CB radio i PMR

CB-radio i PMR Jesteś początkujący, lub dopiero chcesz założyć CB . Poniżej znaj dziesz szczegółowe wskazówki co zrobić, gdzie się udać, aby założy ć i pracować na radiu CB. CB-Radio to radio, z którego może korzystać każdy. Legalnie korzystać można z 40 tzw. kanałów, czyli 40 szczegółowo określonych częstotliwości, zawierających się w granicach od 26,960 do 27,400 MHz (tzw. podstawowa czter dziestka). Do rozmów na dowolne tematy służą prawie wszystkie kanały, 28 - kanał wywoławczy 19 - kanał drogowy (kierowcy informują się o sytuacji poanującej na drogach itp.), kiedyś kanał 9 był kanałem ratunkowym, stacjonowały na nim sztaby i inne służby ratownicze, w razie potrzeby można było wezwać tam pomoc. W celu włączenia sie do rozmowy na jakimś kanale należy powied zieć słowo "break", najczęsciej ktoś nas usłyszy i wpuści na kanał. PMR-(z ang. Private Mobile Radio) - pasmo częstotliwości w zakresie 446 MHz (stąd znane również pod nazwa PMR 446) na którym można prowadzić bezpłatną dwustronną foniczną łączność radiową. WAŻNE! W łącznościach radiowych amatorskich (CB i krótkofalarstwo) a nawet komercyjnych dyspozytorskich (TAXI) nie używa się zwrotów pan/pani tylko kolega/koleżanka.

Prawdziwy boom na CB w Polsce przypadł w latach 1990...96, kiedy to dużą część budynków mieszkalnych zdobiły

charakterystyczne anteny, w eterze trudno było znaleść wolny kanał by z kims porozmawiać, zwłaszcza wieczorami, wtedy na CB przypada szczyt. Obecnie jest już znacznie mniej aktywnych użytkowników jednak ci którzy wytrwali, raczej regularnie sie odzywają na paśmie. Dominują mężczyźni (przynajmniej 90% użytkowników CB) większosc młodzi ludzie, 17-25 lat. Zasięg łączności w przypadku używania anten dachowych przez o bie stacje za pomocą najprostszego nawet radia z podstawową czterdziestką i mocą 4 W wynosi ok 50-80 km. Zależy to od wysokości zainstalowanych anten, ich zestrojenia (SWR), odpowiedniej głośnej i wyrównanej tonacyjnie modulacji,czułości i selektywności odbiornika oraz poziomu zakłóceń. Podany zasięg dotyczy łączności na fali bezpośredniej kiedy to teoretycznie anteny powinny się widzieć, w paśmie CB i wogóle na falach krótkich występuje tzw. Zasięg PMR 446 Generalnie zasięg zależy od mocy nadajnika i konfiguracji otoczenia. Moc urządzenia PMR 446 zgodnie z przepisami nie może przekraczać 500 mW. Dla porównania, moc domowego telefonu bezprzewodowego wynosi 10 mW.

Konfiguracja otoczenia - Zasięg w km Między szczytami gór, otwarta przestrzeń 10 km Idealne warunki (np.jeziora) 5-6 km Odkryty teren (pola, łąki) 4-5 km Rzadka i niska zabudowa 2-3 km Teren zurbanizowany Do 2 km propagacja, są to odbicia fali od jonosfery zależne od pory dnia,

aktywności słońca które umożliwiają przeprowadzanie łączności dalekiego zasięgu mierzonego w tys km, ze stacjami zagranicznymi ,nawet z innych kontynentów. tzw. łączności DX. Wielu ludzi się fascynuje właśnie tymi łącznościami zrzeszają się oni w kluby z reguły używają jakiegoś umownego kanału (tzw. monitor klubowy). organizują czasem spotkania, itp. Jako potwierdzenie takich łączności stosuje się specjalne kartki wysyłane pocztą (karty QSL) łączności te są prowadzone w języku angielskim, w zasadzie wystarczy znać tylko podstawy by moc sie porozumiec z zagraniczną stacją. często podwyższone warunki propagacyjne utrudniają łączność lokalną, co jest rzeczą normalną na CB zależnie od aktywności słonca, najczęsciej pod wieczór zapada cisza i wtedy włączamy nasze radyjka;-),choć często są okresy, gdy warunki propagacyjne nie podnoszą się całymi dniami. Rodzaje emisji. W łącznościach radiowych używa się kilka rodzajów emisji, które się nieco od siebie różnią : AM (modulacja amplitudy) najbardziej popularna modulacja, stosowana w Polsce (i innych krajach tez) , obowiązuje na podstawowej czrterdziestce, ponieważ praktycznie wszystkie radia CB mają ten rodzaj modulacji; moga mieć też inne, ale zawsze mają AM. (bywają i takie bez AM, jednak są to radiotelefony sprowadzane z krajów gdzie AM nie obowiązuje i są u nas rzadkością) FM (modulacja częstotliwości) bardziej odporna na zakłócenia, lecz o nieco mniejszym zasięgu od AMdobra do łączności ze stacjami które maja w miarę silny sygnał wówczas często jakość łączności jest lepsza niż w AM, idealna do wszelkich łączności cyfrowych (pakiet radio itp.) stosowana także we wszystkich pasmach łączności prócz pasma lotniczego. Wszystkie służby profesjonalne, radiofonia programowa na UKF,fonia telewizji naziemnej, wszelkiego typu telefony bezprzewodowe i inne używające fal radiowych,urządzenia łączności na pasmo inne

niż CB , wszystkie one pracują w FM. SSB (modulacja jednowstęgowa) o ile AM składa się z dwóch wstęg bocznych oraz fali nośnej o tyle SSB jest tylko jedną wstęgą boczną (USB-górna wstęga,LSB-dolna) z wytłumioną falą nośną, więc nadajnik pracuje tylko wtedy,gdy mówimy coś do mikrofonu. Jest to emisja o największym zasięgu, obowiązuje we wspomnianych wyżej łącznościach DX, (choc na AM/FM też są one możliwe), także na fali przyziemnej osiaga się wyraźnie większe zasięgi łączności. Ze względu na jej właściwości konieczne jest dokładne dostrojenie się do korespondenta, do czego służy specjalne pokrętło. Emjsję tą posiadają bardziej rozbudowane radia CB. Większość prostych radii CB ma niezbyt głośną modulację przy uzyciu oryginalnego mikrofonu, co ujemnie wpływa na zasięg łączności i utrudnia odbiór w przypadku dalekich stacji, poleca się wtedy jego wymianę lub zainstalowanie płytki wzmocnienia, czy też podkręcenie poziomu modulacji w radiu Jeżeli problemem są zakłócenia: Jeżeli drogi czytelniku po przeczytaniu tego tekstu założysz sobie radyjko, i przyjdzie do Ciebie sasiad stwierdzając że słyszy cię w telewizorze,radiu, czy też innym urządzeniu to wiedz że nie zawsze wina leży po stronie twojego radia, i ze istnieje szereg sposobów na zmniejszenie lub wyelimino wanie takich zakłóceń. co możesz zrobić u siebie: 1) zacząć używać emisji FM zamiast AM 2) zainstalować tzw. skrót mocy, czyli płynną regulacje mocy w.cz. 3) antenę dachową powinieneś zainstalować jak najwyżej, przynajmniej ponad antenami TV; sprawdzic ew. skorygować jej zestrojenie 4) użyć filtru dolnoprzepustowego co można poradzić sąsiadowi: (o ile jest to człowiek kontaktowy)

1) jeżeli używa siatkowej anteny szerokopasmowej TV(jeszcze na dodatek ze wzmacniaczem;), wymianę jej na wąskopasmową ante nę kierunkową, np typu yagi lub inną przy której nie będą występowały zakłócenia 2) zastotsowania filtru górnoprzepustowego Wiekszość telewizorów strarszej generacji jest o wiele bardziej po datna na zakłócenia, niż te współczesne ,renomowanych firm. inne rodzaje zakłóceń to szumy, trzaski w radiu powodowane rozmaitymi przyczynami, linie wysokiego napięcia,iskrzące siliki, czasem komputery i niesprawne urządzenia elektroniczne ,ich redukcji slużą filtry w radiu CB, np przelacznik NB\ANL, pokrętło RF-gain

Jeżeli problemem jest brak zgody administracji na zainstalowanie anteny CB na dachu budynku ,najczęsciej bloku(nie dotyczy budynków indywidualnych); Do poprawnego działania radia CB potrzebna jest odpowiednia antena, zainstalowana na odpowiedniej wysokości, im wyżej tym lepsze osiągi i mniej zakłóceń; nie zaleca się montażu anten dachowych na balkonach; zasięg będzie mocno ograniczony i prawie na pewno antena sie nie zestroi, przez co będą występowały zakłócenia u sąsiadów... Jeśli administrator odmówi zgody na instalacje/nakaże deinstalacje już zamontowanej anteny, to czyni to bezpodstawnie, i bezprawnie,ale: antena musi być zainstalowana solidnie (jej mocowanie,maszt) w sposób nie zagrażający uszkodzeniu w razie silnego wiatru, nie może być uszkodzone pokrycie dachu; wszelkie otwory w papie, pod maszt, odciągi.. należy zalać gorącym lepikiem. tak samo jak na zainstalowanie anteny TV nie jest potrzebna zgoda administracji, tak też jest w przypadku anten CB

Jak zestroić anenę CB: należy mieć reflektometr ,czyli SWRmiarkę (można od kogoś pożyczyc), do strojenia używa się

kanałów 1 ; 19 i 40 opiszę to na przykładzie popularnego miernika SWR K 145 Przełącznik PWR/SWR ustawić na SWR, drugi przełącznik FWD/ REF na FWD ustawić radio na kanał środkowy (19,20) , wcisnąć przycisk nadawania i ustawić pokrętłem kalibracji na SWRmiarce wskazówke do napisu set czyli do konca skali, ale nie tak aby wskasowka sie opierala o scianke. przełączyć przełącznik na REF i odczytać wartość SWR, powinien być jak najmniejszy, czynność powtórzyc na kanałach 1 i 40, jeżeli SWR będzie miał większą wartość na 1 kanale niż na 40 to antene nalezy wydłużyc (najczęsciej tuleją przy podstawie), jeżeli na 1 kanale SWR będzie mniejszy niż na 40, należy skrócic antene aż do uzyskania równej wartosci na kanale 1 i 40 i mniejszej na 19 , np SWR=1,5 na 1 i 40 k, i SWR=1,2 na 19 k. (bardziej rozbudowane radiotelefony np. Alan 87 mają wbudowany reflektometr). Należy wiedzieć że fabryczne anteny CB zamontowane ściśle wg. instrukcji, z reguły nie wymagają strojenia, najwyżej minimalnego dostrojenia. Radio CB należałoby zarejestrować w Urzędzie Regulacji Teleko munikacji i Poczty (URTiP), zwłaszcza jeśli ma być używane w samochodzie. Rejestracja odbywa się na poczekaniu, i jest z tym podobnie jak z rejestracją zwykłych odbiorników radiowych i TV wówczas powinno posiadać ono świadectwo homologacji.

Częstotliwości kanałów CB : kanał 1 2 3 4 5

częstotliwość (MHz) 26.960 26.970 26.980 27.000 27.210

kanał 21 22 23 24 25

częstotliwość (MHz) 27.210 27.220 27.250 27.230 27.240

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

27.020 27.030 27.050 27.060 27.070 27.080 27.100 27.110 27.120 27.130 27.150 27.160 27.170 27.180 27.200

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

27.260 27.270 27.280 27.290 27.300 27.310 27.320 27.330 27.340 27.350 27.360 27.370 27.380 27.390 27.400

Częstotliwości kanałów PMR : kanał 1 2 3 4

częstotliwość (MHz) 446.00625 446.01875 446.03125 446.04375

kanał częstotliwość (MHz) 5 446.05625 6 446.06875 7 446.08125 8 446.09375

Odstęp międzykanałowy wynosi 10 KHz dla CB i 12,5 KHz dla PMR. Częstotliwości 26.990;27.040;27.090;27.140;27.190 to dziury pomiedzykanałowe, na tych częstotliwościach pracują niektóre alarmy, zdalne sterowania,radiowe urządzenia przeznaczone do podsłuchu dziecinnego pokoju, niektóre myszki i klawiatury bezprzewodowe i inne urządzenia. Mogą być wykorzystane jako dodatkowe kanały do rozmów, po zainstalowaniu w radiu przełącznika +10 KHz Na zachodzie i w niektorych krajach europejskich przyjęto standart `5` tzn że częstotliwosci kanałów konczą sie na 5

np 39 kanał będzie 27.395 zamiast 27.390, dlatego radia sprowadzone z zagranicy nalezy przestroić w `0`.

Podstawowy sprzęt CB-Radio to: Radiotelefon , czyli urządzenie nadawczoodbiorcze, służące do nawiązywania kontaktów z innymi stacjami. Wyróżnia się 3 rodzaje radiotelefonów: - bazowe: najdroższe, lecz najlepsze, służące do wykorzystywania tylko i wyłącznie w budynkach; wymagają zasilania bezpośrednio z sieci (220V), przeważnie dużych rozmiarów, - samochodowe lub przewoźne: najczęściej wykorzystywane (w Polsce stanowią ok. 90% wszystkich radiotelefonów CB) jako bazowe, czyli w budynkach, choć przeznaczone są do samochodów. Wymagają zasilania z zasilacza o wartości 13,8 V (można stosować zasilanie z prostowników lub akumulatorów, jednak należy przy tym pamiętać, iż wartość napięcia powinna być w granicach od 12 do 14 V, oraz o tym, że standardowe samochodowe CB-Radio pobiera - przy nadawaniu prąd o wartości około 3A !!!), ręczne lub noszone, wykorzystywane przeważnie w terenie, gdzie nie ma możliwości korzystania z zasilacza. Posiada własne akumulatory oraz antenę - całość jako jedno urządzenie. Ze standardową anteną jego zasięg przy 4W to około 10 km, czyli najmniejszy z wszystkich rodzajów radiotelefonów CB.

Antena od której zależy nasz zasięg. Możliwe jest podłączenie każdego z w/w radiotelefonów do każdej z poniższych anten, czyli nawet radia ręcznego z anteną bazową. Podstawowe rodzaje anten: - bazowe, o długości około 5 6 metrów, przy mocy radiotelefonu 4 W zasięg naszej stacji

wyniesie około 50 km, - balkonowe, o długości około 1,5 2,5 metra, przy mocy radiotelefonu 4 W dają zasięg około 25 km, - samochodowe, o długości około 1 3 metrów, przy mocy radiotelefonu 4 W dają zasięg około 10 20 km, -

do radiotelefonów ręcznych, metalowe (teleskopowe o dł. do około 1,5 m, przy mocy radiotelefonu 4 W dają zasięg około 15 20 km) oraz helikalne zwane (gumowymi, o długości kilkunastu centymetrów, przy mocy radiotelefonu 4 W dają zasięg około 10 km). Zasilacz służący do zasilania radiotelefonów samochodowych, lub ewentualnie ręcznych. Na wyjściu posiada napięcie około 13,8 V. Produkuje się zasilacze o różnych prądach maksymalnych. Jaki zasilacz będziemy potrzebować zależy już od tego, jakie radio samochodowe lub ręczne kupimy. Jeżeli będzie to radio z mocą wyjściową 4 W, wystarczy zasilacz do 3 A. Przewód antenowy służący do połączenia radiotelefonu z anteną (nie dotyczy radiotel efonów ręcznych). Produkuje się przewody o różnej średnicy przekroju. Antenowy przewód koncentryczny o impedancji falowej= 50 ohm, np. popularny RG-58 (cienki) i RG-213 (gruby), nie zaleca się używania przewodów koncentrycznych od anten TV impedancja to 75 ohm.

Nie trzeba zezwolenia! Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 24 października 2005 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczo-odbiorczych, które mogą być używane bez pozwolenia (Dz.U.Nr 230, poz. 1955), nie wymaga pozwolenia

radiowego używanie na terytorium Polski urządzeń CB wyłącznie w zakresie częstotliwości 26,96...27,41MHz pracujących z mocą wyjściową nadajnika do 4W dla FM i AM, oraz z mocą 12W dla SSB. Nie wymaga uzyskania pozwolenia radiowego używanie radiowych urządzeń nadawczo-odbiorczych typu PMR 446, przeznaczonych do używania wyłącznie w zakresie częstotliwości 446,0 - 446,1 MHz w ośmiu kanałach radiowych z odstępem 12,5 kHz, gdzie najniższa częstotliwość fali nośnej wynosi 446,00625 MHz, pracujących z zastępczą mocą promieniowaną nadajnika (e.r.p.) nieprzekraczającą 500 mW, wyposażonych tylko w antenę zintegrowaną i spełniających wymagania określone w normach przenoszących normę ETSI EN 300 296-2.

Zapraszamy do grona użytkowników CB-radio i PMR!