Lena Oskarsson Zima w bikini

LENA OSKARSSON ZIMA W BIKINI Moim przyjaciołom z okolic Vimmerby Najwięcej morderstw popełnia się w kręgu rodzinnym. Z wyników badań statystycznych Statystyka jest jak bikini: to, co odsłania, jest fascynujące, ale ważniejsze jest to, co ukrywa. Aaron Levenstein

1 W miłości irytujące jest to, że jest zbrodnią wymagającą wspólnika. Charles Baudelaire Od miłości nie ściąga się podatku, ale tych dwoje go zapłaci, pomyślał Drapieżnik, wracając nad jezioro Skiresjön. Spieszył się. Chciał się tu pojawić przed pierwszym śniegiem i zmarzliną. Jesień w tych stronach coraz częściej bywała odpychająco chłodna, mokra i wietrzna. Dlatego, kiedy po kilku godzinach jazdy zsiadł z motoru, uśmiechnął się sam do siebie. W Sztokholmie czuło się już przeraźliwe zimno, a tu ciągle trwał ciepły, prawie letni dzień. Zaparkował daleko, na parkingu przed dużym sklepem, wśród innych samochodów. Tak było bezpieczniej. Rozsunął bagażową sakwę. Przebrał się razdwa. Zielona peleryna, ortalionowe spodnie i wysokie kalosze. W tych okolicach człowiek w stroju wędkarza nie zwraca na siebie uwagi. Ruszył i wszedł w las. Szybko skręcił w słabo wydeptaną ścieżkę, tu i ówdzie wcale nie szerszą niż męska stopa. Przeszedł dobre kilka kilometrów. Korony drzew maskowały słońce. Las stawał się coraz bardziej gęsty, ciemny, przesiąknięty zapachem jeziora. Szedł trasą swoich dawnych wędrówek. Wydobywał z pamięci stare ślady. Lecz z nich największa jest miłość. To zdanie go prowadziło. W miarę zbliżania się do akwenu dróżka zaczęła stromo opadać, a ziemia osypywała się pod butami, tak że noga niebezpiecznie uskakiwała w dół. Żeby nie skręcić kostki, Drapieżnik musiał stąpać ostrożnie, bokiem, jak skorupiak, czepiając się pni niczym lin asekuracyjnych. Wreszcie zobaczył charakterystyczne drzewo na wpół ogołocone z kory. Był już na miejscu. Zatrzymał się. Czubkiem buta, rozrywając pajęcze nici, które oplatały zbutwiałe liście, rozgrzebał poszycie. Ziemia była ciężka, zawilgocona.

To tu leży ta głupia z plastikowym zegarkiem, pomyślał. Odchylił ramieniem niskie gałęzie i zajrzał w środek chaszczy. Zobaczył kolonię sinych, prawie niebieskich grzybów. Zmrużył oczy. Nie mylił się. Grzybnia pasła się zepsutym ludzkim mięsem. Tylko Drapieżnik wie, że ten cichy las nad jeziorem Skiresjön jest cmentarzem. To tu ma swój sekretny grób dziewczyna z tandetnym zegarkiem. Przypomniał sobie moment, kiedy po raz pierwszy ją zobaczył. Szła pewnym krokiem, mimo że na ramieniu niosła dość ciężką torbę. Zaszedł jej drogę. Nie przestraszyła się. Jakby spotkali się w centrum miasta, a nie na leśnej drodze. Uśmiechnęła się, a wtedy on prychnął: – Zmiataj stąd! Już! Nawet się nie wystraszyła. Poczuł gniew. Co ona sobie pomyślała?! Że skrada się do niej jak amant?! Wychodzi z leśnej głuszy z romantycznym śpiewem w duszy? Poderwie ją, a potem się z nią ożeni?! – Pan jest Łotyszem? – zapytała. – Nie. Dlaczego? – rzucił – Przepraszam, tylu tu Łotyszów. Roześmiała się. Szczerze, po dziecinnemu. Pomalowane na pomarańczowo usta odsłoniły przerwę między zębami. Drapieżnik wyszarpał z kieszeni lateksowe rękawiczki. Zaskoczona, rzuciła na nie okiem. Nawet nie zdążyła pozbyć się uśmiechu, kiedy szybko się schylił. Działał błyskawicznie. Przypadkowy kamień znakomicie ułożył się w dłoni, by zaraz potem bezbłędnie trafić w kruchą, jakby z porcelitu, skroń dziewczyny. Upadła na plecy. Drapieżnik ukląkł przy niej. Na oba kolana, dla wygody. Zasyczał: – Myślisz, dziwko, że w Szwecji nie ma już Szwedów? Miała otwarte oczy. Nie straciła przytomności. Ogłuszona uderzeniem i upadkiem, jeszcze na niego patrzyła. W tym wzroku było zarówno zaskoczenie, jak i pewność, że już mu się nie wyrwie. Mocniej naciągnął lateksowe rękawiczki, aż zapiszczały. Potem usiadł okrakiem na brzuchu dziewczyny. Pochylił się i włożył palce do jej nosa tak głęboko, jakby chciał dogrzebać się do gałek ocznych. Poszła krew. Ofiara przypominała teraz topielicę z horroru. Krew sikała jej z nosa, uszu i oczu.

Drapieżnik szybko się zmęczył. Wyjął paluchy z rozwalonego nosa. Obejrzał dłoń w rękawiczce. Nie było widać jasnego lateksu, tylko czarne mięso. Przez moment wyrównywał oddech. A potem znowu uważnie spojrzał w dół. Jeszcze się pod nim wiła. Jak przecięta na pół glista. Znowu sięgnął po kamień. – Z pyzatej buźki miazga została – wymamrotał. Dziewczyna zastygła w bezruchu. Zszedł z niej i stanął obok. Widziana z góry, wyglądała jak gumowa lalka poszarpana przez pitbulla. I taką, całą w ciepłych strzępach, zaciągnął w krzaki. Tym razem, postanowił, nie będzie zabijać przypadkowo. Właśnie dlatego znowu przyjechał nad jezioro Skiresjön. Po łagodnym nasypie zszedł w kierunku linii brzegowej. Zatrzymał się i ukrył za dwoma niemal zrośniętymi pniami. Pobudzony szumem szuwarów, stał się niespokojny. Obszedł krzywy domek szerokim łukiem. Jak stróżujący pies chwilę nasłuchiwał, czy aby nie wsiedli na motor i nie odjechali. Ale wszędzie panowała cisza. Żeby dobrze zabić, trzeba dobrze obserwować. Dlatego warował w ukryciu, nie spuszczając z oczu szpakowatego mężczyzny i znacznie młodszej od niego kobiety. Krzątali się wokół jednego z domków letniskowych. Było już po sezonie. Okolica opustoszała. Tafla jeziora przypominała ciemną plamę. Drapieżnik oparł policzek o pień drzewa. Patrzył na nich. Kupili firmowe kanapki i kawę na stacji Statoil. Teraz posilali się na podwórku krzywego domku, zarośniętym dziką trawą. Jedli na stojąco, jak zwierzęta. Uśmiechali się do siebie. Nigdy się nie całowali. Nie obejmowali. Kaski powiesili na płocie. Przy starej studni stał motor Yamaha z dziwnie wyprofilowanym czarnym siodełkiem ze srebrnymi nitami. Wystawili krzesła przed dom. Godzinami siedzieli, patrząc przez leśny prześwit w stronę jeziora. Był pogodny dzień babiego lata, dzień ich śmierci. Drapieżnik widział ich z pewnej odległości, ale wyraźnie. O jeden szpaler drzew bliżej niż podczas ostatniego seansu podglądania. Obserwował, sam będąc poza zasięgiem ich wzroku. Macanie oczami cudzego szczęścia wprowadziło go w podły nastrój. Zacisnął zęby i poczuł, jak żuchwa porusza się, powodując bolesny ucisk. Każdy jego nerw był napięty. Najpierw pojawiła się irytacja, potem złość, wreszcie gniew i agresja, nad którą z trudem już panował. Mężczyzna nieporadnie wkładał wełniany sweter. Głowa zaplątała się w golf.

Dziewczyna zaśmiała się. Miała taki ładny śmiech. Czysty. Dokładnie w tym momencie Drapieżnik zaczął się zastanawiać, jakie grzyby wyrosną z jej brzucha.

2 Nie ma kary bez ostrzeżenia. Talmud – Wyszłam za mąż z wielkiej miłości i zawsze musiałam się z tego tłumaczyć – powiedziała Anita Alfredsson i popatrzyła w stronę okna. Terapeutka Matilda Havermann podążyła za wzrokiem klientki. Przez dłuższą chwilę obie kobiety obserwowały w milczeniu wygiętą silnym podmuchem gałąź. Tego dnia w Sztokholmie nastąpiło ostre załamanie pogody. Od rana czuło się porywisty, zimny wiatr z północy. Mroczna pora roku nadeszła gwałtownie, w ciągu kilku godzin. Havermann była trzydziestoośmioletnią ciemną blondynką. Jej uroda nie rzucała się w oczy, a ładną, proporcjonalną figurę maskowały wygodne, luźne ubrania. Sprawiała wrażenie łagodnej i cierpliwej. Tylko tiki prawej powieki zdradzały niespokojne myśli. W swoim gabinecie przy ulicy Torkel Knutssonsgatan przyjęła dziś już cztery osoby. Nie narzekała na brak klientów. Zauważyła, że im bardziej jesteśmy cywilizowani, tym większy mamy problem z tak pierwotną i naturalną funkcją jak pobieranie pokarmu. Uczucia i kalorie są ze sobą niebezpiecznie blisko. Pracowała z ludźmi, dla których treść żołądka stała się treścią życia. Specjalizowała się w terapii zaburzeń żywienia. Zespół jedzenia nocnego. Anoreksja. Bulimia. Wilczy apetyt na węglowodany. Uzależnienie od diet odchudzających. Przymus spożywania tylko określonych grup produktów. Ustaliła, że dobiegająca czterdziestki Anita Alfredsson od okresu dojrzewania cierpiała na anemię. Pomimo ścisłego nadzoru medycznego jej problemy zdrowotne nasilały się wraz z wiekiem. Miała długą historię konsultacji medycznych. Bez powodzenia leczyła się u hematologa, gastrologa, a także dietetyka. Półtora roku temu jeden z lekarzy zasugerował psychologiczne podłoże kłopotów. Alfredsson znalazła w internecie gabinet Matildy Havermann, która po kilku sesjach postawiła diagnozę: anarchia jedzeniowa. Nieświadoma rezygnacja

z planowanych posiłków na rzecz podjadania, chrupania oraz połykania tego wszystkiego, co da się spożyć bez użycia sztućców. Pod opieką Havermann Anita rozpoczęła mozolną pracę, nie tyle nad wyrobieniem zdrowych nawyków żywieniowych, ile przede wszystkim nad rozpoznawaniem swoich emocji i potrzeb. Ostatnie sesje okazały się szczególne trudne. Anita miała wyraźne trudności w opowiadaniu o swojej relacji z mężem. Opisywanie intymności blokował wstyd i skrępowanie. Ostatni kwadrans spotkania szybko zleciał. Podając terapeutce rękę na pożegnanie, Anita Alfredsson poczuła, że jej napięta twarz zaczyna się rozluźniać. – Miłość to nie jest rzecz dla ludzi o słabych nerwach – wymamrotała. Havermann posłała klientce niepewny uśmiech. Nie lubiła ludzi nadużywających złotych myśli. Gunnar Isaksson, jej nieżyjący już ojciec, adwokat specjalizujący się w prawie rozwodowym, miał kolekcję notesów zapisanych pięknymi powiedzeniami, które sprytnie cytował swoim klientom, kiedy ustalenia sądowe nie szły po ich myśli. Najlepiej zapamiętała sentencję: Rozwód może być najlepszą rzeczą, jaka się może przytrafić. Szkoda, że jeszcze tego nie wiesz. Niekiedy z rozbawieniem myślała, że może jako psychoterapeutka również powinna założyć dzienniczek pełen krzepiących, tandetnych zdań, które serwowałaby klientom sfrustrowanym brakiem spektakularnych i natychmiastowych postępów w terapii. Po wyjściu Alfredsson w gabinecie zapanowała cisza. Następna osoba miała przyjść dopiero za kwadrans. Podmuchy wiatru przybrały na sile. Pojawił się deszcz ze śniegiem. To był pierwszy biały opad tej jesieni. Mokry i nietrwały. Ikona skrzynki pocztowej migała. Havermann sięgnęła po komórkę uśpioną na czas sesji. Odsłuchała wiadomości od kilku klientów. Prośby o ustalenie terminu spotkania lub anulowanie wizyty i inne drobne, typowe zapytania. Ścierpła jej ręka, więc przełożyła komórkę do drugiego ucha. Słuchała bez specjalnego natężenia uwagi, gapiąc się w stronę okna na wirujące, szybko znikające płatki śniegu. Nagle coś ją zaniepokoiło. Nacisnęła jedynkę i jeszcze raz odsłuchała zawartość skrzynki głosowej. Pomiędzy banalnymi nagraniami zarejestrował się dziwny komunikat. Silnie zakatarzony męski głos przedstawił się jako Lars Karlhammar z policji. Prosił o natychmiastowy kontakt. Wsunęła się w swój miękki służbowy fotel jak w kokon. Zaczerpnęła głęboko powietrza i oddzwoniła. Karlhammar odebrał szybko, ale miał wyraźną trudność z podaniem całej informacji. Najpierw zapytał o numer rejestracyjny motoru, a kiedy otrzymał

odpowiedź twierdzącą, poprosił o szybki przyjazd. Wybiegła tak, jak stała. Tylko w spodniach i koszulowej bluzce. Nic na siebie nie zarzuciła. Zapomniała nie tylko o kurtce, ale również o telefonie do bulimiczki Victorii Enquist, która za kilka minut miała zacząć swoją sesję. Pospiesznie zamknęła gabinet i już była gotowa zbiec po schodach, przeskakując po kilka stopni, ale winda szczęśliwie czekała na wprost drzwi gabinetu. Był to stary, zabytkowy dźwig. Chluba mieszkańców. Metalowy sześcian z siatki uruchamiany staroświeckim urządzeniem. Havermann wsiadła do windy i nacisnęła ebonitowe 0. Zjeżdżając, zobaczyła jakąś postać piętro niżej. Widziany przez siatkę mężczyzna miał naciągniętą głęboko na czoło czapkę bejsbolową. Oczy skrywał za ciemnymi okularami. Stał oparty o ścianę i palił papierosa. Krótkiego papierosa w ciemnej bibułce. Winda przecięła ich pola widzenia. W tym momencie nieznajomy jakby się spiął. Havermann zdążyła wychwycić nerwowy ruch dłoni do ust, niespokojne, ale mocne zaciągnięcie się dymem. Zjechała na dół i wybiegła z kamienicy. Pragnęła już tylko jak najszybciej wsiąść do swojej starej hondy. Poruszała się w trybie automatycznego pilota. Dlatego nie pamiętała niebezpiecznego momentu przebiegania przez ulicę i klaksonów. Podobnie nie zarejestrowała dwóch młodych mężczyzn z rakietami tenisowymi, na których wpadła przy parkingowej blaszanej wiacie. Kompletna amnezja obejmowała również moment uruchamiania zacinającego się silnika i wyjazdu z podziemi. Dopiero kiedy zatrzyma ją na skrzyżowaniu czerwone światło, ochłonie na tyle, żeby zdać sobie sprawę, że aż do bólu ściska kierownicę. Jednocześnie usłyszy samą siebie. Z jej ust wydobywały się dziwne piski. Ciche i przerażające. Brzmiała jak uwięziona w pułapce poraniona mysz. Ale czy z nią było inaczej? Żadnych śladów. Nawet dymu z jego płuc. Drapieżnik wypalił papierosa do końca, a potem otworzył okno na półpiętrze. Tytoniowy dym uruchomiony porywem zimnego powietrza szybko ulotnił się z klatki schodowej jak dżin z butelki. Zamknął okno. Peta wrzucił do kieszeni kurtki. Wspiął się na trzecie piętro i przywołał z parteru windę. Druciana kratka unosiła się niespiesznie w rytm starego, skrzeczącego mechanizmu. Zatrzymała się. Drapieżnik wszedł do środka. Lubił tę windę. Był tu kilka razy. Znał kod do kamienicy. Poznał nawet chłód mosiężnej klamki u drzwi gabinetu Matildy Havermann. Nigdy nie był w środku. Wystarczało mu głaskanie metalu, którego wcześniej dotykała jej dłoń. To był ten rodzaj bolesnej przyjemności, jakiej potrzebował, by być w dobrej formie do

zabijania. Również dziś przyjechał tu specjalnie dla Matildy Havermann. Chciał zobaczyć jej wykrzywioną bólem twarz. Oto czego chciał. I dostał to. Wycieraczki popiskiwały. Havermann nawet nie przypuszczała, że są jeszcze rejony w Sztokholmie, gdzie o tej porze nie ma korków. Okolica sprawiała wrażenie kompletnie wyludnionej. Niezagospodarowane, zagracone śmieciami działki przypominały tereny łowieckie dilerów z amerykańskich filmów. Mijała hangary przemysłowe, jakieś stare magazyny, kontenery, góry przedziwnego żelastwa. Cały ten świat niechcianych budynków i porzuconych rzeczy wydawał się nie mieć końca. Jak w jakimś cyberhorrorze wciąż reprodukował się przed jej oczami. Miała klaustrofobiczne wrażenie zatrzaśnięcia się w jakimś wrogim krajobrazie. Widoczność była bardzo słaba. Można by pomyśleć, że to środek nocy. Zacinający deszcz. Do tego przybierające na sile porywy wiatru. Co jakiś czas podmuch potrząsał samochodem. Przedzierała się przez nieznane kwartały wolno i po omacku. Powinna uruchomić GPS, ale to zapewne silny stres wyłączył zdolność podejmowania racjonalnych decyzji. Mogła tylko kurczowo trzymać się kierownicy, jakby to było koło ratunkowe. Czuła się coraz bardziej wyczerpana. Brakowało jej tchu. Miała irracjonalne, ale bardzo silne fizyczne wrażenie, że od kluczenia w tym zardzewiałym świecie również jej skóra pokrywa się kożuchem korozji. Pochyliła się do przodu i próbowała się skupić. W końcu odkryła, że nie tyle wszystko tu jest do siebie podobne, ile to ona kręci się w kółko. Jej niepokój się spotęgował. Skuliła się. Zaczęła boleć ją głowa, zaschło jej w ustach. Pomyślała, że powinna spojrzeć inaczej na otoczenie. Znaleźć jakieś wyjście z tego matrixu przedmieść. Nagle droga ostro się wzniosła i Havermann zrozumiała, że według wskazówek policjanta musi być już blisko. Spociła się. Z zaciśniętymi zębami rozglądała się za jakimś zjazdem w prawo. Musiał tu być. I był. Zaraz potem zobaczyła w dole dwa ogniki, z trudem przebijające się przez wilgotną kurtynę deszczu. Niespiesznie zjechała serpentyną. Lęk działał jak sprzęgło hamulca. Czekali na nią. Policja zagrodziła teren taśmą i rozstawiła swoje reflektory pod ciemnym zawilgoconym przęsłem. To były właśnie te ogniki. Dwa światełka w tunelu strachu. Wcale nie pomagały w orientacji. Rozświetlały okrutną scenerię. Zatrzymała samochód. Silnik i wycieraczki przestały pracować. Nagła cisza, jaka zapanowała w samochodzie, rozsadzała jej czaszkę. Havermann spojrzała w bok. Bez trudu rozpoznała fragmenty ciemnobordowego lakieru i rozprutą skórę siodełka. Motcykl wyglądał jak chrząszcz rozdeptany buciorem. Szczątki yamahy

doskonale wpisywały się w ten opuszczony przez Boga i ludzi krajobraz. Do jej hondy, garbiąc się w zacinającym deszczu, podbiegła policjantka. Zapukała w szybę, a potem szarpnęła klamkę. – Matilda Havermann? – upewniła się. Terapeutka potwierdziła skinieniem głowy. – Może założy pani kurtkę? – zaproponowała policjantka zmęczonym głosem. – Nic nie mam. – Wieje jak diabli. – Nie jest mi zimno – sprzeciwiła się Havermann. Słyszała, że brzmi inaczej. Złowrogo i krnąbrnie. Jak dziecko, które odmawia włożenia czapki w mroźny dzień. – Proszę za mną. Będę przy pani – zapewniła policjantka służbowym tonem. Miała szczupłą twarz i lekki wytrzeszcz oczu. Ten detal utkwił Havermann w pamięci. Kobieta w mundurze poszła przodem, Matilda za nią. Niczym wierny pies trzymała się kilka kroków z tyłu. Pod wiaduktem utworzył się korytarz powietrzny. Wiało tu mocniej. Megaprzeciąg. Havermann nie miała na sobie wierzchniego okrycia, mimo to czuła przechodzące przez ciało gorące fale. Stres impregnował. Policjantka zatrzymała się i wyrzuciła z siebie trójpak pytań: – Wszystko pod kontrolą? Da pani radę? Jak się pani czuje? Ton głosu był nadal mało empatyczny. Naznaczony zawodową rutyną. – Pani Havermann, może chce pani jeszcze do kogoś zadzwonić? – Poprawiła pasek od spodni szybkim, męskim ruchem. – Poradzę sobie – wymamrotała Matilda. – Krótki telefon, co? Poczekam. Do kogoś bliskiego, żeby wspólnie zobaczyć ciało. Tak będzie łatwiej. „Zobaczyć ciało”. To brzmiało jak chytra zapadnia, pomyślała Havermann. Policjantka zmierzyła ją wzrokiem. – Dobrze by było, gdyby ktoś z rodziny pani towarzyszył. Matilda spojrzała gdzieś w bok. – Córka jest za mała, a matka podstarzała. – Zrymowało się pani – zachrypiała policjantka. Havermann skrzywiła się w bolesnym półuśmiechu. Jej usta zachowywały się jak

sfastrygowane drucianą nicią. Wypowiadanie każdego słowa sprawiało ostry, fizyczny ból. Ruszyły. Kobieta w mundurze rzuciła przez ramię: – Bardzo lubię włoskie piosenki. Ale tylko stare przeboje. Felicità i takie tam, a najbardziej… – urwała nagle, zakneblowana wiatrem. Cel wędrówki stał się widoczny. Z daleka wyglądał jak wybrzuszony kawał ziemi. Gdy podchodziło się bliżej, nabierał cech wąskiego, podłużnego pakunku owiniętego grubą szarą folią. Przystanęły. Serce Havermann dudniło, jakby to nie był mięsień, tylko stara, pracująca z łoskotem maszyneria. Kobieta w mundurze zakasłała, a potem przykucnęła z wyraźnym trudem i odchyliła szara płachtę, którą nakryte było ciało. – Zna go pani? – zapytała krótko. Havermann milczała. Policjantka wstała, niemalże z jękiem. – Ten mężczyzna… Poznaje go pani? Wiatr szarpał folią, ale ciało było widoczne. Mężczyzna miał głęboką ranę w miejscu lewego policzka i oka. Reszta twarzy sprawiała wrażenie oblanej brudnym błotem. Usta były szeroko otwarte. W dziwnym, szkaradnym grymasie. Jak do krzyku. Siny, nabrzmiały język sterczał ponad linię warg. Zębów z przodu nie było. W tym miejscu dziąsła przypominały skorodowany, postrzępiony metal. A tam, gdzie kiedyś była męska grdyka, Matilda zobaczyła odsłonięty fragment kręgosłupa szyjnego. Głos policjantki zabrzmiał donośniej, bardziej formalnie. – Czy mężczyzna, którego okazuję, to Mikael Havermann? Matilda drgnęła. Jej twarz wyglądała, jakby zajęła się ogniem. – Tak. To mój mąż – odpowiedziała, z trudem panując nad rozedrganym głosem. – Mikael Havermann. No to mamy jasność. Policjantka przykucnęła i przez moment starannie zasłaniała ciało folią. – Wszystko w porządku? – rzuciła formalnie, bez zainteresowania. – Chciałabym zobaczyć całą postać. Muszę. – Jakieś wątpliwości…? – wypaliła czujnie policjantka. – To mój mąż. Chcę go zobaczyć. Policjantka westchnęła. Z zaciętą twarzą znowu zaczęła się zmagać z wielką folią, szarpaną we wszystkich kierunkach podmuchami wiatru.

– Proszę się uważnie przyjrzeć. Havermann zbliżyła się, a potem uklękła na dwa kolana i zajrzała do worka na zwłoki. Jej mąż nie miał jednej nogi, a tułów przypominał szpilę korkociągu. Tak skręcony, jakby pod ubraniem nie było kości i mięśni, tylko mięsny farsz. Sweter z szetlandzkiej wełny, który kupiła mu w zeszłym roku w Kopenhadze, przywodził na myśl cuchnącą gąbkę nasączoną brązową mazią. Miała wrażenie, że zatrzasnęła się przed nią wielka żelazna brama. Z łoskotem i na zawsze. Wiedziała, że nikt nie ma do niej klucza. Ani ona, ani nikt z ludzi. Tylko śmierć tak wszystko kończy. Ruszyła w powrotną drogę. Chciała jak najszybciej wsiąść do hondy. Pragnęła być już w swojej sypialni, rzucić się na łóżko i wyć. – Jest jeszcze jedno ciało – wykrztusiła policjantka, zasłaniając twarz przed nagłym porywem wiatru. Havermann stężała w pół kroku. Jeszcze jedno ciało…? Nagła czujność wbiła się w serce jak nóż rzucony z bliskiej odległości. Czy Selma… Czy jej córka… Ten lęk uśmiercił ją na moment. Zamarła. Rzadko, ale przecież zdarzało się, że Mikael spędzał popołudnie ze swoją pasierbicą. Wychowywał córkę Matildy od niemowlęctwa. Kochał tę małą, ale jego miłość nie była mądra i wyważona. Nie wiedzieć czemu traktował swoją rodzicielską pozycję jako tymczasową. Nieuwiecznioną przez biologię. Bojąc się odrzucenia, rozpieszczał Selmę, miał wyraźne kłopoty z wymierzaniem i egzekwowaniem kar. Pasierbica wykorzystywała to. Lubiła wyciągać od niego pieniądze. Zabierała Mikaela do drogich sklepów z ubraniami, dokąd matka zazwyczaj odmawiała jej wstępu. A jeśli tym razem właśnie tak było? – pomyślała Havermann. Znudzeni nagłym załamaniem pogody, wyskoczyli razem po zakupy. Jak ze złego ziarna wykiełkowały natrętne wątpliwości. Czy po wyjściu Anity Alfredsson zadzwoniła do córki, czy dopiero miała zadzwonić, ale nie zrobiła tego, bo odsłuchała wiadomość z policji? Rozmawiały ze sobą czy tylko tak jej się wydaje? Dni były tak do siebie podobne. Zdarzenia nakładały się na siebie. Kalendarz wyglądał jak jedna skserowana kartka. Policjantka stanowczo chwyciła Matildę za łokieć i siłą podprowadziła kilka metrów dalej. Znalazły się za uskokiem przęsła. Mur był pokryty graffiti. Havermann nie była pewna, czy niektóre czerwono-czarne bohomazy to farba w sprayu czy krew? – Proszę spojrzeć. – Policjantka przyklękła i odchyliła drugą płachtę. To nie Selma! Ulga. Ulga. Ulga. Córka żyje! Havermann poczuła dziwne zwiotczenie. Spłynęło z niej całe napięcie. Uczucie

wytchnienia było tak gwałtowne i silne, że aż zachciało jej się wymiotować. Wyrzygać ten skrzep niepewności i kolczastego bólu. Spojrzała ponownie. Dziewczyna. Kilka lat starsza od jej córki. Musiała mieć niewiele więcej niż dwadzieścia lat. Nawet nie wyglądała na umarłą. Sprawiała wrażenie głęboko uśpionej. Motocyklowy kask zakrywał prawie całe czoło. Długie pasmo brązowych kręconych włosów wysunęło się z boku. Nieruchomą twarz pokrywał puder. Ciemnobrązowy i gliniasty. Rzęsy podkręcone były kolorowym tuszem, który ukruszył się i upstrzył policzki zielonymi piegami. Dziewczyna pozostałaby ładna nawet po śmierci, gdyby nie nos. Wyglądał jak obcięty tępym nożem. Została z niego zaledwie nasada. Z dwóch dziurek zrobił się jeden czarny otwór, z którego, jak z łososia na grillu, ulała się białoszara grudkowata ciecz. To chyba mózg…? Havermann wypluła z siebie tę wątpliwość jak pestkę owocu. – Jechała z pani mężem – wyjaśniła policjantka. – Z Mikaelem? – zapytała Matilda przez zaciśnięte usta. – Jeden motor, dwie ofiary. Jak to z nim jechała?! Bzdury. On nigdy nikogo nie woził swoją yamahą. Ani mnie, ani Selmy. Nigdy i nikogo. To była jego żelazna zasada. Dla Mikaela motor nie stanowił środka lokomocji, tylko wehikuł wolności. Niezbędny element higieny psychicznej. Dobrą samotność. Easy Rider. – Zna ją pani? Pokręciła niespiesznie głową. – Nie wiem, kto to jest. – Naprawdę? – Nie wierzy mi pani?! – zezłościła się nagle. – Tylko pytam. Z obowiązku. Policjantka nosiła aparat ortodontyczny. Na jednym z drucików zatrzymała się chyba skórka pomidora. – Może potrzebuje pani jeszcze lepiej jej się przyjrzeć? – Nie! Nie! Niech pani da mi już spokój! – krzyknęła Havermann i odskoczyła kilka kroków dalej. Policjantka pospiesznie wytarła nos wierzchem rękawa. – Denatka jest dla pani anonimowa. Może to koleżanka z pracy pani męża. Nie znaleźliśmy przy niej żadnych dokumentów. Są jakieś szczątki komórki, ale bez

karty SIM. Policjantka nie przestawała mówić. Havermann miała ochotę zatkać jej gębę kawałkiem blachy, o który właśnie się potknęła. Nagle poczuła dziwny dystans. Jakby patrzyła na wszystko z góry. Widziała figurkę samej siebie, którą ktoś wstawił w makietę przedmieścia Sztokholmu, posypaną białym konfetti imitującym pierwszy śnieg. Bardzo dziwne. I w gruncie rzeczy straszne uczcie – zarejestrowała w myślach. – Mój mąż nigdy nie szarżował na drodze. – Z własnego doświadczenia wiem, że słowa „nigdy” nie powinno się używać w stosunku do męża. – Policjantka przejechała językiem po spierzchniętych ustach. Havermann zakrztusiła się podmuchem wiatru. – Chce pani coś na uspokojenie? – zaproponowała policjantka. – Dam radę. – Teraz jedzie pani na adrenalinie – tłumaczyła. – Potem może być różnie. Pojawiają się nawet myśli samobójcze. Osobiście polecam słuchanie włoskich piosenek. Są takie skoczne i wesołe. Od razu robi się od nich lepiej. Możemy też zaproponować naszego psychologa. – Poradzę sobie. – Oni są specjalnie przeszkoleni, żeby… – Jestem psychoterapeutką, dam sobie radę ze sobą. – Ach, tak – policjantka żachnęła się. Jej zmrużone oczy działały jak fale rentgena. Prześwietlona do nagiej kości, Matilda Havermann z trudem przełknęła ślinę. – To już wszystko? – upewniła się. – Jeszcze tylko kilka formalności, ale to już kolega pani wszystko powie. To on do pani dzwonił. Lars Karlhammar. Matilda ruszyła do wskazanego radiowozu. Karlhammar miał zaczerwieniony od kataru nos. Wszędzie walały się papierowe chusteczki. – Kiedy wypadek skutkuje ofiarami śmiertelnymi, wchodzą procedury. O procedurach mówił tak jak o żyjących osobach dramatu. Havermann odpowiadała jak robot. Jak psujący się, zacinający robot. Zero uczuć. Zero przetwarzania informacji. Tylko mechaniczne odzyskiwanie danych z czarnej skrzynki historii życia.

Wielbicielka melodyjnych piosenek przyniosła kawę w plastikowym kubku. Arabikę przesłodzoną jak włoski refren. – Formalności, formalności – powtarzał co jakiś czas Lars Karlhammar. Kolejny refren tego popołudnia. Natrętny i niechciany. Havermann podniosła głowę i zobaczyła, że te przedmieścia wcale nie są wyludnione. Przejeżdżają samochody. Jakiś mężczyzna w sztormiaku idzie, lekko się zataczając. Chłopak z dziewczyną uprawiają jogging, ubrani w odblaskowe kombinezony. Daleko, jakby w innym kosmosie, świecił zamglonym blaskiem neon „Skanska”. Matilda mrużyła rytmicznie oczy. Świecące litery pojawiały się i znikały. Tak właśnie się bawiła. W opuszczanie i unoszenie powiek. Dobrze było czymś się zająć, by nie myśleć, że już się leci w dół. Że się spada z urwiska potwornie szybko, jak szmaciana marionetka, bez żadnej kontroli nad ciałem. Drapieżnik wziął na spacer psa sąsiadów. Nie lubił małych psów. Ten miał wielką głowę i sztywne nóżki. Jak to terier. Spacerowali razem. Drapieżnik i miły piesek. Drapieżnik trzymał swoją prawdziwą tożsamość z dala od ludzkich spojrzeń. Potrafił to robić. Umiał być kimś innym. Dla tych, którzy go kochali, był tym, kim chcieli go widzieć. Facetem lubiącym żartować przy grillu. W tłumie przyjaciół uchodził za gwiazdę towarzystwa. On sam nie potrzebował widzów. Nie zależało mu na podziwie i oklaskach. Potrzebował jedynie samotności. Samotności niezbędnej, by móc zabijać bezkarnie. I dlatego, będąc wśród innych, czuł się samotny. Zawsze był tylko sam. Jak zwierzę. Samotny wilk. Wychudzony i zdziczały. Pochylony. Nieustannie w ruchu. Bez chwili wytchnienia. Ze swojego dawnego życia, kiedy jeszcze nie kłusował na ludzi, przechował tylko jedno zdanie: Lecz z nich największa jest miłość. Kilka niechcianych słów. Bezużyteczny bagaż. Kula u nogi. Nie mógł ich zapomnieć. Wypaliły się na jego skórze. Ogniste, gorejące znamię. Ukryte przed cudzym spojrzeniem pod gęstą szarą sierścią. Lecz z nich największa jest miłość. Gdzie to zdanie się do niego przyczepiło? W kościele? W domu? Na bliskiej czy – znacznie później – na dalekiej ziemi? Dlaczego te słowa za nim idą? Posłuszne, jak gdyby to one były wilkami z watahy, której nigdy nie miał.

Havermann długo jeździła po mieście, usiłując się uspokoić. Pod wiaduktem, na miejscu wypadku, panował czas spowolniony. Teraz nagle wszystko przyspieszyło. Również jej organizm. Puls, bicie serca, skok ciśnienia, ruchy jelit i pulsowanie skroni. Wreszcie zatrzymała hondę pod swoim domem. Próbowała głęboko oddychać. W takich trudnych chwilach zawsze chwytała za telefon, żeby zadzwonić do Mikaela. Teraz też nie było inaczej. Wzięła komórkę i wysłała do męża SMS-a. Kretyński emotikon uśmiechniętej buźki. Nagle otrzeźwiała i ze złością cisnęła telefon na tylne siedzenie. Pochyliła się i wygrzebała xanax z torebki. Miała go dla klientów, kiedy zdarzały im się w gabinecie nagłe i silne ataki lęku. Czasami sama go brała. Teraz była tak wdzięczna za tę pastylkę, że o mało jej nie pocałowała przed włożeniem do ust. W końcu zaczęła odczuwać, jak jej ciało się uspokaja. Bez pośpiechu i przyjemnie. Każdy mięsień się odpręża, serce zwalnia, a głowa opróżnia się z migoczących obrazów z miejsca wypadku. Zadzwoniła komórka. Havermann odwróciła się, żeby sięgnąć po aparat. Patrzyła na rozświetlony ekran i bała się. Dzwonił Mikael. Dzwonił jej nieżywy mąż. Wreszcie odebrała połączenie. – Halo? – powiedziała ostrożnie. – Matilda Havermann? To pani, prawda? Usłyszała niski męski głos. Brzmiał znajomo, ale nie mogła go przypisać do konkretnej osoby. – Matilda…? Milczała, wstrzymując oddech. – Słyszy mnie pani? Jest tam pani? – Facet nie odpuszczał. – Chyba jestem – odpowiedziała, cedząc wyrazy. – Proszę mnie posłuchać. Nie wiem, gdzie pani się teraz znajduje, ale chciałbym, żeby mnie pani wysłuchała i… Przerwała mu: – Kto mówi? – Zapomniałem się przedstawić. Mamy tyle roboty. Rozumie pani, załamanie pogody. – Kto mówi? – powtórzyła z wściekłością. – Kim pan jest?! – Mówi Lars Karlhammar. Policjant. Siedziała pani u mnie w radiowozie. – Piłam kawę?

– Słucham? – Wydawał się zaskoczony. – Pytam tylko, czy piłam kawę w radiowozie? Miała świadomość, że wyciąga z umysłu na chybił trafił jakieś pierwsze z brzegu zdanie, które pozornie pasuje do kontekstu. To xanax. On tak na nią działał. Przenosił w świat wyłożony znieczulającym mechatym pluszem. Człowiek nadal się obijał, ale ból zastępowało wrażenie nieważkości. – Tak. Piła pani kawę – odpowiedział Karlhammar, z trudem kryjąc irytację. – To dobrze. – Pogładziła kierownicę z czułością, jakby to było zwierzątko. – To bardzo dobrze… – powtórzyła. – Chciałem pani powiedzieć, że dostałem pani wiadomość. – Jaką? – Ten uśmieszek. SMS z uśmieszkiem. Skrzywiła się. – Nie wysyłałam do pana uśmieszku. – Ależ tak – sprzeciwił się łagodnie. Wychwyciła ten jego ton stylizowany na tandetnie terapeutyczny. Posługiwali się nim urzędnicy, sprzedawcy i najwyraźniej, okazjonalnie, również policjanci. – Wysłała pani uśmieszek do swojego nieżyjącego męża, ale to ja go przechwyciłem. – Przerwał na moment i dopytał: – Słyszy mnie pani, pani Havermann? – Słyszę, i co z tego? – spytała, zaciskając usta. Odpowiedział natychmiast: – Tylko informuję, że komórka pani męża jest w naszych rękach. Jakiś mężczyzna zatrzymał się przy samochodzie. Havermann zaniepokoiła się. Niepokój przebił nawet ochronny mur z xanaxu. – Jak mnie namierzyliście? – zapytała, patrząc w boczną szybę. Facet miał na sobie długi czarny płaszcz. – To proste. Przez skrzynkę kontaktów w telefonie pani męża. Mężczyzna zaczął powoli się oddalać. Dopiero teraz zobaczyła, że prowadzi na smyczy małego białego teriera. Odetchnęła z ulgą. Pies musiał obwąchiwać jej samochód albo załatwiać się na przednią oponę hondy. Właśnie dlatego facet przystanął. – Czy jest pan pewien, że rozmawia pan z wdową po panu Havermannie? Co ja wygaduję?! Przełożyła telefon do drugiej dłoni, tej mniej spoconej. Usłyszała, jak policjant

przełyka ślinę. – Była pani w kontaktach na miejscu numer jeden. Mam na myśli komórkę Mikaela Havermanna. – Figurowałam jako kto? – Jako pani. – To znaczy? – Jako Matilda Havermann. – Nie dziwi to pana, panie policjancie? – Dlaczego? – Żonę wpisuje się zwykle jako Pusię, Myszkę, Zołzę, ale nigdy pod imieniem. A tym bardziej pod nazwiskiem. – No… nie wiem… – nieoczekiwanie się zasępił. – Czy jest pan kawalerem? Zamiast odpowiedzieć, rzucił ze złością: – Jest ktoś z panią? – Czy coś mi grozi? – Oczywiście, że nie! – prawie wrzasnął. – Ale chyba w tych ciężkich chwilach powinna pani być z kimś wspierającym. – Z kimś wspierającym?! – zaskrzeczała. Karlhammar nabrał powietrza. – Czy ma pani jeszcze jakieś pytania? Nie odpowiedziała od razu. Najpierw wygrzebała z kieszeni na drzwiach małą butelkę wody, nieporadnie wypiła kilka łyków, wytarła mankietem mokrą brodę, a dopiero potem udzieliła reprymendy: – Żadnych pytań! Po co pan do mnie dzwoni?! Usłyszała, jak policjant kaszle. Krótko, z wysiłkiem. A potem zapytał: – Pani Havermann, proszę mnie posłuchać… Czy moja koleżanka proponowała pani pomoc dla rodzin ofiar wypadków? – Oczywiście. – Czy skorzysta pani z tej pomocy? – Oczywiście, że nie. – To proszę zmienić zdanie – poradził Karlhammar i rozłączył się. Zauważyła, że mężczyzna w długim czarnym płaszczu zawraca. W ręku trzymał

smycz. Teriera nie było. Tym razem miała pewność: facet patrzy na nią. Wzrok miał czujny. Zbliżał się do jej hondy. Zatrzymał się i odszedł. Zerknęła w boczne lusterko. Oddalał się powolnym, miarowym krokiem. Położyła komórkę na udach i popatrzyła przed siebie. Spadł pierwszy śnieg. Zawsze cieszyła się nim jak dziecko. Ale nie dziś. Pomyślała, że najlepiej byłoby jej teraz u matki. Zjeść gorącą zupę na zakwasie z pajdą razowego chleba. Albo zawiesistą pomidorową z brązowym ryżem i płatkami sera pleśniowego. Spojrzała na zegarek. Dochodziła dwudziesta. Za późno. Matka już pewnie śpi. Drgnęła. Zobaczyła, że mężczyzna w czarnym płaszczu stoi kilka kroków od jej samochodu. Teriera nie było. Żadnego białego psa na krótkich nogach. Nie widziała twarzy mężczyzny. Daszek czapki bejsbolowej był mocno nasunięty na czoło. Miał też kaptur, ściągnięty sznurkiem na policzkach. Ciemny zarost pokrywał większą część twarzy. I te oczy. Ciemne. Nieruchome. Jak dwie lufy pistoletu wycelowane w środek jej czoła. Wzrok Havermann ześlizgnął się na smycz. Mężczyzna skręcał ją na przegubie ręki. Ruch był powolny, ale skuteczny. Sprawiał wrażenie perfekcyjnie przećwiczonego. Karabińczyk zgrabnie spiął smycz, tworząc z niej pętlę. Sztuczny spokój xanaxu gdzieś zniknął. Havermann czym prędzej przekręciła klucz w stacyjce. Nacisnęła pedał gazu i ruszyła ostro do przodu. Kiedy odjeżdżała, wydawało jej się, że coś zapiszczało. Była jednak absolutnie pewna, że nie potrąciła psa. Ten terier zaskomlał w jej głowie. Przez prawie pół godziny krążyła po mieście, ale w końcu ponownie zajechała pod dom. Mężczyzny nie było. Teriera również. Grupa nastolatków rozmawiała, przekrzykując się i gwałtownie gestykulując. Havermann wysiadła z samochodu i zadarła głowę. W mieszkaniu paliło się słabe światło. Skulona z zimna, przebiegła przez ulicę. Ociężale weszła po schodach, jednocześnie szukając kluczy w torebce. Przestępując próg, zobaczyła salon drgający od poświaty telewizora. Chociaż tu nic się nie zmienia, pomyślała z ulgą. Moja córka jak co wieczór ogląda idiotyczny film, wyłapując w nim piętrowe znaczenia. Chce być Slavojem Žižkiem w spódnicy. Interesuje się filozofią popkultury, tropiąc podświadome przekazy reklamowe w sitcomach i sequelach. I rzeczywiście, Selma siedziała w salonie. Chude nogi zarzuciła na stolik. Podkolanówki w kwiatki z kolekcji Laury Ashley można było podziwiać pomiędzy

kawałkami pizzy i ogryzkami kabanosa. – Wróciłam – obwieściła Matilda. Córka nawet nie spojrzała w jej kierunku. – Wróciłam. Na ekranie królował horror. Jakaś dziewczyna z długimi włosami biegnie z krzykiem przez las. Drzewa zdają się mieć kosmatą korę, a pnie przypominają zawilgocone deski boazerii. – Selmo, wróciłam. – Przecież widzę. I co w tym takiego ekscytującego? – burknęła nastolatka i poprawiła fałdę plisowanej spódnicy. Dwa lata temu Selma porzuciła zarówno sportowe, jak i modne ubrania. Teraz chodziła tylko w klasycznych, grzecznych strojach. Idealnie skrojonych spódnicach za kolana, drogich i niewidocznych topach ze szlachetnych materiałów. Moda na uczennicę elitarnej szkoły. Kolejna forma młodzieńczego buntu przeciwko hipisowskiemu wychowaniu. Matilda pomyślała, że najchętniej mocno przytuliłaby córkę, ale miała irracjonalne wrażenie, że jest ochlapana krwistą, organiczną breją spod wiaduktu. Zastanowiła się. Jak powiedzieć chwiejnej hormonalnie nastolatce, że mężczyzna, który wychowywał ją od szóstego miesiąca życia, nie żyje? Chyba najprościej. Zrobiła kilka kroków w stronę stolika. Na sztywnych nogach, jak zombi. Zaczerpnęła powietrza. – Mikael nie żyje. – Akurat – prychnęła Selma i poprawiła doskonale wyszczotkowane włosy. – Rano gwizdał, robiąc nam grzanki. Nie lubię tego prostackiego zwyczaju. Kiedy wreszcie w tym domu doceni się milczenie i szlachetną ciszę poranka? – powiedziała uroczystym, teatralnym tonem. Od jakiegoś czasu posługiwała się wnerwiającym koturnowym językiem. Matilda nie była pewna, czy w ten sposób z niej kpi, czy podoba jej się ta napuszona stylistyka. Zaczęła jeszcze raz: – Mikael miał wypadek. Potworny. Jechał na motorze. Usiadła blisko córki na drugiej sofie. – Nie chcę rozmawiać. Oglądam film. – Musimy porozmawiać. Słyszysz? Spójrz na mnie! – wrzasnęła. Selma wreszcie przeniosła wzrok z ekranu telewizora na matkę.

– Mam na ciebie patrzeć? Widziałaś się?! Zerknij w lustro. Zaręczam ci, że krzykniesz na swój widok – odparła chłodnym, pozbawionym emocji tonem. Havermann milczała. Od jakiegoś czasu miała wrażenie, że córka obserwuje ją z jakimś natrętnym poczuciem wyższości, jakby za wszelką cenę chciała udowodnić, że wie o życiu znacznie więcej niż ona. – Mikael nie żyje. – To jakieś kiepskie żarty czy co? Woda z włosów skapywała Matildzie na twarz. – To kiepska prawda. Selma potarła nos wierzchem dłoni. Przez moment wyglądała rozczulająco, jak myjący się kociak. Ale to nie trwało długo. Przeciągnęła się już jak drapieżnik. – Mam w to uwierzyć? W ten wypadek… Mikaela? – zapytała, a nagła chrypa połamała słowa na części. – Też w to jeszcze nie wierzę. Nie wierzę… Selma poprawiła jedwabną opaskę na włosach. – Chcesz powiedzieć, że Mikaela już nie ma? Matilda pokiwała głową. Wzięła ćwiartkę pizzy i zaczęła dziobać ją palcami na małe kawałki. Tłuszcz i ketchup spływały aż do nadgarstków. – Umarł, a w sobotę miał mi kupić rossignole. Mikael umarł, a ja nie mam nart. – Jezu, gadasz o nartach, a ja mówię o śmierci! Selma poprawiła się na sofie. – Lubię rozmawiać o śmierci. Wreszcie mamy wspólny temat. Jaki to wypadek? – zapytała rzeczowo. – Normalny. – Normalny wypadek. Słyszysz, co mówisz? Twój mąż był stary, ale nie aż tak, żeby umrzeć śmiercią naturalną. Chociaż już czuć go było naftaliną. I czasami, jak przemieszczał się po pokoju, miałam wrażenie, że się osypuje. Havermann rzuciła tłusty placek na stół. – Co to znaczy? – Zostawiał za sobą ślady próchna. – Żartujesz sobie? W takiej chwili? – Ślady próchna. Jakby go już korniki dopadły. Chyba powinna na nią krzyknąć. Ale czuła się jak uczennica nękana przez wredną nauczycielkę. W dodatku uczennica mało pojętna, która nie wie, że wypadki nie należą do naturalnego biegu wydarzeń. Na wypadek zawsze się

zasługuje. – Złe rzeczy przytrafiają się złym ludziom? To chcesz powiedzieć o swoim ojczymie w dniu, w którym zginął? – jęknęła. – To był dobry człowiek i uległ zwyczajnemu wypadkowi drogowemu. Reakcja Selmy była natychmiastowa. – Skąd to wiesz? Tym pytaniem jakby dziobnęła matkę po głowie. – Byłam tam. – Gdzie? – Na miejscu. Na miejscu tego wypadku. Policja… Musiałam go zidentyfikować. – To opowiadaj, a nie siedzisz i coś tam mamroczesz. – Selma wygięła usta w nagłym zainteresowaniu. – Wyglądał, jakby spał – skłamała Havermann. – To ja ci dziękuję za taki sen. Co to właściwie było? – Motor spadł z wiaduktu. – Dlaczego spadł? – Nie wiem, kochanie… Stracił panowanie… pada śnieg… nie wiem – powtarzała. – Może spadł, bo chciał? – Co za pomysł! Zaczęła odczuwać zimno. Siedziała w sztywnych od wilgoci dżinsach. Pojawiły się dreszcze. Nie miała jednak siły wstać, przebrać się i zrobić sobie czegoś gorącego do picia. Usłyszała głos Selmy. – Muszę obdzwonić swoich ludzi. – Swoich ludzi? – Szanowne koleżanki i mniej szanownych, bo kompletnie zboczonych na punkcie seksu kolegów. To moi ludzie, rozumiesz? W sensie: paczka przyjaciół. Tak się chyba mówiło za twoich czasów? Moja córka ze mnie kpi, pomyślała Havermann. Od jakiegoś czasu nie brała tego zbyt osobiście. To rozwojowe. Chamski element odcinania pępowiny. Brzydki, ale dość skuteczny sposób budowania własnej odrębności i tożsamości. Musiała to przeczekać. Z opluwania matki się wyrasta jak wcześniej ze śpioszków. Selma sięgnęła po komórkę i pewnie wymyślając pierwsze zdanie, zastygła na moment z zadowoloną miną. Havermann zesztywniała i coś w niej pękło.

– Bawi cię to?! – krzyknęła. – On umarł, a ty się cieszysz?! – Przestań. – Selma nie traciła spokoju. – Mam się zapłakać na śmierć? To się zdarza nawet w najlepszym rodzinach. Wypadek, śmierć, nieoczekiwana zmiana na liczniku domowników albo… Matilda jej przerwała. – To nie kolejny horror do obejrzenia, Selmo, to nasze życie. – To twoje życie, a nie moje – odpowiedziała z satysfakcją córka. Havermann poczuła, jakby Selma nakryła ją na czymś wstydliwym, czego się całą siłą wypierała. Otworzyła usta. – Mikael cię wychowywał. – Mieszkał tu, bo przy swoich dochodach musiałby mieszkać w innym rejonie. Miał ambicję i nie znosił emigrantów. Wdychać korzenne wyziewy z egzotycznej garkuchni za ścianą… tego by nie przeżył. – Przestań! – zaprotestowała. – Był moim mężem. – Ale nie moim ojcem. A co do jego matrymonialnych intencji… Kto by nie chciał poślubić córki wziętego adwokata? Miałaś nieziemskie powodzenie, przyznaj się. Matilda wzięła głęboki oddech. – Przykro mi, że tak mówisz. Mikael bardzo o ciebie dbał. Zaopiekował się mną w ciężkim momencie. Dał mi emocjonalne wsparcie… – Psychologiczne ble-ble – wtrąciła Selma. – Dzięki niemu mogłam skończyć studia. Odbierał cię z przedszkola. Kupił ci pierwszy rower… Spojrzała na matkę z wyższością. – Czy ty naprawdę nic nie zrozumiesz? Mikael się do mnie podlizywał, bo rywalizował z moim tatą. – To nieprawda. Mikael chyba lubił Kurta. – Chyba? – Selma znacząco zawiesiła głos. – Często dawał mi do zrozumienia, że Kurt jest niedorozwojem emocjonalnym, który nie rozróżnia własnej córki od awatara. – To niesprawiedliwe. – Ale prawdziwe. Mikael chciał wyciąć Kurta z mojego życia. A ty byłaś małą pomocniczką zakompleksionego mężusia. Dzielnie mu asystowałaś w opluwaniu mojego ukochanego taty, któremu nie dorastaliście do pięt. Bo on jest artystą! – Nigdy nie powiedziałam złego słowa o Kurcie. – Dobrego też nie – odcięła się szybko córka. – Mój tata jest uroczy, a tobie

brakuje wdzięku. Havermann nigdy nie zapomni, jak „uroczy” Kurt zaniedbywał ją po narodzinach Selmy. Kiedy zaczęła być matką, przestała być dla niego kobietą. Nie chciał się z nią kochać. Kiedyś wrócił pijany i oznajmił, że musi sobie znaleźć nową dziewczynę. „Twoja pizda po porodzie rozciągnęła się jak stara siatka na zakupy”. Wobec niej bywał wulgarny i chamski, ale jednocześnie potrafił być niezwykle czuły i nawet nadwrażliwy w stosunku do Selmy. Może dlatego Matilda nie zamierzała jej ujawniać intymnych szczegółów. – Selmo, dziecko, nigdy nie słyszałam, żeby Mikael powiedział chociaż jedno złe słowo na twojego tatę. – Bo słuchasz tylko tych swoich czubków w gabinecie. – Zabraniam ci tak mówić o moich klientach. – Zabraniasz? – Selma na moment zawiesiła głos. – Zabraniasz mi? Ty nawet sobie niczego nie potrafisz zabronić. – Selmo… – W domu jesteś głucha jak pień – wygłosiła z wyższością. – Potrafisz się wczuwać w uczucia innych tylko wtedy, kiedy masz z tego pieniądze. – Nie atakuj mnie bez powodu. – Może mam powód. – Jaki? – Gdybym zapłaciła za sesję, może byś mnie wreszcie wysłuchała ze zrozumieniem. Na jakimś głębszym, bardziej złożonym poziomie. – Milcz! – próbowała jej przerwać. – Zamilcz wreszcie! – Siedzisz sobie w gabinecie i rozkładasz na atomy gówno, które podrzucają ci te wszystkie twoje anorektyczki i weganki – wysyczała na koniec Selma i zarzuciła na głowę kaptur kaszmirowego sweterka. – Zapewniam cię, że ci wszyscy ludzie, którzy do mnie przychodzą, są tacy jak ty i ja. Niczym się od nas nie różnią. Niczym. – To ja ci dziękuję – odparowała znowu chłodno swoim jadowitym tonem. – Wiesz, że dużo mogę przyjąć, ale nie życzę sobie, żeby obrażano kogoś, kto ma odwagę zgłosić się do specjalisty ze swoimi problemami. – Rozmawiasz z córką czy dajesz wywiad do gazety? Bo różnicy nie widzę. Przemądrzała psycholożka. Specjalistka od psychologii kotleta pożartego na stojąco w nocy. Matildzie zachciało się płakać. Zabolały ją te słowa, ale nic nie odpowiedziała. Spojrzała na córkę. W jej agresji była wielka samotność nastolatki. Nikt

z dorosłych nie zburzy tego muru. Nikt. Odwróciła głowę. Bez zainteresowania, w cierpieniu gapiła się w ekran. Dziewczyna z filmu biegnie przez mokry las. Dopada ją. Mężczyzna. Wielki i brzydki jak potwór. Śmieje się, gdy ona krzyczy. Spod kartonu po pizzy Selma szybko wygrzebała pilota i zatrzymała obraz. Dziewczyna leży na mchu. Kamera w zbliżeniu utrwala cierpienie na jej twarzy. – Co mówi policja? – zapytała ponuro, unikając wzroku matki. – Nie byli zbyt rozmowni. To dla nich rutyna. Kiedy podpisywałam papiery, mieli kilka innych zgłoszeń o wypadkach. – Jechał za szybko – postawiła diagnozę wrednym tonem. – Czasami lubił się popisywać. – Mikael? Popisywać się? – Matilda uniosła brwi. – A jak! To takie typowe dla starzejących się niby to dżentelmenów. Popisy zwietrzałego testosteronu. – Popisywać się? Przed kim niby? – Pruł jak rajdowiec. – Nie fantazjuj. – Głupio ci, że twoja córka wie więcej o twoim mężu niż ty sama? – Nie znęcaj się nade mną. – Czy mówienie prawdy jest nękaniem, pani psycholog? – Coś jeszcze? – zapytała z nadzieją, że dalszego ciągu jednak nie będzie. – Mikael lubił ryzyko. To go podniecało. – Coś ci się… – A co? Przed tobą się nie popisywał? Nie podniecał się? Znowu ten chłodny, cyniczny półuśmiech nastolatki. Rozdrażniona Havermann poprawiła wilgotne włosy: – Wiem, że teraz możemy być trochę wściekłe na Mikaela, bo myślimy, że jechał za szybko i przysporzył nam przez to cierpień. Ponownie usłyszała ten swój parszywie oficjalny ton. Podniosła się ciężko. Na sofie pozostał mokry ślad przemoczonego ubrania. – Brał cię czasami na przejażdżkę motorem? Dużo ją kosztowało zadanie córce tego pytania. Selma pokręciła głową. – Teraz możesz się przyznać – powiedziała przymilnym tonem.

Nie lubiła tego u siebie. Była matką, przodownicą stada, a z podkulonym ogonem łasiła się do młodej. – Po co pytasz, jak wiesz? Nigdy nie mogłam się o to doprosić. – Proszę cię, powiedz prawdę… – Nie znałaś go? Od dziecka wiedziałam, że nie mogę nawet przejechać czubkiem języka po błotniku tej jego yamahy. Quasi-dżentelmeni tak mają. „Quasi” to nowe ulubione słówko córki, pomyślała. – Pójdę się przebrać. Zimno mi. – Żaden mężczyzna – rzuciła Selma kpiąco i ze znawstwem tematu – nie popisuje się i nie podnieca przed własną żoną. Havermann nie zareagowała. Nie chciała rozpoczynać wyniszczającego pingponga matka–córka. Mała wygaduje głupoty. To jej reakcja na traumę. Rzeczywistość łata wymysłami, żeby jakoś to wszystko ogarnąć. Podniosła się i poczłapała długim, wijącym się korytarzem do swojej sypialni. Biały, ascetyczny pokój z wnęką w roli garderoby i niewielką łazienką z okrągłym oknem. Metalowe łóżko, stoliki nocne. Wszystko Ikea, z wyjątkiem antycznej sekretery z gabinetu ojca Matildy. Dawniej uginającej się od sądowych akt, teraz zastępującej toaletkę. Zapaliła lampkę. Nie chciała ostrego światła. Jej wzrok padł na podwójne małżeńskie łóżko. Było rozgrzebane, a piżama Mikaela leżała porzucona na podłodze po tej stronie, gdzie spał. Bała się ją ruszyć. Doznawała lęku na myśl, że poczuje ten zapach. Szybko pozbyła się mokrych rzeczy. Nago przeszła do łazienki. Z ulgą odnalazła się pod ciepłym strumieniem wody. Nie miała siły się namydlić. Po prostu stała pod biczami wodnymi. Potem szybko, niezgrabnymi ruchami włożyła koszulę nocną. Kiedy wrzucała sweter do kosza z brudnymi rzeczami, zastygła na moment, zastanawiając się, czy Selma powinna się dowiedzieć o tej dziewczynie. Przewiązana szlafrokiem, wróciła do salonu. Córka pisała SMS-a. Palce przebiegały po iPhonie jak karaluchy. – Razem z Mikaelem zginęła kobieta. Starała się zachować jak najbardziej naturalny ton. Ale sensacja była w treści. Selma szybko ją wyłuskała. Uniosła głowę. – Potrącił ją? – Policja twierdzi, że ta dziewczyna jechała z Mikaelem na motorze. No tak, to ją zainteresowało.

– Ile miała lat? – zapytała Selma podniecona nowym wątkiem. – Nie wiem. – Przestań. – Co przestań? – Jak mówisz, że nie wiesz, ile ta laska miała lat, to znaczy, że była młoda. – Była młoda, i co z tego?! – krzyknęła Matilda. – Robi się ciekawie – mruknęła z zadowoleniem nastolatka. – Ja tak nie twierdzę. – Czyżby? Mechanizmy obronne dobrze działają, pani psycholog. – Co masz na myśli? Selma oparła się wygodnie o zagłówek sofy. – A taka wersja wypadków… Mikael miał sekretną młodą ukochaną, z którą zginął okrutnie i tragicznie. Havermann próbowała to wykpić: – Wyobraźni ci nie brakuje. – Stary quasi-dżentelmen leci na młodą quasi-damę. Założę się, że miała gruby, tandetny makijaż. Nie powiem ci, że masz rację, pomyślała Havermann. Selma wygięła pogardliwie usta: – Nasz Mikael i dziewczyna. Tandeta emocjonalna. – Wzniosła dramatycznie ręce. – Opera mydlana. Bollywood w skandynawskim wydaniu. – To, że z kimś jedziesz motorem, nie oznacza automatycznie, że z nim sypiasz. – Bynajmniej. To nie wiesz, że ludzie spotykają się nie tylko w małżeńskim łożu – powiedziała Selma. – Jedno wiem: ta quasi-dama może i miała fatalny makijaż, ale musiała mieć również rozmiar modelki. Matilda spojrzała na córkę. – Skąd ta pewność? Selma wzruszyła ramionami. – Chyba widziałaś to nowe siodełko yamahy. Takie dupsko jak twoje na pewno by się na nim nie zmieściło. Havermann była wściekła, ale musiała pamiętać, że to ona jest dorosła. Powinna dawać Selmie poczucie bezpieczeństwa. Mimo wszystko. – Zrobić ci coś ciepłego? – zapytała, wzdychając.

– Czy ty umiesz rozmawiać tylko o jedzeniu?! To nie gabinet, to twój dom. Selma podniosła głos, ale w taki sposób, w jaki się to robi w rozmowie ze służbą. Stanowczo, lecz bez większego zaangażowania emocjonalnego, a potem dorzuciła: – Nie można być dobrą psycholożką, będąc jednocześnie złą matką. Po wygłoszeniu końcowej kwestii wymaszerowała i zamknęła drzwi w swoim pokoju. Po chwili jej matka usłyszała głośną muzykę. Właściwie nie była to muzyka, tylko hałas. Jakiś mężczyzna ryczał po angielsku o końcu świata i o czterech jeźdźcach apokalipsy. Zamiast rytmu była rywalizacja z bębnami. Kto jest głośniejszy: człowiek czy bęben? Wytworny gust damy o imieniu Selma nie obejmował jej muzycznych upodobań. Havermann zgasiła światła w kuchni i salonie. Potem zamknęła się w sypialni. Przez dłuższą chwilę stała w oknie, obserwując oświetlony krąg ziemi pod lampą podwórzową. Ostro prószyło. Trawnik przed kamienicą był już całkowicie przysypany mokrym śniegiem. Wyszła na balkon. Skulona paliła, bezmyślnie gapiąc się na dym, który wypuszczała z ust. Zgasiła papierosa, zapaliła następnego. Zmarzła i to ją na moment znieczuliło. Zgniotła ostatniego peta w donicy, zamknęła okno balkonowe i połknęła kolejny xanax. Tym razem musiał zadziałać na sen. Ale nie zadziałał. Nie mogła zasnąć. Sama nie wie, o czym myślała. Chyba o niczym. Szok rwał na strzępy każdą sensowną myśl. Patrzyła na fluorescencyjne wskazówki zegara, zastanawiając się, czy nie połknąć jeszcze jednej tabletki. Nagle przez szparę w drzwiach zobaczyła, że Selma zapaliła światło w holu. Po chwili uchyliła drzwi i zapytała: – Śpisz? Matilda była zaskoczona tym miłym tonem. – Położysz się ze mną? Chodź… – zaproponowała. Ton szybko zmienił się na wrogi. – Czy powiedziałaś policji o przesyłce, którą dostał Mikael? – Jakiej? – zapytała. – Nie udawaj. Powiedziałaś im?! – Później porozmawiamy. Jest prawie trzecia. – Okej. Chcę tylko wiedzieć, czy im powiedziałaś. Havermann nie potrafiła ukryć irytacji: – O czym znowu?! – krzyknęła. – O czym? – zapytała pogardliwie Selma. – To, że jestem twoją córką, nie oznacza, że jestem naiwną idiotką. I nie rozróżniam rzeczy istotnych od

akcydentalnych. Matilda usiadła na łóżku. – Nic im nie mówiłam – przyznała. Selma westchnęła teatralnie. – To dobrze. Zaczęliby węszyć. – Na miłość boską, Selmo. Rozmawiałam z drogówką, a nie z ekipą śledczą Wallandera. – Policja lubi takie pikantne szczegóły. A ja nie chcę, żeby jakiś debilowaty koleś w mundurze miał wgląd w nasze rodzinne brudy – wycedziła Selma spokojnie, choć przez zaciśnięte zęby. – Nie mamy żadnych rodzinnych brudów – Jak masz rodzinę, to masz brudy. Kolejna prowokacja, pomyślała Havermann. Dlaczego córki zawsze mylą matkę z gruszką do boksowania. Pewnie dlatego, że jesteśmy pod ręką i można w nas bezkarnie walić. Chciała, żeby córka już sobie poszła, ale ona stała w milczeniu. Przestępowała z nogi na nogę, jakby nie mogła się zdecydować, czy wracać do siebie, czy nadal uporczywie atakować matkę, aż ta straci cierpliwość. – Spróbuj choć na chwilę zasnąć – westchnęła Havermann. – To był wypadek drogowy. Jak tysiące innych tego dnia w tym kraju. Selma popatrzyła na matkę, chcąc jeszcze coś powiedzieć, ale w końcu zamknęła z trzaskiem drzwi i poszła do siebie. Po chwili automatyczny wyłącznik zgasił światło w holu. Havermann leżała w ciemności. Tej nocy nagle zrozumiała, dlaczego jest tak pasywna wobec Selmy. Po prostu lubiła bunt córki. Żałowała, że jako nastolatka nie potrafiła być aż tak krnąbrna. Sama nigdy się nie buntowała. Była grzecznym dzieckiem. Cichą, bezproblemową córeczką, która we wszystkim chce się podobać mamie. Nagle jej myśli powędrowały do tej dziwnej przesyłki, którą dostał Mikael. Kto wie, może było ich więcej? Ona z córką wiedziały tylko o jednej. Po prostu pewnego dnia Selma – w roztargnieniu czy powodowana wścibstwem – otworzyła grubą kopertę adresowaną do Mikaela. Zawartość była zarazem zadziwiająca i obrzydliwa. Matilda nadal pamięta swoje zmieszanie. Również Selma była poruszona. Natychmiast poszła umyć ręce. I bez protestu wyszorowała je do łokci. A potem zasiadły w salonie i czekały, aż pan domu wróci ze swojego samotnego rajdu motorem.

Ledwo stanął na progu, już dostał przesyłką w twarz. Osłupiał. Albo dobrze grał zaskoczenie. Mężczyźni w momentach zagrożenia potrafią być świetnymi aktorami. Była krótka awantura, tłumaczenia i wreszcie wspólna akceptacja faktu, że to jednak musi być pomyłka. Albo żart. Pojawiła się też wersja, że to jakiś klient podkochujący się w swojej terapeutce chce wystawić na próbę jej małżeństwo. Matilda nie wie, czy Mikael dostawał więcej takich ordynarnych przesyłek. Ale jakie to teraz ma znaczenie? – pomyślała, zapalając kolejnego papierosa. Kto i w jakim celu wysyłał anonimowe paczki mojemu mężowi? Teraz, w wieku trzydziestu siedmiu lat, zostałam całkiem sama. Wdowa. Co za paskudna rola dla młodej kobiety! Poczuła drapanie w gardle. Zgasiła niedopalonego do końca papierosa. Zamknęła okno i zanurkowała pod kołdrę. Przesunęła się na skraj łóżka. Chciała trzymać się jak najdalej od miejsca Mikaela. Te pół metra dzieliło ją od gwałtownego płaczu. Wiedziała, że leży pięćdziesiąt centymetrów od przepaści. Sen nie nadchodził. W końcu podniosła się ociężale i poszła do pokoju córki. Wsunęła się pod kołdrę i mocno przywarła do pleców Selmy. Jej oddech był płytki, nierytmiczny. Miała wrażenie, że tylko udaje pogrążoną w głębokim śnie. Matilda Havermann leżała, patrząc na fragment okna niezasłonięty roletą. Całą noc mocno sypał śnieg. Pierwszy raz tej jesieni.

3 Kobieta bada ukochanego mężczyznę jak sędzia zbrodniarza. Honoré de Balzac Na posterunku policji już od progu czuło się ogólny pośpiech i podenerwowanie. Matilda Havermann wyjęła z torebki małą butelkę wody mineralnej. Płyn okazał się być zbyt ciepły, mdły. Pijąc go drobnymi łykami, patrzyła w stronę okna. Śnieg nadal sypał gęsto. Płatki, bardziej suche niż te wczorajsze, opadały niespiesznie. Rano wiatr się wyciszył. Pomyślała, że zaczyna być naprawdę cholernie pięknie. Jak na świątecznych pocztówkach. Zdziwiła się, że w ogóle to dostrzegła. Po tym, co przeszła, czuła się spięta do granic możliwości. Ostatnie dni były wyczerpujące. Załatwianie spraw pogrzebowych, redagowanie nekrologów i zawiadomień, odbieranie telefonów z kondolencjami, odwoływanie pacjentów męża. Mikael nie miał rodziny. Wszystkie obowiązki spadły na nią. Przy okazji dowiedziała się czegoś o sobie. Zdała sobie sprawę, że właściwie funkcjonowała w ściśle zamkniętym rodzinnym kręgu. Zmęczona problemami klientów, właściwie nie nawiązywała nowych znajomości. Oczywiście była córka, krnąbrna nastolatka, oraz despotyczna matka. Nie mogła jednak liczyć na pomoc żadnej z nich. Czekała ją jeszcze likwidacja gabinetu Mikaela. A na koniec sprzątanie śladów męża w mieszkaniu. Wyrzucanie ubrań, przedmiotów. Sentymentalna segregacja. Recykling w służbie nowego życia. Nowego, lecz niechcianego. Nadeszła wreszcie jej kolej. Havermann weszła do pokoju. Policjant wyglądał na zarozumiałego stażystę. Czy w ogóle był pełnoletni? Miał dziecinną twarz. Pucułowate policzki i długie, podkręcone rzęsy. Portfel Mikaela. Wręczył go wdowie z miną rybaka wyławiającego złotą rybkę. Miała się chyba z czego cieszyć, bo „karty kredytowe nawet się nie pobrudziły”. Idiota, pomyślała, wiercąc się na twardym krześle.

Potem były kolejne fanty. Komórka – działająca, ale z rozpadającą się obudową. Zegarek – stara omega, którą Matilda podarowała mężowi kilka lat temu na gwiazdkę. Nadal uparcie chodziła. Skórzany pasek wytarł się od kostki na przegubie. To odkrycie ścisnęło jej serce. Do tego nienaruszona foliowa koszulka z kserokopiami USG wielu stawów kolanowych i skokowych. Nie rozumiała: po co Mikael woził motorem dokumentację pacjentów? Na miejscu wypadku znaleziono również – jak to określił policjant – „sporą ilość alprazolamu”. Dokładnie: cztery całe opakowania i kilka pojedynczych listków. Mężczyzna w mundurze rozłożył je na biurku niczym karty do wróżenia. Była zaskoczona i chciała to ukryć. Jak to możliwe, Mikael podkradał mi leki? Ale ja nigdy nie miałam aż takiego zapasu… – Dla jasności. Leki zapewne należały do pani męża, a nie do pasażerki. Były wetknięte w motorową sakwę – dodał. Zerknęła. Jeden listek był prawie zużyty. Policjant zakasłał, a potem wytarł nos: – Pani mąż jechał na tych lekach i na motorze? – zapytał i ucieszył się z gry słów. – To lek psychotropowy. – Nie znam się na tym, ale wiem, że można mieć po nim niezłą jazdę, choć niekoniecznie na drodze. – Urwał na moment. – I jak? Widzę, że jest pani mocno zaskoczona. – Trochę szacunku dla wdowy – wydukała ponuro, chociaż coś w niej uznało, że to zdanie jest piekielnie śmieszne. – Przepraszam. – Policjant speszył się i natychmiast poprawił na krześle. – Mój mąż tego nie brał. – Żony rzadko są aniołami stróżami swoich mężów, chociaż zawsze tak myślą – powiedział, słabo kryjąc dumę z tego, że utoczył tak zgrabne zdanko. – Wy w mundurach jesteście tacy dobrzy w układaniu złotych myśli. To jakiś kamuflaż? Czy nędzna kompensacja niskiej wartości? Chłopczyk w mundurze nie spuszczał wzroku z jej twarzy. – Nie chcę być niegrzeczny, ale dlaczego świadomość, że pani mąż brał leki psychotropowe, wzbudza w pani taką agresję? – Bo ich nie brał! – krzyknęła i dodała już ciszej: – To pewnie ta dziewczyna, z którą jechał. Policjant zakasłał, intensywniej spojrzał Havermann w oczy, a potem zerknął do akt. Posłał jej szybki uśmiech.

– Oczywiście – potwierdził bez przekonania. – Oczywiście. – Niech pan posłucha… – zaczęła. – Głównym składnikiem alprazolamu jest xanax, a mój mąż nie miał ani lęków, ani depresji czy stanów maniakalnych. – To pani lek? – Oczywiście, że nie! – Bo tak dobrze zna pani działanie i… Przerwała mu. – Jestem psycholożką. Mąż kiedyś miał krótkie załamanie nerwowe. Po śmierci siostry. Ale ten kryzys już dawno minął. Był wysportowanym, radosnym facetem, który kochał życie. Boże, pomyślała, gadam jak postać z reklamy kleju do protez. – I jest pani pewna, że mąż był czysty? – Powtarzam: jestem psycholożką i byłam z tym mężczyzną najbliżej, jak tylko się da. Policjant zrobił dziwną minę. – Najbliżej to jesteśmy z samymi sobą. A i to niechętnie. – Znowu ten szybki uśmiech. – To przesłuchanie czy jak? – warknęła Havermann. – Tylko grzecznie pytam. Lek mógł być przyczyną nadmiernej prędkości, a potem utraty panowania nad pojazdem. W rezultacie ofiara wypadku, czyli pani mąż, przyczyniła się też do śmierci pasażerki. – Zakasłał, zasłaniając usta, też dziecięce: mięsiste i wykrojone w serduszko. – Jak zginęła siostra pani męża? Matilda wyprostowała się. – Wypadła z promu do morza. Wiodła szalone życie wokalistki jazzowej. Zbyt dużo alkoholu… Niestety, nie udało się jej uratować. Śruba potwornie okaleczyła ciało. – Kiedy to było? – Prawie dwadzieścia lat temu. Mąż nie lubił o tym rozmawiać. Wiem, że się wtedy załamał… – To znaczy? – Zaczął nieźle imprezować. – No tak, fajnie się bawić można również z rozpaczy. – Policjant pokiwał głową, tłumiąc zadowolenie z kolejnej sentencji z pozłotką. – Radzę schować dobry humor do kieszeni w mundurze, kiedy rozmawia pan z kimś w żałobie.

– Przepraszam – mruknął. – Przyszłam, żeby odebrać rzeczy, a nie na przesłuchanie. – Proszę tu podpisać. Rzuciła okiem na pismo, które jej podsunął. Protokół z wykazem rzeczy znalezionych na miejscu wypadku. Sięgnęła po policyjny długopis i złożyła podpis. Na koniec policjant ją poinformował o prawdopodobieństwie szybkiego zamknięcia sprawy. – Nie było świadków, a kierowca i jednocześnie sprawca również zginął. Tak właśnie kończy się brawura w niesprzyjających warunkach pogodowych. Podniosła się i wyciągnęła rękę na pożegnanie. Poczuła, że dłoń mężczyzny jest nieprzyjemnie ciepła i wąska, niemal dziecinna. Wyszła bez słowa. Stanęła w oknie. Śnieg przestał padać, ale ciężkie chmury zakryły niebo. Nawet przez szybę czuła, że zrobiło się chłodniej. Poszła do policyjnej toalety. Umyła twarz w zimnej wodzie. Usiadła na parapecie wyłożonym białymi kaflami i sięgnęła do torby. Na prawą rękę założyła starą omegę. Zegarek był znacznie cięższy od tego, który miała na lewym przegubie. Zapięła pasek. Przekręcając rękę, mogła zobaczyć brudny otwór, ślad po obwodzie nadgarstka Mikaela. Następnie wyjęła komórkę męża. Weszła do skrzynki odbiorczej. Otworzyła SMS-a, którego do niego wysłała. Uśmiechnięta buźka. Potem napisała nową wiadomość: Trzymaj się, Matildo Havermann. Wysłała ją do samej siebie. Za kilka sekund usłyszała głuchy sygnał komórki dochodzący z głębi torebki. Dostała SMS-a z adnotacją, że wysłał go Mikael Havermann. Tak właśnie miała wpisanego męża. Z pozoru formalnie, ale to był fragment ich intymnego kodu. Schowała telefon Mikaela do torby i sięgnęła po swoją komórkę. Kliknęła i przeczytała: Trzymaj się, Matildo Havermann. Kiedy Mikael czule się z nią droczył, zawsze zwracał się do niej po imieniu i nazwisku. Dlatego w kontaktach o żadnej Pusi, Myszce czy Zołzie nie mogło być mowy. Po co opowiadałam temu chłoptasiowi o życiu Mikaela? O jego zaćpanej siostrze, której wydawało się, że jest drugą Ellą Fitzgerald? – pomyślała. W psychologii świadka jest chyba coś takiego jak syndrom przesłuchania. Już sama obecność kogoś w mundurze wywołuje niepokój nasilający potrzebę mówienia. Nie zawsze na temat. Nie mogła sobie jedynie przypomnieć, czy zdarza się to osobom, które chcą coś ukryć, czy też niewinnym, a tylko zdenerwowanym?

Dzień przed pogrzebem zabrała Selmę na zakupy. Kupiła sobie ciepłą beżową czapkę z pomponem, a córka dostała wymarzony wełniany płaszcz do kostek. Elegancki i drogi. Dobry do limuzyny, a nie do metra, którym podróżowała. W czasie tego rajdu po sklepach nie rozmawiały zbyt wiele. Nawet kiedy wstąpiły do jednej z tych okropnych restauracji w centrach handlowych, gdzie stary tłuszcz z frytkownicy działał na Matildę jak płyn do zwalczania insektów. Miała ochotę niezbornie przebierać górnymi i dolnymi kończynami. Usiadły. Matka piła sok z warzyw, a córka podjadała paski siekanej wołowiny. Havermann zauważyła, że niespodziewana śmierć ojczyma wywołała jednak zmianę w zachowaniu nastolatki. Selma była nie tyle smutna, ile nieustannie zdenerwowana. Nie przestawała ruszać nogą, jakby tańczyła do nieistniejącej muzyki. – Może obgadamy naszą stratę, co? – zaproponowała Matilda, wciągając przez słomkę koktajl jabłkowo-buraczany. Selma, pomagając sobie palcem wskazującym, wepchnęła mięso do ust. – Jaką znowu stratę? – Śmierć Mikaela. Utrata ojczyma to chyba dla ciebie jakiś rodzaj straty. Taką przynajmniej mam nadzieję. Córka wzruszyła ramionami. Havermann starała się brzmieć na luzie. – Chciałam tylko powiedzieć, że jeśli będziesz miała ochotę pogadać, to zawsze jestem do twojej dyspozycji. – Odstawiła szklankę na środek stołu. Selma kawałkiem chleba wycierała talerz z krwistego sosu i oleju. Nic nie mówiła. – Obiecuję, że… – zaczęła Matilda, ale córka jej przerwała. – Czy ty się w ogóle słyszysz?! – zaatakowała. – Sypiesz jakimiś gotowymi formułkami. Silisz się na wspaniałą matkę, która ma dobry kontakt ze swoim dzieckiem. – A nie mam? – Nie masz! Nie masz! – Dlaczego, zastanawiałaś się nad tym? Dlaczego się nie dogadujemy? Przecież dzieli nas niewielka różnica wieku. – Chcesz wiedzieć…? – zapytała nastolatka i zamilkła na moment. Havermann była pewna, że to celowe działanie. Efekt dramaturgiczny. Pauza mająca zwiększyć siłę rażenia wypowiedzi.

– Już się boję – rzuciła i uśmiechnęła się do córki. Selma sięgnęła po chusteczkę i wytarła usta. Rzuciła ją na brudny talerz. Odcisk ust był brązowy i tłusty. – Powiem ci. Nie chce mi się z tobą rozmawiać. Nie czuję potrzeby, żeby się tobie zwierzać. Nie chcę pytać cię o radę. Mam gdzieś dyskusję o głębi żałoby pasierbicy w stosunku do głębi żałoby jej matki, czyli nieutulonej w smutku wdowy. – Jesteś okrutna. – Nie myl okrucieństwa z odwagą głoszenia prawdy. Urażona Matilda milczała. Palcami gładziła szybkę omegi. Wierzyła, że zegarek Mikaela stał się jej talizmanem. Chronił i dodawał siły. Rozejrzała się. Było dużo ludzi. Przeważali samotni. Jedli, rozmawiając przez komórki albo grając na iPhonach. Jakiś mężczyzna pakował do torebki resztki kotleta dla psa. Miał na głowie jamajską czapkę z trójkolorowej włóczki. Rozciągnięta, dobrze przytrzymywała pukiel dredów na plecach. Włosy wyglądały jak peruka. Drapieżnik zauważył omegę na przegubie Havermann. Miał zabrać zegarek Mikaela jako trofeum. Ale teraz wcale nie żałował, że tego nie zrobił. Kiedy kobieta zerkała na cyferblat, przez jej twarz przebiegał bolesny skurcz. Drapieżnik miał nadzieję, że ten grymas z czasem się utrwali. Przejdzie w nerwowy tik. Pragnął, by twarz Matildy Havermann jeszcze za życia zastygała co jakiś czas w przedśmiertnej masce cierpienia. Był pewien, że się tego doczeka. Miał wobec tej Havermann plan, który roboczo i patetycznie nazywał „wywoływaniem nieuleczalnej choroby popromiennej duszy”. Selma upiła łyk wody gazowanej. Wyłowiła i wyssała krążek cytryny, wcale się przy tym nie krzywiąc. – Nie wiem, gdzie popełniłam błąd – odezwała się Havermann. – Jaki? – Pedagogiczny. – Pedagogiczny? Jesteś moją matką czy pedagogiem? Selma odłożyła skórkę cytryny na brudną chusteczkę. – Pytałam, kiedy straciłyśmy ze sobą kontakt.

– Nigdy go nie miałyśmy – odpowiedziała Selma. – Wiesz, że to nieprawda – sprzeciwiła się cicho Matilda. – Nie rań mnie więcej niż trzeba. – Nic nie rozumiesz, nie ranię cię. Nie miałaś ze mną kontaktu, bo miałaś Mikaela. Miałaś babcię, przed którą chodzisz na baczność. I chyba to lubisz. – Co lubię? – Być uległa. – Bzdura – odpowiedziała niepewnie Havermann. – I masz swoich klientów. Myślę, że wybrałaś ten zawód, żeby komunikować się z ludźmi, którzy wydają ci się jeszcze bardziej zaburzeni niż ty sama. – Słucham…? – Słuchasz? Nie dziwię się. To właśnie daje ci siłę: słuchanie. Nie pomaganie innym, ale wysłuchiwanie opowieści, jak to inni świrują jeszcze bardziej niż ty. Selma zamilkła i wykałaczką czyściła sobie zęby. Zawsze dumna ze swojej diastemy. Chciała się wyróżniać, być inna. Matilda pomyślała, jak bardzo się różnią. Ona zawsze chciała być taka jak pozostałe koleżanki. Mieć to, co one mają. To odmienność, a nie brak oryginalności, wywoływała u niej cierpienie. Kiedy Selma odeszła na moment od stolika, by kupić bekonowe chipsy, Havermann dostała MMS-a. Zamaskowany numer przysłał jej zdjęcie czegoś, co wyglądało na kolonię rachitycznych grzybów. Bardzo malowniczych: sinych, prawie turkusowych. Pomyślała, że to całkiem ładne zdjęcie i że to pomyłka. Wrzuciła komórkę do torebki i wzrokiem poszukała córki. Selma rozmawiała z facetem w trójkolorowym berecie. Wyglądało to na przypadkową wymianę zdań w stylu „kto za kim stał w kolejce do kasy”. Obydwoje wyglądali na zadowolonych. Selma roześmiała się. Szwed o jamajskiej duszy musiał być zabawny. Matilda pomyślała, że kocha śmiech swojej córki. To najpiękniejsza melodia. Zdała sobie sprawę, że jako mężatka nie była nieszczęśliwa. Ale szczęśliwa też nie. Bo czy możesz mówić, że masz wszystko w związku, kiedy cały czas czegoś ci brakuje? Drapieżnik usłyszał śmiech Selmy i poczuł jej ciepły oddech na swojej twarzy. Tak śmieją się tylko młode osobniki.

Potem zauważył napiętą żyłkę na jej szyi. Siną, przypominającą grzyby żerujące na ludzkim mięsie. Powiódł po niej wzrokiem. Znikała pod włosami tuż u nasady ucha. Powiedział coś o żarłocznych kobietach, a dziewczyna roześmiała się i spojrzała na niego uważniej. Chyba spodobały jej się dredy. Miał nadzieję, że nie wyglądają na sztuczne… bo takie były. – Mój pies lubi wołowinę. – Potrząsnął torebką z resztkami. – Jaka to rasa? – zainteresowała się. – Terier szkocki. Wybrałem tę rasę, bo lubię tylko to co brytyjskie. Roześmiała się zachwycona. Wzbudził w niej zainteresowanie. – Myślałam, że kocha pan Jamajkę. Ja też lubię tylko to co brytyjskie. Drapieżnik był pewien, że gdyby nie jej matka, już teraz mógłby się wbić w kark tej małej. A ona zawyłaby z bólu i rozkoszy. Selma wróciła do stolika. Rzuciła paczkę chipsów na stół. Matka coś do niej gadała, a ona czuła, że gdyby nie stara, mogłaby bliżej poznać faceta z dredami. Chciała zaliczać jak najwięcej różnych fiutów. Miała już czarnoskórego Jerkera i Erika Axela, Chińczyka po matce. Czuła, że rastafarianin mógłby dużo dla niej zrobić. Był znacznie starszy, ale właśnie dlatego by się postarał, żeby go nigdy nie zapomniała. Już w czasie krótkiej rozmowy wyczuła, że ich oddechy do siebie pasują, bawią się ze sobą. Matka powiedziała, że spieszy się do gabinetu. Selma rozejrzała się. Niestety, tego faceta już nie było. Po południu Havermann miała jeszcze trzy sesje. Ledwo je przeżyła. Powinna zrobić sobie smutny urlop okolicznościowy, ale ciągle potrzebowała pieniędzy. Utrzymanie nastolatki kosztuje więcej niż wychów konia wyścigowego. Poza tym nie chciała zamknąć się w domu, skazana na rozmyślania o tym, co się zdarzyło. Pierwsza sesja. Ingmar Svensson. Makler giełdowy. Pięćdziesiąt dwa lata. Szlachetna siwizna, brak nadwagi, ale wyraźnie już zarysowany drugi podbródek. Problem: nocne napady wilczego głodu. Miała nadzieję, że uda jej się rozładować napięcie lękowe, zanim u klienta rozwinie się bulimia. Ale pojawiły się niespodziewane problemy utrudniające

proces zdrowienia. Svensson właśnie awansował na szefa zespołu. Cieszył się, ale natychmiast rozwinął w sobie silny kompleks szarlatana. Był irracjonalnie przekonany, że szybko się wyda, iż nie nadaje się na nowe stanowisko, bo nie jest dość asertywny i ma braki w praktycznym zarządzaniu grupą ludzi. – Na pewno zaraz podejmę złą decyzję. – Nie skupiaj się na ocenianiu swoich decyzji, tylko na ich podejmowaniu w odpowiednim czasie. – Właśnie. Boję się złych decyzji, dlatego zwlekam. I to zwlekanie może mnie kosztować utratę nowego stanowiska. Spadnę jeszcze niżej, niż byłem. – Czy nie uważasz, że przeżywasz swoje życie jak suchą zaprawę? Jesteś strategiem. Obmyślasz, planujesz, dokonujesz hipotetycznych posunięć. – Bingo – mówi tubalnym głosem. – Dlatego nigdy nie wejdę do gry – podsumowuje sam siebie. – W twoim analizowaniu jest dużo lęku… – zaczyna Havermann. Przerywa jej zadowolony: – A lęk włącza u mnie klawisz z napisem „apetyt”. – Dobrze by było unieważnić ten związek. Ingmar Svensson zgadza się, kiwając głową. Havermann zauważa, że to jest jego następny problem. Ze wszystkim się zgadza, ale tylko pozornie z nią współpracuje. Poproszony o konkretną odpowiedź, mówi monosylabami. Traci godzinę terapii na mało ważne dygresje i opowieści, sypie kiepskim anegdotami. – Co teraz czujesz, kiedy myślisz o swoim jutrzejszym wystąpieniu? – Że jest o dziesiątej rano. – To cię zaburza? – Chyba tak. – Dlaczego? – Bo lubię sobie pospać. – Prześpisz życie, jeżeli nie będziesz miał dostępu do swoich uczuć. – Chciałbym mieć ten kod dostępu. – Svensson kiwa głową. Havermann zerka na zegar, sprytnie umieszczony ponad głową klienta. Jeszcze tylko kwadrans. Nagle widzi, że Svensson unosi się i wyciąga do niej ręce, jakby chciał ją uścisnąć. Na niebieskiej koszuli widać dwie ciemne plamy pod pachami. Czuje jego śliskie usta na swoich. Wyrywa się z krzykiem: – Co pan robi?!

Svensson już się nie uśmiecha. Prostuje się na krześle. To dlatego nigdy nie chce siadać na kozetce. Udaje, że ma chory kręgosłup. – Przepraszam – zaczyna niezbornie. – Od jakiegoś czasu jest pani taka nieobecna. – Ja nieobecna?! – Smutna. Havermann poprawia włosy. – Drogi Ingmarze – odpowiada gniewnie – dobrze by było, żeby brał pan pod uwagę własne uczucia, a nie mylnie interpretował nastrój terapeutki. – Właśnie myślałem o własnych uczuciach. – Wyciągając do mnie ręce…? Co pan sobie myślał? – Chciałem panią przytulić. – Po co? Nie jestem do przytulania. – Wiem – potakuje Svensson. – To ja chciałem być przytulony. – I o tym porozmawiamy na następnej sesji. – O czym? – O tym, że chce pan czułości i nie potrafi jej znaleźć. Havermann wstaje, dając znak, że to koniec sesji. Boże, myśli nadal wściekła, wystarczy komuś okazać trochę profesjonalnego serca i zainteresowania, a już się chce przytulać! – Ingmarze, nie poda mi pan ręki? – śmieje się cynicznie. Klient nie odpowiada. W milczeniu idzie do wieszaka. – Chce mnie pan ukarać, bo nie dałam się obściskiwać? Svensson wychodzi bez słowa. Havermann zdaje sobie sprawę, że okazał jej swoją sympatię, a uczynił to niewprawnie, bo tylko tak potrafił. Dał wreszcie wyraz uczuciu, lecz ona potraktowała go z wyższością, wyszydziła ten gest. Ale co, miałam dać się wyrypać, żeby mój klient poczuł wreszcie łączność ze swoimi emocjami?! Położyła się na kozetce i zrzuciła buty. Niepokoiła ją pewna myśl. Wreszcie odkryła, co to jest. W relacji do Svenssona zachowała się tak, jak Selma w stosunku do niej. Upokorzyła go. Przynajmniej dziś był ten pierwszy raz.

Wieczorny ruch i kiepska pogoda wymuszały wolną jazdę. Znowu śnieżyło. Utknęła w korku. W samochodzie obok jakaś dziewczyna nicią dentystyczną regulowała sobie brwi. Matildzie zachciało się płakać. Znowu ruszyła do przodu i ponownie musiała przyhamować. Samochodem zarzuciło od huraganowego podmuchu wiatru. Zacisnęła dłonie na kierownicy, aż zbielały jej palce. Przekręciła głowę. Obok, w subaru, młody mężczyzna w garniturze. Obgryzał paznokcie i był smutny. Wyciągnęła z torebki elektroniczny notes. Ten prosty sposób polecała swoim klientom. Zapis pozwalał uporządkować myśli. Rzeczywiście dzieliła nas spora różnica wieku. Kiedy ja przyszłam na świat po interwencyjnym cesarskim cięciu, Mikael dostał angaż w TV w programie dla dzieci. Grał rolę ogona smoka. Był to szczyt jego aktorskiej kariery, jeśli nie liczyć kilku offowych przedstawień na przedmieściach Sztokholmu. Kiedy natomiast on się rozwodził, ja szłam po raz pierwszy do szkoły. Kiedy obchodziłam dzień świętej Łucji, paradując zawstydzona z płonącym wiankiem na głowie, on stracił siostrę. Kiedy na pierwszym roku psychologii zaszłam w ciążę i ogarnęła mnie panika, jemu znów zawalił się świat: przeszedł niegroźny wypadek i nie chodził przez dwa miesiące. Rehabilitacja była kosztowna i szybko skończyły się pieniądze ze sprzedaży ziemi po rodzicach. Nie znaliśmy się wtedy, ale mieliśmy podobny dylemat: Co dalej? Spotkaliśmy się przypadkowo na basenie. Ja codziennie pływałam, by pozbyć się chronicznych bólów krzyża po urodzeniu Selmy, on pokonywał dziesięć długości basenu dziennie z powodu obsesyjnej dbałości o kondycję. W barze najpierw pożyczył mi krople do oczu, a potem przy kawie opowiedział o swoim życiu. Nie było spektakularne, ale umiał ciekawie mówić o przeciętności. Na moment zapomniałam o poporodowym smutku i o tym, że narzeczony mnie zostawił, a mój ojciec adwokat płaci za dwie babysitterki, żebym tylko skończyła studia. Staliśmy się parą. Naturalnie do siebie lgnęliśmy. Frustracja do frustracji. Żal do żalu. Jedno dla drugiego było i podporą, i bluszczem. Po jakimś czasie Mikael zrobił kursy z fizjoterapii i przejął część obowiązków opieki nad Selmą. Mój ojciec nagle się nim zachwycił, a że uczucia zawsze wyrażał poprzez dawanie albo skąpienie pieniędzy, to kupił nam mieszkanie. Jednak od czasu do czasu lubił gderać, że Mikael jest droższy niż dziewczyna do dziecka, a ja wtedy odpowiadałam, że do niej Selma nie mogła mówić „tatusiu”. Mała chwaliła się, że ma dwóch tatusiów, a Mikael powtarzał ze śmiechem, że sukces ma zawsze wielu ojców Nie postawiła kropki, tylko wrzuciła notebook na tylne siedzenie. Ruszyła do przodu. Wyglądało na to, że korek się rozładował. Ciasno upakowane samochody posuwały się jeden przy drugim z niewielką prędkością. Była słaba widoczność, należało uważać. Teraz Selmie został jeden ojciec. Biologiczny. Neurotyczny Kurt, który zajmuje

się tworzeniem portretów psychologicznych postaci z gier komputerowych. Ojciec „Piotruś Pan” bardzo jej odpowiadał. Havermann dotarła do celu. Niedaleko od bramy znalazła wolne miejsce do parkowania. Mieszkała w starym domu z 1880 roku w przytulnym SoFo na Södermalmie. Kiedy się tu wprowadziła, było to całkiem eleganckie i zadbane miejsce, już wtedy zamieszkane głównie przez starszych lokatorów. Teraz, po latach, klatka schodowa wymagała remontu. Kamienna posadzka kruszyła się, a schody były niebezpiecznie wyślizgane. Poręcze chybotały się pod naciskiem dłoni. Przypominały bardziej liny czepne niż metalowe konstrukcje. Panowała cisza. Wydawało się, że wszyscy lokatorzy kamienicy już dawno śpią. Na pierwszym piętrze przepaliła się żarówka. Havermann wchodziła wolniej niż zazwyczaj. Stres ostatnich dni odbierał jej energię. Skręcając na ostatni odcinek schodów, zatrzymała się. W szparze pomiędzy drzwiami do jej mieszkania a futryną dostrzegła dużą szarą kopertę. Coś jej przypominała. O pomyłce nie mogło być mowy, to był jedyny lokal na czwartym piętrze. Pospiesznie przeskoczyła po dwa schody, złapała kopertę i jeszcze na klatce schodowej, jak pies szarpiący kawał mięsa, rozerwała papier. W środku był kostium bikini. Z bistoru. Stary i sprany. Na bawełnianej wkładce wszytej w kroku widać było żółtawe ślady. Zapewne po wydzielinie z pochwy. Zajrzała do środka. Nic więcej. Zebrała z podłogi resztki poszarpanej koperty. Oznaczona była jednym słowem wyklejonym literami wyciętymi z gazety: HAVERMANN. Tylko nazwisko. Bez imienia. I bez adresu. Mikael dostał podobną kopertę z używanym bikini, którą przypadkowo przechwyciła Selma, ale wtedy nadawca znał nie tylko nazwisko, ale i imię jej męża. Weszła do środka. Zamknęła drzwi na zasuwę. Usiadła na brzegu sofy. Domowej ciszy towarzyszył irytujący stłumiony szum wody w kaloryferach. Przesunęła się z sofy na fotel. Po omacku sięgnęła po leżącą na stoliku paczkę papierosów. Wyjęła jednego, zapaliła i natychmiast zgniotła go w popielnicy. Pobiegła do szafy Mikaela. Trzymał tam domowe rachunki, ale też swoje papiery, teczki i skoroszyty potrzebne do pracy. Przeszukała wszystko nerwowymi ruchami, lecz nie znalazła śladów dawnych przesyłek. Ani kopert, ani bikini. Adresat: Havermann. To do niej. Selma nosi nazwisko ojca: Lamberg. Dlaczego ten ktoś nie posłużył się jej imieniem? Czyżby go nie znał, ale chciał, by bikini trafiło do żony Havermanna? Mikael nie zostawił właściwie nic w spadku. Ale może odziedziczyłam po nim, cudzą nienawiść? – pomyślała. Nalała sobie czerwonego wina, sięgnęła po notebook i znowu opadła na fotel.

Chciała wiedzieć, jak ma pamiętać Mikaela. Jako czułego męża, który kochał jej córkę jak swoją i zawsze wstawał, żeby przygotować dla nich śniadanie? Czy jako dupka, który ją zdradzał, a za pieniądze jej ojca założył sobie gabinet? Zawsze kiepsko mu szło i był od niej zależny finansowo. Zatrzasnęła wieko notebooka. Zauważyła, że coś już w niej szalało z wdowiej rozpaczy, a coś pozostawało w lodowatym dystansie. Może powinnam uczyć się żyć na nowo, a nie dobijać do zamkniętej na cztery spusty przeszłości? Ale kim była ta dziewczyna? Dlaczego zrobił dla niej wyjątek i wziął ją na motor? Pewnie rodzice już ją widzieli bez nosa. Usłyszała chrobot klucza w zamku. Selma weszła do mieszkania, robiąc możliwie jak najwięcej hałasu. – A, tu jesteś – stwierdziła, ujrzawszy matkę wtuloną w fotel. – Widzę, że rozczulasz się nad sobą. – Odpoczywam po długim dniu – odparła Matilda z udawanym ziewnięciem. – Kupiłaś grecki jogurt? Mam nadzieję, że sama go zjesz. Nie lubię tej zdrowej papy – rzuciła córka przez ramię. – A właśnie… – Jej głowa znów pojawiła się w drzwiach. – Przyszło coś do mnie? – Czego się spodziewasz? – Listu z zagranicy. – Z zagranicy? – Wszędzie mam wielbicieli. – Sława mojej córki przekroczyła granice Szwecji, a ja nic o tym nie wiem – wymamrotała Havermann. – Matki, tak jak i żony, dowiadują się ostatnie – wygłosiła Selma, rozpinając elegancki angielski sweter z czarnymi perełkami w miejsce guzików. – Jak zgrywasz wielką lady, rób to chociaż z klasą. Zatrudnij sobie za swoje pieniądze guwernantkę, kucharkę i pannę podręczną. Selma nie dała się sprowokować: – Nic nie było? – powtórzyła. – Nie. Nic nie było. Havermann zarejestrowała na twarzy córki coś na kształt uśmiechu i nabrała pewności, że przesyłka z bikini to jej żart. Tę wcześniejszą też ona podrzuciła. Chciała ich ze sobą skłócić. Może nawet łudziła się nadzieją, że Kurt do nich wróci. Była już nastolatką, ale marzenia miała jeszcze infantylne. Takie rozkwitające dziewczynki mogą być łatwym łupem. – O czym rozmawiałaś z tym brudasem w dredach?

– Nie był brudasem. – Pachniał Thierrym Muglerem? – Nie musiał się kamuflować. Pachniał prawdziwym samcem. Lubię, kiedy masz taką minę. – Jaką? No, jaką? – wycedziła Havermann. – Minę kiepskiej wojowniczki. Chce zaatakować, ale wie, że nie może. I boi się. Cały czas się boi. Mikael Havermann został pochowany na Skogskyrkogården. Matilda wybrała mu na nagrobek wielki surowy kamień ze stosowną inskrypcją, który znakomicie wpisywał się w tradycję tej leśnej nekropolii. Na nabożeństwie żałobnym koncert organowy Bacha brzmiał zbyt głośno, a Matilda, zamiast pogrążać się we wdowiej rozpaczy, musiała zająć się matką, która dostała silnego krwotoku z nosa. Wypominała sobie, że powinna była dać jej coś na uspokojenie, ale nie przypuszczała, że poczuje się aż tak źle. Eva Isaksson nigdy specjalnie nie lubiła zięcia, choć on ją uwielbiał w jawny i demonstracyjny sposób. Pieszczotliwie nazywał „angielską charcicą”, bo była wysoka, szczupła i chodziła z podniesionym czołem. To właśnie ona wymogła na Matildzie uroczystość religijną, choć Mikael zawsze określał siebie jako agnostyka. Oprócz zbyt gorliwego organisty był więc również całkiem młody pastor czytający fragmenty Pierwszego listu do Koryntian. Havermann odniosła wrażenie, że przy słowach: Lecz z nich największa jest miłość, o mało się nie popłakał. Dobrze, że Skogskyrkogården nie tylko z nazwy przypomina bardziej park leśny niż typowe miejsce pochówku. Odprowadzanie urny z prochami Mikaela Havermanna było jak powolny spacer pod wielkimi drzewami. Po pierwszym śniegu nie pozostało już ani śladu. Pogoda tego dnia była bezwietrzna, ale ciężkie chmury nie przepuszczały słońca i cała ceremonia odbyła się w szarówce. Na pogrzebie ojczyma Selma zaprezentowała się w stosownej czerni, z woalką na twarzy. Wydawała się obojętna, neutralna. Ale matka dostrzegła zaciśnięte kościste ręce. To desperackie chwytanie się ucha torebki ujawniało przerażenie i zagubienie nastolatki. Havermann nie spodziewała się, że ostatnie pożegnanie męża przybierze rozmiar całkiem dużej uroczystości. Przyszło sporo ludzi. Głównie pacjenci Mikaela. Rozpoznała ich po kuśtykaniu. Wypatrzyła również kilku swoich klientów. Nie była z tego zadowolona. Jako psychoterapeutka nie czuła się dobrze, wycierając łzy i wystawiając swoje uczucia

na widok publiczny. Takie doświadczenie nie będzie sprzyjało gabinetowym relacjom z klientami. Zaczęła żałować, że nie umieściła w nekrologu adnotacji: „Ceremonia prywatna”. Zauważyła, że w kolejce do składania kondolencji ustawił się również jej dawny partner, ojciec Selmy. Niestety, wyglądał zjawiskowo. Zaprezentował się w pełnej okazałości seksownego drania. Jednodniowy ciemny zarost, przeszywające spojrzenie Michaela Douglasa, seksapil Davida Duchovnego oraz nonszalancki, ale dokładnie przemyślany styl ubioru. Nadal mam do niego słabość, wytknęła sobie Havermann. Kiedy przyszła jego kolej, podał jej dłoń. Uścisk był mocny i zdecydowany. Idealny. Ale kondolencje jakby wymuszone i przewidywalne. Nic osobistego. – Dziękuję, że przyszedłeś – wyszeptała. – Wspieram Selmę – powiedział bez emocji i z miejsca powiało chłodem. Już wcześniej zarejestrowała, że zachowywał się tak, jakby się na nią gniewał. Jakby to ona go zdradziła, a potem porzuciła bez żalu. A przecież to Kurt ją zostawił z płaczącym non stop niemowlęciem. Dostał stypendium w Danii. Grafika komputerowa wygrała z pieluchami. – Wspierasz Selmę? – zakpiła. – Ona doskonale sobie radzi bez ciebie – złośliwie szepnęła mu do ucha. Kurt niechętnie rzucił okiem na bandę przyjaciół Selmy. Stali nieopodal. Grupa wyrośniętych nastolatków. Patykowate nogi, długie ręce. Krosty i brak kontroli nad mimiką. Wszyscy na czarno, ale nie do końca klasycznie i nobliwie, bo na kurtkach i czapkach widać było gotyckie aplikacje: czaszki, skrzyżowane piszczele tudzież wywalone czerwone języki ognia. No cóż, strój organizacyjny. Stosowne do okoliczności żałobne memento mori, pomyślała gorzko Havermann. Usłyszała głos Kurta: – Do twarzy ci w czerni. Drgnęła od tego komplementu. I od razu w jej głowie zapaliła się czerwona lampka. To była specjalność Kurta: wysyłanie sprzecznych komunikatów. Jej dawny partner był klasycznym złym chłopcem. Uroczym egoistą. Wiele razy ranił ją do żywego, jednocześnie zachowując łobuzerski urok. Łatwo mu wybaczała. Zbyt łatwo. Bycie miłą dla niego oznaczało bycie niemiłą dla samej siebie. Lekkość pierwszych randek szybko przeszła w szarpaninę, a oczarowanie w swoiste uzależnienie. Niebezpieczne związki zawsze wydawały jej się bardziej atrakcyjne niż groźne. Jako psycholożka doskonale wiedziała, na czym polega popularność zimnych drani. To nic innego jak tylko ciemna triada, czyli specyficzny układ cech osobowości. Narcyzm, zachowania antyspołeczne

i makiawelizm – oto prawdziwe oblicze Don Juana. Agresja, za pomocą której chciał ją sobie podporządkować, wydawała jej się taka męska. Teraz wie, że wycierpiała tak dużo nie tylko od Kurta, ale też od tych wszystkich dziewczyn, które uważała za swoje przyjaciółki. On z nimi flirtował, a ona nieświadomie grała rolę swatki. To był ten moment, kiedy zraniona odsunęła się od rówieśników. To był właśnie początek jej wielkiej samotności. – Zaczerwieniłaś się – powiedział. – Nadal lubię dziewczyny, które potrafią się jeszcze czerwienić. – Nie jestem już dziewczyną, Kurt. – Poprawiła toczek. – Co ten Mikael z tobą zrobił?! – Uśmiechnął się cynicznie. – Gdybyś była ze mną, czułabyś się jak nastolatka. Uwierz mi. Zaschło jej w gardle, a jednocześnie miała świadomość, że Kurt karmi ją swoim przećwiczonym repertuarem notorycznego podrywacza. – Przestań. – W końcu się odważyła. – Gdybym nie wzięła tych wszystkich leków na uspokojenie, pewnie bym ci przywaliła torebką. Znowu się uśmiechnął. – A torebkę masz paskudną. Pożyczyłaś od Margaret Thatcher? – Właśnie tak się dziś czuję. Przeczesał dłonią włosy i wycedził: – Paskudna torebka dobrana do paskudnego nastroju. – Muszę sobie poradzić z tym całym nieszczęściem. Jego głos zabrzmiał cynicznie: – Kto ma sobie poradzić, jak nie ty?! Przecież jesteś specjalistką od ludzkich dusz. – Zachichotał, pochylił się, ujął ją w ramiona i wyszeptał na ucho: – Wyluzuj, dziewczynko. Znajdź sobie jakiegoś wesołego chłopca w swoim wieku. Szkoda życia na ściskanie paskudnych torebek, skoro twoje dziewczęce paluszki mogą ściskać coś innego. Wyrwała się z tego fałszywego uścisku i odparowała: – Chcesz powiedzieć, że powinnam raczej ściskać twoje jaja? Najpierw musiałbyś je mieć, chłopczyku. Kurt zbladł, omiótł ją wzrokiem i odszedł wściekły. Havermann patrzyła teraz w stronę całkiem sporej grupy nastolatków nieustannie coś paplających teatralnym szeptem. Zauważyła, że jeden z chłopaków, chudzielec w nienagannym ubraniu lorda, od czasu do czasu przygląda jej się uważniej niż inni. Rude włosy miał misternie ułożone w loki przywodzące na myśl peruki historycznych deputowanych z Izby Gmin.

Kolejny, który choruje na bycie oryginalnym, pomyślała. Już wcześniej czuła na sobie jego uważny wzrok. Nie potrafiła jednak odgadnąć, czy była w nim ciekawość, czy może wrogość. Selma podeszła do matki i obwieściła, że bardzo zmarzła, więc idzie z przyjaciółmi na pizzę. – Jesteście wszyscy zaproszeni na stypę. Zamówiłam restaurację. Liczyłam na was. – My wolimy pizzę – uparła się córka. – Wprawdzie zamówiłam inne menu, ale jestem przekonana, że mają tam również pizzę. – Prawdę mówiąc, nie chodzi wcale o pizzę, ale o towarzystwo. – To znaczy? – Cała ta ferajna… – Selma omiotła żałobników pogardliwym wzrokiem. – Nie odpowiada nam ta zgraja. – Przepraszam, że nie zaprosiłam samych arystokratów, baronów i lordów. – Zatem miej pretensję do samej siebie – odpowiedziała poważnie Selma i odeszła. Kiedy uczestnicy pogrzebu gromadzili się na parkingu, Havermann poszła z matką do miejsca zadumy, Minneslund. To tu, siedem lat wcześniej, rozsypały prochy męża i ojca, Gunnara Isakssona. Zapaliły znicz i chwilę postały. Matilda patrzyła gdzieś w bok. Płomień rozpalał w niej zakazane pragnienia. Wiedziała, że cały czas musi się bardzo kontrolować, by im nie ulec. To były nie tylko zakazane, ale i bardzo złe pragnienia. Drapieżnik lubił leśny cmentarz. Niekiedy przychodził tu bez powodu. A czasami szukał przyjemności. Oglądanie rozpaczy ludzi nad grobem bliskich było rarytasem. Czymś w rodzaju morfiny. Choć na chwilę znieczulało jego własny niemy skowyt. Stał w grupie żałobników i obserwował Havermann. Selma wróciła z pizzerii. – Jak tam stypa? Udała się? Były hulanki i wspominanki? Matka zrewanżowała jej się pytaniem:

– Kim był ten rudy chłopak z lokami? To ktoś z twojej klasy? Wzruszenie ramionami. – Bosse. – Bosse? – Matilda odegrała wielkie rozczarowanie. – Taki oryginalny wygląd i takie pospolite imię! Selma wydęła oskarżycielsko wargi. – Kpisz, a kilka godzin temu pochowałaś męża. – Żałoba niejedną ma twarz – odparowała Matilda. – A więc to Bosse. To tylko kolega? Jeden z wielu? Uspokoiła się. Ten młody nie miał przecież złych zamiarów. Po prostu patrzył na nią jak na starą swojej dziewczyny. – Może go przyprowadzisz do domu? – zaproponowała. – Ale po co? – zapytała zaczepnie Selma. – Może byśmy się poznali. – Ale on nie chce cię poznać. – To, co mówisz, nie jest zbyt fajne. Selma wzruszyła ramionami. – Życie też nie jest zbyt fajne. – Teraz czeka nas trudny czas po śmierci Mikaela. Ale nie martw się, przejdziemy to razem… – Matilda wygłosiła oklepaną formułkę. Nastolatka wzruszyła ramionami. – Ze mną jest okej. Zajmij się lepiej swoją matką. Jeszcze trochę więcej alkoholu i zacznie wchodzić do kominka. – Nie mów tak o babci. – Jak? Przecież już raz pomyliła drzwi z kominkiem. Havermann zacisnęła usta i poszła do salonu. Eva Isaksson siedziała w wysokim lnianym fotelu, tępo patrząc przed siebie. Kiedyś jasna blondynka, teraz siwowłosa, przesadnie elegancka pani. Zawsze chusta od Hermèsa i okulary od Gucciego z przyciemnionymi szkiełkami. Do tego ciemnoczerwona szminka Chanel, która nieco maskowała poprzeczną bliznę na ustach. Szpecąca szrama pozostała po wypadku w dzieciństwie. Arystokratyczna uroda i dystyngowany, nieco wyniosły sposób bycia nie wskazywały, że matka Matildy urodziła się w małej wiosce na południu Szwecji. Rodzice, oboje alkoholicy, osierocili ją wcześnie, nie zostawiając żadnych dobrych wspomnień, za to przekazując dobre geny. Jej uroda olśniewała i onieśmielała, ale

jako jedynaczka z kompleksem „źle urodzonej” Eva miała trudności w nawiązywaniu kontaktów z ludźmi. Była w gruncie rzeczy nieśmiała i wycofana, lecz postrzegano ją jako zimną i zarozumiałą piękność. Tę powściągliwość w okazywaniu uczuć przekazała córce. Matilda zdawała sobie z tego sprawę, mimo to nie potrafiła reagować tak spontanicznie, jakby chciała. Pomiędzy nią a światem zawsze był jakiś szklany klosz. W zamyśle miał ją chronić, w rzeczywistości izolował. Usiadła obok matki. – Jak się czujesz? – A jak można się czuć po stypie? – powiedziała Eva Isaksson z kamienną twarzą. – Na cmentarzu zbyt długo rozmawiałaś z Kurtem. – Bez przesady. Najwyżej minutę. – Wyglądałaś na zadowoloną. – Nieświadomie. – Nieświadomie?! Dziecko, nadal masz do niego słabość. To po prostu widać. – Kurt jest nie tylko dekoracyjnym facetem, ale również ojcem mojej córki. Byłam miła, to wszystko. – Kurt! – Matka wykrzywiła zdeformowane usta. – Ten twój Kurt! Wiele wdzięku, zero ambicji. Mężczyzna bez ambicji przypomina portfel bez kart kredytowych Matilda nalała sobie whisky. Nie powinnam pić po xanaksie, ale przecież połknęłam proszek rano, przekonywała sama siebie. – Mamo, zawsze miałaś zastrzeżenia do wszystkich moich chłopaków. Mikaela też nie lubiłaś. – Mikael był dobrym mężem, a to grozi matrymonialną nudą. – Nudziłaś się z tatą? – Wiesz, jak było. Najpierw bajkowo, a potem się okazało, że to zła baśń. – Ojciec był dobrą partią. Znakomicie wykształcony prawnik. Z dobrego katolickiego domu. To chyba wtedy się liczyło. – Wiele małżeństw przypomina firmę. Zdradę wrzuca się w koszty. – Tata cię zdradzał? Matka skrzywiła się. Nie wiadomo, czy na wspomnienie męża, czy od smaku cierpkiej whisky: – Szybko zrozumiałam, że pan mecenas traktuje dom wyłącznie jako stołówkę i noclegownię. Miał swój klub adwokata, cygara i dobry alkohol. Być może miał też inne kobiety…

– Może, mamo, za szybko się poddałaś? Eva spojrzała na córkę z wyrzutem. – Wiesz, jaki był twój ociec. Nie wymagajmy od kanarka, żeby aportował patyk. – Może powinnaś była stworzyć sobie życie równoległe, mamo? – zasugerowała Matilda. – Spójrz na siebie. Gdybyś poślubiła rówieśnika, ciągle jeszcze ubierałabyś się młodzieżowo. A tak nosisz bure swetry i skórzane torby bez wyrazu. – Bez przesady. – Robiłaś wszystko, żeby nie wydawać się zanadto młodsza od męża – kontynuowała Eva spokojnym, monotonnym tonem. Matilda wołała nie polemizować. Dobrze wiedziała, że matka była całkowicie podporządkowana mężowi. Zależała od niego finansowo, co pociągało za sobą wszystkie inne formy ubezwłasnowolnienia. Właściwie nie miała zawodu. Kiedyś wspomniała, że marzyła o aktorstwie. Miała ku temu znakomite warunki fizyczne, ale porzuciła plany z powodu wady wymowy. Blizna nie tylko ją szpeciła, ale też zniekształcała dźwięk niektórych głosek. Mogła to skorygować chirurgicznie, ale nigdy tego nie zrobiła. Pytana dlaczego, wzruszała ramionami. Jak ktoś, kto poddał się bez walki. Złe dzieciństwo. Nieobecny mąż. Brak perspektyw, samotność wdowieństwa i popijanie do lustra – oto historia mojej matki, pomyślała Matilda. Klasyczny przykład wyuczonej bezradności. Czy mam prawo być wobec niej niemiła? Delektując się whisky, Eva poczuła na sobie spojrzenie córki. – Na pogrzebie szeptano, że Mikael jechał z jakąś młodą dziewczyną. Czy to prawda? – Tak, to prawda. – Zabił ją. – Nie zabił jej, mamo. Mieli wypadek. – To ona prowadziła? – Nie wiem… chyba Mikael… – A więc to on ją zabił. – Eva poprawiła apaszkę na szyi. – Dlaczego mi o tym nie powiedziałaś? – Miałam tyle spraw na głowie. – Kto to właściwie był? Matilda przesadnie wzruszyła ramionami. – Jakaś jego pacjentka.

Matka uśmiechnęła się gorzko. – Kłamiesz. Zawsze to poznam. – Nie wiem, kto to był. – I niech tak zostanie. Lepiej być wesołą wdówką niż zgorzkniałą zdradzaną żoną. Coś o tym wiem. – Beknęła niespodziewanie i spłonęła rumieńcem. Zawsze chciała być damą, ale po alkoholu okazywało się to trudne. – Przepraszam. Mam problemy z żołądkiem – wyjaśniła. – Myślę, że za dużo pijesz. – Poczekaj, kochanie – wycedziła słodko. – Jak dożyjesz mojego wieku, będziesz latała do gastrologa częściej niż do łazienki – obwieściła i ostentacyjnie znów sięgnęła po szklankę. Rozległ się dzwonek do drzwi. Drgnęły i szybko spojrzały na siebie. Zareagowały jak wspólniczki w kiepskim filmie. – To pewnie ktoś z sąsiadów – orzekła Matilda i poszła do przedpokoju. Przekręciła zamek i otworzyła drzwi. Chłopak w kurtce z logo firmy kurierskiej uśmiechnął się służbowym, wymęczonym grymasem. Miał dla niej przesyłkę i coś bełkotał, że nie mógł się dodzwonić. Pokwitowała odbiór. Kurier zbiegł po schodach, robiąc hałas na całą kamienicę. Przesyłka była podłużna i bardzo lekka. Havermann odpakowała ją z pewnym niepokojem. Ale były to kwiaty. Sczerniałe z zimna białe kalie. Mroziły dłonie. Firma kurierska trzymała je w zamrażarce? Już miała wyrzucić kwiaty do kosza, gdy zobaczyła dołączony do bukietu niewielki karnecik z ozdobnej tekturki. Otworzyła go. W miejscu, gdzie wpisuje się zazwyczaj kilka słów, widniał czerwony odcisk kciuka. Linie papilarne w roli stempla, a tusz to krew? – skrzywiła się. Co za tandetna zabawa! Nastraszymy wdowę. Niech się boi. Podniosła karnecik do nosa. Nie poczuła ani tuszu, ani żadnego organicznego zapachu sugerującego, że to może być krew. Uspokoiła się. Kuriera zagrał pewnie jakiś chłopak z paczki Selmy. – Kto to był? – zapytała matka, kiedy Matilda wróciła do salonu. – Sąsiadka. – Ludzie są tacy nietaktowni. Zawracać komuś głowę w dniu pogrzebu! Kolejny powód, by nalać sobie whisky. Piła z zamkniętymi oczami i odchyloną głową. Jak kura. Matilda zostawiła matkę i poszła do sypialni. Usiadła przed toaletką i zaczęła zmywać makijaż. Zauważyła, że wymalowała się na pochówek jak drag queen. Zbyt

ostro. Wręcz niestosownie. Nagle nawiedził ją makabryczny obraz. Jakby ktoś postawił go tuż przed jej oczyma. Zwłoki dziewczyny z zielonym tuszem na rzęsach. Poszła do przedpokoju po torebkę. Wróciła do sypialni i wyrzuciła całą zawartość na łóżko. Przez moment grzebała pośród kluczy, notesów, gum do żucia, chusteczek, nici dentystycznych i papierowych śmieci, aż w końcu znalazła wizytówkę policjanta, który zajmował się nią w radiowozie na miejscu wypadku. Lars Karlhammar. Wahała się, ale w końcu wystukała numer. Policjant odebrał zadziwiająco szybko, już po drugim sygnale. Może był na służbie? – Przepraszam, chyba jest za późno na służbową sprawę… – zaczęła niepewnie. Przerwał jej, niemal niegrzecznie, pytając, o co chodzi. Po głosie poznała, że nadal jest przeziębiony. Przedstawiła się i przypomniała wypadek motocyklowy pod wiaduktem. Karlhammar obiecał, że wyśle jej numer telefonu ojca tej zabitej dziewczyny. Jutro. Teraz siedzi przy dwulatku, który gorączkuje i nie może zasnąć. Rozłączyła się i zobaczyła, że drżą jej ręce. Zrezygnowawszy z natrysku, w samej bieliźnie wślizgnęła się pod kołdrę. Teraz też pilnowała swojej strony łóżka. Nie mogła usnąć. Słyszała, jak matka zamawia z holu taksówkę. Wszystko musiała powtarzać wiele razy, bo zawsze mówiła niewyraźnie, szczególnie po alkoholu. Wreszcie trzasnęły drzwi wyjściowe. Sen nie nadchodził. W pewnym momencie, przewracając się po raz kolejny z boku na bok, natknęła się stopą na zwiniętą piżamę Mikaela. Odskoczyła jak rażona prądem. To przeszłość ja poraziła. Kilka minut po siódmej rano usłyszała sygnał SMS-a. Dostała numer niejakiego Nilsa Stefanssona. Tytuł wiadomości: Ojciec Moniki Stefansson. Monika Stefansson… A więc tak nazywała się dziewczyna, która dostąpiła zaszczytu jeżdżenia motorem jej męża. Nosiła to samo nazwisko co ojciec. Nie miała męża. Tyle o niej wiedziała. Resztki snu błyskawicznie ustąpiły. W mieszkaniu było zimno. Pewnie nad ranem pojawił się przymrozek. Wiatr znowu przybrał na sile. Powodował ciche skrzypienie starego skrzydłowego okna. Zawsze lubiła ten odgłos. Teraz wydał jej się złowróżbny. Ten zgrany motyw

z horrorów całkiem serio przenikał ją do szpiku kości. Usłyszała szum wody. Selma brała poranny prysznic. Havermann wstała z trudem. Kolejny dzień jej nowego, beznadziejnego życia. Zatrzęsła się z zimna, chwyciła za szlafrok, otuliła się i poczłapała do kuchni. Toster się zepsuł i grzanki wyskakiwały za bardzo zwęglone. Przyszła Selma. Na chwilę przystanęła w drzwiach i mruknięciem odpowiedziała na przywitanie. Potem podeszła do praski i zaczęła wyciskać sok pomarańczowy. Za milczącym porozumieniem żadna nie chciała jeść jajek na śniadanie. Zawsze przygotowywał je Mikael. Havermann nastawiła ekspres do kawy i podpatrywała, jak Selma chrupie wasę z kremem czekoladowym, nie przestając pisać SMS-ów. Wstała tylko na moment i ostrym, agresywnym ruchem przestawiła pokrętło tostera. Od razu zaczął się dobrze sprawować. Wreszcie wyszła. Bez pożegnania. Znowu zapanowała cisza. Matilda wystukała SMS-a: Jestem wdową po Mikaelu Havermannie. Zależy mi na spotkaniu – Matilda. Po krótkim namyśle nacisnęła Wyślij. Nie mogła już tego cofnąć. Chociaż chciała.

4 Najczęstszy ludzki błąd – nie przewidzieć burzy w piękny czas. Niccolo Machiavelli Nils Stefansson mieszkał na Liljeholmsvägen w nowo-czesnym szklanym domu. Długo siedziała w samochodzie i gniotła papierowy kubek z McDonalda. W środku w resztce kawy pływały trzy pety. Wreszcie wyjęła klucz ze stacyjki, zapięła kurtkę i ruszyła pod wskazany adres. Oto ojciec kochanki mojego męża, pomyślała, kiedy usłyszała kroki. Musi mieć dobry, drogi parkiet… Kolejna bzdurna informacja, która pełni w moim umyśle funkcję zaworu bezpieczeństwa. Nils Stefansson otworzył drzwi. Jego zęby błyszczały w uśmiechu jak perełki. Proteza była zdecydowanie zbyt biała. Wyglądała jak sztuczna szczęka kupiona na Halloween. Havermann spodziewała się kogoś młodszego. Musiał być przed siedemdziesiątką, ale fizycznie był w doskonałej formie. Szczupła, wysportowana sylwetka. Mała, ptasia głowa. Starannie ogolony i świeżo ostrzyżony. – Mam ogrzewanie podłogowe – rzucił i spojrzał na nią badawczo. Odebrała to jako zachętę do zdjęcia butów. Nienawidziła tego. Kobieta bez butów jest jak żołnierz bez karabinu. Buty zrzuca się tylko w sypialni. Najpierw ubranie, bieliznę, a dopiero potem buty. Zaprosił ją do salonu. – Proszę przyjąć wyrazy współczucia i… – zaczęła od kondolencji. – Pani również – odpowiedział gardłowym, pełnym mocy głosem. – Policjant powiedział, że pana córka miała na imię Monika. Pokiwał głową.

– Może kawy? Miał na sobie dżinsy i staroświecką bonżurkę. W tym dziennym szlafroku z jedwabiu przypominał Hugh Hefnera, założyciela „Playboya”. Kiedy zaproponował kawę, była pewna, że przyniesie ją na tacy chłoptaś w siatkowych rajstopach, z kulistą kitą na tyłku i pluszowymi uszami królika. Ale Stefansson sam się pofatygował. Wyszedł do kuchni. Rozejrzała się. Wielkie industrialne okna od podłogi do sufitu. Widok był paryski, na stare dachy. Jej matce by się tu spodobało. Ten apartament musiał urządzać dekorator. Udany eklektyzm. Antyki połączone z designem z lat siedemdziesiątych. Do tego świeże kwiaty w wazonach. Pomyślała, że jedyne kwiaty w jej mieszkaniu to te zmrożone kalie, połamane i pospiesznie wepchnięte do jednej z toreb w przedpokoju, żeby matka ich nie zobaczyła. Krwisty odcisk kciuka na karneciku pewnie już spłynął wraz z rozpuszczonym szronem. Na ścianach wisiały zdjęcia gospodarza. W estetycznie wyszukanych pozach, półnagiego, o połyskującej w świetle, gładko wygolonej klatce piersiowej. Ta dziewczyna z tandetnym zielonym tuszem na rzęsach i ciężkim pudrem na pewno nie odziedziczyła gustu po swoim papie. Stefansson był pięknym młodzieńcem, świadomym swojej urody. Osobowość narcystyczna, zdefiniowała z terapeutyczną złośliwością. Wrócił z tacą. Dwie kobaltowe filiżanki. Dzbanek z kawą i drugi ze śmietanką. Wszystko stanowiło elegancki i szykowny komplet. Do tego papierowe serwetki, na nich srebrne łyżeczki. Znalazły się nawet finezyjnie opakowane miętowe czekoladki, jakie w wykwintnych restauracjach podają po obiedzie. – Ślicznie tu u pana – pochwaliła, kiedy nalewał jej gorący płyn do filiżanki. Odpowiedzią na komplement były zaciśnięte szczęki. – Czy pani wie…? – zaczął nieporadnie. – Wiedziała pani, że Monika i pani mąż byli ze sobą bardzo związani? Zaskoczona uniosła brwi. – Byli ze sobą szalenie blisko – Stefansson poprawił włosy. „Szalenie” – przymiotnik snobów, pomyślała. – Mieli romans? To chce mi pan powiedzieć? – Romans… Ludzie zawsze chcą wszystko spłycić i zbanalizować. Ze zdenerwowania zbyt szybko piła kawę. Gospodarz mówił dalej: – O zmarłych nie powinno się mówić źle, ale czy to taka wielka wada, że się kocha pieniądze….?

Odstawiła filiżankę i wytarła spocone dłonie. – O kim pan mówi? O moim mężu czy może o swojej córce?! Co pan insynuuje? – Mikael często podkreślał, że poślubił miłą, zamożną kobietę, dziedziczkę majątku wpływowego adwokata. Poczuła przypływ gorąca. – Mój ojciec z pewnością był zamożny, ale nie aż tak, bym po jego śmierci mogła uchodzić za dziedziczkę – powiedziała wzburzona. – A mężowi nigdy nie zależało na bogactwie. – Czyżby? To skąd miałbym te informacje? – Od swojej córki, oczywiście. Kochanka zawsze bagatelizuje małżeństwo mężczyzny, który z nią tylko sypia. Stefansson zmarszczył czoło i wlepił w nią wzrok. – Może się kochali? Pani mąż i moja córka. – To już mnie nie obchodzi! – wrzasnęła. Spojrzał na nią karcąco. – Proszę się nie unosić. To nie moja wina, że tych dwoje było ze sobą szalenie blisko. Oboje ponieśliśmy stratę. „Szalenie blisko”. Havermann czuła, że gwałtownie podnosi jej się ciśnienie. Ból w brzuchu, lekkie mdłości i pulsowanie skroni. – Nie zmusi mnie pan do tego, żebym występowała w roli żony, która dowiaduje się ostatnia. – Nie wybieramy swoich ról. To los dokonuje castingu. Los, a może Bóg…? Kolejny domorosły filozof po policjancie cherubinie, pomyślała. Czy jedynymi mężczyznami, które spotykają wdowy, są idioci z aspiracjami?! Nie pozwoli zrobić z siebie ofiary i będzie atakować, a przynajmniej zrównoważy proporcje. – A jak pan i pana żona się czuli, gdy córka znalazła sobie chłopaka w jego wieku? Przecież jest pan tylko kilka lat starszy od Mikaela. – Ulrika… Matka Moniki… Wyczuwała w głosie Stefanssona lekkie wibrato. Zdradzało wewnętrzne napięcie. – Jak by to elegancko ująć, żeby nikogo nie urazić… Ulrika… moja dawna partnerka… pojawia się i znika. „Ulrika pojawia się i znika” – zabrzmiało jak dziecięcy wierszyk. W dodatku szalenie aktualny. Havermann się skrzywiła. Stefansson kontynuował z wyraźnym podenerwowaniem: – Nie mieliśmy z nią kontaktu od długiego czasu. I chyba nie chcemy. To znaczy

teraz ja nie chcę. Nie chcę – poprawił się z wysiłkiem. – Czasami tak się w życiu układa – Havermann wykrztusiła banał. – Ulrika niespecjalnie zajmowała się córką. Nawet nie zjawiła się na pogrzebie. Pozostawiła to mnie. Jak zawsze. – Przykro mi – rzuciła bez specjalnej empatii. – Monika była cudownym dzieckiem, takim utalentowanym, delikatnym. Szukała dopiero swojej drogi… Nie było jej łatwo. – Ile to trwało? – Co? – zapytał. To słowo zdecydowanie nie pasowało do ust arystokraty w jedwabnej bonżurce. – Ten ich związek… Mam na myśli Monikę i mojego męża. Bo przecież nie będziemy wielkiego uczucia i szalonej bliskości nazywali banalnie „romansem” – zakończyła kpiąco. – Niech pani przestanie dręczyć się zazdrością. To takie… mieszczańskie. W innej sytuacji wybuchłaby śmiechem. Dziadek w bonżurce zarzuca mi burżuazyjne przesądy! Ale papa Nils nawet nie zauważył, jak jego gość zaciska wargi, tłumiąc uśmieszek. – Lubiłem Mikaela. Bardzo. Od pierwszego wejrzenia – zwierzył się, unikając wzroku Matildy. Poczuła się gorzej. Ta historia chyba zaczynała wylewać się z formy szybkiego bzykanka dla poprawienia nastroju starzejącego się faceta. Wyprostowała się, co zawsze pomagało jej lepiej się skoncentrować: – Znał pan dobrze mojego męża? – Mikael i Monika poznali się u mnie. Tu, w tym salonie – pokazał dłonią jak kustosz w muzeum. – Mikael był znakomitym rehabilitantem. Bardzo mi pomógł. Mam kłopoty z kolanami. Zbyt dużo gimnastyki w młodości – dodał już oschłym tonem. – Wydaje mi się, że Mikael przyjmował wyłącznie w swoim gabinecie. – Dla mnie robił wyjątek. Zresztą nie korzystałem ani z laserów, ani z krioterapii. Wierzę wyłącznie w masaż. – Pociągnął łyk kawy. Ujmując ucho filiżanki, odchylił mały palec i nie wiedzieć czemu ten sposób trzymania porcelany wydał się Matildzie obsceniczny. – I co dalej? – zachęciła gospodarza do kontynuowania opowieści, choć

właściwie miała ochotę natychmiast wstać i wyjść. Spojrzał na nią twardo. – Mikael przywrócił Monice radość. Zacisnęła usta. Spojrzała na opatrunek na skroni gospodarza. – Coś poważnego? – Chirurgia jednego dnia. Wczoraj usunąłem ciemną plamę – skwitował krótko. Córka mu ginie, a ten pierdziel w jedwabnym szlafroczku upiększa się i odmładza, zarejestrowała czujnie. – Ile to trwało? Ta ich nielegalna, szalenie bliska relacja? Gospodarz popatrzył na Matildę, jakby chciał ją uderzyć. W jednej sekundzie dżentelmen w bonżurce zniknął. – Będzie trwać zawsze – wypalił stanowczo. Ale szybko się zmęczył. Potarł twarz dłonią. Havermann zauważyła krople potu. Zwierzenia o córce musiały go wyczerpać. – Byli nierozłączni. Mikael często ją zabierał na kilkudniowe wypady – opowiadał zmęczonym głosem. – Lubił z nią jeździć na motorze. To takie romantyczne. Mieli też swoje sekretne podróże. Odniosła wrażenie, że Nils Stefansson przejawia jakieś sadystyczne pragnienie, żeby ona jeszcze bardziej cierpiała. – Wyjeżdżali razem? – spytała z niedowierzaniem. – Naprawdę? – Ostatnio… chyba w połowie września?… na kilka dni. – Zgadza się. Powiedział, że ma szkolenie. Nowy sprzęt do fizjoterapii – wtrąciła chrapliwym szeptem. – Klasyka gatunku. Żona dowiaduje się ostatnia. Zaśmiała się sztucznie, bo przecież nie zamierzała być jedyną poszkodowaną. Szybko odstawiła filiżankę. Niebezpiecznie stuknęła o talerzyk. – Gdzie właściwie byli? – zapytała. – Nad jeziorem Skiresjön. Matildę zamurowało. – Nad jeziorem Skiresjön? – powtórzyła po chwili. – Mam tam domek po ojcu. – To gdzieś w okolicach Świata Astrid Lindgren, prawda? Pokiwała głową i pokonując wewnętrzny przymus, powiedziała: – Nie mam dobrych wspomnień. Wilgoć, komary i mrok w gęstym lesie. – Monika opowiadała, że jest tam ładnie. Mimo że okolica cieszy się złą sławą. Pamięta pani te morderstwa na młodych kobietach? Prasa brukowa miała

używanie. Nigdy nie czytam tych szmat, ale nie da się przed nimi schronić. Atakują ze stojaków przy kasach. Havermann nic już nie mówiła. Gniewne myśli pączkowały. Szczyt chamstwa. Nie dość, że mnie zdradzał, to jeszcze pieprzył ją na moim rodzinnym terytorium. Chciał chyba zaoszczędzić na hotelu, bo innych powodów nie potrafiła znaleźć. Zakłamany samotnik na motorze. Easy Rider. Ale skąd wziął klucze? Nie mieli ich u siebie na Södermalmie. Musiały być w mieszkaniu matki, gdzieś w dawnym gabinecie ojca, ale z pewnością nie leżały na wierzchu. Jak on je wykradł? Nagle przypomniała sobie zapasową parę, którą ukrywali w drewutni. To tak dostał się do domku. Był nad jeziorem Skiresjön zaledwie ze dwa razy, kiedy Selma miała kilka lat, ale dobrze pamiętał o tej skrytce. Czy to znaczy, że zdradzał mnie od początku małżeństwa? Najchętniej natychmiast uciekłaby z mieszkania Stefanssona, ale z jakiegoś powodu nawet nie mogła ruszyć się z krzesła. Kipiały w niej agresja, furia, złość i gniew. Cały ten koktajl rozrywających uczuć kończył się jednak na wysokości gardła. Głos, który wydobyła, był ściszony i spokojny. – To bardzo ładne jezioro. Była na siebie zła. Mówiła jak dobrze ułożona pracownica informacji turystycznej. Dodała jeszcze: – Podobno zbrodnie, które popełniono nad tym jeziorem, bardzo rozsławiły okolicę. – Tak, ale dawne zbrodnie nie zmącą lazuru jeziora. Natura zawsze wygra z ludzkim złem – odparł patetycznie Stefansson. Nie była pewna: żartuje czy kpi? Dla niej, od tej chwili, kiczowato turkusowe jezioro Skiresjön na zawsze będzie już tylko czarnym wilgotnym zapadliskiem w ziemi. Wstała. Serce przestało jej łomotać. Powracał normalny oddech. – Pójdę już. – Sięgnęła po torebkę. Gospodarz podniósł się z lekko kpiącym uśmiechem. Nie próbował jej zatrzymywać. Kiedy szła do wyjścia, na końcu amfilady zobaczyła mężczyznę. Stał odwrócony do niej plecami. Patrzył przez okno. Jedna dłoń spoczywała na parapecie, palce bębniły nerwowo. Havermann drgnęła. Była pewna, że są w mieszkaniu tylko we dwoje z gospodarzem. Pomyślała, że ten mężczyzna, kimkolwiek jest, nawet mimowolnie

musiał słyszeć o upokorzeniu, jakie zgotował jej mąż. Pomimo nagłego dyskomfortu zarejestrowała, że w tym mężczyźnie jest coś niepokojącego. Może to, że nawet się nie odwrócił i nie skinął jej głową. – Życzę pani spokoju ducha – powiedział patetycznie Nils Stefansson, otwierając drzwi na klatkę schodową. – Wzajemnie – odparła smętnie. Zaśmiał się. Zduszonym, niezdrowym chichotem. Chciała coś jeszcze dodać. Jakieś miłe, nieszczere życzenie, ale nie była w stanie. Wolno szła schodami w dół, kurczowo trzymając się balustrady, jakby była upojona alkoholem. Ale to rewelacje o przeszłości męża tak zakręciły jej w głowie. Po co tu przyszła? Naraziła się tylko na niepotrzebny stres. Jeszcze kilka tygodni temu jej małżeństwo wydawało się powszednie i zwyczajne, teraz odkryła, że żyła w jakiejś podróbce uczciwej relacji. Gorącą kawą chyba poparzyła sobie śluzówkę. Delikatnie, opuszkiem palca, pomacała nienaturalnie sztywne usta. Zupełnie, jakbym wyszła od dentysty po silnym znieczuleniu miejscowym. Tym razem nie było to wcale przykre. Miała nadzieję, że to znieczulenie rozprzestrzeni się na całe jej ciało i dotrze do serca. Wychodząc na ulicę i szukając wzrokiem samochodu, przypomniała sobie, że podobno żałoba powszednieje po roku. Ale niektórzy nigdy nie mogą przyzwyczaić się do starty. Ból nie znika na zawsze. Ćmi, ale potrafi przybrać na sile w nieoczekiwanym momencie. Uderza jak potężna fala i zmywa cię z powierzchni. Pusta godzina w pustym gabinecie. Ingmar Svensson nie przyszedł. Ani nie odwołał wizyty. Była pewna, że straciła tego klienta. Być może również przez swój brak profesjonalizmu, nadmierną emocjonalność. Zdarzyła mu się tylko chwila słabości, a ona chyba przesadnie zareagowała na jego gest. Potem sesja z Anitą Alfredsson. Ta chociaż przychodzi regularnie. Przyznaje, że stara się jeść gotowane potrawy. Gdyby jeszcze pokonała opór, który nie pozwala jej opowiadać o swoim małżeństwie! Prawdopodobnie chodzi o męską niewierność. Anita zbyt często podkreśla, że mąż bardzo się podoba innym kobietom. Mówi o tym z czymś w rodzaju masochistycznej przyjemności. Zdrady męża mogą powodować psychiczny ból, ale jednocześnie podnoszą jego fizyczną atrakcyjność i pożądanie. Havermann wiedziała tylko, że mąż Anity, Borys, handluje drobnymi antykami,

które przywozi z Moskwy. Samowarami, stoliczkami, ale też sztuką socrealizmu: obrazami z Leninem, monetami, komunistycznymi orderami. – Anito, co ci się spodobało w Borysie, jak go poznałaś, pamiętasz? – spytała, żeby ją zrelaksować przed poważną rozmową o jej relacji z mężem. Alfredsson zamilkła na długo. Przełknęła mocno ślinę, jakby chciała dodać sobie odwagi, i cichym, zalęknionym głosem zapytała: – Podobno pani też wyszła za starszego mężczyznę? Havermann nie potrafiła ukryć grymasu niezadowolenia. Nie odpowiedziała. – Skąd pani to wie? – Z Facebooka. No tak. Dawno tam nie zaglądałam. Moja tablica jest pewnie upstrzona debilnymi wpisami z kondolencjami. Może nawet ktoś kliknął pod notką o pogrzebie Lubię to! Alfredsson uśmiechnęła się grzecznie. – Kochała go pani do szaleństwa? – Do szaleństwa?! – No tak… Taka różnica wieku! Co jej powiedzieć? Fakt, ta różnica była spora, ale jego wysportowana sylwetka i bujna szpakowata czupryna nie wskazywały, że jest ode mnie starszy ponad dwadzieścia lat. – W małżeństwie różnica wieku między partnerami może stwarzać problemy, ale nie musi – wyjaśniła krótko i zerknęła na zegar nad głową Anity. – No pewnie – uśmiechnęła się klientka. – Posłuchaj, Anito. – Havermann starała się być grzeczna, ale przede wszystkim stanowcza. – Miałam doskonałe małżeństwo, ale nie znoszę, jak klienci pytają o moje życie prywatne. Rozumiesz? Czy wyrażam się dość jasno i asertywnie? Anita bez przekonania pokiwała głową. Potem następna sesja. Louise Andersson. Dwudziestolatka. Studentka architektury. Zawsze ma zjawiskowe sukienki do samych kostek. Remisja anoreksji. Havermann omawiała jej relacje z matką. Nigdy nie zdradziła, że matka Louise – chłodna, zdystansowana, pedantyczna, skoncentrowana na sobie – tak bardzo przypomina jej własną. Wreszcie koniec pracy. Havermann słyszała brzęczenie w uszach. Obym nie miała początków nadciśnienia, pomyślała, porządkując gabinet, po czym zadzwoniła do córki. Selma odrzuciła połączenie.

Ponowiła próbę. Zero kontaktu. Wreszcie dostała SMS-a od córki: Odczep się! No to się odczepiła. Nagle zapragnęła wszystko to rzucić. Odetchnąć świeżym powietrzem. Tego jej trzeba. Wsiadając do drucianej windy, pomyślała że potrafiła być całkiem fajną odmianą matki – niewidzialną sługą, źródłem siły roboczej i kart kredytowych. Ale też pożałowała, że w kontaktach z córką nie umie być sobą. Bo wtedy wysłałaby takiego SMS-a: Drogie dziecko, odpierdol się ode mnie, dobrze? Straciłam męża. Świat mi się zawalił. Leżę przywalona gruzami dawnego życia i nawet nie mam siły wystawić białej flagi! Nieco uspokojona miłym skrzypieniem windy, wyszła na ulicę. Śnieg przestał padać. Powietrze wydawało się jakby bardziej klarowne. Wsiadła do samochodu i nagle pomyślała, że jeżeli te psychotropy należały do Mikaela, to przecież ktoś musiał mu je przepisać. Weszła pod dach sklepu z butami i natychmiast zadzwoniła do lekarza domowego. Johan Hedin złożył jej kwieciste kondolencje, które bardziej przypominały laudację. Jakby została wdową honoris causa. Widać było, że staruszek ma w tym wprawę. To pewnie dlatego, że wszyscy jego pacjenci umierają, a tylko on nadal ma się dobrze, pomyślała. Szybko zapytała go o alprazolam. Nie, nie przepisywał go Mikaelowi. On rzadko chciał coś łykać. Był zwolennikiem naturalnych, ziołowych kuracji. „To był bardzo oporny pacjent”. Nic, czego by wcześniej nie wiedziała. – Szczepiła się już pani na grypę, pani Havermann? – Nie zamierzam tego robić w tym roku – odparła stanowczo. – Dlaczego? Jutro mogę panią zbadać i zaszczepić. To ostatni dzwonek. – Panie doktorze, powiedziałam, że nie chcę się szczepić. Zamierzam w tym roku zachorować na grypę, a nawet mam taki plan, żeby umrzeć na powikłania pogrypowe. Mówiła poważnie, ale Hedin wziął to za dowcip. Zaśmiał się tubalnie, aż Matilda musiała odsunąć komórkę od ucha. – Żegnam, doktorze. – To takie diagnostyczne – wykrztusił, nie przestając rechotać. – Co znowu, doktorze?

– Mówienie o rychłej śmierci – zaskrzeczał. – Tak właśnie zachowują się wszystkie wdowy, gdy się spotykają z lekarzem pierwszego kontaktu. Havermann nadal nie było do śmiechu. – Wiele z nich umiera? – Wszystkie, ale większość w dwa tygodnie po zgonie wstaje z łóżka. – Zarechotał ponownie i chyba na koniec zakrztusił się dymem z papierosa. – Nie przypuszczałam, doktorze, że pan, ateista, będzie mi opowiadał o zmartwychwstaniu? – Nie o zmartwychwstaniu, tylko o błędnie wystawionym akcie zgonu. – Zaśmiał się chrapliwe, ciągle dusząc się dymem. – W moim przypadku nie będzie żadnego błędu – oświadczyła i rozłączyła się. Czy to możliwe, że Mikael brał leki tak, jak inni wpychają w siebie czekoladę i nawet tego nie rejestrują? Prowadzenie podwójnego życia mogło u niego wywołać nerwicę lękową…? Wrzuciła komórkę do torby i ruszyła do hondy. Nawiedził ją obraz podstarzałego Mikaela moszczącego się w młodej cipce. Obleśne macanie piersi, szukanie łechtaczki zgrubiałą dłonią. Napięte żyły na więdnącej szyi w czasie orgazmu, sucha skóra łydek zapierających się o prześcieradła, opadające mięśnie owłosionych pośladków, siwa szczecina na brodzie. Wystarczy! – prawie jęknęła. Ktoś do niej dzwonił. Pospiesznie zanurzyła rękę w torbie i wyłowiła aparat. Selma! A to nowość! – Jestem w uroczej angielskiej herbaciarni. Popijam earl greya z odrobiną śmietanki i tworzę – wyjaśniła wyważonym tonem. Matilda była zbyt udręczona, by się uśmiechnąć, słysząc ten napuszony komunikat. – Mogę zapytać, czego dotyczy ten twórczy znój? – zapytała poważnie, żeby dopasować się do stylu córki. – Tego co zawsze. – To znaczy? – dopytała, otulając się kurtką. – Piszę opowiadanie. – Masz już tytuł? – Randka w ciemno i we krwi – poinformowała ją Selma. – To jakiś horror? – W rzeczy samej. Piszę z myślą o międzynarodowym konkursie na nowelę utrzymaną w konwencji horroru.

Havermann gwizdnęła z podziwu: – Ach, tak… Jako matka autorki mam tylko nadzieję, że nie jest to opowiadanie autobiograficzne. Skuliła się, przechodząc przez ulicę. Musiała walczyć z podmuchami lodowatego wiatru. Usłyszała wrogi głos córki: – Posłuchaj, tworzę i nie mam czasu na twoje jałowe kwestie, które ty, nie wiedzieć czemu, uważasz za wyjątkowo inteligentne i unikatowo-sarkastyczne. I jeszcze jedno. To ja decyduję, co w mojej twórczości jest zmyślone, a co autobiograficzne – zastrzegła Selma agresywnie. – Jakże miałabym czelność ingerować w proces twórczy! – Powiedziawszy to, Matilda się rozłączyła. Randka w ciemno i we krwi. Sublimuje w twórczość. Pocieszyła się myślą, że Selma całkiem dobrze sobie radzi z nową sytuacją. Nastolatki bardziej przejmują się swoją paczką przyjaciół niż kłopotami rodzinnymi. Selma zobaczyła, że właśnie na jej skrzynkę mailową, której używała tylko do działań artystycznych, przyszła wiadomość z załącznikiem. Nadawca zaszyfrował swoje dane, ale skoro wysłał jej wiadomość na sekretną skrzynkę, to musiał być zalogowany na serwisie Cierp, Pisz i Zabijaj Talentem, na którym różne zdolne małe świrusy umieszczały swoje odjechane produkcje artystyczne. Strona była umieszczona na zagranicznym serwerze. Dlatego mogły się na niej ukazywać wszystkie twórcze fantazje, z sadyzmem i kanibalizmem włącznie. Warunek był jeden. Okrucieństwo musiało mieć formę. Nie chodziło o epatowanie złem, ale o dzielenie się poważnie traktowaną sztuką. Selma była aktywną uczestniczką tej małej wspólnoty. Używała ksywki „Skaleczona wagina i jej poplamiona lignina” i dobrze się bawiła w tej roli. Gdyby tylko mogła, przeniosłaby całe swoje życie z realu do Cierp, Pisz i Zabijaj Talentem. Wiadomość nie zawierała żadnego tekstu. Chodziło o załącznik. Film. Czarnobiały i zaledwie kilkuminutowy. Selma kliknęła i obrazki ożyły. Po projekcji musiała odreagować. Wyjęła z torby butelkę po coli i wlała do earl greya łyk wódki. Od ponad roku z jej dziewczęcych ust wydobywał się zapach miętowych drażetek. Podobnie jak jej babka i matka, dołączyła do niechlubnego klubu panien Tik-Tak.

Kimkolwiek jest autor tego filmu, to geniusz, pomyślała. Obraz siał strach, no i o to przecież chodziło. Strach jest silniejszy od miłości. Strach rządzi miłością. Kiedy się boisz, czujesz, że naprawdę żyjesz. Doszła do wniosku, że ten film powinna zobaczyć jej matka. To z pewnością ją obudzi. Nie wolno przespać własnego życia. Po wyjściu z ekologicznej piekarni Havermann pojechała na basen. Brakowało jej tego. Ostrego fizycznego wysiłku. Czegoś, co odciągnie ją od nieustannego wałkowania przeszłości Mikaela. Pływała zazwyczaj około godziny, a potem zamawiała w pobliskiej kafejce sałatę z kozim serem. Ze zbyt kwaśnym sosem i kwaskowatą rukolą umytą w ciepłej wodzie, a więc już nie kruchą, tylko gąbczastą i z brązowymi końcami liści. Kiedy wyszła na ulicę, było już ciemno i ponuro. Wiatr się wyciszył, ale pierwszy śnieg stopniał. Kupiła trochę jedzenia dla matki i postanowiła je szybko jej podrzucić. Po śmierci męża Eva Isaksson miała ochotę sprzedać wielki apartament i kupić jakieś małe mieszkanie. Ale lata mijały, a ona nie ruszała się z miejsca. Dobrze się czuła w tej eleganckiej kamienicy twierdzy. Szerokie kręcone schody, drewniane poręcze, kuta w roślinne wzory balustrada. Podłoga wyłożona klasyczną mozaiką z czarno-białej terakoty, na ścianach lamperie, a na suficie stiuki. Jako dziecko Matilda była przekonana, że cały budynek należy tylko do nich. Prawie nigdy nie widziała, żeby ktoś korzystał ze schodów, windy, wyjmował listy czy mijał ich, pozdrawiając dystyngowanym ruchem głowy. Teraz wie, że przestronne apartamenty w dobrej dzielnicy stanowiły dla właścicieli lokatę kapitału. Wszyscy oni mieli inne domy, jeszcze piękniejsze i bardziej przestronne. Eva Isaksson powitała córkę w długiej lnianej sukni we wzory przypominające wypłowiałą tapetę. W zagraconym antykami mieszkaniu panował bezruch. Oświetlenie było skąpe. Kinkiety miały abażury z roślinnymi motywami. Ze starego telewizora z dużym kuprem płynęło niemal stroboskopowe światło. Na ekranie jakieś małżeństwo kłóciło się bez fonii. – Co ci to daje? To tylko oglądanie obrazków. – Gimnastyka dla mózgu. Podkładam własne dialogi. – Matka przeniosła spojrzenie z ekranu na córkę. Matilda długo nie spuszczała z niej wzroku, w końcu zapytała: – Czy to aby nie objaw samotności? – Nie ma nic złego w samotności, ale pani psycholog ma oczywiście na ten temat inne zdanie. – Dlaczego ty i Selma ciągle mnie atakujecie za to, że mam taki zawód, a nie inny?!

– Może nie potrafisz już mówić jak Matilda. Wypowiadasz się jak zarozumiała terapeutka Havermann. A może ja jestem szczęśliwa tylko wtedy, gdy jestem nieszczęśliwa? Havermann wzruszyła wściekle ramionami. Matka przeszła do kuchni. Wyciągnęła z lodówki rondel z zupą. – Pomidorowa – obwieściła z lekką dumą. – Z ryżem? – Inaczej być nie może – odparła uroczyście. Postawiła garnek na kuchence i uruchomiła płytę elektryczną. W tym czasie Matilda rozłożyła talerze i łyżki. Wyglądało na to, że zapanował rozejm. Zasiadły przy kuchennym stole. Kiedyś stał na środku, otoczony czterema krzesłami. Teraz był dosunięty do ściany. Ubyło krzeseł. Ubyło domowników. – Bardzo dobra – pochwaliła matkę już po pierwszym łyku. – Inaczej być nie może. – Nigdy nie gotowałaś tak jak inne matki. Żadnych klopsików, żadnych filetów z tłuczonymi ziemniakami. – Mam swoje smaki. Eva Isaksson przeczesała ręką włosy. Sprawiała wrażenie dystyngowanej Angielki. Brakowało jej tylko charta u boku. Bo szklaneczkę dobrego ginu zawsze miała pod ręką. Jadły w milczeniu. Matilda zauważyła, że matka zaciska mocno usta, jak gdyby to pomagało jej nie płakać. Poczuła gwałtowne bicie serca. Już dawno nie widziała matki tak smutnej, a może nawet zrozpaczonej. – Czuję, że coś się stało – odezwała się niepewnie. Eva obrzuciła ją spłoszonym spojrzeniem. – Mam trochę gorszy dzień. – To znaczy? Odsunęła talerz i zapytała: – Opowiadałam ci o Ingrid Ohlsson? – W jej głosie niespodziewanie zabrzmiał błagalny ton. – Nie. Kto to jest? – Kiedyś się przyjaźniłyśmy. Jej syn Alexander jest tylko trochę starszy od ciebie. Dziś zadzwonił i powiedział, że Ingrid nie żyje. – To okropna wiadomość. Masz prawo być przygnębiona.

Matka gładziła chropowatą powierzchnię starej cukiernicy. – Zapytał, czy będę w Sztokholmie. Załatwia formalności związane z kremacją. Powiedział, że powiadomi mnie o dacie pogrzebu. – Dobrze, że o tobie pamiętał. To ładnie z jego strony. – Ingrid… Nie mogę w to uwierzyć. Zawsze taka silna. Wspaniale zbudowana. Ani grama tłuszczu. Dbała o siebie. – Długo chorowała? – Chorowała? – powtórzyła matka niepewnym tonem, jaki słyszy się u ludzi cierpiących na zaniki pamięci. – Chorowała…? Matilda próbowała odrobinę poprawić jej humor. – Mamo, w waszym wieku chyba za wcześnie na śmierć z powodów naturalnych. – Śmierć, naturalna czy gwałtowna, to zawsze tylko śmierć i aż śmierć – wydukała sentencjonalnie Eva Isaksson. – Kiedyś Ingrid zagrała w filmie i nawet miała dobre recenzje, ale zabrakło jej szczęścia. Kolejne propozycje nie nadchodziły… Chciała być drugą Ingrid Bergman. Nawet miała to jej powłóczyste i nieco zagubione spojrzenie. – Byłyście ze sobą blisko? – Jak to koleżanki. Kiedyś powiedziała, że najbardziej boi się śmierci w łóżku. Przynajmniej to zostało jej oszczędzone. – Umarła w szpitalu? Eva pokręciła głową i zacisnęła usta. – Gdzieś nagle? Na ulicy? – W przebieralni. – Jakiej? – W domu towarowym. Przymierzała coś i zasłabła. Havermann zatkało. – Wiesz, jak tam zawsze jest… – zaczęła niezręcznie. – Ciasno i duszno. – Nie pytałam, ile tam leżała… Alexander powiedział mi tylko, że kiedy ją znaleziono, było już za późno. Biedna Ingrid. Skończyć w przebieralni… – Potworna śmierć. Wśród ludzi, a jednak w potwornej samotności. Matka pokiwała głową. – Alexander znalazł mój numer w jej komórce. A przecież tak dawno nie rozmawiałyśmy. Nie było jeszcze telefonów komórkowych. Wpisała mnie do kontaktów, ale nigdy nie zadzwoniła… Może to ja powinnam była zrobić pierwszy krok…?

– Pewnie musiała cię miło wspominać. – Też tak pomyślałam. – Mówił coś jeszcze… ten jej syn? – zapytała Matilda. Czuła, że w takim dniu matka musi się przede wszystkim wygadać. Eva nerwowo postukała łyżką w brzeg talerza: – Powiedział, że leczyła się na cukrzycę i była całkiem sama. Od kilku lat. Nawet nie wyjeżdżała na wakacje. Sama w Sztokholmie przez całe lato. A kiedyś była gwiazdą towarzystwa. Mężczyźni ją uwielbiali. Potrafiła uwodzić w starym stylu. – To znaczy? – Dawać mężczyźnie pewność, że to on jest zdobywcą. – Zamilkła na moment. – Tyle było w niej energii. Można by nią obdzielić kilka kobiet. A teraz Ingrid już nie ma. Potworne. – Nic dziwnego, że czujesz się wytrącona z równowagi. – Nie widziałyśmy się już tyle lat, a jednak… – Data pogrzebu jeszcze nieustalona, tak? – Nie obchodzi mnie to! – Eva wybuchła niespodziewanie jakimś stłumionym żalem. – Dziękuję, ale nie. Nie pójdę. Nie ma mowy! Kolejny pogrzeb. – Uspokój się. Tylko tak zapytałam. – Myślisz, że ta cała sprawa z Mikaelem nic mnie nie kosztowała? – Odsunęła się od stołu, mocno szurając krzesłem. – Jeszcze o tym nie wiesz, ale w moim wieku każda zła wiadomość jest wielkim ciosem. Matilda skuliła się. Od dziecka nie lubiła, jak matka pije i traci kontrolę nad gniewem. Wiedziała, że musi szybko zmienić temat. – Przepraszam. Może zrobić ci herbaty? – Herbata ma mi pomóc?! Chyba żartujesz?! – wrzasnęła Eva. Pokręciła się nerwowo po kuchni, a potem przeszła do salonu, gdzie stał barek, i nalała sobie ginu. Pociągnęła natychmiast dwa łyki. Wytarła usta wierzchem dłoni, a potem westchnęła z poczuciem głębokiej ulgi. – Nigdzie nie idę. Na żaden pogrzeb. Matilda była już przy niej. – Przecież do niczego cię nie zmuszam. – Właśnie. Jeszcze tego brakowało, żebym była marionetką swojej córki. – Wyprostowała plecy. – Przepraszam, że jestem dziś taka przykra. – Poskrobała paznokciem szklankę. – To mi przypomina, że wkrótce ten okrutny zegar również mnie wybije ostatnią godzinę – zakończyła patetycznie.

– Ten zegar tyka każdemu. – Ale ja już słyszę to tykanie. Oplotła szkło szczupłymi, długimi palcami. Matilda lubiła na nie patrzeć, ale teraz ten gest wydał jej się żałosny. Jakby matka czepiała się szklanki z alkoholem niczym ostatniej deski ratunku. – Chyba się położę. Przepraszam, ale idź już. Matilda była pewna, że matka rzeczywiście się położy, ale z butelką ginu w roli poduszeczki. Niech robi, co chce. Przed wyjściem przypomniała jej, że wrzuciła do lodówki włoski pasztet i kawałek prosciutto. Matka obiecała, że jeszcze dziś zje na kolację szynkę z melonem. – Trochę luksusu zawsze pomaga – powiedziała, uśmiechając się bez przekonania. Matilda nachyliła się i pocałowała ją dwa razy w policzek. Wyczuła wysuszoną, pergaminową twarz. Zastanowiła się przez chwilę, kiedy to się zacznie u niej… ten nieodwracalny proces utraty młodzieńczych soków. Może Selma, całując mnie tak niechętnie i rzadko, już to wyczuwa…? Stojąc w drzwiach, powiedziała jeszcze do matki: – Nie nasłuchuj zegara, tylko spełnij jakieś swoje marzenie. I tylko nie mów, że ich nie masz. A jeśli naprawdę nie masz, to jakieś wymyśl. To twoje zadanie domowe. W końcu jestem terapeutką, a pomocy się nie odmawia. Matka niespodziewanie odpowiedziała bardzo szybko: – Mam już tylko jedno marzenie. Matilda była pewna, że zaraz usłyszy jakieś dyspozycje co do miejsca pochówku. – Chciałabym zamieszkać w Portugalii. – Zaskoczyłaś mnie. – Właśnie tak. Ale nie w hotelu. W luksusowym domu starców. – W Portugalii? To na drugim końcu Europy. Eva wzruszyła ramionami. – I co z tego? – Bardzo daleko. – Wolałabyś, żebym się zapijała gdzieś bliżej ciebie? – Spojrzała kpiąco na córkę. – Nie mów tak. Masz problemy z piciem? – Udała zaskoczoną. – Mam problemy ze wścibską córką – rzuciła gniewnie Eva.

– Zapytałam cię tylko o marzenie. – Jak ci się nie podoba moje marzenie, to już nie mój problem. Wstała i spokojnie nalała sobie kolejną porcję ginu. Piła alkohol na stojąco, małymi łyczkami. Jej nadgarstek wykonywał nerwowe, rytmiczne ruchy. – Lizbona. Wspaniale. Może cię tam odwiedzę. Chyba możesz zrobić w kalendarzu miejsce na wizytę córki z zimnych krajów. – Mam trochę oszczędności. Gunnar wielu rzeczy nie umiał, ale dobrze mu wychodziło zarabianie pieniędzy. Chociaż to. – Zapytam, jak to zorganizować. – Już dzwoniłam do firmy, która pośredniczy w załatwianiu takich spraw. – Zadziwiasz mnie, mamo. Jak długo o tym myślisz? – Moje marzenie to dla ciebie przykra niespodzianka. – Eva Isaksson sprawiała wrażenie nagle rozbawionej. – No cóż, trochę mi przykro, że chcesz być daleko ode mnie i od Selmy. – Chyba nie zamierzasz mi wpajać poczucia winy? Ty, pani psycholog? Matilda poczuła się nieswojo. – Chciałam tylko powiedzieć, że jeśli się na to zdecydujesz, to będzie mi ciebie brakowało. – Powinnaś mieć inne życie. – To znaczy jakie? – zapytała zaczepnie. – Prawdziwe – odpowiedziała spokojnie matka. – To znaczy? – Z przyjaciółkami. Z jakimś towarzystwem. Wieczorne wyjścia na tańce… – Na tańce? Mamo! – jęknęła Matilda. – No nie wiem, co się teraz robi, gdy się wychodzi. – Na razie mam żałobę. – Żałoba nie powinna być alibi dla ucieczki przed życiem. – I kto tu jest psycholożką? Próbowała wszystko obrócić w żart, ale nie było jej wesoło. Nagle matka powiedziała dziwnym tonem, ni to wyniosłym, ni to zagubionym: – Uważam, że powinnaś przestać się bawić w życie pozagrobowe małżeństwa. – „Życie pozagrobowe małżeństwa”? – Otóż to. Nie grzeb w przeszłości Mikaela. Może cię zdradzał. I co z tego? Nie on

pierwszy i nie ostatni. – Nie wtrącaj się. I nie mówi mi, co mam robić, dobrze? – wysyczała Matilda i zaczęła schodzić na dół. Eva Isaksson zamknęła drzwi. Trzasnęły dwie zasuwy. To takie starcze… to ryglowanie się w domu, pomyślała Havermann. Wyszła na ulicę i ruszyła przed siebie, mocno pochylona. Ze skulonymi ramionami. Z trudem łapała oddech. Mroźne powietrze nie przynosiło ulgi. Miała mętlik w głowie. Nikt mnie nigdy nie chciał. Mój mąż znalazł sobie radosną dziewczynkę. Córka uważa mnie za natręta zaburzającego jej proces twórczy. Matka, zamiast mnie wspierać w paskudnym wdowieństwie, ucieka do Portugalii, bo nagle zrozumiała, że wychowała mnie na kogoś, kto nie umie przeciąć pępowiny. Poczuła w piersi rozrywający ciężar. Jakby ktoś wlał jej w płuca cement. Była na skraju paniki. Przystanęła i próbowała miarowo oddychać. Skupić się na rytmice przepony. Pomogło. Ucisk w splocie słonecznym ustąpił. Kiedy wreszcie się odwróciła i zadarła głowę, zobaczyła matkę, jak stoi w rozświetlonym oknie. Z tej odległości wydawała się mała i bezbronna. Uniosła rękę i pomachała córce. Havermann nie zrewanżowała się żadnym pożegnalnym gestem. Wsunęła dłonie w kieszenie kurtki i poszła w stronę samochodu. Powinnam być z nią szczera. Sama siebie zdiagnozowałam. Od dawna wiem, że mam symptomy DDA. Mamo, chcesz poznać moje prawdziwe imię? Oto ono. Dorosłe Dziecko Alkoholików. Obudziła się przed czwartą nad ranem. Godzina wilka. Wszystkie złe emocje urastają do gigantycznych rozmiarów, jak postacie w teatrze cieni. Było przeraźliwie cicho. Selma spędzała noc poza domem. Havermann wstała i poszła do kuchni. Mieszkanie sprawiało wrażenie wymarłego. Za oknem było ciemno. Jakby kolejny dzień miał nigdy nie nadejść. Nastawiła ekspres do kawy. W niewygodnej pozycji, wsparta o krawędź lodówki, słuchała jego bulgotania. Aromat kawy niespiesznie pełzł w powietrzu. Wzięła metalową, industrialną tacę i filiżankę, którą kupiła w Kopenhadze. Oczywiście pojechała tam z Mikaelem. Weekend był nieudany. Kłócili się o wszystko. Z powodu deszczu byli w kiepskich humorach. Włączyła telewizor i pomyślała, że złe wiadomości sączą się przez całą dobę. Jakby ziemia przestała być zieloną planetą, a stała się jedną wrzodziejącą raną. Wojny, korupcja, śmierć dziecka w wypadku samochodowym, głód, zła diagnoza lekarska, strzelanina na kampusie. Kolejne newsy do kolekcji spływały

nieustannie. Świat toczył się jak zwykle. Dzbanek w ekspresie zaparował. Ciemny płyn wypełnił go do połowy. W sam raz dla dwóch osób. Z jakiegoś powodu wolała zmarnować kawę niż przeprogramować maszynę dla singla. Zgasiła telewizor i z filiżanką kawy wróciła do sypialni. Trzeba będzie uprasować kilka rzeczy Selmie, pomyślała, ale zamiast tego sięgnęła po laptopa. Warował przy łóżku, zaledwie uśpiony. Logowanie. Najpierw piosenka umieszczona w Ulubionych. Jacques Dutronc, Il est cinq heures Paris s’éveille. Chciała ją odtworzyć jeszcze raz, ale nagle się skrzywiła. Wspomnienie zraniło ją jak dźgnięcie nożem. Lubili jej słuchać razem. Mikael przynosił kawę do łóżka i tulili się do siebie przed katapultowaniem w kolejny wrogi dzień. Wyszła z plików dźwiękowych i przez długie minuty brodziła w płytkiej szarej wodzie zwykłych spraw. Poczta, reklamy, prośba Anity o przełożenie spotkania, kolejne spóźnione kondolencje od koleżanki ze studiów, która pytała, jak się czuje. Boże… sama jeszcze tego nie wiem do końca. Powinna rozpaczać, ale momentami dręczył ją tylko lekki niepokój. Jak wtedy, gdy w nocy zje się coś tłustego. Wypiła kilka łyków kawy i poczuła ciepło. Jedyne ciepło, jakie jej ciało mogło dostać tego listopadowego poranka. Znowu sięgnęła po laptopa. Pościelowego towarzysza. Wydała polecenie przeglądarce, wpisując hasło Nils Stefansson. Wyskoczyła cała zgraja Nilsów Stefanssonów. Młodych, starych, bobasów. Z tego wirtualnego tłumu wyłuskała ojca Moniki. Krótkie noty, głównie związane ze zmianą adresu. Jakiś link zaświadczał, że Stefansson zajmował się promocją młodych talentów. Organizował jakieś wakacyjne spotkania amatorskich grup teatralnych. Na folderze Artystyczne Lato w Skanii znalazła jego bio. Nie było tego dużo. Szczycił się tym, że w latach siedemdziesiątych brał udział w „eksperymentalnych wypowiedziach parateatralnych”. Złośliwie zauważyła, że dołączone do życiorysu zdjęcie również jest eksperymentalną wypowiedzią na temat jego współczesnego wyglądu. Od dawna było nieaktualne. Nie te włosy. Nie ta twarz. Nie to spojrzenie. Prosto w obiektyw patrzył młody mężczyzna o bezczelnym uśmiechu. Półnagi, jedynie w dżinsach, z rękoma skrzyżowanymi na piersi. Nigdzie w sieci nie było jego zdjęć z Moniką. Zaklikała na próbę i swoich zdjęć z Selmą również nie znalazła w sieciowym bagnie.

Wypiła kolejny łyk kawy i powróciła do przeglądania stron związanych z ojcem Moniki. W końcu natrafiła na nekrolog podpisany „dziadek Nils Stefansson”. „Tragiczna śmieć przerwała młode życie… Ciężko doświadczona przez los”. Zastanowiła się. Stefansson wspominał, że Mikael przywrócił jego córce radość życia. Zaczęła przekopywać sieć pod kątem nekrologów poświęconych Monice Stefansson. Po chwili wiedziała już, że dziewczyna miała nie tylko skomplikowaną relację z matką, ale też jakieś o wiele bardziej traumatyczne doświadczenie. Facebook. Oczywiście. Tam znajdzie szczegóły. Na szczęście młoda Stefansson nie miała konta zablokowanego przed nieznajomymi. Ostatni wpis w sierpniu: „Są wspaniali” i link do grupy muzycznej. Kliknęła. Popłynęła ckliwa melodia egzotyczna. Idealna jako ilustracja sformatowanych wakacji na Dominikanie. Plaża. Palma. Kokos. Miłość. Selmie by się to nie spodobało, pomyślała złośliwie. Potem żarty rysunkowe. Banał. Następnie całe morze wpisów przywołujących rocznicę jakiejś straty. Havermann zrobiła się czujna. Przebiegła wzrokiem liczne internetowe znicze: Trzymaj się. Jesteśmy z Tobą. Nie mogę przestać płakać. Nigdy nie zapomnimy małego aniołka. Kondolencje zaczęły się układać w historię. Już wie: Monika Stefansson trzy lata przed śmiercią straciła córeczkę Emmę. Ile mogła mieć wtedy lat? Siedemnaście, osiemnaście? Straszne, pomyślała Matilda. Nerwowo zaczęła przerzucać zdjęcia. Spojrzenie czujnie przesuwało się po fotografiach. Emma w wannie, Emma na przewijaku, Emma golusieńka, Emma ślicznie ubrana, w kapelusiku, w sandałkach, Emma na pierwszym rowerku. Emma roześmiana, nadąsana, śpiąca. Wszędzie Emma, mała ślicznotka ufnie zezująca w obiektyw. Ostatnia fotografia przedstawiała dziewczynkę w wieku około dwóch lat. Buzia z niepełnym uzębieniem śmiała się do aparatu. Havermann zamknęła klapę laptopa tak, jak się trzaska drzwiami. Monika, ta, której jeszcze tak niedawno jednoznacznie nienawidziła, teraz wzbudzała w niej co najmniej mieszane uczucia. Zabrała mi męża, ale sama straciła małe dziecko. Nie ma się co licytować. Rachunek krzywd jest prosty. Zapaliła papierosa i zaczęła snuć alternatywną wersję przeszłości. Bardziej przychylną dla jej męża. Może po prostu Monika zakochała się w Mikaelu, a on, znając bolesną historię jej macierzyństwa, nie był w stanie jej odtrącić. Zaczęli się

spotykać. Przywiązali się do siebie. Cała ta historia była z jednej strony potworna, a z drugiej jakaś kiczowata. Lepka od emocjonalnej tandety. Nie dość, że mąż ją zdradzał, to jeszcze nie mogła nawet nienawidzić tej kobiety. Bo czy można czuć pogardę do kogoś, komu zmarła dwuletnia córeczka? Jeszcze wczoraj mogła swoim uczuciom nadać konkretne nazwy. Złość, poczucie odrzucenia, gniew. Teraz nie wiedziała już, co czuje. Ale miała pewność, że jeżeli chce sobie naprawdę pomóc, musi przestać rozpamiętywać i zacząć działać. Na przykład pojechać do ich starego domu nad jeziorem Skiresjön. Chciała zobaczyć miejsce, gdzie jej mąż ostatni raz był sobą, a nie zmasakrowanymi zwłokami leżącymi w marznącym deszczu. Nagle stała się impulsywna. Szybko poderwała się, wzięła prysznic, wyciągnęła z szafy nowe dżinsy i ciepły sweter. Złapała kurtkę i kluczyki. Już chciała wybiec, gdy przypomniała sobie o swoich obowiązkach. Były jak łańcuchy trzymające ją w starym życiu. Jak zardzewiała kotwica unieruchamiająca na mieliźnie. Zirytowana zajrzała do planu pracy i postanowiła odwołać jutrzejsze wizyty. Zawsze miała z tym problem. Właściwie nie zdarzało jej się być niedyspozycyjną dla klientów. Tym razem bez skrupułów wykonała serię krótkich telefonów. Stanowczym, zorientowanym na cel tonem przełożyła spotkania. Potem jeszcze kartka z wiadomością dla Selmy i pieniądze na stół. Niech sobie sama kupuje angielskie jedzenie. Zerknęła w okno. Zrobiło się jaśniej, ale nad Sztokholmem wisiały ciężkie chmury. Kiedy szukała w szafie kaloszy, weszła Selma. Wyglądała, jakby całą noc uprawiała seks. Policzki zaróżowione od erotycznego zmęczenia, unikanie spojrzeń, zrelaksowane ciało i wyluzowane ruchy. – Jadę nad jezioro Skiresjön – oznajmiła Matilda. Selma wzruszyła ramionami i ciężkim gestem zdjęła płaszcz. Nowozelandzka wełna wydawała się przesiąknięta wilgocią skandynawskiej jesieni. – W kuchni zostawiłam ci kasę i instrukcje. – Instrukcje to możesz sobie pisać dla umarłych. – Słucham? Córka odpowiedziała pytaniem: – Teraz tam jedziesz? – Przecież widzisz. – Po co właściwie? – Właściwie sama nie wiem.

Selma wydęła pogardliwie usta. Przypominała rozkapryszoną kilkulatkę. – Nie będę tu spała sama. – Boisz się – zakpiła Havermann. – Ty, autorka horrorów, boisz się ducha Mikaela? Córka nie odpowiedziała od razu. Najpierw popatrzyła na matkę. – Czasami się tobą brzydzę. – Brzydzisz się własną matką? – Matilda udała rozbawioną. – Tego jeszcze od ciebie nie słyszałam. Czy ja dobrze widzę? Zmieniłaś szkła kontaktowe? Mam piwnooką córkę? – Moje oczy są czarne. – Szykujesz się już na Halloween? – Tacie się podobają. – Nie jestem pewna, czy Kurt ma dobry gust. – Lepszy niż ty. – Wiedziałam, że tak odpowiesz. Mój gust też cię brzydzi, co? – Spójrz na siebie! Ledwo pochowałaś męża, a dziś masz zdrowe rumieńce na twarzy i jedziesz nad jakieś jezioro. – Nad jezioro Skiresjön. Zapamiętaj, jeślibym nie wróciła. – Aż tak dobrze nie będzie – odgryzła się Selma i poszła do kuchni. – Nic o mnie nie wiesz. Havermann zabrzmiała jak krnąbrna nastolatka. Mimo to, nakręcona złością, zajrzała do kuchni i jeszcze raz rzuciła w stronę córki: – Nic o mnie nie wiesz. – To chyba dla mnie lepiej – powiedziała Selma. Z obrażoną miną zalewała kawą płatki kukurydziane. – Co ty, dziecko robisz? – Śniadanie. – Selma minęła matkę bez słowa i poszła do swojego pokoju. – Od kiedy pijesz kawę? Odpowiedziało jej trzaśnięcie drzwiami. Matilda zajrzała do szafki z butami i od razu zobaczyła swój zielony kalosz. Wyciągnęła go za cholewę i wściekłym ruchem rzuciła nim przez cały hol. Trafiła tam, gdzie chciała – w drzwi pokoju córki. Potem udała się do sypialni i wyszła na balkon. Kuląc się z zimna, zapaliła papierosa. Gdzieś w oddali narastał uliczny szum. Sztokholm się budził. I było

prawie tak samo jak w piosence Jacques’a Dutronca o budzącym się Paryżu. Zaciągnęła się po raz ostatni i pochyliła, by zgasić papierosa w donicy ze zmarzniętą lawendą. Nagle zauważyła coś na terakocie w rogu balkonu. Podeszła, by dokładnie się przyjrzeć. To była nóżka gołębia. Sprawiała wrażenie, jakby została siłą wyrwana z ciałka. Ciemnoróżowa kończyna i kilka szarych piórek poplamionych krwią, zaschniętą, prawie czarną. Spojrzała do góry. Jedna z dachówek, tuż nad jej balkonem, była przesunięta. Może od wiatru, a może ktoś chodził po dachu. Zeszłego roku potężna wichura złamała na dziedzińcu dwa drzewa, ale nie zdołała przemieścić ani jednej dachówki. Wtedy wszyscy lokatorzy zgodnie orzekli, że nie ma potrzeby składać się na remont. Takich mocnych dachów już się dziś nie kładzie. Havermann oparła się o zimny mur i zapaliła kolejnego papierosa. Palce jej sztywniały, a skronie drażnił tępy ból. Potem wyszła na klatkę schodową. Wspięła się po kilku stopniach na drabinkę i zerknęła na kłódkę we włazie prowadzącym na dach. Wydawała się nienaruszona. Wróciła do mieszkania i zajrzała do szafki w przedpokoju. Toporny, staroświecki klucz wisiał na swoim miejscu. Uspokoiła się i postanowiła przygotować do drogi nad jezioro Skiresjön. Z szafki wyjęła brakujący kalosz, po drugi poszła pod drzwi pokoju Selmy. – Wyjeżdżam. Może zaprosisz kogoś na noc? – Po co? – Nie chcę, żebyś była sama. – A ja nie chcę, żebyś mi coś dyktowała! – odkrzyknęła córka. Havermann zawróciła jeszcze do kuchni, żeby zrobić sobie przed podróżą ciepły tost z pastą z ciecierzycy. Ugryzła kanapkę i ze wstrętem wrzuciła ją do kosza. Nie miała apetytu. Wcisnęła czapkę na głowę, chwyciła torbę i butelkę wody mineralnej. Zamykając drzwi, ostatni raz zerknęła w stronę żeliwnej drabinki na dach. Nic jej nie zaniepokoiło. Ruszyła pospiesznie schodami w dół. Gdyby odwróciła się na półpiętrze, zauważyłaby, że kłódka jest wprawdzie zamknięta, ale zasuwa włazu została wyłamana i zamaskowana w sposób sugerujący jej nienaruszenie.

5 Zapomnisz może o osobie, z którą się śmiałeś, lecz nigdy nie zapomnisz o osobie, z którą płakałeś. Chalil Dżubran Lecz z nich największa jest miłość. Jesienny deszcz zawsze sprzyja Drapieżnikowi. Tworzy kurtynę, chroni i oddziela od spojrzeń. Każdy się spieszy, nie zważa na innych. Nie rejestruje mijanych twarzy. Nikt nic potem nie pamięta. Drapieżnik jest wyczulony na szczegóły. Potrafi przywołać detale sprzed wielu lat. Fotograficzna pamięć. Nie wie, czy się z nią urodził. Jest skłonny przyjąć, że to nabyta umiejętność. Edukacja w szkole przetrwania. Minęły trzy lata od tego deszczowego dnia. Pamięta wszystko. Różowa peleryna w żółte kaczorki. Bladoczerwone kalosze z namalowanymi parasolami na cholewkach. Wszystko dobrze dobrane. Widać matczyne starania. Dziewczynka jest ładnie i czysto ubrana. Drapieżnik powinien być bardziej precyzyjny. Pelerynka. Kaloszki. Zdrabnia, bo wszystko takie małe. Dziecięce, niewinne, śliczne. Taką właśnie ją przechowa w pamięci. Zrobił jej sweetfocię, jak stoi na progu sklepu. Ładnie wyglądała w tych ostatnich chwilach życia. Schroniła się pod plastikowym daszkiem umocowanym pod logo sklepu i czekała, aż matka zrobi zakupy. Drapieżnik już wiedział, że matka tej małej zbyt długo siedzi w sklepie. Brakowało jej towarzystwa. Wczesne macierzyństwo jej nie służyło. Dusiła się. Źle znosiła siedzenie w domu z córką. Rozmowy z młodą sprzedawczynią, jej

rówieśnicą, były w ciągu dnia jedynym kontaktem z inną osobą. Gdyby wiedziała, że córka ostatnie minuty swojego krótkiego życia spędza samotnie, czekając na nią w deszczu, pewnie by się pospieszyła. Ale, na korzyść Drapieżnika, było jak zawsze. Rozmowy o pozbyciu się brzuszka po ciąży i czy zrobić sobie modną grzywkę, czy może pozostawić fryzurę niemodną, ale za to twarzową. No i co naszykować małej na kolację, żeby przestała być takim niejadkiem? Rozmawiały. Paplały. Młoda matka odwrócona plecami do wejścia, lekko pochylona nad dziewczyną przy kasie. Chwila zwierzeń albo jakiś dowcip, bo obie się zaśmiały w jednym momencie. Serce Drapieżnika waliło. Czuł lepki pot na podbrzuszu. Podbiegł do małej. Uśmiechnął się i wziął ją w ramiona. To było grzeczne i posłuszne dziecko. Może nawet nieśmiałe. Nic z buntu dwulatka, o jakim czytał, robiąc plan uprowadzenia. Żadnych przeszkód. Krzyków. Oporu. Jakby to on był jej tatusiem. Mogła tak myśleć. Własny ojciec nigdy się w jej życiu nie pojawił. Gdyby dorosła, może by się dowiedziała, że był jednym z tych miłych blondynków, których się kocha tylko przez noc. Drapieżnik ruszył. Nigdy w życiu nie miał dziecka na ręku, ale dobrze oszacował. Mała ważyła nie więcej niż codzienne zakupy. Łatwo się ją niosło. Bez problemu. Jak bez obciążenia. Dlatego mógł załatwić to wszystko szybciej. Mocno przyspieszyć, a nawet podbiec. Ale nie chciał za bardzo zwracać na siebie uwagi. Szedł spokojnym krokiem i opowiadał, co jej zaraz kupi. Szeptał o wszystkich zabawkach świata, o misiach, fisiach, lalkach, kurewskich Barbie o sztywnych cycach, o różowych rowerkach, piłeczkach, bzdetach, kuleczkach. Słuchała go uważnie, ale chyba się trochę bała. Wyczuł naprężenie ciałka, wstrzymywanie oddechu. Wolał mocniej przytulić ją do siebie niż patrzeć jej w twarz. Wiedział, że gdyby choć raz na nią spojrzał, może by nie wszedł do tej kamienicy. Nie wbiegłby schodami aż pod drzwi jej mieszkania, tam, gdzie przy wycieraczce stało czerwone krzesełko, na którym zawsze siadała i wkładała buty. Gdyby tylko do niego zagadała, gdyby była śmielsza, Drapieżnik nie przesunąłby tego krzesełka pod parapet, nie otworzył okna i nie zrzuciłby jej z siódmego piętra na kamienisty dziedziniec. Dlatego na nią nie patrzył. Ani trochę. Przez całą drogę w strugach zimnego deszczu. Tylko jedno odstępstwo od planu. Zrezygnował z windy. Przemknęła mu myśl, że niektóre dzieci boją się jeździć windą. Nie mógł ryzykować. Bez zadyszki wszedł na siódme piętro. Dużo ćwiczył. Biegi po lesie. Pompki i hantle. Musiał być w formie. Mordowanie wymaga dobrej kondycji. I dobrej

logistyki. Na wypadek gdyby coś poszło nie tak, ma przy sobie gęstą zawiesinę z psychotropów. Przed wyruszeniem na akcję przygotowuje ten śmiertelny syrop. Nie chcę zostawić śladów. Kiedy Drapieżnik się zabije, moje ciało nic nie powie policji. Pochowają go jako kogoś innego. Kobieta Drapieżnika nigdy się nie dowie, kogo kochała. Morderstwa są jedynym dowodem na istnienie Drapieżnika. W tym sensie przypominam Boga, myśli Drapieżnik, bo podobno Go nie ma, są tylko dowody na jego istnienie. Tak powiedział mój kumpel. Były ksiądz. Zgrzeszył myślą, uczynkiem i zaniedbaniem. Ja przy nim byłem świętoszkiem. Wtedy jeszcze nikogo nie zabiłem. Tylko się włamałem, nie wiedząc, że to chata jakiegoś dygnitarza. Byłem młody i głupi, byłem zranionym dzieciakiem. Ale już wtedy wiedziałem: moja rana nie zabliźni się z upływem czasu. Będzie krwawić i krwawić, paprać się i gnić. Dlatego kradłem, piłem i ciąłem się żyletkami. Aż zrozumiałem: spokój może mi dać tylko zemsta. Powraca wspomnienie drogi po schodach z dzieckiem na rękach. Deszcz rytmicznie bębni o blaszany parapet. Drapieżnikowi kojarzy się to z jakąś dziecinną kołysanką. Lecz z nich największa jest miłość. Te słowa pasują do kołysanki. Całkiem miła dla ucha ta deszczowa melodyjka. Szkoda, że nie miał czasu dłużej jej słuchać. Zrobił dwa kroki, otworzył okno i szybko cisnął dziewczynkę. Drapieżnik myśli, że było to dokładnie tak, jak się wyrzuca papierek od cukierka przez okno samochodu. Tam, skąd pochodzi, ludzie często tak robią. Lubią śmiecić, gdzie popadnie. Nie spojrzał w dół i nie zamknął na powrót okna. Przysunął tylko pod parapet dziecinne krzesełko, by zasugerować, że mała sama się tam wspięła. Naciągnął lateks i otrzepał rękawiczki, jakby były uwalane czymś paskudnym, a potem wprawnym ruchem dźwignął się do klapy. Wyszedł na dach, a potem przeskoczył na następny. Nie było to trudne. W tej części miasta kamienice stykają się ze sobą. W windzie sąsiedniej kamienicy zmienił ubrania i perukę. Wysiadł na pierwszym piętrze i zszedł spokojnie po schodach. Inny człowiek, inny mężczyzna. Po prostu ktoś dobry. Zwykły przechodzień. Wyszedł na ulicę. Deszcz, przyjaciel Drapieżnika, nie zacinał już tak ostro. Dziwne, że ciągle nie było słychać karetki. Ruszył w stronę metra. Dopiero kiedy mijał jakąś artystyczną knajpkę

z czerwonym manekinem na wystawie, usłyszał sygnał. Pomyślał, że ci z pogotowia jechali szybko i brawurowo. Zupełnie niepotrzebnie. Z tych kamieni na dziedzińcu nie było już co zbierać. Przydałby się raczej wąż ogrodowy z zimną wodą pod dużym ciśnieniem. I trochę piasku do posypania świeżej krwi. Taki słaby deszcz szybko sobie z tym nie poradzi. Nawet dziecko wie, że do takiej roboty nie potrzeba lekarza, byle dozorca wyczyści chodnik. Poza tym ile może być krwi z dwuletniego ciałka? Tyle co kot napłakał. Karetka zatrzymała się, lekarz wpadł do bramy. Po co? Po co to zamieszanie? Iluzja, że da się jeszcze coś zrobić? Jakaś kobieta w zielonym płaszczu wybiegła od strony dziedzińca. Zgięła się wpół, oparła dłonie na kolanach i zwymiotowała na chodnik. Jej reakcja mogła świadczyć o tym, że pewnie widziała ciało. Drapieżnik pomyślał bardziej precyzyjnie: pewnie widziała to, co pozostało z ciała. Był dwudziesty września. Pomyślał, że Sztokholm bywa zadziwiająco piękny w zimnej szarudze. Lekkim, swobodnym krokiem zbiegł do metra i po kilku minutach wsiadł do wagonu. Był tłok. Pierwszy raz się ucieszył, że jest taki ścisk w metrze. Zginął w tłumie, a ta maleńka zginęła tak blisko od swojego pięknego różowego pokoju. Drapieżnik pomyślał, że jak każda mała dziewczynka musiała mieć przecież swój różowy pokój. Był ciekaw, kiedy go opróżnią. Ale choćby wynieśli z niego wszystkie zabawki, gry, meble i ubrania, choćby przemalowali ściany, zerwali stare podłogi i położyli nowe, to ten pokój cały czas pozostanie tym, czym był. Pokojem dziewczynki w różowej pelerynie w żółte kaczorki. Dziewczynki w bladoczerwonych kaloszach z namalowanymi parasolami na cholewkach. Lecz z nich największa jest miłość.

6 Wystarczy,by dobrzy ludzie nic nie robili, a zło zatriumfuje. Edmund Burke Havermann, znużona, żuła gumę i słuchała radia. Jakiejś stacji, o ironio, z włoskimi piosenkami. Skoczne melodyjki skutecznie drażniły uszy, nie pozwalając zasnąć za kierownicą. Myślała, że dotrze na miejsce dobrze przed południem. Tymczasem mijała piąta godzina jazdy, a ona miała jeszcze przed sobą trochę drogi. Wszystko z powodu złej pogody. Samotna podróż jej nie służyła. Nachodziły ją wątpliwości. Zadręczała się przypuszczeniem, że może Mikael był ojcem nieszczęsnej małej Emmy. U tak małego dziecko trudno jeszcze dostrzec zdecydowane podobieństwo do któregoś z rodziców. Mikael, szpakowaty, kiedyś był blondynem. Lecz Monika również miała jasne włosy. W dodatku na jednym ze zdjęć fotografowi udało się uchwycić zadziwienie dziecka na widok maleńkiego psa. Ta mina! Havermann znała ją. Taki sam wyraz radosnego zaskoczenia miewał jej mąż. Jeżeli to on był ojcem, to musieli się poznać, kiedy Monika była niepełnoletnia. Co prawda z wyliczeń wynikało, że urodziła Emmę, mając osiemnaście lat, ale, rzecz oczywista, poczęła ją dziewięć miesięcy wcześniej. Havermann ze złością wyłączyła radio. Leciały same landrynkowe piosenki o wielkiej miłości, a ona właśnie doszła do wniosku, że jej stary mąż zrobił dziecko nastolatce. I jeszcze dobrze to ukrył. Sześćdziesięciokilkuletni rehabilitant kolana i nastolatka. Co mogło ją w nim kręcić? Chyba tylko ten motor. Bo kasy nie miał. Modnych ciuchów też nie. Ani poczucia humoru. Zazwyczaj bywał nudny, wiecznie zmęczony i skąpy. No, ale może dlatego był taki w domu, bo właśnie się naśmiał, nażył do utraty tchu i spłukał przy swojej dziewczynie. Wracał, żeby się zregenerować, a nie zabawiać i rozpieszczać żonę.

Mikael i kontakty seksualne z nieletnią? Czy to możliwe? To chyba absurd, pocieszała się. Ale ten absurd pasował do układanki. Mikael łykał xanax, by uporać się z traumą po stracie dziecka? O ile zwykły flirt i romans można ukryć, o tyle związku z takimi emocjonalnymi konsekwencjami już raczej nie… Przecież musiałabym zauważyć zmianę. W zachowaniu, w reagowaniu… Dziecko zginęło trzy lata temu. Co wtedy robiliśmy? Byliśmy na Sycylii. Mikael był szczęśliwy. Jadł makaron nawet na śniadanie. Zobaczyła Statoil, zwolniła i zrobiła sobie krótką pauzę. Kawa w plastikowym kubku. Jakaś bułka z kruchego ciasta udająca francuską brioszkę. Potem kilka kroków na pobliską skarpę. Kawa wypita, zmęczenie przegnane, ale Matilda poczuła pulsowanie w szyi. Jakby ktoś strzelał w nią śrutem. Zawróciła do samochodu. On nigdy nie mówił, że chce zostać ojcem. Nigdy. Temat dzieci w ogóle go nie obchodził. Selma wystarczała mu za troje. Wymagająca, krnąbrna, wiecznie zbuntowana. Nie mieli siły ani czasu, żeby planować kolejnego małego potwora. Zapięła pasy i ruszyła. Minęła zaparkowany samochód. W środku jakaś para ostro się całuje na tylnym siedzeniu. Ona siedzi na nim. On, celowo bezbronny, szmaciany pajac. I już jej się przypomina kozetka w gabinecie Mikaela. Monika musiała go tam odwiedzać. Uprawiali zakazany, a więc meganamiętny seks tuż pod bokiem recepcjonistki, zapewne nawykłej do jęków pacjentów poddawanych fizjoterapii. Kiedy Matilda opróżniała gabinet, zostawiła jej karton z kliszami, na wypadek gdyby ktoś się po nie zgłosił. Wtedy powinna była zapytać: Jak się sprawował mój mąż? Może miał reputację nie tylko dobrego masażysty, ale i wielkiego dziwkarza. Była wściekła. Kiedyś myślała, że małżeństwo to bezpieczny schron, a to pole minowe. Zahamowała gwałtownie, bo jakiś facet na motorze nieprzepisowo ją wyprzedził. Też yamaha. Zacisnęła palce na kierownicy. Dlaczego Nils Stefansson nawet nie wspomniał o Emmie? Na jaką chorobę terminalną zmarło to biedne dziecko? Nastawiła zestaw głośno mówiący i wybrała numer ojca Moniki. Abonent poza zasięgiem. Włączyła się sekretarka. Mówi Matilda Havermann. Chciałabym jeszcze raz się z panem spotkać. Powiedzmy, że odczuwam silną potrzebę. Rozłączyła się, odrzuciła komórkę na siedzenie obok i dodała gazu. Była już blisko. Jechała szlakiem narodowych pielgrzymek do parku rozrywki Świat Astrid Lindgren. Gunnar Isaksson kupił letni dom zaledwie kwadrans drogi

od Vimmerby, miejsca narodzin znanej autorki książek dla dzieci. Pozwalała się wymijać. Odczuwała znużenie samotną jazdą. Zauważyła, że tam, gdzie kiedyś była rodzinna restauracja Nybergów, serwująca ryby z okolicznych jezior, teraz jest McDonald. To za tym szkaradnym budynkiem, jakby wybudowanym z klocków lego, skręciła i zjechała z szosy na żwirowaną drogę prowadzącą nad jezioro. Honda wolno potoczyła się między drzewami. Aż dziw, że w tak gęstym lesie zdołano wybudować te wszystkie domki. Może dlatego są niewielkie, z licznymi miniprzybudówkami i szopami stojącymi wzdłuż drogi, która zakręca, tworząc kształt podkowy i obejmując od południa taflę wody. Okolica wyglądała na wyludnioną. Zapewne w czasie wakacji nadal zjeżdżają tu letnicy albo łowcy przygód, bo kilka lat temu popełniono w tym miejscu serię morderstw, co również jest swoistą atrakcją turystyczną. Droga zakręciła, przechodząc w znacznie węższą szutrową ścieżkę, która ostro pięła się na wzgórze. Havermann dostrzegła nadjeżdżający z przeciwka samochód. Zatrzymała się, żeby mógł ją minąć. Mały wóz dostawczy. Chrapliwy silnik rzęził. Za kierownicą mężczyzna z brodą. Ciekawski. Wlepił w nią wzrok, ryzykując wbicie się maską w pień drzewa. To Björn Handsson. Właściciel jedynego sklepu nad jeziorem. Skłoniła głowę na powitanie, ale przyjacielski gest ani trochę nie zmącił pokerowej gęby kierowcy. Nie poznał jej. Björn, lokalny wesołek. Teraz pewnie posępny i zgryźliwy staruch. W tej okolicy to normalna kolej rzeczy. Zapomniała, jak ma na imię jego żona. Ale pamiętała jej obfity biust. Ojciec lubił się na niego zagapić. Kiedyś żona wypomniała mu to w kłótni. Matilda obudziła się w nocy. Matka skrzeczała na całą okolicę: „To nie są cycki! To wymiona! Ale ty zawsze lubiłeś krowy. Wielkie, rozlazłe baby, na które można wejść i z których można zejść, kiedy się tylko chce. Nawet nie pytając o zgodę”. Ojciec coś odkrzyknął niewyraźnie. Matka zaczęła płakać. Honda zwolniła jeszcze bardziej. Gałęzie mniejszych sosen uderzały w przednią szybę i szorowały po bokach. W leśnym prześwicie zajaśniało jezioro. Havermann zapamiętała je jako sinozielone, czasami zadziwiająco niebieskie, przypominające turkusowy koralik. Teraz wydawało się asfaltową plamą. Czarną kałużą. Wreszcie skrawek ziemi kupiony przez mecenasa Gunnara Isakssona. Bordowy domek. Kiedyś czysty i schludny, teraz wyraźnie koślawy od strony ganku. Wyglądał, jakby schodził pod ziemię. Nie ma już donic z czerwonymi pelargoniami. Nie ma rowerów porzuconych w trawie. Białego stołu, zielonych krzeseł… niczego już nie ma z tamtych lat. Otworzyła drewutnię. Kurz zatańczył w szczelinach dziurawego dachu. Stanęła na palcach i już po chwili dwa ciężkie, nieco staroświeckie klucze znalazły się w jej

dłoni. Jeden pasował do górnego zamka w drzwiach wejściowych, ale drugi zatrzymał się w połowie obrotu w dolnym zamku. Pewnie to ona nie miała dość siły. Musiała wrócić do drewutni, wyszperać jakiś pręt i podważyć drzwi. Nie było to trudne. Dom był stary, niekonserwowane drewno przesiąkło wilgocią, łatwo się kruszyło. Odkąd córka skończyła dziesięć lat, Matilda nigdy tu nie była. Wnętrze pamiętała przede wszystkim jako przestronną wędkarską przystań ojca. Teraz straciła dziecięcą perspektywę. Było tu ciasno i ohydnie. To tu przyjeżdżali. Jej mąż z kochanką. Tylko ktoś bardzo zdesperowany chciałby tu spędzać romantyczne chwile. Pokoje były puste, ale wieloletni brud sprawiał, że wyglądały na zagracone. Wszędzie osiadł wilgotny kurz. Firanki, gazeta na podłodze, ściereczka przy zlewozmywaku cuchnęły opuszczeniem. Havermann rozejrzała się. Nic nie zdradzało alkowy namiętnych kochanków. Podrażniło ją w nosie od roztoczy, kichnęła i wyszła na zewnątrz. Zapaliła papierosa. Jest jej garbate drzewo, na którym miała domek. Spędzała w nim każde lato. Do końca nie wie, czy były to rajskie dni. Czasami udawało jej się wkupić słodyczami i spędzić kilka godzin z tutejszą dzieciarnią. Ona co roku miała nowy rower i modne czyste ciuszki, one mogły się pochwalić tylko wielkimi bąblami po komarach i pręgami na łydkach od kabli. Z okolic jeziora Skiresjön było blisko do Bullerbyn, ale wszystko tu wyglądało inaczej. Nic nie chciało być bajką. Tu dorastało się szybciej, niż wskazywałaby na to metryka. Havermann pamięta, że w drewnianej wygódce pierwszy raz pociekła jej krew. Kiedy powiedziała o tym matce, ta wybuchła płaczem. Teraz wiedziała, że był to lament nad uciekającym czasem, nad przemijaniem. Jej córeczka stała się kobietą. Ale wtedy Matilda myślała, że umiera, wykrwawia się, a do szpitala było daleko. Eva podeszła do szafy, po czym wręczyła córce podpaskę. Miała przy tym taką miną, jakby wydawała służbie szmatę do podłogi, bo coś cuchnącego się rozlało. Wspomnienia zaczęły być niefajne. Havermann zgasiła papierosa i wróciła do domu. Obchodząc wnętrze, miała wrażenie, jakby zwiedzała skansen. Już nie ma takich kredensów kuchennych, inne są durszlaki, firanki w oknach, a łóżka nie przypominają dziecięcych leżanek. Nagle pod pasiastym dywanem w kuchni wyczuła nierówność. Odrzuciła na bok bawełniany pstrokaty dywanik i odkryła wejście do piwnicy. Trzymało się tam masło i warzywa, Chłód dobrze konserwował. Lodówkę dokupili znacznie później. Otworzyła klapę. Ciemny kwadrat cuchnął wilgocią i uryną. Pewnie szczurzą.

Przyświecając sobie komórką, próbowała coś zobaczyć. Wzrok macał jakieś zawilgocone, połamane wiklinowe fotele, skrzynkę po winie wypełnioną starymi papierzyskami. Uderzyła pięścią w deski podłogi. Cisza. Gryzoni nie ma, a nos już się przyzwyczaił do odoru. Najpierw ręką sprawdziła dostawioną w środku drabinę. Zbutwiała, niebezpiecznie się chwieje. Chwila namysłu i zdecydowała się wskoczyć do środka. Dopadł ją wilgotny chłód. Dostrzegła podziurawione kosze. Zeszyty szkolne zapisane jej niewprawnym, dziecięcym pismem. Stare kalendarze, niepotrzebny księgozbiór dość porządnie zgromadzony w kącie. Wszystko zimne, zawilgocone. Jest też jakiś wielki album w obcym języku. Na okładce męska twarz. Przypominająca Allena Ginsberga. Zafrasowana, naznaczona jakąś piękną, szlachetną melancholią. Czubkiem buta uchyliła sztywną okładkę. W środku fotosy kobiet i mężczyzn w trykotach. Ni to balet, ni teatr, jakieś sceniczne medytacje. Nagle but się obsunął, książka odskoczyła, a pod nią ukazało się mysie truchło. Niegdyś szybkie zwierzątko przypominało teraz zasuszony brązowy kwiat. Suchy, kruchy. W nagłym impulsie strachu Havermann upuściła komórkę. Usłyszała jeszcze jej stuknięcie o podłogę, ale światło znikło. Uklękła i wyciągając ręce, próbowała wymacać części telefonu. W końcu natrafiła na nie, zebrała i wrzuciła do kieszeni. Jest teraz bardzo ciemno. Próbuje podciągnąć się na rękach, by wyjść. Nie może. Ramiona, wymęczone wielogodzinnym ściskaniem kierownicy, szybko słabną. Robi krótką przerwę, masując nadgarstki. Nagle słyszy, jak ktoś wchodzi do domu. Stawia kilka kroków nad jej głową. Deski skrzypią. Ten ktoś przystaje. Zamyka z hukiem klapę, a potem skacze po niej kilka razy. Matilda nic nie widzi. Otacza ją ciemność. Ciemność totalna. Jest poniżej poziomu ziemi. Uwięziona jak w grobie. Przeszukuje samą siebie… jest, znajduje baterię i obudowę telefonu. Niezdarnie składa aparat. Otwiera klapkę. Brak zasięgu. Nie włącza latarki w telefonie. Nie chce, żeby bateria się rozładowała. Jest ciemność, wilgoć, truchło myszy i dom w odludnej okolicy. Nagle słyszy nad głową wielki łomot. Ten ktoś coś przesuwa. Ciężar zatrzymuje się w okolicy otworu. Jest uwięziona. Wie to. Stara się nie wpaść w panikę. Włącza tylko i wyłącza komórkę, mając nadzieję, że wreszcie dosięgnie sieci. I że ta sieć wyłowi ją z zasadzki. Stres potęguje zmęczenie. Havermann chce usiąść, ale brzydzi się siadać na wilgotnej ziemi. Ma wrażenie, że zaraz przypełzną do niej te bezbarwne tłuste

larwy. Podłoga nad jej głową nie skrzypi. Wygląda na to, że ten ktoś uwięził ją i wyszedł. Nie jest pewna, czy byłoby dla niej lepiej, gdyby wrócił i wyciągnął ją z piwnicy. Kto to jest? Miejscowy czy włóczęga? Trafił tu przypadkowo czy obserwował ją wcześniej? Na żadne z tych pytań nie ma odpowiedzi. Jedynym pewnym faktem jest to, że jej życie zapadło się pod ziemię. Selma była sama i wreszcie szczęśliwa. Matka rzekomo pojechała nad jezioro Skiresjön. Selma jest pewna, że to bujda. Takie jak ona zawsze coś wymyślają, zamiast mówić prawdę. Zadzwonił telefon stacjonarny. Selma nie reagowała. Ale ktoś ponowił próbę. I jeszcze raz. W końcu odebrała. Pacjent jej matki. Mówił o niej jako o Słodkiej Matyldzie, znawczyni męskiej duszy. Brrr… obleśny typ. – Dlaczego nie dzwoni pan na komórkę? – Bo mam taki słodki kaprys – odpowiedział, przeciągając literę „s”. – Czy dla pana wszystko jest słodkie? Terapeutka i kaprys? Mężczyzna zaśmiał się. – Cierpię na wilczy apetyt – wyjawił i znowu nerwowo się zaśmiał. – Może dlatego wszystko wydaje mi się słodkie. – Pan ma wilczy apetyt, bo jest pan wilkiem? – Słuszna uwaga. Widać, że jesteś dzieckiem psycholożki. – Nie mówiłam, że jestem dzieckiem słodkiej Matyldy Havermann. Zająknął się. – A kimże jesteś, u diabła? – Sprzątaczką. Zasuwam tu na czarno. I nie jest to słodka robota, panie wilku z wilczym apetytem. Jakby zamlaskał. – Ma się rozumieć. A jak masz na imię? – Selma. – To imię córki mojej terapeutki! – Jej sprzątaczka też tak się nazywa. – Nabierasz mnie, słodka dziewucho.

– Nie wkurwiaj mnie! – Selma krzyknęła do słuchawki tak głośno, że aż sama drgnęła. – Dla ciebie jestem tak gorzka jak twoja sperma, której, mogę się założyć, dawno nie spuszczałeś do środka kobiety! Facet odezwał się dopiero po krótkiej pauzie – Łau! – zasyczał z podziwem. – Mów do mnie jeszcze, moja słodka, a zaraz nadrobię zaległości w tym względzie. Mówi, jakby skomlał, pomyślała Selma. Sam facet jest pewnie w stylu buldoga angielskiego. Otyły, łatwo się męczy i ciągle dyszy. Lubimy takie pieski i będziemy mówić im na ty. – Czego chcesz od Matildy Havermann? – Okłamałaś mnie, prawda? To twoja matka. Nie jesteś sprzątaczką. – Z głosu przebijał niepokój. – Powiedz, błagam cię. Selma zerknęła na swoje odbicie w lustrze i stwierdziła z uporem: – Jestem sprzątaczką. – Nie zgrywaj się, babeczko w lukrze – zasapał. – Masz jakiś news dla Havermann albo odkładam słuchawkę – zagroziła, nie przestając patrzeć w lustro. – Czekaj! – krzyknął zdesperowany. – Dzwonię, żeby powiedzieć, że już nie będę przychodził na terapię. – Wyzdrowiałeś?! – zadrwiła. – Można to tak określić – zaczął niepewnie. – Zaangażowałem się w pewną grę. – Grę? – zapytała zaintrygowana. – Tak to można nazwać… – zawahał się i przerwał na moment. – Reguły są podłe, ale co robić, skoro odciągają mnie od myślenia o jedzeniu. – Jakie to reguły? – Powiedziałem… podłe. – Gadaj! – próbowała go docisnąć. – To walki zwierząt. Nielegalne zawody… – Kłamiesz! – Może muszę kłamać – zapiszczał. – Mnie nikt nie okłamuje! Zapadła cisza. Selma miała nadzieję, że facet uraczy ją jakimś wstrząsającym wyzwaniem. Pomyślała, że lubiłaby wszystkie podłe reguły brudnych gier, ale w żadnej nie miała dotąd szczęścia brać udziału.

– Cała zamieniam się w słuch – zachęciła. – Chyba chcesz, buldogu, żebyśmy mieli wspólną słodką tajemnicę? Usłyszała, jak przełyka ślinę. Zastanawiał się. Wreszcie powiedział bardzo cicho, ledwo go słyszała: – Powiedz mamie, że przerywam terapię. – Powiedz jej to osobiście! Tchórz! Gnój! – wrzasnęła. – Podoba mi się, jak ubliżasz! – Spierdalaj! Właśnie zamierzam tworzyć literaturę! – A ja właśnie zrezygnowałem z pracy na giełdzie. Mam to w dupie! Zgromadziłem oszczędności. Tajne akcje i obligacje. – Powiedz to swojej słodkiej terapeutce – poradziła ze złością. – Nie odbiera komórki. – Nic dziwnego. Pojechała nad jezioro Skiresjön. Słyszałeś o tym bajorku? – Ktoś tam kogoś zamordował… – powiedział z wahaniem w głosie. – Tam cały czas ktoś kogoś morduje – poinformowała go Selma z uśmiechem. – Może właśnie dlatego nie ma tam zasięgu. Jedyna sieć, jaka tam sięga, to sieć śmierci. – Zacisnęła usta, by nie parsknąć śmiechem. „Sieć śmierci” – superkiczowate wyrażonko, które musi wykorzystać w którymś ze swoich utworów. Usłyszała pytanie zadane obleśnym, spłoszonym szeptem: – Jezioro Skiresjön? Tam jest teraz niedotykalska Havermann… – Niedotykalska – zaśmiała się Selma. – Masz ochotę dołączyć do swojej terapeutki? Jazda, na co czekasz?! Cztery i pół godziny na pełnym baku. Domek vis-à-vis mola. Ostatni przy linii brzegowej. Śmiało! Gaz do dechy i już jesteś tam, gdzie nawet ci się nie śniło. – Przerwała na moment, bo facet nie dawał znaku życia. – Jesteś tam jeszcze…? Usłyszała chrząknięcie. I nic. Nadal milczał. Podpuściła go: – Co z tego, że masz akcje i obligacje, skoro pokrywa je ohydna pleśń nudy?! Przez moment oddychał ciężko, a potem zapytał: – Naprawdę jesteś sprzątaczką? – Chciałbyś mnie widzieć w kusym fartuszku, bez majtek, ale za to w podwiązkach i z ogolonymi wargami sromowymi?! Wypowiedziała to pytanie na jednym wydechu, ale nie usłyszała odpowiedzi.

Facet się rozłączył. Dopiero teraz zauważyła, że stoi w ciemnym mieszkaniu. Dni były już krótkie. Poszła do kuchni i wypiła sok z buraka. Prosto z kartonu. Lubiła pić wszystko co czerwone. To jej dawało siłę do życia w tak popieprzonej rodzinie. Miała nadzieję, że szybko napisze znakomity thriller psychologiczny i matka będzie mogła jej naskoczyć. Jak tylko osiągnie pełnoletność, wyniesie się na Bornholm. Znajdzie jakąś pisarską samotnię na odludziu, do której co jakiś czas będzie zapraszała świrusów, żeby mieć natchnienie. Poczuła przypływ gorąca. Odkąd ostatniego lata urosła prawie dziesięć centymetrów, często miewała takie ataki gorąca. Poszła do sypialni matki. Tylko tam był balkon. Otworzyła drzwi i wyszła na zewnątrz. Tu z kolei było za zimno. Zostawiła otwarte okno i udała się do siebie. Jej pokój był najmniejszy i właśnie dlatego go sobie wybrała. Zerknęła na komórkę. Nikt do niej nie dzwonił. Nawet Bosse, a przecież kiedy bawili się w pana i sługę, on zawsze był sługą i robił wszystko, co mu kazała. Na przykład odchylał napletek i posypywał go pieprzem. Pieprzony kutas! Selma rzuciła się w poprzek łóżka i nagle zachciało jej się płakać. Pisk komórki. Przyszedł nowy SMS. Selma rzuciła okiem na podświetloną tarczę telefonu. Westchnęła. Wiadomość od Bossego: Klikasz xanax i wyskakuje ci alprazolam, a zaraz potem śmierć Whitney Huston. Selma wzruszyła obojętnie ramionami. Podjarany koleś. Następnym razem dobrze się zastanowi, zanim użyczy mu leków, które podkrada matce. I te jego opowieści po alkoholu. Jak to urwał łepek papużce albo obkleił taśmą kota sąsiadów. Selma nie była pewna, czy to prawda, czy szczeniackie przechwałki, ale miała plan. Rozkocha w sobie Bossego, a potem zrobi z nim to, co on wyczyniał z kotem. Jej ojciec też był chłopcem, ale nigdy nie zeszmacił się agresją. Nacisnęła numer do Kurta. Nie odbierał, już miała zrezygnować, kiedy odezwała się jego nowa dziewczyna. Annika. Ściszonym głosem poinformowała, że Kurt śpi. Selma rozłączyła się bez słowa. Zamknęła klapkę komórki i rzuciła się na łóżko. Pomyślała, że ojciec coraz częściej śpi po południu. Zawsze po alkoholu robił się senny i nie potrafił tego opanować. Leżała, gapiąc się w sufit. Miała korzystać z wyjazdu matki, pisać, tworzyć, a tymczasem leżała w zmiętej pościeli i chciało jej się wyć.

Nagle usłyszała znajomy, cichy pisk: Masz maila. Odrzuciła komórkę i sięgnęła po laptop. Zalogowała się szybko, choć w skomplikowany sposób. Dbała o zabezpieczenia. Wiedziała, że matka lubi się bawić w śledczą. Nazwa adresata nic jej nie mówiła. Login „Jucha” plus alfanumeryczne znaki. Wzrok zaciekawionej Selmy przebiegł sprintem po tytule poczty: Zniszcz mnie, a potem zachowaj na wieki w swoim dzikim sercu. Super! Wreszcie coś się dzieje! Lubiła zaskoczenia. Od kilku lat fantazjowała, że jest bohaterką japońskich horrorów. Na przykład otwiera zakazaną wiadomość i jej życie zmienia się w jednej sekundzie. Tak mogło być teraz! Przeciągnęła kursor, otworzyła załącznik. Havermann była uwięziona pod podłogą. Myślała, że po jakimś czasie oczy zdołają przyzwyczaić się do mroku. Myliła się. Siedziała teraz na stercie wiklinowych koszy i nawet nie chciała myśleć, co jest pod nimi twardego, skoro nie załamują się pod jej ciężarem. Włączała i wyłączała komórkę. Zasięgu nadal nie było. Nagle usłyszała kroki. Podłoga znowu ożyła. I hałas. Ktoś przesuwał coś ciężkiego. Wyglądało na to, że robi sobie dostęp do klapy. Wrócił, żeby się do mnie dobrać! A jednak się myliła. Hałas ustał, potem znowu doszedł ją odgłos kroków. I już tylko cisza. Coraz dłuższa. Zdecydował się ją uwolnić, darować jej życie. Albo odszedł tylko nieco dalej i czaił się, aż sama wpadnie w jego łapy. Odczekała trochę. W końcu zdecydowała, że lepiej się ewakuować i walczyć niż siedzieć tu, aż on się rozmyśli i ponownie zarygluje wyjście. Zaczęła podskakiwać, próbując wypchnąć klapę na zewnątrz. Drewno było ciężkie, uzbrojone w metalowe okucia. Wreszcie udało się. Klapa odskoczyła z łoskotem. Wpadło światło. Matilda zmrużyła oczy i nabrała w płuca powietrza. Było przesycone kurzem, ale lepsze od morowej zgnilizny piwnicy. Podciągnęła się. Bała się, że zaraz dostanie deską w głowę. Nic takiego się nie zdarzyło. Stała na środku kuchni, a dom wydawał się pusty. Tylko drzwi były otwarte na oścież, a w leśnym przesmyku widniała czarna plama, jezioro Skiresjön.

Nagle zauważyła, że coś się zmieniło. Ale co? To lodówka. Teraz jest włączona. Bulgocze. Ten ktoś ją uruchomił. Po co? Dla niej? Czy dla siebie? Podeszła i otworzyła. Pusto. Nic. Lampka dawała żółte światło. Obnażała brudne wnętrze. Gdzieniegdzie były odpryski, ciemne plamy. Dłonie Matildy uczepiły się zamrażarki. Plastikowe drzwiczki nie dały się złapać, uchwyt był zniszczony. W końcu zawiasy odskoczyły. W środku leżała okrągła grudka. Brązowego koloru. Chyba zamrożona porcja sosu… Ona sama to często robi, zamiast wylewać resztki do zlewu. Zatrzasnęła lodówkę i usiadła przy stole. Nie bała się. Nawet była ciekawa, kto chciał ją uwięzić. Może ten tajemniczy osobnik powiedziałby coś o jej mężu. Jednak ją uwolnił, nie jest więc niebezpieczny. Raczej wystraszył się jej obecności, niż chciał zrobić krzywdę. Odzyskała poczucie bezpieczeństwa, co wreszcie spowolniło też bicie serca. Dostrzegła swoją paczkę papierosów. Tego jej brakowało. Zaczęła palić na stojąco. Czujna. Napięta jak struna. Strzepywała popiół na zniszczony blat. Zaraz wskoczy do hondy i ucieknie. Przymknęła z bólu oczy, dokuczał jej kręgosłup. Tyle godzin jazdy. W napięciu i stresie. Mięśnie przyszkieletowe dostały niezłe baty. Stopą przesunęła chodnik na środek kuchni, wygładziła go i położyła się na plecach. Jeżeli chce zaraz wrócić do Sztokholmu, musi się porozciągać. Wygięła mięśnie jak kot. Uniosła nogi. Pojawił się nowy ból. Promieniował od pachwiny w kierunku stopy. Szybko się zmęczyła. Tępy ucisk w okolicy krzyżowej jakby się nasilał. Do głowy napływały fale krwi. Nie czuła się dobrze. Usiadła i zaczęła ciężko oddychać. Lodówka zacharczała. Rozszedł się swąd. Matilda wyciągnęła wtyczkę z gniazdka. Przez moment rozmyślała, że skoro jest tu prąd, to Mikael musiał płacić rachunki. Szkoda tylko, że ta jego seksbomba nie czuła potrzeby posprzątania w chlewiku. Otworzyła lodówkę. W środku nie ma dymu, ale siłowa próba otwarcia zamrażarki spowodowała, że teraz plastikowa klapa się nie zamyka, zwisa. Havermann wygrzebała grudkę sosu. Teraz wyglądała inaczej. Jak kawałek skóry z kurczaka zwinięty w kulkę… Rzuciła znalezisko na stół kuchenny i pochyliła się nad odkryciem. Zaczęła wąchać. Co to może być…? Przez moment wydawało jej się, że to fragment ścięgna. Psa? Kota? Wyszła na zewnątrz i ze wstrętem rzuciła ochłap w stronę dawnego ogrodu.

Nagle dostrzegła człowieka na motorze. Jechał wolno. A właściwie nie tyle jechał, ile patrolował dom. W dziwaczny sposób, bez długich świateł. Gdyby nie ta wieczorna mgła od jeziora, na pewno widziałaby nie tylko zarys pojazdu, ale również sylwetkę motocyklisty, a może i jego twarz. Słyszała chrzęst trawy pod oponami, jakby pokrytej warstewką szronu. Wreszcie cisza. Motor zatrzymał się kilka metrów od domu, a potem znowu ruszył. Bardzo szybko. Jak gdyby kierowca doskonale znał ten niebezpieczny szutrowy podjazd wijący się wśród gęstych drzew. Poprawiła gumkę we włosach. Jeszcze jeden papieros i wraca. Po co tu przyjechała? Co chciała znaleźć? Jaką odpowiedź? Przecież nawet nie wie, jak brzmią pytania! Zapięła kurtkę i zdała sobie sprawę, że w domu zostawiła czapkę. Odłożyła torebkę na wieko przykrywające starą studnię i zawróciła. I właśnie wtedy poczuła na twarzy czyjeś dłonie. Duże, wilgotne i spocone. Znieruchomiała jak zwierzę, które zanim ucieknie, zastyga w obronnym bezruchu. Sama nie wiedziała, dlaczego poddała się niemal odruchowo. Zbyt szybko, za łatwo. Jak ufne dziecko, które myli napaść z zabawą w siłowanie. Szarpnięcie. Jakby ktoś kopnął ją w szyję. Miała wrażenie, że odrywa jej się głowa. Ból był ostry. Powalił ją. Upadła na kolana, a potem na twarz. Zobaczyła buty. Męskie buciory na grubych podeszwach z charakterystycznymi białymi smugami na skórze. Chciała bardziej odchylić głowę, żeby zobaczyć, do kogo należą, ale nie potrafiła. Mogła poruszać tylko powiekami. Leżała bezwładnie, patrząc na zmarznięte źdźbła trawy. Jakby ktoś zgasił w niej życie. Jednym podmuchem. Facet stał na nią. Potem splunął. Plwocina była zagęszczona smarkami. Zniszcz mnie, a potem zachowaj na wieki w swoim dzikim sercu. Już sam tytuł maila wydał się Selmie świetny, ale załącznik ją znokautował. Reprodukcja obrazu olejnego. Zdjęcie było doskonałej jakości. Dostrzegało się grubą fakturę farby, subtelną grę światłocienia, niesamowite, oryginalne odcienie barw. Kompozycja przedstawiała kąpiąca się dziewczynkę, która leżała wyciągnięta w bezbronnej pozie w staroświeckiej żeliwnej wanience, do połowy wypełnionej czerwoną cieczą. Patrzyła prosto na widza hipnotyzującym wzrokiem. Selma macała oczami jej

długie jasne włosy. Wydawały się jedwabistym płaszczem narzuconym na wiotkie ramiona. Równo przycięta grzywka, spojrzenie zarazem nieobecne i uwodzące. Rozpięta koszulowa bluzka ledwo skrywała pączkujące piersi. Jedna dłoń była zanurzona w okolicy łona, jakby czegoś tam szukała. Druga, wiotka i chudziutka, podpierała głowę. Selma przełknęła ślinę. Już na pierwszy rzut oka wiedziała, że tą dziewczynką jest ona sama. Ktoś namalował jej portret. Kto? Odnosiło się wrażenie, że postać drży. Jest przestraszona, ale nadal ciekawa. Nie ucieka. Z otwartego okna w sąsiednim pokoju sączyło się zimne powietrze. Zmarznięty krzaczek lawendy dygotał na wietrze. Gołębia nóżka świeżo wyrwana z kawałkiem mięsa turlała się po terakocie. Havermann ocknęła się. Trzęsła się z zimna. Szczękały jej zęby, a usta miała suche i spękane. Kurczowo zaciśnięte dłonie mrowiły. Z trudem uniosła się na przedramionach, a potem z jeszcze większym wysiłkiem usiadła. Mokry przybrzeżny żwir odcisnął się z jednej strony na jej twarzy. Drobiny piachu dostały się do oczu. Musiała je długo pocierać, żeby przynieść sobie ulgę. Wreszcie mogła swobodnie patrzeć. Była na skraju jeziora Skiresjön, które wydawało się ruchomą płachtą. Naprzeciwko, po drugiej stronie lustra wody, znajdowało się małe molo. Znak, że ciągle jest blisko domku. Obejrzała się dokładnie. Ciągle miała na sobie spodnie. Zapięte i niepoplamione. Wyglądało na to, że tylko została ogłuszona. Agresor jej nie zgwałcił. Noc dopiero się zaczynała. Temperatura nie zdążyła jeszcze niebezpiecznie opaść. Był przymrozek. Spadł delikatny puchowy śnieg. Pomyślała, że to zapewne ją ocaliło. Ciało odczuło fizyczne zimno, które podziałało jak sole trzeźwiące. Ale ten, kto ją tu zostawił, nie mógł mieć pewności, że ocknie się na czas. Podniosła się. Bolały ją wszystkie kręgi. Miednica była chyba poważnie stłuczona, ale kiedy Havermann zrobiła kilka kroków, dolegliwości jakby zaczęły ustępować. Przez moment ostrożnie, jak robot, dreptała w miejscu, żeby rozchodzić ból. Żadne ślady na świeżym śniegu nie wskazywały, że była wleczona po ziemi. Wydedukowała, że przeniósł ją na brzeg jeziora. Niewykluczone, że zamierzał wrzucić ją nieprzytomną do wody. Ale z jakiegoś

powodu odstąpił od tego planu. Zmienił zdanie czy coś go spłoszyło? Może chciał ją tylko nastraszyć. Dać do zrozumienia, żeby się trzymała z daleka od tego miejsca. Poczuła w gardle kulę najeżoną kolcami. Pochyliła się i wypluła rozognioną ślinę. Nie ulżyło. Kiedy kasłała, z ust uchodziły obłoczki pary. Miała jedno pragnienie – napić się gorącej, przesłodzonej kawy. Rozgrzać się i wzmocnić, a potem wrócić do domu. Jak ranne zwierzę, kuśtykając i potykając się, dotarła do starej studni, od dawna zakrytej drewnianym wiekiem. Torebka nadal na nim leżała. Wyglądało na to, że nawet do niej nie zajrzał. Nic nie zabrał. Breloczek z kluczami wisiał doczepiony do sprzączki przy pasku. Tym gorzej dla mnie, pomyślała, że nie był to napad rabunkowy. Dobrnęła do samochodu. Wcisnęła się przed kierownicę, a ból w okolicy lędźwi znowu dał o sobie znać. Zacisnęła usta i zablokowała drzwi od środka. Wtedy przypomniała sobie, że napastnik coś jej wysyczał do ucha. Leżała, a on się nad nią pochylił. Nie mogła go zobaczyć. Mocno chwycił ją za włosy i coś powiedział. Nie pamiętała co… Może z czasem wróci jej pamięć Wykręcając samochodem, ostatni raz spojrzała na zmurszałe molo podświetlone przez dwie latarnie. Dawniej ich tu nie było. Jezioro sprawiało wrażenie nieruchomego. Jakby to nie była żywa woda, tylko ciemna plama. Molo wydało jej się mniejsze niż w czasach dzieciństwa. Pamięta, że jak wszystkie dzieciaki z okolicy również i ona miała swój system chodzenia po nim tak, żeby żadna deska nie poruszyła się nawet o milimetr. Uruchomiła silnik. Honda ruszyła powoli wąską drogą przez las. W żadnym domku nie paliły się światła. Po godzinie jazdy zebrało jej się na płacz. Silne, skondensowane przerażenie zaczęło odpuszczać. Otarła twarz dłonią. Wyczuła piasek. Płakała, a łzy rozmazywały brud po policzkach. Po kilkunastu kilometrach poczuła się lepiej. Pochyliła się, wygrzebała płytę i wcisnęła ją do odtwarzacza. Zmysłowy głos Jacques’a Dutronca dawał złudzenie fizycznej męskiej obecności. Przy amour toujours, tendresse, caresse oddychała już swobodnie. Stacja benzynowa na poboczu kusiła światłem. Ludzi było niewielu. Wypiła dwie kawy. Wlała w siebie wrzątek, jakby piła zimną wodę w letni skwar. Rozgrzała się nieco. Było lepiej, ale od brudnego piasku swędziała ją głowa. Miała wrażenie, że cała oblazła żwirem. Czuła go nawet w staniku. W domu wejdzie pod prysznic, ale teraz musi chociaż dobrze wyszorować ręce i przemyć twarz.

Kofeina wcale nie przegnała znużenia, a Matildę czekało jeszcze kilka godzin za kółkiem. Z opuszczoną głową przemknęła do toalety. Wstydziła się swojego niechlujnego, podejrzanego wyglądu. Łazienka na Statoil znajdowała się w podziemiu. Wąskie, betonowe, pomalowane krzykliwą czerwienią schodki. Jakby się schodziło po stromej ścianie wprost do piekła. Weszła do damskiej toalety, zobaczyła sedes i natychmiast poczuła wypełniony pęcherz. Zamknęła się w jednej z kabin na lichą zasuwkę. Tu, na tym metrze kwadratowym, życie wydawało się wreszcie możliwe do kontrolowania. Zapewne żeby zagłuszyć krępujące dźwięki, przez głośniki puszczano muzykę. Nawet gdyby wołała i krzyczała, i tak nikt by jej nie usłyszał. Przez melodię przebił się tylko szczęk zasuwki. Ktoś wszedł i zamknął się w sąsiedniej kabinie. Muzyka ucichła. Nastąpiła pauza pomiędzy jednym utworem a drugim. Za ścianką panowała kompletna cisza. Ten ktoś wcale nie załatwiał potrzeby fizjologicznej. Nawet się nie ruszał. Havermann naciągnęła majtki. Szybko, nawet się nie podtarła. Krople moczu zabrudziły bawełnę. By się uspokoić, pomyślała, że niektórzy ludzie nie są w stanie się załatwić w tak bliskiej odległości od kogoś obcego. Spojrzała na górę. Drgnęła ze strachu. Nie zobaczyła zbyt wiele. Tylko daszek czapki bejsbolowej i łapy do białości wczepione w krawędź przepierzenia. I jeszcze chyba cichy syk, który towarzyszył wysiłkowi utrzymywania ciała nad podłogą. Szybko uwolniła zasuwkę. Wybiegła z kabiny, słysząc głuchy odgłos, jakby stopy podglądacza wylądowały na posadzce. Musiały nosić ciężkie buciory. Przeskakując po kilka stopni, popędziła na górę. W pewnym momencie potknęła się i uderzyła brodą o betonowy obrys schodów. Poczuła tak silny ból, jakby dostała cegłą w szczękę. Krzyknęła, podniosła się i wpadła do rozświetlonej sali, niemal przewracając regał z batonikami. Zatrzymała się i w infantylnym geście samoobrony przyciągnęła torebkę do piersi. Serce waliło jej jak oszalałe. Wydawało się, że słyszą je ludzie czekający na gorące kiełbaski. Nie ruszała się z miejsca, próbując się uspokoić. Ustawiła się tak, by obserwować wyjście z toalety. Wyczekiwała w napięciu ponad kwadrans, ale nikt się nie pokazał. Kupiła kolejną kawę i mokre od niewysuszonej sałaty kanapki z tuńczykiem. Nie

czuła głodu, ale wcześniej, w czasie jazdy, połknęła dwie aspiryny i bolał ją żołądek. Wypiła kawę, wyrzuciła ekologiczny kubek i wgryzła się w kanapkę. Na stację weszła jakaś para. Mężczyzna kręcił się między regalami z napojami izotonicznymi, a kobieta w widocznej ciąży zeszła do podziemia, czując pewnie parcie na pęcherz. Havermann wyrzuciła niedojedzoną kanapkę. Chciało jej się wymiotować. Przesunęła się bliżej piekielnych schodków, by jak najszybciej usłyszeć krzyki kobiety i podnieść alarm. Po kilku minutach lekko zasapana kobieta pojawiła się na górze. Uśmiechnęła się, przechodząc obok Matildy. Twarz miała rozluźnioną w nie mniejszym stopniu niż pęcherz. Havermann postanowiła wrócić do domu. Natychmiast. Zanim zwariuje. Pewnie trafiłam na jakiegoś onanistę. A kolejna kobieta miała tarczę ochronną w postaci ciężarnego brzucha. W pośpiechu dotarła do samochodu. Włożyła kluczyk do stacyjki i zadzwoniła do Selmy. – Jak się czujesz? – Tak jak wczoraj o tej samej porze – odezwała się córka z pełnymi ustami. Pewnie znowu je coś śmieciowego i ogląda horror, pomyślała Havermann. Nie miała dość siły, by dać się sprowokować. – Jesteś sama? – Tak jak wczoraj o tej samej porze. – Baw się dobrze. – Tak jak wczoraj o tej samej porze To chyba nowa odmiana gry w pomidora, podsumowała w duchu. Ruszyła i gładko wyjechała z ronda przy Statoil na zupełnie pustą drogę. – Wrócę dziś bardzo późno. Selma oświadczyła poważnym tonem: – Wybacz, że nie powitam cię wytwornym bulionem z porów i raków. Matilda nie wiedziała, czy to miał być żarcik, ale głos córki zabrzmiał okrutnie obco. Jakby docierał z innej planety. Nawet z innej galaktyki. Moja córka kosmitka, pomyślała, przyspieszając. Ostatnio łączą nas tylko bliskie spotkania trzeciego stopnia. Z wykreśleniem słowa „bliskie”. Selma rozłączyła się. Havermann rzuciła komórkę na sąsiednie siedzenie.

Miała przed sobą długą drogę. Sama nie potrafiła odpowiedzieć na pytanie, co właściwie spotkało ją nad jeziorem Skiresjön. Chyba powinna to zgłosić na policję… Ale myśl o wysiadywaniu w poczekalni, o składaniu zeznań budziła odrazę. Cholera. Nie będę się zajmowała jakimś prowincjonalnym zboczeńcem. Albo niewydarzonym złodziejem. Uchyliła okno. Jedną ręką trzymała kierownicę, a drugą macała torebkę w poszukiwaniu papierosów. Nagle palce natknęły się na coś wilgotnego i miękkiego. Zlepek rodzynek? Resztkę cynamonowej bułki? Chwyciła to i wyciągnęła. Spojrzała na znalezisko i odrzuciła je ze wstrętem. Pacnęło na deskę rozdzielczą przy szybie od strony pasażera. Obrzydlistwo z zamrażarki. Czyżby odnalazł je w ogrodzie i wetknął jej do torebki. W jakim celu? I nagle odkryła, co to jest. Zacisnęła palce na kierownicy i próbowała wolno oddychać. Nie mogła tego tak po prostu wywalić przez okno. Trudno było jej się skoncentrować na prowadzeniu. Rozsadzało ją wspomnienie zwłok Mikaela. Szeroko rozwarte, jak do krzyku, usta. Wywalony fioletowy, opuchnięty język. Brak zębów. Dziąsła niczym skorodowany, pofalowany metal. A tam, gdzie kiedyś była wyraźna kulista męska grdyka – obnażony fragment kręgosłupa szyjnego. Zjechała na pobocze i zatrzymała się. Siedziała w bezruchu, patrząc przed siebie w ciemność przeciętą snopami reflektorów samochodowych. Potem przesiadła się na miejsce pasażera. Przyjrzała się wilgotnej grudce. Tak. Miała rację. To, na co patrzyła, była męską grdyką. Nierówno, jakby w pośpiechu, wyciętą z szyi. Jeżeli to fragment ciała Mikaela, to te szczątki musiały być trzymane w chłodnym miejscu. Ale lodówka w domku nad jeziorem była wyłączona. Ktoś uruchomił ją dopiero wtedy, gdy ona siedziała zamknięta w piwnicy. W zamrażarce nie odłożył się lód. Ten ktoś musiał to przywieżć w lodówce turystycznej. Kto i w jakim celu? Ze schowka samochodowego wzięła chusteczki, owinęła nimi dłoń i ujęła przez nie grdykę. Wysiadła i przyklęknąwszy, wykopała dołek i pogrzebała w nim coś, co być może było fragmentem ciała jej męża. Uklepała ziemię i wróciła za kierownicę. Czy wypadek był spowodowany tylko zbyt szybką jazdą? Ktoś jechał za Mikaelem

i Moniką? Być może Mikael nieświadomie przyjął xanax. Ktoś rozpuścił alprazolam i przemycił go na przykład w jakimś napoju. Psychotropy wpłynęły na zdolność panowania nad pojazdem. Mogły wystąpić zaburzenia pola widzenia, drżenie i wiotkość mięśni, a nawet halucynacje. Dodatkowo lek podrzucono na miejscu wypadku. Czy upadek z wiaduktu mógł być w rzeczywistości zabójstwem? Grdyka zostało wycięta z ciała? A może Mikael jeszcze żył? Jedno było pewne: ktoś znalazł się pod wiaduktem wcześniej niż policja drogowa. Havermann ruszyła gwałtownie. Jechała szybko. Tak ucieka się tylko przed własnym strachem. Ciemne kontury drzew migały za oknem jak film puszczony w przyspieszonym tempie. Mijała bezkresne pola pokryte białym puchem. W oddali widać było niekiedy sznur domków. Ciepłe światełka w oknach. Od tego widoku znowu zebrało jej się na płacz. Nikt nie uwierzy, co jej się przytrafiło. Uwięzienie w piwnicy. Podglądacz w kiblu na stacji benzynowej. Szczątki ludzkie znalezione w zamrażarce, a potem podrzucone do torebki. Matilda od dziecka była inna. Lubiła na przykład ogień. Kochała go wzniecać. Ta inność przerażała jej rodziców. Wiele razy wypowiadali w jej obecności żal, że Bóg nie przyjmuje reklamacji w sprawie dzieci. Chętnie by ją oddali, biorąc w zamian choćby debila. Tak właśnie powiedział ojciec: „Wolałabym cię oddać i niech mi nawet dadzą na wymianę jakiegoś śliniącego się debila”. Czasami myślała, że zainteresowała się psychologią, bo łudziła się, że nauka zna sposoby na wymazanie z pamięci zdań, których dziecko nigdy nie powinno usłyszeć. Łudziła się. Teraz wiedziała, że pewnych rzeczy amnezja nie obejmie. Właśnie to chciała przekazać swoim pacjentom: jakąś elementarną wiedzę, jak żyć ze złą pamięcią. Spojrzała na zegarek. Było już po północy. Jak wszystko dobrze pójdzie, powinna być w domu przed pierwszą. Zobaczyła stado zajęcy śmigających z jednej strony drogi na drugą. Nigdy czegoś takiego nie widziała. Zawsze natykała się na pojedyncze szaraki pomykające przed maską samochodu. Zwolniła, była w szczerym polu. Odniosła wrażenie, że ktoś za nią jedzie. Rzut oka w lusterko. Nikogo. Pusta

wstęga szosy. Wzięła głęboki oddech. Potem kolejny. Ruszyła. Wreszcie dotarła do zabudowań. Jakieś większe miasteczko. Jest nawet sygnalizacja świetlna. Trzeba się zatrzymać przed pasami. Pusto i cicho. Jakiś kot wyjada coś ze śmietnika. Napięty ogon drga z podniecenia. To piękny kot, duży i rudy. Dlaczego nigdy nie miałam zwierząt, skoro tak je lubię? Dlaczego nigdy się nie zastanawiałam, czego właściwie chcę? Brałam tylko to, co przynosił los, coś, co się zdarzało w sposób niewymuszony, naturalny? Uczyłam swoich klientów brania odpowiedzialności za własne życie, a jednocześnie sama żyłam byle jak. Z zamyślenia wyrwało ją wrażenie, że jest obserwowana. Mężczyzna zatrzymał motor tuż przy jej samochodzie. Chroniącą oczy szybkę miał podniesioną. Spod kasku wystawał daszek bejsbolówki. Czy to ten sam, który wisiał nad nią jak dziób sępa w toalecie na Statoil? Nie mogła tego ustalić. Wszystko trwało chwilę. Światło zmieniło się na zielone. Dała motocykliście przyzwolenie, by ruszył z kopyta. Sama ruszyła niemrawo. Nie chciała go znowu spotkać. Motor źle jej się kojarzył. I jeszcze ten wzrok, daszek sportowej czapki… To był zapewne tylko krótki, przypadkowy kontakt. Dwoje ludzi zatrzymanych na czerwonym świetle w uśpionym miasteczku. Kobieta i mężczyzna nocą. Ale coś nie dawało jej spokoju. Ten facet obserwował ją intensywnie. Bez żadnego pożądania. Było to spojrzenie zarazem niedbałe i hipnotyczne. Mocne i wyraźne, a jednak skutecznie kamuflujące uczucia, jakie się za nim kryły. Znowu była na drodze między kilometrami lasów. Czuła się niepewnie. Nagle w lusterku wstecznym dostrzegła mały punkcik motoru. Przecież on wyrwał do przodu po zmianie świateł. Powinien być daleko przed nią. To na pewno inny motocyklista, pomyślała, usiłując powstrzymać panikę. Las nie chciał się skończyć. Drzewa rosły tu gęsto. Jedno obok drugiego. Spojrzała w lusterko. Jednak motocyklista trzymał dystans, ani się nie zbliżał, ani nie oddalał. Tak jakby chciał zasiać w niej niepewność. Powinnam skręcić, pomyślała, ale w bok odchodziły tylko ciasne leśne przecinki. Nie pozostało jej nic innego, jak tylko pruć przed siebie i nie poddawać się myśli, że jest w pułapce. Motocyklista mógłby przyspieszyć i zajechać jej drogę. Asfaltowa wstęga jest zbyt wąska, by mogła go wyminąć, nie zatrzymując się na drzewach. Dotarł do niej własny strach. Przełknęła ślinę, kostki palców prawie pękały od ściskania kierownicy. Cały czas monitorowała obraz w bocznym lusterku. Nieustannie miała ten motor na ogonie.

Zrobiło jej się sucho w gardle. Zakasłała. Nic nie pomogło. Gardło drapało, jakby wpadł tam chrząszcz. Pociły się dłonie. Mur z lasu dawał złudzenie, że honda stoi w miejscu. Drzewa ciągnęły się kilometr za kilometrem. Zwarte wielkie sosny. Mrok mieszał się z asfaltem. Motor ciągle za nią jechał. I ciągle w tej samej odległości. Nagle zaczęła żałować jeszcze jednej rzeczy. Gdyby z jakiegoś względu musiała odnaleźć tę grdykę, na przykład żeby przekazać policji, nawet nie potrafiłaby powiedzieć, gdzie ją zakopała. Motor jakby się zbliżył. Poczuła silny ból głowy. To utrudniało prowadzenie. Powinna znowu zerknąć i sprawdzić odległość motoru od hondy. Ale nie przekręciła głowy, patrzyła jedynie przed siebie. Na asfaltowy pasek wyglądający jak leśna ścieżka, która prowadzi donikąd, w sam środek głuszy. Strach, który odczuwała, był paraliżujący. Mroził ją bardziej niż chłód jeziora Skiresjön. Czuła się zamrożona od środka. Coś w niej zamarzało. Może to strach tak na nią działał? Nacisnęła pedał hamulca i zatrzymała się na środku drogi. Wiatr wzmógł się i szarpał koronami drzew. Ich szum brzmiał jak żałobny chór. Nagle zagłuszył go narastający ryk motoru. Jednoślad szybko się zbliżał… Havermann otworzyła oczy. Honda wciąż stała na środku pustej drogi. Ciemności nocy niespiesznie się rozstępowały. Las był cichy. Padał deszcz. Krople skapywały jak w zwolnionym tempie. Z jakąś upiorną, leniwą bezwładnością. Odpięła pas i wyszła na świeże powietrze. Co to było? Usnęła? I to w chwili niebezpieczeństwa? Paniczny strach spowodował gwałtowny spadek glukozy? Zorientowała się, że kluczyk jest wyjęty ze stacyjki. Wpadła w panikę, ale rozbiegany wzrok szybko odnalazł zgubę na podłodze. Nie była do końca pewna, czy to ona zgasiła motor i wyjęła kluczyk, czy zrobił to motocyklista. Wykonała kilka skłonów i przysiadów, żeby pobudzić krążenie. Nie mogła się jednak opędzić od myśli o tym mężczyźnie. Prześladował ją moment, kiedy zahamowała w środku lasu, jakby jej własny strach był kulą, która ją zabiła. Motor przystanął, a ten, kto na nim siedział, nachylił się i zapukał w szybę. Zamknęła oczy, a wtedy on ruszył. Chyba… Tego już nie pamiętała. Ale wyglądało

na to, że facet uciekł i nie wezwał pomocy. Przecież kobieta za kierownicą mogła zasłabnąć, mieć zawał lub udar… Facet okazał okrutną obojętność. Dlaczego? Zapewne nie z braku empatii, ale w geście samoobrony. Była pewna: motocyklista nie mógł się pokazać ani lekarzom, ani policji. Nie mógł być świadkiem. Niczyim i w żadnej sprawie. Z jakiegoś powodu trzymał się na uboczu. Ogarnęły ją wątpliwości. Zapaliła papierosa i oparła się o maskę samochodu. Chyba w ataku paniki na Statoil połknęłam dwie czy trzy tabletki xanaxu. Chciałam wyciszyć lęk, a odłączyłam się od rzeczywistości. Te wszystkie wydarzenia, których początkiem była śmierć Mikaela, wywalają mi co jakiś czas bezpieczniki. Całkiem możliwe, że ten motocyklista był wytworem mojej napiętej i farmakologicznie zmienionej świadomości. Wsiadła do samochodu i za czterdzieści minut ponownie się zatrzymała. Ale teraz unieruchomił ją sztokholmski korek na drodze. Lęk się ulotnił. Jego miejsce zajęła złość. Havermann postanowiła nie dać się już nastraszyć. Od progu poczuła przeraźliwe zimno. Okno balkonowe w jej sypialni było otwarte na oścież. Wiatr szarpał brzegiem rolety. Przy kuchennym stole, w szkolnym mundurku i kaszmirowym swetrze, siedziała Selma i wielką łyżką ze srebrnej świątecznej zastawy rodowej dziadziusia Gunnara zajadała owsiankę. Funkcję mleka spełniała świeżo zaparzona arabika. Matilda umyła ręce i wyjęła ze spiżarki nowy słoik dżemu jarzynowego. Wrzuciła chleb do tostera. Nalała kawy do kubka i zasiadła przy stole naprzeciwko córki. Selma bez słowa czmychnęła do siebie. Lise-Lotte Melkersson. Znana i piękna blogerka kulinarna. Havermann lubi na nią patrzeć. Nieraz oglądała jej wideodziennik. Ta kobieta krząta się po kuchni, jakby tańczyła. Nie przejmuje się poprawnością kulinarną: gotuje tłusto, bez miarki, intuicyjnie, je prosto z garnka i oblizuje palce. Ostatni wpis, w którym smaży na głębokim tłuszczu batony czekoladowe, powalił Matildę na kolana. Jest zmysłowa do szpiku kości, również tej wołowej, z której gotuje swoje pokazowe zawiesiste zupy. Kiedy coś pichci, ma minę, jakby przeżywała orgazm. Niestety, nie przychodzi regularnie. Do terapii zmusza ją wyłącznie wskaźnik wagi. Znowu przytyła. Od razu w drzwiach unosi sweter, demonstrując krągłe

biodra i wałeczki na brzuchu. Już po pierwszych sesjach Havermann wiedziała, że panna Melkersson nie tyle się odżywia, ile szuka ukojenia. Jedzenie traktuje jak łatwo dostępny środek uspokajający i rozweselający. Tocząc bój z węglowodanami, tak naprawdę walczy o uczucia. Od kilku lat jest nieszczęśliwie zakochana w swoim kuzynie. Pewnie mogłaby mieć każdego, lecz przedmiotem jej pragnień jest ten zabroniony. Nie, nie chce z nim być. Wierzy w kazirodcze tabu i całkowicie go przestrzega. – Kochasz go, bo jest niedostępny – obwieszcza terapeutka. – To nieprawda – protestuje Melkersson. – Z taką samą żarliwością kochałabyś katolickiego księdza. Albo homoseksualistę. – Lubię ciężkostrawne emocje – wyznaje i poprawia włosy. – Może dlatego treść żołądka jest treścią mojego życia. Pożywiam się węglowodanami, bo muszę pościć w miłości. Lise-Lotte lubi używać wielkich słów. Miłość. Post. Karnawał węglowodanów. Zarówno w mówieniu, jak i w nakładaniu na talerz daje się zauważyć jej skłonność do przesady. – Czy to prawda, że niekontrolowany apetyt na potrawy mleczne to wyraz tęsknoty za bliskością lub utraconym dzieciństwem? – pyta. – Jeżeli chcesz mi opowiedzieć o swojej matce, to chętnie posłucham. – Czasami jadłabym tylko sery i popijała mlekiem. Przeczytałam w jakiejś gazecie, że taki wybór jedzenia może świadczyć o ucieczce od odpowiedzialności – mówi ze sztucznym uśmiechem. – Albo o pragnieniu pozostania wiecznym dzieckiem. Mozzarella i tłuste mleko. Mniam, mniam… – Wolisz mówić o tym, co jesz, niż o tym, co czujesz – zauważa Havermann. – Tak jest łatwiej. – Klientka poważnieje. – Trudniej powiedzieć, co się czuje, kiedy… – Mam dokończyć to zdanie? – Liso, to nie zabawa ani nie quiz w piśmie kobiecym. Chciałabym, żebyśmy porozmawiały. – Szczerze? Zadając to pytanie, Lise-Lotte nieco się garbi, jakby chciała się ochronić przed własną szczerością. Havermann jej nie ponagla. Pozwala na dłuższą chwilę ciszy, chociaż już wie, że to jałowa pauza. Klientka nie tyle szuka odpowiednich słów na opisanie swojego stanu uczuć, ile cenzuruje samą siebie. Szuka pomocy w gabinecie i jednocześnie nie potrafi być szczerza do końca. Odbywa sesje terapeutyczne nie po to, by coś zmienić, lecz by utwierdzić się w tym, co już mniej

lub bardziej świadomie postanowiła. Przestaje być radosną blogerką. Zaczyna być sobą. To porzucenie wesołej roli męczy ją. – Jesteś jak inne. Zapewniam cię. Co dziesiąta kobieta cierpi na poważne zaburzenie łaknienia. Co czwarta właśnie się odchudza, a prawie połowa zamierza przejść na dietę. – Havermann stara się mówić spokojnie, ale stanowczym tonem. – Tanią pociechę znajdziesz w automacie z batonami. U mnie nie usłyszysz niczego, co chwilowo poprawi ci nastrój. Nie będę twoją pocieszycielką. Ale przy mnie nauczysz się być silną. Nie tylko wobec otwartej lodówki. Na tym ostatnim słowie Matildzie załamuje się głos. Lise-Lotte patrzy na nią zaskoczona. Dobrze, że za chwilę wychodzi. Koniec sesji. Chwila przerwy. Havermann stoi w oknie i obserwuje płatki śniegu. Wirują niczym natrętne myśli w jej głowie. Mikael. Kiedy go spotkała, wydawał się mężczyzną trofeum. Kiedyś aktor, teraz siwowłosy pan o wysportowanej sylwetce zajmujący się fizykoterapią. Buddysta i wegetarianin, seryjny małżonek z wdziękiem wiecznego chłopca. Mógłby go zagrać Richard Gere, a Matilda mogłaby być jego Kopciuszkiem w szwedzkiej wersji Pretty Woman. Romantyczny schemat psuł fakt, że wybranka była doskonale wykształcona, dość zamożna z domu i właśnie rozpoczynała praktykę psychoterapeutyczną. Na tym etapie życia nie szukała miłości. Czuła się poparzona związkiem z Kurtem. Potrzebowała jedynie niezobowiązujących spotkań z rówieśnikami, z seksem w pakiecie. Ze śniadaniem po wspólnej nocy, ale już bez lunchu. Wychowywała małe dziecko, nie miała czasu na snucie się po mieście. Tylko fast food i fast sex. Byli inni mężczyźni, młodsi, pewnie o lepszych ciałach, lecz ona lgnęła do Mikaela. Nie wiadomo czemu, wszystko w nim jej się podobało. Mikael był chodzącym wzorem pozytywnego myślenia, jakim ona, zanim go poznała, jawnie gardziła, nazywając podobną ufność stanem „ograniczonej racjonalności”. No i zakochała się. Pokochała mężczyznę o prawie trzydzieści lat starszego, a do tego, jak teraz już wie, dawnego rozpustnika z sekretami. Nikomu nigdy nie ujawniła, że jego firma wcale nie radziła sobie dobrze. Mikael skarżył się, że dwóch młodych przystojniaczków z nikłym doświadczaniem otworzyło gabinet w sąsiedztwie i ukradło mu większość pacjentów. Dopiero teraz zdała sobie sprawę, że jej mąż zawsze winił innych. Nigdy nie szukał rozwiązania problemu. Wolał kapitulować niż walczyć. Przewietrzyła pokój. Już ma następnych klientów. Anita Alfredsson przyszła

z mężem, który przez całą sesję wypowiedział może ze trzy zdania. Jedno z nich brzmiało: – Gdyby moja Anita chciała jeść mniej na mieście, toby mniej jadła. Ale ona nie chce jeść mniej. I koniec. I o czym tu dyskutować? Po co analizować ich związek? Zwierzać się obcej osobie i jeszcze jej za to płacić? Zagotowała się w środku. Dlaczego mężczyźni mają kłopot z terapeutami? Dlaczego traktują nas jak szpiegów, wścibskie przekupy, groźnych manipulatorów, którzy podjudzają ich kobiety, pokazują im sztuczki, dzięki którym zdołają przejąć władzę w związku? Anita sama rozumiała, że to zmarnowana sesja. Czuła się chyba nawet trochę winna z tego powodu, bo przy pożegnaniu nachyliła się do ucha terapeutki i szepnęła: – Sam chciał tu przyjść! Sam! Nawet go nie namawiałam. I tak wiedziałam, jak to się skończy! – Nie przejmuj się, poradzimy sobie – pocieszyła ją Havermann. – Jestem o tym przekonana – odpowiedziała klientka zaskakująco pewnym tonem. Złość bywa dobrym paliwem do zmian, zauważyła Matilda i powiedziała: – Pamiętaj, że pracujesz nad sobą, a dopiero potem nad małżeństwem. – Wszystko słyszę. – Mąż Anity włożył już kurtkę. Havermann spojrzała w jego stronę. – Mam taką nadzieję – odrzekła z powagą. Borys uśmiechał się do niej. Nie lubiła typa, ale musiała przyznać, że ma ładny uśmiech. Zarazem łagodny i uwodzicielski. Przypominał jej uśmiech Kurta. Czy wszystkie skurwysyny mają ten sam rodzaj zuchwałej miny? – pomyślała. Bystry łobuz i romantyczny poeta. Oto dwupak składający się na broń wysokiego rażenia. Anita Alfredsson sama zdjęła z wieszaka swój ocieplany płaszcz i powoli zapinała guziki. Wydawała się naburmuszona. Najpewniej zachowanie męża odebrała jako flirtowanie z terapeutką. Wyglądało na to, że miała rację, bo Borys zrobił dwa kroki, ale nie w kierunku drzwi wyjściowych, tylko w stronę gabinetu. – Jedno pytanie… – zaczął. Przystanął blisko Havermann. Chyba zbyt blisko, bo poczuła jego kwaskowaty, ale przyjemny oddech..

– Słucham – zachęciła. – Chciałem tylko zapytać, czy kobiety dzielą się na takie, które potrafią zjeść tylko jednego chipsa, i na takie, które nie mogą się powstrzymać. Wymielili przeciągłe spojrzenia. Nie uszły one uwagi Anity Alfredsson, która stała przy wejściu. W burym płaszczu z czerwonymi guzikami i fantazyjnej czapce w norweskie wzory. Policzki miała zaróżowione. Złość i zazdrość służyły jej urodzie. Nabrała powietrza i powiedziała powoli, ale stanowczym tonem: – Najbardziej niestrawną rzeczą, jaką może zjeść kobieta, jest jej własny weselny tort. – Brawo! – przyklasnęła Havermann. – Oto cała moja Anita – oznajmił Borys, dumny właściciel. Kiedy na niego spojrzała, nie miał już w oczach tego błysku tandetnego podrywacza. Patrzył teraz na swoją żonę. Z niekłamanym szacunkiem. Wtedy zrozumiała, że Mikael nigdy tak na nią nie patrzył. Z czułą dumą. Z miłosnym respektem. Może był rzeczywiście łowcą posagów. Był dworzaninem, a ona królewską dziedziczką. Gdy znajdował się w zasięgu mojego wzroku, zachowywał się uniżenie i poprawnie. Ale kiedy nie czuł go na sobie, robił, co chciał. Patrz: historia z Moniką. Pierwszy raz od jego wypadku pomyślała o swoim wdowieństwie jako o wybawieniu. Ale pomimo odzyskanej wolności nadal go kochała. To uczucie było jak kostka lodu na sercu w upalny dzień. Jednocześnie mroziło i sprawiało przyjemność. Rozluźniła się. Pomyślała, że opowiadając o wielkich uczuciach, musimy czasami pojechać harlequinem. Inaczej się nie da. Właśnie inaczej będzie fałszywie. Selma jadła kolację. Wielki befsztyk ociekający krwią. Havermann skrzywiła się. – Jeszcze tydzień i zaczniesz używać skalpela zamiast noża. – A kąpać się będę tylko w krwi niewiniątek – Wszystko w porządku? Selma pokiwała głową.

– Wydajesz się jakaś zamyślona. – Zamyślona?! – warknęła. – Jestem zamyślona, bo myślę, w przeciwieństwie do ciebie. – Zrobię sobie kąpiel – wymamrotała Matilda i wyszła z kuchni. Po raz kolejny skapitulowała. Nie poznawała własnej córki. Jeszcze tak niedawno pucołowata śmieszka, teraz szczupła nastolatka. Zadziwiająco konserwatywna jak na swój wiek. Może powinnam być bardziej stanowcza. Dzieci, kiedy nie postawi się im wyraźnych granic, czują się niepewnie i same wyznaczają sobie sztywne zasady. Zyskują w ten sposób poczucie bezpieczeństwa. Napuściła wody do wanny i przypomniała sobie, że powinna sprawdzić jutrzejszy grafik przyjęć. Sięgnęła po torebkę. W środku nie było elektronicznego notesu. Obeszła całe mieszkanie. Notebook przepadł. Myślała, że jest albo u matki, albo w samochodzie. Ewentualnie w gabinecie. Matka nie odbierała, pewnie zbyt dużo wypiła. Zbiegła do samochodu. Nic z tego. Zakręciła wodę, która przelewała się na podłogę. Całe szczęście, że mięsisty dywan łazienkowy prawie całą ją wchłonął. Następnego dnia z samego rana weszła w internetową książkę telefoniczną. Zadzwoniła do restauracji, w której jadła lunch. Nie ma go tam. A potem połączyła się z recepcją w salonie spa. Na próżno. Nikt z obsługi basenu ani nikt z gości nie przyniósł zguby. Pomyślała, że na pewno ktoś nieuczciwy połakomił się na jej notebook, bo był to całkiem nowy model z dobrej jakości kartą graficzną. Dlatego właśnie go kupiła – żeby oglądać filmy podczas stania w ulicznych korkach. Poza tym – przekonywała się na siłę – nie było tam nic obiektywnie cennego. Tylko kalendarz przyjęć i internetowy pamiętnik. Zapisywanie myśli pomagało jej uporać się ze śmiercią Mikaela. Z jego niewiernością. I całym tym małżeńskim rewersem. Jednak świadomość, że została nie tyle fizycznie okradziona, ile przede wszystkim splądrowana psychicznie, powracała. Myśl, że ktoś obcy ma wgląd w jej intymność, budziła w niej grozę. Nie wiadomo, czego bardziej się bała: złodzieja czy swoich sekretów? Przyjechała do gabinetu. Miała wolne pół godziny. Zrobiła sobie kawę i otworzyła laptop. Kilka maili.

Nadal kondolencje od tych, którzy dopiero teraz się dowiedzieli. Na przykład Jonas, psychiatra ze szpitala. Często mieli razem nocne zmiany. Raz się nawet pocałowali w czasie sylwestrowego dyżuru. Cmoknięcie po północy przeszło w gwałtowną wymianę śliny. Nie było to przyjemne. Dla żadnej ze stron. Podziękowała mu za pamięć i odpowiedziała, że już doszła do siebie. Wiedziała, że musi kłamać, wtedy ludzie uciszą swoje sumienia i dadzą jej spokój. Nie potrzebowała cudzej troski, potrzebowała czasu, by rozchodzić swoje nowe życie. Na razie ją uwierało. Mail od Selmy zostawiła na koniec. Przeczuwała, że niesie ze sobą kłopoty. Córka pisała do niej tylko wtedy, kiedy chciała jej dowalić. Tytuł maila brzmiał: Bikini Spam. Treść była krótka, ale wredna: W załączniku masz film. Nie pytam, pisała Selma, czy ci się podoba. Wybacz, ale dla mnie jako autorki twoje dyletanckie zdanie nie ma żadnego znaczenia. I uwaga końcowa. Wzmocnij się myślą, że wypadek prawie siedemdziesięcioletniego mężczyzny, który udawał młodzieniaszka na motorze, jest jedynie małym złem, które przydarza się poczciwej ludzkości. Jeszcze zanim kliknęła w załącznik, odpisała: Selmo, moja zdolna córko. Jako matka cieszę się, że rozwijasz się artystycznie. Najpierw opowiadania, a teraz film. Mam nadzieję, że talentem przewyższasz swojego ojca. Kurt też kiedyś chciał być Bergmanem, a skończył, pisząc listy dialogowe do gier komputerowych. Była złośliwa, bo tego chciała. Nie zamierzała być gumową lalą, na której córka ćwiczy poczucie wyższości i wyzerowywanie empatii. Wysłała maila, a potem kliknęła na załącznik, żeby zafundować sobie kiepski seans. Film nakręcono telefonem komórkowym. Przedstawiał mężczyznę spacerującego na tle ścian budynków. Padał deszcz. Obraz był niedoświetlony. Całość celowo skadrowano w taki sposób, że nie widać było ani twarzy mężczyzny, ani szerokich planów obejmujących coś więcej niż tylko bure powierzchnie elewacji. Nagle obraz zatrzymał się na męskich butach. Havermann siedziała oszołomiona, wpatrując się w zastygły ekran. Zauważyła, że są na grubych gumowanych platformach. Zniszczone i z przodu jakby ochlapane białą farbą. Być może zostało to osiągnięte fabrycznie. Moda na vintage wciąż trwała. Jedno nie ulegało wątpliwości. To były niepospolite i charakterystyczne buty. Chyba gdzieś już je widziała…

Film urwał się niespodziewanie. Nie wie, czy to ona coś źle kliknęła, czy był to celowy zabieg artystyczny. Drgnęła. SMS od Selmy: Jak film? Odpisała: Pozostawił niezatarte wrażenie. Ucieszyła się. Jednak córka chce z nią nawiązać kontakt. Ale w swojej szczeniackiej dumie nie potrafi się przyznać do prostych uczuć. Przyszła odpowiedź. Niestety, to nie ja jestem jego autorką. Prawdziwy twórca jest anonimowy, ale nadal chylimy przed nim czoło, prawda? Havermann wysłała kretyński emotikon: diabełka z różkami. Oczywiście diabełek był uśmiechnięty, jak inne debilne znaki nowoczesnego pisma obrazkowego. Córka odpowiedziała, posługując się mało wyszukaną angielszczyzną: Fuck you! Fuck you, mother! Jej, co za gwałtowna zmiana nastroju? – zawrzała Matilda i wysłała Selmie kolejny emotikon. Klasykę gatunku: uśmiechniętą buźkę. Zbagatelizowanie gniewu powinno ją rozzłościć. Selma odpuściła. Wycofała się, uznając milczenie za ostrą amunicję. Potem Havermann jeszcze raz kliknęła i otworzyła załącznik. Przysunęła się bliżej ekranu. Kolejny klik. Zaczął się film. Deszcz, mężczyzna, spacer. Pozornie niespieszna narracja i nagły koniec. Jakby trik zerwanej taśmy. Kojarzył się z agresją, napaścią, śmiercią… Pozostało pytanie: Gdzie widziałam te buty…? Kto je nosił…? Ta zagadka byłaby zwykłą drażniącą niepewnością, gdyby nie korespondowała z jakimś silnym i przykrym uczuciem. Havermann nie potrafiła jednak wydobyć go z nieświadomości, a potem nazwać i przypasować do konkretnej sytuacji. Góra od bikini – oto narzędzie, za pomocą którego ją udusił. Ten stary stanik jeszcze się do czegoś przydał. Drapieżnik chodził po second handach i grzebał w używanych kostiumach kąpielowych. Był koneserem tych najbardziej skąpych, z bistoru, źle spranych w kroku i cuchnących środkiem grzybobójczym.

Ten, którym zadał śmierć kobiecie w pasie przepuklinowym, był w białogranatowe paski. Marynarski wzór dobrze zagrał rolę żeglarskiego sznura albo żyłki. Doskonale się zacisnął na arteriach szyjnych. Kobieta nie broniła się. Nie było szamotaniny. Drapieżnik odniósł nawet wrażenie, że odeszła chwilę przedtem, zanim zacisnął jej gardło. Może to serce jej pękło. To stare serce było przecież osłabione. Zbyt często ulegało palpitacji, zaburzeniu rytmu, migotaniu zastawek. Za każdym razem, kiedy kobieta otwierała kopertę ze starym bikini, to serce zatrzymywało się ze strachu. Może dlatego jej dom przypominał fortecę. Nigdy nie korzystała z windy, a swoje volvo zostawiała przed sklepem z wędlinami, zamiast trzymać je na podziemnym parkingu. Czy to lęk powodował, że tak dużo kupowała? Nowe sukienki, spódnice, kolejne zimowe buty, szaliki i rękawiczki… A jednocześnie ciągle chodziła w tym samym ubraniu. Nikt jej nie odwiedzał, nikomu nie dawała prezentów. Kupowała, bo się bała. Centrum handlowe. Ostoja samotnych kobiet. Różaniec sklepów chronił ją od złego. Drapieżnik się za nią skradał. Szedł w jej głębokim cieniu od jednego sklepu do drugiego. Wiedział, gdzie się zatrzyma, dokąd wejdzie, jakich delikatnych tkanin dotknie upierścienioną żylastą ręką. Wiedział, którą przymierzalnię lubi. Zawsze wchodziła do pierwszej kabiny. Ta jej przezorność… Nic jej to nie dało. Nawet nie zdążyła zamknąć drzwi na zasuwkę, kiedy napotkała opór. Drapieżnik docisnął mocniej i wszedł stanowczym krokiem. Ten jej wzrok, kiedy się przedstawił… Wysuszone starcze usta poruszały się tak szybko, jakby chciały wołać o pomoc, ale pozostawały nieme. Już po wszystkim zrobił jej zdjęcie komórką. Wiedział, że to słabość. Co tydzień zmieniał komórkę na kartę, a starą rozbijał młotkiem. Lubił niszczyć przedmioty nie mniej niż ludzi. Pomyślał, że chciałby kiedyś dobić kogoś młotkiem. Ciekawe, czy kości czaszki wydają odgłos podobny do trzasku plastikowej obudowy… Wspomnienie martwej kobiety w przebieralni wciąż mu towarzyszyło. To było jak morderstwo doskonałe. On tylko się przedstawił, a ona umarła. Poczucie winy zabija bez śladu. Teraz sięgnął po notebook tej Matildy Havermann. Ukrywał go w skrzynce z narzędziami. Zaczął czytać po raz kolejny te wszystkie notatki, które robiła po śmierci męża. Wcale mu się nie podobały. – Za mało bólu, za mało… – mruczał, chodząc po peronie metra jak rozjuszona bestia w klatce.

Poszła na basen, a potem do muzeum, co było idiotycznym pomysłem, bo nie opuszczało jej jakieś dziwne smutne rozmarzenie. Nie wiedziała, co ogląda. Nie pamiętała żadnego obrazu, przed którym przystanęła. Potem zrobiła jakieś niepotrzebne zakupy. Chaotycznie, bez konkretnego pomysłu, co kupić, błądziła po sklepach. Brakowało jej Mikaela również w sensie praktycznym. Czas z nim był lepiej zorganizowany. Jakaś dziewczyna kupowała antrykot. Chłopak od rzeźnika starał się być zabawny. Dowcipkował, rzucając ochłap na wagę. Klientka zaśmiała się przeraźliwie głośno. Ten śmiech wytrysnął nie tyle z jej ust, ile z majtek. Havermann poczuła się stara i niczyja. Przed chwilą kupowała u tego samego sprzedawcy antrykot dla Selmy, a facet nawet na nią nie spojrzał. Wygląda na to, że mam mniej seksapilu niż kość wołowa. Po powrocie do domu wzięła szybki gorący prysznic, a potem połknęła dwie tabletki przeciwbólowe, popijając je wodą z kranu. W lustrze zobaczyła ściągnięte rysy twarzy, a oczy wyglądały na zmęczone i przekrwione. Męska grdyka. Pochówek męskiej grdyki. Czy to zdarzyło się naprawdę? Siedziała na klapie sedesu, patrząc przed siebie. Ocknęła się na dźwięk sygnału SMS. Wiadomość od matki. Pojutrze pogrzeb Ingrid, a ja mam migrenę. Jezu, chyba mam być jej szoferem, pomyślała niezadowolona. Ale wyglądało na to, że matka nigdzie się nie wybiera. Ta cała Portugalia to też był blef. Usłyszała głośny męski śmiech dochodzący z salonu. Ktoś przyszedł do Selmy. Pospiesznie przygładziła włosy i spięła je w koński ogon. Opuściła łazienkę z silnym postanowieniem, że będzie mądrą, stanowczą matką. Kiedy weszła do salonu, Selma siedziała na sofie obok kolegi. Matilda rozpoznała lorda, który na pogrzebie Mikaela mierzył ją pogardliwym spojrzeniem. Zarówno Selma, jak i ten koleś mieli zarumienione policzki i błyszczące oczy. Jakby przed minutą skończyli uprawiać seks. I pewnie on ją drutował, a ona była dla niego milsza niż dla własnej matki, pomyślała Matilda. Telewizor jarzył. Fonia była wyłączona. Pokolenie skaczących obrazków. – Część, młodzieży! Widzę resztki po wielkiej uczcie.

Starała się nie okazywać wrogości. Ale walczyła z narastającą wściekłością z powodu bałaganu. Na stoliku leżała sterta opakowań po śmieciowym żarciu, papierków po słodyczach i butelek po słodkich napojach gazowanych. – Część – odpowiedziała chłodno Selma. Bosse, Lasse czy jak mu tam uniósł dłoń na powitanie, ale nie nawiązał kontaktu wzrokowego. Pozdrowił mnie jak owczarka sąsiadów. Pewnie jestem dla niego starą, wredną suką – posumowała swoją pozycję Havermann. – Jedliście coś normalnego? – zapytała, siląc się na klasyczną matczyną troskę. – Co znaczy „normalnego”? – zasyczała Selma. – Coś gorącego. – Posiłek regeneracyjny ma pani na myśli? – odezwał się nastoletni gość. Sposób, w jaki ułożył zdanie, rozwścieczył Matildę. – Posiłek regeneracyjny mam na myśli, o tak – odpowiedziała sarkastycznie. – Zasilamy się bezpośrednio z kosmosu – poinformowała ją Selma i natychmiast zaśmiała się głośno ze swojego żarciku. Matilda nie miała ochoty regenerować ich ciepłym posiłkiem, za to chciała im dołożyć. Najchętniej pobiegłaby do przedpokoju, chwyciła swoją paniusiowatą, starczą torebkę i zdzieliła nią towarzystwo po tych modnie ostrzyżonych łbach. Selma odezwała się fałszywie przymilnym głosem: – Jest wspaniale, matko droga. Naprawdę czujemy się dziś czarująco. Kolega córki zachichotał i młodzi wymienili porozumiewawcze spojrzenia. Havermann nie zamierzała ustępować ze swojego terytorium. To jej salon. Jej telewizor i jej pilot. To jej kasa idzie na czynsz, a alimenty Kurta wystarczają zaledwie na dwa mdłe angielskie sweterki z luksusowego sklepu. Postanowiła, że nie będzie przesmykiwać się po chacie, żeby dwoje nastolatków poczuło się jeszcze bardziej czarująco. Zasiadła obok nich. Młodzi postanowili ignorować starszyznę. Oglądali film. Jakiś facet jechał na motorze i strzelał do czarnoskórego w samochodzie. Ameryka. Nagle Havermann usłyszała swój przymilny głosik. – Może tosty z tuńczykiem? Cieplutkie i smaczne – zachęciła bez przekonania, choć nie miała siły nic robić. – O, nie… Tylko nie domowe jedzenie… Tylko nie to… – wymruczeli zgodnie, nie odrywając wzroku od ekranu. Najbardziej niestrawną rzeczą, jaką może zjeść kobieta, jest jej własny weselny

tort! Havermann rozsiadła się wygodniej w fotelu. Wyjęła komórkę i napisała do Anity Alfredsson: Lubię kobiety z poczuciem humoru. Dodała również kretyński emotikon uśmiechającego się diabełka z różkami. Odrzuciła komórkę na zaśmiecony stolik. Psycholożka nie powinna wysyłać takich wiadomości do klientki. Jestem jej terapeutką, a nie koleżanką. Potem zaczęła patrzeć na migające obrazki. Facet na motorze najpierw zabił kierowcę cadillaca, a potem zajechał na stację benzynową, żeby kupić sobie burgera. Włożył go do gęby razem z serwetką. Majonez upaprał mu nos. Całość wyglądała na nędzną podróbkę Pulp Fiction. Nagle usłyszała glos córki: – Zdradziłam mu twój sekret, chyba się nie gniewasz. – Jaki znowu sekret? – zaniepokoiła się Havermann. Młodzi spojrzeli na siebie i wymienili szybkie uśmiechy. – Dawny sekret. – Selma narzuciła kaptur na głowę. Sos na nosie faceta z ekranu skojarzył się Matildzie z mózgiem Moniki. Odwróciła twarz od ekranu i spojrzała na Selmę. – Co znowu wymyślasz? – Mówiłaś mi, że jak byłaś w moim wieku, chciałaś zostać autorką powieści sensacyjnych. – Ach, to… – odpowiedziała z ulgą. Miała jednak wrażenie, że się zaczerwieniła. Jakby miała całą kolekcję niechlubnych sekretów z czasów szumnej i durnej młodości. – Pamiętasz tytuł? – Niestety, pamiętam – wydukała. – To powiedz – zachęcała Selma z kpiącym uśmiechem. Matilda czuła, że powinna zrobić sobie drinka. A potem wyjść i natychmiast poderwać kogoś nieskomplikowanego. Kogoś, kto nie przepytywałby jej z osobistej historii. Ale zamiast tego została. Wbiła się jeszcze bardziej w fotel i wydała z siebie kolejny pacyfistyczny pisk. – Nikt nie obieca ci jutra. – Próbowała się uśmiechnąć i zgrać z nastrojem młodych, bo ci znowu wymienili uśmiechy.

Selma wskazała na kolegę. – On mówi, że to dobry tytuł na thriller. – Cieszę się – powiedziała Havermann. Chłopak podrapał się w głowę. – Tak uważam. Nikt nie obieca ci jutra. Dobre. – Uderzył pięścią w udo. Zinterpretowała ten gest jako wyraz zachwytu młodego samca orangutana. – A kolega siedzący w moim salonie jak ma na imię? – zainteresowała się. – Mówiłam ci już – fuknęła Selma. – Nie pamiętam. – Imię ma po dziadziu, ładne. Jeszcze trochę, a młodzi zaczęliby się turlać ze śmiechu. – Przebiorę się i jadę do babci – wydukała Matilda jak brzydka koleżanka, z którą nikt nie chce się bawić. – Bawcie się dobrze! – rzuciła z politowaniem Selma. Bosse znów się roześmiał, odchylając do tyłu głowę. Wzrok Matildy zarejestrował jabłko Adama. Wyglądało jak twarda piłka pingpongowa zaszyta pod skórą. Mrożonka z męskiej grdyki. Znowu ten błysk z przeszłości. Znowu ten zamrożony ochłap. Selma dała Bossemu kuksańca w bok i po chwili sama parsknęła śmiechem. Havermann przebrała się szybko w sztruksowe spodnie i spraną, ale wygodną, miękką bluzę. Elegancka matka znowu omiecie ją pogardliwym wzrokiem, a potem poprawi jedwabną apaszkę Hermèsa. Szybkim ruchem wyjęła z szafki ocieplane kalosze. Coś piknęło. – Twoja komórka – poinformowała z wyrzutem Selma. Matilda wróciła do salonu i wygrzebała telefon. Był tłusty od papieru po hamburgerze. Dostała odpowiedź od Anity Alfredsson: Mój mąż ma duże powodzenie u kobiet, a ja lubię mężczyzn, którzy mają duże powodzenie u kobiet. I jeszcze ten sam emotikon. Diabełek z rożkami. Matildzie pozostała już tylko nadzieja, że nie jest to zaproszenie do seksualnego trójkąta. – Potrzebujecie czegoś? – zapytała bez przekonania dwójkę przed telewizorem.

Młodzi nadal wpatrywali się w ekran. Selma nawet nie drgnęła, a Bosse, czy jak mu tam, wzruszył ramionami. Havermann zerknęła na ekran. Facet z Ameryki już nie jadł burgera. Pod nosem zamiast sosu miał lufę pistoletu. Trzymała ją owłosiona męska łapa. Wielka i drżąca z uciechy, że zaraz poleje się krew. Poszła po kurtkę i bez silenia się na słowa pożegnania trzasnęła drzwiami. Do mieszkania matki jednak nie dotarła. Kiedy wychodziła z kamienicy, zadzwonił telefon. Mężczyzna przedstawił się jako Tomas Wahlström, komisarz sztokholmskiej policji. Najpierw przeprosił, że dzwoni tak późno, a potem wyjaśnił, o co chodzi. – Tak, mogę przyjechać. Wiem, gdzie to jest. Oczywiście – odpowiedziała. – Zaraz będę. Była wściekła, bo rozmówca musiał usłyszeć, że załamywał jej się głos. Ściskała komórkę, jakby to była lina ratunkowa. Policjant podał jej prostą informację: Nils Stefansson nie żyje. Reakcja Havermann była złożona. Nie wiedziała: ma się cieszyć czy smucić? I dlaczego Wahlström zadzwonił z tym do niej? Chodziło tylko o to, że jej mąż i jego córka zginęli razem w wypadku? Jedno było pewne. Stefansson nie żył. Czy był to ten rodzaj śmierci, który wymusza wizytę policyjnych techników i zdjęcie linii papilarnych? Wielu rzeczy tam nie dotykałam, pomyślała Havermann, ale z pewnością zostawiłam ślad swojego DNA. Szybkim truchtem dotarła do samochodu. Zimne powietrze szczypało ją w twarz. Wyglądało na to, że jesień skończyła się nieodwołalnie i była bardzo krótka. Komisarz Tomas Wahlström okazał się szczupłym mężczyzną o ciemnych oczach. Przyglądał się Matildzie więcej niż badawczo. – Dziękuję za przybycie o tak późnej porze. Gdzie pani była w ostatnią środę pomiędzy szesnastą a dziewiętnastą? – zaczął bez życzliwych słów wstępu. – W środę po południu…? – Zastanowiła się przez moment. – W swoim gabinecie. Jak zawsze. – Monika Stefansson zginęła z pani mężem ledwie dwa tygodnie temu? – Zgadza się. – A teraz nie żyje Nils Stefansson.

– Cóż… Co mam na to powiedzieć? – Sytuacja jest taka, że doradzam mówienie całej prawdy i tylko prawdy. Wszystkiego, nawet tego, co wydaje się pani nic nieznaczącym głupstwem. Udała zaskoczoną bardziej, niż w rzeczywistości była. – Stefansson został zamordowany? – To ja zadaję pytania. – Odwiedziłam go po tym wypadku. To wszystko. – Po co? – Może po to, by odkryć charakter relacji, jaka łączyła jego córkę z moim mężem. – I co pani odkryła? – Nie było to wielkie odkrycie. Banalny związek, który jednak bardzo mnie zabolał – powiedziała, walcząc z poczuciem wstydu. – Chętnie posłucham nawet o banalnych związkach. W głosie gliniarza wyczuwała kpinę. Dla własnego dobra postanowiła być grzeczna. – Jak można się było domyślać, mieli romans. Choć Stefansson dopatrywał się w nim czegoś więcej. Jako ojciec chyba źle znosił fakt, że córka uwikłała się we flirt z żonatym mężczyzną. Wolał interpretować tę relację w kategoriach wielkiej miłości. – Coś jeszcze? – dopytał, jakby nie wierzył w żadne jej słowo. – Stefansson był… – zastanowiła się, szukając odpowiednich słów – był bardzo dziwnym człowiekiem. – To znaczy? – Było w nim coś sztucznego. Wiem, że miał żonę i córkę, ale jednocześnie… To może bez sensu, wręcz głupie, ale chyba tak naprawdę nie interesowały go kobiety. – Był homoseksualistą. – Ach, tak – wydobyła z siebie głos starej purytańskiej ciotki, chociaż to, kto z kim śpi, nigdy nie budziło w niej nawet najmniejszego zgorszenia. – Nils Stefansson był znany w środowisku. Otwarcie się przyznawał do swojej orientacji seksualnej. – A więc nie powiem o nim nic nowego. Tomas Wahlström poprawił się na krześle. – Interesuje mnie, jak się wtedy zachowywał. Wtedy, kiedy pani do niego przyszła. – To znaczy?

– No… nie wiem. Był zestresowany? Może wystraszony…? W końcu jest pani psycholożką. Zabrzmiało jak „W końcu jest pani profesjonalnie wścibską babą”, zarejestrowała Havermann. – Widziałam go pierwszy raz w życiu. Nie miałam porównania. – Co to za terapeutka, która patrzy na człowieka i nie umie powiedzieć, czy jest smutny, wesoły, czy przygnębiony? Każde dziecko to potrafi. – Jestem psychoterapeutką, a nie jasnowidzem. Można zachowywać się swobodnie, a czuć duże napięcie nerwowe. Można być przygnębionym tylko dlatego, że się wstało lewą nogą – odpowiedziała, tłumiąc irytację. – Odnoszę wrażenie, że nie chce mi pani pomóc. – Poszłam tam jako wdowa. Zdradzona kobieta. Nie zajmowałam się obserwacją osobowości Nilsa. Miałam gdzieś, co czuje! Urwała na moment, by zaczerpnąć powietrza. – Tak właśnie zachowują się ludzie, którzy stracili kogoś bliskiego. Są skupieni na własnym bólu. Nie potrafią odbierać w normalny sposób otoczenia, innych ludzi, rozumie pan? Cierpienie zasysa nas do środka. Komisarz przyglądał jej się ironicznie. – Dziękuję za ten wykład. Kompletnie nieprzydatny i nic niewnoszący do sprawy. – Przykro mi. – Trzy osoby nie żyją. Pani mąż, Nils i Monika Stefanssonowie. – Z czego dwie zginęły w wypadku ulicznym. – Fakt. Dlatego na razie nie wiążemy ich śmierci z tym, co się wydarzyło w domu Stefanssona. O czym rozmawialiście podczas spotkania? – To była krótka rozmowa. Zabolał mnie ten romans męża. – A jednak chciała pani ponownie skontaktować się ze Stefanssonem. – To znaczy? – W dniu morderstwa. Powiem więcej, kilka godzin przed śmiercią Stefanssona nagrała się pani na jego komórkę i poprosiła o pilne spotkanie. Znowu zapanowała cisza. Nagle to do niej dotarło. W dniu śmierci Nilsa nie była w gabinecie. Odwołała wizyty i pojechała nad jezioro Skiresjön. – Może coś więcej? Komisarz siedział bez ruchu i wpatrywał się w Havermann jak sprytny kot w osowiałą mysz. – Nawiązałam kontakt ze Stefanssonem, bo odczuwam neurotyczny przymus

gadania o tym, co odkryłam po śmierci męża. Rozumie mnie pan, komisarzu? Rozmowa jako porządkowanie chaotycznej rzeczywistości. Tomas Wahlström spojrzał na nią uważnie. – To znaczy? – Byłam zdradzana. Chciałam dociec prawdy. Z jakiegoś powodu ojciec kochanki Mikaela wydał mi się najbardziej, że tak powiem, kompetentny. Zwykła ciekawość: co miała ona, a czego nie miałam ja? Policjant uśmiechnął się. – Spotkaliście się drugi raz? – Nie zdążyliśmy. Już do mnie nie oddzwonił. – A może nie musiał dzwonić, bo go pani odwiedziła? W dniu śmierci. – Słucham? To nieprawda. Byłam u niego tylko raz. Policjant odchylił się do tyłu i usiadł wygodnie. – Może coś jeszcze. Jakieś szczegóły z pierwszego spotkania. – Siedzieliśmy tam i na siłę piliśmy kawę. Dwoje zaskoczonych ludzi. Zdziwionych i przerażonych, że ich ukochani zginęli. Jeden dzień, jedna godzina, jeden telefon z policji i życie się zmienia. – Brzmi patetycznie. Tylko tyle? Skinęła głową. – Kawa u Stefanssona była dobra? – Bardzo dobra. – Na tyle dobra, że pomimo zadziwienia, przerażenia i utraty męża zdołała pani docenić jej smak? – Chce mnie pan upokorzyć czy typować na morderczynię ojca kochanki męża? – Skąd pani wie, że to było morderstwo? Matildzie zrobiło się gorąco. – Nie wiem. Ale z przebiegu tego przesłuchania wnioskuję, że chyba nie poślizgnął się na skórce banana. A jeśli nawet, to chyba jest pan pewien, że to ja kupiłam mu banany. – Czy Nils Stefansson o coś panią prosił? Oprócz, rzecz jasna, przyniesienia bananów. – Nie. – Był sam? – Oczywiście – skłamała.

Gdyby ujawniła obecność tego mężczyzny na końcu amfilady, natychmiast uwikłałaby się w śledztwo. Wzywaliby ją na jakieś konfrontacje, wyjaśnienia. Nie chciała tego. Wystarczyło jej dźwiganie żałoby po mężu. Tego bagażu parszywych uczuć. Komisarz Tomas Wahlström spojrzał na nią z niechęcią. – To jak z tym alibi na środę? Ma je pani? – Mam. Oczywiście – odpowiedziała, grając na zwłokę. Właściwie jakich ma świadków na to, że była nad jeziorem Skiresjön? Facetów ze Statoil? Nie może liczyć na ich spostrzegawczość. Lepiej posłużyć się kimś, dla kogo jest znaczącą osobą. Depozytariuszką sekretów. – Nie mogę ujawniać nazwisk klientów. – Będziemy dyskretni. Otworzyła torebkę i wydobyła kalendarz. – Od szesnastej miałam Anitę, potem Stinę i Lise-Lotte. – Uczy pani fruwania na miotle? Zabrzmiało jak pseudonimy czarownic. – Nie mogę zdradzić ich nazwisk. – I tak je zdobędziemy, na razie poproszę o numery. – Zaraz zadzwonię do każdej z nich i podam panu aparat. Będzie mógł pan zapytać, gdzie były i z kim – wyjaśniła. – A numery ich telefonów udostępnię, jak będziecie mieli nakaz. Patrzył na nią z niechęcią. Kości żuchwy zaciskały mu się rytmicznie. – Nic nie zrobiłam. Nie zabiłam tego Nilsa. Nie był winny, że jego córka rozbijała mi małżeństwo. – Proszę połączyć się z tą swoją pacjentką – poprosił, nagle zniecierpliwiony. – Klientką, a nie pacjentką. Ale żadnego wypytywania o miejsce spotkań. Nie chcę zdradzać nawet tego, że ktoś korzysta z usług terapeutycznych. – Umiemy się zachować – obwieścił, krzywiąc się. Wyjęła komórkę i kliknęła w książkę adresową. – Jeszcze jedno. – Spojrzała na policjanta. – Tak? – Proszę mi powiedzieć, czy Nilsa ktoś zamordował. – Nils Stefansson powiesił się albo został powieszony. – Samobójstwo? – Zdziwiła się pani? Przecież sama pani mówiła, że mógł się załamać. To był dla

niego ciężki czas. – Stracił Monikę – wymruczała. Zamyśliła się na moment, bo przypomniała sobie, że poddał się wtedy drobnemu zabiegowi chirurgii plastycznej. Ale niektórzy ludzie nawet w trumnie chcą uwodzić. Być może taki właśnie był Nils Stefansson. Wahlström zauważył, że odpłynęła myślami. – Może jednak coś się pani przypomniało. Amnezja minęła? – Po prostu jestem zaskoczona. – Ale nie na tyle, żeby nie mieć alibi, jak rozumiem? Powiedział to tonem, jakim mówi się do krnąbrnego dziecka. Havermann schyliła głowę, nacisnęła ikonkę Anity Alfredsson i przekazała telefon policjantowi. Anita natychmiast potwierdziła wersję swojej terapeutki. Tak, miała w tym czasie podwójną sesję. – Pojawiły się niespodziewane kłopoty w moim małżeństwie. Pani Havermann zrobiła mi grzeczność i poświęciła nadprogramowy czas. Matilda była na siebie wściekła. Dlaczego nie postawiła na prawdę? Czy łatwiej przychodzi jej zmyślanie? Potem Stina. Sześćdziesięciolatka, która od sześciu lat jada tylko budyń. Powiedziała, że nie pamięta i musi sprawdzić w kalendarzu. Albo świadomie minęła się z prawdą, albo otworzyła kalendarz nie na tej stronie. Dała swojej terapeutce alibi. Wahlström rozłączył się i podał telefon Matildzie. Wybrała następny kontakt. – Pani Lise-Lotte? – zapytał policjant, nie spuszczając wzroku z przesłuchiwanej. Blogerka kulinarna wyznała, że nie musi nic sprawdzać. Właśnie siedzi z nosem w agendzie i podlicza, ile wydała na terapeutkę. „Tak, byłam wtedy na sesji. Od dziewiętnastej do dwudziestej, ale potem jeszcze trochę pogadałyśmy o nowej diecie i chyba zeszło do wpół do dziewiątej”. Havermann poczuła, że jej puls bije tak szybko jak u królika doświadczalnego. Wahlström oddał jej komórkę, a wzrok miał taki, jakby kolejny raz jej się udało. Puls jeszcze bardziej przyspieszył. Matildę ogarnęła panika. Czy komisarz dogrzebał się do jej kartoteki? Być może ciągle coś tam nie uległo zatarciu, chociaż ostatni wpis pochodził jeszcze sprzed narodzin Selmy. Na psychologię poszła już czysta. „To były tylko wybryki zbuntowanej nastolatki” – tak twierdził jej adwokat, kolega ojca. Wahlström uśmiechnął się sztucznie.

– A więc ma pani alibi. Przynajmniej na to wygląda. – Pan mnie podejrzewa? Dlaczego? – Chciała brzmieć niefrasobliwie. – Bo dowiedział się pan o moich grzesznych występkach? Przerwał jej: – Każdy ma jakieś występki. Nawet się uśmiechnął. Jakby przypomniał sobie o własnym sumieniu. Pewnie i tu przydałby się odplamiacz. – Kto znalazł Stefanssona? – zapytała. – Chyba mieszkał sam? Mówił mi, że nie utrzymuje kontaktów z żoną Eriką. – Jego partner zgłosił, że nie odbiera telefonu. Zazdrosny, wyważył drzwi. Zerknęła na policjanta kątem oka. – Dowiedziałam się, że Monika Stefansson miała dziecko. Umarło… Czy pan wie, na co chorowało? – Dlaczego pani udaje, że o niczym nie wie? – Rozmawiałam z tym facetem zaledwie raz! – warknęła. Wahlström odetchnął głęboko. – To był nieszczęśliwy wypadek. Mała przystawiła sobie krzesło i wypadła przez okno. Brak właściwego nadzoru rodzicielskiego. Ale Monika Stefansson została uniewinniona. Młody wiek. Podobno jako dziecko była bita przez matkę, a potem przez swojego partnera. Dodatkowo świadkowie określili Emmę jako bardzo ruchliwą dziewczynkę. Wszędzie było jej pełno. Matildzie zaschło w gardle. – Okropna historia. – Mam uwierzyć, że słyszy ją pani po raz pierwszy? Wahlström mówił poważnie. Jakby punktował jej kłamstwa. – Oczywiście! – oburzyła się Havermann. – Partner Moniki ją bił? – W sądzie jej obrona przedstawiła zaświadczenia o obdukcjach. Kolejne pytanie ledwo wyciągnęła ze ściśniętego gardła: – Kto to był? – Jakiś gówniarz. Uciekł do Ameryki Południowej. Ulga. To nie Mikael. Wobec niej był potulny, ale niczego nie mogła wykluczyć. Komisarz wlepił w nią wzrok i lekko przeciągając sylaby, zapytał: – Mąż nic pani o tym nie mówił…? Poczuła się tak, jakby policjant plunął jej w twarz.

– Dlaczego miał mi o tym mówić? – Nils Stefansson adoptował Monikę. Jej biologicznym ojcem był pani mąż. Matildzie zrobiło się słabo. Jakby nagle zobaczyła zakrwawione ciało. Wbiła paznokcie w udo i rzuciła jeszcze: – Mikael? Wahlström potarł czoło. – Mikael Havermann zrzekł się praw rodzicielskich. Ale wygląda na to, że po latach nawiązał kontakt z córką. W całej tej historyjce, którą mi pani opowiedziała, nie myliła się pani tylko w jednej kwestii. To była wielka miłość. Miała nic nie mówić, ale wyrwało jej się: – Czym sobie na to zasłużyłam? To retoryczne zapytanie było tak spontaniczne, że sama się go przestraszyła. Ledwo wyszła z pokoju przesłuchań, komórka zaczęła piszczeć. Znak, że wiadomości przychodziły jedna za drugą. Rozejrzała się za jakimś automatem z napojami. Kawa nie była wystarczająco gorąca ani mocna, a krzesło obok wyglądało tak, jakby ledwo się trzymało. Mimo to Havermann opadła na nie z jękiem. Nie była w stanie iść dalej. Musiała zebrać myśli, ale najpierw ogarnęła przychodzące wieści. Anita i Lise-Lotte – każda z nich wysłała prawie identyczną wiadomość w stylu: Czy nie zasłużyłam na darmową sesję? A Stina zapraszała na kolację do swojego domu. Czyżby za karę zamierzała uraczyć mnie budyniem? Wahlström niewiele się mylił, przypuszczając, że podczas sesji uczy latania na miotle. Nie były wiedźmami, ale zapewne łączyła je siostrzana więź. To ona brała górę, kiedy męski policyjny głos domagał się od nich zeznań. Wypiła lurę i cisnęła kubek do kosza. O ojcostwie Mikaela nie będzie teraz myśleć. Ona też ma córkę i zamierza dawkować sobie poczucie zawodu. Chce tylko trafić do domu w jednym kawałku. Podniosła się i skierowała w stronę schodów. Wyglądało na to, że zbrodnia miała miejsce, kiedy ona była nad jeziorem Skiresjön. Jeżeli ten, kto zatrzasnął ją w piwnicy, był mordercą, to musiał mieć wspólnika.

Przecież mogła powiedzieć Wahlströmowi, że pojechała nad jezioro Skiresjön zabezpieczyć letni domek przed zimą. Nie musi polegać na zawodnej pamięci sprzedawców kawy. Przecież na Statoil są kamery. Zarejestrowały jej podróż. Teraz, po zaangażowaniu klientek, trudno jej będzie zmienić zdanie. To wzbudzi podejrzenia. A jeśli to nie była grdyka Mikaela, tylko nad jeziorem został zamordowany jakiś inny mężczyzna? Ona tam była. Morderca mógł wszystko tak upozorować, żeby to ją uznano za sprawcę. I jeszcze te jej klientki. Szczególnie Stina i Lise-Lotte. Niestabilne i chwiejne emocjonalnie. Nie panują nad niczym. Nawet nie pamiętają, kiedy do niej przychodzą. W każdej chwili może im się przypomnieć, że jednak nie miały wtedy sesji. Nie mogła nawet czuć do nich żalu. W pewnym stopniu wymusiła na swoich klientkach poświadczenie nieprawdy. Sama nie chciałaby mieć takiej terapeutki, której musiałaby dawać alibi. Zatrzymała się. Nie mogła nigdzie znaleźć czapki. Z obolałą twarzą, ruszyła przez wiatr i deszcz. Czasami jest tak, że deszcz i wiatr nam nie przeszkadzają. Możemy godzinami moknąć i marznąć na policyjnym parkingu. Kiedy do niej podszedł, nie poznała go. Zobaczył to w jej oczach. – Poznaje mnie pani? Olaf Lingsell – przypomniał się. – Oczywiście, oczywiście… – zapewniła szybko, ale musiała mieć jeszcze kilka sekund, żeby ulokować go na współrzędnych pamięci. Olaf Lingsell. Pracowała z jego córką Marianne na oddziale dla nastoletnich anorektyczek. Miały ze sobą bardzo dobry kontakt, ale trzynastolatka zakochała się w innym pacjencie, narkomanie. Razem uciekli ze szpitala, przez kilka miesięcy błąkali się po całej Szwecji, a w końcu wspólnie popełnili samobójstwo, rzucając się pod wjeżdżający na stację wagon metra. – Jak się czuje pańska żona… Przepraszam, zapomniałam, jak ma na imię… – Kristina. – A tak, Kristina. Wyobrażam sobie, że nadal nie jest jej łatwo po utracie córki. – Kristina jest w ciąży. Już bardzo widocznej. – Gratulacje. – Gratulacje należą się nie mnie, ale jej koledze z pracy. – Ach, tak… – Pani mina – uśmiechnął się.

Wydawało jej się, że bardzo się zmienił. Kiedyś był nieśmiały i miał niewielką nadwagę. Teraz zeszczuplał. Postarzał się. Na czole i nad ustami pojawiły się zmarszczki. Ale nadal był w tej samej kurtce co kilka lat temu. Teraz wyblakła i zrobiła się bardziej workowata. – Nigdy nie myślałem, że spotkam panią na policyjnym parkingu. Wszystko w porządku? – Pan tu pracuje? – Nieustannie. I nieustannie bez awansu. Od śmierci córki jakbym jechał na wstecznym biegu. – U mnie podobna prędkość. Los rozkwasił mi nos. – Coś wiem o tym jego prawym sierpowym. – Rozżalony, pokiwał głową. Spojrzał na Matildę przenikliwie, ale również z czułością. – Nic się pani nie zmieniła, a ja nadal jestem tylko smutnym gliniarzem. – Wygląda pan znacznie lepiej – skłamała, żeby mu sprawić przyjemność. Zmieszał się i wzruszył ramionami. – To tylko opakowanie. Na moment zapadła cisza. Nie wiedzieli, co powiedzieć, ale jednocześnie z jakiegoś powodu nie chcieli się jeszcze żegnać. – Bardzo mi przykro z powodu pani męża. Pokiwała głową, czując, że się czerwieni. – A więc pan wie… – Było sporo nekrologów od wdzięcznych pacjentów. Musiał być bardzo cenionym fizjoterapeutą. Wolała szybko zmienić temat. – A mnie jest przykro z powodu waszego rozstania z Kristiną. – Tak jest lepiej. Po tym wszystkim… Po śmierci naszej małej Marianne… nie potrafiliśmy być razem. To była ciągła szamotanina. Wzajemne obwinianie się. Wspólne picie i wspominanie, a potem nawet rękoczyny. – Szukaliście pomocy? Skrzywił się. – Ma pani na myśli jakiegoś psychologa od małżeńskiego świętego spokoju? Uśmiechnęła się blado. – Nie lubi pan nas, psychologów? – Nie o to chodzi… – Olaf Lingsell zająknął się. – Ale te wszystkie sesje… Pytania, co kto teraz czuje i dlaczego… Wszystko to przypominało nam terapie

rodzinne, kiedy nasza mała Marianne siedziała obok nas. Szybko odwrócił głowę. Zapewne nie chciał, by zobaczyła, że przeszkliły mu się oczy. Zauważyła, że ma ładny, szlachetny profil. – Większość par po stracie dziecka się rozpada. – Ból nie klej, nie skleja potłuczonych związków. Powiedział to tak jakoś bez wyrazu. Głosem wypranym z emocji. W tym zdaniu był jakiś patos, sztuczność. Jednak ta niemęska sentencja bardzo dużo mówiła o cierpieniu. Gołym okiem było widać, że Olaf Lingsell jest udręczony. Zatrzaśnięty w zwierzęcym skowycie po stracie córki. Czy i ze mną będzie podobnie? – przeraziła się Matilda. Czy nigdy nie włączę się do normalnego i w gruncie rzeczy beztroskiego nurtu wydarzeń? Wymamrotała: – Trzymaj się, Olafie. Do zobaczenia! Pogładził się po głowie. – Miło było cię spotkać, Matildo. Ty też potrzebujesz teraz dużo siły. Ruszyła opornie w stronę samochodu. – Matildo… Nagle zaczęli mówić sobie po imieniu. To się stało tak naturalnie. Odwróciła się powoli. Nie była pewna, czym jest ten epizod na policyjnym parkingu. Spotkaniem dwojga ofiar losu? A może początkiem kolejnej historii kobiety i mężczyzny? Mam się zalotnie uśmiechnąć, a może być niedostępną? – pomyślała i usłyszała swój zmęczony głos: – Słucham. – Może coś razem zjemy? – Nie umawiam się z dawnymi klientami. – Zabrzmiało groźnie. – Po prostu postawiłam granicę. – Ja nie byłem twoim klientem, to moja córka… – nie ustępował. – Siedziałeś na kanapie u mnie w gabinecie. – Ale omawialiśmy sprawy mojej małej Marianne. – Praca terapeutyczna z dzieckiem to zawsze w jakiś sposób praca również z jego

rodziną. – Przestraszyła się swojego służbowego, nabzdyczonego tonu. – Mam się czuć winny tego, że moja mała Marianne rzuciła się pod pociąg? Havermann skrzywiła się, słysząc te słowa. „Mała Marianne. Mam się czuć winny?” – oto żałosny lament podszyty emocjonalnym szantażem. A wszystko po to, żeby zaprosić mnie do Chińczyka i za gratis, czyli za cenę klusek w sosie słodko-kwaśnym, załatwić sobie terapię. – Wybacz, Olafie. Ale wygląda na to, że sama wpadłam w potworne turbulencje i nie mam siły… Przerwał jej: – Nie będę mówił o swoich problemach. Zrobił kilka kroków w jej stronę, a ona gwałtownie się cofnęła. Musiała wyglądać na przerażoną, bo zapewnił: – W porządku. Tylko zapytałem. Nie chcę cię nękać. – Rozumiem. – Pokiwała głową. Wyjął ręce z kieszeni i jeszcze raz spróbował: – Znam miłą francuską winiarnię. Camembert z żurawiną i lampką wina. – Łypnął na nią okiem. – Ja nie piję, ale za to będę twoim szoferem. No tak, pomyślała Havermann. Tym razem będę pracować za podwózkę. Zanim jeszcze przyniosą deskę serów, on już się rozgada o swoim cierpieniu. – Nie lubię francuskich winiarni – powiedziała, drapiąc się w policzek. Był zimny, lodowaty. – Ale co powiesz na Chińczyka? – zapytała, czym zdumiała nie tylko jego, lecz również samą siebie. Uśmiechnął się. – Makaron w sosie słodko-kwaśnym? Why not, jak mówią Francuzi. Knajpa nazywała się Kaczka Mandarynka. Wszędzie rozchodził się lepki zapach tłuszczu. Smród spieczonych sajgonek buchał od źle konserwowanej płyty wentylacyjnej, szkaradnej i rodem z lat siedemdziesiątych. Umiejscowiono ją na środku lokalu. Robiła za symbol paleniska albo za tron cesarski. Skośnooka kelnerka śmiała się z kiepskiego żartu Olafa Lingsella o szczurach w cieście. Wyglądała na taką, która słyszy podobne żarciki co pół godziny, ale dobrze wiedziała, że głośny chichot procentuje wysokością napiwku. Usiedli w wyludnionym lokalu. Zamówili klasyczne smażone warzywa w sosie

sojowym. I jeszcze jedno danie wegetariańskie w ośmiu smakach. Havermann spojrzała na czerwony lampion wiszący nad jej głową. Przypominał skrwawiony topór. Właśnie takie miała skojarzenia. Oparła łokcie na bambusowych matach i poczuła, że chyba nie przełknie ani kęsa. Właśnie dowiedziała się, że przez tyle lat była macochą i nawet się tego nie domyślała. Najwyraźniej jej małżeństwo opierało się na jakiejś wielkiej ściemie. A wszystko rodem z brazylijskiej telenoweli. Nerwowo bawiła się pałeczkami. Nienawidziła sake, ale tym razem wypiła podwójną. Brrr… Japońska ciepła wódka w chińskiej knajpie. Olaf Lingsell monotonnym głosem wygłaszał monolog sfrustrowanego policjanta bez żadnych szans na awans. Boże, klasyka gatunku… A niedawno się zarzekał, że kłopoty to nie jego specjalność. – Jeszcze jedną sake, proszę! – rzuciła w stronę kelnerki. Czy mam dostawić Olafa do piersi i pozwolić, żeby się zdrowo wysmarkał w mój stanik? – rozważała poirytowana. Nie chcę frustrata, nie potrzebuję mazgaja. Wszystko, czego pragnę, to znieczulić się na dobre kilka lat. Obudzić się po żałobie i z Selmą na studiach. Żeby ją też mieć z głowy! Wypiła duszkiem następny kieliszek. Ręką przywołała kelnerkę. – Następny. – Olimpijskie tempo – powiedział Olaf sztucznie zrelaksowanym głosem. – Wdowy potrafią pić wódkę wiadrami. Roześmiała się, bo myślała, że to śmieszne, ale oblicze Olafa pozostawało poważne. Wypiła kolejną sake i gniewnie odstawiła kieliszek. Lingsell wspominał teraz swoje złote lata w szkole na północy. Czy ja jestem na jakimś żałosnym zjeździe klasowym? Lepiej, żeby się zamknął i poszedł do szefa kuchni po jakiś nóż, a potem dobił mnie z litości. Pochyliła się w jego stronę. – Czy mogę cię o coś spytać? Jego twarz zrobiła się czujna. – Oczywiście – wydukał. – Znajoma znalazła kawałek ludzkiego ciała. – Co znowu?! – prawie krzyknął. Był wyraźnie zaniepokojony:

– Spokojnie. Powinieneś być przyzwyczajony do takich tekstów. Chyba pracujesz w kryminalnym, no nie? – Jestem przyzwyczajony – zełgał. – Przecież nie mówię, że wygrzebała w krzakach obciętą nogę. Mówię, że to tylko kawałeczek ludzkiego ciała. – Śmieszna jesteś – stwierdził z poważną miną. – To, co znalazła ta koleżanka, wyglądało jak chrząstka… czy strzęp skóry. – Gdzie to znalazła? Ta twoja znajoma – podkreślił. Była żałosna. Wiedziała o tym, ale pomyślała, że z kimś równie żałosnym jak ten Lingsell może sobie na to pozwolić. Inteligencję emocjonalną zostawmy dla chłopców z wyższej półki. – To był zamrożony kawałek nie wiadomo czego. Znalazła go w lodówce w domku letniskowym. – Czy to był domek tej twojej znajomej? – Z tego, co wiem, to ona nie ma zwyczaju łazić po cudzych domkach, wsadzać łap do zamrażarek i wyciągać stamtąd jakieś łechtaczki czy coś tam… Czuła, że sake zrobiła jej lepiej niż xanax. Że też wcześniej na to nie wpadła! – Łechtaczki? – zapytał nieprzytomnie. Pociągnęła kolejny łyk i poinformowała rzeczowo: – To mogło też wyglądać jak ucięta łechtaczka. – Rany! – Lingsell szybkim ruchem przeczesał włosy. – Ale osobiście nie sądzę, żeby moja znajoma wpadła na trop jakiejś szajki, która dokonuje obrzezań. Chociaż… wiesz, jak jest. – Rany! – Ponownie przeczesał włosy, jeszcze szybszym ruchem. – Źle się dzieje w państwie szwedzkim. – Rany, Matildo! – powtórzył i spojrzał na jej kieliszek. – Pytam cię, czy jako policjant słyszałeś o czymś takim. Jakaś sekta? Czy grupa młodzieżowa? Może kult szczątków ludzkich? – bredziła. – Trzeba natychmiast dać znać policji. Wypowiedział to niezbornie, jakby słowa nagle zaczęły przychodzić mu z trudem. – Gadasz jak pieprzony służbista. Ze wszystkim trzeba do was przychodzić. – Jestem policjantem. Prawie jęknął i popatrzył na jej kieliszek jak pies na kiełbasę.

– Chcesz się napić? – zapytała. Zbyt gorliwie pokręcił głową, by mogło to wyglądać na prawdę. – Moja znajoma nie zamierza iść z tym na policję – oznajmiła Havermann i szybko dodała: – Rozważałyśmy już wspólnie taki scenariusz. – Takie sprawy należy natychmiast wyjaśniać. Powiedz znajomej… – Lingsell zawiesił głos i spojrzał na nią w taki sposób, jakby była punktem na środku tarczy strzelniczej. – Idź z tym do pierwszego komisariatu. To nie żarty, Matildo. Roześmiała się alkoholowo. Olaf ściszył głos: – Sprawdzę to. Całkiem możliwe, że gdzieś znaleziono martwą kobietę bez łechtaczki. – Akurat – czknęła. Pochylił się nad stołem i wyszeptał: – Jeśli to zbrodnia, to zostaną wprowadzone odpowiednie procedury. Znalezisko zostanie zbadane pod kątem DNA… Przerwała mu: – A wtedy na pewno prędzej czy później dopadniecie zbrodniarza. – Wybuchnęła rechotem. – Nie śmiej się. Zrobiła sztucznie poważną minę i podsunęła następny scenariusz: – A może to wygłup studenta medycyny. Uciął coś komuś w prosektorium. Rozejrzała się wokół. Kelnerki nie było. – Zamówisz mi jeszcze sake? – Zamówię ci czaj. – Nie lubię tej ich herbaty. Sake! Już! – zarządziła. – Myślisz, że moja znajoma weszła w posiadanie czegoś, co mogło należeć do seryjnego mordercy? – Bawi cię to? Nie powinno. – Ilu potrzeba morderstw, aby być seryjnym? – Co najmniej dwóch, ale seryjne mordy zdarzają się rzadko. – Gadasz! – Zdenerwowała się, bo nie mogła znaleźć w torebce tik-taków. – Nie chodzi o liczbę zwłok, ale o brak związku między poszczególnymi zabójstwami. Sprawca zabija w różnym czasie i miejscu osoby, z którymi nic go wcześniej nie łączyło – wyjaśnił zniecierpliwionym tonem, jakby mówił do dziecka. Albo do pijaczki.

Matilda znalazła tik-taka i popiła go sake. – A co taki seryjny robi w czasie przerwy? – zapytała, niemal kładąc się na stole i łapiąc dłoń Olafa. Kieliszek się przewrócił. Lingsell wyrwał rękę i złapał turlające się szkło. – Na ogół pije, ale mniej niż ty. – Jak ty wszystko wiesz! – powiedziała z przesadną słodyczą. – Ale garderoby sam nie potrafisz sobie dobrać. Zmieszany, wyprostował się na krześle. – Nie dbam o to! Daj mi spokój! – Co? – zapytała zaczepnie. – Już żałujesz, że zaprosiłeś panią psycholog na papu? – Skądże znowu – wyznał, nagle zmęczony. – Dobrze się czujesz? – dorzucił obojętnie. – Czuję się wspaniale! – wyznała, przeciągając słowa. – Pani psycholog właśnie odkryła, że sake jest niezbyt dobra w smaku, ale za to skuteczna. – Rozumiem – odpowiedział z grzeczności. – Miałeś do czynienia z seryjnymi? – Różnie bywało – zaseplenił. – Nie wmówisz mi, że twoja główna działka to kradzieże sklepowe. – Przestań! – speszył się. – Pamiętasz? To musiała być całkiem miła robota. Nakryć swoją terapeutkę na kradzieży jakiegoś drogiego gówna… – Nie mów tak. – Dlaczego? – zapytała z nagłą złością. – Bo wiem, dlaczego kradniesz. – Brawo! – wykrzyknęła. – No, powiedz, powiedz. Sama jestem ciekawa. Nie odpowiadał. – No, mów! – ponagliła, nagle zirytowana. Zaczął niepewnie: – Myślę, że takie rzeczy robi się z powodu bólu psychicznego. Uśmiechnęła się cierpko. – Macie przyspieszone kursy psychologii dla policjantów?

Nie dał zbić się z tropu. – Nie trafiłem? Trudno. To ty mi powiedz, jak to z tobą jest, Matildo. Dlaczego psycholożka nie potrafi zapanować nad samą sobą? Idzie do sklepu i kradnie… Spojrzał na nią tak zuchwale, że aż jej się to spodobało. Odpowiedziała pewnym siebie głosem: – Kradnę, bo kradzież jest lepsza niż podpalanie. Nie chcę nikogo krzywdzić. Pokiwał głową. Widać było, że jest wdzięczny za tę chwilę szczerości. Podeszła kelnerka. Postawiła przed nimi tysiące małych talerzyków. A każda potrawa pachniała tak samo. Havermann spojrzała na Olafa. Wyglądało, że on też nie ma apetytu. Zaczęli dłubać pałeczkami. – Byłaś też piromanką? – zapytał Lingsell. Nie odpowiedziała od razu. Najpierw podziobała pieczonego bakłażana, a potem poszukała kilku kawałków ryby w tłustym sosie. Alkohol jakby natychmiast przegrywał w walce z zawiesistym jedzeniem. – To się zaczęło we wczesnym dzieciństwie. Pamiętam moment, w którym ogień wydał mi się czymś bardzo ważnym. – Robi się gorąco. – Siedziałam pod stołem w kuchni. Nagle zaczęło mnie rajcować podpalanie. – Spaliłaś jakąś chałupę? – Rzucił jej uśmiech. – Trochę nadwęgliłam naszą letnią chatę nad jeziorem Skiresjön. Ale lato było paskudne, dechy zbyt wilgotne. Rodzice myśleli, że to jakiś lokalny świrus. Była nawet policja, ale straty były właściwie żadne. Kilka osmalonych desek. Matka skojarzyła wszystko dopiero po latach, kiedy podpaliłam jej garderobę. – Suknie balowe szlag trafił. Nieudolnie próbował dowcipkować, myśląc, że to jej pomoże pokonać zażenowanie. Ale ona nie potrzebowała tego komizmu jako serum prawdy. Już się nie wstydziła. Była młoda i nikt jej nie powiedział, jak ma sobie radzić z problemami. Nie była winna, była zaniedbana. – Ogień przełknie wszystko – oznajmiła bez uśmiechu. – Jak my tu teraz – dorzucił w swoim stylu. – Może jednak się nie strujemy. – Ja na pewno nie, bo ja piję – obwieściła z dumą. Lingsell powoli przeżuwał chińszczyznę. Tak jak Mikael. Natomiast Kurt rzucał się na żarcie. Zachowanie przy stole było odbiciem zachowania w sytuacjach intymnych. Ona zdecydowanie preferowała brak etykiety.

– A więc byłaś nieletnią piromanką – podsumował, by podtrzymać konwersację. Pokiwała głową. – Ogień wszystko pochłonął. Suknie, kombinezony narciarskie, jakieś stare kostiumy teatralne, bo rodzice mieli za sobą gniewną młodość spod znaku artystycznej bohemy, zanim spleśnieli jako mieszczanie. Ojciec jako adwokat dla innych spleśniałych, a matka jako spleśniała żona spleśniałego męża. – Czy to ładnie tak mówić o swoich rodzicach? – Brzydko, ale co zrobić, jak czasami się chce. – Nadal podpalasz? – Bez obawy, możesz mnie zaprosić do siebie i możemy nawet bawić się zapałkami. Wymienili uśmiechy. Olaf sprawiał wrażenie onieśmielonego. – Przestawiłam zwrotnicę. Piromanka stała się kleptomanką. Lingsell nagle spoważniał. – To może być niebezpieczne, jeśli się wyda. Mam na myśli twoją karierę. – Psycholożka kleptomanka brzmi jak papużka falista. Roześmieli się w jednym momencie. Ten wspólny śmiech ich rozluźnił. Potem już tylko jedli. Havermann zamówiła następne kolejki sake. Była coraz bardziej pijana, co nie podobało się Olafowi. – Przejdziemy się? – zaproponował. – Przecież zostało nam jeszcze tyle larw w dwudziestu smakach. Nalegał: – Krótki spacer dookoła dobrze nam zrobi. – Spacer?! – zakpiła. – A ja myślałam, że coś innego wspólnego dobrze nam zrobi. Lingsell się speszył. – Przestań. Może zamówię ci kawę? – Kawę?! Po co mi kawa?! Ja nie chcę tego całego gówna przeżywać bez znieczulenia. Nie chcę trzeźwieć. Ja chcę być pijana i będę! – krzyknęła. Skośnooka spojrzała w ich stronę z ciekawością. Havermann wyłapała jej wzrok: – Przerżnąłbyś ją? – zapytała, wskazując głową kelnerkę. – Przestań.

– Mów, przelecisz ją? Mów! – nalegała. – Chcę wiedzieć. To tylko ta wdowia ciekawość ludzi i świata. Przerżniesz Chinkę? Gadaj! – Przerżnąłbym ciebie – odpowiedział spokojnie. Zachichotała. – Zabrzmiało bardzo rzeczowo. – I tak miało być. Havermann przełknęła coś, co niestety dopiero w przełyku okazało się mieć pierścieniowatą budowę ciała. – Przykro mi Olaf, ale chwilowo nie nadaję się do tak zwanego przerżnięcia. Chociaż, nie ukrywam, bardzo tego chcę. Szybko skapitulował. – Szkoda. Może innym razem? Z trudem pochyliła się nad stołem. Skraj bluzki upaćkał się w brązowym sosie. Zaczęła wyjaśniać: – Mój mąż był ojcem przybranej córki Nilsa Stefanssona, a ja nic o tym nie wiedziałam. Nie wiedziałam nawet, że on ma bachora w terenie. Pałeczki Olafa znieruchomiały w pół drogi do ust. – Nilsa Stefanssona? On nie żyje. – Zgadza się. Nie żyje. Zgadłeś. – Nie zgadłem. Zabezpieczałem miejsce zdarzenia. – Żartujesz?! – W tym jednym momencie Havermann pożałowała, że wlała w siebie aż tyle alkoholu. – Zabezpieczałeś miejsce zbrodni?! – krzyknęła. Jakiś mężczyzna, Chińczyk w trzecim pokoleniu, wychylił się z kuchni. – To może za dużo powiedziane. Kręciłem się tam. Może nie na pierwszej linii frontu. – To chyba było samobójstwo? – rzuciła Havermann. – Chyba – powiedział niepewnie. – Morderstwo?! Kelnerka i kucharz, prawie chiński, wpatrywali się w nich jak w ekran telewizora. – Nie wiem – speszył się Lingsell. – Mówiłem ci, że się tylko tam kręciłem. Nie czytałem akt. – A może powinieneś to zrobić dla mnie! – Co takiego?! Odrzucił pałeczki i oburącz chwycił się za krawędź stołu, jakby potrzebował

pomocy: – Nie namawiaj mnie, żebym wynosił ci wiadomości z akt śledztwa. – Dlaczego nie? Żuchwa Lingsella zaczęła drgać z napięcia. – Wolałbym nie kontynuować tej rozmowy. Szczególnie teraz, kiedy jesteś pod wpływem alkoholu. – Ja jestem pijana?! – wrzasnęła. – Ja! Pijana! Spojrzał na nią ze strachem w oczach, a potem wycedził przez zaciśnięte zęby: – Jedno, co mogę z tobą zrobić, kiedy jesteś pod wpływem, to zaprosić cię do łóżka. Powiedział i poczerwieniał. – Zaprosić do łóżka?! Co to ma być?! – podniosła głos. – Sama włażę facetom do wyra! Nie muszę czekać na zaproszenie. Z kuchni wychylił się następny prawie Chińczyk. – Cicho – upomniał ją Lingsell. Oburzyła się jeszcze bardziej: – Co cicho?! Chcesz mnie przerżnąć po pijaku i jeszcze mam być cicho?! Cała ekipa kuchenna pojawiła się w sali i Lingsell dał znak kelnerce. Podeszła zadowolona. Klienci zjedli wszystko i jeszcze dali przedstawienie, za które zaraz zapłacą. Speszonym głosem poprosił o rachunek i wyjął kartę kredytową. Wypalili kilka papierosów na mroźnym powietrzu, zanim Havermann poczuła, że odzyskuje samą siebie. W pewnym momencie Lingsell wyjawił ściszonym głosem: – Nie żałuj tego Stefanssona. Zginął tak, jak chciał. – To znaczy? – dopytała się niecierpliwie. – Wyglądało, że nie tyle się powiesił, ile był to, że tak powiem, wypadek przy seksie. Kilku jego kochanków zeznało, że lubił zabawy sadomaso z podduszaniem. – Jak zginął? – Zimno za oknem, a stary Nils rozstał się z życiem jak na plaży w Copacabana. – To znaczy?

– Miał na sobie tylko skąpe damskie bikini. Oparła się o przypadkowy samochód, próbując to wszystko ogarnąć. W aucie włączył się alarm. Podskoczyła nerwowo. Musi się przebudzić z żałoby po mężu i zacząć działać na własną rękę, bo jeśli się nie pospieszy, to zaraz będzie miała następny pogrzeb. Swój albo córki. Kolejność znał tylko ten, kto przysłał jej brudne bikini. Lingsell odwiózł Matildę pod sam dom. Przeczekała trochę na klatce schodowej, a kiedy odjechał, wyszła z kamienicy i chwiejnym krokiem skierowała się w stronę metra. Była podekscytowana i wiedziała, że w tym stanie na pewno nie uśnie. Zamierzała jechać daleko, byle gdzie, a potem wysiąść i pójść do jakiegoś baru. Tak też zrobiła. I wyglądało, że lepiej nie mogła trafić. To było miejsce właśnie dla takich jak ona. Dla tych, którzy nie wiedzą, co zrobić z nocą. Bezsenność w Sztokholmie jest jeszcze gorsza niż w Seattle. Po prostu nie ma w sobie nic z komedii romantycznej. Bar był ze stali i szkła. Miało być industrialnie, a wyszło prosektorium z miejscami do siedzenia i chlania. Sączyła się kiepska muzyka, a towarzystwo wcale nie było od niej lepsze. Havermann nawet nie przypuszczała, że mężczyźni mogą być tak nieziemsko brzydcy, a kobiety aż tak spłakane. A jako psycholożka widziała już naprawdę dużo. Usiadła na wysokim stołku. Skaj lepił się od potu cudzego tyłka. Czuła to nawet przez grube dżinsy. Na początek chciała być elegancka i zamówiła mojito. Idealny koktajl dla samotnej kobiety z wielkiego miasta, która tylko udaje, że nie jest singielką w ostatnim stopniu desperacji. Zamiast rozmyślać o facecie, który chyba naoglądał się Milczenia owiec i zamierzał wcielić w życie coś w rodzaju Milczenia bikini, znowu zaczęła się dręczyć swoim małżeństwem. Była pewna, że nagle zrozumiała powody, dla których Mikael łykał antydepresanty. Ten sekret z przeszłości. To budowanie związku na kłamstwie. Myślał, że go odrzucę, bo kiedyś zrobił komuś dzieciaka?! Za kogo mnie miał? Za mieszczkę? Idiotkę? Ja również miałam Selmę. Ja też nie byłam z ojcem mojego dziecka. Ja też chciałam, żeby córka wychowywała się z biologicznym ojcem. I nie ma w tym niczyjej winy, że coś się nie udaje. – Robił mnie w chuja.

Wyznała na głos po trzecim drinku. Rozejrzała się. Zero reakcji. Nikt nawet nie drgnął. – Robił mnie w chuja! – krzyknęła. Siedzący obok mężczyzna najpierw przesunął swoją wódkę, a potem przesiadł się o dwa stołki dalej. – Co? – ryknęła w jego kierunku. – Nie podoba ci się, chuju, że robił mnie w chuja?! – Cicho! Usłyszała kobiecy głos gdzieś z tyłu. Obejrzała się. – Cicho! Cicho! – pouczyła ją jeszcze raz jakaś nieznajoma i uniosła dłoń, żeby pokazać, kto tu rządzi. Havermann zmrużyła oczy, żeby ją dokładniej zobaczyć. Babka siedziała sama przy małym stoliku. Musiała mieć dobrze po siedemdziesiątce. Ubrana w czarny kostium z białą lamówką w stylu Chanel. Do tego sznur pereł i kapelusik przypominający krowi placek. Układała pasjansa i popijała wino. – Sama się zamknij, chanelowska pudernico! – Havermann krzyknęła tak głośno, że straciła równowagę. Zsunęła się z lepkiego stołka i tylko dzięki temu, że w ostatnim momencie chwyciła się krawędzi kontuaru, nie runęła na podłogę. Kiedy już wdrapała się znowu na stołek, usłyszała krzyk Chanelki: – Nie ubliżaj mi, jałocho w żałobie! – Nie jestem w żałobie! – odkrzyknęła Havermann i szybko pociągnęła ostatni łyk ze szklanki. Na dnie został krążek cytryny, liście mięty i twarde kostki lodu. Piła tak szybko, że nie zdążyły się rozpuścić. Wyjęła je palcami i włożyła do ust. Wtedy usłyszała, że baba znowu z niej kpi. – Nie jesteś w żałobie?! Zaręczam ci, że poznam każdą, która pochowała męża! Czuję wdowy na kilometr! – Chanelka zaśmiała się, nie przestając kłaść kart. Jeden z mężczyzn krzyknął: – Skąd takie dobre powonienie? Havermann mu zawtórowała: – Właśnie, skąd taki węch u starej baby?! – Piździocho! – wrzasnęła wzburzona staruszka. – Jestem nestorką branży usług funeralnych! Poznam każdą wdowę! Capi od was na kilometr tym całym żalem. – Zazdrościsz? – zagotowała się Havermann.

– Niczego ci nie zazdroszczę! – ryknęła tamta. – My, ludzie nekrobiznesu, nie mamy czego innym zazdrościć. – Akurat! – beknął do siebie facet, który siedział na skraju kontuaru. Miał nalaną od alkoholu twarz, a jego nos przypominał rozrośniętą truflę. – Zrobił mnie w chuja – wyjęczała Havermann. – Przestań się chwalić, pizdo! – zaczęła znowu kobieta z kartami. – Myślisz, że tylko ty dawałaś się robić w chuja?! Ja też byłam robiona w chuja przez narzeczonego, a potem przez drugiego i trzeciego męża. Popatrz na mnie! Ucz się ode mnie! Robili mnie w chuja z każdą, nawet z tą, co malowała trupy, żeby wyglądały jak żywe. Aż w końcu pomyślałam sobie: na chuj mi jego chuj, i odeszłam, rozumiesz? Odeszłam i mam się dobrze. Havermann wytarła usta wierzchem dłoni. Czuła się pokonana na całej linii. Chyba w Sztokholmie nie było miejsca, gdzie mogłaby się wyżalić i liczyć na empatię. Zapłaciła. Trzymała kartę kredytową tak, jakby to była brzytwa. Miała ochotę się nią pociąć. Barman, nawykły do takich sztuczek, szybko jej odebrał niebezpieczny przedmiot i pomógł ulokować w portfelu. Chciała go za to pocałować w usta, ale odepchnął ją stanowczym ruchem. Zeszła ze stołka i jeszcze przez moment stała, trzymając się kontuaru. Jakby nie była pewna, czy nadal umie chodzić na dwóch nogach. Dopiero teraz poczuła całą moc alkoholu. To, co było małe, wydawało się wielkie. I odwrotnie. – Pierdolić męski wyzysk! – wymamrotała. – Pierdolić romantyczną aurę! Taksówka! – sama sobie wydała komendę. Agresywnie zapięła kurtkę. Mocno naciągnęła czapkę na głowę, aż zabolało. Niepewnym krokiem ruszyła do wyjścia. Mijając kobietę stawiającą pasjansa, przysiadła się bez pytania. Ta nawet na nią nie spojrzała. Wycedziła tylko przez zaciśnięte zęby: – Idzie mi ta karta jak krew z nosa. – Jutro będzie lepiej. – Havermann zabłysła kolejną złotą myślą. Z trudem wydłubała z rękawa kurtki mankiet swetra, rozciągnęła wełnę i wysmarkała w nią nos. – Jutra nigdy nie ma – odwdzięczyła się staruszka. – Niech cię ktoś zdrowo wyrypie, piździocho – dodała na drogę, nie odrywając wzroku od kart. – Zadbaj o to sama, dziecinko, bo na nikogo innego nie możesz liczyć. Havermann wyszła z baru i zaczęła iść niewprawnie, sama nie wiedząc dokąd. Nagle przystanęła, chwytając się słupa latarni. W barze parówkowym dostrzegła Anitę Alfredsson. Chwiejąc się, podeszła do niej. – Dziękuję za fałszywe alibi.

– Co? – zdziwiła się kobieta, a sok z parówki obsikał jej brodę. – Mówię, że poświadczyłaś nieprawdę i wyciągnęłaś mnie z bagna. – Nie znam pani – odpowiedziała tamta, nie przestając przeżuwać. – Anita? – Pomyliła mnie pani z kimś innym. Dobrze się pani czuje? – Mąż mnie zdradzał. Havermann pokazała faka, ale straciła panowanie nad ręką i palec wskazujący obsunął jej się w musztardę. Kobieta przesunęła tekturową tackę. – I dlatego go pani zabiła? No, tego swojego męża. Nieznajoma roześmiała się, wbijając zęby w gąbczasty miąższ parówki. – Nie zdążyłam tego zrobić – beknęła Havermann. – Wezwać pani taksówkę? Uwaliła się pani. – Kobieta przejechała chusteczką po tłustych ustach. – Nazywam się Bertill. – Wiesz, Bertill, wierzę ci. Nie jesteś Anitą… Havermann zamilkła. Poczuła, że nogi zaczynają jej się układać jak do szpagatu. – Anita… Ostatnio poczułam od niej zapach acetonu. – Czego? – zainteresowała się Bertill i przytrzymała Matildę za łokieć. – Acetonu. Znak, że znowu zaczęła się głodzić. Nieszczęsna Anita potrzebuje mojej pomocy. Mojej! Rozumiesz? Ale ma pecha. Jej terapeutka jest w fatalnym stanie psychicznym. A teraz chyba jeszcze pijana. Ta jej terapeutka… Czy ja jestem pijana? Proszę o szybką odpowiedź! Czy ja jestem pijana? – Wsadzę cię do taksówki. A może kupić ci parówkę? Tu są najlepsze w całej Szwecji. – Parówkę?! Coś ty?! Na myśl o czymś, co przypomina prącie, chce mi się rzygać – wyznała Havermann, a potem powtórzyła to zdanie jeszcze kilka razy. Bertill przywołała taksówkę. Kiedy Matilda rzuciła swoje ciało na tylne siedzenie, nie mogła sobie przypomnieć, gdzie, u diabła, mieszka. Na jakiej ulicy? Ale za to przypomniała sobie film sprzed lat, Sypiając z wrogiem. Zaczęła wyjaśniać taksówkarzowi, dlaczego ona również sypiała z wrogiem i kłamcą, i dziwkarzem, i łowcą posagów! O dziwo, kierowca nie krył zainteresowania jej filmowym życiorysem. Zadzwonił telefon. Nieznany numer.

– Matilda? Tu Olaf. Nie obudziłem cię? – No coś ty, skarbie? Jestem w taksówce, a uroczy pan kierowca jest moim terapeutą. – Jedziesz gdzieś? – zaniepokoił się. – Wracam. Chcesz wpaść na szybki numerek na stojaka? Taksówkarz zerknął w lusterko, a Olaf Lingsell się speszył. – Chcę ci tylko powiedzieć, że właśnie złapali tego faceta, z którym Stefansson uprawiał seks w bikini. – I co? – Zaciekawiona poprawiła się na siedzeniu i zmrużyła oczy. – To taki znany w środowisku żigolak. Kręci się w okolicach Thorildsplan i szuka chętnych do zabawy. Przysięgał, że jak wychodził, stary jeszcze żył. Przesłuchali go i w najlepszym razie będzie miał zarzut nieudzielenia pomocy. Rozłączył się. Historia z bikini wyglądała na zbieg okoliczności. Oczywiście, pomyślała Havermann, zaraz może się okazać, że Mikael był kochankiem Nilsa Stefanssona. Łączył ich seks sadomaso, a nie tylko osoba Moniki. Taksówkarz zahamował przed domem. Wyglądał na emigranta z Dalekiego Wschodu. Zauważyła, że ma piękne, smutne migdałowe oczy, i powiedziała mu komplement. Zawsze uważała, że należy być miłą dla ciężko pracujących ludzi. A wożenie upojonych na smutno nie należało do wesołych zadań. Taksówkarz pomógł jej wysiąść i odprowadził na klatkę schodową. Pocałowała go w policzek. – Ej, facet, pachniesz drzewem sandałowym! Echo poniosło jej głos aż pod dach kamienicy. – Skąd wiesz, laleczko? – uśmiechnął się. Pomyślała, że nie powinien tak szeroko się wdzięczyć, bo ma ubytki w zębach. – Miałam kiedyś plantację drzew sandałowych – skłamała. – Cały las żywych sandałów! – krzyknęła. – Żaden bambus ani żadne pokraczne bonsai nie umywa się do drzewa sandałowego. – Jesteś tak samo mądra jak piękna, ślicznotko. – A ty jesteś tak uroczy, że dam ci na dentystę! – krzyknęła, aż zabrakło jej tchu. Gdzieś na górze otworzyły się drzwi. Taksówkarz zacmokał. – Chyba zakłócamy spokój. – Mam w dupie spokój tego domu! – wrzasnęła. – Zerżnij mnie, błagam!

– Co?! – jęknął kierowca, nagle przestraszony. – Boisz się zerżnąć wdowę, patałachu?! Usłyszeli, że ktoś idzie do nich po schodach. Szofer zadarł głowę, a Havermann wlepiła wzrok w jego grdykę, która poruszała się z góry na dół jak retro jo-jo albo zabawka dla kota. Krzyknęła znowu: – Boisz się zerżnąć wdowę?! – Gorsze rzeczy się robiło – odpowiedział taksówkarz, zapewne zgodnie z prawdą. – Rżnij mnie na stojąco! Ledwie wydała ten rozkaz, usłyszała znajomy głos: – Masz jakiś problem z wejściem po schodach? Na półpiętrze, w zgrzebno-eleganckiej koszuli nocnej i w kapciach z buźkami Myszki Miki, stała jej córka. – Masz jakiś problem z wejściem po schodach? – powtórzyła. – To chyba odłożymy to rżnięcie – zaproponowała Havermann taksówkarzowi. – Nie ma sprawy – powiedział i już go nie było. Selma bez słowa wróciła na górę, a matka podążyła za nią. Zanim weszła na ostatnie piętro, grzecznie skinęła głową kilku sąsiadom. Nawet nie ukrywali, że ją podglądają. Tak byli ciekawi widoku kobiety, która chce się rżnąć z taksówkarzem na klatce schodowej. A przez tyle lat zdołała ich oszukiwać, że jest damą! Obudziła się, zanim zadzwonił budzik. Dochodziła siódma. Słabe światełko fluorescencyjnej tarczy nie rozjaśniało mieszkania. Była cała spocona. Koszula kleiła jej się do ciała. Skronie ćmiły przytłumionym bólem, gardło miała wyschnięte. Pomyślała, że pewnie zaczyna się jakaś infekcja, ale kiedy po kilku minutach wróciła jasność umysłu, zrozumiała, że to żadne początki przeziębienia, tylko po prostu kac. Wzięła gorący prysznic. Połknęła dwie aspiryny i zjadła jogurt. Potem przelała kawę z ekspresu do filiżanki i zaczęła ją popijać małymi łykami. Pojawiła się Selma. Jeszcze ospała. Obrzuciła matkę leniwym spojrzeniem. Przez

twarz nastolatki przeszedł grymas pogardy. – Przepraszam – powiedziała Matilda. – Za co? – Za wczoraj. – To taksówkarza chciałaś zerżnąć, jego przepraszaj. – Selma przetarła oczy. Havermann posłodziła kawę, choć zwykle nie używała cukru. Speszona wczorajszym zajściem, spojrzała w stronę okna. Było pochmurnie i chyba poniżej zera. Nad ranem spadło sporo śniegu. Zalegał na okolicznych dachach. Nie topniał, wydawał się kruchy. Selma w milczeniu zrobiła sobie kanapki z czymś, co wyglądało na mieloną wołowinę, a potem poszła jeść do siebie. Zadzwonił Olaf Lingsell. – Jesteś już w pracy? – Idę na siedemnastą. – Czekam pod twoim domem. Miałem nocną zmianę, dlatego wczoraj nie mogłem się z tobą napić. Mogę wejść? Nie będę kłamał, że przypadkowo przejeżdżałem. – Skąd wiesz, gdzie mieszkam? – Jestem policjantem. Pięć minut później zadzwonił do drzwi. Był zdyszany od wchodzenia po schodach. Pokazał Havermann to, co zdobył. Ksero protokołu wydania rzeczy i notatkę z prosektorium. – Tu przeczytaj. Havermann przebiegła dokumenty wzrokiem. Jedno zdanie podziałało na nią lepiej niż tysiąc kaw. Ktoś z prosektorium odnotował, że denatka Monika Stefansson miała wciśnięty za majtki kostium bikini. – Pewnie spieszyli się na basen – powiedziała Matilda, starając się nadać głosowi możliwie naturalne brzmienie. – I to wszystko? – Tak. – Nie widzę w tym niczego dziwnego. – Wzruszyła ramionami. Zastanawiała się, czy wczoraj w pijanym widzie nie opowiadała Olafowi o przesyłce, jaką dostał Mikael.

– No, w sumie nic tam takiego nie ma – przyznał jej rację Olaf. – To po co tu przyjechałeś? – Zjemy razem śniadanie? – Już jadłam. Wybacz, ale mam trochę spraw. – Oczywiście, oczywiście… Dam znak, jak coś będzie. – Pewnie dasz znak również, jak nic nie będzie. Lingsell speszył się i wyszedł. Havermann zajrzała do pokoju córki. – Wychodzisz już? Może trochę pogadamy? – Wybacz, ale w przeciwieństwie do ciebie lubię pobyć w samotności – odpowiedziała Selma. – To tylko znajomy. – Czy możesz zamknąć drzwi? Postanowiła się przejść. Szybki marsz dobrze jej zrobi. Bikini w majtkach Moniki. Co jest, u diabła? Skończyły się komuś koperty? Zamiast między drzwi ładuje bikini prosto w majtki? Kiedy tylko wyszła z bramy, zobaczyła, że Olaf czeka na nią przy swoim granatowym fordzie. Samochód wyglądał jeszcze gorzej niż zmechacona kurtka jego właściciela. Lingsell uśmiechał się nieśmiało i mrużył oczy od ostrego słońca odbijającego się od śniegu. Podeszła do niego. Poczuła, że kupił sobie nową wodę toaletową. Jak dla niej była zdecydowanie zbyt ostra, ale wiedziała, że spryskał się specjalnie dla niej. Wczoraj tak nie pachniał. – Część. Kopę lat – zagadnęła z uśmiechem. – Gdzie się podziewałeś? Nie odpowiedział. Pochylił się tylko i objął ją powoli. Długo tak stali, Tuląc się do siebie jak kochankowie po czułej nocy. Matilda zerknęła w górę. Zobaczyła, że Selma stoi na balkonie i obserwuje ich. Pomachała jej ręką. Szybko i bez sensu. Selma nie zareagowała. Z zaciętą twarzą, stojąc bosymi stopami na ośnieżonej kamiennej posadzce, trwała w bezruchu. Nawet nie kuliła się z zimna, choć miała na sobie tylko podkoszulek i spodnie od dresu wiązane troczkami na kolanach. Havermann pomyślała, że się przeziębi. Lingsell zaproponował jajka na bekonie. Najlepsze na kaca. Wsiadła do forda. Była pewna, że Selma stała boso na betonie jeszcze długo po

ich odjeździe. Wieczorem prawie się do siebie nie odzywały. Havermann na szybko zrobiła śledzia z tłuczonymi ziemniakami. Do tego kruchą sałatę z pomidorami koktajlowymi i cząstkami pomarańczy. Autorski dresing na bazie musztardy francuskiej i słodkiej śmietanki. Zgodnie jadły przy jednym stole. – Nocuję dziś u kolegi – obwieściła nastolatka. Matilda chciała jeszcze ratować rodzicielską reputację. – Rozumiem, że pytasz matkę o pozwolenie? Selma wzruszyła ramionami. – To było info. – Info? – Informacja, że spędzę noc poza domem. Sięgnęła po wodę mineralną i wyszła z kuchni. Havermann dziobała swoje ziemniaki, myśląc, że niepotrzebnie tak szybko odpuszcza córce. Taka wyrozumiała postawa może ją nakręcać do eksperymentów z przekraczaniem kolejnych granic. Odsunęła talerz. Nagle odczuła potworne zmęczenie. Posprzątam jutro, zdecydowała. Zawsze to Mikael obsługiwał zmywarkę i porządkował kuchnię po posiłku. Pognała do sypialni. Szybka kąpiel i do łóżka. Przestać myśleć, spać, spać, spać do rana. To był plan minimum. Ale i tak nie mogła go wykonać. Usłyszała, jak Selma bierze prysznic w swojej małej łazience, potem jeszcze szuka czegoś w lodówce, pewnie kabanosa, i wychodzi, trzaskając drzwiami. Otworzyła laptop, ale zadzwonił telefon. Matka poinformowała, że od kilku dni ma skoki ciśnienia, a jutro pogrzeb Ingrid. – Dlaczego mi to mówisz? – zapytała z nagłą złością Havermann. – Może mnie podwieziesz? – Mam tyle spraw. – I wszystkie ważniejsze od własnej matki. Nie obchodzę cię. Nic a nic. Eva Isaksson odłożyła słuchawkę. Przez moment Havermann chciała oddzwonić i załagodzić sytuację. Zawsze czuła dyskomfort, kiedy tak kończyły rozmowę. Ale tym razem nie miała już siły być grzeczną dziewczynką, która cały czas chce się przypodobać humorzastej mamusi. Laptop rozgrzał jej uda. Zsunęła go na dywan i weszła w Spam, bo zobaczyła, że

dostała się tam wiadomość, której wcześniej nie oznaczyła jako „do usunięcia”. Bywało, że lądowały tam jakieś powiadomienia, szczególnie od nowych klientów. Tytuł wiadomości brzmiał: Otwórz mnie, Matildo, nie bój się. Zawahała się. Bała się, ale w końcu otworzyła. Przeczytała: Kochaj go nadal. Mimo wszystko kochaj Mikaela. Był tego wart. Jest nawet wart tego, że pijesz samotnie w knajpie i wyzywasz pracownice branży funeralnej od pizd, ryzykując, że dostaniesz w japę. Pod tym było jeszcze coś napisane bardzo małymi literami. Pochyliła się nad ekranem i przeczytała: Skasuj mnie. Uważaj na siebie. Chociaż i tak nic to nie da. Czytała ten mail kolejny raz. Czytała, choć znała go już na pamięć. Wnioski były przygnębiające. Jest ktoś, kto dużo wiedział o Mikaelu. A teraz ma sporą i aktualną wiedzę na jej temat. Ten ktoś jest wyraźnie zaburzony. Musiał ją śledzić. Prawdopodobnie szedł za nią od budynku policji. Widział, jak rozmawiała z Olafem Lingsellem. Że poszła z nim do chińskiej knajpy. Na pewno wie, gdzie mieszka. Wstała i zamknęła drzwi wejściowe na dwie zasuwy. Potem weszła w Google i zaczęła szukać informatyków. Było mnóstwo ogłoszeń typu „naprawa komputera w domu klienta”. Musiała znaleźć kogoś młodego. Kogoś, kogo nie zdziwi, że domaga się usług nie tyle informatycznych, ile hakerskich. Przebiegła wzrokiem po firmach wyrzuconych przez wyszukiwarkę. Jest. Wreszcie coś dla niej: Świruje ci komp? Dzwoń! Wystukała numer. Wyglądało na to, że nikt nie podniesie słuchawki. Rozłączyła się. Po chwili zadzwonił telefon. Kiedy się odezwała, męski głos z wyraźną mutacją zapytał: – Dzwoniłaś do mnie? – Świruje mi komp. – No to super – zachrypiał. – Jesteś pełnoletni? – Po co ci ta wiadomość? Chcesz, żebym grzebał ci w piździe, czy w kompie? – zapytał rzeczowo.

– W kompie – odpowiedziała, do końca nie będąc pewna, czy mówi prawdę. – Niech klientka poda mi adres. Będę w ciągu godziny. – Zamierzasz przyjechać do mnie? – Nagle wpadła w panikę. – Chyba nie chcesz tego robić na ulicy? Ledwie odłożyła komórkę, rozległ się odgłos otwieranych drzwi. Selma. Czyżby czegoś zapomniała? – Przecież miałaś… – Ale zmieniłam zdanie. To źle? – Skierowała się prosto do swojego pokoju. Z ręką na klamce dorzuciła jeszcze: – A może przyda ci się pomocna dłoń, gdy będziesz chciała przejść z miejsca na miejsce.

7 Nie dorasta się nigdy do tego, co się widzi Balthus Selma usłyszała sygnał poczty przychodzącej. Kliknęła i otworzyła nową wiadomość. Kolejny mail od Juchy: Jesteś niewinna, gorzka, bezbronna, rozkapryszona i natrętna? Jesteś motylem, który ledwo się wykluł, a już chce, bym go przyszpilił na blejtramie swojego malarskiego pożądania? Jesteś pączkiem, który rozkwitnie dla mych uśpionych zmysłów? Odpisała: Tak. Tak. Tak. Wzięła głęboki oddech i kliknęła. Jej zgoda poszła w świat, ale nie wiedziała, w czyje ręce się oddaje. Ta niepewność była najlepszą rzeczą, jaka jej się przydarzyła od czasu wypadku Mikaela. Nie czuła się winna, że nie znosiła ojczyma Tak samo nie znosiła wiecznie przymilnych małych piesków. Lubiła złe psy. Świadomość, że mogą ją ugryźć, a jednak tego nie robią, była naprawdę fajnym uczuciem. Znieruchomiała na chwilę, bo wydawało jej się, że matka ma gościa. Na szczęście nie zamierzała go jej przedstawiać. Szczęknęły drzwi. Chyba jakiś dość młody męski głos powiedział coś o dostępie do sieci. Potem weszli do kuchni No tak, stara znowu wcisnęła jakiś klawisz i zablokowała komputer. Selma zauważyła, że od śmierci ojczyma matka nie sprawia już wrażenia sennej i wiecznie zmęczonej. Straciła męża, ale zyskała jakiś rodzaj desperacji. Zaczęła żyć bez zabezpieczenia.

Selma otworzyła plik Nikt nie obieca ci jutra i zapisała kilka uwag o swojej bohaterce. Wzorowała ją na matce. Matilda ze swoją osobowością znakomicie się nadawała na postać ofiary losu. Koło takiej zawsze kręcą się ludzie, którzy są jak ostre przedmioty. Łatwo można się pokaleczyć tylko od samego dotyku. Kiedy tych ludzi zabraknie, ofiara uruchamia we własnym wnętrzu bombę z opóźnionym zapłonem. Słyszy tykanie i wie, że nie można jej już rozbroić. Taka właśnie była Matilda w oczach swojej córki. Znowu sygnał nowej wiadomości: Jucha napisał: Napisałaś trzy razy TAK. Krwawię z radości. Nazywam się Jucha. Maluję, bo tylko tak potrafię żyć. Selma odpisała: Na imię mam Stina. Piszę, bo tylko tak potrafię żyć. Płaczę krwią. To płacz szczęścia, że mnie namalowałeś. Jucha zareagował natychmiast: Stina, piękne imię. Powiem ci wszystko. Lubię krew i lubię małe dziewczynki, które nigdy jeszcze nie krwawiły. Ale nie zrobię ci krzywdy. Tylko taką, za którą będziesz mi wdzięczna. Selma wystukała: Czy na twoim obrazie kąpię się we krwi? Czekam na dalsze instrukcje. Jucha przysłał odpowiedź odwrotną pocztą: Znakomicie odczytałaś swój portret. Stina kąpiąca się we własnej krwi. Selma: Lubisz „The Ring”? To taki film. Jucha nie odpowiedział na jej pytanie, wysłał tylko dwa zdania: Bądź gotowa na dalsze instrukcje. Bądź gotowa na prawdziwe życie. Usiadła wygodniej. Założyła całkiem nową skrzynkę pocztową na fikcyjne nazwisko i przesłała tam wiadomość od Juchy. Potem skasowała wszystkie zapisy ze skrzynki i laptopa z ostatnich minut. Nauczył ją tego Bosse. Chociaż na tyle się przydawał. Czasami też użyczał jej swojego fiutka. Ślizgała się na nim jak na skórce od banana. Rozkosz była potężna, ale krótka. Selma marzyła o czymś więcej. Seks wydawał jej się taki sam jak śmieciowe żarcie. Bolał od niego brzuch. Sygnał nowej wiadomości. Jucha! – Selma prawie krzyknęła.

Hideo Nakata. Kocham jego filmy. Sam chciałbym wysłać do kogoś taśmę wideo z migającą upiorną twarzą, aby ten, kto ją zobaczy, zaraz odebrał telefon zapowiadający szybką śmierć. Stina, kochanie, powiedz mi: chcesz być Sadako, dziewczynką upiorem, wrzuconą przez szaloną matkę do studni, w której umierała przez siedem dni? Selma poczuła nieokreślone radosne zdenerwowanie, rozlewające się gdzieś w dolnych partiach ciała. Wysłała świeży mail od Juchy na nową skrzynkę. To będzie jej relikwia. Kiedy zrobi jej się smutno z nudy, będzie tam zaglądać. Potem weszła w Google Grafika i przez dłuższą chwilę pracowała w wyszukiwarce. Szukała haseł powiązanych ze słowami: krew, jucha, dziewczynka, seks. Wysypały się strony pornograficzne. Zablokowała je. Wykonała kolejne rozdanie. Pojawiły się artykuły o girl power, zdjęcia piosenkarek, wśród nich t.A.T.u., Björk, jej ukochanej Stiny Nordenstam, fotosy ze Ślicznotki Louisa Malle’a i z filmów Carlosa Saury, przedstawiające smutne dzieci. Potem przejrzała pliki z rysunkami z czarno-białego komiksu Marjane Satrapi. Wreszcie przekopała całą serię obrazów cherlawych, obnażonych dziewczynek. Kto je malował? Kliknęła. Autor: Balthus. Skrzywiła się. Nie o to jej chodziło. Balthus malował dziewczynki w manierze kościelnych obrazów. Była tam jakaś niewidzialna aureola, świętość jasnego światła. Ktoś dzwoni. Zerknęła na ekran komórki. Odrzuciła połączenie i wyciszyła dźwięk. Bosse bywał namolny. Potrafił być emocjonalnym natrętem. Myślał, że ze sobą chodzą. Nie docierało do niego, że łączy ich tylko ruchanie. Nawet nie seks, tylko ruchanie. Dymanie i pocieranie. Bosse potrzebuje czasu, żeby to zrozumieć. Chłopcy są głupi. Ekran rozjarzył się. Znowu Bosse. Selma zignorowała go. Umościła się wygodnie na rozbabranym łóżku i kliknęła daleki numer wyszukiwarki. Nic. Znowu kliknęła. Jest! Pojawił się! Jucha. Ta sama kreska. Portrety dziewczynek we krwi i czerni. Musi wejść na stronę i dowiedzieć się o nim czegoś więcej. Klika, ale pokazuje się komunikat: Nie można wyświetlić tej strony. Kilkakrotnie odświeżyła połączenie. Nic. Sprawdziła zabezpieczenia – też nic. Cholera! Wyglądało, że doskonale tajemniczy Jucha jest już w zasięgu jej wzroku, ale ona nadal nie może go dotknąć i przyciągnąć do siebie. Ale i tak cię dorwę, postanowiła. Będzie jednak lepiej, jeżeli to ty mnie

zaskoczysz. Wylogowała się i weszła pod prysznic. Postała pod zimnymi biczami dłuższą chwilę. Wyszła, ociekając wodą. Rzuciła się na łóżko i wcisnęła do uszu zatyczki słuchawek. Zabolało. Ten ból wywołał na jej twarzy grymas zadowolenia zmieszanego z cierpieniem. Stina Nordenstam śpiewała: And she closed her eyes and said No I’m not in love I’m not in much For real. Stina zawsze śpiewa o mnie, pomyślała Selma. Chłopak twierdził, że ma dziewiętnaście lat. Havermann, nie do końca pewna, czy aby nie korzysta z usług nieletniego, pokazała mu mail od tajemniczego nadawcy. Przeczytał z narastającym uśmiechem. – Myślałem, że zamówiłaś w sklepie dla seniorów pas przepuklinowy i nie wiesz, w co kliknąć – zakpił i popatrzył jej prosto w oczy. Speszyła się – Nie jestem aż tak stara. Zaczął coś klikać. – Nie taka stara i w dodatku jara. – Chcę wiedzieć, kto mi to przysłał. – To samotny wilk – stwierdził chłopak. – To znaczy? – Działa w pojedynkę. To nie żadna tam grupa, która porywa laski do burdeli. – Już mi lepiej. – Havermann przewróciła oczami. – Wyluzuj – poradził. – Mam na imię pani Matilda. – A ja pan Gaute. – Słuchaj, panie Gaute, powiedz, kto za mną łazi. – Jakiś napalony koleś – rzucił, nie okazując zainteresowania. – Masz fajki?

Rozejrzała się po pokoju. Palcem pokazała panu Gaute paczkę papierosów leżącą na komodzie. Rzucił się na nią jak pies na kiełbasę i zaciągnął łapczywie. Kłęby szarego dymu szybko opanowały pokój. Wzięła też papierosa dla siebie i nachyliła się, żeby chłopak jej przypalił. Pachniał jak kociak. Zarejestrowała szybki ruch męskiego kciuka na zapalniczce. Jej łechtaczka aż zwilgotniała od marzenia, żeby być zapalniczką w rękach pana Gaute. Skarciła się za to w myślach i zaciągnęła dymem aż po czubki płuc. – Chcę znać jego adres. Chcę wiedzieć wszystko, zanim mnie dorwie w ciemnej ulicy – oświadczyła generalskim tonem. Gaute spojrzał na nią jak na kosmitkę, która przedawkowała ziemskie filmy szpiegowskie. – Wyluzuj, panna. Ściągnął laptop na swoje uda i zaczął szybko przebierać paluchami po klawiaturze. Była pod wrażeniem. Chłopczyk używał też takich klawiszy, o których istnieniu nawet nie wiedziała. Efekty jednak nie były równie imponujące. – Jest poza siecią – wydał diagnozę. – Szyfruje się. Pewnie siedzi w okopie jakiegoś obcego serwera. – Nie rozumiem, co mówisz. – Zgrywasz się? Jak można tego nie łapać? Gdyby Bosse, ten od Selmy, tak się do niej odezwał, wciągnęłaby go za kudły do mikrofali. W ustach Gautego wszystkie słowa układały się inaczej. Córka z koleżką podśmiewali się i kpili, a ten traktuje mnie na równi. – Nie łapię. Czasami też nie łapię swojego PESEL-u. Myślałam, że jestem młodsza. – To żarcik był czy co? – Żarcik, ale wyszedł jak czy co – oznajmiła, wzruszając ramionami. Nagle poczuła, że w jego towarzystwie młodnieje. Zyskuje jakąś inną, fajną energię. Matka miała rację, Mikael ją postarzał. – No co? Powiesz, coś jeszcze? Młody, zamiast nurkować w sieci, skupiał się głównie na wypełnianiu płuc substancją smolistą. Jeszcze trochę poprzebierał palcami. Na ekranie pojawiły się kwadraty, mniejsze, większe, zamieniały się rzędami, wyskakiwały ciągi cyfr. – To dobry zawodnik. Nie da się go namierzyć. Mówiłem, zamaskował się.

Havermann przemierzała sypialnię. – Nie powiesz mi, kto to? Lekceważąco odrzucił laptop na podłogę. – Nie mogę ci pomóc. Ale prędzej czy później może się spotkacie w realu. – Strasz mnie. Spojrzał na nią uważniej. – Wyluzuj. – Wyluzuj i wyluzuj. Ubogi masz słownik. – Bo sam jestem ubogi. Ile mi zapłacisz? Westchnęła i poszła po torebkę. Kiedy wręczała mu pieniądze, chwycił jej dłoń, uniósł się i pocałował. Potem wykonał szybki manewr. Nie spodziewała się, że młode pokolenie tak szybko i zmyślnie wbija się jęzorem między zęby. Pan Gaute całował ją. Wysysał przez usta. Była niezgrabna, zawstydzona i bierna. Pozwalała się całować. Miał wprawę. Zdążyła jeszcze pomyśleć, że to chyba jest odwrotnie proporcjonalne do wieku. Im jesteś młodszy, tym większym ogniem zioniesz. Wynurzyła się, by złapać tlen. – Dobrze całujesz, gówniarzu. – Urodziłem się z tym darem. Ledwie ulała z siebie zaślinione słowa: – Akurat! Nie jesteś żadnym informatykiem. Jesteś pieprzonym żigolakiem. Nagle pan Gaute złapał ją z tyłu za włosy i odciągnął na odległość ramienia. Chwyt był stanowczy. Idealny. Na granicy bólu i przyjemności. Podobało jej się to. – Przepowiadasz przyszłość, dziewczynko. Teraz grzebię w zainfekowanych kompach, ale skończę tak, jak mówisz. Patrzyli sobie w oczy. Ostro. Jak rozdzielone koguty, które zaraz na siebie skoczą. On pierwszy zaatakował. – Chcesz może na jakimś łóżku? – zapytał, kiedy łapała oddech. Bez słowa poprowadziła go do sypialni. Ten dzieciak chciał wszystko robić sam. Sam zdjął z niej ubranie, sam ułożył ją na skraju materaca i sam zarzucł jej uda na swoje ramiona.

Miała krótki, ale za to intensywny orgazm. Spermy było dużo. Nagle obudziła się w Matildzie perfekcyjna pani domu, bo pomyślała z autentyczną gospodarską troską: Ojej, trzeba będzie zmienić pościel. Gaute dostał papierosa. Ona też zapaliła. – Nie masz innego towaru? – zapytał, wypuszczając kółka dymu. – Nie masz trawy? – Trawy nie mam, ale zaraz będę miała czterdziestkę. Wzruszył ramionami. – Dlaczego ze mną spałeś? – Lubię to robić ze starymi – odparł niespiesznie, jak to po seksie. Nie wiedziała, czy pociągnąć go za włosy, czy nagrodzić za szczerość. – Robisz to ze wszystkimi starymi, którym świrują komputery? – Niestety, żadne stare do mnie nie dzwonią. Tylko pryszczate. Albo nieudane klony Britney Spears. – To kwestia sformułowania ogłoszenia – poinformowała rzeczowo Havermann. – Naprawdę? – zapytał nieobecnym głosem.– Cycki masz niezłe. – Powinieneś napisać: „Jeżeli wcisnęła pani nie ten klawisz co trzeba, służę pomocą. – Okej – pokiwał głową. – Jeżeli wcisnęła pani nie ten klawisz co trzeba, służę – powtórzył z uśmiechem. – Możesz już iść? – Nie zapracowałem na papu? – Mam cię jeszcze nakarmić?! Wyluzuj! – Jedna kanapka wystarczy, ale jestem wegetarianinem. – Dzięki Bogu. Przyniosła mu do łóżka kanapkę i kubek z kawą. On żarł sandwicza z tuńczykiem, a ona pożerała go oczami. Potem wyciągnął się na wznak w rozgrzebanej pościeli. Do jego uszu biegły kabelki. Słuchał muzyki na iPhonie. Ciało rytmicznie podrygiwało. Był szczupły i tak młody, że aż piękny. Dopiero teraz zrozumiała, jak bardzo zniszczone przez czas było ciało Mikaela. Położyła się obok. – Chcesz posłuchać? – Rozumiem, że to jeden z koncertów organowych Didżeja Bacha? Uniósł się i włożył jej do ucha słuchawkę. Zrobił to bardzo delikatnie. Nie sądziła,

że jego troska ją wzruszy. Rytm opanował ciało Matildy. Usłyszała kobiecy głos. O niewielkiej skali, ale coś w nim było. Jakaś siła, która miała swoje źródło w kruchości i zagubieniu. You think you’re a man but you’re only a boy. You think you’re a man you are only a toy. Popatrzyła na Gautego. – I jak, mamuśka? – zapytał. – Kto to? – Emmanuelle Seigner. – Francuzka. Wrażliwy, kruchy głos. – Kręci mnie – wyznał. – Mnie też kręci. Jaki to ma tytuł? – Nie słyszysz? You Think You’re A Man. – To o nas? – Czy zachowuję się jak gówniarz? – zapytał spokojnie. Wreszcie kochałam się z facetem, który nie musiał zaznaczać swojego terytorium dominacją, pomyślała Matilda. Chciał dzielić ze mną proste przyjemności, a nie mocować się i coś udowadniać. Miała też nadzieję, że ten ideał jest pełnoletni. Musiała przyznać, że nie tak wyobrażała sobie wdowieństwo. Po seksie szybko usnęła i spała do samego rana. Pierwszy raz przespała godzinę wilka. Gaute obudził ją, wsadzając penisa w jej pochwę, a słuchawkę w ucho. Turn around stand up like a man and look me in the eye. Turn around take one final look at what you’ve left behind. Ta piosenka o krnąbrnym i niewdzięcznym żigolaku mówiła tak dużo o miłości. Przytuliła się do Gautego. Poczuła jego zapach. Pot i nasienie, i jakiś słabo wyczuwalny cytrusowy dezodorant. – Dobrze, że nie pachniesz drzewem sandałowym – powiedziała i zamknęła oczy.

Było jej tak dobrze. Po raz pierwszy od wielu lat. – I love it – zamruczała. – I love you – zamruczał Gaute, wtulając się między jej piersi. Emmanuelle Seigner śpiewała teraz następny utwór. O ciężkich chwilach. Such a Hard Time. Właśnie tego było jej trzeba. Muzyki, słów, głosu, który pomaga przetrwać długie trudne chwile. Gładziła hakera po głowie, a on chciwymi wargami dobierał się do jej sutków. Właśnie takich zobaczyła ich Selma. Matilda zerwała się. Kabel wyleciał jej z ucha. Znalazła się nagle w okrutnej ciszy. Selma potrafiła zagrać obojętną i spokojną. Teraz nie było inaczej. Usłyszała jej głos. Mógł należeć do znudzonej guwernantki. – Mamo, już nie wystarcza ci do rżnięcia turecki taksówkarz? Selma potrafiła zranić matkę jak nikt inny. Miała to po ojcu. Kiedy zamknęła drzwi, a Gaute roześmiał się, pokazując wyrzynające się zęby mądrości, do Matildy dotarło, że po raz pierwszy od dobrych kilku miesięcy Selma powiedziała do niej „mamo”. Właśnie to ją zdradziło. To dziecinnie wypowiedziane słowo „mamo”. Cierpiała z powodu zachowania matki. Niepokój zablokował zgrywanie się na cyniczną Angielkę z dobrego domu. Teraz zamknęła się u siebie, a Gaute znów wsadził Matildzie słuchawkę do ucha. You think you’re a man but you’re only a boy You think you’re a man you are only a toy. Ta muzyczka nadal jej się podobała, ale teraz Havermann czuła, że mogłaby ją zabrać ze sobą do wanny wypełnionej ciepłą wodą i przy You Think You’re a Man spokojnie otworzyć sobie żyły. – Gaute, musisz już iść. – Dlaczego? – Jestem, jak sam zauważyłeś, starszą panią i zaraz mam pogrzeb. Próbował być dowcipny. – Aż tak cię wytarmosiłem, że postanowiłaś zakończyć żywot? – Wiem, że w twoim świecie pogrzeby nie istnieją, ale w moim zdarzają się coraz częściej.

– Kto umarł? – zapytał bez ciekawości. – Pewna kobieta w przymierzalni. – Przymierzała się do trumny? Wybuchnął śmiechem.

8 Tylko śmierć przywraca niewinność zwiedzionym do zbrodni. Seneka Młodszy Kiedy Matilda wyjeżdżała na pogrzeb Ingrid, w samochodzie włączyła się lampka sygnalizująca, że kończy się paliwo. Pomyślała, że z nią jest tak samo. Kończy się jej paliwo. Miała ochotę palić. Nerwowo poszperała w torebce i wyciągnęła zapalniczkę. Ta jednak się zacięła, nie działała. Już miała cisnąć ją przez okno, kiedy wreszcie pojawił się płomień. Zaciągnęła się głęboko dymem. Obserwowała rozżarzony punkt na końcu bibułki. Nie mogła pozbyć się przykrego napięcia w splocie słonecznym. Nagle zadzwonił telefon. Anita Alfredsson. Płakała. Szła przez miasto i raz po raz wstępowała na szałarmę, pizzę, burgera, lody włoskie. – Anito, posłuchaj. Przepraszam za ten dziwny telefon. Wiesz, kim był ten facet? – Który? – zapytała, jakby nie rozumiała, o czym mówi jej terapeutka. – Ten, który pytał cię, gdzie byłam w środę? – Domyśliłam się, że to jakiś pani kochanek zazdrośnik. – Nie przestawała zanosić się od płaczu. Anita wzięła policjanta za zaborczego kochanka swojej terapeutki! Havermann lekko się zapowietrzyła. Nie zamierzała tego wyjaśniać. Usłyszała bolesną skargę: – Zważyłam się rano. Tylko dziś przytyłam z pięć kilogramów. – Anito, przyjdź jutro. Zadzwoń wieczorem, to ustalimy godzinę. I przepraszam za ten głupi telefon.

– Zdarza się. Mój Borys wczoraj znalazł u mnie w portfelu rachunek z baru Kiełbaski Świata. Myślałam, że mnie zabije. Moja Anita i mój Borys. Wyglądało na to, że ci dwoje muszą się boksować, żeby pozostać razem na jednym ringu. – Jutro dam ci sesję gratis – wyrwało się Havermann. Jeszcze zanim się rozłączyła, wiedziała, że dzień się dopiero zaczął, a ona już złamała wszystkie swoje zasady. Prawie zabłądziła, starając się trafić na pogrzeb Ingrid. Uroczystość odbywała się w schludnym, nowoczesnym budynku. Przeszklone drzwi wiodły do sterylnego korytarza, gdzie miła recepcjonistka pokierowała ją ku drzwiom wiodącym do dużej sali. Jeszcze było trochę czasu. Ludzie zbierali się powoli, wtykali głowę niepewnie do środka, po czym wchodzili w ciszy. Drapieżnik siedział z tyłu. Ale się nie chował. Wiedział, że i tak nikt go nie pozna. Miał na sobie ciemny garnitur, przyciemnione okulary, a włosy zaczesał do tyłu na żel. Oczami szukał najbliższej rodziny. Syn wtoczył wózek z wiekową staruszką. Za tym rodzinnym minikonduktem postępował znudzony pielęgniarz. Drgnął. To matka zmarłej. Ta sama żylasta sylwetka, wypukłe czoło. Mała, ptasia czaszka. Przejechała tuż obok. Puste oczy już nic nie widziały. Były załzawione wiekiem. Poczuł odór źle spranego moczu. Czyżby pielęgniarz zapomniał zmienić pieluszki? Nie przypuszczał, że ta wiedźma jeszcze żyje. Musiała mieć ponad dziewięćdziesiąt lat. Popełnił błąd. Gdyby to ustalił, mógłby ją uśmiercić przed córką, a dopiero potem dobrać się do jej syna. Wnuk popchnął ją na środek. Usiadł ciężko obok i z zainteresowaniem rozejrzał się po przybyłych. Twarz miał wypoczętą. Widać było, że przespał noc. Drapieżnik zacisnął pięści. Nie tak miało być. Może jest za młody, by zrozumieć stratę. Za młody, by cierpieć po mamusi. Laluś jeden. Wyciągnął chusteczkę, by ukryć wściekły grymas. Źle go widział ze swojego kąta. Przepchnąwszy się pomiędzy rzędami krzeseł, usiadł naprzeciwko. W rękach dalej międlił chusteczkę, by zasłonić nią twarz, gdyby ktoś się zbyt ciekawie przyglądał. Syn, pochylony do przodu, nagle ukrył twarz w dłoniach. Jego kędzierzawe włosy lśniły. Oto jak młodość udaje ból. Staruszka na wózku śliniła się. Żadnego czułego gestu wobec wnuka. Drapieżnik poczuł się rozczarowany. To nie są ludzie, pomyślał. Ja dla bliskich zrobiłbym wszystko. Wszystko!

Obojętny pielęgniarz chusteczką obtarł starej kobiecie usta, a potem przetasował wzrokiem żałobników w poszukiwaniu młodych i ładnych kobiet. Nagle Drapieżnik zamarł. Matilda Havermann! Kogo jak kogo, ale jej się nie spodziewał. Co ona tu robi? Usiadła z tyłu. Bokiem do niego. Musiałaby wykręcać głowę, gdyby chciała mu się przyjrzeć. Wyglądała jak zwykle. Proste włosy, ekoubranie, buty na płaskim obcasie. W kolorze ziemi. Świat już nie nosi żałoby. Drapieżnik poczuł się zawiedziony. Nie było pastora, księdza, nie było Boga. Był za to mistrz ceremonii. Facet o rozbieganych oczkach i wyraźnie na kacu. Przynudzał, udając, że mówi z pamięci, a nie czyta z kartki schowanej na pulpicie. Sławił nieboszczkę zbyt szybko, jakby spieszył się na lunch. „Nieodżałowana bohaterka naszego dzisiejszego spotkanie…”. „Wszyscy zgromadziliśmy się tu tylko dla niej”. „Byłaby szczęśliwa, widząc tu nas wszystkich…”. No pewnie, a jakże… – uśmiechnął się morderca. Mistrz ceremonii znowu przyspieszył. Nietuzinkowa osoba, wspaniała matka, artystyczna dusza, bla-bla-bla. Potem był film. Kolaż komputerowo ożywionych fotografii. Internetowa projekcja pod hasłem: Nie wszystek umrę. Tak mnie zapamiętajcie. Kolorowe zdjęcia i te stare, czarno-białe, prywatne i bardziej oficjalne, w kostiumach teatralnych. Utrwalone strzępy czasu przeszłego zderzały się ze sobą losowo w chaotycznym strumieniu. Drapieżnik uciekł od nich wzrokiem. Z trudem powstrzymał szloch. Jakaś obca kobieta siedząca obok położyła mu dłoń na ramieniu. – Będzie nam brakowało Ingrid – posłała mu słowa pocieszenia. Żebyś zdechła jak ona! – pomyślał i wyszeptał: – Lecz z nich największa jest miłość. Sąsiadka spojrzała na niego uważniej. Miała puste oczy. Jak po zabiegu ściągnięcia zaćmy. Wpatrywała się w niego tak, jakby gapiła się w bezkresną dal. Nagle ta rybia twarz o wyłupiastych oczach drgnęła lekko. – My się znamy? – Nie – odpowiedział. To jego „nie” poleciało w jej ślepia jak zagęszczona ślina. Mimo to kobieta się uśmiechnęła. Sztuczne zęby błysnęły, jakby mu zasalutowały: – Przepraszam, myślałam, że jest pan z rodziny pastora. Taki pan podobny. Wypisz, wymaluj brat. – Nie jestem niczyim bratem – wysyczał cicho.

– Pomyślałam tak… – szukała słów usprawiedliwienia – bo bardzo rzadko się zdarza, że mężczyźni cytują List do Koryntian. Znowu ten uśmiech. Sztuczność protezy. Jej błyski. Aż musiał zmrużyć oczy. – Nie znam żadnego Listu do Koryntian. – „Lecz z nich największa jest miłość”, czyż to nie z Pierwszego listu do Koryntian? Wtedy Drapieżnik zrozumiał, dlaczego te słowa tak za nim idą. Jak bezpańskie psy. Jak wilcza wataha za przewodnikiem stada. Coś w nim drgnęło. Coś się osunęło w jego wewnętrznej konstrukcji, która utrzymywała go przy życiu. Myślał, że tąpnięcie jest niewidoczne, ale kobieta z rybią twarzą przysunęła się bliżej i zapytała: – Czy dobrze się pan czuje? W jej oddechu maskowanym miętowymi drażetkami wyczuł zapach alkoholu. Piła rano. Jak co rano? Czy wyjątkowo, z powodu wyjścia na pogrzeb? Ona sama udzieliła mu odpowiedzi. Przysunęła starcze udo do jego nogi i zacisnęła dłoń na jego dłoni. Zrozumiał. Pije od rana. Pije, by zapomnieć, że jeszcze żyje. By jak najszybciej zapomnieć, że od tylu lat jest tak naprawdę tylko sama ze sobą. Bez żadnego zabezpieczenia. Bez liny holowniczej. Bez mężczyzny. Drapieżnik nie wyrwał dłoni, nie odsunął uda. Zrozumiał, że ma z tą kobietą o rybiej twarzy wiele wspólnego. On zabija, ona pije. On ma swoją listę kandydatów i czarny flamaster do wykreślania zrealizowanych zadań. Ona ma butelkę i miętowe drażetki. Lista osób do zabicia, flamaster, butelka, cukierki odświeżające oddech. Oto rekwizyty życia na niby. – Jestem tu sama. Wyjawiła to całkiem poważnie. Już nie demonstrowała w uśmiechu zębów, tego sznura sztucznych perełek. Bała się. Wyczuł to. Bała się jego odpowiedzi. Bała się, że odmówi. Drapieżnik poczuł do niej słabość. Nie kazał jej długo czekać. – Jestem tu sam. Nadal się nie uśmiechała. Rybia twarz wyglądała na śniętą. Wiedział, że kolej na jego ruch. Kilka razy przełknął ślinę. Nagle zabolało go gardło. Wydawało się zaciśnięte ludzką pięścią. Ludzie wstali i zaczęli śpiewać. Zobaczył, jaka jest mała i krucha. Musiał się dobrze pochylić, żeby spytać ją na ucho: – A w domu? Czy w domu też jest pani sama? Najpierw pokiwała głową, a potem dała mu znak, żeby się pochylił do jej ust.

– Jestem sama, ale to już długo nie potrwa. Zacisnęła wargi, żeby powstrzymać śmiech, niestosowny na pogrzebie. Ale i tak znowu to poczuł. Alkohol i mentol. Pieśń ucichła. Usiedli. Kątem oka zarejestrował, że kobieta patrzy w stronę małego podium z urną. Wydawała się zadowolona. Już nawet nie ściskała jego ręki, nie potrzebowała dotyku jego spodni. Wiedziała, że będzie to mieć. Drapieżnik nachylił się i wyszeptał: – Dam ci wszystko. Kobieta z rybią twarzą skinęła głową. Jak wspólniczka dzieląca tajemnicę. * * * Wszystko było utrzymane w stonowanych szarościach. Oprócz kwiatów w nielicznych wazonach. Świeżych i śnieżnobiałych niczym bukiet panny młodej. Ale ich woń nie była prawdziwa. Żałobnicy siedzieli jak na jakimś milczącym przyjęciu. Dopiero gdy otworzyły się klapy i spod spodu wyjechała prosta urna, Havermann zorientowała się, że jest to katafalk. Przyszło sporo ludzi. Mówili ściszonym głosem, kiwali do siebie głowami. Wymieniali numery telefonów. Miała wrażenie, że rozpoznaje kilka twarzy. Ale do żadnej nie mogła przypisać ani imienia, ani nazwiska. Pewnie jakieś osoby z telewizji, krytycy. Teraz już na emeryturze. Ich młode żony i stare eks. Rozpoczęcie ceremonii się opóźniało, szepty były coraz głośniejsze. W końcu wstał młody mężczyzna o oliwkowej karnacji i skłonił głowę w kierunku wyprostowanego niczym lokaj mężczyzny w ciemnym garniturze. Światła przygasły, z głośnika buchnęła kakofonia dźwięków zwana muzyką współczesną. Na pustej ścianie zaczęto wyświetlać slajdy z życia nieboszczki. Młody mężczyzna wstał jeszcze raz. Opowieść o matce była wyżęta z dramatyzmu. Zero emocji. Sucha informacja, jak notka w Wikipedii. Ale gdy dziękował obecnym, głos mu się łamał. W końcu usiadł. Dopiero teraz emocje znalazły ujście. Przygrabione plecy drgały w kompulsywnym płaczu. Inni żałobnicy szeptem komentowali zdjęcia. Ingrid Ohlsson była wesołą kobietą o wyjątkowej urodzie. Wysoką. Bardzo szczupłą. Lubiła indyjskie sukienki, kolorowe bransoletki, bankiety i nadmorskie plaże. Slajdy następowały jeden po drugim, trochę zbyt szybko, ale w pewnym momencie Havermann odniosła wrażenie, że mignęła jej młoda wersja Mikaela. Jakiś chłopak o jego rysach stał przed obiektywem, z kieliszkiem wódki w ręce, w otoczeniu innych młodzieńców.

Mikael, ten, którego znała, nigdy nie pił wódki. „Co za obrzydlistwo!” – powtarzał. Najmocniejszym alkoholem, na jaki sobie od czasu do czasu pozwalał, było piwo. Postać ze slajdów wcale nie musiała być jej mężem, niemniej Havermann zaniepokoiła się, jakby zobaczyła ducha. Zorientowała się, że ciekną jej łzy. Wyjęła puderniczkę z lusterkiem. Makijaż się rozmazał. Wytarła ciemny tusz nawilżoną chusteczką. Pokazała się naga twarz, zmęczona i postarzona przez płacz. Czarna urna ze złotymi liśćmi laurowymi bezszelestnie schowała się w katafalku. Sala Ostatnich Pożegnań ponownie zaczęła przypominać salę konferencyjną. Goście rozchodzili się niespiesznie, zagadując po cichu do siebie. Havermann również się podniosła, gdy zobaczyła, że zbliża się do niej syn Ingrid. Wyciągnęła dłoń na powitanie. – Matilda Havermann. Próbował się uśmiechnąć. – Ali Ohlsson. Bardzo dziękuję pani za przybycie. Ali zamiast Alexander, zanotowała w myślach. To natrętne skracanie imion… Dobre dla Selmy, a nie dla dorosłego mężczyzny. – Chciałam złożyć kondolencje w imieniu matki, Evy Isaksson. – Evy Isaksson…? – Popatrzył na nią z uwagą. – Dzwonił pan do niej kilka dni temu… Z wiadomością o śmierci mamy… Pragnąc odświeżyć mu pamięć, szybko i nieudolnie próbowała sobie przypomnieć, kiedy i gdzie mogły poznać się w młodości. Opuchnięta od płaczu twarz Alego poruszyła się w grymasie zaskoczenia. – Isaksson… Ach… mecenas Gunnar Isaksson. To pani rodzina? – Gunnar to mój ojciec. Nie żyje, niestety, od kilku lat. – Chyba ktoś mi mówił… Ach, tak… – żachnął się. – Przepraszam, nie wiedziałem. Rozmawiałem z pani matką, teraz sobie przypominam… – dodał niepewnie. – Czy pani jest żoną Mikaela Havermanna? – Jestem wdową po Mikaelu. Byłam jego żoną. – No tak, przepraszam. Nie myślę zbyt bystro. To wzruszenie… pani rozumie. Jeszcze raz bardzo dziękuję za przybycie. Zbierał się do odejścia, ale szybko go zatrzymała: – Chyba widziałam męża na jednym z tych zdjęć. – Nic dziwnego, byli w końcu z moją matką w jednej trupie. – Trupie?

– Zespole aktorskim. Nie wiedziała pani? Havermann poczuła się niekomfortowo. – A… czy mogłabym dostać od pana to zdjęcie? Widzi pan, nie mam żadnych fotografii męża z czasów, kiedy bawił się w aktorstwo. Ali Ohlsson się najeżył. – To nie była żadna zabawa. To były poważne eksperymenty z formą teatralną. – Rozumiem. – Havermann dygnęła jak upomniana uczennica, która nie odrobiła lekcji. – Chwileczkę! – Na twarzy syna Ingrid pojawiło się zaskoczenie i jakby czujność. – Pani mąż nie żyje, czy tak? – Straciłam go całkiem niedawno. – Chorował? – Nie, miał wypadek na motorze. – Ach, tak. – Rysy twarzy Ohlssona jakby złagodniały. – Dopiero teraz się zorientowałam, że nie mam jego zdjęć z czasów młodości. Teraz jeszcze nie jestem gotowa na ich przeglądanie, ale za kilka lat pewnie będę chciała go powspominać przy starych zdjęciach. Kłamała i dobrze jej to wychodziło. Nie zamierzała przez resztę życia pławić się w romantycznej poświacie nieodżałowanego Mikaela. Nie była sentymentalna. Była wściekła. O istnieniu Ingrid Ohlsson dowiedziała się dopiero kilka dni temu. A teraz okazuje się, że była to postać łącząca Mikaela i matkę. Z jakiegoś powodu tych dwoje nigdy wcześniej nie wymieniło nazwiska Ohlsson w jej obecności. – Proszę chwilę poczekać, mam wszystko w komputerze. – Nie chciałabym przeszkadzać. – Tylko dam całusa babci – rzucił Ali Ohlsson. – Niestety, musi wracać do pensjonatu na swój codzienny drink z kroplówki. – Próbował się uśmiechnąć, ale usta nie potrafiły się ułożyć w kształt banana. Pokiwała ze zrozumienia głową. Musiała wyglądać na zaskoczoną, bo dodał: – Może gdzieś tu usiądziemy…? – zaproponował. – Przy wejściu jest jakaś kafeteria. – Jeśli oczywiście nie ma pan żadnych obowiązków. – Nie, urnę wręczą mi za dwa dni. – No tak, te nowe zwyczaje… – Pogrzeb będzie bardzo prywatną uroczystością. Nawet intymną. Teraz było tylko ostatnie pożegnanie.

– Powinien pan coś zjeść – zasugerowała Havermann. – Słusznie. W tym stanie wolałbym nie prowadzić samochodu. Muszę odtajać po tym wszystkim. – Chętnie będę panu towarzyszyć, Alexandrze. – Ali. – Uśmiechnął się. – Mam na imię Ali. Na szczęście kafeteria, o której mówił, była zapełniona, ale vis-à-vis odkryli zagadkowe industrialne wejście, które zaprowadziło ich do podświetlonego na niebiesko baru Heaven. Podeszli do barmana. – Whisky – powiedziała Havermann. – A pan? – Niegazowaną. Ali postawił laptop na barze. – Pijesz tylko wodę? – Jestem muzułmaninem, nie piję alkoholu. Chyba musiała wyglądać głupio, bo zaśmiał się. – Od niedawna zresztą. – Z pogrzebu można by raczej wnioskować, że nie jesteście religijni. – Mama nie, ja tak. Sprawy religii były jej zawsze obojętne. – Pociągnął łyk wody, bo głos znów mu się zaczął łamać. – Wszystko było jej obojętne. Może oprócz sztuki. Tylko ją traktowała z wielką powagą. Kolejna konsultacja za darmochę, pomyślała. – A twój ojciec? – zapytała z nikłym zainteresowaniem i upiła pierwszy łyk whisky. Już postanowiła, że zostawi samochód na parkingu i wróci taksówką. Duch Mikaela ze starej foty okazał się Mikaelem z krwi i kości. Tego nie da się przetrwać bez znieczulenia. W Heaven zamierzała poczuć się naprawdę jak w niebie. I to szybko. Dała znak barmanowi. – To samo jeszcze raz. Miała wrażenie, że Ali skrzywił się z niesmakiem. – To jedna z zalet bycia ateistką – nikt, nawet Bóg, nie zabrania ci pić. Usłyszawszy to wyznanie braku wiary, Ali Ohlsson skrzywił się już jawnie. – Co z tym ojcem? – zapytała lekko niegrzecznym tonem. – Ojca nie ma i nigdy nie było. Jestem adoptowany, co zresztą chyba widać. – Ali

przejechał otwartą dłonią po smukłej oliwkowej twarzy i mimo smutku błysnął w uśmiechu zębami. Havermann dostrzegła w nim coś niezwykle pociągającego. To coś, co sprawiło, że poczuła się jednak nieatrakcyjnie i staro. – Miałem dwa lata, gdy matka wzięła mnie z sierocińca. Marzyła o dziecku, ale nie o rodzinie. Chciała mieć następcę, lecz ja nie za bardzo lubię sztukę. Jest dla mnie zbyt… sztuczna. Walczyła ze sobą. Zbyt dużo smutku, zbyt dużo alkoholu. Whisky źle na nią działała. Miała ochotę położyć Alemu dłoń na udzie albo chociaż na ramieniu. Od czegoś trzeba przecież zacząć… Opanowała się szybko i zamówiła jeszcze jedną whisky. – Całe dzieciństwo nic tylko tańczyłem albo oglądałem przedstawienia baletowe. Niekończące się jeziora łabędzie i dziadki do orzechów – opowiadał Ali, popijając małymi łykami wodę. – Ingrid była choreografką, a kiedyś tancerką. Zrobiła karierę, ale taką bardziej niewidoczną. Typowy underground. Niszowe akcje teatralne. Więc jeździliśmy po całym świecie. Przynajmniej poznałem trochę języków. Kiedyś zwichnąłem nogę i musiałem pójść do lekarza. Jego świat mnie oszołomił. Wszędzie był porządek i ład. Życie opierało się na ustalonych regułach. Miałem dwanaście lat. To wiek wielkich decyzji. I poszedłem na medycynę, zaliczając z tego powodu kilka domowych dramatów. – Wziął głębszy oddech. – Gdyby los się potoczył inaczej, mógłbym być pasierbem twojego męża. – To znaczy? Mikael chodził z Ingrid? Dobrze zrozumiałam? Mój mąż prowadzał się z przyjaciółką mojej matki, a ja nic o tym nie wiedziałam?! – podniosła głos. – Zaraz się dowiem, że sperma mojego męża docierała do każdej dziury w Sztokholmie. Ali, zażenowany, popatrzył gdzieś w bok. – Kiedyś twój mąż i Ingrid chodzili ze sobą. Nie wiem, czy to był poważny związek. Ale potem Mikael poznał twoją mamę i to się skończyło. – Nic o tym nie wiedziałam – wymamrotała wściekła. Była zniesmaczona tą wiadomością. Moja matka i mój mąż?! Kolejny odcinek brazylijskiego tasiemca. Coś w kiepskim stylu: kochał matkę, a poślubił córkę. Wygląda na to, że nie tylko mąż ją kiwał, ale także matka udawała porządną panią domu, mecenasową przy mężu. Nic dziwnego, że na starość stała się taka zblazowana. Eva Isaksson – heroina niebezpiecznych związków uwięziona nad katalogami elementów dekoracji wnętrz! – Zabolało cię? – Dziwisz się? Moja mamusia i mój mężuś. Gorąca miłość w chłodach Skandynawii – obwieściła w tonacji ironiczno-cynicznej.

– Nie bądź retrospektywnie zazdrosna. – Retrospektywnie? – Prawie zakrztusiła się drinkiem. – Przeszłość nigdy nie jest tylko przeszłością, rozumiesz? Ulała kolejną złotą myśl i aż się skrzywiła, że potrafi być tak tandetna emocjonalnie. Ali nic nie tracił ze swojego flegmatycznego temperamentu. – Mikael poznał Ingrid i twoją matkę na długo przed tobą. – Dzięki za tę objawioną prawdę, ale nie mów mi z łaski swojej, co mam czuć, a czego nie! I nie patrz tak na moją szklankę! Masz taką minę, jakbym chłeptała krew niewiniątek! – Uspokój się, proszę. – Ja mam się uspokoić?! To ty daj mi spokój. Jakaś kobieta z żałobną woalką spojrzała karcąco w ich kierunku. Jej towarzysz, szpakowaty mężczyzna we fraku, przysnął z głową na piersi. Za mało glukozy czy za dużo alkoholu? Havermann pokazała jej faka. – Niech się pani zajmie mężem. To nie noclegownia, tu się pije, a nie chrapie. Ali wyglądał na przerażonego, a kobieta w woalce szybko zmieniła krzesło i usiadła tyłem do nich. – Co tak patrzysz?! – Matilda skarciła Ohlssona, a w jej głosie dało się już wyczuć niewyraźne głoski spowodowane obecnością alkoholu w organizmie. – To w sumie nic takiego. – Ali cierpliwie grał rolę miłosiernego tłumacza przeszłości. – Ludzie się rozstają i szukają szczęścia dalej. Mama miała wielu mężczyzn. Była bardzo piękna. – Przepraszam, ale mam prawo być wzburzona. Mąż nigdy nie mówił mi o sobie. Po jego śmierci cała przeszłość zaczyna wypływać jak szambo. Podobnie moja matka. Powiedziała tylko, że bardzo się przyjaźniła z twoją. – A co miała ci powiedzieć? Że twój mąż spał najpierw z jej przyjaciółką, a potem z nią? – Zaśmiał się dziwnie. – Chciała cię chronić. – Dziękuję za taką ochronę. Potrafię obronić się sama. – Rozumiem. – Pokiwał głową i dopił wodę. – Co rozumiesz? Co? Niczego nie rozumiesz – zaczęła być nieprzyjemna. – Dla mnie jest ważniejsze, dlaczego mi o tym nie powiedziała. Wyznała tylko, że kiedyś widziała Mikaela przelotnie w jakimś amatorskim teatrze. – W którym sama grała. – No ładnie. Występowali razem?

– To był festiwal teatrów studenckich. A potem wspólny wypad nad jezioro. Seks nocy letniej. Wiesz, jak jest. – Lepiej nic nie mów. – Każdy w pewnym wieku chce być aktorem. Ali westchnął. Otworzył laptop. Pstryknął ikonę „Ingrid, teatr”. – Tu mam te zdjęcia, których nie wykorzystałem w pokazie slajdów. W milczeniu oglądali całą serię czarno-białych fotosów teatralnych. Wydawało się, że patrzą ciągle na jedno przedstawienie. Zero dekoracji. Nagie deski. Aktorzy w czarnych trykotach. Nagle Havermann zobaczyła matkę. W dziwnej pozie, wygiętą niemalże w łuk, z twarzą, wykrzywioną w jakimś potwornym grymasie, między męskimi kolanami. – Zatrzymaj to. Moja matka… Ali kliknął. – Popatrz, to rewers zdjęcia. Napis: „Eva w swoim żywiole”. – Skąd wiesz? – Przecież sam to digitalizowałem – wyjaśnił spokojnie. – Każda fota ma adnotację. Czasami na odwrocie też były jakieś zapiski. Pochyliła się w stronę ekranu. – Co ona wyrabia? Robi komuś laskę? – Nie przesadzaj, po prostu dobrze się bawi. – Bawi się?! – No cóż… To taki młodzieńczy wygłup. – Rozumiem, a konkretnie? Co ona trzyma…? Widzisz to? – Całuje butelkę wódki. – Westchnął. – Może to było takie zadanie aktorskie. – Jakie zadanie? – Pocałować butelczynę z języczkiem. – Ona nadal dużo pije – wyjawiła, nieudolnie wstrzymując pijacką czkawkę. Zaśmiał się krótko i sztucznie. – Masz może zdjęcia mojego ojca? – Nie. Nie robił teatru. Wydaje mi się, że nie był z ich świata. Kiedy się pojawił, zamożny i rokujący nadzieje student prawa, nasze drogie matki przypuściły na niego szturm. Ale to wersja Ingrid – dorzucił pojednawczo, spoglądając na Matildę uważnie. – I twoja matka wygrała. Dostała go i poślubiła. Havermann skinęła na barmana i postanowiła zmienić nastrój.

– W sumie prosta historia. Ali zasępił się. – Ciekaw jestem, czy Ingrid wiedziała, że Mikael miał wypadek i nie żyje, – Chyba nie przyszła na pogrzeb. Zresztą byłam w takim stanie, że nic nie zarejestrowałam. – Przepraszam, Matildo… – Ali zawahał się, gładząc nerwowo szklankę. – Ale od początku wiedziałem, kim jesteś. Dlatego do ciebie podszedłem zaraz po ceremonii. Nie wiem, czy moja matka wiedziała o wypadku Mikaela, ale ja dobrze wiedziałem, że on nie żyje. Havermann przełknęła nerwowo ślinę. – Od kogo? – Od nikogo. Z internetu. Wygooglowałem go. – Dlaczego? – Po śmierci matki, żeby jakoś uporać się z rozpaczą, zacząłem porządkować jej papiery. Niespokojnie pogładziła postawioną przez barmana szklankę. – Nie wiem, czy jestem gotowa na kolejne odkrycia archeologiczne dotyczące przeszłości mojej matki. – Lepiej, żebyś o tym wiedziała. – A więc jest jeszcze coś. – Umoczyła usta. Była w takim stanie, że nie czuła smaku alkoholu. – Znalazłem pewne zdjęcie. Właściwie widziałem je już wcześniej, ale teraz z czymś mi się skojarzyło i chciałem cię o to zapytać. – Co jest na tym zdjęciu? Wlała płyn do gardła i nawet się przy tym nie skrzywiła. Rzeczywistość była bardziej gorzka niż whisky. – Twój mąż i moja mama. Mam ich wspólne zdjęcie… – zaczął niepewnie. – Mikaela i Ingrid? – Żałowała, że alkohol się skończył. Zawahał się. – No, proszę, mów dalej – ponagliła go. – Trochę nie wiem jak… – To jakaś obsceniczna fotka? Są nadzy? – Prawie. Wznoszą kolejny toast. – Pokaż mi – rozkazała.

– Nie mam tu tego zdjęcia – speszył się. – Nie nadawało się na pogrzeb. – Przecież mówiłeś, że pokazujesz mi pliki, których nie użyłeś. – No tak… Ale tamtego w ogóle tu nie przeniosłem. Ot, szaleństwa młodości. Bikini… Zesztywniała. – Bikini? Ingrid jest w bikini? – Twój mąż również. Ma na sobie stanik i fikuśne majteczki z troczkami czy jak to się nazywa… Mikael w damskim kostiumie? Poczuła zimny pot na plecach. W jej głowie w przyspieszonym tempie wylęgały się kolejne dywagacje. Może mój mąż był biseksualny i ktoś go szantażował, przysyłając mu koperty z bikini. Ale musiało być coś jeszcze. Sama otwartość seksualna nie mogła być przyczyną tej lawiny dziwnych wydarzeń. Zrobiło jej się niedobrze. To whisky czy te newsy? Ali zakasłał nerwowo. – Mama miała na sobie bikini, gdy znaleziono ją martwą w przebieralni. – Ingrid zginęła w bikini? – Nie było nowe. Nie mogła go wziąć ze sklepowego wieszaka. – To znaczy? – zapytała z rozpędu. Ali podrapał się po brodzie. – Było używane. Podobne do tego ze starych zdjęć. – Kolejne stare, sprane bikini. – Co masz na myśli? – Ali nagle zrobił się czujny. – Bikini ze zdjęć – skłamała szybko i gładko. Postanowiła nie być do końca szczera. Z Alim było coś nie tak… Osaczył ją pięć minut po ceremonii. Starała się nie myśleć stereotypami, ale tak nie wygląda syn po ostatnim pożegnaniu matki. – Posłuchaj – zaczął mówić. – Śmierć w miejscu publicznym. Była karetka. Wezwali policję i zamknęli część domu handlowego. Dyskretnie, ale zawsze. – Dobra, dobra – przerwała mu. – Policja nie dostrzegła w tym niczego dziwnego. – Co powiedzieli? – Że matka musiała nosić bikini zamiast bielizny. – Całkiem możliwe.

– Niepraktyczne, ale możliwe – zgodził się z oporami. – Może szła do solarium? – Uśmiechnęła się wrednie. – Moja matka?! Nigdy się nie opalała. Nigdy. – Nie znamy swoich matek. Kolejna prawie złota myśl. Zabrzmiała smutno, ale tylko dlatego, że Matilda uświadomiła sobie, że to musi być jej ostatni drink. Nie może przecież wyjść z Heaven na czworakach. Ali rozwijał synowską opowieść: – Mama bardzo dbała o cerę. – No i…? Co dalej? Zabrzmiało to agresywnie. Nie powinna już pić. Uświadomiwszy to sobie, stawała się coraz bardziej drażliwa – Ingrid nigdy nie nosiła bielizny – wyjawił speszonym głosem. – A ty jako syn oczywiście o tym wiedziałeś – rzuciła kpiąco. Ali nie czuł się dobrze. Zauważyła krople potu na jego czole. Może ma cukrzycę? Mimo to brnął dalej: – Kiedyś jedna z moich byłych dziewczyn kupiła jej na gwiazdkę elegancki komplet bielizny. – Kretyński prezent. – I wtedy matka powiedziała, że od czasów studenckich nie nosi ani majtek, ani stanika. Havermann nerwowo obstukiwała pękatą szklankę. – Mówiła prawdę? Ściszył głos. – Pokazała nam pośladek. – To ci libertynka – zakpiła Havermann, bo nie wiedziała, dokąd ta rozmowa ma prowadzić. – Jako artystka miała nieco rozluźnione normy zachowań społecznych. No i była wtedy trochę wstawiona. – Popijała? – Pod koniec życia to już chyba regularnie. Sąsiedzi mi powiedzieli. Całe noce śpiewała do karaoke z DVD. Upajała się alkoholem i śpiewała. Przykro mi to mówić, ale tak właśnie było. Ali zaczął płakać. Ukrył twarz w dłoniach.

Pod wpływem chwili Matilda postanowiła jednak być szczera. – Mikael dostał kiedyś paczkę z używanym bikini – wykrztusiła. Ali wyprostował się. Przez moment wycierał oczy. – I co to ma znaczyć? – zapytał bezradnie. Nie była jednak w stanie opowiedzieć mu o swojej przygodzie nad jeziorem. – Może Ingrid kupowała kostium? Chciała znaleźć taki, który byłby podobny do starego. I włożyła tamten, żeby pokazać go sprzedawczyniom. – Nie. Na pewno nie. – Może zamierzała gdzieś lecieć, żeby przetrwać tę naszą zimę? – Na tym piętrze nie sprzedawano kostiumów. – Skąd to wiesz? – Sprawdziłem. – Prowadzisz prywatne śledztwo? Nie odpowiedział. – Poza tym Ingrid wyznawała hipisowską zasadę, że ciało musi być wolne. Dlatego nienawidziła mieszczańskiego plażowania. Każde wakacje spędzała w ośrodkach nudystów. – Może zgłoś swoje wątpliwości na policję – zaproponowała bez przekonania. – Mam powiedzieć: „Proszę wszcząć śledztwo w sprawie śmierci mamy, bo była nudystką i nie mogła umrzeć w kostiumie kąpielowym”? – zapytał płaczliwym głosem. – Sama słyszysz, jak idiotycznie to brzmi. – To prawda. Otacza nas jakaś kpina. I tylko my dostrzegamy w niej grozę. Ali pokiwał głową. – Poza tym jutro wylatuję. – Dokąd? – Znów do Libii. Mamy tam misje Lekarzy bez Granic. – O tej porze roku też bym chciała stąd uciec. Znów zapatrzył się w zdjęcia matki migające na monitorze laptopa. – Daj mi adres mailowy, wyślę ci fotki – zaproponował. – Dobrze. – A właściwie dlaczego twoja matka nie przyszła na pogrzeb? – zapytał. Havermann wzruszyła tylko ramionami. Może Eva naprawdę miała migrenę, a bóle głowy były jedyną prawdą, którą wyjawiała córce.

Ali jeszcze o coś zapytał. Nie chciało jej się odpowiadać. Otworzyła torebkę i wygrzebała aspirynę. Włożyła tabletkę do ust i przełknęła, nie popijając jej płynem. Czuła na sobie uważne spojrzenie Alego. Chwyciła za komórkę i wybudziła ją ze stanu uśpienia. Kilka nieodebranych połączeń. Gaute! Cholera, zaklęła w duchu. To nie jest odpowiedni chłopak, ale ciągnie mnie do niego. To prozac w stanie naturalnym. Moje ekologiczne valium. – Masz rodzeństwo? – zapytała od niechcenia, ot tak, żeby przerwać natrętną ciszę. Ali gapił się na nią. Śledził każdy jej ruch. Naiwniak, myśli że tego nie widzę. – Nie jestem jedynakiem. – Uśmiechnął się nieporadnie. W jego głosie dosłyszała niechęć. Znak, że trzeba drążyć dalej. – Coś więcej? Jakieś rodzinne tabu? Kolejna tajemnica? Wyczuła, że jest spięty. – Żadna tajemnica – rzucił rozdrażniony. Ale natychmiast rozejrzał się dokoła, jakby właśnie weszli na pole sekretnych, ściśle zastrzeżonych wiadomości. – Nie jesteś zbyt rozmowny. Ali Ohlsson poczerwieniał. – Mam brata – wycedził i zacisnął zęby. Tylko ją tym podkręcił. – Na imię ma…? – zapytała, nie kryjąc wścibstwa. – Kalle. – Witamy w Świecie Astrid Lindgren. To mój ulubiony dzieciak z Bullerbyn. – Uśmiechnęła się cierpko. Odwrócił twarz. Sprawiał wrażenie zamyślonego. – Wygląda na to, że tylko ty, Ali, masz piękne egzotyczne imię. – Mój brat powinien się nazywać Wściekły Byk. Chwycił się za łokieć i zaczął go masować. Ruch wyglądał na bezwiedny, nerwowy. – Wściekły Byk? Jest Indianinem? – Nie kpij. – Jakżebym śmiała! Ale ty z miłego faceta nagle stałeś się mrukliwy i naburmuszony. Muszę wszystko z ciebie wyciągać.

– Nie musisz – warknął. – Przepraszam, ale o moim bracie nie mam nic do powiedzenia. Zawsze interesował się tylko sobą. Nawet nie przyszedł na pogrzeb matki. – Mieszka w Sztokholmie? – Nie wiem. Podobno żyje w squacie. W jakiejś punkowej komunie. Pomyślała, że może matka Moniki, Erika, i brat Alego się znają? Tych dwoje wiodło podobne życie gdzieś na obrzeżach społeczeństwa. Spojrzała rozmówcy w oczy. – Jeden brat miłosierny lekarz ubogich, a drugi punk. Ali skulił się na krześle. – Różnimy się. I co z tego? – Wzruszył ramionami. – Mylisz się, Ali. Jesteście bardzo do siebie podobni. – Chyba żartujesz. – Wygiął usta w takim grymasie, jakby się brzydził tą diagnozą. – I ty, i twój brat uciekacie. – Akurat! – Uciekacie od swojego normalnego losu. Ty na drugi koniec świata, a Kalle jak najdalej od środowiska, w którym cię wychował. – I wszystkiemu, jak zwykle, jest winna nasza matka? – próbował obśmiać tę teorię. – Nie obwiniam jej. Jako psycholożka nigdy zbyt pochopnie nie obwiniam matek. To by było pójście na łatwiznę. Zacisnął usta. Odpowiedział dopiero po chwili namysłu. – Zaczynasz psychoanalizę? Powinnaś uprzedzić, że teleportowaliśmy się do twojego gabinetu. – Zamknij się! – warknęła. Posłuchał, zaskoczony jej gwałtownością. – Za dużo whisky – bąknęła. – Pójdę do toalety. – Zaczekaj. – Złapał ją mocno za rękę. – Myślisz, że to były morderstwa? Pytanie zostało postawione dziwnym tonem. W głosie Alego nie było lęku. Matildzie przyszło go głowy, że ją sprawdza. Może nawet typuje ją na morderczynię swojej adopcyjnej matki. A może sam ma coś na sumieniu? Wyrwała się, zsunęła ze stołka i poszła obmyć się wodą. Potem długo siedziała na parapecie w łazience. Zmoczyła włosy i czekała, aż wyparuje z niej alkohol. Wreszcie wysupłała z torebki komórkę i zadzwoniła do

Gautego. Nie odebrał. Zadzwoniła ponownie, ale nie wiedziała, jaką wiadomość ma mu zostawić w skrzynce głosowej. Nagle dostała SMS-a. Gaute! – prawie krzyknęła z radości. Niestety, numer telefonu był zaszyfrowany. Wiadomość okazała się bardzo krótka i chyba nie pochodziła od informatyka. Idź do męskiej toalety. Natychmiast! Nie bój się, Matildo. Serce jej zabiło. Za dużo wrażeń, za mało jedzenia. Jeszcze raz ochlapała twarz zimną wodą. W silnie podświetlonym lustrze odkryła, że bardzo schudła. Oczy zrobiły się przez to większe. Może dlatego mogła zobaczyć w nich strach. Dziki i zwierzęcy. Coś jej mówiło, że zastawiono na nią pułapkę, ale jak oszalały ze strachu królik nie mogła się zatrzymać, biegła na oślep. Poprawiła włosy, zaczerpnęła głęboko powietrza i zgodnie z tajemniczym nakazem przeszła do męskiej toalety. Rząd pisuarów przypominał rzeźby zawieszone nisko na ścianie. Schyliła się, by sprawdzić, czy w którejś kabinie nie widać butów. Czysto. Była tu sama. Na pewno? Ktoś mógł przecież stać na kiblu. Powinna natychmiast wyjść. Uciekać. Przerwać tę kretyńską zabawę. Może te toalety będą dla niej tym, czym przebieralnia stała się dla Ingrid? Głupio zakończyć całkiem jeszcze młode życie w męskim kiblu domu pogrzebowego. Ale coś ją podkusiło. Musiała zostać. Chciała tej konfrontacji. Życie z mnożącymi się niewiadomymi też było nie do zniesienia. Smętna skrzypcowa muzyka wprowadzająca w nastrój ostatnich pożegnań obijała się od bieli kafelków. Była na tyle głośna, że wołanie o pomoc by się przez nią nie przebiło. Odżyło wspomnienie podziemnej ubikacji na Statoil. Powrócił strach przed tymi wyizolowanymi klatkami tłumiącymi odgłosy. Czy autor SMSa znał jej lęki, czy wybrał to miejsce całkiem przypadkowo? Czy zaraz wejdzie tu Ali? A może jego brat? Po kwadransie oczekiwania zaczęła otwierać drzwi kolejnych kabin. Robiła to w sposób pewny i coraz bardziej mechaniczny. Wreszcie w jednej dziupli coś znalazła. Na klapie sedesu leżał jej notebook. Poznała go po zielonej fluorescencyjnej kropce nalepionej w górnym rogu. Nie zapodziała go. Ktoś ukradł jej dziennik. Przeniosła komputer na kafelkowy blat między umywalkami. Powinna już stąd wyjść, ale korciło ją, żeby jak najszybciej uruchomić program. Gotowe. Wszystko było jak zwykle. Dopóki nie pojawiła się tapeta ekranu. Było nią zdjęcie Mikaela zrobione zaraz po jego śmierci. Havermann poczuła, jak każdy nerw w jej ciele napina się jak łuk cięciwy. Ktoś

był na miejscu zdarzenia i zrobił fotkę ofierze wypadku. Znalazła też obcy plik. Ikonka przypominała policyjną wstęgę zakazującą wchodzenia na miejsce zbrodni. Havermann przesunęła kursor i nacisnęła Enter. Pojawił się napis: Twój mąż umarł zbyt szybko. Zasłużył na długą śmierć w powolnych męczarniach. Spaprałem robotę. Czy mi wybaczysz, Matildo? W panice zatrzasnęła klapę notebooka i schowała się do pierwszej kabiny. Zamknęła drzwi na zasuwkę. Usiadła w kucki na sedesie. Miała wrażenie, jakby walnął w nią lodowaty podmuch. Trzęsła się. Ktoś wszedł do męskiej toalety. Usłyszała pewne kroki i wstrzymała oddech. Dobiegł ją odgłos z trudem oddawanego moczu. Szybko odemknęła zasuwkę i wyskoczyła na zewnątrz. Facet, który był mistrzem ceremonii ostatniego pożegnania Ingrid, trzymał swojego penisa i trzepał przy tym głową, jakby cierpiał na szumy w uszach. Kiedy ją zobaczył, zadał idiotyczne pytanie: – Pani jest mężczyzną? Wyskoczyła z toalety i zbiegła na dół. Szukała Alego. Była pewna, że to on podrzucił jej zgubę. Znalazła go dopiero w kafeterii przy wyjściu. Syn Ingrid Ohlsson siedział w towarzystwie kilku osób ubranych na czarno. Kończyli właśnie rybę z purée ziemniaczanym. Zobaczył ją. – Matildo, dołączy pani? Zapraszam. Kiedy podeszła do stolika, uprzejmie wstał. Był już spokojny i rozluźniony. To nie on, aż takim dobrym aktorem to on nie jest, pomyślała. Obserwowała jego reakcje, gdy poruszał drażliwy temat marnotrawnego brata. Nie potrafił się maskować. Wszystko miał wypisane na twarzy. Kolejne dorosły chłopiec z bólem złego dzieciństwa. Zdecydowała się przysiąść. Dziwne, ale ta koszmarna sytuacja z notebookiem i zdjęciem Mikaela wcale nie odebrała jej apetytu. Whisky zdziałało jak aperitif. Silny stres zapewne spożytkował całą glukozę. Jedzenie na stypie okazało się smaczne, ale towarzystwo nudne. Nie zamierzała go rozruszać. Z Alim pożegnali się bardzo oficjalne. Jakby nie mieli za sobą tej rozmowy. Pomimo wypitego alkoholu usiadła za kierownicą. Zapięła pasy i uruchomiła silnik. Coś głośno stuknęło. Pomyślała, że pewnie czas na przegląd. Starała się prowadzić powoli, z napiętą uwagą. Skupiała się na drodze, nie

pozwalając, by myśli uciekały gdzie indziej. Udało się. Była już na swojej ulicy. Kiedy parkowała przed bramą, zobaczyła mężczyznę. Wyglądał znajomo, ale nie mogła sobie przypomnieć, gdzie i kiedy go spotkała. Nie potrafiła również przypasować do niego żadnego nazwiska. Sprawiał wrażenie zdenerwowanego. Kręcił się w kółko i raz po raz zaczesywał na czoło resztki włosów. Drugą dłoń trzymał w kieszeni kusej kurtki. Miał tam broń? Dwóch chłopaków wyszło właśnie na spacer z psem, więc skorzystała z okazji i wysiadła. Facet rozpromienił się na jej widok. – Nie pamiętasz mnie? – zapytał, najwyraźniej zamierzając ją pocałować. Odskoczyła na bok. Nadal nie wiedziała, z kim ma do czynienia. I dlaczego ten mężczyzna tak czule się z nią wita? – To ja? To ja! – wykrzykiwał dramatycznie. Cofnęła się kilka kroków. – Nie wiem, kim pan jest – powiedziała przestraszona. W tyle czaszki pojawił się pulsujący ból. Mężczyzna znieruchomiał i posmutniał. Wpatrywał się w nią posępnie. Nawet powieka mu nie drgnęła. – Kim jesteś? Kim?! Wydawało jej się, że zapytała całkiem spokojnie, ale chyba musiała krzyknąć, bo doberman chłopaków przestraszył się i zaczął na nią szczekać. – Nie poznajesz mnie? To ja – odparł oschle nieznajomy. – Jak brzmi pańskie nazwisko? To pytanie go zaskoczyło. Zmarszczył haczykowaty nos. Gdyby miał kły, na pewno by je teraz pokazał. Poczuła się nieswojo. Nagle mężczyzna szybkim ruchem wyjął rękę z kieszeni. Skuliła się, robiąc kilka kroków do tyłu. Zmrużyła oczy. Spodziewała się ostrego przedmiotu, ale on trzymał w dłoniach niewielkie pudełko. Ozdobnie zapakowane. Podobne do tego, w jakim wręcza się biżuterię czy zegarek. Uniosła brwi ze zdziwienia, ale niepokój nie ustępował. – Kim jesteś, u diabła?! – Jestem Omar. – Jaki znowu Omar?! – Kochanie, nie chciałem cię zdenerwować – wyznał i zrobił kilka kroków w jej kierunku.

– Nie zbliżaj się! Rozbawieni chłopcy siłą odciągnęli ujadającego dobermana i skręcili za róg. Rozejrzała się. Było pusto. Kilkanaście metrów dalej szła kobieta z wózkiem dziecięcym. – Posłuchaj. – Matilda usłyszała przymilny głos mężczyzny. – Jestem taksówkarzem. Odprowadziłem cię wczoraj do domu, bo jestem też dżentelmenem. – Nie mam pamięci to twarzy – burknęła, odzyskując niechlubne wspomnienie. – Zapraszałaś mnie do siebie na drinka i na pieszczotki paluszkiem za uszkiem… – Pieszczotki paluszkiem za uszkiem…? – wydukała zniesmaczona. – Ale ja traktuję się, kochanie, z szacunkiem należnym wszystkim kobietom i postanowiłem przyjść dzisiaj. Zbliżył się do niej, ale rzuciła się do ucieczki, jak szalona. Ali i Omar. Na dziś mi wystarczy. Biegiem dopadła do samochodu i odjechała, nie patrząc na adoratora. Kiedy mijała zaparkowaną nieopodal poczty taksówkę Omara, nieco się uspokoiła. Potem, stojąc na czerwonych światłach, nagle postanowiła pojechać do matki. Niech powie, co właściwie łączyło ją z Mikaelem.

9 Kara jest także rodzajem lekarstwa. Arystoteles Czekała na niego. Kobieta z rybią twarzą siedziała w jego samochodzie po stronie pasażera, trzymając na podołku tę swoją staroświecką torebkę. Uśmiechnęła się, kiedy zobaczyła, że już wraca. Nie zostawił jej na długo. Tylko położył notebook na sedesie i wysłał wiadomość tekstową. Innymi słowy: zarzucił sieć na Havermann. Chciało mu się palić. Przystanął i gdy szukał w kieszeni zapalniczki, jego wzrok padł na folder reklamujący biuro podróży. Piasek układający się w rybie łuski. Dwa pasiaste leżaki, a na nich kobieta i mężczyzna w skąpych strojach, opaleni i pokazujący w uśmiechu biel zębów. Nad nimi fantazyjnie pochylony pień palmy z soczyście zielonym pióropuszem. U góry plakatu lazurowe morze i falujący napis: „Zima w bikini”. Zapalił papierosa. Zaciągnął się. Wszystkie znaki na niebie i na ziemi wskazują, że mi się uda. Uśmiechnął się do tej myśli i spojrzał w stronę samochodu. Odpowiedziała mu tym samym. Pewnie myślała, że to spotkanie z nią tak go rozluźnia. Wsiadł i włożył kluczyk do stacyjki. – Przepraszam, że czekałaś. – Czekałam na ciebie całe życie, mogę pół godziny dłużej – odparła wesołym tonem. – Naśladowanie słodkiej idiotki w wersji geriatrycznej dobrze ci wychodzi. – Rzucił okiem w lusterko wsteczne. – Nie obraziłaś się?

– Za co? Ruszyli. – Za to słowo „geriatryczna” – wyjaśnił i płynnie włączył się do ruchu. – Kochanie, wiem, ile mam lat. – Roześmiała się. – Gdybym była młoda i świeża, na pewno byś mnie nie miał w swoim samochodzie. – Dlaczego? – Spójrz w lusterko. Zerknął. – Niczego mi nie brakuje. – Z pewnością niczego ci nie brakuje, ale czegoś masz w sobie aż za dużo. – A konkretnie czego? Zaspokoisz moją ciekawość? – Nie kokietuj mnie, chłopcze. Dobrze wiesz, że mówię o twojej ciemnej naturze. – Jesteś jasnowidzką? – Przeciwnie, czarno widzę to nasze spotkanie. Zatrzymał się na czerwonym świetle. – Może więc wysiądziesz? – zaproponował ironicznie. – Wiesz, jestem artystką. Lubię mocne wrażenia. Zdjął na moment rękę z kierownicy i uszczypnął ją w kościste udo. – Jesteś jak szyty na mój rozmiar – wyznała, przeciągając językiem po bibułkowych wargach. Drapieżnik wzdrygnął się, ale wiedział, że bez pocałunków się nie obejdzie. Kobieta z rybią twarzą korzystała z metra. Nigdy nie poruszała się po mieście samochodem. Nie wiedziała, jak go pilotować. Trochę to trwało, zanim zajechali pod jej dom. Kamienica była stara. Pasowała do jej lokatorki. Pojechali na ostatnie piętro. W windzie znowu poczuł zapach alkoholu maskowany miętowymi cukierkami. Mieszkanie na poddaszu było ogromne. Nigdy nie przebywał w takiej przestrzeni. Rozejrzał się po wnętrzu i zapytał: – Jesteś malarką? – Maluję obrazy. – Ładne. – Bez zainteresowania pokiwał głową. – Może nawet za ładne. Teraz wszystko musi być brzydkie, żeby było ładne. Wymienili uśmiechy.

– Kiedyś miałam swoje pięć minut sławy. Zapaliła żyrandol. Skrzywiła się, światło wydało jej się zbyt ostre. Wyłączyła. Wystarczył kinkiet. Klosz dawał światło przywodzące na myśl burzowe chmury. Drapieżnik próbował oszacować, ile gospodyni ma lat. Musiała być dobrze po siedemdziesiątce. Zauważył czarno-białe zdjęcie blondyna patrzącego prosto w obiektyw. – Kto to? – Mój mąż. – Kim był? – Niezdolnym aktorem – wyjaśniła. – Ale doskonale zbudowanym i dobrze wygimnastykowanym. Miał też w sobie szczeniackie zepsucie. Tak jak ty. – Nie jestem szczeniakiem. – Ale masz go w sobie. – Lubisz szczeniaki? – Nie na tyle, by z nimi mieszkać. Opuściła rolety. Stare sznurki stawiały opór. Zniknęło chmurne niebo nad Sztokholmem Zrobiło się bardziej kameralnie. – Kupię ci szczeniaka – obiecał. – Moi sąsiedzi mają teriera. To fajna rasa. Wesoła. Czasami z nim wychodzę. – Dużo spacerujesz? – W ten sposób oczyszczam myśli. – Aż tak się zabrudziły? – zakpiła. Usiadła na fotelu i zdjęła buty. Zauważył koślawe paluchy. Stopy starej kobiety. Jak płetwy. Dostrzegła, że budzą w nim wstręt. – Pogrzeby są takie nudne i wymuszone. Znałeś Ingrid? – zapytała. – Niezbyt dobrze, a ty? – Spała z moim mężem. – Mimo to przyszłaś na pogrzeb i nawet nie straciłaś dobrego humoru. Roześmiała się. Zobaczył resztki jedzenia na protezie. Rzuciła nylonowe pończochy byle gdzie, za fotel. – To było dawno. Poza tym mąż już nie żyje. Puszczalska Ingrid spała ze wszystkimi. – Ty za to zawsze byłaś świętoszką.

Zaśmiała się cicho. – Przyszłam ją pożegnać, bo wszystko sobie wybaczyłyśmy. Miałyśmy tych samych kochanków. I co z tego? Środowiska artystyczne bywają bardzo swobodne w tych sprawach. – W jakich sprawach? Zauważył, że ciężko oddycha, z wyraźnych świstem. – Ciała… seksu… Chcesz czegoś, to sobie kogoś do tego szukasz. Chcesz czegoś innego, bierzesz innego. Po prostu. – Wzruszyła ramionami jak mała trzpiotka. – Twój mąż dawno nie żyje? – Dawno – bąknęła skąpo. – Co to było? – Upadł w restauracji. W jednej chwili zrobił się granatowy, prawie czarny. Lekarz tylko raz na niego spojrzał. Tętniak tętnicy brzusznej. – To zły temat jak na pierwszą randkę. Masz dziecko? – To też zły temat na każdą randkę. – Roześmiała się. – Moje jedyne dziecko mieszka w Bostonie. Marina. Zajmuje się projektowaniem ogrodów na tarasach. Jesteśmy bardzo ze sobą związane, ale nie widujemy się często. Nie ma dzieci… Szkoda, byłaby dobrą matką. – Więc tylko ty jej zostałaś – stwierdził poważnym tonem. – Właśnie. – Uśmiechnęła się niepewnie. – Marina przylatuje do mnie za trzy dni. Na święta. – Myślałem, że dłużej tu pomieszkam. Wybuchnęła szczerym śmiechem. – Łobuz! Prawdziwy drań i łobuz. Wstała i boso podeszła do wieży hi-fi. Przez moment szukała wzrokiem odpowiedniej płyty. Oglądana z tyłu, przypominała chude dziecko. Pod swetrem widać było linię kościstych kręgów. Wreszcie coś znalazła. Włączyła. Beautiful Tango, take me by the hand. Beautiful Tango, until you make me dance. Piosenka była piękna. To nie beautiful tango, to czarne tango, pomyślał. – Kto to śpiewa? – Podoba ci cię? Hindi Zahra. Uwielbiam ją. Mam wszystkie jej płyty. – Popatrzyła na niego z czułością. Nie odwzajemnił tego spojrzenia. Nic nie mówił. Nawet trochę się zmieszał. – How sweet it can be if you make me dance? – zanuciła niewprawnie, ale

szybko zamilkła, bo dostała zadyszki. – Nie umiem tańczyć. – Usztywnił się. – Ja też, ale co nam szkodzi trochę pomarzyć, że razem tańczymy? Nie odpowiedział. Zapadło milczenie. – Napijemy się? – zaproponował. Zobaczył ulgę na jej twarzy. Poprowadziła go do kuchni. Wzięła stołek-drabinkę i pomimo kłopotów z oddychaniem dzielnie wspięła się do szafki pod powałą. – Żeby sprzątaczka nie zobaczyła – wyjaśniła, podając mu z góry butelki. Postawił szkło na stole, a potem pomógł jej zejść. Zasapała się. – Co najpierw? Whisky czy gin? Jest też wino, ale chyba nie dość mocne na… – żachnęła się. Spłoszył się. – Nie dość mocne na co? Nadal dyszała z wysiłku. Wyglądała jak ryba wyciągnięta z wody. – Myślałam o sobie. W piciu jestem profesjonalną zawodniczką. Niełatwo mnie pokonać. Kiedy butelka spada mi na stopę, nazywam to wypadkiem przy pracy. – To mi się właśnie w tobie podoba – zełgał z wprawą. Uśmiechnęła się. Sztuczne perełki zębów puszczały zajączki. – To co, kochanie…? Whisky? – Wszystko jedno co, kochanie – odpowiedział. – Od czegokolwiek zaczniemy, i tak wypijemy wszystko. Otworzył butelkę, podał jej. Drugą otworzył dla siebie. Pili na stojąco. Szybko. Wzajemne zainteresowanie zniknęło. Beautiful Tango, take me by the hand. Beautiful Tango, until you make me dance. Dopiero teraz zauważył, że zapętliła odtwarzanie i wokalistka z czarnym głosem cały czas śpiewa tę jedną piosenkę. O tangu, którego on nigdy nie zatańczy z kobietą o rybiej twarzy. Eva Isaksson stanęła w drzwiach swojego apartamentu jak zwykle nienagannie ubrana. W palcach trzymała cienkiego papierosa. Zmierzyła córkę karcącym spojrzeniem. – Matilda? Piłaś? Od rana?

– Wracam z pogrzebu Ingrid. Matka wyraźnie się przestraszyła. – A jednak tam pojechałaś. Po co? – Godnie cię reprezentować. Szlochać w twoim imieniu nad urną rywalki. – Rywalki? Po co tam pojechałaś? – powtórzyła. – A jak myślisz? Zapanowała cisza. Mierzyły się wzrokiem. – Spałaś z Mikaelem? – Daj spokój. On nie żyje, ojciec nie żyje… Sprawa zamknięta. – Może dla ciebie, ale nie dla mnie. Dlaczego nigdy nie powiedziałaś mi prawdy? – Od kiedy jestem zobowiązana opowiadać ci o swoim życiu… no… życiu intymnym? Ja jestem matką, ty córką. Granica musi być. Tak jest zdrowiej. – Zdrowiej? To jest chore, co wyczyniasz! – wrzasnęła Matilda. – Moja matka wiodła życie intymne z moim mężem. Co to, do kurwy nędzy, jest?! Tragedia antyczna?! – To było dawno… – Dawno? I nieprawda? – Byliśmy młodzi… – Eva pobladła. Matilda nie miała dla niej litości. Nie teraz: – To był mój mąż! – Jaki twój mąż?! Wtedy to był Mikael, a ciebie nie było jeszcze na świecie. Eva Isaksson przeszła do salonu. Ostrożnie usiadła na sofie, jakby to było chwiejące się krzesło. – Kiedy postanowiłaś za niego wyjść, powinnam była powiedzieć ci całą prawdę. A tego nie chciałam. Córka podążyła za nią, a potem opadła ciężko na fotel. – Czego nie chciałaś mi powiedzieć? – próbowała zdjąć kurtkę. Podczas gdy mocowała się z ręką zaklinowaną w rękawie, matka zapaliła papierosa. Zaciągnęła się mocno i spojrzała na nią zza kłębów dymu. – Mikael. Chcesz prawdy? Dostaniesz ją – oznajmiła zmęczonym głosem. – Powiem wszystko, co mi przychodzi do głowy. – Tylko się nie cenzuruj! – Havermann wydała komendę, rzucając kurtkę na dywan. – Był kiepski w łóżku. Mistrz pięciu minut. To właśnie mnie od niego odrzucało.

– Był znakomitym kochankiem. Ten okrzyk zabrzmiał jak pisk rozhisteryzowanej dziewczynki. Obie zawstydziły się swoimi wyznaniami. – Pamiętam też świetnie te jego alkoholowe wybryki, spanie z kim popadnie. – I co poza tym?! – Powiem ci jeszcze jeden sekret. Kiedy jako twoi rodzice nie wyrażaliśmy entuzjazmu z powodu waszego ślubu, Mikael zadzwonił i poprosił o pilne spotkanie. Przyszedł tu i klęczał przed twoim ojcem, przysięgając, że to się nie powtórzy. – Co się nie powtórzy? – Pijaństwo, latanie za kobietami. Że jest innym człowiekiem. Że po śmierci siostry doznał jakieś wewnętrznej przemiany. Dojrzał, dorósł i wziął odpowiedzialność za swoje życie. – Zamilkła, żeby zaciągnąć się papierosem. – Co dalej? – Nie wierzyliśmy mu. Ale doszliśmy z ojcem do wniosku, że nawet jeśli powiemy ci prawdę, to i tak z nim nie zerwiesz. Odsuniesz się od nas, a nie od niego. – Akurat! – warknęła Havermann, jakby chciała ją ugryźć. – Byłaś taka zakochana. – Było mi ciężko, ale tego już nie widziałaś. Miałam maleńkie dziecko, Kurt mnie opuścił i właśnie zaczęłam studia. – Mikaelowi chodziło tylko o twoje pieniądze. – Nie miałam żadnych pieniędzy. – Ale miałaś zamożnego ojca. I byłaś jedynaczką. Eva zgasiła papierosa w ciężkiej kryształowej popielnicy, która kiedyś stała w gabinecie ojca. Strzepywał do niej popiół z cygar. Podniosła się. – Zaparzę nam kawy. Poszła do kuchni. Matilda podążyła za nią jak cień i usiadła na kuchennym krześle. Obserwowała, jak matka krzątała się przy wypasionym ekspresie, który Mikael kupił jej kiedyś na gwiazdkę. To był prezent dla teściowej czy dawnej kochanicy? – pomyślała z bólem i zapytała: – Dlaczego nie powiedziałaś mi prawdy?

– Bo to ohydne. Wstrętne. Wstydzę się swojej durnej młodości. – Ale się zdarza. – Nie wszystkim – powiedziała cicho matka i wsypała kawę do dozownika. – Mnie też się zdarza spać z kim popadnie. Zwłaszcza odkąd owdowiałam. Eva spojrzała w stronę okna. Padał zacinający deszcz ze śniegiem. Maszyna już syczała. Czuło się aromat kawy. Nagle Matilda usłyszała głos matki. Inny niż zazwyczaj. Melancholijny i rozżalony. – Twój ojciec też był z Ingrid Ohlsson – Co? – Chodzili ze sobą, czy jak to się mówi. – Co takiego? – Havermann poczuła skurcz żołądka. Nabawiłam się nerwicy. Nie powinnam pić kawy. Nie powinnam tu być. Nie powinnam skrobać paznokciem pięknej politury rodzinnej, bo zerwę miłą dla oka powłokę i zobaczę brud, zacieki i brzydkie ślady. Ekspres zamilkł. Matka nalała kawę do małych filiżanek. Usiadła i zaczęła wyjaśniać: – Posłuchaj… Gunnar myślał, że z nią chodzi, a Ohlsson spała jeszcze z wieloma. Również z Mikaelem. Była seksualną kłusowniczką. Z jakiegoś względu nie lubiła kobiet. Chciała, żeby cierpiały. Podobali jej się tylko ci mężczyźni, których mogła odbić. Może dlatego potem nastąpiły te próby odkupienia. Adopcje chłopców. – Poznałam Alego, a Kallego nie było na pogrzebie. Podobno wędruje z punkami. – Zapewne trudno mu się odnaleźć. Wyszedł z więzienia. Havermann nadstawiła ucha. – Za co siedział?! – Za kradzież – odparła matka, unikając jej wzroku. – Co podprowadził? – Matilda udała rozbawioną. – Na pewno nie laptop ani perfumy. – Kradł samochody i wywoził je do krajów bloku wschodniego. – Ali to przede mną ukrył. – Nigdy się nie lubili. Nie było między nimi braterskich uczuć. To zapewne wina Ingrid. Faworyzowała Alego. Miała słabość do brunetów. – Przestań! – Twój ojciec zawsze coś do niej czuł…

Eva zamyśliła się na chwilę, co nie uszło uwagi córki. Wreszcie dokończyła: – Związek ze mną to był tylko cień tamtego uczucia. Kiedy go rzuciła, on zrobił z niej świętą. – Zawsze bardziej pamięta się tych, co nas porzucili. – I jeszcze ten jej Ali… Zadzwonił i wszystko we mnie ożyło. Wszystko – jęknęła. – Nie miej do niego żalu. Przecież nie dzwoniła do ciebie twoja odwieczna rywalka Ingrid Ohlsson, tylko jej Bogu ducha winny syn! Eva wzruszyła ramionami. Odstawiła filiżankę. Otworzyła szafkę pod kuchenką mikrofalową i wyjęła butelkę z alkoholem. Potem tym samym wprawnym ruchem sięgnęła po dzbanek i lód. Jedna chwila i szklanka już była wypełniona znieczulającym drinkiem. Matilda obserwowała matkę z niesmakiem. – Ingrid też chlała. – Nie mów do mnie w ten sposób – usłyszała wysyczaną odpowiedź. Czuła się naprawdę kiepsko. Żadne dziecko nie chce wiedzieć o orgazmach rodziców. W ustach miała absmak. Przypomniał jej się podpis na starym zdjęciu: „Eva w swoim żywiole”. Nadal był aktualny. Zanim nadejdzie wieczór, dzbanek z przygotowanym martini będzie pusty. Pożałowała jej jednak. Biedna mama. Dziewczyna o zdeformowanych ustach, która chciała być aktorką. Biedna mama. Żona faceta, który nie przestał kochać innej. Może to ona wysłała Mikaelowi to stare bikini. I zabiła Ingrid. Tylko jak? Przytrzymała ją w przebieralni do czasu, aż wyzeruje jej się poziom glukozy? – Mnie też nalej. – Już czuję od ciebie alkohol. – Musiałam się napić. Dziś jeżdżę taksówką – skłamała Matilda. – Nie mam czasu na wspólne picie. – Masz jakieś plany na dziś? – Na dziś nie, ale spiesz się z tym przecięciem pępowiny. – Co chcesz powiedzieć? – Czekam na wolny bilet. Jestem już spakowana. – To znaczy? – To, co słyszysz. Jeden telefon i jadę na lotnisko. – Nie drocz się ze mną. – Na święta już mnie tu nie będzie.

– To znaczy? – Wyjeżdżam. – Do Portugalii?! Eva pokiwała głową. – Mówisz poważnie? – Marzenie stało się rzeczywistością. Kilka godzin temu. To było coś w rodzaju spontanicznej decyzji… Matilda podniosła nieco głos: – Wykupiłaś wycieczkę czy jak? – Bardziej czy jak. Wynajęłam mieszkanie. Na pół roku z możliwością automatycznego przedłużenia. – Słucham? Na pół roku…? – Na początek na pół roku, jak już mówiłam – sprecyzowała Eva z lekkim uśmiechem. – Potem chcę się rozejrzeć za czymś w małym miasteczku. Zawsze chciałam żyć blisko ciepłego morza. – Przepraszam, czy ty to mówisz do mnie, czy to fragment dialogu z jakiegoś serialu? – To moja decyzja. – Jesteś tu nieszczęśliwa? – prychnęła Matilda. – Odwieczne pytanie. Szukać w życiu szczęścia czy sensu? Szukać sensu w byciu matką czy szukać szczęścia dla samej siebie? Zapadło milczenie. Matilda nie mogła znaleźć słów. Była zaskoczona, trochę zawiedziona. Jak dziecko, któremu matka nie chce przeczytać bajki na dobranoc, bo wychodzi na przyjęcie. – Portugalia. Dlaczego tak daleko? – Tanio i pięknie. Kupiłam album, chcesz zobaczyć? – Żartujesz sobie ze mnie. – Lepiej obejrzyj te fotografie, bo nie masz co liczyć, że cię tam zaproszę. – Nie poznaję cię. – Właśnie o to mi chodziło. Robię to dla ciebie. Znikam. Masz szansę poszukać innego towarzystwa. Włączyć się w życie. – Jak chcesz. – Matilda siliła się na obojętność. – Najpóźniej we wtorek lecę do Frankfurtu, a potem do Lizbony. – W ten wtorek?

Isaksson kiwnęła głową. – Chyba żartujesz?! – Matki nigdy nie żartują. – Poradzisz sobie? Nie znasz portugalskiego. – Matilda zaśmiała się ponuro. – Wyjeżdżam właśnie po to, żeby sobie poradzić. – Z czym? Eva spojrzała na nią bez mrugnięcia powieką. – Z życiem bez córki, która jest jak rzep u psiego ogona. Czuję, że… – Co?! – wtrąciła ze złością Matilda. – Wybacz, muszę być radykalna. Nie nauczysz się być dorosłą, dopóki ja będę w pobliżu. Havermann prawie nie mogła oddychać. Jakby miała w gardle korek. Twardą kulę. – Mamo, jestem dorosła. Płacę rachunki, pracuję, wspieram swoich klientów, uczę innych ludzi być dorosłymi. Starała się mówić możliwie normalnie, ale rozemocjonowana wyrzucała z siebie pojedyncze słowa, jak robot. – To dlaczego dzwonisz do mnie osiem razy dziennie, w każdą sobotę siedzisz mi na karku, a w niedzielę wypytujesz, co robię, co jem, kto do mnie dzwonił. Jeżeli nazwiesz to dorosłością, to znaczy, że ja jestem ubezwłasnowolniona. – Nie licz, że odprowadzę cię na lotnisko – Od razu mi ulżyło. – Leć i baw się świetnie. I nie dzwoń do mnie, bo będę zajęta swoim dorosłym życiem! – wrzasnęła Havermann. – A jeżeli spodziewasz się jeszcze czegoś ekstra od życia, to zrób wreszcie coś ze swoim oddechem! Śmierdzi ci z ust! – wykrzyknęła piskliwym, niezwyczajnym dla siebie głosem i wybiegła z mieszkania matki. Zatrzymała się na półpiętrze. Czuła, jak pieką ją skronie. Była zszokowana, zdezorientowana. Jakby grunt pod stopami nagle zaczął być grząski i mało stabilny. Zamyślona, ruszyła powoli schodami w dół. Nie czuła ich kamiennej struktury. Miała wrażenie, że stąpa po powierzchni łóżka wodnego. Wyszła na ulicę i skuliła ramiona. Jakby znalazła się w samym środku wichury. A przecież wiatru nie było. Wyciszył się. Idąc przed siebie, z trudem łapała oddech. Mroźne powietrze nie przyniosło ulgi. Nadal miała mętlik w głowie. Mój mąż roztrzaskał się na motorze, zostawiając mnie z masą znaków zapytania.

Moja córka uważa, że jestem natrętem zaburzającym jej proces twórczy. Moja matka, zamiast mnie wspierać w paskudnym i przedwczesnym wdowieństwie, ucieka do Portugalii, bo nagle zrozumiała, że jestem emocjonalnym dzieckiem. Od tego nienaturalnego chodu rozbolały ją plecy, ale nie mogła się wyprostować. W piersi czuła rozrywający ciężar. Jakby ktoś wlał jej w płuca cement. Była bliska paniki. Przystanęła i próbowała miarowo oddychać. Skupić się na rytmice przepony. Pomogło. Ścisk w splocie słonecznym ustąpił. Kiedy wreszcie odwróciła się i zadarła głowę, zobaczyła matkę, jak stoi w rozświetlonym oknie. Z tej odległości wydawała się mała i bezbronna. Uniosła rękę i – jak to miała w zwyczaju – pomachała córce. Havermann nie odpowiedziała. Wyczuła krótką wibrację komórki. Wyciągnęła telefon. SMS od pana Gaute: Nie będę już dzwonił. Jestem gorszy niż internetowy wirus. Nie ma na mnie mocnego hakera. Wyluzuj, stara. Z trudem przełknęła ślinę, wsunęła komórkę do kieszeni kurtki i poszła w stronę samochodu. Lewy oczodół nieprzyjemnie pulsował. Piekła i mrowiła powieka. Matilda wsunęła się do samochodu. Zapięła pasy i z trudem włożyła kluczyk do stacyjki. Zanim ruszyła, odchyliła lusterko u powały i obejrzała oko. – Pękło mi naczynko – powiedziała na głos. Ruszyła zbyt szybko. Nagle usłyszała głuchy huk, trzask i silny ból. Jakby coś wybuchło. Blisko. Tuż przy jej twarzy. Otworzyła oczy. Musiała trochę odczekać, żeby obraz przestał migać. Leżała w samym środku poduszki powietrznej. To pewnie ona otworzyła się z takim hukiem. Ale właściwie dlaczego? Po omacku odpięła pasy. Wyprostowała się. Dopiero wtedy zobaczyła, że wbiła się hondą w sam środek furgonetki z karmą dla psów. Alkomat nie kłamał, ona również nie. Postawiła na szczerość i wzbudzenie współczucia. Opowiedziała o śmierci męża w wypadku motocyklowym. O pogrzebie ukochanej cioci Ingrid, po którym wypiła jedną dobrze rozcieńczoną whisky. – Jedną rozcieńczoną? – Policjanci się roześmieli. Ten żart jej się udał. Wywołała śmiech, ale nie współczucie. Spisali jej dane, zabrali prawo jazdy i zadzwonili po służby, które miały odholować samochód.

Nie miała siły patrzeć na zgniecioną karoserię swojej hondy. Przyrzekła, że zafunduje jej lifting. Tylko kto będzie nią jeździł? Havermann poinformowano, że grozi jej wysoka grzywna i zakaz prowadzenia pojazdów do dwóch lat. Jeżeli zostanie pozbawiona prawa jazdy na dłużej niż dwanaście miesięcy, będzie musiała ponownie stanąć do egzaminu. Na koniec wreszcie usłyszała lepszą nowinę. Może zachować prawo jazdy pod warunkiem montażu alkomatu i blokady w samochodzie. Ale to spory wydatek. Pomyślała, że musi zrezygnować z lutowych wczasów na Maderze. Co powie Selma? Ale po chwili doszła do wniosku, że nie będzie to najgorsza wiadomość, jaką córka usłyszała w ostatnim czasie. Na pogotowiu zrobiono Matildzie tomografię głowy. Szczęśliwie nie wykryto obecności krwiaka. Kręgi szyjne nie uległy ani złamaniu, ani przemieszczeniu, ale stan ścięgien i mięśni szyi wymagał nałożenia kołnierza ortopedycznego. – Jeżeli w ciągu dwóch najbliższych tygodni wystąpią wymioty, zawroty głowy albo zaburzenia widzenia, proszę natychmiast zgłosić się do lekarza – zaleciła siwowłosa lekarka. – Doradzam też konsultację psychologiczną i rozważenie leczenia. – Na co mam się leczyć? – zapytała Havermann. – Nie sądzi pani, że picie alkoholu w środku dnia i prowadzenie w stanie upojenia jest czymś, co zmusza do zastanowienia się nad swoim dotychczasowym życiem? – Od kilku tygodni przydarzają mi się wyłącznie rzeczy, które zmuszają mnie do zastanowienia się nad swoim dotychczasowym życiem. – Jaki wykonuje pani zawód? – Co to ma do rzeczy? – Są profesje, w których pije się więcej – powiedziała lekarka z abstynencką wyższością. – To się pani naczytała – burknęła Havermann. – Pracuję w branży funeralnej – odpowiedziała dumnym tonem. Lekarka wyraźnie była pod wrażeniem. – No to teraz panią rozumiem. – Pokiwała głową. – Ta praca może zostawiać ślady na psychice. – Szczególnie jeżeli nie wierzy się w życie wieczne – oświadczyła Havermann. Podniosła się z trudem. Sekretarka medyczna chciała wezwać taksówkę, ale Havermann wolała nie ryzykować. Posłużyła się kolejnym kłamstwem: – Zaraz przyjedzie po mnie syn.

W odpowiedzi została obdarzona promiennym uśmiechem. Matilda usiadła w poczekalni i zadzwoniła do Gautego. Postanowiła wziąć go na litość i opisać swoje splamione krwią ciało. Chłopak nie odpowiadał. Wyłączył też skrzynkę głosową. Chata wolna, a ten poza zasięgiem, pomyślała kpiąco Havermann. Pozostał jej tylko wisielczy humor. Miała już nawet pętlę na szyi – kołnierz ortopedyczny. Wyszła ze szpitala, po czym skierowała się do metra. Spadła temperatura i zaczął padać śnieg. Płatki wyglądały jak wycinanki z białego kartonu. Kupiła kawę o smaku słodkiego styropianu. Zmięła agresywnie kubek. Resztka polała się cienką kremową strużką na płaszcz. Matilda zaklęła pod nosem. Weszła do sklepu z AGD. Oszukiwała się, że potrzebne jej nowe żelazko. Ale poszła prosto do regału z tabletami. Sprzedawca o wyłupiastych oczach właśnie przedstawiał znakomitą ofertę parze miłych staruszków. Sięgnęła po notebook. Tej samej marki co tamten utracony. Kolor był ładniejszy, ciemnozielony. Urządzenie świetnie leżało w dłoni. To samo znakomite rozmieszczenie klawiszy. Im dłużej trzymała notebook w ręce, tym bardziej jej się podobał. Wyprostowała się. Uniosła głowę i odeszła pewnym krokiem. Para staruszków zrezygnowała z tabletu, teraz zachciało im się dużego telewizora. Wytrzeszcz oczu sprzedawcy jakby się zwiększył. Havermann szła w kierunku wyjścia, jeszcze tylko zerknęła na ofertę suszarek do włosów. Nigdy ich nie używała. Spać chodziła z mokrymi, a po basenie wolała nacisnąć grubą czapę. Na bramce zatrzymali ją ochroniarze. Na nic się zdały przekonywania, że to przypadek. Po godzinie znalazła się w komisariacie. Kolejny raz w tym miesiącu. Był to dzielnicowy posterunek. Wypełniali go policjanci sprawiający wrażenie jednocześnie sennych i poirytowanych. Jeden z nich trzymał Matildę w pokoju przesłuchań i spisywał zeznania. Doświadczenie uczyło ją, żeby na tym etapie już nie kłamać, tylko przyznać się i prosić o pokutę. Łysawy funkcjonariusz z nadwagą, ocierając zroszone potem wargi, wstukiwał dwoma palcami każde jej słowo. Potem musiała zaliczyć wizytę u policyjnej psycholożki. Rudowłosa kusicielka przed emeryturą miała skacowany wzrok i ostro ruszała żuchwą. Ugniatała gumę do żucia jak wałek opornego prącia.

– Kleptomania? Leczyła się już pani, co? – zapytała bez zainteresowania. – Mam prywatną psychoterapeutkę. – Okej. Ale chyba słabą, co? – Dlaczego? – Kradnie pani, tak jak kradła. Recydywa, co? – Jest pani bezpośrednia. – Mam mówić, że kreatywnie pani pożyczała, co?! – Uśmiechnęła się, naciągając gumę na czubek języka. Potem kliknęła w klawiaturę komputera i zaczęła coś czytać z ekranu. – Czy pani terapeutka przyjmuje może na Torkel Knutssonsgatan? Havermann poluzowała kołnierz ortopedyczny: – A o co chodzi? – System mi wywalił, że jest pani licencjonowaną terapeutką. Zgadza się pani z systemem, co? – Nie będę się kopała z koniem. – To co robimy? Liczba mnoga wskazywała na przebłyski litości. Matilda spróbowała naśladować ton głosu rudej: – Dajemy jeszcze jedną szansę, co? – Miała pani już kilka „jeszcze jednych szans”, co? Muszę zawiadomić tych całych naszych psychologów od wydawania licencji. Niech oni decydują, czy nadal może pani prowadzić praktykę, co? – Bardzo panią proszę… – zaczęła Havermann. Psycholożka przerwała jej: – I proszę mi nie mówić, że szewc bez butów chodzi, okej? – Właśnie chciałam to powiedzieć. Gratuluję intuicji. – Nie wierzę w intuicję. – Ja już w nic nie wierzę. Ruda zrobiła małego balona, a potem wyjęła gumę i wrzuciła ją do kosza na śmieci w rogu pokoju. – I właśnie po to, żeby odzyskała pani wiarę w siebie, ktoś się panią zajmie. – Kto? – Psychiatra. No to żegnam.

– Co mam teraz robić? – Czekać na pismo. I nie brać nowych klientów. – Z czego będę żyła? – Uważa mnie pani za wróżkę, co? Havermann nie mogła przytaknąć tej służbowej pindzie. To jedyny plus kołnierza ortopedycznego. Mokry, ciemny dzień nie chciał się skończyć. Kołnierz uwierał. Życie uwierało. Ulgę mógł przynieść tylko alkohol. Havermann leżała na sofie, kiedy usłyszała telefon. Kurt. Bez słowa przywitania, bardzo w swoim stylu, zapytał wprost: – Podobno się puszczasz? – Nie z tobą – warknęła. – Selma jest u mnie. W głosie dawnego partnera wyczuła jakąś nieznośną szczeniacką radość. Jakby właśnie wbił gola. Oczywiście do jej bramki. – W porządku. Macie jakieś problemy? – zapytała, starając się brzmieć jak najbardziej spokojnie. – To ty masz problemy! – krzyknął Kurt. – Nie jesteś w stanie sprawować opieki nad moją córką. – Po pierwsze, to również moja córka, a po drugie, niedzielny tatuś nie będzie mnie wpędzał w poczucie winy. – Nie dzwonię, żebyś czuła się winna. Dzwonię, żeby cię poinformować, że Selma zamieszka ze mną. Poszła do kuchni i nalała sobie do szklanki zimnej wody. Zauważyła, że drżą jej dłonie. – Będziecie mieszkać we trójkę? – O co ci znowu chodzi? – Chyba mieszkasz z dziewczyną. – Moja dziewczyna, w przeciwieństwie do twojego chłopaka, jest pełnoletnia. A ja prowadzę zrównoważone, uczciwe życie. Ty natomiast jesteś tak żałośnie zdesperowana, że używasz sobie z taksówkarzami. – Używam sobie? – Zakrztusiła się wodą.

Kurt dalej gadał: – Najpierw zrób porządek w tym burdelu, w którym mieszkasz, a potem zastanów się, czy twoje dziecko może już być przy tobie. Rozłączył się, a Matilda z wściekłością wrzuciła do zmywarki brudne talerze ze śniadania. Teraz mówi o Selmie per dziecko, a dwa lata temu w noc świętojańską palił z nią trawkę. Skończyło się na pięciogodzinnym rzyganiu i silnym ataku lęku. Selma nakablowała. Z jej opowieści mogło wynikać, że życie wdowy to pasmo ekscentrycznych wybryków seksualnych. Albo Kurt jej zazdrości, albo rzeczywiście martwi się o dziecko. Zapaliła papierosa. Wyglądało na to, że depresja nie wyraża się u niej głębokim smutkiem i bezczynnością, tylko obsesyjnym szukaniem nowych wrażeń, również erotycznych. Miła pani terapeutka i dobra mama zamieniła się w nieznośną babę desperado. Zaczęła się zachowywać jak rock’n’rollowiec w trasie koncertowej. Jak samczyk alfa na sterydach. Prowadziła po alkoholu, uwodziła wszystkich, nie budził w niej odrazy anonimowy czy zakazany seks. A wszystko po ty, by choć trochę zredukować cierpienie. Być może szok po śmierci Mikaela sprawił, że wreszcie pozwoliła sobie na młodzieńczy bunt. Zdusiła peta i pomyślała: Zanim wyjdę z tego żałobnego dołka, zdążę po drodze urządzić Selmie piekło i zdemolować swoje życie zawodowe. Wyprowadzka Selmy to znak ostrzegawczy. Musi się pilnować. Matka, która jest postrzegana jako zbyt dostępna seksualnie, nagle traci decydujący głos w sprawie swoich dzieci. Skóra pod kołnierzem ortopedycznym swędziała. Od uderzenia poduszki powietrznej bolały ją piersi. Stanęła przed lustrem i zobaczyła, że ma wyraźne siniaki i popękane naczynka. Na prawej skroni, tuż nad łukiem brwiowym, było rozcięcie. Nie krwawiło. Nawet go nie opatrzyli. Nie pamięta, ale pewnie uderzyła głową w deskę rozdzielczą. Jej ukochana honda, rocznik 2000. Może teraz produkują poduszki, które chronią bez zostawiania śladów? Nie była tego do końca pewna. Zrzuciła buty. Rozebrała się, rzucając rzeczy byle gdzie. Wzięła prysznic. Tylko strumień wody. Nie miała siły się namydlać. Włożyła szlafrok. Na stoliku filiżanka porannej kawy. Wypiła resztki zimnego płynu. Przed nią była noc. Kolejne godziny bez snu. Xanax wyrzuciła. Za bardzo się bała, żeby się znieczulać. Czuła, że grozi jej jakieś nieokreślone, ale jednocześnie bardzo realne niebezpieczeństwo. Odkorkowała wino, nalała pełen kieliszek i opróżniła go prawie jednym haustem.

Usiadła na dywanie, oparta o skraj łóżka. Nils Stefansson, Monika Stefansson, Ingrid Ohlsson. Każda z tych osób nie żyła. I każda w chwili śmierci miała bikini. Podpis mordercy. Znak dla innych. Rodzaj drogowskazu. Coś, co go podnieca. Nie mogła wykluczyć, że walił konia nad zwłokami w bikini. W przypadku Moniki nie za bardzo mu się to udało. Tylko wcisnął jej kostium za gacie. Coś go spłoszyło, ale też warunki nie były idealne. Padał śnieg z deszczem, szalała wichura. Musiał jechać za nimi. Śledził motor Mikaela. Wypadek był kwestią przypadku. Albo on go w jakiś sposób spowodował. Na przykład naćpał Mikaela xanaxem. Panowie musieli się więc znać. Nalała kolejny kieliszek wina i wybrała numer Olafa Lingsella. – Jakieś problemy? – wymruczał zaspanym głosem. – Obudziłam cię? – Jeszcze nie spałem. Poznała, że kłamie. – Słuchaj, czy badali krew Mikaela pod kątem obecności psychotropów? – Niczego nie badali. Nikt z tego wypadku nie wyszedł cało. Gdybyśmy za każdym razem mieli robić sekcję i pobierać próbki do badań, musielibyśmy zatrudnić w laboratorium połowę obywateli Szwecji. – Szkoda. – Pociągnęła łyk wina. – Nie wiem, czy rzeczywiście był pod wpływem xanaxu… – Stwarzasz sobie sztuczne problemy. Xanax to nie heroina. Tysiące ludzi bierze jakieś prochy i siada za kółkiem, choć może nie powinno się tego robić. Havermann dopiła wino i nalała sobie następny kieliszek. – Pijesz? – zapytał. Usłyszała, jak zapala papierosa. – Może Mikael brał xanax przed śmiercią, bo się bał… – Kogo? – Właśnie. – Sięgnęła po paczkę papierosów. Nagle usłyszała z ust Olafa poważne pytanie: – Weźmiesz taksówkę? – Po co? – Chyba pijesz, a chcę, żebyś mnie odwiedziła. – Odwiedziła? – Uśmiechnęła się. – Zabrzmiało potwornie staroświecko.

– Nie miałem takiego zamiaru. – A jaki miałeś zamiar? – Żeby zabrzmiało jurnie. – Jurnie?! To dopiero zramolałe słowo. – Za ile będziesz? Rozłączyła się i weszła w menu komórki. Litera „T” jak taxi. Nie było romantycznych świec. Było za to kilkanaście palących się biokominków w wersji gothic. Nastrój bardziej demoniczno-żałobny niż romantyczny. – Podoba ci się? – W takim świetle nie widać cellulitu. Uśmiechnął się. – Zgaś to wszystko – rozkazała i poszła do łazienki. Zrozumiał. Kiedy wyszła, całe mieszkanie tonęło w półmroku. Palił się jedynie niewielki kinkiet. Pokój był ciemny i zarzucony starymi gazetami. Olaf okazał się niezbyt dobry w łóżku. Zbyt delikatny. Być może to kołnierz ortopedyczny na szyi kochanki kazał mu się miarkować. Potem była kolacja. Olaf upiekł łososia z frytkami. Ryba się przypaliła, ale deser był dobry. Tiramisu. – Gdzie to kupiłeś tak szybko? – Miałem w lodówce. – Wiedziałeś, że dam się tu ściągnąć. – Nie pochlebiaj sobie. Ta kolacja nie było zbyt spersonalizowana. – Każda by się załapała na jej wdzięk. – Właśnie. Uniwersalne menu. Pogładziła go po nierówno ogolonym policzku. To ją wzruszyło. W pokoju na komodzie stało zdjęcie jego córki przepasane czarnym kirem. – W przyszłym tygodniu będę miała dużo czasu. – Urlop okolicznościowy? – zapytał czujnie. – Coś w tym rodzaju. Muszę zawiesić praktykę. – Dlaczego?

– Sama muszę iść na terapię dla kleptomanów. – Spotkania Anonimowych Kleptomanów? Musisz uważać na torebkę. – No co? Nie rób takiej miny. Będę tam chodziła dla picu. – Nie chcesz się wyleczyć? – A jakie inne przyjemności mi zostały? Tylko podpieprzanie różnych rzeczy ze sklepu daje mi energetycznego kopa. Całe moje wdowie życie jest tak obrzydliwie smętne. Olaf roześmiał się. I szybko zasnął. Kiedy wychodziła, była już prawie czwarta nad ranem. Uchyliła drzwi do sypialni. Smuga światła z przedpokoju padła na ciało Olafa. W tej nagości wtulonej w szary pled była jakaś bezbronność. Matilda postała kilka minut w progu, nasłuchując regularnego oddechu, który działał na nią jak maska tlenowa. Potem zamknęła drzwi, naciągnęła śniegowce i wyszła. Najpierw z jego mieszkania, a potem z jego małego świata. Wróciła do domu. Zajrzała do pokoju Selmy. Był pusty. Kolejna bezsenna noc. Wypaliła na czczo zbyt dużo papierosów i miała mdłości. Kawa tylko pogorszyła jej stan. Jeszcze dzień się nie zaczął, a już czuła potworne zmęczenie rozlane po całym ciele jak breja. Drapieżnik podszedł do niego w Coco Sun i razem wypili kiepskiego merlota. Mężczyzna był nieśmiały. Powiedział, że ma na imię Nils, i dał mu swoją wizytówkę. Drapieżnik nie nawiązał kontaktu, ale po kilku miesiącach zjawił się na pogrzebie jego córki i złożył kondolencje. Odczekał jeszcze parę dni i poszedł do mieszkania Nilsa. Ten powitał go smutny i łagodny. Zdziwił się, kiedy po niewinnych pieszczotach zobaczył w dłoni niespodziewanego gościa pistolet. Wydukał, że boi się krwi, a potem już bez słowa zdjął jedwabny szlafrok i przebrał się w przyniesione przez Drapieżnika bikini. Wykonywał każde jego polecenie, jednak celowo spowalniał ruchy, bo czekał na swojego młodego przyjaciela i miał nadzieję, że on przepędzi tego szaleńca. Nie był pewny, czy broń jest prawdziwa. Nie wyglądała na taką. Mógł zawalczyć, ale był grzeczny. Strach przed widokiem własnej krwi wymuszał uległość. Sam założył sobie pętlę na szyję, podczas gdy tamten mu wyjaśniał, że śmierć Moniki była przypadkowa. To Mikael Havermann miał być zabity, ale tak szybko

uciekał przed motorem napastnika, że stracił panowanie nad własną maszyną i katapultował się na tamten świat wcześniej, niż tego chciał morderca. Potem nastąpiła opowieść o Emmie. Jaką była grzeczną dziewczynką. Wcale nie marudziła, aż do samej śmierci. Nils zakrztusił się własnym płaczem. Na sam koniec usłyszał o Selmie. Według faceta z bronią to gorące latynoskie imię wyjątkowo do niej pasowało. Pod kostiumem powściągliwej Angielki z dobrego domu ta mała kryła swój żar. – Selma – powiedział intruz. – Selma, ona też nie powinna marudzić przed śmiercią. – Jak masz na imię? – wyszeptał Nils. Zsikał się ze strachu i było mu wstyd. Nie wierzył, że facet z bronią wybije mu kopniakiem krzesło spod nóg. Ale on tak właśnie zrobił. Nils Stefansson usłyszał: „Jestem Drapieżnik”. Poczuł szarpnięcie. I ból. Po chwili nic już nie czuł. * * * Kiedy wysiadła z drucianej windy, zauważyła kopertę leżącą na wycieraczce przed wejściem do gabinetu. Rozejrzała się. Wokół panowała cisza. Do wizyty następnego pacjenta miała ponad kwadrans. Wzrok szybko przebiegł po słowach wypisanych na kopercie grubym czarnym flamastrem: Obejrzyj mnie. Litery były koślawe. Jakby nadawca żył w pośpiechu, w niekontrolowanym napięciu. I załącznik. Film DVD. Weszła do gabinetu i nie zdejmując anoraka, podłączyła laptop i w jego boczną kieszeń wsunęła przesyłkę. Film został nakręcony telefonem komórkowym. Pokazywał wnętrze, w którym panował naturalny półmrok. Wielkie panoramiczne okno było zasłonięte brezentową kotarą, a przez dachowe świetliki wpadały tylko anemiczne smugi śnieżnego dnia. Denatka siedziała na leżaku pośrodku pracowni malarskiej. Z głową odchyloną do tyłu, rozstawionymi nogami. Stężenie pośmiertne utrwaliło tę relaksacyjną pozycję. Lampa kreślarska ze stołu do pracy była wygięta w taki sposób, że jej metalowa czasza z żarówką grała rolę słońca świecącego prosto na martwe ciało.

Kobieta była w dwuczęściowym skąpym kostiumie kąpielowym. Dlatego bez problemu można było zauważyć wielką dziurę wydrążoną w jej brzuchu. Ten, kto to nagrywał, zrobił na nią zoom. W środek było coś wepchnięte. Wyglądało jak fragment białego koca, mokrego i śliskiego. Nagle w dolnym rogu Havermann zobaczyła łapę w lateksowej rękawiczce. Potężny owłosiony przegub z pewnością należał do mężczyzny. Łapa pogmerała w brzuchu zmarłej i wyciągnęła stamtąd coś, co po chwili dało się zidentyfikować jako psia głowa. Matilda oglądała ten film wiele razy. Nie była do końca pewna, czy to głowa białego teriera. Noc nie chciała się skończyć. Havermann siedziała w sypialni, zagrzebana w pościeli ze swoim laptopem. W wyszukiwarkę wpisała: Mikael Havermann. Wysypały się adnotacje o jego gabinecie, reklamy, posty mniej lub bardziej zadowolonych pacjentów. Przeczytała wszystkie wpisy. Żaden nie zionął agresją, która motywowałaby do popełnienia zbrodni. Potem przejrzała zdjęcia. Mikael w białym kitlu. Inny niż ten domowy, jakiego znała. Sztucznie wyprostowany jak struna. Poważny i spięty, jakby bał się aparatu. Tu, unieruchomiony, wyglądał na swoje sześćdziesiąt parę lat. Fotografie nie przekazywały jego energicznych ruchów, młodzieńczych gestów ani nieustannego podśpiewywania. Zamyśliła się na moment. Nie mogła sobie przypomnieć żadnej z tych kretyńskich piosenek, które nucił. Wtedy ich nie lubiła. Przyklejały się do mózgu jak tamy dla strumienia świadomości. Teraz wiele by dała, żeby usłyszeć je w wykonaniu Mikaela. Fałszować też trzeba umieć. Śpiewał źle, poza nutami i szybciej, niż należało, ale zawsze z pasją Klikała dalej. W sieci pozostało kilka facebookowych zdjęć. Skasowała je ze swojej strony, ale sieć musiała mieć dziury. Fotki wypłynęły na szerokie globalne wody i nie sposób było ich złowić. Następnie zajęła się Ingrid Ohlsson. Nie było o niej nic na portalach społecznościowych, ale figurowała na stronie darczyńców organizacji pomagających dzieciom z krajów słabo rozwiniętych. Matilda dopisała przy jej nazwisku słowo bikini. Wyszukiwarka podała jej te same propozycje co wcześniej, ze skreślonym słowem bikini. Do tego posypały się reklamy sklepów internetowych oferujących kostiumy kąpielowe.

Potem: Monika Stefansson. Tylko powiązania facebookowe i Instagram. Już tu była. Ale wtedy patrzyła na ten profil jak na źródło wiadomości o kochance męża. Teraz była tu jako macocha. Zaczynała żałować, że nie poznała Moniki. Dlaczego Mikael ją ukrywał? Zanurzyła się w lekturze. Same kondolencje od koleżanek i kolegów. Banalne i ckliwe. Rozpaczliwe i pełne wiary w spotkanie na tamtym, lepszym świecie. Przesunęła się do historii wpisów. Dziewczęce życie. Tu poszła na jakiś film, tu zajebistą piosenkę słyszała, to sobie kupiła i zdobyła kilkadziesiąt lajków. Do tego zdjęcia robione z komórki. Sweetfocie z imprez, na ulicy nocną porą na tle neonów, foto potraw, które jadła w azjatyckich, włoskich i innych restauracja. I koniec. Przeskoczyła do Instagramu. Wcześniej zapomniała o tym portalu. Znowu te same zdjęcia robione z komórki. Uwiecznione kawy z pianką w kształcie serduszka, momenty w windzie, buźki przyjaciółek, jakaś fota z miniaturowym, nie większym od dłoni pieskiem. Stefansson trzymała go jak drogocenną filiżankę. Przez moment Matilda pożałowała, że ten chihuahua nie jest białym terierem. Miałaby trop. Okrutny drogowskaz. Nagle jedno zaskakujące zdjęcie. Wydawało się, że przedstawia tylko gęsty las. Szpaler pni. Jeden przy drugim jak armia. Kliknęła i powiększyła najpierw całą fotografię, a potem jej fragment. Ukazała się skulona postać przycupnięta tuż przy ziemi. Kolejne powiększenie. To Mikael z papierosem w kąciku ust siedzący w niewygodnej pozycji na niewielkim pieńku. Poczuła, jak obmywa ją fala gorąca. Tsunami żalu, wściekłości i gniewu. Zdjęcie musiała zrobić Monika. Patrząc na fotografię, Matilda poczuła się jak intruz w tym świecie ojca i córki. W tym kokonie, który stworzyli tylko dla siebie. Z dala od innych. Zachciało jej się płakać. Szybko kliknęła, likwidując zoom. Ale jej oko, jak migawka aparatu, zarejestrowało coś jeszcze. Jakby umysł został na ułamek sekundy porażony prądem, bo odczucie wzrokowe nałożyło się na ślad pamięci. Przyjrzała się ponownie zdjęciu lasu. Nic. Żadnego fragmentu, żadnej plamy, która by coś w nie obudziła. Ponowiła operację przejścia z dużego planu na mały zoom. Teraz już wiedziała, gdzie ma wykonać kolejne powiększenie. Górny prawy róg. Tam, gdzie rząd pni prawie zlewał się ze sobą, tworząc drewnianą zaporę. Kliknęła. Poczuła, że twarz zlewa jej pot. Zimne krople lodowatych emocji. Zaczerpnęła powietrza i pochyliła się nad ekranem. Znany element: pochylone drzewo. Pamiętała je z dzieciństwa. Siedziała na nim całe dnie. Teraz na tym pochyleniu widać było but.

Do takiego doszła wniosku, bo zbyt duży zoom zamazał szczegóły. Natomiast w rozwidleniu dwóch pni dało się zauważyć podłużny ciemny kształt. To była figura człowieka. Bezsprzecznie. Nie miała co do tego żadnych wątpliwości. Ktoś stanął pomiędzy zrośniętymi drzewami. Ktoś w ciemnych spodniach, kurtce i kapturze. Te poszczególne części garderoby wyodrębniała kierowana nawykiem patrzącego i nazywającego umysłu, bo całość ubrania zlewała się ze sobą, stanowiła jedność. Tylko bladość twarzy pozwalała wyodrębnić z tej czarnej plamy korpus istoty ludzkiej. Twarz nie wykazywała charakterystycznych szczegółów. Zamazana budyniowa plama. Usta i oczy musiały być wąskie, bo prawie nie było ich widać. Ale w samym sposobie patrzenia, w tym nieco pochylonym karku, sugerującym zarówno nieśmiałość, jak i wściekłość, było coś, co utwierdzało Matildę w przekonaniu, że już gdzieś tę twarz widziała. Nie potrafiła przypisać do niej ani nazwiska, ani nawet sytuacji, w której ją widziała. Co gorsza, po dłuższym wpatrywaniu się nie miała już pewności, że jest to twarz mężczyzny. Równie dobrze mogła należeć do kobiety ubierającej się i zachowującej po męsku. Havermann nie znała osobiście takiej kobiety. Jednak to nie rozwiało niepewności co do płci tajemniczej osoby czającej się za drzewem. Ten ktoś mógł się z nią na co dzień nie komunikować, stąd wrażenie, że zna tę twarz. Ale tu, w tym lesie nad jeziorem Skiresjön, ten ktoś z jakichś względów się zamaskował. Albo maskował się w realnym życiu, a tu, w leśnej głuszy, wreszcie mógł być sobą. Takie myśli wirowały w głowie Matildy. Obejrzała w powiększeniu brzegi fotografii. Nigdzie nie natknęła się na adnotację co do daty jej wykonania. Wklejona została w sierpniu tego roku. A więc dwa miesiące przed śmiercią Mikaela i Moniki. Matilda skopiowała zagadkowy fragment zdjęcia i zrobiła z niego tapetę na ekranie laptopa. Miała nadzieję, że pewnego dnia, kiedy włączy komputer, coś w jej mózgu zaskoczy i wysunie się odpowiednia szufladka kartoteki, objawiając jej personalia tajemniczego obserwatora czy obserwatorki. Teraz wiedziała jedno: ten ktoś zabił albo pośrednio się przyczynił do śmierci jej męża i Moniki. Ten ktoś potem patrzył, jak umierają pod tunelem. Pochylił się i wcisnął w majtki młodej ofiary stare bikini. Właśnie w ten sposób podpisał się pod tą śmiercią. „To nie zawrotna prędkość. To nie parszywe warunki pogodowe. To ja ich zabiłem”. Zapaliła papierosa. Nagle drgnęła, bo podmuch wiatru uderzył w okno sypialni z taką siłą, że aż zadrżały szyby. Zadzwoniła do Selmy. Poczta głosowa. Nagrała się:

Selma, tu twoja matka, która źle się zachowuje. Wyrażam skruchę. Odezwij się. Wystarczy mail. Albo chociaż wyślij do matki jakiś kretyński emotikon uśmiechniętej żółtej mordy. Twoje pismo obrazkowe bardzo mi teraz pomoże. Kocham cię. Zakończyła w amerykańskim stylu. Takie wyznanie to była dla niej nowość. Poczłapała do salonu. W szafce pod telewizorem musiała być jeszcze jakaś butelka alkoholu. Przeliczała kolekcje plażowych kostiumów. Monika. Ingrid. Nils. Ile bikini jeszcze mu zostało? I kto je dostanie? Wydobyła z szafki gin. Uśmiechnęła się. Butelka była nienapoczęta. A więc zostały mi jeszcze jakieś przyjemności. Po godzinie była pijana, ale nie do tego stopnia, żeby nie być świadomą upojenia alkoholowego. Palce wolniej trafiały w klawisze, litery się myliły, ale jednocześnie miała jasność umysłu: ścieżka poszukiwań mordercy wiedzie do przeszłości. Trzy osoby, których miejsce śmierci zostało naznaczone bikini, były mniej więcej w jednym wieku. Śmierć Moniki mogła być przypadkowa. Na swoje nieszczęście jechała wtedy z ojcem na motorze. Wrzuciła całą trójkę w Google: Nils Stefansson. Ingrid Ohlsson. Mikael Havermann. Pokazało się jedno hasło w pdf: Historia małych grup teatralnych w Szwecji w latach osiemdziesiątych. Otworzyła dokument. Całkiem spory. Kliknęła Znajdź i w pole wyszukiwania powtórnie wpisała nazwiska. Program zaznaczył jeden fragment. Na fluorescencyjnym pasku widniała nazwa Grot Scandic Theatre Nomad Group, a potem lista członków: Nils Stefansson, Ingrid Ohlsson, a także Linnea Alexandersson, Berit Fredman i Carl-Anders Solomonsson. Pięć osób. Zapaliła papierosa. Chyba już coś mam. Wymyślili sobie grupę teatralną i nadali jej angielską nazwę. Chcieli być światowcami. Marzyła im się globalna sława, a z jakiegoś względu skończyli albo pod wiaduktem na przedmieściu, albo w przebieralni domu towarowego, albo powieszeni na lampie w kuchni, z wypiętymi pośladkami. Co się stało z pozostałą trójką? Na pierwszy ogień poszła Linnea Alexandersson. Wystarczyło kliknąć kilka razy i wyszukiwarka pokazała nekrologi sprzed dwóch lat. W jednym był ważny

szczegół: rodzina dziękuję Hospicjum Świętej Brygidy za opiekę nad ukochaną żoną i matką. Nowotwór, pomyślała. Szkoda. Była pewna, że natknie się na wzmiankę o tragicznym i niespodziewanym odejściu. Pierwszy trop okazał się chybiony. Jeszcze tylko powiększyła jeden z nekrologów, który miał kilka wersów napisanych małą czcionką. Autorką pożegnania była niejaka Fanny Edengren, pogrążona w nieutulonej rozpaczy siostrzenica. Opisała ciotkę jako osobę bez reszty oddaną rodzinie, byłą aktorkę, miłośniczkę teatru poszukującego, która dzielnie i z uśmiechem na twarzy walczyła z chorobą nowotworową. Będzie mi ciebie brakować, ciociu. Havermann zaczęła poszukiwania Berit Fredman. Nekrologów nie było, ale adresu zamieszkania również. Wszystko jednak wskazywało na to, że Berit jeszcze żyje i ma telefon komórkowy. Szkoda, bo Matilda chciała ustalić jej miejsce zamieszkania. Gdyby był to Sztokholm lub okolice, wolałaby się z nią spotkać twarzą w twarz. Najchętniej bez zapowiedzi. Wybrała numer. Dopiero po dobrych kilku sygnałach uzyskała połączenie i usłyszała mocny baryton: – Halo, tu Carl-Anders. Trochę ją zatkało, ale pospiesznie przebiegła wzrokiem listę członków Grot Scandic Theatre Nomad Group. Facet o takich imionach był na liście. Aby mieć pewność, wystarczyło dorzucić nazwisko. – Carl-Anders Solomonsson? – Tak… – odpowiedział natychmiast, choć w jego głosie dało się wyczuć wahanie. – Właściwie szukałam Berit Fredman, ale w jakimś sensie również pana. Zapadło milczenie. Tyleż krępujące, co zachęcające. Ta cisza jest diagnostyczna, pomyślała. Nabrała powietrza, by jej głos zabrzmiał pewnie, i zakomunikowała: – Nazywam się Agnes Eberhardsson i piszę książkę o undergroundowych grupach teatralnych z końca ubiegłego wieku. Interesuje mnie, czy… Urwała, bo mężczyzna zaniósł się udawanym kaszlem. Najwyraźniej grał na czas. Jednak musiała poczekać, aż w słuchawce zapadnie cisza. – Pomyślałam, że dobrze byłoby uwzględnić Grot Scandic Theatre Nomad Group. Carl-Anders Solomonsson wcale się nie ucieszył. – Dlaczego pani tak pomyślała? – zagrzmiał wrogo. Przełknęła ślinę.

– Znalazłam o was wzmiankę i wydaliście mi się interesujący. – Nie było w nas nic interesującego. Nic. Udała rozbawienie. – Jest pan bardzo skromny. – Nie jestem skromny. Jestem artystą, a artysta nie może być skromny, bo to oznacza, że jest kiepskim artystą. Rozumie pani? – Gniewny głos nabierał mocy. – Skromny artysta to oksymoron! To nie artysta, ale mieszczańska miernota, której się marzy artystyczne życie. – Rozumiem. Postanowiła być ugodowa. Trafiła albo na megasamca alfa, albo na trop morderstw z bikini w tle. Solomonsson ponownie zaprotestował. Odgłosy świadczyły, że opluł się własną śliną. – Rozumiem?! Nic pani nie rozumie! Skąd pani jest? Czy jest pani tą kobietą o szerokiej twarzy z Uniwersytetu w Uppsali, która dzwoni do mnie co kilka lat, bo pisze książkę o Guru i chce, żebym sypnął anegdotami na jego temat? – Nie mam szerokiej twarzy i nie jestem z Uniwersytetu w Uppsali. – Skąd więc pani, u licha, jest?! – Jestem niezależną badaczką. – Gówno prawda! – zaskrzeczał. – Teraz nie ma ani undergroundu, ani niezależności. Jest tylko upaprana w gnoju instytucja, która zwie się teatrem. Nie ma poszukiwaczy, filozofów teatru. Są tylko korporacyjni najemnicy! Dramaturdzy, co zamiast pisać, sklejają to, co inni już napisali. Są reżyserzy z płytką wyobraźnią i wyzerowaną odwagą! I cała masa celebrytów udających aktorów! Odsunęła słuchawkę od ucha. Solomonsson krzyczał: – To nie jest robienie teatru! To nie jest myślenie teatrem ani nawet myślenie o teatrze! To jest podróbka! To jest imitacja intelektualnej iluminacji! W czymś takim nie zamierzam uczestniczyć! Nigdy i z nikim! – ciskał gromy. – Nawet jeśli nie ma pani gęby jak patelnia! I nawet jeśli nigdy nie była pani w Uppsali! Zmęczył się wreszcie i zamilkł. Przyłożyła telefon do małżowiny. Carl-Anders Solomonsson dyszał jak wielki zziajany pies. Niemal widziała jego jęzor i cieknącą ślinę. – Czy pani Berit Fredman podziela pana poglądy? – zapytała miłym głosem i zmrużyła oczy, gotowa na kolejne obszczekiwanie. Solomonsson odpowiedział dopiero po chwili. Zadziwiająco spokojnym, prawie uroczystym tonem:

– Moja ukochana partnerka Berit nie podziela już niczego. Również moich poglądów. – Bardzo mi przykro… Nie żyje…? Zabrzmiało to, jakby dopytywała się o miłą niespodziankę, miała bowiem nadzieję, że i Berit umarła ubrana w bikini. – Żyje. – Ach, tak… – Jest po udarze. Nie mówi i nie chodzi. Niestety, ten stan wegetatywny trwa już siedem lat. – Bardzo mi przykro… – No, myślę. – Solomonsson ponownie się ożywił. – Dzwonić do dwojga starszych, schorowanych wybitnych artystów! I to jeszcze po pijaku! – Ja… ja nic nie piłam – zaczęła się tłumaczyć jak uczennica przed srogim nauczycielem. – Kochana… jak ci na imię…? Havermann zapomniała. – Anna. – Kochana Anno. Zadzwoń do innych. Niech oni ci opowiedzą o słynnej trupie Grot Scandic Theatre Nomad Group. Słynnej… jeden wpis w sieci. – A pan nie może? Bardzo proszę… – Kilka miesięcy temu zdiagnozowano u mnie boreliozę w ostatnim stadium choroby. Wie pani, co to znaczy? – dopytał agresywnie. – Niestety, nie. – Nie? A szkoda! I wielki wstyd. Bo to szwedzki dermatolog Arvid Afzelius pierwszy powiązał rumień wędrujący po ciele pacjenta z ukąszeniem przez kleszcza. – Mam chyba braki w edukacji… – Braki?! – Ponownie opluł się ze wzburzenia. – Jest pani nieukiem. Nie docenia pani naszego dziedzictwa narodowego, a chce napisać książkę o wielkiej kulturze! Może lepiej zacząć od przyswojenia wiedzy podstawowej. – Dziękuję za sugestię. Ale czy to moja ignorancja każe mi sądzić, że ostatnie stadium boreliozy nie jest aż tak poważne, skoro ma pan tyle zaciekłości i siły w głosie. Solomonsson nie odpuszczał.

– Co pani chce mi wmówić?! – Rzucam tylko uwagę, że głos ma pan jak dzwon. – Z dawnego Carla-Andersa pozostał już tylko głos. Nie chodzę. Siedzę na wózku inwalidzkim. Moje ręce z dnia na dzień są coraz bardziej wiotkie, ale póki jeszcze daję radę, dzielnie opiekuję się najdroższą Berit. – Jest pan wspaniałym człowiekiem. Komplement Havermann zabrzmiał, jakby został siłą wypchnięty z wściekle zaciśniętych ust. I tak było. – Droga Anno, zadzwoń do innych – Solomonsson ponowił sugestię. – Na przykład? – Do Mikaela Havermanna. Znajdziesz go łatwo. Ma gabinet fizjoterapii. Nieźle się urządził. Zawsze mi powtarzał, że na starość weźmie sobie młodą dupę z wypchanym portfelem. Przepraszam za wyrażenie, tylko cytuję. Nigdy w to nie wierzyłem, ale okazało się, że znalazła się jakaś kretynka, która chętnie się zgodziła być żoną trofeum. Matilda podrapała się w głowę. – Dzwoniłam do niego. – No i…? – Odebrała ta kretynka, żona trofeum. Łamiącym się z rozpaczy głosem powiedziała, że Mikael zginął w wypadku motocyklowym. Jechał ze swoją córką Moniką. Ona również nie żyje. Solomonsson milczał. Wydawało się, że szuka właściwych słów. – Przykra sprawa. Nie wiedziałem, że nie żyje. Jak znam życie, to ta ćpunka Erika, z którą miał Monikę, nawet nie pojawiła się na pogrzebie. – Tego nie wiem. – Zresztą czego się spodziewać po ćpunach? Na pewno nie etykiety i przyzwoitego zachowania. Przeklęta ćpunka! – Mikael Havermann miał dziecko z jakąś narkomanką? – Erika uważała się za modelkę. Była chuda i wielka, to sobie ubzdurała, że jest muzą światowych krawców. Opowiadała brednie! Miała strasznie niewyjściową gębę. Ale lubiła się kręcić wokół artystów. Wielu ją miało, kiedy chciało. Wyglądała tak, jakby w każdej chwili można ją było sobie nadziać na pal rozkoszy. „Pal rozkoszy”. Havermann stłumiła śmiech. – A kiedy zaszła w ciążę, to Mikael wziął wszystko na siebie. – Honorowy gość.

– Głupek! Ten bachor nie był jego! Mylisz się, pomyślała Havermann, lecz zapytała: – Skąd ta pewność? – Chciał dokuczyć Evie. Właśnie go rzuciła. Kolejna łowczyni posagów. Kolejna sprytna dziewucha. Tylko rozglądała się na prawo i lewo, żeby znaleźć frajera, przed którym mogłaby legalnie zdjąć majtki i urządzić się na całe życie. Teraz mówi pewnie o mojej matce. Wolała jednak mieć wątpliwości, o kogo chodzi. Zapytała tylko: – Była aż tak straszna? – Puszczalska cwaniara. W końcu wyszła za tego dupka Gunnara Isakssona. Nie miał jeszcze wielkiego hajsu, ale miał na to wielkie zadatki. – To znaczy? – Dyplom adwokata, rozumie pani? Z trudem pokonała lęk przed odkryciem prawdy o matce. – Coś jeszcze pan wie o Evie? – To była wielka miłość Mikaela Havermanna. Byli razem przez jakiś czas. Potem ona go rzuciła dla Gunnara, a Mikael chciał się zemścić. Uznając dziecko Eriki, dał Evie prztyczka w nos, żeby wiedziała, że w czasie ich romansu nie była jedyna. – Bardzo to pokrętne. – Nigdy nie kochałaś… jak ci na imię, do diabła…? – Anna. – No dobra, to mówiłaś, że Mikael nie żyje, a jego Erika pewnie ćpa w jakimś squacie we Francji? Zawsze ją tam ciągnęło. Kochała się w Polańskim. Miała w sobie coś z jego bohaterki. Widziałaś Wstręt? – Tak. Schizofreniczka morduje siostrę i jej kochanka, i jeszcze kogoś… – Erika jest zdrowa, ale ma w sobie coś nieobliczalnego. – Solomonsson zamilkł na moment. – To mi się nawet w niej podobało… – Po chwili zapytał smutno: – To dziecko Eriki nie żyje? – Monika zginęła. – Miała na imię Monika…? – Właśnie tak… – Monika – powtórzył. Havermann zapytała:

– Kim jest Guru? – Słucham? – Solomonsson znowu zabrzmiał groźnie. – Mówił pan o Guru… – Nie wie pani, kim jest nasz Guru, a chce pani pisać o nas monografię?! – Nie, ale piszę tylko pobieżnie o grupach teatralnych. – Miała już przeczucie, że się demaskuje. – Nie wiesz, kim jest Grot?! – wykrzyknął Solomonsson i zachłysnął się własnymi słowami. – Jesteś nikim! Jesteś zerem wszystkich zer! – ciskał wyzwiska z całej siły. – Jesteś korporacyjną, uniwersytecką gnidą! Najpierw dowiedz się czegoś o prawdziwym teatrze, a potem wydzwaniaj po ludziach! Rozłączyła się. Miała wrażenie, że Solomonsson jeździ teraz po swoim mieszkaniu na wózku inwalidzkim jak dzieciak na gokarcie, wściekle i z pasją. Zadzwoniła do Kurta. Nie odbierał. Tego było już za wiele. Odgrodził ją od córki. Sam pewnie też załatwił sobie nową komórkę. Przeszukała szufladę w sekretarzyku. Znalazła stary notes z numerem telefonu stacjonarnego. Na szczęście Kurt od lat nie zmieniał adresu. Odezwał się spłakany damski głos. Od razu przeszła do rzeczy: – Mówi Matilda, matka Selmy. Chciałabym rozmawiać z Kurtem. Usłyszała jęknięcie: – Ja też bym chciała. – Kto mówi? – Annika. Jeszcze wczoraj przedstawiłabym się jako dziewczyna Kurta, ale dziś wszystkie moje miłosne plany wydają się już nieaktualne. – Coś się stało? – zaniepokoiła się Havermann. – Oszalał. – Kurt? – Oszalał do końca. – Głos Anniki jakby lekko się załamał pod wpływem emocji. – Oszalał! – wykrzyknęła. Matilda wyczuła, że to kolejna kilkudniowa dziewczyna Kurta, której ten obiecał miłość. Wszystko wskazywało na to, że pewnie zaserwował jej tekst w stylu: „Dozgonna miłość ma więcej wspólnego ze zgonem niż z miłością”. Zaczerpnęła głęboko powietrza. – Kurt lubi sprawiać ból kobiecie, która go kocha. Myśli, że w ten sposób zyskuje nad nią przewagę. Warto to wiedzieć.

Wymuszony chichot Anniki był podszyty złością. – Witaj w klubie, Matildo. – Wiesz, jak mam na imię? – zapytała Havermann i z wściekłością odkryła, że ją to ucieszyło. – Kurt mówił ci o mnie? – Znam twoje imię, bo Kurt wiesza na tobie psy. Od rana do wieczora. – Nie ma go w domu? – Jest w Polsce. – W Polsce?! – Zachłysnęła się tym pytaniem. – Co on tam robi?! – Nie gniewaj się, Matildo, ale twoja córka też jest zdrowo pojebana. Pojechała do Warszawy, żeby się spotkać z jakimś artystą. – Co to ma znaczyć? – Podobno mała pisze jakieś opowiadanka, a ten artysta coś tam sobie maluje. Mają razem stworzyć album. Coś w stylu artystycznego mostu Sztokholm– Warszawa. Brednie. – Skąd o tym wiesz? – Twojej małej nie zamykała się jadaczka. – Selma jest raczej małomówna. – Małomówna? Boże, aż mnie głowa rozbolała od tego jej jazgotu – prychnęła Annika. Havermann poczuła się, jakby ktoś kopnął ją w splot słoneczny. – Wiesz coś więcej? – Zostawili potworny bałagan w całym mieszaniu. Nawet się nie pożegnali. Zaczęłam już sprzątać i znalazłam tylko coś, co może świadczyć, że ten ich cały Guru to Jucha. – Jucha?! – Tak się nazywa. Też sobie pomyślałam, że kolejny odjechaniec. Przecież Jucha to zwierzęca krew. Ale może się mylę… Wiesz, jestem weganką i nawet samo gadanie o krwi i podrobach budzi we mnie obrzydzenie. Uważam, że prawa zwierząt… Matilda przerwała jej w pół zdania: – Coś jeszcze? Podzielała wszystkie poglądy dziewczyny Kurta, ale był to ostatni temat, na jaki w tym momencie chciała rozmawiać. – Świstek przyklejony do drzwi lodówki. Annika odłożyła słuchawkę. Po chwili znów się odezwała:

– Jesteś tam? – Te niusy wmurowały mnie w ziemię. – Posłuchaj. Coś ci przeczytam: Jucha. Warszawa, 22 grudnia, Pałac Kultury i Nauki, piętro 30, godzina 17.00. – Co to jest? – Bazgroły twojej córeczki. Przyczepiła je na lodówce. – Poczekaj, muszę to zapisać. Zaczęła miotać się po mieszkaniu w poszukiwaniu choćby ogryzka czegoś do pisania. W końcu pomyślała, że przecież może utworzyć notatkę w laptopie. Zapytała: – Pałac? – Mówię, jak jest napisane. – Poczekaj… Kiedy pojechali do tej Polski? – Jeszcze rano tu byli. – Może jadą teraz do Ystad, żeby wejść na prom. Albo lecą samolotem… – Havermann snuła hipotezy. – Kurt nie odbiera. – Znalazłam jego komórkę pod stertą brudnych dżinsów. – Dzwoniłam co dwie minuty! Nie słyszałaś? – Wyłączyłam, cały czas ktoś dzwonił. – To byłam ja… – Oszalała z rozpaczy matka – zakończyła kpiąco Annika. – Daj mi nowy numer komórki Selmy! – Nie znam go. – Jak to? – Dziwisz się? To ty jesteś jej matką, nie ja. Na razie Selma nie jest nawet moją pasierbicą. – Annika zaczęła być złośliwa. – Relacja matka–córka bywa banalnie skomplikowana – wycedziła Havermann i znowu usłyszała ten swój napuszony służbowy ton. – Masz bardzo zarozumiałą córkę. – Nie znasz jeszcze mojej matki – rzuciła na koniec Matilda i rozłączyła się. Co mam robić? Nagle coś zaskoczyło jej w głowie. Guru. Niby zwykłe słowo, ale nieczęsto używane. Ona w ciągu doby usłyszała je

dwukrotnie. Padło w dwóch niepowiązanych ze sobą rozmowach. Z dziewczyną Kurta oraz z Carlem-Andersem Solomonssonem. Poczuła dziwne podniecenie zmieszane z paniką. Jak pies gończy, który już zwietrzył trop, ale jeszcze kręci się wokół własnego ogona. Chwyciła laptop i przysiadła na sofie. Coś zaszeleściło. Uniosła się i wyciągnęła wielkie opakowanie po chipsach farmerskich z bekonem. Ta pamiątka po seansach telewizyjnych Selmy ścisnęła jej serce. Sofa nie wiadomo kiedy zaczęła pełnić rolę kosza na brudy. Pełno tam było ubrań, które powinny być wrzucone do pralki, ale z jakiegoś względu do niej nie dotarły. Znowu pomyślała o mężu. Mikael jak wierna służka zawsze zbierał ślady po żonie i pasierbicy. Ściągnęła włosy w kitkę i otworzyła klapę komputera. Zalogowała się do sieci bezprzewodowej i jeszcze raz wrzuciła w wyszukiwarkę Grot Scandic Theatre Nomad Group, ale tym razem to hasło uzupełniła o słowo Polska. Na ekranie pojawił się tylko jeden wynik. Plik pdf w obcym języku. Otworzyła go. Wyglądał na skan z obcojęzycznej gazety. Zbliżyła twarz do ekranu. Jakaś fotografia brzydkiego budynku. Otoczona tekstem, którego nie rozumiała. Spojrzała na nazwę dokumentu. Końcówka: pl. Niewątpliwie Polska! No tak, coś się zaczyna układać, pomyślała. Zrobiło jej się gorąco. Guru. To słowo klucz chyba pasowało do zamka, który otworzy drzwi do przeszłości Mikaela, Ingrid i Nilsa. Zorientowała się, że plik mający w treści Grot Scandic Theatre Nomad Group stanowi fragment większej całości. To był jakiś blog: zoliborz.magicznyoczamihistoryka.pl Spróbowała go otworzyć. Bez powodzenia. Cofnęła się do wyszukiwarki i wpisała w nią nazwę bloga. Wyskoczyła wiadomość: Blog został usunięty. Zaklęła głośno. Znowu otworzyła plik pdf. Zaznaczyła całą zawartość. Potem kliknęła Kopiuj. Przeszła do Google Tłumacz. Funkcja Wklej i Tłumacz z języka polskiego na szwedzki. Szybko przebiegła wzrokiem po tłumaczeniu: Przy Mickiewicza 34/36 stoi tzw. Szklany Dom. Nazwa pochodzi od pasów okiennych. Budynek zaprojektowany został przez Juliusza Żórawskiego na zlecenie Państwowego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych Pracowników Umysłowych. Gmach został zbudowany wg 5 reguł Le Corbusiera: konstrukcja słupowa,

poziome pasy okien, płaskie dachy i tarasy na dachach, wolny plan, wolna elewacja. Szklany Dom jest wsparty na wolno stojących słupach. Między nimi odbywa się ruch samochodów wyjeżdżających z garażu. Dach jest płaski i ma dwa poziomy. Pierwszy służył do rekreacji i między innymi do wieszania prania i trzepania. Jest do tej pory składany trzepak. Na drugim poziomie panie zażywały kąpieli słonecznych. Dwa poziomy tarasu przypominają pokład statku. Budynek wybudowany został w stylu marynistycznym. Zachowały się od strony Mickiewicza oryginalne kraty z ozdobami w kształcie busoli i kół sterowych. Kraty w oknach przyziemia przypominają fale morskie. W drzwiach na dachutarasie są okna bulajowe. Jest tutaj też charakterystyczny daszek. Dom stojący na słupach nośnych umożliwiał dowolne kształtowanie pomieszczeń, ponieważ nie było tu ścian nośnych. Okna wstęgowe dawały doskonałe oświetlenie pomieszczeń. Dom ma kształt litery „L”, mieszkania są o zróżnicowanej powierzchni, od jednopokojowego 36-metrowego do mieszkań cztero- i pięciopokojowych o powierzchni ponad 120 metrów. W dużych mieszkaniach mieszkali wysocy urzędnicy. W w latach 1960–1980 w Szklanym Domu mieścił się również nieformalny salon towarzyski. Na dachu odbywały się spotkania literackie, organizowano wernisaże żoliborskich artystów. To tu szwedzka grupa teatralna zainspirowana twórczością Jerzego Grotowskiego spotkała się w zimie 1974 z bohemą warszawską. Havermann zapisała tłumaczenie na pulpicie laptopa. Zrozumiała, że jest na tropie jakiejś historii, która sięga czasów, kiedy Mikael i cała reszta mieli po dwadzieścia kilka lat. Co się wtedy wydarzyło? Pewnie coś mocnego, skoro ciągnie się przez czterdzieści lat i z jakiegoś powodu nie chce się emocjonalnie przedawnić? Zapaliła papierosa. Zaciągnęła się zbyt gwałtownie. Przez moment walczyła z kaszlem. Wkurzona zgasiła peta i wrzuciła do wyszukiwarki nowe polecenie: Jerzy Grotowski. Za sekundę miała przed sobą ponad sto tysięcy wyników. Sięgnęła po opracowanie encyklopedyczne: Jerzy Marian Grotowski (1933–1999) – polski reżyser teatralny, teoretyk teatru, pedagog oraz twórca metody aktorskiej. Twórca Teatru Laboratorium. Jeden z największych reformatorów teatru XX wieku. Pomyślała, że notka jest lakoniczna, ale ten ktoś z pewnością mógł być Guru dla niektórych ludzi związanych z teatrem. W dodatku, słowo Grot w nazwie Grot Scandic Theatre Nomad Group było ewidentnie skrótem od nazwiska tego

wybitnego Polaka. Było jej niewygodnie, zapadała się. Bolał ją kręgosłup. Najwyraźniej sofa zestarzała się i straciła sprężystość. Przeniosła się z laptopem na kuchenny stół. Weszła w Google Maps. Odnalazła stolicę Polski, Warszawę. Namierzyła lokalizację Pałacu Kultury. To pępek miasta. Sam jego środek. Pałac znajduje się na placu Defilad. Na zdjęciu przypominał budowlę żywcem wyjętą z pejzażu krajów dawnego bloku wschodniego. Potem poszukała Szklanego Domu. Ulica Mickiewicza okazała się dość długa. Wydała komputerowi polecenie zaplanowania podróży. Wyglądało na to, że oba punkty dzieli około dziesięciu kilometrów i jazda samochodem zajmuje jakieś osiem–dziesięć minut. Oczywiście w warunkach miejskich korków mogła trwać znacznie dłużej. Była też propozycja dojazdu metrem. Od stacji Centrum do stacji Plac Wilsona. Havermann weszła na stronę warszawskiej kolei podziemnej. Sieć powiązań była prosta jak drut. Jedna nitka biegnąca równolegle do Wisły. Trzeba by przejechać zaledwie kilka przystanków. Dorzuciła wyszukane strony do zakładki Ulubionych. Kolejne zadanie dla wyszukiwarki: Jucha. W szwedzkiej bazie miała tylko jeden wpis. Ktoś sprzedawał na Allegro jego obraz. Nie było chętnych na ten olej 80 x 50 centymetrów. Aukcja przeszła do archiwum niecałe dwa lata temu. Havermann przed kilkoma miesiącami kupiła na Allegro części do swojej hondy. Zalogowała się i weszła w archiwum. Nie dowiedziała się wiele więcej. Uzyskała tylko jedną wiadomość. Ale to wystarczyło, by przekręcił się klucz w drzwiach do tajemnicy. Zobaczyła obraz Juchy, który użytkownik o nicku składającym się z szeregu liczb i kilku bezsensownych liter wystawił na aukcji. Kliknęła na obraz, powiększając go do rozmiarów ekranu laptopa. Z ekranu patrzyła na nią Selma. Jucha namalował jej córkę. Prawie nagą, w wannie z czerwoną cieczą. Selma była zarazem uwodząca i niewinna. To mógłby być piękny obraz, gdyby jego bohaterką nie była jej nastoletnia córka. I jeszcze coś. Havermann nie znała się na sztuce na tyle, by stwierdzić, czy Jucha jest wielkim artystą. Ale w jednym wykazał się wielkim estetycznym wyczuciem. Potrafił się zatrzymać na tej cienkiej, niewidocznej linii, jaka dzieli pornografię dziecięcą od dzieła sztuki. Otworzyła polski Google. Wpisała: JUCHA. Wyszukiwarka na pierwszym miejscu po reklamach wyrzuciła zawieszony blog: zoliborz.magicznyoczamihistoryka.pl oraz jeszcze kilka linków.

Przeszukała je wszystkie pod kątem zwrotu SZKLANY DOM. Miała jedno trafienie. Zaznaczyła całą treść i wrzuciła w Google Tłumacz. Dowiedziała się, że artysta Jucha miał w latach siedemdziesiątych pracownię w Szklanym Domu. Pobiegła do pokoju Selmy i w ciągu minuty zdemolowała go całkowicie. Znalazła jedynie fiszkę przyklejoną do podeszwy półbuta: telefon nr 5 do Bossego. Następny, który chyba cały czas zmienia komórki. Natychmiast wprowadziła nowy numer do swoich telefonicznych kontaktów i spróbowała uzyskać połączenie. Bosse odezwał się cichym głosem: – Selma..? – Mówi Matilda, matka Selmy. Odpowiedział dopiero po chwili: – Wiem, kim pani jest. – A to niespodzianka! Daj mi nowy numer do Selmy. – Nie mam. – Masz! Masz go, nie łgaj! – Naprawdę nie mam – jęknął. – Selma ze mną zerwała. – Mam w to uwierzyć? Bosse ponownie jęknął. – Od tygodnia nie ma jej w szkole. Podobno pojechała z ojcem na narty do Francji. Selma snobka. Selma kłamczucha. Te myśli przeleciały przez głowę Matildy jak dwie błyskawice. – Gówno prawda! – krzyknęła. – Słucham…? – Płaczesz czy masz katar? – zapytała wściekła. Była zdezorientowana, nie wiedziała, jak z nim rozmawiać. U niej w salonie zachowywał się jak bezczelny typ, a teraz okazał się mięczakiem. W dodatku zamilkł. Wiedziała, że musi być miła. Stanowił teraz jedyny kontakt z Selmą. – Bosse, musimy ją odnaleźć. Proszę cię. Wiem, że mimo wszystko nadal wiele dla niej znaczysz – skłamała. – Skąd pani wie? – ożywił się. – Matka wie wszystko. – Zemdliło ją od własnej sentencji.

– Czy ona kogoś ma w tej Francji? – Bosse zawahał się. – To znaczy… mam na myśli jakiegoś chłopaka… – Chłopaka? Ona kocha tylko literaturę i ciebie. – Havermann ponownie gładko skłamała. – Nieraz się wypłakiwała na moim ramieniu. – Przecież mówiła, że pani jej nie rozumie. Że ma pani grubą skórę. Nawet nazywaliśmy panią Godzilla. – Bosse, posłuchaj… – Próbowała opanować zdenerwowanie. – Selma cię kocha, a jeżeli chcesz z nią być, to musisz zostać małym pomocnikiem Godzilli. Zrozumiałeś? Miała wrażenie, że rozmawia z kilkuletnim chłopcem, którego trzeba niepedagogicznie przekupić. – Co mam robić? – Przeryć polską sieć internetową pod kątem… Masz czym zapisać? Bosse otrzymał instrukcje. Rozłączyli się. Havermann otworzyła lodówkę, wyciągnęła kawałek duńskiego cheddara i agresywnym ruchem odkroiła sobie mały prostokąt. Popiła go łykiem zimnej kawy z ekspresu. Paskudna goryczka, skrzywiła się. Potem zadzwoniła na komórkę matki. Jeden sygnał, trzeci, piąty – włączyła się poczta głosowa. Coś piknęło i połączenie zostało zerwane. Zamknęła ze złością klapę telefonu. Ma skrzynkę przepełnioną moimi nagraniami. Pewnie nie potrafi ich odsłuchać. Nawet nie wie, że ma je zarejestrowane. Całkiem niedawno nauczyła się wysyłać SMS-y, ale odbierać wiadomości tekstowych nadal nie umie. Skoro, ona nie raportuje z Portugalii, ja też nie muszę jej powiadamiać o sytuacji w domu. Jestem dojrzałą kobietą i nie zamierzam prosić o pozwolenia na wyjazd do Polski. Moja nastoletnia córka jakoś nie miała z tym problemu, a mnie dręczy infantylne poczucie winy. Nagle serce jej drgnęło i gwałtownie przyspieszyło. Dotarło to do niej. Dziś jest dwudziesty grudnia. Ma tylko czterdzieści osiem godzin, żeby dotrzeć do Selmy i zrozumieć, w czym tak naprawdę bierze udział. Bo chociaż dom był szklany, to dobrze maskował swoje tajemnice. Pochyliła się nad laptopem. Trzęsącymi się rękami wybudziła komputer z uśpienia. Otworzyła zakładkę Ulubione i kliknęła na stronę ze Szklanym Domem. Powiększyła zdjęcie budynku do rozmiaru ekranu laptopa. Obiekt wyglądał szkaradnie. Szkło i brudny szary beton, który miejscami chyba kruszył się ze starości. To cudo architektoniczne w niczym nie różniło się od szklanych biur

budowanych na obrzeżach miast. I tylko dach był ciekawy. Przypominał pokład Titanica. Ale historia tego statku, jak wiadomo, nie skończyła się happy endem. Wszyscy zginęli. Nikt się nie uratował.

10 Kiedy nie znajdujemy spokoju w sobie samych, daremnie szukać go gdzie indziej. La Rochefoucauld Siedemdziesięcioletnia Berit Fredman najbardziej lubiła te chwile, kiedy jej ciało ociekało potem. Dlatego przepadała za swoją nową bieżnią elektryczną Spokey Arizona. Kupiła ją okazyjnie na Allegro, od którego była uzależniona. Zamawiała tam kremy do pielęgnacji ciała, swetry, buty, a nawet bieliznę. Bieżnia dała się pokochać od pierwszej przebieżki. Była dostatecznie wypasiona i zarazem niesnobistyczna. Berit nie zamierzała jej trzymać w piwnicy ani na przeszklonym wielkim tarasie, dlatego po burzliwych rozmowach ze swoim partnerem Carlem-Andersem Solomonssonem postawiła na swoim i przyrząd do ćwiczeń zajął większą część salonu. Koronnym argumentem był fakt, że i tak nikt ich nie odwiedza. Od ponad dwudziestu lat świadomie i z premedytacją prowadzili dom zamknięty. Lubili tylko własne towarzystwo. Zawsze towarzyszyły im spaniele, ale teraz, po śmierci Dudu, bali się brać szczeniaka. Coraz gorzej znosili odejścia ukochanych zwierząt. Być może to sprawiło, że Berit zapałała bezpieczną miłością do elektrycznej bieżni, a Carl-Anders do passport scotch whisky. Dzisiaj ona biegała, a on siedział w swoim fotelu, był jednak bardzo niespokojny. Wiercił się na wszystkie strony, przebierał nogami, zęby miał zaciśnięte, a twarz czerwoną z gniewu. Ta rozmowa z kobietą, która nie wiedziała, kim jest Grotowski, okropnie go wzburzyła. Berit była obok i wszystko słyszała, lecz nie wątpiła, że powód gniewu jest inny niż ten ujawniony i ma niewiele wspólnego z teatrem. Rozmyślając o tym, włączyła przycisk zwiększający prędkość. Bieżnia przyspieszyła. Suche nogi Berit podjęły wyzwanie, a ona miała jeszcze w sobie dość siły, by obserwować swojego mężczyznę.

Carl-Anders Solomonsson był łysiejącym panem z nadwagą. Jego długie siwe włosy rosły już tylko na potylicy. Zbierał je kolorową gumką, a kiedy był zestresowany, lubił gładzić i lekko szarpać swój wątły koński ogon. Teraz nie było inaczej. Wzburzenie po telefonie tej baby nie chciało się wyciszyć. W umyśle Solomonssona szalała burza z gwałtownymi wyładowaniami. Myśli i hipotezy grzmiały i błyskały. Jedna nawałnica następowała po drugiej. Berit Fredman bardzo chciała poznać szczegóły rozmowy. Jednak wiedziała, że musi poskromić ciekawość i cierpliwie poczekać, aż jej ukochany wleje w siebie kolejną porcję alkoholu, co lepiej go nastroi do konwersacji. Tym razem nie trwało to długo. Carl-Anders wypił swoją whisky jednym haustem, zmarszczył nos, a potem ciężko westchnął, podniósł się i podszedł do bieżni bliżej niż zazwyczaj. Agresywnie nacisnął przycisk Stop. Była to jedyna funkcja, którą umiał obsługiwać. Berit miała wrażenie, że Carl-Anders boi się jej stalowego rumaka. Tak, jakby myślał, że to ogier, który kopnie go z zazdrości. – Co jest? – zaatakowała partnera. – Jeszcze nie skończyłam. – Skończyłaś! – burknął. – Ja ci nie mówię, ile masz wychlać, więc ty mi nie mów, gdzie mam metę. Carl-Anders wyglądał, jakby miał eksplodować: – Wyjeżdżamy! Ty prowadzisz! – wydał polecenie. Berit zeszła z bieżni i przyjrzała się uważnie swojemu facetowi: – Kto to był? – Nie wiem – odchrząknął. – Tylko mi nie mów, że nawet się nie przedstawiła. Milczał. – Pewnie coś zełgała, a ja chcę wiedzieć co – drążyła, wycierając przedramieniem mokrą od potu twarz. Solomonsson pokiwał wściekle głową. – Raz beknęła, że się nazywa jakoś tam, a potem, że chyba Anna. Berit pociągnęła nosem, wstrzymując urojony katar. Kiedy czuła niepokój, zachowywała się jak królica. Sfrustrowany Carl-Anders pogładził butelkę passport scotch, jakby pieścił kobiecą nogę. Berit zatęskniła za taką czułością. Jej partner był impotentem, ale nie chciała go do niczego zmuszać. Przy tej nadwadze mógłby wykorkować na jej piersi i z pewnością nie byłoby to orgiastyczne przeżycie.

– To co teraz będzie? – zapytała. – Wiem jedno. Ta baba kłamała. Berit czuła, że się rozkleja. Cały czas pociągała nosem. – Uspokój się – skarcił ją Solomonsson. – Na szczęście byłem czujny i wyprowadziłem ją w pole. – Dobrze zagrałeś. – Z podziwem kiwnęła głową. – To była moja życiowa rola. – Nigdy nie paćkałeś koleżanek w trykotach? – Nagle w głosie Berit pojawiły się zazdrość i niepewność. – Kijem bym ich nie tknął – zapewnił bez większego przekonania. – Ale o Evie mógłbyś się milej wyrażać. Wcale nie była wywłoką. Wymienili krótkie spojrzenia. – Wiesz, że dzwoniła parę dni temu i mówiła, że wylatuje do Portugalii? – zapytała. – Pewnie złapała kolejnego naiwniaka z talią kart kredytowych. – W jej głosie był strach. – Pytała o bikini? – Tak. – I co? – Solomonsson czujnie zerknął na partnerkę. – Powiedziałam, że nie dostaliśmy żadnych takich przesyłek. – Dobra dziewczynka. – Mam giętkie ciało i całkiem szybkie synapsy w mózgu – rzuciła Berit, z trudem panując nad napięciem w głosie. – Nieźle się patynujesz, mała. – Omiótł wzrokiem jej sylwetkę w fioletowym body. – Robię program olimpijski – pochwaliła się Berit. – Nie czaruj, mała. To ja tu jestem od łgania. Zauważyła, że ma zmęczony głos. Carl-Anders, pomyślała, pewnie umrze na długo przede mną. A wtedy na kogo będę zerkała, pokonując kilometr za kilometrem? Pewnie dokupię sobie telewizorek mocowany do bieżni. Takich gadżetów dla ćwiczących singli musi być pełno na Allegro. Solomonsson wziął płytki oddech i zacharczał: – Wyobraź sobie, że zapytała, kto to jest Guru. – Po tym właśnie poznałeś, że chce nas podejść?

Powrócił gniew. Carl-Anders podniósł głos – Jeszcze wcześniej coś mi w tym wszystkim nie grało! Ale po takim pytaniu od razu wiedziałem, że jest z policji! Suka! Suka! Suka! – powtórzył z zaciśniętymi zębami. Berit była przekonana, że gdyby nie stał na ich indyjskim dywanie, to splunąłby trzy razy. Sama też była wściekła. – Myślą, że są szybcy od mordercy. – Zachichotała gniewnie. – Myślą, że pokonają przeszłość! – zagrzmiał Solomonsson. Podszedł do parapetu i grzmotnął w niego pięścią. – Durnie w mundurach! Korporacyjni durnie! Sam sobie sprawił ból. Wyciszył się natychmiast, masując obolałą dłoń. – Weź kilka głębokich wdechów i powoli wypuść powietrze – poradziła Berit. – To cię uspokoi i oczyści czakramy. – Brednie! Nie wierzę w te bujdy. – To nie bujdy, tylko mądrość Wschodu – wyjaśniła sztucznie zrelaksowanym głosem. – Akurat! – warknął. – Jesteś spięty, a ja chcę ci pomóc. – A ja chcę być spięty i nie chcę twojej pomocy! Rozumiesz?! – krzyknął ostatkiem sił. – Brzmisz niezdrowo. – Jestem zdrowy, tylko mam paskudny dzień! – Oby tak było! – westchnęła. Rzucił jej wściekłe spojrzenie. – Spakowałaś nas? – Oczywiście. – Berit wykrzywiła usta w usłużnym uśmiechu. – Wzięłaś wszystkie kostiumy? – Dwie pary bikini – odparła powoli. – To dobrze. Chwyciła ręcznik i energicznym ruchem przetarła ciągle rozgrzaną twarz, a potem spocone ramiona. Zerknęła na partnera i zapytała: – Dokąd pojedziemy? – Po co pytasz, skoro wiesz?! – znowu się rozzłościł.

Rozumiała jego wzburzenie. Co do tego była pełna zgoda. Cel nagłej ewakuacji już dawno został ustalony. Zerknęła na licznik. – Zrobiłam dziś czterdzieści kilometrów. – Pochyliła się i wyciągnęła wtyczkę z gniazdka. – Nie łgałaś. – Zrobił znaczącą pauzę. – Masz formę olimpijską, kochanie. Berit nie lubiła, jak mówił do niej „kochanie”. Akcentował ten wyraz w jakiś pobłażliwy sposób. Nerwowo pociągnęła nosem i zaczęła robić skłony na środku pokoju: – Skąd ci przyszła do głowy ta historia z kleszczem? – rzuciła między jednym wysiłkiem a drugim. – Wczoraj oglądałem dokument o feministycznej punkowej piosenkarce. Kathleen Hanna. Underground. Artystka w stanie czystym. Świetna dziewczyna. Choruje na boreliozę. Berit zarzuciła nogę na stół i rozciągała mięsień uda. – Zawsze myślałam, że za dużo oglądasz telewizji, a to jednak się przydaje. Solomonsson uśmiechnął się i klepnął ją dwa razy po tyłku. – Może poćwiczysz w bikini? Chyba nie przerażają cię te wspomnienia? – Nie możemy ulegać wstrętnej przeszłości. Bikini? Czemu nie? Przecież nadal mam dobrą figurę. – Wygodnie ci tak będzie? Sznurek wrzyna się w tyłek. – A co, nie może? Żałujesz sznurkowi? – zapytała uwodzicielsko. – Wezmę prysznic. – Tylko szybki. Nie ma czasu. Wyjeżdżamy. – Nie boisz się? – Boję się jak cholera – zagrzmiał i wzruszył ramionami. – Ja tak samo. – Berit zwiesiła głowę. Jej partner nie wiedział, czy robi kolejne idiotyczne ćwiczenia, czy chce przed nim ukryć spłoszony wzrok. – Ale nic po nas nie widać – stwierdził tubalnym głosem, podpatrując się w wielkim ściennym lustrze. – Nic a nic – zapewniła piszczącym głosikiem i poszła do łazienki. – Grot Scandic Theatre Nomad Group wiecznie żyje! – krzyknął Solomonsson. Powtórzył ten okrzyk jeszcze wiele razy. Lubił swój głos. Wyłożył dużo kasy, żeby go ustawić na potrzeby sceny. Był pewny, że gdyby dziś stanął na deskach teatru,

nawet niedosłyszący widz z ostatniego rzędu zrozumiałby każdy jego szept. Berit Fredman nie lubiła, jak jej mężczyzna szeptał. To zawsze brzmiało groźnie.

11 Dobro i zło, czy rzeczywiście dzieli je wyraźna linia? Alex Kava Bolał ją kark. Całą noc spędziła w poczekalni na lotnisku. Wyglądało na to, że cała Szwecja zamierza wyjechać na święta za granicę. Jedynie ona sprawiała wrażenie, jakby znalazła się tam przypadkiem. Krążyła nerwowo wokół kas, czekając na wolne miejsce. Skłamała, że jej przyjaciółka umiera w polskim szpitalu po operacji plastycznej biustu. Czytała o tym kiedyś artykuł. Dziewczyna z niewielkimi piersiami w Polskich Liniach Lotniczych LOT wykazała zrozumienie. Dała jej awaryjną miejscówkę. Ktoś w ostatniej chwili odwołał rezerwację na lot do Warszawy. – To dla takich jak pani – obwieściła smutno. – To znaczy? – zapytała z lękiem Havermann. – Pasażerów udających się na ostatnie pożegnanie – wyjaśniła. Matilda skuliła się pod wpływem złych przeczuć. To nie był dobry znak na drogę. Choć samolot startował o wpół do szóstej rano, w poczekalni tłoczyły się podenerwowane rodziny z marudzącymi dziećmi i wypchanymi świątecznymi torbami. Warowały, strzegąc piramid z walizek. Dzieciaki spały na kolanach matek. Wszędzie słychać było nawoływania. Matilda dopiero teraz poczuła, że zbliżają się święta. W pochodzie do samolotu tylko ona miała za cały bagaż jedną workowatą torbę przerzuconą przez ramię. Celniczka nawet jej nie zauważyła. Podróż trwała zaledwie półtorej godziny. Ale dla Havermann wlokła się niemiłosiernie. Wszędzie było słychać polski świergot. Jakieś szeleszczenie, jak papierek od cukierka memłany w ustach. Dzieci chodziły między fotelami

w niekończącej się pielgrzymce do toalety. Panował gwar jak na bazarze. Matilda nie lubiła świątecznego rozgardiaszu. Kupowanie prezentów scedowała na Mikaela. Robiła tylko listę rzeczy do kupienia. Nawet ten dla siebie wybierała sama. Potem, siedząc przy lampce wina, pakowali je w kolorowe papiery. Nie było w tym tajemniczości ani oczekiwania. Poczuła się winna, że to wspomnienie nie ściska jej serca. Oczy miała suche. Zdjęła kołnierz ortopedyczny i włożyła go do torby. Popatrzyła na notatkę. Jucha. Warszawa, 22 grudnia, Pałac Kultury i Nauki, piętro 30, godzina 17.00. Kim jest ten Jucha? Artystą o pedofilskich skłonnościach? Czy Kurt będzie z nią cały czas? Zapewne już się nawalił darmowymi drinkami w samolocie, jak wielu jej współtowarzyszy podróży. Maszyna weszła w strefę turbulencji. Matildzie zrobiło się niedobrze. Poczuła w ustach gorzki smak żółci. Dopiero teraz uświadomiła sobie, że od długiego czasu nic nie jadła. Skinęła na stewardesę. Blondynka z karminowym uśmiechem na ustach podała jej coś, co tylko wyglądało na jedzenie. Smak styropianowego opakowania przesiąkł przez gumowaty chleb. Każdy kęs stawał jej w ustach, ale żuła. Nagle przestraszyła się, że po prostu może jej zabraknąć sił. Jak w upiornych snach z dzieciństwa, w których się biegnie i biegnie, ale zawsze tylko w miejscu. Dziewczyna z sąsiedniego fotela zostawiła swoje sandwicze nietknięte. Musiała być w wieku Selmy, ale jak znaczna część nastolatek ubrana była na czarno i miała wielkie srebrne pierścienie na każdym palcu. Trzymała w dłoniach komiks, ale go nie czytała. Spod strzechy kolorowych włosów wystawały kable niewidocznych słuchawek. Głowa kiwała jej się rytmicznie jak w zaawansowanej chorobie sierocej. Matilda dotknęła jej ramienia. Dziewczyna odwróciła się z grymasem na uszminkowanych wargach. – Przepraszam, jesteś Polką? – Nie, jestem Szwedką – odpowiedziała z nienagannym sztokholmskim akcentem – ale rodzina pochodzi z Polski. Jadę na świętą. A pani? – Mam sprawy do załatwienia. Spojrzała na Matildę spod grubo umalowanych powiek. – Nie wiem, czy uda się pani załatwić cokolwiek. Święta w Polsce to szaleństwo. Odchyliła się z fotelem do tyłu Przymknęła oczy, jakby nie chciała już gadać. Havermann nie ustępowała. – Znasz Warszawę? – Trochę. Byłam tu kilkanaście razy u babci. – Dziewczyna uśmiechnęła się krzywo.

– Wiesz, gdzie mieści się ten budynek? – Havermann podała jej wydrukowany plik. Tamta obrzuciła zdjęcie krótkim spojrzeniem. – Pałac Kultury? Trudno go przeoczyć. Samo centrum. Megawypasiony koszmar. – To jakiś zabytek? Siedziba królów? – To taki pałac dla ludu pracującego miast i wsi – wtrącił się do rozmowy siedzący obok starszy mężczyzna. Matilda odwróciła się do niego, ale natychmiast zakrył twarz gazetą. Nerwowo przeczesała dłońmi włosy: – Co się tam mieści? – Nie wiem… Chyba wszystko. – Dziewczyna westchnęła ciężko. Havermann nie wiedziała, o co dokładnie pytać, ale uparcie wymuszała konwersację. Zadawała pytania bez ładu i składu, byle tylko nie stanąć w obcym mieście całkiem bezradnie. Ile kosztuje taksówka? Jak nazywają się pieniądze? Co ile kosztuje? Jak się mówi „dzień dobry”? Dopytała się też o kilka użytecznych zwrotów. „Proszę”, „muszę porozmawiać”. Uzyskane informacje zapisywała na drugiej stronie wydruku. Wolała uczyć się polskiego niż rozmyślać, co ją tam czeka. Lotnisko w Warszawie było niewielkie i do tego znakomicie oznakowane. Havermann podążyła za strzałkami Exit, przepychając się przez tłumy podróżnych oczekujących z tabliczkami lub kwiatami. Wszędzie unosił się zapach parujących wilgotnych ubrań. Niepokój gnał ją do przodu. Wyszła na zewnątrz. Zimno. Patrzyła, jak brzydkie, staroświeckie pługi śnieżne usuwają z ulicy mokre błoto pośniegowe, i czuła się zupełnie bezradna. Była dopiero siódma rano. Matilda nie miała pomysłu, co robić. Jechać do miasta? Włóczyć się bez celu? Wróciła na lotnisko. W informacji turystycznej dostała mapę z zaznaczoną potężną liczbą pomników. Uprzejma hostessa, nieco zdziwiona, zaznaczyła wielkim kołem miejsce, gdzie za mniej więcej dziewięć godzin powinna być Selma. Nawet rysunkowy pałac wyglądał dziwnie. Jak rakieta startująca w kosmos. W lotniskowej kawiarence Matilda zamówiła kawę i wystukała numer Bossego. Jego zaspany głos tylko ją rozdrażnił. – Śpisz?! – wrzasnęła. – Dopiero co… – zdusił ziewnięcie.

– Jestem w Warszawie – poinformowała go podniesionym głosem. – Łau! – Natknąłeś się na jakieś nowe linki o Szwedach w Warszawie. Lata siedemdziesiąte ubiegłego wieku. – Pootwierały się jakieś historyczne strony… – zaczął ślamazarnie. – Bez wstępów! – Ta grupa starego Havermanna… to jest twojego męża… fascynowała się jakimś Grotowskim. – Był dla nich guru, ale to już wiem! – wtrąciła niecierpliwie. – Co ze Szwedami? – W Szwecji był prawdziwy boom na metodę tego kolesia. I ci goście, co kazała mi pani wklepać do wyszukiwarki… – Grot Scandic Theatre Nomad Group – przerwała poirytowana. – Dokładnie! Też pojechali na warsztaty do Polski. Mieli warsztaty w Warszawie. Na ulicy Mi… Mi… do diabła! – Dobra. Nie masz wyczucia czasu. Dyscyplinuj wypowiedzi, okej? Coś jeszcze? – Nic. – W jego głosie dała się wyczuć nutka urazy. – Jesteś niezły, Bosse – skłamała. Sapnął tylko w telefon. – Przyślij mi wszystko SMS-em. – Dobra. To miejsce, gdzie mieli warsztaty, śmiesznie się nazywało. Szklany Dom. Myślałem, że jest naprawdę szklany Ale to zmyłka, wygląda zupełnie normalnie. Przerwała mu: – Coś jeszcze! – Mam ten nowy numer do Selmy. Prawie się zakrztusiła. – Kto ci go dał? Chwila ciszy. – Bosse?! Jesteś tam?! – Nikt mi nie dał. Kłamałem. Selma sama mi go zostawiła. – A co z Selmą?! Dała znać? – Nie odpowiada. – Umieram z niepokoju. Boję się, że coś jej się stało!

– Abonent niedostępny. – Bossemu załamał się głos. – Dzwoń do niej! Cały czas. Pada mi komórka, a ja… Przerwał jej: – Coś sprawdzę. Oddzwonię. Rozłączyła się i otworzyła plik w laptopie. Zdjęcie Szklanego Domu znalezione w internecie. Z daleka przypominał statek. Okrągłe okienka wyglądały jak bulaje na promach. Powiększyła obraz. Dach był dwupoziomowy. Wygięty jak miękko narysowana litera „Z”. Havermann ponownie powędrowała do hostessy w informacji. Uśmiech dziewczyny był już bardziej wymuszony. Wstukała w komputer zapytanie. Wielkim kółkiem zakreśliła kolejną pozycję na mapie atrakcji. – Wie pani, że Pablo Picasso namalował tam wielką syrenę węglem? – Tak? – Matilda zdziwiła się agresywnie. – A jest coś o Grotowskim? – O Grotowskim? – Hostessa znów zajrzała do komputera. – Nie… a to też malarz? – To guru. – Poirytowana Havermann odeszła, ściskając mapę. – Wesołych świąt! – usłyszała jeszcze za plecami wołanie dziewczyny. Zawędrowała do łazienki na lotnisku. Toalety odgrywały jakąś szczególną rolę w całej tej historii związanej z wypadkiem Mikaela. Sprawa najwyraźniej śmierdziała od samego początku. Kibel na Statoil, w Heaven, w chińskiej knajpie i teraz ten rząd umywalek na lotnisku Chopina. Wszystko w tym kraju nazywa się jak kompozytor, pomyślała. I wódka, i port lotniczy. Popatrzyła w lustro. Wyglądała koszmarnie. Włosy potargane, pod oczami sine koła z niewyspania, przy rzęsach roztarty tusz. Siniaki zaczynały nabierać żółtawego koloru. A do tego czuła własny pot. Pięknie. Zmoczonym papierem toaletowym przemyła sobie pachy. Przynajmniej na chwilę odzyskała poczucie świeżości. Mokre ręce wytarła we włosy. Przygładziła je gładko przy czaszce i zebrała pasma w koński ogon. Wyglądała na kogoś śmiertelnie przerażonego. I tak się czuła. Konała ze strachu i zmęczenia, a zgon dawkowany był dożylnie, jak z kroplówki. Pomyślała, że zamiast dręczyć się i snuć czarne scenariusze, zawsze lepiej działać. Nie będzie tkwić na lotnisku, tylko pojedzie, żeby wcześniej obejrzeć ten Pałac Kultury. Wypadła z toalety i poszukała bankomatu. Sprawnie wyciągnęła swoje pierwsze polskie pieniądze. Jacyś nieznani jej bohaterzy narodowi gapili się na nią

narysowanymi oczami. Nominały niewiele jej mówiły. Potem wyłuskała w rzędzie sklepów coś, co przypominało kiosk ze wszystkim. Nie myliła się. Mogła tam kupić dezodorant. Ekspedientka wysypała przed nią stos bilonu. – Dziękuję – powiedziała po angielsku. – Wie pani, gdzie są taksówki? – zapytała, nie spodziewając się, że kobieta ją zrozumie. Usłyszała całkiem dobry angielski akcent. – Przy wyjściu. Zobaczy pani. Sprzedawczyni zajęła się już następnym klientem. Na postoju stał sznur taksówek. Wsiadła do pierwszej. Poczuła odór. Starej frytkownicy, potu i ostrej wody toaletowej, jakby na bazie samogonu. Zapięła pasy, a potem wyciągnęła z torebki dezodorant. Skierowała strumień na wykładzinę podłogową. Zauważyła w lusterku spojrzenie kierowcy. – Długa noc – rzuciła, ale chyba nie zrozumiał. Miał napiętą twarz. Była jego klientką, ale chyba zamierzał jej przywalić za to, że czegoś od niego chce. Miał dobrze po sześćdziesiątce. Pucułowata twarz ze śladami po trądziku. Nosił długie wąsy, przez co przypominał jakieś zwierzę błotne. Skręcił tułów i wpatrywał się w nią jak egzekutor. – Pałac Kultury – powiedziała i podstawiła mu pod nos wydruk z komputera. – Yes, yes, yes – odrzekł rozbawiony, jakby usłyszał żart. Wtedy zobaczyła, że przednie zęby ma mocowane na drucikach. Wyglądały jak naszyjnik z kości. Ruszyli. Raz po raz zatrzymywali się w korkach. Nieustannie łapali czerwone światło. Kierowca nie krył wściekłości. Niewprawnie jak nowicjusz wrzucał biegi, zbyt ostro dodawał gazu i niebezpiecznie, w ostatniej chwili, włączał się do ruchu. Cały czas krzyczał coś po polsku i zdziwiony oglądał się przez ramię, jakby sprawdzając, czy pasażerka ciągle tu jest. Zahamował tak gwałtownie, że aż pokłonił się nisko desce rozdzielczej. Ciało Havermann odskoczyło. Silnik zgasł. Rzucili przekleństwa równocześnie, każde w swoim języku, spocona Szwedka i wąsaty Polak.

Pałacu Kultury nie można było przegapić. Stał pośrodku wielkiego placu jak dumny słowiański fallus wystrzelony w niebo. Pamiętała podobny z Rygi, dokąd popłynęła kiedyś na krótkie wakacje z Mikaelem i Selmą. Ryga miała w sobie jakieś melancholijne piękno. Warszawa też wydawała się smutna. Było w niej coś, co hipnotyzowało. Havermann miała wrażenie, że znalazła się w wielkich dekoracjach do thrillera albo filmu grozy. Skulona od chłodu i wiatru, przecięła plac Defilad i stanęła przed najwyższym budynkiem w Polsce. Współpasażerka w samolocie przetłumaczyła jej najważniejsze informacje ze strony internetowej. Pomysłodawcą budowy Pałacu Kultury był Józef Stalin. Wieżowiec został wzniesiony jako dar narodów radzieckich dla narodu polskiego. Czterdzieści cztery piętra. Na trzydziestym był taras widokowy. Mężczyzna, który przez cały lot zasłaniał się gazetą, dorzucił informację, że podczas budowy gmachu zginęły setki robotników. – To nie pałac, to masowy grób – zakończył, a gazeta zafurczała od jego oddechu. Havermann zatrzymała się u podnóży budowli. Z zadartą głową patrzyła na iglicę pałacu, jakby chciała oswoić tę złowieszczą bryłę upadłego komunistycznego reżimu. Wiedziała, że jest zmęczona i wystraszona. W takim stanie łatwo zgubić właściwy ogląd spraw, fałszywie zinterpretować neutralne znaki, nadać im groźny wyraz. Obeszła pałac kilkakrotnie, nie zważając na mokry śnieg przyklejający się płaszcza. Torbę przerzucała z jednego ramienia na drugie. Czuła się obolała. Na pałacowym zegarze dopiero dochodziła jedenasta. Podobno to drugi co do wielkości zegar w Europie, o średnicy sześciu metrów. Pamięć podsuwała informacje. Wszystko, byle tylko poczuć się odrobinę mniej zestresowaną. Jeszcze jedna runda i ten irytujący brak decyzji. Co robić do siedemnastej? Pomysłów miała wiele: kawiarnia, restauracja, nawet hotel czy mimo wszystko zwiedzanie miasta. Scenariusze pojawiały się i znikały. Tym, co tkwiło w umyśle jak drzazga, był lęk. Największy z lęków – o dziecko. Pałac otaczała martwota. Tylko nieliczne osoby przecinały szybkim krokiem puste parkingi. Dopiero za ścianą bezlistnych drzew dostrzegła tłumy, stojące na przystankach lub w szarych grupach sunące chodnikami. Śnieg z deszczem to wzmagał się, to słabł. Ludzie trzymali nad głowami parasole z czapami marniejącego śniegu. Z witryn jeszcze zamkniętych sklepów szczerzyli się w uśmiechu tekturowi Święci Mikołajowie. Po obu stronach wejścia do pałacu mieściły się teatry. Pośrodku biegła kolumnada schodów. Havermann wspięła się po nich, weszła do środka i nawet udało jej się znaleźć kasy z biletami na taras widokowy.

Windziarka była naburmuszoną kobietą o słabych włosach upiętych w kok. Miała szarą, zmęczoną twarz i wielką brodawkę na skrzydełku nosa. Winda wjechała na trzydzieste piętro. Nic tam nie było. Tylko okrągły hol otwierający się na taras widokowy na wysokości stu czternastu metrów. Z trudem otworzyła drzwi. Wiatr poderwał tuman śniegu z podłogi. Biały pył buchnął prosto w oczy. Skuliła się. Na zewnętrz potwornie wiało. Wychyliła się. O tej porze roku Warszawa widziana z góry przypominała każde inne miasto. Przez okratowane okna sypał się do środka śnieg. Nawet nie można było popełnić samobójstwa. Ani nikogo wypchnąć. To dobrze. Jeśli Kurt będzie z Selmą, nie da jej skrzywdzić. Te myśli były jak pociecha. Rozgrzały ją trochę. Wróciła do środka. Odetchnęła z ulgą: tu chociaż nie ma śnieżnej zamieci i chłodu. Znów sięgnęła po komórkę. Zobaczyła, że Bosse wreszcie przysłał jej wizytówkę z nowym numerem Selmy. Wybrała go błyskawicznie. Selma nie odbierała. Skrzynka głosowa była przepełniona. Havermann chciała się dowiedzieć, czy Kurt odezwał się do swojej dziewczyny. Ale ani telefon stacjonarny w jego mieszkaniu, ani jego komórka nie odpowiadały. Była wściekła, że nie wzięła numeru do Anniki. Ikona baterii komórki pokazywała dwie kreski. Matilda zapomniała wziąć ładowarkę. Jeśli nie ograniczy telefonowania, to szybko zostanie bez jakiejkolwiek łączności. Wysłała SMS-a do Bossego: Dzwoń nieustannie do Selmy. Bateria mi pada. Dawaj znaki tylko wtedy, gdy będzie coś nowego. Gdy zadzwonił Olaf, nie odebrała. Dwie kreski. Na wydruku z komputera wypisała informacje od Bossego. Adres Szklanego Domu: Mickiewicza 34/36. Usłyszała dźwięk telefonu. Bosse, nie zważając na jej zakaz, zadzwonił. Dyszał do telefony, jakby biegł. – Znalazłem! – Co? Selmę? – Nie – zmarkotniał. – Mów! Może mi się przyda. – Byłem w szkole. Włamałem się do jej szafki. – Nie złapali cię?

– Złapali, ale powiedziałem, że biorę leki i trzymam je w szafce Selmy, która wyjechała na święta. Mam cukrzycę! – rzucił, jakby informował o jakimś wyczynie. – Gratuluję. No i? – Matilda była zniecierpliwiona. – Przeszukałem szafkę. Leków nie znalazłem, ale udało mi się zrobić zdjęcie kartki, którą tam trzymała. – Boże! Mów po ludzku. Jakiej kartki? – Z wydrukiem. – I? – Nigdy mi go nie pokazywała, ale widziałem kiedyś, jak chowa tę kartkę przede mną, wiec pomyślałem, że to ważne. – Dalej. – To zdjęcie ze skrzynki mailowej, ale nie tej, którą znamy. – Streszczaj się! – Ktoś z nią korespondował i przesłał jej fotę jakiegoś obrazu. – Obrazu? To pornografia? – Nie. Nie wiem. Może. – Bosse się stropił. Matilda nie miała pojęcia, jak jej córeczka o umyśle ostrym jak żyletka mogła się zadawać z takim gamoniem. – Co było na zdjęciu? Tylko szybko. – Obraz, mówiłem, taki namalowany. – A na nim?! – Prawie udusiła się własnym krzykiem. – To właśnie jest dziwne. Ten Szklany Dom. Tylko kompletnie czerwony. Z zaciekami. Jakby ktoś rzucał w niego torebki z czerwoną farbą. – Kto to wysłał? – Nie wiem. – Mów szybciej… pada mi komórka. – Ale obraz był podpisany: Jucha. I tytuł: Szklany dom, krwawy dom, Warszawa, zima 1974. – Jucha? To nazwisko czy pseudonim artystyczny? – Jeszcze nie wiem, zaraz wejdę do domu i sprawdzę. – Tylko szybko. Bateria… – Tak, tak… – Rozłączył się. Ponownie wyszła na taras widokowy. Wysupłała z torebki papierosy. Osłoniła od

wiatru płomień zapalniczki i już po chwili zaciągnęła się dymem. Tego jej było trzeba. Palenie zawsze pomagało uporządkować myśli. Pewnie jeszcze nie ma południa. Zdąży pojechać do Szklanego Domu i wrócić na taras o siedemnastej. Przy kasach była informacja, że w sezonie zimowym zamykają o osiemnastej trzydzieści. To dobrze. Wygląda na to, że o tej porze wszystko się wyjaśni i skończy się ten koszmar. Po raz ostatni mocno się zaciągnęła i zgasiła papierosa, rozdeptując go podeszwą, a zaraz potem zamaskowała peta zebranym czubkiem buta kopczykiem śniegu. Zawróciła w stronę windy, rozmyślając o dacie na obrazie: zima 1974. To był czas burzliwej młodości jej męża. Niezależna, eksperymentująca z formą teatralną Grot Scandic Theatre Nomad Group przybywa do Polski, ojczyzny Jerzego Grotowskiego, swojego guru. Nils Stefansson, Ingrid Ohlsson, Linnea Alexandersson, Berit Fredman i CarlAnders Solomonsson odwiedzają swoich rówieśników z Warszawy, którzy podzielają ich pasję do niezależnego i poszukującego teatru. Spotkanie ma miejsce w Warszawie. W starej dzielnicy Żoliborz, w budynku zwanym Szklanym Domem. Co się wtedy wydarzyło? Rok 1974. Niby dawno temu, w ubiegłym wieku, ale wszystko wskazywało na to, że ten rok jeszcze jakby nie całkiem przeminął. Havermann pomyślała, że windziarka z kokiem wygląda jak siostra Józefa Stalina. Dumna, zacięta twarz i oczy patrzące złowrogo gdzieś w bok. Wreszcie poziom zero. Niemal przebiegła plac Defilad. Potem przejściem podziemnym dostała się na drugą stronę ulicy. Duże domy towarowe. Znane międzynarodowe marki. Ten sam ścisk i atmosfera zakupów jak w Sztokholmie. Nawet kolędy zachęcające do nabywania kolejnych prezentów dla bliskich także te same. Pod dużym okrągłym bankiem znalazła taksówkę. Kierowca z miejsca wyczuł w niej turystkę i zaczął opowiadać, jak to kiedyś ten budynek wyleciał w powietrze. – Gdzie się pan tak nauczył angielskiego? – zapytała, by przerwać tę mrożącą krew w żyłach historię. Kierowca błyskawicznie zmienił temat. Dowiedziała się, że pracował w Anglii, ale co swoje, to swoje, a Polacy za granicą są zupełnie inni. Przerwała mu zniecierpliwiona: – Wie pan, gdzie jest Szklany Dom na Mickiewicza? – Szefowo, moja babka jest z Pragi – odpowiedział bez sensu. W taksówce pachniało stęchłym męskim potem, choć na lusterku dyndał odświeżacz w formie choinki. Zrobiło jej się mdło.

Rozłożyła na kolanach mapę. Próbowała się zorientować, którędy i dokąd jadą, ale przy takiej pogodzie było to bardzo trudne. Płatki śniegu opadały na szyby. Skraplały się i spływały brudnymi strużkami w dół. – Daleko jeszcze? – Zaraz będziemy. Zaczęła wyglądać przez okno. Grupa ludzi szła po pasach. Jakiś mężczyzna taszczył choinkę, kobieta z torbą na ramieniu ciągnęła opierającego się chłopca, grupa dziewczyn przeskakiwała marznące kałuże, staruszka o lasce kiwała się, uważnie stawiając kroki. Nagle Havermann drgnęła. Zauważyła znajomą kurtkę, elegancką, w charakterystycznym fioletowym odcieniu. Kobieta szła wyprostowana, pewnym krokiem. Na głowie miała chustkę w wielkie kwiaty. Jedwabne łodygi oplatały jej głowę. Nagle odwróciła się w kierunku stojących samochodów. Rozejrzała się uważnie, chyba czegoś wypatrując. Z Matildy w jednej sekundzie jakby uszła cała krew. Osłabła. Rozpoznała tę kobietę. Nigdy w życiu by nie przypuszczała, że zobaczy ją na ulicy w Warszawie. Poczuła się jak rażony śrutem niewinny biały królik, który jeszcze nie doznaje bólu, ale już widzi krew na swoim futerku.

12 Więcej zyskalibyśmy, pokazując się tacy, jacy jesteśmy, niż starając się uchodzić za innych. La Rochefoucauld Kobietą, którą Matilda Havermann zobaczyła na warszawskiej ulicy, była jej matka. Eva Isaksson. Nie wyjechała do Portugalii po swoje szczęście na emeryturze. Wcale nie spacerowała ulicami Lizbony. Była w Warszawie. Havermann zapragnęła jak najszybciej wydostać się z taksówki. Zaczęła szarpać się z oknem. Chciała zawołać matkę, ale plastikowa korbka została jej w ręku. – Zepsute! Ze-psu-te! – Taksówkarz pokręcił głową. Gdy podniosła wzrok, matka zniknęła. Może jej obraz był fatamorganą. Efektem potwornego zmęczenia i stresu. Kierowca zwolnił. Wyjaśnił, że jeszcze dwie minuty i będą na miejscu. Telefon pisnął sygnałem wiadomości. SMS od Bossego: Adres malarza się zgadza. Jucha mieszka w Warszawie na Mickiewicza, w Szklanym Domu. Zamknęła klapkę telefonu i wrzuciła go do torebki. Taksówka zatrzymała się. Kierowca zgasił silnik i z uśmiechem odwrócił się do pasażerki. – No i jak? Dobrze ci było? Pytał, jakby odbyli przed chwilą swój pierwszy wspólny stosunek płciowy. Sięgnęła po portmonetkę i poczuła się, jakby płaciła żigolakowi. Taksówkarz pokazał jej ręką Szklany Dom.

Wysiadając, weszła w kałużę z rozmokniętego śniegu. W bucie zachlupotało. Ruszyła przed siebie. Jeszcze tylko kilka kroków i stanęła przed znanym jej z fotografii szkaradnym budynkiem wspartym na niskich kolumnach. Wyglądał jak wielkie ciasto przełożone nadzieniem z okien. Nabrała powietrza w płuca. Niby już to wiedziała, ale teraz dostała potwierdzenie od Bossego. On tu nadal mieszka. Zaledwie kilkanaście metrów dzieli ją od faceta, który namalował jej dziecko nago. Czy Selma mu pozowała, czy znalazł w sieci jej niewinne zdjęcie i umieścił twarz na obrazie w obscenicznym kontekście? Przyjrzała się uważniej Szklanemu Domowi. Na dole były falisto okratowane okna i ciężkie drzwi wejściowe. Filary wyglądały jak zapałki, które mogą się połamać pod ciężarem czteropiętrowego budynku. Obok stał wóz kempingowy otoczony zielonym choinkowym gaikiem. Jakiś mężczyzna odgarniał śnieg drewnianą szuflą, raz po raz popatrując na wahającą się nieznajomą. Podeszła do niego i palcem pokazała nazwisko na kartce. Pokiwał głową, uśmiechnął się i coś powiedział. Nie zrozumiała. Wtedy spoconą dłonią chwycił ją za rękę jak dzieciaka i podprowadził do domofonu. Nacisnął jakiś numer. W głośniku zabrzmiał niski głos. Mężczyzna, który odgarniał śnieg, coś szybko powiedział. Drzwi wejściowe odskoczyły i dozorca wepchnął Matildę do środka, pokazując jej na palcach, na które ma wejść piętro. Wyglądało na to, że aby spotkać się z Juchą, musi się dostać pod sam dach. Ten, który na fotografii przywodził na myśl pokład Titanica. Nie miała pojęcia, jak wygląda Jucha, ale wiedziała, że na pewno daleko mu będzie do Leonarda di Caprio. Jucha bardziej przypominał Ala Pacino. Interesująca twarz ze śladami latynoskiej urody. Poprzeczne zmarszczki bardziej dodawały męskiego sznytu, niż postarzały. Ciemne, głęboko osadzone oczy patrzyły na nią smutno. Wyglądał na zaskoczonego, ale nie wystraszonego. – Pan Jucha? Przyjechałam ze Szwecji. Mówi pan po angielsku? Gestem zaprosił ją do środka. Weszła do przedpokoju. – Jestem Wojtek Nowicki. – Havermann, matka Selmy. Wyciągnęła rękę na przywitanie, ale nie odwzajemnił tego gestu. Przeprosił

pospiesznie, otworzył drzwi obok i zatrzasnął się w łazience. Nie była pewna, czy to reakcja na „matka Selmy”. – Jakieś zatrucie? – zapytała podniesionym głosem. – Przepraszam – rzucił speszonym tonem. – Chyba się zatrułem świątecznym śledzikiem. Havermann usłyszała szum wody i weszła w głąb mieszkania. Ciemne aksamitne kotary zasłaniały okna. Przepalony od żarówki abażur małej lampki rzucał skąpe światło. Co jakiś czas przejeżdżały obok tramwaje i czuło się drgania ścian. Było tu zbyt dużo rzeczy. Dziwnych rzeczy. Jakieś probówki z czerwoną farbą. Wypchana szara gęś z dziecięcymi guzikami w pszczółki zamiast oczu. Matilda usiadła na zapadającej się wersalce. Takiej samej, jaką miała jej babcia, mama taty. Na stoliku do kawy walały się popielniczki wypełnione petami z aureolą popiołu. Wszędzie były jakieś talerze z okruchami. Filiżanki. Wyschnięte torebeczki herbaty pokryte widoczną pleśnią. Na talerzyku z pomnikiem Chopina leżały dwa ciasteczka. Poskrobała je paznokciem. Tak jak myślała, ciasto skamieniało. Wtedy odkryła, że Fryderyk Chopin siedzi w twórczej zadumie na sedesie. Pomyślała, że Selmie spodobałby się ten talerzyk. Zrzuciła z niego kamienne ciastka i schowała go do torebki, między kartki książki, którą kupiła na lotnisku w Sztokholmie, żeby poczytać w podróży. Nawet nie wiedziała, jaki ma tytuł. I ten wszechobecny zapach terpentyny… Havermann odchyliła się do tyłu i próbowała się odprężyć. Woda w łazience nadal szumiała. Miała nadzieję, że to nie grypa żołądkowa. Teraz nie może sobie pozwolić na żadną niedyspozycję. Musi być czujna i giętka jak jakiś drapieżnik. Tak właśnie pomyślała: Jak drapieżnik z filmów sir Davida Attenborough. Selma, kiedy była młodsza, lubiła te przyrodnicze odyseje. Żadna kreskówka się do nich nie umywała. Ale potem z miłości do Anglii pozostała tylko słabość do tamtejszej elegancji. Nad przygodami zwierząt wzięły górę perypetie japońskich nastolatek. Nic się nie zmieniło, tylko bohaterowie. Filmy przyrodnicze i horrory, te same krwawe gody. Havermann drgnęła. Dopiero teraz zauważyła na stoliku słoik wypełniony mętną cieczą. Pochyliła się, by lepiej obejrzeć zawartość. W środku unosił się wypustek jelita. Ślepo zakończona cewka długości około dziesięciu centymetrów. Od razu to poznała. Rok temu wycięto jej wyrostek robaczkowy. Po powrocie ze szpitala sprawdziła w internecie, jak on wygląda. Łacińska nazwa: Appendix

vermiformis. Do kogo należał? I dlaczego był przechowywany na stoliku do kawy? Na środku stały sztalugi przykryte brudną szmatą. Ale obrazów nie było. Ani jednego. To ją umocniło w przekonaniu, że koleś maluje obsceniczne treści i musi ukrywać płótna. Na półce pod oknem kolekcja DVD. Znudzona sięgnęła po pierwszą z brzegu kasetę i wsunęła ją do odtwarzacza. Film był bez czołówki, nie miał tytułu. Nakręcony w stylu home video przedstawiał krwawiący kawałek mięsa rzucony na cynowy blat przypominający rynnę na zwłoki w prosektorium. Wyglądało to na rejestrację jakiegoś dziwacznego artystycznego wydarzenia, rodzaj performance’u. Usłyszała, że gospodarz zakręcił wodę. Próbowała pospiesznie wyłączyć DVD, ale pilot był stary i oznaczenia przy guzikach się wytarły. Zamiast zatrzymać odtwarzanie, włączyła fonię. Usłyszała zarejestrowany głos Juchy. Brzmiał spokojniej niż na żywo. Nie rozumiała, o czym mówi. Przemawiał zapewne po polsku, ale co jakiś czas urywał, cicho chrząkał i śmiał się krótkimi i urywanymi dźwiękami, jak gdyby zażenowany własną radością. Mięso na ekranie nadal krwawiło. Krew nie wyglądała na czerwoną farbę. Była gęsta, krzepła na stole. Woda w łazience ponownie zaczęła płynąć i zagłuszyła monolog z nagrania. Może dlatego Havermann nie była pewna, czy usłyszała szczęk otwieranych drzwi do łazienki, czy tylko jej się zdawało. * * * Wojtek Nowicki szybko odkręcił kran z zimną wodą i włożył głowę pod strumień. Nie było lepiej. Przeszłość wczepiła się w jego twarz jak potwór. Trzymała mocno, jakby wbiła się pazurami pod skórę. Nigdy nie zapomni tego dnia. Rok 1975. Koniec sierpnia. W powietrzu już wyczuwało się chłodne powietrze jesieni. Wrócił z wakacji. Dom był pusty. Na stole leżał twardy chleb, jabłka w wiklinowym koszyku zgniły, a z resztki herbaty w kubku taty została turkusowa pleśń. Rozejrzał się. Wyglądało, jakby nie tyle wyjechali, ile podjęli szybką i niezrozumiałą decyzję natychmiastowego opuszczenia domu. Bez konieczności posprzątania. Wybiegł do ogrodu. Chwastów było więcej niż zazwyczaj. Pędy perzu zarastały płyty chodnika. Zrobił kilkanaście kroków. Nagle znieruchomiał. Zauważył, że zbutwiałe szczątki w kompostowniku wyraźnie się poruszają. Podszedł bliżej. Widział to dokładnie. Rojowisko robaków. Wychodziły z oczu,

uszu, nosa i ust. Uwijały się, kręcąc odwłokami na wszystkie strony, na tym, co zostało po matce i ojcu. Nie wie, czy krzyczał. Nie pamięta. Wie, że wybiegł z ogrodu i biegł ze dwa kilometry. Minął plac Wilsona i dotarł aż do placu Inwalidów. Gnał środkiem ulicy, nie ustępował ani samochodom, ani nawet wielkim cielskom autobusów. Kiedy przebiegał przez szyny, but wkręcił mu się w uskok żelastwa, ale on wyszarpnął nogę i kulejąc, biegł dalej. Motorniczy tramwaju zatrzymał skład i dopadł go, chwytając za kołnierz. Zaczęli się szarpać. Jacyś mężczyźni wyskoczyli z wagonu i pomogli go obezwładnić. Uspokoił się dopiero, kiedy krew zalała mu oczy. Po tygodniu wiedział już więcej. Jak zdradził mu milicjant z komendy na ulicy Żeromskiego, sekcja wykazała, że rodzice zmarli, wypijając kodeinę. W toku postępowania ustalono, że dzień przed śmiercią odwieźli jego brata do domu dziecka gdzieś na Bielanach koło Huty Warszawa. Wojtek był zaskoczony. Nic nie rozumiał. Za miesiąc kończył osiemnaście lat. Jako pełnoletni mógł złożyć wniosek do sądu i stać się prawnym opiekunem brata. Ale musiał pracować. Potrzebował pieniędzy. Jako artysta prawdopodobnie nigdy nie będzie ich miał. To już wiedział. Ale kiedy wyszedł z komendy i spojrzał na dziwny budynek, w którym trzy lata wcześniej Zanussi nakręcił film Za ścianą, już wiedział. Sprzeda dom. Kupi małe mieszkanie. Wystarczą im dwa pokoje… nie, nawet jeden. Będą żyli zgodnie. W końcu są braćmi. A teraz jeszcze wizyta tej Szwedki… Siedzi u niego i pewnie nadal węszy. Suka. Zdusił w sobie wspomnienia. Szybko i gwałtownie. Jakby rozdeptywał pluskwę. Przeszłość odstąpiła. Ta Szwedka miała rację: to było tylko zatrucie. Nagła, ale krótka sraczka. Zakręcił wodę. Chwycił ręcznik i wytarł włosy. Kobieta ze Szwecji siedziała u niego w pokoju gościnnym. Nigdy nie miał tu gości. Kiedy wszedł i ich spojrzenia się skrzyżowały, popatrzyła na niego jakoś dziwnie. Jakby się go przestraszyła. Nowicki wrócił. Wszedł do pokoju i uśmiechnął się na widok kobiety oglądającej krwawy film. – Ładne? – Pan to nakręcił? – Tak – oświadczył z dumą i zapatrzył się w ekran.

Kawał mięsa przypominał ciepłe źródło bulgoczące czerwoną wodą. – To jakaś sztuczka? – zapytała Havermann i rzuciła pilota na wolny fotel. – Nie sztuczka, tylko sztuka – poprawił ją Nowicki. – Sztuka performance’u. – Mam rozumieć, że jest pan wielkim artystą. – Oczywiście. Ciekawi mnie granica pomiędzy śmiercią a życiem. – I to tu widać? – Zatrzymała film. – Mięso jest martwe, a krew ciągle żywa. – To pana podnieca? – rzuciła, nie tłumiąc oburzenia. – Krew zawsze mnie fascynowała. Dlatego mój artystyczny pseudonim brzmi „Jucha”. Skrzywiła się. Niezależnie od wartości swoich produkcji artystycznych, facet wyglądał na nieźle zaburzonego. – Nie wiem, co jest fascynującego we krwi. – Wzruszyła ramionami. – Poza tym, że krew to życie. – Krew to nasza podziemna rzeka. Kiedy wysycha, umieramy. – Wielka metafora – rzuciła kpiąco. Nowicki agresywnym ruchem chwycił pilota i wyłączył odtwarzanie. – Koniec wernisażu? – zająknęła się. – Liczyłam na jakiś spektakularny happy end. – Prawdziwa sztuka nie uznaje happy endu – wyjaśnił. – No tak, bo przecież prawdziwa sztuka naśladuje prawdziwe życie – uzupełniła sarkastycznie. Nie miała pojęcia, dlaczego się droczy z tym Juchą. Ale coś jej mówiło, że to jedyny sposób, by nie okazać po sobie strachu. – Bzdury! – oburzył się. – Sztuka nie zniża się do poziomu życia. Podszedł do regału z książkami i zaczął nerwowo bębnić palcami po półce. Złapała jego wzrok. – Szukam córki. Nie chce mi się gadać o filozofii sztuki. Chyba nie muszę pokazywać panu zdjęcia Selmy, bo doskonale pan wie, jak wygląda. Namalował ją pan. Wiem, że ma pan się z nią spotkać. Pojedziemy tam razem. I ostrzegam. Jest ze swoim ojcem. To całkiem wysportowany koleś i dałby się pokroić za jedyną córeczkę. – À propos pokroić – przerwał jej Jucha spokojnym tonem. – Czy pani wie, że córka ma w sobie około pięciu litrów krwi? – Cierpi pan na zaburzenia o podłożu sadystycznym! – podniosła głos.

Rozłożył ręce w geście bezbronności. – To diagnoza czy jedno z pani pragnień? – Skąd pan wie, że jestem psycholożką. – Nie wiem. – Użył pan słowa „diagnoza”. – Na chybił trafił. – Posłał jej uśmieszek. – Trafiłem…?! – W jakim celu namalował pan moją córkę? – Artystycznym. – Powiedzmy… Często jeździsz do Szwecji?! – Byłem tam raz czy dwa razy. – Po co?! – prawie krzyknęła. – Żeby się przekonać, że czysto tam i zimno. Jak w prosektorium. I jeśli się dobrze rozejrzeć, pełno tam świeżego mięska, które dygocze z rozkoszy i chce emanować rozbryzgami krwi, śladami ściekania. Rozmazy z żył, wytryski z tętnic… Havermann zauważyła, że mężczyzna ma w sobie dwie natury. Nowicki mówił szybko, bywało, że się jąkał, szukając właściwych słów. Natomiast Jucha głosił swoje artystyczne brednie opanowanym tonem. Okazywał niezachwianą pewność siebie. Zrozumiała, że bezpieczniej będzie rozmawiać z nawiedzonym kontrowersyjnym artystą niż z kimś w równym stopniu nieufnym i chwiejnym co nieprzewidywalnym. Dwoista, schizoidalna natura gospodarza niepokoiła. Jucha kontynuował: – Wystarczy sześć minut, żeby krew zakrzepła w artystycznie unikatowej formie, a po dziesięciu minutach zasycha i trzeba się naprawdę napracować, żeby ją wyczyścić. Wysłuchała go w milczeniu, a potem nabrała powietrza, by możliwie najlepiej zapanować nad głosem. Nie chciała, by jego brzmienie ujawniło potworny lęk, jaki rozsadzał ją od środka. – Jest pan artystą, który ma swoje obsesje. Potrafię to zrozumieć. Krew jest dla pana swoistą muzą. – Myli się pani – przerwał jej spokojnie. – Nie sama krew, ale również naczynia, w których płynie. Człowiek jako system naczyń połączonych. Kiedyś namalowałem dziewczynkę tak, że jej ciało przypominało czerwone dorzecze. Zlewnię krwi. – Niech pan przestanie! – wrzasnęła, tracąc nad sobą kontrolę. – Skąd pan wiedział, że moja córka w ogóle istnieje?! – Dostałem jej zdjęcie.

– Od kogo? – Od kogoś, kto zauważył jej niewinne piękno. I pomyślał, że powinno zostać utrwalone na wieki. – Kto to jest?! Nowicki łypnął na nią spode łba: – Prosił o dyskrecję. Była pewna, że nic jej nie powie. Wątpiła w istnienie tego anonimowego dostawcy obiektów malarskich. Poszperała w torebce. Wyciągnęła papierosy i zapalniczkę. Nie zamierzała prosić o pozwolenie. Zaciągnęła się mocno dymem, co ją trochę odprężyło. – Kupuje pan mięso zamiast farb do malowania? Jucha fuknął: – Nie kupuję mięsa, zdobywam je w inny sposób. – To znaczy? – Mam znajomości wśród grabarzy. Havermann parsknęła. – Chce pan mnie przestraszyć? – Przestraszyć Matildę Havermann?! – Demonstracyjnie wzniósł oczy do nieba. – Nie tak łatwo ją przestraszyć. – Wie pan, jak się nazywam? – Havermann, czyż nie? – Przedstawiłam się jako matka Selmy. Spojrzał na nią spokojnie. – I Havermann. Doskonale to zapamiętałem. – Dlaczego? – Bo kiedyś znałem kogoś o tym nazwisku. – Mikaela Havermanna? – To pani ojciec? Żachnęła się. – Mąż. – No cóż, proszę mu pogratulować młodej i ślicznej… Przerwała mu:

– Mój mąż nie żyje. – Nie powiem, że mi przykro – wyznał szczerze. – Znał pan mojego męża? – Przeklinam dzień, w którym go poznałem. Splunął na środek stolika do kawy. Zapadła cisza. Havermann była zaskoczona. – Czyj to wyrostek? – zapytała, byle coś powiedzieć. – Mojego braciszka. Dał mi go facet, który robił sekcję jego zwłok. – Dziwny zwyczaj. – A może dobry, ludzki odruch w nieludzkich czasach komuny. – Pana brat… zginął, walcząc z reżimem? – zapytała bez zainteresowania. – Nie, ale i tak zginął bohaterską śmiercią. – Wnioskuję, że to było już dawno temu. – Bohaterstwo się nie przedawnia. – Nowicki zacisnął usta. – To prawda. – Pani matkę też znałem – rzucił szorstko, jakby ją zaatakował. Matildę z lekka zemdliło. – Był pan jej kochankiem? Roześmiał się wisielczo. – Byłem jej mężem. – Był pan mężem Evy Isaksson?! – wychrypiała. Pokiwał głową. – Eva Isaksson. Przedtem Ewa Nowicka, a jeszcze wcześniej Rogulska. – Co pan opowiada? – wyjęczała. – Prawdę. Pierwszy raz miała ochotę dopaść kogoś i go skopać. Ale nawet nie mogła ruszyć ręką. Jakby ktoś jej wylał na głowę wiadro cementu, a on tężał na ciele. – Mama miała przed moim ojcem dwóch mężów? – poruszała ustami. – Nowicka i to drugie… chyba też polskie nazwisko… – Rogulska. – Miała dwóch mężów z Polski? – Rogulska to jej nazwisko rodowe. Ewa Rogulska. Tak właśnie się nazywała, gdy

była panienką. To ostatnie słowo zabrzmiało w jego ustach jak „kurewką”. – Była w połowie Polką?! Moja mama?! – podniosła głos. – Pani mama jest Polką. Również po matce. Jest Polką. Tego się nie zapomina. A ja byłem jej mężem i tego też się nie zapomina. – Nie wiedziałam, że matka była zamężna… – Skuliła się i próbowała zebrać myśli. – To znaczy przed moim ojcem. – To było krótkie i burzliwe małżeństwo – wyjaśnił Jucha. – Nie wiem, czy poślubiła mnie, czy mój aparat fotograficzny. Byłem wtedy pasjonatem fotografii artystycznej. Ewa była modelką Mody Polskiej. Chciała wyjechać na Zachód. Zrobiłem jej mnóstwo zdjęć. Coś pani pokażę… Wskazał ręką bohomaz na ścianie. – To Picasso. – Pan żartuje. – Przyjechał tu na Kongres Pokoju. Wiedziała, że kłamie. Opowiadał dalej: – To mieszkanie jest małe, ale w latach siedemdziesiątych odbywały się w nim przyjęcia na dziesiątki osób. Należałem do złotej młodzieży. Mój ojciec był architektem. Należał do partii. Miałem pieniądze, urodę… i Ewę. Dopóki nie sprzątnął mi jej sprzed nosa ten spocony szwedzki pulpet… Isaksson. – Mój ojciec? Gunnar Isaksson? – przerwała mu Havermann. – Gunnar to pani ojciec? – Gunnar Isaksson. Duży nos i lekka nadwaga – dodała nie wiadomo czemu. Czuła, jak żyły na jej skroniach pulsują z gniewu. – Tak, to on. Wielki nochal i jeszcze większa nadwaga. Spocony pulpet. Myślała, że tylko mąż nie powiedział jej prawdy o sobie. Teraz do tej grupy dołączyli matka i ukochany ojciec. Wojtek usiadł w fotelu naprzeciwko. – Ewa go kochała, ale tak, jak się kocha paszport do nowego, lepszego życia. Wywiózł ją z szarej komuny do kolorowego świata. – Skrzywił się. – Nie może to do mnie dotrzeć… Moja matka jest Polką? Nigdy w to nie uwierzę – wyrzuciła z siebie Matilda trzęsącym się głosem. – A jednak! Z całej tej zapijaczonej teatralnej grupki to ona była największą aktorką. – Zamilkł na moment i spojrzał jej prosto w oczy. – Ewa zrobiła wszystko,

żeby zatrzeć za sobą ślady. Okaleczyła się. Przecięła usta nożykiem. – Nic o tym nie wiem. – Matildzie zaczynało brakować powietrza. – Mówiła niewyraźnie. Nie chciała, żeby ktoś odkrył jej polski akcent. – To bzdura – wycedziła cicho. – Bzdurą była jej miłość do mnie! – wzburzył się Nowicki. – Przesłuchiwała nas milicja, władza komunistyczna, a ona patrzyła na tego pulpeta z wielkim nochem jak na ósmy cud świata! – krzyknął. – Nie może pani tego zrozumieć – wysapał udręczony. Drgnęła. Zauważyła, że Nowicki stracił panowanie nad sobą. Zrobił się blady, z trudnością dobierał słowa. Podniósł się i zaczął chodzić nerwowo po pokoju, coś tam mamrocząc. Nie rozumiała, co mówi. Zbyt dużo było tam polskich wyrazów. Być może mówił do siebie, a nie do niej. Postanowiła go docisnąć. – Kogo przesłuchiwali i dlaczego? – Wszystkich nas przesłuchiwali. – Zirytowany machnął ręką. – Ale Szwedów jakby delikatniej, z uniżoną grzecznością. Cudzoziemcy, wiadomo, święte krowy. Milicja zawiozła nas suką na komendę na Żeromskiego. To taka ulica. – Mówi pan „nas”. Kogo ma pan na myśli? – Każdego, kto brał udział w przyjęciu na dachu. – Na jakim dachu? – Na tym! – Uniósł palce, wskazując na sufit. – Na dachu Szklanego Domu? – chciała się upewnić. Kiwnął głową i kilka razy z trudem przełknął ślinę. – Co to było za przyjęcie? – zapytała. – Na cześć naszych nowych przyjaciół ze Szwecji – wyjaśnił kpiącym głosem. – Trupy teatralnej zakochanej w Grotowskim. Teatr Laboratorium to była marka. Zawiozłem ich do Wrocławia, potem do Gardzienic, ale nie dostaliśmy się przed oblicze Grotowskiego. Guru był w podróży. Wróciliśmy do Warszawy. Zrobił kilka niepewnych kroków po pokoju. – Odwiedzaliśmy pracownie na Żoliborzu. Takie gadanie z artystami i chlanie. I wreszcie, tuż przed ich powrotem do Sztokholmu, wyprawiłem fetę na dachu. Zimna wódka w zimną noc. – Zamilkł na moment, po czym dorzucił gniewnie: – I zimne serce mojej żony Ewy. Już wtedy ten pulpet Gunnar musiał ją drutować. Założę się, że pieprzył ją, kwicząc jak warchlak – dokończył i chciał się zaśmiać, ale usta wykrzywiły się w niemym bólu. Wyglądał na zmęczonego. Trudne zwierzenia go wyczerpały.

Havermann wyjęła telefon i przywołała na wyświetlacz obraz Selmy w kąpieli. Wyciągnęła aparat w stronę Wojtka i zapytała: – To pan to namalował? Nowicki podszedł bliżej, zmrużył oczy, a potem poszukał na komodzie okularów. Założył je i wyjął telefon z jej rąk. – Chyba moje… Nie wiem, trochę za małe, a ja źle widzę… Był wyraźnie zdenerwowany. Oddał komórkę i stanął w bojowej pozie. Matilda się podniosła. – Odświeżę panu pamięć. Ten obraz ma adnotację: Jucha i rok tysiąc dziewięćset osiemdziesiąty szósty. Zagryzł wargę i próbował posłać jej sztuczny uśmieszek. – Osiemdziesiąty szósty. Dobry rok. Sprzedałem wtedy sporo obrazów. Myślałem, że moja kariera ruszy z kopyta, ale nic takiego się nie wydarzyło… – Machnął ręką. – Nie ma o czym mówić. – Właśnie że jest. Czy wysłał pan zdjęcie tego obleśnego obrazka do mojej nieletniej córki Selmy? – Jakiej znowu Selmy? Wiem już, że to pani córka, ale to imię nic mi nie mówi. Zamknęła klapkę komórki i ponownie usiadła. – Ktoś się posłużył tym zdjęciem, by ją ściągnąć do Warszawy. Myślę, że grozi jej niebezpieczeństwo. – Nie przesadza pani? – Coś panu powiem. Ludzie z tej szwedzkiej grupy teatralnej… Oni teraz wszyscy nie żyją. Zatrzymał na Matildzie rozbiegany wzrok. – Co ja mogę na to poradzić? – Wzruszył ramionami i posłał jej kolejny sztuczny uśmiech. – Nie ciekawi pana, jak zginęli? Nowicki milczał. – Znaleziono ich martwych. Nagie martwe ciała ubrane tylko w stare bikini. Podszedł do okna. Spojrzał na chodnik. W brudnej pryzmie śniegu jakiś skundlony pies zostawiał swój ślad. Nawet z tej wysokości było widać żółtą plamę na białym śniegu. Havermann usłyszała, jak pyta niepewnym głosem: – Czy Ewa też została zamordowana w bikini? – Nie powiedziałam, że te osoby zostały zamordowane. Równie dobrze mogły

popełnić samobójstwo. Wyrzuty sumienia. Może za coś się ukarały i dlatego odebrały sobie życie, mając na sobie tylko bikini? Nowicki jakby jej nie słyszał, bo powtórzył: – Ewa żyje? Nie zamierzała odpowiadać na to pytanie. – Myślę, że w sprawie tych śmierci w bikini pan ma większą wiedzę niż ja. Słucham, niech mi pan powie! Odwrócił się. Otworzył usta i chciał coś powiedzieć, ale słowa utknęły mu w gardle. – Czy pan wie, gdzie jest moja córka Selma? – Nie – odrzekł cicho. Wlepiła w niego wzrok: – Przyjechała do Warszawy, żeby się spotkać z Juchą. A Jucha to pan. – Nie zamierzam się z nikim spotykać. Ostatnio prawie nie widuję ludzi. – Zamilkł, a kąciki jego ust opadły. Chwyciła torbę i ruszyła w stronę przedpokoju. – W jakim hotelu pani mieszka? – zapytał szybko, jakby chciał ją zatrzymać pod byle pretekstem. – Nie pamiętam nazwy. Uśmiechnął się smutno, bo wiedział, że nakrył ją na kłamstwie. – Czy zamierza pan dzisiaj wjechać na trzydzieste piętro Pałacu Kultury? Ani jeden mięsień nie drgnął na jego twarzy. Albo Jucha dobrze grał, albo to nie on zwabił jej córkę do Polski. Nie wiedziała, który scenariusz byłby lepszy. Usłyszała głos gospodarza, spokojny i kojący, a jednocześnie niski i zmysłowy: – Nigdy nie byłem na tym tarasie widokowym. I nie zamierzam. – Taki stamtąd brzydki widok? – Zaśmiała się agresywnie. – Żaden prawdziwy warszawiak tam nie był. Tak jak prawdziwy paryżanin nigdy nie był na wieży Eiffla. Odprowadził Matildę do drzwi. Był szarmancki i pomógł jej włożyć kurtkę. To wtedy zauważył, że cała drży. – Czegoś się pani boi? – zapytał. Nie odpowiedziała. W jego pytaniu nie wyczuła nawet grama troski. Jucha drapieżnie z niej zadrwił. I nawet się z tym nie krył.

Powtórzył: – Czegoś się pani boi? Jego twarz uwięzła w grymasie szalonego klauna z jakiegoś bzdurnego horroru. Pomimo to była groźna. Dlatego Havermann nie odpowiedziała. Chciała już tylko wyjść z tego mieszkania, ale gospodarz nie robił żadnego ruchu, by odsunąć zasuwę. Wlepił w nią wzrok. – Jeszcze raz pytam: czego się pani boi? Wypowiedział to pytanie po raz trzeci, jakby było zaklęciem. Wymienili spojrzenia. Havermann pierwsza cofnęła wzrok. Usłyszała przyspieszony oddech Nowickiego. Mężczyzna wydał jej się nagle dziwnie podekscytowany. Zacisnął pięści, a na policzki wstąpiły mu czerwone plamy. Zrozumiała, że chyba wtargnęła na ściśle chronione terytorium. Odkryła jego gawrę, legowisko Juchy, miejsce, które miało być niedostępne i ukryte. Rzuciła się do wyjścia. Przez moment szarpała się z zasuwą, ale wreszcie ją przesunęła i wybiegła na klatkę schodową. Jucha jej nie zatrzymywał. Zatrzasnął za nią drzwi, a potem zaczął w nie kopać z całych sił. Havermann spojrzała na zegarek. Było po piętnastej. Może jednak coś zje? Nie była głodna, ale musi mieć siłę tam nad ziemią, na trzydziestym piętrze Pałacu Kultury. Eva Isaksson, odkąd przyjechała do Polski, była cały czas głodna. Czuła wszędzie unoszący się zapach chleba i wędlin. Na klatkach schodowych rozgotowanej kapusty i smażonych ryb. Zapachy świąt, przypomniało jej się. Sama nigdy nie uchybiła tradycji. Biały obrus, prezenty, poncz. Domowe pierniczki, czerwone kwiaty w wazonach. Tylko tych wierszyków dołączanych do prezentów nie lubiła. Tego roku nie będzie Bożego Narodzenia. I dobrze, pomyślała. Poczuła ulgę, że już nie musi się starać. Nie chciała iść do Wojtka na czczo. Będzie jej burczało w brzuchu, no i musi mieć siłę na tę rozmowę. Oczekiwała wyjaśnień, dlaczego wysyła jej te obrzydliwe bikini. Przecież wyrzuty sumienia jej nie opuściły. Nadal dręczą ją wspomnienia. Wczoraj, kiedy go zobaczyła, jak idzie ulicą Słowackiego w stronę swojego domu, poczuła skurcz w sercu. Dobrze, że tu był. Tu, w Polsce. Była pewna, że to on pojechał do Szwecji, udusił Nilsa i podrzucił jej kopertę z brudnymi majtkami

i pociętym nożykami stanikiem. Szkoda, że Ingrid zmarła na zawał. Inaczej mogłaby ją zapytać, czy dostawała te przesyłki. Mikael też je otrzymywał. Regularnie. Pewnego dnia, dwa lata temu, przyszedł do niej w tajemnicy przed Matildą i wyznał: „Ktoś chce nas dopaść”. Wykpiła go. Odkąd poślubił jej córkę, czuła do niego pogardę. Nie zamierzała się z nim dzielić niepokojami i wątpliwościami. Niech cierpi samotnie. I ten jego płacz, że stracił maleńką wnuczkę, że córka po śmierci dziecka była na terapii w szpitalu… Myślał, że się nad nim ulituje? Wygarnęła mu, że poślubił Matildę ze względu na spadek po Gunnarze, a wtedy popchnął ją, docisnął do ściany i wysyczał: „Ty też poślubiłaś Gunnara dla kasy. Chcesz, żeby twoja córeczka poznała prawdę o swojej mamuni z Polski rodem?”. Po tej krótkiej wymianie ognia ustalili rozejm. Eva będzie mu załatwiała xanax od swojego lekarza, a on zmilczy całą jej przeszłość. A teraz przyjechała do Warszawy, do Wojtka. Nie wystarczyły mu pieniądze, za które dał jej szybki rozwód. Wyglądało na to, że na starość mu odbiło i zamierza ją szantażować. Wszystko jedno, czy sam wysyła te groźby z bikini, czy kimś się wysługuje. Trzeba to przerwać. Jej córka i wnuczka nie mogą się dowiedzieć, kim jest. Eva Isaksson stanęła przed barem mlecznym. Z wnętrza cuchnęło starą szmatą, ale i tak nie mogła się oprzeć. Ogórkowa, gołąbki, mizeria i tłuczone ziemniaki. Nie zamówiła nic do picia. W butelce po spricie miała własny napój. Pół na pół z ginem. Wiedziała, że pewnie nie zdoła wszystkiego zjeść, ale to nie powstrzymało jej przed zamówieniem. Utorowała sobie drogę do wolnego stolika. Drzwi baru otworzyły się gwałtownie i do środka wkroczyła banda dzieciaków zadowolonych ze świątecznych ferii. – Mogę się dosiąść? – usłyszała nad sobą męski głos. – Nie. Nie może pan – odpowiedziała, nie unosząc głowy. Mężczyzna jakby nie usłyszał. Postawił swoją tacę obok talerza Evy i ciężko usiadł na krześle. Wściekłym spojrzeniem omiotła jego talerz. Dwa jaja sadzone gapiły się żółtymi oczami na kopczyk kaszy gryczanej. Facet, popatrując na hałaśliwą gromadę, wolno wycierał widelec w serwetkę. – Na tym kinderbalu jest za mało wódki, a za dużo dzieci – wymamrotał do siebie. Ukradkiem rzuciła na niego okiem. Nie patrzył na jej butelkę. Pociągnęła łyk. Od razu się odprężyła. Nieznajomy spojrzał na nią przeciągłe. – Wódka? – Co znowu? – prychnęła Isaksson. – Ma pani wódkę w buteleczce – ucieszył się z odkrycia.

– I co z tego? – Niech mi pani naleje. – Podróże do kresu butelki odbywam wyłącznie w pojedynkę – odpowiedziała i przesunęła się z krzesłem tak, by siedzieć profilem do faceta. – Proszę i błagam. Mogę? – Wyciągnął dłoń ze szklanką. – Przecież pani zna to pragnienie. Pragnienie podróży do kresu butelki. Isaksson ścisnęła butelkę i wypełniła do połowy podstawione szkło. Mężczyzna wychłeptał szybko. Westchnął: – Tego mi było trzeba. Wódki. Wszyscy teraz sączą wino i jedzą krakersy. Okropność. – Zerknął na kobietę. – Pani może poszukuje wielkiej miłości? Służę za przewodnika. Kraina romantycznej miłości nie ma przede mną tajemnic – obwieścił i przewrócił oczami. – Jestem wdową. – Tym bardziej. Wdowie miłość się należy jak psu zupa na gnatach. – Wymieszał kaszę z jajkiem i włożył breję do ust. Wyciekła bokiem. Isaksson odwróciła wzrok i przycisnęła butelkę do piersi. Mężczyzna przełknął, a potem wytarł usta wierzchem dłoni. Na nadgarstku pozostał brązowożółty ślad. – Taka pachnąca i ładna… I chyba nietutejsza… – To moja sprawa. – Bar mleczny nie jest najlepszym miejscem dla takiej kobiety. – Wychowałam się na takim żarciu – burknęła. – My chyba chodziliśmy do jednej klasy. – Pokiwał głową. – Czyżby? – I chyba bawiliśmy się w doktorka – zarechotał. – Możemy się znowu zabawić. Udam, że ten widelec to termometr, i wsadzę ci go w tyłek. – Nie pozwolę się straszyć – mruknął, dźgając widelcem drugie żółtko. – Masz na imię Ewa? – Teraz ty mnie straszysz? – Ja?! – Skierował widelec na siebie i żółta kropla skapnęła mu na płaszcz. – Ja cię, Ewusiu, straszę? Eva Isaksson przyjrzała mu się uważnie. Siwe włosy w nieładzie, brudny szalik pod brodą, wychudłe policzki. I tylko uśmieszek błąkający się na wargach sugerował, że kiedyś musiał być młody i zabawny.

Podniosła się. – Ewa to nie jest moje imię. – Zostawisz mi butelkę? – Żarty… – A może zabiorę się z tobą, Ewusiu? – zamlaskał facet. – Po drodze wyskoczymy gdzieś na kilka głębszych. – Uśmiechnął się. Dziąsła miał oblepione miazgą z przeżutej kaszy gryczanej. Evę zemdliło. Przyspieszyła. Wybiegła z baru mlecznego. Źle jej się szło z dużym obciążeniem. W torbie miała dwulitrowy termos z benzyną. Odkąd obejrzała film dokumentalny o żywych pochodniach, wiedziała, że to jest właśnie sposób na Wojtka. I na nią. Spali najpierw jego, a potem siebie. Kiedy go wczoraj zobaczyła na Słowackiego… Postarzał się, zgarbił, wydawał się zaniedbany, ale miała ochotę podejść do niego i błagać, żeby ją przytulił. Chciała, żeby było jak kiedyś. Czas ich zmienił, ale nie zmienił ich miłości. Tego akurat była pewna. Wojtek mścił się nie dlatego, że cierpiał z powodu wydarzeń z przeszłości, ale dlatego, że nadal ją kochał. Selma pomalowała właśnie paznokcie na czarno, kiedy dostała maila: Nie mogę się doczekać naszego spotkania. Pałac Kultury o 17.00. Zdążysz? Odpowiedziała: Będę! Też nie mogę się doczekać. Z mojego okna w hotelu widać pałac. Odłożyła iPoda na półkę nad umywalką i wzięła szybki prysznic. Potem włożyła swoje najlepsze rzeczy i zarzuciła długi kaszmirowy płaszcz, który ojciec kupił jej w strefie wolnocłowej na lotnisku. I tak kosztował fortunę. Gdyby rodzice nadal ze sobą żyli, żadne z nich nie byłoby tak hojne jak teraz, po rozstaniu. Selma popatrzyła na ojca, który leżał pijany w poprzek hotelowego łóżka. Nareszcie zrobił coś dobrego. Urżnął się i nie będzie deptał jej po piętach. Jeszcze tylko dwie godziny i pozna artystę, z którym wspólnie stworzą dzieło. Miała już plan. Namówi go na komiks w gotyckim stylu. Jucha namaluje mroczne, ociekające krwią obrazki, a ona napisze dymki. Nikt nie obieca ci jutra – musi mocno trzymać kciuki, żeby ten tytuł mu się

spodobał. Zacisnęła palce i wymknęła się cicho z pokoju, póki Kurt jeszcze się nie ocknął. Może dlatego zapomniała o telefonie. Został w łazience na szklanej półce nad umywalką. Była już przy recepcji, kiedy poczuła, że coś jest nie tak. Stanęła przed wielkim lustrem i zobaczyła młodą damę w długim płaszczu. Miała zaróżowione z przejęcia policzki i oczy jej błyszczały. Tylko nie wiedziała, co ma zrobić z rękoma. Czuła się niezręcznie i niezgrabnie. Już wiedziała. Zapomniała komórki. Zastanowiła się, czy zawrócić. Ale po co jej aparat? Kurt wytrzeźwieje i będzie się do niej dobijał. Nie po to przeleciała nad Morzem Bałtyckim, żeby chodzić na smyczy swojego papy. Nie wiedziała że Pałac Kultury jest taki wielki. Marmurowe kolumny, szerokie schody. Nawet z daleka wyglądał imponująco. Obserwowała go z okien hotelu. Trudno było nie trafić. Na zewnątrz kłębił się tłum. Ledwo przecisnęła się przez ciżbę w przejściu podziemnym. Lecz w środku panował spokój. Senni odźwierni. Ochroniarze. Wszyscy starzy, bo młodzi przygotowywali świąteczną kolację. Muszę to zapamiętać, pomyślała i pstryknęła fotkę. Wstawiła na Instagram. Najbardziej pusty hol krzyżyk Pałac Kultury krzyżyk WARSAW. Pokręciła się bez celu, w końcu poszła do informacji turystycznej. Znudzona panienka z obsługi przerwała na chwilę rozmowę telefoniczną i pokazała jej kasy biletowe. Windziarka spojrzała na bilet i coś zaświergotała po polsku. Selma uniosła palec. Stara uśmiechnęła się szeroko, coś znów odpowiedziała i wcisnęła guzik. Dziewczynie zakręciło się w głowie. Miała wrażenie, że unosi się z zabójczą prędkością. Windziarka zaśmiała się, błyskając złotą koroną. Muszę to zapamiętać i wykorzystać w jakiejś historii, pomyślała Selma. Opuściła windę i weszła do niewielkiego okrągłego holu. Droga wiodła na zewnętrz. Za przeszklonymi drzwiami był taras widokowy. Z trudem otworzyła drzwi, zmagając się z wichurą. Była już na zewnątrz. Wiatr wiał jej prosto w twarz, wdzierał się chłodem pod spódnicę. Drapieżnik obserwował Selmę, jak mocuje się z drzwiami. Była trochę wcześniej, ale i tak miał wystarczająco dużo czasu. Na dole wszystko ginęło w przedświątecznym zgiełku. Nawet tu słyszał dźwięki kolęd. Dochodziły zniekształcone, ale jego ucho rozróżniało w tym buczeniu znajome dźwięki.

Święta. Te będą inne. Czuł, że zbliża się do końca. Plan, tak starannie opracowywany latami, wreszcie miał swój wielki finał. Odnosił wrażenie, że miasto jak dorodny świąteczny karp czeka na wybicie ostatnich akordów. Głęboko westchnął, wdychając powietrze. Chciał wszystko zatrzymać. Czuł dumę. Rozpierała go od wewnątrz niczym jakaś narośl. Skulona Selma podeszła do balustrady. Pod nią rozciągał się widok oświetlonego miasta. Zmierzch już zapadł i widać było z góry samochodowe reflektory przymglone padającym mokrym śniegiem. Nagle jakiś odgłos ją zaniepokoił. Nie była pewna, ale chyba usłyszała swoje imię. Dźwięk był niewyraźny. Pomyślała, że równie dobrze mógł to być jęk wiatru. Odwróciła się. W cieniu kolumn zobaczyła jakąś postać. Zbliżała się w jej kierunku. To był mężczyzna. Szedł powolnym, lecz stanowczym krokiem. Kiedy zbliżył się na tyle, że zobaczyła grymas na jego twarzy, zrozumiała, że wcale nie ma dobrych zamiarów. A Pałac Kultury w Warszawie to na pewno nie Empire State Building w Nowym Jorku, miejsce romantycznych spotkań. Nieznajomy musiał wyczuć jej strach, bo natychmiast przyspieszył. Selma podbiegła do najbliższych drzwi. Były zamknięte. Szarpnęła je kilka razy, ale po drugiej stronie zauważyła gruby łańcuch. Dostrzegła strzałkę pokazującą wyjście awaryjne. Pobiegła w tym kierunku. Usłyszała za sobą ciężkie kroki. On ją gonił. W milczeniu, nawet nie próbując jej uspokoić. Zawrócić. Pomyślała, że ściga ją jak głodny drapieżnik. Metodycznie i uparcie. Jakby miał w tym wprawę. Jakby wiedział, że ona już jest w pułapce. Nawet nie musiał działać gwałtownie, bo miał pewność, że zdobycz należy do niego. Że mu nie ucieknie. Pomimo to nadal biegła. Słyszała tupot swoich eleganckich bucików, które nie niosły jej dobrze. Kupiła je na chwilę literackiego triumfu, a nie na wyścig z czasem po ośnieżonej kamiennej podłodze. Usłyszała jego oddech. Dyszał, jakby chłeptał własną krew. Szybko i zajadle. Z gardła Selmy wydobył się gwałtowny szloch. Coś jakby suchy płacz. Nagle straciła równowagę. Nogi rozjechały się na mokrym śniegu, a głowa odskoczyła do tyłu. Selma jeszcze próbowała przytrzymać się muru, ale ciężar rozchwianego ciała przesunął się gwałtownie w dół i wyrżnęła bokiem w kamienną podłogę. Poczuła silny ból, jakby ktoś wyrwał jej kilka żeber. Zapadła się we własny płaszcz, który wielką płachtą osunął się na posadzkę, wchłaniając całe błoto. Nawet nie próbowała się podnieść. Mężczyzna był już obok. Odurzona strachem, skuliła się. Wyglądała jak embrion. – Spokojnie… Tylko spokojnie… – usłyszała, jak mówi po szwedzku z lekkim

akcentem. Uśmiechnęła się. Tego jej było trzeba. Trochę Szwecji w tym dziwnym szarym kraju. Rozsunęła palce, którymi zasłaniała twarz, a potem odchyliła ręce. Spojrzała na mężczyznę. Na głowie miał futrzaną czapę zawiązywaną pod brodą. Wyglądał, jak zabawny Eskimos z reklamy lodów. Zrobiło jej cię głupio. Jak mogła być tak płochliwa? Zachowała się jak mała dziewczynka, a nie jak autorka horrorów. Odezwał się, przeciągając sylaby: – Powoli, bo zrobisz sobie krzywdę. Próbowała się podnieść, ale nie miała siły. Ból nie ustępował. Poruszyła tylko kilka razy nogami. Botki wydawały się wypełnione cementem. – Poślizgnęłam się – powiedziała. Mężczyzna pomógł jej wstać. Nie było lekko. Lewą stronę ciała miała porządnie stłuczoną. Kiedy wykrzywiła twarz, podciągnął ją pod uskok w murze, by mogła się o niego oprzeć. Jakaś para weszła na taras widokowy. Niezadowoleni, że ktoś tu jest, pocałowali się szybko, choć z języczkiem, i uciekli z powrotem. „Eskimos” uśmiechnął się do Selmy. – Masz fajną czapkę – zapiszczała, bo z każdym oddechem stłuczone żebra dawały o sobie znać. – I piszę fajne maile – powiedział bez uśmiechu. Zauważyła, że brwi ma krzaczaste, sinawoczarne. – To prawda. – Pokiwała głową. – Już nie mogę się doczekać, kiedy podpiszemy umowę na wspólne dzieło. – Może podpiszesz własną krwią? – zapytał, mrużąc oczy. Zadowolona Selma przewróciła oczami. Mężczyzna przegryzł wargę. Przez moment stali naprzeciw siebie i wyrównywali oddech po biegu. Wreszcie zapytał: – Nic sobie nie zrobiłaś? – Tylko kilka siniaków – odpowiedziała i poczuła, że się czerwieni. – To dobrze, że nic sobie nie zrobiłaś. Bo to ja mam ci coś zrobić. Selma chciała jeszcze coś powiedzieć, otworzyła usta, ale już nie zdążyła. Człowiek w czapce Eskimosa chwycił jej głowę i przycisnął do swojej. Jego palce zaczęły dobierać się do twarzy, rozwierać jej wargi tak szeroko, jakby

chciały rozpruć usta od ucha do ucha. Bolało. Długie paznokcie drapały gardło, wbijały się w język. W ustach poczuła metaliczny smak. Nie musiała się domyślać. Jako kandydatka na autorkę horrorów wiedziała, że krwawi. Zmusił ją, żeby odchyliła się do tyłu. Ścisnął jej usta, robiąc okrągły otwór. Z kieszeni wyciągnął butelkę, zębami wyrwał korek. – Pij – powiedział. – Pij. Pij, mówię! – zachęcił groźnie. Kręciła głową, uciekała mu, wiła się. Ale trzymał ją zbyt mocno, by mogła się wyrwać. Już miała w ustach gorzką zawiesinę. Zakrztusiła się, ale on kilka razy potrząsnął jej ciałem, wymuszając przełykanie. Na moment zwolnił uścisk. Ale jedna ręka nadal ją przytrzymywała przy jego twarzy, a druga ściskała policzek. Zaczerpnęła powietrza. I z trudem przełknęła ślinę. Nie wyczuwała już smaku krwi. Mączna goryczka była silniejsza. Wyścielała jamę ustną. – Ciii, tylko spokojnie… – Skrzywił się, jakby nie chciał o tym mówić. – Przecież chcesz pisać. Przecież chcesz tworzyć… Musisz coś przeżyć. Nie będziesz przecież pisała o zakupach w The Little English Girl. Wtedy zdała sobie sprawę, że już go widziała. Właśnie w tym angielskim butiku. Nie miał tej czapki ani tej kurtki. Tylko eleganckie ubranie w stylu Barbour. Ciemna zieleń z granatowymi akcentami. Nonszalancka elegancja angielskiej klasy wyższej. Wyszła z przebieralni. Sukienka z szetlandzkiej wełenki leżała na niej doskonale. Gładziła ją, jakby to był mały piesek. Wtedy podniósł na nią oczy, skłonił głowę i usłyszała: „Droga lady, czy to jest dość dobre na wieczór dżentelmenów?”. Ten akcent. Wzięła go za naleciałość jakiegoś wyrafinowanego angielskiego. Była onieśmielona. Tajemniczy mężczyzna siedział przy antycznym stoliku na kurzej łapce, a sprzedawca tkwił przed nim w służalczym ukłonie z mahoniową kasetką pełną fularów. Speszona, wzruszyła tylko ramionami. Uśmiechnął się i powiedział już ciszej, niby do siebie: „Myślę, że dobrze będzie wchłaniał dym z cygar”. Selma doskonale pamiętała to spotkanie. Mężczyzna pachniał tak doskonale, że mogłaby mu zrobić laskę w eleganckiej przebieralni za jedwabną zasłoną. I jeszcze ten sam głos… w jakiejś kafeterii… To też był on, tyle że w innej wersji. Luzer z dredami i w jamajskim berecie. Rozśmieszył ją. Powiedział jakiś dowcip. Identyczny akcent, charakterystyczny tembr głosu, niski i kojący. Zwodzący, dający fałszywą nadzieję. Teraz, na tarasie widokowym w Warszawie, ten mężczyzna znowu ją szarpnął i odchylił do tyłu. Kolejna porcja zawiesiny w gardle. Czuła, jak szare bąble trutki zalegają jej

w przełyku. Co to jest? Chce mnie oszołomić czy zabić? A może to tylko próba. Czy się nadaję do artystycznego duetu. Czy nie pękam przy byle przemocy. Nie mogła już przełknąć. Strużka płynu ściekła jej po brodzie. Otarł ją wierzchem dłoni. Posłusznie wypiła do końca. – Dobra Selma – pochwalił i lekko zwolnił uścisk. Pozwolił jej się wyprostować, a nawet wesprzeć na swoich ramionach. Ból w żebrach był jakby mniej odczuwalny, ale nauczyła się już płytko oddychać. Napastnik pochylił się i przemawiał tylko do jej ucha. Czuła jego kwaskowaty oddech. Próbował zapanować nad głosem, ale wrogi syk nie dawał się zamaskować. – Zaraz zdechniesz. Masz w sobie tyle xanaxu, że mogłabyś swobodnie i w ładnym stylu odpłynąć na drugą stronę. Ale to mi nie wystarczy, rozumiesz? Selma chciała kiwnąć głową, ale dłonie faceta były jak imadło dla jej czaszki. – Zdechniesz, lecąc na łeb na szyję. Będziesz czuła, jak pikujesz z dużej wysokości na asfalt. Może nawet przeżyjesz zderzenie z ziemią i zobaczysz, jak wypływa z ciebie brudna struga krwi. Szybko zamrugała oczami. Jakby już tylko w ten sposób mogła błagać o litość. – Zdechniesz na wieczną pamiątkę po moim braciszku. Wydawało się, że każde jego słowo odbija się echem. Czarnym echem. Kiedyś napisała o tym opowiadanie. Wiedziała, że taki pogłos nie daje nadziei. Drapieżnik podniósł ją, oparł o mur i otrzepał płaszcz. Musiał podtrzymywać swoją ofiarę, bo nogi zaczęły jej się uginać pod ciężarem ciała. Wyjął piersiówkę. Pociągnął łyk. Mały, dla przyjemności. Nigdy zresztą nie pił dużo. Utratę kontroli zawsze uważał za rzecz obrzydliwą. Wylał trochę wódki na dłoń i natarł alkoholem włosy i usta Selmy. Przywołał windę. Windziarka patrzyła na nich z niepokojem. – Córka źle się czuje? – Przyjechała z Australii. Jej matka nienawidzi Polski. Utrudniała mi kontakt z własnym dzieckiem.

– Baby są wredne – przytaknęła windziarka. – Wreszcie możemy być razem – odparł i uśmiechnął się Windziarka pokiwała głową. – Wredne babsko. Polki nie są takie. – O nie, gdybym miał żonę Polkę… Windziarka poprawiła kok. Drapieżnik zobaczył mnóstwo metalowych wsuwek przytrzymujących cienkie, śliskie włosy. – Mała jest pijana..? – Wie pani, jak to jest. O jeden drink za dużo, o parę lat za mało. Windziarka zaniosła się zdrowym śmiechem. A potem nagle zamilkła, patrząc z rozczuleniem na troskliwego ojca podtrzymującego dziecko. – Mam nadzieję, że nie puści pawia w windzie – powiedziała. – Jakby co, to razem posprzątamy. Będzie z nas niezła para do świątecznego tańca z kubłem i szmatą. Drapieżnik czułym gestem poprawił Selmie szalik. – Nie, chyba jednak tak źle nie będzie. Zabiorę ją do domu i zrobię herbatę z cytryną. – Z cytryną i z miodem – dorzuciła windziarka. – I niech się dzieciaczyna prześpi. – Będzie spała jak aniołek – zapewnił. – A już na pewno dojdzie do siebie, jak zobaczy Świętego Mikołaja. Przygotowałem dużo prezentów. Windziarka przez moment patrzyła w milczeniu na Drapieżnika. Kiedy się odezwała, jej głos brzmiał poważnie i dostojnie. – Dobry z pana ojciec. Inni to teraz chlają w robocie przy śledzikach, a pan dzieciakowi stolicę pokazuje. To nieczęsto się zdarza. Drapieżnik nie musiał odpowiadać. Winda zatrzymała się na parterze. Tachał dziewczynę na plecach przez pół placu Defilad. Z trudem łapał oddech, jakby ciało było już martwe, a jego bezwładność potrajała ciężar. Przystanął na moment i zaklął, że parking jest tak daleko. Prawie przy Marszałkowskiej. Wreszcie dotarł do swojego granatowego forda. Brutalnie zmusił Selmę, żeby się pochyliła, a potem popchnął ją na tylne siedzenie, jakby była worem pełnym szmat. Następnie pospiesznie przypiął ją pasami. Zatrzasnął drzwi, a sam oparł się o maskę. Wyrównał oddech po wysiłku i stresie. Zapalił papierosa.

* * * Selma widziała podwójnie. Obraz jej się rozjeżdżał, a w głowie kołatało. Znów ciśnienie zatkało jej uszy. To na moment przywróciło jej przytomność. Poczuła wibracje telefonu. Stara komórka! Ojciec podrzucił jej do torebki. Zawsze robił takie numery, kiedy chciała się wylogować z jego świata. Z ręką w kieszeni próbowała odebrać połączenie. Bełkotała, wzywając pomocy. Dłoń bezładnie ślizgała się po klapce aparatu. Mężczyzna wydawał się niski, a może po prostu się garbił. Nie, raczej czaił. Skulone ramiona nie wskazywały na rezygnację czy bezradność. Była w nich siła. Wciągał dym z pasją. Widać było, że irytują go porywy wiatru utrudniające oddychanie. Wreszcie wrzucił niedopałek w śnieżną zaspę. Wsiadł do samochodu i zaczął zdzierać z niej ubranie. Spod futrzanej czapy błyskały szeroko otwarte oczy. Rozbiegane i ciekawskie. Oddychał przez niedomknięte usta. Miała wrażenie, że się podniecił. Rozpięta pod szyją kurtka pozwalała dostrzec pulsującą siną żyłę. Selma płakała bezgłośnie. Z trudem łapała powietrze. W samochodzie było duszno. Miała mdłości, zaschło jej w gardle. Była pewna, że zaraz się do niej dobierze, bo dyszał i gapił się na jej wygolone łono. Ale kiedy już zrzucił z niej ubranie, zaczął na nią wciągać jakieś ciuchy. Były za duże i śmierdziały środkiem antygrzybicznym. Musiały zostać wygrzebane z jakiegoś najtańszego second handu. Był to szary dres. Nogawki spodni się pruły, a bluza miała na piersi spraną aplikację chwalącą zalety firmy organizującej przeprowadzki. Na koniec napastnik zarzucił jej paltocik z jakiegoś zabitego czarnego zwierzątka. Przyjrzał się nowej Selmie z zadowoleniem i mocno pociągnął ją za włosy. Zabolało, ale nie miała siły się uchylić czy choćby jęknąć. Mężczyzna jakby się zrelaksował. Z dumą popatrzył na swoją zdobycz. Oddychał rytmicznie, ale płytko. Ze świstem wciągał powietrze przez zaciśnięte zęby. Najchętniej już teraz by ją zatłukł. Potem przesiadł się za kierownicę i ruszył, pogwizdując wesoło. Cuchnący dres i futerko nie były największym problemem Selmy. Czuła że odpływa, ale stopniowej, niespiesznej utracie świadomości towarzyszyło obrzydzenie. Tylko ono jej nie opuszczało. Miała na sobie bikini. Facet włożył na jej nagie ciało stary skąpy kostium kąpielowy. Troczki wrzynały jej się w miejsca intymne. Czuła się jak spętana owca wieziona na rzeź. W Warszawie była chyba moda na strój tirówek. Taksówkarz wciąż zwalniał i zamiast patrzeć na drogę, gapił się na dziewczyny w kusych fluorescencyjnych kurtkach i białych botkach za kolana.

Havermann pochyliła się i krzyknęła: – Nie może pan szybciej?! – Królowo! O tej porze? Ciesz się pani, żeś w ogóle złapała taksówkę. Właśnie miałem zjeżdżać do domu. Dzieci czekają! Żona narzeka! Teściowa się piekli! Ford poruszał się jakby w zwolnionym tempie. Wszystko stało. Kierowca włączył radio. Leciały jakieś piosenki. Niektóre znała. Kiedyś nawet lubiła. – Cicho! – krzyknęła zduszonym tonem. – Głowa mi pęka. Wyłączył, burcząc coś pod nosem. Wpatrywała się w komórkę. Zegar migał na niebiesko. Minuta za minutą. Mimo to podskoczyła, gdy telefon zadzwonił. Bosse. – Selma ma kłopoty! – wrzeszczał jak opętany. – Dodzwoniłem się do niej kilka minut temu. Trudno było coś usłyszeć, bo był jakiś szum, ale doszło do mnie, jak błaga o pomoc! – Coś mówiła? Co jeszcze? – prawie krzyknęła do słuchawki. – Nie mówiła, bełkotała, jakby była pijana… – Pijana? Selma nie pije.. – Nooo… czasami pije i właśnie tak wtedy mówi. Na pomoc, na pomoc! – próbował ją naśladować, lecz brzmiało to raczej komicznie niż groźnie. Potarła czoło. Miała wrażenie, jakby ktoś z całej siły przywalił jej krzesłem w skroń. – Masz coś jeszcze? – Nic. Słuchałem cały czas, ale były jakieś kroki, szum, zgrzyty. Może trzaśnięcie drzwiami samochodu. Ktoś coś mówił, chyba po polsku, bo nic nie kapowałem. Rozłączyłem się. – Debilu! – wrzasnęła. – Trzeba było zadzwonić na policję, by namierzyła telefon. Kierowca odwrócił się z uśmiechem. Nic nie rozumiał z tego języka, ale wyglądało mu to na ostrą kłótnię kochanków. – Włączyłem naszą aplikację GPS. – To Selma ma taką? Dopiero teraz to mówisz?! – Widzę, że się przemieszcza. – Gdzie jest? Gadaj! – Opuściła Pałac Kultury. Jedzie na północ. Havermann stuknęła kierowcę w ramię. – Co jest na północy miasta?

Kierowca wzruszył ramionami. – Żoliborz, Młociny, Bielany… Wystarczyła jej ta pierwsza nazwa. – A my teraz gdzie jesteśmy? – Na placu Bankowym. – Czyli? – Dojeżdżamy do Centrum. Zaraz zobaczy pani Pałac Kultury. – Niech pan zawróci! – Co pani! To niemożliwe! Rozejrzała się wokół. Padał śnieg z deszczem i wycieraczki ciężko pracowały. Stali daleko od świateł w nieprzerwanym korku. Co jakiś czas słychać było zniecierpliwione klaksony. – Jak mogę się dostać na północ? Metrem, prawda?! – Da mi pani dwie stówki, to panią poinformuję, szefowo. Pospiesznymi, niezgrabnymi ruchami wyciągnęła portfel i otworzyła go przed taksówkarzem. Poczęstował się żarłocznie. I jeszcze zdążył w porę wyhamować. – Metrem pani sobie pojedzie. – Zadowolony podrapał się w głowę. – Okej. Metrem. Gdzie jest stacja? Kierowca wskazał ręką. Za wilgotną szybą widać było rozmazane czerwone „M” na żółtym tle. – Stój! – krzyknęła. Wrzasnął coś po polsku, kiedy szarpnęła za klamkę. Wyskoczyła z taksówki. Lawirując pomiędzy stojącymi w korku samochodami, przecięła ulicę i pobiegła w kierunku stacji. Zbiegając po schodach, usłyszała znajome piknięcie. Bateria padała. – Bosse! – Tak. – Gdzie jest? – Minęła jakiś plac. Nazywa się Bankowy. – Ciągle na północ, tak? – Tak! Cały czas na północ! Prostą drogą. – Bosse, wchodzę do metra. Rozłącz się i wysyłaj mi SMS-y. Wbiegła do metra, lecz została zatrzymana w bramce. Pewnie by ją przeskoczyła

jak w Paryżu za czasów studenckich, ale zauważyła ochronę. Nie miała czasu na tłumaczenie. Kupienie biletu graniczyło z cudem. Matildzie trzęsły się ręce i wszystkie pieniądze wypadły na trotuar. W końcu wrzuciła bilon do automatu. Jakiś muzyk rzępolił bożonarodzeniowe pieśni. Rozpoznała ulubioną kolędę matki. Wreszcie miała w ręku biały kartonik. Tłum się pchał. Każdemu było spieszno. Przepychała się na schodach. Skład jednak odjechał, nim dopadła drzwi. Przyszedł SMS od Bossego: Zbliża się do placu Wilsona. Nie była pewna, czy stoi na właściwym peronie. Dorwała jakąś dziewczynę w czapce Świętego Mikołaja i podstawiła jej pod nos wyświetlacz z wiadomością od Bossego. Dziewczyna wskazała palcem kółko na schemacie trasy: plac Wilsona. Najpierw Matilda poczuła ulgę. Tam jest stacja metra. Wysiądzie i będzie blisko swojej córeczki. Ale potem targnęło nią przeczucie. Przecież to tam, w pobliżu, mieszka ta schizoidalna kreatura zafascynowaną krwią. Nowicki i Jucha – dwa demony w jednym ciele! Selma jest już chyba pod tym Szklanym Domem, który na jednym z obrazów Juchy wyglądał jak akwarium wypełnione lepkim osoczem. Wreszcie nadjechał skład. Wagoniki wypełnione były ludźmi stłoczonymi jak śledzie w beczce. W świetle jarzeniówek wydawali się sini ze zmęczenia. Havermann wcisnęła się na siłę, nie bacząc na jęki stojącej przed nią staruszki. Nawet nie posłała jej przepraszającego uśmiechu. Było tak ciasno, że nie mogła spojrzeć na komórkę. Ktoś wiózł sztuczną choinkę. Plastik wbił się jej pod żebra. Plac Wilsona. Wyskoczyła na peron. Fioletowe koło sufitu wyglądało jak UFO nad głową. Coś się stało z jej telefonem. Być może w ścisku wcisnęła jakieś klawisze. Na ekraniku tłoczyły się, a potem znikały słowa. Pojawiały się zdjęcia. Fotografie martwych ludzi. Rozpoznała Mikaela z rozprutą do kości szyją. Nagiego Nilsa – jego język przypominał fioletowy krawat. Wreszcie jakaś kobieta. To musi być Ingrid. Leży na wznak w czymś w rodzaju pudełka. Havermann zwalnia i mruży oczy. Tak, to Ingrid w przebieralni. Usta ma szeroko otwarte, dolna proteza wyskoczyła jej na piersi. Jedna noga, zapewne z powodu żylaków, jest do kolana owinięta bandażem. Obnażone ciało, wysuszone i pomarszczone, wydaje się maleńkie, niemal dziecinne. Bikini nadaje mu groteskowy wyraz. Ingrid nie umarła na zawał. A jeżeli nawet, to jej serce zatrzymało się ze strachu. Zobaczyła, że ktoś wtargnął do przebieralni. To nie był ktoś, kto pomylił kabiny. Ingrid rozpoznała tę osobę albo ona się jej przedstawiła. Coś powiedziała. To musiało trwać sekundy, ale wystarczyło, by strach zebrał śmiertelne żniwo. Ktoś obok głośno się roześmiał. Havermann odruchowo odskoczyła. Niedaleko

jakiś pijany facet trzymał się tablicy ogłoszeń i rzygał, nie bacząc na innych. Dwie nastolatki nieopodal wiły się ze śmiechu. Popędziła do schodów ruchomych. Wpadła na niewidomą kobietę z psem przewodnikiem. Ta syknęła coś po polsku. Stukot kół pociągu nie pozwalał się skupić. Bosse przysłał nową wiadomość: Minęła plac Wilsona i zatrzymała się na Szajnochy. To uliczka odchodząca od Mickiewicza. Na ekranie komórki pikała ikona pustej baterii. Szajnochy? Mickiewicza? Jezu, jak to się wymawia? Podbiegając od jednej osoby do drugiej, zaczęła rozpytywać wychodzących z metra. Patrzyli na nią szklanym wzrokiem. Dopiero po chwili ktoś zwrócił jej uwagę na kierunkowskaz: Mickiewicza. Przerzuciła torbę na ramię, by nie przeszkadzała jej biec. Ulica opadała. Chodniki były pokryte wilgotną warstwą śniegu. Nie zważając, że może upaść, gnała w dół. W pewnym momencie poślizgnęła się i z trudem złapała równowagę. Przejechał samochód z otwartymi oknami. Dźwięki muzyki huczały w uszach. Biegła dalej, rozglądając się. Wyciągnęła komórkę. Może jeszcze zdąży zadzwonić do Bossego… Ale wyświetlacz był czarny. Nagle przystanęła jak wryta. Była na ulicy Szajnochy, a przed sobą miała bryłę Szklanego Domu. Selma musiała tu być. Podbiegła do budynku i zaczęła naciskać kolejne guziki domofonu. Coś krzyczała po angielsku. Odpowiadały jej tylko zdenerwowane głosy i trzask odkładanej słuchawki. Odeszła kilka kroków i zadarła głowę. Zaczęła rozgarniać śniegowe zaspy, szukając jakiegoś kamienia, by stłuc szybę, a przynajmniej zrobić tyle hałasu, by ktoś zszedł i jej otworzył. Usłyszała dźwięk otwieranych drzwi. Mała dziewczynka wyprowadzała psa. – Boże… Matilda dopadła do drzwi, złapała je i odwróciła się gwałtownie. Dziecko patrzyło na nią z otwartymi ustami. Na głowie miało czapkę w kształcie kaczki. – Dach, gdzie wejście na dach? – Gestami próbowała wytłumaczyć, o co jej chodzi. Sypnęła bezładnie angielskimi słowami: roof, up, upstairs. Dziewczynka zrozumiała język gestów. Wskazała boczne schody. Havermann biegiem pokonała cztery piętra. Odnalazła drzwi Nowickiego. Odskoczyły, kiedy tylko nacisnęła klamkę.

W mieszkaniu panowały cisza i mrok. Po omacku poszukała włącznika światła w przedpokoju. Naga, nieosłonięta żadnym kloszem żarówka rozbłysła nad jej głową. Kilka razy zawołała Juchę. Odpowiedziała jej cisza. Powoli ruszyła przed siebie. Jasny krąg wydobył z ciemności główny pokój, w którym kilka godzin wcześniej rozmawiała z Nowickim. Teraz gospodarz albo spał, albo wyszedł na chwilę. Rozejrzała się dokoła. Stolik został przesunięty, na blacie dostrzegła przewróconą szklankę, kieliszek i mokrą plamę. Powąchała: wódka. Pewnie skończył się alkohol i Nowicki poszedł do sklepu. Weszła do pokoju obok. Zapaliła światło. Wielki żyrandol dawał skąpe światło. Tylko jedna żarówka nie była przepalona. Pod ścianami piętrzyły się stosy książek, głównie albumów o sztuce. Na zasłanym papierami biurku stało kilka brudnych słoików, z których wyparowała już woda, pozostawiając zaschnięte pędzle. Żadnych obrazów – dziwne jak na siedzibę malarza. Pewnie malował treści, które należało chronić przed cudzymi oczami. Ściany były nagie. Ich biel zszarzała, w rogach zwisały zakurzone pajęczyny. Cofnęła się. Nie wyglądało na to, by Selma tu była. Poszli na niewinny spacer po Żoliborzu? Być może to tylko międzynarodowe spotkanie dwojga artystów o niebanalnej osobowości, a jej udręczona wyobraźnia zinterpretowała je jako zagrożenie życia córki. Były jeszcze jedne drzwi, z nalepionym plakatem Jazz Jamboree, na którym widniały czerwone płuca przypominające małżowiny uszne. Weszła do środka. Poczuła zapach niedrożnej kanalizacji wymieszany z jakąś orientalną nutą. Zapaliła światło. Również tu świeciła tylko jedna słaba żarówka. Havermann pomyślała złośliwie, że Jucha nie jest artystą światła i jasności. Na niskim sosnowym stelażu zajmującym prawie całą powierzchnię pomieszc zenia leżał gruby, podwójny materac. Przykrywała go kołdra, a na niej ktoś równo ułożył odświętny męski strój. Ciemny garnitur i białą koszulę. Tuż przy ścianie stały buty. Z porządnej czarnej skóry. Sprawiały wrażenie nowych. Błyszczały. Lufcik był otwarty. Mroźne powietrze wpadało do środka. Na parapecie kopciły się indyjskie kadzidełka. To pewnie stąd ta dziwna mieszanina zapachów. Być może Nowicki wymiotował, gdy już od niego wyszła, i teraz chciał pozbyć się odoru. Nagle coś wzbudziło jej zainteresowanie. Poduszki. Ułożone jedna na drugiej, lecz nie u wezgłowia, tylko w połowie materaca. Zrobiła kilka kroków. Wtedy zobaczyła, że poduszka na wierzchu jest biała i świeża, ale dwie pod nią wydają się nasiąknięte brudną cieczą. Kopniakiem zrzuciła tę piramidę. Dostrzegła fragment męskiego torsu. Ściągnęła

kołdrę i ujrzała zwłoki Nowickiego. Ubrany w bikini, leżał na wznak. Spomiędzy palców, jak gdyby w zastępstwie krucyfiksu, sterczał nóż do tapet. Na szyi była zawiązana pętla z paska od szlafroka. Dłonie miał skrzyżowane na piersi, a całe ciało pokryte czerwonymi smugami i rozbryzgami. Materac dobrze wchłonął ciecz. Powierzchniowa plama krwi, w której leżało ciało, miała ponad pół metra średnicy. Wydawała się lepka, o gęstej konsystencji. Zapętlony pasek, jak przaśny naszyjnik, opadł na pierś denata. Odsłonił ranę na szyi, głęboką i czarną. Musiała być efektem zdecydowanego, silnego cięcia. Havermann oddychała płytko. Czuła, że pieką ją skronie. Próbowała się skupić i ustalić jakiś sensowny plan działania. Wyglądało na to, że Nowicki zamierzał się powiesić, ale w ostatniej chwili odstąpił od tego wariantu i zdecydował się poderżnąć sobie gardło. Ale przecież równie dobrze wcale nie musiał odebrać sobie życia. Po prostu zezwolił, by ktoś się na nie targnął. Trudno było sobie wyobrazić, by wykrwawiał się do samego końca, trzymając w malowniczej pozie nóż do tapet. Staranne ułożenie zwłok i ich przykrycie wyglądało na przemyślaną inscenizację. A przygotowanie trumiennego stroju i zapalenie kadzidła mogło być rodzajem zadośćuczynienia. Świadczyło, że ofiarę zabił ktoś bliski. Równie dobrze Nowicki mógł zostać najpierw powieszony, a potem przeniesiony do swojego łóżka, gdzie morderca naciął mu szyję. Po co ten dodatkowy element? Być może dorżnięcie Nowickiego nożykiem do tapet to nic innego, jak tylko efekt nagłego wzburzenia i złości. Być może sprawca ukarał Nowickiego za to, że w jakiś sposób przyczynił się do serii tajemniczych zgonów w bikini. Wycofała się do głównego pokoju. Nie miała już działającej komórki, a przecież musiała jak najszybciej zadzwonić na numer alarmowy. Nerwowo przeszukiwała wzrokiem pomieszczenie, ale nigdzie nie było śladu telefonu stacjonarnego. Wyskoczyła na klatkę schodową. Zaczęła dobijać się do sąsiednich drzwi. Ktoś słabym głosem o coś ją pytał i pytał, ale nie otwierał. Dopadła do następnych drzwi. Nic. Cisza. Nagle usłyszała jakieś odgłosy z góry. Rzuciła się w ich kierunku. Nikogo tam nie było, ale wiedziała już, że znajduje się na najwyższym poziomie, a wejście na dach jest uchylone. Szum miasta docierał do niej wyraźnie. A może to Selma asystowała przy śmierci Juchy. Przecież jawnie szczyciła się upodobaniem do dalekowschodnich horrorów. Szczególnie tych dostępnych jedynie w zakazanym obiegu. Gdzie zło nie walczyło z dobrem, ale ciemność mierzyła się z jeszcze większą ciemnością. Jej idolkami były mściwe dziewczynki zakochane w zadawaniu bólu i śmierci. Serce Matildy biło jak oszalałe. Z trudem łapała oddech. W końcu wślizgnęła się

za drzwi. Na dachu dostrzegła dwie postacie. Z początku miała wrażenie, że szamoczą się ze sobą, ale po chwili zobaczyła, że jedna osuwa się na kolana, a druga ją podnosi, szarpiąc za włosy. To Selma! Ubrana tylko w bikini! Ta myśl przecięła jej mózg jak skalpel. Wątłe, zakryte małymi skrawkami materiału ciało na śniegu. – Nie! – krzyknęła. – Stój, bo ją zepchnę! – usłyszała znajomy głos. – Stój! Zatrzymała się i wrzasnęła: – Nie ruszam się! Selma klęczała. Tułów opadał jej na łydki, a głowa wydawała się trzymać na jednym ścięgnie. – Zrobię wszystko! Oddaj mi ją. Oddaj moje dziecko! – zawołała Matilda ochrypłym głosem. Napastnik miał na głowie futrzaną czapkę z nausznikami. Ściśle przylegała do twarzy, uniemożliwiając jej rozpoznanie. Ale to nie był Wojtek! Na pewno nie on! Ten mężczyzna był krępej budowy ciała. Emanował siłą i zawziętością. – Pomocy, pomocy – szeptała Havermann. Miała mętlik w głowie. Nie wiedziała, czy doskoczyć do faceta i starać się odbić Selmę, czy spróbować nawiązać z nim kontakt i postawić na negocjacje. – Nie ma nic lepszego, niż zrzucić dzieciaka na oczach jego matki – wygłosił uroczystym tonem. Jego szwedzki był ubogi. To mógł być Norweg. Ten, którego terapia zakończyła się fiaskiem i który złożył na nią zażalenie, a potem je wycofał. Myślała, że zawarli ugodę, ale być może zdecydował się na psychotyczny odwet. – Zrobię wszystko, co chcesz! – krzyknęła. W odpowiedzi usłyszała krótki, ostry śmiech. Poczuła, że jest bliska paniki. Mężczyzna kopnął Selmę w plecy. Upadła na twarz. Podciągnął ją szybkim, agresywnym chwytem. – Przestań! – wrzasnęła Matilda i zrobiła krok w ich kierunku. – Dopiero zaczynam – rzucił spokojnie. Miał nad nią przewagę. Wiedział o tym. – Cieszy mnie twoja obecność. Nie miałem tego w scenariuszu. Życie potrafi spisać się na medal. – Odwrócił głowę w jej kierunku. – Naprawdę tu jesteś? – zapytał i z zadowoleniem walnął pięścią w kant balustrady.

– Nie rób jej krzywdy! – Chyba żartujesz! – Selma ma dopiero siedemnaście lat! – Stare sztuczki psychologów. – Zaśmiał się krótko, chrapliwie. – Uczynić z zakładnika postać ludzką, by utrudnić zabójstwo. Znała ten głos, była tego całkiem pewna, niedawno go słyszała… – Ale dlaczego? – wyjąkała. – Mnie pytasz, Matildo? Mnie? Przecież to ty pozjadałaś wszystkie rozumy. – Znasz mnie? Kim jesteś? Z trudem składała pytania. Ze stresu plątał jej się język. – Śledziłeś mnie? Przyjechałeś za mną ze Szwecji? – Byłem tu przed tobą. – Przyjechałeś z Kurtem? – Kto to jest Kurt? – zaśmiał się ubawiony. – To ojciec tej dziewczynki. Ona… Przerwał jej ze złością: – Kurt to pijak i dziwkarz! Jeżeli ci na nim zależy, to idź do hotelu. Pewnie tam leży w swoich rzygach. – Jesteś jego kolegą? – zapytała, tasując w pamięci wszystkich niedojrzałym kompanów Kurta. – Nie ubliżaj mi! – rzucił. – Dlaczego to robisz? Co ona ci zrobiła?! Jest młoda i niewinna. – Ale o twojej mamusi już nie można tego powiedzieć, prawda? – O mojej mamusi… O Evie? – Poczuła, że szczękają jej zęby. – To kurwa! Podła stara kurwa! – Co zrobiła? – Wystarczająco dużo, żeby się na niej zemścić. Ty suko! Zabiję twoje szczenię! Szarpnął Selmę. Dźwignął jej ciało do pionu i przerzucił przez barierkę. Wydawało się wiotkie i bezbronne. – Zabij mnie, a ją puść. – To ja ustalam kolejność! To ja buduję piramidę bólu! Najpierw zdechnie twoja córka, potem ty! – Co jej jest? Czy ona oddycha…?

– Przecież widzisz, że jeszcze żyje… Zrzucanie martwego ścierwa z dachu nie daje takiej przyjemności jak zrzucanie żywych. – Upiłeś ją? – Myślisz tylko o wódce! Rozpiłaś się jak twoja matka! Stara pijaczka. – Co jej jest?! – To tylko syrop. – Jaki syrop? – Zawiesina z xanaxu. – Podrzuciłeś xanax na miejsce wypadku Mikaela? – Nie musiałem. – To ty zamknąłeś mnie w piwnicy nad jeziorem Skiresjön?! – We własnej osobie! Podobało ci się? Powiedz! Słyszała swój przyspieszony oddech. – Zabiłeś mojego męża? – Sam się zabił! – Zabiłeś go. Jego i Monikę. – Podszedłem do niego tam, przy krzywym domku, i odświeżyłem mu pamięć. Wystraszył się. Uciekłem w las. Kiedy zobaczył mnie w lusterku wstecznym, przyspieszył. A był już u celu… prawie w domu, na przedmieściach… Czy ja wyglądam aż tak groźnie, żeby ryzykować życie? – Zaśmiał się. – Ruszył z kopyta i spadł z wiaduktu. To trwało sekundę. Za chwilę już tam byłem. Wziąłem sobie jego grdykę. Na pamiątkę. – Czy on jeszcze żył…? Nie odpowiadał. – Powiedz mi prawdę. – Niestety, już nie żył. Szyja była rozpruta, a ta piękna grdyka mościła się w niej jak perła w muszli. – Przestań! – A tej małej wcisnąłem bikini w gacie. I tak na nic by się nie zdało. Tym bikini miał być uduszony twój mąż. – Dlaczego? Co on ci zrobił? – To samo co Nils. I Ingrid. – Co oni ci zrobili? – Najpierw urządzili tu przyjęcie. Bikini party na zaśnieżonym dachu. W szarym,

smutnym kraju, gdzie tylko wódka jest dobra. Rozebrali się do kostiumów i zrobili sobie ślizgawkę. Było z minus dziesięć. Był alkohol. Była zabawa. A Wojtek… – Wojtek też tu był? – Polazł po wódkę, bo szybko się skończyła! – krzyknął i zapłakał. Wspomnienie pobudziło wściekłość. Rzucił Selmę na barierkę. Jak szmacianą kukłę. Głowa dziewczyny bezwładnie opadła. – Nie! Co było dalej?! – krzyknęła Havermann, żeby zyskać na czasie. – Wypiłem za dużo! Za dużo! – Też tu byłeś? Należałeś do tej Grot Scandic Group…? – Plątał jej się język. – Jesteś aktorem? – Nie ubliżaj mi! – wrzasnął i przerzucił ręce Selmy przez barierkę. – Byłem gówniarzem, piłem wódkę, bo chciałem być jak oni. Ale szybko zacząłem rzygać. Było mi wstyd przed tymi ślicznymi zagranicznymi dziewczynami. Schowałem się pod stołem. Patrzyłem, jak te laleczki w bikini stawiają Pawła na balustradzie. Miał tylko cztery latka. Bawiły się z nim. Był taki słodki w białym kożuszku. Wyglądał jak Śnieżynek. Śmiał się. Wtedy jedna obsypała go śniegiem. Przestraszył się, zachwiał i spadł. Rozpłakał się. Usiadł na betonie, tuż przy nogach Selmy i ryczał. Bała się, że wiotkie ciało córki straci równowagę i zsunie się w dół. Błyskawicznie rzuciła się jej na pomoc. Od razu poderwał się na nogi. Matilda zastygła w miejscu. – Kim był Paweł? – zapytała, wiedząc, że opowiadanie o przeszłości osłabia przeciwnika. – Moim braciszkiem. Moim małym braciszkiem. – A Wojtek? – Było nas trzech. Wojtek był znacznie starszy. – Wojtek nie żyje. Facet w wielkiej czapie machnął wolną ręką. – Wiedział, że musi odejść. Miałem pilnować Pawełka, a on kazał mi przyjść na dach i zobaczyć, jak fajnie można się bawić na golasa w śniegu. – To okropne, że ten mały zginął. – Chcesz się wkupić w moje łaski? – zaśmiał się chrapliwie. – Śmierć dziecka jest okropna, i tyle! – rzuciła głośno. – Policja stwierdziła, że to był wypadek. Szwedzi przekupili ich dolarami.

W tamtych czasach w Polsce za dolary wszystko można było kupić. Nawet czyste sumienie. Wycenili Pawełka na tysiąc dolarów. Dla nich to było bardzo dużo. – Ile miałeś wtedy lat? – Siedem – wycedził, jakby spluwał. – Byłeś dzieckiem któregoś z aktorów? – Havermann intensywnie myślała. – Byłem synem tej, która razem z mężem wypiła truciznę, bo nie mogła żyć bez swojego małego Pawełka. – Głos mu się załamał, ale szybko odzyskał nad nim kontrolę. – Wypili trutkę i położyli się na kompostowniku. Nie przypilnowali swojego dziecka. Nie byli rodzicami. Byli chwastami. – Kim jest dla ciebie Wojtek? – Starszym bratem. Wielki bratem, który poszedł na melinę po wódkę dla pijanych Szwedów. Miał pilnować swoich braciszków, ale wolał przypodobać się swojej żonie. A ona i tak puściła go kantem. Wolała uciec do Szwecji niż żyć w tym przaśnym kraju, gdzie wódka liczy się bardziej niż dziecko. Matildę dręczyła niepewność. – Czy my się znamy…? – To tylko złudzenie. Nawet moja żona mnie nie zna. Nawet Wojtek mnie nie znał. Kiedy przysłałem mu zdjęcie Selmy, wcale nie poczuł wściekłości, że Ewie tak się poszczęściło w Szwecji. Nadal ją kochał, dureń jeden! – Mam wrażenie, że już ze sobą rozmawialiśmy… – Zgadza się! Rozmawialiśmy i chyba ci się spodobałem. Była bezradna wobec tej podpowiedzi. – Kim jesteś? – nacisnęła. – Drapieżnikiem. – Kim?! – Teraz jestem Drapieżnikiem, ale powiem ci, kim byłem. Byłem biednym chłopakiem z Europy Wschodniej, który marzył, by zbierać szwedzkie truskawki. Przerzucił jedną nogę Selmy za balustradę. Nagle ciałem dziewczyny wstrząsnęły drgawki, te zaś wywołały torsje. Zwisając głową w dół, mogła szybko udławić się wymiocinami. Zaczęła się krztusić.

13 Naszej potrzeby pociechy nie można zaspokoić. Stig Dagerman Matilda rzuciła się córce na pomoc. Chwyciła jej bezwładną nogę za kostkę i trzymała, czując, że długo tak nie da rady. Napastnik kopał ją i okładał po karku. Warczał i bluzgał już tylko po polsku. Nagle obydwoje poczuli benzynę. W głębi dachu jakaś postać stanęła w ogniu. Płonęła niczym żywa pochodnia. Wylatujące i niknące na śniegu iskry wyglądały jak podświetlona aureola. Mężczyzna w futrzanej czapce rzucił się do płonącej postaci. Zdyszana Matilda wciągnęła Selmę na dach. Dziewczyna miała przymknięte oczy. Jej usta się wygięły, ale tylko z jednej strony. To nie był uśmiech, lecz grymas, ślad zastygłego bólu. Havermann przytuliła pokryty warstewką lodu policzek Selmy do swojego. Szybko rozpięła kurtkę i wcisnęła pod nią małą. Dopiero teraz mogła płakać. Nie wiedziała, jak długo to trwało. Nagle poczuła, że ktoś jej się przygląda. Podniosła głowę. To była dziewczynka, która wskazała jej drogę na dach. Ubrana w biały kożuszek przywodziła na myśl Śnieżynkę. Tak właśnie musiał wyglądać ten chłopczyk, którego śmierć wcale tak bardzo nie popsuła bikini party. Kim był ten Drapieżnik, który upominał się o jego pamięć? Mordercą czy sprawiedliwym biblijnym sędzią? Oko za oko, ząb za ząb. Havermann zobaczyła, jak dziewczynka w kożuszku podchodzi do balustrady i wspinając się na palce, coś pokazuje. Nagle na dach wbiegły trzy osoby. Kobieta zaczęła krzyczeć, chwyciła dziewczynkę i mocno przytuliła do siebie. Mężczyźni podbiegli do Selmy i jej matki.

– I will be a doctor – powiedział jeden z nich z fatalnym akcentem. Havermann ledwo go zrozumiała. – I am student of medecine – dodał i wyrwał jej Selmę. Nie protestowała. Po sposobie, w jaki robił jej córce masaż serca, wiedziała, że rzeczywiście będzie doktorem, i to bardzo dobrym doktorem. Z trudem dźwignęła się z kolan i podeszła do balustrady. W dole było dużo ludzi. Otaczali kołem dwie leżące postacie. Nadjechał ambulans na sygnale. Selmie zrobiono w karetce płukanie żołądka i podano kroplówkę. Mówienie sprawiało jej trudność, ale bardzo chciała się komunikować. Jednak wydobywała z siebie tylko jęki o różnym natężeniu. Puls i ciśnienie krwi zaczęły się stabilizować. Lekarka powiedziała, że jej życiu nie zagraża niebezpieczeństwo, lecz zawiozą ją na oddział ratunkowy Szpitala Bielańskiego, żeby zrobić dodatkowe badania. Chłopcy, z których jeden studiował medycynę, niewprawnym angielskim wyjaśnili Matildzie, że to szpital w najbliższej okolicy. Zaproponowali, że zaraz wezmą samochód ojca i ją tam zawiozą. Z wdzięczności pogładziła ich po policzkach. Nie mogła mówić. Pielęgniarz narzucił jej ocieplającą srebrną folię. Szczękała zębami, ale nie była wyziębiona. Wiedziała, że to wynik potężnej dawki stresu. Teraz, kiedy poziom adrenaliny powoli opadał, czuła fizyczne skutki potężnego napięcia. Wolno podeszła do zwłok leżących na śniegu. Ciało kobiety było kompletnie zwęglone. Ocalała tylko twarz umazana czarną sadzą. Osmalony nos, policzki i usta przecięte nierówną blizną. Matildzie serce się ścisnęło i nie mogła złapać tchu. Tkwiła w jakimś fatalnym zawieszeniu, kiedy rozpaczy jest za dużo, by można ją było tak po prostu wypłakać. Mężczyzna leżał na brzuchu. Nogi i ręce miał zwęglone. Pochyliła się i dotknęła grubej futrzanej czapki. Uniosła głowę ofiary, żeby zobaczyć jej twarz. Była niewidoczna, uwalana błotem zmieszanym z krwią i śniegiem. Ktoś szarpnął Matildę za ramię. Głowa umarłego opadła. Dwóch policjantów miało niezadowolone miny. Coś mówili. Po polsku. Ciągle po polsku. Nie potrzebowała tłumacza. Wiedziała, że karcą ją za dotykanie zwłok i wejście na miejsce wypadku.

Wolała się odsunąć. Jeszcze zanim pojechała do szpitala, by czuwać przy Selmie, zobaczyła, że ulicę Mickiewicza wyłączono z ruchu. Policjanci rozwijali żółtą taśmę. Po raz ostatni popatrzyła na dwa ciała. Pożegnała się w myślach z matką. Zwłoki mężczyzny nadal leżały twarzą w śniegu. Czerwonym, a miejscami całkiem czarnym. W Szpitalu Bielańskim stał automat z kawą. Havermann miała wrażenie, że nigdy nie piła tak dobrej kawy. Mocnej i słodkiej. Jak jedwab w płynie. Selmie już pobrano krew. Jej stan się poprawiał. Opiekująca się nią lekarka była młoda i empatyczna. Naładowała komórkę Matildy i chciała nawet użyczyć jej kozetki w pokoju lekarskim. Havermann jednak podziękowała i wraz z towarzyszącym jej policjantem poszła napić się kawy. Pili w milczeniu. Facet w mundurze nie znał angielskiego. W pewnym momencie przyszedł jego kolega i przyniósł im kanapki domowej roboty. Pewnie przygotowała mu je żona na nocną służbę. Matilda nie była głodna, ale nie mogła odmówić poczęstunku. Mężczyźni chcieli się o nią troszczyć. Cudzoziemcy święte krowy… Czy nie tak mówił ten facet w czapce? Chleb był biały i grubo ukrojony. W środku masło i kiełbasa. Pomyślała, że chyba już z dziesięć lat nie jadła mięsa. To może wywołać skurcze żołądka. Ale czym są skurcze żołądka wobec wydarzeń dzisiejszej nocy? Podziękowała skinieniem głowy i ugryzła kawałek. Smakowało jak kiedyś w dzieciństwie. Proste, wiejskie żarcie znad jeziora Skiresjön. Nagle drgnęła. Dostała SMS-a. Pewnie Bosse. Powinna się z nim skontaktować i go uspokoić. Wydobyła komórkę. Ale to nie była wiadomość od Bossego, tylko od pana Gaute. Stoję pod twoim domem. Naprawili domofon. Nikt nie chce mnie wpuścić. Jaki masz numer? Z trudem przełknęła kiełbasę i ponownie przeczytała wiadomość. Carl-Anders Solomonsson od godziny siedział w kuchni i gapił się przed siebie.

Wstał jak zwykle po szesnastej. Razem z partnerką prowadzili nocne życie. Nigdy nie mył się w tygodniu. Kąpiel brał tylko w sobotnie popołudnie. Uważał, że zabiegi pielęgnacyjne ścierają naskórek i zachęcają mikroorganizmy do pasożytniczego żerowania na ciele. Dzień zaczynał od kupienia „Expressen”. Do kiosku z gazetami szedł w domowych klapkach nałożonych na bose stopy. Nigdy nie zmieniał tego zwyczaju. Nawet w siarczyste mrozy. Przykrywał się tylko kożuchem, który przywiózł z Polski. To był ludowy wyrób z brązowego barana. Skóra wyprawiona w sposób surowy, bez silenia się na niepotrzebną elegancję. Wiele razy miał wyrzucić ten kożuch, ale z jakiegoś względu nie potrafił się z nim rozstać. Gazetę zostawiał na stole w kuchni, a potem wkładał filtr do ekspresu, wsypywał cztery łyżeczki kawy i wlewał dwie szklanki wody. Następnie wyjmował z lodówki jajka z ekologicznego, wolnego chowu dla siebie, a dla Berit – niskosłodzoną konfiturę z róży. On jadł tosty, ona kruche pieczywo. Wreszcie zasiadał do lektury i robił sobie prasówkę, słuchając ciurkania ekspresu. Uważał, że to jedna z najpiękniejszych melodii codzienności, a ludzi, którzy piją kawę rozpuszczalną, miał za dyletantów i prostaków. Zanim otworzył gazetę, zawsze wąchał papier. Niuchał go jak wyżeł odcisk zająca w trawie. Solomonsson brzydził się brukowcami, ale nie mógł się powstrzymać przed ich czytaniem. Robił to ukradkiem, kiedy jego partnerka oddawała się biciu rekordów na elektrycznej bieżni. Nie chciał, by z niego kpiła. On – wielki artysta, prawdziwy underground, a ciekawi go, co się dzieje u tych wszystkich celebrytów i innych idiotów. Czytał „Expressen” w takim samym celu, w jakim inni zażywają kokę. Te wszystkie gorące i bzdurne newsy po prostu go pobudzały. Złość wyostrzała mu zmysły. Potrzebował codziennej dawki medialnej gnojówki, by poczuć, że jego izolacja ma sens. Że nie jest jakąś „strategią ucieczkową”, ale jedyną mądrą drogą egzystencji w tym ogłupiałym świecie. Kiedy Berit Fredman po prysznicu przychodziła do salonu, jej partner CarlAnders Solomonsson był już odpowiednio nastrojony, a nawet zdążył wyścielić kosz gazetą. Tym razem było inaczej. Popołudniówka leżała na stole. Rozłożona na drugiej stronie. Berit musiała wiedzieć, że już nie muszą uciekać. Że człowiek, który podrzucał im bikini, zginął. Śledczym nie udało się ustalić, czy popełnił samobójstwo, czy zginął przypadkiem, chcąc zrzucić z dachu Evę Isaksson, która dokonała samospalenia. Obydwoje zabili się, spadając na bruk. Berit Fredman i Carl-Anders Solomonsson przeczytali artykuł i szybko zamknęli

gazetę. Nie chcieli patrzeć na fotografie Szklanego Domu i stare zdjęcie martwego chłopca. Tego dnia w koszu wylądował nie tylko „Expressen”, ale również wszystkie splamione w kroku bikini, które ten Polak wtykał im w szarych kopertach w drzwi. Trzymali je dla policji, ale od dziś nie chcieli mieć z tamtą sprawą nic wspólnego. Śniadanie zjedli jak co dzień: jajka na tostach i konfitura na wasie. Potem przeszli do salonu. Carl-Anders Solomonsson nalał sobie i Berit mocnej, cierpkiej herbaty. Popijali ją w milczeniu. Wymęczeni i odrobinę smutni, jak goście po szaleńczej zabawie. Ale czy było inaczej? Nigdy nie zapomnieli o tamtym przyjęciu. Właściwie całe późniejsze życie spędzili na tym zaśnieżonym dachu. * * * Anita Alfredsson kupiła najpierw parówki w barze przy wejściu do metra. Pierwszą pożarła szybko. Jak zgłodniały pies. Drugą powoli umoczyła w musztardzie. Otworzyła „Expressen” i na drugiej stronie zobaczyła twarz swojej terapeutki Matildy Havermann. Wyglądała, jakby miała dwadzieścia lat więcej. Mascara pobrudziła jej oczy, a włosy wydawały się tłuste i były niechlujnie zaczesane w koński ogon. Anita Alfredsson przebiegła szybko wzrokiem treść artykułu. To by tłumaczyło, dlaczego nie odbiera moich telefonów, pomyślała. Wbiła zęby w parówkę i obejrzała zdjęcia. Nagle szczęki jej znieruchomiały. Zobaczyła swojego męża. W gazecie był portret Borysa! W futrzanej czapie z jasnych lisów, którą przywiózł z Petersburga. Oczy miał zamknięte, a nos za bardzo przesunięty w stronę ucha. Nie wyglądało to, jakby tylko sobie przysnął… Alfredsson nigdy nie potrafiła przerwać jedzenia. Lata terapii nie oduczyły jej rzucania się na śmieciowe jedzenie. Ale teraz całkiem spokojnie odłożyła parówkę i przełknęła ślinę. Zaczęła czytać. Wyglądało na to, że jej mąż Borys Siemionowicz Ulicki naprawdę nazywa się Adam Nowicki. Nie jest Rosjaninem, tylko Polakiem. I wcale nie porzucił jej przed tygodniem, jak zapewnił na kartce przyklejonej do drzwi lodówki, ale uciekł do Polski, by tam popełnić kolejne morderstwo, a potem sam poniósł śmierć w wyniku bójki na dachu budynku lub też popełnił samobójstwo. Kolejne morderstwo? Samobójstwo? Do cholery, jestem wdową i nawet o tym nie wiem? Facet nie żyje, a żony się nie powiadamia?! Anita Alfredsson chwyciła zatłuszczoną tackę po parówkach i mocno cisnęła ją

przed siebie. Nie trafiła do kosza, ale i tak była z siebie dumna. Nieustające ssanie w żołądku nagle zniknęło. Po raz pierwszy po tylu latach cierpienia nie czuła już wilczego apetytu. Odczuwała natomiast silne przekonanie, że nie zamierza wyprawić temu kutafonowi pogrzebu. Jak mu tam…? Adam. Kogo mam opłakiwać: Borysa czy Adama? Kto mnie kochał lub udawał, że kocha: Borys czy Adam? Żeby odpowiedzieć na takie pytania, należałoby skorzystać z pomocy psychologa, ale szczerze wątpiła, by jej terapeutka Matilda Havermann miała po śmierci swojego męża choć jeden procent tych problemów, które ma ona. Anita Alfredsson postanowiła, że zamiast analizować przeszłość, w nowej życiowej roli wdowy będzie się ostro bawić. I to bynajmniej nie w barze Kiełbaski Świata. Wszystkie postacie i zdarzenia w tej książce są fikcyjne. Jakiekolwiek podobieństwo do osób rzeczywistych jest całkowicie przypadkowe.