ikona szufladki oznacza artykuł przeniesiony do archiwum. Zmianę stanu wykonujemy na kliknięcie danej ikonki. Wyróżnienie 1 to stan specjalny, umożliwia on pokazanie naszego artykułu na liście artykułów wyróżnionych. W wypadku świeżej instalacji Joomla!, jeżeli nic nie zmienialiśmy, artykuły wyróżnione pojawiają się na stronie startowej.

Kolejna kolumna to tytuł, tutaj znajdziemy tekst, w nawiasie alias tekstu inaczej adres artykułu, który pojawi się w pasku adresu oraz poniższej nazwę kategorii, w której znajduje się dany artykuł. Klikając na tytuł przejdziemy do edycji artykułu. Obok mamy kolumnę dostęp podobnie jak w przypadku kategorii, artykuł może być przypisany do różnych poziomów dostępu. Domyślny poziom public oznacza, że artykuł jest widoczny dla wszystkich użytkowników. Dostęp do artykułu, może mieć jednak ich określona grupa. W systemie jest domyślnie do wyboru jeszcze dostęp registed – treść widoczna tylko dla zarejestrowanych użytkowników, special – treść widoczna dla użytkowników o specjalnych prawach. Oczywiście możemy stworzyć sobie dowolną grupę. Kolumna autor przekazuje nam informację o tym kto utworzył dany artykuł. 87 | S t r o n a

Kolumna język pokazuje nam informacje w jakim języku dany artykuł będzie wyświetlany. Obok jest informacja o dacie powstania artykułu na prawo ilość odsłon danego artykułu i na samym końcu ID artykuł, czyli numer artykułu w bazie danych. Czasami ten numer będzie nam potrzebny. Są moduły w których trzeba wpisać ID artykułu, po to by moduł miał informację jaki artykuł ma wywołać. Sortowanie artykułów Proszę zwrócić uwagę, że jest to tabela, którą możemy startować, naciskając tytuł odpowiedniej kolumny będziemy startować nasze artykuły według tej kolumny.

Joomla! ma narzędzia wyszukiwania, domyślnie te narzędzia są ukryte. Jeżeli klikniemy przycisk narzędzia wyszukiwania 1 ukażą nam się filtry 2. Możemy filtrować artykuły po stanie artykułu. Proszę zwrócić uwagę na to, że artykuły archiwizowane lub wrzucone do kosza nie są domyślnie pokazywane na tej liście. Abyśmy te artykuły mogli zobaczyć musimy wybrać z listy rozwijanej odpowiedni stan. Najciekawszą opcją na tej liście jest stan wszystkie, który pozwala wszystkie artykuły jakie mamy w systemie, łącznie z wyrzuconymi do kosza i zarchiwizowanymi. Na prawo mamy możliwość wyboru kategorii, z której to mają być pokazane artykuły, możemy pokazać artykuły tylko z jednej wybranej kategorii. Z listy rozwijanej wybieramy kategorię z której chcemy wywołać artykuły. Poziom dostępu tutaj wybieramy artykuły które widzą poszczególne grupy użytkowników. Jeśli chcemy wywołać artykuły, które widzą użytkownicy zarejestrowani to wybieramy Registered. Kolejny filtr jest bardzo ciekawy, pozwala nam wywołać artykuły napisany przez danego autora. Opcja bardzo przydatna kiedy na naszej stronie publikuje kilku autorów. 88 | S t r o n a

Na prawo mamy listę wyboru z filtrem języka. Szczególnie przydatna opcja jeśli chcemy wywołać artykuły przynależne do danego języka. Ostatnie narzędzie pozwala na wyfiltrować artykuły po tagu jaki nadaliśmy danemu artykułowi. Proszę pamiętać, że ta opcja jest aktywna w chwili gdy nadajmy tagi artykułom. Oczywiście mamy również wyszukiwarkę, wystarczy wpisać wyraz lub fragment wyrazu z tytułu danego artykułu wcisnąć przycisk enter aby wyświetliły nam się wszystkie artykuły, które posiadają zgodny ciąg znaków. Artykuły możemy na liście sortować według pewnych kryteriów, proszę rozwinąć pole kolejność – mamy tutaj możliwość wyznaczenia kolejności artykułów od najmniejszego do największego po tytule, języku i tym podobnych. Istotny jest fakt, że jest to powtórka opcji sortowania przez kliknięcie na tytuł. Ostatnia rzecz, która służy nam dużą pomocą przy przeglądaniu listy z artykułami, to ilość artykułów wyświetlanych na stronie. Domyślnie jest o dwadzieścia artykułów, możemy zwiększyć tą ilość do dwudziestu pięciu, trzydziestu, pięćdziesięciu do stu, Nie polecam wybierania wszystkie, jeżeli mamy bardzo dużo artykułów, ponieważ strona będzie się bardzo długo ładowała.

Wersje artykułów Jednym z najciekawszych opcji w Joomla! serii 3 są wersje artykułów. Otwórzmy dowolny artykuł i zobaczymy tam przycisk wersje.

89 | S t r o n a

Jeżeli dany artykuł był już poprawiany oraz zapisywany i zamykany, to na liście zobaczymy wersje artykułu.

Pierwsza kolumna to data i godzina kiedy dana wersja została zapisana, druga kolumna uwagi o wersji jest ona pusta. Jeżeli w polu notatka o wersji coś piszemy to tutaj pojawiają się informacje z tego pola. Następna kolumna zachowaj trwale – pozwala na zawsze zachować daną wersję artykułu. Jeżeli liczba wersji przekroczy 10, to każda wersja najstarsza będzie usuwalna czyli najstarsze wersje powyżej dziesiątej nie będą już zachowywane. Dlatego możemy daną wersję zachować na stałe. Klikamy na słowo nie i już mamy wersję zachowaną trwale. Kolejna kolumna to informacja o autorze danej wersji jak wiemy, dany artykuł może edytować, przy odpowiednich uprawnieniach, wielu autorów i ostatnia kolumna to liczba znaków. Na wersjach artykułów możemy wykonywać pewne operacje. Jeżeli klikniemy na datę artykułu to pojawi nam się podgląd tej wersji, nie tylko będzie tutaj tekst, ale również data utworzenia, autor, data zmiany i bardzo dużo zapisów związanych z wyświetlaniem danego artykułu. Oczywiście wersje można porównywać i aby to zrobić musimy zaznaczyć przynajmniej dwa artykuły i tylko dwa artykuły. Następnie klikamy przycisk porównaj.

90 | S t r o n a

W otwartym oknie zobaczymy 4 kolumny: pierwsza kolumna to pole. Tutaj mamy opcję wymienione opcje artykułu, które mogą ulec zmianie. Następna kolumna to wersja pierwsza z określonej daty zaś następna kolumna to wersja druga z określonej daty. W czwartej kolumnie mamy wyróżnione zmiany oczywiście możemy podejrzeć te zmiany postaci kodu html.

Mamy również kilka bardzo przydatnych przycisków, jeżeli zaznaczymy dodaną wersję artykułu i klikniemy przycisk przywróć to ta wersja stanie się wersją domyślna opublikowaną, czyli widzianą przez użytkownika na stronie. Jeżeli zaznaczymy przy danej wersji kliknij przycisk podgląd to podejrzymy damy daną wersję. Jest to funkcja taka sama jak klikniecie na datę. Przycisk porównaj już poznaliśmy. Przycisk zachowaj włączony wyłączony ma taką samą funkcje jak zachować trwale, aby z niego skorzystać zaznaczamy jedną lub więcej wersji i naciskamy przycisk zachowaj. Ostatni przycisk pozwala nam usunąć

91 | S t r o n a

określone wersje, aby z niego skorzystać zaznaczamy wybrane wersje i klikamy przycisk usuń. Wersje artykułów są pożyteczne przynajmniej z dwóch powodów: pierwszy pozwala nam przywrócić szybko poprawną wersję artykuł, drugi przypadek pozwala określić, kto i jakie zmiany w artykule wprowadził. Szczególnie liczy się to w przypadku urzędów, które publikują na swoich stronach ważne informacje.

Konfiguracja globalna i szczegółowa artykułów

Na podglądzie naszej roboczej strony zauważymy, że przy artykułach mamy dodatkowe informacje, takie jak to kto wprowadził dany artykuł, do jakiej kategorii należy publikacja, daty publikacji, a po prawej stronie są ikony drukuj i email.

W Joomla! 3 jest kilka miejsc, z których możemy wpływać na to co jest wyświetlane w polu szczegóły, podobnie z ikonami po prawej stronie. Pierwszym miejscem, w którym to ustawiamy są opcje globalne a więc takie opcje, które wpływają na wszystkie artykuły istniejące w systemie i nowo powstałe. Opcje globalne można nadpisać przez indywidualne ustawienia w artykule lub też przez odnośnik w menu wywołujący dany artykuł. W tej chwili poznamy opcje globalne. Będąc na liście z artykułami klikamy przycisk opcje.

92 | S t r o n a

Pierwsza zakładka to zakładka artykuły mamy tutaj ustawienia, które określają prezentację pojedynczego artykułu na naszej stronie internetowej.

Jeżeli mamy zdefiniowany inny układ prezentacji artykułów to do tej listy rozwijanej możemy ten inny układ wybrać 93 | S t r o n a

Lista wyboru opcji prezentacji szczegółów artykułu, ma dosyć prostą konstrukcję. Mianowicie mamy tytuł opcji, przytrzymując chwilę myszkę nad tytułem opcji zobaczymy chmurkę z jej dokładnym znaczeniem. Możemy zdecydować czy dany element, który opcja reguluje, ma się pojawić czy też nie. Stąd nazwa większości przycisków pokaż lub ukryj. Drugi rodzaj wyboru to tak lub nie czyli decydujemy czy dodatkowa funkcja danego szczegółu ma działać czy też nie. Przyjrzyjmy się pierwszym dwóm opcjom: Pokaż tytuł – za pomocą tej opcji decydujemy czy tytuł artykułu ma być widoczny na stronie. Możemy zdecydować, że artykuł będzie bez tytułu. Jednak decydując się na pokazanie tytułu możemy ustalić czy użytkownik będzie mógł kliknąć na tytuł i zostanie przekierowany do całości artykułu, czy też tytuł będzie nieaktywny. O tym właśnie decyduje opcja tytuł łączem. Jest to funkcja konieczna kiedy ukrywamy przycisk czytaj więcej. Opcja wprowadzanie – niezwykle przydatna jeśli chcemy aby wstęp nie pojawiał się gdy rozwiniemy cały artykuł. Niektórzy, czytając wprowadzenie, klikają na więcej i po tym, niestety nie widzą z początku gdzie zaczyna się dalsza treść, ponieważ artykuł po rozwinięciu zaczyna się od wprowadzenia. Tutaj właśnie możemy to wyłączyć. Położenie informacji o artykule. Jeśli już zdecydujemy, aby przy artykule pojawiły się informacje szczegółowe to tutaj możemy zdecydować czy te opcje mają być powyżej treści głównej artykułu czy poniżej. O wyglądzie szczegółów decyduje szablon. Oczywiście mamy również możliwość pokazania kategorii do jakiej artykuł należy, jeżeli wybierzemy kategoria łączem to oczywiście nazwa kategorii będzie przekierowywała nas do listy artykułów w danej kategorii. Kolejna opcja, dotycząca kategorii, umożliwia nam przekierowanie użytkownika, który kliknie daną kategorię, do kategorii nadrzędnej

Przed nami kolejna grupa kategorii – dotyczy ona w dużej mierze dat, autora i przycisku czytaj więcej. Pokaż autora – tutaj decydujemy czy chcemy pokazać autora publikacji, w portalach informacyjnych, w których pracuje wielu autorów ta opcja często jest włączona na tak, po to by pokazać autora publikacji. Jeśli autor ma profil w naszym systemie to przyda nam się 94 | S t r o n a

druga opcja czyli Autor łączem – bo po kliknięciu na nazwę autora zostaniemy przeniesieni do informacji o nim. Kolejne trzy opcje chyba nie wymagają dokładnego omówienia – pokaż datę utworzenia – wiadomo w szczegółach pojawi się informacja o dacie utworzenia treści, pokaż datę modyfikacji umożliwia pokazanie daty modyfikacji artykułu, zaś ostatnia opcja pokaż datę opublikowania umożliwia wyświetlenie daty pierwszej publikacji artykułu. Kolejna opcja przycisk nawigacji to mały przycisk na stronie pełnego artykułu umożliwiający przekierowanie użytkownika do następnego artykułu lub do poprzedniego.

W Joomla! umożliwiamy naszym użytkownikom głosowanie i ocenianie artykułu za pomocą gwiazdek, jeżeli tutaj wybierzemy opcję na pokaż to użytkownik będzie mógł oceniać artykuł, za pomocą systemu gwiazdek od 1 do 5. Oczywiście oceny będą pokazane także w postaci gwiazdek. Pokaż czytaj więcej tytuł czytaj więcej są ze sobą powiązane, jeżeli wybierzemy tutaj w pokaż czytaj więcej opcję ukryj, to nie będzie przycisku na końcu wstępu przekierowującego do całości artykułu. Wtedy użytkownik będzie mógł przejść do całości artykułu klikając na tytuł. Znaków w tytule - mamy oczywiście ograniczenie liczby znaków pojawiających się po tekście czy też pobranych z tytułu artykułu. Domyślnie jest to 100 znaków, Jeśli liczba znaków tytułu będzie większa to liczba znaków tytułu przy czytaj więcej zostanie ograniczona do 100. Poniżej jest możliwość zdecydowania czy tagi mają pojawić się na stronie czy też nie. Ustawienia dotyczące ikon drukowania i ikon email. Jeśli chcemy te ikonki ukryć to wybieramy tutaj opcja ukryj. Możemy też ukryć tylko jedną z ikon, mianowicie ikonę drukowania, wtedy wybieramy opcję ukryj, podobnie postępujemy w przypadku ikony email.

95 | S t r o n a

Możemy też pokazać lub ukryć ilość odsłon danego artykułu. Odsłona to jest wyświetlenie pełnego artykułu. Odsłoną nie jest wyświetlenie wstępu do artykułu. Pokaż łącza wszystkim i położenie łącza to są linki do innych treści na naszej witrynie lub kierujących poza naszą witrynę, które wstawimy w opcjach danego artykułu. Bardzo rzadko wykorzystywana funkcja, zwykle linki do innych treści tworzymy w samym artykule. Przypominam, że to są ustawienia globalne. Właśnie tutaj ustawimy opcje dla wszystkich artykułów jeżeli zmienimy te opcje przy dany artykule, o czym za chwilę, to te opcje globalne zostaną nadpisane przez ustawienia szczegółowe artykułu. Wyobraźmy sobie sytuację, w której niekiedy chcemy pokazać autora publikacji, a w globalnych ustawieniach mamy zaznaczone jego ukrycie. W tym celu otwieramy określony artykuł, w którym chcemy zmienić opcje publikacji a następnie przechodzimy na zakładkę opcje artykułu.

Tutaj mamy powtórzenie wszystkich opcji, które ustawialiśmy powyżej. Proszę zauważyć, że w polu wyboru mamy domyślnie wybraną opcją globalnie, a więc dana opcja jest taka jak w ustawieniach globalnych. Jeżeli chcemy to zmienić, to na naszym przykładzie wybieramy 96 | S t r o n a

pokaż autora i w tym konkretnym artykule będziemy mogli wyświetlić autora. Jest to bardzo przydatna funkcja jeżeli ktoś w naszym serwisie publikuje okazjonalnie treść i chcemy zwrócić uwagę, że twórcą artykułu jest ktoś wyjątkowy. Jest jeszcze jedno miejsce, gdzie zmieniamy opcje wyświetlanego artykułu, jest to przy menu, ale o tym będziemy mówić w rozdziale specjalnie temu poświęconym. Zakładka opcje publikacji artykułu i łącza Chciałbym omówić jeszcze zakładki opcje publikacji oraz zakładkę łącza

Opcje publikacji Wyobraźmy sobie, że chcemy aby system rozpoczął publikacje naszego artykułu o ściśle określonej porze i zakończył ją również o ściśle określonej porze. Właśnie na zakładce opcje publikacji możemy ustawić datę i godzinę rozpoczęcia publikacji danego artykułu. Jest to bardzo przydatne w sytuacji gdy chcemy poinformować o jakiejś promocji na naszej witrynie, gdy chcemy zakomunikować o ważnym wydarzeniu. W tym celu tworzymy dany

97 | S t r o n a

artykuł i wybieramy tutaj opcję rozpoczęcia publikacji oraz podajemy datę jej zakończenia. Wtedy system rozpocznie publikację danego artykułu i zakończy o określonej porze. Pole puste oznacza, że publikacja jest na naszym portalu pokazywana bezterminowo. Oczywiście możemy zmienić również datę utworzenia, autora tekstu. Jeśli autor jest zarejestrowany w naszym systemie to klikamy na ikonkę główki i wybieramy tego autora. Jeśli autora nie ma w naszym systemie to możemy w polu inna nazwa autora wpisać jego dane, wtedy system go wyświetli. Wszystko poniżej, co jest w poszerzonych polach, nie może być przez nas zmienione, po prawej stronie mamy opcje związane z optymalizacją naszej witryny, ale o nich będziemy mówić w osobnym rozdziale. Wyobraźmy sobie, że chcemy w naszym artykule pokazać odnośniki, łącza do innych publikacji na naszej stronie lub też odnośniki do zupełnie innych stron. Na zakładce obrazki łącza po prawej stronie mamy możliwość wstawienia trzech łączy. Tak wygląda łącze w artykule – jest to link

Tutaj to samo tylko z wypełnionym polem.

98 | S t r o n a

W jaki sposób to działa: pierwsze pole w formularzu łącze, to adres danej treści, którą chcemy polecić w Internecie czyli tutaj wpisujemy adres do zawartości w naszej witrynie lub też do zawartości na witrynie obcej. Tekst łącza, aby nie pojawiał się pełny adres, o którym pisaliśmy powyżej, możemy zastąpić bardziej przyjaznym sformułowaniem. Trzecia opcja w formularzu to wybór czy po kliknięciu na łącze zawartość ma się pojawić w nowym oknie czy też w oknie, w którym oglądamy naszą stronę. Mamy jeszcze możliwość otwarcia zawartości w oknie wyskakującym, tutaj uwaga! Niektóre przeglądarki blokują wyskakujące okna.

99 | S t r o n a

Wydaje mi się, że najciekawszą opcją jest wybór okna modalnego, ponieważ pozwalamy użytkownikowi pozostać na naszej witrynie równocześnie otwierając dodatkowe okno. Użytkownik po przeczytaniu danej treści może zamknąć okno i w dalszej części przegląda naszą witrynę.

Tagi artykułów

Tagi czy też inaczej etykiety artykułów są wprowadzone do Joomla! 3.1, i do tej pory była to jedna z większych bolączek komponentu content w Joomla!, rozwiązywana za pomocą innych dodatków. W konkurencyjnym Wordpresie to standard. Po prawej stronie mamy pole formularza pod tytułem etykiety. Tutaj wprowadzamy lub wybieramy etykiety.

100 | S t r o n a

Pole to domyślnie zatytułowane jest: wybierz kilka opcji. Zanim wyjaśnimy dlaczego jest tutaj wybierz klika opcji, wprowadzimy kilka tagów/etykiet. Wpisujemy słowo (etykietę) w to pole, może być to jedno słowo lub fraza, zatwierdzamy je enterem.

Po zatwierdzeniu frazy, zobaczymy naszą frazę w prostokącie.

101 | S t r o n a

Obok frazy jest krzyżyk, klikając na niego usuniemy etykietę. Możemy rozpocząć wpisywanie kolejnych etykiet. Etykiety są wprowadzane do systemu, czyli zapamiętywane. Po wprowadzeniu wszystkich etykiet, możemy zapisać i zamknąć artykuł. Przejdziemy do komponentu tagi, klikając kolejno .

Tutaj zobaczymy listę tagów, które prowadziliśmy.

102 | S t r o n a

Aby poprawić dane wystarczy, że klikniesz tytuł tego taga i otworzy nam się karta z możliwością edycji taga oraz dodatkowymi opcjami.

Proszę zwrócić uwagę, że tytuł taga, to ta sama fraza, która wprowadziliśmy w polu etykieta. Jeżeli tutaj poprawimy nasz tag, to ten tytuł poprawi się we wszystkich miejscach w których go użyliśmy. Poniżej możemy opisać szczegóły taga czyli co oznacza do jakich treści będzie kierował użytkownika możemy też dodać obrazy pomocnicze, dlatego też tagi mogą mieć stany opublikowanie, nie opublikowane, zarchiwizowane, wyrzucone do kosza. To takie same stany jak w przypadku artykułów czy kategorii. Oczywiście w tym komponencie możemy dodawać kolejne tagi, klikając przycisk utwórz. Wszystkie tagi, które mamy tutaj na liście, są dostępne w polu etykieta. Jeżeli teraz przejdziemy do artykułu i będziemy chcieli dodać tagi to proszę zauważyć, że wpisując jakąś literę rozpoczniemy wyświetlać takie, które mieliśmy z komponentu tagi. Proszę też zauważyć, że pojawiają się tagi, które wpisaliśmy przy innych artykułach. Teraz możemy użyć tych tagów powtórnie, klikając na nie. Zatem już się wyjaśniło, skąd tytuł pola, bo możemy wybrać kilka różnych tagów. Jest to spore ułatwienie dla użytkownika, czytający nasza artykuł, będzie mógł zobaczyć wszystkie artykuły, które mają takie określone i tak po kliknięciu na dany tag, będzie mógł zobaczyć wszystkie artykuły nimi oznaczone.

103 | S t r o n a

O położeniu tagów względem artykułu możemy decydować w opcjach, również o tym czy tagi mają być widoczne, oczywiście niektóre szablony bardziej rozbudowane umieszczają tagi w ściśle określonym miejscu i wtedy opcje związane z umieszczeniem tagów nie działają. Z tagami w Joomla! współpracują dwa moduły, tzw. chmura tagów oraz artykuły podobne, w którym kryterium wyświetlania jest oznaczanie tym samym tagiem.

Przetwarzanie wsadowe Teraz chciałabym Państwu opowiedzieć o bardzo ciekawej funkcji, która umożliwia operacje na wielu artykułach równocześnie. Mowa tutaj o przetwarzaniu wsadowym. Po kliknięciu na przycisk przetwarzanie wsadowe możemy zobaczyć jakie operacje niebawem będziemy mogli wykonać.

Są to operacje związane z tagami, operacje ze zmianą poziomu dostępu, operacja z językiem i operacje z przenoszeniem lub kopiowaniem do innej kategorii.

104 | S t r o n a

Postaram się teraz wszystkie te operacje omówić. Aby wykonać działanie masowe na danych artykułach konieczne jest zaznaczenie artykułów, na których to chcemy operacje wykonać. Po zaznaczeniu artykułów 1 klikamy przycisk przetwarzania 2.

Jeżeli chcemy dodać do tych zaznaczonych artykułów określone tagi to wybieramy z opcji rozwijanej dodaj tagi odpowiednie etykiety, które mamy w systemie. Nie ma tutaj możliwości dodania więcej niż jednego targu. Jeżeli chcemy zmienić poziom dostępu, na przykład do tej pory artykuły miały dostęp publiczny a więc mogli go zobaczyć wszyscy użytkownicy odwiedzający naszą stronę, na dostęp dla użytkowników tylko zarejestrowanych to w polu wyboru ustal poziom dostępu wybieramy odpowiedni poziom i na przykład w przypadku użytkowników zarejestrowanych będzie to register. Jeżeli chcemy zmienić język danego artykułu, istotne w przypadku witryny wielojęzycznej, to tutaj wybieramy język, do którego chcemy przypisać dane artykuły i klikamy wykonaj. Opcję czwartą zostawiłam na koniec ponieważ umożliwia ona przeniesienie lub skopiowanie artykułów do innej kategorii. Jeżeli chcemy zlikwidować jakąś kategorię i wszystkie artykuły z tej kategorii przenieść do innej to wykorzystamy właśnie tę możliwość. Wybieramy

105 | S t r o n a

najpierw docelowe kategorie z listy rozwijanej a następnie wybieramy typ operacji: skopiuj albo przenieś i klikamy przycisk wykonaj. Operacje wsadowe możemy wykonywać też na innych elementach systemu, np. na odnośnikach w menu.

Micro data Joomla! 3.3.0 przyniosła nam znaczne usprawnienie, które pomoże naszej stronie poprawić SEO, a więc jeżeli poprawimy przyjazność naszej strony dla wyszukiwarek możemy liczyć na to, że nasza strona będzie wyżej w rankingu takich wyszukiwarek, takich jak: Google, Bing czy Yahoo. Proszę zwrócić uwagę na to, że znaczniki mikrodata są nowością, która została wprowadzona wraz z Joomla! 3.3. Wcześniej, jeżeli chcieliśmy używać znaczników mikrowata, musieliśmy zainstalować dodatkowe oprogramowanie – rozszerzenie. Znacznik mikrodata opisuje nam każdą cześć naszej strony, określa z jaką treścią wyszukiwarka ma do czynienia na naszej stronie. W kodzie strony pojawiają się dodatkowe oznaczenia, które są widoczne dla wyszukiwarki internetowej, dzięki temu wyszukiwarka internetowa dokładnie wie gdzie jest główna treść strony, gdzie jest autor strony, data publikacji i inne elementy. Oczywiście implementacja mikrodaty wydłuża kod strony, ale ten kod staje się bardziej czytelny dla wyszukiwarki, natomiast w przypadku użytkownika przyglądającego stronę nie ma żadnych, dosłownie żadnych zmian, widzi on tę stronę w taki sam sposób jakby tych znaczników nie było. Przykład kodu ze znacznikami Mikrodata Popatrzmy na przykład: tutaj widzimy 2 bloki kodu. Tak wygląda kod bez załączników mikodata, jest to zwykły tekst ze znacznikami HTML.

Poniżej mamy tą samą sekcję, ale już ze znacznikami, jak widać: mamy dużo dłuższy kod oraz dodatkowe znaczniki mikrodata, które informują wyszukiwarkę z jakimi elementami ma na naszej stronie do czynienia. Dzięki temu wyszukiwarce dużo łatwiej jest interpretować 106 | S t r o n a

poszczególne sekcje na stronie. Proszę zwrócić uwagę, że znaczniki mikrodata nie wpływają w żaden sposób na interpretację tego kodu przez przeglądarkę, czyli użytkownik widzi dokładnie to co chcemy.

W jaki sposób używać znaczników mikrodata na stronie Joomla 3.4 Bardzo prosto, nie musimy nic robić, znaczniki mikordata są od razu zaimplementowane do naszej strony, co oznacza, że każdy szablon, który nadpisuje ustawienia Joomla! 3.4, będzie posiadał znaczniki. Nie działają znaczniki mikrodata W porządku, mamy Joomla! serii 3.4, podglądamy kod strony, niestety nie widzimy znaczników mikrodata. Dlaczego tak się dzieje? Odpowiedź jest prosta. Szablon nadpisał domyślne ustawienia artykułu. Aby sprawdzić czy nasz szablon to zrobił wchodzimy do niego, może to być przez zarządzanie szablonem na zapleczu, odnajdujemy taki katalog html, następnie znajdujemy com_content, dalej otwieramy katalog article, jeśli mamy tutaj taki plik default.php, to znaczy, że mamy nadpisany nasz szablon. Na zrzutach ekranu pokażę Państwu w jaki sposób wygląda kod mojej własnej strony w przypadku włączenia znaczników mikrodata i po wyłączeniu tych znaczników. Uwaga: Usunięcie pliku default.php może zniszczyć układ naszej strony, stąd najpierw proponuję zmienić nazwę tego pliku, zobaczyć jak nasza strona wygląda, potem dopiero zdecydować o zastosowaniu znaczników. 107 | S t r o n a

Menu w Joomla Menu w Joomla! jak i na każdej stronie internetowej to zestaw odnośników, które przesyłają nas do określonej zawartości na naszej stronie lub Internecie. Taki zestaw jest zawsze widoczny i zawsze w określonym miejscu naszej strony. Menu jest jednym z kluczowych elementów nawigacji na naszej stronie. Po instalacji, domyślnie, mamy tylko jedno menu main menu, jednak nic nie stoi na przeszkodzie aby takich menu stworzyć więcej. W Joomla ilość menu, jak i odnośników w menu, jest nieograniczona. Obecne tendencje do tworzenia menu, polegają na zgrupowaniu najważniejszych elementów w jednym głównym menu, które będzie zawsze widoczne na stronie. Takie menu ma najczęściej dodatkowo jeszcze kilka opcji: mianowicie jakąś ikonę 1 – obrazek, który będzie przedstawiał w sposób graficzny jego zawartość. Dodatkowo może mieć linię tekstu 2 tak zwany subtekst. Submenu może mieć odnośniki zgrupowane w kilka kolumn 3.

To menu, które widać na obrazku to tak zwane megamenu. Megamenu jest dostępne tylko i wyłącznie z określonymi szablonami lub w postaci dodatkowych modułów. Oczywiście to 108 | S t r o n a

menu na urządzeniach mobilnych zostanie zmodyfikowane w taki sposób aby łatwiej było na małych ekranach wybierać poszczególne odnośniki. Czym jest odnośnik? – to element menu, na który klika użytkownik i który przynosi go do wybranej treści na stronie lub w Internecie, zwany jest też ten odnośnik hiperłączem, jeżeli jest umieszczony w tekście

Gdzie szukać menu w Joomla?

Po instalacji Joomla! mamy tylko jedno menu z jednym odnośnikiem do strony głównej. Gdzie szukać miejsca w którym można zarządzać menu. W menu głównym wybieramy menu. Tutaj zobaczymy, menu główne tzw. Main menu oraz projektant menu czyli menadżera tworzenia nowego menu.

Jak wspomniałam w Joomla! można mieć nieograniczoną ilość menu. Proszę nie mylić z menu z odnośnikiem menu bo menu to jest grupa, zestaw odnośników. Natomiast odnośnik to jest to na co klika użytkownik.

Tworzenie pozycji menu – odnośniki W jaki sposób tworzymy kolejny odnośnik w menu głównym? Aby utworzyć odnośnik w menu głównym klikamy kolejno na menu, main menu, utwórz pozycję menu. Teraz musimy wypełnić na tej stronie przynajmniej trzy pola.

109 | S t r o n a

Pierwsze to jest tytuł menu, to jest właśnie ten tekst, na który będzie klikał użytkownik. Następnie musimy wybrać typ pozycji menu, a więc co zostanie wyświetlone po tym jak użytkownik kliknie tę pozycję w menu. Klikamy przycisk wybierz i wówczas wyświetlą nam się główne kategorie rodzajów treści jakie można wyświetlić. Po kliknięciu wybieramy kategorię artykuł z uwagi na to, że na początku tworzymy odnośnik do pojedynczego artykułu wybieramy tutaj pojedyncza artykuł

110 | S t r o n a

Teraz musimy zdecydować jaki to będzie artykuł, pojawiła nam się taka opcja wybierz artykuł klikamy przycisk wybierz

111 | S t r o n a

Pojawi nam się lista artykułów, aby wybrać artykuł wystarczy że klikniemy na jego tytuł, okno modalne ulegnie zamknięciu.

Kolejną rzeczą, którą musimy zrobić, jest wybór menu, w którym ma się pokazać dana pozycja, z uwagi na to, że mamy tylko jedno menu, w polu pokaż w menu, nie możemy niczego wybrać poza main menu.

Zapisujemy pozycję, proszę zwrócić uwagę, że mamy tutaj 4 przyciski takie same jak przy tworzeniu artykuł czy kategorii. Mają one to samo znaczenie, klikamy przycisk zapisz i zamknij i od teraz możemy podejrzeć naszą stronę, sprawdzając w jaki sposób działa nowo utworzony przycisk menu. Odsyła on nas do całości artykułu. 112 | S t r o n a

To jest podstawowy sposób publikacji odnośników w menu, oczywiście jak Państwo zauważycie opcji jest dużo więcej, o najważniejszych będziemy pisać w kolejnych podrozdziałach tego podręcznika.

Lista pozycji menu

Po utworzeniu kilku odnośników w main nenu, ujrzymy je na liście. Proszę zwrócić uwagę, na to, że ta lista pozycji jest łudząco podobna do listy z artykułami. Wszystkie przyciski 1, narzędzia wyszukiwania 2, działają w ten sam sposób. Mamy tutaj tylko dodatkowo jeden przycisk odblokuj.

Jeżeli przy jakieś pozycji menu będzie kłódka, zaznaczamy tę pozycję i klikamy przycisk odblokuj. Na liście 3 mamy dodatkowe kolumny. Przyjrzyjmy się kolumnie startu, proszę zwrócić uwagę, że przy pozycji Home jest gwiazdeczka świecąca się na żółto 4, oznacza to, że po wejściu na stronę główną wszystko to co jest po tą pozycja menu pojawi się na naszej stronie głównej, dodatkowo przy tytułach pozycji mamy informacje co dana pozycja menu wywołuje. Aby zmienić stronę startową naszej witryny wystarczy, że klikniemy na wybraną ikonkę gwiazdki w kolumnie start. Wtedy to będzie nasza strona startowa. 113 | S t r o n a

Chciałabym zwrócić uwagę na dwie rzeczy: kolejność pozycji menu możemy zmieniać. W kolumnie pierwszej mamy znane kwadraciki, wystarczy, że przyciągniemy daną pozycje chwytając ją za te 3 kwadraty do góry, do dołu i upuścimy ją w wybranym miejscu. Druga rzecz, na którą chciałbym zwrócić uwagę to to, że mamy możliwość tworzenia w danym menu nieograniczonej ilości pozycji. Proszę pamiętać o tym aby nie przesadzać bo zbyt duża ilość pozycji będzie zakłócać nawigację – po prostu stanie się to nieczytelne.

Tworzenie menu wielopoziomowego Na wielu stronach widzą Państwo, że po kliknięciu na jakiś odnośnik rozwija się kolejny poziom menu. W Joomla! także jest możliwe stworzenie menu wielopoziomowego, możemy tworzyć nieograniczoną ilość poziomów, w praktyce jednak starajmy się ograniczyć do trzech. Przy zastosowaniu bardziej złożonych szablonów, które posiadają w swojej konstrukcji coś takiego jak mega menu, możemy wykorzystać kolumny do uporządkowania odnośników. W jaki sposób stworzyć menu wielopoziomowe. Klikamy kolejno menu, main menu, utwórz pozycję menu. Postępujemy tak samo jak poprzednio, dodajemy tytuł menu, następnie przechodzimy do listy rozwijanej pod tytułem pozycja macierzysta 1 i tutaj z listy, wybieramy nadrzędną pozycję na naszego odnośnika 2.

114 | S t r o n a

W ten sposób utworzyliśmy menu dwupoziomowe. Po przyjściu na stronę główną kliknijmy na pozycję nadrzędną a rozwinie się nam pozycja podrzędna. Tak jak na rysunku, mamy tutaj menu główne z pozycjami głównymi, pozycjami podrzędnymi do pozycji Bobry jeden, Proszę też zauważyć pozycja ryba czy ssak ma także pozycje podrzędne, czyli mamy menu dwupoziomowe.

115 | S t r o n a

Tutaj mała uwaga jeżeli nie chcemy przekierować użytkownika do jakiś kategorii lub artykułu musimy stworzyć pustą pozycję menu użyjemy wtedy np. nagłówka pozycji menu

Wybieramy go z łączy systemowych podczas tworzenia odnośnika.

Tworzenie dodatkowego menu Jak już wcześniej wspomniałam w Joomla! możemy mieć bardzo dużo menu, możemy mieć Main Menu i menu boczne czy też menu w stopce. Teraz pokażę Państwu w jaki sposób utworzyć nowe menu. Klikamy kolejn: menu, projektant menu, utwórz menu.

116 | S t r o n a

W tej chwili mamy kartę, na której obowiązkowo musimy podać tytuł nowego menu 1 a więc na przykład menu boczne czy menu w stopce.

Typ menu 2 ja tutaj zwykle powtarzam nazwę menu z tytułu. Opis 3 menu jest pozycją opcjonalną możemy tutaj dodać informacje o tym co to za menu, co będzie zawierało. Następnie klikamy zapisz i zamknij 4. Zostaniemy przekierowani na listę z naszymi menu. Mamy tutaj 2 menu główne i nowo utworzone.

117 | S t r o n a

Tego menu nowo utworzonego nie widać na naszej stronie, dlatego że nie ma w nim żadnej pozycji i nie jest opublikowane na naszej stronie w postaci modułu. W jaki sposób opublikować kolejne menu na naszej witrynie po lewej stronie? Widzimy informacje o potrzebie podłączenia modułu do naszego nowo utworzonego menu. Klikamy dodaj moduł do tego typu menu, zostaniemy przekierowani na kartę modułów, na której wpisujemy tytuł naszego menu 1, a następnie przechodzimy w prawo i wybieramy odpowiednią pozycję, my korzystamy z szablonu Protostar, w takim układzie musimy wybrać pozycję 8 Lewa To oznacza, że nasze menu pojawi się na lewo od treści. Zapisujemy i zamykamy moduł.

118 | S t r o n a

Jak wybrać inną propozycje dla menu opowiem Państwu w rozdziale dotyczącym modułów kiedy to poznamy siatkę pozycji w szablonie oraz sposób umiejscawiania modułów. Proszę zapamiętać, że menu zawsze jest połączone z modułem. Chyba, że np main menu steruje szablon. Teraz możemy stworzyć kolejne, trzecie menu w stopce. Uwaga menu będą dopiero wtedy widoczne kiedy dodamy do nich przynajmniej jedną pozycję jeżeli menu nie zawiera pozycji nie będzie widoczne na stronie. Również chciałabym zauważyć, że teraz, klikając na menu na zapleczu zauważymy, że możemy dodawać pozycję do wszystkich trzech menu. Również klikając przycisk utwórz na liście menu zauważymy, że na karcie tworzenia pozycji menu jest możliwość wyboru menu, w jakim się chcemy zamieścić daną pozycję.

119 | S t r o n a

Jakie treści możemy wywołać za pomocą menu w Joomla Tutaj przedstawię wybrane przykłady treści jakie możemy wywołać z komponentu kontent – czyli tego który tworzy nam treść. W zakładce artykuły jest 7 możliwości wywołania treści, po rozwinięciu zakładki artykuły zobaczymy taki oto widok:

Pojedynczy artykuł 5 Wywołanie pojedynczego artykułu już poznaliśmy, a za pomocą tej opcji wywołamy odnośnikiem jeden konkretny artykuł.

Artykuły archiwalne Ta opcja wyświetla wszystkie artykuły przeniesione do archiwum. Nieważne w jakiej są one kategorii, pojawią się po wybraniu tego odnośnika. Artykuły archiwalne można oczywiście sortować po dacie.

120 | S t r o n a

Artykuły wyróżnione – przegląd. Tutaj pokażemy wszystkie artykuły, które mają status wyróżniony. W nowej instalacji Joomla! jeśli nic nie zmienialiśmy artykuły wyróżnione pojawiają się na stronie głównej. Oczywiście możemy skonfigurować, aby pojawiały się tylko artykuły wyróżnione wyłącznie z jednej kategorii. W tym celu otwieramy pozycje z artykułami wyróżnionymi i przechodzimy do zakładki opcje artykułu 1, tam wybieramy określona kategorię 2.

Jedna kategoria artykułów lista

121 | S t r o n a

Ten odnośnik wysiedla nam wszystkie artykuły z danej kategorii w postaci listy, przykład takiej listy poniżej.

Po wybraniu pojawia się jedna kategoria lista, w kroku drugim wybieramy z jakiej kategorii ma być wyświetlana ta lista.

Oczywiście na kolejnych zakładkach możemy skonfigurować wygląd tej listy. Jedna kategoria artykułów – przegląd

122 | S t r o n a

Za pomocą tej opcji wyświetlimy artykuły z określonej kategorii wraz z ich wstępami, jak na obrazie poniżej. Układ artykułów zależy od sposoby konfiguracji jaki ustalimy na kolejnych zakładkach. Domyślnie jest to układ z jednym artykułem głównym, w jednej kolumnie, potem mamy artykuły pozostałe w dwóch kolumnach i odnośniki czyli tytuły. Ten układ zmienimy na zakładce opcje układu.

Wszystkie kategorie – lista Jak na obrazie poniżej ta opcja wyświetla wszystkie kategorie w postaci listy. Użytkownik, po kliknięciu na tytuł kategorii 1, zobaczy też opis kategorii 2. Jest również informacja o ilości artykułów w danej kategorii. Jeśli kategoria będzie mieć artykuły zostaną one wyświetlone w postaci wstępów.

123 | S t r o n a

Wyślij artykuł 7 Ta opcja pozwala utworzyć formularz, za pomocą którego zalogowany użytkownik, będzie miał możliwość dodania artykułu do naszej strony.

124 | S t r o n a

Ustawienia szczegółowe pozycji wywoływanej w tym rozdziale zajmiemy się ustawieniami szczegółowymi pozycji wywoływanej. Zdecydujemy w jaki sposób ma wyglądać artykuł lub też w ilu kolumnach, jak mają być pokazana artykuły z danej kategorii. Po opublikowaniu większej ilości artykułów na stronie głównej zauważyliśmy, że jest jeden artykuł główny 1 na całej szerokości strony, oraz artykuły w trzech kolumnach 2, to są właśnie ustawienia pozycji home3.

Aby je zmienić przychodzimy na zaplecze, klikamy kolejno na menu, main menu i edytujemy pozycję Home. Przechodzimy następnie na zakładkę opcje układu. Jest to druga zakładka, w której wybieramy pozycję główną 1 pozostałych pozycji 2 kolumny 2 liczba odnośników 3. Zapisujemy zmiany, powinniśmy zobaczyć taki widok po wywołaniu naszej strony.

125 | S t r o n a

Pozycja główna 1 to jest pozycja wyróżniona w jakiś sposób, w niektórych szablonach ma ona troszeczkę inne tło. Pozycje pozostałe 2 to są pozycje będące poniżej pozycji głównej to one mogą być w kolumnach, pozycji głównej nie możemy ustawić kolumny. mamy tutaj taką sytuację, że pozostałe pozycje to dwa artykuły, w dwóch kolumnach. Jak już Państwo się domyślają kolumny to liczba kolumn w jakich będą ustawione pozycje pozostałe maksymalnie może być 3 kolumny. Następnie liczba odnośników 3 , odnośnik znajduje się pod pozycjami pozostałymi jest to tytuł danego artykułu, po kliknięciu na który zostaniemy przekierowani do niego, w ten sposób możemy zmieniać ustawienia nie tylko strony głównej, ale też możemy zarządzać wyświetlaniem innych kategorii wywoływanych przez menu. Dotyczy to oczywiście jedna kategoria artykułów przegląd.

126 | S t r o n a

Na tej zakładce warto się również przyjrzeć możliwości uporządkowania kategorii i artykułów bardzo często zwracają Państwo uwagę na fakt, że artykuły na stronie głównej nie układają się w tej kolejności w jakiej byśmy chcieli. To tutaj możemy ustawić kolejność jaką pożądamy.

Pierwsza opcja: porządkuj w kolumnach mamy wybór: w poprzek i w dół. To jest bardzo proste w poprzek czyli od lewej do prawej. Pierwszy artykuł po lewej stronie na górze, drugi na prawo i tak dalej. Opcja w dół umożliwia nam wyświetlanie artykułów pierwszy na górze, drugi poniżej, i tak dalej. Następnie musimy uporządkować kategorie, ponieważ artykuły pochodzące z różnych kategorii będą się układały najpierw według kolejności kategorii a dopiero później według kolejności w danej kategorii. Wybierzemy tutaj nie ustawiaj to możemy wtedy uporządkować artykuły według kryteriów, które wybierzemy na liście rozwijanej uporządkuj artykuły. Mamy tutaj kilka możliwości od najnowszych do najstarszych, po tytułach, po autorze, po ilości wyświetleń oraz jak wykazie jak na zapleczu. O ile wszystkie wcześniejsze elementy są wiadome, to opcja w wykazie jak na zapleczu wymaga pewnego wyjaśnienia zapiszmy i zamknijmy nasze menu.

127 | S t r o n a

Teraz przejdźmy do artykułów wyróżnionych, po wyświetleniu listy z artykułami wyróżnionymi mamy kolumnę i kolejność 1, jeżeli klikniemy na to kolumna, to będziemy mogli zmienić kolejność artykułów 2, wtedy system wyświetl artykuły w takiej kolejności jaką tutaj ustalimy.

Na stronie głównej zauważyliście państwo napis Home. W jaki sposób go wyłączyć? Mianowicie przychodzimy na zakładkę opcje wyglądu strony –tutaj mamy ustawienie pokaż nagłówek strony, jeżeli wybierzemy nie, to nagłówek strony home nie będzie się pokazywał. Co oznacza pole tytuł strony dla przeglądarki? W to pole wpisujemy tytuł, który chcemy aby wyświetlał się na pasku zakładki przeglądarki lub jest to bardzo ważny elementy dla wyszukiwarek, ponieważ ten tytuł wpisany tutaj będzie wyświetlany na liście wyników w wyszukiwarkach na przykład w Google.

To są najważniejsze ustawienia opcji wywoływanej pozycji, w zależności od tego jaką pozycje otworzymy, będziemy mieli większą lub mniejszą ilość zakładek. Przy wywoływaniu pojedynczego artykuł będziemy mieć opcjie artykułu 1 i tutaj w tym miejscu 2 możemy zdecydować w jaki sposób ma być wyświetlany dany artykułów, czyli

128 | S t r o n a

tutaj napiszemy opcje globalne. Jak Państwo widzą możemy w trzech miejscach zdecydować jaki sposób będzie wywoływany dany artykuł i to jest właśnie to trzecie miejsce.

Jeżeli będziemy wywoływać kategorie to pojawi nam się zakładka dotycząca kategorii, o pozostałych opcjach będę mówił przy okazji poruszanych tematów.

Przetwarzanie wsadowe menu W jaki sposób szybko skopiować/przenieść wybrane pozycje menu do innego menu np. w stopce? Z pomocą przychodzi nam przycisk przetwarzanie wsadowe. Na karcie z pozycjami menu, zaznaczamy wybrane pozycje które chcemy przenieść lub skopiować. Potem klikamy przycisk przetwarzaj

129 | S t r o n a

Otworzy nam się okno modalne, w którym wybierzemy następujące opcje:

Pierwsza opcja, którą możemy wybrać to poziom dostępu 2, czyli te odnośniki zobaczą tylko użytkownicy o określonych prawach do naszej witryny, ustaw język 2 tutaj 130 | S t r o n a

pozostawiamy to bez zmian, chyba że tworzymy witrynę wielojęzyczną. Teraz musimy wybrać menu, do którego te pozycje przypiszemy 3, jeżeli chcemy skopiować te pozycje do nowego menu, to wybieramy dodaj do tego menu, lub wybieramy menu nadrzędne. Następnie decydujemy cz pozycje mają być skopiowane czy też przeniesione 4 z jednego menu do drugiego. Jeżeli już wszystkie opcje wybraliśmy tak jak chcieliśmy to klikamy wykonaj 5. Po chwili pozycje pojawią się wybranym menu, oczywiście proszę zwrócić uwagę, że za pomocą funkcji przetwarzania wsadowego możemy też masowo zmieniać zależności pozycji. I tak z jednego menu podrzędnego możemy przenieść pozycje do innego menu podrzędnego. Uwaga! jeżeli przynosimy pozycje nadrzędne i podrzędne do nowego menu struktura podrzędności czy też nadrzędności nie zostanie zachowana.

131 | S t r o n a

Komponenty Jak już wcześniej wspomniałam komponenty to oddzielne aplikacje napisane w PHP do Joomla!, których zadaniem jest wprowadzenie nowych funkcji. Użytkownik Joomla! za pomocą komponentów może zbudować sklep internetowy, galerię czy system rezerwacji. Komponenty dodatkowo służą nam do zarządzania określonymi elementami naszego systemu lub też wspomagają nasza pracę. Do takich komponentów należy Akeeba Backup, który wykonuje kopie bezpieczeństwa naszej witryny, ale o nim będziemy mówić jednym z kolejnych podrozdziałów. Komponent aktualizacji Joomla! czy też komponent służący do migracji ze starszych wersji systemu do nowszych wersji. Bardzo ciekawym komponentem służącym do zarządzania wszystkimi plikami w naszej witrynie jest Profiles

Ten darmowy komponent, który pozwala zarządzać plikami naszej Joomla! w sposób zbliżony do prawdziwego exploratora plików.

132 | S t r o n a

Warto też zainteresować się komponentami poprawiającymi bezpieczeństwo naszej witryny, takimi jak: Akeeba Admin Tools lub Securitycheck. Oba komponenty są bezpłatne i warto je mieć, aby przynajmniej w stopniu podstawowym ochraniać naszą witrynę.

Na powyższym obrazie widzimy komponent Akeeba Admin Tools – proszę zwrócić uwagę, że ma on własny panel administracyjny. Komponenty w Joomla! mają swoje własne menu. Odkryjemy je gdy najedziemy myszką na komponenty. Rozwinie nam się wówczas lista z aktualnie zainstalowanymi komponentami w naszym systemie.

133 | S t r o n a

Po instalacji Joomla! mamy kilka komponentów bardziej lub mniej ważnych dla naszego projektu. Najważniejszym komponentem jest Aktualizacja Joomla .To komponent, który pozwala nam aktualizować Joomla!, a po kliknięciu na ten odnośnik, będziemy mieli informację o posiadanej wersji i możliwość zaktualizowania tego Joomla! Kolejnym ciekawym komponentem są jest komponent Wiadomości Poinstalacyjne. Pozwala nam on zarządzać wiadomościami poinstalacyjnymi. Teraz bliżej Państwu opiszę ciekawe komponenty, z których będziemy korzystać nawet projektując witrynę firmową. Jest to komponent Kontakty, drugi bardzo ciekawy komponent który może nam się przydać to jest Wyszukiwarka. Trzeci komponent, bardzo istotny kiedy musimy zrobić przekierowanie ze starego adresu na nowy adres podstrony naszego serwisu, to właśnie Przekierowanie

Komponent Kontakty Jak już Państwo wspomniałam komponent ten daje nam zupełnie nowe możliwości. Kontakty pozwalają na naszej witrynie skonstruować prostą zakładkę z kontaktami, gdzie znajdą się podstawowe informacje, takie jak: adres, telefony, formularze kontaktowe do poszczególnych działów oraz bardzo krótki opis. 134 | S t r o n a

Aby uruchomić komponent Kontakty klikamy kolejno: komponenty 1 a następnie kontakty 2.

Komponent Kontakty ma dwie zakładki – pierwsza z nich to kategorie a druga zakładka to wizytówki

Zacznijmy może od omówienia zakładki wizytówki. Wizytówka to zbiór podstawowych informacji o danym kontakcie w Joomla! Wizytówki możemy grupować w kategoriach, a więc kategoria to zbiór wizytówek o podobnych parametrach np. kontakty handlowe 135 | S t r o n a

umieścimy w kategorii dział handlowy, kontakty do osób z księgowość umieścimy do działu osób pracujących w księgowości i tak dalej. W przypadku kiedy mamy jeden ogólny kontakt do naszej firmy to nie ma potrzeby tworzenia kategorii ,wystarczy pozostawić to jako Nieskategoryzowane.

Jeżeli chcemy utworzyć kilka kategorii to postępujemy w identyczny sposób jak przy tworzeniu kategorii dla artykułów. Przechodzimy na zakładkę kategorie 1, klikamy przycisk utwórz 2.

Otworzy nam się karta z możliwością tworzenia nowej kategorii.

Najważniejszym elementem tutaj jest tytuł kategorii 1, możemy dodać ewentualnie opis 2, jeżeli nasza kategoria jest kategorią podrzędną w stosunku do innych kategorii to wybieramy nadrzędną kategorię dla tworzonej kategorii 3.

136 | S t r o n a

Po wypełnieniu tych pól zapisujemy i zamykamy, kategoria pojawi się na liście.

Proszę zwrócić uwagę, że stany kategorii są identyczne jak w przypadku artykułów. Przechodzimy do zakładki wizytówka, tutaj klikamy utwórz. Możemy przystąpić do tworzenia wizytówki danego pracownika lub działu wypełniając poszczególne pola.

137 | S t r o n a

Możemy dodać obraz prezentujący tegoż pracownika i jego stanowisko. Adres mailowy to bardzo ważne pole, ponieważ będą na ten adres przychodziły informacje z formularza na naszej witrynie, przypisanego do tego kontaktu. Pozostałe pola myślę nie wymagają komentarza. Na zakładce różne informacje możemy dodać opis tego stanowiska lub tej osoby lub tego czym, na przykład, zajmuje się dana osoba.

Proszę zwrócić uwagę na zakładkę opcje wyglądu, tutaj możemy zdecydować jakie informacje pojawią się na danej zakładce, czyli możemy zdecydować, że nie pojawią się informacje związane z danymi adresowymi. 138 | S t r o n a

Ostatnia zakładka to opcje kontaktu, tutaj możemy wskazać czy ma być formularz kontaktowy ma się ukazać, a dalej czy kopia ma być przesłana do nadawcy.

139 | S t r o n a

W polu poniżej adres zablokowany zdecydujemy, które adresy zostanę zablokowane, czyli jakimi adresami nie będzie można się posłużyć w celu wysłania meila. Działanie podobne ma pole: niedozwolone tematy, niedozwolony tekst, tutaj zablokujemy określone frazy lub tematy. To są najważniejsze pola związane z edycją wizytówki. Po zakończeniu pracy nad wizytówką zapisujemy ją i zamykamy.

Zwykle komponenty maja możliwość tworzenia odnośników w menu do treści przez nie generowanych. Spróbujemy zrobić odnośnik do nowo utworzonych kontaktów. Klikamy menu, dalej np. main menu, utwórz pozycję menu. Przy typ pozycji menu klikamy przycisk wybierz i poszukujemy komponentów kontakty. Z listy rozwijanej możemy wybrać 4 opcje.

Opcja pierwsza: jedna kategoria kontaktów lista, pozwala nam wywołać listę z kontaktami w wybranej kategorii. Następna grupa to kontakty wyróżnione; kontakty mogą mieć opcje wyróżnioną tak jak artykuły i tutaj po kliknięciu tego odnośnika użytkownik zostanie przekierowany na listę z kontaktami, które wyróżniliśmy. Pojedynczy kontakt pozwoli nam

140 | S t r o n a

wyświetlić bezpośrednio kontakt do określonej osoby czy działu. Ostatnia, czwarta, opcja to spis wszystkich kategorii kontaktów Najczęściej skorzystamy z opcji pojedynczy kontakt, po wybraniu której na drugiej zakładce, wybieramy kontakt, z którym chcemy połączyć dany odnośnik w menu. Pozostałe kroki tworzenia menu są identyczne jak wówczas kiedy opisywałam to w poprzednich rozdziałach. Po zapisaniu przyjdziemy na naszą stronę i zobaczymy tam nasz nowo utworzony kontakt.

141 | S t r o n a

Komponent Przekierowanie W wielu momentach będzie to bardzo istotny komponent dla naszej witryny. Pozwala on przekserować, na przykład , adres nieistniejącej podstrony naszego serwisu na nową podstronę. Przykład: Adres podstrony nieistniejącej już Twojadomena.pl/o-naszej-firmie.html Na nowy adres: Twojadomena.pl/o-nas.html W jaki sposób działa ten komponent? Przechodzimy do komponenty dalej przekierowania. Tutaj w pierwszym kroku mamy prośbę o włączenie dodatku przekierowania. Przychodzimy więc do rozszerzenia, dodatki. W wyszukiwarkę wpisujemy słowo przekierowania 1. Włączamy dodatek 2.

Wracam z powrotem do komponenty, przekierowania.

Tworzymy nowe przekierowanie przez naciśnięcie przycisku utwórz a tutaj będziemy musieli wypełnić przynajmniej dwa pola, to jest pierwsze pole: stary adres a więc musimy

142 | S t r o n a

podać adres, który już nie będzie istniał, następnie wpisujemy adres docelowy, na który użytkownik zostanie przekierowany.

Na liście z przekierowaniem zobaczymy regułę, która przekierowywuje nas ze starego adresu na nowy.

Komponent Wyszukiwarka Ostatnim komponentem, który chciałabym Państwu przybliżyć, instalowanym wraz z Joomla, jest komponent wyszukiwarki. Joomla serii 3, ma dwie wersje wyszukiwarek: zwykłą wyszukiwarkę, która przeszukuje bazę danych w celu znalezienia żądanej frazy oraz nową wersję wyszukiwarki, tak zwaną wyszukiwarkę indeksującą inaczej zwaną smart serach. Aby wyszukiwarka indeksująca mogła prawidłowo działać, musi zaindeksować naszą witrynę. Twórcy wyszukiwarki indeksującej starali się przybliżyć zasadę jej działania do wyszukiwarki Google. Wyszukiwarka indeksująca indeksuje frazy znajdujące się w naszym 143 | S t r o n a

serwisie i zapisuje jej do bazy danych. Przeszukiwanie w tym momencie odbywa się na zupełnie innej zasadzie, ponieważ przeszukiwany jest indeks. Aby uruchomić wyszukiwarkę musimy najpierw włączyć dodatek wyszukiwarka. Oczywiście wyszukiwarka może działać bez włączania tego dodatku, ale nie będą wówczas indeksowane nowe treści. Przychodzimy do rozszerzenia dodatki 1 tutaj w pole szukaj wpisujemy wyszukiwarka 2 i klikamy przycisk szukaj 3.

Włączamy dodatek artykuły wyszukiwarka.

144 | S t r o n a

W tym momencie możemy przejść do komponentu wyszukiwarka. W obecnej chwili mam informację, że żadne treści nie zostały zaindeksowane, a więc wyszukiwarka zasadnicza nie będzie działała. Wcześniej wspomniałam, że wyszukiwarka przeszukuje zaindeksowane treści dlatego musimy najpierw uruchomić proces indeksacji.

Klikamy przycisk indeksuj 1, rozpoczęło się indeksowanie treści na naszej witrynie. Operacja, w zależności od wielkości witryny, trwa od kilku sekund do kilku minut.

145 | S t r o n a

Okno, po zakończeniu indeksowania, zamykamy i zaraz, w tej samej chwili pojawia się lista z zaindeksowanymi frazami.

Teraz musimy umożliwić użytkownikowi przeszukiwanie treści na naszej witrynie. Możemy to zrobić na dwa sposoby: tworząc w menu link do komponentu wyszukiwarki lub też uruchamiając moduł.

146 | S t r o n a

Zrobimy to w tej chwili na oba sposoby i dlatego uruchamiamy moduł. Klikamy rozszerzenia, moduły, klikamy przycisk utwórz. Wśród modułów, które są w naszej witrynie, ale nie są aktywowane, szukam modułu wyszukiwarka.

Klikamy na niego, a następnie publikujemy moduł w określonej pozycji naszego szablonu. Postępujemy dalej tak z każdym innym modułem. Teraz pokażę w jaki sposób dodamy odnośnik w menu do komponentu wyszukiwarki. Przechodzimy do menu dalej np.: main menu i klikamy utwórz pozycję menu. W typ pozycji menu, klikamy przycisk wybierz i wybieramy opcja wyszukiwarka. Mamy tylko i wyłącznie jedną możliwość – mianowicie wyszukiwarka.

147 | S t r o n a

Wybieramy wyszukiwarka. Pozostałe kroki są identyczne jak w poprzednich przypadkach. Potem zapisujemy i zamykamy W jaki sposób działa nasza wyszukiwarka? Aby się o tym przekonać przejdźmy na witrynę, ponieważ tam mamy już uruchomioną wyszukiwarkę w postaci modułu. Wpisujemy jakieś słowo znajdujące się na naszej witrynie.

Pojawią się sugestię związane z daną frazę, a my wybieramy interesującą nas odpowiedź. Proszę zwrócić uwagę na wynik wyszukiwania. Są skróty do artykułów oraz wyróżnione słowa. 148 | S t r o n a

Komponent opisany tutaj nie jest rdzennym komponentem Joomla!serii 3, musimy go doinstalować. Kopia bezpieczeństwa naszej witryny jest bardzo ważna i należy ją regularnie wykonywać bo: 1. Umożliwi odzyskanie witryny w przypadku niepowodzenia w aktualizacji jakiegoś komponentu. 2. W przypadku awarii hostingu jest niezastąpiona. 3. Przydaje się na wypadek włamania na naszą witrynę. 4. Kopia bezpieczeństwa również przyda nam się jeżeli będziemy chcieli aby nasza witryna została przeniesiona , na przykład, z dysku naszego komputera na serwer.

W jaki sposób wykonać kopię bezpieczeństwa? Musimy zainstalować taki komponent, który się nazywa Akeeba Backup. Komponent możemy pobrać ze strony producenta: 149 | S t r o n a

https://www.akeebabackup.com/download.html Na stronie, która się otworzyła klikamy przycisk download

Pobieramy wtedy najnowsza wersję komponentu, zapisujemy ją na dysku, a następnie instalujemy w tradycyjny sposób. Po zakończeniu instalacji mam komunikat o poprawności instalacji komponentu oraz podstawowe informacje o zainstalowanych wraz z nim dodatkach, a także o sam

150 | S t r o n a

komponencie.

Komponent można też pobrać z centralnej składnicy rozszerzeń Joomla, która jest pod adresem http://extensions.joomla.org/ Tam korzystając z wyszukiwarki, szybko znajdziemy potrzebny komponent wpisując jego nazwę.

151 | S t r o n a

Po zakończonej instalacji, przechodzimy do Components i klikamy Akeeba Beckup

Aby wykonać kopię bezpieczeństwa, klikamy przycisk Backup Now. 152 | S t r o n a

Przejdziemy do kolejnego okna.

Otworzy nam się karta, na której będziemy mogli: zatwierdzić domyślny tytuł kopii lub też nadać swój, w polu dwa Short Deccription 2 będziemy mogli wprowadzić komentarz. Klikamy przycisk backup now 3.

153 | S t r o n a

W tym czasie jest wykonywana kopia bezpieczeństwa.

Przypominam, że należy kopię przetestować. Po tym jak kopia bezpieczeństwa zostanie wykonana, zobaczymy informację o powodzeniu powyższego procesu oraz dwa przyciski: View Log pozwoli nam zobaczyć zapis procesu wykonywania kopii bezpieczeństwa, zaś drugi przycisk Menage backup przekieruje nas do listy z kopiami naszej strony.

154 | S t r o n a

Aby pobrać kopię naszej witryny przychodzimy do ostatniej kolumny.

Klikamy przycisk part00. Z różnych powodów kopia może się nie pobrać w całości na nasz dysk, stąd też zalecane jest aby kopie bezpieczeństwa zgrywać na nasz dysk za pomocą menadżera ftp. Gdzie znajduje się kopia bezpieczeństwa na naszym serwerze? Musimy zalogować się do naszego serwera za pomocą menadżera ftp na przykład Filezilla i przejść do katalogu, w którym są pliki naszej strony a następnie kliknąć: administrator, component, com_akeebabackup i tutaj będziemy mieli kopię naszej strony. Proszę zauważyć, że kopia naszej strony ma rozszerzenie jpa. JPA jest to domyślne rozszerzeniem kopii bezpieczeństwa. W jaki sposób zmienić format zapisu kopii bezpieczeństwa z jpa na zip. Przechodzimy do panelu kontrolnego naszego systemu i wybieramy przycisk configuration

155 | S t r o n a

i tutaj archiver enigme wybieramy zip, następnie zapisujemy i zamykamy.

156 | S t r o n a

Taką kopię witryny możemy teraz wykorzystać do przeniesienia naszej strony na inny hosting. W tym celu przegrywamy pliki wykonane za pomocą kopii na hosting i instalujemy naszą stronę. Oczywiście komponent ten można mieć po polsku, w tym celu ponownie przechodzimy na stronę gdzie pobraliśmy komponent, tym razem klikamy Language files

157 | S t r o n a

Tutaj wyszukujemy swój plik językowy

158 | S t r o n a

159 | S t r o n a

Jak widać, jest bardzo dużo wersji językowych, plik pobieramy na swój dysk i instalujemy jak każde inne rozszerzenia, przez instalator rozszerzeń. Uwagi istotne do komponentu. Każda kopię witryny trzeba przetestować. Nie wolno zakładać że kopia jest na sto procent poprawna, może się zdarzyć że jest błąd, warto więc testować kopie, albo wykonać dwie. Producent zaleca aby kopie miały format jpa. Oczywiście aby taką kopię otworzyć trzeba korzystać z programów producenta komponentu. Do otworzenia kopii na komputerze służy program Akeeba eXtract Wizard 3.3, zaś do rozpakowania kopii na serwerze służy Akeeba Kickstart. Koniecznie należy wykonywać regularnie kopię witryny, zaoszczędzić może nam to dużo czasu np. po włamaniu lub w przypadku uszkodzenia witryny przez nieprawidłową aktualizację czy niepoprawną instalację jakiegoś rozszerzenia.

160 | S t r o n a

Dodatki Dodatki to niewielkie skrypty napisane w PHP, które rozszerzają możliwości komponentów. Z tymi dodatkami będziemy mieć najwięcej styczności w swojej pracy z Joomla gdyż jest też grupa dodatków, która wspomaga pracę naszej witryny. Dodatki są rozszerzeniami i instalujemy je w ten sam sposób jak inne rozszerzenia, czyli przez instalator Joomla. Dodatki znajdziemy klikając kolejno: rozszerzenia 1 dodatki 2.

Lista nie jest może zbyt obszerna, ale jest tam prawie 60 dodatków, z większości których będziemy korzystać w ogóle nie uświadamiając sobie tego. Takim dodatkiem, z którego do tej pory korzystaliśmy był edytor tekstu zaś kolejnym, z którym mieliśmy styczność był przycisk grafika czy przycisk podział strony na więcej. Niektóre dodatki, tak jak wcześniej widzieliśmy, mają możliwość konfiguracji. Wiele z dodatków takiej możliwości konfiguracji mieć nie będzie, wystarczyło włączyć, aby uzyskać daną funkcje. Dodatki są podzielone na różne typy: mamy dodatki związane z autoryzacją, dodatki związane z treścią naszej strony czy też dodatki związane z wyszukiwarką. W kolejnych podrozdziałach przedstawiam Państwu, moim zdaniem, najciekawsze dodatki, które są zainstalowane wraz z Joomla! oraz dodatki, które warto pobrać aby rozszerzyć możliwości naszej witryny.

161 | S t r o n a

Weryfikacja dwuetapowa W celu podwyższenia bezpieczeństwa naszego systemu wprowadzono coś takiego jak weryfikacja dwuetapowa. Logujący się na naszą witrynę musi podać dodatkowy klucz, który otrzyma na inne urządzenie np. na telefon z systemem android.

Na początku naszej przygody z Joomla! mówiliśmy o wiadomościach poinstalacyjnych więc teraz, jeżeli klikniemy przegląd wiadomości poinstalacyjnych, znajdziemy tam także informację czym jest weryfikacja dwuetapowa i możliwość jej włączenia. Aby praktycznie korzystać z weryfikacji dwuetapowej potrzebujemy dodatkowego urządzenia, na które będzie przychodzić subsydiarny kod. Najczęściej jest to telefon z systemem android.

162 | S t r o n a

Weryfikację dwuetapową możemy włączyć również przechodząc do dodatków. Poszukajmy tutaj czegoś takiego jak weryfikacja dwuetapowa Google. Proszę zwrócić uwagę, że włączając lub wyłączając ten dodatek, włączamy lub wyłączamy weryfikację dwuetapową.

Oczywiście weryfikacja dwuetapowa nie polega tylko i wyłącznie na wyłączeniu i włączeniu tego dodatku, konieczne jest również pobranie aplikacji na telefon komórkowy z systemem android i skonfigurowanie konta.

Przykład uruchomienia weryfikacji dwuetapowej Jeżeli dodatek mamy włączony, przejdźmy do użytkowników. Wybieramy tego, dla którego chcemy włączyć weryfikację dwuetapową, niech to będzie super user. Klikamy na niego i przechodzimy na ostatnią zakładkę weryfikacja dwuetapowa 1.

163 | S t r o n a

pierwszą rzeczą, którą musimy zrobić na tej zakładce, jest włączenie metody weryfikacji 2. wybieramy tutaj Google Authentication, poniżej mamy szczegółowy opis przeprowadzenia aktywacji weryfikacji dwuetapowej. W pierwszym kroku trzeba będzie pobrać aplikację z Google play, na którą będą przychodzić kody.

Po pobraniu i instalacji aplikacji na telefon komórkowy warto również zainstalować czytnik kodów kreskowych. W ten sposób będziemy mogli zeskanować kod kreskowy, który jest

164 | S t r o n a

widoczny przy weryfikacji dwuetapowej i dużo łatwiej będzie nam skonfigurować nasze konto.

Po zeskanowaniu kodu powstanie w systemie nasze konto, następnie musimy podać podkreślone kody na stronie.

Jeśli wszystko poszło prawidłowo – po zapisaniu weryfikacja dwuetapowa będzie uruchomiona. Jeśli podaliśmy zły kod, to weryfikacja nie zostanie włączona. 165 | S t r o n a

Uwaga: konieczne trzeba zsynchronizować zegar swojego urządzenia z serwerem czasu, inaczej nie ustawimy poprawnie weryfikacji.

Dodatek Recaptcha Abyśmy mogli korzystać w pełni dodatku Recaptcha musimy się zarejestrować systemie Google. Dobrze jest jeżeli mamy już konto na Gmailu, wtedy dużo łatwiej nam będzie się zarejestrować. Przechodzimy na stronę http://google.com/recaptch i klikamy na przycisk get recaptcha

następnie klikamy Sign Up Now – zarejestruj się

166 | S t r o n a

Tutaj podajemy adres naszej witryny. Uwaga! recaptcha nie zadziała jeżeli zmienimy adres naszej witryny. Proszę pamiętać o tym przy przenoszeniu serwisu.

Wpisujemy adres naszej witryny 1i klikamy przycisk Create, teraz zobaczymy listę, na której będzie adres naszej witryny a my klikniemy na niego, tutaj mamy 2 klucze, które musimy przekopiować do naszego systemu: klucz publiczny i klucz prywatny. 167 | S t r o n a

Zapisujemy i zamykamy. Teraz przechodzimy do: system, konfiguracja globalna, tutaj włączamy w polu domyślny captcha – Captcha - ReCaptcha i teraz możemy już korzystać z tego dodatku.

Jeżeli chcemy włączyć ReCaptcha przy rejestracji użytkowników musimy przejść do zakładki użytkownicy i wybrać w opcjach, w polu Captcha opcję ReCaptcha.

168 | S t r o n a

Komponent, dodatek JCE Edytor tekstu JCE jest dodatkiem do naszego systemu, jednak tym dodatkiem zarządzamy poprzez komponent. Według mnie jest to dużo lepszy edytor tekstu od domyślnie zainstalowanego w Joomla! Aby zainstalować nowy edytor i rozpocząć jego użytkowanie musimy wykonać kilka kroków. Przychodzimy do: rozszerzenia, instaluj, instaluj z Internetu, wybieramy JCE, i instalujemy go według schematu już wcześniej opisanego.

169 | S t r o n a

Po instalacji przychodzimy do: system, konfiguracja globalna i tutaj w polu domyślny edytor wybieramy JCE. Od tej chwili przy tworzeniu artykułów możemy korzystać z nowego edytora .

170 | S t r o n a

Edytor konfigurujemy przechodząc do komponentów i klikając przycisk Zarządzanie JCE pulpit.

Jedną z rzeczy, które powinny przykuć naszą uwagę (poza ikoną konfiguracją), jest ikona install. Do tego edytora można doinstalować różne dodatki. Jak to zrobić zaprezentuję Państwu na przykładzie języka polskiego. Pliki języka polskiego musimy pobrać ze strony producenta, w tym celu przychodzimy na https://www.joomlacontenteditor.net/ z menu górnego wybieramy language.

171 | S t r o n a

Wyszukujemy język polski, klikamy przycisk create . Dzięki temu pobieramy paczkę, którą zapisujemy na dysku naszego komputera. Przechodzimy na naszą stronę i tam używamy przycisku install. Klikamy przycisk Browse, wybieramy przed chwilą pobrany plik, klikamy otwórz i install. W tej chwili mamy już zainstalowany język polski. Od tej pory nasz dodatek jest już po polsku.

Chciałabym tutaj zwrócić Państwa uwagę na kilka ciekawych funkcji, które prezentuje ten edytor. Pierwsza z nich to funkcja: dostosuj wstaw obraz 1, po kliknięciu na ten przycisk otworzy nam się dużo lepszy manager grafik, proszę spojrzeć, że mamy tutaj możliwość załadowania nowych grafik, utworzenia nowego folderu oraz poruszania się w bardzo łatwy sposób po katalogach.

172 | S t r o n a

Aby wstawić grafikę wystarczy, że zaznaczymy ją 1 i klikniemy przycisk wstaw 2, grafika zostanie wstawiona miejscu, które wcześniej wskazaliśmy.

Drugą bardzo ciekawą funkcją jest wstawianie linków w treści artykułów. Zaznaczmy tekst, po kliknięciu na który użytkownik zostanie przekierowany do wybranej treści, a następnie klikamy przycisk wstaw edytuj link. W tym polu mamy możliwość wybrania przekierowania do kontaktów 1, do jakiegoś artykułu 2, do elementów menu 3 lub wstawienia linka zewnętrznego 4.

173 | S t r o n a

Najczęściej będzie to dla nas przydatne przekierowanie do artykułu lub menu Klikamy na plusik w interesującej nas opcji w celu wskazania konkretnej treści, a na koniec klikamy przycisk wstaw. Artykuł z odnośnikiem do innej treści jest gotowy, po zapisaniu w nim zmian.

Mapa na naszej stronie W przypadku budowy strony dla firmy bardzo duże znaczenie ma interaktywna mapa. W Joomla! możemy taką mapę dołączyć bez problemu za pomocą odpowiedniego dodatku. Pokażę Państwu w tym rozdziale w jaki sposób to zrobić. 174 | S t r o n a

Oczywiście jesteśmy na karcie z rozszerzeniem i tutaj na zakładce instaluj z internetu szukamy takiego dodatku, który się nazywa Google Maps by Reumer

Instalujemy ten dodatek według opisanych wcześniej kroków. Po tej czynności musimy go aktywować i ustawić naszą lokalizację. Przechodzimy do: rozszerzenia, dodatki, szukamy czegoś takiego jak: system google maps. Aktywujemy ten dodatek i otwieramy go. Popatrzymy – mamy tutaj bardzo dużo ustawień.

175 | S t r o n a

Najbardziej interesują nas zakładki: General setting tutaj mamy takie pole jak Plugin code, proszę sobie zapamiętać napis, który tutaj jest, a więc mosmap, to właśnie za pomocą tej komendy będziemy wywoływać wygląd mapy w artykule lub w module.

Location settings – to dzięki nim możemy podać szerokość i długość geograficzną naszej lokalizacji 1 lub też wpisać adres dla naszej lokalizacji 2.

176 | S t r o n a

Control setting – pozwala ustawić sposób wyświetlania elementów sterujących mapą. Jeżeli nasz dodatek jest aktywowany, ustaliśmy lokalizację, to możemy go zamknąć i przejść do artykułu, w którym chcemy aby pojawiła się mapa. Otwieramy ten artykuł i wpisujemy w miejscu, które wybraliśmy, taką komendę: {mosmap} W tej chwili widzimy naszą mapa w konkretnym artykule.

177 | S t r o n a

Nic nie stoi jednak na przeszkodzie aby to samą mapę opublikować w module. W tym celu musimy stworzyć moduł własny html, publikujemy ten moduł wybranym miejscu w szablonie i wpisujemy kod w polu edytora tekstowego. Kolejne ustawienia i moduły już znamy. Zapisujemy zamykając moduł. W tej chwili, na naszej stronie, pojawi się w pozycji modułu mapa, zachęcam Państwa do zapoznania się z pozostałymi ustawieniami tego dodatku. Możemy dodać jeszcze uzupełniające ustawienia, jak: zbliżenie, rodzaj mapy, wyznaczenie trasy dojazdowej.

Wyświetlanie wideo na naszej stronie W dobie kiedy mamy możliwość za pomocą telefonów komórkowych nagrywać dobrej jakości filmy oraz te filmy umieszczać na youtube, video, bardzo dobrze będzie jeżeli będziemy mogli te filmy umieszczać również na naszej witrynie. Zainstalujmy w tym celu dodatek, który się nazywa Allvideos i, za jego pomocą, będziemy mogli wyświetlać filmy z różnych serwisów na naszej witrynie.

178 | S t r o n a

Oczywiście otwieramy nasz dodatek do edycji. Możemy tutaj wybrać spośród kilku ciekawych ustawień: 1. Select Template w tej opcji zdecydujemy w jaki sposób ma wyglądać okno, w którym będzie wyświetlany film. 2. Jeżeli będziemy wyświetlać filmy lokalizowanie na naszym dysku to tutaj mamy miejsce gdzie te filmy będą musiały być składowane . 3. Pole3 ustala wielkość okna z filmem.

179 | S t r o n a

Oczywiście, za pomocą tego dodatku możemy odtwarzać też muzykę. Przechodzimy do artykułu, w którym chcemy zamieścić nasz film, teraz proszę państwa bardzo ważna rzecz: komenda wywołania filmu, zależy od serwisu z jakiego wywołujemy ten film. Jeżeli to będzie youtube to nawiasie klamrowym wpisujemy słowo youtube, później numer filmu z adresu tego filmu i zamykamy komendę pisząc youtube poprzedzone slashem w nawiasie klamrowym.

{youtube} KkkNdsLD7EQ{/youtube}

Jeżeli będziemy to film z vimeo czy z innego serwisu to podajemy w nawiasie klamrowym odpowiednią nazwa tego serwisu. W tym wypadku może to być video. Nic nie stoi na przeszkodzie aby za pomocą tego dodatku opublikować film w pozycji modułów. Zrobimy to podobnie jak w przypadku mapy. Na stronie producenta są wszystkie komendy.

180 | S t r o n a

Galeria w Joomla z dodatkiem Sigplus Za pomocą takiego dodatku jak Sigplus zbudujemy galerię. Tradycyjnie instalujemy ten dodatek na karcie z internetu.

Po instalacji przychodzimy do content image gallery Sigplus, otwieramy ją i pierwsze co robimy to aktywujemy ten dodatek. Mamy tutaj dwie zakładki, za pomocą których będziemy mogli wpływać na wygląd naszej galerii. Galeria, jak widać, jest po polsku więc bardzo łatwo będzie się Państwu zaznajomić z tym programem. Tym bardziej, że najechaniu na opis opcji zobaczymy chmurkę z obszernym wyjaśnieniem wszystkich znaczeń.

181 | S t r o n a

Interesująca jest także opcja folderu startowy: wszystkie obrazki, które będziemy wyświetlać w galeriach, muszą znajdować się w folderach. Domyślnie jest to folder Images, tak więc jedna galeria to jeden folder. Jednak, mając rozbudowany serwis, warto stworzyć sobie podfolder galeria i w tym folderze zamieszczać już foldery z galeriami. Oczywiście, wtedy musimy dodać po images taki ciąg: /galeria Teraz w katalogu images, za pomocą menadżera mediów tworzymy folder galeria i w nim folder np. zdjęcia1. Przychodzimy teraz do artykułu, w którym chcemy utworzyć galerię. Następnie w tym artykule, w miejscu w którym chcemy by się znalazła, wstawiamy w nawiasie klamrowym komendę: {gallery}FolderGalerii{/gallery} Zamiast zwrotu folder galerii wstawiamy tam nazwę folderu z naszymi zdjęciami. Jeśli zobaczymy coś takiego:

182 | S t r o n a

To znaczy, że źle podaliśmy ścieżkę dostępu do zdjęć. Gotowa i skonfigurowana galeria może wyglądać tak:

Podsumowanie Jak zauważyliście Państwo ostatnie dodatki wzbogacają możliwości komponentu Kontent, dzięki czemu moglibyśmy do artykułu wstawić mapę, galerię czy też film. Takich dodatków jest dużo więcej. Polecam Państwu samodzielne wstawienie dodatków związanych z mediami społecznościowymi.

183 | S t r o n a

Szablony w Joomla 3 O wyglądzie strony, układzie treści, typografii, kolorystyce zawsze decyduje szablon. To właśnie po publikacji pierwszej swej treści w szablonie domyślnym, pragniemy wyróżnić naszą stronę spośród innych właśnie za pomocą wyglądu. To oznacza, że potrzebujemy szablonu. Na pierwszy rzut oka bardzo trudno jest odróżnić czy dana strona jest zbudowana na Joomla! czy też na innym systemie. W Joomla 3 i wyżej mamy tylko 2 szablony: szablon bis oraz szablon prostar. Domyślnym szablonem jest szablon prostar, niestety, według mnie, nie posiada on zbyt wielu interesujących nas funkcji. Szablon Joomla! jest rozszerzeniem i wśród rozszerzeń powinniśmy go szukać. Czyli klikamy na rozszerzenia - szablon aby w ten sposób zobaczyć listę zainstalowanych w naszym systemie szablonów.

Skoro szablon w Joomla! jest rozszerzeniem to jego instalacja odbywa się za pomocą standardowego instalatora. Nie ma możliwości instalacji rozszerzeń przez kartę instaluj z Internetu. Możemy skorzystać tylko i wyłącznie z karty Instaluj z pakietu lub Instaluj z katalogu.

184 | S t r o n a

Skąd brać szablony? W tym rozdziale opowiem Państwu w jaki sposób pozyskać szablony. Mamy kilka sposobów na ich pozyskiwanie. Generalnie szablony dzielimy na komercyjne i darmowe. Szablony komercyjne to takie szablony, za które musimy zapłacić, szablony darmowe są rozpowszechniane przez różnych producentów za darmo. Czasami darmowe szablony mogą mieć ograniczenia na przykład: nie mogą być wykorzystywane na stronach komercyjnych lub mają ograniczenia w panelu administracyjnym. Wtedy trzeba wnieść niewielką opłatę. Szablony bezpłatne

Największą i najbezpieczniejszą bazą pozyskania darmowych szablonów jest strona joomla.com. W praktyce można tutaj znaleźć większość szablonów jakie są publikowane na licencji darmowej. Chcę zwrócić tutaj uwagę, że większa część szablonów pochodzi z Niemiec ponieważ jest to strona prowadzona po angielsku przez Niemców. Można tutaj znaleźć naprawdę fajne perełki.

185 | S t r o n a

Przeglądać szablony możemy na dwa sposoby, po wejściu na stronę główną od razu zobaczymy listę z szablonami. Są tutaj templatki darmowe i komercyjne. Darmowe szablony możemy od razu pobrać. Inny sposób przeglądania szablonów to przejście do galerii, w której są prezentowane tylko darmowe szablony. Na stronie głównej klikamy Template galery, zostaniemy przekierowani na kategorie. Mamy więc tutaj zarówno kategorie dla bardzo starych wersji Joomla! 1 jak i dla najnowszych wersji Joomla serii 3. Po otworzeniu tej kategorii zobaczymy miniaturki danych szablonów 4. poniżej miniaturki będzie nazwa danego szablon 5. później mamy taki odnośnie Live Preview 2. klikając na ten odnośnik zostaniemy przekierowani na wersję demonstracyjną danego szablonu i będziemy mogli przetestować jego działanie. W wielu wypadkach na wersji demonstracyjnej są pokazane opcje danego szablonu. Poniżej tego

186 | S t r o n a

odnośnika mamy link download. Klikając na niego przyjdziemy do informacji o danym szablonie.

Są to informacje o dacie dodania do bazy, autorze, wersji szablonu, wadze szablonu, typu pliku, jest też przekierowanie na stronę domową szablonu a także informacja o ilości pobrań. Klikamy na przycisk download, jeżeli szablon posiada licencję to musimy ją zaakceptować, dopiero wtedy uaktywni się przycisk do pobrania szablonu. Następnie zapisujemy na dysku.

Na stronie bestojoomla.com znajdziemy również darmowe szablony. Proszę kliknąć po e menu odnośnik Joomla Templates, zostaniemy przekierowani do galerii szablonów.

187 | S t r o n a

Darmowe szablony mają oznaczenie free 1. Podgląd szablonu wykonamy za pomocą przycisku Test Drive 2 zaś pobrać będziemy go mogli klikając na przycisk download 2.

Chciałbym zwrócić Państwa uwagę na to, że te dwie bazy praktycznie oferują największą liczbę darmowych szablonów. Są też pojedyncze strony, które mają po kilka, kilkanaście szablonów, najczęściej pokrywających się z tymi w tej bazie. Niektórzy producenci szablonów oferują swoje szablony z pominięciem jakiejkolwiek z baz, znajdziemy je wówczas na ich stronach. Przestrzegam przed pobieraniem szablonów ze stron warezowych – są one darmowe z jednej przyczyny – mają w sobie różne „ułatwienia dla hakerów” pozwalające im włamać się na naszą stronę lub po prostu osadzić na niej link. Szablony komercyjne

Najbardziej opłacalnym zakupem szablonu, jeśli zdecydowaliśmy się na skorzystanie z szablonu komercyjnego, jest przystąpienie do klubu, który oferuje szablony, najbardziej odpowiadające naszym potrzebom. Poza dostępem do tego szablonu, który chcemy wykorzystać, mamy dostęp do wszystkich innych szablonów wytworzonych przez ten klub. Dodatkowym profitem jest bezpłatne wsparcie w czasie przynależności do klubu, dostęp do forum oraz przewodnik. Oczywiście, po zakończeniu członkostwa w tym klubie, możemy w dalszym ciągu korzystać z szablonów na warunkach licencji, jednak nie będziemy mogli 188 | S t r o n a

pobierać nowych szablonów, nie mamy prawa do wsparcia i niestety nie możemy pisać na zastrzeżonym forum. Joomlart

Jednym z najstarszych producentów szablonów, najbardziej związanych z Joomla! jest klub, który mieści się pod adresem joomlart.com. Tutaj znajdziemy ponad 100 szablonów. Proszę zwrócić uwagę, że są tutaj również szablony dla starych wersji Joomla. Możemy je przeglądać na stronie demonstracyjnej, jeżeli jakiś szablon nam się podoba, klikamy przycisk sign up zapisz się. Następnie wybieramy odpowiednie członkostwo. Najtańsze członkostwo w tym klubie kosztuje 59 dolarów i daje nam prawo do bycia członkami przez 3 miesiące. Dysponujemy także możliwością zainstalowania wybranego szablonu na jednej domenie. Jeśli chcemy zainstalować dany szablon na trzech domenach, to wybieramy licencję za 70 dolarów.

Rockettheme

189 | S t r o n a

Kolejną firmą, która sprzedaje swoje szablony na zasadzie członkostwa, jest firma Rockettheme. Tworzy ona bardzo ciekawe szablony, z niesamowicie interesującymi rozwiązaniami, jak na przykład paralaksa. Oferuje ona również darmowy Framework Gantry do samodzielnej budowy szablonu. Szablony możemy przejrzeć na stronie demo. Jeżeli któryś nam się podoba możemy wcisnąć przycisk Join Now i wykupić dostęp do tego klubu. Najtańszy dostęp to wydatek rzędu 59 dolarów. Członkostwo trwa 3 miesiące i mamy możliwość zainstalowania szablonu na jednej domenie. Oczywiście po wygaśnięciu naszego członkostwa dalej możemy korzystać z zakupionych i pobranych szablonów, ale tylko na jednej domenie.

Gavick

Następnym klubem, o którym warto wspomnieć jest klub polski, prowadzony pod adresem wwwgavick.com. Tutaj również mamy możliwość przystąpienia do klubu. Jest to polski producent, który produkuje naprawdę bardzo fajne szablony na bazie swojego Framework Gavern. Framework i szablon bazowy jest dostępny również za darmo. Chciałabym zwrócić uwagę, że firma posiada ponad 80 szablonów do wyboru. Najtańsza licencja kosztuje tylko 39 euro i upoważnia nas do instalacji szablonu na wybranych domenach. 190 | S t r o n a

Oczywiście,dostajemy dodatkowo wsparcie za pomocą forum. Możemy usunąć również link do producenta szablonu.

Shape5

Teraz kilka słów o jednym z moich ulubionych klubów, który oferuje szablony do Joomla! serii 3 i 2.5 są to bardzo ciekawe szablony, o bardzo szerokim spektrum zastosowania. Jest to jeden z niewielu klubów, który oferuje szablony dla wyznań religijnych. Aby zdobyć materiały musimy przystąpić do klubu, ceny są standardowe i wynoszą one 49,99 dolarów. Pozostałe elementy są zbliżone do tych z już zaprezentowanych klubów. Dostajemy wsparcie przez forum, mamy możliwość usunięcia linka producenta szablonu w stopce.

191 | S t r o n a

Joomlaxtc.com

Kolejną ciekawą firmą, która oferuje szablony jest Joomlaxtc. Tutaj mamy do czynienia z naprawdę bardzo ciekawymi rozwiązaniami graficznymi. Firma ta specjalizuje się niestandardowych szablonach, posiadających bardzo złożone możliwości. Znajdziemy tutaj szablony na strony o niestandardowych wymaganiach, takich jak agencje reklamowe, restauracje czy też muzea. Oczywiście jest to firma, w której możemy nabyć szablony na zasadzie członkostwa. Uwaga! najtańsza licencja kosztuje 99 dolarów.

192 | S t r o n a

Youtheme.com

Kolejny klub, o którym chciałabym wspomnieć, mieści się pod adresem Youtheme.com

193 | S t r o n a

W czasie naszego członkostwa w klubie możemy pobrać bez problemu aktualizacje naszych szablonów. Te kluby, które tutaj wymieniłam, starają się dostosować szablony do najnowszych wersji Joomla! Po dwóch czy trzech latach możemy odnowić członkostwo i pobrać nasz szablon w najnowszej wersji lub też pobrać całkiem nowy. Niektóre kluby oferują za dodatkową opłatą pomoc w instalacji szablonu. W Internecie jest bardzo dużo stron, na których oferują swoje szablony niezależni producenci, którzy wypuszczają je na zasadzie konkretnego zakupu. Taka strona, która posiada największy zbiór szablonów, mieści się pod adresem: http://themeforest.net, po wejściu na tą stronę wybieramy dział dla Joomla!

Większość szablonów, które zakupimy posiada panel administracyjny, za pomocą którego spersonalizujemy nasz własny. Np. podmienimy logo, kolory, styl bo pewne szablony posiadają aż 9 stylów kolorystycznych.

194 | S t r o n a

Tutaj przykład panelu dla szablonu Alerion

Tworzenie szablonu samodzielnie na bazie frameworka Jeżeli mamy ambicję utworzenia własnego szablonu a jednak nie chcemy projektować go od podstaw to warto skorzystać z któregoś Frameworka. Czym jest Framework? To pewnego rodzaju szkielet, na którym osądzamy własne style i grafikę. Frameworki są dostarczane zwykle wraz z szablonem bazowym, który możemy spersonalizować Wymaga to od nas pewnego wkładu jak i również wiedzy na temat less, css 3. Najciekawsze i najczęściej stosowane Frameworki to: Gantry od rocketheme.co , który znajduje się pod adresem - http://gantry-framework.org/ Ja T3 z szablonem bazowym Ja Purity pod adresem http://www.joomlart.com/joomla/t3framework-and-ja-purity-templates Wrap7 to Framework dostarczony przez Yootheme jest pod adresem http://www.yootheme.com/themes/warp-framework 195 | S t r o n a

I ostatni, warty pokazania, jest od Joomshaper Helix http://www.joomshaper.com/helix W dalszej części książki będziemy posługiwać się frameworkiem Vertex od shape5. Oczywiście warto wspomnieć tutaj o filmie Gavick, która ma bardzo ciekawy Framework gavern http://www.gavick.com/documentation/category/joomla-templates/gavernframework/ Na stronach poświęconych Frameworkom dostarczana jest dokumentacja, która podaje instrukcje jak dostosować je do swoich potrzeb. Niestety wszystkie są po angielsku. Mamy też dostęp do forum, na którym możemy zapytać się innych użytkowników o to w jaki sposób rozwiązać dany problem. Poniżej obraz forum dla darmowego wsparcia szablonu design control na bazie Framework Vertex

Program do tworzenia szablonów Następnym sposobem pozyskania szablonów jest zakup programu Artisteer, za pomocą którego w bardzo łatwy sposób możemy stworzyć własny szablon. Zwracam jednak uwagę,

196 | S t r o n a

że dla jednej strony nie opłaca się kupować tego programu, ponieważ licencja jest bardzo droga. Ostatni sposób pozyskania szablonów, to jest zlecenie jego wykonania firmie lub osobie, która się na tym zna.

Instalacja szablonu Szablony instalujemy tak jak każde inne rozszerzenie, a mianowicie przechodzimy do rozszerzenia 1 instalacje 2, następnie wybieramy zakładkę instaluj z pakietu 3, wciskamy przycisk przeglądaj 4 i wskazujemy pobrany na nas dysk twardy szablon.

Uwaga: w wielu wypadkach szablony są spakowane wspólnie z innymi plikami do jednej paczki i właściwy szablon znajduje się w tej paczce, najczęściej ta paczka ze wszystkimi plikami jest un_zip. Musimy ją zatem rozpakować. Po wybraniu właściwego pliku z szablonem klikamy przycisk otwórz oraz wczytaj plik i zainstaluj 5. Instalacja szablonu zwykle trwa chwilę ponieważ są to duże pliki. Prawidłowe zakończenie instalacji szablonu uwieńczone jest komunikatem 1. Mamy również opis szablonu 2.

197 | S t r o n a

Po instalacji szablonu musimy go ustawić jako domyślny, przychodzimy więc na listę z szablonami, klikając kolejno rozszerzenia, szablony. Zaznaczamy dany szablon 1 i wciskamy przycisk domyślne 2. W ten oto sposób nasz nowy szablon stał się domyślam do wyświetlania zawartości na naszej witrynie.

198 | S t r o n a

Aby podejrzeć naszą stronę z naszym nowym szablonem w przeglądarkę wpisujemy adres naszej strony lub też klikamy podgląd naszej strony. Chciałabym Państwu zwrócić uwagę, że w wielu przypadkach, pomimo że mamy treść na naszej stronie, jakieś moduły, może się okazać, że zobaczymy tylko treść strony głównej. Tutaj nasza strona po instalacji szablonu Design Control

W Joomla! możemy zainstalować nieograniczoną ilość szablonów, jednak zalecam Państwu pozostawienie na stronie tylko tych szablonów, które są używane ponieważ zmniejszy to wagę naszej strony przy wykonywaniu kopii bezpieczeństwa będzie ona bezpieczniejsza.

Pozycje modułów w szablonie Zastanówmy się przez chwilę nad umiejscowieniem różnych elementów na naszej stronie. Proszę zwrócić uwagę, że menu, logowanie, są po prawej stronie. Dlaczego różne elementy strony są tak rozmieszczone?

199 | S t r o n a

Ponieważ tak przewiduje szablon oraz nasze ustawienia, o ile szablon takie umożliwia. Rozmieszczenie poszczególnych elementów umożliwia nam coś takiego jak pozycje modułów oraz pozycja komponentu w szablonie. Popatrzmy na ten zrzut.

W centralnym miejscu mamy takie pole, które nazywa się kontent, to właśnie w tym polu będą umieszczane treści artykułów, produkty ze sklepu. Ogólnie rzecz ujmując to jest obszar, w którym treść wyświetla komponent. Na około mamy takie pola pod nazwa position 1, i 200 | S t r o n a

dalej dwa …. To właśnie tutaj publikujemy moduły. Jeśli w danym polu z modułem nie ma modułu, to wtedy pole to jest zajmowane przez obszar kontent. Jeśli instalowaliśmy Joomla! z danymi przykładowymi to tak wygląda układ:

Nie we wszystkich pozycjach opublikowano moduły, nie ma modułów baner, pozycja 3 czy pozycja 2. Ten obszar wolny zajął komponent lub inny moduł. Tak to się dzieje w przypadku prostych szablonów, w bardziej złożonych szablonach możemy regulować ile miejsca przydzielamy poszczególnym obszarom. Szablon, na którym będziemy pracować ma około 90 pozycji – dzięki temu mamy możliwość prawie nieograniczonej konfiguracji.

201 | S t r o n a

Więc w jaki sposób można podejrzeć gdzie projektant przewidział pozycje dla modułów? Aby to zrobić klikamy opcje, na widoku listy z szablonami. Następnie widzimy coś takiego jak podgląd pozycji modułów klikamy włączone1 zapisujemy i zamykamy 2.

Teraz obok nazwy stylów pojawiły nam się oczka. Jeżeli klikniemy na któreś oczko to pojawi nam się podgląd tego szablonu z pozycjami modułów.

202 | S t r o n a

Tak to wygląda w przypadku domyślnego szablonu Protostar

203 | S t r o n a

Reasumując, jeśli chcemy opublikować jakiś moduł w naszym szablonie wybieramy sobie podgląd tego szablonu, znajdujemy nazwę pozycji, publikujemy moduł w danej pozycji. Taki układ modułów w szablonie często nazywany jest siatką szablonu. Najlepsze i najbardziej rozbudowane szablony mają ponad 100 pozycji dla modułów i jest to bardzo dużo, co pozwoli nam stworzyć dowolną konfigurację. Większość szablonów posiada mniej lub bardziej złożone panele administracyjne, aby podejrzeć panel administracyjny takiego szablonu klikamy kolejno: rozszerzenia szablony, na liście szablonów klikamy na tytuł stylu.

204 | S t r o n a

W przypadku szablonu Protostar mamy taki mini panel

Jest on bardzo ubogi bo pozwala tylko wybrać kolor wyróżnień – czyli linków, kolor tła. wybrać nasze logo spośród obrazów, które umieścimy w folderze images. Pozwala dodać tytuł i opis strony, oczywiście możemy wybrać jakieś fony Google i zdecydować czy nasz szablon będzie działał w układzie płynnym czy stałym.

Jednak my zainstalowaliśmy szablon Design Control i jego panel ma kilka zakładek. Tak wygląda jego fragment. Jak widać jest po polsku, pliki języka polskiego można pobrać z mojej strony.

205 | S t r o n a

Style szablonu Joomla! oferuje nam coś takiego jak style szablonów, proszę zwrócić uwagę że nie mówię tutaj o nie o szablonie a o stylach, dla jednego szablonu można stworzyć wiele styli. Czym jest styl szablonu? Styl szablonu to pewnego rodzaju indywidualna konfiguracja, którą wykonaliśmy przez panel administracyjny szablonu lub wybraliśmy styl dostarczony przez producenta szablonu. Aby stworzyć dodatkowy styl szablonu zaznaczamy wybrany styl, następnie klikamy przycisk kopiuj, pojawi nam się dodatkowy styl. Oczywiście tego samego szablonu. Możemy teraz otworzyć ten styl do edycji klikając na tytuł stylu. Nazwę stylu możemy zmienić, na przykład „dla strony ofertowej”. Teraz możemy ustawić zupełnie inne parametry naszego stylu, następnie na zakładce Przypisz do pozycji menu , przypisać go do strony oferta. Wtedy na stronie oferta będziemy mieć inny styl strony.

206 | S t r o n a

W praktyce, robimy to tak: 1.

Kopiujemy styl danego szablonu

2.

Modyfikujemy nasz styl według potrzeb.

3.

Na zakładce Przypisz do pozycji menu przypisujemy do tych pozycji menu, na których

obowiązuje styl 4.

Zapisujemy i sprawdzamy działanie ustawień.

Za pomocą jednego szablonu, w zależności od tego jak bogate są opcje konfiguracyjne, możemy stworzyć bardzo wiele stylów.

Niektóre bardziej rozbudowane szablony, szczególnie pochodzące od wydawców oferujących szablony na zasadach komercyjnych, posiadają już wbudowane style, które możemy wybrać z poziomu panelu administracyjnego. Na przykład w szablonie bazowym Gantry takich wstępnie zdefiniowanych stylów jest 4, ale już w komercyjnych szablonach oferowanych przez Roketheme takich stylów jest 6 lub 8, zaś klub Yootheme, oferuje szablony również z około 8 stylami kolorystycznymi, tak więc każda podstrona naszego serwisu może mieć inny styl kolorystyczny.

207 | S t r o n a

Jeżeli mamy taki szablon, który oferuje nam style kolorystyczne, to po prostu to kopiujemy ten szablon. Otwieramy styl drugi, zmieniamy tytuł stylu, wybieramy interesujący nas styl z tych dostarczonych przez producenta. Przechodzimy na zakładkę przypis do pozycji menu i wybieramy pozycje menu, przy której ten styl ma się załadować.

Zarządzeni szablonem za pomocą menadżera szablonów O wyglądzie tytułów artykułów, śródtytułów, tytułów modułów, wyglądzie menu decyduje typografia szablonu, która jest zawarta w pliku css lub less. Podobnie rzecz się ma z kolorystyką – to także jest opisane w css, oczywiście wypełnienia, marginesy także się tam znajdują. W takim razie jak edytować pliki css szablonu? W Joomla! serii 3 mamy już do tego specjalny menadżer. Aby go otworzyć pozostajemy na liście z szablonami, po lewej stronie klikamy przycisk szablony, zostaniemy przekserowani do menadżera szablonów. Klikamy na link szczegóły przy nazwie szablonu , którego pliki chcemy edytować. Otworzy nam się menadżer szablonów.

208 | S t r o n a

W kolumnie po lewej stronie mamy katalog z plikami, zaś w centralnej części będzie pokazana zawartość edytowanego pliku. Popatrzmy na drzewo: Na górze jest folder css, tutaj są pliki odpowiedzialne za styl naszego szablonu, jeśli będziemy chcieli edytować kolorystykę jakiegoś elementu to musimy edytować któryś z plików z tego folderu. Folder HTML zawiera nadpisane wersje plików. Przykład najlepiej to zobrazuje… Jeśli chcemy zmienić sposób wyświetlania artykułu to musimy edytować plik defult.php, wtedy wykorzystamy funkcje nadpisywania, plik zostanie przepisany do tego katalogu i wtedy będziemy mogli go edytować, bez obawy, że aktualizacja nadpisze nasze zmiany Folder Images i img zawiera grafiki naszego szablonu – bardzo często w którymś z tych folderów znajduje się logo, które musimy podmienić, najczęściej jest to plik logo.png. JS w tym folderze znajdują się pliki skryptów Java Script. Language – to tutaj wgramy pliki językowe. Folder less zawiera pliki less, one w wielu szablonach odpowiadają za wygląd szablonu, jest to w uproszczeniu ujmując css z dodatkowymi opcjami. 209 | S t r o n a

Poniżej dodatkowe pliki, z czego najważniejsze to: Index.php – to główny plik szablonu, on często zawiera strukturę szablonu, ustawienia modułów. Drugi istotny plik to templatedetalis.xml – on zawiera wstępne ustawienia szablonu, etykiety opcji znajdujące się w Panelu. Po otwarciu pliku template.css zobaczymy taki widok

Na górze mamy szereg przycisków, proszę zauważyć, ze możemy założyć nowy plik, czego nie można było robić w poprzednich wersjach Joomla. W centralnym oknie mamy edytowany plik css, dużym plusem jest numeracja wierszy pliku. W przypadku otworzenia plku graficznego mamy dodatkowy przycisk przycinania grafiki i zmiany wielkości. Proszę zauważyć że mamy tutaj plik logo.png.

210 | S t r o n a

Zachęcam Państwa do skorzystania z szablonu design control, z uwagi na łatwość z jaką można nim zarządzać bez potrzeby znajomości css czy php, drugim plusem jest to, że panel tego szablonu jest przeze mnie spolonizowany.

Strony Joomla zgodne z urządzeniami mobilnymi Google od dłuższego czasu zapowiadało, że będzie promował o strony, które są zgodne z urządzeniami mobilnymi a więc smartfonami i tabletami. Odpowiednie zmiany w algorytmie zostały wprowadzone w połowie kwietnia 2015 roku. Od tego momentu wynikach wyszukiwania na urządzeniach mobilnych wyżej będą sytuowanie strony, które są zgodne z

211 | S t r o n a

urządzeniami mobilnymi, co oznacza że strona zgodna z urządzeniami mobilnymi będzie wyżej wynikach niż strona która jest niezgodna z urządzeniami mobilnymi. W Joomla możemy również budować strony zgodnie z urządzeniami mobilnymi, oznacza to że nasza strona może być lepiej oceniona przez algorytm wyszukiwarki Google. To czy strona jest mobilna czy nie w Joomla, zależy przede wszystkim od szablonu. To właśnie szablon decyduje o zgodności naszej strony zbudowanej na Joomla z urządzeniami mobilnymi. Większość dobrych szablonów jest już przygotowana do tak zwanej responsywności a więc zgodności z urządzeniami mobilnymi. Responsywność strony polega na tym, że strona dostosowuje się do urządzenia na którym zostaje wyświetlona. Proszę zwrócić uwagę że w tym przypadku budujemy tylko i wyłącznie jedną stronę i to właśnie odpowiednie skrypty sprawdzają na jakim urządzeniu będzie strona wyświetlana i odpowiednio układają treść na stronie tak aby wygodnie można było ją przyglądać. Ta forma budowy strony jest obecnie najczęściej wykorzystywana, z uwagi na to że nie musimy budować dwóch czy nawet trzech odmian witryny dla każdego rodzaju urządzenia. Zmiany przy przejściu z widoku dla komputerów na widok dla urządzeń mobilnych możemy zaobserwować na kilku płaszczyznach. Proszę zobaczyć zrzuty strony frontowej. Jest to pełna stron, stąd takie pomniejszenie. Po lewej stronie mamy widok dla PC, zaś po prawej widok dla telefonu komórkowego, jakie zmiany na niej zaszły, a przypominam jest to ta sama strona, tylko inaczej wyświetlana.

212 | S t r o n a

213 | S t r o n a

1. najbardziej widoczna to jest menu, zwykle belkami zostaje ukryta i przychodzi do pojedynczego przycisku.

Tak jak na zrzucie poniżej będzie wyglądać menu na telefonie.

2. Zmiana w układzie treści, w tym przypadku najczęściej treść jest umieszczana jedna pod drugą wszystkie elementy układają się po prostu wertykalnie. Proszę zwrócić uwagę że to jest dużo wygodniejsze. Przykładem niech będzie zespół, gdybyśmy chcieli wszystko ścieśnić w jednym rzędzie to okaże się że zdjęcia osób są zbyt małe, a tak wygodnie się to ogląda na telefonie.

3. Ukrywanie treści które mogą źle wyglądać na urządzeniach mobilnych. Na obrazkach poniżej jest taki przykład. Pierwszy pokazuje slajd jaki jest wyświetlany na komputerze, tutaj mamy napis na zielonym tle. Drugi obrazek to widok na telefonie, tutaj już tego napisu nie ma. Dlaczego jest zbyt długi i wychodził by poza obszar obrazka, co zburzyło by układ strony. Można też wykorzystywać taką opcję, że na telefonie pojawi się zupełnie inny slogan niż na komputerze. Po prostu ukryjemy treść dla telefony na komputerze, a treść dla komputerów ukryjemy na telefonie. Takie możliwości są. 214 | S t r o n a

215 | S t r o n a

4. Obrazy na stronie są odpowiedni skalowane. To jest wiadome, wielkość jest dostosowywana do wielkości ekranu, tak by całe zdjęcie można było pokazać. Czyli zapominamy sztywnej wielkości zdjęcia a wykorzystujemy np. funkcje maksymalna wielkość. 5. Klikanie i dotykanie. Na komputerach możemy wykorzystać takie zdarzenie jak najechanie kursora myszy na dany element. Jest to widoczne przy menu. Po najechaniu kursorem menu się rozwija w dół, po kliknięciu wywoływany jest element. Niestety tego nie ma na urządzeniach mobilnych. Nie da się najechać kursorem na obiekt aby wywołać jakieś zdarzenie. Na telefonie po prostu „dotykamy” obiekt i jest wywoływana określona kliknięciem funkcja. Stąd na stronach dla urządzeń mobilnych przewiduje się tylko jedną akację: dotknięcie. Takie menu otworzy się po pojedynczym dotknięciu, zaś po drugim dotknięciu zostanie wywołana określona akcja. Menu nie zoptymalizowane pod urządzenia mobilne zachowa się inaczej, niestety bardzo nie komfortowo. Często tak jest, że dotykamy elementu menu i zamiast rozwinąć się pod menu wyskakuje nam nowa podstrona, to jest właśnie brak optymalizacji. Jest jeszcze kilka innych elementów jednak na te chcę zwrócić szczególna uwagę. Chciałbym zwrócić Państwa uwagę jeszcze raz, to czy nasza strona będzie zgodna z urządzeniami mobilnymi w Joomla, zależy od szablonu. Posiadając stronę nie zgodna z urządzeniami mobilnymi w Joomla wystarczy wymiana szablonu. Jest jednak pewno ale. W przypadku kiedy instalujemy lub posiadamy na naszej stronie jakieś rozszerzenie, może się zdarzyć że dane rozszerzenie nie będzie dobrze współpracowało z naszym szablon co w konsekwencji zaskutkuje tym, że treść obsługiwana przez to rozszerzenie źle będzie się prezentować na urządzeniach mobilnych Wyobraźmy sobie taki przykład: na naszej stronie posiadamy Joomla i sklep internetowy oparty o rozszerzenie Virytuarmart, kiedy zmienimy szablon, który jest zgodny z urządzeniami mobilnymi może się okazać że szablon nie współpracuje z Virtuemart, tak jak należy. O Ile widok sklepu na komputerze może nam odpowiadać, to widok sklepu na telefonie czy tablecie będzie po prostu zły.

216 | S t r o n a

W takim przypadku musimy niestety dodać obsługę widoków sklepu do naszego szablonu. W Joomla jest do tego specjalna funkcja która się nazywa nadpisywaniem szablonów. Budujemy odpowiedni widoki dla poszczególnych elementów naszego szablonu (widok kategorii, widok produktu, widok koszyka) i przystosowujemy je również do urządzeń mobilnych. Nie jest to proszę państwa łatwe przypadku tak rozbudowanego komponentu jakim jest Virtuemart. Co zatem musimy zrobić jeśli chcemy aby nasza strona była zgodna z urządzeniami mobilnymi. Musimy po prostu znaleźć lub zbudować odpowiedni szablon dla naszej witryny i to wszystko. Jak już wspomniałem większość dobrych szablonów dla Joomla jest zgodna z urządzeniami mobilnymi.

217 | S t r o n a

Moduły To pojęcie często przewijało się w naszej publikacji. Mowa było o publikacji menu przez moduł, o siatce modułów, o module logowania. Czym zasadniczo jest moduł już wstępnie wspomniałem. Teraz przyjrzymy się bliżej modułom w Joomla. zamiast przytaczać definicję modułów przybliżę co możemy za ich pomocą zrobić: - menu – właśnie za pomocą modułu publikujemy menu, wyjątkiem sa niektóre szablony, które identyfikują menu główne i publikują je w ściśle określonym położeniu. - pokaz slajdów – właśnie za pomocą modułów w wybranych miejscach szablonu możemy zrobić pokaz slajdów, wyświetlić zdjęcia - możemy pokazać spersonalizowane treści za pomocą modułu własny HTML - moduły obsługują teki elementu Joomla! jak najczęściej czytane, nowe dodane artykuły, czyli generalnie wyświetlają jakaś część naszej treści. - moduły to także koszyk w sklepie, menu sklepu, najczęściej kupowane - modułem jest formularz logowania, może być formularz kontaktu, lub mapka. I to nie wszystko co wymieniłem, wszystkie te rzeczy publikujemy w pozycji modułu szablonu.

Gdzie są moduły w Joomla Moduły w Joomla są zlokalizowane w rozszerzeniach.

218 | S t r o n a

Po kliknięciu na link moduły, zostaniemy przekierowani do listy modułami. W nowej instalacji Joomla serii 3, jest tylko trzy moduły: logowanie, menu i ścieżka powrotu.

W naszej Joomla jest jednak dużo więcej modułów, trzeba je tylko aktywować. na górze mamy kilka przycisków najważniejszy przyciskiem jest przycisk utwórz, po kliknięciu na niego zostaniemy przekierowani do listy z modułami jakie są zainstalowane w naszym

219 | S t r o n a

systemie. Lista obejmuje te moduły, które są dostarczane wraz z instalacją Joomla! aby zainstalować nowy moduł musimy zrobić to przez instalatora, ale o tym za chwilę.

Spróbujmy dodać jakiś moduł do modułów aktywnych. Niech to będzie moduł własny html

klikamy na nim. Moduł ten umożliwia nam dodanie własnego tekstu i opublikowanie tego tekstu w pozycji modułu.

220 | S t r o n a

Pierwszą rzeczą którą musimy zrobić to nadanie tytułu 1. kolejną rzeczą to wybieranie pozycji w której moduł będzie się pokazywał 2, pamiętają o państwo siatce modułów. Na podstawie tej siatki decydujemy gdzie nasz moduł będzie opublikowany, niech to będzie pozycja ósma. Jak wiadomo pozycja ósma to lewa strona naszego szablonu Protostar, teraz w tym dużym polu 3 możemy wpisać własny tekst.

Kolejną rzeczą którą musimy zrobić jest sprawdzenie, czy moduł jest wyświetlany na wszystkich stronach naszego serwisu, czyli przychodzimy do zakładki przypisz do pozycji menu wybieramy na razie na wszystkich stronach.

221 | S t r o n a

Możemy zapisać nasz moduł i zobaczyć jego podgląd. Moduł składa się z tytułu i treści którą ma za zadanie wyświetlić. W naszym wypadku była to treść wpisana w polu własny html.

Proszę zwrócić uwagę na prawą stronę tutaj mamy opcję za pomocą których zdecydujemy czy ma być tytuł wyświetlany czy ukryty. Jeżeli wybierzemy ukryj to moduł będzie wyświetlał tylko i wyłącznie treść, bez tytułu.

222 | S t r o n a

Poniżej mamy pozycję w jakiej dany model jest opublikowany. Nie ma możliwości publikacji tego samego modułu w więcej niż w jednej pozycji. Jeżeli chcemy opublikować, taki sam moduł w innej pozycji musimy go skopiować. Poniżej mamy wybór stanów modułu. Moduł może mieć stan opublikowany, czyli jest widoczny na naszej stronie, stany nieopublikowany moduł jest widoczny na liście ale nie jest widoczny na naszej stronie oraz stan trzeci – moduł wrzucony do kosza moduł nie jest w widoczny na naszej liście i nie jest widoczny na naszej stronie. Poniżej mamy opcje rozpoczęcia i zakończenia publikacji działają, one w taki sam sposób jak w artykule. Podobnie działa opcja dostęp możemy zdecydować czy moduł będą oglądać tylko użytkownicy o specjalnych uprawnienia czy wszyscy. Opcja porządek, to bardzo ważna opcja ponieważ za jej pomocą decydujemy o kolejności modułów w danej pozycji. Jeżeli mamy opublikowany w danej pozycji więcej niż jeden moduł, możemy zdecydować, który będzie pierwszy a który drugi. Oczywiście opcja język umożliwia nam przypisanie danego moduł do odpowiedniego języka. Opcja notatka, w której możemy zamieścić krótko informacje o module, widoczna dla administratorów. Moduł ma zakładki, ilość zakładek jest zależna od modułu i przewidzianych przez twórcę opcji konfiguracji tego modułu, o tym napiszę w następnych rozdziałach.

Lista z modułami Po kliknięciu kolejno: rozszerzenia, moduły, zobaczymy listę z modułami. Pewne kolumny są już Państwu znane, jednak przybliżę teraz dokładniej ich znaczenie: kolumna stan – tutaj mamy informację w jakim stanie jest nasz moduł, jak wcześniej napisałam moduł może mieć trzy stany. Oczywiście, klikając tutaj na ikonkę możemy ten stan zmienić. Obok mamy kolumnę tytuł. W tej kolumnie pojawi się tytuł nadany przez producenta danego modułu lub też tytuł nadany przez nas. Przypominam, że tytuł może być widoczny na stronie lub nie. Obok mamy pozycję, proszę zwrócić uwagę, że moduł może być opublikowany w pozycji szablonu, który jest nieopublikowany. Jeżeli mamy opublikowany moduł w szablonie, który jest w takim stanie, to pomimo że moduł jest opublikowany nie zostanie on pokazany na naszej witrynie. Kolejną kolumną, która nas interesuje jest typ 223 | S t r o n a

modułu, tutaj mamy króciutkie informacje o tym jaki to jest moduł. Kolejna bardzo istotna kolumna to strony, o stronach będziemy mówić w następnym rozdziale. Po lewej stronie mamy filtry 2, za pomocą których możemy wyświetlać moduły o interesujących nas parametrach. Powyżej mamy małe menu 1, w którym możemy zdecydować czy chcemy aby na liście pojawiły się moduły zaplecza czy moduły strony frontowej.

Na górze mamy kilka przycisków. Przycisk utwórz już poznaliśmy, kolejny przycisk to przycisk dostosuj, po zaznaczeniu modułu klikamy ten przycisk, wtedy moduł nam się otworzy do edycji.

Bardzo ważnym przyciskiem jest przycisk skopiuj, jak już pisałam nie możemy opublikować tego samego modułu w kilku pozycjach, aby to zrobić musimy skopiować ten moduł. W tym celu zaznaczamy interesujący nas moduł, a następnie wciskamy przycisk skopiuj, a skopiowany moduł pojawi się nam na liście z kolejnym numerem. Proszę zwrócić uwagę, że 224 | S t r o n a

moduł pojawi się o tych samych parametrach, ale będzie nieopublikowany, możemy go teraz otworzyć i opublikować w innej pozycji.

Przyciski: opublikuj, wycofaj, wyrzuć działają w ten sam sposób jak w przypadku artykułów czy kategorii, podobnie jest z przyciskiem odblokuj. Oczywiście lista zawiera wyszukiwarkę modułów oraz możliwość sortowania według kolumn. Proszę zwrócić uwagę, że po kliknięciu na kolumnę, typ modułu, lista zostanie posortowana według tej kolumny, oczywiście możemy zdecydować czy sortowanie ma być rosnąco cz malejąco. Te operacje na liście są nam bardzo przydatne przypadku gdy posiadamy bardzo dużo modułów na naszej stronie.

Publikacja modułu na wybranych stronach serwisu Teraz przedstawię Państwu w jaki sposób opublikować moduł tylko i wyłącznie na wybranych stronach serwisu. Spróbujmy utworzyć moduł nowości, który wyświetla ostatnio dodane lub modyfikowane artykuły. Będąc na liście modułów klikamy przycisk utwórz.

225 | S t r o n a

Następnie klikamy odnośnik nowości

Tradycyjnie nadajemy tytuł, wybieramy pozycję i decydujemy czy tytuł ma być pokazany czy ukryty.

226 | S t r o n a

Zauważmy, że ten moduł ma dodatkowe opcje 1: pierwszą opcją jest kategoria, możemy wybrać z jakiej kategorii będą wyświetlane artykuły przez ten moduł. Na przykład: mamy kategorię oferta, nie chcemy aby były wyświetlane tylko i wyłącznie artykuły z tej kategorii, to wybieramy tutaj właśnie tę kategorię. Proszę zwrócić uwagę, że możemy wybrać tutaj kilka kategorii. Liczba artykułów określa nam ilość artykułów wyświetlanych przez ten moduł. Później możemy zdecydować czy mają być wyświetlane artykuły wyróżnione. Oczywiście możemy zdecydować, w jaki kolejności będą wyświetlane artykuły i dodatkowo czyjego autorstwa będą wyświetlane artykuły.

227 | S t r o n a

Najbardziej interesuje nas zakładka przypisz do pozycji w menu 1, mamy tutaj opcję zasada przypisywania 2. Domyślnie przy tym module jest to na wszystkich stronach. Oznacza to, że nasz moduł będzie opublikowany na wszystkich stronach serwisu. A gdybyśmy chcieli nasz moduł wyświetlać tylko na stronie tytułowej? Oczywiście, że mamy taką możliwość – klikamy na rozwijaną listę i wybieramy opcję tylko na zaznaczonych stronach 1. Poniżej pojawi nam się lista ze wszystkimi odnośnikami jakie stworzyliśmy we menu 2.

228 | S t r o n a

Tutaj wybieramy poprzez zaznaczenie na jakich stronach ma się dany moduł wyświetlić. W moim przypadku odznaczamy wszystkie zaznaczone, pozostawiamy zaznaczony tylko Home, w tym momencie po zapisaniu moduł będzie się wyświetlał tylko i wyłącznie na stronie wejściowej. Oczywiście, jeżeli chcemy, możemy dodać kolejne odnośniki, na których chcemy aby dany moduł się wyświetlał. Odwrotnie działa opcja na wszystkich stronach poza zaznaczonymi czyli tutaj moduł się wyświetli na wszystkich stronach, których nie zaznaczyliśmy, a nie będzie wyświetlany na tych zaznaczonych. Trzecia opcja na żadnej stronie oznacza, że moduł pomimo że jest opublikowany, nie będzie się wyświetlał na żadnej stronie. Proszę na to zwrócić uwagę. Często moduł się nie wyświetla, mimo iż jest przypisany do odpowiedniego szablonu i opublikowany. Teraz Państwo już wiedzą co oznacza kolumna strony. Informuje nas ona o tym na jakich stronach dany moduł jest opublikowany. Gdy w tej kolumnie widnieje napis brak, oznacza to, że nie jest wyświetlany na żadnej stronie.

229 | S t r o n a

Instalacja nowych modułów Dosyć szybko Państwo dojdą do wniosku, że moduły dostarczone wraz z instalacją Joomla! są niewystarczające. Skoro moduł jest rozszerzeniem to instaluje się go w taki sam sposób jak wszystkie inne rozszerzenia, a więc przez instalator Joomla! Jeżeli mamy aktywną kartę instaluj z Internetu, to wyświetli nam się lista z zasobami Centralnej Składnicy Rozszerzeń Joomla. Moduły mają oznaczenie M. Proszę pamiętać, że moduły w wielu przypadkach występują wraz z innymi oznaczeniami, na przykład c oznacza to, że dany moduł współpracuje tylko i wyłącznie z tym komponentem.

230 | S t r o n a

Polecam Państwu zainstalowanie atrakcyjnego modułu SP Smart Slider. Wpisujemy w wyszukiwarkę nazwę tego slidera, a następnie postępujemy tak jak opisałam powyżej. Gdy slider jest już zainstalowany w naszym systemie to jest widoczny na liście naszych modułów pod nazwą SP Smart Slider. Proszę zauważyć, że nowo zainstalowany moduł zwykle jest nieopublikowany, nie jest też przypisany do żadnej pozycji w naszym szablonie i nie widnieje na żadnej ze stron naszego serwisu.

Aby go edytować, klikamy na tytuł tego slidera, najpierw możemy zmienić jego tytuł na bardziej przyjazny, następnie wybieramy pozycję, zmieniamy stan na opublikowane i przechodzimy do zakładki przypisz do pozycji menu, decydujemy na jakich stronach slider na się pojawiać. Na uwagę zasługują dwie zakładki konfiguracji tego modułu: Sliders 2 i Nivo Slider Settings 3.

231 | S t r o n a

Aby nasz slider zadziałał musimy go skonfigurować. Ma on bardzo wiele stylów wyświetlania slajdów 1. Najpierw wybieramy styl i zapisujemy slajd, potem przechodzimy do zakładki Sliders. Naciskamy przycisk Add New Slides. Ciekawostką jest fakt, że slajdami w tym przypadku mogą być artykuły, a więc najpierw tworzymy artykuł ze zdjęciem i jakimś opisem.

232 | S t r o n a

Artykuły dodajemy wciskając przycisk Select, pozostałe opcje pomagają nam spersonalizować slider. Jeżeli mamy już wszystko tak, jak należy to naciskamy przycisk: Save

Potem możemy przystąpić do dodawania nowego slajdu, wciskając z powrotem niebieski przycisk Add New Slide. 233 | S t r o n a

W ten sposób chciałam zwrócić Państwa uwagę na ustawienia dodatkowe modułów. Instalując moduł praktycznie zawsze będziemy mieli możliwość jego konfiguracji. Są jednak wyjątki od tej reguły: niektóre moduły posiadają komponenty do konfiguracji. Oczywiście możemy na bieżąco zmieniać pozycję naszych modułów oraz inne parametry i dostosowywać je do swoich potrzeb.

234 | S t r o n a

Konfiguracja Joomla 3.x Proste adresy W starszych wersjach Joomla! adresy nie były przyjazne dla wyszukiwarek. Mogły wyglądać np. tak: twojadomen.pl/index.php?page=shop.browse&category_id=8&vmcchk=1&option=com_virt uemart&Itemid=1 Od wersji Joomla! 2.5 postarano się, aby nasza witryna była bardziej przyjazna wyszukiwarkom. Wykorzystajmy je aby, stworzyć przyjazne adresy dla naszej witryny. Tak wygląda obecny adres podstroi naszego serwisu twojadomen.pl/index.php/sprzymierzecy Po adresie naszej domeny mamy frazę indeks.php Warto usunąć frazę indeks.php, ale aby to zrobić nasz serwer musi obsługiwać funkcję mod rewrite. Aby włączyć proste adresy musimy wykonać kilka operacji:

Przechodzimy na zaplecze klikamy: system 1 konfiguracja globalna 2.

Po prawej stronie mamy kolumnę zatytułowaną optymalizacja dla wyszukiwarek. 235 | S t r o n a

Domyślnie są już włączone proste adresy 1, ale chcemy się pozbyć frazy index.php więc musimy włączyć opcję zastosuj przepisywanie url klikamy tak 2. Zapisujemy zmiany, następnie przechodzimy do plików naszej witryny czyli logujemy się na serwer za pomocą menadżera ftp lub też odnajdujemy na naszym dysku lokalnym pliki, na których zainstalowana jest Joomla! Tam odnajdujemy taki plik o nazwie htaccess.txt

Edytujemy ten plik zmieniając jego nazwę z htaccess.txt txt na .htaccess, dopiero po tej operacji będziemy mogli korzystać z witryny. Samo wyłączenie na zapleczu funkcji zastosuj przepisywaniu url nie spowoduje zastosowania prostych adresów, co więcej spowoduje, że witryna przestanie nam działać. Koniecznie musimy wykonać zmianę opisaną powyżej. Kolejna opcja, która poprawi naszą widoczność w wyszukiwarkach, to funkcja adresy z przedrostkiem. Proszę zauważyć, że w obecnej chwili adres podstrony nie ma zakończenia html. Jeżeli chcemy mieć na końcu adresu internetowego zakończenie html po prostu włączmy funkcję adresów z przedrostkiem.

236 | S t r o n a

Kolejna bardzo interesująco funkcja, którą polecam, to pozostawienie wyłączonych test aliasów w Unikodzie. Włączenie tej funkcji spowoduje, że w adresie naszych podstron pojawiają się polskie znaki, proszę tą funkcję mieć wyłączoną, wtedy polskie znaki typu ą, ł będą konwertowane na a, l i tak dalej.

Metadane witryny i podstron Kolejną ważną funkcję na naszej witrynie pełnią Metadane. O nich obiecałam wspomnieć przy okazji artykułów. W tej chwili rozwiniemy tą tematykę. Metadane to dane o dokumencie, które wczytuje przeglądarka. Słowa kluczowe i opis witryny to są właśnie dane o naszej witrynie lub o jakiejś podstronie naszego serwisu.

W konfiguracji globalnej na zakładce witryna, po lewej stronie mamy metadane dla całej witryny i tutaj mamy coś takiego jak streszczenie witryny, w tym miejscu podajemy opis naszej witryny. Streszczenie witryny powinno zamykać się w 170 maksymalnie 180 znakach. 237 | S t r o n a

Skąd taka ilość znaków? Ponieważ opis witryny lub podstrony jest wykorzystywany przez przeglądarki i dłuższy po prostu się nie zmieści.

Jeśli te dane wpiszemy na zakładce opcje publikacji, przy tworzeniu artykułu to to będzie opis podstrony serwisu. Poniżej mamy słowa kluczowe dla witryny. W obecnej chwili słowa kluczowe witryny nie mają wpływu na pozycjonowanie naszej strony, jednak warto je wpisać. Praktyczne można wpisać tutaj nieograniczoną liczbę słów, jednak zaleca się użycie maksymalnie kilku fraz oddzielonych przecinkami. Poniżej mamy instrukcję dla wyszukiwarek, jest tutaj kilka opcji, a jeżeli nie chcemy by nasza witryna była indeksowana w wyszukiwarkach, wybieramy opcję nie indeksuj, Co to oznacza, że nie indeksuje się strony? Mianowicie strona nasza nie będzie w bazie wyszukiwarek, jeżeli wybierzemy opcje indeksuj stronę nie indeksuj wskazanych odsyłaczy, to wtedy strona zostanie zaindeksowana, a wyszukiwarka nie będzie brała pod uwagę linków prowadzących do innych podstrony. Kolejne 3 opcje są mniej istotne dla pozycjonowania, ale warto o nich wspomnieć. Prawa do treści, tutaj informujemy użytkowników oprawach do treści zawartych na naszej witrynie, możemy tutaj wpisać na jakiej licencji mogą korzystać z nich inni. Opcja autor w metadanych pozwala zamieścić autora danej treści w meta danych i ostatnia opcja: pokaż wersję Joomla, jest to opcja, która pozwala zmieścić informacje w metadanych o tym, że nasz nasza strona jest zbudowana za pomocą Joomla! W obecnej chwili jest zalecenie aby 238 | S t r o n a

wyłączyć tą opcje, dlaczego ponieważ upraszcza ona życie różnego rodzaju włamywaczom na stronę.

Poniżej przykład metadanych dla witryny Joomla.org

Włączanie i wyłączanie witryny Joomla! można oczywiście wyłączyć na czas pracy nad witryną. Proszę zwrócić uwagę, że w opcjach ogólnych mamy taki wariant jak witryna wyłączona i jeżeli wybierzemy tutaj przycisk tak, to włączymy naszą witrynę.

239 | S t r o n a

Użytkownicy, którzy odwiedzą naszą witrynę, zobaczą wtedy komunikat o wyłączeniu witryny oraz panel do logowania. Jaki to będzie komunikat informujący o włączeniu witryny? O tym możemy zdecydować w polu własny komunikat, możemy dodatkowo wybrać ilustrację komunikatu.

Witrynę będą mogły obejrzeć tylko te osoby, które się zalogują.

Dodatkowe ustawienia – poczta

W zakładce server najbardziej nas interesuje pole poczta. Joomla! wysyłając pocztę np. z formularza kontaktowego, korzysta właśnie z tych tutaj ustawień. Domyślna obsługa poczty na większości serwerów nie wymaga żadnej konfiguracji, jeżeli jednak z jakich powodów nie dostajemy maili z formularzy na witrynie, warto tutaj poczynić pewne zmiany.

240 | S t r o n a

Mamy trzy sposoby wysyłania informacji: za pomocą protokołu smtp, który konfigurujemy w taki sam sposób jak skrzynkę pocztową w programie pocztowym, za pomocą funkcji send mail oraz za pomocą funkcji php mail. Zalecamy korzystanie z funkcji smtp. Powyżej pola poczta mamy pole baza danych, ale nie zalecam tutaj wprowadzania żadnych zmian. Warto wiedzieć, że w tym polu będziemy mieć informacje o użytkowniku bazy danych, nazwie bazy danych i o wykorzystywanym przedrostku tabel.

241 | S t r o n a

Dodatkowo pojawi się informacja z jakiego typu bazy danych korzysta w obecnej chwili nasza Joomla! Warto też zapoznać się z funkcją ftp. W obecnej chwili bardzo rzadko, ale jednak, zdarzają się sytuacje kiedy nie jest możliwe przesyłanie plików na serwer, co uniemożliwia w tym momencie instalację. Jeżeli mamy taką sytuację, musimy skorzystać z funkcji ftp, a więc musimy ją włączyć. Wtedy podajemy wszystkie dane, które tutaj są potrzebne.

242 | S t r o n a

Ostatnią zakładką, na którą w obecnej chwili chciałabym zwrócić Państwa uwagę to jest filtrowanie tekstu. Dlaczego ta zakładka jest taka ważna? Ponieważ ona filtruje treści przesłane przez użytkowników wpisujących artykuły do naszego serwisu. Jeżeli umożliwimy użytkownikom wprowadzanie treści do naszej witryny od strony frontowej za pomocą funkcji dodaj artykuł, to niektóre elementy tekstu nie zostaną przez te filtry przepuszczone. Oznacza to, że przesłany tekst będzie pozbawiony jakiś elementów lub w ogóle nie zostanie przez system przyjęty. Aby to zmienić dla danej grupy użytkowników, zmieniamy typ filtra. Proszę to robić bardzo ostrożnie, filtry są założone po to by nie przesłać na naszą witrynę kodu, który może złamać zabezpieczenia witryny. Może się zdarzyć, że nie będziemy mogli otworzyć pewnego artykułu, ponieważ pojawia się komunikat, że dany artykuł jest zablokowany, wtedy warto skorzystać odblokowywania artykułów. Przychodzimy do system odblokowywanie, następnie zaznaczamy wszystkie elementy i klikamy przycisk odblokuj.

243 | S t r o n a

Użytkownicy Użytkownicy to ostatni istotny element, który będę poruszać w tej publikacji. Użytkownicy to wszyscy, którzy używają naszej strony. Użytkownika, który przychodzi na naszą stronę i tylko przegląda treść kwalifikujemy do grupy użytkowników publicznych. W Joomla! jest grupa użytkowników public, czyli to są wszyscy użytkownicy oglądający naszą witrynę, nie mają oni żadnych innych praw poza tym, że mogą przeglądać treści dla nich przeznaczone. Teraz już Państwo rozumieją, co oznacza public w kolumnie dostęp. Mianowicie to, że daną treść mogą odczytać wszyscy odwiedzający naszą stronę. Jeżeli użytkownik się zarejestruje na naszej witrynie i potwierdzi autentyczność maila to stanie się użytkownikiem zarejestrowanym. Taki użytkownik zostanie przypisany do grupy register, będzie on miał prawo do przeglądania treści dla użytkowników zarejestrowanych.

Logowanie i rejestracja użytkownika W domyślnej instalacji Joomla!, mamy formularz logowania, który się nazywa sie login form i umożliwia założenie konta w naszym systemie lub też zalogowanie.

244 | S t r o n a

Jeżeli użytkownik kliknie załóż swoje konto to zostanie przekierowany do formularza rejestrującego nowego użytkownika. Wymagane jest tutaj wypełnienie kilku pól. Po ich wypełnieniu klikamy przycisk zarejestruj.

245 | S t r o n a

Jest kilka sposobów rejestracji nowych użytkowników. Przejdźmy do karty użytkowników klikając kolejno: użytkownicy 1, użytkownicy 2 następnie wybieramy przycisk opcje 3.

Tutaj na pierwszej zakładce komponent mamy taką opcję rejestruj nowych 1.

Jeżeli mamy zaznaczoną tę opcję na „tak”, to dajemy możliwość rejestracji nowym użytkownikom, a więc wraz z rejestracją jest tworzone konto użytkownika w naszym systemie. Domyślnie nowy użytkownik jest przypisywany do grupy registered 2. 246 | S t r o n a

Kolejnym istotnym elementem, jest aktywacja nowych kont 3. Proszę zwrócić uwagę, że domyślnie jest ustawiona na automatyczny. Co to oznacza? Użytkownik po założeniu konta na adres email podany w formularzu otrzyma link aktywacyjny. Dopiero po kliknięciu na ten link nastąpi pełna aktywacja konta i dopiero po tej operacji będzie mógł się zalogować do naszej witryny. Mamy jeszcze brak aktywacji. W przypadku wybrania tej opcji, użytkownik rejestrujący się nie będzie musiał wykonywać żadnych dodatkowych operacji, jego konto od razu stanie się aktywne. Ostatnia trzecia opcja administrator będzie mógł aktywować konto nowego użytkownika, czyli na liście użytkowników zaznaczy opcję aktywne. Bardzo pożyteczną rzeczą, którą wprowadzono w Joomla! serii 3 jest Captcha jest to zabezpieczenie przed spamowaniem. Bardzo często przez formularz rejestracyjny będą rejestrować się roboty spamerów. Zaleca wtedy włączenie Captcha , domyślnie Captcha jest wyłączona, należy ją wcześnie skonfigurować w dodatkach i skorzystać z API Google

Kolejne opcje, o których warto powiedzieć przypadku opcji użytkowników, jest siła hasła.

Przypominam Państwu, że bezpiecznie hasło to takie hasło, które ma przynajmniej 8 znaków, duże i małe litery, cyfrę oraz znak specjalny. W tych polach możemy wymusić na użytkownikach użycie tych właśnie reguł. Zalecam aby administratorzy systemu, którzy logują się od zaplecza posiadali hasła silne, czyli te, które spełniają powyższą regułę. Przestrzegam przed prostymi hasłami typu 1234qwe lub qazwsx123 i tym podobne.

247 | S t r o n a

Lista z użytkownikami i operacje Użytkownik po zarejestrowaniu pojawi się na liście użytkowników Na tej liście możemy zobaczyć wszystkich użytkowników, którzy są w naszym systemie jako zarejestrowani, i którzy aktywowali konto oraz ci, którzy konta nie aktywowali.

Pierwsza kolumna to jest pełna nazwa użytkownika, a więc w tym przypadku może to być imię i nazwisko danego użytkownika albo jego pseudonim. Druga kolumna to użytkownik a więc login, za pomocą którego dany użytkownik się loguje do naszego systemu. Czasami będzie istniała potrzeba wyłączenia danego użytkownika, a więc skorzystamy z opcji znajdującej się pod trzecią kolumną włączania użytkownika. Klikając ten przycisk obok użytkownika, możemy go zablokować. Kolumna aktywna informuje nas o tym czy dany użytkownik aktywował swoje konto poprzez kliknięcie w mailu linka aktywacyjnego. Kolumna grupy jest bardzo istotna, informuje nas do jakiej grupy dany użytkownik należy, w związku z tym będzie miał określone prawa. Pozostałe trzy kolumny: email ostatnia wizyta, data rejestracji, nie wymagają komentarza. Zauważyłyście pewnie Państwo, że użytkownicy mogą należeć do różnych grup, a co się z tym wiąże mają różne prawa w naszym systemie. W świeżej instalacji Joomla! mamy kilka grup. Dodatkowe grupy możemy tworzyć sami. Najważniejszą grupą użytkowników są użytkownicy należący do grupy Super User są to użytkownicy, którzy posiadają pełnię praw do naszego systemu, mogą robić w nim praktycznie wszystko o czym mowa jest w tej książce. Warto wspomnieć również o czymś takim jak notatki o użytkownikach. Mianowicie: każdemu użytkownikowi możemy przypisać notatkę. Przejdziemy na listę użytkowników i zobaczymy taki przycisk dodaj notatkę. 248 | S t r o n a

Możemy zanotować przy tym użytkowniku główne informacje, na przykład: podać informację o powodach zablokowania danego użytkownika czy też informacje o warunkach przynależności do danej grupy. Oczywiście, notatki możemy grupować w kategoriach.

249 | S t r o n a

Należy podkreślić, że użytkownik zarejestrowany nie może samodzielnie przepisać się do użytkowników typu autor albo menadżer. Musi to wykonać administrator systemu. Administrator systemu klika na nazwę użytkownika, którego chce przenieść do innej grupy, następnie na zakładce przypisz do grup 1 oznacza do jakiej grupy danego użytkownika przypisuje 2.

250 | S t r o n a

Na karcie danego użytkownika mamy jeszcze zakładkę ustawienia podstawowe. Tutaj możemy zdecydować o takich sprawach jak: z jakiego szablonu zaplecza będzie korzystać dany użytkownik, jaki język zaplecza będzie miał dany użytkownik. Ważne kiedy niektórzy użytkownicy zaplecza posługują się np.: językiem angielskim. Stąd też warto przypisać im angielski jako domyślny. Oczywiście, możemy zdecydować z jakiego edytora będą korzystać. Na koniec możemy przekierować na odpowiedni serwer pomocy i przypisać odpowiednio strefę czasową.

251 | S t r o n a

Edycja treści od strony frontowej

W joomla jest możliwość dodawania treści od strony frontowej, oczywiście po zalogowaniu i przy posiadaniu odpowiednich praw. Tutaj omówię tylko podstawowe sposoby edycji treści od strony frontowej czyli jak dodawać i edytować artykuły oraz jak edytować moduły.

Grupy użytkowników które mogą zarządzać witryną od strony frontowej

Aby edytować treść artykułu lub dodać nową treść do strony, najpierw trzeba się zalogować od strony frontowej na naszą witrynę. To co możemy edytować i gdzie publikować zależy od praw jakie ma nadana dana grupa użytkowników do której przynależy logujący. Mamy trzy grupy użytkowników które mogą zarządzać treścią od strony frontowej. Jest to kolejno autor, edytor i na końcu wydawca. Użytkownicy przypisani do tych grup mają różne prawa do edycji artykułów na stronie. Przyjrzyjmy się kolejno poszczególnym grupom użytkowników i zobaczymy jakie te grupy mają prawa. Aby to zrobić najlepiej kliknąć kolejne artykuły, artykuły a następnie po prawej stronie przycisk opcji. Przechodzimy do ostatniej zakładki uprawnienia.

252 | S t r o n a

Inaczej do tego samego miejsca można dojść klikając kolejno: system; konfiguracja globalna; następnie kliknąć zakładkę uprawnienia. Z lewej strony wybieramy interesujący nas dział, w tym przypadku wybieramy artykuły 1. Tutaj przychodzimy również na zakładkę uprawnienia 2.

Grupy me użytkowników którzy mają prawa do tworzenia treści na naszej stronie jest autor (author) edytor (edithor) i wydawca (Publisher)

253 | S t r o n a

Klikamy na autora 3, po prawej stronie poproszę każą nam się wyliczone ustawienia 4, inaczej prawa jakie posiada dany użytkownik przypisany do grupy autorów.

. Jak widać autor ma możliwość tworzenia nowych artykułów (działania dozwolone są zaznaczone na zielono, działania nie dozwolone są zaznaczone na czerwono) oraz poprawiania własnych artykułów Czyli użytkownik ten po zalogowaniu się (ma do tego prawo) na witrynie będzie mógł dodać nowy artykuł, ale nie będzie mógł go opublikować. Artykuł będzie w systemie ale nie będzie opublikowany. Teraz kliknijmy na edytora proszę zwrócić uwagę że w przypadku edytora doszło nowe uprawnienie edytor może już poprawiać cudze artykuły.

254 | S t r o n a

Podsumujmy, użytkownik grupy edytor tworzy nowe artykuły, poprawia swoje i cudze artykuły. Przejdźmy do wydawcy. Wydawca ma dodatkowe prawo a więc zmianę stanu artykuł czyli reasumując wydawca może tworzyć artykuły, poprawiać artykuły swoje i artykuły wprowadzone przez innych użytkowników oraz może te artykuły publikować na naszej witrynie.

255 | S t r o n a

Te trzy grupy to podstawowe grupy użytkowników które mają prawo do edycji treści od strony frontowej. Użytkownicy należący do tych grup nie mają prawa do logowania się od strony zaplecza. Nie mogą też, zmieniać ustawień poszczególnych komponentów. Takie prawa mają użytkownicy przypisani do odpowiednich grup. Proszę zwrócić uwagę na to, że my możemy tworzyć nowe grupy użytkowników o specyficznych prawach, lub modyfikować prawa danej grupy. O ACL w innym wydaniu publikacji. Użytkownicy należący do grupy administratorów czy menadżerów także mają prawa do tworzenia i edycji artykułów od strony frontowej, z tym, że menadżer ma dodatkowe prawa może usuwać artykuły czego nie mógł robić wydawca. Oczywiście menadżerom przypisano jeszcze dodatkowe prawo: mianowicie dostęp do komponentu. Wszystkie prawa posiada użytkownik przypisany do grupy administratorów z wyjątkiem czegoś co nazwano pełna kontrola. Jednak wykorzystać je może już logując się od strony zaplecza.

256 | S t r o n a

Przypisanie użytkownika do odpowiedniej grupy

Jeżeli chcemy aby użytkownik miał prawo do edycji treści na naszej witrynie od strony frontowej musimy go dodać do systemu. Jak dodać użytkownika opisałem w rozdziale o użytkownikach. Tutaj przychodzimy na zakładkę przypisz do grup 9 i tutaj wybieramy grupę do jakiej dany użytkownik będzie należał 10, a w konsekwencji jakie prawa będzie posiadał. Następnie zapisujemy zmianę i zamykamy 11. Użytkownik, który otrzymał określone prawa może zalogować się do witryny.

Tworzenie menu użytkownika

257 | S t r o n a

Aby dać użytkownikowi pełną możliwość edycji treści warto dla niego stworzyć odpowiednie menu. W menu zamieścimy 3 odnośniki: pierwszy odnośnik będzie umożliwiał zredagowanie i wysłanie do systemu artykułu, drugi odnośnik będzie umożliwiał edycja profilu użytkownika i trzeci odnośnik będzie umożliwiał przegląd własnego profilu. Tworzymy nowe menu w sposób w jaki pokazałem w rozdziale poświęconym menu. Klikając kolejno menu następnie klikamy projektant menu, utwórz menu. W pola które się ukazały wpisujemy informacje według zasady jako pokazywałem państwu w rozdziale poświęconym tworzeniu menu. Ja to menu nazwę menu użytkownika. Następnie klikamy menu, menu użytkownika. Klikamy utwórz pozycję. Nadajemy tytuł menu, na przykład dodaj zredaguj treść, teraz najważniejsze, typ pozycji menu: klikamy przycisk wybierz, następnie wybieramy artykuły i wybieramy opcję wyślij artykuł 11. W ten sposób użytkownik zalogowany będzie mu kliknąć na ten odnośnik i rozpocząć tworzenie artykułu. Pozostałe dwa odnośniki tworzymy w sposób podobny.

258 | S t r o n a

Oczywiście musimy dodać moduł który będzie wyświetlał to menu. Publikację modułu dla menu także pokazałem we wcześniejszych rozdziałach. Jedyną zmianę jaką tutaj wprowadzimy to wybór opcji dostępu na registered.

Robimy to po to by dostęp do tego menu mieli tylko zarejestrowani użytkownicy. Ponadto moduł ten może burzyć nam układ strony i dezorejentować użytkowników przeglądających naszą stronę.

Edycja treści na przykładzie użytkownika przydzielonego do grupy wydawcy

Przyjrzyjmy się pracy wydawcy, jak wspomniałem wydawca ma prawo: dodawać artykuły, edytować artykuły swoje i obce, zmieniać ich status. W wersji joomla zaraz po instalacji, wydawca ma jak widać największe prawa przy edycji treści od strony frontowej. Użytkownik, który należy do grupy wydawców loguje się od strony frontowej, po zalogowaniu powinno pokazać mu się menu użytkownika.

259 | S t r o n a

Użytkownik klika na link dodaj treść pojawia mi się okno z trzema przyciskami 14, najważniejszy to zapisz, czterema zakładkami 15 – z czego najważniejsze to treść i publikacja, następnie jest Tytuł 16 oraz główne okno edytora treści 17.

Użytkownik wpisuje treść w oknie edytora następnie nadaje tytuł artykułu i przechodzi na zakładkę publikacja.

260 | S t r o n a

Tutaj wybiera kategorię 18 do której ma być przepisany artykuł, może nadać etykiety czyli tagi 19 i uwaga wybrać status danego artykułu 20, może to być status opublikowanymi, nie opublikowany, w archiwum, w koszu. Czyli to co napisze wydawca może się pojawić odrazu na stronie. Inaczej rzecz będzie się miała z autorem, użytkownik ten na zakładce publikacja nie będzie posiadał opcji związanej z wyborem statusu artykułu, ponieważ domyślnie dla autora opcja publikacji na stronie jest nie dostępna. Opublikować ten artykuł będzie mógł dopiero użytkownik o wyższych uprawnieniach.

Edycja istniejącego artykułu

Po zalogowaniu się do witryny przeglądamy witrynę w celu odnalezienia artykuł który będziemy edytować, zależności od tego jaki szablon jest używany powinna pojawić nam się ikonka edycji. W standardowym szablonie będzie to wyglądać jak na ilustracji poniżej. 261 | S t r o n a

Klikamy na ikonkę dostosuj, i wtedy wydawca lub edytor będzie mógł poprawić dany artykuł. Poprawiać obce artykuły nie posiada autor, autor może tylko i wyłącznie poprawiać swoje własne artykuły.

Edycja modułów

Możliwość edycji modułów wprowadzono w Joomla 3.3, wyglądała ona zupełnie inaczej niż ta która jest w joomla 3.4. Administrator logował się na witrynie od strony frontowej i klikał na ikonę edycji danego modułu, wtedy system go przekierowywał na zaplecze i po zalogowaniu sie na zaplecze mógł go edytować moduł. W Joomla 3,4 jest inaczej - odbywa sie to podobnie jak z edycją treści. Administrator loguje sie na witrynę od strony frontowej i pokazuje mu sie przycisk edycji modułu w chwili gdy najedzie myszką na dany moduł i po jego kliknięciu otwiera mu się możliwość edycji tego właśnie modułu.

262 | S t r o n a

Jest to rozwiązanie o wiele wygodniejsze niż poprzednie, ponieważ pozostajemy na stronie frontowej, w części komponentu otwiera się natomiast panel edycji danego modułu. Możemy przystąpić do zmian w module. Panel edycji modułu jest bardzo zbliżony do tego jaki jest od strony zaplecza, jedyna różnica nie ma zakładek a jest panel harmonijki. Poniżej przykład panelu modułu menu – tego domyślnego dla Joomla. Na górze widźmy trzy przyciski służące do zapisu zmian w module przycisk zastosuj, dalej zapisu i zamknięciu przycisk zapisz, oraz przycisk anuluj służy porzuceniu zmian i wyjścia z edycji 22. Poniżej mamy właściwy panel do zarządzania modułem 23 i na dole widać zakładki 24.

263 | S t r o n a

Na obecną chwilę przy domyślnej instalacji Joomla edytować moduły mogą tylko administratorzy systemu – co jest logiczne, bo tylko oni mogą zrządzać cała stroną.

264 | S t r o n a

Tworzenie strony wielojęzycznej w Joomla 3.4 Stworzenie strony wielojęzycznej w Joomla 3, nie wymaga instalacji żądnych dodatkowych rozszerzeń, poza językami w jakich ma być witryna. Po prostu wielojęzyczność trzeba skonfigurować. Są dwie drogi uruchomienia witryny wielojęzycznej, pierwsza prostsza już na etapie instalacji określamy czy nasza witryna ma być wielojęzyczna a druga bardziej złożona, bo na istniejącej witrynie musimy aktywować wielojęzyczność.

Aktywacja wielojęzyczności w Joomla na etapie instalacji witryny.

Pod koniec instalacji mam taki przycisk dodatkowy krok instaluj języki – klikamy na ten przycisk.

Teraz z listy wybieramy języki w jakich ma być nasza witryna (2). Po zaznaczeniu języków, klikamy dalej (3).

265 | S t r o n a

Chwilę trwa pobieranie i instalowanie jezyków. Pobierane są najnowsze wersje języków i są to oficjalne tłumaczenia. Proszę zauważyć, że w tych językach nie tylko będzie nasza witryna, ale także zaplecze naszej witryny. Po instalacji języków mamy ekran na którym musimy zaznaczyć kilka opcji. Najpierw klikamy na tak przy opcji aktywna wielojęzyczność (4). Po kliknieciu tej opcji instalator tak skonfiguruje naszą witrynę by była gotowa do prezentacji treści w wielu językach.

266 | S t r o n a

Na etapie instalacji pozostaje nam jeszcze, zdecydować o kilku kwestiach. Pojawiły się dwa nowe przyciski. Przycisk (5) pozwalana zdecydować, czy instalator doda do naszej witryny przykładowe artykuły, kategorie po jednej dla każdego jezyka. Domyślnie jest to ustawione na TAK. Sugeruję ustawienie przycisku (6) na tak w celu poprawienia SEO naszej witryny. Następnie decydujemy o języku w jakim będziemy my jako administratorzy witrynę obsługiwać. Wybieramy wybrany język przez zaznaczenie go (7). Potem wybieramy domyślny język dla naszej witryny, czyli ten który się załaduję po wywołaniu naszej witryny w oknie przeglądarki (8). Klikamy przycisk dalej,

267 | S t r o n a

Teraz już możemy zakończyć działanie kreatora instalacji Joomla. Usuwamy folder instalacyjny (9) i możemy załogować się do zaplecza.

268 | S t r o n a

Na zapleczu wszystko jest już skonfigurowane tak aby rozpocząć tworzenie witryny wielojęzycznej. Osoby które w ten sposób aktywowały witrynę wielojęzyczną, mogą pominąć następny rozdział i przejść do rozdziału – dodawanie treści do witryny wielojęzycznej.

Aktywacja wielojęzyczności na istniejącej witrynie

Niestety aktywacja wielojęzyczności na istniejącej witrynie jest dużo trudniejsza i wymaga wielu zabiegów. Tutaj po kolei wszystko opiszę. Będzie się ona składała z następujących kroków: 1. Pobranie i instalacja potrzebnych plików językowych 2. Utworzeniu języków treści naszej witryny 3. Włączeniu dodatków odpowiedzialnych za języki 4. Utworzenie po jednym menu dla danego języka i dodanie do niego po jednej pozycji startowej 5. Opublikowanie modułu do przełączania języków na naszej witrynie

269 | S t r o n a

Najpierw musimy dodać pliki językowe w których będzie wyświetlana nasza witryna. Czyli po prostu musimy dodać języki. W tym celu klikamy kolejno rozszerzenia, extensions manager (10).

Jesteśmy na ekranie, gdzie instalujemy rozszerzenia, jako, że jezyki to rozszerzenie, klikamy w menu bocznym na Instal languages (11). Pojawi nam się nowe puste okno, gdzie po kliknięciu na przycisk Find languages (12) wyświetli się lista języków.

W tym momencie pojawi się lista z dostępnymi językami, zaznaczamy te języki w których chcemy aby była nasza witryna (13), potem już tylko klikamy przycisk install.

270 | S t r o n a

Języki są pobierane ze strony Joomla i instalowane w naszym systemie. Po wykonaniu tej operacji wyświetli się komunikat o poprawności instalacji nowych języków (14).

271 | S t r o n a

Etap pierwszy jest za nami. Mamy dodane języki do naszej witryny. Teraz musimy aktywować języki treści, czyli wskazać Joomla, że te w tych językach będzie wyświetlana treść naszej witryny. Klikamy kolejno Extensions > Language manager. Na nowo otwartym oknie klikamy w menu bocznym Content (15).

Musimy dodać kolejne języki treści, w tym celu klikamy przycisk New (16).

272 | S t r o n a

Wyświetli się ekran jak poniżej. Musimy wypełnić wszystkie pola oznaczone gwiazdką, zaraz je objaśnię. Pozostałe pola możemy pominąć.

Pole Title (17) tutaj wpiszmy nazwę języka, najlepiej wpisać nazwę języka taką jaka jest dla nas zrozumiałą. Dlaczego? Ponieważ przypisując artykuły, kategorie, pozycje menu czy moduły właśnie te nazwy języków będziemy wybierać. W polu nazwa rodzima (18) wpisujemy rodzimą nazwę danego języka, Dlaczego? Jeśli wybierzemy możliwość przełączania języków na witrynie za pomocą nazw to właśnie te 273 | S t r o n a

nazwy rodzime języków się pojawią, warto aby użytkownik naszej witryny łatwo zidentyfikował swój język.

Language Tag – (19) tutaj możemy mieć pewną trudność, ponieważ language Tag składa się z 5 znaków, dla angielskiego wygląda on tak en-GB, ale może też wyglądać tak en-CA lub enUS, en-AU, pierwsze dwie litery to nazwa języka, potem jest myślnik i kolejne dwie litery to skrót od państwa gdzie jest on używany, albo inaczej odmiana tego języka.

Mamy więc: GB – Great Britan, CA – Canada, US United State, AU – Australia. W przypadku wielu języków mamy właśnie te dodatkowe dwa znaki identyfikujące odmianę języka. Skąd wziąć znaczniki tych języków proszę popatrzeć na zrzut ekranu poniżej. Musimy kliknąć na zainstalowane języki witryny. Zobaczymy wszystkie języki jakie dodaliśmy do witryny wraz z Language tag

Url Language Tag – (20). Gdy włączona jest obsługa prostych adresów otrzymamy adres naszej strony na przykład taki mojastrona.com/en/podstrona, lub też mojastrona.com/de/podstronao. To właśnie tutaj pojawią się te dwie literki zwane URL 274 | S t r o n a

language tag. Zachęcam tutaj Państwa do wpisania w to pole liter pobranych z pola Language tag, z tym że pobieramy tylko dwa znaki. Następnie wybieramy Image prefix (21). Jeżeli nasza witryna będzie miała przełącznik języków postaci flag, to właśnie tutaj będziemy mogli wybrać flagę dla danego języka, a więc dla języka angielskiego wpisujemy en, dla języka niemieckiego de dla języka portugalskiego pt i wybieramy właściwe flage, która pojawi się po wybraniu prefiksa, dla angielskiego może tych flag być klika, zależnie od kraju dla jakiego dedykujemy treść. Zasadniczo to są wszystkie pola, które powinniśmy obowiązkowo wypełnić. Pozostałe pola możemy pominąć. Po wypełnieniu wszystkich pól zapisujemy i zamykamy. Oczywiście można jeszcze przejść na kolejne zakładki podać słowa kluczowe i streszczenie naszej witryny w danym języku. Warto też przejść do zakładki nazwa witryny aby podać nazwy naszej witryny w danym języku. Jednak to już działanie opcjonalne. Powtarzam to operacje dla wszystkich języków w który chcemy aby nasza witryna była opublikowana.

Etap trzeci czyli publikacja dwu modułów odpowiedzialnych za języki. Klikamy kolejno Extensions Plugin Menager. Tutaj wyszukujemy dwa pluginy: 1. System - Language Filter – ten obowiązkowo włączamy 2. System - Language Code – ten włączamy opcjonalnie

275 | S t r o n a

Pluginy włączamy przez kliknięcie na kółko z krzyżykiem w kolumnie status. Warto też otworzyć dodatek Language Filter w celu skonfigurowania dodatkowych opcji.

276 | S t r o n a

Przed nami przedostatni krok stworzenie menu dla każdej z wersji językowych, tego menu nie będziemy używali, jednak jest ono potrzebne aby witryna wielojęzyczna działała prawidłow, w tym menu będzie tylko jedna pozycja startowa przypisana do danego języka. Kolejno klikamy menus, menu menager, Add New Menu.

Wypełniamy pola poniżej według własnego uznania. Ważne aby było zaznaczone dla jakiego to jest języka.

Następnie klikamy kolejno menu, klikamy menu które tworzyliśmy dla danego języka i tutaj tworzymy nową pozycję. Może to być pozycja Featured Articles, Uwaga ważne jest aby ta nowo tworzeona pozycja była przypisana do danego jezyka oraz aby była to pozycja 277 | S t r o n a

domyślna – czyli zaznaczamy to tak jak na obrazku. Detfult page (24) musi być na Yes, a w polu language (25) koniecznie musi być wybrany właściwy język.

Zapisujemy i zamykamy, jeśli wszystko zrobiliśmy dobrze to po zapisaniu pojawią się flagi danego języka w menu.

278 | S t r o n a

Przed nami ostatni etap, czyli publikacji przełącznika języków na stronie. Jest to moduł, za pomocą którego użytkownik będzie mógł się przełączyć się na interesujący go język klikając flagę lub wybierając język z listy. Przychodzimy więc kolejno do extensions, module menager. Tutaj musimy otworzyć nowy moduł. Klikamy przycisk utwórz i z listy wybieramy moduł który się nazywa Language Switcher. Wystarczy na niego kliknąć. Otworzy nam się standardowe okno do tworzenia modułów.

Obowiązkowo wypełniamy pola (26), czyli tytuł modułu. Ukrywamy tytuł modułu (27), no chyba że chcemy wyraźnie zaznaczyć że to jest miejsce do przełączania języków. Oczywiście wybieramy odpowiednią pozycję w naszym aktywnym szablonie (28) I obowiązkowo pamiętajmy aby moduł by opublikowany(29). Warto zastanowić się nad ustawieniami opcjonalnymi (30) czyli czy przełącznik języków będzie w postaci flag czy też w postaci listy rozwijanej. Jeśli flagi to czy mają być w układzie pionowym czy horyzontalnym. To już wszystko, teraz możemy dodawać treść.

279 | S t r o n a

Tworzenie treści w witrynie wielojęzycznej opartej o Joomla Przy wstawianiu treści do naszej witryny obowiązuje od teraz pewna jedna żelazna zasada: każda treść musi być przypisana do odpowiedniego języka, a więc tworząc artykuł, moduł, kategorię czy element menu zawsze tą treść przypisujemy do odpowiedniego języka. Przykłady poniżej.

Tworząc artykuł, zawsze musimy przypisać go do danego języka(31)

Czyli pisząc treść po francusku, w opcji numer (31) Language wybieramy język French, inaczej treść nasza pojawi się albo we wszystkich językach albo w nieodpowiednim języku. Dodając treść po niemiecku tutaj wybieramy niemiecki. Podobnie postępujemy w przypadku kategorii. Moduły jako element prezentacji treści na naszej stronie rządzą się tymi sami zasadami, a więc jeden moduł jeden język. Nie ważne że prezentuje on ten sam rodzaj treści, istotne jest to że robi to w różnych językach. W tym momencie najlepiej jest stworzyć jeden moduł przypisać go do danego języka, potem skopiować ten moduł, przetłumaczyć zawartość lub zmienić konfigurację i opublikować go w kolejnym języku. Tak jak pokazuję obrazek poniżej w przypadku modułu własny HTML.

280 | S t r o n a

Pomimo że mamy teraz w systemie kilka menu z flagami to korzystamy tylko z tego właściwego, może to być np. main menu, tutaj tworząc pozycję zawsze przypisujemy ją do danego języka, ta pozycja w menu pojawi się na stronie tylko i wyłącznie w danym języku. Dla innych języków pojawią się pozycje przypisane do innych języków. Dlaczego wszystko przypisujemy do jednego głównego menu, a nie do meny z flagami. Wiele szablonów ma coś takiego jak mega menu np. szablony oparte o framework Vertex, Ganrty, JA T3, one mają możliwośc obsługi tylko jednego menu głownego. Nie da się przypisac do tego szablonu oddzielnego meny dla każdego języka (w praktyce można ale jest to bardzo pracochłonne). Stad w jednym menu głównym tworzymy wiele pozycji i te pozycje przypisujemy do danego języka. Po przejściu do danego języka pojawią się w menu tylko pozycje, które są przypisane do danego języka.

281 | S t r o n a

To wszystko co pisałem powyżej dotyczy samej Joomla, nie dotyczy rozszerzeń. Niestety wiele rozszerzeń nie jest w stanie obsługiwać poprawnie wielojęzyczności. Wtedy musimy sięgnąć po rozszerzenia wspomagające np. Falang.

ZAKOŃCZENIE Dziękujemy Wam za tę wspólną podróż. Mamy nadzieję, że była ona dla Was tak samo owocna jak dla nas. Bo my także staliśmy kiedyś na samym początku tej drogi, nie wiedząc dokąd nas ona zaprowadzi. Przygoda z Joomla! trwa jednak bez końca, bo jak zapewne już wiecie, ten CMS nigdy nie trwa w jednej postaci, a stale ulega pozytywnym przemianom. Jesteśmy dumni, że mogliśmy podzielić się z Wami tym, co o nim wiemy. Mamy nadzieję, że przyłączycie się do ogólnoświatowej społeczności Joomla! i zechcecie kiedyś wesprzeć ją swoimi świeżymi pomysłami. Niemniej najbardziej liczymy na to, że nasz podręcznik pomoże Wam w codziennej pracy z tym CMS. Joomla! to bogactwo możliwości i do tego bogactwo w zasięgu ręki. Nie wierzcie tym, którzy mówią, że system bezpłatny nie jest bezpieczny. To kompletna bzdura! W jaki sposób niebezpieczny ma być system tworzony od niemal dwóch dekad przez pasjonatów z całego świata? Jeśli z nim pracują, to chcą by był doskonały. W Joomla! tkwi pierwotna idea wspólnoty – dzielenia się tym, co się ma. To trochę tak jakby na tym polu zrealizowały się odwieczne marzenia człowieka o utopii – krainie, w której wszyscy ludzie są równi, szczęśliwi i wspólnie rządzą się sprawiedliwymi prawami. W żadnym państwie nie udało się tego osiągnąć, ale na wirtualnej platformie CMS Joomla! tak. Dlaczego? Joomla! to fenomen i zapraszamy Was byście dołączyli do naszej wspólnej, międzynarodowej przygody, w której ludzie z radością podzielą się z innymi tym, co mają najlepszego.

282 | S t r o n a