6 Stara prawda - Masters Priscilla

PRISCILLA MASTERS

Stara prawda

Przekład: AGNIESZKA KLONOWSKA

CAT TORUŃ

Tytuł oryginału: EMBROIDERING SHROUDS Copyright © Priscilla Masters 2001 Copyright © for the Polish edition by „C&T” Toruń 2008 Copyright © for the Polish translation by Agnieszka.Klonowska Opracowanie graficzne: MAŁGORZATA WOJNOWSKA-SOBECKA Redaktor wydania: PAWEŁ MARSZAŁEK Korekta: MAGDALENA MARSZAŁEK Skład i łamanie: KUP „BORGIS” Toruń, tel. (0-56) 654-82-04 ISBN 978-83-7470-142-6 Wydawnictwo „C&T” ul. Św. Józefa 79 87-100 Toruń, tel./fax (0-56) 652-90-17. Toruń 2008. Wydanie I. Druk i oprawa: Wąbrzeskie Zakłady Graficzne Sp, z o.o. ul. Mickiewicza 15, 87-200 Wąbrzeźno.

1. Niedziela, 25 października Wyszywała, mrucząc coś pod nosem, a jej poskręcane artretyzmem dłonie dobierały odpowiedni kolor nici. Róż idealnie pasował na skórę dziecka. Odmierzyła kawałek, ucięła, pośliniła końcówkę i w skupieniu nawlokła igłę. Trudniej bogatemu wejść do Królestwa Niebieskiego... Ściegi szły jej znakomicie. Zesztywniałe palce utrudniały każdy ruch, ale jakoś dawała sobie radę. Rozpierał ją zapał do pracy. Wzór był dość skomplikowany, najtrudniejszy spośród tych, które dotychczas wyszywała: pośrodku leżące na plecach niemowlę, na dalszym planie matka z twarzą ukrytą w dłoniach, przerażona i bezradna. I żołnierz z uniesionym mieczem w geście zdradzającym jego zamiar. Pod spodem wyhaftowała tytuł, zaczerpnięty od Tintoretto. Wyszyta na gobelinie scena nie była wprawdzie wierną kopią jego obrazu, w którym autor zadbał o każdy szczegół, ale spodobał jej się tytuł: Rzeź niewiniątek, a że akurat pasował do wybranej tematyki, to postanowiła go wykorzystać. Najbardziej dumna była ze swojej bordiury o szerokich, misternych ornamentach, przedstawiających takie symbole jak krzyż, maki na Dzień Pamięci*, kielich mszalny czy błagalnie wzniesione ręce. * Dzień Pamięci (Remembrance Day) — święto obchodzone corocznie 11 listopada w krajach anglosaskich, upamiętniające żołnierzy poległych na polach bitew. Wcześniej ochotnicy zbierają datki na weteranów, a ofiarodawcom przyczepiają plastikowy czerwony kwiat maku.

Nan przymknęła lekko powieki. Wyszywanie męczyło ją i nadwerężało wzrok, a poza tym miała już swoje lata. Uśmiechając się, zapadła w półsen. Była zadowolona, że udało jej się utrwalić to, co chciała, a oprócz tego gobelin emanował jakąś nabożną powagą. Zamknęła oczy i rozmarzyła się. * 5

Lydia rozsiadła się wygodnie, nasłuchując rozdzierającego wycia wiatru, i westchnęła głęboko. Pewnie znowu zerwie się dach kurnika i nazajutrz przez pół dnia trzeba będzie przybijać gwoździami falistą blachę do krokwi. Była już zmęczona i zasługiwała na odpoczynek. Dość już się dziś napracowała — wypełniła każdy obowiązek. Postanowiła zrobić sobie wolny wieczór i posłuchać radia. Zamknęła zeszyt i wyjrzała przez ciemne okno na sylwetki drzew, roztańczone w podmuchach gwałtownego wiatru. W pewnej chwili spostrzegła snop światła, padający zza szyby prosto na nią. Poczuła się, jakby siedziała na samym środku oświetlonej sceny, i nagle targnęło nią przerażenie. Powinna była zaciągnąć zasłony. Jakieś trzy kilometry dalej, w innym domu, ta sama myśl przemknęła przez głowę jej siostrze. Nan oderwała wzrok od gobelinu i zerknęła na swoje odbicie w przyciemnionym lustrze. Widziała siebie bardzo wyraźnie, ale ten widok bynajmniej jej nie schlebiał. Marion Elland, jej pomoc domowa, była aż nazbyt skrupulatna. Blask lustra odsłaniał wszystkie najdrobniejsze szczegóły, których wolałaby nie widzieć: guzowate ręce, zgarbione plecy, siwe, przerzedzone włosy i pomarszczoną twarz siedemdziesięciolatki. Ale najbardziej przerażało ją to, co w niej wyczytała: nikły cień wrodzonej odwagi, wypartej przez strach — przed samotną starością i bezradnością, i przed obcymi, którzy obserwują ją zza okna. Powinna była zaciągnąć zasłony. Za szybą coś się wtedy poruszyło. Zwinny ruch natychmiast przykuł jej uwagę. To coś było większe od kota czy psa — jakaś wysoka postać o białej twarzy i siermiężnych ruchach. Nan próbowała się podnieść, ale zerwała się zbyt gwałtownie. Opadła z powrotem na krzesło i jęknęła z bólu. Powinna była zrobić to wolniej i nie śpieszyć się, tak jak jej nakazał doktor Edmonds. Powoli, Nan, po co ten pośpiech? — mawiał, jakby nie wiedział, że czas to przywilej młodości. Jej życie ulatywało jak piasek w klepsydrze; tak szybko, nawet nie wiedziała kiedy. Czas zdawał się pędzić naprzód wbrew naturze. Ta przynajmniej pozwoliłaby jej powoli odpłynąć ku śmierci, ale nie doktor Edmonds. Sięgnęła po swoją grubą, solidną laskę z tarniny. To dodawało jej pewności siebie i zapewniało pozorne poczucie bezpieczeństwa. Wiedziała, że w razie czego może się obronić. 6

Laska była niezbędna, by wstać z fotela i zrobić parę kroków do okna. Energicznym ruchem zaciągnęła zasłony tak, aby nie było między nimi żadnego prześwitu. Zrobiła to samo w dwóch pozostałych oknach i z ulgą opadła na fotel, zmęczona wysiłkiem. I tak Christian Patterson stracił ją z oczu. Oddalił się od okna i przeszedł przez ogród do drzwi frontowych sąsiedniej willi. Przy wyszywaniu Nan zawsze mruczała pod nosem — typowy nawyk kobiety, która od lat mieszkała sama. Czasem recytowała fragmenty znanej poezji, podśpiewywała sobie albo rzucała cierpkie uwagi o innych i złośliwie komentowała wiadomości z radia. Tego wieczoru przyszła kolej na jej ulubiony poemat, „Pani na Shalott” Tennysona. Więc nić swą równo może pleść I życie bez trosk może wieść. Urzekła ją przedstawiona w nim wizja. Lubiła się wcielać w rolę pięknej, młodej kobiety, pochylonej nad swoim tkanym arcydziełem. W pewnej chwili podniosła wzrok i jej oczy wezbrały łzami — minęło przecież ponad pięćdziesiąt lat... Czy Sir Lancelot zjawi się jeszcze na swoim koniu? Broń Boże, wzdrygnęła się. Ale któregoś dnia przybędzie, a wtedy zwierciadło pęknie i — podobnie jak bohaterkę wiersza — dosięgnie ją klątwa. Pochyliła się nad płótnem, naciągniętym ciasno na drewnianą ramę. Było zdobione równym, starannym ściegiem. To miał być gobelin dla kościoła, miał posłużyć jako obicie wytartego klęcznika. Nieważne, co pomyślą ludzie o jego zbrodniczej tematyce — i tak mało kto chodzi dziś do kościoła. Koścista twarz Nan Lawrence wykrzywiła się w złośliwy grymas. Ludzie zobaczą tylko powierzchowny obraz, a znaczenie gobelinu było całkiem inne: za każdym razem, gdy sama na nim uklęknie, dozna upragnionego poczucia wyższości. Nie wiedziała tylko, że ten kolorowy wzór wkrótce nabierze jeszcze bardziej intensywnych barw, że splamią go szkarłatne krople i wbrew woli autorki ożywią wyhaftowaną scenę, a całe to starannie zdobione płótno nigdy nie trafi na kościelny klęcznik. Odchyliła się do tyłu i przyjrzała się swojemu dziełu. Było już prawie gotowe. Nie, chyba jednak nie spodoba się księdzu, ale za to, mówiąc oględnie, na pewno go zaskoczy. Była tak zmęczona, że oparła głowę na ramieniu, a jej szept przerodził się w ciche pochrapywanie. 7

*

Tymczasem inspektor Joanna Piercy nie miała ochoty kłaść się spać. Pełna nowych, świeżych pomysłów, najedzona i ożywiona winem, siedziała na sofie, słuchając klasycznych przebojów łagodnego popu z płyty The Very Best of Love. Wyciągnęła leniwie ręce nad głową i zerknęła na Matthew z ukosa. — No i co? Smakowało ci? — spytała z uśmiechem. Siedział przy stole z kieliszkiem do połowy napełnionym winem. Odpowiedział jej uśmiechem i odstawił kieliszek. — Ani trochę, Jo — odparł z udawaną powagą. Podniosła się szybko, kocim krokiem zaszła go z tyłu i oparła podbródek o jego głowę. — Lepiej licz się ze słowami, Matt — ostrzegła go. Odchylił głowę do tyłu i pocałował ją w usta. — Bardzo mi smakowało — przyznał. — Było wyśmienite. Prawie zapomniałem, jak świetnie gotujesz. Szkoda tylko, że tak rzadko. — Nie daruję ci tej ironii — zamruczała, przeczesując palcami jego gęste, miodowe blond włosy. — Za karę pozmywasz naczynia. — Nie teraz, później — rzucił. Ale Joanna była nieugięta. — Obiecaj, że pozmywasz. — Obiecuję — zgodził się. — Ale najpierw muszę się jakoś odwdzięczyć szefowej kuchni. Zaśmiała się, odciągnęła go od stołu i pchnęła na sofę. W odtwarzaczu właśnie zmieniła się płyta. Zerknął w stronę okna. — Czekaj, Jo — powiedział i puścił jej rękę. — Chyba nie chcesz, żeby któryś z sąsiadów nas zobaczył? Znów się zaśmiała. Takie upojne, relaksujące wieczory przy dobrym francuskim winie zdarzały im się nieczęsto. Czuła się niemal pijana ze szczęścia. — Przecież nie mamy żadnych sąsiadów — rzuciła drwiąco. — Jest tylko Hubert i jego owce, ale te nie pisną ani słówka. A zresztą kogo to obchodzi? — dodała beztrosko. — Na przykład mnie — odparł i zaciągnął zasłony. Położyła mu głowę na kolanach i patrzyła na niego w milczeniu. Minęło parę minut, zanim przerwał ciszę. — Rany, ale ze mnie szczęściarz — westchnął. Przyjrzała mu się uważnie. Odkąd rok temu wprowadzili się do domu w Waterfall na wrzosowiskach, Matthew był naprawdę szczęśliwy i często to okazywał. Jego rozwód okazał się właściwym rozwiązaniem dla 8

nich obojga i początkiem ich nowego życia, a lęk, zwątpienie i poczucie winy ustąpiły miejsca szczęściu, którym cieszyli się do tej pory. W letnie weekendy Matthew z jeszcze większym zapałem grywał w krykieta, a Joanna zapisała się do klubu rowerzystów. Spotykali się wieczorem, zmęczeni i głodni, ale zadowoleni. Zimą spacerowali po Peak District, gdzie szukali wiejskich pubów i odkrywali nieznane im miejsca jak w rajskim ogrodzie. Ale w ciągu tygodnia zajęci byli pracą i każda wspólnie spędzona wolna chwila była dla nich na wagę złota. Przymknęła oczy, by odepchnąć krążące jej po głowie czarne myśli. — Może lepiej nie mówić o szczęściu, żeby nie kusić losu? — spytała od niechcenia sennym tonem, ale oboje dobrze wiedzieli, do czego zmierza: szczęście to tylko iluzja. Jakby na dowód, że jej obawy są słuszne, zadzwonił telefon. Matthew nawet nie zdążył jej odpowiedzieć. W jednej chwili cały romantyczny nastrój prysnął jak bańka mydlana. Matthew poruszył się niespokojnie. — Daj spokój — powiedziała i złapała go za rękaw. — Nie, Jo — rzucił, zniecierpliwiony. — Muszę odebrać. Od razu się domyśliła, kto dzwoni. Nikt inny nie zakłócałby im niedzielnej, wieczornej sielanki i wspólnego odpoczynku. — Daj spokój — powtórzyła stanowczo. — Niech się nagra na sekretarkę... Ale Matthew odepchnął ją lekko i podniósł słuchawkę. Jej przeczucie się sprawdziło. Skrzywił się i odgarnął z twarzy kosmyk włosów, ukazując na czole głębokie zmarszczki, których dawno już nie widziała. A niech to szlag. Ta wredna smarkula ma doskonałe wyczucie czasu i dobrze wie, jak im popsuć najlepsze chwile. Joanna włożyła kapcie. Uznała, że lepiej będzie, jeśli sama zabierze się za zmywanie. Nan Lawrence nie zdążyła odpocząć. Jakiś głuchy odgłos zbudził ją ze snu. Śniło jej się, że wykopuje dół w mokrym piasku, jakby przygotowywała ziemię... Kop, kop, kop dla zwycięstwa. Kop, kop, kop...* * Dig, dig, dig for victory — hasło popularne w Wielkiej Brytanii podczas drugiej wojny światowej, którym zachęcano obywateli do przekształcenia prywatnych ogródków w działki, aby zapewnić wyżywienie całej rodzinie.

Usiadła, przerażona i nagle dotarło do niej, po co ten dół. Znów dobiegł ją ten głuchy odgłos, a potem złowieszcze zgrzytnięcie. Wiedziała już, co zakłóca jej spokój. 9

W kącie pokoju stał zegar. Christian tłumaczył jej, skąd się biorą te dźwięki — w mechanizmie była jakaś usterka. Zażartował sobie nawet, że ten zegar jest już stary, powolny i schorowany, zupełnie tak jak ona. Na wspomnienie Christiana jej twarz złagodniała w nostalgicznym uśmiechu. Doskonale pamiętała jego opalone ręce, zanurzone w obudowę zegara, i ten zawadiacki uśmiech. Kotłowały się w niej sprzeczne uczucia — duma, żal i lęk. Duma wynikała ze świadomości, że wnuk odziedziczył po niej silny charakter. Żal rodził się z przeświadczenia, że chłopak nie był jej rodzonym wnukiem, choć bardzo tego pragnęła, a lęk odczuwała na myśl, że mężczyźni są dużo silniejsi i o wiele bardziej agresywni i okrutni niż kobiety. Zwłaszcza w tak młodym wieku chłopak był porywczy i lekkomyślny. Poczuła wyrzut sumienia, że wywiera na niego zbyt duży wpływ — tak przynajmniej twierdziła jego matka. Próbowała skupić się na wyszywaniu, ale bez skutku. Oczy szybko się męczyły, a do tego nękała ją jeszcze inna myśl: nie mogła sobie przypomnieć, czy przekręciła klucz w zamku i zasunęła zasuwę przy drzwiach wejściowych. To idiotyczne, jak często w tym wieku wymykają się z pamięci różne sprawy, zwłaszcza te najważniejsze. Ale tu chodziło o jej bezpieczeństwo. Musiała to sprawdzić. Podniosła się i chwiejnym krokiem ruszyła przez pokój, podpierając się laską, tak jak nakazał jej fizjoterapeuta. Niewiele to dało, nadal poruszała się bardzo wolno, a tymczasem ktoś zapukał do drzwi. Przy zaciągniętych zasłonach i zamkniętych drzwiach Lydia zwykle czuła się bezpieczna. Nie musiała nawet przekręcać klucza czy zasuwać rygla. Ale tego wieczoru była dziwnie niespokojna — może to przez ten wiatr, wyjący za oknem. Nie tylko ona nie mogła zasnąć. Z kąta wciąż dobiegało ciche gdakanie. Przeszła przez pokój i stanęła nad koszem. — Cicho — szepnęła. — To nic, to tylko burza. — Ale kury nie reagowały na jej spokojny ton, tylko pazurami rozdrapywały słomę w koszu. Lydia Patterson wzięła na ręce większą z nich, tłustą kokoszkę o czarno-białych piórach. — Co się dzieje? — spytała czule. — Pewnie koło domu grasuje jakiś lis... Kura zagdakała głośno. Lydia włożyła ją z powrotem do kosza, podeszła do okna, rozsunęła zasłony i wyjrzała na zewnątrz. Wiatr wiał coraz silniej, jego wycie, przedzierało się przez nocny mrok. Nie, to nie złudzenie — w powietrzu 10

naprawdę wisiało coś dziwnego. Gwałtownym ruchem otworzyła drzwi, wyszła przed dom i rozejrzała się po podwórzu. Czy ktoś skradał się pod żywopłotem, czyjej się tylko zdawało? Na wszelki wypadek wyjęła z szafki pistolet i włożyła do magazynka dwa naboje. Przy zmywaniu głośno stukała talerzami. Nie robiła tego celowo — same jakoś wyślizgiwały się jej z rąk. Matthew zmarszczył czoło i zgromił ją spojrzeniem. Nie chciała podsłuchiwać, ale mimo woli słyszała każde słowo. Matthew mówił bardzo wyraźnie, zwłaszcza kiedy rozmawiał z Jane czy z Eloise. Jego głos przybierał wtedy powolny, spokojny, wyważony ton. Za to Eloise darła się piskliwie zawsze wtedy, kiedy chciała coś na nim wymusić. Joanna zabrała się za czyszczenie zielonych, firmowych garnków. Wolała robić to ręcznie, bo w zmywarce mogłyby się zniszczyć. Z pokoju wciąż dochodził ją głos Matthew. Rozmawiał z Eloise. Nie słyszała jej słów, tylko ten piskliwy ton. A więc ta mała dyktuje mu warunki, pomyślała Joanna. O co jej chodzi z tymi feriami? Chce przyjechać na weekend, a może potrzebuje pieniędzy? Wzięła kieliszki do wina, zastanawiając się, czy włożyć je do zmywarki. Zostało im jeszcze pół butelki wina, którego dziś już nie dopiją. A nawet gdyby, to i tak straciłoby smak, pomyślała z goryczą. W nagłym przypływie złości zatrzasnęła drzwiczki zmywarki, nie zważając na brzęk talerzy, i włączyła maszynę. Uporczywe myśli nie dawały jej spokoju. Ile wspólnych wieczorów spędzi z Matthew? Niewiele, biorąc pod uwagę jego obowiązki i jej ruchome godziny pracy. Bardzo niewiele. To skąd ta mała wie, że akurat dziś mają wolny wieczór i że zastanie ojca w domu? Jakim cudem wybiera zawsze najmniej odpowiedni moment? To chyba oczywiste, skoro jest niedziela — typowy rodzinny dzień. Z obrażoną miną przysłuchiwała się, jak Matthew przeprasza byłą żonę. — Wybacz, Jane. Jasne, że rozumiem. — Tu nastała chwila przerwy, po czym znowu ten jego cierpliwy ton: — Ależ oczywiście, bardzo chcę się z nią zobaczyć. — I kolejna chwila przerwy, podczas której Jane ciągnęła swoją tyradę. — Jestem pewien, że Joanna też bardzo się ucieszy — wtrącił stanowczo. Stanęła sztywno w drzwiach. Matthew posłał jej smutny, przepraszający uśmiech, jakby chciał utwierdzić ją w przekonaniu, że wszystko będzie dobrze. Razem jakoś damy sobie radę, mówiła jego 11

mina. — Przepraszam cię, Jane, ale muszę już kończyć — rzucił szybko do słuchawki i, nie czekając na jej odpowiedź, od razu się rozłączył. Przez chwilę stał bez ruchu, aż wreszcie odwrócił się do Joanny, wyciągnął rękę w pokojowym geście i, jak to miał w swoim zwyczaju, od razu przeszedł do rzeczy: — Obiecałem Eloise, że zabiorę ją do nas na ferie. Zgadzasz się?

2. Poniedziałek, 26 października Lydia wstała z łóżka i zabrała się za pisanie. Dora wysiadywała brązowe jajko, czując jego kojącą twardość pod upierzonym kuprem. Z wyższością patrzyła na inne kury. Żadna z nich nie zdołałaby wydać na świat takiego okazu doskonałości. Przerwała, wyjrzała za okno i myślami cofnęła się daleko w przeszłość. Ich życie ułożyłoby się zupełnie inaczej, gdyby... Nie ma co „gdybać”, cmoknęła z niezadowoleniem. Jak się nie ma, co się lubi, to się lubi, co się ma. Otrząsnęła się z marzeń i ogarnęła wzrokiem widok za oknem: zabłocone podwórze, zasypane gałęziami, które silny wiatr pozrywał z drzew, i wykrzywiony dach kurnika. Wichura wyrządziła sporo szkód i Lydię czekało mnóstwo pracy. Joanna wyprowadziła rower. Odwróciła jeszcze głowę, popatrzyła na dom i od razu poczuła się lepiej. Waterfall Cottage, czyli Wodospadowy Dom, zawsze wzbudzał jej podziw. Był pierwszą farmerską chatą postawioną tu jeszcze przed połową dziewiętnastego wieku. Nazwa była wdzięczna, ale myląca: w okolicy nie było ani jednego wodospadu. Były za to zagroda dla zwierząt, stary parafialny kościółek i szkoła, nieczynna od dwudziestu lat, w której mieścił się dom ludowy. Waterfall Cottage stał naprzeciw trójkątnego zieleńca, a jego tylne okna wychodziły na dziedziniec kościelny. Był to niewielki, uroczy, kamienny domek. Joanna i Matthew usunęli z jego wnętrza prawie wszystko, zachowując tylko niektóre oryginalne elementy. Założyli izolację i centralne ogrzewanie. Kuchnia była utrzymana w starym stylu, więc dodali tylko nowoczesny sprzęt — kuchenkę mikrofalową, zmywarkę do naczyń i lodówkę z zamrażalnikiem. Całość urządzili w modnych jasnych kolorach i razem 12

wybrali meble: zabytkowy stół z sośniny, osiem krzeseł, wypychaną pierzem sofę i serwantkę, w której Joanna ustawiła swoją kolekcję wiktoriańskich figurek zbrodniarzy z Staffordshire — jedyne pamiątki po ciotce. Pchała rower po ułożonej z jasnej cegły ścieżce. Dopiero przy bramie wsiadła na niego i ostrożnie wyminęła zaparkowane przed domem bordowe bmw Matthew. On też za jakieś pół godziny miał wyjechać do pracy. Dzień był idealny na rowerową przejażdżkę, chłodny i wietrzny, powietrze nasączone wilgotną świeżością. Wrzosowisko skąpane było w złocistym blasku jesiennego słońca. Jedynie gnijące, opadłe liście, mokre od wczorajszego deszczu, sprawiały, że ulice były niebezpiecznie śliskie, a strącone z drzew gałęzie stanowiły prawdziwy tor przeszkód na drogach. Joanna objeżdżała je bardzo ostrożnie, żeby uniknąć przykrego upadku. Popędziła z góry, szusując przez płaski skrawek wrzosowiska, który prowadził do Leek, ale widok miasta w oddali sprawił, że nagle nie miała ochoty opuszczać tej wiejskiej okolicy — pól otoczonych kamiennymi murami, szarych domów pośród traw i samotnie położonych farm. Ale już po chwili szybko otrząsnęła się z zamyślenia i mocniej nacisnęła na pedały. Leek było spokojnym miasteczkiem, a jego widok w dali zwykle sprawiał jej przyjemność. Wjeżdżając pod górę, zmieniła przełożenie i wtedy zdała sobie sprawę, skąd się wzięła dziś ta niechęć do miasta: trwająca od wiosny seria włamań przerodziła się w groźne napady. Zaczęło się od drobnych kradzieży do pustych domów, a skończyło na brutalnych wtargnięciach nawet w obecności domowników. W dwóch przypadkach włamywacz okradł dom, podczas gdy nieświadomi niczego mieszkańcy siedzieli przed telewizorem. A parę miesięcy temu, w deszczowe lato, włamania przybrały formę brutalnych napadów. W lipcu złodzieje pchnęli jakąś staruszkę tak mocno, że ta spadła ze schodów i złamała biodro, a w sierpniu kolejna starsza kobieta, wdowa z Leek, zeznała, że do jej domu włamali się jacyś zamaskowani mężczyźni i ukradli jej trzysta funtów, które trzymała w pojemniku z herbatą na rachunek za gaz. Po tych zdarzeniach w mieście zapanował powszechny niepokój, a przestępcy jakby się rozzuchwalili. Dwa tygodnie po ostatnim włamaniu wtargnęli do domu kolejnej ofiary, a że akurat nie było jej w domu, to postanowili na nią zaczekać. Starsza wdowa, Cecily Marlowe, wyszła 13

po południu na zakupy, co było świetną okazją dla włamywaczy, by dostać się do jej domu, okraść ją i uciec. Tymczasem złodzieje zaparzyli sobie herbatę, włączyli telewizor i czekali, aż kobieta wróci z zakupów, a potem rozcięli jej twarz nożem do wykładzin i skradli parę drobiazgów razem z książeczką oszczędnościową. A policja do tej pory nie ujęła sprawców. Kręcąc rytmicznie pedałami, Joanna jechała wzdłuż Ashbourne Road. Po jej prawej stronie rozciągał się park narodowy Peak District, a po lewej niewielka uprawna dolina. Na jasnozielonej trawie pasło się kilka owiec. Po stoku wjeżdżał traktor, głośny charkot jego silnika wyraźnie dobiegał jej uszu. Wreszcie na wprost zamajaczyło miasteczko. W oddali wyłoniły się jego najbardziej charakterystyczne budynki: iglica kościoła Najświętszej Marii Panny, zielona kopuła Instytutu Nicholsona, wysokie wieże kominów. Joanna wiedziała, że to małe miasteczko żyło teraz w ciągłym strachu, podsycanym przez lokalną prasę, kiedy na pierwszej stronie zamieszczono przerażające zdjęcie siedemdziesięciopięcioletniej Cecily Marlowe z rozciętą twarzą, a w opisie zdarzenia nie szczędzono drastycznych szczegółów. Słowa same w sobie mroziły krew w żyłach, a do tego jeszcze zdjęcie na pół strony, które wyraźnie ukazywało wszystkie dwadzieścia pięć szwów, pokrywających prawy policzek staruszki szeregiem krzyżyków. Co gorsza, kiedy kobieta próbowała się bronić, zasłaniając dłonią twarz, sprawca prawie odciął jej palec, a rana była głęboka aż do kości. Nagłówki głosiły brutalną prawdę, siejąc panikę wśród starszej części mieszkańców spokojnego miasteczka na wrzosowisku. Miało to też inne negatywne skutki. Dochodzenie utrudniały coraz liczniejsze bezpodstawne zgłoszenia starszych osób, którym zdawało się, że widzieli lub słyszeli coś podejrzanego. Liczba wezwań wzrosła czterokrotnie. Strach niczym wąż zakradał się do każdego domu, a mieszkańcy czuli się bezradni — podobnie zresztą jak policja, która powtarzała tylko, by nie wpuszczać do domu nikogo obcego. Dziesięć dni po ataku z nożem, kiedy w lokalnej prasie jeszcze wrzało od komentarzy na ten temat, kolejna staruszka padła ofiarą włamywaczy i miasteczko znów zalała fala paniki. Ślusarze i instalatorzy alarmów przeciwwłamaniowych mieli pełne ręce roboty, a domy zamieniały się w prawdziwe fortece. Ale bez względu na te wszystkie zabezpieczenia, starsi mieszkańcy Leek wciąż czuli się zagrożeni, nawet we własnych domach. 14

Dla policji to był prawdziwy koszmar. Po każdym zgłoszeniu trzeba było powołać ekipę śledczą, bo starsze osoby, które wznosiły fałszywy alarm, prędzej czy później rzeczywiście mogły paść ofiarami napastników. W toku śledztwa Joanna i Mike często tracili cenny czas na liczne interwencje, poirytowani, że tyle wątków prowadzi donikąd. Na nic się zdały posiłki z sąsiednich miast, gdzie rzadko dochodziło do podobnych napadów i miejscowa policja uznała, że ten groźny złodziejski gang wybrał sobie miasto Leek jako wyłączny teren działania. Joanna dotarła do obrzeży miasta. Wzięła głęboki oddech. Kochała to miasteczko i bardzo pragnęła, żeby znów zapanował tu dawny spokój. I w jej życiu też. Bo przez jej podświadomość wciąż przedzierała się Eloise Levin. Skręciła na parking przy komendzie, przyczepiła rower do barierki i przystanęła na chwilę, bijąc się z myślami. Gangi rabusiów atakujące starszych ludzi kierują się określonym modus operandi. Tacy nigdy nie czekają na powrót lokatorów, tylko korzystają z okazji, kiedy nie ma ich w domu. Wtedy zwykle ginie sprzęt, gotówka i biżuteria — kilka cennych drobiazgów. Joanna ruszyła w stronę oszklonych drzwi. Tacy nie kradną mosiężnych świeczników czy książeczek oszczędnościowych. Świeczniki są kompletnie bezwartościowe, a wypłacanie pieniędzy z książeczki jest zbyt ryzykowne. Joanna poczuła ukłucie strachu przed gwałtownie narastającą przemocą. Bała się, że któregoś dnia będzie o jedną ofiarę za dużo, aż któraś z tych biednych, schorowanych staruszek przypłaci to życiem. Bill Tylman lubił swoją pracę. Był przyjazny, wesoły i chętny do pomocy, a przy tym pogwizdywał jak typowy mleczarz z reklamy. Pracował społecznie, dostarczając mleko do najdalej położonych domów, gdzie mieszkali starsi, samotni i najbardziej potrzebujący ludzie. A było ich całe mnóstwo. Swoich klientów od jednego końca miasta do drugiego znał już na pamięć. Do zamówienia dorzucali jeszcze sok pomarańczowy, śmietanę, jajka czy jakiś napój w puszce, bo dla nich był kimś więcej niż tylko mleczarzem. Skręcił w zarośniętą ścieżkę, prowadzącą do dwóch domów — starej, zniszczonej willi i niewielkiego, betonowego budynku. Nan Lawrence ograniczyła swoje zamówienie do pół litra mleka dziennie, tylko w sobotę brała cały litr, bo w niedzielę nie było dostawy. Zamawiała zawsze to samo — tylko pół litra mleka dziennie, żadnych jajek, śmietany czy napojów. Zbliżając się do brzydkiego, betonowego domu, Bill 15

wyobrażał sobie, jak staruszka wlewa resztki mleka do porannej herbaty, płucze butelkę i wystawia przed drzwi. Zawsze sztywno trzymała się tej rutyny i nigdy od niej nie odstępowała. W poniedziałek przy jej drzwiach stały dwie puste butelki, a w pozostałe dni tygodnia tylko jedna. Zwykle Bill dzwonił tymi butelkami i pogwizdywał tak głośno, że Nan zerkała nieufnie przez okno, jakby chciała dopilnować, czy przypadkiem nie przywiózł jej kwaśnego mleka. A on uśmiechał się tylko i machał do niej, jak przystało na Człowieka Roku, którym został wybrany miesiąc temu. Zależało mu, żeby w przyszłym roku powtórzyć ten sukces. Jednak Nan na pewno na niego nie zagłosuje. Najwyraźniej go nie lubiła. Ani razu nie pomachała mu ani nie odpowiedziała uśmiechem, tylko zerkała gniewnie i wpatrywała się w butelki. Było mu przykro, ale zawsze stać go było na pogodny uśmiech. Ona przynajmniej płaciła za mleko na czas, i to gotówką. Nigdy nie mówiła, że zapłaci w następnym tygodniu, tylko co piątek dawała mu pieniądze do ręki, mierząc go przy tym swoim lodowatym spojrzeniem. A on specjalnie się tym nie zrażał i z czasem się do tego przyzwyczaił. Zerknął na okno, by przywitać ją uśmiechem, ale tym razem, o dziwo, zasłony były zaciągnięte. A przecież o tej porze zawsze siedziała w pokoju i wyszywała. W dzień nigdy nie zaciągała zasłon. Postawił mleko na stopniu przy drzwiach i zdziwił się na widok tylko jednej pustej butelki. Popatrzył na nią podejrzliwie. Jaki dziś dzień? Poniedziałek, oczywiście. Podrapał się po głowie. Coś tu było nie tak. Zabrał pustą butelkę i jeszcze raz popatrzył w okno z nadzieją, że lada chwila zasłony się rozsuną i za szybą ukaże się surowa mina Nan Lawrence. Ale nic takiego się nie stało. Zasłony wisiały nieruchomo. Zaskoczony, włożył pustą butelkę do koszyka, przy drzwiach postawił pełną i oddalił się w milczeniu. Po głowie zaczęły krążyć mu różne myśli. Podszedł do wózka, wziął pół litra mleka i dwie butelki oranżady dla Arnolda i postawił je przy drzwiach starej, zapuszczonej willi, w której mieszkał brat Nan. Może to jego powinien spytać, co się z nią dzieje. Szybko jednak odrzucił tę myśl. To nie ma sensu. Przystanął na chwilę przy drzwiach, podniósł głowę i popatrzył na starą willę. I przyszła mu do głowy ta sama myśl, co zwykle: cóż za ogromna strata... Szybkim ruchem zebrał puste butelki, pogwizdując cicho, a potem wrócił do wozu i wycofał na szosę. Stamtąd było już bliżej do cywilizowanego życia. Z daleka jeszcze raz zerknął na dom, ale 16

nic nie zauważył, więc ruszył wzdłuż Macclesfield Road w kierunku Leek, a kiedy dotarł do obrzeży miasteczka, zdążył już zapomnieć o tym niezwyczajnym zdarzeniu. Joanna przywitała się z sierżantem dyżurnym, poszła do swojego biura i zamknęła zaraz drzwi, by się przebrać. Zdjęła kolarskie spodenki i włożyła czerwony sweter i czarną spódnicę, która ledwie sięgała jej do kolan. Następnie założyła czarne, skórzane buty na szerokich obcasach, podkasała rękawy swetra do łokci, usiadła za biurkiem i zaczęła przeglądać raporty z ostatnich napadów na staruszki. Cisza i spokój pozwalały jej myśleć, dopóki do jej biura nie wparował Korpanski z miną ponurą jak chmura gradowa. — Cześć, Mike — rzuciła. W odpowiedzi mruknął coś pod nosem. — Może kawy? — zaproponowała, ale na jego twarzy nie pojawił się nawet cień uśmiechu. Sierżant Mike Korpanski był kiepski w skrywaniu emocji, a tego ranka jego kwadratowa twarz czerwieniła się od gniewu. Był synem Polaka, który w czasie wojny walczył o Wielką Brytanię, i miejscowej Angielki, miał czarne włosy, porywczy temperament i zwalistą, umięśnioną sylwetkę, wyrzeźbioną wielogodzinnym podnoszeniem ciężarów na siłowni. Był bardzo dumny ze swoich doskonałych kształtów, i słusznie zresztą. Krótko po tym, jak Joanna awansowała na inspektora, Mike miał ogromne wyrzuty, nie tyle pod adresem jej samej, co systemu, który jego zdaniem faworyzował kobiety. Ale z czasem ich współpraca układała się coraz lepiej, a Mike stał się jej wiernym i oddanym partnerem. Razem rozwiązali sporo trudnych spraw i Joanna zawsze mogła na niego liczyć, a jego nastroje w taki czy inny sposób dotykały też jej samej. Wyszła, wrzuciła monetę do automatu z kawą i po chwili przyniosła dwa plastikowe kubki. Postawiła je na biurku i popatrzyła na niego wyczekująco. — No, co tam? — zagadnęła. — Będziesz się tak boczył przez cały dzień? — Na to wygląda. Humor wyraźnie mu nie dopisywał. Joanna zamilkła na parę minut, aż wreszcie położyła mu dłoń na ramieniu w przyjacielskim geście. — No, co jest grane, Mike? 17

Drżącą ręką odstawił kubek z kawą, rozlewając ją na dokumenty, ale nie zwróciła na to uwagi. — Fran i ja mamy gościa. — I właśnie widzę, jak bardzo się cieszysz. Puścił tę sarkastyczną uwagę mimo uszu. — A kiedy wyjeżdża? — dociekała. — Obawiam się, że nieprędko. Zauważyła jego zmęczoną twarz, na której malowały się złość i rezygnacja. Pod oczami widać było drobne zmarszczki. — Hm, a cóż to za dostojny gość? — spytała. — Moja teściowa. Joanna z trudem stłumiła śmiech: zupełnie jak w starych dowcipach. — I po co przyjechała? — Bo lekarz zalecił jej odpoczynek — wybuchnął wściekle. — Fran ma na głowie pracę i dzieciaki, mnie prawie przez cały czas nie ma w domu, a lekarz radzi tej starej flądrze odpoczywać. Cały weekend siedziała z nosem na kwintę, bo jej się nie podobało, że dzieciaki oglądają telewizję — dodał, oburzony. — A wczoraj wieczorem wyłączyła nam film, bo za dużo przeklinali. Przecież ja i Fran jesteśmy dorośli i sami decydujemy, co oglądamy we własnym domu, a jej nic do tego. A potem stwierdziła, że dzieci nie powinny wychodzić do kolegów i koleżanek, dopóki Fran nie wróci z pracy. Jasny gwint, Joanno, przecież to nasze życie, nie jej zakichany interes. Ta baba tylko nas wszystkich wkurza. Joanna nie wiedziała, co odpowiedzieć. — Przyjechała, to i pojedzie — rzuciła na pocieszenie. — Też chciałbym w to wierzyć — rzucił, nachmurzony, a po chwili znów w nim zawrzało. — Wiesz, ona przebąkuje coś o przeprowadzce. Podobno oglądała już jakiś dom przy sąsiedniej ulicy, niby żeby dzieciaki mogły ją odwiedzać po szkole. Mówi, że u niej przynajmniej zjedzą porządny obiad, zamiast zapychać się słodyczami, i że pomoże im odrobić lekcje. A dzieci jak to dzieci — chcą jeść słodycze i oglądać telewizję i nie cierpią, jak jakiś stary babsztyl nimi dyryguje — popatrzył na nią rozpaczliwie swoimi ciemnymi oczami. — Może nie jesteśmy idealną rodziną, Jo, ale mamy swoje zasady. Jeśli to babsko nie przestanie się wtrącać, to nie ręczę za siebie. Joanna rozsiadła się na krześle. — No to niezły pasztet — jęknęła, zakłopotana. 18

Mike maszerował tam i z powrotem, tupiąc ciężko. — Nie wiem, jak jej stary z nią wytrzymuje. Teraz pewnie się cieszy, że się jej pozbył z domu, bo nareszcie może pójść na ryby. Ten poczciwy biedaczyna ma anielską cierpliwość... Pamiętaj — dodał z naciskiem — jak wyjdziesz za mąż, to trzymaj się z dala od jego rodziny. — Święte słowa — przyznała szczerze. Po chwili Mike odprężył się, jakby zapomniał o swoich kłopotach. — A co? Znów chodzi o Eloise? — spytał. — Przyjeżdża do nas na ferie. — O, to fatalna sprawa — przyznał, siląc się na blady uśmiech. — A żebyś wiedział — mruknęła i znów miała ochotę poklepać go po ramieniu, ale się powstrzymała. Mógł to odebrać jako coś więcej niż przyjazny gest. Korpanski był wrażliwym mężczyzną i lata wspólnej pracy nauczyły ją postępować z nim delikatnie. Posłała mu poufały uśmiech. — No dobra, lepiej bierzmy się do roboty. Trzeba przejrzeć zeznania ludzi z Hope Street. — Podała mu plik kartek i oboje zaczęli czytać. Przy Hope Street stał rząd domów szeregowych. Cecily Marlowe mieszkała gdzieś w połowie, pod numerem czternaście. Jedną czwartą domów zamieszkiwali emeryci, a resztę młodzi biznesmeni, kilka par i cztery rodziny. Kiedy zaatakowano Cecily, większość ludzi była w domu. Każdy był czymś zajęty: kobiety prasowały, ktoś odsypiał nocną zmianę, matki doglądały dzieci, a starsi oglądali telewizję. Nikt nic nie widział ani nie słyszał — żadnych obcych kręcących się po ulicy, żadnego pukania do drzwi, żadnych krzyków napadniętej staruszki, jeśli w ogóle krzyczała. Kiedy dwie godziny po napadzie Joanna pojechała do szpitala zobaczyć się z Cecily Marlowe, kobieta była tak przerażona, że nie mogła wydusić z siebie ani słowa. Joanna przewertowała papiery. — Jak zwykle nic nie słyszeli, nic nie widzieli — orzekła, zrezygnowana. — Zupełnie jak w tej komedii. Mike przyjrzał się uważnie czarno-białym fotografiom ran kobiety. — Może przynajmniej moja teściowa się wystraszy i wyjedzie z Leek — mruknął. Podniosła wzrok. — A chciałbyś? — spytała. — No chyba — odparł gniewnie. — Jak długo jeszcze mamy się z nią męczyć? — E, chyba przesadzasz. — Ani trochę. 19

Zamilkła, widząc jego gniew, i znów bez słowa zabrali się za czytanie raportów z nadzieją, że między wierszami znajdą jakieś wskazówki. Do południa stracili przy tym mnóstwo czasu, ale niczego się nie doszukali. — Sprawdźmy jeszcze inne włamania. Zostawmy tylko te drobne kradzieże sprzed paru miesięcy. Tam i tak nic nie znajdziemy. Złodzieje wchodzili oknem albo tylnymi drzwiami i zabierali to, co zwykle. Skupmy się lepiej na Emily Whittaker. Jest środa, piętnastego lipca, godzina siódma rano. Kobieta składa pościel na górze. Nagle słyszy czyjeś głosy, zauważa kogoś w sąsiednim pokoju i zaczyna krzyczeć, a wtedy on przepycha się obok niej. Kobieta twierdzi, że na dole mógł być ktoś jeszcze, ale nie jest pewna. Ty masz opis sprawcy? Mike potaknął. — Młody mężczyzna. Zeznała, że mógł mieć dwadzieścia parę lat, ale zaznaczyła, że równie dobrze mógł być starszy o jakieś dziesięć lat. Nie wiemy, jakiego był wzrostu. Kobieta mówi, że chyba miał na głowie kominiarkę. I to wszystko. — W porządku — odparła powoli. — A co na to ekipa śledcza? Mike zajrzał do raportu. — Sprawcy powyciągali szuflady, zrzucili je na podłogę i skradli biżuterię: kilka pierścionków, stary wisiorek i złoty zegarek. Telewizor i radio na dole były wyłączone z prądu. Są też dowody na to, że sprawcy mieli czarne, wełniane rękawice. Joanna znała te szczegóły na pamięć: powtarzała je sobie w myślach od trzech miesięcy. — To mi wygląda na zwykłe włamanie — podsumowała stanowczo. — A co wiemy o Florence Price? — Bardzo niewiele. Oglądała akurat telewizję w salonie, usłyszała w kuchni jakiś hałas i zobaczyła, jak gang zamaskowanych facetów grzebie w jej szafkach. Ukradli trzysta funtów, które odłożyła na rachunek za gaz — dodał i podniósł wzrok. — Zupełnie jak w jakimś serialu. Gdyby nie to, że zginęła forsa, myślałbym, że kobieta zasnęła przy włączonym telewizorze i coś jej się przyśniło. Zamyślona, podparła dłońmi podbródek i popatrzyła w dal. — Duża była ta kuchnia? — spytała nagle. — A skąd — odparł. — Taka tam ciasna klitka. — Napotkał jej spojrzenie. — Wiem, co masz na myśli — rzucił i opadł na krzesło naprzeciw niej. — Kobieta twierdzi, że to gang. Ciekawe tylko, jakim cudem kilku facetów zmieściłoby się w tak ciasnej kuchni. Nie mogliśmy tego pojąć, ale kobieta się uparła. 20

Joanna wzięła głęboki oddech i odgarnęła z twarzy gęste włosy. — Nie cierpię takich spraw. Ci dranie są na wolności, śmieją się nam prosto w twarz i już planują następny napad, a my mamy ciężki orzech do zgryzienia. — Zerknęła na biurko zasypane stertą kartek. — A do tego jeszcze te wszystkie papiery. Tyle pracy poszło na marne. I może być tak, że sprawca wpadnie nam w ręce przez czysty przypadek, na przykład za złamanie przepisów drogowych, kiedy w jego aucie znajdujemy nóż albo inne narzędzie. Co za niewdzięczna robota... Tym razem to Korpanski próbował pocieszyć ją uśmiechem. — Cierpliwości, Jo — uspokajał. — To akurat nie jest moją mocną stroną — westchnęła. — Jasne, wiem coś o tym. O pierwszej zrobili sobie przerwę i poszli do miejscowego pubu na lunch. Zamówili naleśniki z mąki owsianej, nadziewane niebieskim serem Buxton i suszonymi pomidorami. Niebieski ser był miejscowym przysmakiem, w przeciwieństwie do pomidorów, które wymagały odpowiednich warunków dojrzewania. Od ponad ośmiu lat, odkąd Joanna zaczęła pracę w Leek, na wrzosowisku nie było tak ulewnego lata. Przez trzy miesiące słońce prawie nie wychodziło zza chmur, a w pobliskim Endon ogłoszono alarm powodziowy. Miejscowi farmerzy niechętnie wypuszczali bydło na pastwiska, bo trawa zmieniała się w rozmiękłą mierzwę. Wszyscy mieli deszczu powyżej uszu. Pech chciał, że kiedy Joanna i Mike wychodzili z pubu, znów zaczęło padać i miasto pogrążyło się w ponurej scenerii. Przyśpieszyli kroku i ze spuszczonymi głowami przedzierali się przez tłum ludzi w kaloszach i gąszcz para, soli. O drugiej byli już na komendzie, gdzie czekał na nich ważny telefon. Jakaś kobieta zgłosiła, że ktoś obcy kręci się w jej ogrodzie przy szopie. Kilku policjantów natychmiast pojechało pod wskazany adres wozem z błyskającym kogutem. Chcieli uprzedzić chłopaków z wydziału kryminalnego. To właśnie oni mieli ująć sprawców terroryzujących miejscowe emerytki. Niestety, nic nie znaleźli i wrócili z podkulonymi ogonami, już bez błyskającego koguta. Joanna i Mike wymienili zrezygnowane spojrzenia. — W takim razie jedziemy z nią pogadać — zaproponowała Jo. Przez pół godziny bez skutku usiłowali wydobyć zeznanie od przerażonej siedemdziesięciolatki. 21

— Mówię wam, że ktoś tam był. — A widziała go pani? — Niezbyt wyraźnie. — Rose Turnbull zmarszczyła czoło. — Ale za to go słyszałam, naprawdę — upierała się przy swoim. — A gdzie to było? — W ogrodzie przy szopie. Obowiązek nakazywał im przeszukać wskazany teren. Minęli niewielki trawnik, pokryty opadłymi liśćmi, żwirową ścieżkę, kilka łykowatych, obumarłych roślin i mnóstwo zwiędłych kwiatów. Na końcu stała drewniana szopa. Otwarte drzwi bujały się na zawiasach. Staruszka zamarła z przerażenia. — Pamiętam, jak je zamykałam. Tu była mocna kłódka. Same się nie otworzyły. — Czy było tam coś wartościowego? — Tylko kosiarka, prawie nowa. Kupiłam ją na wiosnę. Cierpliwie spisali numer ubezpieczenia i wszystkie inne dane, wypełnili formularze i zanotowali bardzo ogólny opis sprawcy, któremu odpowiadał każdy mężczyzna w okolicy w wieku od czternastu do sześćdziesięciu lat. Kiedy wracali na komendę, obojgu krążyła po głowie pewna myśl. Wreszcie Joanna wypowiedziała ją na głos: — To nie jest sprawka tych samych facetów, tylko zwykłych włamywaczy, prawdopodobnie jakichś dzieciaków czy ćpunów. Nasze dranie tego nie zrobiły. Od razu się z nią zgodził. — A kosiarka pewnie znajdzie się w czyimś bagażniku na giełdzie rzeczy używanych. Skinęła głową. — A nam pozostaje tylko czekać.

3. Wtorek, 27 października Kapryśna pogoda po raz kolejny dała znać o sobie: rankiem, kiedy Joanna wyruszała rowerem do Leek, zaświeciło jesienne słońce, a po modrym jak Dunaj niebie sunęły białe obłoki. Ten widok napełnił Joannę optymizmem, który przeniósł się nawet na sprawy zawodowe. Może jakoś uda im się rozbić ten złodziejski gang i starsi mieszkańcy Leek znów poczują się bezpiecznie. Zmrużyła oczy w blasku słońca, rozkoszując się jego ciepłem, ale w powietrzu dało się już wyczuć ostry chłód. Jeszcze 22

parę tygodni i trzeba będzie odstawić rower. Wkrótce zrobi się zimno i niebezpiecznie będzie jeździć samej po ciemku. Rowerzyści nie byli tak widoczni jak samochody, a tu, na odległym wrzosowisku, drogi były nieoświetlone. O tej porze roku Joanna miała mieszane uczucia. Zima była czasem uśpienia, ale wraz z nią nadchodziły święta Bożego Narodzenia ze swoimi czarującymi kolorami, szkarłatem i srebrem. W tym roku czekało ją trudne wyzwanie — stawić czoła ojcowskim obowiązkom Matthew wobec córki. Myśl, że po raz pierwszy spędzą święta pod jednym dachem, we własnym wspólnym domu, bardzo ją przerażała. Bo co z Eloise? Czy Matthew wyjedzie do Yorku, a ją zostawi samą w pustym domu, czy może Eloise spędzi święta u nich, w Waterfall? Skrzywiła się na samo wspomnienie krnąbrnej czternastolatki o jasnych włosach, zupełnie niepodobnej do ojca. Joanna pochyliła się nad kierownicą i nacisnęła na pedały, by tak wyładować całą niechęć do byłej żony Matthew, i zaczęła planować swoje własne święta. Zaprosi Caro i Toma, upiecze indyka. — A potem to już byle do wiosny — szepnęła, przyśpieszyła gwałtownie i zatrzymała się dopiero przy komendzie. Wysiłek wyszedł jej na dobre, bo pochłonął jej myśli tak, że całkiem zapomniała o Eloise, a przynajmniej na jakiś czas. Bill Tylman długo wpatrywał się w pełną butelkę mleka przed drzwiami. Stała tam, nietknięta od wczoraj. Coś tu było nie tak. Przez tyle lat Nan Lawrence bezwzględnie trzymała się swojej sztywnej rutyny — ani razu nie zdarzyło jej się zostawić mleka przy drzwiach i nie oddać pustej butelki. To nie było w jej stylu. Bill Tylman nie bardzo wiedział, co robić. Przez chwilę stał tylko i rozglądał się niespokojnie, drapiąc się po głowie. Usiłował zebrać myśli. Spojrzał w okno — na zaciągnięte nadal zasłony. W szatni Joanna zdjęła sportowy strój i włożyła czarne spodnie i luźną, jedwabną, białą koszulę. W swoim biurze zastała Mike'a. — No i jak tam? — spytała ostrożnie na powitanie. Wykrzywił usta. — Wczoraj wieczorem babka strasznie pokłóciła się z Fran, a teraz siedzi cicho, obrażona na cały świat i zgrywa męczennicę. Joanna opadła na krzesło za biurkiem i zdawkowo przejrzała papiery. — A nie wybiera się do domu? 23

— Na razie jeszcze nie — uśmiechnął się smutno i znów odezwał się w nim dawny Mike. — Ale przynajmniej jest jakaś nadzieja. Wóz mleczarski toczył się ciężko po głównej drodze z maksymalną prędkością czterdziestu kilometrów na godzinę. Auta wyprzedzały go jedno po drugim. Twarz Tylmana była blada jak ściana. Chwilę temu przez szparę między zasłonami zajrzał do środka i natychmiast pożałował, że to zrobił. Nigdy nie zapomni tego, co tam ujrzał. Ten widok utkwi w jego pamięci na zawsze. Za każdym razem, kiedy zamknie oczy, będzie ją widział w takim stanie. Zrobiło mu się niedobrze i przełknął ślinę. Zaraz po tym, jak ją zobaczył, popędził do wozu. Po głowie tłukła mu się jedna myśl: policja. Trzeba zawiadomić policję. Gnany paniką, mijał budki telefoniczne, domy, ludzi i zaparkowane samochody. Nie pomyślał, że wystarczy zadzwonić, a sami przyjadą. Pędził, jak mógł, byleby tylko dotrzeć na policję. Joanna piła właśnie swoją drugą kawę, kiedy zadzwonił oficer dyżurny — flegmatyczny posterunkowy Robert Cumberbatch — i chyba przez pięć minut próbował jej wytłumaczyć, co się stało. — Pani inspektor, przyszedł jakiś rozwoziciel mleka. Pomyślała, że przydałoby się pół litra albo nawet więcej, ale szybko odrzuciła tę myśl. — No i co? — Mówi, że dziś rano pojechał do domu jakiejś starszej pani i przed jej drzwiami stało mleko od wczoraj — ciągnął monotonnym tonem. — Widocznie ktoś z pomocy społecznej zadbał o jej zakupy — wtrąciła delikatnie. — On mówi też, że zajrzał przez okno. — Cumberbatch przerwał i zerknął na wystraszonego mleczarza. — To znaczy, zasłony były zasunięte, ale zajrzał przez szparę i zobaczył, że ta pani leży przy oknie w kałuży krwi... Zerwała się z miejsca ze słuchawką w ręce, usiłując opanować nagły strach na myśl, że stało się to, co przeczuwała. — Wysłaliście już tam nasz wóz? — Jasne — rzucił po chwili milczenia. — I karetkę? — Karetkę też. — Adres? — rzuciła szybko. 24

— Macclesfield Road. — Numer? W słuchawce zapadła krępująca cisza. — Podaj mi numer, Cumberbatch. Macclesfield Road ciągnie się ładny kawał drogi od Leek aż do... — ...miasta Macclesfield, ja to wiem, pani inspektor, ale tam nie ma numeru. Ta pani nazywa się Nan Lawrence, a tutejsi ludzie nazywają jej dom... Spite Hall. Podły Dom... — Podły Dom? — Bo widzi pani, ludzie mówią, że... — A ile to kilometrów od Leek? — przerwała mu, bo nie miała czasu wysłuchiwać miejscowych legend. — Jakieś trzy czy cztery. Dom stoi po prawej stronie, zaraz za hodowlą pstrągów i za zakrętem do Rudyard. — Dzięki, Cumberbatch — rzuciła stanowczo. — Spisz zeznania tego mleczarza i niech wraca do roboty. Powiadom sierżanta Barraclougha i całą ekipę śledczą. Daj im znać, że będą nam potrzebni — dodała i zdjęła kurtkę z oparcia krzesła. Dopiero później uświadomiła sobie, że powodem, dla którego posterunkowy Cumberbatch ociągał się z podaniem adresu feralnego domu, była zapewne ta jego miejscowa nazwa. Kiedy wychodzili na parking, Mike milczał. Zerkając na niego, Joanna zauważyła jego drgającą szczękę. Wiedziała, o czym myśli. Oboje to przewidzieli i byli na to przygotowani, a jednak nie potrafili temu zapobiec. Wsiedli do wozu policyjnego i wyjechali bez sygnału. W porównaniu z dniem targowym w każdą środę, w mieście panował spokój i dość mały ruch. Potrzebowali zaledwie trzech minut, by wyjechać za miasto. Minęli budynki fabryki po prawej stronie i bar Rock House po lewej i już po paru minutach dotarli do hodowli pstrągów. Mike wskazał wąską ścieżkę na prawo. Przysłaniał ją stary dąb o pniu zniekształconym sękatymi naroślami. Ścieżka wyglądała na mało uczęszczaną i pośrodku zdążyła porosnąć trawą. Joanna skierowała wóz w drogę podjazdową, która skręcała w lewo, skąd widać było dwa domy: jeden parterowy, z szarego betonu, o płaskim dachu i metalowych framugach z lat czterdziestych, a za nim piękną, symetryczną, georgiańską willę z czerwonej cegły, o wykuszowych oknach — wspaniały okaz osiemnastowiecznej architektury. Tyle tylko, że ten mniejszy, podłużny, betonowy 25

klocek z lat czterdziestych, przypominający wojenne koszary, zasłaniał całą parterową część willi, szpecąc urok georgiańskiej fasady. Widok był przygnębiający. Mike wykrzywił usta. — Teraz już wiem, dlaczego nazywają go Spite Hall. Joanna popatrzyła na mury z czerwonej cegły. — A ten drugi? — spytała. — To Brushton Grange. Ładny, prawda? Zamilkła. Ładny to za mało powiedziane: posiadłość była prześliczna, co tylko pogłębiało rażący kontrast między obydwoma budynkami. Tak pięknego domu nie dałoby się chyba bardziej zeszpecić. — Ciekawe, kto do tego dopuścił. Mike wzruszył ramionami. — Tak budowano po wojnie. — To czemu jeszcze go nie wyburzyli? — Właścicielami obu są brat i siostra — odparł, jakby to miało cokolwiek wyjaśnić. Wysiadła z wozu. Wszystko się zgadzało: butelka mleka przed drzwiami, koleiny na żwirowej ścieżce po pędzącym wozie mleczarskim i inny policyjny wóz z błyskającym kogutem. Mike zastukał do drzwi i natknął się na dwumetrową sylwetkę posterunkowego Willa Farthinga, który wychodził zza rogu. — Nikt nie odpowiada — rzucił. — A tam w środku leży jakaś kobieta i właśnie miałem wejść siłą. Stanęli przy masywnych, drewnianych drzwiach frontowych, które zajmowały sporą część wąskiej ściany. Były zamknięte i nie dały się ruszyć. Po obu stronach znajdowały się niewielkie okna. — Już próbowałem, pani inspektor — oznajmił Farthing. — Są zamknięte, ale zajrzałem do środka. — I zaprowadził ich do prawego boku budynku z wielkim, metalowym oknem. Od razu zobaczyli to samo, co przedtem mleczarz: przez wąziutką szparę między zasłonami na podłodze przy oknie widać było stertę zakrwawionych ubrań. W ciemności dostrzegli siwe włosy, umazane czarną, zaschniętą krwią. Przez chwilę Joanna patrzyła w milczeniu. — Czy są jakieś ślady włamania? — spytała wreszcie. Will Farthing zaprzeczył ruchem głowy. — W takim razie trzeba wyważyć drzwi. Zaprowadził ich do tylnego wejścia. Drzwi były częściowo oszklone kratkowaną szybą i pomalowane matową, zieloną, łuszczącą się farbą. 26

Joanna owinęła dłoń chustką i nacisnęła klamkę, ale drzwi też były zamknięte. — Wchodzimy — nakazała. Mike rozbił łokciem szkło, włożył rękę za szybę, przekręcił klucz i odsunął zasuwy. — Tędy nikt nie wchodził ani nie wychodził — stwierdził. Założyli ochraniacze na buty i weszli do starej kuchni. Było to ponure, ciasne i wąskie pomieszczenie w głębi domu. Stał tam wysoki, kremowozielony kredens, wiekowa i szara kuchenka gazowa, czerwony stół z laminowanym blatem i dwa krzesła, starannie wsunięte na miejsce. Potem ruszyli przez długi, ciemny przedpokój do salonu po lewej stronie. Po chwili Joanna stała pochylona nad skulonym ciałem starszej kobiety. — Możecie odwołać karetkę — rzuciła.

4. Stanęła w drzwiach i rozejrzała się dookoła, czując w nozdrzach zatęchłe powietrze. Nie po raz pierwszy widziała trupa, a mimo to zbierało jej się na wymioty. Szybko odrzuciła tę myśl i zaczęła uważnie się rozglądać. Pokój był ciasny, obskurny i prymitywnie urządzony tak jak cała reszta domu. Po prawej stronie niewielkie okno wychodziło prosto na frontowe drzwi. Wisiały w nim ciasno zasunięte zasłony. Włożyła rękawiczkę, rozsunęła je i wpuściła do pokoju trochę światła, by wyraźniej obejrzeć jego wnętrze. Starsza kobieta w ciemnej spódnicy i czarnym swetrze leżała na podłodze głową do okna, za nią przewrócony fotel, a tuż obok mały stolik i elektryczna lampka z żarówką potłuczoną na drobne kawałki. Joanna próbowała przewidzieć wnioski ekipy śledczej: stłuczone szkło łatwo przebiłoby miękkie podeszwy butów. Powoli przesunęła wzrok. Z ułożenia ciała Nan Lawrence wynikało, że w chwili uderzenia z tyłu kobieta siedziała twarzą do okna. Jej stopy w wełnianych, brązowych kapciach prawie dotykały podnóżka. Joanna uciekła wzrokiem od krwawej miazgi na głowie staruszki i znów rozejrzała się po pokoju: skromne meble, ciemny, drewniany parkiet, a pośrodku podłużny, wytarty, zielony dywan. W głębi, przy ścianie przeciwległej do drzwi, majaczyło tanie staromodne pianino z ciemnego drewna, a na nim mosiężne świeczniki. Wokół wyłożonego zielonymi kaflami kominka stała wysłużona sofa, obita brązową skórą, nad kominkiem wisiał kiczowaty obraz z chabrami w wazonie, 27

jedyny w tym pokoju. W kącie, obok pianina, stał prawdziwy wartościowy antyk — stary zegar z mosiężną tarczą. Pozostałe przedmioty, brzydkie i tandetne, pochodziły z lat czterdziestych. Korpanski dotknął jej ramienia i wskazał na dywanik przy kominku: leżała tam lakierowana, tarninowa laska, roztrzaskana i poplamiona na całej długości. Joanna pokiwała głową. — To mi wygląda na narzędzie zbrodni, ale na razie musimy zaczekać na Matthew — orzekła, wciąż rozglądając się po pokoju. — A to co? — Ominęła ostrożnie stłuczone szkło i podeszła do fotela. Na podłodze leżała przewrócona rama od gobelinu, cudem nie połamana. To tłumaczyło, dlaczego staruszka, zamiast przy kominku, siedziała twarzą do okna przy zapalonej lampie. Nan Lawrence potrzebowała światła dziennego, żeby lepiej widzieć, a wieczorami musiała włączać lampę. Joanna schyliła się i spojrzała na gobelin: misterna robota i równiutki ścieg na jasnym płótnie, zachlapanym krwią. Przeczytała tytuł: Rzeź niewiniątek. Mike poruszył się niespokojnie. — To by się nawet zgadzało — mruknął. — Rzeczywiście, ironia losu — zauważył Farthing i Joanna w duchu przyznała im rację. Jeszcze raz dokładnie przyjrzała się dziełu na płótnie: na pięknej bordiurze widniały czerwone maki i jasnoniebieski kielich, a tematyka, zgodnie z tytułem, przedstawiała krwawą biblijną scenę. W muzeach widywała już podobne malowidła — niemowlę, matka i żołnierz, czyli nawiązanie do nakazu Heroda, który chciał za wszelką cenę pozbyć się dzieciątka Jezus. Niby typowy temat na kościelny gobelin, ale w przypadku samotnej staruszki, która wyszywała go aż do późnej nocy, był to dość dziwny wybór. Mike przyjrzał się czerwonym plamom. — To chyba jej krew? Skinęła głową. Ich uwagę rozproszył sierżant Barraclough z ekipą śledczą, którzy swoim wejściem narobili sporo hałasu. Sierżant ogarnął wzrokiem pokój i zagwizdał przeciągle. — Fatalna sprawa — powiedział. — No, ale nie traćmy czasu. — Wyjął plastikowy worek i od razu zabrał się do rzeczy, nie zważając na to, że na miejscu zbrodni nie było jeszcze patologa. — Trochę tu już namieszam, zanim tamten przyjedzie i zacznie swoją dłubaninę — oznajmił wesoło. 28

Najpierw polecił policyjnemu fotografowi zrobić zdjęcia całego pokoju. Barra miał już spore doświadczenie w rozwiązywaniu zagadek kryminalnych i szybko potrafił powiązać fakty ze znalezionymi dowodami. Jego bystry wzrok od razu wyłowił na podłodze pod oknem pudełko i rozsypane kłębki kolorowych nici — różowe, niebieskie, brązowe. Na niektórych z nich też było widać krew. Joanna zaczekała, aż ekipa śledcza nastawi odpowiednie światło. — No i co o tym myślisz? — zwróciła się po chwili do sierżanta Barraclougha. Popatrzył jej prosto w oczy. — To się dopiero okaże, jak przyjedzie twój facet — odparł. — Ale po mojemu staruszka zwyczajnie nie zamknęła drzwi. Siedziała sobie tutaj — wskazał na krzesło. — Widocznie była przygłucha i nie słyszała nawet, jak intruz zakrada się od tyłu. A on chwycił jej laskę, bęc i babka padła jak kawka. Pod jego nonszalanckim tonem krył się ten sam wstręt do zbrodni, który towarzyszył Joannie. — A więc zabójca wszedł frontowymi drzwiami? — Tylne były zaryglowane, a na frontowych nie ma śladów włamania, jakby nie było potrzeby użycia siły. Mają zamek wpuszczany, nie yale, który łatwo da się wyłamać. Wystarczyło przekręcić klucz, a byłaby bezpieczna. Wyszli z pokoju i ruszyli brzydkim korytarzem. Ściany były brązowe, a na podłodze parkiet. — Żadnych śladów krwi — zauważył. — Wszystko już obejrzałem. Musiał ją zaatakować w pokoju, kiedy siedziała tyłem do drzwi. Na to wskazują dowody, a przynajmniej na razie. — Jak to możliwe, że nie zamknęła drzwi frontowych, skoro tylne zaryglowała na amen? — dziwiła się Joanna. — Po tym wszystkim, co tu się dzieje, a zwłaszcza po napadzie na Cecily Marlowe? Wszyscy emeryci trzęsą się ze strachu. Jakoś nie mogę w to uwierzyć — dodała, a Mike zgodnie pokiwał głową. Przeszli z powrotem do pokoju. — Chyba że sama wpuściła do domu zabójcę i poszła wyszywać dalej, jakby nigdy nic — ciągnęła Joanna. — Ale nie, to zupełnie bez sensu. — Tak czy siak, Jo, co się stało, to się nie odstanie — wtrącił Barra. — Nie oglądałem wprawdzie zwłok, ale krew widać tylko przy wywróconym fotelu, a nigdzie indziej nie ma ani kropli. Najwięcej jest tu, na oparciu — przesunął palcem po obiciu, wskazując ciemne plamy. — Po pozycji ciała niemal w stu procentach można stwierdzić, że w chwili 29

ataku kobieta siedziała właśnie w tym fotelu. — Schylił się i dotknął przez rękawiczkę gobelinu. — A to mówi samo za siebie. Mamy chyba dość dowodów, żeby odtworzyć przebieg całej tej masakry. — Jego szare oczy popatrzyły smutno. — Sądząc po rozsypanych niciach, w chwili ataku kobieta siedziała pochylona nad materiałem i już nie zdążyła się wyprostować. Tył głowy jest stłuczony na miazgę, za to żadnych obrażeń na twarzy. Na razie nie chciałbym jej ruszać... Joanna zmarszczyła czoło. — Babka miała też już swoje lata i pewnie niedosłyszała — dodał. Przyjrzała się drobnym ściegom, tworzącym obraz. — Za to wzrok miała niezły. Nie widać tu żadnych okularów — zauważyła i zanotowała w pamięci, żeby skontaktować się z lekarzem staruszki. Z korytarza dały się słyszeć kroki Matthew. Stanął w drzwiach i posłał jej szeroki uśmiech. — No, dopiero co się widzieliśmy, Jo! Wykrzywiła wargi. — A już myślałam, że do obiadu będę miała święty spokój. — Ona już go ma — zauważył, przyglądając się zwłokom. Patrzyła, jak Matthew zakłada gumowe rękawice. Jego zielone oczy wędrowały po całym pokoju, zwracając uwagę na wywrócony stolik i lampę, rozbryzganą krew, ramę z gobelinem i wreszcie na skulone zwłoki Nan Lawrence. — Daję głowę, że to zabójstwo — orzekł. Pobieżne oględziny zwłok zabrały mu parę minut. — No, to słuchaj, Jo — zaczął. — Kobieta nie żyje od ponad trzydziestu sześciu godzin. Stężenie pośmiertne prawie całkiem ustąpiło. Zmarła na skutek obrażeń po kilkakrotnym uderzeniu w tył głowy tępym narzędziem. — Może tym? — Barra wskazał na laskę. — Bardzo możliwe — przyznał Matthew z błyskiem w oku. — Przywieźcie ją do kostnicy, to sprawdzę, czy odpowiada ranom. I zróbcie też rentgen. Joanna uniosła brwi. — Kości mogą być połamane — wyjaśnił. — W tym wieku szkielet jest już kruchy, a ona nieźle oberwała — dodał, podnosząc wzrok. — Jeśli chodzi o główną przyczynę zgonu, to stawiam na urazy głowy, chociaż równie dobrze mógł to być szok. — Uniósł rąbek sukni, odsłaniając grube, bawełniane rajstopy, mocno splamione krwią. Jedna noga była wygięta pod nienaturalnym kątem. Joanna skrzywiła się. Matthew podwinął gruby rękaw kardiganu. — Ma czerwone obrzęki na przedramionach. Spójrz na to. — Uniósł prawą rękę denatki i Joanna zauważyła złamany 30

nadgarstek. Nawet palce były sine i spuchnięte. — Cierpiała na artretyzm, a do tego była w silnym szoku. Widocznie sprawca wpadł w furię. Może był pijany albo to jakiś psychopata — orzekł chrypliwym z przejęcia głosem. — Dziennikarze określiliby to jako napad szału, i trudno się z nimi nie zgodzić... Joanna obserwowała jego twarz: sztywny podbródek, napięte wargi. To nieprawda, że patolodzy nie mają uczuć. Wyraźnie widziała jego poruszenie. Przez chwilę w milczeniu przyglądał się twarzy Nan Lawrence. — Ile miała lat? Osiemdziesiąt? — Chyba tak, nie wiem dokładnie — odparła, bijąc się z myślami, które chodziły jej po głowie już od samego rana. Czy to robota tego samego gangu włamywaczy, który napadał inne staruszki w mieście? Mike przez cały czas stał w drzwiach i nie odzywał się ani słowem. Obecność Matthew zawsze wprawiała go w zakłopotanie. A kiedy wreszcie się odezwał, Joanna wiedziała już, że oboje myślą o tym samym. — No i masz ci los, znowu zaatakowali — orzekł. — Tyle że tym razem posunęli się za daleko. Matthew odwrócił głowę i popatrzył na niego pytająco. — Mieliśmy tu już kilka napadów na starsze kobiety — wyjaśnił mu Mike. — Ostatnia miała twarz pociętą nożem do wykładzin. — A tak, słyszałem — odparł Matthew, nie spuszczając wzroku z Korpanskiego. — Ale napastnik zawsze atakuje tym samym narzędziem, prawda? Nożownik powinien użyć noża, a tu mamy zupełnie co innego: zabójca użył laski, bo akurat miał ją pod ręką, a to raczej nietypowe narzędzie zbrodni. — W każdym razie to nie pierwszy taki napad — bronił się Korpanski. — Ofiarami są słabe i bezbronne starsze kobiety, napadnięte we własnym domu. Takim psycholom jest wszystko jedno, czym zaatakują, byleby tylko zadać ból. Tu akurat natknęli się na laskę, to zrobili z niej użytek. Przestępczość rośnie, doktorze Levin. Zresztą to było do przewidzenia. Musiała ich nieźle wkurzyć, skoro tak ją urządzili. Joanna podniosła wzrok. — Wkurzyć? Tym, że siedziała we własnym domu i wyszywała? Mike wzruszył tylko ramionami. Tymczasem Matthew wciąż rozglądał się po pokoju. — Mieszkała tu sama? — dociekał. 31

— Na to wygląda — odparł Barraclough, zdejmując taśmą klejącą próbki krwi ze ścian. — Jej brat mieszka zaraz obok, w tym wielkim domu. Kiedy zadali jej pierwszy cios, siedziała w tym fotelu, prawda, Matthew? — spytał, wskazując przewrócony mebel. Wszyscy czworo popatrzyli na fotel, a potem na gobelin: na płótnie było widać długą smugę krwi. Barra nie musiał im nawet wyjaśniać, że to od pierwszego ciosu, bo przy kolejnych uderzeniach utrata krwi była coraz mniejsza. Matthew zastanawiał się przez chwilę. — Chyba masz rację, Barra — odparł wreszcie. — Krew musiała wytrysnąć już przy pierwszym uderzeniu... — Przerwał, zmieszany, że narzucają mu zbyt szybkie tempo. — Ale najpierw muszę obejrzeć rany. Joanna była zajęta instruowaniem ekipy. — Trzeba przewieźć ciało do kostnicy i powiadomić jej brata. To na razie, Matthew — rzuciła, zostawiając go z sierżantem Barracloughem i w towarzystwie Korpanskiego opuściła dom. Obeszli betonowy budynek i skierowali się do willi Brushton Grange, wymieniając po drodze spostrzeżenia. — A niech ich szlag. Nie rozumiem tylko, po co ją zabili. — Takim typom niepotrzebny jest motyw, Jo. Po prostu robią to bez powodu. Ciągle ładują nam na głowę takie absurdalne, niedorzeczne, chore sprawy, a my musimy babrać się w tym łajnie. Te dranie nie mają w tym żadnego celu i robią to bezmyślnie. Joanna znała te słowa prawie na pamięć. — No tak, da się to dopasować: mamy cztery staruszki. Jedną zepchnęli ze schodów, dwie zastraszyli i obrabowali, na jedną zasadzili się w jej własnym domu, a teraz jeszcze to. Od strony szosy nadjechał karawan i zatrzymał się tuż przed Spite Hall. Joanna i Mike przeszli ścieżkę dzielącą oba domy. Był to poszarzały pas z kamieni o szerokości jakichś dwóch metrów, biegnący za betonowym budynkiem, którego cień nie przepuszczał promieni słońca. Ziemia była wilgotna i zarośnięta paprociami, a kamienie oślizłe od mchu. — Sęk w tym, że przez to sprawa trochę się komplikuje, Jo — powiedział powoli Mike. — Nawet jeśli to robota tego samego gangu, to każdy napad wyglądał inaczej. Spojrzała na niego z uśmiechem. — Zupełnie jak na jakimś kubistycznym obrazie. Niby widać, że to twarz, ale oczy i nos są nie na miejscu, 32

a do tego jeszcze nieproporcjonalne. Masz rację, Mike, że to trochę chore, ale jakiś racjonalny powód musi być. Wszedł pierwszy po schodach. — Przestępczość się szerzy, Jo — rzucił przez ramię. — A tu mamy na to jeszcze jeden dowód — wskazał kciukiem na stojący za nimi dom. — To było do przewidzenia. Trzeba od razu zaangażować więcej ludzi i poinformować Colclougha, że tym razem potrzebujemy całej ekipy, a nie tylko paru osób, których nam przysłał po napadzie na tę Marlowe. Joanna pokiwała głową. Teraz dostaną tylu ludzi, ilu zechcą. Zabójstwo wymagało przecież gruntownego dochodzenia, a na to trzeba pieniędzy, dlatego mieli dostęp do nieograniczonych funduszy. Tyle że dla jednej ofiary było już za późno. Październikowe niebo nad ich głowami zwiastowało kolejną ulewę. Joanna odwróciła się i popatrzyła na Spite Hall. — Jej brat musi nieźle kląć, kiedy wychodzi z domu. Po co, u licha, wybudowali je tak blisko siebie? A może w tym betonowym były kiedyś koszary? — Raczej nie. Ludzie mówią, że wybudowali go już po wojnie, żeby mogła w nim zamieszkać po śmierci ojca. — Ciekawe, czemu nie zamieszkała w rodzinnej willi. A może po prostu nie lubili się z bratem? — W podświadomości dręczyło ją pytanie: czyżby jej własny brat nienawidził jej tak bardzo, że posunął się do zabójstwa? To przynajmniej byłby jakiś motyw. I może zabójstwo nie było wynikiem napadu gangu, tylko nagłego wybuchu nienawiści po latach rywalizacji między rodzeństwem? Mike miał niepewną minę. — To chyba jakaś stara historia — zauważył. — Teraz przynajmniej wiadomo, skąd się wzięła nazwa Spite Hall. Zerknął na zniszczoną georgiańską fasadę. — A może bratu było wszystko jedno. Jakoś nie widać, żeby sam dbał o rodzinną rezydencję. Trudno było nie przyznać mu racji. Brushton Grange rzeczywiście sprawiał wrażenie zaniedbanego: obdrapana farba, zbutwiałe drewno, zakurzone okna, niedbale przysłonięte wyblakłymi zasłonami, kruszejące mury i popękane spoiny między cegłami. Farba na drzwiach, niegdyś czerwona, zbladła na matowy róż jak lakier jakiegoś starego auta. Przy drzwiach nie było dzwonka ani kołatki. Joanna zacisnęła dłoń w pięść i zastukała.

5. Za drzwiami panowała głucha cisza, słychać było jedynie kroki policjantów krzątających się wokół Spite Hall. Joanna podniosła wzrok na zniszczoną fasadę budynku i w jej głowie zaczęły kłębić się różne myśli. A może nikt już tu nie mieszka. Może brat staruszki tak bardzo nienawidził Spite Hall, że wolał się wyprowadzić i dlatego Brushton Grange odstrasza pustką i zaniedbaniem. Spojrzała pytająco na Mike'a, ale on wzruszył tylko ramionami. Zrezygnowana, zapukała jeszcze raz i już mieli zejść schodami, żeby obejrzeć budynek z drugiej strony, kiedy zaskrzypiały uchylone drzwi i wyjrzała zza nich czyjaś twarz. W tej samej chwili Joanna zdała sobie sprawę, że nie znają nawet jego imienia ani nazwiska. — Czy to pan...? — Arnold Patterson — podpowiedział. — A wy kto? — Inspektor Joanna Piercy z komendy policji w Leek, a to sierżant Mike Korpanski. Drzwi otworzyły się nieco szerzej, ukazując ogromny, ciemny, wykafelkowany hol w stylu wiktoriańskim. — A w jakiej sprawie? — spytał obojętnym tonem, pozbawionym jakiejkolwiek niechęci czy ciekawości, jakby już od dawna nic go nie obchodziło. — Czy pan jest bratem... — zaczęła Joanna i mimowolnie wskazała na stojący za nimi dom. Patterson posłał jej upiorny uśmieszek. — Zgadza się — uciął i uchylił drzwi jeszcze szerzej. Mógł mieć jakieś osiemdziesiąt lat, był zgarbiony i poskręcany artretyzmem tak, że głowę wciąż miał zwieszoną w dół, a jej zadarcie kosztowało go sporo wysiłku. Podniósł na nich wzrok i Joanna dostrzegła na jego twarzy grymas bólu. Widok brata Nan Lawrence sprawił jej wyraźną ulgę — mimo całej nienawiści do własnej siostry ten człowiek nie mógł jej zabić. W jego wątłych ramionach nie było dość siły, by zatłuc na śmierć choćby mysz. Uniósł głowę i spojrzał na nią. — No więc po co przyszliście? — spytał. Zaniepokoiła się, jak ten słaby, kruchy starzec przyjmie tak szokującą wiadomość. — Czy pan jest sam w domu? — zagadnęła. 34

Jego blade oczy popatrzyły podejrzliwie. — Przeważnie tak, ale mieszkam tu z wnukiem. Jest na górze. — A może by go zawołać? — Nie, nie trzeba. Arnold Patterson był wątłej postury, za to nadrabiał hartem ducha. Joanna zastanawiała się, czy to cecha rodzinna. Trudno było ich porównać, skoro z jego siostry zostały tylko bezwładne, okaleczone zwłoki w starych, poplamionych ubraniach. — Bardzo nam przykro, ale mamy dla pana złe wieści. Chodzi o pana siostrę. — Mike próbował jej pomóc. Patterson wpatrywał się w nich bez mrugnięcia i lekko się wyprostował. W jego ruchach było jakieś dostojeństwo, prawie jak u wojskowego. — Gadajcie wreszcie, o co chodzi — ponaglił cierpko żartobliwym tonem i twarz mu złagodniała. — Ja tam wszystko zniosę. Może i na oko jestem słaby, ale za to serce mam mocne. Tak przynajmniej twierdzi mój lekarz. Lydia skrobała piórem w swoim zeszycie. Opowieść pochłonęła ją do tego stopnia, że zupełnie zapomniała o całym świecie. Patterson stał uparcie w drzwiach. — Czy możemy wejść do środka? — spytała Joanna. — Skoro musicie — rzucił niechętnie i odsunął się na bok. Ciężkim, powolnym krokiem ruszył po ogromnym holu. Ból nasilał się przy każdym jego ruchu, sprawiając, że plecy staruszka zginały się coraz niżej, aż szedł schylony pod nieprawdopodobnym kątem. Na końcu holu skręcił w lewo i pchnął jakieś drzwi. Prowadziły do brzydkiego, ciemnego pokoju, urządzonego standardowymi meblami z lat czterdziestych. Stał tam kredens, dwa wielkie, skórzane fotele, owalny stół z dwoma krzesłami, a na środku leżał dawno wyblakły kwadratowy dywan. Całość przypominała pokój, w którym znaleźli zwłoki jego siostry. Dawniej widocznie była tu kuchnia dla służby, bo na ścianie wisiał nieruchomo sznur dzwonków, spowitych kurzem i starą pajęczyną. Wytarte czerwone zasłony, zasłaniające pół okna, nadawały pomieszczeniu jeszcze bardziej obskurny wygląd, a jedynym źródłem światła była zwisająca z sufitu czterdziestowatowa goła żarówka. Patterson rozsiadł się w fotelu i wyciągnął kościste dłonie w stronę elektrycznego kominka z jednym, ledwo rozżarzonym sztucznym polanem. 35

Joanna usiadła naprzeciwko niego, a Mike, jak zwykle, stanął w rozkroku przy drzwiach. Miał kamienną twarz i nie odzywał się ani słowem. Wszelkie drażliwe tematy wolał zostawić Joannie. — Chodzi o pana siostrę, panie Patterson — zaczęła na pozór obojętnym tonem. Ale on wcale nie zamierzał jej tego ułatwiać. — Wiem, już to słyszałem. Tyle że ja mam dwie siostry. O którą wam chodzi? — O tę, która mieszka tam... — Słowa utknęły jej w gardle. — W Spite Hall — podpowiedział bez zająknięcia. — Ciekawa nazwa, prawda? — Czy dziś rano był tu duży ruch? — ciągnęła. — Nie bardzo. Wiem tylko, że nie dostałem dziś mleka. — Czy to pan Tylman dowozi panu mleko? Patterson poruszył się, jakby zaraz miał wstać. — Jeśli myślicie, że będę wam się zwierzał ze spraw rodzinnych, to szkoda waszego czasu. — Nie, panie Patterson. Chodzi o to, że dziś rano pan Tylman zauważył przy drzwiach domu pana siostry pełną butelkę mleka — wyjaśniła z nadzieją, że stary sam się domyśli, co się stało. Ale ten uparcie czekał, aż sama to powie. — To chyba nie powód, żeby od razu wzywać policję — zauważył. — Rzeczywiście, panie Patterson. — No więc po co przyszliście? Niechże wreszcie to pani z siebie wydusi, młoda damo. — W jego żartobliwym tonie zabrzmiała nuta zniecierpliwienia. — Rozwoziciel mleka znalazł zwłoki pana siostry. Bardzo mi przykro, panie Patterson. Jego oczy zabłysły złośliwie. — A więc jednak udało mi się ją przeżyć — mruknął. — Tyle że zgon nie nastąpił z przyczyn naturalnych — dodała, pochylając się do przodu. — Pana siostra została pobita na śmierć. Strasznie mi przykro. Patterson nie krył zaskoczenia. — Co takiego? Nan? Mówi pani, że ktoś ją ukatrupił? A to ci dopiero. — Naprawdę bardzo mi przykro — powtórzyła. Wyglądał, jakby nagle się skurczył. Nawet jego fotel wydał się jakby mniejszy i przyciasny. — Niech mi pan opowie o siostrze, panie Patterson. 36

Przez chwilę nie była pewna, czy stary usłyszał jej prośbę, bo nie zareagował, tylko siedział nieruchomo i patrzył gdzieś w dal. Joanna już miała powtórzyć pytanie, kiedy wreszcie się odezwał. — Nan nie żyje — wyjąkał tylko. — A kiedy to się stało? — spytał po chwili milczenia. — W nocy z niedzieli na poniedziałek, a właściwie nad ranem. Może pan coś słyszał? — ciągnęła. — Kiedy widział ją pan po raz ostatni? Ale Patterson był pochłonięty myślami. — Kiedy? — mruknął, zamyślony. — Nie pamiętam. — Może w weekend? — Nie... — A w zeszłym tygodniu? Wykrzywił wargi w uśmiechu. — A gdzie tam — odparł. — Będzie pewnie jakiś rok temu. — Uciekł spojrzeniem gdzieś w bok, do drzwi, w stronę Spite Hall. — Staraliśmy się nie wchodzić sobie w drogę — dodał. Oczami wyobraźni Joanna ujrzała dwoje staruszków — brata i siostrę. Mieszkali tak blisko siebie, a każde żyło własnym życiem, a przy tym celowo unikali siebie nawzajem. Patterson z trudem podniósł się z fotela. — Proszę za mną — powiedział. — Coś wam pokażę, może wtedy zrozumiecie. Powoli zaprowadził ich wzdłuż holu do jakichś drzwi prowadzących do pokoju od frontu. Gdy tylko pchnął drzwi, Joanna od razu poczuła odór zastałej stęchlizny. Widocznie od miesięcy czy lat nikt tam nie zaglądał. Zasłony były zaciągnięte tak ciasno, że nie przechodził przez nie najmniejszy snop światła, a przy zamkniętych drzwiach panowała tu całkowita ciemność. Patterson podszedł do okna, pociągnął za sznurek i zasłony się rozsunęły. — Spójrzcie na to — mruknął. Było to półokrągłe wykuszowe okno, które z zewnątrz pięknie zdobiło willę, a od wewnątrz wychodziło jedynie na szary beton. Spite Hall stał wprawdzie nieco niżej, ale fragment ściany i zalanego deszczem płaskiego dachu przesłaniał całe okno. To był najbardziej ponury i przygnębiający widok, który Joanna miała okazję oglądać. Betonowa rudera psuła cały urok tego pokoju. Nic dziwnego, że nikt nie chciał w nim zamieszkać. — To okno wychodzi na południe, a nie dociera tu ani jeden promień słońca — mruknął Patterson i wyjrzał na zewnątrz, a jego twarz 37

przybrała gniewny wyraz. Skrzywił się, jakby stopniowo wzbierała w nim coraz silniejsza nienawiść. — Kiedyś myślałem, że człowiek do wszystkiego się przyzwyczai — ciągnął. — Ale grubo się myliłem. Całymi latami próbowałem, ale nie potrafiłem, aż w końcu ona wygrała i pokonała mnie — dodał, po czym bez słowa zaciągnął zasłony i w pokoju znów zrobiło się ciemno. Spite Hall nie dawał o sobie zapomnieć. Kiedy wyszli z pokoju, stary zamknął za nimi drzwi. — No, ale skoro Nan nie żyje — mruknął i w jednej chwili wszyscy troje pomyśleli to samo: wreszcie będzie można wyburzyć Spite Hall. Teraz georgiańska willa mogła odzyskać swoją świetność, niezależność i dawny widok z okna. A jednak, patrząc na zgarbionego starca, Joanna zrozumiała, że wybawienie przyszło za późno: ten człowiek nie miał już sił, zdrowia ani energii do życia. Nie pozostawało mu nic innego, jak siedzieć w tym niszczejącym domu i czekać na śmierć. Postanowiła zadać mu to pytanie, chociaż w duchu nie wierzyła, że ma ono związek ze śmiercią jego siostry. — A jak do tego doszło? — Wszystko przez naszego ojca — odparł obojętnie. — Zrobił nam złośliwy kawał: mnie zapisał dom, a Nan ziemię. — Nie rozumiem. — Bo nie znała pani naszego ojca. Miał w sobie coś takiego... — przerwał i zamyślił się, jakby nie mógł znaleźć właściwego słowa. — Powiem pani inaczej: lubił wpuszczać kota między gołębie i patrzeć, jak lecą pióra. Tyle że tym razem już tego nie doczekał, bo mu się zmarło, ale głowę daję, że na łożu śmierci śmiał się do rozpuku, bo dobrze wiedział, jak bardzo Nan zależało na tym domu... Joanna mimowolnie popatrzyła na wysoki sufit: wszędzie ślady brudu, zniszczenia, zaniedbania. Patterson przyglądał jej się uważnie. — Dawniej było tu inaczej — wyjaśnił. — Pięćdziesiąt lat temu ten dom był naprawdę przepiękny. Kiedy Nan była mała, lubiła przechadzać się po pokojach i udawać wielką damę. Oj, podobało jej się tutaj i wiele by dała, żeby tu zamieszkać, a ja chciałem tylko kawałek ziemi uprawnej. No i widzi pani, co zrobił ten stary czort? Mnie zapisał dom, a jej ziemię, a przy tym postawił warunek, że za życia nie wolno nam sprzedać ani przekazać majątku, a Nan musiała zamieszkać na tej ziemi, bo w przeciwnym razie mógłbym ją przejąć. — Starzec spojrzał na spowity pajęczynami sufit. Joanna odniosła wrażenie, że zobaczył tam coś jeszcze: ducha własnego ojca, który śmieje się z niego z zaświatów. 38

Po chwili Patterson zwrócił na nich wzrok. — Chcąc nie chcąc, byłem skazany na to miejsce i nie mogłem się stąd ruszyć — ciągnął. A więc stary Patterson przygotował grunt, by zasiać ziarno niezgody między córką a synem na resztę życia, a potem Nan Lawrence kazała wybudować Spite Hall tuż obok willi, którą niesłusznie jej odebrano. Widocznie córka odziedziczyła po ojcu złośliwy charakter, skoro postawiła dom tak blisko. — A nie mogliście jakoś się dogadać? Przecież ona mogła zamieszkać tutaj, a panu pozwolić uprawiać ziemię. — Nie znała jej pani — odparł. — Z nią nie dało się dogadać. Zresztą moja żona była taka sama. — Wykrzywił wargi w uśmiechu. — Obie były ulepione z jednej gliny. — A czy Nan kiedykolwiek wyszła za mąż? — Tak, za Davida, miejscowego farmera, ale wojna go zniszczyła i wkrótce potem zmarł. Już przed trzydziestką był wrakiem człowieka. — A dzieci? — Czyje dzieci? — I pana, i siostry. — Mam tylko jednego syna — odparł niechętnie. — A Nan nie miała dzieci. Wyszła za mąż w czasie wojny, a kiedy David wrócił do domu, to nie bardzo miał na to siły. — Mówił pan, że mieszka z panem wnuk. Ile on ma lat? — Dziewiętnaście. Mike i Joanna pomyśleli dokładnie to samo: napady na samotne starsze kobiety, włamania, przemoc — to wszystko wskazywało na rosnącą liczbę młodocianych przestępców zażywających narkotyki. Warto by poznać wnuka Arnolda Pattersona. Starzec popatrzył na Joannę. Speszyła się, czując, że wyczytał każdą jej myśl. — Mój wnuk ma na imię Christian i mieszka na piętrze — oznajmił. — Jest u pana zameldowany? — A jakże. Wprowadził się tu po tym, jak matka wyrzuciła go z domu. Będzie mu przykro, kiedy się dowie o Nan. Uwielbiał tę starą, a mnie wcale się to nie podobało. — Odwrócił się. — Lepiej trzymać się z dala od takich, co strzykają żółcią — dodał. Te słowa padły nagle i znienacka, zbijając Joannę z tropu. Czy Nan naprawdę miała na chłopaka tak silny wpływ? — Chcielibyśmy jeszcze porozmawiać z pana wnukiem. 39

— W takim razie musicie przyjść później — odparł, a pod podejrzliwym spojrzeniem wciąż kryła się jakaś zaciekłość. — No i jest jeszcze Lydia — dodał. — Lydia? A kto to taki? — Korpanski zmierzył go wzrokiem. — To moja młodsza siostra — wyjaśnił, wykrzywiając usta w uśmiechu. — Na pewno będzie miała niezły ubaw. Joanna zerknęła na Mike'a. Niezły ubaw? Co za dziwna, upiorna rodzinka. — W takim razie sami ją powiadomimy. Gdzie ona mieszka? — W Quills. Czyli w... Piórze! — zaskrzeczał. — Głupi dom, to i głupia nazwa. To taka drewniana chałupa przy drodze koło Rudyard Lake. Powiedzcie jej, co się stało, a sami zobaczycie. Głowę daję, że wybuchnie śmiechem. — Z trudem wyprostował plecy. — No, to kiedy pogrzeb? Tego Joanna najbardziej nie lubiła. Najpierw trzeba powiadomić rodzinę o śmierci bliskiej osoby, a potem wytłumaczyć im, że bez pozwolenia koronera nie można wydać zwłok, dopóki policja, patolog i prokuratura nie pobiorą z nich wszystkich dowodów. A to może potrwać nawet kilka tygodni i współczucie koronera dla rodziny nie ma tu nic do rzeczy. Delikatnie dała staremu do zrozumienia, że pogrzeb trzeba będzie trochę opóźnić. Ku jej zdziwieniu, Patterson natychmiast pojął, o co chodzi, i pokiwał głową. — I pewnie to ja mam rozpoznać zwłoki — zagadnął. Joannie przeszło przez myśl, że jeśli nawet łączyły ich chłodne stosunki, to zwłoki siostry były tak zmasakrowane, że słabowity Patterson mógł tego nie wytrzymać. Potrzebny był ktoś inny, silny i krzepki. — Zwykle prosimy o to najbliższe osoby. Arnold Patterson zachichotał. — Najlepiej weźcie Christiana — orzekł. — On jeden był dla niej najbliższy, jeśli można to tak nazwać. Ruszyli do drzwi. — W takim razie jeszcze tu wrócimy — rzuciła Joanna, przekonana, że stary potrzebuje trochę czasu, by ostudzić emocje. W duchu jednak nie bardzo wiedziała, co czuje taki dziwak jak Patterson. Kiedy byli już przy drzwiach, w domu na piętrze rozległa się głośna, dudniąca muzyka — wyraźne rytmy muzyki jungle. — A mówił pan, że wnuka nie ma — zauważyła cierpko Joanna. — A skąd, powiedziałem przecież, że mieszka na górze, ale jeśli chcecie z nim pogadać, to musicie przyjść później — odparł starzec, 40

wyjątkowo bystry jak na swój wiek. — Bo on kładzie się spać i wstaje o innych godzinach niż my, lud pracujący. On jeszcze studiuje — oznajmił takim tonem, jakby to miało im wszystko wyjaśnić. Jego słowa sprawiły, że Christian Patterson zaciekawił Joannę jeszcze bardziej. Tylko ukochanemu wnukowi stryjecznemu Nan Lawrence otworzyłaby drzwi, wpuściłaby go do domu i, niczego nie podejrzewając, zabrałaby się za wyszywanie. Joanna odsunęła się od drzwi i popatrzyła na Mike'a. W jego ciemnych oczach wyczytała, że jego myśli podążają tym samym torem. — W takim razie chodźmy na górę go poznać. Patterson podniósł ręce, jakby chciał zaprotestować, ale zaraz je opuścił i odwrócił się do nich plecami. — Ja nie idę — rzucił zrzędliwie. — Artretyzm daje mi nieźle popalić. Ruszyli tam, skąd dobiegała muzyka, dudniąca w całym domu. Po schodach weszli na górę, gdzie dawniej musiało być poddasze dla służby. Na wprost ujrzeli pomalowane na niebiesko drzwi. Były zamknięte. Joanna zapukała głośno i muzyka natychmiast ucichła, tylko ściany wciąż odbijały echem jej miarowy rytm. Po chwili drzwi się otworzyły i wyjrzała zza nich piegowata twarz, otoczona rozczochranymi, rudawymi włosami, związanymi sznurowadłem w kucyk. Zobaczyli wesołe, brązowe oczy i sympatyczny uśmiech. Najwyraźniej Christian Patterson nie spodziewał się nikogo, bo mieszkał tylko z dziadkiem, który prawie nigdy nie wchodził na górę, a mimo to nie zdradzał zaskoczenia ich wizytą. — O, dzień dobry. Zdawało mi się, że słyszałem głosy. Chciałem zejść i sprawdzić, co się dzieje, ale musiałem dokończyć pisanie. Joanna powiodła wzrokiem po pokoju: biurko zawalone kartkami, kulki zgniecionego papieru na podłodze, nie zasłane łóżko, ale ogólnie pokój był zadbany, a w powietrzu unosił się przyjemny zapach męskiego dezodorantu. Wszystko sprawiało miłe wrażenie. Popatrzyła na Christiana Pattersona, który przyglądał jej się równie badawczym wzrokiem, i wymienili uśmiechy. Wydał się jej bystry i ujmujący, a to wystarczyło, żeby mieć do niego ograniczone zaufanie. Łatwo jednak było zrozumieć sympatię starej Nan do tego chłopaka. Widocznie przypominał samotnej, bezdzietnej kobiecie wszelkie uroki młodości. — No więc o co chodzi? — spytał Christian Patterson, patrząc na nich pytająco. 41

— Inspektor Piercy z komendy policji w Leek, a to sierżant Korpanski. — O rany — jęknął. W tych prostych, niewinnych słowach było coś dziwnego — zabrzmiały zbyt banalnie i niewinnie. Przez dłuższą chwilę wpatrywał się w nich bez mrugnięcia szeroko otwartymi oczami. Joanna poczuła ciarki na plecach, jakby nagle poraził ją prąd. Mimo to była wyraźnie zaintrygowana. — Nie zauważyłeś dziś rano przed domem żadnych wozów policyjnych? — Nie. Mówiłem już, że słyszałem tylko rozmowę w ciągu ostatnich trzydziestu minut, i nic więcej. Mógł nie słyszeć, zważywszy na to, że puszczał głośną muzykę, ale okno poddasza wychodziło prosto na cały front domu i podjazd, a przy tym było dość szeroko uchylone. Skoro Joanna widziała stąd wozy policyjne, to jak to się stało, że chłopak niczego nie zauważył? Może był zajęty pisaniem albo naprawdę późno wstał? — A co oni tu robią? — dociekał Christian z pewnym opóźnieniem, marszcząc brwi. — Po co tu przyjechali? — Chodzi o twoją stryjeczną babkę — zaczęła Joanna. — Pewnie upadła i złamała biodro — przerwał. — A ja tyle razy jej powtarzam, żeby uważała. — Nie, nic z tych rzeczy. — To co się stało? — Nie żyje. — Zginęła w dziwnych okolicznościach — dorzucił zza jej ramienia Mike. Popatrzył niewinnie szeroko otwartymi oczami. — Babcia Nan nie żyje? — powtórzył drżącym głosem. — A jak to się stało? Albo chłopak umiał doskonale udawać, albo naprawdę był z nią bardzo zżyty. — Została zamordowana. Na pobladłej twarzy Christiana malował się szok. — Jak to, zamordowana? Przecież ciągle jej mówiłem, żeby... — Popatrzył spod przymrużonych powiek. — Kto mógł się dostać, skoro babcia zamykała na noc drzwi? Nie wpuściłaby nikogo, nawet mnie. Za każdym razem musiałem się legitymować — dodał żartobliwie. — Była bardzo ostrożna, 42

zwłaszcza po tym, jak usłyszała o tych kradzieżach i napadach na emerytki w Leek. — Popatrzył po ich twarzach. — A może znała którąś z nich? Jego brązowe oczy spojrzały na nią życzliwie. — Pani inspektor, Leek to małe miasto — rzekł z cieniem uśmiechu na twarzy. — Wszyscy starsi ludzie się tu znają. Babcia Nan czytała nagłówki gazet i miała się na baczności... Jakim cudem ktoś wszedł do jej domu? — Widocznie nie zamknęła drzwi. Christian pokręcił głową. — Nie, to niemożliwe — orzekł wreszcie. — Sęk w tym, że nie znaleźliśmy żadnych śladów włamania. Tylne drzwi były zaryglowane na cztery spusty, a okna szczelnie pozamykane. — Pewnie zwyczajnie zapomniała — wtrącił Mike. — Bez przesady. Jasne, że miała już swoje lata, ale nie była niedołężna ani pomylona — odparował zaciekle chłopak w obronie babki. — Babcia Nan to wyjątkowa kobieta. — A może niedosłyszała? Brązowe oczy popatrzyły ze zdziwieniem. — Niech mnie pani nie rozśmiesza. Dźwięk spadającej szpilki nie umknąłby jej uwadze. Miała świetny słuch i wzrok, nie tak jak inne kobiety w jej wieku. W jego tonie przebrzmiewała jakaś dziwna nuta. Mówił o babce nie jak o zwykłej śmiertelniczce, ale jak o jakiejś nadzwyczajnej nieziemskiej istocie, zasługującej na uwielbienie. Dlaczego jej bratu nie podobało się to, że wnuk utrzymuje z nią bliskie kontakty? Po co wspomniał, żeby unikać tych, co strzykają żółcią? Czy sprowadziła Christiana na złą drogę? Ale patrząc na chłopaka, Joanna jakoś tego nie zauważyła. — I co oni jej zrobili? — Na razie trudno powiedzieć. Więcej dowiemy się dopiero jutro na sekcji zwłok. Ale na razie wygląda na to, że... — przerwała, szukając odpowiednich słów, ale bezskutecznie. — Została pobita na śmierć własną laską. Christian, ciągle blady, wbił wzrok w podłogę, ale po chwili podniósł głowę i spojrzał Joannie prosto w oczy. Jego zszokowany wyraz twarzy przykuł jej uwagę. — Wie pani, co mnie w tym wszystkim najbardziej przeraża? To, że ta laska miała jej służyć do obrony. — Najlepiej będzie, jeśli sam ją obejrzysz i potwierdzisz, czy rzeczywiście należała do niej — zaproponował Mike. 43

Joanna zgromiła go wzrokiem. Mike robił wszystko, żeby zaciągnąć chłopaka na miejsce zbrodni. — To znaczy, że mam tam pójść? — spytał Christian, wyraźnie zaniepokojony i oblizał wargi. Joanna zastanawiała się, czy chłopak wypowie nazwę Spite Hall, ale tego nie zrobił. — Mówiliście, że kiedy zmarła? — Nic jeszcze nie mówiliśmy—uciął Mike takim tonem, jakby wykładał swoją kartę atutową. Joanna zawahała się. Zwykle łatwo jej było odgadnąć zamiary Korpanskiego, ale tym razem nie miała pojęcia, co kombinuje. Mimo to pozwoliła mu ciągnąć dalej. — Wszystko wskazuje na to, że zgon nastąpił w niedzielę, bo w poniedziałek rano mleczarz nie zastał przed drzwiami pustych butelek. — W takim razie to się stało w niedzielę. — A skąd wiesz? — Babcia Nan była pedantką do granic. Jeśli w poniedziałek nie było przy jej drzwiach pustych butelek, to znaczy, że w niedzielę wieczorem już nie żyła. — Tak sądzisz? Christian skinął głową. — A kiedy ostatnio ją widziałeś? — Właśnie w niedzielę wieczorem — odparł po namyśle. — Siedziała przy oknie i wyszywała. Chciałem zapukać w szybę i powiedzieć jej, żeby zaciągnęła zasłony, żeby nikt nie zaglądał jej w okna. Joanna zapytywała się w duchu, kto zaciągnął te zasłony w domu Nan: ona sama czy może ktoś inny, komu zależało, żeby pozostać niezauważonym. W drodze powrotnej do Spite Hall Joanna przejrzała w pamięci listę obowiązków: najpierw trzeba oficjalnie zidentyfikować zwłoki, a potem założyć punkt koordynacyjny na miejscu zdarzenia i zebrać całą ekipę. Czekało ich mnóstwo żmudnej pracy na miejscu zbrodni i badanie wielu wątków sprawy. Doświadczenie nauczyło ją, że częste zebrania, wymiana informacji, omawianie różnych metod i możliwości i zastosowanie teorii w praktyce przynosiło równie dobre rezultaty, co wielogodzinne wypytywanie sąsiadów, znajomych i podejrzanych. Przede wszystkim jednak 44

musiała zdać szczegółowy raport swemu przełożonemu, Arturowi Colcloughowi. Był to mężczyzna o szczękach wielkich jak u buldoga, miał specyficzne poczucie humoru, a Joannę traktował jak własną córkę. Z czasem nauczyła się go szanować, a w duchu czuła do niego wielką sympatię za to, że zastępował jej ojca, którego tak naprawdę nigdy nie miała. Jej rodzony ojciec, wieczny chłopiec, znalazł sobie po pięćdziesiątce młodszą żonę i przypłacił ten romans śmiertelnym zawałem serca. Joanna nigdy mu tego nie wybaczyła, podobnie jak jej matka i siostra. Zadzwoniła do niego na komórkę. Jak zwykle, wysłuchał jej w milczeniu i cierpliwie czekał, aż skończy mówić. Jego wnioski były do przewidzenia. — A więc to znowu ten gang? Najpierw kradzieże, potem napady, a teraz zabójstwo? — Tak mi się wydaje — odparła niepewnie. — Słuchaj, Piercy. To ty tu rządzisz — orzekł. — Nie muszę ci mówić, co masz robić. — Ale to było silniejsze od niego. — Najpierw macie ustalić motywy działania tego gangu. A jak dostali się do jej domu? — Głównymi drzwiami. — A do tej Marlowe? — Chyba tak samo, panie nadinspektorze. — To znaczy? — Colclough wyłapywał jej nieścisłości jak sęp, który nagle dostrzegł padlinę. — Okno na parterze było wybite od zewnątrz. Po tym, jak rozeszły się wieści o serii napadów, Cecily Marlowe kazała sobie zainstalować zasuwy w oknach. — Aha — mruknął. — A macie jakieś dowody? — spytał po chwili. — Oprócz tych w sprawie Jane Vernon bardzo niewiele, ale wygląda na to, że ten gang ma określony plan działania. Colclough wydał z siebie pomruk niezadowolenia i zamilkł na dłuższą chwilę, pogrążony w myślach. Jego słowa, jak zwykle, wyrażały to, co już wcześniej chodziło jej po głowie. — Pogadaj no jeszcze z tymi kobietami, Piercy. Jeśli te napady to sprawka jakiegoś gangu, to znaczy, że babcie miały do czynienia z tym samym draniem, który zamordował Nan Lawrence. — Też o tym myślałam, panie nadinspektorze. Ale te kobiety są w silnym szoku i na razie nic nie udało nam się z nich wyciągnąć. 45

— Miały dość czasu, żeby się otrząsnąć — fuknął, ale na jego twarzy, jak promień słońca zza czarnych chmur, pojawił się blady uśmiech. — Z twoim kobiecym podejściem na pewno dasz sobie radę, Piercy. A kiedy sekcja zwłok? — Jeszcze nie wiem. Czekam na telefon od Matthew. Prosił o zdjęcia rentgenowskie — dodała po chwili. Mruknął coś pod nosem, ale tym razem ze zdziwienia. — Twierdzi, że podczas napadu mogło dojść do złamań w kilku miejscach — wyjaśniła. — Aha, rozumiem. Omówili jeszcze rutynowe działania, sprawdzili, kogo mają do dyspozycji, i postanowili uruchomić dodatkowe linie telefoniczne i powołać punkt koordynacyjny w ogromnej przyczepie, która miała stanąć na podjeździe przed Spite Hall. Ustalili też, jak powiadamiać mieszkańców, żeby nie wywoływać w mieście paniki. — To czekam na telefon, Piercy — rzucił rutynowo na pożegnanie. — Jasne, panie nadinspektorze — odpowiedziała machinalnie. Przed wejściem do Spite Hall zastała Mike'a, który właśnie rozmawiał z posterunkowym Willem Farthingiem. Podszedł do niej, chrzęszcząc butami po żwirze. — Jutro rano ma być sekcja zwłok — zakomunikował. — Przed chwilą dzwonił koroner i pytał o ciebie. Mam też cynk od sierżanta dyżurnego. Podobno przyszedł Tylman i chce złożyć zeznanie. — Ten mleczarz? To lepiej od razu tam jedźmy. — Podała mu kluczyki do służbowego wozu. — Siadaj za kółkiem. Ja muszę zebrać myśli. Kiedy Mike wyprowadzał wóz, Joanna mimowolnie odwróciła głowę, by jeszcze raz rzucić okiem na dwa domy, które przyniosły ludziom tyle nieszczęścia. Tylman siedział w korytarzu, wyraźnie podenerwowany. Był to pulchny mężczyzna o rumianej twarzy. Miał na sobie szafirowy kombinezon z wymalowaną nazwą mleczarni — Addison's. Joanna i Mike przedstawili się i poszli z nim do sali przesłuchań. Tylman miał zaniepokojoną minę. — Chyba mnie nie podejrzewacie? 46

Joanna miała ochotę odpowiedzieć mu coś w stylu inspektora Clouseau — że dopóki nie ma winnych, każdy jest podejrzany — ale się powstrzymała. Zapewniła go skwapliwie, że nie, i podziękowała za to, że niezwłocznie powiadomił policję i że dobrowolnie zgłosił się, by złożyć zeznanie. Tylman wyraźnie się uspokoił. — A teraz wróćmy do zeszłej soboty — zaczęła. — Zawiozłem jej litr mleka — orzekł, wyjaśniając przy tym, że Nan Lawrence nie lubiła zmieniać swoich przyzwyczajeń. — W sobotę zawsze zamawiała cały litr. — Czy zauważył pan coś dziwnego? Mleczarz pokręcił głową. — A widział pan wtedy panią Lawrence? Tylman zamyślił się przez chwilę. — Nie, w sobotę jej nie widziałem — odparł wreszcie. — A w niedzielę? — W niedzielę mam wolne. — I co pan wtedy robi? Jego twarz rozjaśnił szeroki uśmiech. — To, co wszyscy — skwitował. — Odsypiam cały tydzień. — I co jeszcze? Znów przybrał zaniepokojoną minę. — Pojechałem do marketu budowlanego. Moja żona uparła się na zmywarkę do naczyń, no i trzeba było ją zainstalować. Zajęło mi to całe popołudnie, potem oglądałem mecz rugby, a wieczorem film. — A w poniedziałek rano? — podpowiadała Joanna. — Przy drzwiach stała tylko jedna pusta butelka — odparł. — Była wymyta. Nan Lawrence zawsze dokładnie je płukała. No i wziąłem tę butelkę. Pomyślałem, że to trochę dziwne, bo w poniedziałki zawsze wystawiała dwie. Nie pamiętam, żeby kiedykolwiek się pomyliła. Joanna przypomniała sobie starą, ciasną kuchnię w domu Nan. Lodówka stała w rogu, po lewej stronie drzwi. Zanotowała w pamięci, by wypytać Barrę, co w niej było. Może, zamiast polegać na nowoczesnych technologiach, wystarczy sprawdzić, ile mleka zostało w butelce, aby ustalić dokładny czas zgonu? Jasne, to chyba logiczne. Najwyższy czas, by w metodach śledczych połączyć nauki ścisłe i społeczne, chcąc się więcej tu dowiedzieć. Jeśli uda jej się przekonać Barrę, to może coś z tego wyjdzie. 47

— A co się wydarzyło we wtorek? — zwróciła się do Tylmana. Przełknął nerwowo ślinę. — Mleko z poniedziałku nadal stało przy drzwiach — odparł. — Od razu pomyślałem sobie, że coś tu nie gra, i trochę się zaniepokoiłem — ciągnął. — Wyłączyłem silnik i podszedłem do okna. Zasłony były zaciągnięte, ale zajrzałem przez szczelinę i zobaczyłem ją. — Podniósł wzrok. — A dalej to już pani wie. — Jasne — rzuciła, podnosząc się z miejsca. To, co powiedział, miało przynajmniej jakiś sens. — Bardzo panu dziękuję, panie Tylman. Czy chciałby pan dodać coś jeszcze? Mleczarz zaprzeczył ruchem głowy. — Na pewno nic więcej pan nie zauważył? — wtrącił Mike. Znów pokręcił głową, tym razem bardziej zdecydowanie. Joanna położyła przed nim kartkę i długopis. Obserwując, jak wychodzi, nie mogła się oprzeć wrażeniu, że zapomniała go o coś jeszcze zapytać. Dopiero później po południu uświadomiła sobie, co dokładnie miała na myśli. Przerwy na lunch, nawet te o późnej porze, należały już do przeszłości. Joanna i Mike w biegu pochłaniali kanapki w trakcie przygotowań do pierwszej odprawy, popijając kawą. Żadne z nich nie odezwało się ani słowem. Zebrani funkcjonariusze już na nich czekali. Joanna podeszła do tablicy i wypisała wszystkie fakty, które miały znaczenie dla śledztwa. Najpierw podała szczegóły osiemnastu włamań od stycznia do lipca. Ofiarami były starsze owdowiałe kobiety, którym skradziono to, czego potem najłatwiej się pozbyć: gotówkę, telewizory, magnetowidy, książeczki oszczędnościowe czy porcelanę. Tyle tylko, że wtedy żadna z nich nie widziała sprawców. Dopiero w lipcu Emily Whittaker zauważyła któregoś dnia na piętrze przy schodach, jak dwóch młodych chłopaków plądruje jej dom. Jeden był w sypialni i w chwili ucieczki pchnął ją tak silnie, że spadła ze schodów i złamała biodro. Od tamtej pory włamania przybrały inny charakter. Kobieta twierdziła, że włamywacze byli w młodym wieku (wyznała to chirurgowi, który ją operował — mężczyźnie w sile wieku), a naciskana przez niezwykle subtelną sierżant Hannah Beardmore wyjawiła tylko, że mogli mieć około dwudziestu lat. Nic więcej nie dało się od niej wyciągnąć. Nie pamiętała, jak wyglądali, w co byli ubrani, a nawet ilu ich było. 48

Joanna przeszła do następnych ofiar. Emily Whittaker nie zdołała niczego sobie przypomnieć, a zeznania Florence Price były bardzo zdawkowe. Napastników określiła jako „zamaskowany gang”. Najdokładniej opisała skradzione pieniądze: trzysta funtów w gotówce na zimowy rachunek za gaz. Wkrótce wspaniałomyślnie opłacił go dla niej jakiś miejscowy biznesmen. Florence Price najadła się strachu, za to po napadzie nie mogła narzekać na stratę jakichś pieniędzy. Joanna zerknęła na tablicę i zmarszczyła czoło. Jaki to gang włamuje się do domów, kradnie cenne rzeczy i grozi właścicielkom, nie zostawiając przy tym żadnych śladów? Pod Florence Price dużymi, czarnymi literami dopisała Cecily Marlowe. Nie musiała im przypominać szczegółów tego napadu — okaleczona twarz staruszki każdemu zapadła w pamięć. Niespełna tydzień po ataku na Cecily Marlowe obrabowano Jane Vernon, choć tym razem, na szczęście, obyło się bez przemocy. Z jej portmonetki skradziono tylko dwadzieścia siedem funtów. I tu eksperci śledczy spisali się na medal: na miejscu zdarzenia znaleźli długi, jasny włos. W raporcie napisano, że to naturalny blond i od tamtej chwili zaczęli podejrzewać, że w przestępstwa jest zamieszana kobieta, ale pozostałe staruszki tego nie potwierdziły. Z ich zeznań wynikało jednoznacznie, że napastnikami byli mężczyźni. Na koniec dopisała na tablicy jeszcze jedno nazwisko: Nan Lawrence. Zamordowana. Pobita na śmierć własną laską. Joanna przywołała w pamięci scenę zabójstwa z gobelinu: Rzeź niewiniątek. Na razie nie ustalili jeszcze, czy z jej domu coś skradziono. Śledztwo miało wiele wątków, ale Joanna napisała na tablicy tylko dwa pytania: Czy Nan Lawrence znała zabójcę? I czy drzwi jej domu były otwarte, czy może sama wpuściła sprawcę? Odsunęła się od tablicy. Zeznanie Christiana nie dawało im podstaw, by wykluczyć go z kręgu podejrzanych. Skoro jego babka nie miała problemów ze słuchem, to znaczy, że nikt nie mógł wkraść się do jej domu niezauważony. To, co orzekł Christian, wykluczało wersję Barry o przygłuchej i zniedołężniałej staruszce, a rodzony brat Nan sam przyznał, że jego wnuk znał Nan Lawrence lepiej niż ktokolwiek inny.

6. Po odprawie w głowie Joanny mnożyły się pytania. Właśnie miała wyjść z sali, kiedy dogonił ją Will Farthing. — Jest jeszcze coś — oznajmił, gdy oboje ruszyli korytarzem. — Nie wiem, czy to ma cokolwiek wspólnego z tą sprawą, ale powinna pani o tym wiedzieć — dodał, przejęty. — No to słucham. — Chodzi o tego mleczarza. — O Billa Tylmana? — zdziwiła się. Mężczyzna sprawiał wrażenie niewinnego obserwatora. Pierwszy raz w życiu miała do czynienia z tak wiarygodnym świadkiem. — To on przybiegł z pomocą do tej poprzedniej. I wtedy w jej pamięci coś drgnęło. To dlatego podczas rozmowy z Tylmanem miała jakieś dziwne déjà vu. — Cecily Marlowe? — Właśnie — odparł niepewnie. — Przyszedł do niej nazajutrz po napadzie. Wiem, że to nie ma nic do rzeczy, bo pewnie jako jedyny regularnie odwiedza starsze kobiety, ale wtedy narobił wokół siebie sporo zamieszania, a miesiąc temu wybrali go nawet Człowiekiem Roku. — Pamiętam, prasa rozpisywała się o jego bohaterskim czynie. Stał się sławny w całej okolicy. Dzięki, Will. Pewnie masz rację, że to nie ma nic do rzeczy, ale... — Pomyślałem tylko, że powinna pani wiedzieć — rzucił, uśmiechając się szeroko. Po powrocie do biura poprosiła Mike'a, żeby wyszukał jej akta Cecily Marlowe. — Wiesz, co mnie najbardziej dziwi w tym Tylmanie? — zagadnęła. — Dlaczego ani słowem nie wspomniał o tym, że to on pomógł Cecily Marlowe po napadzie? Przecież każdy inny by to zrobił. Ten facet już drugi raz znalazł się na miejscu zdarzenia. Dostał nawet nagrodę za to, że udzielił pomocy. Skoro przedtem nie bał się rozgłosu, to dlaczego teraz nagle siedzi cicho? Mike wyszukał akta i podał je Joannie. — Rzeczywiście, trochę to podejrzane. — Zawsze tak mówisz, Mike — zaśmiała się. 50

Uśmiechnął się do niej. — Słuchaj, a może Tylman wynajął gang do napadów na stare babcie tylko po to, by wyjść na bohatera?! Ale ich dobry nastrój nie potrwał długo. Akta sprawy Cecily Marlowe nie były przyjemną lekturą. Już same zdjęcia budziły grozę: te smutne oczy i poważna twarz, oszpecona licznymi szwami. Wyglądała jak jakaś upiorna maska. Kobieta miała za sobą kawał życia, sporo już widziała i słyszała, ale dopiero teraz doznała okrucieństwa tego świata. W jej oczach, utkwionych w jeden punkt, krył się strach. Był tam też raport medyczny: stłuczenia, liczne rany cięte twarzy, powierzchowne i głębokie. Joanna poczuła mdłości, ale pochyliła się nad papierami i czytała dalej. Mimo słabego zdrowia ofiary musieli zastosować środki znieczulające, bo obrażenia były tak głębokie, że uszkodziły tkankę mięśniową i nerwową oraz naczynia krwionośne. Napastnik niemal odciął jej cały palec. Joannie zrobiło się tak niedobrze, że musiała oderwać wzrok od akt. Jak okrutny i bezlitosny musiał być człowiek, który bez powodu zaatakował tę bezbronną, przerażoną kobietę. Pogrążona w myślach, zapatrzyła się w ścianę. W raporcie nie wspominano o trwałych urazach psychicznych ani o lęku czy poczuciu zagrożenia. Ale Cecily Marlowe od tamtej chwili żyła w ciągłym strachu, a w nocy miała koszmary — śniły jej się noże. Przewertowała kilka kartek z zeznaniami. Wszystko się zgadzało: mleczarz usłyszał jakieś jęki dobiegające z domu i ruszył na pomoc. Znalazł kobietę skuloną pod kuchennym stołem. Była tak przerażona, że nie chciała wyjść, a kiedy się do niej zbliżył, wpadła w histerię i zaczęła krzyczeć, a przecież znała go od tylu lat i widywała prawie codziennie. Ze strachu całkiem postradała zmysły. Tylman przemawiał do niej jak do dziecka, prosił, żeby wyszła, zadzwonił po pomoc i czekał razem z nią. Niby nic wielkiego, a jednak był przy niej przez cały czas. A potem zbierał pochwały i wyróżnienia jako prawdziwy bohater miasta Leek. Miejscowa fundacja pomocy ludziom starszym wybrała go na swojego patrona, tutejsi biznesmeni hojnie wynagrodzili mu jego odwagę, a lokalna gazeta wybrała go Człowiekiem Roku. Joanna przerwała na chwilę. Wycinki prasowe zawierały zdjęcia Tylmana, którego rozpierała duma, nie bez powodu zresztą, a pod nimi napis „Mleczarz — bohater”. Czemu nie powiedział, że już wcześniej był w podobnej sytuacji? Joanna znów się zamyśliła. Po głowie wciąż krążyło jej jedno pytanie — dlaczego? Motywów zabójstwa zawsze było wiele, ale zdarzały się też 51

zbrodnie bez powodu — przypadkowe napady czy nieprzemyślane brutalne ataki, zwykle pod wpływem alkoholu. Morderstwo Nan Lawrence nosiło znamiona właśnie takiej zbrodni. Narzędzie też było przypadkowe, jakby sprawca nie miał przy sobie żadnego innego przedmiotu, a obrażenia ofiary wyglądały na dużo dotkliwsze niż zwykła śmiertelna rana. Widocznie zabójca uderzał na oślep, nie wiedząc nawet, że kobieta już nie żyje. Czy Christian Patterson mówił prawdę, kiedy zaklinał się, że babka zawsze zamykała drzwi na zamek i zasuwę i że miała świetny słuch? Bo niby dlaczego miałby kłamać i ściągać na siebie ich podejrzenia? Mike przyglądał się jej, zaciekawiony. — Nad czym tak rozmyślasz, Jo? — Próbuję odtworzyć bieg wydarzeń, ale coś kiepsko mi to idzie — odparła szczerze. — Nie rozumiem, jakim cudem zabójca dostał się do jej domu i po co ją załatwił. Gdyby nie ta seria napadów, to podejrzewałabym jej brata, chociaż fizycznie nie dałby rady tego zrobić. Ale on przynajmniej miałby konkretny motyw. Wystarczy, że wyjrzy przez okno, a już zżera go nienawiść. Od razu widać, że darli ze sobą koty. — Popatrzyła w jego ciemne oczy. — Stąd nazwa Spite Hall — takie małe mauzoleum podłości i nienawiści. Ten dom jest naprawdę okropny, ale jeszcze bardziej przeraża mnie zło, które go stworzyło i postawiło tuż przed oknami willi jej brata... — Sam nie wiem, Jo — odparł niepewnie. — Może to tylko miejscowa legenda. — A każda legenda zawiera w sobie trochę prawdy, Mike. Brat i siostra nienawidzili się nawzajem, a ich ojciec tę nienawiść podsycał. Mieszkali tak blisko siebie, a jednak osobno, udając przy tym, że się nie znają. Tylko z jakiej racji wybudowano tu tę ohydną ruderę? Przecież na to potrzeba zezwolenia. — Pojęcia nie mam, ale jeśli postawili go zaraz po wojnie, to może wtedy przepisy nie były aż tak surowe. Nie wiem tylko, co jej życie prywatne ma wspólnego z gangiem napadającym na stare babcie. — Musimy tropić każdy ślad, Mike. Nawet jakiś drobny szczegół z życia Nan Lawrence może zaprowadzić nas do zabójcy. Podszedł do jej biurka i stanął na wprost twarzą do niej. — Tracimy tylko czas, Jo — upierał się. — Powinniśmy raczej pogadać z ludźmi z policji w Manchester i jechać do Potteries. Tam zdarzały się podobne włamania. Moglibyśmy zacząć od Meir. 52

— Racja, Mike, ale... — Po prostu lubisz węszyć — dodał z uśmiechem. — Jasne, niech ci będzie — przyznała. — Za dobrze mnie znasz. Wiesz, jak bardzo uwielbiam rodzinne skandale, a te zwykle kończą się zabójstwem. Zapamiętaj to sobie, Mike... No, to czas pogadać z tą drugą siostrą. — Rzuciła mu badawcze spojrzenie. — A skoro jesteś taki pewny, że to sprawka tego gangu, to po co chciałeś zaciągnąć Christiana Pattersona do domu jego babki? Korpanski skrzywił się. — Przeczucia to twoja domena, Jo — odparł. — Ale tym razem coś mnie tknęło na widok tego Christiana. — A dokładnie? — Mam wrażenie, że zgrywa aniołka, a w gruncie rzeczy to podły typ — wyjaśnił. — Chyba nie mówisz poważnie. — Jak najpoważniej — bronił się. — Głowę daję, że tkwi w nim jakiś demon. Przypomnij sobie procesy tych, co kopali ofiary po głowie albo bili je do nieprzytomności kijami baseballowymi, a do sądu przychodzili przyczesani, w eleganckich garniturach. Ten chłopak wygląda mi właśnie na takiego typa. Taki to potrafi nieźle skołować i sędziego, i ławę przysięgłych. — Ale nie ciebie, Mike. — Racja — przyznał. — Za dobrze ich znam. Rozmowę przerwał im dźwięk komórki Joanny. — Sekcja jutro o wpół do dziewiątej — oznajmił Matthew pogodnym tonem. — Zdążymy jeszcze zjeść śniadanie. — Może lepiej nie — odparła słodko. — Jak sobie chcesz. Słuchaj — zaczął — obmyłem jej twarz, jest nieźle zmasakrowana. Mało kto zniesie taki widok — dodał po chwili. — Oszczędźmy tego rodzinie i zidentyfikujmy ją po uzębieniu. — W porządku. A w ogóle to wrócę dziś raczej późno, bo mam teraz sporo na głowie. — W takim razie do późnego zobaczenia. Mam nadzieję, że zdążysz na czas, żeby utulić mnie do snu. — Jasne — uśmiechnęła się. — To na razie, kochanie. Podniosła się z miejsca. — Sekcja jutro rano o wpół do dziewiątej. Wcale nie jestem taka pewna, czy dowiemy się czegoś nowego. No, ale jedźmy już. Wypadałoby złożyć wizytę siostrze Nan Lawrence. 53

*

Miejscowość Rudyard ciągnęła się parę kilometrów na północny zachód od Leek. W samym środku był tu ogromny akwen, przy którym działał klub żeglarski. Latem wielu ludzi ściągało tu nad wodę. Kupowali lody i korzystali z okazji, by przejechać się małą kolejką. Dawni wiktorianie uwielbiali to miejsce, a niejacy państwo Kipling upodobali je sobie tak bardzo, że nazwali po nim swojego syna. Ale dziś nie było tu ani jednej żaglówki, a krople deszczu biły w taflę szarego, złowrogiego jeziora. Niełatwo było znaleźć Quills w zapadającym zmroku, na błotnistej drodze, za szeroką furtką farmy, a na domu brakowało tabliczki z nazwą. Widocznie Lydia Patterson nie lubiła gości. Gdyby nie to, że jeden z funkcjonariuszy dobrze znał tę okolicę, pewnie wcale by tam nie trafili. Wprawdzie Arnold Patterson dokładnie wskazał drogę i opisał dom, ale spodziewali się czegoś więcej niż typowej wiejskiej chałupy. Nic dziwnego zresztą, skoro domy jej brata i siostry też wyróżniały się na tle pozostałych. I tak na miejscu czekała ich niespodzianka: niewielka, kwadratowa, drewniana chata z lat dwudziestych na samym środku zagrody. Była parterowa i wyglądała na zapuszczoną, jakby przez całe lata stała niezamieszkana. Ze ścian schodziła farba, dookoła żadnej zieleni, po podwórzu dreptały kury i owce, w błocie taplała się świnia, a w ogromnej kałuży pluskały się kaczki. Gdyby nie światło w oknie, przechodnie mogliby pomyśleć, że to jakieś stare, opuszczone gospodarstwo. Poza zwierzętami nie było tam ani żywego ducha. Mike zatrzymał wóz przy bramie. — Mam otworzyć tę bramę? — spytał. Uznała, że skoro prowadził wóz, to ona powinna zająć się resztą, ale właśnie wtedy rozpadał się gwałtowny deszcz, zacinając tak mocno, że gdyby zaryzykowała i wysiadła z wozu, to wylądowałaby od razu w błocie. Do diabła z wyzwoleniem kobiet, pomyślała, tu potrzeba prawdziwego dżentelmena. Uśmiechnęła się szeroko do Korpanskiego. — Jeśli byłbyś tak uprzejmy... Mężnie wyskoczył z wozu prosto w błoto, brudząc nogawki spodni. Joanna obserwowała go przez przednią szybę: w przeciwieństwie do szczupłej sylwetki Matthew jego była ogromna i przysadzista. Widocznie poczuł na sobie jej spojrzenie, bo uśmiechnął się, zrezygnowany, 54

otworzył bramę i wsiadł z powrotem do wozu. — Niezłe trzęsawisko — zauważył. Wjechał za ogrodzenie i zatrzymał wóz naprzeciwko stopni prowadzących do drzwi domu. Zamykając bramę, Joanna poczuła silny odór wiejskiego podwórza. Czuła, jak buty grzęzną jej w błocie, ale nie chciała, żeby siostra Nan Lawrence odsądziła ich od czci i wiary, gdyby zwierzęta pouciekały na drogę przez otwartą bramę. Jej uwagę przykuł jakiś ruch. Zerknęła na dom i zauważyła, że ktoś ją obserwuje. W oknie pojawiła się jakaś twarz, blada i ziemista na pierwszy rzut oka, a po chwili drzwi się otworzyły i zamajaczyła w nich tęga kobieca sylwetka. — A wy kto, u diabła? — niknęła. Trudno budzić należny respekt, brodząc po kostki w cuchnącym błocie. — Inspektor Piercy i sierżant Korpanski z komendy policji w Leek — zawołała, przysłaniając dłońmi oczy przed deszczem. — I po coście tu przyjechali? Niespodziewany podmuch wiatru sprawił, że Joanna musiała krzyczeć jeszcze głośniej: — Mamy złe wieści. Chodzi o pani siostrę. Kobieta podparła się pod boki, nie spuszczając z nich wzroku. — A jakie to złe wieści? — Obawiam się, że... — Joanna zrobiła kilka kroków w stronę domu. — Ale nie ma się czego obawiać — przerwała jej Lydia Patterson, tym razem nieco ciszej, a jej głos przybrał zadziwiająco łagodny, delikatny ton. Patrząc na nią z bliska, Joanna uznała, że ma do czynienia z jakąś pulchną hippiską w sile wieku. Kobieta miała na sobie długą, kraciastą spódnicę, sięgającą aż do ziemi i kremową falbaniastą bluzkę z kokardami przy dekolcie i bufiastymi rękawami. Jak na staruszkę ze wsi był to dość dziwaczny ubiór, zwłaszcza te bufiaste rękawy wokół jej potężnych ramion. Wyglądała w nich jak transwestyta. Joanna przyjrzała się jej z wyraźnym zaciekawieniem. — A poszła mi stąd — rzuciła nagle kobieta miękkim, niemal czułym tonem. Joanna odwróciła się i zerknęła pytająco na Mike'a. Ale to nie było do niej, tylko do brązowej owcy, która gramoliła się po schodach do drzwi. — A sio, Szaszłyk! — Owca zabeczała i szybko zbiegła w dół. — Co za cwane bestie — dodała łagodnie Lydia. — Ani się człowiek obejrzy, a już pakują mu się do domu. — Zmierzyła ich wzrokiem i odwróciła 55

się do drzwi. — Lepiej wejdźcie do środka, zanim przemokniecie do suchej nitki. A swoją drogą, jestem bardzo ciekawa, co to za złe wieści o mojej siostrze. Wprost nie mogę się doczekać. Weszli za nią do małego, przytulnego pokoiku, gdzie cuchnęło szopą, podobnie jak na podwórzu. Z sofy zeskoczyły dwie kury. — A sio mi stąd — rzuciła do nich. — Jak nie będziecie znosić jajek, to łby wam poukręcam i żywcem was upiekę. A teraz poszły mi stąd. — Chwyciła kury pod pachę i zaniosła do wiklinowego kosza w kącie pokoju. — Wstrętne ptaszyska — mruknęła bez cienia złości. — Człowiek okaże im trochę serca, a zaraz zajdą mu za skórę. Chyba trzeba będzie zamknąć je w kurniku. — Opadła na sofę i popatrzyła badawczo po ich twarzach, próbując coś z nich wyczytać. — No, mówcie — nalegała. — Czyżby Nan wreszcie kopnęła w kalendarz? Przynajmniej będzie o jedną wredną babę mniej na tym świecie... Joanna otworzyła usta, ale Korpanski był szybszy. — Została zamordowana — oznajmił beznamiętnie. Lydia przez długą chwilę patrzyła na niego z kamienną twarzą. — Poważnie? — spytała. Joanna pokiwała głową. W tej samej chwili sprawdziły się słowa jej brata: Lydia Patterson wybuchła śmiechem. — No nareszcie ktoś załatwił tę starą krowę — wykrztusiła, szybkim krokiem podeszła do drzwi, otworzyła je na oścież i wyjrzała na smagane deszczem ciemne podwórze. — Słyszeliście? Stara jędza nie żyje — zawołała, nie wiadomo do kogo. — Odwaliła kitę. Nareszcie mamy święty spokój. — Stała na progu, jakby wdychała świeże powietrze, nieskażone istnieniem Nan, a po chwili zamknęła drzwi i popatrzyła po ich twarzach. — A co na to mój starszy brat? — spytała z błyskiem w oku. — Niech no zgadnę: pewnie też wariuje z radości? — ciągnęła, przesuwając wzrokiem od jednego do drugiego. — Rzeczywiście, jakoś nie rozpacza — zauważyła nieśmiało Joanna. Kobieta otworzyła usta i znów zaniosła się gromkim śmiechem. — A pewnie, że nie, do diaska — wykrztusiła. — Ciekawe, kto odwalił tę brudną robotę? — Tego jeszcze nie wiemy... — To może wiecie chociaż, jak ją załatwił? — Została pobita na śmierć. 56

— Musiała nieźle zaleźć komuś za skórę — podsumowała, zaskakując ich inteligencją. — Ostatnio w okolicy zdarzały się już napady na starsze kobiety— zaczęła Joanna. Małe, piwne oczy Lydii popatrzyły na nią uważnie. — Tyle że moja siostra nie była taka jak inne w jej wieku — stwierdziła. — Ona była jedyna w swoim rodzaju. To stara, wredna jędza, która przez całe życie szukała guza. No i teraz dostała za swoje. — Oparła się na sofie i uśmiechnęła się. — I wiecie co? Ja to się nawet cieszę. Może na tym durnym świecie jest jeszcze jakaś sprawiedliwość — dodała, zadowolona z siebie, patrząc po nich pogodnym wzrokiem. — Tylko po co wy fatygowaliście się tu do mnie, zamiast szukać mordercy? Mogliście przecież przysłać pierwszego lepszego mundurowego. — Ścisnęła podwójny podbródek kciukiem i palcem wskazującym. — A może ściągnęła was tu czysta ciekawość? Joanna oblała się rumieńcem. — Chcemy tylko ustalić, gdzie pani była od niedzieli po południu do poniedziałku rano. — W domu, a niby gdzie miałam być. — I ma pani alibi? — Moje zwierzaki by wam powiedziały, gdyby tylko umiały gadać. Chcecie wiedzieć, kto życzył śmierci mojej siostrze? To bardzo długa lista. Ale wy pewnie myślicie, że to robota tego gangu, co? — Jej małe, przebiegłe oczka patrzyły to na Joannę, to na Mike'a, jakby szukała u nich potwierdzenia. — Jasne, niech wam będzie — dodała, podnosząc się z miejsca. — Ale wpadnijcie jeszcze, jak będziecie chcieli pogadać... — Ale z niej dziwaczka — westchnęła Joanna, kiedy już wyjechali z Quills. — Racja, jest trochę świrnięta — przyznał Mike. Od razu wyczuła jego żartobliwy ton. — Coś mi się zdaje, że ją polubiłeś. — Na swój sposób chyba tak — odparł i obrócił się twarzą do niej. — Przynajmniej nie udaje. — Też to zauważyłam — przyznała. Rzeczywiście, w zachowaniu Lydii Patterson nie było cienia obłudy. Nie siliła się na fałszywy żal, smutek czy łzy po zmarłej siostrze, mimo że okoliczności jej śmierci były wyjątkowo tragiczne. Joanna czuła, że rodzina Lawrence kryje jakieś 57

tajemnice, i zaczęła poważnie wątpić, czy morderstwo Nan to sprawka gangu. Pojechali w stronę Macclesfield Road i skręcili z powrotem do Leek. Joanna popatrzyła na Mike'a. — A tobie co tak wesoło? Czeka nas niezła harówka. — Wiem i strasznie się cieszę. Te nadgodziny przynajmniej pozwalają mi trzymać się z dala od domu. Zacmokała, zdziwiona. — I zostawisz biedną Fran sam na sam z teściową? — To przecież jej matka, nie moja. Wszyscy pragnęli się od kogoś uwolnić: Mike od teściowej, Joanna od Eloise, a Arnold i Lydia Pattersonowie od własnej siostry.

7. Lydia wyjrzała przez okno i odprowadziła wzrokiem wóz, który oddalił się drogą podjazdową w stronę miasta. Trzymała fason przy policji, ale w duchu była wstrząśnięta. Przechadzając się tam i z powrotem po ciasnym pokoiku, mruczała pod nosem. — Nie, to nieprawda — powtarzała w kółko. — To na pewno nie on. On by tego nie zrobił. To niemożliwe. — Ale głos w jej głowie podpowiadał coś innego: „Pogadaj z tą policjantką, ona cię zrozumie. Nie musisz nikogo wskazywać palcem. Niech dalej sobie myślą, że to sprawka tego gangu...” Po tylu latach miała dość dręczących ją myśli. Ale wystarczył jeden sposób, żeby je uciszyć i uciec od wspomnień. Pochyliła się nad zeszytem i zaczęła pisać: Dopiero Fredo przemówił Dorze do rozumu. — Trzeba ci wiedzieć, że to Cassandra zabrała jajko. Wbiła wzrok w okno, bez mrugnięcia wpatrując się w spływające po szybie strumienie deszczu, a po chwili mocno zaciągnęła zasłony. Joanna miała rację: tego wieczoru czekało ich mnóstwo pracy. Na tablicy napisała dużymi literami Nan Lawrence, a pod spodem kilka nurtujących ją pytań. — Przede wszystkim, kto mógł ją zabić i dlaczego? I czy z jej domu coś zginęło? — Spojrzała na Mike'a z ukosa. — Jutro rano po sekcji zabierzemy tam Christiana — dodała, cofając się o krok. — Chyba niczego nie pominęłam? 58

— A jak zabójca dostał się do środka? I dlaczego zaatakował ją przy pracy? Dopisała te pytania na tablicy. — Czy to zabójstwo ma jakiś związek z poprzednimi włamaniami i napadami? — ciągnął Mike. — A jeśli tak, to co może nas naprowadzić na ślad zabójcy? Oboje zamilkli na chwilę. — Mnie jakoś nic nie przychodzi do głowy. A tobie? — odezwała się wreszcie Joanna. — Mnie też nie. — A motyw zbrodni? Jak myślisz, Mike, co ich kręci? Wzruszył ramionami. — Dobra zabawa, pieniądze, chęć dominacji, przemoc. — Ładnie to powiedziałeś — skrzywiła się. — A ilu facetów jest w tym gangu? — Dwóch, trzech, najwyżej czterech. — A w ogóle skąd ten pomysł, że to gang? — Tak zeznały tamte kobiety. — Tylko dlatego, że to typowe zachowanie młodocianych przestępców — dopowiedziała. — Chyba tak. — No dobrze, niech będzie. Ale dlaczego posunęli się do zabójstwa? A może to było zaplanowane? — Wkraczasz w sferę własnych domysłów, Jo. Pokiwała głową. — Ciekawe tylko, czy zabójstwa dokonał cały gang, czy tylko jeden z nich, na przykład ich przywódca. — Obstawiałbym raczej to drugie. — Tak też myślałam. — A więc wtargnęli do Spite Hall z zamiarem zabójstwa. Czyli to nie jest już kolejny napad rabunkowy. Skinęła głową. — Wiesz, chyba jednak posuwamy się za daleko — zauważył, patrząc jej prosto w oczy. — Może odrobinę — przyznała. — Tyle tylko, że nie mamy żadnych śladów wtargnięcia. Myślisz, że nieufna staruszka tak po prostu wpuściłaby do domu obcych ludzi? Przewertowała kilka kartek — zeznanie Billa Tylmana i raport ekipy śledczej. — Pamiętasz, co powiedział Christian Patterson? Mało brakowało, 59

a musiałby się legitymować, żeby zajrzeć do niej z wizytą. Nan Lawrence była nieufna, ale i piekielnie czujna. Nie chce mi się wierzyć, że wpuściła obcych do domu, a zwłaszcza w taką pogodę, a już na pewno nie zostawiłaby otwartych drzwi. Pamiętaj, że od frontu są dwa okna — wystarczyło wyjrzeć i sprawdzić, kto stoi przy drzwiach. Daję głowę, Mike, że nie otworzyłaby nikomu obcemu. A to znaczy, że zabójca musiał być jej znajomym... Otworzył usta, by jej przerwać. — Chwileczkę — uniosła palec. — Spróbujmy odwrócić kota ogonem i spojrzeć na to z innej strony. Barra twierdzi, że dowody w miejscu zbrodni świadczą o tym, że staruszka wpuściła kogoś do domu, a potem spokojnie zajęła się wyszywaniem. — Jakoś mi to nie pasuje. — Wiem, Mike, ale mamy na to dowody i musimy je uznać, mimo że kłócą się z naszą teorią. To, co stwierdził Barra, trzeba przyjąć za podstawę śledztwa: rozbryzgana na gobelinie krew oznacza, że pierwszy cios padł z tyłu w chwili, gdy Nan Lawrence siedziała schylona nad płótnem. To właśnie tam i na oparciu fotela było najwięcej krwi. Uderzona, upadła na podłogę i leżała nieruchomo, a zabójca wymierzał jej kolejne razy — ciągnęła, choć słowa z trudem przechodziły jej przez gardło. — Trzeba kogoś dobrze znać, żeby wpuścić go do domu w niedzielę wieczorem i w jego obecności zabrać się do wyszywania. Mike wziął szybki, głęboki oddech. — Masz na myśli kogoś konkretnego, Jo? — Sam się domyśl — odparła, podnosząc się z miejsca. — Jutro wyśle się paru ludzi. Niech ustalą, co Nan robiła w niedzielę, a my w tym czasie spróbujemy rozgryźć tego Christiana. Nieźle to wymyśliłeś, żeby zabrać go na miejsce zbrodni. Może zresztą już tam był — dodała, a po chwili ziewnęła szeroko i wyciągnęła ręce nad głową. — Rany, jestem tak skonana, że nawet nie chce mi się wsiadać na rower. Zresztą i tak jest za późno — uśmiechnęła się do Mike'a. — Nie mam też sumienia wyciągać biednego Matthew z domu o tej porze... — I pewnie to ja mam cię odwieźć? — Gdybyś był tak uprzejmy. Korpanski nachmurzył się. — Wszystko, byleby tylko z dala od domu. Joanna miała ochotę objąć go przyjaźnie ramieniem, ale bała się, że mógłby odebrał ten gest jako coś więcej. Roześmiała się tylko i założyła kurtkę. — A niech to wszyscy diabli — rzuciła i posłała mu figlarny 60

uśmiech. — Dlaczego zawsze trafiają mi się takie trefne sprawy? Wolałabym coś prostego, na przykład: znajdujemy kobietę z nożem w plecach, a jej mąż przyznaje się do winy i podsuwa mi pod nos narzędzie zbrodni. Matthew zdążył już zasnąć nad czasopismem Medycyna Sądowa. Joanna kopnięciem zdjęła buty, weszła na palcach do kuchni, nalała sobie kieliszek wina i usiadła na sofie naprzeciw niego. We śnie wyglądał bardziej chłopięco: koszula rozpięta pod szyją, krawat niedbale przerzucony przez podłokietnik, nogi wyciągnięte na całą długość i potargane blond włosy. Poznali się osiem lat temu w trakcie śledztwa w sprawie, która do złudzenia przypominała zabójstwo Nan Lawrence — pobicie staruszki ze skutkiem śmiertelnym. Joanna była wtedy świeżo upieczoną panią sierżant po studiach. Okropnie bała się pierwszej sekcji zwłok i już przy pierwszym cięciu zrobiło jej się niedobrze. Matthew natychmiast przerwał i podsunął jej krzesło, a jego ciemnozielone oczy wpatrywały się w nią czule. Najwyraźniej spojrzeniem zdradziła się, że jej się podoba. Po sekcji, kiedy inni kończyli sporządzać notatki, niespodziewanie ją zagadnął. Joanna uśmiechnęła się na samo wspomnienie tamtej chwili. Poszła dolać sobie wina i wróciła do pokoju. Zadawał jej wtedy dużo pytań, jak na jakimś przesłuchaniu — dlaczego wybrała psychologię, co ją ciągnęło do pracy w policji, czy wykorzysta to, czego nauczyła się na studiach. Już wtedy wiedziała, że jest żonaty, a mimo to zaplątała się w ten ryzykowny romans jak mucha w pajęczą sieć. Uczucia wymknęły się spod kontroli. Bezwolnie brnęła w kłopoty, wbrew własnemu rozsądkowi, nie poznając samej siebie. A kiedy zaczęli razem sypiać, zupełnie straciła głowę. Któregoś chłodnego, listopadowego poranka obudziła się sama i świadomość, że Matthew śpi teraz u boku żony, spadła na nią jak grom z jasnego nieba. I wtedy postanowiła skończyć z tym dla własnego dobra. Napisała do niego lakoniczny list, prosząc, by już więcej się z nią nie kontaktował. Uszanował jej wolę i nie odzywał się przez ponad rok. Minęło osiemnaście miesięcy, podczas których rozpaczliwie próbowała ułożyć sobie życie z kimś innym, ale na próżno. Żaden inny mężczyzna nie dorastał mu do pięt. Spotkali się podczas sekcji zwłok zamordowanej pielęgniarki. Znów go zobaczyła, usłyszała jego głos i zrozumiała, że kocha go bardziej niż 61

kiedykolwiek. To już nie była szalona namiętność, ale głębokie przekonanie, że Matthew jest jedynym mężczyzną na świecie wartym jej miłości. Nieważne, że ich związek był z góry skazany na niepowodzenie. Wiedziała, że już nigdy nie spotka kogoś takiego jak on. Ta świadomość była dla niej bolesna, tym bardziej że po głowie wciąż tłukła jej się ta jedna myśl: przecież on jest żonaty. Nagle zapragnęła, żeby się obudził, przytulił ją, zapewnił, że ją kocha. Sapnął cicho i poruszył się niespokojnie, a czasopismo zsunęło się na podłogę. Otworzył oczy, ziewnął, przeciągnął się, przetarł dłonią czoło. Na jej widok uśmiechnął się leniwie i usiadł. — Cześć, Jo. Czemu od razu mnie nie obudziłaś? — Cześć, śpiochu — zamruczała, rozczulona. — Co cię tak zmęczyło? — Spojrzała na czasopismo. — Pewnie jakiś nudny artykuł? — Tylko nie nudny — zaśmiał się. — Sam go napisałem. — Nic mi nie mówiłeś, że wziąłeś się za pisanie. — Nie byłem pewien, czy go wydrukują. — A jaki tytuł? — Stłuczenia pośmiertne. Zostawisz mi trochę tego wina czy sama wszystko wypijesz? Przysunęła się bliżej. — Masz, napij się... — No i co? Dorwaliście już tego drania? — zagadnął ją później Matthew. — Jeszcze nie. Mamy za mało dowodów, żeby kogoś przymknąć. — A więc czekają mnie przypalone obiady, odgrzewane resztki z mikrofalówki, jedzenie na wynos i pizza na telefon — orzekł poważnym tonem. — Niestety, skarbie.

8. Środa, 28 października Matthew przywiózł Joannę do kostnicy wpół do dziewiątej. — Rentgenogram powinien już tu być — oznajmił. — Obawiam się, że czeka nas też paskudny widok. 62

Joanna zdążyła już przyzwyczaić się do osobliwej atmosfery kostnicy: białe jarzeniówki, dowcipne uwagi pracowników, strach na twarzach funkcjonariuszy i rzeczowy ton sierżanta Barraclougha. Podczas makabrycznego procederu każdy próbował stwarzać pozory normalności. Pośrodku sali zjawił się Matthew, niepodobny do siebie w swoim chirurgicznym ubraniu: miał na sobie ciemnozielony kitel i spodnie, a na wierzchu długi, ciężki, gumowy fartuch. Przejrzał przyczepione do tablicy wyniki prześwietlenia. — Jest tak jak myślałem: liczne pęknięcia czaszki, niektóre na tyle głębokie, że spowodowały utratę przytomności, a potem zgon. Połamane obie kości promieniowe i łokciowe, żebra i łopatka. Fatalne pęknięcie kości udowej z przemieszczeniem, a przy tym liczne obrażenia spowodowane silnym pobiciem. — Spoglądając na Joannę, umieścił skalpel w plastikowej rączce. — No, a teraz przetestujmy w praktyce moją teorię o stłuczeniach pośmiertnych. Wszyscy się cofnęli, gdy Matthew zaczął przewiercać czaszkę, by obejrzeć mózg. Joanna bacznie go obserwowała: pracował w milczeniu, wstrzymując się od komentarzy, dopóki nie skończył. To, co robił, pochłaniało go bez reszty. Swoje spostrzeżenia zwykle nagrywał na mały dyktafon. Po sekcji zwrócił się do funkcjonariuszy. — Jakieś siedem czy osiem ciosów w głowę — podsumował. — Pierwszy, wymierzony w tył głowy, spowodował utratę przytomności. Większość ciosów zadano jej już po tym, jak nastąpił zgon. Co za paskudna śmierć. Obyście złapali tego drania, Jo — szepnął do niej. — Że też musicie się zmagać z takimi potworami — dodał. Czuła, że pod jego odrazą i oburzeniem kryje się strach — o nią samą i o to, że wkrótce przyjdzie jej stanąć twarzą w twarz z tak bezwzględnym psychopatą. — Dzięki, Matthew — uśmiechnęła się blado. — No, to pędzimy dalej. Czeka nas jeszcze mnóstwo roboty. Dogonił ją, kiedy wychodziła. — Błagam cię, Jo, uważaj na siebie. Jeśli już musisz pakować się w kłopoty, to niech Korpanski nie odstępuje cię ani na krok. — Może od razu powinnam wynająć ochroniarza? — zażartowała. — Nic takiego nie powiedziałem. — Popatrzył na nią uważnie. — Proszę cię tylko, żebyś była ostrożna. Zrób to dla mnie. — Musnął wargami jej policzek. — Nie chcę, żeby stało ci się coś złego. — Jasne, doktorze Levin — rzuciła beztrosko. 63

*

Barra zawiózł ją do Spite Hall, gdzie czekał na nią Mike. Droga dojazdowa była zastawiona wozami policyjnymi. Mike otworzył drzwi auta. — A jeśli nie zastaniemy chłopaka? — spytał. — To przyciśniemy jego dziadka. Drzwi willi były otwarte, a stary Patterson stał na ganku i podpierał się laską. Obrzucił ich wzrokiem i Joanna z czystej ciekawości zapragnęła zbadać relacje między rodzeństwem. — Czy mógłby pan podejść z nami do domu siostry i rozejrzeć się, czy niczego nie brakuje? — zaproponowała. Stary nie spuszczał wzroku z betonowego klocka. — A niby po co, skoro i tak nigdy tam nie byłem? — mruknął. — Nan zatrudniała pomoc domową. Ona zna tę ruderę jak własną kieszeń. — Wie pan może, jak się nazywa? — Marion Elland. Mieszka na osiedlu Tittesworth. Joanna szybko zanotowała. — A przypomniał pan sobie, kiedy ostatnio widział pan siostrę? Przybrał tajemniczą minę i Joanna zaczęła zastanawiać się, czy stary przypadkiem czegoś nie ukrywa. Oderwał wzrok od szarego budynku i spojrzał na Joannę. — Widzi pani, my... — przerwał i odkaszlnął głośno. — My staraliśmy się nie wchodzić sobie w drogę. Joanna odmierzyła wzrokiem niewielką odległość między domami. Jakieś dwa metry? W tak bliskim sąsiedztwie nie da się nie wchodzić sobie w drogę. Popatrzyła na niego wyczekująco. — To kiedy? Tydzień temu? Miesiąc temu? — rzekł Mike. Patterson zgarbił się jeszcze bardziej i odwrócił głowę w jego stronę. — Zdaje się, że pod koniec sierpnia, sierżancie. Ja prawie nie wychodzę z domu — dodał. Był stary i schorowany, ale jego umysł wciąż pracował bez zarzutu. — A czy mógłby pan podać dokładną datę? — poprosiła delikatnie. — Gdzieś pod koniec sierpnia, w jakieś święto. To było chyba w poniedziałek. Nie zamieniliśmy wtedy ani słowa. Wzajemna niechęć brata i siostry była wyczuwalna na kilometr, ale Joanna chciała wiedzieć więcej. — Czy poszło wam tylko o ten dom? — Dom jak dom, człowiek do wszystkiego się przyzwyczai — mruknął. — No, może z małymi wyjątkami — dodał i zamilkł. — Ale pal licho dom, skoro Nan kopnęła w kalendarz — rzekł po chwili. 64

Joannę zżerała ciekawość. — Dziwny był ten wasz ojciec — zauważyła. Patterson nawet nie silił się na oburzenie. — A żeby pani wiedziała — odparł, zaciskając dłoń na lasce. — Już pani mówiłem, co to był za typ. Chciał nas ze sobą skłócić, bo miał z tego niezły ubaw. Już on dobrze wiedział, że ja i Nan będziemy skakać sobie do gardła. — A Lydia? — To stara dziwaczka. Założę się, że już ją pani poznała. — Jego szkliste oczy przeszyły ją wzrokiem. Joanna skinęła lekko głową. Rzeczywiście, Lydia Patterson była jedyna w swoim rodzaju. — Ten stary łajdak dobrze wiedział, jak bardzo kochałem tę ziemię — mruknął Arnold i odwrócił się w stronę swojego zapuszczonego domu. — Miałem ją uprawiać, żeby obrodziła, a Nan zadbałaby o ten piękny dom. A tymczasem całymi latami patrzyłem, jak te pola leżą odłogiem. Byłem tak wściekły, że celowo doprowadziłem ten dom do ruiny. A co ona na to? Postawiła mi tę ohydną ruderę pod samym nosem i skazała mnie na ten wstrętny widok. — Chciał się odwrócić, ale nie miał siły, więc uniósł rozpaczliwie rękę. Oboje doskonale go rozumieli. — I tak po śmierci ojca Nan i ja przestaliśmy się widywać. — A co na to jej mąż? Sam mógł przecież zająć się uprawą ziemi i nie zgodzić się, by Nan wybudowała ten dom. — David... Ta wojna go dobiła. Chłopaki ze wsi nie nadają się do wojska, pani inspektor. O wojnie Joanna miała raczej mgliste pojęcie. — A ja myślałam, że rolników nie biorą do wojska — przyznała. — Ale David był inny, głupi patriota. Posłuchał sumienia i chcąc nie chcąc rzucił się na to, do czego zupełnie się nie nadawał: walkę na froncie. Tylu ludziom ta wojna dała się we znaki — dodał typowym dla siebie powściągliwym tonem. Joanna nie kryła, że historyczny wątek nie bardzo ją interesuje. Co to wszystko miało wspólnego z morderstwem jego siostry? Czuła, że Korpanski też się niecierpliwi. Zamiast wysłuchiwać ględzenia starca o wojnie, wolał raczej zająć się przesłuchaniem jego wnuka. Wtedy też w Pattersonie obudziła się ciekawość. — Jak myślicie, kto mógł to zrobić? — W mieście było już parę innych napadów na starsze kobiety. Patterson pokiwał głową. — Wiem, czytuję gazety. 65

— Podejrzewamy, że to ci sami sprawcy. Nie mamy jeszcze dowodów, ale wszystko na to wskazuje. Stary, jak zwykle, przyjął tę wiadomość z wrodzonym stoickim spokojem. — Hm, no cóż, pożyjemy, zobaczymy. — A czy zna pan treść testamentu siostry? Twarz Pattersona z wolna rozpromieniła się w uśmiechu. Miał całkiem niezłe uzębienie, jak na swój wiek. — Zapisała wszystko Christianowi — oznajmił. Joanna poczuła wzdrygnięcie Mike'a. Stary dał im doskonały pretekst do rozmowy z chłopakiem. Tymczasem po domu rozległy się egzotyczne rytmy muzyki jungle, przywołując w pamięci Joanny pewne wydarzenie. Któregoś dnia ojciec zabrał ją do kina. Robił to tak rzadko, że ten dzień zapadł jej głęboko w pamięć. Poszli na film z serii Indiana Jones. Przy scenie porwania białych ludzi przez kanibali w dżungli ojciec nachylił się i szepnął: „Jak tylko przestaną grać na bębnach, to zaraz ich zjedzą”. Wtedy, jako dziecko, bardzo się bała, a dźwięk afrykańskich bębnów do dziś budził w niej niepokój. Wchodząc schodami na górę, czuła narastające napięcie, ale kiedy dotarli na poddasze, muzyka nagle ucichła. Piegowata twarz Christiana Pattersona wyjrzała zza drzwi. — Coś mi się zdawało, że słyszałem kroki. — Posłał im swój ujmujący uśmiech. — A już myślałem, że ta muzyka kompletnie mnie ogłusza. No, ale przede wszystkim dzień dobry. Państwo znowu do mnie? — Właśnie. — A ja ciągle siedzę nad tym piekielnym esejem do napisania. Ale może państwo wejdą? Już na pierwszy rzut oka wiadomo było, że chłopak czuje się tu jak we własnym domu: ściany koloru jasnej żółci i zieleni, cyklinowana i lakierowana podłoga, przykryta tu i ówdzie małymi dywanikami, długa piankowa sofa z wielobarwną narzutą. Przez otwarte drzwi było widać drugi schludnie urządzony pokój, w korytarzu przy schodach mieściła się mała kuchenka i jeszcze jedne drzwi, które widocznie prowadziły do łazienki. Chłopak mierzył Joannę uważnym spojrzeniem. Zadziwiła ją jego reakcja. Do tej pory widziała w nim bratnią duszę, ale teraz, obserwując jego twarz, zrozumiała, że grubo się pomyliła. Dziś wydawał się jakiś chłodny i obojętny. 66

— Długo o tym myślałem — rzucił beztrosko. — I nadal nie rozumiem, jak oni weszli do jej domu... Czuła, że powinien raczej okazać smutek, zamiast zarzucać ich takimi pytaniami. Od tego przecież jest policja. Na Boga, przecież ten smarkacz doskonale wie, po co tu przyszli. Ciepłe, jasnobrązowe oczy Christiana skierowały się prosto na nią. A może jednak się myliła, podejrzewając go o kompletny brak uczuć. Musiał przecież coś czuć, nawet jeśli nie był to żal. — A może po prostu wybili szybę? — spytał jeszcze. — Nie, to odpada. Jego ciekawość rosła z każdą chwilą. — W takim razie, pani inspektor, to ja widziałem ją żywą po raz ostatni. — W niedzielę wieczorem? — wtrącił Mike. — Dokładnie tak — odparł spokojnie. — I wcześniej też, jak szła do kościoła. Chciałem nawet ją podwieźć, ale odmówiła, uparta sztuka — dodał z nutą rozczulenia. — Przez ten artretyzm ledwo się ruszała, ale co niedzielę zasuwała pieszo do kościoła. Najlepiej będzie, jak przejdę się z wami do jej domu — zaproponował ochoczo. — Chcę sam wybadać, jak ten drań się tam dostał. Joanna jęknęła w duchu. Znalazł się detektyw amator! — Jak sobie chcesz — rzuciła. Za plecami usłyszała, jak Mike westchnął z ulgą. Kiedy zeszli na dół, Arnold Patterson czekał już w holu. — Wszystko w porządku, dziadku — uspokoił go Christian. — Zajrzę tylko do babci Nan sprawdzić, czy nic nie zginęło, i zaraz wracam. Stary pokiwał głową i poczłapał do pokoju. Na drodze dojazdowej wciąż stały wozy policyjne, a wśród nich wielki, biały furgon z jasnopomarańczowym paskiem — punkt koordynacyjny. Minęli wóz i ruszyli do wejścia domu. Drzwi Spite Hall były otwarte, a w środku panował chłód. Joanna delikatnie pouczyła Christiana, co ma robić. — Rozejrzyj się i sprawdź, czy niczego nie brakuje. Tylko proszę cię, niczego nie dotykaj, żeby nie zatrzeć żadnych śladów. I włóż jeszcze to — podała mu obuwie ochronne. Uśmiechnął się niepewnie i ruszył wąskim korytarzem do pokoju, a kiedy wszedł do środka, zauważyli na jego twarzy grymas. Barra zdążył już zaznaczyć i ponumerować ślady krwi, ale najbardziej rzucały się w oczy narysowane kredą zwłoki. Przewrócone meble leżały nietknięte 67

i lada chwila miały zostać wywiezione do laboratorium. Na widok czerwonych smug twarz Christiana pobladła. — To jej krew? — wyjąkał. Joanna przytaknęła ruchem głowy. — Odkąd pamiętam, zawsze przesiadywała w tym samym miejscu, tam, przy oknie — orzekł, wskazując palcem. — I bez przerwy coś wyszywała. Podszedł bliżej i ogarnął wzrokiem ślady krwi aż do zaplamionego gobelinu. Wyciągnął rękę, jakby chciał go dotknąć, ale natychmiast cofnął ją, pamiętając pouczenie Joanny. — Ciągle tylko wyszywała, całymi godzinami dobierała kolory nici, jakby świata poza tym nie widziała — dodał z uśmiechem. — A przy tym mruczała pod nosem jak wariatka. Recytowała wiersze, śpiewała piosenki albo po prostu gadała coś do siebie. — Spojrzał na Joannę ciepłym wzrokiem. — Lubiła śpiewać, ale głos miała fatalny. Przez chwilę Joannie zdawało się, że jego oczy zaszkliły się od łez.

9. Lydia przerwała pisanie. Jej ręka samowolnie zsunęła się po krawędzi biurka do blaszanej kasetki na małym stoliku. Otworzyła ją i przebierała palcami w zawartości, dopóki nie znalazła zdjęcia. To była stara fotografia w sepii, przedstawiająca troje dzieci o poważnych twarzach — chłopczyka i dwie dziewczynki. Obie miały długie włosy i ciemne, smutne oczy i były ubrane w bawełniane bezrękawniki. Chłopczyk wydawał się starszy i wyższy i stał w takiej pozie, jakby chciał chronić obie dziewczynki. Długo patrzyła na to zdjęcie, a po chwili ukryła głowę w ramionach i jęknęła drżącym głosem: — Boże, zmiłuj się nad nami... Christian zatrzymał się przy stojącym zegarze. — Uroczy, stary grat — rzucił pieszczotliwie. — Tyle razy próbowałem go naprawić, a babcia nie mogła pojąć, dlaczego ciągle coś z nim nie tak. Tłumaczyłem jej to na okrągło, aż w końcu dałem sobie spokój i orzekłem tylko, że jest stary i chory jak ona. — Ogarnął wzrokiem sofę, dywan, wypalony kominek i popatrzył w okno, na ten drugi dom, starszy i bardziej okazały. — To była herszt baba — podsumował. — Robiła z ludźmi, co chciała. — Na to wygląda. 68

— Ale to nie to, co myślicie — rzucił szybko w jej obronie. — Kiedy wybudowała ten dom, ludzie zaraz zaczęli gadać... Bo wiecie, jak na niego mówią? — spytał po chwili. — Niesłusznie zresztą, ale tak się jakoś przyjęło. A babcia miała swoje powody. — Jakie powody? Christian odwrócił wzrok. — To nie w porządku, że dziadek dostał tamten dom. — To nie jego wina, że ojciec zapisał mu go w testamencie — zauważyła Joanna. — A w ogóle to powinieneś się cieszyć, bo dzięki temu masz dach nad głową. — Ale wystarczy popatrzeć na tę willę. — Chłopak wyjrzał przez okno i obrzucił budynek pogardliwym wzrokiem. — Stoi tu od osiemnastego wieku, a on totalnie ją zapuścił. Przecież to kompletna ruina. Gdyby babcia tam mieszkała, to dziś byłby to prawdziwy pałac — wzruszył ramionami. Oczami wyobraźni ujrzała Christiana Pattersona z jego babką, która siedzi obok z robótką w ręce i zatruwa go jadem nienawiści. Instynktownie czuła, że stary Patterson ma rację: Nan Lawrence rzeczywiście wywierała na jego wnuka zły wpływ. Christian rozejrzał się po pokoju. — A ona musiała mieszkać w takiej ruderze. Fatalna sprawa, nie? — Ale nie musiała budować się tak blisko, a do tego koszmarnie — zaprotestowała Joanna. — Mogła wybrać jakieś inne miejsce i postawić ładny domek, a nie takie betonowe brzydactwo. — Zrobiła to dla żartu — rzucił pogardliwym tonem. Mike i Joanna wymienili spojrzenia. Jakoś nie bardzo chciało im się wierzyć, żeby taki żart kogokolwiek rozbawił. Lydia wzięła głęboki oddech i zamknęła zeszyt. Nie było sensu dalej pisać. Fabuła wymykała się jej spod kontroli i wbrew logice akcji. Lydia odłożyła pióro i wstała z krzesła. Dość już na dziś. Trzeba wyjść z domu, doglądnąć zwierząt, naprawić wreszcie dach kurnika. Wszystko, byleby tylko uciec od wspomnień. Fotografia leżała na biurku, skąpana w gwałtownym blasku słońca. No i jak? Nic nie zginęło? Christian rozejrzał się powoli po pokoju i pokręcił głową. — Raczej nie. Zresztą nie mieli tu czego ukraść. 69

— Na to wygląda. — Chłopak miał rację. Co można ukraść z domu, gdzie nie było telewizora ani innego wartościowego sprzętu? — A czy babcia trzymała w domu jakieś pieniądze? — Bardzo niewiele. Wiem, że to dziwne w jej wieku, ale miała konto w banku, na które przelewali jej emeryturę. — Na moje oko tylko ten zegar ma tu jakąś wartość — stwierdziła Joanna. — To pewnie pamiątka rodzinna? — Ależ nie. W posagu dostała tylko parę zasłon. A zegar pochodzi od Lawrence'ów, rodziny jej męża. Zawsze mówiła, że to jedyna porządna rzecz, która po nich została. A więc małżeństwo Nan Lawrence nie należało chyba do udanych. Joanny wcale to nie dziwiło — stary Patterson już wcześniej dał im to do zrozumienia, a swoją drogą trudno było wyobrazić sobie Spite Hall jako powojenne gniazdko miłości. Ale Joannę intrygowało coś jeszcze. — A ten gobelin? Skąd jej przyszedł do głowy pomysł na tak drastyczny temat? — spytała, zanim wyszli z pokoju. — Nie mam pojęcia — wzruszy! ramionami. — Wiem tylko, że to było dla niej ogromnie ważne. Wyszywała go już od ładnych paru lat. — Spuścił wzrok i popatrzył na płótno. — Właściwie to nigdy przedtem się temu nie przyglądałem — przyznał, a na jego ustach pojawił się lekki uśmiech. — Robótki ręczne to nie moja specjalność, sama pani rozumie. — A dla kogo to robiła? — dociekał Korpanski. — Nie wiem dokładnie, nigdy mi nie powiedziała, ale to chyba dla kościoła, na ołtarz czy na klęcznik — odparł z uśmiechem i Joanna znów przez chwilę dała się zauroczyć mądremu spojrzeniu jego piwnych oczu. — I pomyśleć, że ktoś pobił ją na śmierć właśnie wtedy, gdy tworzyła tak zaszczytne dzieło — szepnął, a po chwili zawahania dodał: — A do tego splamił je jej własną krwią. — Zaśmiał się sucho. — Teraz chyba nie nadaje się już do kościoła? Tyle ciężkiej pracy po to tylko, żeby pokazać go w sądzie jako dowód, jeśli w ogóle złapiecie tego drania. Bo na razie gra wam na nosie, prawda, pani inspektor? Ta złośliwa uwaga rzucona przesadnie uprzejmym tonem zbiła ją z tropu. Od razu przybrała pozycję obronną. — Po prostu brak nam dowodów — odparła. — A śmierć mojej babci wam ich dostarczy? — Mówisz tak, jakbyśmy dotąd bardzo na to czekali. 70

— Wcale tego nie powiedziałem — przerwał spokojnie. — Tyle tylko, że cała ta sprawa jest wam bardzo na rękę — dodał, przypatrując się narysowanym kredą zwłokom. — Zbrodnia nigdy nie jest nam na rękę — rzuciła cierpko Joanna. — Jasne, że złapiemy zabójcę, ale po stokroć wolelibyśmy wrócić życie twojej babci. Na jego młodzieńczych wargach czaił się lekki uśmieszek. — W takim razie jesteście jedynymi, którzy nie cieszą się z jej śmierci. — No i ty, Christianie — odparowała zaczepnie. Poczuł wyzwanie i w jego oku pojawił się błysk. — To chyba oczywiste — prychnął i zamyślił się na chwilę. — Chyba już rozumiem, po co mnie pani tu przyprowadziła — dodał żartobliwie. To był najlepszy moment, by przejść do rzeczy. — I co o tym myślisz? Kto mógł to zrobić? — No cóż — mruknął, mierząc wzrokiem najpierw Joannę, a potem Korpanskiego. — Szczerze mówiąc, nie mam zielonego pojęcia, ale w tę waszą wersję o gangu jakoś nie chce mi się wierzyć, mimo że liczycie na takie dowody. Zabrzmiało to idiotycznie, prawie jak kpina, ale Joanna nie dała się zbić z tropu. Postanowiła zagrać na jego pewności siebie. — No racja, nie mogli tak po prostu wkraść się do jej domu. Sam przecież mówiłeś, że miała dobry słuch i na pewno by ich usłyszała. — Zgadza się, pani inspektor. — I wzrok też miała niezły. — A więc krąg podejrzanych się wam zacieśnia. Był tak bezczelny i zadufany w sobie, że miała ochotę rzucić mu jeszcze kilka mocnych argumentów — na przykład to, że innych napadów dokonano w mieście, a ten miał miejsce na peryferiach, jakieś pięć kilometrów od głównej szosy. Albo to, że Nan Lawrence nie miała nic, co mogłoby zwabić włamywaczy. Wystarczyło zajrzeć przez okno, aby się przekonać, że nie ma tam nic wartościowego jak telewizor czy inny sprzęt. A poza tym podczas włamania Nan nie siedziałaby tak spokojnie nad swoją robótką. Jej obrażenia ciała wskazują na to, że nawet nie odwróciła głowy, aby spojrzeć zabójcy w twarz, zupełnie jakby jego obecność wcale jej nie przeszkadzała. Tu, w przeciwieństwie do innych napadów, których okoliczności badali niemal od roku, nie natrafili na żadne ślady włamania — zamki i okna były nietknięte. A przy tym Joanna czuła instynktownie, że ten brutalny atak, którego szczegóły Matthew odkrył 71

podczas sekcji zwłok, nie miał nic wspólnego z tamtym włamaniem do domu Cecily Marlowe, kiedy to napastnik z zimną krwią poranił jej twarz. Śmierć Nan Lawrence miała zupełnie inne oblicze. Joanna jednak nie rwała się do takich zwierzeń. Posłała chłopakowi szeroki uśmiech. — Myślę, że bardzo się nam przydasz — rzekła, pobudzając jego pasję detektywa amatora. — Naprawdę? — rzucił swobodnie i odpowiedział jej uśmiechem. — No tak, wieczorem chodzicie przecież z chłopakami po pubach, a tam zawsze można coś niecoś usłyszeć. Jeśli w Leek grasuje jakiś gang, to pewnie spotykają się w którymś z miejscowych pubów. Spróbuj się coś niecoś wywiedzieć. Pokiwał niepewnie głową. — Jasne, postaram się, chociaż nie wydaje mi się, że to miejscowi. W okolicy jest jeszcze parę większych miast, gdzie jest o wiele bardziej niebezpiecznie. Do Leek wystarczy godzina jazdy. Założę się, że to jacyś przyjezdni. Ale zgoda, popytam się i zobaczę, co da się zrobić, chociaż sam nie wiem... — Dzięki, jesteś naprawdę genialny — przerwała mu Joanna z uśmiechem. — A teraz przejdźmy się jeszcze po domu. Rozejrzyj się uważnie, liczy się każdy szczegół. Nie zabrało im to dużo czasu. Spite Hall był niewiele większy od wojskowego baraku: dwa pokoje od frontu, za sypialnią łazienka, a w głębi kuchnia. Cały układ wnętrza był rażąco nieproporcjonalny — ciemny korytarz prowadził do centralnej części, gdzie znajdował się długi, wąski pokój gościnny, kuchnia była ciasna i obskurna, a przy tym świeciła pustkami: stał tam tylko oszklony kredens, w którym Nan trzymała kilka paczek płatków śniadaniowych, bochen czerstwego chleba, parę woreczków herbaty i maleńki słoik dżemu. W zlewie zauważyli dwie białe filiżanki, a na suszarce leżała otwarta paczka herbatników Rich Tea. Na dębowym stole, nakrytym wyblakłym, bawełnianym obrusem, stało stare radio w brudnej, szarej, plastikowej obudowie z winylową gałką. Panowały tu bardzo skromne, wręcz spartańskie warunki. Christian długo rozglądał się po kuchni, a na koniec wzruszył tylko ramionami. — Wszystko jest tak jak było — orzekł. Joanna zapytywała się w myślach, jaki naprawdę jest ten chłopak. Był pełen sprzeczności: niby sympatyczny, a jednak skrycie agresywny, zdolny do bezwzględnego, otwartego ataku. W duchu zastanawiała się, co tak naprawdę łączyło go z babką? Nie potrafiła odgadnąć jego uczuć. Chwilami 72

jego wzruszenie i smutek zdawały się prawdziwe, a kiedy indziej reagował obojętnie i zachowywał się tak, jakby ta cała sytuacja zaczynała go bawić. Stary Patterson mówił przecież, że zażyłość między jego wnukiem a Nan była wręcz niezdrowa. W drodze do Spite Hall Christian przybrał smutną i przejętą minę, ale jego emocje zaraz opadły i stał się na powrót spokojny, beztroski czy wręcz arogancki, zwłaszcza kiedy podważał ich argumenty. Jaki był naprawdę? Czy potrafił szybko zmieniać maski? Za to do Nan Lawrence nie sposób było mieć stosunek ambiwalentny. Taka kobieta budziła tylko silne skrajne emocje — uwielbienie albo nienawiść. Z trojga najbliższych jej osób dwie nienawidziły jej z całego serca, a uczucia trzeciej trudno było odgadnąć. W kuchni dołączył do nich sierżant Barraclough. — Tu jest tak samo jak u mojej babci — zauważył, rozglądając się dookoła. — Pamiętam, jak byłem mały. Zawsze piekła babeczki na podwieczorek — dodał z błyskiem w oku. — Wierz mi, Jo, nigdy w życiu nie jadłem tak wyśmienitych babeczek z rodzynkami, masłem i dżemem. — Poklepał się po wydatnym brzuchu. — To przez nie tak się zaokrągliłem, ale warto było. Joanna roześmiała się. — À propos jedzenia, pamiętasz może, ile mleka było w butelce? — spytała. — Odrobina na samym dnie, wystarczyłoby na jakieś dwie filiżanki kawy. — W takim razie to się musiało stać po kolacji — wtrącił stanowczo Christian. — Babcia zawsze zostawiała trochę mleka na rano do herbaty, żeby starczyło właśnie na dwie filiżanki, a potem płukała butelkę i stawiała przed drzwiami, zanim zjawił się mleczarz. — A o której zwykle jadła kolację? — O wpół do siódmej. — I na pewno nie widziałeś nic podejrzanego w niedzielę wieczorem? Żadnych samochodów przed jej domem? Christian zawahał się. — Około szóstej widziałem wtedy babcię przez okno — zaczął. — Zasłony nie były zaciągnięte. Widziałem, jak siedziała i wyszywała. — I nie wpadłeś do niej z wizytą? — Nie. — A to ciekawe — mruknął Mike z niedowierzaniem. — A o której zwykle piła poranną herbatę? 73

— O wpół do ósmej. Joanna zerknęła na Mike'a. A więc, jeśli wierzyć słowom Christiana, Nan Lawrence została zamordowana między osiemnastą w niedzielę a wczesnymi godzinami rannymi w poniedziałek, i tylko dzięki spostrzegawczości Tylmana udało im się to ustalić. Wszyscy troje wyszli z kuchni, zostawiając Barrę sam na sam z jego wspomnieniami, i udali się do łazienki. Była wyłożona kaflami, wyposażona w biały sprzęt z lat czterdziestych, wytarte, szarawe ręczniki, plastikowe zasłony. Na podłodze leżało niebieskie linoleum, a parapet pokryła pleśń. Już na pierwszy rzut oka było widać, że tu nikt niczego nie ruszał i po niespełna minucie stamtąd wyszli. Na koniec zajrzeli jeszcze do sypialni, gdzie zastali sierżanta Barraclougha, zajętego szukaniem dowodów. Na łóżku leżała sterta ubrań wyjętych z szafy — kilka starych futer, suknie z krempliny, spódnice, bluzki, stos kartonów z butami, a wokół roznosił się zatęchły odór naftaliny. Na twarzy Christiana pojawił się cień wzruszenia. Stanął w drzwiach, blokując przejście Joannie i Mike'owi, jakby bał się przekroczyć próg sypialni babki. — O co chodzi? — spytali. — To ten wstrętny smród kulek naftalinowych — wyjaśnił. — Zawsze nimi cuchnęła — skrzywił się. — I pomyśleć tylko, że wszystko, co po niej zostało, to zakrwawiony gobelin i smród naftaliny. I jak tu wierzyć w życie wieczne, pani inspektor. Przyjrzała się dokładnie jego twarzy, jakby szukała w niej przebłysku prawdziwych emocji, ale on nadal zachowywał stoicki spokój i opanowanie. Nie ruszając się z miejsca, pomachał ręką koło nosa. — Nie wiem nawet, skąd tak cuchnie: czy tylko z szafy, czy z całego pokoju — zastanawiał się. — Jeszcze nigdy tu nie byłem. Joanna zauważyła, jak Mike notuje te słowa w pamięci. Jeśli na meblach w sypialni znajdą się jego odciski palców, to znaczy, że chłopak kłamie. Wystarczy mu to udowodnić, a od razu ściągnie na siebie podejrzenia i zacznie się motać. Tymczasem chłopak wciąż był skory do pomocy. — Nie sądzę, by trzymała tu jakieś wartościowe rzeczy, ale, jak już mówiłem, jestem tu pierwszy raz w życiu — powtarzał jak mantrę, jakby chciał ich sprowokować, żeby sami to sprawdzili. — Warto by jeszcze pogadać z Marion Elland — dodał po chwili. — Pracowała u babci Nan jako pomoc domowa. Kręciła się tu zawsze ze ścierką i odkurzaczem i głowę daję, że znała ten dom lepiej niż swój 74

własny. Jeśli coś stąd zginęło, to na pewno to zauważy — stwierdził, patrząc zamyślonym wzrokiem. Mike poruszył się w korytarzu. — I jesteś pewien, że babcia nie trzymała w domu żadnych pieniędzy? — spytał. — Tak, panie sierżancie — zapewnił. — I nigdy nie widziałeś u niej większej sumy gotówki? — drążył. — Tylko parę funtów na mleko — odparł i popatrzył mu prosto w oczy równie niechętnym wzrokiem. — Za taką sumę się nie zabija, panie sierżancie. — Różnie to bywa, Christianie — wtrąciła łagodnie Joanna. — Jedni nie umieliby zabić nawet dla milionów, a inni mordują dla paru pensów. Chłopak wyraźnie się speszył. — Hm, czy mogę już iść? — spytał, zerkając na zegarek. — Śpieszę się na wykłady. Zaczekali, aż zniknie za drzwiami. — No i co ty na to? — zwróciła się Joanna do Mike'a. — Nie wiem, Jo. Jakoś nie mogę go rozgryźć — odparł powściągliwie. — Za dużo na niego wskazuje, a on doskonale wie, że nie ujdzie mu to na sucho. Trzeba przyznać, że łebski z niego smarkacz. No i po co miałby ją zabić? Ciekawe tylko, czy dostaniemy nakaz przeszukania Brushton Grange. — Dobrze by było — przyznała, patrząc na zegarek. — Ale teraz chcę pogadać z tą kobietą, która u niej pracowała... Wiesz, Mike, myślałam też sobie o tym gangu i coś mi przyszło do głowy,. — No to mów. — A jeśli to nie są ci sami sprawcy? Może daliśmy się nabrać, bo w każdym przypadku ofiarą była starsza kobieta. A tymczasem... — Nie wymyślaj, Jo. — Czekaj, pierwszych kilka włamań mogli dokonać ci sami sprawcy, na przykład jakiś gang z większego miasta, Stockport czy Macclesfield. Ale napad na Emily Whittaker wyglądał już inaczej, a przypadek Cecily Marlowe też różni się od pozostałych. Zresztą sama już nie wiem i nie mogę niczego udowodnić, przynajmniej na razie. Muszę to wszystko dokładnie przemyśleć, no i trzeba jeszcze porozmawiać z innymi ofiarami. Korpanski miał wyraźnie niezadowoloną minę. Podrapał się niepewnie po głowie. — Posuwasz się trochę za daleko, Jo, a to niebezpieczne. 75

Odwróciła głowę i przeszyła go spojrzeniem. — Znasz mnie przecież. Wiesz, że nie lubię posuwać się za daleko. Mówię ci tylko, co mi chodzi po głowie, a czas pokaże, czy mam rację, czy nie. Na razie to tylko czysta teoria. — Jasne, rozumiem — odparł. — To się cieszę. Kiedy tak stali na zewnątrz przed szpetnym, betonowym budynkiem, ni stąd, ni zowąd zerwał się mroźny wiatr. Strącił z drzew ostatnie liście i nagie konary kiwały gałęziami jak czarnymi palcami. Zima była tuż, tuż. Joanna wzdrygnęła się. — Myślałby kto, że mieszkała tu prawdziwa wiedźma. Mike popatrzył na nią podejrzliwie. — Chyba powinnaś pójść na urlop — zauważył. — Na to wygląda, ale lepiej już chodźmy stąd — rzuciła, otrząsając się. — Tylko co dalej? — Trzeba by chyba wziąć kogoś na spytki — zaproponował Mike. — A masz już konkretną osobę na myśli? — No jasne. Położyła mu dłoń na ramieniu. — Tylko mi nie mów, że to Melvin Grinstead. Wzruszył niepewnie ramionami. — I po co nam ten stary łajdak? — On najlepiej zna miejscowy półświatek — wyjaśnił. — Nie było takiego przestępstwa w Leek, w którym nie maczałby palców. Wiem, Jo, nie lubisz uderzać do takich typów, ale jaki mamy wybór? — dodał, widząc, że milczy z dezaprobatą. — Tyle wysiłku na nic. Pomyśl tylko, ile czasu zmarnujemy jeszcze przy tych napadach — przerwał, a po chwili rzucił ostatni argument: — Gdybyśmy złapali tych drani, co okaleczyli twarz Cecily Marlowe, to Nan Lawrence nadal by żyła... — Wiedział, że to ją przekona. — A niech cię, Korpanski, masz moje pozwolenie. Ale zapamiętaj sobie, że nie pochwalam takich metod. — Jakoś to przeżyję — uśmiechnął się.

10. Lydia przebiegła gotowy tekst nieobecnym wzrokiem i odsunęła zeszyt na bok. Pod spodem leżała fotografia. Długo się w nią wpatrywała, zanim wreszcie odłożyła pióro. Dziś już nic więcej nie napisze. Mike i Joanna kupili kanapki w Coffee Beans — małej, zatłoczonej piekarence na końcu High Street. Zjedli je w wozie, kiedy jechali wzdłuż Buxton Road. Marion Elland mieszkała parę kilometrów od Leek, na wrzosowisku Blackshaw u podnóża skalistej skarpy zwanej Roaches. Osiedle Tittesworth obejmowało zaledwie dwa szeregi domów komunalnych tuż za jednostką wojskową. Seria włamań najwyraźniej zaostrzyła czujność kobiety, bo na dźwięk pukania uchyliła drzwi na długość mosiężnego łańcucha, znad którego wyjrzały nieufne oczy. — Pani Elland? Kobieta utkwiła wzrok w Mike'a. — Mój mąż jest w domu — ostrzegła obronnym tonem i popatrzyła na Joannę. —Jeśli jesteście świadkami Jehowy, to fatalnie trafiliście. — Jesteśmy z policji — wyjaśniła Joanna. Popatrzyła po ich twarzach. — A gdzie wasze legitymacje? — Posłusznie je wyjęli, ale kobieta zignorowała je. Od razu zdjęła łańcuch i otworzyła szerzej drzwi, w pełni ukazując wnętrze domu. Była drobną osóbką po pięćdziesiątce, o zmęczonej twarzy i matowych, popielatych włosach. Miała na sobie kwiecisty szlafrok i żółte gumowe rękawice. — A w jakiej sprawie? — spytała. — Podobno pracowała pani u Nan Lawrence jako pomoc domowa. — Zgadza się — odparła niepewnie. — Ale ja naprawdę nic nie wiem, ja tylko u niej sprzątałam — dodała szybko. — A w jakie dni pani tam chodziła? Korpanski zwykle robił dobre wrażenie na kobietach, i to bez względu na ich wiek. Nic dziwnego, że Marion Elland zdobyła się nawet na uśmiech. — W środy i piątki rano, z polecenia opieki społecznej — odparła, wykrzywiając wargi. — Nie lubiła mnie. Była wyjątkowo niemiła i mało co się odzywała. Parzyłam jej ciągle herbatę i ani razu nie usłyszałam 77

słowa dziękuję. Właściwie to ledwo ją znałam i nie bardzo mogę wam pomóc. — Chcemy tylko zadać pani kilka pytań — wyjaśnił Korpanski, zachęcając ją uśmiechem. — Ależ oczywiście, proszę wejść — rzuciła ochoczo. — A może napijecie się też herbaty? — Z przyjemnością. Wewnątrz dom był czysty i zadbany. Dominowały w nim pastelowe odcienie brzoskwini i błękitu, w powietrzu czuć było intensywny zapach Airwicka i środków czyszczących, a komplet wypoczynkowy wyglądał jak świeżo sprowadzony z salonu meblowego. Jedyne, co różniło ten dom od wielu innych w okolicy, to wielkie okno panoramiczne, wychodzące na postrzępiony grzbiet Roaches. Joanna podeszła tam i wyjrzała przez szybę. Przypomniało jej się, jak któregoś dnia żołnierze, czołgając się na górę na ćwiczeniach, zauważyli na skałach smużkę dymu od płonących dziecięcych zwłok. — Cudowny widok, prawda? — zagadnęła kobieta. Oboje zgodnie przyznali jej rację. Marion Elland przyniosła na tacy trzy filiżanki herbaty, postawiła na małym stoliku i spojrzała na nich pogodnym wzrokiem. — Słodzicie państwo? — Ja tylko pół łyżeczki. Podała cukier, stanęła obok Joanny i wyjrzała za okno. — Przez ten widok aż żal byłoby się stąd wyprowadzać — zauważyła. — Rzeczywiście, bardzo tu ładnie. — Joanna niechętnie odwróciła się i usiadła na sofie. — No, ale niech nam pani opowie o Nan Lawrence — poprosiła. — Wredna była z niej sztuka, strasznie zrzędliwa, jak większość emerytek zresztą, tyle że jeszcze gorsza — odparła powściągliwie, choć od razu dało się wyczuć jej szczerość. — Nic dziwnego, że jej dom nazwali Spite Hall, taka była mściwa, a przy tym wiecznie niezadowolona. To się czepiała, że za mocno szoruję i niszczę jej meble, to znów marudziła, że się nie staram i wszędzie zostawiam kurz. Zawsze kiedy coś jej się psuło albo ginęło, to podejrzewała mnie. Ciągle coś jej się nie podobało. Sprzątam jeszcze u innych emerytek, ale ona była najgorsza z nich wszystkich. Strach też było patrzeć, jaki przykład dawała temu chłopcu. Miała na niego paskudny wpływ. 78

— Chodzi pani o Christiana? — wtrąciła Joanna. Marion Elland była drugą osobą, która o tym wspomniała. — A jakże, był w nią zapatrzony, a ją to rajcowało. Chłopak wierzył chyba, że jego babka to czarownica i ma jakąś magiczną moc. Opowiadała mu różne historie o tym, co się stało z ludźmi, którzy widzieli jej gniew, a on wierzył w każde jej słowo albo przynajmniej udawał. — A po co miałby udawać? Kobieta wzruszyła ramionami. — Nie wiem, może zwyczajnie lubił słuchać jej opowieści albo tylko ją podpuszczał. Udawał, że traktuje ją poważnie, żeby potem się z niej ponabijać. Z młodymi to nigdy nie wiadomo — dodała, a po chwili zawahania przysunęła się bliżej. — A słyszała pani o tym psie? Joanna pokręciła głową. — No więc stary Patterson miał kiedyś psa. Taki tam mały terier, wabił się Fustin. Siedział w oknie na parterze i szczekał jak opętany. Potrafił tak ujadać przez pół dnia, a Nan strasznie to wkurzało. Czasem przybiegał też pod jej drzwi i załatwiał swoją potrzebę. Raz widziałam, jak na niego patrzyła. Mogłaby zabić go wzrokiem — wzdrygnęła się. — Bałam się, że coś mu się stanie. — No i co? — No i któregoś dnia znaleźli go przy schodach willi Pattersona, spalonego na popiół. Ktoś chyba oblał go benzyną. — Ale kto mógł zrobić coś takiego? Nan? — A gdzie tam, niby skąd taka stara baba wzięłaby benzynę — odparła ponuro. — Czyli Christian? — Aż żal, że nie było żadnych dowodów — stwierdziła stanowczo, przekonana o swojej racji. — A stary, samotny Patterson nie miał nikogo, ten pies był dla niego wszystkim. Widziałam, jak go zakopywał za domem. Powoli przerzucał łopatą ziemię i miał taką żałosną minę. W ogóle wszyscy oni są jacyś pomyleni. Lydię pewnie już znacie? W odpowiedzi skinęli głowami. — A byliście u niej w domu? Joanna uśmiechnęła się na samo wspomnienie zapuszczonego Quills. Ład i porządek w domu państwa Elland był jego całkowitym zaprzeczeniem. Marion Elland przysunęła się jeszcze bliżej. — Aż strach tam oddychać. Nan dbała o czystość, ale za to miała wredny charakter i lubiła 79

siać ferment. Wyciąganie starych brudów sprawiało jej wielką frajdę. Sama nie raz słyszałam, jak próbowała skłócić wieloletnie małżeństwa. Opowiadała kobietom, jak kiedyś, przed laty, widziano ich mężów w objęciach innych dziewcząt w negliżu albo rozpuszczała plotki o niewiernych żonach, a w ich dzieciach dopatrywała się podobieństwa do miejscowych podrywaczy. — Marion Elland z niesmakiem wykrzywiła wargi. — Robiła to z czystej złośliwości. Wiedziała, że to stek bzdur, ale miała to gdzieś. Nie obchodziło jej, że obraża ludzi, a wręcz ją to bawiło. A Christian wpatrywał się w nią oczami wielkimi jak spodki i chłonął jej każde słowo jak ewangelię. Był jakby zauroczony. I pewnie dlatego jego matka wyrzuciła go z domu. — I wprowadził się do Brushton Grange? — Właśnie, a wszystko po to, żeby być bliżej tej starej wiedźmy. — Wyjęła z kieszeni fartucha różową chustkę i przetarła nią oczy. — Nie mam pojęcia, czemu mi jej żal. Co za paskudna sprawa. Modlę się, żeby choć po śmierci zaznała spokoju, skoro za życia nie było jej to dane. Miała w sobie jakiś jad, który toczył ją jak trucizna. — Kobieta gwałtownie podniosła się z miejsca, omal nie przewracając stolika, przeszła przez pokój, stanęła przy oknie i popatrzyła na skalistą skarpę w oddali. — A co ją tak odmieniło? — Nie mam pojęcia — Marion Elland wzruszyła ramionami. — Może taka już była, a może zmieniła się po śmierci ojca. Sama nie wiem. — Pani jest osobą wierzącą, prawda, pani Elland? — zagadnął Mike. — O tak — pokiwała zdecydowanie głową. — Chodziłyśmy nawet do tego samego kościoła przy Rudyard Lake — westchnęła. — Obie modliłyśmy się do tego samego Boga i chyba dlatego tak cierpliwie znosiłam jej trudny charakter. Jej wiara była prosta, szczera i niewinna. Tego Joanna mogła jej tylko pozazdrościć. — A czy w zeszłą niedzielę widziała ją pani w kościele? — Oczywiście — uśmiechnęła się Marion. — Siedziała w pierwszej ławce, wyprostowana, jakby połknęła kij. Stamtąd mogła dobrze obserwować księdza. Była w starym, czarnym, słomkowym kapeluszu. Po mszy zaproponowaliśmy, że podwieziemy ją do domu, ale odmówiła. Powiedziała, że mieszka niedaleko i że spacer dobrze jej zrobi. Widzieliśmy 80

potem, jak dreptała chodnikiem, podpierając się laską. Naprawdę wyglądała jak jakaś wiedźma. Gdyby urodziła się przed stu laty, to daję głowę, że spłonęłaby na stosie. Obserwowałam ją w bocznym lusterku i miałam wrażenie, że znika mi z oczu. Wtedy właśnie widziałam ją po raz ostatni. — A która to była godzina? — Pierwsza, zaraz po nabożeństwie. — Czy Nan była sama? — Tak, jak zwykle zresztą. Czasem przychodził po nią Christian i odprowadzał ją do domu. Przez ten artretyzm miała kłopoty z chodzeniem, a mimo to uparta była jak osioł. Tylko podziwiać babę za tak twardy charakter. — A więc w niedzielę zdążyłyście jeszcze zamienić słówko? — Tak, ale krótko, bo Ralph, mój mąż, śpieszył się na obiad. — A może Nan rozmawiała z kimś jeszcze? Kobieta potrząsnęła głową. — Ludzie zwykle omijali ją z daleka. — I nikt podejrzany nigdy nie kręcił się przy Spite Hall? Nie wspominała, że ktoś ją śledzi czy nachodzi? — A skąd — odparła Marion Elland bez namysłu. — Nan Lawrence była stara, samotna i nie lubiana, z nikim się nie spotykała. I właśnie taką ją zapamiętam — dodała stanowczo. — A jednak wnuk brata ją odwiedzał — wtrącił Korpanski. Kobieta rzuciła mu surowe spojrzenie. — I tego właśnie nie pojmuję — przyznała. — Często zastanawialiśmy się z Ralphem, o co tu naprawdę chodzi. Ten Christian to bardzo bystry chłopak. Joanna podniosła się z miejsca. — Czy pojechałaby pani z nami do Spite Hall sprawdzić, czy nic nie zginęło? — Teraz? — Im szybciej, tym lepiej. Jeśli się okaże, że czegoś brakuje, to łatwiej nam będzie trafić na ślad zabójcy. Marion Elland położyła jej dłoń na ramieniu. — W takim razie zrobię wszystko, żeby wam pomóc — zadeklarowała się. Ruszyli z powrotem w stronę Leek, skręcając za Macclesfield prosto do Spite Hall. Obejście czterech pomieszczeń nie zabrało kobiecie dużo czasu. — Niby wszystko jest na swoim miejscu — przyznała. — Ale czegoś mi tu brakuje... — A tak, gobelin — przerwała szybko Joanna. — Zabraliśmy go do analizy. Czy coś jeszcze? 81

Marion Elland pokręciła głową. A więc nie mylili się. Od początku było jasne, że motywem zabójstwa Nan Lawrence nie była kradzież. Podziękowali kobiecie za pomoc, poprosili jednego z funkcjonariuszy, by odwiózł ją do domu, a sami wsiedli do wozu. — Zapnij pasy, Korpanski — uśmiechnęła się Joanna. — Jedziemy z wizytą do kilku schorowanych staruszek, a potem chętnie wysłucham twoich uwag. Po tym, jak Emily Whittaker złamała biodro, zajmowała tylko parter mieszkania przy Buxton Road. Dom był strzeżony i w każdym pokoju znajdowało się urządzenie włączające alarm. Joanna zaparkowała wóz na placu przed budynkiem. Ogarnął ją smutek na myśl, że ofiara napadu nie potrafi wrócić do normalnego życia. Nic już nie będzie tak jak przedtem. A wtedy była aktywną kobietą, która organizowała kiermasze parafialne, piekła ciasta na różne okazje, robiła zaprawy z owoców i ogórków i odwiedzała chorych znajomych. A teraz sama stała się jedną z tych niedołężnych staruszek, które potrzebowały pomocy i czekały na odwiedziny innych. Siedziała tylko w fotelu i oglądała telewizję, skazana na postępującą starość. Przygnębiona myślami, Joanna nacisnęła dzwonek. Kolejne życie legło w gruzach, podobnie jak życie Nan Lawrence, bo oprócz zdrowia Emily Whittaker straciła także wiarę w ludzi. W korytarzu rozległy się powolne, nierówne kroki, a po chwili otworzyły się zabezpieczone łańcuchem drzwi. Widok dwóch funkcjonariuszy najwyraźniej jej nie ucieszył. — A już miałam nadzieję, że więcej was nie zobaczę — rzuciła. — Nie chcę do tego wracać, wolałabym o tym zapomnieć, ale kiedy was widzę, to znów wszystko mi się przypomina. I po co tu przyjechaliście? — spytała słabym, drżącym głosem. — I tak nie mam wam nic więcej do powiedzenia. — Chcemy wykryć tych sprawców — wyjaśniła Joanna. — Gdybyśmy od razu ich złapali, to nie doszłoby do innych tragedii. — A więc chodzi o zabójstwo Nan Lawrence — odgadła sprytnie kobieta, zdjęła łańcuch i otworzyła szeroko drzwi. — Pewnie myślicie, że to ta sama banda. — Na to wygląda. — I chcecie mi wmówić, że gdybym więcej wam powiedziała... — zaczęła. Widocznie ta myśl już od jakiegoś czasu chodziła jej po głowie. — Ale to nie moja wina, że nic nie mogłam sobie przypomnieć — niknęła. — Wszystko działo się tak szybko, że nawet nie zdążyłam im się 82

przyjrzeć. Jakbym coś sobie przypomniała, to od razu dałabym wam znać. — Wierzę pani na słowo — zapewniła ją Joanna. — Ale jeśli pani pozwoli, chciałabym spróbować trochę innej metody. Niech się pani tylko uspokoi i odpręży, jest pani w bezpiecznym miejscu. Może teraz, po paru miesiącach, przypomni sobie pani coś, co mogłoby nam pomóc. Czasem do wytropienia sprawcy wystarczy jakiś drobny szczegół. — No nie wiem — szepnęła niepewnie, dając im do zrozumienia, że nie chce o tym rozmawiać. — Bardzo panią proszę. Po krótkim namyśle Emily Whittaker przekonała się do Joanny. — No dobrze, spróbuję — zgodziła się. — Chociaż wydaje mi się, że wszystko już powiedziałam. A skąd w ogóle wiecie, że to ten sam gang zamordował Nan Lawrence? — Nie wiemy, ale mamy powody się domyślać. To chyba niemożliwe, żeby w takim małym mieście jak Leek grasowały dwa osobne gangi napadające na starsze kobiety. Te słowa wyraźnie ją uspokoiły. — No tak, to proszę do środka. Weszli za nią do małego, kwadratowego pokoiku. Ściany oblepione były kwiecistą tapetą nijakiego koloru, a na podłodze leżał jasny, wzorzysty dywan. Pośrodku stały dwa głębokie fotele, przy ścianie sofa, a w rogu telewizor. Był maksymalnie ściszony, a poruszający się na ekranie obraz rozświetlał i ożywiał blaskiem cały pokój. — To mój towarzysz życia — wyjaśniła Emily. — Kiedy go włączam, już się nie czuję taka samotna... Wiem, że to trochę głupie. Joanna uśmiechnęła się. Jak tu się dziwić osiemdziesięcioletniej staruszce, która mieszka sama i rzadko kiedy spodziewa się gości. — A czy mogłaby go pani na chwilkę wyłączyć? — poprosiła. Emily skinęła głową. — Jak pani sobie życzy. Przeszła przez pokój sztywnym krokiem, jakby jej staw biodrowy był całkowicie unieruchomiony, a kiedy schyliła się do telewizora, na jej twarzy pojawił się grymas bólu. Powrót na miejsce kosztował ją tyle samo wysiłku. Stęknęła, opadając na fotel, rozsiadła się wygodnie i oparła szyję o zagłówek. — Czy mam może zamknąć oczy? — spytała. — Tak będzie najlepiej. Posłusznie zmrużyła powieki. — A teraz niech pani wróci pamięcią do dnia piętnastego lipca. 83

Ku ich zdziwieniu, twarz staruszki rozpromieniła się w uśmiechu. — Był wtedy straszny upał — powiedziała. — Za gorąco nawet jak na lipiec. Złożyłam akurat pościel, bo zdążyła już wyschnąć. Zwykle kładę ją do szafki na bieliznę... Wokoło czuć zapach świeżo skoszonej trawy — ciągnęła, zaciskając mocniej powieki. — Słyszę przejeżdżające auta i brzęczenie much na szybie w łazience. — Czy zawsze słychać stąd odgłosy z ulicy? — przerwał jej Korpanski. Kobieta otworzyła oczy. — Nie, nie zawsze — odparła, zaskoczona. — W każdym razie niezbyt głośno. Oboje domyślili się, dlaczego: drzwi frontowe jej domu wychodziły prosto na ruchliwą ulicę, którą motocykliści jeździli na skróty do Ashbourne Road, żeby uniknąć korków w mieście. A więc tamtego dnia drzwi musiały być otwarte. — Proszę mówić dalej — zachęciła Joanna. Emily Whittaker posłusznie zamknęła oczy. — Część ręczników w szafce leży krzywo, więc je wyjmuję, żeby porządnie je poskładać. Zauważam w prześcieradle dziurę. To zabawne, ale całkiem o niej zapomniałam. I ma postrzępione brzegi. Widocznie zahaczyłam o coś, kiedy zdejmowałam je z linki. Nie chcieli jej przerywać. Wiedzieli, że aby ustalić, co się wydarzyło, trzeba pozwolić świadkowi odtworzyć szczegóły z przeszłości. — Nagle słyszę w sypialni jakiś hałas — ciągnęła, krzywiąc się z przerażenia. — Coś jakby brzęknęło. Pomyślałam sobie, że to pewnie kot albo ptak, bo zostawiłam otwarte okno... — przerwała na chwilę. — To dźwięk rozbijanego szkła. Wychodzę na schody i widzę jakiegoś mężczyznę, kawał chłopa, mięśnie jak u atlety. Już mam go spytać, kim jest i co robi w moim domu, ale on mnie popycha... Joanna poczuła na sobie badawczy wzrok Mike'a. — Mówi pani, że kawał chłopa? A jakiego był wzrostu? — Jest taki wielki, że ledwo się mieści w drzwiach i głową zahacza o framugę, prawdziwy olbrzym — ciągnęła spokojnie kobieta. — Lekko przygarbiony, porusza się jak goryl. — A jakie ma włosy? — Nie widzę, bo ma na głowie wełnianą czapkę. — Taką z pomponem? Otworzyła oczy, lekko rozbawiona. — Nie, pomponu nie miał — odparła. 84

— A buty? — dociekał Mike. — Nie widzę. Popycha mnie z całej siły, czuję jego dłoń na samym środku pleców. I coś do mnie mówi. — Zmarszczyła czoło, usiłując sobie przypomnieć. — Pa, siostrzyczko, mówi do mnie. Tak właśnie powiedział: pa, siostrzyczko. Zastanawiam się, dlaczego. Przecież nie jestem jego siostrą. I nagle spadam ze schodów. Na dole stoi ktoś jeszcze. Jeśli mnie złapie, to może nie upadnę, ale on odsuwa się na bok. Czuję okropny ból. Mężczyzna za mną zeskakuje po dwa schody w dół, jak jakiś szympans. Kiedy zbliża się do mnie, wyciągam rękę, żeby pomógł mi wstać, ale on nie zwraca na mnie uwagi, tylko biegnie dalej i przeskakuje mi nad głową. Słyszę tylko jego śmiech. Nic go nie obchodzę. To wszystko, co pamiętam, a zwłaszcza ten ból — dodała przepraszająco. Kiedy zbierali się do wyjścia, kobieta ocierała łzy. Położyła dłoń na ramieniu Joanny, zbierając resztki sił w swojej rozpaczy. — Pani inspektor, czy on wróci? Joanna nie mogła niczego jej obiecać, a mimo to zaprzeczyła ruchem głowy. Jane Vernon nie była skora do pomocy. Stanęła w drzwiach, nie proponując nawet, żeby weszli do środka. — Powiedziałam wam wszystko, co pamiętam — burknęła. — Niepotrzebnie się fatygowaliście, i tak nic więcej wam nie powiem. Zresztą zaraz wychodzę i bardzo mi się śpieszy. Z kolei Florence Price wydawała się niewzruszona tym, co jej się przydarzyło. Miała sześćdziesiąt osiem lat i była najmłodszą z ofiar. Szybko otworzyła drzwi, a jej krzykliwy makijaż od razu rzucił im się w oczy: różowa pomadka na wargach, niebieskie cienie do oczu, róż na policzkach i tlenione włosy, ułożone w burzę ciasnych loków. Na ich widok przekrzywiła głowę na bok. — Słu-ucham? Nie rozpoznała ich, a kiedy się przedstawili, od razu posłała im promienny uśmiech. — Nie wiem, po co przyszliście — zdziwiła się. — Przecież już wszystko wam powiedziałam. — Rozmawialiśmy z innymi poszkodowanymi — zaczęła ostrożnie Joanna. — Z czasem niektóre z nich przypomniały sobie to i owo. Minęło już parę ładnych miesięcy. Czy mogłaby pani jeszcze raz nam opowiedzieć, jak to było? 85

Kobieta otworzyła usta. — No cóż, tak — odparła niechętnie. Zaprowadziła ich do pokoju z jasnoniebieskim dywanem i kompletem wypoczynkowym koloru terakoty. Sama rozsiadła się w fotelu i uśmiechnęła się niepewnie. — Niech pani zamknie oczy, tak będzie łatwiej — zaproponowała Joanna. Florence Price zerknęła na nią podejrzliwie i zmarszczyła czoło. Uśmiech zniknął z jej twarzy. — A co to? — żachnęła się. — Seans hipnotyczny? — Zależy nam tylko, żeby się pani odprężyła. Ale kobieta ani myślała słuchać ich rad. — To był deszczowy wieczór — zaczęła, mrugając spiesznie. — Za oknem było szaro, nudno i brzydko. Siedziałam i oglądałam telewizję, aż nagle usłyszałam w kuchni jakiś trzask. Wyszłam z pokoju i zobaczyłam trzech mężczyzn w czarnych maskach. — Czy coś do pani mówili? — Spytali, gdzie trzymam pieniądze. Powiedziałam, że nie mam żadnych, a oni na to, że mi nie wierzą. Tak cię urządzimy, że zaraz wszystko wyśpiewasz, groził mi jeden. Wystraszyłam się i powiedziałam, że trzymam je w puszce od herbaty, a wtedy je zabrali i uciekli. — A jak wyglądali? — Mówiłam już, że mieli czarne maski — odparła, poirytowana. Mike, który stał przy drzwiach, zmarszczył brwi i lekko pokręcił głową. Zniecierpliwiona Joanna wzięła głęboki oddech. — A czy pamięta pani... — I tu przerwał jej dzwonek komórki. — Przyjeżdżajcie zaraz do Spite Hall — rzucił w słuchawkę Barra. Wyszli, zostawiając Florence Price w fotelu koloru terakoty. Barra nigdy nie dzwonił bez ważnego powodu. Kiedy podjechali żwirową ścieżką, oba domy spowił już cień. Na zewnątrz panował spokój — żadnych oznak sensacji, która przebrzmiewała w głosie Barry. Nawet punkt koordynacyjny świecił pustkami. Joanna zaparkowała wóz przed wejściem do domu. W środku zastali funkcjonariusza z ekipy śledczej, pochylonego nad otwartym kartonem po butach. Zajrzeli do środka.

11. Joanna popatrzyła nieufnie na trzy przedmioty na łóżku: różowe papierowe chustki, dwa mosiężne świeczniki i książeczkę oszczędnościową z wyraźnie wydrukowanym imieniem i nazwiskiem właścicielki: Cecily Marlowe. Wokół roznosił się silny zapach kulek na mole. — Zdjęliśmy już odciski palców z tych świeczników — poinformował Barra. — I pewnie należą do Nan Lawrence? — domyśliła się Joanna. Przytaknął ruchem głowy. — A jeszcze czyjeś były? — Nie — zaprzeczył. — Tylko jej. — Jakoś nie wierzę, że to ona zaatakowała nożem Cecily Marlowe — odezwał się z tyłu Mike złośliwym tonem. — Nie miała dość siły, a to znaczy, że... — Tak, wiem — odwróciła się i uciszyła go spojrzeniem. — No to chodźmy z nim pogadać. — Na razie się wstrzymajmy — rzuciła i zerknęła na zegarek. — Za dziesięć minut mamy odprawę, a poza tym wolałabym najpierw porozmawiać jeszcze raz z tą Marlowe i dopiero potem przesłuchać Christiana. — I tak nic więcej z niej nie wyciśniesz. Lepiej od razu chodźmy po chłopaka, Jo. Spojrzała mu prosto w twarz. — Słuchaj, Mike, to nie jest zwyczajne śledztwo o kilka napadów i zabójstwo. Tu chodzi o coś więcej. Chcę się dowiedzieć, co się za tym kryje. Co z tego, że teraz przyprowadzimy tu chłopaka? — Możemy go oskarżyć o napad z poważnym okaleczeniem ciała. — Jasne, ale to nie wystarczy. Sęk w tym, po co to zrobił. A jak ty myślisz, Mike? — Pewnie za namową babci. — A po co babcia kazałaby mu napadać na swoją znajomą? I z jakiej racji miałby robić coś pod jej dyktando? Bo miała na niego silny wpływ? Myślisz, że taki bystry i inteligentny chłopak jak on tak po prostu napadłby na jakąś staruszkę tylko dlatego, że babcia mu kazała? — Pokręciła głową z niedowierzaniem. — Pomyśl logicznie, Mike. Ta sprawa, podobnie 87

jak inne zresztą, ma drugie dno i żeby do niego dotrzeć, wystarczy mieć Christiana na oku. Korpanski miał niezadowoloną minę. — Jasne, w końcu ty tu rządzisz — przerwał jej chłodnym tonem. — Ale ja na twoim miejscu... — Wiem, od razu wziąłbyś chłopaka na spytki — dokończyła. — A ja się na to nie zgadzam. W drodze powrotnej do Leek Mike nieśmiało próbował rozładować napięcie. Zerknął na Joannę i uśmiechnął się. — Agatha Christie napisałaby, że zabójca rozwalił babce łeb z czystej, nieposkromionej nienawiści albo żeby utrudnić rozpoznanie ofiary. — Po mojemu chciał się upewnić, czy kobieta przypadkiem nie udaje trupa. — A skąd ta pewność? — Nie ma żadnej pewności — odparła. — Ale im głębiej się nad tym zastanawiam, tym bardziej zaczynam wierzyć, że zabójstwo Nan Lawrence i napad na Cecily Marlowe to dwie różne sprawy. — Mów dalej — zachęcił ją. — Ten drugi napad był zaplanowany. Włamywacze czekali na ofiarę. Wykazali się inteligencją i byli konkretni. Mike słuchał jej w milczeniu. — Nan Lawrence wpuściła do domu zaufaną osobę, a Emily Whittaker padła ofiarą lekkomyślnych włamywaczy, którzy przypadkowo splądrowali jej dom i nawet nie zareagowali, kiedy spadła ze schodów. — Przecież sami ją zepchnęli — wtrącił. — Zgadza się, ale to nie było zamierzone. Ona po prostu wcale ich nie obchodziła. Za to Florence Price nie padła ofiarą ataku sensu stricte, a Jane Vernon rozpoznała sprawcę i robi wszystko, by go nie wydać. Do tej pory odmawia zeznań i nie chce pomóc przy śledztwie, a wręcz je utrudnia. Każdy przypadek jest inny. To mi nie wygląda na jednego sprawcę, Mike. Trzeba tylko ustalić, czy ktoś tu stosuje metodę karcianej gry i każdy następny ruch zależy od poprzedniego, czy ta seria przestępstw to zwykły zbieg okoliczności. Zatrzymali się na parkingu przy komendzie, ale żadne z nich nie wysiadło z wozu. — Nie mam pojęcia, skąd to sobie ubzdurałaś, Joanno — zaczął Mike sceptycznym tonem. — Ta twoja teoria jest strasznie naciągana i mało wiarygodna. — Spokojnie, Mike, to tylko moje przemyślenia — tłumaczyła się. 88

— W życiu nie słyszałem czegoś tak idiotycznego. — No dobrze, w takim razie załóżmy, że każdy z tych napadów był następstwem poprzedniego. — Nie bardzo rozumiem — mruknął Korpanski bez przekonania. — Po tym, jak prasa rozpisywała się o napadzie na Emily Whittaker, wszyscy współczuli biednej staruszce. Wystarczy, że któraś z tych kobiet przeczytała o tym w gazecie i pomyślała sobie... — A którą dokładnie masz na myśli? — przerwał jej Korpanski. — Weźmy, na przykład, Florence Price. Usłyszała o napadzie i sprytnie wykombinowała, że to niezły sposób na przyciągnięcie uwagi i wyłudzenie pieniędzy. — A dajże spokój — prychnął pogardliwie. — Media otumaniają ludzi — ciągnęła powoli. — To, co podają w wiadomościach, może wywoływać różne reakcje. Większość wpada w panikę, co zresztą widać od paru miesięcy. Każda starsza pani po sześćdziesiątce w promieniu piętnastu kilometrów od Leek żyje w strachu, że to ona będzie następna. Ale są też tacy, którzy lubią się podszywać pod poszukiwanego sprawcę i działać na jego konto. Tym razem podejrzany jest jakiś gang i wszystko i tak będzie na nich. Niewykluczone, że tak właśnie zrobiła Jane Vernon. — A Nan Lawrence? — Uznała to za świetną okazję do zemsty na Cecily Marlowe, a skoro w Spite Hall znaleziono dwa skradzione przedmioty, to znaczy, że musiała wciągnąć w to swojego ciotecznego wnuka. Łączyły ich bliskie stosunki i tylko on mógł dostać się do jej domu. Daję głowę, że zrobił to z jej polecenia. Nie rozumiem tylko po co. A do tego jeszcze te dwa świeczniki. Zwinęła je jak jakieś trofea. — I znowu grubo przesadziłaś. — Są na nich jej odciski palców. Christian na pewno włożyłby rękawiczki. Trzymała je na dnie szafy owinięte w papier. Barra twierdzi, że odciski palców były nie tylko liczne, ale i bardzo wyraźne. — W takim razie przestępcą może być każdy przeciętny obywatel, który czytuje gazety — podsumował ironicznie. — Na to wygląda. Nabrał powietrza świszczącym wdechem. — Jasne, Jo — mruknął chłodnym, surowym tonem, w którym brzmiała wyraźna nuta niedowierzania. — Mam tylko jedno pytanie za milion: kto w takim razie załatwił Nan Lawrence? 89

— Tego nie wiem. — Słaba, schorowana staruszka, która ma obsesję na punkcie bezpieczeństwa, wpuszcza do domu zabójcę, a potem siada przy oknie i dalej sobie wyszywa, jakby nigdy nic — podsumował. — Nie wszystko da się od razu wyjaśnić, Mike. — Jasne. A jakie masz dowody na tę swoją teorię? — Źle mnie zrozumiałeś. Nie mam żadnych dowodów oprócz tych świeczników i książeczki oszczędnościowej, znalezionych w szafie w sypialni Nan, no i tego, co Barra stwierdził na miejscu zbrodni. Tu potrzeba trochę psychologii. Zabójca Nan działał w przypływie silnych emocji, a napastnik Cecily zachował zimną krew i użył noża, a nie laski. A poza tym z domu Nan Lawrence nic nie zginęło. — Chyba że ma gdzieś kryjówkę na pieniądze. — Na razie nic na to nie wskazuje — ucięła. Mike zamilkł na chwilę. — No dobrze, skoro nie wiesz, kto to zrobił, to może domyślasz się chociaż, po co — powiedział wreszcie. — Pomyśl tylko. Może ktoś wiedział, że napad na Cecily Marlowe był sprawką Nan, i dlatego ją załatwił — rzuciła w odpowiedzi. — A więc znowu zemsta. — A masz lepszy pomysł? Mike westchnął, zniecierpliwiony. — Jeśli nawet jest w tym trochę prawdy, to radzę ci to przemyśleć — powiedział. — Co najmniej dwa napady mają charakter rabunkowy i w obu przypadkach ofiarę znajduje ten sam facet. Może warto by powęszyć trochę wokół tego Tylmana. Pokiwała głową i otworzyła drzwi. Budynek komendy był skąpany w blasku jesiennego słońca, które przygrzało miło po paru dniach silnego wiatru. Kiedy mijali portiernię, sierżant dyżurny uchylił szybę. — Zostawiłem pani na biurku dzisiejszą gazetę — oznajmił. — Ale to, co tam napisali, na pewno się pani nie spodoba. — Jasny gwint, miał facet rację — rzucił Mike po tym, jak rozłożył środowe wydanie Sentinela na biurku Joanny i prześledził wzrokiem treść artykułu. — Mów sobie, co chcesz, Jo, ale oni twierdzą, że te wszystkie sprawy są ze sobą powiązane. — Pokaż — wyjrzała znad jego ramienia. Na zdjęciu widniała poważna twarz Billa Tylmana. Stał, trzymając butelkę mleka w każdej ręce, jak w jakiejś reklamie mlecznej czekolady. Joanna skrzywiła się. 90

Tytuł artykułu brzmiał równie idiotycznie: „Nasz mleczarz-bohater znajduje kolejną ofiarę”. — Jutro znów o tym napiszą, tyle że zmienią front — zauważył Mike. — W każdym razie teraz bardzo chętnie napiłabym się mleka — powiedziała Joanna, podniosła się z miejsca i przeciągnęła się leniwie. — No, ale bierzmy się do roboty. Sala była wypełniona po brzegi. Nadinspektor Colclough nie szczędził ludzi: ściągnął wszystkich funkcjonariuszy przydzielonych do mniej pilnych zadań i powierzył im udział w prowadzeniu śledztwa. Sprowadzono też parę osób z sąsiednich jednostek. Joanna przysiadła na krawędzi biurka i rozmawiała z zebranymi, chętnie słuchając uwag i opinii każdego, kto miał coś do powiedzenia. Takie luźne rozmowy były odskocznią od oficjalnej wymiany informacji. Na początek sama opowiedziała im o ostatnim odkryciu w Spite Hall. Na sali dał się słyszeć szmer zdziwienia. Wszyscy próbowali doszukać się jakichś wyjaśnień, ale nic sensownego nie przychodziło im do głowy. — Na razie zajmiemy się wyłącznie morderstwem Nan Lawrence — orzekła. — Włamania schodzą na dalszy plan. Jeśli wszystkie te przestępstwa coś łączy, to w toku dochodzenia prędzej czy później to wykażemy. Zapamiętajcie szczegóły poprzednich napadów, bo później na pewno się nam przydadzą. Czy ktoś chciałby jeszcze coś dodać? — Jedno pytanie, pani inspektor — odezwał się z głębi sali głos posterunkowego Phila Scotta o inteligentnych niebieskich oczach. Dwa lata temu wstąpił do policji jako młody, zapalony nowicjusz, na odprawach zawzięcie notował każdy szczegół, a jego metodyczne podejście, zorganizowanie i zdolność logicznego myślenia coraz częściej przynosiły pożądane efekty. — Słucham, Phil. — Mamy wielu świadków, którzy widzieli, jak w niedzielę w porze obiadowej Nan Lawrence wracała z kościoła. A skoro w jej domu nie ma śladów włamania, to może zabójca przez całą drogę ją śledził i rzucił się na nią, kiedy otwierała drzwi? Joanna pokręciła głową. — Matthew stwierdził, że zgon nastąpił w niedzielę wieczorem — sprostowała. — A jeśli wierzyć Christianowi Pattersonowi, wnukowi jej brata, to około szóstej wieczorem widział ją w oknie, a we wtorek rano zasłony były już zaciągnięte. Musiała je zasunąć 91

dopiero po tym, jak skończyła wyszywać i zgasiła światło. A chłopak mówi, że w jej pokoju paliła się lampa. Ludzie zwykle zapalają lampy około wpół do szóstej wieczorem, a to wystarczający dowód, że nie mogła zginąć wcześniej. Do tego mamy jeszcze dowody Barry: krew była tylko w jednym miejscu — na podłodze koło fotela przy oknie, nigdzie indziej ani śladu. Zabójca nie mógł zaatakować przy drzwiach wejściowych, bo to znaczyłoby, że krwawiąc, dowlokła się korytarzem do pokoju, gdzie znaleziono ciało, a w korytarzu nie ma śladów krwi. A poza tym była tak słaba, że sprawca jednym ciosem rozwaliłby jej głowę i połamał kości. Sekcja zwłok wykazała, że pierwsze uderzenie było bardzo silne, być może nawet śmiertelne. Ale skoro w korytarzu nie ma śladów krwi... — przerwała, marszcząc czoło. — Nie, nikt nie mógł jej śledzić. Staruszka po prostu nie zamknęła drzwi, i tyle. Pierwszy cios padł z tyłu, kiedy siedziała w pokoju przy oknie i haftowała gobelin. Uderzył ją jej własną laską, a potem upadła. — Joanna przymknęła oczy, jakby chciała wymazać z pamięci widok roztrzaskanej na miazgę głowy. — A zabójca dalej okładał ją laską. — Leżała na plecach czy twarzą do ziemi? — dociekała posterunkowa Dawn Critchlow. — Wszystko wskazuje na to, że upadła na twarz — odpowiedział Barra, wyręczając Joannę. — To znaczy, że... Barra pokiwał głową. — Przewrócił ją na plecy i walił po twarzy. Kilka osób na sali wyraźnie pobladło. — Można by założyć, że zabójca wszedł za nią do domu, ukrył się gdzieś i czekał do wieczora — ciągnęła Joanna. — Ale zważywszy na to, że odkąd wróciła z kościoła, minęło jakieś pięć godzin, to chyba mało prawdopodobne. — A poza tym nie ma żadnych dowodów na to, że ktoś ukrywał się w jej domu — wtrącił Barra. — Zgadza się. Nie wiadomo też, czy nie wychodziła gdzieś jeszcze w niedzielę po południu albo wczesnym wieczorem, chociaż jej pomoc domowa twierdzi, że Nan Lawrence nie należała do towarzyskich i rzadko ruszała się z domu. A do tego jeszcze ta paskudna pogoda. Załóżmy, że po powrocie z kościoła nigdzie nie wychodziła. Trzeba jeszcze spisać listę ludzi, którzy byli wtedy w kościele, i porozmawiać z każdym z nich. Może ktoś widział ją po nabożeństwie, szedł za nią do domu albo zamienił 92

z nią słowo. Wiemy już, że Marion Elland z mężem byli wtedy w kościele. — Założę się, że syna z nimi nie było. Joanna podniosła wzrok. — Słucham? — Ich syn, Craig Elland, to kawał drania — rzucił posterunkowy Robert Cumberbatch. — Chyba nie miałam przyjemności go poznać. — Bo ledwo co wyszedł z paki. — A za co siedział? — Za pobicie. Był bramkarzem w nocnym klubie. Jednego razu nie chciał wpuścić jakiegoś gościa, który nie przypadł mu do gustu, a że tamten nie dawał za wygraną, to Craig mu dołożył. Wygląda jak zapaśnik sumo. Głowę daję, że matka karmiła go sterydami zamiast mlekiem. W życiu nie widziałem takiego mutanta. Joanna napotkała wzrok Mike'a. Przypomniała sobie, co mówiła Emily Whittaker: kawał chłopa, mięśnie jak u atlety, taki wielki, że ledwo się mieści w drzwiach i głową zahacza o framugę, prawdziwy olbrzym, lekko przygarbiony i porusza się jak goryl. Popatrzyła uważnie na Cumberbatcha. — A kiedy dokładnie wyszedł? — Latem, parę tygodni temu, ale proszę mi wierzyć, pani inspektor, taki typ nie ma żadnych szans, by żyć wśród normalnych ludzi. — Klucz do domu Nan — rzuciła do Mike'a. — Co takiego? — Skoro jego matka u niej pracowała, to musi mieć klucz do jej domu. — No, racja. — Trzeba to sprawdzić i ustalić dokładną datę zwolnienia Ellanda z więzienia. Musimy wiedzieć, czy wtedy, gdy dokonano napadów, był już na wolności, inaczej nie ma sensu w ogóle brać go pod uwagę. Słuchaj, Bridget... — Tak, pani inspektor? — Posterunkowa Anderton posłusznie wstała z miejsca. Była matką czworga dzieci, miała czterdzieści parę lat, brązowe włosy i pospolitą twarz, która nabierała blasku, kiedy pojawiał się na niej uśmiech. — Miej na oku starego Pattersona, a zwłaszcza jego wnuka. To sympatyczny młody chłopak i na razie nie chcę go męczyć, ale pilnuj, żeby 93

nam nie umknął. Aha, i przy okazji dowiedz się, dlaczego matka wyrzuciła go z domu. — Jasne. — Twarz posterunkowej Bridget Anderton rozpromieniła się w uśmiechu. — Sympatyczni młodzi chłopcy to moja specjalność. Joanna zerknęła na zegar: było już po dziewiątej, a nazajutrz rano czekała ją konferencja prasowa. Omówiła jeszcze kilka spraw, wyznaczyła kolejne spotkanie następnego dnia o siódmej rano i pozwoliła im się rozejść. Czuła, że powoli ogarnia ją znużenie, jak przy każdym śledztwie o zabójstwo — zawsze ta sama nudna, monotonna, nieznośna rutyna. Z każdym dniem narasta zmęczenie i pojawiają się wątpliwości, czy to w ogóle na coś się zda, aż któregoś dnia wszystko się wyjaśnia i codzienna mozolna praca nagle nabiera sensu, bo prowadzi do upragnionego rozwiązania. Ale teraz Joanna chciała już tylko jechać do domu. Mike położył jej dłoń na ramieniu. — Ciągle nie rozumiem, dlaczego nie możemy przymknąć Christiana Pattersona, a przy okazji tego Ellanda. Idealnie pasuje do opisu Emily Whittaker. Odgarnęła włosy z twarzy. — Dlatego, Mike, że nie mamy żadnych dowodów, a poszlaki to za mało. Jeśli nawet ich przymkniemy, to tylko na czterdzieści osiem godzin. Musimy zebrać więcej dowodów. Co z tego, że znaleźliśmy u Nan Lawrence przedmioty z domu jej znajomej, skoro nie mamy nic na Christiana? Prokuratura od razu nam to odrzuci, a jeśli napad na Emily Whittaker przypiszemy byłemu więźniowi, to zrównają nas z ziemią. Powiedzmy sobie jasno: nie mamy podstaw oskarżać żadnego z nich. Sama nie bardzo wierzę, że to Christian zatłukł babkę na śmierć. Nie rozumiem wprawdzie do końca relacji między nimi, ale bynajmniej nie było w nich miejsca na nienawiść — dodała, wykrzywiając wargi. — Ludzie mówią, że łączyła ich przesadna zażyłość, ale o nienawiści nikt nie wspomniał. Marion Elland napomknęła tylko, że chłopak mógł sobie czasem stroić z niej żarty. Ale niech Barra znajdzie na świecznikach chociaż jeden odcisk palca Christiana albo krew Nan na jego ubraniu, to z miejsca go przymkniemy. Na razie jeszcze na to za wcześnie, Mike. — Lepiej za wcześnie niż za późno — prychnął.

12. Do domu dotarła krótko przed dwudziestą trzecią. Matthew oglądał właśnie Sky News. Na dźwięk jej kroków podniósł głowę. — Cześć. Wszystko w porządku? — zagadnął. Joanna stłumiła ziewnięcie. — Niezupełnie. Ciągle tkwimy w martwym punkcie. A rano spotkanie z prasą i trochę się denerwuję, bo pewnie zasypią mnie różnymi dziwnymi pytaniami. — W takim razie przyda ci się kieliszek wina i masaż karku. — Zniknął w kuchni, a Joanna opadła na sofę i zamyśliła się nad ich związkiem. Odkąd zamieszkali razem, tyle się zmieniło. Dawniej przychodziła do pustego domu, gdzie nikt na nią nie czekał ani nie pytał, jak minął dzień. Nie było nikogo, kto by ją pocieszył i nalał jej kieliszek wina. Trudno byłoby jej wrócić do przeszłości teraz, gdy była z nim już na stałe. Zadowolona, wzięła od niego kieliszek z winem. — A teraz siadaj na podłodze — nakazał. — Masaż karku dobrze ci zrobi na ten stres. — Pod naciskiem jego długich palców jej mięśnie całkowicie się rozluźniły. — A ty? Miałeś ciężki dzień? — spytała, opierając się o niego plecami. — Nie da się ukryć. Na autostradzie M6 był karambol. Kompletna masakra. Zginęła cała rodzina. — Przerwał, a po chwili dodał nieśmiało: — Słuchaj, Jo... Natychmiast zesztywniała. Za dobrze znała ten ton. — Za parę dni przyjeżdża Eloise — ciągnął. — Wiem, że proszę o zbyt wiele, ale bardzo bym chciał, żebyście się wreszcie zaprzyjaźniły. Przywarła do jego ramion. — Tylko o nic mnie nie proś, Matt — rzekła. — Eloise przyjeżdża. Koniec kropka. — W duchu jednak zaczęła zadręczać się myślami, jak to wytrzyma. Odpowiedź była zawsze ta sama: nie będzie łatwo. Pół godziny później położyli się spać. Mimo ciężkiego dnia Matthew zasnął w okamgnieniu, ale Joanna jeszcze leżała i rozmyślała. Śledztwo zawsze rodziło w jej głowie różne myśli. Przedtem, kiedy jeszcze mieszkała sama, nie przeszkadzała jej ta bezsenność: chodziła wtedy po domu, 95

piła herbatę za herbatą i rozmyślała w samotności. Ale teraz musiała się liczyć z Matthew. Nie chciała mu przeszkadzać, więc próbowała zasnąć albo przynajmniej uciąć sobie lekką drzemkę i pozwolić umysłowi przetwarzać i analizować dane, ale nie potrafiła. Trudno było jej pogodzić się z myślą, że któraś z ofiar napadów byłaby skłonna umyślnie kłamać. A z drugiej strony, czy zasługują na zaufanie tylko z racji wieku, zapytywała samą siebie. Przecież starsi ludzie wcale nie są wolni od zwykłych ludzkich słabości. Mogły się posunąć do jeszcze gorszych rzeczy. Nan Lawrence, oprócz kłamstw, mogła obmyślić brutalny napad na swoją znajomą. Florence Price mogła wszystko zmyślić, byleby tylko inni okazali jej współczucie. Zaryzykowała i dopięła swego. Dajmy na to, że sama pozbyła się tych pieniędzy na gaz, a jakiś miejscowy bogacz dał się na to nabrać i zapłacił za nią rachunek. Jane Vernon też kręciła, tyle że z innego powodu. Leżąc nieruchomo w łóżku, Joanna doszła do wniosku, że to tylko część prawdy, a reszta owiana jest mroczną tajemnicą. Po co, u diabła, Cecily Marlowe kryje swojego napastnika? Jaki ma w tym cel? A może tak skutecznie ją zastraszył, że kobieta się boi? Joanna zerknęła na Matthew: leżał plecami do niej, zwinięty w kłębek. Poruszył lekko nogami, zamruczał pod nosem i sapnął cicho, pogrążony w głębokim śnie. Nie chciała go zbudzić. Najciszej jak mogła, podniosła się z łóżka, narzuciła szlafrok, przewiązała się w pasie i odgarnęła z czoła włosy. Potem zeszła na dół i zaparzyła herbatę. Wiedziała już, co robić. Zawsze to robiła, kiedy była mała i nie mogła spać przez głośne kłótnie rodziców. Wzięła filiżankę z herbatą i usiadła na podłodze przy szafce z porcelanowymi figurkami. Jako dziecko nie lubiła lalek — wolała kolekcję figurek ciotki. Te postacie były jak żywe i wiele dla niej znaczyły. Ciotka zapisała jej w spadku całą kolekcję — ponad czterdzieści figurek. Joanna je uwielbiała. Pomogły jej rozwiązać już niejedną trudną sprawę. Nie umiała powiedzieć, co ją do nich przyciągało. Była w nich jakaś prostota, naturalność czy wręcz naiwność, z których czerpała inspirację, a zarazem ukojenie. To dzięki nim uwieczniono epokę wiktoriańską — okres potęgi i stabilizacji. Te niepozorne figurki kryły w sobie wiele tajemnic. Joanna widziała w nich całą gamę ludzkich charakterów: dobrych, podłych, prostych, trudnych, naiwnych i przebiegłych. Przekręciła kluczyk, otworzyła szklane drzwiczki i starym sposobem wybrała figurkę, która najbardziej odpowiadała badanej sprawie — siedzącą na fotelu 96

staruszkę. Na dole widniał bardzo trafny napis: Starość. Joanna przyjrzała się jej uważnie: klasyczny wizerunek starej kobiety w okularach, o siwych włosach i zgarbionych plecach. Równie dobrze mogła to być Nan Lawrence, Cecily Marlowe, Florence Price czy Emily Whittaker. Joanna zmarszczyła czoło. Już na samym początku śledztwa zrobili błąd — uznali, że to seria napadów jednego sprawcy i włożyli wszystkie ofiary do jednego worka. A tymczasem każdy napad miał zupełnie inny charakter, podobnie jak zaatakowane kobiety. Uważnie obejrzała figurkę. Którą z kobiet przypominała najbardziej? Nan Lawrence, oczywiście. Haftowane płótno w jej ręce wyglądało jak gobelin. Babcia robiła je do kościoła, twierdzi Christian. Joanna przesunęła po niej palcem: ceramika gładka jak szkło, martwa i zimna. W swojej kolekcji miała o wiele ciekawsze okazy. Starość była nudnym tematem, o czym świadczył szarobury i brązowy kolor figurki. Brakowało jej żywotnych błękitów i czerwieni, łobuzerskiej miny rozbójnika Dicka Turpina, głodu przygód szmuglera Willa Watcha i romantycznego spojrzenia Nell Gwynne, kochanki króla. A ta figurka była tylko posępnym obrazem starości i przedstawiała kobietę, siedzącą spokojnie w fotelu z robótką w ręce — zupełnie jak Nan Lawrence. A jednak... Jo — usłyszała głos Matthew. Stał w drzwiach, nagi od pasa w górę, w czarnych spodniach od piżamy. Był boso, w jego potarganych blond włosach odbijał się blask lampy. — Nie możesz zasnąć, Jo? Pokręciła głową. Podszedł bliżej i przytulił ją do siebie. — Chodzi o Eloise? Uśmiechnęła się. Jak zwykle, obwiniał siebie za jej brak snu, który dokuczał jej zawsze przy śledztwie w sprawie zabójstwa. Pokazała mu figurkę. — Nie, tym razem wcale nie chodzi o Eloise — powiedziała. — Całe szczęście. — Odgarnął włosy z jej twarzy i pocałował ją. — A niech to, byłbym zapomniał. Twoja przyjaciółka ukręciłaby mi głowę. Masz wiadomość na automatycznej sekretarce. Caro przyjeżdża jutro, a właściwie już dziś. — Nie żartuj. — Pisze właśnie jakiś artykuł dla Country Life o przestępczości w małych miastach, coś w rodzaju analizy. 97

— To ona pisuje wreszcie dla jakiegoś szanowanego czasopisma? No, no, niezły skok w karierze. Oby tylko nie dobrała się do naszej sprawy. Coś mi się zdaje, że czeka nas jeszcze sporo niespodzianek, zanim złapiemy drania, który załatwił Nan Lawrence. — Myślałem, że to robota jakiejś bandy oprychów — rzucił, wbiegając po schodach. — Niestety — pokręciła głową. — A szkoda, tak byłoby o wiele prościej. — Wracaj więc do łóżka, Jo — zawołał. — I porządnie się wyśpij. Musisz odpocząć od tych koszmarów. — Jasne, łatwo ci mówić.

13. Czwartek, 29 października Dłoń Lydii znów powędrowała do blaszanej kasetki i wyjęła inną fotografię. Była na niej pulchna młoda kobieta, trzymająca ufnie za rękę młodego mężczyznę o jasnych włosach, który nieśmiałym, skrępowanym wzrokiem wpatrywał się w obiektyw aparatu. Lydia uśmiechnęła się czule i palcami przesunęła po zdjęciu. Przypomniało jej się, jak kiedyś, dawno temu, dotykała w ten sposób jego twarzy. — Och, David — szepnęła. Kamienna twarz Mike'a od razu dała jej do zrozumienia, że w jego życiu osobistym nic się nie zmieniło. Odezwał się dopiero wtedy, gdy weszli do jej biura. — Szlag by trafił to stare, wredne babsko — wybuchnął. — Opanuj się, Mike — zgromiła go i w tej samej chwili uświadomiła sobie, że ją samą też czeka wizyta niemile widzianego gościa w domu. — Ona nie ma za grosz wyczucia — ciągnął. — Jakby do niej nie docierało, że nadużywa naszej gościnności. Joanna wzruszyła tylko ramionami. — Wiesz, wczoraj to nawet już dzieciaki nazbierały w ogrodzie ślimaków i powkładały jej do łóżka — oznajmił z figlarnym uśmieszkiem. 98

Oboje zachichotali. — Ciekawe, czy to zadziałałoby na Eloise — zastanawiała się. Popatrzył na nią surowo. — Nie rób z siebie złej macochy, Jo. Zupełnie ci to nie pasuje. — Wcale nie chcę nią być. — To kiedy przyjeżdża ta mała? — Jutro albo w sobotę — odparła, wiedząc, że Matthew celowo nie chciał jej podać dokładnej daty przyjazdu córki. — Aha, wpadnie też do nas moja znajoma z Londynu. Pamiętasz Caro, tę dziennikarkę? — Jasne, to ta chuda i koścista. — No właśnie. Takie chyba cię przerażają, co? — Eee, po prostu nie cierpię pismaków. A tak w ogóle, Jo — dodał z błyskiem w oku, przebiegając wzrokiem notatkę na jej biurku — to ten Craig Elland wyszedł z więzienia drugiego lipca. Wstała z krzesła i posłała mu szeroki uśmiech. — No, to świetnie. W takim razie jedziemy zaserwować mu pobudkę. Przed bliźniakiem Blackshaw Moor stały dwa samochody. Pierwszy z nich, czerwony peugeot 205, był prawie taki sam jak Joanny, tylko o rok nowszy, a drugi, vauxhall tigra koloru złoty metalik, wyglądał bardziej okazale. Wszystko wskazywało na to, że Craig jest w domu. Z przyzwyczajenia zerknęła na leżące za szybą tigry dokumenty. Wszystko było w porządku, miał nawet dowód opłaconego podatku drogowego. Widocznie Craig Elland spokorniał albo po prostu miał się na baczności. Drzwi otworzyła Marion Elland. Tym razem sprawiała wrażenie starszej i zmęczonej. — To znowu wy? Nie za wcześnie na odwiedziny? Dopiero co wstaliśmy z łóżka. W duchu jednak dobrze wiedziała, po co przyszli. Powoli skierowała wzrok na schody. Widocznie młody Craig drzemał jeszcze w łóżku. — Wejdźcie do środka — rzuciła, zaprowadziła ich do salonu i zamknęła drzwi. Na sofie siedział jakiś mężczyzna w wieku około pięćdziesięciu lat i czytał gazetę. Na ich widok podniósł się z miejsca. — Dzień dobry. Ralph Elland — przedstawił się. — O co chodzi? Joanna przedstawiła siebie i Mike'a i Elland senior od razu się nachmurzył. Podobnie jak jego żona, sprawiał wrażenie zmęczonego życiem. Mieszkanie z synem pod jednym dachem musiało być dla nich uciążliwe. Marion wytarła zaczerwienione od mydła ręce w fartuch. 99

— Ciągle prowadzimy to nasze śledztwo w sprawie zabójstwa Nan Lawrence — zwróciła się do niej Joanna. Marion rzuciła mężowi błagalne spojrzenie, jakby szukała u niego otuchy. Joanna od razu wyczytała w jej myślach każde słowo: O rany, co jej do tego, że zabito jakąś starą, bezbronną kobietę. Dość już miała bójek syna w nocnym klubie, a tu jeszcze nachodzi ją policja. Joanna od razu przeszła do rzeczy: — Pani Elland, czy ma pani klucz do Spite Hall? Zdziwiona kobieta zmarszczyła twarz, co postarzyło ją o jakieś dwadzieścia lat. Widocznie wiedziała, że ją o to spytają. — Ralph — szepnęła błagalnie do męża. — A pewnie — rzucił opryskliwie. — Pracuje tam, to chyba musi jakoś dostać się do środka, chociażby jak starej nie było w domu. — A gdzie go pani trzyma? Marion znów popatrzyła wyczekująco na męża. — W torebce — mruknął. — A w której? Kobieta rozejrzała się po pokoju, znalazła wzrokiem czarną, wytartą torebkę i wskazała na nią ruchem głowy. — Pokazać państwu? — wyjąkała, wzięła torebkę do ręki, wyjęła z niej stary, skórzany portfel, otworzyła go i wyjęła z niego klucz z niebieskim, haftowanym, jedwabnym brelokiem. — Proszę, to ten — powiedziała. Joanna wiedziała, że oboje z Mikiem myślą dokładnie o tym samym: powierzchnia klucza jest za mała, by pobrać z niej odciski palców. — Czy zawsze trzyma go pani w torebce? Marion Elland pokiwała niepewnie głową. — I kładzie ją pani w domu na widocznym miejscu? Znów niechętnie przytaknęła, jakby przeczuwała to wszystko w swoich najczarniejszych myślach. — A czy w tamtą niedzielę miała pani tę torebkę w kościele? — Nie, wzięłam inną — szepnęła. A więc łatwo mógł go wtedy wyjąć i zwrócić w dowolnej chwili, tym bardziej że po zabójstwie Nan Lawrence jego matka nie potrzebowała już tego klucza, a dom, w którym pracowała, stał się miejscem zbrodni, gdzie bez przerwy roiło się od policjantów. Zresztą Marion sama wolałaby zapomnieć o tym kluczu, byleby tylko nie wzbudzać podejrzeń. — Chcielibyśmy też porozmawiać z pani synem. 100

— Craig jeszcze śpi — odparła, spoglądając nieśmiało na męża. Ale Ralph Elland nie bawił się w subtelności. Wielkimi krokami podszedł do drzwi i szeroko je otworzył. Usłyszeli na schodach jego ciężkie kroki, a po chwili z piętra dobiegły podniesione głosy. Najwyraźniej ojciec i syn ostro się kłócili. Znów na schodach rozległy się kroki i drzwi salonu otworzyły się z rozmachem. Przy Craigu Ellandzie nawet tak potężny mężczyzna jak Mike wyglądał jak karzeł. Mike miał mięśnie wypracowane wielogodzinnymi ćwiczeniami na siłowni, za to masa Craiga była rezultatem obżarstwa i, jak słusznie zauważył Cumberbatch, pochłaniania sporej ilości sterydów. Miał ponad metr osiemdziesiąt wzrostu, ogoloną głowę i potężne ramiona z wytatuowanymi na całej długości wężami. Ubrany był w luźną, zmiętą białą judogę, przewiązaną czarnym paskiem. Od razu zgromił ich gniewnym spojrzeniem. Joanna posłała mu szeroki uśmiech. Chłopak odwzajemnił go, ale bez przekonania. — Craig Elland? — spytała. — O, gliny — prychnął pogardliwie. — Czuć was na kilometr. — Spojrzał na Mike'a, wysunął prowokacyjnie podbródek i zacisnął pięści, a Joannę zmierzył surowym, krytycznym spojrzeniem. — Zgadza się, Craig, jesteśmy z policji. I zdaje się, że miałeś już do czynienia z naszymi ludźmi? — Może i miałem, ale teraz jestem już czysty. Joanna stłumiła uśmiech. Oni wszyscy tak mówili. Przypomniało jej się, jak parę lat temu odwiedziła więzienie. Jakiś miły strażnik przywitał ją wtedy uśmiechem. Więzienie to jedyne miejsce na świecie, gdzie wszyscy twierdzą, że są niewinni i nie zrobili nic złego, powiedział. Jasne, może i chwilowo Craig był czysty. Równie chwilowo jak po spryskaniu skunksa perfumami. — A o co właściwie chodzi? — spytał. — Prowadzimy śledztwo w sprawie zabójstwa Nan Lawrence. Joanna usiłowała zebrać myśli krążące po głowie. Ten ordynarny, prostacki chłopak idealnie pasował na bezdusznego napastnika. Łatwo było sobie wyobrazić, jak spycha słabą kobietę ze schodów i zostawiają leżącą ze złamanym biodrem i jęczącą z bólu, a trzy miesiące później okłada inną staruszkę jej własną laską, rozbijając jej głowę na miazgę. — Ja nie mam z tym nic wspólnego — odburknął. — Nigdy nikogo nie zamordowałem. 101

Dziwiło ją to poczucie przyzwoitości u przestępców. Kradli, sprzedawali nieletnim narkotyki, napadali z bronią w ręku, ale wystarczyło zarzucić im zabójstwo, a wtedy używali swoich przestępstw jako argumentów obronnych. Joannę zaczynało to bawić, choć tak naprawdę to nie był żaden powód do śmiechu, bo przez takich typów jak Craig Elland zawsze ktoś był pokrzywdzony. Mike zmierzył go wzrokiem. — Mało brakowało, a zabiłbyś jednak człowieka, Elland. Facet prawie już nie żył, dopiero w karetce go reanimowali. Od tamtej pory nie jest sobą. Chłopak wyprostował się, ale milczał, onieśmielony stanowczym spojrzeniem Mike'a. — Zdaje się, że będzie pan musiał przyjechać na komendę — oznajmiła spokojnym tonem Joanna. — Chcielibyśmy też przesłuchać pana rodziców. — Jak sobie chcecie, i tak nie mam nic do ukrycia — rzucił, opierając się o drzwi. Oni wszyscy tak mówili, dopóki nie udowodniono im winy. Joanna obserwowała go spod przymrużonych powiek. Jeszcze trochę i będzie miała go w garści. Po co właściwie szukać dalej, pomyślała. Tylko on mógł łatwo dostać się do domu Nan Lawrence bez wybijania szyb czy wyważania drzwi i niepostrzeżenie wejść do pokoju staruszki — tak jak wykazało badanie miejsca zbrodni. Nie dość, że miał już na swoim koncie konflikt z prawem, to wszystko wskazywało właśnie na niego. Brakowało tylko motywu zbrodni, a profil psychologiczny Ellanda tu nie wystarczał. Dostrzegła, że ojciec chłopaka patrzy na nią wyczekująco. Spojrzała na masywną twarz Craiga. — A przy okazji: gdzie pan był w niedzielę po południu i wieczorem? — zapytała spokojnie. Zrezygnowany, Ralph Elland bezradnie opuścił ramiona. Joanna czuła, że jeśli nawet Marion próbuje chronić syna, to jego ojciec doskonale wie, że chłopak jest zdolny zabić, i to nie tylko podczas bójki w nocnym lokalu. Potrafiłby zamordować z zimną krwią, a potem tchórzliwie się tego wyprzeć. Ale Craig miał już gotową odpowiedź, jak każdy typ jego pokroju. Gotowe alibi było częścią dramatycznego przedstawienia, które tak kiepsko odgrywali. — Siedziałem w domu — rzucił obronnym tonem. — Oglądałem z ojcem futbol. Grał akurat Manchester United — dodał i popatrzył na ojca, szukając u niego potwierdzenia. Ojciec natychmiast skinął głową. 102

— A potem zjedliśmy kolację — ciągnął chłopak, łypiąc okiem na Joannę. — A po kolacji? — My pojechaliśmy do Evensong — wtrąciła cicho Marion. — A ja poszedłem z kumplami do pubu. Oglądaliśmy rugby na Sky. — A do którego pubu? — Do Krowiego Łba. — I kto z tobą był? — Tony Arrandale, Wayne Chiltern i Scott Trent. To była szajka najgorszych oprychów w mieście. — Dzięki. Pozwolisz, że się z nimi skontaktujemy? Wiedziała już, że Mike'a dręczą te same wątpliwości, co ją. Po co się z nimi kontaktować, skoro za kufel taniego piwa bez trudu zapewnią Craigowi alibi? Chłopak wzruszył tylko ramionami, jakby chciał dać im do zrozumienia, że to bez sensu. Joannę dziwiła bierna postawa obojga Ellandów. Zwykle w takich sytuacjach rodzice robili wszystko, aby nie dopuścić do przesłuchania ich dziecka. Oskarżali policję o dręczenie i zastraszanie ich ukochanych synów, którzy dopiero co wyszli z więzienia i zaczynali życie od nowa. Ale Ralph i Marion Ellandowie nie powiedzieli w obronie Craiga ani jednego słowa. Za dobrze go znali, a on sam też nie protestował tak żarliwie jak inni podejrzani. — Jeszcze się zobaczymy, Craig — rzuciła. — Ale najpierw pogadam z twoimi kolesiami. Spojrzał jej odważnie prosto w oczy. — Chyba już na sam widok gliny w spódnicy kumple wymiękną — powiedział. — I po to tam pracuję, Craig — odparła z szerokim uśmiechem. — No, to mamy go — wyrzuciła szybko, gdy już wsiedli do wozu. — A jeśli w niedzielę ktoś rzeczywiście widział ich w pubie? — Matthew nie podał dokładnej godziny zgonu. Załóżmy więc, że byli w tym pubie i wyszli najpóźniej krótko przed zamknięciem. Mogli tam pójść przed morderstwem albo kiedy było już po wszystkim. Liczy się tylko to, że ten podły typ, Craig Elland, miał dostęp do klucza do Spite Hall. To nam wiele wyjaśnia. — A motyw zbrodni? 103

Przygryzła paznokieć. — Wystarczy, że Marion wspomniała przy nim, że Nan trzyma w domu gotówkę. A skoro mieli klucz w zasięgu ręki, to pewnie poszli tam całą paczką. — To chyba trochę banalne, co? — Po mojemu ten Craig nie grzeszy wyobraźnią. — No, racja. — A tak na chłopski rozum, Mike: trzech kolesiów dokonuje serii napadów, a w lipcu dołącza do nich czwarty, jeszcze gorszy brutal, który właśnie wyszedł z paki. A że takiemu typowi szkoda czasu na drobne kradzieże, to zaczęli używać przemocy i zastraszać ofiary. — Wszystko się zgadza, Jo — przyznał Mike i zapalił silnik. — Sęk w tym, że nie mamy ani skrawka dowodu. — Dlatego wyślemy kilku naszych, żeby przesłuchali kumpli Craiga. Niech się dowiedzą, jak byli ubrani, to wyślemy ich rzeczy do analizy. I co ty na to? Aha, i warto by jeszcze raz pogadać z Cecily Marlowe, a nuż coś się jej przypomni. Pokiwał głową i rzucił przez telefon kilka komend. — A te świeczniki i książeczka oszczędnościowa? — spytał później, kiedy już dojeżdżali do miasta. Joanna wzięła długi, głęboki wdech. — Nie mam pojęcia, Mike — przyznała. — Pozostaje nam chyba jechać do Spite Hall, wpaść z kolejną wizytą do starego Pattersona i jego wnuka. Na dworze zrobiło się pochmurno. Na niebie zaczęły kłębić się czarne, gęste chmury, a kiedy skręcali z Macclesfield Road, z nieba lunął rzęsisty deszcz. Krople rozpryskiwały się na przedniej szybie, zalewając wycieraczki, które bezskutecznie próbowały zgarnąć nadmiar wody. W tym deszczu okolica wydawała się jeszcze bardziej ponura. W Brushton Grange, jak zwykle, nie paliło się ani jedno światło. Dom wyglądał na porzucony i opustoszały. Joanna i Mike ruszyli wąską, omszałą ścieżką, śliską od nieustannie padającego deszczu. Woda wylewała się z rynsztoka. — Zupełnie jak w jakimś horrorze — zauważyła Joanna. — Wcale się nie zdziwię, jeśli drzwi otworzy doktor Frankenstein we własnej osobie. Korpanski już miał zaryczeć jak King Kong, żeby ją nastraszyć, ale się powstrzymał. Nacisnął tylko dzwonek, którego dźwięk rozniósł się echem po całym domu. Przez chwilę Joanna zapragnęła stamtąd uciec. Tym razem chyba naprawdę nikogo tam nie było. Ale kiedy zerknęła na okna 104

poddasza, zauważyła czyjąś twarz, która natychmiast znikła za zasłoną. Mike zadzwonił jeszcze raz i wreszcie usłyszeli w holu za drzwiami ciężkie, powolne kroki, a po chwili drzwi otworzył Arnold Patterson. — A, to znowu wy — powiedział, ruchem głowy wskazując na sufit. — Wnuk mówił, że jeszcze tu wrócicie. Podobno będziecie go przesłuchiwać. — Zgadza się, ale najpierw chcielibyśmy jeszcze porozmawiać z panem o pańskiej siostrze. — Ja nie mam już nic do powiedzenia. Nasze szczęście, że zeszła z tego świata, i najlepiej będzie, jeśli o niej zapomnimy. — A nie chciałby pan wiedzieć, kto ją zabił? Stary popatrzył na nią porozumiewawczo, jakby sugerował, że Nan i jej zabójca byli siebie warci. Ale zbrodnię należało ukarać, bez względu na to, czy ofiara była zepsuta do cna, czy nie. Nic nie usprawiedliwiało tak brutalnego czynu. — Panie Patterson, ten człowiek znów może kogoś zabić — próbowała go przekonać. Uśmiechnął się blado bez słowa. — Zresztą pewnie już nie raz atakował — przypomniała mu. — No więc co chcecie wiedzieć? — spytał, jakby wybudzony z jakiegoś transu. — Przejdźmy lepiej do salonu, tam będzie panu wygodniej. Przynajmniej może pan sobie usiąść. Stary odwrócił się i posłusznie poczłapał w głąb domu. W holu było ciemno jak w jaskini i cuchnęło wilgocią. Ich kroki odbijały się po domu nierównym echem: stanowcze kroki Korpanskiego, głuche pukanie gumowych koturnów Joanny, donośny stukot metalowej laski Arnolda i miarowe szuranie jego kapci. Salon był dokładnie taki, jakim zapamiętała go Joanna: porysowane płyty podłogowe, na zapadających się fotelach luźne, wytarte narzuty, zakurzone szyby w oknach, o które rozbijały się krople deszczu. Swoją ponurą atmosferą pokój przypominał kantorek, w którym pracował Bob Cratchit z „Opowieści wigilijnej”, zanim jego szef, Scrooge, doświadczył niemal cudownej przemiany w dobrego człowieka. Patterson opadł na fotel. — Właściwie nie bardzo wiem, co wam powiedzieć — mruknął. — Nie rozmawiałem z nią od jakichś pięćdziesięciu lat. 105

— To niech pan opowie o jej dzieciństwie. Korpanski zaczął przestępować z nogi na nogę. Wiedziała, co sobie myślał: szkoda cennego czasu. Ale mimo to spróbowała. — Czy wtedy łączyły was przyjazne stosunki, panie Patterson? — zagadnęła. — Raczej tak. — Przez cale dzieciństwo? — Można tak powiedzieć — odparł, a zmarszczki na jego twarzy jakby się wygładziły. — Czasem się trochę kłóciliśmy, jak to dzieciaki — dodał z uśmiechem. Joanna mimowolnie przypomniała sobie swoje dzieciństwo, kiedy sprzeczały się z siostrą, ciągnęły się za włosy i skarżyły jedna na drugą — a wszystko po to, by zwrócić na siebie uwagę wiecznie skłóconych rodziców. Ale ci byli zbyt zajęci własnymi problemami. — No i co było potem? — drążyła. — Potem wybuchła wojna i wszystko się zmieniło. — Przerwał na chwilę, patrząc nieobecnym wzrokiem. — Świat stanął do góry nogami. Mnie wzięli do wojska, tak jak wielu innych młodych chłopaków — ciągnął, spoglądając na Joannę. — Na wojnie widzieliśmy takie rzeczy, o których strach opowiadać. Bardzo się wtedy zmieniliśmy, mieliśmy żal do kobiet, że zostały w domach i spędzały całe miesiące na plotkowaniu i wyszywaniu. Joanna przysunęła się bliżej, by dokładnie przyjrzeć się jego twarzy. — Czy to wtedy między wami się popsuło? Ale stary zdawał się jej nie słyszeć. — Nic już nie było takie jak przedtem — mruczał. — Chcieliśmy wracać do domu. Śniło nam się, że znów spacerujemy po tych cichych, zielonych polach, mokrych od porannej rosy, ale kiedy wróciliśmy... — Na jego twarzy pojawił się głęboki smutek. Mike odkaszlnął znacząco. — Pewnie nie poznaliście własnych domów — dokończył. Musiał to powiedzieć. Joanna zwróciła na niego wzrok. Wojna przesądziła także o jego życiu. Ojciec Mike'a, polski patriota, ożenił się z Angielką i zamieszkał na stałe w Leek. Gdyby nie wojna, syn Dionizego Korpanskiego byłby rdzennym Polakiem i wychowałby się w Warszawie, Gdańsku czy innym polskim mieście. Ale Niemcy pokrzyżowały plany wielu ludziom. — A kiedy straciliście kontakt? 106

— Zaraz po wojnie, kiedy przyjechałem do domu. Wtedy zmarł nasz ojciec. David i ja walczyliśmy o pokój — przerwał i westchnął głęboko. — A tymczasem w domu czekało nas najgorsze zło. I tak wojna zniszczyła wszystko i wszystkich — dodał obojętnie. Tyle miał im do powiedzenia. Spuścił głowę, opierając podbródek na piersi. Myślami był już bardzo, bardzo daleko.

14. Lydia odłożyła pióro. Zbliżała się chwila prawdy. Cieknące po szybach krople deszczu przywołały nagle w jej pamięci obrazy z przeszłości. Arnold toczył po podjeździe metalowe kółko. Wtedy jeszcze podjazd nie był usypany żwirem i w czasie deszczu zamieniał się w błotnistą maź, a w upale w kurz i pył. Tamtego dnia było bardzo gorąco, a ona nie lubiła takiego skwaru. Była tak ociężała, że ledwo mogła się poruszać, i snuła się leniwie po domu. Za to jej rodzeństwu upał nie przeszkadzał. Zmrużyła oczy, żeby lepiej ich widzieć. Nan w białym fartuszku, z rozpuszczonymi włosami, biegała za Arnoldem, próbując go złapać, ale brat miał długie i silne nogi, a przy tym był starszy od Nan o całe pięć lat i ani myślał dać siostrze pobawić się swoim kółkiem. — Arnie, proszę, zaczekaj na mnie — wołała i brat od razu się zatrzymał. Lydia ukryła twarz w dłoniach. Dopiero teraz sobie przypomniała: zawsze słuchał Nan, kiedy ta nazywała go pieszczotliwie Arnie. A przecież to ona, Lydia, je wymyśliła. Och, to życie bywa strasznie niesprawiedliwe... Odchyliła się na oparciu fotela i westchnęła żałośnie. Po jej policzkach popłynęły łzy, w których odbijał się blask okiennych szyb spłukanych deszczem. Co za okrutny los. Na początku mieli wszystko: dom, rodziców, pieniądze, a potem w ich życie wkradła się pustka. Stracili wszystko, nie zostało im zupełnie nic, a ich dom stał się pośmiewiskiem. Oboje rodzice zmarli, pieniądze przepadły. Lydia wykrzywiła wargi. Nie mieli nawet z kim dzielić smutku, chociaż jako rodzeństwo powinni razem opłakiwać śmierć siostry. Arnie, proszę, zaczekaj na mnie. Ale kiedy Arnie przestał przychodzić do Quills, noga Lydii już nigdy więcej nie postała na schodach Brushton Grange. Czy pójść na pogrzeb siostry? Czy Arnie też tam będzie? Czy kiedykolwiek wymażą z pamięci 107

zdarzenia z przeszłości, czy może dawne rany już nigdy się nie zagoją? Lydia wstała z fotela i, czując przypływ nieznanej energii, zaczęła przechadzać się tam i z powrotem. Zawsze była ociężała, potrafiła wysilić intelekt, ale nie ciało. Za to Nan i Arnolda nieustannie rozpierała energia. Z poddasza znów dobiegały ciężkie, głuche basowe rytmy. Joanna i Mike ruszyli schodami na górę. Zdawało się, że odgłosy ich kroków utoną w dźwiękach głośnej muzyki i że ich wizyta zaskoczy Christiana, ale tym razem zrobił im niespodziankę. Gdy tylko weszli na poddasze, drzwi jego pokoju otworzyły się z rozmachem. — To znowu wy? — rzucił, zdziwiony. Z pokoju dolatywał słodkawy, gryzący dym marihuany. Obok Christiana stała w drzwiach jakaś dziewczyna, uczepiona jego ramienia. Miała jasną karnację, długie, potargane włosy, a jej piwne oczy patrzyły mętnym wzrokiem. Ubrana była w długą spódnicę i brązowy T-shirt. Ale Christian zachowywał się tak, jakby wcale jej tam nie było. — Mam dla pani niespodziankę, pani inspektor — zwrócił się do Joanny. — Babcia Nan zapisała mi cały majątek. Dziś rano dzwonił notariusz. — I widzę, że to świetna okazja na skręta. Chłopak popatrzył na nią śmiałym, nieco wyzywającym wzrokiem. — Chyba nie fatygowałaby się pani tutaj z powodu jakiejś głupiej trawki. — Może i nie. — No więc o co chodzi? — Czy możemy wejść? — A nakaz macie? — rzuciła gniewnie dziewczyna. — Cicho, grubasie — fuknął bez cienia czułości, ale dziewczyna wcale się tym nie przejęła albo była zbyt naćpana, żeby się obrażać. A zresztą tak naprawdę wcale nie była gruba. Puściła ramię Christiana i opadła na sofę. Weszli za nią i Christian przysiadł na poduszce, a Joanna i Mike stanęli na środku pokoju. Poddasze różniło się od reszty domu: miało pochyły sufit i inny kształt niż pozostałe kwadratowe pokoje o wysokich sklepieniach. Stały tam tanie, proste, używane meble o jasnych kolorach, ale ogólnie było dość czysto. 108

Joanna zmierzyła Christiana zaciekawionym wzrokiem. Szybko obrócił głowę, zarzucając włosami związanymi w kucyk, i spojrzał na nią bez mrugnięcia. — No, to gratuluję spadku, Christian — zaczęła. — Pewnie strasznie się cieszysz z tych pieniędzy. — E, jakie tam pieniądze. Notariusz kazał mi cierpliwie czekać, dopóki nie zakończą postępowania. Mówi, że żadnych kokosów z tego nie będzie, ale co mi tam. Jestem jeszcze młody i na pewno długo pożyję — dodał beztrosko. — A zresztą kto by się nie cieszył z pieniędzy? — spytał, rzucając jej odważne, wyzywające spojrzenie. Dziewczyna siedziała z rozstawionymi nogami i gapiła się w podłogę. Dla takiej jak ona pieniądze oznaczały tylko jedno: ucieczkę w świat narkotycznych omamów. — Słuchaj, ty podobno studiujesz, a twoi rodzice... — Moi rodzice? — powtórzył i nagle emocje wzięły górę. Przypominał teraz tygrysa, który, potulny w klatce, zdziczał w ciągu paru sekund po wypuszczeniu na wolność. — Babcia Nan mówiła, że nas nienawidzą i zazdroszczą nam, bo się przyjaźnimy. Wiedziała, że będą robić ciągle głupie uwagi, że ma na mnie zły wpływ, i wymyślać inne bzdury, i miała rację. Bo ona się nigdy nie myliła. Na twarzy Christiana i dziewczyny pojawił się w tym samym momencie uśmiech. — Myślicie, że to on zabił ją dla tych pieniędzy — wtrąciła dziewczyna, zerkając z ukosa na Christiana. — Mówiłem przecież, że to żadne pieniądze. Wbij to sobie do tego głupiego łba — syknął. Joanna i Mike nie spodziewali się po nim takiej zaciekłości, ale dziewczyna była niewzruszona. — Może zabrzmi to banalnie, ale ludzie zwykle zabijają dla pieniędzy — zauważyła Joanna. — Dlatego na początku śledztwa zawsze ustalamy, kto najbardziej by skorzystał na śmierci ofiary. — W takim razie wszystko wskazuje na mnie — podsumował Christian, na powrót miły i sympatyczny, ale Joanna wiedziała już, co się kryje pod tą maską uprzejmości. Jego ciemna strona wyłaniała się jak czerń spod cienkiej warstwy śnieżnobiałej, na pozór nieskazitelnie czystej farby. — Naturalnie, skoro jesteś jej jedynym spadkobiercą. Jego reakcja była dość gwałtowna. Widocznie te słowa mocno go poruszyły. — Tak czy inaczej, dostałbym po niej wszystko. Babcia Nan 109

była już stara i schorowana. Wcale nie musiałem jej zabijać, wystarczyło tylko trochę poczekać. — Z tego, co twierdzi jej lekarz, cierpiała tylko na artretyzm, a z tym można pożyć jeszcze długie lata — zauważył Mike spokojnym tonem, jakby czytał z jakichś notatek. — A może śpieszyło ci się, żeby dostać te pieniądze? Albo babcia planowała zmienić testament? — I niby komu miałaby zapisać wszystko, jeśli nie mnie? — rzucił chłopak pogardliwie. Trudno było nie przyznać mu racji. — Mogłaby, na przykład, przekazać majątek na schronisko dla zwierząt. Christian wybuchł śmiechem. — Nonsens — fuknął. — Babcia Nan nie znosiła psów, kotów ani innych stworzeń. Joanna zdała sobie sprawę, że Nan Lawrence musiała być wyjątkowo nienawistną kobietą, skoro nie lubiła ani zwierząt, ani ludzi, z własną rodziną włącznie, może oprócz ciotecznego wnuka. Ale tu nie chodziło o to, kogo nienawidziła Nan, tylko kto odwzajemniał jej nienawiść w takim stopniu, żeby posunąć się do zabójstwa. Czuła, że Mike pali się do tego, żeby powiedzieć chłopakowi o książeczce oszczędnościowej i świecznikach i wreszcie go przycisnąć, ale ona sama wolała jeszcze z tym zaczekać. — Ci z policji przeszukali mój pokój i zabrali moje rzeczy — powiedział chłopak znienacka. — Sama ich o to prosiłam — przyznała Joanna. — A nakaz mieli? — wtrąciła znów dziewczyna. — Zdobyć nakaz to żaden problem — odpowiedziała jej Joanna. — No i znaleźli coś? Christian zaprzeczył powolnym ruchem głowy, ale na jego twarzy pojawił się cień zwątpienia. Joannie zdawało się, że słyszy, jak Mike z zadowoleniem zaciera dłonie. — No cóż, miło było was widzieć — rzuciła grzecznie. — Nie trzeba nas odprowadzać. I szybko zbiegli schodami na parter. Na konferencji prasowej zjawiło się trochę mniej osób, niż się spodziewała, ale w duchu wiedziała, że większość z nich pracuje na zlecenie dla kilku gazet. 110

Mike miał rację, mówiąc, że prasa nie przestanie rozpisywać się o słynnym mleczarzu: twarz Billa Tylmana pojawiła się na pierwszej stronie gazety wieczornej. Widok jego beznamiętnej miny nie wzbudził w niej ciekawości. Na pytanie od któregoś z bystrzejszych dziennikarzy podniosła głowę. — Pani inspektor, czy są jakieś dowody sądowe na związek między napadem na Cecily Marlowe a zabójstwem Nan Lawrence? Czuła, jak Korpanski poruszył się niespokojnie. — Niestety, nie — odparła gładko. — W obu przypadkach brakuje nam dowodów, ale wskazanie choćby jednego podejrzanego bardzo ułatwi nam ich znalezienie. — Podobno rozmawialiście już z ofiarami innych napadów — zauważył drobny dziennikarz z chytrym wyrazem twarzy. — Tak, zgadza się. — Czy może to pani skomentować? — Powiem tylko, że mamy podstawy przypuszczać, że zabójca Nan Lawrence dopuścił się już innych przestępstw w tej okolicy. Zebrani notowali zawzięcie jej każde słowo. — Wiadomo, że brat pani Lawrence jest stary i schorowany — odezwał się czyjś głos w głębi sali. — Proszę powiedzieć, jak zareagował na wiadomość o zabójstwie siostry w sąsiednim domu. Joanna popatrzyła po ich zaciekawionych twarzach. Nawet nie mieli pojęcia, jak trudno było tu cokolwiek powiedzieć. Skwitowała tylko, że Arnold Patterson wydawał się bardzo przygnębiony. Odprawę wyznaczono na osiemnastą, by pod koniec dnia wyciągnąć wnioski z całodziennej pracy. Jako pierwsza odezwała się posterunkowa Bridget Anderton. — Rozmawiałam z matką Christiana — oznajmiła. — Wygląda na to, że nie najlepiej im się układało. Twierdzi, że syn sprawiał dużo kłopotów, a to, że zamieszkał u dziadka, było jej bardzo na rękę. — A wspomniała o Nan Lawrence? — Nazwała ją starą, wredną wiedźmą. — No, to chyba nic nowego — stwierdziła Joanna. — A mówiła coś jeszcze? Posterunkowa Anderton pokręciła głową. — Żadnych konkretów — odparła. 111

— A jak tam wy? — zwróciła się do sierżanta Barraclougha. — Znaleźliście coś w Brushton Grange? — Zabraliśmy tylko trochę ubrań — odrzekł. — Zapakowałem je i odesłałem do laboratorium, ale trochę to potrwa, zanim przyślą nam wyniki. Znaleźliśmy też nóż do wykładzin, czyściutki jak łza. — Sama widziałam, że chłopak ma fioła na punkcie czystości — przyznała półgłosem Joanna. — No, ale w laboratorium wezmą go pod mikroskop. Następny odezwał się posterunkowy Phil Scott. Wraz z wyznaczoną ekipą przez cały dzień przesłuchiwali wszystkich parafian z kościoła w Rudyard, oddalonego o niecały kilometr od Spite Hall. Joanna rozsiadła się wygodnie na krześle i z zaciekawieniem słuchała relacji młodego, jasnowłosego policjanta. — Na porannym nabożeństwie było trzydzieści jeden osób, głównie miejscowi praktykujący — zaczął. — Tamtej niedzieli wszyscy widzieli Nan Lawrence w pierwszej ławce. Łatwo było ją poznać po czarnym, słomkowym kapeluszu. Zeznali, że do nikogo się nie odzywała, i tylko kilka osób widziało, jak rozmawia z Marion Elland, ale nie było w tym nic niezwykłego, skoro Marion u niej pracowała. Była — cytuję — jedną z niewielu, do których ta stara wiedźma potrafiła otworzyć gębę. — Rozejrzał się po sali z uśmiechem. — Najwyraźniej pani Lawrence nie cieszyła się sympatią. Nikt nie powiedział o niej ani jednego dobrego słowa, szefowo. Joanna skrzywiła się. Nie lubiła, kiedy tak się do niej zwracali. Wolała, żeby mówili jej po imieniu, ale zabraniały tego surowe zasady regulaminu. Całe szczęście, że Mike przestał ją tak nazywać, a do tytułowania jej przez młodszych funkcjonariuszy zdążyła się już przyzwyczaić. Scott zajrzał do swoich notatek. — Państwo Raynor twierdzą, że widzieli ją po drodze z kościoła. Zatrzymali się i zaproponowali, że ją podwiozą. — Tu podniósł głowę i spojrzał na Joannę. Zawsze wymagała dokładnych cytatów. — „Zrobiło nam się żal staruszki, bo do domu miała kawał drogi i musiała przejść prawie cały kilometr. A ona, biedaczka, ledwo się trzymała na nogach. Podpierała się laską, ale było jej ciężko. No więc podjechaliśmy do krawężnika, a wtedy Paul (mąż pani Raynor) wysiadł z auta i zaproponował, że podwiezie ją pod sam dom. A ona mu na to...” — Phil Scott przerwał i rozejrzał się po sali. Wszyscy patrzyli na niego wyczekująco, by usłyszeć ostatnie słowa Nan Lawrence. 112

Posterunkowy zajrzał do notatnika i czytał dalej. — „Myśli pan, że jestem taka stara, że sama do domu nie trafię? Niech sobie ludzie gadają, co chcą. Jeszcze nie zramolałam do reszty i dam sobie radę”. Na sali zapanowała cisza. Wszyscy zebrani wyobrazili sobie tę starą, zgorzkniałą kobietę o niemiłym, skrzekliwym głosie. Nic dziwnego, że dom, w którym mieszkała przez pięćdziesiąt lat, ludzie nazwali podłym. Zasłużyła sobie na to, a każdy, kto choć raz znalazł się w pobliżu jego i willi, łatwo mógł się domyślić, skąd się wzięła ta nazwa. Joanna mimowolnie zadała sobie w duchu pytanie, czym ta stara, zgryźliwa kobieta zasłużyła sobie na tak długie życie. Zerknęła w bok, na tablicę, do której przyczepione były policyjne fotografie, poprawione nowoczesną techniką koloru. Doskonale było na nich widać krew, mózg, rozbitą na miazgę część twarzy i całe zwłoki. Co dokładnie powiedział wtedy Matthew? Ile to kości połamał zabójca? Zrezygnowana, wzięła głęboki wdech. Natura ludzka bywa okrutna na wiele sposobów. — Czy masz coś jeszcze, Scottie? — Tak — odparł. — Nabożeństwo prowadził ksiądz Leon Gardiner — dodał po chwili zawahania. — Pytał, czy mógłby porozmawiać z osobą prowadzącą śledztwo, pewnie w sprawie pogrzebu. — Popatrzył nieśmiało na Joannę. — To niech idzie z tym do zakładu pogrzebowego, a nie do policji — zauważyła cierpko. — Może chciał się tylko dowiedzieć, kiedy wydadzą ciało. — O tym decyduje koroner. — A może ksiądz miał nam do powiedzenia jakąś strasznie ważną rzecz? — spytał Mike zza ramienia Joanny. — Tego nie wiemy — Scottie wzruszył ramionami. — A co jeszcze wiemy? — Mamy wstępne wyniki analiz sądowych — odezwał się z tyłu sierżant Barraclough. — Zrobili rekonstrukcję miejsca zbrodni, która potwierdza, że w chwili uderzenia w tył głowy ofiara wyszywała gobelin. W drzwiach domu dobiegł ją śmiech Toma i Matthew i przekrzykujący ich wyraźny głos Caro. — Dlatego datę ślubu ustaliliśmy na czerwiec. Spadają ceny kwiatów, na miesiąc miodowy nie trzeba daleko wyjeżdżać, a w światku dziennikarskim panuje sezon ogórkowy... 113

Joanna uśmiechnęła się w duchu: Caro zawsze epatowała cynizmem, byleby tylko nie zdradzić się z uczuciami. Otworzyła drzwi salonu. Caro — wysoka, strzelista blondynka o kościstej twarzy — od razu zerwała się na powitanie. Uściskała przyjaciółkę, a po niej zrobił to Tom; był jak zwykle w swoim garniturze prawnika i okularach w złotych oprawkach, które zaparowały mu w zakłopotaniu. Joanna popatrzyła po ich twarzach. — No, co tam u was? — spytała. Szybko wymienili spojrzenia. Joanna jęknęła przesadnie: — O rany, tylko mi nie mówcie, że będę druhną. Wyobrażasz sobie mnie w jakiejś falbaniastej, wściekle różowej sukni? Caro rzuciła jej figlarne spojrzenie. — A może zrobimy podwójne wesele i zostaniesz panną młodą? Joannę przeszył dreszcz. Czuła na sobie wzrok Matthew i Toma, dopóki Caro nie rozładowała napięcia. — I to mnie właśnie bawi — rzuciła szybko. — Tom i ja mieszkamy osobno i chcemy się pobrać, a ty i Matthew nadal żyjecie w grzechu. Wstydziłabyś się, pani inspektor policji — dodała przesadnie pouczającym tonem. — Tylko mi tu nie zaczynaj. Po chwili Joanna znikła w kuchni w poszukiwaniu korkociągu i butelki wina, byleby uciec przed pełnym wyrzutu spojrzeniem Matthew. Kiedy już się uspokoiła, wyszła z powrotem do pokoju. — Podobno piszesz jakiś artykuł o przestępczości w małych miastach — zwróciła się pogodnym tonem do Caro. — Pewnie uznasz to za idiotyczny pomysł. — Niezupełnie, ale będziesz musiała sama ostro poszperać. — W jednej chwili śmiech Toma i Matthew rozbroił Joannę i lody zostały przełamane. Popatrzyła po ich twarzach. — Na co macie ochotę? — spytała. — Zamówiłem dania na wynos, dowiozą za jakiś kwadrans — odparł Matthew, zerkając na zegarek. — No, to zdążymy jeszcze napić się wina. — A ja skorzystam z okazji, żeby trochę cię jednak pomęczyć, Jo — wtrąciła Caro. — Czy twoim zdaniem przestępczość w małych i wielkich miastach to dwa różne zjawiska? — To zależy — odparła powściągliwie. — W zeszłym roku, na przykład, zamordowano tu dwóch farmerów z takich pobudek, których ludzie z miasta za nic w świecie by nie zrozumieli... 114

Ich dyskusję przerwało pukanie do drzwi, a po chwili wszyscy zajadali się daniem w sosie curry z ryżem, chapati i placuszkami papad. Wtedy Caro spytała, kiedy przyjeżdża Eloise, i cały nastrój nagle prysł. — Z tego, co wiem, to jutro — rzuciła w odpowiedzi Joanna, z trudem opanowując drżenie głosu.

15. Piątek, 30 października Tego ranka pióro leżało nietknięte. Lydia przechadzała się po pokoju tak nerwowym krokiem, że omal nie zadeptała swoich dwóch kur. Te podniosły rwetes i szybko schowały się w koszu, pogdakując cicho. Ale Lydia nawet ich nie zauważyła. Na podłodze leżało przewrócone pudełko, a wokół rozsypane zdjęcia. Wreszcie kobieta opadła na sofę i w odruchu skrajnej rozpaczy ukryła twarz w dłoniach. W śledztwie każda sekunda była na wagę złota i Joanna nie mogła sobie pozwolić na przyjemność jazdy rowerem. Jadąc autem, zawsze niecierpliwie wyczekiwała chwili, w której nareszcie dowie się całej prawdy. Tym razem o tym, co się wydarzyło w Spite Hall niedzielnego wieczoru. Odruchowo przejechała granicę miasta i ruszyła wzdłuż Macclesfield Road. Minęła klub sportowy i skręciła do Spite Hall z nadzieją, że zastanie Billa Tylmana. W całej tej zagadkowej sprawie nic się nie działo bez powodu. Powinien był od razu im powiedzieć, że to on znalazł Cecily Marlowe, a skoro przemilczał tak ważny fakt, to widocznie miał w tym jakiś cel. Nie musiała długo czekać. Za dwadzieścia ósma na drogę dojazdową wtoczył się wóz mleczarski. Tylman nawet jej nie zauważył. Siedząc w aucie, obserwowała, jak mleczarz bierze dwie pełne butelki i znika za zakrętem w kierunku Brushton Grange. Wyszła mu naprzeciw dopiero, gdy wracał już z pustymi butelkami. — Witam, pani inspektor — zaczął. — Nie spodziewałem się pani tutaj, zwłaszcza o tej porze — dodał po chwili. 115

Uśmiechnęła się do niego przyjaźnie. — Prawdę mówiąc, panie Tylman, nie bardzo mogłam spać. Myślałam o czymś, co nie daje mi spokoju. — A co to takiego? — spytał, zaniepokojony. — Mamy tu parę niejasności — odparła wykrętnie. Tylman patrzył na nią wyczekująco. — Nie rozumiem, na przykład, dlaczego nie wspomniał nam pan o tym, że to pan znalazł Cecily Marlowe krótko po tym, jak ją napadnięto. — A niby po co miałem się przechwalać? — Przecież to powód do dumy, panie Tylman. Kto wie, co by się z nią stało, gdyby nie pan. — E, to nic wielkiego, zwyczajny szczęśliwy traf. — Za to z Nan Lawrence nie miał pan już tyle szczęścia, co? Ale dla nas i tak lepiej, że tak szybko znalazł pan zwłoki... Patrzył na nią bez mrugnięcia. — Podobno była dość trudną klientką — ciągnęła mimochodem. — Jak pan z nią wytrzymywał? Odpowiedział jej brzęk butelek, które Tylman włożył do skrzynek. — Tak jak wszyscy. Nie powiem, żebym dobrze ją znał — mruknął, odwrócony tyłem. — Słyszałam, że lubiła rozpuszczać plotki. — A co ja mam do tego? — Spokojnie, panie Tylman — zaśmiała się. — Jestem tylko wścibską babą z policji. Niech mi pan powie coś jeszcze: czy dowoził pan mleko tym innym kobietom, do których się włamano? Dajmy na to, Emily Whittaker, Florence Price albo Jane Vernon? — Musiałbym sprawdzić w zeszycie. — Powinien pan znać te nazwiska. To ofiary napadów z ostatnich paru miesięcy. Tylman usiadł za kierownicą wozu. — Dowożę mleko tylu ludziom, że ciężko mi spamiętać każde nazwisko. — W takim razie niech pan zajrzy do zeszytu. To dla mnie bardzo ważne. Patrzyła potem, jak wóz w szybkim tempie toczy się po drodze. Na parkingu spotkała się z Mikiem. Jego nachmurzona mina dawała do zrozumienia, że nie ma ochoty na żarty. Joanna zaproponowała, żeby 116

ponownie wpaść z wizytą do Cecily Marlowe, ale jej pomysł wyraźnie mu się nie spodobał. — Ostatnio daliśmy jej taki wycisk, że omal nie odeszła od zmysłów — mruknął gniewnie. — Ludzie mówią, że po tym włamaniu pomieszało jej się w głowie ze strachu. I tak już nic z niej nie wyciągniemy, zwłaszcza po tym, co się przydarzyło Nan Lawrence. — Tak czy inaczej, trzeba z nią pogadać. — Chyba nie myślisz, że ci powie, jakim cudem jej świeczniki i książeczka oszczędnościowa znalazły się w szafie jej starej znajomej. — To się jeszcze okaże... Przed włamaniem Cecily Marlowe mieszkała w domu szeregowym, do którego wprowadziła się w 1942 roku zaraz po ślubie. Ale po tym, jak została brutalnie zaatakowana, nie chciała tam mieszkać ani chwili dłużej i przy wypisywaniu ze szpitala stanowczo oświadczyła, że ani myśli tam wracać. Ludzie z opieki społecznej pomogli jej sprzedać dom i znaleźli jej małe, przytulne mieszkanko w ładnym bloku z cegły na strzeżonym osiedlu. Tam przynajmniej było bezpiecznie. Okazało się, że nie tylko Mike'owi nie spodobał się pomysł ponownej wizyty u staruszki. Bramę otworzyła krępa, energiczna kobieta o krótkich, brązowych włosach i przedstawiła się jako strażniczka. — Przestańcie wreszcie ją dręczyć — wybuchła. — Biedaczka ciągle jest w szoku. Po co, u licha, ciągle do tego wracać, skoro już wszystko wam powiedziała? — Bo mamy nowe dowody. — Jakie znów dowody? — Na razie nie wolno nam ich ujawniać. — Tere-fere. Nie myślicie chyba, że ta biedna kobieta pomoże wam prowadzić to piekielne śledztwo. — Przykro mi, ale muszę do niej wejść. Mrucząc pod nosem, strażniczka zaprowadziła ją betonową alejką. — Ledwo co się uspokoiła, a wy znów chcecie ją męczyć. — Niech się cieszy, że żyje — rzuciła Joanna, oburzona. — Nan Lawrence nie miała tyle szczęścia. Strażniczka odwróciła głowę. — Wstydziłaby się pani tak mówić. Wy w policji macie nie po kolei w głowach. A niby z czego Cecily ma się cieszyć? Widziała pani jej twarz? Miała szczęście, a to dobre! Niech mnie pani nie obraża. — Ale przynajmniej żyje — syknęła Joanna przez zaciśnięte zęby. 117

— I chwała Bogu — mruknęła kobieta. Joanna bez słowa ruszyła za nią po schodach i stanęła z tyłu, kiedy strażniczka zapukała do drzwi mieszkania. — Cecily... To ja, Mavis. Czy mogę wejść? — Po chwili czekania ponowiła pukanie. — Cecily, kochanie! W jednej chwili drzwi się otworzyły i wyjrzała zza nich pokryta bliznami twarz staruszki. Joanna zrobiła krok do przodu. — Proszę wybaczyć, pani Marlowe... Cecily od razu ją rozpoznała. — Czego znowu chcecie? — zapiszczała cicho. Mavis rzuciła Joannie surowe spojrzenie. — Cecily, kochanie, pani inspektor chce cię o coś zapytać. Staruszka słabym ruchem próbowała zamknąć drzwi. — Nie chcę z wami rozmawiać — jęknęła drżącym głosem. — Dość już mam tych waszych pytań. Joanna odetchnęła z ulgą, wdzięczna Korpanskiemu, że tym razem został w wozie. Młodsze kobiety łatwo ulegały jego urokowi, ale nie staruszki w jej wieku. Jego sylwetka budziła w nich strach i onieśmielenie. Postanowiła działać nawet za cenę straconego czasu i podeszła jeszcze bliżej. — To tylko ja, inspektor Joanna Piercy. Na chwilę. Blade oczy popatrzyły na nią uważnie. — No dobrze, proszę — odparła i otworzyła szerzej drzwi. Teraz Joanna mogła przyjrzeć się z bliska jej pokancerowanej twarzy: czerwone, nabrzmiałe blizny na policzku, pozszywane drobnymi krzyżykami, jedno oko wybałuszone, drugie na wpół przymknięte. Joannie zrobiło się niedobrze, ale starała się tego nie okazywać. Myślała, że takie rany goją się dużo łatwiej i szybciej, a tymczasem miesiąc po napadzie twarz kobiety wciąż wyglądała fatalnie i prawdopodobnie niełatwo miała się zagoić. Gdziekolwiek kobieta nie pójdzie — na zakupy czy do kościoła — ludzie zawsze będą widzieć te blizny. One były jak piętno, które nie da zapomnieć o doznanej krzywdzie. Joannę gryzło sumienie. Smutne oczy Cecily patrzyły na nią czujnym, badawczym wzrokiem. Posłała kobiecie przelotny uśmiech. Ale ta nie dała się zwieść. — O wszystko już mnie pytaliście — zaczęła. — Czego znowu chcecie? — Mamy następną ofiarę. — Czy ją też tak urządzili? — spytała, wodząc palcem po policzku. 118

Joannie stanęła przed oczami zakrwawiona głowa Nan Lawrence. Otworzyła usta, by coś powiedzieć, ale Cecily była szybsza. — A może chodzi o tę, co ją zatłukli na śmierć? Wiem, bo czytam gazety — dodała szybko. W maleńkiej kuchence stał stół z laminowanym beżowym blatem, czajnik, mikrofalówka i piecyk elektryczny z dwoma palnikami. Było tu klaustrofobicznie ciasno i paliły się jarzeniówki, których światło wyraźnie oświetlało ich twarze. Cecily Marlowe nie zdradzała smutku po śmierci starej znajomej, choć z jej oszpeconej twarzy trudno było cokolwiek wyczytać. Miała dziwny, obcy, upiorny, chwilami wręcz przebiegły wyraz. Joanna postanowiła nie owijać w bawełnę. — Muszę wiedzieć, kto się do pani włamał i co dokładnie wtedy mówił. Chcę ustalić, dlaczego wybrał właśnie panią. — Przecież już powiedziałam. — Owszem, powiedziała pani, ale nie wszystko, a ja chcę usłyszeć całą prawdę. — Bez mrugnięcia popatrzyła jej prosto w oczy. — No więc kto to był? — Ile razy mam powtarzać, że mieli maski. — Jakie maski? — Z pończoch, mówiłam przecież. — Mówiła pani, że to były kominiarki. — Nieważne. Dość, że ich nie rozpoznałam. — Jest pani pewna? Oszpecona bliznami twarz przybrała chytry wyraz. — Oczywiście — odparła stanowczo. — Nawet w sądzie z czystym sumieniem bym zeznała, że nie mogłabym ich rozpoznać — wyrecytowała jak formułkę z katechizmu. — A może zwyczajnie pani nie chce? Kobieta puściła tę uwagę mimo uszu. — Czy kiedy wróciła pani z zakupów, napastnicy czekali u pani w domu? — Tak. Strażniczka już miała coś wtrącić, ale Cecily zgromiła ją spojrzeniem. — Pani dobrze wie, kim oni są, prawda? — drążyła uparcie Joanna. — Nie, nie mam zielonego pojęcia. 119

— A ilu ich było? — Dwóch. — Raz pani mówi, że trzech, a potem, że dwóch... I gdzie na panią czekali? — Nie wiem — jęknęła. — Okropnie się bałam. Czy pani naprawdę nic nie rozumie? — Zakryła twarz dłońmi. Na środkowym palcu prawej dłoni widać było czerwony ślad po zszytej ranie. Ale Joanna silą woli nie zwracała uwagi na te słowa. — A jakie mieli głosy? Czy mówili jak miejscowi? Proszę powiedzieć prawdę, pani Marlowe. — Przecież mówię, że nic nie wiem. — A wzrost? — Na pewno wyżsi od pani... — Pani stosuje metody zastraszania — wybuchła nagle strażniczka. — Jak można tak dręczyć starszą osobę. Nie ma pani prawa znęcać się nad ludźmi w ten sposób. — Ja tylko ustalam fakty. — Pani Marlowe była śmiertelnie przerażona, nic nie pamięta. Zresztą może to i lepiej. — A szkoda, bo gdyby sobie przypomniała, to Nan Lawrence nadal by żyła. — Co takiego? — Cecily pobladła jak ściana, a grube, czerwone blizny jeszcze mocniej uwydatniły się na jej białej skórze. Oparła dłonie o kredens, ukazując zsiniałe palce. — Myśli pani, że zabili ją ci sami? — Niewykluczone, że tak było. Staruszka zaczęła drżeć na całym ciele. — Nie, nie, nie — powtarzała. — To niemożliwe, niemożliwe. — Ale zaraz się uspokoiła. — Niech pani poda do gazet, że nic nie widziałam. Chce pani prawdy, to ją pani ma. Niech pani napisze takie moje oświadczenie: Weszłam do domu i ze strachu zamknęłam oczy. Proszę mi wierzyć, nic nie widziałam ani nie słyszałam. Niech pani to poda do prasy. Joanna przyglądała się roztrzęsionej kobiecie chłodnym, krytycznym wzrokiem. Coś tu było nie tak. Postanowiła zagrać najmocniejszą kartą. — Pani Marlowe, mam do pani jeszcze jedno pytanie. Staruszka spojrzała na nią podejrzliwie. — W szafie Nan Lawrence znaleziono dwa świeczniki i książeczkę oszczędnościową. Te przedmioty skradziono pani podczas włamania. Czy może mi to pani wyjaśnić? 120

Cecily Marlowe zsunęła się po kredensie prosto w objęcia przerażonej strażniczki, która od razu wpadła w panikę. Zrezygnowana, Joanna wzięła głęboki oddech. Mike drzemał w wozie ze zwieszoną głową. Sapnął i obudził się na dźwięk otwieranych drzwi. — No i jak poszło? Masz coś nowego? — A jak ci się wydaje? Niby taka stara i słaba, a idzie w zaparte jak jakiś więzień na przesłuchaniu. Nie chce pisnąć ani słówka. Myślałam, że to ze strachu, ale teraz mam pewne wątpliwości. Odnoszę wrażenie, że skrywa jakąś tajemnicę — dodała, kiedy wjeżdżali na parking przy komendzie. — Wygląda na to, że wszyscy tu mają jakieś mroczne sekrety: Nan Lawrence, Cecily Marlowe, stary Patterson, ta dziwaczka Lydia. Każde z nich kogoś kryje. Ta kobieta trzęsie się ze strachu. Chce, żebym podała prasie, że miała zamknięte oczy i nie widziała żadnego ze sprawców. — Coś takiego — zdziwił się Mike, wyciągając swoje długie nogi. — To kto w takim razie załatwił tę wiedźmowatą Lawrence? I czy przypadkiem nie dlatego, że znała jakiś sekret i chciała go ujawnić? Weszli podwójnymi drzwiami do budynku, kupili kawę i udali się prosto do jej biura. Joanna usiadła za biurkiem. — Coś ci opowiem. Tylko przerwij mi, jeśli nie mam racji... Mike posłusznie skinął głową. — Cecily Marlowe została napadnięta we wtorek, siedemnastego września, o czwartej po południu. Zgadza się? Znów przytaknął ruchem głowy. — Wróciła do domu z zakupów. Jej wersja była niespójna i zmieniała się z dnia na dzień. Mówiła, na przykład, że sprawców było trzech albo dwóch, a Barra twierdzi, że to był jeden facet w niebieskich dżinsach. A więc trzymajmy się jego wersji. Czy wszystko się zgadza? — Na razie tak. — Z początku myśleliśmy, że kobieta plącze się w zeznaniach z powodu szoku, stresu, traumy, jakkolwiek by tego nie nazwać — ciągnęła z błyskiem w oku. Mike patrzył na nią wyczekująco. — Tyle że pod wpływem szoku człowiek zachowuje się inaczej. Jeśli mózg nie został uszkodzony, pamięć automatycznie odtwarza to, co się stało, bo umysł zarejestrował całe wydarzenie i nie da się go wyprzeć 121

ani wymazać ze świadomości. I wtedy człowiek przeżywa wszystko od nowa... Mike słuchał uważnie. — Po tygodniu poszliśmy do niej jeszcze raz, zadawaliśmy ciągle te same pytania, a ona powtarzała, że nie pamięta, co mieli na głowach: maski, pończochy czy kominiarki. Nie potrafiła powiedzieć, ilu ich było, ale twierdziła, że więcej niż jeden. A tymczasem Barra nie ma wątpliwości, że na kanapie było wtedy jedno wgniecenie na poduszce, ktoś pił herbatę z jednej filiżanki, druga, po kawie, stała na stole w salonie. Czy to znaczy, że drugi napastnik nie siedział na kanapie? A może jeden pił herbatę, a drugi kawę? I ten pierwszy był na tyle porządny, że zaniósł filiżankę do zlewu, a ten drugi zostawił ją w pokoju? Nie, to nie tak. Po mojemu było inaczej: Cecily wróciła do domu i zastała tylko jednego mężczyznę. To ona piła wcześniej kawę w salonie i zostawiła filiżankę na stole. Napastnik siedział w pokoju i oglądał telewizję. Tylman twierdzi, że sam potem wyłączył telewizor. A więc pani Marlowe wraca z zakupami do domu i widzi kogoś, kogo obecność wcale jej nie niepokoi. To musiał być ktoś znajomy, kto często u niej bywał. I wcale nie miał na sobie żadnej maski. Cecily weszła do pokoju i położyła torby z zakupami na stole. Musiała być spokojna i opanowana, skoro niczego nie rozsypała. Zdążyła nawet odwiesić płaszcz. I wtedy wydarzyło się coś, czego bynajmniej się nie spodziewała: znajomy zaczął jej grozić, aż w końcu zaatakował nożem. Kobieta wpadła w panikę i z przerażenia schowała się w kuchni pod stołem. Siedziała tam ładnych parę godzin, dopóki nie znalazł jej Bill Tylman. I tu jest pies pogrzebany, Mike. Cecily była tak wystraszona, że nie zdołała nawet zrobić paru kroków do drzwi, by uciec i wezwać pomoc. A potem przez całą noc bała się, że napastnik wróci. Oto cała prawda, Mike. To Christian Patterson działał w pojedynkę. — Na to wygląda. — Cecily dobrze go zna i boi się go po dziś dzień. Myśli, że wróci jeszcze po śmierci babki. Kto wie, co za licho siedzi w tym chłopaku. Przerwał im dźwięk telefonu. Joanna podniosła słuchawkę i słuchała w milczeniu, a Mike obserwował jej wyraz twarzy. Dopiero kiedy odłożyła słuchawkę, pozwoliła sobie na szeroki uśmiech. — Dzwonili z komendy w Longton — oznajmiła. — Złapali jakąś dziewczynę. Podobno wyśledziła i okradła starszą kobietę. Ta smarkula nazywa się Carrie Foore i prawdopodobnie ma na koncie trzydzieści rabunków, także w Leek. Dziewczyna 122

jest naturalną blondynką, ma długie włosy, a jej babcia mieszka obok Jane Vernon. Wygląda na to, że mamy następnego ptaszka. — Byleby tylko nie okazała się jakimś szarym wróbelkiem — rzucił ponuro Mike. — Ja tam jestem dobrej myśli. Na dworze było chłodno i wiał porywisty wiatr. Kilku śmiałków wypłynęło żaglówkami na jezioro i na tle rozkołysanych wiatrem ciemnych drzew widać było trójkątną biel żagli. W dali wznosiły się wzgórza wrzosowiska, u podnóża malowniczo przeplatane wstęgami pól uprawnych, osłoniętych kamiennymi murami, charakterystycznymi dla tej okolicy. W przebłysku jesiennego słońca Quills wyglądało nieco ciekawiej, choć wokoło wciąż było pełno błota po kilkudniowych deszczach. Tym razem Joanna i Mike zaparkowali wóz przy bramie i pieszo ruszyli podjazdem. Lydia musiała obserwować ich przez okno, bo natychmiast wyszła na schody. Twarz miała mizerną, bardziej wychudzoną, postarzałą i zmęczoną. Zdawało się, że przybyło na niej kilka nowych zmarszczek i choć Lydia nie okrywała się żałobą, to śmierć siostry wyraźnie ją poruszyła. Przywitała się ciepło z Joanną i Mikiem, wdzięczna im za towarzystwo. Patrząc na jej dom, można by pomyśleć, że ludzie zaglądają tu bardzo rzadko. Jedynie zwierzęta umilały Lydii samotne chwile. Do tej pory Joanna myślała, że kobiecie odpowiada taki styl życia, ale teraz zmieniła zdanie. — Witam, pani inspektor i panie sierżancie — rzekła, dając im do zrozumienia, że chętnie przyjmie ich w swoich progach. Nogą zepchnęła ze schodów kury, które zagdakały głośno, niezadowolone. — No dalej, Sam, zmykaj stąd. Uciekaj, Ella. — Zaśmiała się ironicznie. — Śmiesznie to brzmi, co? Kiedyś wydawało mi się takie oryginalne. Kury nazwałam Sam i Ella, owcy dałam na imię Szaszłyk, a prosiakowi Metka. Ale dziś już mnie to nie bawi — westchnęła głęboko. — Widać dowcip mi nie wyszedł. Joanna nie mogła oprzeć się wrażeniu, że mimo wszystko śmierć siostry wyraźnie poruszyła kobietę. — Proszę, wejdźcie, siadajcie — zachęciła, a po chwili zamilkła z zażenowaną miną. — Zaraz będzie herbata — dodała niemal błagalnie. 123

Jej ton zaskoczył Joannę tak bardzo, że postanowiła przyjąć zaproszenie. Lydia Patterson wyszła do kuchni i zaczęła pobrzękiwać naczyniami i nucić jakąś nieznaną melodię. Joanna w zawodowym odruchu zaczęła się rozglądać po pokoju, a Mike, jak zwykle, stał w drzwiach z założonymi rękami i przypatrywał się jej w milczeniu. Podeszła do biurka przy oknie, skąd widać było maleńkie wiejskie podwórko. Zwierzęta jakby wyczuły jej obecność: obrośnięta wełną owca uniosła łeb i spojrzała prosto na nią, podobnie jak kaczka i wypędzone z domu kury. Joanna od niechcenia zastanawiała się, jakim imieniem kobieta nazwała kaczkę. Może Pasztecik? Uśmiechnęła się pod nosem. Po chwili jej wzrok przykuł zasypany kartkami blat biurka. Leżał tam zapisany ciasnym pismem zeszyt oraz kilka ładnych rysunków zwierząt domowych, wśród których łatwo było rozpoznać kury, owce, świnie i kozę z podwórza Lydii. Sprawdzając pod zeszytem, Joanna natrafiła na parę sepiowych zdjęć. Wzięła jedno do ręki. Były na nim jakieś dzieci w sztucznych pozach, sfotografowane w okresie międzywojennym: wysoki chłopiec w burawym garniturze, z ciemnymi oczami utkwionymi prosto w obiektyw. W jednej ręce trzymał kółko, a w drugiej kijek. Obok niego, z poważnymi minami, stały dwie dziewczynki — jedna po lewej, druga po prawej stronie, w wieku około pięciu i dziesięciu lat. Ubrane były w nieskazitelnie białe fartuszki, a ich ciemne oczy też wpatrywały się w obiektyw. Na twarzach tych trojga nie było cienia nienawiści. Zdjęcie zrobiono jakieś sześćdziesiąt lat temu, a mimo to nietrudno było się domyślić, kim są te dzieci. Stały na schodach willi Brushton Grange, oddalone od fotografa o parę metrów, a przed nimi rozciągał się równo przystrzyżony trawnik do krokieta. Fotograf musiał stać dokładnie w tym miejscu, gdzie Nan Lawrence wybudowała później swój betonowy dom. Joanna wzięła inne zdjęcie, przedstawiające jedną z dziewczynek w starszym wieku. Trudno było rozpoznać, czy to Nan, czy Lydia. Każda z nich miała dziś zupełnie inną twarz: Nan zmasakrowaną od pobicia, a Lydia pokrytą fałdami tłuszczu. Ale dziewczynka ze zdjęcia była bardzo ładna. Joanna przyjrzała się jej bliżej: ładna to za mało powiedziane. Była śliczna, miała gładką buzię, duże oczy i długie, opadające na ramiona włosy. Na jej wyraźnie zadowolonej twarzy czaił się cień dumnego uśmiechu. 124

W tej samej chwili do pokoju weszła Lydia z wyszczerbionymi filiżankami na tacy, wysypując niechcący cukier z kryształowej cukiernicy. Położyła na stole paczkę czekoladowych herbatników i z żalem popatrzyła na swój wydatny brzuch. — Mam do nich wielką słabość — oznajmiła, wkładając do buzi dwa herbatniki na raz. Miała na sobie kwiecistą suknię, która mocno podkreślała jej pełną talię. Zauważyła zdjęcie w dłoni Joanny. — To Nan, krótko po zaręczynach — wyjaśniła. — Prawda, że piękne zdjęcie? Ostatnio często je sobie przeglądam. Joanna skinęła głową, odłożyła fotografię na miejsce i sięgnęła po filiżankę z herbatą. Tymczasem Lydia Patterson kokietowała uśmiechem Korpanskiego. — Chyba nie będzie pan tak przez cały czas stał w drzwiach, sierżancie? — zagadnęła. Mike chrząknął nieśmiało, podziękował za herbatę, ale nie wziął herbatnika. Lydia poczęstowała Joannę, która nie odmówiła. — No więc co was dziś do mnie sprowadza? — Chcemy tylko porozmawiać. — Ciągle wierzycie, że pomogę wam złapać tego drania, co zabił moją siostrę? — To się okaże. Oczy kobiety błysnęły inteligentnym ognikiem i podążyły za wzrokiem Joanny na biurko. Zdjęcie Arnolda z siostrami leżało na wierzchu. — Ależ ten czas leci — westchnęła Lydia ciężko. — Niech mi pani opowie o waszym ojcu — zaczęła Joanna. — To był stary zrzęda — zaśmiała się Lydia. — A przy tym piekielnie łebski facet. — A jego testament? — ciągnęła Joanna. — Ziemia, którą zapisał siostrze, na nic się jej nie zdała, bratu, wbrew jego woli, zostawił dom. A co pani dostała po ojcu, pani Patterson? Oczy kobiety popatrzyły na nią badawczo. Podniosła się z miejsca, a jej masywne ramiona zadrżały z emocji. — To był najlepszy numer — powiedziała, podchodząc do biurka. — Nic mu chyba nie dorówna. Bo widzi pani, mój ojciec... — przerwała i dotknęła dłonią kartek pokrytych pismem i rysunkami. — Nie wiem, co wam mówił mój brat i ile z tego zrozumieliście. Powiem wam tylko, że ten spadek po ojcu był jak koń trojański, który miał odkryć nasze słabe strony. Miałam piętnaście lat, kiedy zmarł nasz ojciec. To było w czterdziestym piątym, dlatego koniec wojny i śmierć ojca zlały się w mojej głowie w jedno wydarzenie. 125

Pamiętam przyjęcia z okazji zwycięstwa, przerwane pogrzebem ojca. Wokół powiewały kolorowe flagi, a nam kazano ubierać się na czarno. To było tak dawno, że nie pamiętam, kiedy co dokładnie się wydarzyło. Zresztą nawet nie płakałam po ojcu, bo jako dziecko bardziej się go bałam niż kochałam. Dla nastolatki ważniejsze było to, że żołnierze wracają z frontu i że wszyscy wokół się cieszą. — Spuściła powieki i otarła dłonią twarz. — Nan miała wtedy dwadzieścia lat, a Arnold wrócił do domu z daleka. Był z niego taki wspaniały i przystojny żołnierz, a ja uważałam go wtedy za bohatera. Joannie trudno było wyobrazić sobie tego zgarbionego starca z zapuszczonego domu jako młodego żołnierza. Czyżby czas naprawdę miał taką destrukcyjną moc? Jak to się stało, że Nan, niegdyś ciemnooka piękność o dumnej twarzy, parę dni temu leżała pobita z zakrwawioną głową na podłodze własnego domu? Czas i nienawiść niszczą wszystko, ale to jej natura doprowadziła ją do upadku. Joanna uważnie wsłuchiwała się w każde słowo Lydii. Miała wrażenie, że czas upływa coraz szybciej. — Pamiętam, jak notariusz przyszedł przeczytać nam testament — kontynuowała Lydia, przełykając ślinę. — Arnold dostał dom, wbrew swojej woli, jak słusznie pani zauważyła. Zawsze nienawidził Brushton Grange i po powrocie z wojny zaklinał się, że gdy tylko będzie miał okazję, to go wyburzy. A ojciec powtarzał wtedy, że po jego trupie. Takie tam jego powiedzonko — dodała z cierpkim uśmiechem. — A Nan dostała ziemię. Ma pani rację, po kiego czorta była jej ta ziemia, skoro nie chciała jej uprawiać? — A czemu nie robił tego jej mąż? — Bo wojna go wykończyła. Wrócił do domu, bezradny jak dziecko. Nie dałby rady uprawiać ziemi. Na wojnie trafiła go kula snajpera, ale bardziej niż ciało ucierpiały jego dusza i umysł. Od tamtej pory nie wychodził z domu, bo się bał, że go zastrzelą. Był całkowicie zdany na Nan. A ja? Chce pani wiedzieć, co dostałam po ojcu? Potraktował mnie najgorzej ze wszystkich. Przy tym fragmencie testamentu śmiali się do rozpuku. Napisał, że w spadku zapisuje mi swój rozum. — Nie rozumiem. — Bo widzi pani, ja byłam wtedy... Dziś to się chyba nazywa dysleksja. Może dlatego, że przez tę wojnę tyle przeżyłam, no i brakowało dobrych nauczycieli, bo wszyscy ruszyli na front. Byłam strasznie wrażliwa, a mój ojciec robił wszystko, by jeszcze bardziej mnie pognębić. 126

Myśleli, że jestem niedorozwinięta, choć wcale tak nie było. Wszyscy byli zajęci wojną, a potem świętowaniem zwycięstwa i nikt nie miał dla mnie czasu. Wtedy jeszcze nie było tych naukowo poprawnych określeń, no i mieli mnie za jakiegoś półgłówka. Wzięła do ręki kilka kartek i rozłożyła na biurku. — Ale w końcu pokazałam im, co potrafię. David Lawrence wrócił z wojny okaleczony, ale za to miał mnóstwo czasu, żeby uczyć mnie czytać. A ja wprost go uwielbiałam — dodała bez ogródek. — Umiał obudzić we mnie coś... — przerwała i otarła łzę w kąciku oka. — Wie pani, skąd tu tyle papierów? Joanna zaprzeczyła ruchem głowy. — Bo ja piszę książki — wyjaśniła Lydia. — Żadne tam wielkie powieści, tylko zwyczajne opowiadania dla dzieci. Typowe historie z życia wzięte. — Wyjrzała za okno na swoją trzódkę, która z zadowoleniem skubała trawę. — Takie tam wiejskie opowieści o zwierzętach o wyraźnie ludzkich cechach. Ale dzieciaki je uwielbiają — dodała, jakby na swoje usprawiedliwienie. — Od połowy lat sześćdziesiątych zarabiam tym na życie i całkiem nieźle mi się powodzi — uśmiechnęła się półgębkiem. — Gdyby ojciec to widział, z miejsca by się wściekł, że David Lawrence go przechytrzył i pokrzyżował mu plany. Ten, którego za życia traktował jak powietrze. O, proszę — otworzyła szufladę i wyjęła kilka książek w tandetnych, miękkich okładkach. Na jednej była kura, a na drugiej owca, obie o ludzkich twarzach. — Weźcie je sobie i dajcie swoim dzieciom. Kto wie, może poszerzy mi się grono czytelników. — Dziękuję — mruknął Mike i wziął książkę. Ku swojemu zdziwieniu, Joanna zrobiła to samo. W jej życiu też pojawiło się przecież dziecko. Ta myśl od razu zepsuła jej humor.

16. W piątek wczesnym popołudniem zabrali się do przeglądania zeznań. Tego dnia Joanna celowo przedłużała godziny pracy, bo wizyta Eloise Levin sprawiała, że czuła się nieswojo nawet we własnym domu. Ich wzajemna niechęć była zbyt silna, bo dziewczyna wciąż obarczała ją winą za rozwód rodziców. W chwilach przygnębienia Joanna miała wątpliwości, czy postąpiła właściwie. Psychologowie z poradni małżeńskiej przyznają 127

wprawdzie, że w nieudanym związku mężczyzna zawsze szuka sobie kochanki, ale małżeństwo Jane i Matthew pewnie jakoś by przetrwało, tak jak wiele innych. No i jaki właściwie był teraz jej związek z Matthew? Na pewno daleki od ideału. Psuło się między nimi za każdym razem, gdy padło imię Eloise, a jej przyjazd dramatycznie pogarszał sprawę. Mała doskonale wiedziała, jak wzbudzić u ojca poczucie winy, i manipulowała nim, jak tylko się dało. Zawsze miała w zanadrzu kartę przetargową i wykorzystywała to bez umiaru. Ale najbardziej przerażała Joannę myśl, że któregoś dnia dziewczyna zechce wprowadzić się do nich na stałe, a Matthew nie będzie umiał jej odmówić. Joanna westchnęła ciężko, co od razu przykuło uwagę Mike'a. — Chyba wiem, co cię tak gnębi — zagadnął. — I założę się, że to nie ma związku ze śledztwem. W odpowiedzi zerknęła tylko na niego, zasępiona. — Na jak długo przyjeżdża? Wzruszyła ramionami. — No cóż, chyba ci nie pomogę, Jo — zaśmiał się. — Sam chciałbym wiedzieć, jak się spławia nieproszonych gości. Uśmiechnęła się blado. — Teściowa ciągle jeszcze u was siedzi? — Próbowaliśmy już wszystkiego po kolei: ostro, po dobroci, rozmową, milczeniem. To grzecznie wysłuchiwaliśmy jej rad, to znów kompletnie ją ignorowaliśmy. Wierz mi, Jo, zanim przyjechała, życie było piękne. Szkoda tylko, że tego nie docenialiśmy. Dopiero teraz człowiek wie, co stracił. — Przeczesał palcami kruczoczarne włosy i popatrzył na nią ponuro. — Oddałbym dosłownie wszystko, żeby nasze życie wróciło do normy. Tak bardzo chciałbym zobaczyć w korytarzu jej spakowane walizki. — Doskonale cię rozumiem. Poczuli, że łączy ich wspólna więź. Oboje mieli ten sam problem. Zamilkli na chwilę, przerzucając zapisane zeznaniami kartki, co jakiś czas wymieniając przyjazne spojrzenia, uśmiechy i uwagi. — No i jak? Masz już coś? — Nic a nic. — Ja też nie. O wpół do czwartej przerwał im dzwonek telefonu. Sierżant dyżurny powiadomił ich, że właśnie zgłosił się Bill Tylman i pyta, co nowego w śledztwie i czy może jakoś pomóc. 128

— Zaczekaj chwilę — rzuciła Joanna, zakryła dłonią mikrofon i zerknęła na Mike'a. — Po co tu przychodzi, skoro rozmawiałam z nim dziś rano? — szepnęła. Wzruszył ramionami. — Jest tylko jeden sposób, żeby się dowiedzieć — odparł. — Jasne, czemu nie? Przyślij go do mnie — rzuciła do słuchawki i powoli odłożyła ją na miejsce. — Jakoś nie chce mi się wierzyć, że ten Tylman powie nam coś nowego, ale przynajmniej jeszcze przez chwilę uwolni nas od naszych natrętnych gości. Mike odpowiedział jej uśmiechem. Ten wspólny problem wyraźnie ich do siebie zbliżył. Od pierwszego spotkania Bill Tylman nic się nie zmienił: ta sama rumiana twarz, szczere spojrzenie i niezdrowy błysk podniecenia w oku, który budził w Joannie pewien niesmak. Od razu zaczął się tłumaczyć, po co przyszedł: — Właśnie tędy przejeżdżałem i postanowiłem do was zajrzeć. Chciałem tylko sprawdzić, jak wam idzie. — Popatrzył niepewnie po ich twarzach. Joannie przypomniał się nagłówek wywiadu, którego Tylman udzielił wieczornej gazecie. Makabryczne odkrycie, głosił tytuł. — A ja widzę, że nie schodzi pan z pierwszych stron gazet, panie Tylman — zauważyła. Zażenowany, oblał się rumieńcem. — A to ciekawe, prawda? Pod byle pretekstem robią z człowieka bohatera. — Bo naprawdę był pan bohaterem. Gdyby nie pan, to Cecily Marlowe... — przerwała. — Wiem, wiem i staram się o tym nie myśleć — odparł, nieco spokojniejszy. To był najlepszy moment, żeby wykorzystać jego brak czujności i wydobyć całą prawdę. — Biedaczka. była w strasznym stanie. Mało brakowało, a ze strachu postradałaby zmysły. Jak tylko ci z gazety się dowiedzieli, to nie dawali mi spokoju — dodał z nutą dumy w głosie. — I nadal za panem chodzą, panie Tylman? — A pewnie — mruknął przesadnie powściągliwie. Oboje zauważyli, że skromność nie jest jego mocną stroną. — Kiedy z nimi gadam, to zapominam, że są z gazety, i sam się potem dziwię, że tyle o mnie piszą. Ale znaleźć trupa to co innego. — Bo wtedy nie bardzo jest o czym opowiadać, nie? 129

Ale Tylman był za mało rozgarnięty, by się domyślić, że nim sterują. — Z trupem to już inna historia. — A jednak nadal piszą o panu na pierwszych stronach gazet. W jednej chwili zorientował się, do czego zmierzają. Jego szczere oczy popatrzyły poważnie. — Sam się o to nie prosiłem, pani inspektor... — To skąd się dowiedzieli? — Nie mam pojęcia — zmrużył oczy. — Widocznie ktoś im doniósł. Mike zrobił w jego stronę kilka kroków. — Czy przypomniał sobie pan coś jeszcze? Coś, co wcześniej mogło umknąć panu z pamięci? Tylman oblizał wargi. — Nic a nic, sierżancie. Wszystko już powiedziałem. Naprawdę nic więcej nie pamiętam. — A nam też nie wolno ujawniać szczegółów śledztwa — wtrąciła uprzejmie Joanna. — Rozumiem. — Tylman obrzucił ich spojrzeniem i skierował się do wyjścia. — Ale jak tylko coś sobie przypomnę... — Jedno już może nam pan powiedzieć. Stanął tyłem do nich, z dłonią na klamce. Po ruchu ramion było widać, że jest spięty. — Czy Cecily Marlowe stawiała butelkę po mleku przy drzwiach frontowych, czy tylnych? — Przy frontowych — mruknął, wyraźnie zaniepokojony. — A czy słyszał pan, jak krzyczała? — A pewnie. Od razu wiedziałem, że coś z nią nie tak. — I ten jej krzyk dobiegał z kuchni, panie Tylman? Skinął głową bez przekonania. — To dziwne, bo te drzwi do kuchni były zamknięte. Od Cecily Marlowe dowiedzieli się bardzo niewiele, ale tego jednego była pewna: sama zamknęła drzwi do kuchni. Po tym, jak trzasnęły drzwi wejściowe, przerażona kobieta zamknęła się w kuchni i zaszyła się w swojej kryjówce pod stołem. — Naprawdę tak było? — zdziwił się Tylman. Joanna przytaknęła ruchem głowy, nie spuszczając z niego wzroku, dopóki nie zniknął za drzwiami. Oboje natychmiast wybuchli śmiechem. — Ale się spietrał — zauważyła Joanna. — A już pewnie myślał, że uda mu się coś z nas wyciągnąć i sprzedać do gazet, dupek jeden. 130

— Hola — wtrącił Korpanski, unosząc dłoń. — Licz się ze słowami, damie nie wypada. Zgromiła go spojrzeniem. — Oj, Korpanski, gadasz jak ta twoja teściowa — zauważyła. — Chyba trochę przesadziłeś. — A niech mnie — uśmiechnął się szeroko. — Wobec tego zapraszam cię na drinka do Cichej Damy, to akurat po drodze. — Odwrotnie. To zupełnie w przeciwnym kierunku — odrzekła, mrużąc powieki. — Zaraz, czy ty czegoś nie kombinujesz? Zerknął na zegarek. — Jest szósta. Właśnie otwierają, Jo. Wreszcie do niej dotarło. — Założę się, że Grinstead czeka przed wejściem od pół godziny i zaraz ruszy do baru... No, to jedźmy, Mike. Przed spotkaniem z panną Eloise przyda mi się mały drink. Grinstead, miejscowy ciemny typ, rzeczywiście już podpierał bar, sącząc swoje pierwsze piwo. Z chwilą otwarcia pubu pił na okrągło przez całą noc. Zerknął podejrzliwie na Korpanskiego, nie bardzo wiedząc, czy przywitać go jak starego znajomego, czy zachować ostrożność. Widok sierżanta mógł oznaczać kłopoty. Za to wobec Joanny Grinstead zawsze był nieufny. Na razie obserwował tylko, jak wchodzą do sali, wymijając pierwszych klientów pubu. — Dobry wieczór panu — rzucił oficjalnie na wszelki wypadek. Tak zawsze było bezpieczniej, dopóki się nie okaże, czy Korpanski przyszedł w cywilu, czy na służbie. — Postawić ci drinka, Melvin? Grinstead, nieco spokojniejszy, wciąż mierzył Joannę niepewnym wzrokiem. — Dzięki, szefie. Jasne, że nie odmówię. Na oko trudno było określić jego wiek. Mógł mieć zaledwie trzydzieści parę lat, ale wyglądał na jakieś pięćdziesiąt. Starzy recydywiści mieli to do siebie, że czas nie był dla nich łaskawy. Jak by nie patrzeć, mieli ciężkie życie, bynajmniej nie wolne od trosk i kłopotów. — Słuchaj, Melvin — zaczęła. Skierował na nią szare, załzawione oczy. — Ostatnio mamy do czynienia z serią napadów na starsze kobiety. Interesuje nas wszystko, co wiesz na ten temat. Wziął od Korpanskiego kufel z piwem i, ani na chwilę nie spuszczając wzroku z Joanny, pociągnął długi łyk. Opróżnił kufel do połowy i przełknął piwo. — Pani inspektor Piercy, prawda? — odezwał się wreszcie. 131

— Zgadza się — przytaknęła, czekając, aż Grinstead upije następny łyk piwa. — Wiem tylko o tym napadzie sprzed paru miesięcy — wyrzucił jednym tchem, dopijając duszkiem piwo i wpatrując się ckliwie w resztki piany na dnie kufla. Joanna uniosła brwi i zerknęła na Mike'a, który natychmiast wziął od niego pusty kufel i szybko przyniósł mu następne piwo. — No to mów — ponagliła go. — To była robota paru nieszkodliwych smarkaczy — wyjaśnił. — Młodzi jeszcze, sama pani rozumie. — To jakaś zorganizowana szajka? — A gdzie tam — machnął ręką. — No więc co takiego przeskrobali? — Kradli samochody — odparł, oblizując wargi. — Czyli miejscowi. — Tak, a na początku lipca mieli wypadek. — Masz na myśli tamtych nastolatków? Skinął tylko głową, ale to jej wystarczyło. Wiedziała już wszystko, miała ich nazwiska i adresy. — A jak było z tą drugą kobietą, co spadła ze schodów i złamała biodro? W oczach Grinsteada pojawił się strach. — Jak by to powiedzieć? — mruknął. — To był taki jeden, co niedawno skończył u was odsiadkę. Joanna i Mike wymienili spojrzenia. A więc to Elland. — A ta kobieta, którą w sierpniu okradli z trzystu funtów? Popatrzył na nich, zdziwiony. — O tym toja nic nie wiem. A te młodziaki to zresztą narobiły w gacie, jak tylko zaczęli o nich pisać w gazetach, no i jeszcze ten ich wypadek: dwóch rannych, z połamanymi nogami. Wystraszyli się na dobre i dali sobie spokój. Uśmiech cisnął się jej na usta. Życie samo ich ukarało. Skutki bezmyślności były dla nich nauczką, surowszą, trwalszą i skuteczniejszą niż jakikolwiek wyrok sądu. Opatrzność, zrządzenie losu — jak zwał, tak zwał. Grunt, że sprawiedliwości stało się zadość. Joanna przysunęła się bliżej. — A ta, co jej pocięli twarz? Grinstead znieruchomiał. — Słowo daję, że nic o tym nie wiem, pani inspektor. Nie spuszczała z niego wzroku. — Na pewno? — Przysięgam na życie mojej... 132

— Swojej matki w to nie mieszaj, Melvin — upomniała go grzecznie. — Daję głowę, że nieźle by się wściekła. Odstawił tylko pusty kufel, wyprostował się i wyszedł z pubu z dumnie uniesioną głową. — No, chociaż na coś się przydał — odezwała się do Korpanskiego. — Miałeś rację — przyznała. — Ten stary pijus przynajmniej nikomu nie wadzi. — Tyle że w takim stanie któregoś dnia zatoczy się prosto pod koła autobusu. — Ale z ciebie czarnowidz — skrzywił się. — Sam się przekonasz — rzuciła, oglądając się na matowe, rozhuśtane drzwi. — Oni wszyscy tak kończą. Piją, ile wlezie, bełkocą o tym i o tamtym, mieszają się w podejrzane sprawy, zbyt skomplikowane na ich maleńkie móżdżki... Takich to najłatwiej sprzątnąć. — Może i tak, ale teraz lepiej wracaj do domu. Twoja wredna pasierbica już czeka. — I twoja teściowa z piekła rodem pewnie też. Mike wykrzywił wargi. — A co robimy jutro? — To, co zwykle. Najpierw odprawa, potem zeznania, raporty i tym podobne. — A w niedzielę? — W niedzielę to ja idę do kościoła. — Od kiedyś ty taka religijna? — A to już moja sprawa — rzuciła zagadkowo. — Bardziej interesuje mnie to, że tydzień temu w niedzielę po raz ostatni widziano Nan, jak wracała z kościoła. Od domu dzielił ją prawie kilometr. Pójdę jej śladami i spróbuję dowiedzieć się czegoś od parafian, a przy okazji pogadam z tym księdzem, który się o nas dopytywał. Wolę to niż siedzieć w domu. Byleby tylko nie widzieć buźki Eloise znad niedzielnej gazety. Na lunch umówiliśmy się z Caro i Tomem, więc resztę dnia jakoś przeżyję. Całe szczęście, że ferie trwają tylko tydzień, a potem smarkula musi wracać do jakiejś szkoły, która podjęła się karkołomnego trudu jej kształcenia. A ty jakie masz plany? — Pokręcę się trochę koło Brushton Grange i wybadam, z kim się zadaje ten Christian. Nigdy nic nie wiadomo. — W porządku. Zadzwoń, gdybyś się czegoś dowiedział. I każde z nich ruszyło w swoją stronę.

Droga do domu, która zwykle tak się dłużyła, minęła nadzwyczaj szybko. Joanna dotarła do Waterfall Village w kilka minut, choć tego dnia wcale jej się nie śpieszyło. Nim weszła dalej, na krótką chwilę przystanęła w holu. Od razu dobiegł ją śmiech Eloise. — Och, tatusiu! Joanna zacisnęła zęby. Miała ochotę ominąć salon, wbiec na górę i zamknąć się w łazience, ale wiedziała, że to głupie i dziecinne i że w ten sposób ujawni tylko swoją słabość. Wkroczyła do salonu. — Cześć, Eloise — rzuciła mimochodem do córki Matthew. Trzynastolatka była uderzająco podobna do swojej matki: ta sama szczupła sylwetka, przylizane blond włosy— jaśniejsze o kilka odcieni od włosów ojca i dokładnie w tym samym kolorze, co włosy matki — i koścista twarz o ostrych rysach. Miała na sobie typowo młodzieżowe ubrania: krótki, pomarańczowy sweter, spodnie z lekko rozszerzanymi nogawkami i ciężkie, czarne buty. Leżała rozwalona na sofie naprzeciwko Matthew i oboje śmiali się wniebogłosy, ale na widok Joanny od razu ucichli. Eloise nawet nie wysiliła się na uśmiech. — Dzień dobry — mruknęła wyniośle. Matthew dokładał wszelkich starań, by rozładować atmosferę. Zerwał się z miejsca i niezdarnie pocałował Joannę w policzek. — Cześć, kochanie. Pewnie zmęczona po pracy? — rzucił, a jej zrobiło się przykro, bo wiedziała, ile go to kosztuje. Uśmiechnęła się, pocałowała go i opadła na fotel. — Czy dostanę trochę kawy? — Przecież mieliśmy już jechać — jęknęła Eloise. Matthew popatrzył niespokojnie po ich twarzach. — Zaraz, skarbie. Joanna dopiero weszła. — A ja zaraz padnę z głodu. — W takim razie zamówmy coś z indyjskiej restauracji, Matt — zaproponowała Joanna. — Tylko nie curry — rzuciła Eloise takim tonem, jakby ktoś kazał jej jeść zwierzęce odchody. Jasne, taka księżniczka nie będzie jadła curry, zwłaszcza jeśli to był pomysł Joanny. Ale ta się nie poddawała. — To może wolisz chińszczyznę? Znam jedno miejsce w Leek, mają tam dobrą chińską kuchnię i przyjmują zamówienia na dowóz. 134

— Jak tam sobie chcecie. Joanna wyjęła z szuflady ulotkę z menu i wszyscy troje czytali w wielkim skupieniu, a potem dopiła kawę i wymknęła się do łazienki. Tam przynajmniej nikt nie zawracał jej głowy. Zanim przywieźli zamówione dania, zdążyła porządnie zgłodnieć a wieczorem obejrzała dobry film i pod pretekstem zmęczenia położyła się do łóżka. Jeszcze tylko sześć dni.

17. Sobota, 31 października W przeciwieństwie do Eloise, która lubiła dłużej pospać, Joanna wstała wcześnie rano i zjadła śniadanie. Zanim wyszła, zrobiła Matthew kawę i zaniosła do sypialni. Odgarniając mu włosy z czoła, dostrzegła na jego twarzy ból, smutek i poczucie winy za niechęć między jego córką a kochanką. Pocałowała go czule, a on przytulił ją do siebie. — Widzę, jak bardzo się starasz — szepnął. — Ale ona naprawdę działa ci na nerwy, co? — To ona mnie nie znosi, Matthew. Przymknął oczy i pogładził jej włosy. — Dwie najbardziej ukochane osoby w moim życiu wzajemnie się nienawidzą. Chyba będę musiał jakoś się z tym pogodzić. Przytuliła swój policzek do jego twarzy. — Zapewnij mnie tylko, że jej podłe sztuczki nie zadziałają i że nie uda jej się nas rozdzielić. Powiedz, że nie wrócisz do Jane i że nadal będziemy razem. Dobrze wiesz, że twoja córka chce nas skłócić, bo ma nadzieję, że wrócisz do jej matki. Pocałował jej włosy. — Moja mała pani psycholog — szepnął czule. — Słuchaj, a może spróbujesz ją przekonać, żeby była dla mnie trochę grzeczniejsza — ciągnęła. — Może cię posłucha. Nie wymagam od niej przyjaźni ani miłości, tylko zwykłej kultury. Aha, i daj jej to — dodała, wyjmując spod łóżka książkę Lydii Patterson. — Siostra tej Nan Lawrence pisze je dla dzieci i jedną mi podarowała. Choć pewnie Eloise wolałaby coś poważniejszego — przyznała, kiedy bystry wzrok Matthew zauważył na okładce rysunek kury. Przewertowała kartki, tak jak zeszłego wieczoru przed snem. O dziwo, książka wcale nie przypominała bajeczki 135

dla dzieci, ale literaturę dla dorosłych, tyle tylko, że autorka posłużyła się postaciami zwierząt. I podobnie jak w klasycznych już podobnych tekstach, „Wodnikowe Wzgórze” czy „Folwark zwierzęcy”, niosła ze sobą przesłanie i morał. Matthew wziął książkę i pocałował Joannę w policzek. — Dzięki — rzucił z szerokim uśmiechem. — Nie wiem, czy to pomoże, ale cieszę się, że się starasz. Uśmiechnęła się ciepło, zadowolona i dumna z siebie. — A w nagrodę zostawiłem ci w biurze oficjalny raport z sekcji zwłok Nan Lawrence — dorzucił. Joanna pocałowała go i wyszła. Po raz pierwszy od lat Lydia schowała swój zeszyt do szuflady, uprzątnęła biurko i wyjęła z blaszanej kasetki wszystkie zdjęcia. Układając je w szeregu, myślała głośno. Miała pewność, że nikt jej nie słyszy, inaczej nie odezwałaby się ani słowem. Sam i Ella pogdakiwały cicho w kącie pokoju. Ułożyła zdjęcia chronologicznie: najpierw brat z jedną siostrą, potem z dwiema, wspólne dorastanie trojga rodzeństwa, zaręczyny Nan, Arnie w mundurze i wreszcie fotografia ślubna. Więcej zdjęć nie było. Lydia wzięła do ręki to ostatnie. — No i stało się — szepnęła. — Niedługo będzie już za późno. Wszyscy się zestarzeliśmy, Nan nie żyje, a Arnie... Popatrzyła za okno na szary krajobraz. Nareszcie tragiczna śmierć siostry zaczynała powoli do niej docierać. Matthew dotrzymał słowa: w biurze czekał na Joannę starannie opracowany raport. Jego czytanie nie należało jednak do przyjemności: dokładnie opisany każdy cios, szczegółowa analiza obrażeń Nan Lawrence i całe mnóstwo suchych medycznych faktów. Joanna przejrzała raport, nie do końca rozumiejąc każde słowo, ale jak zwykle pełna podziwu dla skrupulatności Matthew. Odruchowo chwyciła za słuchawkę. — Mogłeś mi zaoszczędzić tej swojej łaciny — fuknęła. — Nie rozumiem nawet połowy tego tekstu. — Zawsze używam fachowej terminologii, kiedy zwykłe słowa zawodzą — tłumaczył się. — A czego dokładnie nie rozumiesz? — Wiem tylko, co to znaczy uraz. Ale haematoma, frenulum, pinna albo gravid uterus? Trzeba będzie zaprzyjaźnić się ze słownikiem. 136

Mike zaśmiał się. — Pinna to inaczej małżowina uszna — wyjaśnił. — Frenulum to wędzidełko języka, gravid uterus to macica ciężarna, a haematoma to po prostu krwiak. No i jak, wszystko zapamiętałaś? — Ledwo nadążam z pisaniem. Chyba zacznę chodzić do ciebie na wykłady. — Proszę bardzo, będziesz jedyną pilną studentką wśród lekarzy policyjnych, których mało to wszystko obchodzi. — A jakie masz plany na dzisiaj? — zagadnęła. — Jeszcze nie wiem, ale mam fatalne przeczucie, że Eloise wyciągnie mnie na zakupy — odparł. — O rany. — Jakoś sobie poradzimy. A ty? O której wracasz? — Około ósmej albo dziewiątej wieczorem, jeśli nie później. Sam wiesz, jak to jest, dopóki nie zakończymy śledztwa. Wszystkie rozrywki i spotkania rodzinne schodzą na dalszy plan. — Jasne — mruknął. — To do zobaczenia wieczorem — rzucił po chwili. I oboje się rozłączyli. Korpanski zjawił się na lunch z torbą pełną kanapek, ciastek, napojów i owoców. — Założę się, że zgłodniałaś — rzekł i położył torbę na jej biurku. — Jeszcze jak — odpowiedziała, rozsiadła się wygodnie i odwinęła papier. — Ciekawe, co tam dla mnie masz... — Wiesz, że od rana wynudziłem się trochę przy tym Christianie. Raz tylko próbował dostać się do domu swojej babki. — Pewnie chciał obejrzeć swój spadek. — Albo zniszczyć dowody. Joanna wzięła z biurka inny raport. — Barra zabrał stamtąd, co się dało. Spójrz na to. Mike przerzucił wzrokiem tekst z ponurą miną. — A to szczwany lis. Wystarczy, że rozkręcił nóż i włożył do zmywarki. Czyli dlatego nic nie znaleźli. — W takim razie dowiedz się, jakiej firmy była ta zmywarka. Moja zawsze zostawia dużo brudu. Mike przerzucił kilka kartek. — No i sam wydał na siebie wyrok — stwierdził z niesmakiem. — Nikt z czystym sumieniem nie rozkręcałby noża do wykładzin po to, by umyć go w zmywarce. 137

— Daję głowę, że adwokat Pattersona znajdzie jakieś wytłumaczenie, tym bardziej że ma na to sporo czasu, zanim sprawa w ogóle trafi do sądu. — Czy ty też nie masz czasem wrażenia, że prawo zawsze chroni przestępców? — Absolutnie nie — skrzywiła się Joanna. — Co za optymizm — zdziwił się. — Widać Eloise nie popsuła ci nastroju. — Ta mała jędza? Dziś rano rozmawialiśmy o niej z Matthew. Wylałam mu swoje żale i czuję się o wiele lepiej. — Też bym tak chciał — jęknął. — No, ale dziś wieczorem teściowa zabiera dzieciaki na jakąś imprezę Halloween z pokazem fajerwerków, a Fran i ja idziemy na kolację. A może po prostu zostaniemy w domu — dodał z błyskiem w oku. — W takim razie odeśpij to jutro rano, a w przyszłym tygodniu odrobisz nadgodzinami. Chyba że chcesz pójść ze mną do kościoła? Pokręcił głową. — W kościele bywam tylko na ślubach, chrzcinach i pogrzebach — odparł. Pracowali przez cały dzień aż do wieczora, a o dziewiątej spakowali rzeczy i wyszli. Joanna zastałą pusty dom i kartkę na kuchennym stole: „Pojechaliśmy do kina na Kabaret. Psikus czy cukierek? Całusy, Matthew”. Wzięła podręcznik medycyny sądowej i zabrała się do czytania.

18. Niedziela, 1 listopada Kościół w Rudyard był tradycyjną, kamienną budowlą sprzed kilkuset lat. Prowadziła do niego jednopasmowa droga. Z czarnych chmur na niebie znowu lunął zimny, ulewny deszcz i Joanna zwątpiła, czy gdzieś za tą szarą zasłoną rzeczywiście kryje się słońce. Razem z grupką wiernych przebiegła z parkingu na schody, gdzie ksiądz Leon Gardiner witał swoich parafian. Był to mężczyzna o wyjątkowej aparycji — wysoki, silnie zbudowany, o gęstych, płowych włosach. Trudno było określić, ile miał lat — na pewno grubo po sześćdziesiątce. Podszedł do Joanny i wyciągnął rękę. — Szczęść Boże — zagadnął. Przedstawiając się, czuła na sobie 138

przenikliwe spojrzenie jego łagodnych, szarych oczu. — Nie spodziewałem się kobiety — przyznał. — I wcale mnie to nie dziwi — odparła. Już dawno powinna była przywyknąć do takich reakcji, ale zawsze ją to bolało. — Podobno chciał ksiądz z nami rozmawiać. Popatrzył dookoła. Z głębi kościoła rozległy się ciche dźwięki organów. — To może po nabożeństwie? — zaproponowała. — Oczywiście — rzucił z ulgą, ściskając jej dłoń. — Tak będzie najlepiej. A w międzyczasie może zainteresuje panią moje kazanie o miłości bliźniego. — Bardzo chętnie posłucham. Usiadła w tyle, za grupą ludzi w podeszłym wieku, zaskoczona widokiem znajomych twarzy. W drugim rzędzie siedziała Cecily Marlowe, po boku, w lśniącym, słomkowym, różowym kapeluszu, Florence Price, a kiedy rozbrzmiały organy, w nawie pojawiła się Emily Whittaker, stukając laskami o kamienną posadzkę jak niewidomy żebrak z „Wyspy skarbów”. Człapała niezdarnie w ociekającym wodą płaszczu przeciwdeszczowym. Opadła na ławkę i jęknęła z bólu, przyciągając współczujący wzrok zebranych. Wreszcie na ambonę wszedł ksiądz Leon Gardiner i rozpoczął powolny rytuał niedzielnego nabożeństwa przy donośnym brzmieniu organów. To był jakiś utwór Haendela. Joanna przymknęła oczy i przywołała w pamięci obrazy z dzieciństwa, kiedy babcia zabierała ją do kościoła. Chodziła wtedy bardzo chętnie, wdzięczna za każdą chwilę ciszy i spokoju od stale skłóconych rodziców. A babcia była na tyle czujna, że doskonale wiedziała, co się święci. Dziś, z perspektywy czasu, Joanna rozumiała już, po co tak często bywały w kościele: babci wcale nie chodziło o jej duszę, ale o ratowanie jej delikatnej psychiki przed niszczącym wpływem nieodpowiedzialnych rodziców. Niekiedy w chwilach spokoju Joanna wracała pamięcią do tych wydarzeń z dzieciństwa, które zadecydowały o jej dorosłym życiu. Nic dziwnego, że po tak dramatycznych przeżyciach, z których najgorszym było pozostawienie matki przez ojca dla młodszej kobiety, Joanna stroniła od związków małżeńskich. Odejście męża było dla matki najboleśniejszym ciosem, a potem przez całe lata żywiła w sobie zapiekły ból i nienawiść tak silną, że nawet jego śmierć nie zdołała jej zagłuszyć. Po dziś dzień na wspomnienie ojca Joanna czuła w środku mimowolne napięcie. Zdawało jej się, że wyjdzie dziś z kościoła, kurczowo uczepiona ręki babci, i wrócą do różowego domu, a kiedy 139

otworzą drzwi, znów diabli wezmą cały ten święty spokój. Zmarszczyła czoło. Dziwnym trafem nie mogła sobie przypomnieć, czy Sara była z nimi, czy nie. Ale Sara była starsza i patrzyła na młodszą siostrę z góry. Nigdy o niczym nie rozmawiały, nawet o kłótniach rodziców. Chcąc zwrócić na siebie uwagę ojca, Joanna musiała być dzielna i twarda jak chłopak, by zastąpić mu syna, którego nigdy nie miał. To dlatego zawsze najszybciej jeździła rowerem, na basenie skakała z najwyższej trampoliny, a w czasie burzy siadała za sterem żaglówki. A mimo to ojciec odszedł. Otworzyła oczy i skierowała je na padający przez witraże snop światła. Słońce, które zbyt długo czatowało w ukryciu, ukazało się, gdy tylko silny wiatr rozwiał ogromne chmurzyska. Scena z witraża przypomniała jej gobelin Nan Lawrence, choć wyraźnie różniły się tematyką: na szkle nie było żadnej rzezi niemowląt, tylko Maryja z Dzieciątkiem. Joanna znieruchomiała, rażona myślą, której do końca nie mogła pojąć. Kiedy znów otworzyła oczy, było już po modlitwach. Nawet nie usłyszała, jak modlono się za zmarłych, w tym także za Nan. Powinna była słuchać uważniej. Popatrzyła po wiernych, zastanawiając się, ilu z nich tonie we własnych myślach zamiast chłonąć każde słowo księdza. A może liturgia porannego nabożeństwa wymaga czystego i wolnego umysłu? Zerknęła w bok: Marion i Ralph Ellandowie przyglądali się jej z zaciekawieniem. Musieli się zdziwić na jej widok. Oblała się rumieńcem i natychmiast skupiła uwagę na kazaniu. Na wysokim podeście przy ambonie, w powłóczystej, białej komży, ksiądz sprawiał wrażenie istoty nadnaturalnej wielkości. Wydawał się jeszcze silniejszy i potężniejszy niż zwykle. Przez chwilę Joanna mogłaby przysiąc, że jest wszechmocny, wszechwiedzący, czy wręcz wszechobecny. Przypomniał jej się proboszcz kościoła, do którego jako dziecko chodziła z babcią. Tamten też wydawał jej się niedostępny i kiedy ujrzała go na ulicy w Shropshire, rodzinnym mieście jej babci, jak przechadzał się w codziennym ubraniu, była zawiedziona i nie mogła uwierzyć, że to on. Który z nich jest prawdziwy, zastanawiała się potem na swój zawiły, dziecięcy sposób. Potężny ksiądz proboszcz w kościele czy skromny, nieśmiały człowieczek z zakupami na ulicy? Jakoś nie umiała wyobrazić sobie księdza Leona Gardinera w cywilu, chodzącego po sklepach z brązową torbą, pełną zakupów. Miał charakter 140

i emanował siłą, a imię Leon idealnie pasowało do kogoś o tak gęstej, złocistej grzywie. Znów zastanawiała się, ile ten człowiek może mieć lat. Miał donośny, ale łagodny, miły dla ucha ton głosu i Joannie zdawało się, że całe kazanie kieruje wyłącznie do niej. — W minionym tygodniu przeżyliśmy wielką tragedię. Odeszła przedwcześnie nasza siostra. Została brutalnie zamordowana, a policja prowadzi w tej sprawie dochodzenie. Wiem, że komuś takiemu jak Nan trudno było okazać miłość bliźniego — mówił szczerze i zgodnie z prawdą. — Pamiętajmy jednak, czego nas nauczył nasz Pan: miłujcie nieprzyjaciół swoich. Błogosławieni, którzy wam urągają. Dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą, i módlcie się za tych, którzy was oczerniają. Dlatego dziś pomodlimy się o spokój duszy naszej siostry. Są ludzie, którym trudno okazać miłość bliźniego. Zaliczała się do nich nie tylko Nan Lawrence, ale i Eloise Levin czy teściowa Mike'a. Żyli tuż obok, a jednak nie dało się ich kochać. Ale o ile trudniejsze było modlić się za duszę kogoś, kto wyrządził tyle zła? Odpowiedź była prosta: tak po prostu się nie da. Ksiądz za wiele od ludzi wymagał. Nabożeństwo zakończył hymn i modlitwa, w której ksiądz Gardiner znów wspomniał zmarłą Nan Lawrence, prosząc Boga, by obdarzył prowadzących śledztwo swoją niezgłębioną mądrością. Joanna wyszeptała tylko „amen” i w kościele rozbrzmiała pieśń końcowa. A potem wierni podchodzili do księdza jeden za drugim po błogosławieństwo i wreszcie Joanna została z nim sam na sam. Sprzed kościoła dobiegł warkot zapalanych silników i chrzęst żwiru pod kołami. Wkrótce wierni rozjechali się do domów i wokół zapanowała cisza, przerywana tylko kapaniem wody deszczowej z gargulców. Ksiądz Gardiner usiadł w ławce obok. — Słyszałam, co ksiądz mówił o Nan Lawrence — zaczęła Joanna. — Podziwiam księdza za szczerość. Kto inny rzuciłby pewnie parę suchych banałów i słodkich, fałszywych słówek, byleby tylko nikomu się nie narazić. Podniósł wzrok i posłał jej przyjazny, ale nieco smutny uśmiech, pełen żalu i współczucia, ale i ludzkiej wyrozumiałości. — Nie wolno mi przedstawiać Nan w fałszywym świetle, to byłaby hipokryzja — odparł, starannie dobierając słowa. — Nan była przewrotna, ale należała do grona dzieci bożych. Spędziła w tej parafii całe życie. Byliśmy jej winni modlitwę. — Czy ksiądz ją dobrze znał? 141

— Przychodziła w każdą niedzielę, jak wielu innych. Zastanawiałem się tylko, po co jej to było. Setki razy słuchała moich kazań o miłości, życzliwości i wybaczaniu, i nic się nie zmieniła. Widocznie była taka samotna, że potrzebowała wyjść z domu, no i wybrała kościół — dodał z ujmującym uśmiechem. — Tyle tylko, że jej przewrotna natura była oporna na nauki Kościoła. — Chyba rozumiem. — No a jak wam idzie śledztwo? — Mamy już kilku podejrzanych, ale żadnych konkretów. Może ksiądz nam pomoże? Zdaje się, że ksiądz znał ją lepiej niż inni. Kto mógł ją zabić? Zawahał się przez chwilę. — Pewnie słyszeliście to i owo o synu Ellandów? — Ten drań Craig? — uśmiechnęła się. — Mamy go na oku, to jeden z naszych głównych podejrzanych. Było w nim coś, co budziło zaufanie — coś więcej niż sutanna. Jego ciepłe, szare oczy patrzyły życzliwie. Uśmiechnął się, tym razem inaczej, bardziej zwyczajnie. — Oby tylko jej cioteczny wnuk nie miał przez to kłopotów — rzucił nieco figlarnie. — Choćby ze względu na swoje szlachetne imię. Joanna odpowiedziała mu uśmiechem. — A tak, Christian. Niestety, mamy pewne podejrzenia i musimy go sprawdzić. — Wzięła głęboki wdech. — Proszę księdza, interesują mnie jeszcze inni parafianie... — No, to słucham — rzucił, trochę zaskoczony. — Pani Marlowe, na przykład. — A co dokładnie chce pani wiedzieć? — Czy byłaby skłonna złożyć fałszywe zeznania? — spytała otwarcie. Ksiądz zamyślił się na chwilę. Nie lubił być ponaglany i nawet przyparty do muru nie dał się zbić z tropu. — Cecily jest słaba i nieporadna, łatwo ją zastraszyć. Nie może się otrząsnąć po tym, co się jej przydarzyło. Przedtem też była nerwowa, a teraz nie ma chwili spokoju. Ale żeby zaraz fałszywie zeznawać? Co dokładnie pani ma na myśli, pani inspektor? — Ciągle zmienia wersję zdarzeń i utrudnia nam śledztwo. Sami już nie wiemy, jak było naprawdę: ilu napastników włamało się do jej domu i co dokładnie zginęło. — Przerwała na chwilę. Czy wolno jej poprosić księdza o zachowanie tajemnicy, tak jak na spowiedzi? — Widzi ksiądz, 142

w domu Nan Lawrence znaleziono parę rzeczy, które należą do Cecily. Leon Gardiner zerwał się z miejsca i popatrzył na nią gniewnie. — Co też pani opowiada! — Dobrze ksiądz słyszał — odparła podniesionym głosem, który odbił się echem od kamiennych ścian. — Cecily Marlowe ani razu nie była z nami szczera. Jedno jest pewne: najpierw ktoś ją okaleczył, a potem jej rzeczy znalazły się w domu jej znajomej, która miesiąc później została brutalnie zamordowana. — Co pani mówi? Jakiej znajomej? Nan nie miała żadnych znajomych. To samo powiedział Christian. — Jasne, rozumiem — przyznała szybko. — Może od jakiegoś czasu przestały się widywać, ale to nie Nan pocięła nożem twarz Cecily, bo była za słaba, żeby to zrobić. Zresztą Cecily tak łatwo by się jej nie dała. Ksiądz Gardiner odwrócił się i zapatrzył w witraże. — Brnie pani w głębokie bagno, pani inspektor — zauważył. A idź do diabła, powiedziałaby mu, gdyby nie powaga świętego miejsca, ale przytaknęła mu tylko i uprzejmie spytała, czy ma jej coś jeszcze do powiedzenia. — Nie — rzucił, nie odwracając głowy. I tyle tylko udało się jej z niego wyciągnąć. W drodze do pubu rozmyślała nad rozmową z księdzem Gardinerem. Najważniejsze jednak kryło się w słowach jego kazania, którymi w zawoalowany sposób ukazał prawdziwą naturę Nan Lawrence. A potem wyraźnie chciał Joannie zasugerować, że zabójcą jest Craig Elland.

19. Do pubu dojechała dopiero o pierwszej, chociaż była umówiona pół godziny wcześniej. Matthew, Eloise, Caro i Tom siedzieli już przy stoliku. Ich śmiech dobiegł ją już przy drzwiach. Najwyraźniej Eloise ani myślała wyładowywać swoją nienawiść do Joanny na jej znajomych albo po prostu chciała pokazać tatusiowi, że jest grzeczną dziewczynką, która potrafi zachować się kulturalnie przy wszystkich. Oprócz Joanny, oczywiście. 143

Zauważyli ją dopiero w chwili, gdy podeszła do stolika. Twarz Eloise zdobił starannie nałożony makijaż: odrobina tuszu na rzęsach, by podkreślić zielone oczy po ojcu, i śliwkowa pomadka. Miała zaledwie trzynaście lat, a już zapowiadała się na inteligentną, silną i władczą kobietę, zdolną przykuć uwagę niejednego mężczyzny. Ona jedna rzuciła Joannie wyzywające spojrzenie, podczas gdy reszta serdecznie ją przywitała. Caro podsunęła jej duży kieliszek białego wina. — To nie przeze mnie zrobiło się ciepłe — zauważyła. — Zdążyliśmy też już zamówić rostbef. No dobrze, to opowiadaj, co dziś załatwiłaś — poprosiła z szerokim uśmiechem. — Byłam w parafii, do której należała Nan Lawrence. — To cudownie, skarbie. — Caro od razu zabrała się do notowania i Joanna przypomniała sobie o artykule, ale było już za późno. Wiejski kościółek to nie lada gratka dla wścibskich pismaków. Caro przysunęła się demonstracyjnie. — No, mów dalej. Widziałaś cudne witraże, majestatyczne rzeźby, łukowe sklepienie? — Coś w tym rodzaju. — A ksiądz proboszcz? — Równie majestatyczny jak te rzeźby. — I o czym chciał z tobą rozmawiać, Jo? — dociekał Matthew, któremu wreszcie udało się wtrącić słowo do tej rozmowy. — Hm, tak właściwie to nie wiem — odparła, zdziwiona, bo rzeczywiście nie miała pojęcia, po co ksiądz Leon Gardiner chciał się z nią widzieć, skoro ani słowem nie wspomniał o pogrzebie Nan. Może rozmawiał już z kimś z policji i zdążył wyjaśnić to i owo, a może po prostu odeszła mu ochota na spotkanie. W każdym razie po nabożeństwie całkowicie przemilczał ten temat. Tymczasem wszyscy wyczekująco wpatrywali się w Joannę. — Ale wygłosił dziwne kazanie — zaczęła, zerkając na Caro. — Do diaska, tylko nie pisz o tym w swoim artykule. — Daj spokój, przecież rozmawiamy prywatnie. Wyluzuj, Jo — rzuciła beztrosko. — No więc mówił o miłości bliźniego i o czynieniu dobra tym, którzy nas prześladują — przytoczyła niemal słowo w słowo. — Trochę mnie to zdziwiło, ale w sumie bardzo trafnie to ujął. — Rzeczywiście, facet ma oryginalne podejście — zauważył Tom, unosząc brwi. — Bo Nan Lawrence była dość oryginalną kobietą — dodała Joanna z naciskiem. 144

— I dlatego ją zamordowali? — spytała Eloise, chcąc włączyć się do rozmowy dorosłych. — W pewnym sensie — przytaknęła Joanna. — A ja słyszałam, że to robota jakiegoś miejscowego gangu rabusiów z przedmieścia — wtrąciła Caro i spojrzała na Joannę z wyrzutem. — A przynajmniej według oficjalnej wersji. — Właśnie, a mnie nie wolno dodać nic więcej — ucięła, a Tom, który siedział po prawej stronie, pokiwał wyrozumiale głową. — Mogę tylko powiedzieć, że to zabójstwo różni się od poprzednich napadów. To trudna, zawiła i niejasna sprawa. Przykro mi, ale będziecie musieli uzbroić się w cierpliwość. Tom złożył palce w piramidę. — Tak też myślałem. Od początku czułem, że pod tym kryje się coś więcej. Czytałem nawet jeden artykuł — dodał z przepraszającym uśmiechem i poprawił okulary w złoconych ramkach. — Rozprawy w sądzie strasznie się dłużą i zawsze mam pod ręką gazetę, sama rozumiesz... Joanna bardzo ceniła sobie uwagi Toma, nie tylko jako przyjaciela, ale i jako prawnika, a przy tym nie znała nikogo równie bezstronnego jak on. — Mów dalej — ponagliła. — Od razu zauważyłem, że coś tu nie gra. Włamywacze zwykle działają według opracowanych schematów, łatwo przewidzieć ich każdy ruch... — No i co o tym myślisz? — Pewnie nie powinienem się wtrącać, ale chyba się mylicie. Joanna pokiwała głową. Największym dowodem na to, że się mylili, było znalezienie w szafie Nan Lawrence przedmiotów należących do Cecily Marlowe. — Tak w ogóle, to dzięki za tę książkę dla dzieci — wtrąciła niespodziewanie Eloise. — Trochę tylko dziwna ta książka — dodała. Joanna popatrzyła jej prosto w oczy i w jednej chwili dziewczyna wydała jej się bardziej podobna do ojca niż do matki, a pod maską makijażu kryły się głębsze emocje: złość, rozczarowanie i brak poczucia bezpieczeństwa. — Mówisz, że dziwna? — powtórzyła. — Zaczekaj, aż poznasz samą autorkę. — A niby dlaczego? — To starsza kobieta, mieszka w starej ruderze i śpi pod jednym dachem z wszelkim boskim stworzeniem. Ma dwie kury, nazywają się Sam i Ella — dodała ze śmiechem i nagle cała ta sytuacja wydała jej się 145

niewiarygodna i komiczna. Nan mieszkała w betonowym klocku, jej brat w starej jak świat, kolosalnej ruinie, a tęga i krzepka Lydia, przez wzgląd na swój zawód, w zagrodzie Quills i miała chlew, kurnik i owczarnię, a wszystko prawie pod jednym dachem. W porównaniu z nimi nawet upiorna rodzina Addamsów wydawała się normalna, stateczna i tradycyjna. Opowiadając Eloise o współlokatorach Lydii, Joanna zanosiła się od śmiechu. — A owieczkę to nazwała Szaszłyk. — Chyba nie mówisz poważnie — zdziwiła się i po raz pierwszy zaśmiały się razem z tego samego powodu. Dla obu była to pouczająca chwila. — Ale to jeszcze nie wszystko — dodała Joanna, ocierając łzy ze śmiechu. Caro przez cały czas słuchała uważnie. — Jak myślisz, czy ta stara dziwaczka udzieliłaby mi wywiadu? — A kto ją tam wie? Najlepiej sama ją spytaj. Do stolika przyniesiono wielkie porcje jedzenia: tradycyjny rostbef z gorącymi, pieczonymi ziemniakami, grube plastry chudego mięsa, tak miękkiego, że dało sieje kroić widelcem, a wszystko obficie polane sosem cebulowym i podane ze świeżą brukselką i marchewką. Czy ktokolwiek umiałby przyrządzić to lepiej niż w dobrym, miejscowym pubie? Wszyscy od razu przerwali rozmowę i zabrali się do jedzenia. Szarlotka była upieczona z prawdziwych jabłek Bramley, kruche ciasto posypane cukrem pudrem, tak jak dawniej robiła babcia Joanny, a na wierzchu gęsty, żółty krem budyniowy. Joanna zerknęła na Eloise: dziewczynka jadła ze smakiem, aż jej się uszy trzęsły. Przy kawie wszyscy się odprężyli i prowadzili wesołą pogawędkę. Matthew uraczył ich różnymi ciekawostkami z pracy, Caro podzieliła się plotkami z londyńskiego światka dziennikarzy, a Tom rzucił kilka sarkastycznych uwag o sądownictwie. Tylko Joanna i Eloise siedziały w milczeniu i mierzyły się spojrzeniami jak bokserzy przed ciężką walką. Podnosząc głowę znad talerza, Joanna za każdym razem napotykała badawczy wzrok Eloise, a wtedy zielone oczy tamtej szybko kierowały się w inną stronę. Skupiła uwagę na Matthew — sprawiał wrażenie zadowolonego. Właśnie droczył się z Caro, robiąc jej docinki na temat ślubu w hotelu i przysięgi małżeńskiej o dozgonnej miłości, wierności i posłuszeństwie wobec męża. — Ale żeby nasza wiecznie zbuntowana Caro wreszcie wychodziła za mąż! — zaśmiewał się. — I pewnie jeszcze włożysz białą suknię z falbankami? 146

— A czemu by nie? Joanna popatrzyła na przyjaciółkę. Caro, zawsze taka elegancka, nawet na niedzielnym lunchu w pubie za miastem. Miała na sobie wąską, czerwoną spódnicę i czarny, idealnie skrojony żakiet. Żywe kolory podkreślały piękny blond jej włosów, a jej twarz zdobił umiejętnie nałożony makijaż. Wyglądała jak modelka przed sesją zdjęciową i nawet po jedzeniu miała na wargach szminkę. Jak ona to robiła? — Najwyższy czas, żebym zrobiła w życiu coś banalnego, Matthew — uśmiechnęła się figlarnie i palcami pogładziła go po nagim przedramieniu. Joanna zauważyła, jak jasne włoski unoszą się ku górze pod wpływem jej dotyku. Caro szybko chwyciła Toma pod rękę. — Kto inny by ze mną wytrzymał, jeśli nie Tom? Sami wiecie, że nie brakuje mi fantazji i brawury, ale czasami bywam tradycjonalistką. Kto wie, może za rok albo dwa zdecydujemy się nawet na dzidziusia, ale tylko jeśli znajdę porządną opiekunkę. Na wspomnienie o dziecku Matthew drgnął niespokojnie jak mitologiczny Achilles, rażony strzałą w słaby punkt. A Eloise? Jaką miała minę? Joanna zerknęła na nią z zaciekawieniem: zielone oczy dziewczyny zwrócone były na ojca. Oparła się wygodnie na krześle. Przynajmniej jedno łączyło córkę i kochankę — żadna nie chciała, aby Matthew po raz drugi został ojcem. Joanna przyjrzała się uważnie jego twarzy. Oblał się lekkim rumieńcem, na tle którego widać było delikatny zarys jego ust. Wciąż był innego zdania. Zamówili po drugiej kawie. Joanna usilnie próbowała zmienić temat na bardziej neutralny, żeby uniknąć podtekstów. O pracy nie mogła za wiele mówić, bo sprawa miała dopiero trafić do sądu, a Caro nie zasługiwała na zaufanie. Zawsze stawiała karierę ponad lojalność wobec przyjaciół, czego Joanna już nie raz doświadczyła na własnej skórze. Kiedy Matthew i Tom poszli do baru zapłacić rachunek, Joanna i Caro zostały przy stole z Eloise. — I jak ci się u nich mieszka? — zagadnęła ją Caro. — Nie jest tak źle — rzuciła, spoglądając na Joannę z wyrzutem. — Szkoda tylko, że nie ma tu moich koleżanek. Trochę tęsknię za domem i za moim kucykiem, ale najbardziej... — przerwała, bo głos jej się załamał. A więc nawet ta buńczuczna nastolatka miała jakieś uczucia. — To czemu nie zabrałaś ze sobą kucyka? — wtrąciła zapobiegawczo Caro. 147

— Nie mogę trzymać go w mieszkaniu, więc oddałam go koleżance — wyartykułowała beznamiętnie jak jej matka. Po raz pierwszy Joanna zapragnęła przeprosić ją za to, że zniszczyła jej młode życie. Chciała się tłumaczyć, że nie miała takiego zamiaru, ale to byłoby nie na miejscu i trąciłoby sztucznością. Bo czy rzeczywiście żałowała tego, co zrobiła? Czy kiedykolwiek obchodziło ją to, co się stanie z Eloise? Mężczyźni wrócili do stolika, zaśmiewając się z jakiegoś dowcipu, zasłyszanego przy barze. Mieli pogodne i beztroskie miny, za to Joanna, Caro i Eloise siedziały sztywno, wyraźnie spięte. Każda patrzyła prosto przed siebie, byleby tylko nie natknąć się na wzrok dwóch pozostałych. Wreszcie Joanna podniosła się z miejsca. — No, to bawcie się dobrze. Ja muszę lecieć. Matthew położył jej rękę na ramieniu, jakby chciał ją zatrzymać. — Nie, Jo — zaprotestował, marszcząc czoło. — Proszę cię, zostań. — Wybaczcie, ale naprawdę muszę wracać. Jutro rano mam odprawę i wiele innych spraw na głowie... — Błagam cię, Jo — przerwał jej Matthew i pokręcił głową. — Wrócę za jakieś pół godziny, a wy pograjcie sobie w scrabble. Zauważyła jeszcze, że Eloise mierzy ją pogardliwym wzrokiem, i szybkim krokiem wyszła z pubu. Kiedy dotarła na komendę, zapadał zmierzch. Sierżant dyżurny zdziwił się na jej widok, ale nic nie powiedział. Dopiero gdy weszła po schodach i skręciła w korytarz, zrozumiała, skąd ta powściągliwość. W jej biurze paliło się światło. Chciała zapukać, ale nie wypadało, skoro to jej własne biuro. Kto mógł tam siedzieć o tej porze? Pchnęła drzwi i zauważyła, że Korpanski leży rozwalony na jej biurku z puszką piwa z ręce. Na jej widok podniósł zdziwiony wzrok. — Rany boskie, Mike, co ty tu robisz? Westchnął głęboko. — Dłużej już nie wytrzymam, musiałem się trochę uspokoić. A ty? Pokiwała głową i osunęła się na krzesło. — Ja też — przyznała ponurym tonem. — Wiesz, Mike, coś mi przy okazji też przyszło do głowy — dodała po chwili. — Dobrze, że chociaż jedno z nas trzeźwo myśli. Ja mam w głowie kompletną pustkę. — Czy Barra pobrał z sypialni odciski palców? 148

— Z tego, co wiem, to aż w kilku miejscach. — No i co? — Wszystkie odciski należały do Nan Lawrence. — A na kartonie od butów i świecznikach? — Nic nie znalazł. — Tak myślałam. Posłuchaj, trzeba ściągnąć młodego Pattersona i zdjąć jego odciski. — Ale po co? — Dla picu — odparła. — Chcę mu trochę pograć na nerwach. Może jeszcze do końca tego nie przemyślałam, ale... — W takim razie przemyśl to jeszcze, dobrze ci radzę. — Wielkie dzięki, Korpanski. A ty masz jakiś lepszy pomysł? — Może i mam. Weźmy na przesłuchanie tego Ellanda. — W porządku, tylko jaką taktykę przyjmiemy? Wiesz przecież, że ci od resocjalizacji nie pozwolą, aby ten okrutny świat dręczył ich nieszczęsnych podopiecznych. — Wystarczy, że miał klucz i bez problemu mógł się dostać do domu. No i mamy jeszcze jego rysopis. — Pod warunkiem, że Emily Whittaker będzie współpracować. Mike dopił piwo i wstał z krzesła. — Prędzej ona niż ta Marlowe. A może by tak wezwać Ellanda i Pattersona za jednym zamachem? Podgrzejemy trochę atmosferę. — A przy okazji, warto by jeszcze raz pogadać z Lydią Patterson. Czuję, że ta kobieta sporo przed nami ukrywa... Zamilkli, a po chwili ciszę przerwał Mike. — Wiesz, Jo — zaczął markotnie. — Tak bardzo lubiłem spędzać niedzielę z dzieciakami w domu. Oglądaliśmy telewizję, jedliśmy podwieczorek, gadaliśmy o tym i owym — pokręcił głową. — A wczoraj, w Halloween, miałem ochotę wygnać tę starą wiedźmę z domu, żeby poszła ludzi straszyć. Przynajmniej przyniosłaby trochę słodyczy. Joanna wybuchła śmiechem. — Chodź już może lepiej, Mike, zbieramy się do domu — powiedziała. W odpowiedzi wykrzywił wargi w uśmiechu. Na wrzosowisku było już ciemno. Mijała małe, odległe farmy, a światła w oknach domów obiecywały rodzinne ciepło. Myśl o niedzielnym wieczorze z Matthew i Eloise budziła w niej niechęć. 149

Zastała oboje na sofie, jak oglądali film przyrodniczy o niedźwiedziach w Ameryce Północnej, i przysiadła na krześle naprzeciwko nich. Matthew rzucił jej tylko przelotny uśmiech i znów wlepił wzrok w ekran telewizora. — Kto ma ochotę na przekąskę? — zagadnęła, ale żadne nawet nie podniosło głowy. — Ja nie — ucięła Eloise. Gdy tylko opuściły neutralny grunt pubu, wojna trwała nadal. Matthew szybko podniósł się z miejsca. — Zrobię po kanapce — zaproponował. Joanna wzięła głęboki oddech. Nie wypadało jej za każdym razem uciekać do swojego pokoju. Jeszcze pięć dni i wszystko wróci do normy. W następną sobotę Matthew miał odwieźć Eloise do jej matki do Yorku. — A gdzie Tom i Caro? — zawołała za nim. W telewizji misie wyprawiały różne sztuczki i Eloise wybuchła sztucznym, wymuszonym śmiechem. W ogóle zachowywała się nienaturalnie. — Pojechali do domu — rzucił Matthew zza drzwi kuchennych. — Chyba chcieli być sami. Mają trochę do pogadania. Po paru minutach wrócił z talerzem, na którym piętrzyły się niezdarnie i nierówno pokrojone kanapki. Oparł tacę o krawędź stołu. Joanna wcale nie była głodna, ale wzięła jedną i ledwo mogła ją przełknąć. Tymczasem Eloise rzuciła się na nie jak zgłodniały wilk i omal nie wywróciła tacy. — Ostrożnie — zganił ją Matthew. — Trochę kultury. Ale ona nie zważała, tylko pochłaniała kanapkę, głośno przy tym mlaskając. Po raz pierwszy w życiu Joanna była wdzięczna temu, kto wynalazł telewizor. Głośny dźwięk i jasny obraz rozproszyły pełną napięcia atmosferę w pokoju. Po filmie przyrodniczym zaczął się program z ukrytej kamery o jakimś dealerze samochodów. Długo tak oglądali telewizję, a po dziesiątej Joanna ziewnęła teatralnie i oznajmiła, że idzie spać. Matthew miał wyraźnie zawiedzioną minę.

20. Poniedziałek, 2 listopada Poniedziałkowy ranek był słoneczny, a powietrze czyste jak łza, choć trochę chłodnawe. Joanna dziarsko zrzuciła kołdrę i wyskoczyła z łóżka, zostawiając Matthew mruczącego przez sen. Postanowiła jechać do pracy rowerem. W ciągu dnia i tak skorzystają z wozu Korpanskiego, a kiedy się ściemni, Matthew odbierze ją z pracy albo Mike podrzuci ją do domu. Wzięła prysznic, zadowolona, że wreszcie nadszedł poniedziałek. Matthew wziął tydzień urlopu, by spędzić go z Eloise, i na każdy dzień przygotował dla niej coś szczególnego. Ostre powietrze zwiastowało zimę. Jadąc grzbietem doliny, Joanna czuła dziwne podniecenie i radość, że przyszło jej mieszkać w tej okolicy. Nad doliną wisiała jeszcze mgła, znad której różowiały wyniosłe, złowrogie i tajemnicze połacie wrzosowiska... W zamyśleniu nawet nie zauważyła, że dotarła już do miasta, gdzie od razu wchłonął ją poranny ruch uliczny. Tam bez ostrzeżenia przenosiła się w całkiem inny świat. Nawet dla rowerzystki była to zbyt nagła zmiana — dopiero co jechała przez wrzosowisko, a tu już witało ją tętniące życiem miasto. Zwłaszcza o ósmej rano na ulicach panował duży ruch, który silnie kontrastował z wiejską ciszą. Joanna skręciła w prawo na policyjny parking, przypięła rower do barierki i weszła do budynku. Przed przesłuchaniem świadków czekała ją jeszcze odprawa. Wchodząc do biura, natknęła się na Korpanskiego. Obrzucił wzrokiem jej sportową koszulkę i spodenki kolarskie. — Rowerem w taką pogodę? — zagadnął. — A co mi tam — zaśmiała się, wytarła zmarznięty nos i znikła w szatni, a po chwili wyszła ubrana w biały golf i czarne spodnie. Podkasała rękawy do łokci i żwawym krokiem ruszyła przez korytarz, byleby jak najszybciej zacząć działać. Po raz pierwszy, odkąd zajęła się tą sprawą, poczuła rozpierającą ją energię. Zakończenie było już na wyciągnięcie ręki. Zebrani policjanci od razu to wyczuli. Starali się, by ich kolejne relacje były zwięzłe i rzeczowe. 151

Jako pierwszego poprosiła Phila Scotta. — Przejrzałem zeznania parafian, ale nic nie znalazłem — zaczął. — W niedzielę około południa, a dokładnie o dwunastej trzydzieści Nan Lawrence wyszła z kościoła. Wielu widziało ją po raz ostatni, jak szła do domu. — A jaki najwcześniejszy czas zgonu podał nam Matthew? — zwróciła się do Mike'a. — Około szesnastej, sądząc po resztkach strawionego obiadu w żołądku — odparł. — Przed trzynastą prawie nic nie jadła. — A jeśliby założyć, że zdążyła jeszcze zjeść kolację? — To jakieś dwanaście godzin później. — I przez całe popołudnie była sama w domu? — Na to wygląda i jeśli wierzyć jej kochanemu wnukowi ciotecznemu, to około osiemnastej jeszcze żyła... — Masz jakieś wątpliwości, Bridget? Z głębi sali odezwał się słaby głos posterunkowej Bridget Anderton: — Rozmawiałam z kolegami Craiga Ellanda. I tu się nie pomyliliśmy: zapewniają mu alibi do północy, a właściciel Krowiego Łba, ich ulubionej knajpy, twierdzi, że Craig ma alibi na całą dobę, aż do chwili zamknięcia pubu. — No i co dalej? — Koledzy przyszli po niego w niedzielę po obiedzie. Jego matka twierdzi, że to było około pierwszej. A potem do dwudziestej trzeciej zapijali się na umór, dopóki właściciel pubu nie odesłał ich do domu taksówką. Podobno byli tak zalani, że ledwo wtoczyli się do auta. — No to ślicznie — syknęła Joanna przez zaciśnięte zęby. — Najbardziej podejrzany drań, który łatwo mógł zwinąć klucz do domu Nan, ma na swoją obronę cholerne alibi. — Jego alibi może być fałszywe — wtrąciła Bridget Anderton. — W takim razie trzeba go przesłuchać — zwróciła się do Mike'a. — Jeśli naprawdę jest czysty, to chyba pierwszy raz w swoim zakichanym życiu. Jakoś nie chce mi się wierzyć, że nagle się zmienił. To zbyt piękne, żeby było prawdziwe. — Tyle że wtedy miałby na ubraniu ślady krwi — zauważył Mike. — Załóżmy, że wyszedł z kolegami do pubu i wrócił do domu, zakrwawiony jak rzeźnik. Chyba nawet taka kochająca mamuśka jak Marion Elland nie pozostawiłaby tego bez komentarza. 152

— Jasne, niech ci będzie — rzuciła poirytowana i odwróciła głowę. — A może masz jakiś lepszy pomysł? — Stawiam na młodego Pattersona — szepnął Mike. — Chcąc nie chcąc, daliśmy mu dość czasu, żeby wymyślił sobie alibi i zniszczył dowody. Trzeba przetrząsnąć jego pokój, może znajdziemy jeszcze coś, czego nie zdążył usunąć. — Na przykład co? — spytała, patrząc w jego ciemne oczy. — Nie wiem, ale na pewno coś ważnego. Spojrzała na niego z niedowierzaniem. — Po pierwsze, miał cały tydzień na to, by pozbyć się jakichkolwiek dowodów, a po drugie, Barra przewrócił jego pokój do góry nogami. A facet wie, co robi, żaden szczegół nie umknie jego uwadze. Mike uśmiechnął się półgębkiem. — Ciekawe, jaką minę zrobi Christian, kiedy się dowie, co znaleźliśmy w szafie jego babki... — Cierpliwości, Mike. Nie chcę zatrzymać podejrzanego, a potem puścić go wolno z braku dowodów. Jeśli już kogoś aresztujemy, to po to, żeby siedział do rozprawy, i to bez szansy wyjścia za kaucją. Rozumiesz? Pokiwał głową. — Macie dla mnie coś jeszcze? — zwróciła się do zebranych, a kiedy na ich twarzach nie dostrzegła żadnej reakcji, dodała: — W takim razie możecie iść, a ty, Barra, zaczekaj chwilę. Chcę zamienić z tobą słówko. — Zaczekała, aż pozostali wyjdą. — O co chodzi, Jo? — Sprawdziłeś dokładnie sypialnię Nan Lawrence? Barra, jak zwykle, był bardzo ostrożny. — Obejrzałem tylko z grubsza. A czemu pytasz? — Wracaj tam i przetrząśnij każdy kąt — nakazała. — Potrzebne mi dowody przeciwko Christianowi Pattersonowi. — To za mało — wtrącił Mike. — Chłopak często ją odwiedzał i na pewno miał powody, by wchodzić do jej sypialni. Jasne, że wszędzie są jego odciski palców, nawet na miejscu zbrodni, ale to nie znaczy, że chłopak jest zabójcą. — Pal licho jego odciski. Wystarczy, że go postraszymy i podważymy jego argumenty. Nie musimy się śpieszyć, Mike. Pamiętaj, że tkwimy w ogromnej siatce powiązań, a każdy ruch prowadzi do następnego. Na razie chcę ustalić, dlaczego kolejna staruszka padła ofiarą przestępców. Jeśli się okaże, że Patterson zabrał to i owo z domu Cecily Marlowe, to 153

znaczy, że chłopak kłamie i ma ku temu powody. Zaczniemy od niego, a potem posuniemy się dalej i wreszcie złapiemy drania, który załatwił Nan Lawrence. — Dziwne masz metody — zauważył Mike. — Dlaczego po prostu go nie aresztujesz? Zaśmiała się i dotknęła jego ramienia. — Bo to nie w moim stylu — ucięła. — A teraz chodźmy już pogadać z Ellandem. Przed domem Ellandów wciąż stała zaparkowana tigra, tym razem sama. W oknach na piętrze wisiały zasunięte zasłony. Najwyraźniej Craig jeszcze spał, a jego rodzice zdążyli już wyjechać z domu i zarabiali na życie ciężką pracą. Joanna zastukała głośno do drzwi. Wreszcie otworzył z zapuchniętymi od niewyspania oczami i w ręczniku, luźno owiniętym wokół potężnego brzucha. Obrzucił ich gniewnym spojrzeniem. — A wy tu czego? — Chcemy pogadać. — Mówiłem już, że nie tknąłem tej starej raszpli. Rozmawialiście z moimi kolegami, nie? Cały wieczór siedzieliśmy w Krowim Łbie, dużo ludzi nas tam widziało. Nic na mnie nie macie. — Lepiej się ubierz i poczęstuj nas herbatą, to pogadamy — zaproponowała Joanna. — Chrzańcie się — rzucił w odpowiedzi. Przytrzymała nogą drzwi, a Mike przycisnął Ellanda łokciem. — Wolałabym jednak napić się herbaty — odparła spokojnie. — Bądź tak dobry i nastaw wodę, a przy okazji załóż coś na siebie, bo jeszcze się podniecę. Mrucząc pod nosem, Elland powlókł się schodami na górę i po chwili wrócił w spodniach od dresu i kamizelce. Bynajmniej nie dodało mu to elegancji. Stanął w drzwiach, tak jak zwykle robił to Mike, podparł się pod boki i obserwował ich spode łba. — No dobra, to czemu zawdzięczam tę przyjemność? — spytał drwiąco. — Uwzięliście się na mnie, bo raz zadarłem z prawem? Joanna utkwiła wzrok w jego ziemistej twarzy. — Posłuchaj, Craig — zaczęła spokojnie. — Ktoś zamordował Nan Lawrence w jej własnym domu. Ta kobieta miała bzika na punkcie bezpieczeństwa. Zawsze 154

zamykała drzwi na klucz i nie wpuszczała do domu nikogo obcego, a mimo to zabójca jakimś cudem dostał się do jej domu. Rozumiesz? Jasne oczy Ellanda gapiły się w nią bez mrugnięcia. Chłopak ani drgnął, tylko czekał, aż Joanna skończy mówić. To była typowa postawa recydywisty — początkujący już dawno by się wygadał. — Rozumiesz, Craig? Chcielibyśmy wiedzieć, jak zabójca wszedł do domu... Tym razem do niego dotarło, bo poruszył się niespokojnie jak dzikie zwierzę, ale po chwili się uspokoił i mimo wzburzenia zdołał zapanować nad emocjami. W głowie Joanny zapaliło się ostrzegawcze światełko: ten człowiek odsiadywał już wyrok za próbę zabójstwa. Mimo to zachowała łagodny i opanowany ton. — A skoro ta bezbronna, przerażona staruszka nie wpuściłaby nikogo do domu, to jak to się stało, że ktoś rozwalił jej głowę, podczas gdy spokojnie wyszywała sobie w swoim pokoju? Otępiała twarz chłopaka nie zdradzała żadnych przebłysków inteligencji. — Dlatego też przez cały czas zastanawialiśmy się, jak zabójca wszedł do jej domu, prawda, Mike? — powtórzyła, a Korpanski posłał jej baczne spojrzenie. — A potem okazało się, że twoja matka miała w torebce klucz... Ale Craig dalej nic nie rozumiał. Zamyślił się, jakby próbował pokojarzyć fakty, a po chwili jego twarz rozjaśnił szeroki uśmiech. — Chyba mam alibi, nie? — Problem w tym, że nie wiemy dokładnie, o której została zamordowana. — Jasne, już kumam. Macie mnie za głupka? Mama widziała ją w kościele. Ta stara obłudnica siedziała w ławce, modliła się i śpiewała psalmy. A w poniedziałek rano nie odebrała mleka. Wiem, bo czytam gazety. Ale w niedzielę ani przez chwilę nie byłem sam, dopóki... — Nie zamknęli pubu. — Właśnie. A wtedy byłem już tak ululany, że ledwo trafiłbym w łeb kurczaka, a co dopiero jakąś starą babę. Zresztą nawet nic nie pamiętam, tak byłem zaprawiony. Mama musiała położyć mnie do łóżka. Jeśli mówił prawdę, to Marion zauważyłaby krew na ubraniu syna, a wtedy na pewno by go nie kryła. — Wielu zabójców działa pod wpływem alkoholu — zauważyła niewinnie Joanna. — A to, niestety, działa na ich niekorzyść. 155

Oczy Ellanda błysnęły wściekle. — Nic na mnie nie macie — syknął. — Nawet głupiego mandatu mi nie wlepicie. Nie macie się kogo czepiać, to uwzięliście się na mnie tylko dlatego, że siedziałem w pierdlu. Ale tym razem trafiła pani pod zły adres, pani inspektor. Niech pani szuka gdzie indziej.

21. Ponad godzinę później, w drodze powrotnej, znowu złapał ich deszcz. Silne podmuchy wiatru niemal spychały samochód z szosy. Mike pochylił się i zapalił reflektory. Było jeszcze przedpołudnie, dopiero po jedenastej, a już zrobiło się ciemno jak pod wieczór. Skręcili w stronę dobrze im znanej trawiastej ścieżki, prowadzącej do dwóch domów. Joanna miała wrażenie, że teraz wszystko było tu inaczej niż wtedy, gdy po raz pierwszy ujrzała willę Brushton Grange i brzydki, betonowy dom w jego sąsiedztwie. Mike podjechał jak najbliżej się dało, zaparkował i oboje szybkim krokiem ruszyli ścieżką do drzwi willi. Nacisnęli dzwonek i uzbroili się w cierpliwość. Upłynie dobrych parę minut, zanim Arnold Patterson zwlecze się z fotela i długim holem przyczłapie do drzwi. Stary znał ich już na tyle, by nie bawić się w uprzejmości. — I po co nas nachodzicie? — rzucił zrzędliwie. — Przyszliśmy do Christiana — wyjaśniła Joanna. — Ale najpierw chcemy zamienić słówko z panem. — A co znowu? — fuknął, przekrzywiając zgarbiony kark. — I tak nic wam nie pomogę. Co z tego, że Nan kopnęła w kalendarz? Niby czego mam żałować? Wystarczy spojrzeć na to paskudztwo. — Wyprostował się z trudem i zerknął za okno, ale po chwili znów zwiesił głowę. — Jasne, że trochę mi przykro, pani inspektor, że tak ją urządzili. W końcu to siostra. Ale żałoby po niej nosić nie będę. Stało się, i już, a reszta to już wasz problem. To wy macie szukać winnego i postawić go przed sądem. A mnie dajcie święty spokój, i tak nic wam nie powiem. — Ale kiedyś kochał pan siostrę, prawda? — To było dawno temu, jak byliśmy jeszcze mali — odparł, ruchem głowy wskazując na betonowy barak. — A potem miłość wygasła, sami rozumiecie. 156

— Niech mi pan opowie, jak to się wtedy stało. To pytanie zbiło starego z tropu. Z wysiłkiem wyprostował zgarbione plecy i popatrzył Joannie prosto w oczy. — Pani chyba oszalała — mruknął. Ale ta nie spuszczała z niego wzroku. — Po co Nan zbudowała ten dom? Pomarszczona twarz złagodniała nieco, a blade oczy zaszły łzami. Oblizał wargi. — Naprawdę chce pani wiedzieć? — spytał cicho. — Tak. Z racji jego wieku obchodziła się z nim delikatnie, ale teraz potrzebowała konkretnych faktów. I wydobędzie je od niego choćby siłą. Bez względu na przeszłość ofiary morderstwo musi zostać ukarane. Nieważne, jaka Nan Lawrence była za życia. Morderstwo to zbrodnia najwyższego kalibru, a Joanna miała już dość zabójstw, napadów i kradzieży. Marzyła o tym, by Leek stało się na powrót spokojnym i bezpiecznym miasteczkiem. A tymczasem stary Patterson umyślnie ją zbywał i utrudniał śledztwo. — Dorośliśmy i nasze drogi się rozeszły — odparł zwyczajnie. — Przyjaźń między rodzeństwem rzadko kiedy trwa przez całe życie. Ale jego oczy mówiły, że prawda była całkiem inna. Stary wiedział, że Joanna i tak mu nie uwierzy. — Pewnie się pokłóciliście? — drążyła. — Nie pamiętam już — skłamał, strzelając oczami na boki. Powoli traciła cierpliwość. — W takim razie radzę panu sobie przypomnieć, panie Patterson, bo to ważne dla śledztwa. — Co za bzdura — zaperzył się. — Kompletny nonsens. Joanna puściła to mimo uszu. Razem z Mikiem wyminęli go i szybkim krokiem ruszyli schodami na górę. Tym razem, zamiast donośnych rytmów jungle, z pokoju Christiana dobiegały rzewne i sentymentalne dźwięki, które zdawały się spływać po schodach cienkimi strumieniami. Taka muzyka kojarzyła się z tańcem delfinów. Albo z paleniem haszyszu, bo tym właśnie zajmował się Christian. Wyjrzał zza drzwi błędnym, nieobecnym wzrokiem, a spomiędzy jego palców zwisał skręt. — O, witam panią inspektor — zagadnął. Joanna miała ochotę zatrzeć dłonie. Podejrzany był nieźle odurzony, a trawka działa równie skutecznie jak serum prawdy. Wymienili z Mikiem 157

triumfujące spojrzenia. Chłopak mógł, co prawda, uraczyć ich stekiem kompletnych bzdur, ale co tam. Przysiadła na taniej, piankowej sofie, nie zwracając uwagi na siedzącą w kącie dziewczynę ze wzrokiem utkwionym gdzieś przed siebie. — Opowiedz mi coś jeszcze o ciotecznej babci, Christianie — poprosiła. — To była prawdziwa dama — wycedził, machając rękami na wszystkie strony. — Dla jednych dama, dla innych wiedźma — zauważyła. Christian uśmiechnął się i objął ramieniem dziewczynę, która kołysała się w łagodny rytm muzyki. — Bo czasami rzucała urok — odparł tajemniczo. — Co dokładnie masz na myśli? — Umiała zaczarować ludzi, żeby robili to, co chciała. — I ciebie też zaczarowała? Pocierał palcami o palce, a jego głowa poruszała się kolistym ruchem. — O tak, ona miała wielką moc — szepnął. — I co dla niej robiłeś? — Zamykałem usta tym, którzy sieją zamęt. Ludzie nie powinni tyle gadać, pani inspektor. Rany boskie, ile on wypalił tej trawy? — To zależy, Christian. — Akurat. Mowa to tylko... zwykły bełkot. Tak właśnie wygląda przesłuchanie świadka „na haju”: już się wydaje, że powie coś sensownego, a tymczasem on odpływa w swój urojony świat. — A czy Nan jadła obiad zaraz po przyjściu z kościoła? Otworzył szeroko oczy. — O, nazwalają pani po imieniu — zauważył. — To pani ją tak dobrze znała? — Pytałam o obiad — ucięła Joanna, znużona i poirytowana. — Nie powiem, zjadłbym. Bo czuję głód... — To jeszcze tylko jedno, Christian: czy kiedykolwiek byłeś u niej w sypialni? Chłopak roześmiał się leniwie. — Pani inspektor, co mi pani sugeruje? — Odpowiedz na pytanie. Chłopak przymknął oczy i znów zaczął pocierać palcami. — Fajna ta muzyka, nie? — wycedził nieprzytomnie. 158

*

Zeszli schodami na dół. — A niech to szlag — wściekał się Mike. — Straciliśmy tyle czasu i nawet nie wspomnieliśmy o tym, co ta stara wiedźma trzymała w szafie. Mogłaś chociaż aresztować ich za posiadanie narkotyków. — Widziałeś tam jakieś narkotyki, Mike? — Nie, ale oboje byli kompletnie naćpani. — Ale trawą jakoś nie cuchnęło, prawda? Popatrzył na nią z niedowierzaniem. — Przecież sama widziałaś, że byli nawaleni. — Albo zwyczajnie udawali. — Nie ma mowy — uciął. Wyszli na ścieżkę i żwir zachrzęścił im pod butami. Wóz policyjny Barry stał równo zaparkowany przy aucie Mike'a, a drzwi Spite Hall były otwarte na oścież. Postanowili sprawdzić, jak idzie przeszukiwanie domu. Przedpokój wyglądał jeszcze bardziej obskurnie niż przedtem: ciemno, duszno, drzwi pozamykane i pozaklejane taśmą oprócz pierwszych po lewej, za którymi znajdowała się ciasna sypialnia Nan. Tam właśnie zastali Barrę. Był tak zaaferowany, że na dźwięk głosu Joanny nawet nie odwrócił głowy. — Zdaje się, że mamy tu coś nowego — orzekł. — Odciski palców należą do trzech różnych osób. Rzecz jasna, najwięcej jest odcisków denatki, ale mamy też inne, prawdopodobnie kobiety, która tu sprzątała. — Podrapał się po kwadratowym podbródku. — A te trzecie są tylko na szufladzie komody i na drzwiach szafy. Ciekawa sprawa. — Trzeba je zdjąć i porównać z odciskami Marion i Christiana. No, nareszcie coś mamy — zwróciła się do Mike'a. — Teraz pójdzie nam z górki, już czuję to mrowienie w nogach. — Bo chyba za często jeździsz na tym rowerze — mruknął.

22. Dzień upłynął im bardzo szybko i ani się nie obejrzeli, a nadeszła ósma. Ale Joanna wcale nie miała ochoty wracać do domu. Zresztą co to za dom, skoro ostatnio nie czuła się tam jak u siebie? To samo miejsce, 159

które jeszcze niedawno było dla niej oazą spokoju, teraz budziło w niej niechęć, zwłaszcza pod koniec dnia. Zerknęła na Korpanskiego. — A co tam u twojej teściowej? Mike uśmiechnął się szeroko. — Wyobraź sobie, że ostatnio siedzi cicho jak mysz po miotłą. Zdaje się, że coś szykuje. Kto wie, może rzuci na nas jakiś urok... A jak twoja mała ulubienica? Podniosła rękę, jakby chciała odpędzić złego ducha. — Nawet nie wspominaj jej imienia, bo zaraz przyniosę Biblię, krzyż i czosnek. — Aż tak źle? — zmartwił się. Przytaknęła ruchem głowy. — Wiem, co czujesz — przyznał z figlarnym uśmiechem. — Doskonale cię rozumiem. Niechęć powrotu do domu rosła z każdą chwilą i tym razem Joanna biernie się jej poddała. — Słuchaj, Mike, podwiózłbyś mnie w jedno miejsce? — poprosiła. — A dokąd? — Do Quills. — To może pojadę z tobą? — Dzięki, ale nie trzeba — ucięła. Nie miała ochoty się tłumaczyć. Myśl o tym, by spędzić wieczór w towarzystwie Lydii Patterson i jej pupili, dodawała jej otuchy. W drewnianej chałupie paliło się światło. Reflektory wozu Mike'a padły na zbitą gromadkę zwierząt przy bramie. W jasnym blasku ich oczy zapłonęły czerwienią. Owca stała jak wryta, wyliniały, biało-czarny owczarek szkocki uskoczył na bok, kiedy Joanna pchnęła furtkę, a dwie kaczki szybko podreptały w krok za nią do frontowych schodów. Po chwili Mike odjechał i wokoło zapanowała głucha cisza. Joanna brnęła przez zabłocone podwórze do drzwi, kiedy niespodziewanie wyrósł przed nią ogromny cień Lydii Patterson, który przysłonił padające z tyłu światło. W mroku jej sylwetka zdawała się jeszcze większa i groźniejsza. Joanna z przerażeniem dostrzegła, że kobieta trzyma wycelowaną prosto w nią dubeltówkę, a jej oczy wypatrują w ciemności intruza. Już miała się odezwać, ale Lydia opuściła broń. — Co za miłe spotkanie — rzekła spokojnie. — Czyli dobrze zdawało mi się, że słyszałam przed domem samochód. Proszę do środka, pani inspektor. Mam świeże ciasto, sama dziś upiekłam, zupełnie jakbym przeczuwała, że będę miała gościa. — Rozejrzała się po ciemnym podwórzu. 160

— A gdzie się podział ten pani byczek? — zdziwiła się. — Musiał wracać do swoich obowiązków? — Mamy ruchome godziny pracy, zwłaszcza przy śledztwie w sprawie zabójstwa. — Wasze rodziny pewnie ciężko to znoszą — zauważyła. — Zresztą, jak by nie patrzeć, rodzina to same kłopoty, prawda, pani inspektor? Bez słowa pokiwała głową i poszła za nią do pokoju. — I dlatego właśnie wybrałam zwierzęta — ciągnęła Lydia. — One też bywają czasem nieznośne i kapryśne, ale przynajmniej są wierne. Chyba nie jest pani uczulona na pióra? — Nie czekając na odpowiedź, zamknęła drzwi. Sam i Ella pogdakiwały cichutko w koszu w kącie pokoju. — Cicho tam, łobuziaki — mruknęła czule, zerkając w ich stronę, schowała broń do szafy i zamknęła na klucz. — Właściwie to nie mogę na nie narzekać. Dziś rano, na przykład, zniosły mi parę jaj. Dlatego właśnie upiekłam to ciasto. W samą porę zresztą. Może tknęło mnie jakieś przeczucie. Od razu wiedziałam, że pani tu jeszcze wróci. — Jej oczy wpatrywały się w Joannę wzrokiem pełnym zrozumienia. — Nie miała pani wyjścia, prawda? Żeby odkryć prawdę, trzeba poznać przeszłość... Jedną chwileczkę, skoczę tylko po herbatę. — W połowie drogi do kuchni odwróciła głowę. — Bo pani pewnie w sprawie Nan? — Tu nie chodzi tylko o Nan — odparła. — To dotyczy was wszystkich, prawda? Lydia nic nie odpowiedziała, tylko znikła w kuchni. Joanna miała wrażenie, że kobietę przekonały jej słowa, choć tak naprawdę trudno było ją wyczuć, bo zdania Lydii były chaotyczne i niespójne, często zmieniała temat, nie kończąc poprzedniego, i trzeba było się domyślać, o co jej chodzi. Joanna rozsiadła się wygodnie na sofie, przymknęła oczy i odetchnęła głęboko. Z każdą chwilą zwierzęce zapachy zdawały się coraz mniej intensywne. Czuła się całkowicie odprężona. Ale po chwili w jej błogi spokój brutalnie wdarł się ostry dźwięk komórki. To był Matthew, a mimo to nie umiała ukryć rozczarowania w głosie. — Właśnie wróciliśmy. Może mam po ciebie przyjechać? — zasugerował nieśmiało. — Jestem teraz u tej starej... — przerwała. Lydia mogła przecież usłyszeć z kuchni każde słowo. — To znaczy, u siostry Nan Lawrence. Przyjedź po mnie za jakąś godzinę z Eloise. Powiedz jej, że to ta pani, która pisze książki o zwierzętach. Może chciałaby ją poznać. 161

— Nasza księżniczka akurat stroi fochy — ściszył głos, żeby nie usłyszała. Nie chciała słuchać dalej, że jego córka to rozkapryszona pannica, która pokazuje pazurki nawet przy swoim ukochanym tacie. — Nie przejmuj się, Matt — wtrąciła szybko, chcąc uciąć jego przykre wyznania. — Każda kobieta miewa humory. — Na to wygląda. Wyjaśniła mu, jak dojechać do Quills, i wyłączyła telefon, żeby już nikt jej nie przeszkadzał. Musiała się skupić, a jego dźwięk tylko by ją rozpraszał. Włożyła telefon do torebki. Tymczasem Lydia wniosła na tacy dzbanek, mleko, cukiernicę, dwie filiżanki i talerz z domowym wypiekiem. To był prawdziwy wiejski placek z owocami. Joannie od razu przypomniało się dzieciństwo, kiedy jako sześciolatka jadła u ciotki pyszny, domowy placek, popijając herbatą z dużą ilością mleka, bo było zdrowe i pożywne, zwłaszcza dla dzieci. Lydia odkroiła spory kawałek kruchego ciasta i położyła na talerzyku. — Proszę, niech pani je na zdrowie — zachęciła, nalewając herbaty. Okruchy na jej wargach zdradzały, że sama zdążyła już podjeść sobie w kuchni. Otarła usta i rozsiadła się w wytartym fotelu, nie zważając na kury, które pazurami skrobały dno kosza. — Chyba się domyślam, po co pani przyszła — orzekła rozsądnie, wpatrując się w Joannę piwnymi oczami. — Chodzi o naszą rodzinę, prawda? Chce pani wiedzieć, jak z nami było? Joanna przytaknęła ruchem głowy. — Myśli pani, że śmierć Nan nie była przypadkowa, i szuka pani odpowiedzi w naszej przeszłości, a ta seria włamań to tylko pretekst, fałszywy trop, temat zastępczy — jak zwał, tak zwał, ale to nie ma nic wspólnego z Nan, prawda, pani inspektor? Jej kojąco łagodny głos sprawił, że Joanna siedziała jak zahipnotyzowana. Pokręciła lekko głową. — Potrzebna mi pani pomoc — odparła spokojnie. — Niech mi pani da jakieś wskazówki. Ma pani obowiązek współpracować z policją, zwłaszcza jeśli innym grozi niebezpieczeństwo. — O tym też pomyślałam. — Lydia wpatrywała się w nią bez mrugnięcia. — Ale zanim zacznie pani zadawać pytania i wyciągać wnioski, niech pani przejrzy te zdjęcia. Jeśli sama pani nic z nich nie wyczyta, to szkoda moich słów. — To pani obowiązek — przypomniała jej. 162

— Jest pani inteligentną kobietą, pani Joanno, a nie typową herszt babą z policji, i w końcu sama pani zrozumie. Bo widzi pani, rozumieć to nie to samo, co wiedzieć. Zrozumienie jest kluczem do całej tajemnicy. Co z tego, że aresztuje pani sprawcę, skoro nie dotrze pani do sedna sprawy. To skomplikowana historia, nawet ja nie potrafię powiedzieć pani wszystkiego, choć tkwię w niej już od pięćdziesięciu lat. Sięgnęła po ozdobną, blaszaną kasetkę i położyła ją na sofie obok Joanny. — Proszę, niech ją pani otworzy — zachęciła. — Nie trzeba się śpieszyć. Wystarczy dobrze się przyjrzeć, a znajdzie pani odpowiedzi na wszystkie swoje pytania. Myślę, że zaintryguje panią ta historia — dodała z uśmiechem i podrapała zaczerwienioną skórę na łokciu. Joanna popatrzyła na kasetkę jak na mityczną puszkę Pandory. Jakie nieszczęścia uwolnią się z chwilą uchylenia wieka? Ale ciekawość była silniejsza od strachu. Otworzyła kasetkę i ujrzała stertę starych fotografii, niegdyś czarno-białych, a z biegiem czasu pożółkłych. — Niech je pani wyjmie i obejrzy — nakazała Lydia. — Na odwrocie są daty, począwszy od najwcześniejszej, jak w książce — dodała, przejęta. Siedziała, pochylona do przodu, z dłońmi opartymi o masywne kolana, oddychając ciężko przez rozchylone wargi. Joanna posłusznie wysypała zdjęcia na sofę i zaczęła układać je według dat. Te najstarsze leżały na samym dnie. To były zdjęcia dzieci: najpierw jednego, a potem dwojga, a sądząc po datach, w 1930 roku było ich już troje. Najpierw przejrzała zdjęcia Arnolda: w 1920 roku leżał na koronkowym szalu jako noworodek, z którego wyrósł potem silny niemowlak i wreszcie kilkuletni chłopiec, a kiedy skończył pięć lat, urodziła mu się siostra Nan. Joanna nie dopatrzyła się w tych zdjęciach niczego dziwnego. Pierwsze fotografie Nan ukazywały radosną i uśmiechniętą małą dziewczynkę, zazdrośnie strzeżoną przez starszego brata. Już na pierwszy rzut oka widać było, że Arnold wręcz hołubił małą siostrzyczkę, a na jego twarzy malowały się duma i opiekuńczość. I tak z biegiem lat wzmacniała się więź między rodzeństwem. Na zdjęciach trzymali się za ręce albo bawili się kółkiem, drewnianym konikiem i ciuchcią. A potem, w 1930 roku, przyszła na świat Lydia, pulchna dziewczynka o tłuściutkich nóżkach, wystających spod falbaniastych sukienek. Joanna podniosła głowę i popatrzyła na nią, dziś już siedemdziesięciolatkę. Kobieta jakby czytała w jej myślach. Podbródek zadrżał jej ze śmiechu. — Niezła ze mnie kluseczka, co? — zagadnęła. 163

Joanna zawtórowała jej śmiechem, a po chwili wróciła do zdjęć, zaciekawiona, co jeszcze z nich wyczyta. Z biegiem lat troje dzieci dorastało. Zniknęły zabawki, a dziecięce ubranka zastąpiły szkolne mundurki. Zdjęcia przedstawiały Arnolda z poważną miną, w sztucznych pozach, z kijem do hokeja, krykieta albo z piłką do rugby. Joanna przywołała w pamięci jego starczą, zgarbioną sylwetkę. I pomyśleć, że kiedyś był sportowcem. Na innym zdjęciu siedział wśród piętnastu innych chłopaków z drużyny szkolnej. W1939 roku, jako rosły dziewiętnastolatek, porzucił studia i wstąpił do wojska. Obie siostry nie odstępowały go ani na krok, jakby każda chwila spędzana z bratem była na wagę złota. Widocznie takie nastały czasy. Arnie, podpisane było na odwrocie. Czternastoletnia Nan i dziewięcioletnia Lydia z podziwem wpatrywały się w młodego, dziarskiego, przystojnego żołnierza. Joanna uważnie przyjrzała się rodzeństwu na pożółkłej fotografii, próbując wyczytać emocje na ich twarzach. Oczy Arniego patrzyły rozpaczliwie, a pod zuchwałym, figlarnym uśmiechem krył się strach. Przed czym? Pewnie bał się przyznać przed siostrami, że ta dziarska mina to tylko maska, a każdy bohater ma w sobie coś z tchórza. Joanna odłożyła zdjęcie do kasetki na samym wierzchu. Zastanawiała się, czy młodsze siostry Arniego wiedziały, co się dzieje w duszy ich brata. Wzięła do ręki pozostałe fotografie. Były na nich tylko dziewczynki. Stały, przytulone do siebie, stęsknione za bratem, a w ich oczach czaiły się zdziwienie i lęk. Joanna miała przed sobą jeszcze tylko kilka zdjęć. Sięgnęła po te z 1944 roku. Arnie musiał być wtedy na przepustce. Strach zdążył już wyżłobić na jego twarzy kilka zmarszczek, ale troje rodzeństwa znów było razem. Arnie obejmował ramionami obie siostry, które wpatrywały się w niego z zachwytem, a za nimi stał jakiś mężczyzna z zagniewaną miną. Widocznie nie spodziewał się, że zmieści się w kadrze. Joanna przyjrzała się jego chudej, wykrzywionej twarzy. Zdjęcie było niewyraźne i zamazane, a mimo to dało się z niej wyczytać podłość, mściwość i nienawiść. Joanna rozpoznała w nim ojca, który po śmierci raz na zawsze skłócił ich spadkiem. Gdyby nie ten zuchwały uśmiech, Arnie byłby do niego trochę podobny, za to żadna z córek nie przypominała go ani trochę. Została jeszcze jedna fotografia z 1944 roku. Ślub Nan i Davida, napisane było starannym pismem na odwrocie. Joanna przyjrzała się Nan: władcza i stanowcza, patrzyła prosto w obiektyw. Miała na sobie 164

wyjątkowo ekstrawagancką suknię ślubną i trzymała pod rękę Davida w wojskowym mundurze. Wyglądał sztucznie i nienaturalnie, jak wiejski parobek w przebraniu. I to było ostatnie zdjęcie, jakby po wojnie nie zrobiono już ani jednego. Troje rodzeństwa przetrwało najcięższe czasy. Joanna poczuła się oszukana. Przecież Lydia wyraźnie sugerowała, że te zdjęcia wszystko wyjaśnią. Cokolwiek się w nich kryło, musiała to przeoczyć. Zerknęła na Lydię, która wpatrywała się w nią wyczekująco. Jej twarz zdradzała rozczarowanie brakiem spostrzegawczości Joanny, ale i pewne zadowolenie. — No i co mam pani powiedzieć, pani inspektor? — odezwała się ciepłym, łagodnym tonem, gotowa odpowiedzieć na każde pytanie. Przez chwilę Joanna miała w głowie pustkę. — Dlaczego zerwaliście kontakty? Lydia wstrzymała oddech. — Wiedziałam, że mnie pani o to zapyta — rzekła. — Chociaż nie ja powinnam o tym mówić. — A kto? — Nan — odparła miękko. — Nan nie żyje i niczego się od niej nie dowiem — rzuciła cierpko Joanna. — Musi ją pani wyręczyć. Kobieta otworzyła usta, a po chwili pokręciła smutno głową. — Nie mogę — szepnęła. — Ale to nie była kwestia testamentu, prawda? Lydia pokręciła głową. — A czy pani siostra była szczęśliwa z Davidem? — Chyba nie całkiem. — Niech mi pani o tym opowie. — Sama niewiele wiem — odparła. — Nan nie powiedziała mi wszystkiego. Byłam jeszcze za młoda. Kiedy wojna się skończyła, miałam dopiero czternaście lat, a wtedy czternastolatki były jeszcze dziećmi. Nie to, co teraz. — Czy tamte zdarzenia mogły być przyczyną śmierci Nan? — Wiem tylko, że bardzo zmieniły jej życie — odparła cicho. — A co do jej śmierci, to już nie wiem — popatrzyła Joannie prosto w oczy i wzruszyła ramionami. — W takim razie sama ocenię, tylko proszę mi o wszystkim opowiedzieć — poprosiła Joanna. 165

— E, taka tam banalna historia — skrzywiła się. — W tamtych czasach niejednej kobiecie zdarzyło się zgrzeszyć. Była wojna, mężowie ruszyli na front. Kiedy Nan zdradziła Davida, Arnie i ja nie mogliśmy jej tego darować. Arnie był na froncie i widział, co przeżywali wtedy inni mężczyźni. Udawali bohaterów, a w głębi duszy zżerał ich strach. W najgorszych chwilach pocieszali się tym, że w domu czeka na nich ukochana kobieta. Nigdy jej tego nie wybaczyłam, bo sama szalenie kochałam Davida. Tak go uwielbiałam, że chciałam całować ziemię, po której chodził. W żarze moich nastoletnich uczuć nie rozumiałam, jak ona mogła go zdradzić. — Az kim go zdradziła? — Nie chciała powiedzieć, bo byłam dla niej za smarkata. Ale on ją ubóstwiał, zupełnie stracił dla niej głowę — ciągnęła, marszcząc brwi, z wyraźnie obrażoną miną. Po pięćdziesięciu latach odezwały się w niej zranione uczucia dziecka, a świadomość nie wyjawionej tajemnicy poruszyła ją bardziej niż śmierć siostry. I nagle Joanna zdała sobie sprawę, jak silne musiały być tamte młodzieńcze emocje, skoro po pół wieku wybuchły ze zdwojoną siłą. Czy była wśród nich nienawiść, tak głęboka jak dawniej? Czy to ona pchnęła ją do zemsty? Tyle tylko, że zemsty nie planuje się przez pół wieku. — A czy ktoś wie, kim był ten tajemniczy kochanek Nan? — drążyła sprawę. Przed domem zawarczał silnik i zaskrzypiała furtka. Joanna nie wierzyła własnym oczom, kiedy pulchna twarz Lydii Patterson wykrzywiła się ze strachu i skurczyła się jak przekłuty balon. Jej wielkie, wystraszone oczy popatrzyły w stronę szafy, gdzie trzymała broń. Nagle w ułamku sekundy zerwała się z miejsca, rozlewając herbatę na kwiecistą suknię. Za drzwiami dały się słyszeć kroki i łagodny głos Matthew: — Uważaj na błoto, Eloise. — W odpowiedzi dziewczynka zapiszczała coś cicho. Najwyraźniej zdążyli się już pogodzić. Lydia odetchnęła z ulgą, ale gdy Matthew głośno zapukał do drzwi, w jej oczach znów pojawił się strach. — Bez obawy, pani Patterson, to tylko mój narzeczony — uspokoiła ją szybko Joanna. Lydia wielkimi krokami przeszła do drzwi i energicznie pociągnęła za klamkę. 166

Za drzwiami stał Matthew z Eloise uwieszoną na jego ramieniu. Kobieta zmierzyła ich wzrokiem. — Proszę do środka — odezwała się na powrót serdecznym tonem. — Pewnie nieźle wymarzliście.

23. Nigdy przedtem Joanna nie widziała Eloise tak speszonej. Siedziała cicho jak myszka, uczepiona ręki ojca i gapiła się w podłogę. Na ogromnej, wytartej sofie wydawała się jakby mniejsza. Tymczasem Lydia wyraźnie się ożywiła. Popędziła do kuchni po ciasto, herbatę i lemoniadę dla Eloise. Najwyraźniej myślała, że to nadal ulubiony napój dzieci. Ignorując Matthew, całą uwagę skupiła na onieśmielonej dziewczynce. — Ile masz lat, skarbie? — Trzynaście. — A do której szkoły chodzisz? I tak kobieta zadała jej całą serię grzecznościowych pytań. A Joanna popatrzyła na Matthew z niedowierzaniem. Nie przypuszczała, że jego córka potrafi być taka skromna, choć sądząc po uniesionych brwiach Matthew, on też nie. W pewnej chwili Eloise spojrzała staruszce prosto w oczy. — Przeczytałam pani książkę — oznajmiła, lekko się rumieniąc. To wyjaśniało jej dziwne zachowanie. Lydia zrobiła nieufną minę, jakby spotkanie oko w oko z małą czytelniczką było dla niej nie lada wyzwaniem. Wiedziała, że musi mężnie znosić krytykę i zachować uśmiech na twarzy. — To wcale nie jest bajka o zwierzętach — ciągnęła Eloise. — Futerko i piórka to tylko przykrywka, a tak naprawdę pisze pani o ludziach, a do tego złych, podłych i mściwych. Udaje pani, że to opowiadania o zwierzętach, żeby ludzie się pani nie czepiali, ale ludzi się nie da oszukać, a zwłaszcza dzieci. One od razu się domyślą. Ciekawe tylko, skąd pani bierze takich cholernych łajdaków. — Eloise, przestań! — upomniał ją Matthew, oblewając się rumieńcem. Zarówno ojciec, jak i córka rumienili się w przypływie emocji. Widocznie to było u nich rodzinne. — Z życia — odparła spokojnie Lydia. — A dlaczego ukrywa ich pani pod postaciami zwierząt? — drążyła śmiało Eloise. 167

— Bo tak jest zabawniej i ciekawiej — wyjaśniła, a jej źrenice zwęziły się do wielkości główek od szpilki. — Wcale nie — upierała się Eloise. — Lepiej niech pani przestanie udawać i zacznie pisać prawdę. — A jaką to prawdę, młoda damo? Eloise wgapiła się w nią bez słowa. W pokoju zapadła krępująca cisza, która udzieliła się nawet Samowi i Elli. Zamilkły nagle, przestały skrobać dno kosza, a ich paciorkowate oczka strzelały niespokojnie dookoła. Joannie przypomniała się książka Lydii z tandetnym obrazkiem kury na okładce. Opowiadała o przywiązaniu do rzeczy materialnych, chciwości, niszczeniu, kłamstwie i zazdrości. Lydia uśmiechnęła się dumnie, a jej dziwne oczy popatrzyły gdzieś wdał. — Powinna pani pisać o ludziach — wykrztusiła wreszcie dziewczyna. — Daj spokój, Eloise — rzucił ostrzegawczo Matthew. Joanna szybko podniosła się z miejsca. — No cóż, dziękujemy, pani Patterson. Bardzo nam pani pomogła. Lydia odprowadziła ich do drzwi. — Dzięki za radę, młoda damo — rzuciła do Eloise. — Może kiedyś rzeczywiście napiszę całą prawdę o ludziach — dodała, wpatrując się w Joannę, wyraźnie rozbawiona tą sytuacją. — Nie wiem tylko, czy moim wydawcom spodoba się ten pomysł i czy to odpowiednie książki dla młodych czytelników. — Jasne, że tak — prychnęła Eloise z wrodzoną szczerością. — Pani chyba wcale nie rozumie dzieci. — Podobnie jak wielu pisarzy — zauważyła szybko. — I może właśnie dzięki temu powstają dobre książki. Eloise nie wiedziała, co odpowiedzieć. Zbiegła po schodach do auta, stanęła z przodu, czekając, aż Matthew otworzy jej drzwi. Joanna nie miała zamiaru wykłócać się z nią o miejsce i bez słowa usiadła na tylnym siedzeniu. Miała teraz sporo do przemyślenia. Matthew zaczekał, aż Eloise odkręci wodę w łazience. — Bystra z niej smarkula, nie? — rzucił jak zwykle powściągliwie ściszonym głosem. Widać było, że rozpiera go ojcowska duma. Potem, tej nocy Joannie śniły się kury znoszące jaja, lisy i puchate króliki o zadziornych pyszczkach. Taplały się w gęstym, mulistym błocie, 168

które nagle zamieniło się w pole bitwy, a troje dzieci szło w stronę linii wroga, trzymając się za ręce. Dwie dziewczynki w białych fartuszkach sunęły lekko jak duchy prosto na ogromne działa miotające pociski. Wokół leżało pełno rannych i trupów, wszędzie lała się krew, a ich fartuszki wciąż raziły nieskazitelną bielą. Nie było na nich ani śladu błota, krwi, sadzy czy piachu. A potem jakiś młodzieniec w mundurze pomógł im przebrnąć przez gęstwinę traw. To był Arnie ze zdjęcia — ten sam silny, przystojny i odważny Arnie. W pewnej chwili jedna z dziewczynek poślizgnęła się i wpadła do głębokiej, błotnistej kałuży. — Ratuj mnie, Arnie — wołała, wyciągając ręce. To była Nan, a jej biały fartuszek stał się nagle błyszczącą suknią ze ślubnej fotografii. Joanna patrzyła, jak dziewczyna zanurza się w błocie, a śnieżnobiały materiał pogrąża się w czerni. I nagle z gęstej mazi wyłonił się kamienny pomnik z wyrytym napisem: Rzeź niewiniątek. Joanna zbudziła się zlana potem, z rękami wyciągniętymi na ratunek tonącej w błocie Nan. Chwyciła budzik. Była dopiero piąta rano. Zeszła cicho po schodach. O tej porze jej otwarty i jasny umysł pracował na najwyższych obrotach. Wszyscy jeszcze spali i wokół panowała niczym niezmącona cisza. Zagotowała wodę, zaparzyła kawę, weszła do maleńkiego saloniku i zdjęła z półki figurkę z napisem Starość. Przyjrzała się dokładnie pomarszczonej twarzy i zgarbionym plecom: kontrast między starością a młodością był ogromny. Joanna chciała, żeby Matthew już się obudził, ale on wciąż spał smacznie w sypialni na piętrze. Zaczekała do siódmej, zaniosła mu kawę i przysiadła na brzegu łóżka. Jako lekarz miał to do siebie, że potrafił być czujny i bystry, nawet tuż po przebudzeniu. Dlatego rano lubiła się z nim kochać. Pochyliła się i pocałowała go. — Dzień dobry, kochanie. Usiadł, wziął kawę i uśmiechnął się. — A coś ty taka wesoła? Nie przyznała, że to dlatego, że zbliżał się dzień wyjazdu Eloise. — Wiesz, Matt, coś mi się zdaje, że lada chwila rozwiążę tę sprawę. Powoli wszystko zaczyna się układać w jedną całość. Morderstwo Nan nie miało nic wspólnego z innymi napadami, może oprócz jednego... — Widzę, że ta stara dziwaczka sporo ci wczoraj wyjaśniła. Pokiwała głową, pogłaskała go po włosach i znów go pocałowała. 169

Zauważył, że trzyma w dłoni figurkę, i szybko skojarzył fakty. — Znowu miałaś jakąś wizję? — dociekał. — Prawda była tak oczywista, Matt, że prawie kłuła w oczy — przyznała. — Miałam gotowe rozwiązanie jak na talerzu, wystarczyło tylko po nie sięgnąć, ale ja wolałam szukać związku z innymi włamaniami. I to właśnie ty dałeś mi najważniejszą wskazówkę, Matthew. Przytulił jej głowę do piersi. — Lubię cię, kiedy kończysz śledztwo, Jo — mruknął łagodnie. — Jesteś wtedy taka seksowna. Leżała przez chwilę, wdychając delikatny zapach jego płynu po goleniu. — A ty, skarbie, jesteś najbardziej seksowny zaraz po przebudzeniu — szepnęła.

24. Wtorek, 3 listopada O wpół do dziewiątej była już na komendzie i niecierpliwie wyczekiwała Korpanskiego. Zjawił się za kwadrans dziewiąta w wyśmienitym nastroju i cierpliwie wysłuchał jej narzekań. — No, to dokąd najpierw? — spytał. — Do Christiana. Popatrzył na nią zdziwiony. — A ja myślałem... — Niech sobie smarkacz nie myśli, że ujdzie mu to na sucho — przerwała, z trudem hamując entuzjazm. — Nie cierpię zadufanych łajdaków. — Pomachała mu przed nosem kluczykami. — Ale dziś dla odmiany jedziemy moim wozem. Sama poprowadzę — dodała. Skrzywił się niechętnie. Peugeot 205 Joanny miał już swoje lata i strasznie się ślimaczył. Otworzył usta, by zaprotestować, ale Joanna znikła już za drzwiami, a schodząc po schodach, usłyszał znajomy pomruk dieslowego silnika. Droga do Spite Hall zabrała im dziesięć minut. Chmury na niebie wisiały nisko nad szarym budynkiem, którego cień przysłaniał okazałą willę. Za każdym razem, gdy skręcali z Macclesfield Road w drogę dojazdową, Joanna nie mogła odżałować uroku willi Brushton Grange, skalanego szpetotą betonowego baraku. — Kiedy go wreszcie wyburzą? — zastanawiała się głośno. 170

Mike wzruszył ramionami. — Najpierw będą musieli przebrnąć przez gąszcz formalności, a procedura dziedziczenia może potrwać całe lata. — Nie daj Boże — rzuciła, spoglądając na niego. — No, ale chodźmy już. — Rozpięła pas i otworzyła drzwi. Wilgotna mgiełka musnęła jej twarz. — Masz zamiar go aresztować? — Jasne, zabieramy go. Już dość nacieszył się wolnością, ale teraz mamy w końcu dowody. Arnold Patterson zwykle kazał na siebie czekać, ale tym razem ich zaskoczył. Widocznie krzątał się po holu, bo od razu otworzył drzwi. — Witam, pani inspektor. I nagle w tym zgarbionym i schorowanym starcu ujrzała dawnego młodego żołnierza, kochającego brata, którego Nan i Lydia uwielbiały jak prawdziwego bohatera. Stary podniósł na nią wzrok, a po chwili znów zwiesił głowę. — Chcecie się widzieć z Christianem — orzekł. A więc już się domyślił. Wiedział, do czego zdolny jest jego wnuk, a mimo to milczał, by chronić chłopaka. Może powodowało nim jakieś spaczone poczucie rodzinnej lojalności? Joannie jakoś nie chciało się w to wierzyć. A może się bał? Spojrzała mu głęboko w oczy, ale nie było w nich ani cienia strachu. I wtedy do głowy przyszła jej zaskakująca myśl: Arnold Patterson po prostu nie chciał się w to mieszać. Arnie tymczasem spuścił głowę i poczłapał do holu. Joanna chciała z nim porozmawiać, powiedzieć mu, że widziała zdjęcia i że wszystko rozumie. Czasy były ciężkie, życie wymknęło się spod kontroli, a ludzie robili rzeczy, które w czasie pokoju zasługują na potępienie. Ale słowa utknęły jej w gardle. Nie bardzo wiedziała, jak to powiedzieć. Zdobyła się tylko na zawodowy uśmiech i oboje z Mikiem ruszyli schodami na poddasze, zostawiając starca w holu. Ich głośne, miarowe kroki odbijały się echem po całym domu. Joanna zerknęła na Mike'a i od razu odgadła jego myśli: miał ochotę wtargnąć do pokoju chłopaka, chwycić go za kołnierz, zakuć w kajdanki i siłą zawlec do auta nogami po ziemi. Ostrzegła go spojrzeniem i zapukała do drzwi. — Otwieraj, Christian. Policja. Stał na środku pokoju w ogromnych słuchawkach, kiwając głową w rytm muzyki. Kątem oka zauważył, jak weszli, przeszedł przez pokój i wyłączył sprzęt. — Co za miła niespodzianka — zaczął uprzejmie. 171

Joanna zmierzyła go wzrokiem. Co sprawiło, że dał się tak zmanipulować, zastanawiała się. Przecież to, co się zdarzyło w przeszłości, było mu obce i nie miało żadnego wpływu na jego życie. A jednak... Spojrzała mu prosto w oczy: patrzył na nią odważnie bez mrugnięcia. Czy warto go o to pytać, skoro już ich okłamał, czy najlepiej od razu zabrać go na komendę i tam wycisnąć z niego całą prawdę? — Poucz go, Mike — nakazała. Christian popatrzył po ich twarzach, wyraźnie zbity z tropu. Na jego czole pojawiły się kropelki potu. — Chyba nie myślicie, że to ja. To jakiś żart, prawda? Nie możecie... Joanna była wyraźnie zadowolona, że wreszcie obleciał go strach.

25. Korpanski uwielbiał recytować formułkę pouczenia. Zawierała poważne słowa, które onieśmielały oskarżonego. Wyprostował się na całą swoją imponującą wysokość. — Christianie Patterson — zaczął — jesteś aresztowany pod zarzutem okaleczenia Cecily Marlowe w dniu drugiego września bieżącego roku. Masz prawo zachować milczenie, ale uprzedzam, że zatajenie podczas przesłuchania informacji, które wyjawisz w sądzie, będzie działało na twoją niekorzyść. Wszystko, co powiesz, może zostać wykorzystane przeciwko tobie — dodał, mierząc chłopaka surowym wzrokiem. Ale ten zdążył już odzyskać pewność siebie. Nieco blady i wystraszony, ale opanowany, podał swoje dane i utkwił wzrok w Joannie, jakby szukając u niej zrozumienia. — Czy masz nam jeszcze coś do powiedzenia? Pokręcił głową. — Ani słowa bez mojego adwokata — odparł. Joanna wzięła głęboki oddech. Nie liczyła, co prawda, że chłopak wyzna im wszystko jak na spowiedzi — miał tylko wyjaśnić kilka wątpliwości. Ale Christian tylko wpatrywał się w nią bez słowa wyzywającym wzrokiem, zimny i niewzruszony. Joannę ogarnęła bezsilna wściekłość. Przekonana o jego winie, miała ochotę z miejsca obrzucić go oskarżeniami. — Słuchaj, okaleczyłeś dotkliwie starszą kobietę. Przez ciebie porzuciła dom, w którym mieszkała ponad pół wieku, i jeszcze śmiesz twierdzić, że nie masz nic do powiedzenia? 172

Christian Patterson pochylił się do przodu i popatrzył na nią z błyskiem w oku. — To niech mi pani to udowodni — syknął, ale Joanna milczała, nie spuszczając z niego wzroku. W jednej chwili mina mu zrzedła. — Zaraz, chyba nie myślicie, że zabiłem też własną ciotkę — dodał. — Jej nie skrzywdziłbym za nic w świecie. Ale to dla niej zaatakował kobietę, której prawie nie znał. Nie wiedział nawet, po co to robi, zresztą i tak by nie zrozumiał. I nagle Joanna zdała sobie sprawę, jak niebezpieczna była stara Nan Lawrence. Oprócz rodzonych brata i siostry musiała mieć wielu zaprzysiężonych wrogów, z których jeden nie wytrzymał i wyładował na niej swoją nienawiść — stąd te silne ciosy, od których popękały kości. Zabójca wyzwolił cały swój gniew, tłumiony od lat, od przeszło pół wieku. Arnold Patterson czekał na nich na dole. Zadarł głowę i popatrzył wnukowi w oczy. — Niedaleko pada jabłko od jabłoni — orzekł. — Jesteś taki sam jak ona i jak mój ojciec, zepsuty do szpiku kości. — I ciężkim krokiem powlókł się do salonu. Christian bez słowa odprowadził go wzrokiem. Przesłuchali go godzinę później w obecności rodzinnego adwokata Pattersonów. Korpanski rozrzucił na biurku kilka zdjęć Cecily Marlowe, zrobionych dwa dni po napadzie. Chłopak przyjrzał się im, zerknął na Joannę i znów spuścił wzrok. Pod maską arogancji na jego twarzy dało się wyczytać coś jeszcze. Wstyd czy raczej wyrzut sumienia? To zawsze ulubiony argument obrońców. Christian popatrzył po nich śmiałym wzrokiem. — Fatalne szramy — zauważył, a Joanna chłodno skinęła głową. — No więc jakie dowody macie przeciwko mojemu klientowi? Prawo nakazywało przestrzegać zasady domniemania niewinności oskarżonego, nawet jeśli dowody świadczą przeciw niemu. Joanna powiedziała adwokatowi o przedmiotach skradzionych z domu Cecily Marlowe, które znalazły się w pokoju Nan Lawrence, i o tym, że Christian jako jedyny spędzał tam dużo czasu. Około czwartej zakończyli przesłuchanie. Chłopak tylko grał na zwłokę, broniąc się milczeniem. Pytania Joanny pozostały bez odpowiedzi. Przez cały czas biła się z myślami. Po pierwsze, Christian nie sprawiał wrażenia uległego, który zrobi wszystko, co mu każą, a po drugie, nie do końca wierzyła w wersję o tym, że Nan wywierała na chłopaka jakiś 173

mistyczny wpływ. Czekała z nadzieją, aż Cecily Marlowe przyzna wreszcie, że to Christian Patterson ją tak urządził. Tylko motyw pozostawał dla niej tajemnicą, dopóki nie spostrzegła błysku w oku Christiana na widok fotografii okaleczonej twarzy. I wtedy do niej dotarło: zrobił to z własnej woli, bo zastraszanie Cecily Marlowe sprawiało mu dziką przyjemność. Pod mylącą maską ogłady i uprzejmości kryła się jego prawdziwa okrutna natura. Chłopak wykorzystał żądzę zemsty Nan dla swoich własnych celów. Nie zrobił tego po to, by spełnić wolę ciotki, ale żeby zaspokoić swoją potrzebę. Ale po głowie krążyły jej jeszcze inne pytania. Dlaczego Nan Lawrence chciała się zemścić na swojej starej znajomej i jaki to miało związek z jej zabójstwem? Skręcili z Macclesfield Road w stronę willi Brushton Grange i ruszyli znajomym podjazdem. Powietrze było rześkie jak w zimowy poranek, a bezchmurne niebo zapowiadało mróz. — Zostaw mnie na chwilę samą, Mike — poprosiła, wyłączając silnik. — Muszę coś przemyśleć. Powolnym krokiem obeszła betonowy barak Spite Hall, próbując sobie wyobrazić czasy, kiedy go budowali. Za rogiem spostrzegła jakiś ruch za zakurzoną szybą willi Brushton Grange. Najwyraźniej Arnold Patterson, spodziewając się jej wizyty, obserwował ją z tego samego okna, skąd przez tyle lat bezsilnie znosił widok ohydnego betonowego klocka. W jednej chwili Joanna zatrzymała się, jakby tknięta jakimś złym przeczuciem. Po co właściwie wybudowano Spite Hall? Czy tylko na mocy testamentu ojca, czy może był jeszcze jakiś inny powód? To drugie wydało się jej bardzo prawdopodobne. Obserwowała sylwetkę za szybą. Stał nieruchomo jak posąg i patrzył przed siebie, jakby wcale jej nie widział. Arnold Patterson nadal żył przeszłością, podobnie jak wielu ludzi w tym wieku. Patrząc na niego, Joanna miała wrażenie, że stary wcale nie zwraca na nią uwagi. A może widział zupełnie co innego — zielone pole i plac do krokieta z przedwojennych dni? Skręciła za róg i podeszła do auta. Mike stał z założonymi rękami, oparty o maskę, od czasu do czasu niecierpliwie uderzając butem w oponę. Na jej widok wyraźnie mu ulżyło. — No i jak? Wymyśliłaś coś? 174

— Jeszcze nie do końca. Ale jesteśmy już bardzo blisko, Mike. — Jesteśmy? Jak to miło, że wzięłaś mnie pod uwagę — zauważył drwiąco. Bez słowa ruszyła w stronę schodów do Brushton Grange. Tym razem Arnold Patterson wyszedł im na spotkanie. Wyprostował plecy i spojrzał na Joannę. Nie potrzebował nic mówić — w jego oczach wyczytała wszystko: wstyd, cierpienie i głęboki żal. Po chwili skinął tylko głową, wyraźnie zadowolony. Idąc za nim do wysokiego salonu, oboje wiedzieli już, że lada chwila usłyszą długą, smutną opowieść. — A więc Nan dopięła swego — mruknął wreszcie stary. — Mówiła, że przyjdzie mi za to zapłacić — dodał i popatrzył po ich twarzach. — To dlatego tu jesteście? Joanna przytaknęła ruchem głowy. — Pewnie mam jechać z wami? — spytał, sięgając po laskę. — Na razie jeszcze nie, ale później zabierzemy pana na komendę. Pochylił się, oparty o laskę, spuścił wyblakłe oczy i przez chwilę wpatrywał się w swoje poskręcane artretyzmem dłonie. — Mało brakowało, a by mi się upiekło, nie? Chcieliście mi odpuścić, bo jestem za stary i długo nie pożyję. Joanna znów przytaknęła. — Czułem się tak strasznie... — przerwał, jakby dalsze słowa utkwiły mu w gardle. — Winny? — podpowiedziała Joanna. Ale starzec pokręcił głową. — Nie, to nie tak. Wtedy jeszcze nie znałem, co to poczucie winy. Po prostu nie mogłem tego znieść. — Popatrzył gdzieś w dal. — Zasłużyłem sobie na to, że wybudowała się pod moimi oknami. Przynajmniej nie pozwoliła mi zapomnieć. — To znaczy, że pan ją zabił? — Korpanski patrzył na starca, oniemiały ze zdziwienia. Joanna i Patterson jednocześnie odwrócili się w jego stronę. — Nie, Mike, to nie on — odparła zamiast niego. — Nie mógłbym zabić własnej siostry, choć nie raz miałem na to ochotę. Nienawidziłem jej z całego serca, ale to nie ja ją zabiłem, młody człowieku. Nienawidziłem jej za krzywdy, które wyrządziła... — Swojemu mężowi Davidowi — dopowiedziała Joanna. — I panu też. — To pani już wie? 175

— Owszem, jeśli się nie mylę. Patterson przekrzywił zuchwale głowę. — Teraz mają na to różne mądre nazwy — ciągnął. — Łatwo mogliby mnie uniewinnić, bo zabiłem pod wpływem silnych przeżyć wojennych — dodał, wciąż zarzucając głową. — To się teraz nazywa szok pourazowy czy jakoś tak. — O czym on mówi? — Mike spojrzał pytająco na Joannę. — Chodzi o dziecko Nan — wyjaśniła. — Matthew napisał w raporcie coś o ciąży, tyle że po łacinie i nie bardzo rozumiałam. Nan miała dziecko. Chcę tylko wiedzieć, z kim. No i gdzie ono teraz jest? — To ostatnie pytanie skierowała do Arnolda Pattersona. Ale on wciąż patrzył gdzieś przed siebie. — Czy Christian był jej synem? — zasugerował Mike. — Nie, on jest za młody. To było jakieś pięćdziesiąt lat temu, prawda, panie Patterson? Zaraz po wojnie David miał wracać do domu, a tymczasem jego ukochana żona była w ciąży z innym. Starzec pokiwał głową. — Od razu by się załamał. Nie zasłużył sobie na to. Nareszcie zrozumiała: pod fundamentami betonowego domu leżały pogrzebane zwłoki dziecka Nan. — I dlatego pan je zabił. — Nie mogłem pozwolić, żeby David się dowiedział. I tak dość się już nacierpiał. Czekała w milczeniu na dalszy ciąg tej historii. — Ono było takie maleńkie, ledwie żywe — dodał, błądząc wymijająco wzrokiem, jakby chciał ukryć jakiś sekret. — Trzeba będzie ekshumować zwłoki — postanowiła. — A dalej zadecyduje sąd. Patterson zwiesił tylko głowę. — Czy powie nam pan coś więcej? — Wiecie już wystarczająco dużo. — W takim razie dziękujemy panu. — Joanna podniosła się z miejsca. — Ale na pewno jeszcze się zobaczymy, sam pan rozumie. Ale stary nawet nie zareagował. Siedział, wpatrzony przed siebie nieobecnym wzrokiem, jak w jakimś letargu. Zamknęła za sobą drzwi, zostawiając go sam na sam ze wspomnieniami. Cecily Marlowe stała w maleńkiej kuchence i pilnowała talerza zjedzeniem, owiniętego w folię spożywczą, który obracał się w mikrofalówce. Na widok Joanny i Mike'a ani drgnęła. Dopiero kiedy dźwięk 176

urządzenia zasygnalizował, że danie jest już gotowe, wyjęła talerz, zdjęła folię i przeszła do pokoju. — A niech to, uparte z was sztuki. A już myślałam, że dacie sobie spokój. Ale myliłam się, tacy jak wy łatwo się nie poddają. Patrzyli potem, jak przeżuwa kalafior z serem. Jej poharatany policzek marszczył się groteskowo przy każdym kęsie. — Nie chcą, żebym jadała posiłki razem z innymi, bo budzę obrzydzenie — oznajmiła cicho i zaśmiała się cynicznie. — I pomyśleć, że kiedyś, przed laty, wybrali mnie Miss Leek. Nabrała kalafior na widelec i wzięła do ust, jakby wcale jej nie obchodziło, po co przyszli. Joanna zauważyła, że kobieta już nie reaguje histerycznie na ich widok. Po chwili sama się domyśliła, o co chodzi. Widocznie doszły ją słuchy, że Christian Patterson trafił do aresztu. — Najwyższy czas, żebyśmy usłyszeli od pani całą prawdę, od początku do końca — zaczęła Joanna. Cecily dotknęła dłonią oszpeconej twarzy. — On już nie wróci — uspokajała Joanna. — Jest oskarżony o napad. Kobieta pokiwała głową. — Trochę długo wam to zajęło — zauważyła. — Rzeczywiście. Mike siedział naprzeciwko niej z poważną miną, ale tym razem na jego twarzy, zamiast gniewu, malowało się szczere współczucie. Joanna ucieszyła się w duchu: Korpanski sporo się od niej nauczył. Lata ich współpracy sprawiły, że stopniowo się zmieniał. I choć wiedziała, że zawsze Korpanski pozostanie sobą, to jednak nie był to już ten sam Mike, którego poznała krótko po przyjeździe do Leek. Ostatnio coraz częściej okazywał uczucia. — Nie pozwolimy, żeby ten drań zbliżył się do pani choćby na kilometr, pani Marlowe — obiecał, jakby w odpowiedzi na myśl Joanny. Kobieta uśmiechnęła się blado i popatrzyła na Joannę. — Od czego by tu zacząć? — Najlepiej od początku. — Sama nie wiem, gdzie ten początek — szepnęła niepewnie. — W takim razie niech pani zacznie od wojny. — Od wojny — powtórzyła i zaśmiała się cynicznie. — Można by zrzucić to wszystko na karb wojny... 177

— Zgadza się. — Nan i ja przyjaźniłyśmy się przez całą wojnę. Byłyśmy wtedy młode i głupie. Kiedy wybuchła wojna, miałyśmy dopiero po kilkanaście lat. Czasy były ciężkie, wokoło żadnych mężczyzn, może oprócz paru prymitywnych rolników. Żołnierze przyjeżdżali tylko na krótkie przepustki i nigdy nie było wiadomo, czy jeszcze wrócą. A my musiałyśmy się wyszaleć i ani myślałyśmy czekać. Szkoda życia, skoro i tak umrzemy, mawiałyśmy z Nan. Kto wie, kiedy znów trafi nam się jakaś szansa. David Lawrence miał słabość do Nan, a jej zależało na obrączce. W tamtych czasach księża szybko błogosławili każdy związek, bo ślub zawsze był okazją do radości i podnosił ludzi na duchu. I tak w czterdziestym czwartym Nan wyszła za Davida, a ten od razu po ślubie wyruszył na front. Wysłali go aż do Niemiec. — Przerwała na chwilę, jakby bała się mówić dalej, ale żadne z nich jej nie ponagliło. — Czas uciekał, nie miałyśmy żadnych rozrywek, mężowie daleko od domu. Wkrótce ta szara rzeczywistość zaczęła nas nudzić. Chciałyśmy się trochę zabawić i Nan, świeżo po ślubie, wdała się w romans z innym mężczyzną. Był dla niej miły i chyba żadne z nich nie spodziewało się, że ich znajomość zajdzie tak daleko. Ale, niestety, tak się stało. Nan zaszła z nim w ciążę. I kiedy Arnie wrócił do domu, wściekł się jak lew. Sporo przeżył na tej wojnie — widział, jak inni ginęli od kul i umierali w męczarniach. Po tym wszystkim stał się twardy i nieczuły. To nie był już ten sam Arnie, którego znałam przed wojną... — No i co dalej? — zachęciła łagodnie Joanna. — Nadeszło lato i Nan urodziła wcześniaka. Zanosiło się na koniec wojny. Wiedziałyśmy, że lada dzień David wróci do domu. I wtedy... — popatrzyła rozpaczliwie po ich twarzach, przełykając nerwowo ślinę. Przez chwilę jej przerażenie udzieliło się Joannie. — A co z dzieckiem? — Było takie małe — ciągnęła, wodząc pociemniałymi ze strachu oczami. — Nie umiało nawet płakać. To cud, że urodziło się żywe. Joanna patrzyła na nią wyczekująco. Cecily schyliła głowę. Widocznie straciła apetyt, bo jedzenie leżało na talerzu prawie nietknięte. — Arnie zabił je łopatą — szepnęła. — Sama widziałam, i Nan też — dodała, podnosząc wzrok. I nagle wszystko wydało się jasne. — Nan nigdy nam tego nie wybaczyła. Pochowała dziecko, a potem wybudowała ten dom, żeby codziennie przypominał Arniemu o tym, co 178

zrobił. I od tamtej pory ten dom nazywa się Spite Hall. Ludzie myślą, że Nan chciała się zemścić za to, że Arnie odziedziczył willę, ale to nie miało nic wspólnego z testamentem ich ojca... Przez jakiś czas Nan ukrywała te zwłoki w okolicy willi, a gdy już położono fundamenty domu, szybko je tam pochowała, żeby David go nie znalazł. I tak nigdy nie dowiedział się o dziecku... — Mam tylko jeszcze jedno pytanie — przerwała jej Joanna. — Kim był mężczyzna, z którym Nan miała romans?

26. Mury małego kościółka spowiła gęsta, wilgotna mgła. Joanna i Mike otworzyli furtkę i przeszli przez dziedziniec między szpalerem zroszonych drzew. Rosło tam kilka cisów i ostrokrzew rozświetlony pękami jaskrawoczerwonych jagód. Wiedzieli, że zastaną go klęczącego przy witrażu podczas modlitwy do Madonny z Dzieciątkiem. Joanna zastanawiała się, o co się modlił. O przebaczenie? A może o to, by prawda nigdy nie wyszła na jaw? W jej pamięci odezwały się słowa hymnu, śpiewanego przed laty: Dzień, który nam dałeś, Panie, dobiega końca. A koniec był już blisko. Jego spięte ramiona, sztywny kark i nerwowe drgnięcie głowy zdradzały, że wyczuł ich obecność na końcu nawy. Mike zerknął przelotnie na Joannę, oszołomiony chłodem i ciszą świątyni. Płaskie gumowe obcasy Joanny zastukały złowrogo na kamiennej posadzce, a Mike mimowolnie wspiął się na palce. Żadne z nich nie odezwało się ani słowem. Kiedy zbliżali się do niego, niespodziewanie wstał i odwrócił głowę w ich stronę. W ułamku sekundy Joanna dostrzegła w nim mordercę. Już wcześniej powinna była go rozgryźć, zwłaszcza że wyczuła jego dziką naturę, jeszcze wtedy nie zdając sobie sprawy, do czego jest zdolny. Ale jako duchowny był poza wszelkimi podejrzeniami i nawet nie brała go pod uwagę. Ufała mu bezgranicznie na słowo, przekonana o jego uczciwości. Ale gdyby zajrzała mu głębiej w oczy, to może przejrzałaby go na wylot. To nie posługa duszpasterska czy troska o młodą kobietę w trudnej sytuacji życiowej pchnęła go do Nan Lawrence, ale zwyczajne żądze. — Szczęść Boże, pani inspektor — odezwał się cicho. 179

Ruchem dłoni wskazała mu ławkę na samym przedzie i z Mikiem usiedli po jego obu stronach. Leon Gardiner wyraźnie unikał jej wzroku. Jego oczy błądziły po starych ścianach kościoła. Przez chwilę udawał, że czyta nazwiska ofiar wojny, wyrytych na tablicach, aż wreszcie utkwił wzrok w Joannę, zupełnie ignorując obecność Mike'a. Wielu podejrzanych popełniało ten błąd z nadzieją, że jako kobieta okaże im więcej zrozumienia. — Przeżyłem już kawał życia, pani inspektor — zaczął. — Jako sługa Kościoła od pięćdziesięciu lat powinienem być blisko Boga i głosić Jego Słowo, tak jak nakazuje mi powołanie. — Przerwał i odwrócił głowę. Wydał się teraz stary, zmęczony i zrezygnowany, pozbawiony chęci do życia. — Jego nie mogłem oszukać, ale ludzi tak — ciągnął, zasłaniając twarz dłońmi. — Przez te wszystkie lata okłamywałem moich wiernych... Głos mu się urwał, jakby lada chwila miał się rozpłakać. Ale życie wyzuło go z wszelkich ludzkich odruchów, a w chwili gdy zadawał Nan śmiertelne ciosy, wypłynęła z niego ostatnia kropla uczuć. Wydobył z siebie tylko suchy, przerywany szloch. — To była podła kobieta. Nie znałem nikogo równie mściwego jak ona. Była tu co niedzielę, siadała w pierwszej ławce i patrzyła, a mnie się język plątał przy kazaniu. Po nabożeństwie przychodziła do mnie i zadawała różne pytania, na pozór całkiem niewinne, ale ona dobrze wiedziała, co mnie dręczy, i wykorzystywała moje uczucia. Okłamywała mnie przez całe lata, że nasze dziecko żyje i że jest pod opieką rodziny zastępczej. Wyłudzała ode mnie pieniądze na jego utrzymanie, a ja żyłem w ciągłym strachu, że jednego dnia wszystko się wyda. O tak, Nan Lawrence zabawiała się mną jak okrutne dziecko, które powoli wyrywa owadom kolejno wszystkie odnóża. Dręczyła mnie nawet na emeryturze. Niedzielne kazania stały się dla mnie koszmarem, plątałem się ze wstydu, a ona patrzyła na to z dziką rozkoszą. — A dlaczego ksiądz nie odszedł z Kościoła? — dociekał oschle Mike. I tu Gardiner się nie pomylił: sierżant Korpanski rzeczywiście nie miał dla niego ani krzty współczucia. Mimo to nie dał się zbić z tropu. — Nie chciałem jej dać tej satysfakcji — odparł, wciąż wpatrując się w Joannę. — Choć właściwie ma pan rację — dodał i odwrócił wzrok na witraże. — Powinienem był odejść albo przynajmniej wyznać zwierzchnikom całą prawdę i pozwolić im mnie 180

osądzić. Rzecz w tym, że nie chciałem rujnować życia innym — dodał, zerkając przenikliwie na Mike'a. Joanna skinęła głową. — Wtedy nie miałem sumienia powiedzieć o wszystkim Davidowi Lawrence'owi. To byłoby świństwo, zwłaszcza po tym, jak walczył za nasz kraj. Wrócił osłabiony i schorowany, a Nan wciąż powtarzała mi, że to by go zniszczyło. Później, po jego śmierci, uznałem, że nie warto o tym mówić, skoro tak długo trzymałem to w tajemnicy. Ale i to mnie nie usprawiedliwia. Bałem się stawić czoło prawdzie. I tak przez te wszystkie lata trzymała mnie w garści. — Aż do niedawna — wtrąciła Joanna. — Dopóki moja cierpliwość się nie skończyła — dodał, jakby nigdy nic. — To było wiosną tego roku, kiedy napadnięto na panią Marlowe. Od razu się domyśliłem, że Nan maczała w tym palce. Cecily wiedziała o nas od początku. Nan powiedziała mi w końcu, że urodziła wcześniaka i pochowała go przy Brushton Grange. Uznałem, że znów kłamie, bo bałem się w to uwierzyć, ale potem Cecily wyznała mi całą prawdę. — W oczach Gardinera pojawiły się ból i gniew. — Przycisnąłem Nan do muru, a ona wpadła w szał. Wściekła się na Cecily i postanowiła się na niej zemścić. — Wzrok kapłana znów powędrował w stronę największego witraża, który przedstawiał czułą kobietę z pulchnym, dorodnym dzieciątkiem. — W zeszłą niedzielę Nan przyszła do mnie po nabożeństwie, jak zwykle zresztą, i zaczęła mnie wypytywać o sąd Salomona, jej ulubiony temat. Kiedy dwie kobiety oskarżały się wzajemnie o zabicie dziecka i przywłaszczenie potomka drugiej, Salomon udał, że zabije dziecko, a przy tym bacznie obserwował zachowanie kobiet. Jedna wolała, aby dziecko zginęło, a druga gotowa była oddać je rywalce, byleby tylko zostało przy życiu. Nan wpatrywała się wtedy w ten witraż. Mówiła, że szyje gobelin na kościelny klęcznik i że będzie na nim scena rzezi niewiniątka. Niewiniątek, poprawiłem ją. O nie, powiedziała, mnie chodzi o to jedno, a kiedy już skończę, zaniosę go do kościoła i położę na klęczniku, żeby żyło wiecznie. — Gardiner schował głowę w ramiona. — Tamtego wieczoru kazała mi przyjść do siebie i opowiedziała mi całą tę makabryczną historię ze szczegółami. Przez tyle lat ukrywała prawdę i czekała na właściwy moment, by dopełnić zemsty. Pomyślałem sobie, że ten Arnie to potwór — wzdrygnął się. — Zatłukł łopatą moje dziecko, mojego rodzonego syna... Nan obwiniała mnie też za okaleczenie Cecily Marlowe. Mówiła, że to 181

przez moje żądze i słabości. Dokładnie mi opowiedziała, jak Christian przyłożył Cecily nóż do twarzy... To było coś okropnego. A ona siedziała i wyszywała. Wtedy zrozumiałem, że długo czekała na ten dzień. Podniosła głowę, uśmiechnęła się i oznajmiła, że czas wyjawić całą prawdę. Dacie wiarę? — Ksiądz Leon Gardiner oplótł się ramionami. — A potem pokazała mi swój gobelin. Patrzyłem, jak spokojnie przewleka igłę jedwabną nicią, aż nagle wspomniała, że w ziemi tuż pod nami leży pochowane nasze dziecko. I tak bezczelnie się uśmiechała, że w jednej chwili zalała mnie fala nienawiści. Chwyciłem za jej laskę, żeby raz na zawsze zgasić ten jej uśmiech. Zamilkł i siedział ze złożonymi dłońmi. — Ona nigdy mnie nie kochała. Byłem tylko zabawką dla młodej, znudzonej żony, która chciała się rozerwać. Dziś jestem już stary, pani inspektor, ale kiedyś... Rzeczywiście, musiał wtedy być niezmiernie atrakcyjnym mężczyzną, a takiemu trudno się oprzeć. — Oprócz tego, że była piękna, miała w sobie coś więcej — ciągnął Gardiner. — Była szalenie zmysłowa, jak mityczne syreny, które zwodziły żeglarzy. Tak mnie omamiła, że zrezygnowałem z własnych zasad i wolności. — Popatrzył Joannie prosto w oczy. — Wiem, że nic mnie nie usprawiedliwia, ale skoro macie mnie sądzić, to trzeba wam wiedzieć, dlaczego to zrobiłem. Przez wszystkie te lata patrzyłem, jak jej ciało więdnie, a zło wypacza jej duszę — dodał, podnosząc się z ławki. — Czy widziała pani kiedyś drzewko bonsai? — Joanna przytaknęła mu ruchem głowy. — Jest takie skarlałe, poskręcane i zniekształcone, prawda? — Znów skinęła głową, a Gardiner zaczął przechadzać się wzdłuż nawy. — Wyrasta z korzeni, jak każde drzewo, tyle że trzeba je przycinać, skracać pędy, a gałęzie owijać drutem, żeby nie urosło. Nan wyrosła z zepsutych korzeni na skażonej ziemi Spite Hall, tam gdzie nie sposób było normalnie żyć. — Przystanął na końcu nawy, podszedł do chrzcielnicy, odsunął pokrywę i zajrzał w głąb granitowej misy. — Sama chciała, żebym przyszedł do niej w niedzielę. Prowokowała mnie, bo wiedziała, że mógłbym... — Zabić? — dopowiedziała Joanna z niedowierzaniem. — Twierdzi ksiądz, że Nan Lawrence sprowokowała go do zabójstwa? Skinął głową. — Przez ponad pięćdziesiąt lat nawet jej nie tknąłem, nawet ręki jej nie podałem, tak się nią brzydziłem. I wcale nie chciałem tam pójść... — Zanurzył palce w wodzie święconej i przyłożył je do 182

twarzy. — Ale ona zawsze miała nade mną władzę, no i upokorzyła mnie jak nigdy przedtem. — I wtedy ksiądz zatłukł ją na śmierć — podsumował Mike. Gardiner pokiwał głową, a kiedy Joanna odczytała mu jego prawa, wydawał się jakby spokojniejszy. Zaprowadzili go do samochodu. — Chciałbym jeszcze dla czystego sumienia ochrzcić moje dziecko — powiedział. Ochrzcić stare, spróchniałe kości? Przez całą drogę jechali w milczeniu. Dopiero przy wjeździe na komendę Gardiner zebrał myśli i zrozumiał, co mu grozi. — Wcale nie chciałem jej zabić — tłumaczył się. — Czy mogę liczyć na łagodny wyrok? — O tym już zdecyduje sąd — odparła Joanna, patrząc mu prosto w oczy. Powoli straciła do niego resztki szacunku. Siedziała bez ruchu, analizując w myśli zbrodnie, których się dopuścił. Jako kapłan zhańbił się i nadużył ludzkiego zaufania: wykorzystał kobietę, której mąż walczył za ojczyznę, święcie przekonany, że żona tamtego jest całkowicie bezpieczna i w każdej chwili może liczyć na pomoc duchową. Zaparkowali przy komendzie. Pomagając mu wysiąść z wozu, dostrzegła w jego oczach przeraźliwy smutek. — Moje życie jest bez sensu — szepnął.

27. Środa, 4 listopada Ciesz się, że już po wszystkim, upomniała siebie ostro w myślach. Coraz częściej jednak dręczyły ją znużenie i bezsilność wobec bezsensownych ludzkich krzywd i żal zmarnowanych szans, lat życia, czasu, pieniędzy, trudu, uczuć. Czuła się wycieńczona. Morderstwo było wynikiem ludzkich słabości, takich jak zatajenie prawdy czy tchórzostwo. Gardiner słono zapłaci za chwilę nierozwagi i lata kłamstwa. Joanna wiedziała, że w tym wypadku sąd nie zdobędzie się na pobłażliwość, i jak na ironię, człowiekowi, który tak naprawdę nigdy nie zaznał wolności, przyjdzie spędzić resztę życia w więzieniu. 183

Mike siedział w biurze naprzeciwko niej, gapił się w podłogę i kopał nerwowo w krzesło. — Żal mi tego faceta — przyznała. Spojrzał na nią, oburzony. — Co ty wygadujesz, Jo? Byłaś przy sekcji zwłok, widziałaś, jak ją urządził. — Jego ciemne oczy patrzyły z wyrzutem. — Sama się o to prosiła. Dręczyła go przez tyle lat, ograbiła go z uczuć i godności, zmusiła, aby wyrzekł się własnych zasad. — Mógł przecież otwarcie się przyznać. — A jednak tego nie zrobił. Im dłużej dusił to w sobie, tym trudniej mu było o tym mówić. — Widzę, że oboje byli siebie warci. — Może i tak— skrzywiła wargi i wzięła długi, głęboki oddech. — Ale mamy jeszcze jeden problem. — Chodzi ci o Christiana? — Nie, o Arnolda Pattersona. On też popełnił zbrodnię. — Chyba nie chcesz go za to wsadzić? — Nie mamy wyboru, Mike, prawo jest prawem. No i jest jeszcze Elland. Ciekawe, czy już go przymknęli za wtargnięcie do domu Emily Whittaker. — Nie słyszysz, jak się drze za ścianą? Zamilkli na chwilę. — Słuchaj, Korpanski, a tak w ogóle co z naszymi niepożądanymi gośćmi? — zagadnęła, podnosząc głowę. — Co zrobimy z Eloise i twoją teściową? — Trzeba jakoś się ich pozbyć — rzucił, wyrwany z zamyślenia. — A masz jakiś pomysł? — drążyła zaczepnie. — Jasny gwint, chyba nie myślisz, że załatwię laską tę starą wiedźmę — zaprotestował, widząc jej rozbawioną minę i oboje wybuchli śmiechem. Usłyszeli to dwaj funkcjonariusze w korytarzu. — No, zdaje się, że rozwiązali tę sprawę — zauważył jeden z nich. — I założę się, że lada dzień ten drań trafi za kratki — dodał Cumberbatch. Krótko potem Mike wyszedł i Joanna została sama. Siedziała w swoim biurze, bawiła się ołówkiem i próbowała zebrać myśli. A jednak Nan Lawrence i Eloise Levin miały ze sobą coś wspólnego. Nan z czystej podłości niszczyła życie innym, choć nie miała z tego żadnych korzyści. 184

Nie mogła przecież liczyć na to, że Leon Gardiner się z nią ożeni. Była jeszcze młoda, miała zaledwie dwadzieścia lat, kiedy jej wspaniały brat brutalnie zamordował jej własne nowonarodzone dziecko. A Eloise? Robiła wszystko, by zniszczyć związek jej i Matthew. Ale jej się to nie uda. Nigdy na to nie pozwolę... Joanna sięgnęła po torebkę. Najwyższa pora zbierać się do domu.

28. Poniedziałek, 1 lutego Trzy miesiące później, w najgorszą zimową śnieżycę, pojechała na Macclesfield Road po tym, jak usłyszała to i owo od miejscowych ludzi. Po Spite Hall nie został żaden ślad, jakby nigdy go tam nie było, za to Brushton Grange stał dumnie wśród śnieżnej bieli jak Wichrowe Wzgórza z powieści Brontë. W ciągu ostatnich paru tygodni wyburzyli wreszcie to betonowe straszydło i znów wszystko było tak jak pół wieku temu. Matthew miał się zjawić lada chwila. Pod gruzami wyburzonego domu znaleziono szczątki niemowlęcia, któremu nie dane było przeżyć dłużej niż zaledwie parę chwil. Wsiadła do samochodu i pojechała na komendę, gdzie przywitało ją miłe ciepło. Sierżant dyżurny posłał jej przyjazny uśmiech. W korytarzu usłyszała jakieś dziwne dźwięki, dobiegające z jej biura — coś jakby miauczenie kota. Skrzywiła się z niesmakiem — Korpanski fałszował niemiłosiernie. Odkąd wyjechała jego teściowa, znów towarzyszył mu dobry nastrój. Ale Joanna nie miała się z czego cieszyć: Eloise wróci lada dzień.