The Times (2)

Elżbieta Husarz, Dziennikarstwo i komunikacja społeczna, II rok, studia stacjonarne I stopnia

The Times I brytyjski rynek prasowy

Spis treści 1. Brytyjski rynek prasowy .................................................................................................................... 4 1.1 Podstawy prawne .......................................................................................................................... 5 1.2 Prasa lokalna i regionalna ............................................................................................................. 5 1.3 Brytyjska prasa codzienna i niedzielna ......................................................................................... 6 1.4 Prasa darmowa ............................................................................................................................. 8 1.5 Czasopisma .................................................................................................................................. 8 1.6 Tabloidyzacja mediów.................................................................................................................. 9 2. Specyfikacja The Times ................................................................................................................... 10 2.1 Ogólnie ....................................................................................................................................... 10 2.2 Historia ....................................................................................................................................... 11 2.3 Dodatki ....................................................................................................................................... 13 2.4 The Times w sieci....................................................................................................................... 13 2.5 Polska The Times ....................................................................................................................... 14 3. Podsumowanie ................................................................................................................................. 15 4. Bibliografia ...................................................................................................................................... 19 5. Przypisy............................................................................................................................................ 17

Słowem wstępu Niniejsza praca jest, obok referatu na temat dziennika „The Times” także próbą przybliżenia brytyjskiego rynku mediów- rynku specyficznego, o długich tradycjach medialnych i obfitującego w środki masowego przekazu, które zyskały rangę prestiżowych i są cenione na całym świecie. Do takich fenomenów należą choćby grupa BBC czy omawiany w niniejszej pracy „The Times”- jeden z najstarszych dzienników nie tylko europejskich, ale też światowych. Przywiązanie mieszkańców Wysp do środków masowego przekazu, a zwłaszcza do słowa pisanego jest ewenementem na skalę światową, wartym ujęcia nie tylko w takim jak ten szkicu, ale wydania w osobnej publikacji, której napisaniem jednak powinny zająć się, i na pewno zajęły się, osoby bardziej kompetentne ode mnie. Materiały gromadziłam spędzając dużo czasu w bibliotece, szukając w Internecie i analizując strony internetowe związane z „The Times”, „The Sunday Times” i w ogóle z brytyjskim rynkiem prasowym. Miałam też możliwość pracowania z papierowym wydaniem dziennika, co pomogło mi w przeanalizowaniu jego zawartości i układu treści, oraz w zapoznaniu się z jego publikacjami. Wyniki mojej pracy przedstawiam w niniejszym opracowaniu, może nie we wszystkich punktach zgodnym z wytycznymi, ale pisanym z wielkim zaangażowaniem autorki. Proszę więc o pobłażliwość w ocenie moich wysiłków i życzę miłej lektury!

1. Brytyjski rynek prasowy Dzisiejsza Wielka Brytania to państwo wielonarodowe i wieloetniczne. Niegdysiejsze imperium kolonialne i „królowa mórz” zajmuje dziś powierzchnię 244,1 tys. km2, zamieszkiwaną przez 61,8 mln mieszkańców1. Jej obecny ustrój to monarchia parlamentarna, co jest niejako wizytówką i specyficzną cechą tego kraju. Kształtowanie się tej formy rządów nie pozostawało bez znaczenia dla obecnego angielskiego systemu medialnego. To dzięki stopniowej ewolucji ustroju i kształtowaniu się demokracji parlamentarnej brytyjski rynek prasowy może się poszczycić jednymi z najstarszych w Europie tytułów prasowych 2, jak choćby omawiany w tej pracy „The Times”. Ogólnie pojęty system medialny na Wyspach jest przyporządkowany modelowi północnoatlantyckiemu, inaczej liberalnemu, zdefiniowanemu przez Daniela C. Hallina i Paolo Manciniego. Oprócz Wielkiej Brytanii należą do niego także USA, Irlandia i Kanada, a jego cechami są liberalizm, duża rola regionów w kształtowaniu rynku ogólnokrajowego, ograniczenie wpływów państwa, neutralność i mniejsze zaangażowanie mediów w politykę. W krajach modelu liberalnego panuje idea obiektywnego dziennikarstwa, instytucje edukacyjne cieszą się prestiżem a zawód dziennikarza dużą autonomią.3

1.1 Podstawy prawne Charakterystyczną cechą systemu Wielkiej Brytanii jest brak pisanej konstytucji, co równa się brakowi pisemnych gwarancji wolności słowa, a także skodyfikowanego prawa prasowego. Nie oznacza to jednak, że nie występują żadne ograniczenia prasy. Tak prawo statutowe, jak i prawo powszechne zawierają postanowienia, które ograniczają wolność wypowiedzi. 4 Jako ciekawostkę należy dodać, że pomimo prób kodyfikacji, wciąż obowiązują przepisy, które mają po kilkaset lat. Jednym z takich archaizmów są na przykład przepisy dotyczące bluźnierczych wypowiedzi, na mocy których dopuszczone są zakazy publikacji i ściganie osób, które obrażają wiarę anglikańską (przy czym inne, niechrześcijańskie wyznania nie podlegają tej „ochronie”).5 Na sytuację mediów w Wielkiej Brytanii dodatkowo mają wpływ ustawy międzynarodowe, które jednak, aby stać się nadrzędnymi w stosunku do przepisów wewnętrznych, muszą być najpierw przyjęte przez parlament. Ta sytuacja wywołuje wiele kontrowersji i sprzeczności, i często prowadzi do zmian w prawie brytyjskim- tak, aby było ono zgodne z normami europejskimi.6 1.2 Prasa lokalna i regionalna Rozwój społeczno- polityczny, gospodarczy i kulturowy, a także bogata tradycja radiowa, wydawnicza i publicystyczna na Wyspach sprawiły, że Brytyjczycy są bardzo przywiązani do środków masowego przekazu, które w Anglii pełnią rolę szczególną. To przywiązanie, zwłaszcza do rodzimych instytucji medialnych, manifestuje się w różnoraki sposób. Anglicy poświęcają dużą ilość godzin dziennie na oglądanie telewizji, słuchanie radia, którego sieć jest na wyspach bardzo rozbudowana, i rokrocznie wydają ogromne kwoty na zakup gazet i czasopism. Nakłady prasy i liczba egzemplarzy sprzedawanych per capita są imponujące w stosunku do statystyk w państwach Europy Środkowo- Wschodniej.7 Różnice takie wynikają z podziału mediów w Europie, który przebiega na linii północ-południe, a którego genezy należy szukać w tradycji. Kraje położone na południu Europy (typ łaciński) cechuje większe przywiązanie do obrazu, co przekłada się na bardziej dynamiczny rozwój lokalnych mediów elektronicznych. Państwa protestanckie, położone na północy Europy (typ nordycki) odznaczają się silnym poczuciem tożsamości lokalnej i wysokim stopniem identyfikacji ich mieszkańców z grupą społeczną, w której żyją. Przywiązanie do słowa drukowanego jest tu dużo silniejsze niż na południu kontynentu, a lokalne media drukowane zajmowały w tym systemie znaczącą pozycję od samego początku swojego istnienia. Do dzisiaj nordycki typ mediów wyróżnia się dużym udziałem lokalnych i regionalnych mediów drukowanych w systemie medialnym.8 W związku z tym brytyjski system medialny należy do najbardziej

rozwiniętych i najstarszych na świecie, a Brytyjczycy, razem ze Skandynawami stanowią światową czołówkę czytelników prasy.9 Powołując się na pracę J. Adamowskiego: […] prasa regionalna w Wielkiej Brytanii dość wyraźnie urosła w ostatnich latach w siłę – gazety tego szczebla czytuje, miej lub bardziej regularnie, aż 83% dorosłych Brytyjczyków, tj. 38 milionów osób, podczas gdy tytuły ogólnokrajowe- tylko 71%. Równocześnie aż 37% z tych, którzy czytają prasę regionalną przyznaje, iż nie są zwolennikami gazet ogólnokrajowych (dzienników).10

Dodać należy, że wśród czytelników prasy lokalnej i regionalnej najmniejszą grupę stanowią Walijczycy (czytelnictwo na poziomie ok. 77%), największą zaś Szkoci (czytelnictwo na poziomie ok. 90-95%)11, co związane jest bez wątpienia z tradycyjnym szkockim nacjonalizmem i separatyzmem, a także z występowaniem silnych miejscowych grup wydawniczych

i

instytucji, których

finansowanie pozwala

Szkocji

na skuteczne

przeciwstawianie się dominacji londyńskich dzienników i wydań niedzielnych na jej lokalnym rynku.12

1.3 Brytyjska prasa codzienna i niedzielna Brytyjski rynek prasy codziennej i niedzielnej od lat jest ustabilizowany. Składają sie na niego stałe elementy, jak podaje J. W. Adamowski jest to: 10 dzienników o zasięgu ogólnokrajowym, poważnych i sensacyjnych, 11 niedzielnych gazet również o profilu sensacyjnym i poważnym oraz 1283 tytuły lokalne i regionalne, a w tym około 100 dzienników (większości wieczornych), 22 gazety niedzielne (tzw. siódmego dnia), ponad 530 cotygodniowych gazet płatnych i blisko 630 bezpłatnych (dane za pierwszą połowę 2005 roku).13

Dzienniki Dominującym elementem brytyjskiego rynku prasowego są dzienniki, których ukazuje się na Wyspach ponad 100, oraz

tygodniki, w sumie ponad 1 300 różnych publikacji.

Najpoważniejsze tytuły ukazują się w Londynie.14 Wynika to z tradycyjnie mocnej pozycji brytyjskiej stolicy jako ważnego ośrodka gospodarczego i politycznego, a także centrum władzy. Naturalnym więc było, że to właśnie tam skoncentrowało się najwięcej wydawnictw i redakcji, które mogły „z miejsca” przekazywać odbiorcom najświeższe i najważniejsze informacje.15 Najbardziej liczący się fragment angielskiej panoramy prasy codziennej stanowią dzienniki o zasięgu ogólnokrajowym. Brytyjski sektor prasowy podzielony jest zasadniczo na trzy rynki. Pierwszy z nich to jakościowy, do którego należą dzienniki prestiżowe, czyli „Daily Telegraph”, „The Times”, „Financial Times”, „Guardian” i „Independent” oraz 4 gazety

niedzielne: „Sunday Telegraph”, „The Independent on Sunday”, „The Observer” i „The Sunday Times”. Drugi rynek to tytuły ze „środkowej półki”: „Daily Mail” i „Daily Express”, oraz dwie gazety niedzielne: „The Mail on Sunday” i „Sunday Express”. Tytuły sensacyjne, czyli tzw. tabloidy stanowiące trzecią kategorię gazet popularnych to „Daily Mirror”, „Daily Star” i „The Sun” oraz niedzielne „The People”, „Sunday Mirror” i „News of The World”. 16 Jeżeli chodzi o wielkość nakładów, to bez wątpienia dominują tu dzienniki popularne, zwane od koloru swoich winiet „red tops”17, co pokazuje tabela 1. Liderami wśród dzienników jakościowych (tabela 2) są „Daily Telegraph” i „The Times”, którego szczegółowym omawianiem zajmę się w dalszej części pracy. Tabela 1. Nakłady jednorazowe popularnych dzienników ogólnokrajowych (2004, 2008 i 2011 rok) TABLOIDY

2004

2008

2011

The Sun

2 776 213

2 899 000

3 128 500 (2012)

Daily Mail

2 179 235

2 139 000

2 252 271

Daily Mirror

1 577 844

1 348 000

1 000 000 (2012)

Źródło: materiał wykładowy dr hab. Beaty Klimkiewicz.

Tabela 2. Nakłady jednorazowe jakościowych dzienników ogólnokrajowych (2004, 2008 i 2011 rok) DZIENNIKI

2004

2008

2011

Daily Telegraph

832 612

824 244

842 900 (2012)

The Times

594 405

600 962

617 000

The Guardian

312 282

343 010

358 800

The Independent

216 109

200 242

215 500

OPINIOTWÓRCZE

Źródło: materiał wykładowy dr hab. Beaty Klimkiewicz. Prasa niedzielna Ważną cechą brytyjskiego rynku prasowego jest występowanie silnego sektora prasy niedzielnej, którego istnienie podważa pozycję klasycznych magazynów informacyjnych i tygodników społeczno-politycznych. Mimo iż gazety niedzielne często związane są z tytułami dzienników i najczęściej wydawane są przez to samo wydawnictwo, to nie są jedynie ich

niedzielnymi wydaniami. Mają różne redakcje i odrębne zainteresowania, które wynikają z ich świątecznego charakteru. Podobnie jak dzienniki, można je podzielić na kilka grup. W tym na gazety prestiżowe, w których znaleźć można więcej komentarzy i podsumowań wydarzeń minionego tygodnia oraz informacje lekkie, dotyczące odpoczynku i relaksu. Do tego rodzaju gazet zaliczane są: „The Observer”, „The Sunday Times”, „The Sunday Telegraph” i „Independent on Sunday”. Drugą kategorię stanowią gazety popularne, które skupiają się głównie na rozrywce i sensacji. Do nich z kolei zaliczają się: „Sunday Express”, „The Mail on Sunday”, „Sunday Mirror”, „Sunday People” (“The People”), i „News of the World”.18

1.4 Prasa darmowa Coraz większym zagrożeniem dla prasy płatnej stają się pisma rozpowszechniane bezpłatnie, utrzymujące się prawie wyłącznie z reklam i publikujące ogłoszenia o charakterze komercyjnym. Od dłuższego czasu rosną one w siłę i pod względem wielkości nakładu przewyższają już tytuły lokalne. Największą tego rodzaju gazetą jest londyńskie „Metro”, którego nakład przekracza 490 000 egzemplarzy. Druga taka co do wielkości gazeta „Metro News” wydawana w Manchesterze w 2000 roku miała objętość ok. 90 stron (z czego ok. 55% zajmowały reklamy i ogłoszenia), a jej nakład wynosił 308 000 egzemplarzy. Inne z tego rodzaju to m. in.: „Glaswegian”, „Nottingham and Long Eaton Topper”, „Edinburgh Herald and Post” i “Nottingham Recorder” i niedzielne darmowe: “Luton on Sunday”, “Sunday Citizen” oraz “Milton Keynes on Sunday”.19 Odpowiedzią płatnych gazet codziennych i niedzielnych na gwałtowny wzrost liczby i nakładów prasy bezpłatnej stało się z czasem tzw. „dziennikarstwo śmieciowe”. Na tzw. junk journalism złożyły się m. in.: sensacje społeczno- obyczajowe (także wśród wyższych sfer, co do tej pory w prasie brytyjskiej zdarzało się bardzo rzadko), bogato ilustrowane seksskandale, a także wiadomości sportowe.20

1.5 Czasopisma Jeśli chodzi o rynek czasopism to od wielu lat pozostaje on daleko w tyle za prasą codzienną i niedzielną, choć dużym powodzeniem cieszą się wydania zwłaszcza przewodników telewizyjnych, czasopism kobiecych czy tzw. celebrity magazines. Kilka największych z nich to m. in.: „Sky The Magazine” (nakład w I poł. 2005 roku: 6 783 581 egzemplarzy), „What’s on TV” (1 673 790 egzemplarzy), „Take a break” (1 200 397), „Glamour” (niebrytyjski, ale

bardzo popularny- 609 626 egzemplarzy) i „FHM” („For Him Magzine”, nakład: 560 167 egzemplarzy).21 Ciekawostką jest brak wśród czasopism konsumenckich o najwyższym nakładzie brytyjskich magazynów politycznych podobnych do amerykańskiego „Newsweeka” czy „Timesa”, a jeżeli są, zajmują odległe miejsca w zestawieniach. Uzasadnieniem takiej sytuacji jest bardzo silna pozycja brytyjskich gazet niedzielnych, które wraz ze swoimi dodatkami (w tym magazynami ilustrowanymi) są czytane chętniej niż prasa codzienna i zaspokajają w zupełności oczekiwania miejscowych czytelników.22 Podsumowując rynek czasopism na Wyspach, jak podaje J. W. Adamowski: Ogółem w Zjednoczonym Królestwie, wedle danych brytyjskiego Audit Bureau of Circulations, w 2005 roku na rynku było dostępnych około 8500 tytułów czasopism, o różnej zawartości tematycznej, zasięgu oddziaływania i częstotliwości ukazywania się. Prawie 2/3 z nich stanowiły czasopisma biznesowe (business periodicals), a 1/3- tzw. consumer magazines, czyli czasopisma konsumenckie. Te ostatnie zwłaszcza stanowią na rynku prasowym jego ważny element, przede wszystkim ze względu na swoją zdolność zaspokojenia zróżnicowanych oczekiwań czytelniczych. W kategorii tej mieszczą się bowiem najbardziej popularne i poczytne czasopisma: kobiece, sportowe, plotkarskie, dla mężczyzn, poradniki radiowo-telewizyjne, młodzieżowe, muzyczne i inne. Ich cechą charakterystyczną jest tematyczne uformowanie pod kątem oczekiwań czytelników wywodzących się z danego segmentu rynku oraz relatywnie wysokie, niekiedy nawet milionowe, nakłady. Dodać też wypada, że jest to grupa czasopism silnie penetrowana przez kapitał obcy, głównie amerykański i niemiecki. 23

1.6 Tabloidyzacja mediów Nie można nie wspomnieć na zakończenie o jednym z bardziej niepokojących zjawisk w świecie mediów, jakim jest ich postępująca tabloidyzacja. Nabywanie przez prasę codzienną, magazyny, a także radio i telewizję cech charakterystycznych dla tabloidu prowadzi do zmiany priorytetów w konkretnym medium i wzrostu przewagi tematów rozrywkowych. Taką zmianę możemy obserwować przede wszystkim w mediach publicznych, telewizji i radiu, które przesuwają poza najlepszy czas antenowy programy ważne, które realizują zadania wynikające z ich szczególnego statusu, zastępując je pozycjami rozrywkowymi. 24 Przez poszukiwanie sensacji i skandali obniża się poziom współczesnego dziennikarstwa i zatraca się unikalny charakter i odrębność poszczególnych programów czy tytułów. Jednak korzyści, głównie finansowe, wynikające z przejścia na bardziej sensacyjny format najczęściej przeważają nad społeczną rolą mediów i skłaniają wydawców do podjęcia decyzji o tabloidyzacji programów i pism.25

W brytyjskiej prasie proces ten można obserwować już od XX wieku, kiedy powstały typowe tabloidy, m. in.: „Daily Mirror”, „Sunday People” czy „News of The World” 26, jednak na początku XXI wieku dołączyły do tej grupy tytuły z kategorii prasy prestiżowej: „Independent” (w 2003 roku) i „The Times” (w 2004 roku). Obydwa pisma nie tylko zahamowały tym trwający od kilku lat spadek nakładów, ale nawet podniosły sprzedaż, co jednak odbyło się kosztem jakości zamieszczanych artykułów i ewolucji w stronę sensacji społeczno- politycznej.27

2. Specyfikacja The Times 2.1 Ogólnie The Times jest jednym z najpopularniejszych dzienników ogólnokrajowych w Wielkiej Brytanii. Wydawany jest przez News Corporation, czyli jeden z największych na świecie konglomeratów mediowych, założony i kierowany przez australijskiego biznesmana Ruperta Murdocha (w skład korporacji obecnie wchodzą m. in.: wydawnictwa Zondervan

i

HarperCollins. Do News Corp. należą, oprócz “The Times” m. in. gazety: “The Australian”, “The Wall Street Journal”, “The Sun”, “The Daily Telegraph”, “The Sunday Times, “News of the World” i “New York Post” oraz magazyny “InsideOut” I “TV Guide”).28 Średni dzienny nakład „The Times” za okres od 24. listopada do 28. grudnia 2014r. wynosił 390 765 egzemplarzy.29 Obecny nakład to około 690 tys. egzemplarzy. 30 Gazeta czytana jest przez ponad 1,3 mln odbiorców dziennie, są to przede wszystkim ludzie biznesu, kadry kierownicze i absolwenci szkół wyższych; ich przeciętny wiek zamyka się w przedziale 25-44 lat.31 Profil pisma uważa się za centroprawicowy. Tradycyjnie popiera ono Partię Konserwatywną, choć dwa razy udzieliło wyborczego poparcia Partii Pracy (w 2001 i 2005 roku), a w 2010 ponownie wsparło torysów.32 Główna tematyka poruszana w „The Times” to przede wszystkim polityka, ekonomia i społeczeństwo, ale też sztuka, kultura, nauka i sport. Większość nakładu „The Times” rozprowadzana jest na terenie Londynu (39,47%) i South & South East (18,71%), gazeta ma też swoje irlandzkie wydanie: “The Irish Times”33, jej cena wynosi 1,20£ od poniedziałku do piątku i 1,50£ w soboty.34 Siedziba redakcji mieści się w Wapping, w Londynie, a od 2013 roku redaktorem naczelnym jest John Witherow.35

Charakterystycznym dla tego dziennika jest istnienie specjalnego komitetu powierniczego, który czuwa nad polityczną niezależnością i merytorycznym poziomem pisma. W skład tego komitetu wchodzą osoby cieszące się publicznym zaufaniem.36 Pozycja pisma od lat jest ugruntowana, a jego tytuł jest synonimem jakości. Jak można przeczytać w komunikacie prasowym opublikowanym na stronie internetowej Grupy wydawniczej Polskapresse: „The Times” jest jedną z najbardziej znanych i prestiżowych gazet na świecie. Powstała w 1785 roku i od ponad 200 lat nieprzerwanie króluje na rynku brytyjskiej prasy. „The Times” to ikona dziennikarstwa światowego i symbol znakomitego dostosowania się do zmieniających się warunków rynkowych. Znana jest z przekazywania rzetelnych, inteligentnych i angażujących czytelnika newsów, komentarzy i analiz.[…]37

2.2 Historia Dziennik został założony przez

Johna Waltera- byłego kupca węglowego, który starą

drukarnię w Blackfriars w Londynie nabył z zamiarem drukowania książek i broszur. Gazeta miała tylko zwrócić uwagę na nową metodę drukarską, której patent Walter wykupił w 1784 roku.38 Pierwszy numer „The Times” ukazał się w sobotę, 1. stycznia 1785 roku w Londynie, z dużymi problemami. Pierwszego dnia kłopoty w drukarni sprawiły, że większości gazet nie dostarczono gazeciarzom, a w sumie sprzedano tylko około 1000 egzemplarzy. Pierwszy numer (do dziś przetrwał tylko jeden egzemplarz znajdujący się w Bibliotece Brytyjskiej w Londynie) był czterostronicowy, na każdej stronie znajdowały się po cztery kolumny, przy czym w całym numerze 10 kolumn zajmowały reklamy i po 3 wiadomości oraz „Odezwa do Nowego Roku” poety Williama Whiteheada. Całość miała wymiary 12x18 cali (30x45 cm) (przy czym, dla porównania, teraz ma wymiary 29x37 cm) i kosztowała 2 pensy.39 Pierwotna nazwa gazety to „The Daily Universal Register”, która jednak nie była nazwą trafioną, ponieważ w tamtym czasie na rynku prasowym ukazywało się kilka innych „Registerów” i dziennik ginął wśród zbiorów ogłoszeń i informacji. W związku z tym podjęto decyzję o zmianie nazwy na „The Times”, a pierwszy numer z nowym tytułem ukazał się 2. stycznia 1788 roku.40 Od samego początku „The Times” opierał się na zasadzie niezależności i otwartości na wyrażanie opinii na temat wszystkiego, co leżało w interesie społecznym. Dzięki temu Brytyjczycy chętnie kupowali dziennik, a jego pozycja wkrótce się ugruntowała. Spośród jej

ówczesnych konkurentów do XX wieku przetrwał jedynie „The Mornigng Post”, przekształcony w 1937 roku w „The Daily Telegraph”, do dzisiaj z resztą pozostający największym konkurentem „The Times”.41 Po śmierci Johna Waltera gazetę przejął najpierw jego syn, John Walter II, powiększając ją do 12-u stron i rozbudowując (m. in.: w 1822 roku ukazał się pierwszy felieton)- potem wnuk, John Walter III, za którego czasów ugruntowała się

reputacja „The Times”

jako

wiarygodnego źródła informacji. Wtedy też przyjęło się uważać „The Times” za głos angielskiego establishmentu42 i „news paper of record”, do którego sięga się chcąc poznać nieoficjalne stanowisko brytyjskie.43 XX wiek przyniósł zmiany w zachowawczym i tradycjonalistycznym dzienniku. Chcąc dostosować się do nowej sytuacji po II wojnie światowej, zarząd wprowadził zmiany, które miały unowocześnić wygląd dziennika (m. in.: w maju 1966 roku zniknęły z dołu pierwszej strony drobne reklamy i ogłoszenia- zastąpił je pasek z newsami: In the news). Nie przyniosło to spodziewanych rezultatów. W końcu lat 70. gazeta popadła w kłopoty finansowe, a w 1978 roku, w wyniku sporu z pracownikiem i strajku dziennikarzy „The Times” wraz z jego siostrzaną gazetą „The Sunday Times” (założoną w 1822 roku, ale posiadającą oddzielną redakcję i osobną tematykę) 44 został zamknięty na rok. Po kolejnym strajku w 1980 roku dziennik znalazł się w bardzo trudnej sytuacji i w 1981 roku z „błogosławieństwem” ówczesnej premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher został wykupiony przez Ruperta Murdocha. W latach 1982-1985 funkcję redaktora naczelnego pełnił Charles Wilson, który do „The Times” przeszedł z „Daily Mail”- był tym samym pierwszym redaktorem, który nie był związany z dziennikiem prestiżowym. To za jego kierownictwa „The Times” spuścił trochę z tonu, zmienił się w pismo bardziej popularne, skierowane do klas średnich i rozpoczął zamieszczanie kolorowych zdjęć. W tym też czasie redakcja przeniosła się z Fleet Street do Wapping (przedmieścia Londynu).45 W latach 1993-1995 miała miejsce tzw. wojna cenowa między „The Times” a „The Daily Telegraph”- dwoma największymi już wtedy dziennikami ogólnokrajowymi na Wyspach, polegająca na gwałtownym obniżaniu cen gazet przy jednoczesnym podnoszeniu nakładów.46 Do 1995 roku nakład „The Times” wzrósł do 650 000 egzemplarzy. W latach 90. wzrosła też liczba sekcji gazety i ilość stron (do 56). Dziennik zyskując na nakładzie utracił jednak pozycję czołowej gazety brytyjskiego establishmentu,47 a w 2004 roku zmienił format na mniejszy, kompaktowy, mający przyciągnąć młodych czytelników i osoby dojeżdżające do

pracy publicznymi środkami transportu. W 1996 roku wystartowała także strona internetowa „The Times”.48

2.3 Dodatki Razem z dziennikiem ukazują się też różne dodatki, czy to w formie osobnych broszur, czy wkładek zamieszczanych w środku gazety. Najstarsze z nich to „Literary Supplement” (tygodnik literacki zajmujący się sztuką) wydawany od 1902 roku i „Times Educational Supplemant” publikowany od 1910 roku.49 Pozostałe to m.in.: ukazujący się w poniedziałki „The Game”- przegląd najważniejszych wydarzeń sportowych, zawiera wywiady i komentarze, piątkowy „Bricks& mortar” zawierający informacje o najnowszych trendach w urządzaniu mieszkań, wyposażeniu wnętrz i dodatkach dla domu, a także aktualności z rynku mieszkaniowego w Wielkiej Brytanii, oraz sobotnie: „LUXX”- magazyn poświęcony modzie, stylowi życia, zawiera artykuły dotyczące sztuki, wykwintnego jedzenia, samochodów, biżuterii itp., „Magazine” poświęcony paniom, główna tematyka to moda i dodatki, „The Saturday Reviev”- tygodnik o tematyce kulturalno- rozrywkowej, opisujący wydarzenia muzyczne i filmowe, zawierający recenzje książek, filmów, spektakli teatralnych, baletowych i operowych, oraz „Travel” publikujący informacje o najciekawszych ofertach turystycznych, biurach podróży i miejscach, które warto odwiedzić. Jako dodatek ukazuje się także miesięcznik „Eureka”, który publikuje artykuły na temat odkryć naukowych, środowiska naturalnego i nauk przyrodniczych.50

2.4 The Times w sieci Strona internetowa Gazeta ma swoją stronę internetową działającą pod adresem: www.thetimes.co.uk/tto/news/. Na górze strony znajdują się zakładki, które przekierowują na strony internetowe dziennika „The Sunday Times” i Times+. Obok winiety wyświetlana jest aktualna liczba członków zarejestrowanych na stronie, data i pogoda w Londynie. Niżej znajduje się dziewięć zakładek, kolejno: News, Opinion, Business, Money, Sport, Life, Arts, Puzzles i Papers, którym odpowiadają określone kolory, przyporządkowane też artykułom z odpowiednich kategorii, które wyświetlają się na stronie startowej. Po prawej stronie znajduje się kolumna z ostatnimi newsami, aktualizowana na bieżąco.51 Strona umożliwia rejestrację i wykupienie prenumeraty „The Times” i „The Sunday Times”, oferuje kilka różnych kombinacji wydań, zarówno papierowego, jak i elektronicznych (na komputer, tablet i telefon) dając użytkownikowi możliwość doboru najodpowiedniejszego dla niego pakietu, pomaga nawet w jego wyborze (zakładka „Find your ideal membership pack”).52

Strona internetowa dziennika znajduje się na 446. miejscu w rankingu stron www najczęściej odwiedzanych przez Brytyjczyków i na 6 905. w zestawieniu światowym sporządzonym przez stronę www.alexa.com.53

Najchętniej korzystają z niej Brytyjczycy (37,5%

użytkowników), potem Amerykanie (16,4%), mieszkańcy Indii (4,7%), Australii (3.1%) i Kanady (2,9%).54 Facebook Od 2008 roku „The Times” ma także swój profil na facebooku połączony z profilem gazety „The Sunday Times”. Strona ma już ponad 309 000 polubień, a ich ilość rośnie z dnia na dzień. Po prawej stronie znajduje się kalendarium „The Times” od założenia do chwili obecnej, jednak posty publikowane są dopiero od 2010 roku i są to krótkie opisy artykułów z obydwu gazet opatrzone linkami odsyłającymi na stronę internetową „The Times”. Na facebookowym profilu gazety publikowane są także zdjęcia- głównie okładki, karykatury i fotorelacje z wydarzeń.55 Twitter Do Twittera dziennik dołączył w maju 2007 roku. Dziś ma prawie 117 000 tweetów i ponad 337 000 obserwujących56. Jego twitterowy profil działa na takiej samej zasadzie co facebookowy- publikowane są tu linki do artykułów wraz z krótkimi opisami, zdjęcia i filmy, jednak w tym przypadku „The Times” i „The Sunday Times” mają osobne profile. Niedzielne wydanie ma ponad 9 000 tweetów i jego konto śledzi prawie 300 000 obserwujących.57

2.5 Polska The Times Gazeta została założona w 2007 roku jako połączenie kilku dzienników regionalnych wydawanych przez grupę Polskapresse. Siedziba redakcji znajduje się w Warszawie. Dziennik powstaje we współpracy z „The Times”- jego logo umieszczone jest w winiecie, a ważniejsze artykuły są tłumaczone na język polski i wydawane jako dodatek. Nakład pisma w 2011 roku wynosił 458 000 egzemplarzy.58 Strona internetowa gazety działa pod adresem: http://www.polskatimes.pl i jest zbudowana na wzór wersji brytyjskiej. Podobnie jak na stronie „The Times” zamówić można prenumeratę dziennika a także kupić e-wydanie (wersja na telefon lub tablet).59 Jako dodatek do dziennika ukazuje się także miesięcznik „Nasza Historia” wydawany w dziewięciu regionalnych odmianach. Jego zawartość podzielona jest na trzy obszary: historia lokalna, historia Pilski i historia świata.60

„Polska The Times” ma także swój profil na facebooku (działa od 2010 roku, obecnie ma ponad 20 000 polubień)61 i Twitterze (dołączenie w sierpniu 2009 roku, do dziś ponad 30 000 tweetów i ponad 33 000 obserwujących).62 Obie strony działają na takiej samej zasadzie jak konta „The Times”- publikują opisy wybranych artykułów wraz z linkami odsyłającymi do strony internetowej, a także filmy i zdjęcia.

3. Podsumowanie Na zakończenie tej pracy kilka danych statystycznych oraz garść ciekawostek:  Czcionka, którą pisana jest ta praca, czyli Times New Roman została zaprojektowana przez Stanleya Morisona specjalnie dla „The Times”, a pierwsze wydanie gazety z użyciem nowej czcionki ukazało się 3. października 1932 roku.63  Jeden odbiorca w ciągu tygodnia czyta „The Times” średnio przez 47 minut dziennie, w soboty przez 79 minut.64  Istnieje cyfrowe archiwum „The Times” gromadzące wydania gazety od 1785 do 2008 roku. 65  W 2004 roku w „The Times” zamieszczone zostało pierwsze sudoku.66  W bożonarodzeniowym numerze w 1931r. ukazały się w dzienniku pierwsze kolorowe fotografie.67  W 1940 roku niemiecka bomba uderzyła w drukarnię „The Times”, co jednak nie zatrzymało procesu drukowania dziennika.68  Pismo utrzymuje korespondentów zagranicznych w ponad dwudziestu krajach świata.69  Gazeta jest laureatem m. in.: The Comment Awards 2014 w kategoriach: Gazeta Roku i Zespół Roku oraz British Press Awards 2013 w kategoriach: Rysownik Roku i Korespondent Zagraniczny Roku. 70

Zakończeniem zaś niech będzie słowo od redaktora naczelnego „The Times” dotyczące dziennika: The Times, a faithful recorder of the times for more than 200 years.It is authoritative, credible, responsible, trusted and a part of the nation's cultural heritage. A premium British brand, recognised the world over. But The Times is also a fast-moving, highly-creative, multi-channel media operation which has a long heritage of modernity, of being first, of breaking through, of creating change. It is an informer, an entertainer, a campaigner, an innovator and an agenda-setter that has always had the capacity to surprise. From William Howard Russell to Caitlin Moran. From hot lead to cold type. From Times New Roman to The Times on iPad. The Times possesses the unique ability to push boundaries, embrace new technologies but remember old traditions. John Witherow71

Jak więc widać silna podpora „The Times” w tradycji cementuje tylko jego pozycję na rynku europejskim i światowym i wbrew pozorom nie stanowi jego wady, a jest atutem docenianym przez setki tysięcy czytelników.

4. Bibliografia Literatura: 1. Adamowski A. W, Czwarty stan. Media masowe w pejzażu społecznym Wielkiej Brytanii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006. 2. Adamowski J. W., Narodziny czwartej władzy. Geneza i rozwój brytyjskiego systemu medialnego, Warszawa 2005. 3. Bartoszcze R. Prasa, radio i telewizja w krajach Unii Europejskiej, część 1, wydawnictwo ABCmedia, Kraków 1997. 4. Współczesne media. Status, aksjologia, funkcjonowanie, tom I, red.: I. Hoffman i D. Kępa-Figura, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin 2009. 5. Wybrane

zagraniczne

systemy

medialne,

red.

nauk.

J.W.

Adamowski,

Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008, s. 45. Strony internetowe: 1. http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Wielka-Brytania;4169177.html. 2. http://www.ldoceonline.com/dictionary/red-top. 3. http://www.miesiecznik.znak.com.pl/4487/calosc/tabloidyzacja-i-dziennikarstwo. 4. http://prasa.info/artykul/url,1337/. 5. http://bs.net.pl/z-innej-beczki/czy-wiesz-ze. 6. http://www.abc.org.uk/Products-Services/Product-Page/?tid=54. 7. http://www.news.co.uk/who-we-are/executives/john-witherow/. 8. http://www.newsworks.org.uk. 9. http://www.abc.org.uk/Certificates/46889849.pdf. 10. http://polskapresse.pl/pl/biuro-prasowe/komunikaty-prasowe/201ethe-times201dpartnerem-polskapresse. 11. http://www.polskatimes.pl/artykul/207913,the-times-czyli-uczta-brytyjskiejinteligencji,1,id,t,sa.html. 12. https://www.newsukadvertising.co.uk/the-times. 13. http://www.thetimes.co.uk/tto/news/. 14. http://globalstore.thetimes.co.uk. 15. http://www.alexa.com/siteinfo/timesonline.co.uk. 16. https://www.facebook.com/timesandsundaytimes?fref=ts. 17. https://twitter.com/thetimes. 18. https://twitter.com/thesundaytimes.

19. http://www.voxeurop.eu/pl/content/source-information/26341-polska-times. 20. http://www.polskatimes.pl. 21. http://polskapresse.pl/pl/portfolio/prasa/miesieczniki/nasza-historia. 22. https://www.facebook.com/Polskatimes/timeline. 23. https://twitter.com/polskathetimes. 24. http://www.typolis.de/version1/engl/ftimes.htm. 25. http://newscommercial.co.uk/timesmedia/products/the-times. 26. http://gale.cengage.co.uk/times.aspx/. 27. http://www.news.co.uk/awards/. Dodatkowe: Materiały wykładowe dr hab. Beaty Klimkiewicz.

5. Przypisy 1

http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Wielka-Brytania;4169177.html, dostęp: 7 stycznia 2014r., godz. 12.09. Wybrane zagraniczne systemy medialne, red. nauk. J.W. Adamowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008, s. 45. 3 Materiał wykładowy dr hab. Beaty Klimkiewicz. 4 Bartoszcze R. Prasa, radio i telewizja w krajach Unii Europejskiej, część 1, wydawnictwo ABCmedia, Kraków 1997, s. 103. 5 Bartoszcze R. Prasa, radio i telewizja w krajach Unii Europejskiej, część 1, wydawnictwo ABCmedia, Kraków 1997, s. 103-104. 6 Bartoszcze R. Prasa, radio i telewizja w krajach Unii Europejskiej, część 1, wydawnictwo ABCmedia, Kraków 1997, s. 104. 7 Wybrane zagraniczne systemy medialne, red. nauk. J.W. Adamowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008, s. 45. 8 Współczesne media. Status, aksjologia, funkcjonowanie, tom I, red.: I. Hoffman i D. Kępa-Figura, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin 2009, s. 32. 9 Współczesne media. Status, aksjologia, funkcjonowanie, tom I, red.: I. Hoffman i D. Kępa-Figura, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin 2009, s. 32. 10 Adamowski J., Narodziny czwartej władzy. Geneza i rozwój brytyjskiego systemu medialnego, Warszawa 2005, s. 69. 11 Współczesne media. Status, aksjologia, funkcjonowanie, tom I, red.: I. Hoffman i D. Kępa-Figura, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin 2009, s. 33. 12 Adamowski A. W., Czwarty stan. Media masowe w pejzażu społecznym Wielkiej Brytanii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006, s. 145-146. 13 Adamowski J., Narodziny czwartej władzy. Geneza i rozwój brytyjskiego systemu medialnego, Warszawa 2005, s. 130. 14 Bartoszcze R. Prasa, radio i telewizja w krajach Unii Europejskiej, część 1, wydawnictwo ABCmedia, Kraków 1997, s. 107. 15 Adamowski A. W., Czwarty stan. Media masowe w pejzażu społecznym Wielkiej Brytanii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006, s. 131. 16 Wybrane zagraniczne systemy medialne, red. nauk. J.W. Adamowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008, s. 57. 17 http://www.ldoceonline.com/dictionary/red-top, dostęp: 8 stycznia 2015 r., godz. 15.30. 18 Bartoszcze R. Prasa, radio i telewizja w krajach Unii Europejskiej, część 1, wydawnictwo ABCmedia, Kraków 1997, s. 118-121. 19 Adamowski A. W., Czwarty stan. Media masowe w pejzażu społecznym Wielkiej Brytanii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006, s. 145-146. 20 Adamowski A. W., Czwarty stan. Media masowe w pejzażu społecznym Wielkiej Brytanii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006, s. 99-100. 21 Adamowski A. W., Czwarty stan. Media masowe w pejzażu społecznym Wielkiej Brytanii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006, s. 151. 22 Adamowski A. W., Czwarty stan. Media masowe w pejzażu społecznym Wielkiej Brytanii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006, s. 153-154. 23 Adamowski A. W., Czwarty stan. Media masowe w pejzażu społecznym Wielkiej Brytanii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006, s. 149-150. 24 http://www.miesiecznik.znak.com.pl/4487/calosc/tabloidyzacja-i-dziennikarstwo, dostęp: 8 stycznia 2015 roku, godz. 10.58. 25 Współczesne media. Status, aksjologia, funkcjonowanie, tom I, red.: I. Hoffman i D. Kępa-Figura, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin 2009, s. 41. 26 Adamowski A. W., Czwarty stan. Media masowe w pejzażu społecznym Wielkiej Brytanii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006, Tabela 6, s. 134. 27 Wybrane zagraniczne systemy medialne, red. nauk. J.W. Adamowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008, s. 56. 28 http://prasa.info/artykul/url,1337/, dostęp: 8 stycznia 2015r., godz. 16.05. 29 http://www.abc.org.uk/Products-Services/Product-Page/?tid=54, dostęp: 8 stycznia 2015 r., godz. 15.42. 30 http://bs.net.pl/z-innej-beczki/czy-wiesz-ze, dostęp: 12 stycznia 2015r., godz. 21.41. 31 Wszystkie dane pochodzą ze strony http://www.newsworks.org.uk, dostęp: 9 stycznia 2015r., godz. 20.54. 32 http://bs.net.pl/z-innej-beczki/czy-wiesz-ze, dostęp: 12 stycznia 2015r., godz. 21.43. 33 Wszystkie dane pochodzą ze strony http://www.newsworks.org.uk, dostęp: 9 stycznia 2015r., godz. 20.55. 2

34

http://www.abc.org.uk/Certificates/46889849.pdf, dostęp: 8 stycznia 2015r., godz. 16.20. http://www.news.co.uk/who-we-are/executives/john-witherow/, dostęp: 9 stycznia 2015r., godz. 17.24. 36 http://bs.net.pl/z-innej-beczki/czy-wiesz-ze, dostęp: 12 stycznia 2015r., godz. 21.44. 37 http://polskapresse.pl/pl/biuro-prasowe/komunikaty-prasowe/201ethe-times201d-partnerem-polskapresse, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 21.46. 38 http://www.polskatimes.pl/artykul/207913,the-times-czyli-uczta-brytyjskiej-inteligencji,1,id,t,sa.html, dostęp: 9 stycznia 2015r., godz. 20.58. 39 http://www.polskatimes.pl/artykul/207913,the-times-czyli-uczta-brytyjskiej-inteligencji,1,id,t,sa.html, dostęp: 9 stycznia 2015r., godz. 20.58. 40 http://www.polskatimes.pl/artykul/207913,the-times-czyli-uczta-brytyjskiej-inteligencji,1,id,t,sa.html, dostęp: 9 stycznia 2015r., godz. 21.01. 41 http://www.polskatimes.pl/artykul/207913,the-times-czyli-uczta-brytyjskiej-inteligencji,1,id,t,sa.html, dostęp: 9 stycznia 2015r., godz. 20.59. 42 http://www.polskatimes.pl/artykul/207913,the-times-czyli-uczta-brytyjskiej-inteligencji,1,id,t,sa.html, dostęp: 13 stycznia 2015r. godz. 09.23. 43 Bartoszcze R. Prasa, radio i telewizja w krajach Unii Europejskiej, część 1, wydawnictwo ABCmedia, Kraków 1997, s. 119. 44 Bartoszcze R. Prasa, radio i telewizja w krajach Unii Europejskiej, część 1, wydawnictwo ABCmedia, Kraków 1997, s. 119. 45 Bartoszcze R. Prasa, radio i telewizja w krajach Unii Europejskiej, część 1, wydawnictwo ABCmedia, Kraków 1997, s. 111-112. 46 Wybrane zagraniczne systemy medialne, red. nauk. J.W. Adamowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008, s. 55. 47 Bartoszcze R. Prasa, radio i telewizja w krajach Unii Europejskiej, część 1, wydawnictwo ABCmedia, Kraków 1997, s. 112. 48 http://www.polskatimes.pl/artykul/207913,the-times-czyli-uczta-brytyjskiej-inteligencji,1,id,t,sa.html, dostęp: 13 stycznia 2015r. godz. 10.59. 49 Bartoszcze R. Prasa, radio i telewizja w krajach Unii Europejskiej, część 1, wydawnictwo ABCmedia, Kraków 1997, s. 112. 50 https://www.newsukadvertising.co.uk/the-times, dostęp: 13 stycznia 2015 roku, godz. 14.11. 51 http://www.thetimes.co.uk/tto/news/, dostęp: 13 stycznia 2015r., godz. 15.56. 52 http://globalstore.thetimes.co.uk, dostęp: 13 stycznia 2015r., godz. 16. 05. 53 http://www.alexa.com/siteinfo/timesonline.co.uk, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 22.48. 54 http://www.alexa.com/siteinfo/timesonline.co.uk, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 22.52. 55 https://www.facebook.com/timesandsundaytimes?fref=ts, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 20.12. 56 https://twitter.com/thetimes, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 20.58. 57 https://twitter.com/thesundaytimes, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 21.10. 58 http://www.voxeurop.eu/pl/content/source-information/26341-polska-times, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 21.54. 59 http://www.polskatimes.pl, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 22.04. 60 http://polskapresse.pl/pl/portfolio/prasa/miesieczniki/nasza-historia, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 22.14. 61 https://www.facebook.com/Polskatimes/timeline, dostęp: 17stycznia 2015 roku, 21.59. 62 https://twitter.com/polskathetimes, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 22.00. 63 http://www.typolis.de/version1/engl/ftimes.htm, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 23.06. 64 http://newscommercial.co.uk/timesmedia/products/the-times, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 23.20. 65 http://gale.cengage.co.uk/times.aspx/, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 23.06. 66 http://www.polskatimes.pl/artykul/207913,the-times-czyli-uczta-brytyjskiej-inteligencji,3,id,t,sa.html, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 23.15. 67 http://www.polskatimes.pl/artykul/207913,the-times-czyli-uczta-brytyjskiej-inteligencji,3,id,t,sa.html, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 23.14. 68 http://www.news.co.uk/what-we-do/the-times/, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 23.28. 69 http://www.news.co.uk/what-we-do/the-times/, dostęp: 17 stycznia 2015r., godz. 23.29. 70 http://www.news.co.uk/awards/, dostęp: 17 stycznia 2015r., 23.40. 71 http://www.news.co.uk/what-we-do/the-times/, dostęp : 17 stycznia 2015r. 20.12. 35