Camille Verhoeven 2 Alex - Lemaitre Pierre

Część pierwsza

1

Alex już od godziny przymierza, waha się, wychodzi, wraca, znowu przymierza. Peruki i treski. Uwielbia to. Najchętniej spędzałaby tu całe popołudnia. Ten sklep na bulwarze Strasbourg odkryła zupełnie przypadkiem jakieś trzy, cztery lata temu. Z ciekawości, długo nie namyślając się, weszła. I przeżyła szok, ujrzawszy się w rudych włosach – wyglądała w nich tak inaczej, że natychmiast tę perukę kupiła. Alex prawie we wszystkim wygląda dobrze, jest śliczna. Nie zawsze tak było, wyładniała, dopiero stając się nastolatką. Wcześniej była małym, niezbyt urodziwym i przeraźliwie chudym stworzeniem. Ale kiedy zaczęła dorastać, to było jak fala tsunami, jak przyspieszona transmutacja: jej ciało przeobraziło się niemal z dnia na dzień, w kilka miesięcy stała się piękną dziewczyną. Ponieważ jednak nikt, włącznie z nią samą, nie spodziewał się tej nieoczekiwanej metamorfozy, nigdy tak do końca nie zdołała w nią uwierzyć. Do dziś nie wierzy. Na przykład nie miała pojęcia, że tak dobrze będzie jej w rudej peruce. Nie przypuszczała, że aż do tego stopnia, aż tak gruntownie się zmieni. Peruka to taka sztuczność, a przecież Alex poczuła, że w niepojęty sposób wprowadza w jej życie coś naprawdę nowego. Akurat tej rudej nigdy nie nosiła. Po powrocie do domu od razu zobaczyła, jakiej jest podłej jakości. Wyglądała nienaturalnie, brzydko, byle jak. Alex wyrzuciła ją. Ale nie do śmieci, tylko do szuflady w komodzie. Od czasu do czasu ją wyjmowała, zakładała i oglądała się w lustrze. To nic, że była okropna, że z daleka rzucało się w oczy syntetyczne badziewie; to, co Alex widziała w lustrze, otwierało przed nią nowe możliwości, w które miała wielką ochotę uwierzyć. Wróciła na bulwar Strasbourg, bez pośpiechu przyjrzała się innym perukom, lepszej jakości. Niektóre były trochę za drogie jak na kieszeń pielęgniarki bez stałego zatrudnienia, ale mogła je śmiało nosić. I tak się zaczęło. Z początku nie jest to proste, wymaga odwagi. Osobie takiej jak Alex, z natury dość zakompleksionej, zdobycie się na podobny krok zajmuje dobre pół dnia. Stosowny makijaż, dobranie ciuchów, pantofli, torebki (a właściwie wygrzebanie nadających się na taką okoliczność z tego, co się już ma, w końcu nie sposób kupować nowych rzeczy za każdym razem, kiedy zmienia się aparycję…). Ale potem człowiek wychodzi na ulicę i momentalnie staje się kimś innym. Nie do końca, ale prawie. I nawet jeśli życia to nie odmieni, pomaga zabić czas, zwłaszcza komuś, kto nie ma już wielkich oczekiwań. Alex lubi peruki charakterystyczne, takie, które wysyłają czytelne przekazy: „Wiem, co ci chodzi po głowie” albo „Ja też jestem dobra z matmy”. Ta, którą założyła dzisiaj, sygnalizuje mniej więcej: „Mnie na Facebooku nie znajdziesz”. Sięga po model o nazwie „Urban Choc” i w tym momencie za oknem wystawowym dostrzega tego mężczyznę. Mężczyzna stoi na chodniku po drugiej stronie ulicy i sprawia wrażenie, jakby na kogoś lub na coś czekał. Alex widzi go po raz trzeci w ciągu dwóch godzin. Teraz jest już pewna: facet ją śledzi. Dlaczego mnie?, to pierwsze pytanie, jakie sobie zadaje. Tak jakby mężczyźni mogli śledzić wszystkie dziewczyny oprócz niej. Tak jakby nie czuła ich spojrzeń wciąż i wszędzie, w metrze, w autobusach, na ulicy. W sklepach. Alex podoba się mężczyznom w każdym wieku, to przywilej trzydziestolatki. I zawsze ją to dziwi. Jest tyle innych, o wiele lepszych ode mnie. Cała Alex, wciąż ten sam brak wiary w siebie, te same wątpliwości. Od najwcześniejszych lat. W dzieciństwie się jąkała, nawet dziś jej się to zdarza, kiedy traci głowę. Nie zna tego mężczyzny, na pewno by go zapamiętała; nie, nigdy go nie widziała. Poza

tym pięćdziesięcioletni facet, który łazi za trzydziestolatką… Nie to, żeby była taka znów zasadnicza, po prostu ją to dziwi, i tyle. Przenosi wzrok na inne modele, udaje, że się zastanawia, przechodzi przez sklep i staje w rogu, w miejscu, skąd ma widok na chodnik. Facet wygląda na byłego sportowca, napakowany, że mało ubranie na nim nie pęknie, typ wagi ciężkiej. Gładząc jasną, prawie białą perukę, Alex próbuje przypomnieć sobie chwilę, kiedy zauważyła go po raz pierwszy. W metrze. Stał w głębi wagonu. Ich spojrzenia na moment się spotkały, ale zdążyła dostrzec adresowany do niej uśmiech, z założenia zachęcający, serdeczny. Nie spodobało jej się, że w jego spojrzeniu zdawał się kryć jakiś konkretny zamysł. Ale jeszcze bardziej nie spodobały jej się jego wąskie, niemal pozbawione warg usta. To wzbudziło w niej odruchową nieufność, jakby ludzie o tak wąskich ustach coś ukrywali, jakieś wstydliwe sekrety, niegodziwości. I jego wypukłe czoło. Szkoda, że nie zdążyła przyjrzeć się oczom. Zdaniem Alex oczy nigdy nie kłamią, po tym właśnie, po spojrzeniu, zawsze ocenia ludzi. Ale oczywiście wtedy, w metrze, w faceta tego typu wolała zbyt długo się nie wpatrywać. Powoli, bez ostentacji odwróciła się tyłem, sięgnęła ręką do torebki, szukając odtwarzacza mp3. Nastawiła Nobody’s Child i nagle ją tknęło: czy aby nie zauważyła go już wcześniej, wczoraj czy przedwczoraj pod swoim domem? Nie jest pewna. Musiałaby odwrócić się i jeszcze raz na niego spojrzeć, spróbować ożywić to niewyraźne wspomnienie, woli jednak nie ryzykować, bo a nuż mężczyzna uzna to za zachętę. Pewne natomiast jest jedno: po tym spotkaniu w metrze, pół godziny później na bulwarze Strasbourg znowu się na niego natknęła, kiedy zawróciła do sklepu, gdyż zmieniła zdanie i postanowiła przymierzyć jeszcze raz tę ciemną perukę, półdługą i z pasemkami. Obróciła się niespodziewanie i dostrzegła go nieco dalej na chodniku; szybko się zatrzymał, udając, że ogląda wystawę. Z damskimi ciuchami. I kogo taki chciał oszukać… Alex odkłada perukę. Choć nie ma żadnego powodu, trzęsą jej się ręce. To idiotyczne. Wpadła w oko facetowi, więc za nią idzie, próbuje szczęścia, przecież nie rzuci się na nią na ulicy. Alex potrząsa głową, starając się uporządkować myśli, a kiedy znów zerka na chodnik, mężczyzny już tam nie ma. Alex wychyla się w prawo, potem w lewo, ale nie, zniknął. Ulga, jaką w tym momencie odczuwa, jest tak ogromna, że aż przesadna. Powtarza: To idiotyczne, i swobodniej oddycha. Wychodząc ze sklepu, nie może się powstrzymać, żeby nie stanąć i ponownie nie sprawdzić, czy droga wolna. Jeszcze trochę, a jego nieobecność wydałaby jej się podejrzana. Patrzy na zegarek, a potem w niebo. Jest ładna pogoda, do zmierzchu jeszcze prawie godzina. Nie chce jej się wracać do domu. Po drodze powinna wstąpić do spożywczego. Próbuje sobie przypomnieć, co jej zostało w lodówce. Kwestię zakupów traktuje naprawdę niedbale. Interesuje ją głównie praca, własna wygoda (pod tym względem jest dość pedantyczna) oraz, choć niechętnie się do tego przyznaje, ciuchy i buty. I torebki. I peruki. Wolałaby, żeby to była raczej miłość, ale miłość to osobny temat, przygnębiający rozdział życia. Liczyła na nią, pragnęła kochać i być kochana, a potem odpuściła. Dziś nie chce już roztrząsać tego tematu, woli jak najrzadziej o tym myśleć. Tyle że stara się, by jej żal nie zamienił się w siedzenie z czipsami przed telewizorem, w nadwagę, w zaniechanie dbałości o wygląd. Ale chociaż jest sama, rzadko czuje się samotna. Ma pewne projekty, które bardzo leżą jej na sercu, które organizują jej czas. Z miłością się nie udało, cóż, jest, jak jest. Łatwiej to wytrzymać, odkąd pogodziła się z myślą, że skończy w pojedynkę. Mimo samotności stara się żyć normalnie, wynajdywać sobie różne przyjemności. I ta właśnie myśl: żeby nie odmawiać sobie drobnych przyjemności, że ona też, tak jak inni, ma do nich prawo, podtrzymuje ją na duchu. Teraz na przykład postanowiła, że dziś wieczorem znowu pójdzie na kolację do Mont-Tonnerre przy ulicy Vaugirard. Zjawia się trochę przed czasem. Wybrała się tu po raz drugi. Poprzednio była tydzień

temu, a ładną rudowłosą kobietę jedzącą samotnie kolację siłą rzeczy się pamięta. Dzisiaj witają ją jak stałą bywalczynię, kelnerzy spoglądają porozumiewawczo, taka ładna klientka, próbują nieśmiało flirtować, Alex uśmiecha się, uznają, że jest naprawdę czarująca. Alex prosi o ten sam stolik, tyłem do tarasu i twarzą do sali, zamawia tak samo jak poprzednio pół butelki dobrze schłodzonego wina alzackiego. Wzdycha, bardzo lubi jeść, powinna uważać, wciąż o tym pamiętać. Jej waga to prawdziwa huśtawka, choć na razie jeszcze dość skutecznie kontroluje ten problem. Potrafi przytyć dziesięć, piętnaście kilo, zmienić się do niepoznania, a dwa miesiące później wraca do wagi wyjściowej. Ale za kilka lat skończy się zabawa. Wyjmuje książkę i prosi o dodatkowy widelec jako zakładkę, żeby mogła czytać przy jedzeniu. Naprzeciwko przy stoliku nieco z prawej siedzi ten sam jasny szatyn. Podobnie jak w zeszłym tygodniu, przyszedł na kolację z kumplami. Na razie jest ich dwóch, ale z ich słów wynika, że wkrótce dołączą inni. Zauważył ją od razu, kiedy weszła. Alex udaje, że nie dostrzega jego natarczywego spojrzenia. I tak przez cały wieczór. Nawet kiedy przyjdą inni, nawet kiedy zaczną swoje zwykłe rozmowy o pracy, o dziewczynach, o kobietach, kiedy kolejno opowiedzą wszystkie historie z sobą w roli głównej, facet nie przestanie się w nią wgapiać. Alex podoba się ta sytuacja, ale nie chce go otwarcie zachęcać. Choć gość wygląda nieźle, jakieś czterdzieści, czterdzieści pięć lat, kiedyś musiał być przystojny, na pewno za dużo pije, stąd ten patetyczny wyraz twarzy. Twarzy wzbudzającej w Alex dziwne poruszenie. Dopija kawę. Jedyne umiejętnie skalkulowane ustępstwo: na odchodnym rzuca mężczyźnie spojrzenie. Zwykłe spojrzenie. Ma to dopracowane do perfekcji. Spojrzenie bardzo dyskretne. Jednak na widok pożądania w jego oczach ogarnia ją bolesne wzruszenie; świadomość pożądania chwyta ją za gardło niczym złowróżbny zwiastun. Alex nigdy nie nazywa rzeczy po imieniu, nie ubiera swoich odczuć w słowa, kiedy dotyczą, tak jak dzisiaj, jej własnego życia i jej przeszłości. Zdaje sobie sprawę, że jej umysł koncentruje się na poszczególnych stop-klatkach, tak jakby film z jej życia został uszkodzony, nie może cofnąć go do początku, odtworzyć na nowo całej historii, znaleźć właściwych słów. Możliwe, że następnym razem, jeśli zostanie dłużej, facet będzie na nią czekał na zewnątrz. Nie wiadomo. To znaczy, wiadomo. Alex doskonale wie, jak to przebiega. Zawsze mniej więcej tak samo. Z jej spotkań z mężczyznami nigdy nic dobrego nie wynika; to ta partia filmu, którą już nieraz widziała i którą pamięta. Cóż, tak już jest. Na dworze zapadł zmierzch. Jest ciepło. Podjechał autobus. Alex przyspiesza kroku, kierowca widzi ją w lusterku wstecznym i czeka, Alex podbiega, ale w chwili gdy ma już wsiąść, nagle się rozmyśla, nie, trochę się przejdzie, złapie po drodze następny, macha do kierowcy, który w odpowiedzi rozkłada ręce, że szkoda, jakby chciał powiedzieć: Jak pech, to pech. Mimo to otwiera drzwi. – Dzisiaj już nie ma autobusów, to ostatni kurs… Alex uśmiecha się, gestem mu dziękuje. Trudno, wróci na piechotę. Pójdzie ulicą Falguière, a potem jej przedłużeniem, ulicą Labrouste. W tej dzielnicy przy Porte de Vanves mieszka od trzech miesięcy. Często zmienia adresy. Wcześniej to było Porte de Clignancourt, a jeszcze wcześniej ulica Commerce. Są ludzie, którzy nie znoszą się przeprowadzać, dla niej przeprowadzki to konieczność. Uwielbia je. Możliwe, że to tak jak z perukami: człowiek ma wrażenie, że zmienia życie. Lejtmotyw. Pewnego dnia Alex zmieni swoje życie. Kilka metrów przed nią jakaś biała furgonetka, parkując, wjeżdża dwoma kołami na chodnik. Chcąc przejść, Alex przywiera do ściany budynku, czuje za sobą czyjąś obecność, obecność mężczyzny, nie ma czasu się odwrócić, bo w tym samym momencie dostaje pięścią w plecy z taką siłą, że ją zatyka. Traci równowagę, z tępym hukiem gwałtownie uderza czołem o karoserię, wypuszcza wszystko z rąk, próbując się czegoś przytrzymać, ale nie ma

czego, facet łapie ją za włosy – w rękach zostaje mu tylko peruka. Rzuca jakieś przekleństwo, którego Alex nie rozumie, i w furii jedną ręką chwyta ją za włosy, tym razem prawdziwe, a drugą, ciosem zdolnym powalić wołu, wali ją brzuch. Alex nie ma czasu wrzasnąć, z bólu zwija się wpół i natychmiast puszcza pawia. A facet jest naprawdę silny, obraca ją przodem do siebie, jakby ważyła tyle co kartka papieru. Chwyta ją wpół, mocno przytrzymuje i wpycha jej głęboko do gardła zwiniętą w kulkę szmatę. To on. To ten mężczyzna z metra, z ulicy, mężczyzna spod sklepu, to on. Na ułamek sekundy ich spojrzenia się spotykają. Alex wierzga nogami, lecz on mocno, jak w imadle, przytrzymuje jej ramiona, nie może nic zrobić, by dać odpór jego sile, kolana się pod nią uginają i osuwa się na ziemię. Wtedy on daje jej potężnego kopa w krzyż, Alex jak z katapulty wpada do furgonetki, trąc policzkiem o podłogę. Mężczyzna wsiada za nią, bez ceregieli odwraca ją na plecy, przywala jej kolanem w brzuch i pięścią wymierza cios w twarz. Potężny cios… Naprawdę chce ją skrzywdzić, naprawdę chce ją zabić, przemyka jej przez głowę i w tym momencie znów dostaje pięścią w twarz, a jej głowa uderza w podłogę tak mocno, że aż odskakuje, potworny wstrząs, uderzyłam potylicą, myśli Alex, to potylica. Jedyne, co oprócz tego słowa jest w stanie wymyślić, to że nie chce umierać, nie w taki sposób, nie teraz. Dławiąc się wymiocinami, z głową pękającą z bólu, skulona w pozycji płodu, czuje, że mężczyzna brutalnie wygina jej ręce do tyłu, krępuje je, tak samo jak kostki nóg. Nie chcę umierać, nie teraz, powtarza w duchu Alex. Drzwi furgonetki z hukiem się zatrzaskują, włącza się silnik, samochód gwałtownym skokiem odrywa się od chodnika, nie chcę teraz umierać. Jest ogłuszona, ale przytomna, wie, co się dzieje. Płacze, zalewa się łzami. Dlaczego ja? Dlaczego ja? Nie chcę umierać. Nie teraz.

2

Komisarz Le Guen nie pozostawił mu wyboru. – Wsadź sobie gdzieś te swoje rozterki, Camille! Nie mam nikogo, rozumiesz? Nikogo! Więc wysyłam po ciebie wóz i jedziesz! – Chwilę odczekawszy, dorzucił: – I przestań mnie już wkurzać! Po tych słowach rozłączył się. Taki już ma styl Le Guen. Impulsywny. Zwykle Camille się tym nie przejmuje. Generalnie wie, jak z komisarzem negocjować. Tyle że tym razem chodzi o porwanie. A tego Camille nie chce, zawsze to powtarzał, są dwie czy trzy sprawy, których się nigdy więcej nie podejmie, a tym bardziej gdy w grę wchodzi porwanie. Od śmierci Irène. Swojej żony. Była w ósmym miesiącu ciąży. Upadła na ulicy. Trzeba ją było odwieźć do szpitala, a potem została porwana. I więcej nie widziano jej już żywej. Camille był zdruzgotany. Trudno opisać, jaki przeżył wstrząs. To go kompletnie powaliło. Przez długie dni żył jak sparaliżowany, jak naćpany. Kiedy zaczął majaczyć, trzeba go było umieścić w szpitalu. Krążył od jednej kliniki do drugiej, od sanatorium do sanatorium. Cud, że jeszcze żyje. Nikt już na to nie liczył. Przez długie miesiące jego nieobecności w Wydziale Kryminalnym wszyscy się zastanawiali, czy się kiedyś po tym podniesie. A kiedy wreszcie wrócił, dziwna rzecz, ale wyglądał dokładnie tak samo jak przed śmiercią Irène, tyle że się postarzał. Odtąd podejmuje się tylko spraw pomniejszej wagi. Zbrodni w afekcie, zatargów w półświatku, sąsiedzkich porachunków. Spraw, w których ofiary już są, a nie dopiero będą. Nie porwań. Camille woli martwych, naprawdę martwych, martwych bezdyskusyjnie. Le Guen, który naprawdę robi dla Camille’a, co może, powiedział kiedyś: – Mimo wszystko unikanie żywych to żadne rozwiązanie. To tak, jak robić za karawaniarza. Na co Camille: – A kimże innym jesteśmy? Znają się od dwudziestu lat, poważają, nie boją się jeden drugiego. Le Guen to Camille, który zrezygnowałby z pracy w terenie, Camille to Le Guen, który zrezygnowałby z władzy. Zasadniczo dzielą ich tylko dwa stopnie służbowe i osiemdziesiąt kilo wagi. No i trzydzieści centymetrów wzrostu. W takim ujęciu różnica wydaje się ogromna i fakt, że razem wyglądają jak własna karykatura. Le Guen nie jest bardzo wysoki, ale Camille jest bardzo niski. Przy swoim metrze czterdzieści pięć ogląda świat z dołu, jak trzynastoletnie dziecko. Zawdzięcza to swojej matce, Maud Verhoeven. Malarce, której płótna figurują w katalogach tuzina międzynarodowych muzeów. Wielkiej artystce i namiętnej palaczce, nieustannie spowitej chmurą papierosowego dymu; trudno ją sobie wyobrazić bez tej błękitnej aureoli. To jej Camille zawdzięcza dwie swoje najbardziej charakterystyczne cechy. Po artystce odziedziczył niezwykły dar rysunku, nałogowa palaczka zafundowała mu niedożywienie płodowe, którego skutkiem okazał się niski wzrost. Prawie nigdy nie spotykał ludzi, na których mógłby patrzeć z góry. Za to odwrotnie… Taki wzrost to nie tylko upośledzenie. Dla dwudziestolatka jest okrutnym upokorzeniem, dla trzydziestolatka przekleństwem, ale od samego początku wiadomo, że to wyznacznik losu. Przeznaczenie, wymuszające podniosłe słowa. Dzięki Irène wzrost Camille’a stał się jego siłą. Za jej sprawą urósł wewnętrznie. Nigdy wcześniej nie był tak… Camille zastanawia się, jak by to ująć. Bez Irène nawet słów mu brakuje. W przeciwieństwie do Camille’a, Le Guen reprezentuje wagę ciężką. Nie wiadomo, ile

tak naprawdę waży, on sam tego nie zdradza, zdaniem jednych sto dwadzieścia kilo, zdaniem innych sto trzydzieści, są nawet tacy, którzy twierdzą, że więcej; Le Guen jest po prostu ogromny, z obwisłymi policzkami przypomina mastodonta, lecz nie ma to najmniejszego znaczenia, bo jego jasne spojrzenie tchnie inteligencją. I choć trudno w to uwierzyć, wszystkie kobiety są mniej więcej zgodne co do tego, czego mężczyźni nie chcą przyznać: komisarz to człowiek niezwykle ujmujący. Jak to możliwe? Nie wiadomo. Camille usłyszał ryk Le Guena. Ataki komisarza nie robią na nim wrażenia. Od dawna… Spokojnie podnosi słuchawkę, wybiera numer. – Okay, Jean, jadę do tego porwania. Ale uprzedzam, jak tylko zjawi się Morel, przekażesz mu sprawę, bo… – bierze głęboki oddech i z cierpliwością dziwnie przypominającą pogróżkę cedzi każdą sylabę – …bo ja jej nie wezmę! Camille Verhoeven nigdy nie krzyczy. Rzadko. To człowiek z autorytetem. Jest niski, łysy i lekki jak piórko, ale wszyscy wiedzą, że jak już coś powie, to święte. Zresztą Le Guen nic nie mówi. Złośliwi powiadają, że w tej parze to Camille ma więcej do powiedzenia. Camille odkłada słuchawkę. Szlag by to! Prawdziwy pech. Tym większy, że porwania nie zdarzają się nagminnie, w końcu to nie Meksyk, mogło wypaść kiedy indziej, kiedy pracuje nad inną sprawą albo gdy ma wolne, jest gdzieś daleko! Camille wali pięścią w stół. W zwolnionym tempie, bo jest człowiekiem opanowanym. W innych też nie lubi porywczości. Czas nagli. Policjant wstaje, łapie płaszcz, kapelusz, szybko schodzi po schodach. Nie jest wysoki, ale chód ma ociężały. Dopóki żyła Irène, krok miał raczej lekki, często mówiła: „Poruszasz się jak ptak. Zawsze mam wrażenie, że zaraz odlecisz”. Irène od czterech lat nie żyje. Podjeżdża samochód, Camille wsiada. – A ty jak się nazywasz? – Alexandre, sze… I od razu gryzie się w język. Tutaj wszyscy wiedzą, że Camille nie cierpi, jak się go nazywa szefem. Mówi, że to mu się kojarzy ze szpitalem, z serialem telewizyjnym – takie cięte komentarze to jego specjalność. Camille to człowiek spokojny, który czasem bywa zapalczywy, który czasem wybucha. Nigdy nie miał łatwego charakteru, ale z wiekiem, a zwłaszcza odkąd owdowiał, zrobił się trochę posępny i drażliwy. W gruncie rzeczy jest nerwusem. Już Irène go pytała: „Kochanie, czemu jesteś zawsze taki podminowany?”. Z wysokości, by tak rzec, swojego metra czterdziestu pięciu, z udanym zdziwieniem odpowiadał: „Tak, faktycznie… nie ma najmniejszego powodu się złościć…”. Popędliwy, a opanowany, szorstki człowiek i zręczny gracz; ludzie nie tak od razu potrafią się w nim rozeznać. Szanują go. Również dlatego, że nie jest zbyt wesoły. Camille nie bardzo lubi sam siebie. Od kiedy trzy lata temu wrócił do pracy, zgadza się na wszystkich stażystów – gratka dla szefów wydziału, którzy nie lubią mieć z tym problemów. Jedno jest pewne: od kiedy jego zespół się rozpadł, nie chce mieć stałej ekipy. Zerka na Alexandre’a. Facet, do którego pasowałoby każde imię, ale na pewno nie Alexandre. Nie zmienia to faktu, że jest wystarczająco Alexandre’em, by przerastać go o cztery głowy, co akurat nie jest wielkim wyczynem, no i ruszył, zanim Camille wydał mu polecenie, co jest oznaką, oględnie mówiąc, dynamizmu. Alexandre pędzi jak strzała, lubi prowadzić, i to widać. Zdawać by się mogło, że GPS ledwie za nim nadąża. Chce pokazać inspektorowi, jaki z niego dobry kierowca, syrena wyje, samochód pędem mija ulice, skrzyżowania i bulwary, stopy Camille’a majtają dwadzieścia centymetrów nad podłogą, prawą ręką trzyma się pasów. W niespełna piętnaście minut docierają

na miejsce. Jest dwudziesta pierwsza pięćdziesiąt. Jeszcze nie tak późno, ale na Paryż zdążyła już spłynąć senna, spokojna atmosfera; nie wygląda na miasto, w którym porywa się kobiety. „Kobietę”, zaznaczył świadek, który zadzwonił na policję. Wyraźnie wstrząśnięty: „Porwana, i to na moich oczach!”. Nie mógł w to uwierzyć. Ale też trzeba przyznać, że trafiło mu się dość niecodzienne przeżycie. – Tu się zatrzymaj – mówi Camille na końcu ulicy. Wysiada, poprawia kapelusz, stażysta odjeżdża. Odległość pięćdziesięciu metrów, które dzielą go od pierwszych policyjnych zabezpieczeń, Camille pokonuje na piechotę. To jego metoda; jeśli czas pozwala, stara się zawsze spojrzeć na sprawę z dystansu. Pierwsze spojrzenie jest bardzo ważne, tym ważniejsze, że panoramiczne, bo potem człowiek już bezpowrotnie zagłębia się w gąszcz detali i faktów. To oficjalny powód, wersja na własny użytek, usprawiedliwienie, by wysiąść sto metrów od miejsca, gdzie już na niego czekają. Drugi, prawdziwy, to ten, że wcale nie chce tu być. Zbliżając się do wozów policyjnych, których światła pulsują na fasadach, próbuje rozeznać się we własnych emocjach. Wali mu serce. Czuje się fatalnie. Oddałby dziesięć lat życia, byle być teraz gdzie indziej. Ale choć wcale się nie spieszy, w końcu dociera na miejsce. Mniej więcej podobnie wyglądało to cztery lata temu. Ulica, przy której mieszkał, była trochę podobna do tej tutaj. Irène już nie zastał. Za kilka dni miała urodzić chłopczyka. Powinna być w szpitalu położniczym, Camille popędził tam, szukał, czego on nie robił tamtej nocy, żeby ją odnaleźć… Miotał się jak oszalały, ale wszystko na próżno… A potem już nie żyła. Koszmar w życiu Camille’a zaczął się w sekundzie podobnej jak ta. Więc serce mu wali, łomocze, huczy mu w uszach. Myślał, że poczucie winy w nim przygasło, tymczasem z powrotem ożyło. Chwytają go mdłości. Jeden głos w nim krzyczy, żeby uciekał, inny, żeby stawił czoło. W piersi czuje żelazny uścisk, ma wrażenie, że zaraz się przewróci. Przesuwa barierkę i wchodzi na zabezpieczony teren. Wartujący policjant wita go z daleka nieznacznym uniesieniem ręki. Nie wszyscy znają inspektora Verhoevena, ale wszyscy go rozpoznają. Trudno się dziwić, nawet gdyby nie był postacią w pewnym stopniu legendarną, to z takim wzrostem… I z taką historią… – O, to pan? – Rozczarowany? Louis w popłochu macha rękami. – Ależ skąd, nie, nie, ani trochę! Camille uśmiecha się. Zawsze umiał go zapędzić w kozi róg. Louis Mariani przez długi czas był jego zastępcą, zna go jak własną kieszeń. Z początku, po zabójstwie Irène, Louis często go odwiedzał w klinice. Camille nie był zbyt skory do rozmowy. Rysowanie, kiedyś tylko sposób na miłe spędzenie czasu, teraz stało się jego głównym zajęciem. Jeśli nie jedynym. Całymi dniami robił tylko to, rysował; rysunkami, szkicami, studiami zawalony był cały pokój, który poza tym zachował bezosobowy charakter. Louis znajdował sobie wolne miejsce i jeden wpatrywał się w drzewa w parku, drugi we własne stopy. Mnóstwo rzeczy sobie w tym milczeniu powiedzieli, ale to nie to co słowa. Bo tych nie znajdowali. A później któregoś dnia Camille ni stąd, ni zowąd oświadczył, że woli być sam, że nie chce Louisa obarczać własnym smutkiem. „Towarzystwo smutnego gliny to żadna przyjemność”, powiedział. Obu im było przykro, że się tak rozstają. Upłynęło trochę czasu. A potem, kiedy sprawy zaczęły się układać nieco lepiej, było już za późno. Kiedy minie żałoba, pozostaje jałowa ziemia. Od dawna się nie widzieli, spotykali się tylko czasami na różnych zebraniach,

briefingach, przy tego typu okazjach. Louis prawie się nie zmienił. Do starości, do śmierci zachowa ten swój młodzieńczy wygląd; niektórzy już tak mają. I swoją zwykłą elegancję. Camille stwierdził kiedyś: „Przy tobie nawet w ślubnym stroju wyglądam jak kloszard”. Trzeba powiedzieć, że Louis jest bogaty, bardzo bogaty. Z jego majątkiem jest jak z wagą komisarza Le Guena, nikt nie wie ile, ale wszyscy wiedzą, że dużo i na pewno ciągle coraz więcej. Louis śmiało mógłby żyć z odsetek od kapitału i jeszcze zapewnić finansowe bezpieczeństwo czterem lub pięciu następnym pokoleniom. Zamiast tego jest policjantem w Wydziale Kryminalnym. Choć nie musiał, zaliczył mnóstwo fakultetów; zawdzięcza im ogładę, której Camille nigdy nie miał nic do zarzucenia. Louis to prawdziwe kuriozum. Uśmiecha się, czuje się dość dziwnie, tak ni stąd, ni zowąd spotykając Camille’a, który zjawia się bez uprzedzenia. – To tam – mówi, wskazując barierki. Camille przyspiesza kroku, by nadążyć za młodym mężczyzną. Nie takim znów młodym. – Ile ty masz lat, Louis? Louis odwraca się. – Trzydzieści cztery, a co? – Nie, nic. W tym momencie Camille stwierdza, że znajdują się niedaleko muzeum Bourdelle’a. Przypomina mu się dość wyraźnie twarz Heraklesa łucznika. Zwycięstwo herosa nad potworami. Camille nigdy nie rzeźbił, nie miał po temu warunków fizycznych, i od dawna też nie maluje, ale nadal, nawet po długim okresie depresji, rysuje, to silniejsze od niego, to integralna część jego osobowości, nie może się powstrzymać, żeby nie rysować, zawsze z ołówkiem w ręku. To jego sposób odbioru świata. – Znasz Heraklesa łucznika z muzeum Bourdelle’a? – Tak – mówi Louis. I z zakłopotaną miną dodaje: – Ale nie wiem, czy nie mają go raczej w Muzeum d’Orsay. – Ty jak zawsze wkurzający. Louis uśmiecha się. Tego typu odzywka w ustach Camille’a oznacza: bardzo cię lubię. Oznacza: jak ten czas szybko leci, to ile my się już znamy? Koniec końców oznacza: tak naprawdę to nie widzieliśmy od czasu, kiedy zabiłem Irène, co? I dlatego dziwnie jest spotkać się znowu na miejscu zbrodni. Nagle Camille czuje się w obowiązku wyjaśnić: – Zastępuję Morela. Le Guen akurat nikogo innego nie miał. Louis kiwa głową, że rozumie, ale wygląda na nie całkiem przekonanego. Inspektor Verhoeven tranzytem w takiej jak ta sprawie – to jednak dość dziwne. – Zadzwoń do Le Guena. Potrzebuję ludzi. Teraz zaraz. O tej porze niewiele zdziałamy, ale spróbować warto… Louis kiwa głową i wyjmuje komórkę. Podziela zdanie Camille’a. Do tego typu sprawy można podejść dwojako. Zacząć albo od porywacza, albo od ofiary. Pierwszy jest już z pewnością daleko. Ofiara może mieszkać w tej dzielnicy, mogła zostać uprowadzona z własnego mieszkania, i nie tylko historia Irène każe im w ten sposób rozumować. Takie są statystyki. Ulica Falguière. Dzisiejszy wieczór przebiega zdecydowanie pod znakiem rzeźbiarzy. Idą środkiem ulicy, z obu stron zamkniętej dla ruchu. Camille spogląda na fasady, we wszystkich oknach widać światło, w końcu to spektakl wieczoru. – Mamy świadka, jednego – mówi Louis, zamykając komórkę. – I miejsce, gdzie stał samochód, którym porwano ofiarę. Zaraz powinni przyjechać technicy. I właśnie nadjeżdżają. Barierki zostają szybko odsunięte, Louis pokazuje im wolne miejsce przy chodniku między dwoma samochodami. Wysiada czterech techników ze sprzętem.

– Gdzie ten świadek? – pyta Camille. Inspektor niecierpliwi się. Widać, że woli tu długo nie zabawiać. Dzwoni jego komórka. – Nie, panie prokuratorze, kiedy ta informacja do nas dotarła przez komisariat piętnastej dzielnicy, było już za późno na zarządzenie blokady. Odpowiada prokuratorowi tonem oschłym, ledwie uprzejmym. Louis dyskretnie się oddala. Rozumie zniecierpliwienie Camille’a. Gdyby w grę wchodziło porwanie nieletniego, już ogłoszono by stan pogotowia, ale uprowadzona została dorosła kobieta. Będą musieli radzić sobie sami. – To, o co pan prosi, jest bardzo trudne – odpowiada Camille głosem o ton niższym. I dziwnie powoli. Ci, którzy go znają, wiedzą, że u niego taka intonacja nie wróży nic dobrego. – Widzi pan, teraz, kiedy z panem rozmawiam, w oknach stoi, powiedziałbym – unosi wzrok – blisko sto osób. Ekipy prowadzące dochodzenie powiadomią kolejnych dwieście lub trzysta. A więc, jeśli zna pan sposób, jak w tych warunkach uniknąć rozgłosu, ja pierwszy chętnie skorzystam. Louis uśmiecha się pod nosem. Jest uszczęśliwiony. Cały Verhoeven. Znów widzi go takim, jaki zawsze był. Przez te cztery lata postarzał się, ale pozostał równie niesubordynowany. Czasami wręcz niebezpieczny dla hierarchii służbowej. – Oczywiście, panie prokuratorze… Jego ton wyraźnie wskazuje, że Camille nie ma najmniejszego zamiaru dotrzymać poczynionej obietnicy, jakakolwiek by była. Rozłącza się. Rozmowa z prokuratorem wprawiła go w humor jeszcze gorszy niż same okoliczności sprawy. – Do cholery, gdzie jest ten twój Morel? Tego się Louis nie spodziewał. „Twój Morel”. Camille jest niesprawiedliwy, ale Louis go rozumie. Żeby ubrać w taką sprawę człowieka pokroju Verhoevena, i bez tego zdradzającego niejaką skłonność do anarchii… – W Lyonie – odpowiada spokojnie. – Na wspólnotowym seminarium. Wraca pojutrze. Ruszyli w stronę świadka, którego pilnuje mundurowy. – Kurwa! – wybucha Camille. Louis nic nie mówi. Camille przystaje. – Przepraszam – mówi. Ale nie patrzy przy tym na Louisa. Patrzy pod nogi, a potem znów w okna budynków i na stojących w nich ludzi; wszyscy spoglądają w tym samym kierunku, jakby odprowadzali wzrokiem pociąg odjeżdżający na wojnę. Louis chciałby coś powiedzieć, tylko co? W końcu Camille podejmuje decyzję i wtedy wreszcie podnosi wzrok na Louisa. – To co, działamy jak… Louis odgarnia włosy z czoła. Prawą ręką. U niego odgarnięcie włosów to gest wiele mówiący. W tym momencie to, że prawą ręką, oznacza: pewnie, zgoda, działamy jak… I wskazuje postać za plecami Camille’a. To czterdziestoletni mężczyzna. Wyprowadzał na spacer psa, przycupnięte u jego stóp stworzenie, które Pan Bóg musiał zmajstrować w chwili skrajnego zmęczenia. Camille i pies spoglądają na siebie i z miejsca zaczynają się nienawidzić. Pies warczy, po czym ze skowytem cofa się do stóp swojego pana. Ale właściciel psa jest jeszcze bardziej zdumiony na widok stającego przed nim Camille’a. Spogląda na Louisa z niedowierzaniem; że też z takim wzrostem można zostać szefem w policji… – Inspektor Verhoeven – przedstawia się Camille. – Pokazać legitymację czy wierzy mi pan na słowo? Louis jest wniebowzięty. Wie, co będzie dalej. Świadek powie:

– Nie, nie, w porządku… Tyle że… Camille przerwie mu: – Tyle że co? Tamten zacznie się plątać: – No wie pan, nie spodziewałem się… to raczej… Od tego momentu są dwie możliwości. Albo Camille natrze na faceta i będzie przyciskał go tak długo, dopóki ten nie poprosi o łaskę, a potrafi być bezlitosny. Albo odpuści. Tym razem Camille odpuszcza. W grę wchodzi porwanie. Sprawa jest pilna. Więc świadek wyszedł na spacer z psem. I zobaczył, że porwano kobietę. Na jego oczach. – O dwudziestej pierwszej – mówi Camille. – Jest pan pewny, że to była ta godzina? Świadek, podobnie jak wszyscy, mówiąc o czymś, w gruncie rzeczy mówi o sobie. – Jestem, bo o wpół do dziesiątej oglądam zawsze wypadki samochodowe na No-Limits…! Tuż przedtem wyprowadzam psa. Zaczynają od opisu napastnika. – Widziałem go trochę z boku. Ale facet był wysoki, kawał chłopa. Naprawdę wydaje mu się, że jest niezwykle pomocny. Camille patrzy na świadka, już z góry znużony. Louis dalej wypytuje. Włosy? Wiek? Ubranie? Trudno powiedzieć, nie za dobrze widział; te same odpowiedzi co zwykle. – W porządku. A samochód? – z zachęcającą miną podpowiada Louis. – Biała furgonetka. Wie pan, taka, jaką jeżdżą rzemieślnicy. – Jakiego rodzaju rzemieślnicy? – przerywa Camille. – Ba, żebym to ja wiedział, w rodzaju… no nie wiem, rzemieślnicy i tyle! – Skąd to przypuszczenie, że rzemieślnicy? Wyczuwa się, że Verhoeven przejmuje świadka. Ten rozdziawia usta. W końcu mówi: – No, wszyscy rzemieślnicy mają takie kamionetki, nie? – Owszem – zgadza się Camille – a przy okazji nawet umieszczają na nich swoje nazwisko, telefon i adres. Taka bezpłatna, obwoźna reklama, można by powiedzieć. Więc co ten rzemieślnik na swojej napisał? – No właśnie, na tej nic nie było napisane. W każdym razie ja nic nie widziałem. Camille wyjmuje notatnik. – Dobrze. Więc piszę… nieznana kobieta… porwana przez anonimowego rzemieślnika, bliżej nieokreślonym pojazdem, czy coś pominąłem? Właściciel psa wpada w panikę. Drżą mu usta. Odwraca się do Louisa z niemą prośbą w oczach… Wyczerpany Camille zamyka notatnik, odwraca się. Louis przejmuje pałeczkę. Z tego jedynego zeznania niewiele wynika, będą musieli sobie jakoś poradzić. Za plecami inspektor słyszy dalszy ciąg przesłuchania. Marka pojazdu („Może ford… nie bardzo znam się na markach, widzi pan, już od dawna nie mam samo…”), ale ofiarą jest kobieta („na mur beton kobieta”). Opis napastnika wciąż pozostaje dość mętny („W każdym razie był sam, nikogo innego nie widziałem…”). Pozostaje metoda działania. Metoda siłowa. – Krzyczała, wyrywała się… i wtedy z całej siły przyłożył jej pięścią w brzuch. Ostro sobie z nią poczynał! I właśnie wtedy krzyknąłem! Rozumie pan, próbowałem go spłoszyć… Camille wszystkie te detale inkasuje prosto w serce, jakby każdy cios trafiał w niego samego. W dniu porwania Irène wyglądało to podobnie, oprócz sklepikarza, który ją widział, nikt nic nie słyszał; nikt nic lub prawie nic nie zauważył. Dokładnie tak samo. Zaraz się przekonamy. Camille zawraca, podchodzi do świadka. – Gdzie się pan dokładnie znajdował? – pyta.

– Tam… Louis spuszcza wzrok. Facet pokazuje palcem gdzie. – Proszę mi pokazać. Louis zamyka oczy. Pomyślał o tym samym co Verhoeven, ale tego, co zaraz zrobi inspektor, on by nie zrobił. Świadek ciągnie psa, w towarzystwie obu policjantów idzie kawałek chodnikiem i zatrzymuje się. – Mniej więcej tu… Ocenia odległość, obraca się jednym bokiem, drugim, trochę się krzywi, no… mniej więcej tu. Camille domaga się potwierdzenia. – Tutaj? Nie trochę dalej? – Nie, nie – zapewnia świadek triumfalnym tonem. Louis dochodzi do tego samego wniosku co Camille. – I parę razy też jej przykopał… – dodaje świadek. – Rozumiem – stwierdza Camille. – Więc pan znajduje się tutaj, czyli w jakiej odległości? – Patrzy pytająco na świadka. – Czterdziestu metrów? Tak, facet z zadowoleniem potwierdza. – Widzi pan kobietę, którą biją, którą porywają, i co pan robi? Odważnie pan krzyczy. Patrzy na świadka, który szybko mruga powiekami, jak człowiek czymś silnie poruszony. Camille wzdycha i bez słowa odchodzi, obrzuciwszy jeszcze tylko ostatnim spojrzeniem brytana, który wygląda na równie walecznego jak jego pan. Czuje się, że najchętniej by wszystkich wystrzelał. Odzywa się w nim, jak by to ująć, Camille szuka właściwego słowa, rodzaj dzwonka alarmowego, doznanie przypominające… kopnięcie prądem. Z powodu Irène. Odwraca się, patrzy na pustą ulicę. I nagle następuje wyładowanie. Już wie. Dotąd wykonywał swoją pracę w sposób techniczny, metodyczny, zorganizowany, podejmował inicjatywy, których od niego oczekiwano, ale dopiero teraz – i po raz pierwszy, odkąd wrócił do pracy – tak naprawdę do niego dociera, że tu, w tym miejscu, godzinę temu jakaś kobieta, istota z krwi i kości, została porwana, że krzyczała, że ją bito, wrzucono do furgonetki, że jest uwięziona, przerażona, możliwe że torturowana, że liczy się każda minuta, a on nie jest w kursie, bo chce zachować dystans, chronić siebie, nie chce wykonywać swojej pracy, pracy, którą sam wybrał. I którą po śmierci Irène zachował. Mogłeś zająć się czym innym, mówi sobie, ale tego nie zrobiłeś. Teraz, w tej konkretnej chwili, jesteś tutaj i twoja obecność tutaj ma tylko jedno uzasadnienie: odnalezienie kobiety, którą przed chwilą porwano. Kręci mu się w głowie. Jedną ręką opiera się o karoserię jakiegoś samochodu, drugą rozluźnia krawat. Znalezienie się w tych akurat szczególnych okolicznościach jest niezbyt wskazane dla człowieka, którego kontakt z nieszczęściem z taką łatwością rozkłada na obie łopatki. Podchodzi Louis. Kto inny na jego miejscu zapytałby: „W porządku?”. Ale nie on. Louis stoi obok Camille’a, patrzy w inną stronę, jak ktoś, kto czeka na werdykt: cierpliwie, ze wzruszeniem i niepokojem. Słabość mija, Camille robi ruch, jakby się z czegoś otrząsał, odkasłuje. – Macie coś? – rzuca do techników krzątających się trzy metry dalej. Z miejscem zbrodni popełnionej na ulicy problem jest taki, że zbiera się wtedy wszystko jak leci. I jak tu potem odgadnąć, które ze znalezisk ma związek ze sprawą? Jeden z techników, ten wyższy, unosi głowę i wylicza: – Pety, moneta… – zagląda do plastikowej torebki leżącej na jego skrzynce ze sprzętem – …zagraniczna, bilet metra, a następnie mogę zaproponować chusteczkę higieniczną (zużytą) i nakrętkę na długopis.

Camille ogląda przezroczystą torebkę z biletem metra, unosi ją do światła. – Wyraźnie nieźle nią potrząsnął – dorzuca technik. Jego kolega sterylną łyżką pieczołowicie wybiera z rynsztoka resztki wymiocin. Poruszenie przy barierach. Truchtem nadciąga kilku mundurowych. Camille liczy. Le Guen przysyła mu pięciu. Louis wie, co ma robić. Utworzy ekipy. Przekaże im pierwsze ustalenia, podzieli teren na strefy operacyjne, jakkolwiek, zważywszy godzinę, wiele nie zdziałają, wyda polecenia. A ostatni z policjantów zostanie z Louisem, żeby przesłuchać miejscowych, ściągnie tych, którzy stoją w oknach i którzy znajdowali się najbliżej miejsca porwania. Koło dwudziestej trzeciej Louis Czarowny odkrył jedyną na tej ulicy – będącą już rzadkością w Paryżu – kamienicę z dozorczynią na parterze. Dozorczynią urzeczoną elegancją Louisa. Skutkiem czego jej pakamera zamienia się w kwaterę główną policji. Ujrzawszy posturę inspektora, konsjerżka przeżywa lekki wstrząs. Zakrywa ręką usta, o Boże, Boże, Boże. Upośledzenie tego mężczyzny, tak jak los porzuconych zwierząt, chwyta ją za serce. Na jego widok wszystko w niej lituje się, roztkliwia, słabnie, co za nieszczęście. Zerka na inspektora ukradkiem, boleściwie mrużąc oczy, jakby był ciężko ranny, a ona podzielała jego cierpienie. Na boku zaś pyta Louisa: – Może poszukam jakiegoś małego krzesełka dla szefa? Tak jakby Camille dopiero co zmalał, jakby należało poczynić jakieś kroki. – Nie, dziękuję. Wszystko będzie dobrze, niezmiernie pani dziękuję – odpowiada Louis Pobożny, przymykając oczy. I posyła jej czarujący uśmiech. Skutek jest taki, że dozorczyni przygotowuje dzbanek kawy dla wszystkich. Do filiżanki Camille’a dodaje łyżeczkę mokki. Wszystkie ekipy pracują, Camille pod litościwym wzrokiem dozorczyni popija swoją kawę, Louis myśli. To jego specjalność, Louis jest intelektualistą, ciągle myśli. Próbuje zrozumieć. – Okup… – wysuwa ostrożną propozycję. – Seks… – zastanawia się Camille. – Obłęd… Mogliby tak długo wymieniać: pęd do destrukcji, zaborczość, bunt, zdobywczość. Obaj widzieli już tyle zbrodniczych namiętności, a teraz tkwią w tej pakamerze uziemieni… Prawie bezczynnie. Przeczesali najbliższe sąsiedztwo, przepytali mieszkańców, porównali zeznania, plotki, opinie jednych i drugich, dzwonili do drzwi, kierując się pewnikami, które w chwilę potem upadały. Zajęło to sporą część nocy. I jak na razie nic. Porwana kobieta nie mieszka na pewno w tej dzielnicy, w każdym razie nie w pobliżu miejsca uprowadzenia. Wygląda na to, że nikt jej tutaj nie zna. Mają trzy ewentualnie pasujące rysopisy kobiet aktualnie przebywających poza domem, nieobecnych… Dla Camille’a nic z tego nie wynika.

3

Budzi ją zimno. I ból. Droga trwała długo, a ona, skrępowana, nie mogła nic zrobić, żeby nie turlać się i nie obijać ciałem o ściany. Kiedy furgonetka w końcu stanęła, mężczyzna otworzył drzwi, zarzucił na Alex rodzaj foliowej plandeki i obwiązał sznurkiem. Potem jak worek przerzucił ją sobie przez ramię. To przerażające uczucie zostać sprowadzonym do zwykłego ładunku, przeraża też myśl, że jesteś zdany na łaskę kogoś, kto potrafi cię tak przerzucić przez ramię. Od razu zaczynasz sobie wyobrażać, na co jeszcze takiego będzie stać. A potem bez ceregieli ten prowizoryczny worek z nią w środku rzucił na ziemię i zaczął ciągnąć po schodach na dół. Kanty stopni obijały ją ze wszystkich stron, nie miała jak osłonić głowy, wrzeszczała, ale mężczyzna dalej robił swoje. Po drugim uderzeniu potylicą o schody zemdlała. Ile od tej pory upłynęło czasu, nie wie. Teraz nie słyszy już żadnego odgłosu, jest jej tylko straszliwie zimno w ramiona, w plecy. I w zlodowaciałe stopy. Taśma zaciśnięta jest tak mocno, że krew w jej żyłach nie może krążyć. Alex otwiera oczy. A przynajmniej próbuje je otworzyć, bo lewe oko jest zlepione. I ust też nie może otworzyć. Są zakneblowane szeroką taśmą klejącą. Tego akurat nie pamięta. Zrobił to, kiedy była nieprzytomna. Leży skulona na ziemi, na boku, z rękami skrępowanymi z tyłu, ze związanymi stopami. Boli ją biodro, na którym spoczywa cały ciężar ciała. Powoli, jak osoba budząca się ze śpiączki, powraca do rzeczywistości, jest cała poturbowana jak po wypadku samochodowym. Próbuje zobaczyć, gdzie się znajduje, skrętem bioder przetacza się na plecy, potwornie bolą ją ramiona. Sklejona powieka w końcu się rozchyla, ale siatkówka nie odbiera obrazu. Straciłam oko, stwierdza Alex ze zgrozą. Ale po kilku sekundach dociera do niej zamazany obraz, zda się dobiegający z planety odległej o tysiące lat świetlnych. Wciąga w nozdrza powietrze, stara się rozumować logicznie. To hangar albo magazyn. Wielkie puste pomieszczenie. Rozproszone, dobiegające z góry światło. Podłoga zimna, wilgotna, woń brudnego deszczu, stojącej wody, dlatego jest jej tak zimno: podłoże jest podmokłe. Pierwszym wspomnieniem, które do niej powraca, jest mężczyzna trzymający ją mocno przy sobie. Jego zapach, cierpki, silny, zwierzęcy, woń potu. W dramatycznych chwilach nieraz człowiekowi przychodzą do głowy różne nieistotne myśli, i pierwsze, o czym myśli Alex, to że wyrwał jej włosy. Całą garść. Wyobraża sobie wielki jasny płat skóry na głowie i zaczyna płakać. Właściwie płacze nie tyle z powodu tych wyrwanych włosów, ile raczej z powodu tego, co właśnie przeżyła, ze zmęczenia, z bólu. I ze strachu. Płacze, a że z ustami zakneblowanymi przylepcem płakać jest trudno, dławi się, zaczyna kasłać, a że kasłać z zakneblowanymi ustami też jest bardzo trudno, z oczami pełnymi łez zaczyna się dusić. Żołądek podchodzi jej pod gardło. Usta wypełnia gorzka żółć, której nie może zwymiotować; musi ją połknąć. Trwa to bardzo długo. Jest ohydne. Usiłuje złapać powietrze, usiłuje zrozumieć, analizować. Mimo że jest w tak rozpaczliwym położeniu, stara się choć trochę uspokoić. Zimna krew nie zawsze wystarcza, ale bez niej nie ma się żadnych szans. Próbuje wziąć się w garść, spowolnić bicie serca. Zrozumieć, co ją spotkało, co tutaj robi, dlaczego się tu znalazła. Zastanowić się. Wszystko ją boli, a w dodatku doskwiera jej pełny i ściśnięty pęcherz. Nigdy pod tym względem nie była zbyt wytrzymała. Szybko podejmuje decyzję, odpręża się i sika pod siebie.

Takie pofolgowanie sobie nie jest porażką, bo to jej własna decyzja. Jeśli nie zrobi tego teraz, będzie się męczyła i długo skręcała, może całymi godzinami, a i tak niczym innym się nie skończy. Biorąc pod uwagę sytuację, ma wiele innych powodów do obaw, parcie na pęcherz to tylko niepotrzebna przeszkoda. Ale nie pomyślała, że w chwilę potem zrobi jej się jeszcze zimniej. Dygocze i sama już nie wie, z zimna czy ze strachu. Powracają do niej dwie sceny: mężczyzna w głębi wagonu w metrze, który się do niej uśmiecha, i jego twarz, kiedy ją trzyma w uścisku, tuż przed wrzuceniem do furgonetki. Ból upadku był naprawdę potworny. Nagle w oddali słychać szczęk metalowych drzwi. Alex, czujna i napięta jak struna, natychmiast przestaje płakać. Potem szybkim wyrzutem bioder przewraca się z powrotem na bok i zamyka oczy, gotowa na pierwszy cios, bo będzie ją bił, po to ją porwał, żeby bić. Alex wstrzymuje oddech. Słyszy spokojne, ciężkie kroki mężczyzny, który podchodzi i staje obok niej. Spod przymkniętych powiek widzi jego grube, wypastowane buty. Mężczyzna nic nie mówi. Przez dłuższą chwilę stoi nad nią w milczeniu, niczym strażnik jej snu. W końcu Alex decyduje się, otwiera szeroko oczy i spogląda w górę. Facet trzyma ręce za plecami, pochylona twarz nie wyraża zupełnie nic, po prostu pochylił się nad nią jak… nad zwykłym przedmiotem. Jego głowa oglądana od dołu jest ogromna, czarne gęste brwi ocieniają częściowo oczy, ale przede wszystkim widać jego czoło. To czoło, szersze od reszty twarzy, jakby przerośnięte, nadaje mu wygląd osobnika prymitywnego, niedorozwiniętego. Upartego. Alex szuka właściwego słowa, ale nie znajduje. Chciałaby coś powiedzieć. Z tą taśmą na ustach nie może. Zresztą i tak jest w stanie wymyślić tylko jedno: „Błagam…”. Zastanawia się, co mogłaby mu powiedzieć, gdyby ją odkneblował. Naprawdę chciałaby wymyślić co innego niż to błaganie, ale nic nie przychodzi jej do głowy, nic, żadne pytanie, żadna prośba, tylko to błaganie. Jej umysł zdrętwiał, Alex myśli, a i to mętnie, tylko o jednym: porwał ją, skrępował, zostawił tutaj, co z nią zamierza zrobić? Nie może się powstrzymać i znów zaczyna płakać. Mężczyzna bez słowa oddala się. Idzie do narożnika hangaru. Zamaszystym ruchem ściąga plandekę okrywającą coś, czego Alex nie może zobaczyć. I wciąż to samo magiczne, irracjonalne zaklęcie: oby mnie tylko nie zabił. Alex widzi jego wygięte w kabłąk plecy, widzi, jak tyłem ciągnie oburącz coś ciężkiego, skrzynię?, coś ze zgrzytem przesuwającego się po betonowej podłodze. Jest ubrany w ciemnoszare drelichowe spodnie i pasiasty sweter, szeroki i bezkształtny, jakby go nosił od lat. Po kilku metrach tego ciągnięcia zatrzymuje się, spogląda w górę na sufit, jakby chciał dobrze wycelować, i, podparty pod boki, stoi tak przez chwilę, zda się, rozważając, jak to zrobić. Wreszcie odwraca się. Patrzy na Alex, podchodzi, przyklęka przy jej twarzy, wyciąga rękę i jednym krótkim ruchem przecina taśmę krępującą jej kostki. Następnie wielką łapą chwyta za skrawek skocza w kąciku jej ust i brutalnie zrywa knebel. Alex krzyczy z bólu, on zaś jedną ręką stawia ją na nogi. Alex co prawda tak znów wiele nie waży, ale mimo wszystko, żeby jedną ręką! Stoi zdrętwiała na całym ciele, krew uderza jej do głowy. Znowu się zatacza, trafia czołem w pierś mężczyzny. Ten przytrzymuje mocno jej ramię, odwraca ją i nim Alex zdąży wykrztusić słowo, rozcina jej związane z tyłu dłonie. Wtedy Alex zbiera się na odwagę i bez namysłu mówi pierwsze, co przychodzi jej do głowy: – B…błagam p…pana… Nie poznaje własnego głosu. I jak kiedyś, jak w dzieciństwie, znów się jąka. Stoją twarzą w twarz; to chwila prawdy. Alex jest tak przerażona na myśl o tym, co może jej zrobić, że nagle chciałaby umrzeć, o nic nie prosić, niech ją teraz od razu zabije. Najbardziej boi się tego czekania, domysłów, w których gubi się jej wyobraźnia, tej myśli, na co jeszcze go stać. Zamyka oczy i widzi własne ciało, jakby już do niej nie należało, ciało leżące dokładnie w

tej samej pozycji jak przed chwilą, całe poranione, broczące krwią, cierpiące, tak jakby to nie była już ona, ale jednak wciąż ona. Już się widzi martwą. Zimno, smród moczu, Alex wstydzi się i boi tego, co za chwilę nastąpi, tylko żeby mnie nie zabił, oby mnie nie zabił. – Rozbierz się – mówi mężczyzna spokojnym, poważnym głosem. Jego rozkaz brzmi również spokojnie i poważnie. Alex otwiera usta, ale nim zdąży wykrztusić słowo, mężczyzna policzkuje ją z taką siłą, że aż odrzuca ją w bok, traci równowagę, robi krok, potem drugi i przewraca się, uderzając głową o ziemię. Mężczyzna powoli podchodzi. Chwyta ją za włosy. Ból jest potworny, Alex czuje, że wyrwie jej wszystkie włosy z głowy, chwyta oburącz jego dłoń, próbując go powstrzymać, i nagle nie wiadomo jakim cudem odzyskuje władzę w nogach i z powrotem stoi. Policzkując ją po raz drugi, mężczyzna nadal trzyma ją za włosy, więc Alex tylko podryguje, a jej głowa jedynie nieznacznie się odwraca. Odgłos ciosu jest ogłuszający, zdrętwiała z bólu przestaje już cokolwiek czuć. – Rozbierz się – powtarza mężczyzna. – Do rosołu. I wypuszcza ją. Alex otumaniona robi krok, próbuje ustać na nogach, powstrzymując jęk bólu, osuwa się na kolana. Mężczyzna podchodzi, nachyla się. Alex widzi nad sobą jego wielką facjatę, ciężką głowę z przerośniętym czołem, szare oczy… – Dotarło? I z uniesioną, otwartą dłonią czeka na odpowiedź, Alex szybko mówi „Tak”, kilka razy powtarza „Tak, tak, tak”, momentalnie podnosi się, zrobi wszystko, byle już jej nie bił. I żeby pokazać, jak całkowicie i bez reszty gotowa jest spełniać jego polecenia, natychmiast zdejmuje T-shirt, ściąga stanik, rozpina w pośpiechu guziki dżinsów, tak jakby ubranie na niej raptem zajęło się ogniem, chce być jak najszybciej naga, byle jej tylko znowu nie przyłożył. Wygina się, ściąga wszystko, co ma na sobie, wszystko, wszystko, byle szybciej, i staje z opuszczonymi ramionami. I dopiero wtedy do niej dociera, co tym samym bezpowrotnie straciła. Jej porażka jest absolutna, rozbierając się tak skwapliwie, na wszystko się zgodziła, na wszystko z góry przystała. W pewnym sensie właśnie umarła. Ożywają w niej dawne, bardzo dawne doznania. Jakby znalazła się poza własnym ciałem. Może dlatego znajduje w sobie dość siły, by zapytać: – Czego pan ode m…mnie chce? Mężczyzna rzeczywiście prawie nie ma warg. Nawet w jego uśmiechu można się dopatrzyć wszystkiego, tylko nie uśmiechu. W tym momencie jego usta wyrażają pytanie. – A co masz do zaoferowania, szmato? Próbował nadać temu pytaniu łapczywy ton, jakby naprawdę próbował ją uwieść. Dla Alex jego słowa brzmią sensownie. Dla wszystkich kobiet takie słowa brzmią sensownie. Przełyka ślinę, myśli: nie zabije mnie. Jej umysł zakleszcza się na tym pewniku, kurczowo się go trzyma, by nie dopuścić do jakiegokolwiek sprzeciwu. Intuicja podpowiada jej, że potem i tak ją zabije, ale kleszcze umysłu trzymają mocno, bardzo mocno. – Może mnie pan… p…przelecieć – mówi. Nie, czuje, że to nie to, że nie w ten sposób… – Może mnie pan z…zgwałcić – dodaje. – Może pan z…zrobić wszystko… Uśmiech na jego twarzy tężeje. Mężczyzna cofa się o krok, żeby spojrzeć na nią z dystansu. Od stóp do głów. Alex rozkłada ramiona, chcąc pokazać, jaka jest chętna, wyuzdana, chcąc pokazać, że kapituluje, że oddaje się w jego ręce, wszystko, byle zyskać na czasie, na czasie. W takiej sytuacji czas to życie. Mężczyzna spokojnie mierzy ją wzrokiem, jego spojrzenie powoli przesuwa się z góry w dół, wreszcie na dłużej zatrzymuje się na wzgórku łonowym. Z namysłem lekko przechyla głowę, Alex stoi nieruchomo, jest jej wstyd, że to robi, że mu to pokazuje. A jeśli nie spodoba mu

się ta odrobina, jaką ma do zaoferowania, jeśli się tym nie zadowoli, co wtedy? Mężczyzna, zda się rozczarowany, zawiedziony, potrząsa głową, nie, nie, nie o to mu chodzi. I żeby jej to pełniej uświadomić, ujmuje w dwa palce jej prawy sutek i wykręca go z taką szybkością i siłą, że Alex z krzykiem zwija się wpół. Mężczyzna opuszcza rękę. Z wytrzeszczonymi oczami, oślepiona bólem, nie mogąc złapać tchu, Alex trzyma się za pierś, przestępując z nogi na nogę. Z płaczem pyta: – Co pan zamierza zrobić? Mężczyzna uśmiecha się, jakby chciał przypomnieć jej o czymś oczywistym. – Cóż… zamierzam patrzeć, jak zdychasz, szmato. Po czym, jak aktor na scenie, odstępuje na bok. I wtedy Alex to widzi. Na podłodze za nim widzi wiertarkę elektryczną, a obok niej drewnianą skrzynię. Niedużą. Wielkości człowieka.

4

Camille z uwagą studiuje plan Paryża. Stojący przed dozorczynią umundurowany policjant cierpliwie tłumaczy gapiom i sąsiadom, że nie powinno ich tu być, chyba że chcą zeznać coś istotnego w sprawie porwania. Porwanie! To atrakcja, trochę jak spektakl w teatrze. Brakuje wprawdzie głównej gwiazdy wieczoru, ale to nic, już sama sceneria ma w sobie magię. Niczym mieszkańcy małego miasteczka przez cały wieczór wszyscy powtarzają jedno słowo: „Kto? kto? kto? Mówię ci, że nie wiem, z tego, co zrozumiałem, kobieta, ale czy ją znamy, powiedz, czy to ktoś znajomy?”. Wrzawa narasta, nawet dzieci, które o tej porze powinny być już w łóżkach, schodzą, żeby popatrzyć; wszyscy w dzielnicy są podekscytowani tak nieoczekiwanym wydarzeniem. Ktoś pyta, czy przyjedzie telewizja, policjant na warcie zasypywany jest nieustannie tymi samymi pytaniami, ludzie stoją godzinami, bezczynnie, czekając nie wiadomo na co, chcą być obecni na wypadek, gdyby coś się wreszcie zdarzyło, ale nic się nie dzieje, więc wrzawa powoli cichnie, zainteresowanie opada, zrobiło się już późno, jest głęboka noc, atrakcja zamienia się w niewygodę, z okien dobiegają pierwsze reklamacje, teraz ludzie chcieliby już spać, proszą o ciszę. – Niech zadzwonią na policję – mówi Camille. Louis jak zwykle zachowuje większy spokój. Na planie wytyczył cztery osie zbiegające się w miejscu porwania. Cztery ewentualne trasy, jakimi mogła podążać kobieta przed porwaniem. Plac Falguière lub bulwar Pasteur, ulica Vigée-Lebrun lub w przeciwnym kierunku ulica Cotentin. Mogła również przyjechać autobusem 88 lub 95. Stacje metra znajdują się w sporej odległości od miejsca porwania, ale też wchodzą w rachubę. Pernety, Plaisance, Volontaires, Vaugirard… Jeśli nadal nic nie znajdą, jutro trzeba będzie rozszerzyć obszar poszukiwań, przeczesać teren jeszcze dalej w nadziei na znalezienie jakiejkolwiek wskazówki, ale z tym trzeba zaczekać, aż ci idioci się obudzą, czekać do jutra, jakby nie było z tym żadnego pośpiechu. Porwanie jest przestępstwem szczególnego rodzaju: odwrotnie niż w przypadku morderstwa, ofiary się nie widzi, trzeba ją sobie wyobrazić. To właśnie usiłuje robić Camille. Pod jego ołówkiem porwana przybiera postać kobiety idącej ulicą. Jednak nie: jest zbyt elegancka, niemal światowa. Nie przestając załatwiać telefonów, przekreśla rysunek, zaczyna od nowa. Dlaczego wyobraża sobie, że ofiara jest młoda? Ale czy ktoś porywa stare kobiety? Po raz pierwszy myśli o niej nie jak o kobiecie, tylko jak o dziewczynie. Na ulicy Falguière została porwana „dziewczyna”. Znów zaczyna rysować. W dżinsach, krótkie włosy, torebka przez ramię. Nie. Następny rysunek: kopertowa spódnica, okazały biust; też nie, zirytowany przekreśla. Widzi ją jako młodą, ale w gruncie rzeczy jej nie widzi. A jeśli widzi, to widzi Irène. W jego życiu nie było innych kobiet. Przy tych rzadkich okazjach, jakie trafiają się mężczyźnie jego postury, przy jego poczuciu winy, lekkim niesmaku wobec siebie i obawie przed tym, czym byłoby podjęcie normalnego obcowania z kobietami… Jego potrzeby seksualne zależały od splotu zbyt wielu okoliczności, żeby coś z tego wyszło. Chociaż tak, raz. Była dziewczyna, która wpadła w tarapaty. Camille wybawił ją z opresji. Przymknął oczy. Wtedy w jej spojrzeniu wyczytał ulgę, nic więcej. A potem, zda się całkiem przypadkowo, spotkał ją niedaleko swojego domu. Więc kieliszek wina na tarasie La Marine, potem kolacja i siłą rzeczy człowiek ulega emocjom, zaprasza do siebie na strzemiennego, a potem… Nie jest to coś, co uczciwy glina mógłby zaakceptować. Ale dziewczyna była naprawdę miła, trochę jak nie z tej bajki, wydawało się, że naprawdę chciała mu podziękować. Tak przynajmniej mówił sobie potem

Camille, próbując rozgrzeszyć się we własnych oczach. Przez ponad dwa lata nie mieć kobiety to powód sam w sobie, jakkolwiek niewystarczający. Zachował się niewłaściwie. To był pełen czułości, spokojny wieczór, nie musieli niczego przed sobą udawać. Znała jego historię – żona Verhoevena została zamordowana – w wydziale wszyscy ją znają. Mówiła rzeczy proste, zwyczajne, rozebrała się przy nim od razu, przyszła do niego bez żadnych gier wstępnych, popatrzyli sobie w oczy, tyle że pod koniec Camille już nie patrzył, nie mógłby inaczej. Anna. Mieszka niedaleko, czasami się widują. Jakieś czterdzieści lat. I piętnaście centymetrów więcej. I taktowna; nie została u niego na noc, powiedziała, że woli wrócić. Widać było, że Camille’owi oszczędziło to wyrzutów sumienia. Kiedy się spotykają, zachowuje się jakby nigdy nic. Ostatnim razem, a było wtedy akurat sporo ludzi, przywitała się z nim nawet uściskiem ręki. Dlaczego teraz o niej pomyślał? Czy to ten typ kobiety, którą mężczyzna miałby ochotę porwać? I wtedy myśli Camille’a kierują się ku porywaczowi. Zabić można na wiele sposobów i z wielu powodów, ale wszystkie porwania są do siebie podobne. I jedno jest pewne: żeby kogoś uprowadzić, trzeba się do tego przygotować. Działa się oczywiście czasem pod wpływem nagłego impulsu, raptownego gniewu, lecz zdarza się to rzadko i jest skazane na niechybną porażkę. W większości wypadków sprawca planuje, obmyśla, starannie się przygotowuje. Statystyki źle rokują, najważniejsze są pierwsze godziny, później szanse ofiary na przeżycie szybko maleją. Zakładnik to kłopot, którego chciałoby się jak najszybciej pozbyć. Pierwszy wyławia zdobycz Louis. Obdzwonił kierowców autobusów kursujących między godziną dziewiętnastą a dwudziestą pierwszą trzydzieści. Budził wszystkich po kolei. – Kierowca osiemdziesiątki ósemki, który robił ostatni kurs – mówi do Camille’a, zakrywając ręką słuchawkę. – Koło dwudziestej pierwszej. Przypomina sobie dziewczynę, która biegła, żeby złapać autobus, a potem się rozmyśliła. Camille odkłada ołówek, unosi głowę. – Który przystanek? – Instytut Pasteura. Inspektor czuje ciarki w krzyżu. – Dlaczego ją zapamiętał? Louis przekazuje pytanie. – Ładna – mówi. Zaciska dłoń na słuchawce. – Naprawdę ładna. – Aha… – I jest pewny godziny. Zamachali do siebie, posłała mu uśmiech, powiedział jej, że to ostatni autobus tego wieczoru, ale wolała pójść pieszo ulicą Falguière. – Chodnikiem z której strony? – Po prawej, idąc w dół numeracji. To ten kierunek. – Rysopis? Louis domaga się od kierowcy szczegółów, z których jednak niewiele wynika. – Pobieżny. Bardzo pobieżny. I to jest problem z dziewczynami naprawdę ładnymi; jest się pod ich urokiem, nie patrzy na szczegóły. Jedyne, co się pamięta, to oczy, usta, tyłek albo wszystko naraz, ale żeby zapamiętać, w co była ubrana… z tym już gorzej. To minus zeznań mężczyzn, kobiety są bardziej precyzyjne. Na tego typu refleksjach upływa Camille’owi spora część nocy. O wpół do trzeciej nad ranem wszystko, co było do zrobienia, zostało zrobione. Teraz

pozostaje tylko czekać, aż szybko zdarzy się coś, co dostarczy impulsu do działania. Żądanie okupu, które otworzy nowe widoki. Znalezienie zwłok, które wszystkie inne zamknie. Jakakolwiek wskazówka, jakikolwiek punkt zaczepienia. Najpilniejszą sprawą jest oczywiście zidentyfikowanie ofiary. Jak na razie centrala nie pozostawia w tej kwestii żadnych wątpliwości: wciąż nikt nie zgłasza zaginięcia osoby wyglądem odpowiadającej rysopisowi kobiety. W pobliżu miejsca porwania też nic. A zdążyło już upłynąć sześć godzin.

5

To ażurowa skrzynia. Przez dziesięciocentymetrowe szpary między deskami wyraźnie widać, co znajduje się w środku. Na razie nic; jest pusta. Mężczyzna z niebywałą siłą zaciska łapę na ramieniu Alex i ciągnie ją w stronę skrzyni. A potem odwraca się i zachowuje tak, jakby jej nie było. Wiertarka okazuje się w rzeczywistości wkrętarką elektryczną, którą teraz odśrubowuje jedną deskę z górnej części skrzyni, potem drugą. Stoi tyłem, pochylony. Na jego grubym czerwonym karku perli się pot… Neandertalczyk, myśli Alex. Stoi tuż za nim, naga, jedną ręką zasłaniając piersi, drugą wzgórek łonowy, bo wciąż, nawet w tej sytuacji – aż dziw, kiedy się nad tym zastanowić – jest jej wstyd. Drżąc z zimna na całym ciele, zupełnie bierna, czeka. Mogłaby spróbować coś zrobić. Rzucić się na niego z pięściami, uciekać. Magazyn jest ogromny i pusty. Dalej, jakieś piętnaście metrów przed nimi, widać otwór przypominający szeroką przesiekę; pozostałość po wielkiej przesuwanej bramie, która kiedyś musiała zamykać ten hangar. W czasie kiedy mężczyzna odśrubowuje deski, Alex stara się uruchomić swoją umysłową maszynerię. Uciekać? Walnąć go? Spróbować mu tę wkrętarkę wyrwać? Co zrobi, kiedy już usunie deski ze skrzyni? Powiedział, że będzie patrzył, jak ona zdycha, co to konkretnie znaczy? Jak zamierza ją uśmiercić? W popłochu uświadamia sobie, jak daleką drogę w ciągu zaledwie kilku godzin przebył jej umysł. Od „Nie chcę umierać” do „Oby zrobił to szybko”. W chwili kiedy to do niej dociera, następują dwie rzeczy. Najpierw w jej głowie świta myśl, prosta, zdecydowana, obsesyjna: nie pozwól mu, nie gódź się, staw opór, walcz. Potem mężczyzna odwraca się, odkłada wkrętarkę i wyciąga rękę, żeby ująć Alex za ramię. I wtedy, z nagłością pękającej bańki mydlanej, Alex podejmuje decyzję i rzuca się pędem do otworu po przeciwnej stronie hangaru. Zaskoczony jej szybkością mężczyzna nie zdążył zareagować. Alex błyskawicznie daje susa przez skrzynię i na bosaka pędzi przed siebie, najszybciej jak tylko może. Koniec z zimnem, koniec ze strachem, jej prawdziwym motorem działania jest wola ucieczki, wydostania się stąd. Podłoga jest lodowata, śliska, bo wilgotna, goły beton pełen nierówności, lecz ona, dosłownie porwana własnym pędem, tego nie czuje, na mokrej po deszczu nawierzchni jej stopy rozpryskują fontanny stęchłej wody stojącej w kałużach. Nie patrzy za siebie, nie wie, czy mężczyzna rzucił się już w pościg, powtarza: Biegnij, biegnij, biegnij. Jesteś szybsza. To pewne. On jest stary, ociężały, ty młoda i gibka. Żywa. Dobiegając do otworu, nieznacznie zwalnia, na tyle, by dostrzec z lewej strony następny otwór podobny do tego, który właśnie minęła. Wszystkie sale są identyczne. Gdzie jest wyjście? Nie myśli o tym, że kiedy się stąd wyrwie, wyląduje na ulicy kompletnie goła. Serce wali jej jak oszalałe. Wiele by dała, żeby się odwrócić, sprawdzić, jaką ma nad nim przewagę, ale jeszcze więcej za to, żeby stąd uciec. Trzecia sala. Tym razem Alex zziajana, nie mogąc złapać tchu, przystaje i w tym momencie mało się nie osuwa na ziemię, nie, to niemożliwe. Bliska łez, znów rusza biegiem, dociera do końca budynku i staje przed otworem prawdopodobnie prowadzącym za zewnątrz. Zamurowanym. Szerokie czerwone cegły, spomiędzy których wystają grudki cementu, niewygładzonego, położonego naprędce, byle zasklepić otwór. Alex obmacuje cegły, również wilgotne. Jest uwięziona. Znów przejmuje ją gwałtowne zimno, wali pięścią w mur, zaczyna krzyczeć, a nuż ktoś z zewnątrz ją usłyszy. Wrzeszczy, brakuje jej słów. Wypuśćcie mnie. Błagam. Wali jeszcze mocniej, lecz w końcu opada z sił i całym ciałem, niczym do drzewa, przywiera do muru, jakby chciała się w niego wtopić. Już nie krzyczy, nie może wydobyć głosu, błaganie więźnie jej w

gardle. Przyklejona do muru niczym plakat ścienny w milczeniu szlocha. Aż nagle urywa, bo za plecami czuje obecność mężczyzny. Nie spieszył się, spokojnie po nią przyszedł, Alex nie rusza się, słyszy, że jest coraz bliżej, w końcu jego kroki cichną. Dobiega ją jego oddech, ale tak jej się tylko wydaje, bo to, co słyszy, to jej własny strach. Mężczyzna bez słowa łapie ją za włosy, to jego metoda działania, chwyta je garścią i brutalnie szarpie. Powstrzymując krzyk, Alex ciężarem całego ciała pada na plecy. Jest prawie pewna, że przetrącił jej kark, zaczyna cicho jęczeć, lecz on nie zamierza na tym poprzestać. Serwuje jej potężnego kopniaka w żebra, a że Alex nie porusza się dość szybko, poprawia go następnym, jeszcze potężniejszym. „Szmata”. Alex wrzeszczy, wie, że to jeszcze nie koniec, zbiera wszystkie siły, próbując się skulić. Zła strategia. Dopóki Alex nie zrobi, co tamten każe, będzie ją bił, znów ją kopie, tym razem czubkiem buta, w krzyż. Alex wrzeszczy z bólu, podpiera się na łokciu, unosi rękę na znak kapitulacji, gest wyraźnie mówi: dość, zrobię, co chcesz. Mężczyzna przestaje i czeka. Oto Alex z powrotem stoi na chwiejnych nogach, ogłuszona, zatacza się, o mało znów nie upadnie, idzie zygzakiem. Porusza się nie dość szybko, więc kopie ją w siedzenie tak, że Alex leci kilka metrów przed siebie i pada na brzuch, lecz z zakrwawionymi kolanami znów się podnosi i tym razem szybciej rusza dalej. Już jej nie bije, zrobiła, czego żądał, już się nie opiera. Mija otwór, wchodzi do pierwszej sali, teraz już gotowa. Kompletnie wyczerpana. Podchodzi do skrzyni i z opuszczonymi ramionami, rezygnując z wszelkiego wstydu, odwraca się do mężczyzny. On również się nie porusza. Co wtedy powiedział, jakie były jego ostatnie słowa? „Zamierzam patrzyć, jak zdychasz, szmato”. Mężczyzna patrzy na skrzynię. Alex również. Odtąd nie ma już odwrotu. Wszystko, co zrobi, wszystko, na co się zgodzi, będzie nieodwołalne. Nieodwracalne. Nie będzie się już mogła z tego wycofać. Zgwałci ją teraz? Zabije? Zabije przed czy po? Czy będzie długo cierpiała? Czego chce ten milczący oprawca? Za kilka minut Alex pozna odpowiedzi na te pytania. Tylko jedno wciąż pozostaje dla niej tajemnicą. – Proszę mi p…powiedzieć… – odzywa się błagalnym tonem. Powiedziała to szeptem, jakby oczekiwała wyznania. – Dlaczego? Dlaczego ja? Tamten marszczy brwi, jakby mówiła w obcym języku, on zaś próbował odgadnąć znaczenie jej pytania. Alex sięga odruchowo ręką za siebie, jej palce muskają chropowate drewno skrzyni. – Dlaczego ja? Mężczyzna niespiesznie się uśmiecha. Te jego wąskie wargi… – Dlatego że właśnie ciebie chcę oglądać, jak zdychasz, szmato. Mówi to takim tonem, jakby sprawa była oczywista. Jakby był pewny, że udzielił jej wystarczająco jasnej odpowiedzi. Alex zamyka oczy. Po jej twarzy spływają łzy. Chciałaby odtworzyć w pamięci swoje życie, ale nie pojawia się przed nią żaden obraz. Nie dotyka już palcami drewna skrzyni, teraz, żeby nie upaść, opiera się o nią całą dłonią. – Właź… – mówi mężczyzna zniecierpliwionym tonem. I pokazuje na skrzynię. Alex nie jest już sobą, kiedy się odwraca i wchodzi do skrzyni, nie pozostało z niej już nic w tym skulonym ciele, które siedzi w niej z rozstawionymi stopami wspartymi o deski, obejmując ramionami zaciśnięte kolana, jakby ta skrzynia była nie jej grobem, tylko ostatnim schronieniem, które jej zostało. Mężczyzna podchodzi bliżej i rozszerzonymi oczami, z zachwytem entomologa obserwującego rzadki okaz, kontempluje obraz nagiej dziewczyny skulonej w skrzyni. Sprawia wrażenie w pełni usatysfakcjonowanego. Potem otrząsa się i sięga po wkrętarkę.

6

Dozorczyni poszła spać. Przez całą noc chrapała jak drwal. Zostawili jej pieniądze za kawę, Louis dorzucił słówko podzięki. Godzina trzecia rano. Wszystkie ekipy już odjechały. Sześć godzin po porwaniu wyniki zmieściłyby się w pudełku zapałek. Camille i Louis stoją na ulicy. Wrócą teraz do domów, wezmą prysznic i zaraz potem spotkają się znowu. – Jedź ty – mówi Camille. Stoją na postoju taksówek. – Ja się trochę przejdę. Rozstają się. Szkicował tę dziewczynę mnóstwo razy, tak jak ją sobie wyobraża, idącą chodnikiem, machającą ręką na autobus; wciąż od nowa, bo na każdym rysunku było w niej zawsze trochę z Irène. Na samą myśl o tym Camille czuje się nieswojo. Przyspiesza kroku. Musi sobie wyraźnie powiedzieć jedno: ta dziewczyna to nie Irène. I dzieli je zwłaszcza ta jedna, okrutna różnica: dziewczyna żyje. Ulicą z rzadka przejeżdżają samochody. Camille próbuje pomyśleć logicznie. To właśnie, logika, od początku go nurtuje. Nie porywa się człowieka przypadkowo, najczęściej uprowadza się kogoś, kogo się zna. Czasami słabo, lecz wystarczająco, by mieć chociaż jakiś motyw. Więc porywacz na pewno wie, gdzie dziewczyna mieszka, od godziny powtarza to sobie Camille. Zatem jeśli nie uprowadził jej z mieszkania lub sprzed jej domu, to dlatego, że było to niemożliwe. Nie wiadomo z jakiego powodu, ale było niemożliwe. W przeciwnym razie nie zrobiłby tego tutaj, na ulicy, przy całym ryzyku, jakie się z tym wiąże. A porwał ją właśnie tutaj. Camille przyspiesza kroku i przyspiesza też tok jego myśli. Są dwie możliwości: facet ją śledzi albo na nią czeka. Śledzi w furgonetce? Nie. Dziewczyna nie wsiada do autobusu, idzie ulicą, a on jedzie za nią furgonetką? Wypatrując odpowiedniej chwili, kiedy… Nie, kompletna bzdura. Zatem ją śledzi. Zna ją, zna jej trasę, potrzebne jest mu miejsce, z którego będzie mógł zawczasu dostrzec, że nadchodzi… i gdzie będzie mógł się na nią rzucić. I miejsce to siłą rzeczy znajduje się przed tym, z którego została porwana, ponieważ ulica jest jednokierunkowa. Porywacz widzi, że dziewczyna nadchodzi, mija go, dogania ją, uprowadza. – Tak to sobie wyobrażam. Zdarza się, i to dość często, że Camille mówi głośno sam do siebie. Jest wdowcem od niedawna, ale już ma nawyki samotnego mężczyzny. Bardzo szybko się ich nabywa. Właśnie dlatego nie chciał, żeby Louis dotrzymał mu towarzystwa. Zbyt długo i zbyt samotnie wszystko przeżuwał, więc skupiony był tylko na sobie i utracił ducha współpracy. Musiałby się zmuszać. Nie lubi się za to, że się tak zmienił. Przez kilka minut maszeruje ulicą, roztrząsając te przemyślenia. Należy do tych ludzi, którzy potrafią trwać w błędzie dotąd, dopóki fakty nie przyznają im racji. To okropna wada w towarzystwie, ale cenna właściwość u policjanta. Przechodzi przez ulicę, idzie dalej, następna ulica, ale wciąż nic. Aż wreszcie w jego głowie zapala się światełko. Ulica Legrandin. To zaułek mający nie więcej niż trzydzieści metrów długości, ale wystarczająco szeroki, by samochody mogły parkować po obu stronach. Gdyby był porywaczem, tu by zaparkował.

Idzie dalej, po czym się odwraca. Budynek na skrzyżowaniu. Na parterze apteka. Spogląda w górę. Po obu stronach witryny zainstalowane są kamery. Bardzo szybko natrafiają na obraz białej furgonetki. Pan Bertignac jest człowiekiem w uprzejmości swojej wręcz służalczym, to ten typ sklepikarza, który uwielbia pomagać policji. Tacy ludzie Camille’a zawsze trochę irytują. Siedzi teraz na zapleczu swojej apteki przed olbrzymim ekranem komputera. Nie ma typowej powierzchowności farmaceuty, ale sposób bycia owszem. Camille co nieco o tym wie, bo jego ojciec był farmaceutą. Nawet na emeryturze wyglądał jak emerytowany farmaceuta. Zmarł niecały rok temu. Camille nie mógł opędzić się od myśli, że nawet po śmierci wyglądał jak martwy farmaceuta. A więc pan Bertignac pomaga policji. W tym celu był jak najbardziej skłonny wstać o wpół do czwartej rano i wpuścić inspektora Verhoevena. Do jego apteki włamywano się już pięć razy. Bertignac nie jest pamiętliwy; jego odpowiedzią na apetyty, jakie wzbudzają w dilerach apteki, jest technologia. Za każdym razem dokupuje nową kamerę. Obecnie ma ich pięć, dwie na zewnątrz, na oba fragmenty chodnika, trzy w środku. Obraz na taśmach zachowywany jest przez dwadzieścia cztery godziny, po czym samoczynnie się kasuje. Pan Bertignac kocha swoje urządzenia. Taki był szczęśliwy, że może zaprezentować działanie swojego sprzętu, że nawet nie domagał się nakazu sądowego. W niespełna kilka minut w polu widzenia kamery pojawił się fragment zaułka; niewiele widać, tylko dół samochodów zaparkowanych przy krawężniku, koła. Ale cztery minuty po dwudziestej pierwszej pojawia się biała furgonetka, parkuje i podjeżdża na tyle blisko, żeby kierowca miał widok na amfiladę ulicy Falguière. Camille chciałby nie tylko potwierdzenia swojej hipotezy (już samo to go cieszy, bo uwielbia mieć rację), ale chciałby też, żeby było więcej widać, bo w kadrze zatrzymanym przez pana Bertignaca z całego samochodu widać tylko dół karoserii oraz przednie koła. Teraz wiedzą już więcej o metodzie i o godzinie porwania, ale nie o porywaczu. Na taśmie nic się nie dzieje. Rozpaczliwie nic. Przewijamy. Mimo to Camille jakoś nie może się zdecydować na zwinięcie obozu. To okropnie irytujące znaleźć się tak blisko porywacza, a ta głupia kamera filmuje jakiś nikogo nieinteresujący detal… O dwudziestej pierwszej dwadzieścia siedem furgonetka opuszcza zaułek. I w tym momencie Camille załapuje. – Tu! Pan Bertignac z dumą odgrywa operatora obrazu. Cofnij. Tutaj. Camille przysuwa się do ekranu, prosi o powiększenie. Pan Bertignac jest w swoim żywiole. W momencie kiedy furgonetka opuszcza miejsce parkowania, w dole karoserii wyraźnie widać, że została po amatorsku przemalowana; spod farby prześwitują jeszcze ślady liter z napisów na bokach. Ale liter odczytać się nie da. Są ledwie widoczne i, co gorsza, ucięte w linii poziomej, na granicy kadru kamery. Camille chce mieć wydruk na papierze, więc aptekarz uprzejmie pożycza mu pendrive, na który skopiował całą taśmę. Maksymalnie skontrastowany wydruk wygląda mniej więcej tak: Przypomina to alfabet Morse’a. Furgonetka dołem karoserii gdzieś się otarła, więc widać również niewyraźne ślady zielonej farby. To praca dla laboratorium. W końcu Camille wraca do domu. Dzisiejszy wieczór dał mu się nieźle we znaki. Wchodzi po schodach. Mieszka na czwartym piętrze, ale nigdy nie jeździ windą. Dla zasady.

Zrobili, ile mogli. A teraz zaczyna się najgorsze. Czekanie. Aż ktoś zgłosi zaginięcie kobiety. Może to trwać dzień, dwa, dłużej. A w tym czasie… Kiedy porwano Irène, już po dziesięciu godzinach znaleziono ją martwą. Tymczasem do tej pory minęła już ponad połowa tego czasu. Jeśliby ludzie z laboratorium znaleźli coś naprawdę użytecznego, byłoby o tym wiadomo. Camille zna ten smutny, powolny refren potwierdzania wskazówek, tę wojnę na wyczerpanie przeciwnika, długą i rujnującą nerwy. Roztrząsa wydarzenia dzisiejszej niekończącej się nocy. Jest wyczerpany. Zdąży tylko wziąć prysznic i wypić parę kaw. Nie zachował mieszkania, w którym mieszkał z Irène. Nie chciał. Znajdowanie w całym domu śladów jej obecności było dla niego zbyt bolesne, wymagało odwagi, którą lepiej było spożytkować gdzie indziej. Zastanawia się, czy pozostanie przy życiu po śmierci Irène było kwestią odwagi, siły woli. Jak wytrzymać samemu, kiedy wszystko wokół się zawaliło? Chciał wyhamować własny upadek. Czuł, że to mieszkanie pogłębia jego rozpacz, lecz nie miał odwagi go opuścić. Zapytał o to ojca (dobre sobie, oczekiwać od ojca wyraźnych odpowiedzi…), potem Louisa, od którego usłyszał: „Trzeba ustąpić, żeby zwyciężyć”. Podobno to pochodzi z tao. Camille nie był pewny, czy właściwie zrozumiał jego odpowiedź. – Lub, jak pan woli, z Dębu i trzciny. Camille wolał. I nagle je sprzedał. Od trzech lat mieszka na nabrzeżu Valmy. Wchodzi do mieszkania. Momentalnie zjawia się Kicia. Tak, tak, jest nasza Kicia, nasza mała tygrysica. „Wdowiec z kotem, nie uważasz, że to trochę trąci stereotypem? Czy aby jak zwykle nie przesadzam?”, zapytał Camille. „Zależy z jakim kotem, prawda?”, odpowiedział Louis. W tym cały problem. Nie wiadomo, czy to z miłości, czy z umiłowania harmonii, przez skromność czy skutkiem mimetyzmu, ale Kicia jest niewiarygodnie drobna jak na kota w tym wieku. Ma śliczny pyszczek, kabłąkowate jak kowboj łapki i jest maleńka. W tej sprawie nawet Louis nie miał zdania, co najlepiej świadczy, jak niezgłębiona jest ta zagadka. „Może i ona trochę przesadza?”, dociekał Camille. Zapytany o to weterynarz był bardzo zakłopotany, kiedy Camille przyniósł mu kotkę i poruszył temat jej wzrostu. Obojętnie, o której godzinie wraca Camille, Kicia budzi się, wstaje i przychodzi go przywitać. Dzisiejszej nocy, dzisiejszego ranka Camille poprzestaje na podrapaniu jej po grzbiecie. Nie bardzo ma ochotę się rozczulać. Już i tak dużo było tego jak na jeden dzień. Najpierw porwanie kobiety. Następnie spotkanie w tych okolicznościach Louisa. Czy aby Le Guen… Tknięty nagłą myślą Camille nieruchomieje. – Wariat.

7

Alex weszła do skrzyni, zgięła plecy, skuliła się. Mężczyzna nałożył wieko, przykręcił śruby, po czym cofnął się, z podziwem oceniając swoje dzieło. Alex jest poturbowana, cała się trzęsie. To zakrawa na kompletną aberrację, ale prawda jest taka, że w tej skrzyni czuje się w jakiś sposób bezpieczniej. Jak w schronie. W ciągu ostatnich godzin nie przestawała wyobrażać sobie, co porywacz jej zrobi, jednak nie licząc brutalności, z jaką ją uprowadził, nie licząc tych ciosów w twarz… Fakt, policzki były tak siarczyste, że wciąż jeszcze po nich boli ją głowa, ale teraz już siedzi w tej skrzyni. Cała. Nie zgwałcił jej. Nie torturował. Nie zabił. Coś jej podpowiada: jeszcze nie, ale nie chce tego słuchać, każda zyskana sekunda jest sekundą wygraną, żadna kolejna sekunda jeszcze nie nadeszła. Alex stara się oddychać jak najgłębiej. Widzi jego robociarskie buciory, dół jego spodni, mężczyzna wciąż stoi, patrzy na nią. „Będę patrzył, jak zdychasz…” Tak właśnie powiedział, właściwie powiedział tylko to. Czyli o to mu chodzi? Chce, żeby umarła? Chce patrzyć, jak umiera? Jak ją zabije? Alex nie interesuje już dlaczego, zastanawia się kiedy i jak. Dlaczego ten facet aż tak nienawidzi kobiet? Co takiego przeżył, żeby zaplanować podobną operację? Żeby z taką siłą bić? Chłód nie jest zbyt dokuczliwy, lecz Alex, zmęczona, skatowana, przerażona, jest skostniała z zimna. Próbuje zmienić pozycję. A nie jest to łatwe. Siedzi skulona, z głową opartą na ramionach, którymi obejmuje kolana. Próbując się przekręcić, lekko się unosi i wydaje okrzyk bólu. W górną część ramienia wbiła jej się długa drzazga, którą w tym ciasnym pudle musi wyciągnąć zębami. Deski, z których zbita jest skrzynia, są grube, chropowate. Co zrobić, żeby się obrócić, podeprzeć rękami? Wykonać skręt miednicą? Najpierw spróbuje zmienić pozycję stóp. Narasta w niej przerażenie. Zaczyna krzyczeć, wić się na wszystkie strony, boi się zranić o nieheblowane drewno, ale przecież musi się ruszyć, inaczej zwariuje, udaje jej się przesunąć zaledwie o kilka centymetrów, zaczyna panikować. A wtedy w polu jej widzenia pojawia się wielka twarz mężczyzny. Tak nagle, że Alex odruchowo cofa się i uderza w głowę. Mężczyzna nachylił się, żeby na nią popatrzeć. Jego wąskie wargi rozciągnięte są w szerokim uśmiechu. Uśmiechu poważnym, bezradosnym, który wyglądałby komicznie, gdyby nie był taki złowieszczy. Z jego gardła wydobywa się dźwięk przypominający stęknięcie. Nadal milczy, kiwa tylko głową, jakby chciał powiedzieć: „Już zrozumiałaś?”. – Pan… – zaczyna Alex, ale nie wie, co chce mu powiedzieć, o co go prosić. Tamten kiwa tylko głową, wciąż z tym samym kretyńskim uśmiechem. To wariat, myśli Alex. – Pan jest s… stuknięty… Ale nie ma czasu powiedzieć nic więcej, bo tamten cofa się i odchodzi. Alex traci go z pola widzenia, i wtedy zaczyna trząść się jeszcze bardziej. Kiedy tylko porywacz znika jej z oczu, wpada w popłoch. Co teraz robi? Alex wyciąga szyję, słyszy tylko jakieś dobiegające chyba z dość daleka hałasy; ogromna pusta sala jest bardzo akustyczna. Skrzynia się porusza; niedostrzegalnie, ze skrzypnięciem pękającego drewna drgnęła. Dokonując cudów akrobacji, Alex obraca głowę na tyle, by kątem oka dostrzec nad sobą linę. Przywiązaną do wieka skrzyni. Nie zauważyła jej wcześniej. Gnąc się na całym ciele, wsuwa dłoń między górne deski; wymacuje stalowy pierścień i gruby, mocno zaciśnięty węzeł. Lina napina się i wibruje, skrzynia z cichym stęknięciem unosi się, odrywa od ziemi, zaczyna się kołysać i powoli obracać wokół własnej osi. W polu widzenia Alex znowu pojawia

się mężczyzna, stoi pod ścianą jakieś siedem, osiem metrów dalej i zamaszystymi ruchami ciągnie za linę umocowaną do koła pędnego. Skrzynia powoli się unosi, sprawia wrażenie, jakby miała zaraz spaść, Alex nie rusza się, mężczyzna nie odrywa od niej wzroku. Kiedy Alex jest półtora metra nad ziemią, przestaje ciągnąć, blokuje linę, idzie poszukać czegoś w stercie rzeczy leżących dalej, obok otworu po przeciwnej stronie sali, wraca. Znajdują się teraz twarzą w twarz, na tej samej wysokości, i mogą spojrzeć sobie w oczy. Mężczyzna wyjmuje komórkę. Żeby ją sfotografować. Szuka odpowiedniego kąta, zmienia miejsce, cofa się, pstryka raz, drugi, trzeci… potem sprawdza zdjęcia i usuwa te, z których nie jest zadowolony. Po czym wraca pod ścianę, skrzynia wznosi się jeszcze wyżej, teraz od ziemi dzielą ją już dwa metry. Mężczyzna, wyraźnie z sobie zadowolony, mocuje linę. Potem wkłada kurtkę, obmacuje kieszenie, sprawdzając, czy czegoś nie zapomniał. Tak jakby Alex już nie istniała. Wychodząc, rzuca tylko okiem na skrzynię, szczerze zadowolony ze swojego dzieła. Jakby wychodził z mieszkania i szedł do pracy. Wyszedł. Cisza. Zawieszona na linie skrzynia ciężko się kołysze. Lodowaty podmuch powietrza omiata już i tak zgrabiałe z zimna ciało Alex. Jest sama. Naga, uwięziona. I wtedy nagle to do niej dociera. Że to nie skrzynia. Że to klatka.

8

– Wariat… „Od razu takie mocne słowa…”, „Nie zapominaj, że jestem twoim przełożonym!”, „A co byś zrobił na moim miejscu?”, „Mógłbyś wzbogacić słownictwo, bo zaczynasz się powtarzać”. Przez te lata komisarz Le Guen próbował z Camille’em wszystkiego lub prawie wszystkiego. I zamiast klepać wciąż te same formuły, w odpowiedzi milczy. Co od razu zbija z pantałyku Camille’a, który jak zwykle wchodzi do gabinetu szefa bez pukania i po prostu przed nim staje. W najlepszym razie komisarz z rezygnacją wzrusza ramionami, w najgorszym, obłudnie zasmucony, spuszcza wzrok. Bez słowa, zupełnie jakby byli starym małżeństwem, co w przypadku dwóch pięćdziesięcioletnich, samotnych mężczyzn jest porażką. To znaczy mężczyzn niemających kobiety. Camille jest wdowcem. Le Guen z kolei zaliczył w zeszłym roku czwarty rozwód. „To dziwne, że żenisz się wciąż z tą samą kobietą”, zauważył Camille ostatnim razem. „Co robić, kiedy ma się już pewne przyzwyczajenia – odparł Le Guen. – Zauważ, że świadka też nigdy nie zmieniłem, zawsze jesteś nim ty!” Po czym gderliwym tonem dorzucił: „Zresztą skoro już zmieniać kobietę, to na taką samą”, tym samym dowodząc, że w materii rezygnacji nie obawia się konkurencji. To, że nie muszą już sobie wszystkiego mówić, żeby się zrozumieć, jest pierwszym powodem, dla którego Camille dziś rano nie naskakuje na Le Guena. Odpuszcza drobny podstęp komisarza, który oczywiście mógłby śmiało przydzielić do tej sprawy kogo innego, ale udał, że nie ma akurat nikogo pod ręką. Camille ze zdumieniem stwierdza, że powinien był się od razu połapać, a jednak – to dziwne, by nie rzec podejrzane – jednak na to nie wpadł. Drugi powód jest taki, że nie spał, jest wykończony i szkoda mu marnować energię, bo czeka go długi dzień. Będzie musiał wytrzymać, dopóki nie zmieni go Morel. Jest wpół do ósmej rano. Zmęczeni śledczy kręcą się między pokojami, docinają sobie, drzwi otwierają się i zamykają, słychać czyjeś krzyki, w korytarzach czekają wkurzeni ludzie, firma ma za sobą kolejną bezsenną noc. Zjawia się Louis. On również nie spał. Camille obrzuca go szybkim bacznym spojrzeniem. Garnitur od Braci Brooks, krawat Louisa Vuittona, buty Finsbury; zwykły umiar i elegancja. W kwestii skarpetek Camille nie potrafi się jeszcze wypowiedzieć, zresztą i tak się na tym nie zna. Louis wygląda szykownie, ale choć starannie ogolony, minę ma nietęgą. Ściskają sobie dłonie, jakby to był zwykły poranek, jakby nigdy nie zaprzestali z sobą współpracować. Zeszłej nocy, kiedy znowu się spotkali, właściwie nie mieli okazji porozmawiać. Nie padła żadna wzmianka o tych czterech latach. Nie było w tym nic zagadkowego, nie, raczej zakłopotanie, minione cierpienia, zresztą co można sobie powiedzieć w obliczu takiego nieszczęścia? Louis i Irène bardzo się lubili. Camille przypuszcza, że Louis również czuje się odpowiedzialny za jej śmierć. Nie próbował rywalizować z rozpaczą Camille’a, ale swoje przeżył. Obu ich powaliła ta sama tragedia, obu im odebrała mowę. O tym nie sposób było mówić. Wstrząśnięci byli zresztą wszyscy, ale akurat oni powinni z sobą porozmawiać. Nie zdobyli się na to i powoli przestali się widywać, choć nie przestali o sobie myśleć. Pierwsze ustalenia z laboratorium nie wyglądają zachęcająco. Camille szybko przegląda raport, w miarę lektury przekazując kolejne strony Louisowi. Najzwyklejsze w świecie opony, takie same jak w pięciu milionach innych samochodów. Furgonetka, jakich tysiące. Ostatni posiłek ofiary – sałata, czerwone mięso, zielona fasolka, białe wino, kawa. Niewiele tego… Stają przed wielkim planem miasta w gabinecie Camille’a. Dzwoni telefon.

– A, Jean, dzwonisz w samą porę – mówi Camille. – Jeszcze raz dzień dobry wszystkim – odpowiada Le Guen. – Potrzebuję piętnastu ludzi. – Nie ma mowy. – I wolałbym, żeby to były kobiety. – Camille przez chwilę się zastanawia. – Potrzebni mi będą na co najmniej dwa dni. Jeśli do tego czasu nie znajdziemy dziewczyny, może na trzy. I dodatkowy wóz. Nie, dwa. – Posłuchaj… – I chcę Armanda. – To akurat da się zrobić. Zaraz ci go przysyłam. – Dzięki za wszystko. – Camille odkłada słuchawkę. I wraca przed plan Paryża. – Ilu dostaniemy? – pyta Louis. – Połowę. Plus Armanda – odpowiada Camille, nie odrywając oczu od planu. Unosząc rękę, mógłby co najwyżej dosięgnąć szóstej dzielnicy. Żeby sięgnąć do dziewiętnastej, potrzebowałby krzesła. Lub kijka. Ale kijek trochę za bardzo trąci belfrem. Przez wiele lat Camille zastanawiał się, co zrobić z tym planem, jak z niego korzystać. Powiesić go niżej, rozłożyć po prostu na podłodze, pociąć na dzielnice i poziomo je skleić… Na żaden wariant się nie zdecydował, bo to, co z punktu widzenia wzrostu dla niego było rozwiązaniem, dla innych byłoby problemem. Dlatego tak jak u siebie w domu, jak w zakładzie medycyny sądowej, tak i tutaj Camille ma własny sprzęt. W materii taboretów, stołków, drabinek i podnóżków jest prawdziwym ekspertem. W gabinecie, chcąc sięgnąć po akta, do archiwów, materiałów piśmiennych i dokumentacji technicznej używa wąskiej aluminiowej drabinki średniej wielkości, do planu Paryża – bibliotecznego taboretu na kółkach, blokujących się automatycznie, kiedy na nim staje. Teraz wchodzi na ten taboret i przygląda się liniom zbiegającym się w miejscu porwania. Zorganizują ekipy, które przeczeszą cały ten teren, pytanie tylko, dokąd ma sięgać obszar działania. Wskazując dzielnicę, nagle spuszcza wzrok na swoje stopy, zamyśla się, a potem odwraca się do Louisa i pyta: – Wyglądam jak jakiś pieprzony generał, co? – Przypuszczam, że w duchu uważa pan to określenie za pleonazm. Żartują, ale tak naprawdę się nie słuchają. Każdy podąża własnym tokiem rozumowania. – A jednak… – mówi z namysłem Louis. – W ostatnich dniach nie zgłoszono żadnej kradzieży furgonetki tego typu. Chyba że przygotowywał tę akcję od wielu miesięcy, bo porwanie dziewczyny własnym samochodem było zbyt ryzykowne. – Może facet jest nie za mądry… Camille i Louis odwracają się. To Armand. – Jeśli jest nie za mądry, to znaczy, że jest nieprzewidywalny – mówi Camille z uśmiechem. – To nam jeszcze bardziej utrudni sprawę. Ściskają sobie dłonie. Armand – który przez ponad dziesięć lat pracował z Camille’em, z czego dziewięć i pół jako jego podwładny – to osobnik przeraźliwie chudy, wyglądający smętnie oraz dotknięty chorobliwym skąpstwem, które zrujnowało mu życie. Każda sekunda życia Armanda kręci się wokół oszczędności. Zdaniem Camille’a dlatego, że boi się śmierci. Louis, który zaliczył prawie wszystkie możliwe fakultety, potwierdził, że z punktu widzenia psychoanalizy to całkiem możliwe. Camille aż się nadął z dumy, że jest takim dobrym diagnostą w materii, o której nie ma zielonego pojęcia. Zawodowo Armand jest pracowity jak mrówka. Dać mu książkę telefoniczną obojętnie jakiego miasta, to po roku obdzwoni wszystkich abonentów. Zawsze darzył Camille’a bezgranicznym podziwem. A od kiedy, na samym początku ich

współpracy, dowiedział się, że matka Camille’a była słynną malarką, jego podziw zamienił się w uwielbienie. Armand zbiera poświęcone jej wycinki prasowe. Ma w komputerze reprodukcje wszystkich dzieł Maud Verhoeven, jakie tylko znalazł w internecie. Dowiedziawszy się, że swój kalecznie niski wzrost Camille zawdzięcza uporczywemu nałogowi nikotynowemu własnej matki, przeżył wstrząs. Próbował jakoś pogodzić admirację dla malarki, której prac nie rozumie, choć wielbi jej sławę, z urazą, jaką można żywić do kobiety będącej taką egoistką. Jednak owe nadmiernie mieszane uczucia przerosły jego zdolność logicznego pojmowania i chyba do dziś się z tym problemem jeszcze nie uporał. Niemniej, i jest to silniejsze od niego, ilekroć wypłynie gdzieś nazwisko lub jakaś praca Maud Verhoeven, Armand nie posiada się z radości. – To ty powinieneś mieć ją za matkę – powiedział któregoś dnia Camille, spoglądając na niego do góry. – Niski chwyt z pana strony – mruknął Armand, któremu nie brak poczucia humoru. Kiedy Camille musiał przerwać pracę, także i Armand odwiedzał go w klinice. Choć było niedaleko, czekał, aż ktoś go podrzuci samochodem, by oszczędzić na bilecie, przychodził z pustymi rękami pod różnym, zawsze innym pretekstem, ale przychodził. Był bardzo poruszony sytuacją Camille’a. Naprawdę mu współczuł. Pracuje się z ludźmi przez całe lata i w gruncie rzeczy się ich nie zna. Niech tylko zdarzy się jakiś wypadek, tragedia, choroba, śmierć – nagle się okazuje, do jakiego stopnia to wszystko, co się o człowieku wiedziało, opierało się na przypadkowo zasłyszanych informacjach. Choć brzmi to trochę niedorzecznie, ale Armanda również stać na gest. Fakt, że gest taki nigdy nie przekłada się na wydatek, nie może go finansowo kosztować, ale na swój sposób Armand potrafi być wielkoduszny. Aczkolwiek w wydziale nikt by w to nie uwierzył; ci, których naciągnął już dziesiątki razy, czyli wszyscy, padliby ze śmiechu, słysząc coś takiego. Kiedy przychodził w odwiedziny do kliniki, Camille dawał mu pieniądze, żeby poszedł kupić gazetę, dwie kawy z automatu, czasopismo. Armand je przyjmował. A po jego wyjściu Camille, wyglądając przez okno, widział, jak na parkingu Armand zaczepia gości opuszczających klinikę, szukając kogoś, kto podrzuci go na tyle blisko domu, żeby resztę drogi mógł odbyć na piechotę. Niemniej Camille czuje się dość dziwnie, spotykając się z nimi teraz, po tych czterech latach. Z początkowego składu ekipy brakuje tylko Malevala. Wyrzucony z policji, spędził wiele miesięcy w areszcie śledczym. Co teraz robi… Camille przypuszcza, że Louis i Armand czasami się z nim widują. Jemu nie wypada. Stoją we trzech przed wielkim planem Paryża, nic istotnego sobie nie mówią, a ponieważ w końcu zaczyna to przypominać jakieś ciche modły, Camille otrząsa się i wskazując na plan, stwierdza: – No dobrze. Louis, działamy, jak ustalone. Zawieź wszystkich na miejsce. Przeczesujemy teren. – Odwraca się do Armanda. – A dla ciebie mam tak: niczym się niewyróżniającą białą furgonetkę, zwykłe opony, niewyszukany posiłek ofiary, bilet metra… Jest w czym wybierać. Armand kiwa głową, że faktycznie. Camille zabiera swoje klucze. Przed nim cały dzień; musi wytrzymać do powrotu Morela.

9

Kiedy mężczyzna pojawia się znowu, Alex zamiera serce. Nie może odwrócić się i spojrzeć, ale go słyszy. Słyszy jego kroki, powolne i ciężkie, zda się rozbrzmiewające pogróżką. Przez wszystkie godziny poprzedzające jego przyjście przygotowywała się na tę chwilę, wyobrażała sobie, jak ją pobije, zgwałci, zamorduje. Wyobrażała sobie, jak skrzynia się opuszcza, jak mężczyzna chwyta ją za ramię, wyciąga z klatki, wali w twarz, niewoli, gwałci, ona wrzeszczy, on ją zabija. Zgodnie z zapowiedzią. „Będę patrzył, jak zdychasz, szmato”. Jeśli ktoś nazywa kobietę szmatą, to chyba dlatego, że chce ją zabić, prawda? Ale jeszcze do tego nie doszło. Jeszcze jej nie tknął, może chce się nacieszyć chwilą wyczekiwania. Zamknięcie w klatce ma sprowadzić Alex do roli zwierzęcia, ma ją upodlić, ujarzmić, pokazać, kto tu jest panem. Dlatego ją tak brutalnie bił. Te myśli nie dają jej spokoju, te oraz mnóstwo innych, jeszcze straszniejszych. Śmierć to jeszcze nic. Ale czekanie na nią… Alex wciąż sobie obiecuje, że zapamięta momenty, kiedy mężczyzna się zjawia, ale szybko traci punkty odniesienia. Ranek, dzień, wieczór, noc – wszystko to składa się na kontinuum czasowe, w którym jest jej coraz trudniej utrzymać właściwy kurs. Porywacz staje najpierw z rękami w kieszeniach pod klatką i przez dłuższą chwilę przygląda się swojej ofierze, a potem odkłada skórzaną kurtkę na ziemię, opuszcza skrzynię na wysokość swojego wzroku, wyjmuje komórkę, pstryka zdjęcie i odchodzi kilka metrów dalej, tam gdzie na podłodze leżą jego rzeczy, tuzin butelek wody, foliowe torby i ubrania Alex; bolesny dla niej widok – mieć to niemal w zasięgu ręki i nie móc nawet dotknąć. Mężczyzna siada, i przez jakiś czas nic się nie dzieje; tylko na nią patrzy. Jakby na coś czekał, nie mówi na co. A potem, pod wpływem nie wiedzieć jakiego impulsu, nagle uznaje, że dość już tego dobrego, klepie się po kolanach jakby dla dodania sobie zachęty, wstaje, podciąga klatkę w górę i obrzuciwszy Alex ostatnim spojrzeniem, wychodzi. Przez cały czas milczy. Alex zadawała mu różne pytania, nie za dużo, żeby go nie rozjuszyć, tylko raz jej odpowiedział, poza tym nie mówi nic, wręcz zdaje się o niczym nie myśleć, tylko się w nią wpatruje. Zresztą sam powiedział: „Zamierzam patrzeć, jak zdychasz”. Alex znajduje się w sytuacji nie do wytrzymania. Nie może wstać, bo klatka jest nie dość wysoka. Nie może się położyć, bo jest nie dość długa. Nie może usiąść, bo klapa znajduje się zbyt nisko. Tkwi zgięta wpół, zwinięta niemal w kłębek. Ból staje się ponad siły. Sztywnieją jej mięśnie, tężeją stawy, wszystko wewnątrz niej zastyga, kostnieje – a na dodatek jeszcze to zimno. Całe ciało ma zgrabiałe, a ponieważ nie może się ruszać, krew krąży wolniej, co dodatkowo potęguje ból, na jaki jest skazana. Powracają do niej wspomnienia z czasów, kiedy uczyła się w szkole pielęgniarskiej, znów widzi różne wykresy i plansze przedstawiające zanik mięśni, stwardnienie, zwapnienie stawów, czasami czuje się tak, jakby była radiologiem obserwującym degradację własnego ciała, ciała, zda się, nienależącego do niej, i wtedy uświadamia sobie, że jej umysł z wolna ulega rozdwojeniu, jedną połową jest tu, w tej klatce, drugą gdzie indziej, to początek czekającego ją obłędu, który będzie następstwem tej koszmarnej, nieludzkiej pozycji. Tak długo już płakała, że w końcu zabrakło jej łez. Sypia niewiele, bo bez przerwy budzą ją kurcze mięśni. Pierwsze prawdziwie dotkliwe poczuła zeszłej nocy, obudziła się z krzykiem z nogą całą zdrętwiałą z bólu. Próbując rozluźnić mięśnie, tupała stopą o deski najmocniej jak mogła, z taką siłą, jakby chciała rozwalić klatkę. Kurcz powoli ustąpił, lecz Alex wie, że nie

dzięki jej staraniom; że tak jak minął, tak znowu wróci. Jedynym efektem tych starań było rozbujanie skrzyni. A kiedy skrzynia zacznie się już kołysać, musi minąć dużo czasu, nim znieruchomieje, jednak póki to nie nastąpi, żołądek zdąży podejść jej do gardła. Alex całymi godzinami czeka, kiedy kurcz znowu wróci. Wczuwa się w każdą część ciała, ale im dłużej o nim myśli, tym dotkliwiej ją boli. W tych rzadkich chwilach, kiedy zasypia, śni jej się więzienie, śni jej się, że ją żywcem grzebią, że się topi i te senne koszmary budzą ją równie szybko jak kurcze, zimno i lęk. A że w ciągu tych dziesiątek godzin udało jej się zmienić pozycję zaledwie o kilka centymetrów, teraz z kolei, tak jakby jej mięśnie próbowały naśladować ruch, schwyciły ją drgawki, bezwiedne dreszcze, których nie jest w stanie opanować, gwałtownie uderza kończynami o deski, krzyczy. Duszę diabłu by oddała, byle móc choć na godzinę rozprostować się, położyć. W czasie jednej z pierwszych wizyt mężczyzna podciągnął do wysokości klatki wiklinowy koszyk, który rozbujawszy się po drodze, dopiero po dłuższej chwili znieruchomiał. I choć znajdował się naprawdę niedaleko, Alex potrzebowała nieprawdopodobnego zaparcia, by przecisnąć dłoń przez deski i raniąc ją przy tym, dosięgnąć zawartości: butelki wody i krokietów dla zwierząt. Nie zastanawiając się dla jakich zwierząt, dla psów czy dla kotów, łapczywie je pożarła. I jednym haustem opróżniła butelkę. Dopiero później naszło ją pytanie, czy nie dodał aby czegoś do wody. Znów zaczęła się trząść, sama nie wiedząc, dlaczego tak dygocze, z zimna, z wyczerpania, z pragnienia czy ze strachu… Chrupki nie zaspokoiły jej apetytu, właściwie tylko go zaostrzyły. Stara się więc jeść ich jak najmniej i tylko wtedy, kiedy już naprawdę nie może wytrzymać z głodu. No i musi też siusiać i tak dalej… Z początku było jej głupio, ale co ma zrobić? Mocz rozlewa się wielką kałużą pod klatką niczym odchody jakiegoś gigantycznego ptaka. Wstyd szybko jej minął, to nic w porównaniu z bólem, w porównaniu z perspektywą, że przyjdzie jej tak żyć przez długie dni, bez ruchu, bez możliwości zmiany pozycji, nie wiedząc, jak długo będzie ją tu trzymał, czy naprawdę zamierza ją w ten sposób, w tej skrzyni, uśmiercić. Ile czasu zajmuje taka śmierć? W czasie pierwszych wizyt Alex go błagała, przepraszała, a nawet, sama nie wie, jak to możliwe, raz zażądała, żeby ją zabił. Od wielu godzin nie zmrużyła oka, doskwierało jej straszliwe pragnienie, jej żołądek zwrócił krokiety, choć przecież tak starannie je przeżuła, cuchnęła moczem i rzygowinami, nieruchomość pozycji przyprawiała ją o obłęd i w tym momencie śmierć wydawała jej się najlepszym rozwiązaniem. Zaraz jednak pożałowała tych słów, bo w gruncie rzeczy wcale nie chce umrzeć, nie teraz, nie tak wyobrażała sobie zakończenie życia. Ma jeszcze tyle do zrobienia. Ale obojętnie, co powie Alex, o co poprosi, mężczyzna milczy jak zaklęty. Z jednym wyjątkiem. Alex płakała i nie mogła przestać, opadała już z sił, czuła, że zaczyna majaczyć, że jej umysł zamienia się w wolny elektron – samoistny, nieopanowany, poruszający się samopas. Mężczyzna obniżył klatkę, żeby zrobić jej zdjęcie, i wtedy, pewnie po raz tysięczny, Alex zapytała: – Dlaczego ja? Uniósł głowę, jakby nigdy nie zadawał sobie takiego pytania. Nachylił się. Ich twarze, rozdzielone deskami, znalazły się na tej samej wysokości. – Dlatego że… to ty. Alex zatkało. Nagle, jakby wszystko się zatrzymało, jakby Bóg niespodziewanie nacisnął wyłącznik, przestała czuć cokolwiek, pragnienie, ból brzucha, zimno przejmujące do szpiku kości. W najwyższym napięciu oczekując odpowiedzi, zapytała: – Kim pan jest?

Mężczyzna się tylko uśmiechnął. Może nie zwykł dużo mówić, może tych kilka słów go wyczerpało. Szybko podciągnął klatkę, złapał kurtkę i nie oglądając się za siebie, wyszedł. Wydawał się wręcz wściekły; pewnie powiedział więcej, niż zamierzał. Tym razem Alex nie tknęła krokietów, zabrała tylko butelkę wody, którą oszczędnie popija. Zamierzała zastanowić się nad jego słowami, ale jak o czymkolwiek myśleć, kiedy cierpi się takie katusze? Siedzi całymi godzinami z ramieniem uniesionym w górę, z dłonią zaciśniętą na potężnej pętli liny, na której wisi klatka. Pętli wielkości jej pięści, nieprawdopodobnie mocno zawiązanej. Zeszłej nocy Alex zapadła w rodzaj śpiączki. Jej umysł błądził, na niczym konkretnym się nie skupiając, miała wrażenie, że wszystkie jej mięśnie rozpłynęły się, że zostały z niej tylko kości, że cała, od stóp do głów jest tylko jednym wielkim, nieodwracalnym odrętwieniem. Do tej pory udawało jej się narzucić sobie pewną dyscyplinę, mniej więcej co godzina wykonywać namiastkę ćwiczeń fizycznych; najpierw poruszała palcami stóp, wykonywała obroty kostkami, trzy w jedną stronę, potem trzy w drugą, unosiła lekko łydki, zaciskała je, rozprostowywała, na ile się dało, prawą nogę, zginała ją, potem znów rozprostowywała i tak trzy razy, następnie lewą i tak dalej. Ale teraz już nie wie, czy rzeczywiście wykonywała te ćwiczenia, czy tylko jej się śniło, że je wykonuje. Obudziły ją jęki tak głośne, że w pierwszym momencie pomyślała, że to jęczy kto inny, ktoś na zewnątrz. Krótkie chrapliwe rzężenie, odgłosy, jakich dotąd nie słyszała, dobiegały z jej brzucha. Cóż z tego, że była w pełni przytomna – w żaden sposób nie mogła uciszyć tych jęków, które w takt oddechu docierały z jej trzewi. Teraz już wie na pewno. To początek agonii.

10

Cztery dni. Cztery dni, a śledztwo tkwi w miejscu. Wyniki analiz nic nie dają, zeznania nic nie wnoszą. Tu ktoś widział furgonetkę białą, gdzie indziej niebieską. Potem ktoś uznał, że zniknęła jego sąsiadka, dzwonią, okazuje się, że kobieta jest w pracy. Inna, w której sprawie już wypytywano, wraca od siostry, mąż nawet nie wiedział, że żona ma siostrę, zwariować można… Prokurator wyznaczył sędziego, młodego, rzutkiego osobnika z pokolenia, które lubi, żeby się coś działo. Prasa prawie nie pisała o porwaniu, w dziale miejskim pojawiła się tylko wzmianka, która natychmiast utonęła w powodzi codziennych informacji. Bilans jest taki, że porywacza jeszcze nie namierzono, podobnie jak wciąż nie wiadomo, kim jest ofiara. Wszystkie zgłoszenia zaginięcia zostały sprawdzone; żadne nie może dotyczyć porwania z ulicy Falguière. Louis rozszerzył zasięg poszukiwań na całą dzielnicę, sprawdził zgłoszenia z wielu dni, potem miesięcy wstecz, i wciąż nic. Nic, co pokrywałoby się z rysopisem młodej i podobno ładnej dziewczyny, której prawdopodobna trasa prowadziła ulicą Falguière w piętnastej dzielnicy Paryża. – Jak to możliwe, żeby nikt tej dziewczyny nie znał? Nikogo nie zaniepokoiło, że od czterech dni się nie pokazuje? Jest prawie dwudziesta druga. Siedzą na ławce i gapią się w kanał. Trzódka gliniarzy. Camille zostawił biuro pod opieką nowego stażysty i zabrał Louisa i Armanda na kolację. Wybór restauracji to dla niego zawsze krzyż pański, nigdy nie pamięta ani nie potrafi wymyślić, dokąd warto pójść. Armanda nie ma co pytać, ostatnim razem był w restauracji wieki temu, kiedy go zaproszono, i lokal do tej pory z pewnością już zamknięto. A to z kolei, co mógłby zaproponować Louis, jest nie na kieszeń Camille’a. Louis wieczorami stołuje się u Tailleventa lub Ledoyena. Więc Camille podejmuje decyzję. Pójdą do La Marine na nabrzeżu Valmy, prawie pod jego domem. W czasach, kiedy razem pracowali i kończyli późno, nieraz przed powrotem do domu szli jeszcze na kolację. Przyjęło się, że płacił zawsze Camille. Jego zdaniem pozostawienie uregulowania rachunku Louisowi byłoby nietaktem wobec innych; przypominałoby, że dla Louisa, choć jest na urzędniczej pensji, pieniądze nie stanowią problemu. W przypadku Armanda w ogóle nie było takiej kwestii: zaproponowanie Armandowi wspólnej kolacji oznacza, że jest twoim gościem. A z kolei Maleval miał zawsze problem z kasą i wiadomo, jak to się skończyło. Dzisiaj Camille z przyjemnością zapłacił, nie przyznaje się, ale jest szczęśliwy, że ma przy sobie swoich dwóch chłopaków. Jeszcze trzy dni temu nawet by nie pomyślał, że wylądują tu dziś razem. – Nie rozumiem… – mówi. Są już dawno po kolacji, przeszli na drugą stronę ulicy i idą teraz wzdłuż kanału, obserwując zacumowane barki. – Nikt u niej w pracy? Żaden mąż, narzeczony, chłopak, koleżanka, nikt? Żadna rodzina? Choć z drugiej strony w takim mieście jak Paryż, w tych zapędzonych czasach, to, że nikt o nią nie zapytał… Dzisiejsza rozmowa przypomina wiele innych rozmów, jakie z sobą w przeszłości prowadzili. Przeplatają ją długie chwile milczenia wyrażającego zamyślenie, namysł lub skupienie; każdy milknie z innego powodu. – A ty dowiadywałeś się codziennie, co u twojego ojca? – pyta Armand. Pewnie, że nie, nawet nie co trzy dni, jego ojciec mógł w swoim mieszkaniu umrzeć i leżeć tak przez tydzień, zanim… To przyjaciółka, z którą ojciec często się spotykał, znalazła go martwego, to ona zawiadomiła o jego śmierci. Ojciec wspominał o niej mimochodem, jak o

zwykłej znajomej; niemniej potrzebne były aż trzy kursy autem, żeby odwieźć do jej mieszkania wszystkie rzeczy, które trzymała u ojca. Camille spotkał ją na dwa dni przed pogrzebem; drobna kobietka, świeża jak jabłuszko, wręcz różana, nawet jej zmarszczki wyglądały młodo. Pachniała lawendą. To, że taka kobieta zajęła w łóżku ojca miejsce jego matki, było dla Camille’a czymś niepojętym. Obie kobiety nie miały z sobą nic wspólnego. To były inne światy, inne planety, Camille zastanawiał się wręcz, co łączyło jego rodziców, bo wydawało się, że nic. Tysiąc razy zadawał sobie pytanie, jak to się stało, że artystka Maud poślubiła farmaceutę. Drobna, uroczo pomarszczona kobietka zdawała się bardziej pasować do ojca. Choćby się nie wiem jak nad tym głowić, nasi rodzice i to, co ich połączyło, często pozostaje dla nas prawdziwą zagadką. Kilka tygodni później Camille zorientował się jednak, że pomarszczone jabłuszko w kilka miesięcy zdołało zagospodarować znaczną część dóbr farmaceuty. Bardzo go to ubawiło. Stracił ją z oczu, a szkoda, bo musiała być naprawdę kimś. – Z moim ojcem było inaczej – ciągnie Armand – bo on był w przytułku. Ale jeśli ktoś mieszka sam, to jak umrze, trzeba wielkiego trafu, żeby się o tym od razu dowiedzieć. Camille przypomina sobie podobną historię. Opowiada im. Facet nazywał się Georges. Zbieg okoliczności sprawił, że nikogo nie zdziwiło, iż od pięciu lat nie daje żadnego znaku życia. Odcięto mu wodę, wyłączono elektryczność, administracyjnie zniknął i nikt nie zastanowił się dlaczego. Od 1996 roku dozorczyni myślała, że przebywa w szpitalu, z którego jednak, jak się okazało, wrócił, choć nikt nie zauważył kiedy. Dopiero w 2001 roku w mieszkaniu znaleziono jego ciało. – Przeczytałem o tym w… – Nie może sobie przypomnieć tytułu. – U Edgara Morina, chyba w La Pensée… czy jakoś tak. – W Une politique de civilisation – rzucił krótko Louis. I lewą ręką odgarnął włosy z czoła. Gestem oznaczającym: przykro mi, ale… Camille uśmiecha się. – Miło się znowu spotkać, co? – mówi. – Przypomina się historia Alice – wtrąca Armand. No tak. Alice Hedges, dziewczyna z Arkansas znaleziona w skrzyni wywrotki nad kanałem Ourcq, której tożsamość udało się ustalić dopiero po trzech latach. W gruncie rzeczy takie zniknięcia bez śladu zdarzają się częściej, niż mogłoby się zdawać. Mimo wszystko daje to jednak do myślenia. Człowiek stoi nad zieloną wodą kanału Saint-Martin, wie, że za kilka dni sprawa zostanie umorzona, stwierdza, że zniknięcie tej nieznanej dziewczyny nikogo nie obeszło. Jej życie to zaledwie kilka kręgów na wodzie. Nikt nie roztrząsa faktu, że Camille nadal zajmuje się sprawą, której za żadne skarby nie chciał wziąć. Przedwczoraj wezwał go Le Guen i oznajmił, że wrócił Morel. – Daj mi spokój z tym twoim Morelem – powiedział Camille. I dopiero wtedy do niego dotarło: od początku wiedział, iż chwilowe przyjęcie tego typu sprawy oznaczało przyjęcie jej na dobre. Nie ma pojęcia, czy powinien być Le Guenowi wdzięczny, czy też nie za wmanewrowanie go w tę sprawę. Zresztą dla szefostwa nie jest to już sprawa pierwszej wagi. Jakiś anonimowy porywacz uprowadził jakąś nieznaną kobietę i nie licząc zeznań świadka przesłuchiwanego w te i nazad już ze sto razy, nie ma żadnego „dowodu”, że chodzi rzeczywiście o porwanie. Mają wymiociny w rynsztoku, mają pisk opon furgonetki, który wiele osób słyszało, mają mieszkańca dzielnicy, który akurat parkował i pamięta furgonetkę stojącą byle jak, kołami na chodniku. Lecz to wszystko nie zastąpi prawdziwego, martwego jak należy ciała, porządnych zwłok. Skutkiem czego Camille miał niejakie problemy z zatrzymaniem Louisa i Armanda przy tej sprawie. Ale Le Guen, podobnie jak inni, jest w gruncie rzeczy zadowolony, że ekipa Verhoevena na nowo się formuje. A ponieważ długo to nie potrwa, dzień,

może dwa, przymyka oczy. Le Guen, nawet jeśli sprawa umiera śmiercią naturalną, uważa ją za dobrą inwestycję. Po kolacji przez dłuższą chwilę szli spacerkiem, po czym znaleźli tę ławkę, z której obserwują teraz przechodniów nad kanałem, głównie pary zakochanych oraz właścicieli psów. Zupełnie jak na prowincji. Swoją drogą dziwna z nas ekipa, rozmyśla Camille. Z jednej strony młody bogacz, z drugiej patologiczny sknera. Czyżbym ja sam nie miał problemów z pieniędzmi? Skądinąd zabawne, że o tym pomyślał. Kilka dni temu otrzymał zawiadomienie o aukcji dzieł matki; wciąż nie może się zdobyć na otworzenie koperty. – To znaczy – mówi Armand – że nie bardzo chcesz je sprzedać. Moim zdaniem słusznie. – Jasne, ty najchętniej byś wszystko zachował. Co dopiero prace Maud. Armand naprawdę nie może tego strawić. – Nie, broń Boże – zapewnia. – Ale w końcu to obrazy twojej matki… – Mówisz, jakby to były klejnoty koronne! – Ha! Bo to przecież rodowe skarby, nie? Louis nie odzywa się. Dla niego wszystko, co zahacza o sprawy osobiste… Camille wraca do porwania. – Na czym stoisz z właścicielami furgonetek? – pyta Armanda. – Szukamy, szukamy… Jedynym jak na razie tropem pozostaje zdjęcie pojazdu. Model furgonetki znają z nagrania kamery przed apteką Bertignaca. Takich jeżdżą tysiące. Laboratorium zbadało zamalowany farbą napis i przysłało im wstępną listę ewentualnie pasujących nazwisk. Od „Abadjiana” po „Zerdouana”. Trzysta trzydzieści cztery nazwiska. Armand i Louis po kolei wszystkie sprawdzają. Kiedy znajdą na liście nazwisko osoby, która posiadała lub tylko wynajmowała tego typu furgonetkę, odszukują tego, kto ją odkupił, rozważają, czy może mieć jakiś związek z osobnikiem, którego szukają, wysyłają funkcjonariusza na oględziny pojazdu. – Jeśli jest z prowincji, to nie takie łatwe. W dodatku furgonetki wciąż zmieniają właścicieli, znajdowanie tych ludzi i próby skontaktowania się z nimi to prawdziwa harówka… Im mniej ich znajdują, tym robi się trudniej i tym bardziej kwitnie Armand. Jakkolwiek określenie „kwitnąć” niezbyt do niego pasuje, jak stwierdził dziś rano Camille, obserwując Armanda w wiekowym swetrze, ślęczącego nad dokumentem z długopisem z logo Pressing Saint-André. – To potrwa długie tygodnie – stwierdza teraz. Niezupełnie. Dzwoni jego komórka. To stażysta. Z emocji aż się jąka, zapomina nawet o przykazaniach Camille’a. – Szefie! Porywacz nazywa się Trarieux, właśnie go namierzyliśmy. Komisarz prosi, żeby pan jak najszybciej przyjechał.

11

Alex nic prawie nie je, doszczętnie opadła z sił, ale przede wszystkim psychicznie jest z nią coraz gorzej. Siedzenie w tej klatce więzi ciało, lecz duchem przenosi w stratosferę. Godzina spędzona w takiej pozycji – i człowiek płacze. Dzień – i wydaje mu się, że umiera. Dwa dni – i mu odbija. Trzy – i popada w obłęd. A teraz Alex sama już nie wie, od jak dawna siedzi zamknięta i zawieszona w powietrzu. Od wielu dni. Wielu. Straciła już rachubę czasu. Jej żołądek nieprzerwanie skowyczy z bólu. Ona sama jęczy. Nie ma już nawet sił, żeby płakać, wali głową o deskę, raz, drugi, trzeci i znowu, i jeszcze raz, wali, uderza głową, jej czoło ocieka krwią, skarga zamienia się w krzyk, czaszka pulsuje szaleństwem, chce jak najszybciej umrzeć, bo teraz z kolei życie stało się dla niej nie do zniesienia. Tylko kiedy przychodzi mężczyzna, przestaje jęczeć. Przy nim wciąż mówi i mówi, zasypuje go pytaniami nie po to, by usłyszeć odpowiedź (bo mężczyzna nigdy się nie odzywa), ale dlatego, że po jego odejściu czuje się rozpaczliwie samotna. Teraz już wie, co czują zakładnicy. Tak bardzo boi się tej samotności, śmierci w samotności, że najchętniej błagałaby go, żeby jeszcze został. Tak jakby jego obecność, obecność kata, chroniła ją przed śmiercią. W rzeczywistości jest odwrotnie. Zadaje sobie obrażenia. Świadomie. Próbuje się zabić, bo wie, że pomoc znikąd nie nadejdzie. Przestała już kontrolować swoje udręczone, zesztywniałe ciało, sika pod siebie. Zdrętwiałe kończyny wciąż łapią skurcze. A wtedy Alex w rozpaczy pociera nogą o brzeg chropowatej deski, zdziera skórę, ale dalej nią trze i trze, pełna nienawiści do własnego ciała, które każe jej tak cierpieć, pragnie je unicestwić, ze wzrokiem utkwionym tępo przed siebie z całej siły pociera nogą, aż skaleczenie zamienia się w ranę. W łydkę wbiła się drzazga, lecz Alex dalej trze, dopóki rana nie zacznie krwawić; czeka na to, chce się wykrwawić, chce umrzeć. Świat ją opuścił. Nikt nie pospieszy jej już z pomocą. Jak długo potrwa, zanim umrze? I ile czasu upłynie, zanim znajdą jej ciało? Czy porywacz się go pozbędzie? Zakopie je? I gdzie? W koszmarach widzi noc, las, swoje zwłoki owinięte w płachtę, jego ręce spychające je w jakiś dół, posępny i złowieszczy odgłos upadku, widzi siebie martwą. Jest już prawie martwa. Wieki temu, kiedy była jeszcze w stanie odróżnić, jaki to dzień, Alex pomyślała o bracie. Wie, że brat nią gardzi. O siedem lat starszy, wiedzący wszystko lepiej, mogący sobie na wszystko pozwolić. Od zawsze miał nad nią przewagę. Dawał jej szkołę. Ostatnim razem, kiedy się widzieli i kiedy Alex wyjęła proszki nasenne, chwytając ją za rękę, zawołał: – A co to znowu za świństwo? I ta jego mina, jakby był jej ojcem, jej szefem, jej przewodnikiem duchowym; jakby to on decydował, co jej wolno, a czego nie. Tak było od samego początku. – Co? Co to wszystko ma znaczyć? Mało mu oczy nie wyszły z orbit. To straszne, ale jest cholerykiem. Tamtego dnia Alex, chcąc go uspokoić, wyciągnęła rękę i powoli pogłaskała po głowie, zahaczyła jednak pierścionkiem o jego włosy i zbyt szybko cofnęła dłoń, a wtedy on krzyknął i przyłożył jej w twarz, tak po prostu, przy wszystkich. Jest naprawdę okropnie porywczy. Dla niego zniknięcie Alex… Ucieszy się, że ma wreszcie spokój. Upłyną dobre dwa, trzy tygodnie, nim zacznie się zastanawiać, co się z nią dzieje.

Pomyślała też o matce. Rzadko z sobą rozmawiały, potrafiły przez cały miesiąc do siebie nie dzwonić. I to nie matka zadzwoniłaby pierwsza. A ojciec… Pewnie to właśnie w takich chwilach dobrze jest mieć ojca. Wyobrażać sobie, że przybędzie z pomocą, wierzyć w to, liczyć na to – taka myśl musi być pociechą, musi też przyprawiać o rozpacz; lecz Alex nie ma pojęcia, jak to jest mieć ojca. Zwykle się nad tym nie zastanawia. Ale takie refleksje nachodziły ją w pierwszych dniach uwięzienia, bo teraz nie byłaby w stanie wyartykułować nawet dwóch, trzech składnych myśli z rzędu, umysł jej kompletnie wysiadł, potrafi tylko rejestrować cierpienia ciała. Wcześniej pomyślała też o pracy. Kiedy mężczyzna ją porwał, skończyła właśnie tymczasowe zastępstwo. Zamierzała uporządkować różne bieżące sprawy, z domem, z własnym życiem. Ma trochę odłożonych pieniędzy, z powodzeniem wystarczyłoby jej na dwa, trzy miesiące egzystencji, potrzeby ma niewielkie i dlatego nie szukała nowego zajęcia. Nie zgłosi się nikt, by o nią zapytać. Czasami, kiedy pracuje, dzwonią do niej koledzy, ale teraz nie ma żadnych. Nie ma też męża ani narzeczonego, ani chłopaka. Mogą minąć długie miesiące, Alex może z wyczerpania i w obłędzie paść tu trupem, zanim kogoś zastanowi, co się z nią dzieje. Nawet gdyby nadal zachowała pełnię władz umysłowych, nie wiedziałaby, jakie zadawać sobie pytania. Ile dni upłynie, nim umrze? Jak wyglądają męki agonii? W jaki sposób rozkładają się zwłoki wiszące w powietrzu? Tymczasem facet czeka na moją śmierć, sam powiedział: „Chcę patrzeć, jak zdychasz”. I tak właśnie się dzieje. Nagle Alex otworzyła oczy na całą szerokość. Obsesyjne „dlaczego” pękło jak bańka mydlana. Podświadomie, bezwiednie nurtujące ją pytanie „dlaczego” w końcu, nie wiedzieć kiedy, niczym jakiś uparty obrzydliwy chwast wykiełkowało. Ni stąd, ni zowąd w jej skołatanym umyśle coś zaskoczyło. Jakby nastąpiło wyładowanie elektryczne. Nieważne, teraz już wie. To ojciec Pascala Trarieux. Ojciec i syn są niezbyt do siebie podobni, właściwie ani trochę, są tak różni, jakby się nawet nie znali. No, może trochę z nosa, powinna była to wcześniej zauważyć. Tak, to on, na pewno, i dla Alex jest to bardzo zła nowina, bo teraz już wie, że mówił prawdę. Że przywiózł ją tu po to, żeby umarła. Chce zobaczyć ją martwą. Dotąd broniła się przed myślą, że rzeczywiście o to mu chodzi. Teraz ta pewność, równie niezbita i klarowna jak w momencie, gdy znienacka zaświtała jej w głowie, coraz bardziej w niej narasta, zamykając wszystkie drzwi, tłumiąc ostatnie, znikome iskierki nadziei. – A, dobrze… Kompletnie spanikowana nie usłyszała, kiedy nadszedł. Wykręca szyję, próbując go zobaczyć, ale w tym momencie skrzynia zaczyna lekko się kołysać i obracać wokół własnej osi i wkrótce mężczyzna pojawia się w polu jej widzenia. Stoi pod ścianą, zajęty opuszczaniem klatki. Kiedy obniża ją na wystarczającą wysokość, blokuje linę i podchodzi bliżej. Alex marszczy brwi, ponieważ mężczyzna zachowuje się inaczej niż zwykle. Patrzy nie tyle na Alex, ile wskroś niej; stąpa powoli, jakby bał się, że nastąpi na minę. Teraz, kiedy jest bliżej, Alex faktycznie dostrzega w nim pewne podobieństwo do syna. Ta sama zacięta twarz. W odległości dwóch metrów od klatki przystanął. Alex widzi, że wyjmuje komórkę, i jednocześnie słyszy jakieś szelesty nad swoją głową. Próbuje zmienić pozycję, ale nie jest w

stanie, tysiąc razy już próbowała, to absolutnie niewykonalne. Czuje się naprawdę strasznie. Mężczyzna trzyma w wyciągniętej ręce komórkę, uśmiecha się, Alex już wcześniej widziała u niego ten grymas, niewróżący nic dobrego. Znowu słyszy szelesty nad głową, a potem trzask aparatu. Mężczyzna kiwa głową, jakby na coś, nie wiadomo na co przyzwalając, po czym odchodzi w róg sali i z powrotem winduje klatkę w górę. W tym momencie spojrzenie Alex przyciąga znajdujący się tuż obok niej koszyk z krokietami. Koszyk jakoś dziwnie się kołysze, podryguje, jakby był żywy. I nagle do Alex dociera cała prawda. To nie są krokiety dla psów czy dla kotów. Prawda dociera do niej w chwili, kiedy dostrzega wyłaniający się z koszyka łeb wielkiego szczura. Kiedy w zasięgu jej wzroku chyżo przemykają po wieku klatki dwa inne ciemne kształty z szelestem, który przed chwilą już słyszała. Oba kształty zatrzymują się i wsuwają łby w szczeliny między deskami, tuż nad jej głową. Dwa szczury, jeszcze większe niż ten pierwszy, o czarnych błyszczących ślepiach. Alex nie może się pohamować, ile sił w płucach wrzeszczy przeraźliwie. Bo to jest powód, dla którego mężczyzna zostawia krokiety. Nie po to, żeby Alex miała co jeść. Po to, żeby zwabić szczury. To nie on ją zabije. Uśmiercą ją szczury.

12

Dawny szpital dzienny przy Porte de Clichy. Wielki kompleks z dziewiętnastego wieku, zewsząd otoczony murem, archaiczny i zdewastowany, którego funkcje przejął uniwersytecki ośrodek medyczny po przeciwnej stronie dzielnicy. Ten budynek od dwóch lat stoi pusty. Dla jego ochrony przed różnymi intruzami i osobami niepożądanymi – dzikimi lokatorami, bezdomnymi, imigrantami – spółka, która planuje tu budować, zatrudnia strażnika. W oczekiwaniu na rozpoczęcie prac, które ma nastąpić za cztery miesiące, strażnik urzęduje w małym mieszkaniu na parterze oraz pobiera pensję. Jean Pierre Trarieux, lat pięćdziesiąt pięć, dawny członek personelu sprzątającego szpital. Rozwiedziony. Nienotowany. To Armand na podstawie sporządzonej przez dział techniczny listy nazwisk wpadł na trop jego furgonetki. Niejaki Lagrange, rzemieślnik specjalizujący się w instalacji okien z PCW, dwa lata temu przeszedł na emeryturę i sprzedał cały swój sprzęt i narzędzia. Furgonetkę odkupił od niego Trarieux, który tylko z grubsza zamalował sprayem umieszczone przez Lagrange’a dane handlowe. Fotografię dolnego fragmentu karoserii Armand przesłał e-mailem do komisariatu dzielnicowego, skąd pchnięto funkcjonariusza, żeby ją obejrzał. Po skończonej służbie brygadier Simonet, któremu było to akurat po drodze, udał się na miejsce i po raz pierwszy w życiu pożałował, że tak się zawsze bronił przed kupnem komórki. Zamiast wrócić do domu, popędził z powrotem na komisariat. Święcie przekonany, że ślad zielonej farby na zaparkowanej przed dawnym szpitalem kamionetce Jeana Pierre’a Trarieux wygląda dokładnie tak samo jak ten ze zdjęcia. Mimo to Camille chciał mieć całkowitą pewność. Nie wydaje się sygnału do ataku bez podjęcia pewnych środków ostrożności, polecił więc jednemu z ludzi dyskretnie wspiąć się na mur. Nocą jest tu zbyt ciemno, żeby zrobić zdjęcia zwiadowcze, ale okazało się, że furgonetka zniknęła. Wszystko wskazuje na to, że podejrzanego nie ma w domu; w mieszkaniu nie pali się światło, nie ma śladu jego obecności. Czekają, aż wróci, żeby go dopaść. Pułapka została zastawiona, wszystko gotowe. Więc zaczajeni czekają. W każdym razie do czasu pojawienia się sędziego i komisarza. Konferencja na szczycie odbywa się w jednym z nieoznakowanych wozów, zaparkowanych kilkaset metrów od głównej bramy. Sędzia to trzydziestoletni facet, noszący nazwisko byłego sekretarza stanu za Giscarda d’Estaing czy Mitterranda, zapewne swojego dziadka: Vidard. Szczupły, oschły, w garniturze w delikatne prążki, w mokasynach i ze złotymi spinkami w mankietach. Takie detale wiele mówią o człowieku. Sędzia wygląda, jakby urodził się już w garniturze i pod krawatem. Choćby maksymalnie popuścić wodze fantazji, nie sposób wyobrazić go sobie na golasa. Sztywny, jakby kij połknął, niestroniący jednakowoż od pewnej kokieterii; włosy ma przylizane i z przedziałkiem z boku zgodnie z modą panującą wśród ubezpieczycieli, którym marzy się polityka. Wygląda jak podstarzały lowelas in spe. Na widok takiego faceta Irène, zasłaniając usta, wybuchała śmiechem i pytała Camille’a: „Mój Boże, co za przystojniak! Czemu ja nie mam za męża takiego przystojniaka?”. I wygląda też na niezłego palanta. To zapewne przypadłość rodzinna, stwierdza w duchu Camille. Sędzia spieszy się, chce od razu przystąpić do natarcia. Możliwe, że wśród swoich przodków ma też jakiegoś generała piechoty, bo pilno mu jak najszybciej rozprawić się z tym Trarieux.

– Bzdura, nie możemy tego zrobić. Camille powinien chyba być bardziej oględny, zachować formy, tyle że ten dupek sędzia zdaje się zapominać, że w grę wchodzi życie porwanej przed pięcioma dniami kobiety. Do akcji wkracza Le Guen. – Jak się pan przekona, panie sędzio, inspektor Verhoeven bywa czasami dość… porywczy. Chodzi mu po prostu o to, że zapewne rozważniej byłoby zaczekać na powrót owego Trarieux. Sędziego ani trochę nie peszy porywczość Camille’a. Wręcz rad by pokazać, że niestraszne mu przeciwności, że jest człowiekiem stanowczym. Co więcej, strategiem. – Proponuję otoczyć miejsce, uwolnić zakładnika i zaczekać na porywacza na zewnątrz. – Wobec milczenia kwitującego jego błyskotliwą propozycję dodaje: – Zastawimy na niego pułapkę. Wszystkich zatkało. Sędzia najwyraźniej uznaje, że z podziwu. Camille reaguje pierwszy: – Skąd pan wie, że zakładnik jest w środku? – A pan jest chociaż pewny, że to o niego chodzi? – Jesteśmy pewni, że jego pojazd stał na czatach w miejscu i w porze, kiedy kobieta została porwana. – Więc to on. Cisza. Le Guen zastanawia się, jak zażegnać konflikt, lecz sędzia go ubiega: – Rozumiem wasze stanowisko, panowie, ale chodzi o to, że mamy już inne czasy… – Zamieniam się w słuch – cedzi Camille. – Wybaczcie, że wam to powiem, ale teraz nie stawiamy już na pierwszym miejscu sprawcy… Teraz naszym priorytetem jest ofiara. – I spoglądając na obu policjantów, triumfalnie kończy: – Ściganie sprawców jest godne pochwały, to wręcz obowiązek. Ale nas przede wszystkim interesują ofiary. To z ich powodu się tu znaleźliśmy. Camille już otwiera usta, ale nie ma czasu odpowiedzieć, bo sędzia wysiada. A potem z komórką w ręku nachyla się i patrząc przez spuszczoną szybę Le Guenowi prosto w oczy, oświadcza: – Wzywam RAID[1]. Natychmiast. – To kompletny kretyn! – rzuca Camille do Le Guena. Sędzia nie odszedł jeszcze wystarczająco daleko od samochodu, lecz udaje, że nie usłyszał. To też sprawa genów. Le Guen unosi oczy i z kolei on sięga po telefon. Potrzebne im są posiłki do zabezpieczenia terenu na wypadek, gdyby Trarieux pojawił się dokładnie w chwili rozpoczęcia ataku. W niecałą godzinę później wszyscy są już gotowi. Jest pierwsza trzydzieści w nocy. W trybie pilnym ściągnięto komplet kluczy potrzebnych do otworzenia wszystkich wejść. Camille nie zna komisarza RAID-u, Norberta. Człowieka o takim nazwisku nikt nie pyta o imię. Wygolona czaszka, koci krok; Camille ma wrażenie, że widywał go już setki razy. Po przestudiowaniu planów i zdjęć satelitarnych agenci RAID-u zajęli pozycje w czterech miejscach: jedna grupa na dachu, jedna przy bramie głównej, dwie pod oknami. Ekipy Wydziału Kryminalnego otoczyły teren; trzy z nich Camille umieścił w nieoznakowanych samochodach pod każdą z bram wjazdowych. Czwarta dyskretnie pilnuje wylotu kanalizacyjnego, jedynego wyjścia ewakuacyjnego, na wypadek gdyby Trarieux chciał skorzystać z tej drogi ucieczki. Camille nie ma przekonania do tej operacji. Z kolei Norbert zachowuje ostrożność. Przy komisarzu, inspektorze i sędzi obwarowuje

się w swoim profesjonalizmie. Na pytanie (zadane przez sędziego): czy da radę otoczyć miejsce przestępstwa i uwolnić przetrzymywaną w nim kobietę, Norbert studiuje w skupieniu plany, robi obchód całego budynku i w końcu po niespełna ośmiu minutach odpowiada, że da radę otoczyć miejsce przestępstwa. Stosowność takiego kroku oraz jego zasadność to już inna sprawa, co do której nie jemu się wypowiadać. Jego milczenie jest bardzo wymowne. Camille jest zachwycony. Oczywiście, bardzo trudno jest tak stać i czekać na powrót Trarieux, wiedząc, że w środku znajduje się kobieta przetrzymywana w warunkach lepiej sobie nie wyobrażać jakich. Niemniej zdaniem Camille’a tak byłoby słuszniej. Norbert wycofuje się o krok, sędzia o krok się posuwa. – Co stracimy, czekając? – pyta Camille. – Czas – odpowiada sędzia. – Co stracimy, zachowując ostrożność? – Być może czyjeś życie. Nawet Le Guen wstrzymuje się z interwencją. I nagle na placu boju Camille zostaje sam. Więc atak. Szturm RAID-u ma nastąpić za dziesięć minut, wszyscy rozbiegają się na swoje pozycje, czas na ostatnie korekty. Camille bierze na bok funkcjonariusza, który wdrapał się na mur, i pyta: – Powiedz mi jeszcze raz, jak jest w środku. Funkcjonariusz nie bardzo wie, co odpowiedzieć. – To znaczy, co tam w środku widziałeś? – Camille zaczyna się denerwować. – No cóż, nic takiego, jakieś ustrojstwa do robót budowlanych, kontener, barakowóz, chyba jakieś maszyny do rozbiórki. No, taką maszynę… I właśnie ta maszyna daje Camille’owi wiele do myślenia. Norbert i jego ludzie sygnalizują, że są już na miejscach. Le Guen wejdzie z nimi. Camille postanawia zostać w pobliżu bramy. Zapamiętuje dokładny czas rozpoczęcia przez Norberta operacji: pierwsza pięćdziesiąt siedem w nocy. Nad uśpionym budynkiem błyskają co chwila światła, słychać galop kroków. Camille rozmyśla. Maszyny budowlane, „jakieś ustrojstwa do robót budowlanych”… – Tu jest pies pogrzebany – mówi do Louisa. Louis marszczy brwi, czekając na wyjaśnienia. – Robotnicy, technicy, sam nie wiem… ściąga się sprzęt pod kątem przyszłych robót, być może odbywają się już nawet jakieś zebrania robocze. Czyli… – …nie tu ją trzyma. Camille nie ma czasu odpowiedzieć, bo dokładnie w tym momencie na rogu ulicy pojawia się biała furgonetka Jeana Pierre’a Trarieux. Od tej chwili wszystko potoczy się już błyskawicznie. Camille wskoczy do wozu prowadzonego przez Louisa, wezwie cztery jednostki otaczające teren. Ruszają w pościg. Camille żongluje pokładowym radiem, informuje o trasie, w jakim kierunku ucieka kamionetka. Nie jedzie zbyt szybko, dymi jak parowóz, to stary, zdezelowany model i choćby Trarieux nie wiem jak się starał, nigdy nie zdoła przekroczyć siedemdziesięciu kilometrów na godzinę. Nie mówiąc już o tym, że żaden z niego mistrz kierownicy. Waha się, traci cenne minuty na jakieś idiotyczne objazdy, co pozostawia Camille’owi czas na zaciśnięcie sideł potrzasku. Louis bez problemu za nim nadąża. Jeszcze kilka sekund i wozy policyjne na sygnale otoczą uciekający pojazd. Camille nadal informuje, gdzie się znajdują, Louis zapala wszystkie reflektory i siada na ogonie furgonetki, żeby kierowca z wrażenia jeszcze bardziej stracił głowę, nadjeżdżają dwa inne radiowozy – jeden z prawej, drugi z lewej, czwarty przebił się przez obwodnicę i nadjeżdża pod prąd. Zabawa skończona.

Le Guen dzwoni do Camille’a. – Masz go? – Prawie! – krzyczy Camille, kurczowo uczepiony pasów bezpieczeństwa. – A ty? – Tylko go nie zgub! Bo dziewczyny tu nie ma! – Wiem! – Co? – Nic! – Nikogo tu nie ma, słyszysz? – wrzeszczy Le Guen. – Ani żywej duszy! Ta sprawa będzie obfitować w obrazy, jak już wkrótce przekona się Camille. Pierwsze ujęcie, inauguracyjne niejako, przedstawia estakadę nad obwodnicą, na której w ostatniej chwili i w poprzek jezdni wyhamowała kamionetka Trarieux. Za nią stoją dwa radiowozy, z przodu trzeci, który tarasuje drogę. Policjanci wyskakują i pod osłoną otwartych drzwi radiowozów składają się do strzału. Camille również wysiada, wyciąga broń i już ma wykrzyknąć ostrzegawczo, kiedy kierowca nagle wyskakuje z kamionetki i rusza ciężkim kłusem w stronę balustrady mostu, na której następnie, o dziwo, siada przodem do nich, jakby zapraszał, żeby podeszli bliżej. Widząc go siedzącego na betonowej balustradzie tyłem do obwodnicy, twarzą do policjantów, którzy powoli, z wycelowaną bronią się do niego zbliżają, wszyscy natychmiast domyślają się, co będzie dalej. To pierwszy obraz – mężczyzna patrzy na podchodzących coraz bliżej policjantów – jaki pozostanie mu w pamięci. Mężczyzna rozkłada ramiona, jakby zamierzał wygłosić jakieś doniosłe oświadczenie. A potem unosi w górę nogi. Bardzo wysoko. I wykonuje przewrót w tył. Nim zdążą dobiec do balustrady, policjanci słyszą łoskot ciała spadającego na drogę szybkiego ruchu, huk ciężarówki, która je natychmiast miażdży, pisk hamulców, klaksony, szczęk gniecionej blachy karoserii samochodów, które nie zdążyły wyhamować. Camille patrzy na karambol samochodów w dole, zapalone reflektory, światła sygnalizacyjne. Odwraca się, podbiega do balustrady po drugiej stronie estakady i znowu się nachyla: ciało mężczyzny dostało się pod koła naczepy, widać je tylko do połowy, głównie zmiażdżoną głowę i krew rozlewającą się powoli coraz szerszą kałużą po asfalcie. Drugi obraz dociera do Camille’a jakieś dwadzieścia minut później. Ruch na całej obwodnicy został wstrzymany, wszędzie pełno świateł, kogutów, syren policyjnych, sygnalizatorów ostrzegawczych, karetek pogotowia, strażaków, policjantów, kierowców, gapiów. Louis i Camille siedzą w samochodzie na estakadzie. Louis notuje informacje o Trarieux, które Armand dyktuje mu przez telefon. Obok niego Camille w lateksowych rękawiczkach trzyma komórkę znalezioną przy zwłokach, która cudem uniknęła kół naczepy. Zdjęcia. Sześć zdjęć. Widać na nich drewnianą skrzynię z szeroko zbitych desek, zawieszoną nad ziemią. I zamkniętą w tej skrzyni kobietę, młodą kobietę, mającą około trzydziestu lat, z brudnymi przetłuszczonymi włosami, kompletnie gołą, skuloną w wyraźnie zbyt ciasnej przestrzeni. Na każdym zdjęciu kobieta patrzy na fotografa. Ma głębokie sińce pod oczami, nieprzytomny wzrok. Rysy ma jednak delikatne, piękne ciemne oczy i choć znajduje się w stanie więcej niż opłakanym, widać, że w normalnych okolicznościach musi być dość ładna. Na razie jednak wszystkie zdjęcia potwierdzają jedno: ładna czy nie, uwięziona dziewczyna jest bliska śmierci. – To dziewica – stwierdza Louis.

– Oszalałeś? Ma co najmniej trzydziestkę! – Nie dziewczyna. Klatka. Taką klatkę nazywa się „dziewicą”. – I widząc, że Camille pytająco marszczy brwi, dodaje: – Taką, w której nie można ani siedzieć, ani stać. I milknie. Nie lubi chwalić się swoją wiedzą, wie, że przy Camille’u lepiej nie… Ale tym razem zirytowany Camille gestem pokazuje, żeby mówił dalej. – Tortura wymyślona za Ludwika XI, chyba dla biskupa Verdun. Spędził w niej ponad dziesięć lat. To bierna, bardzo skuteczna forma tortury. Stawy sztywnieją, mięśnie zanikają… Doprowadza do szaleństwa. Obraz palców młodej kobiety zaciśniętych na desce jest przejmujący. Na ostatnim zdjęciu widać tylko górną część jej twarzy i trzy ogromne szczury na wieku skrzyni. – Szlag by to… – Camille rzuca komórkę Louisowi, jakby się bał, że go poparzy. – Znajdź datę i godzinę. Camille i technologia… Louisowi cała operacja zajmuje cztery sekundy. – Ostatnie zdjęcie jest sprzed trzech godzin. – A połączenia? Połączenia! Louis z wielką szybkością przebiera palcami po klawiszach. Być może uda się namierzyć współrzędne geograficzne aparatu, zlokalizować miejsce, skąd dzwoniono. – Ostatnie połączenie jest sprzed dziesięciu dni… Od porwania dziewczyny ani razu już nie dzwonił. Cisza. Nie wiadomo, kim jest dziewczyna ani gdzie się znajduje. Jedyny człowiek, który to wiedział, zginął właśnie pod kołami ciężarówki. Z komórki porywacza Camille wybiera dwa zdjęcia, w tym to, na którym widać trzy wielkie szczury. Wysyła MMS-a do sędziego i kopię do Le Guena: W jaki sposób teraz, kiedy sprawca nie żyje, uratujemy ofiarę?

13

Alex otworzyła oczy. Szczur był naprzeciwko, ledwie kilka centymetrów od jej twarzy, tak blisko, że wydał jej się trzy, cztery razy większy niż w rzeczywistości. Wrzasnęła, szczur momentalnie wycofał się do koszyka, po czym szybko pomknął po linie w górę i znieruchomiał, wahając się, co teraz, węsząc i próbując ocenić stopień zagrożenia. I czy jest o co walczyć. Nieczuły na wyzwiska, jakimi obrzucała go Alex, przez dłuższą chwilę tkwił uczepiony liny głową w dół, wychylony w jej stronę. Patrzyła na jego różowy nos, lśniące ślepia, błyszczącą sierść, długie jasne wibryssy i potwornie długi ogon, zdrętwiała ze strachu, wstrzymując oddech, wreszcie, wycieńczona, musiała w końcu wypuścić powietrze z płuc. Przez dłuższą chwilę tak się w siebie z odległości czterdziestu centymetrów nieruchomo wpatrywali. A potem szczur ostrożnie schodzi do koszyka i zaczyna chrupać krokiety, co rusz popatrując na Alex. Od czasu do czasu spłoszony szybkim ruchem cofa się gotów do ucieczki, ale zaraz znowu wraca, jakby rozumiał, że z jej strony nic mu nie grozi. To dorosły osobnik, mierzy prawie trzydzieści centymetrów. Alex kuli się w głębi klatki byle jak najdalej i wpatruje się w niego z natężeniem, śmiesznym, bo mającym go utrzymać na dystans. Zjadłszy krokiety, szczur nie od razu wspiął się po linie z powrotem na górę. Ruszył w stronę Alex, która tym razem już nie wrzasnęła, tylko zamknęła oczy. I z zamkniętymi oczami się rozpłakała. Kiedy je znów otworzyła, szczura nie było. Ojciec Pascala Trarieux. Jak ją znalazł? Gdyby jej umysł nie działał tak ospale, być może potrafiłaby sobie na to odpowiedzieć, ale jej myślom brak dynamiki, są nieruchome, zastygłe jak fotografie. Zresztą jakie to ma teraz znaczenie? Negocjować – oto co powinna zrobić. Musi wymyślić jakąś bajeczkę, coś wiarygodnego, byle tylko wypuścił ją z tej klatki, a potem już sobie jakoś poradzi. Z wysiłkiem się koncentruje, ale nie ma czasu rozwinąć tego pomysłu. Bo właśnie pojawił się drugi szczur. Jeszcze większy od tamtego. Możliwe, że przywódca stada. Dużo ciemniej umaszczony. I nie wspiął się po sznurze, do którego przywiązany jest wiklinowy koszyk, nie, ten spuścił się po linie, na której wisi klatka, i w przeciwieństwie do tego pierwszego nie spłoszył go jej wrzask ani wyzwiska. Krótkimi, urywanymi ruchami zsunął się po pionowej linie, oparł dwie przednie łapy na desce pokrywy skrzyni tuż nad jej głową, poczuła jego silny odór, to bardzo duży szczur, bardzo błyszczący, o bardzo długich wąsach, bardzo czarnych oczach i ogonie tak długim, że w pewnej chwili przez otwór między deskami dotknął jej ramienia. Alex wrzasnęła. Na to szczur spokojnie odwrócił się, popatrzył na nią i poszedł dalej. Drepcze po desce w tę i z powrotem, od czasu do czasu zatrzyma się, spojrzy na nią i rusza dalej. Zupełnie jakby zdejmował pomiary. Alex w najwyższym napięciu, z zapartym tchem, z sercem, które mało jej z piersi nie wyskoczy, nie odrywa od niego oczu. To przez ten smród, mówi sobie. Cuchnę brudem, moczem, rzygowinami. Zwęszył padlinę. Szczur staje na tylnych łapach, unosi łeb, węszy. Alex spogląda w górę liny. Zaczynają po niej schodzić dwa następne.

14

Plac budowy przy starym szpitalu wygląda, jakby go najechała ekipa filmowa. Po wyjeździe RAID-u służby techniczne rozciągnęły na nim dziesiątki metrów kabli, w środku nocy dziedziniec tonie w powodzi świateł jupiterów niezostawiających nigdzie najmniejszego nawet skrawka cienia. Czerwono-białe plastikowe taśmy wytyczają trasy, którymi można się poruszać bez obawy zatarcia śladów na miejscu przestępstwa. Technicy zdejmują odciski. Pytanie brzmi: czy Trarieux po porwaniu dziewczyny przez jakiś czas ją tutaj przetrzymywał? Armand lubi, jak jest dużo ludzi. Dla niego tłum oznacza przede wszystkim źródło papierosów. Z niezawodną pewnością slalomując między tymi, których już zbyt wiele razy naciągnął, nim ci zdążyli ostrzec nowo przybyłych, zdołał uzbierać zapas na pełne cztery dni. Stoi na dziedzińcu, dopalając ostatnie milimetry szluga, który parzy go już w palce, i bezradnie obserwuje całe zamieszanie. – I co, sędzia się już zmył? – pyta Camille. Armand chętnie by go przystopował, ale świadom zalet opanowania, zachowuje stoicki spokój. – Powiesz mi, że na obwodnicy też się nie zjawił – ciągnie Camille. – A szkoda, bo nieczęsto zdarza się zatrzymanie sprawcy przez ciężarówkę. Chociaż… – Camille ostentacyjnie spogląda na zegarek, Armand z kamienną twarzą wpatruje się w czubki własnych butów, Louis sprawia wrażenie bezgranicznie zafascynowanego konstrukcją jednej z maszyn budowlanych. – Chociaż o trzeciej w nocy nasz sędzia pewnie już śpi. Trudno mu się dziwić. Zważywszy liczbę jego wpadek, czekają go ciężkie dni. Armand z westchnieniem odrzuca mikroskopijnego peta. – O co chodzi? Co takiego powiedziałem? – dopytuje Camille. – O nic – mówi Armand. – Nic nie powiedziałeś. To jak, bierzemy się do roboty czy nie? Ma rację. Camille i Louis torują sobie drogę do mieszkania Trarieux, w którym kręcą się również ludzie ze służb technicznych, a że miejsca w nim niewiele, starają się jakoś razem pomieścić. Najpierw Verhoeven się rozgląda. Lokum skromne, w pomieszczeniach czysto, w naczyniach porządek, narzędzia ułożone rządkiem jak na wystawie sklepu dla majsterkowiczów oraz imponujące zapasy piwa. Tyle, że można by nim spoić całą Nikaraguę. Poza tym żadnych papierów, żadnych książek ani zeszytów – mieszkanie analfabety. Na uwagę zasługuje jedynie pokój nastolatka. – Syn, Pascal… – mówi Louis, zaglądając w notatki. W przeciwieństwie do reszty mieszkania, w tym pokoju od wieków nikt nie sprzątał; zaduch, wilgotna pościel jadąca stęchlizną. Konsola do gier XBOX i joystick pokryte grubą warstwą kurzu. I tylko na potężnym komputerze znać ślady czyszczenia, jakby ktoś kilka razy przetarł mankietem rękawa jego wielki ekran. Jeden z techników przeprowadza już wstępne oględziny twardego dysku, który potem zostanie zabrany do pełnej analizy. – Same gry – mówi. – Łącze z internetem… Camille słucha, przyglądając się fotografowanej przez techników zawartości szafy ściennej. – I pornostrony – dodaje informatyk. – Gry i dupy. Z moim dzieciakiem jest tak samo. – Trzydzieści sześć lat – mówi Louis. I na ich pytające spojrzenie wyjaśnia: – Tyle ma jego syn. – No tak, to trochę zmienia postać rzeczy… – zgadza się informatyk.

Szafa ścienna mieści zbrojownię Trarieux. Kij baseballowy, plecione rzemienne bykowce, kastet – strażnik przyszłego placu budowy najwyraźniej traktował swoją pracę i patrolowanie terenu ze śmiertelną powagą. Aż dziw, że nie znaleźli też pitbula. – Tutaj pitbulem był Trarieux – wyjaśnia Camille w odpowiedzi na głośno wyrażone zdziwienie Louisa. I pyta informatyka: – Coś jeszcze? – E-maile. Trochę. Niewiele. Zważywszy jego ortografię… – Taką jak u twojego syna? Technik żachnął się. Co innego, gdyby to wyszło od niego. Camille spogląda na ekran. Faktycznie. Z tego, co widać – różne nieistotne wiadomości zapisane niemal fonetycznie. Louis podaje Camille’owi lateksowe rękawiczki; ten wkłada je i sięga po znalezioną w szufladzie komody fotografię. Zrobioną zapewne kilka miesięcy temu, bo chłopak sfotografowany jest na placu budowy, na którym stróżuje jego ojciec; ten sam zastawiony maszynami dziedziniec, który widzą teraz przez okno. Niezbyt urodziwy, dość wysoki, chudy, długi nos, nieciekawa twarz. Przypomina sobie zdjęcia dziewczyny w klatce. Ciężko doświadczonej, ale ładnej. Niezbyt dobrana z nich para. – Wygląda na kompletnego głąba – stwierdza Camille.

15

Przypomniało jej się usłyszane kiedyś zdanie: kiedy zobaczy się jednego szczura, to znaczy, że jest ich dziesięć. A widzi ich już siedem. Przepychają się, żądne zawładnięcia liną, ale przede wszystkim krokietami. To dziwne, ale najbardziej żarłoczne nie są wcale te największe. Te sprawiają raczej wrażenie strategów. Zwłaszcza dwa, które przez dłuższą chwilę okupują wieko klatki, zupełnie nie reagując na jej krzyki i wyzwiska. Alex wpada w panikę, kiedy stają na tylnych łapach i zaczynają węszyć. Są wtedy monstrualne, nienaturalnie wielkie. Z czasem niektóre robią się coraz bardziej natrętne, jakby rozumiały, że z jej strony nic im nie grozi. Rozzuchwalają się. Wczesnym wieczorem jeden z nich, średniej wielkości, próbując przedostać się po grzbiecie innego, wpadł do klatki i wylądował Alex na plecach. Ze wstrętem szarpnęła się, wrzasnęła, w kolonii szczurów na moment zapanowało zamieszanie. Konsternacja nie trwała długo i kilka minut później wszystkie znów były na miejscu. Jeden zwłaszcza, jak Alex przypuszcza, młody, jest bardzo zachłanny, natarczywy, obwąchując ją, podchodzi naprawdę blisko, im bardziej ona się kuli, tym bliżej podchodzi i dopiero kiedy Alex co sił w płucach wrzaśnie i plunie, wycofuje się. Trarieux nie przychodził już od dawna, nie było go co najmniej od jednego lub dwóch dni, może nawet dłużej. A teraz mija kolejny dzień; gdyby tylko mogła dowiedzieć się, która jest godzina, jaki dzień tygodnia… Dziwi ją, że nie przychodzi, że opuszcza trzy, cztery wizyty z rzędu. Dręczy ją myśl, że może jej zabraknąć wody. Bardzo ją oszczędza, na szczęście wczoraj dużo nie wypiła, zostało jeszcze prawie pół butelki, ale liczyła, że Trarieux odnowi zapasy. Szczury też zachowują się spokojniej, kiedy mają krokiety, bez nich stają się nerwowe i zniecierpliwione. Trudno uwierzyć, ale w największy popłoch wprawia Alex myśl, że mógłby ją opuścić. Zostawić w tej klatce na pewną śmierć z głodu i pragnienia, pod czujnym spojrzeniem szczurów, które już wkrótce pozwolą sobie na jeszcze więcej. Te największe już teraz dziwnie jej się przyglądają; Alex podejrzewa je o najgorsze. Od chwili gdy pojawił się pierwszy, nie zdąży upłynąć dwadzieścia minut, by po linie nie spuścił się następny, sprawdzając, czy są jeszcze jakieś krokiety. Niektóre z nich, bujając się w wiklinowym koszyku, badawczo się w nią wpatrują.

16

Siódma rano. Komisarz wziął Camille’a na słówko. – Tym razem podkręcisz mi piłkę, co? Camille nic nie obiecuje. – Brzmi obiecująco… – stwierdza Le Guen. W rzeczy samej. Po przyjeździe sędziego Vidarda Camille nie może się powstrzymać, by nie otworzyć drzwi i wskazując rozwieszone na ścianie zdjęcia młodej kobiety, nie powiedzieć: – Tak pan kocha ofiary, panie sędzio, więc powinien pan być usatysfakcjonowany. Ta tutaj jest naprawdę niezła. Oglądanie tych powiększonych fotografii jest jak sadystyczne podglądactwo. Stanowią przykry widok. Tu bliskie obłędu spojrzenie młodej kobiety w poziomej szczelinie między dwiema deskami, tam jej ciało, skulone, jak złamane wpół, ze spuszczoną głową wciśniętą w wieko klatki, gdzie indziej bliskie ujęcie jej dłoni z paznokciami rozkrwawionymi zapewne od drapania o drewno. Na innym znowu widać jej ręce i butelkę wody, zbyt dużą, by zmieścić się między deskami; nietrudno wyobrazić sobie dziewczynę, jak z zachłannością rozbitka chłepcze wodę ze skulonej dłoni; prawdopodobnie nigdy nie opuszczała klatki, musiała załatwiać w niej wszystkie potrzeby, bo jest umazana nieczystościami. I brudna, poturbowana, widać, że była bita, maltretowana, zapewne zgwałcona. Całość jest o tyle bardziej wstrząsająca, że ta kobieta wciąż żyje. Aż strach wyobrazić sobie, co ją jeszcze czeka. A jednak mimo tego widoku, mimo prowokacji Camille’a, sędzia Vidard ze spokojem ogląda kolejne fotografie. Wszyscy milczą. Wszyscy, czyli Armand, Louis i sześciu śledczych, których sprowadził Le Guen. Skombinowanie tylu ludzi ot tak, z marszu, było sporym wyczynem. Sędzia przechadza się wzdłuż ściany ze zdjęciami z miną naturalną i poważną. Istny sekretarz stanu otwierający wystawę. Młody kretyn z pomysłami pieprzonego kretyna, stwierdza w duchu Camille, ale przynajmniej nie tchórz, bo oto odwraca się do inspektora ze słowami: – Inspektorze Verhoeven, kontestuje pan moją decyzję o nalocie na lokal Trarieux, ja zaś kontestuję sposób, w jaki od samego początku prowadzi pan to śledztwo. – Camille już otwiera usta, lecz sędzia, unosząc wysoko otwartą dłoń, nie dopuszcza go do słowa: – Jest między nami konflikt, lecz proponuję, byśmy nasze porachunki odłożyli na później. Uważam, że sprawą obecnie najpilniejszą, cokolwiek pan o tym sądzi, jest szybkie odnalezienie… tej ofiary. Kompletny kretyn, lecz bezsprzecznie kretyn zręczny. Le Guen w milczeniu odczekuje dwie, trzy sekundy i chrząka. Ale sędzia, zwracając się do ekipy, szybko znów zabiera głos: – Pozwoli pan, panie komisarzu, że pogratuluję pańskim ludziom: dysponując tak znikomą liczbą danych, tak szybko namierzyli tego Trarieux. To godne podziwu. Tego dla Camille’a już za wiele. – Prowadzi pan kampanię wyborczą? – pyta. – Czy to wasz znak firmowy? Le Guen ponownie chrząka. Ponownie zapada cisza. Louis uszczęśliwiony sznuruje usta, Armand uśmiecha się do własnych butów, pozostali zachodzą w głowę, w co też wdepnęli. – Inspektorze – odpowiada sędzia – znam pańskie zasługi. Znam również pańską prywatną historię, mającą ścisły związek z pana pracą. W tym momencie uśmiechy na twarzach Louisa i Armanda zastygają, w umysłach

Camille’a i Le Guena zapala się światło ostrzegawcze. Sędzia podchodzi do inspektora, nie za blisko, żeby nie wyglądało, że mierzy go wzrokiem. – Jeśli czuje pan, że ta sprawa… jak by to ująć… znajduje zbyt głęboki oddźwięk w pańskim życiu osobistym, ja pierwszy to zrozumiem. – Ostrzeżenie jest wyraźne, pogróżka ledwie zawoalowana. – Jestem pewny, że komisarz Le Guen będzie mógł przekazać tę sprawę komu innemu, mniej uwikłanemu. Ale-ale-ale… – teraz z kolei rozkłada ręce szeroko, jakby chciał nimi objąć chmury – ale… decyzję pozostawiam panu, inspektorze. Z pełnym zaufaniem. Teraz Camille wie już na pewno: to palant. Tysiące razy w życiu potrafił wczuć się w emocje ludzi, którzy dopuścili się zbrodni w afekcie. Takich, którzy zamordowali bez premedytacji, pod wpływem gniewu, zaślepienia. Mężczyzn, którzy udusili żonę, żon, które zadźgały męża, synów, którzy wypchnęli ojca przez okno, ludzi, którzy strzelali do swoich przyjaciół, którzy zamordowali syna sąsiada; aresztował takich dziesiątki i teraz szuka w pamięci przypadku inspektora policji, który z broni służbowej oddałby strzał prosto w czoło sędziego. Ale nic nie mówi. Kiwa tylko głową. Utrzymanie języka za zębami wymaga od niego nadludzkiego wysiłku, ponieważ sędzia uczynił niniejszym nikczemną aluzję do Irène; ale właśnie dlatego, że porwano kobietę, a on poprzysiągł sobie, że znajdzie ją żywą, zmusza się do milczenia. Sędzia o tym wie, sędzia to rozumie i najwyraźniej milczenie Camille’a uznaje za punkt dla siebie. – W porządku – mówi z nieskrywaną satysfakcją. – A teraz, kiedy ego ustąpiło miejsca poczuciu obowiązku, myślę, że mogą się panowie zabrać z powrotem do pracy. Camille go zabije. Jest pewny, że to zrobi. Będzie to wymagało czasu, ale zabije tego faceta. Własnoręcznie. Dbały o efektowne zejście ze sceny sędzia odwraca się do Le Guena i subtelnie wyważonym głosem mówi: – Pan zaś, panie komisarzu, będzie mnie naturalnie o wszystkim na bieżąco informował. – Dwie najpilniejsze sprawy – tłumaczy Camille swojej ekipie. – Przede wszystkim sporządzenie portretu owego Trarieux. Poznanie jego życia, ponieważ to w nim znajdziemy ślad dziewczyny, możliwe, że nawet jej tożsamość. Bo w tym jest pierwszy problem: nadal nic o niej nie wiemy, ani kim jest, ani tym bardziej dlaczego ją porwał. Co nas prowadzi do punktu drugiego; jedyny trop, jakim możemy pójść, to kontakty w jego komórce i na komputerze syna, z którego Trarieux korzystał. Sprawy dawne, jeśli wierzyć billingom, sprzed co najmniej kilku tygodni, ale mamy tylko to. Niewiele. A to, co w chwili obecnej wiedzą na pewno, każe się spodziewać najgorszego. Nie wiadomo, co Trarieux zamierzał zrobić z dziewczyną, zamykając ją w tej wiszącej klatce, ale teraz, po jego śmierci nie ma najmniejszych wątpliwości, że dziewczyna już długo nie pożyje. Choć nikt nie mówi tego głośno, grozi jej odwodnienie, wycieńczenie; wszyscy wiedzą, że oznacza to agonię długą i bolesną. Nie wspominając już o szczurach. Pierwszy zabiera głos Marsan, technik, który będzie łącznikiem między brygadą Verhoevena a ekipami technicznymi pracującymi nad sprawą. – Nawet jeśli znajdziecie ją żywą – mówi – odwodnienie może spowodować nieodwracalne spustoszenia neurologiczne. Możecie znaleźć warzywo. Ten nie bawi się w subtelności. I słusznie, myśli Camille. Mnie na to nie stać, bo się boję, a przecież bojąc się, jej nie znajdę. Otrząsa się. – Furgonetka? – pyta. – Gruntownie przebadana zeszłej nocy – odpowiada Marsan, zaglądając w notatki. – Znaleziono włosy i krew dziewczyny, więc jej DNA, ale ponieważ nie jest notowana, nadal nie wiadomo, kim jest.

– Portret pamięciowy? Trarieux w wewnętrznej kieszeni kurtki miał zdjęcie syna zrobione w jakimś wesołym miasteczku. Jest na nim w towarzystwie dziewczyny, którą obejmuje za szyję, ale niewiele widać, bo zdjęcie jest utytłane we krwi, zresztą i tak zostało zrobione ze zbyt dużej odległości. Dziewczyna jest trochę pulchna, nie ma pewności, czy to ta sama. Zdjęcia w komórce są bardziej obiecujące. – Powinien się udać – mówi Marsan. – Telefon jest marnej jakości, ale mamy dobre ujęcia twarzy, pod różnymi kątami, właściwie wszystko, czego potrzebujemy. Dostanie go pan po południu. Ważna będzie również analiza miejsca przestępstwa. Tyle że zdjęcia zostały robione z bliskiej lub bardzo bliskiej odległości, więc z pomieszczenia, w którym młoda kobieta jest więziona, widać bardzo niewiele. Technicy zeskanowali je, wykonali pomiary, analizy, symulacje, badania… – Nadal nie wiadomo, co to za rodzaj budynku – ciągnie Marsan. – Sądząc po godzinie zrobienia zdjęć oraz jakości i natężeniu światła, wnioskujemy, że jest zwrócony na północny wschód. Niezwykle częsta lokalizacja. Nie jesteśmy w stanie określić wielkości pomieszczeń, bo zdjęcia nie mają żadnej perspektywy ani głębokości. Światło pada z góry, wysokość sufitów oceniamy na co najmniej cztery metry. Możliwe, że nawet więcej. Na podłodze beton i bez wątpienia zacieki wody. Wszystkie zdjęcia zostały zrobione w świetle dziennym, niewykluczone, że w budynku brak jest zasilania elektrycznego. Co do materiału użytego przez porywacza – z tego, co widać, a widać niewiele, nic szczególnego. Zwykła skrzynia z surowego drewna, zamocowana na zwykłej śrubie, pierścień z nierdzewnej stali oraz widoczny kawałek klasycznej konopnej liny – wszystko standardowe. Natomiast szczury nie są zwierzętami hodowlanymi, co by wskazywało, że budynek jest opuszczony i zdewastowany. – Z daty i godziny zdjęć wynika, że Trarieux zjawiał się co najmniej dwa razy dziennie – mówi Camille. – Obszar poszukiwań zawęża się więc do paryskich przedmieść. Obecni kiwają głowami, potakują. Camille stwierdza, że powiedział coś, co wszyscy najwyraźniej już wiedzieli. Przez moment widzi siebie siedzącego w domu z Kicią, żałuje, że tu jest, że nie przekazał sprawy Morelowi, kiedy ten wrócił. Zamyka oczy, na siłę bierze się w garść. Louis proponuje, żeby Armand na podstawie dostępnych danych sporządził skrótowy opis lokalu i rozesłał go w całej Île de France z zaznaczeniem, że sprawa jest pilna. Nie robią sobie złudzeń. Dane są tak lakoniczne, że z powodzeniem mogą odpowiadać trzem budynkom na pięć, tymczasem, jak wynika z informacji uzyskanych przez Armanda w prefekturach, region paryski liczy aż sześćdziesiąt cztery obszary uznane za „przemysłowe nieużytki”, nie licząc setek różnych zrujnowanych budynków i gmachów. – Nic do prasy? – pyta Camille, spoglądając na Le Guena. – Chyba żartujesz! Louis, który już ruszył korytarzem do wyjścia, zatroskany, wraca. – Tak się zastanawiam… – mówi do Camille’a. – Pomysł ze skonstruowaniem dziewicy świadczy o pewnym wyrafinowaniu, nie sądzi pan? Może to jednak trochę zbyt finezyjne jak na faceta w typie Trarieux? – Otóż nie, Louis, to ty jesteś zbyt finezyjny jak na faceta takiego jak Trarieux! On nie skonstruował dziewicy, to twoje własne skojarzenie, urocze odniesienie historyczne, świadczące, że jesteś człowiekiem wykształconym, ale on nie skonstruował dziewicy. On zbudował klatkę. Klatkę za ciasną. Rozparty w swoim dyrektorskim fotelu Le Guen słucha Camille’a z zamkniętymi oczami.

Wygląda, jakby spał. To jego metoda koncentracji. – Jean Pierre Trarieux – relacjonuje Camille – urodzony jedenastego października tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego drugiego roku. Dyplom montera, dwadzieścia siedem lat pracy w zakładach związanych z przemysłem lotniczym (zaczynał w siedemdziesiątym w Sud Aviation). W dziewięćdziesiątym siódmym w ramach zwolnień grupowych traci pracę, dwa lata na bezrobociu, znajduje zatrudnienie w dziale konserwacji szpitala René-Pointibiau, dwa lata później kolejna redukcja etatów i kolejne bezrobocie, z tą jednak różnicą, że w dwa tysiące drugim dostaje posadę strażnika na terenie nieużytku przemysłowego. Wyprowadza się z dotychczasowego mieszkania, przenosi się do lokalu służbowego. – Choleryk? – Furiat. W jego świadectwach pracy są wzmianki o awanturach i tym podobnych, facet jest w gorącej wodzie kąpany. Tak przynajmniej zdaje się uważać jego żona. Roseline. Pobrali się w tysiąc dziewięćset siedemdziesiątym i w tym samym roku urodził im się syn, Pascal. I teraz zaczyna się robić ciekawie. Za chwilę do tego wrócę. – Nie – przerywa mu Le Guen – wróć już teraz. – W lipcu zeszłego roku jego syn zniknął. – Mów dalej. – Czekam jeszcze na dodatkowe dane, ale grosso modo – tenże Pascal zawalił właściwie wszystko: szkołę, gimnazjum, technikum, naukę zawodu, robotę. Porażka za porażką. Imał się różnych fuch fizycznych, pracował w firmie przewozowej, tego typu rzeczy. Nigdzie nie zagrzał miejsca. W dwutysięcznym roku ojcu udało się znaleźć mu posadę w szpitalu, gdzie sam był zatrudniony. Zostali towarzyszami pracy, po czym rok później – solidarność robotnicza zobowiązuje – towarzyszami niedoli, kiedy w ramach redukcji obaj stracili etaty. Kiedy ojciec zatrudnił się jako strażnik, syn zamieszkał razem z nim. Z tym że: uwaga! Pascal ma już trzydzieści sześć lat! Widzieliśmy jego pokój w mieszkaniu ojca. Konsola do gier wideo, plakaty z gwiazdorami futbolu na ścianach i internet z wejściami głównie na pornostrony. Nie licząc dziesiątek pustych puszek po piwie pod wyrkiem. Wypisz, wymaluj pokój nastolatka. W takich przypadkach, żeby nie było niedomówień, w powieściach dodaje się: „opóźnionego w rozwoju”. Aż tu nagle w lipcu zeszłego roku ojciec zgłasza zniknięcie syna. – Śledztwo? – Powiedzmy. Ojciec się niepokoi. Zważywszy okoliczności zniknięcia – syn ulotnił się z dziewczyną, zabrał swoje ubrania, rzeczy oraz wyczyścił ojcowe konto w banku z sześciuset dwudziestu trzech euro, tego rzędu kwota… – policja odkłada sprawę na półkę. I odsyła ojca do prefektury. „Poszukiwania na wniosek rodzin zaginionych”. Szukają w regionie – i nic. W marcu rozszerzają poszukiwania na cały kraj, z takim samym skutkiem. Trarieux klnie na czym świat stoi, chce wiedzieć, co zdziałali. Więc na początku sierpnia, rok po zniknięciu syna, wręczają mu „zawiadomienie o zaniechaniu dalszych poszukiwań”. Do dnia dzisiejszego syn się nie pokazał. Przypuszczam, że pojawi się, jak tylko się dowie o śmierci ojca. – A matka? – Trarieux rozwiódł się w osiemdziesiątym czwartym. A właściwie żona się z nim rozwiodła – przemoc domowa, znęcanie się, alkoholizm. Syn został z ojcem. Tych dwóch się chyba nieźle dogadywało. W każdym razie do czasu, kiedy Pascal postanawia spakować manatki. Matka po raz drugi wyszła za mąż, mieszka w Orleanie. Pani… – Camille szuka nazwiska w swoim kajecie, nie może znaleźć – zresztą nieważne, tak czy inaczej kazałem ją odszukać i przywieźć. – Coś jeszcze? – Owszem, komórka Trarieux to telefon służbowy. Jego pracodawca chciał, żeby był

osiągalny w każdej chwili i każdym miejscu. Z analizy ich kontaktów wynika, że prawie nigdy z tego nie korzystał, prawie wszystkie połączenia to telefony Trarieux do pracodawcy lub, jak to się mówi, w „sprawach służbowych”. A potem nagle zaczyna dzwonić. Niezbyt często, ale jednak to coś nowego. W jego spisie numerów pojawia się nagle z tuzin rozmówców, ludzi, do których dzwoni raz, dwa, trzy razy… – I? – I ten nagły wysyp połączeń zaczyna się jakieś dwa tygodnie po otrzymaniu „zawiadomienia o zaniechaniu dalszych poszukiwań” syna i równie nagle ustaje na trzy tygodnie przed porwaniem dziewczyny. Le Guen marszczy brwi. Camille wysuwa własną hipotezę: – Trarieux uznaje, że policja nic nie wskóra, i rozpoczyna własne śledztwo. – Myślisz, że nasza dziewczyna z klatki to ta, z którą zwiał jego syn? – Tak właśnie myślę. – Powiedziałeś, że na zdjęciu jest grubaska. A nasza nie jest gruba. – Gruba, gruba… Kto wie, może schudła. W każdym razie myślę, że to ta sama. Ale gdzie jest ten Pascal, tego ci nie powiem…

17

Choć tegoroczny wrzesień jest stosunkowo ciepły, tkwiącej w bezruchu i wygłodzonej Alex okropnie doskwierało zimno. A teraz zrobiło się jeszcze gorzej, bo nagle, w ciągu paru godzin, nastała jesienna aura. Dotąd Alex marzła z powodu wyczerpania, teraz doszła do tego temperatura, która raptem spadła o kilka stopni. Jeśli sądzić ze światła spływającego z oszklonego sufitu, niebo zachmurzyło się i w pomieszczeniu zrobiło się ciemniej. A potem Alex usłyszała pierwsze porywy wdzierającego się do sal budynku wiatru, który świszcze i boleśnie wyje; istny lament desperata. Szczury również się ożywiły, zaczęły nerwowo poruszać wibryssami. Nagle z nieba lunęła nawałnica wody i cały budynek aż zaskrzypiał, zatrzeszczał jak idący na dno statek. I nim Alex się spostrzegła, wszystkie szczury pomknęły po ścianach na dół w poszukiwaniu deszczówki zalewającej podłogę. Tym razem naliczyła ich dziewięć. I wcale nie była pewna, że to te same co wcześniej. Na przykład ten wielki czarno-rudy pojawił się niedawno. Inne się go boją, Alex widziała, jak tarza się w kałuży wody sam jeden, nie dzieląc jej z innymi. To on pierwszy się ruszył, on pierwszy również znalazł się z powrotem na linie. Szczur działający planowo. A mokry szczur budzi jeszcze większą trwogę niż szczur suchy; jego sierść sprawia wrażenie jeszcze obrzydliwszej, spojrzenie jeszcze bardziej przenikliwego, bardziej czujnego. Długi mokry ogon ma w sobie coś odrażającego, wygląda jak jakieś osobne zwierzę, jak wąż. Po deszczu nastąpiła burza, po wilgoci chłód, Alex nie może się ruszyć, jest zgrabiała z zimna, czuje przechodzące po skórze fale już nie dreszczy, tylko drgawek. Zaczyna szczękać zębami. Wiatr wdziera się do budynku z taką gwałtownością, że klatka obraca się wokół własnej osi. Opuściwszy się po linie na wieko skrzyni, czarno-rudy szczur nieruchomieje na tylnych łapach. Musi to być sygnał do zbiórki, bo w kilka sekund zbiegają się wszystkie pozostałe, tłoczą na wieku, są z prawej strony, z lewej, w kołyszącym się koszyku. A kiedy salę rozświetla błyskawica, wszystkie naraz z uniesionymi pyskami stają na tylnych łapach, a potem rozbiegają się na wszystkie strony. Nie ze strachu przed burzą, raczej w jakimś rodzaju tańca. Sprawiają wrażenie zelektryzowanych. Tylko jednemu, temu wielkiemu czarno-rudemu, nie udziela się ogólne ożywienie. Przycupnięty na desce znajdującej się najbliżej twarzy Alex, wyciąga łeb w jej stronę, wybałusza ślepia. A potem staje na tylnych łapach, ukazując swój rudy, nabrzmiały, ogromny brzuch. Popiskuje i wymachuje przednimi łapami. Łapy są różowe, ale Alex widzi tylko ich pazury. Te szczury są dobrymi strategami; zorientowały się, że do głodu, pragnienia, zimna wystarczy dołączyć terror, i teraz, chcąc ją zastraszyć, wszystkie jednocześnie zaczynają wydawać piski. Alex czuje na skórze smagnięcia lodowatej wody niesionej podmuchami wiatru. Już nie płacze; trzęsie się ze strachu. Śmierć wydawała jej się wyzwoleniem, ale perspektywa pokąsania, pożarcia przez te szczury… Na ile dni ucztowania wystarczy ludzkiego ciała dla tuzina szczurów? Spanikowana Alex zaczyna krzyczeć. Lecz po raz pierwszy z jej gardła nie dobywa się żaden dźwięk. Obezwładnia ją wyczerpanie.

18

Słuchając relacji Camille’a, Le Guen wstał, wyprostował się, zrobił kilka kroków po gabinecie, po czym opadł na fotel, z powrotem przybierając pozę zadumanego, opasłego sfinksa. W momencie gdy wracał na miejsce, Camille zauważył na jego twarzy cień skrywanego uśmiechu satysfakcji. Pewnie jest zadowolony, że odbył swoją dzienną dawkę gimnastyki, pomyślał. Le Guen powtarza to dwa, trzy razy dziennie: wstaje, podchodzi do drzwi, wraca i znów siada. Czasami nawet cztery. Jego trening zasadza się na żelaznej dyscyplinie. – Mamy siedem czy osiem interesujących numerów w komórce Trarieux – mówi dalej Camille. – Dzwonił pod nie czasami po kilka razy. Zawsze te same pytania. Wypytywał o zniknięcie syna. Spotykając się z tymi ludźmi, pokazywał im zdjęcie syna z dziewczyną. Camille rozmawiał tylko z dwójką świadków, pozostałymi zajęli się Louis i Armand. Wprawdzie zajrzał do gabinetu Le Guena, by go poinformować o postępach w śledztwie, ale nie dla komisarza zjawił się w siedzibie Wydziału Kryminalnego, tylko z powodu byłej pani Trarieux, którą żandarmi przywieźli z Orleanu. – Trarieux musiał znaleźć ich namiary w poczcie mailowej syna. Ludzie bardzo różni. – Zagląda do notatek. – Niejaka Valérie Touquet, lat trzydzieści pięć, dawna koleżanka z klasy, którą Pascal Trarieux przez piętnaście lat usilnie próbował przelecieć. – Konsekwentny. – Ojciec kilka razy do niej dzwonił, pytając, czy wie, co się dzieje z jego beniaminkiem. Kobieta twierdzi, że chłopak był prawdziwym nieudacznikiem. „Prymityw”. Jeśli poczekasz kilka minut, usłyszysz jeszcze: „Kompletne zero. Zawsze próbował podrywać dziewczyny na te swoje kretyńskie opowieści”. Jednym słowem palant. Ale spokojny. W każdym razie świadek nie ma zielonego pojęcia, gdzie się podział. – Kto jeszcze? – Jest też niejaki Patrick Jupien, kierowca i rozwoziciel w firmie piorącej bieliznę; razem z Pascalem obstawiali wyścigi. On też nie ma żadnych nowin od młodego Trarieux. I nie wie, kim jest dziewczyna ze zdjęcia. Następny to kolega Pascala z gimnazjum, Thomas Vasseur, przedstawiciel handlowy. Jest jeszcze jego dawny kumpel z pracy, Didier Cottard, magazynier, z którym razem pracowali w firmie sprzedaży wysyłkowej. Za każdym razem wygląda to tak samo: ojciec dzwoni, przychodzi i zawraca ludziom głowę. I nikt oczywiście od dawna nie ma żadnych wieści od jego syna. Ci najlepiej poinformowani wiedzą tylko tyle, że w sprawę zamieszana jest jakaś dziewczyna. To była sensacja roku: Pascal Trarieux ma dziewczynę! Jego kumpel Vasseur dosłownie pękał ze śmiechu: „Przynajmniej raz jakaś mu się trafiła”. Inny, ten kierowca rozwoziciel, potwierdza, że wszystkich zamęczał tą swoją Nathalie. Nathalie, ale jak dalej, nikt nie wie. Bo nikomu jej nie pokazał. – No, no… – Nic w tym dziwnego. Poznaje ją w połowie czerwca, a miesiąc później z nią wybywa. Nie bardzo ma kiedy przedstawić ją znajomym. Obaj się zamyślają. Camille marszczy brwi, zagląda do swojego kajetu, od czasu do czasu spogląda w stronę okna, jakby szukając odpowiedzi na jakieś pytanie, potem znów wraca do swoich notatek. Le Guen, który go dobrze zna, chwilę odczekuje i mówi: – No dalej, wyduś to z siebie. Camille, rzecz u niego rzadka, jest zakłopotany. – No cóż, powiem ci prawdę… Nie do końca wyczuwam tę dziewczynę – mówi. I

obronnym ruchem zakrywa twarz rękami. – Wiem, wiem! Wiem, Jean, ona jest ofiarą! A ofiara rzecz święta! Ale skoro pytasz, co o tym myślę, to ci mówię. Le Guen wyprostował się w fotelu, oparł łokcie o biurko. – Gadasz bzdury, Camille. – Wiem. – Od tygodnia siedzi nieboga uwięziona w klatce dwa metry nad ziemią… – Wiem, Jean… – …ze zdjęć wyraźnie widać, że długo nie pociągnie… – Tak… – Facet, który ją porwał, to debil, analfabeta, brutal i alkoholik… Camille tylko wzdycha. – …który więzi ją w klatce ze szczurami… Camille boleściwie kiwa głową. – …i który woli się rzucić na autostradę niż nam ją wydać… Camille zamyka oczy jak ktoś, kto woli nie oglądać rozmiarów spowodowanej przez siebie katastrofy. – …a ty „tej dziewczyny nie wyczuwasz”? Powiedziałeś to jeszcze komuś czy to sensacja wyłącznie na mój użytek? Jednak kiedy Camille nie protestuje, kiedy nic nie mówi, co gorsza, kiedy się nie broni, Le Guen orientuje się, że coś jest na rzeczy. Coś tu nie gra. Milczą. – Nie pojmuję – mówi wreszcie z namysłem Camille – dlaczego nikt nie zgłasza zniknięcia tej dziewczyny. – Też coś! Przecież są ty… – …siące takich, wiem, Jean, tysiące osób, których nikt nie szuka. Tyle że… ten facet, Trarieux, to matoł, zgodzisz się? – Zgodzę. – Niezbyt bystry. – Wyjątkowo niezbyt. – Więc wytłumacz mi, dlaczego się tak na tę dziewczynę zawziął? I to w taki sposób? – Le Guen unosi w górę oczy, nie rozumie. – Bo pomyśl: wypytuje o zniknięcie syna, potem kupuje deski, zbija z nich skrzynię, znajduje miejsce, w którym będzie mógł przez wiele dni dziewczynę więzić, a potem ją porywa, zamyka, patrzy, jak powoli uchodzi z niej życie, robi zdjęcia, żeby mieć pewność, że dziewczyna jest na najlepszej drodze do grobu… A ty uważasz, że to zwykła fanaberia! – Tego nie powiedziałem. – Ależ tak, to właśnie mówisz, zresztą i tak na jedno wychodzi! Że wpadł na ten pomysł ot tak, z sufitu. Że jego umysł montera podsunął mu: a gdybym tak znalazł dziewczynę, z którą uciekł mój syn, i zamknął ją w drewnianej klatce! I najdziwniejszym z możliwych trafem jest nią ta dziewczyna, której tożsamości nie umiemy odkryć. My nie umiemy, a on, facet głupi jak but, znajduje ją bez problemu.

19

Alex tak się boi, że już prawie wcale nie sypia. Wierci się w klatce jak nigdy dotąd, cierpi jak nigdy dotąd, od początku uwięzienia nie zmieniła pozycji, nie jadła normalnie, nie spała normalnie, nie mogła wyprostować rąk ani nóg, nawet przez chwilę odetchnąć, a teraz jeszcze te szczury… Umysł coraz częściej odmawia jej posłuszeństwa, niekiedy przez długie godziny wszystko widzi jak za mgłą, niewyraźnie, dźwięki docierają do niej przytłumione, niczym echo jakichś bardzo odległych rzeczywistych hałasów, słyszy własne jęki, skamlenie, posępne odgłosy dobiegające z głębi trzewi. W zatrważającym tempie traci siły. Głowa jej nieustannie opada i się podnosi. Dopiero co z wyczerpania straciła przytomność, otumaniony sennością i bólem umysł odmawia posłuszeństwa, Alex wszędzie widzi szczury. I nagle, sama nie wie dlaczego, nabiera pewności, że Trarieux już więcej nie przyjdzie, że ją tu zostawił. Jeśli wróci, powie mu wszystko. Niczym mantrę powtarza sobie: oby tylko wrócił, a wszystko mu powiem, wszystko, o co zapyta, powiem mu wszystko, co chce, byle z tym skończyć. Niech mnie zabije, proszę bardzo, wszystko już lepsze niż te szczury. Skoro świt spuszczają się rządkiem po linie, popiskują. Wiedzą, że Alex należy już do nich. Nie zaczekają, aż umrze. Są zbyt podekscytowane; jeszcze nigdy tak zaciekle z sobą nie walczyły jak dziś rano. Podchodzą coraz bliżej, obwąchują ją. Są niespokojne, rozgorączkowane, tylko czekają, aż do reszty opadnie z sił. Co stanie się sygnałem do ataku? Co sprawi, że się na nią rzucą? Nagle otrząsa się z otępienia, na moment powraca jej jasność umysłu. Słowa: „chcę patrzeć, jak zdychasz” w rzeczywistości oznaczają: „Chcę cię ujrzeć martwą”. Już nie wróci; zjawi się dopiero, kiedy Alex umrze. Nad jej głową największy, czarno-rudy stoi na tylnych łapach, wydając krótkie przenikliwe piski. I pokazuje zęby. Pozostaje jej już zrobić tylko jedno. Opuszkami palców gorączkowo próbuje wymacać chropowaty kant dolnej deski, tej, której od wielu dni unika, bo jest ostra i przy byle dotyku się o nią kaleczy. Milimetr po milimetrze wsuwa paznokcie w szczelinę, drewno lekko trzeszczy, Alex wpycha paznokcie głębiej, koncentruje się, z całej siły, na jaką ją stać, napiera, trwa to okropnie długo, musi kilka razy ponawiać próbę i wreszcie, znienacka drewno ustępuje. W jej palcach zostaje wielka, prawie piętnastocentymetrowej długości drzazga. Ostro zakończona. Alex spogląda w górę, w prześwit między deskami obok pierścienia i liny, na której wisi jej klatka. I nagłym ruchem wsuwa dłoń między deski i drewnianym ostrzem spycha szczura. Szczur próbuje się przytrzymać, rozpaczliwie drapie w kant klatki, a potem z przeraźliwym piskiem leci dwa metry w dół. Alex, nie czekając, wbija sobie drzazgę głęboko w dłoń i wrzeszcząc z bólu, obraca nią w ranie. Momentalnie pojawia się krew.

20

Roseline Bruneau nie ma ochoty słuchać o eksmężu; chce tylko wieści o synu. Zaginionym ponad rok temu. – Czternastego lipca – dodaje trwożliwie, jakby zniknięcie tego akurat dnia miało wydźwięk symboliczny. Camille wyszedł zza biurka, usiadł obok niej. Swego czasu posiadał dwa krzesła, jedno na podwyższonych nogach, drugie na obniżonych. Każde wywierało odmienny efekt psychologiczny; zależnie od okoliczności wybierał jedno lub drugie. Irène nie lubiła tych sztuczek, więc Camille z nich zrezygnował. Krzesła zostały w wydziale, przez jakiś czas służyły do robienia kawałów nowym pracownikom. Ale nie było to tak śmieszne, jak oczekiwano, i któregoś pięknego dnia zniknęły. Camille jest pewny, że zabrał je Armand; wyobraża sobie, jak oboje z żoną siedzą przy stole, jedno na krześle podwyższonym, drugie na obniżonym… Przy pani Bruneau znów mu się przypominają, ponieważ służyły do stworzenia sympatycznej atmosfery, którą bardzo chciałby uzyskać dzisiaj. I to szybko, bo czas naprawdę nagli. Camille koncentruje się na rozmowie, bo kiedy tylko pomyśli o uwięzionej dziewczynie, napływają do niego różne obrazy, które mieszają się i zakłócają mu jasność myślenia, które przypominają tyle rzeczy i powodują, że zaczyna trochę tracić głowę. A niestety, on i Roseline Bruneau nie nadają na tych samych falach. Była pani Trarieux to drobna szczupła kobieta, w normalnych okolicznościach zapewne pełna życia, ale teraz pełna tylko rezerwy i niepokoju. Nerwowo porusza głową, ma się na baczności. Jest przekonana, że zaraz dowie się o śmierci syna. To przeczucie nie odstępuje jej od chwili, gdy żandarmi przyjechali po nią do ośrodka nauki jazdy, w którym pracuje. – Pani były mąż dzisiejszej nocy się zabił, pani Bruneau. Choć od rozwodu minęło przeszło dwadzieścia lat, informacja robi na niej wrażenie. Patrzy Camille’owi prosto w oczy. W jej spojrzeniu walczą o lepsze uraza (mam nadzieję, że cierpiał) i cynizm (niewielka to strata), ale przeważa w nim lęk. W pierwszej chwili milknie. Camille stwierdza, że z głowy przypomina mu ptaka. Ma ptasie spojrzenie, krótki spiczasty nos, spiczaste ramiona, spiczaste piersi. Wie, w jaki sposób by ją sportretował. – Jak zginął? – pyta wreszcie pani Bruneau. Gdyby sądzić z akt rozwodowych, raczej nie będzie opłakiwać eksmęża, myśli Camille; powinna raczej zapytać o syna. Jeśli tego nie robi, to znaczy, że ma po temu powód. – W wypadku – mówi Camille. – Ścigała go policja. Roseline Bruneau wie, ile wart był jej mąż, pamięta jego brutalność – nie poślubiła jednak gangstera. Normalnie słowa „ścigany przez policję” powinny wywołać zdumienie, a tu nie, nic z tych rzeczy, kiwa tylko głową, wyczuwa się, że szybko myśli, najszybciej jak może w tej sytuacji, nie puszcza jednak pary z ust. – Pani Bruneau… – Camille zachowuje cierpliwość właśnie dlatego, że trzeba działać szybko – przypuszczamy, że zniknięcie Pascala ma związek ze śmiercią pani męża. Właściwie jesteśmy o tym przekonani. Im szybciej odpowie pani na nasze pytania, tym większe będziemy mieć szanse na szybkie odnalezienie pani syna. Choćby nawet całymi godzinami szukać w słowniku, i tak słowem najlepiej określającym postawę Camille’a jest „nieuczciwy”. Gdyż on sam jest święcie przekonany, że chłopak nie żyje. Szantażowanie synem to posunięcie dość nieetyczne, lecz nie rumieni się z tego powodu, bo być

może dzięki niemu uda mu się znaleźć dziewczynę jeszcze żywą. – Kilka dni temu pani były mąż porwał kobietę, młodą kobietę. Uwięził ją, a potem zginął, nie wyjawiwszy, gdzie ją zamknął. I ta kobieta gdzieś teraz jest, ale nie wiemy gdzie. I niedługo umrze, pani Bruneau. Camille daje jej czas na przyswojenie tej informacji. Oczy Roseline Bruneau, jak oczy gołębia, biegają w prawo, w lewo, miotają nią sprzeczne uczucia; pytanie teraz, na co się zdecyduje? Powinna zapytać: Jaki związek ma to porwanie ze zniknięciem mojego syna? Jeśli o to nie pyta, to znaczy, że zna już odpowiedź. – Chciałbym bardzo, żeby mi pani powiedziała, co pani wie… nie, nie, pani Bruneau, chwileczkę! Zaraz mi pani powie, że o niczym nie wie, i będzie to bardzo zła taktyka, wręcz najgorsza z możliwych. Proszę, żeby się pani przez chwilę zastanowiła. Pani mąż porwał kobietę mającą jakiś, nie wiem jaki, związek ze zniknięciem pani syna. I ta kobieta niedługo umrze. Kobieta zerka w prawo, w lewo, porusza głową, ale nie oczami. Teraz Camille powinien położyć przed nią na stole zdjęcie młodej kobiety, by wywołać szok, lecz coś go przed tym powstrzymuje. – Jean Pierre do mnie zadzwonił… Camille odetchnął, to jeszcze nie zwycięstwo, ale już pewien sukces. W każdym razie jakiś początek. – Kiedy? – Już nie pamiętam, jakiś miesiąc temu. – I…? Roseline Bruneau spuszcza swoją ptasią głowę i powoli opowiada. Trarieux jest wściekły, dostał zaświadczenie o „zaniechaniu dalszych poszukiwań”, policja najwyraźniej uważa, że syn nie zaginął, tylko zwiał, nie będą go szukać, koniec, kropka. A ponieważ policja nic nie robi, Trarieux oświadcza, że teraz sam się tym zajmie i znajdzie Pascala. Ma pewien pomysł. – To ta zdzira… – Zdzira… – Tak nazywał dziewczynę Pascala. – Miał jakieś powody, żeby tak ją traktować? Roseline Bruneau wzdycha. By zrozumieć, co znaczy to westchnienie, trzeba cofnąć się daleko w przeszłość. – Bo widzi pan, Pascal jest chłopcem, jak by to powiedzieć, dość nierozgarniętym, rozumie pan? – Chyba tak. – Naiwnym, nieskomplikowanym. Nie chciałam, żeby zamieszkał z ojcem. Jean Pierre wciągał go w picie, nie mówiąc już o awanturach, ale Pascal przepadał za ojcem, naprawdę, aż się człowiek zastanawia, co w nim widział. Cóż, trudno, dla niego liczył się tylko ojciec. A potem któregoś dnia w jego życiu pojawia się ta dziewczyna, bez trudu owija go wokół palca. Nic dziwnego, że dał się zbałamucić. On i dziewczyny… Wcześniej wiele ich nie było. I zawsze kończyło się to źle. Nie bardzo umiał z nimi postępować. No więc zjawia się ona, odstawia przed nim cały cyrk. Nic dziwnego, że kompletnie traci dla niej głowę. – Jak nazywa się ta dziewczyna, zna ją pani? – Nathalie? Nie, nigdy jej nie widziałam. Znam tylko jej imię. Kiedy rozmawiałam z Pascalem przez telefon, zawsze tylko Nathalie to, Nathalie tamto… – Nie przedstawił jej pani? Albo ojcu? – Nie. Wciąż powtarzał, że z nią przyjedzie, że bardzo mi się spodoba, tego typu rzeczy. Wszystko działo się bardzo szybko. Z tego, co zrozumiała, Pascal poznaje Nathalie w

czerwcu, gdzie i jak, tego nie wie. A już w lipcu z nią znika. – Z początku – ciągnie pani Bruneau – byłam spokojna, mówiłam sobie: kiedy go rzuci, biedny chłopak wróci do ojca i tyle. Ale Jean Pierre gotował się ze złości. Myślałam, że to zazdrość. Strzegł syna jak oka z głowie. Był złym mężem, ale dobrym ojcem. – Unosi wzrok na Camille’a, zaskoczona osądem, którego zupełnie się po sobie nie spodziewała. Powiedziała coś, co podświadomie naprawdę myślała. Z powrotem spuszcza głowę. – Kiedy się dowiedziałam, że Pascal zwędził wszystkie pieniądze ojca i zniknął, ja też pomyślałam, że ta dziewczyna, no, wie pan… To było niepodobne do Pascala, żeby okraść własnego ojca. Potrząsa głową. Tego akurat jest pewna. W tym momencie Camille’owi przypomina się fotografia Pascala Trarieux znaleziona w mieszkaniu ojca i na to wspomnienie ściska mu się serce. Przywilejem rysowników jest znakomita pamięć wzrokowa. Widzi chłopaka, stojącego z ręką opartą o błotnik jakiegoś ciągnika, w przykrótkich spodniach, ze skrępowaną, gapowatą miną, wyglądającego biednie i szeroko uśmiechniętego. Jak to jest, kiedy człowiek ma syna przygłupa, kiedy to do niego dociera? – I w końcu pani mąż znalazł tę dziewczynę? Natychmiastowa reakcja. – Ja o niczym nie wiem! Jedyne, co mi powiedział, to że ją znajdzie! I że dziewczyna w końcu powie mu, gdzie jest Pascal… I co mu zrobiła. – Co mu zrobiła? Roseline patrzy przez okno, próbuje powstrzymać łzy. – Pascal nigdy by nie uciekł, nie jest… Bo prawda jest taka, że… Nie jest na tyle rozgarnięty, żeby na tak długo zniknąć. – Odwracając się do Camille’a, rzuca te słowa takim tonem, jakby mu wymierzała policzek. Zaraz zresztą tego żałuje. – Jest chłopcem naprawdę bardzo nieskomplikowanym. Niewielu zna ludzi, jest bardzo przywiązany do ojca, z własnej nieprzymuszonej woli nie siedziałby poza domem przez tyle tygodni, miesięcy, nie dając znaku życia; nie byłby do tego zdolny. Czyli coś mu się musiało stać. – Co dokładnie powiedział pani mąż? Mówił, co zamierza zrobić? O tym… – Nie, przez telefon rozmawiał krótko. Był jak zwykle na gazie, w takich razach potrafi być bardzo gwałtowny, zachowuje się, jakby miał pretensję do całego świata. Chciał znaleźć tę dziewczynę, chciał, żeby mu powiedziała, gdzie jest jego syn, po to, żeby mi to powiedzieć. – A jak pani to przyjęła? Nawet w normalnych okolicznościach poprawne kłamstwo wymaga niemałych zdolności, potrzeba do tego energii, pomysłowości, zimnej krwi, dobrej pamięci – jest znacznie trudniejsze, niż można by sądzić. Okłamywanie władzy jest przedsięwzięciem bardzo ambitnym, wymagającym wszystkich tych umiejętności, tyle że w stopniu jeszcze wyższym. A już okłamywanie policji… Roseline Bruneau nie nadaje się do tego typu wyczynów. Stara się jak może, ale teraz, kiedy przestała się mieć na baczności, Camille czyta w niej jak w otwartej księdze. I to go męczy. Przeciera oczy. – Jakich inwektyw użyła pani tamtego dnia, pani Bruneau? Przypuszczam, że przestała się już pani z nim patyczkować, pewnie powiedziała mu pani otwartym tekstem, co o nim myśli, czyżbym się mylił? Podstępne pytanie. Odpowiedź „tak” i odpowiedź „nie” kierują na różne drogi, lecz pani Bruneau nie bardzo rozumie, do czego zmierza Camille. – Nie bardzo rozumiem… – Ależ tak, pani Bruneau, świetnie pani rozumie, o co mi chodzi. Tamtego dnia wygarnęła mu pani, co pani o tym myśli, a mianowicie że komu jak komu, ale na pewno nie jemu powiedzie

się tam, gdzie nie powiodło się policji. Posunęła się pani nawet znacznie dalej, nie wiem, jakich słów pani użyła, ale jestem pewny, że dała pani z siebie wszystko. Myślę, że powiedziała mu pani: „Jean Pierre, jesteś kretynem, nieudacznikiem, głąbem i partaczem”. Czy coś w tym stylu. – Kobieta otwiera usta, ale Camille nie dopuszcza jej do słowa. Podrywa się z krzesła i podniesionym tonem, bo dość już ma tego kluczenia, pyta: – Co będzie, pani Bruneau, jeśli wezmę pani komórkę i zajrzę w spis połączeń? Żadnej reakcji, żadnego gestu, kobieta rozchyla tylko usta jak ptak, który chce dziobnąć w ziemię, ale jeszcze nie wie, w które miejsce. – Już mówię: znajdę zdjęcia, które przysłał pani eksmałżonek. To jest w spisie połączeń z jego komórki. I mogę pani nawet powiedzieć, co jest na tych zdjęciach: dziewczyna w drewnianej skrzyni. Sprowokowała go pani, licząc, że to go zmobilizuje do działania. A kiedy pani dostała te zdjęcia, przelękła się pani. Przestraszyła się pani posądzenia o współudział. – Nagle Camille’a tknęła wątpliwość. – Chyba że… Przerywa, podchodzi, nachyla się, wykręca głowę, próbując zajrzeć jej w oczy. Kobieta nie porusza się. – O cholera – mówi Camille, prostując się. Bywają w tym zawodzie momenty naprawdę trudne. – To nie z tego powodu nie zawiadomiła pani policji, prawda? Nie z obawy przed posądzeniem o współudział. Tylko dlatego, że pani również uważa, że dziewczyna odpowiada za zniknięcie waszego syna. Nie powiedziała pani nic, ponieważ pani zdaniem dziewczyna ma tylko to, na co zasłużyła, czy tak? Camille bierze głęboki oddech, ledwo żywy ze zmęczenia. – Mam nadzieję, że znajdziemy ją żywą, pani Bruneau. Z uwagi przede wszystkim na nią, lecz również z uwagi na panią. W przeciwnym razie będę musiał aresztować panią za współudział w morderstwie ze znamionami szczególnego okrucieństwa. I parę innych rzeczy. Camille opuszcza gabinet w stanie najwyższego napięcia. Czas upływa z zawrotną szybkością. I co mamy?, zadaje sobie pytanie. Nic. Ta myśl doprowadza go do szału.

21

Najbardziej zachłanny jest nie szczur czarno-rudy, tylko ten olbrzymi szary. Kocha krew. Walczy z innymi, chce być pierwszy. Jest brutalny, zapalczywy. Od wielu godzin Alex toczy nieprzerwaną batalię. Powinna zabić dwa. Żeby je rozwścieczyć, podniecić. Żeby poczuły przed nią respekt. Pierwszego przebiła długą drzazgą, jedyną bronią, jaką dysponuje, a potem nagą stopą przydeptywała z całej siły tak długo, dopóki nie zdechł. Wił się jak potępieniec, kwiczał jak zarzynane prosię, próbował ją ugryźć, Alex wrzeszczała jeszcze głośniej od niego, cała kolonia była zelektryzowana, szczur zwijał się i rzucał jak ogromna ryba, te przeklęte stworzenia wykazują mnóstwo siły, kiedy mają zdechnąć. Ostatnie chwile były najgorsze, szczur przestał się ruszać, tryskała z niego krew, skowyczał, charczał z wytrzeszczonymi ślepiami, z drgającymi nozdrzami, spod których widać było zęby gotowe nadal kąsać. Kiedy było po wszystkim, wypchnęła go z klatki. To oznaczało wypowiedzenie wojny. Wszyscy to zrozumieli. Drugi szczur, węsząc krew, poruszał wąsami z niesamowitą szybkością, był niezwykle podekscytowany, a jednocześnie miał się na baczności. Alex zaczekała, aż podejdzie blisko, jak najbliżej, wręcz go przywoływała, no chodź, zbliż się, ty ścierwo, podejdź do mamusi… A kiedy znalazł się w zasięgu ręki, kiedy już mogła przyprzeć go do deski, wbiła mu drzazgę w szyję, on zaś pod wpływem szoku wygiął się w tył, jakby chciał wykonać niebezpieczny skok. Alex wypchnęła go natychmiast przez otwór między deskami. Zleciał na beton i nadziany ukośnie na drewniany rożen przez ponad godzinę wrzeszczał, zanim zdechł. Alex straciła swoją broń, ale one o tym nie wiedzą i się jej boją. A ona je karmi. Wyciągnąwszy w górę rękę, krwią z własnej dłoni rozcieńczoną resztką wody zwilżyła linę, na której wisi klatka. A ponieważ woda się skończyła, zwilża linę czystą krwią. Szczurom, oczywiście, tym bardziej w to graj. Kiedy tylko Alex przestaje krwawić, kaleczy się w innym miejscu inną, mniejszą drzazgą, za małą, żeby nią załatwić szczura, zwłaszcza któregoś z tych wielkich, lecz wystarczająco długą, żeby przekłuć sobie żyłę na łydce czy ramieniu i znów zacząć krwawić, a teraz tylko to się liczy. Czasami ból jest taki, że… Nie wie, czy to kwestia wyobraźni, czy rzeczywiście straciła aż tyle krwi, ale zaczyna mieć omamy wzrokowe. Powodem tego jest również wyczerpanie. Kiedy tylko pojawia się krew, znowu wsuwa dłoń między deski wieka, znowu chwyta za linę. I nasącza ją krwią. Wokół szczury czyhają niepewne, czy rzucić się na nią, czy… a wtedy Alex cofa rękę, one zaś walczą między sobą o tę świeżą krew, gryzą linę, żeby się w nią wessać, przepadają za tym. Ale teraz, kiedy poczuły smak krwi, teraz, kiedy dała im popróbować swojej, nic ich już nie powstrzyma. Na punkcie krwi wariują.

22

Champigny-sur-Marne. Duży dom z czerwonej cegły nieopodal rzeki. Tu mieszka jedna z ostatnich osób, z którymi rozmawiał Trarieux przed porwaniem dziewczyny. Sandrine Bontemps. Kiedy zjawił się Louis, kończyła właśnie jeść obiad przed powrotem do pracy. Musiała zatelefonować. Młody policjant grzecznie odebrał jej słuchawkę i wyjaśnił pracodawcy, że musi zatrzymać panią Bontemps na okoliczność „niezwykle ważnego śledztwa”; najszybciej, jak to możliwe, jeden z funkcjonariuszy odstawi ją z powrotem do pracy. Sandrine jest oszołomiona szybkością, z jaką się to wszystko dzieje. Lat dwadzieścia pięć, dwadzieścia sześć, niezwykle schludna, trochę sztywna, przejęta. Siedzi na skraju kanapy z Ikei i Camille już teraz ze smutkiem wyobraża sobie jej twarz za dwadzieścia, trzydzieści lat. – Ten pan… Trarieux. Przez telefon bardzo nalegał… – mówi. – A potem się zjawił. Przelękłam się go. Teraz z kolei lęk w niej wzbudza policja. Zwłaszcza ten mały łysy karzeł, który jest szefem. Naprawdę szybki; jego młodszy kolega zadzwonił, a on dwadzieścia minut później już był. A jednak wydaje się, że jej nie słucha, chodzi z pokoju do pokoju, od niechcenia rzuci pytanie z kuchni, wchodzi na piętro, schodzi, naprawdę nerwowy, wygląda, jakby węszył. Z miejsca uprzedził: „Mamy niewiele czasu do stracenia”; ale jak tylko Sandrine powie coś nie dość szybko, od razu jej przerywa. Sandrine nawet nie wie, o co chodzi. Próbuje odtworzyć wydarzenia, ale jest wciąż zasypywana gradem pytań. – Czy to ona? – pyta karzeł i pokazuje jej rysunek z twarzą dziewczyny. Rodzaj portretu pamięciowego, widuje się takie w kinie lub gazetach. To Nathalie, natychmiast ją rozpoznaje, ale Nathalie nie taka, jaką znała. Na rysunku jest ładniejsza niż w rzeczywistości, bardziej wymuskana, a przede wszystkim chudsza. I schludniejsza. Fryzura też nie taka. I nawet trochę oczy, na czarno-białym rysunku nie widać ich koloru, ale nie są tak jasnoniebieskie jak w rzeczywistości; wydaje się, że to ona… a zarazem, że nie ona. Policjanci oczekują konkretnej odpowiedzi, tak czy nie, żadne albo-albo. W końcu Sandrine, odsuwając od siebie wszelkie wątpliwości, kategorycznie potwierdza że tak, to ona. Nathalie Granger. Policjanci popatrzyli na siebie. Karzeł sceptycznym tonem powtórzył „Granger…”. Młody wyjął komórkę i wyszedł do ogrodu zadzwonić. Po powrocie pokręcił tylko głową, że „nie”, na co karzeł gestem dłoni pokazał: „Byłem tego pewny”… Sandrine powiedziała im o laboratorium na ulicy de Planay w centrum Neuilly-sur-Marne, gdzie pracowała Nathalie. Młody od razu tam pojechał. Sandrine jest pewna, że ten telefon jakieś pół godziny potem był właśnie od niego. Karzeł wydawał się bardzo sceptyczny, cały czas powtarzał: „Rozumiem, rozumiem, rozumiem”. Zdaniem Sandrine facet jest irytujący. Wygląda, jakby o tym wiedział, ale miał to w nosie. Rozmawiając przez telefon, jest jednak zawiedziony. Pod nieobecność młodego inspektora zasypuje Sandrine pytaniami o Nathalie. – Wciąż miała brudne włosy. Są rzeczy, których nie wypada powiedzieć mężczyźnie, nawet policjantowi, ale Nathalie bywała czasami naprawdę niechlujna, to jej sprzątanie po łebkach, ten niewytarty stół, nie

mówiąc już o zużytych tamponach, które kiedyś, ohyda… Sandrine znalazła w łazience. Życie pod jednym dachem nie trwało długo, ale nieraz dochodziło między nimi do spięć. – Nie jestem pewna, czy dłużej byśmy z sobą wytrzymały. Sandrine zamieściła ogłoszenie, że szuka współlokatorki, zgłosiła się Nathalie, przyszła zobaczyć. Sympatyczna, tamtego dnia nie sprawiała wrażenia niechlujnej, wyglądała jak trzeba. Spodobał jej się ogród i pokój na mansardzie, uznała, że są romantyczne, Sandrine nie wspomniała, że w letnie upały ten pokój to prawdziwa sauna. – Wie pan, niewystarczająca izolacja… Karzeł patrzy na nią pustym wzrokiem, są chwile, kiedy twarz ma zupełnie bez wyrazu. Jakby myślami był daleko. Nathalie zapłaciła od razu, jak zawsze gotówką. – Był początek lipca. Koniecznie musiałam jak najszybciej znaleźć współlokatorkę, bo mój chłopak się wyniósł… Wzmianka o osobistych sprawach Sandrine natychmiast małego gliniarza wkurza; chłopak wprowadza się do niej, wielka miłość, a dwa miesiące później ni stąd, ni zowąd się wynosi. I tyle go widziała. Przychodząc na świat, musiała niechcący wykupić abonament na nagłe wyjazdy, bo najpierw chłopak, potem Nathalie… Potwierdza datę czternastego lipca. – Właściwie długo tu nie mieszkała, zaraz potem, jak się wprowadziła, poznała faceta, więc siłą rzeczy… – Siłą rzeczy co? – dociekał rozdrażniony policjant. – No, chciała z nim zamieszkać, to chyba normalne, prawda? – A… Jego mina mówiła: „A, o to tylko chodzi?”. Od razu widać, że facet nie ma pojęcia o kobietach. W oddali usłyszeli syrenę radiowozu i w chwilę potem młody policjant wrócił z laboratorium. Ten wszystko, co robi, robi bardzo szybko, ale sprawia wrażenie, jakby mu się z niczym nie spieszyło. To kwestia elegancji. I jego ciuchów, Sandrine od razu zauważyła, że markowych, wręcz z najwyższej półki. Wystarczył jej jeden rzut oka, by oszacować cenę jego butów na dwukrotność swojej pensji. Dla niej to wielkie odkrycie, że policjanci tyle zarabiają; trudno by się tego domyślić, oglądając ich w telewizji. Odbyli krótką naradę; Sandrine usłyszała tylko, jak młody mówi: „Nikt nie widział…”, a potem: „Tak, też tam był”. – Nie było mnie, kiedy wyjechała, lato spędzam zawsze u ciotki w… Małego gliniarza to denerwuje. Ale to przecież nie wina Sandrine, że sprawy układają się nie po jego myśli. Wzdycha i macha ręką, jakby odpędzał muchę. Mógłby się chociaż zdobyć na uprzejmość. Jego młody kolega miło się uśmiecha, już taki jest, jakby chciał powiedzieć: bez paniki, proszę się skupić. To on pokazuje jej drugie zdjęcie. – Tak, to jest Pascal, chłopak Nathalie – potwierdza Sandrine. Tego akurat jest pewna. Tak samo jak jest pewna zdjęcia z wesołego miasteczka, chociaż jest trochę niewyraźne. Ojciec Pascala, który zjawił się w zeszłym miesiącu, szukał nie tylko syna, ale również Nathalie, i pokazał jej to zdjęcie. Sandrine dała mu adres, gdzie Nathalie wtedy pracowała. Potem nie miała już od niego żadnych wieści. Wystarczy spojrzeć na zdjęcie i natychmiast wszystko jest jasne. Pascal, chłopak nie za mądry. I niezbyt urodziwy. I ubrany w rzeczy takie, że aż się człowiek zastanawia, gdzie coś takiego kupował. A Nathalie, co z tego, że była gruba, twarz miała bardzo ładną, czuło się, że gdyby tylko chciała… Tymczasem on wyglądał… jak by to powiedzieć… – Na lekkiego przygłupa, prawdę mówiąc. Ma na myśli to, że był niezbyt bystry. Uwielbiał swoją Nathalie. Przyprowadziła go tu ze

dwa czy trzy razy, ale nie zostawał na noc. Sandrine nawet się zastanawiała, czy w ogóle z sobą sypiali. Kiedy przychodził, widziała, że był strasznie napalony, gapił się tym swoim baranim wzrokiem na Nathalie i aż się ślinił. Tylko czekał, żeby pozwoliła mu się dopaść. – Z jednym wyjątkiem. Raz został na noc. Pamiętam, że to było w lipcu, tuż przed moim wyjazdem do ciotki. Sandrine jednak nie słyszała, żeby baraszkowali. – Chociaż spałam dokładnie piętro niżej. Gryzie się w język, bo to znaczy, że podsłuchiwała. Rumieni się, nie ciągnie tematu, zrozumieli. Choć bardzo nastawiała ucha, nic nie słyszała. Nathalie i ten jej Pascal musieli to robić, sama nie wie jak… Może na stojąco. Albo nie robili nic, bo ona nie chciała. Co Sandrine zresztą zupełnie nie dziwi, z takim Pascalem… – Ja na jej miejscu… – zaczyna z urażoną miną. Mały glina głośno reasumuje historię; jest może i nieduży, ale na pewno niegłupi. A nawet wręcz bystry. Nathalie i Pascal wynoszą się, w kuchni na stole zostawiają czynsz za dwa miesiące. Plus żywności na miesiąc. Plus rzeczy, których Nathalie z sobą nie zabrała. – Rzeczy? Jakie rzeczy? – pyta natychmiast liliput z nagłym ożywieniem. Sandrine nic nie zachowała, Nathalie nosiła ciuchy o dwa rozmiary większe, a zresztą tak brzydkie, że… To znaczy owszem, zachowała powiększające lusterko do wyciskania wągrów czy usuwania włosków z nosa, nie mówi o tym policjantom, bo to nie ich sprawa, wymienia za to resztę rzeczy; elektryczny ekspres do kawy, imbryk do herbaty w kształcie krowy, zbiornik, książki Marguerite Duras, Nathalie chyba tylko ją czytała, bo miała prawie cały komplet jej dzieł. – Nathalie Granger… To chyba nazwisko jednej z bohaterek Duras – odezwał się młody. – Ach, tak? – zapytał drugi. – Z czego? Młody odpowiedział zakłopotany: – Z filmu pod tytułem… Nathalie Granger. Karzeł uderzył się w czoło, jakby chciał powiedzieć: ależ ze mnie głupiec!, ale zdaniem Sandrine to był zwykły kit. – Na deszczówkę – wyjaśnia, kiedy liliput pyta o zbiornik. Sandrine, która jest ekolożką, już dawno o tym myślała, dach na tej wielkiej chałupie to dziesiątki metrów kwadratowych, trochę szkoda, żeby się marnowało tyle deszczówki, rozmawiała o tym z agencją, z właścicielem, ale tamci jakoś nie mogą się zdecydować. Tyle że małego glinę ekologia też drażni, nie wiadomo, co go w ogóle interesuje. – Kupiła go tuż przed swoim wyjazdem. Znalazłam go po powrocie, zostawiła liścik, przepraszała, że tak się nagle wynosi, a ten rekuperator miał być dla mnie rodzajem rekompensaty czy, jak kto woli, niespodzianką. Karzełkowi wzmianka o niespodziance bardzo się podoba. Od razu podchodzi do okna wychodzącego na ogród, rozsuwa muślinowe zasłony. Fakt, taki wielki zbiornik z zielonego plastiku z zanurzonymi w nim cynkowymi rynnami wygląda w narożniku domu niezbyt pięknie, widać, że to prowizorka. Ale policjant nie na to patrzy. Nie słucha też, co się do niego mówi, bo kiedy Sandrine jest w połowie zdania, wyjmuje komórkę. – Jean? – mówi. – Chyba znalazłem młodego Trarieux. Czas mijał, musiała zadzwonić do szefa. I znowu rozmawiał z nim młody policjant, który tym razem nie mówił już o ważnym śledztwie, tylko powiedział: „Zbieramy próbki materiału”. Brzmi to niejasno, bo przecież Sandrine pracuje właśnie w laboratorium. Podobnie jak Nathalie. Obie są laborantkami, ale Nathalie nigdy nie chciała rozmawiać o pracy. Mówiła: „Wychodzę i nic mnie więcej nie obchodzi!”. Dwadzieścia minut później zaczyna się sądny dzień. Ulica została zablokowana,

wkroczyli technicy w strojach kosmonautów, wnieśli do ogrodu swój sprzęt, kuferki, projektory, plandeki, podeptali wszystkie kwiaty, obmierzyli zbiornik i z niewyobrażalną ostrożnością go opróżnili. Nie chcieli, żeby woda wsiąkła w ziemię. – Wiem, co znajdą – powiedział liliput. – Jestem tego pewny. Teraz mogę iść się zdrzemnąć. Zapytał Sandrine, który pokój zajmowała Nathalie. Położył się w nim w ubraniu, Sandrine dałaby głowę, że nawet nie zdjął butów. Młody został w ogrodzie. Naprawdę niezły z niego facet, no i te ciuchy, te buty… A nawet te jego maniery! Dla samotnej dziewczyny tego typu sprawy mają znaczenie, Sandrine próbowała nawiązać z nim bardziej osobistą rozmowę, ale bez większego powodzenia. Jest pewna, że ten glina to pedał. Technicy opróżnili zbiornik, odstawili go, nie musieli głęboko kopać, żeby się natknąć na ciało. Owinięte w foliową płachtę, taką jaką można kupić w sklepie dla majsterkowiczów. Dla Sandrine to był wstrząs, policjanci kazali jej odejść, proszę tu nie stać, wróciła więc do domu i patrzyła przez okno, czego jak czego, ale tego nikt jej nie mógł zabronić, w końcu była u siebie. Kiedy w kilku położyli je na ziemi i odchylili płachtę, mało nie padła z wrażenia: od razu wiedziała, że to Pascal. Poznała jego tenisówki. Rozsunąwszy poły plandeki, nachylili się, jedni drugim zaczęli pokazywać coś, czego nie mogła zobaczyć. Otworzyła okno, żeby chociaż posłuchać. Jakiś technik powiedział: – Nie, to nie spowodowałoby aż takich zniszczeń. W tym momencie z góry zszedł karzeł. W podskokach ruszył do ogrodu, od razu zainteresował się, o czym rozprawiają nad ciałem. Niezwykle przejęty tym, co widzi, skinął głową. – Zgadzam się z Brichotem, myślę, że to może być sprawka kwasu.

23

To lina starego typu, nie z rodzaju tych gładkich i syntetycznych jak liny żeglarskie, ale konopna. I siłą rzeczy bardzo gruba, skoro ma udźwignąć taką klatkę. Szczurów jest dziesięć. Wśród nich te, które Alex już zna, które są tu od początku, oraz nowe, które nie wiadomo, skąd się pojawiły, nie wiadomo, jak się dowiedziały. Przyjęły strategię grupową. Osaczenie. Trzy lub cztery zajmują pozycję przy jej stopach, dwa, trzy inne obozują po przeciwnej stronie. Kiedy uznają, że nadszedł odpowiedni moment, rzucą się na nią wszystkie jednocześnie. Na razie jednak coś je powstrzymuje. Powstrzymuje je energia Alex, która nie przestaje im wymyślać, wrzeszczeć, prowokować je, czują w tej klatce życie, wolę oporu, czują, że nie obejdzie się bez walki. Na dole już leżą dwa trupy. To daje im do myślenia. Przez cały czas w powietrzu wyczuwają krew. Podniecone, rozgorączkowane jeden po drugim wgryzają się w linę, Alex nie ma pojęcia, skąd wiedzą, czyja teraz kolej posmakowania krwi. Nieważne. Znowu się skaleczyła, tym razem w łydkę tuż nad kostką, gdzie znalazła nietkniętą, grubą żyłę. Najtrudniej jest je odgonić na czas zwilżania liny. A ta jest już o połowę cieńsza. To wyścig na czas między liną a Alex. Która pierwsza pęknie. Alex nie przestaje bujać ciałem, kołysać klatką w tę i nazad, liczy, że to utrudni szczurom zadanie, jeśliby zdecydowały się zaatakować, oraz że przyspieszy zerwanie liny. Poza tym, żeby jej taktyka okazała się skuteczna, skrzynia musi spaść nie na płask, tylko ukosem, tak żeby pękły deski. Stara się więc uzyskać jak najszerszą amplitudę, odpędza szczury, zwilża linę. Kiedy któryś ze szczurów zatapia w niej zęby, Alex inne odgania. Jest skrajnie wyczerpana, umiera z pragnienia. Od czasu ulewnych burz trwających przez cały dzień niektórych partii ciała już nie czuje, zupełnie jakby zostały znieczulone. Wielki szary szczur się niecierpliwi. Od godziny pozwala innym przysysać się do liny, opuszcza swoją kolej. Najwyraźniej to go już nie interesuje. Wlepia ślepia w Alex, wydając przeraźliwe piski. I po raz pierwszy wsuwa łeb między deski i syczy jak wąż, obnażając zęby. To, co działa na inne, na nim nie robi wrażenia. Alex może sobie krzyczeć, wrzeszczeć, wymyślać mu – wczepiony pazurami w drewno, żeby nie ześlizgnąć się z rozkołysanej klatki, nawet nie drgnie. Wpatruje się w nią. Ona również się w niego wpatruje. Są jak para krążących na karuzeli, zapatrzonych w siebie kochanków. Chodź, uśmiechając się, szepcze Alex. Natężając z całej siły lędźwie, stara się jak najszerzej rozkołysać klatkę i uśmiecha się do szczura przyczajonego nad jej głową, podejdź mój mały, chodź, zobacz, mamusia coś dla ciebie ma…

24

Ta namiastka sjesty w pokoju Nathalie dziwnie na niego podziałała. Co go naszło, żeby tutaj przyjść? Camille nie ma pojęcia. Skrzypiące drewniane schody, wytarta wykładzina na podeście, porcelanowa klamka u drzwi, ciepło, na piętrze zda się kondensowane. Atmosfera wiejskiego domu, domu rodzinnego z pokojami otwieranymi tylko latem dla gości. Przez resztę czasu zamkniętymi. Obecnie pokój służy za przechowalnię. I nie wydaje się, by kiedykolwiek miał zbyt wiele osobistego charakteru, przypomina trochę hotelowy pokój, pokój gościnny. Kilka obrazków krzywo powieszonych na ścianach, komoda bez jednej nogi, w której miejsce wetknięto książkę. Łóżko zapadające się jak dmuchany materac, niesamowicie głęboko. Camille podciąga się wyżej, siada oparty plecami o wezgłowie, wyjmuje zeszyt, ołówek. I kiedy w ogrodzie technicy przekopują ziemię wokół zbiornika z deszczówką, szkicuje twarz. Swoją. W młodości, przygotowując się do Akademii Sztuk Pięknych, wykonywał setki autoportretów; jego matka uważała, że to jedyne prawdziwe ćwiczenie, jedyne pozwalające znaleźć „właściwy dystans”. Sama malowała ich dziesiątki, z czego został tylko jeden, przepiękny olej, nie chce o tym teraz myśleć. I Maud miała rację, Camille ma problem z zachowaniem właściwego dystansu, jest zawsze albo zbyt blisko, albo za daleko. Albo zanurza się, przestaje widzieć cokolwiek i szarpie się bliski utonięcia, albo przezornie trzyma się z daleka i skazuje na to, że nic nie zrozumie. „Brakuje wtedy kontaktu ze strukturą rzeczy”. Twarz, która pojawia się w jego zeszycie, jest wyniszczona, spojrzenie ma zgaszone; obraz mężczyzny ciężko doświadczonego przez los. Sufit nad jego głową jest ukośny, poruszanie się po tym pokoju wymaga częstego pochylania karku. Choć akurat on nie musiał go zginać. Camille nadal gryzmoli, lecz bez przekonania. Czuje lekki niesmak, jest mu ciężko na sercu. Przypomina sobie rozmowę z Sandrine Bontemps, swoje zniecierpliwienie, irytację; czasami bywa naprawdę nieznośny. Prawda jest taka, że chciałby już zakończyć tę sprawę, skończyć z nią raz na zawsze. Czuje się nieswojo i wie dlaczego. Znaleźć strukturę rzeczy… Tak podziałał na niego portret Nathalie Granger. Do tej pory na zdjęciach z telefonu Trarieux widział tylko ofiarę. Innymi słowy sprawę. Do tego właśnie, do sprawy porwania sprowadził tę dziewczynę. Ale na portrecie pamięciowym stała się osobą. Zdjęcie oddaje tylko rzeczywistość. Rysunek to rzeczywistość, nasza rzeczywistość wzbogacona o naszą wyobraźnię, fantazje, kulturę, nasze życie. Kiedy podetknął ten rysunek Sandrine Bontemps, kiedy ujrzał tę twarz do góry nogami, niczym twarz pływaczki skaczącej do wody, wydała mu się pod tym kątem nagle inna. Czy zamordowała tego przygłupa Pascala Trarieux? Najprawdopodobniej tak, ale to nieważne. Na rysunku oglądanym do góry nogami wydała mu się wzruszająca; jest uwięziona i tylko od niego zależy, czy przeżyje. Dławiący strach przed porażką ściska go za gardło. Irène nie zdołał uratować. Jak pójdzie mu z tą dziewczyną? Czy jej też pozwoli umrzeć? Od pierwszego ruchu, od pierwszej sekundy tej sprawy stara się powstrzymać wzbierające za murem emocje. Teraz ten mur się kruszy, powstają w nim kolejne wyłomy, zaraz wszystko gwałtownie runie, zwali go z nóg, zatopi, Camille wyląduje z powrotem prosto w kostnicy, prosto w przegródce „szpital psychiatryczny”. To właśnie narysował w swoim zeszycie: ogromny kamień, skałę. Sportretował się w roli Syzyfa.

25

Autopsja odbywa się o pierwszej w nocy z wtorku na środę. Jest Camille, jest też Louis. Le Guen jak zawsze się spóźnia; kiedy w końcu zjawia się w Instytucie Medycyny Sądowej, najważniejsze już wiadomo. Według wszelkiego prawdopodobieństwa to rzeczywiście Pascal Trarieux. Wszystko się zgadza. Wiek, wzrost, włosy, przypuszczalna data śmierci. Do tego współlokatorka zaklina się na wszystkie świętości, że rozpoznała jego buty, nawet jeśli takiego modelu pewnie istnieją setki tysięcy. Czeka ich jeszcze zbadanie DNA, żeby mieć stuprocentową pewność, czy to rzeczywiście zaginiony chłopak, ale już teraz można przyjąć, że to on i że zginął z ręki Nathalie Granger, która najpierw zadała mu potężny cios w tył głowy przedmiotem przypominającym kilof (technicy zabrali wszystkie narzędzia ogrodowe znalezione w domu), a następnie uderzeniami łopaty zmiażdżyła mu czaszkę. – Co by wskazywało, że musiała być na niego naprawdę wkurzona – mówi Camille. – Owszem, trzydzieści uderzeń, skromnie licząc – potwierdza lekarz sądowy. – Niedługo będę mógł panu powiedzieć ile dokładnie. Niektóre ciosy zostały zadane kantem łopaty, stąd to wrażenie, że facet został potraktowany tępą siekierą. Camille jest usatysfakcjonowany. Nie tyle zadowolony, ile usatysfakcjonowany. Pełen obraz pokrywa się dość dobrze z tym, co przeczuwał. Przy tym kretynie sędzi nie odmówiłby sobie komentarza, ale do swojego starego kumpla Le Guena puszcza tylko oko, szeptem rzucając: – A nie mówiłem; nie wyczuwałem tej dziewczyny… – Jeszcze będziemy badać, ale to kwas – mówi lekarz sądowy. Chłopak zarobił trzydzieści ciosów łopatą, po czym jego zabójczyni Nathalie Granger wlała mu litr kwasu do gardła. Sądząc z efektu, patolog stawia ostrożną hipotezę: stężony kwas siarkowy. – Bardzo silnie stężony. Faktem jest, że te środki powodują wielkie spustoszenia. Z pienistym bulgotem rozpuszczają ciało z szybkością wprost proporcjonalną do swojego stężenia. Camille zadaje pytanie, które od wczoraj, od znalezienia zwłok nurtuje wszystkich: – Czy Trarieux wtedy jeszcze żył, czy był już martwy? Zna odpowiedź, jest zawsze taka sama: trzeba poczekać na wyniki analiz. Ale tym razem patolog okazuje wielkoduszność. – Ślady znalezione na ocalałych fragmentach ciała, zwłaszcza na wysokości ramion, zdają się wskazywać, że facet był związany. – Krótka chwila namysłu. – Chcecie znać moje zdanie? – pyta. Uważa, że nikt nie chce. Co tylko go, rzecz jasna, dodatkowo zachęca. – Moim zdaniem otrzymuje kilka uderzeń łopatą, zostaje związany, a następnie ocucony kwasem. Co nie przeszkadza sprawcy dobić go łopatą; przy sprawdzonej technice… Krótko mówiąc oraz nadal tylko moim skromnym zdaniem, chłopak czuł wszystko, co się dzieje. Aż ciarki człowieka przechodzą, ale dla śledczych różnica między kunsztem i metodą jest niewielka. Natomiast, jeśli patolog się nie myli, dla ofiary to, czy zażył kwas za życia, czy po śmierci – musiało się liczyć, i to bardzo. – I dla ławy przysięgłych też się będzie liczyć – rzuca Camille. Problem z Camille’em jest taki, że nie odpuszcza. Nigdy. Jak już coś sobie umyśli… Le Guen powiedział kiedyś: – Głupiec z ciebie! Nawet foksteriery potrafią się wycofać!

– Miły jesteś! – odpowiedział Camille. – Czemu mnie nie porównasz do basseta? Albo, to jest myśl! Do miniaturowego pudla? Z każdym innym rozmówcą skończyłoby się to pojedynkiem. Tak więc po Camille’u widać, że nie odpuszcza. Le Guen widzi, że przyjaciel jest zatroskany, a niekiedy odwrotnie, wygląda, jakby się po cichu z czegoś bardzo cieszył. Spotykają się w korytarzu, Camille ledwie bąka dzień dobry, a dwie godziny później siedzi w gabinecie komisarza i nie wychodzi, jakby chciał coś powiedzieć, ale nie mógł tego z siebie wydusić, i w końcu wreszcie opuszcza pokój, zda się z ociąganiem i patrząc na Le Guena z urazą. Le Guen potrafi być cierpliwy. Kiedy spotkali się w toalecie (trzeba ich było widzieć stojących ramię w ramię przy pisuarach!), Le Guen rzucił tylko: „Kiedy chcesz”, co znaczy: „Zebrałem siły, mogę stawić czoło”. Czyli teraz, przed obiadem, na tarasie. Camille, jakby chcąc zaznaczyć, że prosi wszystkich o uwagę, wyłączył swoją komórkę i położył ją na stole. Siedzą we czwórkę: Camille, Le Guen, Armand i Louis. Od kiedy ostatnie burze rozpogodziły niebo, znów zrobiło się ciepło. Armand wypija swoje pół litra piwa niemal duszkiem i przezornie zamawia od razu paczkę czipsów i oliwki na rachunek stawiającego obiad. – Ta dziewczyna jest morderczynią, Jean – oznajmia Camille. – Morderczynią, owszem, możliwe, będziemy to mogli powiedzieć, kiedy dostaniemy wyniki analiz. Ale na razie, i wiesz o tym równie dobrze jak ja, to tylko przypuszczenia. – Możliwe, że masz rację, tylko… co to zmienia? Le Guen bierze Louisa za świadka. Sytuacja jest bardzo kłopotliwa, ale Louis pochodzi z licznej rodziny. Wychowywały go najlepsze szkoły, jeden z jego wujów jest arcybiskupem, inny deputowanym skrajnej prawicy, a to oznacza, że już w bardzo młodym wieku nauczył się rozdzielać moralność od praktyki. Pobierał również nauki u jezuitów. W materii hipokryzji nie ma sobie równych. – Pytanie komisarza wydaje mi się trafne – mówi spokojnie. – Co to zmienia? – Bywałeś już bardziej bystry, Louis – rzuca Camille. – To zmienia… podejście! Wszystkich zatkało. Nawet Armand, choć akurat zajęty wyłudzaniem papierosa od klienta przy sąsiednim stoliku, odwraca się zdziwiony. – Podejście? – powtarza Le Guen. – Do cholery, Camille, co to znów za bzdura? – Wydaje mi się, że naprawdę nie rozumiecie – wzdycha Camille. Zwykle żartują, hałasują, ale tym razem w głosie Camille’a słychać szczególną intonację. – Nie rozumiecie. Wyjmuje swój zeszyt, ten, w którym ciągle szkicuje. Chcąc coś zanotować (notuje niewiele, prawie wszystko zawierza pamięci), odwraca go i pisze na odwrocie zarysowanych stron. Trochę to w stylu Armanda. Tyle że Armand pisałby również na grzbiecie. Louis w przelocie dostrzega szkice przedstawiające szczury; z Camille’a jest znakomity rysownik. – Ta dziewczyna mnie naprawdę interesuje – wyjaśnia powoli Camille. – Naprawdę. I bardzo mnie też interesuje ta sprawa z kwasem siarkowym. Was nie? – A że nikt nie pali się, by podjąć temat, dodaje: – Więc przeprowadziłem małe dochodzenie. Trzeba będzie jeszcze nad tym popracować, ale myślę, że najważniejsze już mam. – Dobra, wyduś to z siebie – mówi Le Guen, lekko wyczerpany. Jednym haustem wychyla półlitrowy kufel piwa i uniesieniem ręki pokazuje kelnerowi, żeby przyniósł następny. Armand daje znak, że jemu też. – Trzynastego marca dwa tysiące piątego roku – zaczyna Camille – w pokoju w hotelu Formule 1 w Étampes został znaleziony niejaki Bernard Gattegno, lat czterdzieści dziewięć. Połknął kwas siarkowy w osiemdziesięcioprocentowym stężeniu. – O nie… – rzuca z przygnębieniem Le Guen.

– Jeśli wziąć pod uwagę jego sytuację małżeńską, wysuwa się przypuszczenie, że to samobójstwo. – Odpuść, Camille. – Nie, nie, zaczekaj, to dziwne, zaraz zobaczysz. Osiem miesięcy później, dwudziestego ósmego listopada ginie Stefan Maciak, właściciel kafejki w Reims, którego ciało znajdują rano w należącym do niego lokalu. Ustalenia: bity i torturowany z użyciem kwasu siarkowego, w tym samym stężeniu. Również wlanym do gardła. Wysokość skradzionej kwoty: nieco ponad dwa tysiące euro. – I twoim zdaniem zrobiła to dziewczyna? – A ty byś popełnił samobójstwo, pijąc kwas siarkowy? – Ale jaki to ma związek z naszą sprawą? – grzmi Le Guen, waląc pięścią w stół. Camille unosi ręce na znak, że się poddaje. – Okay, Jean. Okay. W grobowej ciszy kelner przynosi piwo dla Le Guena i dla Armanda, po czym unosząc pozostałe szklanki, wyciera stół. Louis bardzo dobrze wie, co zaraz nastąpi: mógłby to zapisać na kartce i, jak w cyrkowym numerze, ukryć kopertę z kartką gdzieś w kawiarni. Camille na nowo przypuści atak. Armand z głębokim zadowoleniem dopala wysępionego papierosa; nigdy nie musiał kupować szlugów. – Tylko jedno, Jean… Le Guen zamyka oczy. Louis uśmiecha się, ale w duchu. To reguła; w obecności komisarza Louis uśmiecha się tylko w duchu. Armand czeka, co dalej, zawsze gotów postawić na Verhoevena trzydzieści do jednego. – Wytłumacz mi jedno – mówi Camille. – Nie mieliśmy żadnego morderstwa za pomocą kwasu siarkowego od… Jak sądzisz, od kiedy? – Proponuje, żeby Le Guen sam to odgadł, ale komisarzowi w tym momencie nie w głowie hazard. – Od jedenastu lat, przyjacielu! Mówię o sprawach niewyjaśnionych. Zdarzają się od czasu do czasu żartownisie, którzy incydentalnie się nim posiłkują, jednak używają go pomocniczo, rzec by można, nadprogramowo. Ale tych znajdujemy, aresztujemy, demaskujemy, sądzimy, krótko mówiąc, czujny, żądny zemsty naród własnym ciałem zagradza im drogę. W materii stężonego kwasu siarkowego my, demokratyczna policja, od jedenastu lat jesteśmy niezawodni i nieprzejednani. – Pieprz się, Camille – wzdycha Le Guen. – A tak, komisarzu, dobrze cię rozumiem. Ale cóż zrobić, jak mówił Danton: „Fakty są nieubłagane!”. A takie są fakty! – Lenin – wtrąca Louis. Camille z irytacją się odwraca. – Co Lenin? Louis prawą ręką odgarnia włosy z czoła. – To Lenin powiedział, że fakty są nieubłagane – mówi speszony – a nie Danton. – I co to zmienia? Louis rumieni się. Już ma zaryzykować i odpowiedzieć, ale Le Guen jest szybszy. – No właśnie, Camille! Co zmieniają te historie z kwasem siarkowym od dziesięciu lat?! No co? Jest naprawdę wkurzony, jego głos huczy na tarasie, ale szekspirowskie gromy Le Guena nie robią wrażenia na nikim oprócz innych gości. Camille skromnie wpatruje się we własne stopy majtające piętnaście centymetrów nad ziemią. – Nie dziesięciu, komisarzu, od jedenastu. – Między innymi to też można by Camille’owi

zarzucić: że czasami zachowuje się trochę teatralnie, jak aktor w sztuce Racine’a. – I nagle w ciągu ośmiu miesięcy mamy na głowie dwie takie sprawy. Sami mężczyźni. A ze sprawą Trarieux robią się już trzy. – Ale… Louis, chłopak oczytany, powiedziałby, że komisarz „miota gromy”. Tyle że komisarz miota je krótko. Ponieważ nie bardzo jest co powiedzieć. – Jaki to ma związek z tą dziewczyną? – Nareszcie dobre pytanie – uśmiecha się Camille. Komisarz rzuca tylko: – Naprawdę mnie wkurzasz, Camille. I by pokazać, jak bardzo jest znękany, wstaje, wrócimy do tego innym razem, znużone machnięcie ręką, może i masz rację, ale później, później. Ktoś nieznający Le Guena mógłby pomyśleć, że kompletnie się załamał. Rzuca na stolik garść monet i na pożegnanie unosi rękę gestem przysięgłego, który składa ślubowanie, cześć wszystkim, odwraca się, z tyłu jest zwalisty jak szafa, ciężkim krokiem odchodzi. Camille wzdycha; to zawsze błąd mieć rację zbyt wcześnie. Ale ja się nie mylę. Mówiąc to, palcem wskazującym puka się w nos, tak jakby przy Louisie i Armandzie uznał za konieczne zaznaczyć, że węch go nie zawiódł. Tyle że to jeszcze nie ten czas. Na razie dziewczyna jest wyłącznie ofiarą. I nieznalezienie jej, kiedy człowiekowi za to płacą, to więcej niż błąd. W takiej sytuacji twierdzenie, że jest wielokrotną morderczynią, jest niezbyt skuteczną linią obrony. Wstają, wracają do pracy. Armand zdążył wycyganić małe cygaro; gość przy sąsiednim stoliku nic innego nie miał. Opuszczają taras i we trzech ruszają do metra. – Uformowałem na nowo ekipy – mówi Louis. – Pierwsza… Raptem Camille, tak jakby ujrzał pod stopami kobrę, szybkim ruchem kładzie mu dłoń na przedramieniu i przerywa w pół słowa. Louis unosi głowę, nasłuchując, Armand również nastawia ucha. Spoglądają na siebie, Camille ma rację, czują, jak asfalt pod ich stopami wibruje w takt głuchego, ciężkiego dudnienia i jednym zgodnym ruchem odwracają się przygotowani na najgorsze: z odległości dwudziestu metrów pędzi na nich z nieprawdopodobną szybkością jakaś potężna masa. Biegnący w ich stronę Le Guen, który z rozwianymi połami marynarki wygląda jeszcze bardziej słoniowato, w wyciągniętej ręce trzyma komórkę. Camille odruchowo sięga po swoją, przypomina sobie, że ją wyłączył. Nie ma czasu wykonać żadnego ruchu ani się usunąć, Le Guen już dobiega, musi szybko drobić nogami, żeby wyhamować, ale dobrze wyliczył trasę, bo zatrzymuje się dokładnie przed Camille’em. Dziwne, ale nie jest zdyszany. Potrząsając komórką, woła: – Znaleźli dziewczynę. W Pantin. Szybko! Komisarz wrócił do wydziału, ma tysiące rzeczy do zrobienia, również on dzwoni do sędziego. Louis prowadzi z kamiennym spokojem i na złamanie karku. W kilka minut dojeżdżają na miejsce. Stary magazyn stojący nad kanałem wygląda jak gigantyczny przemysłowy blokhauz, skrzyżowanie okrętu z fabryką. Prostokątny gmach w kolorze ochry upodabniają do okrętu szerokie zewnętrzne galerie z czterech stron opasujące fasadę, do fabryki – rzędy wysokich, wąskich okien. Arcydzieło betonowej architektury z lat trzydziestych. Zblakły już napis na fasadzie tej imperialnej budowli do dziś głosi: WIELKIE ZAKŁADY ODLEWNICZE. Wszystko wokół jest już rozebrane. Ostał się tylko ten budynek, zapewne przeznaczony do renowacji. Otagowany od góry do dołu ogromnymi białymi, niebieskimi, pomarańczowymi literami, oporny na wszelkie próby dewastacji, nadal króluje na nabrzeżu, niewzruszony jak te

indyjskie słonie, które, udekorowane od stóp do głów serpentynami i proporczykami, spokojnie podążają przed siebie ociężałym, tajemniczym krokiem. Zeszłej nocy dwójce grafficiarzy udało się wspiąć na zewnętrzną galerię pierwszego piętra – to wyczyn uchodzący za niewykonalny od czasu zamurowania wszystkich wejść do budynku, lecz niewiele jest rzeczy mogących takich chłopców powstrzymać. O świcie, kiedy kończyli właśnie pracę, jeden z nich zajrzał przez wybite okno do środka i wyraźnie zobaczył niebezpiecznie rozkołysaną, wiszącą w powietrzu klatkę z jakimś ciałem w środku. Długo obaj rozważali wszystkie za i przeciw i w końcu postanowili anonimowo zawiadomić komisariat. A potem wystarczyły niecałe dwie godziny, by ich odszukać i zażądać wytłumaczenia się z ich nocnych poczynań. Zawiadomiono Wydział Kryminalny i strażaków. Budynek od lat stoi zamknięty, firma, która go nabyła, kazała cały zamurować. W czasie kiedy jedna ekipa przystawia długą drabinę do zewnętrznej galerii, druga zaczyna rozbijać kilofami mur z cegieł. Na zewnątrz oprócz strażaków zebrało się już sporo ludzi, umundurowanych policjantów, funkcjonariuszy w cywilu, radiowozów i kogutów policyjnych i, nie wiedzieć skąd, ciekawych, co się dzieje, gapiów, których już zaczyna się odgradzać znalezionymi na miejscu płotkami. Camille wyskakuje z samochodu i nie zdążywszy nawet wyjąć legitymacji, mało nie pada jak długi na żwirze i odłamkach pokruszonych cegieł. W ostatniej chwili odzyskuje równowagę, patrzy przez chwilę na strażaków rozbijających mur i woła: – Chwileczkę! Podchodzi bliżej. Podchodzi również kapitan strażaków, żeby zagrodzić mu drogę. Nie ma czasu jednak czegokolwiek mu zakazać. Otwór jest na tyle duży, by Camille się w nim zmieścił. Inspektor wślizguje się do budynku. Trzeba jeszcze kilku uderzeń kilofa, żeby inni również mogli wejść. Wewnątrz jest zupełnie pusto, przepastne sale wypełnia rozproszone zielonkawe światło, niczym kurz spływające z góry przez świetliki w dachu i wybite okna. Słychać plusk wody, gdzieś z pięter dobiega dźwięczny brzęk obluzowanej blachy, niosący się echem po ogromnych pustych przestrzeniach, na podłodze wiją się strużki wody. W takim miejscu można poczuć się naprawdę nieswojo, jest imponujące jak zrujnowana katedra, panuje w nim smętny klimat końca epoki industrialnej; otoczenie i światło są podobne jak na zdjęciach z dziewczyną. Za plecami Camille’a kilofy wciąż walą i rozbijają cegły; ich łomot brzmi jak bicie na alarm. Camille od progu głośno woła: – Jest tu kto? Odczekuje sekundę i rusza biegiem. Pierwsza sala jest ogromna, piętnaście do dwudziestu metrów długości, i wysoka, co najmniej na cztery, pięć metrów. Kałuże wody na podłodze, ociekające mury; panuje w niej ciężka, lodowata wilgoć. To jedna z sal magazynowych, Camille mija ją biegiem, lecz nim jeszcze dotrze do otworu prowadzącego do następnej, już wie, że to będzie ta. – Jest tu kto? Jego głos brzmi teraz inaczej. To specyfika tego zawodu; człowiekowi, który wkracza na miejsce zbrodni, towarzyszy rodzaj specyficznego napięcia, czuje to we własnym żołądku i słyszy we własnym głosie. A tym, co wywołało w nim teraz ten stan szczególnej czujności, jest zapach wyczuwalny w powiewach zimnego, wirującego powietrza. Smród gnijącego ciała, moczu, fekaliów. – Jest tu kto? Biegnie. W oddali z tyłu za nim słychać pospieszne kroki; do budynku wkroczyły ekipy techniczne. Camille wbiega do drugiej sali, staje i opadają mu ręce. Podchodzi Louis. Pierwsze, co słyszy z ust Camille’a, to słowo:

– Suka… Drewniana skrzynia roztrzaskała się na betonie, dwie deski zostały wyłamane. Możliwe, że upadek je obruszył i dziewczyna potem siłą je wyszarpnęła. Odór rozkładu pochodzi od trzech zdechłych szczurów, z których dwa przygniotła klatka. Obsiadła je chmara much. Kilka metrów dalej leży kupka na wpół wyschłych odchodów. Camille i Louis spoglądają w górę, lina jest poszatkowana nie wiadomo czym, jeden kraniec nadal tkwi w bloku zamocowanym na suficie. Tyle że cała podłoga wokół jest zakrwawiona. I nie ma śladu dziewczyny. Nowo przybyli policjanci ruszają na poszukiwanie. Camille z powątpiewaniem kręci głową, jego zdaniem to próżny trud. Wyparowała. W tym stanie, w jakim się znajdowała… Jak udało jej się uwolnić? Wykażą to analizy. Którędy i w jaki sposób uciekła? Odpowiedzą na to technicy. Rezultat jest taki, że dziewczyna, którą zamierzali uratować, sama się uratowała. Camille i Louis nic nie mówią. I kiedy w wielkiej sali rozbrzmiewają rozkazy, polecenia jednych i drugich, echo pospiesznych kroków, oni nieruchomo i w milczeniu kontemplują to nieoczekiwane zakończenie aktu. Dziewczyna zniknęła i nie zgłosiła się na policję, co na jej miejscu zrobiłby każdy niespodziewanie uwolniony zakładnik. Kilka miesięcy wcześniej ciosami łopaty zabiła mężczyznę, rozpuściła mu połowę głowy kwasem siarkowym i zakopała go w ogrodzie na przedmieściach. Tylko zbieg okoliczności pozwolił im znaleźć jego ciało, pojawia się więc pytanie, czy byli też inni. I ilu. Tym bardziej że zgłoszono dwa podobne przypadki i Camille dałby sobie rękę uciąć, że mają jakiś związek ze śmiercią Pascala Trarieux. Ze sposobu, w jaki w rozpaczliwej sytuacji dziewczyna zdołała się uwolnić, domyślają się, że mają do czynienia z nie lada przeciwnikiem. Muszą ją odszukać. I wciąż nie wiedzą, kim jest. – Nie wątpię, że to pomoże komisarzowi Le Guenowi zrozumieć powagę problemu – stwierdza krótko Camille.

Część druga

26

Półprzytomna z wyczerpania Alex nawet nie zdążyła się zorientować, co się naprawdę stało. Ostatkiem sił rozbujała klatkę, rozhuśtała ją tak szeroko, że przerażone, struchlałe szczury wczepiły się w nią pazurami, żeby nie zlecieć. I przez cały czas wrzeszczała. W lodowatym podmuchu powietrza klatka wirowała jak gondola w wesołym miasteczku w chwili tragicznego wypadku. Szczęśliwym dla niej trafem, trafem, który uratuje jej życie, lina puszcza w momencie, kiedy klatka przechylona jest kantem w dół. Alex nie odrywa oczu od strzępiącej się liny, widzi, jak jej ostatnie pasma pękają, konopny sznur zdaje się zwijać z bólu i nagle klatka lotem ślizgowym szybuje w dół. Lot trwa niecałą sekundę, Alex ledwie ma czas spiąć wszystkie mięśnie, żeby zamortyzować upadek. Wstrząs jest potężny, klatka wzmocnionym rogiem uderza w beton, jakby chciała się w niego wbić, przez chwilę się chwieje i wreszcie ciężko, z ogłuszającym westchnieniem ulgi opada na ziemię. Szczury momentalnie czmychają, dwie deski złamały się, ale żadna do końca nie puściła. Ogłuszona wstrząsem upadku Alex z trudem przytomnieje, wraca do siebie, ale najważniejszą informację jej umysł zdążył już przyswoić: udało się. Skrzynia spadła. Rozbiła się. Jedna z bocznych desek pękła na pół, może tędy uda jej się wydostać. Jest wyziębiona, sama nie wie, skąd bierze siły. Zapiera się stopami, ciągnie rękami, wrzeszczy i nagle klatka kapituluje. Jedna z górnych desek pęka. Tak jakby otworzyło się niebo, jakby ustąpiło biblijne Morze Czerwone. To zwycięstwo przyprawia ją niemal o utratę zmysłów. Jest tak przytłoczona wzruszeniem, poczuciem ulgi i sukcesu swojej szaleńczej strategii, że zamiast wstać i wydostać się z klatki, siedzi w niej załamana, szlocha i nie może przestać. A wtedy umysł wysyła jej kolejny sygnał: uciekać. Szczury nie szybko się pojawią, ale Trarieux? Już dawno nie przychodził, a jeśli zjawi się teraz? Więc jak najszybciej wygramolić się z klatki, ubrać, wydostać się stąd, uciekać. Uciekać. Zaczyna się prostować. Spodziewała się wyzwolenia, a tymczasem jest to tortura. Całe ciało ma zdrętwiałe, nie jest w stanie się podnieść, wyprostować nogi, wyciągnąć ręki, powrócić do normalnej pozycji. Jest zesztywniałym kłębkiem zastałych mięśni. I nie ma już ani odrobiny siły. Podźwignięcie się na kolana zajmuje jej jedną, dwie minuty. Jest tak bolesne, że Alex płacze w poczuciu niemocy, z krzykiem wytęża resztkę sił, z wściekłością wali pięścią w deski. Wyczerpanie ścina ją z nóg, znów się przewraca, kuli, zziębnięta, wykończona. Bezwładna. Jakże wiele potrzebuje zacięcia i siły woli, by na nowo podjąć próbę, by zmusić się do zmiany pozycji, by klnąc na czym świat stoi, wyprostować miednicę, obrócić szyją… To walka, mocowanie się Alex skazanej z Alex żywą. Powoli ciało budzi się z odrętwienia. Z bólem, ale się budzi. Udaje jej się usiąść w kucki, powoli, centymetr za centymetrem przekłada przez otwór jedną nogę, potem drugą i ciężko osuwa się na ziemię po drugiej stronie. Upadek jest bolesny, ona jednak z rozkoszą przyciska policzek do zimnego, wilgotnego betonu i znowu zaczyna płakać. Kilka minut później pełznie na czworakach, łapie jakąś szmatę, okrywa nią ramiona, podczołguje się do butelek z wodą, chwyta jedną i duszkiem prawie całą wypija. Łapie oddech i nareszcie wyciąga się na plecach. Od długich dni (tak naprawdę od ilu?) czekała na tę chwilę, już

dawno pogodziła się z myślą, że nigdy nie nastąpi. Móc tak zostać na zawsze, czuć powracające w żyłach krążenie, pulsowanie krwi, czuć, jak zesztywniałe stawy puszczają, jak rozluźniają się mięśnie… Wszystko ją boli. Coś takiego muszą odczuwać zamarznięci alpiniści, o ile znajdą ich jeszcze żywych. Wtedy umysł wysyła jej następny sygnał: a jeśli wróci? Uciekać, i to szybko. Sprawdza; są wszystkie jej ubrania. Wszystkie jej rzeczy, torebka, papiery, pieniądze i nawet peruka, którą tamtego wieczoru miała na głowie, ciśnięta na resztę rzeczy. Trarieux chce tylko jej życia, a raczej tylko jej śmierci. Trzęsącymi się z osłabienia rękami sięga po ciuchy. I przez cały czas niespokojnie rozgląda się za czymś do obrony, na wypadek gdyby wrócił, gorączkowo grzebie w stosie podręcznych narzędzi, znajduje łom. Coś takiego służy do odbijania skrzyń. Kiedy zamierzał go użyć? Kiedy Alex byłaby już martwa? Żeby ją zakopać? Kładzie łom przy sobie. Nie dociera do niej komizm sytuacji: jest tak słaba, że gdyby wrócił Trarieux, nie byłaby w stanie nawet tego łomu unieść. Zaczyna się ubierać i wtedy nagle uzmysławia sobie, jak koszmarnie śmierdzi moczem, gównem, wymiocinami, nie mówiąc już o cuchnącym oddechu. Otwiera butelkę, jedną, drugą i choć jej ruchom brak energii, szoruje się z zapałem, z grubsza się obmywa, jej kończyny stopniowo odzyskują sprawność, wycierane jakimś kocem i brudnymi szmatami ciało powoli się rozgrzewa. Lustra oczywiście nie ma, nie może sprawdzić, jak wygląda, powinno być w torebce, ale umysł po raz kolejny przywołuje ją do porządku. Ostatnie ostrzeżenie, do cholery, spieprzaj stąd. Co tchu. W ubraniu od razu jest jej cieplej, ale opuchnięte stopy ledwie mieszczą się w butach. Musi dwukrotnie ponawiać próbę, nim w końcu uda jej się stanąć na nogi, chwyta torebkę, rezygnuje z zabrania łomu i chwiejnym krokiem rusza w drogę z wrażeniem, że pewne ruchy – wyprężenie nóg, pełny obrót głową, wyprostowanie sylwetki – już na zawsze pozostaną dla niej niewykonalne. Idzie zgięta wpół jak staruszka. Wystarczy podążać śladem kroków zostawionych przez Trarieux. Alex rozgląda się za wejściem, którego używał. Tego pierwszego dnia, kiedy próbowała ucieczki, dogonił ją pod murem z cegły; i to właśnie ten metalowy właz w podłodze pod ścianą wtedy przeoczyła. Alex chwyta za spleciony drut zastępujący uchwyt, próbuje unieść klapę. Panika. Ciągnie z całych sił, klapa nawet nie drgnie. Momentalnie do oczu napływają jej łzy, z gardła dobywa się głuchy jęk, próbuje jeszcze raz, znowu nic. Rozgląda się, szuka. Już wie, że nie ma innej drogi wyjścia; to dlatego nie spieszył się, żeby ją wtedy złapać. Wiedział, że nawet gdyby znalazła ten właz, nie byłaby go w stanie otworzyć. Ogarnia ją gniew, gwałtowna, mordercza wściekłość, zimna furia. Z krzykiem rzuca się biegiem, biegnie niezdarnie, jak kaleka. Chwyta łom, trzy złamane deski i jest w stanie to wszystko unieść, bo nie zastanawia się, czy wystarczy jej na to siły. Jej myśli skupione są na czym innym; chce stąd wyjść i nic, ale to nic, jej przed tym nie powstrzyma. Choćby martwa, ale stąd wyjdzie. Wciska końcówkę łomu w szczelinę włazu i napiera całym ciężarem. Kiedy klapa unosi się kilka centymetrów, stopą wsuwa pod nią deskę, znów unosi nieco klapę, wsuwa drugą deskę, biegnie po następne kawałki drewna i w końcu mozolnie udaje jej się pionowo umocować łom pod klapą. Szczelina ma nie więcej jak czterdzieści centymetrów, ledwie się przez nią przeciśnie, a i tak istnieje ryzyko, że ta krucha równowaga raptem się zachwieje, klapa spadnie i ją zmiażdży. Alex zastyga, pochyla głowę, nasłuchuje. Jednak tym razem żadne ostrzeżenie nie nadchodzi, żadna rada. Wystarczy najsłabsze drgnienie, najlżejszy dotyk, wystarczy, że ciałem muśnie łom, że go poruszy, i klapa runie. W ułamku sekundy podejmuje decyzję, wrzuca w otwór torebkę, słyszy, jak ta ze stłumionym stuknięciem ląduje na dole, chyba niezbyt głęboko. Mówiąc to sobie, już leży na ziemi i milimetr po milimetrze wczołguje się pod klapę. Jest zimno, lecz

Alex jest mokra jak mysz, kiedy wreszcie poniżej wyczuwa pod stopą oparcie. To stopień. Wczołguje się cała przez otwór i przytrzymuje jeszcze palcami brzeg, kiedy nagle, odwracając głowę, wykonuje nieopatrzny ruch, którego się tak obawiała, łom z donośnym zgrzytem przesuwa się i ledwie Alex w odruchu liczonym w nanosekundach zdąży cofnąć palce, klapa zatrzaskuje się z przeraźliwym hukiem. Skamieniała ze zgrozy Alex zastyga na stopniu pośród nieprzeniknionych ciemności. Jest cała. Kiedy jej oczy oswajają się z mrokiem, podnosi leżącą kilka stopni niżej torebkę i stoi, wstrzymując oddech, nie mogąc uwierzyć, że się stąd wydostanie, że jednak się udało… Jeszcze kilka stopni i wreszcie drzwi zablokowane kamieniem, którego odsunięcie zajmuje jej całe wieki, taka jest osłabiona. Potem długi cuchnący moczem korytarz i kolejne schody tak ciemne, że wchodząc po nich, musi czepiać się obiema rękami ściany jak ślepiec, podążający za błyskiem światła. To tu, na tych schodach walnęła się w głowę i straciła przytomność, kiedy Trarieux ją przywiózł. Na końcu trzy metalowe sztaby, które kolejno odsuwa, potem znów korytarz, rodzaj tunelu wentylacyjnego, i wreszcie mała blaszana płyta osadzona pionowo w murze. Światło z zewnątrz ledwie tu dociera i Alex musi obmacywać palcami ścianę dookoła płyty, by zorientować się, w jaki sposób działa ten mechanizm. Jest po prostu umocowana na łożysku. Nie jest ciężka, Alex przyciąga ją do siebie, ostrożnie wyjmuje i kładzie obok. Zewnętrzny świat. Momentalnie omiata ją rześkie powietrze, z dworu napływa ciepło, chłodna wilgoć wieczoru, woń kanału. Nareszcie życie, odrobina światła. Płyta jest umieszczona w zagłębieniu muru, tuż przy ziemi. Alex wychodzi i natychmiast się odwraca, sprawdzając, czy da się ją z powrotem zasunąć, ale zaraz odpuszcza, nie musi już stosować takich środków ostrożności. Pod warunkiem że szybko, że natychmiast się stąd wyniesie. Na tyle szybko, na ile pozwolą jej obolałe, zesztywniałe kończyny. Trzydzieści metrów dalej opustoszałe nabrzeże. Dalej niewysokie apartamentowce; prawie we wszystkich oknach palą się światła. Stłumione odgłosy dobiegające z chyba niezbyt odległego bulwaru. Alex rusza w drogę. Jest już na bulwarze. Przy takim zmęczeniu daleko nie zajdzie, oślepiona światłami musi przytrzymać się latarni, żeby nie upaść. Chyba już za późno, by liczyć na jakikolwiek transport. Jednak nie. W oddali widzi postój taksówek. Pusty, a poza tym to zbyt wielkie ryzyko, podpowiadają jej ostatnie aktywne jeszcze neurony. Najpewniejszy sposób, żeby dać się namierzyć. Tyle że te neurony nie są w stanie podpowiedzieć jej innego, lepszego rozwiązania.

27

Kiedy, tak jak dzisiejszego ranka, jest wiele spraw do załatwienia i trudno ustalić priorytety, Camille uważa, że „pierwsze, co należy zrobić, to wstrzymać się od działania”. Jest to jeden z wariantów jego metody polegającej na podchodzeniu do spraw z jak największego dystansu. W czasach, kiedy wykładał w szkole policyjnej, mówiąc o tej metodzie, nazywał ją „techniką lotniczą”. Taka nazwa w ustach mężczyzny mierzącego metr czterdzieści pięć mogła zabrzmieć komicznie, ale nikt nie odważyłby się roześmiać. Jest szósta rano, Camille już wstał i wziął prysznic, zjadł śniadanie, jego teczka czeka pod drzwiami. Camille trzyma w ramionach Kicię, drapie ją jedną ręką po grzbiecie i oboje wyglądają przez okno. Spojrzenie inspektora napotyka kopertę z nagłówkiem domu aukcyjnego, którą zeszłej nocy zdecydował się w końcu otworzyć. Ta aukcja jest ostatnim aktem przejmowania schedy po ojcu. Jego śmierć nie była dla Camille’a bolesnym ciosem, nie; był wstrząśnięty, poruszony, potem czuł smutek i żal, ale śmierć ojca nie była dla niego końcem świata. Spowodowała standardowe przykrości. Z ojcem wszystko było tak okropnie przewidywalne i nawet jego śmierć nie stanowiła wyjątku. I jeśli Camille do dziś nie mógł się zdobyć na otwarcie koperty, to tylko dlatego, że jej zawartość przypieczętowuje ostatni akt całego etapu jego własnego życia. Niedługo skończy pięćdziesiąt lat. Wszyscy jego najbliżsi już umarli; matka, potem żona, a teraz ojciec; nie będzie miał już dzieci. Nigdy by nie przypuszczał, że ich wszystkich przeżyje. I to właśnie nie daje mu spokoju; śmierć ojca kończy historię jeszcze niezamkniętą. Camille wciąż żyje, nieźle przeczołgany, ale nadal na chodzie. Tyle że teraz jego życie należy już wyłącznie do niego, on jest jego jedynym gospodarzem i jedynym beneficjentem. A zostanie głównym aktorem własnego życia przestaje być ciekawe. Camille cierpi nie tylko z powodu niemądrego kompleksu osoby, która ocalała, ale również z powodu świadomości, że jego udziałem stał się taki banał. Mieszkanie ojca jest już sprzedane. Zostało tylko piętnaście obrazów Maud, które pan Verhoeven zatrzymał. I pracownia. Camille nie może się zdobyć, żeby się do niej wybrać, to miejsce będące scenerią tylu nieszczęść. Matka, Irène… Nie, nie jest w stanie, nigdy nie zdobędzie się na pokonanie tych czterech schodków, otworzenie drzwi, wejście do środka, przenigdy. W sprawie obrazów zmobilizował całą swoją odwagę. Skontaktował się z przyjacielem matki, który razem z nią studiował na Akademii Sztuk Pięknych i który zgodził się skatalogować obrazy. Wszystko jest dopięte, aukcja odbędzie się siódmego października. Otworzywszy kopertę, Camille ujrzał listę wystawionych płócien, miejsce, godzinę i program wieczoru w całości poświęconego twórczości Maud, z odczytami i mowami okolicznościowymi włącznie. Wyjaśnianie, dlaczego nie zachowuje żadnego z jej obrazów, wymagało od niego konfabulowania, wymyślania różnych teorii. Największe wrażenie na ludziach zrobiło to, gdy powiedział, że rozproszenie dzieł matki jest wyrazem hołdu dla niej. „Nawet ja, chcąc obejrzeć któryś z jej obrazów, będę musiał pójść do muzeum”, tłumaczył z satysfakcją i powagą. Oczywiście to bzdura. Prawda jest taka, że ubóstwiał matkę bezgranicznie i dopiero kiedy został sam, z całą siłą objawiła mu się ambiwalentność tej miłości, uwielbienia połączonego z urazą, z rozgoryczeniem i z pretensją. Ta zabarwiona wrogością miłość jest równie stara jak on, lecz by żyć w spokoju teraz, musi się od tego wszystkiego odciąć. Malarstwo było treścią istnienia matki, poświęciła mu całe życie i pospołu ze swoim, poświęciła również życie Camille’a. Nie całe, nie, ale ta część, którą poświęciła, przesądziła o losie jej syna. Tak jakby zapragnąwszy mieć dziecko,

nie pomyślała, że to dziecko będzie istotą ludzką. Camille nie pozbędzie się żadnego brzemienia, chce tylko zrzucić z siebie ciężar. Osiemnaście płócien obejmujących w większości ostatnie dziesięć lat twórczości Maud Verhoeven pójdzie pod młotek. Wszystkie reprezentują malarstwo czysto abstrakcyjne. Niektóre wzbudzają w Camille’u podobne uczucie jak obrazy Rothki; kolor zdaje się wibrować, pulsować, trzeba to poczuć, by zrozumieć, czym jest żywe malarstwo. Dwa płótna zostały objęte pierwszeństwem zakupu, trafią do muzeum; dwa płótna z ostatniego okresu życia, emanujące bólem, namalowane przez Maud w ostatnim stadium raka, będące szczytowym dokonaniem jej sztuki. Jedynym obrazem, który Camille mógłby ewentualnie zachować, jest autoportret namalowany przez nią w wieku trzydziestu lat. Modelka o dziecinnej, poważnej twarzy spogląda ponad widzem, w jej pozie jest coś nieobecnego; jest to mistrzowskie połączenie kobiecej dorosłości z naiwnością dziecka, podobny wyraz widuje się na twarzach kobiet niegdyś młodych i złaknionych czułości, dziś wyniszczonych alkoholem. Irène bardzo lubiła ten obraz. Kiedyś sfotografowała go dla Camille’a, zdjęcie formatu dziesięć na trzynaście centymetrów wciąż stoi na jego biurku obok szklanego kubka na ołówki, również prezentu od Irène – jedynego prawdziwie osobistego przedmiotu, który Camille zachował w miejscu pracy. Armand od zawsze spoglądał na to zdjęcie miłosnym wzrokiem, to jedyny obraz, który rozumie, ponieważ jest wystarczająco figuratywny. Camille obiecał sobie, że kiedyś podaruje mu tę odbitkę, choć dotąd jeszcze tego nie zrobił. Ale nawet ten obraz oddał na aukcję. Kiedy dzieło matki trafi wreszcie w cudze ręce, być może odzyska spokój, być może będzie mógł wreszcie sprzedać pracownię w Montfort, ostatnie ogniwo tego łańcucha, który teraz z niczym go już nie łączy. Wraz ze snem napłynęły do niego inne, znacznie bardziej aktualne i naglące obrazy dziewczyny, która się wyswobodziła z uwięzienia. Wszystkie przedstawiają śmierć, ale śmierć, która dopiero nastąpi. Gdyż – Camille sam nie wie dlaczego – na widok tej rozbebeszonej skrzyni, tych zabitych szczurów, tych śladów ucieczki nabrał głębokiego przeświadczenia, że wszystko to tylko zmyłka, że kryje się za tym kolejna śmierć. Ulica w dole już ożyła. Komuś takiemu jak on, kto niewiele sypia, taki hałas nie przeszkadza, ale Irène nigdy by tu nie wytrzymała. Za to Kicia ma wspaniałe widowisko, potrafi godzinami obserwować przez okno barki przepływające przez śluzę. Kiedy jest ładna pogoda, Camille pozwala jej usiąść na parapecie okna. On sam nie wyjdzie z domu, dopóki nie uzyska jasnego obrazu. Bo na razie jest tylko mnóstwo pytań. Magazyn w Pantin. Jak Trarieux go znalazł? Czy to ważne jak, czy bez znaczenia? Olbrzymi, od lat opuszczony hangar nigdy nie gościł dzikich lokatorów, nie zasiedlili go bezdomni. Prawdopodobnie chętnych odstraszała niezdrowa lokalizacja, ale jeszcze bardziej jedyna droga wejścia prowadząca przez wąską płytę umieszczoną niemal na poziomie ziemi, zmuszająca do długiej wędrówki i utrudniająca transport rzeczy potrzebnych do uwicia sobie gniazdka. Możliwe, że właśnie z tego powodu Trarieux, ograniczony długością desek, które mógł wnieść do środka, zbudował taką małą klatkę. Można sobie też wyobrazić, jak wyglądało wniesienie do środka dziewczyny. Musiał być naprawdę piekielnie zmotywowany. Był gotów trzymać dziewczynę tak długo, dopóki nie przyzna się, co zrobiła z jego synem. Nathalie Granger. Wiadomo już, że nie jest to jej prawdziwe nazwisko, ale z braku innego tak ją nadal nazywają. Camille woli mówić na nią „dziewczyna”, ale nie zawsze mu się to udaje. Co wybrać: fałszywe nazwisko czy brak nazwiska w ogóle? Sędzia zgodził się założyć sprawę. Na razie jednak osoba, która z całą pewnością ukatrupiła łopatą syna Trarieux i za pomocą kwasu siarkowego niemal pozbawiła go głowy, jest poszukiwana wyłącznie w charakterze świadka. Jej współlokatorka z Champigny oficjalnie

rozpoznała ją na portrecie pamięciowym, ale prokuratura potrzebuje dowodów rzeczowych. W magazynie w Pantin pobrano próbki krwi, włosów i różnego rodzaju substancji organicznych, które szybko potwierdzą, że to ta sama dziewczyna, której ślady znaleziono w furgonetce Trarieux. Przynajmniej to jedno zostanie ustalone. Czyli niewiele, rozmyśla Camille. Jedynym sposobem utrzymania tego świeżego tropu jest sięgnięcie do archiwów i ponowne otworzenie dwóch spraw o zabójstwa z użyciem stężonego kwasu siarkowego, sprawdzenie, czy można je przypisać temu samemu sprawcy. Mimo sceptycyzmu komisarza Camille jest święcie przekonany, że to ten sam morderca lub morderczyni. Akta miały być dostarczone dziś rano, po przyjściu znajdzie je na biurku. Camille przez chwilę medytuje nad tą parą. Nathalie Granger i Pascal Trarieux. Zbrodnia w afekcie? Jeśli tak, to raczej wyobrażałby sobie, że to Trarieux w szale zazdrości lub też nie mogąc pogodzić się z porzuceniem, pod wpływem nagłego impulsu, w afekcie morduje Nathalie, ale ona?… Wypadek? Zważywszy przebieg wydarzeń, raczej trudno w to uwierzyć. Camille nie może skoncentrować się na tych hipotezach, co innego chodzi mu po głowie. I kiedy Kicia zaczyna ostrzyć pazurki na rękawie jego marynarki, on zastanawia się nad tym, w jaki sposób dziewczyna wydostała się z magazynu. Jak się to naprawdę odbyło? Analizy wykażą, jak udało jej się zerwać wiszącą klatkę, ale co potem? Co, będąc już na zewnątrz, zrobiła, jak zdołała uciec? Camille próbuje wyobrazić sobie tę scenę. I brakuje mu w tym filmie jednej sekwencji. Wiedzą, że zabrała swoje rzeczy. Znaleźli ślady jej butów prowadzące do wąskiego korytarza kończącego się wyjściem. Na pewno tych samych, które miała na nogach w momencie porwania; raczej trudno sobie wyobrazić, żeby oprawca przyniósł jej nowe. Ale przecież bił tę dziewczynę, broniła się, wrzucił ją do furgonetki, związał. W jakim stanie muszą znajdować się jej ubrania? Są pogniecione, podarte, brudne. W każdym razie na pewno nie pierwszej świeżości… – dochodzi do wniosku Camille. Na ulicy dziewczynę w takich ciuchach chyba trudno przeoczyć, prawda? Camille nie przypuszcza, by Trarieux jakoś specjalnie cackał się z jej rzeczami, ale powiedzmy. Zostawmy trop ubrań i przyjrzyjmy się samej dziewczynie. Wiadomo, jaka była brudna. Goła jak święty turecki przez tydzień siedziała w klatce zawieszonej dwa metry nad ziemią. Na zdjęciach widać, że jest bardziej niż ciężko doświadczona, że jest ledwie żywa, znaleźli też krokiety dla zwierząt domowych, dla szczurów i myszy; tym ją karmił Trarieux. Przez tydzień załatwiała się pod siebie. – Jest wykończona – stwierdza głośno Camille. – I brudna jak nieboskie stworzenie. Kicia unosi łebek, jakby bardziej od niego świadoma, że jej pan znowu mówi sam do siebie. Ślady wody na ziemi, na szmatach, odciski jej palców na butelkach wody mineralnej – przed opuszczeniem hangaru z grubsza się obmyła. – Mimo wszystko… Jaką toaletę można zrobić, mając do dyspozycji trzy litry zimnej wody i dwie brudne szmaty, kiedy przez cały tydzień robiło się pod siebie? I znów wracamy do zasadniczego pytania: jak udało jej się wrócić do domu bez zwrócenia czyjejkolwiek uwagi? – Skąd wiesz, że nikt jej nie widział? – pyta Armand. Jest za kwadrans ósma. Wydział Kryminalny. Nawet mając głowę zajętą czymś zupełnie innym, trudno było nie zauważyć, że ci dwaj razem wyglądają dość dziwnie. Louis w stalowoszarym garniturze od Kitona, w krawacie Steffana Ricciego, obuty w westony, a obok niego Armand od stóp do głów w ciuchach z lumpeksu. Cholera, wygląda, jakby dla większych oszczędności kupował rzeczy o numer mniejsze!, stwierdza w duchu Camille, patrząc na

Armanda. Wypija następny łyk kawy. To prawda, skąd wiadomo, że nikt jej nie widział? – Zastanówmy się – mówi. Dziewczyna wyszła z magazynu i rozpłynęła się. Wyparowała. Aż trudno w to uwierzyć. – Może zabrała się stopem? – podpowiada Louis. Ale sam nie wierzy w tę sugestię. Dwudziestopięcio-, trzydziestoletnia kobieta uprawiająca autostop – o której? o pierwszej, drugiej nad ranem? A jeśli nie od razu trafia się chętny, by ją podwieźć, to co? Dalej stoi na skraju chodnika z wyciągniętym kciukiem? Albo gorzej, idzie wzdłuż jezdni, machając na samochody jak uliczna dziwka? – Autobus… Ewentualnie. Tyle że nocą autobusów na tej linii pewnie jest niewiele, musiałaby mieć dużo szczęścia. W przeciwnym razie tkwiłaby na przystanku pół godziny, trzy kwadranse, ledwie żywa, być może w łachmanach. Mało prawdopodobne. I czy w ogóle była w stanie utrzymać się na nogach? Louis notuje: sprawdzić rozkład jazdy, wypytać kierowców. – Taksówka…? Dopisuje, żeby sprawdzić i ten trop, ale znów… Czy miała pieniądze, żeby zapłacić? I czy prezentowała się na tyle dobrze, żeby taksówkarz nie bał się jej zabrać? Ktoś na ulicy mógł ją zauważyć, widzieć ją idącą chodnikiem. Można tylko przyjąć, że pojechała do Paryża. Popytają w okolicy. Za kilka godzin powinni wiedzieć, czy to był autobus, czy taksówka. W południe Louis i Armand ruszają w drogę. Camille spogląda za nimi: co za para… Podchodzi do biurka i rzuca okiem na czekające już na niego akta dwóch spraw, Bernarda Gattegno i Stefana Maciaka.

28

Alex ociężałym, sztywnym krokiem ostrożnie podeszła pod dom. A jeśli Trarieux na nią czeka? Czy już wie, że uciekła? Ale nie, hall jest pusty. Skrzynka na listy nie pęka w szwach. Na schodach nie ma nikogo. Na podeście również, to jak piękny sen. Otworzyła drzwi mieszkania, zamknęła je za sobą. Naprawdę, jak we śnie. Jest w swoim domu, bezpieczna. Jeszcze dwie godziny temu groziło jej pożarcie przez szczury, pomyślała i ugięły się pod nią nogi, musiała oprzeć się o ścianę. Pierwsza rzecz – zjeść. Ale najpierw przejrzeć się w lustrze. Boże, piętnaście lat więcej, co najmniej. Brzydka, brudna. Stara. Sińce pod oczami, zmarszczki, blizny, pożółkła skóra, spojrzenie obłąkanej. Opróżniła całą lodówkę, wszystko, co było, jogurty, ser, chleb, banany, i w czasie kiedy napuszczała sobie wody do wanny, pochłonęła wszystko niczym rozbitek. I ledwie zdążyła dopaść toalety, żeby to natychmiast zwrócić. Odetchnęła, wypiła pół litra zimnego mleka. Potem musiała jeszcze przemyć alkoholem rany na ramionach, nogach, rękach, kolanach, na twarzy, a po wyjściu z wanny, w której walczyła ze snem, posmarować je antyseptyczną maścią kamforową. Pada ze zmęczenia. Twarz ma straszliwie wyniszczoną; chociaż pozostałe po dniu porwania siniaki powoli się wchłaniają, rany na ramionach i nogach wyglądają strasznie, a w dwie wdała się paskudna infekcja. Przypilnuje, żeby się wygoiły, w domu ma wszystko co trzeba. Ostatniego dnia przed odejściem z pracy zawsze podbiera to i owo z aptecznych szaf. Aż dziw, ile dotąd zdołała uzbierać: penicylina, środki nasenne, przeciwlękowe, moczopędne, antybiotyki, betablokery… Nareszcie się położyła. I natychmiast zapadła w sen. Przespała trzynaście godzin jednym ciągiem. Ocknięcie się jest jak wybudzenie ze śpiączki. Potrzebuje ponad pół godziny, żeby zrozumieć, gdzie jest, przypomnieć sobie, jak się tu znalazła, do oczu napływają jej łzy, kuli się w łóżku jak noworodek i z płaczem znów zasypia. Po raz drugi budzi się pięć godzin później. Jest godzina osiemnasta. Odurzona snem, obolała, prostuje się, powoli przytomnieje, a potem wykonuje niespiesznie kilka ćwiczeń rozciągających, całe fragmenty ciała ma nadal zesztywniałe, ale mięśnie stopniowo odprężają się i znów zaczynają funkcjonować. Wstaje z łóżka, chwiejnym krokiem przechodzi dwa metry, ścina ją z nóg zawrót głowy, musi przytrzymać się półki. Umiera z głodu. Spogląda w lustro, powinna opatrzyć rany. Ale przede wszystkim musi zapewnić sobie bezpieczne schronienie. Uciekła, Trarieux będzie próbował ją znowu dopaść, będzie ją ścigał. Wie, gdzie mieszka, porwał ją, kiedy wracała do domu. O tej porze na pewno już wie, że uciekła. Rzut oka przez okno, ulica wydaje się spokojna. Równie spokojna jak tego wieczoru, kiedy ją porwał. Sięga po laptop, kładzie go obok siebie na kanapie, łączy się z internetem, wpisuje „Trarieux”, jak dalej, nie wie, zna tylko imię jego syna, Pascala. Teraz szuka ojca. Bo dobrze pamięta, co zrobiła z tym jego przygłupim synalkiem. I gdzie go zostawiła. Trzeci wynik, wyszukiwarka wyświetla „Jean Pierre Trarieux” na stronie Paris.news.fr. Alex klika. To na pewno ten.

Wypadek na paryskiej obwodnicy: czyżby błąd policji? Zeszłej nocy około pięćdziesięcioletni mężczyzna Jean Pierre Trarieux, ścigany przez policyjne radiowozy, zatrzymał znienacka swoją furgonetkę na wiadukcie nad obwodnicą, na wysokości Porte de la Villette, po czym wyskoczył z niej, podbiegł do balustrady i rzucił się w dół. Spadł prosto pod koła ciężarówki z naczepą i poniósł śmierć na miejscu. Zdaniem policji śledczej mężczyzna był podejrzany o porwanie, do którego doszło kilka dni wcześniej na ulicy Falguière w Paryżu i który to fakt, jak twierdzą policyjne źródła, „z przyczyn bezpieczeństwa” utrzymywano dotąd w tajemnicy. Problem w tym, że tożsamość osoby porwanej pozostaje nadal nieznana, domniemane zaś miejsce jej uwięzienia, „zidentyfikowane” przez policję, okazało się… kompletnie puste. Zważywszy brak dowodów obciążających, śmierć podejrzanego mężczyzny – jego „samobójstwo”, jak utrzymuje policja – pozostaje niewyjaśniona, siłą rzeczy wzbudzając różne domysły. Zajmujący się tą sprawą sędzia Vidard obiecał zrobić wszystko, by w pełni wyjaśnić tę sprawę, którą prowadzi inspektor Verhoeven z Wydziału Kryminalnego. Umysł Alex działa na pełnych obrotach. Cud zawsze budzi w człowieku pewne niedowierzanie. Oto dlaczego już się więcej nie pojawił. Rozjechany przez ciężarówkę na obwodnicy raczej nie mógł przyjść i sycić oczu jej widokiem. Ani donieść pokarmu szczurom. Ta kreatura wolała się zabić niż dopuścić, by policja ją uwolniła. Niech się smaży w piekle razem z tym swoim synem debilem. Druga istotna wiadomość: policja nie wie, kim jest Alex. Nic o niej nie wiedzą. W każdym razie na początku tygodnia nic o niej nie wiedzieli. Wpisuje do wyszukiwarki swoje nazwisko Alex Prévost, znajduje inne osoby o tym samym nazwisku, ale o niej nic nie ma, nic a nic. Spada jej z serca niewyobrażalny ciężar. Sprawdza w komórce, czy ktoś dzwonił. Osiem połączeń… i wyczerpana bateria. Podrywa się, żeby pójść po ładowarkę, dla jej organizmu to jednak zbyt szybkie tempo, nie jest jeszcze gotowy na takie przyspieszenia; jak pod wpływem jakiejś przytłaczającej siły grawitacji Alex opada z powrotem na kanapę, świat tańczy jej przed oczami, jakby z zawrotną szybkością wirowała w miejscu, żołądek podchodzi jej do gardła, Alex zaciska usta. Jeszcze kilka sekund i niemoc ustępuje, Alex ostrożnie się podnosi, bierze ładowarkę, włącza ją i z powrotem siada. Sprawdza, osiem wiadomości. Wszystkie dotyczą pracy, niektóre agencje dzwoniły po dwa razy. Pocztę głosową odsłucha później. – A, to ty? Zastanawiałam się, kiedy się wreszcie odezwiesz. Ten głos… Matka i jej wieczne pretensje. Słuchając jej, Alex za każdym razem czuje dławienie w gardle. Tłumaczy się, matka zasypuje ją pytaniami, do wszystkiego, co mówi córka, odnosi się nieufnie. – Zastępstwo? W Orleanie, dzwonisz do mnie z Orleanu? W jej tonie Alex słyszy zawsze powątpiewanie, mówi, tak, ale nie mam zbyt dużo czasu. Natychmiast pada odpowiedź: – W takim razie było do mnie nie dzwonić. Matka nie żyje, matka panuje. Sama telefonuje rzadko, a kiedy dzwoni Alex, rozmowa z nią wygląda zawsze tak samo. Jest jak zdawanie egzaminu, trzeba się do niej przygotować, powtórzyć materiał, zachować koncentrację. Bez namysłu Alex rzuca: – I przez jakiś czas będę nieobecna, wyjeżdżam na prowincję, na zastępstwo. To znaczy,

inne… – Ach, tak? Dokąd? – Na zastępstwo – powtarza Alex. – Tak, już mówiłaś, zastępstwo, na prowincji! A czy ta twoja prowincja jakoś się nazywa? – Z agencji, jeszcze nie wiadomo gdzie, to… skomplikowane, dowiem się w ostatniej chwili. – Aha. – Matka nie bardzo wierzy w tę historię. Chwila niepewności. A potem: – Jedziesz na zastępstwo, ale nie wiadomo gdzie, zastąpisz kogoś, ale nie wiadomo kogo, czy tak? Nie ma w tym dialogu nic wyjątkowego, jest wręcz dokładnie taki jak zwykle, ale tym razem Alex jest bardzo słaba, o wiele, wiele mniej odporna niż zwykle. – Nie, n-nie o to chodzi… W rozmowie z matką zawsze wcześniej czy później zaczyna się jąkać. Zmęczona czy nie. – A o co? – Posłuchaj, b-bateria mi się kończy… – Aha… i na jak długo też nie wiadomo. Pracujesz, zastępujesz kogoś. A potem któregoś dnia mówią ci, że to koniec, że możesz już wracać do domu, czy tak? Powinna powiedzieć teraz coś „przemyślanego”, by użyć wyrażenia matki. Tyle że nic nie przychodzi jej do głowy. A właściwie tak, przychodzi, ale zawsze po fakcie, za późno, kiedy się już rozłączyła, na schodach, w metrze, i ma ochotę się wtedy popukać w głowę. Powtarza ripostę, na którą w porę nie wpadła, bywa, że całymi dniami odtwarza scenę, ale już przejrzaną i poprawioną; to równie daremne, co szkodliwe, ale silniejsze od niej. Upiększa ją, z czasem scena staje się zupełnie nową historią, walką, w której Alex wygrywa każdą rundę, a potem, kiedy znów dzwoni do matki, od pierwszych słów zalicza nokaut. Matka czeka, milcząca, nieufna. W końcu Alex wymięka. – Muszę cię już naprawdę pożegnać… – Zgoda. Ach, i jeszcze jedno, Alex! – Tak? – U mnie też wszystko w porządku, dzięki, że zapytałaś. Rozłącza się. Alex jest zdołowana. Otrząsa się, nie myśleć już o matce! Skupić się na tym, co jest do zrobienia. Trarieux, sprawa umorzona. Policja, o niczym nie wie. Matka załatwiona. Teraz SMS do brata. Wyjeżdżam do… (przez chwilę waha się, zastanawia, dokąd by mogła pojechać)… Tuluzy na zastępstwo. Zawiadom królową matkę, nie zdążę zadzwonić – Alex Przekazanie tej wiadomości zajmie mu co najmniej tydzień. O ile w ogóle ją przekaże. Alex wzdycha, zamyka oczy. Daje radę. Mimo wyczerpania pomału załatwia wszystko, co jest do załatwienia. Kiedy zmienia opatrunki, w żołądku głośno burczy jej z głodu. Potem przejrzy się w dużym lustrze w łazience. Jak nic dziesięć lat więcej, co najmniej. Bierze prysznic, na koniec zimny, tak zimny, że cała drży, od stóp do głów przechodzi ją dreszcz, czuje powracające życie, o Boziu, jak to dobrze być żywym, wkłada sweter na gołe ciało, okropnie ją drapie, o Boziu, jak to dobrze, kiedy coś w taki sposób uwiera, kiedyś tego nie znosiła, teraz cieszy się, że drapie, że jej ciało ożywa, że ożywa skóra. Wkłada lniane spodnie, obszerne, bezkształtne, koszmarne, ale jakie miękkie, takie nieokreślone i przytulne, zabiera kartę płatniczą, klucze do mieszkania, dzień dobry pani Guénaude, tak, wróciłam, tak, byłam w podróży, bardzo dobrze, dziękuję. Pogoda? Nadzwyczajna, tak, nic dziwnego, w końcu to Południe. Wyglądam na zmęczoną? Tak, niełatwa praca, ostatnio niewiele spałam, och, nic

takiego, tylko ból karku, ach, to? Pokazuje na czoło: niefortunny upadek. Pani Guénaude: to nogi nam już odmawiają posłuszeństwa? Śmiech, miłego wieczoru, pani również. I ulica, błękitne zamglone światło wczesnego wieczoru, tak piękne, że aż się płakać chce. W duszy ogrania ją nieopanowany śmiech, życie jest piękne, sklepik Araba, atrakcyjny mężczyzna, nigdy dotąd mu się nie przyglądała, naprawdę bardzo przystojny, chętnie pogłaskałaby go po policzku, patrząc mu głęboko w oczy, śmieje się uszczęśliwiona, że czuje w sobie tyle życia. Kupuje wszystko, co potrzebne do przetrzymania oblężenia, wszystkie te rzeczy, przed którymi zwykle ma się na baczności, a które w tym momencie są dla niej rekompensatą, czipsy, czekoladowe desery, kozi ser, wino Saint-Émilion, a nawet butelka baileysa. Powrót do mieszkania. Nawet najmniejszy wysiłek wyczerpuje ją, przyprawia o łzy. Raptowny zawrót głowy. Spina się w sobie, czeka, aż minie, wsiada do windy z tymi wszystkimi tak okropnie ciężkimi sprawunkami. Ma w sobie taki głód życia. Czemu życie nie wygląda zawsze tak jak teraz? W starym, rozciągniętym szlafroku narzuconym na gołe ciało przegląda się w lustrze. Pięć lat więcej, powiedzmy, nawet sześć. Bardzo szybko wróci do formy, wie o tym, czuje to. Pomijając te rany i potłuczenia, zmarszczki i sińce pod oczami, niedawne przeżycia i smutek, pozostaje nadal tą samą, zachwycającą Alex. Rozchyla szeroko poły szlafroka, ogląda się naga, ten brzuch, te piersi… I od razu, tak jak stoi, zaczyna płakać nad własnym życiem. A płacząc, śmieje się, bo sama już nie wie, czy jest szczęśliwa, bo wciąż żyje, czy nieszczęśliwa, bo nadal jest tą samą Alex. Wie, jak sobie radzić z dwoistością tych wzajemnie sprzecznych, głęboko w niej zakorzenionych uczuć. Pociąga nosem, zawiązuje szlafrok, nalewa duży kieliszek saint-émilion i zasiada do ohydnej kolacji, zestawu zupełnie od czapy, w którym jest i czekolada, i pasztet z królika, i herbatniki z cukrem. Je i je, i je. W końcu opada na oparcie kanapy. Potem nalewa sobie duży kieliszek baileysa. Ostatkiem sił wstaje, żeby pójść po lód. Jeszcze chwila, a padnie z wyczerpania, ale przez cały ten czas niczym uporczywe tło muzyczne nie odstępuje jej uczucie błogostanu. Spogląda na zegarek – dwudziesta druga. Całkowicie straciła rachubę czasu.

29

Olej silnikowy, atrament, benzyna – trudno byłoby wymienić wszystkie skondensowane w powietrzu wonie. Nie mówiąc już o waniliowych perfumach pani Gattegno, pięćdziesięcioletniej kobiety, która na widok wchodzących do warsztatu policjantów momentalnie opuściła swój oszklony kantorek, a idący już w ich stronę czeladnik czmychnął jak psiak zaskoczony nagłym pojawieniem się pana. – Chodzi o pani męża. – Którego męża? Taka odpowiedź od razu nadaje ton rozmowie. Camille wysuwa podbródek, jakby go uwierał kołnierzyk koszuli, i patrząc w górę, drapie się z zakłopotaniem po szyi. I zastanawia się, jak sobie z nią poradzą, bo szefowa wojowniczo krzyżuje ramiona na obleczonej we wzorzystą sukienkę piersi, gotowa w razie potrzeby zagrodzić im drogę własnym ciałem. Ciekawe, czego tak chce bronić. – Bernarda Gattegno. Jest zaskoczona, od razu to widać, jej ramiona lekko się odprężają, usta układają się w literę „O”. Tego się nie spodziewała i nie tego akurat męża miała na myśli. Trzeba powiedzieć, że w zeszłym roku poślubiła próżniaka jakich mało, młodszego od siebie, najlepszego pracownika warsztatu; nazywa się teraz pani Joris. Poślubiła z opłakanym skutkiem. Pojąwszy za żonę szefową, nowy mąż natychmiast poczuł się zwolniony z wszelkich obowiązków. Teraz może już całkiem bezkarnie przesiadywać w bistro. Pani Joris kręci głową, ale się narobiło. – Chodziło mi o warsztat. Zostałam zupełnie sama… – tłumaczy. Camille rozumie. Duży warsztat, kilku pracowników, dwóch praktykantów, siedem czy osiem samochodów, otwarte maski, silniki pracujące na zwolnionych obrotach, na podnośniku różowo-biała limuzyna, kabriolet w stylu Elvisa Presleya, aż dziw, skąd się coś takiego wzięło w Étampes. Jeden z pracowników, rosły i barczysty osobnik nie pierwszej młodości, wycierając ręce w brudną szmatę, podchodzi i groźnie wysuwając szczękę, pyta, czy może w czymś pomóc. Jeśli Joris padnie na marskość wątroby, zastępstwo ma już zapewnione. Bicepsy osobnika z daleka ostrzegają, że on nie z tych, co to by się dali zastraszyć policji. Camille kiwa głową. – I o dzieci… – dodaje pani Joris. Ma na myśli swój ponowny mariaż; możliwe, że właśnie tego od początku rozmowy gotowa jest tak bronić. Tego, że wyszła za mąż po raz drugi tak szybko i tak niefortunnie. Camille zostawia panią Joris w rękach Louisa i odchodzi. Z prawej strony stoją trzy używane samochody z ceną namalowaną białą farbą na zderzakach. Zbliża się do kantoru, całego oszklonego, tak by właściciel, zajmując się rachunkami, miał jednocześnie oko na pracowników. Ten numer – jeden wypytuje, drugi chodzi i węszy – zawsze działa. I tym razem nie zawodzi. – Czegoś pan szuka? Głos jest osobliwie wysoki, intonacja niemal kulturalna, jakkolwiek zaczepna; intonacja osoby, która broni terytorium, nawet jeśli to terytorium do niej nie należy. W każdym razie jeszcze nie. Camille odwraca się. A że jego oczy znajdują się mniej więcej na poziomie przepony barczystego pracownika – wyższego od niego przynajmniej o trzy głowy – ma możliwość przyjrzenia się z bliska jego przedramionom. Mechanik nadal, machinalnie jak barman, wyciera ręce w szmatę. – Fleury-Mérogis? – pyta Camille, unosząc na niego wzrok. Szmata nieruchomieje. Camille celuje palcem w wytatuowane przedramię.

– To wzór z lat dziewięćdziesiątych, prawda? Ile zarobiłeś? – Odsiedziałem swoje – mówi mechanik. Camille kiwa głową, że rozumie. – To dobrze, nauczyłeś się cierpliwości – ruchem głowy pokazuje na szefową, która nadal rozmawia z Louisem – …bo poprzednim razem ci się nie udało, a teraz przyjdzie ci chyba długo czekać. Louis wyjmuje portret Nathalie Granger. Pani Joris wytrzeszcza oczy, jest wstrząśnięta, rozpoznając kochankę swojego eksmęża. Léę. „Imię w sam raz dla takiej zdziry, nie uważa pan?” Camille nie ma na ten temat zdania, Louis ostrożnie kiwa głową. Léa, a jak dalej, nikt nie wie. Po prostu Léa. Pani Joris widziała ją tylko dwa razy, ale bardzo dobrze to pamięta, „jakby to było wczoraj”. „Była grubsza”. Na rysunku wygląda niewinnie, ale to była prawdziwa zołza „z wielkim cycem”. „Wielki cyc” jest dla Camille’a pojęciem dość względnym, zwłaszcza w porównaniu z płaskim jak deska biustem pani Joris. Mającej istną fiksację na punkcie piersi dziewczyny, jakby już same w sobie tłumaczyły rozpad jej małżeństwa. Odtwarzają historię, która okazuje się niepokojąco beztreściwa. Kiedy Gattegno poznał Nathalie Granger? Nie wiadomo, nawet wypytywani przez Louisa mechanicy, ci, którzy tu wtedy pracowali, nie wiedzą. „Piękna dziewczyna”, stwierdził jeden, który zobaczył ją w samochodzie na rogu ulicy czekającą na szefa. Widział ją tylko raz, nie może powiedzieć, czy to ta dziewczyna z portretu pamięciowego. Za to samochód bardzo dobrze pamięta, marka, kolor, rocznik (w końcu pracuje w warsztacie samochodowym), choć dla nich niewiele z tego wynika. „Orzechowe oczy”, mówi inny, mężczyzna zbliżający się do emerytury, który nie ogląda się już za tyłkami dziewczyn, na którym „wielkie cyce” nie robią już wrażenia, dlatego patrzy im w oczy. Ale czy to ta z portretu pamięciowego – nie da głowy. Czemu służy dar obserwacji, skoro nic się potem nie pamięta?, zżyma się w duchu Camille. Więc kiedy i jak się poznali, nikt nie wie. Wszyscy natomiast są zgodni co do jednego: sprawa rozwijała się błyskawicznie. Szef zupełnie stracił głowę, „z dnia na dzień” przestał być sobą. – Musiała być dobra w te klocki – mówi inny, uważając sprośne sugestie na temat byłego szefa za wielce zabawne. Gattegno zaczyna urywać się z warsztatu. Pani Joris wyznaje, że odchodząc od zmysłów z powodu dzieci, kiedyś próbowała ich śledzić, ale ją zgubili. Mąż nie wrócił wtedy na noc, skruszony pojawił się dopiero następnego dnia. „Ta Léa” przyjechała po niego, „do domu!”, wrzeszczy pani Joris, po dwóch latach wciąż dławiąc się ze złości. Zobaczyła ją przez okno w kuchni. Z jednej strony żona, dzieci akurat nie było w domu („szkoda, bo może to by go powstrzymało”), z drugiej pod furtką ogrodu „ta zdzira” (Nathalie Granger, zwana Léą, ma zdecydowanie ugruntowaną reputację), krótko mówiąc, mąż jest w rozterce, lecz niedługo, łapie portfel, kurtkę i już go nie ma; w nocy z niedzieli na poniedziałek znaleźli go martwego w pokoju hotelu Formule 1. Ciało odkryły pokojówki. W tych hotelach nie ma recepcji, nikt gości nie przyjmuje, personel jest niewidzialny, żeby wejść, wystarczy karta bankowa, a wtedy to była karta jej męża. Ani śladu dziewczyny. W kostnicy nie pozwolono pani Gattegno obejrzeć dolnej części twarzy męża, widok musiał być niepiękny. Wynik autopsji nie pozostawiał wątpliwości: brak śladów agresji, nic, facet kładzie się na łóżku, w ubraniu i „w obuwiu”, i wypija pół litra kwasu „używanego w akumulatorach”. W siedzibie wydziału Louis sporządza raport (pisze szybko, wszystkimi palcami, równo i w skupieniu, jakby ćwiczył gamy), Camille czyta protokół z autopsji, w którym nie ma nic na temat stężenia zastosowanego kwasu. Samobójstwo okrutne, brutalne. Facet musiał naprawdę gonić w piętkę. Dziewczyna zostawiła go i zniknęła. Brak również śladu po czterech tysiącach

euro, które właściciel warsztatu podjął tamtej nocy ze swoich trzech kart, nawet z „karty firmowej”! Jedno jest pewne: Gattegno i Trarieux to dwie ofiary równie fatalnych dla nich w skutkach spotkań z Nathalie i Léą, i za każdym razem znikała śmiesznie niska suma. Policjanci przetrząsają życie Trarieux, przetrząsają życie Gattegna, szukają jakiegoś wspólnego punktu.

30

Ciało Alex, ciężko doświadczone, lecz całe, zaczyna wracać do formy. Infekcje zostały wyleczone, prawie wszystkie rany się już zagoiły, siniaki powoli znikają. Alex udała się do pani Guénaude, mówiąc: nagły problem w rodzinie. Jej starannie dobrany makijaż wyrażał jasny przekaz: „Jestem młoda, ale mam poczucie obowiązku”. – No, nie wiem… Zobaczymy… Pani Guénaude jest trochę oszołomiona tym tempem, ale swego czasu pracowała w handlu i potrafi liczyć. A ponieważ Alex zapłaci jej co do grosza za dwa pełne miesiące, powiedziała, że rozumie, wręcz obiecała: – Oczywiście, jeśli uda mi się znaleźć lokatora wcześniej, zwrócę pani pieniądze… Stara suka, pomyślała Alex, uśmiechając się z wdzięcznością. – To miłe z pani strony – powiedziała, nie robiąc jednak słodkich oczu, bo przecież wyjeżdżała z poważnego powodu. Zapłaciła gotówką, zostawiła fałszywy adres. W najgorszym wypadku pani Guénaude do niej napisze, lecz nie będzie płakać, jeśli list i czek wrócą, dla niej to czysty zysk. – A zdanie mieszkania… – To żaden problem – zapewnia właścicielka, ubiwszy dobry interes – jestem pewna, że wszystko jest w porządku. Klucze Alex zostawi w skrzynce na listy. Z samochodem – nabytym okazyjnie sześcioletnim clio – problem odpada, bo za parking na ulicy Morillons płaci miesięczny abonament. Przyniosła z piwnicy puste kartony, dwanaście, zdemontowała meble będące jej własnością: sosnowy stolik, trzyczęściową biblioteczkę, łóżko. Sama nie wie, czemu nadal targa z sobą te graty – z wyjątkiem łóżka, jest do swojego łóżka bardzo przywiązana, to dla niej niemal świętość. Kiedy wszystko leży już na podłodze, Alex stwierdza, że w gruncie rzeczy życie zajmuje o wiele mniej miejsca, niż można by przypuszczać. W każdym razie jej życie. Dwa metry sześcienne. Facet od przeprowadzek powiedział: trzy. Alex zgodziła się, wie, jacy są faceci od przeprowadzek. Mała furgonetka, nie ma nawet potrzeby ściągać dwóch chłopaków, wystarczy jeden. Zgodziła się również na opłatę za magazyn i na niewielką podwyżkę stawki za przyjazd od razu. Jeśli Alex chce wyjechać, to zawsze natychmiast. Matka często powtarza: „Ty to zawsze musisz wszystko teraz-zaraz, i co się dziwić, że nigdy nic nie jest zrobione jak trzeba”. Czasami, kiedy jest naprawdę w formie, dodaje też: „Nie to, co twój brat…”, chociaż jest coraz mniej tematów, w których porównanie wypada na jego korzyść. Jakkolwiek to nic nie zmienia, matka zawsze znajdzie ich pod dostatkiem. To reguła. Mimo bólu i zmęczenia w ciągu kilku godzin Alex wszystko rozmontowała, zapakowała w kartony. Przy okazji zrobiła też trochę porządku, zwłaszcza z książkami. Nie licząc kilku klasyków, regularnie je wyrzuca. Wyprowadzając się z Porte de Clignancourt, wyrzuciła całą Karen Blixen i całego Forstera, kiedy opuszczała mieszkanie na ulicy Commerce, przyszła kolej na Zweiga i Pirandella. Przy wyprowadzce z Champigny to samo spotkało całą Duras. Miewa takie fascynacje – kiedy kocha, czyta wszystko (matka mówi, że nie zna umiaru), gromadzi tony książek, a potem przy przeprowadzce jest z tym tylko kłopot… Pozostałe dni spędza na bagażach, śpi na materacu leżącym na podłodze. W dwóch małych kartonach z napisem: „Osobiste” znajdują się rzeczy stanowiące jej naprawdę intymną własność. Niemądre, wręcz zupełnie bezwartościowe byle co – szkolne zeszyty, rachunki, listy,

widokówki, fragmenty pamiętnika, który z przerwami, niezbyt konsekwentnie prowadziła w wieku dwunastu, trzynastu lat, liściki od dawnych koleżanek – drobiazgi, które właściwie powinna wyrzucić, co zresztą któregoś dnia zrobi. Sama wie, jakie to wszystko dziecinne. Są tu też różne błyskotki, pióra wieczne z wyschłym atramentem, spinki do włosów, które kiedyś bardzo lubiła, zdjęcia z wakacji i fotografie rodzinne przedstawiające małą Alex z matką, z bratem… Bilety do kina, stronice wyrwane z książek. Tak, powinna to wszystko wywalić, po co jej to, nawet niebezpiecznie jest taki chłam przechowywać. Kiedyś to wszystko wyrzuci. Tymczasem dwa małe kartony z napisem „Osobiste” lądują wśród rzeczy, które z sobą zabiera. Skończywszy pakowanie, Alex wybrała się do kina, zjadła kolację u Chartiera, kupiła kwas do akumulatorów. Sporządzając roztwór, zakłada maskę, okulary ochronne, włącza wentylator i wywietrznik, zamyka kuchnię i otwiera na oścież okno, żeby trujące opary wywiało na zewnątrz. Celem uzyskania osiemdziesięcioprocentowego stężenia należy powoli podgrzewać roztwór tak długo, aż zacznie się z niego wytrącać gryzący dym. Przygotowała trzy litry płynu. Przelewa je do półlitrowych butelek z nietopiącego się plastiku, które kupiła w drogerii na République. Dwie z sobą zabiera, pozostałe starannie umieszcza w kartonie z przegródkami. Nocą łapią ją skurcze nóg, gwałtownie się budzi; a może powodem tego są nie tyle skurcze, ile raczej koszmary, które wciąż jej się śnią, sceny, w których żywcem pożerają ją szczury albo Trarieux elektryczną wiertarką wkręca stalowe pręty w jej czaszkę. Śni jej się również często twarz jego debilnego syna i szczury wypełzające mu z ust. A czasami sceny prawdziwe: Pascal Trarieux siedzi na krześle w ogrodzie w Champigny, Alex podchodzi z tyłu z wysoko uniesioną łopatą, uwierają ją rękawy bluzki, są za ciasne, bo ważyła wtedy dwanaście kilo więcej niż teraz, stąd te wielkie piersi… Na których punkcie ten kretyn wprost szalał. Czasami pozwalała mu pogmerać w bluzce, nie za długo, a kiedy już się do reszty rozochocił i zaczynał ją gorączkowo obmacywać, dawała mu klapsa, jak nauczycielka. Właściwie, choć w innej skali, taki klaps był odpowiednikiem ciosu łopatą, którą mu z całej siły przywaliła w potylicę. We śnie cios łopatą jest niesamowicie donośny i, podobnie jak w rzeczywistości, wibrację tego uderzenia Alex czuje w całym ramieniu, aż po obojczyk. Na wpół ogłuszony Pascal Trarieux z wielkim trudem, chwiejnie odwraca się i posyła jej spojrzenie wyrażające zaskoczenie i niezrozumienie, spojrzenie dziwnie pogodne, do którego nie mogłaby zakraść się najmniejsza wątpliwość. A wtedy Alex ciosami łopaty tę wątpliwość budzi, liczy: siedem uderzeń, osiem, Trarieux, siedząc, osuwa się na ogrodowy stół, co tylko ułatwia Alex zadanie. Późniejszą sekwencję z wiązaniem sen pomija, następna to wrzask Pascala, kiedy Alex wlewa mu w usta pierwszą porcję kwasu. Ten kretyn tak wyje, że gotów zaniepokoić sąsiadów, więc Alex musi wstać i znowu przyłożyć mu łopatą, tym razem płasko w twarz. Ileż hałasu robią te narzędzia! Tak więc mimo tych snów, koszmarów, osłabienia, drgawek i bolesnych skurczy jej ciało wraca do formy. Do końca nigdy nie wydobrzeje; trudno spędzić cały tydzień w ciasnej klatce, w towarzystwie stada napalonych szczurów i nie zaciągnąć pewnego długu wobec życia. Alex wykonuje dużo ćwiczeń rozciągających, ruchów, które zapamiętała z dawnych zajęć stretchingu, zaczyna również biegać. Wczesnym rankiem wychodzi z domu i drobnym kroczkiem wykonuje kilka okrążeń wokół skweru Georges’a Brassensa, jednak szybko się męczy i często musi robić przerwy. W końcu facet od przeprowadzek, chełpliwy dryblas, który próbował z nią, wolne żarty! flirtować, przyjeżdża i wszystko zabiera. Alex rezerwuje miejsce w pociągu do Tuluzy, zostawia walizkę w przechowalni i wychodząc z dworca Montparnasse, spogląda na zegarek: dwudziesta trzydzieści. Zdąży jeszcze pójść do Mont-Tonnerre, być może zastanie go tam w towarzystwie hałaśliwych kolesiów opowiadających sobie różne niestworzone historie… Z tego co zrozumiała, spotykają się co

tydzień na kolacji w męskim gronie. Chociaż może nie zawsze w tej samej knajpie. Otóż nie, w tej samej, facet siedzi z kumplami, jest ich jeszcze więcej niż poprzednim razem, dzisiaj siedmiu, istny mały klub. Alex odnosi wrażenie, że właściciel restauracji obsługuje ich z pewną rezerwą, możliwe, że nie za bardzo odpowiada mu to rozszerzenie klubu i wrzawa, jaką robią jego członkowie; taka, że inni goście aż odwracają głowy. Urocza rudowłosa klientka… obsługa jest dla niej jak zwykle uprzedzająco grzeczna, Alex zostaje posadzona w miejscu, skąd nie widzi go tak dobrze jak ostatnim razem, musi się lekko wychylić, a on, co za pech, to zauważa, spotykają się ich spojrzenia, teraz już wiadomo, że chciała na niego spojrzeć, cóż, stało się, stwierdza Alex z uśmiechem. Pije schłodzonego rieslinga, je muszle świętego Jakuba, warzywa al dente, crème brûlée, wypija mocną kawę, potem drugą, tę ostatnią na koszt właściciela, który przeprasza za hałasujących klientów. Prawdopodobnie uważając to za babski alkohol, proponuje jej nawet chartreuse. Alex mówi nie, dziękuję, ale napiłabym się mrożonego baileysa, właściciel uśmiecha się, cóż za urocza dziewczyna. Alex nie spieszy się z wyjściem, zapomina zabrać swoją książkę, wraca do stolika, facet nie siedzi już z kumplami, stoi, wkładając marynarkę, kumple ciężko dowcipkują na temat jego szybkiego wyjścia. Opuszczając restaurację, Alex czuje jego spojrzenie na swoich pośladkach, ma piękną kształtną pupę, facet za nią idzie i nim Alex zdąży pokonać dziesięć metrów, jest już obok niej, mówi: „Dobry wieczór”, a jego twarz… cóż, jego twarz ożywia w niej wiele emocji. Félix, nazwiska nie podaje. Od razu zauważyła, że nie nosi obrączki, ale na palcu ma odciśnięty ślad, możliwe, że ją przed chwilą zdjął. – A pani jak na imię? – Julia – mówi Alex. – Ładnie. Każde inne też by pochwalił, z rozbawieniem myśli Alex. – Trochę hałasowaliśmy… – Trochę – przyznaje Alex z uśmiechem. – Wiadomo, w męskim gronie… Alex nie odpowiada. Félix czuje, że straci w jej oczach, jeśli okaże się zbyt natarczywy. Najpierw zaproponował drinka w znajomym barze. Odmówiła. Przez chwilę idą obok siebie, Alex nie spieszy się, uważniej mu się przygląda. Jest ubrany w rzeczy z tanich sieciówek. Dopiero co wstał od stołu, ale nie tylko z tego powodu guziki jego koszuli ledwie się dopinają; nie ma mu kto powiedzieć, że powinien kupować rzeczy o rozmiar większe. Albo przejść na dietę i zabrać się znowu do uprawiania sportu. – Zajmie to nie więcej niż dwadzieścia minut, naprawdę – zapewnia. Mówi, że mieszka niedaleko, w sam raz na ostatniego drinka. Alex odpowiada, że nie bardzo ma ochotę, że jest zmęczona. Stoją przed jego samochodem, audi, w którym panuje istny bajzel. – Czym się pan zajmuje? – pyta Alex. – Konserwuję sprzęt komputerowy. Czyli je naprawia. – Skanery, drukarki, twarde dyski… – mówi, jakby to podnosiło jego pozycję zawodową. Dodaje jeszcze: – Kieruję zespołem… I wtedy do niego dociera, jakie to głupie tak się chwalić, jakie daremne. Gorzej, bezproduktywne. Macha lekceważąco ręką, nie wiadomo, czy rezygnując z dokończenia zdania, jakby było nieistotne, czy żałuje, że w ogóle zaczął o tym mówić. Otworzył drzwi, z wnętrza wionęło starym tytoniem.

– Pali pan? Ciepło-zimno to wypróbowana technika Alex. Jest w niej bardzo dobra. – Tak, trochę – mówi Félix lekko speszony. Jakieś metr osiemdziesiąt wzrostu, szerokie ramiona, jasny szatyn o ciemnych, prawie czarnych oczach. Niezbyt proporcjonalnej budowy; kiedy szli obok siebie, zauważyła, że ma przykrótkie nogi. – Palę tylko przy ludziach, którzy również palą – zapewnia dwornie. Jest pewna, że w tym momencie oddałby wszystko za szluga. Alex bardzo mu się podoba, „naprawdę…”, mówi, patrzy na nią, ale jej nie widzi, ponieważ straszliwie jej pożąda. To coś bezgranicznie seksualnego, zwierzęcego, coś, co go kompletnie zaślepia. Nie potrafiłby nawet powiedzieć, w co Alex jest ubrana. Sprawia wrażenie, że jeśli natychmiast nie wyląduje z nią w łóżku, to wróci do domu i z broni myśliwskiej wystrzela całą rodzinę. – Jest pan żonaty? – Nie… Rozwiedziony… To znaczy w separacji… Ton jego głosu mówi Alex: fatalnie to znoszę i co więcej, niniejszym drogo za to płacę. – A pani? – Singielka. Plusem prawdy jest to, że brzmi autentycznie. Facet spuszcza wzrok, nie z powodu skrępowania czy pruderii, bynajmniej: wpatruje się w jej piersi. Obojętnie, co by Alex na siebie włożyła, wszyscy i tak od razu widzą, że ma piękne, pełne piersi. Alex uśmiecha się i na odchodnym rzuca: – Może innym razem… Facet natychmiast podchwytuje, kiedy, kiedy, kiedy? Gorączkowo przetrząsa kieszenie. Nadjeżdża taksówka. Alex podnosi rękę. Taksówka się zatrzymuje. Alex otwiera drzwi, a kiedy odwraca się, żeby go pożegnać, facet podaje jej wizytówkę. Trochę zmiętą, wyglądającą niechlujnie. Mimo to Alex bierze ją i by pokazać, że nie przywiązuje do tego większej wagi, wsuwa ją niedbale do kieszeni. Przez tylną szybę widzi go stojącego na ulicy, odprowadzającego taksówkę wzrokiem.

31

Żandarm spytał, czy konieczna będzie jego obecność. – Wolałbym… – powiedział Camille. – Naturalnie, jeśli ma pan czas. Zwykle współpraca między policją i żandarmerią układa się dość opornie, jednak Camille bardzo lubi żandarmów. Wyczuwa, że ma z nimi wiele wspólnego. To ludzie uparci, zadziorni, z rodzaju tych, co nigdy nie odpuszczają tropu, nawet wystygłego. Żandarm docenia propozycję Camille’a. Jest starszym sierżantem, Camille nazywa go „brygadierem”, bo zna przyjęte zwyczaje, żandarm czuje się dowartościowany, i słusznie. Ma koło czterdziestu lat, cienki muszkieterski wąsik, w ogóle jest w nim coś staroświeckiego, pewien rodzaj nieco sztywnej, wymuszonej elegancji, ale szybko można wyczuć, że facet jest naprawdę ostry. Ma wysokie wyobrażenie o swojej służbie. Trzeba zobaczyć jego buty – lśniące jak lustra. Jest pochmuro, pogoda jak nad morzem. Faignoy-lès-Reims, ośmiuset mieszkańców, dwie główne ulice, plac z ogromnym pomnikiem ku czci poległych – miejsce smutne jak niedziela w raju. Jadą do bistro, po to Camille tu przyjechał. Brygadier Langlois parkuje wóz żandarmerii przed samym wejściem. W środku od razu chwyta ich za gardło woń zupy, korka, detergentów. A jeśli zrobiłem się nazbyt wyczulony na zapachy?, zastanawia się Camille. Już wtedy w warsztacie, te perfumy pani Joris… Stefan Maciak zginął w listopadzie 2005 roku. Zaraz po nim nastał nowy właściciel. – Tak naprawdę wystartowałem dopiero w styczniu. Wie tylko to, co usłyszał od innych. Z tego powodu wahał się nawet, czy przejąć lokal, bo sprawa narobiła tu sporo szumu. Można jeszcze zrozumieć kradzieże, włamania, tego typu rzeczy, nawet i morderstwa (właściciel próbuje, choć bez powodzenia, wziąć na świadka brygadiera Langlois), ale żeby taka historia… Camille nie przyjechał jednak, żeby tego słuchać, ani w ogóle słuchać, przyjechał po to tylko, żeby zobaczyć miejsce, wczuć się, wyrobić sobie pogląd. Czytał akta sprawy, brygadier Langlois potwierdził tylko to, o czym już wiedział. W owym czasie Stefan Maciak, Polak z pochodzenia, ma pięćdziesiąt siedem lat, jest mężczyzną samotnym. Oraz alkoholikiem, którym nietrudno zostać komuś, kto od trzydziestu lat działa w gastronomii, nie mając żadnego bata nad głową. O jego życiu poza pracą niewiele wiadomo. Potrzeby seksualne załatwiał u Germaine Malignier i jej córki, nazywanych przez miejscowych „dupnym pogotowiem”. Poza tym spokojny, sympatyczny gość. – W rachunkach miał porządek. Dla nowego właściciela, który mówiąc to, z powagą przymyka oczy, oznacza to dozgonną gwarancję uczciwości. – Tak więc pewnego listopadowego dnia… – zaczyna opowieść brygadier Langlois. On i Camille, grzecznie odmówiwszy wypicia kolejki, opuścili już kafejkę i idą w kierunku pomnika ku czci poległych, na którego szczycie wychylony do przodu, stawiający czoło zawiei żołnierz szykuje się przebić bagnetem niewidzialnego szkopa. Dwudziestego ósmego listopada Maciak jak co dzień o dwudziestej drugiej zamyka lokal, spuszcza metalową roletę i na zapleczu kuchennym zaczyna przygotowywać sobie kolację, zamierzając zapewne zjeść ją przed telewizorem, włączonym już od siódmej rano. Ale tego wieczoru nie zdążył jej zjeść; prawdopodobnie poszedł otworzyć tylne drzwi i wrócił do sali w towarzystwie. Nikt nie wie, co się naprawdę zdarzyło; pewne jest jedynie to, że chwilę później obrywa młotkiem w tył czaszki. Jest ogłuszony, zamroczony, ale, jak potwierdza autopsja, żyje. Następnie barowymi ścierkami

zostaje związany – co wyklucza premedytację. Leży więc na posadzce kafejki, prawdopodobnie napastnik próbuje zmusić go do wyjawienia, gdzie trzyma oszczędności, Maciak odmawia. Napastnik idzie więc do garażu sąsiadującego z kuchnią, bierze kwas siarkowy do ładowania akumulatora furgonetki, wraca i wlewa Maciakowi pół litra do gardła, zamykając tym samym dalszą dyskusję. Zabiera z kasy utarg dzienny, sto trzydzieści siedem euro, plądruje piętro, rozpruwa materace, opróżnia komody, znajduje dwa tysiące euro oszczędności ukryte w toalecie i niezauważony przez nikogo wychodzi, zabierając, przypuszczalnie z uwagi na odciski palców, pojemnik z kwasem. Camille machinalnie odczytuje nazwiska poległych w wielkiej wojnie, znajduje wśród nich trzech Malignierów – nazwisko, które dopiero co padło w rozmowie. Gaston, Eugène, Raymond. Mimo woli zastanawia się, jakie więzy pokrewieństwa mogą ich łączyć z dupnym pogotowiem. – Jest w tej historii jakaś kobieta? – Wiadomo o jednej, nie wiadomo, czy mającej związek ze sprawą. Camille czuje lekkie mrowienie w krzyżu. – No dobrze, a jak pana zdaniem wyglądał przebieg wydarzeń? O dwudziestej drugiej Maciak zamyka… – O dwudziestej pierwszej czterdzieści pięć – poprawia go brygadier Langlois. Niewiele to zmienia. Brygadier krzywi się; jego zdaniem jednak zmienia. – Bo widzi pan, inspektorze – powiada – tego typu kafejkarz jeśli już, to zamknąłby raczej później niż wcześniej, niż pozwala koncesja. Zamknięcie kwadrans wcześniej nieczęsto się zdarza. „Miłosna schadzka”, takich słów użył brygadier Langlois. To jego hipoteza. Pod wieczór stali klienci zauważyli w kafejce kobietę. A że wszyscy siedzieli w lokalu od wczesnego popołudnia i zdążyli dorobić się już sporego stężenia alkoholu we krwi, więc jednym wydała się młoda, innym raczej starsza, jednym drobna, innym przy kości, zdaniem niektórych była w towarzystwie, zdaniem innych wcale nie, są też tacy, którzy wspominają o jej obcym akcencie, ale żaden z nich nie jest w stanie powiedzieć jakim, jednym słowem nikt nic nie wie oprócz tego, że przez dłuższą chwilę rozmawiała przy barze z Maciakiem, który sprawiał wrażenie niezwykle podekscytowanego; że działo się to gdzieś w okolicach dwudziestej pierwszej; i że trzy kwadranse później zamknął lokal, tłumacząc stałym klientom, że pada ze zmęczenia. Co było dalej, wiadomo. W okolicznych hotelach – ani śladu kobiety, młodej czy starej, drobnej czy przy kości. Poszukiwanie świadków nic nie dało. – Trzeba było rozszerzyć zasięg poszukiwań – mówi brygadier, oszczędzając Camille’owi odwiecznej litanii o braku środków. Jak na razie można przyjąć, że kręciła się w pobliżu jakaś kobieta, ale poza tym… Brygadier Langlois nadal sprawia wrażenie trochę spiętego. Sztywnego, zakłopotanego. – Coś chyba pana trapi, brygadierze, co? – pyta Camille, nadal studiując listę ofiar Wielkiej Wojny. – No cóż… Nie czekając na odpowiedź, inspektor odwraca się do żandarma i ciągnie: – Bo mnie najbardziej dziwi to, że ktoś próbuje coś z faceta wyciągnąć, wlewając mu kwas do gardła. Jeszcze bym zrozumiał, gdyby chciał go uciszyć, ale jeśli chciał go zmusić do mówienia… To brygadierowi Langlois rozwiązuje język. Trochę się odpręża, jakby przez moment zapomniał, że ma zachować pozycję na baczność, pozwala sobie wręcz na niezbyt przepisowe cmoknięcie ustami. Camille już ma go przywołać do porządku, ale wyobrażenie brygadiera o

karierze zapewne nie przewiduje czegoś takiego jak poczucie humoru. – Też o tym pomyślałem – mówi wreszcie. – Dziwna sprawa… Na pierwszy rzut oka wygląda to na zbrodnię popełnioną przez włóczęgę. To, że Maciak otworzył tylne drzwi, wcale nie dowodzi, że znał osobę; co najwyżej dowodzi, że ta osoba potrafiła go przekonać, żeby je otworzył, co pewnie nie było takie trudne. Więc włóczęga. Lokal jest pusty, nikt go nie widział wchodzącego, łapie za młotek – Maciak trzymał pod ladą małą skrzynkę z podręcznymi narzędziami – ogłusza Maciaka, wiąże go, wszystko to jest w raporcie. – Ale pan nie bardzo wierzy w tę historię, że ktoś próbował kwasem wycisnąć z niego, gdzie trzyma oszczędności, woli pan inną wersję… Odchodzą spod pomnika, wracają do samochodu. Zerwał się lekki wiatr, powiało jesiennym chłodem, Camille przytrzymuje kapelusz na głowie, zaciska poły trencza. – Powiedzmy, że inna wersja wydaje mi się bardziej logiczna. Nie wiem, dlaczego ktoś wlewa mu kwas do gardła, ale na moje wyczucie nie ma to nic wspólnego z rabunkiem. Generalnie złodzieje, jeśli również uśmiercają ofiarę, załatwiają sprawę jak najprościej: mordują, plądrują i się wynoszą. Ci bardziej zawzięci torturują, ale w sposób klasyczny, starymi, znanymi metodami. Tymczasem… – A ten kwas z czym się panu kojarzy? Brygadier lekko się krzywi i w końcu postanawia powiedzieć: – Z jakimś rytuałem, jak myślę. To znaczy, chodzi mi o… Camille dobrze rozumie, o co mu chodzi. – Jakiego rodzaju rytuałem? – Seksualnym… – ryzykuje Langlois. Bystry facet z tego brygadiera. Siedzą w samochodzie i przez przednią szybę wpatrują się w deszcz spływający po żołnierzu z pomnika poległych. Camille mówi o ustalonej przez nich serii wydarzeń: trzynastego marca dwa tysiące piątego roku Bernard Gattegno, dwudziestego ósmego listopada Maciak, czternastego lipca dwa tysiące szóstego Pascal Trarieux. Brygadier Langlois kiwa głową. – Sami mężczyźni – zauważa. Camille jest tego samego zdania – chodzi o rytuał seksualny. Ta dziewczyna, jeśli to ona, nienawidzi mężczyzn. Uwodzi tych, których spotyka na swojej drodze, może sama ich nawet wybiera, i przy pierwszej sposobności ukatrupia. Dlaczego kwasem siarkowym – tego dowiedzą się dopiero, kiedy ją aresztują. – Wypada jedna zbrodnia na kwartał – stwierdza Langlois. – Całkiem niezły wynik. Camille się z nim zgadza. Nie dość, że brygadier wysuwa hipotezy bardziej niż wiarygodne, to zadaje też trafne pytania. Nie, z tego, co wie Camille, właściciela warsztatu z Étampes Gattegna, właściciela kafejki w Reims Maciaka i bezrobotnego z północnych przedmieść Paryża Jeana Pierre’a Trarieux nic nie łączyło. Oprócz tego, że wszyscy trzej zginęli mniej więcej w podobny sposób i z całą pewnością z tej samej ręki. – Nie wiemy, kim jest ta dziewczyna – mówi Camille, kiedy brygadier Langlois rusza, żeby go odwieźć na dworzec – ale jedno jest pewne: jeśli jest się mężczyzną, lepiej nie spotkać jej na swej drodze.

32

Alex zatrzymała się w pierwszym hotelu, na jaki trafiła. Naprzeciwko dworca. W nocy nawet przez chwilę nie zmrużyła oka. Zresztą nawet gdyby nie ten łoskot pociągów, w snach nadal prześladują ją szczury, więc czy hotel ten, czy inny… Ostatnim razem wielki, prawie metrowy czarno-rudy szczur przytknął wąsy i lśniący pysk do twarzy Alex, przeszywając ją na wylot spojrzeniem czarnych błyszczących ślepi i obnażając zęby. Następnego dnia znalazła wszystko, czego szukała, na stronach handlowych książki telefonicznej. Hotel Pré Hardy. Na szczęście mieli wolne i niezbyt drogie pokoje. Miło, schludnie, chociaż dość daleko od śródmieścia. Samo miasto jej się podoba, pogoda jest piękna, Alex odbywa przyjemne spacery, czuje się trochę jak na wakacjach. Niewiele brakowało, a opuściłaby hotel zaraz po przyjeździe. Z powodu właścicielki, madame Zanetti, „ale tutaj wszyscy mówią na mnie Jacqueline”… Alex nie przypadły do gustu takie poufałości zaraz na dzień dobry. A jak pani się nazywa? Więc, nie mając wyjścia, powiedziała: Laura. – Laura…? – Właścicielkę aż zatkało ze zdumienia. – Tak ma na imię moja siostrzenica! Alex nie bardzo rozumiała, co w tym tak niezwykłego. Każdy musi mieć jakieś imię, właścicielki hotelu, siostrzenice, pielęgniarki, wszyscy, ale pani Zanetti wydało się to czymś zupełnie niesamowitym. Alex od razu nie spodobała się w niej ta straszliwie merkantylna maniera dopatrywania się związków ze wszystkimi. Hotelarka jest kobietą „towarzyską”, a ponieważ się starzeje, jej komunikatywność nabiera zabarwienia co nieco opiekuńczego. Alex bardzo irytuje ta jej chęć bratania się z połową świata i matkowania drugiej połowie. Pani Zanetti to kobieta niegdyś piękna, która pragnęła taka pozostać, i w tym właśnie problem. Bywa, że skutki operacji plastycznych źle znoszą upływ czasu. Trudno stwierdzić, co z nią jest nie tak, lecz patrząc na nią, ma się wrażenie, że jej rysy jakoś się przemieściły, że twarz, usiłując zachować podobieństwo do twarzy, urąga wszelkim kanonom symetrii. Przypomina napiętą maskę z oczami węża w zapadniętych oczodołach, gęstą siatką drobniutkich zmarszczek zbiegających się wokół ust, tych z kolei zdumiewająco wydatnych, czoło ma tak naciągnięte, że brwi sprawiają wrażenie siłą wygiętych w łuk, natomiast policzki cofnęły się i zwisają po bokach jak kosmyki włosów. Pofarbowane na kruczą czerń włosy tworzą ogromną lwią grzywę. Pani Zanetti wygląda jak wiedźma. Wystarczy powiedzieć, że kiedy pojawiła się za ladą recepcji, Alex mało nie uciekła. Taki koszmar witający człowieka na dzień dobry sprzyja szybkim decyzjom. I dlatego Alex postanowiła skończyć jak najszybciej z Tuluzą i wracać. Ale pierwszego wieczoru właścicielka zaprosiła ją na drinka na swoje salony. – Nie miałaby pani ochoty ze mną pogawędzić? Whisky jest znakomita, prywatny salonik pani Zanetti przyjemny, urządzony w stylu lat pięćdziesiątych, z dużym telefonem z czarnego bakelitu i adapterem z longplayem Plattersów. W sumie gospodyni jest dość miła, opowiada różne zabawne anegdoty o dawnych klientach. A do jej twarzy też się można w końcu przyzwyczaić. Zapomina się o niej. Tak jak i ona musiała zapomnieć. To trochę jak z kalectwem – od pewnego momentu już tylko inni je dostrzegają. Potem otworzyły butelkę bordo, „nie wiem, co mi zostało w lodówce, ale co by pani powiedziała na kolację?”, Alex zgodziła się dla świętego spokoju. Wieczór przyjemnie się przeciąga, Alex pod ostrzałem nieustannych pytań kłamie w granicach rozsądku. Plusem takich przypadkowych spotkań jest to, że nikt od nikogo nie oczekuje prawdy, że to, co się powie, nie ma dla nikogo najmniejszego znaczenia. Kiedy w końcu podniosła się z kanapy, było już po

pierwszej w nocy. Panie całują się z dubeltówki, wzajem zapewniają, że spędziły cudowny wieczór, co jest i nie jest prawdą. W każdym razie Alex nawet nie spostrzegła, kiedy ten czas upłynął. Kładzie się spać później, niż zamierzała, zmęczenie ścina ją z nóg, przed nią spotkanie z nocnymi koszmarami. Nazajutrz przeszła się po księgarniach, a na koniec dnia zafundowała sobie nieoczekiwaną drzemkę, tak głęboką, że graniczącą wręcz z zapaścią. Hotel „liczy dwadzieścia cztery pokoje, cztery lata temu został gruntownie odnowiony – dixit Jacqueline Zanetti – proszę do mnie mówić Jacqueline, koniecznie, nalegam”. Alex ma pokój na drugim piętrze, spotyka niewiele osób, tyle tylko, że słyszy hałasy innych; renowacja nie objęła wyciszenia. Wieczorem, w momencie gdy próbuje wymknąć się dyskretnie, za ladą recepcji pojawia się Jacqueline. Trudno, naprawdę trudno jest Alex odrzucić jej zaproszenie na drinka. Jacqueline jest w znakomitej formie, cała w skowronkach, śmiechy-chichy, minki, nie żałuje przysmaków, a kiedy dochodzi dwudziesta druga, przy trzeciej whisky wytacza wreszcie armaty: „A może wybrałybyśmy się na tańce?”. Propozycja rzucona jest pożądliwym tonem obliczonym na natychmiastowe i radosne jej podchwycenie, tyle że Alex i tańce… Poza tym w takich miejscach czuje się nieswojo. „Cóż znowu! – z przesadnym oburzeniem zarzeka się Jacqueline – pójdziemy tylko potańczyć!” Zgoda. Jakby naprawdę w to wierzyła. Alex została pielęgniarką na usilne nalegania matki, ale w głębi duszy rzeczywiście jest siostrą miłosierdzia. Lubi sprawiać innym przyjemność. Ustąpiła, bo Jacqueline zadała sobie naprawdę wiele trudu z zainscenizowaniem swojej propozycji. Podała szaszłyki, opowiada o lokalu, gdzie dwa razy w tygodniu można pójść potańczyć, zawsze przepadała za tańcem, „niesamowite miejsce, zobaczy pani!”. No dobrze, mizdrząc się, przyznaje w końcu, można tam też kogoś spotkać. Alex sączy swoje bordo, nawet nie spostrzegła, kiedy usiadły do stołu i kiedy zrobiła się dwudziesta druga trzydzieści. To jak, idziemy?

33

O ile wiadomo, drogi Pascala Trarieux nie przecięły się nigdy z drogami Stefana Maciaka, które z kolei nigdy nie przecięły się z drogami Gattegna. Camille odczytuje na głos akta tego ostatniego: – „Gattegno, urodzony w Saint-Fiacre, kończy liceum techniczne w Pithiviers i tam rozpoczyna praktykę w zawodzie. Sześć lat później otwiera własny warsztat w Étampes, a następnie (ma wtedy dwadzieścia osiem lat) przejmuje warsztat swojego dawnego pryncypała, również w Étampes”. Jest z nimi sędzia. Zjawił się na zebraniu, nazywanym przez niego „debriefingiem”, które to słowo wymawia z wyraźnym, na wpół afektowanym, na wpół groteskowym akcentem brytyjskim. Dziś wystąpił w jasnoniebieskim krawacie stanowiącym dla niego szczyt ubraniowej ekstrawagancji. Rozpłaszczył dłonie na stole jak rozgwiazdy, zachowuje niewzruszony spokój. Chce zrobić na nich wielkie wrażenie. – Facet nie przebył zbyt dalekiej drogi między miejscem urodzenia a miejscem śmierci – ciągnie Camille. – Żonaty, trójka dzieci i nagle w wieku czterdziestu siedmiu lat przeżywa drugą młodość. Skutkiem czego traci głowę, a następnie traci życie. Brak jakiegokolwiek związku z Trarieux. Sędzia nic nie mówi, Le Guen nic nie mówi, obaj trzymają w zanadrzu własną amunicję; z Camille’em Verhoevenem nigdy nie wiadomo, jak sprawa potoczy się dalej. – Stefan Maciak, urodzony w tysiąc dziewięćset czterdziestym dziewiątym. Polska rodzina, skromna i pracowita, budujący przykład francuskiej integracji. To sprawy, o których wszyscy już wiedzą, podsumowywanie śledztwa na użytek jednej osoby jest dość męczące, słychać to po coraz bardziej zniecierpliwionym głosie Camille’a. W takich sytuacjach Le Guen przymyka oczy, jakby pragnął drogą telepatii natchnąć go spokojem. To samo robi Louis, starając się zdalnie uspokoić szefa. Camille nie jest nerwusem, tyle że od czasu do czasu mimo woli bywa impulsywny. – Nasz Maciak asymiluje się do tego stopnia skutecznie, że popada w alkoholizm. Pije jak Polak, a to znaczy jest porządnym Francuzem, z tych, którzy pragną zachować francuskie obywatelstwo. Ląduje w branży gastronomicznej. Zaczyna od zmywaka, potem jest kelnerem, potem zastępcą szefa rewiru, mamy tu do czynienia z pięknym przykładem awansu społecznego dzięki mocnej głowie. W kraju tak pracowitym jak Francja wysiłek zostaje zawsze nagrodzony. W wieku trzydziestu dwóch lat Maciak obejmuje swoją pierwszą kawiarnię w Épinay-sur-Orge. Prowadzi ją przez osiem lat, po czym osiągając apogeum społecznego sukcesu, zaciąga niewielki kredyt i kupuje małe bistro w Reims, w którym znajdzie śmierć w okolicznościach już nam znanych. Nigdy się nie ożenił. To może tłumaczyć ów nagły, zwalający go z nóg szał zmysłów, kiedy któregoś dnia przypadkowa turystka okazuje mu zainteresowanie. Kosztować go to będzie dwa tysiące sto trzydzieści siedem euro i osiemdziesiąt siedem centów (handlowcy lubią dokładne rachunki), a przy okazji również życie. Karierę robił długo i mozolnie, lecz namiętności uległ błyskawicznie. Cisza. Nie wiadomo, czy z powodu irytacji (sędzia), konsternacji (Le Guen), zimnej krwi (Louis), czy uciechy (Armand), ale wszyscy milczą. – Waszym zdaniem ofiar nic z sobą nie łączy, uważacie, że nasza morderczyni zabija ludzi przypadkowych – odzywa się wreszcie sędzia. – Uważacie, że nie ma w tym premedytacji. – Nie wiem, czy jest premedytacja, czy nie. Stwierdzam tylko, że ofiary się nie znały i że

nie w tym kierunku powinno pójść dalsze śledztwo. – Dlaczego więc, skoro nie po to, „żeby” zabić, nasza morderczyni zmienia tożsamość? – Zmienia ją nie po to, „żeby” zabić, tylko „ponieważ” już zabiła. Wystarczy, że sędzia wysunie jakąś hipotezę, i Camille od razu reaguje krokiem w tył. – Nie zmienia tożsamości w znaczeniu dosłownym, zmienia tylko imię i nazwisko, a to nie to samo. Na pytanie, jak się nazywa, odpowiada: „Nathalie” albo „Léa”, a nikt przecież nie zażąda od niej dowodu osobistego. Przybiera różne imiona, ponieważ zabijała mężczyzn, według naszej wiedzy trzech, a ilu tak naprawdę, nie wiadomo. Stara się zacierać za sobą ślady. – Całkiem skutecznie, jak widzę – stwierdza sędzia. – Przyznaję… – mówi Camille. Rzuca to z roztargnieniem, bo wzrok ma skierowany gdzie indziej. Oczy wszystkich wędrują do okna. Koniec września. Pogoda się zmieniła. Jest dopiero dziewiąta rano, ale na dworze gwałtownie pociemniało. Ulewa smagająca okna przybrała na sile i bębni teraz o szyby z gniewną zawziętością; zaczęła się dwie godziny temu i nic nie zapowiada, by miała szybko ustać. Camille z niepokojem obserwuje oberwanie chmury. Niebo nie nabrało jeszcze tego apokaliptycznego wyglądu jak na Potopie Géricaulta, niemniej w powietrzu wyczuwa się więcej niż groźbę. Powinniśmy się mieć na baczności, rozmyśla Camille, koniec świata nie będzie przypominał wielkiego spektaklu, równie dobrze może się zacząć właśnie tak, całkiem zwyczajnie. – Motyw? – pyta sędzia. – Mało prawdopodobne, żeby były nim pieniądze… – Też tak uważamy. Zabiera dość śmieszne sumy; gdyby to robiła dla pieniędzy, kalkulowałaby lepiej, wybierałaby ofiary zamożniejsze. Całe pieniądze Trarieux to sześćset dwadzieścia trzy euro, Maciaka – wysokość dziennego utargu i trochę oszczędności. Konto Gattegna czyści dzięki jego kartom kredytowym. – Jakieś przypadkowe korzyści? – Możliwe. Moim zdaniem to jednak fałszywy trop. Pozorując zbrodnię z niskich pobudek, próbuje choć trochę zmylić śledztwo. – Więc co? Obłęd? – Możliwe. W każdym razie ma to podłoże seksualne… Wielkie słowa. Od razu widać, że otwierają szerokie pole interpretacjom. Również sędzia ma w tej materii własne zdanie. Camille nie dałby głowy za jego doświadczenie seksualne, ale Vidard pokończył szkoły i nie boi się teoretyzowania na ten temat. – Dziewczyna… (o ile to ona)… Od samego początku z lubością stosuje ten chwyt. To przywołanie do porządku, przypomnienie o domniemaniu niewinności, o konieczności bazowania wyłącznie na namacalnych faktach musi być zresztą stałym motywem we wszystkich sprawach, które prowadzi. Z upodobaniem folguje swoim ciągotom moralizatorskim. Po tym niedomówieniu, które przypomina, że nic jeszcze nie zostało dowiedzione, na moment zawiesza głos, tak żeby do wszystkich dotarła wymowa tego podtekstu. Le Guen kiwa głową. Za chwilę powie do Camille’a: „To jeszcze nic! My go znamy jako osobnika dorosłego. Ale wyobrażasz go sobie w klasie maturalnej, jaki musiał być wtedy upierdliwy?”. – Dziewczyna wlewa swoim ofiarom kwas do gardła – podejmuje wreszcie sędzia. – Gdyby chodziło, jak pan mówi, o podłoże seksualne, to czy nie stosowałaby tego kwasu inaczej? To tylko aluzja, nic konkretnego. Teoretyzowanie, które umożliwia zachowanie dystansu. Camille nie przepuści takiej okazji. – Czy mógłby pan wyrazić się jaśniej? – No cóż…

Sekunda wahania za dużo. – Tak…? – naciska Camille. – No cóż, wylałaby ten kwas raczej… – Na kutasa? – wchodzi mu w słowo Camille. – Hmm… – Albo na jaja? Albo tu i tu? – W rzeczy samej, tak uważam. Le Guen unosi oczy w górę. Słysząc, że sędzia znów zabiera głos, myśli: druga runda, i już z góry czuje się zmęczony. – Nadal pan sądzi, inspektorze Verhoeven, że ta kobieta została kiedyś zgwałcona? – Tak. I myślę, że zabija właśnie dlatego, że została zgwałcona. Mści się na mężczyznach. – A skoro wlewa kwas siarkowy do gardła swoich ofiar… – Może chodzić o złe wspomnienie po fellatio. Zdarzają się takie rzeczy… – Jak najbardziej – zgadza się sędzia. – Nawet częściej, niż się przypuszcza. Na szczęście jednak nie wszystkie zaszokowane tą praktyką kobiety stają się seryjnymi morderczyniami. A przynajmniej nie mordują w taki sposób… To dziwne, ale sędzia się uśmiecha. Camille jest trochę zdezorientowany, to uśmiech trochę od rzeczy, nie bardzo wiadomo, jak go zinterpretować. – Tak czy inaczej, niezależnie od jej pobudek – mówi – ona to zrobiła. Tak, tak, wiem, o ile to ona… I mówiąc to, szybko unosi palec wskazujący w górę; wszyscy znają tę śpiewkę. Sędzia, nadal się uśmiechając, kiwa głową i wstaje. – W każdym razie, jakikolwiek jest powód, tej dziewczynie musiało coś stanąć ością w gardle – konkluduje. Wszystkich zatkało. W szczególności Camille’a.

34

Alex podejmuje ostatnią próbę oporu, nie jestem ubrana, nie mogę tak wyjść, nie wzięłam żadnych ciuchów, wygląda pani świetnie… Stoją w salonie naprzeciwko siebie, Jacqueline uważnie wpatruje się w Alex, zatapia spojrzenie w jej zielonych oczach i kiwa głową z zachwytem zabarwionym żalem, jakby widziała fragment własnego życia, jakby chciała powiedzieć: jak to dobrze być piękna, być młoda, wygląda pani świetnie, mówi i naprawdę tak myśli, to Alex zamyka usta, wsiadają do taksówki i nim się spostrzeże, są już na miejscu. Sala taneczna jest ogromna, już samo to zakrawa na tragedię, jest jak cyrk, jak zoo, to ten rodzaj miejsca, w którym człowieka momentalnie dopada niezrozumiała melancholia, w dodatku do wypełnienia takiego pomieszczenia potrzeba by ośmiuset ludzi, a jest ich tylko stu pięćdziesięciu. Orkiestra, akordeon, pianino, muzycy pod pięćdziesiątkę, po spoconej czaszce dyrygenta ślizga się brązowa peruka, tylko patrzeć, jak mu się w końcu zsunie na plecy. Wokół setka krzeseł. Pośrodku, na parkiecie lśniącym jak nowa moneta, przesuwa się około trzydziestu par w strojach do tanga i do charlestona, przebranych za gości weselnych i odpustowych Hiszpanów. Prawdziwy spęd samotnych. Jacqueline tak tego nie odbiera, jest na swoim gruncie, podoba jej się tutaj i to widać. Zna wszystkich, przedstawia Alex: „Laura” i puszcza oko, dodając: „moja siostrzenica”. Wszystko to ludzie koło czterdziestki, pięćdziesiątki. W tym gronie trzydziestoletnie dziewczyny wyglądają jak sieroty, trzydziestoletni mężczyźni – podejrzanie. I z tuzin żywotnych mamusiek w wieku Jacqueline, wystrojonych, uczesanych i umalowanych, w towarzystwie uprzejmych i cierpliwych mężów w nieskazitelnych garniturach, kobiet hałaśliwych i rozbawionych, z rodzaju tych, o których się mówi, że są „zawsze gotowe”. Na powitanie Alex zostaje wycałowana, jakby na spotkanie z nią wszyscy od dawna i z niecierpliwością czekali, ale bardzo szybko o niej zapominają, bo tutaj się przede wszystkim tańczy. Tak naprawdę taniec jest tylko pretekstem, bo Jacqueline przyszła tu dla Maria. Znacznie prościej byłoby, gdyby o tym Alex powiedziała. Trzydziestolatka o aparycji murarza, trochę gamoniowatego, choć bezsprzecznie męskiego. Więc z jednej strony murarz Mario, z drugiej Michel, typ byłego dyrektora drobnego przedsiębiorstwa, jeden z tych mężczyzn, którzy koniuszkami palców obciągają rękawy koszuli i noszą spinki do mankietów z własnym monogramem. Jasnozielony garnitur z cienkim czarnym lampasem na spodniach; gdzie, na Boga, mógłby się pokazać w czymś takim poza tą salą? Jest oczarowany Jacqueline i nie kryje tego, tyle że w porównaniu z Mariem pięćdziesiątka na karku nie dodaje mu lekkości. Jacqueline ma w nosie Michela. Alex obserwuje ten czytelny balet. W takim miejscu wystarczy podstawowa wiedza z etologii, by szybko zorientować się w istniejących układach. W rogu sali znajduje się bar, właściwie raczej bufet, przeżywający oblężenie, kiedy taniec cieszy się mniejszym wzięciem. To tutaj wymienia się żarty. Tutaj też mężczyźni zagadują kobiety. W niektórych momentach robi się naprawdę tłoczno i wtedy pary, które nadal tańczą, sprawiają wrażenie jeszcze bardziej samotnych, wyglądają jak figurki na weselnym torcie. Dyrygent przyspiesza tempo, żeby szybciej skończyć i spróbować szczęścia z innym kawałkiem. Jest już po drugiej, kiedy sala zaczyna pustoszeć, jeszcze tylko na parkiecie garstka mężczyzn gorączkowo przytula partnerki w tańcu, wiedząc, że zostało niewiele czasu na sfinalizowanie sprawy. Mario znika, Michel proponuje, że je odwiezie, Jacqueline mówi nie, wezmą taksówkę, ale nim się rozstaną, wszyscy się całują, zapewniają, że to był cudowny wieczór, obiecują sobie

Bóg wie co. W taksówce Alex ryzykuje wzmiankę o Michelu, na co lekko wstawiona Jacqueline odpowiada wyznaniem, niebędącym dla nikogo tajemnicą: „Zawsze lubiłam tylko młodszych mężczyzn”. Mówi to z taką miną, jakby chciała powiedzieć, że nie może się oprzeć pokusie zjedzenia czekolady. Jedno i drugie można kupić, myśli Alex, i w końcu Jacqueline dostanie swojego Maria, ale przyjdzie jej drogo za niego zapłacić. W ten czy w inny sposób. – Wynudziła się pani, co? Jacqueline ujmuje dłoń Alex i mocno ściska. Wkłada w ten uścisk całą serdeczność, na jaką może się zdobyć o tej porze i w tym stanie nietrzeźwości. Jej dłonie, szczupłe, suche jak pergamin i z zawrotnie długimi paznokciami, są, o dziwo, zimne. – Nie, dobrze się bawiłam – zapewnia z przekonaniem Alex. Ale postanawia następnego dnia wyjechać. Skoro świt. Nie ma rezerwacji, trudno, ale na pewno znajdzie jakiś pociąg. Dojeżdżają na miejsce. Jacqueline chwieje się na swoich wysokich obcasach. Późno już, całują się w wejściu, nie hałasują, żeby nikogo nie obudzić, więc do jutra? Alex na wszystko się zgadza, idzie na górę do swojego pokoju, bierze walizkę, schodzi i stawia ją obok recepcji, zabiera z sobą tylko torebkę, przechodzi za ladę i otwiera drzwi do saloniku. Jacqueline zdjęła pantofle, nalała sobie pełną szklankę whisky. Teraz, kiedy jest sama, kiedy nie musi już nic udawać, wygląda na sto lat więcej. Na widok wchodzącej Alex uśmiecha się, czegoś pani zapomniała?… Ale nie ma czasu dokończyć zdania, bo Alex chwyta słuchawkę telefonu i z całej siły uderza nią w prawą skroń Jacqueline, która pod wpływem ciosu odwraca się i osuwa na podłogę, a jej szklanka turla się przez cały pokój. Ledwie zdąży unieść głowę, a już Alex z całej siły, tym razem oburącz, wali ją wielkim bakelitowym telefonem w szczyt czaszki, to jej sposób uśmiercania ludzi, uderzeniami w głowę, a poza tym sposób najszybszy, jeśli się nie ma broni. Trzy, cztery, pięć potężnych ciosów, ramiona uniesione jak najwyżej, i po sprawie. Głowa starej wiedźmy jest już nieźle zmasakrowana, lecz ona sama jeszcze żyje; to druga korzyść z załatwienia głowy: pacjent jest ogłuszony, a mimo to może jeszcze skorzystać z deseru. Kolejne dwa silne ciosy w twarz, i wtedy Alex widzi, że Jacqueline ma sztuczną szczękę. Model akrylowy, w trzech czwartych ukośnie wystaje jej z ust, większość przednich zębów została wybita, tylko kilka ocalało. Z nosa tryska krew, Alex przezornie się cofa, po czym sznurem telefonu krępuje Jacqueline nadgarstki i kostki nóg, więc nawet jeśli starucha jeszcze się rusza, to nie problem. Alex osłania zawsze starannie nos i twarz, robi wszystko na odległość, trzyma w wyciągniętej ręce ofiarę za włosy, zresztą jak najsłuszniej, bo stężony kwas siarkowy w zetknięciu z dentystycznym akrylem powoduje niezwykle intensywne pienienie się. Kiedy jej język, gardło i szyja zaczynają się topić, hotelarka wydaje z siebie głuchy, chrapliwy, iście zwierzęcy krzyk, a jej brzuch wzdyma się jak balon wypełniony helem. Zresztą nie wiadomo, może ten krzyk to tylko bezwiedny odruch, niemniej Alex ma nadzieję, że jest krzykiem bólu. Otwiera okno wychodzące na podwórze i uchyla drzwi, żeby zrobić przeciąg, a potem, kiedy w pokoju już się trochę przewietrzyło, zamyka drzwi, okno zostawia otwarte, rozgląda się za butelką baileysa, nie może jej znaleźć, próbuje więc wódki, całkiem niezła, i w końcu siada na kanapie. Spogląda na ciało starej kobiety. Martwa wygląda, jakby się kompletnie rozpadła, a to jeszcze nic w porównaniu z twarzą, z tym, co z niej zostało, ze strawionego kwasem ciała wyciekło mnóstwo botoksu, powstała z tego jakaś wstrętna maź. Ohyda. Alex pada ze zmęczenia.

Sięga po pismo i zaczyna rozwiązywać krzyżówkę.

35

Drepczą w miejscu. Sędzia, pogoda, śledztwo – nigdzie żadnych postępów. Nawet Le Guen traci cierpliwość. I ta dziewczyna, o której wciąż nic nie wiadomo. Camille skończył raporty, trochę się błąka. Jak zwykle nie bardzo chce mu się wracać do domu. Gdyby nie to, że czeka na niego Kicia… Pracują po dziesięć godzin dziennie, zebrali dziesiątki zeznań, przestudiowali ponownie dziesiątki raportów i protokołów, zestawili posiadane informacje, zażądali bliższych szczegółów, sprawdzili detale, czas, przepytywali ludzi. I nic. Nie wiadomo, co robić. Louis wsuwa głowę przez drzwi, po czym wchodzi. Widząc na biurku inspektora rozrzucone kartki, gestem pyta: mogę? Camille kiwa głową, że tak. Louis odwraca kartki – to rysunki dziewczyny. Portret pamięciowy sporządzony przez dział techniczny uchwycił wystarczająco wiele podobieństwa, by świadkowie mogli ją rozpoznać, ale jest portretem bez życia, tymczasem tu Camille odtworzył ją z pamięci, przeistoczył. Dziewczyna nadal nie ma imienia, ale na tych rysunkach ma duszę. Camille naszkicował ją z dziesięć, dwadzieścia, może ze trzydzieści razy, jak osobę blisko sobie znaną; na jednym rysunku siedzi przy stole, zapewne w restauracji, wspiera brodę na splecionych dłoniach, oczy ma jasne i roześmiane, jakby słuchała kogoś, kto opowiada jej anegdotę. Na innym uniosła głowę i płacze, poruszający obraz, usta jej drżą, tak jakby brakowało jej słów. Jeszcze na innym, idąc ulicą, złowiła w szybie wystawowej odbicie swojej zaskoczonej twarzy i nie zwalniając kroku, odwraca się. Na rysunkach Camille’a sprawia wrażenie osoby niesamowicie pełnej życia. Zdaniem Louisa rysunki są znakomite i chętnie by to powiedział, nie mówi jednak nic, bo pamięta, że w taki właśnie sposób, wciąż i obsesyjnie, Camille rysował Irène; na jego biurku lądowały wciąż nowe szkice, robił je, nawet rozmawiając przez telefon, zupełnie jakby były bezwiednym wytworem jego myśli. Zamieniają kilka słów. Nie, Louis jeszcze przez chwilę zostanie, niedługo, ale musi coś skończyć. Camille rozumie, wstaje, wkłada płaszcz, sięga po kapelusz i wychodzi. Po drodze spotyka Armanda. Taka pora, a on jeszcze w biurze? dziwi się Camille. Armand ma zatknięte za uszami po papierosie, z kieszonki jego wypłowiałej kurtki wystaje końcówka czterokolorowego długopisu. Widomy znak, że gdzieś na piętrze pojawił się nowy; w takich sprawach węch Armanda jeszcze nigdy nie zawiódł. Camille jest pełen podziwu. To jak cyrkowy numer, w którym widz pechowiec zaproszony na scenę zostaje, sam nie wie kiedy, pozbawiony zegarka i portfela. Nowy nie zdąży zrobić w firmie dwóch pierwszych kroków, by nie natknąć się na starego supersympatycznego glinę, gotowego wprowadzić go w labirynt korytarzy, sympatii i plotek; faceta, że do rany przyłóż i naprawdę rozumiejącego młodych. Rozmawiają, a tymczasem nowy zostaje oskubany z papierosów, długopisu, notesu, planu Paryża, biletów na metro, kuponów obiadowych, karty parkingowej, drobnych, gazety, pisma z krzyżówkami, Armand bierze wszystko jak leci, zaraz pierwszego dnia. Bo potem już będzie za późno. Wychodzą razem. Louisowi Camille ściska dłoń rano, ale nigdy wieczorem. Z Armandem ściskają sobie dłonie wieczorem, ale w milczeniu. Wszyscy wiedzą, choć nikt nie powie tego głośno, że Camille jest niewolnikiem nawyków, narzuca je swojemu otoczeniu, wciąż wynajduje nowe. W gruncie rzeczy to nie tyle nawyki, ile rytuały. Przy nim życie jest nieustannym celebrowaniem, tyle że nikt nie wie, co się celebruje. To kody rozpoznawcze. To język – nawet

przecieranie przez Camille’a okularów oznacza nie tylko: przecieram okulary, ale, zależnie od sytuacji, może znaczyć również: muszę się zastanowić, dajcie mi święty spokój, czuję się stary albo najwcześniej za dziesięć lat. Dla Camille’a przetarcie okularów jest w pewnym stopniu odpowiednikiem odgarnięcia kosmyka z czoła u Louisa; to system znaków. Możliwe, że Camille jest taki, bo natura poskąpiła mu wzrostu. Czuje potrzebę zakotwiczenia się w świecie. Armand ściska dłoń Camille’a i biegnie do metra. Camille zostaje sam. Czuje się trochę zagubiony. Co z tego, że Kicia jest słodka i stara się jak może, powrót wieczorem do domu po to tylko, żeby wrócić… Przeczytał kiedyś, że w chwili, gdy człowiek już do reszty zwątpi, otrzymuje znak, który może okazać się wybawieniem. I właśnie teraz, w tej dokładnie chwili, tak się dzieje. Ulewny deszcz, który na moment ustał, znów zaczął padać ze zdwojoną siłą. Wieje porywisty wiatr, więc Camille, przytrzymując kapelusz, rusza na postój, na którym nie ma ani jednej taksówki. Przed nim dwóch mężczyzn pod czarnymi parasolami. Zirytowani, wyciągają szyje, wyglądają na jezdnię niczym pasażerowie z niecierpliwością wypatrujący pociągu, który się spóźnia. Camille spogląda na zegarek. Metro. Półobrót, kilka kroków, znowu półobrót, Camille przystaje i obserwuje manewry przy postoju taksówek. Pasem jezdni zarezerwowanym dla autobusów i taksówek przejeżdża powoli jakiś samochód, w tak ślimaczym tempie, że przypomina to skradanie się, ciche, dyskretne zaproszenie, szyba jest opuszczona… I nagle Camille nabiera pewności, że już wie. Nie pytajcie, jak na to wpadł. Może po prostu dlatego, że wszystkie inne rozwiązania już wyczerpał. Autobus nie wchodził w rachubę z powodu godziny, metro było zbyt ryzykowne, na każdym kroku kamery, a poza tym o pewnej porze, kiedy ruch jest już niewielki, zawsze znajdzie się ktoś, kto przyjrzy się człowiekowi od stóp do głów. Z tych samych powodów odpadała taksówka. Więc… A więc tak się to właśnie odbyło. Nie namyślając się długo, Camille wyprzedza klienta, który już ruszył w stronę samochodu, mamrocze krótkie przeprosiny i przytrzymując kapelusz, wsuwa głowę przez opuszczoną szybę. – Na nabrzeże Valmy? – pyta. – Piętnaście euro? – rzuca na próbę kierowca. Jakiś kraj z Europy Wschodniej, ale jaki… Camille nie zna się na akcentach. Wsiada. Samochód rusza. Kierowca zamyka okno. Ma na sobie wełniany, robiony na drutach bezrękawnik, zapinany na suwak. Camille od dobrych dziesięciu lat takiego nie widział. Od czasu kiedy wyrzucił własny. Mija kilka minut, pasażer z ulgą zamyka oczy. – A właściwie nie, niech mnie pan zawiezie na nabrzeże Orfèvres – mówi. Kierowca spogląda w lusterko wsteczne. I widzi w nim legitymację policyjną inspektora Camille’a Verhoevena. Louis jest już gotów do wyjścia, wkłada właśnie swój płaszcz od Alexandra McQueena, kiedy zjawia się Camille ze swoją zdobyczą. – Masz sekundę? – pyta zaskoczonego Louisa i nie czekając na odpowiedź, prowadzi kierowcę do pokoju przesłuchań, a sam siada na krześle naprzeciwko niego. Nie potrwa to długo. Co zresztą Camille sugeruje facetowi: – Kulturalni ludzie zawsze się w końcu dogadają, mam rację? Dla pięćdziesięcioletniego Litwina pojęcie „kulturalni ludzie” jest nieco zbyt skomplikowane. Więc Camille ucieka się do wartości bardziej sprawdzonych, argumentów bardziej elementarnych, więc i znacznie skuteczniejszych. – My (to znaczy policja) zajmiemy się tym. Wszyscy. Mogę zgromadzić tylu ludzi, że

otoczą dworce Północny i Wschodni, Montparnasse, Saint-Lazare, a nawet Inwalidów, skąd odjeżdża się na lotnisko w Roissy. Wystarczy niecała godzina, żebyśmy zgarnęli dwie trzecie nielegalnych taksówek i na całe dwa miesiące uniemożliwili robotę innym. Ci, których zatrzymamy, zostaną przywiezieni tutaj, sprawdzimy, którzy są bez papierów, mają papiery fałszywe lub nieważne, wlepimy im grzywnę zależnie od wartości ich wozu, ale wozy skonfiskujemy. A tak, inaczej się nie da, sam rozumiesz, takie już jest prawo. A potem połowę z was wsadzimy do samolotów do Belgradu, Tallina czy Wilna (bez obaw, zadbamy o rezerwacje!), a pozostałych zamkniemy w pierdlu na dwa lata. Co ty na to, ojczulku? Litewski taksówkarz nie jest zbyt biegły we francuskim, ale najważniejsze zrozumiał. Niespokojnie zerka na swój paszport, który Camille kantem dłoni starannie wygładza, jakby go chciał wytrzeć z kurzu. – Pozwolisz, że to też zatrzymam. Na pamiątkę naszego spotkania. A zwrócę ci to. – I wyciąga jego komórkę. Twarz inspektora Verhoevena nagle się zmienia, żarty się skończyły. Gwałtownym gestem kładzie telefon na metalowym stole. – A teraz postawisz na nogi wszystkich swoich kumpli. Chcę mieć dziewczynę, dwadzieścia pięć–trzydzieści lat, niebrzydką, ale ledwie żywą. Brudną. Któryś z was zabrał ją jedenastego we wtorek na odcinku między kościołem i Porte de Pantin. Chcę wiedzieć, dokąd ją zawiózł. Daję ci na to dwadzieścia cztery godziny.

36

Alex wyraźnie czuje, że pobyt w klatce dał jej mocno w kość, że wciąż nie może zapomnieć o tym, co przeżyła. Tego strachu, że tak umrze, pożarta przez szczury… Ciarki ją przechodzą, kiedy o tym pomyśli, wciąż jeszcze nie może się otrząsnąć. Odzyskać równowagi, stanąć prosto. Ciało ma nadal obolałe, w nocy budzą ją nagłe kurcze mięśni; są jak piętno bólu, który nie chce zniknąć. Nocą w pociągu krzyczała. Mówi się, że umysł jest po to, by umożliwić człowiekowi przetrwanie, usuwa przykre wspomnienia i zachowuje tylko dobre; może i tak, ale to wymaga czasu, bo kiedy tylko Alex na dłużej się zdrzemnie, znów dławi ją przerażenie, znów widzi te pieprzone szczury… Kiedy wychodzi z dworca, jest już prawie południe. W pociągu udało jej się wreszcie zasnąć i oto, jak wybudzona z chaotycznego snu, znowu stoi na paryskim bruku. Lekko nieprzytomna. Idzie, ciągnąc swoją walizkę na kółkach pod jednolicie zachmurzonym niebem. Ulica Monge, hotel, pokój z oknem na podwórze, odległa woń starego tytoniu. Jak najszybciej zrzucić ubranie, jak najszybciej pod prysznic, gorący, potem letni, na koniec chłodny, a po nim obowiązkowy biały frotowy szlafrok, przeobrażający przeciętny hotel w przybytek luksusu nędzarza. Z mokrymi włosami, odrętwiała, głodna, staje przed lustrem. Jedyne, co tak naprawdę w sobie lubi, to biust. Susząc włosy, przygląda się swoim piersiom. Urosły jej bardzo późno, kiedy już straciła nadzieję, pojawiły się znienacka, kiedy miała trzynaście, nawet więcej, czternaście lat. Wcześniej, w podstawówce, w gimnazjum ciągle słyszała, że jest „płaska jak deska”. Jej koleżanki już od dawna miały co pokazać, wkładały obcisłe sweterki, niektóre miały sutki jak z tytanu, a u niej ciągle nic. Nazywali ją też „płastugą”, nigdy nie wiedziała, co to jest płastuga, nikt zresztą nie wiedział, wiedziała tylko, że jest to coś, co ma napiętnować jej płaski biust w oczach świata. A reszta pojawiła się jeszcze później. Alex miała piętnaście lat, chodziła już do liceum, kiedy nagle wszystko w niej ułożyło się w bezbłędną całość. Piersi, uśmiech, pośladki, oczy, cała sylwetka. Krok. Wcześniej Alex była po prostu brzydka, miała, jak to oględnie określano, „niewdzięczną powierzchowność”, ciało, które wciąż nie mogło się wykluć, takie ni to, ni owo, trwające w stanie swoistego zawieszenia, z niczym się niekojarzące, wyzbyte wdzięku i osobowości; widać było tylko, że jest dziewczyną, i nic poza tym, nawet matka mówiła o niej „moja biedna córka”, sprawiała wrażenie zasmuconej, ale tak naprawdę w niewdzięcznej powierzchowności Alex widziała potwierdzenie tego wszystkiego, co o niej myślała. Ni pies, ni wydra. Kiedy Alex po raz pierwszy się umalowała, matka na jej widok parsknęła śmiechem, nic nie powiedziała, tylko się roześmiała, Alex pognała do łazienki, starła makijaż, popatrzyła na siebie w lustrze, było jej wstyd. Kiedy wyszła, matka nie odezwała się słowem. Tylko w kącikach jej ust błąkał się uśmiech, bardzo dyskretny, acz wiele mówiący. A kiedy Alex w końcu zaczęła się naprawdę zmieniać, matka udawała, że tego nie zauważa. Teraz to już odległa przeszłość. Wkłada majtki, stanik i grzebie w walizce, zupełnie nie pamięta, co zrobiła z wizytówką. Nie zgubiła, na pewno nie, jest pewna, że ją znajdzie, przetrząsa walizkę, wyrzuca całą zawartość na łóżko, sprawdza w bocznych kieszeniach, próbuje sobie przypomnieć, co miała na sobie tamtego wieczoru, i nagle wraca do niej cała scena, grzebie w ubraniach, szukając kieszeni. – Jest! Bezsprzeczne zwycięstwo.

Wizytówka jest pomięta, ma zagięte rogi, już tak wyglądała, kiedy ją jej wręczył, zagnieciona w poprzek. Pora wykręcić numer. Patrząc na wizytówkę, Alex mówi: – Halo, czy to Félix Manière? – Tak, kto mówi? – Dzień dobry, mówi… Dziura w pamięci. Jakie imię podała? – Julia? Halo, czy to Julia? Prawie to wykrzyczał. Alex oddycha z ulgą, uśmiecha się. – Tak, tu Julia. – Jego głos zdaje się dobiegać z daleka. – Jedzie pan samochodem? – pyta. – Nie przeszkadzam? – Nie, tak, to znaczy nie… Jest naprawdę uradowany, że ją słyszy. Tak bardzo, że z tego wszystkiego trochę traci głowę. – Więc jak, tak czy nie? – pyta Alex ze śmiechem. Już po nim, ale umie przegrywać. – Dla pani – zawsze „tak”. Alex czeka kilka sekund, tyle, by w pełni docenić tę odpowiedź, nacieszyć się tym, co oznacza, tym, że to powiedział. – Jest pan bardzo miły. – Gdzie pani jest? W domu? Alex siada na łóżku i macha nogami. – Tak, a pan? – W pracy… Zapada między nimi krótka chwila milczenia przypominająca podchody, każde czeka, by to drugie zabrało głos. Alex jest pewna swego. I słusznie. – Cieszę się, Julio, że pani zadzwoniła – mówi wreszcie Félix. – Bardzo się cieszę. Gadanie. No pewnie, że się cieszy. Teraz, słysząc jego głos, Alex wyraźniej go sobie przypomina, tę twarz mężczyzny już nieco zmęczonego życiem, zaczynającego gnuśnieć, tę sylwetkę o trochę przykrótkich nogach i tę twarz… jego twarz, która tak bardzo na nią działa, jego trochę smutne, lekko nieobecne spojrzenie. – A co pan robi w pracy? – pyta Alex, wyciągając się na łóżku przed otwartym oknem. – Robię bilans tygodnia, bo jutro wyjeżdżam i jeśli wszystkiego nie dopilnuję, to po tygodniu… Raptem przerywa. Alex nadal się uśmiecha. To zabawne, samo jej uniesienie brwi lub zawieszenie głosu powoduje, że on od razu milknie bądź mówi dalej. Gdyby teraz z nim była, wystarczyłoby w pewien specyficzny sposób się uśmiechnąć, lekko odwracając głowę, na niego spojrzeć, żeby przerwał w pół zdania lub żeby je inaczej zakończył. Zresztą to właśnie teraz zrobiła. Umilkła, a on przerwał, poczuł, że Alex nie takiej odpowiedzi oczekuje. – Zresztą nieważne – powiedział. – A pani co teraz robi? Już za pierwszym razem po wyjściu z restauracji wypróbowała na nim ten efekt, który potrafi wywierać na mężczyznach. Wie, jak to osiągnąć. Lekko powłóczysty krok, luźno opuszczone ramiona, spojrzenie spod rzęs, szeroko otwarte, nieco naiwne oczy, wilgotne usta… Tamtego wieczoru na ulicy Félix tracił głowę na myśl, że mógłby ją posiąść. Cały aż dyszał z pożądliwości. Więc odpowiedź jest prosta: – Leżę. W łóżku. Żadnego szarżowania, żadnego niskiego słodkiego głosu, żadnego zbędnego folkloru; tylko tyle, by wywołać niepewność, skrępowanie. Jeśli chodzi o ton, jest to czysta informacja,

jeśli chodzi o treść – otchłań znaczeń. Milczenie. Alex ma wrażenie, że słyszy burzę neuronów szalejącą w duszy Félixa. Niezdolny wykrztusić słowa niemądrze chichocze, a że Alex nie reaguje, śmiech Félixa raptem więźnie mu w gardle i zamiera. – W łóżku… Félix traci głowę. W jednej sekundzie staje się swoją komórką, stapia się z falami biegnącymi do niej przez miasto, jest powietrzem, którym Alex oddycha i które w rytm powolnego oddechu unosi jej twardy brzuch, zwieńczony białymi skąpymi majtkami, tycimi, domyśla się, że są tycie, jest tymi majtkami, jest tkaniną tych majtek, jest powietrzem w jej pokoju, jest zewsząd ją otaczającymi, opływającymi mikrodrobinkami kurzu, nie może już wykrztusić słowa, odbiera mu mowę. Alex łagodnie się uśmiecha. On to słyszy. – Czemu się pani uśmiecha? – Bo mnie pan rozśmiesza, Féliksie. Czy zwracała się już do niego po imieniu? – Hmm… – Félix nie bardzo wie, jak ma to rozumieć. – Co pan robi dziś wieczorem? – ciągnie Alex. Aż dwukrotnie usiłuje przełknąć ślinę. – Nic… – Zaprosi mnie pan na kolację? – Dzisiaj? – Cóż – mówi Alex zdecydowanym głosem – widzę, że trafiłam nie w porę, przepraszam… I uśmiecha się szerzej, słysząc gwałtowny potok przeprosin, usprawiedliwień, obietnic, wyjaśnień, uściśleń, racji i motywów. Spoglądając na zegarek: dziewiętnasta trzydzieści, krótko ucina: – Dwudziesta? – Tak, dwudziesta! – Gdzie? Alex przymyka oczy, krzyżuje nogi, to aż nazbyt łatwe. Félix potrzebuje z górą minuty, by zaproponować restaurację. Alex pochyla się nad nocnym stolikiem, notuje adres. – Świetne miejsce – zapewnia mężczyzna. – To znaczy niezłe… Sama pani oceni. A jeśli się pani nie spodoba, możemy pójść gdzie indziej. – Czemu mielibyśmy iść gdzie indziej, skoro jest takie dobre? – To… kwestia gustu… – Otóż to, Féliksie, ciekawa jestem, w czym pan gustuje. Rozłącza się i przeciąga jak kotka.

37

Sędzia zażądał pospolitego ruszenia. Całej ekipy z Le Guenem na czele. Camille’a, Louisa, Armanda, wszystkich. W tym śledztwie rozpaczliwie brak jakichkolwiek postępów. Brak postępów… Rzecz w tym, że nie całkiem. Bo oto nareszcie pojawiło się coś nowego. Prawdziwie, zasadniczo i definitywnie nowego, i po to, by wszyscy mogli z tego skorzystać, sędzia polecił Le Guenowi nie oszczędzać nikogo. Ledwie Vidard wkroczył dziarskim krokiem do biura wydziału, a już Le Guen stara się wymownymi spojrzeniami uspokoić Camille’a. Inspektor czuje narastające w nim napięcie. Trzyma ręce założone za plecami i pociera palcami wskazującymi o kciuki, jakby szykował się do wykonania jakiegoś wymagającego wielkiej precyzji zabiegu. Zachowanie sędziego od samego początku śledztwa wyraźnie wskazuje, że dla niego dowodem inteligencji jest posiadanie zawsze ostatniego słowa. I teraz też zamierza się tego trzymać. Dziś wystąpił na grafitowo. Prosty szary garnitur, prosty szary krawat; skuteczna elegancja uosabiająca rozważną Sprawiedliwość. Na widok tego czechowowskiego kostiumu Camille od razu odgaduje, że Vidard zamierza odstawić teatr. Żadna to z jego strony zasługa. Rola sędziego została już napisana, sztuka mogłaby nosić tytuł: Kronika zapowiedzianej nowiny, bo wszyscy już wiedzą, czego się spodziewać, można by ją streścić w dwóch słowach: „Jesteście patałachami”, ponieważ hipotezie wysuniętej przez Camille’a został właśnie zadany bolesny cios. Dwie godziny wcześniej nadeszła wiadomość o zabójstwie niejakiej Jacqueline Zanetti, właścicielki hotelu w Tuluzie. Ogłuszonej potężnym ciosem w głowę, w sposób ewidentny zadanym z wielką zawziętością, następnie związanej i dobitej za pomocą kwasu siarkowego. Camille natychmiast zadzwonił do Delavigne’a. Poznali się w początkach pracy w policji dwie dekady temu; Delavigne jest obecnie komisarzem w Wydziale Kryminalnym w Tuluzie. To facet uparty, chętny do pomocy, solidarny i szczerze oddany swojemu kumplowi Verhoevenowi. W ciągu czterech godzin dzwonili do siebie siedem czy osiem razy. Przez całe przedpołudnie Camille, siedząc w swoim gabinecie, uczestniczył w pierwszych ustaleniach i przesłuchaniach prawie tak, jakby znajdował się tam osobiście. – Nie ma żadnych wątpliwości – mówi sędzia – to z pewnością ta sama morderczyni. We wszystkich przypadkach metoda uśmiercania ofiary jest niemal identyczna. Jak wynika z raportu, śmierć pani Zanetti nastąpiła w piątek nad ranem. – Jej hotel wszyscy tu znają – powiedział Delavigne. – Miejsce very quiet. A tak, Delavigne rzeczywiście lubi okraszać rozmowę anglicyzmami. Taki już ma styl. Camille’a to okropnie denerwuje. – Dziewczyna przyjechała do Tuluzy we wtorek, znaleźliśmy ślad jej pobytu w hotelu przy dworcu, zatrzymała się w nim pod nazwiskiem Astrid Berma. W środę rano się wyprowadza, melduje się u pani Zanetti w hotelu Pré Hardy jako Laura Bloch, a w czwartek in the night zadaje jej liczne ciosy telefonem. W głowę i twarz. Potem dobija ją kwasem siarkowym, opróżnia kasę hotelową, jakieś dwa tysiące euro, i znika. – Nie żałuje sobie nowych wcieleń… – Tak, pod tym względem nie można jej nic zarzucić. – Nie wiemy, czy porusza się samochodem, pociągiem, czy samolotem. Sprawdzimy dworzec kolejowy, dworzec autobusowy, agencję wynajmu samochodów, taksówki, ale to nam zajmie trochę czasu. – Odciski jej palców są wszędzie – zaznacza sędzia – w pokoju, w salonie pani Zanetti,

wyraźnie nie przejmuje się tym, że zostaną znalezione. Wie, że jest nienotowana, więc nie ma powodu się martwić. To zakrawa wręcz na prowokację. To, że są z nimi sędzia śledczy i komisarz, nie zmienia faktu, że obecni w pokoju policjanci stosują się do zasady wprowadzonej przez Camille’a: na zebraniach podsumowujących wszyscy stoją. Wsparty o drzwi Camille nic nie mówi. Czeka na ciąg dalszy. – Co jeszcze? – pyta Delavigne. – No cóż, w czwartek wieczorem wybrała się z Zanetti na tańce do Centralu, imprezę dość picturesque… – W jakim sensie? – To bal starych ramoli, różnych samotnych, singli i amatorów tańca. Białe garnitury, muszki i falbany… Osobiście uważam, że to impreza dość funny, ale ciebie by to chyba przygnębiło. – Rozumiem. – Oj, chyba nie… – Aż tak? – Nawet sobie nie wyobrażasz. Central powinien się znaleźć w programie japońskich wycieczek jako pinnacle of achievement! – Albercie! – Słucham? – Odpuść te anglicyzmy, to mnie naprawdę wkurza. – Okay, boy. – Tak już lepiej… Czy morderstwo może mieć jakiś związek z tym wyjściem? – W zasadzie nie. Żadne z zeznań na to nie wskazuje. Wieczorek był „ożywiony”, „sympatyczny”, ktoś nawet użył określenia „cudowny”, krótko mówiąc, była to zwykła nudna potańcówka, ale przynajmniej bez afer i bez kłótni, nie licząc nieuniknionych podrywów i przepychanek między parami, w czym dziewczyna nie brała udziału. Podobno trzymała się na uboczu. Tak jakby przyszła tylko po to, by sprawić tej Zanetti przyjemność. – Znały się? – Zanetti przedstawiła ją jako swoją siostrzenicę. Wystarczyła nam niecała godzina, żeby sprawdzić, że nie miała żadnego rodzeństwa. W tej rodzinie o siostrzenicę równie trudno jak w burdelu o pensjonarkę. – Z tymi pensjonarkami nigdy nie wiadomo… – Otóż szanowny pan się myli! Pod tym względem alfonsi w Tuluzie wyznają niewzruszone zasady! – Ale wiem – powiedział sędzia – że wszystkie te informacje uzyskaliście już od kolegów z Tuluzy. Nie, interesujące jest co innego. No dalej, mów, pogania go w duchu Camille. – Interesujące jest to, że dotąd zabijała wyłącznie starszych od siebie mężczyzn i że morderstwo tej ponadpięćdziesięcioletniej kobiety obala waszą hipotezę. Nawiązuję tutaj do teorii inspektora Verhoevena o seksualnym podłożu zbrodni. – Teorii również pańskiej, panie sędzio. To Le Guen. On też ma już trochę dosyć. – Jak najbardziej! – zgadza się sędzia. I uśmiecha się, niemal zadowolony. – Wszyscy popełniliśmy ten sam błąd. – To nie błąd – odzywa się Camille. Wszyscy na niego patrzą. – Jednym słowem – powiedział Delavigne – idą razem na bal. Mamy mnóstwo zeznań

przyjaciół i znajomych ofiary, którzy opisują dziewczynę jako miłą, smiley (sorry), wszyscy też rozpoznają ją na tym portrecie pamięciowym, który mi przysłałeś. Ładna, szczupła, zielone oczy, kasztanoworude włosy. Dwie z kobiet są pewne, że to była peruka. – Myślę, że mają rację. – Wieczór na balu w hotelu Central, potem koło trzeciej nad ranem powrót do Pré Harby. Do morderstwa musiało dojść niedługo potem, ponieważ (musimy zaczekać na wynik autopsji, żeby mieć pewność) lekarz sądowy ustala czas zgonu na około wpół do czwartej nad ranem. – Sprzeczka? – Możliwe, ale jeśli, to różnica zdań musiała być naprawdę ostra. Żeby zakończyć ją kwasem siarkowym… – Nikt nic nie słyszał? – No one. Sorry… Zresztą co się dziwić, o tej porze wszyscy śpią. Poza tym kilka ciosów telefonem w szczękę aż tyle hałasu nie robi… – Zanetti mieszkała sama? – Z tego, co wiemy, różnie bywało. Ale ostatnimi czasy tak, była sama. – Hipoteza nie jest ważna. Może się pan trzymać dowolnej teorii, ale to nas nawet na krok nie posuwa do przodu i niestety w niczym nie zmienia rezultatu. Mamy na głowie całkowicie nieprzewidywalną zbrodniarkę, która przemieszcza się często i szybko, która morduje bez różnicy, i mężczyzn, i kobiety, która ma pełną swobodę ruchów i która nawet się nie boi, bo nie jest notowana. Zatem moje pytanie jest proste, panie komisarzu: co zamierzacie w tej materii zrobić?

38

– No, skoro pan mówi, że tylko pół godziny… Ale potem mnie pan odwiezie? Félix przyrzekłby jej wszystko. Niemniej ma wrażenie, że nie wszystko mu z nią poszło jak należy, że Julia była niezbyt zainteresowana tym, co mówił. Już wtedy, za pierwszym razem, po wyjściu z restauracji poczuł, że nie staje na wysokości zadania; podobnie przed chwilą przez telefon też nie odniósł wrażenia, żeby się jakoś specjalnie spisał. Na swoje usprawiedliwienie ma jedynie to, że kiedy zadzwoniła, stracił głowę, nie wierzył własnym uszom. A teraz ten wieczór. A przede wszystkim ta restauracja, co też mu przyszło do głowy? Ale czego się spodziewać po człowieku wziętym z zaskoczenia… Dziewczyna do ciebie dzwoni, leżąc na łóżku, mówi ci: dziś wieczór, zgoda? dziś wieczór: gdzie? Więc nic dziwnego, że tracisz głowę, że mówisz pierwsze lepsze, co ci w tym momencie przyjdzie do głowy, a potem… Alex od początku z upodobaniem go rozpalała. Choćby ta sukienka, którą dzisiaj włożyła. Wie, jak taki strój działa na mężczyzn. Tym razem tak samo, na jej widok mało mu szczęka nie opadła. Powiedziała: „Dobry wieczór, Féliksie” i kładąc mu dłoń na ramieniu, krótkim, zażyłym gestem musnęła ustami jego policzek. Félix natychmiast się rozpłynął, zrobiło to na nim piorunujące wrażenie, stracił głowę, bo taki gest równie dobrze mógł znaczyć „spędzimy razem tę noc”, jak „pozostańmy kumplami”, Alex jest w tym świetna. Pozwoliła mu opowiadać o pracy, o skanerach, o drukarkach, o firmie, o widokach na przyszły awans, o kolegach, którzy nie dorastają mu do pięt, i o ostatnim miesięcznym bilansie, wykrzykiwała nawet z podziwem „Ach!”, Félix był z siebie dumny, miał wrażenie, że znacznie poprawił swoje notowania. Tymczasem Alex, oprócz oczywiście jego twarzy budzącej w niej tak silne, tak zaskakujące doznania, najbardziej bawiło obserwowanie gwałtowności jego żądzy. To dlatego się z nim spotkała. Félix całym sobą wyraża, jak nieopisanie jest na nią napalony. Wystarczy najmniejsza iskierka i jego żądza eksploduje. Kiedy Alex się do niego uśmiecha, jest tak spięty, jakby miał zaraz unieść stół. Już poprzednim razem było podobnie. Czyżby ofiara przedwczesnego wytrysku? – zastanawia się Alex. Jadą więc samochodem, Alex podciągnęła sukienkę nieco wyżej niż to konieczne i chociaż są w drodze dopiero od dziesięciu minut, Félix nie może się powstrzymać i już teraz kładzie jej rękę na udzie. Wysoko. Alex milczy, uśmiecha się w duchu i zamyka oczy. Kiedy je znów otwiera, widzi, że to go do reszty rozłożyło, że mógłby ją przelecieć już tutaj, na obwodnicy. A właśnie, to już obwodnica, mijają Porte de la Villette, to tutaj Trarieux wpadł pod ciężarówkę, Alex jest wniebowzięta, ręka Félixa wędruje wyżej, Alex go stopuje. Spokojnym, ciepłym gestem, bardziej przypominającym obietnicę niż zakaz, przytrzymuje jego nadgarstek… Jeśli facet będzie taki napalony, nie dojedzie cały, po drodze eksploduje. Nie odzywają się, w samochodzie panuje gorąca, niemal namacalna atmosfera napięcia, ich milczenie wisi w powietrzu niczym rakieta świetlna nad detonatorem. Félix prowadzi szybko, lecz Alex się nie boi. Za drogą szybkiego ruchu rozciąga się ogromne blokowisko, budynek za budynkiem, przygnębiający widok… Félix byle jak parkuje samochód, odwraca się do Alex, lecz ona już wysiadła i teraz dłonią wygładza sukienkę. Z wypukłością na wysokości rozporka, której ona zdaje się nie zauważać, Félix rusza w stronę bloku. Alex spogląda w górę; wieżowiec musi mieć chyba z dwadzieścia pięter. – Dwanaście – mówi Félix. W środku niezły syf, brudne ściany pokryte obscenicznymi napisami. Kilka

wybebeszonych skrzynek na listy. Félixowi jest wstyd, wygląda, jakby myślał już tylko o jednym, że powinien był ją jednak zabrać do hotelu. Ale powiedzieć „hotel” tak z mety, zaraz po wyjściu z restauracji, w gruncie rzeczy oznaczałoby: „chcę cię przelecieć”, a na to się nie odważył. A teraz nagle się wstydzi. Alex uśmiecha się, żeby pokazać, że nie ma to dla niej najmniejszego znaczenia, i faktycznie: dla Alex nie ma to najmniejszego znaczenia. Chcąc mu dodać otuchy, znowu kładzie mu dłoń na ramieniu i kiedy on szuka klucza, składa bardzo krótki, bardzo gorący pocałunek w okolicach szczęki, prawie tuż nad szyją, w tym miejscu, gdzie zawsze łaskocze. Félix zastyga, ale potem się bierze w garść, otwiera drzwi, zapala światło, mówi: „Wejdź, zaraz wracam”. Mieszkanie singla. Rozwodnika. Félix pognał do sypialni. Alex zdejmuje kurtkę, kładzie ją na kanapie i podchodzi, żeby na niego popatrzeć. Łóżko jest niepościelone, wszędzie zresztą bałagan, Félix zamaszystymi ruchami przygotowuje teren. Ujrzawszy ją w drzwiach, nieporadnie się uśmiecha, przeprasza, stara się przyspieszyć, naprawdę chciałby jak najszybciej sprzątnąć i mieć to z głowy, Alex widzi, jak dwoi się i troi, próbując wybrnąć z sytuacji. Sypialnia bez duszy, sypialnia mężczyzny samotnego. Stary komputer, rozrzucone ubrania, niemodna aktówka, dawne trofeum piłkarskie na półce, w ramce reprodukcja akwareli podobnej do tych, jakie wiszą w hotelowych pokojach, pełne popielniczki, Félix klęczy przy łóżku, wychylony daleko do przodu wygładza prześcieradło, Alex podchodzi, staje tuż za nim, wysoko unosi oburącz puchar sportowy, wali nim w tył jego głowy, już za pierwszym ciosem marmurowy cokół robi dziurę co najmniej trzycentymetrowej głębokości. Rozlega się głuchy stuk, powietrze pod wpływem uderzenia zdaje się wibrować. Gwałtowność ciosu powoduje, że Alex traci równowagę, odrzuca ją nieco w bok, staje z powrotem przy łóżku, sprawdza, jaki kąt uderzenia będzie najlepszy, ponownie unosi wysoko ręce i starannie celując, z całych sił opuszcza puchar. Kant postumentu miażdży kość potylicy, Félix leży na brzuchu, wstrząsają nim konwulsyjne drgawki… Jest już załatwiony. Lepiej oszczędzać siły. Możliwe nawet, że już nie żyje i to tylko pośmiertny skurcz mięśni. Alex pochyla się z ciekawością, podnosi go za ramię, otóż nie, żyje, jest tylko nieprzytomny. Jęczy, ale oddycha. Porusza nawet powiekami. To tylko odruch, bo ma tak zmasakrowaną głowę, że klinicznie jest już na wpół martwy. No, powiedzmy, w dwóch trzecich. Więc nie całkiem martwy. Zresztą to i lepiej. W każdym razie po tym, co zainkasował w łeb, nie stanowi już wielkiego zagrożenia. Alex obraca go na plecy, jest ciężki, bezwładny. W pokoju nie brakuje różnych krawatów i pasków, jest wszystko, co trzeba do skrępowania rąk i kostek, załatwia to w kilka minut. Potem idzie do kuchni, bierze torebkę, wraca do sypialni, wyjmuje butelkę, siada mu okrakiem na piersi, próbując podstawą lampy rozewrzeć mu szczęki, łamie mu kilka zębów, zgina wpół widelec i wpycha w jego usta, żeby się nie zamykały, odsuwa się, wciska mu głęboko w gardło szyjkę butelki i spokojnie wlewa pół litra stężonego kwasu siarkowego do przełyku. To siłą rzeczy budzi Félixa z omdlenia. Nie na długo. Dałaby głowę, że w takich blokach jest raczej głośno. Tymczasem w nocy panuje tu cisza, oglądane z dwunastego piętra miasto wygląda wręcz pięknie. Alex próbuje znaleźć jakieś punkty orientacyjne, ale w tych ciemnościach trudno się połapać. Nie wiedziała też, że niedaleko przebiega autostrada, pewnie ta, którą przyjechali, a jeśli tak, to Paryż musi być po drugiej stronie. Alex i zmysł orientacyjny… Mieszkanie jest nieźle zapuszczone, ale Félix dba o swój laptop, piękna torba, wewnątrz porządek, przegródki na akta, na pióra i na kabel zasilający. Alex otwiera komputer, łączy się z

internetem, z rozbawieniem sprawdza historię wejść: strony pornograficzne, gry, rozgląda się po sypialni, „ziółko z tego Félixa…”, a potem wpisuje swoje nazwisko. Nic nie ma, policja nadal nie zna jej tożsamości. Uśmiecha się i już ma zamknąć laptop, rozmyśla się jednak i wpisuje: policja – listy gończe – morderstwa, przelatuje pierwsze wyniki i w końcu znajduje. Szukają kobiety, liczne morderstwa, wzywa się świadków, Alex została uznana za „niebezpieczną”. Jeśli sądzić ze stanu Félixa w sąsiednim pokoju, nie jest to kwalifikacja na wyrost. I prawdę mówiąc, jej portret pamięciowy też jest dość udany. Musieli wykorzystać zdjęcia zrobione przez starego Trarieux. Nie ulega wątpliwości, że znają się na rzeczy. Z takim nieobecnym spojrzeniem twarze zawsze wyglądają trochę martwo. Wystarczy zmiana fryzury i koloru oczu, i od razu inny człowiek. I to właśnie zamierza zrobić Alex. Krótkim ruchem zamyka laptop. Przed wyjściem zagląda jeszcze do sypialni. Puchar leży na łóżku, do zakrwawionego kantu przywarło sporo włosów. Przedstawia piłkarza oddającego rzut, jak się można domyślić, zwycięski. Leżący na łóżku zwycięzca ma minę znacznie mniej triumfalną. Kwas przeżarł mu gardło, z którego zostały tylko strzępy białoróżowego stopionego ciała. Ma się wrażenie, że gdyby pociągnąć mocniej, jednym ruchem dałoby się oderwać jego głowę od ciała. Oczy ma otwarte, wytrzeszczone, lecz już zmatowiałe, mroczna zasłona zgasiła ich spojrzenie, wyglądają jak szklane oczy pluszowego misia. Alex kiedyś takiego miała. Nie odwracając ciała, sięga do kieszeni marynarki Félixa po kluczyki. W chwilę potem zjeżdża windą, już jest na parkingu. Uruchamia automatycznie otwierane drzwi w ostatnim momencie, kiedy jest już gotowa, żeby wsiąść. W pięć sekund rusza. Opuszcza szybę, straszny jest ten smród starego tytoniu. Félix już definitywnie rzucił palenie, myśli, tym lepiej dla niego. Przed dojazdem do Paryża skręca i zatrzymuje na chwilę samochód nad kanałem, naprzeciwko magazynu odlewni. W ciemnościach olbrzymi gmach wygląda jak jakieś wielkie przedpotopowe zwierzę. Na myśl o tym, co w nim przeżyła, przechodzą ją ciarki. Otwiera drzwi, podchodzi na brzeg kanału, wrzuca laptop Félixa do wody i z powrotem wsiada do samochodu. O tej porze dojazd na parking Cité de la Musique zajmuje niecałe dwadzieścia minut. Parkuje samochód na drugim poziomie podziemi, wrzuca kluczyki do rynienki ściekowej, a potem schodzi do metra.

39

Zlokalizowanie lewej taksówki, która zabrała dziewczynę z Pantin, zajęło trzydzieści sześć godzin. Termin został przekroczony o pół doby, ale było warto. Za nimi trzy nieoznakowane radiowozy. Jadą na ulicę Falguière. Właściwie niedaleko miejsca, skąd dziewczyna została uprowadzona. I to Camille’a niepokoi. Prawie przez całą noc przesłuchiwali wtedy mieszkańców, bez najmniejszego efektu. – Czyżbyśmy tamtego wieczoru coś przeoczyli? – pyta Louisa. – Niekoniecznie – odpowiada Louis. A jednak… Tym razem siedzą w taksówce słowackiej. Kierowca, chudy dryblas o ostrej twarzy i niespokojnych oczach, ma jakieś trzydzieści lat i przedwczesną łysinę na czubku głowy niczym tonsura mnicha. Na portrecie pamięciowym rozpoznał dziewczynę. Z wyjątkiem oczu, jak zaznaczył. To normalne, jedni mówią oczy zielone, inni wcześniej mówili niebieskie, dziewczyna z pewnością używa kolorowych soczewek. Ale to ona. Taksówkarz prowadzi z więcej niż przesadną ostrożnością. Louis już ma zainterweniować, lecz Camille, jeszcze bardziej od niego zirytowany, jest szybszy. Jednym wyrzutem bioder wychyla się naprzód, stopami nareszcie dotykając podłogi – w tym samochodzie, wielkim jak wóz terenowy, mógłby właściwie stanąć. Kładzie dłoń na ramieniu kierowcy i mówi: – Wyluzuj, bracie, nikt cię nie aresztuje za przekroczenie prędkości. Słowak reaguje natychmiast. Gwałtownie przyspiesza, Camille ląduje do góry nogami na tylnym siedzeniu, kierowca od razu orientuje się, że niekoniecznie o to chodziło, zwalnia, potok przeprosin, oddałby swoją pensję, samochód i żonę, byle tylko inspektor puścił w niepamięć ten incydent. Camille purpurowieje z wściekłości, Louis kładzie mu rękę na ramieniu i odwraca głowę, czy naprawdę mają czas na takie głupoty, ale jego spojrzenie tego nie mówi, mówi raczej: Nie mamy zbyt wiele czasu, nie możemy pozwolić, by poniosła nas złość, nawet chwilowa, nie sądzi pan? Ulica Falguière, ulica Labrouste. W czasie jazdy kierowca opowiadał. Zapłata miała wynosić dwadzieścia pięć euro. Kiedy podjechał do niej pod pustym postojem obok kościoła na Pantin, dziewczyna nie targowała się. Otworzyła drzwi i padła na siedzenie. Była wykończona, cuchnęła potem, brudem i czym tam jeszcze. Jechali w milczeniu, głowa jej się chwiała, jakby walczyła ze snem, Słowak nie wiedział, co ma o tym myśleć. Naćpana? Kiedy przyjechali na miejsce, odwrócił się do niej, ona jednak nie patrzyła na niego, tylko przez przednią szybę wpatrywała się w ulicę, a potem odwróciła się do tyłu, jakby czegoś szukała wzrokiem albo jakby nagle straciła orientację, nie wiedziała, gdzie jest. – Chwilę zaczekamy… – powiedziała. – Niech pan zaparkuje. I wskazała jakieś miejsce po prawej stronie. Nie tak się umawiali. Kierowca się wściekł. Ze sposobu, w jaki o tym opowiada, można sobie wyobrazić, jak wyglądała ta scena; z tyłu siedzi dziewczyna i milczy, kierowca się piekli, zna takie numery poniżej pasa, nie pozwoli się zrobić w konia, w dodatku babie. Ale ona, nie patrząc na niego, mówi krótko: – Przestań pieprzyć: czekamy albo wysiadam. – Nie trzeba dodawać, że nie płacąc. Mogła powiedzieć: „czekamy albo wzywam gliny”, nie, tego nie powiedziała, oboje wiedzą, na czym

stoją, oboje są na bakier z prawem. Równowaga sił. Taksówka rusza, dziewczyna pokazuje mu miejsce, on parkuje. – Czekam na kogoś, to nie potrwa długo – dodaje. Kierowcy nie podoba się takie siedzenie bez celu i z tą cuchnącą dziewczyną. Na co właściwie czekają? Chciała, żeby stanął naprzeciwko ulicy, Słowak pokazuje gdzie (wyciąga rękę przed siebie, nie wiadomo, na co patrzeć, wiadomo tylko, że przed siebie). Nawet przez sekundę nie wierzy w żadne tam spotkanie, w to, że ktoś ma się zjawić. Dziewczyna nie sprawia wrażenia niebezpiecznej. Raczej niespokojnej. Camille słucha, jak kierowca opisuje to czekanie. Domyśla się, że zmuszony do bezczynnego siedzenia zaczął sobie prawdopodobnie wyobrażać różne historie na jej temat, zazdrość, nieudany romans; że pewnie czeka na jakiegoś mężczyznę albo na kobietę, rywalkę, albo że chodzi tu o jakąś historię rodzinną, takie sprawy zdarzają się częściej, niż mogłoby się wydawać. Rzut oka w lusterko wsteczne. Niebrzydka, gdyby nie to, że taka brudna. I do tego stopnia padnięta. Aż się człowiek zastanawia, skąd wraca. Przez dłuższą chwilę czekają. Dziewczyna siedzi jak na szpilkach. Nic się nie dzieje. Camille domyśla się, że czeka, bo chce sprawdzić, czy Trarieux wie już o jej ucieczce, czy nie czai się w pobliżu jej mieszkania. Po jakimś czasie wyciągnęła trzy banknoty po dziesięć euro i bez słowa wysiadła. Kierowca widział, jak ruszyła w tę stronę, ale nie patrzył, dokąd poszła, nie chciał tu tak stać na widoku i szybko odjechał. Camille wysiada. W noc porwania przeczesali cały teren aż do tego miejsca, więc co się stało? Z radiowozów wysiadają pozostali policjanci. Camille wskazując na pobliskie budynki, mówi: – Mieszka w domu, do którego wejście widać z tego miejsca. Louis, załatwisz mi dwie dodatkowe ekipy, migiem. Pozostali… Pospiesznie rozdziela zadania. Wszystkim. Potem w zamyśleniu opiera się o drzwi taksówki. – Mogę już jechać? – pyta kierowca ściszonym głosem, jakby w obawie, że go ktoś usłyszy. – Co? Nie, ciebie zatrzymuję. – Patrzy na jego twarz długą jak dzień o suchym chlebie, uśmiecha się. – Zostałeś awansowany. Jesteś teraz osobistym kierowcą inspektora policji. Żyjesz w kraju wielkich możliwości, nie wiedziałeś o tym?

40

– Bardzo miła! – powiedział arabski sklepikarz. Arabskim sklepikarzem zajął się Armand. Do rozmów z kupcami zgłasza się zawsze na ochotnika, zwłaszcza jeśli kupcem jest właściciel sklepu spożywczego; taka gratka nie co dzień się zdarza. Swoim wyglądem kloszarda wzbudza lekki popłoch, w trakcie przesłuchania przechadza się między półkami, zastrasza właściciela różnymi niepokojącymi niedomówieniami oraz miną z głupia frant, z jaką je wygłasza, a tymczasem tu zwędzi paczkę gum do żucia, tam puszkę coli, mimochodem zadając sklepikarzowi pytania, napełnia na jego oczach kieszenie tabliczkami czekolady, torebkami cukierków, herbatnikami, czekoladowymi batonami; Armand uwielbia słodycze. O dziewczynie dowiaduje się niewiele, mimo to nie daje za wygraną. Jak się nazywała? Płaciła gotówką; nigdy kartą, nigdy czekiem? Czy często przychodziła? Jak była ubrana? A tamtego wieczoru co konkretnie kupiła? I kiedy kieszenie pękają mu już w szwach, dziękuje właścicielowi sklepu za współpracę i idzie wyładować swój łup do samochodu, w którym zawsze trzyma zużyte torby foliowe na tego typu okazje. Natomiast panią Guénaude znalazł Camille. Ociężała sześćdziesięciolatka z opaską na głowie. Gruba, twarz czerwona jak u rzeźniczki, umykające spojrzenie. I okropnie wkurzająca. Naprawdę bardzo, ale to bardzo wkurzająca, wije się jak pensjonarka, której złożono niemoralną propozycję. Ten typ, który okropnie irytuje inspektorów policji. Również ten typ, który zwykle chętnie dzwoni na policję, który afiszuje się swoim statusem właściciela. Więc nie, dziewczyna była nie tylko sąsiadką, jak by to powiedzieć, znała ją i nie; trudno zrozumieć jej odpowiedzi, które nie są żadnymi odpowiedziami. Naprawdę irytujące. W cztery minuty Camille załatwia matkę Guénaude na cacy. W Gabrielle Guénaude z daleka wyczuwa się nieszczerość, obłudę, hipokryzję. Złą wolę. Swego czasu prowadziła z mężem piekarnię i cukiernię. Pierwszego stycznia dwa tysiące drugiego roku na ziemię zstąpił Bóg w postaci wprowadzenia euro. A kiedy już Bóg osobiście się przemieszcza, nie szczędzi cudów. Po rozmnożeniu chleba nastąpiło rozmnożenie pieniędzy. Z dnia na dzień. Siedmiokrotne. Bóg genialnie wszystko upraszcza. Owdowiawszy, matka Guénaude puszcza w najem wszystko, co posiada, wyłącznie w ramach przysługi, jak zapewnia. Tego dnia, kiedy policja niemal szturmem wzięła dzielnicę, byłam nieobecna. Pojechałam do córki w Juvisy. Nieważne. Dowiedziawszy się po powrocie, że poszukiwana dziewczyna uderzająco przypomina jej dawną lokatorkę, nie zadzwoniła na policję, skąd mogłam wiedzieć, że to ona, gdybym tylko wiedziała… – Posadzę panią do paki – oświadcza Camille. Pani Guénaude blednie, widomy znak, że pogróżka nie przeszła bez echa. By ją w tym upewnić, inspektor dodaje: – Do paki razem z pani oszczędnościami, będzie za co fundować sobie frykasy w kantynie. Tutaj dziewczyna była Emmą. Czemu nie. Po Nathalie, Léi i Laurze Camille’a już nic nie zaskoczy. Żeby obejrzeć portret pamięciowy, pani Guénaude musi usiąść. Nie siada, ale zwala się na krzesło. Tak, to ona, to na pewno ona, ach, ach, łapie się za pierś, co za emocje, czy aby nie dołączy za chwilę do swojego mężulka w raju oszustów, zastanawia się Camille. Emma mieszkała tu tylko przez trzy miesiące, nikt jej nie odwiedzał, czasami bywała nieobecna, tak jak w ubiegłym tygodniu, musiała szybko wyjechać, dopiero co wróciła z zastępstwa na prowincji z bólem karku, paskudny upadek, na południe, zapłaciła za dwa miesiące, sprawy rodzinne, powiedziała, była bardzo niezadowolona, że musi tak szybko wyjechać. Piekarzowa sprzedaje wszystko, co wie, sama już nie ma pojęcia, co robić, by zadowolić inspektora Verhoevena. Gdyby

starczyło jej odwagi, zaproponowałaby mu pieniądze. Ale patrząc na tego małego glinę o zimnym spojrzeniu, niejasno wyczuwa, że nie byłoby to słusznym posunięciem. Mimo chaosu informacji Camille odtwarza przebieg wydarzeń. Piekarzowa pokazuje szufladę, niebieski papier, adres, który zostawiła jej dziewczyna. Camille nie rzuca się na to, nie ma najmniejszych złudzeń co do adresu, niemniej wyjmując komórkę, otwiera szufladę. – To jej pismo? – Nie, moje… Dyktuje adres i nie rozłączając się, czeka. Nad bufetem wisi landszaft przedstawiający wyhaftowanego na tle jaskrawozielonych zarośli jelenia. – Głupio wygląda ten pani jeleń… – To dzieło mojej córki – ryzykuje matka Guénaude. – Prawdziwe z was szkodniki. Piekarzowa szuka w pamięci. Emma pracowała w banku, w którym – nie wiadomo, jakiś bank zagraniczny, ale jaki… Camille pyta, ale wszystkie odpowiedzi już zna, matka Guénaude inkasowała bajecznie wysoki czynsz w zamian za niezadawanie pytań; zwykła cicha umowa przy wynajmie na czarno. Adres jest fałszywy, Camille rozłącza się. Zjawia się Louis z dwoma technikami. Właścicielka, której nogi odmówiły posłuszeństwa, nie może towarzyszyć im na piętro. Nie znalazła jeszcze nowego chętnego na mieszkanie. Już teraz wiedzą, co odkryją w mieszkaniu Emmy: odciski palców Léi, DNA Laury, ślady Nathalie. Camille na odchodnym rzuca: – Byłbym zapomniał, odpowie pani za współudział w morderstwie. W wielu morderstwach… Choć siedzi, Gabrielle Guénaude musi się czegoś przytrzymać, łapie za brzeg stołu. Jest zlana potem, wygląda jak w transie. – Wiem! – nagle wrzeszczy. – Facet od przeprowadzek! Znam go! Camille od razu zawraca z drogi. Kartony, złożone meble, dużo tego nie miała, komentuje oschłym tonem matka Guénaude. Camille domyśla się, że dla niej ktoś, kto nic nie ma, jest nikim, nie liczy się. Natychmiast kontaktują się z firmą przewozową, sekretarka nie jest zbyt skłonna do udzielania informacji przez telefon, nie, naprawdę nie może ich podać, nie wiadomo, z kim ma sposobność. – Dobrze, w takim razie sam po nie przyjadę! Ale uprzedzam, jeśli się ruszę z miejsca, zamknę wasz interes na rok, naślę na panią kontrolę podatkową, która cofnie się do pani przedszkolnych czasów, panią zaś osobiście poślę do więzienia za utrudnianie pracy policji, a jeśli ma pani dzieci, trafią prosto do opieki społecznej! To nic, że to bujda na resorach, jednak skutkuje, sekretarka ożywia się, podaje adres przechowalni mebli, w której dziewczyna złożyła swoje rzeczy, oraz jej imię i nazwisko: Emma Szekely. Camille każe jej przeliterować. – Na początku S i Z, tak? Proszę nikogo nie wpuszczać do tego boksu, słyszy pani? Nikogo! Czy wyrażam się jasno? To dziesięć minut stąd. Camille rozłącza się i znów krzyczy: – Ekipa! Migiem! I biegnie do windy.

41

Na wszelki wypadek Alex zeszła na parking schodami. Jej clio zapala od pierwszego razu. Wewnątrz samochodu jest chłodno. Przez chwilę wpatruje się w swoje odbicie w lusterku wstecznym. Wygląda na porządnie zjechaną, przesuwa palcem pod jednym, potem pod drugim okiem, wykrzywia usta w uśmiechu przypominającym grymas. Pokazuje sobie język i rusza. Ale to jeszcze nie koniec. Alex przesuwa pod czytnikiem swój identyfikator. Na górze rampy wyjazdowej podnosi się czerwono-biała barierka, Alex podjeżdża i hamuje. Drogę tarasuje jej policjant na szeroko rozstawionych nogach, który unosząc jedno ramię w górę, drugim celując w jej stronę, każe jej się zatrzymać i zaraz się odwraca, tym razem rozkładając ramiona poziomo, by powtórzyć zakaz dalszej jazdy. Z głośnym wyciem syren przejeżdża kawalkada nieoznakowanych radiowozów. Przez sekundę na tylnym siedzeniu pojawia się czyjaś łysa głowa ledwie sięgająca szyby. Przypomina to przejazd świty prezydenckiej. Policjant daje jej znak, że może jechać. Alex natychmiast skręca w prawo. Wystartowała trochę zbyt ostro, w bagażniku dwa niewielkie kartony z napisem „Osobiste” przewracają się, lecz Alex jest spokojna, butelki z kwasem są zawsze starannie umocowane. Nie ma powodu do obaw.

42

Zbliża się dwudziesta druga. Fiasko. Camille zdążył już odzyskać spokój, choć nie obyło się bez ciężkiej walki. Przede wszystkim nie wolno mu już myśleć o strażniku z przechowalni mebli, bladolicym kretynie w grubych usmolonych binoklach. Rozmowa z nim: dziewczyna, jaka dziewczyna, samochód, jaki samochód, kartony, jakie kartony. Otworzył boks, w którym złożone są jej rzeczy, wszyscy wstrzymują oddech – dziesięć kartonów oklejonych skoczem, rzeczy dziewczyny, jej prywatne rzeczy. Rzucają się na nie, Camille chciałby wszystko otworzyć od razu. Ale obowiązuje procedura, inwentaryzacja, które przyspiesza telefon do sędziego, zabierają kartony, zdemontowane meble, w gruncie rzeczy niewiele to waży, ale liczą, że w środku znajdą jakieś przedmioty osobiste, krótko mówiąc, odkryją jej tożsamość. W sprawie następuje zasadniczy zwrot. Nikła nadzieja, którą pokładali w zapisie z zainstalowanych na każdym piętrze wideokamer, szybko pryska. Powodem nie jest czas przechowywania taśm; kamery są atrapami. – Lub, jak pan woli, dekoracją – mówi rozradowany strażnik. Inwentaryzacja oraz zdjęcie przez techników odcisków zajmuje cały wieczór. Meble, zwykłą, komercyjną tandetę – segmenty biblioteki, kwadratowy stół kuchenny, łóżko, materac – zostawili technikom, którzy od razu rzucili się na nie ze swoimi miotełkami i pincetami. Przeglądają zawartość kartonów. Ubrania sportowe, ubrania plażowe, ubrania letnie, ubrania zimowe. – Taki rzeczy sprzedają w centrach handlowych na całym świecie – stwierdza Louis. Prawie dwa kartony książek. Same wydania kieszonkowe. Céline, Proust, Gide, Dostojewski, Rimbaud. Camille czyta tytuły: Podróż do kresu nocy, Miłość Swanna, Fałszerze. Louis jest jednak nadal zamyślony. – O co chodzi? – pyta Camille. Louis nie od razu odpowiada. Niebezpieczne związki, Lilia w dolinie, Czerwone i czarne, Wielki Gatsby, Obcy. – Typowa biblioteczka licealistki. Faktycznie, tytuły zostały wybrane z przykładną starannością. Wszystkie książki wyglądają na przeczytane, często wielokrotnie, niektóre wręcz się rozpadają, całe fragmenty są podkreślone, nieraz do ostatniej strony. Pełno w nich wykrzykników, znaków zapytania, krzyżyków małych i dużych, najczęściej stawianych niebieskim długopisem; w niektórych miejscach tusz prawie całkiem się zamazał. – Czyta to, co powinno się przeczytać, stara się, jest sumienna – uzupełnia Camille. – Niedojrzała? – Nie wiem. Możliwe, że wycofana. Camille trochę się gubi w tych finezjach Louisa, ale główny przekaz wychwytuje. Dziewczynie czegoś brakuje. Albo jest infantylna. – Zna trochę włoski, trochę angielski. Zaczęła czytać klasyków obcych, ale nie skończyła. Camille też na to zwrócił uwagę. Narzeczeni, Bezdomny kochanek, Imię róży, ale również Alicja, Portret Doriana Graya, Portret damy czy Emma są w języku oryginału. – Przy tej dziewczynie zamieszanej w morderstwo Maciaka mówiło się o obcym akcencie, prawda? Foldery turystyczne potwierdzają ich przypuszczenia. – Nie jest głupia, studiuje, zna dwa języki, na pewno nie biegle, lecz to oznacza wyjazdy

językowe… Wyobrażasz sobie taką z Pascalem Trarieux? – Albo podrywającą Maciaka? – Albo mordującą Jacqueline Zanetti? Louis szybko notuje. W oparciu o katalogi biur podróży być może zdołają odtworzyć trasy wyjazdów dziewczyny, przynajmniej częściowo, na niektórych katalogach widnieje rok wydania, możliwe, że uda się skonfrontować zebrane informacje, ale wciąż brak w tym wszystkim nazwiska. Brak jakiegoś oficjalnego dokumentu. Brak identyfikującego śladu. Jakie życie może prowadzić osoba posiadająca tak niewiele rzeczy? Wreszcie późnym wieczorem dochodzą do konkluzji mającej znamiona oczywistości. – Zrobiła selekcję. Nic osobistego. Na wypadek gdyby jej rzeczy trafiły w ręce policji. Nic, co mogłoby nam pomóc. Wstali. Camille włożył marynarkę, Louis jeszcze się waha, chętnie by chwilę został, pogrzebał, poszukał… – Nie trudź się, stary… – mówi Camille. – Ma za sobą już długą karierę, a sądząc z tego, jak jest zorganizowana, ma też przed sobą przyszłość. Sobota, wczesny wieczór. Nabrzeże Valmy. Le Guen i Camille siedzą na tarasie w La Marine. Może to skutek bliskości kanału kojarzącego się z rybami, ale obaj zamówili po kieliszku białego wina. Le Guen ostrożnie zajął miejsce; zdarzały się już krzesła niezdolne utrzymać jego ciężaru. Ale to utrzymuje. Scenariusz ich spotkań poza firmą zwykle wygląda podobnie: rozmawiają o wszystkim i o niczym, a jeśli o pracy, to w dwóch, trzech zdaniach na sam koniec. Tym, co dzisiaj zaprząta myśli Camille’a, jest oczywiście aukcja. To już jutro rano. – Nic dla siebie nie zachowasz? – dziwi się Le Guen. – Nie, zamykam rachunek – mówi Camille. – Wszystko oddam. – Sądziłem, że je sprzedajesz. – Obrazy tak, sprzedaję. Oddam pieniądze. Camille sam już nie pamięta, kiedy to postanowił, wyszło samo z siebie, ale czuje, że to dojrzała decyzja. Le Guen wstrzymuje się od komentarza. Ciekawość jednak przeważa. – Komu? – pyta. O tym akurat Camille nie pomyślał. Chce oddać te pieniądze, ale nie wie komu.

43

– Mam przywidzenia czy rzeczywiście nastąpiło przyspieszenie? – zapytał Le Guen. – Nie, to normalne tempo – odpowiada Camille. – Trzeba się do tego przyzwyczaić, i tyle. Mówi to lekkim tonem, ale sprawa przybiera naprawdę zły obrót. Właśnie znaleziono ciało niejakiego Fèlixa Manière’a. Alarm podniósł kolega z pracy, nie widząc go na „ważnym zebraniu”, które on sam zwołał. Manière leżał martwy u siebie w mieszkaniu, głowa prawie mu odpadła od ciała, szyję strawił kwas siarkowy. Sprawa trafiła od razu do inspektora Verhoevena, którego z kolei wezwał do siebie późnym popołudniem sędzia. Wszystko dzieje się bardzo szybko. W komórce nieboszczyka znajdują wykaz połączeń. Ostatnie, które odebrał w wieczór śmierci, pochodziło z hotelu na ulicy Monge. Sprawdzili: tego, w którym zatrzymała się dziewczyna po powrocie z Tuluzy. Jeszcze tego samego wieczoru umówiła się z nim na kolację. Przyszły nieboszczyk, w pośpiechu wychodząc z biura, pochwalił się tym jednemu z kolegów. Z wyjątkiem włosów i oczu recepcjonistka z hotelu na ulicy Monge rozpoznała ją na portrecie pamięciowym, jest pewna, że to ona. Nazajutrz rano dziewczyna zniknęła. Fałszywe nazwisko. Płatność gotówką. – A ten delikwent, ten Félix, kto to taki? – pyta Le Guen. I nie czekając na odpowiedź Camille’a, zagląda do raportu. – Czterdzieści cztery lata… – Tak – potwierdza Camille. – Technik w firmie informatycznej. W separacji. Rozwód w toku. Prawdopodobnie alkoholik. Le Guen, nic nie mówiąc, pospiesznie wertuje raport, wydając różne „hmmm”, czasami dziwnie przypominające jęki. W każdym razie chciałoby się jęknąć. – O co chodzi z tym laptopem? – Zniknął. Lecz zapewniam cię, że bynajmniej nie w celu jego kradzieży ktoś zamordował faceta ciosami statuetki i wlał mu pół litra kwasu do gardła. – Dziewczyna? – Na pewno. Możliwe, że pisali do siebie e-maile. Albo skorzystała z komputera i nie chciała, byśmy się dowiedzieli w jakim celu. – Dobrze, i co dalej? Co dalej? To do niego niepodobne – Le Guen się gorączkuje. Prasa krajowa, niespecjalnie poruszona wiadomością o śmierci Jacqueline Zanetti (morderstwo hotelarki z Tuluzy to w końcu sprawa lokalna), nareszcie się ocknie. Sceneria Seine-Saint-Denis nie jest może zbyt widowiskowa, ale użycie kwasu się spodoba. To zwykły fakt z kroniki miejskiej, lecz zastosowana metoda ma w sobie coś nowego, nieledwie egzotycznego. Jak dotąd dwa trupy. Prawie seria, ale jeszcze nie całkiem. Więc mówi się o tym, acz bez uniesienia. Dopiero wraz z trzecią ofiarą wybuchnie prawdziwa ekstaza. Sprawa trafi do dziennika wieczornego, Le Guen trafi na ostatnie piętro Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, sędzia Vidard trafi na ostatnie piętro Ministerstwa Sprawiedliwości i posypią się gromy jak grad odłamów skał z Wezuwiusza. Aż strach pomyśleć o przecieku, który ujawni prasie wcześniejsze zbrodnie w Reims i w Étampes… Tylko patrzeć, jak pojawi się mapa Francji (podobna do tej, jaką, usianą małymi kolorowymi szpilkami, ma już w swoim gabinecie Camille) wraz ze wstrząsającymi życiorysami ofiar oraz zapowiedzią morderczej road movie à la française. Radość. Uciecha. Na razie Le Guen nie jest jeszcze poddany „silnym naciskom z góry”, jeszcze nie jest źle,

ale już i tak trudno to wytrzymać. Pod tym względem komisarz jest dobrym szefem, kłopoty z przełożonymi zachowuje dla siebie. Jedyne, co po nim widać, to przeciążenie. Ale dzisiaj Camille widzi, że zaczyna mieć naprawdę dosyć. – Wezwą cię na górę? Pytanie trafia w Le Guena jak grom z jasnego nieba. – Ależ, Camille, a jak myślisz? To zwykły problem par; sceny między nimi wyglądają dość podobnie. – Mamy porwaną i zamkniętą w klatce ze szczurami dziewczynę, której porywacz popełnia samobójstwo, na pół nocy blokując ruch na obwodnicy… Tę na przykład scenę Le Guen i Camille przerabiali już z pięćdziesiąt razy. – …dziewczyna, którą porwał, uwalnia się, nim zdążymy ją znaleźć, dowiadujemy się, że kwasem siarkowym ukatrupiła już trzech facetów… Camille uważa, że trochę to trąci bulwarowym teatrem, i już ma to powiedzieć, ale Le Guen ciągnie dalej: – …nim zdążymy założyć sprawę, wysyła mieszkankę Tuluzy do raju hotelarzy, wraca do Paryża… Camille czeka na zakończenie, łatwe do przewidzenia i z góry przesądzone. – …i eliminuje samotnego faceta, który liczył, że ją bez problemu bzyknie, a ty mnie pytasz… – …czy mnie wezwą na górę? – kończy za niego Camille. Już wstał, już stoi w drzwiach, już je otwiera. Znużony. – Dokąd idziesz? – ryczy Le Guen. – Skoro ma mnie ktoś opieprzać, wolę, żeby to był sędzia Vidard. – Nie masz za grosz gustu.

44

Alex przepuściła dwa tiry, potem jeszcze jeden. Z miejsca, w którym zaparkowała, ma doskonały widok na ciężarówki z naczepą, kolejno podjeżdżające pod rampę załadowczą. Od dwóch godzin wózkowi ładują na nie palety wysokości domów. Przyjechała zeszłej nocy na rekonesans. Teren był otoczony murem i żeby coś zobaczyć, musiała wdrapać się na dach swojego samochodu; gdyby ktoś ją tu przydybał, byłoby po niej. Ale na szczęście nie, mogła przez kilka minut postać i spokojnie popatrzeć. Każdy wóz ma z prawej strony za szybą plakietkę z numerem i kierunkiem. Wszystkie jadą do Niemiec; do Kolonii, Frankfurtu, Hanoweru, Bremy, Dortmundu. Jej potrzebny jest ten, który jedzie do Monachium. Zanotowała jego rejestrację i numer porządkowy, zresztą z łatwością można go poznać; przez całą przednią szybę, tuż pod dachem biegnie naklejka BOBBY. Słysząc, że zbliża się stróżujący pies, który w końcu zwęszył jej obecność, Alex zsunęła się z muru. Kierowcę wypatrzyła pół godziny temu, kiedy wsiadł do kabiny, żeby zostawić swoje rzeczy i zabrać dokumenty. Wysoki, chudy facet w niebieskim kombinezonie, pięćdziesiąt lat, krótko ostrzyżone włosy i sumiaste wąsy. Jak wygląda, nieważne, ważne, żeby ją zabrał. Przespała się w swoim samochodzie do czwartej rano, kiedy firma zaczynała działać. Prawdziwy ruch zrobił się pół godziny później i od tej pory nie słabnie. Alex jest lekko spięta, nie może zawalić tej sprawy, inaczej cała jej strategia na nic, nie zostanie jej nic innego jak tylko czekanie w hotelowym pokoju na policję. Wreszcie tuż przed szóstą rano facet wraca do swojej ciężarówki, której silnik już od kwadransa pracuje na zwolnionych obrotach, sprawdza dokumenty, Alex widzi, jak przez chwilę żartuje z ładowaczem i dwójką innych kierowców i w końcu wsiada do szoferki. Ten moment wybiera Alex; wysiada ze swojego samochodu, otwiera bagażnik, wyjmuje plecak, pod osłoną podniesionej klapy bagażnika sprawdza, czy nie wcisnęła się przed niego jakaś inna ciężarówka, i kiedy jest już pewna, że nie, biegnie do bramy wyjazdowej. – Nigdy nie zabieram się stopem na szosie. To zbyt ryzykowne. Bobby przytakuje. Ze strony dziewczyny byłoby to nieostrożne. Docenia jej zaradność, to, że przezornie wolała zaczekać pod bramą firmy przewozowej niż stanąć z uniesionym kciukiem na poboczu. – A biorąc pod uwagę liczbę ciężarówek, miała pani pewność, że zawsze jakaś się znajdzie! Oczarowany, nie przestaje wymieniać rozlicznych zalet strategii Alex. Nie Alex. Dla niego Chloé. – Ja jestem Robert – mówi i wyciąga do niej rękę przez siedzenie. I wskazując naklejkę z imieniem, dodaje: – Ale wszyscy nazywają mnie Bobby. Niemniej jest zdziwiony, że w ogóle zdecydowała się na stop. – Można znaleźć całkiem niedrogie bilety. Podobno przez internet bywają i po czterdzieści euro. Fakt, że godziny odlotów są zawsze od czapy, ale jeśli ma się czas… – Wolę zachować pieniądze i wydać je na miejscu. A zresztą czy nie po to się podróżuje, żeby spotykać ludzi? Facet jest prosty i serdeczny, bez wahania ją zabrał. Stojąc pod kabiną ciężarówki, Alex czekała nie tyle na jego odpowiedź, ile na ton tej odpowiedzi. Obawiała się tylko jednego – pożądliwego spojrzenia. Nie miała najmniejszej ochoty na wielogodzinne przepychanki z jakimś casanową szos. Bobby pod lusterkiem wstecznym zawiesił figurkę Matki Boskiej, na desce

rozdzielczej ustawił mały ekran ze zdjęciami, które wyglądają jak trójwymiarowe, jak roleta, jak odwracana strona otwierają się i zamykają. I tak na okrągło; bardzo to męczące dla oczu. Kupił to urządzenie w Monachium. Za trzydzieści euro. Bobby często podaje ceny różnych rzeczy, nie po to, by zaimponować, lecz by nadać swoim objaśnieniom większej dokładności i precyzji. A objaśnień nie szczędzi. Przez prawie pół godziny omawia diaporamę, swoją rodzinę, swój dom, swojego psa, dużo tu zwłaszcza zdjęć jego dzieci. Ma ich trójkę. – Dwóch chłopców i dziewczynka. Guillaume, Romain, Marion. Dziewięć lat, siedem i cztery. Jak zawsze dokładny. Umie jednak przystopować, nie zamęcza Alex opowieściami o rodzinie. – Co nas w końcu obchodzą sprawy innych, prawda? – Nie, mnie interesują… – protestuje Alex. – Jest pani dobrze wychowana. Dzień upływa całkiem znośnie, w szoferce jest niesamowicie wygodnie. – Gdyby chciała pani uciąć sobie małą drzemkę, nie ma sprawy. – Kciukiem wskazuje posłanie z tyłu. – Ja muszę zasuwać, ale pani… Alex skorzystała z propozycji. Spała ponad godzinę. – Gdzie jesteśmy? – zapytała, poprawiając włosy i wracając na swoje miejsce. – A, to pani? Musiała pani mieć spore zaległości ze snem. Sainte-Menehould! Mina Alex wyraża podziw… przejechali już taki kawał drogi! Spała niespokojnie. Dręczył ją nie tylko zwykły niepokój, ale również poczucie zagrożenia. Ta droga ku granicy to jednak przykry punkt zwrotny. Początek ucieczki. Początek końca. Kiedy rozmowa siada, słuchają radia, wiadomości, piosenek. Alex czeka na postoje, obowiązkowe przerwy w podróży, chwile, kiedy jej towarzysz idzie napić się kawy. Bobby ma ze sobą termos, jedzenie, wszystko, co potrzebne jest w drodze, ale musi się co jakiś czas zatrzymywać, nie ma pani pojęcia, co to za ogłupiająca praca. Kiedy zbliża się postój, Alex robi się czujna. Jeśli to zatoka postojowa, udaje, że śpi; za mało ludzi, więc zbyt duże ryzyko, że ktoś ją rozpozna. Jeśli stacja benzynowa, ryzyko jest mniejsze; wtedy wychodzi, żeby rozprostować nogi, funduje Bobby’emu kawę, polubili się. I właśnie popijając kawę, poruszył, nieco przedwcześnie, temat celu jej podróży. – Jest pani studentką? – zapytał, sam nie bardzo w to wierząc. Alex wygląda młodo, ale jednak na swoją trzydziestkę na pewno, no i to zmęczenie też nie odejmuje jej lat. Postanawia zbyć śmiechem jego pytanie. – Nie, jestem pielęgniarką, spróbuję znaleźć tam jakąś pracę. – Nie chcę być niedyskretny, ale dlaczego akurat Niemcy? – Bo nie znam niemieckiego – odpowiada Alex z całym przekonaniem, na jakie ją stać. Robert śmieje się, niepewny, czy dobrze zrozumiał. – No to mogła pani pojechać do Chin. Chyba że zna pani chiński. Zna pani chiński? – Nie. Tak naprawdę to w Monachium mam chłopaka. – A… – Udaje, że teraz wszystko rozumie. Porusza sumiastymi wąsami, kiwa głową. – A czym zajmuje się pani chłopak? – Jest informatykiem. – To Niemiec? Alex w milczeniu potakuje, nie wie, dokąd zmierza ta rozmowa, ma w niej tylko dwie długości przewagi i nie podoba jej się to. – A pana żona pracuje? Bobby wyrzuca kubek do kosza. Pytanie o żonę nie zdenerwowało go, sprawiło mu

przykrość. Znów są w drodze, Bobby nastawia w diaporamie zdjęcie żony, nijakiej czterdziestoletniej kobieciny o przylizanych włosach. Wyglądającej na chorą. – Stwardnienie rozsiane – wyjaśnia. – Wyobraża sobie pani, przy trójce dzieci? Teraz wszystko jest w rękach Opatrzności. Mówiąc to, pokazuje na figurkę Matki Boskiej, łagodnie kołyszącą się pod lusterkiem wstecznym. – Myśli pan, że wam w czymś pomoże? Nie chciała tego powiedzieć. Bobby na nią patrzy, w jego wzroku nie ma cienia urazy, mówi, jakby stwierdzał rzecz oczywistą: – Nagrodą za Odkupienie jest przebaczenie. Nie sądzi pani? Alex nie bardzo zrozumiała, ona i religia… Dopiero teraz zauważyła, że po drugiej stronie tablicy rozdzielczej Bobby przykleił napis: „On już nadchodzi. Czy jesteście gotowi na jego przyjęcie?”. – Jest pani niewierząca – stwierdza Bobby z uśmiechem – to od razu widać. – W jego słowach nie słychać wyrzutu. – Ale ja, gdybym tego nie miał… – Niemniej dobry Bóg nieźle pana wrobił. Nie żywi pan do Niego urazy? Bobby gestem pokazuje, że tak, już to słyszał. – Bóg nas wystawia na próbę. – Temu akurat trudno zaprzeczyć… – wzdycha Alex. Raptem rozmowa przestaje się kleić, oboje wpatrują się w szosę. Po jakimś czasie Bobby oznajmia, że musi odpocząć. Stacja benzynowa wielka jak lotnisko. – Mam swoje przyzwyczajenia. – Uśmiecha się. – To tylko godzinka. Znajdują się o dwadzieścia kilometrów od zjazdu do Metz. Bobby najpierw wysiadł, żeby przez chwilę rozprostować kości, odetchnąć. Nie pali. Chodzi tam i z powrotem po parkingu, robi wymachy ramion, Alex domyśla się, że również dlatego, że ona na niego patrzy. Czy to samo robi, będąc sam? Potem wraca do kabiny. – Pozwoli pani – mówi, gramoląc się na posłanie. – Bez obaw, budzik mam. Wskazuje na swoje czoło. – Skorzystam z okazji, żeby się trochę przejść – komunikuje Alex. – I zatelefonować. Uważając, że to zabawne, Bobby mówi: – Proszę mu przesłać ode mnie całusy! – I zaciąga zasłonę. Parking, mnóstwo ciężarówek. Alex koniecznie musi pochodzić. Im więcej upływa czasu, tym ciężej robi jej się na sercu. To skutek ostatniej nocy, mówi sobie, dobrze wiedząc, że przecież nie o to chodzi. To skutek tej podróży. Jej obecność na autostradzie oznacza tylko jedno. Pokazuje, że zabawa nieodwołalnie się kończy. Alex udaje obojętność, ale boi się prawdziwego końca. To już jutro, już niedługo. Stojąc wśród ogromnych ciężarówek, zaparkowanych rzędem jedna obok drugiej jak wielkie uśpione insekty, krzyżuje ręce na piersi i zaczyna cicho płakać. Życie nas zawsze dopadnie, nie ma na to rady, nigdy mu się nie wywiniemy, nigdy. Powtarzając te słowa, pociąga nosem, sięga po chusteczkę, stara się głęboko oddychać, żeby zrzucić z piersi to brzemię, żeby jej ciężkie, umęczone serce znów zaczęło normalnie bić, lecz jest to naprawdę niełatwe. Zostawię za sobą to wszystko, powtarza sobie w duchu, sprawa zostanie zamknięta i więcej nie będę o tym myślała. Dlatego się tu znalazła, na tej autostradzie; żeby wszystko za sobą zostawić. Na myśl o tym robi jej się nieco lżej na sercu. Spaceruje po parkingu, chłodne powietrze ożywia ją, uspokaja, orzeźwia. Jeszcze tylko kilka głębokich

oddechów i od razu czuje się lepiej. Przelatuje samolot, w ciemnościach widać tylko trójkąt błyskających świateł. Alex przez dłuższą chwilę go obserwuje; samolot przemierza niebo w żółwim tempie, ale leci i w końcu znika. Czasami samoloty dają wiele do myślenia. Stację benzynową zbudowano po obu stronach autostrady, nad którą przerzucona jest szeroka estakada. Na obu jej krańcach znajdują się różne barki, kioski, minimarkety i sklepy. Alex wsiada do kabiny i cicho zamyka drzwi, żeby nie obudzić Bobby’ego. Jej powrót na moment zakłócił mu sen, ale kilka sekund później znowu słychać jego ciężki oddech, za każdym razem kończący się cichym świstem. Alex przyciąga do siebie plecak, wkłada kurtkę, sprawdza, czy czegoś nie zapomniała, czy nic jej nie wypadło z kieszeni, nie, wszystko jest jak trzeba. Klęka na siedzeniu i delikatnie odsuwa zasłonkę. – Bobby… – mówi szeptem. Nie chce go znienacka obudzić. Ale Bobby ma bardzo głęboki sen. Alex odwraca się, otwiera skrytkę na rękawiczki, w środku nic nie ma, z powrotem ją zamyka. Szuka pod siedzeniem, też nic. Pod fotelem kierowcy znajduje torbę z narzędziami, wyciąga ją. – Bobby – mówi, znowu się nad nim pochylając. Tym razem zareagował. – Co? Zadał to pytanie odruchowo. Jeszcze się do końca nie obudził, nie całkiem ocknął. Trudno. Trzymając śrubokręt niczym nóż, Alex jednym ruchem wbija mu go w prawe oko. Precyzyjnym ruchem. Co się dziwić, pielęgniarka… A że zrobiła to z całej siły, śrubokręt wszedł w głowę niesamowicie głęboko, prawie dotarł do mózgu. To oczywiście nieprawda, ale wszedł na tyle głęboko, by spowolnić reakcję Bobby’ego, który próbuje się podnieść, który wierzga nogami na wszystkie strony. I wrzeszczy. A wtedy Alex drugim śrubokrętem przebija mu gardło. Ruchem równie precyzyjnym jak poprzednio, choć tu też niewielka jej zasługa, bo miała pod dostatkiem czasu, żeby dobrze wycelować. Tuż pod jabłkiem Adama. Wrzask przechodzi w niewyraźny bełkot. Marszcząc brwi, Alex pochyla się nieco niżej, kompletnie nie rozumiem, co ten facet mówi. Cofa się przed bezładnie młócącymi powietrze ramionami Bobby’ego, bydlak jednym pacnięciem potrafiłby ogłuszyć wołu. Zaczyna się już na dobre dławić. Mimo całego tego zamieszania Alex spokojnie działa dalej. Siłą wyrywa śrubokręt z prawego oka Bobby’ego i zasłaniając się jedną ręką, drugą wbija mu go w szyję, trochę z boku; natychmiast zaczyna tryskać krew. Po czym bez pośpiechu, bo niby gdzie z tymi śrubokrętami w szyi Bobby miałby uciec, Alex sięga do plecaka. Kiedy na nowo się nad nim pochyla, jest już prawie umierający. Nie ma nawet potrzeby go wiązać, oddycha jeszcze, ale ledwo, ledwo, jego mięśnie sprawiają wrażenie zesztywniałych, zaczyna rzęzić. Najtrudniej jest mu rozewrzeć usta, bez pomocy młotka mogłaby tak próbować cały dzień. Więc młotek. To niesamowite, w tej torbie z narzędziami jest wszystko. Alex wybija mu górne i dolne zęby, tyle ile trzeba, żeby zmieściła mu się w ustach szyjka butelki z kwasem siarkowym. Trudno powiedzieć, co czuje facet w takim stanie, nie wiadomo, jakie to robi na nim wrażenie, kwas wypełnia mu usta, gardło, nikt nigdy się nie dowie, co naprawdę czuł, zresztą co to ma za znaczenie. Jak ktoś powiedział, liczy się intencja. Alex zabiera swoje rzeczy i jest już gotowa do opuszczenia kabiny. Jeszcze tylko ostatni rzut oka na Bobby’ego, który odszedł już, by podziękować Najwyższemu za całe dobro, jakie mu ten wyświadczył. Facet leży jak długi ze śrubokrętami wbitymi po rękojeść w szyję. Skutkiem przecięcia tętnicy w kilka minut stracił połowę krwi, jest już biały jak prześcieradło, w każdym

razie górna część jego twarzy, bo dolna wygląda jak papkowata maź, trudno to nazwać inaczej. Posłanie jest całe przesiąknięte karminowoczerwoną krwią. Widok będzie niesamowity, kiedy ta krew zakrzepnie. Trudno zabić człowieka w taki sposób i się nie pobrudzić. Tętnica szyjna okropnie krwawi. Alex grzebie w plecaku, zmienia T-shirt. Resztką wody mineralnej z butelki opłukuje pospiesznie dłonie, przedramiona i wyciera je w stary T-shirt, który wrzuca pod fotel. Po czym z plecakiem przerzuconym przez ramię przechodzi estakadą na drugą stronę autostrady, skąd droga prowadzi w kierunku Paryża. Wybiera szybki samochód, bo woli tu długo nie zabawiać. Rejestracja Hauts-de-Seine. Nie zna się na markach, ale domyśla się, że ten na pewno jest szybki. Kierowcą jest młoda trzydziestoletnia kobieta, ciemnowłosa, szczupła i elegancka, od której z daleka pachnie kasą, i to tak, że aż trudno wytrzymać. Rozpływając się w uśmiechach, od razu się zgodziła. Poszło jak po maśle. Alex rzuca swój plecak do tyłu i wsiada. Młoda kobieta już siedzi za kierownicą. – W drogę? Alex uśmiecha się i wyciąga rękę. – Jestem Alex.

45

Alex odbiera swój samochód i jedzie na Roissy-Charles-de-Gaulle. Przez długą chwilę studiuje tablice odlotów: Ameryka Południowa za droga na jej kieszeń, z kolei w Północnej aż się roi od glin, co jej zostaje, Europa, a co w Europie: Szwajcaria. Ze wszystkich kierunków ten jest zdecydowanie najlepszy. Międzynarodowa platforma, miejsce przelotowe, anonimowe, gdzie można się spokojnie urządzić. Gdzie wybielają zbrodniarzy wojennych i pieniądze z narkotyków, kraj dla przestępców niezwykle gościnny. Alex kupuje bilet do Zurychu, wylot jutro o ósmej czterdzieści, a korzystając z pobytu na lotnisku, schodzi do butików, żeby kupić jakąś piękną walizkę. Nigdy właściwie nie śmiała sprawiać sobie rzeczy prawdziwie luksusowych. Ta jest pierwsza, lepsza okazja już jej się nie trafi. Rezygnuje jednak z walizki i wybiera elegancką torbę podróżną z surowej tłoczonej skóry, z monogramem. Kosztuje majątek. Alex jest zachwycona. W sklepie wolnocłowym kupuje jeszcze butelkę bowmore. Za wszystkie zakupy płaci swoją kartą. W myślach szybko oblicza i odpręża się: to już prawie limit, ale jeszcze nie tragedia. Potem jedzie do Villepinte. Ciągnący się w nieskończoność obszar stref przemysłowych, z mnóstwem przemysłowych parkingów i przemysłowych hoteli. Z wyjątkiem kilku pustyń, nie ma na tej ziemi miejsca bardziej anonimowego. Jak również bardziej wyludnionego. Hotel Volubilis. Bezosobowa sieć, obiecująca: „Komfort i przytulność”. Komfort oznacza sto miejsc na parkingu, przytulność sto identycznych pokoi, zapłata z góry – kontrakt nie obejmuje zaufania. Alex znów płaci kartą. Ile czasu jedzie się na Roissy, pyta, dwadzieścia pięć minut, udziela rutynowej odpowiedzi recepcjonistka. Alex woli się nie spieszyć i zamawia taksówkę na jutro na ósmą rano. Widać, że jest wykończona, w lustrze windy ledwie rozpoznaje własną twarz. Trzecie piętro. Wykładzina również jest na wykończeniu. Pokoju lepiej nie opisywać. Trudno by zliczyć, ilu się przez niego przewinęło podróżnych, ile samotnych wieczorów, ile niespokojnych lub ciężkich nocy w nim spędzili. Ile cudzołożnych, roznamiętnionych par przekroczyło jego próg, rzuciło się na łóżko, a potem opuściło go z uczuciem życiowej porażki. Teraz z kolei Alex stawia pod drzwiami torbę i rozgląda się po tym odpychającym wnętrzu, zastanawiając się, od czego zacząć. Jest punkt dwudziesta, nie trzeba zegarka, żeby to sprawdzić, wystarczy posłuchać dobiegającego z sąsiedniego pokoju początku dziennika wieczornego. Prysznic weźmie później, teraz zdejmuje jasnoblond perukę, wyjmuje z bagażu kosmetyczkę, usuwa lazurowe soczewki i wyrzuca je do muszli klozetowej. Potem przebiera się w luźne dżinsy i na gołe ciało wkłada sweter. Następnie wysypuje wszystkie rzeczy na łóżko, zabiera pusty plecak i opuszcza pokój. Schodzi na dół, na ostatnich stopniach czeka, aż recepcjonistka odejdzie od biurka, i wtedy wymyka się na parking do swojego samochodu. Jest już zupełnie ciemno. Z dreszczem stwierdza, że nagle zrobiło się przeraźliwie zimno. Nad parkingiem słychać huk samolotów, stłumiony przez ciężkie chmury, które gnają po niebie jak szalone. Otwiera bagażnik samochodu. Do oczu napływają jej łzy, na które stara się nie zwracać uwagi. Otwiera dwa kartony z napisem „Osobiste” i bez namysłu, nie patrząc, dławiąc się szlochem, którego stara się nie słyszeć, łapie i wrzuca wszystko jak leci do foliowych toreb na śmieci, które wcześniej kupiła, wszystko, szkolne zeszyty, listy, fragmenty pamiętnika, meksykańskie monety, od czasu do czasu wierzchem dłoni ociera oczy, chlipie, ale nie przestaje, nie może już przestać, to niemożliwe, musi to zrobić do końca, zostawić to wszystko, świecidełka, zdjęcia, porzucić, nie patrząc, nie wspominając, strony z powieści, wszystko

wyrzucić, wszystko, murzyńską główkę z ciemnego drewna, kosmyk jasnych włosów spięty czerwoną gumką, brelok do kluczy w kształcie serca z napisem „Daniel” – był jej pierwszą wielką miłością w podstawówce, napis już prawie całkiem się zatarł. Nareszcie, zrobione. Alex obwiązuje trzecią torbę białym sznurkiem, ale tego już trochę dla niej za wiele, to zbyt trudne, zbyt gwałtowne emocje, więc odwraca się, ciężko siada, opada właściwie w otwarty bagażnik i łapie się rękami za głowę. W tym momencie najchętniej by zaczęła krzyczeć. Krzyczeć. Gdyby mogła. Gdyby miała jeszcze siłę. Aleją parkingu powoli zbliża się samochód, Alex pospiesznie wstaje, udaje, że szuka czegoś w bagażniku, samochód przejeżdża, parkuje nieco dalej, bliżej wejścia, zawsze to lepiej mieć krótszą drogę do pokonania. Trzy torby leżą na ziemi. Alex zamyka bagażnik na klucz, chwyta torby i długim zdecydowanym krokiem opuszcza parking. Przesuwanej bramy wjazdowej chyba od wieków nie używano, spod grubej warstwy starej białej farby wyglądają zacieki rdzy. Ulica w strefie przemysłowej, niewielki ruch, kilka samochodów błądzących w poszukiwaniu bliźniaczego hotelu, potem jakiś skuter, zero przechodniów, po co ktoś, oprócz takiej Alex, miałby błąkać się po tej pustyni? Dokąd zresztą można dojść jedną z tych ulic, z których wszystkie prowadzą do następnych, takich samych. Na chodnikach pod ogrodzeniem każdej z firm stoją kontenery na śmieci, dziesiątki kontenerów. Alex maszeruje kilka minut, po czym nagle podejmuje decyzję. Ten. Otwiera klapę, wrzuca torby do środka, w ślad za nimi pozbywa się również plecaka, z hukiem spuszcza wieko i wraca do hotelu. Tu spoczywa życie Alex, nieszczęśliwej dziewczyny, uwodzicielki, incydentalnie morderczyni, zorganizowanej, słabej, zagubionej, nieznanej organom policji, Alex, która tej nocy jest już dorosłą dziewczyną, która ociera łzy, która głęboko oddycha, zdecydowanym krokiem wracając do hotelu, i tym razem nie zachowuje już żadnych środków ostrożności, przechodząc przed recepcjonistką zapatrzoną w telewizor, Alex, która wraca do pokoju, rozbiera się, później zaś pod gorącym, a potem bardzo gorącym strumieniem prysznica otwiera usta i kompletnie się rozkleja.

46

Niektóre decyzje bywają prawdziwą zagadką. Na przykład tej Camille w żaden sposób nie umiałby wytłumaczyć. Wczesnym wieczorem rozmyślał o sprawie tej dziewczyny, o tym, ile zbrodni zdąży jeszcze popełnić, nim uda się ją unieszkodliwić. Długo zwłaszcza myślał o niej samej, o jej twarzy, którą setki razy rysował, o doznaniach, które na nowo w nim ożywiła. I zrozumiał, na czym polega jego błąd. Ta dziewczyna nie ma nic wspólnego z Irène; Camille po prostu pomieszał osoby i sytuacje. Jej porwanie natychmiast oczywiście skojarzył z porwaniem Irène i od tej pory nie przestawał postrzegać ich obu poprzez wspólny pryzmat, ponieważ znowu odczuwał podobne emocje i lęki, wzbudzające w nim podobne poczucie winy. Właśnie dlatego nie zaleca się powierzania śledztwa policjantowi emocjonalnie zbyt blisko zaangażowanemu w sprawę. Camille jednak dobrze wie, że nie wpadł w pułapkę; on tę pułapkę sprowokował. Le Guen zaproponował mu tylko, by się wreszcie skonfrontował z prawdziwym życiem. Camille mógł odpuścić; nie zrobił tego. To, co teraz przeżywa, to jego własny wybór. Było mu to potrzebne. Wkłada buty, marynarkę, bierze kluczyki od samochodu i godzinę później powoli wjeżdża w uśpione uliczki prowadzące na skraj lasu w Clamart. Ulica w prawo, ulica w lewo i wreszcie linia prosta biegnąca między wysokie drzewa. Ostatnim razem przyjechał tu ze służbową bronią wetkniętą między uda. Pięćdziesiąt metrów dalej pojawia się budynek. Światła reflektorów odbijają się w brudnych szybach. W szeregu małych, podłużnych szybek, takich jak na spadzistych dachach niektórych fabryk. Zatrzymuje samochód, wyłącza silnik, zostawia reflektory zapalone. Nagle dopada go wątpliwość. A jeśli to błąd? Wysiada z samochodu. Noc jest tu chłodniejsza niż w Paryżu, zresztą może tylko jemu jest tak zimno. Zostawia drzwi samochodu otwarte i rusza w stronę budynku. Musiał znajdować się mniej więcej w tym miejscu, kiedy helikopter nagle położył wierzchołki drzew. Huk i podmuch powietrza mało Camille’a nie przewróciły, zaczął biec. Nie pamięta już, czy nadal trzymał w ręku broń. Chyba tak, to było tak dawno temu, trudno o takich szczegółach pamiętać. Pracownia jest parterowym budynkiem, dawnym domkiem strażnika doglądającego dziś już nieistniejącej posiadłości i z dala przypomina drewnianą chatę z ażurową werandą, na której aż się prosi o bujany fotel. Tą samą dróżką, którą teraz idzie, Camille chodził setki razy jako dziecko, jako nastolatek, kiedy przyjeżdżał do matki, żeby popatrzeć, jak pracuje, żeby pracować razem z nią. W dzieciństwie nie nęcił go las, ot, przeszedł się kilka kroków, twierdził, że woli zostać w domu. Był samotnikiem czyniącym z konieczności cnotę – z powodu wzrostu było mu trudno znaleźć chętnych do wspólnej zabawy. Nie chciał być przedmiotem nieustannych drwin. Wolał bawić się sam. W rzeczywistości bał się lasu. Nawet dziś – te wielkie drzewa… Camille ma pięćdziesiąt lat, lub prawie. To już nie ten wiek, żeby się bać Króla Olch. Ale wzrost ma nadal trzynastolatka i choć bardzo się przed tym broni, ta noc, ten pusty dom silnie na niego działają. Trzeba wiedzieć, że tutaj pracowała jego matka i tu także zginęła Irène.

47

Alex skrzyżowała ręce na piersi. Musi zadzwonić do brata. Kiedy usłyszy jej głos, powie: „A, to ty? Czego znowu chcesz?” i już od pierwszej sekundy będzie wkurzony, ale trudno. Podnosi słuchawkę, na plakietce umieszczonej na aparacie sprawdza, jak dzwonić: wyjście na zewnątrz, zero. Wypatrzyła miejsce, gdzie mogą się spotkać, tuż obok strefy przemysłowej, adres zanotowała na kartce, szuka jej teraz, jest, bierze głęboki oddech i wybiera numer. Poczta głosowa. Dziwne, brat nigdy, nawet w nocy nie wyłącza komórki, zawsze mówi, że praca to rzecz święta. Możliwe, że przejeżdża akurat przez tunel albo zostawił ją na stoliku przy wejściu, nie wiadomo, właściwie może to i lepiej, na poczcie głosowej zostawia wiadomość: Mówi Alex. Muszę się z tobą zobaczyć. To pilne. Sto trzydzieści siedem, bulwar Jouvenel w Aulnay, o dwudziestej trzeciej trzydzieści. Jeśli się spóźnię, poczekaj. Już ma się rozłączyć, ale rozmyśla się i dodaje: Ale nie każ mi na siebie czekać. W końcu udzieliła jej się atmosfera pokoju. Leżąc na łóżku, Alex oddaje się rojeniom, czas powoli mija, myśli napływają same, posłuszne własnemu rytmowi, przez ścianę słyszy odgłosy z telewizora, ludzie nie zdają sobie sprawy, jak głośno słuchają, jak to może przeszkadzać innym. Gdyby chciała, uciszyłaby go bez trudu. Wyszłaby z pokoju, zadzwoniła do sąsiednich drzwi, facet otworzyłby zaskoczony, bo to byłby zwyczajny facet, taki jakich zabiła ilu już? pięciu? sześciu? Więcej? Uśmiechnęłaby się, tak jak to ona potrafi, powiedziałaby: jestem pana sąsiadką z pokoju obok, jestem sama, mogę wejść? Oszołomiony usunąłby się na bok, a ona zapytałaby: chce pan zobaczyć mnie nagą?, takim tonem, jakby mówiła, zechce pan zaciągnąć zasłony? Facet rozdziawiłby usta ze zdumienia, miałby lekki brzuszek, to normalne, po skończeniu trzydziestki wszyscy go mają, ci wszyscy, których zabiła, też mieli brzuszek, nawet Pascal Trarieux, on akurat od piwa, niech go diabeł w Swoim Najwyższym Okrucieństwie zadręczy. Rozchyliłaby poły szlafroka, pytając: jak się panu podobam? Byłoby naprawdę bosko móc to zrobić, ten jeden jedyny raz. Rozchylić szlafrok i zapytać: jak się panu podobam?, i być pewna jego odpowiedzi, być pewna, że otworzy ramiona, a ona się w nie wtuli. W rzeczywistości Alex powiedziałaby: czy mógłby pan wyłączyć telewizor? Mężczyzna, bełkocząc przeprosiny, rzuciłby się spełnić jej życzenie, akurat, byłby tak podekscytowany cudownością jej wizyty, że nie umiałaby nawet znaleźć odpowiedniego przycisku. No dobrze, stoi tyłem do niej, pochylony, teraz wystarczy tylko złapać aluminiową lampkę nocną i zadać mu cios, oburącz, tuż za prawym uchem, nic łatwiejszego, kiedy pacjent jest ogłuszony, reszta to już dziecinada, Alex wie, gdzie uderzyć, żeby na chwilę ogłuszyć i mieć czas na zadanie kolejnych ciosów, potem prześcieradła, żeby go związać, potem pół litra stężonego kwasu siarkowego w dziób i sprawa załatwiona, telewizor już nie hałasuje, pacjent nie bardzo jest w stanie go zgłośnić, nareszcie można mieć spokojny wieczór. Takie marzenia na jawie snuje Alex, leżąc na hotelowym łóżku z ramionami pod głową. Napływają do niej wspomnienia z przeszłości. Naprawdę nie ma czego żałować. Ci wszyscy zabici w pewien sposób musieli zginąć, czuła taką potrzebę. Potrzebę zadawania im cierpień, zadawania im śmierci, tak, i wcale tego nie żałuje. Równie dobrze mogło być ich więcej, dużo więcej. Tak już jej było pisane. Czas łyknąć kropelkę alkoholu. Chce nalać bowmore do szklanki do mycia zębów, rozmyśla się jednak i pociąga z butelki. Żałuje, że nie kupiła również papierosów. Ponieważ dzisiaj świętuje. Już prawie od piętnastu lat nie miała w ustach papierosa. Właściwie sama nie wie, po co miałaby je kupować, skoro w gruncie rzeczy nigdy nie lubiła palić. Chciała robić to co

wszyscy, marzyła o tym samym co wszystkie młode dziewczyny, była taka sama jak inni. Whisky dość szybko na nią działa, wystarczy niewielka ilość, żeby poczuła się zawiana. Nuci przeboje, których słów nie zna, i wciąż nucąc, zbiera swoje rzeczy, po kolei, porządnie składa ubrania i zaczyna starannie pakować torbę podróżną. Lubi, kiedy wszystko jest czyste, trzeba było widzieć jej mieszkanie, zresztą wszystkie jej mieszkania, porządek miała jak w pudełku. W łazience na małej półce z kremowego tworzywa, upstrzonej śladami po papierosach, układa swoje kosmetyki, pastę i szczotkę do zębów. Z kosmetyczki wyjmuje fiolkę z pigułkami szczęścia. W zakrętkę zaplątał się włos, otwiera fiolkę, wyjmuje włos, unosi wysoko ramię i upuszcza go z góry jak suchy liść, szkoda, że nie ma całej garści włosów, wtedy spadałyby jak deszcz, jak śnieg, z przyjaciółką z dawnych lat często bawiły się w deszcz na trawniku, oblewając się ogrodowym szlauchem. To ta whisky. Bo układając rzeczy, co rusz pociągała z butelki i choć popijała małymi łyczkami, szybko jej się zakręciło w głowie. Porządki skończone, Alex lekko się zatacza. Od dawna nic nie jadła, kropla alkoholu za dużo i spadek nastroju murowany. O tym nie pomyślała. Zaczyna się śmiać, śmiechem nerwowym, pełnym napięcia, zawsze tak jest, rozedrganie jest jej drugą naturą. Pospołu z okrucieństwem. W dzieciństwie nigdy by nie przypuszczała, że będzie zdolna do takiego okrucieństwa, rozmyśla, wkładając swoją piękną torbę podróżną do szafy wnękowej. Była dzieckiem niezwykle grzecznym, ludzie zawsze mówili, jaka ta Alex milutka, naprawdę słodka. Trzeba powiedzieć, że nie grzeszyła urodą, była niewyrośnięta i by móc cokolwiek w niej skomplementować, ludzie chętnie chwalili jej charakter. I tak upływa wieczór. Długie godziny. Alex sączyła whisky, a skutek tego był taki, że nie przestawała płakać. Nie przypuszczała, że ma w sobie jeszcze taki zapas łez. Bo ta noc oznacza głęboką samotność.

48

Trzask drewnianego stopnia, który pęka, kiedy stawia na nim stopę, w ciemnościach brzmi jak wystrzał z pistoletu. Camille mało się nie przewraca, udaje mu się jednak utrzymać równowagę. Jego prawa stopa uwięzła w złamanej desce, boli go, próbuje ją uwolnić, w końcu musi usiąść. I oto nagle, plecami do pracowni, twarzą do swojego samochodu z zapalonymi reflektorami, znalazł się w tej samej pozycji, w jakiej ujrzał wtedy nadjeżdżającą pomoc. Nie był już tym samym człowiekiem, zabrali go prawie nieprzytomnego mniej więcej z tego miejsca co teraz, tak jak dziś, siedział wtedy na schodach. A zresztą być może stał tam, obok poręczy. Camille wstaje, ostrożnie stąpa po trzeszczących deskach werandy, które również grożą załamaniem. Nie może sobie przypomnieć, gdzie dokładnie się wtedy znajdował. Czemu służy próba odtworzenia wspomnień? Zyskaniu na czasie. Więc Camille odwraca się i staje pod drzwiami. Zostały w pośpiechu zabite, ale to żadna przeszkoda, ponieważ w dwóch oknach na fasadzie nie ocalała ani jedna szybka. Camille przekłada nogę przez parapet i zeskakuje po drugiej stronie, obluzowana płytka starej czerwonej posadzki jak dawniej ugina się pod stopą, jego wzrok zaczyna się oswajać z ciemnością. Łomocze mu serce, nogi niemal odmawiają posłuszeństwa. Robi kilka kroków. Bielone wapnem ściany są całe pogryzmolone. Gościli tu dzicy lokatorzy, na podłodze leży wybebeszony materac, stoją dwa talerze z ogarkami wypalonych do końca świec, tu i ówdzie walają się puste butelki, puszki. Do środka wdziera się wiatr. Przez zapadnięty fragment dachu w rogu pracowni widać las. To wszystko jest straszliwie przygnębiające, ponieważ nie zostało już nic, na czym można by zogniskować swój smutek. A nawet sam smutek jest już inny. Nagle, gwałtownie i bez uprzedzenia powraca do niego wspomnienie. Zwłoki Irène, dziecko. Camille osuwa się na kolana i wybucha płaczem.

49

W pokoju hotelowym Alex naga, w wyciągniętej ręce trzymając T-shirt niczym taneczną lub gimnastyczną wstęgę, w milczeniu, z zamkniętymi oczami powoli obraca się wkoło i znów widzi swoich zmarłych; powracają do niej w dziwnym, przypadkowym porządku. Wymachując sztandarem koszulki, szerokimi kołami omiatając nim ściany pokoju, przypomina sobie obrzmiałą twarz właściciela kafejki w Reims, nie pamięta już, jak się nazywał, jego wytrzeszczone oczy, potem napływają inne wspomnienia, Alex tańczy, wiruje, jej sztandar zamienia się w broń, teraz z kolei widzi grymas grozy na twarzy kierowcy tira, Bobby’ego. Jego imię akurat zapamiętała. Jej dłoń owinięta w T-shirt uderza w drzwi pokoju i powoli się ześlizguje, jakby wbijała śrubokręt w wyimaginowane oko, a potem naciskając, trąc pięścią, próbowała wepchnąć go jeszcze głębiej, pod naporem jej ręki klamka zdaje się krzyczeć, stawiać opór, Alex gwałtownie skręca nadgarstek, broń wchodzi głębiej i znika, Alex jest uszczęśliwiona, wiruje i fruwa, tańczy i śmieje się, i tak przez długą chwilę, swoją owiniętą wokół pięści bronią uśmierca wciąż od nowa, wciąż na nowo to przeżywa. W końcu jednak taniec traci impet, tancerka opada z sił. Czy ci wszyscy mężczyźni prawdziwie jej pożądali? Siedząc na łóżku, ściskając między kolanami butelkę whisky, Alex wyobraża sobie męską żądzę, takiego na przykład Félixa, znów widzi jego roznamiętniony wzrok; ten aż dyszał z pożądania. Gdyby tu teraz z nią był, Alex, lekko rozchylając usta i patrząc mu głęboko w oczy, trzymanym w dłoni T-shirtem powoli, umiejętnymi ruchami pieściłaby butelkę whisky między swoimi kolanami, niczym ogromny fallus, Félix eksplodowałby, co zresztą zrobił, eksplodował w locie, a jego głowa poleciała na drugą stronę łóżka jak odpalona głowica pocisku rakietowego. Wyobrażając sobie, że cały ocieka krwią, wyrzuca w górę swój T-shirt, który niczym morski ptak miękko sfruwa na zdezelowany fotel obok wejścia. A potem zapada noc, sąsiad zgasił już telewizor i śpi nieświadom cudu, jakim jest znaleźć się tak blisko Alex i zachować życie. Stojąc przed umywalką w takiej odległości, by móc zobaczyć się cała, naga, poważna i lekko uroczysta, Alex wpatruje się w swoje odbicie w lustrze, nie robi nic, tylko patrzy. A więc to jest Alex. Tylko to. Trudno nie płakać, kiedy staje się twarzą w twarz z samym sobą. Ten obraz w lustrze jest taki przejmujący. Rysa w jej wnętrzu pęka, Alex czuje, że za chwilę, że to ją dopadło. A wtedy gwałtownie się odwraca, opada na kolana i bez namysłu, gniewnie wali tyłem czaszki o fajansową umywalkę, raz, dwa, pięć razy, z całej siły, za każdym razem mocniej i ciągle w to samo miejsce. Uderzenia robią straszliwy hałas, są jak gong, bo Alex wkłada w nie całą zapamiętałość. Po ostatnim ciosie jest ogłuszona, ogłupiała, zalana łzami. Są w jej głowie rzeczy pęknięte, złamane, ale nie stało się to dzisiaj. Złamane już dawno temu. Wstaje, zataczając się, robi kilka kroków i opada na łóżko. Głowa pęka jej z bólu, który napływa zwartymi falami i z taką siłą, że dziewczyna aż zamyka oczy, boi się, że zakrwawi poduszkę. Lewą ręką, na tyle sprawnie, na ile ją jeszcze stać, sięga po fiolkę barbituranów, kładzie ją sobie na brzuchu, ostrożnie wysypuje całą zawartość na rękę i jednym haustem połyka. Nieporadnie, chwiejąc się i podpierając łokciem, odwraca się do stolika nocnego, chwyta butelkę whisky i ściskając ją w dłoni mocno, najmocniej jak potrafi, pije i pije, do utraty tchu, w kilka sekund opróżnia ponad połowę butelki, wreszcie wypuszcza ją z ręki i jeszcze słyszy, jak toczy się po wykładzinie. Zwala się na łóżko jak worek cementu.

Z trudem powstrzymuje mdłości. Wybucha płaczem, ale jest tego nieświadoma. Ciałem jest tutaj, ale duchem już daleko. Jej umysł ogarnia nagła panika, ale to tylko odruchowy wzrost aktywności komórek nerwowych. To, co nastąpi teraz, odliczone chwile, chwile bez powrotu, dotyczy już tylko jej cielesnej powłoki; duchem Alex jest już w zaświatach. O ile istnieją zaświaty.

50

Cały hotel stoi na głowie. Zablokowane drogi dojazdowe, syreny policyjne, radiowozy, mundury. Dla gości to jak telewizyjny serial, tyle że to nie noc; w serialach takie rzeczy dzieją się najczęściej nocą. Jest siódma rano, pora wyjazdów, zamieszanie sięga zenitu. Od godziny dyrektor wyraża gościom ubolewanie, rozpływa się w przeprosinach, nie szczędzi zapewnień, ciekawe, co takiego im obiecuje. Stoi właśnie w drzwiach, kiedy nadjeżdżają Camille i Louis. Widząc, co się dzieje, Louis ubiega swojego szefa, woli porozmawiać z dyrektorem hotelu pierwszy, z doświadczenia wie, że w tego typu sytuacjach zostawienie Camille’owi wolnej ręki oznacza murowaną wojnę domową pół godziny później. Zatem Louis życzliwym i pełnym zrozumienia gestem odprowadza dyrektora na bok i przejście jest wolne. Camille idzie za funkcjonariuszem z miejscowego komisariatu, który zjawił się na miejscu jako pierwszy. – Natychmiast rozpoznałem dziewczynę z listu gończego – oznajmia. Spodziewa się pochwał, ale na próżno, bo o tym małym glinie można powiedzieć wszystko, tylko nie to, że jest miły, porusza się szybko, sprawia wrażenie spiętego, zamkniętego w sobie. Nie chce pojechać windą, wchodzą więc na piechotę po betonowych schodach, z których nikt nie korzysta i na których ich kroki niosą się echem jak w katedrze. Na wszelki wypadek funkcjonariusz dodaje: – Dopóki pan nie przyjechał, nikogo nie wpuszczaliśmy. Sprawa przybiera dziwny obrót. Ponieważ w oczekiwaniu na przyjazd techników innym zabroniono wstępu do pokoju, Louis został na parterze, żeby uspokoić dyrektora, Camille wchodzi do pokoju sam, jak ktoś z rodziny, ktoś, kto przyszedł do wezgłowia bliskiej sobie osoby i komu pozwolono, chcąc uszanować jego prywatność, pozostać przez chwilę sam na sam ze zmarłym. W takich banalnych miejscach śmierć wygląda zawsze dość trywialnie. Również młoda kobieta nie uniknęła tej prawidłowości. Owinięta w prześcieradło, w które pod wpływem konwulsji cała się zaplątała, wygląda jak przygotowane do mumifikacji zwłoki Egipcjanki. Jej dłoń, tak niesamowicie ludzka i kobieca, zwisa bezwładnie z łóżka. Twarz ma naznaczoną piętnem śmierci, spojrzenie utkwione w suficie. W kącikach warg widać ślady wymiocin, których większość, jak można się domyślać, została w jej zamkniętych ustach. Jest w tym wszystkim wiele bólu. Jak zawsze w obecności zmarłych, w pokoju wyczuwa się obecność tajemnicy. Camille zatrzymuje się w progu. A przecież jest oswojony z widokiem trupów, w ciągu dwudziestu pięciu lat pracy w policji widział ich mnóstwo, któregoś dnia powinien je policzyć, pewnie wyjdzie mu tyle ile ludności w miasteczku. Widok niektórych w jakiś sposób go porusza, innych nie. Podświadomość sama dokonuje selekcji. Te tutaj zwłoki sprawiają mu przykrość. Sprawiają ból. Sam nie wie dlaczego. Jego pierwszą myślą było, że jak zwykle przybywa za późno. To dlatego Irène zginęła, nie zareagował właściwie, uparł się, zjawił się za późno, kiedy już nie żyła. Lecz teraz, w tym pokoju, wie, że nie w tym rzecz, że historia nie powtarza się tak automatycznie, że pierwsza lepsza zmarła nie może zająć miejsca Irène. Przede wszystkim dlatego, że Irène była niewinna, a o tej w żadnym wypadku nie można tego powiedzieć. Mimo to coś mu nie daje spokoju. Nie potrafi sobie tego wytłumaczyć.

Czuje, wie, że jest tu coś, czego nie zrozumiał. Możliwe, że od samego początku. A ta dziewczyna bez wątpienia zabrała swoje sekrety do grobu. Camille chciałby podejść, pochylić się, przyjrzeć jej się z bliska, zrozumieć. Ścigał ją żywą, teraz leży przed nim martwa, i nadal nic o niej nie wie. Ile ma lat? Skąd pochodzi? I właściwie jak się naprawdę nazywa? Obok na krześle leży jej torebka. Camille wyjmuje z kieszeni lateksowe rękawiczki, wkłada je, sięga po torebkę, otwiera, zwykła damska torebka, czego to w niej nie ma, aż trudno uwierzyć, znajduje dowód osobisty, otwiera go. Trzydzieści lat. Zmarli wyglądają zawsze inaczej niż za życia. Camille patrzy na zdjęcie z dokumentu, a potem na młodą martwą kobietę na łóżku. Żadna z tych twarzy nie przypomina portretów, które w ciągu tych ostatnich tygodni rysował na podstawie portretu pamięciowego. Twarz tej kobiety pozostaje nieuchwytna. Która jest prawdziwa? Czy ta opatrzona datą, ze zdjęcia w dowodzie? Wygląda na nim na dwadzieścia lat, ma niemodną fryzurę, nie uśmiecha się i patrzy przed siebie wzrokiem bez wyrazu. Czy ta z portretu pamięciowego wielokrotnej morderczyni, zimna, zastygła, złowieszcza i powielona w tysiącach egzemplarzy? Czy może prawdziwa jest ta twarz bez życia, twarz młodej martwej kobiety, której ciało, jakby stanowiło odrębną całość, jest siedliskiem niewymownych cierpień? Camille stwierdza, że jest w dziwny sposób podobna do Ofiary Fernanda Peleza: wstrząsający efekt śmierci, która uderza znienacka. Urzeczony jej twarzą zapomniał, że wciąż nie wie, jak ją nazywać. Ponownie zagląda do dowodu osobistego. Alex Prévost. Camille powtarza to imię. Alex. Więc nie ma już Laury ani Nathalie, ani Léi, ani Emmy. To jest Alex. To jest… To była Alex.

Część trzecia

51

Sędzia Vidard jest bardzo zadowolony. To samobójstwo jest logicznym dowodem na jego umiejętność analizy, jego pomysłowość i upór. Jak wszyscy próżni ludzie, to, co zawdzięcza szczęściu lub okolicznościom, przypisuje własnemu talentowi. Odwrotnie niż Camille, nie posiada się z radości. Ale na spokojnie. Im większą zachowuje rezerwę, tym wyraźniej można w nim wyczuć dojmujące poczucie triumfu. Camille widzi to po jego ustach, po ramionach, po tym, w jaki sposób zakłada ochraniacze; w tym czepku chirurga i niebieskich kapciach Vidard wygląda dość komicznie. Technicy przystąpili już do pracy, więc mógłby poprzestać na przyjrzeniu się całej scenie z korytarza, ale nie, wielokrotna morderczyni, trzydziestoletnia i w dodatku martwa, jest jak tablica z trofeami – to chce się zobaczyć z bliska. Vidard jest usatysfakcjonowany. Kiedy wchodzi, to tak, jakby do pokoju wkroczył rzymski cesarz. Nad łóżkiem lekko krzywi usta, jakby chciał powiedzieć: dobrze, no tak, no tak… a kiedy wychodzi, jego mina mówi: sprawa zamknięta. Wskazując na techników, odzywa się do Camille’a: – Nie muszę chyba mówić, że ustalenia są mi potrzebne jak najszybciej… Co oznacza: ruszać się, i to szybko. Camille się z nim zgadza. Szybko. – Bo sprawa wymaga gruntownego wyjaśnienia, prawda? – dodaje sędzia. – Oczywiście – potwierdza Camille. – Gruntownego wyjaśnienia. Vidard jest już gotowy do wyjścia. Camille słyszy szczęk naboju wchodzącego do lufy. – Czas najwyższy, żeby to zakończyć – mówi sędzia. – Dla wszystkich. – Chce pan powiedzieć: dla mnie? – Jeśli mam być całkiem szczery, tak. – Zdejmuje ochronny strój. Czepek i kapcie nie licują z powagą jego wypowiedzi. – W tej sprawie nie dopisała panu jasność osądu, inspektorze Verhoeven. Nie nadążał pan za rozwojem wypadków. Nawet tożsamość ofiary zawdzięczamy nie panu, tylko samej ofierze. Gong pana uratował, ale pozostał pan naprawdę daleko, o kilka długości w tyle, i gdyby nie ten… szczęśliwy „incydent” – wskazuje na pokój – nie jestem pewny, czy zachowałby pan tę sprawę. Uważam, że nie stanął pan… – Na wysokości zadania? – podpowiada Camille. – Ależ tak, tak, niech pan to powie, przecież ma pan to na końcu języka. Zirytowany sędzia robi kilka kroków po korytarzu. – To bardzo do pana podobne – mówi Camille. – Nie ma pan dość odwagi, by powiedzieć, co pan myśli, nie ma pan dość otwartości, by myśleć tak, jak pan mówi. – Więc powiem panu, co naprawdę o tym myślę… – Już się boję. – Obawiam się, że nie nadaje się pan już do prowadzenia tak poważnych spraw. – Na moment milknie, chcąc podkreślić, że mówi to z namysłem, że jako człowiek inteligentny i świadom własnego znaczenia nie rzuca słów na wiatr. – Pański powrót do pracy nie był zbyt dobrym pomysłem, inspektorze. Powinien pan być może nabrać trochę dystansu.

52

Wszystkie przedmioty najpierw trafiły do laboratorium. Potem przyniesiono je do gabinetu Camille’a. Na pierwszy rzut oka może tego nie widać, ale w sumie jest tego całkiem sporo. Trzeba było zestawić dwa duże stoły, które Armand nakrył serwetą, odsunąć biurko, wieszak, krzesła, fotele i dopiero wtedy wszystkie zostały wyłożone. Dziwne uczucie mieć przed sobą stos tak infantylnych drobiazgów i wiedzieć, że należały do trzydziestoletniej kobiety. Kobiety, która zda się nigdy nie dorosła. Po co tyle czasu trzymać tandetną różową spinkę do włosów z różą i sztucznymi diamencikami, całkiem już zniszczoną, albo bilet do kina? Cztery dni temu zabrali to wszystko z hotelu. Opuściwszy pokój martwej dziewczyny, Camille zszedł z powrotem na parter, gdzie Armand spisywał zeznanie recepcjonisty, młodego mężczyzny z włosami przylizanymi żelem na bok, z którymi wyglądał, jakby przed chwilą dostał w twarz. Z przyczyn zda się czysto praktycznych Armand zainstalował się w sali restauracyjnej, w której hotelowi goście jedzą śniadanie. – Pozwoli pan? – zapytał. I nie czekając na odpowiedź recepcjonisty, zaserwował sobie dzbanek kawy, cztery croissanty, szklankę soku pomarańczowego, talerz owsianki, jajko na twardo, dwa plastry szynki i kilka porcji topionego serka. Nie przerywając konsumpcji, zadaje pytania i uważnie słucha odpowiedzi, bo nawet z pełnymi ustami potrafi poprawić: – Dopiero co pan mówił, że dwudziesta druga trzydzieści. – Tak – zgadza się recepcjonista, zatrwożony apetytem policjanta – ale trudno to określić z dokładnością do pięciu minut… Armand kiwa głową, że rozumie. Na koniec przesłuchania powie: – Nie miałby pan jakiegoś pudełka czy czegoś w tym rodzaju? Nie czekając jednak na odpowiedź, rozłoży trzy papierowe serwetki, wyrzuci na nie wszystkie drożdżówki z koszyczka, starannie zagnie brzegi, ładnie zawiąże i mała paczuszka z prezentem gotowa. Z zatroskaną miną mówi teraz do recepcjonisty: – A co do obiadu… Przy tym całym zamieszaniu nie będziemy mieli czasu wyjść na obiad… Jest wpół do ósmej rano. Camille wchodzi do sali konferencyjnej zarekwirowanej przez Louisa na przesłuchania. Przesłuchuje w niej teraz sprzątaczkę, która znalazła Alex, pięćdziesięcioletnią kobietę o bladej, wyniszczonej pracą twarzy, ociężałą i przygarbioną. Jej zmiana przypada po wieczornym posiłku; po pracy wraca do domu, ale czasami, kiedy brakuje personelu, musi wrócić na szóstą rano, na pierwszą turę sprzątania. Zwykle wchodzi do pokoi dopiero późnym przedpołudniem. Wcześniej zawsze najpierw długo puka, a potem nasłuchuje pod drzwiami, bo czego się tu już ona nie napatrzyła… Długo mogłaby opowiadać, ale obecność małego gliniarza, który przed chwilą przyszedł i teraz ich obserwuje, trochę gasi jej zapał. Gliniarz nic nie mówi, stoi tylko z rękami w kieszeniach płaszcza, którego od przyjścia jeszcze nie zdjął, musi, że chory albo zmarzluch. Tyle że dziś rano pomyliła się. Na kartce napisano 317, klient podobno opuścił hotel, a to oznacza zielone światło dla sprzątania. – Napisane było niewyraźnie. Przeczytałam, że trzysta czternaście – tłumaczy. Jest dość rozemocjonowana, nie chce, żeby ją obwiniano za tę historię. Nic złego nie

zrobiła. – Nie doszłoby do tego, gdyby numer pokoju napisano wyraźnie. By ją uspokoić, dodać jej otuchy, Louis kładzie swoją piękną wypielęgnowaną dłoń na jej przedramieniu i zamyka oczy – niekiedy wygląda naprawdę jak kardynał. Po raz pierwszy od chwili jej niefortunnego wejścia do pokoju 314 do kobiety dociera, że oprócz tej godnej pożałowania pomyłki, której nie przestaje rozpamiętywać, w tej sprawie chodzi przede wszystkim o młodą trzydziestoletnią kobietę, która popełniła samobójstwo. – Od razu zobaczyłam, że nie żyje. Milknie, szuka słów, na trupy to ona się już w życiu napatrzyła, że ho, ho… Co z tego, za każdym to zawsze niespodzianka, ścina człowieka z nóg. – Przejęłam się jak nie wiem! I na samo to wspomnienie zakrywa ręką usta. Louis w milczeniu współczuje, Camille nic nie mówi, patrzy i słucha. – Taka piękna, młoda dziewczyna. Wyglądała na taką pełną życia… – Pani zdaniem wyglądała na pełną życia? Pytanie to zadał Camille. – No, w pokoju nie, oczywiście… Nie to chciałam powiedzieć… A ponieważ obaj mężczyźni nie podejmują tematu, uzupełnia swoją odpowiedź, chce dobrze, chce pomóc. Przez tę historię z pomyłką pokoi nie może się opędzić przed myślą, że w końcu ktoś się do niej o to przyczepi. Próbuje się bronić. – Kiedy ją wczoraj zobaczyłam, wyglądała tak żywo! To właśnie chcę powiedzieć. Szła takim dynamicznym krokiem, no sama nie wiem, jak wam to powiedzieć! Zaczyna się denerwować. Louis spokojnie pyta: – Gdzie ją pani wczoraj widziała? – No, na ulicy naprzeciwko! Szła wyrzucić śmieci. Nie zdążyła dokończyć zdania, a obu mężczyzn już nie było; rzucili się pędem do wyjścia. Po drodze Camille złapał Armanda i trzech funkcjonariuszy i teraz całą szóstką wybiegają z hotelu. Z prawej i z lewej strony ulicy pięćdziesiąt metrów dalej dwie śmieciarki połykają zawartość kontenerów, donoszonych biegiem przez śmieciarzy. Policjanci wrzeszczą, ale z tak daleka nikt nie rozumie, o co im chodzi. Wymachując rękami, Camille z Armandem biegną w górę ulicy, Louis w dół, pokazują legitymacje policyjne, funkcjonariusze co sił dmuchają w gwizdki; wywiera to paraliżujące wrażenie na śmieciarzach, którzy zastygają w pół gestu. Zziajani policjanci dobiegają i rekwirują im kubły; jak długo pracują, śmieciarze jeszcze czegoś takiego nie widzieli. Onieśmielona sprzątaczka, niczym początkująca celebrytka w asyście reporterów i wielbicieli, zostaje zaprowadzona na plac. Pokazuje miejsce, gdzie znajdowała się zeszłego wieczoru, kiedy spotkała młodą kobietę. – Jechałam skuterem, o tam. I tu ją zobaczyłam. Mniej więcej w tym miejscu. Dwadzieścia kontenerów zostaje przetoczone na hotelowy parking. Dyrektor momentalnie wpada w panikę. – Nie możecie… – zaczyna. Camille mu przerywa. – Czego nie mogę? Dyrektor odpuszcza, doprawdy sądny dzień, wybebeszone kubły na śmieci na parkingu i jakby tego było jeszcze mało – samobójstwo. Trzy torby foliowe znajduje Armand.

Kwestia węchu. Doświadczenia.

53

W niedzielę rano Camille otwiera okno, żeby Kicia mogła powyglądać na targ, za czym przepada. Nie było jeszcze ósmej, kiedy skończył śniadanie, w nocy fatalnie spał, zaczyna się u niego jeden z tych długich okresów niezdecydowania, kiedy równie dobrze można coś robić i nie robić nic, kiedy wszystkie rozwiązania zaczynają stawać pod znakiem zapytania. Najgorsze w takiej niepewności jest to, że w głębi duszy wiadomo, na czym w końcu stanie. Udawanie, że się rozważa wszystkie za i przeciw, służy tylko temu, by kontrowersyjną decyzję ubrać w pozory racjonalności. Dziś odbywa się aukcja dzieł jego matki. Jest pewny, że właśnie teraz, że w tym momencie. Camille wybiega myślą w przyszłość. Zastanawia się, jaki aukcja przyniesie dochód. I zastanawia się też nad swoim pomysłem, żeby nie zachowywać tych pieniędzy, żeby je oddać. Dotąd wolał nie spekulować, ile dostanie. Ale choć się przed tym wzbrania, nic nie poradzi, że w duchu, chcąc nie chcąc, zestawia rządki cyfr. Nie będzie tak bogaty jak Louis, ale i tak… Wychodzi mu, że prawie sto pięćdziesiąt tysięcy euro. Możliwe, że nawet więcej, dwieście. Jest zły na siebie o takie rachowanie, lecz kto by się oparł podobnej pokusie? Po śmierci Irène firma ubezpieczeniowa zapłaciła za mieszkanie, które wcześniej kupili i które Camille natychmiast sprzedał. Za te pieniądze nabył swoje obecne lokum, zaciągając w tym celu niewielki kredyt, który będzie mógł spłacić ze sprzedaży obrazów matki. Tego typu myśli są pierwszą szczeliną w najszlachetniejszych nawet postanowieniach. Zaraz sobie powie: spłacę weksle i resztę oddam. Potem sobie powie: spłacę weksle i kupię samochód, i resztę oddam. Przekładnia zębata. Aż w końcu nie zostanie żadna reszta. I w końcu wyśle dwieście euro na badania nad rakiem. Ejże, mówi sobie Camille, otrząsając się. Skup się na najważniejszym. O dziesiątej żegna się z Kicią, mija targ, a ponieważ na dworze jest pięknie i chłodno, postanawia pójść do biura na piechotę, zajmie to trochę czasu, ale trudno. Maszeruje najszybciej jak może, ale mając tak krótkie nogi… Więc porzucając upór i pobożne życzenia, wsiada do metra. Jest niedziela, ale Louis zapowiedział, że wpadnie do biura koło trzynastej. Od chwili przyjścia do firmy Camille prowadzi milczący dialog z przedmiotami wyłożonymi na stole. Wyglądają jak kram małej dziewczynki w dniu wyprzedaży garażowej. Wieczorem tego dnia, w którym znaleziono ciało, brat Alex zaś w Instytucie Medycyny Sądowej oficjalnie je zidentyfikował, poprosili matkę, panią Prévost, o parę słów na temat przedmiotów, które rozpozna. Pani Prévost jest niewysoką, energiczną kobietą o kanciastej twarzy, ostentacyjnie obnoszącą swoje siwe włosy i podniszczone ubrania. Wszystko w niej wyraża jeden przekaz: jesteśmy ludźmi ze skromnego środowiska. Odmówiła zdjęcia płaszcza i odłożenia torebki, widać było, że chce jak najszybciej z tym skończyć i wyjść. – Tyle nowin za jednym zamachem musiało dać jej wiele do myślenia – stwierdził Armand, który przyjął ją pierwszy. – Zeszłej nocy pani córka popełniła samobójstwo, wcześniej uśmierciwszy co najmniej sześć osób, rozumiemy, że to może wytrącić z równowagi. Camille odbył z panią Prévost długą rozmowę na korytarzu, pragnąc ją przygotować na to, co ją czeka, na ten wstrząs, jakim będzie dla niej widok tylu osobistych przedmiotów należących do jej córki, kiedy była dzieckiem, potem nastolatką i młodą dziewczyną, zwykłych bezwartościowych drobiazgów, których widok w dniu śmierci dziecka sprawia niewyobrażalny

ból. Pani Prévost słucha spokojnie, nie płacze, mówi, że rozumie, lecz kiedy staje przed stołem z pamiątkami po córce, załamuje się i trzeba jej podsunąć krzesło. To bardzo przykre chwile dla osoby pozostającej widzem, która przestępuje z nogi na nogę zmuszona cierpliwie i biernie asystować scenie. Pani Prévost nie wypuszcza z ręki torebki, zupełnie jakby przyszła z wizytą, będzie siedzieć i wskazywać przedmioty. Jest wśród nich wiele takich, których nie zna lub sobie nie przypomina. Często jest zdezorientowana, niepewna, zupełnie jakby zaprezentowano jej chiński portret córki, na którym jej nie rozpoznaje. Dla niej to oderwane detale. Sprowadzenie jej zmarłej córki do wystawy tego badziewia zakrawa na niesprawiedliwość, wzruszenie ustępuje miejsca irytacji, pani Prévost kręci głową. – Po co miałaby przechowywać takie duperele? Jest pan pewny, że to do niej należało? Camille rozkłada ręce. Jej reakcję składa na karb instynktu obronnego w obliczu horroru sytuacji, u ludzi w szoku często spotyka się taką szorstkość. – O, to tak. To jest jej – mówi matka Alex, wskazując murzyńską główkę z ciemnego drewna. Już ma zacząć opowiadać związaną z nią historię, ale się rozmyśla. No i stronice z książek. – Dużo czytała. Przez cały czas. Kiedy w końcu zjawia się Louis, jest już prawie czternasta. Zaczyna od książek. Jutro w czas bitwy o mnie myśl. Anna Karenina. Fragmenty podkreślone fioletowym atramentem. Miasteczko Middlemarch, Doktor Żywago. Louis to wszystko czytał, Aurelian, Buddenbrookowie, wcześniej była mowa o Duras, o jej dziełach zebranych, ale tutaj jest tylko jedna czy dwie strony z La Douleur. Louis nie doszukuje się znaczeń w tytułach, jest w tym wszystkim sporo sentymentalizmu, zresztą można się było tego spodziewać, młode sentymentalne dziewczyny i wielokrotne morderczynie to często istoty o wrażliwym sercu. Wychodzą na obiad. W czasie posiłku Camille odbiera telefon od przyjaciela matki, który zorganizował dzisiejszą aukcję. Nie rozmawiają długo, Camille jeszcze raz dziękuje, nie bardzo wie, jak postąpić, dyskretnie proponuje pieniądze. Na co przyjaciel matki odpowiada, że porozmawiają o tym później, że przede wszystkim zrobił to dla Maud. Camille milczy, zgadzają się, że dobrze byłoby się niebawem spotkać, choć wiedzą, że tego nie zrobią. Kończy rozmowę. Dwieście osiemdziesiąt tysięcy euro. Dochód z aukcji przebił wszelkie prognozy. Za sam mały autoportret, dzieło pomniejszej wartości, zapłacono osiemnaście tysięcy euro. Louisa to nie dziwi. Zna kursy, notowania, ma doświadczenie. Dwieście osiemdziesiąt tysięcy. Camille nie może w to uwierzyć. Aż go korci, żeby obliczyć, ile to oznacza pensji. Dużo. To sprawia, że czuje się nieswojo, ma wrażenie, że ciążą mu kieszenie. Ale to nie kieszenie mu ciążą, tylko ramiona, lekko się garbi. To go trochę przerasta. – Głupio zrobiłem, że wszystko sprzedałem? – Niekoniecznie – ostrożnie odpowiada Louis. A jednak Camille nie jest tego taki pewny.

54

Starannie ogolony, prostokątna, stanowcza twarz, bystre spojrzenie, wyraziste usta, pełne i zmysłowe. Wyprostowana sylwetka. Gdyby nie te ciemne, falujące i zaczesane do tyłu włosy, miałby w sobie coś z wojskowego. Pasek ze srebrną sprzączką podkreśla wydatny, wprost proporcjonalny do jego pozycji społecznej brzuch, efekt służbowych kolacji, małżeństwa lub stresu, lub wszystkiego naraz. Ma trzydzieści siedem lat, ponad metr osiemdziesiąt wzrostu, barczyste ramiona. Louis jest wysoki, ale przy nim wygląda jak nastolatek. Camille już go spotkał w Instytucie Medycyny Sądowej tego dnia, kiedy przyszedł na identyfikację ciała. Pochylił się nad aluminiowym stołem z wymuszoną, zbolałą miną, w milczeniu, skinął tylko głową, że tak, to ona, a wtedy z powrotem zakryli ją prześcieradłem. Tamtego dnia w instytucie z sobą nie rozmawiali. Trudno składać kondolencje, kiedy zmarła była seryjną morderczynią, która zniszczyła życie pół tuzina rodzin. Nie wiadomo, co w takiej sytuacji powiedzieć; na szczęście to nie rola policjantów. W drodze powrotnej z prosektorium Camille milczał. – Wcześniej był bardziej skory do żartów… – powiedział Louis. To prawda, przypomniał sobie Camille, podczas śledztwa w sprawie śmierci młodego Trarieux to Louis z nim rozmawiał. Poniedziałek, godzina siedemnasta. Biura Wydziału Kryminalnego. Louis (garnitur od Brioniego, koszula Ralfa Laurena, buty Forzieri) siedzi przy biurku. Obok niego Armand w opadających skarpetkach. Camille, bujając nogami, zajął krzesło w głębi gabinetu w pewnej odległości od nich. Pochylony nad blokiem, jakby sprawa go nie dotyczyła, szkicuje z pamięci posępny portret Guadalupe Victorii, którego widział w jakiejś meksykańskiej sztuce. – Kiedy nam oddadzą ciało? – Wkrótce – odpowiada Louis. – Już niedługo. – To już cztery dni… – Wiem, to zawsze długo trwa. Trzeba przyznać, że Louis osiągnął w tej sztuce mistrzostwo. Prawdopodobnie już w bardzo młodym wieku wyrobił w sobie ten niezrównany współczujący wyraz twarzy. To jego rodzinne i kastowe dziedzictwo. Louis sięga po swój notes i akta z miną, jakby chciał mieć jak najszybciej z głowy te przykre formalności. – A więc Thomas Vasseur, urodzony szesnastego grudnia tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego dziewiątego roku. – Myślę, że to jest w aktach. Ton nie tyle agresywny, ile stanowczy. Poirytowany. – Tak, tak, oczywiście! – zgadza się Louis z rozbrajającą szczerością. – Musimy tylko sprawdzić, czy wszystko się zgadza. Tylko po to, żebyśmy mogli zamknąć sprawę. Pańska siostra, o ile nam wiadomo, zamordowała sześć osób, pięciu mężczyzn i kobietę. Jej śmierć uniemożliwia nam odtworzenie wydarzeń. Musimy coś jednak powiedzieć rodzinom, sam pan rozumie. Nie mówiąc już o sędzi. A właśnie, sędzia, przypomina sobie Camille. Vidard aż się palił do wydania oświadczenia, bezzwłocznie uzyskał poparcie przełożonych, wszyscy aż się palili do wydania oświadczenia. Seryjna morderczyni, która popełnia samobójstwo, nie przysparza chwały, to

mniej zaszczytne niż aresztowanie, jednak biorąc pod uwagę bezpieczeństwo publiczne, spokój obywateli, ład wewnętrzny i Bóg wie co jeszcze, to zawsze coś. Morderczyni nie żyje. To jak obwieszczenie w średniowieczu o zabiciu wilka, wiadomo, że oblicza świata to nie zmieni, ale sprawia ulgę i rodzi poczucie, że czuwa nad nami wyższa sprawiedliwość. Więc wyższa sprawiedliwość się na to rzuciła. Vidard, zda się z ociąganiem, udał się na spotkanie z dziennikarzami. Jak wynika z jego słów, morderczyni była tak osaczona przez policję, że nie pozostawało jej nic innego, jak tylko poddać się lub umrzeć. Camille i Louis oglądali w telewizorze w bistro jego występ. Louis sprawiał wrażenie zrezygnowanego, Camille w duchu się śmiał. Zażywszy owej chwili chwały, sędzia się uspokoił. Perorował coś jeszcze do mikrofonów, lecz teraz zadanie zamknięcia sprawy należy już do policji. Więc chodzi o udzielenie informacji rodzinom ofiar. Thomas Vasseur to rozumie, kiwa głową, że tak, ale nadal jest poirytowany. Louis zagłębia się na moment w aktach, po czym unosi głowę i odgarnia lewą ręką kosmyk z czoła. – Zatem urodzony szesnastego grudnia sześćdziesiątego dziewiątego roku? – Tak. – I jest pan dyrektorem do spraw sprzedaży w firmie wynajmu gier hazardowych? – Tak, wynajmujemy urządzenia kasynom, piwiarniom, dyskotekom. Na terenie całej Francji. – Jest pan żonaty, ma pan trójkę dzieci. – Otóż to, wie pan wszystko. Louis starannie notuje. Po czym unosi głowę. – Był pan więc… o siedem lat starszy od Alex. Tym razem Thomas Vasseur kiwa tylko głową, że owszem, zgadza się. – Alex nie znała swojego ojca. – Nie. Mój ojciec umarł dość młodo. Matka urodziła Alex dużo później, ale nie chciała się wiązać z tym mężczyzną. Ulotnił się. – Więc to pan w pewnym sensie zastępował jej ojca. – Zajmowałem się nią, owszem. I to sporo. Potrzebowała tego. Louis nie podejmuje tematu. Zapada cisza. – Alex już wtedy, chcę powiedzieć, Alex była emocjonalnie niestabilna – dodaje Vasseur. – Tak – potwierdza Louis. – Tak właśnie powiedziała pańska matka: że była emocjonalnie niestabilna. – Lekko marszczy brwi. – Nie znaleźliśmy jednak żadnego epizodu psychiatrycznego, nie była, jak się zdaje, hospitalizowana ani poddana obserwacji. – Alex nie była wariatką! Była niestabilna! – Brak ojca… – Przede wszystkim charakter. Już w bardzo młodym wieku nie potrafiła zaskarbić sobie przyjaciół, była samotniczką, zamkniętą w sobie, niezbyt rozmowną. A poza tym była rozchwiana. Louis gestem pokazuje, że rozumie. A że Vasseur nic nie mówi, podsuwa: – Potrzeba silnej ręki… Nie bardzo wiadomo, czy to pytanie, stwierdzenie, czy komentarz. Thomas Vasseur postanawia uznać to za pytanie. – Jak najbardziej – odpowiada. – Pańska matka sama nie dawała sobie rady. – Matka nie zastąpi ojca. – Czy Alex wspominała coś o ojcu? To znaczy, czy zadawała jakieś pytania? Chciała się z

nim zobaczyć? – Nie. Wszystko, co trzeba, miała w domu. – Pana i waszą matkę. – Miłość i autorytet. – Jak pan woli. Sędzią Vidardem zajmuje się komisarz Le Guen. Trzyma go z dala od Camille’a, ma wszelkie atrybuty po temu, by robić to skutecznie: rangę, bierność, cierpliwość. Można myśleć o sędzi wszystko, może i jest antypatyczny, ale Camille zachowuje się naprawdę nieznośnie. Od samobójstwa dziewczyny po firmie krążą różne pogłoski. Że Verhoeven bardzo się zmienił, w pracy trudno z nim wytrzymać, skomplikowane śledztwa go przerastają. Wszyscy o tym mówią; historia dziewczyny, która w dwa lata załatwia sześć osób, nie mówiąc już o sposobie, w jaki to robi, siłą rzeczy budzi powszechne zainteresowanie, no i prawdą jest, że Camille sprawia wrażenie, jakby wciąż nie nadążał za sprawą. Do samego końca. Le Guen czyta ustalenia zawarte w ostatnim raporcie Camille’a. Spotkali się godzinę temu. – Jesteś pewny swego, Camille? – zapytał Le Guen. – Jak najbardziej. Komisarz kiwa głową. – Skoro tak… – Jeśli wolisz, mogę… – W żadnym wypadku! – przerywa mu Le Guen. – Ja się tym zajmę! Spotkam się z Vidardem, wyjaśnię mu, o co chodzi, i na bieżąco będę cię informował. Camille unosi ręce, pokazując, że się poddaje. – A swoją drogą, Camille, co ty masz do tych sędziów? Zawsze konflikty, od początku do końca i przez cały czas! Tak jakby to było silniejsze od ciebie. – To sędziów należałoby o to zapytać! W ostatnim pytaniu komisarza kryje się jednak kłopotliwy podtekst: czy aby nie z powodu wzrostu Camille jest taki oporny wobec władzy? – A więc Pascal Trarieux, znaliście się z gimnazjum. Zniecierpliwiony Thomas Vasseur głośno wydycha powietrze, jakby chciał zdmuchnąć świecę pod sufitem. Rzuca krótkie, stanowcze „tak”, tego rodzaju „tak”, które w normalnych okolicznościach zniechęca do zadania następnego pytania. Tym razem Louis nie chroni się już w swoje akta. Ma tę przewagę, że to on przesłuchiwał Vasseura miesiąc wcześniej. – Powiedział mi pan wtedy, cytuję: „Ależ ten Pascal zamęczał nas tą swoją dziewczyną, Nathalie…! Przynajmniej raz mu się jakaś trafiła!”. – I…? – Teraz już wiemy, że tą Nathalie była pańska siostra Alex. – Teraz pan to wie, ale skąd ja to wtedy miałem wiedzieć… – A że Louis milczy, czuje się zmuszony nieco rozwinąć temat. – Widzi pan, Pascal był chłopakiem niezbyt rozgarniętym. Nigdy nie miał zbyt wielkiego powodzenia. Myślałem nawet, że to zwykłe przechwałki. Na okrągło opowiadał o tej swojej Nathalie, ale nikomu jej nie przedstawił. Prawdę mówiąc, mieliśmy z tego niezły ubaw. Ja w każdym razie nie brałem tego na poważnie. – Choć to przecież pan przedstawił swojemu przyjacielowi Pascalowi siostrę. – Nie. A przede wszystkim nie był żadnym moim przyjacielem! – Ach tak… to kim był? – Pan posłucha, powiem szczerze. Pascal był zwyczajnym przygłupem, facet miał iloraz

inteligencji pantofelka. Był moim kumplem z gimnazjum czy, jak pan woli, kolegą z dzieciństwa, spotykałem go tu i ówdzie, ale to wszystko. Nie był żadnym moim „przyjacielem”. I śmieje się, by podkreślić niedorzeczność takiego przypuszczenia. – Po prostu spotykał go pan tu i ówdzie… – Od czasu do czasu przystanąłem w kawiarni, żeby się z nim przywitać. Wtedy jeszcze znałem sporo ludzi stamtąd. Urodziłem się w Clichy, on urodził się w Clichy, chodziliśmy do tej samej szkoły. – W Clichy. – Właśnie. Byliśmy, jak by to powiedzieć, kumplami z Clichy. Tak lepiej? – Znakomicie! Bardzo, bardzo dobrze! Louis znów daje nura w akta, zaaferowany, zatroskany. – Czy Pascal i Alex też byli „kumplami z Clichy”? – Nie, oni nie byli „kumplami z Clichy”! A tak w ogóle, to już mnie pan zaczyna wkurzać tym Clichy! Jeśli… – Spokój. Rzucił to Camille. Nie podnosząc głosu. Jak dziecko posadzone pod ścianą, któremu kazano rysować, żeby nie przeszkadzało, i o którym wszyscy w końcu zapomnieli. – My zadajemy pytania, a pan nam na nie odpowiada. – Thomas odwrócił się, lecz Camille ze spuszczoną głową nadal rysuje, dorzucając tylko: – Tak to się tutaj odbywa. W końcu unosi głowę, wyciąga rękę z rysunkiem, lekko go przechyla, by ocenić efekt, po czym spogląda nad krawędzią kartki na Thomasa i oświadcza: – A jeśli znów pan zacznie swoje, odpowie pan za obrazę przedstawiciela władzy publicznej. – Odkłada rysunek na stół i zanim wróci dalszego do rysowania, dodaje: – Nie wiem, czy wyraziłem się dość jasno. Louis odczekuje sekundę. Vasseura lekko zatkało. Rozdziawił usta, zdezorientowany patrzy to na Camille’a, to na Louisa. Atmosfera w pokoju przywodzi na myśl schyłek letniego dnia, gdy raptem okazuje się, że nadciąga burza, której zwiastunów nikt nie zauważył, i nagle do człowieka dociera, że wyszedł nieprzygotowany, że niebo zdążyło już pociemnieć, a do domu jeszcze daleko. Vasseur wyglądał, jakby miał zaraz podnieść kołnierz marynarki. – A więc? – pyta Louis. – Co: więc? – nie rozumie zbity z tropu Vasseur. – Alex i Pascal, czy oni też byli „kumplami z Clichy”? Zwykle Louis, mówiąc, prawie nie oddziela słów. Nawet w sytuacjach pełnych najwyższego napięcia. Teraz wyraźnie powiedział: „oniteż”. Nie przerywając rysowania, Camille z podziwem kiwa głową, facet jest naprawdę niesamowity. – Nie, Alex nie mieszkała w Clichy – odpowiada Vasseur. – Wyprowadziliśmy się, kiedy miała, no nie wiem, jakieś cztery, może pięć lat. – Więc jak poznała Pascala Trarieux? – Nie wiem. Milczenie. – Zatem siostra poznaje pańskiego „kumpla” Pascala Trarieux przez czysty przypadek… – Na to wygląda. – I każe mówić mu do siebie Nathalie. I w Champigny-sur-Marne morduje go łopatą. I nie ma to żadnego związku z panem. – O co panu właściwie chodzi? To Alex go zamordowała, nie ja! – Denerwuje się, jego głos uderza w piskliwe tony, po czym urywa równie nagle, jak zaczął. Chłodno i powoli cedzi: –

A przede wszystkim jaki jest powód tego przesłuchania? Macie wobec mnie jakieś zarzuty? – Broń Boże! – szybko odpowiada Louis. – Ale zaraz pan to zrozumie. Kiedy Pascal zniknął, jego ojciec Jean Pierre Trarieux zaczyna szukać pana siostry. Wiemy, że ją znajduje, porywa niedaleko miejsca jej zamieszkania, więzi ją, torturuje i bez wątpienia zamierza ją zabić. Pana siostrze cudem udaje się uciec, a ciąg dalszy znamy. I to właśnie nas interesuje. Już samo to, że pana siostra spotyka się z jego synem, używając przybranego imienia, jest dość dziwne. Co takiego chce ukryć? Ale równie zastanawiające jest to, w jaki sposób Jean Pierre Trarieux zdołał ją odnaleźć. – Nie wiem. – No więc mamy na ten temat pewną hipotezę. Z takiego zdania Camille zrobiłby cały spektakl. W jego ustach zabrzmiałoby jak pogróżka, oskarżenie, byłoby pełne podtekstów. Louis rzuca je tonem zwykłej informacji. Ustalili pewną strategię. A u Louisa dobre jest właśnie to, ta jego cecha brytyjskiego żołnierza: co zostało postanowione, wykonuje. Nic nie może go od tego odwieść ani przed tym powstrzymać. – Macie pewną hipotezę – powtarza Vasseur. – Można wiedzieć jaką? – Pan Trarieux złożył wizytę wszystkim znajomym syna, jakich tylko udało mu się odnaleźć. Pokazywał im kiepskiej jakości zdjęcie, na którym widać Pascala w towarzystwie Nathalie. Chcę powiedzieć, Alex. Ze wszystkich osób, które wypytywał, jedynie pan mógł rozpoznać na tym zdjęciu siostrę. I jak przypuszczamy, tak się właśnie stało. To pan podał mu jej adres. Brak reakcji. – A zważywszy wielkie wzburzenie pana Trarieux i jego otwarcie wrogą postawę, było to jednoznaczne z udzieleniem mu zgody na danie jej wycisku. Co najmniej wycisku. Informacja spokojnie obiega pokój. – Niby dlaczego miałbym to zrobić? – pyta Vasseur szczerze zaciekawiony. – Właśnie tego chcielibyśmy się dowiedzieć, panie Vasseur. Jego syn, jak sam pan mówi, posiadał iloraz inteligencji pantofelka. Ojciec stał umysłowo niewiele wyżej i nie trzeba było długiej obserwacji, by odgadnąć jego zamiary. Chcę przez to powiedzieć, że to było tak, jakby pan skazał siostrę na cięgi. Ale nietrudno było też odgadnąć, że mógł ją nawet zabić. Czy o to panu chodziło, panie Vasseur? Chciał pan, żeby zabił pańską siostrę? Żeby zabił Alex? – Ma pan na to dowody? – Aaaa! – To znów Camille. Jego okrzyk, z początku wyrażający radość, przechodzi w pełen podziwu śmiech. – Ha, ha, ha! Wspaniałe! Vasseur odwraca się w jego stronę. – Kiedy świadek pyta, czy mamy dowody – mówi Camille – oznacza to, że nie neguje już ustaleń. Stara się tylko zabezpieczyć. – W porządku. Thomas Vasseur podejmuje decyzję. Robi to ze spokojem, kładzie ręce płasko na biurku i nie odrywając oczu od policjantów, pyta: – Czy mogą mi panowie powiedzieć, co ja tu właściwie robię? Mocny głos, koniec zdania brzmi jak rozkaz. Camille wstał, koniec z rysunkami, koniec ze sztuczkami, koniec z dowodami; podchodzi i staje przed Vasseurem. – Ile lat miała Alex, kiedy zaczął pan ją gwałcić? Thomas unosi głowę. – A, więc o to chodzi? – Uśmiecha się. – Nie mógł pan powiedzieć tego wcześniej? W dzieciństwie Alex pisze pamiętnik. Od przypadku do przypadku, kilka linijek, a potem przez dłuższy czas nic. I nawet nie zawsze w tym samym zeszycie. Wśród rzeczy wyrzuconych

do kontenera znajduje się zeszyt, w którym zapisała tylko sześć pierwszych stron, zeszyt w twardej okładce z fotografią konia galopującego na tle zachodu słońca. Dziecięce pismo. Camille czyta tylko to: Thomas przychodzi do mojego pokoju. Prawie co wieczór. Mama o tym wie. Thomas wstaje. – No dobrze. A teraz panowie pozwolą… Rusza w stronę drzwi, kiedy Camille mówi: – Nie sądzę, żeby to się tak miało odbyć. Thomas odwraca się. – Tak? A jak pana zdaniem się odbędzie? – Moim zdaniem zajmie pan z powrotem miejsce i odpowie na nasze pytania. – Na jaki temat? – Na temat stosunków seksualnych, jakie pan utrzymywał z własną siostrą. Udając spłoszonego, Vasseur patrzy na Camille’a, potem na Louisa. – Dlaczego, czyżby zgłosiła skargę? – Teraz jest już szczerze rozbawiony. – Śmieszni jesteście. Nie zamierzam się z niczego zwierzać, nie zrobię wam tej przyjemności. Zakłada ręce i lekko przechyla na bok głowę w pozie artysty czekającego na natchnienie. Pieszczotliwym tonem zaczyna: – Prawdę mówiąc, bardzo kochałem Alex. Naprawdę bardzo. Ogromnie. Nawet sobie nie wyobrażacie, jak czarującą była dziewczynką. Trochę chucherko, nie za ładna, ale rozkoszna. Słodka. Emocjonalnie niestabilna, to fakt. Bardzo potrzebowała silnej ręki. I była bardzo spragniona miłości. To częste u małych dziewczynek. Odwraca się do Louisa i rozkłada z uśmiechem dłonie. – Jak sam pan powiedział, częściowo zastępowałem jej ojca! Potem, zadowolony z siebie, z powrotem zakłada ręce. – A więc, panowie, czy Alex wniosła oskarżenie o gwałt? Czy mógłbym dostać odpis pozwu?

55

Jak wynika z ustaleń Camille’a, w okresie, kiedy Thomas zaczyna przychodzić do jej pokoju, Alex ma niespełna jedenaście lat. On siedemnaście. Camille doszedł do tego wniosku drogą żmudnych spekulacji i dedukcji. Przyrodni brat. Opiekun. Ileż w tej historii jest przemocy, rozmyśla Camille. A mnie zarzucają bezwzględność… Znów wraca do Alex. Mają z tego okresu kilka jej fotografii, ale brak na nich daty; żeby je osadzić w czasie, zmuszeni są opierać się na różnych elementach scenerii typu samochody, stroje. I na sylwetce samej Alex. Która ze zdjęcia na zdjęcie dorasta. Camille nie przestaje rozmyślać nad historią tej rodziny. Matka, Carole Prévost, pielęgniarka, w 1969 roku poślubia François Vasseura, zecera. Ma wtedy dwadzieścia lat. W tym samym roku rodzi się Thomas. W 1974 zecer umiera. Chłopak ma wtedy pięć lat i z pewnością nie pamięta ojca. W 1976 przychodzi na świat Alex. Z nieznanego ojca. „Był do niczego”, tonem ucinającym dyskusję oświadczyła matka Alex, nie zdając sobie sprawy, jak potworną rzecz powiedziała. Pani Vasseur nie grzeszy poczuciem humoru, z drugiej jednak strony świadomość, że rodzona córka jest sześciokrotną morderczynią, nie nastraja do żartów. Camille usunął ze stołu zdjęcia znalezione w rzeczach Alex, nie chciał ich pokazywać. Poprosił ją natomiast o inne; dostarczyła cały plik fotografii. Wspólnie z Louisem je ułożyli, zanotowali podane przez panią Vasseur informacje, gdzie zostały zrobione, w którym roku i kogo przedstawiają. Thomas nie przyniósł żadnego, powiedział, że nic nie ma. Na fotografiach Alex z dzieciństwa widać chudzinę o zapadniętej buzi. Wystające kości policzkowe, posępne spojrzenie, wąskie zaciśnięte usta. Pozuje niechętnie. Zdjęcia zrobiono na plaży, widać piłki, parasole, Alex stoi pod słońce. W Le Lavandou, wyjaśnia pani Vasseur. Dwójka jej dzieci, Alex dziesięć, Thomas siedemnaście lat. Siostra ledwie sięga mu do ramienia. Ma na sobie dwuczęściowy kostium kąpielowy, choć bez góry śmiało mogłaby się obyć. Jej nadgarstki dałoby się objąć dwoma palcami. Nogi ma tak chude, że widać z nich głównie kolana. Lekko rozstawiła stopy. Mało, że wątła i słabowita, w dodatku nieładna. Trzeba zobaczyć te jej ramionka. Przejmujący widok, kiedy zna się ciąg dalszy. To mniej więcej wtedy Thomas zaczyna ją w nocy odwiedzać. Trochę wcześniej czy trochę później, niewiele to zmienia, bo na zdjęciach z późniejszego okresu dziewczynka nie wygląda dużo lepiej. Oto Alex w wieku, powiedzmy, trzynastu lat. Zdjęcie grupowe, zdjęcie rodzinne. Alex z prawej strony, Thomas z lewej, pośrodku matka. Taras podmiejskiego domku. Urodziny. „U mojego świętej pamięci brata”, wyjaśniła pani Vasseur i mówiąc to, szybko się przeżegnała. Czasami taki zwykły gest odsłania zadziwiające perspektywy. W rodzinie Prévostów wierzy się w Boga bądź kiedyś się wierzyło, w każdym razie jej członkowie żegnają się znakiem krzyża. A to zdaniem Camille’a nic dobrego dla małej nie wróżyło. Alex trochę podrosła, niedużo, ale buja w górę, wciąż jednakowo chuda, pokraczna; jest niezgrabną, źle czującą się we własnym ciele dziewczynką. Wywołującą w człowieku instynktowną opiekuńczość. Na tej fotografii stoi nieco w tyle za innymi. Znacznie później na odwrocie Alex dorosłym już charakterem pisma napisała „Królowa matka”. Pani Vasseur nie ma w sobie nic królewskiego, wygląda raczej jak odświętnie wystrojona sprzątaczka, odwraca głowę i uśmiecha się do syna. – Robert Praderie.

Pałeczkę przejmuje Armand, odpowiedzi zapisując nowym długopisem i w nowym zeszycie. W Wydziale Kryminalnym święto. – Nie znam. To chyba jedna z ofiar Alex, nie? – Tak – potwierdza Armand. – Był kierowcą tira. Ciało znaleziono w szoferce jego ciężarówki na parkingu przy wschodniej autostradzie. Alex wbiła mu śrubokręt w oko, drugi w szyję, a potem zaaplikowała mu do gardła pół litra kwasu siarkowego. Thomas zastanawia się. – Może coś do niego miała… Armand nie uśmiecha się. Na tym polega jego siła; sprawia wrażenie, jakby nie rozumiał, co się do niego mówi, albo jakby go to nie obchodziło, gdy tymczasem w skupieniu słucha. – Na pewno. Wygląda na to, że była dość impulsywna. – Dziewczyny… W domyśle: wiadomo jakie są. Vasseur to taki facet, który powiedziawszy coś obleśnego, porozumiewawczo zagląda słuchaczowi w oczy. Tego typu zachowania spotyka się często u starych lowelasów, u impotentów, u zboczeńców, po prostu spotyka się często u mężczyzn. – A więc Robert Praderie – ciągnie Armand – czy to coś panu mówi? – Nic a nic. A powinno? Armand nie odpowiada, zagląda do akt. – A Bernard Gattegno? – Zamierza pan wymienić wszystkich po kolei? – To tylko sześć osób, szybko pójdzie. – A jaki ja mam z tym związek? – No cóż, związek jest taki, że tego Bernarda Gattegno pan znał. – Pierwsze słyszę! – Ależ tak, niech pan sobie przypomni! Gattegno, właściciel warsztatu w Étampes. Kupił pan od niego motor w… – zagląda do akt – …w tysiąc dziewięćset osiemdziesiątym ósmym roku. Vasseur po chwili namysłu ustępuje. – Możliwe. To stare czasy. W osiemdziesiątym ósmym roku miałem dziewiętnaście lat, a pan mnie pyta, czy pamiętam… – A jednak… – Armand wertuje luźne stronice akt. – Jest. Mamy tu zeznanie przyjaciela pani Gattegno, który bardzo dobrze pana pamięta. W owym czasie był pan wielkim fanem motocykli, urządzał pan motorowe wypady, rajdy… – Kiedy? – Lata tysiąc dziewięćset osiemdziesiąt osiem, osiemdziesiąt dziewięć… – A pan pamięta wszystkie osoby spotkane w osiemdziesiątym ósmym roku? – Nie, ale to nie jest pytanie do mnie, tylko do pana. Na twarzy Thomasa Vasseura maluje się znużenie. – No dobrze, powiedzmy. Wypady motorem. Dwadzieścia lat temu. I co z tego? – To, że tworzy to pewien ciąg. Nie znał pan pana Praderie, ale znał pana Gattegna, który z kolei znał pana Praderie… – Niech mi pan wskaże dwie osoby w żaden sposób z sobą niepowiązane. Armand wyczuwa finezję, ale jej nie wychwytuje. Patrzy na Louisa. – Owszem – odpowiada za niego Louis – znamy tę teorię, teorię bardzo kuszącą. Lecz obawiam się, że odchodzimy trochę od tematu. Panna Toubiana ma siedemdziesiąt lat i bardzo dba o formę. Zaznacza, że „panna”, domaga się, żeby tak się do niej zwracać. Spotkali się z Camille’em przedwczoraj. Ucięli sobie

pogawędkę w kawiarni naprzeciwko miejskiej pływalni, z której właśnie wyszła. W jej mokrych włosach widać było sporo siwizny; panna Toubiana należy do tych kobiet, które nie mają nic przeciwko starzeniu się, gdyż ono podkreśla ich wigor. Trudno, żeby po tylu latach uczniowie jej się trochę nie mylili, mówi z uśmiechem. Spotykając rodziców, którzy opowiadają jej o swoich dzieciach, udaje zainteresowanie, a tymczasem mało, że ich nie pamięta, to kompletnie jej też nie obchodzą. Powinna się tego wstydzić. Jednak Alex, owszem, pamięta, poznaje ją na tych zdjęciach, pamięta tę jej chudość. Bardzo ujmujące dziecko, ciągle kręciła się przy moim biurku, często przychodziła do mnie na przerwie. Tak, miałyśmy dobre kontakty. Chociaż Alex niewiele mówiła. W końcu miała koleżanki, lubiła się z nimi bawić, ale nauczycielka pamięta, że czasami „nagle, ni stąd, ni zowąd pochmurniała, robiła się poważna jak mniszka”, a w chwilę potem znów normalnie rozmawiała, „dziwne to było, jakby raptem stawała się nieobecna duchem, jakby wpadała w jakąś dziurę”. W trudnych sytuacjach zaczynała się lekko jąkać, jak to ujęła panna Toubiana – „przyspieszała swoją kwestię”. – Nie od razu to zauważyłam. Dziwne, bo generalnie w takich sprawach mam oko. – Możliwe, że zaczęło się to w trakcie roku szkolnego. Panna Toubiana też tak przypuszcza. Potrząsa głową. Camille mówi, że z tymi mokrymi włosami może złapać przeziębienie, na co mu odpowiada, że i tak każdej jesieni łapie przeziębienie, to jak „szczepionka, dzięki temu przez resztę roku dopisuje mi zdrowie”. – Co takiego, pani zdaniem, mogło się wtedy, w trakcie tego roku zdarzyć? Nauczycielka nie wie, potrząsa głową, oczami duszy zapatrzona w tę zagadkę milczy, nie wie, nie ma pojęcia, nic jej nie przychodzi do głowy, dziewczynka, która dotąd tak szukała jej towarzystwa, nagle się od niej odsunęła. – Rozmawiała pani o tym jąkaniu z jej matką? – Pomyślałam, że to jej minie. Camille uważnie przygląda się tej starszej kobiecie. Kobiecie z charakterem. Nienależącej do osób, które nie miałyby na tego typu sprawy własnego zdania. Niejasno wyczuwa w tym wszystkim jakiś fałsz. A więc brat, Thomas. Tak, przychodził po nią do szkoły, codziennie. To samo powiedziała pani Vasseur: „Brat zawsze bardzo zajmował się Alex”. Rosły chłopak, „piękny”, to akurat panna Toubiana dobrze pamięta, bez uśmiechu stwierdza Camille. Thomas chodził do liceum technicznego. – Cieszyła się, że brat po nią tak regularnie przychodzi? – Nie, i trudno się temu dziwić, mała dziewczynka woli przychodzić do szkoły sama, sama lub z koleżankami wracać do domu. A jej brat był dorosły… Camille rzuca: – W okresie, kiedy Alex była pani uczennicą, brat ją gwałcił. Czeka, jaką reakcję wywołają te słowa. Panna Toubiana nie wygląda na wstrząśniętą. Patrzy w bok, na bar, na taras, na ulicę, jakby na kogoś czekała. – Czy Alex próbowała z panią o tym porozmawiać? Nauczycielka zbywa jego pytanie rozdrażnionym machnięciem ręki. – Tak, trochę, ale gdyby tak słuchać wszystkiego, co opowiadają dzieciaki! A zresztą to sprawy rodzinne, nic mi było do tego. – Więc Trarieux, Gattegno, Praderie… Armand sprawia wrażenie usatysfakcjonowanego. – No dobrze… Przekłada papiery. – A Stefan Maciak. Jego też pan nie zna… Thomas milczy. Najwyraźniej czeka na dalszy rozwój sytuacji.

– Właściciel kafejki w Reims… – podpowiada Armand. – Nigdy nie byłem w Reims. – Wcześniej miał lokal w Épinay-sur-Orge. Z ksiąg Distrifair, pańskiego pracodawcy, wynika, że dwukrotnie odwiedził go pan w czasie podróży służbowej, w osiemdziesiątym siódmym i dziewięćdziesiątym roku; Maciak wynajmował od pana dwa flippery. – To możliwe. – To pewne, panie Vasseur, absolutnie pewne. Thomas Vasseur zmienia taktykę. Spogląda na zegarek, zda się coś szybko obliczać, po czym rozpiera się w fotelu, wsuwa kciuki za pasek spodni, gotów w razie potrzeby zachowywać cierpliwość przez długie godziny. – Jeśli dowiem się, do czego pan zmierza, być może zdołam panu pomóc. Rok 1989. Na zdjęciu dom w Normandii między Étretat i Saint-Valery, dom z cegły i kamienia, gontowy dach, zielony trawnik od frontu, huśtawka, drzewa owocowe i rodzina w komplecie, rodzina Leroy. Podobno pan domu zwykł mawiać: „Nie le roi, tylko Leroy”[2]. Miał wielkopańskie ciągoty. Wzbogaciwszy się na handlu materiałami budowlanymi, kupił tę posiadłość od rodziny zwaśnionej w wyniku spornego spadku i od tego momentu uważał się za pana na włościach. Urządzał barbecue, rozsyłał swoim pracownikom zaproszenia tonem przypominające raczej urzędowe wezwania. Miał chrapkę na urząd mera, marzyła mu się polityka – takie tytuły dobrze wyglądają na wizytówce. Jego córka nosi idiotyczne imię Reinette[3]. Tak, ten człowiek był rzeczywiście zdolny do wszystkiego. Reinette mówi zresztą o swoim ojcu twardym tonem. I to ona, o nic niepytana, opowiada Camille’owi tę historię. To ona jest z Alex na zdjęciu, na którym obie dziewczyny stoją objęte i roześmiane. Zdjęcie zrobił im ojciec Reinette któregoś słonecznego weekendu. Jest upał, w tyle za ich plecami zraszacz ogrodowy wyrzuca długie fontanny wody w słońcu przybierające kształt wachlarzy. Ujęcie jest beznadziejne, pan Leroy nie miał smykałki do fotografowania. Do handlu, i owszem, ale poza tym… Znajdują się w biurach RL Productions niedaleko alei Montaigne. Obecnie Reinette każe mówić na siebie Reine[4], nieświadoma, że tym samym upodabnia się jeszcze bardziej do swojego ojca. Jest producentką telewizyjnych seriali. Po śmierci pana Leroy za pieniądze ze sprzedaży domu w Normandii założyła firmę producencką. Podejmuje Camille’a w wielkim salonie, który pełni również funkcję sali konferencyjnej. W pobliżu przemykają młodzi ludzie, po których widać, jak niezwykle zaaferowani są tym, co robią. Camille’owi wystarczyło spojrzeć na głębokość foteli, by nie siadać. Stojąc, po prostu pokazał jej zdjęcie. Na odwrocie Alex napisała: Moja najdroższa Reinette, królowa mojego serca. Dziecinne pismo, litery nierównej grubości, fioletowy atrament. Camille odkręcił wieczne pióro i sprawdził: wewnątrz nadal tkwił pusty wkład z wyschłym fioletowym atramentem, samo pióro jest tanie, również fioletowe, musiała to być kwestia mody lub też Alex próbowała być oryginalna; sporo jej rzeczy zdradza ślady takich prób. Chodzą do czwartej klasy. Reinette zaczęła naukę rok później, lecz skutkiem zbieżności dat urodzenia znalazła się w tej samej klasie co Alex, chociaż jest od niej prawie dwa lata starsza, niedługo skończy piętnaście lat. W tych cienkich, ściśle zaplecionych warkoczach upiętych w koronę wokół głowy przypomina Ukrainkę. Patrząc na fotografię, wzdycha teraz: – Ależ człowiek kiedyś obciachowo wyglądał… Reinette i Alex są serdecznymi przyjaciółkami. Jak to trzynastolatki. – Nie rozstawałyśmy się. Całe dnie spędzałyśmy razem, wieczorami toczyłyśmy

wielogodzinne rozmowy. Rodzice musieli nas siłą odciągać od telefonu. Camille zadaje pytania. Reinette potrafi odpowiadać. Nie należy do osób, które łatwo speszyć. – Thomas? Camille ma już naprawdę po uszy całej tej historii. Im dalej w las, tym… Jest wyczerpany. – W tysiąc dziewięćset osiemdziesiątym szóstym zaczął gwałcić swoją siostrę – mówi prosto z mostu. Reinette zapala papierosa. – Znałyście się w tym okresie, mówiła pani o tym? – Tak. Krótka, zdecydowana odpowiedź. W rodzaju: rozumiem, do czego pan zmierza, nie będziemy tego godzinami wałkować. – Tak… i co? – pyta Camille. – Tak i nic. A co, miałam zamiast niej zgłosić to na policję? W wieku piętnastu lat? Camille milczy. Mógłby niejedno odpowiedzieć, gdyby nie był tak zmęczony, zależy mu jednak na informacjach. – Co pani mówiła Alex? – Że ją bolało. Za każdym razem ją bolało. – Byłyście z sobą blisko… Jak blisko? Reinette uśmiecha się. – Chce pan wiedzieć, czy z sobą spałyśmy? W wieku trzynastu lat? – Alex miała trzynaście lat. Pani piętnaście. – To prawda. Więc tak. Wprowadziłam ją, jak to się mówi, w te sprawy. – Jak długo trwał wasz związek? – Nie pamiętam już, niedługo. Widzi pan, Alex nie była tak naprawdę… zmotywowana, rozumie pan? – Nie, nie rozumiem. – Robiła to… dla zabawy. – Dla zabawy? – Chcę powiedzieć… Tego typu związek jej w gruncie rzeczy nie interesował. – Ale pani potrafiła ją przekonać. Królowej Leroy nie bardzo podoba się to stwierdzenie. – Nikt jej do niczego nie zmuszał! Była wolna! – W wieku trzynastu lat? I mając takiego brata jak Thomas? – Chętnie skorzystamy – włącza się znów Louis. – Myślę, że istotnie może pan nam pomóc, panie Vasseur. Wydaje się, że coś go jednak trapi. – Ale najpierw tylko jeden detal. Nie przypomina pan sobie właściciela kawiarni w Épinay-sur-Orge, pana Maciaka. A przecież, jak wynika z ksiąg Distrifair, w ciągu czterech lat złożył mu pan wizytę co najmniej siedem razy. – Odwiedzałem mnóstwo klientów… Królowa Leroy gasi papierosa. – Nie wiem, co się właściwie stało. Któregoś dnia Alex zniknęła. Nie było jej przez wiele dni, a kiedy wróciła, to był koniec. Nawet się do mnie nie odezwała. Potem rodzice się przeprowadzili, wyjechaliśmy i nigdy więcej jej już nie widziałam. – Kiedy to było? – Nie pamiętam, to już stare dzieje. Pod koniec roku. Osiemdziesiąty dziewiąty, coś koło tego. Trudno mi powiedzieć.

56

Siedząc w głębi pokoju, Camille nadal słucha. I rysuje. Jak zawsze z pamięci. Twarz trzynastoletniej Alex, która na trawniku przed domem w Normandii pozuje do zdjęcia z przyjaciółką, obejmują się w pasie, każda z papierowym kubkiem w ręku. Próbuje odtworzyć jej uśmiech z tego zdjęcia. A jeszcze bardziej spojrzenie. Właśnie tego mu brakuje. W pokoju hotelowym Alex miała zamknięte oczy. Camille’owi brakuje jej spojrzenia. – A teraz mamy Jacqueline Zanetti – mówi Louis. – Może ją zna pan lepiej? Brak odpowiedzi. Pułapka się zamyka. Louis przywodzi na myśl archetyp prowincjonalnego notariusza, skrupulatnego, uprzedzająco grzecznego, systematycznego. Wkurzającego. – Zechce mi pan powiedzieć, panie Vasseur, od jak dawna pracuje pan dla Distrifair? – Zacząłem w osiemdziesiątym siódmym roku, dobrze pan wie. Uprzedzam, że jeśli skontaktował się pan z moim pracodawcą… – Tak? – wchodzi mu w słowo siedzący w głębi pokoju Camille. Vasseur odwraca się wściekły. – Jeśli się z nim skontaktowaliśmy, powiedział pan – powtarza Camille. – I mam wrażenie, że usłyszałem w pańskim głosie nutę pogróżki. Proszę, niech pan mówi dalej, to bardzo ciekawe. Vasseur nie ma czasu odpowiedzieć. – Ile miał pan lat, kiedy rozpoczął pracę w firmie Distrifair? – pyta Louis. – Osiemnaście. Znowu odzywa się Camille: – Niech mi pan powie… Vasseur ciągle przenosi wzrok z Louisa na Armanda, a potem na Camille’a i z powrotem; w końcu mając tego dość, wstaje i gniewnym ruchem stawia krzesło ukosem, tak by móc widzieć ich wszystkich bez konieczności ciągłej gimnastyki. – Tak? – Czy w owym czasie dobrze się panu układało z Alex? Thomas uśmiecha się. – Moje stosunki z Alex układały się zawsze bardzo dobrze, komisarzu. – Inspektorze – poprawia Camille. – Inspektorze, komisarzu czy kapitanie, co za różnica. – Więc wyjeżdża pan na szkolenie – mówi dalej Louis – szkolenie zorganizowane przez pana firmę, jest rok tysiąc dziewięćset osiemdziesiąty ósmy i… – Okay, dobrze, niech będzie, znam tę Zanetti. Posunąłem ją kiedyś, nie będziemy chyba robić z tego powodu wielkiego zamieszania! – Jeździ pan na szkolenie do Tuluzy trzy razy w tygodniu… Thomas krzywi się, nie wiem, jeśli myślicie, że będę takie rzeczy pamiętał… – Tak, na pewno – zachęcającym tonem mówi Louis – sprawdziliśmy to, trzy razy w tygodniu, od siedemnastej do… – Okay, w porządku, trzy razy, okay! – Spokój… To znów Camille. – Ta wasza zagrywka jest jak stary skecz – mówi Vasseur. – Golden boy, który przegląda

akta, łachmyta, który zadaje pytania, i karzeł, który bawi się w kolorowanki w głębi klasy… W Camille’u zawrzała krew. Poderwał się z krzesła, skoczył naprzód. Louis wstał, położył dłoń na piersi szefa i zamknął oczy jak ktoś, kto bierze sprawę na siebie. To jego metoda postępowania z Camille’em; gestem pokazuje należyte zachowanie, licząc, że inspektor dostosuje do niego swoje, lecz tym razem jego metoda zawodzi. – A jak myślisz, żałosny dupku, dokąd ciebie zaprowadzi twój skecz: „A tak, dymałem ją, jak miała dziesięć lat, i uważam, że było świetnie”. – Przecież… ja nigdy tego nie mówiłem! – Thomas Vasseur jest zgorszony. – Doprawdy, przypisujecie mi wypowiedzi… Zachowuje spokój, lecz sprawia wrażenie bardzo niezadowolonego. – Nigdy nie mówiłem takich potworności. Nie, powiedziałem tylko… – To zabawne, ale nawet siedząc, jest wyższy od Camille’a. Nie spiesząc się, mówi z naciskiem: – Powiedziałem tylko, że bardzo kochałem moją siostrzyczkę. Ogromnie. Mam nadzieję, że nie ma w tym nic złego. Chyba prawo tego nie zabrania? Oburzona mina. – Czyżby braterska miłość była karalna? – dodaje z niedowierzaniem. Wstyd i hańba, zdaje się mówić jego mina. Ale jego uśmiech mówi co innego. Urodziny. Tym razem data jest pewna; na odwrocie pani Vasseur napisała: Thomas, szesnasty grudnia 1989. Jego dwudzieste urodziny. Zdjęcie zostało zrobione przed domem. – Seat malaga – wyjaśniła z dumą pani Vasseur. – Kupiony okazyjnie, inaczej nie byłoby mnie stać. Thomas opiera się łokciem o drzwi samochodu, szeroko otwarte, zapewne w tym celu, żeby można było zobaczyć pokryte sztuczną skórą siedzenia. Na zdjęciu opiekuńczym gestem obejmuje ramiona siostry. Kiedy zna się prawdę, postrzega się jego gest innym okiem. Fotografia jest mała i Camille, by móc przyjrzeć się twarzy Alex, musiał sięgnąć po szkło powiększające. W nocy nie spał, rysował ją z pamięci, z trudem odtwarzał jej rysy. Na tym zdjęciu Alex się nie uśmiecha. Jest ubrana w gruby płaszcz, ale wyczuwa się, że nadal jest bardzo chuda. Ma trzynaście lat. – Jak układały się kontakty między Thomasem i siostrą? – zapytał Camille. – Och, znakomicie – zapewniła pani Prévost. – Thomas zawsze się nią bardzo zajmował. Thomas przychodzi do mojego pokoju. Prawie co wieczór. Mama o tym wie. Thomas z rozdrażnieniem spogląda na zegarek. – Ma pan trójkę dzieci… – mówi Camille. Thomas wyczuwa zmianę frontu. Robi się czujny. – Tak, trójkę. – Są w tym stadku jakieś dziewczynki? Chyba dwie, prawda? – Zagląda do leżących przed Louisem akt. – W rzeczy samej. No proszę, jedna to Camille – tak samo jak ja! I Élodie… A w jakim obecnie wieku są te kochane maleństwa? Thomas zaciska zęby, nie odpowiada. Louis, stwierdzając, że pora na zmianę tematu, postanawia przerwać milczenie. – Zatem pani Zanet… – zaczyna, lecz nie ma czasu dokończyć. – Dziewięć i jedenaście lat! – przerywa mu Camille, triumfalnie przytykając palec do jednej ze stron. W jednej chwili uśmiech znika z jego twarzy. Pochyla się do Thomasa. – A swoje córki, panie Vasseur – jak pan je kocha? Bez obaw, miłość ojcowska nie jest karalna. Thomas zaciska zęby, widać, jak mu chodzą szczęki.

– Czy one też są niestabilne emocjonalnie? Potrzebują silnej ręki? Chociaż u małych dziewczynek potrzeba silnej ręki oznacza często potrzebę miłości. Wszyscy tatusiowie o tym wiedzą… Vasseur przez dłuższą chwilę mierzy Camille’a wzrokiem, a potem napięcie w nim nagle opada i uśmiechając się do sufitu, wypuszcza z ust powietrze. – Ciężko myślący z pana facet, inspektorze… U osoby pańskiego wzrostu to aż dziwne. Żeby przypuszczać, że dam się złapać na te prowokacje! Że rozkwaszę panu gębę i dam okazję do… – Po czym, zwracając się do szerszego kręgu słuchaczy, oznajmia: – Jesteście nie tylko do niczego; jesteście miernotami. Co powiedziawszy, wstaje. – Jeden krok poza ten pokój… – ostrzega Camille. W tym momencie nikt nie wie, co się dzieje. Ton głosów podniósł się, wszyscy, włącznie z Louisem, wstali. Impas. Louis próbuje znaleźć wyjście. – W okresie, kiedy zatrzymywał się pan w jej hotelu, przyjacielem pani Zanetti był Félix Manière. Młodszy od niej; różnica wieku między nimi wynosiła dobre dwanaście lat. Pan mógł mieć wtedy ile? Dziewiętnaście, dwadzieścia lat. – Po co te ceregiele? Zanetti była starą dziwką! Jedyne, co ją obchodziło, to fundowanie sobie młodych chłopaków, tylko to miała w głowie. Musiała zaliczyć połowę swoich klientów; mnie dopadła, ledwie stanąłem w drzwiach. – A zatem pani Zanetti znała Félixa Manière’a – konkluduje Louis. – Wciąż powtarza się mniej więcej ten sam schemat: Gattegno, którego pan znał, znał Praderiego, którego pan nie znał, tak samo pani Zanetti, którą pan znał, znała pana Manière’a, którego pan nie znał. Zatroskany odwraca się do Camille’a. – Nie jestem pewny, czy wyraziłem się dość jasno. – Nie, nie dość jasno – mówi Camille, również zatroskany. – Tego się właśnie obawiałem, zaraz to wyjaśnię. I zwraca się do Vasseura: – Znał pan – bezpośrednio lub pośrednio – wszystkie osoby zamordowane przez pańską siostrę. Czy tak lepiej? – Pytająco patrzy na swojego szefa. Camille nie jest zachwycony. – Posłuchaj, Louis – mówi – nie chcę być nieuprzejmy, ale twoje sformułowanie nie jest jednak wystarczająco zrozumiałe. – Tak pan sądzi? – Tak, tak sądzę. Vasseur odwraca głowę w prawo, w lewo, co to za banda idiotów… – Pozwolisz? – pyta Camille. Louis wielkopańskim gestem wyraża zgodę. – Panie Vasseur, pańska siostra Alex… – Tak? – Ilu osobom pan ją sprzedał? Cisza. – Gattegno, Praderie, Manière… widzi pan, nie mamy pewności, czy to już wszyscy. Dlatego też potrzebna jest nam pańska pomoc, gdyż jako organizator przedsięwzięcia musi pan wiedzieć, ilu osobom udostępnił pan usługi małej Alex. Vasseur jest zgorszony. – Nazywa pan moją siostrę ladacznicą? Nie ma pan doprawdy cienia szacunku dla

zmarłych! A potem na jego twarz wypełza uśmiech. – Powiedzcie mi, panowie, w jaki sposób zamierzacie mi to udowodnić? Wezwiecie na świadka Alex? Chwilę odczekuje, tak by gliniarze mogli w pełni docenić jego poczucie humoru. – Postawicie klientów przed sądem? Nie będzie to łatwe. Z tego, co zrozumiałem, ci tak zwani klienci nie najlepiej się mają, co? Czy to w zeszycie, czy w notesie, Alex nigdy nie zapisuje dat. Teksty są niejasne, Alex boi się słów, nawet sam na sam ze swoim zeszytem nie ma odwagi ich użyć. Tak jakby nie wiedziała jakich. Pisze: W czwartek Thomas przyprowadził swojego kumpla Pascala. Chodzili razem do szkoły. Wygląda na idiotę. Thomas kazał mi przed sobą stanąć, groźnie na mnie popatrzył. Pascal się śmiał. Potem w pokoju też się śmiał, przez cały czas się śmieje, Thomas powiedział: masz być grzeczna dla mojego kolegi. Potem, w pokoju, pochylał się nade mną i wciąż śmiał, nawet kiedy mnie bolało, tak jakby nie mógł przestać się śmiać. Nie chciałam przy nim płakać. Camille z łatwością wyobraża sobie debila, który posuwając małą dziewczynkę, rechocze. Takiemu można było wmówić wszystko, może nawet to, że mała to lubi. W sumie w znacznie większym stopniu niż Pascalowi Trarieux wystawia to świadectwo Thomasowi Vasseurowi. – To zupełnie nie tak – mówi Thomas Vasseur i klepie się po udach – ale robi się już późno. Możemy podsumować sprawę, panowie? – Pozwoli pan, jeszcze tylko jedna, dwie kwestie. Thomas ostentacyjnie spogląda na zegarek, przez chwilę się waha, po czym przychyla się do prośby Louisa. – Zgoda, byle szybko, bo w domu zaczną się niepokoić. Zakłada ręce z miną mówiącą: słucham. – Proponuję, byśmy podsumowali nasze hipotezy – mówi Louis. – Świetnie, bo ja też lubię, żeby wszystko było jasne. Grunt to jasne postawienie sprawy. Zwłaszcza kiedy w grę wchodzą hipotezy. Sprawia wrażenie szczerze zadowolonego. – Kiedy zaczyna pan sypiać z Alex, ona ma dziesięć lat, pan siedemnaście. Vasseur zaniepokojony spogląda na Camille’a, potem na Louisa. – Zgodzimy się, panowie, że podsumowujemy wyłącznie wasze domysły! – Jak najbardziej, panie Vasseur! – potwierdza skwapliwie Louis. – Chodzi o nasze hipotezy, a pana proszę tylko, by pan nam powiedział, czy są w nich jakieś wewnętrzne sprzeczności… nieścisłości… tego typu rzeczy. Można by pomyśleć, że Louis szarżuje, tymczasem nie, to jego naturalny styl. – Świetnie – mówi Vasseur. – A więc słucham: wasze hipotezy… – Pierwsza jest taka, że wykorzystał pan seksualnie swoją siostrę, wówczas dziesięcioletnią. Artykuł dwieście dwadzieścia dwa kodeksu karnego przewiduje w takim wypadku karę dwudziestu lat pozbawienia wolności. Thomas Vasseur profesorskim gestem unosi w górę palec. – O ile została złożona skarga, o ile czyn został udowodniony, o ile… – Naturalnie – bez uśmiechu przerywa mu Louis – to tylko hipoteza. Vasseur jest usatysfakcjonowany; należy do ludzi, którzy lubią, żeby wszystko odbywało się zgodnie z zasadami. – Druga nasza hipoteza jest taka, że wykorzystawszy siostrę, udostępniał pan ją, a zapewne również wypożyczał innym osobom. Dwieście dwudziesty piąty artykuł tego samego

kodeksu karnego uznaje stręczycielstwo za czyn karalny i przewiduje za nie dziesięć lat więzienia. – Chwileczkę, chwileczkę! Mówi pan „udostępniałem”. Przed chwilą ten pan – wskazuje na siedzącego w głębi pokoju Camille’a – powiedział „sprzedawałem”… – Dlatego proponuję „wypożyczał” – mówi Louis. – Sprzedawałem! Dobre sobie! Okay, niech będzie „wypożyczałem”. – Zatem wypożyczał ją pan innym osobom. Najpierw panu Trarieux, swojemu koledze ze szkoły, potem panu Gattegno, którego znał pan jako właściciela warsztatu, panu Maciakowi, klientowi (w obu tego słowa znaczeniach, jako że wypożyczał on też od pana automaty do gry do swojego lokalu). Pan Gattegno prawdopodobnie gorąco polecił pańskie wyborne usługi swojemu przyjacielowi, panu Praderie. Z kolei pani Zanetti, blisko panu znana jako właścicielka hotelu, bez wahania zafundowała te same wyborne usługi swojemu młodemu przyjacielowi, panu Félixowi Manière’owi, kierując się zapewne chęcią przypodobania mu się. A nawet przywiązania go do siebie. – To już nie jedna, tylko cały worek hipotez! – Nadal niemających nic wspólnego z faktami? – O ile mi wiadomo, nic a nic. Ale nie brak panu logiki. A nawet wyobraźni. Sama Alex by panu pogratulowała. – Czego? – Tego trudu, jaki pan sobie zadaje dla zmarłej… – przenosi wzrok z Louisa na Camille’a – …której dziś jest to już zupełnie obojętne. – Czy równie obojętne byłoby dla pana matki? Pana żony? Pańskich dzieci? – No nie! Patrzy prosto w oczy Louisowi, potem Camille’owi. – Postawienie takiego oskarżenia, panowie, niepopartego żadnymi dowodami, żadnymi zeznaniami świadków, byłoby najzwyklejszym oszczerstwem. Podpadającym pod paragraf. Thomas powiedział, że mi się spodoba, bo ma na imię jak kot. To jego mama funduje mu przyjazd. Ale w niczym nie przypomina kota. Przez cały czas nic, tylko mnie obserwuje, wpatruje się we mnie, nic nie mówi. Tylko się tak dziwnie uśmiecha, zupełnie jakby mi chciał odgryźć głowę. Potem jeszcze długo widziałam przed sobą jego twarz i oczy. W tym zeszycie nie ma już więcej wzmianki o Féliksie, ale potem w notesie znajdują taki oto wpis. Bardzo krótki: Kot wrócił. Znowu długo mnie obserwował i uśmiechał się jak za pierwszym razem. Potem kazał mi się inaczej ubrać i okropnie mnie bolało. Obaj z Thomasem byli niezadowoleni, że tak głośno płakałam. Alex ma dwanaście lat. Félix dwadzieścia sześć. Długa chwila nieprzyjemnej ciszy. – W tym worku hipotez – odzywa się wreszcie Louis – pozostaje jeszcze tylko jedna sprawa, którą dobrze byłoby wyjaśnić. – Do dzieła. – W jaki sposób Alex odnalazła wszystkie te osoby? W końcu mówimy o wydarzeniach sprzed prawie dwudziestu lat. – Chce pan powiedzieć: mówimy o hipotezie? – A tak, przepraszam. Przyjmujemy hipotezę, że wszystko to wydarzyło się prawie dwadzieścia lat temu. Alex bardzo się zmieniła, wiemy, że posługuje się innymi imionami, że nie spieszy się, że ma pewną strategię. Bardzo zręcznie doprowadziła do spotkania z każdą z tych osób. W towarzystwie każdej z nich odgrywała wiarygodną rolę. Grubej, zaniedbanej

dziewczyny przy Pascalu Trarieux, typowej kobiety przy Féliksie Manière… Ale pozostaje pytanie: jak do nich wszystkich dotarła? Thomas patrzy na Camille’a, potem na Louisa i znowu na Camille’a jak człowiek, który sam już nie wie, od czego zacząć. – Nie powiecie mi chyba, że… – Jest zatrwożony. – Nie powiecie mi, że nie macie na ten temat własnej hipotezy. Camille odwrócił się; ten zawód wymaga od człowieka naprawdę wielkiego poświęcenia. – Ależ owszem – mówi Louis skromnym tonem – mamy swoją hipotezę. – Aaaa… Bardzo jestem ciekaw. – Na tej samej zasadzie, na jakiej przypuszczamy, że to pan podał panu Trarieux dane i adres swojej siostry, przypuszczamy, że pomógł pan również siostrze wszystkie te osoby odnaleźć. – Ale zanim Alex wszystkie je sprzątnęła… Zakładając, że je znam – kiwa palcem: uwaga… – skąd mogłem po tych dwudziestu latach wiedzieć, gdzie przebywają? – Po pierwsze, niektóre z nich od dwudziestu lat nie zmieniły miejsca zamieszkania. Poza tym, jak sądzę, wystarczyło, że podał pan jej ich nazwiska i dawne adresy, a potem Alex przeprowadziła już własne śledztwo. Thomas składa dłonie, udając pełne podziwu oklaski, ale nagle urywa w pół gestu. – A niby dlaczego miałbym to zrobić? – pyta.

57

Pani Prévost całą sobą daje do zrozumienia, że przeciwności losu są jej niestraszne. Wywodzi się z prostego ludu, nigdy nie opływała w dostatki, samotnie wychowała dwójkę dzieci, nic nikomu nie zawdzięcza; wszystkie te frazesy dobitnie wyraża jej sztywno wyprostowana na krześle postać. Jest zdecydowana nie uwierzyć w żadne bajki. Poniedziałek, godzina szesnasta. Jej syn otrzymał wezwanie na siedemnastą. Camille tak zgrał te wezwania, żeby się nie spotkali i nie rozmawiali z sobą. Poprzednim razem, w dniu identyfikacji ciała, panią Prévost poproszono o przyjście. Tym razem otrzymała wezwanie, a to pewna różnica, jakkolwiek nic to nie zmienia; ta kobieta zbudowała swoje życie na podobieństwo twierdzy. Nie pozwoli jej zdobyć. To, czego chroni, znajduje się w środku, i bez walki nie da się tego z niej wydrzeć. Nie poszła do kostnicy, żeby zidentyfikować ciało córki, dając Camille’owi do zrozumienia, że tego byłoby już dla niej za wiele. Widząc ją dzisiaj tak obwarowaną na swoich pozycjach, Camille nie bardzo jednak wierzy, by stać ją było na taką słabość. Co nie zmienia faktu, że mimo jej zaciętej miny, jej nieulękłego spojrzenia, jej obronnego milczenia i ogólnie zachowania osoby nieprzejednanej, pomieszczenia policji jednak robią na niej pewne wrażenie, podobnie jak siedzący obok mały gliniarz stopami niesięgający ziemi, który świdrując ją wzrokiem, pyta: – Co konkretnie wiadomo pani o stosunkach między Thomasem i Alex? Zdziwiona mina, a co „konkretnie” miałaby wiedzieć o stosunkach między bratem i siostrą? Tyle że trochę zbyt szybko mruga oczami. Camille odczekuje chwilę, chociaż sprawa jest przesądzona. On wie i ona wie, że on wie. Nieprzyjemna sytuacja. W końcu Camille traci cierpliwość. – W jakim dokładnie wieku pani syn zaczął gwałcić Alex? Pani Prévost wydaje okrzyk oburzenia. Akurat. – Pani Prévost – z uśmiechem mówi Camille – niech mnie pani nie traktuje jak idiotę. Co więcej, radzę, by mi pani skwapliwie pomogła, w przeciwnym razie poślę pani syna do pierdla na resztę jego dni. Groźba pod adresem syna skutkuje. Jej samej można zrobić wszystko, ale wara od syna. Niemniej trzyma się na raz zajętej pozycji. – Thomas bardzo kochał swoją siostrę, nie tknąłby włosa z jej głowy. – Nie mówię o włosach. Jego poczucie humoru nie przemawia do pani Prévost, która tylko kręci głową. I nie wiadomo, czy nie wie, czy nie chce powiedzieć. – Jeśli pani o tym wiedziała i pozwoliła, by to dalej trwało, jest pani wspólniczką gwałtu ze znamionami szczególnego okrucieństwa. – Thomas nigdy nie tknął siostry! – Skąd pani wie? – Znam swojego syna. Będą tak się kręcić w kółko. Sytuacja patowa. Nie ma doniesienia, nie ma świadka, nie ma przestępstwa, nie ma ofiary, nie ma oprawcy. Camille, wzdychając, potakuje głową. – A czy swoją córkę znała pani równie dobrze? – Na tyle, na ile matka może znać własną córkę.

– Obiecujące. – Co? – Nie, nic. Camille sięga po cienką teczkę z aktami. – Raport z autopsji. Ponieważ dobrze pani zna swoją córkę, więc przypuszczam, że wie pani, co jest w środku. Zakłada okulary. Co oznacza: jestem wykończony, ale jadę dalej. – Opis jest dość techniczny, więc przetłumaczę. Pani Prévost od początku nawet nie mrugnie okiem, siedzi sztywna, jakby kij połknęła. Wszystkie mięśnie ma napięte, cały jej organizm jest gotowy do stawienia oporu. – Pani córka znajdowała się w opłakanym stanie, co? Kobieta wpatruje się w ścianę naprzeciwko. Zdaje się wstrzymywać oddech. – Lekarz sądowy – ciągnie Camille, wertując raport – donosi, że organy płciowe pani córki zostały wypalone kwasem. Powiedziałbym siarkowym. Krótko mówiąc, specyfikiem nazywanym również witriolem… Oparzenia były bardzo głębokie, całkowicie strawiły łechtaczkę – w pierwszym momencie wygląda to na obrzezanie – kwas strawił duże i małe wargi sromowe i wniknął głęboko do waginy. Ta ilość kwasu, który w nią wlano, zmasakrowała wszystko, błony śluzowe uległy częściowemu zanikowi, ciało dosłownie rozpadło się, zamieniając jej narządy płciowe w rodzaj galaretowatej mazi. Camille unosi oczy, badawczo się w nią wpatruje. – Takiego określenia użył lekarz sądowy. „Galaretowata maź”. Zdarzyło się to przed wieloma laty, Alex musiała być wtedy dzieckiem. Czy to coś pani mówi? Pani Prévost, bardzo blada, patrzy na Camille’a i kręci głową, że nie. Jak automat. – Córka nigdy pani o tym nie mówiła? – Nigdy! To „nigdy” zabrzmiało niczym łopot rodzinnego sztandaru smagniętego gwałtownym porywem wiatru. – Rozumiem. Córka nie chciała zawracać pani głowy swoimi drobnymi problemami. Któregoś pięknego dnia ktoś wlał jej pół litra kwasu siarkowego do pochwy, a potem jak gdyby nic wróciła do domu. Przykładna powściągliwość. – Nie wiem. Pani Prévost nie zmieniła ani wyrazu twarzy, ani pozycji, tyle że w jej głosie zabrzmiała powaga. – Lekarz sądowy stwierdza pewną ciekawą rzecz – ciągnie Camille. – Okolice narządów płciowych uległy głębokiemu uszkodzeniu, końcówki nerwowe w strzępach, nieodwracalne zmiany w naturalnych drogach rodnych, zniszczona, spalona tkanka raz na zawsze pozbawiły pani córkę szans na normalny stosunek płciowy. Że nie wspomnę o nadziei na wszystko inne, na co mogłaby liczyć. Tak więc jest jedna ciekawa rzecz… – Camille przerywa, odsuwa raport, zdejmuje i odkłada na biurko okulary, splata dłonie i wpatruje się w matkę Alex. – Jego zdaniem efekt zakrawa na istny cud. I na istną jatkę. W raporcie tak tego nie ujmuje, taka jest mniej więcej wymowa. Pani Prévost próbuje przełknąć ślinę, ale gardło ma suche, wygląda, jakby się miała zadławić, zakasłać. Ale nawet nie drgnie. – Widzi pani, on jest lekarzem. Ja jestem policjantem. On tylko stwierdza. Ja próbuję wyjaśnić. I moje przypuszczenie jest takie, że Alex została zoperowana na poczekaniu, od ręki. Po to, by uniknąć kontaktu ze szpitalem. Bo tam potrzebne byłyby wyjaśnienia, podanie nazwiska sprawcy czynu (przyjmuję, że jest mężczyzną, wybaczy pani), albowiem zasięg

uszkodzeń wskazywał, że nie doszło do nich przypadkiem, że było to działanie umyślne. Alex, biedna mała, nie chciała stwarzać problemów, to nie było w jej stylu, znała ją pani, była taka dyskretna. W końcu pani Prévost udaje się przełknąć ślinę. – Pani Prévost… Proszę mi powiedzieć, od jak dawna jest pani pielęgniarką? Thomas Vasseur w skupieniu spuszcza głowę, w głębokiej ciszy słucha raportu z autopsji. Louis, który mu go odczytał, nie doczekawszy się reakcji, pyta: – I co pan na to? Vasseur rozkłada ręce. – To bardzo smutne. – Wiedział pan o tym. – Alex nie miała żadnych tajemnic przed starszym bratem – przyznaje z uśmiechem. – Zatem będzie nam pan mógł udzielić wyjaśnień na temat tego, co zaszło, prawda? – Niestety, nie. Alex powiedziała mi o tym, i tyle. To takie intymne sprawy… Nie wchodziła w szczegóły. – I nie może pan nam nic o tym powiedzieć? – Niestety… – Podać żadnej informacji… – Żadnej. – Żadnego wyjaśnienia. – Również nie. – Żadnej hipotezy… Thomas Vasseur wzdycha. – Cóż, przypuszczam… że komuś mogły puścić nerwy. Może się rozgniewał. – Ktoś… I nie wie pan kto? – Nie mam zielonego pojęcia – odpowiada z uśmiechem. – Więc powiada pan, ktoś „rozgniewany”. A jaki mógł być powód tego gniewu? – Nie wiem. Tak tylko wywnioskowałem. Vasseur zachowuje się tak, jakby dotąd tylko ostrożnie sprawdzał temperaturę wody i dopiero teraz uznał, że jest odpowiednia. Gliniarze nie są agresywni, nic na niego nie mają, zdają się mówić jego twarz, jego postawa. Zresztą prowokacja leży w jego charakterze. – Widzą, panowie… Alex czasami potrafiła być dość trudna. – Jak to? – No cóż, była dość charakterna. Należała do tych osób, które potrafią sprowokować, wiecie, o co mi chodzi? A że nikt nie podejmuje tematu, Vasseur nie jest pewny, czy go zrozumieli. – Chodzi mi o to, że tego typu dziewczyna zawsze wcześniej czy później wyprowadzi człowieka z równowagi. Może to kwestia braku ojca, ale było w niej coś… buntowniczego. Myślę, że nie lubiła słuchać innych. Od czasu do czasu ją to nachodziło, mówiła „nie” i od tego momentu nie dało rady jej do niczego zmusić. Vasseur zdaje się nie tyle opowiadać, ile na nowo przeżywać tę scenę. Lekko podnosi głos: – Tego typu dziewczyną była Alex. Nagle, nie wiedzieć czemu, stawała dęba. Słowo daję, czasami potrafiła człowieka naprawdę wkurzyć. – I tak właśnie się stało? – słabym, prawie niedosłyszalnym głosem pyta Louis. – Nie wiem. Nie było mnie przy tym – odpowiada z naciskiem Vasseur. I uśmiecha się do

policjantów. – Mówię tylko, że Alex była taką dziewczyną, którą wcześniej czy później coś podobnego musiało spotkać. Uparta jak osioł, zawzięta… W końcu człowiek traci cierpliwość. Armand, który od godziny nie odezwał się słowem, siedzi nieruchomo jak posąg. Louis jest biały jak kreda, traci trochę swojej zimnej krwi. U niego przybiera to niezwykle cywilizowaną formę. – Ależ, panie Vasseur… nie mówimy tu o zwykłym klapsie. Mówimy o… torturze, o barbarzyńskim czynie, którego ofiarą padło niespełna piętnastoletnie dziecko, stręczone dorosłym mężczyznom! – mówi, kładąc nacisk na każde słowo, na każdą sylabę. Camille wie, do jakiego stopnia jest poruszony. Ale Vasseur, nie tracąc opanowania, zdecydowany do reszty go dobić, ciągnie: – Gdyby wasza hipoteza o prostytucji była słuszna, powiedziałbym, że należało to do ryzyka zawodowego… Tym razem Louis traci głowę. Spogląda na Camille’a. Camille, który w pewnym sensie znalazł się już po drugiej stronie, odpowiada mu uśmiechem. Kiwa głową, jakby rozumiał, jakby podzielał konkluzję Vasseura. – Czy wasza matka o tym wiedziała? – pyta. – O czym? Och nie! Alex nie chciała zawracać jej głowy swoimi drobnymi, babskimi problemami. A poza tym nasza matka miała dość własnych kłopotów… Nie, matka o niczym nie wiedziała. – Szkoda – ciągnie Camille – bo być może coś pożytecznego by doradziła. Jako pielęgniarka, oczywiście. Na przykład mogłaby podjąć jakieś doraźne działania. Vasseur, z fałszywie zasmuconą miną, kiwa tylko głową. – Cóż, co się stało, to się nie odstanie – stwierdza fatalistycznym tonem. – A pan, dowiedziawszy się, co spotkało siostrę, nie pomyślał, żeby zgłosić skargę? Vasseur zdziwiony patrzy na Camille’a. – A na kogo? Lecz Camille słyszy: A po kiego?

58

Jest dziewiętnasta. Na dworze ściemniło się tak niepostrzeżenie, że nawet się nie zorientowali, że od dłuższej chwili siedzą w półmroku, który nadaje temu przesłuchaniu aurę nierzeczywistości. Thomas Vasseur jest zmęczony. Ociężale, jak po nocy spędzonej przy karcianym stoliku, wstaje, prostuje zdrętwiałe nogi i podpierając rękami krzyż, odchyla się do tyłu z westchnieniem bolesnej ulgi. Policjanci nadal siedzą. Armand pochyla głowę nad swoimi papierami, starając się zachować spokój. Louis kantem dłoni pracowicie przeciera blat biurka. Camille, który również wstał, podchodzi do drzwi, po czym obraca się na pięcie i znużonym głosem rzuca: – Pańska przyrodnia siostra Alex pana szantażowała. Zaczniemy może od tego, jeśli pan pozwoli. – Przykro mi, ale nie – mówi Vasseur, ziewając. Jego mina wyraża ubolewanie, widać, że chętnie sprawiłby im przyjemność, oddałby tę przysługę, ale to niemożliwe. Odwija rękawy koszuli. – Muszę już naprawdę wracać. – Wystarczy, jeśli pan zadzwoni… Macha ręką, jakby odrzucał propozycję wypicia strzemiennego. – Naprawdę… – Mamy dwa wyjścia, panie Vasseur. Albo pan usiądzie i odpowie na nasze ostatnie pytania, co zajmie nie więcej niż godzinę, dwie… Vasseur kładzie dłonie na stole. – Albo… I rzuca spojrzenie z ukosa, spode łba, niczym bohater filmowy szykujący się dobyć broń, ale w tym gronie jego zagrywka przechodzi bez echa. – Albo pana aresztuję, co pozwoli mi pana zatrzymać na co najmniej dwadzieścia cztery godziny. A nawet przedłużyć areszt tymczasowy do czterdziestu ośmiu godzin; nasz sędzia uwielbia ofiary i nie będzie miał nic przeciwko temu, jeśli zostanie pan u nas nieco dłużej. Vasseur wytrzeszcza oczy. – Zatrzyma mnie pan… ale z jakiego powodu? – Pierwszego lepszego. Gwałt ze znamionami szczególnego okrucieństwa, tortury, stręczycielstwo, morderstwo, czyn bestialski, obojętnie, co pan chce. Jeśli ma pan jakieś preferencje… – Kiedy nie macie żadnych dowodów! Żadnych! Wybucha, długo był cierpliwy, bardzo cierpliwy, ale dość już tego, policjanci nadużywają swojego stanowiska. – Pieprzcie się. Wychodzę. I w tym momencie akcja gwałtownie przyspiesza. Thomas Vasseur poderwał się, powiedział coś, czego nikt nie zrozumiał, schwycił marynarkę i nim ktokolwiek zdążył zareagować, już był pod drzwiami, jedną nogą za progiem. Natychmiast wyrosło przed nim dwóch umundurowanych funkcjonariuszy, którzy pełnili straż w korytarzu. Vasseur zatrzymał się i odwrócił. – Chyba faktycznie lepiej będzie, jeśli pana tymczasowo aresztuję. Powiedzmy, za morderstwo. Pasuje to panu? – Nic na mnie nie macie. Chcecie mnie po prostu udupić, co?

Przymyka oczy i pogodzony z losem, powłócząc nogami, wraca do gabinetu. – Ma pan prawo wykonać jeden telefon do kogoś z rodziny – mówi Camille. – I zażądać widzenia z lekarzem. – Nie, żądam widzenia z adwokatem.

59

Le Guen zawiadamia sędziego o zatrzymaniu podejrzanego, załatwieniem formalności zajmuje się Armand. Tymczasowe zatrzymanie to tylko dwadzieścia cztery godziny, co oznacza zawsze wyścig z czasem. Vasseur nie opiera się, chce to mieć jak najszybciej z głowy, będzie musiał tłumaczyć się przed żoną, wszystko zwali na tych idiotów z policji, zdejmie sznurówki, pasek, zgodzi się na zdjęcie odcisków, pobranie próbki DNA, na wszystko, byle jak najszybciej z tym skończyć, czekając na adwokata, milczy, odpowie tylko na pytania administracyjne, ale poza tym nie powie ani słowa, czeka. Dzwoni do żony. Praca. Nic takiego, ale jeszcze nie mogę wrócić. Nie masz się co bać. Zatrzymali mnie. W tym kontekście sformułowanie zabrzmiało niezręcznie, próbuje się poprawić, ale nic nie przygotował na taką okoliczność, nie przywykł się tłumaczyć. Nagle z braku argumentów przybiera władczy ton, mówiący wyraźnie: dość już tych głupich pytań. „Mówię ci, że nie mogę! No to pójdziesz tam sama!”, nie mogąc się opanować, wrzasnął, a Camille zadał sobie pytanie, czy swoją żonę również katuje. Wrócę jutro. Nie mówi kiedy. No, muszę już kończyć. Tak, ja też. Tak, zadzwonię. Jest kwadrans po dwudziestej, adwokat zjawia się o dwudziestej trzeciej. Jest to młody mężczyzna poruszający się szybkim, dynamicznym krokiem, którego widzą tu po raz pierwszy, znający jednak swój fach. Ma trzydzieści minut, by udzielić swojemu klientowi informacji, pouczyć go, jak ma się zachowywać, doradzić ostrożność, nade wszystko ostrożność, oraz życzyć mu szczęścia, bo w ciągu trzydziestu minut, nie mając prawa wglądu w akta sprawy, tylko tyle można zrobić. Camille postanawia wrócić do domu, wziąć prysznic, przebrać się. W kilka minut taksówka podwozi go pod dom. Camille wsiada do windy, musi być naprawdę wykończony, skoro zrezygnował z wejścia po schodach. Pod jego drzwiami czeka przesyłka owinięta w papier pakowy, przewiązana sznurkiem. Camille od razu wie, o co chodzi, podnosi przesyłkę i wchodzi do mieszkania. Zbywa Kicię krótką, machinalną pieszczotą. Czuje się dziwnie. To autoportret Maud Verhoeven. Osiemnaście tysięcy euro. Oczywiście stoi za tym Louis, w niedzielę rano nie było go w biurze, zjawił się dopiero o czternastej. Dla niego wydanie osiemnastu tysięcy na obraz to pestka. Niemniej Camille czuje się nieswojo. W takiej sytuacji nigdy nie wiadomo, jak się zrewanżować, czego darczyńca po cichu oczekuje, co powinno się zrobić. Przyjąć, odmówić, powiedzieć coś, tylko co? Prezent zakłada zawsze konieczność odwdzięczenia się w ten czy inny sposób. Czego oczekuje Louis w zamian za ten dar? Rozbierając się i wchodząc pod prysznic, Camille mimo woli znów wraca myślą do dochodu z aukcji. Przekazanie tych pieniędzy na cel charytatywny to jednak gest okrutny, gest mówiący jego matce: od ciebie nie chcę już nic. Jest trochę za stary na tego typu zagrywki, ale z rodzicami człowiek nigdy nie kończy, tkwią w nim póki jego życia, najlepszym przykładem jest Alex. Camille wychodzi spod prysznica, wyciera się. Uważa, że podjął słuszną decyzję. Rozstanie się z tymi pieniędzmi nie jest wyparciem się matki. Jest tylko formą wyrównania rachunku. Naprawdę to zrobię? Oddam wszystko?

Ale autoportret zachowa. Kończąc się ubierać, przygląda się obrazowi, który na razie postawił na kanapie, cieszy się, że go ma. To piękne płótno. Pragnienie Camille’a, by je zachować, jest najlepszym dowodem, że nie ma żalu do matki. Przez całą młodość wciąż słyszał, że jest podobny do ojca, tymczasem po raz pierwszy w życiu dostrzega w tym autoportrecie swoje podobieństwo do Maud. I sprawia mu to przyjemność. Porządkuje swoje życie. Nie wie, dokąd go to zaprowadzi. Tuż przed wyjściem przypomniawszy sobie o Kici, otwiera dla niej puszkę. Wracając do biura wydziału, Camille mija się adwokatem, który właśnie zakończył widzenie z klientem. Thomas Vasseur siedzi w gabinecie, Armand, który obwieścił, że wizyta skończona, przy okazji przewietrzył też pomieszczenie, w którym zrobiło się prawie chłodno. Wchodzi Louis, Camille kiwa głową, że już wie, Louis posyła mu pytające spojrzenie, Camille gestem pokazuje: porozmawiamy o tym później. Thomas Vasseur zachowuje się dość sztywno, szczecina na jego brodzie wygląda, jakby mu w przyspieszonym tempie, niczym trawa z reklamy nawozu sztucznego, urosła, ale na jego twarzy błąka się blady uśmiech. Chcecie mnie wrobić, bierzecie mnie za idiotę, ale nic na mnie nie macie i nie będziecie mieli. Jestem gotów do wojny na wyczerpanie przeciwnika. Adwokat doradził mu czekać, grać na zwłokę, ważyć odpowiedzi, nie spieszyć się. To dobra technika, odwrotność wyścigu z czasem, technika, w której chodzi o przetrwanie doby. Raczej na pewno nie dwóch. Adwokat wyjaśnił, że aby przedłużyć zatrzymanie, musieliby dostarczyć sędziemu coś nowego, a nic nowego nie znajdą. Nic. Wszystko to Camille odgaduje ze sposobu, w jaki Vasseur otwiera usta, jak je zamyka, jak wypręża pierś, jak wykonuje ćwiczenia oddechowe. Mówi się, że pierwsze minuty spotkania zawierają w miniaturze to, czym okaże się cały związek, a Camille pamięta, że już na sam widok Vasseura poczuł do niego antypatię. To w ogromnej mierze zadecydowało o sposobie, w jaki postanowił poprowadzić to śledztwo. Sędzia Vidard o tym wie. Obaj, Camille i sędzia, wcale się aż tak od siebie nie różnią. Przygnębiająca konkluzja. Le Guen potwierdził, że Vidard popiera taktykę Camille’a. Camille’em targają mieszane uczucia. Sędzia przyłącza się do gry. Opowiadając się tak otwarcie po jego stronie, zmusza tym samym Camille’a do skorygowania odbioru jego osoby. Irytujący sposób udzielenia nauczki. Armand, niczym chór w tragedii greckiej, podaje dzień i godzinę, nazwiska i stopnie osób obecnych. Zaczyna Camille: – Pierwsza sprawa: koniec z wkurzaniem mnie tymi gadkami o „hipotezach”. Zmiana stylu. Camille przejmuje ster, zbiera myśli, spogląda na zegarek. – Zatem Alex pana szantażowała. Powiedział to nerwowym tonem, jakby myślał o czymś zupełnie innym. – Niech pan to rozwinie – mówi Vasseur. Pilny uczeń, przygotowany do starcia. Camille zaskoczony odwraca się do Armanda, Armand w pośpiechu wertuje akta, znów upływa mnóstwo czasu, luźne strony i powklejane notki zdają się fruwać w powietrzu; czy aby na pewno republika francuska zaufała odpowiednim ludziom, chciałoby się zapytać. Ale w końcu znajduje. Armand zawsze znajduje. – Pożyczka zaciągnięta piętnastego lutego dwa tysiące piątego roku u pańskiego pracodawcy Distrifair, dwadzieścia tysięcy euro. Był pan zbyt zadłużony spłatami za dom, by uzyskać pożyczkę w banku, dlatego zwrócił się pan z tym do pracodawcy. Oddaje ją pan w miesięcznych ratach zależnie od uzyskanych wyników. – Zupełnie nie rozumiem, jaki to ma związek z szantażem.

– W pokoju Alex znaleźliśmy sumę w wysokości dwunastu tysięcy euro. Pliki nowych banknotów prosto z banku, jeszcze w banderolach. Mina Vasseura wyraża sceptycyzm. – I co z tego? Camille oddaje głos Armandowi. – Bank potwierdził, że piętnastego lutego dwa tysiące piątego roku pański pracodawca wydał zlecenie płatności w wysokości dwudziestu tysięcy euro, którą to sumę podjął pan w gotówce osiemnastego lutego. Camille, zamykając oczy, w milczeniu mu gratuluje, po czym znowu je otwiera. – Na co potrzebował pan dwudziestu tysięcy euro, panie Vasseur? – pyta. Chwila niezdecydowania. Co z tego, że jest się przygotowanym na najgorsze; zawsze dopada ono człowieka z najbardziej nieoczekiwanej strony, zdaje się mówić spojrzenie Vasseura. Poszli do jego pracodawcy. Odsiedział dopiero niecałe pięć godzin, musi wytrzymać jeszcze dziewiętnaście. Vasseur przez całe życie pracował w sprzedaży, a to najlepsza szkoła ucząca, jak odeprzeć cios. – Dług karciany. – Grał pan z siostrą i przegrał, czy tak? – Nie, nie z Alex… Z kim innym. – Kim? Vasseur z trudem łapie oddech. – Oszczędźmy sobie czasu – mówi Camille. – Te dwadzieścia tysięcy euro było przeznaczone dla Alex. Zostało z tego niecałe dwanaście tysięcy, które znaleźliśmy w jej pokoju. Na wielu banderolach znajdują się pana odciski. Dotarli więc do tego. Czego konkretnie się dogrzebali? Ile wiedzą? Do czego zmierzają? Camille dostrzega te pytania w zmarszczkach na czole Vasseura, w jego źrenicach, na jego dłoniach. To bardzo nieprofesjonalne, Camille nigdy i nikomu by się do tego nie przyznał, ale nienawidzi Vasseura. Nienawidzi go. Najchętniej by go zabił. Zabije go. Kilka tygodni temu chodziły mu po głowie podobne myśli na temat sędziego Vidarda. Nie znalazłeś się tu bez powodu, mógłby sobie powiedzieć, sam jesteś potencjalnym mordercą. – No dobrze – decyduje się w końcu Vasseur – pożyczyłem te pieniądze siostrze. Czy to zakazane? Camille odpręża się, jakby właśnie nakreślił kredą krzyż na ścianie. Uśmiecha się, lecz nie jest to uśmiech przyjazny. – Przecież pan wie, że nie jest to zakazane, więc po co było kłamać? – To nie pańska sprawa. Nie powinien był tego powiedzieć. – Czy w pańskiej obecnej sytuacji jest coś, co nie byłoby sprawą policji? Dzwoni Le Guen. Camille wychodzi z gabinetu. Komisarz chce wiedzieć, jak wygląda sytuacja. Trudno powiedzieć, Camille wybiera więc opcję najbardziej uspokajającą. – Nieźle, sprawa się toczy… Le Guen nie pada z zachwytu. – A co u ciebie… – pyta Camille. – Z tym terminem – czasu jest niewiele, ale powinno się udać. – Więc do roboty. – Pańska siostra nie była… – Przyrodnia siostra! – prostuje Vasseur. – Czy to coś zmienia, że przyrodnia?

– Owszem, to nie to samo, powinien pan wyrażać się z większą precyzją. Camille patrzy na Louisa i Armanda z miną mówiącą: słyszeliście? Umie odparować, co? – W porządku, niech będzie Alex. Prawdę mówiąc, nie jesteśmy wcale pewni, czy Alex zamierzała się zabić. – Ale to zrobiła. – To prawda. Ale być może pan, znający ją lepiej niż ktokolwiek inny, mógłby nam to wyjaśnić? Dlaczego, skoro zamierzała z sobą skończyć, wcześniej przygotowała się do ucieczki za granicę? Vasseur unosi brwi. Nie bardzo rozumie pytanie. Tym razem Camille pokazuje tylko głową, że teraz kolej Louisa. – Pańska siostra… przepraszam, Alex, w przeddzień śmierci kupiła na swoje nazwisko bilet do Zurychu na samolot odlatujący następnego dnia, piątego października, o godzinie ósmej czterdzieści. Korzystając z pobytu na lotnisku, nabyła też torbę podróżną, którą znaleźliśmy w jej pokoju starannie spakowaną i przygotowaną do wyjazdu. – Pierwsze słyszę… Musiała się rozmyślić. Mówiłem przecież, że Alex była emocjonalnie niestabilna. – Zatrzymała się w hotelu niedaleko lotniska, zamówiła nawet taksówkę na następny dzień rano, chociaż miała własny samochód. Przypuszczalnie nie chciała się nim obarczać, szukać miejsca na parkingu, ryzykować, że spóźni się na samolot. Chciała wyjechać bez problemów. Pozbyła się też wielu swoich rzeczy, nie chciała nic po sobie zostawiać, z butelkami kwasu włącznie. Nasi technicy je zbadali, zawierały stężony osiemdziesięcioprocentowy kwas siarkowy, ten sam, którym uśmiercała swoje ofiary. Alex wyjeżdżała, opuszczała Francję, uciekała. – Co mam panu powiedzieć? Nie mogę za nią odpowiadać! Nikt zresztą nie może już za nią odpowiedzieć! Vasseur patrzy na Armanda i na Louisa, szukając w ich oczach aprobaty, lecz robi to bez przekonania. – Więc skoro nie może pan odpowiedzieć za Alex – mówi Camille – niech pan odpowie za siebie. – Jeśli będę mógł… – Oczywiście, że pan może. Co robił pan czwartego października wieczorem, w dniu śmierci Alex, powiedzmy, między godziną dwudziestą a dwudziestą czwartą? Thomas waha się. Camille z impetem wyprowadza cios. – Pomożemy panu… Armandzie? Zabawne, ale Armand, możliwe, że dla podkreślenia dramatyzmu sytuacji, niczym uczeń wywołany przez nauczycielkę do odpowiedzi wstaje. Stojąc, gorliwie czyta: – O dwudziestej trzydzieści cztery odebrał pan w domu telefon. Pańska żona powiedziała nam: „Do Thomasa zadzwoniono z pracy, w pilnej sprawie”. Telefon o tak późnej porze, zważywszy charakter pana zajęcia, jest praktycznie nie do pomyślenia… „Był bardzo niezadowolony”, dodała. Jak wynika ze słów pańskiej żony, wyszedł pan z domu koło dwudziestej drugiej i wrócił dopiero po północy, dokładniej nie może określić, bo spała i nie zwróciła uwagi na godzinę. Ale na pewno nie przed północą, bo dopiero wtedy położyła się spać. Thomas Vasseur musi przyswoić sporo nowych elementów. Przesłuchiwali jego żonę. Dopiero co o tym pomyślał. Co jeszcze? – Tymczasem – ciągnie Armand – wiemy, że to wszystko nieprawda. – Skąd ten pomysł, Armandzie? – Bo o dwudziestej trzydzieści cztery pan Vasseur odebrał telefon nie z pracy, tylko od

Alex. Zadzwoniła z hotelowego pokoju i dlatego połączenie zostało zarejestrowane. Sprawdzimy to jeszcze u operatora pana Vasseura, ale jego pracodawca kategorycznie zaprzecza, by tamtego wieczoru zaistniała jakaś pilna służbowa sprawa. Dodał nawet: „Nie bardzo wiem, na czym miałaby polegać u nas taka pilna sprawa w nocy. Nie jesteśmy pogotowiem ratunkowym”. – Bardzo trafne spostrzeżenie… – mówi Camille. Vasseur przerywa mu: – Alex zostawiła mi wiadomość, chciała się ze mną zobaczyć, podała miejsce, gdzie się mamy spotkać. O dwudziestej trzeciej trzydzieści. – Ach, teraz pan sobie przypomina! – W Aulnay-sous-Bois. – Aulnay, Aulnay… chwileczkę… przecież to tuż obok Villepinte, niedaleko miejsca, gdzie zginęła! Jest więc dwudziesta trzydzieści, dzwoni pana ukochana siostrzyczka i co pan robi? – Jadę tam. – Często się tak umawialiście? – Niezbyt. – Czego od pana chciała? – Poprosiła, żebym przyjechał, podała mi adres i godzinę, i to wszystko. Thomas nadal waży swoje odpowiedzi, lecz wyczuwa się, że w ogniu akcji chciałby już zrzucić z siebie ten ciężar, zdania z jego ust padają szybko, wciąż musi się pohamowywać, by trzymać się ustalonej strategii. – A pana zdaniem, czego chciała? – Nie mam pojęcia. – Akurat, nie ma pan pojęcia…! – W każdym razie nic mi nie powiedziała. – Podsumujmy. W dwa tysiące piątym roku Alex wyciąga od pana dwadzieścia tysięcy euro. Naszym zdaniem dostaje je, ponieważ grozi, że zrobi rozpierduchę w waszej rodzince, ujawni, że kiedy miała dziesięć lat, gwałcił ją pan, że stręczył ją pan innym… – Nie macie żadnych dowodów! – podrywając się, ryknął Vasseur. Camille uśmiecha się. Czysta korzyść; Vasseur traci zimną krew. – Niech pan siada – mówi spokojnie. – Powiedziałem „naszym zdaniem”, to tylko nasza hipoteza, a wiem, że hipotezy pan uwielbia. Czeka kilka sekund. – Zresztą skoro mowa o dowodach, najlepszym dowodem jest sama Alex, jej stan dowodzący, że jej młodość nie była usłana różami. Wystarczyło, że spotkałaby się z pańską żoną. Kobiety między sobą mogą o takich sprawach porozmawiać, mogą sobie nawet to i owo pokazać. Gdyby Alex ujawniła przed pana żoną stan swoich części intymnych, idę o zakład, że w rodzinie Vasseurów zrobiłoby się gorąco. Więc kończąc… ponieważ Alex planowała następnego dnia wyjechać i miała już praktycznie puste konto oraz zaledwie dwanaście tysięcy euro gotówką… „naszym zdaniem” zadzwoniła do pana i znowu zażądała pieniędzy. – W jej nagraniu nie było o tym absolutnie mowy. Zresztą niby skąd w środku nocy miałbym zdobyć pieniądze? – Według nas Alex uprzedziła, że już wkrótce będzie je pan musiał zdobyć, żeby mogła się urządzić za granicą. Oraz że pan też będzie musiał to jakoś urządzić, bo bez wątpienia potrzeby będzie miała niemałe… Ucieczka kosztuje drogo. Ale jeszcze do tego wrócimy. A tymczasem, wychodzi pan w środku nocy z domu… i co dalej? – Jadę pod adres, który mi podała.

– Jaki to adres? – Bulwar Jouvenel. Numer sto trzydzieści siedem. – I co mieści się pod tym adresem? – Rzecz w tym, że nic. – Jak to nic? – No właśnie nic. Louis, nawet nie czekając na spojrzenie Camille’a, już siedzi przy komputerze, wklepuje adres na stronie z planami i trasami i kilka sekund później gestem prosi Camille’a, żeby podszedł. – To prawda, faktycznie nie ma nic… Pod numerem sto trzydzieści pięć biura, pod sto trzydzieści dziewięć pralnia, a pośrodku, pod sto trzydzieści siedem sklep na sprzedaż. Zamknięty. Sądzi pan, że Alex chciała kupić sklep? Louis wodzi myszą, sprawdzając najbliższe okolice, drugą stronę ulicy. Z jego miny już widać, że wróci z polowania z niczym. – W żadnym wypadku – mówi Vasseur. – Ale nie wiem, czego chciała, bo nie przyszła. – Nie próbował się pan do niej dodzwonić? – Jej numer nie odpowiadał. – Rzeczywiście, sprawdziliśmy to. Trzy dni wcześniej Alex z niego zrezygnowała. Najpewniej z powodu wyjazdu. Jak długo czekał pan pod tym sklepem na sprzedaż? – Do północy. – Cierpliwy z pana człowiek. Wiadomo, kto kocha, umie czekać. Czy ktoś pana widział? – Nie sądzę. – Przykra sprawa. – Przykra dla was, bo to wy chcecie czegoś dowieść, a nie ja. – Przykra nie dla pana ani dla nas, po prostu przykra sprawa, strefa cienia, rodząca wątpliwości, kojarząca się trochę z „fabularyzowaniem historii”. Zresztą nieważne. Przyjmuję, że incydent na tym się kończy, a pan wraca do domu. Thomas nie odpowiada. Skaner z pewnością ujawniłby, z jaką szybkością jego neurony próbują znaleźć właściwą konfigurację. – Więc jak? – nie ustępuje Camille. – Wrócił pan do domu? Daremnie umysł Vasseura mobilizuje cały swój potencjał, nie może znaleźć zadowalającego wyjścia. – Nie, pojechałem do hotelu – mówi, dając nura na głęboką wodę. – No proszę! – Camille nie posiada się ze zdumienia. – To wiedział pan, w którym hotelu się zatrzymała? – Nie, po prostu oddzwoniłem pod numer, z którego telefonowała. – Pomysłowe. I…? – Nikt nie odebrał. Odezwała się tylko automatyczna sekretarka. – Wielka szkoda! Więc wrócił pan do domu. Tym razem obie półkule jego mózgu niemal się zderzają. Thomas aż przymyka oczy. Coś go ostrzega, że taka dynamika nie wróży nic dobrego, ale nie bardzo widzi wyjście. – Nie – mówi w końcu – pojechałem do hotelu. Był zamknięty. Recepcja była nieczynna. – Louis? – rzuca pytająco Camille. – Recepcja działa do dwudziestej drugiej trzydzieści. Żeby wejść po tej godzinie, trzeba znać kod. Klienci dostają go w momencie przyjazdu. – Więc wrócił pan do domu. – Tak. – Co za historia! – Camille odwraca się do swoich adiutantów. – Armandzie… Wyglądasz

na nieprzekonanego. Tym razem Armand nie wstaje. – Zeznania pana Leboulanger i pani Faridy. – Czy na pewno? Armand szybko zagląda do swoich notatek. – Nie, masz rację. Farida to imię. Pani Faridy Sartaoui. – Wybaczy pan, panie Vasseur, mój kolega zawsze ma problem z cudzoziemskimi nazwiskami. A co to za ludzie…? – Klienci hotelu. Wrócili kwadrans po północy. – No dobrze, już dobrze! – pęka Vasseur. – Niech będzie!

60

Le Guen odbiera po pierwszym sygnale. – Zostaje na noc. – Co masz? – pyta Le Guen. – Gdzie jesteś? – pyta Camille. Le Guen nie od razu odpowiada. Oznacza to: u kobiety. Oznacza to: jest zakochany – bez tego nie pójdzie do łóżka, to nie w jego stylu. Oznacza to… – Jean, ostatnim razem uprzedziłem cię: nigdy więcej nie będę twoim świadkiem! Dobrze o tym wiesz! W żadnym wypadku. – Wiem, Camille, bez obaw. To jazda z trzymanką. – Mogę ci zaufać? – Jak najbardziej. – Bo już naprawdę zaczynam się bać. – Ty i strach? Camille sprawdza godzinę. – Pożyczył pieniądze siostrze, siostra zadzwoniła, poszedł do hotelu siostry… – W porządku. Przejdzie? – Uda się. Teraz to już tylko kwestia cierpliwości. Liczę, że sędzia… – Pod tym względem jest bez zarzutu. – W porządku. No to teraz najlepiej się przespać. Jest noc. Trzecia nad ranem. To było silniejsze od niego i przynajmniej ten raz mu się udało. Pięć uderzeń i ani jednego więcej. Sąsiedzi bardzo lubią Camille’a, ale mimo wszystko… żeby o trzeciej nad ranem stukać młotkiem w ścianę… Pierwsze uderzenie zaskakuje, drugie budzi, trzecie zastanawia, czwarte oburza, przy piątym wali się pięścią w ścianę… ale szóstego nie słychać, zapada cisza, Camille może zawiesić autoportret Maud na ścianie salonu. Gwóźdź trzyma się mocno. Tak samo Camille. Chciał złapać Louisa przy wyjściu z firmy, ale już go nie było, zdążył się wymknąć. Zobaczą się jutro. Co mu powie? Camille ufa własnej intuicji, sytuacji, zatrzyma obraz, podziękuje Louisowi za piękny gest i zwróci mu pieniądze. Albo i nie. Sprawa tych dwustu osiemdziesięciu tysięcy euro wciąż mu nie daje spokoju. Od kiedy mieszka sam, sypia zawsze przy otwartych oknach, lubi, kiedy budzi go światło dnia. Przyszła do niego Kicia. Camille nie może zasnąć. Resztę nocy spędza na kanapie przed obrazem. Przesłuchanie Vasseura jest oczywiście ciężką przeprawą, ale to nie wszystko. Teraz do niego dociera to, co uświadomił sobie tamtej nocy w pracowni w Montfort, to, co dopadło go w pokoju hotelowym na widok ciała Alex. Ta sprawa pozwoliła mu egzorcyzmować śmierć Irène, zamknąć porachunki z matką. Z całą siłą i wyrazistością, przyprawiając go niemal o łzy, znów do niego powraca obraz małej, niezbyt urodziwej dziewczynki, Alex. Na myśl o jej nieporadnych wpisach w pamiętniku, o tych bezwartościowych drobiazgach, o całej tej historii ściska mu się serce. On również potraktował Alex instrumentalnie. Wykorzystał ją.

W ciągu następnych siedemnastu godzin Vasseur trzy razy opuszcza celę i zostaje doprowadzony do biur wydziału. Najpierw dwukrotnie rozmawia z nim Armand, potem Louis. Weryfikują szczegóły. Armand podaje dokładne daty jego wizyt w Tuluzie. – Co to ma za znaczenie po dwudziestu latach? – wybucha Vasseur. Spojrzenie Armanda mówi: robię tylko to, co mi kazali. Vasseur podpisuje wszystko, co chcą, przyznaje się do wszystkiego, czego chcą. – Nic na mnie nie macie, absolutnie nic. – W takim razie – mówi Louis, kiedy przychodzi jego kolej poprowadzenia przesłuchania – nie ma się pan czego obawiać, panie Vasseur. Czas mija, godziny płyną, Vasseur czuje, że to dobry znak. Ostatnim razem przyprowadzili go z celi, żeby przedstawić mu daty spotkań ze Stefanem Maciakiem w trakcie jego podróży służbowych. – W nic mnie nie wrobicie – stwierdza, podpisując. Patrzy na zegar ścienny. Nie mogą mu postawić żadnych zarzutów. Jest nieogolony, ledwie się trochę ogarnął. Przed chwilą po raz kolejny przyprowadzili go na górę. Teraz rozmawiać z nim będzie Camille. Od razu po wejściu Vasseur patrzy, która godzina. Dwudziesta. To był długi dzień. Wygrał i jest gotów świętować to zwycięstwo. – I co, kapitanie? – pyta z szerokim uśmiechem. – Bez urazy, ale chyba niedługo przyjdzie nam się rozstać? – Niedługo? A to czemu? Błędem byłoby uważać Vasseura za prymitywa; ma w sobie wyostrzoną wrażliwość dewianta, szósty zmysł. I natychmiast czuje, co się święci. Najlepszy dowód to, że nie odpowiada, blednie, nerwowo zakłada nogę na nogę. Czeka. Camille przez dłuższą chwilę w milczeniu się w niego wpatruje. Jak w tej zabawie, w której przegrywa ten, kto pierwszy spuści wzrok. Dzwoni telefon. Armand wstaje, podchodzi, odbiera, mówi halo, słucha, dziękuje, odkłada słuchawkę. Camille, wciąż nie spuszczając z Vasseura wzroku, mówi krótko: – Sędzia przychylił się właśnie do naszej prośby o przedłużenie zatrzymania procesowego o dalsze dwadzieścia cztery godziny, panie Vasseur. – Chcę się zobaczyć z tym sędzią! – Niestety, panie Vasseur, po trzykroć niestety! Sędzia Vidard ubolewa, lecz nie może pana przyjąć, uniemożliwia mu to nawał pracy. Bez urazy, ale przyjdzie nam spędzić jeszcze trochę czasu razem. Vasseur kręci głową, chce pokazać, jaki jest otwarty. Tłumi śmiech, to ich, policjantów jest mu żal. – I co potem? Nie wiem, czego naopowiadaliście temu sędziemu, żeby uzyskać przedłużenie, do jakiego uciekliście się kłamstwa, ale czy teraz, czy za dwadzieścia cztery godziny i tak będziecie mnie musieli wypuścić. Jesteście… Szuka właściwego słowa. – Żałośni. Zostaje odprowadzony do celi. Już go prawie nie przesłuchują. Mogliby spróbować wziąć go na zmęczenie, ale Camille uważa, że taka metoda będzie lepsza. Minimum zainteresowania. Bardziej skuteczna. Nie robić nic lub prawie nic, jakkolwiek to bardzo trudne. Każdy z nich stara się zająć, czym może. Wyobrażają sobie zakończenie sprawy, wyobrażają sobie, jak Vasseur wkłada marynarkę, poprawia krawat, myślą o uśmiechu, jaki im pośle, o słowach, które rzuci na pożegnanie i które z pewnością już układa w głowie. Armand wypatrzył dwóch nowych stażystów, jednego na drugim piętrze, drugiego na

czwartym. Zaopatruje się w papierosy, długopisy, zajmuje mu to trochę czasu. Ma zajęcie. Późnym przedpołudniem zaczęła się dziwna zabawa w mijanego. Camille próbuje wziąć Louisa na bok, żeby porozmawiać o sprawie obrazu, ale nic z tego nie wychodzi. Louis jest ciągle wywoływany z pokoju, Camille czuje narastające w nich obu skrępowanie. Pisze swoje raporty, co chwila spogląda na zegar ścienny i zaczyna do niego docierać, jak bardzo inicjatywa Louisa komplikuje ich wzajemne stosunki. Camille podziękuje mu, i co? Odda mu pieniądze, i co potem? W geście Louisa wyczuwa lekki paternalizm. Czas mija, a w nim narasta przeświadczenie, że tą historią z obrazem Louis chce mu dać nauczkę. O godzinie siedemnastej zostają nareszcie w pokoju sami. Camille, długo się nie namyślając, mówi dziękuję, pierwsze słowo, które mu przychodzi do głowy. – Dziękuję, Louis. Coś powinien dodać, samo dziękuję nie wystarczy. – To… Lecz urywa w pół słowa. Pytające spojrzenie Louisa uświadamia mu ogrom jego pomyłki. Louis nie ma z obrazem nic wspólnego. – Za co mi pan dziękuje? Camille improwizuje: – Za wszystko, Louis. Za twoją pomoc… we wszystkim. Louis zdziwiony kiwa głową; nie zwykli mówić sobie takich rzeczy. Camille miał nadzieję powiedzieć coś stosownego i niniejszym to właśnie zrobił, sam zaskoczony wyznaniem, którego się zupełnie po sobie nie spodziewał. – Ta sprawa to w pewnym sensie mój powrót. Nie jestem facetem łatwym we współżyciu, więc… Obecność Louisa, tego tajemniczego chłopaka, którego tak dobrze zna i o którym nic nie wie, nagle wywołuje w nim wzruszenie, możliwe, że nawet większe niż ponowne wypłynięcie obrazu. Po raz kolejny sprowadzili Vasseura, żeby zweryfikować szczegóły. Camille idzie na górę do Le Guena, krótko puka, wchodzi. Po twarzy komisarza widać, że spodziewa się złych wieści, więc Camille natychmiast uspokajającym gestem unosi ręce w górę. Rozmawiają o sprawie. Każdy z nich zrobił, co do niego należało. Teraz czekają. Camille wspomina o aukcji obrazów matki. – Ile? – z niedowierzaniem pyta Le Guen. Camille jeszcze raz wymienia sumę, która wydaje mu się coraz bardziej abstrakcyjna. Mina Le Guena wyraża niekłamany podziw. Camille nie wspomina o autoportrecie. Miał czas to przemyśleć, już wie. Zadzwoni do przyjaciela matki, który zorganizował aukcję. Prawdopodobnie coś przy tej okazji zarobił i tym obrazem podziękował Camille’owi. Czysty pragmatyzm. Camille’owi od razu ulżyło. Dzwoni, zostawia wiadomość i wraca do biura. Mijają kolejne godziny. Camille już postanowił. Zrobi to o dziewiętnastej. Czyli teraz. Jest dziewiętnasta. Vasseur wchodzi do gabinetu. Siada ze wzrokiem ostentacyjnie wlepionym w zegar ścienny. Jest bardzo zmęczony, w ciągu tych czterdziestu ośmiu godzin prawie nie zmrużył oka i teraz to po nim bezlitośnie widać.

61

– Widzi pan – zagaił Camille – mamy pewne niejasności w związku ze śmiercią pana siostry. Przepraszam, siostry przyrodniej. Vasseur nie reaguje. Zachodzi w głowę, co to może oznaczać. To normalne, że zmęczenie nieco spowalnia reakcje. Uspokaja się. Jeśli chodzi o śmierć Alex, nie ma sobie nic do zarzucenia. Wyraz jego twarzy jest najlepszą odpowiedzią. Oddycha, odpręża się, zakłada ręce, nic nie mówi, spogląda tylko na zegar, ale nagle zmieniając temat, pyta: – Zatrzymanie kończy się o dwudziestej, prawda? – Widzę, że nie bardzo jest pan załamany śmiercią Alex. Vasseur unosi oczy w górę, jak człowiek szukający natchnienia lub też zmuszony wybierać między jednym deserem a drugim. Znudzony odyma usta. – Zasmuca mnie jej śmierć – mówi wreszcie. – I to bardzo. Sami wiecie, jak to jest, rodzina to bardzo silne więzi. Ale co zrobić… Tak to już jest z neurotykami. – Nie mówię o jej śmierci, tylko o tym, jak umarła. Vasseur rozumie, potakuje. – Tak, te prochy to straszna rzecz. Wspominała, że ma problemy ze snem, że bez nich nie zamknie oczu. Czuje się, że wymawiając te słowa, nawet tak zmęczony, z trudem opiera się chęci rzucenia jakiegoś dowcipu na temat tych „zamkniętych oczu”. W końcu jednak przesadnie troskliwym tonem zauważa: – Powinno się bardziej pilnować dostępu do takich leków, nie sądzicie? Była przecież pielęgniarką, bez problemu mogła skombinować dowolny specyfik. Nagle się zamyśla. – Nie wiem, jak wygląda śmierć po zażyciu barbituranów… ale pewnie wywołuje konwulsje? – Jeśli w porę nie wykona się płukania żołądka, ofiara zapada w głęboką śpiączkę, odruchy obronne dróg oddechowych przestają działać. Wymiociny dostają się do płuc, dławi się i umiera. Vasseur krzywi się z odrazą. Ohyda. Jego zdaniem taka śmierć jest poniżająca. Camille ze zrozumieniem kiwa głową. Gdyby nie lekkie drżenie jego palców, można by pomyśleć, że podziela opinię Thomasa Vasseura. Pochyla głowę nad aktami, bierze głęboki oddech. – Pozwoli pan, że wrócimy teraz do pańskiej wizyty w hotelu. Jest noc, kiedy umarła siostra, minęła północ, zgadza się? – Macie świadków, ich zapytajcie. – Tak też zrobiliśmy. – I co? – Jest dwadzieścia minut po północy. – Niech będzie dwadzieścia minut po północy, nie będę się sprzeczał. Rozpiera się w fotelu. Jego ciągłe spojrzenia na zegar ścienny stanowią dla Camille’a czytelny przekaz. – Zatem wchodzi pan do hotelu razem z nimi. Nie byli tym zdziwieni, ot, inny gość, który wraca o tej samej porze. Świadkowie mówią, że czekał pan na windę. Co było dalej, nie wiedzą. Mają pokój na parterze, tracą pana z oczu. Zatem wsiada pan do windy.

– Nie. – O? Ale… – Nie, niby dokąd miałbym pojechać? – O to właśnie pana pytamy, panie Vasseur. Dokąd pan wtedy jedzie? Vasseur marszczy brwi. – Posłuchajcie, Alex do mnie dzwoni, chce się ze mną spotkać, nie mówi dlaczego i, co więcej, nie przychodzi! Jadę więc do jej hotelu, ale skoro recepcja była nieczynna, to co miałem zrobić? Pukać do drzwi dwustu pokoi i mówić przepraszam, ale szukam siostry? – Przyrodniej siostry! Vasseur zaciska szczęki, bierze głęboki oddech, udaje, że nie słyszał. – Przez godzinę czekam w samochodzie, dwieście metrów od hotelu, z którego dzwoniła, na moim miejscu każdy tak by zrobił. Pojechałem tam, bo myślałem, że może znajdę w recepcji listę gości, jej nazwisko na jakiejś tablicy ogłoszeń, sam już nie wiem! Ale kiedy przyjechałem, recepcja była pusta. Wszystko było zamknięte. Zobaczyłem, że nic tam nie zdziałam, więc wróciłem do domu. I tyle. – Nie dało to panu do myślenia. – Otóż to, nie dało. Niespecjalnie. Camille jest zakłopotany, kręci głową. – A niby co to zmienia? – pyta Vasseur. Jest oburzony, patrzy na Armanda, na Louisa, biorąc ich za świadków. – No, co to zmienia? Policjanci milczą, spokojnie na niego patrzą. A wtedy Vasseur znów spogląda na zegar. Czas płynie. Odpręża się. Uśmiecha. – Zgadzamy się, że to nic nie zmienia – mówi pewny swego. – Tyle że… – Tak? – Tyle że gdybym ją znalazł, nie doszłoby do tego. – To znaczy? Vasseur styka opuszki palców, jak człowiek, który chce jak najlepiej. – Myślę, że bym ją uratował. – Ale niestety, stało się. I Alex nie żyje. Vasseur rozkłada ręce, zdarza się. Uśmiech. Camille koncentruje się. – Panie Vasseur – oznajmia powoli – powinien pan wiedzieć, że nasi eksperci mają pewne wątpliwości co do samobójstwa Alex. – Wątpliwości? – Tak. Camille daje mu czas na przyswojenie tej informacji. – Przypuszczamy, że pańska siostra została zamordowana i zbrodnię tę upozorowano na samobójstwo. Skądinąd dość nieudolnie, jeśli chce pan znać moje zdanie. – Co to znów za brednie? Cała jego postawa wyraża zaskoczenie. – Po pierwsze – mówi Camille – nic w zachowaniu Alex nie wskazywało na to, że zamierza z sobą skończyć. – W zachowaniu… – powtarza Vasseur. Marszczy brwi jak człowiek, który nie zna tego słowa. – Bilet do Zurychu, spakowane bagaże, zamówiona taksówka – to by jeszcze o niczym nie świadczyło, gdyby nie fakt, że nasze wątpliwości budzą również inne sprawy. Na przykład jej głowa nosiła ślady uderzenia o umywalkę. Licznych uderzeń. Z autopsji wynika, że obrażenia

czaszki powstały w wyniku zadania brutalnych ciosów. Naszym zdaniem był z nią jeszcze ktoś. Ktoś, kto uderzył ją… z wielką siłą. – Ale kto…? – No cóż, panie Vasseur, szczerze mówiąc, uważamy, że tą osobą był pan. – Co takiego? – ryknął Vasseur, zrywając się na równe nogi. – Radzę panu usiąść. Trochę to trwa, ale Vasseur z powrotem siada. Na brzegu krzesła. Gotów na nowo wystartować. – Mówimy o pańskiej siostrze, panie Vasseur, i rozumiem, jak bardzo musi być to dla pana bolesne. Ale gdybym nie obawiał się urazić pańskiej wrażliwości wchodzeniem w szczegóły techniczne, powiedziałbym, że osoby popełniające samobójstwo wybierają określony sposób, w jaki to samobójstwo popełnią. Wyskakują z okna albo podcinają sobie żyły. Czasami się okaleczają, czasami połykają leki. Ale rzadko robią dwie rzeczy naraz. – Ale co ja mam z tym wspólnego? W jego naglącym głosie słychać, że nie chodzi już o Alex. Jest rozdarty między niedowierzaniem i oburzeniem. – Jak to? – pyta Camille. – A tak, jaki to ma związek ze mną? Camille spogląda na Louisa i Armanda z bezsilnością osoby, która traci już nadzieję, że zostanie zrozumiana, po czym znów zwraca się do Vasseura. – Ma związek z powodu pańskich odcisków palców. – Odcisków, jakich odcisków! Co? Jakich… W tym momencie dzwoni telefon. Camille odbiera i zaczyna rozmawiać, lecz niezrażony tym Vasseur kieruje swoje pytanie do Armanda i Louisa: – Co? Jakich odcisków? W odpowiedzi Louis krzywi się jak ktoś, kto również nie rozumie. Natomiast Armand, który na białej kartce patroszy trzy niedopałki z zamiarem skręcenia z nich nowego papierosa, jest tak pochłonięty tym zajęciem, że nawet na niego nie spojrzy. Camille nadal ze słuchawką przy uchu, patrząc niewidzącym wzrokiem w okno, w skupieniu słucha swojego rozmówcy. Vasseur spija jego milczenie; chwila ta zdaje się trwać w nieskończoność. Wreszcie Camille kończy rozmowę i unosi z powrotem wzrok na Vasseura: na czym to stanęliśmy? – Jakie odciski? – pyta znów Vasseur. – A właśnie… Przede wszystkim odciski Alex – mówi Camille. Vasseur aż podskoczył. – Co, odciski Alex? Prawdą jest, że nie zawsze łatwo zrozumieć, o co Camille’owi chodzi. – To chyba normalne – mówi Vasseur – że w pokoju były jej odciski, nie? I trochę zbyt głośno się śmieje. Camille klaszcze w dłonie, w pełni zgadzając się z tym spostrzeżeniem. – W tym właśnie rzecz – mówi, przestając klaskać. – W pokoju prawie ich nie ma! Vasseur czuje, że to pewien problem, ale nie bardzo wie jaki. Camille litościwie spieszy mu z pomocą. – W pokoju Alex znaleźliśmy bardzo niewiele odcisków jej palców, rozumie pan? Naszym zdaniem ktoś chciał usunąć własne ślady i przy tej okazji usunął sporo śladów samej Alex. Nie wszystkie, ale… Niektóre są bardzo znaczące. Na przykład te z klamki przy drzwiach. Klamki, której użyłaby osoba ją odwiedzająca…

Vasseur już tylko rejestruje, zaczyna się w tym wszystkim gubić. – Panie Vasseur, to przecież nielogiczne; osoba, która popełnia samobójstwo, nie usuwa własnych odcisków palców! Słowa i obrazy tłoczą się w głowie Vasseura, przełyka ślinę. – Dlatego uważamy, że w chwili śmierci Alex nie była w pokoju sama. Camille daje mu czas na przyswojenie informacji, lecz sądząc z wyrazu twarzy Vasseura, potrzebna będzie pomoc. – W kwestii odcisków butelka whisky daje nam też wiele do myślenia – zaczyna mentorskim tonem. – Alex wypiła prawie pół litra. Alkohol poważnie wzmaga działanie barbituranów, to pewna śmierć. Tymczasem butelka została starannie wytarta (znaleźliśmy na niej ślady włókien T-shirtu, który leżał na fotelu). A co jeszcze ciekawsze, znajdujące się na niej odciski palców Alex są dosłownie wgniecione, tak jakby ktoś siłą włożył jej butelkę w rękę i zacisnął na niej jej palce. Zapewne post mortem. By wzbudzić w nas przeświadczenie, że samodzielnie ją trzymała. Co pan o tym powie? – …nic nie powiem, niby skąd ja miałbym coś o tym wiedzieć?! – Ależ tak, panie Vasseur! – woła zgorszony Camille. – Powinien pan wiedzieć, bo pan przy tym był! – Nieprawda! Nie było mnie w pokoju! Mówiłem wam już, że wróciłem do domu! Camille przez chwilę milczy, a potem na tyle, na ile pozwala mu wzrost, nachyla się do Vasseura. – Skoro tam pana nie było – pyta spokojnie – to jak wytłumaczy pan fakt, że znaleźliśmy odciski pana palców w pokoju Alex? Vasseura zatyka. Camille wycofuje się na swoje krzesło. – A ponieważ znaleźliśmy pańskie odciski w pokoju, w którym umarła Alex, uważamy, że to pan ją zabił. Głos Vasseura, niczym wędrujący przecinek, więźnie w pół drogi między brzuchem i gardłem. – To niemożliwe! Nie wchodziłem do jej pokoju! A przede wszystkim gdzie niby znaleźliście moje odciski? – Na fiolce z barbituranami, które posłużyły do uśmiercenia pańskiej siostry. Musiał je pan przeoczyć. Zapewne z powodu wzruszenia. Vasseur obraca głową jak kogut, słowa cisną mu się na usta i nagle krzyczy: – Wiem! Widziałem tę fiolkę! Różowe pigułki! Miałem ją w rękach! Przy Alex! Przekaz jest trochę niejasny. Camille marszczy brwi. Vasseur przełyka ślinę, próbuje spokojnie wyłożyć sprawę, ale z powodu napięcia i strachu przychodzi mu to z wielkim trudem. Zamyka oczy, zaciska pięści, bierze głęboki oddech, stara się zebrać myśli. Camille zachęcająco potakuje głową, jakby chciał pomóc mu się wypowiedzieć. – Kiedy widziałem się z Alex… – Tak… – …ostatnim razem… – Kiedy to było? – Nie pamiętam już, trzy tygodnie temu, może miesiąc. – W porządku. – Pokazała mi tę fiolkę! – O! A gdzie to było? – W kawiarni obok mojej pracy. Le Moderne. – Doskonale, panie Vasseur, proszę nam o tym opowiedzieć.

Vasseur odsapnął. Nareszcie będzie mógł to wyjaśnić! Teraz już pójdzie gładko. Wytłumaczy się, to całkiem proste, sami będą musieli przyznać. Ta historia z lekami to głupota. Nie można na czymś takim oprzeć oskarżenia. Stara się nie spieszyć, ale gardło ma zaciśnięte, cedzi słowa: – Jakiś miesiąc temu. Alex powiedziała, że chce się ze mną spotkać. – Chciała pieniędzy? – Nie. – A czego chciała? Vasseur nie wie. Właściwie nie powiedziała, o co jej chodzi, rozmowa trwała krótko. Alex zamówiła kawę, on małe piwo. I właśnie wtedy wyjęła tę fiolkę z lekami. Vasseur zapytał, co to za prochy, tak, przyznaje, że się trochę wkurzył. – Dowiedzieć się, że łyka takie świństwa… – Zdrowie młodszej siostry musiało panu leżeć na sercu… Vasseur udaje, że nie słyszy aluzji, bardzo się stara, bardzo chce się z tego wyplątać. – Sięgnąłem po tę fiolkę, wziąłem ją do ręki! To dlatego są na niej moje odciski! To dziwne, ale policjanci nie wyglądają na przekonanych. Czekają, dosłownie wiszą mu na ustach, jakby miał być jakiś ciąg dalszy, jakby jeszcze nie wszystko powiedział. – Co to były za leki, panie Vasseur? – Nie patrzyłem na nazwę! Otworzyłem fiolkę, zobaczyłem jakieś różowe tabletki, zapytałem, co to jest, to wszystko… Policjanci wyraźnie się odprężyli. Nareszcie widzą sprawę w nowym świetle. – W porządku – mówi Camille. – Teraz już rozumiem. To nie ta sama fiolka. Alex połknęła tabletki niebieskie. – Co to za różnica? – Taka, że to na pewno nie ta sama fiolka. Vasseur znowu zaczyna się gorączkować. Wymachuje palcem, nie, nie, nie, spanikowany powtarza: – Nie uda wam się ten numer, nie przejdzie! Camille wstaje. – Pozwoli pan, że zrobimy podsumowanie. Zaczyna wyliczać na palcach. – Ma pan istotny motyw. Alex pana szantażowała, zdążyła z pana już wydusić dwadzieścia tysięcy euro i, żeby powiodła się jej ta ucieczka za granicę, z pewnością zamierzała zażądać więcej. Ma pan bardzo słabe alibi, okłamał pan żonę w sprawie telefonu, który pan odebrał w domu. Twierdzi pan, że czekał na siostrę w miejscu, w którym nikt pana nie widział. Następnie przyznaje pan, że pojechał pan do hotelu Alex, na potwierdzenie czego mamy zresztą dwóch świadków. Camille milknie, chcąc, by Vasseur uświadomił sobie w pełni powagę problemu. – To niczego nie dowodzi! – Tak więc mamy już motyw, brak alibi oraz obecność na miejscu zbrodni. Jeśli dodać do tego ciężkie obrażenia głowy Alex, usunięcie śladów oraz obecność pańskich odcisków… Robi się tego trochę dużo… – Nie, nie, to absolutnie nie wystarczy! Na próżno jednak gorączkowo wymachuje palcem; w jego niezłomnej pewności siebie zaczyna wyczuwać się pewną rysę. Zapewne z tego właśnie powodu Camille na koniec dodaje: – Na miejscu zbrodni znaleźliśmy również pańskie DNA. Z Vasseura kompletnie uchodzi powietrze.

– Obok łóżka Alex znaleźliśmy włos. Usiłował pan zatrzeć za sobą ślady, lecz zrobił pan to niewystarczająco skutecznie. Camille staje przed Vasseurem. – Czy teraz, panie Vasseur, kiedy mamy również pańskie DNA, to panu wystarczy? Dotąd Thomas Vasseur był bardzo komunikatywny. Słysząc tak postawione przez inspektora Verhoevena oskarżenie, powinien paść jak długi. Tymczasem wcale nie. Policjanci patrzą na niego, niepewni, co robić, ponieważ Vasseur popadł w głębokie zamyślenie, wyłączył się z przesłuchania, duchem jest nieobecny. Wspierając się łokciami o kolana, spazmatycznie składa i rozkłada dłonie. Jego wzrok gorączkowo pomyka po podłodze. Nerwowo stuka stopą. Nim jednak jego stan psychiczny zdąży wzbudzić w policjantach obawy, gwałtownie się podrywa, wlepia nieruchomy wzrok w Camille’a. – Specjalnie to zrobiła… Zdawać by się mogło, że mówi sam do siebie, tymczasem nie, to do policjantów głosem drżącym z emocji kieruje te słowa: – Ona to wszystko wymyśliła, żeby mnie wrobić… To o to chodzi, tak? Gliniarze powinni w tym momencie okazać zdziwienie, tymczasem nie, Louis starannie składa akta, Armand rozgiętym spinaczem pracowicie czyści paznokcie. Pozostaje jeszcze Camille, lecz on, zdecydowany nie interweniować, położył dłonie na blacie biurka i czeka. – Dałem jej w twarz… – mówi Vasseur. Jego głos brzmi bezbarwnie, patrzy na Camille’a, lecz zdaje się mówić sam do siebie. – Wtedy w kawiarni. Wściekłem się, kiedy zobaczyłem te prochy. Alex chciała mnie uspokoić, pogłaskała mnie po głowie, ale zahaczyła pierścionkiem o włosy… Cofając rękę, wyrwała mi kilka… To mnie zabolało, więc bez namysłu trzepnąłem ją w twarz. Moje włosy… – Vasseur otrząsa się z odrętwienia. – To ona od początku do końca to zorganizowała, prawda? Daremnie szuka wsparcia w ich oczach. Cała trójka, Armand, Louis i Camille, po prostu mu się przygląda. – Przecież wiecie, że to ukartowany numer, nie? Najzwyklejsza mistyfikacja, dobrze wiecie! Ta historia z biletem do Zurychu, kupnem walizki, zamówioną taksówką… Chodziło o to, żebyście pomyśleli, że planowała uciec. Że nie miała zamiaru z sobą skończyć! Umawia się ze mną w miejscu, gdzie nikt mnie nie może zobaczyć, rozbija sobie głowę o umywalkę, usuwa swoje odciski palców, zostawia fiolkę z moimi, rzuca mój włos na ziemię… – Obawiam się, panie Vasseur, że trudno będzie to panu udowodnić. Dla nas był pan na miejscu zbrodni, musiał pan sprzątnąć Alex, uderzył ją pan, siłą wlał pan w nią alkohol, a potem zmusił do połknięcia prochów, a potwierdzeniem naszej tezy są pańskie odciski palców oraz DNA. Camille wstaje. – Mam dla pana dobrą i złą wiadomość. Dobra jest taka, że tymczasowe zatrzymanie zostaje uchylone. Zła jest taka, że jest pan aresztowany za morderstwo. Camille uśmiecha się. Vasseur zapada się w krzesło. Unosi jednak głowę. – To nie ja! Wiecie, że to ona, prawda? Wiecie! – Po czym, zwracając się już tylko do Camille’a, przypomina mu: – Sam pan najlepiej wie, że to nie ja! Camille nadal się uśmiecha. – Udowodnił nam pan, że nie stroni od czarnego humoru, więc i ja pozwolę sobie na szczyptę dowcipu. Powiedziałbym, że tym razem to Alex pana wydymała. W głębi pokoju Armand, zatknąwszy za ucho swojego papierosa chałupniczej produkcji, nareszcie wstaje, podchodzi do drzwi i wpuszcza do środka dwóch umundurowanych funkcjonariuszy. Camille, szczerze zakłopotany, kończy:

– Przykro mi, że zatrzymałem pana na tak długo, panie Vasseur. Sam wiem, że dwa dni to bardzo długo. Ale wszystkie te testy i badania porównawcze DNA… Laboratorium jest trochę przeciążone. I w chwili obecnej dwa dni to właściwie minimum.

62

Nie wiedzieć czemu, ale właśnie ten papieros Armanda otworzył mu oczy. Trudno to wytłumaczyć, może dlatego, że taki papieros z odzysku kojarzy się z ubóstwem. To odkrycie jest dla Camille’a takim wstrząsem, że aż zwalnia kroku. Nie ma co do tego najmniejszych wątpliwości, co również trudno wytłumaczyć, jest po prostu pewny, i tyle. Idą korytarzem, Louis, a za nim, jak zwykle przygarbiony, wlecze się Armand w swoich zniszczonych butach, zawsze tych samych, czystych, ale starych i znoszonych. Camille w pośpiechu wraca do swojego gabinetu i drżącą z emocji ręką wypisuje czek na osiemnaście tysięcy euro. Potem zabiera dokumenty i szybkim krokiem rusza dalej korytarzem. Jest bardzo wzruszony; nad uczuciami, jakie w nim wzbudza gest Armanda, zastanowi się później. Staje przed biurkiem kolegi. Kładzie przed nim czek. – To bardzo miłe z twojej strony, Armandzie, sprawiłeś mi autentyczną przyjemność. Z rozdziawionych ust Armanda wypada drewniana wykałaczka, którą właśnie ssał. Armand patrzy na czek. – O nie, Camille – protestuje, prawie obrażony. – Prezent to prezent. Camille uśmiecha się. Zgadza się z nim. Przestępując z nogi na nogę, sięga do swojej torby, wyjmuje zdjęcie przedstawiające autoportret i podaje je Armandowi. – Och, super, Camille – mówi Armand, szczerze uradowany. – Naprawdę super. Le Guen stoi na schodach dwa stopnie poniżej Camille’a. Jest późno, znów się ochłodziło, zapadła przedwczesna zimowa noc. – Dobrze, panowie… – mówi sędzia, podając komisarzowi dłoń. Po czym schodzi stopień niżej i wyciąga rękę do Camille’a. – Inspektorze… Camille ściska mu dłoń. – Pan Vasseur będzie mówił o manipulacji, panie sędzio. Mówi, że „zażąda ustalenia prawdy”. – Tak, zdążyłem się już zorientować – odpowiada sędzia. Przez chwilę zdaje się rozważać to żądanie Vasseura i w końcu się obrusza: – Ach, prawda, prawda… Któż to może wiedzieć, co jest prawdą, a co nie, inspektorze! Dla nas najważniejsza jest nie prawda, tylko sprawiedliwość, czyż nie? Camille z uśmiechem potakuje głową.

Podziękowania

Dziękuję Samuelowi za jego niestrudzoną cierpliwość, Géraldowi za jego światłe uwagi w trakcie lektury, Joëlle za jej rady w kwestiach medycznych i Cathy, mojej kochanej sponsorce. Całemu zespołowi wydawnictwa Albin Michel. Oraz, co całkiem oczywiste, dziękuję Pascaline. Jak zawsze wiele zawdzięczam licznym innym autorom. By wyliczyć ich w porządku alfabetycznym, są nimi Louis Aragon, Marcel Aymé, Roland Barthes, Pierre Bost, Fiodor Dostojewski, Cynthia Fleury, John Harvey, Antonio Muñoz Molina, Borys Pasternak, Maurice Pons, Marcel Proust i kilku innych. Pewne zapożyczenia w tej książce są wyrazem mojej głębokiej dla nich wdzięczności.

[1] RAID (Recherche, Assistance, Intervention, Dissuasion – Poszukiwanie, Wsparcie, Interwencja, Zapobieganie) – francuska jednostka antyterrorystyczna (wszystkie przypisy pochodzą od tłumaczki). [2] Leroy – nazwisko, le roi – król, oba wymawiane identycznie. [3] Reinette – królewna. [4] Reine – królowa.