kosmetologia tematy10-18

4.1.1. Charakterystyka i przyczyny powstawania

Cera wrażliwa może być nabyta (przez nieprawidłową pielęgnację, niehigieniczny tryb życia, nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV) lub uwarunkowana genetycznie (alergiczna) - towarzyszy jej wówczas suchość, zgrubiały naskórek, zmniejszona ilość gruczołów potowych, płytkie unaczynienie, alergia skórna lub wewnątrzustrojowa. Oba rodzaje cery wrażliwej uzależnione są w znacznym stopniu od czynników endogennych i egzogennych. Zmiany na skórze rozpoczynają się najczęściej od reakcji nerwowo-naczyniowej bez zmian histologicznych. Reakcje te uwarunkowane są przeważnie genetycznie i prowadzą do zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu skóry. Uszkodzona zostaje bariera lipidowa skóry, warstwa rogowa, dochodzi do wzmożonego przenikania i powstania reakcji zapalnych z pobudzeniem zakończeń nerwowych przez mediatory stanu zapalnego. Podczas takiej reakcji obserwujemy na skórze zaczerwienie, intensywny rumień oraz odczucie pieczenia. Zmiany występujące na skórze wrażliwej można przedstawić za pomocą schematu: Skóra nadmiernie reagująca rozwoju zmian alergicznych

~

=>

skóra wrażliwa

=>

zmiany skórne z podrażnienia

=> możliwość

Występuje u kobiet, u których reakcje skórne zależą od cyklu miesiączkowego i stanu emocjonalnego, także w powiązaniu z cerą suchą, mieszaną, a nawet tłustą. Objawia się pieczeniem, zaczerwienieniem, mrowieniem, przesuszeniem, łuszczeniem, uczuciem ściągania, świądu, który występuje po umyciu wodą, stosowaniu niektórych kosmetyków. Ten rodzaj cery wiąże się z obciążeniem środowiska naturalnego toksynami, z nie odpowiednią pielęgnacją, stosowaniem niektórych kosmetyków o wysokim stopniu aktywności, nadmierną ilością promieni słonecznych, przegrzaniem i suchością pomieszczeń, stresami, nieprawidłowym odżywianiem się, brakiem ruchu. Te czynniki przyczyniają się ubytku wilgoci i warstwy ochronnej tłuszczu ze skóry.

4.1.1.1.0dróżnienie

skóry wrażliwej od alergicznej

Cecha

Cera wrażliwa

Cera alergiczna

Reakcja skóry na kosmetyk zastosowany pierwszy raz

Tak

Czasami

Podrażnienie po zastosowaniu ziarnistego peelingu

Czasami

Zawsze

Podrażnienie w kontakcie z detergentami

Zależy od rodzaju produktu

Zawsze

Kosmetyk nałożony na twarz powoduje zmiany skórne na innych częściach ciała tj. pokrzywkę, obrzęk

Czasami

Często

Pieczenie i zaczerwienie skóry przy nagłych zmianach temperatury

Czasami

Zawsze

40

Podrażnienie powstałe po zastosowaniu kosmetyku znika po odstawieniu uczulającego preparatu

Raczej tak

Nie, należy zastosować lekarstwa

Uczulenie na owoce cytrusowe, banany, pomidory, truskawki, czekoladę, mleko

Nie

Tak

4.1.2. Pielęgnacja Cera wrażliwa i alergiczna wymagają bardzo podobnej pielęgnacji - ogólne zasady stosowania poszczególnych kosmetyków są ściśle określone dla obu typów. Żelazną zasadąjest pielęgnacja holistyczna, czyli taka, która nie ogranicza się jedynie do preparatów stosowanych zewnętrznie, ale także do odpowiednio dobranych preparatów do użytku wewnętrznego. Bariera skóry bywa uszkodzona agresywnymi środkami myjącymi, tonikami z alkoholem, preparatami z kwasami owocowymi oraz zbyt często wykonywanym peelingiem. Należy wybierać kosmetyki hypoalergiczne, pozbawione substancj i zapachowych, barwników i konserwantów . Ważne jest, aby wszystkie pochodziły z jednej linii pielęgnacyjnej, aby nie łączyć wielu składników poszczególnych kosmetyków, gdyż mogą one kolidować ze sobą i powodować dodatkowe podrażnienia. Kosmetyki powinny: •

mieć lekko kwaśny odczyn pH 5,5

•

chronić skórę przed wpływem zewnętrznych czynników drażniących

•

przyczyniać się do odbudowy płaszcza lipidowego

•

działać przeciwzapalnie

a) oczyszczanie cery wrażliwej i alergicznej zrezygnowanie z tradycyjnego mydła, które zmienia odczyn skóry oraz z preparatów silnie wysuszających przemywanie twarzy mleczkami, tonikami bezalkoholowymi, kostką dermatologiczną, czyli tzw. "mydłem bez mydła" lub specjalnymi żelami dla cery wrażliwej stosowanie peelingu bez złuszczających drobinek raz w miesiącu nałożenie maseczki kojącej lub nawilżającej raz lub dwa w tygodniu b) preparaty kosmetyczne Kosmetyki do pielęgnacji cery wrażliwej możemy podzielić na kilka grup: •

preparaty kojące łagodzą istniejące podrażnienia

•

preparaty regenerujące odbudowują warstwę rogową

•

preparaty odczulające do pielęgnacji cery z alergią na tle chorobowym skóry

PREPARATY KOJĄCE Każdy kosmetyk, aby był przyjemny w stosowaniu i nie przypominał aptecznej maści musi mieć w składzie wiele różnych substancji, wpływających na konsystencję, zapach i trwałość, tj. emulgatory, stabilizatory, konserwanty, wypełniacze. One to powodują uczulenia. Kremy do cery wrażliwej przygotowywane są często w oparciu o składniki, które mogą pełnić więcej niż jedną funkcję. Wtedy ogranicza się ilość składników kosmetyków. Sąnp. konserwantami i jednocześnie składnikami biologicznie czynnymi lub takjak naturalne oleje roślinne, pełnią rolę bazy i czynnika regenerującego. Niektóre emulgatory oprócz stabilizowania emulsji, nawilżają, zmiękczają i regenerują.naskórek np. substancje otrzymywane z mleka, wyciągi z ziarna soi, akacji. Nie należy stosować do cery wrażliwej kosmetyków przeznaczonych dla cery naczyniowej, ponieważ zawarte w tego typu preparatach substancje nie zawsze są antyalergiczne i mogą wywołać skutek odwrotny do zamierzonego. PREPARATY OCHRONNE Chronią skórę przed dalszym uszkodzeniem warstwy lipidowej naskórka oraz przed niekorzystnym wpływem czynników atmosferycznych. Każdy kosmetyk do cery wrażliwej powinien zawierać filtry UV, najlepiej najbezpieczniejsze tj. mineralne: dwutlenek tytanu, cynku, miki, które jako substancje naturalne rzadziej alergizują. Preparaty do cery wrażliwej zawierają także kwas hialuronowy i chitosan, które tworzą na powierzchni skóry film ochronny, nawilżają chłoną wodę i uniemożliwiająjej szybką ucieczkę ze skóry. Na rynku obecne są także preparaty z substancjami filmogennymi, otrzymywanymi syntetycznie np. pochodne 41

akrylu, dextranu. Mogą one zbyt mocno odtłuszczać skórę, dlatego polecane sąjedynie do cery wrażliwej z tendencją do przetłuszczania się. PREPARATY IMMUNOMODELUJACE Kosmetyki o takim działaniu to nowość w dziedzinie kosmetologii. Ich zadaniem jest hamowanie działania proteaz, które wpływają na rozwój zapalenia. Czynnikiem przeciwzapalnym jest Elhibin, który znacznie zmniejsza objawy podrażnienia skóry, czyli obrzęk, zaczerwienienie i uczucie pieczenia. Prowadzone są badania nad wykorzystaniem właściwości substancji przeciwzapalnych zawartych w roślinach motylkowych oraz korzystnego działania olejów omega-3 otrzymywanych z wątroby dorsza i rekina, z siemienia lnianego i rzepaku. Ich działanie polega na stymulacji wytwarzania prostaglandyn o silnym działaniu przeciwzapalnym oraz hamowaniu wytwarzania metabolitów kwasu arachidynowego nasilającego objawy zapalenia. W kosmetykach tych obecnie stosuje się: wyciągi z rumianku, oczaru wirginijskiego, z porostów, prowitaminę Bs (pantenol), bisabolol, alantoinę, witaminę E. c) aromaterapia olejki nie będące alergenem dla danej osoby, mogą być pomocne w leczeniu objawów związanych z alergiami skóry, poprawiają ogólne samopoczucie, wyciszają organizm, eliminują stres, zmniejszają świąd skóry stosowane w formie gorących lub zimnych okładów, płukanek lub maści przynoszą ulgę w objawach chorobowych najczęściej stosowane olejki to: bergamotowy - o właściwościach uspokajających i kojących alergiczne zmiany na skórze, cytrynowy - stosowany w celu złagodzenia swędzących zmian skórnych, melisowy redukujący napięcie i łagodzące egzemy skóry

4.1.3.Alergia to nabyta, jakościowo zmieniona odczynowość żywych tkanek, wywołana swoistym alergenem. Może także istnieć wrodzona skłonność do odczynowości alergicznej. Alergenami mogą być rozmaite pierwiastki i substancje, które dostają się do ustroju różnymi drogami. Pod wpływem alergenu wytwarzają się w ustroju różne przeciwciała, tj. pewne złożone substancje skierowane przeciwko danemu alergenowi. Pojawienie się przeciwciał powoduje uczulenie. W wyniku uczulenia, które zależy od powstania w ustroju przeciwciał, ponowne zetknięcie się z substancja uczulającą (alergenem) wywołuje chorobę alergiczną. To połączenie może wywołać wstrząs lub inne zjawiska, zależnie od miejsca, w którym się dokonało. Narządem wstrząsowym (tam gdzie alergen połączył się z przeciwciałem) mogą być oskrzela, śluzówki układu pokarmowego, oddechowego, naskórek, skóra. Uczulenie zależy również od drogi, jaką dostaje się alergen do ustroju. Występuje alergia kontaktowa, wziewna, pokarmowa. Choroby alergiczne przejawiają się w postaci odczynu wczesnego lub opóźnionego. Odczyn wczesny związany jest z obecnością przeciwciał, które łącząc się z alergenami powodują powstanie ciał pośrednich tzw. mediatorów, które wywołują objawy choroby alergicznej. W odczynach opóźnionych_funkcję przeciwciał pełnią limfocyty, które reagują z odpowiednimi alergenami, wywołując objawy choroby alergicznej. a)

uczulenie jest uwarunkowane

wieloma czynnikami:

skłonnością osobniczą czasem kontaktu z alergenem miejscem aplikacji stanem skóry rodzajem alergenu ogólnym stanem zdrowia danej osoby częstotliwością aplikacji danego kosmetyku (co pewien czas należy zmieniać serie stosowanych preparatów) b) czynniki sprzyjające

i usposabiające

do występowania

zanieczyszczone powietrze błędy w odżywianiu żywność przetworzona genetycznie 42

alergii:

zawrotne tempo życia przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach stosowanie zbyt wielu kosmetyków, stany emocjonalne - stresy, napięcie c) alergeny w kosmetykach: emulgatory - lanolina, glikol propylenowy barwniki zawarte w kosmetykach kolorowych konserwanty - formalina, parabeny, bronopol substancje zapachowe - olejki eteryczne, syntetyczne składniki zapachowe d) atopowe zapalenie skóry jest wrodzone, rozpoczyna się w dzieciństwie objawy nasilają zaburzenia emocjonalne, brak światła słonecznego, zakurzone pomieszczenia, dieta bogata w sód, niedobory witaminy D3 zmiany umiejscowione są na twarzy, okolicach przegubów łokciowych i kolanowych w postaci grudek wysiękowych, łączących się w ogniska rumieniowo-wysiękowe rozpoznawane jest po podstawowych cechach takich jak: świąd skóry, przewlekły i nawrotowy przebieg, charakterystyczne umiejscowienie zmian, rodzinny lub osobniczy wywiad atopowy, suchość skóry, rogowacenie przymieszkowe, rumień twarzy, przebarwienia powiek i skóry wokół oczu, nawrotowe zapalenie spojówek, nadwrażliwość skóry, skłonność do zakażeń skóry, biały dermografizm. e) odczyny alergiczne i toksyczne spowodowane stosowaniem kosmetyków Rodzaj odczynu

Działanie

Zmiany skórne

Zapobieganie i leczenie

Typy odczynów toksycznych:

Zapobieganie polega na próbnym stosowaniu danych preparatów na ograniczone powierzchnie skóry lub na wykonywaniu prób uczuleniowych

niealergiczne zmiany kontaktowe, czyli z podrażnienia

-

odczyny fototoksyczne (mechanizm polega na tym, że pod wpływem światła słonecznego w skórze powstaje substancja toksyczna np. z przyjętego leku, nie będąca alergenem. Substancje toksyczne to psoraleny, olejek bergamotowy, niektóre antybiotyki, sulfonamidy) -

Toksyczne

Uszkadzają skórę w zależności od stężenia preparatu i czasu jego działania (im dłuższe działanie i im bardziej drażniący jest preparat, tym nasilone są zmiany). Zmiany zwykle ograniczone do miejsca działania danego środka i ustępują po jego odstawieniu, nie wykazują skłonności do szerzenia się i na ogół nie nawracają samoistnie, pojawia się u wszystkich osób, które zastosowały ten preparat

Obraz zmian skórnych: -

stan zapalny ze złuszczaniem

-

odczyn wysiękowy

-

zmiany pęcherzowe

-

zniszczenie naskórka i skóry

towarzyszą im świąd i bolesność

-

43

Leczenie:

- natychmiast usuwamy preparat

- uszkodzenia skóry wywołane zasadami neutralizujemy słabymi roztworami o odczynie kwaśnym np. kwas bomy, ocet (l łyżeczka na szklankę wody) - uszkodzenia skóry

wywołane kwasami neutralizujemy roztworami o odczynie zasadowym np. soda oczyszczona, woda wapienna (wapno rozpuszczamy w

szklance wody)

Alergiczne

Uszkadzają skórę w czasie krótkiego działania preparatu i w małym jego stężeniu w przypadku nieprawidłowego indywidualnego reagowania skóry na dany środek kosmetyczny. Zmiany mogą się szerzyć obwodowo i mogą nie ustępować po odstawieniu. Reakcja alergiczna występuje jedynie u osób na dany preparat nadwrażliwych, u osób zdrowych ten sam środek reakcji nie wywołuje. Uczulenie może wytwarzać się po dłuższym stosowaniu preparatu, natychmiastowo (gdy uprzednio nastąpił kontakt ze składnikiem preparatu) lub może być wrodzone.

Typy odczynów alergicznych:

- alergiczne zmiany kontaktowe

Przykładem uszkodzenia chemicznego jest działanie henny. Stosujemy w tym przypadku kompres łagodzący:

fotoalergie (powstają pod - maseczka panthenolowa wpływem światła słonecznego. Mechanizm tych zmian polega na - przemywanie kwasem tym, że pod wpływem światła bornym, solą fizjologiczną słonecznego w skórze powstaje - kompres z rumianku, substancja, na którą organizm chabru, świetlika, wody jest uczulony) wapiennej Obraz zmian skórnych określany jest mianem reakcji wypryskowej - nałożenie żelu ze świetlikiem, chabrem lub polegającej na zmianach maści nagietkowej rumieniowych, wysiękowych, złuszczających, grudkowych, - w razie utrzymywania się obrzękowych, rozległych stanach objawów skierować do zapalnych, przebarwieniach, lekarza towarzyszy im świąd

44

4.2.1. Przyczyny powstawania: objawowe rozszerzenia naczyń włosowatych występują w wielu stanach chorobowych skóry: uszkodzeniach porentgenowskich, trądziku różowatym, twardzinie, skórze barwnikowej i pergaminowej samoistne rozszerzenia naczyń włosowatych mogą być pojedyncze lub uogólnione. Istotąjest rozszerzenie naczyń włosowatych, a niekiedy również niewielkiego stopnia ich nowotworzenie. Mogą powstawać w czasie ciąży (w 5 -6 miesiącu) i u osób starszych. Uogólnione rozszerzenia naczyń włosowatych występują przeważnie u kobiet, najczęściej są umiejscowione na tułowiu, twarzy i np. stronie wyprostnej kończyn. Mogą mieć układ linijny lub występować w nieregularnych skupieniach. Nie są wrodzone. Przyczynami występowania mogą być: zaburzenia krążenia, nadciśnienie, miażdżyca, schorzenia wątroby, wewnątrzustrojowe ogniska zakaźne, zaburzenia hormonalne (głównie estrogenów) rodzinne dziedziczne krwotoczne rozszerzenia naczyń włosowatych to schorzenia o dominującym typie dziedziczenia, występujące często rodzinnie. Występują liczne, nieregularne rozszerzenia naczyń włosowatych, częściowo wyniosłe, typu drobnych naczyniaków. Zmiany są umiejscowione głównie na twarzy, małżowinach usznych i szyi. Tego samego rodzaju zmiany znajdują się w obrębie błon śluzowych jamy ustnej, nosa, oczu oraz błon śluzowych wewnątrz ustroju i mogą być przyczyna ciężkich wylewów krwawych. Szczególnie charakterystyczne są nawracające krwawienia z błon śluzowych jamy ustnej, które są głównym objawem chorobowym. Nie stwierdza się zaburzeń krzepliwości. Rozpoznanie ustala się na podstawie obecności teleangiektazji w skórze i na błonach śluzowych, krwawień z błon śluzowychjamy ustnej i rodzinnego występowan ia.

Teleangiektijizje na twarzy; przez skórę prześwilują czerwone, popękane naczynka wlosowate.

Postępowanie zewnętrzne będzie uzależnione od przyczyny. Dlatego musi być przeprowadzony konkretny wywiad u osoby zgłaszającej się z taką dolegliwością. Pewna wskazówką dla osoby przeprowadzającej wywiad może być "koloryt skóry". Na ogół przy nerwicy naczyń i trądziku różowatym może być różowy lub czerwony (jasny), a przy odmrożeniach i wadach serca sinawy. Przy stwierdzonej wadzie serca konieczna jest konsultacja

45

z kardiologiem prowadzącym daną osobę, czy w ogóle można przeprowadzić zabieg w gabinecie. Szczególnie dotyczy to galwanizacji i jontoforezy.

l. Podział rozszerzonych naczyń włosowatych w zależności od ich wyglądu i umiejscowienia: liniowe - nie tworzące połączeń między sobą i umiejscowione zwykle na przyśrodkowej powierzchni ud, powyżej stawu kolanowego drzewkowate - umiejscowione zazwyczaj na bocznej powierzchni ud pajączkowate - rozchodzące się promieniście na boki od centralnego naj szerszego naczynia guzkowate - nierównomiernie rozsiane punktowe rozszerzenia naczyń

4.2.2. Pielęgnacja a) stosowanie kremów ochronnych przed negatywnymi wpływami zewnętrznymi (słońcem, mrozem) b) stosowanie preparatów kosmetycznych z filtrami ochronnymi i ekstraktami roślinnymi (np. z kasztanowca, arniki górskiej, owoców cytrusowych i miłorzębu japońskiego) c) domowe preparaty łagodzące: maseczka ziołowa. Mieszamy zioła: liść pokrzywy, siemię lniane, ziele kopytnika, ziele krwawnika (po łyżeczce) i zalewamy kilkoma łyżkami gorącego mleka, by powstała papka. Lekko ja podgrzewamy i letnią nakładamy na twarz. Po 20 minutach zmywamy ciepłą wodą maseczka ziołowa. Mieszamy zioła: kwiat nagietka, kwiat rumianku, ziele kasztanowca, ziele skrzypu (po łyżeczce). Zalewamy szklanką wrzątku, odstawiamy na kwadrans do ostygnięcia. Aby uzyskać gęsta papkę do letniego naparu dodajemy kilka łyżeczek mąki ziemniaczanej. Maseczkę nakładamy na 25 minut, następnie spłukujemy na najpierw ciepłą, potem zimną wodą. płyn dębowo - rumiankowy. Mieszamy zioła: kora dębu, kwiat rumianku (po łyżeczce). Zalewamy szklanką zimnej wody, odstawiamy na noc. Tampon z waty nasączamy ziołowym wyciągiem. Nakładamy na l - 2 minuty na twarz w miejscach rozszerzonych naczynek, powtarzamy 2 razy dziennie d) unikanie stosowania parówek rozpulchniających, miodowej

alkoholowych toników, ciepłych maseczek i maseczki

e) prowadzenie higienicznego trybu życia •

dieta bogata w warzywa i owoce, zawierają witaminę C, która uszczelnia naczynia krwionośne

• spożywanie herbaty ze skrzypu polnego (2 łyżeczki suszonego skrzypu zalewamy l szklanką wrzątku) lub stosowanie jej jako kompresu na twarz (inne kompresy to: z kory dębowej i rumianku) • stosowanie leków wzmacniających naczynia krwionośne takich jak : rutinoscorbin, fitoven, venescin, ruboril zawierających m. in. witaminy z grupy B, rutynę i wyciąg z kasztanowca •

unikanie palenia tytoniu - nikotyna osłabia elastyczność naczyń krwionośnych

• ograniczenie spożywania używek takich jak: kawa, mocna herbata, alkohol, które powodują wzrost ciśnienia, co sprzyja pękaniu naczyń •

unikanie jedzenia gorących posiłków, zwłaszcza z ostrymi przyprawami, gdyż sprzyjają pękaniu naczyń

•

unikanie nadmiaru słońca, silnego wiatru, dużego mrozu

•

ograniczenie wizyt w solarium. i saunie

•

stosowanie kąpieli letnich, nie gorących

46

4.3.1. Etiopatogeneza trądziku pospolitego: a) uwarunkowania genetyczne b) zmiany hormonalne zachodzące w okresie pokwitania prowadzące do: zwiększonej produkcji łoju ze zmniejszoną ilością kwasu linolowego (kwas linolowy jest odpowiedzialny za regulację procesu rogowacenia naskórka, jego niedobór powoduje zaburzenie złuszczania się naskórka i przerost warstwy rogowej) zwiększonego rogowacenia ujść aparatu mieszkowo - łojowego zwiększonej kolonizacji rozszerzonych przewodów gruczołów łojowych przez bakterie beztlenowe Propionibacterium acnes (wytwarzają enzymy lipolityczne powodujące hydrolizę trój glicerydów łoju z powstaniem wolnych kwasów tłuszczowych, które mają działanie drażniące), tlenowe ziarniaki z gatunku Staphylococcus aureus i epidermidis oraz lipofilowe grzyby drożdżakoidalne - Pityrosporum ovale. rozwoju nacieków zapalnych w otoczeniu gruczołów łojowych

4.3.2. Rola hormonów w rozwoju trądziku Produkcja łoju przez gruczoły łojowe pozostaje pod kontrolą hormonów. Zasadniczą rolę odgrywają androgeny (np. testosteron). W okresie pokwitania wzrasta ich poziom i wpływa to na rozrost gruczołów łojowych i na ilość wydzielanego przez nich łoju. Progesteron ma zbliżone działanie do androgenów, ale w stężeniu fizjologicznym nie wpływa na gruczoły łojowe. Dopiero w bardzo dużych dawkach pobudzaje. Wzmożone wydzielanie estrogenów w okresie cyklu miesięcznego nie wywiera wyraźnego wpływu na wydzielanie gruczołów łojowych, dopiero w dawkach niefizjologicznych obniżająjego wydzielanie.

4.3.3.0braz

kliniczny trądziku

a) mniej lub bardziej nasilony łojotok b) zmiany w gruczołach łojowych i ich otoczeniu: •

wykwity niezapalne

47

- zaskórniki otwarte - drobne, ciemne, powstałe na skutek namnażania się korneocytów w ujściach gruczołów łojowych, zastoju łoju, są ciemno zabarwienie na skutek utleniania się keratyny i łoju oraz nagromadzenia się melaniny - zaskórniki zamknięte - drobne, białe, czasem występuje w środkowej części otworek, z którego po wyciśnięciu wydobywa się biała kaszowata treść - powstają w wyniku proliferacji (namnażania) korneocytów w ujściach gruczołów łojowych •

wykwity zapalne

-

grudki - ograniczone wykwity ustępujące bez pozostawienia blizn

-

krostki - wykwity wypełnione treścią ropną lub jałowe

-

w razie głębokiego umiejscowienia powstają torbiele

4.3.4.0dmiany

kliniczne trądziku pospolitego

a) trądzik młodzieńczy - zmiany słabo nasilone, może być zaskórnikowy, grudkowy lub zaskómikowogrudkowy, występuje głównie na twarzy, plecach, po czym samoistnie ustępuje b) trądzik skupiony - występują głębokie nacieki, torbiele ropne i duże zaskórniki, nierówne blizny - spotyka się głównie u mężczyzn c) trądzik ropowiczy - występują głębokie nacieki i duże torbiele ropne, gojenie następuje przez bliznowacenie - bardzo brzydkie blizny, nierówne, wciągnięte d) trądzik bliznowcowy - polega na tworzeniu się bliznowców w obrębie wykwitów trądzikowych e) trądzik piorunujący (z objawami ogólnymi) - występuje wyłącznie u młodych mężczyzn, wykwity: głębokie nacieki i duże torbiele ropne, towarzyszą mu objawy ogólne: podwyższona ciepłota ciała, gorączka, bóle stawów, wysokie OB f) acne excorie - jest wynikiem prób mechanicznego usuwania pojedynczych wykwitów, szczególnie u młodych dziewcząt, nie jest właściwym trądzikiem, nie występują zaskórniki, ale wtórnie zakażone zadrapania przy równoczesnym łojotoku. g) trądzik martwiczy - umiejscawia się na głowie, wykwity grudkowe i krostkowe ulegają martwicy, a mieszki włosowe pełnemu zniszczeniu

4.3.5. Trądzik objawowy Jest wywołany innymi czynnikami: a) trądzik zawodowy - wywołany przez chlor, oleje, występuje na twarzy, tułowiu, kończynach b) trądzik polekowy - wywołany przez leki wydzielające się przez gruczoły łojowe i powodujące ich drażnienie (brom, j od, witamina B6, B 12, steroidy , barbiturany), wykwity są grudkowe, bez zaskórników, występują głównie na klatce piersiowej c) trądzik niemowlęcy - wywołany jest przez olejki mineralne do pielęgnacji skóry niemowląt, wykwity są grudkowe i ropne, na ogół bez zaskórników d) trądzik kosmetyczny - wywołany najczęściej przez róże i pudry, zmiany mają charakter zaskórników i prosaków, powstają na skutek zatkania się ujść gruczołów potowych i łojowych Trądzik wywołany ustępuje po usunięciu czynników wywołujących.

4.3.6.lnne czynniki wpływające na przebieg kliniczny trądzika e)

stres - często, lecz nie udowodniona przyczyna zaostrzeń

f)

okres letni - na ogół poprawia wysoka, wysoko temperatura i wilgotność mogą być przyczyną zaostrzeń

g) dieta może pogarszać (czekolada, kakao, marynaty, przyprawy) h) jeśli u kobiet występują zaostrzenia to głównie przed miesiączką, przypisuje się to napięciu przedmiesiączkowemu, związanemu ze wzmożoną ilością w tym okresie chlorku sodu i wody w skórze

48

4.3.7.Leczenie trądziku pospolitego a) miejscowe z zastosowaniem preparatów z kwasem witaminy A (Retinoidy - tretinoina, izotretinoina), preparaty z pochodną witaminy A, z nadtlenkiem benzoilu, kwasem azelainowym, z antybiotykami, z estrogenami b) wewnętrzne (ogólne) -

antybiotyki: klindamycyna, erytromycyna, tetracyklina, minocyklina, doxycyklina

-

witamina PP, H, z grupy B, C, cynk

-

izotretinoina (kwas witaminy A)

c) hormonalne - zalecane gdy stwierdza się zaburzenia wewnątrzwydzielnicze - polega na wyrównaniu stwierdzonych niedoborów hormonalnych szczególnie w trądziku dorosłych kobiet (adult acne) - środki antykoncepcyjne zawierające estrogeny oraz gestageny (Diana 35) - hamują wytwarzanie androgenów d) dieta stanowi uzupełnienie leczenia, gdyż zawartość tłuszczów w pożywieniu wpływa w pewnym stopniu na ilość lipidów na powierzchni skóry. Dieta bogata w białko i witaminy (mleko, warzywa, owoce), a uboga w tłuszcze i węglowodany. Przeciwwskazane są ostre i słone potrawy, przyprawy, alkohol, czekolada, kakao, mocna kawa i herbata

4.3.8. Pielęgnacja cery trądzikowej - dokładne oczyszczanie skóry twarzy 2 razy dziennie żelami lub mydłami przeciwbakteryjnymi (z zawartością siarki, metioniny, cysteiny, tymianku, cytryny, szałwi) o odczynie kwaśnym lub neutralnym, który hamuje rozwój flory bakteryjnej i zapobiega podrażnieniom, unikanie mydła zasadowego - stosowanie do przemywania toników i płynów (usuwa resztki środków oczyszczających, poprawia kwasowość skóry, ściąga pory, działa łagodząco) z kwasami owocowymi, ekstraktami z oczaru wirgiuijskiego, tymianku, dziurawca, szałwi, tricIosanem, siarką, kwasem salicylowym, alkoholem (10 -15%) - unikanie przecierania skóry płynami lub tonikami z dużą zawartością alkoholu (powyżej 30%), wody kolońskiej i spirytusu salicylowego, które powodują odwodnienie, podrażnienie skóry, co znacznie przyspiesza wytwarzanie wydzieliny łojowej - preparaty do pielęgnacji cery trądzikowej: powinny mieć postać żelu lub lekkiej emulsji typu o/w, łatwo wchłaniać się, nie zawierać komedogennych (zaskórnikotwórczych) ciał tłuszczowych, mieć właściwości nawilżające, kojące, bakteriobójcze, bakteriostatyczne - stosowanie kremów ze składnikami o działaniu ściągającym, antyseptycznym, matującym - kaolin, talk, skrobia, związki cynku, witamina A, E, B6, kwas salicylowy, kwasy owocowe - unikanie preparatów kosmetycznych z dużą zawartością fazy tłuszczowej (powyżej 30% zawartości kremu), składników nasilających powstawanie zaskórników i krost np. olejów mineralnych, wazeliny, wosków i większości olejów roślinnych - stosowanie peelingów drobnoziarnistych w przypadku trądziku zaskórnikowego, bez zmian ropnych oraz enzymatycznych - stosowanie masek ściągających zawierających sole glinu, wyciągi ziołowe, enzymy: papaina, trypsyna, pepsyna; kaolin, ziemię okrzemkową, związki cynku, drożdże, glinki lecznicze, algi - stosowanie ziół w postaci naparów, płynów, maseczek, okładów - skrzyp polny, korzeń łopianu, mięta, kora dębu, dziurawiec zwyczajny, fiołek trójbarwny, jałowiec pospolity, krwawnik pospolity, len zwyczajny, nostrzyk żółty, ogórecznik lekarski, rumianek pospolity, szałwia lekarska stosownie olejków eterycznych w postaci okładów, kąpieli, masaży - bergamotowy, cedrowy, cytrynowy, z drzewa herbacianego, eukaliptusowy, geraniowy, jaśminowy, jałowcowy, lawendowy, limetkowy, mandarynkowy, miętowy, z neroli, pomarańczowy, rozmarynowy, sosnowy - stosowanie warzyw i owoców w postaci maseczek, naparów z liści, płynów, okładów - ogórek, pomidor, cytryna, dzika róża, jabłko, malina, pomarańcza, poziomka

49

4.4. Trądzik różowa~ (rosacea

4.4.1. Etiopatogeneza trądziku różowatego - wzmożona czynność gruczołów łojowych (występuje też u osób z suchą cerą) - dotyczy najczęściej kobiet między 35 a 50 rokiem życia - udział zaburzeń hormonalnych (występowanie zmian lub ich nasilenie po gestagenowych środkach antykoncepcyjnych, zmienności nasilenia zmian w zależności od fazy cyklu miesiączkowego) -

zaburzenia naczynioruchowe prowadzące do trwałego rozszerzenia naczyń krwionośnych

-

zakażenia drobnoustrojami Demodex folliculorum - kolonie u ujścia mieszków włosowych

-

miejscowe zakażenia bakteryjne, drożdżakowe (pityrosporum ovale)

-

zaburzenia żołądkowo - jelitowe (choroba wrzodowa, zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy)

4.4.2.0braz

kliniczny trądziku różowatego

a) okres rumieniowy (zmiany rumieniowe z przemijającym zaczerwienieniem skóry twarzy, teleangiektazje) b) okres grudkowo - krostkowy (wykwity grudkowe, krostkowe) c) okres przerostowy (przerost tkanki łącznej i gruczołów łojowych w obrębie skóry nosa - guzowatość nosa zwłaszcza u mężczyzn) Zmiany umiejscowione na skórze środkowej twarzy

4.4.3. Leczenie trądziku różowatego a) wewnętrzne z zastosowaniem antybiotyków (tetracyklina, erytromycyna), metronidazolu, leków przeciwmalarycznych - u osób z nadwrażliwością na światło słoneczne, pochodnych kwasu retinowego b) miejscowe z zastosowaniem kremu metronidazolowego

oraz kortykosterydów zawarte w aerozolach

4.4.4. Pielęgnacja cery z trądzikiem różowatym a) prowadzenie higienicznego trybu życia •

dieta bogata w warzywa i owoce, zawierają witaminę C, która uszczelnia naczynia krwionośne

• spożywanie herbaty ze skrzypu polnego (2 łyżeczki suszonego skrzypu zalewamy 1 szklanką wrzątku) lub stosowanie jej jako kompresu na twarz (inne kompresy to: z kory dębowej i rumianku) 50

-----~-----------.• stosowanie leków wzmacniających naczynia krwionośne takichjak : rutinoscorbin, fitoven, venescin, ruboril zawierających m. in. witaminy z grupy B, rutyną i wyciąg z kasztanowca •

unikanie palenia tytoniu - nikotyna osłabia elastyczność naczyń krwionośnych

• ograniczenie spożywania używek takich jak: kawa, mocna herbata, alkohol, które powodują wzrost ciśnienia, co sprzyja pękaniu naczyń •

unikanie jedzenia gorących posiłków, zwłaszcza z ostrymi przyprawami, gdyż sprzyjają pękaniu naczyń

•

unikanie nadmiaru słońca, silnego wiatru, dużego mrozu, gwałtownych zmian temperatury

•

ograniczenie wizyt w solarium i saunie

•

stosowanie kąpieli letnich, nie gorących

b) przy pielęgnacji należy uwzględnić podłoże, na którym występują objawy, czy dotyczą cery suchej czy tłustej • cera sucha ~stosuje się łagodne środki zmywające, takie jak napary z kwiatu chabru, prawoślazu, rumianku oraz żele z chabru • cera tłusta - stosuje się do zmywania napary z szałwi, rumianku, łopianu oraz maść nagietkową zmieszaną pół na pół z maścią cynkową c) domowe preparaty łagodzące: • maseczka ziołowa. Mieszamy zioła: liść pokrzywy, siemię lniane, ziele kopytnika, ziele krwawnika (po łyżeczce) i zalewamy kilkoma łyżkami gorącego mleka, by powstała papka. Lekko ja podgrzewamy i letnią nakładamy na twarz. Po 20 minutach zmywamy ciepłą wodą • maseczka ziołowa. Mieszamy zioła: kwiat nagietka, kwiat rumianku, ziele kasztanowca, ziele skrzypu (po łyżeczce). Zalewamy szklanką wrzątku, odstawiamy na kwadrans do ostygnięcia. Aby uzyskać gęsta papkę do letniego naparu dodajemy kilka łyżeczek mąki ziemniaczanej. Maseczkę nakładamy na 25 minut, następnie spłukujemy na najpierw ciepłą, potem zimną wodą. • płyn dębowo - rumiankowy. Mieszamy zioła: kora dębu, kwiat rumianku (po łyżeczce). Zalewamy szklanką zimnej wody, odstawiamy na noc. Tampon z waty nasączamy ziołowym wyciągiem. Nakładamy na 1 - 2 minuty na twarz w miejscach rozszerzonych naczynek, powtarzamy 2 razy dziennie d) stosowanie preparatów kosmetycznych z filtrami ochronnymi i ekstraktami roślinnymi (np. z kasztanowca, arniki górskiej, owoców cytrusowych i miłorzębu japońskiego) e) unikanie stosowania parówek rozpulchniających, miodowej

alkoholowych toników, ciepłych maseczek i maseczki

4.4.5. Różnice między trądzikiem różowatym a pospolitym Kryterium

Trądzik pospolity

Trądzik różowaty

Typ cery

Występuje na skórze tłustej

Występuje na skórze tłustej lub suchej

Okres występowania

Występuje w okresie pokwitania

Występuje u osób dojrzałych po 30~50 roku życia

Płeć

Dotyczy obu płci częściej mężczyzn

Dotyczy częściej kobiet

Obszar występowania

Obejmuje skórę twarzy, pleców, klatki piersiowej

Obejmuje tylko skórę twarzy

Występują zaskórniki

Nie występują zaskórniki

Nie występują rumienienie, zaczerwienienie

Występuje rumienienie, zaczerwienienie

Nie ma siateczki rozszerzonych naczyń krwionośnych

Występują tzw. teleangiektazje

Można wystawiać skórę na działanie słońca

Nie można wystawiać skóry na działanie słońca

Typy zmian

Wpływ słońca

51

Używki

Mają negatywne działanie, nasilają zmiany

Mają negatywne działanie, nasilają zmiany

Tabletki antykoncepcyjne

Tabletki antykoncepcyjne mają działanie lecznicze np. Diana 35

Tabletki antykoncepcyjne maja wpływ niekorzystny, nasilają objawy

Postępowanie pielęgnacyjne: bakteriobójcze, przeciwtrądzikowe, ściągające, wysuszające

Postępowanie pielęgnacyjne: nawilżające, na rozszerzone nacżynka, nie ściągające, nie rozgrzewaj ące

Mydła i żele przeciwbakteryjne

Unikanie mydeł, stosowanie naparów i płynów ziołowych

Toniki alkoholowe (do 10-15 %)

Toniki bezalkoholowe

Można stosować rozpulchnianie skóry

Negatywne działanie parówek rozpulchniających

Ciepłe maseczki

Unikanie ciepłych maseczek, miodowych

Zabiegi pielęgnacyjne i preparaty kosmetyczne

Peelingi: drobno i gruboziarniste - postać zaskórnikowa, enzymatyczne - pozostałe Peelingi enzymatyczne postacie

52

4.5.1. Charakterystyka skóry dojrzałej W najczęściej stosowanym podziale na typy cery, skóra dojrzała na ogół nie występuje, ponieważ klasyczny podział pielęgnacyjny różnicuje skórę za względu najej rodzaj, a nie wiek. Skóra dojrzała może być sucha lub mieszana. Pojawia się pomiędzy 30 a 40 rokiem życia. Cechy jej towarzyszące to: ścienienie naskórka suchość i chropowatość naskórka utrata elastyczności i jędrności mniejsze ukrwienie i dotlenienie pojawiają się widoczne zmarszczki, rozszerzone naczynka krwionośne, przebarwienia

4.5.2. Pielęgnacja skóry dojrzałej

w pielęgnacji

skóry dojrzałej należy unikać:

nadmiaru promieni UV czynników działających agresywnie - mydła, wody chlorowanej, nie sprawdzonych preparatów kosmetycznych, środków przeciwtrądzikowych dla skór przetłuszczających się, długotrwałego opalania w solarium i na słońcu, wiatru, mrozu, suchych i zadymionych pomieszczeń, ziarnistych peelingów, wód w aerozolach a) oczyszczanie skóry dojrzałej Skóra dojrzała bardzo źle toleruje większość zwykłych mydeł oraz z dodatkami środków zapachowych i nie jest wskazane stosowanie ich do mycia twarzy. Osobom ze skórą dojrzałą zaleca się stosowanie: mydeł syntetycznych, czyli syndetów, wzbogaconych w dodatki natłuszczające skórę. mydeł przetłuszczonych, glicerynowych oraz wzbogaconych kremem pielęgnacyjnym, które odtłuszczają skórę w mniejszym stopniu niż tradycyjne mydła toaletowe w razie "ściągania" mleczka i toniku bezalkoholowego w razie łuszczenia się zmywanie odwarem siemienia lnianego lub korzenia ślazu b) etapy pielęgnacji cery: • zapobieganie polega na utrzymaniu w zdrowym stanie skóry, są to zabiegi nawilżające, odżywcze, ochrona przed działaniem środowiska zewnętrznego - stosowanie preparatów z filtrami, witaminami E i C • regeneracja to etap odnowy, czyli usuwanie drobnych uszkodzeń typu zaczerwienie skóry, delikatne zmarszczki oraz przeciwdziałanie zwiotczeniu skóry - stosowanie preparatów łagodzących zmiany, działających przeciwstresowo, bodźcowo, na bazie AHA, poprawiających spoistość, jędrność i napięcie skóry, preparatów przeciwzmarszczkowych i liftingujących • stymulacja to pobudzenie zakłóconych procesów fizjologicznych, stosowanie preparatów działających na zasadzie kuracji szokowej - serum, doustne podawanie witamin i mikroelementów; głębokie nawilżanie i odżywianie (hydrolizaty protein, mukopolisacharydy - kwas hialuronowy, liposomy, NMF, kwasy owocowe, witaminy, liposomy, substancje biologicznie czynne - ASC Ill), ochrona przed UV W przypadku skóry dojrzałej kremy powinno się nakładać kilka razy dziennie, gdyż nawet najlepszej jakości kremy działają zaledwie parę godzin. Preparaty kosmetyczne do pielęgnacji cery dojrzałej powinny mieć postać emulsji typu w/o oraz posiadać właściwości nawilżające, kojące i odżywcze Kilka razy w roku najlepiej wczesną wiosną lub jesienią zalecana jest kuracja przy użyciu serum lub koncentratów w postaci kapsułek lub ampułek, czyli substancji silnie odżywiających i naciągających skórę. Serum zawiera substancje ujędrniające (wyciągi roślinne, białko zbóż), ceramidy - chroniące skórę przed utrata wody, koenzym QIO - pobudzający przemianę materii w komórkach, witaminę A - zapewniająca skórze szybką regenerację, witaminę E - chroniącąja przed wolnymi rodnikami i witaminę C - rozjaśniającą cerę. Długość 53

kuracji wyznacza ich liczba w opakowaniu (7 - 30 dni). W zależności od rodzaju zmian na skórze serum można stosować nawet przez cały rok. Ostrożność muszą zachować panie z cerą wrażliwą lub z rozszerzonymi naczyniami krwionośnymi, gdyż u nich te preparaty mogą wywołać niepożądane reakcje skóry i doprowadzić do pogorszenia jej stanu Oprócz stosowania preparatów kosmetycznych zaleca się gimnastykę mięśni twarzy oraz dietę bogatą w witaminy i mikroelementy (A, E, C, Bs, B6, cynk, selen

54

4.6.

4.6.1. Teorie starzenia się l. Teoria zużycia metabolicznego Proces starzenia się organizmu związany jest ze zużywaniem się substancji organizmu, energii życiowej, a przyczyną tego jest działanie różnych szkodliwych czynników.

2. Teoria biomorfozy Proces starzenia się jest całokształtem zmian, jakie musi przejść organizm od urodzenia aż do śmierci. Śmierć starszych osobników jest koniecznością, aby przetrwały osobniki młodsze.

3. Teoria hormonalna Zakłada, że istnieje hormon starzenia się i jest wydzielany przez przysadkę mózgową.

4. Teoria immunologiczna Stwierdza, że z wiekiem wzrasta liczba immunocytów, które uległy mutacji. Mogą one powodować zmiany w tkankach na skutek nieodróżniania własnych i obcych komórek. Powodują duże zaburzenia w układzie autoimmunologicznym.

5. Teoria genetyczna (replikacji DNA i RNA) W łańcuchach DNA i RNA występują przypadkowe zmiany w procesie odnowy łańcucha lub też zmiany spowodowane czynnikami szkodliwymi np. promieniowaniem. Nagromadzenie tych zmian prowadzi do śmierci komórki.

6. Teoria wolnych rodników Wolne rodniki to różnorodne produkty metaboliczne, charakteryzując się bardzo wysoką reaktywnością chemiczną, na ogół niekorzystną dla organizmu, wzmagają procesy degeneracji tkanek, uaktywniają związki mutagenne i kancerogenne pochodzące ze skażonego środowiska zewnętrznego. Wolne rodniki sąniestabilnymi atomami lub cząsteczkami o niesparowanych (wolnych) elektronach. Obecność niesparowanych elektronów powoduje, że są one reaktywne i aby osiągnąć stan stabilny reagują z innymi elementami komórki, które z kolei stają się wolnymi rodnikami i atakują dalej. Takie reakcje w organizmie mogą zachodzić lawinowo. W ten sposób zostają naruszone struktury białek, węglowodanów, lipidów i dochodzi do nieodwracalnych zmian w organizmie. Procesy te powodują niekorzystne zmiany skóry tj. nadmierne wysuszenie, utratę elastyczności, pojawienie się zmarszczek, a w skrajnych przypadkach może dojść do zakłócenia wzrostu komórek i pojawienia się zmian nowotworowych. Szkodliwe działanie wolnych rodników uaktywnia się pod wpływem: promieniowania UV działania ozonu działania tlenków azotu 55

4.6.2.Zmiany zachodzące w skórze wraz z wiekiem 1. Gerontologia to nauka zajmująca się problemem starzenia się organizmu, natomiast geriatria to dział medyczny zajmujący się leczeniem objawów starzenia się 2. Zmiany zachodzące w komórkach

skóry w procesie starzenia się:

-

częściowy zanik komórek czynnych

-

przerost tkanki łącznej

-

odwodnienie koloidów komórkowych

-

nagromadzenie złogów w komórkach i substancji międzykomórkowej

-

osłabienie odnowy komórek

-

słabsze odżywianie tkanek przez naczynia krwionośne

3. Zmiany zachodzące w naskórku

w procesie starzenia się:

-

warstwa podstawna wytwarza mniej komórek

-

warstwa kolczysta i ziarnista stają się cieńsze

-

warstwa rogowa może wykazywać tendencję przerastania (wolniejsze oddzielanie się martwych komórek)

-

zmniejsza się przepuszczalność i spoistość warstwy rogowej

- zmniejsza się ilość melaniny (mniejsza liczba melanocytów), natomiast w miejscach narażonych na nasłonecznianie może ich ilość zwiększać się, układ ich jest nieregularny i mogą powstawać przebarwienia i odbarwienia -

zmniejsza się zdolność wiązania wody (mniejszy płaszcz lipidowy), występuje suchość skóry

4. Zmiany zachodzące w skórze właściwej w procesie starzenia

się:

-

uszkodzenie procesu wytwarzania naturalnego czynnika nawilżającego NMF

-

zmniejszenie ilości fibroblastów produkujących kolagen i elastynę

- włókna kolagenowe stają się cieńsze, spłaszczone, wykazująnieprawidłowy układ, aż do powstania bezkształtnej masy, spowodowanej nadmiernych nasłonecznieniem (proces ten nazywa się elastozą słoneczną) - włókna sprężyste są mniej liczne, a nawet występuje zanik w brodawkach skórnych, co w konsekwencji daje spłaszczenie warstwy brodawkowej i wygładzenie granicy skórno - naskórkowej -

naczynia włosowate są mniej liczne, światło szersze, ścianki naczyń grubsze, mniej elastyczne

-

zmniejszona zdolność naczynioruchowa,

-

zmniejszenie ilości lipidów, kwasu hialuronowego

-

trwałe rozszerzenie naczyń - teleangiektazja

-

stopniowy zanik lub zmniejszenie aktywności gruczołów potowych ekrynowych (szczególnie u kobiet)

-

zmniejszenie aktywności lub znaczne powiększenie gruczołów łojowych (szczególnie u kobiet)

-

występowanie zaskórników starczych na powiekach i wokół oczu (szczególnie u mężczyzn)

-

przerzedzenie i ścieńczenie włosów na głowie (tzw. łysienie starcze) oraz ich siwienie (utrata barwnika)

-

paznokcie tracą połysk, występuje bruzdowanie podłużne i zgrubienie płytki

-

występuje nadmierne owłosienie (u kobiet na twarzy, u mężczyzn w uszach i nosie)

-

występowanie zmarszczek w obrębie twarzy, szyi i karku

-

występowanie bruzd i głębokich fałd - -przyczynąjest

co daje w konsekwencji gorszą regulację ciepłoty tkanek

zmniejszenie tkanki tłuszczowej

- schorzenia skóry starczej: świąd starczy, zapalenie łojotokowe skóry, owrzodzenie podudzi, atopowe zapalenie skóry, półpasiec - występują znamiona starcze: plamy soczewicowate, naczyniaki starcze, włókniaki nitkowate, brodawki łojotokowe (starcze), zaskórniki starcze, plamica starcza 56

5. Zmiany zachodzące w tkance podskórnej w procesie starzenia się Tkanka tłuszczowa podskórna może zanikać, ale jest to cecha zaznaczające się bardzo indywidualnie

4.6.3.Zmarszczki a) przyczyny powstawania: -

zmniejszenie płaszcza lipidowego i nawodnienia skóry

-

zwyrodnienie i zanik włókien sprężystych warstwy brodawkowej

-

zmiana struktury włókien kolagenowych

-

mimika twarzy - kolejność i miejsce występowania zmarszczek

• zewnętrzny kąt oka ("kurze łapki") • fałd nosowo-policzkowy • czoło ("lwie zmarszczki") • szyja (poziome) - związane zjej budową, wpływają na nie ciągłe ruchy głowy, nieprawidłowe ułożenie w czasie snu, złe nawyki

."

.

-

,.

.

Zdjęcia mikroskopowe starczej skóry. Pa fewej: przebiegające włókna sprężyste. Po prawej: skupiska komórek tłuszczowych

poprzecznie skupiska wfókien kolagenowych wciśnięte VI skórę wlaściwą·

i zgrubiale

b) rodzaje: -

płodowe - na szyi, występują od urodzenia i nie ma na nie wpływu

-

mimiczne - powstają pod wpływem ruchów mięśni twarzy w 4 etapach:

• cienkie kreski - po rozluźnieni~ zanikają • bardzo wyraźne kreski - po rozluźnieniu zanikają • bardzo wyraźne głębsze kreski - po rozluźnieniu zupełnie nie ustępują •

silnie zaznaczone kreski - po rozluźnieniu nadal są widoczne

- suche - powstają w wyniku wysuszenia warstwy rogowej naskórka, jako jedyne można je usunąć za pomocą preparatów kosmetycznych i metod dających długotrwałe efekty -

starcze - powstają na skutek zmian w obrębie włókien łącznotkankowych

4.6.4.Czynniki przyspieszające proces starzenia się skóry -

choroby wyniszczające 57

--

-----------------------

- niehigieniczny tryb życia (przebywania w zadymionych pomieszczeniach, nieuprawianie sportów, za mało snu, ) - nieodpowiednie odżywianie (nadmiar tłuszczów zwierzęcych, niedostatek witamin i składników mineralnych) - palenie tytoniu (nikotyna niszczy witaminę C, która jest niezbędna do prawidłowej budowy kolagenu, zachowania elastyczności ścian naczyń krwionośnych ijest antyutleniaczem) - z cżasem skóra nabiera szarożółtawego koloru na skutek niedotlenienia -

zanieczyszczenie środowiska (powstają wolne rodniki niszczące struktury białkowe)

- nadużywanie alkoholu (niszczy witaminę B] niezbędną do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, zakłóca przeminę materii, powoduje rozszerzanie naczyń krwionośnych, utratę elastyczności skóry i mięśni) - czynniki atmosferyczne (mróz, upał, wiatr, nadmierne nasłonecznienie - wyzwala wolne rodniki, które niszczą struktury białek strukturalnych w skórze właściwej)

4.6.5.Czynniki opóźniające proces starzenia się skóry - zapobieganie: polega na utrzymaniu w zdrowym stanie skóry, są to zabiegi nawilżające, odżywcze, ochrona przed działaniem środowiska zewnętrznego - preparaty z filtrami, witaminami E i C - regeneracja: to etap odnowy, czyli usuwanie drobnych uszkodzeń typu zaczerwienie skóry, delikatne zmarszczki oraz przeciwdziałanie zwiotczeniu skóry, stosowanie preparatów łagodzących zmiany, działających przeciwstresowo, bodźcowo, na bazie AHA, poprawiających spoistość, jędrność i napięcie skóry, preparatów przeciwzmarszczkowych i liftingujących - stymulacja: to pobudzenie zakłóconych procesów fizjologicznych, stosowanie preparatów działających na zasadzie kuracji szokowej - serum, doustne podawanie witamin i mikroelementów; głębokie nawilżanie i odżywianie (hydrolizaty protein, mukopolisacharydy - kwas hialuronowy, liposomy, NMF, kwasy owocowe, witaminy, liposomy, substancje biologicznie czynne - ASC III), ochrona przed UV - antyutleniacze - witaminy C, E, melanina, dysmutaza nadtlenkowa - hamujące procesy peroksydacji związków lipidowych, neutralizują wolne rodniki, po czym ulegają samodestrukcji -

naprawa uszkodzeń skóry przez mechanizmy wewnętrzne

-

stosowanie filtrów ochronnych

- stosowanie substancji działających nawilżająco, dotleniająco i odżywczo (NMF, kwasy owocowe, kwas hialuronowy, witaminy, liposomy, ASC III) - właściwa pielęgnacja - higieniczny tryb życia, sporty na świeżym powietrzu, spacery, unikanie stresów, odpowiednia ilość snu

58

4.7. Skóra starcza

_.~~~~-=--.------------------------------------------~~

4.7.1. Charakterystyka ścienienie naskórka, żółtawa lub różowa barwa skóry suchość i chropowatość naskórka utrata elastyczności, jędrności, rysy stają się wyraziste, a kontur twarzy nabiera ostrości pojawiają się zmarszczki, rozszerzone naczynka krwionośne, przebarwienia skóra starcza może być następstwem zarówno cery tłustej jak i suchej czy mieszanej. Jeżeli jest następstwem cery suchej to pojawia się tym wcześniej, im gorzej jest ona pielęgnowana w wieku młodym i dojrzałym. Jeżeli skóra starcza jest następstwem cery thistej, to jest ona barwy szarożółtej, pokryta siecią licznych zmarszczek, bruzd, zarówno w środkowych partiach (nos, czoło, broda), jak i bocznych (szczególnie okolice skroniowe, przy zewnętrznych kącikach oczu) oraz rozszerzonymi ujściami gruczołów łojowych, w których tkwią liczne zaskórniki. U osób starszych z cerą mieszaną tylko środkowe partie twarzy są świecące i pokryte zaskórnikami

4.7.2. Pielęgnacja

w pielęgnacji

skóry starczej należy unikać:

nadmiaru promieni UV czynników działających agresywnie - mydła, wody chlorowanej, nie sprawdzonych preparatów kosmetycznych, środków przeciwtrądzikowych dla skór przetłuszczających się, długotrwałego opalania w solarium i na słońcu, wiatru, mrozu, suchych i zadymionych pomieszczeń, ziarnistych peelingów, wód w aerozolach a) oczyszczanie skóry starczej Skóra starcza bardzo źle toleruje większość zwykłych mydeł oraz z dodatkami środków zapachowych i nie jest wskazane stosowanie ich do mycia twarzy. Osobom ze skórą starczą zaleca się stosowanie: mydeł syntetycznych, czyli syndetów, wzbogaconych w dodatki natłuszczające skórę. mydeł przetłuszczonych, glicerynowych oraz wzbogaconych kremem pielęgnacyjnym, które odtłuszczają skórę w mniejszym stopniu niż tradycyjne mydła toaletowe w razie "ściągania" mleczka i toniku bezalkoholowego w razie łuszczenia się zmywanie odwarem siemienia lnianego lub korzenia ślazu b) pielęgnacja skóry starczej polega na stymulacji, czyli pobudzeniu zakłóconych procesów fizjologicznych skóry, stosowaniu preparatów działających na zasadzie kuracji szokowej - serum, doustne podawanie witamin i mikroelementów; głębokie nawilżanie i odżywianie (hydrolizaty protein, mukopolisacharydy - kwas hialuronowy, liposomy, NMF, kwasy owocowe, witaminy, liposomy, substancje biologicznie czynne - ASC IlI), ochrona przed UV Oprócz stosowania preparatów kosmetycznych zaleca się: ochronę skóry kremami ochronnymi w zimie i kremami z filtrami w lecie (najlepiej z blokerami - SPF 30) wskazany jest klimat wilgotny (deszcze, mgła) stosowanie maseczek odżywczych, regenerujących, nawilżających, wygładzających relaks na świeżym powietrzu gimnastykę mięśni twarzy dietę bogatą w witaminy i mikroelementy (A, E, C, Bs, B6, cynk, selen) unikanie stresu

59

'4.8. Cera atroficzna 4.8.1. Charakterystyka Atrofia to zanik skóry występujący w różnych dermatozach (chorobach skórnych). Dotyczyć może zarówno starszych (cera starcza) jak i młodych osób (często używa się w tym przypadku określenia cera zniszczona, czyli zaniedbana nie przez choroby czy starzenie się, ale nadmiar promieni UV, dym papierosowy lub używki). Wygląd cery atroficznej: - jest cienka, szara, zmęczona, ma liczne przebarwienia (szczególnie po częstych wizytach w solarium), rozszerzone naczynka krwionośne, zmarszczki suche, starcze - utrata rozciągliwości - regres tkanki tłuszczowej - zanik przydatków skóry - zwyrodnienie tkanki łącznej, kolagenu, elastyny - zanik plamisty - grudki rumieniowe, obrzęki, które doprowadzają do miejscowego zaniku i zwiotczenia skóry (pomarszczona bibuła, tworzą się na niej dołki workowate, które zapadają się przy ucisku, zmiany umiejscowione na tułowiu, rzadziej na twarzy) - zanik rogowy - jego przyczyną są zmiany spowodowane nadmiernym rogowaceniem mieszkowym, zanik jest wynikiem ucisku, wywieranego przez masy rogowe, zalegające w ujściach mieszków włosowych, objawem klinicznym są drobne zaniki kropkowate i bruzdowate, przedzielone beleczkami, skóra ma wygląd siateczki, może występować na policzkach, skroniach i podbródku, dotyczy głównie dzieci przed okresem dojrzewania l. Przyczyny powstawania cery atroficznej -

fizjologicznie związana jest z procesem starzenia się - cera starcza nadmiar promieni UV (szczególnie solarium - dużo UV A odpowiedzialnego za starzenie się skóry), palenie tytoniu, nadmiar używek - cera zniszczona choroby skórne - np. cera potrądzikowa ubytki uzębienia - zapadłe policzki zmiany hormonalne w okresie menopauzy - owal twarzy staje się nieregularny, opadają policzki, widoczne zmarszczki pojawiają się na czole, nasadzie nosa, szyi, dekolcie zanieczyszczenie środowiska, stres

4.8.2. Pielęgnacja Powinna rozpocząć się od rozpoznania przyczyn zniszczenia skóry - wypytanie klienta o sposób odżywiania, przebyte choroby, leki zażywane przez osobę, jego tryb życia, częstotliwość korzystania z promieni słonecznych Zaleca się stosowanie preparatów pobudzających zakłócone procesy fizjologiczne skóry, działających na zasadzie kuracji szokowej - serum, doustne podawanie witamin i mikroelementów; głębokie nawilżanie i odżywianie (hydrolizaty protein, mukopolisacharydy - kwas hialuronowy, liposomy, NMF, kwasy owocowe, witaminy, liposomy, substancje biologicznie czynne - ASC ID), ochrona przed UV Oprócz stosowania preparatów kosmetycznych zaleca się: -

ochronę skóry kremami ochronnymi w zimie i kremami z filtrami w lecie (najlepiej z blokerami - SPF 30) unikanie kąpieli słonecznych i solarium oraz preparatów nadmiernie wysuszających naskórek wskazany jest klimat wilgotny (deszcze, mgła) stosowanie maseczek odżywczych, regenerujących, nawilżających, wygładzających relaks na świeżym powietrzu gimnastykę mięśni twarzy dietę bogatą w witaminy i mikroelementy (A, E, C, B5, B6, cynk, selen) unikanie stresu

60