Homeopatia dla poczatkujacych T2 - Kurt Illing

Illing Homeopatia dla początkujących

Podręcznik homeopatii wydany przez dr. med. K.-H. Illinga

Tom 2

Homeopatia praktyczna

Wprowadzenie do terapii ostrych zachorowań Podręcznik dla lekarzy i studentów

Dr med. K.-H. Illing 115 tabel Przetłumaczył: Wojciech Wika Wydanie 2 poprawione

CIP - Korztitclaufnahme der Dcutschcn Bibliuthck llliii". Kurt — Herman HoniOopathischeTaschenbOcher/Hrsg.:K. -H. llling Karl F. Hang Verlag-Heidelberg. ISBN 3-7760-0830-X Bd. 2. Therapie akuter Erkrankungen. - 2.. verb. u. erw. Auli. - 1988 ISBN 3-7760-1021-5

Wszelkie prawa, w szczególności tłumaczenie na obce języki, zastrzeżone. Powielanie tekstu książki tak w całości, jak i w częściach jakąkolwiek metodą -jak wykonywanie zdjęć, kopiowanie na mikrofilmach lub innymi sposobami - oraz automatyczne przetwarzanie i tłumaczenie tekstu, a w szczególności za pomocą urządzeń komputerowych bez pisemnej zgody wydawnictwa zabronione. 2. 3 4.

Wydanie 1986 Wydanie I986 ©1996 ,.PROTEXT

ISBN 83 - 85635 - Ol - 7 83-85635- 18- I

Redaktor. Ewa Jaśkowska Druk : Wydawnictwo ,.PROTEXT" Poznań, ul. Krańcowa 15

Spis treści Przedmowa

13

Rozdział 1 Wstęp

14

Rozdział 2 Homeopatyczna terapia gorączkowych chorób infekcyjnych

18

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9

Aconitum Napellus Atropa Belladonna Ferrum phosphoricum Gelsemium sempervirens Eupatorium perfoliatum Bryonia alba Echinacea angustifolia Camphora Rubini Pyrogenium

19 20 21 22 23 24 24 24 24

Tabele do rozdziału 2

25

Rozdział 3 Homeopatyczna terapia nieżytu błony śluzowej nosa

28

3.1 Allium cepa 3.2 Euphrasia officinalis 3.3 Sabadilla officinale 3.4 Ferrum phosphoricum 3.5 Sticta pulmonaria 3.6 Hydrastis canadensis 3.7 Luffa operculata 3.8 Sambucus nigra 3.9 Atropa Belladonna 3.10 Nux vomica Tabele do rozdziału 3

28 29 30 30 31 31 32 32 33 34 35 7

Rozdział 4 Homeopatyczna terapia ostrego zapalenia ucha środkowego 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 4.11

Ferrum phosphoricum Atropa Belladonna Matricaria Chamomilla Capsicum annuum Pulsatilla pratensis Solanum Dulcamara Plantago major Echinacea angustifolia Hydrastis canadensis Hepar sulfuris Tellurium

39 40 40 41 42 43 44 44 44 45 45 46

Tabele do rozdziału 4

47

Rozdział 5 Homeopatyczna terapia zapalenia spojówek

51

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9

Euphrasia officinalis Pulsatilla pratensis Aconitum Napellus Atropa Belladonna Apis mellifica Delphinium Staphisagria Solanum Dulcamara Digitalis purpurea Rhus Toxicodendron

51 52 53 54 55 55 56 56 57

Tabele do rozdziału 5

58

Rozdział 6 Homeopatyczna terapia zapaleń gardła i angin

62

6.1 6.2 6.3 8

Atropa Belladonna Aconitum Napellus Phytolacca decandra

6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 6.11 6.12

Apis mellifica Gelsemium sempervirens Guajacum officinale Aesculus Hippocastanum Ailanthus glandulosa Mercurius - sole rtęci Solanum Dulcamara Sabadilla officinalis Lachesis muta

65 65 66 66 67 67 69 69 69

Tabele do rozdziału 6

70

Rozdział 7 Homeopatyczna terapia ostrych zapaleń oskrzeli

74

7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9 7.10 7.11 7.12 7.13 7.14 7.15 7.16 7.17 7.18

Aconitum Napellus Atropa Belladonna Ferrum phosphoricum Bryonia alba Drosera rotundifolia Rumex crispus Sticta pulmonaria Ipecacuanha Spongia tosta Hyoscyamus niger Conium maculatum Pulsatilla pratensis Eupatorium perfoliatum Alliumcepa Corallium rubrum Verbascum Solanum Dulcamara Coccuscacti

Tabele do rozdziału 7

75 75 76 77 77 78 79 79 80 80 81 81 82 82 82 82 82 83 84

62 63 64 9

Rozdział 8 Homeopatyczna terapia zapalenia krtani 8.1 Arum triphyllum 8.2 Aconitum Napellus 8.3 Atropa Belladonna 8.4 Spongia tosta 8.5 Hepar sulfuris 8.6 Rumex crispus 8.7 Verbascum thapsiforme 8.8 Drosera rotundifolia 8.9 Alliumcepa 8.10 Argentum nitricum

88 88 89 90 91 91 92 93 93 93 94

Tabele do rozdziału 8

95

Rozdział 9 Homeopatyczna terapia ostrych chorób zakaźnych

98

9.1 9.1.1 9.1.2 9.1.3 9.1.4 9.1.5 9.1.6 9.1.7 9.1.8 9.1.9 9.2 9.2.1 9.2.2 9.2.3 9.2.4 9.2.5 9.2.6 9.2.7

10

Odra Aconitum Napellus Atropa Belladonna Ferrum phosphoricum Bryoniaalba Euphrasia officinalis Sticta pulmonaria Eupatorium perfoliatum Pulsatilla pratensis Zincum Krztusiec Atropa Belladonna Drosera rotundifolia Memphitis putorius Ipecacuanha Coccus cacti Corallium rubrum Hederahelix

98 99 99 100 101 101 102 102 103 103 103 104 104 105 106 107 107 107

9.2.8 9.2.9 9.2.10 9.3 9.3.1 9.3.2 9.3.3 9.4

Euphrasia officinalis Veratrum album Cuprum metallicum albo aceticum Nagminne zapalenie przyusznic Phytolacca decandra Arum triphyllum Barium - sole Ospa wietrzna

108 108 108 108 108 109 109 109

Tabele do rozdziału 9

110

Rozdział 10 Homeopatyczna terapia ostrego zapalenia pęcherza moczowego

115

10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7 10.8 10.9 10.10 10.11 10.12

Cantharis Terebinthina Aristolochia clematis Solanum Dulcamara Atropa Belladonna Aconitum Napellus Sarsaparilla Acidum benzoicum Pulsatilla pratensis Petroselinum Equisetum arvense Mercurius corrosivus

115 116 117 118 119 120 120 121 122 122 123 123

Tabele do rozdziału 10

124

Rozdział 11 Homeopatyczna terapia ostrych nieżytów żołądkowo-jelitowych

128

11.1 11.2 11.3 11.4 11.5

Podophyllum peltatum Aloe socotrina Rheum palmatum (officinale) Matricaria Chamomilla China regia ( = Cinchona officinalis)

128 129 129 130 131 11

11.6 11.7 11.8 11.9 11.10 11.11 11.12 11.13 11.14 11.15 11.16 11.17

Bryonia alba Solarium Dulcamara Colchicum autumnale Croton tiglium Acidum phosphoricum Citrullus Colocynthis Gambogia Baptisia tinctoria Ferrum phosphoricum Pulsatilla pratensis Veratrum album Camphora Rubini

131 132 132 133 133 133 134 134 134 134 135 135

PRZEDMOWA

Tabele do rozdziału 12

144

Rozdział 13 Homeopatyczna apteczka podróżna

146

Tabele do rozdziału 13

148

Ten mały podręcznik jest kontynuacją pierwszego tomu z tej serii. Zostały w nim zawarte wskazówki do praktycznego zastosowania homeopatii w praktyce lekarskiej. Tak pierwszy tom, jak i ten podręcznik zawiera cykl wykładów wygłoszonych przeze mnie jako wykładowcę medycyny ogólnej i homeopatii w Akademii Medycznej w Hanowerze. Dla poznania specyfiki leczenia homeopatycznego i właściwego stosowania tej metody jest konieczne poznanie i przyjęcie podstawowych zasad homeopati, jak zasada podobieństwa, zasada wytwarzania leków homeopatycznych, receptura itp.; by uniknąć powtórzeń, odsyłam czytelnika do przestudiowania poprzedniego I tomu „Wprowadzenie do homeopatii". Po pierwsze, książka ta została napisana dla studentów medycyny po to, by poznali oni syntetyczny zarys leczenia początkowego, a później mogli stosować tę metodę w swojej praktyce. Z drugiej strony, ta książka powinna pomóc lekarzom w ich praktyce przy wyborze właściwego leku homeopatycznego w poszczególnych ostrych schorzeniach; w trzecim podręczniku tej serii znajdzie się wprowadzenie do leczenia chorób przewlekłych. We wprowadzeniu zostały omówione ogólne wskazówki, dlatego radzę czytelnikowi najpierw je dokładnie przeczytać. Będę wdzięczny czytelnikowi za inicjatywę i konstruktywną krytykę. Serdecznie dziękuję mojej żonie za rady i współpracę, mojemu synowi Martinowi za prace związane z pisaniem i korektą, wydawcy dr. Fischerowi za wydanie tej książki, jak również Panu Sieber i współpracownikom w wydawnictwie.

Rozdział 14 Zakończenie

150

3500 Kassel, maj 1985

Literatura Skorowidz leków Skorowidz rzeczowy

152 155 155

Tabele do rozdziału 11

136

Rozdział 12 Homeopatyczna terapia skutków urazów

140

12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 12.7

12

Calendula officinalis Arnica montana Symphytum officinale Hyr>ericum perfoliatum Ledum palustre Delphinium Staphisagria Echinacea angustifólia

140 140 141 142 142 142 143

dr med. K.-H. Illing Wykładowca medycyny ogólnej\homeopatii Akademii Medycznej w Hanowerze Elsasser Str. 18

13

ROZDZIAŁ 1 Wstęp Ostre zachorowania opisane w tym tomie można leczyć pewnie i niezawodnie lekami homeopatycznymi. Warunkiem powodzenia, jak przy każdej innej metodzie, jest prawidłowe zastosowanie leczenia homeopatycznego. Jak już powiedziałem we wstępie, polecam czytelnikowi przestudiowanie pierwszego tomu, a w szczególności rozdziału o anamnezie, symptomatologii i przebiegu choroby. Tak samo jak dla każdego innego lekarza tak i dla homeopaty jest ważną rzeczą gruntowne przebadanie pacjenta z ostrym schorzeniem oraz postawienie diagnozy. Diagnoza jest potrzebna lekarzowi dla zastosowania właściwej terapii i określenia rokowania. W medycynie klinicznej z reguły terapia wynika z diagnozy, więc np.: w wysokiej gorączce stosuje się leki przeciw gorączkowe w zależności od rodzaju czynnika chorobotwórczego wybiórczy antybiotyk. W homeopatii nie ma środków przeciw kaszlowi lub przeciw gorączce itd. Na zawsze stawiane pytanie: „Co pan podaje w ostrym nieżycie oskrzeli itp.?" nie można dać odpowiedzi. Homeopata musi ściśle indywidualizować leczenie także w przypadku ostrej choroby i musi wyszukać dla każdego pacjenta jego indywidualny lek. W praktyce obserwuje się, że np. każdy pacjent kaszle o innej porze. Jeden w ciągu dnia, inny wieczorem lub nocą, przed lub po północy. Jeden kaszel pogarsza się na wolnym powietrzu, a inny w pomieszczeniach itp. W stosunkowo krótkim czasie można poznać istotę różnicy tych objawów. Przy tym rozróżnia się objawy miejscowe, dotyczące zmian narządowych (przykład: kaszel pogarsza się na zimnym powietrzu), objawy ogólne odnoszące się do całego organizmu człowieka (przykład: marznie lub budzi się zawsze o trzeciej nad ranem). Ażeby zaoszczędzić sobie pracy notowania objawów, od dawna używa się symboli: <= pogorszenie przez, >= poprawa przez. Powyższe symbole będą stosowane w książce. Wynik leczenia pacjenta zależy, obok właściwego wyboru leku, także od właściwej potencji i właściwej dawki. Decydująca rola 14

przypada właściwej potencji w stosunku do wielkości dawki, która odgrywa rolę podrzędną w wybitnie jakościowej metodzie leczenia, jaką jest homeopatia. Podane w tej książce zalecenia co do wielkości potencji oparte są na ponad 20-letnim doświadczeniu autora. W pierwszych latach mojej praktyki potencja D6 jako potencja wynikająca z zasad, okazała się skuteczną we wszystkich ostrych zachorowaniach; dzisiaj bardziej preferuję potencje wyższe, ponieważ wybór leków staje się coraz pewniejszy dzięki wzrastaniu wiedzy i doświadczenia w trakcie praktyki. Niższe potencje niż D6 mogą czasami wywoływać w przypadku silnie działających leków, jak chociażby Aconitum lub Belladonna, znaczne reakcje. Przy niektórych jednak lekach zaleca się stosowanie niższych potencji aż do pranalewki. chodzi tu często o te leki, które są mało sprawdzone i/albo mają tylko powierzchniowe działanie. Początkującym odradzam stosowanie wyższych potencji (od D30), gdyż mogą one działać tylko wtedy gdy rzeczywiście obraz leku odpowiada obrazowi pacjenta. Początkujący nie zawsze potrafią to rozpoznać i dlatego winni celowo w repartoryzacji wybierać objawy wysuwające się na pierwszy plan. Jako dawka pojedyncza wystarcza u dorosłych 5-10 kropli, a u dzieci 3-5 kropli, które zażywa się 3-5 razy dziennie (potencja D4-D6). Przebieg choroby określa czas zażywania leku. Czasokres leczenia rozciąga się od kilku dni do tygodnia lub dłużej. Pacjent powinien używać lekarstwa aż do wyraźnej poprawy, a potem odstawić. Niepotrzebne użycie może wywołać obraz zatrucia lekiem. (Obraz toksykologiczno-kliniczny leku - uwaga niebezpieczne). W przypadku trudno rozpuszczalnych leków wystarczy jedna tabletka jako dawka pojedyncza. Wybór wskazań i leków jest całkiem indywidualny; w istocie opisałem to, co sprawdziłem w praktyce. Podręcznik homeoterapii samych ostrych schorzeń nie może być wyczerpującym źródłem. Książka ta powinna pobudzać do studiowania we własnym zakresie innej literatury, która w połączeniu własnych doświadczeń z podanymi tutaj zaleceniami, pozwoli lekarzowi homeopacie rozszerzyć ramy zaleceń i lekospis. Lekarz homeopata opiera się na wiedzy i doświadczeniach poprzednich generacji lekarskich, które to ( wiedza i doświad15

czenie) zostały naturalnie w tej książce wykorzystane. Szczególnie wiele objawów przejąłem z Gitiding Symptoms C. Heringa ucznia Hahnemana. Ta także przeze mnie wykorzystana w praktyce nauka o lekach (10 tomów) zalicza się do najpewniejszych i najbardziej wyczerpujących, jakie posiadamy. Wskazówka „Kent" rozciąga się na 3-tomowe repertorium autorstwa J.T. Kenta, liczba zaś na odpowiednie strony w jednym z trzech tomów. Od innych autorów zostały przejęte objawy i wskazówki, których nie można zaznaczać każdorazowo przy danym objawie. Na końcu książki znajduje się odpowiednia bibliografia. Czasami opisano leki, przy których wzięto pod uwagę doświadczenie z innymi lekami. Dla ułatwienia praktyki lekarskiej specjalnie w okresie grypy zebrano najważniejsze objawy poszczególnych leków hasłowo i w tabelach, które znajdują się na końcu każdego rozdziału. Początkującym radzę zbierać doświadczenia przy pojedynczych wskazaniach, by przekonać się, jak szybko i pewnie działają leki homeopatyczne. Kilka leków - zwanych polichrestami - działa na wiele układów organizmu. Występują one ciągle w różnych rozdziałach (np. Belladonna albo Bryonia alba). Powtórzyłem ogólne objawy tych leków, by przy stosowaniu pojedynczego wskazania nie trzeba było szukać tych objawów i obrazu leków w innym rozdziale. Wskazówki różnicujące terapeutycznie zostały podane pojedynczo. Chciałbym udzielić jeszcze jednej ważnej rady: jeżeli w oczekiwanym czasie nie nastąpi w obiektywnym i subiektywnym odczuciu pacjenta wyraźna poprawa, powinno się sprawdzić poprzez nowe gruntowne kliniczne badania diagnozę i/albo wybór leku potwierdzić bądź skorygować przez kontrolę i nowe ujęcie objawów. Najczęściej nie zgadza się wybór leku, jednakże należy się wystrzegać przeoczenia ciężkich, przewlekłych schorzeń, jak np. rak odbytu, który może manifestować się uporczywymi biegunkami. Na koniec chciałbym zacytować Hahnemanna; napisał on w swej Czystej nauce o lekach: „Naśladuj, lecz naśladuj dokładnie". Jest to ważne szczególnie w ostrych schorzeniach, w których postępując zgodnie z Hahneniannem, można skutecznie leczyć swoich pacjentów.

16

ROZDZIAŁ 2 Homeopatyczna terapia gorączkowych chorób infekcyjnych Banalną infekcję gorączkową można opanować środkami homeopatycznymi po zbadaniu pacjenta i postawieniu właściwej diagnozy. Zgodnie z zasadą należy każdego gorączkującego pacjenta przebadać, to jest oczywiste! Na pytanie, czy powinno się te infekcje leczyć homeopatycznie, chciałbym odpowiedzieć twierdząco, gdyż poprzez leczenie homeopatyczne osiąga się trzy korzyści: po pierwsze zapobiega się daleko idącym powikłaniom, po drugie infekcja przeminie szybciej i po trzecie, pobudza się siły obronne, więc rzadziej będą występowały nawroty. Chociaż von Bonninghausen w swojej Terapii gorączki (2 wydanie) wymienia 126 leków, a Kent w swoim repertorium ponad 180 specyfików; właściwy środek można znaleźć stosunkowo łatwo, gdyż przy ściślejszym wyborze tylko nieliczne wchodzą w rachubę. Przy poszczególnych epidemiach grypy można wskazać na różne leki. Czasami znajduje się środek „endemiczny", który pasuje do większości pacjentów. Przy wyborze leku na znaczeniu mogą zyskać różnice klimatyczne i regionalne; i tak przykładowo zalecałem kiedyś podczas mojej praktyki w Dusseldorfie z powodu bardziej wilgotnych zim częściej Belladonnę, w Kassel natomiast Aconitum. Oprócz tego można zaobserwować, że określeni pacjenci potrzebują przy każdej infekcji zawsze tego samego środka, chociażby Aconitum, gdyż wydaje się, że pasuje on do ich konstytucji. Inni pacjenci potrzebują za każdym razem inny lek, każdorazowo dobrany do objawów chorobowych.

17

2.1. Aconitum Napellus

Aconitum, inaczej zwany tojadem, rośnie w najwyższych partiach Alp. Jego główny składnik alkaloid akonityna jest niezwykle trujący, już 3mg zabija konia. Gorączka typu Aconitum wykazuje bardzo charakterystyczne cechy: zaczyna się nagle dreszczami i uczuciem zimna; istotą działania jest nagłość, nigdy nie obserwuje się u pacjenta typu aconitum powolnego, przewlekłego początku. Dzieci popołudniu najczęściej przy klarownej zimnej pogodzie z wiatrem wschodnim są jeszcze na sankach, a dwie godziny później leżąjuż z temp. 39,5°C. Choroba najczęściej zaczyna się wieczorem, uczucie zimna < zimne dotknięcie i < odkrywanie. Pacjenci marzną z uczuciem wewnętrznego gorąca, dreszczami i zimnymi falami, które przebiegają przez ciało, zwężają się źrenice. Następuje „burza w układzie naczyniowym"; dlatego czuje się pełne, mocne i szybkie tętno jak również suchą gorączkę i pragnienie. Gdy pacjent zacznie się pocić temperatura spada i poprawia się ogólne samopoczucie. Pot może mieć zapach kwaśny i występuje szczególnie na zakrytych częściach ciała, a więc rzadziej na twarzy a częściej na częściach, na których pacjent leży. Najczęściej można zaobserwować typowy dla Aconitum strach i niepokój także u pacjentów gorączkujących. Pościel w łóżku jest rozrzucona; strach może się wzmóc aż do obawy przed śmiercią (rzadko). Czasami dzieci typu Aconitum nie godzą się na przyjęcie lekarza i lekarstw. Majaczenia obserwuje się rzadko. Gorączka typu Aconitum pojawia się, jak już wspomniano, prawie zawsze po suchym zimnie, po suchych i zimnych wiatrach (północnym albo wschodnim). Pomiędzy wywołującą przyczyną a początkiem zachorowania mija najczęściej 3-6 godzin, rzadziej więcej. Gdy przyczyna wystąpiła w dniu poprzednim lub wcześniej, rzadko dokonuje się wyboru Aconitum. Aconitum ordynuje się najlepiej w potencji D6 lub także C30, gdy jest się pewnym wyboru leku! Podajemy go w dawce 5-10 kropli w godzinnych odstępach aż do zniknięcia temperatury względnie do pojawienia się potów. 18

2.2. Atropa Belladonna Pokrzyk - wilcza jagoda - Belladonna jest również silnym, nagłym środkiem. Gorączka typu Belladonna przebiega także burzliwie, zaczyna się wieczorem znacznym uczuciem zimna, obserwujemy przy tym zimne kończyny i gorącą głowę, potem przemienne dreszcze i gorączkę, zimne dreszcze biegną w górę pleców. Potem następuje gorączka najczęściej z obfitym potem, który nie przynosi ulgi. Skóra jest gorąca i wilgotna, dziecko wręcz paruje, gdy podniesie kołdrę w celu badania. Gorączka osiąga często ponad 40°C. Jego twarz jest czerwona do sinoczerwonej. występuje pulsujący ból głowy. Z powodu światłowstrętu, nie tylko przy odrze, dziecko chce mieć pokój zaciemniony. Najczęściej czuje się pełne, twarde, napięte tętno nawet wówczas gdy jest wolne -jest również pełne. Źrenice są prawie zawsze rozszerzone (działanie atropiny!), błony śluzowe suche. Pacjent typu Belladonna przeżywa psychicznie gorączkę zupełnie inaczej niż pacjent typu Aconitum: ma często dziki wyraz twarzy, (jak także w obrazie innych solanacea), majaczenia, także gdy gorączka nie wzrasta wysoko; lęk występuje lub nie ma go wcale; występują gwałtowne halucynacje, kłótliwość. Dziecko wwierca głowę do tylu w poduszkę i zgrzyta zębami. Narządy zmysłów u pacjenta typu Belladonna są nadwrażliwe, także zmysł dotyku, dlatego pacjent typu Belladonna leży bardzo spokojnie: „Panie doktorze, niech pan nie trąci mego łóżka" - wspaniały objaw typu Belladonna. Gorączki typu Belladonna występują po wilgotnej zimnej pogodzie, więc charakterystyczne są u nas (w Niemczech - przypis tłumacza) po zachodnich lub poludniowo-zachodnich wiatrach, po wystąpieniu odwilży, ale także po przeciągach, przy przeziębieniu po myciu włosów i jako skutek działania słońca (porażenie słoneczne). Między przyczyną a początkiem zachorowania jest rzadko więcej niż jeden dzień. Belladonna nadaje się podobnie jak Aconitum w początkowym okresie gorączki. Klasyczne oznaki zapalenia: calor, rubor, dolor i tumor zgadzają się z obszarem Belladonny; gdy wystąpi np. ropienie trzeba poszukać następnego 19

leku. Jako dawkowanie polecam potencję D6 (lub C30) w odstępach godzinnych aż do zniknięcia gorączki. Belladonnę w rzadkich przypadkach trzeba powtórnie podać następnego dnia.

2.3. Ferrum phosphoricum Ferrum phosphoricum jest, z jednej strony, stosunkowo często wskazany przy infekcji gorączkowej, z drugiej jednak, daje stosunkowo mało objawów, wskazujących na wybór, ponieważ nie jest lekiem w pełni sprawdzonym. Jedynie C. Hering opisuje go nieco szczegółowiej w swoim Guiding Symptoms. Ferrum phosphoricum jest podobne do Aconitum, brakuje mu jednak strachu i niepokoju oraz twardego tętna. W stosunku do Belladonny brakuje majaczeń i podrażnienia naczyń tętniczych. Gorączka typu Ferrum phosphoricum występuje również ostro; gorączka wzrasta najczęściej do średnich temperatur, ale także może sięgać 40°C. Zaczyna się pragnieniem i dreszczami, potem pojawia się gorączka, która nie jest tak intensywna jak przy Belladonnie lub Aconitum. Twarz wydaje się blada lub plamisto czerwona. Pacjent poci się od początku lub od wystąpienia gorączki, pragnienie najczęściej ustępuje. Poty nie przynoszą ulgi. Pacjent skarży się na bóle głowy, jak i bóle mięśni oraz słabość mięśni. Tętno jest najczęściej miękkie i występuje niskie ciśnienie. W stanie psychicznym pacjentów nic nie zwraca szczególnej uwagi. Gorączka typu Ferrum phosphoricum występuje często np. przez kilka wieczorów z rzędu lub w każdą noc. Środek również nie działa tak szybko; przypadek potrzebuje często 2-4 dni. Gorączka typu Ferrum phosphoricum może występować trochę częściej w lecie; informację wg Clarke'a mogę potwierdzić, nie jest ona jednak obligatoryjna. Dzięki Ferrum phosphoricum mamy lek dla pacjentów z niewielu objawami. Można zaordynować ten lek przy rozpoznaniu infekcji gorączkowej; wg moich doświadczeń pomoże on u takich pacjentów całkiem dobrze. Ordynowanie: potencja D6 w postaci tabletek 3x1 dziennie lub trituratio; nie zapisywać roztworów, ponieważ jest ono trudno rozpuszczalne.

20

2.4. Gelsemium sempervirens

Ten „fałszywy" jaśmin odróżnia się wyraźnie od trzech wymienionych środków. Jako efekt fizjopatologiczny działania Gelsemium obserwujemy zastój żylny, słabą reakcję obronną i uczucie sparaliżowania. Te bierne reakcje wyjaśniają wielką liczbę objawów środka. Infekcja zaczyna się marznięciem i dreszczami, które mogą być tak silne, że trzęsie się cale łóżko. Jako jeden z niewielu leków Gelsemium w swoim obrazie nie ma pragnienia podczas stadium dreszczy, tak samo bez pragnienia przebiega następne stadium gorączkowe. Marznięcie biegnie w górę i dól pleców. Zimne są ręce i stopy przy gorącej głowie, przy tym obserwuje się ciężkość i słabość kończyn, są to objawy wskazujące na Gelsemium przy obecności dreszczy, które przykładowo można znaleźć u C. Heringa, a które mogłem także często zaobserwować! Gorączka u pacjentów typu Gelsemium osiąga rzadko temperaturę 38°C. Punkt szczytowy przypada na godziny popołudniowe, gorączka powraca najczęściej przez kilka dni. Twarz ma wygląd ciemnoczerwony, nabrzmiały z sennym wyrazem. Dość często nie obserwuje się gorączki lub tylko niewielką ledwo ponad 37°C. Gorączce towarzyszy pot, pocenie < nieznaczny wysiłek, np. czynność siadania. Poty ze słabością, głównie zachorowania typu Gelsemium mają skłonności do wielkiej słabości i utraty sił. Pacjent typu Gelsemium skarży się na niepomiernie dużą słabość zarówno podczas grypy, jak również szczególnie po niej: „nogi jak z gumy". Gwałtowne bóle głowy, szczególnie potylicy, przeszkadzają pacjentom; zawroty głowy i objawy jelitowe towarzyszą infekcji gorączkowej. Występuje sztywność i bóle karku, które mogą promieniować do potylicy. Tętno jest miękkie, „płynące", często trudne do wyczucia, pełne, ale przy niskim ciśnieniu częstość jest lekko przyspieszona. Tętno przestaje być czasami wyczuwalne. Pacjent jest zawsze podsypiąjący i apatyczny z prawie tępym wyrazem twarzy. Jest to ciężki sen, któryjednak nie odświeża. Posępne myśli. Pacjenci mają uczucie jakby byli sparaliżowani, odczuwają drżenia, ich źrenice są szerokie; powieki zwisające, przez co senny wygląd staje się silniejszy. Gorączki typu Gelsemium występują po aurze wilgotno-ciepłej (chciałbym przypomnieć, że Gelsemium jest głównym środkiem na Fen, tj. wiatr południowy w Alpach), ale też podaje się przy dolegliwościach będącycli skutkiem strachu, złości lub emocji. Pomię21

dzy momentem wywołującym a początkiem zachorowania mijają najmniej 2, najczęściej 3-5 dni. Cata infekcja przebiega przewlekle, trwa najczęściej 4-8 dni zanim minie i w końcu pacjent potrzebuje jeszcze tydzień na dojście do siebie. Odpowiednio - Gelsemium potrzebuje kilku dni aż zadziała. O tym można z góry uprzedzić pacjentów w grypie typu Gelsemium. Gelsemium ordynuje się także w potencji D6 (C30) 3x dziennie 10 kropli przez kilka dni!

2.5. Eupatorium perfoliatum Jeszcze w połowie lat 60. miałem wykład na ten temat i nazwałem Eupatorium perfoliatum mato przydatnym środkiem (Voisin pisze także, że nie widział nigdy działania tego leku) aż przeżyłem w praktyce w 1968 roku w Kassel epidemię grypy typu Eupatorium. Infekcja rozpoczyna rzucającym się w oczy uczuciem pragnienia, potem następuje stadium dreszczy i chory bardzo marznie, szczególnie przed południem. Zupełnie przeciwnie do najczęstszych środków, w których punkt szczytowy gorączki przypada w późnych godzinach popołudniowych lub wieczorem. Oprócz tego pacjenci skarżą się na nudności < ruch i wymioty, szczególnie po żądanych zimnych napojach. Ten paradoksalny objaw żądania zimnych napojów, które później zostaną zwymiotowane, jest bardzo typowy dla Eupatorium. Pacjenci typu Phosphorus skarżą się często na ten sam objaw, trzeba jednak celowo podać Eupatorium w ostrym przypadku, a Phosphor zachować w rezerwie na późniejszą, przewlekłą fazę. Na Eupatorium wskazuje jeszcze trzeci objaw kluczowy, który jest obligatoryjny dla zaordynowania środka; pacjenta męczą gwałtowne bóle kończyn jakby „zranionych" lub „złamanych", szczególnie w ramionach, przegubie ręki, kończynach dolnych i kciukach < przed i < podczas stadium dreszczy, ale także < podczas gorączki. Bóle wędrują w górę pleców. Potem następuje gorączka, która może wzrosnąć do ponad 39°C i powrócić w typowy sposób przed południem, < o godz. 9-10 jest czasem Eupatorium. Także pragnienie z mdłościami podczas gorączki jest typowe dla tego leku. 22

Często przebieg infekcji ma charakter przewlekły. Tętno jest lekko przyspieszone. Pod koniec ataku gorączki ulgę przynoszą poty, wprawdzie bóle głowy nie występują, ale > przez pocenie. Jako dawkowanie polecam potencję D6 3 x dziennie 10 kropli przez kilka dni.

2.6. Bryonia alba

Chociaż poleca sieją zawsze jako „środek następny": Bryonia alba może być lekiem stosowanym w okresie początkowym infekcji. Choroba zaczyna się znów stadium dreszczy z uczuciem zewnętrznego zimna, pragnieniem; ciarki przebiegają ciało. Pacjenci marzną, szczególnie w godzinach wieczornych. Przy tym istnieje pewien wprawdzie bardzo rzadki, ale bardzo typowy objaw: jednostronne marznięcie (prawa strona), pacjenci bardziej marzną w pomieszczeniach niż na dworze. Potem pojawia się suche, palące ogólne gorąco obejmujące także ręce i stopy. Na końcu przychodzą poty wyraźnie polepszające samopoczucie, które mają wyraźnie kwaśny zapach i są lepkie; tętno jest mocne, szybkie, pełne, przy niskim ciśnieniu. Zachorowanie nie przebiega tak błyskawicznie jak Aconitum; potrzebuje kilku dni do rozwinięcia, - a także kilku do zadziałania leku. Jako ordynowanie poleca się potencję D6 w częstych dawkach. Tymi sześcioma lekami mogą Państwo opanować większość przypadków, jeżeli nie - niech Państwo wyszukują spośród innych właściwy środek. Chciałbym jeszcze wskazać trzy rzeczywiście użyteczne leki.

2.7. Echinacea angustifolia

B do D3 podwyższa siły obronne organizmu i może być użyteczna w przypadkach skąpoobjawowych.

2.8. Camphora Rubini

0 do D2 może także wcześnie zaordynowana wyleczyć początkowe stadium grypy, poza tym wspiera krążenie.

2.9. Pyrogenium

Pacjenci typu Pyrogenium skarżą się na bardzo intensywne uczucie rozbicia (bóle toksyczne), silniejsze niż u pacjentów typu Eupato-

23

rium. Gwałtowne dreszcze, do tego dochodzi uczucie, że jest się bardzo chorym, niezgodność między krzywą gorączki i tętna, tętno wzrasta bardzo wolno, fetor wydalin (można poczuć cuchnący zapach powietrza wydychanego także przy zapaleniu oskrzeli), jak i strach, i niepokój każą myśleć o tym leku.

Tabela 2.2 Ferrum phosphoricum

Pyrogenium należy dawkować ostrożnie, najlepiej D30 lub C30, i można powtórzyć tego samego dnia, lecz nie następnego. Można by wywołać w przeciwnym razie znaczną reakcję.

gorączka średnia do wysokiej gorączka bez pragnienia < wieczorem miękkie tętno błony śluzowe, drogi oddechowe

Tabele 2.1 .-2.2.

Tabela 2.4. Gelsemium sempervirens

Aconitum Napellus

Atropa Belladonna

Twarz

czerwona w poz. leżąc blada/czerwona w poz. leżąc czerwona w poz. siedząc blada w poz. siedząc

Skóra

sucha

wilgotna

Pot

poprawia

nie poprawia

Dreszcze

bardzo silne

dreszczyki

Pragnienie duże

tak/bez z potami

Gorąco

suche

Tętno

twarde, pełne, szybkie bijące , najczęściej pełne

Psyche

strach, niepokój

majaczenia, fantazjowanie

Skutek

24

gorączka niska, przewlekła brak pragnienia powolny początek i przebiet miękkie tętno senność, bezwładność

suchego zimna

wilgotnego zimna

(pótnocno-wschodni

(południowo-

wiatr)

-zachodni wiatr)

Tabela 2.5. Eupoatorium perfoliatum dreszcze z pragnieniem dreszcze z bólami kończyn dreszcze z nudnościami nagle silne pragnienie jako objaw początkowy gorączka nawracająca z polepszającymi potami < przed południem 9-10

25

ROZDZIAŁ 3 Homeopatyczna terapia nieżytu błony śluzowej nosa

Tabela 2.3.-2.5. Tętno Fenum phosph. małe, miękkie lekkie, niskie ciśnienie krwi Gelsemium Eupatorium perfol.

trochę przyspieszone, miękkie umiarkowanie przyspieszone miękkie

Twarz blada i czerwona na zmianę szczególnie przy zmianie pozycji czerwone plamy ciemnoczerwona zaspany wyraz twarzy lekko zaczerwieniona

Tabela 2.6. Bryonia alba suche gorąco z pełnym i twardym tętnem poty oleisto-kwaśne, poprawiające
26

Zarówno ostre, jak i przewlekle zapalenie błon śluzowych nosa i jam obocznych nosa dobrze reaguje na leczenie homeopatyczne; w tym rozdziale będą przedstawione leki stosowane w zasadzie w ostrym nieżycie nosa. Dobrze utrafionym lekiem homeopatycznym można skrócić przebieg infekcji do kilku dni, a działając pobudzająco we wstępnej fazie, nie dopuścić do jej rozwoju. Oprócz tego zapobiega się z reguły „zejściu" infekcji do dolnych odcinków dróg oddechowych. Dodatkowe leczenie tak ulubionymi sprayami itp. uważam za zbędne; przebieg raczej przez to się przedłuża, poza tym ryzykuje się „stłumienie" infekcji i wyparcie jej do jam obocznych nosa albo w dół do drzewa oskrzelowego. Stosunki fizjologiczne w nosie ulegają przecież znacznemu zakłóceniu przez długie używanie miejscowych leków (spraye i krople). Wyjaśniam pacjentom, dlaczego powinni odstawić krople do nosa lub inne leki. Dla ostrego nieżytu nosa wymienia się dużą liczbę leków; w repertorium Kenta wylicza się w trzecim tomie na stronie 176 ponad 220 środków, w tym 22 w trzecim stopniu. W przypadku więc ostrego nieżytu nosa musimy przeprowadzić dokładne różnicowanie (repertoryzację), aby osiągnąć sukces właściwym lekiem. W praktyce spotyka się jednak w ponad 90% przypadków niżej wymienione leki.

3.1. Allium cepa

Allium cepa, lek sporządzony z cebuli, jest znany jako osobisty test lękowy: przy krojeniu cebuli okazuje się, jak sobie dobrze przypominamy podrażnienie błony śluzowej nosa i spojówek z obfitą sekrecją z charakterystyczną różnicą: „łagodne" wydzie^ lanie łez i „ostry" katar. Odpowiednio stosujemy więc Cepę przy katarze z obfitą powo-: dującą zranienia wydzieliną z nosa. Otwory nosowe i górna 27

warga są więc zaczerwienione, poranione i podrażnione; obfity lzotok wyzwala podrażnienie spojówek. Katar typu Cepa może wystąpić o każdej porze roku. szczególnie jednak wiosną lub latem jako następstwo deszczowej pogody bądź też zimnych wiatrów. Częściej katar wydaje się mieć swój początek po lewej stronie, aby potem zaatakować stronę prawą; może jednak zaczynać się obustronnie. Suchość nosa, zatkanie nosa z chropowatym głosem lub obfita wydzielina mogą ze sobą występować naprzemiennie. Najczęściej jednak obserwuje się przy katarze typu Cepa tę obfitą wydzielinę z poranionymi skrzydełkami nosa i poranioną górną wargą. Pacjent czuje palenie w nosie i skrzydełek nosa. Wodnista wydzielina może stale kapać z czubka nosa. Oczy są pełne łez, sporadycznie brzegi powiek są lekko zaczerwienione, lecz nigdy nie poranione. Później do wodnistej wydzieliny dołącza się galaretowaty śluz (skrzepy). Przy wchodzeniu do ciepłego pokoju i rano natychmiast po wstaniu pacjent typu Cepa musi silnie kichać, tak silnie, że ma uczucie, że go rozerwie. Katarowi i kichaniu towarzyszą silne i palące bóle głowy szczególnie nad oczami i nasadą nosa. Czasami pacjenci pragną głębokiego oddechu, po którym następuje atak kichania. Ogólnie katar ulega < w ciepłym pokoju, > na wolnym powietrzu i < wieczorem. C. Hering wymienia jeszcze jeden osobliwy, chociaż rzadki objaw: katarowi może towarzyszyć drżenie rąk. Skuteczna potencja okazała się D6. 3x10 kropli przez kilka dni.

3.2. Euphrasia officinalis

Euphrasia, - świetlik, nie jest tak często zalecana jak Cepa, jest jednak bardzo użytecznym lekiem, zresztą nie tylko w banalnym nieżycie nosa, lecz także w przypadku kataru alergicznego lub siennego. Najczęściej, omówione w tym rozdziale leki, mogą oddać dobre usługi w katarze siennym, jeżeli dokładnie dopasowane są do objawów. Po tych lekach powinno się jednak zastosować lek konstytucjonalny. Katar typu Euphrasia okazuje się być odwrotnością kataru typu Cepa: łagodny obfity katar, jednak „ostre'" łzy. Pacjenci wiele kichają, pojawia się łagodna wydzielina. Nagły atak kichania może wystąpić bez przeziębienia, podobnie jak w katarze alergicznym. Błony śluzowe no28

sa są obrzmiałe, dodatkowo dochodzi obfity, wodnisty katar, który później może stać się śluzowy lub ropny, jednak zawsze „łagodny", tzn. nie występuje podrażnienie, w nosie. Katarowi może towarzyszyć kaszel. Katar a także kaszel ulegają < na świeżym powietrzu (odwrotnie niż Cepa!) < rano,
3.3. Sabadilla officinale

Sabadilla officinale, roślina pochodząca z Meksyku z rodziny Liliacea, okazywała się częstokroć skuteczniejszą w mojej praktyce. Niestety, objawy jej nie są zbyt liczne: katar z silnymi, ostrymi bólami czoła i czerwonymi powiekami; mocne kichanie, ataki kichania, po których następuje łzotok, jak również obfita wodnista sekrecja z nosa nie raniąca ani nosa, ani oczu. Z modalności można jedynie częściej zaobserwować < na wolnym powietrzu. Nie tak znów rzadko występuje krwawienie z nosa; przeważnie jasnoczerwona krew spływa do gardła. W końcu pacjenci skarżą się na swędzenie w nosie. Dawkowanie: D6, 3x10 kropli przez kilka dni.

3.4. Ferrum phosphoricum

Nie w pełni sprawdzone Ferrum phosphoricum, mimo że daje rzeczywiście mało objawów, okazało się często skuteczne w ostrym nieżycie nosa. C. Hering poleca je szczególnie na początku nieżytu. Wydzieliny z nosa mogą być ropne, zasychające w strupy, raniące i wcale nie tak rzadko z domieszką krwi. Ferrum phosphoricum pasuje częściej wskutek składowej fosforu przy krwawieniu z nosa jasną krwią, po którym następują bóle głowy. To krwawienie z nosa występuje nie tylko w katarze, lecz także np. u dzieci, szczególnie latem. Dawkowanie dla Ferrum phosphoricum: D6 3x1 tabletkę albo 3x szczyptę na czubku noża przez kilka dni. 29

3.5. Sticta pulmonaria Sticta - występująca endemicznie w USA, łatnica płucowa (rodzaj mchu - przyp. tłum.), zalecana jest zarówno w ostrym nieżycie nosa, jak również w zapaleniu zatok. Sticta daje jeden bardzo typowy objaw: stalą potrzebę wycierania nosa przy braku wydzieliny (trzeci stopień w Kencie, t. III str. 183). Istnieje duża suchość błony śluzowej nosa, wydzieliny wysychają szybko, tworząc strupy. Pacjent ma chęć je uwolnić. Pacjenci skarżą się na ból czoła, bóle i uczucie ucisku przy nasadzie nosa. Ogólne samopoczucie jest > rano, < popołudniu, < wieczorem, < nocą i > na wolnym powietrzu. Podrażnienie kichania < rano. Rano nos wydziela zieloną wydzielinę. W gardle powstaje uczucie zranienia, gardło jest bardzo suche; śluz z nosa spływa do gardła. Pacjenci skarżą się na ogólną słabość. Często występuje drażnienie do kichania. Sticta może aktywizować, a przez to polepszyć lub wyleczyć stare nieżyty nosa, zapalenie zatok, a także zanikowe nieżyty nosa. Dawkowanie: D6, 3x10 kropli przez kilka dni, a w przypadkach bardzo przewlekłych D10 lub D12 1-2x10 kropli przez conajmniej tydzień.

3.6. Hydrastis canadensis Hydrastis jest również znane jako środek stosowany częściej przy przewlekłych katarach i zapaleniach zatok. Pacjenci typu Hydrastis mają również - chociaż nie tak intensywne jak Sticta - pragnienie wytarcia nosa. Częściej pozostaje mniej lub bardziej obfita sekrecja z nosa. Wydzielina rzadziej jest wodnista, ostra lub raniąca, częściej zaś jest lepko-ciągnąca się jak nić, sporadycznie gęsta lub krwawo-ropna. Ten lepki żółty śluz spływa najczęściej na dół gardła. Wydzielanie jest mniejsze w pokoju, obfitsze na wolnym powietrzu. Pacjenci typu Hydrastis rzadziej mają potrzebę kichania, przy czym kichanie występuje z uczuciem pełności nad oczami. Generalnie katarowi towarzyszy czołowy ból głowy. Lzotok. 30

Obrzęk błony śluzowej nosa, zmiany kostne w przegrodzie z uczuciem zranienia przegrody. Błona śluzowa nosa krwawi przy lekkim dotyku. Hydrastis daje rzeczywiście swoisty objaw: wdychanie powietrza daje odczucie zimna w nosie (Kent t. III str. 148), ten objaw możemy zaobserwować szczególnie w przewlekłych nieżytach nosa i zapaleniach zatok, więc generalnie ten lek jest wskazany w tych zaburzeniach. Działa wtedy naprawdę długotrwale - pod warunkiem dokładnego dopasowania objawów. Dawkowanie: D6, 3x6 kropli przez dłuższy czas lub dawki pojedyncze C30 lub wyższe (przy tych potencjach Hydrastis musi być simile!).

3.7. Luffa operculata

Luffę zwaną Espanjolla przywiózł dr Willmar Schwabe z jednej ze swoich ekspedycji naukowych w Meksyku. Zaobserwował, że wywar z tego surowca w stosunku 1:200 wywołuje ostrą sekrecie błony śluzowej nosa. Przeprowadzony później test lękowy udowodnił kilka objawów: rano pokazuje się biała lub żółta wydzielina; najczęściej jednak nos pozostaje suchy z tendencją do tworzenia strupów w nosie, występuje także uczucie suchości. Suche powietrze w pokoju pogarsza dolegliwości, > na wolnym powietrzu. Częściej podawałem Luffę z różnym skutkiem przy przewlekłym zapaleniu zatok. Obserwowałem rzucającą się w oczy poprawę do całkowitego wyleczenia, niekiedy także fiasko w leczeniu. O ile po pierwszej ordynacji uzyska się poprawę, a następnie proces ulegnie uczynnieniu, należy zaordynować kolejny odpowiedni lek. Jako dawkę polecam D6-D12; im proces bardziej przewlekły tym potencja wyższa. Ogólnie polecałem przyjmować D10 lub Dl2, 2x10 kropli przez 1-2 tygodnie.

3.8. Sambucus nigra

Sambucus nigra, czarny bez, ma tylko wąski zakres zastosowania, przy którym częściej skutecznie go zalecałem: katar nie31

mowląt. Jest to katar z suchym i zapchanym nosem. Z tego powodu jest znacznie utrudnione picie i oddychanie. Stałe „mówienie przez nos" dziecka przeszkadza matkom. Kilka małych dawek D3 lub lepiej D6, 3x3-5 kropli usuwa przeważnie szybko stan.

3.9. Atropa Belladonna

Belladonna, pokrzyk, działa na wszystkie błony śluzowe, a więc także na te w nosie. Katar typu Belladonna nie występuje właściwie często; częściej u dzieci niż u dorosłych. Katar tego typu wyróżnia się następującymi objawami: pacjentom przeszkadza duża suchość nosa, zarówno uczucie suchości, jak również obiektywnie suche błony śluzowe, towarzyszy temu tępy ból głowy w okolicy czołowej i gwałtowne drażnienie do kichania. Oprócz, tego obserwujemy także zatkanie nosa lub czasem płynny katar. Drażnienie do kichania może być wywołane przez uczucie łaskotania w lewej dziurce od nosa. Błony śluzowe, a także skóra nosa, są obrzmiałe i zaczerwienione, rzuca się w oczy jasna czerwień czubka nosa z uczuciem gorąca, zarówno odczuwanym subiektywnie jak i stwierdzanym obiektywnie. Towarzyszy temu nieżyt spojówek: na początku suchy nieżyt spojówek z palącymi bólami; znów suchość jest zarówno subiektywna jak i obiektywna. Naczynia spojówek są jasnoczerwone i silnie wypełnione. Później pojawia się łzotok; łzy odczuwa się jako gorące. Duża wrażliwość na zapach może się zmieniać w utratę powonienia. Występuje krwawienie z nosa, któremu może towarzyszyć pulsujący ból głowy, szczególnie nocą lub rano przy wstawaniu. Katar typu Belladonna występuje przeważnie z gorączką i innymi typowymi objawami: nagły początek z wysoką gorączką pod wpływem wilgotnego powietrza, przeciągu lub po ostrzyżeniu włosów; nie przynoszące ulgi poty; oszołomienie i majaczenia. Zresztą Belladonna obok Lachesis jest najpoważniejszym środkiem stosowanym przy skutkach stłumionego kataru (Kent, t. III, str. 181). Dawkowanie: D6, co godzinę 10 kropli 1 dzień, najczęściej 2 dni.

32

3.10. Nux vomica Nux vomica, wronie oko, lek nie tak znów rzadko zalecany przy nieżycie nosa daje interesujący, - łatwy do rozpoznania obraz. Zakatarzeni pacjenci typu Nux vomica, podobnie jak typu Belladonna, są bardzo wrażliwi na zapachy, szczególnie niemiłe, przede wszystkim na zapach tytoniu, zapach kwiatów. Po rannym silnym drażnieniu do kichania następuje po wstaniu, obfite wydzielanie. Nos może być suchy lub zatkany. < nocą i < na wolnym powietrzu. Po obfitym wydzielaniu w czasie następnego dnia, nos jest następnej nocy znowu zatkany itd. Nos cieknie w pokoju i po jedzeniu; to jest naprawdę typowym objawem dla Nux vomica (jedyny środek w III stopniu Kent, t. III str. 179). Katar może być wywołany przeciągiem, przez przegrzane pomieszczenie, a także czystym suchym, zimnym powietrzem. Obfita wydzielina jest przeważnie ostra. Pacjenci skarżą się na łzotok, uczucie ciężkości i gorąca w okolicy czoła, wielkiego gorąca w nosie i twarzy. Błona śluzowa nosa jest zmieniona zapalnie , wrażliwa; uczucie zranienia i stan zranienia w okolicy kącika nosa. Często nie do zniesienia swędzenie męczy pacjetów nie tylko w katarze, uczucie łaskotania w nosie powoduje kichanie. Regulacja ciepłoty u pacjentów typu Nux vomica wydaje się być zaburzona: generalnie < przez zimno jednak katar jest < w cieple łóżka; oprócz tego zmieniają się bez przerwy zimno, gorąco, poty i gorączka; przy tym pojawia się objaw wiodący: pomimo gorąca i pomimo < w cieple łóżka pacjent chce być dodatkowo okryty! Trzęsie się, gdy zostanie odkryty bądź też gdy wystawi jakąś część ciała spod kołdry (np. tylko rękę). Drażliwości Nux vomica nie przeoczy się też w banalnym nieżycie nosa. Dawkowanie: D6, 3x10 kropli przez kilka dni lub D12 przez kilka dni wieczorem po 10 kropli, lub, gdy obraz szczegól-

33

nie odpowiada lekowi, jednorazowo dawkę pojedynczą od C30 wzwyż. Tabela; Sabadilla officinale

Tabela 3.1.

ból czoła jasnoczerwone krwawienia z nosa łzotok poprzedzony napadami kichania

Alliuni cepa katar < pokój < wieczorem > świeże powietrze nos poraniony < <-» > łzy łagodne kichanie < wejście do pokoju < wstawanie rano obfite, rzadkie wydzieliny ostre początek często z lewej strony

Tabela 3.4 Ferrum phosphoricum rozpoczynający się nieżyt nosa ropne wydzieliny, później raniące domieszka krwi strupy

Tabela 3.2. Euphrasia officinalis < świeże powietrze < rano, < wieczorem, < leżenie łagodny katar, ostre łzy częściej z prawej

34

Tabela 3.5. Sticta pulmonaria daremne pożądanie wytarcia nosa suchy nos strupy > rano, < popołudniu, < wieczorem, < nocą > na wolnym powietrzu ból nasady nosa/czoła

35

Tabela 3.6. Hydrastis canadensis ciągnąca się, żółta wydzielina, szczególnie w gardle < w pokoju, > na wolnym powietrzu uczucie, że wdychane powietrze jest za zimne

Tabela 3.9. Atropa Belladonna ataki kichania i suchy nos czołowy ból głowy, pulsujący czerwone i obrzęknięte skrzydełka i czubek nosa nadwrażliwość na zapachy lub zanik węchu suche zapalenie spojówek, piekący ból

Tabela 3.7. Luffa operculata żółto-biała wydzielina suchy nos - tworzenie się strupów

Tabela 3.10. Nux vomica nos zatkany < nocą, < na wolnym powietrzu codziennie obfite wydzielanie w pokoju katar po przeciągu

Tabela 3.8. Sambucus nigra katar niemowląt nos suchy i zatkany

36

37

ROZDZIAŁ 4 Homeopatyczna terapia ostrego zapalenia ucha środkowego Wszystkie postacie chorób zapalnych uszu, szczególnie początkowa faza zapalenia ucha środkowego w stadium nieżytowym, są wskazaniem do przeprowadzenia leczenia homeopatycznego; przebieg choroby się skróci. Także zaawansowane procesy zapalne oraz ropne dobrze reagują na tego typu leczenie. Rzadko tylko potrzebne jest podawanie antybiotyków lub interwencja chirurgiczna (paracenteza). Dzięki lekom hotneopatycznym unika się nawrotów także w innych ostrych stanach zapalnych, które mają miejsce w obrębie ucha. Jeżeli pomimo zastosowanego leczenia występują nawroty, świadczy to o istnieniu głębszych zaburzeń i leczenie trzeba wspomóc zaordynowaniem leku konstytucjonalnego w pojedynczych dawkach. Nierzadkie czyraki przewodu słuchowego, jak i wyprysk przewodu słuchowego i małżowiny usznej są także dobrym wskazaniem do takiego leczenia. Jednak wskazane w tym wypadku leki nie będą przedstawiane w tym rozdziale, gdyż w tych właśnie przypadkach należy podać środek konstytucjonalny, który nie jest ordynowany według objawów miejscowych (usznych), lecz dobierany dla pacjenta. Obydwa najważniejsze leki w początkowej fazie zapalenia ucha środkowego to Belladonna i Ferrum phosphoricum. Aconitum jest zalecane rzadko i także ma niewiele objawów usznych. Zapalenie wyrostka sutkowatego jako zapalenie bakteryjne, przy którym należy postępować jak przy osteomyelitis, z konieczności musi zawsze być leczone antybiotykami, ponieważ zazwyczaj może być obarczone w 50% śmiertelnością, także w przypadku operacji. Ból uciskowy tej okolicy nie zawsze jest objawem zapalenia wyrostka sutkowatego, lecz promieniującym bólem przy zapaleniu ucha środkowego; pytanie dotyczące tego objawu może prowadzić do pomyłki i błędnej oceny stanu.

38

4.1. Ferrum phosphoricum

Organotropizm Ferrum phosphoricum do ucha środkowego jest wyraźny, tak że może być ordynowany przy diagnozie bez wielu objawów. Skraca wydatnie przebieg i łagodzi bóle. Objawy typu Ferrum phosphoricum są, jak wiadomo, skąpe: temperatura nie wzrasta zbyt wysoko, rzadko ponad 38,5°C. Najczęściej występuje tylko niewielkie pragnienie i pocenie się, choć gorączka typu Ferrum phosphoricum rzadko przebiega z całkiem suchą skórą i tak samo rzadko z obfitym poceniem. Przeważnie miękkie tętno daje się łatwo ucisnąć. Gorączka typu Ferrum phosphoricum i także stany zimna powtarzają się w tej samej godzinie następnego dnia, gorączka < w pozycji siedzącej (C. Hering). Objawy uszne Ferrum phosphoricum nie są akurat zbyt wyraźne. Znajdujemy je u C. Heringa w Inflammatory pain in ear, otitis, wymienia on dalej dla Ferrum phosphoricum zapalenie ucha środkowego i trąbki słuchowej, towarzyszące nieżytom narządów klatki piersiowej i brzucha. Ból jest bardzo niecharakterystyczny. Daję ten lek chętnie przy zapaleniach ucha ubogoobjawowego. Dawkowanie: D6. 3x1 tabletka przez kilka dni.

4.2. Atropa Belladonna

Zapalenie ucha typu Belladonna wyróżnia się dzięki bardziej indywidualnemu obrazowi jak ten przy Ferrum phosphoricum. Podana Belladonna w fazie początkowej działa rzeczywiście szybko. Prawe ucho wydaje się być częściej zajęte niż lewe, względnie choroba zaczyna się po prawej stronie, a później przenosi się na lewą, tak jak przy nieżycie trąbki Eustachiusza. Bóle kłujące, uciskowe, piekące, strzelające, ciągnące lub uderzające mogą promieniować przez połowę twarzy albo w górę lub w dół. Przy nieżycie trąbki ból może promieniować z gardła do ucha środkowego. Bóle uszu wzmagają się podczas żucia. Na początku zapalenia ucha pacjent jest bardzo wrażliwy na najmniejszy szelest, w ogóle pacjenci typu Belladonna re39

agują nadwrażliwie na wszystkie silne bodźce (zmysłowe). Później słuch po chorej stronie jest mniej lub bardziej osłabiony. Bóle uszu mogą być już wywołane przez ciche szmery, nie tylko podczas zapalenia ucha, lecz także w innych schorzeniach; jest to objaw ogólny, a więc wartościowy. Prawie zawsze w zapaleniu ucha typu Belladonna obserwuje się objawy ogólne tego środka, takie jak najpierw stadium dreszczy, po którym następuje gorączka z uczuciem intensywnego gorąca, potami i dużym pragnieniem; tętno pełne; tętnienie tętnic szyjnych i skroniowych; dziecko dosłownie paruje, gdy podniesie się kołdrę do badania; poty przy tym nie przynoszą ulgi. Choroba jest wywołana przez zimne wilgotne wiatry (okres odwilży zimą), przeciąg, promieniowanie słoneczne lub ostrzyżenie włosów. W obrazie psychicznym obserwuje się najczęściej oszołomienie, także wtedy, kiedy gorączka nie wzrosła zbyt wysoko, fantazjowanie i majaczenie. Taki obraz objawów powoduje, że daję chętnie Belladonnę, przy ostrym zapaleniu ucha, nieżycie trąbki lub także neuralgii ucha. Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli dziennie, najczęściej konieczne tylko przez 2-3 dni.

4.3. Matricaria chamomilla

Często zalecana w zapaleniu ucha Chamomilla posiada rzeczywiście wyraźny obraz tego schorzenia i wykazuje silny organotropizm do ucha środkowego. Dziecko typu Chamomilla można łatwo poznać zewnętrznie nie tylko podczas zapalenia ucha! - jedna połowa twarzy jest czerwona, druga blada (ten objaw dzieli Chamomilla z 11. dalszymi środkami, Kent. t.l! str. 88). Najpóźniej gdy się bada ucho, zauważa się, że ma się dziecko typu Chamomilla przed sobą, przeważnie jednak wcześniej, gdy się chce podać dziecku rękę przy powitaniu; dzieci typu Chamomilla są krnąbrne, drażliwe, niewychowane! Nie wiedzą, co chcą, krzyczą bez powodu. Mniejsze dzieci uspokajają się dopiero, gdy matka je nosi. Przyniesioną zabawkę, która powinna dziecko uspokoić, wyrzucają jak z procy. Są nadwrażliwe na wrażenia zmysłowe i ból, dlatego krzyk i wysi-

40

łek często są nieproporcjonalne do rzeczywistego stanu rzeczy: u pacjentów typu Chamomilla obserwuje się nierzadko tylko ledwie zaczerwienioną błonę bębenkową. Bóle uszu odczuwa się przeważnie jako kłujące, rzadziej jako tępy ucisk lub ciągnięcie. Bóle uszu uderzająco < przy schylaniu. Obie strony wydają się być zajęte równie często; według C. Heringa może trochę przeważa prawa strona. Ból przeszywa dziecko tak silnie, że krzyczy. Towarzyszy mu gorąco i pot na czole, a ból może promieniować do płatka ucha. Płatek ucha jest gorący i zaczerwieniony, przewód słuchowy również, jednak nieobrzmiały. Czasami pacjenci zgłaszają tępe bóle okolicy wyrostka sutkowatego. Pacjenci są wrażliwi na szmery i świeże powietrze, generalnie w Chamomilla jest < przez zimno i < przez zimne powietrze Chamomillę zaleca się w nieżytach ucha środkowego, ostrych zapaleniach ucha środkowego, nieżytach trąbki. Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez kilka dni, lepiej i szybciej działa lek w potencji C30 w dawkach pojedynczych - zakładając że zgadzają się wszystkie objawy.

4.4. Capsicum annuum

Capsicum z rodziny psiankowatych działa tak specyficznie na wyrostek sutkowaty. że można podać go już przy samej diagnozie. Bóle zlokalizowane są za uszami; przeważnie proces ten jest jednostronny. Okolica wyrostka sutkowatego może być obrzęknięta. Ból odczuwa się jako ostry, nie do zniesienia. Wyrostek sutkowaty jest wrażliwy na ucisk, nawet na dotyk, co może wywołać atak bólu. Pacjenci skarżą się na ciągnące uciskowe lub rzadziej kłujące bóle, które wydają się tkwić głęboko w uchu. Występujące po bólach swędzenie czuje się także głęboko w uchu. Bóle < kaszel. Istnieje zarówno nadwrażliwość na szmery, jak i również obniżona zdolność słyszenia. Uczucie gorąca w uszach. Z reguły Capsicum działa pewnie przy zapaleniu ucha środkowego, gdy bóle promieniują do wyrostka sutkowatego. Przy prawdziwym zapaleniu wyrostka sutkowatego (= osteomyelitis) nie jest wskazany (spójrz: Uwaga str.... 39). Dawkowanie: D6, 3x10 kropli przez kilka dni. 41

4.5. Pulsatilla pratensis

Pulsatilla w testach lękowych wykazywała objawy uszne i należy w związku z tym do najważniejszych leków w leczeniu ostrych zachorowań uszu -jeśli nie jest w ogóle najważniejsza. Pulsatilla i Chamomilla mają ten sam objaw: „jeden policzek czerwony, drugi blady". Nie mogą być łatwo pomylone, choć dziecko typu Pulsatilla jest również pobudliwe, co łączy się z innymi objawami psychicznymi. Pod wieloma względami pacjent typu Pulsatilla pokazuje się jako przeciwieństwo dziecka typu Chamomilla! Psychicznie dzieci - Pulsatilla (ale także dorośli) wykazują trzy cechy charakterystyczne: łzy, nieśmiałość i zmienność nastroju. Łzy nie ze złości jak u Chamomilla, pacjenci plączą cicho przed sobą, szczególnie gdy opowiadają swoją historię choroby. Lekarz pyta dziecko względnie jego matkę „co ci dolega?" Odpowiedzi „mam bóle w uszach" towarzyszą łzy i ciche płakanie (Kent, t.I, str. 145). Dzieci działają nieśmiało, przyjaźnie, przy tym nastrój się ciągle zmienia. (Pulsatilla została nazwana w amerykańskiej literaturze „Synoptyk"). Odnosimy wrażenie, że jego ucho jest zatkane, dziecko źle słyszy jak gdyby przewód słuchowy był zatkany, chociaż jest on obiektywnie przy badaniu wolny! Zły słuch > w cieple pokoju! < w zimnie. Silne bóle uszu mają charakter kłujący, strzelający, uderzający lub ciągnący. Kłucie albo świąd są odczuwane głęboko w uszach. Ból uszu jest taki, jakby się coś wyciskało. Bóle przybierają na sile stopniowo i nagle się kończą. Bóle < wieczorem i < nocą. Przewód słuchowy jest zaczerwieniony i obrzęknięty, czasem suchy, ale przeważnie z obfitą, gęstą, żółtą lub żółtozieloną, bezwonną wydzieliną, „łagodną". Płatki uszne są również zaczerwienione i obrzęknięte. Pacjenci słyszą szmer zsynchronizowany z tętnem. Węzły chłonne są obrzęknięte. Ogólnie u pacjentów Pulsatilla obserwuje się < w cieple,< w cieple pokoju! > na świeżym powietrzu (odwrotnie - osłabienie słuchu) i brak pragnienia. Brak pragnienia w ostrej gorączkowej chorobie jest już objawem szczególnym, a zatem cennym. Pulsatilla jest zalecana nie tylko w ostrym zapaleniu ucha środkowego, lecz także w nieżycie trąbki oraz zapaleniu ucha po odrze i szkarlatynie. 42

Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez kilka dni lub lepiej jako C30 w pojedynczych dawkach. Niżej wymienione leki są w istocie rzadziej zalecane, lecz jeśli obraz ich zgadza się z występującymi objawami, okażą się rzeczywiście użytecznymi.

4.6. Solanum Dulcamara

Dulcamarę z rodziny psiankowatych jak Belladonnę używa się czasami w nieropnych, ostrych zapaleniach uszu. Dużą rolę przy ordynowaniu Dulcamary odgrywa przyczyna: zapalenie ucha typu Dulcamara występuje jako skutek działania wilgoci i zimna, więc np. po kąpieli latem. Pacjenci odczuwają szumy i brzęczenie w uszach oraz tępe bóle < nocą < w spoczynku. Dawkowanie: D6, 3x8 kropli, które zadziałają naprawdę szybko.

4.7. Plantago major

T.:.;: środek poleca się często przy zapaleniu ucha środkowego, mnie brakuje jednak doświadczenia z tym lekiem. Objawy pochodzą od J. Mezgera i Boericke: bóle strzelające z jednego ucha do drugiego. Szumy odbiera się boleśnie. Bóle uszu promieniują do zębów. Dawkowanie: według Mezgera od B do D3, 3x5 - 10 kropli.

4.8. Echinacea angustifolia

W przeciwieństwie do poprzedniego środka Echinaceę stosowałem chętnie, szczególnie w pierwszych latach mojej praktyki ubogim w objawy pacjentom. Echinacea ma wyraźne przeciwzapalne działanie i może być używana we wszystkich zapaleniach. Dreszcze i ciarki < w zimnym powietrzu i > w spoczynku są rzeczywiście ogólnymi objawami, więc Echinaceę poleca się w ostrym zapaleniu ucha środkowego. Ponieważ jest zalecana tylko organotropowo, podaje się bardzo niskie potencje: od B do D3, 3x5-10 kropli przez kilka dni.

43

4.9. Hydrastis canadensis

Ten duży środek polecany szczególnie przy nieżytach błon śluzowych, zaleca się nie tylko przy nieżycie trąbki Eustachiusza, lecz także przy zapaleniu ucha środkowego, szczególnie gdy proces ten jest ropny, przewlekły. Błona bębenkowa podczas badania okazuje się purpurowoczerwona, nabrzmiała. Hydrastis jest wskazane, kiedy już miała miejsce perforacja. Przy badaniu obserwuje się odczyn błony śluzowej, z brodawkowatymi naroślami, jak również obfite wydzielanie gęstej, ciągnącej się jak nić wydzieliny, przeważnie bardziej śluzowatej niż ropnej. Ten śluz wypływa częściowo przez przewód słuchowy, częściowo przez trąbkę słuchową Eustachiusza. Szum w uchu jak od trybów lub maszyny, osłabienie słuchu aż do głuchoty. Hydrastis jest środkiem głęboko działającym, który potrzebuje przeważnie trochę czasu na rozwinięcie działania; ale przypadki typu Hydrastis są także przeważnie przewlekłe. Gdj zadziała, efekt jest z reguły długotrwały. Tylko czasami wymaga podania na koniec kuracji, długo działającego leku odpowiadającego Hydrastis, mianowicie Kalium bichromicum (wysokie potencje!). Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez dłuższy czas, często dłużej niż tydzień, gdy odpowiada objawom C30 działa jeszcze bardziej długotrwale.

4.10. Hepar sulfuris

Hepar sulfuris jako szczególny środek w procesach ropnych może się okazać użytecznym, gdy żaden z wyżej wymienionych leków nie wystarczy. O wiele częściej będzie jednak stosowany Hepar sulfuris jako lek konstytucjonalny dla uniknięcia nawrotów ropnych zapaleń ucha. W zaczynającym się ostrym zapaleniu będzie rzadziej stosowany. Objawy: ostre bóle w uszach, trzeszczenie i trzaskanie w uszach odczuwalne przy wycieraniu nosa. Pulsujące bóle uszu z szumem w uszach. Słuch jest osłabiony. Grożące ropienie, a także ropienie z ucha środkowego po perforacji błony. Obfita wodnista, serowata ropa, która może być zmieszana z krwią. Ostra ropa podrażnia skórę.

44

W przewodzie słuchowym i wszędzie, dokąd ropa sięgnie, tworzą się nowe pęcherzyki i pęcherzyki ropne. Zapalna tkanka krwawi przy najmniejszym dotknięciu, na przykład przy badaniu otoskopem. Ropa może być zabarwiona na żółto lub zielono. Pacjenci typu Hepar sulfuris mają zresztą przeważnie obfitą woszczynę nie tylko w ostrych, ale i przewlekłych chorobach uszu; ta woszczyna zdaje się upłynniać w czasie zapaleń. Swędzenie w uchu. Miejscowe zapalenie > w cieple i < przez zimno w każdej formie. Przeważnie można także zaobserwować ogólne objawy typu Hepar sulfuris: bardzo dużą wrażliwość na zimno, bardzo dużą wrażliwość na dotyk, < przez zimno, > przez ciepło. < przez zimne powietrze, w swoisty sposób > wilgotna pogoda, a < sucha i zimna pogoda. Ból z uczuciem drzazgi: obfite kwaśne poty; znaczna drażliwość, wybuchy gniewu. Z potencją w przypadku Hepar sulfuris trzeba być ostrożnym, szczególnie gdy ropa nie ma odpływu. Jedna dawka D4 może doprowadzić do znacznej reakcji, która może zwielokrotnić dolegliwości pacjenta. Najlepiej zastosować potencję D6, 3x1 tabletkę przez kilka dni (nie za długo). Jedna dawka C30 podana na początku jako dawka pojedyncza lub powtórzona nawet w przeciągu jednego dnia może zapobiec ropieniu, względnie doprowadzić do resorbcji.

4.11. Tellurium Tellurium chemicznie spokrewnione z siarką stosuje się w procesach ropnych, szczególnie przewlekłych. Zapalenie ucha typu Tellurium zaczyna się tępym bólem i stukaniem w uchu, potem następują silne bóle głęboko w uchu, które utrzymują się dniami i nocami. Następnie pojawia się rzadka, wodnista, raniąca, a także ropna wydzielina, która cuchnie jak woda od śledzi. Na błonie bębenkowej tworzą się małe pęcherzyki. Zapalenie w obrębie przewodu słuchowego idzie w parze z obrzękiem i bolesnym stukaniem; przy tym tworzy się również wodnista, ostra aż do ropnej wydzielina, która znów cuchnie jak woda od śledzi. Mocne swędzenie w przewodzie słuchowym. U niespełna kilku pacjentów, wyłącznie dorosłych, zaordynowałem z dobrym skutkiem Tellurium przy tych objawach. Przesłanką były przewlekłe ropne zapalenia ucha środkowego, a także ucha zewnętrznego. 45

Dawkowanie: D6, 3x1 tabletka przez co najmniej 1 tydzień lub Dl2 wieczorem 1 tabletka przez dłuższy czas aż do polepszenia. Tabela 4.1. Ferrum phosphoricum gorączka średniego stopnia małe pragnienie, nieobfity pot.

Tabela 4.4. Capsicum anniium organotropizm do wyrostka sutkowatego wyrostek sutkowaty silnie wrażliwy na dotyk ból ciągnący lub uciskowy, „głęboko usadowiony'' ból < kaszel jako skutek świądu

Tabela 4.2. Atropa Belladonna Tabela 4.5. uprzywilejowana prawa strona bardzo duża wrażliwość na szelest silne palące lub kłujące bóle dreszcze z uczuciem wewnętrznego gorąca, duże pragnienie potem gorączka z pełnym tętnem, tętnienie w tętnicach, poty, oszołomienie i delirium.

Pulsatilla pratensis jednostronne zaczerwienienie policzka uczucie jakby ucho było zatkane bóle powoli narastające, nagle ustępujące bóle < wieczorem. < nocą wydzielina obfita, żółta, żółtozielona, „łagodna' nieśmiały, łatwe łzy, szybkie zmiany nastroju brak pragnienia

Tabela 4.3. Matricaria Chamomilla jednostronne zaczerwienie twarzy nadwrażliwość na ból, szmery i świeże powietrze mimo ograniczonego zapalenia niewspółmierny ból bóle kłujące < schylanie krnąbrność

46

Tabela 4.6. Solanum Dulcamara przyczyną wilgotne zimno < wilgotne zimno bóle < nocą, < spokój, tępe bóle

47

Tabela 4.11. Tellurium Tabela 4.7. Plantago major strzelające bóle promieniujące od ucha do zębów

głuchy, utrzymujący się, stukający ból wydzielina rzadka, wodnista, raniąca, zapach jak wody po śledziach świąd w przewodzie słuchowym pęcherzyki na błonie bębenkowej

Tabela 4.9. Hydrastis canadensis przewlekłe zapalenie wydzielina ciągnąca, bardziej śluzowa jak ropna szmery w uchu

Tabela 4.10. Hepar sulfuris gwałtowne, pukające bóle trzeszczenie i trzaskanie w uszach przy wycieraniu nosa obfita, jasna ropa, raniąca przewód słuchowy krwawi przy dotyku obfita woszczyna bóle uszu < zimno,> ciepło w każdej formie ogólnie < zimno, duża wrażliwość na zimno < zimne powietrze, raczej > wilgotna pogoda, < suche zimno ból jakby od drzazgi, obfite kwaśne poty znaczna drażliwość, wybuchy złości

48

49

ROZDZIAŁ 5 Homeopatyczna terapia zapalenia spojówek Ostre zapalenie spojówek kwalifikuje się do leczenia homeopatycznego. Chociaż liczba polecanych leków jest duża - u Kenta 134 - to używa się w praktyce codziennej niewielu. Miejscowe leczenie jest przeważnie zbyteczne. Trzeba zresztą poinformować pacjenta, że zaordynowane „krople do oczu" trzeba zażywać doustnie, gdyż może się zdarzyć, że pacjent spróbuje je sobie wkraplać do oczu. Z powodu 45% alkoholu nie jest to z pewnością przyjemne. Jest interesujące, gdy czytamy w protokołach z tekstów lękowych, że właściwie prawie wszystkie duże leki i bardzo wiele małych leków homeopatycznych wykazuje w doświadczeniach objawy oczne. Leczenie zapalenia skóry powiek nie należy do tego rozdziału, gdyż chodzi tu o chorobę przewlekłą, szczególną formę wyprysku. Zostało ono wcześniej zaliczone do skazy limfatycznej. Zapalenie skóry powiek obserwuje się jako towarzyszące w różnych schorzeniach i zaburzeniach i można ustąpienie tych zmian odczytać jako sukces leczenia homeopatycznego, podobnie jak w przewlekłym nawracającym zapaleniu oskrzeli, egzemie albo jakiejkolwiek innej przewlekłej chorobie.

che; wkrótce jednak zaczyna się obfite wydzielanie, a łzy spływają po policzkach. Ostre raniące łzy pojawiają się nie tylko przy pierwotnym zapaleniu spojówek, lecz także przy zapaleniu spojówek towarzyszącym np. nieżytowi nosa. Ponieważ naczynia są rozszerzone, spojówki się zaczerwieniają; są też bardziej lub mniej obrzęknięte. Wydzielanie łez < zimne powietrze, < zimny wiatr i < sztuczne światło (w starych farmakologiach pisze się „światło gazowe", dotyczy to jednak również z pewnością naszego dzisiejszego światła elektrycznego). Później wydzielanie lez może stać się także ropne, z silnym obrzękiem powiek i ostrymi piekącymi bólami. Źrenice są przeważnie zwężone. Niekiedy pacjenci typu Euphrasia wykazują niezwykłą kombinację bólów: bóle oczu mogą występować naprzemiennie z bólami brzucha. Zapalenie spojówek może wystąpić u pacjentów typu Euphrasia także jednostronnie; strona prawa wydaje się być predysponowana. Przy okazji mogą wystąpić pęcherzyki na spojówce, na rogówce, niekiedy mogą pojawić się na jej brzegu, rzadziej występuje owrzodzenie rogówki. Jako wskazania dla stosowania Euphrasii podaje się ostre i przewlekłe zapalenie spojówek; a także zapalenie skóry powiek oraz zapalenie rogówki, chociaż tu przeważnie wybiera się inne leki. Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni.

5.1. Euphrasia officinalis

5.2. Pulsatilla pratensis

Już niemiecka nazwa zioła (pociecha dla oczu) - świetlik wskazuje na tropizm narządowy. Roślina jako chwast nie jest tak bardzo ceniona, ponieważ hamuje wzrost trawy. Euphrasia daje liczne objawy oczne: zapalenie spojówek idzie w parze ze znaczną wrażliwością na światło, zarówno dzienne, jak i sztuczne; w istocie nie tak wybitnie jak Belladonna. Wrażliwość na światło wydaje się < wieczorem i < światło słoneczne. Pacjenci typu Euphrasia skarżą się na uciskowe, piekące lub rzadziej kłujące bóle. Ból uciskowy < przy świetle sztucznym i może promieniować do zatok czołowych. Mocne pieczenie zmusza do mrugania. Uczucie jakby w oczach był piasek lub kurz, lub włos wisiał nad okiem. Na początku choroby spojówki mogą być su50

Pulsatilla jako lek błon śluzowych działa także przy zapaleniu spojówek. Przy tym widać także tu ogólny charakter Pulsatilli: łagodne, nigdy nie sięgające głęboko zapalenie spojówek występuje z obfitym Izotokiem, chociaż towarzyszy mu uczucie suchości spojówki. Oprócz łez obserwujemy także obfitą, jasnożółtą, łagodną i gęstą wydzielinę aż do wydzielania obfitej raczej łagodnej gęstej ropy. Lzotok < na świeżym powietrzu, < na wietrze, inne objawy oczne < w cieple pomieszczenia, > na świeżym powietrzu, ale < na wietrze i > zastosowanie zimna. Bóle pacjent typu Pulsatilla odczuwa jako ucisk, rzadziej jako piekący kłujący, lub ciągnący, lub jakby piasek był w oczach. Powieki przeważnie są obrzęknięte, występuje swędzenie i pieczenie, ból 51

uciskowy, wszystko < wieczorem i > przez pocieranie. Wieczorne swędzenie powiek można u pacjentów typu Pulsatilla obserwować nie tylko w chorobach oczu. Oczy reagują w sposób nadwrażliwy na światło. Można zaobserwować także opryszczkowe zapalenie oraz płaskie owrzodzenia rogówki; owrzodzenia są zawsze płaskie i powierzchniowe, natomiast głębsze nie są prawie nigdy Pulsatilla. Pulsatilla jest także stosowana przy powikłaniach ocznych po odrze, gdy występuje odpowiedni obraz objawów. Ogólne objawy Pulsatilli wymieniam krótko, ponieważ zawsze charakteryzują one pacjentów tego typu i są to: < ciepłe pomieszczenia, > na wolnym powietrzu, brak pragnienia (niezwykle godny uwagi objaw w ostrej chorobie); dreszcze w cieple pomieszczenia; stała zmiana zachowania i objawów; płacząca i delikatna istota - przy czym pacjenci typu Pulsatilla mogą czasem zareagować niezwykle gwałtownie. Pulsatilla może być zalecana w ostrych i podostrych zapaleniach spojówek, w jęczmieniach oka, w zapaleniach rogówki, także czasem przy powierzchownych owrzodzeniach rogówki. Dawkowanie D6 3x6 kropli przez kilka dni albo lepiej od C30 gdy odpowiada obrazowi.

5.3. Aconitum Napellus Aconitum wywołuje również w testach lękowych liczne objawy oczne. Jest zalecane przy zapaleniu spojówek, które występuje wskutek zimnego, a szczególnie sucho-zimnego wiatru (wschodni i północno-wschodni wiatr także latem) lub po przeciążeniu oczu, albo po ciałach obcych. Wrażliwość na światło jako objaw miejscowy ma ograniczoną wartość, zwłaszcza że wykazują go pozostałe środki. Typowa dla Aconitum jest suchość, mało łez, spojówki są suche, gorące przeważnie dosyć silnie zaczerwienione, gdyż naczynia ulegają rozszerzeniu. Pacjenci tylko mrugają. Zimna woda wydaje się poprawiać czasowo dolegliwości. Bóle oczu są mocne, piekące, uciskowe i < ruch oka. Jak już wspomniałem, z reguły płynie mało łez, ale może dojść, szczególnie nocą, do obfitego łzoto52

ku. Powieki są twarde, suche, obrzęknięte, pieką i są wrażliwe na (zimne) powietrze. Objawy ogólne, które Państwo znają obserwujemy przeważnie przy zapaleniu spojówek: sucha gorączka z wysoką temperaturą; nagły początek; twarde szybkie tętno, przynoszące ulgę poty, pragnienie, niepokój, strach. Dawkowanie: D6, 3-5x10 kropli tylko kilka dni.

5.4. Atropa Belladonna

Objawy oczne typu Belladonna są jeszcze liczniejsze niż Aconitum. C. Hering wylicza w swoim Guidung Symptoms ponad 4 strony objawów ocznych! Wrażliwość na światło jest spośród wszystkich środków najsilniejsza u Belladonny, w ogóle nadwrażliwość organów zmysłów należy do obrazu tego środka. Pacjent typu Belladonna nie może w ogóle znieść światła; szczególnie na światło sztuczne reaguje silną fotofobią. Także przy ostrym zapaleniu spojówek źrenice są szeroko rozszerzone, tylko bardzo rzadko wąskie. Przy ostrym banalnym zapaleniu spojówek rzuca się w oczy osobliwie wytrzeszczony wzrok pacjenta. Spojówki są silnie zaczerwienione - jasna czerwień wskutek rozszerzania naczyń, które zdają się być wypełnione jasnoczerwoną krwią. W pierwszym stadium zapalenia pacjenci skarżą się na znaczną suchość; dopiero w późniejszym przebiegu mogą popłynąć obfite łzy. Bóle są palące lub także strzelające, dużo rzadziej stukające. Suchość i palenie występują obok objawów ogólnych typu Belladonna: nagły początek, < późnym popołudniem lub < wieczorem, wysoka gorączka z twardym tętnem i nie przynoszącymi ulgi potami, oszołomienie aż do majaczenia i halucynacji. Także przyczyny typowe dla zapalenia spojówek typu Belladonna zasługują na uwagę: wilgotno-zimna pogoda (południowo-zachodnie wiatry, okres odwilży), przeciąg, nadmierne napromieniowanie słoneczne, np. wędrówki po lodowcu lub jazda na nartach w wysokich górach, po ścięciu włosów lub umyciu głowy. Dawkowanie: D6, 3-5x10 kropli przez krótki czas.

53

5.5. Apis mellifica

Zapalenie spojówek typu Apis jest charakterystyczne z powodu znacznych obrzęków, szczególnie spojówek (obrzęk spojówek nad gałką oczną), ale też obrzęku powiek tylko górnych bądź dolnych. Spojówki są silnie zaczerwienione, naczynia napięte. Pacjenci skarżą się na palące lub kłujące bóle, fotofobię i obfity łzotok. Lzy odczuwa się jako zbyt gorące. Łzotok i palenie < przez jasne światło. Może pojawić się śluzowata lub ropna wydzielina. Źrenice są przeważnie rozszerzone. Występują owrzodzenia rogówki, również ze znacznym obrzękiem spojówek. Ogólnie pacjenci typu Apis nie mają pragnienia, < przez ciepło, < gorąco, < przez dotyk. Dawkowanie: D6, 3x8 kropli przez kilka dni.

5.6. Delphinium Staphisagria

Staphysagria ma wyraźny organotropizm do spojówek, powiek i gruczołów Meiboma. Głównym wskazaniem do Staphisagrii jest jęczmień. Stosujemy ją zarówno celem leczenia, jak i profilaktycznie. Rzadziej wybiera się ten lek przy banalnym zapaleniu spojówek, z powodzeniem zaś przy zapaleniu towarzyszącemu jęczmieniowi. Pacjenci skarżą się na uczucie suchości w oczach < rano, < wieczorem, przy czym utrzymuje się niezmienny łzotok. Chociaż czasem nie tworzy się jęczmień, obserwuje się stwardnienia na obrzeżach powiek. Występuje uczucie ucisku na oczy, szczególnie na powiekę górną. Pacjentów nęka silnie swędzenie brzegów powiek; wskazuje to zawsze na głęboko idące zaburzenia, które potrzebują odpowiednio głęboko działającego środka, którym jest Staphisagria. Piekące bóle w oczach < przy najmniejszym wysiłku. Bóle oczu mogą promieniować do zębów; jak wiadomo Staphisagria ma prócz tego główny kierunek działania na zęby. C. Hering poleca Staphisagrię przy skutkach zranień ciętych oczu, jak np. skutki operacji zaćmy. Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez 3-8 dni, ewentualnie dłużej. Jako profilaktykę jęczmienia podaje się lepiej jednak dawkę C30 lub wyższą,

54

5.7. Solanum Dulcamara Dulcamara, psianka słodkogorz, posiada organotropizm do oczu i stosuje się przy zapaleniu spojówek, rzadziej ostrym, częściej w postaci przewlekłej, przy zapaleniach skóry powiek i zapaleniu spojówek, towarzyszącemu alergicznemu nieżytowi nosa. Całkowicie niezależnie od schorzenia, wszystkie zaburzenia typu Dulcamara wywołuje wilgoć: wilgotna pogoda, przemoczenie, siedzenie na wilgotnym zimnie, wilgotne i zimne mieszkanie lub wilgotno-zimny klimat. Zaburzenia oczne < nocą, < na zimnym powietrzu, > przez ciepło, > przez ruch. Źrenice są zawsze rozszerzone - Dulcamara należy do psiankowatych - a ich alkaloidy są spokrewnione z atropiną. Tworzy się gęsta, żółta wydzielina i ziarnina na powiekach. Powieki swędzą szczególnie w zaburzeniach alergicznych. Bóle oczu < przez czytanie, i < przez spoczynek. Zapalenia pojawiają się z każdym nawrotem zimna lub wilgoci. Dulcamarę stosunkowo rzadko ordynowałem we wskazaniach ocznych, ale jeżeli już, to zawsze z dobrym rezultatem. Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez kilka dni, przy zaburzeniach przewlekłych pojedyncze dawki C30.

5.8. Digitalis purpurea Do dużego zakresu wskazań potencjonowanej Digitalis, czerwonej naparstnicy, należy także organotropizm do oczu. Ostre zapalenia spojówek ze światłowstrętem, czerwonymi spojówkami, obrzmieniem powiek, obfitym niezmiennym łzotokiem, który nasila się pod wpływem światła i zimnego powietrze, jak również palenie w oczach i uczucie ciała obcego jak „piasek w oczach" należą do obszaru tego leku. Ropna wydzielina zbiera się nocą w kącikach oczu. Łzotok zwiększa się w cieple pokoju. Infekcje te mogą towarzyszyć nieżytowi nosa. występuje też izolowane jako ostre lub przewlekłe zapalenie spojówek. Powyższe miejscowe objawy mają małe znaczenie w różnicowaniu. Objaw „żółtej twardówki" nie ma z infekcją oczu nic wspólnego, lecz pokazuje główny kierunek działania Digitalis działanie wątrobowe! Digitalis ma częściej osobliwe zaburze55

nia widzenia: wszystkie przedmioty wydają się być pokryte chmurą. Źrenice są szerokie lub wykazują słabą reakcję. Digitalis ordynowałem stosunkowo rzadko przy chorobach narządu wzroku. Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez kilka dni.

5.9. Rhus Toxicodendron

Rhus toxicodendron, środek bardzo wysoko przeze mnie ceniony, dozowałem tylko rzadko przy schorzeniach oczu. Przy czym w Kencie znajdujemy go w trzecim stopniu między lekami stosowanymi w zapaleniach spojówek. W homeopatii nigdy nie skończymy się uczyć! U Rhus toxicodendron istnieje znaczny światłowstręt i niechęć do światła. Pacjent skarży się na obfity, ostry łzotok i ostre wydzieliny. Łzy i wydzielina są tak ostre że ranią brzegi powiek i otaczającą skórę. Bóle odczuwane są jako palące, powieki, szczególnie górna, są obrzęknięte, rano są sklejone i zaczerwienione; dlatego często trzyma się oczy zamknięte. Częściowo dolegliwości są < wieczorem, < dotyk i wbrew pozostałym modalnościom bóle oczu typu Rhus toxicodendron < ruch gałek ocznych. Prawe oko wydaje się być predysponowane. Opisane są również ropne zapalenia spojówek i rogówki. Wszystkie zaburzenia występują po zimnie, po wilgotnej zimnej pogodzie, po przemoczeniu. Zresztą Rhus toxicodendron stosuje się przy niedowładzie mięśni gałek ocznych po wilgoci, zimnie lub także zmarznięciu nóg, np. szerokie źrenice wskutek zimna. Zapalenie rogówki, owrzodzenia rogówki, zapalenie tęczówki w chorobie reumatycznej, jak i stare zranienia oka są dalszymi wskazaniami do stosowania Rhus toxicodendron, a także rumień lub egzema oraz zapalenia skóry powiek, o ile towarzyszy temu swędzenie i obrzęk powiek. Dawkowanie: od D6, 3x5 kropli przez dłuższy czas; lepiej dawki pojedyncze C30.

56

Tabela 5.1 Euphrasia officinalis znaczna wrażliwość na światło szczególnie na światło sztuczne wrażliwość na światło < wieczorem, < światło słoneczne ból uciskowy lub piekący < światło sztuczne raniące („ostre") łzy, obfite < spojówki czerwone i obrzmiałe łzawienie < zimne powietrze, < zimny wiatr, < sztuczne światło źrenice wąskie

Tabela 5.2. Pulsatilla pratensis wydzielina obfita, „łagodna" objawy oczne < ciepły pokój, < wiatr, > świeże powietrze > przez stosowanie zimna powieki obrzmiałe, świąd, pieczenie, ucisk świąd > przez pocieranie brak pragnienia, dreszcze w ciepłym pokoju, stała zmienność

Tabela 5.3. Aconitum Napellus skutek suchego, zimnego wiatru, ciała obcego spojówki suche, gorące, zaczerwienione bóle palące, gwałtowne uciskowe < ruchy okiem powieki twarde, suche, nabrzmiałe, palące wrażliwość na zimne powietrze ogólnie: sucha skóra, wysoka gorączka, nagłość, strach, niepokój

57

Tabela 5.4. Atropa Belladonna

Tabela 5.6. Delphinium Staphisagria

ekstremalna wrażliwość na światło, szczególnie światło sztuczne spojówki jasnoczerwone z pełnymi jasnoczerwonymi naczyniami spojówki suche, dopiero później obfite izy ból palący < wieczorem źrenice szerokie początek nagły, wysoka gorączka, nie przynoszące ulgi poty oszołomienie aż do delirium skutek wilgotno - zimnej aury, przeciągu, słońca np. zapalenie spojówek po wędrówkach na lodowcu

uczucie suchości pomimo łzawienia < rano, < wieczorem jęczmień świąd powiek ból palący < przeciążenie, promieniujący do zębów

Tabela 5.5. Apis mellifica często znaczny obrzęk powiek spojówki silnie zaczerwienione, napięte wypełnione naczynia łzy obfite, „gorące" bóle palące lub kłujące < rażące światło źrenice szerokie brak pragnienia ogólnie < ciepło, < dotyk

Tabela 5.7. Solanum Dulcamara skutek i < wilgoć < wilgotne zimno wszystkie dolegliwości oczne < nocą i zimne powietrze, > ciepło > ruch źrenice szerokie bóle oczu < czytanie < spokój

Tabela 5.8. Digitalis purpurea światłowstręt, spojówki czerwone, obrzmiałe obfite łzawienie. < światło, < zimne powietrze uczucie „piasku w oczach" źrenice szerokie, słabo reagujące

58

59

Tabela 5.9. Rhus Toxicodendron skutek wilgoci, zimna lub mokrego zimna wydzieliny ropne, „ostre" powieki obrzmiałe, szczególnie powieka górna ból palący < ruch, < wieczorem, < dotyk rano powieki sklejone

ROZDZIAŁ 6 Homeopatyczna terapia zapaleń gardła i angin Te dwa różne obrazy chorobowe: zapalenie gardła i angina powinny być omówione w tym rozdziale, gdyż w istocie dokonuje się wyboru tych samych leków. Obydwie formy zachorowań są wskazaniem do leczenia homeopatycznego; obniżenie temperatury następuje tak samo szybko jak przy stosowaniu antybiotyku. Oprócz tego zapobiega się nawrotom, a rekonwalescencja postępuje szybko i obserwuje się niezwykle rzadko powikłania. Najistotniejszy jest jak zawsze wybór właściwego leku zgodnie z zasadą simile. Przy czym istnieje z wymienionymi zaleceniami mniej problemów, gdyż liczba wchodzących w rachubę leków jest stosunkowo wąska (mniej niż 1/3 leków przy zapaleniu oskrzeli).

6.1. Atropa Belladonna Belladonna, pokrzyk, jako środek ostry stosuje się w początkowym okresie anginy. Anginy typu Belladonna mogą występować przez cały rok, szczególnie jednak w czasie wilgotno-zimnej pogody (np. odwilż po okresach mrozu), po przeciągu, po myciu głowy, po obcięciu włosów. Zachorowanie zaczyna się jak wszystkie zaburzenia typu Belladonna nagle i gwałtownie; między przyczyną a początkiem anginy mija rzadko więcej niż jeden dzień. Zaczyna się przeważnie wieczorem, przynajmniej punkt szczytowy gorączki przypada na wczesny wieczór, tak mniej więcej 18-20, później temperatura u pacjentów typu Belladonna trochę spada. Gorączka osiąga przeważnie wartości 39-40°C i wyższe. Dalszymi objawami są: gorąco w głowie, pełne, twarde tętno, czerwona twarz, nie przynoszące ulgi pocenie się głowy, bardzo rzadko sucha, gorąca skóra. Oprócz tego mniej lub bardziej wyraźne są psychiczne objawy typu Belladonna, jak oszołomienie i majaczenie. W gardle angina typu Belladonna przypomina ostre zatrucie atropiną: pacjentom przeszkadza suchość w ustach i gar60

61

dle. Tę suchość odczuwa się zarówno subiektywnie, jak również stwierdza się ją podczas badania. Migdały są czerwone aż do ciemnoczerwonych tak jak całe gardło, jednak nigdy ropne (jest to bardzo ważne; gdy wystąpi ropienie Belladonna nie jest już wskazana, należy podać następny lek). Migdały są powiększone, pacjent odczuwa typowe dla Belladonny pieczenie w migdałach lub stukający ból. Gardło odczuwa się jakby było zranione i szorstkie, oprócz tego istnieje wyraźne odczucie ściskania w gardle (nie w krtani, tylko głębiej), jakby uczucie kluski w gardle. Pomimo istniejącego przymusu połykania, czynność ta jest utrudniona, nawet płyny można tylko z trudem przełknąć lub tylko małymi łykami. Bolesne jest przełykanie nawet wtedy, gdy pacjent połyka ślinę; bóle także przy „pustym" łykaniu. Pacjent może lepiej łykać, gdy schyli głowę do przodu. Prawa strona wydaje się być predysponowana, jednak nie zawsze tak musi być. Zewnętrzna strona szyi jest wrażliwa na dotyk. Dawkowanie: D6, 3-5x10 kropli, jeden do dwóch dni, rzadziej dłużej.

6.2. Aconitum Napellus Aconitum wybiera się rzadziej, ponieważ organotropizm Aconitum do migdałów i gardła nie jest tak wyraźny jak u Belladonny. Obserwujemy mniej objawów miejscowych, jak np. suchość w ustach i gardle, chociaż nie jest ona tak intensywna. Bóle gardła są przeważnie kłujące, ale także piekące. Bóle kłujące w gardle pojawiają się przy przełykaniu. Aconitum ma przy okazji także uczucie ściskania w gardle. Czasami pacjenci skarżą się na parestezje w obrębie migdałów i podniebienia miękkiego, w ogóle parestezje należą do obrazu Aconitum. Migdały mogą być powiększone. Wszystkie te objawy (pominąwszy w istocie rzadkie parestezje) nie mają zbyt dużego znaczenia w wyborze Aconitum, ważne są do tego objawy ogólne, jak suche gorąco, z twardym napiętym tętnem (wyczuwalnym tętnem), przynoszące ulgę i obniżające temperaturę poty. Aconitum wskazane jest przy pierwszych objawach zapalenia z bardzo wysoką gorączką, wywoła62

nego przez zimne suche wiatry; przy tym pomiędzy momentem wywołującym a początkiem anginy jest rzadko więcej niż jeden dzień. Objawy psychiczne, jak niepokój i strach dołączają się stopniowo. Skoro miną objawy ogólne, minie również faza Aconitum. Musimy zaordynować następny lek, jeśli Aconitum nie opanowało infekcji. Dawkowanie: D6, 3-5x10 kropli, jeden do dwóch dni.

6.3. Phytolacca decandra Phytolacca z jej głównym kierunkiem działania na tkankę limfatyczną w obrębie szyi okazała się w mojej praktyce skuteczna przy obydwu schorzeniach. Phytolacca wykazuje wyraźne podobieństwo do Mercuriusa, nie tylko odnośnie do swego organotropizmu do limfatycznego pierścienia gardłowego i migdałów, lecz może także działać jako antidotum przy zatruciu rtęcią. Phytolacca ma podobne działanie jak sole rtęci: < nocą, < w cieple łóżka, nocne uczucie rozbicia, nocne bóle kości. Phytolaccę podaje się częściej po obydwu ostrych środkach Belladonna i Aconitum, gdy nastąpi lokalizacja procesu. Phytolaccę musimy wybierać na podstawie tylko objawów miejscowych, gdyż jest jednym z tych leków, które nie są w pełni sprawdzone i dlatego znamy mało objawów ogólnych. Suchość, ból i obrzmienie migdałów są mało specyficzne, aby na ich podstawie różnicować; już raczej różnicujemy na podstawie ciemnoniebieskoczerwonego koloru gardła, podniebienia i migdałów, szczególnie tylnej ściany gardła. Połykanie jest utrudnione, szczególnie < przez ciepłe pokarmy, ciepłe napoje, pacjentom połykanie czegoś zimnego przynosi ulgę. Z reguły w zapaleniu zimno łagodzi, dlatego jest to cenny objaw, podobnie jak następny: bóle promieniują do ucha i < przy połykaniu. Palące bóle i uczucie gorąca, coś jak żarzące się żelazo w gardle i górnym odcinku przełyku. Żadna ze stron nie jest uprzywilejowana. Phytolaccę zaleca się zgodnie z podanymi objawami w anginach i przy bardzo często powtarzających się zapaleniach gardła; także w przypadkach ubogich w objawy można liczyć się z jej wyraźnym działaniem z powodu organotropizmu. 63

Dawkowanie: D6, 3x10 kropli przez kilka dni aż do uzyskania poprawy.

6.4. Apis mellifica Rzadko zalecany Apis, może być rzeczywiście użyteczny jeśli obserwujemy wyraźny obraz objawów: błona śluzowa jest również czerwona, ale nie niebieskoczerwona jak u Phytolacci lub świecącoczerwona jak u Belladonny, lecz bladoczerwona. Istnieje wyraźne obrzmienie migdałów i okolicy języczka; błona śluzowa ma osobliwie szklisty wygląd. Wielka suchość w ustach i gardle; pacjenci nie mająjednak pragnienia. W ostrych zachorowaniach brak pragnienia jest już rzucającym się w oczy, a przez to cennym objawem! Pacjenci typu Apis mogą źle połykać zarówno pokarmy stale, jak i płyny, prócz tego istnieje uczucie ucisku w gardle, jakby w gardle tkwił kolek. Kłujące bóle w migdałach i gardle. Język jest przy tym ciemno zabarwiony, z charakterystycznym dla Apisu czerwonym trójkątem na czubku języka. Dawkowanie: D6, 3x10 kropli przez kilka dni.

6.5. Gelsemium sempervirens Gelsemium w przeciwieństwie do Apisu musimy wybrać na podstawie objawów ogólnych. Jak wiadomo, u pacjentów typu Gelsemium gorączka nie wzrasta nigdy bardzo wysoko, tylko sporadycznie może osiągać 40°C. Zachorowanie typu Gelsemium nie przebiega nigdy burzliwie, rozciąga się w czasie, 3-8 dni! Twarz wydaje się nabrzmiała w kolorze ciemnoczerwonym i o zaspanym wyrazie. Pacjenci typu Gelsemium nie tylko wyglądają sennie, oni są senni i apatyczni; ciągle zasypiają także w ciągu dnia. Ogólnie skarżą się na słabość i brak sił, które wiążą się z chorobą. Przeważnie nie występuje u nich pragnienie; tętno czuje się jako miękkie. Jako przyczynę zachorowania typu Gelsemium znajdujemy przeważnie wilgoć, szczególnie wilgotno-cieplą (parną) pogodę lub także problemy psychiczne i doustne szczepienie Polio. W infekcji po szczepieniu Polio Gelsemium zawsze się sprawdza. Miejscowy stan jest nietypowy: migdały są obrzmiałe, czerwone i nieco bolące. Charaktery64

styczny jest objaw miejscowy: ból, który promieniuje do ucha tylko przy połykaniu. Gelsemium zaleca się częściej w zapaleniach gardła niż w anginie. Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni.

6.6. Guajacum officinale Niepozorny lek Guajacum ma dwa kierunki działania: limfatyczny pierścień gardłowy i stawy, szczególnie zmiany zwyrodnieniowe dużych stawów. Objawy ze strony migdałów i gardła są skąpe: kłujące lub piekące bóle. Migdały są zaczerwienione i obrzmiałe. Cuchnący pot i w ogóle nieprzyjemny zapach ciała są ważną wskazówką dla Guajacum. Ordynowałem ten środek z dobrym efektem w ubogich w objawy anginach. Dawkowanie: D4, 3x6 kropli.

6.7. Aesculus Hippocastanum Aesculus wskazany jest rzadziej w przypadkach ostrych, częściej przewlekłych anginach i zapaleniach gardła. Błona śluzowa gardła ma wygląd czerwony lub ciemnoczerwony. Pacjent skarży się na kłujące, palące lub strzelające bóle, oprócz tego ma uczucie, że gardło jest szorstkie, najczęściej zgłasza potrzebę połykania z powodu suchości, w szczególności podniebienia miękkiego. Wskazanie do zastosowania Aesculus ustala się na podstawie badania gardła szpatułką; na tylnej ścianie gardła widać wyraźnie wypukłe, kręte, napięte i wypełnione żyły. Powinowactwo leku do żył nie da się ukryć nawet w gardle. „Żylaki" tylnej ściany gardła są wyjątkowo obiektywnym objawem miejscowym, który jako objaw kluczowy wskazuje bezpośrednio na wybór leku. Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez dłuższy czas.

65

6.8.Ailanthus glandulosa Ailanthus poleca się zawsze przy ciężkich anginach. Moje własne doświadczenia są niestety negatywne; prawie zawsze byłem zawiedziony, może dlatego że nie znałem leku dosyć gruntownie. Chcę go również omówić by opracowanie było kompletne. Podaje się go w stanach zaawansowanych, które mają skłonność do złośliwienia i owrzodzeń. Błony śluzowe są obrzęknięte, nacieczone, czerwone aż do barwy ołowiu i suche. Gardło jest szorstkie, drapiące, z uczuciem zranienia, które wzmaga się przy potykaniu. Migdałki są silnie obrzmiałe z głębokimi, licznymi owrzodzeńiami; do tego wydziela się nieprzyjemny zapach z ust przy nawet niewielkiej ilości wydzieliny. Ból może przy połykaniu promieniować do uszu. Dawkowanie: D4-D6, 3x5-10 kropli.

6.9. Sole rtęci Tylko wówczas, gdy Państwo nie osiągną pozytywnego wyniku przy zastosowaniu jednego z wyżej wymienionych leków, wolno Państwu pomyśleć o solach rtęci. To „żywe srebro" ma generalnie powinowactwo do tkanki limfatycznej, a do migdałów w szczególności. Ze względu na lepszą przyswajalność nie ordynowałem nigdy -jeśli w ogóle! - Mercurius solubilis Hahnemanni lub Mercurius vivus, lecz sole jodowe rtęci. Szczególnie wyróżniam Mercurius bijodatus ruber. Rozróżnienie, że Mercurius bijodatus ruber działa przy anginach zaczynających się z lewej strony, a Mercurius bijodatus flavus działa przy anginach zaczynających się z prawej strony, nie uważam za istotne. W testach lękowych nie można zaobserwować dostatecznych wskazań ze stronami ciała; można je ostro oddzielić dopiero w okresie późniejszym. W testach lękowych np. Mercurius jodatus flavus zajęta była w różnych badaniach raz prawa, innym razem lewa strona. Za ważne uważam rozróżnienie, że Mercurius jodatus flavus < po gorących napojach, a połykanie gorących pokarmów może być trudniejsze. W istocie dla wszystkich tych preparatów istotny jest ten sam obraz leku, ponieważ właśnie rtęć w nich 66

dominuje. Mercurius jest lekiem głęboko działającym, a przez to mniej stosowanym przy banalnych zapaleniach, o wiele częściej w zaburzeniach głęboko sięgających, np. ropieniach. Anginie typu Mercurius towarzyszą mniej lub bardziej nasilone wyraźne objawy ogólne. Wpierw uwagę lekarza zwraca zapach pacjenta. Pacjenci typu Mercurius zawsze się pocą; wiadomo „Mercurius nigdy przy suchej skórze". Cuchnący pot trudno opisać: gdy się go raz powącha, nie zapomni się go już nigdy, jest tak rzeczywiście intensywnie słodki. Poty nie przynoszą ulgi; mogą zabarwiać pościel na żółto; niezbyt częsty, ale bardzo pewny objaw. Gorączka bardzo rzadko osiąga wysokie wartości: pomimo tego pojawia się szybko pogłębiająca się słabość. Pacjenci typu Mercurius zawsze < nocą < wilgotna pogoda < nie znoszą ani ciepła, ani zimna. Migdały są obrzmiałe i stale obłożone ropą; często są małe owrzodzenia na migdałach, także większe z mazistymi nalotami i nieostrymi brzegami. Język jest obłożony gęsto białymi nalotami, a na brzegu języka widoczne są odciski zębów. Istnieje potrzeba połykania, ale pacjent może tylko łykać z trudem. Ostre, kłujące bóle są < przez połykanie. Znaczne uczucie suchości, pomimo obfitego ślinotoku. Ślina cieknie z ust nocą i daje żółte plamy na poduszce. Bardzo nieprzyjemny zapach z ust; jest to objaw warunkujący zastosowanie Mercurius (przy braku tego zapachu Mercurius nie działa). Wyraźne zajęcie węzłów chłonnych. Dawkowanie: Mercurius jodatus flavus lub Mercurius bijodatus ruber D6, 3x1 tabletkę 1-2 dni, najwyżej 3 dni, lub także jedną Dl2. Gdy podaje się dłużej Mercurius, wywołuje szczególnie u wrażliwych pacjentów często znaczne reakcje. Te mimowolne próby lękowe u pacjentów typu Mercurius ustępują bardzo powoli. Mogą utrzymywać się dniami! Antidotum przy przedawkowaniu Mercurius są Mezereum lub Phytolacca. Jeżeli one nie pomogą, to Hepar sulfuris lub Acidum nitricum obydwa w wysokich potencjach.

67

Trzy środki, które ordynuję okazjonalnie, omówię krótko:

Tabela 6.1.

6.10. Solarium Dulcamara

Migdały

Angina wskutek wilgotnego zimna i < wilgotne zimno (jesień), uczucie, że języczek jest za długi. D6, 3x10 kropli.

6.11. Sabadilla officinale

Zapalenie gardła. Znosi lepiej ciepłe potrawy i napoje. Potrzeba połykania z powodu uczucia ciała obcego; zaczyna się po lewej stronie. D6, 3x5 kropli.

6.12. Lachesis muta

Ciężkie postacie przebiegu, skłonność do stanów septycznych. Błony śluzowe sinoniebieskoczerwonoołowiane; silne bóle < przez puste przełykanie raczej > przełykanie pokarmów stałych; < przez ucisk ubrania itd. Od D12-C30 w dawkach pojedynczych. Dwa dalsze leki poleca się, nie wolno ich jednak ordynować jako leków na stany przewlekłe przy banalnych ostrych zachorowaniach; mianowicie, chodzi tu o Lycopodium i Acidum nitricum. Podawanie Lycopodium przy prawostronnej anginie byłoby absolutnie błędne, Lycopodium jest jednym z najgłębiej działających środków. Jedynym rzadkim wyjątkiem jest Hepar sulfuris, który można zastosować w ropieniu, jeżeli nie uzyska się pozytywnego skutku po Lachesis, Echinacei lub Myristice.

Atropa Belladonna

Ogólnie

suchość gardła palący gwałtowny ból utrudnione, bolesne przełykanie migdały czerwone nagły początek skutek wilgotnego zimna skutek przeciągu gorączka z pełnym tętnem poty nie przynoszące ulgi delirium

Tabela 6.2. Aconitum Napellus Migdały Ogólnie

ból kłujący lub piekący nagły początek skutek suchego zimna sucha gorączka z twardym tętnem poty przynoszące ulgę strach i niepokój

Tabela 6.3. Phytolacca decandra błona śluzowa ciemnoniebieskoczerwona ból —> > uszy

ból < gorące napoje ból < ciepłe jedzenie

68

69

Tabela 6.4. Apis meliifica

Tabela 6.7. Aesculus Hippocastanum

błona śluzowa )u :...czerwona do ognistoczerwonej błona śluzowa o wyglądzie szklistym, obrzęk (szczególnie języczka) brak pragnienia mimo suchości ust i gardła kłujący ból

ból kłujący, palący lub strzelający wyraźnie wypukłe, kręte, obficie wypełnione naczynia na ścianie «ardła

Tabela 6.5. Gelsemium sempervirens

Tabela 6.8. Ailanthus glandulosa

powolny przebieg z niską gorączką twarz o wyglądzie sennym, ponura, czerwona ból —> > ucho tylko przy połykaniu

sinawy kolor błony śluzowej uczucie zranienia przykry zapach głębokie owrzodzenia

Tabela 6.6. Guajacum officinale migdały czerwone, obrzmiałe cuchnący pot

70

Tabela 6.9. Mercurius niewielka gorączka mimo ropnych nalotów towarzyszy powiększenie węzłów chłonnych szyjnych uczucie suchości obfity cuchnący pot nie przynoszący ulgi barwi bieliznę na żółto

71

Tabela 6.10. Solanum Dulcamara anginy jesienią, skutek wilgotnego zimna

Tabela 6.11. Sabadilla officinalis początek po stronie lewej > cieple napoje przymus przełykania

72

ROZDZIAŁ 7 Homeopatyczna terapia ostrych zapaleń oskrzeli Leczenie homeopatyczne ostrego zapalenia oskrzeli wymaga od nas więcej wiedzy i doświadczenia niż leczenie innych ostrych zachorowań, jak chociażby banalnych infekcji gorączkowych czy ostrego nieżytu nosa. Obok szybkich wyników leczenia, obserwujemy pacjentów, u których brak efektów. W istocie zależy to od trzech czynników: po pierwsze, do dyspozycji i wyboru mamy więcej leków niż przy innych ostrych zachorowaniach (Mezger wymienia 26, Heinigke 47, a sam Kent w Repertorium przy suchym kaszlu 270 leków)! Gdy czytamy jedną z wielkich farmakologii, to okazuje się, że prawie wszystkie leki wykazują objawy ze strony oskrzeli; tak więc różni autorzy polecają różne leki, a tego samego leku, który jedni chwalą, brakuje całkowicie w innych opracowaniach. Po drugie, niewielu pacjentów zgłasza się z dokładnymi obserwacjami. Na pytanie: „Kiedy kaszle pani dziecko?" słyszymy odpowiedź: „Zawsze"!! A po trzecie, ostre zapalenie oskrzeli wydaje się być zaburzeniem głębszym niż inne infekcje. Dlatego przy ostrych zapaleniach oskrzeli celowe jest szukanie leku konstytucjonalnego, szczególnie gdy choroba się powtarza. Należy tu zaznaczyć, że objawami wskazującymi na wybór leku w przypadkach przewlekłych nie powinny być te związane z kaszlem, lecz objawy ogólne. Szczególnie chciałbym zaznaczyć, że „banalny" kaszel w ostrym zapaleniu oskrzeli, wymaga dokładnej diagnozy. Osłuchujemy więc naszych pacjentów i opukujemy, aby wykluczyć zapalenie pluć. gruźlicę, raka oskrzeli itd., przy tym ewentualnie wykonujemy naszym pacjentom prześwietlenie płuc. Jak wyżej widzieliśmy, dokonanie wyboru leku ze względu na ich wielką ilość, nie jest łatwe. Do tego dochodzi fakt. że wiele leków wskazuje naprawdę podobne objawy, jak np. kaszel nocą lub kaszel łaskoczący itd. Akurat w ostrym zapaleniu oskrzeli, musimy wypytać naszych pacjentów bardzo dokładnie, aby o-

73

trzymać dane rozróżniające i wskazujące na wybór leku. Szczególnie będzie nas interesować „przyczyna", moment wywołujący. W tym rozdziale chciałbym dać pierwszeństwo trzem iekom, które przydatne są w pierwszym stadium, przez pierwsze dwa dni. Następne leki stosuje się przy kaszlu, który utrzymuje się już kilka dni, względnie jako środek kontynuujący leczenie.

7.1. Aconitum Napellus

Kaszel typu Aconitum występuje, podobnie jak wszystkie infekcje Aconitum, z reguły po zimnie, specjalnie po suchym zimnie, po zimnych, północnych i północno-wschodnich wiatrach. Podobnie jak przy banalnych infekcjach typu Aconitum, proces chorobowy rozwija się szybko z wysoką gorączką, mocnym i szybkim tętnem oraz suchą skórą. Gdy pacjent zaczyna się pocić, temperatura spada. Takie objawy szybkiego, ostrego przebiegu przemawiają za Aconitum: suchy, napadowy, gorący, dźwięczący kaszel dręczy pacjenta. Krótki wstrząsający kaszel. Występuje chrypa, z bólem krtani. Kaszel pogarsza się nocą, szczególnie o północy lub krótko po niej. Przy tym istnieją bóle. uczucie gorąca i uczucie pełności w klatce piersiowej. Kaszel pogarsza się przy wdychaniu, szczególnie przy wdychaniu zimnego powietrza, a także < w przegrzanym pomieszczeniu, jednak podobnie jak gorączka > przez pocenie. Pacjenci informują rzadko o charakterze plwociny, jeżeli tak. to jest ona trudno rozpuszczalna i może nie tak znowu rzadko zawierać domieszki krwi. U kaszlącego pacjenta typu Aconitum znajdujemy także ogólne objawy, jak znaczny nocny niepokój i dręczący pacjenta strach. Jako dawkowanie polecam D6, 10 kropli kilka razy dziennie w godzinnych odstępach. Jeżeli w przeciągu dwóch dni nie nastąpi istotniejsza poprawa, potrzebujemy następnego leku.

7.2. Atropa Belladonna

Kaszel typu Belladonna jest wywołany przez wilgotne zimno, wilgotno-zimne wiatry, a więc wiatry poludniowo-zachodnie lub w czasie odwilży. Podobnie jak przy Aconitum, istnieje suchy, krótki kaszel z chrypą i bólem krtani. Dla rozróżnienia tych

74

dwóch środków potrzebne są indywidualne objawy, które charakteryzują pacjenta typu Belladonna. Występujący kaszel jest także wprawdzie < nocami, jednak najczęściej < przed północą tak mniej więcej od 20.00 do 22.00. Pacjenci typu Belladonna zawsze się pocą, przy czym pot, w przeciwieństwie do Aconitum, nie przynosi ulgi. Kaszel jest głęboki i szczekający, spazmatyczne ataki kaszlu dręczą pacjenta, który oprócz tego skarży się na suche błony śluzowe w gardle, krtani i tchawicy oraz uczucie ciała obcego w nich, łaskotanie w krtani, mało lub brak wydzieliny. Pacjenci są bardzo często, szczególnie nocami, oszołomieni aż do odurzenia. Dzieci z kaszlem typu Belladonna krzyczą lub płaczą najczęściej przed napadami kaszlu. Często możemy zaobserwować chrypę z piskliwym głosem, ból w krtani i kłujące bóle w klatce piersiowej podczas kaszlu. Dawkowanie: D6, 10 kropli co godzinę przez 2 lub 3 dni, później wymagany jest następny lek.

7.3. Ferrum phósphoricum

Ten lek jest również wskazany w początkowym okresie zapalenia oskrzeli. Ponieważ jest on słabo poznany, demonstruje mało indywidualnych objawów. Można go zastosować przy ustalonym rozpoznaniu, jeżeli demonstrowany obraz odpowiada gorączce typowo Ferrum phósphoricum z miękkim tętnem i temperaturą (gorączką) bez pragnienia. Kaszel typu Ferrum phósphoricum jest suchy i ciężki, najczęściej bez żadnej wydzieliny, która, jeśli występuje, zawiera nierzadko jasną krew (komponent fosforu!). Pacjenci skarżą się na chrypę i uciążliwy, uporczywy, drażniący kaszel, który może wyzwalać się z najróżniejszych miejsc w drogach oddechowych. Modalności czasowe nie są zbyt wyraźne, pewne pogorszenie może nastąpić nocą. Nie powinno przeceniać się Ferrum phósphoricum; choć podane na początku u pacjenta z ubogimi objawami, może być bardzo użyteczne, tak samo zresztą w początkowym okresie zapalenia płuc; przy tym objawem wiodącym jest krwioplucie. Dawkowanie: tabletki (nie roztwór!) D6. 3-5x1 tabletkę, dziennie przez kilka dni aż do polepszenia.

75

7.4. Bryonia alba Bryonia alba. przestęp. zalicza się w mojej praktyce do leków często stosowanych przy kaszlu. Kaszel typu Bryonia jest zwykle dokładnie opisywany przez pacjentów: przeważnie suchy, ciężki, drażniący kaszel jest wywołany przez łaskotanie w gardle, krtani lub także nadbrzuszu. On jest < wieczorem i przede wszystkim < rano. Nietypowa wydzielina występuje głównie rano lub przez cały dzień. Kaszel jest < w cieple pokoju, a szczególnie < przy przejściu z zimnego powietrza do ciepłego pomieszczenia. Modalność Bryoni < przez ruch ujawnia się także przy zapaleniu oskrzeli, a więc kaszel występuje przy głębokich oddechach, których pacjent jednak pragnie. Oprócz tego pacjenci skarżą się na kłujące bóle w boku klatki piersiowej, przy czym predysponowana jest strona prawa. (Bryonia jest bardzo ważnym środkiem przy zapaleniu opłucnej i zapaleniu płuc.) Aby złagodzić ból w klatce piersiowej, pacjent przy kaszlu trzyma ją obydwoma rękami. Gdy pacjent leży na bolącej stronie (najczęściej prawej), bóle ustępują. Gdy pacjent usiądzie, podrażnienie kaszlowe ustępuje. Oprócz tego kaszel jest przez gorące napoje! Wydzielina może być galaretowata lub ciągliwa; gdy znajduje się w tchawicy, może być ewakuowana tylko przez częste chrząkanie. Jako dawkowanie poleca się D6. 3x5-10 kropli przez kilka dni aż do polepszenia. Do zadziałania potrzeba 3-6 dni.

7.5. Drosera rotundifolia

Zawierająca jod Drosera, rosiczka; należy podobnie jak Bryonia do najczęściej stosowanych leków przy zapaleniach oskrzeli. Nadaje się przy wszystkich rodzajach kaszlu, między innymi także przy krztuścu, szczególnie jednak przy wszelkich zapaleniach w obrębie dróg oddechowych, od krtani aż do oskrzelików. Pierwszym objawem wiodącym Drosery jest stałe podrażnienie kaszlowe w krtani lub także w górnych odcinkach tchawicy, że podrażnienie kaszlowe („kaszel łaskoczący") wydaje się, że wychodzi z małego, ściśle określonego miejsca, jakby w krtani było piórko lub włos. Szorstkie drapanie w gardle i krtani. Głos staje się ochrypły, głęboki, aż do bezdźwięcznego. Pa76

cjenta męczy ochrypły, szorstki, głęboko brzmiący kaszel. Ataki mogą następować po sobie tak gwałtownie, że dziecko ledwo może oddychać, a więc wskazaniem do leczenia Drosera jest podrażnienie kaszlowe nie tylko przy kokluszu lub spastycznym zapaleniu oskrzeli, lecz także przy całkiem banalnym kaszlu. Kaszel typu Drosera staje się < nocą, szczególnie < po północy około 2 . Oprócz tego kaszel < się w pozycji leżącej „skoro tylko dotknie poduszkę", jak jest opisane w głównych objawach. Mowa również wzmaga kaszel, względnie wywołuje jego ataki. Pacjent skarży się na obecność żółtej wydzieliny z domieszką krwi, niekiedy występuje skłonność do dławienia się, jeszcze rzadziej wymioty. Dawkowanie: D6. 3x5-10 kropli doprowadzi do ustąpienia zapalenia oskrzeli w przeciągu kilku dni. Jeżeli nie. znaczy, że rozpoznanie lub wybór leku nie są odpowiednie. Drosera okazała się w mojej praktyce naprawdę pewnym środkiem.

7.6. Rumex crispus Tylko trochę rzadziej używany Rumex crispus, szczaw kędzierzawy, wykazuje bardzo podobne cechy i objawy jak Drosera. Wspólnymi objawami są: < mowa, < w pozycji leżącej, i < nocą, < około północy. Tu widoczna jest jednak różnica: u pacjentów typu Rumex pogorszenie przypada przed północą, mniej więcej około 22-23. Dwa objawy kierują natychmiast na Rumex: < przez zimno, < przez zimne powietrze; pacjent może z tego powodu wsadzić głowę pod kołdrę! A po drugie, kaszel jest wywołany przez podrażnienie lub łaskotanie za mostkiem, dlatego określany jest przez prof. Stiegele jako „kaszel bifurkacyjny". Oprócz tego może występować uczucie łaskotania w gardle drażniące do kaszlu. Nos może być suchy lub pojawia się płynny katar. Występuje uczucie szorstkości w tchawicy i krtani. Pacjent skarży się na bóle za mostkiem, w obrębie lewego ramienia i szczycie lewego płuca. Kaszel jest suchy i męczący. Na początku jest wykrztuszana duża ilość wodnistej pieniącej się wydzieliny, która później staje się ciągliwa. włóknista i niekrwawa. 77

Rumex najlepiej przyjmować jako D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni. Podobnie jak Drosera, jest bardzo pewnym środkiem (zakładając prawidłowe użycie!).

7.7. Sticta pulmonaria Sticta, latnica płucowa, działa nie tylko w ostrych zapaleniach oskrzeli, lecz także w przewlekłych, przy kaszlu po odrze (inne leki tu wskazane Drosera i Pulsatilla), przewlekłym zapaleniu zatok i stanach astmatycznych. Przeziębienie u pacjentów typu Sticta ma bardzo typowy przebieg: zaczyna się płynnym katarem, któremu towarzyszy początkowo nie dające się przerwać kichanie. Katar gwałtownie zasycha, na suchej błonie śluzowej tworzą się strupy: stała bezskuteczna potrzeba wysmarkania. Pacjent skarży się na stale uczucie pełności i nacisk na nasadę nosa; śluz z nosa spływa do gardła (katar nozdrzy tylnych jako skutek zapalenia zatok czołowych). Przeziębienie przechodzi teraz do gardła, potem do krtani, a w końcu do oskrzeli. To jest cecha charakterystyczna infekcji typu Sticta - schodzenie z nosa do oskrzeli, nigdy odwrotnie i nigdy jednocześnie. Suchy kaszel, ze stałym podrażnieniem aż do wyczerpania, dręczy pacjenta. Drażniący kaszel < nocą, rano rozluźnia się. Dalej staje się kaszel < wdychanie, < wyczerpanie (rzadziej). Sticta ma jeszcze jeden rzadki, ale wyraźnie typowy objaw - ból promieniuje przy kaszlu z mostka do kręgosłupa. Dawkowanie: D3 lub D6, 3x5-10 kropli przez 3-8 dni, w przypadku nawracającego zespołu zatokowo-oskrzelowego pacjent musi dłużej pobierać ten lek.

7.8. Ipecacuanha Dla wyboru i zastosowania Ipecacuanhy niezbędne są dwa objawy, które przewijają się przez cały obraz leku, niezależnie od zaleceń: krwawienie i wymioty. Już katar z obfitą wydzieliną może iść w parze z wymiotami i jasnym krwawieniem z nosa. Początkowo suchy kaszel wywołany przez łaskotanie w krtani, potem staje się spazmatyczny, duszący, towarzyszą mu nudności i wymioty. Język przy tym nie jest obłożony. Pacjent ma uczucie ucisku krtani i w klatce piersiowej. Dzieci bardzo czę78

sto bledną (znaczna sinica twarzy), sztywnieją z powodu duszącego kaszlu. Kaszel jest < nocą (bez dokładnej pory), < wieczorem, < przez zimne powietrze. < przy wdychaniu. Kaszlowi towarzyszy chrypa, która może doprowadzić do afonii. W późniejszych stadiach zapalenia oskrzeli ujawnia się tak typowe dla Ipecacuanhy rzężenie wydzieliny, które słyszy się przy osłuchiwaniu jako liczne grubobańkowe zmiany. Ta obfita wydzielina może być z trudem odkrztuszana (ponownie towarzyszą temu nudności i wymioty). Dawkowanie jak większości innych środków: D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni.

7.9. Spongia tosta Zawierająca jod Spongia, otrzymana z gąbki morskiej, zalecana jest nie tylko w banalnym zapaleniu oskrzeli, ale także przy kaszlu dławicowym ( głównymi lekami przy tym wskazaniu są obok Spongii, Aconitum i Hepar Sulfuris, które trzeba ordynować jednak ściśle według ich objawów). Pacjent typu Spongia odczuwa suchość, palenie, skurcz i uczucie ściśnięcia w krtani; głos jest ochrypły, szorstki, jednak nie głęboki. Uczucie jakby grudka tkwiła w krtani. Podrażnienie do kaszlu wychodzi z krtani lub z miejsca znajdującego się głęboko w klatce piersiowej. Kaszel typu Spongia jest < nocą (bez dokładnej godziny występowania), > przez picie szczególnie > przez ciepłe napoje, > przez jedzenie, > przez ciepłe posiłki (jako jedyny lek w Repertorium Kenta!) « pobudzenie, < zimne napoje, jednak < w cieple pokoju i < na zimnym suchym powietrzu/wietrze. Podawać D4-D6, 3x10 kropel przez kilka dni, przy kaszlu dławiącym D6, 10 kropli co godzinę, a nawet 10 kropli co 10 minut aż do uzyskania poprawy.

7.10. Hyoscyamus niger Biologicznie spokrewniony z Belladonną lulek, Hytfecyamus, nazywany jest w literaturze homeopatyczną kodeiną. Z pewnością jest w tym trochę przesady, jednak jeśli jest dostosowany ściśle do objawów, może gwałtownie usunąć podrażnienie 79

kaszlu. Niestety, objawy jego nie są tak typowe jak przy innych opisanych lekach; dlatego lek ten jest trudny w reportoryzacji. Kaszel jest < nocą, najczęściej < po północy i zawsze < przy leżeniu i > przez siadanie. Pacjenci typu Hyoscyamus wykazują pewien charakterystyczny, jednak nie zawsze istniejący objaw: nerwowy kaszel < w pozycji leżącej („Kent" jako jedyny środek, do tego jeszcze w 3 stopniu). Innymi objawami są: < przez zimne powietrze, < przez jedzenie, < przez picie, < przez sen; Pacjent budzi się ze snu z powodu kaszlu. Ten najczęściej suchy kaszel typu Hyoscyamus może zostać wywołany w każdym miejscu dróg oddechowych, szczególnie w krtani i tchawicy. Jako dawkowanie poleca się D6, 3-5x5-10 kropli.

grzanie, < przez palenie papierosów (środkiem porównawczym Drosera) i w końcu < przez wdychanie i < głębokie oddechy. Wieczorem kaszel jest suchy, rano lekki, szczególnie bogata wydzielina jest najczęściej żółta lub zabarwiona zielono i ma gorzki smak; może zawierać krew (ciemna). Pacjenci typu Pulsatilla są prawie zawsze ochrypli, ze szczególnie charakterystyczną zmiennością chrypy, która nagle pojawia się i znika. Dawkowanie nie niżej niż D6, 3x5 kropli lub lepiej, gdy całość obrazu odpowiada Pulsatilli, w wyższych potencjach, od C30 w pojedynczych dawkach. Chciałbym jeszcze wymienić kilka dalszych leków, których wyboru dokonuje się rzadziej, a które mogą być charakteryzowane przez niewiele objawów wiodących.

7.11. Conium maculatum

7.13. Eupatorium perfoliatum

Przy uporczywym podrażnieniu do kaszlu u starszych pacjentów trzeba pomyśleć o Conium. Nieustanny, gwałtowny, wstrząsający, dręczący i suchy kaszel jest < wieczorem w łóżku, < nocą, < przez mówienie, < przez śmiech (tu lekiem porównawczym China), i całkiem szczególnie < w pozycji leżącej-pacjent musi usiąść, aby nastąpiła poprawa; oprócz tego < głębokie oddychanie, < oziębienie np. ramienia lub nogi, < przez zimne powietrze i < zasypianie. Kaszel jest wywołany przez swędzenie, mrowienie lub łaskotanie w krtani. Przy tym pacjent odczuwa podrażnienie jakby wychodzące z suchego miejsca w krtani. Później ropna wydzielina może być z trudem odkrztuszana. Dawkowanie: nie niżej niż D6, 3x5 kropli przez dłuższy czas.

7.12. Pulsatilla pratensis

W wyjątkowych wypadkach można czasem przy ostrym kaszlu zastosować Pulsatillę, sasankę, która jako środek konstytucjonalny stosowana jest w przypadkach przewlekłych. Okazała się bardzo skuteczna w mojej praktyce, szczególnie przy późnych stadiach kaszlu i jako następny środek przy kaszlu odrowym itd. Objawy kaszlu typu Pulsatilla są rzeczywiście jednoznaczne: < w cieple pokoju, < przy wejściu ze świeżego powietrza do ciepłego pokoju, > na świeżym powietrzu, < wieczorem i nocą, < w pozycji leżącej, > w pozycji siedzącej, < przez prze80

Kaszel > położenie na brzuchu; kaszel z uczuciem zranienia za mostkiem. D4, 3x10 kropli.

7.14. Allium cepa

Kaszel następujący po katarze < w cieple pokoju, ale także < na zimnym powietrzu! D6, 3x10 kropli.

7.15. Corallium rubrum

Uczucie, że wdychane powietrze jest zbyt zimne; nieprzerwane podrażnienia do kaszlu (jeszcze gwałtowniejsze niż u Drosery!) D4-D6, 3x10 kropli.

7.16. Verbascum

Chrypa z najgłębiej brzmiącym basem, chropowaty głos, < nocą. D6, 3x10 kropli.

7.17. Solanum Dulcamara

Kaszel < przez wilgotno-zimne powietrze, kaszel jako skutek wilgotnego zimna. Kaszel po wysiłku fizycznym. Kaszel suchy, męczący lub śluzowo-rzężący. D6. 3x 10 kropli.

81

Tabela 7.1.

7.18. Coccus cacti

Drażniący kaszel wywołany przez łaskotanie w krtani lub na podniebieniu, ciągnąca, lepka wydzielina; kaszel < rano przy budzeniu się, około 5-7l)(). D6, 3x10 kropli.

Aconitum Napellus kaszel suchy kaszel z chrypką kaszel z bólem krtani kaszel nocą < północ kaszel - suche zimne powietrze, < zimny suchy wiatr kaszel następstwo północnego i pólnocno-wschodniego wiatru lęk i niepokój

Tabela 7.2. Atropa Belladonna kaszel kaszel suchy, szczekający, krótki < nocą (przed północą) kaszel ochrypły, utrata głosu kaszel < głęboki oddech kaszel następstwo wilgotno-zimnej pogody kaszel < dotyk krtani

Tabela 7.2 Ferrum phosphoricum kaszel suchy, twardy mało wydzieliny, domieszka krwi chrypa, kaszel ochrypły

82

83

Tabela 7.4 Bryonia alba kaszel suchy twardy kaszel wieczorem suchy, rano z wydzieliną kaszel z kłującymi bólami szczególnie po stronie prawej dolnej > leżenie na bolącej stronie kaszel < wejście do pokoju kaszel < po jedzeniu < po piciu kaszel < głęboki oddech kaszel - pożądanie głębokich oddechów

Tabela 7.5. Drosera rotundifolia kaszel suchy kaszel < nocą, szczególnie < po północy < po położeniu i nocą kaszel szorstki, szorstkie drapanie w krtani kaszel z szorstkim głosem, głębokim kaszel < mówienie

Tabela 7.6. Rumex crispus kaszel suchy męczący albo z wydzieliną wydzielina rzadka i obfita kaszel drażniący za mostkiem (rozdwojenie tchawicy) kaszel < zimno, < zimne powietrze kaszel < wdech kaszel < mówienie kaszel < nocą (przed północą) kaszel < leżenie nocą

84

Tabela 7.7. Sticta pulmonaria kaszel suchy < wdech < wieczorem, < nocą z bólami za mostkiem —> > kręgosłupa piersiowego „infekcja zstępująca"

Tabela 7.8. Ipecacuanha kaszel kaszel kaszel kaszel kaszel kaszel

z krwią i wymiotami z nudnościami < zimne powietrze < głęboki oddech z uczuciem duszenia i ściskania w krtani z obfitą wydzieliną ( często z krwią) rzężący (rzężenia grubobańkowe)

Tabela 1.9. Spongia tosta kaszel suchy, szczekający < nocą, < przed północą ochrypły głos < jedzenie > picie > ciepłe napoje podrażnienie kaszlowe z głębszego „zranionego" miejsca klatki piersiowej (rozdwojenia tchawicy)

85

Tabela 7.10. Hyoscyan.us niger kaszel < nocą < DO północy < leżenie > siadanie

Tabela 7.11. Conium maculatum kaszel < wieczorem w łóżku < nocą < mówienie < śmiech < leżenie < głębokie oddychanie < zimne powietrze < zasypianie

Tabela 7.12. Pulsatilla pratensis kaszel późne stadia kaszlu < w ciepłym pokoju > świeże powietrze < leżenie < nocą < siedzenie zmienna chrypa rano obfita, gorzka wydzielina 86

ROZDZIAŁ 8 Homeopatyczna terapia zapalenia krtani Ostre zapalenie krtani może przebiegać jako ostra infekcja, najczęściej wywołana jest przez wirusy grypy, jak również jako następstwo infekcji schodzącej z nosa (sinusitis) lub z gardła. Jako objaw wiodący pacjenci podają większą lub mniejszą chrypę, najczęściej także bóle w obrębie krtani. Leczenie alopatyczne polega na zaleceniu leków przeciwzapalnych, antybiotyków, ale także na zastosowaniu ciepłych kompresów, ciepłych napojów i oszczędzaniu głosu. Lekami homeopatycznymi można wyleczyć ostre, a często także przewlekłe zapalenie krtani szybko i pewnie. Ilość leków do wyboru jest mniej więcej tak duża jak w przypadku zapalenia oskrzeli; tu również musimy przeprowadzić dokładne różnicowanie, aby dokonać właściwego wyboru leku. Przy każdej chrypie, która utrzymuje się tygodniami i która nie ulega poprawie mimo właściwie dobranego leku, musimy pomyśleć w diagnostyce o raku krtani i pacjenta skierować do laryngologa. Na raka krtani zapadają przeważnie starsi palacze, może on jednak wystąpić w każdym okresie życia u niepalaczy i kobiet. Przewlekły suchy nieżyt krtani albo polipy strun głosowych mogą być wskazaniem do leczenia homeopatycznego: |ednak trzeba tu bardzo wiele cierpliwości i doświadczenia.

8.1. Arum triphyllum Arum triphyllum, obrazkowiec, rośnie w Ameryce Południowej i Północnej; w naszych lasach mogą Państwo znaleźć botanicznie blisko spokrewnione Arum maculatum. Główne działanie, organotropizm Arum triphyllum, jest bardzo wyraźnie kierowany na krtań. Pomimo tego nie można Arum triphyllum ordynować wyłącznie na podstawie diagnozy zapalenia krtani z chrypą. Aby lek ten zadawalająco zadziałał, musi być on simile, przynajmniej simile narządowym. Arum triphyllum zaleca się zarówno przy ostrych, jak i przewlekłych zapaleniach krtani, szczególnie gdy one wystąpiły przy przeciążeniu głosu, np. u 87

mówców, śpiewaków, nauczycieli, duchownych itd. Jest więc Arum triphyllum lekiem na skutki przeciążenia strun głosowych przez zbyt intensywne mówienie, śpiewanie itd.; nawet niewielkie użycie głosu może, wskutek wyczerpania spowodować pogorszenie. Chrypa staje się więc < przy mówieniu. To może być typowe, że chrypa < przed mówieniem i odwrotnie > po mówieniu. Glos staje się niepewny i mówca nie potrafi go kontrolować. Głos może się zmieniać ciągle, raz pacjent mówi głęboko i głucho, potem ledwo słyszalnie i/lub później wyraźnym krzyczącym głosem. Występują palące, często długo utrzymujące się bóle w krtani. Błona śluzowa gardła i krtani jest zwykle znacznie obrzęknięta; proces zaczyna się najczęściej po prawej stronie, by potem przejść na lewą. W tchawicy może dojść do nagromadzenia się wydzieliny błony śluzowej. Według C. Heringa może dochodzić do chrypy i utraty głosu po zimnych pólnocno-zachodnich wiatrach (w Europie zimne północno-wschodnie wiatry). Jako dawki polecam D6, 3x5 kropli przez kilka dni, w stanach przewlekłych, np. u śpiewaków, trzeba lek brać przez dłuższy czas, aż do uzyskania poprawy. Wysokie potencje, od C30. działają często jeszcze pewniej przy właściwie dobranym obrazie objawów; dawki pojedyncze!

8.2. Aconitum Napellus

Aconitum, tojad, jest szczególnie odpowiednim lekiem przy bardzo ostrym zapaleniu krtani. Znajdujemy w zapaleniu krtani typu Aconitum także chrypę z rzężeniem w krtani przy mówieniu. Chrypa występuje po mówieniu bądź śpiewaniu, dlatego pacjent ledwo może mówić. Krtań jest wrażliwa na dotyk i na wdychanie powietrza. Oddychanie jest utrudnione. Istnieje potrzeba kaszlu, jednak nie jest on możliwy. Także przy ostrym zapaleniu krtani typu Aconitum znajdujemy wiele ogólnych objawów tego leku, jak suchą skórę, poprawiające, obniżające temperaturę poty, wielkie pragnienie, mocne, napięte tętno, także przy ostrym zapaleniu krtani stosunkowo wysoką temperaturę, duży niepokój i strach, < w godzinach wieczornych. Jak 88

zawsze przy zachorowaniach typu Aconitum, także zapalenie krtani wywołane jest przez suche, zimne (północno-wschodnie) wiatry. Aconitum jest szczególnie zalecane w pierwszym, ostrym stadium zapalenia krtani, ale jest także jednym z głównych leków stosowanych w kurczu krtani kaszlu dławicowym z wdechowym stridorem. Dawkowanie: D6, 5x5-10 kropel lub C30 w krótkich odstępach czasu.

8.3. Atropa Belladonna

Belladonna, pokrzyk, jest odpowiednia w leczeniu ostrych stanów chrypy, która pogarsza się szczególnie u dzieci wskutek krzyku. Chrypie towarzyszy duża suchość błon śluzowych, szczególnie w obrębie krtani, i bóle < połykaniem. Głos jest ochrypły, słaby i szorstki, pacjent może mówić tylko z dużym wysiłkiem. Nagle ataki chrypy, i odwrotnie słaby glos może w trakcie mówienia stać się nagie głośny i wyraźny. Chrypa może rozwinąć się aż do afonii. Bolesna suchość w krtani może wywołać suchy kaszel; pomimo suchości istnieje silna niechęć do wszystkich napojów (w przeciwieństwie do Aconitum). Również w przeciwieństwie do Aconitum, krtań jest wrażliwa na ucisk - już najmniejszy wywołuje uczucie jakby krtań była obrzęknięta lub zaogniona. Błona śluzowa gardła jest zmieniona zapalnie i zabarwiona jasno-czerwono; widzi się również jasnoczerwone, zaognione struny głosowe. W ogóle znajdujemy u naszych pacjentów typu Belladonna wysoką gorączkę, nie polepszające obfite poty, twarde pełne tętno, jak i bardzo często odurzenie i majaczenie. Zapalenie krtani typu Belladonna to skutek wilgotnej, zimnej pogody (szczególnie okresu odwilży w zimie), przechłodzenia lub także nadmiernego napromieniowania słońcem. Poza tym może być Belladonna zalecana przy pseudokrupie, chociaż znacznie rzadziej niż Aconitum. Dawkowanie: D6, 3-5x10 kropli - środek działa w ciągu jednego lub kilku dni. Przy dokładnej repertoryzacji leku można podać C30 jako pojedynczą dawkę.

89

8.4. Spongia tosta

Spongia, lek zawierający jod, otrzymywany ze szkieletu gąbki morskiej, działa wybitnie organotopowo na krtań. Należąca do obrazu chrypa występuje nie tylko przy zapaleniu krtani, lecz także przy innych ostrych infekcjach w obrębie górnych dróg oddechowych, jak np. nieżyt nosa, zapalenie oskrzeli, krztusiec lub odrą. U pacjentów typu Spongia głos jest nosowy, głuchy, głęboki, szepczący, słaby i niewyraźny. Głos zawodzi przy mówieniu i śpiewaniu. Chrypie towarzyszy palenie i uczucie zranienia. Ten ból w szyi i/lub krtani < głośne czytanie. < mówienie, < śpiewanie, < po spożyciu słodyczy. Pacjent skarży się nie tylko na palenie ale także na drapanie, uczucie chropowatości i łaskotanie w krtani, któremu towarzyszy krótki, szczekający kaszel i poty. Krtań jest wrażliwa na dotyk. Towarzyszący kaszel staje się < przez zimne napoje i wyraźnie > po ciepłych napojach. W przewlekłym zapaleniu krtani znajdujemy wiele węzłów chłonnych położonych z boku wzdłuż krtani i tchawicy. Spongię zaleca się przy ostrym i przewlekłym zapaleniu krtani oraz kaszlu dławicowym (pseudokrup) jako drugi ważny środek. Dawkowanie: D4 lub lepiej D6, 3x5-10 kropli, przy ostrym kurczu krtani powtarzane w krótkich (pół godziny) odstępach.

8.5. Hepar sulfuris

Hepar sulfuris, obok Aconitum i Spongii, jest trzecim głównym lekiem przy kaszlu dławicowym, jednym z najważniejszych leków w stanach zapalnych, następnym lekiem po Aconitum, Belladonnie. Bryoni, gdy te nie przyniosły szybkiej poprawy lub gdy doszło do ropienia. Chrypa jest rzeczywiście uporczywa, glos jest tak słaby, że pacjent nie może mówić głośno. Uczucie chropowatości w gardle, krtani i tchawicy. Bóle gardła mogą promieniować do uszu. Słabość głosu nasila się wieczorem, głos jest słabo słyszalny, aż do utraty go. Drapanie w krtani wywołuje szorstki kaszel. Uczucie ucisku poniżej krtani staje się < po kolacji. Przy tym powstaje uczucie jakby coś utkwiło w gardle. Pacjenci skarżą się na bóle w małym określonym miejscu krtani; te stają się < nacisk, < mówienie, < ka90

szel i < przez oddychanie. Krtań jest bardzo wrażliwa, jak i pacjent, na zimne powietrze. Temu bólowi towarzyszy utrudnione oddychanie w krtani. Kaszel typu Hepar sulfuris jest < nocą, szczególnie od wieczora do północy i również < przez zimne powietrze, < głębokie oddychanie, < zimne napoje, < oziębienie poszczególnych części ciała, gdy pacjent np. wyciągnie ręce lub nogi spod kołdry. Całkiem szczególne jest < przez suche zimno < przez suche zimne wiatry (jak północno-wschodnie). Kaszlowi towarzyszy prawie zawsze chrypa; napady duszącego kaszlu. Zapalenie krtani, a także zapalenie oskrzeli są wywołane przez zimne, suche wiatry lub powietrze. Hepar sulfuris jest wskazany zarówno przy ostrych, jak i przewlekłych zapaleniach krtani oraz, jak na początku wspomniałem, przy kaszlu dławicowym. Dawkowanie: D6, 3x1 tabletkę lub od C30 w dawkach powtarzanych kilkakrotnie w krótkich odstępach tego samego dnia.

8.6. Rumex crispus Kumex crispus, szczaw kędzierzawy, zalicza się do leków rzadziej zalecanych przy zapaleniach krtani, wyróżnia się jednak przez interesujące modalności. Chrypa staje się wyraźnie < wieczorem. Pacjent jest zachrypnięty przez cały dzień, ale < wieczorem (niezależnie od tego, ile mówił danego dnia). W przeciwieństwie do najczęstszych leków, głos staje się wyższy (tylko niewiele leków wykazuje ten objaw, Rumex w 2 stopniu, Kent, t. III str. 322). Głos jest nosowy i ochrypły. Gdy pacjent był narażony na wpływ zimnego powietrza, chrypa może nasilić się aż do afonii. Istnieje stały przymus chrząkania; przy tym może wydalać się z gardła lub krtani ciągnący się śluz. Często kaszel typu Rumex staje się < w pozycji leżącej, < nocą, szczególnie przed północą (22-23) i < przez zimno, oprócz tego < przez mówienie, uczucie szorstkości i zranienia w krtani i tchawicy. Podrażnienie do kaszlu jest wywołane przez łaskotanie w górnej części gardła. 91

Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni, środek działa rzeczywiście szybko, jeśli jest zaordynowany zgodnie z objawami.

8.7. Verbascum thapsiforme

Verbascum. dziewanna wielkokwiatowa, zmienia głos odwrotnie niż Rumex. U pacjenta typu Verbascum podczas infekcji głos opada bardzo głęboko, głębiej jeszcze niż u Drosery. Chrypę typu Verbascum określano jako „basso profundo". Chrypa ta wzmaga się przez czytanie, szczególnie przez czytanie na głos. Uczucie łaskotania w krtani wywołuje podrażnienia do kaszlu z nagłymi atakami. Najczęściej towarzyszące chorobie zapalenie oskrzeli typu Verbascum wyróżnia się głęboko brzmiącym, głuchym i ochrypłym kaszlem, który staje się < nocą. Uczucie rany w krtani. Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli.

8.8. Drosera rotundifolia

Pacjenci typu Drosera mają przy każdej infekcji głęboki i chropowaty głos, nie tylko przy zapaleniu krtani, lecz także przykładowo przy nieżycie nosa lub zapaleniu oskrzeli; przy tym uczucie zranienia w krtani i tchawicy. Głos staje się nie tylko głęboki, lecz także chropowaty i/lub drapiący, chrypa może nasilić się aż do afonii. Chrypa typu Drosera przytrafia się często mówcom, śpiewakom i duszpasterzom. Uczucie suchości w gardle i krtani. Mówienie wymaga dużego wysiłku. Kaszel typu Drosera jest wywołany przez uczucie okrucha lub piórka w krtani; dochodzi do silnych ataków kaszlu. Kaszel typu Drosera jest < leżenie, < nocą, < przez mówienie. Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli; najczęściej wystarcza kilka dni zażywania.

Cepa nie jest tak głęboka i wyraźna, jak u innych leków. Uczuciu łaskotania w krtani towarzyszą bóle i chrypa; bóle jakby krtań była rozrywana lub stukanie w krtani. Rozwija się ochrypły kaszel, który wydaje się rozrywać lub rozsadzać krtań. Uczucie łaskotania w krtani powoduje stałe podrażnienie do kaszlu, aby wykrztusić ślinę. Przy tym stwierdza się zawsze towarzyszące chorobie zapalenie spojówek z łzotokiem. Dawkowanie: D6. 3x5-10 kropli przez kilka dni.

8.10. Argentum nitricum

Argentum nitricum, azotan srebra, stosowany jest rzadko przy ostrych, najczęściej przy przewlekłych zapaleniach krtani. Jak przy wszystkich innych lekach, chrypa nasila się aż do afonii, która może długo się utrzymywać (nie zapomnieć o obejrzeniu krtani takiego pacjenta wziernikiem!). Przewlekła chrypa występuje szczególnie u mówców, śpiewaków itd. (porównaj Arum triphyllum, Drosera). Uczucie zranienia w krtani i tchawicy przy kaszlu < rano. Wzniesienie głosu na wyższe tony powoduje podrażnienie do kaszlu. Nagromadzenie śluzu w krtani, który wywołuje rzężący, gwiżdżący oddech, poprawa przez odkrztuszenie małych szarych grudek śluzu. Rzężenie w krtani staje się < w łóżku. Jednocześnie z afonią pacjent czuje łaskotanie, swędzenie i palenie w krtani. Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez dłuższy czas lub lepiej C30 w pojedynczych dawkach, o ile odpowiadają objawy ogólne.

8.9. Allium cepa Allium cepa może być zarówno lekiem przy następującej po katarze chrypie, jak również przy izolowanym zapaleniu krtani. Znajdujemy jako pierwszy objaw chrypę, która jednak u pacjenta typu

92

93

T a b e l a 8.1. Arum triphyllum

Tabela 8.4. Spongia tosta

chrypa skutek przeciążenia u śpiewaków, mówców itd. < przeciążenie głosu < mowa glos niepewny, zmieniający głębokość, ledwie słyszalny lub krzycząco wysoki, palące bóle w krtani

głos nosowy, głuchy, głęboki, słaby bóle kitani palące z uczuciem rany < głośne mówienie suchość krtani krtań wrażliwa na dotyk kaszel < zimno, > cieple napoje

Tabela 8.2.

Tabela 8.5.

Aconitum Napellus chrypa po mówieniu lub śpiewaniu krtań wrażliwa na dotyk, i na wdychane powietrze wysoka gorączka, sucha skóra, duże pragnienie polepszające poty strach i niepokój skutek suchego i zimnego powietrza

Hepar sulfuris uporczywa chrypa glos słaby, cichy < wieczorem ból w określonym miejscu krtani < ucisk < mówienie < kaszel, < nocą, < zimne powietrze < głębokie oddychanie, < zimne napoje, < oziębienie poszczególnych części ciała < suche zimne powietrze

Tabela 8.3. Atropa Belladonna chrypa aż do bezgłosu glos ochrypły, słaby, szorstki suchość w krtani krtań wrażliwa na ucisk wysoka gorączka, nie polepszające poty skutek wilgotnej zimnej pogody lub nasłonecznienia

94

Tabela 8.6. Rumex crispus chrypa < wieczorem, glos wysoki , nosowy chrypa < zimne powietrze aż do bezgłosu przymus chrząkania 95

ROZDZIAŁ 9 Homeopatyczna terapia ostrych chorób zakaźnych

Tabela 8.7. Verbascum thapsiforme głos bardzo głęboki, „basso profundo" chrypa < czytanie na głos uczucie łaskotania w krtani wywołuje kaszel uczucie rany w krtani

W chorobach zakaźnych, wywołanych przez wirusy, homeopatia z reguły daje naprawdę dobre rezultaty, często lepsze niż antybiotykoterapia, która tylko w niewielkim stopniu działa na wirusy. Błonica występuje dzisiaj rzadko i dlatego jej terapia została w tym rozdziale pominięta. Szkarlatyna jako infekcja paciorkowcowa powinna być dziś leczona antybiotykami ( preparatami Penicylinowymi ), ponieważ nic od tej terapii lepiej nie zabezpiecza organizmu przed nabytymi wadami, jak i przed chorobami nerek wymagającymi dializy.

Tabela 8.8. Drosera rotundifolia głos głęboki, chropowaty, drapiący do bezgłosu chrypa u mówców i śpiewaków itd. uczucie suchości w krtani

9.1. Odra Morbilli, odrą, wydaje się mieć dzisiaj cięższy przebieg jak przed laty, ponieważ spotyka się infekcje odrowe przeciętnie w późniejszym wieku. Zwykła terapia np. czopki p/gorączkowe nie wpływa na jej przebieg, lecz raczej zaburza go. Odra jako wirusowa infekcja nie reaguje na żadne antybiotyki. Lekami homeopatycznymi można bez powikłań i pewnie leczyć odrę. Powikłania jak Podostre Stwardniające Zapalenie Mózgu oraz inne są rzadkie (niniejsze niż 1:10 000). Musimy także zwrócić uwagę, że u około 10% dzieci chorych na odrę, u których wykonano EEG. stwierdzono zmiany (1% z tego pozostaje na trwałe). Twierdzenie starych lekarzy, że odrą wzmacnia siły obronne, jest co najmniej dyskusyjne i powinno być dalej badane, jak również to, że odrą jako jedno z pierwszych doświadczeń chorobowych ma wpływ na rozwój psychiczny. Być może, nie jest to myśl niedorzeczna, gdyż właściwie każdy pacjent obojętnie w jakim jest wieku, może sobie przypomnieć swoją odrę jako wprawdzie wyraźną, ale spokojną chorobę, a innych chorób już tak dokładnie nie pamięta, nawet np. zapalenia przyusznic. Na pytanie, czy odrę w ogóle powinno się leczyć, chciałbym odpowiedzieć twierdząco, także w przypadku lżejszych jej postaci. Gdy odrą przebiega wyraźnie lżej, to zapobiega się tym samym powikłaniom. Dla homeopatycznego leczenia

Tabela 8.9. Allium cepa chrypa łaskotanie w krtani prowadzi do „rozrywającego" podrażnienia kaszlowego

Tabela 8.10. Argentum nitricum chrypa, aż do utrzymującego się bezgłosu skutek mówienia, śpiewania itd. podrażnienie kaszlowe przez podniesienie głosu rzężenie spowodowane śluzem w krtani, < w łóżku łaskotanie, świąd i palenie w krtani > odkrztuszanie małych szarych grudek śluzu 96

97 ^

odry trzeba ze względnie małej liczby odpowiednich leków (np. 38 w REPERTORIUM Kenta, Tom II, str. 184) wybrać najbardziej odpowiedni.

9.1.1. Aconitum Napellus Aconitum Napellus, tojad, jest wskazany w początkowej fazie odry o gwałtownym przebiegu. Udowodniono w doświadczeniu z lekiem obecność wysypki podobnej do odry. U pacjentów typu Aconitum odrą przyjmuje typowy dla tego środka przebieg. Zaczyna się wręcz nagle dreszczami z bardzo wysoką gorączką, a potem pojawia się charakterystyczna wysypka. Jak zwykle gorączkę poprzedza krótkie, gwałtowne uczucie zimna z zimnymi dreszczami przy tym < przez zimno, < przez odkrycie, więc < gdy pacjent się całkiem odkryje. Po tym stadium pojawia się wysoka gorączka, „ukrop" z twardym, pełnym i napiętym tętnem i suchą skórą. Objawy psychiczne, jak duży niepokój i strach, aż do obawy śmierci, są akurat u pacjentów chorych na odrę wyraźne. Punkt szczytowy przypada późnym popołudniem. Gdy pacjent zaczyna się pocić, temperatura spadnie i pacjent poczuje się lepiej. Dawkowanie: D6, 5x5-10 kropli, środek działa szybko, najczęściej po kilku chwilach dochodzi do pojawienia się potów i obniżenia temperatury.

9.1.2. Atropa Belladonna Belladonna, pokrzyk, jest z pewnością częściej zalecana przy odrze niż Aconitum, lecz w żadnym wypadku jako środek „endemiczny", jak twierdzą niektórzy autorzy. By zastosować Belladonnę przy odrze, musi jej przebieg odpowiadać dokładnie obrazowi tego leku. Odra typu Belladonna przebiega tak samo gwałtownie jak typu Aconitum. Zaczyna się marznięciem i zimnymi kończynami oraz gorącą głową; zimne dreszcze biegną w górę pleców. Potem pojawia się na przemian zimno i gorączka, aby później przejść w wysoką temperaturę. Gorączka może wzrosnąć, jak w przypadku Aconitum. do ponad 40°C. Tętno jest pełne, szybkie i silne. Twarz jest zaczerwieniona: później występuje bardzo widoczna silnie czerwona wysypka. Przy wysypce bla98

dej lub mniej intensywnej zalecano kiedyś Belladonnę albo Aconitum. Silne tętno w naczyniach można zaobserwować szczególnie na tętnicach szyjnych lub tętnicy skroniowej, pacjent czuje przeważnie silne pulsowanie w skroniach. Podczas stadium gorączki pacjenci typu Belladonna zawsze pocą się, najczęściej na ciele, lecz także na głowie. Zwykle dziecko po prostu paruje, gdy się je odkryje do badania. Te poty nie przynoszą poprawy, jak również nie obniżają temperatury. Dzieci chore na odrę typu Belladonna są krańcowo wrażliwe na światło, z jednej strony, z powodu towarzyszącemu odrze zapaleniu spojówek, z drugiej z powodu ogólnej dużej wrażliwości pacjentów typu Belladonna. Dzieci najczęściej mają pragnienie. Często występujące u Belladonny oszołomienie może wzrosnąć aż do silnych majaczeń. Dawkowanie: D6, 5x5-10 kropli. Gdy jest właściwie dobrana, działa szybko - najczęściej w przeciągu dnia i bez powikłań.

9.1.3. Ferrum phosphoricum Ferrum phosphoricum, jako jeden z głównych leków przy odrze, odpowiedni jest szczególnie w tych przypadkach, które przebiegają łagodnie i spokojnie. Odra typu Ferrum phosphoricum ma charakterystyczną, wyraźną jasną lub bladoczerwoną, rozłożoną na całym ciele wysypkę, nie tak pąsową i szkarlatynopodobną jak w przypadku typu Belladonna. Znajdujemy mało wyraźnych objawów ogólnych. Odra przebiega mniej gwałtownie niż we wcześniej opisanych lekach, gorączka wzrasta do średnich wartości 39°C, tylko rzadko do 40°C. Wyczuwa się miękkie tętno; w ciągu dnia pacjent ledwo się poci, ale częste są nocne, nie polepszające poty. Szczytowy punkt gorączki przypada z reguły także późnym popołudniem. Dzieci chore na odrę skarżą się często na bóle głowy i bóle mięśni. Dzięki komponentom fosforu Ferrum phosphoricum ma wyraźne powinowactwo do górnych dróg oddechowych; może więc zapobiec odrowemu zapaleniu oskrzeli względnie je wyleczyć. Jako objaw wiodący obserwuje się często < nocą, a także pewne pogorszenie wieczorem. Mocny, suchy kaszel z uczuciem rany w klatce piersiowej dobrze rozluźnia się po Ferrum phosphoricum, przy 99

czym wydzielina może zawierać nie tak znowu rzadko krew lub ślady krwi. Dawkowanie: D6, 3-5x1 tabletkę, lub na czubek noża. Środek nie działa tak szybko; pacjenci powinni go zażywać kilka (3-5) dni.

9.1.4. Bryonia alba Bryoniajako lek stosowany przy kaszlu i gorączce jest wskazany zarówno w początkowym okresie odry i stadium wysypki, szczególnie przy odrowym zapaleniu oskrzeli. Gorączka zaczyna się dreszczami, < w pokoju i < przy wejściu do pokoju. Potem najczęściej następuje faza z naprawdę wysoką temperaturą, szybkim twardym tętnem, a później pojawia się na głowie i na ciele pot o kwaśnym zapachu. Podobnie jak u pacjentów typu Aconitum, wydzielanie potu powoduje polepszenie i temperatura spada. Bryonię stosuje się chętnie po Belladonnie, gdy Belladonna złagodzi przebieg, ale nie wyleczy. Suchy, twardy kaszel może być wywołany przez łaskotanie w krtani, tchawicy lub nawet z nadbrzusza. Kaszel staje się < przy zmianie temperatury, szczególnie < przy wejściu do pokoju z zimnego powietrza. Kaszlowi towarzyszą kłujące bóle w klatce piersiowej, szczególnie w prawym szczycie płuca. Ogólnie istotne dla Bryoni jest poprawa przez spoczynek, więc wtedy gdy pacjent leży na bolącej (najczęściej prawej) stronie. Poprawa przez spoczynek, a pogorszenia przez ruch powoduje, że dziecko typu Bryonia trzyma się za klatkę piersiową obydwoma rękami (porównaj Eupatorium, Sticta). Bryonia może być także zalecana przy odoskrzelowym zapaleniu płuc po odrze, z uprzywilejowaną lokalizacją w prawym szczycie płuca. Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli.

9.1.5. Euphrasia officinalis Z powodu powinowactwa do spojówek stosuje się Euphrasię w przypadkach odry ze szczególnie wyraźnym zapaleniem spojówek. Zjawiska nieżytowe spojówek wykazują mało specyficznych objawów: obfity łzotok, palenie i lekki obrzęk powiek. „Ostre" łzy podrażniają spojówki i otaczającą skórę; 100

istnieje stały przymus mrugania. Euphrasia jest szczególnie wskazana w początkowym okresie odry; wysypka nie jest specjalnie charakterystyczna. Po gorączce i dreszczach przed południem, po południu rozwija się niezbyt wysoka gorączka. Słaba wysypka może nasilić się po Euphrasi (z równoczesnym polepszeniem ogólnego samopoczucia i spadkiem temperatury). Rzadko można zalecać Euphrasię w odrowym zapaleniu oskrzeli z kluczowym objawem: kaszel < w dzień i/lub wcale nie nocą. Dawkowanie: D4-D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni. Przy zapaleniu odrowym oskrzeli jako powikłaniu należy rozważyć podanie obok wymienionych leków Bryoni i Ferrum phosphoricum, któregoś z następujących trzech środków.

9.1.6. Sticta pulmonaria

Kaszel odrowy typu Sticta jest zawsze poprzedzany nieżytem nosa; infekcja „schodzi w dół". Suchy, spastyczny, ledwie dający się uśmierzyć szczekający kaszel jest < rano, a szczególnie < nocą. U dzieci wzmagają się napady kaszlu; im więcej chory kaszle tym większe podrażnienie do kaszlu, tym trudniejszy do opanowania jest bodziec; te ataki kaszlu szczególnie zdarzają się nocą. Kaszlowi odrowemu może towarzyszyć ból głowy w okolicy czoła. Dawkowanie: D4-D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni, aż do poprawy.

9.1.7. Eupatorium perfoliatum

Środek ten jest wskazany przy odrowym zapaleniu oskrzeli z następującymi modalnościami: < rano, < nocą, szczególnie między 2.00 a 4.00 < w położeniu na wznak, i < przy wdechu. Tylko rano kaszlowi towarzyszy chrypa. Jako dalsze objawy dla zaordynowania Eupatorium mają znaczenie bóle kończyn, a przede wszystkim gdy dziecko skarży się na uczucie zranienia w klatce piersiowej, które zmusza do trzymania klatki piersiowej obydwoma rękami. Dawkowanie: D4-D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni.

101

9.1.8. Pulsatilla pratensis

Pulsatilla, sasanka, może być stosowana w leczeniu odrowego zapalenia oskrzeli, jak również innego powikłania - odrowego zapalenia uszu. Modalności kaszlu typu Pulsatilla są jednoznaczne: < w pozycji leżącej. < wieczorem, także < nocą, < w cieple, szczególnie < w cieple pokoju i > na świeżym powietrzu. Bardzo typową dla Pulsatilli jest zmienna chrypa, która pojawia się i znika bez widocznej przyczyny. Raz glos jest zupełnie czysty, potem pacjent może ledwo mówić z powodu chrypy, i to zmienia się ciągle. Pacjenci skarżą się wieczorem na suchy kaszel, który łagodnieje rano. Później wykrztuszają obfitą ilość żółtozielonej wydzieliny; może ona mieć gorzki smak. Jedno lub obustronne zapalenie uszu są często wskazaniem do zastosowania Pulsatilli. która ma wyraźny organotrpizm do ucha środkowego. Bóle uszu są < nocą i < w cieple. W przebiegu odry może pojawić się z uszu gęstośmietankoworopna wydzielina, która może mieć nawet czasem domieszkę krwi. Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez kilka dni. Istotny jest jeszcze jeden problem: już mądrość ludowa głosiła. że odia „musi należycie się wybić". Chodzi tu zawsze o niedostateczne lub zbyt słabe zdolności obronne organizmu, gdy obserwujemy tylko nikłą wysypkę. Więc słuszne jest w tym organizmowi pomóc.

9.1.9. Zincum

Zincum działa tu prawie specyficznie. Cofanie lub ,,niewybijanie" wysypki jest już samo pewnym objawem Zincum. Dalej znajdujemy gorączkę z bólami, które biegną w górę pleców, zimne kończyny, obfite poty. szczególnie stóp, i często znaczną wrażliwość na szmery, jak również duży niepokój nóg. Dawkowanie dla Zincum: D6, 3x1 tabletkę 1-3 dni lub D30 kilka dawek w przeciągu jednego dnia.

9.2. Krztusiec

Stosując przy leczeniu krztuśca leki homeopatyczne. można uzyskać dobre wyniki, które są porównywalne z uzyskanymi przy sto102

sowaniu erytromycyny, a często jeszcze je przewyższają. Antybiotykoterapia dlatego jest często bezskuteczna, ponieważ toksyny dostały się już do centralnego układu nerwowego. Terapia erytromycyną powinna być przeprowadzona tylko w celu eliminacji bakterii, aby. po pierwsze, żadne dalsze toksyny nie zostały wytworzone i w ten sposób mógł być skrócony przebieg choroby. Po drugie, powinno to zabezpieczyć otoczenie przed zakażeniem, a szczególnie niemowlęta. Przebieg choroby zostaje wyraźnie skrócony i także złagodzony przy zastosowaniu leku homeopatycznego - i w tym miejscu jeszcze raz podkreślam pod warunkiem, że lek ten został prawidłowo dobrany. W ten sposób zapobiega się także w największym stopniu przed budzącymi obawy powikłaniami, takimi jak odoskrzelowe zapalenie pluć i zapalenie płuc. Nawet jeśli liczba leków poleconych do leczenia kokluszu jest duża (w REPERTORIUM Kenta w III tomie na str. 390 ponad 130 leków), to jednak w praktyce ogólnej wystarcza niewielka liczba leków.

9.2.1. Atropa Belladonna Belladonna, pokrzyk - wilcza jagoda, jest często wymieniana jako pierwszy lek, jednak przy dokładniejszym wyborze leku jest stosowana stosunkowo rzadko. O Belladonnie można myśleć tylko wtedy, kiedy stadium nieżytowe choroby przebiega gwałtownie i z wysoką gorączką. Nie odpowiada ona swoim obrazem okresowi spastycznemu choroby. Wiodącym objawem dla wyboru Belladonny w leczeniu krztuśca jest. obok wysokiej gorączki i twardego, szybkiego tętna, kaszel z bardzo suchymi śluzówkami. Dzieci krzyczą albo płaczą przed napadem kaszlu. Kaszel < każdego wieczoru do północy. Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni.

9.2.2. Drosera rotundifolia Drosera. rosiczka, jest słusznie wymieniana jako jeden z głównych leków w leczeniu krztuśca. Jest ona składnikiem nielicznych syropów, środków przeciwkaszlowych albo kompleksów, jednak jej działanie w nich nie jest zbyt przekonujące, ponieważ działanie zakłócają inne składniki. Drosera swoim obra103

zem pokrywa w znacznym stopniu obraz typowego kokluszu. Występuje spastyczny kaszel; napady kaszlu następują bardzo szybko po sobie. Kaszel < w pozycji leżącej, > na siedząco, < co noc, najczęściej < po północy. Dzieci odczuwają szorstkie drapanie w gardle i krtani, głos obniża się i staje się szorstki, kaszel brzmi głucho i głęboko; głos może stać się bezdźwięczny. W krtani występuje uczucie tkwiącego piórka lub okrucha, co nieustannie wywołuje napady kaszlu. Ataki kaszlu wywołane przez to permanentne łaskotanie mogą tak szybko następować po sobie, że dziecko ledwie może oddychać. Przy kaszlu dochodzi do silnego drażnienia gardła, jednak rzadko powodującego wymioty. Dopiero w późniejszych stadiach dzieci wymiotują wodę, śluz i spożyte potrawy. Kaszel staje się < przez mówienie; mówienie często wymaga znacznego wysiłku. Hahnemann, który polecał Droserę jako środek „epidemiczny", kładł nacisk na trzy poniższe objawy (dosłownie cytowane z jego „Czystej nauki o lekach", wydanie 2, tom VI, str. 227): „przy kaszlu ból w podżebrzach (poniżej luków żebrowych) jak gdyby ta okolica została siłą ściśnięta", objaw nr 57 ..kaszel pochodzący całkiem z głębi", objaw nr 58 „kaszel, w czasie następują po sobie tak silne napady, że chory ledwie może złapać oddech". To odpowiada w całości obrazowi okresu spastycznego kokluszu. Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni. Hahnemann polecał C30 i przestrzegał stanowczo przed powtarzaniem leku; widział znaczne pogorszenie. Według jego obserwacji przy pomocy Drosery leczy się koklusz w ciągu 7-9 dni. Jeśli Drosera nie pomoże, trzeba poszukać innego środka.

9.2.3. Mephitis putorius Mephitis jest to lek otrzymywany z wydzieliny skunksa, stosowany jest dość rzadko w leczeniu krztuśca, ale dość skuteczny, kiedy jest prawidłowo dobrany. Objawy są bardzo podobne do tych typu Drosera. Kaszel typu Mephitis ma
„dławcem"); mają uczucie duszenia się w czasie niekończących się napadów. Dwa objawy wskazują szczególnie na Mephitis: po pierwsze, dzieci często się krztuszą, po drugie, wydzielinę jest bardzo trudno wydalić. Przy utrzymujących się atakach kaszlu twarz staje się niebieskosina i może nawet trochę obrzęknąć. Wydech jest utrudniony. Podczas kaszlu można słyszeć rzężenie śluzu. Wymioty po jedzeniu. Dawkowanie: D6, 3x5 kropli, podawać tylko kilka dni, działa rzeczywiście szybko. Proszę nie ordynować poniżej D6; wrażliwi pacjenci mogą wyczuć jeszcze zapach skunksa w D4, niektórzy nawet w D5. D3 śmierdzi nieznośnie.

9.2.4. Ipecacuanha

lpecacuanha odpowiada przede wszystkim wczesnym stadiom kokluszu. Przed zaordynowaniem Ipecacuanhy trzeba zwrócić uwagę na dwa objawy wiodące, które przewijają się przez cały obraz leku: wymioty i krwawienia. Wymioty nie są dla dziecka chorego na koklusz czymś szczególnym. U pacjentów typu Ipecacuanha znajdujemy wymioty z (najczęściej) gładkim językiem i znacznymi nudnościami. Koklusz jest spastyczny i duszący. Twarz przy kaszlu podbiega niebiesko albo pacjenci typu Ipecacuanha wyglądają blado i mają niebieskie sińce pod oczami. Dzieci stają się z powodu ataków duszącego kaszlu zesztywniałe. Kaszel typu Ipecacuanha ma: < wieczorem, < nocą, < zimno, ale częściej także < ciepło, szczególnie < wilgotne ciepło (np. kaszel staje się < w kuchni!), < głęboki oddech i > zimne picie, < po jedzeniu, szczególnie obiadu. Krwawienie z nosa podczas kokluszu może być kluczowym objawem dla Ipecacuanhy. tak samo jak rzężenie śluzu lub domieszka krwi w wydzielinie (szczególnie rano). W późniejszych stadiach kokluszu mogą zbierać się znaczne ilości śluzu w oskrzelach, co prowadzi do wyraźnie słyszalnego rzężenia. Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni.

105

9.2.5. Coccus cacti

Podrażnienie do kaszlu typu Coccus cacti może wyjść z każdego miejsca górnych dróg oddechowych, nawet z podniebienia miękkiego. Coccus cacti ma napadowy, duszący kaszel < rano między 5-7, < przy budzeniu, < przez ciepło, < w ciepłym pokoju, < przy wchodzeniu do ciepłego pokoju, < cieple napoje lub jedzenie. Pacjenci typu Coccus cacti mogą wykrztuszać śluz tylko z wielkim trudem. Wydzielina ma konsystencję bardzo ciągnącą się, najbardziej ze wszystkich, tak ciągnącą się, że np. przylepia się do warg i może być wyciągana w postaci długich nitek. Oprócz tego kaszel staje się < przez wysiłek i < w pozycji leżącej. Występują silne napady kaszlu po północy, które wywołują wymioty zawierające obfity śluz. Także ataki kaszlu mogą pojawić się około jednej godziny po obiedzieDawkowanie: D6, 3x5-10 kropli.

9.2.6. Corallium rubrum

Pacjenci typu Corallium cierpią na bardzo szybko powtarzające się napady kaszlu; tak szybko następujące po sobie, jak w żadnym innym środku (w literaturze określane jako „kaszel karabinu maszynowego"). Twarz staje się przy tym czerwona, rzadziej niebieskawa. Podrażnienie gardła z gęstym, ciągnącym się jak nici śluzem; dzieci są wyczerpane po odkrztuszaniu tego śluzu (u pacjentów typu Coccus cacti brakuje tego wyczerpania). U pacjentów typu Corallium przypada na późne godziny nocne, oprócz tego < rano i wyraźnie > po południu i wieczorem! Silne pragnienie i obłożony język należą do obrazu środka. Dawkowanie: D6, 3x1 tabletkę.

9.2.7. Hedera helix

Hedera helix (bluszcz) została zbadana przez J. Mezgera i zalecona przy leczeniu kokluszu. Niestety, środek wykazuje tylko niewiele typowych objawów, jak kaszel spastyczny < cjeplo i < w czasie wdechu. Dawkowanie: D3. 3x5 kropli.

9.3. Zapalenie przyusznic

Zapalenie przyusznic nie stwarza właściwie żadnych wielkich problemów terapeutycznych, zwłaszcza że przebiega najczęściej dosyć łagodnie. Dwa powikłania zapalenia przyusznic, jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (1:500) i zapalenie trzustki (1:1000) przebiegają prawie zawsze łagodnie w przeciwieństwie do poświnkowego zapalenia jąder, które wchodzi w rachubę jako przyczyna późniejszej niepłodności u mężczyzn. Dlatego szczepienia przeciw śwince w okresie przedpokwitaniowym wydają się sensowne jako profilaktyka. Zapalenie jąder jako powikłania świnki przed okresem dojrzewania jest praktycznie niemożliwe. Zresztą podobnie ważne jest to w przypadku poświnkowego zapalenia przydatków.

9.3.1. Phytolacca decandra

Prawie zawszę daję Phytolaccę D6, z reguły z dobrym efektem. Typowe dla obrazu Phytolacci jest czerwone zabarwienie gardła, w którym znajduje się prawie zawsze znaczna reakcja ze

strony migdałów i napinający albo uciskowy ból, który promieniuje do uszu.

9.3.2. Arum triphyllum

Ewentualnie można spróbować jeszcze Arum triphyllum D4-D6. ono ma w obrazie obfity cuchnący ślinotok i także czerwone gardło; język jest gładki czerwony i szorstki; wskazane jest szczególnie przy zapaleniach węzłów podżuchwowych.

9.3.3. Sole baru.

Jako dalsze środki wymienia się sole baru, preparaty Mercurius i Pulsatilla; te środki ordynuje się bardzo rzadko, najczęściej jeszcze Pulsatillę D6 przy towarzyszącym zapaleniu trzustki (patrz odpowiedni rozdział tom III).

9.4. Ospa wietrzna

Terapia ospy wietrznej jest najczęściej zbyteczna, ponieważ z reguły choroba ma łagodny przebieg. Gdy temperatura wzrasta, daję Feruim phosphoricum D6, 5x1 tabletkę przez kilka dni.

Odra Tabela 9.1.1.

Aconitum Napellus nagła gorączka, wysoka temperatura krótkie stadium zimna z zimnymi dreszczami polepszające poty tętno twarde, pełne, szybkie niepokój i strach

Tabela 9.1.2. Atropa Belladonna wysoka temperatura do 40°C tętno szybkie, pełne twarz zaczerwieniona mocne tętnienie w tętnicach, szczególnie w obrębie głowy nie polepszające poty towarzyszące zapalenie spojówek

Tabela 9.1.3. Ferrum phosphoricum wysypka jasna do bladoczerwonej gorączka średnio wysoka nocne poty nie przynoszące ulgi odrowe zapalenie oskrzeli z twardym, suchym kaszlem
108

109

Tabela 9.1.4.

Bryonia alba dreszcze < przy Wejściu do ciepłego pokoju wysoka gorączka z szybkim twardym tętnem polepszające poty kaszel < zmiany temperatury

Tabela 9.1.7. Eupatorium perfoliatum kaszel < nocą, szczególnie < między godziną 2 a 4 < przy leżeniu na plecach. < podczas wdechu, bóle kończyn, uczucie zranienia w klatce piersiowej

Tabela 9.1.8. Tabela 9.1.5. Euphrasia officinalis silne zapalenie spojówek obfite „ostre" Izy palenie i obrzęk powiek

Pulsatilla nigricans kaszel < w pozycji leżącej, < wieczorem, < nocą, < ciepły pokój. Zmienna chrypa bóle uszu < nocą, < w cieple

Tabela 9.1.9. Tabela 9.1.6. Sticta pulmonaria kaszel suchy, szczekający, spastyczny kaszel < rano. < nocą „schodząca w dól'" infekcja

110

Zincum słabo rozwinięta wysypka bóle biegnące w górę pleców zimne kończyny poty stóp nadwrażliwość na szmery

111

Krztusiec Tabela 9.2.1. Atropa Belladonna okres zwiastunów z gorączką typu Belladonna krzyk i płacz przed napadami kaszlu

Tabela 9.2.4. Ipecacuanha kaszel < wieczorem, < nocą, < zimno ale też < wilgotne ciepło < głębokie oddychanie, > zimne picie twarz zabarwiona niebiesko rzężenie śluzu, wydzielina z domieszką krwi

Tabela 9.2.5. Coccus eacti Tabela 9.2.2. Drosera rotundifolia kaszel < przez leżenie, > siedzenie uczucie łaskotania w krtani, jak od piórka głos ochrypły, głęboki, szorstki kaszel < przez mówienie

kaszel < rano 5-7 godz., < budzenie, < ciepły pokój < cieple napoje kaszel < wysiłek, < w pozycji leżącej gęsta, ciągnąca się jak nić wydzielina

Tabela 9.2.6. Corallium rubrum szybko po sobie następujące napady kaszlu twarz czerwona kaszel < późne godziny nocne, < rano, > po południu ciągi i wa wydzielina Tabela 9.2.2 Mephitis putorius kaszel < przez leżenie, < nocą uczucie duszenia częste krztuszenie twarz niebieskawosina rzężenie śluzu

112

Tabela 9.2.7. Hedera hclix kaszel
113

ROZDZIAŁ 10 Homeopatyczna terapia ostrego zapalenia pęcherza moczowego Infekcje dróg moczowych obserwuje się dzisiaj jako częste zachorowania, szczególnie takie jak zapalenie pęcherza moczowego i odmiedniczkowe zapalenie nerek. Najczęstszą drogą rozprzestrzeniania infekcji jest droga wstępująca z pęcherza moczowego. Już wtedy należy rozpocząć leczenie i doprowadzić do wyleczenia zapalenia pęcherza moczowego, aby zapobiegać nawrotom i dalszemu rozwojowi procesu. Środkami homeopatycznymi można właściwie zawsze opanować zapalenie pęcherza bez skutków ubocznych i najczęściej także bez nawrotów. Przy przewlekłym zapaleniu pęcherza moczowego trzeba leczyć dłużej, aż osiągnie się efekty, co jest tak samo możliwe przy zapaleniu pęcherza moczowego, jak i przy odmiedniczkowym zapaleniu nerek. W tych dwóch schorzeniach wymagane jest jednak dokładne opracowanie przypadku i wybór głębokiego środka. Jeżeli brak efektu przy leczeniu zapalenia pęcherza, to znaczy popełniono błąd podczas niełatwego wyboru leku bądź diagnozy. Właśnie w obrębie odprowadzających dróg moczowych nie są rzadkie wady anatomiczne, takie jak podwójny moczowód, podwójna nerka, ektopia ujścia moczowodu itp. Te wszystkie odchylenia mogą podtrzymywać przewlekłą infekcję. Już przy prostym zapaleniu pęcherza moczowego wybór leku natrafia często na trudności z powodu zwykle jednakowych objawów; właśnie te symptomy w schorzeniach dróg moczowych muszą zostać bardzo dokładnie i kompletnie ustalone w czasie rozmowy z chorym. Z wielkiej liczby zalecanych leków-Kent wymienia np. ponad 80 leków (tom 111, str. 685) przy zapaleniu pęcherza i ponad 150 środków przy podrażnieniu pęcherza (tom III, str. 678) - chcę wybrać 9 najważniejszych i 3 mniej ważne.

lO.l.Cantharis

Cantharis, muszka hiszpańska, okazał się najbardziej wartościowym ze wszystkich leków przy wszystkich schorzeniach 114

narządów moczowych: od zapalenia pęcherza moczowego aż do odmiedniczkowego zapalenia nerek; działa wybitnie organotropowo na narządy moczowe. Odpowiedni zarówno przy zaburzeniach ostrych, jak i przewlekłych. Pacjent będzie męczony przez stale parcie na mocz, prawie nie do zniesienia. Te silne bóle istnieją przed, podczas i po oddaniu moczu. Kilka kropli moczu zostaje wydalonych w bólach. Mocz jest często z domieszką krwi. Bóle są odczuwane jako piekące lub tnące w obrębie pęcherza moczowego, w cewce moczowej jednak jako rozdzierające lub kłujące. Parcie na mocz pogarsza się w pozycji stojącej i podczas chodzenia, a polepsza w spoczynku. Podczas oddawania moczu pacjent odczuwa parcie na stolec. Dwa dalsze objawy można zaobserwować częściej przy zapaleniu pęcherza typu Cantharis: podczas ostrego zapalenia pęcherza moczowego pacjent traci nie tylko apetyt, lecz odczuwa wstręt do wszystkiego, szczególnie napojów i do dymu tytoniowego. A po drugie, bóle pęcherza zwiększa picie nawet w małych ilościach. Mocz zabarwiony jest najczęściej na ciemnobrązowo lub ciemnoczerwono, często z domieszką krwi i głównie zawiera wszystkie typowe dla ostrego zapalenia pęcherza elementy w osadzie, takie jak leukocyty lub także najczęściej erytrocyty itd. Cantharis ordynowano kiedyś także przy kłębkowym zapaleniu nerek. Dawkowanie: najbardziej odpowiednie D6 (nie głębokie potencje!), 3x10 kropli aż do polepszenia.

10.2. Terebinthina Otrzymywane z olejku terpentynowego lekarstwo Terebinthina działa również wybitnie przy schorzeniach odprowadzających dróg moczowych. C. Hering polecał je szczególnie starszym pacjentom przy zaburzeniach pęcherza moczowego; ja jednak ordynowałem je pacjentom wszystkich grup wiekowych. Przy wszystkich „środkach pęcherzowych" objawy wydają się właściwie jednakowe. Czytamy we wszystkich farmakologiach: parcie na mocz; częściej przymus oddawania moczu; napięcie pęcherza (a więc parcie na mocz ze spastycznym bólem w pęcherzu). Pacjenci skarżą się na silne pieczenie i/lub ciągnięcie 115

w pęcherzu, a także w cewce moczowej oraz bóle tnące-zresztą taki sam piekący ból w obrębie nerek występuje przy zapaleniu miedniczek nerkowych. Przy czym najczęściej obserwujemy krwiomocz zarówno w zapaleniu pęcherza moczowego, jak i w zaburzeniach w obrębie nerek. Mocz może zawierać czarny, podobny do fLISÓW kawy osad. ilość moczu może być zarówno zwiększona, jak i także zmniejszona. Wskutek słabości aż do atonii mięśniówki pęcherza może dojść do zatrzymania moczu. Mocz w zapaleniu nerek często zawiera obok opisanego osadu białko, a także wałeczki. Trzy objawy mogą pozwolić na wybór tego leku spośród innych: po pierwsze rzuca się w oczy fiołkowy zapach moczu (Kent, tom III, str. 724 tylko 10 leków). Następnie pacjenci częściej odczuwają ból przy zapaleniu pęcherza nad pęcherzem moczowym. Po trzecie, Terebinthina odpowiednia jest szczególnie dla pacjentów z nawracającymi zapaleniami pęcherza moczowego, którzy mieszkają w wilgotnych mieszkaniach, piwnicach lub suterenach. Dawkowanie: polecam D6, 3x5-10 kropli. Gdy wszystkie objawy zgadzają się, można podać C30 lub C200 w pojedynczych dawkach.

10.3. Aristolochia clematis Smolnik badany przez J. Mezgera wykazał głównie działanie ukierunkowane na nerki i drogi moczowe. Objawy Aristolochii są rzeczywiście niespecyficzne: pacjenci skarżą się na częste parcie na mocz z bólami w obrębie pęcherza moczowego, a także w cewce moczowej przy oddawaniu moczu. Parcie na mocz może występować aż do dwóch razy na godzinę, w nocy nawet jeszcze częstsze. W podrażnieniu pęcherza moczowego lub w starych zapaleniach pęcherza pacjenci skarżą się na wyciek moczu kroplami. W moczu znajdują Państwo leukocyty i ograniczone ilości białka. Widać więc u pacjentów typu Aristolochia tylko niewiele cech specyficznych, przy różnicowaniu można jedynie wykorzystać pogorszenie nocne. Ten fenomen, mało charakterystyczny obraz leku, odróżnia Aristolochię od innych nowszych leków; doświadczenia od ponad 170 lat przy starszych środkach doprowadziły do opracowania jeszcze bardziej niezawodnych 116

objawów. Aristolochię można wyjątkowo zaordynować jako środek w oparciu o diagnozę u pacjentów ubogoobjawowych. Okazał się skutecznym według zaleceń Mezgera przy nawracających zapaleniach pęcherza moczowego, a także przy zapaleniu pęcherza i miedniczek nerkowych. Mezger zebrał dobre doświadczenia w przewlekłych zapaleniach pęcherza u kobiet powracających wówczas z niewoli. Z moich doświadczeń wynika, że działa, chociaż nie zawsze zadowalająco; można potem, jeżeli objawy się rozwinęły, poszukać innego, bardziej odpowiedniego „podobnego" leku. Z powodu ewentualnego działania kancerogennego powinno się stosować Aristolochię tylko od DII. Ordynuje się ten lek z reguły jako D12, 2x5-10 kropel, najczęściej przez dłuższy czas, jeden tydzień albo dłużej.

10.4. Solanum Dulcamara Dulcamara, należąca do psiankowatych, psianka słodkogórz, daje w przeciwieństwie do Aristolochii ponownie bardzo typowy obraz leku, rzeczywiście z głęboko sięgającym działaniem. Przesłanką, by dokonać wyboru Dulcamary, jest przyczyna wywołująca oraz modalności. Choroby typu Dulcamara są wywoływane i pogarszane przez wilgotne zimno. Pogorszenia związane z porą roku przypadają późnym latem i jesienią, lecz zaburzenia typu Dulcamara mogą też - aczkolwiek rzadziej - wystąpić w każdej innej porze roku. Zapalenie pęcherza typu Dulcamara występuje więc po przemoczeniu, gdy przykładowo pacjent został zaskoczony przez deszcz, lub po kąpieli w otwartym kąpielisku, szczególnie kiedy pacjenci po pływaniu wylegiwali się na wilgotnej łące przy gorącej pogodzie lub gdy suszyli się na „gorącej ławce". Przygodne nastanie wilgotno-zimnej pogody w okresie późnego lata może wywołać zapalenie pęcherza moczowego typu Dulcamara. Zapalenie zaczyna się już wkrótce po przechłodzeniu, z reguły w ciągu jednego dnia. Właściwe objawy pęcherzowe ukazują się znów takie same, jak stale parcie na mocz z bólami w cewce moczowej przy oddawaniu moczu. Mocz zawiera żółtobiały osad (wiele leukocytów) i może być zmieszany z krwią; gdy zapalenie pęcherza trwa dłużej jest wydalany gęsty albo ropny śluz. Bóle pęcherza stają się < 117

zimno w każdej formie; < wilgotne zimno jak np. mgła; > ciepło i spokojne leżenie. Jako dawkowanie poleca się D6, 3x5-10 kropli, ponieważ środek działa szybko, wystarczy kilka dni. W przypadkach bardziej przewlekłych wyższa potencja, około C30, w rzadko podawanych dawkach byłaby lepsza.

10.5. Atropa Belladonna Zapalenie pęcherza typu Belladonna zaczyna się bardzo ostro, z nagle występującą, wysoką gorączką, stałym parciem na mocz, także gdy w pęcherzu moczowym znajduje się tylko niewiele kropli moczu. Mocne napięcie pęcherza (= bolesne parcie na mocz) utrzymuje się także jeszcze po oddaniu moczu. Ilość moczu jest czasami zmniejszona, często z domieszką krwi, ponieważ do obrazu Belladonny jako środka „przekrwiennego" należy przekrwienie błony śluzowej pęcherza moczowego. Częściej pacjenci skarżą się na bezwiedny wyciek moczu lub stały niewielki wyciek moczu kroplami. Pacjenci odczuwają silne pieczenie wzdłuż cewki moczowej; ten piekący ból jest typowy dla Belladonny, tak samo jak nadwrażliwość narządów zmysłów. Pacjent jest niezwykle wrażliwy na ucisk, a nawet już na lekkie dotknięcie np. przy badaniu. Mocz jest kwaśny i obok leukocytów zawiera przeważnie erytrocyty i dużo czerwonego ceglastego osadu. Konieczność do zaordynowania Belladonny wynika jak we wszystkich chorobach typu Belladonna z ogólnych objawów: nagły początek, więc między wywołującą przyczyną (wilgotno-zimna pogoda, szczególnie odwilż lub także zbytnie nasłonecznienie) a chorobą rzadko mija po jednym dniu; silna wysoka gorączka z nie przynoszącymi ulgi potami; czerwona twarz z uczuciem gorąca w głowie i zimnymi kończynami. Do tego dochodzą mniej lub bardziej wyraźne objawy psychiczne Belladonny, jak zamroczenie i zagubienie się aż do delirium; duża wrażliwość na przykład na światło, szelest i dotyk. Dlatego pacjent typu Belladonna leży spokojnie w łóżku. Zrywa się przerażony ze snu. Gorączka osiąga punkt szczytowy, temp. do 40°C po południu od godz. 16 do 18 i nie ciągłą. 118

Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli, jeden, dwa dni. Jeżeli nie zadziała szybko, znaczy to, że albo jest błędna diagnoza albo środek źle wybrany.

10.6. Aconitum Napellus Aconitum, tojad, wybiera się rzadziej w ostrych zapaleniach pęcherza moczowego, ale kiedy objawy wskazują, może być naprawdę użyteczny. Przypadki typu Aconitum przebiegają jeszcze ostrzej niż te typu Belladonna lub Dulcamara. Zapalenie pęcherza typu Aconitum występuje po zadziałaniu suchej, zimnej pogody, więc szczególnie zimą po ostrych wschodnich wiatrach. To ostre zapalenie pęcherza przebiega z silnymi, tnącymi lub rwącymi bólami w pęcherzu moczowym. Pacjenci skarżą się na pieczenie w pęcherzu moczowym i w cewce moczowej przy oddawaniu moczu. Jak zwykle u pacjentów typu Aconitum gorączka wzrasta bardzo wysoko, do 40°C i wyżej, skóra pozostaje przy tym sucha, a gdy pacjent poci się, temperatura spada i jest mu lepiej /w odróżnieniu od Belladonny!!/. Mocz jest zabarwiony ciemno; także czerwono przez domieszkę krwi. Typowy dla Aconitum w zapaleniu pęcherza jest duży niepokój i mniej lub bardziej nasilony strach. Aconitum może wyświadczyć naprawdę dobrą przysługę u małych dzieci z zatrzymaniem moczu po silnym działaniu zimna. Dawkowanie: D6, 3x10 kropli, działa niezawodnie z reguły w ciągu 24 godzin.

10.7. Sarsaparilla

Sarsaparilla. północnoamerykańska roślina, leczy całkiem inną postać zapalenia pęcherza moczowego niż Aconitum; środek jest odpowiedni zarówno dla postaci ostrych, jak i przewlekłych. Jest podobnie jak Dulcamara środkiem działającym głęboko; Hahnemann klasyfikuje go pomiędzy swoimi chronicznymi lekami. Odpowiedni jest szczególnie przy tak zwanej skazie kamiczej, więc przy skłonności do kamicy. Przede wszystkim jako objaw znajdujemy parcie na mocz i bóle w pęcherzu moczowym. Typowym dla Sarsaparilli jest silny, prawie nie do zniesienia ból pod koniec oddawania moczu. Ponowne 119

parcie na pęcherz natychmiast po oddaniu moczu jest zaznaczone także w farmakologiach, ale występuje jednak w obrazie wielu środków. Mocnemu parciu na pęcherz towarzyszy wydzielanie śluzowatej wydzieliny lub ropy. Przy okazji pacjenci typu Sarsaparilla relacjonują, że mogą oddać mocz tylko w pozycji stojącej. Kobiety odczuwają czasami silny świąd w cewce moczowej. U pacjentów typu Sarsaparilla często znajdujemy swoistą kombinację objawów: albo jest wydalany jasny, przejrzysty mocz ze znacznym podrażnieniem pęcherza moczowego i bólami aż do napięcia pęcherza moczowego; albo żadnych dolegliwości i żadnych bólów przy oddawaniu moczu, ale zostaje wydalony śluzowaty, kłaczkowaty, obfity i piaszczysty mocz. Mocz zawiera leukocyty, obfity żółty lub biały jakby ze zmielonej cegły osad, kłaczkowaty śluz. Środek przydatny nie tylko w ostrych i przewlekłych zapaleniach pęcherza moczowego, ale także przy dolegliwościach z powodu kamicy nerkowej. Dawkowanie: daję D6, 3x5 kropli, w postaciach przewlekłych przez dłuższy czas.

10.8. Acidum benzoicum Chociaż Acidum benzoicum, kwas benzoesowy, wydaje się być bardzo podobny do Sarsaparilli w zakresie działania (obydwa w kręgu chorób reumatycznych i zaburzeń przemiany materii z wytwarzaniem kamieni), to znajdujemy właściwie bardzo różny obraz objawów. Acidum benzoicum wykazuje bardzo typowy - niezawodny objaw: mocz cuchnie jak mocz koński lub wręcz jak nawóz koński, a więc jak amoniak z powodu wysokiej zawartości amoniaku. Zapach jest tak intensywny, że nawet kilka kropel na bieliźnie wydziela silny, wyczuwalny zapach, gdy wchodzi się np. do pokoju chorego. Chory odczuwa ból pęcherza i parcie na pęcherz. Mocz jest ciemnobrązowy z wysokim ciężarem właściwym, skąpy i z wyraźnym odczynem alkalicznym. Acidum benzoicum jest odpowiedni w ostiych i przewlekłych zapaleniach pęcherza moczowego, a także przy zapaleniach pęcherza towarzyszących przerostowi gruczołu krokowego; o wyborze leku decyduje intensywny zapach i prawie stały wyciek moczu kroplami. Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez dłuższy czas.

120

10.9. Pulsatilla pratensis Pacjenci typu Pulsatilla skarżą się na częste parcie na mocz, a także na ciśnienie na pęcherz i nikłe tylko wypróżnienia. Przesłankami, by zaordynować Pulsatillę są dwa objawy: parcie na mocz < podczas leżenia na wznak, pacjenci leżą całą noc na boku; skoro tylko obrócą się na plecy, budzą się z parciem na mocz. Po drugie, następuje mimowolne oddawanie moczu podczas kaszlu, kichania, śmiechu lub także pod wpływem hałasu, np. przy trzaśnięciu drzwiami. Oprócz mimowolnego oddawania moczu wspomina się czasami o oddawaniu moczu kroplami. Przeważnie u takich pacjentów znajduje się jeszcze inne, typowe dla Pulsatilli objawy, jak brak pragnienia, < w ciepłym pokoju, > na świeżym powietrzu i psychiczny obraz Pulsatilli, który przedstawiłem w tym tomie już wcześniej (patrz rozdział o uszach). Mocz zawiera obfity śluz, bardzo rzadko krew. Pulsatilla może być zresztą zalecana w powtarzających się zapaleniach pęcherza, które nawracają regularnie lub pogarszają się po zmoknięciu, po przepoceniu stóp, po przechłodzeniu. Odróżnieniu od Dulcamary służą objawy ogólne. Pulsatillę zaleca się rzadziej przy ostrych, o wiele częściej przy przewlekłych, nawracających zapaleniach pęcherza moczowego, a także w pęcherzu drażliwym. Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez kilka dni lub lepiej wyższą potencję od C30 w pojedynczych dawkach. Chciałbym jeszcze pokrótce wspomnieć o trzech mniej ważnych środkach.

10.10. Petroselinum Jako objaw wiodący pacjenci (często dzieci) podają tak silne i nagłe parcie na mocz, że nie zawsze zdążą do toalety; co pół godziny nawracające mocne parcie na mocz. Ciągnący i kłujący ból w fossa navicularis cewki moczowej, który po oddaniu moczu przechodzi w mocne rżnięcie. Także pieczenie podczas oddawania moczu. Na początku świąd cewki moczowej. Mleczny śluz, który jest domieszany do moczu. Petroselinum jest wskazane przy przewlekłym zapaleniu pęcherza moczowego i przy pęcherzu drażliwym, szczególnie u dzieci. Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli aż do polepszenia.

121

10.11. Eąuisetum arvense

Eąuisetum, skrzyp, wykazuje wyraźne działanie na pęcherz moczowy. Chory skarży się na bóle w pęcherzu, który jest jak gdyby za bardzo rozciągnięty. Bóle odczuwa się jako przytłumione lub ostre, nie > po oddaniu moczu. Ostre palenie lub rżnięcie w cewce moczowej < podczas oddawania moczu. Silne parcie na mocz bezpośrednio po jego oddaniu. W wyniku stałego parcia na mocz zostaje wydalona duża ilość jasnego moczu, pomimo tego brak poprawy. Mocz może zawierać białko. Equisetum poleca się zawsze przy moczeniu nocnym: niestety, nie mogę tego doświadczenia pomijając niewiele wyjątków - potwierdzić. Moczenie nocne można całkowicie wyleczyć homeopatycznie. Warunkiem jest tu cierpliwość; wybór leku nie może wynikać z objawów narządowych, lecz z objawów ogólnych. Oprócz tego trzeba mieć wielkie doświadczenie by właściwie wybrać lek, jego potencję i dawkowanie; w moczeniu nocnym nie wybiera się prawie nigdy leków narządowych, lecz wyłącznie środki głębokie. Eąuisetum okazało się skuteczne w pęcherzu drażliwym w D4 - D6, 3x5 kropli.

10.12. Mercurius corrosivus

Chlorek rtęci stosuje sie wyjątkowo przy ciężkich, więc już nie reagujących na leki zapaleniach pęcherza moczowego. Objawami wiodącymi są: najsilniejsze parcie na mocz, stale napięcie pęcherza. Pacjenci skarżą się na bardzo intensywne i utrzymujące się pieczenie w cewce moczowej. Mają uczucie, że mocz jest gorący (!). Mocz wydalany jest kroplami w silnych bólach. Ilość moczu jest zmniejszona. Mocz jest zabarwiony brązowo lub czerwono, obfituje w leukocyty i erytrocyty, jak i znaczną ilość białka. Jak przy wszystkich preparatach rtęci, które w zasadzie powinno się zalecać tylko w wyjątkowych przypadkach, trzeba być ostrożnym przy dawkowaniu. Nigdy nie ordynować poniżej D6, lepiej w D lub Cl2, 2x5 kropli jeden" do najwyżej trzech dni (Mercurius jest wydalany powoli). Czasami przy ostrym zapaleniu pęcherza zalecenie środka przewlekłego, takiego jak Causticum lub Lycopodium, można tylko usilnie odradzać, ponieważ te środki są potrzebne tak jak inne leki kostytucjonalne w celu zapobiegania nawrotom (patrz tom IV).

122

Tabela 10.1. Cantharis stale parcie na mocz bóle przed, podczas i po oddaniu moczu ostre zapalenie piekący ból pęcherza, cewki moczowej ból < przez picie mocz ciemnobrązowy z leukocytami i erytrocytami

Tabela 10.2. Terebinthina mocne pieczenie pęcherza i cewki moczowej ból często ponad pęcherzem białkomocz, mocz bogaty w leukocyty i erytrocyty skutek wilgotnego mieszkania, piwnicy

Tabela 10.3. Aristolochia clematis częste parcie na mocz ból cewki moczowej podczas oddawania moczu ból szczególnie nocą mocz wycieka kroplami, przewlekłe zapalenie pęcherza mocz z leukocytami i rzadziej z erytrocytami

123

Tabela 10.4.

Tabela 10.7.

Solanum Dulcamara

Sarsaparilla

przyczyna wilgotne zimno < zimno, < wilgotne zimno stale parcie na mocz ból cewki moczowej < przez oddawanie moczu

mocny, prawie nie do zniesienia ból pod koniec oddawania

Tabela 10.5.

moczu albo jasny mocz i ból albo żadnych dolegliwości, a mocz śluzowaty, klaczkowaty, piaskowy

Tabela 10.8.

Atropa Belladonna

Acidum benzoicum

naglą wysoka gorączka mocne parcie na mocz pieczenie w cewce moczowej bezwiedne wyciekanie moczu kroplami

intensywny zapach moczu jak amoniaku bolesny pęcherz, parcie na mocz, mało moczu

Tabela 10.9. Pulsatilla pratensis Tabela 10.6. Aconitum Napellus ból pęcherza silny, tnący lub rwący mocz ciemny z domieszką krwi

124

parcie na mocz < w pozycji na wznak mimowolne wyciekanie moczu przy kaszlu, kichaniu lub śmiechu mocz z dużą ilością śluzu skutek przemoczenia stóp itp. ogólnie < ciepłe pokoje > na wolnym powietrzu, stałe zmiany.

125

Tabela 10.10. Petroselinum nagłe silne parcie na mocz ból ciągnący, kłujący lub piekący świąd cewki moczowej

Tabela 10.11. Equisetum arvense przytłumiony ból, nie > oddanie moczu

ROZDZIAŁ 11 Homeopatyczna terapia ostrego nieżytu żołądkowo-jelito wego Z obszernego rozdziału poświęconego biegunkom zostanie tu przedstawiona tylko terapia banalnej, ostrej biegunki. Przy pomocy leku homeopatycznego skraca się przebieg, unika nawrotów i poprawia rekonwalescencję. Dodatkowe postępowanie dietetyczne jest samo w sobie sensowne, ale w leczeniu homeopatycznym niekoniecznie wymagane, szczególnie kiedy diety nie można przeprowadzić z jakiegokolwiek powodu. Do tych zaleceń należy okresowa rezygnacja z ciężko strawnych dań, tłuszczów, słodyczy, lodów (!) itp. i spożywanie papkowatej, roślinnej żywności, jak i od dawna wypróbowanej zupy marchwiowej. Musimy wybrać spośród dużej liczby leków jak najwięcej tych, które w próbie lękowej wywoływały biegunkę: Kent wymienia ponad 200 leków, pomiędzy tymi 44 w III stopniu! Zwykle wystarcza o wiele mniejsza liczba leków.

11.1. Podophyllum peltatum

Tabela 10.12. Mercurius corrosivus bardzo silne parcie na mocz intensywne pieczenie cewki moczowej mało moczu, oddaje kroplami z wielkim bólem znaczna albuminuria osad z leukocytami i erytrocytami 126

Podophyllum jest zalecane szczególnie u dzieci, ale także dla dorosłych w przypadkach podostrych i przewlekłych, szczególnie wtedy kiedy jest uszkodzona wątroba. Podophyllum odpowiednie jest przy biegunkach z ząbkowaniem i biegunkach letnich, bez potrzeby znalezienia szczególnej przyczyny, jak lody, owoce itp. Stolce są najczęściej wodniste, rzadkie, żółte lub zielone, ponadto o kolorze zmiennym; czasami z domieszką śluzu, rzadziej krwi. Typowe są chlustające, obfite i nagle wypróżnienia. Stolce pachną nieprzyjemnie i zgniło. Te objawy, dotyczące stolca, są z jednej strony właściwie różne, z drugiej strony występują one w największej liczbie środków w podobnej postaci i są trudne do rozróżnienia. Biegunka typu Podophyllum jest najczęściej < rano często już < od godziny 3 w nocy, po południu wypróżnienie może być normalne, po nim znów następuje nagłe wypróżnienie biegunkowe najbliższej nocy. Przed oddaniem stolca

127

pacjenci skarżą się na mdłości, silne parcie, burczenie, szczególnie w lewym podbrzuszu, głośne bulgotanie w brzuchu jakby woda, silne kolki albo bezbolesność. W czasie wydalania stolca uczucie mdłości, gorąca i bóle w odbycie, kolki albo biegunki bezbolesne, bardzo rzadko-wypadanie odbytu. Po oddaniu stolca słabość, szczególnie odczuwana w okolicy lędźwiowej, bóle tnące w jelitach albo bez bólów. Dawkowanie: D6, 3x10 kropli przez kilka dni.

11.2. Aloe socotrina

Również często zalecany w biegunce Aloe ma wspólną modalność czasową z Podophyllum i wielu innymi lekami (wprawdzie nie tak dobitnie jak Podophyllum), mianowicie parcie na stolec i wypróżnienia wcześnie rano. Za to ma Aloe inną modalność o wiele wyraźniejszą niż przeważnie inne leki: parcie na stolec i wypróżnienia natychmiast po jedzeniu a także po piciu, prawie bezpośrednio po tym (Crot. T). Wygląd stolca jest mało typowy: rzadki, śluzowaty, najczęściej żółty, także wodnisty. Za tym Aloe ma dwa dobre objawy: 1. Mimowolne oddawanie stolca. Stolec wychodzi przy biegunce bardzo lekko i często niezauważalnie z oddawaniem wiatrów: pacjent ledwo może rozróżnić oddanie gazu od stolca. W ogóle stolec wydala się bardzo lekko prawie bez nacisku, on prawie wypada; także mimowolnie wyciek śluzu. 2. U Aloe > przez oddanie stolca. Bóle brzucha pojawiają się tylko przed i w czasie oddawania stolca, nigdy po; ale też słabość i poty są > przez oddanie stolca. Palące bóle w odbycie i hemoroidach w ogóle mogą dobrze przemawiać za Aloe, gdy pacjent skarży się na nie lub na krwawienie lub/i uczucie wypierania. Dawkowanie: D6, 3x10 kropli nie spełna kilka dni.

11.3. Rheum palmatum (officinale)

uwzględnić jedno hasło: „kwaśny". Wszystko pachnie kwaśno, cale ciało, pot, stolec. Kwaśnego zapachu ciała można się ledwo pozbyć przez mycie lub kąpiel. Stolce są papkowate, śluzowate lub wodniste, żółte, szare lub brunatne; wywołują bóle brzucha, najczęściej po wypróżnieniu. W ogóle istnieje także parcie na stolec po jedzeniu, jednak nie tak intensywne jak przy Aloe. Dziecko życzy sobie najróżniejszych potraw, ale robi mu się niedobrze od tego; dzieci skarżą się na silne nudności. Rheum jest zresztą pod względem działania spokrewnione z Magnesium carbonicum, Rheum jest, że tak powiem, „ostrym" Magnes i um carbonicum. Dawkowanie: dla Rheum D6, 3x5-10 kropli przez kilka dni.

11.4. Matricaria Chamomilla

Chamomilla, rumianek, jest również środkiem pediatrycznym przy biegunkach w czasie ząbkowania, po przeziębieniu, po i < dymie tytoniowym i po gniewie. Podczas ząbkowania można zaobserwować typowy dla Chamomilli objaw - ,jeden policzek czerwony, drugi blady". Chamomilla jest środkiem na skutki gniewu i < gniew. Pacjent, szczególnie właśnie dziecko jest gniewnie pobudzony, ponury. Chamomilla jest w ogóle także polecane na biegunki w ciąży i w okresie połogu. Stolce są przeważnie wodniste, zielono-śluzowate o zapachu zgniłych jaj lub żółte, białe, wodniste albo pieniące się jak ubite białko. Na podstawie objawów ze strony stolca nie można zróżnicować leku; obok jednostronnego zaczerwienienia twarzy na wybór leku wskazują objawy psychiczne: prowadzi do tego zawsze złośliwe pobudzenie. Małe dzieci są spokojne tylko wtedy, kiedy są noszone. Stale żądają czegoś innego, aby to coś - rzecz, którą sobie życzyły! - wyrzucić natychmiast z łóżka, skoro tylko ją otrzymają. Dawkowanie: D6, 3x5-10 kropli, wystarczy kilka dni. Przy dziecięcej „nerwowości" wystarczą pojedyncze dawki według potrzeby, od D6 lub C30.

„Mały" środek Rheum okazał się skuteczny w praktyce dziecięcej. Ma trzy obszary wskazań w pediatrii: zaburzenia przy ząbkowaniu, obfite poty nocne i biegunki. Przy Rheum trzeba 128

129

11.5. China regia (= Cinchona officinalis)

China okazała się skuteczna w biegunkach zarówno u dzieci, jak również u dorosłych. Biegunki występują po jedzeniu, są one < owoce, < kwaśne potrawy, < najmniejsze błędy w diecie, dalej < gorąca pogoda, < popołudue, < nocą, czasami okresowo co drugi dzień. Biegunki są żółte, brązowe, zielone, jasno zabarwione lub biate/mleczne jak limfa i nie strawione. Akcent jest położony na niestrawienie (< nocą, < po owocach) i bezbolesność. Do obrazu typu China należą też bóle kolkowe brzucha, biegunki są jednak bezbolesne, w typowy sposób bezbolesne < po jedzeniu przez cały dzień (Kent, tom III, str. 611). China ma zastosowanie jeszcze dla drugiego wskazania: Słabość i przeciągająca się rekonwalescencja po dłuższych biegunkach (straty płynów). Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez kilka dni, lub C30 w dawkach pojedynczych przy drugim wskazaniu.

11.6. Bryonia alba

Bryonia jest często niedostrzegana jako lek przy biegunkach. Jest to w ogóle wspaniały środek, którego mimo studiowania nie można do końca poznać. By zaordynować Bryonię, należy dostrzec objawy ogólne typu: < rano; mocne pragnienie z pożądaniem picia w dużych ilościach i dużymi łykami, kolkowe, kłujące bóle. Biegunki typu Bryonia występują podczas gorących dni lub gdy gorące dni powracają. Biegunce towarzyszy ostry nieżyt żołądka z wymiotami zaraz po jedzeniu. Biegunki < owoce (porównaj Chinę!), < kwaśne potrawy, szczególnie kwaszona kapusta, < zimne napoje i przez gniew. Mogą wystąpić nie strawione stolce. Stolce są wodniste, żółte lub brudnożółte i cuchną nieprzyjemnie lub zgniło. Kłujące bóle pojawiają się < przed lub w czasie wypróżnienia; pieczenie i uczucie rany w odbycie po oddaniu stolca. Nocą mogą się zdarzyć także mimowolne stolce. Dawkowanie: D6, 3x10 kropli przez kilka dni.

130

11.7. Solanum Dulcamara Biegunki typu Dulcamara występują późnym latem lub we wrześniu, kiedy po gorących dniach przychodzi fala zimna albo po gorącym dniu następuje zimna noc, albo w ogóle jako skutek ciepło-wilgotnych bądź zimno-wilgotnych dni, szczególnie późnym latem lub po/w czasie dni mglistych, albo po pobycie w wilgotnych nizinach („powietrze cieplarniane"), albo po kąpieli w otwartych kąpieliskach. Wspólną przyczyną dla objawów typowych Dulcamary jest „wilgotność" w każdej postaci (także dla innych wskazań, jak zapalenie oskrzeli czy zapalenie pęcherza moczowego). Biegunki są wodniste, żółte lub zielone; mogą zawierać krew, występują przy tym tnące bóle brzucha < przed oddaniem stolca, którym towarzyszą wymioty. Biegunki są często nocne. Pacjenci skarżą się na swędzenie w odbycie po oddaniu stolca. Dawkowanie: D6, 3x10 kropli przez kilka dni.

11.8. Colchicum autumnale

Jesienią znajduje się na zacienionych polanach leśnych piękne fioletowe kwiaty zimowita jesiennego. Z tym wiąże się pewne skojarzenie - Colchicum działa na biegunki jesienne. Oprócz tego ma Colchicum drugi objaw wiodący, który zawsze musi być obecny, jeśli lek ma być zaordynowany: wrażliwość na zapachy, szczególnie < zapachy kuchenne, < zapachy ugotowanej ryby, jajek, głównie silne zapachy. Spośród wszystkich leków, mających w obrazie silną wrażliwość na zapachy, pacjent typu Colchicum jest najbardziej wrażliwy. Mdłości, wymioty i biegunki < zapach kuchenny. Brzuch jest bębnowato wzdęty. Stolce są wodnistożólte, bardzo cuchnące. Stolce z wydaleniem obfitego, białego, galaretowatego, przejrzystego śluzu. Bezskuteczne parcie na stolec (napięcie), stolec ze słabością odbytnicy; stolec z domieszką krwi. U pacjentów typu Colchicum obserwuje się także skłonność do zapaści. Dawkowanie: D6, 3x8 kropli przez kilka dni.

131

T

11.9. Croton tiglium

Pacjenci typu Croton tiglium wydalają obfite, tryskające stolce („stolce jak z hydrantu"), jeszcze silniejsze niż w Podophyllum. Te biegunki są < nocą i < przy gorącej pogodzie. Są one wodniste albo o różnej konsystencji bądź śluzowate i szare, zielone, żółte lub brązowe. Podobnie jak u pacjentów typu Aloe, biegunki występują po jedzeniu i piciu, ale u typu Croton jeszcze silniej; już w czasie jedzenia występuje silne parcie na stolec; nawet najmniejsza ilość pożywienia wywołuje wypróżnienia biegunkowe. Przed oddaniem stolca istnieje uczucie, jakby woda chlupała w brzuchu; po jedzeniu silne skurczowe ruchy jelit. Dawkowanie: nie niżej niż D6. 3x5 kropli przez kilka dni.

11.10. Acidum phosphoricum Ten środek stosuje się także, szczególnie w praktyce pediatrycznej (jak Rheum, Chamomillę, Bryonię, Podophyllum i inne). Wypróżnienia stolca są obfite, wodniste, żółte, zielone, szare lub szarobiałe. Czasami biegunki wywołane są przez kwaśne potrawy lub owoce. Acidum phosphoricum podobnie jak China ma stale bezbolesne biegunki; ta, którą spotykamy częściej w praktyce jest dłużej trwającą biegunką typu Acidum phosphoricum; dzieci nie są osłabione przez biegunkę, która im nie szkodzi (w przeciwieństwie do Chiny!). Biegunki wydają się raczej przynosić pacjentom ulgę. Podobnie jak przy Aloe, może się zdarzyć mimowolne oddanie stolca przy wydalaniu gazów. I jeszcze jeden typowy objaw: stolce typu Acidum phosphoricum mało cuchną lub są najczęściej całkiem bez zapachu. Dawkowanie: D6, 3x5 kropli przez kilka dni.

11.11. Citrullus Colocynhis Biegunka typu Colocynthis ma te same wiodące modalności jak przy innych wskazaniach. Colocynthis: kolkowe bóle brzucha występują przed i w czasie oddawania stolca, są > ucisk, » skulenie się, i ulegają > po oddaniu stolca. Pojawiają się bezpośrednio po jedzeniu lub piciu. Częste, niezbyt obfite wy132

próżnianie, które następują szybko po sobie. Stolce wodniste lub śluzowate, do których może być domieszana krew. Dawkowanie: D6, 3-5 x 10 kropli przez kilka dni. Chciałbym jeszcze wymienić kilka dalszych, rzadziej stosowanych środków:

11.12. Gambogia

Rozwolnienia starszych pacjentów w gorące dni (nie mam własnych doświadczeń!); ewentualnie D4.

11.13. Baptisia tinctoria

Wskazana dla dzieci i starszych pacjentów. Duże osłabienie i zamroczenie; cuchnące stolce, częste wypróżnienia, niewielkie ilościowo, ciemne, zmieszane z ropą lub krwią; pacjent może połykać tylko płyny. Nie mam własnych doświadczeń (w zasadzie środek mnie rozczarował). Dawkowanie: D6.

11.14. Ferrum phosphoricum

Często związane z gorączką i infekcjami górnych dróg oddechowych. Biegunki letnie < nocą. Najczęściej bezbolesne. Dawkowanie: tabletki D6.

11.15. Pulsatilla pratensis

Ten środek konstytucjonalny ordynuje się tylko wyjątkowo przy ostrej biegunce. Biegunki po lodach, tortach, owocach, zimnych potrawach, tłuszczu, zimnych napojach albo po najdrobniejszym błędzie dietetycznym. Biegunka nocą. Każdy stolec inny! Biegunka < podczas menstruacji, w ciąży. Dawkowanie: D6 - C30.

133

11.16. Veratrum album

Tabela 11.1. Podophyllum peltatum

Lek stosowany w początkowym i końcowym okresie życia, więc u małych dzieci i osób starszych. Obfite, wodniste, silne stolce. Zimny pot (zapaść!) i osłabienie przy oddawaniu stolca; kurcze kończyn górnych i dolnych, Dawkowanie: D6 w częstszych dawkach.

biegunki letnie godzina 3 w nocy lub rano silne, tryskające, nagłe wypróżnienia nudności, bez bólów lub silna kolka

11.17. Camphora Rubini

Nagłe bolesne biegunki, zimny pot i duże osłabienie (środek zapaściowy). Dawkowanie: Dl - D3 w częstych dawkach.

Tabela 11.2. Aloe socotrina wypróżnienie po jedzeniu bezwiedne oddawanie stolca > oddanie stolca palenie w odbycie

Tabela 11.3. Rheum palmatum kwaśne cuchnące stolce wszystko pachnie kwaśno ból < po oddaniu stolca nocą obfite poty głowy

134

135

Tabela 11.4. Matricaria Chamomilla

Tabela 11.7.

biegunki ząbkowanie po złości

biegunki późnym latem, fale zimna po gorących dniach biegunki wodniste, żółte

Solanum Dulcamara

Biegunki latem latem przejściowo jesień

u.starszych ludzi u dzieci gorąco-zimne dni

Gambogia Bryonia Dulcamara Colchicum

Tabela 11.5. China Regia biegunki po owocach bezbolesne niestrawione i słabości utrata płynów

Tabela 11.8. Colchicum autumnale biegunki jesień wrażliwość na zapach nudności wymioty

Tabela 11.9.

Croton tiglium biegunka wodnista, obfita, tryskająca natychmiast po jedzeniu

Tabela 11.6. Bryonia alba Biegunki ranne biegunki - kłujące bóle biegunki z pragnieniem i pożądaniem picia dużych ilości biegunki podczas gorących dni biegunki po zdenerwowaniu

136

Tabela 11.10. Acidum phosphoricum stolce wodniste, żółte, zielone lub szare biegunki po owocach lub kwaśnych potrawach nie osłabiająca mało cuchnąca lub bezzapachowa 137

ROZDZIAŁ 12 Homeopatyczna terapia skutków urazów

Tabela 11.11. Citrullus Colocynthis Kolka » przez skulenie, > ucisk biegunka po jedzeniu biegunka - szybko po sobie występujące wypróżnienia

Przy leczeniu urazów lekami homeopatycznymi można uzyskać dobre efekty. Jak zawsze i w tej grupie wskazań terapia następuje po wcześniej postawionej diagnozie. Pomijając błahe zranienia, wszystkie rany powinny być zaopatrzone chirurgicznie, obok zeszycia rany itp. należy w tym przypadku także prowadzić profilaktykę przeciwtężcową. Przy podejrzeniu o złamanie pacjent musi być prześwietlony. Dołączone leczenie homeopatyczne poprawia i przyśpiesza leczenie zranień. Przy tej grupie wskazań pozostaje do przejrzenia grupa wybranych leków. Z reguły leki są dobierane zależnie od rodzaju uszkodzenia i na podstawie wyników bardzo długich doświadczeń.

12.1. Calendula officinalis Calendula officinalis - nagietek okazał się bardzo wartościowy w leczeniu błahych uszkodzeń, jak np. otarcia skóry. Gojenie postępuje szybciej. Calendula jest często jako lek nie doceniana. Ja ordynuję ją na przykład chętnie dla poprawy w gojeniu ran pooperacyjnych. Dawkowanie: z mojego doświadczenia D3, 3x5-10 kropli. Calendula jest także stosowana w leczeniu zewnętrznym jako maść, wolę jednak ordynować ją także wewnętrznie.

12.2. Arnica montana Amika montana, kupalnik górski, należy, jak wykazała ankieta, do najbardziej znanych i najczęściej stosowanych leków. Już Hahnemann na podstawie badania Arniki podaje jako najbardziej charakterystyczny wiodący objaw: ból po stłuczeniu, uczucie jakby rany. Arnika poprawia i przyśpiesza resorbcję krwiaka, będącego skutkiem urazu. Wskutek tego Arnika jest wskazana przy rozległych uszkodzeniach tkanek miękkich tak z zranieniami, jak i bez nich. W mojej praktyce Arnika okazała się szczególnie wartościowa w leczeniu złamań: powoduje

138

139

szybsze ustępowanie towarzyszącego krwiaka, leczy także szybciej złamanie; w ogóle stosowanie jej przy złamaniach mogłoby się okazać opłacalne dla badań porównawczych. Przy opóźnieniu tworzenia się kostniny i po opóźnieniu uwapnienia można szczególnie u starszych pacjentów jednorazowo zaordynować Calcium phosphoricum. Przy tego typu wskazaniach zaleca się stosować Calcium phosphoricum w potencji D3 lub D4 3x1 tabletkę dziennie najdłużej przez jeden tydzień. Skutki wstrząśnienia mózgu szybciej ustępują po zapisaniu Arniki, bóle głowy wkrótce się cofają. Na jedno szczególne zastosowanie Arniki chcę wskazać: w skutkach urazów, także kiedy te były dawno temu, nawet dziesiątki lat, jak właśnie np. stany bólowe głowy po dawno przebytych wstrząśnieniach i urazach mózgu. Przy tego typu wskazaniu dawkowanie i wybór potencji wymaga jednak od lekarza subtelnego wyczucia i doświadczenia. W zależności od ciężkości i okresu upływu czasu powinna zostać wybrana potencja, z reguły wysoka od D/C30, która nie powinna być za wcześnie powtórzona. Dawkowanie: ogólnie okazała się użyteczna potencja D6 3x510 kropli przez dzień do tygodnia, w zależności od ciężkości schorzenia.

12.3. Symphytum officinale Nazwa Symphytum officinale, żywokost, wskazuje na zastosowanie leku. Obok Arniki, Symphytum okazało się skuteczne w terapii złamań. Oprócz tego, szczególnie w zwichnięciach, a więc nadwyrężeniach albo pęknięciach więzadeł stawowych, jeśli tych nie kwalifikuje się do opracowania chirurgicznego. Doświadczenia wykazały dużą przydatność Symphytum w leczeniu skręceń, kiedy one szczególnie często występują w okolicy stawów stopy. Towarzyszące skręceniom krwiaki zostaną szybko wchłonięte. Dla tych samych wskazań zaleca się również Rutę graveolens,; ja wyróżniam tutaj jednak Symphytum. Rutę bardzo cenię w leczeniu chorób reumatycznych, szczególnie w obrębie kręgosłupa szyjnego.

140

Dawkowanie: Symphytum jest stosowane w postaci pranalewki do D2, D3. 3x5-10 kropli przez około jeden tydzień.

12.4. Hypericum perforatum

Hypericum perforatum, dziurawiec, ziele św. Jana, jest wskazany przeciwko skutkom uszkodzeń nerwów i wywołanym przez to stanom bólowym. Hypericum usuwa albo łagodzi bóle, które powstały przez uszkodzenie nerwów jako skutek po urazach albo także po operacji, również wtedy kiedy te urazy miały miejsce dawno temu. Hypericum może zdumiewająco pomóc przy tak zwanych fantomowych i poamputacyjnych bólach, o czym mogłem się sam przekonać. Nauka homeopatii już sama często opłaciła się, kiedy mogłem uwolnić pacjenta od bólów fantomowych trwających od dziesięcioleci, będących skutkiem urazu wojennego. Dawkowanie: Hypericum przepisuje się z reguły D6, 3x5-10 kropli przez dzień do tygodnia, w zależności od ciężkości zaburzeń. Przy dlugotrwającym schorzeniu dla uniknięcia niepotrzebnego pogorszenia lepsza jest wyższa potencja od D/C30, obok wyboru potencji należy zwrócić szczególną uwagę na czas powtórzenia dawki.

12.5. Ledum palustre

Ledum palustre jako wartościowy lek reumatyczny, bagno zwyczajne, ma również szczególne wskazania: rany kłute, względnie ich skutki. Ledum okazało się wartościowe dla takich skutków, jak bóle albo zapalenia po ranach kłutych, które na przykład mogą być spowodowane przez ukąszenia owadów, igłę, injekcje itp. Dawkowanie: D6, 3x10 kropli przez kilka dni do tygodnia przy starszych ranach.

12.6. Delphinium Staphisagria

Staphisagria, Ostróżka była zawsze zalecana w leczeniu skutków ran ciętych, w tym także ran operacyjnych. Mnie brakuje przy tych wskazaniach własnego doświadczenia, ponieważ ordynowałem w tych przypadkach Arnikę albo Calendulę. 141

Staphisagria jest nie doceniana często jako jeden z znaczących leków właśnie także w leczeniu psychicznych zaburzeń, będących skutkami obrazy; okazała się w mojej praktyce nieoceniona. Zaskakujące jest, jak można uzyskać w ogóle efekty w leczeniu urazów psychicznych przy pomocy leków homeopatycznych. Ponieważ dla tych wskazań potrzeba wiele doświadczeń i wybór leku musi nastąpić dokładnie po porównaniu indywidualnych objawów, stąd wzmiankuję tylko w tym podręczniku o takich możliwościach. Dawkowanie dla Staphisagrii: D6, 3x5-10 kropli.

Tabela 12.1. Calendula officinalis otarcia skóry

12.7. Echinacea angustifolia

Echinacea, jeżówka, podnosi odporność organizmu, choć brakuje wiedzy, jak to się dzieje. Echinacea może przyśpieszyć wygojenie ran. Dawkowanie: Echinacea powinna być stosowana albo w niskich potencjach, około D3, 3x10 kropli dziennie, albo jako maść.

Tabela 12.2. Arnica montana krwiaki skutki złamań tępe urazy

Tabela 12.3. Symphytum officinale skręcenia

142

143

Tabela 12.4. Hypericum perforatuin uszkodzenia nerwów nerwobóle fantomowe

Tabela 12.5. Ledum palustre rany kłute

Tabela 12.6. Delphinium Staphisagria rany cięte

Tabela 12.7. Echinacea angustifolia lek przy ranach 144

ROZDZIAŁ 13 Homeopatyczna apteczka podróżna. Najróżniejsze czynniki, jak zmiana miejsca, nieznane potrawy, podróże samolotem albo statkiem itp. mogą wywołać w zdrowiu człowieka zaburzenia od lekkich do ostrych, silnych chorób, które mogłyby być usunięte zwłaszcza szybko w czasie urlopu. Na dobrą sprawę w każdym przypadku możliwe jest dokonanie tego na podstawie swoich objawów i wyboru jako simile każdego leku, który w tej książce jest opisany. A więc nie zawsze jest celowe zabieranie ze sobą leków w nadmiarze. Doświadczenia pokazały, że w spotykanych wypadkach najczęściej wskazania mieszczą się w wąskim zakresie. Wymienione tutaj zalecenia są wystarczające w podróży do wszystkich krajów europejskich i także z niewielkim ograniczeniem do sąsiednich krajów śródziemnomorskich. W podróżach do krajów subtropikalnych i tropikalnych trzeba rozszerzyć apteczkę podróżną w zależności od kraju i od panujących tam warunków klimatycznych. Przy takich podróżach powinno się zwrócić uwagę także każdorazowo na wymagane szczepienia, dla zabezpieczenia się przed niespodziewaną chorobą. Do tych należą profilaktyka malarii i tężca, kiedy te w określonym regionie występują. W wielu krajach europejskich, jak np. w Szwajcarii, Austrii, Francji, krajach Beneluksu, Wielkiej Brytanii brakujący i właśnie potrzebny lek może być szybko załatwiony w najbliższej aptece, choć, być może, nie zawsze w oczekiwanej potencji. W ogóle w wielu krajach zalecane są zamiast potencji D potencje C. W tym rozdziale zostały wyliczone jedynie leki z podaniem potencji. W celu wyboru leku konieczne objawy i dalsze wiadomości są podane w odnośnym rozdziale, aby uniknąć ich powtarzania. Leki należy zabrać ze sobą pod postacią kropli albo granulek, te trudno rozpuszczalne jak Ferrum phosphoricum w tabletkach. Tę apteczkę należy przewozić w bagażniku samochodu,

w żadnym wypadku na półeczce, ponieważ tam z powodu nasłonecznienia, szczególnie w krajach południowych, może wystąpić wysoka temperatura (do ponad 70°C), a leki te najczęściej przy temperaturze od 60° - 70°C tracą swoje działanie. Zaproponowana apteczka podróżna zawiera owe leki, można ją zmieniać w zależności od indywidualnych potrzeb i dodatkowo zabierać swoje osobiste niezbędne lekarstwa.

Tabela 13. Apteczka podróżna 1.

Infekcje gorączkowe 1.1. Aconitum D6 1.2. Belladonna D6 1.3. Ferrum phosphoricum D6 (tabletki) 1.4. Gelsemium D6

2.

Nieżyt nosa 2.1. Allium cepa D6 2.2. Sabadilla officinale D6

3. Zapalenie oskrzeli 3.1. Bryonia alba 3.2. Drosera rotundifolia 4. Nieżyt żołądkowo-jelitowy 4.1.Podophyllum peltatum D6 4.2. Aloe socotrina 4.3. Okoubaka D3 5. Ból zębów 5.1. Kreosotum D6 6. Urazy 6.1. Amica D6 6.2. Calendula D3 6.3. Echinacea D3 7. Ukąszenia owadów 7.1. Ledum palustre D6 8. Oparzenie słoneczne, skutki działania słońca 8.1. Belladonna D6 8.2. Apis D4

146

147

9. Ostry nieżyt żołądka (po przejedzeniu) 9.1.OkoubakaD3 9.2. Pulsatilla pratensis D6 10. Kac poalkoholowy 10.1. Nux vomica D4 11. Zaburzenia układu krążenia 11.1. Crataegus Oxyacantha 11.2. Tabacum D6 (choroba lokomocyjna, nudności szczególnie podczas podróży samolotem i statkiem) 11.3. Yeratrum album D4

ROZDZIAŁ 14 Zakończenie W poszczególnych rozdziałach wymieniono, opisano i położono nacisk na te leki homeopatyczne, które są wskazane w najczęstszych przypadkach i warunkują w nich szybki efekt terapeutyczny. U tych pacjentów, u których na podstawie porównania objawów wśród wymienionych tu leków nie można znaleźć tego właściwego, należy - pod warunkiem prawidłowej (dokładnej przyp. tłum.) diagnozy (na podstawie & 3 - Organonu, VI wydania) -jeszcze raz te objawy dokładnie określić i znaleźć ten dokładnie dopasowany spośród rzadszych leków przy pomocy wykazów objawów (repertoriów - przyp. tłum.). Spośród ponad stu wykazów objawów zwanych także repertoriami jest wskazane używanie trzytomowego opracowania J.T. Kenta, które ukazało się w takim samym wydaniu. W drugim tomie Repertorium Kenta znajdują się rozdziały „Frost" (,,Dreszcze-' - przyp. tłum) (jest prawdopodobne że gorączkę poprzedza stadium dreszczy), „Fiber"- „Gorączka" i „SchweiB" - „Poty". Te rozdziały są podzielone na liczne rubryki, w których można znaleźć gorączkę itp. ze spotkanymi modalnościami, jak np.: o której godzinie występuje gorączka, względnie kiedy osiąga ona najwyższy poziom. W trzecim tomie są opisane szczegółowo narządy w odpowiednich rozdziałach, jak „Augen" - „Oczy" albo „Ohrenentzundungen" - „Zapalenie uszu" itp. każdorazowo znowu z modalnościami. Należy szukać tych objawów zgłaszanych przez pacjenta w szczegółowych rubrykach i porównać, które leki najczęściej i z najwyższą wartościowością występują. Nabycie wprawy w korzystaniu z tego rodzaju repertoriów wymaga od początkujących trochę trudu, dlatego też dla nich są organizowane kursy repertoryzacyjne.

148

149

Książka ta ma być podręcznikiem dla lekarza oraz istotną pomocą w jego praktyce. Szereg ostrych chorób można leczyć homeopatycznie, szczególnie te, które bezpiecznie i skutecznie poddają się tej terapii. Leczenie wielu chorób jak np.: zapalenia płuc, róży, zapalenia żył, półpaścia itp. wymaga dużego doświadczenia i bardzo dokładnego różnicowania objawów. Dlatego też początkujący lekarz powinien zaczynać od terapii, której jest pewny. Doświadczony lekarz - homeopata powinien stosować całą terapię homeopatyczną dbając o pełne bezpieczeństwo swoich pacjentów.

LITERATURA Allen Timothy F.: The Encyclopedia of Purre Materia Medica. 10 tomów, New Delhi 1976 Bartliel, Horst/Klunker. Will: Synthetisches Repertorium. 3 tomy. Heidelberg 1987 v. Boenninghausen, C: Homoopatische Therapie des Fiebers, Leipzig, 1864 Boericke. William: Homeopatic Materia Medica, New York 1927 Bradford. Th. L: lndex to Homeopathic Provings. Philadelphia 1901 Braun, Artlmr: Methodik der Homootherapie, Regensburg 1975 Charette, Gilbert: Homoopatische Arzneimittellehre fUrdie Praxis, Stuttgart 1978 Clarke. John Henry: A Dicttionary of Practical Materia Medica, 3 tomy, Rustington 1962 Donner. Fritz: Quellenverzeichnis der ArzneiprUfungen. Berlin 1937 Gerd-Witte, Heinrich: Kompendium der homoopatischen Arzneisymptome. Heidelberg 1981 Haehl. Richard: Samuel Hahnemann, ,sein Leben und Schaften, 2 tomy, Leipzig 1922 Hahnemann, Samuel: Apothekerlexikon, 2 tomy, Heidelberg 1986 Hahnemann, Samuel: Organon der Heilkunst, Heidelberg 1986 Hahnemann, Samuel: Reine Arzneimittellehre. 6 tomów, Heidelberg 1983 Hering. Constantin: The Guiding Symptoms ot" our Materia Medica, 10 tomów, New Delhi 1974 Homoopatisches Arzneibuch. 1978 Imhauser. Hedwig: Homoopathie in der Kinderheilkunde, Heidelberg 1987

150

151

Keller, Georg von: Symptomensammlung homOopatischer Arzneimittel, Heidelberg 1972-87 Kent, James Tyler: Kenfs Repertorium. Obersetzt und herausgegcben: Dr Georg v. Keller und Dr Kunzli v. Fimmelsberg. Heidelberg 1986

Schulz. Hugo: Vorlesungen iiber Wirkung und Anwendung der deutschen Arzneipflanzen. Ulm/Donau 1956 Schulz, Hugo: Vorlesungen iiber Wirkung und Anwendung der unorganischen ArzneistolTe. Ulm/Donau 1956

Kent, James Tyler: Arzneimittelbilder, Heidelberg 1986

Stiegele, Alfons: Klinische Homoopathie. Stuttgart 1955

Kent, James Tyler: Repertory of the Homeopathic Materia Medica. Chicago 1957

Voisin, Henri: Praktische Homoopathie, Hamm 1969

Kleinert. Georg Otto: Quellen-Nachweis der physiologischen Arzneiprufungen. Leipzig 1863

Voisin. Henri: Materia Medica des homOopathischcn Praktikers, Heidelberg 1985

Kohler, Gerhard: Lehrbuch der Homoopathie. Stuttgart 1984 Leeser, Otto: Lehrbuch der Homoopathie, Heidelberg 1986-1988 Mezger. Julius: Gesichte homóopatischc Arzneimittelehre. Heidelberg 1987

Ward, James William: Unabridged Dictionary of the Sensation „as if', New Delhi 1978 Wolter, H.: Homoopathie fur Tierarzte, 5 tomów, Waghausel 1981-1983

Nash. li. B.: Leitsymptome in der homOopatischen Therapie. Heidelberg 1988 Ritter. Hans: Homoopatische Propiidcutik, Stuttgart 1972 Roberts. Herbert A : The Principles and Art of Cure by Homoeopathy, Rustington 1972 Royal. George: AbriB der homOopatischen Arzneimittelehre, Regensburg 1926 Riickert. Th. .1.: Klinische Erfahrungen in der Homoopathie, 5 tomów, Dessau 1854-1860 Schilksky, Benno: Homoopathielibel fur Arzte, Heidelberg 1969

SchlUren, Erwin: Homoopathie in der Frauenheilkunde und Geburtshilfe. Heidelberg 1987 Schoeler, Heinz: Uber die wissenschaftlichen Grundlagen der Homoopathie. Uber angewandte Toxikologie, Leipzig 1948

152

153

SKOROWIDZ LEKÓW

Acidum benzoicum 12(1 Acidum nitricum 67, 68 Acidum phosphoricum 132 Akonilyna 19 Aconitum 18. 19.20.38.52. 54.62. 64. 74, 75.88.98. 119 Aconitum Napellus 24. 52, 57. 69, 83.88.94.98. 109. 119. 124 Aesculus Hippocaslanum 65. 71 AilaiUhus glandulosa 66. 71 Allium cepa (= Cepa) 27. 34. 81, 92. 96 Aloe socotrina 128. 135 Antybiotyk 14 Apis mellitica 54. 58.64. 70 Argentum nitricum 93. 96 Arnica montana 139. 143 Aristolochia clematitis 116. 123 Ariim triphyllum 94, 108 Atropina 19. 55. 61 Baptisia tinctoria 133 Barium - sole 108 Belladonna 16. 19. 20. 24. 32. 33. 37. 39. 46. 53. 58. 61. 62. 69. 74. 83.89.94. 98. 103. 109. I 12. 118, 124 Bryonia alba 16. 23. 26. 76. 84. 100, 110, 130 136 Calcium phosphoricum 140 Calendula officinalis 139 Camphora Rubin i 23. 134 Cantharis 114. 123 Capsicum annuni 41 Causticum 122 Chamomilla 40.41.46. 129. 136 China regia (=Chinchona officinalis) 80. 130. 136 Coccus cneti 82. 106. I 13 Colchicum autumnale 137 Conium maculatum 80. 86 Corallium rubrum 81. 106. 113

154

Croton tiglium 132. 137 Cupnmi aceticum 107 Cuprum metal I icum 107 Delphinium Staphisagria 141. 144 Digitalis purpurea 55, 59 Drosera rotundifolia 76, 84. 92, 96, 103, 112 Dulcamara (-solarium dulcamara) 43.47.55,59,68,72,81, 117, 124 Echinacca angustifolia 23, 43. 142 Equisetum arvense 122, 126 Erythromycinum 103 Eupatorium perfoliatum 22. 25.

Magnesium carbonicum 129 Mephitis putorius 104 Mercurius bijodatus ruber 66, 71 Mercurius jodatus llavus 66, 71 Mercurius solubilis Hahnemani 66 Mercurius vivus 66 Sole rtęci 66 Mezereum 67 Myristica sebifera 68 Nux vomica 33 Petroselinum sativum 121 Phosphoi 22 Phytolacca decandra 63,69.107 Plantago major 43 Podophyllum peltatum 127, 135 Pulsatilla pratensis 42.47,51, 57, 80.86 102, 111, 121, 125, 133 Pyrogeninm 23

Rheum palmatum (otYicinale) 128, 129, 132, 135 Rhus Toxicodendron 56 Rumexcrispus 77,84,91,95 Ruta graveolans 140 Sabadilla ofTicinale 31, 70, 72 Sambucus nigra 31 Sarsaparilla 119 Spongia tosta 79, 85, 90, 95 Staphisagria 141 Sticta pulmonaria 30,35,78, 85, 101, 110 Symphytum officinale 140 Tellurium metallicum 45 Terebinthina 115 Veratrum album 107, 134 Verbascum thapsiforme 81 Zincum 102

101, 111

Euphrasia officinalis 28, 34, 50.

57, 101, 107, 110

Femim phosphoricum 20.25,26. 29,35.39.46,75.83,99. 108. 109, 133 Gambogia 133 Gelscmium sempervirens 21. 25, 64. 70 Guajacum ofTicinale 65 Hederahelix 106 Hepar sultinis calcareum 44. 48. 68. 79, 90. 95 Hydrastis canadensis 30. 3 1 , 3 6 , 44,48 Hyoscyamus niger 79, 80. 86. llypcricum perfoliatum 141 Ipecacuanha 78, 85. 107. 113 Kalium bichromaticutn 44 Lachcsis muta (trigonocephalus) 32, 68 Ledum palustre 141 Luffa operculata (= esponjilla) 31.36 Lycopodium clavatum 68. 122

155

"Niech podobne leczy podobne" - tę podstawową zasadę homeopatii opierającą się na założeniu, że substancje w wysokim natężeniu wywołujące chorobę, w niskich dawkach skutecznie leczą - odkryto jeszcze w starożytności. Jednak dopiero 200 lat temu Samuel Hahnemann rozwinął ją w nową metodę terapii. Mimo ogromnej szlachetności założeń, niewątpliwie większych niż inne systemy osiągnięć na licznych polach praktyki medycznej, jest ono ciągle szczególnie u nas - mało znana. Nawet niektórzy lekarze nie znają zasad homeopatii, nie wiedzą, co rzeczywiście oznacza czołowe hasło homeopatii: "przede wszystkim nie szkodzić". Dla nich właśnie, a także dla zwykłych śmiertelników poszukujących ulgi w dręczących ich na codzień dolegliwości (część najprostszych schorzeń można wyleczyć samodzielnie), przygotowaliśmy serię książek napisanych przez największych homeopatów: od twórcy tej nauki S. Hahnemanna, po najwybitniejszych współcześnie, jak K.H. Illing.