Obiektyw do lustrzanki cyfrowej (2)

Obiektyw do lustrzanki cyfrowej część 1 Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 1 Wraz z obniżką cen i rozwojem świadomości fotograficznej użytkowników coraz więcej właścicieli cyfrowych kompaktów postanawia kupić "prawdziwy" aparat - cyfrową lustrzankę z wymienną optyką. Wraz z nowym aparatem pojawia się problem doboru obiektywów. Prezentujemy pierwszą część naszego przewodnika, dla absolutnie początkujących. W tym tygodniu wyjaśnimy dlaczego niektóre obiektywy pasują tylko do wybranych modeli aparatów. Technologia cyfrowa rozbudziła zainteresowanie fotografowaniem wśród wielu osób, które do tej pory ograniczały się tylko do okazjonalnego wykonywania zdjęć. Kompakt cyfrowy, który dał dostęp do magicznego świata fotografii przestaje wystarczać wraz z ambicjami do wykonywania coraz lepszych zdjęć. Początkujący fotografowie wykonują krok dalej i decydują się na zakup "prawdziwego" aparatu, czyli cyfrowej lustrzanki. Maile, telefony i dyskusje prowadzone z naszymi czytelnikami, znajomymi, a nawet członkami rodzin uświadomiły nam bardzo ważny fakt. Wiele osób przesiadających się z cyfrowych kompaktów na cyfrowe lustrzanki zupełnie nie ma pojęcia, jaką dobrać optykę i co oznaczają wartości opisujące poszczególne modele obiektywów.

1

Większość użytkowników decyduje się na zakup lustrzanki z obiektywem w zestawie (zwanym obiektywem "kitowym" - od angielskiego słowa kit czyli zestaw). Pierwszy problem pojawia się już przy pierwszych zdjęciach nowym nabytkiem. Nagle okazuje się, że możliwości nowego zestawu są nader skromne w porównaniu z dotychczasowym kompaktem o 10-krotnym zoomie i zdjęciami makro od 1 cm. Zwracamy się z tym problemem do sprzedawcy albo dzwonimy do Fotopolis.pl. Tu bardzo pomocni fachowcy radzą nam, żebyśmy kupili obiektyw o ogniskowej 16 mm, bo wtedy będziemy mieli szeroki kąt o "ekwiwalencie" 28 mm, a żeby robić zdjęcia pszczółek potrzebny jest inny obiektyw makro i niestety obiektyw, który akurat jest w promocji nie będzie pasował do naszej lustrzanki bo ma inne "mocowanie". Ale o co chodzi?!! Na wszystkie te wątpliwości odpowie nasz przewodnik. Nie znajdziecie tu skomplikowanych szczegółów i dogłębnych opisów technicznych, ale najprostsze, jasno podane informacje pozwalające na dobór obiektywu do właśnie kupionej lustrzanki cyfrowej. Jeżeli jesteście więc zaawansowanymi użytkownikami lustrzanek, to ten cykl nie jest dla Was. W poszczególnych odcinkach omówimy jakie obiektywy pasują do poszczególnych marek aparatów, jak dobrać ogniskową do swoich potrzeb, a także jakimi oznaczeniami posługują się poszczególni producenci i co one oznaczają dla przeciętnego użytkownika. Na początek podstawowe informacje. Dlaczego obiektywy jednych firm nie pasują do lustrzanek innych firm? Podstawową wiedzą, jaką musi posiąść początkujący właściciel lustrzanki, to informacja jaki rodzaj mocowania ma jego aparat. Całe szczęście fakt ten można ustalić dosyć szybko i jednoznacznie. Co nie znaczy, że nie czyhają tu pułapki. Na rynku dostępnych jest kilka typów mocowań obiektywów, które są ściśle powiązane z producentem i modelem lustrzanki. Zazwyczaj jest tak, że do aparatu danego producenta nie można założyć obiektywu innego producenta aparatów. Na przykład do lustrzanki Nikona nie założymy obiektywu Canona i odwrotnie. Po prostu konstruktorzy tych firm w toku rozwoju systemu swoich lustrzanek wybrali inne rozwiązania konstrukcyjne niż ich konkurenci rynkowi. Ich wybór był podyktowany przekonaniem o wyższości jednych rozwiązań nad drugimi, ale także faktem, że ich odpowiednicy z innej firmy opatentowali swoje pomysły, aby nie mogły być użyte w produktach konkurencji. Różnice te dotyczą zarówno fizycznego mocowania obiektywu do korpusu aparatu, jak i sposobu, jakim aparat steruje obiektywem (na przykład automatycznie ustawiając ostrość). Jednak kilku producentów zawarło ze sobą sojusz i ich lustrzanki mogą korzystać z tych samych obiektywów. Co więcej, kilka lat temu firma Olympus opracowała standard obiektywów, z którego może skorzystać każda chętna firma. Poniżej prezentujemy listę producentów cyfrowych lustrzanek małoobrazkowych wraz z typem mocowania, z którego korzystają.      

Canon - EF, EF-S Nikon, Fujifilm - F Olympus, Panasonic, Leica - System 4/3 Pentax, Samsung - Pentax K, KAF, KAF2 Sony - α (Alfa), Konica-Minolta Sigma - Sigma

Jednak to nie wszystko. Na rynku funkcjonują niezależni producenci obiektywów, którzy produkują swoje szkła z mocowaniami do różnych marek aparatów. Największe takie firmy to Sigma, Tokina i Tamron. Wszyscy z nich produkują obiektywy dla "wielkiej dwójki", czyli dla aparatów z mocowaniami Canona i Nikona. Jednak większość modeli obiektywów niezależnych producentów występuje także w wersjach z mocowaniami do pozostałych marek z listy. Kupując obiektyw Sigmy, Tokiny lub Tamrona koniecznie trzeba się upewnić, że otrzymamy model z

2

mocowaniem do naszej lustrzanki. Specyficznym przypadkiem jest firma Carl Zeiss, która projektuje obiektywy dla firmy Sony, ale także samodzielnie produkuje obiektywy do aparatów z mocowaniem F, czyli dla Nikonów i Fujifilm. Omówmy teraz krótko, co może nas spotkać, jeżeli będziemy wybierali obiektyw dla lustrzanki określonej marki. Canon Canon to potentat na rynku lustrzanek. Modele aparatów oznaczone symbolem EOS to jeden z najpopularniejszych systemów na świecie. Kilkanaście lat temu Canon wprowadził na rynek zupełnie nowy system EOS i mocowanie EF, który był rewolucją na rynku lustrzanek. Cyfrowe lustrzanki Canon EOS nadal korzystają z mocowania EF i jego nowszej odmiany EF-S. Obiektywy EF-S przeznaczone są dla amatorskich lustrzanek cyfrowych tego producenta, czyli modeli EOS 300D, EOS 350D, EOS 400D, EOS 20D i EOS 30D. Ważne jest, że ze względów konstrukcyjnych obiektywów oznaczonych jako EF-S nie założymy do profesjonalnych lustrzanek Canona, jak na przykład modeli EOS-1D we wszystkich odmianach, a także starszych modeli półprofesjonalnych, jak EOS 10D, EOS D30 i EOS D60. Do tych aparatów trzeba stosować obiektywy EF. Z kolei obiektywy EF możemy stosować bez ograniczeń do wszystkich lustrzanek cyfrowych Canon EOS. Podsumowując ogólna zasada brzmi następująco: obiektyw EF pasuje do wszystkich eosów, a obiektyw EF-S tylko do wybranych modeli.

bagnet EF-S w modelu Canon EOS 400D Właściciele lustrzanek marki Canon są w tym szczęśliwym położeniu, że wszystkie trzy największe niezależne firmy produkujące optykę oferują prawie wszystkie swoje produkty także w wersji z mocowaniem EF, zwanym także Canon EOS. Wybór jest więc ogromny. Nikon

3

Kolejnym gigantem na rynku lustrzanek jest firma Nikon. Produkowane przez nią obiektywy firmowane są nazwą Nikkor. Od wielu lat Nikon ściga się z Canonem o tytuł firmy sprzedającej najwięcej lustrzanek. W przeciwieństwie do swojego największego konkurenta, Nikon pozostaje przy rozwiązaniu mocowania F, z którego korzysta praktycznie od początku produkcji lustrzanek. Mimo, że z biegiem lat mocowanie F było rozwijane, tak aby sprostać rozwijającej się technologii, to nadal użytkownicy najnowszych lustrzanek cyfrowych Nikona, mogą korzystać najstarszych obiektywów z mocowaniem F - muszą jednak pamiętać, że nie wszystkie funkcje aparatu będą w pełni działały.

bagnet Nikon F w modelu D40 wymaga obiektywów AF-S z wbudowanym silnikiem autofokusa Użytkownicy Nikonów, mają więc w miarę prosty wybór. Wszystkie aktualnie produkowane modele obiektywów Nikkor pasują do większości modeli cyfrowych lustrzanek tego producenta. Jedynym wyjątkiem jest aparat Nikon D40, który, aby automatycznie ustawiać ostrość musi korzystać z obiektywów Nikkor AF-S, a więc wyposażonych we własny silnik. Oczywiście użytkownik Nikona D40 może zakładać także inne obiektywy, ale musi się liczyć z koniecznością ręcznego ustawiania ostrości. Tylko profesjonalne modele Nikona, jak D200 i seria D2H, D2X mogą w pełni korzystać ze starszych obiektywów Nikkor. Wraz z lustrzankami cyfrowymi Nikon wprowadził serię obiektywów DX, których konstrukcja jest przystosowana do specyfiki matrycy cyfrowej. Obiektywy DX założone do lustrzanki Nikona na tradycyjny film będą dawały zniekształcony obraz (zaciemniony w rogach). Jednak użytkownicy lustrzanek cyfrowych nie mają się czym przejmować. Do cyfrowych lustrzanek Nikona można także znaleźć pełną gamę obiektywów Sigmy, Tamrona i Tokiny. Ciekawostką są obiektywy z mocowaniem Nikona produkowane przez niemiecką firmę

4

Carl Zeiss. Są to w pełni manualne (bez autofokusa) szkła wysokiej jakości. Fujifilm Koncern Fujifilm produkuje swoje lustrzanki cyfrowe wykorzystując korpusy Nikona, więc modeli FinePix S2 Pro, FinePix S3 Pro i aktualnie produkowanego FinePix S5 Pro dotyczą takie same zasady jak lustrzanek cyfrowych Nikona. Z jednym wyjątkiem. Fujifilm nie ma w swojej ofercie odpowiednika modelu Nikon D40, więc problem z obiektywami nie wyposażonymi w wewnętrzny silnik nie istnieje w tym wypadku.

napis Nikon F-mount zdradza mocowanie Nikona w modelu Fujifilm FinePix S5 Pro

Olympus Wszystkie cyfrowe lustrzanki tego producenta korzystają z mocowania 4/3. Jest to system opracowany przez firmę Olympus od podstaw z myślą o lustrzankach cyfrowych. Dodatkowo jest to system otwarty, z którego mogą korzystać także inni producenci. Jednym z założeń Systemu 4/3 była pełna zgodność optyki w ramach systemu - nawet jeżeli korpus aparatu i obiektyw będą pochodziły od innych producentów. Właściciele lustrzanek cyfrowych Olympusa mogą więc bez ograniczeń korzystać z szerokiej gamy obiektywów Systemu 4/3 tego producenta, a także z produktów firm Leica i Sigma przystosowanych do mocowania 4/3.

5

bagnet Systemu 4/3 na przykładnie aparatu Olympus E-400

Panasonic Ten japoński producent korzysta z Systemu 4/3, a jego lustrzanki cyfrowe są pokrewne konstrukcyjnie z modelami Olympusa. Panasonic do swojej lustrzanki L1 oferuje obiektywy zaprojektowane przez niemiecką firmę Leica, jednak bez problemu można użyć obiektywów Olympus i Sigma z mocowaniem 4/3. Leica Lustrzanka z logiem Leica, model Digilux 3, to praktycznie ten sam model, co konstrukcja Panasonica, więc stosują się do niego te same zasady. Pentax System Pentaksa ma swoich zagorzałych zwolenników na całym świecie. Mimo że nie należy do najpopularniejszych, to cieszy się prestiżem na rynku. Do lustrzanek cyfrowych Pentax kieruje "cyfrowe" obiektywy z bagnetem KAF i KAF2 oznaczone symbolem DA. Pentax jest jednak wierny tradycji i większości obiektywów z bagnetem K (bez autofokusa) można używać z cyfrowymi lustrzankami tego producenta.

6

mocowanie Pentax KAF w lustrzance Pentax K100D Wynikiem współpracy Pantaksa z Samsungiem są również dostępne na rynku obiektywy firmowane marką Schneider-Kreuznach z mocowaniem KAF. Bogatą ofertę modeli z tym mocowaniem moją również niezależni producenci. Samsung Koreański koncern wypuścił na rynek kilka modeli lustrzanek cyfrowych, które są odpowiednikami modeli Pentaksa. Wspólnie z niemiecką firmą Schneider-Kreuznach opracowano także kilka obiektywów z mocowaniem KAF przeznaczonych do lustrzanek Samsunga, ale oczywiście zgodnych także z aparatami Pentax. Do lustrzanek Samsunga pasują także wszystkie obiektywy Pentaksa i niezależnych producentów z mocowaniem KAF. Sony Marka Sony wkroczyła na rynek lustrzanek cyfrowych po odkupieniu od firmy Konica Minolta działu zajmującego się fotografią. Konsekwencją i zaletą tego było przejęcie od Minolty mocowania obiektywu w nowych lustrzankach Sony. Bagnet Minolty (i później Koniki Minolty) został nazwany α (alfa) tak jak cały system nowego właściciela. Wykorzystując potencjał znajdujących się już na rynku i będących w ofercie niezależnych producentów obiektywów Sony zadbało, aby nowe lustrzanki cyfrowe były w pełni zgodne z obiektywami Konica Minolta. Podobnie jak u innych producentów w ofercie systemu α znajdują się obiektywy przeznaczone wyłącznie do lustrzanek cyfrowych. Oznaczone one są DT od Digital Technology.

7

bagnet Alpha odziedziczony po Minolcie

Dodatkowo, wykorzystując swoją współpracę z renomowanym producentem Carl Zeiss na rynku pojawiły się zaprojektowane przez tę firmę obiektywy do lustrzanek cyfrowych Sony. W sumie niezależni producenci optyki uzupełniają ofertę rynkową systemu α kilkudziesięcioma dodatkowymi modelami szkieł. Sigma Mimo że jest jednym z największych na świecie producentów optyki, firma Sigma nie ustaje w próbach spopularyzowania własnego systemu lustrzanki cyfrowej. Do korzystającej z nowatorskiego rozwiązania matrycy lustrzanki SD opracowano własne mocowanie Sigma, do którego firma produkuje całkiem sporo modeli obiektywów. Jednak najczęściej logo Sigma możemy oglądać na optyce zamocowanej do korpusów innych producentów. Jak to sprawdzić? Już wiemy, czego szukać, ale jak to znaleźć? Informacje o mocowaniu obiektywu, to jedna z podstawowych danych podawanych w specyfikacjach obiektywów. Korzystając z wyszukiwarki specyfikacji na Fotopolis.pl można od razu podać, jakie mocowanie nas interesuje wśród poszukiwanych obiektywów. Rodzaj mocowania obiektywu, to również podstawowa wiedza, jaką powinni posiadać sprzedawcy w sklepach fotograficznych. To wszystko w pierwszym odcinku naszego poradnika. Za tydzień wyjaśnimy jak dobrać ogniskową do własnych potrzeb i jak odczytać ją z korpusu obiektywu. Zapraszamy. autor: ms

1

część 2 Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 2 Dotychczasowy użytkownik kompaktu cyfrowego przesiadając się na lustrzankę cyfrową często staje przed problemem doboru obiektywu, który będzie oferował taki kadr, jak jego dotychczasowy aparat. W dzisiejszym odcinku naszego poradnika wyjaśnimy, jak czytać cyfry opisujące ogniskową obiektywu i jak wpływają one na wykonane zdjęcia. W poprzednim odcinku dowiedzieliśmy się, jaki obiektyw pasuje do danego modelu lustrzanki cyfrowej. To jednak najprostsza rzecz, o jakiej musimy zdecydować wybierając obiektyw, a właściwie zdecydowaliśmy już o niej wybierając ten, a nie inny model aparatu. Prawdziwe schody zaczynają się przy doborze ogniskowej.

podstawowe wartości opisujące obiektyw znajdziemy na jego korpusie Oczywiście na każdym obiektywie producenci umieszczają dokładne oznaczenia, które w założeniu mają pomóc ocenić, jaki kadr pokazuje (odwzorowuje) dana optyka. Okazuje się jednak, że bez dodatkowej wiedzy taka informacja jest kompletnie bezużyteczna. Bo jak wytłumaczyć fakt, że obiektywy o oznaczeniu 4,7 mm, 18 mm i 28 mm w różnych aparatach dają taki sam kadr? Wyjaśnimy to w tym odcinku poradnika dla początkujących użytkowników lustrzanek cyfrowych. Jak sprawdzić, jakie zdjęcie uzyska się z danego obiektywu? Większość fotografujących zmieniających aparat kompaktowy na lustrzankę oczekuje od optyki nowego aparatu takiego samego zakresu odwzorowywania jaki mieli w kompakcie - i to najlepiej bez konieczności wymiany obiektywów. Jeszcze kilka lat temu w tym miejscu powinniśmy napisać, że tak się nie da, bo optyka do lustrzanek stawia większe wymagania i nie da się zrobić

9

obiektywu do lustrzanki z 10-krotnym zoomem optycznym jakim dysponują cyfrowe kompakty. Dzisiaj możemy napisać, że nie stanowi to już problemu, chociaż trzeba zdecydować się na pewne kompromisy. Prawie każdy producent optyki do lustrzanek cyfrowych ma w swojej ofercie obiektyw o zakresie ogniskowych 18-200 mm, co odpowiada właśnie w przybliżeniu 10-krotnemu zbliżeniu optycznemu. Jak to się jednak ma do kadru, jaki otrzymamy na zdjęciu?

przykładowy zakres kadrów uzyskiwanych za pomocą obiektywu 18-200 mm W naszym poradniku stronimy od określeń technicznych, jednak kilka pojęć trzeba wyjaśnić. Dla potrzeb tego artykułu pod pojęciem kadru będziemy rozumieli odwzorowany na zdjęciu wycinek obrazu z otoczenia, które widzimy gołym okiem. Kadr zależy bezpośrednio od długości ogniskowej obiektywu i od wielkości matrycy światłoczułej, która zamontowana jest w aparacie. Kiedyś, gdy klatka filmu małoobrazkowego miała stałą wielkość, można było ten drugi aspekt pominąć. W każdym aparacie małoobrazkowym obiektyw, na przykład o ogniskowej 28 mm, dawał taki sam kadr. Problem pojawił się wraz z wprowadzeniem fotografii cyfrowej i matryc światłoczułych. Ponieważ produkcja matrycy wielkości klatki filmu 35 mm jest kosztowna, producenci montują w aparatach cyfrowych matryce o mniejszej powierzchni.

10

porównanie wielkości kadru w matrycy pełnej wielkości (1:1) i matrycy APS-C typowej lustrzanki cyfrowej (1:1,6) W rezultacie na zdjęciu wykonanym tym samym obiektywem (taką samą ogniskową) aparatem z matrycą mniejszą niż pełna klatka filmu zobaczymy kadr mniejszy niż w przypadku filmu - patrz ilustracja powyżej. Efekt jest taki, jakbyśmy użyli dłuższej ogniskowej. Na rynku optyki zrobił się bałagan, bo skąd użytkownik aparatu ma wiedzieć, że trzy różne aparaty z dolną ogniskową obiektywu 4,7 mm, 18 mm i 28 mm dadzą taki sam kadr? Aby uniknąć nieporozumień, trzeba było sprowadzić te wartości do wspólnego mianownika. Przyjęło się więc przeliczać ogniskową obiektywu tak, aby odpowiadała ona "widzeniu" klasycznej klatki małoobrazkowej. Przelicznik ten nazywa się najczęściej ekwiwalentem ogniskowej dla 35 mm, lub w skrócie po prostu ekwiwalentem (skrót ekw.), ale bywa również nazywany przelicznikiem, a przez środowiska wywodzące się z branży komputerowej cropem (od angielskiego crop - czyli wycinek, przycięcie). Mimo że pojęcia te są używane często zamiennie poprawnie jest, gdy ekwiwalentem nazywamy już przeliczone ogniskowe np. 28-105 mm, a przelicznikiem czy cropem iloraz użyty do przeliczenia np. x1,5 ("x" oznacza iloraz - "razy"). Więcej o ekwiwalencie pisaliśmy w naszym artykule z cyklu ABC fotografii cyfrowej, a także w rozdziale książki "Radość fotografowania". Największe przeliczniki stosowane są w aparatach kompaktowych, gdzie są najmniejsze fizycznie matryce. W przykładowym aparacie kompaktowym już obiektyw o ogniskowej 4,7 mm da kadr będący ekwiwalentem pola widzenia 28 mm w przypadku pełnej klatki. Jest to więc przelicznik o wartości około 6. Większość lustrzanek cyfrowych wyposażonych jest w matryce w formacie APSC, które mają przelicznik 1,5-1,6. Natomiast lustrzanki Systemu 4/3 (lustrzanki cyfrowe firm Olympus, Panasonic i Leica) mają dwa razy mniejsze matryce niż klatka filmu 35 mm. W tym wypadku ogniskową obiektywu mnożymy razy 2 i aby uzyskać kadr odpowiadający ekwiwalentowi 28 mm, musimy założyć obiektyw o ogniskowej 14 mm. Na rynku są też modele lustrzanek cyfrowych, które wyposażono w matrycę o takim samym rozmiarze jak klatka filmu 35

11

mm. W ich wypadku nie stosujemy przelicznika. Poniżej lista przykładowych modeli aparatów wraz z przelicznikami: 

Canon o o o

        

EOS 10D, EOS 20D, EOS 30D, EOS 350D, EOS 400D - x1,6 EOS-1D Mark I-III - x1,3 EOS-1Ds Mark I-II, EOS 5D - x1 (pełna klatka) Nikon (wszystkie lustrzanki cyfrowe) - x1,5 (format DX) Fujifilm (wszystkie lustrzanki cyfrowe) - x1,5 (format DX) Olympus (wszystkie lustrzanki cyfrowe) - x2 Panasonic (wszystkie lustrzanki cyfrowe) - x2 Leica (poza lustrzankami systemu R) - x2 Pentax (wszystkie lustrzanki cyfrowe) - x1,5 Samsung (wszystkie lustrzanki cyfrowe) - x1,5 Sony (wszystkie lustrzanki cyfrowe) - x1,5 Sigma (wszystkie lustrzanki cyfrowe) - x1,7

Pisząc powyżej "wszystkie lustrzanki cyfrowe" mamy na myśli modele dostępne w sprzedaży do dnia publikacji tego artykułu (24.03.2007). Przelicznik dla danego modelu lustrzanki podajemy w specyfikacjach publikowanych na Fotopolis.pl w polu Obiektyw. W przypadku danych technicznych aparatów kompaktowych, w polu Obiektyw znajduje się nie przelicznik, ale gotowy ekwiwalent podany przez producenta. Gdy już znamy ekwiwalent ogniskowej dla wybranego modelu lustrzanki cyfrowej i dla naszego starego kompaktu, możemy przejrzeć ofertę obiektywów i obliczyć jaki zestaw optyki musimy kupić, żeby mieć takie same możliwości jak w kompakcie. Jak obliczyć ekwiwalent ogniskowej dla danego obiektywu? W przypadku najczęściej wybieranych obiektywów zmiennoogniskowych, czyli zoomów przeliczamy cały zakres ogniskowych. Na przykład dla najpopularniejszego przelicznika x1,5 obiektyw o nominalnych ogniskowych w zakresie 18-55 mm będzie miał ekwiwalent w zakresie około 28-80 mm (posługujemy się wartościami przybliżonymi sprowadzonymi do typowych ogniskowych stosowanych w fotografii małoobrazkowej). Oczywiście założony do tej samej lustrzanki obiektyw stałoogniskowy np. 32 mm da nam kadr jak obiektyw 50 mm (32 mm x 1,5 = 50 mm).

12

zakres nominalnych ogniskowych obiektywu to podstawa do obliczenia ekwiwalentu Która ogniskowa do jakich zadań? Na tak postawione pytanie można odpowiedzieć pisząc kolejny artykuł. Jednak forma naszego poradnika zobowiązuje nas do krótkiej i konkretnej odpowiedzi. Upraszczając, można powiedzieć, że im krótsza ogniskowa, tym więcej "widzi" aparat. Z kolei im dłuższa ogniskowa, tym lepiej możemy pokazać oddalone obiekty. W teorii optyki mówi się o kącie widzenia obiektywu, który jest powiązany z długością ogniskowej. Krótkie ogniskowe dają szeroki kąt widzenia, dlatego na zdjęciu możemy objąć na przykład całe wnętrze pokoju. Z drugiej strony długie ogniskowe dają wąski kąt widzenia i dlatego nadają się do fotografowania oddalonych obiektów lub do pokazania wycinka obrazu, np. jakiegoś detalu architektonicznego czy twarzy. W praktyce fotograficznej przyjęło się dzielić obiektywy na typy w zależności od oferowanej ogniskowej (w naszym przypadku ekwiwalentu ogniskowych). Poniższa lista pokazuje, jakie typy obiektywów przydatne są do danych zastosowań:    

obiektywy szerokokątne, ekw. 10-28 mm - fotografia wnętrz, krajobrazy obiektywy standardowe, ekw. 35-80 mm - fotografia reporterska teleobiektywy, ekw. 100-300 mm - fotografia sportowa, przyrodnicza, portrety supertele, ekw. 300-1200 mm - fotografia sportowa, przyrodnicza

Najczęściej wybierane przez amatorów obektywy, to modele typu zoom, a więc oferujące możliwość płynnej zmiany ogniskowej. W ofercie producentów spotkamy się więc z zoomami szerokątnymi (np. 16-40 mm), zoomami standardowymi (np. 28-70 mm), telezoomami (np. 70-300 mm) oraz uniwersalnymi obiektywami superzoom (np. 18-200 mm). Należy pamiętać, że w tym wypadku producenci posługują się ogniskowymi nominalnymi, które dopiero po przeliczeniu oddają prawdziwy kadr dla naszego aparatu. Może się okazać, że obiektyw 28 mm w naszym aparacie nie da wcale szerokiego kąta, bo ekwiwalent wyniesie 42 mm. Dlatego znajomość przelicznika jest tak ważna. W zestawach z lustrzankami cyfrowymi najczęściej można otrzymać uniwersalne zoomy o zakresie około 18-55 mm.

13

przykładowy zakres kadrów od 28 do 500 mm Pozornie najlepszym wyborem wydają się obiektywy superzoom. W końcu w jednym urządzeniu dostajemy wszystko. Jednak należy pamiętać, że ich konstrukcja zmusza do kompromisów. W zamian za uniwersalność dostajemy zazwyczaj gorszą jakość obrazu niż gdybyśmy użyli na przykład dwóch szkieł. Można przyjąć, że im lepszą jakość obrazu ma dawać dany obiektyw, tym trudniej uzyskać duży zakres ogniskowych. Wielu profesjonalnych fotografów uznaje wręcz tylko obiektywy stałoogniskowe. To oczywiście jest pewne uogólnienie. O jakości obiektywu decyduje głównie jakość użytych materiałów - przede wszystkim soczewek. Wyznacznikiem klasy obiektywu może być maksymalny otwór przysłony, ale o tym w następnym odcinku naszego poradnika, na który zapraszamy za tydzień.

część 3 Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 3 W dzisiejszym odcinku poradnika omówimy cechę obiektywu, która wśród hobbystów i profesjonalistów wywołuje najwięcej emocji. Jest źródłem podziwu dla jednych modeli obiektywów i powodem pogardy dla innych. To ona przede wszystkim decyduje o umiejscowieniu danego szkła w hierarchii rynkowej. Dzisiaj wyjaśnimy zagadnienie światła obiektywu i jego wpływ na parametry wykonywanych zdjęć. Początkujący posiadacz lustrzanki przeglądając ofertę producentów optyki z pewnością zacznie się zastanawiać dlaczego dwa pdobne obiektywy nawet kilkakrotnie różnią się ceną. Co więcej, z punktu widzenia amatora ten droższy obiektyw jest często mniej atrakcyjny, bo ma mniejszy zakres ogniskowych. Dlaczego, taka mała różnica jak oznaczenie F2.8 kontra F5.6 ma takie konsekwencje dla ceny, jakości i konstrukcji obiektywu?

14

liczba minimalnej przysłony można prawie zawsze odczytać z korpusu obiektywu Oznaczenie obiektywu F2.8, f/2.8 lub 1:2.8 to liczba maksymalnego otworu przysłony dla danej konstrukcji optycznej. W skrócie można powiedzieć, że jest to maksymalna ilość światła jaką jest w stanie wpuścić do aparatu obiektyw. Im mniejsza wartość przysłony, tym więcej światła wpada przez obiektyw na matrycę światłoczułą (lub film). Wbrew pozorom jest to cecha, która ma bardzo duży wpływ na wygląd naszego zdjęcia. W końcu fotografia powstaje ze światła. Liczba przysłony decyduje o takich parametrach zdjęcia jak głębia ostrości czy czas naświetlania. Nawet jeżeli w 100% przypadków decydujemy się na tryb automatyczny w aparacie i pozwalamy, aby elektronika sama ustawiła ekspozycję, to również wtedy najmniejsza wartość przysłony obiektywu ma wpływ na wygląd naszych zdjęć. Przede wszystkim poprzez czas naświetlenia zdjęcia.

schemat przysłony w obiektywie - po lewej przysłona otwarta, po prawej przymknięta Zdjęcia wykonujemy w różnych warunkach oświetleniowych - od słonecznej plaży, w zachmurzony dzień czy we wnętrzu budynku, a skończywszy na zdjęciach nocnych. W każdej z

15

tych sytuacji elektronika aparatu musi zadbać, aby matryca światłoczuła naszej lustrzanki cyfrowej była naświetlona we właściwy sposób (nawet, jeżeli użyjemy lampy błyskowej). W przeciwnym wypadku otrzymywalibyśmy albo zdjęcia za jasne, albo za ciemne - w obu przypadkach pozbawione szczegółów i nie oddające rzeczywistego wyglądu sceny. Zasada ta znana miłośnikom kąpieli słonecznych - krótkie opalanie w południe daje takie same efekty jak dłuższe popołudniu. Jak mamy mało światła musimy dłużej się wystawić na jego działanie. Jeżeli przesadzimy z pobytem na plaży w południe, to czeka nas poparzenie słoneczne. Z kolei krótki spacer wieczorem nie pozwoli nam nabrać ładnej opalenizny - będziemy "niedoświetleni". Podobnie jest w fotografii. Do regulacji ilości światła wpadającego do aparatu służą dwa parametry: czas naświetlenia i wartość przysłony. Warto jeszcze wspomnieć, że czas naświetlania w przypadku lustrzanek cyfrowych zależy od czasu otwarcia migawki aparatu. Chcąc uzyskać określone naświetlenie aparat może albo wybrać małą wartość przysłony i krótki czas naświetlania, albo dużą wartość przysłony i długi czas naświetlania. W obu przypadkach zdjęcie będzie naświetlone prawidłowo - jednak nie będzie wyglądać tak samo. Dlaczego? Zacznijmy od drugiego przypadku: duża przysłona i długi czas naświetlania. Większość fotografujących oczekuje, że ich zdjęcia będą ostre - to oczywiste. W gorszych warunkach oświetleniowych, gdy aparat już maksymalnie otworzył przysłonę, aby do matrycy wpadła określona ilość światła, trzeba zwiększyć czas naświetlania. W pewnym momencie, mimo, że ostrość była nastawiona prawidłowo, możemy otrzymać rozmazane zdjęcie. Po prostu przy szczególnie długich czasach naświetlania przesuniecie obrazu powstające na skutek poruszania się obiektów w kadrze, a także na przykład drgania ręki trzymającej aparat spowoduje, że obiekt naświetli się w jednocześnie kilku miejscach matrycy powodując efekt rozmazania. Ten graniczny czas naświetlania jest różny w zależności długości ogniskowej obiektywu, sprawności fotografa i szybkości poruszających się w kadrze obiektów. Średnio przyjmuje się jednak, że czasy dłuższe niż 1/60 sekundy już powodują rozmazane zdjęcia.

16

przykład rozmazania szybko poruszająych się obiektów przy dłuższym czasie ekspozycji Aby zniwelować ten efekt, producenci aparatów cyfrowych używają jeszcze jednego nastawu, którym jest czułość matrycy. Jest to parametr analogiczny jak kiedyś w filmach fotograficznych. Film o czułości na przykład ISO 100 był mniej czuły na światło niż film ISO 400 i wymagał dłuższego naświetlenia. W przypadku fotografii cyfrowej stosuje się wzmocnienie sygnału generowanego przez światło padające na matrycę aparatu. Dlatego nie musimy wymieniać matrycy w aparacie, gdy potrzebujemy na przykład czułość 400 ISO. Czułość matrycy posługując się naszą plażową analogią można porównać do odwrotności kremu do opalania. Standardowo matryca światłoczuła jest jak nasze ciało posmarowane kremem z filtrem i ma na przykład hipotetyczną czułość ISO 50. Dzięki temu dłużej się "naświetla" i możemy więcej czasu spędzić na plaży. Jednak, jeżeli nie posmarujemy się filtrem, to tak jakby nasza skóra miała czułość ISO 800 (gdyby oczywiście była matrycą aparatu cyfrowego) i przy dłuższym pobycie na plaży po prostu się "prześwietli" i będziemy musieli leczyć oparzenia słoneczne. W aparatach cyfrowych jednak zwiększenie czułości matrycy nie dzieje się bezkarnie. Wzmacniając sygnał z matrycy elektronika aparatu wzmacnia również wszystkie zakłócenia obrazu i w rezultacie przy dużych czułościach mogą pojawić się zniekształcenia zdjęcia w postaci kolorowych punktów zwanych szumem. lub morą.

17

zakłócenia obrazu przy wysokich czułościach - zdjęcie traci szczegóły i jest zakłócone kolorowymi punktami Idealnie jest więc, jeżeli możemy mieć prawidłowo naświetlone zdjęcie przy stosunkowo krótkim czasie i możliwie najniższej wartości czułości ISO. Można to pogodzić, jeżeli będziemy mieli dostępną najmniejszą przysłonę, czyli jasny obiektyw. Tylko tyle i aż tyle. W tym momencie już wiemy, dlaczego obiektyw o najmniejszej przysłonie np. F2.8 jest lepszy niż ten o przysłonie np. F5.6. Dlaczego jednak tak bardzo różnią się ceną? Niestety musimy znowu wrócić do techniki fotograficznej. Liczby przysłon, którymi posługujemy się w fotografii, a tym samym w naszych artykułach, obliczane są jako iloczyn długości obiektywu (a właściwie jego ogniskowej) i średnicy maksymalnego otworu jego przysłony. Na przykład, jeżeli chcemy mieć obiektyw o ogniskowej 50 mm i przysłonie np. F2.0, to otwór jego przysłony musi mieć średnicę 25 mm przy maksymalnym otwarciu. Po prostu im dłuższy cylinder obiektywu, tym musi być on szerszy, aby wpadało do niego tyle samo światła. Dlatego też jaśniejsze obiektywy są większe, cięższe i... droższe. Szczególnie trudno zaprojektować obiektyw zoom, który mimo zmiany ogniskowej zachowuje ten sam otwór przysłony (nazywany zoomem ze stałym światłem). Dlatego też na wielu amatorskich obiektywach mamy podany zakres minimalnych przysłon dla krótkiej ogniskowej i długiej ogniskowej na przykład F3.5-5.6. Taki obiektyw jest lżejszy, mniejszy i tańszy. Niestety nie oferuje takich możliwości jak droższe konstrukcje.

18

obiektywy 70-200 mm o świetle F2.8 muszą już mieć specjalny uchwyt do statywu, aby były dobrze wyważone po podpięciu do aparatu Teoretycznie, gdyby brać pod uwagę tylko rozmazanie obrazu, to do prawidłowego naświetlenia zdjęcia wystarczyłaby stała przysłona i migawka. Jednak wcześniej pisaliśmy, że wartość przysłony decyduje także o takim parametrze jak głębia ostrości, czyli zakres planów na zdjęciu, które będą ukazane ostre. Świadome kształtowanie zakresu głębi ostrości wymaga pewnej wiedzy. Więcej o tym zagadnieniu pisaliśmy w naszym wcześniejszym artykule. Wystarczy powiedzieć, że im mniejsza liczba przysłony, tym mniejsza głębia ostrości. O ile amatorzy preferują jak największą głębie ostrości - w ten sposób więcej elementów na zdjęciu jest dobrze widocznych, o tyle zaawansowani fotografowie często starają się uzyskać właśnie małą głębię ostrości. Dzięki temu na zdjęciu ostry jest tylko ten element, który chcą wyróżnić, zaś tło pozostaje nieostre. Aby uzyskać możliwie małą głębie ostrości, też jest potrzebny obiektyw o jak najmniejszej wartości przysłony. Jest to na tyle pożądana cecha, że profesjonalni fotografowie często godzą się na mniejszy zekres ogniskowych lub wręcz na obiektywy stałoogniskowe, tylko aby uzyskać jak najmniejszą przysłonę. Omówione już przez nas dotychczas parametry obiektywów do lustrzanek jak ogniskowa i przysłona, to nie jedyne cechy decydujące o ich cenie i przydatności do konkretnych zastosowań. W następnym odcinku opiszemy inne funkcje, które wpływają na użyteczność, ale także na cenę optyki do cyfrowych lustrzanek.

część 4

19

Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 4 W poprzednich częściach naszego przewodnika omówiliśmy najważniejsze cechy optyki do lustrzanek cyfrowych. W dzisiejszym odcinku przyszedł czas na omówienie dodatkowych funkcji, które wpływają na jakość zdjęć, a także na komfort użytkowania obiektywów. Po omówieniu podstawowych oznaczeń obiektywów przyszedł czas na poznanie dodatkowych funkcji, w które producenci wyposażają swoje produkty, aby poprawić jakość obrazu, a także komfort pracy z obiektywem. Często obecność tych dodatkowych funkcji zdradzają już oznaczenia w nazwie danego modelu obiektywu. W tej części przewodnika omówimy co oznaczają poszczególne skróty i pojęcia oraz jaki jest ich wpływ na użytkowanie obiektywu w połączeniu z cyfrową lustrzanką.

z oznaczeniem Tamron AF28-300mm F/3.5-6.3 XR Di VC LD Aspherical (IF) MACRO to jeden z rekordzistów skrótów użytych w nazwie obiektywu Problem stanowi fakt, że różni producenci stosują inne oznaczenia, dla tych samych (albo podobnych) funkcji. Poniższa lista porządkuje informacje o najczęściej spotykanych i najbardziej przydatnych dodatkowych cechach optyki. Stabilizacja obrazu Aby częściowo ominąć problemy związane z długimi czasami naświetlania omówione w poprzednim odcinku naszego poradnika, producenci wymyślili konstrukcję obiektywu, która niweluje drgania ręki trzymającej aparat. W konstrukcji obiektywu wykorzystano specjalny układ soczewek, które mogą być przesuwane za pomocą silniczków. Te z kolei sterowane są na podstawie informacji z żyroskopów lub czujników ruchu. Dzięki temu silniczki te mogą tak przesuwać soczewki, aby niwelować minimalne ruchy obiektywu. Oczywiście układ stabilizacji jest w stanie niwelować tylko drgania określonej wielkości (amplitudy i częstotliwości), ale i tak

20

dzięki jego zastosowaniu można uzyskiwać nieporuszone zdjęcia już przy czasach 1/10 s, a więc do kilku razu dłuższych niż bez niego.

stabilizacja obrazu to jedna z bardziej przydatnych funkcji obiektywu Ze względu na dużą efektywność systemów stabilizacji producenci optyki dosyć ochoczo montują układy stabilizacji w obiektywach wyższej i średniej półki. W przypadku tych drugich stabilizacja optyczna osładza nieco brak jasnej przysłony. Natomiast w przypadku obiektywów profesjonalnych stabilizacja obrazu jest montowana przede wszystkim w teleobiektywach. Często ma ona tam kilka trybów pracy pozwalających na jej maksymalne wykorzystanie w różnych sytuacjach zdjęciowych. Ogólnie, jeżeli mamy do wyboru obiektyw ze stabilizacją i bez, w większości wypadków warto wybrać model stabilizowany - szczególnie jeżeli wybieramy obiektyw o nominalnej ogniskowej od 200 mm wzwyż. Natomiast użytkownicy cyfrowych lustrzanek firmy Sony oraz niektórych modeli Pentaxa i Samsunga w ogóle nie muszą się martwić stabilizacją obrazu w obiektywach. W tych modelach aparatów zastosowano stabilizację matrycy, która stabilizuje drgania aparatu z każdym zamontowanym obiektywem. Wszyscy inni powinni zwracać uwagę na następujące oznaczenia:     

IS - Image Stabilization (Canon), VR - Vibration Reduction (Nikon), OS - Optical Stabilizer (Sigma), VC - Vibration Compensation (Tamron), MEGA O. I. S. (Leica/Panasonic).

Dla ułatwienia na Fotopolis.pl informacje o stabilizacji obrazu umieszczamy zawsze w specyfikacjach obiektywu. Należy pamiętać, że optyczna czy mechaniczna stabilizacja obrazu, to zupełnie inne rozwiązanie niż stabilizacja elektroniczna. Na obecnym etapie rozwoju technologii rozwiązania optyczno-mechaniczne nadal są o wiele skuteczniejsze niż elektroniczne. Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule Co jest stabilizacją obrazu, a co nią nie jest. Napęd ultradźwiękowy autofokusa W naszym poradniku zakładamy, że obiektywy, o których mówimy w kontekście amatorskich

21

lustrzanek cyfrowych wyposażone są w automatyczne ustawianie ostrości, czyli autofokus - w skrócie AF. Gwoli ścisłości za automatyczne ustawienie ostrości odpowiedzialny jest aparat, którego układy elektroniczne tak sterują soczewkami obiektywu, aby zogniskować obraz fotografowanego obiektu dokładnie na matrycy. W ten sposób otrzymujemy ostre zdjęcie. Producenci stosują dwa podstawowe sposoby sterowania soczewkami obiektywu przez aparat. Po pierwsze może to być mechaniczne połączenie aparatu z obiektywem, nadal wykorzystywane na przykład w niektórych obiektywach Nikona. Po drugie aparat może sterować obiektywem elektrycznie za pomocą styków umieszczonych na mocowaniu obiektywu (bagnecie). W tym drugim wypadku obiektyw musi być wyposażony we własny silnik przesuwający soczewki zmieniające ogniskowanie. Takie rozwiązanie, mimo że bardzo rozpowszechnione, ma swoje wady. Przede wszystkim silniki AF obiektywów są stosunkowo głośne, a w przypadku szkieł o większej średnicy charakteryzują się pewną bezwładnością, co powoduje, że obiektyw drga podczas ustawiania ostrości. Fotografowie nazywają to zjawisko "kopaniem" autofokusa. Tradycyjne silniki są także dosyć energochłonne. Rozwiązaniem tych problemów było zastosowanie innego rodzaju silnika.

Canon jako pierwszy na masową skalę zastosował silnik ultradźwiękowy w swoich obiektywach EF - oznaczone są one symbolem Ultrasonic

22

Canon jako pierwsza firma na masową skalę zastosowała w swoich obiektywach silnik ultradźwiękowy (ultrasoniczny). Ma on wiele zalet. Jest szybki, cichy, energooszczędny i precyzyjny. Nie powoduje także "kopania" obiektywem. Nie będziemy się wdawać w szczegóły dlaczego dopiero w kilka lat po Canonie inne firmy zaadoptowały silniki ultrasoniczne. Dodatkową zaletą silników ultradźwiękowych jest możliwość ręcznego ostrzenia bez konieczności rozłączania silnika AF poprzez przełączanie na tryb manualny. Poniżej umieściliśmy producentów stosujących ciche silniki w swoich obiektywach i oznaczenia, których używają w informacjach o obiektywach oraz w nazwach poszczególnych modeli:     

Canon - Ultrasonic, USM, Nikon - Silent Wave Motor, SWM, Sigma - High Speed Motor, HSM, Sony - Super Sonic Motor, SSM, Pentax - Silent Drive Motor, SDM.

Dokupując obiektyw z silnikiem ultrasonicznym do swojej lustrzanki cyfrowej należy pamiętać, że nawet jeżeli producent oferuje obiektyw z tym napędem, to może on nie działać ze wszystkimi modelami aparatów (problem ten nie dotyczy Canona i Nikona). Tak jest na przykład w przypadku Pentaxa i Samsunga. Natomiast w dniu pisania tego artykuły w silniki HSM wyposażone były tylko obiektywy Sigmy z mocowaniami do Canona i Nikona. Wewnętrzne ogniskowanie Ustawianie ostrości wymaga przesunięcia w obiektywie grupy soczewek. W tańszych konstrukcjach powoduje to obracanie się przedniej soczewki i zmianę długości obiektywu przy zmianie ogniskowania. Jest to niewygodne, jeżeli korzystamy z filtrów polaryzacyjnych lub połówkowych. Wtedy po każdorazowym ustawieniu ostrości trzeba od nowa ustawiać filtr. Aby zlikwidować tę niedogodność producenci zaczęli konstruować obiektywy z tak zwanym wewnętrznym ogniskowaniem. W takich obiektywach, aby uzyskać ostry obraz przesuwane są soczewki wewnątrz konstrukcji, a przednie szkło pozostaje nieruchome. Większość producentów oznacza tego typu modele skrótem IF (od Internal Focusing). Jednak zawsze warto zajrzeć do specyfikacji danego obiektywu i upewnić się jaki system ogniskowania zastosował producent. Makro Wielu użytkowników cyfrowych aparatów kompaktowych przyzwyczaiło się do trybu makro (ang. macro) pozwalającego fotografować obiekty w niewielkiej odległości od aparatu. Dużą niespodzianką dla tych osób może być brak trybu makro w cyfrowych lustrzankach. Niestety, aby wykonywać zdjęcia z dużym zbliżeniem cyfrową lustrzanką, należy założyć obiektyw przeznaczony do zdjęć makro. Takie obiektywy można podzielić zasadniczo na dwie grupy. Pierwsza z nich to obiektywy ogólnego użycia z możliwością ogniskowania (ustawiania ostrości) przedmiotów z małych odległości, jak na przykład 30 cm. Druga grupa to obiektywy przeznaczone specjalnie do zdjęć makro. Są to najczęściej profesjonalne obiektywy, które oddają obraz z określoną skalą odwzorowania czyli powiększeniem obrazu. Dodatkowo cała optyka takiej konstrukcji jest zoptymalizowana do fotografowania obiektów z niewielkich odległości. Prawie wszyscy producenci określają swoje obiektywy makro umieszczając w ich nazwach słowo macro. Należy pamiętać, że minimalna odległość ogniskowana podawana w specyfikacjach obiektywów dotyczy odległości od powierzchni matrycy, a nie od przedniej soczewki obiektywu. Soczewki specjalne Zwykła szklana soczewka z punktu widzenia optyki nie odwzorowuje obrazu w taki sposób, w jaki widzi go ludzkie oko. W związku z tym obraz rzutowany na płaską powierzchnię jaką kiedyś była klisza fotograficzna, a teraz jest matryca światłoczuła obarczony jest pewnymi zniekształceniami,

23

czyli aberracjami. Są to zarówno zniekształcenia sferyczne w kształcie obrazu (wygięcie linii prostych), jak i chromatyczne w jego kolorze (rozszczepienie kolorów). Dążąc do jak najdoskonalszego obrazu producenci optyki zaczęli stosować nowe kształty soczewek, a także nowe materiały, aby te aberracje wyeliminować. W rezultacie współczesne obiektywy to bardzo skomplikowane konstrukcje, gdzie próżno szukać kształtów znanych ze zwykłej soczewki. Również stwierdzenie, że dany element jest wykonany ze szkła, a dany z plastiku będzie dużym uproszczeniem.

schemat pokazujący soczewki specjalne w obiektywie Tamron 17-50 mm W obiektywach znajdziemy przede wszystkim soczewki asferyczne, a więc o innym kształcie niż wycinek kuli. Poprawiają one przede wszystkim odwzorowywanie obrazu na krawędziach kadru zapobiegając w ten sposób zniekształceniom sferycznym. Zazwyczaj obiektywy z soczewkami asferycznymi oznaczane są symbolami asph. ASP lub słowem aspherical. Jednak wraz z rozpowszechnieniem soczewek asferycznych coraz więcej producentów rezygnuje z dodatkowego oznaczenia obiektywu. Coraz częściej również w obiektywach z niższej półki stosuje się soczewki o niskiej dyspersji, których materiał zapobiega innemu załamaniu promieni światła o różnej barwie. Dzięki temu zmniejsza się zjawisko aberracji chromatycznej. Różni producenci inaczej oznaczają obecność tych elementów w swoich produktach (w nazwach lub specyfikacjach):    

UD - Canon, ED - Nikon, Olympus, Sony APO - Sigma, Konica Minolta (obiektywy firmowane tą marką), LD - Tamron.

24

przykład aberracji chromatycznej na brzegu kadru Producenci szkieł stosują także różnego rodzaju powłoki antyrefleksyjne czyli antyodblaskowe, które zapobiegają niepożądanym odblaskom światła (blikom) wewnątrz obiektywu, a także poprawiają kontrast obrazu. Generalnie można powiedzieć, że w tym wypadku przy zakupie obiektywu można stosować zasadę im więcej, tym lepiej. Im większą ilością specjalnych szkieł może pochwalić się producent, tym lepiej dla jakości obrazu. Dokładne informacje o konstrukcji obiektywu zawsze zamieszczamy w jego w specyfikacjach na stronach Fotopolis.pl. Jakość obrazu weryfikujemy zaś w testach redakcyjnych, które polecamy osobom zainteresowanym zakupem optyki do lustrzanki cyfrowej. Wraz z tym odcinkiem wyczerpujemy podstawowe informacje, które powinien znać początkujący posiadacz cyfrowej lustrzanki planujący zakup optyki. Już w nowej serii artykułów będziemy omawiać oznaczenia obiektywów stosowane przez poszczególnych producentów.

25

część 5 Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 5: obiektywy firmy Canon W poprzednich częściach poznaliśmy już sposoby mocowania obiektywu, dowiedzieliśmy się jak dobrać ogniskową, co oznacza jasność obiektywu oraz jakie może być dodatkowe wyposażenie optyki. Nadszedł czas na rozszyfrowanie magicznych oznaczeń używanych w nazwach obiektywów. Czy rzeczywiście są one magiczne? Dla znawców tematu nie, a dzięki kolejnym artykułom z tej serii przestaną stanowić zagadkę dla zupełnie początkujących. Zaczniemy od szkieł firmy Canon. Oznaczenia w nazwach obiektywów przyprawiają o zawrót głowy nawet wytrawnych znawców tematu. Nie są one w żaden sposób usystematyzowane, w związku z czym każdy producent wprowadza własne symbole na oznaczenie rodzaju użytych soczewek, stabilizacji czy silnika ultradźwiękowego. Dlatego opisy poszczególnych firm wyjaśniać będziemy w kolejnych częściach naszego przewodnika. Zaczniemy od Canona, który opracował najbardziej przejrzysty i najmniej skomplikowany system opisu optyki. Część technologii opisywaliśmy już szerzej w poprzednich odcinkach poradnika, więc osoby, które chcą poznać więcej szczegółów mogą skorzystać z zamieszczonych w tekście odsyłaczy.

26

nazwę obiektywu Canon umieszcza na pierścieniu w pobliżu pierwszej soczewki

EF, EF-S Zacznijmy po kolei. Pierwszy człon nazwy w przypadku obiektywu to oznaczenie EF. Canon w historii swoich lustrzanek miał kilka systemów mocowania obiektywów. Wraz z aparatami z serii EOS wprowadził bagnet oznaczony symbolem EF. Należy podkreślić, że standard ten powstał dla lustrzanek na film 35 mm, a więc pełnoklatkowych. Począwszy od modelu EOS 300D firma wprowadziła nowe obiektywy przeznaczone tylko do lustrzanek o matrycy w rozmiarze APS-C, czyli z przelicznikiem 1,6x. Maja one oznaczenie EF-S. Co ciekawe nowy bagnet umożliwia założenie zarówno obiektywu EF-S jak i EF. Natomiast mocowanie EF uniemożliwia przypięcie do korpusu obiektywu EF-S. Dzięki temu wykluczone zostały pomyłki związane z zamocowaniem niepełnoklatkowej optyki do pełnoklatkowego aparatu. Więcej pisaliśmy na ten temat w pierwszej części naszego poradnika opisującej mocowania obiektywów. 16-35 mm W poprzednich częściach omówiliśmy zagadnienie ogniskowej obiektywu. Ten człon nazwy informuje nas właśnie o ogniskowej obiektywu. Ponieważ prezentowany obiektyw ma zmienną ogniskową dwie liczby podają zakres zoomu. Jeśli szkło będzie miało jedną ogniskową

27

(konstrukcje takie nazywamy obiektywami stałoogniskowymi), w tym miejscu pojawi się tylko jedna wartość, na przykład 50 mm. O ogniskowych obiektywów w zastosowaniu z cyfrowymi lustrzankami pisaliśmy w części 2. poradnika. 1:2.8 Uważni czytelnicy już domyślają się, że te cyfry mówią nam o największym możliwym otworze przysłony. Dla przypomnienia, im mniejsza wartość liczby podanej po dwukropku, tym większa jasność szkieł, a co za tym idzie tym lepszy (przynajmniej teoretycznie) obiektyw. Często mówi się o jasności obiektywu lub o jego świetle w odniesieniu do największego otworu przysłony. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 3. naszego cyklu. Tajemniczy symbol L Dla miłośników marki Canon literka ta ma magiczne znaczenie. Określa ona przygotowanie tak oznaczonych szkieł do zastosowań profesjonalnych. Wiąże się z tym użycie wysokiej jakości soczewek o niskiej lub nawet super niskiej dyspersji (dyspersja to rozszczepienie światła na granicy różnych środowisk, na przykład szklanej soczewki i powietrza), ale także zabezpieczenie obiektywu przed warunkami atmosferycznymi i starzeniem. Materiały zastosowane przy tworzeniu obudowy i wewnętrznych mechanizmów mają najwyższą jakość. Nie ma mowy na przykład o stosowaniu plastikowych elementów mocowania soczewek, jak często ma to miejsce w najprostszych konstrukcjach. Jak łatwo się domyślić cena "elek" nie należy do niskich. II Ten znak nie powinien nikomu przysporzyć trudności. Kolejne wersje lustrzanek oznaczane są nowym symbolem. W wypadku obiektywów nie jest to takie oczywiste, gdyż nie zmieniają się ich parametry. Często może to być zupełnie nowa konstrukcja nawet z inną ilością soczewek w porównaniu z poprzednikiem, ale jej symbol pozostaje taki sam. Rzymska dwójka lub wyższa liczba określa kolejną wersję obiektywu. USM Osoby czytające poprzednią część naszego przewodnika powinny już znać ten skrót (pisaliśmy o nim w części 4. ). Pochodzi on od angielskich słów UltraSonic Motor i oznacza silnik ultradźwiękowy. Wykorzystuje się go do napędu mechanizmu ustawiania ostrości (czyli autofocusa). Warto wspomnieć, że umożliwia on bardzo szybką i praktycznie bezszelestną pracę systemu AF. Dodatkowo daje możliwość ręcznej zmiany ostrości bez potrzeby przełączania trybu ostrzenia na manual. Inne oznaczenia pojawiające się w nazwach obiektywów Canona: IS Te dwie literki także nie są już tajemnicą dla uważnych czytelników. W poprzedniej części wyjaśniliśmy, że Canon tak oznacza obiektywy wyposażone w system stabilizacji obrazu. Informacja ta jest istotna miedzy innymi dlatego, że lustrzanki cyfrowe serii EOS nie mają stabilizacji matrycy, więc systemy redukujące wstrząsy muszą być umieszczane w optyce. DO Skrót ten pochodzi od angielskiego określenia Diffractive Optical. Oznacza zastosowanie wielowarstwowych elementów optycznych zmniejszających dyfrakcję światła (czyli odchylenie promieni światła na krawędzi ciał nieprzezroczystych i w bardzo wąskich szczelinach). Umożliwia to budowanie obiektywów o mniejszych gabarytach i wadze. Canon w swojej ofercie ma dwie konstrukcje tego typu. Więcej na temat soczewek specjalnych pisaliśmy w części 4. Macro

27

To określenie jest raczej oczywiste. Dla porządku wyjaśnijmy jednak, że oznacza obiektyw umożliwiający wykonywanie zdjęć makro, czyli odwzorowujących fotografowany obiekt skali co najmniej 1:1. A skoro już mowa o fotografii makro, należy jeszcze wspomnieć o obiektywie skonstruowanym tylko i wyłącznie na jej potrzeby. Oznaczono go symbolem MP-E 65mm f/2.8 15x Macro. Skrót MP-E oznacza konstrukcję specjalnie przygotowaną do wykonywania takich zdjęć, a zakres 1-5x oznacza krotność powiększenia. Jest to jedyny obiektyw z mocowaniem typu EF, który nie został wyposażony w autofokus. Powód jest banalny - powiększenie regulowane jest przez odsunięcie lub przybliżenie obiektywu do fotografowanego przedmiotu, więc autofokus mógłby przeszkadzać w precyzyjnym ustawieniu kadru i ostrości. TS-E Tak określane są obiektywy pozwalające na zmianę kąta osi optycznej w stosunku do powierzchni matrycy lub materiału światłoczułego. Umożliwiają one także przesunięcie osi optycznej poza centrum kadru. Zabiegi te pozwalają miedzy innymi prostować perspektywę obrazu. Wieżowiec sfotografowany z poziomu ziemi na zdjęciu zwęża się ku górze. Dzięki obiektywom z serii TS-E możliwe jest sfotografowanie go tak, że na całej długości jego szerokość będzie taka sama. Oznaczenia kolorystyczne na obiektywach Oprócz oznaczeń literowych ważne dla określenia rodzaju obiektywu są kolorowe, wąskie paski namalowane w pobliżu mocowania filtra. Najbardziej prestiżowe szkła należące do profesjonalnej grupy "L" mają pasek czerwony. Złoty pasek z delikatnym napisem "Ultrasonic" oznacza zastosowanie silnika USM do napędu autofocusa. Pamiętajmy, że wszystkie obiektywy z czerwonym paskiem będą także miały taki napęd. Pasek zielony należy do obiektywów, w których zastosowano elementy zmniejszające dyfrakcję (DO). Szkła z mocowaniem EF-S odróżniono od pełnoklatkowych srebrnym paskiem nad pierścieniem zoomu. Naniesione na nim liczby oznaczają wartość wybranej ogniskowej.

część 6 Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 6: obiektywy firmy Nikon W szóstej części poradnika Fotopolis.pl kontynuujemy opis oznaczeń obiektywów stosowanych przez poszczególnych producentów optyki. Dzisiaj wyjaśnimy, co oznaczają skróty stosowane na obiektywach Nikona. Od samego początku produkcji lustrzanek Nikon stosuje to samo mocowanie mechaniczne - bagnet F. Teoretycznie oznacza to, że większość wyprodukowanych do tej pory obiektywów Nikona da się zamontować do najnowszych lustrzanek tego producenta i będzie można wykonać poprawne zdjęcie. W praktyce jednak rozwój technologii wymusił na producencie zastosowanie różnych modyfikacji obiektywów przystosowujących je do nowych funkcji aparatów. Z tego powodu w przypadku zastosowania starszych obiektywów nie wszystkie możliwości aparatu mogą być dostępne. Każdy użytkownik lustrzanki Nikona znajdzie w instrukcji obsługi opis współpracy danego modelu z różnymi generacjami obiektywów Nikkor. Informacje te umieszczamy także w specyfikacjach aparatów umieszczanych na naszych stronach lub dostępnych w bazie specyfikacji. Jednak, aby zrozumieć, z jakim obiektywem mamy doczynienia, konieczne jest poznanie oznaczeń opisujących dany produkt.

29

liczba skrótów na współczesnych obiektywach może przyprawić o zawrót głowy

Podobnie jak inni producenci najważniejsze cechy obiektywu Nikon umieszcza w postaci literowych i liczbowych symboli w nazwie swoich produktów. Na przykład nazwy AF-S VR Zoom-Nikkor 70-300 mm f/4,5-5,6G IF-ED lub AF-S DX Zoom-Nikkor 18-135 mm f/3,5-5,6G IF-ED w zamyśle producenta mają przekazać nam najważniejsze informacje o optyce. Niestety nie wszyscy mają wystarczającą wiedzę, aby zrozumieć z jakimi cechami dysponuje dany model obiektywu. Poniżej wyjaśniamy oznaczenia składające się na nazwę obiektywu, a także występujące w opisach katalogowych. Większość z tych oznaczeń odnosi się do cech optyki opisanych już przez nas w poprzednich częściach poradnika. Umieściliśmy, więc odpowiednie odnośniki do poprzednich części poradnika opisujących szerzej dane pojęcie lub funkcję. AF-S Ten symbol oznacza, że mamy do czynienia z obiektywem z automatycznym ustawianiem ostrości (autofokus - AF) wyposażonym we własny silnik (litera S). W części obiektywów AF Nikona system automatycznego ustawiania ostrości sterowany jest z aparatu za pomocą połączenia mechanicznego (takie szkła oznaczone są po prostu literami AF). W obiektywach AF-S do sterowania ostrością wykorzystuje się silnik ultradźwiękowy o nazwie Silent Wave Motor - w skrócie SWM (patrz niżej). Oznaczenie AF-S jest szczególnie ważne dla użytkowników modelu Nikon D40, który automatycznie ustawia ostrość tylko przy współpracy z obiektywami wyposażonymi we własne silniki. Więcej o zaletach silników ultradźwiękowych pisaliśmy we wcześniejszej części naszego poradnika. VR Skrót od określenia Vibration Reduction. Tak oznaczone obiektywy wyposażone są system redukcji drgań, dzięki czemu możliwe jest wykonywanie nieporuszonych zdjęć przy dłuższych czasach otwarcia migawki. Więcej na temat pisaliśmy w części 4 naszego poradnika, którą można znaleźć tutaj.

3

DX Obiektywy z oznaczeniem DX to konstrukcje przeznaczone specjalnie do cyfrowych lustrzanek z matrycą o rozmiarze DX, czyli mniejszą niż klatka filmu 35 mm. Nikon konsekwentnie stosuje ten rozmiar matrycy we wszystkich swoich lustrzankach cyfrowych i jednocześnie rozszerza linię przystosowanych do nich obiektywów. Obiektywy DX nie powinny być stosowane do aparatów na tradycyjny film, gdyż dają mniejsze pole obrazowe. Dzięki temu jednak są mniejsze i tańsze niż obiektywy uniwersalne. Dokładnie o mocowaniach obiektywów pisaliśmy w części 1. poradnika. Zoom-Nikkor Nikon tradycyjnie stosuje dla swojej optyki nazwę handlową Nikkor. Obiektywy ze zmienną ogniskową dodatkowo oznaczone są przedrostkiem Zoom w celu odróżnienia ich od optyki stałoogniksowej. 70-300 mm Te liczby oznaczają podaną w milimetrach nominalną ogniskową obiektywu lub jej zakres w przypadku obiektywów typu zoom. Należy pamiętać, że w lustrzankach cyfrowych z matrycą o rozmiarze DX rzeczywisty obraz odpowiada ogniskowej 1,5 razy dłuższej. Zasadę obliczania ogniskowych w cyfrowych lustrzankach opisaliśmy w części 2. poradnika. f/4,5-5,6 To oznaczenie mówi o maksymalnym otworze przysłony czyli o ilości światła, jakie jest w stanie przenieść dana konstrukcja obiektywu. W amatorskich obiektywach typu zoom wartość ta zmienia się w zależności od długości ogniskowej. Dlatego na korpusie obiektywu podawany jest zakres wartości dla najkrótszej i najdłuższej ogniskowej. O znaczeniu wartości przysłony w obiektywach pisaliśmy w części 3. G Obiektywy oznaczone literą G to konstrukcje pozbawione pierścienia ustawiania przysłony na obudowie. Sterowanie wartością przysłony odbywa się przez korpus aparatu - zarówno w trybie automatyki, jak i trybach manualnych. Takie sterowanie oferują wszystkie cyfrowe lustrzanki Nikona, więc nie ma żadnych ograniczeń przy stosowaniu obiektywów G. IF Jest to skrót oznaczający konstrukcję z wewnętrznym ogniskowaniem (Internal Focusing). Dzięki takiemu rozwiązaniu obiektyw podczas ostrzenia nie zmienia swoich rozmiarów zewnętrznych, ani nie obraca przednią soczewką. Więcej o tym rozwiązaniu i jego zaletach pisaliśmy w części 4. ED Oznaczenie to informuje o zastosowaniu w konstrukcji szkieł ze szkła o niskiej dyspersji czyli załamaniu światła o różnej barwie (skrót od Extra-low Dispertion). Soczewki ED użyte w obiektywie zmniejszają zjawisko aberracji chromatycznej. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 4. Inne oznaczenia, które można spotkać w opisie obiektywów Nikona: ASP Informuje o zastosowaniu w konstrukcji obiektywu elementów (soczewek) asferycznych ograniczających aberrację sferyczną. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 4. D Oznaczenie to można spotkać na obiektywach AF Nikkor wyposażonych w pierścień przysłony (nie-G), które wyposażone zostały w mikroprocesor przekazujący do aparatu informację o

31

odległości od zogniskowanego przedmiotu. Dzięki temu możliwy jest pomiar światła 3D Matrix. W amatorskich lustrzankach cyfrowych Nikona w celu pełnego wykorzystania pełnych możliwości aparatu należy stosować tylko obiektywy D lub G. W modelach profesjonalnych (D200, D2X, D2H) możliwe jest ręczne wpisanie wartości dla danego obiektywu nie wyposażonego w mikropocesor. M/A Większość obiektywów AF wyposażona jest przełącznik wyłączający tryb automatycznego ostrzenia dublujący ten na korpusie aparatu. W obiektywach z silnikiem SWM można także ręcznie korygować ostrość ustawioną automatycznie, co właśnie wskazuje napis M/A. MF Tak oznaczona jest optyka bez automatycznego ustawiania ostrości, a więc obiektywy manualne. Dzięki konsekwentnemu stosowaniu bagnetu F użytkownicy Nikonów nadal mają do dyspozycji szeroką gamę niedrogiej ale wysokiej klasy optyki manualnej. Jednak decydując na zakup takiego szkła, należy sprawdzić w jakim zakresie współpracuje ono z naszym modelem aparatu. SWM Silent Wave Motor to oznaczenie handlowe silnika ultradźwiękowego stosowane w obiektywach AF-S. Silnik SWM ma trzy podstawowe zalety jest cichy, szybki i dokładny. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 4. Nikon w przeciwieństwie do większości producentów optyki nie stosuje ostrego rozróżnienia między optyką profesjonalną a amatorską ani w postaci oznaczeń, ani kolorów. O klasie obiektywu świadczą jego parametry i najczęściej... cena.

część 7 Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 7: obiektywy Systemu 4/3 W siódmej części poradnika Fotopolis.pl kontynuujemy opis oznaczeń obiektywów stosowanych przez poszczególnych producentów optyki. Dzisiaj wyjaśniamy skróty, które można znaleźć na obiektywach kompatybilnych z otwartym Systemem 4/3. Otwarty System 4/3 zaczął swój żywot w 2002 roku jako wspólne przedsięwzięcie kilku producentów. Pierwsza na rynek trafiła profesjonalna lustrzanka cyfrowa Olympus E-1 i przez długi czas tylko ta firma inwestowała w system. Po jakimś czasie do gry aktywnie włączyły się jeszcze trzy znaczące marki - Sigma, Panasonic i Leica. Mimo że porozumienie sygnowało więcej firm (m.in. Fujifilm i Sanyo), do tej pory jedynie Olympus, Sigma, Panasonic i Leica wprowadziły na rynek produkty zgodne z Systemem 4/3. Tylko Sigma nie ma swojej ofercie lustrzanki z bagnetem Systemu 4/3 - ta firma ogranicza się do produkcji optyki. Lustrzanki sygnowane markami Panasonic i Leica powstają przy współpracy obu firm, a optyka sygnowana czerwoną kropką niemieckiej legendy postaje w fabrykach Panasonica według projektu inżynierów Leiki. System 4/3 został pomyślany jako kompleksowe, stuprocentowo "cyfrowe" rozwiązanie. Brak starszej, tańszej optyki kompatybilnej z nowym bagnetem rekompensowała specjalna konstrukcja obiektywów - nowe powłoki przeciwodblaskowe (niezbędne w cyfrze, w której duży negatywny wpływ na zdjęcia mogą mieć odblaski z matrycy) i tzw. telecentryczność, czyli prostopadłe padanie światła na przetwornik obrazowy (minimalizujące zjawisko winiety). W przyszłym tygodniu zajmiemy się szczegółowo oznaczeniami obiektywów marki Sigma (również z mocowaniem Systemu 4/3). W dzisiejszym odcinku skupimy się tylko na optyce Olympus i Leiki.

4

Zuiko Digital ED 12-60 mm F2.8-4.0 SWD Skomplikowane nazwy obiektywów zawierają wiele przydatnych informacji, dlatego warto poznać znaczenie symboli wykorzystywanych przez producentów. Optyka do Systemu 4/3 nie charakteryzuje się zbyt dużą liczbą skrótów i oznaczeń, ale te, które znajdziemy w nazwie obiektywu, potrafią wiele o nim powiedzieć. Wyjaśnimy je na przykładzie obiektywów Olympus Zuiko Digital ED 12-60 mm F2.8-4.0 SWD oraz Leica D Vario-Elmarit 14-50 mm F2.8-3.5 ASPH. MEGA O.I.S. . Techniczne terminy pojawiające się w poniższych opisach były tłumaczone w poprzednich odcinkach naszego przewodnika, więc nie będziemy się powtarzali, a jedynie odsyłali czytelnika do wcześniejszych części. Zuiko Digital W ten sposób Olympus nazywa swoje obiektywy do cyfrowego Systemu 4/3 kompatybilne z lustrzankami tej marki oraz Panasonica i Leiki. Dokładnie o mocowaniach obiektywów pisaliśmy w części 1. poradnika. ED Oznaczenie to informuje o zastosowaniu w konstrukcji soczewek ze szkła o niskiej dyspersji, czyli załamaniu światła o różnej barwie (skrót od Extra-low Dispersion). Soczewki ED użyte w obiektywie zmniejszają zjawisko aberracji chromatycznej. W obiektywach Olympusa wykorzystywane są również jeszcze droższe soczewki Super ED, ale producent nie zaznacza tego w nazwie szkła. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 4. 12-60 mm Powyższe liczby oznaczają podaną w milimetrach nominalną ogniskową obiektywu lub jej zakres w przypadku obiektywów typu zoom. W lustrzankach cyfrowych Systemu 4/3 rzeczywisty obraz odpowiada ogniskowej 2 razy dłuższej niż nominalna. W tym wypadku otrzymamy pole widzenia odpowiadające zakresowi 24-120 mm w małym obrazku. Zasadę obliczania ogniskowych w

33

cyfrowych lustrzankach opisaliśmy w części 2. poradnika. F2.8-4.0 To oznaczenie mówi o maksymalnym otworze przysłony, czyli o ilości światła, jakie jest w stanie przenieść dana konstrukcja obiektywu. Im mniejsza liczba, tym więcej światła obiektyw przepuszcza. W niektórych obiektywach typu zoom wartość ta zmienia się w zależności od długości ogniskowej. Dlatego na korpusie obiektywu podawany jest zakres wartości dla najkrótszej i najdłuższej ogniskowej. O znaczeniu wartości przysłony w obiektywach pisaliśmy w części 3. SWD Skrót od Supersonic Wave Drive - tak Olympus oznacza silnik ultradźwiękowy wbudowany w obiektyw. Silniki takie zapewniają szybkie a przede wszystkim ciche działanie systemu AF. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 4. Silniki SWD będą montowane w zapowiedzianych na początku roku nowych obiektywach Zuiko Digital z najwyższej półki.

Leica D Vario-Elmarit 14-50 mm F2.8-3.5 ASPH. MEGA O.I.S.

Leica D Handlowa nazwa obiektywów do Systemu 4/3 sygnowanych marką Leica. Jeśli chodzi o budowę, od obiektywów Olympus Zuiko Digital różnią się przede wszystkim tym, że niektóre mają osobny pierścień przysłon. Umożliwia to powrót do tradycyjnego sposobu obsługi aparatu, kiedy to przysłonę zmieniało się na obiektywie, a czas w korpusie. Szkła Zuiko Digital pozwalają na zmianę wartości przysłony wyłącznie za pośrednictwem aparatu. Vario-Elmarit Elmarit to nazwa konkretnego rodzaju konstrukcji optycznej. Człon Vario oznacza obiektyw o

34

zmiennej ogniskowej. ASPH. Skrót od Aspherical - informuje o zastosowaniu w konstrukcji obiektywu elementów (soczewek) asferycznych ograniczających aberrację sferyczną. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 4. Olympus nie chwali się tak tym aspektem i mimo dość częstego wykorzystywania w optyce Zuiko Digital soczewek asferycznych, nie informuje o tym w nazwie obiektywów. Żeby to sprawdzić, trzeba zajrzeć do szczegółowych danych technicznych (np. w dziale Specyfikacje Fotopolis.pl). MEGA O.I.S. Nazwa systemu optycznej stabilizacji obrazu stworzonego przez firmę Panasonic, wykorzystywanego m.in. w obiektywach projektowanych przez Leicę do Systemu 4/3. Umożliwia wykonanie nieporuszonych zdjęć przy długich czasach otwarcia migawki bez konieczności korzystania ze statywu. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 4 naszego poradnika (można ją znaleźć tutaj ). Obiektywy Olympusa nie są wyposażane w systemy redukujące drgania, ponieważ firma postawiła na stabilizację matrycy (od modelu E-510). Kilka dodatkowych szczegółów oraz inne oznaczenia, które można spotkać w opisie obiektywów do Systemu 4/3: Macro Informuje, że obiektyw pozwala na fotografowanie z małych odległości z dużym powiększeniem przynajmniej w skali 1:2. Fisheye Na razie można to oznaczenie znaleźć jedynie na obiektywie Zuiko Digital ED 8 mm F3.5 Fisheye. Jest to tzw. rybie oko, czyli bardzo szerokokątne szkło (w tym wypadku odpowiednik małoobrazkowych 16 mm) o bardzo dużej dystorsji beczkowatej (im dalej od centrum kadru, tym bardziej linie proste obrazu są zakrzywione). Tylko do zadań specjalnych. Manualne ustawianie ostrości Warto pamiętać, że jak dotąd wszystkie obiektywy Olympus Zuiko Digital oraz szkło Leica 1450/2.8-3.5 umożliwiają ręczne ostrzenie za pomocą pierścienia pozbawionego bezpośredniego, mechanicznego połączenia z systemem poruszającym soczewkami. Wszystko odbywa się za pomocą czujników ruchu. Dzięki temu można zaprogramować w aparacie, w którą stronę chcemy kręcić pierścieniem, żeby wyostrzyć na nieskończoność. Niektórzy użytkownicy narzekali jednak na zbyt długi czas reakcji systemu na ruch pierścienia, więc producent zdecydował się postawić na pełną mechanikę. Na razie tylko w zapowiedzianych obiektywach z wyższej półki. Oznaczenia obiektywów profesjonalnych i półprofesjonalnych W przypadku Olympusa nie istnieją, choć oferta jest wyraźnie podzielona na trzy segmenty amatorski, półprofesjonalny i profesjonalny. Drugi i trzeci wyróżniają się wysoką jakością wykonania, dużymi otworami względnymi (czyli jasnością), wykorzystaniem drogich rodzajów szkła, silnikami SWD (w najbliższej przyszłości) oraz uszczelnieniem obudowany na niekorzystne warunki pogodowe (deszcz, pył itp.).

35

część 8 Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 8: obiektywy firmy Sigma W kolejnym odcinku przewodnika dla zupełnie początkujących poznamy oznaczenia umieszczane na obiektywach firmy Sigma. Jest to producent niezależny, więc w jego ofercie znaleźć można szkła do aparatów wszystkich popularnych marek, w tym do Systemu 4/3. W tej części przewodnika dla zupełnie początkujących przedstawimy oznaczenia, z którymi można się spotkać w przypadku optyki firmy Sigma. Odcinek ten jest o tyle interesujący, że jako producent niezależny firma ta produkuje obiektywy do większości popularnych marek lustrzanek. Można w jej ofercie znaleźć produkty przeznaczone do mocowania w korpusach aparatów Canon, Nikon, Minolta (a obecnie Sony), Pentax oraz Sigma. Ale to nie wszystko. Po powstaniu Systemu 4/3 japońska firma aktywnie włączyła się do jego popularyzowania i rozpoczęła produkcję optyki do tego typu aparatów. Więcej o mocowaniach obiektywów pisaliśmy w pierwszej części naszego poradnika.

Sigma 70 mm F2.8 EX DG Macro

Pierwszym oznaczeniem, na które należy zwrócić uwagę przy kupnie obiektywu firmy Sigma jest typ mocowania. Ponieważ ten sam typ szkieł produkowany jest do korpusów różnych firm, należy pamiętać, aby dobrać optykę do swojego aparatu. Informację tę producent umieszcza na opakowaniu.

36

Oznaczenia Sigmy są dosyć czytelne i na szczęście nie jest ich dużo. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie oznaczenia mogą znaleźć się na obudowie aparatu. Dla przykładu posłużymy się obiektywem o oznaczeniu Sigma 70 mm F2.8 EX DG Macro (przedstawionym na powyższej fotografii). EX Oznacza serię profesjonalną, która wyróżnia się bardzo dobrym wykonaniem, odpornością na uszkodzenia mechaniczne oraz warunki atmosferyczne. Najważniejsza jednak jest wysoka jakość optyki zastosowanej w tej grupie obiektywów. DG Oznacza obiektywy przeznaczone do lustrzanek klasycznych na film 35 mm jak i lustrzanek cyfrowych. Zastosowanie w tej serii bardziej telecentrycznych soczewek pozwala na zmniejszenie niepożądanych zjawisk związanych z budową matrycy cyfrowej, a powłoki antyodblaskowe nowego typu redukują refleksy i pozwalają na lepszy balans kolorów. DC Symbol ten przeznaczony jest dla obiektywów zaprojektowanych dla lustrzanek cyfrowych z matryca APS-C (czyli o wymiarach mniejszych niż klatka filmu 35 mm). Mają one bardziej zwartą budowę i niewielką wagę, ale ze względu na pole krycia obrazu dostosowane do potrzeb niepełnoklatkowej matrycy nie nadają się do korpusów z klatką 35 mm. O ogniskowych obiektywów w zastosowaniu z cyfrowymi lustrzankami pisaliśmy w części 2. poradnika. APO Oznacza grupę obiektywów, w których zastosowano układy soczewek ze szkła niskodyspersyjnego. Określenie APO to skrót od angielskiego słowa Apochromatic. Bardzo niski współczynnik załamania światła zmniejsza aberrację chromatyczną, a dodatkowo podwyższa kontrast i ostrość. Oznaczenie to umieszczane jest na początku nazwy obiektywu. ASP. Te trzy litery znaleźć można w obiektywach wyposażonych w soczewki asferyczne (stąd skrót od angielskiego słowa Aspherical ). Tego typu szkła likwidują przede wszystkim aberrację sferyczną i zniekształcenia geometryczne obrazu (przede wszystkim na brzegach kadru) pozwalając jednocześnie na zmniejszenie liczby soczewek zastosowanych w optyce przy zachowaniu wysokiej jakości optycznej. Więcej o specjalnych soczewkach pisalliśmy w części 4 poradnika. OS Skrót pochodzi od angielskiego określenia Optical Stabilizer - stabilizacja optyczna. Obiektywy tak oznaczone wyposażono w czujniki umieszczone wewnątrz obudowy, które sterują ruchami grupy soczewek kompensujących drgania obiektywu. System stabilizacji działać może w jednym z dwóch trybów. W pierwszym, przeznaczonym do fotografowania obiektów nieruchomych, korygowana jest zarówno płaszczyzna pionowa i pozioma, natomiast w drugim tylko płaszczyzna pionowa pozwalając tym samym na fotografowanie obiektów znajdujących się w ruchu. W 4 części poradnika opisaliśmy różne systemy stabilizacji. HSM To znany już z wcześniejszych części poradnika symbol silnika ultradźwiękowego (z ang. Hyper Sonic Motor ) stosowanego w układzie autofokusa. Przypomnijmy, że pozwala on na bardzo szybkie i bezszelestne ustawianie ostrości oraz w razie potrzeby ręczne doprecyzowanie ustawienia bez konieczności przełączania trybu ostrzenia na ręczny. Zainteresowanych tym zagadnieniem ponownie odsyłamy do 4 części naszego poradnika.

37

CONV. Takie oznaczenie można spotkać na optyce, która przewidziana jest do współpracy z konwerterami, na przykład z telekonwerterem Sigma APO Tele converter 2x EX DG. Pozwalają one między innymi na prawidłowe działanie automatyki ekspozycji podczas stosowania konwertera. RF Skrót informujący nas o zastosowaniu tylnego ogniskowania w obiektywie, pochodzi od słów Rear Focus. W tego typu konstrukcjach podczas ustawiania ostrości przemieszcza się tylko tylna grupa soczewek. Jej małe rozmiary i niewielka waga pozwala na szybką i cichą zmianę ostrości. IF Oznacza wewnętrzne ogniskowanie i pochodzi od angielskiego określenia nner Focus (o którym pisaliśmy w części 4 poradnika). W trakcie ostrzenia przemieszcza się wewnętrzna grupa soczewek, dzięki czemu nie zmienia się długość obiektywu oraz nie porusza się przednia soczewka. Macro Określenie przewidziane dla obiektywów umożliwiających odwzorowanie obrazu w skali stosowanej w makrofotografii. W przypadku różnych rodzajów szkieł odwzorowanie będzie inne. Najlepsze rezultaty zapewnia optyka stałoogniskowa, w której uzyskać można odzwierciedlenie nawet 1:1. DF System Dual Focus System to system pozwalający na odłączenie wewnętrznego mechanizmu autofokusa od zewnętrznego pierścienia ręcznego ostrzenia. Dzięki zmniejszeniu masy i oporów poruszanych elementów ostrzenie jest szybsze i bardziej precyzyjne. Floating System System pozwalający na poprawienie jakości optycznej obiektywu. Dwie ruchome grupy soczewek pozwalają na bardziej precyzyjną korekcję optyczną konstrukcji w całym zakresie ostrzenia, dzięki czemu możliwe staje się zmniejszenie aberracji (zwłaszcza astygmatyzmu). System ten jest szczególnie przydatny przede wszystkim w obiektywach typu Makro.

część 9 Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 9: obiektywy firmy Tamron W poprzednich częściach przewodnika dla zupełnie początkujących rozpoczęliśmy opis oznaczeń obiektywów różnych producentów. Dziś nadszedł czas na kolejnego producenta niezależnego - firmę Tamron. Dzisiejszy odcinek poradnika zostanie poświęcony oznaczeniom obiektywów firmy Tamron. Jest to producent niezależny, podobnie jak Sigma, wiec w jego ofercie znaleźć można optykę z mocowaniem do lustrzanek Canona, Nikona, Koniki Minolty (a teraz oczywiście Sony) oraz Pentaksa. W ofercie nie znajdziemy obiektywów do lustrzanek Systemu 4/3.

38

obiektyw firmy Tamron oznaczony symbolem SP AF28-75mm F/2.8 XR Di LD Aspherical [IF] Macro z mocowaniem do lustrzanek Canona W wypadku tego producenta stopień zaawansowania nazw jest dosyć wysoki. Nie wynika to z wyjątkowej technologii albo szczególnych właściwości szkieł. Przyczyna jest bardziej prozaiczna. Otóż w nazwie pojawiają się wszystkie skróty i oznaczenia, które dotyczą danego obiektywu. O ile nikt nie zdziwi się, gdy tyle symboli zobaczy na opakowaniu produktu, ale umieszczanie ich bezpośrednio na obudowie optyki chyba mija się z celem. Jako przykład posłużymy się obiektywem Tamron SP AF28-75mm F/2.8 XR Di LD Aspherical [IF] Macro. Widać, że cała nazwa niemalże oplata pierścień, na którym została umieszczona. Pierwszą rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę przy kupnie optyki Tamrona jest rodzaj mocowania. Na pudełku producent podaje informację, do jakiego typu lustrzanek przeznaczony jest egzemplarz znajdujący się w środku. W pierwszej części naszego poradnika zostały omówione różne typy mocowań. SP Skrót ten pochodzi od angielskich słów Super Performance. Oznacza serię obiektywów o najlepszych parametrach optycznych. Jeśli ktoś szuka optyki ze stałym światłem, to znajdzie ją właśnie w tej grupie. Nie znaczy to jednak, że w serii SP znajdują się szkła tylko tego typu. Należą do niej także obiektywy o zmiennym świetle. Więcej informacji o jasności obiektywu znajduje się części 3. poradnika. AF Skrót ten pochodzi od słowa autofocus i mówi o tym, że obiektywy z takim oznaczeniem wyposażono w system automatycznego ustawiania ostrości. 28-75 Cyfry te oznaczają zakres ogniskowych. W naszym przykładzie mamy do czynienia z obiektywem typu zoom, dlatego dwie liczby określają jego ogniskową. W wypadku optyki stałoogniskowej w tym miejscu pojawi się tylko jedna liczba. Problem ogniskowej obiektywu omówiliśmy w części 2. poradnika. F/2.8

39

Jest to informacja o maksymalnym otworze przysłony obiektywu, czyli także o jego jasności. Nasz przykład to optyka ze stałym światłem. Z tego powodu znalazła się tu tylko jedna wartość. Jeśli przy zmianie ogniskowej zmienia się także wartość przysłony w tym miejscu pojawią się dwie liczby. Więcej o przysłonie można przeczytać w części 3. poradnika. XR Skrót pochodzi od angielskiego określenia Extra Refractive Index. Oznacza zastosowanie w konstrukcji obiektywu soczewek typu XR o dużym współczynniku załamania światła. Dzięki temu stało się możliwe zmniejszenie długości i średnicy obiektywu przy niezmienionej jasności. Di Skrót utworzono od angielskiego określenia Digitall Integated Design. Oznacza on obiektywy zaprojektowane z myślą o lustrzankach cyfrowych, ale mające pole krycia pełnej klatki małoobrazkowej. Dzięki temu mogą być one stosowane w aparatach cyfrowych z matrycą niepełnoklatkową i w tradycyjnych lustrzankach na film małoobrazkowy. Di II Tak oznaczane są obiektywy zaprojektowane do lustrzanek cyfrowych z niepełnoklatkową matrycą. Nie można stosować ich w aparatach na tradycyjny film lub z matrycą pełnoklatkową. O ogniskowych obiektywów w zastosowaniu z lustrzankami cyfrowymi pisaliśmy w części 2. poradnika. LD Pochodzi od angielskiego określenia Low Dispersion. Oznacza zastosowanie w konstrukcji obiektywu elementów o niskiej dyspersji. Zmniejszają one aberrację chromatyczną objawiającą się kolorowymi obwódkami wokół kontrastowych krawędzi. Oprócz tego poprawiają kontrast i ostrość optyki. O zastosowaniu specjalnych soczewek pisaliśmy więcej w części 4. poradnika. Aspherical To określenie jest raczej łatwe do rozszyfrowania, oznacza bowiem zastosowanie soczewek asferycznych. Zamiast pełnej nazwy Tamron czasami używa skrótu ASL. Szkła tego typu pozwalają na zmniejszenie aberracji sferycznej i dystorsji (czyli zniekształcenia geometrycznego). Umożliwiają także zmniejszenie liczby soczewek, dzięki czemu obiektyw staje się mniejszy i lżejszy. IF To określenie mówiące o zastosowaniu wewnętrznego ogniskowania (ang. Internal Focusing System ). Dzięki niemu podczas ustawiania ostrości nie zmienia się długość obiektywu i nie obraca się przednia soczewka. Rozwiązanie to pozwala także na zmniejszenie minimalnej odległości od fotografowanego przedmiotu. Więcej informacji o wewnętrznym ogniskowaniu znaleźć można w 4. części poradnika. ZL Skrót od angielskiego określenia Zoom Lock Feature. To proste rozwiązanie pozwalające na zablokowanie pierścienia zomu. Tym samym w czasie przenoszenia aparatu z zapiętym obiektywem nie musimy obawiać się, że przypadkowo zmieni się ogniskowa i zwiększy się długość obiektywu. AD To skrót od określenia Anomalous Dispersion. Soczewki tego typu zmniejszają współczynnik dyspersji dla określonej długości fali. Dzięki nim można zmniejszyć aberrację chromatyczną znajdującą się w osi optycznej teleobiektywów oraz aberrację chromatyczną dotyczącą brzegów

40

obrazu obiektywów szerokokątnych. GM Skrót pochodzi od określenia Glass-Molded a oznacza wykorzystanie w budowie obiektwu soczewek asferycznych wykonanych ze szkła tłoczonego. HID High Index High Dispersion - szklane elementy wykonane w tej technologii pozwalają zmniejszyć aberrację chromatyczną. VC To skrót określający stabilizację optyczną (od angielskiego określenia Vibration Compensation). W systemie tym stabilizowana jest grupa soczewek umożliwiając kompensację drgań w trzech płaszczyznach. W dniu publikacji tego artykułu Tamron wypuścił na rynek tylko jeden obiektyw ze stabilizacją, Tamron AF 28-300mm F/3.5-6.3 XR Di VC LD Aspherical (IF) MACRO. SHM Skrót oznacza najwyższej jakości hybrydowe mocowanie obiektywu (Super Hybrid Mount ). Bagnet mocowania skonstruowany jest ze specjalnie przygotowanego materiału, który stanowi połączenie stali i specjalnego tworzywa sztucznego o bardzo wysokiej wytrzymałości. Zmniejsza to wagę tego elementu o około 70%. W następnej części przewodnika dla zupełnie początkujących zajmiemy się obiektywami firmy Tokina. Zapraszamy. autor: pr źródło: abc.fotopolis.pl

część 10 Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 10: obiektywy firmy Tokina Dzisiejsza część poradnika poświęcona zostanie ostatniemu z wielkiej trójki producentów niezależnych - firmie Tokina. A wyjaśnień będzie sporo, gdyż w oznaczeniach tego producenta najtrudniej się zorientować W dziesiątym odcinku poradnika dla zupełnie początkujących znalazły się informacje o oznaczeniach na obiektywach firmy Tokina. Optyka tego japońskiego producenta wytwarzana jest przede wszystkim z mocowaniami do lustrzanek Canona i Nikona, ale niektóre modele mają także bagnet Pentaxa i Minolty, a obecnie Sony. Jednak opis obiektywów nie jest jednoznaczny. Zacznijmy po kolei.

41

obiektyw Tokiny oznaczony symbolem AT-X 124 AF PRO DX Pierwszą rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę przy obiektywach Tokiny to fakt, że mają one swoje własne nazwy, które niekoniecznie muszą określać ich parametry. W naszym przykładzie obiektyw nazywa się AT-X 124 AF PRO DX. Skupmy się najpierw na oznaczeniach tutaj zawartych. Pierwsza grupa liter oznacza klasę i serię obiektywu. Serii optyki Tokiny jest kilka, poniżej przedstawiamy ich nazwy. AT-X PRO Te symbole oznaczają obiektywy najwyższej klasy. Skrót pochodzi od słów Advanced TechnologyExtra, co w sposób oczywisty sugeruje zastosowanie zaawansowanej technologii. Dodatek PRO oznacza stałe światło w całym zakresie ogniskowych i ulepszone wykonanie. Proszę zauważyć, że w nazwie obie części tego określenia są rozdzielone, co wprowadza spore zamieszanie. AT-X Takie oznaczenie pojawia się na optyce, w której zastosowano najlepsze technologie, ale w przeciwieństwie do serii AT-X PRO światło może się zmieniać wraz ze zmianą ogniskowej, a wykonanie jest na nieco niższym poziomie. AF Oznacza zastosowanie autofokusa. Jeśli w nazwie nie ma symbolu AT-X wtedy AF określa serię obiektywów amatorskich. Cechuje się ona prostszą budową i słabszymi parametrami optycznymi i

42

mechanicznymi. MF Wprawdzie określenie to nie oznacza żadnej serii optyki, ale może pojawić się w nazwie obiektywu. Oznacza manualne ostrzenie, czyli przypisane jest do szkieł bez autofokusa. SZ-X W serii tej znalazły się obiektywy bez autofokusa, ale za to ze zmienną ogniskową. SL Określenie to oznacza obiektywy stałoogniskowe bez autofokusa. Kolejnym oznaczeniem, na które należy zwrócić uwagę jest tajemnicza liczba 124. Jest to symbol własny obiektywu. Niewiele nam on mówi, ale na zdjęciu widać, że stanowi pewien skrót od zakresu ogniskowych 12 - 24 mm. W ten sposób Tokina stara się nieco ułatwić zrozumienie nazw. DX Skrót ten stosowany jest przez wielu producentów, a oznacza obiektywy przeznaczone wyłącznie do lustrzanek z niepełnoklatkową matrycą typu APS-C. Więcej o nich pisaliśmy w części 2 poradnika. D Tak Tokina określa optykę przeznaczoną zarówno do lustrzanek cyfrowych typu APS-C, jak i aparatów z matrycą pełnowymiarową. Można je także stosować w klasycznych aparatach na film małoobrazkowy. W ten sposób wyczerpaliśmy określenia mogące pojawić się w nazwie obiektywu. Pozostałe informacje techniczne podawane są mniejszymi czcionkami pod nią. Warto też zauważyć, że na obiektywach nie jest podawana nazwa. Można ją znaleźć na opakowaniach i w katalogach. Przejdźmy zatem teraz do omówienia wszystkich pozostałych symboli, z którymi możemy się spotkać w wypadku optyki Tokiny. 12-24 Liczby te podają zakres ogniskowych. Dla optyki o stałej ogniskowej pojawi się tylko jedna wartość. 1:4 To informacja o jasności obiektywu. W naszym przykładzie oznacza jasność w całym zakresie zoomu na poziomie liczby przysłony F4. Więcej o przysłonie można przeczytać w części 3 poradnika. (IF) Obiektywy z takim symbolem podanym na obudowie wyposażono w system wewnętrznego ogniskowania. Dzięki niemu w czasie ustawiania ostrości nie obraca się przednia soczewka, a korpus nie zmienia długości. Więcej informacji o wewnętrznym ogniskowaniu znaleźć można w 4 części poradnika. AS Po przeczytaniu poprzednich części poradnika łatwo się domyślić, że w ten sposób określane są obiektywy, w których zastosowano soczewki asferyczne. O zastosowaniu specjalnych soczewek pisaliśmy więcej w części 4 poradnika.

43

F&R Aspherical To określenie tłoczonych soczewek asferycznych. Zastosowano je w obiektywie o nazwie AT-X 235 AF PRO. Takie elementy w jeszcze większym stopniu poprawiają parametry optyczne obiektywu. SD To skrót od określenia Super low Dispersion. Oznacza zastosowanie soczewek o bardzo niskiej dyspersji, co prowadzi do zmniejszenia aberracji chromatycznej układu optycznego. Więcej informacji na ten temat umieściliśmy w części 4 poradnika. HLD Określenie to oznacza soczewki charakteryzujące się niskim współczynnikiem rozszczepienia światła i wysokim współczynnikiem załamania światła (High-refraction, Low Dispersion). Stosowane są w obiektywach szerokokątnych zmniejszając ich rozmiary i poprawiając parametry optyczne. MC Pochodzi od angielskiego określenia Multi-Coating, a oznacza zastosowanie wielowarstwowych powłok przeciwodblaskowych zmniejszających ilość odbitego wewnątrz obiektywu światła i poprawiających kontrast. Więcej na ten temat przeczytać można w części 4 poradnika. FE Floating Element system - oznacza zastosowanie w budowie obiektywu dwóch grup soczewek, które w czasie ustawiania ostrości poruszają się niezależnie od siebie. Pozwala to między innymi zmniejszyć astygmatyzm obiektywu. IRF Internal Rear Focus system - oznacza system tylnego ogniskowania, czyli w trakcie ustawiania ostrości porusza się jedynie tylna grupa soczewek. Są one mniejsze, dzięki czemu zmniejszają się opory, co prowadzi do szybszego działania autofokusa. System zastosowano jedynie w obiektywie AT-X 300 AF PRO. FC Focus Clutch mechanism - jest to system przełączania działania autofokusa przy pomocy pierścienia służącego do ręcznego ustawiania ostrości. W pozycji podstawowej pierścienia włączony jest autofokus. Po przesunięciu pierścienia do przodu włączany jest tryb ręcznego ostrzenia. Pozwala to na szybkie przełączanie między trybem ręcznym i automatycznym. W pozycji AUTO pierścień obraca się swobodnie nie powodując ruchu mechanizmów odpowiedzialnych za ustawienie ostrości. FC One Touch System ten podobny jest do opisanego wyżej, ale pozwala na swobodniejsze korzystanie z pierścienia i przełączanie między pozycjami autofokusa i ręcznego ustawiania ostrości w dowolnym momencie i bez żadnych ograniczeń. Został zastosowany w obiektywie AT-X 280 AF PRO. W następnym odcinku poradnika zajmiemy się opisem oznaczeń obiektywów firmy Sony oraz Konica-Minolta. Zapraszamy. autor: pr źródło: -

44

część 11 Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 11: obiektywy systemu Sony W przedostatnim odcinku naszego poradnika dla początkujących użytkowników cyfrowych lustrzanek wyjaśnimy oznaczenia stosowane na obiektywach systemu Sony α (alfa). To jeden z popularniejszych systemów lustrzanek na świecie i jednocześnie z dość burzliwą historią. Firma Sony wkroczyła na rynek lustrzanek cyfrowych, kupując w 2006 roku dział fotograficzny Konica Minolta. W rezultacie na rynek trafiła lustrzanka cyfrowa Sony α A100, która mimo że bazowała na modelach Dynax firmy Konica Minolta, to była nową konstrukcją (zgodną jednak w pełni z systemem Dynax). Taki zabieg pozwolił Sony skorzystać z szerokiej gamy obecnych już na rynku obiektywów tego systemu, które wkrótce - prawie w komplecie - pokazały się w sklepach także pod nową marką. Sony jednak na tym nie poprzestało i wykorzystując swoją długoletnią współpracę z firmą Carl Zeiss poprosiło tego renomowanego niemieckiego producenta optyki o zaprojektowanie szkieł do lustrzanek α (czyt. alfa). W rezultacie w ofercie noszącej logo Sony możemy znaleźć obiektywy z dawnej gamy Konica Minolta, a także firmowane marką Carl Zeiss. Należy też wspomnieć, że użytkownicy starszych aparatów Dynax (firmowanych jeszcze przez marki Konica Minolta i Minolta) mogą bez problemów korzystać z obiektywów Sony i Carl Zeiss. Również jeżeli użytkownik aparatu Dynax zechce kupić lustrzankę Sony, będzie mógł zachować stare obiektywy oraz akcesoria.

skromne oznaczenia na obiektywach Sony Firma Konica Minolta była bardzo oszczędna, jeżeli chodzi o oznaczenia optyki. Tradycję tę przejęło także Sony i dlatego na korpusie szkieł znajdziemy tylko podstawowe informacje, a większość umieszczonych w specyfikacjach cech opisana jest raczej słownie niż za pomocą skrótów. Warto jeszcze zaznaczyć, że ze względu na zastosowanie stabilizacji matrycy w korpusie lustrzanek, nie znajdziemy w ofercie Sony obiektywów ze stabilizacją - nie ma potrzeby jej

45

stosowania. Poniżej możliwie wszystkie najważniejsze pojęcia stosowane przez producenta, w tym również oznaczenia obiektywów Konica Minolta, z których Sony zrezygnowało. Przykładowe nazwy obiektywów to: Carl Zeiss Vario-Sonnar T* DT 16-80mm f/3.5-4.5 Zoom Lens 70200mm f/2.8 G-Series Telephoto Zoom Lens 70-200 mm Informuje o nominalnym zakresie ogniskowych obiektywu. Wszystkie dostępne w tej chwili lustrzanki Sony (a także Konica Minolta) mają przelicznik ogniskowej x1,5. Czytaj więcej we wcześniejszym odcinku naszej serii. Obiektywy o ogniskowych około 200 mm noszą dodatkowo nazwę Telephoto. f/3.5-4.5 lub F3.5-4.5 To oznaczenie tradycyjnie mówi o minimalnej liczbie przysłony dla danej konstrukcji obiektywu. AF W ten sposób oznaczone były obiektywy wyposażone w automatyczne ustawianie ostrości. Sony odchodzi od tego oznaczenia, gdyż cała oferta obiektywów jest wyposażona w autofocus i nie ma potrzeby tego dodatkowo oznaczać. APO Patrz ED. ED Extra-low Dispersion glass - skrót ten informuje o obecności w konstrukcji obiektywu soczewek zmniejszających aberrację chromatyczną. Wcześniej w obiektywach Konica Minolta stosowany był symbol APO, od którego Sony odeszło. Więcej na temat soczewek specjalnych pisaliśmy w części 4. poradnika. SSM Super Sonic wave Motor - tym skrótem Sony oznacza obiektywy wyposażone w cichy silnik ultradźwiękowy autofocusa. Więcej na temat zalet tego rozwiązania pisaliśmy wcześniej. Internal Focusing System Obiektywy tak opisane wyposażone są w system wewnętrznego ogniskowania, dzięki czemu podczas ustawiania ostrości nie obraca się przednia soczewka, ani nie zwiększa się długość obiektywu. Ułatwia to stosowanie filtrów. Sony nie ma oddzielnego skrótu dla tej cechy optyki, znajdziemy jedynie opis w specyfikacji danego modelu. DMF Direct Manual Focus - konstrukcja obiektywu umożliwia ręczne ostrzenie bez konieczności wyłączania przełącznikiem ostrzenia automatycznego. G W ten sposób Konica Minolta, a teraz Sony oznacza obiektywy o polepszonych właściwościach optycznych i o wzmocnionej konstrukcji przeznaczonej do zastosowań profesjonalnych. Skrót pochodzi od angielskiego słowa gold czyli złoto, dlatego dodatkowo niektóre modele G oznaczone są złotą obwódką wokół przedniej soczewki. ASP Skrót od Aspherical, który oznacza obecność soczewek asferycznych w konstrukcji obiektywu.

46

Skrót stosowany dawniej przez Konica Minolta. W obiektywach firmowanych przez Sony nie używany i zastąpiony przez opis w specyfikacji danego modelu. Więcej o soczewkach asferycznych pisaliśmy tutaj. AD Anomalous Dispersion - dodatkowe oznaczenie stosowane w starszych obiektywach APO oznaczające obecność w konstrukcji soczewek o obniżonej dyspersji. Skrót nie stosowany przez Sony. CIR Dawne oznaczenie obiektywów Konica Minolta informujące o "kołowej" przysłonie (Circular Aperture), dającej ładniejsze nieostrości w drugim planie. Sony posługuje się opisem w specyfikacji obiektywu. D Skrót od słowa Distance informujący o współpracy obiektywu z zaawansowanym systemem pomiaru światła ADI opracowanym przez firmę Konica Minolta. Obiektywy z logiem Sony są w całej gamie zgodne z ADI, więc skrót ten można znaleźć już tylko w oznaczeniach starszych wersji optyki. DT Skrót od Digital Technology występuje w nazwach obiektywów przeznaczonych do lustrzanek cyfrowych z przelicznikiem ogniskowej x1,5. Taki obiektyw założony do aparatu na zwykły film może winietować (dawać zaciemnione rogi obrazu). Reflex Sony posiada w swojej ofercie teleobiektyw 500 mm F8 Reflex o konstrukcji lustrzanej. W jego nazwie występuje słowo Reflex - odbicie. Macro Takie oznaczenie znajdziemy na obiektywach przystosowanych do fotografowania przedmiotów z dużym zbliżeniem. Więcej o makro pisaliśmy w części 4. Carl Zeiss To nazwa renomowanego niemieckiego producenta optyki współpracującego z Sony przy konstrukcji obiektywów do kamer wideo i aparatów cyfrowych. Seria obiektywów Sony zaprojektowana w laboratoriach Carl Zeiss nosi logo tej firmy. Zobacz naszą relację z wizyty w zakładach Carl Zeiss. STF Smooth Trans Focus - jedną z ciekawszych konstrukcji odziedziczonych przez Sony wraz z przejęciem firmy Konica Minolta jest obiektyw 135 mm F2.8 [T4.5] STF, który dzięki swojej budowie umożliwia precyzyjne rozmycie elementów znajdujących się poza głównym tematem zdjęciowym.

47

oznaczenia obiektywu 135 mm F2.8 [T4.5] STF

[T4.5] Liczba przysłony w obiektywie STF od której wzwyż wartości przysłony ustawiane są tylko ręcznie. Focus Hold Button Nazwa określająca przyciski na korpusie obiektywu, których naciśniecie powoduje zablokowanie ostrości w danym położeniu bez potrzeby sięgania do korpusu aparatu. Ułatwia to operowanie długimi teleobiektywami. Planar, Sonnar, Vario-Sonnar Tradycyjne nazwy konstrukcji obiektywów Carl Zeiss. Przedrostek Vario oznacza odmianę zmiennoogniskową (zoom). T* Oznaczenie informujące o pokryciu soczewek w obiektywach Carl Zeiss specjalnymi powłokami antyrefleksyjnymi redukującymi poświatę i bliki. SAL-100M28, SAL-85F14Z, SAL-18200, SAL-70200G Są to oznaczenia modelowe obiektywów, które są stosowane przez Sony do szybkiej identyfikacji w cennikach i katalogach. Można je dosyć prosto rozszyfrować. Na przykład SAL-100M28 oznacza obiektyw o nominalnej ogniskowej 100 mm (100) z funkcją makro (M) o stałej przysłonie minimalnej f/2.8 (28). Obiektywy firmowane przez Carl Zeiss mają na końcu symbolu literę Z. Literę G, z kolei znajdziemy na końcu oznaczenia obiektywów serii... G. Obiektywy zoom określane są pisanymi łącznie liczbami zakresu ogniskowych, czyli na przykład SAL-18200 to obiektyw o zakresie nominalnych ogniskowych 18-200 mm.

48

część 12 Obiektyw do lustrzanki cyfrowej - przewodnik dla zupełnie początkujących część 12: obiektywy z bagnetem K (Pentax i Samsung) W dwunastej, ostatniej części poradnika Fotopolis.pl kończymy opis oznaczeń obiektywów stosowanych przez poszczególnych producentów optyki. Dzisiaj wyjaśniamy skróty, które można znaleźć na obiektywach z bagnetem K stosowanym przez Pentaksa i Samsunga. Bagnet K został opatentowany i wprowadzony na rynek w 1975 roku przez firmę Pentax. Pierwszymi lustrzankami, które go wykorzystywały były modele K2, KX i KM. Duża popularność, którą zdobyło to mocowanie, spowodowała prawdziwy wysyp obiektywów i aparatów producentów niezależnych, którzy postanowili włączyć się do tego najbardziej uniwersalnego z ówczesnych standardów. Pentax od zawsze stawiał na jak największą kompatybilność wstecz, dlatego nawet najnowsze lustrzanki tej marki umożliwiają fotografowanie ze starą (co nie znaczy słabą) optyką. Podpinając do K10D klasyczną "pięćdziesiątkę" z "gołym" bagnetem K (bez styków informacyjnych) nie mamy do dyspozycji automatycznego ustawiania ostrości (co oczywiste), ale znaczna większość pozostałych funkcji działa. A biorąc pod uwagę znakomitą jakość klasycznych, manualnych szkieł Pentaksa jest to zaleta nie do przecenienia. Niewykluczone, że był to jeden z argumentów, które skłoniły Samsunga do współpracy z Pentaksem. Na rynku pojawiły się lustrzanki z logiem koreańskiego producenta, będące praktycznie kopiami modeli Pentaksa. W ofercie tej drugiej firmy znajduje się w tej chwili 25 modeli obiektywów - w tym 11 z linii DA (tylko do niepełnoklatkowych lustrzanek cyfrowych) i 2 szkła, które lada dzień powinny trafić do sprzedaży. Samsung chwali się 5 obiektywami firmowanymi marką Schneider-Kreuznach oraz dwoma konstrukcjami ze swoim logiem. Wszystkie modele są odpowiednikami pentaksowych pierwowzorów.

49

Pentax DA* 16-50 mm F2.8 ED AL [IF] SDM Żeby dać przykłady nazw obiektywów zawierających najwięcej stosowanych przez Pentaksa symboli znów (tak jak w przypadku Systemu 4/3) musimy się posiłkować modelem, który jeszcze nie trafił do sprzedaży. Mowa o SMC DA* 16-50 mm F2.8 ED AL [IF] SDM. Drugim przykładowym szkłem będzie SMC FA 31 mm F1.8 AL Limited (uznany parę lat temu przez naszego felietonistę Mike'a Johnstona za najlepszy obiektyw autofocus na świecie ). Techniczne terminy pojawiające się w poniższych opisach były tłumaczone w poprzednich odcinkach naszego przewodnika, więc nie będziemy się powtarzali, a jedynie odsyłali czytelnika do wcześniejszych części. SMC Nie zawsze uwzględniane w pełnej nazwie obiektywu oznaczenie wielowarstwowych powłok przeciwodblaskowych (Super-Multi-Coating). Opatentowane i pierwszy raz zastosowane przez firmę w 1971 roku 7-warstwowe powłoki cieszą się renomą jednych z najlepszych na świecie. Redukują niekorzystne odblaski światła obniżające m.in. kontrast na zdjęciach. DA Oznacza linię obiektywów przeznaczonych wyłącznie do niepełnoklatkowych lustrzanek

50

cyfrowych z matrycą w rozmiarze APS-C. Po zamontowaniu do aparatu na film 35 mm dają efekt winiety (zaciemnienia rogów kadru). Więcej na ten temat pisaliśmy w części 2. naszego przewodnika. Obiektywy z linii DA nie mają pierścienia przysłon, więc umożliwiają kontrolę wartości przysłony wyłącznie z poziomu aparatu. * Symbolem gwiazdki Pentax oznacza obiektywy najwyższej klasy - nie tylko jeśli chodzi o jakość optyczną, ale też solidność wykonania. Niektóre obiektywy z * w nazwie są uszczelnione (niestraszne im trudne warunki pogodowe jak deszcz czy burza piaskowa). 16-50 mm Powyższe liczby oznaczają podaną w milimetrach nominalną ogniskową obiektywu lub jej zakres w przypadku obiektywów typu zoom. W lustrzankach cyfrowych z bagnetem K rzeczywisty obraz odpowiada ogniskowej 1,5x dłuższej niż nominalna. W tym wypadku otrzymamy pole widzenia odpowiadające zakresowi ok. 24-75 mm w małym obrazku. Zasadę obliczania ogniskowych w cyfrowych lustrzankach opisaliśmy w części 2. poradnika. F2.8 To oznaczenie mówi o maksymalnym otworze przysłony, czyli o ilości światła, jaką jest w stanie przenieść dana konstrukcja obiektywu. Im mniejsza liczba, tym więcej światła obiektyw przepuszcza. W niektórych obiektywach typu zoom wartość ta zmienia się w zależności od długości ogniskowej. Dlatego na korpusie obiektywu podawany jest wtedy zakres wartości dla najkrótszej i najdłuższej ogniskowej. O znaczeniu wartości przysłony w obiektywach pisaliśmy w części 3. ED Oznaczenie to informuje o zastosowaniu w konstrukcji soczewek ze szkła o niskiej dyspersji, czyli załamaniu światła o różnej barwie (skrót od Extra-low Dispersion). Soczewki ED użyte w obiektywie zmniejszają zjawisko aberracji chromatycznej. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 4. AL Oznaczenie to informuje o zastosowaniu w konstrukcji obiektywu elementów (soczewek) asferycznych ograniczających aberrację sferyczną i spadek ostrości na brzegach kadru. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 4. [IF] Skrót od Internal Focusing, czyli wewnętrzne ogniskowanie. Obiektywy z tym oznaczeniem nie zmieniają długości podczas ustawiania ostrości, a przednia soczewka nie kręci się w tym czasie. Zamiast zmieniać odległość od matrycy (lub filmu) całego układu optycznego, wewnątrz obudowy porusza się specjalna grupa soczewek. Zmniejsza to zapotrzebowanie systemu AF na prąd oraz ułatwia korzystanie z niektórych filtrów optycznych (np. polaryzacyjnego). O wewnętrznym ogniskowaniu pisaliśmy już w 4. części naszego przewodnika. SDM Skrót od Supersonic Direct-drive Motor - tak Pentax oznacza silnik ultradźwiękowy wbudowany w obiektyw. Silniki takie zapewniają szybkie a przede wszystkim ciche działanie systemu AF. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 4. Pierwszymi obiektywami Pentaksa wyposażonymi w silniki SDM będą zapowiedziane na najbliższą przyszłość modele SMC DA* 16-50 mm F2.8 ED AL [IF] SDM i SMC DA* 50-135 mm F2.8 ED [IF] SDM. W tej chwili jedynym aparatem Pentaksa przystosowanym do pracy z obiektywami z ultradźwiękowymi silnikami AF jest K10D. W pozostałych ostrość będzie regulowana za pomocą silnika wbudowanego w korpus.

51

FA Jedno z wielu oznaczeń stosowanych przez Pentaksa w kryjących pełną klatkę małego obrazka obiektywach autofocus z bagnetem K związane m.in. z funkcjami i liczbą styków informacyjnych oraz okresem, w którym produkowano obiektyw. Od najstarszego do najnowszego: F, FA, FAJ (pierwsze obiektywy Pentaksa bez pierścienia przysłon), D FA. Limited Wbrew nazwie nie oznacza serii o limitowanej (w domyśle - niskiej) liczbie egzemplarzy. W ten sposób Pentax oznacza obiektywy stałoogniskowe o najwyższej jakości wykonania i wykorzystanych materiałów. Są to szkła niewielkich rozmiarów, zazwyczaj o niespotykanych ogniskowych (21 mm, 31 mm, 43 mm itp.). W tej chwili w ofercie firmy znajdują się 3 obiektywy z linii FA Limited (pełnoklatkowe, z pierścieniem przysłon) i 3 z "cyfrowej" linii DA Limited (niepełnoklatkowe, bez pierścienia przysłon). Kilka dodatkowych szczegółów oraz inne oznaczenia, które można spotkać w opisie obiektywów z bagnetem K: K, M, A Symbole stosowane do identyfikacji starszej, manualnej optyki na bagnet Pentaksa. Pierwsze obiektywy nie miały żadnego dodatkowego oznaczenia, ale zwykło się je oznaczać symbolem K. Później producent wprowadził linię M, bardziej pasującą do niewielkich korpusów takich lustrzanek małoobrazkowych jak ME Super czy MX. Linia A jest w tym towarzystwie najmłodsza i została wyposażona w styki informacyjne, pozwalające na sterowanie przysłoną z poziomu aparatu, dzięki czemu możliwe jest korzystanie w lustrzankach cyfrowych korzystanie z Programu i preselekcji czasu. Obiektywy z linii K oraz M działają tylko w manualu i preselekcji przysłony. Macro Informuje, że obiektyw pozwala na fotografowanie z małych odległości z dużym powiększeniem przynajmniej w skali 1:2. Fisheye Oznacza tzw. rybie oko, czyli bardzo szerokokątne szkło o wysokiej dystorsji beczkowatej (im dalej od centrum kadru, tym bardziej linie proste obrazu są zakrzywione). Tylko do zadań specjalnych. Stabilizacja obrazu Sprzętowa stabilizacja obrazu umożliwia wykonanie nieporuszonych zdjęć przy długich czasach otwarcia migawki bez konieczności korzystania ze statywu. Obiektywy Pentaksa nie są wyposażane w optyczne systemy redukujące drgania, ponieważ firma postawiła na stabilizację matrycy - na razie w modelach K100D i K10D. Więcej na ten temat pisaliśmy w części 4. naszego poradnika (można ją znaleźć tutaj ) SP Skrót od Super Protect - nazwy powłoki ochronnej nanoszonej na przednią soczewkę wybranych obiektywów z wyższej półki. Chroni obiektyw przed osadzaniem się zanieczyszczeń i ułatwia późniejsze czyszczenie (np. odcisków palców). Ghostless Powłoki typu ghostless zostały po raz pierwszy zastosowane w 1997 roku w obiektywie FA 43 mm F1.9 Limited. Jest to ulepszona wersja powłok SMC, szczególnie skuteczna w eliminowaniu "duszków" spowodowanych odbiciami światła. Ponieważ proces aplikowania powłok typu

52

ghostless jest niezwykle kosztowny, używa się go wyłącznie w wypadku obiektywów z najwyższej półki. Quick-Shift Focus Funkcja pozwalająca na wygodne, ręczne przeostrzanie w trybie AF (po ustawieniu ostrości przez system autofocusa) bez konieczności przełączania się na tryb manualny w aparacie. Działa zarówno z korpusami wyposażonymi w obsługę silników SDM, jak i z pozostałymi. Powerzoom Funkcja niektórych korpusów małoobrazkowych i obiektywów sprzed ery cyfrowej pozwalająca m.in. na zmianę ogniskowej obiektywu z poziomu aparatu. W najnowszym modelu K10D styki powerzooma odpowiadają za zasilanie silnika ultradźwiękowego SDM. D-Xenon Rodzaj oznaczenia obiektywów marki Schneider-Kreuznach sprzedawanych przez Samsunga. Xenon to nazwa konkretnego rodzaju konstrukcji optycznej. Litera D oznacza obiektyw przystosowany do pracy z lustrzankami cyfrowymi. W przeciwieństwie od Pentaksa Samsung nie identyfikuje w nazwie jednoznacznie szkieł pełnoklatkowych i niepełnoklatkowych - np. D-Xenon 12-24mm F4.0 ED AL kryje pole widzenia matrycy APS-C, a D-Xenogon 35mm F2.0 AL pełną klatkę małego obrazka. Na tym kończymy nasz cykl rozszyfrowujący oznaczenia obiektywów. Już wkrótce kolejne porady dla początkujących. Zapraszamy! autor: łk źródło: abc.fotopolis.pl

53