Emigracja do Szkocji - Agnieszka Iycka full

© Copyright for Polish edition by ZloteMysli.pl Data: 15.05.2008 Tytuł: Emigracja do Szkocji Autor: Agnieszka Iżycka Wydanie II ISBN: 978-83-7582-603-6 Projekt okładki: Marzena Osuchowicz Korekta: Sylwia Fortuna Skład: Anna Grabka Internetowe Wydawnictwo Złote Myśli Sp. z o. o. ul. Daszyńskiego 5 44-100 Gliwice WWW: www.ZloteMysli.pl EMAIL: [email protected] Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.

SPIS TREŚCI Przedmowa .......................................................................5 Odrębność narodu szkockiego.................................................7 ,,Nie utożsamiajcie NAS z Anglią i Anglikami!!!”........................7 Życie w dwóch kręgach kulturowych, czyli polska emigracja.........10 Glasgow – Edynburg............................................................16 Podobieństwa i kontrasty głównych miast Szkocji.......................16 Glasgow szkockim ośrodkiem przemysłu..................................16 W fabryce ciast................................................................17 Edynburg ośrodkiem turystycznym.........................................17 S.E.C.C przynoszące sławę Glasgow.......................................18 Kwestia bezpieczeństwa.....................................................19 Uniwersytety godne polecenia..............................................20 Różnice w kosztach życia....................................................21 Transport.........................................................................23 Linie lotnicze .................................................................24 Przewozy Autokarowe........................................................26 Podróż własnym autem......................................................27 Promy...........................................................................30 Zakwaterowanie................................................................31 Zasady wynajmu..............................................................31 Agencje mieszkaniowe.......................................................33 Mieszkanie socjalne..........................................................35 Council Tax....................................................................37 Czynności urzędowe...........................................................40 NIN..............................................................................41 WRS.............................................................................43 Konto w banku................................................................45 GP...............................................................................47 KARTA CIS4 – SAMOZATRUDNIENIE..........................................48 Karta CSCS. Znajomość przepisów BHP....................................49 System edukacji w Szkocji....................................................52 Edukacja obowiązkowa......................................................52 ODDZIAŁY KLASOWE..........................................................55 Przerwa na lunch.............................................................57 Kadra nauczycielska..........................................................57 Rodzice w życiu szkoły.......................................................59 Dzieci obcego pochodzenia..................................................59 16 lat i dalsze perspektywy.................................................60 Nauka języka angielskiego...................................................61 Jak skutecznie szukać pracy?................................................64 Pierwsza wizyta w Job Centre..............................................67 Zmagania z wypełnianiem aplikacji........................................71

Wzór aplikacji na opiekuna.................................................73 Rządowa pomoc socjalna.....................................................79 Child Benefit..................................................................79 Housing Benefit...............................................................80 Council Tax Benefit...........................................................81 Working Tax Credit...........................................................82 Jobseeker’s Allowance.......................................................82 Dofinansowanie dla osób studiujących....................................83 Własna firma w Szkocji........................................................85 Zakup „czterech kółek” w Szkocji..........................................91 Gdzie kupić auto?.............................................................93 Jakie czynności należy wykonać po zakupie?.............................98 Formy opłacania ubezpieczenia............................................99 Rodzaje ubezpieczeń.........................................................99 Podatek drogowy (Road Tax)..............................................100 PRAWO JAZDY – jak je uzyskać?...........................................103 Biblioteki.......................................................................104 Bezpieczeństwo...............................................................111 Przesyłanie pieniędzy........................................................113 Turystyka.......................................................................116 Chatelherault Country Park. Ukryta rezydencja księcia Hamilton.. .118 Strathclyde Country Park...................................................120 Amazonia.....................................................................122 Loch Lomond największym jeziorem w Szkocji.........................123 Old Town Jail – muzeum więziennictwa w Stirling.....................125 Muzeum lotnictwa...........................................................126 Podwodny świat.............................................................127 The Falkirk Wheel...........................................................127 Polish Memorial Garden....................................................130 Zamki, zamczyska, opactwa...............................................131 Stirling jako dawna stolica Szkocji.......................................137 GLASGOW lub Green Area..................................................138 Edynburg stolicą Szkocji....................................................140 Ważne adresy i numery telefonów - dodatek...........................142

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Przedmowa

●

str. 5

PRZEDMOWA „Emigracja do Szkocji” jest pakietem informacyjnym,

który został

przeze mnie stworzony na potrzeby osób zmagających się z niezliczoną liczbą pytań, na które można doszukać się jedynie zdawkowych odpowiedzi.

Moja praca jest skierowana do każdego, kto zamierza wyemigrować do Szkocji w celach zarobkowych i nie tylko. Do grona odbiorców zaliczam też pulę Polonii, która już stawia pierwsze kroki podczas pobytu za granicą. Niniejszy pakiet informacyjny ma na celu uświadomienie Polaków nt. realiów życia, z którymi przyjdzie im się zmagać po przybyciu na północ UK. Główne kwestie, które staram się poruszyć odnoszą się do informacji i zasad dotyczących takich spraw, jak wynajęcie mieszkania, poprzez szeroką gamę wiadomości przybliżających znalezienie pracy, umiejętne poradzenie sobie z formalnościami, a także zakup auta i nawet przesłanie pieniędzy do Polski. Poruszam kwestię zjawiska zwanego aklimatyzacją, w której chcę pomóc za pośrednictwem tegoż poradnika. W tymże pakiecie odnajdą Państwo unikatowe wzory dokumentów, których nigdzie nie opublikowano. Niech efekt mojej pracy przyczyni się dla wielu do lepszego, łatwiejszego i bardziej umiejętnego pokierowania swoim losem w Szkocji. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Przedmowa

●

str. 6

Mam nadzieję, Drodzy Odbiorcy, że znajdziecie w tym vademecum wszystkie odpowiedzi na pytania, które dręczą przyszłego emigranta. Pozostaje mi życzyć jedynie udanej lektury i pogratulować zajrzenia do mojego poradnika, gdyż to oznacza, że jesteś już prawie zdecydowany na wyjazd... Niech informacje ujęte w tej pozycji rozjaśnią drogę, którą masz zamiar kroczyć..., Oby Twój pobyt w Szkocji, Drogi Czytelniku, był pasmem przygód,

niezapomnianych

wrażeń,

czasem

nawiązywania

wielu

przyjemnych znajomości, a także sukcesywnego opanowywania tajników języka angielskiego i powiększania zasobów własnej kieszeni. Z wyrazami szacunku dla Czytelników. Autorka poradnika Agnieszka Iżycka

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Odrębność narodu szkockiego

●

str. 7

ODRĘBNOŚĆ NARODU SZKOCKIEGO

,,Nie utożsamiajcie NAS z Anglią i Anglikami!!!”

,,Nie utożsamiajcie NAS z Anglikami” – wielokrotnie usłyszałam te słowa. ,,Dlaczego?” – odpowiedź była jednoznaczna. ,,To jest inny kraj... Dzieli nas różnica kulturowa i etniczna." Naród szkocki nie przyzna się do obywatelstwa angielskiego. Da jednak dowód bycia obywatelem UK. Sport, który cenią ponad życie to piłka nożna. Barwa zielona przypisana jest do dobrze znanego nawet w Polsce klubu Celtic, w którym gra dwóch polskich futbolistów. Niebieski kolor zaś kojarzy się z reprezentacją Rangersów – ich odwiecznego przeciwnika. Pikanterii tej rywalizacji dodaje fakt, iż fanów obu zespołów dzieli również kwestia religii. Katolicy – protestanci. Celtic – Rangers. Dla wielu z nas Wielka Brytania to: Anglia, Szkocja i Walia tworzące Zjednoczone Królestwo. Historia jest i w tym przypadku kolejnym dowodem na uprzedzenia jednego narodu wobec drugiego, przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka ,,Nie utożsamiajcie NAS z Anglią i Anglikami!!!”

●

str. 8

Klimat także daje się łatwo zweryfikować, gdyż w Anglii jest zdecydowanie cieplej. Szkocję zaś cechuje klimat górsko-morski. Czyżby to miało świadczyć o tym, że Anglicy będą z natury ludźmi cieplejszymi? Trudno jest mi poddać ocenie oba narody, ale różnią się praktycznie we wszystkim. Proponuję nie przerywać im tworzenia łańcucha tradycji, nad którym pracują od lat, wieków, pokoleń. Niech temu, co dana zbiorowość wyróżnia jako szczególnie ważne i warte zachowania obecnie i w przyszłości świeci odmienne dla Anglii oraz Szkocji światełko w tunelu... Obecnie obowiązującym ustrojem w Szkocji jest demokracja, a władzę wykonawczą sprawuje rząd z siedzibą w Londynie. Ludność Szkocji wynosi w chwili obecnej 5 milionów. Stolicą jest wspomniany Edynburg, a największym miastem jest Glasgow liczące 600 tys. mieszkańców. Poza w/w miastami warto też pamiętać o słynnym Aberdeen, Dundee, Inverness oraz Perth. Polonia lokalizuje się nie tylko w tych miastach, ale coraz częściej napotyka się na rodaków, którzy wybierają miejscowości mniejsze od głównych miast, jak choćby nawet słynne Falkirk, Livingstone, Stirling, Est Kilbride, Greenock, a także miejscowości leżące u podnóża większych miast typu Paisley, Dumbarton (Glasgow) czy nawet Dunfermline, Kirkcaldy (Edynburg) i inne. Przekrój wiekowy na podstawie dokonanych badań wskazuje, że większość Polaków, którzy decydują się na stałą emigrację mieści się w przedziale wiekowym pomiędzy 25 a 35. rokiem życia. Nie brakuje jednak licznej grupy ludzi w wieku lat 20-25, którzy zacieśniają krąg grona decydujących się tutaj studiować. Granicę powyżej 35 roku tworzą Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka ,,Nie utożsamiajcie NAS z Anglią i Anglikami!!!”

●

str. 9

ludzie zainteresowani raczej kwestią zarobkową, a co za tym idzie tymczasową emigrację. Często pozostawieni w Polsce bliżsi członkowie rodziny, jak żony, dzieci, rodzice są dla nich powodem do powrotu w momencie zarobienia odpowiednio zakładanej sumy. Wszyscy jednak jednoznacznie oświadczają, że powodem przyjazdu do Szkocji był cel głównie zarobkowy, który deklaruje 75% osób, pozostałe 25% określa jako powód zdobywanie dodatkowych umiejętności, pogłębienie znajomości języka angielskiego, a także chęć studiowania na wyższych uczelniach.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Życie w dwóch kręgach kulturowych, czyli polska emigracja

● str. 10

ŻYCIE W DWÓCH KRĘGACH KULTUROWYCH, CZYLI POLSKA EMIGRACJA Władysław Kopaliński hasło ,,emigracja” określa jako wychodźstwo osób, które przesiedliły się do obcego kraju. Niewątpliwie pochodzące z jęz.

łac.

,,emigratio”

to

wyprowadzenie

się,

a

pochodne

jemu ,,emigrare” to wyruszanie, wynoszenie się. Zjawisko, o którym mowa to szeroko pojęty fenomen. Swoim zasięgiem obejmuje społeczeństwo różnego pokroju wiekowego, które na przestrzeni wieków poddawane było z wielu względów nowym falom ucieczek. Przyczyn emigracji można wyliczyć mnóstwo. Najpopularniejszą jednak stała się niedola własnego losu w kraju, z którego pochodzi ów emigrant. Brak środków do życia, nieudolność sił rządzących sprawiła, że zjawisko emigracji znacznie się nasiliło na przestrzeni kilku ostatnich wieków. Już w XVIII wieku

wielki polski bohater narodowy,

Tadeusz Kościuszko walczył o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Jednakże o emigracji na skalę masową możemy mówić od początków poprzedniego wieku. Najpierw pierwsza, a potem druga Wojna Światowa spowodowały wielomilionowe migracje ludności zarówno zmilitaryzowanej, jak i cywilnej. Celami emigrantów stawały się państwa, gdzie nie hamowano rozwoju jednostki, gdzie dawano szanse rozwoju i poczucie bezpieczeństwa. W przypadku Polski powojennej kolejnym czynnikiem skłaniającym ludzi do opuszczenia ojczyzny stał się system polityczny, a raczej implikacje, jakie niósł ze sobą. Pod uwagę w niniejszej rozprawie staram się brać jedynie kraje, do których uchodźstwo Polaków wyrażone było setkami tysięcy, a nawet milionami ludzi.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Życie w dwóch kręgach kulturowych, czyli polska emigracja

● str. 11

Nieodzowną częścią losu emigranta jest utożsamianie się z nową kulturą, w której przyjdzie mu żyć. Jako całokształt dorobku materialnego i duchowego danego narodu owa kultura ma wówczas dwa kręgi. Jednym z jej elementów staje się dziedzictwo, z którym byliśmy utożsamiani od dnia narodzin, tzw. kultura narodowościowa, a kolejnym nowe normy zachowania, wśród których przyszło nam żyć. Kultura jest genialnym narzędziem komunikacji międzyludzkiej. Na ile zatem jesteśmy w stanie zachować to, co wynieśliśmy z własnej ojczyzny? Zaabsorbowani poprawą swojego losu, polepszeniem warunków bytowych decydujemy się świadomie lub mniej świadomie na swoistego rodzaju asymilację, którą uważa się za czynnik dobrobytu. W tym momencie rodzi się pytanie. Czy świadome wdrażanie przejawów własnej obyczajowości na obcym terenie, w innej kulturze ma szansę przetrwania? Polonia, której jesteśmy tylko szczątkowym elementem znajduje się w czołówce największych fal emigracji światowej – emigracji polskiej. Liczebność diaspory polskiej szacuje się obecnie na blisko 16 milionów. Największą grupę stanowi Polonia amerykańska, za którą znajduje się europejska. Polska emigracja, gównie zarobkowa znacznie nasiliła się po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Czy zapominamy o swoich korzeniach, rodzimych tradycjach, tożsamości narodowej? Czy kraje, do których zmierzamy stwarzają nam możliwości kultywowania własnego dziedzictwa narodowego? Przynależność do kraju osiedlenia bez zatracenia świadomości własnej rodzimej tożsamości zdaje się być koniecznością, obowiązkiem, który powinniśmy spełniać w nowych okolicznościach, ale jednocześnie wyrażać szacunek i zrozumienie względem tego, co zrodzone zostało na terenie, do którego przybyliśmy. Każde państwo na przestrzeni wieków Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Życie w dwóch kręgach kulturowych, czyli polska emigracja

● str. 12

budowało własne tradycje, których celem jest przetrwanie, a my jako nowa etnicznie społeczność powinniśmy akceptować to, z czym przyjdzie nam się zetknąć. Nie jesteśmy tubylcami, ale Polonią, której kultura przyszła z nami i za nami. Przejawy jej daje się łatwo zaobserwować poprzez powstawanie ośrodków kultury polskiej, w których potomkowie polskiej emigracji mogą uczyć się języka polskiego i poznawać dorobek materialny, duchowy swoich przodków. Nieodzownym elementem stają się instytucje będące formami życia zbiorowego, jak choćby kościoły, w których mamy szansę zetknąć się w modlitwie wygłaszanej w ojczystym języku. Istota Polskiej Misji Katolickiej tkwi w jakże głęboko rozumianych słowach: "Być misjonarzami znaczy pochylić się jak dobry Samarytanin nad potrzebami wszystkich, zwłaszcza najuboższych i najbardziej potrzebujących, ponieważ kto kocha sercem Chrystusa, nie zabiega o własną korzyść, ale jedynie o chwałę Ojca i dobro bliźniego. W tym tkwi tajemnica apostolskiej owocnej działalności misyjnej, przekraczającej granice, obejmującej kultury, narody i docierającej do najdalszych zakątków świata." Z orędzia Ojca Świętego Benedykta XVI na Niedzielę Misyjną 2006 r. Tak więc poza wspomnianymi instytucjami jasno i klarownie wyrażona zdaje się być polskość budowana przez podążających za nami księży katolickich. Jest to, jak łatwo zauważyć jeden z

powodów kultywo-

wania rodzimych tradycji, bowiem instytucja, jaką jest Kościół skupia ogromną masę emigrantów w tym samym miejscu.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Życie w dwóch kręgach kulturowych, czyli polska emigracja

● str. 13

Kultywowanie własnej, rodzimej tożsamości na obczyźnie nie nastręcza nam w dzisiejszej dobie większych kłopotów, a to za sprawą środków masowego przekazu, jakimi są radio, telewizja, prasa, Internet. W dobie szybkiego rozwoju technologicznego jesteśmy w stanie łączyć się w kilka sekund z pozostawionym światem, z którego podjęliśmy decyzję o ,,ucieczce”. Tęsknota za tym, co pozostawiliśmy sprawia, że tworzenie ,,Małej Polski” przychodzi nam z łatwością. Rozwój wspomnianych instytucji, nauka ojczystego języka, spotkania zbiorowe w kościele, koncerty,spektakle, prasa, media, a wszystko w języku polskim. Tutaj rodzi się kolejne pytanie. Na ile, mając podaną polskość na tacy jesteśmy w stanie poznać i zaakceptować tożsamość narodową kraju, do którego przybyliśmy? Czy w dobie takiego postępu emigracyjnej fali w stronę bogatej, zachodniej Europy pamiętamy, że jesteśmy gośćmi? Ile wiemy o narodzie, kraju, w którym nastąpił kres naszej wędrówki emigracyjnej? A może jest też tak, że wchodząc w związki staramy się kultywować dwa kręgi tożsamości narodowej jednocześnie? Polonia – rozsiana po całym świecie od wieków, w różnoraki sposób starała się zaznaczać w ośrodkach i skupiskach polonijnych swoją przynależność poprzez szeroko rozumiany patriotyzm, którym kierowali się głównie nasi przodkowie. Młoda fala mimo podobieństw, które łączą ją ze starą falą działa na zupełnie innych płaszczyznach. Asymilacja względem nowej ojczyzny ogranicza się raczej do części drobnicowej

codziennego

życia.

Jest

składnikiem

kultywowania

własnych tradycji w różnoraki sposób, począwszy od używania języka ojczystego w kręgach osób znających go, aż do brania czynnego udziału w życiu rozwijającej się Polonii. Poza kręgiem własnej kultury, w którym żyjemy otacza nas krąg znacznie większy, a mianowicie ten obcy, nieznany, trudny do opanowania ze względu na różnice, jakie daje się zauważyć na płaszczyźnie nie tylko językowej, ale także rasowej, a co za tym idzie również wyznaniowej. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Życie w dwóch kręgach kulturowych, czyli polska emigracja

● str. 14

Trudno jest pogodzić życie w dwóch odrębnych kręgach kulturowych. A jednak jako Polonia przodujemy w rankingach emigracyjnych, z których wynika, że jesteśmy gotowi w pełni zaaklimatyzować się na obcym terenie. Nie straszne są Polakom nowe wyzwania, zjawiska, z którymi często przychodzi toczyć walkę. Umiejętnie radzimy sobie jako naród w traumatyzujących sytuacjach życia codziennego. Jesteśmy w stanie zaakceptować otaczającą rzeczywistość. Wydajemy własne owoce, które są obce krajom i obywatelom naszego zamieszkania. Powodują pewien niepokój, brak ładu, który daje się zaobserwować po zachowaniu mieszkańców naszego emigracyjnego celu. Niewątpliwie godną uwagi jest kwestia więzi społecznej, która łączy na obczyźnie naród zamykając go względem asymilacji. Wspomniane ośrodki polskości, instytucje, media pozwalają na całkowitą izolację względem narodu i kraju zamieszkiwanego. Funkcjonujemy jak we własnym kraju,wyznajemy religię, którą wyznawaliśmy, kupujemy produkty spożywcze, które mieliśmy w ojczyźnie, utrzymujemy dobre relacje z najbliższymi pozostawionymi w kraju itp. W zasadzie nie musimy w dzisiejszej dobie głęboko walczyć na obczyźnie o tworzenie dziedzictwa narodowego, bo ono było budowane w przeszłości, przez przodków. W gruncie rzeczy obraz ,,Małej Polski” istniał w zachodniej Europie, Australii, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych od dawien dawna. Obecnie jesteśmy jedynie świadkami jego głębszego rozwoju, modernizacji tego, czego dokonało starsze pokolenie. Kultywujemy jedynie rozrost kręgu już istniejącego, ale otoczonego zewnętrznym, większym, istotniejszym, polem tradycji krajów, do których przybyliśmy. Dwa światy, dwie lub więcej kultury, nowe zjawiska, ale jeden wspólny dla ogółu język, który, jak się daje łatwo zauważyć burzy wieżę Babel i sprawia, że na dzień dzisiejszy jesteśmy świadkami pierwszego pęknięcia jednego kręgu względem drugiego, otwierającego drogę do połączenia się wielu narodów, grup etnicznych, wyznaniowych.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Życie w dwóch kręgach kulturowych, czyli polska emigracja

● str. 15

Jako Polonia rozsiana po całym świecie zaczynamy powoli tracić kontakt z tym, co naprawdę jest polskie, co z Polską kojarzyć powinniśmy. Zastanawiającym zjawiskiem wydaje się być fakt, że potomkowie pokolenia starszej generacji emigrantów

posługują się

zminimalizo-

waną formą języka polskiego. Co było przyczyną tego, że mimo wielu ośrodków, instytucji powstających w latach choćby powojennych nie zadano sobie trudu wdrożenia polszczyzny – jakże ważnego elementu polskości? Większość polsko-szkockich dzieci okresu powojennego potrafi powiedzieć kilka zdań po polsku mimo tego, iż jedno z rodziców było właśnie Polakiem lub Polką. Nazywają się w dzisiejszej dobie również Polakami, ale jakże różnymi, bo mówiącymi zupełnie w innym systemie i kodzie komunikacyjnym. Karmimy się nie tylko chlebem, ale również nasz duch potrzebuje pożywienia. O polskiej kulturze, mówiącej różnymi głosami, można z całą pewnością powiedzieć, że jest z najwyższej półki. Świadomość wielkiej klasy kultury, która nas ukształtowała, a także faktu, że w tym aspekcie Polska nie ustępuje innym państwom w nowoczesności, jest bardzo ważnym elementem naszej tożsamości narodowej. Świat jest tak bogaty, że jest w nim miejsce dla każdego, a to oznacza, że również dla każdej kultury. Warto się zastanowić, czy kultura polska wytwarzana wśród obcych nie jest nadal wystawiana na niebezpieczeństwo? Dwa odrębne, różne względem siebie kręgi kulturowe to swoistego rodzaju tradycja, z którą zmaga się Polonia rozsiana po całym świecie.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Glasgow – Edynburg

● str. 16

GLASGOW – EDYNBURG

Podobieństwa i kontrasty głównych miast Szkocji Szkocja to piękna, górzysta, zapierająca dech w piersiach kraina. Głównymi miastami północnej części Wielkiej Brytanii są Glasgow i Edynburg. Obie aglomeracje są zlokalizowane od siebie w odległości zaledwie 45 mil i połączone autostradą M8, dzięki której w niespełna godzinę można się przemieścić z jednego miasta do drugiego. Miano stolicy szkockiej spoczywa na barkach Edynburga, który już z daleka zachwyca swoim położeniem u podnóża gór nad Morzem Północnym.

Glasgow szkockim ośrodkiem przemysłu Glasgow jest ośrodkiem typowo przemysłowym. Jadąc autostradą ma się wrażenie, iż nie ma tu nic poza fabrykami. Swoją główną siedzibę niedaleko w/w miasta umiejscowiła jedna z największych międzynarodowych korporacji na świecie ,,TEREX”, zajmująca się budową ciężkiego sprzętu budowlanego oraz dźwigów samochodowych. To tu w Szkocji powstają projekty najpotężniejszych pojazdów mechanicznych świata. W okolicach Glasgow niczym grzyby po deszczu rozrastają się przetwórnie ryb, które praktycznie w 100% są obsługiwane przez naszych rodaków – począwszy od kierowców, a skończywszy na operatorach taśm.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka W fabryce ciast...

● str. 17

W fabryce ciast... W Hamilton 10 mil na południe od przemysłowej stolicy Szkocji znajduje się największa w regionie fabryka ciast ,,Lightbody", które z powodzeniem rozprowadzane są na terenie całej Wielkiej Brytanii. Także tu dużą część personelu stanowią Polacy, którzy swą ciężką pracę mają wynagrodzoną dobrymi pensjami. Wypłat w fabryce tego typu należy się spodziewać co tydzień. Praca jest najczęściej 3-zmianowa. Plusem zatrudnienia na nocną zmianę stają się większe stawki ok.7,5 £/h. Nikt nie narzeka na brak nadgodzin. Najciekawszym elementem pracy we wspomnianej fabryce ciast jest to, że pracuje się 4 dni, a 3 kolejne są dniami wolnymi. Daje to możliwość znalezienia sobie dodatkowego zajęcia. Tak też w większości czynią nasi rodacy.

Edynburg ośrodkiem turystycznym Początkowa emigracja skupiała się na Edynburgu, mieście nota bene sławniejszym od swojego konkurenta – Glasgow. Ilością restauracji, pubów, parków, zamków, miejsc naprawdę wartych zobaczenia bije na głowę całą resztę Szkocji. Tu naprawdę nie można się nudzić, a chodząc po ulicach słyszy się języki całego świata. Turystyka jest priorytetem w polityce tegoż miasta. Niezliczona ilość hoteli, tzw. Bed&Breakfast oraz Guest House mówi sama za siebie. Trudno jest w dniu dzisiejszym doszukać się hotelu, w którym nie pracuje Polak lub Polka. Przejmujemy pałeczkę na posadach pokojówek, kelnerów, pomocników kuchennych...

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Edynburg ośrodkiem turystycznym

● str. 18

Stawki płacowe bywają różne. Praca na posadzie general assistance w zależności od ilości godzin pracy to granice zarobkowe 500 £/25h/tydz. Praca w hotelach nie należy o lekkich, ale hotel daje możliwości pracy zarówno na full timie jak i part timie. W czasie festiwalu nie ma mowy o wolnych miejscach do spania, mało tego, istne oblężenie przeżywają nawet hotele w okolicach Glasgow, których właściciele zacierają ręce i marszczą brwi na pracowników chcących wziąć wolne w okresie sierpnia.

S.E.C.C przynoszące sławę Glasgow

Fot. S.E.C.C. w Glasgow

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka S.E.C.C przynoszące sławę Glasgow

● str. 19

Władze Glasgow nie chcąc zostawać w tyle za swym wschodnim konkurentem w skrócie przez Polaków nazywanym Edim, wybudowały na początku lat 80. ogromny kompleks wystawowo-konferencyjny (Scottish Exhibition Conference Centre) i oddały do użytku w 1985 roku. Jest to imponujących rozmiarów pięć połączonych hal o łącznej powierzchni wystawowej 22 tys m2, co czyni go największym w Szkocji i jednym z większych w Europie. Na stronie internetowej SECC można sprawdzić repertuar regularnie odbywających się koncertów i wystaw, a nawet za pomocą kart płatniczych kupić bilet na występ. Swą obecnością zaszczyciły S.E.C.C takie sławy jak: Andrea Bocelli oraz Cliff Richards i wiele innych.

Kwestia bezpieczeństwa Pomimo bardzo wielu plusów tego miasta są również minusy, a najpoważniejszym z nich jest kwestia bezpieczeństwa. Glasgow znajduje się w niechlubnej czołówce europejskich miast o najwyższym wskaźniku napadów z użyciem ostrego narzędzia – noża. Pomimo skuteczności lokalnej policji zjawisko to spędza sen z powiek wielu przedstawicielom wymiaru sprawiedliwości. Edynburg wypada w tym porównaniu o wiele lepiej – to o niebo bardziej międzynarodowe miasto, które wchłania duże ilości młodzieży chcącej pogłębiać swą wiedzę...

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Uniwersytety godne polecenia

● str. 20

Uniwersytety godne polecenia

Fot. University of Glasgow

Fot. Universytet w Dundee

Fot. University of Strathclyde (John Anderson Building)

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Uniwersytety godne polecenia

•

● str. 21

www.ed.ac.uk to strona internetowa prestiżowego uniwersytetu w Edynburgu, który jest sławny w całej Europie (The University of Edinburgh). Założony w 1582 roku był domem dla wielu wybitnych postaci klasy Winstona Churchila czy Artura Conan-Doyle'a. Wśród tysięcy studentów kształcących się na tej uczelni corocznie przybywa chętnych z Polski, którzy po ukończeniu tego uniwersytetu zasilają szeregi bardzo dobrze zarabiających absolwentów University of Edinburgh.

•

Osoby zainteresowane studiami zapewne wiele ciekawych informacji zdobędą na stronach kolejnych dwóch uczelni wyższych w ,,Edim’’ tzn. Herriot Watt University – www.hw.ac.uk

•

Napier University – www.napier.ac.uk

Glasgow wcale nie pozostaje w tyle pod względem ilości tego typu uczelni i może się poszczycić trzema uniwersytetami: •

Caledonian University – www.gcal.ac.uk

•

University of Glasgow – www.gla.ac.uk

•

University of Strathclyde – www.strath.ac.uk

Różnice w kosztach życia Powracając do zagadnienia różnic pomiędzy największymi miastami Szkocji nie można pominąć tak ważnej kwestii, jak koszty życia oraz zarobki w w/w miejscach. W stolicy kraju kobziarzy średnie zarobki kształtują się na nieco wyższym poziomie aniżeli w Glasgow. Wynika to przede wszystkim z turystycznego i kulturowego charakteru miasta, tak często odwiedzanego przez przybywających z zewnątrz. Tzw. National Minimum Wage (minimalna stawka) płacona jest sporadycznie, co w przypadku sąsiedniego Glasgow jest normą na początku zatrudnienia. Pamiętać należy, że od 1 października 2006 r. ta suma Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Różnice w kosztach życia

● str. 22

wynosi 5.35£ na godzinę. Niestety lepsze wynagrodzenie niesie ze sobą pewne minusy – mianowicie koszty życia... i tu koronę oddajemy przemysłowej stolicy Szkocji. Już za 350£ miesięcznie można wynająć mieszkanie jedno bądź dwupokojowe (plus opłaty), a za ten sam metraż i lokalizację w Edynburgu trzeba zapłacić ok.150£ więcej, co w pewnym sensie tłumaczy wyższe stawki godzinowe. Dokonując wyboru miejsca zamieszkania można kierować się wieloma kryteriami. Oba te miasta cechuje bliskość okalających je mórz, co sprawia, że widoki zapierają dech w piersiach. Klimat górsko-morski, wiekowe kamienice, przyjaźni Szkoci sprawiają, że ta kraina, choć tak odległa od Polski stała się domem dla wielu tysięcy naszych rodaków. Większość z nich decyzję o wyjeździe uważa za jedną z najlepszych w życiu i pomimo tęsknoty za ojczyzną z nadzieją spogląda w przyszłość.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Transport

● str. 23

TRANSPORT Mobilność to cecha, której jeszcze przed kilku laty nikt nie przypisałby Polakom. Czy to aby z naszej winy – strachu lub ograniczonego światopoglądu nie decydowaliśmy się na „włóczęgi”? Pokonanie przykładowego dystansu pomiędzy Warszawą a stolicą Szkocji zajmuje, drogą lądową oczywiście – kilkadziesiąt godzin (w zależności od warunków panujących na drogach nawet 40). Wizja spędzenia blisko dwóch dób w autokarze odstrasza niejednego amatora dalekich podróży. Dlatego niczym grzyby po deszczu od początku XXI wieku zaczęły powstawać tzw. „tanie linie lotnicze”. Dzięki zaawansowaniu w dziedzinie komputeryzacji wyeliminowano dość drogie w utrzymaniu biura przedstawicielskie. Bilety nie mają już ładnych, błyszczących okładek, zazwyczaj zawierających dodatkowo reklamy innych firm, za to drukujemy je na najzwyklejszej drukarce. Dzięki temu płacimy za nie znacznie mniej. Tego typu linie lotnicze ograniczają koszta poprzez użytkowanie lotnisk potencjalnie nieatrakcyjnych dla największych podniebnych przewoźników. Licznie organizowane promocje pozwalają przysłowiowo latać za grosze. Odpowiednio wcześnie kupiony bilet (Polska – Szkocja), to dziś koszt rzędu 40 funtów ze wszystkimi opłatami. Niemniej jednak, sprawdzając ceny w okresie przedświątecznym, można odnieść wrażenie, że to zwykłe linie lotnicze mają rozsądniejsze ceny przelotów. Czemu się tak dzieje? Odpowiedź na to pytanie nie jest zbyt skomplikowana – zwykła gra popytu i podaży. Praktycznie nie ma Polaka, który by nie chciał spędzić Świąt Bożego Narodzenia w rodzinnej atmosferze, zajadając się polskimi smakołykami. A to niestety kosztuje... Poniżej postaram się przedstawić charakterystykę poszczególnych linii lotniczych oraz innych alternatywnych środków transportu, dzięki którym możemy dostać się do Szkocji.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Linie lotnicze

● str. 24

Linie lotnicze Linie lotnicze można podzielić na dwie grupy: •

Bezpośrednio latające do miast Szkocji.

•

Te, które wymagają od pasażerów przesiadek na podlondyńskich lotniskach.

W chwili obecnej tylko lub też aż trzech przewoźników ma w ofercie bezpośrednie połączenia z północną częścią Wielkiej Brytanii. Są to: 1. WIZZAIR, będący w chwili obecnej najpoważniejszym dostawcą usług transportowych (firma ma siedzibę na Węgrzech). Maszyny tej firmy odbywają rejsy z następujących miast Polski: Warszawy oraz Gdańska. Lot trwa 2,5 godziny. Lotniskiem, na którym lądują samoloty WIZZAIR jest Glasgow – Prestwick oddalony od Glasgow City o 33 mile (84 mile od Edynburga). Terminal jest bezpośrednio połączony ze stacją pociągów, co niezmiernie ułatwia dostanie się do wyżej wymienionego miasta. Koszt biletu to ok. 3 funtów. Można również wybrać połączenie autobusowe Service Number X77. Provider: Stagecoach West Scotland. Podróż pociągiem trwa 40 minut, autobusem nieznacznie dłużej. Co ciekawsze na Prectwick Airport znajduje się kantor wymiany walut, w którym można wymienić złotówki. Parkingi dla zmotoryzowanych są cenowo niewygórowane. Pierwsze dziesięć minut, czyli tzw. Drop Off jest darmowe. Jeżeli planujemy lot do Polski np. na wakacje, dobrze jest odpowiednio wcześniej zarezerwować Long Term Park (parking przeznaczony do dłuższego postoju pojazdów). Można to uczynić nawet drogą internetową, co pozwala klientom zaoszczędzić czas oraz pieniądze. Zakupu biletu dokonujemy na stronie internetowej przewoźnika: www.wizzair.com Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Linie lotnicze

● str. 25

2. CENTRALWINGS To

była

pierwsza

z

kategorii

tanich

linii

lotniczych,

która

zainaugurowała bezpośrednie loty z Polski do Szkocji wiosną 2006 roku. Podobnie

jak

wyżej

scharakteryzowany

Wizzair

samoloty

tego

przewoźnika startują z: - Warszawy, - Gdańska, - Katowic. Jest to polska firma, której maszyny lądują na największym porcie lotniczym Szkocji – Edynburgu. To sprawia, że cieszy się ogromna popularnością wśród rodaków chcących jak najszybciej dostać się do „Ediego”. www.centralwings.com

3. SKYEUROPE To najmłodsza z grupy przewoźników linia, której siedziba główna znajduje się w Bratysławie na Słowacji. Powstała w 2002 roku z zaszczytnym celem zdominowania europejskiego rynku tanich lotów, który dzięki akcesji nowych państw do Unii Europejskiej przeżywa istny boom. Maszyny tych linii odlatują z Krakowa, a lądują w Edynburgu, podobnie jak wcześniej wspomniany Centralwings. Zaplanowany system zakupu nowych samolotów przypadający na lata 2006-2009 ma wzmocnić pozycję przewoźnika na rynku. www.skyeurope.com

Kończąc część dotyczącą tanich linii lotniczych nie sposób nie wspomnieć o tym, że nie zawsze muszą być one tańsze sensu stricte... co

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Linie lotnicze

● str. 26

mianowicie mam na myśli? W okresie świątecznym, podczas którego nie tylko supermarkety przeżywają oblężenie, również przewoźnicy zacierają ręce. Większość z nas, wyspiarskich imigrantów planuje spędzać Boże Narodzenie oraz świętować Nowy Rok w ojczyźnie, a co za tym idzie, potrzebuje taniego, szybkiego i niezawodnego środka lokomocji. Chwała tym, co przezorni i zawczasu dokonali zakupu biletów. Na spóźnialskich czekają niemiłe niespodzianki w postaci biletów kosztujących pomiędzy dwoma a trzema tysiącami złotych. W tym przypadku warto również sprawdzić ofertę regularnych międzynarodowych linii lotniczych typu: KLM (holenderskie linie lotnicze), www.klm.com, British Airways – www.ba.com. W zamian za wciąż niewygórowaną cenę przeżyjemy komfortowy lot i zasiądziemy wspólnie z najbliższymi do wigilijnego stołu. Dokonując analizy podniebnych przewoźników należy również zaznaczyć silną pozycję EASYJET, którego początki sięgają 1995 roku. Niestety samoloty tych linii lotniczych nie odbywają bezpośrednich lotów pomiędzy Polską a Szkocją. Niemniej jednak odlatują zarówno z Edynburga, jak i Glasgow, a dzięki doskonałemu połączeniu z Londynem nadal stanowią ciekawą alternatywę w podróży do kraju nad Wisłą.

Przewozy Autokarowe Na temat transportu autokarowego krążą przeróżne opinie. Niektórzy z obawy przed wysokością nie decydują się na samolot. W takim przypadku pozostaje im przede wszystkim autokar. Przykładowa podróż z Polski centralnej do Szkocji trwa ok. 35 godzin. Przystanki są realizowane co 4 godziny, kierowcy zmieniają się regularnie, by zachować ciągłość jazdy. Siedzenia, zazwyczaj wygodne, pozwalają choć na chwilę zapomnieć o konieczności pozostania w jednej pozyCopyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Przewozy Autokarowe

● str. 27

cji na tyle godzin. Bogata oferta firm transportowych pomimo wejścia na rynek tanich linii lotniczych sprawiła, że nadal temu rodzajowi transportu nie brakuje klientów. Ceny są konkurencyjne, a w okresach wzmożonych lotów o wiele niższe niż podniebnych

przewoźników.

Niezaprzeczalną zaletą podróżowania luksusowymi autokarami jest ilość i różnorodność przystanków na trasie, dzięki czemu dopasowują się do potrzeb potencjalnych podróżnych. Bilety można nabywać w biurach podróży lub poprzez Internet do czego konieczna jest karta płatnicza (debetowa lub kredytowa). Oto przykładowe strony, na których można dokonać zakupu biletu: 1. www.tanie-bilety-autokarowe.pl 2. www.autokarowe.travele.pl 3. www.bilety.pl Często sami przewoźnicy tworzą strony, na których można dokonać transakcji zakupu e-biletu np. www.poloniatransport.pl. Również opcja dokładnego sprawdzenia trasy i miejsc, w których realizowane są postoje nie jest już nowością. Większość firm autokarowych na Wyspy dociera poprzez tunel, który zapewnia najszybszą przeprawę przez kanał La Manche. Jedynie w przypadku dobrych warunków atmosferycznych autokary przeprawiane są promami z Calais do Dover.

Podróż własnym autem Na pierwszy rzut oka może brzmieć to dość odważnie, aczkolwiek wprawnemu kierowcy nawet jazda po lewej stronie drogi nie sprawi większych trudności. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Podróż własnym autem

● str. 28

Fot. Auto z kierownicą po prawej stronie

Zanim jednak zdecydujemy się na krok zorganizowania podróży na własną rękę, należy poczynić wiele przygotowań. Dla większości z nas będzie to jedna z najdłuższych tras w życiu. W zależności od tego, z jakiego punktu startujemy, np. z Warszawy mamy do pokonania ok 2200 km, czyli dystans, który nawet dla zawodowych kierowców mógłby być wyzwaniem. Jeżeli decyzja już zapadła, pozostaje tylko wybrać najbardziej optymalną opcję trasy. W tym celu polecam oficjalną stronę internetową jednego z największych światowych producentów opon MICHELIN. Na witrynie internetowej www.michelin.com znajduje się dział „For all your TRAVELS”, klikając na niego uzyskujemy dostęp do najlepszej internetowej bazy danych odnośnie map w całej Europie. Wystarczy tylko wpisać

kraj

wyjazdu

(departure

country)

oraz

punkt

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

docelowy

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Podróż własnym autem

● str. 29

(destination), a reszta dokona się już automatycznie. Istnieje również opcja wybrania trasy przez poszczególne miejscowości (stopovers). Mało tego, już po wytyczeniu optymalnego połączenia możemy dokonać wyboru opcji: •

czy ma to być najkrótsza droga (shortest),

•

czy najszybsza (quickest),

•

czy też taka, podczas której auto spali najmniej paliwa (economical),

•

jeżeli samodzielnie nie dokonamy tego wyboru nasza trasa będzie przebiegała drogami polecanymi przez Michelina.

Zostanie obliczona ilość paliwa potrzebna do pokonania dystansu, czas podróży oraz wszelkie koszty związane z podróżowaniem po autostradach i płatnych obiektach drogowych typu most czy tunel. Zanim jednakże ostatecznie zdecydujemy się na wydruk mapki, trzeba wiedzieć, jakiego środka transportu użyjemy, by dostać się do Wielkiej Brytanii, która przecież jest wyspą. Channel Tunel jest najszybszą i najdroższą zarazem metodą przeprawienia się na drugi brzeg kanału La Manche. Bilet w jedna stronę, rezerwowany z wyprzedzeniem jednotygodniowym to koszt rzędu 120 funtów brytyjskich. Sama podróż pociągiem trwa dokładnie 35 minut, co tej formie transportu daje bezapelacyjnie zasłużone pierwsze miejsce jeśli mówimy o czasie przeprawy. Auta w Calais (Francja) wjeżdżają do wagonów pociągu. Wewnątrz służba EUROTUNNEL dokładnie sprawdza stan zaparkowanych aut, których właściciele mają obowiązek zgasić silniki, zaciągnąć hamulec ręczny oraz załączyć pierwszy bieg. Po stronie brytyjskiej samochody opuszczają pociąg w miejscowości Folkestone. Kontrola graniczna odbywa się po stronie francuskiej.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Promy

● str. 30

Promy Przeprawy promowe pomimo uruchomienia tunelu nadal nie straciły na atrakcyjności. Zwłaszcza jeżeli podróż planujemy do Szkocji warto się zastanowić, czy nie byłoby dobrym pomysłem dopłynięcie promem do brzegów krainy kobziarzy. Z Amsterdamu odpływają jednostki kursujące regularnie do Newcastle oraz do Rosyth. Zajmuje to 17 godzin, podczas których możemy odpocząć w kajutach (obowiązkowych przy tak długich rejsach), wziąć prysznic, czy po prostu kupić kilka drobiazgów w wolnocłowych sklepach. Największym mankamentem tej przeprawy jest niestety cena. W okresach świątecznych za bilet w obie strony zapłacimy nawet 400 funtów. Im dalej na południe, tym ceny biletów promowych są tańsze. Ostatnie trzy porty po stronie kontynentu, które realizują rejsy do Anglii to Ostenda (Belgia), Dunkierka oraz Calais. Przy czym dwa ostatnie pływają do Dover, a pierwszy do Ramsgate. Odpowiednio wcześnie zarezerwowane są bardzo atrakcyjne pod względem cenowym

(poza

sezonem bilet w obie strony kosztuje ok. 50 funtów, przy założeniu, że będzie podróżowało autem cztery osoby). W tym porównaniu wypadają najlepiej dwie pierwsze opcje, tzn.: •

Ostenda

–

Ramsgate

(linie

TRANSEUROPAFERRIES),

zakupu

możemy dokonać na stronie www.transeuropaferries.com •

Dunkierka – Dover (linie NORFOLKLINE), www.norfolkline.com

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Zakwaterowanie

● str. 31

ZAKWATEROWANIE W dobie dzisiejszej fali emigracji do Szkocji znalezienie właściwego lokum może być sprawą bardzo łatwą, zależną jednak od działań, które się podejmie w celu dobrego przygotowania. W zależności od potrzeb, które mamy, opcji na znalezienie lokum jest bardzo wiele, jak choćby: a) wynajęcie pokoju od osoby prywatnej, b) wynajęcie mieszkania od landlorda – prywatnego właściciela mieszkania, domu, c) wynajęcie mieszkania za pośrednictwem agencji, których w Szkocji nie brakuje.

Zasady wynajmu - musisz pamiętać o podpisaniu kontraktu z landlordem lub osobą, u której decydujesz się zamieszkać. Taki kontrakt powinien zawierać dane personalne osoby wynajmującej, a także najmującej dane lokum, adres oraz cenę, którą wnosisz jako depozyt (jest to z reguły suma miesięcznej opłaty za wynajem, która zostaje ustalona pomiędzy najemcą a wynajmującym). - kolejną, ale jakże istotną sprawą zawarcia porozumienia pomiędzy obiema stronami jest termin, w którym zobowiązujesz się do wnoszenia opłaty związanej z wynajęciem lokalu. - warto także zwrócić uwagę na to, czy kontrakt obejmuje okres wypowiedzenia, który najczęściej jest czasem miesięcznym, - ostatnią sprawą jest termin, czyli ujęcie dat okresu najmu od... do... Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Czym jest depozyt?

● str. 32

Czym jest depozyt? Depozyt to opłata uiszczana przez najmującego lokal, która najczęściej zamyka się w sumie miesięcznej opłaty. W praktyce wygląda to w sposób następujący: W przypadku, kiedy cena za miesiąc najmu wynosi 350 GBP/mies., sumę tę należy podwoić, co daje stawkę 700 GBP jako sumę obowiązującą, zabezpieczającą i zwracaną na koniec okresu najmu. Poniżej przedstawiam wzór ogłoszenia prasowego dot. wynajęcia mieszkania.

Accommodation

PROPERTY TO LET

To let

Do wynajęcia

Large one–bedroom flat to let

Duże, jednopokojowe mieszkanie

Fully Furnished

W pełni umeblowane

Gardens to front arear

Ogród umiejscowiony z przodu

380 pcm

Cena za miesiąc 380 funtów

Deposit required

Wymagany depozyt

Sorry no DSS

Informacja oznaczająca, że o wynajęcie mieszkania nie mogą się starać osoby korzystające z zasiłków socjalnych

Każda agencja najmu lokali czy landlordzi prywatni stawiają taki wymóg jako coś nieodwołalnego. Również Polacy idący w ślady Szkotów stosują podobne metody.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Czym jest depozyt?

● str. 33

Na ogłoszenia dot. wynajmu natknąć się można zarówno w lokalnej prasie, jak też na witrynach sklepowych, a także na licznych portalach internetowych, które z myślą pomocy rodakom starają się w ten sposób im pomóc w początkach emigracyjnej wędrówki.

Agencje mieszkaniowe

Fot. Agencja wynajmu mieszkań

Sposób wynajęcia mieszkania za pośrednictwem agencji ogranicza się do następujących czynności, którym zostajemy poddani: - wymagany jest list od pracodawcy, w którym będzie się znajdował termin rozpoczęcia zatrudnienia, miejsce pracy, a także pieczątka firmy

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Agencje mieszkaniowe

● str. 34

nas zatrudniającej, a druk najczęściej wydawany jest na papierze firmowym - kontrakt od pracodawcy, który ma na celu uwiarygodnienie tego, iż jesteśmy zatrudnieni. Kontrakt powinien mówić o okresie naszego zatrudnienia, zarobkach, które osiągamy itp. - depozyt, z którym należy się liczyć na okres 6-miesięcznej kwoty najmu płatnej z góry - opłata za tzw. credit check, która może wahać się od 20-200 funtów. - oczekiwanie zwane procedurą trwającą ok. tygodnia. Agencje najmu bardzo często reklamują się tablicami informacyjnymi umieszczanymi przed lokalem, który posiadają do wynajęcia.

Fot. Tablice informacyjne agencji

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Mieszkanie socjalne

● str. 35

Mieszkanie socjalne Jest to mieszkanie wynajmowane od towarzystwa mieszkaniowego lub spółdzielni mieszkaniowych. Jednak zanim Twoje nazwisko zostanie umieszczone na liście oczekujących powinieneś wypełnić podanie. Oczekiwanie na tego typu mieszkanie jest różne w zależności od tego, ile punktów się otrzyma. Liczba punktów jest przyznawana w zależności od poszczególnych czynników: - czy dzielisz z kimś mieszkanie? - czy dzielisz z osobami postronnymi łazienkę, kuchnię? - czy masz dzieci? - zarobki - dostęp do komunikacji publicznej itp.

Poniżej przedstawiam listę adresów tzw. Housing Associations w Lanarkshiere:

Abronhill Housing Association Ltd

Cairn Housing Association Ltd

Unit 10

64 A Leven Road

Abronhill Shopping Centre

Coatbridge

Abronhill

ML5

Cumbernauld

Tel.No: 01236 435210

2LT

G67 3AZ Tel.No: 01236 457948 Contact: Housing Manager

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Mieszkanie socjalne

● str. 36

Clydesdale Housing Association

East Kilbridge & District HA Ltd

39 North Vennel

65-67 Strathmore House

Lanark

East Kilbride

ML11 7PT

G74 1LQ

Tel.No:01555 665316

Tel.No: 01355 227751

North Lanarkshire Council

Link Housing Association

Housing Department

Carron House

Merry Strret

Tay Walk

Motherwell

Cumbernauld

Tel.No:01698 302233

Tel.No: 01236 725625

South Lanarkshire Council

South Lanarkshire Council

Housing Department

Housing Department

Kildonan Street

Almada Street

Coatbridge

Hamilton

Tel.No:01236 302222

Tel.No: 01698 454444

Wishaw & District HA Lt

Garrion Housing

22 Library Road

3 Heathfield

Wishaw

Wishaw

ML2 7AH

ML1 1RS

Tel.No:01698 372776

Tel.No: 01698-360740

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Council Tax

● str. 37

Council Tax To podatek mieszkaniowy. Wysokość podatku jest zależna od najmowanego mieszkania. Opłatę za podatek należy uiszczać raz w miesiącu do terminu wyznaczonego przez miejscowy Council.

Wraz z zarejestrowaniem się w miejscowym oddziale Council przyjdzie z dokumentami karta potwierdzająca nasze członkostwo. Na nią należy wbijać dokonywane wpłaty podatku. Jest to sposób bardzo prosty, a jednocześnie ułatwiający skorygowanie uiszczonych opłat w przypadku różnego rodzaju nieporozumień. Opłat tego rodzaju można dokonać w większości sklepów lub na poczcie. Warto pamiętać, że podatek od nieruchomości, tzw. Council Tax opłaca nie właściciel mieszkania czy domu, ale osoba je wynajmująca i z tym faktem musimy się po przybyciu do Szkocji pogodzić. W skład podatku wliczona jest wywózka śmieci oraz woda.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Council Tax

● str. 38

Ciekawostką jest dla wielu brak liczników na wodę. Warto wiedzieć, że w/w podatek jest opłacany przez okres 10 miesięcy. Możemy go uiszczać jednorazowo, kwartalnie lub miesięcznie. Jeżeli zdecydujemy się na dokonywanie płatności miesięcznych podatek zostanie nam rozłożony na 10 równowartościowych rat, co oznacza jednocześnie, że 2 miesiące będą wolne od podatku mieszkaniowego. Niniejszym okres lutego i marca to czas, w którym z w/w opcji płacenia jesteśmy zwolnieni z oddania urzędowi niemałej sumy. Rachunki nadchodzą pocztą w co trzy miesiące w przypadku prądu oraz wody. Obliczenia dokonywane są na podstawie odczytów liczników – co trzy miesiące. Często kwatery, które są dostępne do wynajmu bywają umeblowane lub nieumeblowane. Ważne jest, by z góry założyć, czy interesuje nas już zagospodarowane lokum, czy nie. Mieszkania umeblowane bywają z reguły droższe, ale posiadają także swoje plusy, a mianowicie: •

często znajduje się w nich nowy, sprawny sprzęt RTV oraz AGD

•

nie brakuje łóżek, szafek itp.

Mieszkania zaś nieumeblowane to najczęściej gołe ściany i podłogi, w których zagospodarowanie trzeba wyłożyć niemałą sumę. Opcja najmu lokalu nieumeblowanego jest dobra dla osób, które niosą się z zamiarem pozostania na dłużej lub na stałe w Szkocji. Istotną sprawą jest także okolica, w której zdecydujemy się wynająć lokal. Często bowiem widząc niską sumę za wynajem trafia się do nieprzyzwoitej dzielnicy, w której można nie zawsze zostać ciepło przyjętym. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Council Tax

● str. 39

Średnie koszta najmu lokalu wahają się w zależności od miejsca, w którym zdecydujemy się osiedlić. Wiadomą rzeczą jest, że koszta najmu lokalu mieszkalnego będą znacznie wyższe w miejscowościach większych, jak Glasgow czy Edynburg lub Aberdeen. Mniejsze natomiast w przypadku miejscowości położonych w niewielkiej odległości do w/w miast. Jeżeli posiadamy auto warto rozważyć możliwość zamieszkania w mniejszej aglomeracji miejskiej i w jej rejonie rozpocząć poszukiwania zatrudnienia. Polecam także stronę internetową w przypadku, gdy potrzebujemy pilnie noclegu na krótki okres czasu. Są to tzw. Bed&Breakfast, czyli łóżko ze śniadaniem, których w Szkocji nie brakuje. Koszta najmu są znacznie niższe od stawek hotelowych, a warunki bywają doskonałe. www.bedandbreakfastscotland.co.uk oraz www.hostelscotland.com

W przypadku zaś poszukiwania mieszkań za pomocą ogłoszeń pochodzących od prywatnych landlordów, których oferty znaleźć można w lokalnej prasie, warto skorzystać ze strony internetowej: www.adtrader.co.uk Znajduje się tam wiele ogłoszeń o często niższych stawkach niż oferują agencje mieszkaniowe za wynajem podobnych lokali. Przydatne adresy internetowe agencji mieszkaniowych w Szkocji: www.lettingweb.com www.s1rental.com www.citylets.co.uk www.ewynajem.com www.homelinkproperties.co.uk www.clydeproperty.co.uk Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Czynności urzędowe

● str. 40

CZYNNOŚCI URZĘDOWE Obywatela, który zamierza przyjechać do Szkocji, podobnie jak w Wielkiej Brytanii obowiązują pewne czynności urzędowe, którym powinien stawić czoła. Ustosunkowanie się do wymogów prawa urzędowego pozwoli otrzymać stosowne dokumenty ułatwiające życie. Do podstawowych formalności, z którymi przyjdzie się borykać należą: NIN – National Insurance Number, który jest określany mianem polskiego odpowiednika NIP-u. WRS – Work Registration Scheme, który zwany jest rejestracją pracowników. Konto w banku. GP – rejestracja u lekarza General Practitioner, który jest polskim odpowiednikiem lekarza rodzinnego. Uzyskanie karty CIS w przypadku samozatrudnienia. Test CSCS zwany jako odpowiednik polskiej znajomości przepisów BHP.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka NIN

● str. 41

NIN

Podstawowym dokumentem, o który należy wystąpić zaraz po przybyciu do Szkocji jest wspomniany numer ubezpieczenia podatkowego, czyli NIN. Przyznaje go Department of Work and Pension, który oznacza po polsku Departament Pracy i Emerytur. W celu uzyskania tego dokumentu należy się umówić na tzw. interview w najbliższym od swojego miejsca zamieszkania urzędzie Job Centre. Zostaniemy powiadomieni listownie o terminie naszego spotkania z urzędnikiem. Spotkanie będzie polegało na udzieleniu stosownych odpowiedzi na zadawane pytania. Najczęściej pytania te dot. danych personalnych, terminu wjazdu do państwa, w którym się staramy o uzyskanie NIN-u itp.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka NIN

● str. 42

Spotkanie z urzędnikiem państwowym jest nieodpłatne, a coraz częściej również odbywa się przy pomocy tłumacza. Warto pamiętać, że przyznany numer otrzymujemy jednorazowo na całe życie. Po upływie zaledwie dwóch tygodni otrzymamy pocztą wersję drukowaną naszego numeru. Kolejne tygodnie zaś będą oczekiwaniem na kartę wielkości bankomatowej w kolorach niebiesko-czerwonym z odpowiednimi numerami. Numer każdej karty składa się z łańcucha cyfr oraz liter. Dokumenty: - pierwszym dokumentem, który jest jednocześnie najważniejszy jest dowód potwierdzający tożsamość (może to być nowa wersja dowodu osobistego przywiezionego z kraju lub paszport), -

payslyp,

czyli

druk

dot.

otrzymywanego

wynagrodzenia

od

pracodawcy, - list od pracodawcy – dokument potwierdzający miejsce zatrudnienia i termin, od którego jesteśmy zatrudnieni. Tego typu informacja jest wydawana najczęściej na papierze firmowym zakładu, w którym jesteśmy zatrudnieni, z pieczątką i stosownym podpisem pracodawcy lub osoby do tego czynu upoważnionej. - dokument potwierdzający nasz adres zamieszkania, czyli kontrakt do landlorda lub osoby, u której wynajmujemy pokój, - jeżeli jesteś studentem wystarczy, że potwierdzisz to dokumentem zwanym statusem studenta. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka WRS

● str. 43

WRS

Jest to rejestracja w urzędzie Home Office, zwana inaczej Worker Registration Scheme. Obejmuje ona każdego obywatela, który zamierza przybyć do Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii w celach zarobkowych, a zatrudnienie, które planuje podjąć przekraczać będzie cykl miesięczny. W celu zarejestrowania się w/w urzędzie należy wypełnić stosowny wzór aplikacji zwanej formularzem WRS. Informacje ujęte w aplikacji odnoszą się do podania danych personalnych, miejsca zamieszkania, obywatelstwa, a także ważnych danych dotyczących naszego miejsca zatrudnienia.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka WRS

● str. 44

Wymagane dokumenty: Dokument potwierdzający naszą tożsamość. Najczęściej jest to paszport lub nowa wersja dowodu osobistego. Trzeba się również liczyć z faktem, iż dokument potwierdzający tożsamość musi zostać wysłany na adres urzędu w wersji oryginalnej do wglądu urzędnikowi, a także w celu wykonania jego kopii. List od pracodawcy, czyli dokument potwierdzający miejsce zatrudnienia, który jest pisemnym poświadczeniem (przez pracodawcę lub osobę upoważnioną do tego) daty rozpoczęcia pracy. Najczęściej forma listu wydawana jest pracownikom na druku firmowym zakładu pracy, zawiera stosowne podpisy osób, adres zakładu pracy oraz datę, od której jesteśmy zatrudnieni. Fotografie obrazujące wizerunek osoby rejestrującej się w H.O. Wymagany format to rodzaj zdjęć paszportowych w liczbie 2 egzemplarzy. Załączony dowód wpłaty kwoty 90 GBP. Jest to opłata jednorazowa obowiązująca każdego podczas pierwszej rejestracji. W przypadku zmiany miejsca zatrudnienia, kolejna informacja wysłana na stosownym formularzu do urzędu WRS będzie już nieodpłatna. Pamiętać należy również, iż rejestracja w w/w urzędzie obowiązuje każdego obywatela do pełnego cyklu w wymiarze 12-miesięcznego zatrudnienia. Po upływie roku obowiązek powiadamiania urzędu WRS o zmianie miejsca zatrudnienia nie obowiązuje. Oto adres przydatnej strony internetowej: www.homeoffice.gov.uk, z której warto skorzystać w celu pogłębienia wiedzy na temat rejestracji WRS. Pod wskazanym adresem znajdują się również aktualne wzory obowiązujących aplikacji.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka WRS

● str. 45

Podanie można również wydrukować ze strony, wypełnić i odesłać na adres urzędu. ADRES URZĘDU Worker Registration Team Home Office Walsall Road Cannock WS 11 OJ By uniknąć kłopotów najlepiej dokonać przesyłki za pomocą listu poleconego, ubezpieczonego. Wysyłamy bowiem oryginalny dowód naszej tożsamości. Opłata za tego rodzaju przesyłkę nie powinna przekraczać 10 GBP.

Konto w banku Zaraz po tym, jak przybędziesz do Szkocji powinieneś niezwłocznie założyć konto w banku. Wybór banku zależy od Ciebie i Twoich potrzeb. Istnieją bowiem banki, które karty płatnicze wydają bardzo szybko, w przeciągu miesiąca, a są też takie, w których na kartę płatniczą można oczekiwać nawet do roku lub dłużej. Najsłynniejsze banki w Szkocji to: Loyds Halifax Airdrie Savings Bank

Wszystkie one różnią się między sobą w ofertach założenia konta.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Konto w banku

● str. 46

W dzisiejszej dobie możliwości założenia konta bywa mnóstwo, a to z przyczyn oczywistych. Najazd Polonii zmobilizował bowiem konsultantów bankowych do tego, by ułatwić otwieranie rachunków emigrantom. W banku o nazwie Loyds w większych miastach, poza polskojęzyczną obsługą, można się zetknąć z bezproblemowym otwarciem konta, do którego wymagane jest: - wcześniejsze umówienie się na rozmowę z konsultantem, - posiadanie dowodu tożsamości, najlepiej aktualnego paszportu, - potwierdzenie adresu zamieszkania. Kartę płatniczą otrzymuje się bardzo szybko. Czasami bywa to termin zaledwie do miesiąca czasu. Inny system ma natomiast bank o nazwie Halifax. Poza otrzymaniem karty bankomatowej raczej nie mamy co liczyć na kartę płatniczą. Bank ten stawia klientom wysokie wymagania co do prowadzenia rachunków. Również założenie konta w tym banku nie jest sprawą łatwą. Wspomniany zaś Airdrie Savings Bank to niewielka sieć banków w Szkocji, ale bardzo przyjaźnie nastawiona do klienta. Otwarcie rachunku odbywa się często na miejscu, bez wcześniejszego umawiania się na spotkanie, rzec można, że założenie konta w tym banku trwa zaledwie 20 min. Od momentu otwarcia rachunku w niespełna dwa tygodnie można stać się już posiadaczem karty płatniczej Visa Electron, która jest akceptowana nie tylko w sklepach, ale także podczas dokonywania zakupów za pomocą Internetu, jak choćby kupna biletu lotniczego itp. W Szkocji bardzo powszechny stał się system PIN oraz Chip. Praktycznie każdy jest w posiadaniu kilku do kilkunastu różnego rodzaju kart magnetycznych, płatniczych, które znacznie ułatwiają tutejsze życie. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Konto w banku

● str. 47

Banki działają na różnych zasadach, na podstawie których oferują różnego rodzaju oprocentowania oszczędności,kredyty a także ubezpieczenia.

GP GP jest to General Practitioner, czyli odpowiednik polskiej nazwy lekarza rodzinnego. Każdego obywatela obowiązuje rejestracja u lekarza rodzinnego w najbliższym ośrodku zdrowia od miejsca zamieszkania. W celu dokonania rejestracji u doktora należy zgłosić się po stosowny formularz, wypełnić go, odesłać lub odnieść do przychodni i czekać na wpis do księgi pacjentów. Po upływie pewnego czasu zostaniemy poinformowani listownie o przyjęciu do lekarza rodzinnego. Informacja, którą otrzymamy będzie także zawierała dane personalne (imię i nazwisko) lekarza, do którego praktyki nas dołączono. Najczęściej liczba lekarzy rodzinnych waha się od dwóch do trzech nazwisk. Mamy zatem opcję, która kwalifikuje nas w przypadku potrzeby pomocy medycznej jak nie do jednego, to do kolejnego lekarza. Każda wizyta powinna być jednak umówiona, czy to telefonicznie, czy za pomocą kontaktu bezpośredniego z dyżurną pielęgniarką. W celu pozytywnego zarejestrowania się należy być przygotowanym na okazanie dowodu w postaci karty NIN-u.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka GP

● str. 48

Koszta medykamentów bywają w Szkocji bardzo zróżnicowane, głównie ze względu na rodzaj choroby bądź zapotrzebowanie na dany lek. W pamięci należy zachować sobie informację, która w przypadku kobiet powinna być pozytywna. Środki antykoncepcyjne bowiem należą do grupy medykamentów nieodpłatnych. GP wydaje stosowną receptę, a potencjalny odbiorca otrzymuje na nią tego rodzaju lek nieodpłatnie. Uprawnione osoby mogą po rejestracji w NHS oczekiwać: - konsultacji z lekarzem oraz pielęgniarką, - leczenia szpitalnego oraz interwencji pogotowia ratunkowego w razie nagłego wypadku, - nieodpłatnych badań kontrolnych. Bywa też tak, że często należy pokryć koszty zaleconych przez GP lekarstw, które są odpłatne lub wnieść opłatę za specjalny rodzaj szczepień, które mogą dot. podróży do innego kraju, a także opieki dentystycznej, która w Szkocji sięga wysokich sum.

KARTA CIS4 – SAMOZATRUDNIENIE Podejmując zatrudnienie w budownictwie powinniśmy pamiętać o zarejestrowaniu się w programie Construction Industry Scheme. Dzięki niemu otrzymamy Registration Card lub Subcontractors Tax Certificate. Aby dostać Registration Card należy stawić się w jednym z oddziałów Inland Revenue i wypełnić formularz. Dokumentami, jakie będziemy potrzebować, są: zdjęcie i paszport lub dokument ze zdjęciem, potwierdzający naszą tożsamość. Istnieją dwa rodzaje Registration Card:

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka KARTA CIS4 – SAMOZATRUDNIENIE

● str. 49

- CIS4 (P) (permanent – stała) - CIS4 (T) (temporary – tymczasowa) Pierwszy z nich CIS4 (P) można otrzymać, mając stały numer ubezpieczenia (National Insurance Number), o który należy ubiegać się w Department of Social Security (DSS). W przypadku, gdy jesteśmy posiadaczami tymczasowego numeru ubezpieczenia możemy ubiegać się o CIS4 (T). Karta ta wydawana jest zazwyczaj na okres 3 miesięcy. Jeżeli czekamy na otrzymanie biznes wizy (obecny okres oczekiwania ok. 6 miesięcy), warto byłoby nadmienić ten fakt urzędnikowi w Inland Revenue, gdyż to od niego zależy decyzja, na jaki okres otrzymamy tę kartę. Najpóźniej w trzecim miesiącu po otwarciu własnej firmy należy zarejestrować ją w CIS, gdyż w przeciwnym razie jest to niezgodne z prawem Zaraz po rejestracji należy podpisać kontrakt z osobą zlecającą nam wykonanie pracy. Nasz zleceniodawca będzie zobowiązany do płacenia za nas podatków, natomiast my do płacenia ubezpieczenia społecznego (tzw. National Insurance Contribution). Otrzymywać będziemy Taxed Payment Vouchers CIS25s, podający kwotę podatku potrąconą z zarobionej kwoty brutto, co niewątpliwie ułatwi nam rozliczanie się z urzędem skarbowym.

Karta CSCS. Znajomość przepisów BHP Karta CSCS jest przepustką na angielskie budowy. Karta CSCS potwierdza, że znasz przepisy BHP i dlatego większość firm i podwykonawców zatrudnia osoby tylko z kartami CSCS. Ten typ kart został wprowadzony w 1995 r. Na razie jest to dobrowolne (ma je obecnie 640.000 pracowników budownictwa), jednak w roku Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Karta CSCS. Znajomość przepisów BHP

● str. 50

2010 będzie obowiązek posiadania takiej karty. Już teraz wiele firm budowlanych, zwłaszcza tych większych, wymaga od pracowników, by mieli kartę CSCS. Pracownicy mają 28 dni od chwili rozpoczęcia pracy na wyrobienie sobie karty. Wielu dziwi się, że w pewnym momencie nie zostają wpuszczeni na plac budowy. Obecnie jest ponad 220 rodzajów takich kart, obejmujących bardzo wiele zawodów. Karty te mają zdjęcie i nazwisko jej właściciela, zawierają informacje o wykonywanym przez niego zawodzie, poczynając od zwykłych zawodów robotniczych, aż do poziomu kierowniczego oraz o poziomie uzyskanych kwalifikacji. Zawierają też informację o tym, że jej właściciel przeszedł przeszkolenie bezpieczeństwa pracy (Health and Safety Test). Karty wydawane są na 3 lub 5 lat. Szkolenia prowadzone są w różnego typu szkołach czy uczelniach (college’ach), przez prywatnych wykładowców, a także wielu pracodawców prowadzi kursy dla swoich pracowników. Firmy mogą uzyskać w CITB specjalne obniżki lub granty na prowadzenie kursów. Testy przeprowadzane są przez wykwalifikowany personel CITB w ponad 150 ośrodkach na terenie całego kraju; są także centra ruchome, tzn. na miejsce egzaminu przyjeżdża autobus ze specjalnym wyposażeniem. Testy, zbliżone do tych, jakie są w szkołach, przeprowadzane są na komputerach. Dzięki karcie CIS pracodawca wie, jakie kwalifikacje ma jej posiadacz nie tylko, jaki ma zawód, ale też i na jakim poziomie. Jeśli ktoś nawet nie ma oficjalnego wykształcenia budowlanego – a budownictwo to jeden z tych przemysłów, gdzie wiele osób zdobywało umiejętności zawodowe w miejscu pracy – to w wielu miejscach przeprowadzane są praktyczne testy zawodowe. Ponadto, pracodawca ma pewność, że posiadacz karty przeszedł przeszkolenie na temat bezpieczeństwa pracy. Oczywiście, to nie wyklucza wszelkich wypadków, ale można przypuszczać, że jeśli wszyscy pracownicy przeszli takie kursy, to wiedzą, jak na budowach się zachowywać. A zleceniodawca ma pewność, że praca jest Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Karta CSCS. Znajomość przepisów BHP

● str. 51

wykonywana przez fachowców. Nawet jeśli ktoś prywatnie zatrudnia robotnika, by mu na przykład wymurował garaż, to z karty wie, czy taka osoba ma do tego odpowiednie kwalifikacje. Opłaty za kursy, które na ogół trwają pięć dni, są bardzo różne, w granicach 50-60£. Osoba zapisująca się na kurs powinna sprawdzić, czy prowadzący szkolenie ma certyfikat – to zapewni, że będzie ono dobrze prowadzone. Sam egzamin kosztuje 70,50£, a ponadto trzeba kupić podręcznik – 8,45£. To może wydawać się dużo, ale zapewniam, że jest to opłacalna inwestycja. Więcej informacji na temat

organizacji, kart

CSCS i prowadzonych szkoleń można znaleźć na stronie internetowej www.citb.co.uk

•

Fragment dot. karty CIS i CSCS źródło: www.polska-anglia.co.uk

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka System edukacji w Szkocji

● str. 52

SYSTEM EDUKACJI W SZKOCJI Obowiązkiem każdego rodzica lub opiekuna prawnego dziecka w wieku 5-16 lat jest rejestracja pociechy w urzędzie zwanym Council, w celu podjęcia przez dziecko edukacji. W każdym mieście taki urząd posiada swoją siedzibę. W celu dokonania zapisu dziecka do placówki dydaktycznej właśnie tam powinno się skierować swoje pierwsze kroki. Nauka, której obowiązek spoczywa na dzieciach mieszczących się w przedziale od lat 5 do 16 odbywa się w placówkach, które znajdują się w bliskiej odległości od miejsca zamieszkania. System szkockiego szkolnictwa nieco się różni od tego, który występuje w Polsce, ale nie są to różnice znaczące. Tu bowiem większy nacisk kładzie się na wiedzę praktyczną, w przeciwieństwie do Polski, w której priorytetem jest teoria. Każda szkocka placówka dydaktyczna jest wyposażona w doskonałą, wykwalifikowaną kadrę nauczycielską oraz wszelkiego rodzaju pomoce dydaktyczne ułatwiające przyswojenie wiedzy. Głównym językiem nauczania jest język angielski. Bywają jednak placówki, w których językiem wykładowym bądź nauczanym jest język celtycki zwany Gaelic’em.

Edukacja obowiązkowa Edukacja obowiązkowa dotyczy dzieci i młodzieży we wspomnianym już przedziale wiekowym od lat 5 do 16. Dzieci przyjmowane są zwykle na początku roku szkolnego, którego rozpoczęcie przypada na miesiąc sierpień, a ściślej ujmując na jego drugą połowę. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Edukacja obowiązkowa

● str. 53

Fot. Braidhurst HighSchool

Warto mieć na uwadze pewne kryterium przyjęć do szkoły: 1. 1 marca jest datą graniczną. W praktyce oznacza to, że dzieci urodzone przed tą datą przyjmowane są do szkoły w wieku lat 4. 2. Dzieci urodzone zaś po dniu 1 marca szkolną edukację rozpoczynają na początku roku kolejnego. Szkoła podstawowa, zwana w Szkocji Primary school, zamyka w swoim przedziale dzieci w wieku od 5 do 11 lat. Secondary school, tzw. szkoła średnia stopnia I to czas, w którym dzieci osiągają wiek 12-16 lat. W zrozumieniu systemu edukacji w Szkocji pomoże niniejsze zestawienie.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Edukacja obowiązkowa

Nauczanie

Preschool

przedszkolne

● str. 54

Nauczanie przedszkolne dzieci w wieku 3-4 lat otrzymują bezpłatnie. Przedszkola są dostępne w dni powszednie, rano lub w godzinach poobiednich.

Szkoła podstawowa

Primary School

Naukę w szkole podstawowej dzieci rozpoczynają w roku, w którym ukończą lat 5 (liczonym od 1 marca do 28 lutego). Edukacja trwa 7 lat, od klasy 1-7.

Szkoła średnia

Secondary School

Rozpoczęcie nauki odbywa się w momencie, w którym dzieci ukończą lat 11 (liczonym od 1 marca do 28 lutego). Nauka może być zakończona w wieku lat 16.

College

Szkoła pomaturalna

Po ukończeniu szkoły średniej można rozpocząć naukę w college'u lub na

Uniwersytet

Uniwersytet

uniwersytecie.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka ODDZIAŁY KLASOWE

● str. 55

ODDZIAŁY KLASOWE Podobnie jak w polskim systemie edukacji, tak i w Szkocji szkoły posiadają oddziały klasowe. Są one z reguły mieszane, co w praktyce oznacza, że w jednej klasie udział w zajęciach biorą zarówno chłopcy, jak i dziewczęta. Maksymalna liczba uczniów w klasie może sięgać nawet 33 uczniów, co się jednak zdarza rzadko. Przestrzega się zasady, w której to na jeden oddział klasowy przypada 25 uczniów. Podobnie jak w polskim systemie, tak też tu tworzy się często zespoły, w skład których wchodzą dzieci o zróżnicowanym poziomie własnych umiejętności, ale też klasy, które charakteryzuje jednolity profil (np. sportowy, humanistyczny, przyrodniczy itp.). Zajęcia szkolne zwykle odbywają się w godzinach od 9.00-15.00. Nauka trwa jedynie w dni robocze od pon.-pt. Lekcje rozpoczynają się w sierpniu, a ich koniec przypada na miesiąc czerwiec. W trakcie roku szkolnego istnieje wiele dni wolnych od zajęć dydaktycznych, które podyktowane są feriami letnimi, wiosennymi oraz świętami. •

Wakacje letnie. Trwają 7 tygodni.

•

Wakacje zimowe, które mają miejsce w okresie Świąt Bożego Narodzenia. Trwają 2 tygodnie.

•

Tydzień wolnego od zajęć dydaktycznych w miesiącu październiku.

•

Wakacje wiosenne, które mają miejsce w okresie Świąt Wielkanocnych. Trwają dwa tygodnie.

•

Kilka dni wolnych w trakcie roku szkolnego, które podyktowane są różnego rodzaju szkoleniami przeznaczonych dla nauczycieli.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka ODDZIAŁY KLASOWE

● str. 56

Każdy rodzic lub opiekun prawny dziecka ma prawo do otrzymania wykazu dni wolnych od zajęć w szkole. Poprosić o niego należy w sekretariacie szkoły, do której uczęszcza dziecko. Cechą charakterystyczna, która w znacznym stopniu różni tutejszy system szkolnictwa od polskiego jest obowiązek noszenia mundurków przez dzieci. Większość szkół poza charakterystycznym kolorem ubioru wprowadza także plakietki z logo szkoły, do której uczęszczają. Klasyczny wzór mundurka dziewczęcego to: 1. Spódniczka w barwie ciemnej. 2. Długie, ciemne podkolanówki, rajstopki. 3. Biała bluzeczka. 4. Buty na niskiej podeszwie w czarnej barwie. Chłopcy: 1. Czarne, długie spodnie w stylu na kant. 2. Biała koszula z krawatem. 3. Wygodne, czarne obuwie.

Przedstawiony schemat jest stylem klasycznym ubioru ucznia w Szkocji, do którego jest zobowiązany w trakcie zajęć szkolnych.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Przerwa na lunch

● str. 57

Przerwa na lunch W Szkocji w trakcie zajęć szkolnych ma miejsce tzw. lunch brake, czyli przerwa na lunch, w trakcie której dzieci w wieku starszym mogą opuścić teren szkoły, by udać się po zakup kanapki i napoju. Najczęściej w godzinach pomiędzy 13.00-14.00 na ulicach miast można się natknąć na rozproszonych uczniów. Wielu uczniów korzysta z tego przywileju i opuszcza teren szkoły, udając się do zlokalizowanych w pobliży szkoły barów szybkiej obsługi. Po upływie godziny uczniowie są zobowiązani powrócić do szkoły w celu kontynuowania rozpoczętych w danym dniu zajęć dydaktycznych. W przypadku dzieci młodszych, a także tych pochodzących z rodzin uboższych szkoła oferuje posiłek darmowy na terenie obiektu, do którego uczęszcza dziecko. Uczeń może otrzymać także śniadanie za niewielka opłatą, a uboższe dzieci za darmo.

Kadra nauczycielska 1. Każdy nauczyciel uczy innego przedmiotu, w oparciu jednak o treści programowe odpowiednie dla danej placówki dydaktycznej. Korzysta także z podstawy programowej, która obejmuje wykładany przez niego przedmiot szkolny. 2. Zajęcia prowadzone są w całych oddziałach klasowych lub grupach w zależności od danego przedmiotu. 3. W programie szkoły podstawowej głównymi, nauczanymi przedmiotami są: - język angielski - matematyka Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Kadra nauczycielska

● str. 58

- przyroda - wychowanie plastyczne - religia, etyka - przygotowanie do życia w społeczeństwie - edukacja zdrowotna

1. Szkolnictwo średnie obejmuje elementy kształcenia zawodowego. 2. Przeważającą liczbę kadry nauczycielskiej w szkockich szkołach stanowią kobiety. 3. Nauczyciele są zatrudniani przez władze lokalne. By móc pracować na stanowisku nauczyciela trzeba ukończyć odpowiednie studia, które jednocześnie potwierdzą kwalifikacje pedagogiczne. 4. Status

pełnoprawnego

nauczyciela

otrzymuje

się

zwykle

po

pierwszym, przepracowanym roku szkolnym (tzw. stażu w polskim odpowiedniku). 5. Każdego nauczyciela obowiązuje pełen zakres szkoleń w liczbie 35 na rok szkolny. Jest to rodzaj formy doskonalenia zawodowego, w którym muszą brać udział wykładowcy wszystkich przedmiotów. Szkolenia, kursy, warsztaty i sympozja są finansowane ze specjalnie do tego przeznaczonych środków finansowych. 6. Nauczyciel ma obowiązek organizowania spotkań z rodzicami. Dochodzi do nich jednak nie częściej niż dwa razy w ciągu roku szkolnego. Wówczas to rodzic dowiaduje się o postępach w nauce swojego dziecka. 7. Raz do roku na nauczycielu spoczywa obowiązek wystawienia pisemnej oceny postępów w nauce ucznia.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Rodzice w życiu szkoły

● str. 59

Rodzice w życiu szkoły Podobnie jak w Polsce, tak i w Szkocji rodzic może brać czynny udział w życiu szkoły, do której uczęszcza jego dziecko. Sposobów na to, by być zaangażowanym w życie szkoły jest mnóstwo. Powstają różnego rodzaju sekcje, kluby, stowarzyszenia, których założycielami są właśnie rodzice. Naturalnie wspierani są przez organ kadry nauczycielskiej, która jest bardzo otwarta na wszelkie nowe pomysły pochodzące właśnie od rodziców uczniów.

Dzieci obcego pochodzenia Szkocja ma to do siebie, że często jeden zespół klasowy tworzą dzieci różnego pochodzenia, odmiennej względem siebie wiary, a także różniące się miedzy sobą kolorem skóry. Intensywny system migracji doprowadził bowiem do tworzenia przez szkoły zróżnicowanych zespołów klasowych. Zdarza się, że dziecko ma kłopoty z językiem angielskim i rozpoczęcie nauki w nowym państwie, nowej szkole jest dla niego koszmarem. Dlatego szkocki rząd opracował program pomocy osobom z trudnościami adaptacyjnymi wynikającymi z niedostatecznej znajomości języka angielskiego. By móc przełamać barierę językową, a także pogłębić wiedzę z zakresu języka angielskiego tworzone są specjalne zajęcia, na które uczęszczają dzieci po godzinach lekcyjnych. Zajęcia dotyczą głównie obcokrajowców, którzy mają szansę pogłębić znajomość języka. Poza wspomnianymi zajęciami placówki dydaktyczne oferują wiele innych ciekawych zajęć, na których można pogłębiać swoje zainteresowania.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Dzieci obcego pochodzenia

● str. 60

Powstają koła zainteresowań, z których każdy uczeń ma szansę wybrać coś dla siebie. Uczniowie w szkockich placówkach mają zapewniony darmowy dojazd na zajęcia edukacyjne. W momencie, kiedy szkoła oddalona jest od miejsca zamieszkania ucznia o 1 milę, rodzice mogą liczyć na bezpłatny transport do szkoły swojego dziecka. Ograniczenie do odległości 1 mili dotyczy szkół podstawowych. W przypadku szkół średnich dystans zostaje zwiększony do 2 mil .

16 lat i dalsze perspektywy Obowiązkowa edukacja kończy się w momencie ukończenia przez nastolatka lat 16. Od tego okresu dziecko nie musi uczęszczać na zajęcia dydaktyczne. Może poprzestać na nauce w tym wieku lub ją kontynuować na wyższych szczeblach. Do wyboru jest wiele szkół, a także uczelni wyższych, na których naukę pozwolić sobie można nawet wówczas, gdy pochodzi się z rodziny uboższej. Rząd w Szkocji bardzo sprawnie wspiera system kształcenia dzieci i młodzieży oferując różnego rodzaju dofinansowania płynące z tytułu kontynuowania nauki. Dorosłe dziecko samo wybiera szkołę, college, uniwersytet, na którym chce pogłębiać swoje zainteresowania. Oferty dydaktyczne są bardzo ciekawe i kończą się uzyskaniem oficjalnie uznawanych kwalifikacji. W Szkocji istnieje ponad 20 uczelni, w skład których wchodzą uniwersytety i szkoły wyższe prowadzące zajęcia w systemie akademickim i zawodowym. Każda wyższa uczelnia jest autonomiczną jednostką, która samodzielnie określa własną politykę i warunki przyjęć na swoją uczel-

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka 16 lat i dalsze perspektywy

● str. 61

nię. Po 3 latach nauki można uzyskać tytuł ordinary, a po 4 latach honorus degree. Osoby studiujące mogą starać się o przyznanie im zasiłku – formy dofinansowania, wsparcia dalszej edukacji. Trzeba jednak spełniać pewne wymogi, by móc wystąpić o jakąkolwiek formę pomocy. Jednym z warunków regularnego otrzymywania dofinansowania na szkockich uczelniach wyższych jest 90% obecność na zajęciach. System tego rodzaju sprawia, że młodzi ludzie w momencie uzyskania dofinansowania często potrafią je połączyć jednocześnie z pracą na part time i edukacją.

Nauka języka angielskiego Szkocja cieszy się wielkim zainteresowaniem wśród obcokrajowców, głównie Polaków, którzy często przyjeżdżają ze słabą znajomością języka angielskiego. Ku pomocy osobom ze słabą lub znikomą znajomością języka w Szkocji powstało mnóstwo kursów języka angielskiego. Najczęściej oferowany cykl zajęć ogranicza się do poziomu podstawowego, na którym przyswajane są podstawowe treści mające na celu ułatwienie życia. Zajęcia oferowane przez Council są nieodpłatne i uczęszczać na nie może każdy, kto ma ochotę uczyć się języka angielskiego. Czas zajęć wynosi 2 pełne godziny zegarowe i mają one miejsce najczęściej raz w tygodniu. Grupy składają się z kilku osób, ale nie więcej niż 10. Często osoby uczęszczające na zajęcia oferowane przez Urząd Miasta pochodzą z różnych grup etnicznych, co oznacza, że jedyną możliwą formą kontaktu jest używanie właśnie języka angielskiego. Lekcje prowadzone są przez doświadczonych lektorów, wykwalifikowanych w nauczaniu języka obcego właśnie obcokrajowców. Sale dydak-

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Nauka języka angielskiego

● str. 62

tyczne są wyposażone w różnego rodzaju ciekawe pomoce dydaktyczne, które pomagają w nauce. Wybierając kurs oferowany przez w/w jednostkę należy mieć na uwadze, że często w trakcie zajęć zawiązują się różnego rodzaju przyjaźnie, sympatie, których ukoronowaniem bywają organizowane zjazdy, wspólne wędrówki, ogniska, spotkania uczniów z różnych miejscowości, by wymienić się poglądami i zdobytą wiedzą. Jest to bardzo ciekawa forma spędzenia wolnego czasu połączonego z nauką. Poza wspomnianą formą zajęć szereg kursów prowadzą również kościoły, gdzie grupy spotykają się na specjalnie do tego celu przygotowanych zajęciach. College, wyższe uczelnie i prywatni nauczyciele ogłaszają swoje oferty na wielu stronach internetowych. W tym jednak wypadku zajęcia będą odpłatną formą kształcenia. W Szkocji wielką popularnością cieszą się także kursy ESOL, przeznaczone dla osób, dla których język angielski nie jest językiem rodzimym. Na informacje dotyczące kursów ESOL natknąć się można w lokalnych bibliotekach, publicznych placówkach. Zajęcia dydaktyczne bywają nieodpłatne, ale może się zdarzyć, że trzeba będzie wnieść opłatę tytułem uczestnictwa. Finanse, które pokrywają edukację nieodpłatną pochodzą ze środków UE lub Scottish Executive. Kursy typu ESOL odbywają się etapami od poziomu najniższego do najwyższego. Każdy etap ma założoną pewną ramę czasową, która najczęściej wynosi 6 miesięcy. Kursant w trakcie zajęć ma możliwość rozwijania czterech głównych sprawności nauki języka obcego, jak:

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Nauka języka angielskiego

● str. 63

- pisanie - czytanie ze zrozumieniem - mowa - rozumienie ze słuchu

Lista ośrodków, w których prowadzone są kursy ESOL: 1. 102 Royston Road Glasgow: www.rosemount.ac.uk 2. West Lothian Colleg Livingston: www.west-lothian.ac.uk 3. Stewenson College Edinburgh: www.stewenson.ac.uk 4. Dundee Colleg: www.dundeecollege.ac.uk 5. Grangemounth Road Falkirk: www.forthvalley.ac.uk 6. Fort Valley College Stirling: www.fortvalley.ac.uk

By uzyskać pomoc finansową w opłatach za edukację warto wejść pod adres: www.ilascotland.org.uk

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Jak skutecznie szukać pracy?

● str. 64

JAK SKUTECZNIE SZUKAĆ PRACY? Kwestią najważniejszą podczas poszukiwania pracy okazuje się miejsce, do którego trafiliśmy na dłużej. Nie każdy bowiem decyduje się jedynie na Glasgow lub Edynburg. Poza głównymi aglomeracjami miejskimi, Szkocja słynie z wielu innych, pięknych, ciekawych, a jednocześnie mniej zaludnionych miejscowości. Biorąc jednak pod uwagę większość argumentów, które z różnych względów przyczyniają się do osiedlenia w w/w miastach Szkocji, rzec można, że poszukiwania pracy są łatwiejsze z kilku różnych przyczyn: - więcej różnego rodzaju zakładów pracy, - lepiej rozwinięta sieć hoteli, a szczególnie w przypadku Edynburga, który jest miastem nastawionym typowo na turystykę, - lepiej rozwinięta sieć komunikacji, - większa liczba agencji pracy, - rosnąca liczba rodaków osiedlających się w większych miastach.

Nie ma się jednak co załamywać wyborem np. mniejszej miejscowości, gdyż często i w nich możliwości zatrudnienia bywają bardzo szerokie. W chwili przybycia do Szkocji powinniśmy jasno i klarownie odpowiedzieć sobie na pytanie: jaka praca nas interesuje, jakie posiadamy doświadczenia zawodowe przywiezione z kraju oraz jak daleko posunięta jest nasza znajomość języka angielskiego? Te czynniki bowiem mogą mieć decydujący wpływ na to, czym się będziemy tutaj zajmowali, do poszukiwań jakiej pracy powinniśmy zawęzić nasze starania, a także to, czy gotowi jesteśmy na podjęcie pracy niezgodnej z naszym wykształceniem i kwalifikacjami.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Jak skutecznie szukać pracy?

● str. 65

Mało kiedy bywa tak, że w chwili przybycia na obczyznę udaje nam się dostać ofertę pracy, która spełniałaby całość naszych oczekiwań. Bez względu na wiek, wykształcenie, ale za to z wielkim zapałem trafiamy często w pierwszym okresie pracy tutaj do biznesu zwanego potocznie hospitality, w którym zajmujemy posady typu: kelner, barman, pokojówka, pomoc kuchenna. Poza tym w dużej stopie procentowej zasilamy szeregi stanowiska pracy zwanego production operator, czyli pracownik w fabryce. Stawki płacowe bywają różne, ale znacznie lepszą pensję, a do tego płatną tygodniowo można uzyskać niewątpliwie będąc zatrudnionym w fabryce. Hotele, puby mają to do siebie, że często oferują pracownikom napiwki będące czasami niemałym dofinansowaniem. Niestety godzinowa płaca od 1 października wynosi jedynie National Minimum Wage – najniższa ustawowa stawka godzinowa wynosząca w chwili obecnej 5.35£/h brutto. Średnia liczba godzin pracy w hotelu mieści się w przedziale 25-35 h/tydz. Oznacza to, że nie jest to pełny tzw. full time, ale part time. O pełnoetatowym zatrudnieniu w Szkocji możemy mówić w przypadku, w którym liczba przepracowanych w tygodniu godzin wyniesie 37. Takie oferty najczęściej składają jednak fabryki. Praca w fabrykach bywa tutaj bardzo żmudna, dwuzmianowa, a czasami i trzyzmianowa, ale jak wspomniałam jest lepiej płatna. Pracując na zmianę nocną można się spodziewać lepszej płacy godzinowo. Warto pamiętać, że większość miejsc, w których przyjdzie nam pracować nie oferuje już over time – nadgodzin. Obecnie Szkoccy pracodawcy wolą zatrudnić więcej osób, a z doborem pracowników nie mają już większego kłopotu, niż zapłacić wspomniany over time. W przeważającej mierze szeregi fabryk zasilają Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Jak skutecznie szukać pracy?

● str. 66

właśnie Polacy, których pracodawcy cenią i szanują za solidność, sumienność oraz determinację w wykonywanej pracy. Determinacja to cecha, której nie powinno zabraknąć każdemu rodakowi zdecydowanemu na wyjazd. Wytrwałość, silna wola oraz umiejętność odnajdywania się w nowej sytuacji to główne cechy, które muszą nam towarzyszyć. W chwili obecnej do Szkocji napływa coraz więcej rodaków z dobrą znajomością języka angielskiego, którzy zatrudniani bywają w większości szkockich agencji pracy. Jest to swoistego rodzaju ułatwienie dla tych, którym przyszło się zmagać z tajnikami języka obcego. W dniu dzisiejszym większość spraw możemy już załatwić przez telefon właśnie w języku polskim. Polscy tłumacze są zatrudniani praktycznie wszędzie, gdzie trafić może, powinien, musi ich rodak. To program szkockiego rządu, który ma na celu stosowanie ułatwień względem przybyłych imigrantów. Szczególną sprawą, a w zasadzie najważniejszą staje się zwrócenie uwagi na lokalną prasę. Każde małe czy większe miasto i miasteczko posiada swoją miejscową prasę, w której często można natrafić na ciekawe oferty pracy. Godną polecenia gazetą jest ,,Scottish recruitment”dostępny w chwili obecnej za 1.20 funta. Znany ,,Addtrader”, a także ,,Jobs”, w którym ogłoszenia o rekrutacji dotyczą większości szkockich miast i miasteczek. Poza prasą można też udać się w poszukiwaniu zatrudnienia do polskiego odpowiednika Urzędu Pracy – tutejszego Job Centre. Duży nacisk na rozwijanie sieci komputerowych pozwala na zapoznanie się z ofertami pracy z dnia dzisiejszego, wczorajszego, ostatniego tygodnia, a nawet miesiąca. Oferty, które nie są aktualne automatycznie zostają usunięte z komputerów, co oznacza, że poszukujący zatrudnienia ma styczność jedynie z aktualnymi ogłoszeniami. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Pierwsza wizyta w Job Centre

● str. 67

Pierwsza wizyta w Job Centre Urząd jest czynny od poniedziałku do piątku w godz. od 9.00 am do 5.00 pm.

Fot. Urząd Pracy

1. Wejście do urzędu okupuje kilku urzędników, którzy witają każdego, kto wchodzi zapytaniem o cel naszej wizyty. To jest wstępna rejestracja, podczas której powinniśmy zaznaczyć, jakie informacje chcemy uzyskać. Urzędnik zanotuje nasze imię i nazwisko i wskaże nam dostępny komputer do użytku. 2. Wybieramy opcję search – szukaj, a następnie klawisz oznaczający oferty pracy z ostatniego dnia, tygodnia lub miesiąca.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Pierwsza wizyta w Job Centre

● str. 68

3. Na monitorze pojawi się szereg ofert pracy z dziedziny, która nas interesuje (w zależności, czy nacisnęliśmy pracownik biurowy czy może opiekun w domach pomocy lub kierowca...). 4. Interesującą ofertę należy potwierdzić poprzez naciśnięcie palcem w celu uzyskania szerszego obrazu oferty pracy, składającej się z takich elementów: Job tittle: nazwa stanowiska pracy np. cleaner Location: lokalizacja miejsca pracy, np. Glasgow Hours: liczba godzin pracy w tygodniu np.5 days x 4 hrs =20h (Mon.-Fr). Wage: to stawka godzinowa,np. 5.50 funta za godzinę pracy brutto. Work Pattern: czas, którego dotyczy dana oferta pracy, np. evenings – wieczory Employer: pracodawca, np. Scotia Produce Duration: np. permanent only – na stałe, temporary only – tymczasowo Description: opis zakresu obowiązków, z którymi przyjdzie się spotkać w tej ofercie pracy, wymagania względem kwalifikacji itp. How to apply: do kogo należy się zwrócić w sprawie oferty. Często spotykamy się tutaj z podaniem numeru telefonu do przyszłego pracodawcy bądź osoby uprawnionej do zatrudniania z uwzględnieniem jej imienia, nazwiska oraz często adresu firmy. 5. Po dokonaniu wstępnej analizy interesujących nas ofert pracy powinniśmy je sobie wydrukować poprzez naciśnięcie opcji print – drukuj. 6. Gotowe oferty należy teraz zacząć wykorzystywać w praktyce, a więc nie pozostaje nic innego, jak kontakt z pracodawcą. W przypadku, gdy znajomość angielskiego, którą dysponujemy nie jest najlepsza można Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Pierwsza wizyta w Job Centre

● str. 69

poprosić w biurze obsługi klienta Job Centre urzędniczkę, która powinna wykonać za nas telefon. Można również skorzystać z pomocy znajomych lepiej posługujących się językiem angielskim. Przed wykonaniem telefonu warto przygotować się do pozostawienia namiarów na siebie w postaci nr. tel., adresu zamieszkania itp.

Głównym celem przyjazdu jest podjęcie zatrudnienia. Dla tych, którzy przybyli do Szkocji z zamiarem poszukiwania pracy na miejscu pierwsze chwile ,,biegania za nią” będą najtrudniejsze. Trzeba bowiem pamiętać, że tutejsze instytucje rekrutujące często nie reagują od razu na zgłoszenie swojej oferty pracy. Bywa tak, że po wykonaniu telefonu usłyszymy w słuchawce głos, który poprosi nas o pozostawienie swojego adresu w celach oczywistych – wysłania aplikacji. Po kilku dniach otrzymamy na wskazany adres dokument, który po wypełnieniu należy odesłać do firmy rekrutującej. Oczekiwanie na odzew najczęściej wynosi dwa tygodnie, podczas których możemy się starać szukać pracy również w innych miejscach. Bywa, że część zakładów stara się budować swoją bazę danych i często w tym celu zamieszczają ogłoszenia w Job Centre, lokalnej prasie, a wszystko po to, by zabezpieczyć się na przyszłość. Należy więc zaraz po przybyciu starać się dotrzeć do jak największej puli lokalnych ogłoszeń w Job Centre. Nie kierujmy się jednym ogłoszeniem, które nam się spodoba, gdyż o jedno miejsce pracy starać się może kilka osób, co oznacza, że nasze szanse są już mniejsze. Po wizycie w Job Centre, wykonaniu podstawowych telefonów, które urząd oferuje za free należy oczekiwać na wspomniane aplikacje. Jednocześnie można teę starać się szukać pracy spoglądając na oferty często widniejące na sklepowych witrynach. Zazwyczaj jest już z góry podana stawka oraz liczba godzin lub chociaż numer kontaktowy.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Pierwsza wizyta w Job Centre

● str. 70

Warto też rozejrzeć się za okolicznymi fabrykami, hotelami, do których można uderzyć często bez przysłowiowego pukania do drzwi. Ponadto istnieje także szereg stron internetowych, które mogą okazać się pomocne w znalezieniu pracy. Dla przykładu podaję główne witryny internetowe, które warto odwiedzić jeszcze zanim przyjedziemy do Szkocji, by zapoznać się z aktualnym rynkiem pracy i zapotrzebowaniem na siłę roboczą: www.s1jobs.com www.JobCentrePlus.gov.uk www.scotsman.com www.scottishjobs.com www.jobsinscotland.com www.gumtree.com Mamy pracę i co dalej? To pytanie postawi sobie wielu, którzy już ją znajdą. Pierwszą sprawą, o której należy pamiętać jest tzw. list od pracodawcy. Jest to niezbędny dokument, który pozwoli nam na założenie konta bankowego, a także umożliwi rejestrację NIN-u i WRS-u, ale o nich w dalszej części poradnika. Do wystawienia wspomnianego listu pracodawca jest zobowiązany i nie może nam odmówić prawa do uzyskania go. Ów dokument zawiera informacje o dacie rozpoczęcia pracy, adres zamieszkania osoby uzyskującej list, a także nazwę pracodawcy i jego adres. Warto też od samego początku upominać się o kontrakt, by znać zasady zatrudnienia, okres ewentualnego wypowiedzenia, obowiązki pracodawcy i pracownika oraz stawkę godzinową lub pensję tygodniową czy miesięczną. Kontrakt to nic innego jak umowa o pracę, która ściśle określa prawa i obowiązki zatrudnionego i zatrudniającego.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Pierwsza wizyta w Job Centre

● str. 71

Na pracowniku spoczywa obowiązek rejestracji w Home Office. Należy to uczynić w ciągu 30 dni od daty rozpoczęcia pracy. Jeżeli zlekceważymy tę procedurę pracodawca ma prawo zwolnić nas z dnia na dzień.

Fot. Przykład oferty pracy z Job Centre.

Zmagania z wypełnianiem aplikacji Większość

pracodawców zanim zatrudni pracownika zapoznaje się

z aplikacją, którą osoba starająca się o posadę wypełnia. Taka aplikacja ma na celu zgromadzenie danych osobistych o przyszłym pracowniku, a także sprawdzenie jego referencji i przebiegu zatrudnienia. Większość formularzy składa się z następujących czynników:

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Zmagania z wypełnianiem aplikacji

● str. 72

PERSONAIL DETAILS – dane osobowe. Ta rubryka zawiera informacje odnośnie naszego imienia, nazwiska, daty urodzenia,a dresu domowego, kodu pocztowego, numeru kontaktowego, a także numeru NIN. EMPLOYMENT DETAILS – detale zatrudnienia. Spotkamy się tutaj z hasłami typu: pozycja, o którą się ubiegamy, czas pracy, który nas interesuje,

np.

system

zmianowy,

oczekiwania

płacowe,

czas

wymówienia pracy, pada również pytanie odnośnie tego, gdzie się dowiedzieliśmy o miejscu pracy, jakim środkiem transportu będziesz się dostawał/a do pracy... EDUCATION &TRAINING – edukacja i treningi. Należy tutaj opisać przebieg edukacji z dokładnym podaniem rocznika rozpoczęcia oraz zakończenia edukacji w danej szkole. EMPLOYMENT HISTORY – jest to rubryka poświęcona historii zatrudnienia. Informacje wymagane to podanie adresów pracodawcy/ów, uwzględnienie zarobków, a także podanie numeru kontaktowego do poprzedniego pracodawcy. OTHER REFEREES – to nic innego jak referencje, które potwierdzą informacje w wypełnionej aplikacji. Najczęściej wymagają podania kontaktu do osób, które są w stanie polecić nas pracodawcy. INFORMATION IN SUPPORT OF YOUR APPLICATION – to pole poświęcone jest dodatkowym informacjom, które mogą wesprzeć naszą aplikację podczas rekrutacji pracowników. Ostatnia część aplikacji dotyczy odpowiedzi na stawiane pytania odnośnie prawa i ewentualnych z nim konfliktów. W tym przypadku warto zabezpieczyć się w często wymagane zaświadczenie o niekaralności, tzw. disclosure.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Wzór aplikacji na opiekuna

● str. 73

Wzór aplikacji na opiekuna Tego typu aplikacja ma format A4 i składa się z kilku części, w których ujęto pytania. Prawy

górny róg to nazwa pracodawcy, jego adres,

telefon kontaktowy. Confidential Application for Employment Personal Details Surname: Address:

Postcode: National Insurance Number:

Forenames: Telephone: Day: Mobile: Evening: E-mail: Date of Birth:

N.O.K Name:

Contact Telephone No(s):

Please state the position for which you have applied:

If you are offered a position would you continue to work in any other capacity?

Please state the date that you would be available to start work, or the notice period that you are required to give:

Yes

No

Please give details:

Criminal Convictions: The work for which you are applying is excluded from the operation of section 4(2) of the Rehabilitation of Offenders Act. You should therefore state on your application any convictions you have, spent or not. If you fail to provide any of these details and are employed, the omission may lead to you dismissal. Any information given will be treated as strictly confidential. The information will be considered only in relation to posts which are excluded from the operation of the 1974 Act by the Rehabilitation of Offenders Act 1974 (Exemption) order.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Wzór aplikacji na opiekuna

● str. 74

Have you any criminal convictions or pending convictions? YES NO Signature………………………………………………. If yes, please give details below: Are you a UK or European Union National? YES NO If you are not please attach the relevant documentation stating your eligibility for employment in the U.K.

Health Details: Are you in general good health? If no, please state medical condition. Have you visited your doctors in the last 2 years? If yes, please give details. Are you receiving any medical treatment? If yes, please state what? Are you disabled?

Yes

No

Yes

No

Yes

No

Yes

No

If yes, please give details and specify any special needs in relation to your disability. Please list any absence from work in the past 12 months and state the reasons for them.

Education: School/College/U

Date

Qualifications (Subjects and Results)

niversity

Do you have any relevant experience or qualifications within the following areas of the caring industry? Home Care

Yes

No

Number of years experience……………………….. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Wzór aplikacji na opiekuna

Day Centre Yes

No

● str. 75

Number of years experience……………………

Residential or Nursing Home

Yes

No

Number of years experience……………………….. Hospital

Yes

No

Number of years experience……………………….. Please give details: Please state any skills you have, or courses you have attended relevant to the position you have applied for.

Please indicate below your preference (s) for working: Full time……..

Dayshift……..

Backshift……..

Part time……..

Dayshift……… Evenings……..

Evenings…………. Weekends only…….

The position that you are applying for may require you to travel from one service user to another. What form of transport would you use? Motor Vehicle……………………….

Waliking………………………….

Public Transport…………………….

Other………………………………

Do you hold a current licence?

Yes

No

If yes,do you have any endorsements?

Yes

No

If yes, please give details:

Employment History - Starting with the most recent employment, please complete your employment history for the past 10 years. If required you may add additional information using A4 white paper and black ink.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Wzór aplikacji na opiekuna

Name & Address of Employer:

● str. 76

Job Title: Title of Supervisor/Manager:

Tel:

Details of duties/responsibilities:

Starting/Leaving Dates: Rate of Pay:

Reason for leaving:

Name & Address of Employer:

Job Title: Title of Supervisor/Manager:

Tel:

Details of duties/responsibilities:

Starting/Leaving Dates: Rate of Pay:

Reason for leaving:

Name & Address of Employer:

Job Title: Title of Supervisor/Manager:

Tel:

Details of duties/responsibilities:

Starting/Leaving Dates: Rate of Pay:

Reason for leaving:

Have you ever worked for another

Have you ever applied for work with

Care Company?

or worked for Supporta Care Yes

If yes, please give details:

No

Limited? Yes

No

If yes, please give details:

Have you ever been dismissed, disciplined, or asked to resign by your employer? Yes

No

If yes, please give details:

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Wzór aplikacji na opiekuna

● str. 77

Are you related/associated with any member of a Local Authority? Yes

No

If yes, please give details: Are you related/associated with any other employee or Supporta Care Limited? Yes

No

If yes, please give details:

References: Please give the details of three people whom we may contact for references (one of which should be your lat or current employer). The referees must not be related to you. If you do not want us to contact them unless we offer you a position, please tick the box……………

Name: Position: Name of Company: Relationship to Applicant:

Address: Telephone Number:

Length of time known: Name: Position: Name of Company: Relationship to Applicant:

Address: Telephone Number:

Length of time known:

Name: Position: Name of Company: Relationship to Applicant:

Address: Telephone Number:

Length of time known:

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Wzór aplikacji na opiekuna

● str. 78

Declaration: It is understood and agreed that any misrepresentation by me on this application form will be sufficient cause for cancellation of this application and/or termination from the employer s service if I am employed. I give the employer the right to investigate all of the references and to secure additional information about me, if job related. I hereby release from liability the employer and its representatives for seeking such information and all other persons, corporations or organisations for furnishing such information.

Applicant s signature:…………………….Date:……………./…………………/………….

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Rządowa pomoc socjalna

● str. 79

RZĄDOWA POMOC SOCJALNA Pracując legalnie w Szkocji możesz się ubiegać o przysługujące Ci zasiłki socjalne. By jednak otrzymać jakąkolwiek pomoc ze strony rządu należy spełniać określone warunki: Być w posiadaniu numeru identyfikacji podatkowej tzw. NIN-u. Być zarejestrowanym w urzędzie Worker Registration Scheme i posiadać numer HO. Płacić podatki. Otrzymywać niskie dochody. Zasiłki są różne pod względem częstotliwości ich otrzymywania, a także sumy, która jest inna dla każdego z osobna.

Child Benefit To rodzaj zasiłku, o który może wystąpić rodzic lub opiekun prawy bez względu na wysokość zarobków i posiadane oszczędności. W chwili obecnej wynosi on 17.45 GBP na pierwsze dziecko, a 11.70 GBP na dziecko kolejne. Przyznawany jest w systemie tygodniowego dofinansowania, które jest przelewane na konto bankowe co cztery tygodnie. O ten rodzaj zasiłku możesz wystąpić, kiedy: - adoptujesz dziecko - jesteś rodzicem lub opiekunem prawnym dziecka Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Child Benefit

● str. 80

- Twoja pociecha nie ukończyła 16 roku życia - Twoja pociecha aktywnie szuka zatrudnienia lub studiuje w trybie dziennym - urodziłaś dziecko Wymagane dokumenty: - metryka urodzenia dziecka - numer ubezpieczenia O ten rodzaj zasiłku możesz ubiegać się drogą internetową wypełniając stosowne formularze zgłoszenia na stronie: www.inladnrevenue.gov.uk/childbenefit Inna możliwość to wypełnienie aplikacji drogą pocztową, której otrzymanie wiąże się z wykonaniem telefonu pod nr 0845-302-1444. Gotową aplikację należy odesłać na adres zwrotny urzędu. Warto pamiętać, że istnieje także jednorazowa pomoc tzw. Sure Start Maternity Grant, która określana jest jako pomoc na zakup różnych rzeczy potrzebnych noworodkowi. Często kwota tego rodzaju dofinansowania osiąga 500 GBP.

Housing Benefit To rodzaj dofinansowania, które może pokrywać nawet 100% wydatków na nasze lokum. Jego wysokość jednak zależy od dochodów rozkładanych i przypadających na każdego członka rodziny. By sprostać oczekiwaniom, które należy spełniać podczas ubiegania się o ten rodzaj zasiłku najlepiej jest odwiedzić stronę internetową: www.dwp.gov.uk Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Housing Benefit

● str. 81

Znajduje się na niej bowiem formularz, po którego wypełnieniu będziemy świadomi tego, czy nam się należy ten rodzaj dofinansowania, a także w jakiej kwocie możemy go oczekiwać. Pamiętaj, by podawać jedynie prawdziwe informacje. Zatajanie różnego rodzaju faktów grozi poważnymi konsekwencjami w przyszłości.

Council Tax Benefit Jego maksymalna wysokość to równowartość zapłaconego przez nas podatku. Po tego rodzaju aplikację, jak również formularz do zasiłku omówionego wyżej należy się pofatygować do najbliższego urzędu podatkowego. Wypełnione formularze należy odesłać i oczekiwać na wynik. Odpowiedni urzędnik po skrupulatnym zapoznaniu się z naszą aplikacją podejmie decyzję, czy owo dofinansowanie nam się należy oraz w jakiej kwocie może nam zostać przyznane. Informacją godną zapamiętania jest fakt, iż tego rodzaju przesyłki pocztowe w Szkocji nie wymagają uzupełniania ich na kopercie znaczkami pocztowymi. Wymagane dokumenty przy staraniach w sprawie w/w zasiłków to: - potwierdzony adres zamieszkania, - dokument potwierdzający naszą tożsamość, - dokument potwierdzający wysokość otrzymywanych dochodów, - wyciąg z konta bankowego, - numer ubezpieczenia,

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Council Tax Benefit

● str. 82

- kontrakt potwierdzający wynajęcie lokalu mieszkalnego od landlorda lub akt własności mieszkania, domu, czy dokument stwierdzający nasze prawa do lokalu zamieszkiwanego.

Working Tax Credit Jest to rodzaj zasiłku, pomocy finansowej przysługującej osobom zatrudnionym, prowadzącym własną działalność gospodarczą, które uzyskują niskie dochody. Wysokość dofinansowania w przypadku tego zasiłku zależna jest od ilości przepracowanych godzin w danym tygodniu, a tym samym od wysokości osiąganych dochodów w postaci pensji danej osoby, a nawet wspólnych zarobków w przypadku małżeństw i par. Ten gatunek dofinansowania jest wypłacany przez pracodawcę łącznie z pensją. W przypadku zaś prowadzenia własnej działalności jest on wypłacany w postaci przelewu bankowego na podany numer konta.

Jobseeker’s Allowance Można się o niego ubiegać w przypadku przepracowanego nieprzerwanie rocznego okresu. Ten rodzaj pomocy przysługuje osobom pełnoletnim, które pracują mniej niż godzin 16 tygodniowo lub straciły zatrudnienie, ale usilnie go poszukują. W przypadku par suma godzin może wynosić łącznie 30 godzin pracy tygodniowo, zaś jedna osoba nie może pracować więcej niż 24 godziny na tydzień. Warunkiem jednak uzyskania tej formy dofinansowania jest aktywne poszukiwanie pracy.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Jobseeker’s Allowance

● str. 83

Wysokość tego zasiłku może osiągnąć sumę 60 GBP tygodniowo. Warto pamiętać o tym, iż do w/w zasiłku prawa nie mają osoby, które świadomie, dobrowolnie zrezygnowały z pracy lub zostały z niej zwolnione dyscyplinarnie. Otrzymanie formularzy wniosków na ten rodzaj dofinansowania wiąże się z umówieniem na indywidualne spotkanie z urzędnikiem lokalnego Job Centre.

Dofinansowanie dla osób studiujących Poza w/w rodzajami dofinansowania można także w przypadku osób studiujących postarać się o dofinansowanie wynikające ze statutu studenta. Mowa w tym przypadku jest o wsparciu finansowym dotyczącym pomocy płynącej z wnoszenia opłat za council tax, czyli podatek mieszkaniowy, którego suma bywa bardzo duża. Studentom przysługują różne rodzaje dofinansowań, a wszystko z tytułu bycia studentem. Korzystanie z kilku zasiłków jednocześnie nie jest niczym złym. Podkreślam także, że wszelkie informacje dotyczące uzyskania zasiłków możesz uzyskać nie opuszczając domu, a korzystając jedynie z Internetu. W wypełnianiu formularzy pomagają wykwalifikowani urzędnicy przy specjalnych

liniach

telefonicznych.

W

Szkocji

powstało

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

również

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Dofinansowanie dla osób studiujących

● str. 84

mnóstwo firm specjalizujących się w okazywaniu pomocy Polakom. Usługi nie są kosztowne, ale skuteczne. W przypadku zakwalifikowania się do jakiegokolwiek zasiłku zostaniemy o tym fakcie powiadomieni listownie. Informacja, którą otrzymamy będzie zawierała sumę przysługującego dofinansowania, lub odmowę zawierającą konkretne wyjaśnienia. Korzyści wynikające z otrzymywania dofinansowania nie są czymś upokarzającym, a ich zadanie polega na wsparciu oferowanej przez państwo pomocy. Należy jednak być świadomym, iż w przypadku zatajenia informacji, oszukania urzędu, zasiłek może zostać nam cofnięty, odebrany lub wstrzymany na okres wyjaśnienia zaistniałych nieporozumień – jakże często pojawiających się w przypadku starania o Working Tax Credit. Osoby o niego się starające powinny pamiętać, że na liczą się tutaj zarobki z pełnego roku podatkowego.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Własna firma w Szkocji

● str. 85

WŁASNA FIRMA W SZKOCJI Prowadzenia własnej działalności w Szkocji podejmuje się w ostatnich miesiącach coraz więcej osób obywatelstwa polskiego. Zwykle prywatne przedsięwzięcia ograniczają się do otwarcia polskiego sklepu, polskiego warsztatu naprawy samochodów, komisów samochodowych, sieci polskich taxi, założenia polskojęzycznej prasy, usług tworzenia stron www, a także agencji pracy. Nie brakuje w dniu dzisiejszym biur porad i pomocy dla Polonii, w których językiem komunikacji jest właśnie polski. Firmy transportowe oferują różnego rodzaju możliwości doręczania przesyłek z kraju do UK i odwrotnie. Powstają prywatne zakłady fryzjerskie, salony tatuaży, a także księgarnie i biura podróży. Istnieją firmy oferujące usługi budowlane i szkoły oferujące naukę języka angielskiego. Prowadzenie własnej działalności jest znacznie łatwiejsze w Szkocji niż to ma miejsce w Polsce. Dlatego tak wiele osób podejmuje się założenia własnej działalności, na której uruchomienie często można uzyskać odpowiednie dofinansowanie. By jednak uzyskać jakąkolwiek formę pomocy od państwa trzeba spełniać szereg wymogów z tym związanych. Niemniej jednak często zdarza się tak, że otrzymana kwota dofinansowania pozwala na uruchomienie całkiem niezłego interesu. Krokiem pierwszym, który należy wykonać przy uruchamianiu własnej działalności jest stworzenie tzw. biznes planu. By zamierzenia zostały Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Własna firma w Szkocji

● str. 86

ujęte w odpowiednie ramy najlepiej udać się do biura porad po informacje. Tego typu instytucji, które służą pomocą w otwarciu własnej działalności w Szkocji nie brakuje. Pomagają one uzyskać odpowiedź na wiele nurtujących pytań typu: - jak ma wyglądać biznes plan? - jaka forma dofinansowania może zostać mi przyznana? - jak zarejestrować własną działalność? - jak wygląda forma rozliczenia podatkowego?

Instytucji, biur porad, które pomagają nie tylko uzyskać odpowiedź na wiele pytań, napisać biznes plan, ale także pomagają w znalezieniu odpowiedniego lokalu jest mnóstwo. Oferują one wiele szkoleń, warsztatów, kursów, na których można zaczerpnąć wiedzy na temat skutecznego i opłacalnego prowadzenia działalności w Szkocji. Tego typu instytucje pomocy oferują również dofinansowania. Granty, o które można się ubiegać są podzielone na kilka kategorii. Pierwszą i najważniejszą z nich jest właśnie kategoria wiekowa przyszłego właściciela firmy. Oferowane granty często sięgają sum od 1000 do 5000 funtów. Ciekawostką wydaje się być fakt, że nie musimy zwracać tych pieniędzy. Wysokość grantu jest regulowana w zależności od rodzaju biznesu, a także wspomnianej kat. wiekowej starającego się. Warto jednak skorzystać z pomocy finansowej, która pochodzi ze środków przeznaczonych na otwarcie własnej działalności gospodarczej. W celu uzyskania dofinansowania warto odwiedzić strony internetowe, kryjące się pod podanym adresem: www.grantnet.com www.govgrants.com Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Własna firma w Szkocji

● str. 87

Możliwości wynikających z założenia własnej działalności jest w Szkocji mnóstwo. Tu rozwój własnego businessu jest o wiele łatwiejszy niż w Polsce. Istnieje szereg ośrodków, które nie tylko służą pomocą w otwarciu interesu, ale pomagają w jego finansowym uruchomieniu. Jedną z najpopularniejszych form prowadzenia własnej działalności jest tzw. Self Employer, czyli samodzielny pracodawca. Osobiście spotkałam się nawet z opinią, że jest to tzw. dwa w jednym, czyli pracodawca i usługodawca-pracownik występują w jednej osobie. Jako sole trader można też świadczyć szereg usług, których wykonawcami są zatrudniane osoby. Tego typu rodzaj prowadzenia działalności ma więcej plusów niż minusów. Jest to jedna z najłatwiejszych form prowadzenia własnej działalności z uwzględnieniem prawa, które je określa. Założenie tego typu firmy odbywa się rzec można w bardzo łatwy i przyjemny sposób. W dobie dobrze rozwiniętej techniki komputeryzacji wiele można w tym zdziałać za pomocą Internetu oraz telefonu. Osoby, które podejmują się tego rodzaju działalności najczęściej prowadzą własny interes pod swoim nazwiskiem lub nazwą, którą nadają prowadzonemu businessowi. Naturalną rzeczą przy prowadzeniu własnej działalności jest odprowadzanie podatków, a z uzyskanych dochodów trzeba się obowiązkowo rozliczyć w momencie końca roku podatkowego, który w Szkocji przypada na 5-6 kwietnia każdego roku kalendarzowego.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Własna firma w Szkocji

● str. 88

Po wspomnianej dacie otrzymamy dokument, na adres firmy, którą prowadzimy. Będzie to formularz podatkowy, który należy wypełnić i odesłać. W przypadku zlekceważenia tego wymogu możemy się spotkać z wysoką karą, która zostanie na nas nałożona. Kiedy już mamy koncepcję, znamy zakres wykonywanych usług, które chcemy oferować, jest nazwa, to w ciągu 3 miesięcy jesteśmy zobowiązani do zgłoszenia prowadzonej działalności. W przypadku, gdy tego nie zrobimy zostanie na nas nałożona kara. Warto mieć na uwadze pewien fakt, który dot. innych praw dla danego rodzaju działalności. Jest bowiem tak, że działalność jednego rodzaju nie może odpowiadać działalności rodzaju i branży zupełnie odmiennej. Dlatego warto się wcześniej zapoznać z prawami, obowiązkami itp. Każdego Self Employera obowiązuje wniesienie opłat na składkę ubezpieczeniową. W przypadku prowadzenia własnej działalności jesteśmy zmuszeni do wnoszenia 2 niewielkich składek na ubezpieczenie społeczne: •

National Insurance Contributions to składka wahająca się w granicach 2-3 GBP na tydzień, co w prostym rachunku obliczeniowym daje powyżej 100 funtów rocznie.

•

National Insurance Contributions Class 4 to składka ubezpieczenia dla samozatrudnionych zarabiajacych rocznie 4.635GBP. , płatna w systemie tygodniowym w zależności od kwoty dochodów.

Jezeli

zarabiasz

powyżej

5.225GBP,

do

stawki

wynoszącej

na

ubezpieczenie 2,20 GBP/tydz będziesz musiał odprowadzić dodaktowo 8% od dochodów na ubezpieczenie. Class 2 - 2.20GBP/tydz Class 4 - 2,20GBP/tydz +8% od dochodow 5,225GBP = 34,840GBP./tydz. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Własna firma w Szkocji

● str. 89

Innym, ale popularnym sposobem prowadzenia działalności prywatnej w Szkocji jest spółka. Zakłada się ją głównie z partnerem interesu, do którego wchodzi co najmniej dwóch wspólników. Ten rodzaj działalności nie ma osobowości prawnej. Podstawowym dokumentem, który ureguluje zakres działalności jest umowa specjalnie do tego stworzona. W tym wypadku zaleca się skorzystanie z usług prawnika, który jasno i klarownie sprecyzuje umowę, a tym samym oszczędzi wielu mogących wystąpić w przyszłości sytuacji kłopotliwych. Budowa takiej umowy zazwyczaj opiera się na informacjach typu: •

Imiona i nazwiska partnerów prowadzonej działalności

•

Adres zamieszkania wspólników

•

Adres firmy

•

Nazwa firmy, o ile istnieje

•

Czas trwania działalności

•

Określenie wkładu finansowego, który wnosi każda z osób

•

Zasady dzielenia zysków i strat

•

Określenie właściciela spółki

•

Podział obowiązków z określeniem sposobów ich wykonywania z uwzględnieniem imion i nazwisk dla każdej z osób

•

Sposób prowadzonych ksiąg przychodów i rozchodów

•

Numer konta bankowego, adres banku firmy

•

Metody i rodzaje dysponowania zgromadzonymi środkami finansowymi Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Własna firma w Szkocji

● str. 90

•

Rodzaj, sumę ubezpieczenia

•

Sposoby rozwiązania działalności, o ile zajdzie taka potrzeba.

Właściciele spółki mają obowiązek rejestracji prowadzonej działalności w urzędzie zwanym Revenue and Customs w celu rozliczenia się w urzędzie z podatku. Poza rejestracją w HM obowiązkowe jest także zgłoszenie prowadzonej działalności do HMRC w celu jej rejestracji, a tym samym uzyskania stosownego numeru. Szczegółowych informacji na temat prowadzenia własnej działalności dowiedzieć się można odwiedzając stronę internetową: www.hmrc.gov.uk a dokładniej: www.hmrc.gov.uk/selfemployed/iwtregister-as-self-employed.shtml

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Zakup „czterech kółek” w Szkocji

● str. 91

ZAKUP „CZTERECH KÓŁEK” W SZKOCJI Są ludzie, w żyłach których zamiast krwi buzuje przysłowiowa benzyna. Lubią zapach rozgrzanych silników, ubrudzone ręce i czują dumę z samodzielnie wymienionego filtra powietrza. Są też tacy, co aut używają tylko jako środków lokomocji, ułatwiających w znacznym stopniu życie. Pomimo bardzo dobrze rozwiniętego systemu komunikacji publicznej posiadanie własnego pojazdu w Szkocji pozwala na lepsze zagospodarowanie czasu, a co za tym idzie poświęcenie go nie tylko na dojazdy do pracy, ale również chwile relaksu. Zarówno jedni, jak i drudzy z łatwością odnajdą się w świecie szkockiej motoryzacji. Pomimo dziwnego wrażenia ogromnej ilości małych aut na ulicach spotkać oczywiście też można potężne paliwożerne krążowniki szos i różowe limuzyny wprost z Las Vegas. Ze względu na relatywnie wysokie koszty utrzymania auta dominującą grupą są samochody klasy średniej i niższej o małych pojemnościach silników. Furorę robią nowoczesne diesle. O ile rzadkością są

8-letnie

auta zasilane olejem napędowym, o tyle wśród nowych blisko połowa to tak zwane „ropniaki”. Kupowanie samochodu używanego nie nastręcza wielu problemów, ale my jako kupujący powinniśmy mieć się na baczności zwłaszcza nabywając auta starsze. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na długość badań technicznych, czyli tzw. MOT. Podobnie jak w Polsce, są wykonywane co roku i polegają na bardzo szczegółowym sprawdzeniu stanu technicznego pojazdu. Toksyczność spalin sprawdzana jest przy różnych prędkościach obrotowych silnika, co daje bardzo obiektywny wynik. Ustawienie świateł, zbieżność kół, stan ogumienia, okładzin hamulco-

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Zakup „czterech kółek” w Szkocji

● str. 92

wych, układu wydechowego, szczelności silnika oraz luz na kierownicy. Oddając auto, mechanikowi wręczamy tylko kluczyki, każdy samochód znajduje się w centralnym rejestrze, dzięki czemu nie ma możliwości mataczenia podczas badań technicznych. Innymi słowy, jeśli na jednej stacji diagnostycznej nasze auto nie przejdzie pomyślnie MOT-u, to nawet gdy udamy się na drugi koniec kraju, diagnosta będzie doskonale wiedział, co było przyczyną. Koszt wykonania badania to ok. 50 funtów, przy założeniu, że nie będzie żadnych nieoczekiwanych napraw. Po wykonaniu MOT-u otrzymamy wydruk z zaznaczonymi słabymi punktami stanu technicznego. Czasami wydatki poniesione w związku z naprawami w celu przejścia badania technicznego mogą przewyższyć wartość całego samochodu.

Fot. Ford Mondeo

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Zakup „czterech kółek” w Szkocji

● str. 93

Ciężko w to uwierzyć, ale proszę sobie wyobrazić sytuację, gdy za 500 funtów można nabyć Forda Mondeo (8-letniego w dobrym stanie) lub za niewiele mniej, bo 350 wymienić pasek rozrządu w Mitsubischi Carismie z podobnego rocznika. Koszty napraw są horrendalne, ale warto korzystać z autoryzowanych warsztatów, gdzie dostaniemy gwarancję wykonanych usług oraz ułatwimy sobie przyszłą sprzedaż. Małą adnotacją w ogłoszeniu FSH przyciągamy uwagę potencjalnych nabywców. Skrót ten oznacza pełną historię serwisową, co w warunkach szkockich jest gwarancją dobrego stan technicznego.

Gdzie kupić auto? Źródeł ogłoszeń jest dużo, począwszy od tych na polskich na portalach internetowych (dla tych, co jeszcze nie władają językiem angielskim), a skończywszy na najlepszym pod względem wyboru ofert AUTOTRADER. Przy czym są dwie możliwości korzystania z bazy ogłoszeń: Wersja internetowa, czyli www.autotrader.co.uk lub gazeta kosztująca ok 2.2 funta. Średnia ilość ogłoszeń to kilkadziesiąt tysięcy. Są one podzielone wg kategorii cenowych, pod względem rodzaju stosowanego paliwa (diesel, benzyna, gaz), wg charakteru użytkowego. Korzystanie z wyszukiwarki internetowej ma wiele plusów, a jednym z najważniejszych jest możliwość oceny, w jakiej odległości znajduje się sprzedający.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Gdzie kupić auto?

● str. 94

W większości supermarketów są dostępne darmowe gazetki z ogłoszeniami – przeważnie lokalnymi (AUTO FREEWAY, www.autofreeway.co.uk). Do tego dochodzą dość popularne na ziemi szkockiej autokomisy. Dość specyficznym i odmiennym od polskiego sposobem zakupu auta są aukcje. W każdym większym mieście są tzw. „car auctions”. Największa z nich jest zlokalizowana w Glasgow tuż obok autostrady M8 tzw. CENTRAL CAR AUCTION. Co wtorki i piątki odbywają się aukcje (trwają do późnych godzin wieczornych), na których „pod młotek” idą tysiące samochodów. Niewątpliwym mankamentem tego typu zakupu jest niebezpieczeństwo nabycia pojazdu z wadami ukrytymi, których podczas trwania aukcji nie można wykryć. Niemniej jednak bez większego problemu można kupić cztery kółka poniżej wartości rynkowej. W momencie, gdy już kupujemy auto pamiętajmy, że jedynym dowodem zakupu jest część 10 tzw. LOGBOOK, czyli New Keeper Suplement. Jest to zielona karteczka, która MUSI zostać oderwana od dowodu rejestracyjnego i wypełniona przez nabywcę. Jest ważna prze kolejne dwa miesiące, choć jak stanowi prawo, już po sześciu tygodniach od zakupu auta, gdy nie otrzymamy oryginalnego dowodu rejestracyjnego z danymi kupującego należy zadzwonić do DVLA (Driver and Vehicle Licensing Agency). Obowiązkiem sprzedającego jest odesłanie wypełnionego danymi nabywcy dowodu rejestracyjnego do DVLA. Zostanie on w ciągu czterech tygodni poinformowany o zbyciu pojazdu. Nowemu właścicielowi przekazuje

wszelkie

dokumenty

odnoście

auta

oprócz

polisy ubez-

pieczeniowej, która jest imienna i nieprzekazywalna. W przeciwieństwie do Polski, rejestracja samochodu na Wyspach jest bezpłatna i praktycznie bezproblemowa, nie trzeba wydeptywać ścieżek w kolejnych urzędach.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Gdzie kupić auto?

● str. 95

Poniżej: Broszura informacyjna DVLA

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Gdzie kupić auto?

● str. 96

Dowód rejestracyjny (V5C).

Kolejnym ewenementem w stosunku do polskich realiów są tablice rejestracyjne przypisane dożywotnio do pojazdu. Do roku 2001 stosowano literowe oznaczenia pierwszej rejestracji czyli: A – 1 rejestracja 1983 r. B – 1984 r.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Gdzie kupić auto?

● str. 97

C – 1985 r. D – 1986 r. E – 1987 r. F – 1987 r. G – 1988 r. H – 1989 r. I – 1990 r. J – 1991 r. K – 1992 r. L – 1993 r. M – 1994 r. N – 1995 r. P – 1996 r. R – 1997 r. S – 1998 r. T – V – 1999 r. W – X 2000 r. Y – 2001 r.

Od połowy 2001 roku wprowadzono cyfrowe oznaczenia roku rejestracji tzn. pojazdy zarejestrowane w okresie od września do lutego maja oznaczenia np. 51 (2001 rok), natomiast 01 dla rejestracji pomiędzy wrześniem a lutym (również 2001 rok):

51 – 01 – 2001 r. 52 – 02 – 2002 r. 53 – 03 – 2003 r. 54 – 04 – 2004 r. 55 – 05 – 2005 r. 56 – 06 – 2006 r. 07 – 2007 r.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Gdzie kupić auto?

● str. 98

Do tego dochodzą jeszcze prywatne tablice rejestracyjne, których wykupienie jest odpłatne. Często nowo przybyli na Wyspy imigranci starają się rozwikłać zagadkę podwójnych tablic rejestracyjnych na niektórych samochodach... są to pozwolenia na przewóz osób wydawane przez lokalne władze – popularne taksówki.

Jakie czynności należy wykonać po zakupie? Przede wszystkim pamiętajmy o podstawowej różnicy pomiędzy polskim a brytyjskim systemem ubezpieczeń. Tu na Wyspach polisa ubezpieczeniowa jest przypisana do osoby, a nie pojazdu. Co z tego wynika? Nie wolno prowadzić samochodu, gdy nie mamy imiennego ubezpieczenia. Toteż po zakupie należy niezwłocznie wykupić polisę. Niewątpliwym plusem jest posiadania brytyjskiego prawa jazdy, a to ze względu na to, że nie wszystkie ubezpieczalnie na równi traktują polskie i lokalne prawo jazdy. Co za tym idzie, zniżki są większe, a ostateczny koszt mniejszy. www.confused.co.uk – to adres strony internetowej powstałej w celu optymalnego doboru ubezpieczyciela dla każdego kierowcy. Po wpisaniu swoich danych otrzymamy najkorzystniejsze oferty. Firmą, która w 100 % respektuje polskie prawo jazdy jest DIAMOND (reklamowany jako najlepszy dla kobiet). Posiadając dowody (np. zaświadczenie od PZU lub Warty) na bezszkodową jazdę w Polsce, przetłumaczone oczywiście na język angielski zaoszczędzimy kilkanaście procent – jest to tzw. „no claim bonus”. Chcąc opuścić teren UK nie musimy dopłacać za dodatkowe ubezpieczenie, niemniej jednak po upływie dwóch miesięcy ubezpieczyciel powinien zostać poinformowany o tym fakcie. Jeżeli pojazd jest użytkowany poza terytorium Wielkiej Brytanii przez okres dłuższy niż pół roku ubezpieczenie wygasa.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Formy opłacania ubezpieczenia

● str. 99

Formy opłacania ubezpieczenia Najtańszym sposobem zakupu jest dokonanie tego przez Internet. Do tego wymagana jest karta debetowa lub kredytowa. Taki scenariusz ma miejsce tylko i wyłącznie w przypadku, gdy od razy mamy wystarczające fundusze na koncie, by opłacić kwotę rocznego ubezpieczenia, którego wysokość jest zależna od auta, stażu kierowcy, bezszkodowej jazdy. Dla przykładu Pan M. za swojego Forda Mondeo z 1998 roku o pojemności 1800 cm, legitymujący się uprawnieniami do prowadzenia pojazdów mechanicznych od 10 lat zapłaci ok. 400 funtów rocznie. Jeżeli decydujemy się na opcję miesięcznych rat, należy zadzwonić do tzw. call centre ubezpieczyciela i telefonicznie podać detale konta. Zapłacimy w takiej sytuacji nieznacznie więcej niż przy opcji jednorazowego potrącenia. Ciekawostką jest fakt, iż ubezpieczenie obowiązuje od minuty, w której została dokonana transakcja, a nie od dnia następnego. By wykupić polisę systemem „face to face” należy znaleźć biuro firmy brokerskiej. Jedna z najpopularniejszych działająca na terenie Szkocji to SWINTON.

Rodzaje ubezpieczeń W Polsce osoba chcąca ubezpieczyć auto nie ma wielkiego wyboru – pięć poważnych liczących się na rynku firm. Tu na Wyspach sytuacja przedstawia się zgoła odmiennie. Firm oferujących ubezpieczenia jest kilkadziesiąt. Niemniej jednak wyróżniamy trzy podstawowe zakresy ubezpieczenia:

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Rodzaje ubezpieczeń

● str. 100

1. COMPREHENSIVE – czyli odpowiednik polskiego AC, polisa pokrywa koszty szkody zarówno po stronie poszkodowanego, jak i sprawcy, może być rozszerzona o wiele innych wariantów, np. auto zastępcze w razie awarii, ubezpieczenie dodatkowe przedniej szyby, autoholowanie. 2. THIRD PARTY, FIRE&THEFT – czyli OC, ubezpieczenie na wypadek kradzieży oraz spalenia. Ten rodzaj ubezpieczenia pokrywa koszty naprawy pojazdu należącego do osoby poszkodowanej w kolizji/wypadku drogowym. 3. THIRD PARTY – najtańszy wariant ubezpieczenia, ale zarazem najuboższy. Jeżeli go wykupimy możemy liczyć na odszkodowanie tylko i wyłącznie w przypadku, gdy ktoś uszkodzi nasze auto.

Jeżeli chcemy ubiegać się o odszkodowanie mamy na złożenie wniosku sześć miesięcy od momentu zdarzenia kwalifikującego się do warunków ubezpieczenia. Zazwyczaj czynimy to telefonicznie. Jeżeli wartość naprawy przewyższa wartość rynkową auta ubezpieczyciel wypłaca pieniądze, a auto może nadal pozostać własnością dotychczasowego posiadacza.

Podatek drogowy (Road Tax) Każdy użytkownik dróg na terenie Wielkiej Brytanii zobowiązany jest do opłacania podatku drogowego. Jego wysokość jest uzależniona od pojemności silnika, rodzaju zasilania (benzyna, diesel, gaz) oraz wieku pojazdu. Im nowsze, tym opłaty mniejsze. Tzw. DISC TAX musi być umieszczony na przedniej szybie samochodu z lewej strony. Samo wykupienie nie jest równoznaczne ze 100% legalnym użytkowaniem dróg – na-

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Podatek drogowy (Road Tax)

● str. 101

byta plakietka z odpowiednimi oznaczeniami typu marka pojazdu, uiszczona kwota oraz numer rejestracyjny muszą być widoczne (jeżeli tego nie uczynimy przewidywana kara za to zaniedbanie wynosi do 200 funtów). Wzdłuż autostrad rozmieszczone są oprócz kamer mierzących prędkość takie, które zapisują numery rejestracyjne pojazdów korzystających z dróg publicznych pomimo nieposiadania Road Taxu. Opłata za takie niezgodne z prawem postępowanie wynosi 1000 funtów. www.direct.gov.uk/en/Motoring – to strona z aktualnymi stawkami Road Tax za 2007 rok. Jak większości zakupów, tak i tego można dokonać drogą internetową. W momencie, gdy na Wyspy wyjeżdżamy własnym autem, po okresie sześciu miesięcy pojazd powinien zgodnie z prawem brytyjskim opuścić terytorium UK lub przejść badania techniczne, pozyskać Road Tax oraz ubezpieczenie. Niemniej jednak z perspektywy doświadczenia jazdy autem z kierownicą po lewej stronie w ruchu lewostronnym szczerze odradzam poruszania się na dłuższą metę pojazdami z ‘kontynentu’. Najbardziej rozpowszechnionym sposobem zakupu Road Tax Disc jest nabycie go w urzędzie pocztowym. Pamiętajmy jednakże, iż pomimo posiadania w kieszeni funduszy należy jeszcze przedstawić następujące dokumenty: 1) Dowód rejestracyjny. 2) Świadectwo badań MOT. 3) Polisę ubezpieczeniową. Posiadacze aut przerobionych na gaz tzw. converted (dual fuel) płacą niższy podatek drogowy z racji niskiej szkodliwości spalin. Kończąc rozdział dotyczący motoryzacji, a ściśle rzecz biorąc zakupu samochodu warto wspomnieć o najbardziej charakterystycznych różni-

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Podatek drogowy (Road Tax)

● str. 102

cach pomiędzy zasadami korzystania z dróg utwardzonych w Wielkiej Brytanii i w Polsce: •

W Polsce jest obowiązek jazdy na światłach mijania przez cały rok kalendarzowy. W UK to żaden problem spotkać auto jadące bez włączonych świateł w ulewny deszcz bądź też o zmierzchu...

•

W Polsce w co trzecim samochodzie jest zainstalowana instalacja gazowa – w UK znikomy procent jest zasilany tym rodzajem paliwa.

•

W Polsce manewr wyprzedzania jest chlebem powszednim, tu na Wyspach wprost przeciwnie, drogi zezwalają praktycznie w 90% na bezkolizyjna jazdę.

•

W Polsce dopuszczalna ilość punktów karnych to 24, a w Wielkiej Brytanii 12, przy czym wykroczenie typu rozmowa przez telefon komórkowy w czasie jazdy to 3 punkty...

Co należy wiedzieć na temat jazdy autem w UK? •

Samochód należy prowadzić tylko z ważnym ubezpieczeniem!

•

Na żądanie policjanta należy okazać certyfikat ubezpieczenia!

•

Jazda samochodem bez przeglądu stanu technicznego auta jest poważnym wykroczeniem!

•

Jeżeli uczestniczysz w wypadku drogowym, Twoim obowiązkiem jest się zatrzymać, wezwać specjalne jednostki, poczekać na policję!

•

Zapinaj pasy podczas prowadzenia auta!

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Podatek drogowy (Road Tax)

● str. 103

•

Nie wsiadaj za kierownicę pod wpływem alkoholu lub narkotyków!

•

Kupując auto upewnij się, że dealer wszystko dokładnie sprawdził!

•

Sprawdź, czy numer podwozia, identyfikacyjny pojazdu VIN oraz oznakowania na szybie zgadzają się z numerami pojazdu, które widnieją w dokumentach!

•

Poproś sprzedającego o okazanie dowodu rejestracji V5!

•

Kupując auto na aukcji skorzystaj z klauzuli gwarancyjnej (indemnity clauses)!

•

Nim zdecydujesz się na zakup pojazdu weź pod uwagę możliwość odpłatnej, profesjonalnej kontroli przez AA lub RAC, będziesz miał gwarancję, że kupujesz bezpieczne auto!

PRAWO JAZDY – jak je uzyskać? O prawo jazdy można w Wielkiej Brytanii wystąpić w momencie ukończenia lat 17. W zależności od kraju, z którego się pochodzi dozwolona jest jazda samochodem w okresie 12 miesięcy, czyli jednego roku kalendarzowego, ale w przypadku posiadania ważnego prawa jazdy wydanego w kraju, z którego się pochodzi. Przed upływem roku trzeba wystąpić o tymczasowe prawo jazdy, które uprawnia do kierowania pojazdem w UK.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Biblioteki

● str. 104

BIBLIOTEKI

Fot. Biblioteka

Praktycznie w każdej mniejszej i większej miejscowości szkockiej natknąć się można na biblioteki, z których korzystanie jest nieodpłatne. Biblioteka jest instytucją, w której możemy w odpowiednich godzinach jej urzędowania skorzystać z następujących usług: •

Bezpłatnie skorzystać z Internetu, komputera.

•

Wypożyczać książki.

•

Wypożyczać czasopisma.

•

Odpłatne jest jedynie wypożyczanie filmów video i DVD.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Biblioteki

● str. 105

•

Możemy się w niej zapoznać z terminarzem najbliższych imprez.

•

Istnieje także możliwość skorzystania – nieodpłatnie z czytelni, w której znajdują się różnego rodzaju czasopisma, od aktualnych do tych pochodzących z archiwum.

•

Biblioteki oferują także wiele atrakcji dla maluchów, typu: gry na komputerach, zabawy z rówieśnikami, zbiory bajek i baśni, z których dzieci mogą skorzystać.

•

Jest również możliwość wydrukowania dokumentów oraz wykonania ksera, o ile zachodzi taka potrzeba, ale te dwie usługi również są odpłatne.

•

Biblioteki w bogatej gamie oferty, którą posiadają dają także możliwość wzięcia udziału w różnego rodzaju kursach, szkoleniach i warsztatach.

Fot. Karta biblioteczna w hrabstwie South Lanarkshire (po lewej) i North Lanarkshire (po prawej)

By uzyskać kartę stałego klienta biblioteki, ułatwiającą korzystanie z zasobów należy przedstawić urzędnikowi następujące dokumenty, które potwierdzą naszą tożsamość – do wyboru mamy: •

pełne prawo jazdy,

•

rachunek dokonywanych opłat przynajmniej za ostatnie 3 miesiące,

•

karta bankomatowa, Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Biblioteki

•

paszport,

•

dowód osobisty itp.

● str. 106

Osoby polskiego pochodzenia najczęściej przedstawiają do wglądu paszport, w którym zawarte są najważniejsze informacje pozwalające zidentyfikować daną osobę. Jeszcze w tym samym dniu możemy uzyskać kartę, której ważność jest bezterminowa, a pozwala na udogodnienia w przypadku kolejnych wizyt w bibliotekach. Posługując się kartą możemy korzystać z Internetu, wypożyczalni książek, kaset video i filmów DVD na określonych zasadach. Istnieje szereg ograniczeń co do korzystania z zasobów bibliotecznych. Ramy czasowe, które określane są darmowym terminem korzystania ze zbiorów pozwalają w przypadku złamania terminu zwrotu pożyczonych rzeczy nałożyć karę w postaci finansowej. Należy zatem przestrzegać terminów, by uniknąć zapłaty za coś, co normalnie jest darmowe. Oto schemat pozwalający na gruntowne przestrzeganie przepisów dotyczących terminów: •

Książki – termin: zarówno dzieci, jak i dorośli mogą je wypożyczyć na pełne 4 tygodnie.

•

Magazyny – termin: dorośli i dzieci na 2 tygodnie.

•

Kasety – termin: dorośli i dzieci mogą z nich korzystać przez 4 tygodnie.

•

Płyty kompaktowe – termin: dorośli i dzieci – 4 tygodnie.

•

Zestawy do nauki języków obcych: dorośli i dzieci 4 tygodnie.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Adresy

● str. 107

Adresy North Lanarkshire •

Airdrie Library. Wellwynd, Airdrie ML6 0AG, Tel: 01236-7580-70 Fax: 01236-758076 E-mail: [email protected]

•

Bellshill Cultural Centre, John Street, Bellshill ML4 1 RJ Tel. 01698-346770 Fax: 01698—8435905 E-mail: [email protected]

•

Coatbridge Library, Academy Street, Coatbridge ML5 3AW, Tel. 01236-424150 Fax: 01236-437997 E-mail: [email protected]

•

Cumbernauld Library 8 Allander Walk, Cumbernauld G67 1EE Tel. 01236-618383 Fax: 01236-618088 E-mail: [email protected]

•

Motherwell Library 35 Hamilton Road, Motherwell,ML1 3BZ Tel: 01698-332626 Fax: 01698-332625 E-mail: [email protected]

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Adresy

•

● str. 108

Wishaw Library Kenilworth Avenue, Wishaw ML2 7LP Tel: 01698-372325 Fax: 01698-376462 E-mail: [email protected]

•

Abronhill Library 17 Pine Road, Abronhill, Cumbernauld G67 3BE Tel: 01236-731503 Fax: 01236-731503 E-mail: [email protected]

Alfabetyczny spis bibliotek w Szkocji wraz z adresem strony internetowej: •

Angus Libraries www.angus.gov.uk

•

Angus Libraries - Arbroath Library www.angus.gov.uk

•

Angus Libraries - Brechin Library www.angus.gov.uk

•

Angus Libraries - Carnoustie Library www.angus.gov.uk

•

Angus Libraries - Forfar Library www.angus.gov.uk

•

Angus Libraries - Kirriemuir Library www.angus.gov.uk

•

Angus Libraries - Montrose Library www.angus.gov.uk

•

Dumfries and Galloway Libraries, Information and Archives www.dumgal.gov.uk

•

Dundee Libraries www.dundeecity.gov.uk

•

Dundee Libraries - Ardler Complex www.dundeecity.gov.uk

•

Dundee Libraries - Arthurstone Neighbourhood Library www.dundeecity.gov.uk

•

Dundee Libraries - Blackness Neighbourhood Library www.dundeecity.gov.uk

•

Dundee Libraries - Broughty Ferry Neighbourhood Library www.dundeecity.gov.uk Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Adresy

•

● str. 109

Dundee Libraries - Charleston Neighbourhood Centre & Library Dundee Libraries - Coldside Neighbourhood Library www.dundeecity.gov.uk

•

Dundee Libraries - Douglas Community & Library Centre www.dundeecity.gov.uk

•

Dundee Libraries - Fintry Neighbourhood Library www.dundeecity.gov.uk

•

Dundee Libraries - Hub Neighbourhood Library www.dundeecity.gov.uk

•

Dundee Libraries - Kirkton Neighbourhood Centre & Library www.dundeecity.gov.uk

•

Dundee Libraries - Lochee Neighbourhood Library www.dundeecity.gov.uk

•

Dundee Libraries - Menzieshill Neighbourhood Centre & Library www.dundeecity.gov.uk

•

Dundee Libraries - Whitfield Library & Learning Centre www.dundeecity.gov.uk

•

East Ayrshire Library & Information Services www.eastayrshire.gov.uk

•

East Lothian Library Services www.east-lothian.gov.uk

•

East Renfrewshire Libraries www.eastrefrewshire.gov.uk

•

Edinburgh City Libraries www.edinburgh.gov.uk

•

Falkirk Libraries www.fakirk.gov.uk

•

Glasgow Libraries www.glasgow.gov.uk

•

Midlothian Council Library Service www.library.earl.org.uk

•

Midlothian Council Library Service - Bonnyrigg Library www.earl.org.uk

•

Midlothian Council Library Service - Dalkeith Library www.earl.org.uk

•

Midlothian Council Library Service - Danderhall Library www.earl.org.uk

•

Midlothian Council Library Service - Gorebridge Library www.earl.org.uk

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Adresy

•

● str. 110

Midlothian Council Library Service - Loanhead Library www.earl.org.uk

•

Midlothian Council Library Service - Mayfield Library www.earl.org.uk

•

Midlothian Council Library Service - Newtongrange Library www.earl.org.uk

•

Midlothian Council Library Service - Penicuik Library www.earl.org.uk

•

Midlothian Council Library Service - Roslin Library www.earl.org.uk

•

Midlothian Council Library Service - Woodburn Library www.earl.org.uk

•

North Lanarkshire Libraries www.northlan.gov.uk

•

Perth & Kinross Libraries www.pkc.gov.uk

•

South Ayrshire Council Libraries & Information Services www.south-ayrshire.gov.uk

•

Stirling Libraries www.stirling.gov.uk

•

West Lothian Library Service www.westlothian.gov.uk

•

Western Isles Libraries www.w-isles.gov.uk

Special Glasgow Women's Library www.women-library.org.uk Goethe-Institut Library & Information Centre www.goethe.de Royal Observatory Edinburgh www.roe.ac.uk Royal Scottish Geographical Society www.geo.ad.ac.uk Society of Writers to Her Majesty's Signet - Signet Library www.thewss.co.uk

Biblioteki są czynne w dniach: Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Adresy

● str. 111

Sobota Godziny otwarcia bywają różne, ale najczęściej są to: 9.00-19.00.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Bezpieczeństwo

● str. 112

BEZPIECZEŃSTWO W każdym państwie, czy jesteś turystą, czy nie musisz czuć się bezpiecznie. Policja oraz inne organy są od tego, by to bezpieczeństwo zapewnić. Możesz jednak zostać zupełnie przypadkowo świadkiem przestępstwa i nie wiedzieć, co w danej chwili zrobić. Tu znajdziesz kilka przydatnych informacji i rad, które pomogą w nagłych wypadkach. •

Jeżeli jesteś świadkiem przestępstwa niezwłocznie powiadom o tym incydencie odpowiednie organy, do których numer alarmowy jest na całym świecie taki sam, czyli 999.

•

Drobne przestępstwa możesz zgłosić również anonimowo za pomocą stron internetowych, którymi dysponują jednostki policyjnych posterunków w danym obszarze.

•

W razie zagrożenia udaj się na najbliższy posterunek policji, których w Szkocji nie brakuje. Specjalnie wykwalifikowani funkcjonariusze udzielą niezwłocznie pomocy ofiarom, a także poszkodowanym.

•

Możesz się również zetknąć z przestępstwem o podłożu antyspołecznym – rasistowskim. Nie bagatelizuj tego, lecz powiadom odpowiednie służby – możesz to zrobić anonimowo.

•

Nie staraj się rozwiązywać swoich problemów samodzielnie. Policja w Szkocji jest od tego, by Ci pomóc, a nie zaszkodzić.

•

Jeżeli Twoje dziecko padło ofiarą rasizmu w szkole, jest szkalowane, zgłoś ten fakt nauczycielowi – wychowawcy, skontaktuj się z dyrekcją placówki dydaktycznej, do której uczęszcza Twoje potomstwo.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Bezpieczeństwo

•

● str. 113

Jeżeli jesteś szykanowany na tle rasowym w miejscu pracy zgłoś ten fakt pracodawcy. Możesz się także zwrócić o pomoc do związku zawodowego lub miejscowej rady ds. równości rasowej Racial Equality Council lub powiadomić o tym fakcie miejscową jednostkę policji.

•

Pamiętaj, że w Szkocji przestępstwem jest posiadanie ostrych narzędzi, noży itp. w miejscu publicznym. Jeżeli obawiasz się o własne lub kogoś życie zgłoś ten fakt na policji.

•

Przestępstwem jest także sytuacja, w której dziecko jest zaniedbane, niedożywione, brudne, a nawet pozostawione na chwilę bez opieki osoby dorosłej i tym samym narażone na niebezpieczeństwo.

•

Wynajmując mieszkanie od osoby prywatnej sprawdź w bazie danych HMO, czy osoba, od której chcesz wynająć mieszkanie jest tam zarejestrowana. W przypadku wątpliwości skontaktuj się z najbliższym w Twojej okolicy Zespołem do Spraw Regulacji Mieszkaniowych.

•

Odchody, które pozostawia na trawnikach Twoje zwierzę muszą być przez Ciebie uprzątnięte. W przeciwnym razie grozi Ci poważna kara pieniężna.

•

Wyplucie gumy do żucia na ulicy to kara w wysokości 50 funtów.

•

Warto zapoznać się również z zasadami kultury, która obowiązuje w Szkocji, a jest odmienna od stylu polskiego. Każdy niepożądany dotyk cielesny jednej osoby względem drugiej, czy to na ulicy, czy w dyskotece jest surowo karany i ma znamiona przestępstwa!

•

Jesteś, byłeś świadkiem przestępstwa – nie obawiaj się i zgłoś ten fakt do odpowiednich organów!

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Przesyłanie pieniędzy

● str. 114

PRZESYŁANIE PIENIĘDZY Przesyłek pieniężnych można dokonać w różny sposób. Do wyboru jest kilka opcji: •

Wpłata gotówki na konto osoby prywatnej. Do tego rodzaju operacji bankowej wymagana jest pena nazwa konta osoby wraz z numerem sort code oraz dane personalne tego, do którego kierowany jest przelew.

•

Czek. Wystawienie czeku niesie jednak za sobą obowiązek skrupulatnego wypełnienia wszystkich pól na nim zawartych, a także posiadanie zaplecza finansowego na swoim koncie w momencie wystawiania tego dokumentu. Jest to opcja, za którą wnosi się dodatkową opłatę.

•

Karta debetowa, płatnicza. Możliwości dokonywania opłat za pomocą kart jest wiele. Dziś bowiem jest to jeden z najszybszych sposobów dokonywania opłat, przelewów.

•

Direct debit. Jest to rodzaj ciągłej zapłaty, na którą się godzimy po wypełnieniu stosownego dokumentu w banku. Osoba, której konto upoważniamy do pobierania opłat z naszego rachunku będzie za pośrednictwem banku otrzymywała regularnie pewną sumę z naszego konta. Jest to bardzo wygodna forma płatności, bo nie wymaga naszego bezpośredniego udziału. Do tego typu operacji bankowych wymagany jest odpowiedni zasób środków finansowych na koncie. W przypadku ich braku może bowiem zostać nałożona kara.

•

Przesyłaniem pieniędzy zajmuje się w chwili obecnej wiele firm, jak: Grosik, Western Union, czy 1st Contact. Obecnie w większości firm istnieje już polskojęzyczna obsługa.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Przesyłanie pieniędzy

● str. 115

Oferty firm zajmujących się przesyłaniem pieniędzy do Polski i nie tylko jest wiele. By jednak wybrać opcje najbardziej nam odpowiadającą warto się zapoznać ze wszystkimi warunkami, ofertami, które znacznie różnią się pomiędzy firmami. W przypadku Western Union, jednej z najbardziej znanych firm – przelewu można dokonać w kilkanaście minut. Firma ta oferuje swoim klientom przekazy pieniężne od ponad 130 lat. Zalety: - każdy przekaz jest monitorowany, - przekazy posiadają specjalne numery kontrolne, - system komputerowy i nowoczesne technologie pozwalają na dokonanie przelewu już w kilkanaście minut do 190 krajów świata, - punkty firmy znajdują się na całym świecie, a godziny i dni otwarcia są bardzo korzystne, - by przesłać pieniądze nie jest wymagany rachunek bankowy.

Schemat wysyłania pieniędzy jest bardzo prosty: •

wypełniasz gotowy formularz, który przekazujesz wraz z gotówką agentowi Western Union. Potwierdzasz swoją tożsamość odpowiednim dokumentem.

•

Agent zajmie się wprowadzeniem informacji do systemu bazy danych w komputerze.

•

Klient otrzymuje potwierdzenie wraz ze wspomnianym numerem kontrolnym.

•

Klient

powinien

poinformować

odbiorcę,

do

którego

pieniądze podając mu numer kontrolny.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

przesyła

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Przesyłanie pieniędzy

•

● str. 116

Odbiorca chcąc otrzymać pieniądze powinien wypełnić formularz, w którym musi wypisać dane personalne, kraj nadawcy przekazu oraz sumę, której się spodziewa.

•

Ostatnim krokiem jest wręczenie dokumentu tożsamości do wglądu agentowi, który przekaże gotówkę.

Bogatą ofertą przesyłania pieniędzy cieszy się także firma 1st Contact. Plusy przesyłania waluty za pomocą tej firmy to: - łatwy sposób dokonania przelewu gotówki, - opłata za wykonaną transakcję wynosi jedynie 5 GBP, - ani nadawca, ani odbiorca nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów, - przelewy za pomocą Internetu są realizowane w ciągu trzech dni roboczych, - bezpieczeństwo pieniędzy jest regulowane przez brytyjski Urząd Celny.

By dokonać transakcji online należy się zarejestrować na stronie firmy. Pod numerem telefonu 0800 082 0226 można się skontaktować z polskojęzycznym konsultantem. Warto pamiętać, że w momencie dokonywania przelewu 1st Contact poda dokładny przelicznik waluty, wedle którego jest obliczany przelew pieniędzy. Szczegółowych informacji na temat przelewu pieniędzy można zaczerpnąć pisząc na adres e-maila obsługiwanego w języku polskim: [email protected] Godziny otwarcia firmy: pon.-pt. 9.00-18.00. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Turystyka

● str. 117

TURYSTYKA Szkocja jako niewielki kraj na mapie, ale wielki i znaczący w świecie ma do zaoferowania wiele atrakcji turystycznych. Począwszy od tych wymagających aktywnego udziału, po te wymagające mniejszego zaangażowania, jak wyjście na koncert czy do kina. Dobrze rozwinięta sieć noclegów w stylu B&B pozwala wyjechać za miasto i cieszyć się widokami okolic na dłużej niż chwilę... Populacja osiąga obecnie liczbę 5.500.000 ludzi. Powierzchnia Szkocji wynosi 78,132 km2, a obowiązującymi językami urzędowymi są angielski i scottish Gaeli’c. Główne miasta to: •

Glasgow

•

Edynburg

•

Aberdeen

•

Dundee

•

Stirling

•

Inverness

Bogata historia, którą cieszy się Szkocja, przyjaźni ludzie sprawiają, że odkrywanie każdego z zakątków tej ziemi jest czymś niezwykłym, przyjemnym i pożytecznym. Tu nie można się nudzić, gdyż górsko-morski krajobraz sprawia, że widoki zapierają dech w piersiach. Otoczona dwoma Morzami – Północnym i Irlandzkim Szkocja daje szereg możliwości spędzania wolnego czasu. Licznie zlokalizowane zamki, pałace, obiekty godne zobaczenia, puby, sale koncertowe, kina, teatry, morza, góry, jeziora pozwalają niejednemu na chwile relaksu, odprężenia. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Turystyka

● str. 118

Nie brakuje także atrakcji dla najmłodszych. W okresie wiosenno-letnim największą popularnością cieszą się ciekawe ogrody, parki rozrywki dla najmłodszych, a także ogrody zoologiczne często połączone z botanicznymi. Sieć barów szybkiej obsługi jak McDonalds oraz Burger King i Pizza Hut pozwalają na konsumpcję w trakcie podróży. Przy autostradach znajduje się wiele obiektów, które nazywane są Travel Inn. To parkingi i sieć hoteli, na których postojach można odpocząć, skorzystać z toalety, a także zjeść posiłek w restauracji. Każda ze stacji Travel Inn wyposażona jest w stację benzynową, budki telefoniczne, myjnie samochodowe oraz bankomaty. Kalendarz imprez kulturalnych w Szkocji jest bardzo bogaty, a swoje apogeum osiąga w miesiącach letnich, kiedy to w Edynburgu każdego roku odbywa się tzw. Edinburgh International Festival. Zjeżdżają się na niego ludzie z całego świata, hotele są przepełnione, a ulice miasta pełne ludzi różnej narodowości. Warto pamiętać, że wiele obiektów turystycznych w Szkocji ma darmowy wstęp. Bywają jednak takie, do których wejście jest odpłatne. Nie są to jednak ceny wygórowane, a w przypadku większych grup i dzieci często oferowane są zniżki. Można również wykupić sobie kartę Visit, która upoważnia do zniżek przy wejściu np. do zamków. Jednym z ciekawszych i godnych zobaczenia obiektów jest:

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka ● str. 119 Chatelherault Country Park. Ukryta rezydencja księcia Hamilton.

Chatelherault Country Park. Ukryta rezydencja księcia Hamilton.

Fot. Chatelherault Country Park

Zlokalizowany na skarpie na południe od Hamilton piękny obiekt zaprojektowany przez wybitnego, szkockiego architekta Williama Adama zachwyca swoim wdziękiem każdego, kto pokusi się o wycieczkę w to miejsce. Dom letni dla księcia Hamilton, używany także jako posesja do wypadów na polowania zbudowany był w latach 1722-1734. Uszkodzony w wyniku pożaru mającego miejsce w roku 1945, został odbudowany w latach 1979-1987.

Fot. Chatelherault Country Park

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka ● str. 120 Chatelherault Country Park. Ukryta rezydencja księcia Hamilton.

W trakcie remontu dokonano w nim pewnych zmian. Głównie w pomieszczeniach, w których niegdyś trzymano psy myśliwskie księcia – znajduje się tam obecnie galeria. Ciekawostką wydaje się być zjawisko zapadania się części Chatelherault spowodowane

zbyt

bliskim

zlokalizowaniem

kopalni

węgla.

Toteż przechadzając się po wykwintnych pomieszczeniach pałacyku ma się wrażenie, iż cały budynek jest wyraźnie przechylony na wschód. Wizytujący mają możliwość obejrzenia sali bankietowej, a także apartamentów księcia, a nade wszystko wspaniałych ogrodów, których świetność została przywrócona w 100 %. Posiadłość ta cieszy się także licznymi ścieżkami o łącznej długości 10 mil, które prowadzą do kilkusetletnich dębów, okazałych ruin Cadzow Castle i zapierającego dech w piersiach kilkudziesięciometrowego mostu Duke Bridge. Dziś szczególnym powodzeniem w tejże posiadłości cieszą się licznie odbywające się wesela, bankiety, a także spotkania konferencyjne. W budynku mieści się także wystawa prac fotograficznych oraz wiele ciekawych eksponatów przypominających czasy sprzed trzech wieków. Zwiedzanie tego ciekawego obiektu jest bezpłatne. Przerwę w trakcie wycieczki można także zagospodarować wypijając pyszna kawę w znajdującej się tam kafejce. Piękno otaczające Chatelherault to głównie przyroda, która całoroczną zielenią, pięknymi trawnikami, kilkusetletnimi dębami, a także pomnikami zachwyca przyjezdnych oraz stałych bywalców, których nigdy tam nie brakuje.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Strathclyde Country Park

● str. 121

Strathclyde Country Park Zlokalizowany w północnej części hrabstwa Lanarkshire park w okresie wiosenno-letnim cieszy się wielka popularnością, a to z kilku przyczyn. Znajduje się w nim bowiem jeden ze znanych i ciekawych pod względem atrakcji dla najmłodszych park rozrywki.

Fot. Park rozrywki

Powierzchnia całego parku wynosi 4 km2 i znajduje się on nad jeziorem Strathclyde. Umiejscowiony został pomiędzy miejscowościami Hamilton i Motherwell. Park ma do zaoferowania wiele ciekawych atrakcji wodnych w rodzaju regat, zawodów pływackich itp., a także M&Ds, czyli wspomniane wcześniej wesołe miasteczko w jednym z największych i najciekawszych pod względem zbiorów Parku Amazonia. Wstęp do AmazoCopyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Strathclyde Country Park

● str. 122

nia Park jest odpłatny i wynosi ok. 5 funtów w przypadku osoby dorosłej, dzieci naturalnie mają zniżkę, podobnie jak większe grupy. Do M&Ds można wejść nie wnosząc opłaty, ale korzystanie z kolejek jest niestety kosztowne, choć nie brakuje tu wrażeń. Strathclyde Park uważany jest za Low Park – niski park w stosunku do położenia względem Chatelherault. Prawa strona parku to cisza i spokój, poświęcona środowisku i naturze, lewą zaś cechuje hałas ze zlokalizowanej w niewielkiej odległości autostrady M8.

Fot. Strathclyde Park

W centrum znajduje się wielki głaz, kamień upamiętniający swą nazwą zatopioną przed wiekami wioskę.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Strathclyde Country Park

● str. 123

Liczne ścieżki, leśny obszar, jezioro naprawdę pozwalają na miłe spędzenie wolnego dnia.

Fot. Park rozrywki

Amazonia Jest parkiem cieszącym się wielką popularnością zarówno wśród Szkotów, jak i obcokrajowców. Można tu bowiem zobaczyć liczne, ciekawe gatunki zwierząt tropikalnych. Park ma do zaoferowania nie tylko atrakcję dnia, ale także nowe, edukacyjne doświadczenie dla dzieci i dorosłych. Liczne gatunki małp, tarantule, nietoperze, na które się tu spogląda jednych cieszą, a innych przerażają. Kwestia gustu. Park jest otwarty każdego dnia w godzinach od 10.00-18.00, a koszt wstępu dla dorosłych wynosi 4.95 funta, dla dzieci 3.95, w przypadku grup 4.45 za osobę, dla dzieci 3.45. Osoby starsze mogą do parku wejść za opłatą wynoszącą 3.95 lub grupowo 3.45 za osobę. Można się również zdecydować na zakupienie biletu rodzinnego, którego cena wynosi 14.95 funta (bilet dot.2 osób dorosłych i 2 dzieci lub 10 osób dorosłych z 2 dzieci, bądź 10 osób dorosłych).

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Loch Lomond największym jeziorem w Szkocji

● str. 124

Loch Lomond największym jeziorem w Szkocji Loch Lomond to jezioro otoczone malowniczym pasmem górskim z najwyższym szczytem Ben Lomond.

Fot. Pasmo górskie nad Loch Lomond

Jezioro jest zlokalizowane w zachodniej części Szkocji w bliskiej odległości od Glasgow. Jezioro to jest największym naturalnym zbiornikiem wodnym w Szkocji.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Loch Lomond największym jeziorem w Szkocji

● str. 125

Fot. Loch Lomond

Poza pięknym krajobrazem otaczającym jezioro nie brakuje tu innych atrakcji. Najpopularniejszą z nich są rejsy statkiem dookoła jeziora. Do wyboru są trzy możliwości: •

Rejs godzinny. Statki wypływają regularnie, co godzinę, a na swej trasie mijają największą wyspę Inchmurrin, a także Balloch Castle. Bilet dla dorosłych kosztuje 5.50 GBP, a dla dzieci 3 GBP.

•

Rejs 2-godzinny. Statki wypływają na jezioro dwa razy dziennie o godz. 13.00 i o 15.00. Dodatkową atrakcją tego rejsu jest opłynięcie Golf Course oraz historycznej wioski Luss. Bilet dla dorosłych kosztuje 9.80 GBP, a dla dzieci 5 GBP.

•

Rejs o zachodzie słońca dla zakochanych i nie tylko. Podczas tego rejsu zapierające dech w piersiach widoki wraz z lampką serwowanego Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Loch Lomond największym jeziorem w Szkocji

● str. 126

wina tworzą niezapomniany klimat. Statek opływa wyspę Inchmurrin z niepowtarzalną przyrodą i największą plażą nudystów w Szkocji. Rejs kończy się podziwianiem zachodu słońca skrywającego się za szczytami gór otaczających Loch Lomond. Tego typu rejs odbywa się tylko raz dziennie o godz.19.30. Bilet dla dorosłych kosztuje 8.50 GBP, a dla dzieci 4 GBP.

Old Town Jail – muzeum więziennictwa w Stirling W Stirling, pierwszej stolicy Szkocji znajduje się nie tylko piękny zamek, który przyciąga masę turystów, ale także muzeum więziennictwa.

Fot. Muzeum więziennictwa

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Old Town Jail – muzeum więziennictwa w Stirling

● str. 127

Old Town Jail zostało otwarte w zimny, listopadowy dzień 1847 roku. Wyposażone w dobry system audiowizualny więzienie pozwala w dniu dzisiejszym odwiedzającemu przenieść się w czasie o dwa wieki wstecz. Znajdujące się w nienaruszonej formie cele przetrwały do dziś w niezmienionej postaci. Ich wymiary to 7 stóp szerokości i 13 długości. Muzeum jest czynne w następujących miesiącach: Kwiecień – wrzesień

9.30-18.00

Październik – marzec

9.30-17.00

Listopad – luty

10.30-16.30

Adres muzeum Stirling, St.John Street FK 8 1EA Bilety w cenie 4.5 GBP.

Muzeum lotnictwa East Lothian ma do zaoferowania odkrycie historycznej strony Concorde – od momentu złamania bariery dźwięku aż do przejścia na zasłużoną emeryturę G-BOAA. Na własne oczy można się przekonać, jak skonstruowany został samolot, który potrafi poruszać się szybciej niż dźwięk. Adres muzeum Museum of Flight East Lothian EH39 5LF Godz.otwarcia: Listopad – marzec 10.00-16.00 Wrzesień – październik: każdego dnia od 10.00-17.00 Lipiec – sierpień 10.00-18.00 Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Muzeum lotnictwa

● str. 128

Koszt wstępu dla osoby dorosłej wynosi 5 GBP, a wejście na pokład 8 GBP, dzieci – wstęp 4 GBP, wejście na pokład samolotu 6 GBP.

Podwodny świat Zaledwie 20 min. jazdy autem od centrum Edynburga w miejscowości Fife natknąć się można na wodny świat Deep Sea World. Park ma do zaoferowania wiele ciekawych zajęć, podczas których można podziwiać jedne z najbardziej przyjaznych człowiekowi zwierzęta oceanu – foki. Ośrodek ten cieszy się największą w Europie kolekcją rekinów. Na własne oczy można zobaczyć, jak te piekielne bestie jedzą potulnie z rąk nurków. See World może się również poszczycić jednym z najdłuższych, szklanych, podwodnych tuneli. Znajduje się tu 2000 okazów. Godziny otwarcia: codziennie od 10.00 do godzin wieczornych. Adres ośrodka Deep Sea World North Queenferry.Fife, KY11 1JR Tel. 01383-411-880

The Falkirk Wheel Falkirk jest przeciętnej wielkości miastem zlokalizowanym u podnóża Highlandów. Główną atrakcją turystyczna tego miasta jest skomplikowany układ kanałów wodnych, które od niedawna dzięki pomocy lokalnych władz zostały połączone w tzw. Falkirk Whell.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka The Falkirk Wheel

● str. 129

Fot. The Falkirk Wheel Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka The Falkirk Wheel

● str. 130

Fot. The Falkirk Wheel

Jedyna na świecie tego rodzaju konstrukcja zastąpiła 11 zapór wodnych, które musiał zaliczyć każdy wodny pojazd płynący z Glasgow do Edynburga. Jest to ogromna budowla z kilkudziesięcioma siłownikami zapewniająca połączenie pomiędzy Union Canal i Clyde Canal. Oba kanały dzieli różnica poziomu wody wynosząca 30 metrów. Cała konstrukcja ma ponad 40 metrów wysokości i obraca się dookoła własnej osi wraz z gondolami i znajdującymi się na ich pokładzie pasażerami. Obiekt można podziwiać bez wnoszenia opłat przez cały rok kalendarzowy o każdej porze dnia i nocy. Adres The Falkirk Wheel Lime Road Tamfourhill Falkirk FK1 4 RS. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Polish Memorial Garden

● str. 131

Polish Memorial Garden W Douglas – niewielkiej miejscowości na południe od Glasgow znajduje się ogród pomników poświęcony polskim żołnierzom walczącym na ziemiach Szkocji.

Fot. Polish Memorial Garden w Douglas

W pierwszej wersji trzy różniące się wielkością pomniki znajdowały w się w oddalonych od siebie miejscach. Po pewnym jednak czasie lokalne władze wpadły na pomysł, by zgromadzić pomniki i umiejscowić je w jednym, specjalnie do tego wyznaczonym placu. Powstał wówczas Polish Memorial Garden. Ogród jest bardzo zadbany. Posiada tablicę upamiętniającą działania polskich żołnierzy, a co za tym idzie szacunek szkockich władz do czynu

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Polish Memorial Garden

● str. 132

Polaków. Warto się tam wybrać choćby ku pamięci poległych, walczących i w większości już nieżyjących bohaterów – rodaków.

Fot. Polish Memorial Garden

Dojazd do ogrodu jest łatwy. Najlepiej jest kierować się autostradą A8 w stronę miejscowości Carlisle M74, a na 11 zjeździe od Glasgow skręcić w A70 do Ayr. Douglas będzie od tego momentu miejscowością widniejąca na drogowskazach.

Zamki, zamczyska, opactwa Craignethan Castle jest zamkiem zlokalizowanym na południe od Glasgow, a na zachód od Edynburga. Leży przy trasie A721. Obecnie można podziwiać ruiny zamku, który został wybudowany w 1530 roku.

Fot. Craignethan Castle Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Zamki, zamczyska, opactwa

● str. 133

Cechą charakterystyczną tego obiektu jest fakt, że zamek wyróżnia się wysokimi murami, stanowiącymi niegdyś linię obronną przed napastnikami.

Naturalnie

jak

wiele

innych

zamków,

tak

i

ten

zlokalizowany został nad rzeką. Jako najstarszą część tego zamku ocenia się basztę, która niegdyś spełniała funkcję mieszkalną. Niewątpliwie zamek ten pełnił funkcję obronną. Wstęp do zamku jest odpłatny i wynosi: 4 GBP dla dorosłych, a 2 GBP dla dzieci. Adres Lanark.ML11 9PL. Tel.01555-860-364

Doune Castle jest zamkiem położonym w bliskiej odległości od miejscowości Stirling. Zbudowany na niewielkim wzniesieniu, budzi zachwyt, kiedy się wejdzie do środka.

Fot. Doune Castle

Liczne sale, salki, komnaty, a także wejście na wieżę widokową pozwalają cofnąć się w czasie na chwile, na sekundę... Zamek spełniał funkcję wypadową na polowania, podczas których zatrzymywała się w nim ówczesna arystokracja. Budowla jest zlokalizowana nad rzeką, otoczona licznymi ścieżkami pozwalającymi obejść obiekt dookoła. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Zamki, zamczyska, opactwa

● str. 134

Fot. Widok z wieży zamku Doune Castle

Sławę zdobył dzięki scenom kręconym do filmu Monty Python. Miesiącem, w którym zamek jest nieczynny jest maj. Bilety są do nabycia w kasie zlokalizowanej przed wejściem do obiektu, w cenie: 4 GBP dla dorosłych i 2 GBP dla dzieci. Adres In Doune A84 FK14 6EA Tel.01786-841742

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Zamki, zamczyska, opactwa

● str. 135

Jedburgh Abbey jest opactwem zlokalizowanym w Jedburghu.

Fot. Opactwo w Jedburghu

Założone w roku 1138 było bardzo często celem najazdów granicznych. Zniszczone, spalone opactwo przetrwało do dnia dziś w postaci zachwycających ruin. Obiekt cieszy się dużą popularnością wśród turystów toteż otwarty jest przez cały rok kalendarzowy. Bilet wstępu mieści się w granicach 5 gbp na osobę dorosłą, a ok.3 GBP na dziecko. Jedburgh.TD8 6JQ.

Fot. Jedburgh Abbey Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Zamki, zamczyska, opactwa

● str. 136

W niewielkiej odległości od Jedburgh Abbey w stronę zachodnia natknąć się można na kolejne opactwo, którego ruiny w przeciwieństwie do Jedburgh Abbey przetrwały w mniej naruszonej formie.

Melrose Abbey jest opactwem zlokalizowanym w miejscowości Melrose.

Fot. Melrose Abbey

Tu można podziwiać nie tylko utrzymane w dobrym stanie mury zewnętrzne, ale także wnętrze, czego nie można powiedzieć o Jedburgh Abbey. Najwyraźniej zniszczenia wojenne tegoż opactwa nie były tak wielkie jak w przypadku poprzedniego zabytku.

Bothwell Castle kolejny zamek umieszczony w miejscowości Bothwell w hrabstwie South Lanarkshire.

Fot. Bothwell Castle Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Zamki, zamczyska, opactwa

● str. 137

Budowę tegoż zamku rozpoczęto w wiekach średnich, ale w wyniku ciągłych napadów ukończono ją dopiero ok.1500 roku. Spełniał funkcje obronną, a zlokalizowany jest nad rzeką Clyde, która chroniła zamek przed atakami wroga od jego południowej strony. Jednym z najpiękniejszych okresów w ciągu roku kalendarzowego jest wiosna, kiedy to alejka prowadząca do ruin zamku usnuta jest pięknymi dywanami z żółtych żonkili.

Obiekt można zwiedzać każdego dnia, ale wstęp do niego jest odpłatny. Mieści się w granicach ok.4 GBP dla dorosłych, a 3 GBP dla dzieci. Bothwell Castle G71 8BL Tel.01698-816894

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Stirling jako dawna stolica Szkocji

● str. 138

Stirling jako dawna stolica Szkocji

Dawniej, nim ogłoszono Edynburg stolicą Szkocji to właśnie na barkach Stirling spoczywało to miano. Miasto jest piękne, posiada bogatą tradycję kulturalną, a także ciekawe zaplecze życia historycznego. Położone w centralnej części Szkocji status miasta uzyskało w roku 2002. To właśnie tu rozgrywały się największe i najsłynniejsze bitwy Szkocji o niepodległość. Niewątpliwie najciekawszymi atrakcjami są tu zamek i cmentarz leżące u podnóża gór, a także wspomniane już muzeum więziennictwa z manekinami imitującymi postacie ludzkie. Każdego dnia odbywają się tu spektakle, które pozwalają na przeniesienie się w czasie. Bogata kolorystyka ciekawych uliczek, budynków, obiektów oraz otaczającego miasto krajobrazu potrafi naprawdę zachwycić nie tylko turystę, ale także miejscowego.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka GLASGOW lub Green Area

● str. 139

GLASGOW lub Green Area Szkocja ma do zaoferowania blisko 350 atrakcji historycznych, w których szczególną uwagę zwraca wątek 5000 lat tradycji i kultury. Wśród wielu atrakcji, na które się można natknąć w tym niewielkim państwie niewątpliwie na uwagę zasługuje miasto Glasgow. Bogata tradycja, ciekawe obiekty, tu naprawdę nie można się nudzić. Każdy ma możliwość znalezienia tego, co go interesuje.

Fot. Katedra w Glasgow

Polecam zwiedzenie miasta za pomocą rejsu statkiem po rzece Clyde. Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka GLASGOW lub Green Area

● str. 140

Fot. Glasgow. Rzeka Clyde

Odwiedzenie Muzeum Transportu na pewno niejednego turystę wprawi w stan zdumienia.

Fot. Muzeum transportu w Glasgow Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka GLASGOW lub Green Area

● str. 141

Przechadzając się zaś uliczkami tego Glascu, czyli zielonego miejsca można wstąpić do parku botanicznego, odwiedzić katedrę lub na dłużej zatrzymać się w Kelvingrove Art Gallery, która otwarta została w roku 1902. Po renowacji dopuszczona do użytku galeria zachwyca jeszcze bardziej niż dawniej. Bogata kolekcja eksponatów pochodząca z całego świata pozwala zapoznać się z kulturą nie tylko szkocka, ale także innych państw.

Fot. Art Gallery

Edynburg stolicą Szkocji Miasto zwane obecnie wizytówką Szkocji, a także jej stolica zostało niegdyś wzniesione na skałach wulkanicznych. Obecnie Edynburg cieszy się sławą płynącą z corocznie odbywających się tu festiwali, które trwają przez cały sierpień. Zlokalizowana nad Morzem Północnym stara, historyczna aglomeracja miejska cieszy się klimatem górsko-morskim.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Edynburg stolicą Szkocji

● str. 142

Nad Starym Miastem zlokalizowany został zamek, od którego ulice prowadzą do Palace of Holyroodhouse. Niewątpliwie godnym uwagi jest istniejący, wygasły wulkan, który zwie się Arthur’s Seat. Miasto słynie z dużej ilości bogato wyposażonych w różnego rodzaju kolekcje muzeów. Można zapoznać się z pracami mistrzów dawnych i obec-nych w niemalże każdej dziedzinie sztuki, od malarstwa po rzeźbę. Naturalnie jak w całej Szkocji, tak i w Edynburgu nie brakuje kafejek, pubów, knajpek, w których można się na chwilę zatrzymać, odpocząć lub spotkać ze znajomymi.

*** Warto pamiętać, że ulotki, foldery, plakaty zachęcające do udziału w proponowanych atrakcjach turystycznych dostępne są w wielu miejscach począwszy od stacji Travell Inn, a skończywszy na marketach ze specjalnie do tego celu przygotowanymi tablicami informacyjnymi.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Ważne adresy i numery telefonów - dodatek

● str. 143

WAŻNE ADRESY I NUMERY TELEFONÓW DODATEK

Konsulat Generalny RP w Edynburgu 2 Kinner Road Edinburgh EH3 5PE Tel. +44131-552-0301 www.polishconsulate.org

Dom SPK oraz Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Edynburgu 11 Drummond Place

Sikorski Polish Club 5 Parkgrove Terrace Glasgow G3 7SD

Stowarzyszenie Polskie w Aberdeen Brunswick Place 33 Aberdeen AB11 7TF Tel. 01224-58368

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Infolinie do JobCentre i odpowiednich wydziałów

● str. 144

Infolinie do JobCentre i odpowiednich wydziałów www.jobcentreplus.gov.uk Jobseeker Direct 0845-606-01234 New Claims Contact Centre 0845 600 4250 Social Fund Crisis Loans 0800 028 8270 Benefit Enquiries 01236 502 800 Tax Credits 0845 300 3900 Disability Living Allowance 0845 712 3456 Pension Service 0845 606 0265

Inland Revenue – urząd podatkowy www.inlandrevenue.gov.uk

VIA Organizacja pomocy świadkom przestępstw Tel. 0138234 11 85

T&G Związki Zawodowe w Szkocji www.tgwu.org.uk/scotland Tel. 0845-345-0141

Health&Safety Executives Urząd ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracy Tel. 084534-500-55

Stowarzyszenie Polonii w Inverness Tel. 079-794-231-40 Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Konsulat Generalny RP w Londynie

● str. 145

Konsulat Generalny RP w Londynie 73 New Cavendish Street, London W1W 6LS Tel. 0870 774 2800 www.polishconsulate.co.uk

Prasa polskojęzyczna: 1. Głos Polski www.glospolski.pl 2. Goniec Polski www.goniec.com 3. Cooltura www.cooltura.co.uk 4. Polish Express www.polishexpress.co.uk 5. Dziennik Polski www.dziennikpolski.co.uk 6. Nowy Czas www.nowyczas.co.uk 7. Scotland PL www.scotland.pl 8. Szkocka www.szkocka.com 9. Zmywak www.zmywak.pl

Przydatne adresy stron internetowych •

www.szkocja.net

•

www.myglasgow.net

•

www.szkocja.org.pl

•

www.szkocja24.com

•

www.edinburgher.pl

•

www.glasgow24.pl

•

www.polonian.co.uk

•

www.szkocja.eu

•

www.miecio.pl

•

www.radioheynow.com

•

www.radio-orla.com

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Dni ustawowo wolne od pracy

● str. 146

Dni ustawowo wolne od pracy 1. 1 stycznia Nowy Rok 2. 2 stycznia 3. Wielki Piątek 4. Maj – Bank Holiday (początek miesiąca) 5. Maj – Bank Holiday (koniec miesiąca) 6. Sierpień (początek miesiąca) Bank Holiday 7. 24 grudnia Boże Narodzenie 8. 25 grudnia Dzień Świąt Bożego Narodzenia 9. 26 grudnia Boxing Day

Polskie sklepy Edinburgh •

Deli Polonia 237 Leith Walk, Edinburgh EH6 8NY, tel. 0131 555 12 81 Polski Smak 112 Georgie Road, Edinburgh EH11 2NR, tel. 0779 609 47 38 pon.-sob. 11.00 - 19.00 nd. 12.00 - 17.00

•

Bona Deli 86 South Clerk Street, Edinburgh Bread and Olives 17a Queensferry St., Edinburgh, EH2 4QW, tel. 0131 226 48 37 pon.-pt. 9.00 - 19.00 sob.-nd. 9.00 - 16.00

Glasgow •

Polish Taste – 21 Hyndland Street, Glasgow, G11 5QE, tel. 0141 338 6899 Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Polskie sklepy

•

Nostalgia – 89 High Street, Glasgow, D1, Scotland

•

White Eagle – 83 Saltmarket, Glasgow, G1 5LE, Scotland,

● str. 147

tel. 0791 4050983

PAISLEY Polish Delicatessen – 8 Incle Street, Paisley, Renfrewshire, PA1 1HJ, tel. 01418471555

PERTH

Polski sklep Zall – 187 South Street, Perth, Scotland, TEL: 07746023067

ABERDEEN

Piotr i Paweł – 278 George St., Aberdeen, Scotland Piotr i Paweł – 67/69 Victoria Road, Aberdeen, Scotland Ambasada – 202-204 Market Street, Aberdeen, Scotland

DUNDE Polski sklep Zall – 140 Victoria Road, Dundee, Scotland, 1 2QW, TEL: 01382228964

Motherwell Bellshill Road 33C ML1 3SQ tel. 077-563-524-68

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka

EMIGRACJA DO SZKOCJI – Agnieszka Iżycka Firmy kurierskie w Szkocji

● str. 148

Firmy kurierskie w Szkocji •

Delta Parcel Falkirk

Tel. +44 077233338437 www.delta-scotland.co.uk •

Trans&Voyager Borowscy

Tel. 078-968-66-567 077-725-64-157 •

Przesyłki kurierskie

Tel. +48 52-371-71 www.umss.pl

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Agnieszka Iżycka