Moore Viviane - Rycerze Sycylii 2 - Dzicy wojownicy

Viviane

Moore

Dzicy

wojownicy RYCERZE SYCYLII II

Jeśli się nie znasz (...) wynidź a idź...* Pieśń nad pieśniami, I, 7.

* Cyt. za Biblią Jakuba Wujka, wyd. w Krakowie Roku Pańskiego MDXCIX(1599).

WILK Z BARFLEUR

I Są ścieżki, którymi nie należało chodzić. Są gesty, których nie należało wykonać. Są słowa, których nigdy nie należało wypowiedzieć... Spojrzał na swoją dłoń. Jego palce drżały. Upuścił nóż. Drżenie ogarnęło całe ciało. Drżenie, nad którym nie był w stanie zapanować. Chciał krzyknąć, lecz z jego ust wydobył się tylko jęk. Jęk zranionego zwierzęcia. Chciał zapłakać, lecz nie potrafił. Ukrył się w ruinach chałupy zarośniętej bluszczem. Szczury umykały mu spod nóg, ich popiskiwania odbijały się echem w izbach tonących w mroku. Nie opuszczał go strach, przerażający bardziej niż śmierć. Czuł go w sobie, a zarazem poza sobą. Cień na wyżartych saletrą murach, na chyboczących się drzwiach i trzaskających okiennicach. A ostrzegaliśmy cię — zabrzmiał głos wewnątrz jego czaszki. -To jego wina, nie moja. Sam mnie sprowokował. -Co mu uczyniłeś? Dotknąłeś go? -Nie, nie. Od tamtego czasu nigdy tego nie zrobiłem. Nigdy.

— Wiesz, jaka kara cię czekał Nawiedziły go bolesne obrazy. Wtem usłyszał odgłos zbliżających się kroków. Mężczyzna znieruchomiał. Ktoś wszedł do chałupy. Drzwi pomieszczenia, w którym się ukrył, otwarły się gwałtownie i strumień szarego światła wśliznął się do środka, prawie sięgając martwego ciała, leżącego u jego stóp. W drzwiach stał żołnierz. Przyczajony w półcieniu mężczyzna dostrzegł jego pancerz z ciemnobrązowej skóry i kopię, którą trzymał w dłoni. - Jest tam kto? - zapytał żołnierz. Potem krzyknął do na wołującego go kompana: — Mówię ci, słyszałem hałas. Zrobił kilka kroków, usiłując przebić wzrokiem półmrok. Czekający na niego towarzysze broni się niecierpliwili. Sierżant warknął. Patrol powinien wracać do żandarmerii. Żołnierz się zawahał: miał ochotę zrobić jeszcze kilka kroków. Chciałby zapomnieć o nadchodzącym wieczorze, o zimnie, zmęczeniu i gniewie prewota. Długie, poplamione krwią i gotowe ciąć ostrze zawisło nad nim w ciemności... - Nic nie widzę, pewnie się pomyliłem. Może to tylko kot, który się rozprawił ze szczurem. - Żołnierz zawrócił. - Cze kajcie na mnie, chłopaki! Już idę. Drzwi trzasnęły i odbiły się od futryny. Mężczyzna odczekał, aż oddali się odgłos kroków, aż umilknie echo żartów i protestów żołnierza: - Przecież tyle się ostatnio dzieje w Barfleur! Prewot chce, byśmy odnaleźli bestię, tak czy nie? Dajcie mi spokój, na prawdę wydawało mi się, że słyszałem kroki!

2 Dziewczynka co rano przemierzała ciemną uliczkę prowadzącą z portu do hospicjum. Pomimo mroku, jaki panował w zaułku nawet w najbardziej słoneczne dni, oraz unoszącego się w nim smrodu uryny, odpadków i zatęchłej wody dziewczynka wolała tę drogę od dłuższej trasy, wiodącej przez stawy. Tego poranka, z krzykiem uwięzionym w gardle i oczami wielkimi z przerażenia, dziecko zamarło na widok zwiniętej na ziemi sylwetki. Małe nóżki dziewczynki zaczęły drżeć i poczuła spływającą po udach na bose stopy ciepłą strużkę. W jednej chwili odzyskała głos. - Na pomoc! Na pomoc! - wrzasnęła. Gdy zrozumiała, że nikt nie przyjdzie jej z pomocą, krzyknęła: - Pali się! Krzyczała dopóty, dopóki brudny zaułek nie wypełnił się tłoczącymi się wokół trupa ludźmi. -To dzieciak - pochylając się, stwierdziła jakaś kobieta. Wyprostowała się pośpiesznie. -Niemożliwe... -Na dodatek chłopiec - potwierdził głos tęgiej praczki, trzymającej pod pachą wiklinowy kosz wypełniony bielizną. — Zła śmierć! Zabity jak pozostali. To wilk! -Posuńcie się! - mruknął szewc, który nie widział nic poza nieprzeniknioną ścianą pleców i karków. -Co jest? -Idą żołnierze! — wrzasnął ktoś z tłumu. Słychać już było ciężki, miarowy krok patrolu. Ucichły komentarze gapiów, ludzie rozstąpili się przed mężczyzną o po-

oranej twarzy, którego wszyscy w Barfleur znali. Towarzyszył mu podobny do wilka i wielki jak cielę pies. — To prewot Eudes! — pisnęły małe dziewczynki, cofając się na widok zwierzęcia. Zbrojni mężowie odsunęli ostatnich ciekawskich. Ich dowódca utyskiwał, podchodząc do ciała. — Wynocha wszyscy! — rozkazał. — Przynieście mi pochod nię. Nic tu nie widać. Podwładni wykonali rozkaz i jeden z mężczyzn podszedł z płonącą żagwią, którą oświetlił trupa. Wprawnym okiem stary żołnierz ogarnął scenę: ziemia zdeptana przez gapiów, brak śladów krwi na murach, plama zakrzepłej krwi na rozerwanej płóciennej tunice. Ofiarą był młody chłopiec. Miał spracowane dłonie i bose stopy o stwardniałej skórze. Żołnierz pochylił się, by dotknąć ciała. Było zimne i stężałe. Wstał. To nie był syn możnego. Eudes poczuł jednocześnie ulgę i złość na samego siebie. Wilk, bo tak nazywali go mieszkańcy Barfleur, atakował dotąd wyłącznie dzieci biedoty. Wilk! Tylko dlatego, że ofiary były mordowane z dzikim okrucieństwem! Jak gdyby człowiek nie był do tego zdolny! Dlatego też wielu, nawet pośród notabli, zaczynało oskarżać jego psa. — Zabierzcie go! - rozkazał swoim ludziom, po czym opuś cił zaułek i znalazł się w pełnym słońcu, pośrodku kręgu gapiów. Ludzie szeptali między sobą, oczekując od niego czegoś, choć sami dobrze nie wiedzieli, czego. Westchnął. W oddali widział rozkołysane morze w odpływie. Fale lśniły ostrymi łuskami słonecznych promieni. Osiadłe na mieliznach łodzie grzęzły w mule. W powietrzu czuło się zapach soli i glonów.

Na pozór spokojny poranek... Zebrał myśli, przyjrzał się uważnie otaczającym go twarzom i zapytał: - Kto go znalazł? Dziewczynka wciśnięta w tłum milczała. Praczka wskazała na nią palcem. - To ona, panie prewocie, to ona! Krzyczała „Pali się!", dla tego przybiegliśmy — powiedziała nieprzyjemnym tonem. - Mała dobrze zrobiła. Odsuńcie się, jeszcze ją udusicie. Ludzie rozstąpili się, kręgiem otaczając dziewczynkę. Zbrojny mąż przyjrzał się jej uważnie. Drobna twarzyczka usiana była piegami, włosy czarne, a skóra zaczerwieniona od wiatru. Pomimo kwietniowych chłodów, dziecko, które miało najwyżej dziewięć lat, chodziło boso, ubrane w płócienną bluzę i wełnianą kamizelkę zapinaną na kołeczki. Pies podszedł do małej, lecz mężczyzna cmoknięciem przywołał go do siebie. - Znasz go? — zapytał, wskazując na chłopca, którego żoł nierze przykryli całunem. Dziewczynka pokiwała głową. Była przerażona i miała tylko jedno pragnienie: uciec jak najdalej od tego miejsca. Pre-wot, jakby rozumiejąc jej intencje, przytrzymał ją za ramię. - Chodź no tu, chwilę porozmawiamy i odeślę cię do domu. Wystraszyła się na myśl o pójściu z tymi, którzy zabierają wyłącznie złodziei i morderców i stawiają pod pręgierz. Zaczęła się wyrywać. - Nie, błagam! Nic nie zrobiłam! Litości! Mężczyzna trzymał ją mocno. - Uspokój się! - zganił ją. - Nic złego ci nie zrobię. Bądź cicho. Poza tym gdybyś próbowała uciec, mój pies i tak cię

dogoni. Jest szybki jak rumak, lecz mniej przyjazny. Potrafi zmiażdżyć zębami czaszkę dorosłego człowieka. A co dopiero małej dziewczynki... Dziecko obrzuciło zwierzę zlęknionym spojrzeniem i zamilkło. — Naprzód, kompania! - rozkazał prewot. Patrol ruszył. Tłum gęstniał w miarę jak przemierzali miasto. Z drewnianych domów i chat krytych sitowiem wychodzili ludzie, których przyciągała nowina. Gdy ciżba wokół naprędce zmontowanych noszy była zbyt duża, żołnierze tłukli kijami po plecach i ramionach. Przeszli wzdłuż portu, przecięli plac, wreszcie stanęli przed żandarmerią. Baszta zaliczała się do nielicznych w mieście budowli z granitu, podobnie jak zamek, hospicjum i kilka budynków należących do opactw lub notabli. Bramy wjazdowej strzegli strażnicy odziani w solidne, skórzano-metalowe kolczugi, uzbrojeni w kopie i tarcze. Na znak prewota rozstąpili się i przepuścili patrol na podwórze, gdzie młodzi rekruci odbywali ćwiczenia. Przestrzeń wypełniały ich okrzyki, przekleństwa sierżanta, szczęk krzyżujących się mieczy i tarcz. — Hej, wy tam, zanieście chłopaka do celi zmarłych i uprzedźcie brata pielęgniarza z hospicjum - rozkazał Eudes. Sam zabrał dziewczynkę, otworzył wrota baszty i poprowadził ją przodem. Weszli w korytarz bez okien, oświetlony drżącą poświatą pochodni. Dziewczynka się zawahała. — Dalej! - rzekł do niej. — Idź za psem. Ruszyli. Szara bestia zatrzymała się w końcu przed zdobionymi gwoździami, dębowymi drzwiami. Eudes otworzył je kluczem, który nosił u pasa, i popchnął dziecko do środka.

- Jesteśmy na miejscu! — powiedział z zadowoleniem. Pomieszczenie było niewielkie, rolę okna spełniał wąski otwór w murze, jednak w kominku trzaskał ogień, a wetknięte w mury pochodnie rozjaśniały wnętrze. Zapach kadzidła łagodził nieprzyjemną woń moczu i potu unoszącą się w całej warowni. W rogu znajdowało się łóżko polowe przykryte baranimi skórami oraz trzcinowa mata, na której położył się pies. Obok kominka, na stole opartym na kozłach, leżały pergaminy i kałamarz. Dziewczynka tkwiła na środku pokoju, niezdecydowana. Eudes chwycił jeden ze składanych foteli i postawił go przed paleniskiem. Następnie skinął na małą. - Usiądź. Jak masz na imię? Posłusznie usadowiła się na zbyt wysokim dla niej siedzeniu. Dyndając w powietrzu nóżkami, odparła głuchym głosem: -Eryka. -Dobrze, Eryko. Ja nazywam się Eudes i jak może wiesz, jesrem prewotem tego miasta. To zaś jest Tara. Porzuciła ją załoga irlandzkiego statku. Tam, na ich wyspie, zwierzę jest pogromcą wilków. Tutejsi ludzie bali się jej i chcieli ją zabić. Odkąd ją uratowałem, nie opuszcza mnie na krok. Jej jedyną wadą jest apetyt. Je tyle, ile dorosły człowiek. Dziewczynka pokiwała głową. Raz, w porcie, widziała już żołnierza i jego psa. Przechodnie schodzili z drogi wielkiemu zwierzęciu o różnobarwnych, błyszczących oczach. Zrozumiawszy, że dziecko poczuło się bezpieczniej, prewot zapytał: - Czy znałaś chłopca, który nie żyje? Dziewczynka przecząco pokręciła głową, po czym dodała, marszcząc brwi:

- Prawdę mówiąc, dobrze go nie widziałam. -Tak mi się też wydawało. Pójdziemy mu się przyjrzeć, a potem pozwolę ci wrócić do domu. Czym się zajmujesz? Na to pytanie mała wyprostowała się dumnie: -Pomagam w hospicjum. Potrafię także szyć i tkać. -A co robią twoi rodzice? -Ojciec zginął na morzu, a matka jest praczką. Mieszkamy z babcią niedaleko kościoła Świętego Mikołaja. Prewot zamilkł, płomienie rzucały słabe światło na jego zmęczoną twarz. Wyciągnął dłonie w kierunku kominka i zapatrzył się w ogień. Był to trzeci trup w ciągu trzech dni. Wymierzanie sprawiedliwości w Barfleur było zaś zadaniem trudnym, czasem wręcz niemożliwym. Podobnie jak w innych portach morskich, i tu na co dzień kręciło się zbyt wielu marynarzy, kupców, pielgrzymów wszelkiej maści. Za duży ruch. Dobrze wiedział, że człowiek winny tej zbrodni, tak jak wielu przed i po nim, nie zostanie ukarany. - Nie będziesz próbowała uciec po raz drugi? - zapytał wreszcie znużonym głosem. -Nie. - Dobrze więc. Zobaczymy, czy twarz tego chłopca wyda ci się znajoma. Tara, zostaniesz tu! Pies, który podniósł się na widok pana idącego w stronę drzwi, znowu usiadł. Na korytarzu natknęli się na żołnierza. -Właśnie szedłem uprzedzić pana prewota, że pielęgniarz już jest i czeka na dole - zameldował. -Bardzo dobrze. Dalej, mała, skręć w prawo na schody. Tak, to tutaj.

Schodzili po mokrych od wilgoci stopniach, wiodących do podziemi żandarmerii. Strażnicy rozsunęli się, otwierając im drogę do dawnych lochów. Mury pokrywała saletra. W tym miejscu składowano trupy ludzi ginących w jatkach, od jakich port regularnie broczył krwią. Pochodnia oświetlała stoły, na których spoczywały okryte całunami ciała. W głębi, obok miednicy z wodą, mnich pochylał się nad jednym z nich. Wyprostował się na widok przybyłych. -O, jesteś, panie! Nie mam zbyt dużo czasu, czeka na mnie mnóstwo pracy w hospicjum. Dlatego zacząłem bez ciebie. -Zostań tu, Eryko. Dziewczynka posłusznie zatrzymała się na progu, dygocząc i przewracając oczami ze strachu. Mrok, trupy, nieznana woń, to było dla niej zbyt wiele. -Po co przyprowadzać tu dziecko? - spytał mnich. -To ona znalazła ciało. -Niech więc stanie z boku, lepiej niech nie ogląda niczego poza twarzą. -Czekaj na korytarzu, dopóki cię nie zawołam! — rozkazał prewot. Dziewczynka wyszła i wśliznęła się w zagłębienie muru. Miała mdłości. Zamknęła oczy i zaczęła opowiadać sobie różne historie. Robiła tak, ilekroć życie było dla niej zbyt ciężkie. Mnich ponownie pochylił się nad trupem. - Chłopiec miał najwyżej siedem, osiem lat. Wielokrotnie raniony sztyletem i tak jak pozostali, dobity ciosem w samo serce. Zakonnik gestem ogarnął zmasakrowane ciało.

-A gdy chłopak już nie żył, morderca zostawił swój znak. Mężczyzna obrócił trupa i wskazał na wycięte na ciele trzy czytelne litery: v R s. —Co one mogą oznaczać? - mruknął prewot, pomagając pielęgniarzowi ułożyć chłopca na plecach. —Nie wiem. Być może to pieczęć zabójcy, a może coś innego. —v R s, tak samo jak na ciałach tamtego chłopca i dziewczynki. Czy znalazłeś inne ślady przemocy? —Nie. Morderca nie wykorzystuje swoich ofiar. Jestem jednak zwykłym pielęgniarzem, panie prewocie, i chociaż mam dużo lat, wiele jest boskich stworzeń, których intencje pozostają dla mnie zagadką. —I dla mnie, mój bracie. I dla mnie. Prewot przykrył trupa całunem aż po podbródek, po czym zawołał: — Eryko, możesz podejść. Dziewczynka usłyszała go, lecz ani drgnęła, nie podnosząc wzroku. — Chodź tu, mówię! — rozkazał prewot, podchodząc do niej i pomagając jej ruszyć się z miejsca. - To są martwi ludzie. W twoim wieku powinnaś wiedzieć, że obawiać należy się tylko żywych! Trzymając prewota za rękę, dziecko powoli zbliżyło się do stołu. Chłopiec miał siną skórę, lecz z zamkniętymi oczami zdawał się pogrążony we śnie. Było mniej strasznie, niż myślała. —Nie znam go - rzuciła, cofając się. —Jesteś pewna?

-Tak. - Czy wiesz, że przed nim zabito dwoje innych dzieci? Eryka pokiwała głową. Teraz myślała już tylko o jednym: ujrzeć słońce, poczuć smak soli na ustach, wodę i piasek pod bosymi stopami. Eudes dał znak zakonnikowi, by na niego zaczekał, i zaprowadził dziewczynkę do schodów. Otworzył drzwi wiodące na dolne podwórze. Oślepiona światłem dziennym, mała zaczęła mrugać oczami. - Zmykaj! - mruknął Eudes. - I niech Bóg ma cię w swojej opiece. Nie trzeba jej było tego dwa razy powtarzać. Eryka popędziła co sił w nogach.

3 Od śmierci chłopca upłynęły dwa dni. Był synem rybaka, wkrótce nikt nie będzie o nim pamiętał, nawet jego rodzice, którzy mieli więcej gęb do wykarmienia. Prewot nie odnalazł zabójcy. Wprawdzie patrole nadal przeczesywały Barfleur, lecz on sam zrezygnował ze śledztwa w sprawie, którą tak naprawdę nie przejmował się nikt poza nim i pielęgniarzem z hospicjum. W porcie nie rozmawiano o niczym innym, jak o okrętach, które wkrótce miały podnieść kotwice. Były to sneka, okręt wojenny - jak mówiono, pod rozkazami samego króla Henryka oraz knara, wydzierżawiona przez kupca. Wozy

i tragarze obładowani skrzyniami i paczkami ze składów portowych ustawili się w długiej kolejce przed pomostem wiodącym na knarę. Załoga sneki uzupełniała zapasy wody pitnej i wiktuałów. Sternik okrętu wojennego czuwał nad porządkiem. Był to zawadiaka o imieniu Harald. Podobnie jak Knut, jego mistrz topora, pochodził z Norwegii. Obaj potężni, o bladoniebie-skich oczach, mieli opaloną, wysmaganą wiatrem skórę i dłonie wielkie niczym tary praczek. Sneka o czerwono-żółtym kadłubie tańczyła na falach w porcie Barfleur. Okręt miał wydłużoną sylwetkę węża, co wraz z czworokątnym żaglem upodabniało go do statku wikingów. Skonstruowany w Portsmouth, tak jak esnecca regis, królewski okręt Henryka II, pływał po północnych morzach od pięciu lat. Sternik ponownie spojrzał w kierunku stoczni. W suchych dokach rzemieślnicy uszczelniali pakułami poszycia okrętów, zaś robotnicy wypełniali dno kadłubów smołą, żywicznym osadem. Kwiecień dobiegał końca. Morze było o tej porze roku spokojniejsze, chłody mniej dotkliwe i pomimo częstych deszczy życie w Barfleur powróciło do swego normalnego rytmu. Przybywali pierwsi kupcy, oczekując na statki, które przywiozą ałun, szafran, koszenilę, purpurę i żelazo z Asturii... Inni przygotowywali dla marynarzy porcje soli, wina, barchanów, śledzi i zboża. Majtkowie, uszczelniacze, wioślarze i sternicy poszukiwali okrętów, na które mogliby się zaciągnąć. W jednej z drewnianych bud portowych żaglomistrzowie wykrawali i zszywali obszerne, kwadratowe płótna. W innej stolarze przeprawa-

dzali inspekcję ściętych w dzień przesilenia letniego cyprysów i dębów. Drzewo było suche i twarde, wkrótce będzie się nadawać do obrobienia siekierą. - Jutro podnosimy kotwicę — rzucił Harald, nie spuszcza jąc z oka pracującej załogi. Knut nie odpowiedział. Uparcie przyglądał się snece. Przełożył na drugie ramię topór ciesielski, narzędzie o pojedynczym ostrzu, z którym nigdy się nie rozstawał. -Nigdy jeszcze nie zapuściliśmy się tak daleko w te strony -zauważył Harald. -To prawda — odezwał się wreszcie mistrz topora. — Lecz nasz wąż pięknie nas poprowadzi. Między mężczyznami zapadła cisza. Od pięciu lat pływali na jednym okręcie, obaj milczący i tak samo pracowici, dzieląc pasję do morza i ich długiej łodzi. - Czy słyszałeś o Magnusie Czarnym? - znienacka spytał sternik. Cieśla rzucił towarzyszowi przelotne spojrzenie i zapatrzył się w błękitną dal. - Spotkałem go w czasach, gdy pływałem na pokładzie esnecca regis. Mówią o nim: upadły syn księcia Północy. Nie powiedział nic więcej, więc sternik ciągnął: -Pięć dni temu przybył ze swymi ludźmi do Caen. Eskortują przykryty plandeką wóz. Jest ich dziesięciu. -Plus my i dwoje obcokrajowców, których bierzemy na pokład. Będzie nas zatem prawie czterdziestu. -Do tego ładunek, o którym nie wiemy nic poza tym, że mamy go dostarczyć na Sycylię. -Musi to być coś bardzo cennego, skoro Henryk II delegował samego Magnusa — podchwycił Knut.

-Nie podoba mi się to. Wprawdzie Magnus zachował się dyskretnie i kufry, które przewoził, są już na pokładzie pod dobrą pieczą, jednak jestem pewien, że całe miasto wie, że nasz okręt wyczarterował sam król i podróżować nim będzie jego gwardia osobista. -Można pomyśleć, że to ze względu na naszych pasażerów... Knut zakasał szerokie rękawy. -Nie szukam pocieszenia. Chcę jedynie powiedzieć, że grożą nam potyczki nie tylko w czasie postojów w portach, ale i na morzu. Poza tym eskortujemy knarę. To spowolni nasz rejs. Gdy zaś znajdziemy się na Morzu Śródziemnym... Słyszałem o dromonach Saracenów. Są wyższe i cięższe niż nasze łajby. -Za to mniej zwrotne i szybkie od węża. Po tych słowach cieśla zamilkł, lecz jego twarz rozjaśniła się w uśmiechu.

4 Pomimo nazwy nadanej oberży na pamiątkę pewnej burzowej nocy, gdy zatrzymał się w niej król, Henryk II był nędzną, drewnianą chałupą, pełniącą rolę schronienia dla podróżnych i tawerny dla marynarzy. Na parterze oberża miała tylko jedno okno, zawsze zamknięte. W głównej izbie brakowało lichtarzy, kominek pokaźnych rozmiarów źle ciągnął,

wskutek czego w wiecznie zadymionym wnętrzu trudno było cokolwiek rozróżnić. Zdziwionym gościom oberżysta odpowiadał, że klienci nie przychodzą tu ani po to, by oglądać, ani by być oglądanym, a napitek i udźce baranie zawsze trafią do żołądków. Była to zresztą prawda, gdyż gospodę stale wypełniali ludzie, którzy z zadowoleniem poruszali się w ciepłym półmroku, gęstym od zapachów pieczystego i piwa. Chwiejne schody wiodły na piętro, gdzie mieściło się pięć pokoi, wśród nich sypialnia właściciela oberży. Na strychu składowano worki z ziarnem i mąką. Na parterze izba podzielona była na dwie części. Po jednej stronie ustawiono ławy i stoły dla chcących posilić się mięsiwem, piekącym się od świtu do zmierzchu. Po drugiej stronie znajdowała się tawerna, gdzie każdy mógł wychylić dzban piwa na stojąco lub usiąść na trzcinowych matach i zagrać w kości. Tego popołudnia, gdy oberżysta nadzorował pracę swoich pomocników, w drzwiach tawerny ukazało się dwoje nowych klientów: stary mężczyzna oraz kobieta otulona w pelerynę z kapturem, który zakrywał jej twarz. Niezdecydowani, zatrzymali się kilka kroków od niego. W tawernie nieczęsto widywało się kobiety i to wzbudziło ciekawość gospodarza, bardziej przywykłego do widoku dziewek niż dam. Ta zaś była damą, ręczył za to głową. Może nie baronową -ocenił to w lot po jakości tkaniny, skóry na pantofelkach i kufrów, które złożono pod schodami. Jednak damą, tak czy inaczej. Podszedł do przybyszów. - Hola! - wykrzyknął starzec, zauważywszy oberżystę. Szukamy gospodarza tawerny. — Czego chcecie od niego?

- Nic tu nie widać, panie... - Stary odchrząknął. - Strasz nie zadymione... Moja pani potrzebuje pokoju na noc. Mnie wystarczy koc i siano w stajni. Oberżysta nie odpowiedział. Z powodu jutrzejszego odejścia okrętów nie miał już wolnych łóżek. Grymas wykrzywił jego oblicze. Gdyby jednak dobrze zapłacili, pomyślał, odstąpi kobiecie swój własny pokój, a sam prześpi się na słomie w stodole. - Nie ma kłopotu ze stajnią. 'Co do łóżek, powiedz swojej pani, że mam komplet gości. Przez krótką chwilę na twarzy sługi malował się popłoch. - Mogę jednak udostępnić mój pokój - dodał ober żysta. Na te słowa kobieta odezwała się młodym głosem o jasnej i wysokiej barwie: -Za ile? -A skąd przybywacie? -Co za różnica! — rzekła i w jej dłoni ukazała się błyszcząca moneta, którą rzuciła oberżyście. Mężczyzna złapał ją zwinnie, ugryzł, po czym schował do kieszeni szerokiego fartucha. -To prawda. Grunt, że płacicie. Umowa stoi. -Mojemu słudze proszę dać ciepłą strawę i koc. -Rozumie się. Oberżysta obrócił się i zawołał na jednego ze swoich ludzi: -Tak, ty! Chodź no tu! Podbiegł młody chłopak. -Wnieś kufry damy do mojego pokoju. Następnie zwrócił się do młodej kobiety: -Proszę iść za nim, łaskawa pani, pokaże ci drogę.

-Dziękuję, panie gospodarzu. Czy możesz mi powiedzieć, gdzie cumuje statek kupiecki, który odpływa jutro rano? -W dokach obok sneki. To jedyne okręty gotowe do drogi. Longobard, który dzierżawi knarę, bywa w oberży co wieczór. Wskażę ci go, pani, jeśli chcesz z nim porozmawiać. -Nie trzeba. Uprzedź go natomiast, że przybyli jego pasażerowie. Niech pośle po nas i nasze bagaże z samego rana. -Zgoda. Kilka chwil później skrzynie stały na podłodze. Służący zamknął za sobą drzwi pokoju. Szybkim spojrzeniem ocenił rozmiary pomieszczenia i czystość bielonych wapnem ścian. Pochylił się też nad siennikiem przykrytym prześcieradłem i kocem z grubej wełny. Młoda kobieta zdjęła kaptur, odsłaniając gęste czarne włosy związane wstążką, olbrzymie błękitne oczy i twarz o harmonijnych, choć nieco dziecinnych rysach. Właśnie skończyła siedemnaście lat i jej życie do śmierci matki upłynęło w błogiej atmosferze. Wyjrzała przez okno i chwilę przyglądała się plecionym z sitowia dachom łupkowych zabudowań, ciągnących się wzdłuż uliczki, którą raz po raz przebiegały szczury. Słońce chyliło się ku zachodowi i ją także opanowało znużenie. Przebyli długą drogę z rodzinnego dworu do portu w Barfleur. Odwróciła się. - Czy skończyłeś zajmować się łóżkiem? -Tak, pani. Nie ma w nim ani pcheł, ani wszy. Możesz spać spokojnie. Jednak to miejsce nie bardzo mi się podoba, wolałbym w nocy spać przed twymi drzwiami. Dziewczyna pokazała mu sztylet ukryty w fałdach sukni.

-Nie, Gautier. Potrafię się obronić, zresztą zastawię drzwi kuframi. Będziesz spał w stajni i zjesz dobry posiłek. Ale przedtem przynieś mi miskę zupy z chlebem. Umieram z głodu. Potrzebuję także świec i dzbana z wodą do mycia. -Tak, pani. Zaraz wracam. Kładł dłoń na żelaznej klamce, gdy usłyszał: -Gautier... Dziewczyna się wahała. -Tak, pani? -Przed nami daleka droga. Sługa pokiwał głową. Niepokój, który wyczuł w jej głosie, przypomniał mu o własnym strachu. Od kiedy pan powierzył jego opiece swą córkę, lęki i obawy nawiedzały go częściej, niż potrafił zliczyć. Było jednak coś, co przerażało go najbardziej. - Nie umiem pływać - przyznał się. Słysząc to wypowiedziane żałosnym tonem wyznanie, Eleonora o mało nie wybuchnęła śmiechem. Powstrzymała się, by nie urazić starego sługi. Gautier miał wiele wad: był drażliwym kłamczuchem, żarłokiem, pijakiem, tchórzem, ale miał też zalety. Poza tym kiedy była mała, to on nauczył ją polować i łowić ryby, zabierał ją do lasu na rykowisko... pocieszał, gdy było jej źle. - Nie będziemy musieli pływać - uspokoiła go - a jedynie przywyknąć do życia na statku. Sługa kontynuował, marszcząc brwi: -No właśnie, pani, jestem pewien, że źle to zniosę... Tyle wody wokół... A w niej ryby... -Gautier!

- Ludzie nie są stworzeni do życia na wodzie. Mamy ręce i nogi, a nie płetwy! Młoda kobieta położyła dłoń na ramieniu starego sługi. Ten prosty gest natychmiast go uspokoił. - Myślę, że przede wszystkim powinieneś coś zjeść oświadczyła. - Zaraz poczujesz się lepiej. Słowo „zjeść" przypomniało staremu, że apetyczny zapach baraniego tłuszczu przyjemnie łechcze mu nozdrza. -Na Boga, to prawda. Z tego wszystkiego zupełnie zapomniałem o jedzeniu. Pójdę po twoje rzeczy, pani. Proszę nikomu nie otwierać, zapukam dwa razy. -Niczym się nie martw. Gdy Gautier wyszedł, dziewczyna opadła na siennik, zdjęła skórkowe pantofle i westchnęła z ulgą, stawiając bose stopy na deskach podłogi. Otworzyła jedną z toreb i wyjęła z niej cynowe lusterko. Szczotkując włosy, przyglądała się swemu odbiciu w gładkiej powierzchni metalu. - Sylwester de Marsico - wyszeptała. - Ciekawam, czy je steś tak młody i piękny, jak przysięgał mój ojciec. A może wręcz przeciwnie, jesteś, panie, brzydki i stary, i nie odważę się rozebrać przed tobą. Obrazy, które zobaczyła oczami wyobraźni, wywołały rumieńce na jej policzkach. Widziała już nagie ciała mężczyzn w rzece. Sama także kąpała się już nago, mając za osłonę wyłącznie swe włosy. Kiedyś zaskoczyła w stodole sługę ze służącą na sianie. Nie onieśmielała jej ani nagość, ani miłość. Wiedziała, jak ludzie się rodzą i jak umierają, a mimo to... Nie potrafiła sobie wyobrazić, że odda ciało i duszę temu nieznajomemu, gdzieś tam, daleko, u wrót Afryki.

— Czy będę cię kochała, panie de Marsico, czy nienawidzi ła? - Kontemplowała swoją twarz: łuk brwi, błękit oczu, ła godną linię białego czoła, kształt ust. — Gdybym przynajmniej wiedziała, kim jestem i czego chcę. Targają mną sprzeczne uczucia i tyle pragnień, że aż mnie to przeraża. Raptownie odłożyła zwierciadło. Ktoś gwizdnął energicznie w uliczce za oberżą. Jakiś głos odkrzyknął: — Tak, panie. Stłumiony dźwięk, coś upadło na ziemię. Gdy się wychyliła przez okno, zobaczyła mężczyznę podnoszącego sakiewkę. Chwilę później uliczka była pusta. Mogłaby pomyśleć, że miała przywidzenie. Wychyliła się bardziej, na próżno próbując dojrzeć, z którego okna rzucono pieniądze. Podwójne pukanie do drzwi. — To ja, Gautier! Proszę otworzyć! Boso podbiegła do drzwi, przekręciła klucz w zamku i wpuściła starego sługę, który postawił na kufrze miskę zupy i bochenek chleba. — Już przynoszę wodę i świece. Czy potrzebujesz czegoś więcej, pani? Młoda dziewczyna w pierwszej chwili chciała opowiedzieć o mężczyźnie z zaułka, jednak powstrzymała się i tylko pokręciła głową. Nawet nie potrafiłaby opisać tego, co zobaczyła. Ktoś komuś płacił, pytanie: za co? Czuła w powietrzu spisek, niestety nie pojmowała jego natury. Gautier wyszedł. Wzruszyła ramionami, śmiejąc się w duchu ze swojej wybujałej wyobraźni. Wygłodniała, przypadła do miski z zupą i pochłonęła ją razem z chlebem.

Ledwo przełknęła ostatni kęs, ponownie odezwało się pukanie do drzwi. Gautier tak szybko się uwinął! Pobiegła otworzyć i zaniemówiła na progu. Przed nią stał szczupły brunet o ciemnej twarzy i błyszczących, czarnych, aksamitnych oczach, okolonych długimi rzęsami. Szeroki płaszcz z czarnego sukna przykrywał wykończone złotymi haftami szaty, spomiędzy których wystawała ozdobiona rubinami rękojeść bułatu. Wydał się równie zaskoczony jak ona i rzuciwszy okiem na szereg drzwi w korytarzu, skłonił się lekko: — Panienka mi wybaczy. Jego głos był łagodny, zabarwiony śpiewnym akcentem. — Czy wszystko w porządku, pani? — w głębi korytarza po jawił się Gautier. W jednej ręce niósł dzban wody, w drugiej lichtarz. Dziewczyna odzyskała równowagę: —Tak. Ten pan po prostu zapukał do złych drzwi. —Nie powiedziałbym, że złych... - zaprotestował nieznajomy. Nazywam się Hugo z Tarsu, pani. Jeszcze raz proszę mi wybaczyć. Oddalił się, zanim młoda kobieta zdążyła odpowiedzieć. Zatrzymał się przed ostatnim pokojem i po dwóch suchych uderzeniach do drzwi, które natychmiast się otworzyły, zniknął. Gautier stał, wytrzeszczając oczy ze zdumienia. — Ma...ur, panienko, prawdziwy Ma...ur! - wybełkotał.

5 Była już noc, kiedy Hugo i Tankred zeszli się posilić. Możni z miasta, dający się rozpoznać po szatach, rozmawiali na dole, przy schodach. Przepuścili ich, szepcząc między sobą. Hugo dosłyszał słowa „wilk" i „trupy". Główna izba tonęła w ciężkim od zapachów półmroku. Strzępy rozmów i donośne wybuchy śmiechu mieszały się w radosnym gwarze. — Jestem głodny jak wilk gotowy pożreć całe stado — oświadczył młodzieniec, wsuwając swe długie nogi pod blat stołu, który zarezerwował dla nich oberżysta. Hugo nie odpowiedział. Wyglądał na zatroskanego. Jego wzrok zatrzymał się na grupie kupców. Jeden z nich, brunet w bogatym stroju, swobodnie posługiwał się językiem swych normandzkich rozmówców, niemniej jednak nie było wątpliwości, że to on jest Longobardem. Mąż ze Wschodu podchwycił słowa: „skóry", „bursztyn", „przyprawy"... Obok kominka pielgrzym, dający się rozpoznać po płaszczu z przyszytą muszlą świętego Jakuba i drewnianym kiju, zaśmiewał się do rozpuku z dzieciakami majstrującymi przy rożnach. Hugo popatrzył w kierunku stołu, wokół którego siedziało pięciu wojowników w czarnych płaszczach, z toporami wojennymi na plecach. Ci się nie śmiali. Czujni, jedli w milczeniu, nie tracąc czasu na zbędne gesty. Ten, który zdawał się ich dowódcą, miał zgoloną czaszkę i twarz pokrytą bliznami. -Wciąż trudno mi uwierzyć, że tu jesteśmy - Tankred nie przestawał mówić. - Nigdy w życiu nie widziałem tylu

okrętów. A co dopiero w stoczni! Jestem zafascynowany zręcznością, z jaką mistrzowie topora rzeźbią i zespalają kadłuby... - Mój piękny panie, proponuję udziec, bochen białego chleba i dzban gaskońskiego wina — powiedziała tęga karczmarka, zbierająca zamówienia od klientów. Miała na sobie płócienną tunikę i chodaki na bosych stopach, brudny fartuch zawiązany w pasie i podwinięte rękawy do połowy ramion grubych jak uda. Położyła dłonie na stole i pochyliła się nad nimi, a jej falujący biust wylewał się z gorsetu. - Doskonale - zgodził się Hugo. Kelnerka wyprostowała się, obrzucając pełnym aprobaty spojrzeniem szerokie bary i jasne włosy Tankreda. Powróciła niebawem i postawiła przed nimi gliniany półmisek, a w nim cały udziec barani o przyzłoconej skórce, funt chleba oraz dwa dzbany wina zmieszanego z wodą. -Nietutejsi? - stwierdziła, wpatrując się w Hugona. - Nie macie ani wyglądu, ani znoszonego odzienia pielgrzymów świętego Jakuba. Kupcy zapewne? -Dokładnie tak. - Lewantyńczyk wręczył jej monetę. -Masz, oto twoja zapłata, kobieto. -To jest, chciałam powiedzieć... Mimo ciemnej skóry, wyglądasz, panie, zupełnie przyzwoicie... Poza tym przywykliśmy tu do mieszańców, bywają i ciemniejsi od was. Wielkie dzięki wyszczerzyła się w bezzębnym uśmiechu. - Czy potrzebujecie jeszcze czegoś? -Nie. Chociaż tak! Informacji. Czy wiesz, kim są tamci ludzie? — Hugo wskazał na stół wojowników. -Po raz pierwszy widzę ich w tawernie - odparła kobieta.

- Ten na końcu zwie się Magnus Czarny. Z nimi nie ma żartów... Grubaska odwróciła się teraz do Tankreda i przyjrzała mu się zuchwale. - A ty, panie - rzekła - wyglądasz, jakbyś pochodził stąd. Tylko oczy masz nietutejsze. Zbyt zielone, w kształcie migda łów, z rzęsami długimi jak u dziewczyny. — Mrugnęła do niego porozumiewawczo. — Takim oczom żadna się nie oprze. Gdy byś wylądował w moim łóżku,.-to też bym nie uciekała! Słowo! Młodzieniec zaczerwienił się, ale potężna kelnerka oddalała się już, parskając śmiechem. - Zdaje się, że ją oczarowałeś — powiedział Hugo, uśmie chając się pod nosem. Tankred wzruszył ramionami. Wyjął swój nóż i odciął kawał mięsa, który położył na pajdzie chleba. -Szkoda, że zabrakło riposty - Lewantyńczyk nie odpuszczał. No cóż, moje nauki, jakkolwiek rozliczne, takich sytuacji nie obejmowały. -Zbyt późno przyszły mi do głowy — odparł Tankred zażenowany. - Zresztą sądzę, że i tak bym z nią nie wygrał. - To prawda - przytaknął Hugo i także się poczęstował. Mężczyźni z toporami wyszli. Hugo, który jedząc, nie przestawał obserwować otoczenia, spostrzegł, że człowiek w szarym, szerokim płaszczu podszedł do mocno zbudowanego zawadiaki, którego wcześniej wydawał się nie zauważać. Chwilę rozmawiali, po czym razem wyszli. „Bez wątpienia szykuje się jakiś spisek", powiedział do siebie w duchu, odnotowując jednocześnie, że młodzian mocno utykał. Drugi był wysoki i szczupły, lecz twarzy nie udało mu się dojrzeć.

Tu, gdzie krzyżowały się drogi szlachetnych możnych, bogatych kupców i armatorów, roiło się od złodziei i rzezimieszków. -Jakiego określenia użyła, mówiąc o tamtych? — zapytał Tankred. -Wybacz... — Hugo przez chwilę zastanawiał się, o czym mówi jego podopieczny. - Ach tak! To Magnus Czarny. Powinienem się był domyślić, mówił mi o nim d'Aubigny. To specjalna straż przysłana przez Henryka II. Mają dostarczyć jego dary na Sycylię. To elitarna jednostka. -Jakie dary? -Nikt tego dokładnie nie wie. Bez wątpienia kosztowności, które tylko królowie i książęta ofiarowują sobie równym. Na Sycylii od czasu śmierci Rogera II nastąpiło wiele zmian politycznych i Henryk II chce zapewne pokazać, że uznaje Wilhelma I za godnego następcę tronu. Sycylia ma wielkie znaczenie strategiczne w związku z wydarzeniami na Wschodzie. -Ci mężczyźni niczym nie przypominają normandzkich wojowników, których dotąd spotkaliśmy. -To prawda. Są inni. Niektórzy walczyli o Apulię. Nie zostawiają po sobie żadnego śladu życia. — Oblicze Hugona pociemniało. - Opowiem ci o nich, gdy znajdziemy się w jakimś spokojniejszym miejscu. Później, gdy dwaj towarzysze kończyli pieczyste, do oberży wszedł mężczyzna, a z nim duży szary pies o wyglądzie wilka. Ludzie rozstępowali się przed nimi. - Cholerna bestia! - mruknął marynarz i splunął na ziemię. Eudes skierował się do notabli i pozdrowił włoskiego kupca. - Oto prewot miasta Barfleur - rzekł Hugo. - Powinniśmy się mu przedstawić. D'Aubigny kazał mi to sobie obiecać.

O ile dobrze zrozumiałem, ostatnimi czasy ma ręce pełne roboty z powodu zabójstw dzieci. -Skąd ty to wszystko wiesz, mistrzu? - zauważył Tankred. -Przyjechaliśmy zaledwie wczoraj, a mam wrażenie, że znasz tu już wszystkich. -Lubię pogawędzić ze zwykłym ludem. Mało jest mężczyzn i kobiet, których nie cieszy odrobina poświęconej im uwagi... Przerwał mu kobiecy głos: .. - Skoro skończyliście, moi piękni panowie, znajdę dla was miejsce w sali barowej. Mam chętnych na wasz stół. Mężczyźni wstali. W tłumie stałych bywalców kelnerka torowała sobie drogę obfitym biustem, niczym stewa dziobowa okrętu rozpruwająca fale. Kobieta poprowadziła ich w kierunku trzcinowej maty w rogu tawerny. Hugo z zadowoleniem stwierdził, że od spojrzeń ciekawskich chroni ich filar oraz że wyjście jest niedaleko. W miejscach takich jak to, gdzie piwo i wino lało się strumieniami, nietrudno było o bijatykę. -Spocznijcie, panowie, będzie wam tu wygodnie. Życzycie sobie piwa czy cydru? Osobiście doradzam nasze piwo, najlepsze w księstwie. Nawet nasz król Henryk nim nie gardzi. -Niech więc będzie piwo. Kobieta powróciła z dwoma pełnymi po brzegi kuflami i glinianym talerzem, na którym ułożono stos plastrów wieprzowiny opiekanej na ruszcie. - Częstujcie się karbonadą! Same wchodzą. No i chce się po nich pić! Jeden z naszych stałych klientów, Flamandczyk, mówił, że u nich też takie robią.

Hugo wręczył jej monetę, po czym obaj mężczyźni usiedli po turecku. Nieopodal nich gracze w domino rozgrywali partię, młodzi majtkowie rzucali kości. Marynarze, w charakterystycznych szerokich ubraniach z płótna i z nożami o cienkich ostrzach wiszącymi u pasów, wychylali kufel za kuflem, wychodzili opróżnić pęcherz w sąsiedniej uliczce i wracali, by dalej pić na umór. Nad klientelą tawerny unosił się gęsty dym z kominka. Poustawiane w niszach lampy oliwne rzucały słabe światło na twarze siedzących najbliżej, podkreślając tu szramę, tam grymas ust, gdzie indziej jeszcze błogi, pijacki uśmiech. - Rzeczywiście ich karbonada wzmaga pragnienie - zauwa żył Tankred, pociągając długi łyk. Szczypały go oczy. Zjadł za dużo, bez wątpienia za dużo wypił, ale rzadko czuł się tak dobrze, jak teraz. —I po to ją serwują - z uśmiechem odparł Hugo. -Nie mogę uwierzyć, że jutro odpływamy - wyznał wreszcie młodzieniec. — Była to najdłuższa zima w moim życiu. -Zapominasz o gościnności pana d'Aubigny. To bardzo nieuprzejme. -Dobrze wiesz, mistrzu, że nie o niej mówię. Jednak po tym, co wydarzyło się w Pirou*, przyznam, że nie miałem ochoty zamykać się ponownie w zamku. -Mimo to musisz mi wierzyć, że nasz pobyt u niego był bardzo pożyteczny. Poza tym zima była sroga, wybraliśmy najlepsze miejsce... Powróciło wspomnienie wsi spustoszonej przez mrozy. Szczątki zwierząt. Stada jeleni i saren opuszczające lasy Czytaj w powieści Ludzie wiatru, pierwszej części sagi.

w poszukiwaniu pożywienia na progach domostw. Wilki atakujące mieszkańców wiosek. Chmary kruków. I wszystkie te trupy o stężałych członkach, oparte o gzymsy okien i drzwi w oczekiwaniu na odwilż, która pozwoli rozkopać ziemię... -Po raz kolejny przydały się twoje talenty... - zauważył Tankred, przypominając sobie zamarznięte dziecko, które mistrz przywrócił do życia. -I ty wkrótce będziesz to wszystko potrafił. Myślę o panu d'Aubigny. Nie zdziwiłbym się, gdyby któregoś dnia odwiedził cię na Sycylii. Czy wiesz, jaką zabawną nowinę obwieścił mi niedługo przed naszym wyjazdem? -Nie. - Serlon z Pirou ożenił się ponownie i jego małżonka jest brzemienna. Być może doczeka się męskiego potomka. Piękna twarz Tankreda stężała. Wciąż miał przed oczami białe, gładkie i miękkie ciało młodej kobiety uwięzionej w lodowatym morzu... - Nie możesz o niej zapomnieć, prawda? — powiedział Hugo, obserwując go bacznie. - Nigdy o niej nie zapomnę - potwierdził młodzieniec. Nagła melancholia zasnuła spojrzenie Hugona z Tarsu. Miał coś odpowiedzieć, lecz przeszkodził mu w tym wściekły ryk. - Oszust! - wrzeszczał marynarz, rzucając się z pięściami na jednego z graczy. - Oddaj moje pieniądze albo nakarmię tobą ryby! Gracz zrobił unik, lecz stracił równowagę. Pies prewota warknął krótko, jego pan przytrzymał zwierzę za kark. Mężczyźni tarzali się już po ziemi. Pozostali marynarze chwytali się za łby. Hugo wstał i pociągnął Tankreda na zewnątrz.

Prewot podążył w ich ślady, wkrótce jego trąbka zabrzmiała w uśpionym mieście. Żołnierze, odbywający patrol nieopodal oberży, przybiegli w te pędy i wpadli jak burza do tawerny, tłukąc kijami niesubordynowanych. Dwaj przyjaciele oddalili się niespiesznym krokiem, oddychając głęboko zimnym powietrzem. Noc była jasna i księżyc drgał na tafli morza. Spacerowali wzdłuż nabrzeża, obserwując snekę zacumowaną w dokach. Wokół panował spokój. Woda oblewała z pluskiem kamienny brzeg. Barki kołysały się na cumach. W dali odezwał się dzwon zakonu w Sachets. O tak późnej porze, w srebrzystym świetle księżyca, sylwetka zamku wyraźnie rysowała się na tle nieba. Nad gmachem przeleciał nietoperz. -Jakiż jest wspaniały! - rzekł Tankred, wpatrując się z zachwytem w okręt, który miał ich zabrać na daleką Sycylię. -To prawda - zgodził się mąż ze Wschodu. - Tylko mistrzowie szkutnictwa z Normandii potrafią zaprojektować takie kadłuby. Wolę podróżować sneką niż ciężkimi nefa-mi czarterowanymi przez Persów lub genueńczyków. Lepiej trzyma się fali i jest na tyle giętka, że kładzie się na niej. Zobaczysz, to niezwykłe uczucie. -Tyle wiesz, panie... Wysoki, kobiecy głos wzywał pomocy. W cieniu składów dostrzegli dwie mocujące się postaci, z których jedna była w pelerynie. Tankred wyrwał do przodu, zanim jego mistrz zdążył powiedzieć słowo albo wykonać jakikolwiek gest. Lewantyńczyk wzruszył ramionami i bez pośpiechu podążył za nim, rozbawiony sytuacją. Tankred już przywarł do mężczyzny i odtrącił go jednym uderzeniem.

- Proszę stanąć za mną, moja pani! - rozkazał, grożąc na pastnikowi sztyletem. - A ty zmykaj, bo jak nie, to przysię gam na Boga, nieźle cię urządzę. Agresor spojrzał na niego wyzywająco, zły uśmiech wykrzywił jego wargi. Po karku Tankreda przebiegł dreszcz. W tej samej chwili usłyszał krótki, ostrzegawczy krzyk swego mistrza. Naiwnie wpadł w pułapkę, zasadzkę godną niewiniątka! W samą porę obrócił głowę i uniknął ciosu nożem. Za sobą zobaczył twarz mężczyzny, którego wziął za damę. Ostrze rozcięło jego tunikę, nie sięgając ciała. Zaklął i zamachnąwszy się mieczem, odrąbał uzbrojoną dłoń i przyjął bojową pozycję. Przebrany za kobietę bandyta upadł na ziemię ze zwierzęcym skowytem. Z cienia wynurzyły się kolejne postaci. Mężczyzn było około dziesięciu, uzbrojonych w haki, noże, topory i kije. W oddali Tankred usłyszał świst bułatu Hugona. - Zabij! Zabij! - powtarzali mężczyźni, zacieśniając wokół niego krąg. Oparł się o mur i trzymając przed sobą miecz, szykował się do odparcia ataku.

6 U stóp Hugona leżały już dwa martwe ciała, podczas gdy on, cały czas walcząc, starał się przybliżyć do Tankreda. Mąż ze Wschodu zrzucił płaszcz. Miał na sobie skórzaną kamizelkę

założoną na długą koszulę i spodnie. Jego ruchy były szybkie i pewne. Kłuł i rąbał mieczem, pozostawiając po każdym natarciu długie, krwawe rany na ciałach bandytów. Ani jednego chybionego ciosu. Pozostali zatrzymali się niezdecydowani, potem trzech spośród nich zaatakowało go z dzikim wrzaskiem. Hugo zebrał się w sobie. Oddychał powoli, lecz uderzał tak szybko, że jego ostrze trafiało w ramiona i nogi, zanim ktokolwiek zdołał go uniknąć. Poczuł ukłucie haka, kaleczące mu nogę. Bułat uderzył ponownie i głowa tego, który skradał się z zamiarem podcięcia mu kolan, potoczyła się kilka kroków dalej i wpadła do zatoki. Jeden z napastników wzywał kompanów do walki. Liczba powalonych na ziemię, martwych lub rannych, wzrosła do sześciu. Naraz, z przeraźliwym okrzykiem wojennym, Hugo zaatakował. Jeden z mężczyzn upadł na kolana, podtrzymując kikut ramienia, z którego tryskała krew. Inny zwalił się, raniony w brzuch tak głęboko, że widać było wnętrzności. Pozostali uciekli. Hugo wytarł miecz o jednego z trupów. U stóp Tankre-da leżało trzech rannych i jeden zabity. Młody, jasnowłosy olbrzym rąbał bez wytchnienia. Towarzyszący jego ruchom świst bułatu sprawiał, że scena miała coś z tańca. Przeczesując wzrokiem ciemne uliczki, Hugo dołączył do niego, podziwiając z satysfakcją siłę i precyzję natarć i uników swego podopiecznego. Ostatni z bandytów zaatakował. Wysoki i barczysty, o pokiereszowanej gębie, trzymając hak w jednej, a nóż w drugiej dłoni, skoczył z pianą na ustach, niczym wściekły pies.

„Oto człowiek przywykły do walki wręcz", pomyślał Hugo, rozpoznając sztuczki, jakie stosują marynarze w czasie abordażu. Tankred trzymał się dzielnie, ze spokojem udaremniał wysiłki napastnika. Naraz role się odwróciły. Chcąc uniknąć haka, zaczął się cofać i potknął się o zwinięte liny. Upadł, wypuszczając z ręki bułat. Wróg wydał zwycięski okrzyk. Już miał się rzucić na Tankreda i go uśmiercić, gdy oto, nim nawet Hugo zdążył zareagować, -sztylet ze świstem przeciął powietrze i przebił gardło osiłka, który zwalił się na młodzieńca, chlustając strumieniami krwi. Z półcienia wynurzył się człowiek. Był to młody kupiec z tawerny. Na jego twarzy gościł taki uśmiech, jak gdyby przechadzał się w piękny dzień z kobietą u boku. - Wiem, że mnie, panie, nie potrzebowałeś - rzekł z silnym akcentem. - Pozwól, że się przedstawię. Nazywam się Giovanni Della Luna. Akurat byłem w magazynach, gdy usłysza łem odgłosy bójki. Doprawdy, piękna robota. Tankred zepchnął z siebie trupa i wstał zwinnie, ocierając tunikę z ziemi i krwi. - Sądzę, że jednak pana potrzebowałem, panie Della Luna. Nazywam się Tankred. Zawdzięczam panu życie - powie dział, wyciągając do niego dłoń. Giovanni uścisnął ją, po czym schylił się po nóż i wytarł go o trawę. -Widzieliśmy cię, panie, w oberży - zauważył Hugo, sprawnie przeszukując odzienie trupa. - Podobnie jak ja was, panowie. Wracam do domu biskupa z Coutances, Wilhelma świętego Jana, u którego zatrzymałem się na noc. I przyznam, że się cieszę, że trafiło na was, a nie na

mnie. Prewot ostrzegał mnie, że w tę noc roi się od rzezimieszków i łobuzów, nie przypuszczałem jednak, że będzie ich tylu... Eudes musi do jutra zaprowadzić na nabrzeżu porządek. Mąż ze Wschodu wstał, trzymając w dłoni pełną sakiewkę, wsunął ją do torby i spojrzał na Giovanniego. - Pozwól, że i ja się przedstawię: Hugo z Tarsu. Czy może my zaproponować ci, panie, coś do picia? — Chętnie. Równym krokiem ruszyli w kierunku oberży. Giovanni żywo rozprawiał z Tankredem, podczas gdy Hugo szedł obok nich w milczeniu.

7 Od trzech godzin pili i dyskutowali przy jednym ze stołów w oberży Henryk II. Zgodnie ze swoim zwyczajem, Hugo zachowywał pewien dystans, Tankred natomiast wydawał się całkowicie zauroczony Giovannim, który z werwą naśladował atak opryszków w porcie. -Nieustraszeni z was towarzysze i dużo bym dał, by lepiej was poznać. Niestety jutro o świcie podnosimy kotwicę -podsumował. -My również - powiedział Tankred. Na twarzy kupca pojawił się wyraz zdumienia. - Doprawdy? - zapytał, po czym wykrzyknął: - Och, już wiem, płyniecie na wężu. Zabierają dwóch pasażerów. Czyli

to wy! To znaczy, że razem odbędziemy podróż na Morze Śródziemne! - Na wężu? — Tak, w ten sposób nazywamy okręty wojenne podobne do tego, którym popłyniecie. Jak udało się wam dostać na pokład? O ile mi wiadomo, dzierżawi go sam król Anglii?! Tankred chciał odpowiedzieć, lecz Hugo go uprzedził. - To nie ma znaczenia - oświadczył. - Powiadasz, że jutro podnosisz kotwicę. Czyżbyś był kimś więcej niż zwykłym pa sażerem? — Dzierżawcą knary jest rodzina Della Luna — wyjaśnił dumnie Giovanni. — Moja rodzina. - Luna... Jesteś Longobardem, nieprawdaż? — Jestem Longobardem z Sycylii, nie z północnej Italii! — uściślił młody mężczyzna. - Moja rodzina od przeszło dwóch wieków żyje w Syrakuzach. Trudnimy się kupiectwem i ar maturą. Razem z braćmi podzieliliśmy się światem! Mnie przypadł w udziale handel z krajami Północy, moim braciom Afryka i Orient. - Niewiele statków zapuszcza się w te strony. Większość kupców woli podróżować lądem, w najgorszym wypadku drogą rzeczną. —Ale to my mamy rację! — odrzekł Sycylijczyk i z wigorem uderzył pięścią w stół. - Wkrótce będzie nas coraz więcej, możecie mi wierzyć. Handel rozwinie się w obu kierunkach. —Jakiego rodzaju ładunek przewozisz? — zapytał Hugo. - Z Italii przywiozłem alin, szafran, koszenilę i purpurę. Odpływam z futrami, ambrą i złotym bursztynem z Bałtyku. Sądzę, że byłoby wam wygodniej na moim statku. I ja mam

na pokładzie pasażerów, jest gdzie schronić się przed wiatrem i bryzą, wątpię, by na snece czekały was wygody. - Nie takie trudy za nami — uśmiechnął się Hugo. — Jacyż to pasażerowie mają odwagę udać się, w daleki i niebezpiecz ny rejs? — Pielgrzym płynie do Santiago, są też poeta, mnich, rycerz... A także kobieta, na którą u nas, na Sycylii, czeka przyszły małżonek. -Kobieta... -Tak. Zdaje się, że tutaj nocuje. W Barfleur niewiele jest oberży, ta zaś ma najlepszą reputację. Ja jeszcze żadnego z nich nie widziałem. Tymi sprawami zajął się mój kapitan. -Wydaje mi się, że spotkałem waszą pasażerkę - rzekł nagle Hugo, przypominając sobie ładną brunetkę o błękitnych oczach, która otworzyła mu drzwi. -Doprawdy? - Młody Longobard pochylił się do męża ze Wschodu. - I co mi o niej powiesz? -Nic. — Na widok zdziwionej miny swego rozmówcy Hugo dodał: - Unikam rozmów o kobietach. Drzewo milczenia, jak mówi arabska mądrość, rodzi owoce pokoju. -Jesteś rozważnym człowiekiem, panie z Tarsu. Czy i ty pochodzisz z Sycylii? -Jestem Grekosyryjczykiem. Urodziłem się w Antiochii. A gdybyś tak opowiedział nam o Syrakuzach, panie? -Syrakuzy... Hugo i Tankred wyczuli wzruszenie wibrujące w głosie Sycylijczyka, kiedy wymawiał tę legendarną nazwę. - Tam się urodziłem. Syrakuzy są fascynującym miastem. Mógłbym godzinami wam o nich opowiadać, lecz jeśli się zgodzicie, wolałbym... - Popadł w głęboką zadumę, po czym

rzucił: - Umówmy się, że któregoś dnia oprowadzę was po moim mieście... Wąż eskortuje nas aż tam, lecz wy może schodzicie na ląd wcześniej? - Nie. Tak jak ty, płyniemy do Syrakuz. Giovanni wstał i podniósł kufel: - Wobec tego razem stawimy czoła niebezpieczeństwom podróży, która nas czeka, i już teraz przyjmijcie zaproszenie na kolację do mego domu w Syrakuzach... Powiedzmy, od dziś za dwa miesiące! Dobry humor Sycylijczyka udzielił się kompanom. Na tę propozycję Hugo uśmiechnął się także i cała trójka stuknęła się kuflami. -Zgoda. -Doskonale. Skoro się zgodziliście - rzekł, całując medalik, który nosił na szyi razem z innymi amuletami - jestem pewien, że pomyślnie dopłyniemy na Sycylię. Gdy wypowiadał te słowa, do tawerny wszedł prewot z psem i bez wahania ruszył w ich kierunku. - Witam panów. Nieruchomy za swym panem, duży pies obserwował ich swymi różnobarwnymi oczami. Tankredowi przyszło do głowy, że nigdy nie widział równie przerażającej bestii. - Panie prewocie, niechże się pan z nami napije piwa - za proponował Longobard. Eudes miał surowy wyraz twarzy. Widać było, że jego obecność wynikała z poczucia obowiązku i że chętnie wróciłby do swojego łóżka. Dzień, podobnie jak poprzednie, był ciężki, przeplatany bójkami marynarzy, kłótniami kupców i skargami notabli... Jak zwykle przed wypłynięciem okrętów nastroje się zaostrzały.

-W innych okolicznościach dosiadłbym się z przyjemnością, panie Della Luna. Poszukuję ludzi, którzy bili się w porcie. Longobard nic nie powiedział. Eudes zlustrował wzrokiem biesiadujących z nim nieznajomych oraz ich zabrudzone ubrania. Jeden z mężczyzn był w typie orientalnym, drugi jasnowłosy i wysoki niczym Norwegowie, lecz skórę miał ciemną jak Saracen i zielone oczy. Eudes widział ich wcześniej, jednak nie miał dość czasu, by zasięgnąć języka na ich temat. -W porcie obok składów zastałem ślady po prawdziwej jatce podjął, nie zdejmując dłoni z rękojeści miecza. - Zgodnie z zeznaniami marynarzy, którzy przeżyli, sprawców było dwóch i mieli orientalne szaty. -Znalazłeś więc tych, których szukasz, prewocie - oświadczył Hugo, wstając. -Tak sądziłem, panie, zważywszy na stan waszego odzienia. Z kim mam zaszczyt? -Jestem Hugo z Tarsu, a to mój towarzysz, panicz Tan-kred. Co do jatki, mogę to wyjaśnić. Na dźwięk imion zmęczone spojrzenie Eudesa się rozjaśniło. -Hugo z Tarsu! Posłaniec od pana d'Aubigny uprzedził mnie o waszym przyjeździe. Niestety tyle się wydarzyło w ostatnich dniach, że nie miałem czasu posłać po was. Wasza obecność w Barfleur to dla mnie zaszczyt, panie. -Dzięki ci, prewocie. -Gdy zobaczyłem ciała, które przyniesiono do żandarmerii, od razu zrozumiałem, że napastnicy powinni byli upatrzyć sobie inne ofiary. Słucham pana.

-Wybacz, prewocie - przerwał Giovanni, podnosząc się z miejsca. - O ile moja obecność nie jest konieczna... Wypływam razem ze sneką, a mój najcenniejszy towar jeszcze nie został załadowany. -Ależ proszę, panie Della Luna. Nie jesteś mi, panie, teraz potrzebny. Gdybyś jednak mógł wstąpić jutro z rana do żandarmerii w celu dopełnienia kilku drobnych formalności... Wiesz przecież, jak bardzo Wielki Sędzia z Caen lubi pieczęcie na dokumentach... -...i brzęczące monety. Nie bardzo rozumiem... -Porozmawiamy jutro, jeśli pozwolisz —przerwał mu Eudes. Nie lubił łączyć krwawych tematów ze sprawami Skarbca. -Wedle życzenia. Zatem do jutra. Giovanni obrócił się do nowych przyjaciół z kurtuazyjnym ukłonem. - Zegnam panów. Panie z Tarsu. Paniczu Tankredzie. Tankred serdecznie uścisnął dłoń, którą młody mężczyzna do niego wyciągnął. - Nigdy nie zapomnę dzisiejszej nocy, Giovanni. Na cienkich wargach Sycylijczyka błąkał się uśmiech. Skłonił się ponownie. -Wiem, że uratowałem człowieka honoru. Gdy się oddalił, Eudes zwrócił się do Hugona: -Był z wami w porcie? - Nie. Pojawił się pod sam koniec. Jego zręczność w rzuca niu nożem uratowała Tankredowi życie. Wyjaśnij prewotowi, jak doszło do bójki - mąż ze Wschodu zwrócił się do swego to warzysza. - W końcu to ty rzuciłeś się na ratunek tej kobiecie. - Kobiecie? - zdziwił się Eudes. Tankred się skrzywił.

- Gdybym jeszcze raz znalazł się w tej sytuacji, zachował bym się identycznie. Przyznaję jednak, że dałem się nabrać jak młokos. Opisał ze szczegółami atak, którego padli ofiarą. Eudes słuchał w milczeniu, z wielkim psem leżącym u jego stóp. Na końcu Hugo rzucił na stół sakiewkę. - Oto, co znalazłem przy tym, który wyglądał na przywód cę szajki. Prewot rozwiązał rzemienie i wysypał monety na stół. -Denary z mennicy w Provins. -Taaak. To nie są pieniądze marynarzy - wycedził prewot, przeliczając monety. - Ani też marynarska płaca. Co pan o tym myśli? -To ty, panie, przemawiasz w imieniu sprawiedliwości -zaprotestował Hugo. — Czy rozpoznałeś któregoś z napastników? Pochodzą z tych stron? - Nie, ale to niczego nie oznacza. Od kiedy królowie posta nowili uczynić nasz port miejscem załadunku okrętów płyną cych do Anglii, ruch w Barfleur jest olbrzymi. Esnecca na sta łe przeznaczona jest dla króla i jego Skarbca. Port przyjmuje też statki z Norwegii, Orkadów, Irlandii. Stocznia powiększa się każdego dnia. Robotnicy, marynarze, kupcy... codziennie widzę tu nowe twarze. Prewot obracał w palcach denary. Naraz zapytał z chytrym wyrazem twarzy: -Sądzisz zatem, panie, że opłacono tych ludzi, by was zabili? -Nic takiego nie powiedziałem... Natomiast zawsze istnieje takie prawdopodobieństwo. Wyznam jednak, że wolałbym nie nagłaśniać całej tej sprawy.

Eudes włożył monety do sakiewki i pchnął ją w kierunku Hugona. -Lepiej więc, byś ją zabrał, panie. Umówmy się, że nigdy jej nie widziałem i że to była zwykła sprzeczka marynarzy. W tym duchu sporządzę raport hrabiemu de Chester oraz Wielkiemu Sędziemu Normandii. -Dziękuję, prewocie. Bardzo bym nie chciał, by nasze nazwiska znalazły się w dokumentach tego rodzaju. Czy zamek w Barfleur należy do hrabiego de Chester, Ranulfa II? -Tak. Henryk II mu go podarował. I nawet jeśli hrabia przez większą część roku przebywa w Anglii, równocześnie z trybunałem jestem zobowiązany informować go o każdym zgonie w Barfleur. -Rozumiem. Ktoś zakaszlał. Odwrócili się. Sala była pusta. Oberżysta zasypał popiołem żar w kominku. Rożna były umyte i sprzątnięte. Stoły przetarte, ławy poustawiane jedne na drugich... -Chciałbym już zamknąć, panowie - powiedział. -Oczywiście, oczywiście. Tara, idziemy do domu! Pies, który zdawał się spać z głową ułożoną na łapach, natychmiast się podniósł. - Bez wątpienia zobaczymy się jutro - rzekł prewot. - Nie zmiernie się cieszę z naszego spotkania, panowie. - My również - odparli chórem przyjaciele. Gospodarz zaryglował drzwi i zdmuchnął ostatnie lampy oliwne. Gdy już byli w pokoju, Hugo usiadł na sienniku i wyjął z torby buteleczkę oraz zwinięte płócienne bandaże. - Pokaż mi swoje rany - rzekł do Tankreda. - Mam czym je opatrzyć.

- Nic mi nie jest. To krew napastników - odparł młodzie niec, zdejmując koszulę i obmywając się wodą z misy przynie sionej przez oberżystę. - Za to ty, mistrzu, jesteś ranny - wska zał na rozdartą skórę jednego z wysokich butów Hugona. Hugo zaklął. Zmęczenie i piwo sprawiły, że zapomniał o ranie. Obejrzał ją. Cięcie nie było głębokie, zaś co do buta, szewc bez trudu go naprawi. Pomimo znużenia starannie opatrzył ranę. Dopiero wtedy dokończył się rozbierać. Tankred przemierzał pokój w tę i z powrotem. -Cóż, myślę, że pora spać - oświadczył Hugo, wślizgując się pod prześcieradła. - Co ci jest? -Jak to co? Uważasz, mistrzu, że chcieli nas zabić, prawda? -Tak jak mówił Eudes, a wygląda mi na rozsądnego człowieka, marynarzom nie płaci się w denarach z Provins, poza tym suma była zbyt duża. -I niby to nas nie martwi! Chciałbym zrozumieć, kto i dlaczego. Czy to o ciebie, mistrzu, chodzi, czy o nas dwóch? -Moglibyśmy snuć na ten temat długie rozważania, niestety nie mam żadnej pewności. Śpijmy już! Czeka nas trudny dzień. Tankred chciał zaoponować, lecz mistrz otulił się pikowaną kapą i obrócił do ściany. Chwilę później zapadł w głęboki, spokojny sen.

8 Jak co rano o świcie, dzwony Świętego Mikołaja i zakonu Sachets odpowiadały sobie zgodnie, wzywając na laudę. Pierwsze promienie słoneczne rozpraszały mrok panujący na redzie i nabrzeżu. Ciemna sylwetka zamku Barfleur górowała nad piaszczystym brzegiem. W znajdujących się poniżej drewnianych chałupach otwierano okna i drzwi. Rybacy schodzili do portu, robotnicy do stoczni. Morze było gładkie i spokojne, pomimo kłębiących się na horyzoncie chmur. Giovanni nerwowym krokiem przemierzał nabrzeże, przy którym cumował statek. Był w złym humorze. Jak przed każdym rejsem, spał źle. Będzie musiał sprawdzić towar, przeliczyć go raz i drugi, uiścić opłaty portowe, opłacić załogę i rozmaite podatki... Chociaż tym razem całkiem nieźle mu szło i miał powody do dumy przed nowymi przyjaciółmi, to świat jeszcze do niego nie należał i jego starszy brat, Renato, przypominał mu o tym przy każdej nadarzającej się okazji. W rzeczywistości wcale nie lubił handlu. Wolałby zostać w Syrakuzach, jednak ojciec nie dał mu wyboru i oto musiał wykazać się tak samo, jak rodzeństwo. Ilekroć myślał o sprzeczkach z krzepkim patriarchą albo z Renato, smak żółci podchodził mu do gardła. Ostatecznie im dalej od rodzinnego pałacu, tym lepiej! Tu przynajmniej był panem swojego czasu! Towar nareszcie znalazł się w ładowni. Na pokładzie panował należyty porządek. Giovanni czekał już tylko na wóz,

który miał przywieźć ostatnich pasażerów i ich bagaże. Nie widząc pojazdu na horyzoncie, znowu popatrzył na knarę i snekę. Oba okręty miały niskie, podłużne kadłuby i dzioby zakrzywione jak statki wikingów. Knara była bardziej brzuchata ze względu na swoją głęboką ładownię i drewnianą ru-fówkę służącą za schronienie dla pasażerów. Za plecami usłyszał pokaszliwanie. Odwrócił się i zobaczył krępego dziesięciolatka. Chłopak miał niesforną czuprynę, połatane ubranie i bose stopy. -Posyłałeś po mnie, panie? -Tak - potwierdził Giovanni. - Kapitan przekazał mi, że zgłosiłeś się jako majtek pokładowy. To twój pierwszy w życiu rejs? -Tak, panie. -Skąd jesteś? Dzieciak gestem wskazał na tereny rozciągające się za zamkiem Barfleur. -Ze Skalnej Fermy, tam, wysoko. -I chcesz zaciągnąć się na mój statek? -W domu jest nas za dużo. Do tego urodziła się siostrzyczka. -I dlatego ty musisz odejść — dokończył Longobard, kiwając głową. - Jeśli dobrze popracujesz, gwarantuję ci, że dobrze zjesz. W przeciwnym razie... Grymas uśmiechu rozjaśnił pomiętą twarzyczkę chłopca. Dobrze zjeść. Nigdy nie wiedział, co to znaczy. -Nie jestem leniem, panie. -To się okaże. Jak ci na imię? -Bertil. -Dobrze więc, Bertilu. Wracaj na pokład. Każę kapitanowi dać ci lepsze ubranie. Zmykaj już!

Nie trzeba mu było tego dwa razy powtarzać. Chłopiec popędził na knarę. Kapitan spojrzał pytająco na swego zwierzchnika. — Zabierzemy go — rzekł Longobard. Mężczyźni znali się od ponad roku. Kapitan Corato, mały nerwus, był z natury niespokojny. Od zawsze pracował dla rodziny Della Luna, początkowo pływał po Morzu Śródziemnym z Renato, najstarszym z braci. Potem powierzono mu najmłodszego. Różnili się jak kot i pies. Pierwszy beztroski, drugiego martwiło wszystko. Mimo to Giovanni szanował marynarza i co więcej, choć nie lubił się do tego przyznawać, bał się krytyki z jego strony. Co do Corato, to był oddany bez granic patriarsze Della Luna i Renato, któremu przy każdym zawinięciu do portu wysyłał szczegółowe raporty z rejsu. Poza kłopotami administracyjnymi i awariami, w listach do swych przełożonych opisywał głównie poczynania juniora, począwszy od dziewek i pojedynków, po roztrwonione pieniądze. —Ilu majtków mamy na pokładzie? —Został Mały Jean i Kowadełko - odparł gderliwym głosem kapitan. - Przyda się nam pomoc w kuchni i przy zmywaniu pokładu. —A co z kuchcikiem? —Cały czas ten sam. Twarz Giovanniego się rozjaśniła. —Świetnie. Człowiek serwujący sardynki i śledzie w formie pastieri to cenny nabytek. Co się dzieje, kapitanie? Masz zatroskaną minę. —Brakuje nam wioślarza. —Do tej pory nie wrócił?!

-Poszedł wczoraj za prostytutką. Od rana nie odpowiada na wezwanie. -Cóż, jakoś się bez niego obejdziemy! -Nie, panie - zaprotestował kapitan. - Potrzebuję wszystkich moich chłopców. Mamy ciężki ładunek i muszę mieć komplet na ławkach. Chyba że planujesz zagonić do pracy pasażerów. Giovanni wzruszył ramionami. -Co proponujesz? -Pewien bosman z Barfleur mówił mi o dziarskim marynarzu, z którym pływał pod koniec zimy. Ponoć dobry wioślarz i czuje morze, zna też wybrzeże aż do Mont-Saint-Michel. -Gdzie on jest? -Czeka na pokładzie. -Zabieramy go! A jeśli się nam nie spodoba, wyrzucimy go za burtę! W porządku, mam do ciebie zaufanie. Zamiast powinszować sobie pochlebstwa, kapitan jeszcze mocniej zagryzł wargi. - Chciałem także powiedzieć - dodał - że wciąż brakuje damy i jej sługi. -Tak, tak... gdzie oni się podziewają? Gdy wypowiadał te słowa, na nabrzeże wjechał wóz. -Nareszcie. Oto oni! - wykrzyknął Giovanni. - A jak idzie Haraldowi na snece? -Jest gotowy. -Doskonale. Opłaty portowe? -Uiszczone, panie. Zająłem się tym. Corato o mało nie wzruszył ramionami. Jakby nie wiedział, co należało do jego obowiązków! - Ładunek?

-Zesztauowany w ładowni, popakowany w płótna powleczone smołą. -Szczury? -Ani jednego. Poza tym mamy naszą maskotkę. -Ach tak, zapomniałem o niej — mruknął Giovanni, który niecierpliwił się coraz bardziej. - W takim razie możemy odpływać. Została mi jeszcze tylko wizyta w żandarmerii. -Jakiś problem? - zmartwił się kapitan. Lecz Giovanni szedł już na spotkanie Eleonorze, która lekko zeskoczyła na ziemię. Gautier zrobił to samo. Nie otrzymawszy odpowiedzi na swoje pytanie, niezadowolony i na nowo zatroskany kapitan powrócił na knarę. - Brakowało tylko was, panienko z Fierville - witając się, rzekł Giovanni. — Zaczynałem się niepokoić. Nazywam się Giovanni Della Luna. To ja jestem kupcem, który zapewni pani bezpieczną podróż na Sycylię. Sługa stanął przy swej pani. Zmieszany, przyglądał się Sycylijczykowi, przestępując z nogi na nogę. Strach przed morzem sprawił, że nie zmrużył oka. Nie pomogło mu nawet piwo, którego wypił za dużo. -Witaj, panie Della Luna - odpowiedziała Eleonora. -Nie spodziewałem się, że zabiorę na pokład tak śliczną kobietę — dodał. - Czuję się zaszczycony. -Wie pan jednak, że na Sycylii czeka na mnie przyszły małżonek, panie Della Luna? - odparła Eleonora, marszcząc brwi. - Pan de Marsico, osoba z kręgu króla Wilhelma I. - To prawda, panienko, i wydaje mi się, że spotkałem pani przyszłego męża na dworze w Palermo. Proszę nie zrozumieć źle moich komplementów, są tylko wyrazem mego podzi-

wu... i głębokiego szacunku. My, ludzie Południa, kochamy kobiety i dajemy im to odczuć. Nienawykła do krasomówczych popisów, Eleonora skinęła głową na znak zgody. — Muszę omówić kilka drobnych spraw z prewotem miasta -ciągnął Giovanni. — Moi ludzie wniosą na pokład bagaże. Jeśli zaś zechcesz tu na mnie poczekać, pani, sam zaprowadzę cię do twej kwatery. Zanim Eleonora wypowiedziała słowo, młody mężczyzna oddalił się równym krokiem w kierunku żandarmerii.

9 Marynarze załadowali kufry na plecy i ruszyli w stronę kna-ry. Eleonora i Gautier znaleźli się sami. Zerwał się chłodny, północny wiatr. Młoda kobieta mocniej otuliła się płaszczem i podeszła na skraj nabrzeża, przypatrując się lśniącej powierzchni wody i pływającym w niej setkom srebrzystych ryb. Od kiedy opuściła rodzinny zamek, po raz pierwszy uzmysłowiła sobie, że zostawia za sobą swój kraj i rodzinę i że bez wątpienia nigdy tu nie powróci. Liczne obrazy przesunęły się jej przed oczami: matka, światło w fosie zamkowej, stara piastunka, ojciec, ukochana klacz... Ścisnęło ją w gardle, lecz chcąc ukryć swe wzruszenie przed starym sługą, wbi-

ła spojrzenie w horyzont. Pod powiekami czuła zbierające się łzy. Czas mijał. Przerywały go tylko pokrzykiwania mew, wyrywających sobie ochłapy olbrzymiego rekina, którego szczątki fale wyrzuciły na brzeg. Zbliżyło się trzech marynarzy. Jeden z nich, barczysty zawadiaka, z daleka wypatrzył szczupłą postać kobiety stojącej na nabrzeżu. Mrugnął porozumiewawczo do towarzyszy i gdy znaleźli się obok służącego, popchnął go tak mocno, że stary Gautier upadł. - O, przepraszam, ale cóż! — krzyknął marynarz, udając, że pomaga mu wstać, po czym, zachęcony wybuchami szyder czego śmiechu swoich towarzyszy, popchnął go po raz drugi. Słysząc jazgot, Eleonora odwróciła się i pośpieszyła z pomocą podnoszącemu się z ziemi słudze. -Gautier, czy wszystko w porządku? -Tak. -Co się stało? Lecz nim starszy człowiek zdążył odpowiedzieć, zbliżył się zawadiaka z koleżkami. -Powiedziałbym, że niezbyt mocno trzyma się na nogach -ryknął marynarz. - Sam upadł, psze pani. Jest pani jego córką? -Nie, nie jestem jego córką! - odparła Eleonora. - Zostawcie nas w spokoju. Marynarz zaśmiał się hałaśliwie. Pozostali zawtórowali mu, mężczyźni o podejrzanym wyglądzie, krótkich kończynach i solidnej muskulaturze, bardziej oswojeni z łaźniami i prostytutkami niż panienkami z dobrego domu. Eleonora rozejrzała się wokoło, na próżno szukając wzrokiem pomocy. Jej policzki rozpalił prawdziwy gniew.

-Wystarczy już tego! - warknęła, stając naprzeciwko marynarza, który zdawał się przewodzić grupie, -Dziewucha ma charakterek - zauważył. - Nie najlepiej wybrałaś sobie protektora, moja piękna. Nazywają mnie Blizna. A to dlatego, że... - Mężczyzna odchylił tunikę i pokazał ohydną, głęboką szramę przecinającą jego tułów od szyi po pępek. - Mam dzięki temu powodzenie u pań. Mówiłem więc, że lepiej nie trzymać ze starymi... - Wymierzył Gau-tierowi tak silnego kuksańca, że ten potoczył się aż pod nogi jego towarzyszy. - ...gdy się jest tak ładną i młodą jak ty. Widzisz, on ledwo stoi. Ciągle się potyka, poczciwina! Eleonora wyjęła sztylet i przyjęła postawę obronną. -Powinniście się wstydzić! Czepiacie się słabszego. Gau-tier! rozkazała. - Stań za mną! -Panienka ma żądło pszczółki! - marynarz zaśmiał się lubieżnie. - Widzieliście? Tak chce mnie nauczyć szacunku, mnie, Bliznę! Wszyscy wybuchnęli nieprzyjemnym śmiechem, po czym niespodziewanie zamilkli. W odpowiedzi na tyradę marynarza rozległo się głuche warczenie. Jakby za sprawą czarodziejskiej różdżki pojawił się szary pies. Jego różnobarwne oczy błyszczały ogniście. Bestia jednym susem znalazła się przed młodą kobietą. - Wilk! Chłopaki! To wilk! - krzyczeli marynarze. Reputacja, jaką zwierzę cieszyło się w Barfleur, wystarczyła, by opryszkowie się cofnęli. Jeden z nich wkrótce wziął nogi za pas. Ze zjeżoną sierścią i podwiniętymi wargami pies szykował się do skoku. - Nie dam się zastraszyć! - burknął Blizna, przestępując z nogi na nogę.

- Daj spokój! - kompan starał się przemówić mu do roz sądku. - To piekielna bestia! Rozszarpie cię jak padlinę! Już raz ją widziałem w akcji. Jednak marynarz nie słuchał. Wyciągnął rękę, by chwycić nóż Eleonory. Pies jednym susem znalazł się na nim. Potoczyli się po ziemi. Marynarz wył z bólu przy każdym ugryzieniu. Bestia warczała, obnażając kły. W końcu, z zakrwawionymi rękami i torsem, Blizna znieruchomiał, dysząc ciężko. Pies przywarł do niego-całym ciałem. Kły więziły gardło mężczyzny. Dopiero teraz zrozumiał, że wystarczy najmniejszy ruch, a zwierzę rozszarpie go na kawałki. Kilka razy rozbrzmiała trąbka prewota. - Zostaw, psie, zostaw! - rozkaz Eleonory nie poskut kował. Prewot Eudes, który pojawił się w tej chwili, zagwizdał przeciągle. Bestia natychmiast się podniosła i ruszyła w kierunku młodej kobiety. Wygląd i rozmiary psa - a sięgał Eleonorze do klatki piersiowej — sprawiły, że dziewczyna o mało się nie cofnęła. Wyciągnęła dłoń i drżącymi palcami pogłaskała umorusany krwią i śliną pysk. -Dziękuję - powiedziała. -Ma na imię Tara - rzekł prewot, chwytając marynarza za kołnierz. Dowodzony przez sierżanta patrol wypadł biegiem z sąsiedniej uliczki. Ranny jęczał, jego ubranie było w strzępach, a ciało i twarz pokryte krwawiącymi cięciami. - Nie marudź, równie dobrze mogła cię zagryźć - oświad czył Eudes. - Aresztować go - rozkazał sierżantowi. - Karcer ostudzi jego zapał.

-Tak jest, panie prewocie. -Nic nie zrobiłem! - zaprotestował marynarz, gdy sierżant brutalnie wykręcał mu ramiona. -Wobec tego posiedzisz za te wszystkie razy, kiedy zrobiłeś, przyjacielu - odparował Eudes. - Zabierzcie go! Po odmaszerowaniu patrolu prewot zwrócił się do młodej kobiety, u której stóp położył się pies. -Tara. To nazwa legendarnego miasta w Irlandii. Tak mi powiedzieli Irlandczycy. Tam, w ich kraju, ten pies był pogromcą wilków i nigdy nikomu nie dał się pogłaskać... Pani jest pierwszą osobą... Ilu ich było? -Trzech. -Dwaj pozostali uciekli gdzie pieprz rośnie. Jak się pani czuje? Dziewczyna była blada. - Dobrze, panie prewocie. Gdyby nie Tara, doprawdy nie wiem, co by się wydarzyło. Prewot wodził zamyślonym wzrokiem od psa do młodej kobiety i z powrotem. Od kiedy tworzył z Tarą zespół, pies nigdy nie zaatakował z własnej inicjatywy i nie okazał zainteresowania nikomu poza nim. A to dzięki długim tygodniom oswajania i starannemu doborowi pożywienia. -To panią zabiera knara, nieprawdaż? -Tak. -Miała pani kiedyś psa? - Och tak, nawet kilka, w domu. Zwłaszcza do jednego byłam przywiązana. Podarował mi go ojciec. Zginął, broniąc mnie przed dzikiem. Nigdy jednak nie widziałam takiego psa jak pański.

- To szczególna rasa. Waleczna i obdarzona zadziwiającą inteligencją. Dołączył do nich Gautier. W zakurzonym ubraniu wyglądał na zbitego z tropu. Uciekł, gdy pojawiła się Tara, i jej walkę z Blizną przeczekał pod przewróconą do góry dnem łodzią. -To twój sługa, pani? -Tak. Prewot zganił starego: -Rzeczywiście, wydawało mi się, że ktoś się tam chowa - rzekł, pokazując na łódkę. - Nie przypuszczałem, że może to być służący damy. Podejrzewałem raczej jakiegoś łobuza! -Kiedy mi się zrobiło słabo - Gautier szukał usprawiedliwienia, czerwieniąc się po uszy. -Proszę być mniej surowym, panie. Gautier jest bardziej strachliwy niż królik, który zobaczy myśliwych. Niemniej jednak to dobry i wierny sługa, i odpowiadam za niego. -Jeśli taka jest twoja wola, panienko, nic już nie powiem. Czy możemy chwilę porozmawiać sam na sam? Prośba prewota zaskoczyła Eleonorę, lecz skinęła głową na znak zgody. -Oczywiście. Gautier, poczekaj tu na nas. Gdzie życzy pan sobie rozmawiać? -Przejdźmy się wzdłuż nabrzeża. Ruszyli, zostawiając bezradnego i zawstydzonego Gautiera samego. Pies potruchtał za nimi. - Przy okazji, prewocie, nie spotkałeś pana Della Luna? Po wiedział, że ma z tobą spotkanie w żandarmerii. To na niego czekaliśmy na nabrzeżu.

-Nie. Odbywałem obchód nieopodal zakonu Sachets. -Słucham cię, panie, choć przyznam, że'trudno mi odgadnąć, co chciałby mi pan powiedzieć. -Kiedy patrzyłem na panią i Tarę, przyszło mi coś do głowy. Od wczoraj zastanawiałem się... Lecz byś mogła mnie, pani, w pełni zrozumieć, muszę ci najpierw opowiedzieć, co tu się dzieje. -W Barfleur? -Tak. - Bardzo proszę. Eudes spojrzał na poważne oblicze młodej dziewczyny, po czym zaczął: - Od kilku dni na próżno usiłuję odnaleźć mordercę, któ rego tutejsi ludzie nazwali wilkiem z Barfleur... Prewot się zawahał. -Nie jestem już niewinnym dziewczątkiem. Niech pan kontynuuje - zachęciła. -Ta bestia zabija wyłącznie dzieci, chłopców i dziewczynki. Do tej pory atakowała tylko biedaków, o których nikt się nie dopomina. Mimo to wśród mieszkańców panuje strach i potrzeba zidentyfikowania winnego. I takiego znaleźli. Jest nim Tara. Ten pies zbytnio różni się od tych, które widują na co dzień. -Pański pies! -Tak. Wczoraj wieczorem notable po raz kolejny przyszli zaklinać mnie, bym się jej pozbył. Czuję, że w końcu zatłuką ją kamieniami lub otrują. Całą noc zastanawiałem się, w jaki sposób mogę ją uchronić albo oddalić z miasta. - A co ja mogę w tej sprawie zrobić? Nie bardzo sobie wy obrażam...

- Moja prośba wyda się pani dziwaczna. Jednak widząc, jak Tara pani broniła, zrozumiałem, że oto znalazłem oso bę, jakiej potrzebuję. Ten pies robi wyłącznie to, na co ma ochotę. Panią wybrała. Rok temu byłem zmuszony po wierzyć ją przyjacielowi, gdy sędzia Normandii wezwał mnie do Caen i pies nie mógł mi towarzyszyć. Tara uciekła i mnie odnalazła. Proszę ją ze sobą zabrać, panienko, daleko stąd. Przystanęli. Promienie słoneczne tańczyły w rudawych kosmykach bujnych włosów Eleonory. Nie spodziewała się takiej prośby i przez chwilę milczała. Prewot nalegał. Pies, jak gdyby rozumiejąc, o czym jest mowa, spoglądał to na swego pana, to na młodą kobietę. -Jak miałabym tego dokonać? Za chwilę odpływam. Gdybym wracała do rodzinnego dworu, nie byłoby kłopotu. Ale na okręcie! Nie jestem nawet pewna, czy armator przyjmie ją na pokład... -Z Longobardem sam załatwię sprawę. Poza tym proszę nie zapominać, że Tara przypłynęła do Barfleur na irlandzkim statku. Nie boi się morza i potrafi pływać, co nawet wśród ludzi jest rzadkością. Proszę pomyśleć, jak pani broniła. Będzie pani jedyną kobietą na pokładzie, a wątpię, by stary Gautier był w stanie panią obronić. Bestia wsunęła wilgotny pysk w zagłębienie dłoni Eleonory. - Wiem, wiem, lecz nie sądziłam... - Proszę tylko spojrzeć, już się do pani przywiązała. Dziewczyna pogładziła ciepły kark zwierzęcia. - Zdaje się, że jest jeszcze coś, czego nie śmie mi pan po wiedzieć - rzekła Eleonora. - A mianowicie, że mam wobec

niej dług wdzięczności. Uratowała mnie. Nie mogę zostawić jej na pastwę pełnych nienawiści mieszkańców Barneur. Wygrał pan, prewocie. Zgadzam się.

10 Giovanni powrócił do portu i po krótkiej wymianie zdań z preworem oraz przypieczętowaniu dokumentów przeznaczonych do Trybunału w Caen zwrócił się do Eleonory: —Czy panienka jest gotowa? —Tak. Razem z moim psem. Tara leżała u jej stóp. —Pani... - Longobard popatrzył na prewota. - Dlaczego nazywa go swoim psem? —Bo odpływają razem. Tara nie może ze mną zostać, a panienka Eleonora zgodziła się nią zaopiekować. —Oponuję! Mam wystarczająco dużo kłopotów z pasażerami. Nie mogę zabrać psa, a już zwłaszcza tego! —Ależ może pan... Odejdźmy na bok, pan pozwoli? W głosie żołnierza zabrzmiała znacząca pewność siebie. Giovanni zrobił za nim kilka kroków. Eleonora się odwróciła. —Jak to mogę? — powtórzył Sycylijczyk. — Co chce pan przez to powiedzieć? —Nie zajmuję się wyłącznie bójkami marynarzy... —Wiem o tym.

- Czuwam też nad załadunkiem towaru, panie Della Luna. Otóż moi ludzie stwierdzili, że liczba załadowanych paczek z futrami znacznie różni się od tej, którą pan zadekla rował. -Ależ nie! Ja... - Och, przecież nie twierdzę, że się pan pomylił! Bez wąt pienia któryś z pana pracowników podał panu niewłaściwe liczby. Czy życzy pan sobie, byśmy razem to sprawdzili? To potrwa zaledwie kilka dni. Sycylijczyk się zmieszał. - Rzecz jasna opóźni to opuszczenie portu - ciągnął Eudes. Sneka popłynie bez was, co z kolei spowoduje nieprzyjem ności w Trybunale, a także kłopoty z kapitanem Corato, nie zwykle skrupulatnym w przeliczaniu towaru... - Zgoda, prewocie, zgoda. Powrócili do Eleonory. -Prewot jest człowiekiem o wielkim darze przekonywania. Pies może towarzyszyć panience na pokładzie - oświadczył Sycylijczyk. -Dziękuję, panie Della Luna. — Dziewczyna wyciągnęła do prewota dłoń. - Będę o nią dbała, obiecuję. -Wierzę. Do zobaczenia. Eudes ukłonił się, po czym zwracając się do armatora, dodał: -Jeśli zawinie pan znowu do Barfleur, wolałbym, byśmy uniknęli tego typu błędów. Rozumie pan, że nie codziennie mam psa do przewiezienia na Sycylię. - To dlatego chciał mnie pan widzieć dziś rano? Prewot nie odpowiedział. Wystarczyło jego wymowne spojrzenie. Armator pozdrowił go sztywno i się oddalił.

Ogarnięty nagłą melancholią, Eudes nie spuszczał z oka wilczej sylwetki wielkiego psa. Tyle razem przeżyli! Będzie mu go brakowało. Z zadumy wyrwał go czyjś głos. - Prewocie? Obrócił się i stanął twarzą w twarz z Hugonem i Tankre-dem. Obaj byli gotowi do drogi, przez ramię przerzucili torby podróżne. Ich widok przypomniał mu nocne postanowienie, które powziął, nie mogąc zasnąć. -Dzień dobry, panowie. Cieszę się, że was widzę. -Wzajemnie, prewocie. Lecz gdzież jest pański pies? -Na knarze z panną z Fierville. Podarowałem go jej. -Naprawdę? Dlaczego? -Notable chcieli, bym się go pozbył. Mieszkańcy Barfleur są przekonani, że to on zabija dzieci. Wcześniej czy później by mi go zlinczowali. -Rozumiem. -Mało spałem tej nocy. Myślałem o panu i o słowach d'Aubigny'ego. Postanowiłem powierzyć panu pewną ważną w moim mniemaniu informację. Słyszał pan o zabitych dzieciach? -Owszem. -Pan d'Aubigny powiedział mi, że udało się panu rozsupłać niejeden węzeł gordyjski. Ponoć ma pan dar rozwiązywania zagadek. -Pan d'Aubigny jest bardzo łaskawy. -Nie. Nie sądzę, by było to odpowiednie słowo - zaoponował Eudes. - Żałuję, że nie spotkaliśmy się wcześniej, panowie, może pomoglibyście mi odnaleźć zabójcę. Osobiście mam przeczucie, że nie ja go pojmę. Wymyka mi się za każdym razem. Tej nocy natomiast przyszedł mi do głowy pewien pomysł.

- Proszę mówić jaśniej. Eudes zrelacjonował krwawe wydarzenia, ciężką atmosferę panującą w porcie oraz w stoczni, a także opinię brata pielęgniarza z hospicjum. Następnie dodał: - Jest nikła nadzieja, choć to tylko jedna z możliwości, że zabójca jest podróżnikiem, marynarzem, notablem, wojow nikiem, pielgrzymem... Mężczyzna zamilkł, wpatrując się w nich chytrym wzrokiem. -Widzę, do czego pan zmierza. Wszyscy wymienieni znajdują się na pokładach obu okrętów, które dziś odpływają, prawda? dodał mąż ze Wschodu. - Krótko mówiąc, chce pan, byśmy byli czujni. -Otóż to. - Ton prewota był teraz stanowczy. - Lecz nie tylko. Należy z tym skończyć, panie. Zabił troje dzieci tutaj i według mnie nie zdarzyło mu się to po raz pierwszy. Jeśli jest wśród was, trzeba go ująć albo zabić. Taki człowiek nie zasługuje, by żyć. -Jak go rozpoznamy? -Jestem pewien, że ponownie zabije. -Na pokładzie nie ma dzieci... Oprócz majtków. -Zgadza się. Jednak zawiniecie do licznych portów. -Ma pan listę pasażerów i załogi? -Nie przy sobie. Została w żandarmerii. Na knarze płynie młody mnich z opactwa w Savigny, pielgrzym, poeta, rycerz i panna ze sługą. Co do załogi, kapitan Corato powiedział mi, że zatrudnił nowego wioślarza i majtka pochodzącego ze Skalnej Fermy. -Zbrodniarz, którego pan szuka, może równie dobrze znajdować się pośród stałej załogi.

-To prawda, ale ja mogę jedynie zaznajomić was z nowymi twarzami. Na snece płynie Magnus Czarny ze swymi ludźmi oraz was dwóch. -Magnus i jego wojownicy stanowią elitarną jednostkę króla Henryka II. Nie sądzisz, panie, chyba, że... -Niczego nie wykluczam. -Dlaczego więc nam zaufałeś? -Rekomendacja d'Aubigny'ego jest cenniejsza niż czyjakolwiek. Poza tym przybyliście po ostatnim zabójstwie. -Innymi słowy, przez moment brałeś pod uwagę możliwość, że i my... -Że jesteście winni. Oczywiście. Ale nie mamy wiele czasu. Posłuchajcie. Prewot spieszył się, by wyjawić im wszystko, co wiedział. - Podzielę się z wami jedyną wskazówką, jaką posiadam. - Słuchamy cię. Eudes zniżył głos. -Morderca pozostawił na ciałach dzieci ślad. Są nim wycięte litery. -Litery rzymskie? -Tak. v R s. -v R s - powtórzył Tankred. - Co to może być? Inicjały nazwiska rodowego albo miejsca? -Nie mam pojęcia. -Jakaś magiczna formuła? Zaklęcie? - na głos zastanawiał się Hugo. -Jak zginęły dzieci? - zapytał Tankred. -Zostały zmasakrowane sztyletem i dobite ciosem w samo serce. Panowie, zrozumcie mnie dobrze, mam nadzieję, że bestii nie ma na pokładzie, lecz gdyby była...

Hugo pokiwał głową. Tankred otworzył usta, by zadać kolejne pytanie, jednak ostatecznie nic nie powiedział. Pomysł, że wśród nich znajduje się morderca dzieci, wydawał się niewiarygodny, a przecież... Młodego mężczyznę ogarnęło ponure przeczucie. Popatrzył na okręty zakotwiczone przy nabrzeżu, próbując wywołać w sobie radość, którą poczuł, widząc je po raz pierwszy. Teraz cień spowijał ich szlachetne sylwetki.

ANOUCHE

II Uuu! Ha! Uuu! Ha! - zagrzewał mistrz topora. Tankred i Hugo usiedli z przodu. Młodzieniec z zafascynowaniem przyglądał się marynarzom stawiającym maszt sneki. Głuche bicie bębnów wojennych nadawało rytm wysiłkom prężących się mężczyzn. Najpierw umieścili maszt - trzydziestometrowy pień dębu bezszypułkowego — w klocu jarzmowym, drewnianym elemencie znajdującym się na środku pokładu, następnie poczęli wypychać go do góry na ramionach, podczas gdy ich towarzysze, ustawieni z przodu, ciągnęli za wanty. Operacja należała do trudnych i pomimo zarzuconych cum statek kołysał się niebezpiecznie. Tankred na chwilę wstrzymał oddech. Wreszcie maszt stanął i jednym uderzeniem młota kamieniarskiego w drewniany klocek cieśla unieruchomił go w krzyżaku. Bęben ucichł. Mężczyźni obecni na pokładzie wydali przeciągły, zwycięski okrzyk. Harald, sternik, dał rozkaz wybierania głównej liny za pomocą kołowrotka umieszczonego w tylnej części sneki. Kilku marynarzy pobiegło mocować wanty.

Jeden z mężczyzn zręcznie wspiął się na drewnianą platformę, tuż obok złoconej chorągiewki na szczycie masztu. Tankred przesunął się, by przepuścić Knuta, który dołączył do Haralda na rufie, obok bocznego steru. -Jesteś gotowy? - wyszeptał mu Hugo do ucha. -Mam wrażenie, że jestem gotowy na ten moment od dnia moich narodzin — odparł Tankred głosem drżącym z podniecenia. Niczego już nie pamiętał: ani zamordowanych dzieci, ani wczorajszej napaści, marzył tylko o podróży. Magnus Czarny i jego wojownicy, niewzruszeni, stali nieopodal nich. Na rozkaz wydany przez Haralda wioślarze zajęli miejsca na ławkach. Bicie bębnów rozbrzmiało ponownie, tym razem szybciej. Załoga knary także postawiła maszt. Tankred dostrzegł Giovanniego w otoczeniu pasażerów. Przy nim zauważył postać kobiety otulonej w szeroki płaszcz z kapturem. -Czy to jest kobieta, o której mi mówiłeś? — zwrócił się do swego mistrza. -Bez wątpienia. -Musi być odważna, skoro zdecydowała się ruszyć samotnie przez morza na spotkanie małżonka, którego nawet nie zna. Hugo nie odpowiedział. Wioślarze odkręcali drewniane podkładki zasłaniające otwory, w które następnie wsunęli wiosła.

12 Eleonora bardzo prędko zrozumiała, że knara nie jest okrętem przystosowanym do przewozu pasażerów. Większa i wyższa niż sneka, została zaprojektowana w celu przewożenia towarów. Paczki futer wypełniały ładownię, pokład zarezerwowany był dla wioślarzy, tylko jedno z dwóch schronień, na rufie, oddano do użytku podróżnych, zadaszenie na dziobie przeznaczono dla kucharza. Młoda kobieta, której ojciec opowiadał o galerach kupców pochodzących z Pizy i Genui, tych potężnych okrętach śródziemnomorskich, na których nie brakowało rufówek, mostów międzypokładowych i stajni, znajdowała się oto na dziobie knary, w ciemnej i niskiej budzie, gdzie u sufitu kołysały się płócienne hamaki i drewniane marynarskie koje. Smród potu i moczu wdzierał się do gardeł, jedynym źródłem świeżego powietrza i światła dziennego były tu drzwi i maleńki lufcik. Podążyła za Giovannim, który utorował im drogę pośród pasażerów i marynarzy. Weszli w wąski korytarz. Longobard otworzył drzwi i zrobił jej miejsce: - Bardzo proszę! Drzwi były tak niskie, że dziewczyna musiała się schylić pod framugą, by wejść do środka. Klitka była niewiele większa od szafy. Przez prześwit w suficie na drewnianą podłogę wpadały skąpe promienie słoneczne. - Oto pani kabina - z dumą oznajmił Giovanni. - Zobaczy pani, że te hamaki skutecznie zastępują łóżka. Na gwoździach powiesi pani ubranie, jest tu wszystko, co trzeba... - Zawa hał się, wskazując na gliniane naczynie postawione między

dwoma deszczułkami. - To jest pisuar, co rano opróżniamy go do morza... Czasem się przewraca, stąd zapach w części sypialnianej. Może się pani przydać przy sztormie, gdyby było pani niedobrze. -Uhmm. -Cóż, morze nie zawsze jest tak gładkie jak dziś. O wiele częściej jest huczące i niebezpieczne. To pani pierwszy rejs, prawda? -Tak. - Tak myślałem. Pewnie wstydzi się pani mnie o to spytać, więc od razu powiem, że nie mamy na pokładzie wychodka. A w każdym razie takiego, do jakiego pani jest przyzwycza jona. Trzeba udać się na dziób albo na rufę i wdrapać się na dziurawą deskę, którą przymocowaliśmy za burtą. Muszę to omówić z pani sługą. Przy wysokiej fali jest to niełatwe zada nie dla chłopaków, a co dopiero dla kobiety... Popatrzył na jej suknię i delikatne pantofle ze srebrnymi sprzączkami. -Przepraszam panienkę, te szaty pięknie wyglądają na lądzie, jednak na statku... Ma pani nogawice i inne buty? -Ja... Tak. Zdarza mi się jeździć konno w męskich szatach, wzięłam ze sobą strój jeździecki. -Byłoby najlepiej, gdyby od razu go pani założyła. Poczuje się panienka swobodniej, a i załoga mniej będzie zwracała na panią uwagę. -Przebiorę się. Longobard wskazał na wiszące płótno. - Pielgrzymi i podróżnicy zawsze mają ze sobą pościel. Pomyślałem jednak, że gdyby pani czegoś brakowało... oto moja kołdra i poduszka. Mam zapasowy komplet.

-Ależ... -To jest moja kabina. Tam, pod łóżkiem, proszę postawić kufry. Te płótna, dobrze naciągnięte i zawieszone wzdłuż kadłuba, niwelują uczucie kołysania. Przyzwyczai się panienka, dobrze się na nich śpi. - To pana kabina! Nie chciałabym, by z mojego powodu musiał pan... Giovanni wzruszył ramionami. - A cóż było robić? Przecież nie mogę pani umieścić w dormitorium z pozostałymi pasażerami albo na zewnątrz, w na miocie załogi. Na kupieckich statkach rzadko przebywają kobiety. - Rozumiem. Longobard się zachmurzył. -To jeszcze nie wszystko, panienko. Nie chcę buntu ani bójek na statku. Chodzi nie tylko o pani honor, ale i życie. Proszę więc zawsze pamiętać, że dla marynarza każda okazja jest dobra... Proszę nigdy nie zostawać samej, nie zdejmować kaptura, nie bawić się włosami ani nie patrzeć marynarzom w oczy. Uznaliby to za prowokację. Po kilku dniach na morzu, może mi pani wierzyć, głód kobiety daje się we znaki. Co gorsza, o ile mi wiadomo, będziemy unikać zawijania do portów. Eleonora zaczerwieniła się i spuściła głowę. Longobard wręczył jej mały, żelazny kluczyk. -To klucz do kabiny. Proszę też pamiętać, by zawsze zamykać kufry. -Oczywiście. -Niech go panienka trzyma w sakiewce. Jeśli zaś chodzi o psa, nie chcę, by straszył moich ludzi. Najlepiej, by tu z pa-

nią spał, da to pani poczucie bezpieczeństwa, a przy okazji pomoże uniknąć nocnych gości. A, i proszę tym zamykać drzwi na noc. Giovanni wskazał na grubą belkę, która służyła za rygiel od środka. - Dziękuję panu. Longobard skłonił się i wyszedł. Młoda kobieta także wyszła, by przepuścić Gautiera, który sapiąc, wsunął kufry pod hamak. - Niezbyt tu dużo miejsca - stwierdził. - Jeśli mnie już panienka nie potrzebuje, to ją zostawię. Znajdę sobie miejsce do spania i rozpakuję rzeczy. Eleonora ponownie weszła do klitki i po jej dokładnych oględzinach usiadła na kufrze. Trudny do określenia niepokój ściskał jej gardło. Gdzieś uleciało podekscytowanie, które czuła poprzedniego dnia. Czy to dlatego, że była jedyną kobietą na pokładzie? A może przygnębiła ją nieuchronność odjazdu i oddalenia się od bliskich? Wszystko było takie obce, w dodatku czuła się skrępowana! Pomyślała o ojcu, tam daleko, w Fietville. Nie wiedząc, co począć z najstarszą córką, powziął zamiar wydania jej za mąż przy pierwszej nadarzającej się okazji i w ten sposób pozbycia się jej. Zaśmiała się z samej siebie. Ojciec ją kochał, lecz kiedy umarła matka, zaczął planować przyszłość, w której dla niej nie było już miejsca. Czyż jednak nie jest nam pisane opuścić któregoś dnia krainę dzieciństwa, by wieść własne życie, nie oglądając się wstecz? Nie, nie to ją gnębiło. Raczej własne lęki i naiwność. Choć uważała się za odważną, odkryła nagle, że z chwilą postawie-

nia stopy na pokładzie okrętu ogarnęła ją niepewność. Zaniepokoiły ją słowa Longobarda, nawet jeśli świadczyły o jego zapobiegliwości. Postanowiła skupić się na pozytywach: czysta pościel, własna kabina. Chciała już zamknąć za sobą drzwi, gdy te się uchyliły. Tara wsunęła swój pysk do pomieszczenia. Zwierzę popatrzyło na nią różnobarwnymi oczami, po czym z pomrukiem zadowolenia położyło się na macie pomiędzy skrzynią i ścianą. - No proszę, wygląda na to, że znalazłaś sobie miejsce! — wyszeptała Eleonora, zamykając drzwi na klucz i otwierając kufer. Sprawnie wciągnęła nogawice, założyła męską koszulę, futrzany kaftan i wysokie buty z miękkiej skóry. Poczuła się lepiej. Giovanni miał rację. - Oto przeistoczyłam się w jeźdźca - powiedziała w nie spodziewanym przypływie dobrego humoru. - Jak ci się po dobam, Tara? Pies warknął. - Cóż za entuzjazm! Wolisz mnie jako damę, nieprawdaż? Zdecydowanie jesteś psem myśliwskim. Wsunęła sztylet za pas i zarzuciła płaszcz. - Chodź! Nie pora spać. Zobaczymy, co robi nasz bied ny Gautier. - Po czym, ubawiona, dodała: - No proszę! Już z tobą rozmawiam! Eleonora starannie zamknęła za sobą drzwi kabiny i włożyła klucz do sakiewki, a potem ruszyła wąskim korytarzem, prowadzącym do sąsiedniej sypialni. Sługa siedział na drewnianym łóżku z głową między rękami. Przed Gautierem stał majtek pokładowy, wpatrując się w niego z otwartymi ustami. Dziecko było wychudzone

i miało rzadkie włosy, wyglądało przy tym na lekko senne i przypominało Eleonorze głuptaka z Fierville. Marynarz, który przechodził przez dormitorium, wrzasnął: - Hej, Kowadełko, chodź tu w tej chwili albo ci wleję! Mały ocknął się i ruszył wolnym krokiem, za co oberwał po głowie. Gautier nie zareagował. - Cóż, przyjacielu. Widzę, że się boczysz! -Każą mi spać u góry — rzekł, pokazując na jedno z płócien. - Wszystkie sienniki są zajęte. Jak tu spać w łóżku, które kołysze się jak liść na wietrze! A co dopiero w czasie burzy! Wyobraża sobie panienka? -Nie, Gautier. Nie wyobrażam sobie. Na wszystko przychodzi czas. Raz już drzemałeś między konarami drzewa. To łóżko jest z pewnością wygodniejsze. -Skoro tak mówisz, pani — ponuro rzekł stary. -Potowarzyszysz mi na pokład? -Nie, zostanę tu jeszcze trochę. -Tylko nie pij za dużo. Pamiętaj, że czeka nas długa podróż. -Kto powiedział, że będę pił? — zaprotestował sługa. -Gautier... -No dobrze! Bo widzi panienka, pomyślałem, że jeśli sobie troszkę chlupnę, to nie zauważę, że odpływamy. Rozczulona rozterkami starego sługi Eleonora, chcąc dodać mu otuchy, położyła mu dłoń na ramieniu. -Wszystko będzie dobrze, Gautier. I sam zobaczysz, że tam czeka nas królewskie życie. Chwilę później przechadzała się w towarzystwie Tary pomiędzy rzędami wioseł. Czując na sobie spojrzenia maryna-

rzy i pomna ostrzeżeń Sycylijczyka, energicznie nasunęła na głowę kaptur i odwróciła się. Pogrążona w zadumie, nawet nie spostrzegła, że okręt oddala się od brzegu. Uzmysłowił jej to dopiero chlupot fal uderzających o kadłub. Niepokój zniknął, ustępując miejsca niemal dziecinnemu podekscytowaniu.

13 Wzdłuż nabrzeża biegły dzieci i machały im na pożegnanie. W tłumie gapiów, którzy obserwowali manewry okrętu, Tankred dostrzegł przysadzistą sylwetkę prewota. Knut wydał kolejny rozkaz i cumy opadły na pokład. Po raz pierwszy Tankred poczuł ruchy morza pod stopami - powolne, lecz nieustające kołysanie fal. Harald obniżył boczny ster, w wodzie zanurzyły się wiosła, kil obrał kierunek na pełne morze. Pobudzeni głosem mistrza topora marynarze śpiewali, silnie napierając na suche drągi. Była to dziwna, rytmiczna pieśń, której trzeci ton odpowiadał przyciąganiu do siebie wioseł. Młody mężczyzna wychylił się za nadburcie: morze było tak blisko, że ręką sięgał do wody. Nie bacząc na bryzg na twarzy, wpatrywał się w kadłub opryskiwany przez pianę morską. Gdy się wyprostował, zobaczył, że opuszczają bezpieczną przestrzeń portu i mijają latarnię morską. Zamek i kościół Świętego Mikołaja bledły na horyzoncie.

Tu i ówdzie z wody wystawały skały. Szumiały fale. Zwolnili i Tankred uświadomił sobie, że umilkły bębny i wioślarze pracują w ciszy. Nieopodal, na dziobie, mężczyzna wrzucił do wody oło-wiankę z obciążnikiem, następnie wyciągnął ją i sprawdziwszy pomiary, przekazał je stojącemu obok niego sternikowi. Sunące jeden za drugim wąż i knara kierowały się na pełne morze. Rozkołys był coraz większy. Wąż ślizgał się po grzbietach fal. Na rozkaz Haralda marynarze wciągnęli żagiel. Czworokątny, w kolorze purpury, rozwinął się z suchym trzaśnięciem. Wiał silny wiatr i płótno nadęło się natychmiast. Marynarze stabilizowali żagiel przy pomocy długich drewnianych żerdzi. -Jesteś blady - zauważył Hugo, który od jakiegoś czasu nie spuszczał z oka swego protegowanego. -Tak, nie najlepiej się czuję... — dziwił się Tankred. — Bez wątpienia wczoraj wieczorem za dużo zjadłem i wypiłem. Okręt połykał fale. Jego zakrzywiony dziób unosił się i opadał. Młodzieniec zbladł jeszcze bardziej. Grekosyryjczyk pokiwał głową. - Nie, to się nazywa chorobą morską. Gdy byłeś mały, raz płynęliśmy statkiem i już wtedy źle się czułeś. Miałem na dzieję, że przejdzie ci to z wiekiem, jednak widzę, że... Przerwał, gdyż Tankred podbiegł do burty. Gdy się odwrócił, grymas wykrzywiał jego zbielałe jak wapienna ściana oblicze. -To równie nieprzyjemne, jak skuteczne - pocieszył go Hugo. - Zatem wyzdrowiałem - wymamrotał młodzieniec, ocie rając usta wierzchem dłoni.

- Tak. Widzisz, już odzyskujesz ciętość języka. Tankred uśmiechnął się słabo. Nad okrętem szybował albatros. Oba statki płynęły wzdłuż wybrzeża, pozostawiając na bakburcie skały Quillebeuf, o które trzydzieści pięć lat wcześniej roztrzaskał się „Blanche-Nef".

14 Eleonora się uśmiechnęła. Wypływając z portu, okręt miękko połykał pierwsze fale i po chwili znalazł się na pełnym morzu. Purpurowy żagiel opadł na reje. Przed nimi mknęła długa, niska sylwetka sneki. Barfleur stało się maleńką plamą na horyzoncie, która wkrótce miała zniknąć. Położyła dłoń na głowie posłusznie siedzącego obok niej psa. Longobard, który nieopodal niej rozmawiał z innymi pasażerami, skinął na nią w zapraszającym geście. Potykając się i o mały włos nie wywracając na pokładzie, dołączyła do grupy. -Nie nauczyłaś się, pani, jeszcze chodu marynarza - stwierdził Longobard. — Przyjdzie z czasem. Widzę, że się pani przebrała. Brawo! W stroju jeździeckim jest pani tak samo do twarzy jak w sukni. Czy mógłbym ci, pani, przedstawić współtowarzyszy podróży? -Będzie mi miło. - Oto pielgrzym Ryszard, przybył do nas z Caen. Mężczyzna ukłonił się Eleonorze. Wysoki, szczupły, lecz barczysty, trzymał w dłoni kij pielgrzymi, a na ramionach

miał pelerynę z niestarannie przyszytą muszlą świętego Jakuba. Zarówno sposób mówienia, jak i maniery wskazywały na jego wysokie urodzenie. „To z pewnością mieszczanin chcący wyjednać u Boga odkupienie swoich win", myślała Eleonora, przyglądając się mu. -Jestem w drodze do Santiago — rzekł. - To moja druga pielgrzymka. Posiadanie towarzyszki podróży jest dla mnie czystą przyjemnością, proszę mi jednak powiedzieć... — pielgrzym podejrzliwie spojrzał na szarego psa - ...czy to nie jest bestia z Barfleur? -Owszem, podarował mi ją prewot - oświadczyła Eleonora. -To ją ludzie nazwali wilkiem, powiadali, że zabiła... -Nie należy słuchać wszystkiego, co mówią ludzie — wesołym głosem przerwał mu Giovanni. — Prewot zapewnił mnie, że mimo rozmiarów i wyglądu dzikiej bestii jest to najłagodniejsze zwierzę pod słońcem. Nie mogłem odmówić przyjęcia jej na knarę, skoro poprosiła o to ta urocza dama. Choć przyznam, że nasza pokładowa maskotka nie jest uradowana nowym towarzystwem. -Ma pan tu inne zwierzę? -Och, zapewne niejedno. Zdziwiłabyś się, pani, ile stworzeń można znaleźć na statku! Mam jednak na myśli kota, naszego pogromcę szczurów. - Ach tak! -Wracając do Ryszarda, to opuszcza nas w La Rochelle. -Zgadza się - rzekł pielgrzym, który nie odrywał od Eleonory swych czarnych oczu. — Dołączę do kompanów i razem pokonamy odcinek wiodący przez przełęcz Ibaneta aż do schroniska w Roncevaux. Ultreia! Dalej!

Obok niego stał mnich w białych szatach cystersów. Eleonora pomyślała, że byli w tym samym wieku. Onieśmielony, wpatrywał się w nią bladym spojrzeniem, łamiąc palce swych szczupłych dłoni. -Oto brat Dreu. Proszę coś o sobie powiedzieć, mój bracie. Na pokładzie nie obowiązują śluby milczenia, nie ma też przeora, który by ci je nakazał! - żywo gestykulując, zachęcał Longobard. — Panienka z Fierville chciałaby lepiej poznać swych współpasażerów. -Dobrze więc - wybąkał młody duchowny. - Jestem pokornym sługą Pana naszego, zwykłym kopistą. Pochodzę z opactwa de Savigny, udaję się do zakonu cystersów w Castelas, na wyspie Levant. Moją misją jest założenie tam skryptorium. Z dormitorium wyszedł mężczyzna. Był to wysoki brunet, miał czarne szaty, spod jego tuniki wystawała kolczatka. Pomiędzy połami rozchylonego płaszcza z kapturem kołysał się miecz, za pasem tkwił sztylet z bogato zdobioną kamieniami rękojeścią. - Pozwól, pani, że jej przedstawię rycerza Bartolomeo d'Avallino - powiedział Giovanni. Słysząc swoje imię, mężczyzna zmarszczył brwi i rzucił szybkie spojrzenie na Eleonorę i pozostałych pasażerów. Następnie, bez słowa, odwrócił się i wszedł na platformę za rufówką, gdzie stał stirman. - Nie przepada za pogawędkami... — skomentował Sycylij czyk. - Pozostało mi przedstawić pani naszego poetę, Rober ta Wace. Tak jak brat Dreu lubuje się w towarzystwie mew, nieprawdaż, mój bracie? Młody zakonnik zaczerwienił się i wymamrotał kilka niezrozumiałych słów, które nawiązywały do teologii i poezji.

Przy kilu stała nieruchoma postać w pelerynie. -Będziemy mieli wiele czasu, by się poznać - stwierdziła Eleonora ze zrozumieniem. -To prawda. Widzę, że powoli oswajasz się, pani, z moim okrętem. Jestem przekonany, że pod koniec rejsu będzie ci smutno go opuszczać. Podszedł do nich majtek pokładowy, nieduży chłopiec z buzią otoczoną aureolą jasnych loków. -Mały Jean - spytał Giovanni - czego chcesz? -Wzywa pana kapitan. -Proszę mi wybaczyć - rzekł kupiec i ukłonił się zebranym z kurtuazją. Także Eleonora skorzystała z chwili, by się wymknąć, i bez pośpiechu przeszła na dziób statku. Zainteresował ją mężczyzna niezważający na bryzg. Bardzo lubiła czytać, a we dworze w Fierville nigdy nie spotkała poety. Człowiek, którego Giovanni tak nazwał, miał bogate szaty i pelerynę podszywaną futrem z popielic. Z poważną miną wpatrywał się w wybrzeże. Na odgłos jej kroków uniósł głowę. Rysy jego twarzy pozbawione były harmonii, niemniej jednak żywe spojrzenie i eleganckie obejście dodawały mu czaru. Przez chwilę patrzył na nią nieskrępowanie, wreszcie się skłonił. - Kobieta przebrana za mężczyznę w towarzystwie wilka, cóż za osobliwe spotkanie! — wykrzyknął. — Nazywam się Robert Wace, los uczynił mnie poetą. A ty, pani o jasnym obliczu? Miał łagodny głos i ujmujące maniery. Eleonora pomyślała, że ów mężczyzna jest o wiele bardziej dostępny niż zapowiadał Giovanni, chyba że tak ciepłe powitanie rezerwuje wyłącznie dla kobiet.

-Eleonora z Fierville. -Co tak ładna kobieta robi na snece? -Pyta, co na niej robi poeta. -Czekam na ciebie, pani. Z melancholią mi nie do twarzy i tonąłem w niespokojnych wodach. Pani mnie z nich wyłowiła, za co jestem jej wdzięczny. — Potem dodał z powagą: — Zastanawiałem się, czy kiedykolwiek powrócę do Jersey. To pierwszy port, do którego zawiniemy, i wtedy niestety panią opuszczę. W tej ziemi od lat spoczywają moi rodzice. Nikogo tam już nie znam, tymczasem wyspa Jersey była moim schronieniem przez długi czas. Znam jej każdą skałę, każde drzewo, każde źródełko. -Zadałam sobie to samo pytanie, gdy opuszczałam Normandię — wyznała Eleonora, trzymając się pod boki. -Gdzież się pani wobec tego udaje? -Daleko, panie, na Sycylię. Płynę do mojego przyszłego małżonka. -To długa podróż dla samotnej kobiety. Mam nadzieję, że pani narzeczony jest wysokiego rodu, piękny i dobry. Stali tak blisko siebie, że Eleonora czuła zapach peleryny poety. Popatrzyła na jego dłonie, białe i gładkie, dłonie kleryka. Odsunęła się. -Już mnie pani opuszcza? - rzekł. -Zobaczymy się wkrótce. -Liczę na to. Okręt jest na tyle mały, że będę miał szansę się na panią natknąć. Żałuję, że dla mnie rejs kończy się w Jersey, panienko. Eleonora zaczerwieniła się, więc dodał: - Proszę nie oceniać mnie surowo. Jako poeta nie ukrywam przed pięknem, że je miłuję. I nawet jeśli moje serce należy

do królowej, dostrzegam zalety kobiet, które spotykam. Jednak ty, pani, nie przywykłaś do naszych dworskich manier, a zatem przez grzeczność nie będę ich nadużywać. —Rzeczywiście, nie przywykłam - odparła Eleonora ostrzej, niż by chciała. - I oby tak zostało. Wolę książki i długie przejażdżki konne po wrzosowiskach. —Jakaż stanowczość w pani głosie. Nie byłbym jednak taki kategoryczny. Urodziłem się w Saint-Helier, a w Poitier dane mi było zaznać wielu uciech, począwszy od wizyt u naszej królowej. Eleonora bez powodzenia spróbowała sobie wyobrazić dwór w Poitier, nieprzeciętne umysły, których drogi się tam krzyżowały, i wspaniałość wielkiej Eleonory Akwirańskiej, żony Henryka II. Jej myśli powróciły do zamku, w którym spędziła młodość. Nie było to miejsce kipiące złotem, gdzie poeci zabiegali o względy dam. Mimo to kochała kolory, w które ubierała go wiosna, zapachy, którymi oddychał zimą, tę prostotę, która uczyniła ją taką, jaka była dziś. — O czym panienka rozmyśla? - zapytał poeta łagodnym głosem. — O wszystkim, czego jeszcze nie wiem. Wace się uśmiechnął. — Wkrótce to wszystko poznasz, pani. Jestem o to spokoj ny. Cóż, zostawiam panią. Byłbym niepocieszony, gdyby to pani się ode mnie oddaliła. Do zobaczenia.

15 Kapitan Corato stał za sterem z rosłym blondynem, którego Giovanni Della Luna nigdy wcześniej nie widział. -Szukałeś mnie, kapitanie? Kim jest ten człowiek? -Wiem, panie, że lubisz znać wszystkich, którzy pracują pod twymi rozkazami. Chciałem przedstawić ci naszego nowego wioślarza. -Prawda — przytaknął Giovanni, przypomniawszy sobie ich rozmowę w porcie Barfleur. - Więc to ty znasz wybrzeże aż do Mont-Saint-Michel? Mężczyzna skinął głową. Wysoki, jasnowłosy, o niebieskich oczach, miał około trzydziestu lat, swobodę ruchów i zwinność upodabniające go do wojownika, nie marynarza. -Zatem słucham cię - zachęcił Giovanni. -Mam na imię Bjorn. Pochodzę z Pirou w Cotentin. -I co potrafisz, Bjornie, oprócz trzymania wioseł? -Prowadzić pasiekę, łowić ryby, jeździć konno, pływać... Potrafię też czytać i pisać, a także walczyć. -Czytać i pisać! To rzadkość wśród wioślarzy! Czy umiesz liczyć? -Tak. -Kto cię tego nauczył? -Wychowałem się w zamku... Kapelan. -Hm. A dlaczego opuściłeś zamek, w którym uczy się wieśniaków pisać i czytać? -Jestem wolnym człowiekiem, nie wieśniakiem! - zaprzeczył Bjorn. — Chciałem wypłynąć w morze. -Zatem ci się to udało, wolny człowieku! - rzekł Giovan-

ni. - Jeśli będziesz dobrze pracował, uczynię z ciebie kogoś więcej niż wioślarza. Dokąd chcesz płynąć? - Tam, gdzie wiatry nas poniosą. Longobard zwrócił się do kapitana Corato stanowczym tonem: - Daj mu więcej pracy niż pozostałym członkom załogi. I niech przez jakiś czas sam wiosłuje na swojej ławce. Chcę, by poznał najcięższe prace na pokładzie, a ty będziesz go uczył o morzu. Potem rzekł do Bjorna: - Słyszałeś, co powiedziałem? Olbrzym pokiwał głową i na znak kapitana powrócił na ławkę. - Będzie mgła - oznajmił Corato z zatroskaną miną. Giovanni popatrzył na czysty horyzont, na morze rozkołysane regularną falą. Minęli kraniec półwyspu Cotentin, w oddali widać już było zarysy pierwszych wysp. Daleko za nimi kłębiły się czarne chmury. - Wy, ludzie morza, widzicie rzeczy, które dla nas są nie dostrzegalne. Za to właśnie wam płacimy. Sądzisz, że mgła utrudni nam dopłynięcie do Jersey? -To możliwe - Corato wzruszył szerokimi ramionami. -Zobaczymy, co postanowi przewodnik Haralda. To on dowodzi rejsem i nie ma sobie równych. Gęsta mgła nas w każdym razie nie ominie. W tym rejonie to zła wiadomość. Morze jest tu usiane skałami!

i6 W tym samym czasie na snece stojący obok sternika Tankred podziwiał nieskazitelnie czysty i łagodnie falujący horyzont. Naraz zdał sobie sprawę, że nie jest w stanie określić, ile upłynęło czasu, od kiedy opuścili Barfleur. Okręt odprowadzały setki mew, spod zakrzywionej stewy uciekały ławice srebrzystych ryb. Ołowianka dawno temu przestała zahaczać o dno. Wszystko było dla niego takie nowe! Jego twarz zaczerwieniła się od zimna. Dzięki napojowi Hugona całkowicie zapomniał o chorobie morskiej. Niecodzienne doznanie płynnego ruchu oceanu pod stopami pochłonęło go bez reszty. Jednocześnie czuł się ciężki i niezdarny, niczym dziecko uczące się chodzić. Szukał wzrokiem zarysów lądu, który stanowiłby dlań punkt odniesienia w tej przestrzeni, która - w jego odczuciu - ich nie posiadała. W przeciwieństwie do przewodnika rejsu nie wiedział, jak rozszyfrować taniec chmur i fal morskich, jak odczytać język ryb i ptaków. Słuchał i obserwował, niecierpliwie ucząc się nazw i praktyk obowiązujących w tym nieznanym świecie, który otwierał przed nim wrota. Ostrożnie przesunął się na dziób, raz po raz potykając się o liny albo schylając się w celu uniknięcia gwałtownych ruchów żagla. Bez ustanku odkrywał zadziwiającą giętkość okrętu i coraz lepiej rozumiał, dlaczego stirman nazywał go wężem. Kadłub sneki przybierał kształt fal, które połykał. Statek bezkolizyjnie ślizgał się po ich grzbietach. Sam stawał się falą. Podniósł głowę i przez chwilę przyglądał się złoconej chorągiewce, która wskazywała na regularny wiatr wschodni,

popychający ich naprzód. Załoga wciągnęła wiosła. Otwory znajdujące się w poręczy nadburcia zostały zasunięte i zabezpieczone przy pomocy rzemieni. Hugo, ze stylem i woskową tabliczką w dłoni, siedział przy dziobnicy, nieopodal przewodnika. Był zamyślony. Tankred dołączył do mistrza i usadowiwszy się w miejscu osłoniętym od bryzgów, obserwował, jak sternik umiejętnie operuje olbrzymim sterem umieszczonym przy lewej burcie okrętu. Za nimi, w oddali"," majaczyła przysadzista sylwetka statku handlowego, także na postawionych żaglach. Wioślarze wypoczywali, siedzieli na swoich kufrach i żartowali między sobą. Tak jak Harald i Knut, byli to w większości mocno zbudowani, młodzi Norwegowie. Posługiwali się językiem staronordyjskim, którego Tankred prawie nie rozumiał. Magnus i jego ludzie trzymali się na uboczu. Na tunikach z grubego, czarnego płótna nosili kaftany z wilczych skór, na plecach topory wojenne, byli milczący i - z wyjątkiem tych momentów, kiedy należało wiosłować — unikali reszty załogi. Tankred mógł się teraz przyjrzeć człowiekowi, którego poprzedniego wieczoru widział bardzo niewyraźnie w półmroku oberży — Magnusowi Czarnemu, olbrzymowi o zgolonej czaszce i twarzy pokrytej bliznami. Mężczyzna poczuł, że młodzieniec go obserwuje, i na krótką chwilę ich spojrzenia się skrzyżowały. W spojrzeniu wojownika nie było wrogości, lecz Tankred, skrępowany, szybko odwrócił wzrok. Nagle poczuł na ramieniu czyjąś dłoń. Był to Hugo. -Lepiej się im nie przyglądać - poradził Lewantyńczyk i pociągnął go za sobą. -Nigdy wcześniej nie widziałem takich oczu!

-A przecież niejednemu umarłemu zamknąłeś powieki -przypomniał Hugo. - Ci są, jakby już nie" żyli. To chodzące trupy. -Obiecałeś opowiedzieć mi o nich... -Nie miałem dotąd okazji. -Powiedziałeś, że nie zostawiają za sobą ani śladii życia. -To prawda. Twarz Hugona pociemniała. Przez chwilę wydawało się, że zagląda w głąb swojej duszy. Wreszcie głuchym głosem powiedział: - Ci, których spotkałem w Apulii, nosili takie same niedź wiedzie i wilcze skóry. Nazywano ich berserkir. Przypusz czam, że po staronordyjsku oznacza to „odziani w koszule niedźwiedzie". Twierdzili, że należą do starej elity wojowni ków. Mówiło się o nich, że w waleczności nikt im nie dorów na. Co do mnie, byłem wyłącznie świadkiem ich straszliwego gniewu... Lewantyńczyk zamilkł, jak gdyby wspomnienie dawnych walk było dla niego zbyt bolesne. - Proszę mi opowiedzieć! - nalegał zaintrygowany Tankred. Hugo zbliżył się do niego i zniżając głos, jakby się zwierzał, rzekł: - Dopiero co skończyłem osiemnaście lat, byłem młody i niecierpliwy. Wenuzja była moim chrztem bojowym. Jednak abyś dobrze mnie zrozumiał, powinienem zacząć od porażki pod Nocerą... Jeszcze za czasów wielkiego króla południowa Italia była rejonem rebelii i walk. Zaś tamtego roku kronikarz Falcon z Benewentu napisał: „Naraz księżyc przybrał barwę krwi". Armia Rogera II z Sycylii poniosła klęskę pod Nocerą,

on sam zaś zmuszony był uciekać, niczym nędznik, z trójką ocalałych wojowników, i schronić się w Salerno. Rok później powrócił z twardym postanowieniem zemsty za to straszliwe poniżenie. Był maj tysiąc sto trzydziestego trzeciego roku. Do dziś pamiętam kwitnące migdałowce, śpiewające ptaki, niewiarygodną słodycz tamtej wiosny. Roger zgrupował oddziały w Kalabrii, swoich rodzinnych stronach, następnie wysłał kontyngent muzułmański pod Wenuzję. Byłem tam razem z dwudziestoma baronami normandzkimi, byli też z nami dzicy wojownicy. To wtedy zetknąłem się z nimi po raz pierwszy... Tankred nigdy jeszcze nie widział mistrza równie poruszonego. Uświadomił sobie, jak niewiele wiedział o jego życiu. Hugo milczał na temat swojej przeszłości tak samo, jak na temat jego własnego pochodzenia. -Mieszkańcy miasta zostali doszczętnie wybici przez armię muzułmańską, natomiast dzicy wojownicy ze szczególnym okrucieństwem potraktowali niektórych możnych i zbuntowanych Normanów. Widziałem ich, umazanych krwią swych ofiar, oszalałych w furii, którą trudno sobie wyobrazić... Okaleczali kobiety i dzieci, wydłubywali im oczy, obcinali kończyny, zaś tych, którzy stawiali największy opór, naznaczali „krwawym orłem". -Krwawym orłem? -Nacinali plecy ofiar w taki sposób, by można było wyciągnąć na wierzch płuca i rozpostrzeć je na plecach jak skrzydła... Tankred przełknął ślinę i pożałował pytania. - Po masakrze - ciągnął mąż ze Wschodu - wielu z naszych postradało zmysły. Błądzili po wzgórzach i wyli jak szaleńcy.

Pole bitwy było ogromnym cmentarzyskiem. Tysiące kruków tworzyło ponurą chmurę nad miastem. Wznosiliśmy stosy, by spalić ciała i w ten sposób uniknąć epidemii... a jednocześnie zatrzeć ślady naszej zbrodni. Nikt nigdy nie zapomniał We-nuzji. Wojny się nie zapomina. To po prostu niemożliwe. -A ty, mistrzu, co uczyniłeś? -I ja tamtego dnia zabiłem. Więcej niż w całym późniejszym życiu. Przez wiele dni nie mogłem jeść ani pić... Moje serce, ciało i dusza były jak chory pragnący umrzeć, złorzeczący na kondycję ludzką. Po tych słowach Hugo umilkł. Uszanowawszy jego milczenie, Tankred zostawił go samego. Jak zwykle, gdy dręczyły go złe myśli, sięgnął po nóż i kawałek drewna cisowego, który znalazł w stoczni. Obracając go w dłoni, z roztargnieniem przyjrzał się kształtowi jego sęków i słojów, po czym przyłożył do drewna ostrze. Słowa mistrza odbijały się echem pośród jego własnych rozterek. Spróbował wyobrazić sobie Hugona umazanego krwią, stojącego pośród trupów, jęków kobiet i dzieci, cierpienia i wstydu. A przecież sam marzył, że bitwa pozwoli mu poznać prawdę o sobie... Czy to właśnie go czekało? Dlaczego tak trudno jest człowiekowi urodzić się dla świata? Nie raz zastanawiał się, czy jego pragnienie poznania samego siebie zostanie zaspokojone z chwilą, gdy Hugo wyjawi mu prawdę o jego pochodzeniu. Czymże było jednak niskie albo wysokie urodzenie, czym status społeczny? Wiedział, że to życie udzieli odpowiedzi na wszystkie pytania. Być może jedno życie nie wystarczało, by odkryć, kim się naprawdę jest. Powtarzał w myślach swoje imię, wiedząc, że jedyna pewność,

jaką ma, to te kilka liter oraz świadomość, że w jego żyłach płynie krew normandzka i orientalna. Ani zielone oczy, ani ciemna skóra nie czyniły z niego człowieka Północy. Czy żył w Antiochii, tak jak Hugo? W Jeruzalem, a może w innych krainach? Skąd naprawdę pochodził? Dlaczego płynęli na Sycylię? Czy na tamtej ziemi przyszedł na świat? Hugo powiedział mu, że rozstał się z matką w wieku pięciu lat. Gdy był dzieckiem, powracał często myślami do miejsca zaczarowanego w jego- pamięci. Była to kraina skąpana słońcem, zamieszkiwały ją piękne kobiety, drzewa ciężkie tam były od egzotycznych owoców, a w ogrodach szemrały fontanny. Śnił o jej murach obronnych, wieżach, białych domach i kolorowych okiennicach, o połyskujących tkaninach furkoczących na wietrze... Mężczyzna trzymał go w ramionach, unosił do światła, jednak rysy jego twarzy były niewyraźne. Pamiętał łagodny głos matki, niestety czas skradł i jej oblicze. Skulił się, wzbierający niepokój dławił mu gardło... Powrócił ból. Ból, który udało mu się przez te długie lata oswoić, choć nie uśmierzyć. Kim była jego matka? Czy nadal żyła? A ojciec? Spojrzał na kawałek drewna i uświadomił sobie, że bezwiednie wyrzeźbił kobiecą twarz o smutnych oczach, okoloną długimi, kręconymi włosami. Oto Hugo pochylił się nad nim i wziął do ręki cisowe drewienko. Na jego twarzy odmalowało się zdziwienie. -Zachowaj tę rzeźbę. Jest do niej podobna - rzekł, zwracaj ąc j ą Tankredowi. -Kiedy wreszcie przemówisz? -Co chciałbyś wiedzieć?

Po tych długich latach milczenia, tyle razy usłyszanych „jeszcze nie nadszedł czas" i „później", pytanie Hugona zaskoczyło Tankreda. Nie odpowiedział. Nie był w stanie określić, od czego chciałby zacząć. Tak wiele pytań kłębiło się w jego głowie. Hugo, czując zmieszanie ucznia, podjął: - Jeśli się zgodzisz, opowiem ci najpierw o twojej matce. Młodzieńcowi wydało się, że wyszeptał „tak", choć z ust nie wydobyło się żadne słowo. Jego dłonie drżały. Ukrył je w fałdach peleryny i czekał, aż mistrz przemówi. -Nazywała się Anouche. Była córką armeńskiego złotnika. Jej imię oznaczało „łagodna, świetlista, pachnąca"... Wraz z rodziną znalazła się pośród jeńców Rogera II. Uniknęła doli niewolnika tylko dzięki miłości, którą zapałał do niej twój ojciec. -Moja matka niewolnicą... — powtórzył Tankred bezdźwięcznym głosem. Umilkł. Próbował połączyć strzępy wspomnień z tym, co właśnie wyjawił mu Hugo. Niewolnica. Jeniec. Przez co musiała przejść ta, która wydała go na świat? Wyobrażał ją sobie jako pasterkę, praczkę, nawet księżniczkę, ale nigdy jako niewolnicę. -Anouche - powtórzył. - Myślę, że to mi na dziś wystarczy, Hugonie. Nie przypuszczałem, że jedno imię tak bardzo wytrąci mnie z równowagi. Potrzebuję czasu. -Będzie, jak zechcesz. Głos Lewantyńczyka przepełniony był smutkiem. Tankred zapytał: -Znałeś ją? -Niestety nie tak dobrze, jak bym sobie tego życzył! Widziałem ją zaledwie trzy razy. Żyła w odosobnieniu nawet po tym, jak twój ojciec uwolnił ją z tirazu.

Młodzieniec wstał. Słowa „uwolnił" i „odosobnienie" sprawiały mu ból, szokowały go, nawet jeśli wiedział, że mistrz dobierał je ostrożnie. - Mówisz o niej w czasie przeszłym... Czy ona... Bał się zapytać o coś, co było przecież najważniejsze. Było to pytanie, na które miał nadzieję usłyszeć tylko jedną odpowiedź. - Czy ona żyje? -Nie. Oto padło słowo niweczące wszystkie jego nadzieje. Powaliło go skuteczniej niż najgroźniejsza broń. Poczuł, że nogi uginają się pod nim. Tymczasem Hugo ciągnął: - Umarła w roku poprzedzającym nasz wyjazd. Nie miałeś pięciu lat. Tankred nie miał odwagi zadać kolejnych pytań, jeszcze mniej zaś rozmawiać o ojcu. Matka, którą dopiero co odnalazł, której imię powtarzał z lubością - Anouche, łagodna, świetlista, pachnąca — zniknęła ponownie. - Chcę zostać sam — wyszeptał. Mąż ze Wschodu pragnął do niego podejść, opanował się jednak i skinąwszy głową, oddalił się. Tankred nie zauważył jego odejścia. Anouche. Powtarzał imię utraconej matki. Matki, którą unicestwiło jedno słowo. Pozostanie dla niego wieczną nieznajomą. Myśl o niej pozwoliła mu dorosnąć, nadzieja, że pewnego dnia ją odnajdzie, dodawała mu sił, by żyć. Prowadziła go przez życie tak samo pewnie jak mistrz. Marzenia z dzieciństwa nie ziszczą się nigdy. Nie podbiegnie do niej, nigdy nie przytuli...

Czy można odczuwać stratę istoty, którą znało się tak słabo? Której wspomnienie, tak troskliwie zachowane, stało się nagle tylko echem wspomnienia? Czy można przeżyć żałobę, która dopełniła się piętnaście lat temu? Owszem, skoro łzy napływały mu do oczu. Tankred wbił wzrok w błękitną dal i zacisnął pięści.

MARZYCIEL

17 Siedząc po dwóch na ławce, wioślarze dzielili się sucharami i paskami suszonego mięsa, które popijali winem rozcieńczonym wodą. Pozostali członkowie załogi krzątali się przy żaglu. Sneka opłynęła półwysep Cotentin. Na pełnym morzu mijali inne okręty, nefy i flotylle rybackie. Z błękitnej przestrzeni przed dziobnicą statku wynurzały się niezliczone skały, wyspy i wysepki, nad którymi krążyły morskie ptaki. Wiatr był teraz kapryśny i pomimo wysiłków marynarzy, napierających na bety, długie drągi służące do naciągania żagla, ten trzepotał na wietrze i okręt tracił prędkość. Nie tracąc panowania nad olbrzymim sterem, stirman Harald oznaczał położenie ze swoim przewodnikiem, młodym Bretończykiem, który znał morze i wybrzeże na odcinku Barfleur-la Rochelle jak własną kieszeń. Bretończyk słynął zarówno z osobliwej natury, jak i niezwykłego wyczucia morza. Niskiego wzrostu, o okrągłej twarzy i zadbanych dłoniach, nie szczędził oceanowi uwagi i troskliwości, niczym zazdrosny kochanek. Na lądzie czy morzu zachowaniem przypominał mnicha. Pił niewiele, jadł tylko

do syta, unikał dziewek, chociaż dzięki łagodnemu obliczu i eleganckim manierom cieszył się u nich powodzeniem. Marynarze darzyli go szacunkiem, mówiąc między sobą, że jest poślubiony morzu. Rzeczywiście o morzu opowiadał jak o ukochanej kobiecie. - Poigra dziś z nami — rzekł nagle. — Ławice ryb mkną na pełne morze, ptaki zaś wracają na brzeg. Poza tym to niebo... Wkrótce znajdziemy się we mgle. Harald wskazał na chorągiewkę na wierzchołku masztu. -Tak. Wiatr jest zmienny, od kiedy opłynęliśmy półwysep. Jeśli nie masz nic przeciwko temu, popłyniemy bliżej brzegu i spuścimy żagiel - oświadczył. -Zgoda - przytaknął Bretończyk. - Czy zdążymy dopłynąć do Jersey? Młodzieńczą twarz przewodnika wykrzywił grymas. - Może i damy radę, ale pod warunkiem, że je udobru chamy. Na morzu gniewem niczego się nie wskóra. Tylko ta knara... Jest za ciężka i za powolna na wiosłach, poza tym na pokładzie mają mniej chłopaków niż my. Odległość dzieląca ich od wyspy malała, w oddali dało się rozróżnić mury obronne jej dawnej, małej fortecy. Do murów przytulone były zabudowania mieszkalne oraz wieża, z której czubka strzelały wysokie płomienie. - Ogień w Alderney! Ruiny, które widzisz, to dawny obóz romański. Zdarzyło mi się zarzucić tam kotwicę i przenoco wać. Znalazłem nawet monetę romańską. Lecz tak w ogóle można tam spotkać tylko króliki, ptaki i z dziesięć rodzin rybaków, uparcie trwających w okolicy. Stirman pokiwał głową. Szanował młodzieńca, umiejącego przewidywać sztormy, znającego nazwy wiatrów, skał,

wysp i prądów. Bretończyk uniósł lekko głowę i w skupieniu wdychał morskie powietrze, zaciskając palce na nadburciu. Nie wyglądał na zaniepokojonego zbliżającą się burzą. Wręcz przeciwnie, zdawał się cieszyć z bliskiego spotkania z wrogiem, którego brak umiaru był mu dobrze znany. - Bryza ma korzenny zapach kobiety - wyszeptał. Na północ od Alderney zobaczyli wysepkę, którą obsiadły czarno-białe ptaki. - Maskonury! - oznajmił młody marynarz. - Zawsze przy latują na początku roku. Szeroko otwarte oczy i spiczasty nos nadawały mu nader osobliwy wygląd, któremu zawdzięczał przezwisko Marzyciel. Za wyspami gęstniała mgła, pochłaniając promienie słoneczne. - Jest. Ukrywa się za Burhou — potwierdził przewodnik z zadowoloną miną. — Haraldzie, robimy zwrot, popłynie my wzdłuż wybrzeża Cotentin aż do Coutances. I tak będzie nam deptać po piętach, chyba że już na nas czeka na miejscu. Uprzedzę Knuta. Bretończyk pobiegł na dziób. Zamienił z Knutem kilka zdań, po czym ten ostatni chwycił róg, który nosił na szyi. Rozbrzmiał długi, ochrypły alarm. Członkowie załogi uporządkowali swoje rzeczy. Jedni zajęli miejsca na ławkach, inni podbiegli do żagla. Sneka płynnie zmieniła kurs, by sunąć bliżej brzegu. Marynarze opuścili i podwiązali purpurowy żagiel. Knut nadawał rytm pracy wioślarzy, uderzając bokiem obucha w tarczę, którą trzymał przed sobą. Sneka zakołysała się na falach, a potem ruszyła cała naprzód pod naciskiem wioseł.

Płynęli wzdłuż klifów i zatoczek, jakimi upstrzony był półwysep Cotentin. Za nimi, w oddali, płynął niewielki okręt wojenny o bladozielonym kadłubie. Rybacy przystawali, by popatrzeć na statki. Dzieciaki biegły wzdłuż urwiska i wydm. Naraz widoczność się pogorszyła, między nimi i wybrzeżem zawisła kurtyna mgły. Tu i ówdzie świetliste prześwity pozwalały dostrzec plaże i umierające lasy przy ujściach rzek. Przeładowana knara z trudem za nimi nadążała. Nagle w wodzie przed dziobem okrętu pojawiły się delfiny. Mknęły po obu stronach stewy dziobowej, to ją wyprzedzając, to przepływając pod nią, bawiąc się, skacząc wysoko i spadając w spienione fale, jak gdyby rzucając im wyzwanie. — Zamieszkują zatokę Barneville — mruknął przewodnik, przyglądając się widowisku. - Latem, jak i zimą. W głosie mężczyzny czuło się napięcie. Czekał na coś i rozglądał się wokół z natężeniem, starając się przebić wzrokiem mgłę, która przesłoniła wybrzeże. Niespodziewanie usłyszeli bicie dzwonu. Na księżycowym obliczu Bretończyka zagościł uśmiech. —Oto on! — wykrzyknął i ucałował medalik z podobizną Maryi, który nosił na szyi. - To kościół Maryi Panny! Ach, dzięki Ci, dzięki. Znajdujemy się dokładnie tam, gdzie sądziłem. Knut, robimy zwrot przez prawą burtę i płyniemy na Ecrehou. Najpierw jednak musimy zaczekać na knarę, w przeciwnym razie ich zgubimy. —Czy to nie zbyt niebezpieczne? — zapytał mistrz topora. Nie przepadał za okolicą, w której roiło się od podwodnych skał i poprzecznych prądów. —Znam te rejony! — rzucił sucho przewodnik. — Ufasz mi czy nie?

-Oczywiście, że ufam! Po prostu nie lubię tego miejsca -zaprotestował Knut, mając sobie za złe, że zapomniał o drażliwości Bretończyka. -Musimy dobić do brzegu, a ja wolę tamtejszy - rzekł przewodnik. — Za to jutro będzie nam bliżej na Jersey. -Zatem myślisz, że nie dotrzemy tam dzisiaj? -Nie podniesie się, nasza piękna! - Jego głos zmiękł, gdy to mówił, czyniąc pieszczotliwy gest w kierunku mgły. — Jest zbyt gęsta. Mówiłem ci, że mieliśmy za ładną pogodę! Rzeczywiście, ledwie opuścili port w Barfleur, zadowoleni z czystego nieba, Bretończyk uprzedził ich, że natrafią na mgłę. Kilka minut później, gdy dołączyła do nich knara, zrobili zwrot na pełne morze. Jakby na potwierdzenie przewidywań Bretończyka burzowe chmury gęstniały coraz bardziej, wznosząc się przed dziobem sneki niczym ciemna, nieprzenikniona ściana. - Żagiel luz! - krzyknął nagle przewodnik, który usadowił się tuż nad dziobnica. Zarysy świata ginęły we mgle. Mistrz topora zaklął. Dziób okrętu i czubek masztu znikały powoli, lecz nieubłaganie. Wkrótce nie było widać przeciwległego końca pokładu. Po długim sygnale ostrzegawczym, zaadresowanym do kapitana statku handlowego, sneka się zatrzymała. Przewodnik podszedł do stirmana i wymienił z nim kilka krótkich zdań. W pewnym momencie dziobnica knary znalazła się tak blisko ich rufy, że załogi obu okrętów ganiły się nawzajem. - Cisza tam! — wydał rozkaz Harald. — Szalupy na wodę! Rzućcie knarze linę konopną! Będziemy holować.

Spuszczono łódź. Wśliznęli się do niej przewodnik wraz z marynarzem dokonującym pomiarów głębokości oraz wioślarz. Wkrótce zniknęli we mgle. Lina, którą szalupa przywiązana była do okrętu, naprężyła się. Odezwała się trąbka. Na ten sygnał wioślarze natychmiast zanurzyli wiosła w falach.

18 Mgła spowiła stojącego na dziobie Hugona. Sygnał dany przez przewodnika rozbrzmiał tak blisko niego, że zamyślony Lewantyńczyk podskoczył. -Mgła niesie głos - wyjaśnił swemu podopiecznemu, który akurat pojawił się obok. -Dlaczego popłynęli łódką? -Z tej perspektywy nie sposób zrozumieć. Jednak gdybyś zszedł z nimi, zobaczyłbyś, że mgła często unosi się kilka stóp nad powierzchnią wody. Oni widzą rafy i wysepki, my nie. Sneka posuwała się do przodu w zwolnionym tempie. Czas się dłużył. Mgła otuliła kadłub, wpełzła na pokład i stopniowo pochłaniała sylwetki wioślarzy. Tankred miał osobliwe wrażenie, że zaraz znikną także ich części ciała i że wyciągając przed siebie rękę, tracił dłoń. Nic nie widzieli, byli natomiast otoczeni dźwiękami: słyszeli chlupotanie wioseł zanurzających się regularnie w wodzie, fale rozbijające się o skały, warczenie psa na knarze... Twa-

rze i ubrania pokryły mikroskopijne kropelki wody. Próbując zapomnieć o otchłaniach, które rozwierały się pod okrętem, i o najeżonej przybojami kipieli, oblizał wilgotne wargi. Miały smak soli. Odkąd dowiedział się, że Anouche, jego matka, nie żyje, stopniowo opanowywało go zaskakujące uczucie obojętności. Nie był w stanie go zwalczyć. Holowali knarę, której wioślarze czuwali wyłącznie nad utrzymaniem bezpiecznej odległości. Płynęli tak przez dłuższą chwilę, zanim na nowo nie odezwała się trąbka z szalupy. - Niebawem dobijemy do Ecrehou - obok nich pojawił się Knut. — Jeśli Bóg da, przenocujemy tam. Gdy wypowiadał te słowa, wioślarze odwrócili ruch wioseł, wyhamowując prędkość. Knara zarzuciła kotwicę. Załoga strąciła maszt i przymocowała długi drewniany słup do pokładu. - Gdzie jesteśmy? Co to jest Ecrehou? Hugo zastanowił się chwilę. Przed wypłynięciem rozmawiał ze stirmanem, który wyjaśnił mu dokładnie wszystkie etapy podróży. -Tutaj morze usiane jest skalnymi wysepkami, niektóre z nich są niezamieszkane. Wydaje mi się, że to jedna z nich, położona na północny wschód od Jersey. Nic na niej nie ma. Na krótką chwilę mgła rozrzedziła się i ich oczom ukazała się plaża w kształcie półksiężyca — odsłonięte przez odpływ skały porośnięte zielonymi glonami. Nad plażą krążyły wrzaskliwe morskie ptaki. Kilku marynarzy wskoczyło do wody i nie bacząc na lodowatą wodę mrożącą im torsy i nogi, łapali liny konopne, które

inni rzucali im z pokładu. Ustawili się jeden za drugim i zachęcani przez Knuta, zaczęli holować statek. Jednym susem Tankred przeskoczył przez burtę i wśliznąwszy się pomiędzy marynarzy, wyprężył się w łuk i ze wszystkich sił pociągnął za linę. Wkrótce kadłub statku zarył o dno i niczym wyrzucony na plażę znieruchomiał.

19 Dzięki Knutowi sprawnie rozbito obóz i na wysepce zawrzało. Marynarze postawili dziesięć namiotów na stelażach z rzeźbionego drewna. Na szponiastych trójnogach zawieszono kociołki, w których gotowały się świeże ryby i bób. Odbito beczki piwa. Płomienie obozowiska przebijały się przez mgłę, tworząc pomarańczową poświatę. Nadeszła noc, a wraz z nią rozproszone światło księżyca. Hugo i Tankred w milczeniu siedzieli przed koszem żarowym. Podszedł do nich tryskający humorem Giovanni. —Ciekaw jestem waszych wrażeń po pierwszym dniu na morzu - rzekł, pocierając dłonie nad ogniem. - Nie spodziewałem się, że będziemy nocowali na tej skałce. Spicie na lądzie czy na snece? —Tutaj — odparł Hugo. — Harald przewidział dla nas namiot. A ty, panie? —Okręt ma zbyt duży ładunek, byśmy mogli wyciągnąć go na mieliznę. Sam wolę zostać na pokładzie i pilnować to-

waru. Odstąpiłem kabinę damie, o której mi wspominałeś. Jest doprawdy czarująca, nie sądzisz? - Hugo nie zareagował, lecz Longobard nalegał: — Nie tylko ładna, ale i zahartowana. Pomimo całej niezwykłości jej otoczenia trzyma się dzielnie, jak mężczyzna. - Nie wątpię. Zamilkli. Giovanni, zaintrygowany, przyglądał się Tankredowi. Młodzieniec patrzył w ogień i nawet jeśli wysiłek przy holowaniu uspokoił nieco tumult jego myśli, nie miał ochoty rozmawiać. W ciszy pił piwo, podobnie jak siedzący nieopodal nich przewodnik. Longobard wskazał na Bretończyka. -Oto więc człowiek, któremu powierzyliśmy nasze istnienie odezwał się znowu. - Cóż za przedziwny typ, rzec można dzieciątko o rozmarzonych oczach. -Nazywają go Marzyciel - oznajmił Hugo. -Pasuje do niego. -Stirman i mistrz topora uważają go za cenny nabytek. I słusznie, widzieliśmy go w akcji. Przyznam, że mnie zaskoczył. Wygląda na to, że zna zarówno niebo i morze, jak i loty ptaków i ruchy ryb. -To zupełnie inny człowiek. Różnimy się jak mnich od dyplomaty. Mój kapitan, który bynajmniej nie należy do dowcipnisiów, tylko do niego ma zaufanie. Twierdzi, że jest najlepszy. Ale wyobrażałem go sobie inaczej. Nie tak młodego. Zgodnie z powiedzeniem, że wiedza przychodzi z wiekiem. Cóż, muszę wracać do pasażerów. Jemy i wracamy na pokład. A jestem głodny jak wilk. Na morzu zawsze rośnie mi apetyt. Do zobaczenia panom. -Do jutra, na Jersey.

Gdy Longobard odszedł, Tankred zapytał mistrza: —Gdzie się podziali wojownicy Magnusa Czarnego? Hugo wskazał na skalisty pagórek. —Rozbili obóz po tamtej stronie. —Załoga z nimi nie trzyma, chyba że wiosłują. Trzeba przyznać, że w akcji to twardzi zawodnicy. Jak długo potrwa nasz rejs? —Około dwóch miesięcy, choć nie jestem pewien. Nigdy nie odbyłem tej podróży drogą morską. A co? Młodzieniec się zawahał. — Zapytam Knuta, czy i dla mnie znalazłoby się miejsce pośród wioślarzy. Tyle czasu nie usiedzę bezczynnie. Znad skał rozległo się echo wojennej pieśni. Tankred na nowo wpatrzył się w ogień. Jakiś czas później powrócili do namiotu. Młody mężczyzna wśliznął się pod narzutę z futra, którą dał mu Knut, i natychmiast zasnął. Hugo, siedząc, wsłuchiwał się w hałasy dochodzące z obozowiska, głosy, odległą pieśń, chlupotanie rozlewających się po przybrzeżnych kamieniach fal. Myśli wirowały mu w głowie i tym razem nie chodziło o jego młodego towarzysza. Od tylu lat unikał rozmów o Sycylii... Teraz, skoro tam wracał i zaczynał wyjawiać Tankredo-wi prawdę, poczuł palącą niecierpliwość. Chęć ponownego ujrzenia znajomych twarzy, ukochanych miejsc... Nie wiedział, czy to jego przypadkowe spotkanie w Barfleur z ładną brunetką o bladych oczach spowodowało, że w wyobraźni zobaczył też sycylijskie kobiety i harem. To miejsce

osłonięte przed ludzkimi spojrzeniami, gdzie wszystko było przyjemnością i poezją i które królowie normandzcy przejęli w spadku po swoich muzułmańskich poprzednikach.

20 Nie mógł spać. Myśli kłębiły się w jego głowie niczym rój os. Podniósł się bezszelestnie, rozglądnąwszy się najpierw wokół siebie. Ostatni biesiadnicy rozeszli się do swoich legowisk, nawet strażnicy drzemali, siedząc po turecku, z kopiami przełożonymi przez kolana. Mężczyzna lubił noc, gdy tylko on czuwał. Kiedy inni spali, wszystko stawało się możliwe. Był wszechmocny. Mógł zrobić z nimi, co chciał. Miał ich jak na tacy, ze spętanymi rękami i nogami. Z uśmiechem na ustach wstał i nagle złamał się wpół. Bolało. Blizna przypominała o sobie. W ciągu dnia swędziała go skóra, ciągnęła, ale wieczorem powracał ból. Czasem odczuwał go tak, jak gdyby do nerek przykładano mu rozpalone do czerwoności żelazo. Widywał wielu lekarzy, żydowskich, arabskich i chrześcijańskich, żaden nie potrafił mu ulżyć. Wszyscy mówili, że niemożliwe, by rana sprzed lat była źródłem tak wielkiej tortury. A jednak zdarzało mu się nawet odnosić wrażenie, że na nowo otwierała się i krwawiła.

Pełnym obawy gestem pomacał dół pleców, opuszkami palców szukając na ciele rany. Nie, była zasklepiona. Zmuszając się do spokojnego oddechu, odegnał obrazy, które brutalnie go nachodziły. Głos pod czaszką także się obudził. Jestem - rzekł głos. - Jestem. Myślisz, że o tobie zapomniałam? —Nie. —Lepiej idź spać. Co masz zamiar zrobić? O czym myślisz? Albo raczej o kim? —O nikim. —Po co więc trzymasz ten nóż? Mężczyzna uświadomił sobie, że jego palce zaciskają się na rękojeści sztyletu. Nie wiem. —Zawsze byłeś kłamcą. Jesteś tchórzem. On to dobrze wie. On zawsze to wiedział. —Nie! To on mnie takim uczynił. On! Strażnik ocknął się gwałtownie. — Kto idzie? - zawołał. Jego towarzysz otworzył oczy. — Coś zauważyłeś? —Sam nie wiem. Wydawało mi się, że usłyszałem hałas. Strażnik rzucił okiem na klepsydrę. —Wkrótce zmiana. Zasnąłem. —Ja także. Chcesz, bym zrobił rundkę?

Słysząc te słowa, mężczyzna ukryty w półcieniu stężał. Był niewidoczny pod warunkiem, że nikt się nie zbliży do jego kryjówki. A jeśli się zbliżą, wtedy... Uniósł do góry sztylet. Między nogami przebiegł mu biało-czarny cień w pogoni za szczurem. Przemknął strażnikom przed nosem. -Znowu ten kot! - warknął jeden z mężczyzn. -Przynajmniej robi, co do niego należy - zauważył drugi, dając kuksańca towarzyszowi. — Masz, twój hałas! -Niedługo zmiana. Ta piekielna mgła mnie uśpiła. -Wracamy do wyra? -Eee, przyłapali nas, gdy zeszłym razem obróciliśmy klepsydrę! - zaprotestował marynarz. - Doprawdy, dla jednej godziny snu nie zaryzykuję dodatkowego dyżuru. -Jak chcesz. W takim razie przejdę się po pokładzie.

21 Na pokładzie knary Eleonora spała już od dłuższego czasu. Szybko przyzwyczaiła się do marynarskiego hamaka, odkryła też, że jednostajne kołysanie fal gwarantuje szybkie uśniecie. Statek handlowy poruszał się miękko, unosząc się i łagodnie opadając na falach. Mgła osaczała go ze wszystkich stron. Po pokładzie w tę i z powrotem maszerowali marynarze najcięższej zmiany, zwanej potocznie cmentarnym trzy czwarte, która przypadała między północą a czwartą nad ranem.

Nie wiedząc, czy ze snu gwałtownie wyrwało ją krótkie warknięcie psa, czy szmer otarcia się o drewno, młoda dziewczyna przewróciła się na bok z bijącym sercem. Blask księżyca oświetlał klamkę, którą ktoś powoli nacisnął. Eleonora przełknęła ślinę. Klamka powróciła do pierwotnej pozycji, po czym znowu opadła. Rozległ się ponury jęk, przyprawiający ją o dreszcze. Skarga okrętu czy kogoś, kto stał tuż za drzwiami? Wstała bezszelestnie i stąpając boso po lodowatych deskach podłogi, przyłożyła ucho do drzwi. Wydało jej się, że słyszy oddech. Z oczami rozszerzonymi strachem przeszukała płaszcz i wyjęła z niego sztylet. Tara wydała głuchy pomruk. Klamka podniosła się gwałtownie. Odgłos lekkich kroków, potem cisza. Położyła dłoń na głowie psa i głaszcząc go, spróbowała się uspokoić. Wahała się, czy otworzyć drzwi. W końcu, zmarznięta, powróciła na posłanie i otuliła się kołdrą, cały czas przyciskając do siebie sztylet. Kto to mógł być? Przecież nie Gautier! Nawet nie zszedł na ląd. Spał błogo w swoim hamaku, z pustym dzbanuszkiem na brzuchu, i pochrapywał jak najszczęśliwszy z ludzi. Pijany marynarz? Któryś z pasażerów? Wszystko było możliwe. Czy powodem pijaństwa była radość, że uniknęli niebezpieczeństw mgły i podwodnych skał? Poza młodym mnichem, który powrócił na pokład ze swoją czarką, tego wieczoru wszyscy pili.

Samego Longobarda trudno było rozpoznać. Z zaczerwienioną twarzą i nabiegłymi krwią oczami, jąkając się, wyjaśniał ich trasę pielgrzymowi, który słuchał go z zafascynowaniem. Tylko poeta, zadziwiająco trzeźwy, choć wychylił wiele kielichów pitnego miodu, nie przestawał perorować i recytować poezji truwerów, od której oblewała się rumieńcem. A gdy nasyciła się pieczonym mięsem, kurtuazyjnymi zalotami i poezją, porzuciła poetę, wydając go na pastwę uwodzicielskiej mocy napoju. Powróciła na pokład, po raz wtóry ciesząc się z przygarnięcia wielkiego psa. Tara drzemała na macie. Dziewczyna przewracała się z boku na bok, nie mogąc zasnąć. Dopiero o świcie zapadła w niespokojny sen, śniąc o goniących ją z wyciem marynarzach, uzbrojonych w topory i haki. Gdy się przebudziła, statek poskrzypywał, a z pokładu dochodziły pokrzykiwania. Uświadomiła sobie, że dzień dawno już nastał. Zerwała się z posłania i uporządkowawszy nieco swój wygląd, wybiegła na pokład. Po mgle nie było śladu. Powietrze było przejrzyste, niebo jasne. Okręt opuścił wyspy Ecrehou i zbliżał się do Jersey, dobrze już widocznej. Płynęli wzdłuż urwisk i drobnopiaszczystych plaż. W oddali obracały się skrzydła młynów. Statki kierowały się do zatoczki, w której kołysały się kutry rybackie. Na wysepce nieopodal portu wznosiły się przypory ufortyfikowanego opactwa. Powyżej miasta widać było dwór otoczony drewnianą palisadą. Na maszcie furkotała chorągiew Henryka II.

Miasteczko, liczące około setki drewnianych rybackich chat krytych strzechą, było rozległe i pełne życia. - Dobrze panienka spała? - usłyszała głos pielgrzyma, któ ry podszedł do niej bezgłośnie. Eleonora wzdrygnęła się i po chwili odparła: -Ryszardzie, przestraszył mnie pan. Tak, bardzo dobrze. A pan? -Nie najlepiej - przyznał pielgrzym ze zmęczoną miną. -Załoga hałasowała, no i piwo było mocne. Poza tym nie przywykłem jeszcze do kołysania. Czy chodziło o sposób, w jaki Ryszard na nią patrzył? A może o to, że nie odpowiadał wyobrażeniu, jakie miała na temat pielgrzymów. Lecz czy aby na pewno istniał tylko jeden typ pielgrzyma? Naturalnie, że nie. Nic na to nie mogła poradzić, że taka już była - oceniała ludzi od pierwszego wejrzenia, od razu ich lubiła albo nie. Ten się jej nie podobał. Przede wszystkim co robił na statku, zamiast pielgrzymować drogą do Santiago? Boso albo na kolanach, jak wszyscy inni. -Ja też nie. Zwłaszcza w czasie posiłków - powiedziała, zmuszając się do uśmiechu. Pielgrzym wskazał na urwiste wybrzeże wyspy, którą mijali. -Znasz, pani, te strony? -Nie. Nigdy tak naprawdę nie wyjechałam z rodzinnego zamku. Byłam tylko raz z wizytą w Caen z rodzicami. Pielgrzym podszedł bliżej. W jego spojrzeniu pojawił się dziwny błysk. -Musisz się, pani, czuć samotnie pośród tych wszystkich mężczyzn. -Bynajmniej.

- Być jedyną kobietą na pokładzie pełnym marynarzy to dość niebezpieczne dla niewinnej panienki. Powinna mieć pani opiekuna, jakiegoś silnego... Dziewczyna odsunęła się błyskawicznie. Zza niej wysunął się pies, powarkując i odsłaniając kły. -Skoro powiadasz, że potrzebuję opiekuna, to wiedz, Ryszardzie, że go już wybrałam! -Ależ ja... - zaczął się tłumaczyć pielgrzym. -Poza tym proszę nie zapominać, z kim, panie, rozmawiasz — Eleonora ciągnęła lodowatym tonem. — Nie jestem córką chłopa ani możnego, a mój ojciec zadbał o to, bym potrafiła się obronić niezależnie od okoliczności. Odchyliła fałdę płaszcza, ukazując rękojeść sztyletu. Twarz pielgrzyma przybrała dziwny wyraz. Odniosła wrażenie, że sytuacja podnieca go i że zaraz na nią skoczy, zamiast się wycofać. Raptem jego mina zmieniła się i zaczerwieniony wykrzyknął: - Och, do czego panienka zmierza? Nie chciałem... — prze rwał nagle i żachnąwszy się, obrócił się na pięcie. Młoda dziewczyna patrzyła, jak się oddalał, zastanawiając się, czy to nie on był jej tajemniczym nocnym gościem. Naraz usłyszała wybuch śmiechu za plecami. Obróciła się. Wace najwyraźniej słyszał ich rozmowę. - Gratuluję panience - rzekł. - Chciałem przegnać go moją laską, lecz widzę, że sobie poradziłaś. Nasz złośnik od szedł z pustymi rękami. - Potem ukłonił się przed nią i dodał z powagą: - Przyszedłem się z panienką pożegnać, gdyż tu ją opuszczam. Obiecaj, pani, że nie zapomnisz swego pokorne go sługi. Kończę pisać powieść Roman de Rou i przyrzekam przysłać ci egzemplarz na Sycylię. Proszę napisać do mnie na dwór Eleonory.

Ścisnęła dłoń, którą wyciągnął do niej poeta. -Zrobię to. -Są kobiety, które mają dar pióra. Kto wie, może i ty, pani, do nich należysz? Szkoda, aby bystrość, z jaką obserwujesz świat, służyła wyłącznie mężowi. Ponownie rozległo się nawoływanie. Przybijali do brzegu. Poeta poszedł po swój bagaż.

22 Podczas gdy marynarze rzucali cumy, a nabrzeże wypełniało się ludźmi pragnącymi przyjrzeć się nowo przybyłym, stojący na dziobie sneki Tankred powrócił myślami do swojego snu. Sen był dziwną mieszanką zapachów, smaków i rozpaczy... Zapamiętał, jak wbija zęby we wspaniale żółty owoc o kwaśnym smaku i nieznanej nazwie. Potem kobietę idącą przed nim lekkim krokiem tancerki. Była to jego matka. Anouche. Łagodna, świetlista, pachnąca. Próbował ją dogonić, biegł ile sił w nogach, krzyczał jej imię, lecz ona nie słyszała i oddalała się coraz bardziej, aż w końcu stała się tylko cieniem w najdalszych zakamarkach snu. Obudził się z uczuciem, jakby jakaś jego część umarła...

PRZEKLEŃSTWO

23 Mężczyzna zwijał się z bólu. Rana na plecach znowu się otworzyła. Przeżywał męczarnie, jakby przykładano mu do niej rozpalone do czerwoności żelazo. Jęczał. Boli, tak bardzo mnie boli! Pomóż mi! Nie sądzisz, że się już dosyć nacierpiałem? —Nic nie mogę dla ciebie zrobić. Wiesz o tym. Tylko śmierć cię uzdrowi - odpowiedział głos w jego czaszce. —Ból znika, gdy je zabijam. Później jednak powraca, powraca też strach. To przez nich cierpię. Przez nich o n mnie ukarał. —Nie wolno ci się do nich zbliżać. —Wiesz przecież, że za pierwszym razem chciałem go tylko dotknąć, tylko dotknąć. Sam do mnie przyszedł. Podobnie było z innymi. To ich przysyła diabeł, nie mnie... Ich oczy nie przestają na mnie patrzeć. Nawet gdy śpię, czuję na sobie ich spojrzenia. To oni zasłużyli na śmierć, nie ja. A ty wiesz, że nigdy nie zrobiłem tego, co on mi zarzuca. Jestem niewinny. Zawsze byłem m u posłuszny. —Milcz!

—Nie. Musisz mnie wysłuchać. Musisz mi uwierzyć. Jeśli nie ty mi uwierzysz, to kto? Przysięgam ci, że próbowałem się oddalić. Tak bardzo chciałem, by się to wreszcie skończyło! Za każdym razem powtarzam sobie, że odegnałem zły los. Ze nareszcie znajdę ukojenie. Ale pojawia się kolejny i znowu się zaczyna. —Wiesz dobrze, że to od ciebie zależy. —Nie! To przekleństwo. Miej litość! Pomóż mi! —Masz tylko jedno wyjście. Wiesz, jakie - rzekł głos. - Musisz umrzeć. Wstrząs. Ciało w konwulsjach. Wszechogarniający ból. Strach. W nim i poza nim. Wszędzie. Cierpienie i strach. Nie chcę jeszcze umierać. Miej litość! — Więc jest, jak mówisz. Jesteś przeklęty...

24 Gwarny tłum gapiów okupował nabrzeże. Zewsząd dochodziły pogwizdywania i krzyki. Okręty wojenne przeznaczone dla baronów i książąt budziły więcej zainteresowania niż statki handlowe. Mieszkańcy wioski i rybacy z Jersey śpieszyli na spotkanie długiej łodzi, popychając się, próbowali dojrzeć załogę i pasażerów. Dzicy wojownicy odepchnęli dzieciaki wspinające się na poręcz nadburcia. Grzmieli po staronordyj-

sku i tłukli styliskami, następnie z nieposkromionym okrzykiem wojennym zeszli na nabrzeże i trzymając przed sobą topory, ustawili się wzdłuż pomostu. Magnus zszedł na ląd powolnym krokiem, mierząc wzrokiem tłum. Ludzie się cofnęli. Ucichła wrzawa. - Cisza! Spokój! - rozkazał Harald, który pojawił się obok Czarnego. - Cofnijcie się! Ten okręt jest na usługach króla i nikt nie ma prawa wejść na jego pokład. Czy to jasne? Tłum się rozpierzchł. Znowu zapanował spokój, mistrz topora w eskorcie marynarzy zszedł na ląd po zapasy żywności i wody pitnej. - Nie spodziewałem się zobaczyć tu tylu okrętów - zauwa żył Hugo. - Flotylla kutrów rybackich, galery... Obok Lewantyńczyka stanął przewodnik. Szczęśliwie doprowadziwszy statki do portu, teraz spokojny i zadumany, przechadzał się po pokładzie. Poprzedniego wieczoru, w Ecrehou, przeprowadzili z Hugonem długą rozmowę. - Cyna, wino, tkaniny... To statki z Anglii, Akwitanii, Nor mandii, a nawet z dalszych stron. Te wyspy od zawsze stano wiły dla nas, marynarzy, miejsce postoju. Obrócił się, by popatrzeć na knarę. -Wygląda na to, że pański przyjaciel Sycylijczyk wyładowuje towar. -Tak. Wraz z jednym z pasażerów. -Rzeczywiście - przytaknął Bretończyk. - Pasażerowie. Są powodem naszego kolejnego postoju w La Rochelle. Bardzo lubię La Rochelle. Znasz tę wyspę, panie? -Słabo. Jeden z moich przyjaciół wstąpił tam do komandorii templariuszy. Jeśli czas na to pozwoli, pójdę się z nim zobaczyć.

— Templariusze — powtórzył Bretończyk z rozmarzeniem. — Jeśli mnie odrzuci, zostanę mnichem. - Odrzuci? — Morze—wyszeptał przewodnik. — Ludzie mówią, że jestem poślubiony morzu. Mają rację. Gdyby wiedzieli, do jakiego stopnia to prawda! Kiedy byłem dzieckiem, zrozumiałem, że jeśli spojrzę na dziewczynę, stracę morze... Więc... Przerwał. — Ale oto pański przyjaciel. Zostawię was. Rejs na tym odcinku był trudny. Powinienem się trochę prze spać. Tankred, który do nich dołączył, pozdrowił Bretończyka, a ten oddawszy ukłon, oddalił się spokojnym krokiem. Hugo patrzył za nim przez chwilę, mówiąc sobie w duchu, że człowiek ten był nawet bardziej osobliwej natury, niż z początku myślał. -I jak ci się podobało wiosłowanie? - spytał podopiecznego. - Nie sądziłem, że będzie tak ciężko - przyznał Tankred, który wciąż odczuwał ból w mięśniach ramion i pleców. - Za kilka dni będzie lepiej. — I ja będę potrzebował ćwiczenia. Rozkołysany pokład ra czej źle wróży wprawianiu się w fechtunku. Co byś jednak powiedział, byśmy powrócili do naszych lekcji? - To dobry pomysł. Umilkli, obserwując młodziutkie dziewczęta handlujące słodkościami i wędrownych kupców, którzy gromadzili się wokół pasażerów knary. Także młody mnich, brat Dreu, zszedł na ląd i zatrzymał się przy stołach targowych. Kilka chwil później, chowając się za paczkami towarów, ukradkiem pożerał pączki i popijał je miodem pitnym.

- Czy to nie on prawił nam w Ecrehou o zaletach postu? Tak skromnie nalał sobie wtedy do czarki, że aż było nam go żal. Teraz jednak widzę, że nie ma powodu, by martwić się o jego zdrowie - oświadczył Hugo rozbawionym tonem. Naraz oczy męża ze Wschodu się zwęziły. - No proszę, tego już gdzieś widziałem. Wydawało mu się, że widział w Barfleur krępego draba, który mocno utykał. Na drugim końcu nabrzeża zacumował statek o bladozielonym kadłubie i żaglu tej samej barwy. Był mniejszy od sneki, ale tak jak ona przystosowany do prędkości i wysokich fal. -Zejdziesz ze mną na ląd? - zapytał Hugo. -Z przyjemnością. Młodzieniec się zawahał. Podczas wiosłowania myślami powrócił do Barfleur. -Chciałeś mi coś powiedzieć - zauważył Hugo. -Tak. Wydaje mi się, że prewot się myli. Bestii nie ma na pokładzie. -Życzyłbym nam wszystkim, żeby tak było, Tankredzie. Jestem jednak przekonany, że za wcześnie, by to orzekać. Kiedyś w Apulii spotkałem mężczyznę, który polował na zwierzęta i dzieci. Swym sposobem myślenia i odczuwania absolutnie nas nie przypominał. Zdążyliśmy porozmawiać, zanim wieśniacy pozbawili go życia. Wierz mi, że nigdy nie spotkałem człowieka o naturze tak innej niż nasza... Może z wyjątkiem dzikich wojowników. -Chcesz powiedzieć, że morderca po prostu nie miał dotąd ani czasu, ani chęci, by zaatakować? -Poza majtkami na okrętach nie ma zbyt wielu ofiar, w których zdaje się gustować. Co więcej, nie wyobrażam so-

bie sposobu, w jaki miałby zabić i pozostać niezauważonym na pokładzie sneki albo knary. —Ale równie dobrze mógł zostać w Barfleur. Zgadzasz się ze mną, panie? —Taka ewentualność niezwykle by mnie ucieszyła... Ale popatrz tam! Lewantyńczyk zauważył znajomą sylwetkę. Postać w tłumie przeciskała się w kierunku statku handlowego. - Co zobaczyłeś? — Kogoś znajomego. Zejdźmy na ląd i my! Spiesznym krokiem podążyli na nabrzeże, rozpychając się łokciami i torując sobie drogę pośród ciżby zgromadzonej wokół knary. Wreszcie Hugonowi ponownie udało się dojrzeć osobę, którą gonili. Był to wysoki, barczysty mężczyzna, którego wyróżniały z tłumu nie jasne włosy i sylwetka, lecz spokojny chód i kołysanie ramionami. -Bjorn! To on - wyszeptał Hugo. - Wydawało mi się, że go widziałem na ławkach wioślarskich. -Co mówisz, mistrzu? - spytał Tankred, obserwując pielgrzyma świętego Jakuba, wokół którego kręcił się dzieciak. -Natknęliśmy się na niego w oberży. Chłopaczek ucałował dłoń pielgrzyma i porwał łapczywie placki, które ten do niego wyciągał. -To jeden z pasażerów knary. Mówiłem, że przed nami widzę Bjorna - powtórzył Hugo. - Płynie na statku Giovan-niego. Pośpieszmy się, chciałbym z nim porozmawiać. Przyspieszyli kroku, by dogonić jasnowłosego olbrzyma, który zatrzymał się akurat przed straganem młodziutkiej han-

dlarki i podziwiał andruty, paszteciki, podpłomyki i pączki, ułożone na cienkiej gazie. - Daj mi tamtego pączka — powiedział marynarz, wskazu jąc na złociste, pękate ciastko. Dziewczynka wzięła od niego monetę i owinęła ociekającego miodem pączka w liście dębowe. - Dzień dobry, Bjornie - rzekł Lewantyńczyk. - Długo cię szukaliśmy. Mężczyzna się odwrócił. Nie wyglądał na zaskoczonego. -I oto mnie znaleźliście, panowie! - odpowiedział spokojnym głosem. - Czego ode mnie chcecie? -Porozmawiać, a jednocześnie powiadomić cię o czymś. -O czym? Co macie na myśli? -Wstąpmy do tej oberży, usiądziemy w ciszy i wyjaśnię ci, o co chodzi. Olbrzym wzruszył szerokimi ramionami. - Na Boga, skoro proponujecie mi kielicha, łatwiej mi przyjdzie strawić cały ten miód. Chodźmy więc! Poszedł za nimi, pochłaniając pączka. -Nie pożałujesz, Bjornie — rzekł Hugo, prowadząc go do oberży, którą reklamował szyld Rovin Vignon oraz okrzyki obwoływacza stojącego na kamieniu z kuflem w jednej, a kielichem w drugiej dłoni. -Ho, ho, ludziska, najlepsze wino! Przyjdźcie skosztować wina z Provins! Ho, ho! Odbijamy beczki! Ho, ho! Przechodnie słuchali go, wymieniali uwagi i najczęściej wchodzili do głównej izby, w której płonął żywy ogień. W głębi mężczyzna grał na rebabie, klienci pili wokół beczek, kilka stołów było wolnych.

- Panie z Tarsu! - z daleka przywołał ich głos o południo wym akcencie. Hugo odwrócił się powoli. Przed nim, z uśmiechem na wąskich wargach, stał Bartolomeo d'Avallino. Czarny jeździec ukłonił się Lewantyńczykowi, który nie poruszył się ani nie wyrzekł słowa. - Nie przedstawisz mnie swemu młodemu towarzyszowi? odezwał się d'Avallino, lustrując wzrokiem Tankreda, który stanął obok swego mistrza. -To tylko mój giermek. Miałem nadzieję, że nie żyjesz, Bartolomeo. -Nie spłaciłem ci jeszcze mego długu, panie z Tarsu. Mogę więc umrzeć wyłącznie z twej ręki. -Nie mam w zwyczaju odbierać tego, co darowałem! - odparował Hugo. -Twój honor cię zgubi, panie! Wiesz zapewne, że płyniemy burta w burtę. Będzie mi miło ujrzeć cię ponownie w czasie naszych postojów, a zwłaszcza postawić nogę na sycylijskiej ziemi u twego boku. Miłego wieczoru, panowie. Mężczyzna oddalił się i wkrótce zniknął w tłumie przechodniów i rybaków. Hugo przez chwilę stał nieruchomo. -A zatem to jest Bartolomeo d'Avallino - zagadnął Tan-kred. — Cieszę się, że nareszcie ujrzałem z bliska jego twarz. I pomyśleć, że pędziłem za nim pośród wydm Pirou! Tylko dlaczego powiedziałeś, że jestem twoim giermkiem? -Zostawmy to, dobrze? Myślę, że i on chciał ci się przyjrzeć. Gdzie jest nasz przyjaciel Bjorn? -Wszedł do środka, by zająć stolik. W oberży jest dużo ludzi. -Chodźmy do niego!

Dołączyli do jasnowłosego olbrzyma, który czekał na nich w miejscu nieco oddalonym od piwoszy. Gdy postawiono przed nimi dzbany wina i talerz suchej szynki, wszyscy trzej pociągnęli po porządnym łyku. Bjorn się skrzywił. - Pijałem lepsze. No dobrze, słucham cię, panie. Ale za łatwmy to szybko, niebawem odbijamy. Hugo, który tylko umoczył wargi w kwaśnym winie, zaczął: -Wiele się wydarzyło po twoim wyjeździe z zamku Pirou, Bjornie. Tankred odnalazł ciało Ranulfa, męża Mu... -Wiem, kim był Ranulf z Epine — uciął Bjorn. Hugo pożałował, że tak niezręcznie przywołał imię tej, którą rybak ukochał ponad życie: Muriel, małżonki Ranulfa z Epine. -Pan Pirou przez pewien czas uważał, że to ty go zabiłeś. -Mogłem to zrobić — spokojnie odparł marynarz. - Znaleźliśmy winowajcę. Był nim młody Mauger. Oblicze Bjorna pociemniało jeszcze bardziej. Zdawał się nie czuć drżenia swoich dłoni. -Był do niej podobny, a mała jeszcze bardziej - wyszeptał. -To prawda. -Lecz to nie dlatego chciałeś ze mną mówić. -Tankred powiedział ci, że Sven nie żyje. -Tak. Sven był poczciwym człowiekiem. Przygarnął mnie po śmierci mojej matki. Wychował mnie jak syna. Dużo mu zawdzięczam. -Zanim umarł, zdążył opowiedzieć nam prawdę o twoim urodzeniu. Bjorn się zmieszał.

- Co masz na myśli? Przecież nawet nie pamiętał imienia mojej matki! Sven był stary, gdy mnie zaadoptował, toteż gdy dorosłem na tyle, by zadać mu pytanie... -Wręcz przeciwnie, wszystko pamiętał, lecz nie śmiał ci tego wyznać. W ciągu ostatnich lat wielokrotnie pragnął z tobą porozmawiać, lecz za każdym razem rezygnował w ostatniej chwili. Mężczyzna wzruszył ramionami. -A cóż takiego było do powiedzenia? Jestem, kim jestem. Człowiekiem morza. Marynarzem i rybakiem. -Nie - łagodnie zaprzeczył Hugo. - Jesteś kimś znacznie więcej. Tankred wyczuł, że w duszy Bjorna, który wiercił się na ławie i zaciskał pięści, toczy się walka. Nie potrafił oprzeć się wrażeniu, że łączy ich osobliwa więź, wypływająca z niewiedzy o własnym pochodzeniu. Jednak Bjorn wydał mu się bardziej pewny siebie. I on chciałby powiedzieć: „Jestem, kim jestem". Do rzeczywistości przywołał go głos Hugona: -Czyżbyś nie chciał znać imienia twojej matki? -Słucham cię. -Nazywała się Sybilla. Chcę powiedzieć ci o wszystkim, co wiem, a także o tym, co wydarzyło się tej zimy. Twoja matka była młodą praczką, którą Sven kochał w skrytości serca. Pewnej nocy pijaństwa pan wioski, Karetot, uczynił ją brzemienną. Ty jesteś jego synem. Drżenie rąk marynarza ustało. Jego spojrzenie było teraz surowe. - Pan Karetot miał dwóch synów i trzy córki z prawego łoża. Nie zaprzątał sobie głowy twoją osobą aż do tej zimy...

Tankred, który sądził, że zna historię Bjorna, zdziwił się. Cóż takiego wydarzyło się podczas ich pobytu u. d'Aubigny'ego, o czym by nie wiedział? Co do Bjorna, to ten zdawał się nie przywiązywać wagi do słów męża ze Wschodu. Może rozmyślał o swojej młodej matce, zmarłej w połogu? A może o gwałcie, którego padła ofiarą? Albo o śmierci starego Svena? Hugo zwrócił się do ucznia: — Przypominasz sobie, że zimą na kilka dni wyjechałem z d'Aubignym. Udaliśmy się do Karetot. D'Aubigny, który wie wszystko o życiu w tej części Cotentin, wyjawił mi, że naj starszy syn pana Karetot zginął w czasie polowania na dziki. Bjorn uniósł głowę i słuchał. — Postanowiliśmy go odwiedzić - kontynuował Lewantyńczyk. - Zastaliśmy człowieka zrozpaczonego. Mrozy tej straszliwej zimy zabrały mu drugiego i ostatniego syna, a tak że najstarszą córkę i żonę. Przenocowaliśmy w jego zamku. Hugo poszperał w torbie, z którą nigdy się nie rozstawał, i wyjął z niej zwinięty i zapieczętowany pergamin. Podał go rybakowi. —Nawet jeśli dla twojej matki jest już za późno, pan Karetot uznał ją za frillę na zasadzie związku more danico. W ten sposób stajesz się legalnym synem i w tym oto liście uprawnia cię do noszenia jego nazwiska. Od tej pory nazywasz się Bjorn Karetot. —Bjorn Karetot — powtórzył młody olbrzym, nawet nie dotknąwszy rulonu, który Hugo przed nim położył. - Więc to ta krew czyniła mnie tak różnym od innych. Czy również dlatego Muriel i ja... Lecz z jakiego powodu czynicie to wszystko? Dlaczego martwicie się o mnie?

-Nauczyliśmy się doceniać cię jako człowieka, a brat Baptysta, kapelan, który nam o tobie opowiadał, tylko potwierdził nasze wrażenie. -Zamek Pirou, brat Baptysta, Serlon, Muriel. Wszystko wydaje mi się takie odległe! - Głos mężczyzny załamał się, gdy wypowiadał ostatnie imię. -Los ciężko cię doświadczył — rzekł Hugo. — Czas, by powiały inne wiatry. Jesteś synem możnego, Bjornie. Mężczyzna dopił resztkę wina i z impetem postawił dzban na stole. -Co to, to nie! — zaprotestował. — Miałbym być synem człowieka pozbawionego honoru, gwałciciela mojej matki! Jestem wioślarzem na knarze, a moim ojcem był Sven. Co do reszty, to muszę się zastanowić. Nie sposób zdecydować w oberży, przy winie, po trzydziestu przeżytych latach, że jest się kimś innym. -Jesteś mądrym człowiekiem, Bjornie. Przemyśl to spokojnie, lecz weź ten pergamin i starannie go przechowaj. Chociaż rozumiem twą reakcję i chwała ci za nią, to jutro list może ci się przydać. Palce mężczyzny zacisnęły się na papierze. Zawahał się, jak gdyby chciał coś powiedzieć, po czym wstał. - Dziękuję. Wyszedł. Tankred odprowadził wzrokiem wysoką postać. -Jest dumny i prawy - skonstatował. - Dlaczego nie powiedziałeś mi o wizycie w Karetot? -Miało to miejsce w szczególnym okresie, między dwoma falami zimna, kiedy ani ty, ani ja, poza leczeniem umierających biedaków, nie mieliśmy na nic czasu. Podczas przypad-

kowej rozmowy na temat polowania d'Aubigny wspomniał o śmierci najstarszego syna pana Karetot, a także o tym, że się do niego wybiera w związku ze skargami jednego chłopa. Zaproponowałem, że mu potowarzyszę. —Karetot był jego wasalem? —Tak, wasalem, za którym nie przepadał. —Wątpię, by Bjorn kiedykolwiek zechciał nosić jego imię. —Przynajmniej wie, że może, i sprawiedliwości stało się zadość. —A jaki naprawdę jest ów pan Karetot? —Prawdziwa świnia... Człowiek, który obchodzi się z ludźmi tak jak on, nie zasługuje na inny epitet. By zgodził się podpisać ów dokument, potrzebny był autorytet d'Aubigny'ego, moja siła perswazji i na dokładkę sakiewka brzęcząca srebrem. —Musieliście mu zapłacić?! —Tylko to go, według mnie, przekonało. Dach jego zamku był do zreperowania, sam jest ruiną od ciągłego picia i sypiania z kim popadnie. Dlatego nie pogardził garścią srebrnych monet. Poza tym dałem mu do zrozumienia, że prawdopodobnie nigdy nie ujrzy Bjorna. Zaś opuszczając zamek, natknęliśmy się na brzemienną kobietę, którą przedstawił nam jako swoją przyszłą małżonkę... —Dobrze uczyniłeś, nie wyjawiając Bjornowi szczegółów. Niech lepiej zachowa w pamięci obraz ojca pogrążonego w smutku po śmierci swych najbliższych. Hugo pokiwał głową. Przez chwilę w milczeniu przyglądał się swemu uczniowi, jego podkrążonym oczom, ustom zaciśniętym w wyrazie goryczy, melancholijnemu spojrzeniu. — Nie zwierzałeś mi się ostatnimi czasy — zauważył łagod nym tonem.

—To prawda - przytaknął młodzieniec. - Sam nie wiem, czego pragnę. Nie mam też ani siły, ani charakteru Bjorna. Nie mogę powiedzieć, że zadowala mnie to, kim jestem. Czuję się tak, jakbym był drzewem bez korzeni. —Bjorn ma ponad trzydzieści lat. To naturalne, że reaguje inaczej niż ty, który masz ich zaledwie dziewiętnaście. —Nie jestem pewny, czy wiek ma aż takie znaczenie. Ty jednak, mistrzu, zawsze potrafisz znaleźć odpowiednie słowa, czyż nie? —Nie bądź surowy — poprosił Hugo. —Czy powiesz mi całą prawdę? Nie chcę, byś mnie oszczędzał, nawet jeśli mój ojciec... —Wszystkiego się dowiesz. Przysięgam ci to. Oszczędziłem Bjorna, gdyż czuję, że nigdy nie zawróci z obranej przez siebie drogi i moje milczenie nie może mu w żaden sposób zaszkodzić. W twoim wypadku jest inaczej. Starałem się cię wychowywać, jak mogłem najlepiej, i nie zasługuję ani na twój gniew, ani pogardę. Na te słowa Tankreda ogarnęły wyrzuty sumienia. Chwycił dłoń mistrza i wyszeptał: — Wybacz mi, proszę.

25 Dlaczego upierasz się, panie, by iść akurat tędy? - zapytał chłopiec, któremu odechciało się podążać za zakapturzo-

ną postacią. - Dziwny jesteś. Najpierw kupujesz mi coś do jedzenia, a potem koniec, nie sposób wydusić z ciebie słowa! Mężczyzna się odwrócił: -Mówiłeś przecież, że tam znajdują się ogrody. -Zgadza się. -Muszę kupić trochę świeżych warzyw. -Aaa! To od razu trzeba było tak mówić, zamiast pędzić jak szczur, który zmyka przed psem! Proszę pójść za mną, panie, znam kobietę, która sprzedaje warzywa niedaleko stąd i niedrogo. Chłopiec chciał zawrócić, lecz nieznajomy przytrzymał go za rękaw. -Czekaj, czekaj! Wcale mi się nie śpieszy. Wybacz mi, zamyśliłem się. Chcesz jeszcze pączka? - otworzył płócienną torebkę pełną łakoci. -Nie odmówię! - malec chwycił ciastko ociekające złocistym miodem. - Nie codziennie takie jadam. Ale powiedz, panie, czy to nie twój okręt wzywa? Chłopiec przystanął, nadstawiając ucha. Daleko, za domami, brzmiał dźwięk rogu. - Czy to przypadkiem nie ciebie wzywają? - powtórzył. Hej, panie, mówię do ciebie! Mężczyzna, zapatrzony w dziecko, ocknął się nagle. -Co powiedziałeś? -Posłuchaj! Trąbka! Zawsze tak trąbią przed podniesieniem kotwicy. Nieznajomy nie odpowiedział. Jego twarz skurczyła się, pięści zacisnęły. Rozległo się drugie wezwanie, tym razem kategoryczne.

Dzieciak miał rację, odpływali. Był zmuszony wyrzec się tego chłopca o anielskiej buzi, który zaczepił go w porcie, oferując swe usługi przewodnika po miasteczku. Gniewnie popchnął chłopca tak, że mały potoczył się po ziemi, sam zaś uciekł, nie zauważywszy nieruchomej sylwetki Tary, która nie wiadomo skąd pojawiła się za nim i wpatrywała się w niego swymi różnobarwnymi oczami. Pies zawahał się, węsząc za znikającym mężczyzną, następnie skręcił w uliczkę, przeskoczył płot i popędził niczym wiatr, by po chwili wpaść jak kula do portu.

26 Wciąż rozbrzmiewał ochrypły apel trąb. Pasażerowie przybywali biegiem, przeciskali się między marynarzami stojącymi wzdłuż okrętu, starając się jak najszybciej dostać na pokład. Hugo i Tankred spiesznym krokiem zmierzali w kierunku sneki. Naraz potrąciła ich wybiegająca z sąsiedniej uliczki za-kapturzona postać. - Och, drogi panie, gotowam pomyśleć, że masz mi za złe! zawołała Eleonora, pocierając bolące ramię. -To pani! Ja... - wykrzyknął Hugo. - Nie zrobiłem ci krzywdy? — Nie. Wszystko w porządku. Rozejrzała się wokół z niepokojem.

- Szukam mojego psa. Nie widzieliście go przypadkiem? Tara nagle popędziła w sam środek tłumu, nie dałam rady jej zatrzymać. Szukałam jej, zapuszczając się coraz dalej w pobli skie uliczki, gdy rozległo się wzywanie na statek. Eleonora poprawiła ciężkie, czarne loki upięte w kok, po czym z powrotem nałożyła kaptur. Tankred nie spuszczał jej z oka. - Tankred! Młody mężczyzna drgnął. -Yyy.... Słucham? -Pobiegnijmy. Trzeba jak najszybciej znaleźć się na pokładzie, w przeciwnym razie odpłyną bez nas. -Ale mój pies! — zaprotestowała Eleonora. — Nie mogę go tu zostawić, obiecałam prewotowi, że... Hugo mocno chwycił młodą kobietę za rękę. - Tankredzie, złap ją za drugą rękę! - rozkazał. Ruszyli biegiem, ciągnąc za sobą protestującą dziewczynę. Wtem usłyszeli krótkie szczeknięcie. Tara wyprzedziła ich kilkoma miękkimi susami. Skoczyła na pokład, po czym oparłszy przednie łapy o nadburcie, zaszczekała ponownie, jak gdyby ich ponaglała. Nareszcie dopadli pomostu. Dwaj przyjaciele puścili młodą kobietę, która próbowała wyrównać oddech. -Jeszcze raz wybacz, pani, że cię popchnąłem - Hugo ukłonił się Eleonorze. -Szczerze mówiąc, sama nie jestem pewna, kto kogo popchnął przyznała ze śmiechem dziewczyna. -Panienko, proszę wchodzić na pokład, odpływ nie poczeka! zawołał do niej kapitan Corato.

- On ma rację. Niech panienka idzie. I... proszę na siebie uważać. Młoda kobieta, która znajdowała się już na kładce prowadzącej na pokład, utkwiła w Lewantyńczyku błękitne spojrzenie. - Dzięki ci, panie, że się o mnie troszczysz. Jednak prewot zadbał o moje bezpieczeństwo, ofiarowując mi psa. Proszę też nie zapominać, że jestem córką rycerza. Do zobaczenia — rzekła i z gracją wspięła się. na pokład. Gdy znaleźli się na pokładzie sneki, Tankred, który nie spuszczał z oka smukłej sylwetki, stwierdził: -A więc to jest owa tajemnicza panna z oberży w Barfleur! Ta, która poślubi nieznajomego możnowładcę. Pomyśleć tylko, że o mało nie wszedłeś do jej pokoju! Nie mówiłeś mi, że jest taka ładna. -Nic ci nie powiedziałem i wcale nie wszedłem do jej pokoju. -To prawda. Tak czy inaczej jest rzeczywiście bardzo ładna. Hugo nie odpowiedział. Obserwował knarę, tyle, że nie patrzył już na młodą kobietę, lecz na mężczyznę, który pojawił się u jej boku i coś do niej mówił. Tankred natychmiast rozpoznał sylwetkę pasażera. -Znowu ten d'Avallino. I co robi z panienką z Fierville? -Wygląda na to, że się znają. -Naprawdę myślisz, że jest tu z naszego powodu? -Nie wierzę w przypadki. A zwłaszcza z jego udziałem. -Tak czy inaczej płyniemy na różnych okrętach i byłoby mu trudno nam zaszkodzić.

-Nie doceniasz go. Kiedy myślę o sakiewce denarów z Provins, którą zapłacono opryszkom z Barfleur, mam wrażenie, że mogła należeć do niego. -Od tamtej chwili tyle się wydarzyło, że zajście w porcie wydaje mi się bez znaczenia. Sądzisz więc, że opłacił morderców, którzy mieli nas zabić? -Ja o tym nie zapomniałem i cokolwiek by się działo, strzeż się Bartolomea, to prawdziwa żmija. Ma zarówno jej urodę, jak i jad. Dziś całuje cię po rękach, jutro ci je odrąbie.

27 Ledwo znalazła się na pokładzie, zagadnął ją rycerz, kłaniając się przed nią bardzo nisko. - Bartolomeo d'Avallino, panienko. Czy pozwolisz, że dotrzymam ci towarzystwa? Eleonora powiedziała sobie w duchu, że nareszcie dowie się czegoś więcej o tej osobliwej postaci. Tak bardzo różnił się od pozostałych pasażerów, że spędziła większą część poprzedniego wieczoru w Ecrehou na obserwowaniu go. Niepijący, wstrzemięźliwy w jedzeniu, trzymał się na uboczu i z nikim nie rozmawiał. Szczupły i ciemnowłosy, pod szeroką peleryną nosił kolczugę i miecz, a także długi sztylet. Rysy jego twarzy wyostrzyło zmęczenie, czarne oczy były głęboko osadzone w oczodołach. Mężczyzna wyglądał na udręczonego, jak gdy-

by nic nie było w stanie uśmierzyć jego cierpienia. Wojownik i mnich jednocześnie, tak sobie o nim myślała. -Proszę mi wybaczyć, panienko — dodał, zanim zdążyła mu odpowiedzieć. - Chciałbym się zrehabilitować za moje obraźliwe zachowanie. -Obraźliwe zachowanie! To za mocne słowa. Co masz, panie, na myśli? - odparła, głaszcząc po karku dużego psa, który po ucieczce w Saint-Helier zdawał się być tą pieszczotą uszczęśliwiony i ocierając się o nią okazywał jej swe zadowolenie. -W dzień wypłynięcia z Barfleur Giovanni przedstawił mnie grupie pasażerów. Dopiero co wszedłem na pokład i przyznam, że z nikim nie miałem chęci się witać. -Och, więc tylko o to chodzi! -Niestety nie. Moje winy, panienko, są większe, niż przypuszczasz. Mężczyzna zamilkł. Nieopodal krążył pielgrzym i ukradkiem przyglądał się Eleonorze. Jego podchody rozzłościły młodą kobietę, toteż zaproponowała, by przeszli w kierunku dziobówki. Zatrzymali się obok wachtowego, który raportował manewry sneki i kierował okręt na pełne morze. Dziewczyna odwróciła się do rycerza. -Słucham cię, panie. -Czy ten mężczyzna cię niepokoi? - rzekł, wskazując na pielgrzyma, który przeszedł do dormitorium. -Ach, niezupełnie! Ma tylko dziwaczne maniery i przyznam, że jego towarzystwo mi nie odpowiada. -Widzę, pani, że masz solidną obstawę, lecz nie krępuj się, jeśli byłoby ci potrzebne silne ramię. -Dziękuję, rycerzu. -Wiem od Giovanniego, kim jesteś.

-Cóż, nie robię z tego żadnej tajemnicy. Za to ty, panie, jesteś o wiele bardziej zagadkowy. -Prawda. To słuszny zarzut. Pozwól więc, że opowiem ci o sobie. Dzięki temu zrozumiesz powód mojej tu obecności. -Bardzo proszę — zachęciła Eleonora coraz bardziej zaintrygowana nieznajomym. -Nazywam się Bartolomeo d'Avallino. Urodziłem się w dawnym księstwie Benewentu. Mieszkam na Sycylii, wcześniej jednak przez długie lata byłem powiernikiem eremity, Wilhelma z Verceil. -Wydaje mi się, że o nim słyszałam. Czy to nie on założył liczne zakony? -Owszem. Wolał życie pustelnika, niestety był ofiarą własnej sławy, człowiekiem rozdartym między wojną i ascezą. Nigdy nie rozstawał się z pancerzem i przyłbicą. -Tak jak i ty, panie d'Avallino. -Masz rację, panienko. Poza miłością, oczywiście, jedynie wojna i religia warte są doświadczenia. -Lecz powiedziałeś, że obecnie mieszkasz na Sycylii. -Tak, pani. Mam wielki zaszczyt należeć do kręgu bliskich Wilhelma I, a od długich lat przyjaźnić się z Sylwestrem de Marsico. -Och! Mój Boże! - wykrzyknęła Eleonora, którą ta wiadomość wprawiła w większe zakłopotanie, niż się spodziewała. — Znasz więc, panie, mojego narzeczonego? -Owszem. To dlatego pragnąłbym cię prosić o wybaczenie. Gdy usłyszałem, że jesteś przyszłą panią de Marsico... - Nic nie szkodzi — odparła z szerokim uśmiechem. Eleonora poczuła, że kamień spada jej z serca. Nareszcie ktoś opowie jej o przyszłym mężu. Nareszcie dowie się, czy

jest młody, czy stary, waleczny czy bojaźliwy, przystojny czy brzydki... Ktoś udzieli odpowiedzi na wszystkie pytania, które zrodziły się w jej głowie... Może nawet odważy się zapytać o kolor jego oczu i włosów... Nie, nie ośmieliłaby się. Cóż by o niej pomyślał? Że jest próżna... Może innym razem... -O czym myślisz, pani? - spytał rycerz. -O tym, jak bardzo ci jestem wdzięczna, panie, żeś zechciał ze mną mówić. Kiedy widziałeś pana de Marsico po raz ostatni? -W zeszłym roku, byliśmy razem w Apulii. -Tyle jest pytań, które chciałabym ci zadać. Aż nie wiem, od czego zacząć. -Pozwól więc, że to ja opowiem ci o jednym z najbardziej zaufanych doradców króla Sycylii. To człowiek rozważny, podziwiany i szanowany przez wszystkich. Jak większość baronów zna wiele języków obcych, lecz jako jedyny włada nimi z niespotykaną elegancją i łatwością, przechodząc z arabskiego na hebrajski albo grecki ze zręcznością poety. Ze zdziwienia Eleonora szerzej otworzyła oczy. Chłonęła jego słowa. W końcu rycerz zamilkł i wymownie na nią spojrzał. -Dziękuję - rzekła. -Nie chciałbym dłużej panienki niepokoić. Proszę pozwolić, że się oddalę. Niech Bóg ma cię w swojej opiece, panienko z Fierville. -Że się odda... Tak, oczywiście, panie d'Avallino. Do zobaczenia. Eleonora odkłoniła się rycerzowi, myśląc, że pomimo edukacji, jaką zdobyła w rodzinnym dworze, na to wszystko nie czuła się jeszcze przygotowana. Zarówno ów dziwny czło-

wiek, jak i pan z Tarsu mieli w sobie jakąś orientalną słodycz, znajdowali upodobanie w melodyjności słów, w eleganckich gestach i kurtuazyjnych ukłonach. Wzruszyła ramionami i zaśmiała się z siebie w duchu. Będzie musiała nauczyć się wielu rzeczy trudniejszych niż te. D'Avallino wrócił na pomost. Zadumanym wzrokiem patrzyła za oddalającą się postacią, gdy naraz poczuła, że ktoś o nią zahaczył. Dwóch chłopców w pogoni za czarno-białym kocurem wynurzyło się z magazynów na żywność. Kot trzymał w pysku dużą rybę. Wszyscy troje stanęli jak wryci przed Tarą, która ze zjeżoną sierścią zawarczała głucho. Przez kilka sekund żadne z nich się nie poruszyło. Potem, z żałosnym miauknięciem, kot wypuścił rybę z zębów. - Siad! - wydała polecenie Eleonora. Nie spuszczając z oczu kota, Tara wykonała komendę. Wtedy kocur z godnością i powoli zrobił w tył zwrot, po czym gwałtownie przyspieszył i schował się pod ławkami wioślarskimi. Jeden z majtków, blondynek o jasnym spojrzeniu, patrząc z przerażeniem na psa, cofnął się o kilka kroków i czmychnął, pomimo nawoływań towarzysza. -A nie skoczy na mnie? - spytał drugi chłopiec o rudej czuprynie. -Zapewniam cię, że nie. -Mogę ją podnieść? -Bardzo proszę. Malec schylił się i obejrzał rybę. - Dziękuję, psze pani! - wykrzyknął, podnosząc swoją zdo bycz. - Nawet nie jest uszkodzona. Nie ma co, Szaman jest porządny. Tak ma na imię kocur. Podobno wcześniej należał

do kleryka o imieniu Hugo. Prawda, że jak zabija, to ze znawstwem. Czysta robota. Czasem, w nogach mojej koi, układa w rządku szczury. Równiutko, głową z jednej, ogonem z drugiej strony. Nie lubię szczurzego mięsa, ale co tam... Eleonora podeszła bliżej chłopca, a ten ciągnął wątek: - Kucharz zagroził, że mnie poćwiartuje, jeżeli nie przynio sę mu ryby z powrotem. A ja lubię Szamana, nawet jeśli trochę przesadza. Kuchcik mnie uprzedził: „Jesteś odpowiedzialny za wszystko, co oswoisz". Tak mi-powiedział. Mądry jest ten nasz kuchcik! I masz ci los, od kiedy udobruchałem kocura, wszę dzie za mną łazi. Nawet do mojej miski nos wsadza, wybiera sobie lepsze kąski, zanim zdążę włożyć do niej łyżkę! Eleonora się uśmiechnęła. - Jak się nazywasz? -Jestem Bertil, panienko. A tamten strachliwy to Mały Jean. Ale proszę się na niego nie gniewać, jest ode mnie młodszy. Chłopiec dumnie wypiął pierś. -Wydawało mi się, że jest was trzech majtków. -A tak, trzeci nazywa się Kowadełko! Ale żaden z niego majtek, tylko ofiara losu! Niekumaty, od wszystkich mu się dostaje. Poza tym niezdara, toteż do jego miski trafiają same resztki. Nie chciałbym być na jego miejscu, ale trzeba przyznać, że za to marynarze, wie pani, których swędzi ręka, mnie i Małego Jeana zostawiają w spokoju. -A skąd pochodzisz, Bertilu? -Ze Skalnej Fermy, na wzgórzach za Barfleur. -Nie za mały jesteś, żeby się zaciągać na pokład? Zamiast zostać w domu... -O przepraszam, nie taki mały, żeby nie wiedzieć, czego chcę. Z całym szacunkiem, panienko, ale chciałem mieć peł-

no w misce i prawdę mówiąc, wolę ją dzielić z Szamanem i Małym Jeanem niż z moimi dwunastoma braćmi i siostrami. Zwłaszcza że matka znowu miała brzuch! Nie uważasz, pani, że wyszedłem na swoje?

BLADOZIELONY OKRĘT

28 Tankred pomyślał, że czas na morzu mija w szczególny sposób: na zmianę wolno i szybko, gdy wiatry sprzyjają, a fale są łaskawe. Od postoju na Jersey dni upływały mu z prędkością przesypującego się w klepsydrze piasku. Nie wiedział, czy upłynął tydzień, czy więcej, pożałował też, że co rano nie nacina kawałka drewna, aby pozostawić ślad mijającego czasu. Płynęli wzdłuż poszarpanego wybrzeża Bretanii, za plecami zostawili Finis terrae - „kraniec ziemi" Bretończyków, oraz ujście Loary. Morze miało teraz inną barwę, linia brzegowa złagodniała, lecz nadal napotykali liczne skały podwodne. Młody mężczyzna codziennie siadał do wioseł, traktując to ciężkie zajęcie jako sposób na niemyślenie. Bywało, że ze zmęczenia padał na siennik i zasypiał natychmiast jak juczne zwierzę. Równie często zdarzało się, że w czasie noclegów na wybrzeżu dołączał do niego Giovanni z menażką pitnego miodu albo dzbanem wina. Wtedy Hugo zostawiał ich samych. Longobard rozwodził się na temat poetów greckich, kobiet,

Syrakuz i znowu kobiet. Najczęściej Tankred słuchał go, rzeźbiąc swym nożem kawałek spławnego drewna znalezionego to tu, to tam. Czasami przysiadał się do nich Dreu, młody zakonnik z Savigny. Dyskretny i małomówny, zwykle milczał, zdarzało się jednak, gdy Giovanni zaczynał recytować Anaksymandera, Homera albo Hezjoda, zabierał głos i żarliwie rozprawiał na temat uprawianej przez siebie sztuki, starych rękopisów i życia w skryptorium. W miarę upływu czasu Dreu zapomniał o regule obowiązującej w jego zakonie. W jedzeniu i piciu zaczął dorównywać marynarzom, niestety nie posiadał ich wprawy. Ku ogólnej uciesze towarzyszy z głośnym chrapaniem padał jak ścięty z nóg. Tego ranka morze było wzburzone i przewodnik nie opuszczał stanowiska na dziobnicy statku. Przy pomocy wioseł halsowali, starając się uniknąć podwodnych skał, wślizgując się w nurt niektórych prądów, unikając tych zbyt silnych i niebezpiecznych. Prądy „przebiegłe", jak mawiał Bretończyk, to te, które przygniatają okręt do urwisk. Statek handlowy płynął ich śladem z mniejszymi, czasem większymi trudnościami. Jego przysadzista sylwetka to unosiła się na falach, to opadała. Na rozkaz Knuta Tankred zastąpił jednego z wioślarzy i zajął miejsce na ławce nieopodal Magnusa Czarnego i jego wojowników. Od początku rejsu ani on, ani Hugo nie zamienili słowa z trzymającymi się na uboczu mężczyznami o surowych obliczach, którzy rozbijali oddzielny obóz i strzegli go na zmianę. Jedynie Magnus od czasu do czasu rozmawiał ze stirmanem i mistrzem topora, który zresztą okazywał mu głęboki szacunek.

Pierwsze chluśnięcie lodowatej wody zaskoczyło Tankreda. Zmoczyło go od stóp do głów, wyrywając ze stanu sennego odrętwienia, w którym Anouche patrzyła na niego bez słowa. Od kiedy Hugo wyjawił mu prawdę o matce, śnił na jawie i w jego snach zawsze pojawiała się ona. Otrząsnął się. Wokół rozlegało się trąbienie Knuta. Zmienił się także rytm wiosłowania. Naśladując towarzyszy, Tankred bardziej się pochylił, by wiosłować z większą szybkością i siłą. Chorągiewka nad ich głowami szalała, niebo pociemniało. Na mrocznym tle jasnym błyskiem odbijały się skrzydła kołujących albatrosów, ich krzyki gubiły się pośród wycia wiatru. Stojący na dziobie Bretończyk wydawał rozkazy. -Gdzie jesteśmy, Marzycielu? - zapytał Knut, który wyłonił się u jego boku. -Przed chwilą minęliśmy przylądek Payre oraz latarnię morską w Talmont! - krzyknął przewodnik, choć huk burzy tłumił jego głos. - Morze ma już nas dosyć, Knut. Za chwilę da nam odczuć swój gniew. Musimy poszukać schronienia! I to szybko! -Robimy zwrot na pełne morze? -Nie tym razem! Nie mamy na to czasu, poza tym na pełnym morzu byłoby nam ciężko. To nie będzie zwykły sztorm. Musimy koniecznie wyminąć przylądek Aiguillon i wpłynąć do ujścia rzeki Sevre tak daleko, jak się da. Zarzucimy kotwicę na wysokości opactwa w Maillezais. Każ opuścić żagiel i przyspieszyć tempo. -Już to zrobiłem — Knut spojrzał w kierunku wioślarzy oblewanych kaskadami wody. -Jeżeli nie chcesz, by za chwilę wiosłowali na dnie z syre nami, każ przyspieszyć tempo! - wrzasnął Bretończyk i zachwiał się pod naporem gwałtownego podmuchu wiatru.

-A co z knarą? -Corato popłynie za nami. Musi! W przeciwnym razie jest zgubiony. Nie nalegając dłużej, mistrz topora wrócił do marynarzy i wykrzyczał nowe rozkazy. Potem dołączył do mężczyzny trzymającego ster, by wyjaśnić mu manewr. Stirman pokiwał głową i pchnął do przodu drąg ciężkiego steru tak, by okręt popłynął bakburtą w stronę brzegu. Wioślarze wytrwale utrzymywali nowy rytm. Mimo mokrego ubrania Tankred pocił się z wysiłku, złoszcząc się na widok Magnusa, który bez większych trudności radził sobie ze zmianami tempa. Olbrzym rytmicznie pochylał się i prostował nad wiosłami, raz po raz rzucając krótkie rozkazy swoim wojownikom. Chociaż nadal miał w pamięci straszliwe opowieści mistrza o bitwie pod Wenuzją, Tankred nie mógł opanować niemego podziwu dla mężczyzn, którzy wyglądali, jakby nic ani nikt nie był w stanie zawrócić ich z raz obranej drogi. Przypomniał sobie słowa Hugona, gdy zapytał go pewnego dnia o ich enigmatycznego przywódcę: „To upadły syn jarla, swego rodzaju księcia. Podobnie jak jego wojownicy pochodzi z Orkadów, wysp położonych na północ od Szkocji". Zacisnął zęby i przyswoił sobie nowy rytm narzucony przez Knuta: - Raz, dwa, trzy, do przodu, cztery! „Raz, dwa, trzy, do przodu, cztery!", powtarzał w myślach. Pomimo strumieni wody spływających po rzęsach widział przed sobą rząd zgiętych pleców. Wycie wiatru na pokładzie, trzaskanie żagla, skrzypienie lin, wszystkie te hałasy ogłuszały go. Sneka ślizgała się, bawiła się z falami, jednak nabierali

coraz więcej wody. Wkrótce opuszczono żagiel, marynarze wybierali wodę. Spieszyli się coraz bardziej. Tankredowi przypomniały się próby wytrzymałości, na które wystawiał go mistrz, te niezliczone chwile, które wymagały od niego olbrzymiego wysiłku, gdy nie miał nawet czasu, żeby zadać sobie pytanie o to, czy da radę, albo kiedy będzie po wszystkim. Musiał iść dalej, noga za nogą, przekraczać własne granice. Za wszelką cenę. Wioślarze śpiewali po staronordyjsku monotonną pieśń. Mimo iż nie rozumiał jej słów, zawtórował im. Wydzierał się na równi z innymi, usiłując przekrzyczeć świst wiatru. Czuł się coraz silniejszy, zrastał się z trzymanym w rękach wiosłem. Maszerujący środkiem pokładu Knut zagrzewał ich do boju z morzem. Między jedną a drugą falą Tankred dostrzegł na rufie krępą postać stirmana i stojącego obok Hugona, który pomagał mu operować sterem. Rozległ się pomruk grzmotu przetaczającego się przez niebo, długi, jasny błysk przeszył ciemności. Okręt zalała fala. Tankred zamknął oczy i ze słowami krótkiej modlitwy na ustach mocniej nacisnął na wiosło.

29 Zachęceni krzykiem kapitana marynarze usiłowali utrzymać maszt knary w pionie. Statek kupiecki, zanadto obciążony, nie był w stanie stawić czoła wysokim falom. Wielki grot trza-

skał od porywów wiatru. Kadłub skrzypiał. Pośrodku dormitorium, złożywszy dłonie, brat Dreu modlił się na kolanach. D'Avallino i Ryszard chodzili w tę i z powrotem, posłuszni Giovanniemu, który kazał im zostać w rufówce. Eleonora, uczepiona gzymsu, ze zgrozą patrzyła na fale zmiatające pokład i rozpryskujące się na wiosłujących marynarzach. - Na miłość boską, niech panienka wraca do kabiny! — bła gał ją stary Gautier, który przywarł do drzwi tuż za nią. -Je steś, pani, cała mokra, jeszcze mi tu zemrzesz! Pokręciła głową w geście odmowy, szczelniej otulając się płaszczem, zaś stary sługa, przekonany o ich rychłej śmierci, poszedł z jękiem zakopać się pod koce w swoim hamaku. Kuchcik z pomocą Bertila i Kowadełka wybierali wodę z ładowni. Nie spuszczając sneki z oka, pomimo fal zalewających rufówkę, Corato z Giovannim u boku twardo trzymał ster. Daleko przed nimi okręt wojenny opuścił żagiel, wioślarze nabrali tempa. Szybszy niż knara, przybliżał się do brzegu i ujścia rzeki. Eleonora podskoczyła na dźwięk rozdzierającego się płótna. Żagiel rozpadł się na dwie części, bety potoczyły się po pokładzie. Maszt z przeraźliwym zgrzytem kołysał się w klocu jarzmowym. - Spuszczać liny! Spuszczać liny! - wrzeszczał kapitan. Trąbienie na alarm zagłuszyło na chwilę huk sztormu. Co rato zwrócił się do Longobarda: - Każ wioślarzom przyspieszyć, w przeciwnym razie jeste śmy zgubieni. I niech spuszczą to płótno! Inaczej skończymy na dnie morza!

Longobard stoczył się po schodach i znalazł się na pokładzie wśród załogi, która pośpieszyła rozwiązywać liny. Silniejszy podmuch wiatru do końca rozerwał żagiel, reja złamała się z ponurym szczękiem i spadła z całej wysokości na wioślarzy. Rozległy się krzyki. Knara przechyliła się, olbrzymie fale z piekielnym hukiem zalały pomost. D'Avallino, Dreu i pielgrzym pomagali wioślarzom usuwać kawałki żagla i ciężkiej rei, która zwaliła się w poprzek ławek. Jeden z marynarzy, z roztrzaskaną nogą i dużym jak sztylet odłamkiem drewna w udzie, wył z bólu, stojąc niczym obłąkany pośrodku rumowiska. Corato, który z pomostu widział, że okręt płynie prosto na skały, nakazał wiosłowanie. Mężczyźni z trudem chwycili za wiosła. Ryszard i d'Avallino zasiedli na ławkach i zaczęli, wraz z innymi, z całą siłą naciskać na drewniane drągi. Czepiając się czego popadnie, Eleonora podbiegła do Bjorna, który wziął pod pachy rannego marynarza i pomimo protestów zaciągnął go w miejsce osłonięte od fali. - Nie wolno panience tu zostać! - krzyknął do niej jasno włosy olbrzym. Okręt wrócił do pionu i powoli zaczął posuwać się w kierunku wybrzeża. Gdy znaleźli się w dormitorium, Bjorn chciał położyć marynarza na jednym z sienników, lecz mężczyzna gwałtownie się wyrywał. Ogłuszył go uderzeniem pięści w podbródek. — Dzięki temu — rzekł, widząc zdumioną minę dziewczyny— nie będziemy zmuszeni go przytrzymywać. Rozumie pa nienka?

Eleonora przyglądała się bezwładnemu ciału z kawałkiem drewna wystającym z uda. Z rany tryskała krew, noga tworzyła nienaturalny kąt z resztą ciała. Woda zalewała dormito-rium, sięgała jej już do kostek. Bjorn rozwiązał upleciony z liny pas, który nosił w talii, i sprawnie obwiązał nim udo marynarza. Wciąż miał w pamięci nauki brata Baptysty, kapelana Pirou. -Tak... Nie mamy wyboru - odrzekła. -Jest panienka gotowa? -Hmm, ja... Jestem! Bjorn jednym pociągnięciem wyrwał kawałek drewna. Pomimo ucisku pasa krew trysnęła na nowo. -Trzeba będzie oczyścić ranę, kauteryzować ją, o ile panienka potrafi, zdjąć opaskę uciskową, gdy już zostanie zabandażowana. W przeciwnym razie chłopak straci nogę. - Dam sobie radę - odparła Eleonora twardym tonem i po łożywszy obie dłonie na ranie, nacisnęła ze wszystkich sił. Gdy jasnowłosy olbrzym wyszedł, rozejrzała się dookoła i zawołała: - Gautier! Sługa wystawił głowę spod koców. -Chodź tu, szybko! -Przecież nie dam rady zrobić kroku... Spojrzy tylko panienka, jak się wszystko przetacza! Poza tym pełno tu wody. Rzeczywiście, w kabinie wszystko powywracane było do góry nogami. Sprzęty, których nie przymocowano do podłogi, unosiły się na powierzchni słonej wody. Pies stał nieruchomo w kącie pomieszczenia, nieopodal niego, na sienniku, kocur wygięty w łuk. Po raz pierwszy zwierzęta nie zwracały na siebie uwagi. Zawarły niemy rozejm, każde sku-

pione na wzrastającym poziomie wody i utrzymaniu równowagi. — Pośpiesz się! Gautier zrozumiał, że tym razem lepiej być posłusznym. - Przetnij nogawice! I znajdź mi coś, co nada się na bandaż i szarpie! - rozkazała. Stary wyjął nóż i przeciął materiał. Na zewnątrz hulał wiatr. Longobard i mnich dołączyli do członków załogi wybierających wodę z ładowni. Bjorn wiosłował ze wszystkich sił. Błyskawice znaczyły niebo zygzakami. Fale rozbijały się o kadłub, wywołując wibracje wręgów. Marynarze zaintonowali nową pieśń. Pienista bariera wyrastała przed dziobem okrętu. Kapitan Corato wymamrotał przez zaciśnięte zęby bezładną modlitwę do Madonny i Neptuna, ucałował amulet, który nosił na szyi, i popchnął drąg steru, przechylając stewę dziobową na bok.

30 Minęli przylądek Aiguillon i sneka płynęła w górę rzeki. Rozciągające się wokół rozległe moczary i łowiska upstrzone były młynami i śluzami. Wiatr szumiał w porastających łagodnie ukształtowane brzegi trzcinach, które falowały pod silnymi podmuchami. W oddali widać już było białe mury opactwa, wioskę rybacką z jej chatami krytymi sitowiem, dzwonnicę kościoła...

W miarę posuwania się do przodu wiatr uspokajał się, jakby wpływali do innego świata, krainy, w której królowały dwa kolory - zieleń wysokich traw i żółć żonkili. Wydry dawały nura w wodę na ich widok. W pewnym momencie Tankred pomyślał, że może niedawny gniew żywiołów był tylko snem. Natomiast za nimi rozpętało się prawdziwe piekło. Setki mew zlatywały się w poszukiwaniu schronienia w głębi lądu. Błyskawice rozszarpywały niebo -pazurami. Hugo podszedł do przewodnika stojącego przy stewie. -I tym razem szybko poprowadziłeś nas do bezpiecznej przystani! Bretończyk nie obrócił się, lustrując wzrokiem brzegi rzeki. - Ach to ty, panie z Tarsu! Na Boga, tak, moja piękna lubi się gniewać i tylko ona wybiera moment. Jest nieufna, wie działeś o tym? Hugo przywykł do stylu mężczyzny, który traktował morze jak kobietę. Nawet jeśli marynarz czasem go śmieszył, paradoksalnie darzył go zaufaniem. Zabawny człowiek z tego Bretończyka, który wyjawiał łaskawemu uchu, że z powodu zazdrości swej pachnącej solą i glonami kochanki nigdy nie szukał żony. - Wierzę ci - rzekł Hugo, śledząc wzrokiem knarę, która właśnie wpłynęła do spokojnej zatoczki w ujściu rzeki. - Corato dał radę. Marzyciel przez chwilę obserwował statek kupiecki. -Złamał reję! — powiedział, krzywiąc się. — Obawiałem się, że mu się nie uda, nabierał za dużo wody, ale Corato zna się na nawigacji. To wytrawny marynarz, chociaż ze Wschodu! -Dlaczego tak mówisz?

-Tylko Bretończycy znają się na morzu! - oznajmił Marzyciel. Flotylla kutrów rybackich i mały okręt wpływały za knarą do ujścia rzeki Sevre. -Wydaje mi się, że widziałem ten okręt w Saint-Helier -wymruczał Hugo pod nosem. -Co powiedziałeś? Hugo powtórzył. Przewodnik utkwił wzrok w bladozielonym stateczku. Łajba zlewała się otaczającą roślinnością. —Nie przypominam go sobie z Saint-Helier, ale to prawda, że spałem podczas naszego postoju. Za to jestem pewny, że był w Barfleur... —Barfleur i Saint-Helier? Dziwny zbieg okoliczności. Myślisz, że płynie za nami? - Może tak, a może nie. Bretończyk przyglądał się przez chwilę podłużnej, subtelnej sylwetce niewielkiego okrętu. - Nie podoba mi się zwłaszcza jego kolor. Zielony jak woda, łącznie z olinowaniem i żaglem. To nieuczciwy kolor. Chcą być niezauważalni. —Przecież zieleń... —Mylisz się, panie. Na morzu taka blada zieleń jest trudna do dostrzeżenia, a co dopiero na rzece. Spójrz, jak się zlewa z zielonymi brzegami. - Masz rację. Może powinniśmy powiadomić stirmana? — Zrobię to. Zwłaszcza, że na pokładzie mamy... Ciekaw jestem, czy Magnus też się zorientował. Poszukali wzrokiem dowódcy dzikich wojowników. Nie było go na ławkach wioślarzy. Oparty o nadburcie obserwował bladozielony okręt.

-Wygląda na to, że tak. Czy to mogą być piraci? -Oczywiście! Nie myśl, panie, że nie grasują w tych stronach, podobnie jak grabieżcy... W Bretanii i po tej stronie rzeki Seudre zdarzają się nawet wprowadzające w błąd sygnały świetlne. Wprawdzie mniej niż w Zatoce Gaskońskiej i na Morzu Śródziemnym, ale jednak. -To prawda, że ataki są częste, zwłaszcza u wybrzeży Afryki — przypomniał sobie Hugo. -Aż tam, panie, byłeś? -Tak. Podróżowałem nawet z Jerzym z Antiochii. Kiedyś musiałbym ci o tym opowiedzieć. Oczy Marzyciela błyszczały. -Och, tak! - rzekł. - Czy mogę cię jednak o coś zapytać? -Bardzo proszę. -Jakie ONO jest? - spytał przewodnik z zapałem. -ONO? Masz na myśli morze? -Tak. Morze wewnętrzne. Podobno jest pozbawione pływów? -To prawda. -Trudno mi to sobie wyobrazić. To tak, jakby nie oddychało... Czy pachnie jak nasze? Nie, to niemożliwe... Hugo, który nie przestawał śledzić wzrokiem bladozielonego okrętu, ponownie zwrócił na niego uwagę towarzyszowi. - Spójrz! Wygląda na to, że aż tak bardzo się nami nie in teresują. Bladozielony kadłub mknął do brzegu, popychany siłą wioseł. Przewodnik pokiwał głową. - Płyną w kierunku opactwa Saint-Michel-en-1'Herm. Wiesz, panie, że tutaj niegdyś rozciągała się kraina Colli-

bertów, dziwaków z mokradeł? Ludzie ci izolowali się, żenili między sobą, żyli w trzcinowych chatkach. Mokradła to inny świat. Trzeba potrafić tu żyć. Ale dlaczego ja ci to wszystko opowiadam? Wzruszył ramionami i zamilkł, obserwując manewry okrętu zbliżającego się do lądu. - Dobijają do brzegu. Zapatrzył się na meandry rzeki. - Być może zwyczajnie handlują z zakonnikami. Drewno, sól, wino... Kto to wie. Przypatrując się brzegowi, mężczyzna zmarszczył brwi. Dał znak, by zwolnić. Miejscami rzeka zwężała się i pomimo drobnych zmarszczek na powierzchni wody dno było widoczne. Tu i ówdzie wystawały mielizny. - Hej, ty tam, wracaj na stanowisko! — rozkazał młodemu pomocnikowi, który pobiegł zarzucić ołowiankę.

31 Marynarze wiosłowali w zwolnionym tempie. Knut podszedł do Haralda stojącego na rufie. Zwykle milczący, żartowali teraz jak ludzie świadomi faktu, że właśnie uniknęli śmierci. — Zdaje się, że złamali kawał drąga - zauważył. - Zgadza się. Ale i udało im się nie zgubić. Jak na Greka, kapitan Corato nie jest taki zły. Zwłaszcza, że mają ciężki ładunek. Szkoda, że nie zakotwiczymy się u ujścia Loary! —

rzekł Knut. - Pamiętasz tę oberżę w Nantes, gdzie kosztowaliśmy miodu pitnego... -Bardziej pamiętam, że podobała ci się dziewucha, która go nam serwowała. Posąg, nie kobieta, trzeba przyznać! -Nawet nie wiesz, ile masz racji! Wysoka jak nasze baby, do tego duża i z temperamentem. Uda i ramiona ze stali, nie do zdarcia w akcji. Skóra jędrna i gładka, włosy gęste jak końska grzywa, potężne i twarde pośladki... Ach, ależ mi dała... Oczy mistrza topora błyszczały, na wspomnienie krzepkiej kobiety, która zniosła jego niezmordowane amory, a nawet domagała się więcej. Tak naprawdę, po raz pierwszy w życiu to on błagał o łaskę, do czego, rzecz jasna, nigdy się nie przyznał. Widząc jego rozmarzony wyraz twarzy, Harald, pokładając się ze śmiechu, wymierzył mu mocnego kuksańca w bok. -Na to będziesz musiał, chłopie, poczekać - rzekł do niego. - Co do miodu pitnego, to być może ci się poszczęści. Marzyciel zapewnił mnie, że zakonnicy z Maillezais mają cuda w swoich piwnicach. Zważywszy na nasz ładunek, rozumiem, że Magnus woli omijać tak duże porty jak Nantes. Przynajmniej unikniemy różnej maści obwiesi i szubrawców. -Królewski podarunek... Widziałeś, kufry nie są aż tak duże. Jednak Orkadyjczyk ani na krok ich nie odstępuje. Zastanawiam się, co w nich jest. -Lepiej o tym nie myśl, nie dla psa kiełbasa. Zaś co do zakotwiczania, to sam zobaczysz, że skoro nasz przewodnik wybrał nocleg w opactwie świętego Rigomera, to dlatego, że warto. On zna się na rzeczy. Zbliżali się do opactwa położonego wysoko na wyspie porośniętej gęstą roślinnością. Na drewnianym pomoście oczekiwali ich mocno zbudowani mnisi, uzbrojeni w widły i kosy.

Sneka miękko przybiła do brzegu, przewodnik zeskoczył na ląd, by przywitać się z zakonnikami. Jeden z* nich wybiegł mu na spotkanie, poły jego szaty furkotały na wietrze. Padli sobie w ramiona i po długim uścisku ramię w ramię ruszyli krętą ścieżką, wiodącą do opactwa. Po kilku chwilach okręt pozbawiono masztu, który ułożono wzdłuż pokładu. Knut obejrzał bety. Jedna była złamana na środku, zaś co do wioseł, to jedno się rozpadło, uderzywszy o podwodną skałę, inne pękło na całej długości. Następnie, marszcząc brwi, mistrz topora dokonał oględzin beczek z grubej skóry, w których składano broń, skórzanych worków, lin konopnych... Dwóch marynarzy sprawdzało stan kadłuba. Magnus Czarny zeskoczył na ziemię. W jego ślady podążył stirman i przez kilka chwil rozmawiali ze sobą, po czym Magnus wrócił do swoich wojowników. Nie upłynęło wiele czasu, gdy pojawił się Bretończyk. Był sam. Podszedł do grupy i pokazał na niebo, na którym od strony pełnego morza gromadziły się chmury. - Będzie padać - oświadczył. - Powinniście rozbić namioty. Mnisi z radością ugoszczą nas na terenie opactwa oraz w refek tarzu. W pomieszczeniach dla gości jest za mało miejsca, zatem proponują, byśmy rozbili obóz na lądzie, o tam. —Wskazał ręką łąkę rozciągającą się nieopodal dużej stodoły przypominającej kadłub okrętu odwrócony do góry dnem. Potem rzekł do Knuta, który akurat do nich dołączył: - Pytają także, czy sztorm wy rządził wam jakieś szkody. Mają zapas drewna budulcowego. — Porozmawiam z nimi. Potrzebuję suchego drewna do wy ciosania wioseł i bet. Oględziny kadłuba nadal trwają, lecz według mnie jest cały.

Nieopodal sneki do brzegu dobiła także knara z żałośnie wiszącą, złamaną reją. Prowadzeni przez Eleonorę marynarze znosili rannego na naprędce zbitych noszach. Longobard wraz z kapitanem Corato podeszli do mistrza topora, którego ten drugi odciągnął na stronę, podczas gdy pierwszy zwrócił się do Bretończyka: -Dosłyszałem twoje ostatnie słowa. Chyba dobrze znasz mnichów... -Tak. Zatrzymuję się w opactwie świętego Rigomera tak często, jak to tylko możliwe. -Mamy jednego rannego. -Zabiorą go do infirmerii. Zresztą proszę tylko spojrzeć, już wysłali do nas brata pielęgniarza. Rzeczywiście, do Eleonory podszedł właśnie gruby mnich i dał swoim sługom znak, by zanieśli marynarza do opactwa. -Naprawdę nie mogą nas przyjąć pod swoim dachem? Dałbym wszystko za suchy siennik, nawet sakiewkę srebrnych monet. -Myślę, że wielebny opat byłby ci, panie, za nią wdzięczny, co dzień do wrót opactwa pukają kolejni biedni ludzie. Jednak nie zmieni zdania w sprawie noclegu. Jest nas zbyt wielu, a wątpię, byś chciał "prosić o łóżko tylko dla siebie? -Cóż, nie. -Tak czy inaczej, nie martw się, panie, tej nocy zaśniesz na suchym posłaniu. Mnisi przyniosą nam słomy, wieczorem zaś oczekują nas w refektarzu z ciepłym posiłkiem. Opat proponuje, byśmy rozbili obóz niedaleko okrętów, przy stodole przeznaczonej na magazynowanie dziesięciny. - Niech będzie - wymamrotał Giovanni.

—Zaopatrzą nas w wodę pitną i drewno na opał. A jutro, o ile ONO pozwoli, zaśniesz w prawdziwym "łóżku. —Dopłyniemy do La Rochelle, nieprawdaż? —Tak. Dotrzemy tam o poranku. Wprawdzie dla was nie będzie to nawet połowa drogi, lecz moja misja się zakończy. —Chwała ci za nią, rozstaniemy się z tobą z prawdziwym żalem. Potem Giovanni powiedział sam do siebie: — Każę wyprzątnąć na mostku kapitańskim i w dormitorium. Tej nocy wszyscy zejdą na ląd, nawet pasażerowie. Kupiec zadrżał, spojrzawszy na chmurzące się niebo. Zimny wiatr unosił poły jego płaszcza. Zatarł ręce. — Przyznam, że czuję się tutaj szczęśliwszy niż na pełnym morzu. Po tym przedsmaku sztormu gościnność mnichów, a zwłaszcza ich wina, ukoją serce i duszę.

32 Gdy Hugo i Tankred wracali z refektarza, zapadła już noc i padał deszcz. Podnieśli wyżej pochodnie, których drżące płomienie oświetlały błotnistą ścieżkę prowadzącą do obozowiska. -Kto idzie? - krzyknął wachtowy, zastępując im drogę. -Hugo z Tarsu i Tankred - rzucił Lewantyńczyk i odchylił kaptur.

Marynarz się odsunął. Szeroka futrzana czapka chroniła mu głowę przed deszczem, lecz zarówno jego ubranie, jak i buty były mokre. -Ach, to panowie! - rzekł chłopak, który bardziej przywykł do ławek wioślarskich niż sprawowania warty. — Próbuję siebie samego przekonać, że to lepsze zajęcie niż wiosłowanie, czyż nie? -Rzeczywiście, z początku nie jest łatwo — przytaknął Tankred. - Ale tobie przynajmniej nie przeszkadza kołysanie. -Chętnie napiłbym się cydru albo miodu pitnego. Rozgrzałbym gnaty - gderał marynarz. - Wszyscy poszli na posiłek, na szczęście niedługo moja kolej. -Ilu was strzeże obozu? - rozglądając się, zapytał Hugo. -Dwóch. Plus dwóch wojowników na snece. Co do knary, to zdaje mi się, że na pokładzie został jeden majtek i człowiek z sondą. -W każdym razie możesz mi wierzyć, że stół zakonników wart jest poświęcenia - oświadczył Tankred. - Mnóstwo drobiu, biały chleb i dzbany niezgorszego wina dla gości. -Dzięki ci, panie, dodałeś mi otuchy! Właśnie to chciałem usłyszeć! - wykrzyknął chłopak i ożywił się cały na myśl o czekających go uciechach. — Miłego wieczoru wam życzę. Niech Bóg ma was w swojej opiece! Dwaj towarzysze przecięli pole płóciennych namiotów rozstawionych wokół ogniska. Gdy już znaleźli się w namiocie i rozwiesili mokre płaszcze na belce, Tankred opadł na posłanie i zabrał się do zdejmowania butów. Nagle przerwał i spojrzał na swego mistrza, który właśnie zasiadł naprzeciwko niego.

—

Bartolomeo d'Avallino starannie nas unika - powiedział.

Za to ani na krok nie opuszcza panienki. Siedzieli przy jed nym stole i wszędzie jej towarzyszy. Czy sądzisz, że knuje coś przeciwko naszej młodej przyjaciółce? — Nie. Jednak nie pojmuję tej stałej przy niej obecności. -Ale przecież, towarzystwo Eleonory każdemu byłoby miłe. —Zwracasz się do niej po imieniu? — Hugo zmarszczył brwi. —Zezwoliła mi na to przy okazji naszej ostatniej rozmowy. Nie widzę też powodu, dla którego nie miałbym tego robić. Wiesz, mistrzu, jest niezwykle oczytana... —Nie. Nie wiem — uciął Hugo. —Naturalnie! Unikasz jej, jak tylko potrafisz. Hugo zdjął wysokie buty i położył się w ubraniu na swoim łóżku polowym. —Czas spać. —Nie rozumiem — zbuntował się młodzieniec. — Dlaczego nie ostrzegłeś naszej młodej towarzyszki o niebezpieczeństwie, jakie może jej grozić z jego strony? Mnie bez przerwy mówisz... —Zrobiłbym to, gdybym miał pewność, że tak rzeczywiście jest. Bądź tak miły i zakończmy ten temat. Tankred pomyślał, że trzymanie się z dala od Eleonory kosztowało mistrza sporo wysiłku. — Jak wolisz — powiedział. Zapadła cisza. — Dziś przeżyłeś swój pierwszy prawdziwy sztorm stwier dził Hugo po chwili.

-Tak.

Czy to pod wpływem bębnienia deszczu nad ich głowami, oczami wyobraźni znowu ujrzeli olbrzymie fale przewalające się nad dziobem okrętu. Przez chwilę siedzieli w milczeniu, wspominając gniew żywiołów, potem młody mężczyzna się odezwał: — Od naszej ostatniej rozmowy upłynęło wiele dni. -To prawda. To było nieuniknione. Jak mawiał Platon: „Życie niepoddane próbie niewarte jest przeżycia". —Potrzebowałem czasu, by twoje słowa dotarły do najgłębszych zakamarków mojej duszy. Musiałem też pogodzić się z utratą matki — wyznał młodzieniec. — Teraz już wiem, że nie jestem tak silny, jak przypuszczałem. —Wręcz przeciwnie, jesteś o wiele silniejszy, niż podejrzewasz. Milczenie i wiosłowanie, na którym upłynęły ci ostatnie dni, odmieniły cię, Tankredzie. Twoje ciało wzmocniło się i ani twoje spojrzenie, ani twoja twarz nie są takie same, jak w dniu naszego wypłynięcia. —Nie wiem, jaka jest moja twarz. Za to wiem na pewno, że mojemu sercu trudno zaakceptować prawdę, którą niesie ze sobą życie. Wspomniałeś o obietnicy złożonej mojemu ojcu. Dlaczego nie wyjaśniłeś mi tego wszystkiego wcześniej, Hugonie? Kiedy pomyślę o tych długich latach, które spędziliśmy razem... Mogliśmy przecież... —Nie mogłem złamać przysięgi. Dobrze o tym wiesz — przerwał mu Hugo. — Poza tym życzenie twego ojca ma głęboki sens: jak miałbyś zrozumieć to, kim był, oraz wybory, których dokonał, sam nie będąc jeszcze mężczyzną? Teraz wracamy na Sycylię i wszystko jest prostsze. — Czyli tam się urodziłem? -Tak.

-Moje wspomnienia... ogrody, fontanny, zasłony powiewające w drzwiach domów, owoce o jaskrawych kolorach... -Wszystkie pochodzą z Sycylii. Urodziłeś się w Palermo, w pałacu ojca. Potem wyjechałeś do zamku w Anaor, niedaleko Enny. Tam zamieszkałeś z matką. -Urodziłem się w Palermo, w pałacu ojca - powtórzył Tankred. - Powiedziałeś przecież, że moja matka była niewolnicą... Kim więc jestem? -Nic, co ci powiem, nie zmieni tego, kim jesteś, Tankre-dzie. Między innymi tego chciałem cię przez te wszystkie lata nauczyć. -Lecz dlaczego ojciec mnie ukrył? Z jakiego powodu wyjechaliśmy? -Twój ojciec był dowódcą wojennym i dobrym człowiekiem. Los uczynił go jednym z najbardziej wpływowych ludzi, jednego niestety zrobić nie mógł, to jest poślubić kobiety, którą wybrał i którą kochał nad życie. Słowa Hugona odkrywały przed Tankredem nową rzeczywistość... Zawierały też jedną straszliwą nutę. - Mówiąc o nim, używasz czasu przeszłego - zapytał ze ściśniętym gardłem. — Czy to oznacza, że tak, jak moja matka... Hugo chciał odpowiedzieć. - Nie! - krzyknął Tankred i gwałtownie wstał. - Zbyt dłu go czekałem, tyle miałem nadziei... - Głos młodego mężczy zny się załamał. Lewantyńczyk również wstał. Miał ochotę wziąć młodzieńca w ramiona i uściskać go mocno. Płótno zakrywające wejście do namiotu opadło. Usłyszał oddalające się kroki, po chwili zawołanie strażnika.

Usiadł na brzegu łóżka z głową w dłoniach, przeklinając własną niezręczność, z powodu której cierpiał ten, którego ukochał jak syna.

33 Łodzie posuwały się bezgłośnie, rzucając na wodę ciemne, niskie cienie. Zatrzymały się w pewnej odległości od brzegu. Z miękkim pluśnięciem zarzucono kotwice. Bez jednego słowa załoga podzieliła się na trzy grupy. Człowiek wyglądający na dowódcę wraz z dziesięcioma mężczyznami ruszył ścieżką pod osłoną drzew. Pięciu innych zostało przy łodziach, pozostali zaś szybko zdjęli odzienie i z nożami w zębach zanurzyli się w lodowatej rzece. Z początku wstrząśnięty i gniewny, Tankred wałęsał się po okolicy, dopóki kilka kroków przed sobą nie dostrzegł zakapturzonej postaci. Wiedziony instynktem, ukrył się. Postać zniknęła w trzcinach porastających brzeg rzeki. Źrenice młodzieńca się zwęziły. Wiatr przegnał chmury. Także deszcz przestał padać. Na niebie błyszczały gwiazdy, księżyc oświetlił twarz wychodzącego z zarośli mężczyzny: był nim pielgrzym świętego Jakuba, Ryszard, człowiek, którego nadskakiwanie i namolne towarzystwo nie przypadło Eleonorze do gustu. Szybkim krokiem szedł w stronę obozowiska.

W oddali rozległo się pohukiwanie sowy. Tankredowi wydało się, że widzi poruszające się sylwetki w umierającej buczynie pod murami stodoły. Księżyc schował się za chmurami, skrywając świat za zasłoną mroku. Gdy się ponownie wynurzył, wokół nie było żywej duszy. Tankred wzruszył ramionami i zaśmiał się z siebie w duchu. Zapewne mu się przyśniło. Myślami powrócił do swych rodziców. Był więc zwykłym bękartem, tak jak Bjorn. Synem wielkiego pana i niewolnicy przybyłej z Orientu. Opuścił kryjówkę i ruszył w kierunku brzegu rzeki, patrząc niewi-dzącymi oczami na srebrzystą powierzchnię wody, marszczącą się pod podmuchami lekkiego wietrzyku. Pośród trzcin dostrzegł płaską skałę. Bezradny, jak jeszcze nigdy w swoim życiu, usiadł na niej po turecku i zamknął oczy. Hugo podniósł się błyskawicznie. Pohukiwanie sowy rozległo się po raz drugi. Nie mógł zasnąć, więc postanowił się przejść. Świeże powietrze i nocny spacer dobrze mu zrobią. Założył buty, wziął do ręki bułat, wetknął sztylet za pas. Zarzucił płaszcz na ramiona i wyszedł z namiotu. Przystanął tuż za portierą. Panowała podejrzanie idealna cisza. Zamilkły nocne ptaki. Z namiotów nie dochodził żaden szmer, nawet wartownicy zniknęli. Poszukał wzrokiem okrętów, wtem usłyszał za sobą warczenie. Lewantyńczyk odwrócił się i stanął oko w oko z psem Eleonory. - A co ty tutaj robisz? - wyszeptał. - Gdzie jest twoja pani? Nieruchome zwierzę obserwowało go różnobarwnymi oczami, w których odbijało się srebrne światło księżyca. Mimowolnie dłoń Hugona zacisnęła się na rękojeści sztyletu.

W końcu pies, węsząc przy ziemi, rzucił się pędem w kierunku rzeki. Hugo ruszył za nim.

34 Czarne cienie pełzły wzdłuż długich lin konopnych, którymi statki były przywiązane do pali wbitych w muł. Jeden z pływaków bezgłośnie wspiął się na pomost przy okręcie wojennym. Spomiędzy trzcin wynurzyła się męska postać w szarej pelerynie, uzbrojona w kuszę. Potem wszystko wydarzyło się bardzo szybko. Marynarz, który trzymał straż pomiędzy pomostem i brzegiem rzeki, runął na ziemię z poderżniętym gardłem. Na sne-ce cicho rozmawiali dwaj wojownicy Magnusa. Nic nie usłyszeli. Kusznik nałożył strzałę na cięciwę. Dwa następujące po sobie świsty i obaj wojownicy zwalili się na pokład. Ponownie rozległo się hukanie sowy. Na knarze Bjorn akurat przejął wachtę. Majtek udał się do swojej koi, człowiek z sondą zajął pozycję na rufie. Olbrzym, z toporem na plecach, spokojnym krokiem przemierzał pokład. Rozmyślał o kobiecie, którą kochał, o zamku w Pirou, o pergaminie, który na wyspie Jersey wręczył mu Hugo, o nazwisku Karetot... W stan gotowości postawiło go skrzypnięcie desek za jego plecami. Obracając się, uskoczył w bok, unikając w ten spo-

sób miecza, którym się na niego zamierzono. Kilka sekund później tarzał się po ziemi z napastnikiem. Na próżno usiłując dojrzeć psa Eleonory, Hugo potknął się o krwawiące ciało jednego ze strażników. Mężczyzna z raną w brzuchu nie zdążył jeszcze ostygnąć. Lewantyńczyk chwycił za róg wachtowego i przyłożył go do ust. Pośród nocy zabrzmiał przeciągły, ochrypły alarm. W mgnieniu oka u jego boku pojawili się dzicy wojownicy i pobiegli w stronę statków. W obozie rozległy się ostrzegawcze okrzyki. Mąż ze Wschodu dobył bułatu, złorzecząc na siebie samego za to, że pozwolił Tankredowi wyjść bez broni. Na pokładzie długiej łodzi piraci stawiali czoła dzikim wojownikom, którzy w kilka sekund porąbali ich na kawałki. Jeden z ocalałych grabieżców przeskoczył przez nadburcie, lądując w spienionej wodzie tuż obok Magnusa Czarnego. W prześwicie pomiędzy dwiema chmurami Hugo dostrzegł ich sczepione sylwetki. Po chwili ciało pirata z rozprutym brzuchem unosiło się na powierzchni, dowódca wojenny dopływał do brzegu. Lewantyńczyk wdrapał się na knarę. Bjorn uzbrojony w topór zmagał się z dwoma napastnikami. - Ze mną, Bjornie! - krzyknął i z uniesionym bułatem jednym susem znalazł się przy nim. Napastnicy się cofnęli. Rozległo się potrójne pohukiwanie sowy. Piraci wymienili spojrzenia i wyskoczyli za burtę. Hugo i Bjorn patrzyli za nimi w osłupieniu. Prowadzeni przez Knuta i Haralda, biegiem nadciągali uzbrojeni w haki i topory marynarze. Wiatr niósł bicie dzwo-

nu opactwa Maillezais, w kierunku stodoły pędzili zakonnicy, dzierżąc widły i kosy. - Biją na alarm! — stwierdził Hugo, opuszczając miecz. — Nie dogonimy ich. Spójrz, mają łódki! Pływacy już zajmowali miejsca w długich czółnach. Na przedzie jednego z nich stał mężczyzna w długiej pelerynie. Bjorn pokiwał głową, nie wierząc, że żyje. Był przekonany, że nadeszła jego godzina, lecz nie powitał tej myśli ze strachem, a jedynie z niezrozumiałym podnieceniem. -Co jak co, ale jednemu dobrałeś się do skóry! - zauważył Hugo, popychając butem zwłoki pirata, którego zabił Bjorn. -To raczej on o mały włos nie dobrał się do mojej! - przyznał Bjorn. - Gdyby nie zaskrzypiały deski pokładu... -Czasem tak jest, że zawdzięczamy życie drobiazgom. Ratuje nas śpiew ptaka, kamień, o który się potykamy... Ilu was było na wachcie? -Dwóch. Człowiek z sondą i ja. Ale... Gdzież on się podział? Jest także Mały Jean, śpi w dormitorium. Bjorn pobiegł na rufę. Bardzo szybko odnalazł trupa z podciętym gardłem, leżącego na zwojach lin. Mężczyznę zaskoczono od tyłu, toteż nie miał szansy się obronić. Następnie olbrzym poszedł do dormitorium znajdującego się w rufówce. - Widziałem, jak się tam wlókł - wyjaśnił Hugonowi. Biedny dzieciak, padał ze zmęczenia. W niskim pomieszczeniu panowały piekielne ciemności i mężczyźni przystanęli na progu. - Nic tu nie widać - wyszeptał Bjorn.

- Pozwól, że pójdę przodem - rzekł Hugo i z wysoko unie sionym bułatem ruszył przed siebie. Po jakimś czasie ich oczy przywykły do ciemności. W księżycowej poświacie, w rogu na podłodze majaczyła skulona postać. Statek skrzypiał, hamaki kołysały się pod sufitem. Na ciele czerniała duża plama. Hugo pochylił się i przyłożył dłoń do szyi chłopca. - Nic już nie możemy zrobić — rzekł. Z jednego z hamaków ściągnął koc i przykrył nim trupa. - Wynieśmy go na pokład. Teraz najważniejsze jest, bym odnalazł Tankreda. Mąż ze Wschodu obawiał się najgorszego. - Tankred... — powtórzył Bjorn. — Widziałem go w czasie mojej wachty... Bjorn przerwał. Obok niego wyrósł kapitan Corato. -Co tu się stało? - zawołał. - Ach, to ty, Bjornie! Odpowiedz mi! -Jeśli pozwolisz, odpowiem za niego - z półcienia odezwał się Hugo, którego marynarz z początku nie zauważył. -O, także tu jesteś! - rzekł Corato łagodniejszym tonem. -Słucham cię. -Bjorn zabił jednego z piratów, ale Marzyciel stracił człowieka z sondą, a pan jednego majtka pokładowego. Corato odchylił koc. - Mały Jean! Wynieś go stąd, Bjornie! Kolejny, który nigdy nie wróci do domu. Będę musiał wytłumaczyć się przed jego rodziną. Zwłaszcza, że to ja namówiłem matkę, by powierzy ła mi syna. Teraz żałuję. Przeklęci piraci! Wyszli na pokład. Bjorn ułożył ciało chłopca obok martwego człowieka z sondą. Ze wszystkich stron schodzili się

marynarze, niektórzy zatrzymywali się przed trupami, robili znak krzyża albo spluwali na ziemię. Longobardzki kupiec, w paskudnym humorze, napadł na kapitana: - Każ znieść ciała na ląd i sprawdzić towar, kapitanie! — rozkazał. - I przelicz paczki futer. Jeszcze by tego brakowało, żeby dranie zdołali nas okraść! Kapitan wezwał jednego z marynarzy, który nadbiegł z pochodnią. Niebo się rozpogodziło i księżyc oświetlał bagna. Nad łąką unosił się zapach gnijących liści i ziemi. Dookoła panował spokój, mimo to niepokój ściskał Hugonowi gardło. A jeśli jego uczeń natknął się na piratów? Nie miał przy sobie nawet sztyletu, jego broń została w namiocie. Hugo zwrócił się do Bjorna: - Powiedziałeś, że widziałeś Tankreda? -Tak, panie. Pozdrowiłem go, lecz najwyraźniej mnie nie usłyszał. Szedł wzdłuż rzeki. - Olbrzym wyciągnął rękę i wskazał na trzciny porastające brzegi nieopodal buczyny. -Po tamtej stronie. - Giovanni, czy pozwolisz, by twój wioślarz ze mną popły nął? Muszę odszukać Tankreda. Jeśli natkniemy się na wroga, będzie nas przynajmniej dwóch. Kupiec mruknął coś na znak zgody. Był zajęty zapisywaniem na woskowej tabliczce liczb, które podawał mu Corato.

DIABEŁ Z SEUDRE

35 Dziesiątki pochodni oświetlały łąkę i brzegi. Wojownicy, mnisi i marynarze nawoływali się wzajemnie. Podzieleni na grupy, na ochrypły sygnał rogu jedni po drugich ruszali w pościg. -Jest już za późno. Nie dogonimy ich - stwierdził Hugo, zeskakując na wilgotną ziemię. - Powiedziałeś, że Tankred poszedł w tym kierunku? -Tak, panie - rzekł Bjorn. - Wydaje mi się jednak, że nie ma potrzeby, byśmy szli dalej. Proszę spojrzeć, kto idzie! -Słucham...? Hugo stanął jak wryty. Z buczyny wyszedł mężczyzna i zmierzał w ich kierunku. W podartej tunice i nogawicach w strzępach, ubrudzonych krwią i błotem, trzymał w dłoni topór. Twarz Lewantyńczyka się rozjaśniła. -Jesteś ranny? - spytał, gdy młodzieniec zbliżył się do nich. -Ta krew... - Nie jest moja. Podobnie jak ten topór - odrzekł Tankred i ścisnął go mocniej. - Żyjesz, mistrzu. Bałem się, że cię stra ciłem.

Hugo milczał ze ściśniętym gardłem. Cisza, która między nimi zapadła, była bardziej wymowna niż jakiekolwiek słowa. Wreszcie Tankred zwrócił się do Bjorna, który odszedł kilka kroków na bok. -Witaj, Bjornie. -Witaj, panie! Rad jestem widzieć cię przy życiu. Panie z Tarsu, jeśli mnie nie potrzebujesz, wrócę na mój statek. Kupiec jest wściekły, kapitan też wkrótce będzie, a burza przetoczy się po nas, wioślarzach. Mąż ze Wschodu chwycił wyciągniętą do niego dłoń i długo ściskał ją w swoich. - Dziękuję, Bjornie. Gdy mężczyzna odpłynął, Hugo opowiedział uczniowi, w jaki sposób znalazł się u jego boku na statku kupieckim. - A gdzie ty się podziewałeś? - zapytał na zakończenie. Tankred zatoczył ręką szeroki łuk, wskazując na porośnięte trzciną brzegi i okoliczne łąki. -Nie jestem w stanie dokładnie tego określić - przyznał. -Najpierw snułem się bez celu, potem zaś, po spotkaniu z pielgrzymem... -Jakim pielgrzymem? -Pasażerem knary, Ryszardem. -Spotkałeś go nad rzeką? Czego tu szukał? -Nie wiem — młodzieniec wzruszył ramionami. — Włóczył się. Gdy oddalił się w kierunku obozu, usiadłem na kamieniu i musiałem przysnąć. Obudziły mnie szepty wbliskiej odległości. Tuż obok przeszło kilku uzbrojonych mężczyzn. Dowodził nimi mężczyzna z kuszą otulony w długi, szary płaszcz. -To on zabił dwóch wojowników trzymających wartę na snece. I co dalej?

-Zacząłem skradać się za nimi i gdy tylko to było możliwe, zaatakowałem wlokącego się na końcu pirata. Skręciłem mu kark, zabrałem broń i ruszyłem z powrotem do obozu. Bałem się o ciebie. Nie było cię w namiocie, gdy rozległ się alarm. -To ja zadąłem w róg. Zdążyli zabić wachtowych. -Ilu ludzi straciliśmy? -Mniej niż mogliśmy - poważnym tonem odpowiedział Hugo. — Być może i my bylibyśmy martwi, gdybyś nie wyszedł z namiotu w środku nocy. Kto wie? Wracajmy do obozu, pozostało wiele spraw do wyjaśnienia. Chciałbym się też upewnić, że nic się nie stało naszej młodej przyjaciółce. Przed nimi wyrósł nagle duży pies. Merdając ogonem, potruchtał w ich ślady. - I cóż, Tara, można by pomyśleć, że słyszałaś, jak rozma wiamy o twojej pani - powiedział Hugo do psa. - Powinnaś raczej trzymać straż, a nie krążyć po okolicy, nie ostrzegając nawet przed niebezpieczeństwem, które przecież wywęszyłaś jako pierwsza. Pies wydał z siebie pomruk protestu, a potem długimi, miękkimi susami ruszył w kierunku obozowiska. Na miejscu panował rozgardiasz. Marynarze położyli zabitych przy ognisku. Płomienie ożywiono naręczami suchych gałęzi. Pielęgniarz z opactwa opatrywał rannych. Z daleka widzieli Eleonorę. Była blada, lecz na jej twarzy malowało się zdecydowanie. Gdy ich zobaczyła, jej oblicze się rozjaśniło. Dziewczyna wybiegła im na spotkanie. -Jesteś ranny! — wykrzyknęła, widząc krew na ubraniu Tankreda. -Nie, nie. Wszystko jest w porządku - zaprotestował młodzieniec. - A panienka?

- Nic mi się nie stało. Młoda kobieta pozdrowiła męża ze Wschodu, który ukłonił się jej z kurtuazją. -Przybyliśmy się upewnić, że nic panience nie jest. -Dziękuję ci, panie z Tarsu. Ucieczka psa obudziła mnie w środku nocy — ciągnęła. — Mało brakowało, a pobiegłabym za Tarą. Przez chwilę się wahałam, domyślając się, że bez wątpienia udała się na polowanie, wszak w okolicy roi się od królików. Alarm rozległ się w chwili, gdy nakładałam buty. -Z pewnością wywęszyła napastników. Mimo to nie ostrzegła nas. Jest wytresowana na psa bojowego, nigdy nie szczeka. -To prawda. Co się wydarzyło? Proszę mi wyjaśnić. Kto nas zaatakował i dlaczego? -Z całą pewnością piraci - odparł krótko Hugo. - Niestety, na razie nic więcej nie wiemy. Proszę mi wybaczyć. Hugo odchodził, gdy dziewczyna dodała: -Mogłabym pomóc przy opatrywaniu ran, jeśli byłaby taka potrzeba. -Mamy niestety więcej zabitych niż rannych - odpowiedział, nie obracając się. Mąż ze Wschodu przystanął przy trupach: życie stracił strażnik obozowiska, pomostu, człowiek z sondą, majtek pokładowy, dzicy wojownicy... -Proszę nie zważać na zachowanie mojego mistrza — łagodnym głosem powiedział Tankred. - Nie ma związku z twoją osobą, pani. Taki sposób bycia i jego mina oznaczają, że coś go martwi. -Rozumiem — wyszeptała dziewczyna.

W jej błękitnych oczach igrał odblask płomieni i po raz kolejny wydała się Tankredowi piękna. Nie należała do kobiet, których uroda uderza od pierwszego wejrzenia. Człowiek poddawał się jej urokowi w miarę upływu dni, a gdy to do niego docierało, było już za późno. - Powinnaś wrócić do łóżka, pani - dodał zakłopotany. Młoda kobieta opanowała ziewanie. - Zaproponuję swoją pomoc pielęgniarzowi opactwa, a je śli nie będzie mnie potrzebował, zrobię, jak mówisz, Tankredzie. Noc była krótka, a jutro o świcie odpływamy. Oddawszy ukłon, młodzieniec się oddalił. Twarz Eleonory tańczyła mu przed oczami. Wirowała obok wyśnionej twarzy jego matki, Anouche, oraz odległego już oblicza Sigrid, tej brzydkiej, odrzuconej, która tak wiele mu dała. Kilka kroków dalej jego mistrz zdawał się pogrążony w swoich myślach, toteż Tankred postanowił mu nie przeszkadzać. Docierały do nich strzępy rozmowy między pasażerami kupieckiego statku. Przerażeni i jednocześnie podnieceni ostatnimi wydarzeniami, mężczyźni żarliwie dyskutowali. Brakowało jedynie brata Dreu, który spał snem sprawiedliwego w celi użyczonej przez współbraci z opactwa. Chowając miecz do pochwy, dołączył do nich d'Avallino i z roztargnieniem odpowiadał na pytania pielgrzyma Ryszarda. -Podobno to byli piraci! Myślałem, że podróż morzem będzie spokojniejsza, ale widać się myliłem. Widział ich pan? -zapytał. -Nie. Obudził mnie alarm, podejrzewam, że pana również. Gdy wyszedłem z namiotu, było już po wszystkim.

Udałem się z marynarzami na brzeg rzeki, lecz jedyne, co zobaczyliśmy, to oddalające się łodzie. - Zabili nawet majtka pokładowego... Ktoś pociągnął Tankreda za skraj tuniki, odwracając jego uwagę od słów pielgrzyma. -Nie widziałeś panienki, mój dobry panie? - spytał stary Gautier, czepiając się jego ubrania jedną ręką, w drugiej ściskając niebezpiecznie pochyloną pochodnię. -Zabieram ci ją, poczciwino, bo zaraz podpalisz nam obozowisko - rzekł Tankred, wyjmując mu z dłoni żagiew. -Twojej pani nic nie jest, nie przypuszczam, by cię potrzebowała. Spróbuj wytrzeźwieć, w tym stanie i tak na nic byś się jej nie przydał. -Tak, panie, myślisz? Tankred poczuł na twarzy pijacki oddech. Gautier zachwiał się i ponownie się go uczepił. -Masz rację, panie. Utnę sobie małą drzemkę. Czy już niedługo będziemy na Wschodzie? Statek mniej kołysze. A może to ja się przyzwyczaiłem. -Oczywiście, przecież jesteśmy na lądzie! — wyjaśnił Tankred, uśmiechając się mimo woli na spostrzeżenie pijaka. — Co się zaś tyczy dotarcia do celu, to jesteśmy jeszcze daleko. Od początku rejsu ilekroć widział tego mężczyznę, był on pijany, całkiem albo prawie. Cóż za dzielnego sługę miała Eleonora! A jednak za każdym razem, gdy ktoś krytykował Gautiera, broniła go jak tygrysica. Tankred szybko zrozumiał, że pijak był wszystkim, co zostało jej po rodzinnych stronach, był ogniwem łączącym ją z dzieciństwem i dworem ojca. - Na lądzie? Jak to na lądzie? - zdziwił się stary sługa. Mętnym spojrzeniem omiótł namioty oraz drzewa widoczne

w księżycowej poświacie. — Hmm. Gdybyś ją, panie, spotkał, powiedz jej, że poszedłem spać — wymamrotał i niepewnym krokiem odszedł w kierunku swojego legowiska. Stojący nieco na uboczu Marzyciel i Knut rozmawiali z Haraldem, Corato i Giovannim. Tankred nie mógł dosłyszeć, co mówili, lecz ich twarze były poważne. Naraz w krąg światła wtargnęli dzicy wojownicy, wlokąc za włosy zwłoki piratów. Rzucili je obok pozostałych. Żadna ze stron nie pojmała jeńców. - Tankredzie! Podaj mi, proszę, pochodnię! Młody mężczyzna podszedł do mistrza, który stał przy trupie wartownika. Hugo wziął z jego ręki płonącą żagiew i przechodził od jednego ciała do następnego. Przy jednym z piratów zatrzymał się dłużej, ukląkł, by przyjrzeć się rysom jego twarzy, potem wstał i kontynuował inspekcję, mamrocząc niezrozumiałe słowa po arabsku, hebrajsku i łacinie. Przybiegł zakonnik z wiadomością, że obserwatorzy z opactwa zauważyli trzy łódki podpływające do okrętu manewrującego w ujściu rzeki. -Mówiłem, że ich nie dogonimy... - wyszeptał Hugo, pochylając się nad zwłokami dzikich wojowników. Wskazał na czworokątne rany znaczące ich przestrzelone gardła. - Pomimo mroku nocy kusznik strzelał szybko i celnie. Ci dwaj nie mieli żadnych szans. Zginęli na miejscu. -Sprawcy zapłacą nam za to krwią! - oznajmił Magnus Czarny, który pojawił się niespodziewanie obok nich. - To ty, panie, zadąłeś na alarm? -Tak. - Dlaczego badasz ciała?

-Od martwych często dowiadujemy się więcej niż od żywych podnosząc się, odparł Hugo. - Chciałbym z tobą porozmawiać. -Słucham cię. -Nie tutaj. Chciałbym też, by dołączyli do nas stirman i Marzyciel. Każ też, panie, swoim ludziom przynieść ciała wartownika obozu, majtka pokładowego oraz człowieka z sondą do twego namiotu. Tam właśnie porozmawiamy, jeśli pozwolisz. Tankreda po raz kolejny zachwyciła niebywała łatwość, z jaką mistrz uzyskiwał to, co chciał. Mówił głosem twardym i pewnym, tonem nieznającym sprzeciwu. Orkadyjski dowódca bacznie mu się przyjrzał, po czym skinął głową na znak zgody.

36 Kilka chwil później Hugo, Tankred, Marzyciel, Harald i Magnus zebrali się pod obszernym namiotem. Topory i miecze zawisły na trójnogu z rytego metalu. Ziemia wyściełana była dywanami i matami. W głębi namiotu ustawiono skrzynie i wózek na kółkach. Trzy trupy ułożono przed koszem żarowym, w którym trzaskały suche polana. - Spocznijcie! - zaprosił przybyłych Magnus i sam zajął miejsce na składanym fotelu. Usiedli w kręgu na trzcinowych matach i poduszkach. Tylko Hugo stał, patrząc na ciała niewidzącym wzrokiem.

— Zadajecie sobie zapewne pytanie, w jakim celu was tu zwołałem - zaczął. Tankred rozpoznał ów powolny i zdecydowany sposób mówienia mistrza, tak charakterystyczny, gdy zamierzał do czegoś przekonać rozmówcę i jednocześnie się zastanawiał. Używał takiego samego tonu w czasie ich wspólnych lekcji. Dzielił się z nim swoimi obserwacjami, ważąc słowa, potem zaś szybko i niemal brutalnie przechodził do meritum, zmuszając tym samym ucznia do nadążania za swym osobliwym tokiem myślenia. Nade wszystko zaś przypomniało mu to, z jaką swobodą Lewantyńczyk rozwikłał zagadkę morderstw w zamku Pirou. Tankred miał wrażenie, że Hugo od początku wiedział, co tam się wydarzyło. Młodzieniec siedział na piętach ze wzrokiem utkwionym w mistrzu. —Nie jesteś człowiekiem, który gromadziłby tu nas bez realnego powodu. Słuchamy cię - rzekł Harald. —Dziękuję. Chciałbym najpierw, by przewodnik przywołał przed wami rozmowę, jaką przeprowadziliśmy na temat pewnego bladozielonego okrętu, który - jak mniemam - i ty, Magnusie, zauważyłeś. Orkadyjczyk przytaknął ruchem podbródka. Marzyciel zabrał głos. Śmierć człowieka z sondą, chłopca z tej samej, co on, wioski, wstrząsnęła nim do głębi. Drżącym głosem oświadczył: — Jestem pewny, że ten okręt wojenny, cumował w Barfleur. Pan z Tarsu zauważył go w czasie naszego postoju na Jersey. Wpłynęli także do ujścia rzeki, chwilę po nas, co i ty zaobserwowałeś. Skierowawszy się w stronę opactwa Herm, uśpili naszą czujność. Było to oszustwo. W rzeczywistości od

samego początku płynęli za nami. Jestem o tym przekonany. To zręczni marynarze, gdyż nie zgubili nas pomimo mgły i sztormu. — Co do ich zręczności - zauważył Hugo - to myślę, że może istnieć inne wytłumaczenie, ale do tego powrócimy później. Pozostaje faktem, że ludzie ci zdołali nas zaatakować i zabić wielu z naszych. Oblicze Magnusa stężało. Dla tego nieustraszonego mężczyzny utrata wojowników oznaczała ujmę na honorze. Na Orkadach należeli do jednego klanu. Upadłym czy nie, nadal pozostawał ich księciem i łączące ich więzy były równie silne, jak sploty gobelinów, które zdobiły normański pałac jego ojca. —Bez wątpienia mogłeś — ciągnął Hugo, zwróciwszy się do niego - przywieźć dar od Henryka II, nie przyciągając niczyjej uwagi, lecz w żaden sposób nie udałoby ci się ukryć wypłynięcia sneki zbrojonej na wysokie morze, na dodatek z załogą składającą się z królewskiej elity. —To prawda. —Nie powiedzieliście mi, czy piratom udało się tej nocy coś ukraść. —Nie. Co więcej, jako że atak na knarę również okazał się porażką, odpłynęli z pustymi rękami. Byli źle poinformowani i myśleli, że łup znajduje się na pokładzie sneki. Nigdy nie rozstaję się ze skarbem. Jest w kufrach, które tam widzisz. Wszyscy odwrócili się w kierunku trzech skrzyń złożonych w głębi namiotu. Wykonane były z tego samego drewna, ozdobione jednakowym wzorem. — W takim razie nie ma wątpliwości, że statek ten podąża za nami - podjął Hugo. - Chciałbym zaznaczyć, że rozpo-

znałem mężczyznę, którego widziałem w dniu poprzedzającym nasze wypłynięcie z Barfleur. -Mów jaśniej, panie. -Przybyłeś posilić się w oberży. Wraz z Tankredem siedzieliśmy niedaleko ciebie. -Przypominam sobie. -Obserwował cię kulejący mężczyzna. Zaś po twoim wyjściu dołączył do niego wysoki człowiek w szarej pelerynie, który do tej pory zdawał się go nie znać. Chwilę później wyszli razem. Kulawy jest wśród zabitych dzisiejszej nocy. Orkadyjczyk nie odpowiedział. Ze zmarszczonymi brwiami wyglądał na zatopionego w ponurych rozmyślaniach. -Teraz, Tankredzie, opowiedz nam o mężczyźnie z kuszą -zwrócił się Hugo do swego podopiecznego. -Byłem w trzcinach, gdy przeszli obok mnie piraci prowadzeni przez wysokiego człowieka w szarej pelerynie i z kuszą na plecach. -Prawdopodobnie przywódcę, a jednocześnie zabójcę twoich wojowników. Zręczny strzelec i jedyny z grupy, który posiadał ten typ broni. -Ten okręt, szara peleryna, kusza! Ależ ja znam drania! — wykrzyknął Harald. - Sieje postrach wśród marynarzy, lecz zwykle działa w okolicach Żyrondy. Stamtąd pochodzi, a ponieważ nie brakuje statków kupieckich kursujących do Bordeaux... Czyżby przeniósł się do Normandii? -Wartość ładunku oraz eskortowana przez nas knara wypełniona towarem wznieciły wiele żądz. -Tak czy inaczej to on, jestem tego pewny. Okręt, którym dowodzi, jest nieuchwytny i podejrzewam, że jego przewodnik ma ponadprzeciętne umiejętności. Wśród nas, maryna-

rzy, kusznik uchodzi za żywą legendę. Nazywamy go diabłem z Seudre. Powiadają, że pojawia się w kilku miejscach równocześnie. Nie ma kwatery głównej, nikt też nigdy nie widział jego twarzy. Podobno urodził się w Mornac i stamtąd pochodzą wszyscy jego ludzie. -Pamiętasz, panie, jak opowiadałem ci o Seudre. W tamtych stronach roi się od grabieżców - potwierdził Marzyciel. -Słuchając cię, Haraldzie, zaczynam rozumieć. -Jedno jest pewne, ten diabeł depcze nam po piętach i być może nie jest osamotniony. -Trzeba natychmiast uprzedzić kapitana Corato - stwierdził Harald. - Zresztą i tak musimy zostać w La Rochelle dłużej, niż planowaliśmy. Knut zdołał wzmocnić reję knary, lecz mnisi nie mieli wystarczająco długiego kawałka drewna. Mamy nadzieję znaleźć odpowiedni element w tamtejszej stoczni. Oznacza to co najmniej dwa dni postoju w porcie. -Powinniśmy kontynuować rejs bez knary — zagrzmiał Magnus. - Gdyby nie oni, bylibyśmy daleko stąd. -Z całym należnym ci szacunkiem, panie, to niemożliwe -zaoponował Harald. - Twoja misja polega na dostarczeniu skarbu, moja na dochowaniu umowy zawartej pomiędzy królem a rodziną Della Luna, która dzierżawi statek kupiecki. Oblicze Orkadyjczyka wykrzywił grymas gniewu. Był bezwzględnym mężczyzną, nieprzywykłym do sprzeciwu. - Nie uczynimy nic wbrew woli króla - ustąpił niechęt nie. - Cóż, widzę tylko jedną dobrą stronę dzisiejszego ata ku: przynajmniej będziemy się mieli na baczności. Jeśli zbli ży się do nas jakikolwiek okręt, zaatakujemy go. Ani diabeł z Seudre, ani żaden inny nie przeszkodzi nam w złożeniu daru u stóp króla Sycylii!

-To wszystko nie jest takie proste - z powagą zauważył Hugo. -Co chcesz przez to powiedzieć? -Pozwól, że podzielę się z tobą kilkoma obserwacjami. Tak jak wcześniej powiedziałem, od martwych często dowiadujemy się więcej niż od żywych. W koszu żarowym syczały polana. Na zewnątrz rozległo się nawoływanie wartowników. Mąż ze Wschodu podszedł do zwłok. Tankred pomyślał, że mistrz znowu zauważył coś, co jemu umknęło. - Oto trzy trupy. Dwa znalezione na pokładzie knary, je den niedaleko obozowiska. Zaczniemy od strażnika obozu. Magnusie, czy zechciałbyś opisać ranę na jego ciele? Dowódca dzikich wojowników wstał i pochylił się nad ofiarą. - To rana od ciosu sztyletem z góry na dół. Zabójca musiał być silny, cięcie jest wyraźne i głębokie. - Nic nie wydaje ci się dziwne? Magnus zawahał się, lecz milczał. -Wyobraź sobie tę scenę: wartownik chodzi w tę i z powrotem. Zabójca skrada się bezszelestnie od tyłu i... -Ależ nie! - zaprotestował Magnus. - Przecież mówię, że rozpruto mu brzuch... - W oku wojownika pojawił się błysk. Ponownie spojrzał na trupa. - Chcesz powiedzieć, że... -Że człowiek ten został zabity przez osobę, której się nie obawiał. Od frontu. Zabójca dał się mu rozpoznać, być może nawet go pozdrowił, bez wątpienia wymienił z nim kilka zdań, po czym nagle wyjął miecz i rozpruł brzuch wartownikowi, który niczego się nie spodziewał. -Zdrajca... Wśród nas jest zdrajca.

-Zdrajca - powtórzył Harald z niedowierzaniem. -Idźmy dalej. Miejmy w pamięci, że zręczność piratów w nawigacji nie jest przypadkiem, a raczej konsekwencją śladów lub sygnałów pozostawionych im bez naszej wiedzy. -Sygnałów... Tak, to by wiele tłumaczyło. Kto jednak... Nie wierzę, by którykolwiek z moich ludzi był do czegoś takiego zdolny — wymamrotał Harald. -Jeśli uważacie, że zdrajca może znajdować się na pokładzie knary, należy uprzedzić kapitana Corato - rzekł wzburzony Marzyciel. -Spokojnie. Później będzie czas na wnioski. Zaraz zrozumiecie, dlaczego sprawa jest bardziej złożona, niż to się nam wydaje. -Czy masz jakieś podejrzenia co do osoby, która nas zdradziła? - nalegał Orkadyjczyk. Hugo potrząsnął głową. Udzielanie odpowiedzi na zawołanie nie było w jego stylu. Nie mógł tego zmienić nawet pełen irytacji ton Magnusa. Wskazując na człowieka z sondą, mistrz zwrócił się do Tankreda: -W jaki sposób został raniony? -Podcięto mu gardło. Zważywszy na kształt i zróżnicowaną głębokość rany, zabójca z całą pewnością zaczaił się za nim. Teraz Harald, przewodnik i Magnus przyjrzeli się trupowi. - Zgodzisz się, że rana wygląda raczej na zadaną przez nie znanego napastnika? -Tak. - Przejdźmy do majtka. Wszyscy zbliżyli się do ciała owiniętego kocem. - Tankredzie, podejdź tu, proszę!

Młodzieniec delikatnie zsunął wełnianą tkaninę. Chłopiec był półnagi. Na środku klatki piersiowej" jątrzyła się rana o sczerniałych brzegach, przez którą ulotniło się życie. -Jakieś obserwacje? -Pojedyncza rana w serce... Śmierć nadeszła szybko. Ostrze było długie i cienkie. Wymawiając to zdanie, młody mężczyzna usiłował coś sobie przypomnieć. Mistrz jednak naciskał: -Co jeszcze możesz nam powiedzieć? -Ofiara przybrała inną pozę niż pozostałe. Ciało jest też sztywniejsze, a jego ciepło niewyczuwalne. -Czy są na nim jakieś ślady? -Tak, to sinoczerwone ślady na klatce piersiowej i przedramionach. -Na co wskazują, Tankredzie? Młodzieniec przywołał w pamięci nauki mistrza. Ileż to razy napotykali na swej drodze trupy leżące w rowach, wzdłuż dróg... Najczęściej byli to umarli z głodu i zimna biedacy, których Hugo kazał mu poddawać oględzinom przed pochowaniem ich w chrześcijańskiej mogile. Pomyślał o pytaniu, które słyszał setki razy i które stało się czymś w rodzaju gry między nim a mistrzem: „Co widziałeś?". - Na dwie rzeczy: na to, że leżał na brzuchu, gdy go zna lazłeś, mój mistrzu, oraz na to, że nie żyje od co najmniej dwóch godzin. W oczach Hugona błyszczała iskra dumy, gdy potwierdził: - Dokładnie tak. A przecież - i to dlatego chciałem, byś najpierw przyjrzał się ciału człowieka z sondą - obaj powinni byli zginąć w tym samym czasie, z ręki piratów podczas ich ataku.

-Zgadza się - przytaknął Magnus, który podobnie jak pozostali zebrani zawiesił wzrok na wargach Lewantyńczyka. -Przed atakiem na pokładzie knary znajdują się trzy osoby: człowiek z sondą, majtek i Bjorn, który dołączył do nich długo przed swoją zmianą. Dzieciak jest wyczerpany. Pracował cały dzień, do tego był sztorm. Wbrew rozkazom Giovanniego Bjorn wysyła go spać i zajmuje jego miejsce na wachcie. Powiedział mi, że akurat w opactwie dzwon wzywał na kompletę. -Czyli jesteśmy na długo przed atakiem piratów - wyszeptał Harald. -Tak. Później napastnicy wspinają się na pokład, zabijają człowieka z sondą i próbują poderżnąć gardło Bjornowi. Wsparłem go, gdy zmagał się z dwoma piratami. Walczymy, dopóki nie rozlegnie się sygnał, po którym nasi przeciwnicy wyskakują przez nadburcie do rzeki i znikają. -Chcesz więc powiedzieć, że nie mieli czasu zajść do dormitorium? -Właśnie. -Majtek zginął zatem przed napaścią piratów. -Co wydaje się niemożliwe, chyba że przyjmiemy, że morderca ukrył się w zacienionym dormitorium na czas ataku, po czym wymknął się niepostrzeżenie, korzystając z zamieszania, jakie nastąpiło potem. -Ale dlaczego? -Cierpliwości. Wróćmy do majtka. Bjorn kazał mu się położyć. Ja zaś znajduję go gołego do pasa i leżącego twarzą do podłogi. Trup jest już zimny i zaczyna sztywnieć. Dlaczego się rozebrał, Tankredzie?

-Tak jak i my, zmagał się ze sztormem i deszczem. Bez wątpienia miał mokre ubranie. Chciał zmienić tunikę? -Majtkowie nie mają nic poza tym, co noszą na grzbiecie. Ciężko pracował, sądzę raczej, że padłby na hamak w ubraniu i od razu by zasnął. Tak się jednak nie stało... Wykonał rozkaz osoby, którą znał, lub osoby, która z bronią w ręku domagała się wykonania rozkazu. W namiocie zapadła cisza. Wszyscy, wstrzymując oddech, usiłowali zrozumieć, do czego zmierzał Grekosyryjczyk. - Czy widzisz inne rany, Tankredzie? Młodzieniec obejrzał dłonie i nogi, następnie odwrócił ciało. Plecy chłopca były jedną raną pokrytą zakrzepniętą krwią. -No właśnie - rzekł Hugo. - Czy masz trochę wody, Magnusie? -Tak - odparł wojownik i schylił się po wiadro z wodą stojące u stóp jego polowego łóżka. Lewantyńczyk delikatnie oczyścił ranę, odkrywając nacięcia na ciele. Tankred pobladł. Natychmiast przypomniał sobie słowa namiestnika na temat morderstw w Barfleur, śmiertelny cios zadany długim i cienkim ostrzem, dokładnie takim jak to, które przebiło Małego Jeana. Bestia z Barfleur... Hugo poprosił czterech mężczyzn, by podeszli bliżej. Wątłe płomienie oświetliły litery wycięte na skórze. Trzy litery: v R s. -Co to takiego? - zawołał Marzyciel. -Jeszcze nie wiemy, co oznaczają te trzy litery - odpowiedział Hugo. - Będziemy za to musieli stawić czoła nie tylko

piratom i jednemu zdrajcy, ale i mordercy najgorszego gatunku. Zabójcy dzieci. -Wilk z Barfleur! — wykrzyknął Harald. — Pamiętam, jak rozmawialiśmy o nim w oberży. Ludzie nawet myśleli, że był nim pies namiestnika! — Stirman wzruszył ramionami i dodał: Psy nie zabijają nożem. -W rzeczy samej — potwierdził Hugo. Następnie opowiedział im wszystko, co wiedział na temat morderstw. Orkadyjczyk splunął na ziemię. -Jakiż człowiek może robić to z zimną krwią!? Tylko tchórz zasługujący na śmierć! -A jeśli zabójca i zdrajca to jedna i ta sama osoba? - zapytał nagle Tankred. -Jest taka możliwość, lecz nie wierzę, by tak było. -Dlaczego Eudes nie powiedział mi o wszystkim? — na głos zastanawiał się stirman. -Namiestnik niczego nie był pewien. Lecz nie czas na powątpiewania. Ten, którego zwą wilkiem z Barfleur, jest wśród nas!

37 Zabrzmiały wojenne tam-tamy. Echo niosło daleko dzikie, nieposkromione bębnienie zagłuszające bicie dzwonu opactwa. Na miejscu obozu ułożono w stos pęki chrustu, tworząc szeroką platformę. Wokół poukładano kamienie w kształcie

sneki, szerokie gałęzie zastępowały wiosła. Kamienny okręt był gotowy do podniesienia kotwicy i udania się w rejs w zaświaty. Dzicy wojownicy, odziani w czarne szaty, z toporami na plecach, z dłońmi i twarzami uczernionymi sadzą, stali w kręgu i półgłosem śpiewali po staronordyjsku. Za nimi ustawili się marynarze sneki, Harald, Knut, Hugo i Tankred. Mruczenie ucichło. Zebrani rozsunęli się, by zrobić przejście dla czterech mężczyzn niosących na swych tarczach trupy. Wolnym krokiem wstąpili w kamienny krąg i złożyli je na stosie. Ponownie zabrzmiały bębny, tym razem głośniej. Z kręgu wystąpił Magnus Czarny. Płomienie pochodni, którą trzymał w dłoni, odbijały się na powierzchni odlanego z brązu hełmu wikingów, który przykrywał mu czaszkę oraz kość nosową. Orkadyjczyk miał na szyi metalowy naszyjnik symbolizujący jego rangę, do płaszcza na prawym ramieniu przypiął emaliowaną broszę. Ukłoniwszy się przed dowódcą, jeden z wojowników wziął od niego żagiew i przyłożył ją do chrustu pod zmarłymi. W pierwszej chwili nic się nie wydarzyło, potem drewno zaczęło trzaskać, czerwone iskry przebiegły po gałęziach. Tempo bicia w bębny wzrosło. Tankred miał wrażenie, że serce skacze mu w piersiach w rytmie dzikiej melopei. Magnus patrzył na trupy przez szpary w masce. Podniósł ramiona. Buchnęły płomienie niczym fala, pochłaniając ciała i wymazując je ze świata żywych, by powołać je ponownie do życia w świecie umarłych. Magnus zaimprowizował pieśń na temat śmierci jego wojowników oraz wyrecytował strofę, której dziwne słowa uniósł ze sobą wiatr.

Jak gdyby w odpowiedzi na tę osobliwą ceremonię, ponad łąkami i bagnem rozległo się bicie dzwonu z Maillezais. Przed pochowaniem zmarłych, których mu powierzono, opat odprawiał nabożeństwo w ich intencji. Pomimo nieznośnego gorąca bijącego od ognia, którego płomienie wzbijały się tak wysoko, że widać je było nawet na pełnym morzu, Magnus pozostał do końca przy rozżarzonym stosie, wpatrując się w sczerniałe kształty. Wreszcie zadął w róg, dając tym samym sygnał do odpłynięcia. W powietrzu unosił się swąd palonych ciał. Dym w ujściu rzeki widoczny był przez kolejne godziny. Dwa okręty wypłynęły na morze i sunąc na falach wzdłuż niskoklifowego wybrzeża, pruły w kierunku La Rochelle. W tych rejonach mijało się mnóstwo kutrów rybackich i galer. Na prawej burcie rysowała się wyspa Ile de Re. Płynęli wzdłuż ziemi senioralnych Laleu, minęli port w Plomb, następnie obrali kierunek na redę La Rochelle. Kanały wiodące do portu miały niedużą głębokość, więc to Marzyciel dyktował manewr. Za salinami morskimi rozpościerały się białe skrzydła młynów. Jak zwykle po gwałtownej burzy, słońce iskrzyło się na falach, a na niebie panował czysty błękit. Hugo spędził tę część rejsu z Longobardem na knarze. Zadumany przechadzał się po pokładzie, gdy podeszła do niego Eleonora. -Witaj, panie z Tarsu. Lewantyńczyk się ukłonił. -Witaj, panienko z Fierville.

—Zbliżamy się! Nie mogę się doczekać, aby poznać to nowe miasto - powiedziała młoda kobieta głosem wibrującym z podniecenia. —Czyżbyś już zapomniała o ciężkich doświadczeniach, przez które przeszliśmy? - poważnym tonem zapytał mąż ze Wschodu. - Nie, panie, bynajmniej! - zaprotestowała. - O niczym nie zapomniałam. Lecz tak bardzo intensywnie przeżywam każdy dzień! Wy, mężczyźni, wiecie, co to podróże i wojny. Nie jeste ście w stanie sobie wyobrazić, jak wygląda życie waszych towa rzyszek, sióstr i matek, zamkniętych w murach zamczysk. Raz tylko opuściłam Fierville, by udać się do Caen. A tu odkrywam świat w kilka dni... To wspaniałe, panie! Chciałabym móc to wyśpiewać, jak poeta Wace... Doprawdy nie wiem, jak zniosę ponowne zamknięcie - dodała po chwili zdławionym głosem. Hugo, niewzruszony, obserwował Eleonorę swymi ciemnymi oczami. Uświadomiwszy to sobie, zapytała: — Pewnie myślisz, że jestem szalona? -Nie. - Wybacz, ponosi mnie. To nie z twej winy. Wręcz przeciw nie, jestem szczęśliwa, że cię, panie, widzę. Wydawało mi się, że ostatnio mnie unikałeś. -Jak powiada arabskie przysłowie: „Nigdy nie przebywaj sam na sam z czyjąś kobietą, nawet jeśli chciałbyś recytować jej Koran". Eleonora odwróciła się do morza, nie chcąc, by Lewantyń-czyk dostrzegł, że się czerwieni. - Mówiąc szczerze, panienko, jestem na pokładzie z kilku powodów. Jednym z nich jest ostrzeżenie cię. Jednak naj-

pierw — ciągnął Hugo — czy pozwolisz, bym zadał ci jedno pytanie? —Bardzo proszę. —Czy poznałaś pana d'Avallino jeszcze przed naszym rejsem? —Cóż za pytanie! Ależ nie, nie znaliśmy się. Koniec końców, to bardzo miły człowiek, a co ważniejsze, zna mojego przyszłego małżonka. —Proszę mówić jaśniej. —Nie wiem, czy pamiętasz, panie, że powiedziałam ci, iż udaję się na Sycylię do narzeczonego... —Pamiętam. —Moim przyszłym małżonkiem jest pan Sylwester de Marsico. Oblicze Lewantyńczyka nie zdradziło żadnej emocji. Chociaż nigdy nie poznał go osobiście, wiele słyszał o narzeczonym Eleonory. Był wpływowym człowiekiem, któremu intrygi pałacowe nie były obce, i Hugonowi trudno było sobie wyobrazić, by poślubił kobietę pokroju Eleonory. Jednak, w tych trudnych czasach, jakie nadeszły po śmierci Rogera II, królestwo Sycylii miało bardzo niewielu sprzymierzeńców i do dobrego tonu należało, by szlachta sycylijska wzmacniała więzi łączące ją z księstwem Normandii. —Ktoś z kręgu Wilhelma I - wyszeptał Hugo. —Tak — odparła dziewczyna. — Pan d'Avallino jest jednym z jego przyjaciół i z tego tytułu mnie zagadnął. Przyznam, że... Zawahała się. — Proszę mówić dalej.

-Wydam ci się śmieszna, ale nigdy nie widziałam pana de Marsko i spotkanie kogoś z jego otoczenia dobrze mi zrobiło. Nikt nigdy mi o nim nie opowiadał. Nie znam nawet koloru jego oczu, włosów... Zapewne uważasz, że to typowo kobiece dylematy. -Kobiece troski nierzadko dotyczą spraw, którym mężczyźni nie poświęcają wystarczająco uwagi, panienko. -Nieczęsto słyszy się takie słowa z ust mężczyzny. Lecz ja wciąż opowiadam o sobie. Wybacz. Słucham cię. -To, co mam ci do powiedzenia, powinno zostać między nami. Niebezpiecznie byłoby zwierzać się komukolwiek poza mną albo Tankredem. Czy przypominasz sobie, co działo się w Barneur przed naszym odjazdem? Co skłoniło namiestnika do podarowania ci psa? -Mój Boże, tak! Oczywiście — odrzekła młoda kobieta. — Ta straszliwa historia morderstw. -Musisz mi obiecać, że nie powtórzysz tego, co ci powiem, nikomu, nawet panu d'Avallino. -Ależ co masz mu do zarzucenia? Mówisz mi za wiele albo zbyt mało! Błękitne oczy na nowo zabłysły gniewem. Hugo zawahał się, po czym zapytał: -Czy powiedział ci, że znamy się od lat? -Nie. Udaje, że cię nie zna. Zresztą w nazbyt ostentacyjny sposób. Trudno nie zauważyć, jak bardzo się stara unikać ciebie i Tankreda. -Wiedz, że po latach bycia towarzyszami broni staliśmy się wrogami. Między nami trup ścielił się gęsto, i na tym nie koniec. Jednak nie mogę powiedzieć ci nic więcej, a przynajmniej nie dziś.

-Pozostawiasz mi więc rolę sędziego. -Wierzę w twoją prawość, panienko z Fierville. -Dziwny z pana człowiek, Hugonie z Tarsu. Skryty, a jednocześnie taki bezpośredni. Zachowam milczenie. Bartolo-meo d'Avallino nie dowie się o naszej rozmowie. Ani on, ani nikt inny, przyrzekam ci to. -Dziękuję. Musisz wiedzieć, że zabójca z Barfleur jest z nami. Eleonora zbladła. -Na knarze? -Albo na snece. To pierwsza z rzeczy, o których powinnaś wiedzieć. -Jest więc i druga, równie straszna jak pierwsza? Czyli chcesz powiedzieć, że majtek pokładowy... - Został zamordowany tak samo jak dzieci w Barfleur. Dziewczyna przełknęła ślinę. Hugo kontynuował: -Jak sama widziałaś, piraci są na naszym tropie i - według mnie - tak szybko się nie poddadzą. Na ich czele stoi mężczyzna, którego wygląd jest nam nieznany poza tym, że nosi szary płaszcz i jest uzbrojony w kuszę. Przypuszczam, że pamiętasz, jaką sztuczkę zastosowali Grecy, by zdobyć Troję? Słynny podarunek Ateny... -Koń trojański. Oczywiście. -Jestem pewien, że mamy go na pokładzie. To zdrajca, dzięki któremu piraci bez trudu podążają naszym śladem. Między Hugonem a Eleonorą zapadło milczenie, oblicze młodej kobiety pociemniało. -Nie spodziewałam się czegoś takiego. -Ani ja. Dlatego potrzebuję twej pomocy. Także na tym okręcie muszę mieć sprzymierzeńców.

-Co mam robić? -Odpowiadasz bez wahania - zauważył Hugo. -A nad czym tu się wahać, panie? W jej spojrzeniu malowała się determinacja. - Obiecaj mi najpierw, pani, że będziesz na siebie uważała i nie ruszysz się nigdzie bez psa. W razie potrzeby możesz liczyć na pomoc jednego z wioślarzy. Nazywa się Bjorn Karetot. Zobacz, siedzi w trzecim rzędzie. Twarz dziewczyny się rozjaśniła. -Och, znam go - zawołała. - To on ogłusza rannych! -Jak to? Eleonora wyjaśniła, co przytrafiło się wioślarzowi, którym opiekowała się przed powierzeniem go pielęgniarzowi opactwa. -W przypadku gdyby zagrażało ci niebezpieczeństwo i ani mnie, ani Tankreda nie było w pobliżu, tylko jego proś o pomoc. -Dobrze, panie. -Chciałbym też, abyś obserwowała, co się wokół dzieje, i poinformowała mnie, jeśli coś wzbudzi twoje podejrzenia. -Zrobię to. Panie? -Słucham? -Tankred opowiedział mi któregoś dnia o napadzie w Barfleur, którego padliście ofiarą. Skojarzyłam to z pewnym wydarzeniem, które miało miejsce w czasie, gdy przebywałam w oberży. Dotąd nikomu o tym nie mówiłam. Zdarzyło się to, kiedy byłam już w swoim pokoju, zanim otworzyłam ci drzwi. Hugo przypomniał sobie własne zdziwienie, gdy stanął twarzą w twarz z młodą kobietą o błękitnych oczach, w któ-

rych malowało się głębokie zdumienie. Pomyślał o jej małych, bosych stopach na drewnianej podłodze i niedopiętych szatach. -Usłyszałam długie gwizdnięcie - ciągnęła Eleonora - po czym coś upadło na ziemię w uliczce za oberżą. Była to sakiewka, którą jakiś mężczyzna podniósł w pośpiechu i uciekł. Sakiewkę rzucono z jednego z pokoi, nie udało mi się jednak dojrzeć, z którego. Przypomniałam sobie o incydencie, gdy Tankred wspomniał mi o denarach. Czy ta informacja jakoś ci, panie, pomoże? -Bez wątpienia tak. -W takim razie cieszę się i już teraz obiecuję, że będę bacznie obserwować sytuację na pokładzie. Skoro potwór gustuje w dzieciach, to przecież mamy naszych dwóch majtków, Ber-tila i Kowadełko. Czy nie powinniśmy ich jakoś chronić albo przynajmniej uprzedzić? -Myślałem już o tym, lecz to nie jest zadanie dla ciebie. Porozmawiam z Bjornem. Trębacz portowy odpowiedział na sygnał okrętów. W oddali rozdzwoniły się dzwony kościoła Maryi Panny z Coug-nes, którego dzwonnicę widać było na horyzoncie. Kowadełko siedział okrakiem na beczce i mamrotał coś bez ładu i składu. - Muszę cię już opuścić - rzekł nagle Hugo. - Panie z Tarsu! -Tak? - Proszę być ostrożnym! I obiecaj mi, że już nie będziesz tak rygorystycznie przestrzegał przysłów arabskich! Eleonora popatrzyła na białe mury obronne i łodzie, które płynęły obok nich. Knara zostawiła za sobą młyny wzniesio-

ne przez templariuszy u wejścia do Zatoki Lafond. Płynęli wzdłuż wysepki Perrot i wchodzili do portu La Rochelle. Wkrótce zacumowali przy Grande-Rive, nieopodal sneki, której załoga przywiązywała liny konopne do pierścieni portowych.

„DAMY" Z ŁAŹNI

38 Hugo podszedł do Kowadełka, który przycupnięty na beczce, mamrotał coś pod nosem i przyglądał się manewrom przybijania do brzegu. Strużka śliny spływała po jego gładkim podbródku, chłopiec od czasu do czasu przewracał oczami. Dziecko było straszliwie wychudzone, miało rzadkie włosy i pozbawioną wdzięku twarzyczkę staruszka. - Dzień dobry, Kowadełko. Malec, wykręcając nadgarstki, nie przerywał bełkotu. Na zmianę przeplatał słowa „strach", „Louis" i „śmierć". Wydawało się, że nie usłyszał Hugona, ani nawet nie był świadomy jego obecności. Lewantyńczyk położył mu dłoń na ramieniu. - Kowadełko, mówię do ciebie! Chłopiec podskoczył tak gwałtownie, że o mały włos nie stoczył się z beczki. -Nie bój się - powiedział łagodnie Hugo. -Nie... bój - wybełkotał dzieciak, usadowiwszy się wygodniej. -Co mówiłeś? -Nie wiem... Nic. To mój żołądek. Jestem głodny.

-Czyżbyś nie zjadł nic rano, przed naszym wypłynięciem z Maillezais? -Nic dla mnie nie zostało w magazynie, a kot Szaman ukradł talon szynki, który zabrałem z kuchni opactwa - wyznał mały żałośnie. Hugo poszperał w torbie. - Zobaczmy. Coś tu się chyba znajdzie — rzekł. — Chcesz trochę suszonego mięsa? Ze starannie złożonej ściereczki wyjął wąski plaster wołowiny i wręczył go majtkowi. Ten schwycił go i pożarł zachłannie. -Masz, panie, więcej? - spytał, przeżuwając. -Nie. Ale mogę zrobić coś lepszego. -Nie rozumiem. - Zaprosić cię na prawdziwy posiłek w szynku. Pasuje? Oczy dziecka przez chwilę błyszczały, potem niespodziewa nie mina mu zrzedła i wyszeptał: -A co Kowadełko w zamian za to zrobi? -Po prostu porozmawiamy. Malec pokiwał głową i zamilkł. Na dłuższą chwilę zapadła cisza. Wreszcie podniósł wzrok i wymamrotał: - Chętnie. Ale kim właściwie jesteś? Nigdy cię, panie, nie widziałem. - Podróżuję drugim statkiem. Okrętem wojennym. -Aha. -Powtórz najpierw, co szeptałeś wtedy, gdy do ciebie podszedłem? -Mówiłem o NIM. Gdy wypowiadał te słowa, na jego ramionach pojawiła się gęsia skórka, a ciałem wstrząsnęły dreszcze. Hugo rozejrzał

się dookoła, by być pewnym, że nikt ich nie obserwuje, po czym zapytał, zniżając głos: - Kto to jest ON? Kowadełko wzruszył ramionami. -Ten, który włóczy się nocą. A dlaczego właściwie jesteś na knarze? -Aby z tobą porozmawiać. -Ze mną! Jego mina wyrażała zdziwienie, z kącika ust spływała ślina. -Tak. -Nikt nie chce ze mną rozmawiać. Nigdy. Kapitan twierdzi, że do niczego się nie nadaję. Ale to nieprawda. -Wiem o tym, Kowadełko. Panienka Eleonora powiedziała mi o tobie dobre rzeczy. Bardzo cię lubi. -Panienka... ja też bardzo ją lubię... Jest taka dobra. Jej pies nie. Jego to nie lubię. Jednego dnia dała mi kawałek chleba i nie był czerstwy. To była jej porcja. Poza tym miło na nią patrzeć, szczególnie na jej oczy. Po twarzy chłopca przemknęła mgiełka rozmarzenia. -Zgadzam się z tobą, Kowadełko. Ale wróćmy do tego, co mówiłeś wcześniej. -A co mówiłem? -Mówiłeś mi o NIM. Znasz go? -O tak! Patrzy na nas, chodzi za nami, jest zawsze obecny, jak cień. Zabił Louisa, widziałem go. Chłopiec znowu zaczął się trząść i rozglądać dookoła spłoszonym wzrokiem. Potem dodał szeptem: -Wkrótce kolej na Bertila. Bertil udaje cwaniaka, myśli, że jest twardy, lecz ON jest silniejszy. Próbowałem go ostrzec, ale mnie wyśmiał.

- Louis, powiedziałeś „Louisa". Myślałem, że chłopiec, który nie żyje, miał na imię Mały Jean. — Tak. Jego też zabił, ale tego nie widziałem. Tej nocy ra zem z Bertilem spaliśmy na lądzie. - Chcesz powiedzieć, że zabił również innego majtka po kładowego o imieniu Louis? — To właśnie mówię. Był miły, pracował za mnie i dawał mi jeść. Bardzo go lubiłem, ON mnie nie widział, ale byłem tam, gdy go zabił. - Ale kto to jest ON? W ich kierunku szedł jeden z wioślarzy ze zwojem lin na ramieniu. Majtek chciał odpowiedzieć, zamiast tego zamilkł. Marynarz minął ich i się oddalił. Obok nich pojawili się pasażerowie. -Już dobrze. Później porozmawiamy - rzekł mąż ze Wschodu. — Zostawię cię teraz. - Naprawdę zabierzesz mnie do szynku? I będę mógł zjeść, co zechcę? Nawet udziec barani? —Owszem. Masz pozwolenie zejścia na ląd? —Co to, to tak. To jedyna rzecz, jaką mam. Wiesz, panie, nigdy nie byłem w szynku! Kowadełko nie wyglądał na tak zaspanego, jak zwykle. Nawet głos mu się zmienił. Hugonowi przyszło do głowy, że wcale nie był taki głupkowaty, za jakiego chciał uchodzić. Udając idiotę, pracował mniej niż inni i niewątpliwie tego właśnie oczekiwał od życia. Dachu nad głową, czegoś do zjedzenia i niezbyt ciężkiej pracy, nawet jeśli, jak twierdziła Eleonora, marynarze traktowali go jak popychadło. Hugo powątpiewał jednak, czy rzeczywiście było mu czego zazdrościć.

Okręt dotknął nabrzeża portowego. Marynarze zarzucili cumy. Podobnie jak w Saint-Helier, tłum śpieszył, by powitać nowo przybyłych. Hugo skierował wzrok na nędzne chałupy ze spławnego drewna i gliny mieszanej z sieczką, przytulone do kamiennych murów obronnych. Pokazał majtkowi na jeden z nich. - Kowadełko, patrz tam! Widzisz tawernę z czerwonym szyldem? Majtek odwrócił się w kierunku, który wskazywał mąż ze Wschodu. Zmrużył powieki i przytaknął: -Widzę ją. -Tam się spotkamy około południa. Będę na ciebie czekał przed wejściem. A na razie uważaj na siebie i nie zostawaj nigdzie sam. Unikaj cienia. -Gdybym tylko wiedział, kim on jest, dobry panie. Jego twarz zawsze zasłania kaptur. -Zatem nie ufaj nikomu poza Bertilem. - Hugo zastanowił się chwilę, po czym dodał: - Znasz wioślarza o imieniu Bjorn? -Nowego, który zaciągnął się w Barfleur? Tak. -Jemu możesz ufać tak samo jak mnie. Chłopiec wzruszył ramionami. Z ust nie ściekała mu już ślina, a jego spojrzenie było bystre: -Wiesz, panie, skoro nadal jestem przy życiu, to dlatego, że nikomu nie ufam... Nawet tobie! -Oby tak dalej!

39 Zdążyli już wypić kilka dzbanów wina i piwa oraz pochłonęli pół tuzina kurczaków. Szynk Pod Trzema Młotami cieszył się renomą wśród tłoczących się w nim klientów. Siedząc przy jednym stole z Tankredem, Giovanni ze wzruszeniem wspominał Sycylię, młodzieniec zaś słuchał go, zachwycony, że ktoś opowiada mu o jego rodzinnej wyspie. - A Palermo? Czy to ładne miasto? - zapytał wreszcie. Giovanni wybuchnął śmiechem. -Nie ładne, Tankredzie, lecz przepiękne! - zawołał. - Wyobraź sobie morze tak turkusowe, że aż dech zapiera. Słońce, jakiego jeszcze w życiu nie widziałeś, ciepło falujące nad pałacowymi posadzkami z marmuru, gaje palmowe, śpiewające fontanny... Wyobraź sobie wzgórza porośnięte drzewami oliwnymi, figowcami i migdałowcami, powietrze nasycone wonią cytryn, pomarańczy i innych słonecznych owoców. Czy kiedykolwiek jadłeś cytrynę? -Nie. Wargi Longobarda rozciągnęły się w uśmiechu. -A czy kiedykolwiek widziałeś cytrynę? -Nie. -A gdybym ci tak jedną dał? Teraz. -Żartujesz. -Wcale nie. Sam zobaczysz. I z woreczka wypełnionego słomą Longobard wyjął owalny, jaskrawożółty owoc. Tankred wyciągnął dłoń, muskając opuszkami palców chropowatą powierzchnię. Zachwycony,

w mig pojął, że oto ma przed sobą owoc, o którym śnił i który tak często przeplatał się z wizjami matki. - Cytryna! — wyszeptał i poczuł, że dotyka własnego snu. Ten owoc o żywym kolorze był pierwszym dowodem istnienia jego kraju. Wspomnieniem dzieciństwa, które bezimienne przetrwało w jego pamięci. Był więzią łączącą go z Anouche. Matka z pewnością dawała mu cytryny. Przez ułamek sekundy wyobraził sobie nawet, że to ona mu ją teraz wręczała. - I co tak oniemiałeś? Bladyś jak ściana. Masz, powąchaj. Tankred posłusznie przybliżył owoc do twarzy. Jego noz drza napełniły się znajomym zapachem. - Wszędzie je ze sobą zabieram — rzekł kupiec. — Pozosta ją smaczne, niezależnie od podróży i mijającego czasu. Daj mi ją. Longobard wyjął nóż, przeciął owoc na pół i jedną część podał Tankredowi. - Skosztuj! Bez wahania młodzieniec wgryzł się w żółty miąższ... i skrzywił się. -Co o niej myślisz? - zapytał Giovanni. -Niesamowite, ale mi smakuje! - odparł Tankred ze łzami w oczach, tak kwaśny był miąższ i sok cytryny. Również smak był mu znany, wrażenie nieznośnej, a zarazem upojnej kwaśności. Sycylijczyk znowu napełnił kielichy. Miał zaczerwienione policzki. -Reszta dla ciebie. Mam ich na pokładzie więcej. -Dlaczego stamtąd wyjechałeś? - spytał go młodzieniec.

-To długa historia - powiedział Giovanni, a jego spojrzenie pociemniało. Potem dodał z uśmiechem: - Najadłeś się? -O tak. -Zatem proponuję, byśmy udali się do lokalu bardziej wyrafinowanego niż ten. Serwują tam miód pitny wart grzechu. Zapłacili oberżyście, wstali i zataczając się, wyszli, trzymając się pod ramiona. Tankred śpiewał na całe gardło: Nawiedza mnie morska syrena Na przekór burzom śpiewa Gdy aura piękna — płacze, Bo nie potrafi inaczej...* - Znasz to? - zapytał. Sycylijczyk przytaknął i zawtórował: Tylko do pasa Kobietę przypomina Pazury ma sokole A jej kita rybia... Wybuchnęli gromkim śmiechem i ruszyli w swoją stronę, potrącając po drodze wielmożę, który obrzucił ich wyzwiskami. Tankredowi wirowało w głowie od świeżego powietrza, jak po młodym winie. Czuł się dobrze i lubił towarzystwo Sycylijczyka. Był to energiczny, hojny mężczyzna z wyobraźnią, podchodzący do wszystkiego z entuzjazmem, jakże inny od jego milczącego mistrza. Poza tym pochodził stamtąd. * Filip de Thaon (albo Thaiin), Bestiariusz, ok. 1119 roku.

Zatrzymali się przed pierwszą napotkaną tawerną. - Umykająca Maciora! - wykrzyknął Giovanni. - Mają tu cydr moratum. Wejdźmy na jednego! Przed następną: - Jednorożec! — wybełkotał Giovanni. — Nie sposób omi nąć to miejsce w La Rochelle! Wychodzili z tawerny chwiejnym krokiem. -Masz mocną głowę - poważnie zauważył Sycylijczyk. -Chodźmy, to nie tutaj podają miód pitny, o którym wspominałem. -Ty też niezgorszą. Czy nie powinniśmy wracać na statek? -A po co? -Nie wiem - przyznał Tankred, któremu myśli gmatwały się coraz bardziej. Sycylijczyk wymierzył mu kuksańca. - Jesteś moim przyjacielem - oświadczył poważnym tonem i się zatoczył. -A ty moim! - zawołał młodzieniec. - Zawdzięczam ci życie. - Musimy zawrzeć przymierze krwi - rzekł Sycylijczyk i wyjął nóż, którym energicznie naciął sobie kciuk. - Twoja kolej! Tankred bez wahania wziął od niego ostrze. Kupiec przyłożył krwawiącą ranę do jego kciuka. - Od teraz jesteśmy braćmi krwi! — oznajmił. — Na śmierć i życie! Chodź, musimy to uczcić! Przez chwilę szli w milczeniu, potem odezwał się Giovanni: - Mam dwóch braci, gorszych niż siedem plag egipskich. Zaś mój ojciec... Nie ma większego tyrana. Nie sądzisz, że powinniśmy mieć możliwość wybrania sobie rodziny?

-Nie powiedziałeś mi, dlaczego wyjechałeś z Sycylii. -O proszę, dla świętego spokoju! Dla władzy i pieniędzy, ma się rozumieć. Nie masz pojęcia, ile te ładunki są warte! Jesteśmy jedną z najbogatszych rodzin w Syrakuzach, może nawet na całej Sycylii. Któregoś dnia moje okręty popłyną tam, gdzie nikt nigdy jeszcze nie dotarł. Wtedy będę panem... Nawet mój ojciec pokłoni się przede mną. Na widok miny towarzysza kupiec się roześmiał. - My, ludzie Południa, mówimy za dużo i odgrywamy ko medię! Nie tak jak ty i twój mistrz. Tragikomedię! Dlatego właśnie lubię Greków. Ci zrozumieli naturę człowieczą. Giovanni pociągnął Tankreda w wąską uliczkę. Po obu stronach wznosiły się gliniane chałupy. Widać było, że zna miasto jak własną kieszeń. Przed chatą ze spławnego drewna siedziała umorusana stara kobieta w łachmanach i śpiewała wyliczankę: Biały sernik. Stary piernik. Raz, dwa, trzy. Oto my. - Nie macie grosza dla nędzatki, dobrzy panowie? - zagad nęła, wyciągając do nich kikut dłoni. Longobard rzucił jej monetę. - Dzięki, panie. Wielkie dzięki. Brzydula, strachula. Entliczek, pentliczek... Głos się oddalał. Kowal miarowo uderzał w kowadło. Tan-kred nie wiedział, gdzie się znajdują. - Byłeś tu wcześniej? - spytał, gdy skręcili w śmierdzący uryną i śmieciami zaułek.

- Wiele razy. Najpierw z najstarszym bratem, potem sam. Dla nas, kupców, La Rochelle jest największym portem zaraz po Bordeaux. Ale co ja widzę, zmiękły ci kolana! Mnie zresztą też - zauważył i na nowo wybuchnął śmiechem. - Na szczęś cie jesteśmy na miejscu. Na placyku, pod wiecznie zielonym dębem, wznosił się solidny dom z kamienia, wokół niego drewniane dobudówki, stajnie i budy. Sycylijczyk zapukał do drzwi. -Cóż to za miejsce? — spytał Tankred. — Nie widzę szyldu. -Jak to, przyjacielu. Popatrz uważnie. Rzeczywiście, na jednym z rogów kołysała się mała drewniana kadź ze szczotką. Młodzieniec pokiwał głową. Był zbyt pijany, by cokolwiek podważać. W dodatku właśnie otworzyły się drzwi i ukazała się w nich kelnerka w tak skąpym odzieniu, że aż wybałuszył oczy.

40 W tym samym czasie w porcie, przed tawerną o czerwonym szyldzie, Hugo wciąż czekał na Kowadełko. - A cóż ty, panie, tu porabiasz? - usłyszał za sobą głos. Lewantyńczyk odwrócił się i znalazł się nos w nos z pielgrzymem do Santiago. Z długim kijem w dłoni i pakunkiem na plecach mężczyzna obserwował go malutkimi, czarnymi oczami.

—Czekam na przyjaciela. —Podobno to ty ostrzegłeś nas wczoraj wieczorem. —Tak, ja. —Jesteśmy ci zobowiązani. Pomyśleć, że wałęsałem się wokół obozu! Nie mogłem zasnąć. Niczego jednak nie zauważyłem i wyczerpany spacerem padłem na siennik. Kiedy się obudziłem, było po wszystkim, albo prawie po wszystkim. Sztormy poruszają mnie do głębi, a ciebie, panie? Nie chcę być niedyskretny, ale skąd-pochodzisz? —Zewsząd, Ryszardzie, zewsząd. —Och... — Mężczyzna zrobił gest, jakby chciał się wycofać. —A dla ciebie, Ryszardzie, rejs, jak sądzę, dobiegł końca? —Gdybym to ja wiedział! To zależy, czy spotkam w La Rochelle towarzyszy drogi. Na wszelki wypadek poprosiłem Giovanniego, by pozwolił mi płynąć z wami dalej. —Byłbyś wtedy pierwszym pielgrzymem, jakiego spotykam, który stroni od drogi świętego Jakuba i jej etapów - Hugo wyraził zdziwienie. — Jak możesz oczekiwać przebaczenia od Boga, skoro unikasz nałożonej przez Niego pokuty? —Moje winy nie są takie wielkie - odparł pielgrzym, uśmiechając się lekko. — Kilka sążni na kolanach wystarczyłoby, by mi przebaczył. —Aż nie do wiary, że wysłał cię na pielgrzymkę! —Warto myśleć o przyszłych grzechach, panie. Kto wie, czy jutro nie zgrzeszę? Zresztą kto powiedział, że podróż morska nie jest najlepszą pokutą? Sztormy, choroba morska, napaści piratów... To straszniejsze doświadczenia niż piesza pielgrzymka. Nie uważasz? -Jesteś zadziwiającym człowiekiem, Ryszardzie. Nie powiedziałeś mi, czym się trudnisz w Caen.

- Sprzedażą tkanin, panie. Jestem sukiennikiem. Możesz mi wierzyć, to przyjemny zawód. Cóż, czaśjuż na mnie. Pój dę sprawdzić, czy moi towarzysze dotarli do miasta. Niech Bóg ma cię w Swej świętej opiece. -1 ciebie, Ryszardzie. Wkrótce postać pielgrzyma zniknęła w tłumie. Hugo czekał jeszcze przez chwilę, po czym postanowił wrócić na pokład. Nadeszła godzina posiłku, toteż ożywili się wędrowni sprzedawcy. Jedni nieśli wiklinowe kosze, opierając je o szyje, inni pchali wózki. -Najświeższe, najświeższe, prosto z morza! - zachęcała handlarka sardynkami. -Sole, sole, małże! — krzyczała dziewczynka, pchając przed sobą kariolkę, na której równo ułożyła ryby. -Komu ćwiartę jagnięcia! - wołał młody chłopak, piekąc mięso na oczach przechodniów. W powietrzu rozchodził się apetyczny zapach skwierczącego tłuszczu. Do Hugona podeszła dziewczynka. -Dobre sery, drogie dzieci, może zjecie? Świeżego sera, panie? -Nie, dziękuję, moja mała - odrzekł Lewantyńczyk, nie zatrzymując się. Galery wpływały do kanału Maubec i dobijały do brzegu przy Grande-Rive. Hugo w ostatniej chwili uskoczył przed powozem zaprzęgniętym w bawoły, z trudem torując sobie drogę do knary. - Nie ma przejścia! Och, to ty, panie! Bardzo proszę - krzyk nął marynarz na wachcie i przepuścił go na pokład. — Ależ tu ludu! Dzieciaki pchają się na statek, lecz kapitan dał wyraźny rozkaz: żadnych obcych na pokładzie!

Na pokładzie nie było nikogo z wyjątkiem kapitana Cora-to, który stał na rufie z jednym ze swoich marynarzy. Z nosem w pergaminach kończył przeliczanie towaru, jaki należało wyładować albo złożyć w składach. -Hola, kapitanie! -Słucham cię, panie? - odparł Corato, który zdawał się tego dnia w złym humorze. - Co mogę dla ciebie zrobić? -Czy twoi dwaj majtkowie są na pokładzie? -Moi dwaj... Nie. Zeszli na ląd. A co? - zapytał podejrzliwie. - Bądź spokojny, nie mam złych zamiarów - odpowiedział Hugo. - Po prostu martwię się o ich bezpieczeństwo po tym, co się wydarzyło. Corato pokiwał głową i dał znak marynarzowi, który pracował obok, by zostawił ich samych. -Ja także, muszę przyznać. Dlatego właśnie zeszli na ląd razem. Kazałem im się nie rozdzielać i Bertil poszedł z Kowadełkiem. Nie mam ochoty zbierać kolejnych trupów. -Słusznie postąpiłeś. Niski człowieczek zmarszczył krzaczaste brwi i zasępił się jeszcze bardziej niż zwykle. -Lubię porządek, panie — poskarżył się — gdy wszystko jest na swoim miejscu, a wierz mi, podczas takiego rejsu to niełatwe zadanie. Poza tym potrzebuję nowych ludzi, podobnie jak Harald! Brakuje nam chłopców do wiosłowania. Spójrz tylko, sam straciłem dwóch plus jednego majtka. A rannego zostawiłem w Maillezais. -Może opat uczyni z wioślarza zakonnika? Kto wie. I Bóg ci to wynagrodzi.

-Nie ogarniam sytuacji. A tego nie lubię - gderał Corato, nie zważając na słowa Lewantyńczyka. - Posłałem nawet epistołę w tej sprawie moim zwierzchnikom. -Zwierzchnikom... Co chcesz przez to powiedzieć? To nie Giovanni jest armatorem? Kapitan wprawdzie nie wzruszył ramionami, jednak jego ton był wystarczająco wymowny. —On?! Nie, panie, moim prawdziwym zwierzchnikiem jest patriarcha Della Luna oraz jego najstarszy syn, Renato Della Luna. To z nim wcześniej pracowałem i jemu wysyłam list. Przebywa obecnie w Marsylii, więc moja wiadomość powinna dotrzeć do niego, zanim z powrotem wyruszy na Sycylię. —Giovanni Della Luna jest bez wątpienia za młody, by obarczać go tak dużą odpowiedzialnością. —Wiek nie ma tu nic do rzeczy — mruknął kapitan wyraźnie zbuntowany przeciwko Longobardowi. — Nigdy nie widziałem, aby Renato lub jego ojciec wydawali denary w spelunach albo próbowali uchylić się przed opłatami portowymi. A ten bałagan w ładowni... Towar jest wymieszany! Mówię ci, panie, doprawdy nie jest stworzony do tej roboty. -Niski człowieczek rozejrzał się wokół, po czym ciszej już dodał: — Skoro tak spokojnie we dwójkę rozmawiamy, czy mogę cię o coś zapytać? —Oczywiście. Słucham cię. -Wiesz, panie, że marynarze plotkują. Od śmierci małego... Czy myślisz, że morderca znajduje się na naszym pokładzie? -Gdybym to wiedział, już dawno stałby przed prewotem tego miasta.

-Ja tam uważam, a nie jestem w tym osamotniony, że należy go wyrzucić za burtę. Taki człowiek nie zasługuje na nic innego, niż skończyć w rybim żołądku. Powiedz, panie, co to za historia ze śladami na ciele dzieciaka? -Kto ci o tym powiedział? -Ludzie gadają- rzekł tamten i spojrzał chytrze na Lewantyńczyka. — Podobno mamy też na pokładzie zdrajcę? Hugo zadowolił się skinięciem głowy. Corato ciągnął: -Niedobrze, niedobrze. Jednak to prawdopodobne, wszak tamci płyną za nami od dłuższego czasu. Diabelskie nasienie! Hmm, ja tam jestem przesądny! A skąd pan pochodzi, panie z Tarsu? Może jesteśmy ziomkami? -Przybywam z Antiochii. -A ja z Bizancjum. Ale moja matka była Greczynką. Wolę pływać po morzach wewnętrznych, w moich stronach, gdzie nie występują te szatańskie pływy... Z powodu całej tej historii moi chłopcy zaczynają patrzeć po sobie spode łba, podejrzewają zdrajcę wśród wioślarzy. -Dlatego też musimy jak najszybciej zidentyfikować winnych. Mam do kapitana jedno pytanie w tej materii. Czy miałeś wśród członków załogi niejakiego Louisa? -Louisa... — Kapitan zmarszczył czoło. — Nie, nie sądzę. -Był majtkiem pokładowym - nalegał mąż ze Wschodu. -Ach, ten! Nazywałem go Sardynką! Utopił się. -Kiedy to się wydarzyło? -W Barfleur. Mały spał na pokładzie, rano znaleźliśmy jego ciało unoszące się na wodzie w basenie portowym. Jestem jednak pewny, że to był wypadek. Nie powinienem był go przyjmować na okręt. Chłopak był strachliwy. - Najwyraźniej nie bez przyczyny.

Między mężczyznami zapadło milczenie. Kapitan zerkał w stronę towaru, którego przeliczania jeszcze nie dokończył, kiedy Hugo zapytał: -Czy mógłbyś mi powiedzieć, kto w tamtym czasie był już z tobą na pokładzie? -Chcesz powiedzieć, przed wypłynięciem z Barfleur? Niech pomyślę... Giovanni, ja, cała załoga z wyjątkiem Berti-la i nowego wioślarza, Bjorna. Podobno go znasz? -Owszem. -Giovanni uparł się, by uczynić go swoim zastępcą. Ma zresztą rację, chłopak ma talent, poza tym umie czytać i pisać. Nie tak jak większość. -Którzy z pasażerów zaokrętowali się wtedy? -Moment... Pielgrzym Ryszard. Nie chciał płacić za nocleg w oberży. Do miasta przybyli też poeta Wace i zakonnik. Mały Dreu, którego w ogóle nie słychać, jest jak cień! Był też rycerz. A propos, oznajmił mi dziś, że nas opuszcza. -D'Avallino? — Hugo był zaskoczony. — Odjechał? -Tak. Powiedział mi na pożegnanie, że zobaczymy się na Morzu Śródziemnym. Wydało mi się to dziwne. -Zabrał swoje rzeczy? -Przyszedł po niego giermek z dwoma wierzchowcami. Rycerz zapłacił za rejs, nie prosząc o resztę. Przypuszczam, że zdążyli już opuścić miasto. -Cóż, zostawmy ten temat. Wiem, że Knut, Harald, Marzyciel oraz Magnus z jego ludźmi także przebywali wówczas w Barfleur. -Oznacza to, że w czasie zabójstw... -...obecni byli wszyscy poza panienką i jej sługą, Tankre-dem i mną — dokończył Hugo.

- Na to wygląda. -A co myślisz o pielgrzymie? Podaje się za sukiennika z Caen. -Przyznam, że lepiej znam załogę niż pasażerów. Ów Ryszard nie bardzo mi się podobał, lecz wczoraj, podczas sztormu, razem z wioślarzami dawał z siebie wszystko, jak prawdziwy mężczyzna. Toteż... -Toteż nabrałeś do niego szacunku. Rozumiem. -Za to jak na sukiennika.nie jest dostatecznie tłusty- dodał Corato. - Co to, to nie. A jego dłonie, przyjrzałeś się im? -Stwardniałe i naznaczone dawnymi bliznami - odpowiedział Hugo. -Sukiennicy całymi dniami siedzą za stołem kupieckim, odmierzają kupony i przeliczają pieniądze. -Ma dobre stosunki z załogą? -Tak. To gaduła. Niedawno kucharz się na niego złościł, bo przeszkadzał w pracy Bertilowi. Kapitan spoważniał: -Chyba nie myślisz, że to on... -Nic nie myślę, kapitanie. Dziękuję ci za informacje. A jak idzie wam reperowanie rei? -Knut znalazł odpowiedni kawałek drewna. Jest w dokach z dwoma marynarzami. Wypłyniemy jutro z przypływem. Cóż, powinienem wracać do pracy. -Czy wszyscy pasażerowie zeszli na ląd? -Tak. Nawet mnich. -A gdzie jest Bjorn? -W mieście z majtkami. Dogaduje się z Bertilem... - Nagle kapitan znieruchomiał. - Oj, panie, nie sposób będzie normalnie na siebie patrzeć.

-Co takiego? -Proszę niczego nie powtarzać Giovanniemu. Byłem zły z powodu paczek z towarem, są w takim nieładzie. -Doprawdy nie rozumiem, do czego nawiązujesz - uspokoił go Lewantyńczyk.

41 Chodźże! - Giovanni pociągnął Tankreda za sobą. Dziewczyna odsunęła się, musnąwszy pieszczotliwie policzek młodzieńca. - Nie zje cię! — oświadczył Longobard. — To łaźnie, nie tawerna. Będzie nam tutaj wygodnie. Dziewczęta są miłe, a miód pitny najlepszy w całym mieście. Weszli do obszernego pomieszczenia, z którego na piętro prowadziły drewniane schody. W olbrzymim kominku płonął ogień. Na dywanie i poduszkach odpoczywało kilka dziewcząt odzianych równie skąpo, jak ta, która im otworzyła. Na widok nowo przybyłych wstały i przyglądały się im znacząco z zachęcającym, rozmarzonym uśmiechem. -Budynek jest własnością pewnego biskupa, który zupełnie nie interesuje się lokatorami - szepnął Giovanni Tankredowi do ucha. - Panienki tu są ładniutkie, niektóre bardzo młode. -Panienki? -No tak, dziewczyny. Czyżby rozrywka była dla ciebie nowością?

-Moją rozrywką były dotąd książki - wyznał Tankred. -Wygląda na to, że twój mistrz chce z ciebie uczynić kleryka albo mnicha! Wiedza nie płynie wyłącznie z książek, przyjacielu. Całe szczęście, żeśmy się spotkali. Dziewczęta przyjmują w swoich sypialniach. Każda wynajmuje tu pokój, w którym pracuje w zamknięciu. Niektóre pomagają w łaźni. Nie jest to klasyczny burdel, chociaż lokal prowadzi kokota. Wejścia do poszczególnych pomieszczeń zasłaniały kolorowe tkaniny. Ciepłe powietrze nasycone było wilgocią. Jedna z dziewcząt zbliżyła się do Tankreda i kołysząc biodrami, obeszła go dookoła. -Łaźnia. Rzeczywiście, kąpiel dobrze mi zrobi! — stwierdził poważnie Tankred. -A kto ci mówił o kąpieli? - śmiejąc się, rzekł Giovanni. -Zobacz, jak się do ciebie zaleca! No, chyba że wolisz, by ci złoiły skórę w kadzi, ale to już twoja sprawa. Jesteś moim gościem. Dostaniesz wszystko, czego zapragniesz, a może nawet więcej. Odwrócił się do służącej. - Hej, ty! Idź do pani i powiedz, że wrócił jej ulubiony kochanek. Tankred zatoczył się i w ostatniej chwili uczepił się zasłony. Pomieszczenie tańczyło mu przed oczami jak pokład sneki w czasie sztormu. Dziewczyna wróciła na miejsce między towarzyszki. Zza zasłony dochodziły jęki i rzężenia rozkoszy. Młodzieniec z trudem się wyprostował. - Oto moja narzeczona! - zawołał kupiec. - Czyż nie jest piękna? Tankred zamrugał oczami, zastanawiając się, czy przyjaciel nie jest bardziej pijany od niego. Po schodach schodziła kobieta tak stara, że mogłaby być ich babką.

Warstwa pudrów pokrywała jej pomarszczoną twarz, ciężkie piersi wylewały się ze sznurowanego gorsetu, a pod spódnicami trzęsły się olbrzymie pośladki. Obraz przed oczami młodzieńca zamazywał się coraz bardziej. Kokota potruchtała w kierunku Giovanniego i hałaśliwie pocałowała go w usta, dopiero potem obróciła się do Tankreda. -Nowy! Jakiż śliczniutki! - powiedziała i tak mocno przycisnęła go do siebie, że młodzieńcowi zabrakło tchu. -Bracie, poznaj damę Guenievre, panią tego domu. Kobietę tłustą i rozkoszną w dotyku, szczodrą tak, jak to lubię. Nawet kłodę natchnęłaby miłością! -Moje uszanowanie, droga pani - rzekł Tankred, z trudem uwolniwszy się z uścisku właścicielki lokalu. Opanowywały go mdłości, więc rzekł bezbarwnym głosem: - O ile nie widzicie przeciwwskazań, chętnie się wykąpię. —Ależ się uparł... Nie będziemy mu dokuczać, Guenievre. Zrób, co każe, płacę za wszystko. —Poczekaj na mnie w sypialni, mój łaskawy panie. Twój przyjaciel jest w dobrych rękach. Zaklaskała w dłonie i zza jednej z zasłon wynurzył się muskularny służący. Na znak kobiety chwycił Tankreda pod pachy i niemal zawlókł go do sąsiedniego pomieszczenia, w którym w rzędzie ustawione były drewniane kadzie. Z balii wyścielonych moltonami buchała para. Dwaj mieszczanie w wodzie po szyję omawiali interesy, degustując cuda ociekające złocistym miodem, podczas gdy półnagie służące szorowały im plecy. — Za chwilę zajmą się i tobą, panie — zapewnił sługa, po magając Tankredowi usiąść na jednej z drewnianych ław, sto jących pod ścianą.

Tankred nawet nie zauważył, że został sam. - Chyba za dużo wypiłem - wymamrotał pod nosem. - Nigdy nie powinienem mieszać wina z piwem. Hugo powtarzał mi to wielokrotnie. Trochę sobie odpocznę. O mały włos się nie przewrócił, w porę złapał za brzeg ławki, ostrożnie wyciągnął nogi, położył głowę na desce i zamknął oczy.

42 Zmierzchało. Wkrótce miejskie dzwony obwieścić miały wieczór. Ulice patrolowały zbrojne oddziały żandarmerii. Mężczyzna przyspieszył kroku. Minął szereg glinianych chałup. Wreszcie zatrzymał się przed drewnianą chatką i trzy razy zapukał w futrynę. Drzwi natychmiast się otworzyły. W zapachu brudu i uryny stanęła nędzarka. -Gdzie on jest? — spytał mężczyzna, którego twarz zasłaniał głęboki kaptur. -Obok, w chałupie z zamkniętymi okiennicami - odparła stara. -A jego rodzice? -W Laleu. Wracają jutro. Jest sam. Mężczyzna wręczył kobiecie sakiewkę i odwrócił się na pięcie. Kobieta zamknęła drzwi. Często wynajdowała dzieci typom podobnym do tego, handlarzom żywym towarem,

którzy sprzedawali je potem do burdeli albo umieszczali na odpływających okrętach w roli majtków. Nienawidziła swoich sąsiadów. Radzili sobie lepiej niż ona, w dodatku kobieta, ta wychudzona szkapa, nigdy nie mówiła jej dzień dobry. Odwracała głowę, jakby od niej śmierdziało. Nie miała nic przeciwko małemu, ale jego było łatwiej sprzedać niż tę dzikuskę! Rozwiązała sakiewkę i w słabym świetle ognia jęła przeliczać pieniądze. Przesuwając językiem po zeschniętych ustach, układała monety na klepisku, zbierała je swoją sprawną ręką i pocierała o fałdy spódnicy, następnie chowała z powrotem do woreczka. Gotujące się w kociołku rybie głowy patrzyły na nią bezbarwnymi oczami. Pomyślała o dzieciaku. Morze nauczy go życia. Kiedyś dał jej piętkę chleba. Wzruszyła ramionami. Pewnego dnia stałby się równie niedobry jak matka. W rzeczywistości oddawała mu przysługę. Zamieszała w garnku drewnianą łyżką. Stara obmyślała, gdzie ukryje swój skarb. Upewniwszy się, że nikogo poza nim nie ma w zaułku, mężczyzna zapukał do drzwi sąsiedniej chałupy. -Kto tam? - odezwał się dziecięcy głos. -Czy tu mieszka Ar Pennec? Drzwi się otworzyły. Przed nim stał chłopiec z lampą oliwną w ręce. -Nie ma go, panie. Czego chcesz? -Nie każ mi, mały, tkwić na progu. Mam do niego sprawę, lecz jeśli można ci ufać, zostawię dla niego obiecane pieniądze. Ar Pennec jest twoim ojcem?

-Tak. Proszę wejść - rzekł chłopiec i szerzej otworzył drzwi. Mężczyzna pochylił się, przestępując próg i wszedł do jedynej w domu izby. Pomieszczenie pachniało czystością, lecz było ciasne. Oprócz siennika rodziców, posłania syna, stołu na kozłach i trzech taboretów w izbie był tylko kufer i kociołek, z którego unosił się tłusty zapach baraniny z gotowanym bobem. —Proszę usiąść — dziecko niezręcznie podsunęło nieznajomemu taboret, na który ciężko opadł. —Jak masz na imię? —Gabik. — Z której części Bretanii pochodzicie? -Z Vitre. Ponownie zapadła cisza. Mężczyzna o nic więcej nie zapytał. Przypatrywał się dziecku, jego okrągłej twarzyczce, niebieskim oczom okolonym czarnymi rzęsami i jasnym kędziorom. Speszony chłopiec zaczął się wiercić. Nieznajomy wcale mu się nie podobał, lecz cięgi ojcowskim pasem też nie. Ten wspomniał o pieniądzach, czekał więc, niecierpliwie szurając chodakami o klepisko. Co ty tutaj robisz? — wyszeptał głos w jego głowie. —Patrzę na niego. —Idź już sobie. —Nie, jeszcze nie. Jeszcze krótką chwilę. Zostaw mnie w spokoju. Nie robię nic złego. Po prostu na niego patrzę. —Masz brudne myśli! —Nieprawda!

Chłopiec poruszył się na taborecie. Nie mógł dostrzec twarzy mężczyzny, jednak czuł na sobie jego spojrzenie i krępowało go to. Wstał. —Dlaczego chciałeś widzieć się z ojcem? — zapytał. —To nie z nim chciałem się widzieć - odparł nieznajomy zmienionym głosem. -Jak to? - Na twarzy chłopca pojawił się wyraz zdziwienia. — Chcę zaproponować ci pieniądze. Dużo pieniędzy. I co mu powiesz? Chodźmy stąd, póki nie jest za późno. -Nie! —Nic ci nie zrobił. To ty przyszedłeś do jego domu. To ty przekupiłeś starą. —Wyjaśnię mu... —Że go zabijesz, bo nie możesz go kochać? —To kłamstwo. —Nie. Sądziłeś, że z dziećmi będzie prościej, ale nic nie jest proste, gdy się jest kimś takim jak ty. Jesteś przeklęty. -Nie! Nie! Dziecko podniosło się przerażone mimiką i gestykulacją mężczyzny, który mamrotał niezrozumiałe słowa. —Co cię wzięło? - rzekło, chwytając za nogę jeden z taboretów i trzymając przed sobą niczym tarczę. — Wynocha stąd! Nie chcę twoich pieniędzy! —Mieszkasz w norze. Pozwól mi sobie pomóc! —Nie zbliżaj się do mnie, bo będę krzyczał!

Nie powiesz mi później, że dzieciak próbował cię uwieść? —szydził głos. - Wygania cię. Brzydzi się tobą. — Nie, to ja się nim brzydzę, zobacz! Wyjął sztylet. Chłopiec zaczął wrzeszczeć i ze wszystkich sił walić taboretem.

43 Tankred obudził się całkiem nagi. Przy łóżku, na którym leżał, stała niespełna dwunastoletnia dziewczynka. Była pulchniutka jak niemowlę, miała delikatnie różową skórę, łagodne kształty i długie, jasne włosy sięgające pośladków. Natarczywy ból głowy miażdżył mu skronie. Spróbował usiąść, po czym bezwładnie opadł na poduszki. Pomieszczenie wirowało. Powróciły mdłości. Mała patrzyła na niego bez słowa. Obraz przed jego oczami się zamazywał. Nie pamiętał niczego poza tym, że położył się na ławce przy kadzi, w której śmiali się bogaci klienci. -Co ja tu robię? - wybełkotał wreszcie. -Nic szczególnego, panie - mała odparła ironicznie. -Nadal znajduję się w łaźniach? -Uhm. -A ty kim jesteś? - Nazywają mnie Słodziutka, panie. Próbowałam cię zbu dzić, lecz nie miałeś nastroju na kurtyzanę.

Wypowiadając to, ocierała się o niego jak kociak. Miał ochotę wyjść na zewnątrz, przejść się, odetchnąć morskim powietrzem, a nie odurzającymi perfumami, którymi się spryskała. U nóg łóżka palił się olbrzymi świecznik. -Po co ten ogień? -Zapadła noc! - zadrwiła dziewczynka. - Ma się nawet ku końcowi. Wymyłyśmy cię z dziewczynami śpiącego. Przespałeś całe popołudnie i większą część nocy. Tankred oblał się rumieńcem na myśl o kobietach, które przez kilka godzin rozporządzały nim wedle uznania. -Jakże miło, że cię rozśmieszyłem - wypalił ze złością. -Ależ panie, proszę mnie źle nie zrozumieć! - zaprotestowała dziewczynka. - Nie powiedziałam tego złośliwie. Wierz mi, chętnie ci się odwdzięczę. -Odwdzięczysz mi się... A ile ty masz lat? I gdzie nauczyłaś się takiego języka? Pomimo gestów dziewki i zachrypniętego głosu miała jeszcze mleko pod nosem. -Co do wieku, to sama nie wiem dokładnie. Dwanaście albo czternaście. W sam raz, by dać ci, panie, trochę rozkoszy. Co do wykształcenia, to jeden z moich klientów jest klerykiem i to on mnie uczy różnych słów. -Gdzie są moje szaty? -Tam, na kufrze. -Gdzie są twoi rodzice? Prewot tego miasta godzi się, by małe dziewczynki pracowały w burdelach? Cień przemknął po okrągłej twarzyczce. Spojrzała na niego twardo. - Po co o tym mówić? - powiedziała, starając się sprowa dzić rozmowę na inne tory. - Skoro ci się oddaję...

Odepchnął ją i wstał. —Nie gniewaj się! - wykrzyknęła wysokim głosikiem. — Wszystko ci opowiem. Moi rodzice dawno temu sprzedali mnie Guenievre. Ledwo chodziłam, kiedy tutaj przyjechałam. A tu przynajmniej nie chodzę głodna i zziębnięta. Co się tyczy prewota, to nie moja sprawa. Kiedy jego ludzie przychodzą na inspekcję łaźni i sypialni, my, najmłodsze, schodzimy do piwnic. —Jest was więcej? —Trzy, czasem cztery. Ale powiedz mi, nie podoba ci się moje ciało? Jestem nie dość tłusta? Mam za małe piersi? A może to moje uda? Tankred wciągnął nogawice i tunikę, następnie usiadł na brzegu łóżka, by założyć wysokie buty. — Nie odpowiedziałeś. -A co mam ci odpowiedzieć, Słodziutka? Jesteś młoda... — Ty też nie jesteś stary — zaprotestowała. Owinęła się prześcieradłem i nagle wydała mu się o wiele bardziej krucha i mniej pewna siebie. Sam do siebie miał pretensje, że znalazł się w tym miejscu, a także o to, że jest mężczyzną. Wyobrażał sobie, przez co mała przeszła. Sprzedali ją rodzice, a mężczyźni, których dzień po dniu widywała, uczynili z niej tę, którą dzisiaj była. Jej spojrzenie nie nosiło śladu dziecięcej naiwności, a zachrypnięty głos momentami przywodził na myśl staruchę. Któregoś dnia to czarujące ciało nabierze kształtów damy Guenievre, chyba że wcześniej dziewczyna skończy w rowie, jak inni, zmarli z głodu albo zimna. Zrozumiał, że wszystkie nauki, jakie pobrał z książek, w tej chwili na nic mu się nie przydadzą. Czuł się bezradny. — Dlaczego tak na mnie patrzysz?

Tankred wstał i wyciągnął rękę po płaszcz. Opanowały go nieznośne mdłości. Słodziutka siedziała po turecku na środku łóżka i nie spuszczała go z oczu. -Nawet jeśli nic nie zrobimy, zapłacą mi - mruknęła. -Nie będę się skarżyć. -Czy wiesz, gdzie jest Giovanni, kupiec, z którym tu przyszedłem? -W jednej z sypialni na piętrze. Pewnie już skończyli, zważywszy na porę. Wkrótce będzie świtało. Mała zeskoczyła z łóżka i podeszła do niego. - Nie pożegnasz się ze mną? Wspięła się na koniuszki palców, Tankred zaś podniósł ją, jak się podnosi dzieci, i mocno przycisnął do siebie. Tuż potem zamknęły się drzwi. Wyszedł. Słodziutka przez chwilę tkwiła bezradnie na środku pokoju, potem wzruszyła krągłymi ramionkami i rzuciła się na łóżko. - Jaka szkoda! Pierwszy, który mi się podobał! - stwierdziła. Przeciągnęła się jak kocię pod pikowaną kołdrą, włożyła kciuk do buzi i po chwili głęboko zasnęła.

44 Giovanni schodził po schodach w asyście gospodyni lokalu. Jego tunika nosiła ślady potu, pod oczami rysowały się czarne podkowy. Chwiał się na nogach ze zmęczenia.

— I jak ci się podobała oberża? - odezwał się zachrypniętym głosem. - Wykończyła mnie, wiesz? Potwór, nie kobieta. Bę dziesz mi musiał pomóc dostać się na statek. Moja piękna, opowiedz wszystkim, jak się zabawiłaś z Giovannim. Z głośnym mlaśnięciem złożył pocałunek na gołych piersiach, ugryzł rozchylone wargi i dołączył do młodzieńca czekającego pod schodami. Służąca przyniosła jego płaszcz. —Powinniście zaczekać, panowie — rzekła dziewczyna. — Jest jeszcze przed świtem.. Żandarmeria krzywo patrzy na włóczęgów przed nabożeństwem laudy. —Popatrz tylko, jak nas lubi! - zawołał Giovanni i klepnął ją w pupę. - Nie martw się o nas, aniołku, ja i mój przyjaciel jesteśmy w stanie wysłać do diabła wszystkich żandarmów z La Rochelle! Drzwi zamknęły się za nimi. Niebo jaśniało na horyzoncie. Zbliżał się świt. Tankred pełną piersią oddychał świeżym powietrzem, szczęśliwy, że nareszcie znalazł się na zewnątrz. Giovanni uczepił się jego ramienia. -Wcale nie jestem aż tak rześki, za jakiego chciałbym uchodzić. Będę potrzebował twojej pomocy - powiedział. — Złap się mocno. Na początku Longobard polecił mu zagłębić się w plątaninę uliczek. -To jest ulica Wytwórni Igieł. Skręć w prawo. Hmm... O tak, Fontanna Niegodziwców - rzekł, gdy znaleźli się na małym placu. - Tędy! Powoli jego głos matowiał. Giovanni stawał się coraz cięższy, powłóczył nogami i nieprzytomnie ziewał. Raz po raz przymykał oczy.

Wkrótce wyszli na rozległą esplanadę, którą porastała krótka trawa uwięziona pod warstwą białego szronu. Szalał porywisty, północny wiatr i z jękiem przepadał w sąsiednich uliczkach. Tankred rozejrzał się, lecz nie dostrzegł niczego, co by wskazywało na bliskość portu. W rzeczywistości było to pustkowie, gdzieniegdzie urozmaicone pojedynczymi krzakami winorośli i pustymi zagrodami dla zwierząt oraz brzydkimi, przekrzywionymi szałasami. - Giovanni! —Tankred potrząsnął towarzyszem. — Na Boga, obudź się! Zabłądziliśmy. Kupiec otworzył oczy i zaspanym wzrokiem rozejrzał się wokół siebie. -Pomyliłem się - wymamrotał. - Jesteśmy niedaleko Nowego Portu. To pola Wilhelma de Cire. Pola jarmarczne. -Gdzie znajduje się port? -W tamtym kierunku. - Wskazał przeciwległą ulicę. -Prosto. W oddali słychać było dzwony obwieszczające nabożeństwo laudy. - To dzwon świętego Jana za Murami - bełkotał Giovanni. Albo dzwon z Cougnes. Idźmy dalej. Muszę się przespać! Ruszyli. Tankred prowadził na wpół bezwładnego kompana. Już miał go sobie zarzucić na plecy, kiedy nagle usłyszał tętent kopyt i potężne dęcie w róg. Młodzieniec się zatrzymał. Ziemia drżała mu pod nogami. Kawalkada, na której czele jechał chorąży, galopem przemierzała pole targowe i kierowała się prosto na nich. Jeźdźcy mieli na sobie pancerze, na głowach kolczatki, a na plecach białe płaszcze templariuszy.

Tankred oparł przyjaciela o mur i spokojnie czekał. Gio-vanni, potężnie chrapiąc, osunął się na ziemię. Templariusze zatrzymali się kilka kroków przed nimi, ich rumaki prychały i biły podkutymi kopytami o ziemię. —Kto idzie? — krzyknął jeden z jeźdźców. —Przyjaciel! — odrzekł Tankred. — Pokój z tobą, templariuszu. Jestem nietutejszy i szukam drogi. —O tej godzinie po mieście włóczą się tylko złodzieje i rzezimieszki. —Zapewniam cię, że jam ani jeden, ani drugi. Chcielibyśmy z moim towarzyszem dotrzeć do portu. Templariusz spiął konia piętami i zbliżył się do młodego mężczyzny, starając się dojrzeć w półmroku jego twarz. —To nie pora na przechadzki po mieście, poza tym jesteście daleko od portu. Skąd wracacie? —Z łaźni, templariuszu. Niestety nie potrafię określić, z której. Nie znam miasta, mój towarzysz mnie tam zaprowadził. —Jest ranny? —Nie, panie. Śpi. —Jak się nazywały łaźnie? I jak człowiek w tym stanie może być twoim przewodnikiem? -Ależ... —Macie szczęście, że nie natknęliście się na ludzi prewota. Pojedziecie z nami. Jak się nazywasz? —Tankred, a to jest Giovanni Della Luna. Przypłynęliśmy rano na okrętach, które są zakotwiczone przy Grande-Rive, na knarze i snece na rozkazach króla Henryka II. Ale Rycerz Świątyni go nie słuchał. Wymienił kilka zdań z towarzyszem. Po chwili powrócił do Tankreda i wskazał na Giovanniego.

-Zabieram go ze sobą na siodło. -Ależ musimy dostać się do portu - zaprotestował Tan-kred. -Obawiam się, że nie macie wyboru. Tankred chwycił śpiącego Longobarda i jednym ruchem przerzucił go przez siodło templariusza. Otoczyli go pozostali jeźdźcy. Zrozumiał, że musi być posłuszny. Pobyt w La Rochelle wyglądał zupełnie inaczej, niż to sobie wyobrażał. Nie spodziewał się ani porannego pijaństwa, ani przebudzenia w łaźni obok Słodziutkiej, ani aresztowania przez rycerzy zakonników. - W drogę! - rozkazał pierwszy jeździec. - Nasz przełożony zechce was zobaczyć. A jemu nie każe się czekać. -Ależ ja nic... - Dalej! Cofnął się przed końską piersią i ruszył przed siebie. Pierwsze promienie słoneczne przebijały się przez mrok ponad murami obronnymi. Miasto nareszcie się budziło. Tankredowi kamień spadł z serca. Z nadejściem dnia wszystko wróci do normy. Templariusze uwolnią ich, a on odnajdzie Hugona. Myślami powędrował do mistrza. Przywołał w pamięci jego pełne czułości i dumy spojrzenie, które czasami czuł na sobie. Hugo tak wiele mu dał, niczego w zamian nie żądając... - Prędzej! - rozkazał templariusz, wyrywając go z zadumy. Otwierały się okna i okiennice domów. Z jednego z zaułków wynurzył się wędrowny kupiec z koszem na plecach. Pozdrowił templariuszy, spojrzał na młodzieńca i się skrzywił. - Macie go? - powiedział, spluwając na ziemię przed Tankredem. — Powinno się go zabić jak zwierzę! Jeden z templariuszy odsunął go kopią.

- Ruszaj! — powtórzył jeździec. — Chyba że masz ochotę na więcej takich pozdrowień. Tankred poczuł się nieswojo, lecz przyspieszył kroku. Wydarzyło się coś, o czym nie wiedział. Dlaczego w spojrzeniu tego mężczyzny było tyle nienawiści i obrzydzenia? Chwilę później znaleźli się przed bramą otwierającą ulicę Świątyni. Jeden z jeźdźców zeskoczył na ziemię i uderzył pięścią w zamknięte wrota. Na dźwięk jego imienia drzwi natychmiast się otworzyły. Oddział templariuszy wjechał na podwórze, na którym wznosiła się kamienna kaplica. - Tutaj możesz modlić się do świętej Magdaleny - rzekł templariusz, zsiadając z wierzchowca i przekazując wodze ko niuszemu. Przed stajniami, obok świeżo osiodłanych koni czekali rycerze zakonnicy i uzbrojeni strażnicy miejscy. -Znaleźliście go, bracie? - spytał jeden z jeźdźców. -Mam taką nadzieję - odparł mnich i wskazując na Giovanniego, skinął na strażnika. - Zanieście go do infirmerii i nie spuszczajcie z niego oka. Rycerz ścisnął Tankreda za ramię i pociągnął go w stronę podłużnych, niskich zabudowań. Weszli do jednego z nich. Długi korytarz zaprowadził ich do izby o niskich stropach. -Poczekaj tu na mnie i nie próbuj zbiec! -Nie mam żadnego powodu do ucieczki - zaprotestował młodzieniec. -Czyżby? — rzekł mężczyzna, unosząc brew. — Daj Boże, abyś mówił prawdę, inaczej nie ręczę za twoją skórę! Zabójców nie lubi ani królewski namiestnik, ani prewot La Ro-chelle. A dla więźniów szkoda nam chleba.

- Na miłość boską, wytłumacz mi... Drzwi się zatrzasnęły. Wściekły i zaniepokojony Tankred znalazł się sam. Wetknięte w mury pochodnie rzucały ciepłe światło na biały kamień. U sufitu falowała srebrzystobiała chorągiew zakonu. Na posadzce leżały tarcze. Przemierzał salę wzdłuż i wszerz, wreszcie usłyszał echo ciężkich kroków dobiegające z korytarza. Otwarły się drzwi i do sali wszedł zakonnik w białej sukmanie i długiej pelerynie na ramionach. Był wysoki i chudy, jego surowa, sędziwa twarz poorana była zmarszczkami. Za nim kroczył rycerz, który go przyprowadził. Przełożony stanął kilka kroków przed młodzieńcem i przyglądał mu się bez słowa. Tankred się ukłonił. -Oto brat Jan, nasz przełożony - oznajmił templariusz. -A ja jestem brat Aymon. Utrzymujesz zatem, że przybyłeś na jednym z okrętów, które cumują w porcie od wczorajszego wieczora? -Nic nie utrzymuję, panie. To czysta prawda. -Czy wiesz, że tej nocy w naszym mieście popełniono nikczemne morderstwo? - ciągnął zakonnik. - Oraz że wraz z ludźmi prewota poszukujemy zabójcy? -Ja... nie. Oczywiście, że nic o tym nie wiedziałem. -Gdzie byłeś poprzedniej nocy? -Tak, jak ci powiedziałem, panie, w łaźniach. -To nie wystarczy. W naszym mieście są trzy. -Mój towarzysz udzieli wam bardziej szczegółowych informacji niż ja. -Jak widać, jego stan mu to uniemożliwia - ochrypłym głosem odezwał się przełożony. - Przed przyjściem tu byli-

śmy w infirmerii. Pielęgniarz nie zdołał go dobudzić. Jeśli nie znasz nazwy, spróbuj przynajmniej ją opisać. - Z przyjemnością. Jest to duży dom położony na placyku, na którym rośnie, jak mi się wydaje, wiecznie zielony dąb. Wokół znajdują się stajnie. Gospodyni lokalu ma na imię Guenievre. Templariusze wymienili spojrzenia. Tankred zrozumiał, że nie powinien był wyjawiać imienia właścicielki. - Nazywasz to miejsce łaźnią - rzekł surowym tonem brat Aymon — a mówisz nam o burdelu? Młodzieniec się zmieszał. Obaj mężczyźni uznali go już za winnego morderstwa, którego nie był świadomy. A jeśli zabójstwo rzeczywiście miało miejsce w łaźniach? Wyobraził sobie, jak zareagują, jeśli opowie im o dziewczynce, którą zastał przy łóżku. Niewiedza to coś przerażającego. Zaoponował: -Zapytałeś, gdzie byłem, rycerzu. -Okręty przypłynęły wczoraj rano. Co robiłeś przez cały ten czas? Cóż miał odpowiedzieć, skoro niczego sobie nie przypominał? Że nie był w stanie policzyć oberży, które odwiedzili? Mimo to spróbował: -Wraz z przyjacielem posililiśmy się w oberży Pod Trzema Młotami. Następnie poszliśmy do kolejnych, lecz zbyt dużo wypiłem, by pamiętać ich nazwy. Potem udaliśmy się do łaźni. Tuż przed tym, pamiętam, minęliśmy na ulicy nędzarkę, która śpiewała wyliczankę. -Doprawdy? - rzekł przełożony, przeszywając go wzrokiem. — A jak ta kobieta wyglądała? -Nie bardzo pamiętam.

Wysilił pamięć, zadając sobie zwyczajowe pytanie mistrza: „Co widziałeś?". Nagle przypomniał sobie. -Tak, pamiętam jeden szczegół. Zamiast jednej z dłoni miała kikut. Mój przyjaciel rzucił jej pieniądze i poszliśmy dalej. Na te słowa mężczyzna odwrócił się do brata Aymona i wyrzekł słowa oschłością przypominające werdykt: —Nie sądzisz, że to nam wystarczy? Oddajcie ich prewoto-wi miasta. Rozwiązanie tego węzła gordyjskiego zostawimy jemu i namiestnikowi króla. —Oddać mnie w ręce prewota! — oburzył się Tankred. — Dlaczego? Poczekajcie, o co mnie oskarżacie? -To nie my występujemy z oskarżeniem - odparł przełożony. Jednak jeśli na rękach masz krew, zwłaszcza tę jedną, słono za to zapłacisz. — Jestem niewinny! Nic nie zrobiłem. Musicie uprzedzić Hugona z Tarsu, który znajduje się na pokładzie sneki. Weszło dwóch strażników. —Zabierzcie go! - wydał rozkaz brat Aymon. —Nie! - krzyknął Tankred. — Uprzedźcie pana z Tarsu, proszę was, powie wam, kim jestem. Powie, że... Lecz brat go nie słuchał. Cichym głosem naradzał się z przełożonym. Żołnierze chwycili młodzieńca za ramiona i wyprowadzili siłą. Chwilę później, pomimo jego protestów, wtrącili go do lochu. Zazgrzytały zamki. Nad Tankredem zamknęły się grobowe ciemności.

TALIZMAN

45 Noc była niespokojna. W poszukiwaniu zabójcy Gabika Ar Penneca oddziały żandarmerii bez wytchnienia przeczesywały sieć uliczek. Czterech mężczyzn z ożywieniem dyskutowało w domu królewskiego namiestnika, położonym niedaleko murów obronnych. -Jest szansa, że nam nie umknie! - wykrzyknął prewot Mikołaj de Cire, krępy człowieczek w wybijanym gwoździami skórzanym pancerzu. W palenisku trzasnęło polano i na drewnianą podłogę posypały się iskry. Na dworze huczał wiatr, rozbijając się o okiennice. - Jeśli zajdzie potrzeba - dodał - każę przeszukać chałupę za chałupą. Przyszedł do mnie przedstawiciel Bretończyków. Nie możemy pozwolić sobie na niezadowolenie ludzi, którzy stanowią wśród naszych mieszkańców coraz liczniejszą grupę. Obok niego stał komandor Świątyni, brat Hugo z Anger. Milczący i zasadniczy, wysoko cenił prewota i łączący ich z początku wzajemny szacunek z czasem przeistoczył się w solidną przyjaźń.

- Chociaż w naszej gestii pozostaje przede wszystkim bez pieczeństwo dróg, guwerner naszej prowincji w Poitou wes prze mnie w tym zadaniu — oświadczył. — Zabójca nie ma prawa wyjść cało z pościgu, w który włączyli się twoi żoł nierze, moi bracia i ludność miasta. Co o tym sądzisz, drogi Hugonie? Hugo z Tarsu wpatrywał się w płomienie, oparłszy czoło o gzyms kominka. Na pytanie templariusza odwrócił się. Pomimo zmęczenia ściągającego jego rysy spojrzenie zachowało właściwą sobie żywość. Poprzedniego dnia, po długiej rozmowie z kapitanem Co-rato i nie doczekawszy się Kowadełka, udał się do świątynnej komandorii. Ciesząc się na spotkanie po latach z komandorem, przywdział swą wyszywaną złotą nicią, długą tunikę o szerokich rękawach oraz nogawice z takiej samej tkaniny. Przepasał się pendentem z kordobańskiej skóry, u którego zawiesił bułat i sztylet. Tymczasem rozwój wydarzeń przeszedł jego oczekiwania. Ledwie przestąpił próg Świątyni, przyjaciel zaciągnął go na drugi koniec miasta, do rudery, w której znaleziono zwłoki dziecka. W ten sposób odwiedziny stały się czuwaniem z bronią w ręku. -Obawiam się, panowie, że za nisko oceniamy możliwości mordercy - powiedział łagodnie. - Czy pielęgniarz obejrzał już ciało? -Myślę, że tak. Powinien czekać na dole - odparł prewot. -Właśnie miałem po niego posłać. Czy zgadzasz się, namiestniku? Mężczyzna o szerokiej dolnej wardze i głęboko osadzonych oczach kiwnął głową na znak zgody. Jako głównodowodzący w mieście zajmował się przestępstwami tylko wtedy,

gdy rzeczywiście naruszały zaprowadzony przez niego porządek. Kilka minut później w drzwiach stanął mnich o ceglastej cerze i tuszy, która szczelnie wypełniała wełnianą szatę. - Oto brat Itier, kapelan świętego Jana za Murami - przed stawił go zwierzchnik komandorii. — Mój bracie, obecny tu pan z Tarsu chciałby zadać ci kilka pytań. Tęgi zakonnik odchrząknął. -Co chciałbyś wiedzieć, panie? -Bądź pozdrowiony, bracie. I ja zbadałem dziecko, jednak rad bym poznać twoje zdanie na temat jego śmierci. -Och, to łatwe, panie! Zginął od ciosu sztyletem w samo serce! -Meble były poprzewracane do góry nogami, co oznacza, że dziecko się broniło. Czy na jego ciele są jakieś ślady? -Sińce na nadgarstkach i twarzy oraz błękitnawa obręcz na szyi, wskazująca na próbę uduszenia go przez mordercę przed zasztyletowaniem. -Jakiego ostrza użyto? -Musiało być długie i cienkie, przypominało zapewne to, które nosisz, panie, u pasa. -Czy zauważyłeś inne znaki? -Żadnych, poza tymi, które wymieniłem. Natomiast... -zakonnik się zawahał. - Oto, co znalazłem w zaciśniętej pięści małego Gabika. Brat Itier podał medalik Lewantyńczykowi, który przyjrzał mu się uważnie w świetle płomieni. Następnie przekazał go towarzyszom. - Z całą pewnością należy do napastnika, dziecko nie nosi ło biżuterii. To wszystko, co mogę powiedzieć, panie. Jeśli nie

będę ci więcej potrzebny, pozwól, że wrócę do jałmużnicy, chorzy na mnie czekają. - Bóg zapiać, mój bracie. Komandor odprowadził mnicha do drzwi, następnie usiadł obok królewskiego namiestnika, po drodze zwracając Hugonowi wisiorek. -Zwyczajny, cynowy medalik — stwierdził namiestnik. -Tak, tyle że pochodzi z Bizancjum. Po jednej stronie ryby, symbol chrześcijaństwa, po drugiej kwadrat magiczny i imię Chrystusa. Jeden z tych amuletów, których zabrania Kościół. -Mimo to wszyscy je noszą. Wyglądasz na zatroskanego, panie z Tarsu... -Staram się pojąć, do czego doszło pomiędzy ofiarą i zabójcą. -Wyznam panu - oświadczył nagle namiestnik - że gdyby nie niezadowolenie Bretończyków, tak bardzo bym się całą sprawą nie przejmował. Między mężczyznami zapadło milczenie. Hugo przyglądał się amuletowi, jednocześnie starając się sobie przypomnieć, gdzie już taki widział. Mikołaj de Cire miał rację, że amulety, relikwie i medaliki posiadali wszyscy, nawet na pokładzie: Corato, Marzyciel, pielgrzym, Eleonora, stirman... Ludzie byli przesądni. Jednak ten talizman kojarzył mu się z czymś albo kimś bardzo konkretnym. Obraz bladł... Do izby wszedł żołnierz. -Wiadomość ze Świątyni dla ciebie, panie — obwieścił zbrojny mąż i pochylił się przed komandorem. -Bardzo proszę! Przeczytał list, po czym podniósł głowę. -Właśnie mnie poinformowano, że patrol ujął dwóch mężczyzn i wszystko wskazuje na to, że są to poszukiwani

przez nas winni. Rozkażę, by ich nam przyprowadzono pod solidną eskortą. -Oto dobra nowina! — wykrzyknął prewot. — Chociaż nie spodziewaliśmy się aż dwóch morderców. -Zastanowimy się nad tym - rzekł namiestnik. - Zanim przybędą, chciałbym, aby pan z Tarsu przesłuchał kobietę, którą kazałeś do mnie przyprowadzić. Prewot podszedł do drzwi i otworzył je. - Przyprowadzić Starą od Obwiesi! - wydał strażnikowi rozkaz.

46 Nędzarka zatrzymała się na progu. W gnijących łachmanach, których smród wypełnił pomieszczenie, z brudną twarzą i skołtunionymi włosami pełnymi robactwa, stara nie wyglądała na ani trochę onieśmieloną pośród notabli, wręcz przeciwnie, była niezadowolona. Hugo opuścił swoje miejsce przy kominku i postąpił kilka kroków w jej kierunku. Kobieta zrobiła ruch, jakby chciała się cofnąć. -Maur! - zawołała. - Nie dotykaj mnie! -Nie miałem takiego zamiaru - zapewnił ją mąż ze Wschodu i wskazał na taboret. - Proszę usiąść. Ton był stanowczy, toteż obrzuciwszy spojrzeniem surowe oblicza obecnych w izbie mężczyzn, nędzarka gderając, wykonała polecenie.

— Powiedziano mi, że nazywają cię Starą od Obwiesi stwierdził Lewantyńczyk. - Czy masz inne imię? Kobieta popatrzyła na niego tak, jakby jego pytanie było niestosowne, i wymamrotała: —Dawno temu miałam na imię Girème. Tak było. —Zatem, Girème, mam do ciebie kilka pytań. —Tylko tego brakowało. Oto jak wygląda oddawanie przysługi — zrzędziła. — W końcu to dzięki mnie przybył patrol! A chcesz mnie przepytywać, jakbym zrobiła coś złego! Nie zwracając uwagi na gderanie starej, Hugo kontynuował: — Cofnijmy się trochę w czasie, Girème. Nie zapadła jeszcze noc, z sąsiedniego domu dochodzi wołanie o pomoc. Uliczką przechodzi oddział żandarmerii. Biegniesz po nich, krzycząc, że kogoś mordują. Czy tak właśnie było? Nędzarka wyciągnęła do ognia kikut dłoni. —Tak... Jakie to dziwne — dodała, popatrzywszy na Hugona, który cały czas ją obserwował. - Największy chłód czuję tam, gdzie nie mam ręki! —Nawet jeśli żołnierze przybywają za późno, by uratować dziecko, ty uprzedzasz patrol i chwała ci za to. —Cóż, nie moja wina, że zabójca zdołał uciec! - odparła, drapiąc się po głowie. —Pomówmy o mieszkańcach twojej dzielnicy — ciągnął Hugo. - Dzielnicy bretońskiej, prawda? —Tak. Tak ją nazywamy, ponieważ Bretończycy licznie ją zamieszkują. —Gdy tylko mężczyźni z dzielnicy zdali sobie sprawę, że zaatakowano jednego z nich, w domu Ar Penneca, szanowanego rzemieślnika, ruszyli w pościg.

-Taaak - westchnęła starucha, z trwogą przypominając sobie, jak uzbrojeni w widły, siekiery i kosy gromadzili się przed jego domem, krzycząc: „Śmierć mordercy!". -Mimo to nikomu nie udało się odnaleźć zabójcy. -Chyba się nie spodziewałeś, że i ja do nich dołączę! - zawołała kobieta. - Wystarczy, że mam jedną rękę... -Niczego takiego nie powiedziałem. Lewantyńczyk obrócił się w stronę płomieni. Zdawało się, że czerpie z nich jakieś tajemne natchnienie. -Zanim przejdziemy dalej, pozwól, Girème, że opowiem ci, co mi się przydarzyło. Gdy rozeszła się wieść o morderstwie, byłem z komandorem Świątyni. Razem udaliśmy się do dzielnicy bretońskiej. Najpierw do domu Ar Penneca, potem zaś do twojego. Nie było cię, gdyż zostałaś zaprowadzona do żandarmerii. -Byłeś u mnie? - powtórzyła zbita z tropu. -Owszem. Potrzebowałem odrobiny spokoju i twój dom wydał mi się idealnym miejscem. Wokół roiło się od ludzi, a tam nikt mi nie przeszkadzał. Prewot, komandor i namiestnik wpatrywali się w męża ze Wschodu, usiłując odgadnąć, do czego zmierzał. -Zgodnie ze słowami sąsiadów, dzieciak był sam, jego rodzice udali się do Laleu i mieli powrócić dziś rano. Pomożesz mi odpowiedzieć na pierwsze pytanie, jakie mi przyszło do głowy, a mianowicie dlaczego chłopiec otworzył drzwi nieznajomemu? -A skąd mogę wiedzieć? Widać się nie bał! - zawołała nędzarka, wiercąc się na taborecie. — My, biedacy, nie mamy nic do ukrycia. Nie tak jak wielcy panowie! Co można nam ukraść?

—Znałaś Gabika? —Słabo - stara wzruszyła ramionami. —A jego rodziców, Ar Penneców? —Niewiele lepiej. —Byli to przecież twoi najbliżsi sąsiedzi. —Nie miewam gości. —Coś innego mi mówiono - odciął się Hugo. Girème zadrżała, lecz wykrzywiwszy usta, odrzekła: —A co ci mówiono? I kto?.. — Że często cię odwiedzano, Girème. Nawet wczorajszego wieczoru, tuż przed zapadnięciem nocy, przyszedł do ciebie mężczyzna. Nie tracąc rezonu, Girème patrzyła Lewantyńczykowi prosto w oczy i przez chwilę można było odnieść wrażenie, że to ona przesłuchuje Hugona. —Kto ci to powiedział? —Jedna z sąsiadek. —Ach, pewnie Bertha! — krzyknęła. — Przebrzydła ropucha, o wszystko i wszystkich zżera ją zazdrość! Jest szalona, nie wolno jej wierzyć, panie. Dawno temu straciła rozum! —Skoro mowa o zazdrości, z czego żyjesz, Girème? —Tak jak inni, panie, z pieszego rybactwa, drobnych prac, a także z żebraniny. —Jest ci zapewne ciężko. —O, tak. —Byłem więc w twoim domu — Hugo podjął wątek. — Usiadłem na taborecie przed kociołkiem i nagle zobaczyłem coś na kształt małego garbu pod słomianą matą na klepisku. —G... arbu — powtórzyła stara, tym razem drżącym głosem.

- Jak to wyjaśnisz? - rzekł Lewantyńczyk i wyjął z kieszeni torby wygrzebaną z ziemi sakiewkę.

-Ja... - Jak to wyjaśnisz? Pytanie wypowiedziane twardym tonem padło drugi raz tak niespodziewanie, że Girème sic zmieszała. -To... To nic takiego, panie. To moje pieniądze. Lata oszczędności. - Czyżby? -Tak, przysięgam... - Milcz! Starucha skuliła się na taborecie, jak gdyby ktoś ją spoliczkował. - Od teraz, Girème, albo powiesz nam prawdę, albo od dam cię na łaskę żołnierzy żandarmerii. Mikołaj de Ciré nie słynął z miękkiego serca, oskarżeni z reguły kończyli pod pręgierzem lub na szubienicy. -Nie! Nic złego nie zrobiłam! Wszystko wam powiem! -Przekonamy się — rzekł Hugo i wysypał zawartość sakiewki na drewnianą podłogę. Denary potoczyły się aż pod nogi notabli. Nędzarka rzuciła się, by je pozbierać, lecz powstrzymał ją żołnierz. -To dużo pieniędzy jak dla kogoś, kto twierdzi, że żyje z żebractwa — zauważył Lewantyńczyk. — Chyba że tutejsi mieszczanie są szczególnie hojni, w co wątpię. Niektóre monety wydają się nowe. Mennik powiedziałby nam, czy zostały niedawno wybite. Chcesz, bym wezwał mennika? -Nie, panie. -Czy taka była cena za życie chłopca? Zapadła cisza. Strażnik dołożył do ognia pęk chrustu.

-Wyjaśnię ci, Girème, co się wydarzyło. Zastanawiałem się nad rym całą noc. Wiem od komandora Świątyni, że w La Rochelle odbywa się, podobnie jak w wielu innych portach, handel żywym towarem: sprzedawane są kobiety, dzieci, młodzi ludzie... Oto, co uważam za prawdziwy powód wizyty tego mężczyzny w domu Ar Penneca oraz odpowiedź na pytanie, skąd wzięła się u ciebie sakiewka. -Nigdy bym na to nie wpadł! - zawołał prewot. - Rzeczywiście, on ma rację. Dzieciaka sprzedała ta stara wariatka! Girème milczała. Wyglądała teraz na żałośnie przerażoną. -To prawda, że walczymy z tym procederem od lat — podjął wątek Mikołaj de Ciré. — Mieliśmy pewne podejrzenia, jednak dotąd nie udało się nam nikogo nakryć. Kobiety i dzieci lądują w burdelach, chłopcy i młodzieńcy na statkach jako majtkowie albo niewolnicy. Dobrze się zorganizowali, dranie. -To zapewne wielogłowa bestia, na podobieństwo Hydry lernejskiej! - rzekł Hugo łagodniejszym już tonem. - Miejmy nadzieję, że jeśli utniemy tę, nie urosną inne! Girème chciała coś powiedzieć, lecz Hugo zgromił ją spojrzeniem, więc tylko spuściła wzrok. — Wczoraj wieczorem przyszedł do ciebie mężczyzna. Powiedziałaś mu, że Gabik jest sam w domu i że jego rodzice wrócą następnego dnia. Innymi słowy, sprzedałaś chłopca mordercy. Kim jest twój klient? Mów, jeśli ci życie miłe! Zebrani utkwili spojrzenia w raptem pobladłej nędzarce, której zaczęły się trząść ręce. -Masz rację, panie - przyznała wreszcie niepewnym głosem. — Ale musisz wiedzieć, że częściej to rodzice sprzedają własne dzieci. I to ich należy ukarać, nie mnie! -Wyrok zostaw nam - zagrzmiał namiestnik.

- Tak, panie namiestniku. Daję słowo, nie wiedziałam, że go zabiją. Myślałam, że zabiera małego na statek. Kobieta wstała, jak gdyby na nowo przeżywała scenę. - Nie na żarty się przestraszyłam, kiedy usłyszałam odgło sy walki i wrzaski — wyznała. — Potem nagle dzieciak zaczął wołać o pomoc, pobiegłam więc po patrol. Miałam wyrzuty sumienia. Musicie mi uwierzyć. Po tych słowach rzuciła się namiestnikowi do stóp. Ten dał znak żołnierzowi, by ją przytrzymał. Starą na nowo posadzono na taborecie. -Przypuszczam raczej, że przestraszyłaś się nadchodzącego oddziału. Na twoje nieszczęście żandarmi przybyli za późno. Ale nie powiedziałaś mi, jak wyglądał twój klient? -Nie widziałam jego twarzy, miał na sobie płaszcz z kapturem wyjęczała kobieta. -W jaki sposób do ciebie trafił? -Znają mnie w mieście... Ludzie wiedzą, że trzeba do mnie przyjść o zmierzchu. A i dzieciakom lepiej się później wiedzie, przynajmniej nie chodzą głodne. -Za chwilę mi powiesz, że spełniłaś dobry uczynek! - huknął Lewantyńczyk. — Czy rozpoznałaś głos klienta? Może zapamiętałaś jakiś szczegół? Pomyśl dobrze. Twarz nędzarki wykrzywiła się pod wpływem wysiłku, potem bezradnie pokręciła głową. -Nie, panie. Nie. Nie żebym nie chciała wam pomóc, po prostu tego człowieka nie znałam. Przysięgam. -Zabrać ją! — rozkazał prewot czekającemu przy drzwiach strażnikowi. -Nie! Nie! - wzbraniała się stara. - To ja pobiegłam po pomoc! Żałuję za winy! Żałuję za winy!

-Bóg to oceni - mruknął templariusz. -Pomogę wam schwytać pozostałych! - wrzeszczała stara, gdy wyprowadzano ją siłą. Po tych słowach zapadła cisza. Żołnierz znieruchomiał przy drzwiach. Namiestnik gestem kazał mu zabrać więźniarkę. -Dlaczego nie posłuchamy, co ma nam jeszcze do powiedzenia? - zapytał komandor. -Cierpliwości! - odparł mężczyzna z ponurym uśmiechem. — Lepiej, żeby babsko myślało, że każemy ją powiesić. Więcej nam wyśpiewa. Prewot z aprobatą pokiwał głową. Hugo nie zwracał uwagi na otoczenie. Powrócił do rozmyślań nad amuletem, który nadal trzymał w zaciśniętej dłoni. - Tożsamość zabójcy wciąż pozostaje dla nas zagadką. A gdybyśmy tak usłyszeli, co mają nam do powiedzenia za trzymani przez templariuszy mężczyźni? Zwierzchnik Świątyni się ukłonił.

47 Po kilku chwilach drzwi otworzyły się na nowo. Do sali weszło dwóch Rycerzy Świątyni, popychając przed sobą Gio-vanniego i Tankreda. Włoch zataczał się ze zmęczenia, zaś co do Tankreda, to na widok mistrza jego spojrzenie się rozjaśniło, później zgasło.

Hugo pozostał niewzruszony, lecz wnikliwy obserwator dostrzegłby napięcie, które nim zawładnęło. Młodzieniec przebiegł wzrokiem po surowych obliczach królewskiego namiestnika, prewota i zwierzchnika Świątyni i mimo że widział ich po raz pierwszy, bez trudu odgadnął, że oto stoi przed trybunałem miasta. -Czy powiadomiono cię, panie, że przebywamy w komandorii? - zapytał głosem, w którym było więcej niepewności, niż by sobie tego życzył. -O niczym mnie nie powiadomiono, paniczu Tankredzie, i wiedz, że wraz z panem Giovannim Della Luna znaleźliście się przed najwyższymi władzami miasta La Rochelle, aby odpowiedzieć na bardzo poważne zarzuty. Mina mistrza nie zdradzała żadnych emocji, więc Tankred zmuszony był cierpliwie czekać na rozwój wypadków. Nagle dotarło do niego, jak drogo może go kosztować wczorajsza chwila zapomnienia. Zachodził w głowę, co takiego się wydarzyło i o co zostaną z Giovannim oskarżeni. -Znacie się? - Mikołaj de Cire zwrócił się do Hugona z Tarsu. -Tak, panie. Znam ich obu. Pierwszy, Giovanni Della Luna, to armator statku kupieckiego, który odbywa rejs wraz ze sneką. Drugi, Tankred, jest moim przybranym synem. Jeden z templariuszy, którzy przyprowadzili więźniów, wysunął się do przodu. Był to brat Aymon, rycerz zakonnik, który ujął mężczyzn. -Ten człowiek powiedział, że cię zna, lecz mu nie uwierzyłem. Wybacz mi. -Nic nie szkodzi, mój bracie - spokojnie odparł Hugo.

-Skoro ich znasz, sytuacja staje się zupełnie jasna - pojednawczym tonem zaczął zwierzchnik Świątyni. -Dziękuję ci za te słowa, lecz nie zgadzam się! Hugo odwrócił się do królewskiego namiestnika, który nie zareagował. Obserwował scenę swymi małymi, czarnymi oczami i Hugo wiedział, że dla niego jedynym do przyjęcia warunkiem uwolnienia Tankreda będzie jego całkowita i niepodważalna niewinność. - Czy pozwolisz, prewocie, że przesłucham tych mężczyzn? Mężczyzna z niezadowoleniem przygryzł dolną wargę, lecz ostatecznie wyraził zgodę: - Bardzo proszę. Jak dotąd współpraca z tobą okazała się dla nas owocna. „Jak dotąd" nie umknęło uwadze Hugona. Tymczasem zwrócił się do brata Aymona: -Zechciej mi, bracie, najpierw opowiedzieć, co sprawiło, że ich zaaresztowałeś... -Natknąłem się na nich przy polu targowym, jeden był prawie nieprzytomny, drugi zarzucał go sobie na plecy. Przyznam, że w pierwszej chwili sądziliśmy, że został zamordowany albo obrabowany. Potem zorientowaliśmy się, że ten oto... — templariusz wskazał na Giovanniego — ...że ten oto był nieprzytomnie pijany. Świt jeszcze nie nastał, a wiesz, panie, że nie podoba się nam, gdy ludzie włóczą się o tej porze po ulicach. Ponieważ plątał się w zeznaniach, poprosiłem, by udali się z nami do naszej kwatery, gdzie wraz z przełożonym przesłuchaliśmy młodego. -Nie „młodego", tylko panicza Tankreda! - Hugo poprawił go spokojnie. — Czyli rozmawiałeś z paniczem Tankre-dem, mój bracie.

-Ee, tak. Bardzo przepraszam. -Co ci powiedział? -Że spędzili noc u Guenievre, wcześniej zaś spotkali żebraczkę... -Czy to wszystko? -Tak, a żebraczka miała... -To mi wystarczy, bracie — przerwał mu Hugo. Zakonnik umilkł. Lewantyńczyk popatrzył na zatrzymanych. Kupiec z wysiłkiem starał się utrzymać w pionie, co z powodu bezsennej nocy oraz nadmiaru trunków, a także libacji w łaźni u Guenievre, żałośnie mu nie wychodziło. Hugo wyciągnął w jego stronę manierkę. -Trzymaj! Wypij! - rozkazał. - To rozjaśni ci umysł i pomoże odpowiedzieć na pytania. Armator przełknął napój, wykrzywiając usta. - Czy mógłbym usiąść? - wybełkotał. Na twierdzące skinienie prewota opadł na miejsce zwolnione przez nędzarkę. Upłynęła dłuższa chwila, po której jego policzki nabrały nieco kolorów, a spojrzenie się ożywiło. - Dziękuję. Mąż ze Wschodu stał teraz naprzeciwko podopiecznego. -Trzeba, byście wytłumaczyli się ze słów i czynów. -O co jesteśmy oskarżeni, mistrzu? -O śmierć niewinnego. Gdzie byliście od czasu zejścia na ląd do spotkania z patrolem? Tankred zacisnął pięści i zmusił się do udzielenia odpowiedzi spokojnym tonem. - Przyznam, że po sztormie, którego doświadczyliśmy, Giovanni i ja hucznie świętowaliśmy nasze przybycie do La Rochelle. Powiedziałem bratu Aymonowi, że w południe, tuż

po przypłynięciu, jedliśmy w oberży Pod Trzema Młotami, następnie obeszliśmy kilka tawern, dwie lub trzy, jak sądzę... Giovanni powie ci na ten temat więcej, ponieważ lepiej zna miasto. —Czy jesteś z rodziny Renato Della Luna? — zapytał nagle namiestnik. —Renato jest moim bratem, panie. —To szacowny kupiec z rodziny o świetnej reputacji. Powinienem był się domyślić, że i-ty do niej należysz. Ale proszę dalej, dalej, panie z Tarsu. Proszę na mnie nie zważać. —Panie Della Luna, czy mógłbyś wymienić tawerny, o których wspomina Tankred? Być może pod wpływem napoju podanego przez Hugona Longobard poczuł się pewniej. —Oczywiście. Tak jak powiedział, posililiśmy się Pod Trzema Młotami, następnie... Niech pomyślę. Poszliśmy do Umykającej Maciory oraz do Jednorożca. Stamtąd udaliśmy się do łaźni. —Czy na dworze było jeszcze widno? — spytał Hugo. —O tak, było to na długo przed nabożeństwem nieszporów. —O jakiej nędzarce wspominałeś, Tankredzie? —O starej kobiecie, która nuciła piosenki i poprosiła nas o jałmużnę. Nie miała palców u jednej ręki. O tym właśnie powiedziałem bratu Aymonowi. —Czyli i to miało miejsce przed zapadnięciem nocy. —Jak to możliwe, że Tankred ją zapamiętał! — zauważył Giovanni. - Śmierdziała padliną, dałem jej monetę, by nas zostawiła w spokoju. Tak, to było, zanim dotarliśmy do łaźni. —I co dalej, panie Della Luna?

-Zostaliśmy przyjęci przez samą damę Guenievre. Tankred poszedł wykąpać się w balii, ja zaś dołączyłem do mojej drogiej gospodyni w sypialni. Dlatego właśnie stoję przed wami i słaniam się ze zmęczenia! Nad ranem ruszyliśmy z przyjacielem w drogę do portu. Przyznam, że nie pamiętam, co wydarzyło się później. Zasnąłem, zanim przybyli templariusze. -Kim jest dama Guenievre? - Hugo zwrócił się z pytaniem do prewota. -To stręczycielka i właścicielka burdelu, na który od dawna mam oko. Jestem przekonany, że handluje nieletnimi. -Coś podobnego! - wykrzyknął Longobard. - Widziałem tam wyłącznie prostytutki w wieku stosownym do zawodu. Nieprawdaż, Tankredzie? Tankred, nie chcąc kłamać, tylko pokiwał głową, co jednak nie umknęło uwadze mistrza. Giovanni ciągnął: - Wprawdzie nie wiem, panowie, jakie winy nam przypisu jecie, lecz sam wyznać mogę grzechy łakomstwa i pożądania, nic więcej. Nawet jeśli ten dom schadzek nie cieszy się dobrą reputacją, to spędziliśmy tam noc, wydałem tam mnóstwo pieniędzy, podobnie zresztą jak w tutejszych tawernach, i nie widzę w tym nic nieuczciwego. Pochodzę z szanowanej rodzi ny. Namiestniku, powiadasz, że znasz mego brata Renato? Mężczyzna pokiwał głową. - Wiesz zatem, że cieszymy się zasłużonym szacunkiem. Co się tyczy Tankreda, jest protegowanym pana z Tarsu. Zbyt dużo wypiliśmy i zjedliśmy, oto cała nasza wina. Przyznasz, że mierni z nas oskarżeni. Hugo nie wyrzekł ani słowa, pozwalając Sycylijczykowi wypowiedzieć się w swojej obronie.

Namiestnik wstał i podszedł do kupca, po czym ścisnął jego dłonie w swoich. - Wystarczy tego! Przepraszam za nieprzyjemności, panie. Moje uszanowanie dla brata. Jest pan wolny, pan Tankred również, ma się rozumieć. Kupiec się ukłonił. - Wiedziałem, że mogę liczyć na twoje poczucie sprawied liwości, panie. Tęgi mężczyzna zrobił wymijający gest. -Jestem zmuszony was teraz opuścić. Prewocie, liczę na twoje umiejętności w schwytaniu zabójcy, a jeszcze bardziej na to, że położysz kres handlowi żywym towarem. Jeśli zaś potrzebny jest wam przykład wychowawczy, powieście starą! Komandor i namiestnik ukłonili się przed prewotem opuszczającym izbę. Rycerze Świątyni poprosili o zgodę na odmaszerowanie. -Starą! — mruknął namiestnik. — To niewielki łup. -Nie powie wam nic więcej, niż wie, czyli nic - stwierdził Hugo. - A jeśli chodzi o dom schadzek, to założę się, że nim twoi ludzie przekroczą próg, nie będzie tam już ani jednego dziecka. -Mam nadzieję, że się mylisz, panie z Tarsu. Udam się tam jak stoję, zabieram ze sobą Starą od Obwiesi. Do zobaczenia. Namiestnik wyszedł. W pomieszczeniu zostali tylko Hugo, Tankred, Giovanni i komandor. -A co z zabójcą? - spytał ten ostatni. -Plutarch powiadał: „Cierpliwość popłaca bardziej niż działanie siłą i wiele spraw, których nie potrafimy ogarnąć na

raz, jedna po drugiej stają się łatwe" - cichym głosem podsumował Hugo.

48 Naprawiono reję. Odpływ sprzyjał. Pasażerowie i załoga zaokrętowali się na pokładach knary i sneki. Szykowali się do podniesienia kotwicy i Marzyciel, zarzuciwszy na plecy swój bagaż, poszedł pożegnać się ze stirmanem. Miał ponurą minę jak zawsze, gdy przygoda z morzem dobiegała końca. - Daję słowo, był to rejs w moim guście - oświadczył. Haraldzie, pływanie z tobą to czysta przyjemność. Norweg pokiwał głową i wręczył Bretończykowi skórzaną sakiewkę. -Oto należna zapłata. -Dziękuję - rzekł przewodnik i schował pieniądze do kieszeni. Schylił się, by podnieść z ziemi pakunki, lecz stirman przeszkodził mu gestem. -Zgadałem się z Knutem - dodał. - Czy nie mówiłeś, że chwilowo nie masz innych zobowiązań? -Och, to nie potrwa długo! W porcie nie brakuje okrętów. Z pewnością któryś z nich będzie płynął do Bordeaux albo do Anglii. Nie martwię się tym. -A gdybyś tak został z nami? -Co proszę? - Ze zdziwienia Bretończyk szerzej otworzył oczy. -Dobrze usłyszałeś. Pytam, czy popłynąłbyś z nami na Sycylię?

-Wszak nie znam drogi! - zaprotestował marynarz. -Czekamy na nowego przewodnika. Wszystko ci wytłumaczy. Dla ciebie to okazja poznania tamtejszego wybrzeża i prądów morskich. -Nie zniósłbym bezczynności na pokładzie. -A kto mówi o bezczynności? - zawołał Norweg. - Corato potrzebuje człowieka z sondą, oddałem mu naszego. Mógłbyś go zastąpić. -Przewidziałeś więc moją,odpowiedź? - marszcząc brwi, odparł Bretończyk. Norweg nie odrzekł ani słowa. Przez chwilę trwali w milczeniu, potem na ustach Marzyciela zakwitł uśmiech. Podjął decyzję. Przypomniały mu się rozmowy z Hugonem z Tarsu. Wybrzeże Afryki, wyspy, prądy, wiejące od strony pustyni wiatry, to morze bez pływów... Wystarczy jedno słowo, a wszystko to przestanie być dla niego nieznane. Wyciągnął do stirmana dłoń. -Zgoda - powiedział. -W takim razie zostań tu ze mną - odparł Norweg. - Oto nasz przewodnik. Rzeczywiście, w ich kierunku zmierzał Knut wraz z bosym mężczyzną, odzianym w tunikę z cienkiego płótna i przy-krótkie marynarskie spodnie przewiązane w talii płóciennym pasem. - Oto nasz stirman — mistrz topora przedstawił mu Ha ralda. Wracając do swoich zajęć, Knut nie omieszkał rzucić okiem na Marzyciela, który kiwnął do niego głową na znak, że przyjął propozycję. Nowo przybyły przywitał się z Norwegiem. Gęste, czarne,

opadające na kark kręcone włosy okalały jego wychudzoną twarz o wystających kościach policzkowych. -Mam na imię Jakub i urodziłem się w Edesse — przedstawił się z południowym akcentem. -Polecił mi cię angielski kapitan — oznajmił Harald. — Powiedział, że dobry z ciebie marynarz, że znasz morze wewnętrzne, a i ceny masz niewygórowane. -To prawda. Jedyne, czego żądam, to mięso i nierozcień-czone wino do każdego posiłku. -Dostaniesz je. - Prostota mężczyzny raczej przypadła do gustu stirmanowi. -Czy doprowadzisz nas aż do Syrakuz? - zapytał. -Tak. O ile Bóg pozwoli - dorzucił i się przeżegnał. -Pływałeś już na snece? -Nie. -Gdzie są twoje rzeczy? -Przy kładce. -Szczegóły omówi z tobą Knut. W czasie postojów będziesz dzielił namiot z człowiekiem z sondą. Przy okazji chciałbym ci go przedstawić. -Ale ja mam swojego! - zaprotestował Jakub. - Czeka na nabrzeżu. -Cóż, trzeba będzie mu powiedzieć, żeby poszukał sobie innego okrętu. Czy widzisz w tym jakiś problem? Mężczyzna przecząco pokręcił głową. -Powiem mu. -Tylko prędko! Za chwilę podnosimy kotwicę. Odbywamy rejs ze statkiem kupieckim. -Rozumiem. -Oto Marzyciel, człowiek z sondą.

Po tych słowach sternik dołączył do Knuta na rufie. Przewodnik zawahał się, po czym przywitał Bretończyka nieznacznym ruchem głowy. — Znasz się na mierzeniu głębokości? — zapytał. -Tak. Od lat. I nie wiedząc dlaczego, choć prawdopodobnie w celu uniknięcia niemego współzawodnictwa, Bretończyk powstrzymał się od dodania, że i on był przewodnikiem.

49 Hugo i Tankred złożyli swe torby na pokładzie knary. Ani Ryszard, ani rycerz d'Avallino nie powrócili na okręt, w rufówce były więc dwa wolne sienniki. Giovanni, czując się dłużnym Hugonowi za wydarzenia z La Rochelle, z entuzjazmem przyjął propozycję ich towarzystwa na knarze. „Tylko na kilka dni", uściślił mąż ze Wschodu i wyraził chęć porozmawiania z nowym pasażerem, geografem pochodzenia muzułmańskiego, o imieniu Aflawiusz. Hugo, który na dworze Rogera II poznał erudytę Al-Idrissiego, był ciekawy kontaktu z uczonym, pracującym na zlecenie tego ostatniego nad kartograficznym wykazem świata. Hugo i Tankred znaleźli się sami dopiero po wypłynięciu na pełne morze, kiedy oba okręty minęły już latarnię morską Cordouan, tę kamienną wieżę znaczącą ujście Żyrondy.

W tych stronach ruch na morzu był ogromny, tak więc ogień wskazujący początek wielkiej rzeki płonął dzień i noc. Mijali galery i ciężko załadowane nefy udające się do Bordeaux lub stamtąd wracające, kutry rybackie ciągnące za sobą sieci pełne ryb. -W łaźniach znajdowały się dzieci, prawda? - znienacka zapytał Hugo. -Tak — przyznał Tankred. — Sam obudziłem się obok niespełna dwunastoletniej dziewczynki. -Giovanni był tego świadom? -Owszem. Ale jego fascynowała przede wszystkim stara gospodyni burdelu, Guenievre. Z nią spędził noc. Mój mistrzu, od kiedy wypłynęliśmy z La Rochelle, wyglądasz na zatroskanego... Żałuję tego, co się wydarzyło. Nigdy nie powinienem był... -Trzeźwość umysłu jest cennym darem. Uczysz się jej na własnych błędach i wolę, by miało to miejsce tu niż na Sycylii. Tam będziesz zmuszony „trzymać kurs", jak mawiają marynarze, niezależnie od okoliczności. Na Wschodzie bywają trucizny, pułapki i piękności, o których ci się nawet nie śniło. -Dlaczego postanowiłeś, że popłyniemy knarą? Nawet jeśli zainteresował cię geograf, to wątpię, by był jedynym powodem naszej obecności na pokładzie. -Słusznie - rzekł Hugo, szperając w sakiewce. - Czy ten medalik wydaje ci się znajomy? — spytał, wręczając podopiecznemu cynowy amulet, który zachował. -Nie! Skąd go masz? - odparł młodzieniec, przyjrzawszy się dokładnie wygrawerowanym na nim symbolom i literom.

—Z dłoni małego Gabika, ofiary z La Rochelle. Bez wątpienia zerwał go zabójcy z szyi. —Od kiedy podnieśliśmy kotwicę, nie było czasu na rozmowę i przyznam, że mało wiem na temat tamtych wydarzeń. —W dodatku na okrętach tego typu jest o wiele trudniej o dyskrecję niż na galerach - oświadczył Lewantyńczyk i zniżając głos, opowiedział Tankredowi w szczegółach, co zaszło poprzedniej nocy. Chwilę później mówił: —Zabito go ciosem sztyletu w samo serce. —A krwawe litery? —Przeszkodziło mu nadejście żołnierzy. Poza tym chłopiec walczył do końca. Morderca nie zdążył dopełnić dzieła, lecz jesteśmy pewni, że chodzi o tego samego człowieka. -I medalik należy do niego... To pierwszy prawdziwy dowód. Ponownie obejrzał amulet. —Chrześcijańskie ryby, kwadrat magiczny... Litery są greckie. Czy to talizman? —Tak... Najprawdopodobniej bardzo stary i pochodzący z Bizancjum. —Jednak to nam nie mówi, kto jest jego właścicielem. Od początku wojen krzyżowych wymiana z Orientem nie ustaje i tego typu medaliki znaleźć można nawet w najdalszych zakątkach Szampanii. —To prawda. Mimo to wiem, do kogo należy. Słowa Hugona tak bardzo zdumiały Tankreda, że potrzebował czasu, by ochłonąć. — Czyli wiesz, kto jest zabójcą? Kto? Jak to odgadłeś?

- Spokojnie! Spokojnie! - uciszył go Hugo. - Dopie ro wczoraj sobie przypomniałem, na czyjej szyi widziałem amulet. - A więc dlatego jesteśmy na knarze! Zgodnie z twoimi podejrzeniami zabójca jest na pokładzie! Tankred rozejrzał się wokół. Mnich dyskutował z geografem, nieco dalej Eleonora w towarzystwie psa przechadzała się obok sługi, który tym razem odważył się opuścić swój hamak. Bjorn stał za sterem, z nim zaś Corato i człowiek z sondą wypożyczony ze sneki. -Musimy go schwytać! Który to? -Nie uwierzyłbyś mi. Poza tym medalik nie wystarczy za dowód, zwłaszcza, że tylko ja widziałem go na jego szyi. To sprytny człowiek, naszą jedyną szansą jest złapanie go na gorącym uczynku. -Ale jak tego dokonać? Wszak to niemożliwe... -Ależ nie, wszystko jest możliwe. Urządzimy na niego zasadzkę, a pomoże nam w tym młody Bertil. -Majtek z Barfleur! - Młodzieniec się skrzywił. - Chyba nie rzucisz go potworowi na pożarcie! -Wszystko ci wyjaśnię. Od tego momentu głos Hugona stał się szeptem.

KRWAWY ORZEŁ

50 Hugo mówił długo, starannie dobierając słowa. Z każdym usłyszanym słowem mina Bertila, młodego majtka z Barfleur, poważniała. -Więc Kowadełko mówił prawdę! - wyszeptał chłopiec. -A ja uważałem go za głupola! W rzeczywistości jest o wiele bardziej cwany, niż się wydaje. Teraz rozumiem. Ale twoja propozycja, panie, średnio mi się podoba. Mogę to przypłacić życiem! -Obiecuję, że będziemy cię chronić. -No tak, tylko sam, panie, powiedziałeś, że zabójca jest przebiegły — dorzucił zapalczywie dzieciak. — Musi być bardzo sprytny, skoro tyle razy zabił i dotąd go nie złapali. Czemu ja miałbym zaglądać mu do paszczy? Prawda, lubiłem Małego Jeana, nie zasłużył sobie na śmierć, ale mnie się nie chce umierać tak, jak on! -Nie jestem w stanie odpowiedzieć ci na wszystkie pytania, Bertilu. Do niczego cię też nie zmuszam. Jeśli się nie zgodzisz, spróbuję zastawić na niego sidła w inny sposób. -Nie powiedziałeś mi, który to!

-Powiem ci tylko wtedy, gdy się zdecydujesz. Jednak będziesz też musiał przysiąc, że nikomu nie powtórzysz jego nazwiska. Wybrałem cię ze względu na twoją inteligencję. Obserwowałem cię podczas rejsu. Jesteś odważny i potrafisz zachować zimną krew nawet w obliczu niebezpieczeństwa. -Zgadza się. Tylko że to nie to samo. Mogę być dzielny wobec grzmiących fal i wiatru. Ale spokojnie czekać, aż zabójca wyjmie sztylet... — no, nie wiem. - Masz rację, Bertilu. Może to rzeczywiście zły pomysł. Zdrowy rozsądek, jaki chłopiec wykazywał, dał Lewantyńczykowi do myślenia. Nagle zdał sobie sprawę, że plan, który z początku wydał mu się prosty do wykonania, niesie z sobą ryzyko dla życia dziecka. Co by było, gdyby Bertil spanikował... Albo gdyby on sam nie przybył na czas... Majtek przyglądał się mu. Wyraz jego twarzy powoli się zmieniał. Bertil podjął decyzję. - No więc dobrze, panie. Podejmę ryzyko. Moja babka, która miała głowę na karku, mawiała, że „to sprzedawca mię sa ustala cenę!". Jestem sprzedawcą, a jednocześnie samym mięsem! Chłopiec zbierał myśli. Hugo zachęcił go. -Mów dalej, Bertilu. Twoja babka miała rację, to ty wyznaczasz cenę. -Wiesz, panie, skąd pochodzę? Ze Skalnej Fermy, na wzgórzach za Barfleur. Nie chcę się nad sobą rozczulać, ale nieczęsto najadałem się do syta. Chociaż teraz jest mi lepiej, nie mam zamiaru przez całe życie chybotać się na pokładzie okrętu. Jak wszystko się skończy, chciałbym zostać sługą albo jeszcze lepiej, żebyś nauczył mnie władać bronią lub przysposobił na giermka!

Słowa chłopca nie zaskoczyły męża ze Wschodu. Spodziewał się żądania w tym guście. -Wiesz, czego chcesz. -I jak? Co powiesz na moją cenę? -Nie wiem, czy uczynię z ciebie giermka, sługę czy kogoś innego, składam ci natomiast uroczystą obietnicę, że gdy będziemy już na Sycylii, zabiorę cię z nami i zapewnię ci lepsze życie, niż to, które wiodłeś do tej pory. Twarzyczka chłopca się rozjaśniła. Wydawało się, że na chwilę zapomniał, jak straszliwy był charakter umowy, którą właśnie zawarli. -Zatem zgoda! - zawołał. -Zgoda - powtórzył Hugo i uścisnął dłoń chłopca na znak przymierza. Na jakiś czas zamilkli, rozważając, każdy w swojej duszy, to, co się wydarzyło. - Będziesz musiał skupić na sobie jego uwagę. Na przykład krążąc wokół niego. Przypominasz sobie, co ci powiedziałem? Cała radość Bertila momentalnie prysła. - Wciąż nie wyjawiłeś mi jego imienia... Hugo nachylił się i wyszeptał dziecku do ucha imię zabójcy. Ze zdziwienia Bertil szeroko otworzył oczy. -Co takiego?! — wykrzyknął, po czym zaczął lękliwie rozglądać się wokół siebie. - Ależ to niemożliwe! Jesteś, panie, pewny? Dlaczego miałby to robić? -Dowiemy się prawdopodobnie, kiedy już będzie po wszystkim. Rudzielec zadrżał. - Nie lubię, kiedy tak mówisz! Kto oprócz ciebie będzie mnie chronił?

-Tankred i Bjorn. -Kiedyś, gdy już stanę się mężczyzną, chciałbym być podobny do Bjorna. - Po chwili namysłu dodał: - Czy panienka z Fierville dowie się, co mam zrobić? -Dlaczego o to pytasz? -Bo chciałbym, aby wiedziała. -Wobec tego wyjaśnię jej. -W ten sposób dowie się, że jestem odważny! Jestem już prawie mężczyzną, ale po. tym stanę się nim na pewno, nieprawdaż? -Prawda.

51 Od wypłynięcia z portu La Rochelle minęło pięć dni. Wiał równy wiatr i oba okręty powoli zbliżały się do lądu. Po burzliwej przeprawie przez Zatokę Gaskońską przewodnik ustalił kurs na Galicję. Ta część kraju była mało zamieszkana. Tu i ówdzie wyłaniały się ubogie wioski wciśnięte pomiędzy kamienne mury, a dalej już tylko strome, skalne wybrzeże, o które z hukiem rozbijały się fale. Ocean usiany był podwodnymi skałami, wokół których pieniła się woda. Zwany przez marynarzy Wybrzeżem Śmierci, z powodu częstych zatonięć i zwodniczych ognisk palonych przez rozbitków, brzeg był ciągiem przylądków, riasów i plaż.

W końcu przed dziobem statku zarysowała się majestatyczna sylwetka falezy Cabo Fisterra, przylądku Finisterre, skraju ziemi galicyjskiej. Sneka opłynęła ją, by schronić się na spokojnych wodach niedużej zatoki. Także na pokładzie knary załoga śpiesznie opuściła żagiel i zajęła miejsca przy wiosłach. — W jakże osobliwy sposób tutejszy pejzaż przypomina mi Normandię — zauważyła Eleonora, gdy Hugo dołączył do niej na dziobie. Mąż ze Wschodu popatrzył na nią i pomyślał, że bardzo się zmieniła od momentu opuszczenia Barfleur. Naturalnie przywykła do życia na statku, po pokładzie poruszała się pewnym krokiem, a wiatr i słońce wysmagały jej cerę. Jednak było coś ponad to, jak gdyby nowa pewność siebie, niewyczerpana i z każdym dniem większa ciekawość otaczającego ją świata i swoboda wypowiedzi, na którą z całą pewnością nie odważyłaby się we dworze Fierville. — Dlaczego tak mi się przyglądasz, panie? - powiedziała, czując na sobie ciężar jego spojrzenia. Lewantyńczyk wyszeptał: —Jesteś teraz inną osobą. —Tak dobrze się czuję! — wyznała młoda kobieta. — O ileż lepiej na pokładzie statku, pomimo wszystkich niebezpieczeństw, niż zamknięta w czterech ścianach zamku ojca! -To widać. Nie zapominaj jednak, że pewnego dnia dopłyniemy na Sycylię, a wtedy... -Wtedy wszystko będzie jak dawniej. To próbujesz mi uzmysłowić? — Nie. Nigdy nie będzie jak dawniej — rzekł poważnie. — Ani nic... Spójrz tam, wysoko na urwisku jest kapliczka.

-Masz, panie, talent do uciekania od tematu - zauważyła Eleonora. -Baszar ibn Burd, arabski poeta, powiedział: „Skoro wybierasz przyjaźń, to przyjmij przyjaciela takim, jaki jest. W przeciwnym razie pozostań samotny". W tej właśnie kaplicy Najświętszej Panny Finibus Terrae pielgrzymi do Santiago kończą marsz. Będziemy nocować na plaży, na której dokonuje się symbolicznego wyrzucenia odzienia do morza albo spalenia butów, co oznacza, że dzięki pielgrzymce wędrowcy stali się nowymi ludźmi. -A więc i ja na tej plaży powinnam spalić buty - wyszeptała Eleonora. — Czy pośród pielgrzymów do Santiago zdarzają się kobiety? -Owszem, bywają też dzieci, choć wiele z nich na tej drodze do zbawienia zostawia życie. -Panie z Tarsu... - Zniżyła głos. - Chciałabym porozmawiać o Bertilu. -Wiem, że się nie zgadzasz. Jest już jednak za późno. Ber-til podjął decyzję i bardzo liczę na nasze wieczorne zejście na ląd i ujęcie zabójcy. Od kiedy opuściliśmy La Rochelle, wszystkie noce przespaliśmy na pokładzie, co udaremniało jakiekolwiek próby oprawcy. -A jeśli Bertilowi coś się stanie? Przecież to jeszcze dziecko! -Nie spodobałyby mu się te słowa! — rzekł Lewantyńczyk. Tak bardzo chce udowodnić, że jest mężczyzną! Przysięgam, że jeśli komukolwiek miałoby się coś stać, to mi! Te ostatnie słowa zasmuciły Eleonorę. Spędzone wspólnie dni na morzu przybliżyły ich do siebie. Hugo stał się mniej zamknięty w sobie, co zresztą było nieuniknione, skoro codziennie widywali się na okręcie. Ona zaś co rano budziła się

ze świadomością, że go zobaczy, i sprawiało jej to zwyczajną przyjemność. - Milczysz - rzekł Hugo po chwili. Eleonora się zmieszała. Jak wyjaśnić mu, że bała się go utracić? Jak nazwać uczucia, których sama nie rozumiała? -A jeśli się mylisz? - odparła wymijająco. -To prawda, że poza medalikiem nie mam żadnych dowodów. Opieram się wyłącznie na podejrzeniach. -Dlaczego nie powiesz mi, który to? Nie mogę powstrzymać się od obserwowania ukradkiem ludzi wokół, podsłuchiwania ich rozmów w poszukiwaniu wskazówki... -Jak każdy na pokładzie, Eleonoro. Gdybym powiedział ci prawdę, zmieniłoby się twoje zachowanie. Jesteś zbyt... jak by to ująć? Zbyt spontaniczna i szczera, by zachować przed nim kamienną twarz. Młoda kobieta wzruszyła ramionami. -Może masz rację. A zatem nikt poza tobą i majtkiem nie wie, kim on jest. Pomyśl, proszę, co będzie, jeśli obu wam przydarzy się nieszczęście... -Na mojej woskowej tabliczce zostawiłem wskazówkę, którą Tankred zrozumie bez trudu. -Wszystko przewidziałeś. W jej głosie brzmiał szczery podziw. Hugo potrząsnął głową i patrząc na nią, wyszeptał: - Nie wszystko. Potem głośniej: - Przybijamy do brzegu. Zostawiam cię samą. Proszę, uwa żaj na siebie i obiecaj mi, że dziś wieczorem przywiążesz Tarę. Patrzyła na oddalającą się z gracją postać i pogłaskała głowę psa, który podbiegł do niej. Oparłszy łapy o przeciw-

ostrzałowe nadburcie, Tara szczekała na schodzących do szalup marynarzy.

52 Bertil wśliznął się pod zadaszenie, które dzielił z Kowadełkiem. - Ale wyglądasz! - wykrzyknął ten ostatni. - Cały jesteś blady! Zjadłeś nieświeżą rybę czy popiłeś? -To nic takiego. Nie zwracaj na mnie uwagi, po prostu jestem zmęczony. Mam dosyć. -W takim razie śpij dobrze - rzekł Kowadełko i zawinął się w koc. Chwilę później chrapał. Rozpalony gorączką młody Norman przewracał się na posłaniu z boku na bok. Wiele by dał, aby znaleźć się na miejscu swego towarzysza. Teraz żałował nie tylko przystania na propozycję Hugona, lecz i samego zaciągnięcia się na statek. Ostatecznie na fermie nie było mu aż tak źle, przynajmniej spał spokojnie, nie obawiając się, że ktoś przekłuje go na wylot. Zadrżał na wspomnienie o Małym Jeanie i pozostałych ofiarach. Myślami powrócił do tego ranka, kiedy morderca zagadnął go ze słodkim uśmiechem. - Przyjdź do mnie na drugi koniec plaży, będę czekał przy skałach u stóp urwiska, przy ścieżce wiodącej do kaplicy — szepnął, muskając dłonią jego policzek.

-Ale ja... -Nie chcesz? -Eee, chcę - odpowiedział Bertil niechętnie. -Biegnij tam, gdy wszyscy w obozie posną. Będę na ciebie czekał - rzekł mężczyzna odchodząc. Bertil rozejrzał się dookoła, chcąc sprawdzić, czy Bjorn albo Tankred, którzy na zmianę nad nim czuwali, zauważyli ich rozmowę. Niestety żadnego z nich nie było w zasięgu wzroku. Nieco później spotkał Hugona, lecz morderca znajdował się zbyt blisko, by mógł mu cokolwiek powiedzieć. Majtek chwycił swój nóż i wetknął go za pas. Wokół wszyscy spali. Wkrótce wybije godzina... Ktoś drapał w płótno namiotu. Chłopiec wstrzymał oddech. Serce waliło mu w piersiach. Czyżby zabójca przyszedł po niego aż tu, do samego obozu? -Bertilu, jesteś tam? - wyszeptał głos, którego z początku nie rozpoznał. -Eee... Jestem. Zasłona przy wejściu odchyliła się i zaraz potem opadła. Mężczyzna rzucił okiem na Kowadełko, który smacznie chrapał. Ujrzawszy Tankreda, chłopiec odetchnął z ulgą. - Czy wszystko w porządku? - cichym głosem zapytał mło dzieniec. -Tak. O ile można tak powiedzieć. Bestia połknęła haczyk. -Hugo przekazał mi, że próbowałeś z nim porozmawiać, lecz zabójca był zbyt blisko was. -Mam się z nim spotkać na plaży, u stóp urwiska, przy ścieżce prowadzącej na górę do kapliczki.

-Dobrze. Pójdziemy za tobą. Nie martw się i pamiętaj, by nie dopuścić go zbyt blisko siebie. -Na to możesz liczyć. -Gdy będziecie rozmawiać, nie pozwól mu siebie dotknąć, a gdy tylko wyjmie sztylet, nie zgrywaj bohatera, tylko uciekaj w kierunku okrętu, ile sił w nogach. -A jeżeli nie uda mi się uciec? - zapytał majtek nagle zdławionym głosem. -Wtedy pomyśl, jak wiele warte jest twoje życie, i wołaj o pomoc najgłośniej jak potrafisz! -Zgoda. -Dasz radę. Zasłona opadła. Tankred zniknął. Chłopiec mocniej zawiązał płócienny pas, odczekał chwilę, po czym wyszedł. Rozejrzał się, usiłując przebić wzrokiem ciemności. Momentami chmury przysłaniały księżyc. Obozowisko pogrążone było we śnie. Dwaj strażnicy rozmawiali przy ognisku. Od najbliższych skał dzieliło go dziesięć namiotów i na szczęście dzicy wojownicy rozbili obóz po przeciwnej stronie plaży. Swoją drogą, nie spali. Słyszał dalekie echo bicia w bębny. Bertil położył się na piasku i popełzł dookoła swojego namiotu. Wstał dopiero za następnym. Szedł już jakiś czas, gdy niespodziewanie usłyszał tuż obok szmer. Podskoczył. Poczuł muśnięcie, szary cień prześliznął się między płótnami. Wstał jeden z wartowników. - Kto idzie? Majtek znieruchomiał z bijącym sercem. Ktoś się zbliżał. Zamknął oczy. Strzępy rozmowy. Wachtowy drwił z towarzysza.

-Znowu ten przeklęty pies! - mówił. - Słyszałem hałas. O proszę, pędzi jak strzała. -A kto inny miałby to być? Oprócz nas nie ma tu nikogo. Bestia poluje! Chłopiec otworzył oczy. Niedaleko miejsca, w którym się znajdował, Tara rozszarpywała zająca, jednocześnie obserwując wartowników. - Patrz tylko, jaką ma zdobycz! Nie to co marna strawa pokładowa! Znowu zapadła cisza. Marynarze powrócili na stanowiska. Z potem perlącym się na czole Bertil odczekał chwilę, po czym przywarłszy do ziemi, ruszył przed siebie. Nikt nie zauważył niedużej postaci, która wśliznęła się za skały. Stamtąd, zgięty wpół, popędził w kierunku urwiska. Gdy znalazł się w osłoniętym miejscu, wyrównał oddech, raz po raz rozglądając się wokół siebie zalęknionym spojrzeniem. Sprawdził, czy jego nóż wciąż tkwi za paskiem. Księżyc igrał z chmurami, czasem świat rozjaśniał się w bladej poświacie, czasem pogrążał w głębokich ciemnościach. Chłopiec nie wiedział, czy wolał widzieć, co go otacza, czy nie być widzianym. Na próżno starał się dojrzeć przyjaciół. Z jednej strony, uspokajało go to, a zarazem martwiło. Skoro on ich nie widzi, to zabójca również nie... Z drugiej jednak strony, co, jeśli ich nie było, jeśli coś ich zatrzymało? Przed nim ciągnęło się wybrzeże usiane skałami, tańczącymi cieniami. Bertil przełknął ślinę, westchnął i powoli ruszył do przodu. Obszedł piarg i wyprostował się. Tu nikt go nie dostrzeże z obozu. Był za daleko.

Gdzie ukrył się zabójca? Oczami wyobraźni widział go zaczajonego za każdym kamieniem, zakopanego w piachu. A jeśli zaatakuje bez słowa? Przecież poza ofiarami nikt nigdy nie widział, w jaki sposób zabija! Dzieciak przystanął. Zniknął księżyc i zapanowały ciemności. Nawet plusk fal wydał mu się odmieniony. Wiatr ucichł. Bertil miał wrażenie, że nie słychać niczego poza szmerem jego oddechu. Postąpił jeden krok do przodu, potem drugi, potknął się o pień i upadł. Nie podniósł się. Usłyszał kroki. Położył na ustach dłoń, by nie krzyknąć z przerażenia. Oczy piekły go od spływającego potu. Księżyc wynurzył się zza chmur. Serce w jego piersi zamarło. Kilka kroków przed nim stał mężczyzna. Przymknął powieki i wyszeptał modlitwę do Maryi Panny, do Boga i wszystkich świętych, jakich znał. Gdy otworzył oczy, cień zniknął. Bertil wstał. Na zboczu urwiska dostrzegł wijącą się ścieżkę... Jeszcze ze dwadzieścia sążni i znajdzie się w umówionym miejscu. Gdzie oni byli? Hugo obiecał mu... Odwrócił się, by popatrzeć na obóz i dodające otuchy płomienie ogniska. Tak odległe... Teraz było za późno na zmianę decyzji. Bertil położył dłoń na rękojeści noża i powiedział sobie w duchu, że odtąd musi liczyć wyłącznie na siebie. Ruszył, robiąc krok nad kawałkiem spławnego drewna. Przesuwające się po niebie chmury ponownie przysłoniły krajobraz. - Szukałeś mnie? - odezwał się głos. Bertil drgnął i rozejrzał się wokół. Stał pośrodku skalnego kręgu.

Morderca nie wychodził z ukrycia. -Dlaczego się chowasz? - zapytał chłopiec niepewnym głosem, biorąc do ręki nóż. -Wcale się nie chowam! Jestem tuż obok. - Tuż obok - powtórzyło dziecko, cofając się powoli. Uderzył w coś, poczuł na karku oddech i palce zaciskające się na ramionach. Tak bardzo go to zaskoczyło, że krzyknął i wypuścił nóż. Napastnik zwolnił uścisk, próbując jednocześnie zamknąć mu usta. Chłopiec wyswobodził się i pobiegł przed siebie. Morze lśniło w blasku księżyca, który wkrótce miał zniknąć za zbliżającą się chmurą. Bertil pomyślał, że jeśli uda mu się dotrzeć do wody, zanurkuje. - Wracaj tu! Nie zwalniał. Księżyc zniknął. Poczuł, że ktoś złapał go za skraj koszuli. Potoczył się po piasku. - Puszczaj! - wrzasnął. Mężczyzna uderzył go, podniósł i przerzucił sobie przez ramię. Na pół przytomny Bertil czuł, że jest zgubiony. Wyobraził sobie ciosy sztyletu, który go przebije i poszatkuje jego ciało. Przypomniał sobie widok zakrwawionych zwłok Małego Jeana na noszach oraz słowa Hugona: „Nie zapomnij, że póki żyjesz, możesz wygrać!". Ugryzł przytrzymującą go dłoń. Wierzgając nogami i rękami, wytrącił mężczyznę z równowagi. Znalazł się na ziemi. Zza chmur wyłonił się księżyc. Twarz mordercy wydała mu się przerażająca. Okrzyk, który chciał z siebie wydać, ugrzązł mu w gardle. Zza skał wyskoczył cień i dopadł zabójcę. Dwie postacie w morderczym uścisku potoczyły się po ziemi. Bertil jednym susem wstał i się usunął.

Pojawili się Bjorn z Tankredem. Olbrzym osłonił sobą chłopca. - Cofnij się! - rozkazał. Dziecko usłuchało, nie spuszczając walczących z oczu. Stali teraz twarzą w twarz z uniesionymi sztyletami. Morderca zaatakował pierwszy. Lewantyńczyk zrobił unik. Mężczyzna zaatakował po raz drugi, lecz i tym razem ostrze trafiło w próżnię. Teraz przyszła kolej na Hugona. Wykonał tak szybki ruch, że zabójca nie zdołał odeprzeć ciosu. Cofnął się, kulejąc. Z podłużnej rany na policzku spływała krew. Drugi cios trafił w ramię. Dyszał. Hugo był wszędzie. Mężczyzna kręcił się wokół własnej osi i cofał się chwiejnym krokiem. Ogarniała go panika. Bertil wytrzeszczył oczy. Po raz kolejny Hugo zaatakował. Z grymasem bólu jego przeciwnik wypuścił nóż z krwawiącej dłoni. Z kamienną twarzą mąż ze Wschodu odsunął go ruchem stopy. - Poddaję się! Nie zabijaj! - błagał zabójca, upadłszy na kolana. Księżyc oświetlił jego zalaną łzami twarz. Bjorn i Tankred wymienili zdumione spojrzenia. -Ależ to niemożliwe! Sądziłem, że to... — zaczął Tankred. -Jak to?! - krzyknął Bjorn. -Nigdy byście mi nie uwierzyli... - oświadczył Hugo, wycierając ostrze sztyletu o piasek. Przerwał mu ochrypły dźwięk rogu. Strażnicy bili na alarm. W ich kierunku pędził wielki pies. Daleko, w obozie, marynarze powychodzili z namiotów. Mężczyźni chwytali pochodnie. W jednej chwili dzicy wojownicy zebrali się na placu przy okrętach. Biegiem dołączył do nich Magnus wraz z Norwegami.

53 Hugo z Tarsu był zmuszony użyć całej swojej siły perswazji, aby dzicy wojownicy nie posiekali zabójcy na kawałki. Orkadyjski dowódca zarządził spotkanie w swoim namiocie. Mężczyźni siedzieli w kręgu. Na ich obliczach malowała się surowa nieprzeniknioność. Nie padło ani jedno słowo. Onieśmielony zaproszeniem do grona wojowników, Ber-til instynktownie przysunął się bliżej Tankreda. Od czasu do czasu spoglądał na klęczącego pośrodku zabójcę. Hugo wstał. Wyjaśnił, co się wydarzyło na plaży oraz jaką rolę chłopiec odegrał w zasadzce urządzonej na właściciela medalika. - W rzeczywistości to dzieci umożliwiły nam odnalezienie zabójcy - podsumował, wskazując na majtka. - Uważam za sprawiedliwe, by człowiek, który zabił tyle dzieci, został za ich sprawą pojmany. Gdyby nie odwaga Gabika z La Rochelle, talizman nigdy nie trafiłby w nasze ręce. Hugo pokazał zebranym medalik. -Amulet skazuje tego, który go nosił. Zaś bez Bertila i jego odwagi nigdy nie schwytalibyśmy mordercy na gorącym uczynku. -To prawda! - potwierdził Orkadyjczyk. Harald i Knut odwrócili się w stronę młodego Normana. Tankred położył dłoń na jego ramieniu. Bertil się wyprostował. Czy tak właśnie chłopiec staje się mężczyzną? Rozpierała go duma, wdzięczność, poczucie przynależności.

Hugo zbliżył się do niego. - Teraz zostawisz nas samych, Bertilu. Wracaj do swojego namiotu. Będziemy decydować o jego losie. Nocne emocje wyczerpały chłopca, toteż gdy tylko minęła chwila chwały, marzył wyłącznie o jednym - wśliznąć się do płóciennego worka i zasnąć. Wstał, ukłonił się wojownikom, którzy oddali mu ukłon, i wyszedł. Kapitan Corato powtórzył:. - Dzielny chłopak. Chociaż to przecież niemożliwe, nie możliwe... I co ja teraz pocznę? Co im powiem? Tankred patrzył na zabójcę i na próżno próbował dojrzeć w nim człowieka, którego znał. Targały nim sprzeczne uczucia. Czy nie powinien wstać i bronić tego, którego za moment wszyscy mieli skazać? -Musi umrzeć! - oświadczył Magnus. -Słusznie - zgodnie poparli go Norwegowie. -Proponuję oddać go w ręce namiestnika w pierwszym porcie morza wewnętrznego, do którego zawiniemy — rzekł Hugo. -Czy naprawdę potrzebny jest nam namiestnik, by sprawiedliwości stało się zadość? - zaoponował Orkadyjczyk. -Nie będzie znał sprawy, podczas gdy my wiemy wszystko! Śmierć mu! Hugo miał już odpowiedzieć, lecz uprzedził go Tankred, wstając i zwracając się do Magnusa. -Ten człowiek należy do mnie! - oznajmił poważnym tonem. — Życzę sobie, by został osądzony, a nie stracony. Klęczący pośrodku Giovanni popatrzył na młodzieńca z niedowierzaniem.

Hugo milczał, lecz jego dłoń przesunęła się w kierunku bułatu; nie spuszczał wzroku z pałającego gniewem Orkadyj-czyka. W żyłach mężczyzny płynęła gorąca krew i nie lubił sprzeciwu. Jednak zamiast unieść się, przeklął tylko po sta-ronordyjsku. -Jesteś odważnym młodym mężczyzną - zauważył. - Jednak nie rozumiem, co masz na myśli, mówiąc, że należy do ciebie. -Gdy w Barfleur zaatakowała nas banda opryszków, człowiek ten uratował mi życie. Mam wobec niego dług wdzięczności. Nie pozwolę, by ktokolwiek podniósł na niego rękę. -Tankredzie, to zaszczytne żądanie, nawet jeśli mi się nie podoba. Magnus zamilkł. Patrzył na Giovanniego Della Luna sterczącego na środku namiotu i wstrząsanego dreszczami. Jego twarz i ubranie umazane były krwią. Ciało znaczyły sińce, które sobie nabił, gdy Hugo z Tankredem nie bez trudu wlekli go do namiotu Orkadyjczyka. Miał rozcięte łuki brwiowe i wargę. -Będzie twój... Pod jednym warunkiem. Na jego wargach błąkał się chytry uśmiech. -Słucham cię — rzekł Tankred. - Będzie należał do ciebie dopóty, dopóki jego stopy doty kać będą ziemi. Potem będzie mój i zrobię z nim, co zechcę. Zbity z tropu Tankred nie wiedział, co odpowiedzieć. -Zgadzamy się - oznajmił Hugo. -Zatem wypijmy! Magnus wstał i z jednego z drewnianych, rzeźbionych kufrów wyjął rogi, do których nalał z manierki miodu pitnego. - Chciałbym porozmawiać z więźniem - rzekł Hugo, trą cając się rogiem z Orkadyjczykiem.

— Gdyby to zależało wyłącznie ode mnie, już dawno uciąłbym mu język i całą resztę! Pozostań w moim namiocie. Pójdziemy odbić beczki, wraz z Norwegami będziemy świętować jego schwytanie.

54 Płócienna zasłona opadła po raz kolejny. Tankred i Hugo znaleźli się sam na sam z Longobardem, który załamany, nadal klęczał na ziemi. -Zabiją mnie! - jęknął. -Nie zapominaj, że i ty zabiłeś - odparł sucho Hugo. -W okrutny sposób. Nie jestem pewien, czy mamy rację, powstrzymując wojowników. Wcześniej czy później, Giovanni, zapłacisz za swoje winy. -Co miał na myśli, mówiąc „dopóki jego stopy dotykać będą ziemi"? Jak tylko wciągną mnie na pokład, koniec ze mną. Przecież na okręcie nie będę stał na ziemi! -Przypuszczam, że ze względu na Tankreda Magnus postanowił przyznać ci noc odroczenia. Nie martw się jednak, pomyślałem o wszystkim - uspokoił go mąż ze Wschodu lekkim uśmiechem. — Nie przestaniesz dotykać ziemi. Już moja w tym głowa. Tankred odgadnął pomysł mistrza. -Wystarczy nasypać piasku do jego butów... -...albo wypełnić je ziemią...

- Wówczas nawet na pokładzie knary jego stopy dotykać będą ziemi — dokończył Tankred. Zapadła cisza. Drgawki wstrząsające ciałem kupca stawały się coraz rzadsze. Mężczyzna dochodził do siebie. Tankred przyglądał mu się, próbując w tej żałosnej istocie odnaleźć radosnego towarzysza podróży. -Nigdy bym cię o to nie posądził! — wyznał. - Jak to możliwe, skoro byliśmy w łaźni? Nie spędziłeś nocy z Guen-ievre? -Oczywiście, że tak — kupiec odpowiedział monotonnym głosem, którego Tankred nigdy wcześniej u niego nie słyszał. -Ale tylko część nocy. Poza tym czy wyobrażasz sobie, że byłbym zdolny dosiąść tej kobyły? Nie, po prostu dobrze jej zapłaciłem. Razem zjedliśmy i wypiliśmy, wypaliliśmy też zioła ze Wschodu. Umówiła mi spotkanie ze staruchą, która czasami dostarcza jej młode dziewczęta i chłopców. Oto jak trafiłem do smarkacza. -Czyli Mikołaj de Ciré ma swojego winnego. -A dziecko z pokładu, Mały Jean? - zapytał Hugo. -Gdy z Bjornem weszliście do dormitorium, nadal tam byłem. Musiałem odczekać chwilę, zanim wyszedłem, chociaż przy całym zamieszaniu, jakie zapanowało na statku, nie było to trudne. -A w Barfleur? -Majtek pokładowy, kilkoro dzieci w mieście... I tam o mały włos nie zostałem nakryty przez ludzi namiestnika, poza tym ten piekielny pies bez przerwy się koło mnie kręcił. Podejrzewam, że od początku wywęszył we mnie mordercę! Gdyby tylko umiał mówić... -Ile dzieci zabiłeś? - zapytał Hugo.

Kupiec podniósł się z kolan i niepewnie usiadł na skrzyni. Odpowiedział matowym głosem: - Sam nie wiem... Kąciki jego ust opadły, spojrzenie stało się bezbarwne, a ruchy ostrożne, oszczędne, niczym u starca. „On już jest martwy", pomyślał Tankred. Zniknął wesoły kompan. Człowiek, który tak entuzjastycznie opowiadał mu o Sycylii. Teraz zadawał sobie pytanie, jak to możliwe, że z nim przestawał. Dlaczego nie nie wzbudziło jego podejrzeń co do prawdziwej natury Giovanniego? Powinien był nosić jakieś znamię, znak, który w sposób widoczny dla wszystkich piętnowałby jego skalaną duszę. -To nie ja! - krzyknął nagle Longobard. - To nie ja je zabiłem, to ON! -Co to znaczy? Jaki ON? - nie spuszczając kupca z oczu, zapytał Hugo. - ON. Mój ojciec. Patriarcha Della Luna. Mężczyzna wyciągnął do Tankreda związane ręce. - Rozwiąż mnie - błagał. Młodzieniec zawahał się, więc do dał: — Gdzie miałbym uciec, skoro na zewnątrz roi się od wo jowników, którzy najchętniej posiekaliby mnie na kawałki! Po przyzwalającym geście Hugona Tankred przeciął więzy krępujące nadgarstki Longobarda. Ten ostatni wstał, zrzucił z siebie kaftan i tunikę, i odwrócił się plecami do kosza żarowego. W nikłym świetle płomieni dwaj towarzysze ujrzeli na nagim ciele obrzęk po starej bliźnie. Pomimo upływu czasu trzy litery nadal były czytelne: V R sS. - Mój ojciec wypalił mi je rozżarzonym żelazem, gdy mia łem osiem lat!

Przy tych słowach głos kupca przeszedł w pisk. Oczy stanęły mu w słup, zdawał się na nowo przeżywać okropną scenę. -Na oczach braci, służących i niewolników w naszym domu napisał: Vade retro, satana\ Miało to służyć wypędzeniu ze mnie diabła. Kazał mi przysiąc przed wszystkimi, że już nigdy więcej tego nie zrobię. -Ale zrobiłeś! — Nagle z gardła Longobarda wydobył się zachrypnięty głos starca. Jego rysy przybrały posępny wyraz. Dziecinnym głosem poskarżył się samemu sobie: -Nie robiliśmy nic złego. Bawiliśmy się. -Kłamstwo!— zrugał go zachrypnięty głos. — Byliście w jednym łóżku! -Poszatkowałeś go na moich oczach! — Giovanni jęknął ze łzami w oczach. -Żeby ci dać nauczkę! Ale to wcale nie pomogło. Nadal to robiłeś— odpowiedział głos zza grobu. -Nigdy! - wybełkotał kupiec, padając na kolana. -Kłamiesz! Kupiec skulił się niczym smagnięty skórzanym biczem. Wrzasnął nieludzkim głosem: - Zabiłem je wszystkie, zanim mnie dotknęły! Tak jak ty, wypisałem litery na ich plecach, żeby nigdy więcej nie ważyły się... Tankred cofnął się o kilka kroków. Od chwili, gdy dramatyczna dwoistość zawładnęła ciałem Giovanniego, w jego sercu mierzyły się ze sobą strach, wstręt i litość. Zniknął ten, który był jego przyjacielem, a cierpienie, nieodłączny sojusznik szaleństwa, wykoślawiło rysy jego twarzy.

-Postradał zmysły - wyszeptał i zdał sobie sprawę z banalności własnych słów wobec tragedii, która się przed nim rozgrywała. -Tak, w dniu, w którym jego ojciec naznaczył go rozpalonym żelazem i na jego oczach zabił przyjaciela - dokończył Hugo. Przez te wszystkie lata Giovanni wymierzał innym karę, którą kiedyś wymierzono jemu samemu.

55 Wyszli z namiotu po uprzednim związaniu Giovanniego, który popadł w stan głębokiego otępienia. Podszedł do nich jeden z dzikich wojowników. — Panie z Tarsu? - Słucham? Mężczyzna wskazał na wyrzuconą na piasek snekę, z której zwisała długa lina. - Nasz dowódca żąda, by na resztę nocy więzień został przywiązany do smoka na dziobie. — Zgoda, o ile jego stopy dotykać będą ziemi. Tankred i ja będziemy przy nim czuwać. Wojownik się ukłonił: — Jak sobie życzysz.Lewantyńczyk zwrócił się do Tankreda: - Odpocznij trochę, a ja stanę na warcie.

Gdy Hugo dotknął jego ramienia, Tankred miał wrażenie, że dopiero co się położył. - Twoja kolej. Wszystko w porządku. Młodzieniec wyszedł przed namiot i się przeciągnął. Powietrze było lodowate, księżyc odbijał się w falach. Giovanni był nadal związany i pomimo niewygodnej pozycji stojącej spał, opierając się o kadłub okrętu. - Dotyka ziemi - upewnił się Tankred i usiadł na pobliskiej skale, położywszy bułat na kolanach. Pamiętał, że pogłaskał Tarę wałęsającą się po obozowisku. Potem usłyszał za sobą szelest i... reszta była już tylko czarną dziurą. Ogłuszony, upadł na twarz. Ocknął się pod wpływem głosu Hugona. - Czy wszystko w porządku? — Lewantyńczyk przyglądał mu się troskliwie. Tankred usiadł, macając czaszkę i kark, na którym była zaschnięta krew. - Myślałem, że to pies. Nie odwróciłem się... Hugo pomógł mu wstać. Żadnej uwagi, żadnych wyrzutów. Na jego obliczu malowała się najwyższa powaga. -Gdzie jest Giovanni? A okręt? - wykrzyknął Tankred, wędrując spojrzeniem za mistrzem, który obrócił się w kierunku zatoki. Na jej środku kołysała się sneka. -Jego stopy nie dotykają ziemi! To moja wina — opowiedział Hugo. - Powinienem był się domyślić, co uknuł Magnus, jednak nie znam się na morzu. Nie sądziłem, że przypływ będzie tak wysoki, że poniesie ze sobą okręt i więźnia. Orkadyjczyk wygrał. Gdy wyszedłem z namiotu, by cię zmie-

nić, było już za późno. Wciągnęli go na pokład i wypłynęli na pełne morze. -Przecież to podstęp! - oburzył się młodzieniec. - Gdybym był przytomny, nigdy bym nie pozwolił... -Magnusowi nie spodobałoby się słowo, którego właśnie użyłeś! Odparłby, że został zwolniony z umowy. Co do mnie, to cieszę się, że do ogłuszenia cię użyli trzonka, a nie obucha topora. -Giovanni... Tankred pobladł i zamilkł. Zrozumiał, dlaczego wokół masztu krążyły mewy. Do bocianiego gniazda przywiązana była opływająca krwią postać. Na plecach Longobarda dzicy wojownicy niczym skrzydła rozpostarli jego płuca. Tankred przypomniał sobie, że wikingowie nazywali tę torturę „krwawym orłem". Była to niegdyś ofiara składana bogu Odynowi. Miał tylko nadzieję, że Giovanni zdążył umrzeć wcześniej... Odwrócił się, by zwymiotować.

SŁUPY HERAKLESA

56 Zwłoki Giovanniego, owinięte całunem i obciążone kamieniem, wyrzucono za burtę. Wspominając człowieka, który uratował mu życie, Tankred patrzył za ciałem, które szło prosto na dno. Tak naprawdę nie zdążył poznać mordercy, poza krótkim przesłuchaniem w namiocie Magnusa. Podczas gdy biały kształt stopniowo znikał w głębinach oceanu, wolał myśleć o osobliwym towarzyszu podróży, który ponad wszystko ukochał greckie tragedie i Syrakuzy. Mijały dni. Bjorn wspierał Corato za sterem. Kapitan nalegał, by Hugo i Tankred pozostali na pokładzie knary. Eleonora i Aflawiusz spędzali czas na obserwacjach nieboskłonu i długich rozmowach z bratem Dreu. Tankred ponownie zajął miejsce na ławce wioślarskiej. Na trasie spotykali liczne kutry rybackie, statki kupieckie, a nawet almohadzkie okręty wojenne. Żaden nie wykazał wobec nich wrogich zamiarów. Sneka i knara kontynuowały rejs, pokonując szlak biegnący wzdłuż wybrzeży Portugalii, królestwa Alfonsa I, przez ujście

rzeki Tag aż do południowych królestw berberskich AI-An-dalus. Gdy wpływali do zatoki Kadyksu, ponownie ujrzeli bladozielony okręt, trzymający się w pewnej odległości od nich. Przed dziobem nareszcie zamajaczyły kształty Cieśniny Gibraltarskiej, strzeżonej przez potężnego almohadzkiego kalifa Abd al-Mumina. -Diabeł z Seudre nadal płynie za nami - stwierdził Hugo, widząc, że okręt wojenny zmniejsza dzielącą ich odległość. -Naprawdę sądzisz, że nie zaniecha zamiarów na wodach wewnętrznych? — zapytał Tankred, który stojąc na dziobówce, nie odrywał spojrzenia od lekkiej sylwetki okrętu. -Naprawdę... Przypuszczam również, że na naszym pokładzie wciąż obecny jest opłacany przez nich co najmniej jeden człowiek. -Przez dłuższy czas uważałem, że zdrajcą był pielgrzym Ryszard - przyznał się Tankred. - Jednocześnie podejrzewałem, że jest mordercą! Często widywałem go, jak rozmawiał z majtkami albo dziećmi na lądzie. -I ja to zauważyłem. Zważ jednak, że łatwiej jest wydobyć informacje od dziecka lub majtka pokładowego niż od marynarza! -Co wzbudziło twoje podejrzenia? -Wiele rzeczy: po pierwsze, zbyt gorliwie usprawiedliwiał swoją nocną przechadzkę w Maillezais. Tak jak mówił Corato, ani jego sposób wyrażania się, ani tężyzna fizyczna nie pasowały do zawodu sukiennika. Corato powiedział mi, że w czasie sztormu dołączył do wioślarzy. Wiosła są ciężkie i niełatwe w manipulowaniu. Przekonałeś się o tym na własnej skórze.

-To prawda - zgodził się Tankred, wspominając trudności, jakie miał z początku. -Tamtego dnia zdrajca popełnił nieostrożność. Później nie mógł kontynuować z nami rejsu i być w pełni wolnym od podejrzeń. Jednocześnie sam czekał na rozkazy. Oto dlaczego w La Rochelle na wszelki wypadek powiedział, że być może popłynie dalej. -A jednak rozstał się z nami. Dlaczego więc twierdzisz, że zdrajca nadal jest na pokładzie? -Gdyż przypuszczam, że diabeł z Seudre jest człowiekiem przewidującym. -Czyżby nie zaniechał pomysłu? -Ależ skąd! Przecież skarb nadal znajduje się na snece. Główną jednak przyczyną jest fakt, że jest Norwegiem, tak jak Orkadyjczyk. Zmusiliśmy go do ucieczki i zabiliśmy jego ludzi. Zgodnie z panującą na jego temat legendą, coś takiego nigdy dotąd mu się nie przydarzyło. Myślę, że obecnie to sprawa honoru. W przeciwnym razie już dawno dałby za wygraną i nie podążałby naszym śladem. -I co teraz? Skoro ma zaufanego człowieka na pokładzie jednego z okrętów, po co trzyma się tak blisko? - Sądzę, że rzuca nam wyzwanie, a zarazem woli, by poten cjalni napastnicy myśleli, że płyniemy razem. W tych okoli cach ataki piratów zdarzają się nader często... Hugo przerwał i położył dłoń na ramieniu Tankreda, drugą wskazując na prawą burtę. - Spójrz, Tankredzie! Afryka! Zasnute poranną mgiełką dalekie szczyty zabarwione były złotem.

- To jak stanąć na progu własnego domu - cicho rzekł Tankred. Jego głos drżał z emocji. -Tak... - przytaknął Hugo, obserwując chorągiewkę trzepoczącą na wschodnim wietrze. Po chwili byli już w wąskim korytarzu cieśniny. W oddali dostrzegli mury obronne portu. - Po lewej stronie Al-Andalus i Almohadzi z Taryfą na czele, po prawej Maghreb i jego arabscy, i berberyjscy przy wódcy. Wiatr nam sprzyjał Przewodnik sneki zna tor wodny. Prądy w tych wodach są bardzo silne i zmienne. Tankred ledwo słyszał słowa mistrza. Na karku czuł podmuchy wiatru, na twarzy mokrą mgiełkę. - Czy pamiętasz nasze długie rozmowy na temat Herakle sa? Greckiego bohatera, który przez całe życie starał się prze kroczyć własne granice? Przed tobą Słupy Heraklesa. Młodzieniec popatrzył w kierunku, który wskazywał mu mistrz. — Na bakburcie grecka góra Calpe, na prawej burcie, od strony Afryki, przylądek Abyle. W tym miejscu Herakles rozdzielił oba kontynenty. Także tędy wiódł szlak Fenicjan i Kartagińczyków poszukujących w Afryce złota. Arabowie nazwali tę skałę Dżabal Tarik. Młody mężczyzna był tak przejęty, że zbielała skóra znacząca stawy jego dłoni, którymi ściskał burtę. — Przekraczamy próg, Tankredzie. Silny podmuch wiatru pchnął okręt w kierunku morza wewnętrznego. — Czas, byś poznał imię twego ojca. Zdumiony młodzieniec odwrócił się do mistrza. -Jesteś synem Rogera, diuka Apulii.

Tankred wstrzymał oddech. - Diuk był ulubionym spadkobiercą Rogera II, króla Sycy lii. To on, nie Wilhelm I, powinien był odziedziczyć po nim tron. -Jestem... — Nazywasz się Tankred z Anaor. Ojciec zostawił ci ziemie i mały fort wzniesiony na stromym szczycie skalnym, w sa mym sercu Val di Noto. Mieszkała w nim twoja matka Anouche. Do dziś żyje tam jej siostra. - Tankred z Anaor - powtórzył młodzieniec. — Będziesz musiał nauczyć się wszystkiego, co niesie ze sobą to imię - wyszeptał Hugo. Potem dodał: - Zostawiam cię. Do tej krainy powinieneś wpłynąć w samotności. Jego oczy błyszczały, gdy wypowiadał te słowa. Było to tak, jak gdyby mówił o świątyni. Usunął się dyskretnie, aby nie rozpraszać Tankreda. Młody mężczyzna z trudem uświadamiał sobie, że w jego żyłach płynie krew wielkiego króla Sycylii, Rogera II. Nie mógł również uwierzyć, że nareszcie ziszczało się jego marzenie, że przed nim oto rozciągało się morze wewnętrzne, o którym mówił Pline. A przecież zmienił się jego zapach. Był trudny do opisania. Mniej nasycony solą, zapachem glonów? Bogatszy o nieznane mu aromaty, pochodzące z tak przecież bliskiej Afryki? Ziemia miała inną barwę, także słońce świeciło mocniej. Nagle przy dziobie pojawił się duży delfin. Od początku rejsu Tankred nigdy nie widział tego zwierzęcia z tak bliskiej odległości. Jego skóra była chropowata niczym skała, naznaczona ciemnymi i tajemniczymi bliznami. Przez chwilę Le-

wiatan płynął na wysokości okrętu, o kilka stóp od kadłuba. Tankredowi wydało się nawet, że widzi jego oko. Potem bestia zniknęła w głębinach. - Anaor... - powtórzył Tankred.

SŁOWNICZEK BERSERK lub BERSERKR: termin skandynawski używany dla określenia wojownika ogarniętego morderczą furią podczas walki. BETY: staronordyjskie beitiass, na statkach wikingów żerdź używana do naciągania żagla. CYDR MORATUM: cydr z jeżyn. FRILLA : konkubina uznana prawem na podstawie związku more danico, „na modłę duńską", której dzieci są prawowitymi spadkobiercami. Kościół najpierw podważał tę praktykę, następnie jej zabronił. JARL: skandynawskie określenie księcia. KNARA lub KNAAR: statek wikingów zbrojony na wysokie fale. W tekście powieści służy jako statek kupiecki. KROPIERZ: zbrojna uprząż rumaka. KRZYŻAK: staroskandynawskie kerling (kobieta). Metaforyczne określenie na drewniany kloc jarzmowy, w którym osadzany jest maszt. MISTRZ TOPORA: tytuł nadawany w Normandii cieślom w stoczni.

MORE DANICO: „na modłę duńską", uznanie niepoślubionej w kościele katolickim kobiety oraz dzieci ze związku z nią za prawowite. NOGAWICE: noszone w XII wieku długie, obcisłe kalesony wiązane w pasie rzemieniem. PAK: osad w procesie destylacji żywicy, stosowany do napuszczania kadłuba okrętu. PASTIERI: sycylijski przysmak, kulki z jagnięciny lub sarniny, wymieszane z serem i jajkami oraz dużą ilością pieprzu. SAFIAN: barwiona kozia skóra. SAJDAK: futerał na łuk i strzały na zmianę. SAKI: dawna nazwa szachów. SNEKA: okręt typu langskip, podstawowa jednostka floty wikingów. Wyposażona w dwadzieścia ławek wioślarskich, liczy czterdziestu wioślarzy, na jej pokładzie mieści się od sześćdziesięciu do dziewięćdziesięciu osób. STIRMAN: staroskandynawski termin określający sternika. TIALZ: staroskandynawskie tjald, namiot z nasączonego smołą płótna, rozpinany pod żaglem jako schronienie na noc.

TIRAZ: spadek po fatymidzkich emirach z-Kordoby i Bagdadu, państwowe warsztaty tkackie, w których kobiety z haremu szyły książęce szaty z jedwabnych tkanin. ULTREIA!: E Ultreia!. Tłumaczy się jako „Dalej!". Słowa średniowiecznej pieśni pielgrzymiej na drodze świętego Jakuba do Santiago de Compostela.

ŚREDNIOWIECZNE MIARY LIGA LĄDOWA: około 4 kilometrów SĄŻEŃ: 6 stóp, czyli prawie 2 metry STOPA: 32,4 centymetra ŁOKIEĆ: odległość między łokciem a koniuszkiem palca środkowego, około 50 centymetrów; w Wielkiej Brytanii 1,188 metra CAL: 2,7 centymetra

GODZINY KANONICZNE JUTRZNIA lub VIGILIAE: W średniowieczu nabożeństwo odprawiane około 2 w nocy LAUDA: nabożeństwo tuż przed świtem PRYMA: nabożeństwo około 7 rano TERCJA: nabożeństwo około 9 rano

SEKSTA: nabożeństwo o szóstej godzinie dnia, około południa NONA: nabożeństwo około 2 po południu NIESZPÓR: łac. vespera, „wieczór": niegdyś nabożeństwo o 5 po południu. KOMPLETA: po nieszporach, około 8 wieczorem, ostatnie nabożeństwo przed snem

ŻYLI W XI I XII WIEKU

KRÓLESTWO FRANCJI ABELARD (ur. 1079, zm. 1142): francuski filozof i teolog. Założyciel opactwa w Paraclet. W późniejszym okresie Heloiza piastowała tam stanowisko ksieni. W 1140 potępiony przez Bernarda z Clairvaux na synodzie w Sens. Autor dzieła Sic et non (Tak i nie), którego rękopis znajduje się w zbiorach sanktuarium Michała Archanioła. BERNARD Z CLAIRVAUX (ur. 1091, zm. 1153): od 1112 mnich w zakonie rycerskim cystersów w Citeaux. W 1115 założył klasztor w Clairvaux i został jego pierwszym opatem. W czerwcu 1145 wyruszył do Albi, gdzie zmierzył się z Henrykiem z Lozanny. W 1146 w Vezelay wzywał do drugiej krucjaty, wchodząc tym samym w polemikę z zakonem z Cluny. LUDWIK VII (ur. 1120, zm. 1180): król Francji koronowany w Reims 25 października 1131. W roku 1137 poślubił Eleonorę Akwitańską. Wraz z Konradem III wziął udział w drugiej krucjacie. W 1152 rozwiódł się z Eleonorą. Jako wdowiec poślubił Adelę z Szampanii, z którą miał syna Filipa II Augusta.

KSIĘSTWO NORMANDII, KRÓLESTWO ANGLII ELEONORA AKWITAŃSKA (ur. 1122, zm. 1204): po rozwodzie z Ludwikiem VII w 1152 jeszcze w tym samym roku wyszła za mąż za Henryka Andegaweńskiego, z którym miała ośmioro dzieci (wśród nich Ryszarda Lwie Serce i Jana bez Ziemi). Ostatnich dni dożyła w opactwie Fontevrault, gdzie została również pochowaną. . D'AUBIGNY: ród sprawujący dziedziczny urząd podczaszych królewskich. HENRYK II PLANTAGENET lub ANDEGAWEŃSKI (ur. 1133, zm. 1189): król Anglii, hrabia Andegawenii, książę Normandii i Akwitanii. W wieku trzynastu albo czternastu lat odbył swoją pierwszą wyprawę wojenną. Mając zaledwie osiemnaście lat, spotyka Eleonorę z Akwitanii i poślubia ją w Poitier 18 maja 1152. Koronowany na króla Anglii w wieku dwudziestu jeden lat. Z Eleonorą miał ośmioro dzieci: Wilhelma, Henryka, Matyldę, Ryszarda, Gotfryda, Eleonorę, Joannę i Jana. Po zabójstwie Tomasza Becketa poddał się publicznej ceremonii pokutnej na placu przed katedrą w Avranches. Okres jego panowania naznaczony był rewoltami, licznymi podbojami i wojnami, w tym z własnym synem, Ryszardem Lwie Serce. Ostatnią walkę stoczył z Filipem Augustem. Henryk II zmarł w Chinon w wieku pięćdziesięciu sześciu lat.

AL-ANDALUS (HISZPANIA), KRÓLESTWO PORTUGALII ABD AL-MUMIN (ur. 1130, zm. 1163): potężny kalif dynastii Almohadów, za jego panowania powstały liczne fortece, m.in. w zdobytej Sewilli. Abd al-Muminowi zawdzięczamy także twierdzę na Gibraltarze (Dżabal Tarik), wzniesioną w 1160. ALFONS I, KRÓL PORTUGALII (ur. 1110, zm. 1185): Alfons Henryk, syn Henryka Burgundzkiego, hrabiego Portugalii, oraz jednej z córek Alfonsa VI, króla Kastylii i Leonu. Po śmierci ojca wygnał matkę i zbuntował się przeciwko ówczesnemu królowi Kastylii i Leonu. W 1143 Alfons VII zgodził się na przyznanie mu tytułu króla Portugalii pod warunkiem utrzymania zwierzchnictwa królestwa Kastylii i Leonu. W 1179 papież uznaje królewski tytuł oraz regnum króla Portugalii.

KRÓLESTWO SYCYLII I WŁOCH ABU ABDULLAH IBN MOHAMMED AL-IDRISI (ur. ok. 1099, zm. ok. 1165): potomek proroka, studiował w Kordobie. Przed wstąpieniem na dwór króla Sycylii Rogera II odbył liczne podróże po Hiszpanii, Afryce Północnej i Azji Mniejszej. Na rozkaz króla stworzył opis ówczesnego świata, opierając się na relacjach grupy odkrywców służących władcy Sycylii. Owoc jego pracy znany jest jako Księga rozrywki tego, który

chce przebiec świat lub Księga Rogera. Jest to najważniejsze dzieło z dziedziny geografii średniowiecznej. FALCON Z BENEWENTU: kronikarz pochodzenia longobardz-kiego, był skrybą w pałacu Benewentu do początku lat trzydziestych XII wieku. Papież Innocenty II mianował go sędzią. Wygnany przez Normanów, powraca do Benewentu w 1137 i rozpoczyna pracę nad dziełem Chronicon de rebus aetate sua gestis, w którym ja*ko świadek swej epoki zawarł krytykę panujących na Sycylii, znienawidzonych przez siebie Normanów. JERZY Z ANTIOCHII (zm. 1151): wielki admirał floty sycylijskiej, nosił grecki tytuł „archonta archontów" oraz arabski „emira emirów". Od 1132 „pierwszy poddany królestwa", cieszył się najwyższym zaufaniem Rogera II. WILHELM I zwany Złym (ur. ok. 1120, zm. 1166): syn Rogera II i następca tronu królestwa Sycylii. Władzę zachował aż do śmierci. Za swego panowania utracił zdobyte przez ojca ziemie, obejmujące część dzisiejszego terytorium Tunezji, Libii oraz Algierii. WILHELM Z VERCEIL (ur. 1085, zm. 1142): zwolennik mona-styzmu reformatorskiego w Szampanii. Prowadził ascetyczne i samotnicze życie eremity, nie rozstając się nigdy ze swoim hełmem i zbroją. Założyciel klasztorów żeńskich Santa Maria de Montevergine (nieopodal Avellino) i Saint Saveur du Go-leto (nieopodal San Angelo dei Lombardi).

ROGER II, KRÓL SYCYLII (ur. ok. 1095, z,m. 1154): hrabia Sycylii wll05.W1130w sprzyjających okolicznościach wynikłych ze schizmy mianowany królem Sycylii przez papieża (czy raczej antypapieża) Anakleta II. W 1139 papież Innocenty II potwierdza jego tytuł królewski. Także większość władców europejskich uznaje Rogera II za króla. Ze swoją pierwszą żoną, Elwirą, córką Alfonsa VI Kastylijskiego, miał pięciu synów i jedną córkę. Z drugą żoną, Sybillą Burgundzką, nie miał potomstwa, natomiast owocem małżeństwa z Beatrycze z Rethel była córka Konstancja. W 1140 ustanowił wzorowany na modelach greckim i arabskim scentralizowany system zarządzania królestwem. Marzył o podboju Afryki. ROGER, HRABIA APULII: najstarszy syn Rogera II, zmarł 2 maja 1148 w wieku trzydziestu lat. W 1140 ożenił się z Elżbietą z Szampanii. Ze związku morę danico miał dwóch synów i jedynych spadkobierców. Jeden z nich, hrabia z Lecce Tankred, zostanie królem Sycylii. Na tronie zasiadać będzie przez okres czterech lat.

SPIS RZECZY Wilk z Barfleur 7

Anouche 69

Marzyciel 99 Przekleństwo 119

Bladozielony okręt 147

Diabeł z Seudre 177

„Damy" z łaźni 207

Talizman 247

Krwawy orzeł 275

Słupy Heraklesa 301

Słowniczek 309