Anna Klejzerowicz Czarownica 1 Czarownica

Anna Klejzerowicz

CZAROWNICA

OJCU który kibicował mi w pracy nad książką, ale nie doczekał zakończenia. Ale ja wierzę, że i tak je zna.

Cała ta historia jest prawdziwa. Prawdziwe są miejsca i ludzie, nawet jeśli poszczególne postaci stanowią zlepek twarzy i osobowości różnych osób. Jeśli chodzi o wydarzenia, to fakty mieszają się tu z fikcją, chociaż granice obu tych rzeczywistości zacierają się i przenikają. Najprawdziwsze są zwierzęta i wszystko, co ich w tej opowieści dotyczy. Oraz uczucia, emocje i myśli, które są najważniejszym tematem tej książki - jej źródłem i inspiracją. Dziękuję za nie moim bliskim.

I Czarownice mają lepiej O Boże pobiec w las roztopić się w jeziorze zakwitnąć łubinem na skraju łąki czemu przestrzeń ograniczona te cztery ściany sufit i podłoga ciągle się kurczy Była sobota, jechałem obejrzeć działkę. Nie żeby zaraz kupować, ale co mi szkodziło zobaczyć. Dobry pretekst, żeby spotkać się z przyjaciółmi mieszkającymi w tej samej miejscowości. Przy okazji zrobimy grilla w ogrodzie. Pogoda piękna - w końcu to już maj. Przyda się odrobina odpoczynku. Ostatnio wszystko mnie męczyło: firma, miasto, klienci, starzy znajomi i różne panie (zwłaszcza te przesadnie zainteresowane moim stanem cywilnym). Coraz częściej, choć mgliście, myślałem o jakimś azylu za miastem. Ostatecznie na wieś wynosi się mnóstwo ludzi. Marzyłem o tym już dawno, a teraz co właściwie stoi na przeszkodzie? Mógłbym. Nic mnie nie trzyma. Jolka z Pawłem wyemigrowali z miasta dwa lata temu i twierdzą, że była to najszczęśliwsza decyzja w ich życiu, a teraz namawiają mnie na kupno działki w tej samej miejscowości. Więc czemu nie pomarzyć raz jeszcze? Czterdziestka na karku. Z okładem. Trochę kasy i nic poza tym. No, owszem - mała firma komputerowa, mieszkanie w centrum Gdyni i samochód. Nie mam rodziny, nikogo bliskiego, psa, kota, poczucia spełnienia. Kiedyś miałem żonę. Niezbyt długo. Różnica charakterów. Ja zawsze lubiłem święty spokój, przyrodę, książki, kameralny jazz. Ona imprezy, modne knajpy, modne towarzystwo, modne ciuchy. Wszystko, co modne. W końcu zanudziłem ją prawie na śmierć i odeszła do bardziej modnego kolegi. Który zresztą posiadał

o wiele więcej modnych pieniędzy. Teraz już i ja posiadam ich co nieco. Może nie przesadnie dużo, ale wystarczająco jak na moje potrzeby. Do tej pory nie bardzo wiedziałem, co z nimi robić. Nie miałem na co wydawać, a samo posiadanie mnie nie bawiło. No i stąd wziął się pomysł na działkę, którą właśnie jechałem obejrzeć. Miejscowość odnalazłem bez trudu. Niesamowite: tak blisko miasta, a inny świat! Boże, jak w górach! Dokoła lasy, wzgórza, powietrze. Trochę starych domów i sporo nowych. Wąziutka brukowana uliczka. Teraz trzeba tylko trafić do Jolki i Pawła... Cholera, chyba zapomniałem karteczki z planem i numerem posesji! I co teraz? Ech, znajdą się. Wioska nieduża, na pewno wszyscy się tutaj znają. Zostawiłem samochód na skraju lasku i poszedłem kawałek w głąb wsi. Śpiew ptaków i brzęczenie owadów. Szczekanie psa. Zapach bzu. Wszędzie bez. Pięknie. Minąłem maleńki domeczek, kurną chatę prawie. Wyglądał na bardzo stary. W ogródku pracowała pochylona postać, wokół której kręcił się radośnie mały, czarny kotek; usiłował złapać motyla. Kobieta (teraz widziałem ją lepiej) mówiła coś do zwierzaka półgłosem. Do furtki podbiegło duże psisko i obszczekało mnie donośnie, merdając jednocześnie puszystym ogonem. Postanowiłem zapytać o drogę. - Dzień dobry. Przepraszam najmocniej, szukam znajomych... Kobieta wyprostowała się, podeszła bliżej. A mnie po prostu zamurowało. Podświadomie spodziewałem się zwyczajnej wiejskiej baby, gdy tymczasem ujrzałem zjawiskowo piękną dziewczynę. W tej biednej chałupce ktoś taki...? Kiedy jednak znalazła się tuż przy furtce, stwierdziłem, że to już niezupełnie dziewczyna - okazała się mniej więcej w moim wieku - i że określenie „piękna” też nie do końca odpowiada rzeczywistości. Piękna to jest na przykład Miss Polonia. Albo modelka na wybiegu. Ta tutaj była raczej intrygująca. Dziwna twarz, niepowtarzalna uroda. Coś, co onieśmielało. Jakiś dystans. Dżinsy i długa, czarna tunika, spięte z tyłu rude włosy i ciemne okulary. Kot wciąż tańczył wokół jej nóg. Uspokoiła psa. - Nie sądzę, żebym mogła pomóc... A o kogo chodzi? Wymieniłem nazwisko przyjaciół - nic jej nie mówiło. Spróbowałem więc ich opisać. Zastanawiała się przez chwilę. - Twierdzi pan, że całkiem niedawno sprowadzili się z miasta? To może być tamten dom, ten biały, w dole. Niezbyt dobrze znam sąsiadów. Proszę mi wybaczyć. Do widzenia. Wzięła kota na rękę i zniknęła w chatce. Koniec wizji. Takie właśnie odniosłem wrażenie. Wizja. Sen. Coś nierzeczywistego. Jeszcze raz

obejrzałem sobie jej domek. Mały, drewniany. Ale tym razem dostrzegłem zabawnie pomalowane okiennice i drzwi z kołatką w kształcie smoka. I werandę porośniętą czymś zielonym i kwitnącym. I wiklinowe krzesło. I dzwoneczki. Ogród? Zdziczały nieco, ale z klimatem. Niebieski rower. Kosiarka. W ogrodzie zielona ławeczka... Pies zawrócił i znów zaczął szczekać. Raczej stary. W typie wilczura. Wycofałem się do samochodu. Jeszcze tego brakowało, żeby mnie tu wzięto za złoczyńcę! Choć tak kusiło, żeby podejść ponownie, zadzwonić (przy furtce był dzwonek), przekonać się, że ta kobieta istnieje naprawdę... Czarownica jakaś miejscowa czy co? Musiała mnie zauroczyć, pomyślałem. Przecież nawet nie była sympatyczna! Obejrzałem własne odbicie w szybie samochodu. Zwykle podobam się kobietom, ale tej widać nie. Sobie się też nie spodobałem. Duży, misiowaty, zarośnięty, kędzierzawy. Ciemny blondyn. Szczyt przeciętności. No, opalony przynajmniej. Ruszyłem. Przejeżdżając obok chatki, rozejrzałem się, ale jej nie było w pobliżu. Na parapecie siedział kot. Inny. Wielki. Szarobury. * Zaraz potem odnalazłem Jolę i Pawła. Rzeczywiście, to był ten biały dom wskazany przez tajemniczą kobietę. Spędziliśmy razem miły dzień. Nowa posesja, okazała, ładnie położona. Ogród zadbany, trawniki wystrzyżone, huśtawka, dwoje dzieci, dwa pekińczyki. Taras z kwiatkami w doniczkach. Wszystko prawdziwe, wesołe, zwyczajne. Realne. Sami gospodarze również: Jola sympatyczna postawna blondyna, Paweł - miły gość w okularach, z bródką i nieodłączną łajką. Tak tu przyjemnie... Poszliśmy, oczywiście, obejrzeć działkę. Na końcu wsi, na samym jej skraju. Świetna lokalizacja. Spory kawałek ziemi. Mógłbym hodować konie, pomyślałem, też zawsze o tym marzyłem. Właściwie czemu nie? Może niekoniecznie zaraz konie. Ale mały domek? Przynajmniej na lato. Zaczynałem dojrzewać do decyzji. Kiedy wieczorem piekliśmy kiełbaski, zagaiłem od niechcenia o tamtą drewnianą chałupkę. Że niby jestem ciekaw, bo pytałem tam o drogę taką dziwną kobietę. Niezbyt sympatyczną. - Ach, tamten? Na początku wsi? - Paweł załapał od razu. - No tak, tam mieszka jedna taka, rzeczywiście dziwna. Prawie jej nie znamy. Ona z nikim nie utrzymuje kontaktów. Tajemnicza twarz.

- Sama tam mieszka? - Sama. Różne plotki chodzą, ale tak naprawdę to nikt nic o niej nie wie. Dziwne w takiej małej wiosce, prawda? Podobno z kotami chodzi na spacery. Ekscentryczka. A ty co, Michał? Spodobała ci się? Nie radziłbym, chłopie. Wygląda na... No wiesz, femme fatale i takie tam. Może i niezła, ale ruda i blada. A takie bywają niebezpieczne! - Co to znaczy „niezła”, Pawełku? - wtrąciła słodko Jola. - Moim zdaniem wcale nie jest ładna, a raczej taka... hm, zmanierowana. Szpanerka. Paweł mrugnął do mnie i zmienił temat. - Ale ty, chłopie, już wyglądasz jak człowiek wsi! Opalony, ogorzały. Jesteś stworzony do tego miejsca! - Wiesz, biegam od czasu do czasu. Poza tym szybko łapie mnie słońce. - No, kochany, tutaj to dopiero miałbyś gdzie biegać! Może... Tymczasem pora ruszać z powrotem, do dusznego mieszkanka przy hałaśliwej ulicy, do smrodu spalin, do komputera: zastanowię się, oddzwonię, no to bywaj, bywajcie, cześć, cześć, koniecznie się zdecyduj, oczywiście, do usłyszenia, buźka, pa. * Wracałem już po ciemku. W oknie chatki, zza kolorowej zasłony, świeciło światło. Pół godziny i już byłem z powrotem w mieście. I poczułem się źle z tego powodu. * Myślałem intensywnie przez parę dni. Czasem zdawało mi się, że to wszystko dziecinada, głupi kaprys. Potem stukałem się w głowę, zły, że taki jestem zasiedziały, sztywny i stereotypowy. Że zestarzeję się tutaj i już będzie za późno na jakiekolwiek zmiany. I co będę miał z takiego życia? Po nocach śniły mi się konie, łąki i lasy. Bywało, że mały, drewniany domek. Pusty i zamknięty na głucho. Wyczekiwałem pod nim we śnie i kiedy już, już coś się miało wydarzyć, budziłem się z bijącym sercem i myślałem: „Odbiło ci?!”. W pracy nic się nie działo. Lato blisko, upały. Zastój. A może by tak urlop? Na wsi, na własnej działce? Mógłbym tam coś postawić. Na razie choćby namiot. W każdym razie ziemia jeść nie woła. Stać mnie na kupno, a potem się zobaczy. Zadzwoniłem do Joli i Pawła późnym wieczorem: - Zdecydowałem się. - Super, stary! I już.

Sprawa załatwiona. *** I tak się zaczęło. Nawet niespecjalnie się targowałem. Przebierając w różnych ofertach, znalazłem prosty projekt domu letniskowego; spodobał mi się. Załatwiłem formalności (brr, nie cierpię biurokracji!). Jeździłem po marketach i hurtowniach. Czułem, że żyję. Miałem cel. Dom rósł powolutku, ale konsekwentnie. Pogoda wciąż była piękna, jak na zamówienie. W końcu całkiem przeniosłem się na wieś, z plecakiem niezbędnych rzeczy i namiotem. Pomagałem przy budowie; a może raczej przeszkadzałem?

Trudno

powiedzieć.

W

każdym

razie

zrobiłem

własnoręcznie

prowizoryczne ogrodzenie z palików i desek. Spacerowałem po wsi, poznawałem ludzi. Czasem przechodziłem obok drewnianej chałupki. Pusto. Nawet pies nie zaszczekał. Zupełnie jak w moich snach. Najważniejsze, że już niedługo zamieszkam we własnym domu! Niesamowite. Czy to się dzieje naprawdę? Błogosławieni niech będą Paweł z Jolą. * Postawiłem obok namiotu małą wiatę, do siedzenia i czytania w upały. Wieczorami rozpalałem małe ognisko, żeby upiec kartofle albo kiełbaski. Od czasu do czasu przychodzili Paweł z Jolą i wtedy siedzieliśmy razem do późnej nocy, popijając piwo. Świerszcze grały jak opętane. Pewnego razu, wieczorem, postanowiłem odprowadzić Pawła i Jolę do ich domu, a przy okazji trochę się przespacerować. No i zaniosło mnie aż pod drewnianą chatkę. W oknie zobaczyłem światło. I cień kota na tle zasłony. Czyli ona nadal tu mieszka... Następnego dnia udało mi się podstępnie naprowadzić na temat Jolkę. Okazała się całkiem gadatliwa. - Tak, widziałam ją dziś w sklepie, nawet parę słów zamieniłyśmy, wyobraź sobie. Takie tam, o pogodzie, ble, ble, ble... Chyba gdzieś ostatnio wyjeżdżała, bo sąsiadka karmiła jej zwierzęta. Wiesz, ta starsza pani, co mieszka obok. Oczywiście odnalazłem staruszkę. Razem z jej kurami. Spytałem, czy może mi sprzedać kilka jaj. Sprzeda, czemu nie? Też była rozmowna. Pogawędka szybko zeszła na domek obok, że stary taki, może zabytkowy? - A jo, panie, stary, ale czy on tam zabytkowy? Iii... Zabytkowy to je nasz kościół. Te chałupę to jeden taki po ciotce dziedziczy, co to miastowy się zrobił i wynajął takiej pani, co też z miasta przyjechała, no i mieszka tu ona tera. I to samiuteńka. Czego te ludzie na wsi

szukają, to jo nie wim. Tam nic nie ma, panie! Woda ze studni, zapuszczone to takie! Piec był jeden, co go ta pani na kominek przerobić kazała. Ale nie powiem, ładnie se urządziła, nie poznać, że to ten sam dom w środku jest. Wiem, bo jej koty ja karmiła, kiedy ona wyjeżdżała, bo psa to ona ze sobom zabiera... - A kim jest ta pani? To taka ruda pani, z kitką? - A tak. A kim jest, to jo nie wim. Jakowaś artystka. Lalki robi, dziwaczne takie. Brr! Jak żywe! Nie takie dla dzieciaków. Mówi, że dla teatrów. Pełno ich tam u niej, aż straszno człowiekowi się robi... Ale biedna ona, samotna taka i smutna jakoś. Matkę ma tylko, do niej jeździ. Ani męża, ani dzieciaków, tylko te koty i ten kundel stary. A młoda jeszcze i całkiem niebrzydka, chociaż ruda. Co to za życie! A po jajeczka proszę przychodzić, dobre mam, świeżutkie, nie takie jak w sklepie... Tak, tak, na pewno. Jajecznica na śniadanie - dobra rzecz. Ploteczki też. *** Nie mogłem zrozumieć, co mnie pcha do tej kobiety. Widziałem ją zaledwie raz i twarz już mi się zatarła w pamięci. Pamiętałem tylko rudy kucyk i ciemne okulary. I ogólne wrażenie. Że przyciąga jak magnes. I jeszcze to, że drugiej takiej nigdy wcześniej na oczy nie widziałem. Tłumaczyłem sobie, że po prostu intryguje mnie dziwność, odmienność. Myślałem: „Dziwak ciągnie do dziwaka...”. A może samotny do samotnego? Ona tu obca, ja też. Ale tak naprawdę, już chyba wiedziałem, że to pierwsza kobieta od lat, która zrobiła na mnie wrażenie. Wreszcie ją zobaczyłem. Co prawda tylko przez chwilę. Jechała na rowerze, a obok biegł pies. Zauważyłem powiewający na wietrze rudy kucyk. Skręciła do lasu. Zobaczyłem - i serce mi zagrało. Dziecinniejesz, stary! Gra była niebezpieczna, ale dreszczyk kusił. Przecież chciałem stać się nowym człowiekiem, a to jest właśnie coś nowego. I tak będę tu mieszkał wyłącznie latem, a ona nie wiadomo jak długo, przekonywałem samego siebie. Zresztą to nic poważnego, wakacyjne emocje, wpływ otoczenia... Jednak w pewnym momencie zdałem sobie sprawę, że przez cały czas wpatruję się w drogę. Sądziłem (a raczej miałem nadzieję), że ona będzie w końcu tędy wracać. Ale nie doczekałem się. Widocznie wracała jakoś inaczej. Na wszelki wypadek wieczorem znów wybrałem się na krótki spacer i znów

zobaczyłem światło. Przez moment widziałem również jej cień, czarny na tle żółtego prostokąta. Cień przesunął się szybko i już go nie było, ale i tak poczułem się dziwnie uspokojony. * W końcu doszedłem do wniosku, że bardziej pilnuję małej chatki niż własnej budowy. Tymczasem mój dom rósł w siłę i gabaryty. Wkrótce będzie gotowy. Ekipa sprawna, na szczęście, a konstrukcja prosta - to przecież tylko zwykły letniak. W samym rogu mojej działki rosło wysokie, stare drzewo, kasztanowiec chyba. Ustawiłem pod nim zbitą z desek ławkę, a przy niej coś na kształt stolika (dwa kamulce i decha). Obok, ze starej balii, wkopanej w ziemię, powstała sadzawka (balię dostałem od sąsiadów Joli). I teraz mam coś, co się nazywa oczko wodne. Brzegi obłożyłem kamieniami, a Jolka obiecała, że przyniesie mi jakieś specjalne roślinki, żeby było jeszcze ładniej. Kupiłem poradnik i zabawiałem się planowaniem przyszłego ogrodu. Wciągnęło mnie to. Zresztą teraz wszystko sprawiało mi radość. Czułem się jak obudzony z letargu. Nie, zdecydowanie miasto nie jest naturalnym środowiskiem człowieka! Któregoś dnia zaczepiła mnie tęga pani, sąsiadka, i zapytała, czy nie chcę szczeniaka. Nie wiedziałem, czy chcę, więc kobieta zaprosiła mnie do siebie, żebym obejrzał pieska. Zapewne odgadła, że jak zobaczę, to wezmę. Na spotkanie wybiegł nam śmieszny brązowy kundelek. Powitał mnie serdecznie, jak starego przyjaciela, a ja uznałem to za znak. Sąsiadka powiedziała, że mały ma już cztery miesiące, suka go odpędza, resztę miotu już dawno rozdali i tylko ten został. Nie chce pieniędzy, byle w dobre ręce... Bo ona nie z tych podleców, co to pieski do lasu wywożą, takich to by od razu w więzieniu zamykała! Ponieważ ja też bym zamykał, więc się dogadaliśmy. Miałem zatem szczeniaka. Wabi się Bokser, dodała na pożegnanie. Taki z niego bokser, jak ze mnie ciężarówka, pomyślałem. Ale od tej pory byliśmy nierozłączni. Więc to jednak znak. Jeszcze tego samego dnia podjechałem do pobliskiego sklepu po jedzenie dla psiaka. Drugą paczkę suchej karmy (tym razem dla dorosłych psów) oraz czekoladę kupiłem dla sąsiadki dobrodziejki, w dowód wdzięczności za Boksera. Mały dostał też obrożę, smycz i - bardzo niechętnie - zaczął pobierać lekcje dobrego wychowania. Codziennie rano chodziliśmy na spacery do lasu. W lesie biegaliśmy: pies uszczęśliwiony, ja szarpany za nogawki dresu, ale również szczęśliwy. Potem, w nagrodę, odbywała się zabawa w rzucanie i przynoszenie patyczka.

Poza tym regularne spacery pozwalały mi na stałą obserwację chatki Baby Jagi, jak ją nazywałem w myśli. Raz udało mi się nawet zobaczyć rudą nieznajomą, kiedy przechodziła przez podwórko z naręczem kwiatów. Nie, stanowczo nie przypominała wiedźmy, bardziej elfa. Ale „chatka Baby Jagi” brzmiało lepiej. Za drugim razem siedziała na ławce przed domkiem i szczotkowała białego kota. Ukłoniłem się. Spojrzała zdziwiona; chyba mnie nie poznała. Skinęła głową i zagwizdała na psa, który straszył Boksera przy płocie. Odwiedziłem Jolę i Pawła, bo chciałem przypomnieć o tych wodnych roślinach. Paweł był sam, Jolka akurat pojechała do miasta. Pogadaliśmy chwilę w ogrodzie, popijając mrożone wino. No i znów podkusiło mnie, żeby palnąć coś o rudej. Paweł spojrzał jakoś dziwnie. - Co ty, stary, zakochałeś się? Jolka mówi, że coś za bardzo interesujesz się naszą tajemniczą damą. Idiota. Nawet jej nie znam! * A jednak... Czułem się trochę tak, jak wtedy, gdy jako nieśmiały dwunastolatek zakochałem się w dziewczynce z sąsiedniego domku kempingowego. Podczas wakacji z rodzicami, gdzieś nad Balatonem. Dziewczynka nie była Polką (pochodziła, zdaje się, ze wschodnich Niemiec), miała długie, jasne włosy i wysoko zadzierała nosa. Nie mogliśmy się dogadać. A ja marzyłem i myślałem tylko o niej. To była moja pierwsza wielka miłość. Ale teraz nie masz dwunastu lat, pomyślałem, tylko pierwsze siwe włosy. A jakiś tajemniczy głos odpowiadał mi na to szyderczo: „No i co, czujesz przecież dokładnie to samo”. To samo. To samo! *** Kiedy poszliśmy z Bokserem do lasu, żeby trochę pobiegać, było już późne popołudnie. Tego dnia upał zelżał, a między drzewami było nawet dość chłodno. W sam raz na odrobinę ruchu. Alejka w pewnym momencie zakręcała, Bokser pobiegł przodem. Usłyszałem jego radosne, cieniutkie poszczekiwanie, następnie głuchy odgłos, groźny warkot... i rozpaczliwe skomlenie. Przerażony puściłem się ostrym sprintem na pomoc mojemu psiakowi. Dzik? Inny diabeł...?

Wybiegając zza zakrętu, zobaczyłem, jak ktoś, przeklinając, podnosi z ziemi rower. Rety! Ona! Obok leżał Bokserek w pozycji „poddaję się”, a ten jej potwór znęcał się nad nim moralnie, obnażając wielkie kły i warcząc głębokim basem. Biedna psina popiskiwała cichutko. - Piękne dzięki! Rozwaliłam sobie kolano, łokieć i być może także rower! - zawołała Ona ze złością. - Jak się ma głupiego psa, to trzeba go trzymać na smyczy! Wyleciał mi prosto pod koła! Bez obaw, nic mu nie jest, zaryzykowałam własne życie! Cholera jasna, Reks, zostaw go! Cóż, pomyślałem, chyba jednak przyjaźń nie jest nam pisana... - Przepraszam - powiedziałem z urazą. - To jeszcze szczeniak. Nie jest głupi, tylko życzliwy światu. W przeciwieństwie... - W przeciwieństwie do mnie? - Miałem na myśli pani psa - Mój pies nie ma być życzliwy ani dla pana, ani dla pańskiego zwierzaka, ani dla nikogo innego. Oprócz mnie. Rozumie pan? Wziąłem przestraszonego Boksera na ręce. W tej chwili wcale nie czułem do tej kobiety sympatii. Obraziła mojego psa. Ale, pomyślałem, z drugiej strony... Rzeczywiście, nie chciała mu zrobić krzywdy, wykręciła kierownicę, upadła. Zaproponowałem więc, że obejrzę ten jej rower, a ona, o dziwo, się zgodziła. Otrzepała spodnie, włożyła przewiązany w pasie szary sweter i zapaliła papierosa. Psy obwąchiwały się nieufnie. Rower był w porządku. Jeszcze raz przeprosiłem, bardzo formalnie, w swoim i psa imieniu. Miałem szczery zamiar oddalić się z godnością, ale ona uśmiechnęła się niespodziewanie. - Nic się nie stało, napadłam na pana w złości. Czasem tak ze mną bywa. Przepraszam, że obraziłam pańskiego pieska. Przecież jasne, że to nie jego wina! Po raz pierwszy zobaczyłem jej uśmiech. Był... Był po prostu piękny. - Proszę kontynuować spacer - dodała. - Ja muszę wracać. Ale rower to już chyba poprowadzę, kolano trochę boli. Idziemy, Reks! Do widzenia i miłej wędrówki. Bez urazy, mały! - To ostatnie skierowała do Boksera. Skąd miała wiedzieć, że Bokser nigdy nie czuje się urażony? W małym ciele ma wielkie serce. Podjąłem błyskawiczną decyzję. Jeśli nie teraz, to nigdy! - Odprowadzę panią - zaproponowałem. - To nie był właściwie spacer, biegam trochę, ale na dziś wystarczy. Jesteśmy sąsiadami, buduję się tutaj, na końcu wsi. To jest Bokser, a ja... - spróbowałem prezentacji.

- Wiem, kim pan jest - przerwała. - Hm, Bokser... A to dobre! Cześć, Bokser zaśmiała się lekko. - A ja jestem Ada. Ale proszę się nie kłopotać, trafimy do domu. - Ależ ja chcę panią odprowadzić! I to nie jest żaden kłopot, proszę mi wierzyć. - Skoro tak, to w porządku. Pan wie, gdzie mieszkam, prawda? - zapytała z porozumiewawczym uśmiechem. - Prawda - odparłem, nieco zawstydzony. Szliśmy powoli leśną ścieżką. Prowadziłem jej rower. Przodem zgodnie biegły psy. Dwukrotnie przysiadaliśmy na przydrożnych pniakach, żeby zapalić. Rozmawialiśmy, a raczej ja głównie mówiłem, a ona głównie słuchała. Sam się sobie dziwiłem, bo normalnie wcale nie należę do rozmownych. A teraz opowiadam prawie obcej kobiecie o sobie, o decyzji kupna działki, budowie domu, o marzeniach... Ależ ze mnie nudziarz! - pomyślałem. Słuchała uważnie, ale o sobie nie powiedziała ani jednego słowa. Odprowadziłem ją pod sam dom i zaprosiłem na mój plac budowy, jak to się brzydko nazywa. Obiecała, że chętnie wpadnie zobaczyć. Znajomość została zawarta. Może w trochę dramatycznych okolicznościach, ale nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. *** Przyszedł pewnego dnia znikąd i - serdecznie powitany - już z nami został. Z Bokserem dogadali się od razu i odtąd wspólnie pilnowali wznoszenia domu. Robotnicy nazywali ich krótko: Nadzór Budowlany. Siedziałem właśnie z ekipą na dachu, kiedy usłyszałem powitalny jazgot Boksera. Gdy ujrzałem, kto przyszedł, omal z tego dachu nie spadłem! Ale i tak bardzo szybko znalazłem się na dole. Bo to była Ada. - Witam! Pozwoliłam sobie skorzystać z zaproszenia. Przyniosłam to. - Podała mi torbę wypełnioną puszkami z piwem. - Dla robotników i dla nas. O, jaki piękny kotek! - No a dom?! - Ojej, też. Duży. Przy mojej chałupce... Zaprowadziłem ją na ławkę przy sadzawce. - Słodkie - zawyrokowała. Piliśmy piwo prosto z puszek. Nie miałem jeszcze szklanek, tylko kilka starych kubków. Ada była ubrana w czarny T-shirt i dżinsy. I oczywiście miała ciemne okulary. Włosy

tym razem rozpuściła. Długie do ramion. Ładne. Odgarnęła je za ucho. - No to kiedy koniec budowy? - Mam nadzieję, że niedługo. To letni dom, więc nie powinno być dużo roboty z wykończeniem. W przyszłym tygodniu kładziemy dach. Przyjdzie pani na wiechę? - Pod jednym warunkiem: że przejdziemy na ty. Nie będę się wygłupiać na imprezie z formalnościami. Jestem wystarczająco stara, żeby mi mówić po imieniu. Ucieszyłem się. Może jednak jest nam pisana przyjaźń? - Świetnie! Chyba oboje do tego dorośliśmy. - A tak poważnie, to nie lubię etykiety w prywatnych kontaktach. To mnie peszy wyjaśniła. - Choć moja matka powiedziałaby: Ada, to nie wypada! - No wiesz, to już inne czasy. Trącimy się piwem i wszystko będzie zgodne z konwenansem. - Stuknęliśmy się puszkami; trochę piwa się wylało, na szczęście. - Sądziłem, że niechętnie nawiązujesz kontakty? - Dlaczego? A, rozumiem... Nasłuchałeś się plotek! - Nie, nie o to chodzi. Po prostu chyba się tutaj z nikim jeszcze nie zaprzyjaźniłaś? Przynajmniej do tej pory? - dodałem z nadzieją. - No tak, z tobą się zaprzyjaźniłam! - Roześmiała się. - Ja po prostu nie szukam znajomości. Ale jeśli one same mnie znajdują... I jeśli mi odpowiadają... Nie, nie jestem desperatką. Ada zdjęła okulary i spojrzała na mnie z uśmiechem. Coraz bardziej lubiłem ten jej uśmiech. A teraz po raz pierwszy zobaczyłem jej oczy. Szarozielone, bardzo jasne. - Dlaczego zawsze je nosisz? - Wskazałem na okulary. - Masz ładne oczy. - Dzięki. Nie wiem czemu. Nie zastanawiałam się nad tym. Może się trochę za nimi ukrywam? - To stwarza dystans. - Właśnie. - Założyła okulary z powrotem - No, lecę! Będziesz miał naprawdę fajny dom. To na razie. Przyjdę na wiechę. * Przyszła. Przyszło też mnóstwo innych osób: sąsiedzi, znajomi z miasta. I oczywiście cała moja ekipa. Oraz Jola z Pawłem. Na moim jedynym drzewie zawiesiłem papierowe lampiony, Paweł przygotował trochę fajerwerków. Były szaszłyki z grilla i pieczone w ognisku kiełbaski; ich zapach wprawił w euforię mój Nadzór Budowlany. I mnóstwo piwa. No i inne trunki. Paweł i Jolka spoglądali znacząco na mnie i na Adę. Udawałem, że tego nie

dostrzegam, a Ada rzeczywiście niczego nie zauważyła. Na szczęście. Bo jak bym jej wytłumaczył, że mam takich durnych przyjaciół? Była swobodna - jak to się teraz mówi wyluzowana. Nie unikała sąsiadów. Aż Jola dopadła mnie na osobności i oznajmiła, że ta cała Ada jest jednak całkiem sympatyczna. Niesłychane. - Dopiąłeś swego, Romeo! - dodał już chyba trochę wstawiony Paweł. - Całkiem niezła z niej laska, choć nie powiem, żeby ośmielała człowieka. - Lepiej dla ciebie, żeby nie ośmielała. Pilnuj własnej żony. Bo ci ją jeszcze ktoś porwie. - O, jaki zazdrosny... - Po prostu czuję się odpowiedzialny za utrzymanie na tym przyjęciu w pionie twojego morale, przyjacielu. - Mrugnąłem. * To była miła noc. Mnogość gwiazd oszołamiała. Alkohol zapewne też, chociaż nie mnie. Jako gospodarz starałem się być trzeźwy przez cały czas. Ada piła wyłącznie piwo. W świetle ogniska widziałem jej oczy, w ciemności nieuzbrojone w okulary. I zauważyłem, że czasem nieruchomo patrzą w płomienie. I że, nawet kiedy się śmieje, pozostają poważne. - Jesteś smutna? - zapytałem cicho. Drgnęła. - Smutna? Nie bardziej niż zwykle - odpowiedziała szorstko. - Może nawet nieco mniej. Ośmieliłem się ją objąć. - Powiesz, co cię trapi? Odsunęła się. - Nic mi nie jest. Gadam głupoty. Upiłam się trochę. A pijane kobiety bywają smutne. * Przyjęcie dobiegało końca, goście się rozchodzili; Paweł z Jolą oznajmili, że odprowadzą Adę do domu. Przekląłem ich w duchu. Wychodząc, Ada zapytała: - Masz rower? - Tutaj nie. - Za to ja mam dwa. Jeśli chciałbyś się ze mną przejechać, to ci jeden pożyczę. Jutro o pierwszej. I... przepraszam, Michał! * Czekała przed chatką. Dwa rowery, wsparte o płot, czekały razem z nią. - Gotowy? No, to w drogę! Pokażę ci fantastyczne miejsca.

* Objechaliśmy chyba z pół świata. Ada nie przesadzała ani trochę. Zobaczyłem rzeczywiście niesamowite krajobrazy. Było tu wszystko: wysokie wzgórza i głębokie doliny, łąki i jeziorka, lasy i wąwozy, rwące rzeczki i spokojne, porośnięte rzęsą stawy. Nigdy nie przypuszczałem, że w pobliżu dużego miasta może być tyle odludnych miejsc. Zmachałem się nieźle. Ada świetnie dawała sobie radę, nawet na wertepach i bezdrożach. - To dlatego, że poruszam się wyłącznie rowerem. - Nie masz samochodu? - Nie mam. Nie mam domu, nie mam samochodu. Niczego nie mam. I nie potrzebuję mieć. Tak mi dobrze. Nie muszę się bać, że coś stracę, bo nie mam nic do stracenia. Pomyślałem sobie, że z nią jest podobnie jak ze mną, tyle że na odwrót. Mam dom i samochód, za to nie mam tego, co Ada, co tak trudno jest nazwać. Przy niej czuję się jakiś taki... Płaski? Ubogi? Ale także nie mam nic do stracenia, tylko w zupełnie innym sensie. Odpoczywaliśmy właśnie przy małym jeziorku. - Nic nie masz... Z wyboru? - zapytałem. - O, nie! - Zdecydowanie pokręciła głową. - To nie był mój wybór. Ale teraz już byłby. Patrz, żuraw! Ptak majestatycznie poderwał się do lotu. W powietrzu rozległ się charakterystyczny, pierwotny krzyk. Fascynujący. Nigdy wcześniej go nie słyszałem. Tę chwilę zapamiętam chyba na zawsze. - Wiesz, ja właściwie też nic nie mam... - wyznałem. Spojrzała na mnie z ukosa, ironicznie. - Czyżby? - Nie śmiej się. Mam tylko... rzeczy. Niczego, co ważne. - A co jest ważne? - Przecież wiesz. - Nie. - No, sens życia... Tak to chyba można nazwać? - Jeśli chodzi o sens życia, to lepiej dać sobie z nim spokój - stwierdziła stanowczo. Życie nie ma sensu, a właściwie ma, ale samo w sobie. Innego jeszcze nikt nie odkrył. Możesz płynąć z nurtem albo pod prąd. Ja płynę z nurtem. - Ada, czy wiesz, że jesteś dziwna? Jest w tobie gorycz. - Mylisz się. Jestem realistką.

- Moim zdaniem jesteś marzycielką. Zaśmiała się. - Co ty o mnie wiesz! - Spoważniała nagle. - Moje marzenia to zarobić na puszki dla kotów. Na fajki dla siebie! I nie zawsze się spełniają te moje marzenia, wiesz? Marzyciele to ci, którzy patrzą w przyszłość. Ja żyję dniem dzisiejszym. - A przeszłość? - Co przeszłość? Przeszłość nie istnieje. - Kochasz przyrodę, zwierzęta... - Kocham? W lesie na przykład czuję się u siebie - odparła, wzruszając ramionami. Naturalnie. Ze zwierzętami też mi dobrze. „Kochać” to nie jest dobre słowo. - To jest dobre słowo. Boisz się go? - Ja się niczego nie boję. Wracamy, od słońca robią mi się piegi. Zapraszam cię na herbatę. Jeśli obiecasz, że nie będziesz więcej filozofował. * Wewnątrz chatka wydawała się jeszcze mniejsza. Maleńka kuchenka, do której wchodziło się prosto z werandy. Pełno suszonych ziół. Dwa, połączone ze sobą, ciasne pokoiki. Kiedyś rozdzielały je drzwi, które usunięto. Nad przejściem wisiał duży bukiet kolorowych suszonych kwiatów. Proste meble. Sporo wikliny. W progu powitały Adę cztery koty. Pomruczały, dostały jedzenie, po czym ułożyły się wygodnie na fotelach. Reks też dostał swoją porcję i wyszedł do ogrodu. Ada oświadczyła: - Latrynka na zewnątrz, łazienka w kuchni. Jak chcesz umyć ręce, to stoi tam miska i dzbanek z wodą. Mogę ci dolać gorącej. - Jak w dziewiętnastym wieku! Dobrze to znosisz? - A czemu nie? Mówiłam ci, że jestem realistką. Do wszystkiego można się przyzwyczaić. * A jednak było przytulnie. Dużo zieleni, mnóstwo kwiatów. Na ścianach stare fotografie, rysunki i akwarele. Parę ludowych świętych obrazków. - Jesteś wierząca? - Aleś ty dociekliwy! - Wzniosła oczy w niebo, a raczej w sufit. - Nie. Przynajmniej nie w tym sensie, jak myślisz. Ale te obrazki mnie wzruszają. Są rozczulające. No i wszędzie panoszyły się lalki. Duże i małe. Wystrojone. Demoniczne. Piękne! - Są niezwykłe. To kolekcja? - Udawałem niewiedzę. - Czy może sama je robisz?

- Sama. Te lalki to moje źródło utrzymania. - Tylko? - Teraz już tak. - Przekomarzasz się ze mną. Tylko udajesz taką cyniczną. - Michał, ja niczego nie udaję! - zirytowała się na dobre. - Robię je na sprzedaż. Do galerii, sklepów, teatrów. Większość na zamówienie. Utrzymują mnie i moje zwierzęta. Przestań mnie wreszcie denerwować! To miłe, że tak we mnie wierzysz, ale jestem, jaka jestem i koniec. Akceptujesz czy cię rozczarowałam? - Akceptuję. W całej złożoności. Ada zaparzyła herbatę. Zgarnęła z małego stolika stos książek i papierów. Rozmawialiśmy o ogrodach, o sztuce, o naszych zwierzętach. Trudno, obiecałem, że nie będę filozofować. Nie chciałem jej spłoszyć. Była jak kot. Nie domowy, tylko taki z lasu. *** Od tamtej pory spotykaliśmy się stale, właściwie codziennie. Czasem wpadała po mnie i szliśmy razem z psami do lasu. Po tych spacerach, już tradycyjnie, zapraszała mnie do siebie na herbatę. Najczęściej piliśmy ją na werandzie. Tego dnia było podobnie. Siedzieliśmy, obserwując bawiące się zwierzęta. Bokser był już ze wszystkimi w wielkiej komitywie, my także znaliśmy się o wiele lepiej. Postanowiłem zaryzykować ponownie. - Opowiesz mi o sobie? - A co byś chciał wiedzieć? - Wszystko. Co się wydarzyło w twoim życiu, jak się tutaj znalazłaś... Milczała, głaszcząc siedzącego na jej kolanach kota. - Dlaczego? - zapytała w końcu. - Dlaczego chciałbym wiedzieć? Dlatego że... - Wiedziałem, że pyta poważnie i czeka na odpowiedź, i że od tej odpowiedzi dużo zależy. Nie wolno mi niczego zepsuć. - Ada, możesz się śmiać, ale jesteś dla mnie ważna. Nie mam wpływu na swoje uczucia, ale chciałbym, żebyś mi zaufała. Głupio się czuję, ale mówię szczerze. - Więc postaraj się pohamować te uczucia. Nie jestem odpowiednim obiektem. Ufam ci i bez tego. Po prostu nie lubię mówić o sobie. Zrobiło mi się gorąco. Krew pulsowała mi w skroniach. Poczułem mdłości. Byłem pewien, że wszystko popsułem. - Czy teraz nie będziesz chciała mnie znać? - zapytałem zrezygnowany. - Nie dramatyzuj! - Parsknęła śmiechem. - Ale tak jak jest, jest dobrze. To życie, nie

film. - To znaczy? Życie ma wiele wymiarów. - Właśnie. Nie wszystko musi być love story. Zirytowałem się. - Nie, nie musi. Ale czasem może. Ja cię do niczego nie zmuszam. Ani słowa przecież na ten temat nie pisnąłem! Twoja przyjaźń to i tak wyróżnienie. - Być może chciałem, by zabrzmiało to sarkastycznie. Ada spojrzała mi prosto w oczy. Zapaliła papierosa. - Bo to jest wyróżnienie. Naprawdę. Ja nie mam przyjaciół. Do tej pory nie miałam. Oprócz psów i kotów. Poczekaj tu chwilę, coś ci pokażę... * Weszła do domu. Po chwili wróciła i podała mi jakąś fotografię. Zdjęcie było duże, kolorowe, lekko wyblakłe. - To w dowód zaufania. Nikomu go nie pokazuję. Nie wyjmowałam tego od lat. * Na obrazku widniała fasada eleganckiej willi, ganek ze stylizowanymi kolumienkami. Przed gankiem grupka osób. Od razu rozpoznałem Adę. Pozornie niewiele się zmieniła, ale wyraz jej twarzy był zupełnie inny. W jasnozielonej, powiewnej sukience, z włosami upiętymi w luźny węzeł, roześmiana, bez ciemnych okularów - wyglądała na szczęśliwą i pewną siebie. Obok niej stał wysoki brunet, krótko ostrzyżony, dobrze ubrany, przystojny. Szczupła, sympatyczna twarz, zmrużone od słońca oczy. Pomiędzy nimi siedziało na schodku dziecko, malutka, uśmiechnięta dziewczynka. Rudoblond loczki, wielka lalka na kolanach. Na ręku Ady sympatyczny szczeniak. Chyba mały Reks. * Bez słowa oddałem Adzie fotografię. Nawet na nią nie spojrzała. Czułem się oszołomiony, nie bardzo wiedziałem, co powiedzieć. Po chwili odezwała się ona. - To wszystko kiedyś miałam. Może teraz zrozumiesz, że naprawdę niełatwo mi o tym mówić. *** Czułem się jak ostatni osioł. Nie miałem odwagi pokazać się jej na oczy. Nietaktowny stary dureń! Straciłem humor i szacunek do samego siebie. Całą noc nie spałem, wypaliłem paczkę papierosów. Nie mogłem wytrzymać w namiocie, co chwila wychodziłem na zewnątrz. Na drugi dzień snułem się bezsensownie po

obejściu, z kacem nikotynowym i moralnym. Zdezorientowany Bokser nie rozumiał, dlaczego nie było spaceru, Tygrys próbował mnie pocieszać na swój koci sposób. Ale ja byłem niepocieszony. Późnym popołudniem skrzypnęła prowizoryczna bramka i usłyszałem głos Ady. - A ty co, ukrywasz się? - Trzymała Reksa na smyczy. - Czekamy i czekamy, a ty nic, nawet nie zadzwonisz. Na spacer się nie wybierasz? Bo Bokser idzie z nami. Sam zobacz! Musiałem mieć głupią minę, ponieważ Ada roześmiała się i cmoknęła mnie w policzek. Prosto z piekła pofrunąłem do nieba. - Myślałem, że się pogniewałaś - przyznałem, gdy wyszliśmy już na drogę. - Po prostu byłem wścibski. Przepraszam, Ada, przepraszam! Zachowałem się jak kretyn. Tak mi głupio. - Skąd mogłeś wiedzieć? - odpowiedziała spokojnie. - Wcale nie byłeś wścibski. Byłeś pełen dobrych chęci. O co miałabym się obrażać? To moja wina - dodała po chwili. Sądziłam, że moje życie nikogo nie obchodzi i dlatego tak oddaliłam się od ludzi. Och, nieważne... Kiedyś ci to opowiem. Jestem ci to winna. Ale jeszcze nie dziś. Muszę się przygotować psychicznie. * Gdy rozstawaliśmy się godzinę później, powiedziałem, że jutro to już ja sam, jak zwykle, po nią przyjdę. Ale Ada zrobiła tajemniczą minę. - Jasne, tylko wiesz co? Dopiero wieczorem. A nawet w nocy. Jutro przyjeżdżają po lalki. I zostaw psa w domu. Pójdziemy z kotami. - To koty chodzą na spacery? - Jeszcze jak! Zobaczysz. Jutro po dziesiątej. - Z moim kotem? - A nie, lepiej nie. - Zachichotała. - Moje są rozpieszczone i nie wiem, czyby się nie obraziły. Z twoim możemy pójść innym razem. * O dziesiątej wieczorem, zgodnie z umową, zostawiłem zatem śpiącego w namiocie Boksera. Tygrys drzemał obok, rozwalony na śpiworze jak długi. Kot chrapał, pies posapywał. Dobrze, wymknę się niepostrzeżenie. Nawet tego nie zauważą. Wychodząc, spojrzałem na dom. Był prawie gotowy. Niedługo koniec z namiotem! Zdążymy jeszcze pomieszkać jak ludzie! I jak porządny pies i kot. No, zwłaszcza zwierzakom się przyda taki trening. Żeby potem, w mieście, nie przeżyły zbyt dużego stresu. Niebieski poblask wskazywał, że babcia od jajek ogląda jeszcze telewizję, ale chyba

usłyszała kroki, bo ukradkiem wyjrzała zza firanki. Będzie miała co opowiadać. Ada zostawiła otwartą furtkę. Zastukałem w kuchenne okno i po chwili pojawiła się w drzwiach werandy, ubrana w gruby sweter i czapeczkę z daszkiem. Wieczory robiły się chłodne. Zagwizdała cicho jakąś melodyjkę i z różnych stron przybiegły wszystkie cztery koty: dwa z domu, dwa z ogrodu. Na mój widok lekko się spłoszyły. - Idziemy na spacerek, a Michał idzie z nami - powiedziała do nich Ada. I uspokoiły się! - Zrozumiały, co do nich mówisz? - Oczywiście. Koty wszystko rozumieją - odparła pobłażliwie i orszakiem ruszyliśmy drogą pod las. * Szliśmy gęsiego opłotkami, a za nami sznureczek kotów: Czaruś, Jacuś, Dusia i Pusia. Wszystkie miały dzwoniące obroże, żeby łatwo je można było usłyszeć w ciemności. - Co robisz, żeby nie było kociąt? - One wszystkie są wysterylizowane. I tak za dużo kotów błąka się bezpańsko. Choćby te dwie to takie właśnie przygarnięte sieroty. A ile jeszcze innych dokarmiam, takich dochodzących biedaków, które przychodzą tylko na jedzenie, nie wiadomo skąd. - Mój Tygrys to też pewnie taka sierota. We wsi nikt go nie znał. - Miał szczęście - powiedziała, nie odwracając się. - Trafił na dobrego człowieka. * Podeszliśmy pod sam las i tam usiedliśmy na stercie wyciętych drzew. Ada wyjęła z plecaka dwie puszki piwa. Koty bawiły się w pobliżu. Tylko Czaruś wskoczył Adzie na kolana i coś tam do niej po swojemu gaworzył. Byłem zachwycony. - On do ciebie mówi! - Moje koty w ogóle są gadatliwe - przytaknęła ze śmiechem. - I nic dziwnego, bo ja często z nimi rozmawiam. Zwierzęta oddają ci dokładnie tyle, ile od ciebie otrzymują. - To chyba tak samo jak ludzie? - Nie wiem. Nie znam się na ludziach. - To skąd wiesz, że jestem dobry? - Nie łap mnie za słowa. Zahuczała sowa. Albo puszczyk. Księżyc jasno podświetlał skłębione chmury. Co za sceneria. Jak z horroru. I do tego my z kotami, jak na zlocie czarnoksiężników.

- Jesteś czarownicą? - palnąłem. Uśmiechnęła się. - Chciałabym - odparła po chwili. Wydawałoby się, że całkiem poważnie, choć znałem już każdy niuans jej głosu i mimiki, więc wiedziałem, że nie jest całkiem i do końca na serio. - Czarownice mają lepiej. Ale moje czary nie działają. - Działają. Twój urok działa na mnie, i to zdecydowanie! - Ty znowu swoje? To wiesz co? Na świecie jest mnóstwo takich czarownic! - Może i jest? Świat jest magiczny. Ale czarownice bywają dobre i złe. - A ja jestem ta zła? - Ty jesteś dobra. Pomagasz zwierzętom, robisz piękne lalki, odkrywasz przed mieszczuchem dzikie ustronia i dzikie ptaki i sprawiasz, że jego życie nabiera wartości. Ada spojrzała na mnie z uśmiechem. - Dzięki. Miło usłyszeć. Uwierzyć, że tak jest naprawdę... * Wracaliśmy, trzymając się za ręce. Samo jakoś wyszło. No, jeśli babcia od jajek nas teraz zobaczy, dopiero będzie miała używanie! *** Czas leciał szybko. Mój dom był w zasadzie gotowy. Z Adą widywaliśmy się rzadziej, bo akurat gorączkowo wykańczała partię lalek. Miała dość duże zamówienie, ale krótki termin i koniecznie chciała zmieścić się w czasie. - Inaczej stracę dobrego klienta. A ja przecież muszę zarabiać na chleb i karmę mawiała. W dodatku każda lalka miała być inna. I ładne, i straszne, i fantazyjne, i groteskowe. - Są jak natura ludzka - zauważyłem. - To znaczy, że tworzą całość dopiero wszystkie razem. - Powinnaś urządzić wystawę. - A wiesz? Pomyślę. * Ja tymczasem urządzałem swój nowy dom. Zamówiłem już wcześniej surowe drewniane ławy, stoły i krzesła. Ale kupiłem też i wygodne fotele. Skleciłem z desek półki na książki oraz na naczynia. W oknach zamontowałem płócienne rolety. Do tego materac i kilka polowych łóżek, dla gości. Na podłodze słomiane maty. Materac od razu zajęły zwierzaki, zwłaszcza Tygrys wylegiwał się na nim całymi dniami. Nawet mu się nie chciało wychodzić z domu. Dobra okazja, żeby zacząć

przyzwyczajać go do kuwety z piaskiem. Przecież w mieście nie będę go wypuszczać. * Pewnego deszczowego dnia pojechałem do miasta po parę niezbędnych rzeczy ubrań, garnków, naczyń. No i książek. I trochę mnie zdziwiło, jak obco się tutaj czuję. Miałem ochotę złapać w biegu, co się da, i natychmiast uciekać do domu, na wieś. I tak właśnie zrobiłem. Ledwo wyjechałem na przedmieścia, odczułem głęboką ulgę. Uchyliłem okienko. Chociaż lało, po prostu musiałem odetchnąć świeżym powietrzem! Wjeżdżając do naszej wsi, zobaczyłem w oknie Ady światło. Dzisiaj ominie nas spacer z kotami. Lało coraz mocniej. Może potem do niej zajrzę, tylko wypakuję ten majdan, pomyślałem. Jak to dobrze, że już nie muszę spać pod namiotem! W domu deszcz bębnił o szyby i dach. Bardzo głośno, bo było jeszcze dość pusto i każdy dźwięk rozlegał się mocnym echem. Zwierzaki powitały mnie entuzjastycznie. Rozpaliłem w kominku. Zjedliśmy wszyscy szybką kolację. Poczułem się wspaniale. Poczułem, że jestem w domu. A na dworze lało i lało. To już chyba grad, nie deszcz? Aż wreszcie rozpętała się burza. Za oknem grzmoty i błyski, a tu kominek wesoło furkocze, ciepło... Bokser trochę się boi, ale Tygrys śpi już słodko jak niemowlę, w dodatku na wznak. Na materacu. Kładę się obok niego. Tylko na chwilę. * Obudził mnie huk. Grzmiało bardzo blisko. Kominek wygasa, trzeba dorzucić. W pokoju było ciemno. Spróbowałem włączyć lampę, ale światło się nie zapaliło. Sprawdziłem gdzie indziej - nie ma. Pewnie wyłączyli prąd, często się to tutaj zdarza podczas burzy. Albo może awaria? Jeszcze gorzej. Zapaliłem zapalniczkę, spojrzałem na zegarek: prawie dwunasta. Miałem zajrzeć do Ady! Trudno, za późno. Znalazłem świece i zrobiłem sobie kawy. Z kubkiem w ręku stanąłem przy oknie. Rany boskie, co za ulewa! Gdy zadzwoniła komórka, aż podskoczyłem. O tej godzinie? Kto to może być?! - Michał? Spałeś? Ada. - Co się stało?! - Czy mógłbyś tu zaraz przyjść? Zalało mnie. Mam wszędzie wodę. Nie wiem, co robić. I Jacuś zginął!

- Zaraz będę! * Złapałem latarkę, narzuciłem gumową pelerynę i wybiegłem w deszcz. Deszcz?! Z nieba lały się strumienie wody! Nadal grzmiało, choć już jakby trochę dalej. Brodziłem po kostki w rwącym potoku. Wydawało mi się, że idę godzinę. Po drodze wyrzucałem sobie, że taki ze mnie mieszczuch, że dla mnie ta burza to po prostu dodatkowa atrakcja, że czując się bezpiecznie w nowym domu, nie pomyślałem o innych... Ada czekała na werandzie, razem z babcią od jajek. Blada i zdenerwowana, jak nie ona. Była cała mokra, choć miała na sobie ortalion i kalosze. - Dobrze, że jesteś! Niech pani już wraca do siebie, pani sąsiadko, jeszcze się pani przeziębi. Dziękuję za pomoc. Jakoś sobie poradzimy. - A nie ma za co, dobrze, że przyjaciel przyleciał, bo co chłop, to chłop. Lecę sprawdzić, czy i mnie tymczasem nie zalało, bo to choć dom porządny, to w taką ulewę nigdy nic nie wiadomo! A ta chałupina to się rozlecieć gotowa, mój ty Boże... - Jakby co, to proszę wołać. Kobiecina podreptała do siebie, z parasolem nad głową, przejęta i zaintrygowana. - Ada, przepraszam cię, zaspałem! - Nieważne, najpierw trzeba znaleźć Jacusia. Musimy go poszukać, parę razy słyszałam miauczenie. On się bardzo boi burzy. Jacuś! Jacusiu! * Szukaliśmy, ale kota nie było. Ada szalała. W pewnym momencie usłyszeliśmy rozpaczliwe zawodzenie. Jest! Ale gdzie? Znowu miauczenie. Z góry. Zaświeciliśmy latarkami. - Boże, on jest na drzewie! Nie zejdzie, boi się. Jacuś nigdy nie łaził po drzewach, musiał się przestraszyć. Jacusiu, już idę! - Masz drabinę? - Mam. Stoi pod domem. Przyniosłem drabinę. Ada uspokajała porządnie rozhisteryzowanego kota. - Trzymaj mocno, sama po niego pójdę. Ciebie może podrapać! Ze strachu. - Nie ma mowy! Niech sobie drapie, nic mi nie będzie. Świeć! Wlazłem. Kot darł się wniebogłosy. Z trudem oderwałem od drzewa jego pazurki i wziąłem na rękę przemoknięte, drżące stworzonko; wcale mnie nie podrapało. Drugą ręką usiłowałem trzymać się gałęzi. Co dalej? Kot, mimo że spanikowany, zmyślnie ulokował mi się na ramieniu. Kurczowo wczepił się w pelerynę.

Damy radę? Udało się! Ada porwała kota w objęcia i wycałowała jego mokry pyszczek, wciąż stojąc w potokach deszczu. - Boże, przecież w to drzewo mógł rąbnąć piorun! To przeze mnie. Pozamykałam okna, nie zauważyłam, że go nie ma. Nie miał biedak gdzie uciekać. * W domu horror. Wszędzie pełno wody. Z dachu wciąż się lało. Ada poustawiała wiadra na podłodze, rozłożyła szmaty. Na meblach - stare foliowe worki. Koty ulokowały się w szafie, Reks pod stołem. - Najpierw go wytrę, a potem zrobię gorącą herbatę. Z rumem. Mam go jeszcze trochę na czarną godzinę. Będzie w sam raz. Zanim zdążyliśmy wypić herbatę, deszcz osłabł. Włączyli prąd. Zabraliśmy się do roboty. Wylewaliśmy wodę z wiader i podstawialiśmy puste, bo jeszcze trochę ciekło. Na szmaty poszły stare prześcieradła i podkoszulki. Wycieraliśmy mokre sprzęty, część osuszaliśmy dmuchawą i suszarką do włosów. Nad ranem ulewa ustała na dobre. - Jutro musisz wietrzyć. Jeśli nie będzie już padać, meble wyniesiemy na dwór. I trzeba coś zrobić z tym dachem. Znajdę kogoś. - Michał, mnie na to nie stać! - Nie przejmuj się tym, dobrze? Nie możesz tak mieszkać. A rozliczać się będziemy z właścicielem domu. - Słuchaj, ja tu mieszkam prawie za darmo. On naprawdę mało bierze. Nie mogłabym pozwolić sobie na nic lepszego. A co go ten dach obchodzi? Ma to w nosie! - Ada, nie denerwuj mnie. Facet powinien się cieszyć, że ktoś tu w ogóle mieszka. Pewnie nikt oprócz ciebie nie zgodził się na takie warunki! Gdzie gość by szukał frajera? Chałupa dawno by się rozpadła. Powinien ci jeszcze dopłacać! - Wiesz, ja lubię tę chałupę... Tak. Ona lubiła tę chałupę. A chałupa lubiła ją. To było widać. W jakiś sposób pasowały do siebie. Jednak dach musi być załatany! * Za oknami szarzało. Ada zaparzyła kawę i zrobiła parę kanapek. Domek został doprowadzony do jako takiego stanu i mogliśmy wreszcie odpocząć. Rozpaliłem w kominku. Siedzieliśmy przed nim, nadal w kaloszach.

- Czy bardzo jesteś śpiący? - zapytała Ada. O dziwo, nie czułem się śpiący. Adrenalina jeszcze działała. Zresztą, wyspałem się wcześniej. - Więc teraz ci opowiem, dobrze? To nic miłego, dlatego postaram się streszczać...

OPOWIADANIE ADY Miałam kiedyś męża i kochałam go. Byliśmy chyba bardzo szczęśliwi, a przynajmniej tak mi się wtedy zdawało. Adam... Ada i Adam, zabawne, co? Dopiero teraz dotarła do mnie zbieżność imion... Więc Adam był muzykiem, ale zajmował się sprzętem audio, miał firmę przedstawicielstwo handlowe. Nieźle nam się powodziło. Ja przez jakiś czas pracowałam w teatrze, jako asystentka scenografa, ale potem zostawiłam etat i zaczęłam robić lalki. Zawsze o tym marzyłam. Wtedy to było bardziej hobby niż praca. Mieliśmy nowy dom, blisko morza. Często zmienialiśmy samochody. Były drugą pasją Adama. I... - głos jej zadrżał - ...mieliśmy małą córeczkę. A potem... Boże, ile to już lat? Jechaliśmy na Mazury. To był nasz pierwszy wyjazd z małą, skończyła trzy lata. Padał deszcz. Wypadek. My wyszliśmy z tego cało, ale moje dziecko... Umarła w szpitalu. Nie, nie, nic nie mów, tylko słuchaj! Tego koszmaru nie da się opisać, więc nawet nie będę próbować. Nieraz zadawałam sobie pytanie o ten twój sens życia, o sprawiedliwość. Nie znalazłam odpowiedzi, a przynajmniej takiej, która by mnie zadowalała. Załamałam się. Ale przeżyłam. Za to Adam... Coś w nim pękło. Nie poznawałam go. Obwiniał się i myślał, że ja go także obwiniam. Tak, oczywiście, nie było. To trwało i trwało. Całymi latami. I pogarszało się. Nie miałam siły z tym walczyć. Sama potrzebowałam pomocy... Jego pomocy. Może nie do końca rozumiałam, że on ma jeszcze mniej siły niż ja. Był słabym człowiekiem. Teraz to wiem. Znikał z domu, pił. Unikał mnie, oszukiwał, stał się opryskliwy. We wszystkich mężczyznach doszukiwał się moich kochanków. Potem dowiedziałam się, że mnie zdradzał. Nieważne. Nawet nie wiem, czy go jeszcze wtedy kochałam. Zrobił piekło z mojego życia, choć po śmierci Asi i tak trudno było żyć. A przecież mogliśmy jakoś przez to przejść. Razem... Nastąpił całkowity upadek. Narobił długów, firma zbankrutowała. Krótko mówiąc, straciliśmy wszystko. Dom nie był jeszcze spłacony, wzięliśmy kredyt hipoteczny. W zasadzie wylądowaliśmy na ulicy. Przytulili nas na chwilę znajomi. Nie chciałam korzystać z pomocy mojej matki; znienawidziła Adama, nie tolerowała jego słabości. Nie miał pracy, zresztą nie nadawał się do niczego. Mnie udało zahaczyć się w szkole, uczyłam plastyki na pół etatu, ale to nie wystarczało. A poza tym - nie mogłam znieść

obecności dzieci. Wciąż wyobrażałam sobie, jaka byłaby Asia, gdyby żyła, porównywałam... Domyślasz się, co dalej? Adam... Czasem odnosiłam wrażenie, że mnie nienawidzi. Może tak było. Ale może jeszcze bardziej nienawidził sam siebie? Powiesił się. Ja go znalazłam. Dalej był koszmar. Nawet dobrze nie pamiętam, co się działo. Matka mnie zabrała do siebie. Długo się leczyłam z ciężkiej depresji. Wyszłam z tego wyłącznie dzięki determinacji mamy. Ale dopiero tutaj, na wsi, zaczęłam zasypiać bez psychotropów. Kiedy doszłam trochę do siebie, postanowiłam uciec. Mama pomogła mi w chorobie, ale dłużej już nie potrafiła. Była zbyt zaborcza. Nie mogłyśmy się porozumieć. A może to ja z nikim nie potrafiłam się porozumieć? Nie miałam pracy, mieszkania, oszczędności. Nigdzie nie chciano mnie zatrudnić. Kobieta, dobijająca czterdziestki, w dodatku leczona psychiatrycznie, wprawdzie z wyższym wykształceniem, ale bez stażu... W kryzysie i przy takim bezrobociu nie miałam szans! Rzuciłam wszystko i przyjechałam tutaj. Jakieś trzy lata temu. Domek znalazłam z ogłoszenia. Rzeczywiście, chyba nikt inny go nie chciał, ale mnie było wszystko jedno. Na początek miałam trochę pieniędzy od matki. Zabrałam ze sobą tylko małą walizkę i Reksa. To mój jedyny łącznik z poprzednim życiem. Zawsze był przy mnie. Teraz to już staruszek... Znowu zaczęłam robić swoje lalki. Na początku pomagali mi szukać na nie zbytu znajomi z teatru, z czasem zaczęły się trafiać konkretne zamówienia. Ale wciąż ledwo wiązałam koniec z końcem. Dopiero ostatnio jest trochę lepiej. Przybyły koty, stworzyliśmy nową rodzinę. Polubiłam to miejsce. I nawet ludzi, bo mi się nie narzucali. Dość długo nie potrzebowałam towarzystwa. Znajomi z miasta przestali mnie odwiedzać. Wiesz, ludzie nie lubią dotkniętych przez los... A mnie to akurat pasowało. Nie mogłam znieść ich ciekawości, litości. I ich samozadowolenia. Odnalazłam tutaj spokój, pogodziłam się z życiem. Nigdy nie kupiłam samochodu, nie tylko dlatego, że mnie na niego nie stać. Nie kupiłabym, nawet gdyby było. To nawet nie uraz, choć początkowo prawdopodobnie tak było. Po prostu nie potrzebuję go. Myślę, że ludzie tak naprawdę nie potrzebują samochodów. Jak i wielu innych rzeczy, bez których świat byłby szczęśliwszy. No więc żyłam sobie, a raczej egzystowałam, powolutku, i nie oczekiwałam zbyt wiele od losu. Zwierzęta, las i ogród wystarczały mi w zupełności. Wszelkiego rodzaju związki i relacje ograniczałam do minimum. Aż spotkałam ciebie. I zrozumiałam, że nawet ja potrzebuję kogoś bliskiego, kto wyciągnie do mnie rękę w potrzebie. Gdyby ciebie nie było,

to dzisiejszej nocy chybabym nie dała rady! Usiadłabym, płacząc, w tych kałużach. Nie mówiąc już o tym, że spacery po lesie też stały się ciekawsze, odkąd mi towarzyszysz. No, chyba czas kończyć... Nie mam ochoty dłużej się nad sobą roztkliwiać. * Z trudem znajdowałem słowa, żeby jakoś skomentować to, co usłyszałem. Mówiłem, że jest bardzo dzielna, że ją podziwiam. Niepotrzebnie. Ada nie oczekiwała komentarzy. Ani tym bardziej pocieszenia. - Podczas opowiadania ani razu nie zapłakałaś... - zauważyłem. - Ja już nie płaczę. Cieszę się nawet, że mogłam to wreszcie komuś opowiedzieć. - Teraz czas na wyzwolenie. Roześmiała się przekornie. - Ejże! Nie przesadzasz? * I wtedy się odważyłem. Nie wiem, jak to się stało, ale udało mi się to powiedzieć, zanim pomyślałem. Bo gdybym pomyślał, nie miałbym odwagi powiedzieć. - Ada, proszę, zastanów się, czy nie moglibyśmy spróbować... Razem? Ja czuję, że to by się nam mogło udać. Do diabła, zakochałem się w tobie od pierwszego wejrzenia, jak dzieciak! A potem poznałem cię lepiej, zacząłem podziwiać i cenić. Nie chcę tego zmarnować. Wierzę w przeznaczenie. Nigdy z nikim nie czułem się tak... na swoim miejscu. * Długo nic nie mówiła. Już straciłem nadzieję. Nagle poczułem potworne zmęczenie. To na nic, pomyślałem. I wtedy odezwała się Ada. - Chcesz być królewiczem z bajki, który budzi śpiącą królewnę? Tak? Byłem pewien, że sobie ze mnie kpi. - Może? - No to... - Spojrzała mi prosto w oczy, uniosła brwi i uśmiechnęła się szeroko. Pośpiesz się i pocałuj! *** Przeniosłem się na wieś na stałe. Sprzedałem mieszkanie w mieście. I tak nigdy go nie lubiłem. A dojazdy do pracy to w końcu żaden problem. Dom został przerobiony na całoroczny. Zabraliśmy się do urządzania ogrodu i całkiem nieźle nam to wychodziło. I wciąż marzę o koniach! Może i to marzenie kiedyś zrealizuję? Choć Ada twierdzi, że

dwa psy, pięć kotów i do tego jeszcze konie to chyba nadmiar szczęścia... Chatkę Baby Jagi postanowiliśmy wynajmować nadal, na pracownię Ady. Mimo że wciąż przecieka dach. * Pewnego wieczoru Ada posadziła na kanapie lalkę, której jeszcze nie widziałem, choć wydawała mi się znajoma. - Ona nie jest na sprzedaż - oświadczyła. - To moja pierwsza. Zrobiłam ją kiedyś dla Asi. Do tej pory leżała w walizce. - Tak, poznaję. To ta z fotografii. - Właśnie. Mała nie rozstawała się z nią nigdy. Niech sobie tutaj posiedzi. - Zdjęcia też nie chowaj w walizce, Ada. Przeszłość jednak istnieje. Nie trzeba o niej zapominać. - Tylko nie każ mi przypadkiem oprawiać go w ramki i wieszać na ścianie, bardzo cię proszę! Włożę je do albumu. I przestań mi wreszcie filozofować. Słyszysz? Leje! Machnąłem ręką. - A niech tam.

II DZIECKO LASU Czasami furią wybucham czasami żalem a przecież jesteśmy ziemią a z ziemi wyrastają kwiaty To był wspaniały rok. Wspólnie zakończyliśmy przebudowę domu, urządziliśmy ogród, który teraz jest naprawdę piękny. Wszyscy go nam zazdroszczą, nawet Jola. Jest też przedmiotem mojego nieskrywanego samozadowolenia. No i skrywanej dumy. Mijał czas. Zima na wsi była równie piękna, jak lato. Chodziliśmy na długie spacery, a nawet sprawiliśmy sobie biegówki. Urządziliśmy też niezapomnianego sylwestra dla tłumu zadowolonych mieszczuchów. Główną atrakcją była nocna wyprawa do lasu, z latarkami, w sypiącym bez przerwy śniegu. A potem powrót do domu na prawdziwy, staropolski, gorący krupniok. Oczywiście były też fajerwerki, zimne ognie i szampan o północy, pod gołym niebem. * Dojeżdżałem do biura w mieście, ale większość pracy i tak wykonywałem w domu, przy komputerze. Na szczęście, bo nie raz i nie dwa budziliśmy się zasypani w śniegu po dach i niemal odcięci od świata. Ada robiła swoje lalki. Przygotowywała wystawę. * Tymczasem przybyło członków rodziny. Najpierw pojawiło się małe kociątko płci żeńskiej, znalezione podczas spaceru, rozdzierająco płaczące w rowie przy skosie. Ada wykarmiła je butelką. Z przyczyn charakterologicznych otrzymało imię Filutka. Kolejne były dzika kaczka Klotylda oraz konik polski, właściwie jeszcze źrebak, Przecinek. Moje spełnione marzenie.

* Klocia zjawiła się u nas pewnego wietrznego, jeszcze zimowego dnia - po dłuższym okresie nie całkiem zimowej pogody - i osiadła na dachu naszego ganku, zmęczona i zdezorientowana. Być może zgubiła swoje stado. Mawiamy, że przywiał ją wiatr... W każdym razie oswoiła się szybko i nie ma zamiaru nas opuszczać. Wiedziała, do kogo trafić. W ten sposób zamieszkała z nami dzika kaczka. Najprawdziwsza. Na dodatek zaprzyjaźniona już z naszymi licznymi drapieżnymi bestiami, które przy niej subtelnieją i robią się łagodne jak baranki. * Historia Przecinka była jeszcze bardziej dramatyczna. Pewnego dnia wpadła do nas Jola i zadyszana oznajmiła, że jej znajomi, mieszkający w pobliskiej miejscowości, muszą się natychmiast pozbyć młodego konika, bo wyjeżdżają na stałe gdzieś tam. Wyprzedali już dawno pozostałe, a tego nikt nie wziął, choć jest śliczny. Wszystkiego próbowali i nic. Więc mąż tej znajomej właśnie się z nim wybiera na targ mięsny! Jola była wstrząśnięta. - Pamiętam, Michał, że zawsze chciałeś hodować konie! To rasowy źrebak, nie znam się, ale widziałam go raz. Jest taki miły i naprawdę przepiękny! Znajoma płacze, ale co robić, ten jej mąż to taki prymitywny burek i cham, a jeszcze do tego uparty. No i zaparł się, dziadyga. Ona mówi, że tego męża by raczej na rzeź posłała i że darmo konika odda, byleby tylko ktoś chętny się znalazł! - Powinna się z nim natychmiast rozwieść - skomentowała Ada z obrzydzeniem. Jednego dnia bym z takim obrzydliwym dziadem nie wytrzymała! Mają telefon? * Jolka poleciała dzwonić i okazało się, że drań już z tym koniem wyjechał, więc my z Jolką samochodem na pełnym gazie do tej znajomej (a jednak samochody się czasem przydają, powiedziałem Adzie), po czym razem ze znajomą w pogoń za jej mężem i za koniem! Zatrzymaliśmy faceta na trasie. Faktycznie, paskudny gość. Miałem wrażenie, że śmieje się z nas w duchu szyderczo. Ale Ada stwierdziła, że to niemożliwe: tacy ludzie żadnego ducha nie mają, bo serca im brak, a jak ktoś nie ma serca, to nie ma i ducha. * Przecinek jest rzeczywiście piękny. Kasztanowy, ma jasną łatę na grzbiecie i drugą, w kształcie przecinka, na czole. Stąd jego imię. Przy tym jest bardzo łagodny, spokojny i pieszczotliwy. Będzie z niego kiedyś naprawdę przystojny ogier. Jak można skrzywdzić takie

ufne stworzenie? Jak w ogóle normalny człowiek może zawieść zaufanie, jakim obdarzają nas zwierzęta, tak bardzo od ludzi zależne? Jolka nam potem opowiadała, że zasugerowała znajomej natychmiastowy rozwód z mężem bez serca i ducha, ale ta odparła tylko, że mąż jednak serce jakieś posiada, tylko taki był zdesperowany. I że ona nie wierzy, żeby on tak naprawdę sprzedał konika na tym targu, i takie tam tra-la-lala. Nie będę wnikał, jak było w rzeczywistości, grunt, że mam konia, o czym marzyłem przez całe życie. I nawet Ada go zaakceptowała, bo dla Ady zabicie zwierzaka to nic innego jak najzwyklejsze morderstwo. Dlatego jest wegetarianką. Nie dla własnego zdrowia, cery czy figury, tylko właśnie z tego powodu. A ja coraz bardziej dojrzewam do pójścia w jej ślady. Dawno już bym to zrobił, gdyby nie nawyk, z którym w moim wieku trudno walczyć bezboleśnie. Źle zostałem wychowany i tyle. Jak całe moje pokolenie. Ale się nie poddaję i walczę. * Ada twierdzi, że te wszystkie choroby szalonych krów, ptasie grypy i tak dalej to sprawiedliwa kara boska za ludzkie okrucieństwo. I za ludzki narcyzm. Za tę duszę, którą niby to mają ludzie, a nie mają zwierzęta. Według Ady jest dokładnie na odwrót. A już na pewno nie wszyscy możemy się tą duszą poszczycić. Na duszę trzeba sobie zasłużyć. To tak samo jak z teorią geocentryczną, mówi Ada. Musiał się narodzić Kopernik, aby udowodnić megalomanom, że nie wszystko kręci się dla nich i wokół nich. Myślę sobie, że ona może mieć rację. Czyli warto wyciągnąć z tego wnioski. Przecież chyba właśnie w tym celu została nam dana inteligencja? A jeśli człowiek naprawdę został stworzony na obraz i podobieństwo boskie - co Ada uważa za wizję co najmniej groteskową, gdyż według Ady cały świat jest boski - to czyż cechą, której od Boga oczekujemy, nie jest miłosierdzie? * Na razie Przecinek mieszka w stajni u znajomych znajomych Joli. Własną dopiero zamierzamy postawić na tyłach posesji. Mam cichą nadzieję, że może kiedyś dorobię się całego stadka i będę wtedy zarabiał na życie, nie siedząc przez całe życie jak kretyn przed komputerem, tylko udzielając lekcji konnej jazdy. Na przykład. Co prawda Ada twierdzi, że zanim tak się stanie, będę już na to za stary. Ale się tym nie zrażam, bo jednak marzenia czasem się spełniają. * Jak nie przymierzając to następne z kolei: otóż wiosną zalegalizowaliśmy nasz

związek. Świadkami zostali oczywiście Jola z Pawłem, inspiratorzy naszego szczęścia. Zamiast tradycyjnego przyjęcia urządziliśmy garden party. Wiosna była ciepła, prawie jak lato. Mógł przyjść każdy, kto zechciał, zechciało całkiem sporo osób. Zabrakło tylko matki Ady, która jakoś nie zaakceptowała planów córki. Przywykła, zdaje się, nie dowierzać jej życiowym wyborom, ponieważ zawsze marzyła o zupełnie innym życiu dla jedynaczki. Trudno. Może kiedyś uda mi się przekonać do siebie teściową? Ponieważ spłukaliśmy się doszczętnie na budowę i rozbudowę domu, menu było więcej niż skromne - tylko przekąski z grilla, gar bigosu od Joli, z grzybami uzbieranymi i ususzonymi jeszcze jesienią przez Adę, piwo i trochę szampana (a raczej włoskiego wina musującego), żeby goście mogli wypić nasze zdrowie. Była też odrobina wódeczki, przywiezionej przez co bardziej domyślnych - lub może przezornych? - gości. A na deser duży tort cytrynowy z bitą śmietaną, moje dzieło. I lody z kandyzowanymi owocami, dla amatorów, bo tak właściwie to nie był jeszcze sezon na lody. Samodzielnie utarli je dla nas sąsiedzi od Boksera. To podobno ich specjalność. * Spełniło się też marzenie Ady. A raczej, nie chwaląc się, ja je spełniłem. Załatałem dach w chatce Baby Jagi i urządziłem tam mojej żonie superpracownię. Szkoda tylko, że czasem zbyt długo tam przesiaduje. Bo kiedy Ada zaczyna nową lalkę, po prostu nie może się od niej oderwać. A teraz szyje ich bardzo dużo. Jesienią urządzamy wystawę w domu kultury, w pobliskim miasteczku. Sam zrobię do niej katalog, a Paweł - dziennikarz - nagłośni całą imprezę w lokalnej prasie. Kto wie, może lalki Ady doczekają się, w następnej kolejności, wystawy w Gdańsku albo w Gdyni? A może nawet w szerokim świecie? Moim zdaniem zasługują na to. Są naprawdę niezwykłe. Wprawdzie niezwykłe jest dla mnie wszystko, co dotyczy mojej żony, ale jej lalkami zachwycają się także inni, więc nie jestem chyba subiektywny? * No więc żyło nam się szczęśliwie, spokojnie i błogo, bez większych niespodzianek, i wydawało mi się, że tak już będzie zawsze i na wieki wieków. Amen. W końcu, na pewnym etapie życia, każdemu chyba przysługuje odpoczynek, zwłaszcza jeśli ma poza sobą dość bogatą przeszłość. * A jednak życie bywa przewrotne. Okazało się, że na absolutny spokój możemy liczyć dopiero na tamtym świecie, choć i to nie jest wcale takie pewne. Na tym tymczasem pisana nam była przynajmniej jedna niespodzianka.

I to duża. *** W naszej wiosce, trochę na uboczu, stała sobie raczej dość obskurna lepianka, jedyny tutaj slums w pełnym znaczeniu tego słowa. Zapadnięta w ziemię, brudna i cuchnąca. Zamieszkiwała ją młoda jeszcze kobieta z dzieckiem, dziewczynką lat około siedmiu. Tego, że kobieta rzeczywiście jest młoda, mogliśmy się tylko domyślać. Bo tak na oko jej wiek był raczej nieodgadniony. Krępa, o trudnym do określenia kolorze przetłuszczonych włosów, spiętych w niedbały koczek na czubku głowy, czerwona i obrzmiała na twarzy. I prawie zawsze pijana. O ile było ją widać. Bo kiedy nie była widoczna przez dni kilka, znaczyło to, że akurat odsypia kaca. Nigdzie nie pracowała, żyła z jakichś zasiłków i z alimentów na dziecko (czytaj: na wódkę). Czasami usiłowała pożyczać pieniądze od sąsiadów, ale nikt i tak nie dawał, bo wiadomo. Zdarzało się, że ktoś zlitował się i zatrudnił ją do pomocy w pracach domowych lub do ogródka, lecz nigdy nie kończyła roboty i ludzie szybko rezygnowali z jej usług. Licznie za to odwiedzali ją panowie z sąsiednich wsi, a wtedy mała, czyli córka, błąkała się samotnie po dworze bez względu na pogodę. Nawet do późnej nocy. Bieda tam była taka, że aż piszczało. Opieka społeczna interweniowała z rzadka, sąsiedzi przynosili dla dziecka mleko, owoce i ubrania, ale tak naprawdę nikt nie mógł pomóc i sytuacja wciąż była jaka była. Głową muru nie przebijesz. * Większość plotek znaliśmy od babci od jajek, która tę kobietę i jej córeczkę systematycznie swymi jajkami wspomagała. A w związku z tym bywała w ich domu, jako jedna z nielicznych, częstym gościem i chętnie dzieliła się spostrzeżeniami. - Pani, śmierdzi tam jak w latrynie, puszki i butelki walają się po podłodze, jeśli kto tam czasem posprząta, to chyba jedynie to dziecko biedne... Mebli one prawie nie mają, barłóg jest jeden, a gdzie ta mała sypia, to Bóg tylko wie. Nic nie powie ten dzieciak przecie, bo w ogóle nie mówi. Nawet gadać jej nie nauczyła, a przecież mała do szkoły pójść musi od jesieni. Ja tam nie wiem, jak to będzie. Ale wiecie państwo, nie zawsze ona taka była, ta matka znaczy sie. Kiedyś całkiem dobra była z niej dziewuszyna, pamiętam ja ją jeszcze od dziecka, z porządnej rodziny sie wzięła, choć ubogiej, bo to i czasy ciężkie były. Ta chałupa też wtedy inaczej wyglądała, to ona ją do takiego stanu doprowadziła! Tak jak i siebie. Rodzice ją wcześnie odumarli, a jeden taki łobuz wykorzystał naiwną, dziecko zrobił i więcej sie nie pokazał, na lodzie zostawił, nawet te alimenta to jej rząd płaci. No i stoczyła sie

dziewczyna aż na samo dno. Radzić sobie sama nie potrafiła, a zresztą jak tu se radzić teraz samotnej kobiecie, z dzieckiem jeszcze, pracy na wsi nie ma, w mieście swoich mają tych, no, bezrobotnych. A ona to nawet szkoły jakieś pokończyła, zawodówkę zrobiła, tylko co jej z tego? Łajdaczy się tylko, bo tak jej widać łatwiej. Dla dziecka zła nie jest, nie powiem, nie bije ani nic, tylko zająć się nim nie ma kiedy, bo czym innym jest wiecznie zajęta. * Dziewczynka miała na imię Małgosia i rzeczywiście nie mówiła. Wiem, bo sam próbowałem kilkakrotnie nakłonić ją do rozmowy. Ludzie twierdzą, że do nikogo się jeszcze nie odezwała, jedynie czasem do matki, a i to z rzadka. Ale niemową nie jest. Upośledzona też raczej nie. Tylko nieśmiała taka i źle wychowana. Tak mówią sąsiedzi. * - Moim zdaniem to może być autyzm - uznała Ada. - Dzieckiem powinien zająć się psycholog. Jest zwyczajnie zaniedbane. No i słodkiego życia nie ma. Może kiedy pójdzie do szkoły, ktoś się nią wreszcie zainteresuje? * Małgosia była drobna, chuda, malutka jak na swój wiek. Miała jasny warkoczyk i wielkie, niebieskie, poważne oczy. Drobna buzia była stale umorusana, ręce i kolana także. Pożal się Boże, jak to dziecko chodziło ubrane! Zbyt ciasne, dziurawe sweterki i opadające spódniczki, bo za luźne, buciki chyba po mamusi. Zresztą najczęściej, od wiosny do jesieni, mała biegała boso! Jak u Konopnickiej. Taka współczesna sierotka Marysia. Wiecznie błąkała się sama po wsi i po lesie. Inne dzieci nie chciały się z nią bawić; nic zresztą dziwnego, skoro się do nich nie odzywała. Poza tym Małgosia unikała ludzi. Przyjaźniła się tylko z wiejskimi psami i kotami, a one do niej lgnęły. Często widywałem, jak kuca przy jakimś płocie i godzinami głaszcze wyliniałe kocury albo nawet najbardziej złośliwe kundle. Próbowałem podsłuchać, czy może do zwierzaków coś mówi, ale była czujna. Nie dawała się podejść. Gdy zagadało się do niej, sprawiała wrażenie, jakby chciała natychmiast uciec. Patrzyła nieufnie, wylękniona, szeroko otwartymi oczami, a w odpowiedzi co najwyżej skinęła lub pokręciła głową. I to był jedyny kontakt. *** Polubiłem Małgosię. Była zupełnie nie z tej ziemi. Przypominała mi postacie ze starych baśni, te wszystkie małe sierotki i dziewczynki z zapałkami. Nie sądziłem, że można

jeszcze spotkać takie dzieci. W dzisiejszych czasach, kiedy dzieciaki żądają pod choinkę komputerów i skuterów, kiedy trzęsą światem i rządzą głupimi dorosłymi, a czasem nawet zabijają swoich kolegów... A tu mała, bosa dziewczynka, którą kochają zwierzęta i po kryjomu na pewno odwiedzają krasnoludki i inne dziwne stworki. Z nimi być może rozmawia. My jesteśmy z innej bajki. Kiedy mówiłem o tym Adzie, śmiała się i kręciła głową. - Strasznie jesteś naiwny, Michałku - podsumowała. - Mało w życiu widziałeś. Ale to dobrze... Babcia od jajek powiedziała mi, że mała chodzi do lasu i karmi chlebem sarny i jelonki, a one podchodzą do niej i wcale się jej nie boją! Tak samo zające i ptaki. A nawet dziki. Sama tego nie widziała, ale ludzie tak mówią. Może i naiwniak ze mnie, jednak zawsze wierzyłem w to święcie. Naprawdę, coś takiego było w tym dziecku... Tak mała strzyga. Nie żeby się chwalić, ale odnosiłem wrażenie, że i Małgosia trochę mnie polubiła. Już nie uciekała w popłochu na mój widok. Czasem nawet obdarzała przelotnym uśmiechem. Nawiązało się między nami nieokreślone, nieuchwytne - i siłą rzeczy niedomówione porozumienie. *** Dręczył mnie los dziecka, postanowiłem więc porozmawiać z matką małej. A przynajmniej spróbować. Bo to nie było łatwe; kobieta nie utrzymywała kontaktów z resztą wsi. Trudno ją było spotkać w ogródku (którego nie miała) albo na podwórku, które wyglądało jak zawalony rupieciami śmietnik. Kiedy pod jakimś wymyślonym pretekstem próbowałem złożyć jej wizytę, nie reagowała, nie odpowiadała na stukanie, nie otwierała drzwi. Ale pewnego razu zobaczyłem ją z daleka od domu. Zawołałem, ona jednak zerknęła na mnie spode łba i nie odezwała się ani słowem. Trafiła na zdeterminowanego; ani myślałem odpuścić. - Proszę pani! Halo! Chciałbym... - Spierdalaj - usłyszałem bełkotliwą odpowiedź. O ile można to było uznać za odpowiedź. Zaniemówiłem, a ona wykorzystała moment, by zniknąć w domu, zatrzaskując za sobą drzwi na skrzypiących zawiasach. Nie zrezygnowałem i nadal czekałem na okazję. Aż w końcu się nadarzyła. Pewnego popołudnia, przechodząc obok lepianki, zobaczyłem, jak przez furtkę wypada Małgosia i

pędem, nie oglądając się, biegnie w stronę lasu. A zaraz za nią wybiega jej matka, jak zwykle zataczająca się i pijana w sztok. - Wracaj tu, gówniaro! Sły... Słyszysz?! - wrzasnęła, po czym potknęła się na schodku i wyłożyła jak długa. Zwichrowana furtka, której dziewczynka nie zamknęła za sobą, kołysała się, wisząc na jednym zawiasie. Wykorzystałem to i pomogłem się kobiecie podnieść. Niezdarnie gramoliła się z ziemi. - Proszę się mnie przytrzymać - powiedziałem, wyciągając do niej rękę, a drugą usiłując ją podźwignąć. W tej samej chwili ugryzła mnie w nią tak mocno, że na skórze pojawiła się kropelka krwi. - Co pani robi?! - krzyknąłem, wyrywając dłoń. Kobieta z trudem się wyprostowała, kołysząc niebezpiecznie w przód i w tył. - Czego pan tu chce... chcesz? - warknęła ochryple. Plątał się jej język. - Spadaj. - Chciałem tylko pomóc. - Won! Głową muru nie przebijesz. Już miałem zrezygnować, ałe kiedy postąpiłem dwa kroki w stronę furtki, usłyszałem: - Hej, pa... panie! - Tak? - Odwróciłem się, udając obojętność. - Dasz pan piątaka? Mmm... miałam wysłać smarkatą ppo... po mleko na kreskę, ale mi zwia... zwiała. - Po mleko, tak? Patrzyła, uśmiechając się głupkowato. - Przecież pani córka nie mówi? - A tam, nie mówi! - żachnęła się, strzykając mi przy okazji śliną w twarz. - Kiedy chce, tto... to się dogada! Zawahałem się. - Chodźmy, zaprowadzę panią do środka i dostanie pani tego piątaka na, hm, mleko oznajmiłem polubownie, biorąc ją łagodnie pod rękę. Gdy to usłyszała, wyrwała mi się i zatarasowała drzwi, szeroko rozkładając ramiona. - O nie! Do domu nie! - zaprotestowała gwałtownie. - Tam chodźmy, na ła... ławeczkę. Ale najpierw forsę da... dawaj! Dałem i udaliśmy się na tyły chatki, gdzie stała pochylona, stara i brudna, drewniana ławka. Kobieta zwaliła się na nią ciężko, a ja przysiadłem na schodkach dobudowanego

drewnianego ganku. - Jak pani myśli, gdzie teraz poszła Małgosia? - zapytałem. - A kto ją tam wie, pp... pewno jak zawsze, d... do lasu. - Obojętnie wzruszyła ramionami. - Nie martwi się pani o nią? Przecież to jeszcze mała dziewczynka. - A co pan, z opieki, sz... czcz... czy co?! Już ona se poradzi. Zz... Zawsze sobie radzi. Masz fajkę? Zapaliłem dwa papierosy i podałem jej jednego. Zaciągnęła się chciwie. - Dostanie pani drugiego piątaka, jeśli opowie mi pani coś o sobie. Jak wam się żyje i w ogóle. - A na co to pp... panu? I niby co? - Może mógłbym wam pomóc. Ja i moja żona. Nie wiedzie wam się chyba za dobrze? Naprawdę chciałbym pomóc, bardzo. Zachichotała. - Pan to jakiś dzi... dziwny jest! - Czknęła. - Głupi jakiś. Ja wiem, kto pan. Z tom rudom ożeniony, co? Somsiad niby. A ja Jadźka jestem... Ww... wiesz? Jadźka. A może ty byś chciał tego, nn... no wiesz, bara, bara? Ja dużo nie biorę. Ale nie, pan na to za... tego... e... elegancik. Żonka za ładna, co nie? Dobra, co mi szko... szkodzi. To cc... co mam gadać za tego drugiego piątaka? - Dlaczego pani tak żyje? Czemu nie opiekuje się pani dzieckiem? Kto jest ojcem Małgosi? Chichotała jeszcze przez jakiś czas, lecz nagle przestała się śmiać. Spoważniała, a jej oczy jeszcze bardziej się zamgliły. Nie wiedziałem - od alkoholu czy może od wspomnień. Paliła swojego papierosa, milcząc i wpatrując się w dal za płotem. Na jej czerwonej, opuchniętej i błyszczącej od potu twarzy zauważyłem siatkę zmarszczek. Z trudem do mnie dotarło, że musi być o kilkanaście lat młodsza od Ady. I wtedy zaczęła mówić. Najpierw cicho, mamrocząc pod nosem, aż musiałem wsłuchiwać się uważnie, by cokolwiek z tego zrozumieć. Im dalej jednak, tym płynniej. Zdawało się wręcz, że niemal wytrzeźwiała. Chwilami spod maski zwyrodniałej alkoholiczki wyzierała normalna kobieta. Taka, jaką mogłaby być, gdyby...

OPOWIADANIE JADŹKI Mówisz pan, żż... że się dzieckiem nie opiekuje, co? A ja sie opiekuje, jak moge. Ona mądra dziewucha, to i za wiele opieki nie potrzebuje. A że nie gada, to je kła... kłamstwo. Gada, tylko kiedy sama chce. Taka już ona jezd. A jak niby mamy żyć, kiedy taka bida u nas? Z czego? Roboty nie ma, tt... to i szmalu nie ma. O jej ojca pan pytasz? To ci powiem. Taki on ojciec, jak wy wszy... wszyscy. Kutas jeden. Zrobić dzieciaka tylko potrafił. I zwiać jak tchórz. Zostawił mnie z brzuchem i zzz... zadowolony, kłamca. Skurwiel. A co ja miała ze sobom zrobić? Młoda byłam. Wszyscy sie ode mnie odsunęli, nawet rodzona matka. Zanim pomarła. A ja sama z bękartem zostałam. Na co mi to dziecko? Co ja jemu moge dać? No i co z tego, że ona niby ładna? Ja też byłam kiedyś ładna, możesz mi wierzyć albo i nn... nie. Cha, cha, cha! Ładna byłam, oj, ładna... A to jeszcze gg... gorzej. Dobrze wam gadać wszystkim. Mędrek sie znalaz jeden z drugim! To dziewucha jest. I co jom czeka w życiu? To samo, co mnie? Że jom jaki skurwiel skołuje i przeleci, bachora jej zrobi, a potem samą zostawi, jak tamten mnie? A potem bachor dorośnie, i nie daj Bóg, znowu bedzie to dziewczyna, i od nowa to samo? A dajcie wy mi wszyscy święty spokój! Pytasz, czy kocham swojom córkę? Nie wiem, czy kocham. Może i kocham. Ale szansy dla niej w życiu nie widzę. Najlepiej by było, gdyby sie w ogóle nie narodziła! Lepiej nie żyć wcale niż w piekle być za życia. Uwierz mi, dupku jeden. Co ty nam pomóc możesz? Co ty w ogóle wiesz? Głupiś. Nam nikt nie może pomóc! Co, piątaka mi dasz? Dziś? Jutro? I co jeszcze? Co mi dasz? Dasz wódki? Bo ja tylko tego teraz pp... potrzebuje. Tylko ona mi wytchnienie daje. I co ty z tego rozumiesz? Nic! Nic mi dać nn... nie możesz, i ja niczego od ciebie nie chcem! A ja go, głupia, tak kochałam. Jak pies bym za nim latała! No to nazwali mnie suką... Jak to było, pytasz. Ano, jak to zwykle bywa. Przespał sie z durną dziewuchą ze wsi i zostawił jak gówno jakieś. A co to, nowość? Jak te wszy... wszystkie dziady, co tylko jednego chcom. Napić sie i zabawić. Już ja ich znam. A ty? Ta ruda to twoja żona, tak? Ładna ona jest. Na serio. Ty jej krzywdy nie zrobisz, co? Nie wykorzystasz ani nie zz... zostawisz? Ja cie proszę, nie rób tego! Ja cie proszę... Co bedzie z Gośką? A co ma być? Do szkoły niedługo idzie. Da se rade. Ona zawsze se rade daje.

Lepiej jak ja. A teraz idź już. Idź do diabła! Słyszysz?! Precz! I nie wypytuj mnie sie tutaj więcej ani mi głowy nie zawracaj, bo... Tfu! Do dupy nakopie! Leć do tej swojej rudej lali! Aa... ale już. I od mojego dzieciaka wara! To moja córka. I tylko moja. I ja niom poniewierać nie pozwolę! Więc się lepiej trzymajcie od niej z daleka, świ... świnie jedne! Ja jom kocham rozumiesz?! Kocham jom, tylko ja jedna jom kocham, moją małą dziewczynke... Idziesz już? No to idź. Szybko! Ty! Frajer! A o czymś nie zapomniałeś przypadkiem? Nagadałam sie jak ta głupia, a ten se weźmie i idzie! Piątaka obiecałeś, nie?! Na piwko musze mieć... * - Nie, nie wierzę... Zwariowałeś?! Naprawdę poszedłeś nagabywać tę biedną kobietę? - Zdenerwowała się Ada, kiedy zdałem jej relację z rozmowy. - Nagabywać? No wiesz? Ada, przecież... - Człowieku, tu jest wieś! Tutaj nie ładujesz się komuś z buciorami w życie! - Jak to? - Naprawdę byłem zbulwersowany. - I ty uważasz, że to się powinno tak zostawić?! Nic nie robić?! Przecież ta kobieta ma dziecko! I tu o nie chodzi, o jego dobro! Każde dziecko ma prawo do normalnego, godnego życia! Ada pokręciła głową, jakby miała do czynienia z półgłówkiem. - I ty je tej małej zapewnisz? Zastanów się. Co możesz zrobić? Wezwiesz policję? Doniesiesz do opieki społecznej? Podasz ją do sądu? I co, zabiorą jej dzieciaka i zamkną w domu dziecka. Myślisz, że małej lepiej będzie w przytułku?! Tutaj zna każde źdźbło trawy, każde drzewo w swoim ukochanym lesie, ma zwierzaki, ma wolność. Zamkniesz ją w sierocińcu w imię swoich wartości?! - W domu dziecka byłaby przynajmniej najedzona! I bezpieczna - zaoponowałem. - Umarłaby tam z tęsknoty - wycedziła Ada. - Naprawdę tego nie rozumiesz? - Ale... Jak ty w ogóle możesz tak mówić?! - Byłem wstrząśnięty. - Więc co powinno się zrobić? Nic?! - Dokładnie. Nic nie możesz zrobić. Możesz tylko jeszcze bardziej je skrzywdzić. Myśl, do jasnej cholery! Zwrócisz tej matce jej młodość? Jej miłość? Sprowadzisz jej ukochanego i sprawisz, że znikną te wszystkie lata życia, które straciła? Które zrobiły z niej wrak? Może wyleczysz ją z alkoholizmu? Wyprostujesz jej charakter? Jesteś cudotwórcą? A może bogiem?

- Ada, ja nie potrafię nie pochylić się nad nieszczęściem dziecka. Nie rozumiesz? - Idiota! - prychnęła. - Przyjechał panicz z miasta, zbawca! I pcha się tam, gdzie go nie proszą! Bo myśli, że jest taki szlachetny. Naiwniak z ciebie. Co ty wiesz o życiu, panie z miasta? - Mówisz tak samo, jak ona. Jak ta pijaczka! - Bo może lepiej ją rozumiem niż ty? Pojmij wreszcie: czasem lepiej jest zostawić sprawy ich własnemu biegowi, niż ingerować w nie na siłę. * Nie przekonała mnie i ja jej nie przekonałem. To było nasze pierwsze poważne nieporozumienie. Miało ich być więcej. *** Aż w końcu nadszedł tamten dzień. Było już lato, słońce pięknie świeciło od samego rana. Zapowiadał się upał. Wstaliśmy dość wcześnie. Ada chciała popracować w ogrodzie, a ja miałem jechać na zakupy, załatwić kilka spraw w biurze i po powrocie, jeszcze przed obiadem, skosić trawnik. Potem, korzystając z pięknego dnia, planowaliśmy zabrać psy, a przy okazji i siebie, na długi spacer do naszej ulubionej dolinki. Właśnie jedliśmy w kuchni śniadanie - ja swoje jajka sadzone od babci od jajek, Ada tylko płatki, a koty i psy drobiowe ciasteczka - kiedy usłyszeliśmy szczęk furtki i wzburzone okrzyki. Koty natychmiast powskakiwały na parapet. Nie ma na świecie bardziej ciekawskich stworzeń. - Zerknij, co tam się dzieje - powiedziała Ada. Wyjrzałem przez otwarte okno. Od furtki biegła, dziwnie spłoszona, babcia od jajek. Wołała coś niezrozumiale. Gdy ujrzała mnie w oknie, zaczęła gestykulować. Wyglądała na naprawdę przerażoną. W pośpiechu, przewracając kubek z kawą, pobiegłem do drzwi. Ada za mną, a psy za Adą, szczekając histerycznie. Otworzyłem drzwi, gdy babcia już stukała w nie kołatką. Ada uspokajała psy, a ja kobiecinę, która nie mogła złapać tchu i trzymając się za serce, dyszała ciężko. - Co się stało? Pani sąsiadko! Niechże pani usiądzie i uspokoi się. Zaraz będzie kawa. Mówiąc to, jednocześnie wycierałem mokre plamy. Koty przyglądały się nam uważnie, psy kręciły pod nogami. Ada już stawiała przed zdenerwowaną babcią parujący kubek. - Nieszczęście, proszę państwa, nieszczęście! Bożeż mój, Boże, tak to musiało się

skończyć! I co tu robić teraz, ja po radę przyszłam, państwo mądre, może co wymyśli... O, chętnie się tej kawy napiję, bo już całkiem z sił opadłam. - Ale co się właściwie stało? - A bo ta Jadźka od Małgosi, świeć Panie nad jej duszą nieszczęsną! Nie żyje, bidula, żyły se pocięła, dzieciaka osierociła! Ja sama biedaczkę raniutko znalazłam, jak poszłam im te jajka na śniadanie zanieść. A ona już bez ducha leży, we krwi cała, a to biedactwo, Małgosia, przy niej na krzesełku siedzi i matkę po głowie głaszcze, Boże drogi... Co ja przeżyłam, tego się opowiedzieć nie da! Wyprowadzić dzieciaka chciałam, ale mała ani drgnie, siedzi jak przymurowana... Więc ja do telefona lecę, sąsiadów wołam... - przerwała, odetchnęła, napiła się kawy i już chciała mówić dalej, ale mimo że oszołomiony, zdążyłem wtrącić pośpiesznie: - To znaczy matka Małgosi nie żyje, tak? A co z Małgosią, nadal tam siedzi?! Przy zwłokach?! - A oby siedziała, panie! Ja zaraz wszystko, po kolei... Tam policjanci już tylko zostali, wszystko oglądają, no bo to... No, pogotowie, już z nieboszczką odjechało. I jeszcze jedna pani z opieki społecznej jest. A Małgosia uciekła! Jak usłyszała, że ją zabrać chcą, to tylko oczy wielkie zrobiła jak spodki, zakręciła się i już jej nie było. W zamieszaniu takim, panie, kto by tam dzieciaka upilnował! Wszędzie my jej szukali, ale skryła się. Ja to się tam tej małej dziwić nie myślę, bo gdzie ją niby wywozić chcą, jak nie do sierocińca jakiegoś? A co to za los dla dziecka? Tu ona też miodu nie zaznała, ale choć swojskie wszystko... Żadnej rodziny to one nie miały... Sama bym i przygarnęła toto, choć u mnie z piniędzmi krucho, ale te policjanty powiedziały, że to nie takie proste i że zabrać ją muszą. Ale jej tak szybko nie znajdą, ona tu każdy zakątek zna jak nikt. Tylko co się ten dzieciak błąkać będzie po lasach, jak jaki dzikus? * Ada siedziała blada jak ściana. Czułem, że rozmyśla o nieszczęsnej kobiecie. Kto jak kto, ale ona na pewno doskonale rozumiała jej tragedię. Ja natomiast myślałem przede wszystkim o Małgosi. Irracjonalnie ucieszyłem się, że dziewczynka zdołała uciec. Małgosia w jakimś bezdusznym domu dziecka? Umarłaby, Ada miała rację. Ona należy tu, do tych lasów, do łąk... To dziecko rozmawia z ptakami, drzewami, wiewiórkami. Ze wszystkim, tylko nie z ludźmi! Z drugiej strony martwiłem się o małą. To jest przecież prawdziwe życie, a nie żadna bajka. Może ją spotkać coś złego. Co będzie jadła? Gdzie spała? Nie może wiecznie kryć się po lasach. Rzeczywistość w końcu ją dopadnie. Jak pomóc temu dziecku? Babcia od jajek zamilkła i teraz kręciła tylko głową, siorbiąc swoją kawę. Czekała na

naszą reakcję. Przeszedłem po kuchni i zapaliłem papierosa. Ada milczała. - Proszę się nie zamartwiać - powiedziałem w końcu. - Pójdę porozmawiać z policją. - To niech sie pan szybko ogarnie, ja przodem pójdę i zapowiem! I babcia od jajek, w poczuciu ważności misji, ruszyła do boju. * Kiedy wyszła, Ada zapytała ostro: - A ty tam po co?! Zdziwiłem się. Reakcja była zupełnie do Ady niepodobna. - Jak to: po co? Przecież trzeba się dowiedzieć, o co tu chodzi, dokąd chcą zabrać małą... - Jak to dokąd? Słyszałeś, że nie ma żadnej rodziny. Zabiorą ją najpierw do pogotowia opiekuńczego; to normalna procedura w takich przypadkach. - Ona się nie nadaje do żadnego pogotowia! - Nie? A do czego się nadaje? Wymyślasz jakieś mrzonki na temat tego dziecka, sierotkę Marysię sobie znalazłeś! Resentymenty z dzieciństwa? Dlaczego odmawiasz tej małej prawa do normalności?! Bo ci się tak podoba? Ona potrzebuje fachowej pomocy! To dla niej jedyna szansa. - Ładna mi normalność, w domu dziecka! - Do tej pory w ogóle nie miała domu! Chowała się w lesie! Tam przynajmniej pójdzie do szkoły, będzie pod opieką specjalistów... - Wcześniej mówiłaś coś zupełnie innego! Że ona w domu dziecka umrze! Już o tym zapomniałaś?! - Bo był wybór, nie rozumiesz?! Miała dom, gówniany, ale miała! Miała matkę, którą kochała, nawet jeśli ta matka piła i nie zajmowała się nią! Teraz sytuacja się zmieniła! Niczego nie zapomniałam, tylko po prostu nie widzę innego wyjścia. - Ada, o co ci tak naprawdę chodzi? Nie lubisz tej małej czy co? - Daj mi spokój. Co mam lubić albo nie lubić, nie znam jej. Po prostu nie uważam, że powinieneś się wtrącać. Robisz to dla własnego kaprysu. Swojego ego. Sobie samemu chcesz zadośćuczynić. Stworzyłeś romantyczną historyjkę o dzikim dziecku, a to jest po prostu dziecko zaniedbane! - Posłuchaj - powiedziałem, zapalając kolejnego papierosa. - Chcę tylko z nimi pogadać, żeby nie zrobili na to dziecko obławy jak na jakiegoś kryminalistę. Ona i tak przeżyła szok. Nie muszą jej od razu łapać. Są tu ludzie gotowi pomóc. Można to załatwić w cywilizowany sposób.

Ada roześmiała się cynicznie. - Nie obawiaj się, oni nie są mniej cywilizowani od ciebie! To nie hycle, to policja. - Okej, wierzę, ale jednak tam pójdę. Może trzeba będzie pomóc. * Na miejscu tragedii stały dwa radiowozy. Po podwórku kręciło się paru policjantów, zaaferowana pani z opieki społecznej oraz kilku okolicznych gapiów. Jeden z młodszych funkcjonariuszy starał się usilnie przepędzić przynajmniej dzieciaki. Było to niełatwe zadanie, bo i tak zawsze wracały z drugiej strony. Syzyfowa praca. Nie chciałem wchodzić do tego domu. Stojąc na zaśmieconym podwórzu, porozmawiałem najpierw z kobietą z opieki, która tylko potwierdziła to, co mówiła Ada. Wobec tego poprosiłem o rozmowę jednego z przedstawicieli władzy. Niewiele wskórałem. Pucołowaty policjant, owszem, rozumiał moje stanowisko, ale przepisy przepisami. Dziecko trzeba odnaleźć. Nie może, w żadnym wypadku, błąkać się samo po lesie. To niedopuszczalne. Mogłoby je spotkać coś złego. Tak jakby się całe życie nie błąkało! Tylko wtedy jakoś nikogo to nie obchodziło... Szukać będzie policja z psem, który czeka w wozie, straż pożarna oraz służby leśne. Z ochotnikami. Mogę się przyłączyć. Jeśli jestem z tym dzieckiem zaprzyjaźniony, to z pewnością się przydam. Zaczną poszukiwania za jakąś godzinę, o ile do tego czasu mała sama się nie odnajdzie. * Wybłagałem, żeby się aż tak bardzo nie śpieszyli... Też mi zależy przede wszystkim na bezpieczeństwie Małgosi, przekonywałem, ale chciałbym najpierw poszukać jej sam. Ewentualnie z żoną. - Wie pan, to jest autystyczne dziecko - tłumaczyłem cierpliwie pyzatemu policjantowi. - Bardzo wrażliwa dziewczynka. Jeśli się ją spłoszy, może być naprawdę kłopot z odnalezieniem. Ta mała zna tutejsze tereny jak własną kieszeń. Właściwie to wychowała się w lesie... - Bez obawy. To tylko dziecko, znajdziemy ją! - Owszem, nie wątpię, ale właśnie to niewinne dziecko poniesie konsekwencje takiego dodatkowego szoku. A ja wolałbym jej tego oszczędzić. Była już świadkiem samobójstwa matki. To i tak zbyt wiele dla siedmiolatki. - A kim pan właściwie dla niej jest? - zapytał, jak mi się zdawało, podejrzliwie. Myślałby kto! Dożyliśmy czasów, gdy normalne ludzkie odruchy są już, jak widać, podejrzane. Normą jest znieczulica.

- Tylko sąsiadem - odpowiedziałem i to stwierdzenie, nie wiedzieć czemu, sprawiło mi przykrość. - Ale wydaje mi się, że mam z Małgosią dobry kontakt. O ile można tak to określić. Ta mała przecież nie mówi. Nawet nie zauważyłem, kiedy stanęła przy mnie babcia od jajek. W tym momencie przyszła mi z pomocą. - Tylko tego jednego pana sie Gosia nie boi! No i mnie, bo od kołyski mnie zna, ale ja latać za nią po lasach sił już nie mam. Ten pan młody, to se poradzi. I tylko do niego ona podejdzie. To mądry człek i dobry. Sam uczony i żonę ma uczoną! * Policjant spojrzał na mnie jakby z większym szacunkiem. Może zrozumiał z tej przemowy, że jestem jakimś wybitnym uczonym, mędrcem zgoła? A w dodatku za żonę mam co najmniej Marię Skłodowską-Curie? Nie zamierzałem prostować babcinych pochlebstw. Cel uświęca środki. - Ma pan dwie godziny - oznajmił. - Więcej nie mogę obiecać. - Dziękuję i za to. Nie daję słowa, że ją odnajdę, ale zrobię wszystko, co w mojej mocy. Mam jeszcze pytanie: czy, jeśli się odnajdzie, mogłaby zostać u nas - albo u tej pani przynajmniej przez parę dni, aż się otrząśnie z szoku? Spróbowalibyśmy przygotować ją jakoś... - A to już nie leży w moich kompetencjach. Mam polecenie służbowe odwiezienia dziecka do pogotowia opiekuńczego, gdzie zadecydują o jej dalszym losie. Musiałby pan udać się z tym do sądu. - Chodzi mi tylko o kilka dni. Przecież to dla jej dobra. - Wierzę panu, ale takie są przepisy. A od siebie panu powiem, że tych kilka dni jej nie zbawi. I że tam wychowankom wcale nie jest źle. Zaaklimatyzuje się. Nie ona pierwsza, nie ostatnia. Dzieciaki do wszystkiego się przyzwyczają. Nie ma co tego przedłużać. - Ona się nie zaaklimatyzuje... No nic, trudno. Dziękuję. Zaraz ruszam na poszukiwania. - Rzeczywiście, szkoda czasu. Powodzenia! * Postanowiłem nie zastanawiać się na razie, co będzie dalej, tylko skupić się na odnalezieniu Małgosi. Przyznam, że po głowie chodziły mi różne myśli. Byłem gotowy, w razie czego, nie przyznać się, że ją znalazłem (o ile, oczywiście, ją znajdę) i ukryć na razie u nas w domu, a potem najwyżej samemu zawieźć do tego pogotowia. Nie mogłem przecież dopuścić, żeby ciągali to biedne dziecko pod eskortą policji, jak jakiegoś nieletniego

przestępcę. Chociaż niby wcześniej ten gliniarz wspomniał, że po to właśnie jest z nimi kobieta z opieki społecznej, którą mała podobno zna. Może i zna, ale to tylko obca baba, po prostu urzędniczka, a dzieci instynktownie orientują się w takich subtelnościach. Niech Małgosia wie, że chociaż nie ma rodziny, to ma przynajmniej przyjaciół. Tymczasem nie miałem pojęcia, gdzie jej szukać. Postanowiłem zabrać Boksera i po prostu przejść się po lesie, nawołując po drodze. Ale w którym miejscu zacząć, kiedy nie ma zbyt wiele czasu? Traf chciał, że natknąłem się na sąsiadkę z końca wsi. Szła w stronę drzew, od czasu do czasu wołając na kota. - Kici, kici, Ślicznotko, kici, kici... Pan słyszał, co za nieszczęście? A jeszcze ta mała Małgosia podobno im uciekła! Widziałam, jak leciała, ale skąd mogłam przypuszczać...? - W którą stronę biegła?! - A tam, drogą w górę, wprost do lasu. Nawet się zdziwiłam, bo ten las w tym miejscu gęsty, dziki zupełnie, zarośnięty, nawet ścieżek żadnych tam nie ma, pokłuć się tylko można i tyle. I moja kotka, moja Ślicznotka, wie pan, ta trzykolorowa, proszę sobie wyobrazić... Zaraz w ślad za nią poleciała! Często za tą małą chodzi i zawsze spokojna o nią byłam, ale w tej sytuacji? Pan rozumie. Jeszcze kto strzeli do niej, jak tę obławę będą robić! - Jeszcze tego by brakowało, żeby strzelali. Na pewno nie, proszę się nie martwić. Znajdą się obie, zobaczy pani. Właśnie idę szukać Małgosi, to rozejrzę się i za kotką. - O, to dziękuję panu bardzo! Oni mogą strzelać, mordercy, co to, pan nie wie? Łatwo im do zwierzęcia bezbronnego strzelić, co to dla nich. Sumienia to oni żadnego nie mają, diabły jedne! - Sąsiadko kochana, ale przecież nie policja! - Ale też władza, panie, też władza! Pozwala się, żeby typki spod ciemnej gwiazdy strzelały sobie do naszych zwierzaków! - Sąsiadka nie ustąpiła. - Jakby mogli, to i nas by powystrzelali! A Małgosia, tak po prawdzie, to lepiej, żeby im uciekła, bo zaraz ją w sierocińcu zamkną i zmarnują, a tu stara Antoniakowa by się nią zaopiekowała. Wszyscy przecież byśmy pomogli, jakby trzeba było. * Wzruszyło mnie to oświadczenie. Są dobrzy ludzie w naszej wsi. Małgosia pewnie nawet nie zdaje sobie sprawy, ilu ma tutaj przyjaciół. * Postanowiłem od razu skręcić ku drzewom, nie wracać po psa. Naprawdę zostało

niewiele czasu. Jak się za chwilę okazało, była to rozsądna decyzja. * Pod samym lasem, obok basenu przeciwpożarowego, spotkałem małego chłopca z rowerkiem. Miał może osiem, najwyżej dziewięć lat i rezolutny wyraz twarzy. Akurat coś dłubał przy swoim pojeździe. - Dzień dobry, szuka pan Małgośki? - zapytał porozumiewawczo. - A wiesz, gdzie ona jest? - Wiem, ale nie powiem! Ja nie kabluję, proszę pana. - No przecież! Ale mnie możesz powiedzieć. Jeśli ja jej nie znajdę, to znajdą ją policjanci - powiedziałem szczerze. - Co byś wolał na miejscu Małgosi? Chłopczyk podumał chwilę. - Ja to bym wolał, żeby policjanci. Tak, jak na filmach. Ale jej nikt nie znajdzie, jak sama nie będzie chciała, żeby ją znaleźli - odparł rozsądnie. - Ona zna różne kryjówki. Powiem panu, gdzie poszła, bo pan jest dobry. O, tędy pobiegła, do lasu, w tamtą stronę. Wołałem za nią, że mogę jej zostawiać jedzenie koło basenu, jeśli chce, ale nie wiem, czy słyszała. Bardzo szybko biegła! A z nią był kot, wie pan? Tak za nią leciał jak pies! Proszę pana, a co Małgośka zrobiła, że ją policja ściga? - Nic nie zrobiła. Policjanci jej wcale nie ścigają, tylko chcą się nią zaopiekować. - Bo jej mama umarła, tak? - Chyba tak... - Ja się nią mogę zaopiekować! Bo ja ją lubię. - Jesteś dobrym kumplem - pochwaliłem go. - Ale wiesz, teraz muszę się pośpieszyć, a ty wracaj zaraz do domu, bo twoja mama też cię pewnie szuka i się niepokoi. - Eee, nie! Muszę jeszcze napompować koło. Dostałem pompkę od taty! - To bardzo ładnie. Posłuchaj... Napompujesz potem. Masz dobre koła, przecież widzę. A teraz lepiej, żeby cię tu nikt nie zobaczył. Bo jak panowie policjanci spytają, gdzie jest Małgosia, to będziesz musiał im powiedzieć. Policji nie wolno kłamać. Więc lepiej, żeby nie zapytali. Rozumiesz? No, jedź już, pośpiesz się. Na razie to będzie nasza tajemnica, dobrze? * Zależało mi, żeby chłopczyka nie było w pobliżu, kiedy będę szukał Małgosi. Wyglądał na dociekliwego małego człowieka. Mógłby jeszcze polecieć za mną do lasu i na przykład zabłądzić, a wystarczy już, że jedno dziecko zaginęło. A nawet gdyby nie zabłądził,

przeszkadzałby mi tylko w poszukiwaniach. Malec był najwyraźniej przejęty rolą. - Dobra! To ja wracam. A jak pan znajdzie Gośkę, to niech pan jej powie ode mnie, czyli od Damiana, żeby się trzymała! - Powiem - obiecałem. - Do widzenia! - Odjechał, ostro pedałując na swoim rowerku. * Wszedłem w las. Rzeczywiście, nie był on tutaj przyjemny. Kawałek dalej, gdzie rosły przede wszystkim wysokie drzewa liściaste, przerzedzał się, zmieniając niemal w park. Znajdowały się tam wygodne aleje i nawet boisko do piłki nożnej. Na tym odcinku jednak, dość szerokim, była to istna dżungla sczepionych ze sobą, częściowo wyschniętych i skarlałych drzew, głównie iglastych, a także ostrych krzewów. Nie było tutaj żadnej drogi ani nawet dróżki, oprócz wąziutkich i zanikających ścieżek, wydeptanych przez dzikie zwierzęta. Nic nie było widać, komary cięły aż miło, a i kleszcze miały używanie. Suche gałęzie i inne badyle chłostały mnie po twarzy; musiałem cały czas poruszać się na ugiętych kolanach, osłaniając rękami oczy. Jak jakiś buszmen. Miejscami nie pozostawało nic innego, jak tylko najzwyczajniej w świecie zasuwać na czworakach. Chciałbym tu zobaczyć tych policjantów... Modliłem się tylko, żeby nie trafić na jakieś bagna. Na szczęście, las był raczej suchy, nie podmokły. Oddaliwszy się trochę od drogi, zacząłem cicho nawoływać, a raczej przemawiać do Małgosi w nadziei, że może usłyszy i rozpozna mój głos. Ale oprócz brzęczenia owadów, szelestu gałęzi i samego siebie nie słyszałem niczego. Ten las kończy się na szosie, może małej już dawno tu nie ma? Znienacka dobiegło mnie ciche miauknięcie. Najpierw sądziłem, że mi się zdawało, ale miauczenie powtórzyło się po chwili. Kot, na sto procent! - Kici, kici, Ślicznotko... - wyszeptałem. - To ty, Śliczna? Miau. Tym razem wyraźniejsze. Znieruchomiałem w miejscu. - Kici, kici. Pokaż się, kotku... Przez zarośla przedarło się trójkolorowe futro i zamiauczało nagląco. Kotka! Piękna, czarno-rudo-biała kocica sąsiadów. Przysiadła opodal, wpatrując się we mnie intensywnie. Wyciągnąłem do niej rękę - cofnęła się. I znów naglący miaukot... - Co jest, Ślicznotko? Chcesz mnie gdzieś zaprowadzić? Kotka odwróciła się i pobiegła parę kroków do przodu. Stanęła i odwróciła się, patrząc

na mnie wyczekująco. Pomaszerowałem za nią na czterech. Była wyraźnie zadowolona. Ruszyła dalej. - Nie tak szybko, Śliczna! Nie dam rady, zaczekaj! Zaczekała. Niesamowite! Poczułem się jak uczestnik niezwykłego misterium. * I tak Ślicznotka prowadziła mnie kawał drogi, zatrzymując się co jakiś czas i czekając, aż ją dogonię. Cichym miauczeniem zachęcała do podjęcia dalszego wysiłku. Chwilami znikała mi z oczu; nawoływałem wtedy nerwowo, bojąc się, że całkiem stracę ją z pola widzenia, lecz za każdym razem odpowiadało mi cieniutkie „miau” i kocica wracała po mnie, dwunożnego nieudacznika, aby prowadzić dalej... Naprawdę nie wiem, czy sąsiadka zdaje sobie sprawę z tego, jak mądre ma w domu stworzenie? Nasza wędrówka trwała najwyżej pół godziny, choć mnie wydawało się, że upłynęły wieki. A może nawet i tysiąclecia. W pewnym momencie kotka zatrzymała się, nasłuchując uważnie. Uszka obracały się na wszystkie strony jak małe radary. Była wyraźnie czymś podekscytowana. Zaczęła pomiaukiwać, głośno i uporczywie, jakby kogoś wzywała. Zaaferowana i czujna krążyła wokół niczym niespokojna pantera. Wreszcie podbiegła do mnie i wydała z siebie niecierpliwe prychnięcie, patrząc mi wyczekująco w oczy, wyraźnie zdziwiona i chyba zdegustowana, że jej nie rozumiem. - Co, kiciu? Co chcesz mi powiedzieć? Że gdzieś tutaj jest Małgosia? Małgosiu! Kotka dała nura pod gęste, rozłożyste gałęzie wysokiego, na wpół uschniętego świerku. - Małgosiu, to tylko ja... Poznajesz mnie? Nie chowaj się, proszę. Chcę ci pomóc. * Ani dziewczynki, ani kocicy. Co miałem robić? Wpełzłem pod te gałęzie! Podrapały mi twarz i ręce. Tworzyły coś w rodzaju baldachimu czy namiotu. Ściółka była tu wygnieciona, ktoś siedział pod nimi jeszcze przed chwilą. Po przeciwnej stronie świerku była miniaturowa polana. Rozejrzałem się niepewnie dokoła. Nagle, gdzieś tak z góry, usłyszałem pojedyncze „miau”, a potem dobrze znajomy, uspokajający motorek. Kocie mruczenie. Zadarłem głowę. Na grubym konarze, jakiegoś starego, pochylonego, chyba klonu, zaplątanego tu pomiędzy chojakami, siedziała, mrucząc, Ślicznotka. A obok niej, przytulona do pnia, bosa, zapłakana dziewczynka...

* Małgosia aż trzęsła się cała z emocji i płaczu. Próbowałem namówić ją, żeby zeszła na dół, ale nie reagowała, tylko nadal kurczowo obejmowała pień drzewa, patrząc na mnie przerażonym wzrokiem. Poczułem się dziwnie nieswojo, kiedy zdałem sobie sprawę, że również ja budzę w niej przerażenie. Że w tym momencie ona widzi we mnie wroga. Kotka nie przestawała mruczeć uspokajająco. - Małgosiu, czy obrazisz się na mnie, jeśli wejdę do ciebie na to drzewo? - zapytałem. Starałem się nadać głosowi beztroskie brzmienie. Odczekałem chwilę. Żadnej reakcji. Zacząłem więc wspinać się powoli, nie przestając gadać. - O rany, wysoko się wdrapałaś! Nie wiem, czy sobie poradzę, chyba nie jestem taki zwinny, jak ty. Jak myślisz, może nie spadnę? W razie czego ratuj mnie, błagam! O, już prawie jestem... Widać taki mój los, że muszę włazić na drzewa po przerażone stworzenia, pomyślałem. Dziewczynka śledziła moje poczynania z nikłym zainteresowaniem, ale już przynajmniej bez paniki. I raczej dość apatycznie. Po jej policzkach wciąż spływały łzy. Ślicznotka wskoczyła na wyższą gałąź, jak gdyby chciała zrobić mi miejsce. Znalazłem się niedaleko małej, lecz celowo zachowywałem dość duży dystans. - Małgosiu, siłą cię nie ściągnę, nie bój się. Ale nie możesz przecież spędzić życia na tym drzewie, prawda? * Patrzyły na mnie bezradnie wielkie oczy, w których czaił się lęk, dziewczynka nie poruszyła się jednak, cały czas przyciśnięta do drzewa, jakby dawało jej ono złudne poczucie bezpieczeństwa. Z całą pewnością nie bała się tego, że spadnie. Nie bardzo wiedziałem, co powiedzieć. Przecież niczym jej w tej sytuacji nie pocieszę. W końcu postawiłem na szczerość. Słyszałem kiedyś, że autystyczne dzieci bywają wyjątkowo wrażliwe i inteligentne. Nie mówią, lecz za to dużo myślą i słuchają. Dojrzewają, uważnie obserwując świat. - Wiem, że nie chcesz rozmawiać. Ale spróbuj mnie chociaż wysłuchać, dobrze? zacząłem ostrożnie. - Jeśli się za bardzo rozgadam, pociągnij mnie za ucho. Ja naprawdę rozumiem, co czujesz. Przeżyłaś straszne nieszczęście. I bardzo nie chcesz jechać do jakiegoś obcego domu, gdzie jest dużo innych dzieci. Ale czasem tak się w życiu dzieje, że na pewne sprawy nie mamy wpływu. Przecież wiesz, że dzieci nie mogą mieszkać same. Ani, tym

bardziej, błąkać się samotnie po lesie. Jeśli więc nie wrócisz, panowie z policji będą cię szukać tak długo, aż znajdą. Bo nie chcą, żeby przytrafiło ci się coś złego. Chcą ci pomóc. Dorośli właśnie od tego są. Żeby pomagać. Ja też. Dlatego po ciebie przyszedłem. Wierzysz mi? Nadal nie reagowała. - Mam propozycję: wrócimy tam razem i jeśli będzie trzeba, pojedziesz z tą miłą panią, którą znasz, i z panami policjantami, a później coś wymyślimy, żebyś wróciła do domu - próbowałem. - Jakiś czas tam wytrzymasz, jesteś przecież dużą dziewczynką. Na pewno nie zostawimy cię samej, ani ja, ani inni sąsiedzi. Wszyscy chcą, żebyś była szczęśliwa. A wiesz, komu najbardziej na tym zależy? Powiem ci na uszko, chcesz? Małgosia spojrzała niepewnie, ocierając łzy z policzków. - Damian kazał cię pozdrowić - dodałem porozumiewawczo. - On też chciałby się tobą zaopiekować. Na pewno strasznie by się martwił, gdybyś zginęła w lesie. Mała wzruszyła ramionami. Na buzi miała wypisaną determinację, choć wydawało mi się, że odrobinę jakby się zmieszała, a nawet trochę zarumieniła. Ale może to było tylko złudzenie? Ślicznotka przesunęła się nieco bliżej i zamiauczała cicho nad głową małej. - Małgosiu, zobacz, nawet Ślicznotka nie chce, żebyś tu została. A przecież koty są bardzo mądre, znają wszystkie tajemnice świata... Małgosia odwróciła się, spojrzała w górę i pogłaskała kotkę, która otarła się czule o jej policzek. - Widzisz? Ona specjalnie mnie tu przyprowadziła. A nie sądzisz chyba, że chciałaby ci zaszkodzić, prawda? Ślicznotka wie, co robi. Jest twoją przyjaciółką. Martwi się o ciebie. Dziecko wreszcie zaczęło się wahać. - No, Małgosiu, mnie możesz nie wierzyć, ale do niej masz chyba zaufanie, prawda? Brnąłem wytrwale. - Zróbmy, jak chce Ślicznotka. To najlepsze wyjście z sytuacji, naprawdę. Ja zejdę pierwszy i podam ci rękę. Ty poprowadzisz, bo lepiej ode mnie znasz drogę. Dojdziemy sobie na przełaj do szosy i wrócimy dokoła, przez las, żeby nikt nas nie zobaczył. Zgoda? * Mała podumała przez chwilę i w końcu, z rezygnacją, pokiwała głową. Odetchnąłem! Wprawdzie była to zasługa kotki, a nie moja, więc może nie tyle rozpierała mnie duma, ile poczułem ulgę. Zlazłem niezdarnie z drzewa i chciałem pomóc Małgosi, ale ona nie

potrzebowała niczyjej pomocy. Zeskoczyła zwinnie jak wiewiórka. Kiedy oboje staliśmy już na polance, zauważyłem, że znów zaczęła płakać; brudnymi piąstkami rozmazywała łzy po policzkach. Ślicznotka również zeskoczyła z gałęzi i mrucząc, ocierała się to o Małgosine, to o moje nogi. - Tęsknisz za mamą? - domyśliłem się. Rzeczywiście, aby dojść do takiego wniosku, nie trzeba było być szczególnie przenikliwym. Zapomniałem, że każdy dzieciak zwykle kocha matkę, nawet jeśli jest nią ona wyłącznie przez pomyłkę. - Wiesz, twoja mama na pewno patrzy w tej chwili na ciebie i jest bardzo dumna ze swojej córeczki. Bo widzi, że jesteś dzielną dziewczynką i potrafisz podjąć trudną decyzję. Być może już żałuje, że chciała odejść; mogę się nawet o to założyć. Bo tak naprawdę na pewno nie chciała. Ale stało się. Czasem ludzie popełniają błędy. Teraz mamusi najbardziej zależy na tym, żebyś ty ich nie popełniła. Dlatego zawsze będzie przy tobie, chociaż ty nie będziesz mogła jej zobaczyć. Bo bardzo cię kocha. To z miłości do ciebie zrobiła tę straszną rzecz. Sądziła pewnie, że będzie ci bez niej łatwiej. Pomyliła się. Teraz musisz zrobić wszystko, żeby mamę pocieszyć. Niech wie, że poradzisz sobie w życiu. Że to wszystko nie było na darmo. Rozumiesz mnie, Małgosiu? * Mówiłem te wszystkie banały i strasznie głupio się czułem. Ale w jaki sposób wyjaśnić dziecku - zwłaszcza takiemu dziecku - bezwzględność i okrucieństwo świata dorosłych? Jaki wskazać mu sens w tym szaleństwie? Z czegoś przecież musi czerpać siłę... Sam chciałbym wierzyć w swoje słowa. Ale chyba poskutkowały, bo kiedy zacząłem mówić, Małgosia znieruchomiała z utkwionym w ziemię wzrokiem. Zaraz jednak podniosła głowę i widziałem, że słucha; na jej twarzy malowały się najróżniejsze emocje. Niemal chłonęła ten mój monolog, patrząc na mnie z namysłem i... Tak, nie myliłem się! Z nadzieją. A o to mi przecież chodziło. Żeby dać jej odrobinę nadziei. Na koniec zastanowiła się chwilę, po czym z powagą skinęła głową. Wyraźnie starała się powstrzymać łzy. Sukces. Gorzki, ale jednak. - A teraz bardzo proszę, pani prowadzi! Nie byłem pewien, lecz zdawało mi się, że dojrzałem cień uśmiechu. W każdym razie dość energicznie, już tylko pociągając nosem, ruszyła przodem, rozgarniając i przytrzymując

przede mną gałęzie. Aż podskakiwał śmiesznie na wszystkie strony ten jej rozczochrany, jasny warkoczyk. Za nami, wciąż pomrukując z zadowolenia, podążała Ślicznotka. *** Mała poruszała się sprawnie; widać było, że doskonale zna drogę i bezbłędnie odnajduje ją w tych chaszczach. Podobnie Ślicznotka. Pewnie już nieraz tędy chodziły. Dość szybko dotarliśmy do szosy. Na szczęście nie było tam żywej duszy. Miałem zamiar wejść od razu w las po przeciwnej stronie i okrężną drogą dotrzeć do domu, ale przypomniałem sobie, że w kieszeni mam telefon komórkowy. Ada mogłaby podjechać po nas samochodem. To przecież tylko kawałeczek. Małgosia na pewno jest zmęczona, a ja, nie ma co ukrywać, również. No i byłoby znacznie bardziej dyskretnie. Wracając na piechotę, moglibyśmy się na kogoś po drodze natknąć, a po co robić sensację? Dziecku to nie jest potrzebne. Zadzwoniłem, marząc, żeby Ada usłyszała dzwonek. Od pewnego czasu mieliśmy aparat stacjonarny, a komórką dzieliliśmy się solidarnie (wtedy jeszcze telefony komórkowe nie były tak popularne, jak obecnie). Jeśli poszła do ogrodu i jest w części oddalonej od domu, na pewno nie usłyszy. Jednak odebrała. * - Ada, kotku, jestem przy szosie, na tym naszym zakręcie, w pobliżu przystanku. Mam prośbę: czy możesz wziąć wóz i podjechać? - Co tam robisz? - Powiało chłodem. - Nieważne! Możesz, czy nie? - Jak to: nieważne?! Denerwowałam się. - Skarbie, teraz naprawdę nie ma czasu! Wszystko w porządku, potem ci wszystko wyjaśnię! - Przecież wiesz, że nie jeżdżę samochodem! - Ale to tylko kawałeczek... Bardzo proszę! - Michał, czy coś się stało? - Nic się nie stało, ale... - To daj mi spokój, dobrze? Ja nie prowadzę. Nawet nie wiem, czy jeszcze bym potrafiła. I mogłeś przecież zadzwonić wcześniej, skoro zabrałeś komórkę. Wracasz dziś do domu czy masz ważniejsze sprawy, o których nic nie wiem? Koniec rozmowy. Rozłączyła się. Nie pamiętałem, żeby kiedykolwiek przedtem Ada

była tak rozgniewana. Co ją dzisiaj ugryzło? Zadzwoniłem do Pawła i Jolki; odebrał Paweł. Ucieszyłem się. Jola to gaduła. A Paweł, raczej milczek i flegmatyk (przynajmniej na trzeźwo) nada się w sam raz. Zgodził się podjechać bez zbędnych pytań. * Zjawił się na miejscu dosłownie po kilku minutach. Oczywiście, z nieodłączną fajką w zębach. Czekaliśmy ukryci za drzewami, wyszliśmy na drogę dopiero w ostatniej chwili. Paweł bez słowa otworzył drzwi, patrząc, jak wsiadamy: brudna i podrapana dziewczynka, ja, brudny i podrapany nie mniej. No i kot. To znaczy, kot nie dosłownie, bo Małgosia trzymała Ślicznotkę na ręku. Zwierzak bez entuzjazmu, podobnie jak większość jego pobratymców, powitał paskudny pojazd i od razu zaczął narzekać. Jedynym znanym mi kotem, kochającym wręcz jazdę samochodem, nawet kiedy jedzie na szczepienie do weterynarza, jest nasz Tygrys. Ale on kocha wszystko. - Wietrzę tu jakiś spisek? - retorycznie zapytał Paweł i nic już więcej nie mówiąc, dodał gazu. On zawsze i wszędzie jeździ szybko, choć wcale na takiego nie wygląda. - Pod wasz dom? - zapytał tylko domyślnie. Przytaknąłem i za chwilę byliśmy na miejscu. Paweł podjechał dosłownie pod same drzwi. Wyskoczyłem, by otworzyć bramę. Dzięki temu nikt nas nie zauważył. * - Dzięki! - rzuciłem przez uchylone okienko, a Paweł uśmiechnął się tylko i odjechał z wizgiem. Kiedy otwierałem drzwi, zza domu wyszła Ada z sekatorem w ręku. Spojrzała na nas bez zdziwienia, ale i bez uśmiechu. - No tak, domyślałam się tego... Co ty kombinujesz, można wiedzieć? - Znalazłem Małgosię - powiedziałem już w środku, nastawiając wodę na herbatę. Dziewczynka, wciąż z kotem na ręku, chodziła za mną krok w krok. Ada zachowywała się tak, jakby jej w ogóle nie widziała. - Widzę przecież. Ale co teraz zamierzasz?! - Zamierzam zrobić herbatę i jakieś kanapki. Założę się, że ona jeszcze nic dzisiaj nie jadła! - Poczekaj, zrobię coś. Ale potem musisz ją odprowadzić. Zaraz zaczną jej tu szukać. Wreszcie zwróciła uwagę na małą. - Cześć, Małgosiu. A czyj to kot? Kocica wyglądała na zdenerwowaną; energicznie machała ogonem. Dobrze, że cały nasz zwierzyniec był akurat na dworze. Wprawdzie nasze zwierzęta lubią gości, ale ich

serdeczność nie musiałaby wcale Ślicznotce odpowiadać. - Sąsiadów, tych z czerwonego domu. Zaprowadziła mnie do Małgosi. Potem ci opowiem. - Trzeba ją im odnieść. Pewnie się martwią. - Właśnie, tyle że nie wiem, jak to zrobić. Zaraz zaczną wypytywać... - A co? Masz coś do ukrycia? - Głos Ady nie brzmiał bynajmniej przyjaźnie. - Nie o to chodzi. Dobrze, zaraz to zrobię. Małgosiu, zostań tutaj, zaniosę Ślicznotkę do domu i za chwilkę wrócę. No, daj mi ją... * Dziewczynka przytuliła mocno kocicę i pocałowała ją w pyszczek. Kiedy wziąłem Ślicznotkę na ręce, mała od nowa zaczęła płakać. - Musimy ją oddać, Małgosiu. Ale nie martw się, Ślicznotka będzie na ciebie czekać tłumaczyłem. - Idź już! - rzuciła ostro Ada, stawiając przed Małgosią talerz z kanapkami i kubek herbaty z mlekiem. Kotka wyrwała się i wskoczyła dziewczynce na kolana. Wpatrywały się we mnie błagalnie. - Zostaw. Już lepiej sama ją odniosę. Tylko umyjcie ręce! - poleciła Ada. Wzięła kota na rękę, poszeptała coś i wyszła. Małgosia chciała wybiec za nimi, ale zatrzymałem ją łagodnie. - Daj spokój, Małgosiu. Ślicznotce nic się nie stanie, zaraz wróci do swojego domu. I naprawdę będzie na ciebie czekać, tak samo jak ja. Zobaczysz. A teraz zjedzmy te kanapki. Wyglądają bardzo smacznie. * Dała się przekonać. Była smutna, ale już nie płakała. Jadła nawet, może bez specjalnego apetytu, ale widać było, że jest głodna. Zabawiałem ją opowieściami o naszych zwierzętach. Ada wróciła po dość długim czasie. - Wypuściłam Ślicznotkę na podwórku sąsiadów, z nikim nie rozmawiałam, zobaczyłam tylko, jak wskakuje przez okno do domu. Ktoś tam nawet wyjrzał, ale mnie nie zobaczył. Potem poszłam tam, no wiesz... Powiedziałam, że mała jest u nas. Przyjadą tu po nią. I poprosiłam, żeby wzięli dla niej jakieś buty, przecież ona jest boso. - Cóż, w porządku. - Michał, odnoszę wrażenie, że myślisz zupełnie coś innego? Co ty sobie wyobrażałeś? Kidnaping?

Właściwie to sam nie wiedziałem, co sobie wyobrażałem. Było mi tylko straszliwie przykro. W sumie Ada miała rację; nie mogłem przecież ot tak sobie porwać tego dziecka. Tylko co ja teraz zrobię? Namieszałem małej w głowie, naobiecywałem niestworzonych rzeczy. Bez pokrycia! No bo czy będę w stanie dotrzymać tych obietnic? Zupełnie się na tych sprawach nie znam, choć, prawdę mówiąc, na dzieciach też nie. Postanowiłem jednak zrobić wszystko, co w mojej mocy. Przecież Małgosią chciała się zaopiekować babcia od jajek... Dowiem się chociaż, jak by to można załatwić. Może Paweł się orientuje? A przynajmniej może zna właściwe osoby? * Ada, milcząc, zmywała talerze. Mała siedziała nieruchomo na krześle i pustym wzrokiem patrzyła w okno, obejmując się ramionami, jakby marzła. A był upał! Wyczułem, że w obecności Ady jest bardziej spięta i wystraszona. Ada nie była dla niej zbyt miła. Ale z drugiej strony dziecko przecież wie, co je czeka, a to już wystarczający powód do strachu. Może zachowanie Ady nie ma z tym nic wspólnego? Może jestem przewrażliwiony? * Wreszcie u drzwi rozległ się dzwonek. Wszyscy troje podskoczyliśmy nerwowo, choć niby byliśmy przygotowani. Otworzyłem. Wszedł znajomy pucołowaty policjant z panią z opieki społecznej i pogratulowali mi odnalezienia Małgosi. Kobieta podała dziewczynce zniszczone sandałki. - Załóż je, Małgosiu. To jedyne dziecięce buty, oprócz kaloszy, jakie tam znalazłam. Zwróciła się w moją stronę. - Dobre i to - powiedziałem smętnie. Małgosia wykonywała wszystkie czynności, jakie jej polecono, z precyzją automatu. Była bardzo blada, ale wyglądała na zbyt oszołomioną, by płakać. - Może powinno się ją najpierw wykąpać? - zapytała Ada kobiety z opieki. - Nie trzeba, na miejscu się wszystkim zajmą. I tak musieliby to zrobić jeszcze raz. Rozumie pani, insekty i tak dalej. Ubrania też dostanie nowe, bo w tym domu to zupełnie nie było z czego wybierać. - No to komu w drogę, temu czas! - dziarsko rzucił policjant. Chciał pewnie, by wyszło to rubasznie. Hip, hip, hurra. * Z uwagi na ewentualnych gapiów zaproponowałem, żeby radiowóz podjechał pod

same drzwi. Nasz dom stoi w głębi posesji, otoczony przez młode, lecz całkiem już podrośnięte sosenki. Prowadzi do niego dość wygodny podjazd, gdyż garaż znajduje się pod częścią mieszkalną, osłonięty przez dużą, otwartą werandę, na którą prowadzą umieszczone z boku drewniane schodki. Dom w ogóle jest częściowo drewniany, częściowo murowany, z fragmentami pruskiego muru. W ponurym nastroju - choć, oczywiście, starałem się go nie okazywać odprowadziłem Małgosię do samochodu. Ada z nami nie wyszła, zauważyłem jednak, że patrzy przez okno. Miała dziwnie nieobecne oczy, więc tak naprawdę nie wiedziałem, czy słowo „patrzy” jest właściwym określeniem. Raczej tylko stała sobie w oknie, pogrążona we własnych myślach. Dopytałem się, gdzie dokładnie zabierają dziewczynkę, zapisałem adres i telefon. - Niedługo przyjadę! - obiecałem Małgosi. Mała wsiadała właśnie do samochodu, lecz w ostatniej chwili niespodziewanie cofnęła się, podbiegła do mnie i rozpaczliwie rzuciła mi się na szyję. Rozkleiłem się w tym momencie, przyznaję. I obiecałem sobie, że przyjadę nie „do”, ale „po” Małgosię! Nie mogłem jej tak zostawić. Nigdy wcześniej żadne dziecko się do mnie nie przytulało. Nigdy. *** Kiedy wróciłem do domu, Ada siedziała przy kuchennym stole, paląc papierosa. W popielniczce było już kilka niedopałków. - Chodźmy na werandę. Nie ma co siedzieć w czterech ścianach przy takiej pogodzie zaproponowałem. Chciałem jej opowiedzieć o moich porannych przygodach w lesie. - Co za różnica, wszędzie tak samo gorąco. Chcesz herbatę? - Nie, raczej piwo. Wyjąłem z lodówki zimną butelkę. Ada zabrała swój kubek z herbatą i podała mi szklankę, milcząc wymownie, jakby chciała coś zademonstrować. Wyszliśmy na naszą zieloną werandę i zagłębiliśmy się w bujanych, wiklinowych fotelach, które dostaliśmy w prezencie ślubnym od matki Ady. Wysłała je pocztą. - Co ci jest? - zapytałem, nalewając sobie piwa do szklanki. - Mnie? Raczej co jest tobie? - Jak to, co? Nie rozumiem cię. Jesteś obrażona, a ja nie mam pojęcia, dlaczego. Chodzi ci o to dziecko? - A jak myślisz? Zupełnie ci odbiło! Zachowywałeś się jak wariat. Zrobiłeś z siebie pośmiewisko na całą okolicę!

- Dlaczego? Bo okazałem serce? Bo chciałem pomóc? Wydawało mi się... Ada, nie poznaję cię! - A może nigdy mnie nie znałeś? - Na litość boską, wytłumacz mi, co masz przeciwko tej małej. Chwilę milczała, zapalając kolejnego papierosa. - Nie lubię dzieci. I tyle - odezwała się szorstko. Chciałem coś powiedzieć - nie pamiętam już co, zapewne nic godnego zapamiętania ale w tym samym momencie uświadomiłem sobie, jaki ze mnie durny, gruboskórny osioł. Chyba rzeczywiście mi odbiło. Powinienem być delikatniejszy. - Przepraszam, zapomniałem. Nie pomyślałem - wyjąkałem niepewnie w poczuciu winy. - Czego zapomniałeś? - Zapomniałem o Asi... - A co ma do tego Asia? - odpowiedziała Ada z kamiennym spokojem. - Ja w ogóle nie cierpię bachorów. Nigdy ich nie lubiłam. Tylko Asię kochałam, rozumiesz? Bo to było moje dziecko. I nie ośmielaj się porównywać tej smarkuli z moją córką! Zmroziło mnie. Dosłownie. To było do Ady niepodobne. Nie sam fakt, że (jak stwierdziła) nie lubi dzieci. Ma prawo ich nie lubić. Nie każdy musi być ich wielbicielem; ja też nigdy nim właściwie nie byłem. Ale przeraziła mnie ta niespodziewana agresja w głosie. Wręcz nienawiść. Do kogo? Do Bogu ducha winnej, osieroconej dziewczynki? Do losu? Czy może do mnie? - Co ty mówisz...? - zacząłem, ale Ada podniosła się i weszła już do domu, trzaskając za sobą drzwiami z całej siły. Aż się zatrzęsła weranda. Humor miałem zepsuty całkowicie. Długo siedziałem sam na werandzie, popijając piwo. Nie wiedziałem, czym martwię się bardziej: sprawą Małgosi czy zachowaniem Ady. Nic też, oczywiście, nie wyszło z naszych planów. Ada nie pokazała się więcej w ogrodzie, choć wcześniej zamierzała siać jakieś kwiatki czy coś w tym rodzaju. Na spacer też nie poszliśmy; psy musiały zadowolić się bieganiem po obejściu. Tylko trawnik skosiłem, bo ta czynność zawsze rozładowuje we mnie napięcie i powstrzymuje natłok myśli. Zimą porąbałbym drewno... Potem powłóczyłem się z kąta w kąt, usiłowałem poczytać coś w hamaku nad oczkiem wodnym, ale jakoś mi nie szło. Był upał. Koty wylegiwały się pod sosenkami, a Klocia pluskała w wodzie. Psy też rozłożyły się w cieniu. Tylko Ada wciąż siedziała w domu.

Jak w twierdzy. * Wreszcie wyszła; siedziałem akurat na leżaku przed domem. Krótko zakomunikowała, że idzie do pracowni i że zupa jest w garnku. I nie było jej aż do wieczora. Kiedy zrobiło się już niemal ciemno, a komary zaczęły gryźć jak opętane, zrezygnowałem z bezproduktywnego siedzenia na dworze, choć utknięcie w pustym domu, przed telewizorem, też mnie nie pociągało. Nie mogłem znaleźć sobie miejsca. Zajrzałem do garnka, ale jakoś nie miałem ochoty na zupę. A może na samotną kolację? W każdym razie postanowiłem upiec coś na grillu. Komary uciekają od ognia. Znalazłem tylko sojowe kiełbaski. Dobre i to. Ada jada coś takiego, może i tym razem da się skusić? A do tego parę pieczonych kartofli i sałata. Jakoś tak mi było... Psychicznie niewygodnie. Do tej pory, w zasadzie, nigdy się tak naprawdę nie kłóciliśmy. Postanowiłem zadzwonić. Albo nie! Pójdę po nią. Jest już zupełnie ciemno. Wędrując nocą przez wieś do chatki Baby Jagi, przypomniałem sobie, jak chodziłem tędy przed rokiem, niemal codziennie, także wieczorami. Żeby tylko zobaczyć Adę. Najpierw przez okno, potem już u niej, w domku, na długich, nocnych rozmowach przy kawie lub czerwonym winie. A czasem na naszych wieczornych spacerach z kotami. Zrobiło mi się przykro. Przecież nie mogę dopuścić, żeby te wspomnienia zostały czymś skażone, żeby padł na nie jakiś cień. Są zbyt cenne. Ziarno niezgody jest płodne, a ona sama ma tendencję do rozprzestrzeniania się jak chwast. Ada dużo w życiu przeszła. A ja obiecałem jej szczęście. I do tej pory byliśmy szczęśliwi. Przecież ona jest w moim życiu najważniejsza. Nie wolno mi tego zmarnować! Tak długo na nią czekałem. Tyle lat, nie zdając sobie z tego sprawy, szukałem właśnie tej kobiety. W życiu niełatwo o prawdziwą miłość i przyjaźń; to deficytowe towary. A nam się trafiły dwa w jednym. W chatce paliło się światło; jak dawniej zobaczyłem cień Ady na tle kolorowej zasłonki. Tylko na parapecie okna nie siedział już żaden kot. Wszystkie spały w wyplatanych fotelach na naszej nowej, zielonej werandzie. * Tutaj też był mały ganek, także zielony, z ażurowymi ściankami, tyle że ze trzy razy mniejszy od naszej obecnej werandy; ledwo mieścił się stolik i dwa krzesła. Setki razy przesiedzieliśmy na nich aż do świtu w ciepłe, letnie noce. To były jedne z najpiękniejszych chwil w moim życiu. A pozostałe także należały do Ady.

Zastukałem starą kołatką w kształcie smoka. Drzwi uchyliły się po dłuższej chwili. Ada zawsze wyglądała najpierw przez kuchenne okno, żeby sprawdzić, kto się dobija. Tym razem nie przywitała mnie radośnie. Przez ganek weszliśmy do małej, stylowej kuchenki, a przez nią do dawnego pokoju, teraz pełniącego funkcję pracowni. Królowały tu lalki Ady. Nie zauważyłem, żeby dziś nad jakąś pracowała. - Co robiłaś? Myślałem, że zobaczę nową lalkę... - zacząłem niezręcznie. - Rozmyślałam sobie. - Ja też sobie rozmyślałem - wpadłem jej w słowo. - I wiesz, co wymyśliłem? Że zrobimy sobie na kolację sojowe kiełbaski z grilla. Wszystko przygotowałem, trzeba tylko upiec. Zwierzyniec już nakarmiony, tyle że... wszyscy stęskniliśmy się za tobą. Ada popatrzyła mi w oczy. - Nie masz mnie dość? - Gdybym miał cię dość, tobym tu nie przychodził. Sam bym wszystko zjadł. Ale bez ciebie jakoś nie mam apetytu. Jestem na ciebie skazany. Chyba że chcesz, żebym umarł z głodu? Uśmiechnęła się. - Nie mam zamiaru skazywać cię na śmierć głodową. Zresztą też bym coś zjadła. Cieszę się, że przyszedłeś. Strasznie mi było głupio... Przepraszam, Michał. Zachowałam się, jak stuknięta histeryczka. - Nie życzę sobie żadnych wyrzutów sumienia przed kolacją! To źle wpływa na trawienie. Kajać będziemy się potem. Najlepiej w sypialni, żono moja. - Erotoman. - Obżartuch i erotoman! - No dobrze. Słowem: ohydny sybaryta. *** Po jedzeniu ulokowaliśmy się na werandzie, zaopatrzeni przez Adę w kubki mocnej, czarnej, gorącej herbaty. Oczywiście słodkiej, wbrew najnowszej, smutnej modzie. Herbata bez cukru jest tak jałowa i pozbawiona smaku, że smakuje prawie jak ziółka. No, chyba że to zielona herbata, bo tylko zieloną można pić bez cukru. A nawet trzeba. Choć osobiście nie przepadam za smakiem zielonej herbaty. Dopiero Ada nauczyła mnie cenić smak i aromat dobrej herbaty. Przedtem zadowalałem się zwyczajną, ekspresową lurą. Teraz, niczym koneser, mogłem rozkoszować się bukietem szlachetnej, angielskiej mieszanki, osobiście skomponowanej i świeżo

zaparzonej w porcelanowym imbryku przez moją żonę. Wszystkie psy i koty usadowiły się przy nas, zrobiło się tłoczno i przyjemnie. W nocy upał zelżał, a niebo było pełne gwiazd. - Może powinniśmy porozmawiać? - zapytała w końcu Ada. - Nie znoszę niedomówień. - Ada, kochanie - powiedziałem, mieszając w kubku. - Ja wszystko rozumiem. Nie musimy do tego wracać. - Ale ja nie wszystko rozumiem. Wiem tylko, że zafascynowała cię ta dziewczynka. Zaniepokoiłam się. Zrozum, nie możemy mieć dzieci. I jeśli ja ci nie wystarczam... - Boże, o czym ty mówisz! Jesteś dla mnie całym światem! Spójrz, przez ciebie przesłodziłem! To z nerwów. I jak ja to teraz wypiję? Ada, przecież tylko ty się liczysz. Bez ciebie nic nie miałoby znaczenia. Ja cię do niczego nie zmuszam. Nie przypuszczałem, że tak to zrozumiałaś... - Zrozumiałam dobrze, Michał - odparła. - Wiem, że nie chcesz mnie zranić. Ale ta mała nie da ci spać spokojnie. I ja to też rozumiem. Nie mam do ciebie pretensji. Przeciwnie. To dowód, że jesteś wspaniałym człowiekiem. Tyle że ja... Ja po prostu nie mogę! Sam widziałeś. Nie mogę. - Fakt, to dziecko leży mi na sercu. Nie zaprzeczam. Nie chcę dopuścić, żeby pognębili ją w jakimś zakazanym przytułku dla sierot czy czymś w tym rodzaju. Sama wiesz, jak to wygląda i czym się zwykle kończy. Babcia od jajek zadeklarowała, że mogłaby się nią zaopiekować, a ja chciałem tylko pomóc. Przecież rozumiem, przez co przeszłaś, i szanuję twoje uczucia. Są dla mnie ważniejsze niż moje własne. - To się tylko tak mówi. Do czasu. Nie chcę, żeby któreś z nas musiało się dla drugiego poświęcać. Wyrzekać się czegoś. Rezygnować z siebie, ze swoich marzeń. Boję się tego. To może spowodować katastrofę, a ja nie wiem, czy przeżyłabym następną. Im później, tym gorzej. - Ada, przecież na tym właśnie polega miłość! Na kompromisach! Nie ma tu żadnego poświęcenia. Takie pojęcie nie istnieje, jeśli się kogoś naprawdę kocha. To jest po prostu... współistnienie. Nie znajdziesz na świecie dwojga ludzi, którzy myślą i czują identycznie. Albo marzą wyłącznie o tym samym. No i bardzo dobrze, bo nie wzbogacaliby się wzajemnie. Ale nigdzie nie jest powiedziane, że każde marzenie trzeba koniecznie realizować. Taki luksus to pułapka. Wszystko jest sprawą wyboru. Ja wybrałem ciebie, a ty mnie. To była świadoma decyzja dwojga dorosłych ludzi. I nic więcej się nie liczy. Nie komplikuj tego. Boże, sam już nie wiem, jak mam to wszystko wyrazić! Pewnie wydaje ci

się, że gadam bez sensu? - Nic podobnego. Wiem, co masz na myśli, nie jestem idiotką. Mówisz, jakbyś podejrzewał, że nie rozumiem, co to znaczy kochać. Bardzo pocieszające. - Wcale nie podejrzewam. Choć może to tak zabrzmiało... Ada machnęła ręką. - Nieważne. Ja tylko... bałam się, że doszedłeś do wniosku, że... No, że twój wybór był pomyłką. W końcu znamy się niewiele ponad rok i... - Takie pomyłki zdarzają się wyłącznie smarkaczom, a ja jestem panem w średnim wieku. I uważam się za poważnego faceta. A za kogo ty mnie masz? Za osobnika, który nie odpowiada za swoje decyzje? Który nie potrafi zrozumieć własnych uczuć? Za kogoś, kto zabawia się cudzym życiem? Ada, dlaczego ty we mnie nie wierzysz?! Pocałowała mnie w czubek nosa. - Jak każda kobieta, potrzebuję zapewnień. A w ciebie wierzę jak w siebie samą. Może nawet bardziej. Masz zapalniczkę? Zapaliliśmy oboje. - Czy będziesz miała coś przeciwko temu, żebym odwiedził Małgosię? Westchnęła. - Właśnie chciałam ci to zasugerować. Gdybym miała coś przeciwko, czułabym się jak ostatnia zołza. - Pojedziesz ze mną? - Nie, wolę nie. Lepiej będzie, jeśli pojedziesz sam. Ja nie chcę się w to mieszać. To twoja misja. *** Nazajutrz rano zadzwoniłem do placówki, w której umieszczono Małgosię, i zapytałem, jak ona się czuje i kiedy mógłbym ją odwiedzić. Dowiedziałem się, że dziewczynka zachowuje się dobrze, ale jest w stanie silnej depresji i że odwiedzać wychowanków wolno w każdej chwili, ponieważ są wakacje. Postanowiłem więc pojechać od razu. Kupiłem w pobliskim sklepiku torbę słodyczy i zapytałem babci od jajek, czy nie zechciałaby wybrać się razem ze mną. Babcia, owszem, zechciała. Kiedy za chwilę podjechałem po nią samochodem, wyszła odświętnie ubrana w popielatą garsonkę i szary kapelusik. Nigdy bym nie rozpoznał babci od jajek w tym eleganckim stroju, gdybym nie wiedział, że to naprawdę ona we własnej osobie. Nawet buty i torebkę dobrała pod kolor. Gdy szczerze pochwaliłem kreację, babcia z zażenowaniem wyjaśniła, że tak ubrana chodzi co niedzielę do kościoła i kiedy jeździ do dzieci na niedzielne obiady. A do Małgosi w

odwiedziny to też się godzi, powiedziała. Żeby se nie pomyśleli, że jakowaś hołota do dziecka przyjeżdża ze wsi dechami zabitej. Przerażony, spojrzałem szybko po sobie, czy przypadkiem nie wyglądam na hołotę z zapadłej wiochy. Miałem na sobie dżinsy i niebieską koszulę. Ukradkiem przygładziłem włosy i zapytałem nieśmiało, czy prezentuję się właściwie. - E, pan to zawsze elegancja - Francja! Takiemu przystojnemu mężczyźnie to niewiele trza. Poczułem się dowartościowany. Bardzo miłe uczucie. Muszę powiedzieć Adzie, żeby częściej prawiła mi komplementy. Oboje z babcią, wzajemnie podbudowani i zadowoleni z siebie, wyruszyliśmy w drogę. * Placówka wyglądała nie najgorzej. Spore gmaszysko, może wymagające remontu, ale jeszcze trzymające się w kupie i schludnie utrzymane, w sporym parku, z placykiem zabaw na tyłach. Tutaj, pod okiem spoczywających na ławce dwojga wychowawców, młodej kobiety i starszego, łysego mężczyzny, bawiła się niewielka grupka dzieci. Skierowano nas do budynku. W gmachu panowała cisza, tylko gdzieś z dołu dobiegał szczęk naczyń. Może szykują się do obiadu? Pukałem do wszystkich drzwi, ale nikt nie odpowiadał. Na pięterku spotkaliśmy farbowaną blondynkę koło pięćdziesiątki, która wychodziła właśnie z jakiegoś pomieszczenia z naręczem pościeli i ręczników. Zapytałem, gdzie mogę znaleźć Małgosię. - Ach, to ta dziewczynka z autyzmem, którą niedawno przywieźli? Pan jest krewnym? - Niestety, tylko sąsiadem. Małgosia nie ma krewnych. - No tak, szkoda. Czyli państwo tylko w odwiedziny? Nie na przepustkę? Myślałam, że może chcą ją państwo zabrać na wakacje? - A to wolno? Tak od razu? Chcielibyśmy, oczywiście. - Wie pan, to dość skomplikowane, skoro nie są państwo rodziną. Ale myślę, że możliwe. Musieliby państwo uzyskać zezwolenie z sądu. Nie powinno być z tym większych kłopotów, szkoda dzieciaka, żeby siedział tu przez całe wakacje. Prawie nie mamy teraz dzieci, a te, które zostały, też prawdopodobnie niedługo wyjadą. Przynajmniej większość. Dlatego nic w tym roku nie organizujemy. A zresztą Małgosia nie nadaje się na żaden obóz... To trudne dziecko, o ile zdążyłam się zorientować. - Małgosia nie jest trudnym dzieckiem. Jest tylko zaniedbana. Nie miała łatwego życia. - Zirytował mnie protekcjonalny ton w głosie kobiety. Typowy dla większości

urzędników państwowych. Nonszalancja małej władzy. - Jak wszyscy nasi podopieczni. Ale autystyczne dziecko zawsze stwarza więcej problemów. No, w naszej placówce i tak nie pozostanie długo. Proszę zejść do świetlicy, tam są teraz młodsze dzieci. Zaraz zresztą zaprowadzę, tylko odłożę te rzeczy. Mogą państwo zabrać małą na ławeczkę przed budynkiem. * W świetlicy, pod opieką starszej (dwunasto-, może trzynastoletniej) wychowanki bawiło się troje młodszych dzieci. Od razu zobaczyłem Małgosię. Nie bawiła się z tamtą trójką, siedziała samotnie przy stoliku i rysowała. Kiedy nas zobaczyła, rzuciła kredki i podbiegła, ale zatrzymała się w pół drogi, ponieważ wychowawczyni, która weszła razem z nami, powiedziała ostro: - Małgosiu, nie wolno biegać po świetlicy! Stań i posłuchaj, co mam ci do powiedzenia. Przywitaj się. Wyjdziesz z państwem na ławkę. Bądź grzeczna. Nie wolno ci nigdzie się oddalać. Muszę cię w każdej chwili widzieć, jeśli wyjrzę przez okno. Zrozumiałyśmy się? Proszę przyprowadzić ją za pół godziny, mamy dziś wcześniej obiad zwróciła się do nas. Babcia od jajek podeszła i po prostu przytuliła Małgosię. A ja wziąłem małą za rękę i ruszyliśmy do drzwi. Usłyszałem jeszcze, jak wychowawczyni mówi do starszej dziewczynki: - Dziękuję ci, Kasiu. Idź teraz pomóc pani Jance w kuchni. Korzystając z okazji, zatrzymałem Kasię w holu. - Miło spędzacie tu czas? - zapytałem. Dziewczynka wzruszyła ramionami. - Nie wiem. Pan jest tatą Małgosi? - A dlaczego pytasz? - Bo najlepiej to niech pan ją stąd zaraz porwie i zabierze do domu. Ona ciągle płacze i w końcu serce jej pęknie. A wszyscy na nią tylko krzyczą i krzyczą, bo się złoszczą, że nie odpowiada. Albo ją wyśmiewają. No ale ja muszę już lecieć do kuchni, mam dyżur! W progu Kasia odwróciła się jeszcze. - A wie pan, moja mama też niedługo po mnie przyjedzie i zabierze mnie na wakacje! - dodała triumfująco. Dopiero później dowiedziałem się, że Kasia należy do tych dzieci, których nikt nigdy nawet nie odwiedza, i że całe wakacje spędzi w placówce, razem z dwojgiem innych wychowanków znajdujących się w podobnej sytuacji. *

Kiedy odprowadzałem Małgosię z powrotem do świetlicy, wiedziałem już, co zrobię. O szczegóły wypytałem wychowawczynię. Zapewniła mnie, że sędzina na pewno będzie przychylna. Małgosia zachowywała się spokojnie. Wiedziała, że po nią wrócę. Dopiero minęło południe. Natychmiast pojechaliśmy do gmachu sądu. *** Udało mi się załatwić dla Małgosi wakacyjną przepustkę. Zajęło mi to kilka dni i kosztowało trochę nerwów, w końcu jednak, przy pomocy Pawła, przedarłem się przez biurokratyczne barykady. Zezwolenie obwarowane zostało wieloma zastrzeżeniami, ale najważniejsze, że mogłem zabrać Małgosię na całe lato! Pozostało mi jedynie przekonanie do tego pomysłu Ady. * Ada wiedziała o moich staraniach, lecz była do nich nastawiona sceptycznie; domyślałem się, że w głębi duszy ma cichą nadzieję na niepowodzenie przedsięwzięcia. Nie sprzeciwiała się wprost, widziałem jednak jej skrywaną niechęć czy może raczej dystans do mojego projektu. Niemniej jednak nie była potworem bez serca (jak sama stwierdziła z lekko ironicznym uśmieszkiem) i też żal jej było dziecka, zgodziła się więc na pobyt dziewczynki w naszym domu, pod warunkiem że to ja zorganizuję małej czas i zapewnię jej rozrywki. I że na tym jednym skończą się moje głupie pomysły. - Mówiłam poważnie, że nie lubię dzieci. Nie umiem się nimi zajmować i nie chcę. Dzieci śmiertelnie mnie nudzą. I denerwują. I bądź łaskaw przyjąć to do wiadomości. Dam jej jeść, będę miła, na ile potrafię, ale nie oczekuj ode mnie niczego więcej. * W porządku. *** Zaczęło się jednak nie od rozrywek, a od pogrzebu Małgosinej matki. Uczestniczyła w nim niemal cała nasza wieś. Zabraliśmy, oczywiście, małą - oszołomioną, ubraną w granatowy mundurek, który kupiliśmy jej specjalnie na tę okazję, z wieńcem czerwonych różyczek, ozdobionym szarfą z napisem: „Kochanej mamusi”. Nie płakała podczas ceremonii; sądziliśmy nawet, że nie bardzo rozumie, co się dzieje. Ale w powrotnej drodze zauważyłem, że mała szlocha cichutko na tylnym siedzeniu. * Pierwszą rzeczą, jaką zrobiłem po odebraniu Małgosi z pogotowia opiekuńczego, była

wizyta w supermarkecie. Kupiliśmy dziecku ubrania na lato, książeczki, gry, zabawki i słodycze. Małgosia, z błyszczącymi oczami, nieśmiało, dotykała tych wszystkich rzeczy, nie bardzo wiedząc, co z nimi zrobić. Prawdopodobnie większości nigdy nawet nie widziała na oczy, nie mówiąc już o posiadaniu. Kiedy jechaliśmy z powrotem do domu, miałem wrażenie, że wiozę normalne, szczęśliwe dziecko. Małgosia, w nowych szortach i zielonej koszulce, z lalką w objęciach, wyglądała jak wszystkie dziewczynki w jej wieku. Zdawałem jednak sobie sprawę, że to tylko złudzenie. Ona była inna. Nie tylko dlatego, że nie mówiła, ale przede wszystkim dlatego, że ciężko doświadczył ją los. Takie doświadczenia zwykle nie bywają udziałem małych dzieci. Dzieci żyją pod kloszem. I dlatego bywają bezmyślne, a czasem wredne. Niekoniecznie, ale często. Jedynym kloszem Małgosi, w którym się schroniła, był jej własny świat. Tak, ona była inna. Pierwszego dnia pobytu małej w naszym domu musieliśmy nieustannie przyjmować gości; co chwila ktoś wpadał, żeby zobaczyć dziewczynkę. Wbrew pozorom, nie była to tylko pusta ciekawość (a przynajmniej miałem taką nadzieję), tylko autentyczna sąsiedzka życzliwość. Wszyscy pochwalali naszą decyzję i każdy przynosił dla małej jakieś smakołyki. Chyba nigdy w życiu nie dostała tylu prezentów naraz. Ale Małgosia była zmęczona. Tego dnia miała zdecydowanie za dużo wrażeń. Ja zresztą też wolałbym, żeby ten pierwszy dzień upłynął spokojniej. Ada pomogła Małgosi umyć się pod prysznicem i ubrać w nowe rzeczy. Żeby sprawić dziecku przyjemność, zamieniliśmy szorty na różową, jedwabną sukienkę z białym wykończeniem, białe podkolanówki i różowe sandałki. Ada uczesała małą w koński ogon i zawiązała różową kokardę. Atłasowa wstążka pochodziła z pracowni Ady i była częścią akcesoriów dla lalek. Dopiero kiedy włosy dziewczynki zostały świeżo umyte i wyszczotkowane, zauważyliśmy, jak są gęste. Kiedy Małgosia obejrzała się w lustrze, wyglądała na zdumioną. Jakby nie poznawała samej siebie. Nie mogła wprost oderwać oczu od swojego odbicia. - Nie wiedziałam, że to taka ładna dziewczynka! - powiedziała głośno Ada. - Rzeczywiście, prawdziwa królewna - dodałem. Małgosia uśmiechnęła się radośnie. Z tym uśmiechem sprawiała wrażenie beztroskiego, naprawdę uroczego dziecka. Ada stanęła na wysokości zadania. Byłem z niej dumny. Przygotowaliśmy uroczysty obiad. Lekki, z powodu upału. Ale wcale nie mam pewności, czy rzeczywiście był on taki lekki, bo prawie nie mogłem chodzić z przejedzenia. Za to teraz mile wspominam tamto obżarstwo.

Stół w jadalni nakryliśmy wzorzystym obrusem i ozdobiliśmy kwiatami wprost z ogrodu. Zresztą prawie wszystko na stole pochodziło z ogrodu, częściowo z naszego, a częściowo z tego przy chatce Baby Jagi. Najpierw więc była sałata z ogórkami i koperkiem w śmietanie. Jako przystawka. Główne dania to chłodnik z botwinki i klopsiki drobiowe w jarzynach, z młodymi kartofelkami. Potem kompot, lody z owocami, a w końcu na stół wjechał wielki tort czekoladowy, nad którym we dwoje biedziliśmy się poprzedniego wieczoru do późnej nocy. Za to teraz, ozdobiony orzechami i plasterkami pomarańczy, prezentował się wspaniale. A i niezgorzej smakował. Do tortu Ada podała kawę z ekspresu dla nas i domową lemoniadę dla małej. Nawet zwierzaki dostały po symbolicznym kawałeczku ciasta. Mam nadzieję, że zęby im się od tego nie popsują. Nam pewnie prędzej, bo zjedliśmy o niebo więcej. Małgosia pochłaniała wszystko z apetytem. Najchętniej, oczywiście, desery. Zjadła duży pucharek lodów i dwa spore kawałki tortu. Zdarzyła się co prawda mała katastrofa, bo trochę kremu spadło na sukienkę i dziewczynka była bliska płaczu, lecz Ada zareagowała szybko i sukienka została uratowana. A tym samym dobry humor Małgosi. Później wyszliśmy wszyscy przed dom; podczas zwiedzania ogrodu mała nawiązała znajomość z naszą Klocią. A przed wieczorem była już zaprzyjaźniona ze wszystkimi zwierzakami. Bokser i mała Filutka chodziły za nią krok w krok. Bokser wyrósł na przystojnego młodego psa wielkości spaniela, ale temperament miał wciąż szczenięcy. Bez przerwy przynosił Małgosi patyki do rzucania. Filutka ocierała się o jej nogi tak długo, aż została wzięta na ręce, gdzie najwyraźniej poczuła się w pełni szczęśliwa, bo rozmruczała się na dobre i wcale nie miała zamiaru zejść na ziemię. Denerwowały ją tylko te patyki Boksera. W pewnym momencie, gdy Małgosia znów schyliła się po gałązkę, Filutka zeskoczyła z jej ramion, zboksowała psa i zadowolona z siebie wróciła, mrucząc, na upatrzone miejsce w objęciach dziewczynki. Bokser, z głupią miną, zrezygnował z zabawy i już tylko łaził za nimi z patykiem w gębie, merdając ogonem. Wieczorem oglądaliśmy bajki na wideo. Marzyłem skrycie, że Małgosia wreszcie się do mnie odezwie, ale nic z tego. Za to zasnęła z głową na moim ramieniu. Ada przygotowała dla niej pokoik na górze, zaraz obok naszej sypialni. Wzięła małą na ręce i sama zaniosła do łóżka. Czekałem na dole. Ada długo nie wracała, ale w końcu zeszła z dziwną miną. - Co tak długo? Coś nie w porządku? - zapytałem. - Nie, wszystko w jak najlepszym porządku. Najzupełniej. Pomogłam jej umyć zęby, choć mycie odbywało się niemal przez sen. Przebrałam ją w piżamę. Była tak rozespana, że nie zdążyła nawet obejrzeć swojego pokoju, szkoda. Ale jeszcze zdąży. Dałam jej misia do

łóżka. - Obejrzy pokój jutro, za dnia. - Masz rację. Wiesz... Ona pocałowała mnie na dobranoc. Objęła za szyję i pocałowała. * - Ada, przecież to wspaniale, to prawdziwy sukces! - ucieszyłem się. - Jeśli takie dziecko samo z siebie całuje cię na dobranoc, to znaczy, że dokonałaś czegoś niezwykłego. Obudziłaś jej psychikę! Rozmawialiśmy w kuchni, na wszelki wypadek przyciszonymi głosami, choć Małgosia już dawno spała snem sprawiedliwego. Popijaliśmy na spółkę zimne piwo z puszki. Ada była dziwnie niespokojna, a przy tym znów szorstka i szydercza. - Nie przesadzaj. Widocznie całowała swoją matkę i został jej taki odruch. - Jej matka była wiecznie w pijackim amoku. - No i co z tego? Ale była jej matką. - To tym bardziej trzeba się cieszyć! Potraktowała cię jak tamtą. - Nie jestem jej matką. I nie mam zamiaru udawać, że nią jestem. Nie chcę, żeby mała miała złudzenia. Musiałam gdzieś popełnić błąd. Za bardzo się z nią spoufaliłam. - Wiesz co? Naprawdę cię nie rozumiem. Zawsze robisz z igły widły. Nie przesadzaj. To już duża dziewczynka, wie, kim jesteś. I chyba nie trzeba niczego udawać, jeśli chce się okazać komuś trochę serca? Ona potrzebuje tylko odrobiny czułości. - Ale dlaczego akurat ode mnie? Nie chcę tej czułości, rozumiesz? Nie znoszę jej! - Nie zauważyłem. Rozzłoszczona Ada wstała i zapaliła papierosa. - Żebrałam kiedyś o czułość, pytam? Co? Tak ci się zdawało?! - Podniosła głos. - Ciszej. Znów źle mnie zrozumiałaś. Miałem na myśli tylko to, że moim zdaniem jesteś pełna ciepła, tylko może nie lubisz się z tym obnosić. Ale widocznie dzieci, jak i zwierzęta, i tak to czują. I nie zbaczajmy z tematu. Uważam, że możesz tej małej bardzo pomóc. - Ale ja nie chcę! Nie czuję się do tego powołana. To ty chciałeś pomagać, więc pomagaj! Tylko mnie w to nie mieszaj, dobrze? Zdenerwowałem się. - Ada, ty się właśnie sama wmieszałaś! A teraz co zrobisz? Odepchniesz ją? Naprawdę, nic z tego nie rozumiem. A taki byłem z ciebie dumny, kiedy stroiłaś ją i czesałaś. Myślałem, że robisz to z przyjemnością.

- Ale ty jesteś głupi, wiesz? - Pokręciła głową z politowaniem. - Może i robiłam to z przyjemnością. Lalki też ubieram z przyjemnością. To mój zawód. Kreowałam ją, tak samo jak lalkę, i owszem, sprawiło mi to satysfakcję. To wszystko. - Tyle że to nie lalka. - No właśnie. - Ale przecież nic się takiego nie stało. Dziecko pocałowało cię na dobranoc, nic więcej! - Zastanów się! - odparowała. - Gdyby pocałowało mnie dziecko Jolki i Pawła, to nic by się nie stało. Ale ta mała jest sierotą. Rozczarowanie może być dla niej po stokroć gorsze od wszystkiego, przez co przeszła. A jeśli pozwolę jej tkwić w iluzji, to prędzej czy później dozna rozczarowania. Ty to co innego. Uważasz się, zupełnie szczerze zresztą, za jej przyjaciela. Okej! Ale ja jej niczego nie obiecywałam. Dopiłem resztkę piwa i otworzyłem następne. - Więc tak po prostu ją odtrącisz? - zapytałem po chwili, licząc po cichu, że Ada zaprzeczy. I zaprzeczyła. Jednak nie o takie zaprzeczenie mi chodziło. - Nie. Nie odtrącę, tylko nie dopuszczę do tego, żeby się do mnie zanadto zbliżyła. Chodzi mi o to, żeby czuła dystans. To przynajmniej będzie uczciwy układ. - Może i uczciwy, ale także okrutny. To nie jest dorosły człowiek. Ona tego nigdy nie zrozumie. Okazujesz przecież serce osieroconym zwierzętom, a tu chodzi dokładnie o to samo! Też masz do czynienia z małym, bezbronnym, opuszczonym stworzeniem! Dlaczego w tym przypadku zachowujesz się inaczej?! Ada popatrzyła na mnie poprzez kłęby dymu. Nie wiedziałem, czy oczy ma zmrużone wyłącznie z tego powodu, czy też raczej z gniewu. - To nie jest to samo - wycedziła. - Kot czy pies nigdy mnie nie zawiodą. Zawsze zachowują niewinność. Człowiek nie. Nie znasz tego dziecka. W każdym dziecku siedzi mały dorosły. Hitler też był kiedyś dzieckiem. I to ty jesteś okrutny, a nie ja. Bo najpierw chcesz karmić ją marzeniami, a potem co? No, co dalej? Będziesz musiał oddać ją z powrotem, a ona będzie musiała się z tym pogodzić. - Nie myślałem w ten sposób. Powiedz mi... Przepraszam, że pytam tak obcesowo, ale czy ty naprawdę kochałaś swoje dziecko? Tak po prostu? Czy też widziałaś w nim potencjalnego małego Hitlera? - Wiedziałem, że jestem bezwzględny, poruszając tak drastyczny temat, ale instynktownie czułem, że inaczej nie uda mi się z Adą porozumieć. Jeśli bariery i tabu nie zostaną przełamane, wyrasta mur. To była chwila, gdy trzeba było ruszyć do ataku, bo mur miał już solidne fundamenty. Przez ścianę przebić się trudniej, a jeszcze

trudniej ją zburzyć. Ada pobladła. Nie spodziewała się ciosu. Przez sekundę myślałem, że coś się stanie uderzy mnie czy wybuchnie płaczem? Ale opanowała się i odpowiedziała spokojnie. - Kochałam moje dziecko nad życie. Nie wiedziałam, co z niego wyrośnie i nie zastanawiałam się nad tym. Tyle że nie miałam wyboru, rozumiesz? Jeśli chodzi o własne dziecko, nigdy nie masz wyboru. Nieraz pocieszałam się myślą, że może ona musiała zginąć, bo gdyby dorosła, stałaby się zła... - Głos Ady lekko się załamał. - Choć tak naprawdę wcale w to nie wierzę - dodała natychmiast. - Asia była aniołem. Źli ludzie mają więcej szczęścia. Mówiła, Wylewając z siebie całą gorycz. Miałem wielką ochotę ją przytulić, ale wiedziałem, że popełniłbym błąd. Wzięłaby moją czułość za litość. A Ada nienawidziła litości. - Więc ludzie, płodząc dzieci, strasznie ryzykują? - dociekałem. - To chyba widać. Wystarczy rozejrzeć się dokoła - odpowiedziała, wzruszając ramionami. - A jednak to robią. Ty też kiedyś zaryzykowałaś. - Widać tak urządzony jest świat. Kieruje nami przymus bezrozumnego płodzenia. Owszem, ja już przez to przeszłam. I nie dane mi było dowiedzieć się, kogo tak naprawdę spłodziłam. Tyle że więcej nie muszę już w tym uczestniczyć. Wolę zwierzęta. Mogę? - Możesz. A wracając do tego, co mi zarzuciłaś, wcale nie chciałem być okrutny. Nie zamierzam pobawić się Małgosią, a potem rzucić ją na pastwę losu. Jeśli tak sądzisz, to jesteś w błędzie. Dla mnie ona jest aniołem. - Więc co zamierzasz? - zapytała Ada znużonym głosem. - To retoryczne pytanie, nie wysilaj się. Wiem, co zamierzasz. Myślałeś sobie, że podstępnie nakłonisz mnie do zaadoptowania tej małej. Od początku to wiedziałam. - Wcale nie jestem pewny, co zamierzam, a ty najwidoczniej wiesz to lepiej ode mnie. Sądziłem, że wspólnie się nad tym zastanowimy. Nie planowałem podstępów. - Jeśli o mnie chodzi, nie ma się nad czym zastanawiać. Wiążąc się z tobą, nie przewidywałam aż takich zmian w swoim życiu. I nie próbuj wywierać na mnie presji, bo będziesz musiał dokonać wyboru. - Zrozumiałem. Nie ma dyskusji. - Nie ma. Musisz wymyślić inny wariant. Albo rób, co chcesz, ale beze mnie. Przykro mi. To dla mnie zbyt poważna sprawa. I nie pij tyle piwa, bo skończysz jak ta jej mamusia. Na co dzieciakowi kolejny pijak? Ada chciała najwyraźniej marnym żartem złagodzić sens tego, co przed chwilą

powiedziała, ale ja czułem żal. Nie z tego powodu, że miała inne zdanie, ale dlatego że postawiła sprawę na ostrzu noża. Ja naprawdę myślałem, że o wszystkim da się spokojnie porozmawiać. Sądziłem, że wspólnie podejmiemy przemyślaną decyzję. Taką, by każde z nas możliwie dobrze się z nią czuło. Przecież dla mnie to także poważna sprawa. Ja również łamałem się w sobie i zadręczałem pytaniami, na które nie mogłem znaleźć prostych odpowiedzi. Chciałem znaleźć najlepsze wyjście z sytuacji. Tymczasem Ada w ogóle nie zamierzała dyskutować. Mimo moich wysiłków nie dopuściła do przełamania barier. Mur nie przestawał rosnąć. - Szkoda, że zaraz na początku tak postawiłaś sprawę. Nie wyobrażam sobie jutrzejszego poranka. Może od razu powinienem odwieźć małą z powrotem? - Lepiej na początku niż zbyt późno. Nie dramatyzuj. Powiedziałam, że będę dla niej miła, i będę. Postaram się nie zepsuć małej wakacji. Bo na razie to tylko wakacje; taka była umowa, prawda? Niech je spędzi przyjemnie, a poważne decyzje odłóż sobie na później. Naucz ją jeździć konno. Przecinek jest łagodny, w sam raz dla dziecka. A ja nawet zrobiłam dla niej lalkę, choć nakupiłeś już tyle tej tandety w sklepie, że nie wiem, czy się jeszcze ucieszy. Dostanie ją ode mnie na pamiątkę. Mamy przed sobą całe lato. - Zawieszenie? Odroczenie wyroku? - Coś w tym rodzaju. - Skinęła głową. - Taka jest moja propozycja. *** Nazajutrz obudziłem się dość późno; słońce zdążyło już porządnie nagrzać pokój. Ady i psów nie było w sypialni (zabraliśmy je na noc do siebie, żeby nie pobudziły Małgosi). Zwykle wszystkie nasze zwierzęta śpią, gdzie im się podoba, a że normalnie drzwi mamy zawsze uchylone, więc często sypiają razem z nami. Tej nocy jednak drzwi zostały zamknięte, psy spędziły noc w sypialni przymusowo, a koty zostały na dole, żeby mogły sobie rano wyjść przez kocie drzwiczki do ogrodu. Najczęściej jednak w porze śniadania wszystkie niecierpliwie czatowały w kuchni, pilnując swoich misek. Spocony i zdegustowany, zwlokłem się z łóżka. Słyszałem, że Ada kręci się na dole. Wziąłem szybki prysznic, zły, że mnie nie obudziła. Biedna Małgosia, pewnie się nudzi! Zbiegłem do kuchni. Ada przygotowywała właśnie jajecznicę. Czego jak czego, ale jajek nigdy nam nie brakowało. Psy kręciły się niespokojnie u jej nóg, oczekując na swoje porcje. Uwielbiają jajecznicę. Przez szeroko otwarte okno wpadał do środka zapach kwiatów i skoszonej trawy z ogrodu. - Czemu mnie nie obudziłaś? Która godzina? Gdzie Małgosia? - Zasypujesz mnie od rana gradem pytań! A może by tak, jak zwykle, najpierw dzień

dobry, a potem buzi? - odparła Ada ironicznie, stawiając patelnię na elektrycznej płycie. - Przepraszam. - Zmieszałem się. - Czuję się trochę oszołomiony. - Cóż, nie od dziś. Miałam zamiar zaraz cię budzić. Nie jest jeszcze aż tak późno, dopiero dziesiąta. Małgosia jeszcze śpi. - Śpi? Jesteś pewna? - A co ma robić? Nasłuchiwałam, było cicho. Możesz iść ją obudzić, zaraz śniadanie. - A gdzie wszystkie koty? - Pewnie wyszły na dwór, powylegiwać się na słońcu. Przylecą, jak tylko usłyszą, że nakładam żarcie. Wróciłem na górę i zapukałem do sypialni Małgosi. Cisza. To zrozumiałe. Nie spodziewałem się przecież, że nagle zawoła „proszę!”, odczekałem jednak chwilę, licząc, że mi otworzy, po czym ostrożnie uchyliłem drzwi. Łóżko było posłane, pościel ułożona w równiutką kosteczkę, a pokój pusty. Poczułem lęk. Nie dowierzając własnym oczom, jeszcze raz rozejrzałem się po niewielkim pomieszczeniu. Kolorowy dywanik, szafka, stolik i krzesło, łóżko, kwieciste zasłony. Na ścianie reprodukcje baśniowych ilustracji Szancera. Zabawki. Na stoliku porządnie ułożone, świeżo zakupione książeczki do kolorowania, książki z bajkami, farbki i kredki, blok rysunkowy. W doniczkach na parapecie kwiaty. Ale Małgosi nie było na pewno. Teraz już odczuwałem nie tylko lęk, ale prawdziwą panikę. Boże drogi, co robić, gdzie ona się podziała? - Ada! Nie ma jej, zniknęła! Na miłość boską! - wrzasnąłem. - Co?! - Małgosia zniknęła! - powtórzyłem histerycznie, biegnąc w dół na złamanie karku. Ada stała u stóp schodów. Podświadomie zarejestrowałem bladość na jej twarzy. Też była przestraszona. - Jak to: zniknęła? Przecież to absurd! Pośpiesznie zajrzałem do salonu, gdzie wczorajszego wieczoru oglądaliśmy filmy, ale tam także nie znalazłem małej. Psy, wyczuwając nerwową atmosferę, zaczęły popiskiwać. - Może usłyszała naszą rozmowę?! - rzuciłem z pretensją w głosie. - Bzdura! Nie mogła tego słyszeć. Musiałaby stać przy schodach i podsłuchiwać celowo. A ona niemal spała na stojąco, kiedy kładłam ją do łóżka. Uspokój się, sprawdźmy najpierw w ogrodzie - powiedziała Ada, usiłując zachować pozory równowagi. Klucz w zamku był przekręcony. - Ty otwierałaś drzwi? - Nie. Nawet do nich nie podchodziłam.

Zbiegliśmy z werandy; psy przodem. Przed domem też nie było nikogo. Nagle Bokser zaczął ujadać radośnie, a zza domu wybiegł Tygrys. Pognaliśmy w tym kierunku. Zawołałem i w tym samym momencie zobaczyłem dziewczynkę siedzącą w piżamie na trawie. Odwróciła się zdziwiona i uśmiechnęła nieśmiało na nasz widok. Obok porozkładały się pozostałe koty, a Klocia wyskubywała coś z trawy. Pożałowałem, że nie mam przy sobie aparatu fotograficznego. Poczułem głęboką ulgę. Koty zerwały się jak na komendę i truchtem podbiegły do Ady, mnie ignorując radośnie; tylko Tygrysek otarł się o moją nogę. Mój kotek! Zanim podszedłem, żeby przywitać się z Małgosią, usłyszałem, jak Ada mówi cicho: - No i widzisz. Obejrzałem się, ale zobaczyłem tylko, że Ada idzie już w kierunku domu. Koty podążały za nią sznureczkiem; przy Małgosi został tylko jeden. A ja dopiero teraz zauważyłem, że to żaden z naszych. Ślicznotka. Śniadanie zjedliśmy w milczeniu. Potem Ada odprowadziła Małgosię na górę, do łazienki. Kiedy po chwili wróciła, zmywałem naczynia. Usiadła przy stole, żeby dopić swoją kawę. Milczała. - I co ona robi? - zapytałem głupio. - Myje się, a co ma robić? - Poradzi sobie sama? - Radzi sobie doskonale. To nie mała dzidzia. - Wiesz... - Czułem potrzebę wytłumaczenia Małgosi. - Ona chyba nie jest przyzwyczajona do tak późnego wstawania. Pewnie obudziła się świtem, nudziło się jej, więc wyszła. Pamiętam, że Reks szczeknął, ale byłem rozespany. No cóż, przynajmniej nikogo sobą nie absorbuje. Swoją drogą dobrze, że nie poszła do lasu. - Więc co teraz będzie? Zaczniemy wstawać o świcie, żeby się dostosować? - Głos Ady ociekał ironią. - Ada, bez żartów. Po prostu nie będziemy się tym denerwować. Niech sobie wstaje, kiedy chce. Jest przyzwyczajona do swobody. - Miło mi. Oby też była przyzwyczajona do mycia. Bo chyba nie jest. Sama jakoś nie wpadła, że należy się umyć po wstaniu. Nie odpowiedziałem, wolałem nie kusić złego. Skończyłem zmywanie. Ada przeglądała gazetę. - Przepraszam, Aduś - powiedziałem, obejmując ją. - Nie chciałem ci zrobić

przykrości. - Ale zrobiłeś. I boję się, że tak już będzie zawsze. Stałam się teraz twoim wrogiem. - Skąd ci te głupoty przyszły do głowy? Ty? Moim wrogiem? Nigdy w życiu! Ada, jeszcze raz przepraszam. Nie chciałbym, żeby ta sytuacja spowodowała między nami jakiś rozdźwięk. To tylko tak głupio wyszło. Musisz mi uwierzyć. Zgoda? - Spróbuję... * Tego samego dnia poszliśmy wszyscy razem na długi spacer. Małgosia, ubrana w dżinsy ogrodniczki i w nowe białe tenisówki, biegała z psami, a my szliśmy sobie z tyłu, trzymając się za ręce, jak zwykle. Jak przedtem. Zanim skręciliśmy do lasu, ludzie z wioski witali się z nami i uśmiechali do Małgosi. Ktoś powiedział, że dziewczynka jest nie do poznania. Jeszcze trochę, a zacznie gadać. Jak inne dzieci. Oby, pomyślałem sobie. Oby się spełniło! Potem złożyliśmy wizytę babci od jajek. Zostawiliśmy u niej Małgosię na resztę popołudnia, a sami wróciliśmy do domu umówieni, że któreś z nas wpadnie później, żeby odebrać małą. Babcia co prawda śmiała się z nas, twierdząc, że Gosia doskonale trafi sama, jednak postawiliśmy na swoim. Jeszcze na to nie czas. Lepiej nie ryzykować. Nie żebym nie ufał Małgosi, ale nie jestem pewien, czy ona już do nas przylgnęła i czy miałaby odwagę wrócić do naszego domu jak do własnego... W domu Ada pokazała mi lalkę, którą zrobiła dla Małgosi. Lalka miała rysy twarzy dziewczynki i nosiła krynolinę, a na głowie diadem. Jak mała księżniczka. - Jest fantastyczna! Gosia oszaleje z radości. Zostaw ją w jej pokoju, będzie miała niespodziankę. - Nie, jeszcze nie teraz. Dostanie ją we właściwym czasie. - Oczywiście. Jak chcesz. To twój prezent. * Kilka dni później pojechaliśmy odwiedzić naszego Przecinka w jego tymczasowej stajni. Konik przywitał się z nami jak pies albo kot. Zawsze się wita i zawsze nas poznaje. Małgosię od razu potraktował jak swoją. A ona wcale się go nie bała. W dodatku zachowywała się tak, jakby doskonale wiedziała, w jaki sposób należy obchodzić się z koniem. Ta mała naprawdę ma jakieś tajemnicze konszachty ze zwierzętami! Skoro tak, to wkrótce rozpoczniemy lekcje konnej jazdy. Tylko najpierw sam muszę poćwiczyć. Nie jeździłem kupę lat, dopiero ostatnio troszeczkę. Ale Przecinek jest regularnie ujeżdżany, więc na pewno damy sobie radę.

*** Lato mijało szybko. Niby dopiero się zaczęło, a tymczasem już nadchodził sierpień. Upały panowały niemal bez przerwy. To już drugie takie udane lato. Na szczęście od czasu do czasu padało w nocy, bo inaczej susza zniszczyłaby wszelką roślinność. Chodziliśmy wszyscy opaleni na brąz; nie dawało się tego uniknąć, nawet siedząc non stop w cieniu. Adzie wyszły piegi na nosie i była z tego powodu wściekła, ale mnie się te piegi szalenie podobały. Najpierw mi nie wierzyła, twierdząc, że ją tylko pocieszam. Potem stwierdziła: - Zwyczajnie nie masz gustu, kochany, co nie świadczy dobrze o mojej urodzie. A już zaczynałam wierzyć, że jestem nie najbrzydsza... - Najważniejsze, że mnie się podobasz. W oczach innych możesz być nawet szkaradna. To by mi nawet pasowało. Twierdzisz, że piegi są brzydkie? A nie mogłabyś mieć ich wszędzie, nie tylko na nosie? - Odczep się, dobrze? Następnego dnia piegi namalowała sobie Małgosia. Na nosie, flamastrem. - Ja nie wiem, czy to dziecko sobie ze mnie nie szydzi! - zawołała Ada ze śmiechem. - Nie sądzę. Raczej się z tobą solidaryzuje. Wszystko układało nam się nadzwyczaj dobrze. Małgosia wprawdzie nadal nic nie mówiła (mimo że stosowaliśmy różne podstępy, żeby wydusić z niej choć słowo), ale była pogodna i roześmiana. Wyglądała na szczęśliwą, Ada zresztą też. Nie było więcej nieporozumień, sytuacja uspokoiła się sama. Nie zauważyłem, żeby Ada odnosiła się do Małgosi z jakimś szczególnym dystansem, wydawało mi się raczej, że obie dość szybko się zaprzyjaźniły. A i ja stałem się chyba mniej przewrażliwiony. Co prawda wolałem nie patrzeć zbyt daleko w przyszłość, ale na razie było super. Mała zadomowiła się na dobre. Tego lata bawiliśmy się naprawdę świetnie. Ze względu na Gosię wykorzystywaliśmy każdą sposobność. Jeździliśmy na dalekie wyprawy rowerowe, a Małgosia radziła sobie całkiem nieźle, nawet na dużej damce. Babcia od jajek powiedziała nam, że już dawniej dziewczynka często jeździła rowerem po zakupy, kiedy jej matka nie była w stanie ruszyć się z wyra. Uczyłem małą jazdy konnej i oboje robiliśmy postępy. Pływaliśmy kajakami po jeziorze, chociaż czasem dziewczyny wolały rower wodny. Wtedy eskortowałem je na kajaku, a one ambitnie starały się ze mną ścigać. No i oczywiście zawsze przegrywały, bo żadnych forów nie było. W końcu one były dwie, a ja, rodzynek, sam jeden, do tego marne zaokrętowanie wybrały sobie dobrowolnie. Za to później zabierałem je na lody w ramach rekompensaty albo nagrody pocieszenia - jak kto woli, sobie przyznając samozwańczo nagrodę główną: kufelek zimnego piwa prosto z beczki. Popołudniami smażyliśmy konfitury.

Najpierw zbieraliśmy owoce: truskawki, potem maliny, porzeczki, wiśnie i czereśnie, jabłka papierówki, których mnóstwo rosło przy chatce Baby Jagi. Potem oboje z Małgosią musieliśmy te owoce obierać, drylować i wykonywać przy nich jeszcze inne paskudne czynności, na przykład wyrywanie zielonych ogonków czy innych zbędnych części. Wyglądało to tak, że ja przez cały czas marudziłem, a Gosia miała ubaw. Jej ta upiorna robota wyraźnie się podobała. W końcu obie z Adą z namaszczeniem pichciły konfitury w wielkim garze, mieszając w nim co chwila drewnianą łychą. Najsympatyczniejsze było próbowanie, jeszcze na gorąco. W tym byłem najlepszy. Później przekładałem konfitury do słoików, a jeszcze później robiłem z nimi naleśniki na śniadanie. W tym również byłem dobry. Mieliśmy już na półce w kuchni mnóstwo pełnych słoików. Chyba trzeba będzie zacząć je rozdawać? Każdy nieszczęsny mieszczuch posika się ze szczęścia, kiedy dostanie taki słoik w prezencie. Wieczorami uczyłem Gosię posługiwać się komputerem. Oczywiście, jak każde dziecko, najbardziej lubiła gry. Ale najważniejsze było, żeby teraz otrzaskała się z tą piekielną maszyną, a reszta przyjdzie z czasem. Gry komputerowe wciągały ją, lecz bez przesady, zdecydowanie wolała zabawy na powietrzu. Uwielbiała też, kiedy Ada czytała jej wieczorami baśnie. Lubiła oglądać ilustracje w książkach, a potem tworzyć ich własne wersje. Całkiem ładnie malowała! Zaczynała rozpierać mnie niezasłużona duma. Chwaliłem się Małgosią przed Pawłem i Jolą, a nawet, przyznaję, porównywałem ją po cichu z ich dziećmi. - Nie trać głowy - przestrzegała mnie Ada. - Jeszcze niedawno sam się z takich ludzi śmiałeś. Zwykle nikogo to nie obchodzi. Nie zanudzaj towarzystwa. Ich interesują wyłącznie osiągnięcia ich własnych dzieci. A swoją drogą, póki mała jest u nas, może powinniśmy pójść z nią do jakiegoś psychologa? Specjalisty od autyzmu? - Dobry pomysł. - Czasem mam wrażenie, że niewiele brakuje, by zaczęła mówić. Tylko w ostatniej chwili gryzie się w język... - Masz rację z tym psychologiem. Trzeba znaleźć sposób, żeby się przełamała. - Zwłaszcza że problem szkoły staje się palący. A to inteligentna dziewczynka. I zaradna. Czy wiesz, kto posprzątał dziś rano cały dom? Nie ja. Ani nie ty, o ile mi wiadomo. Psów i kotów też bym o to nie posądzała. One zdecydowanie wolą brudzić, niż sprzątać. - Zawsze ci mówiłem, że Małgosia ma układy z krasnoludkami. - Tylko nie powtarzaj tego przy ludziach, dobrze? Bo zaraz sam trafisz do psychologa. Co ja gadam, takich to od razu zamykają u czubków! - Takich, którzy wierzą w krasnoludki? Dlaczego?

- W krasnoludki, duchy, UFO i w czarownice. To jest epoka Racjonalizmu Konsumpcyjnego. Ludzie twojego pokroju powinni siedzieć w podziemiu. - Ależ krasnoludki, UFO, duchy i czarownice istnieją naprawdę. - Więc one też powinny siedzieć w podziemiu. - Więc oboje będziemy tam tkwić? To nawet fajnie. - A niby dlaczego ja? Ja jestem realistką. - Jesteś czarownicą. Nie wykręcaj się. - Jasne. Zaraz cię zaczaruję i wreszcie skosisz ten trawnik, który miał być skoszony już dwa dni temu. * Ziarno zostało rzucone na podatny grunt i zakiełkowało. Mam na myśli pomysł Ady z psychologiem. Obstawiłem się książkami na temat autyzmu, ale im więcej czytałem, tym większe ogarniały mnie wątpliwości. Tak czy inaczej, przypadek Małgosi nie wyglądał mi wcale na ciężki. Dziewczynka nie odzywała się wprawdzie, ale poza tym była jak najbardziej normalnym, nawet pogodnym dzieckiem. Owszem, może trochę zbyt poważnym, ale z czego w końcu miała się cieszyć? Przecież tak naprawdę do tej pory nie miała dzieciństwa. Nieraz musiała opiekować się własną matką, kiedy ta robiła pod siebie, a o tym, żeby nią samą ktoś mógłby się zajmować, nawet nie miała pojęcia. Zapewne bywała świadkiem takich rzeczy, że... Koniec końców zamknęła się w sobie jak w skorupie. To była jedyna dostępna jej forma ucieczki od parszywej rzeczywistości. Babcia od jajek twierdzi, że Gosia kiedyś mówiła. Że przestała się odzywać dopiero jakieś dwa, trzy lata temu, chociaż można ją było usłyszeć. Mówiła wyłącznie do matki, ale jednak. Może nie jest z nią aż tak źle? Może to tylko skrajna forma nieśmiałości, niepewności lub buntu? Psycholog pewnie by wiedział. Rzeczywiście, trzeba koniecznie pójść z małą do specjalisty. * Zajrzałem do Pawła. Rozwalony na leżaku, czytał akurat gazetę, w ręku dzierżąc szklankę z białym winem. Jola dłubała w kwiatkach. - On tu na wsi całkiem zgnuśnieje! - stwierdziła. - Zamilcz, kobieto. Uważasz, że papranie się w glebie to coś pożytecznego? Ja przynajmniej myślę - leniwie rzucił Paweł znad gazety. - To dobrze, bo właśnie chodzi mi o to, żebyś pomyślał - podchwyciłem. - Potrzebuję twojej rady. - Z tym nie będzie problemu, bylebyś nie żądał od niego działania. Doradzać to on uwielbia - dodała Jola z przekąsem.

- Czy twoja baba też jest taka upierdliwa? Jeśli jeszcze nie jest, to będzie. Ostrzegam cię. Czy na ten temat pragniesz zasięgnąć porady? - zapytał Paweł. Dobrze wiedziałem, że są małżeństwem idealnym. Kiedyś zawsze im zazdrościłem. - Dzięki. Chodzi mi o Małgosię. - Znowu? Okej. Napijesz się winka? - Chętnie. - No właśnie, a jak tam Małgosia? Mogłeś ją przyprowadzić, pobawiłaby się z naszymi! - powiedziała Jola. Dzieciaki słychać było z drugiej strony domu, gdzie miały urządzony miniplac zabaw. - Następnym razem. - Babo, on tu przyszedł, żeby o niej pogadać. A to oznacza, że mała zapewne nie powinna być w tym czasie w pobliżu. Ona wprawdzie nie mówi, ale głucha nie jest. Mam rację? - Masz świętą rację - potwierdziłem. - No dobra, chłopaki, to pogadajcie sobie, a ja idę wstawić zapiekankę do piekarnika. Zjesz z nami, Michałku? - Nie, nie, dzięki. Wpadłem tylko na chwilę i zaraz się zmywam. Ada też coś pichci. - Żałuj, stary. Zapiekaneczka palce lizać! - powiedział Paweł, oblizując się łakomie. - Nie kuś. Znam możliwości kulinarne Joli. - À propos, weszła już do domu? Baba z wozu, koniom lżej. Mogę sobie nalać jeszcze jeden, bez narażania się na przykre docinki... Napełnił ochoczo dwie szklaneczki wina. - Czym się naraziłeś? - zapytałem. - E tam, niczym ważnym, miałem skosić trawnik. Truje mi i truje, od wczoraj. A komu by się chciało w taki upał? - Skądś to znam! - Zaśmiałem się. - Ja w końcu skosiłem. - Ja też w końcu skoszę. Czekam tylko, aż zajdzie to cholerne słońce. No, to gadaj. Jaki masz problem? - Nie znasz przypadkiem jakiegoś dobrego psychologa? - O, aż tak wam mała zalazła za skórę? - Przestań się wreszcie wygłupiać i odpowiedz choć raz bez mędrkowania! Nie dziwię się Jolce, święty by stracił cierpliwość. - Powoli, powoli... - przerwał mi Pawełek flegmatycznie. - Skąd mam wiedzieć, o jakiego psychologa ci chodzi? Są różni. Ja znam kilku. Różnych właśnie.

- Chodzi mi o takiego od dzieci z autyzmem. Postanowiliśmy zająć się tym, dopóki mała jest jeszcze u nas. - Po mojemu to ona całkiem u was zostanie. Gdzie jej będzie lepiej? - Mrugnął. - Paweł, daj spokój. Wątpię, żeby u nas została. O tym zresztą nie było mowy. Ale kto się potem zainteresuje jej problemami? Kogo tak naprawdę to obchodzi? Po prostu czujemy się w obowiązku... - Ja tam swoje wiem. Mam nosa. Reporterskiego. A co do psychologa, to popieram, ale na razie żaden nie przychodzi mi do głowy. Jeśli chcesz, to się rozejrzę. Popytam. Może nawet jutro podam ci kogoś na tacy. - Dobra. Będę wdzięczny do grobowej deski. - A może tak w ramach wdzięczności skosisz za mnie ten trawnik? - Aż tak wdzięczny nie będę, nie licz na to. Przyda ci się odrobina ruchu. - Otaczają mnie sami niewdzięcznicy! - Naburmuszył się komicznie. Nadeszła Jola i zaczęła nakrywać do obiadu drewniany stół błękitnym obrusem. - A co? Chciał, żebyś skosił za niego trawnik? - rzuciła domyślnie. - Rzeczywiście. Skąd wiesz? - Bo od rana szuka frajera. Szantażował już mnie, dziecko i sąsiada. Wpadnijcie całą trójką jutro na grilla, co? - zaproponowała. - Urządzimy sobie piknik. - Jasne. Zadzwonię jutro. Może Paweł do tego czasu coś dla mnie znajdzie? - A co ma znaleźć? - Psychologa. - Dla Gosi? Świetny pomysł! Już dawno chciałam wam to zasugerować, tylko ciągle nie było okazji. Jeśli ona ma u was zostać... - Jolka! Lepiej nie mów takich rzeczy przy Adzie! - Kobiet nie znasz. Założę się, że to jej pomysł z tym psychologiem. - Tak, ale to zupełnie co innego. - E tam, nic nie rozumiesz. Sam zobaczysz. Co ja ci będę tłumaczyć. Faceci po prostu nie mają wyczucia. Nie gadaj za dużo i pozostaw sprawy własnemu biegowi. - Spróbuję. Przyniesiemy coś na tego grilla. Wino też, specjalnie dla twojego starego. W ramach wdzięczności. - Ej, zostawcie coś dla nas! Przynieście tylko wino, a żarciem zajmiemy się my. Pamiętam, że Ada jada warzywa i ewentualnie czasem ryby. Będą świeże pstrągi, pasuje? - Pasuje. Czyli do nich białe wino. - Lubię białe wino! - ucieszył się Paweł. - Wytrawne.

- Wedle życzenia, staruszku. - Pokiwałem im z uśmiechem. Zawsze potrafili poprawić mi humor. * Następnego dnia Paweł mnie uprzedził. Zadzwonił pierwszy, już w południe, że ma dla mnie namiary na dobrego speca od dzieci z autyzmem. - Podam ci wszystkie szczegóły, kiedy się spotkamy. Nie zapomnij o winie! - Bez obaw, już się chłodzi. Dzięki. - Dla mnie to pestka. - A trawnik skosiłeś, cwaniaku? - Właśnie, że skosiłem! Za to ty, zamiast pracować, byczysz się całymi tygodniami. Ja koszę, zasuwam do roboty, wracam i znowu koszę... - Nie przesadzasz? Gdzie ty masz aż tyle trawy do koszenia?! - No, może trochę przesadzam. Ale ty się byczysz. - Zrobiłem sobie urlop. A co, zazdrościsz? - Zazdroszczę. Na szczęście jutro już sobota. A za tydzień też biorę urlopik - oznajmił z satysfakcją. - No to nie jesteś taki znowu biedny. Do zobaczenia wieczorem. - O osiemnastej. Macie się nie spóźnić! Jola specjalnie kazała powtórzyć powyższe. - Nie spóźnimy się na pewno i będziemy głodni! Nie spóźniliśmy się. Pstrągi już się dopiekały, muzyka poważna z radia grała sobie cicho. Mozart chyba. Paweł otworzył wino; dla dzieci była cola. O tej porze upał, na szczęście, był już mniejszy. Ryby okazały się pyszne, nafaszerowane ziołami i masłem czosnkowym, natarte oliwą - pychota! Po kolacji dzieciaki poszły na swoje huśtawki, a my rozłożyliśmy się leniwie na leżakach, sącząc winko i prowadząc lekką, miłą konwersację. Życie na wsi jest po prostu wspaniałe! W mieście zapewne oglądałbym teraz telewizję, znudzony i sfrustrowany. Paweł uporczywie powracał do tematu nicnierobienia. - Jak ty to robisz, stary, że możesz się byczyć, kiedy tylko zapragniesz? - Latem moja firma i tak pracuje na zwolnionych obrotach. Sezon urlopowy. Poza tym mam wspólnika, który lubi wyjeżdżać zimą. Taki alpinista z powołania. No więc się wymieniamy, kapujesz? - Też bym tak chciał. Nie potrzebujesz jeszcze jednego wspólnika? - Zmarnowałbyś się. Jesteś przecież gwiazdą regionalnego dziennikarstwa. Co ty byś robił w małej firmie komputerowej? Wklepywałbyś teksty?

- Dostałbym wysypki! Nie znoszę cudzych tekstów, bo zwykle korci mnie, żeby je napisać inaczej. - O, to jest myśl! Mógłbyś pisać dla firm. Na zamówienie. Rozszerzylibyśmy ofertę. - Nie sądzę, żeby wam się to opłaciło. Ja popełniam wyłącznie teksty kontrowersyjne. - A tak poważnie... - wtrąciła Jola. - Wychodzicie na swoje z tą firmą? - A Jolka od razu z grubej rury - mruknął Paweł. - Czego się czepiasz? Wszyscy teraz narzekają, to jestem ciekawa. Może sama założę coś na własny rachunek? - To żadna tajemnica. - Wzruszyłem ramionami. - Na razie nie narzekamy. Choć fakt, jest coraz trudniej, ale Ada dorabia lalkami i jakoś się żyje. Przynajmniej jestem niezależny. Nawet Paweł mi tego zazdrości. Gdybym pracował dla kogoś, to też mogłoby być różnie, wiadomo. A teraz mam poczucie, że wszystko, a na pewno dużo, zależy ode mnie. Nawet kiedy jest gorzej, to i tak wiem, że to mój interes i moje ryzyko. I na razie nie chciałbym tego zmieniać. - Zwłaszcza że nie mamy zbyt dużych wymagań - dodała Ada. - Ogród, spokój, zwierzęta, piękna okolica. Czego potrzeba więcej? Dopóki nie głodujemy, jest dobrze. - No bo wiecie, dziecko kosztuje - wypaliła Jolka. Konsternacja i milczenie. Paweł wstał i bąknął, że idzie po piwo. Nadąłem się, zły na Jolę, że tak obcesowo poruszyła drażliwy temat. - Nie planujemy dziecka. Nie w naszym wieku - powiedziała Ada z kamiennym spokojem. - Jasne! - Paweł właśnie wrócił z kilkoma butelkami piwa. - Słusznie. Inni i tak wykonają program reprodukcyjny. - Ale przecież opiekujecie się Małgosią - poprawiła się Jola. - A na to potrzeba pieniędzy. - Dajemy sobie radę. - Ada stanowczo ucięła dyskusję. - Swoją drogą, to taka miła dziewczynka - ciągnęła Jola. - To dobrze, że macie zamiar iść z nią do specjalisty. Warto się tym zająć teraz, bo potem może być za późno. - A właśnie, daj te namiary - powiedziałem do Pawła. Wolałem, żeby Jolka nie drążyła tematu. Ma dobre serce, ale zero wyczucia. Mogłaby tylko niepotrzebnie rozdrażnić Adę. Posiedzieliśmy jeszcze jakiś czas. Dzieciaki bawiły się w najlepsze i wcale nie przeszkadzało im, że Małgosia nie mówi. Jola zauważyła, że i bez tego świetnie się porozumiewają. - Rzeczywiście, to dopiero dorośli potrzebują słów - zgodziła się Ada.

Na koniec spotkało mnie zaskoczenie. Co prawda powinienem już dawno do tego przywyknąć, bo Ada zaskakuje mnie często; jej reakcje są zupełnie różne od tych, których się akurat spodziewam. Teraz spodziewałem się, że będzie demonstrowała urazę albo rezerwę z domieszką urazy. Tymczasem sama z siebie, zupełnie swobodnie i naturalnie, poruszyła temat Małgosi. - Słuchaj, Jolu, ty masz doświadczenie, a wasza Mańka jest niewiele starsza od Gosi... Co ja powinnam powiedzieć małej, kiedy będziemy z nią jechać do tego psychologa? Nie chcę, żeby się zestresowała na dzień dobry. Jola zastanowiła się przez chwilę. - Po prostu powiedz jej, że jedzie do lekarza. - A jeśli ona się boi lekarzy? Może się przestraszyć, że dostanie zastrzyk albo inne bolesne świństwo. Tak mało o niej wiemy. - To powiedz, że doktor chce ją tylko zobaczyć, nic więcej. Że musi obejrzeć sobie wszystkie dzieci, które mają iść do szkoły, i dowiedzieć się, czy już do tego dorosły. To ją zmotywuje. - Jesteś pewna? A może zdeprymuje? - Nie sądzę. Dzieci uwielbiają próby. Poza tym trudno. Stres bywa mobilizujący. - Dobra, zaryzykuję. Pewnie masz rację. Dzięki! Zawołaliśmy Małgosię. Kiedy odprowadzali nas do furtki, Jola mrugnęła do mnie. - A widzisz?! - szepnęła triumfująco. * Wracaliśmy już po ciemku. Śpiącą Małgosię Ada prowadziła za rękę. W domu wysłaliśmy małą do łazienki, żeby się umyła przed spaniem, a sami usiedliśmy jeszcze na werandzie. - Nie jesteś aby nadmiernie opiekuńcza? - zapytałem. - Czy w twoim głosie słyszę kpinę? - Mylisz się. Pytam poważnie. Tym razem nawet ja uważam, że powinna zmierzyć się z życiem. Tak samo, jak wszystkie dzieci. - Jeszcze będzie miała okazję, nie ma strachu. - Teraz ja słyszę kpinę. - Kpina jest zdrową reakcją na frazesy. Za dużo kombinujesz. - Kpina jest mechanizmem samoobronnym. - Doprawdy? Możliwe. Muszę się jakoś bronić przed przypisywaniem mi nieprawdziwych emocji. I lepiej nie spiskuj z Jolką za moimi plecami. Dobrze ci radzę.

*** Rano, zaraz po śniadaniu stałem się mimowolnym świadkiem następującej sceny. W salonie, na fotelu, siedziała lalka Ady. Może lepiej byłoby powiedzieć: lalka Asi? Przed nią, w niemym zachwycie, przykucnęła Małgosia. Już nieraz przyglądała się lalce z nabożeństwem w oczach, ale nigdy nie próbowała jej dotknąć. Tym razem spróbowała. Ostrożnie musnęła dłonią długie loki. Schodziłem właśnie po schodach, które znajdują się na wprost salonu, otwartego zarówno na hol, jak i na kuchnię z kącikiem jadalnym. Ada nadeszła od strony kuchni. Widziałem i słyszałem wszystko, choć one nie zwróciły na mnie uwagi. Na schodach było dość ciemno, a ja łaziłem po domu boso. W pierwszej chwili sądziłem, że Ada się wścieknie. Miała taką minę, jakby zobaczyła ducha. Panowała cisza, lecz ja niemal usłyszałem pełen furii krzyk: „Nie dotykaj!”. Wydawał się po prostu nieunikniony. A jednak opanowała się. Może powstrzymał ją delikatny i pełen skupienia gest, z jakim dziewczynka głaskała lalkę po włosach? Nie wiem. Ada podeszła do Małgosi i przysiadła obok niej na podłodze. Mała spojrzała i... równocześnie się do siebie uśmiechnęły. Z tajemniczym porozumieniem, jak dwie czarownice, które właśnie rozpoznały się w tłumie. Nie wierzyłem własnym oczom. - Miałam kiedyś córeczkę, ale ona umarła - usłyszałem. - Poszła do nieba, tak samo jak twoja mamusia. Miała na imię Asia. Była dużo mniejsza od ciebie. A to jej ulubiona lalka. Zobaczyłem, jak Małgosia obejmuje Adę za szyję. Zamarłem z przejęcia i - nie ukrywam - także ze strachu przed reakcją Ady. Ale nic się nie stało. Obie trwały tak w bezruchu dłuższy czas, po czym Ada wzięła małą za rękę. - Chodźmy już - powiedziała. - Jeśli będziesz dzielna u pana doktora, to dostaniesz swoją własną lalkę, podobną do tej, a może jeszcze ładniejszą? Zrobiłam ją specjalnie dla ciebie. Tak jak kiedyś dla Asi. Wycofałem się bezszelestnie na górę. Ada nigdy nie opowiedziała mi o tym zdarzeniu. Nigdy, do dziś. Może było zbyt intymne, a może nie pasowało do narzuconego dystansu do świata? Ja w każdym razie zapamiętam ten obrazek do końca życia. Prześladuje mnie tylko dość paskudne uczucie, że posiadłem niechcący ich wspólny sekret, nieprzeznaczony dla moich oczu i uszu. *** Psycholog okazał się miłym człowiekiem w średnim wieku, siwiejącym na skroniach, bez okularów. Nie wiem dlaczego, ale zawsze wydawało mi się, że każdy psycholog mężczyzna czy kobieta - musi koniecznie nosić okulary. Ten był naturalny, bezpośredni i miał podejście do dzieci. I tak zagadał Małgosię, że już po chwili uśmiechała się, słuchając jego

dowcipów. Był zorientowany w sytuacji, bo wcześniej rozmawialiśmy przez telefon, a i Paweł trochę mu opowiedział o Małgosi i o nas. Ponieważ postanowiliśmy nie uczestniczyć w badaniu, żeby nie rozpraszać dziecka, sympatyczna sekretarka zaproponowała nam kawę. Mogliśmy pójść, na przykład na zakupy, ale mimo to podjęliśmy decyzję, żeby zostać i poczekać na miejscu, w razie gdyby okazało się, że jesteśmy Małgosi potrzebni. Nie okazało się to konieczne, bo mała najwyraźniej świetnie się bawiła, my za to denerwowaliśmy się i za nią, i za nas, i wydawało nam się, że badanie trwa i trwa w nieskończoność. Inna sprawa, że czas nam się dłużył przesadnie, Małgosia była w gabinecie nie więcej niż godzinę, a może nawet krócej. Ada usiłowała spokojnie czytać gazetę, ale widać było, że nie może się skupić. W końcu zagadnęła do mnie, łażącego bezmyślnie w kółko po poczekalni. - Ale by było, gdyby po tej wizycie zaczęła mówić. Wreszcie poznalibyśmy jej głos. - Ciekawe, co by nam powiedziała? - Nie ma co spekulować, trzeba sobie dać na wstrzymanie. Ale... Otworzyły się drzwi gabinetu. Doktor (nie w sensie lekarza, ale stopnia naukowego, bo to był prawdziwy doktor, naukowiec) powiedział: - Zapraszam państwa. Pani Basia zaopiekuje się Małgosią. Mała poszła z sekretarką, zresztą nawet dość chętnie, bo ta obiecała, że włączy jej kreskówkę. Weszliśmy do gabinetu. Był jasny i kolorowy. Na ścianach wisiały obrazki, w większości rysunki dzieci, na półkach stały zabawki i klocki. Meble też były lekkie i kolorowe, a całość przypominała wesoły pokój dziecinny. - Proszę państwa, to jest bardzo inteligentna i wrażliwa dziewczynka - oznajmił psycholog bez wstępów. - Wszelkie procesy poznawcze przebiegają u niej lepiej niż prawidłowo. Podejrzewam, że jej... hm, nabyta niechęć do komunikowania się za pomocą mowy jest w pełni kontrolowana. To sprawa wyboru, o podłożu społecznym i emocjonalnym. No cóż, jej doświadczenia mówią same za siebie. Na wszelkich innych płaszczyznach jej kontakt ze światem zewnętrznym nie wykazuje najmniejszych zaburzeń. Sądzę, że jej pełne otwarcie się, nazwijmy to umownie, jest tylko kwestią czasu. Oczywiście, w sprzyjających okolicznościach. - To znaczy? - Muszą zostać spełnione pewne warunki. Poczucie bezpieczeństwa, przynależności. Jeśli zostanie otoczona uczuciem i troską, nie będzie miała powodu do ukrywania uczuć. Jestem przekonany, że Małgosia chce przełamać swoje milczenie. Ale wciąż się obawia. - Czego? - zapytałem, choć już wiedziałem, jaką usłyszę odpowiedź.

- Odrzucenia. Ona nie wie, co ją czeka w przyszłości. - Nikt tego nie wie - powiedziała Ada. - Nikt tak naprawdę nie ma o tym pojęcia. - Proszę pani, ma pani rację, jednak mała znajduje się w specyficznej sytuacji. Zwykle dzieci w ogóle nie zastanawiają się nad takimi sprawami jak przyszłość. Małgosia jednak dźwiga na swoich siedmioletnich barkach przeszłość. Ona instynktownie wie, że może zabraknąć jej siły, choć to silna dziewczynka. - Czy nieodzywanie się w czymś jej pomaga? - To jest mechanizm obronny, a raczej jeden z mechanizmów. W jej sytuacji mogło być znacznie gorzej, ale, jak już wspomniałem, to silna dziewczynka. - Niektóre dzieci w podobnej sytuacji zachowują się przecież zupełnie normalnie... - A co to znaczy: normalnie? Czy normalnym zachowaniem jest na przykład agresja, przestępczość, moczenie nocne czy samookaleczenia? To kwestia indywidualnej wrażliwości. No i tej siły, o której już mówiłem. Podkreślałbym ten aspekt. - Więc co możemy zrobić? - wtrąciłem bezradnie. - Czy państwo macie zamiar ją adoptować? Przepraszam za obcesowe pytanie, ale jeśli mam państwu coś konkretnego doradzać, to odpowiedź jest istotna. - Facet wpatrywał się w nas przenikliwie. Zaniemówiliśmy. Odniosłem wrażenie, że nagła cisza za chwilę przygniecie mnie swoim ciężarem. Spodziewałem się tego pytania, ale gdy już padło, poczułem w głowie prawdziwy zamęt. Ada zaczerwieniła się; nie wiem, z zażenowania czy z gniewu. Lecz jednocześnie to konkretne, logiczne pytanie postawiło nas twarzą w twarz z czymś nieodwołalnym. Sami jeszcze nigdy nie rozmawialiśmy o tym tak wprost. Teraz wiedziałem (a raczej chyba wiedzieliśmy oboje), że odpowiedź nieuchronnie musi określić nasze wspólne stanowisko, nawet jeśli nie będzie ostateczna. - Widzę, że narobiłem zamieszania, ale ze słów pana Pawła zrozumiałem... psycholog przerwał. - No cóż, widać, że nie podjęliście państwo jeszcze decyzji. - Proszę pana, my sami, chyba nie mniej niż Małgosia, potrzebujemy pańskiej pomocy. Prawdę mówiąc, jeszcze nie rozmawialiśmy na ten temat. Nie zdążyliśmy wyjąkałem. Ada spiorunowała mnie wzrokiem, lecz się nie odezwała. - A, tak to wygląda... Rozumiem. Cóż, chyba nie ma większego sensu unikać tematu. Sądzę, że powinniście państwo wspólnie zastanowić się i podjąć świadomą decyzję. Jednak mając na uwadze, że adopcja jest decyzją, od której nie będzie odwrotu. - Oczywiście, ma pan rację. - Przełamała się Ada. - My po prostu nie spodziewaliśmy się, że staniemy przed takim problemem. Spadło to na nas znienacka. Jesteśmy małżeństwem

dopiero od roku. Ja... Moja jedyna córeczka z poprzedniego związku nie żyje od wielu lat. Nigdy nie planowałam... - Głos uwiązł jej w krtani. Psycholog patrzył na nią uważnie. - Rozumiem - powtórzył spokojnie. - Jednak i pani musi zrozumieć, że tamten rozdział pani życia jest już dawno zamknięty, niezależnie od pani woli. Budując przyszłość, nie powinna się pani kierować resentymentami. Jest pani osobą w sile wieku i jeszcze wiele dylematów przed panią. Czas na kolejny, osobny rozdział. Do niczego nie namawiam, ale proszę pamiętać, że to, co dzieje się teraz, nie ma nic wspólnego z tym, co działo się kiedyś. To jest inna dziewczynka, inne życie, nowa jakość. Nie wolno dopuszczać, żeby zdominowała nas przeszłość, bo rezygnacja z pełni życia, ze wszelkimi jej konsekwencjami, może na zawsze pogrążyć człowieka w emocjonalnym letargu. Musi pani podejmować decyzje świadomie, rozsądnie, zgodnie ze swoją wolą, jednak nie kierując się emocjami z przeszłości. - To trudne. - Owszem. Ale i tak łatwiejsze niż życie nadmiernie obciążone wspomnieniami. - Tak. Być może. Muszę wszystko przemyśleć. - O nic więcej w tej chwili nie chodzi. - Dziękuję panu - powiedziała Ada, a doktor uśmiechnął się do niej życzliwie. I był to naprawdę szczery uśmiech, nie tylko zawodowy. - Mogę pana zapewnić, że wkrótce podejmiemy decyzję - wtrąciłem. - Ależ ja jestem daleki od poganiania państwa! - zaprotestował. - To jest państwa prywatna sprawa, a tak poważnych decyzji nie wolno podejmować w pośpiechu ani tym bardziej pod presją. Zapytałem, ponieważ... Proszę spojrzeć. - Położył na blacie biurka jakąś kartkę. Sięgnąłem. Był to rysunek Małgosi, wykonany kredkami, bardzo staranny i kolorowy. Przedstawiał dom w ogrodzie; natychmiast rozpoznałem w nim nasz dom. Miał nawet zieloną werandę. Przed nią dziewczynka umieściła grupkę uśmiechniętych od ucha do ucha postaci: czerwonowłosą kobietę, brodatego i bardzo wysokiego mężczyznę, małą dziewczynkę z żółtym warkoczykiem, sześć kotów, dwa psy, konia i ptaka, który z grubsza przypominał kaczkę. Nad domem świeciło słońce i unosiła się jeszcze jedna, skrzydlata postać. Kobieca. Wpatrywałem się w rysunek bardzo długo. Ada spuściła głowę i maltretowała frędzle torebki. - To jest Małgosina wizja przyszłości - powiedział psycholog. - Domyślam się - odparłem. - A ta postać ze skrzydłami to pewnie jej zmarła matka.

- Zapewne. Ale ją dorysowała na samym końcu. Najważniejsze są te stojące. Wypełnia je życie i ciepło, są łatwe do rozszyfrowania. I proszę zauważyć, jak dobrze to dziecko rozróżnia dwie płaszczyzny swojej rzeczywistości. A raczej: swojego świata marzeń. Ada uniosła głowę. - Kiedy pan tak mówi, czuję się jak... Pan wywołuje we mnie poczucie winy! wybuchła. - Przepraszam, zagalopowałam się - dodała natychmiast. - Nie, nie. Nie ma za co przepraszać. To normalna walka ze sobą, z własnymi uczuciami. Ja przypatrywałem się temu dziecku, zresztą na państwa życzenie, i mam obowiązek patrzeć na sprawę przez pryzmat wyników moich badań, czyli poniekąd w interesie mojej pacjentki. Jestem zobowiązany je państwu przedstawić, bo taka jest moja rola i za to mi państwo płacą. Reszta jest kwestią wolnej woli państwa i ja się tu prywatnie nie wypowiadam. Absolutnie nie powinna się pani poczuwać do winy. Ada pokiwała głową z rezygnacją. - Więc uważa pan, że Małgosia zaczęłaby wkrótce mówić, gdybyśmy zdecydowali się ją adoptować? - zapytałem. - A w przeciwnym razie może na dobre pogrążyć się w milczeniu? - Trudno o czymkolwiek przesądzać, ale myślę, że owszem, ogólnie rzecz biorąc, można zakładać i tak. Oczywiście, bez żadnej pewności. Psychika dziecka to delikatna materia, może nawet bardziej skomplikowana niż psychika dorosłego, a w każdym razie na pewno bardziej dynamiczna, bo podlegająca nieustannemu rozwojowi. Natomiast co do dalszego pogrążenia się w milczeniu... Skutki mogą być, niestety, idące o wiele dalej. - Ma pan na myśli chorobę psychiczną? Na przykład schizofrenię? - Cóż, długotrwałe zamknięcie się w sobie prowadzi w końcu do rozluźnienia kontaktu z rzeczywistością. Prywatnie dodam, że, moim zdaniem, umieszczenie tego dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej to w pewnym sensie pozbawienie go szans na szybkie wyleczenie. A w każdym razie poważne ich ograniczenie. - Panie doktorze, jest w naszej miejscowości pewna osoba, sąsiadka, którą Małgosia zna od urodzenia. Ta kobieta twierdzi, że mogłaby zaopiekować się małą, gdyby otrzymała pomoc finansową. To emerytka. Starsza pani. Co pan o tym sądzi? - No cóż, trudno mi wyrokować. Jeśli to osoba w starszym wieku, samotna i przy tym w nie najlepszej sytuacji materialnej, to może po prostu nie otrzymać prawa do opieki. Z tego, co zrozumiałem, nie jest nikim z rodziny? - Nie, Gosia nie ma żadnej rodziny. - No właśnie. Z drugiej strony dla Małgosi byłoby to i tak lepszym rozwiązaniem niż

dom dziecka. o ile, naturalnie, obie czują do siebie sympatię. Choć z całą pewnością pełna rodzina byłaby pod każdym względem korzystniejsza. Starsze osoby siłą rzeczy nie są w stanie zagwarantować dziecku wszystkiego, czego mu trzeba. Niekoniecznie w sensie materialnym. - Tak, rozumiem. Czy w razie czego możemy liczyć na pańską pomoc? Możemy na przykład potrzebować opinii specjalisty... - Oczywiście. - A jak możemy Małgosi pomóc, pomijając na razie sprawę adopcji? - zapytałem jeszcze. - Proszę do niej często, jak najczęściej mówić. I prosić o odpowiedź. Nie udawać przed nią, że problem nie istnieje. Niech wie, że państwu zależy na tym, żeby się odezwała. Ona wprost uwielbia was oboje. Chce mówić, ma tylko obawy. Boi się lawiny, jaką pociągnie za sobą przerwanie milczenia. Poza tym należy dostarczać jej jak najwięcej wrażeń. Silnych, pozytywnych przeżyć. Mogą to być, oczywiście, książki, zabawki, ale także wycieczki, zaaranżowane przygody. Słowem: jak najwięcej różnorodnych emocji. Proszę nie stronić od sytuacji stresowych; czasem dają pozytywny rezultat. Trzeba od niej wymagać dokładnie tyle samo, co od każdego innego dziecka. - Ale nie mogę przecież żądać od niej, żeby na przykład poszła do sklepu i zrobiła zakupy! - zawołała Ada. - A dlaczego nie? Na wszelki wypadek da jej pani karteczkę z listą sprawunków. - Myśli pan, że w takiej sytuacji bodźcem byłby wstyd? Psycholog się uśmiechnął. - Niewykluczone. Zwłaszcza gdyby trafiła do sklepu, gdzie nikt jej nie zna. To całkiem możliwe. I jeszcze jedno: Małgosia, jak wszyscy moi pacjenci, dostała ode mnie maskotkę. Niektóre dzieci zaczynały od prób mówienia do takiej przytulanki. Podobną rolę mogą też spełniać inne zabawki, a jeszcze bardziej - domowe zwierzaki. Podobno macie państwo dużo zwierząt? - Nasz kolega sporo o nas opowiadał. - Uśmiechnąłem się. - Nie, to akurat wiem od Małgosi. - Od Małgosi? Jakim cudem? Wskazał na rysunek. - Jest bardzo realistyczny. - To prawda. Mamy zwierzęta. Dokładnie tyle. - Zazdroszczę państwu.

- Naszych zwierzaków? - Zaśmiałem się. - Rozumiem pana. Też bym sobie zazdrościł. - I zwierzaków, i w ogóle tej wsi... - odparł nostalgicznie. Następny! - Jaka tam wieś! Już prawie sami miastowi. - Zapragnąłem go pocieszyć. Gość naprawdę wzbudzał sympatię. - A jednak. Zawsze to bliżej natury. Dla naszej równowagi psychicznej nie ma nic lepszego niż zbawienny wpływ przyrody. - Bardzo panu dziękujemy. - Podnieśliśmy się. - Jeśli nastąpi taka konieczność, pozwolimy sobie odwiedzić pana ponownie. - Zapraszam. Od tego tu jestem. I w każdej chwili możecie państwo dzwonić. Do gabinetu albo na komórkę. Oto moja wizytówka. Wyszliśmy. Doktor odprowadził nas do drzwi. Sekretarka przyprowadziła Małgosię. - Zapewniam państwa, że się nie nudziła! Obejrzałyśmy wspaniały film rysunkowy. - Pamiętaj, Małgosiu, co mi obiecałaś - odezwał się do małej psycholog. - Staraj się dużo mówić do swojej małpki. A ona będzie cię słuchać. Kiedy się spotkamy po raz drugi, ja ją zastąpię i cię wysłucham. Dobrze? Małgosia z uśmiechem skinęła głową. - Pokaż swoją czarodziejską małpkę, Małgosiu - poprosiłem. Dziewczynka wyjęła z kieszeni małą, kosmatą maskotkę. - Jaka miła! - powiedziała Ada. - Panie doktorze, zapomniałabym... Czy możemy zabrać ten rysunek Małgosi? Bardzo chciałabym go mieć. - Oczywiście, jak najbardziej! Proszę chwileczkę zaczekać, przyniosę. * Dostaliśmy rysunek w kartonowej teczce. W domu powiesiliśmy go na ścianie naszej sypialni, by jego widok nie deprymował Małgosi. W duchu cieszyłem się z tego chytrze, przypuszczając, że częste oglądanie obrazka, na dobranoc i na dzień dobry, dobrze wpłynie na Adę. To, że Ada sama o niego poprosiła, było pozytywnym znakiem, kombinowałem sobie. Widocznie rysunek ją wzruszył. Nie wiedziałem tylko, jaki ze mnie kretyn. Nie zrozumiałem jeszcze wtedy, że Ada całkowicie świadomie zafundowała sobie taką terapię. Że był to jej własny wybór. Dobrowolnie postanowiła codziennie torturować się widokiem obrazka, aby decyzję podjąć z pełną odpowiedzialnością. Cała Ada! Moja. * Kiedy wróciliśmy do domu i zjedliśmy kolację, Ada poprosiła, żebyśmy z Gosią

zaparzyli świeżą herbatę, a sama zniknęła na górze. Odkąd zamieszkała u nas Małgosia, jadaliśmy najczęściej dwie kolacje. Jedną wczesną, razem z Małgosią, potem drugą, lżejszą, już tylko we dwoje, gdyż zazwyczaj chodzimy późno spać. Ta sytuacja, nie powiem, bardzo mi odpowiadała. Po pierwszej kolacji Małgosia zwykle szła do siebie na górę, gdzie miała jeszcze godzinkę przed snem na rysowanie lub zabawę. Potem dziecko hopla! do łóżka, a my możemy wieść hulaszczy tryb życia. Zwykle sprowadza się on do tego, że siadamy sobie na werandzie lub w ogrodzie i gadamy, popijając piwko, albo idziemy na rytualny spacer z kotami lub czasem - po drugiej kolacji - oglądamy jakiś film, czytamy książki, przerzucając się wzajemnie cytatami, słuchamy muzyki i tak dalej. Na szczęście Gosia sen ma mocny, a kiedy wychodzimy na naszą krótką przechadzkę, bezpieczeństwa domu pilnuje Reks, stare i mądre psisko Ady. Małgosia nie boi się zresztą zostawać sama w domu, a jest na tyle samodzielna i rozsądna, że i my nie boimy się jej zostawiać (w przeciwieństwie do większości ubezwłasnowolnionych rodziców, którzy swoich rozkoszniaczków nawet na sekundę nie mogą spuścić z oka, bo te, korzystając z okazji, podpalą na przykład dywan). Jeśli ktoś tak wychowa sobie dziecko, że nie może w najmniejszym stopniu zaufać siedmiolatkowi - od którego można już, bądź co bądź, wymagać jakiejś pracy mózgu - i jeśli tenże siedmiolatek, a często i znacznie starszy osobnik, jest w stanie spowodować z małpią złośliwością poważną katastrofę, to chyba coś tu nie gra. Bezmyślność jest cechą, która kształtuje się w określonym procesie wychowawczym - o ile, oczywiście, dziecko nie jest upośledzone umysłowo. Nie jestem bynajmniej zwolennikiem przesadnego zaufania do małolata czy równie przesadnego zaniedbywania go, ale wszystko w granicach rozsądku. Jedno wiem na pewno: jeśli dziecko w wieku szkolnym jest głupkiem, to już głupkiem pozostanie. A Małgosia nie jest głupia. Odkąd nauczyła się chodzić, musiała być dorosła, samowystarczalna i odpowiedzialna. A teraz moja w tym głowa, żeby zwrócić jej dzieciństwo, nie tracąc jednocześnie tych cech charakteru, w które wyposażyło ją samo życie, najlepszy wychowawca. No, dość na ten temat, wciąż zapominam, że nie jestem rodzicem. I nie wiadomo jeszcze, czy będę. Nie wiadomo również, czy się w ogóle do tego nadaję. Bo może się mylę. Może tak zwane wychowanie bezstresowe (dla mnie oczywisty wygłup, bo przecież życie składa się w większości ze stresów) jest właśnie słuszne? Nieee... Bzdura! Zaparzyłem więc herbatę, bo najwyraźniej miała dziś nastąpić jakaś zmiana planów; w przeciwnym razie mała siedziałaby już w łazience. Przewidująco poleciłem Gosi, żeby wyjęła

z szafki kruche ciasteczka i ułożyła je talerzu. Do tej herbaty. - Będzie deser. Widocznie my o czymś nie wiemy. A może mamy jakieś święto? Ada jest dzisiaj bardzo tajemnicza! - zauważyłem. Dziewczynce od razu zaświeciły się oczy, no bo kto nie lubi świąt, deserów i niespodzianek, a ciasteczka są na pewno bardziej atrakcyjne niż kanapki z serem i pomidorem, zwłaszcza w porze, gdy normalnie czas do łóżka. Zastanowiłem się. - Może to nagroda za to, że byłaś grzeczna u pana doktora? - Bardzo jesteście domyślni! Ale to tylko dodatek do nagrody. Proszę zamknąć oczy odezwała się Ada ze schodów. - Ja też? - zapytałem z nadzieją. - Ty nie musisz. Gosia ma zamknąć, a ty pilnuj, żeby nie podglądała! Małgosiu, otworzysz oczy dopiero, kiedy ci powiem - poleciła. Weszła do kuchni z lalką pod pachą. Posadziła ją na krześle przy stole. Lalka była tak duża i tak bardzo przypominała żywą dziewczynkę, że z powodzeniem mogłaby uczestniczyć z nami w jedzeniu ciasteczek, gdyby tylko zechciała. - Deser to akurat bardzo dobry pomysł, ponieważ mamy gościa - kontynuowała Ada. A raczej to Gosia ma gościa. Bardzo specjalnego gościa. Możesz otworzyć oczy, Gosiu. Małgosia spojrzała. Ada z kolei popatrzyła na Małgosię. Ja patrzyłem na obie. Zabawnie było obserwować ich reakcje. Dziewczynka utkwiła oczy w lalce - najpierw z niedowierzaniem, potem z zachwytem, potem ponownie z niedowierzaniem. Przez moment wyglądała tak, jakby zaraz miała się rozpłakać. Spojrzała niepewnie na Adę. Ta z kolei, chyba równie niepewnie, choć z nadzieją, śledziła reakcję małej. - To twoja lalka, Małgosiu. Przecież ci ją obiecałam, pamiętasz? - powiedziała. Małgosia pisnęła nagle i zawisła na Adzie. Pierwszy raz w życiu zobaczyłem u niej tak radośnie spontaniczną reakcję. A to piśnięcie... Przecież to prawie jakby coś powiedziała! Ada śmiała się, odrobinę zakłopotana. - To co, może usiądziemy do stołu i zjemy te ciasteczka? Jak święto, to święto. Gosia nieśmiało wzięła lalkę na kolana. Siedziała z nią, sztywno wyprostowana, jakby obawiała się zakłócić jej spokój. Nie miała czasu na ciasteczka. Nie odrywała wzroku od lalki. Po chwili wyjęła z kieszeni swoją małpkę i posadziła ją Adzie na kolanach. - Dajesz mi ją? Ale to przecież twoja małpka! Miałaś z nią rozmawiać... Małgosia pokręciła głową, uśmiechnęła się i przytuliła lalkę. - Ach, rozumiem. Wolisz rozmawiać z lalą? Dziewczynka skinęła potakująco.

- No dobrze, małpka będzie naszą wspólną pamiątką. Posadzimy ją na telewizorze. Ada przerwała, bo Gosia energicznie pokręciła głową. - W porządku, małpka będzie tylko moja. Będzie ze mną spać, jeśli Michał się na to zgodzi. Małgosia uśmiechnęła się z aprobatą. - Przemyślę to - powiedziałem. - Ale chyba się zgodzę. Ta małpka nie zajmie zbyt wiele miejsca w naszym łóżku. - Tylko pamiętaj, Gosiu, że musisz dużo mówić do lalki - dodała Ada. - Nikt was nie będzie podsłuchiwał. Inaczej pan doktor się obrazi. A może lala powie też coś do ciebie? Zobacz, ona wygląda, jakby umiała mówić. Założę się, że potrafi! Małgosia uśmiechnęła się z wyższością, a znaczyło to chyba tyle co „bujać to my, ale nie nas”. Pokiwała jednak uprzejmie głową, wygładzając jednocześnie falbankę na lalczynej sukni. Dopiliśmy herbatę. - Sądzę, że teraz Małgosia z lalką pragną się udać do swojego pokoju, żeby się nagadać, oczywiście - oznajmiła Ada, wstając. - Tylko Gosia najpierw umyje zęby. Za jakiś czas zajrzę, żeby zgasić wam światło. A ciastka, skoro ich nie chcesz, możesz oddać tym jamochłonom pod stołem. Popatrzcie tylko, jakie mają żałosne miny. Rzeczywiście, na swój przydział czekało już kilka par głodnych oczu. Małgosia cmoknęła mnie w policzek na dobranoc - ostatnio ustalił się taki zwyczaj - i pobiegła na górę z lalką w objęciach. - Wygląda na szczęśliwą - powiedziałem do Ady. - Tak, chyba tak - odparła, nie patrząc na mnie. Sprzątała ze stołu. - Wiesz co, wypuść koty do ogrodu. Psy też niech idą się jeszcze raz wysikać. - Przecież mają drzwiczki! Jak będą chciały, to wyjdą. - Och, zapomniałam. Zresztą one nie są jeszcze przyzwyczajone do tych drzwiczek. Wolą normalne drzwi. Kotom możesz zostawić lufcik. - Mają się przyzwyczajać do drzwiczek! Zimą też będziesz im zostawiała otwarte okno? - udałem zgorszenie, choć wiedziałem, że ta cała dyskusja o zwierzętach to tylko temat zastępczy. Na tyle już znałem swoją żonę, żeby wyczuć, że po prostu nie chce teraz rozmawiać o Małgosi. Kiedy Ada jest czymś wzruszona, udaje twardziela i natychmiast zmienia temat. A ja wolę wtedy podjąć tę grę, gdyż wszelkie usiłowania drążenia odrzucanej kwestii zamieniają Adę w osę i nie prowadzą do niczego dobrego. Wyszliśmy na papierosa, na werandę. - A może podsłuchamy, czy Gosia coś mówi do lalki? - Podkusiło mnie.

- Zwariowałeś? Będziesz się zakradał, żeby podsłuchiwać pod drzwiami? - No... Dla dobra sprawy. - Jakiej sprawy? Doktor nie kazał ci podsłuchiwać! Chyba tylko dla zaspokojenia twojej niezdrowej ciekawości. A gdzie szacunek dla prywatności? Uważasz, że dziecku się nie należy? - Ada była naprawdę oburzona. - Oj, nie przesadzaj. No dobra, masz rację! Chciałem się tylko przekonać, czy metody słynnego psychologa zdają egzamin. - Michał, to niczego nie zmieni. Nie tak szybko. Wszystko ma swój czas i miejsce. Kiedy będzie gotowa, odezwie się i do nas. - Chyba że to pomyłka. Może ona nie potrafi mówić? - Nie wierzę! Co, nie pamiętasz, co ci powiedziała babcia od jajek? Że Gosia kiedyś normalnie mówiła? Jeszcze nie tak dawno? I że nawet ostatnio odzywała się czasem do matki? - Ale autyzm może wiele zmienić w psychice, przecież wiesz. - U niej to nie jest prawdziwy autyzm. Ona nie jest chora psychicznie, ma raczej jakąś postać nerwicy. To bunt, nieśmiałość, niepewność. Mechanizm obronny, taki rodzaj ucieczki od parszywej rzeczywistości. - Samoobrona i demonstracja przy okazji? To masz na myśli? No, obyś miała rację westchnąłem. - Właściwie to samo powiedział nam psycholog. - No, nie do końca. On niczego nie nazywał po imieniu. - Bo to nie takie proste. Nie może wyrokować po jednym pobieżnym badaniu. To nawet niedopuszczalne. Dlatego umówił się z nami na kolejną wizytę. Ale gdyby podejrzewał, że to coś naprawdę poważnego, to pewnie skierowałby małą do psychiatry. - A może oni rywalizują ze sobą? Czym właściwie różni się psychiatra od psychologa? - Psychiatra to lekarz, matołku! - Nigdy tego do końca nie zrozumiem. - Psychiatria bazuje na psychologii. I na medycynie, oczywiście. Psychiatra zajmuje się leczeniem zaburzeń psychicznych, a psychologia to nauka zajmująca się ustalaniem norm w zachowaniach ludzi i zwierząt. - Czyli domeną psychologii jest zdrowie psychiczne? - Można tak powiedzieć. I zrozumienie pewnych reguł, które nim rządzą. Inaczej norm psychicznych. Siłą rzeczy psychologia ustala też, co odbiega od normy. A wiesz, że wtedy... No, po tamtym wszystkim, kiedy miałam depresję, to też się prawie nie odzywałam?

Wszelkie kontakty z ludźmi były ponad moje siły. Miałam ochotę zaszyć się na pustkowiu, najlepiej w ciemności, nie oglądać ludzi, nie słyszeć ich, z nikim nie rozmawiać, nikogo nie oglądać. I żeby mnie też nie oglądano, jak małpy w cyrku. Ale ja byłam wtedy dorosła. Więc co się dziwić dziecku? - I to była norma czy nie? - Ta moja reakcja? W pewnym sensie tak, była. Organizm jakoś próbował sobie pomóc. Na szczęście, zdawałam sobie z tego sprawę. Z tego, co się ze mną dzieje. Naturalnie, że coś takiego to prosta droga do choroby psychicznej, jeśli układ nie wytrzyma napięcia. Ale Małgosia jest na dobrej drodze, moim zdaniem. - Myślisz, że ona też zdaje sobie sprawę? Z tego, że ma problem? - Tak. Nawet jestem tego pewna. I wiem, że bardzo chce sobie z nim poradzić. Ona chce mówić, Michał. To jest najważniejsze. Dlatego naprawdę nie potrzebujesz jej śledzić ani podsłuchiwać. Dajmy jej po prostu trochę czasu. Tylko czy ona ma jeszcze ten czas? - pomyślałem w duchu, lecz nie ośmieliłem się wyrazić myśli na głos. - Dobra - powiedziałem zamiast tego. - Obiecuję, że poskromię swoją ciekawość. - Wścibstwo. Nazwijmy rzecz po imieniu - przerwała mi Ada. - Okej! Zduszę je w zarodku! A teraz może pójdziesz do niej, powiesz dobranoc, zgasisz światło i pójdziemy sobie na spacer? Jak stare, dobre małżeństwo? - Możemy pójść. To mi chyba nawet dobrze zrobi. - Tak sądzę. Z kotami? - No jasne, że z nimi! Przecież nie odpuszczą. *** Pogoda się psuła. Nie było już upału. Słońce uparcie kryło się za chmurami, zrobiło się dziwnie smutno. W dodatku coraz bardziej wiało i wszyscy chodziliśmy jacyś podenerwowani. No cóż, sierpień. Zimniejsze noce, coraz krótsze dni. Oby nie był to jeszcze koniec lata... Wciąż nie podjęliśmy decyzji, a koniec wakacji zbliżał się nieuchronnie. Ada unikała tematu, a i ja, przyznaję, odczuwałem coraz większy strach, jak przed skokiem w nieznane. Małgosia nadal się do nas nie odzywała, choć oboje odczuwaliśmy jej przywiązanie. Prawie nie rozstawała się ze swoją lalką, mieliśmy więc tylko nadzieję, że mówi do niej, kiedy nikt nie słyszy, jak przewidywał psycholog. Jednak osobiście odnosiłem wrażenie, że mała rozmawia raczej ze zwierzętami. Nawet parę razy wydawało mi się, że szepcze coś do ucha Przecinkowi, Bokserowi i Tygrysowi. Najczęściej Tygrysowi. W ogóle to Tygrys chyba

zakochał się w Gosi. W każdym razie zdradził mnie dla niej bezwstydnie i nawet spał teraz najczęściej w jej pokoju. Wystarczało, że ją ujrzał, a już mruczał jak najęty, wpatrując się w swą wybrankę baranim, miłosnym spojrzeniem. Miał nawet, drań, wyrzuty sumienia, bo od czasu do czasu przymilał się do mnie na pocieszenie, ale zdawałem sobie doskonale sprawę z tego, że ofiarowuje mi wyłącznie ochłapy uczuć. Trudno, poczekam cierpliwie. Może go nawet spróbuję przekupić, choć na koty podobno przekupstwo nie działa. Inaczej na kaczki. Klocia dawała się przekupić każdemu, kto podsuwał jej okruchy chleba (a Małgosia robiła to z upodobaniem). A tak poważnie, to uważałem, że Gosia jest już za duża, by wierzyć, że opłaca się rozmawiać z lalką, choćby najpiękniejszą i najukochańszą. Lalka to lalka, nijak nie odpowie. A zwierzę, owszem. Po swojemu, lecz za to z serca. Któż wie o tym lepiej od Małgosi, dla której zwierzęta były przez całe życie jedynymi prawdziwymi przyjaciółmi i towarzyszami zabaw? Całkiem możliwe, że porozumiewała się z nimi w ich języku. Teraz, być może, zrozumiała także, że warto z nimi pogadać po ludzku. W końcu psy i koty, przynajmniej te nasze, tak się już zdegenerowały, że lepiej rozumieją mowę człowieka niż własną. Co ma być, to będzie, uznałem. * Ada stała się nerwowa i wkurzało ją byle co. Pokłóciła się nawet z sąsiadem. O kota. Czaruś - teraz już wyrośnięte czarne kocisko - wlazł na sąsiednie podwórko i napastował kocura sąsiadów w jego własnym rewirze. Sąsiad w obronie interesów terytorialnych pupila przegonił Czarka, polewając go wodą z węża ogrodowego. Pech chciał, że Ada była akurat w ogrodzie i całą scenę ujrzała na własne oczy. No i wynikła z tego mała awantura. Że niby kot sąsiadów też łazi po naszym terenie i nikt się tu nie wtrąca w kocie spory, i nie leci od razu z interwencją, że Czaruś nikomu nie robi krzywdy, a teraz może się przeziębić i tak dalej. Sąsiadowi było głupio, mnie było głupio, wreszcie Adzie też było głupio. Sąsiad w końcu żadnej krzywdy Czarusiowi nie zrobił. Mógł nawet nie zdawać sobie sprawy, że to nasz kot, no, chyba że poznałby po dzwoneczku. Tylko nasze koty noszą dzwoneczki. Może sądził, że to jakieś obce agresywne kocisko? Skończyło się na tym, że facet przepraszał, ja przepraszałem faceta, Ada też zmiękła i cała afera rozeszła się, na szczęście, po kościach. - Najważniejsze, że wszyscy w tej naszej wiosce lubimy zwierzaki - zauważyłem, by rozładować atmosferę. - Oj nie wszyscy, nie wszyscy! - poprawił mnie sąsiad. - Był tutaj jeden taki. Truciciel. - Truciciel?

- Ano tak. Trutki podrzucał, swołocz. Ale dostał za swoje! - zarechotał. - Jak to? - Ja tam nie wiem, proszę państwa, ile w tym prawdy. Wtenczas sam tu od niedawna mieszkałem, to i szczegółów wszystkich nie znam. Ale słuchy takie chodziły, że się miejscowi ludzie zmówili i z zemsty stodołę skurczybykowi podpalili. Jak tam naprawdę było, nie mnie sądzić. Nie wnikam. Ale fakt, że mu ta stodoła spłonęła do fundamentów. - I co? - A nic. - Wzruszył ramionami sąsiad. - Nikt więcej żadnego zwierzaka skrzywdzić się już u nas nie ośmielił. * Czyli nie taka znowu sielankowa ta nasza wieś, jakby to się mogło komu wydawać. * Ale Czaruś dostał jeszcze pstryka w ucho, i to od Ady. Najlepszy dowód, że coś się z nią działo. Brak konsekwencji nie leży w jej charakterze, a poza tym ona nigdy nie karci kotów, uważając, że są mądrzejsze od ludzi i należą się im od nas zasłużone hołdy i bezwarunkowy szacunek. Wolałem więc ostatnio schodzić Adzie z drogi. Małgosia też, jakby instynktownie wyczuwając napięcie, przesiadywała najczęściej w swoim pokoju, rzadziej w ogrodzie, ponieważ - jak wspomniałem - zrobiło się chłodno. Najdotkliwsze były ostre podmuchy wiatru, zupełnie jak w listopadzie. Jedynie zwierzętom jakoś to nie przeszkadzało. Podejrzewałem wprawdzie, że wolą chłód niż narażanie się czymś, siedząc w domu, bo narazić się było łatwo. Wolały na wszelki wypadek schodzić „mamusi” z drogi. Ada stała się nieprzewidywalna. W każdym razie i koty, i psy chętnie przebywały na dworze, Ada zaś twierdziła, że jest zdenerwowana z powodu wiatru, że on zawsze tak na nią działa. Ciekawe, że nigdy wcześniej tego nie zauważyłem. *** Termin podjęcia ostatecznej decyzji zbliżał się nieuchronnie, aż wreszcie uznałem, że dłużej odwlekać rozwiązania nie ma sensu. Ada jest nie w sosie, trudno. I tak uważałem, że humory Ady spowodowane są właśnie tą sytuacją. Im szybciej się z tym uporamy, tym lepiej. Zwłaszcza że w ostatnich dniach nie było między nami szczególnych napięć. Zaświtała we mnie nieśmiała nadzieja, że może Adzie już trochę przeszło? Że coś się zmieniło w jej myśleniu i w stosunku do Małgosi. Postanowiłem pójść na całość. Boże, chyba oszalałem! - Ada, powinniśmy wreszcie porozmawiać, nie sądzisz? - Odważyłem się zaraz po

obiedzie. Małgosia poszła do siebie na górę, zabierając, oczywiście, lalkę. Prawie się z nią nie rozstawała. Byliśmy sami, nie licząc Boksera i Filutki, które wylizywały jeszcze starannie swoje miski. Wiatr wiał już z siłą huraganu. Pozostałe zwierzęta poukładały się do snu na wszystkich możliwych fotelach i kanapach. Tym razem żadne nawet nie wyściubiło nosa na dwór. Pomyślałem sobie, że jest dobra okazja do rozmowy. Przy tej pogodzie i tak nie było nic do roboty. - Tak? A o czym? - Spojrzała na mnie wzrokiem bazyliszka. - Posłuchaj, odkładanie tej rozmowy nic nie da. Musimy wreszcie podjąć jakąś decyzję. Wakacje się kończą - powiedziałem niepewnie. - Odczep się ode mnie. Po co w ogóle pytasz? Ty już podjąłeś decyzję. Do czego ja ci jestem potrzebna? - Przestań! Skąd w tobie tyle agresji? Żadnej decyzji bez ciebie nie podejmowałem. I nie mam zamiaru niczego robić wbrew tobie. - Jakie to miłe z twojej strony! - prychnęła. - Tyle że ja nie mam zamiaru przeszkadzać ci w życiu. Dobrze wiem, czego chcesz. - A ty nie chcesz? To ciebie Gosia uwielbia. Mnie zaledwie lubi. Ada z hukiem wrzuciła naczynia do zlewu. Spłoszone zwierzaki uciekły z kuchni. Na pewno coś się stłukło. - Daj, pozmywam - powiedziałem ugodowo i z udaną wesołością. - Zanim stanie się jakiś horror. - Zostaw! - Okej, jak sobie chcesz. O coś cię zapytałem. - Czy ja nie chcę? Doskonale wiesz, że nie chciałam. Nie ukrywałam tego od samego początku. - I nadal nie chcesz? - Daj mi spokój. Nie ma znaczenia, czego ja chcę. ja się nie liczę. Rób, co uważasz za słuszne. - Ada! - zdenerwowałem się - Nie bądź niepoważna. W ten sposób nie będziemy rozmawiać! To musi być nasza wspólna decyzja. Inaczej się mija z celem. Nie chodzi o to, żebyśmy zgotowali sobie i dziecku piekło. - Więc dobrze, nie chcę! Nie mam siły! Pasuje? Jaka tu może być nasza wspólna decyzja?! Usiadłem. W głowie miałem pustkę. - Więc mała wróci do... tego domu? - zapytałem głucho.

Ada z furią rzuciła szczotkę do naczyń na podłogę. A potem się rozpłakała. Pierwszy raz, odkąd ją poznałem. - Widzisz? No więc po co mnie pytasz? Daję ci wolną rękę - źle. Mówię prawdę - też źle. Co ty sobie myślisz, że chcę skrzywdzić to dziecko? Lubię je! Ja tylko... Ja się boję! Co za cholerny pech! Nie jestem przygotowana, czuję opór! Nie rozumiesz? - Rozumiem. Uspokój się. Tylko tak mi cholernie żal Małgosi. - A co, uważasz, że mnie nie jest żal? Tylko czy jej jest potrzebna nasza litość? Boże... Nie wiem, co robić. Powiedz, czy nie może jej zabrać babcia od jajek? - Nie wiem. - Mogłaby wtedy do nas przychodzić. Michał, ja mogę być jej przyjaciółką, ale nie czuję, że znowu mogłabym być matką! Proszę cię, zrozum. Jeśli chcesz, to może lepiej odejdę? - Nie szantażuj mnie! - Podniosłem głos. Wstydzę się tego do dziś. - Ty gnojku. - Usłyszałem. Ada przyglądała mi się z niedowierzaniem. Zbladła, tylko na policzkach miała wypieki. Jej oczy błyszczały niebezpiecznie. - Ada, przepraszam - wystękałem. - Nerwy mnie poniosły. - Wyprowadzę się do chatki Baby Jagi. Jeszcze dzisiaj. Wiedziałem, że mówi poważnie. Zerwałem się z miejsca. - Nawet nie próbuj! - Nie znałam cię, ale powinnam była przewidzieć, że to się tak skończy. Durna baba! Romansów mi się zachciało, jak nastolatce! W tym momencie usłyszeliśmy ruch na schodach. Odwróciliśmy się jednocześnie. Małgosia patrzyła na nas rozszerzonymi oczami. - Małgosiu... - odezwała się Ada cicho i urwała. W tym samym momencie mała rzuciła się do ucieczki. Po chwili rozległo się trzaśnięcie drzwi. Nie wiedziałem, czy trzasnęła nimi Małgosia, czy wiatr. - Gosia! - zawołałem, widząc przez kuchenne okno, że pędzi do furtki. - Nie wiemy, ile usłyszała... - powiedziała roztrzęsiona Ada. - Raczej dość. - Leć za nią! Dogonisz ją! Zobacz, biegnie w stronę lasu! Gorączkowe poszukiwania wiatrówki zakończyły się niepowodzeniem. Ada rzuciła mi sweter. - Nie pobiegnie daleko, wiatr ją hamuje. - Zatrzymałem się w progu. - Może, na

wszelki wypadek, wezmę ze sobą Reksa? Zobaczyłem w oczach Ady popłoch: - Po co Reksa? Weź Boksera. - Bokser jest młody i głupi. - A Reks to staruszek. Nie jest już sprawny. Nie zniosłabym, gdyby coś mu się stało. Machnąłem ręką i wybiegłem z domu. Wiało paskudnie. * - Małgosiu! Małgosiu! - krzyczałem co chwila jak opętany. Miałem nadzieję, że w lesie będzie wiało nieco mniej, ale wcale tak nie było. Dopiero teraz zdałem sobie sprawę z niebezpieczeństwa. Wichura była tak potężna, że mogła nawet przewracać drzewa. Dziecka nigdzie nie było widać. Pożałowałem, że nie zabrałem ze sobą Boksera. Co psi nos, to psi nos. Cholera! Rozumiałem Adę, że bała się o Reksa; ona zawsze trzęsła się o tego psa, o swój jedyny żywy łącznik z przeszłością. Kochała go rozpaczliwie. A jednak i o to miałem do niej pretensje. Może dlatego, że mniej się bała o mnie. Albo o Małgosię. Do tego cała ta beznadziejna dyskusja! Co za brak ostrożności! Jednak, gdzieś w głębi serca, musiałem przyznać, że przede wszystkim moja bezmyślność. Co mi strzeliło do głowy?! Sprowokowałem Adę w fatalnym momencie. Obwiniałem ją jednak w bezsilnej złości, bojąc się jednocześnie, że kiedy wrócę, mogę jej już nie zastać w domu. Nawet nie dopuszczałem do siebie myśli, że mógłbym wrócić bez Małgosi. - Gosiu! - wrzasnąłem jeszcze raz, znów bez rezultatu. Nie wiedziałem, w którą stronę się kierować. W tym miejscu las był inny niż poprzednio. Rósł dalej od zabudowań, rzadszy, rozleglejszy. Za to były tu potężne drzewa! Co i rusz słyszałem, jak ich pnie niebezpiecznie stękają i skrzypią. I w każdej chwili któreś mogło runąć. Szlag by to trafił! Miałem wrażenie, że wichura jeszcze się wzmaga. Czy to jakieś moje przeznaczenie, te walki z żywiołem? Nie, to bez sensu! Kręcę się tylko w kółko, nie mam zielonego pojęcia, w którą stronę pobiegła Małgosia... Postanowiłem, że wrócę po psa. Po Boksera, oczywiście. Nie będę narażał Reksa, nie mam do tego prawa. Młody też sobie poradzi. Jest młody, ale wcale nie głupi. A jak to nie pomoże, wezwę straż pożarną. Nie ma co, ładnie się spisałem! Po takiej interwencji nikt nam z pewnością nie przyzna prawa do opieki! Nie myśl teraz o tym, strofowałem się w duchu. Najważniejsze, żeby małej nic się nie stało. Trzęsąc się w samym tylko swetrze, zawróciłem w stronę wsi. Wiatr wył teraz upiornie, ale przynajmniej mnie pchał. Wydawało mi się, że mógłbym się poddać wichurze, a ona sama

przywiałaby mnie do domu. A może jeszcze dalej? Albo rozbiła o drzewa. Zawołałem bez przekonania: - Małgosiu! Gdzie jesteś?! Nagle, w pobliżu, odpowiedziało mi znajome szczekanie. Pomyślałem, że śnię, że dopadło mnie szaleństwo, mam zwidy. W moim kierunku wielkimi susami biegł Reks. Dopiero gdy mnie dopadł i liznął po zmarzniętej twarzy ciepłym językiem, zrozumiałem, że to nie halucynacja. - Skąd ty się tu wziąłeś, piesku? - Michał! - Usłyszałem krzyk. Najwyraźniej nie był jeszcze koniec niespodzianek. - Ada?! Co wy tu robicie, na miłość boską?! - Dobrze, że jesteś! Tak się bałam! - Ada była zdyszana - Przyniosłam ci wiatrówkę! Mam też pelerynę dla Małgosi. Nie znalazłeś jej? - Nie. To beznadzieja. - Nie załamuj się. Reks ją znajdzie! - Ada usiłowała przekrzyczeć zawieruchę. Szukaj, Reks! Gdzie Małgosia?! Szukaj! Pies wyrwał naprzód, a my usiłowaliśmy nie stracić go z oczu. Nadążyć, oczywiście, było trudno; Reks, mimo że stary, biegał jeszcze żwawo, a teraz pędził jak sam wiatr. Przystawał co chwila z nosem przy ziemi, ale natychmiast leciał dalej. Dobrze, że przynajmniej głośno ujadał, więc podążaliśmy w ślad za oddalającym się głosem... W pewnej chwili ujadanie Reksa przestało się od nas oddalać, jakby zatrzymał się w jednym miejscu, a przy tym zmieniło nagle tonację: stało się intensywniejsze, bardziej naglące. Pomiędzy jednym szczeknięciem a drugim pies popiskiwał niecierpliwie. Przyśpieszyliśmy kroku, choć wiatr wciąż wył opętańczo, i wkrótce zobaczyliśmy w oddali stare psisko, jak przysiada na zadzie i obszczekuje uparcie powykrzywiane, pochylone lekko drzewo. Wstąpiła we mnie nadzieja. Widocznie Małgosia powtórzyła stary numer! - Prędzej! Znalazł ją! - zawołałem w stronę Ady. Reks zaczął skakać, jakby chciał doskoczyć do samej korony. Ona tam jest. Byłem tego pewny. Reks się nie myli! - Małgosiu! - zawołała Ada. Zniecierpliwiony, a być może podbudowany naszymi głosami pies, skomląc głośno, zaczął wdrapywać się na drzewo. Biegliśmy tak, że aż brakowało nam tchu. Reks był już wysoko. Miotane wiatrem drzewo zaskrzypiało niebezpiecznie, konar zakołysał się pod wpływem ciężaru. Pies wpadł w panikę, ześlizgnął się. Nie dał rady... Zobaczyliśmy, jak

spada. Nie wiem, dlaczego zapamiętałem ten moment w zwolnionym tempie. Może dlatego, że tak właśnie podobne wypadki pokazywane są zazwyczaj na filmach? Zmartwiałem. Nie czułem wiatru ani niczego nie słyszałem. Dopiero za chwilę jednocześnie usłyszałem odgłos upadku, krótkie, rozpaczliwe skomlenie, które zaraz ucichło, i mrożący krew w żyłach, przeciągły, pełen niewysłowionego bólu krzyk. - Reeeks! Po policzkach pociekły mi łzy. Obejrzałem się, chcąc objąć Adę. A ona stała sztywno, z nieruchomą jak maska, śmiertelnie pobladłą twarzą. Cudem nie zemdlała, chyba tylko dlatego, że była w szoku i nie bardzo zdawała sobie sprawę z tego, co się przed chwilą wydarzyło. * Krzyczała Małgosia. * Zataczając się jak pijany, pobiegłem do przodu. Ada wciąż tkwiła w tym samym miejscu, bez najmniejszego ruchu. Małgosia zsunęła się z drzewa, i gdy do niej dobiegłem, klęczała, płacząc, nad psem. Głaskała go po głowie, powtarzając cicho psie imię, jak zaklęcie. Pochyliłem się nad małą i odsunąłem ją na bok, usiłując zrobić to jak najdelikatniej. Bałem się spojrzeć, lecz musiałem. Pies leżał bezwładnie na boku. Kiedy przykucnąłem, byłem przekonany, że nie żyje. Jednak oddychał jeszcze. Poruszył głową. - Reksiu... - wyszeptałem. Z trudem otworzył jedno oko, zapiszczał. Małgosia trzęsła się cała obok mnie i z trudem łapała powietrze. - Ada! Ada, on żyje! Słyszysz?! On żyje! Małgosiu, leć po Adę! - wrzasnąłem. Zobaczyliśmy, że Ada osuwa się bezwładnie na ziemię. Małgosia pobiegła, a ja zostałem przy zwierzaku, próbując wymacać, gdzie go boli. Niestety, wyglądało na to, że boli go wszędzie... - Trzymaj się, Reks! Bo jak nie, to Ada tego nie przeżyje - szepnąłem błagalnie, a pies spojrzał, jakby zrozumiał. Po chwili Małgosia przyprowadziła Adę. Wciąż była bardzo blada. Obie były. Reks dyszał ciężko. - Reks, nie rób mi tego... Proszę, kochany mój - powiedziała Ada przez łzy, klękając przy zwierzęciu. Na jej widok Reks zamachał lekko ogonem. - Spróbuję go ostrożnie podnieść. Musimy go jak najszybciej zabrać do domu i zawieźć do weterynarza! - Usiłowałem przekrzyczeć rozszalały na nowo wiatr.

- Weterynarz przyjmuje do trzynastej. Jest piąta po południu - zauważyła Ada martwym głosem. - Zadzwonię do niego! A w razie czego pojedziemy gdzie indziej! - Jeśli zdążymy. Powiedziała to tak cicho, że raczej się domyśliłem, niż usłyszałem na tym wietrze. Małgosia płakała w głos. - Przestańcie obie! Natychmiast! Trzeba mu jak najszybciej pomóc, a nie histeryzować! - To moja wina! - zapłakała znowu Małgosia. - Nie, Małgosiu, nie twoja. - Ada mocno objęła małą. - To niczyja wina. Michał ma rację, musimy go szybko zabrać do lekarza. Słuchajcie, przecież mam przy sobie komórkę! Zabrałam ją na wszelki wypadek. Możemy od razu zadzwonić! - Jeśli działa sieć... Daj, spróbuję! Pobiegłem na wzniesienie obok. Dobry los czuwał chyba nad nami, bo połączyłem się za pierwszym razem. Prywatny numer weterynarza mieliśmy zakodowany w aparacie, podobnie zresztą jak numer jego lecznicy w pobliskiej miejscowości. Znajomy lekarz rozpoznał mnie, o dziwo, po głosie. - Mamy ciężko rannego psa! - wychrypiałem, ponownie przekrzykując wiatr. Już mi to chyba zostanie, pomyślałem. Przez resztę życia będę krzyczał. - Za pół godziny będę w gabinecie - oznajmił krótko i natychmiast się rozłączył. Biegiem wróciłem na miejsce nieszczęścia. Reks popiskiwał żałośnie. Wciąż żył, to było najważniejsze. - I co?! - zawołała Ada, tuląc do siebie jego potężny łeb. - W porządku! Będzie na nas czekał! Zabieramy się stąd! Z trudem podniosłem psisko, mając nadzieję, że ma nieuszkodzony kręgosłup. Protestował trochę - musiało go bardzo boleć - ale rozumiał z pewnością, że chcemy mu pomóc, bo cierpliwie poddawał się wszelkim moim poczynaniom. Ada cały czas przemawiała do niego łagodnie, Gosia głaskała po głowie. - Gotowe! Biegniemy! Trzymajcie się siebie! - zawołałem do dziewczyn i nasza mała procesja ruszyła truchtem w stronę domu. Z wiatrem, a nie pod wiatr, na szczęście. Reks był naprawdę dużym i ciężkim psem, a ja musiałem przenieść go na rękach dobre dwa kilometry... * W rekordowym tempie podjechałem samochodem pod lecznicę; weterynarz czekał w

drzwiach. Wspólnie wnieśliśmy psa do środka. Reks wyraźnie opadał z sił, popiskiwał z rzadka i tylko patrzył na Adę smutnym wzrokiem. Chwilami tracił przytomność. Małgosia cicho wśliznęła się za nami. Nie zgodziła się zostać w domu. Chciała być z Reksem. * Nasz weterynarz jest przystojnym, brodatym człowiekiem w średnim wieku, o wyglądzie alpinisty, z wielkim sercem dla swoich czworonożnych pacjentów. Lekarz z powołania. Nie posiada nowocześnie wyposażonego gabinetu, jakimi dysponują zazwyczaj weterynarze w mieście, nie ma nawet pielęgniarki czy w ogóle kogokolwiek do pomocy. Może liczyć wyłącznie na siebie. Lecz jego wiedza i intuicja są imponujące, a zwierzęta traktuje jak ludzi. Dlatego darzymy go bezwzględnym zaufaniem. Przygarnia osierocone psy i koty, karmi je, leczy, sterylizuje i daje im dach nad głową w swojej klinice, a zwierzaki należące do biednych ludzi leczy bezpłatnie. Niby to na kredyt. Nieraz nam powtarzał, że nie wykonuje tego zawodu, żeby się wzbogacić. Nie ma na to czasu. - Zaraz go obejrzymy - powiedział, gdy już położyliśmy Reksa na stole zabiegowym. No, co tam, staruszku? Gdzie boli? I co się właściwie stało, proszę państwa? Podczas gdy badał psa, opowiedzieliśmy z grubsza naszą historię. Weterynarz pokiwał głową. - Dzielny piesek! Widzicie państwo, a oni znowu chcą strzelać do psów i kotów w lesie. - Gdyby ktoś strzelił do mojego, zabiłabym - oświadczyła Ada, a błysk w jej oku upewnił mnie, że nie żartuje. - Ignorancja ludzka nie zna granic - powiedziałem. - Mam na myśli i decydentów, i potencjalnych wykonawców. - Morderców - poprawiła mnie Ada. - Osobiście lubię nazywać rzeczy po imieniu. - Widzi pan, to nie ignorancja, tylko coś gorszego - dodał weterynarz, kończąc badanie psa. - To niestety natura ludzka. A co do Reksa... No, chyba nie jest z nim tak źle. Na szczęście nie ma obrażeń wewnętrznych. Jest tylko mocno potłuczony i ma złamaną łapę. - Ale wygląda fatalnie - zauważyła Ada. - Trudno się dziwić, przeżył szok. Ale powinien dojść do siebie. - Lekarz niemal niepostrzeżenie zrobił psu zastrzyk. - Przeciwbólowy i wzmacniający - wyjaśnił. - Będziemy musieli poskładać mu tę łapę. Nie obejdzie się bez narkozy. - To staruszek. Da radę? - zaniepokoiła się Ada. - Wiem. Nie dość, że narkoza jest ryzykowna, to jeszcze może być problem ze

zrastaniem się kości. Jednak musimy spróbować. I trzeba mieć nadzieję. Niech się pani nie martwi, wytrzyma. To twardziel. Miał dużo szczęścia. Zanieśmy go teraz na tamten stół. O, świetnie. Będę potrzebował pomocy. Kto się dobrowolnie zgłasza na asystenta? Zawahałem się. Ada spojrzała na mnie, zdeterminowana. - Ja - spokojnie zza naszych pleców powiedziała Małgosia. * - No i po wszystkim. Możecie go państwo zabrać do domu. Proszę pamiętać, że wybudzanie z narkozy może wyglądać nieprzyjemnie, ale nie trzeba panikować. To normalne. Lepiej, żeby tej łapy nie forsował; przynajmniej przez jakiś czas będzie inwalidą. Ale do dawnej formy nie wróci już pewnie nigdy. - Panie doktorze, czy istnieje jeszcze jakieś ryzyko? Jeśli tak, wolę wiedzieć - zapytała Ada. - Ryzyko istnieje zawsze u stworzenia w jego wieku. Na przykład serce może odmówić posłuszeństwa. Oczywiście teoretycznie. Miejmy nadzieję, że w jego przypadku tak się nie stanie. W razie pogorszenia proszę dzwonić, choćby w środku nocy. - Kiedy będzie pewność, że zagrożenie minęło? - Jutro rano. Jeśli przeżyje noc, będzie dobrze. A wtedy sama pani zobaczy, dożyje dwudziestki! To jak setka u człowieka. Taki miejscowy przesąd, ale często się sprawdza. Weterynarz uścisnął nasze dłonie, gdy z nieprzytomnym Reksem opuszczaliśmy klinikę. * - Tak się bałam, że będzie chciał go uśpić! - westchnęła Ada w samochodzie. - Nie zgodziłabyś się przecież. Uważasz przecież, że trzeba walczyć do samego końca. - Nie wiem. Łatwo teoretyzować. Ale żeby oszczędzić mu cierpień, nie miałabym wyjścia... - Całe szczęście, że nie musieliśmy stawać przed takim dylematem - powiedziałem. - Już nigdy więcej nie pozwolę poniewierać go po lasach. - Dobrze już, dobrze. Sama go przyprowadziłaś! - A dobrą byłam asystentką? - zapytała nieśmiało Małgosia. - Świetną! - odparliśmy jednym głosem. * Bo naprawdę tak było. My spisalibyśmy się w tej roli znacznie gorzej. Ada histeryzowała, bo wciąż zdawało się jej, że z psem jest gorzej, a ja - wstyd się przyznać niemal zemdlałem w gabinecie. - Bo ja będę weterynarzem, jak dorosnę - dodała stanowczo Gosia.

*** Reks przeżył noc i nazajutrz czuł się już znacznie lepiej. Nie potrzebowaliśmy wzywać weterynarza, a mimo to sam zadzwonił do nas rano, żeby spytać o stan pacjenta. - No to odetchnąłem z ulgą! - westchnął. - Niech pan nic nie mówi żonie, ale ryzyko było większe, niż sugerowałem. Sam nie do końca wierzyłem. To naprawdę stary pies. Wie pan, trzymał się chyba tylko dzięki waszej miłości. Zwierzęta to czują. - O tak, to prawda. Dla mojej żony ten pies wiele znaczy. Dziękujemy panu, doktorze. - Co powiedział?! - zawołała Ada z kuchni. - Że Reks wyzdrowieje z miłości. Do ciebie, ma się rozumieć. To znaczy: ja go rozumiem. - Czyżby? - Gdybyś przestała mnie kochać, też bym umarł - wyszeptałem jej prosto w ucho, a Ada zarumieniła się jak młoda dziewczyna. Małgosia wstała z krzesła i podeszła do drzwi. Nadal wiało, choć już nie tak jak wczoraj. - Dokąd idziesz, Gosiu? - zapytałem. Wciąż nie mogłem uwierzyć, że dziewczynka mówi. Szok najwidoczniej zrobił swoje. Gadatliwa to ona raczej nigdy nie będzie, ale od wczoraj odzywa się do nas normalnie. Próbujemy zachowywać się tak, jakby nie było w tym nic nadzwyczajnego, lecz jednocześnie chcemy, by czuła naszą aprobatę. Będę musiał zadzwonić do psychologa i pochwalić się sukcesem. - Do ogrodu! Miała dokładnie taki głos, jak zawsze sobie wyobrażałem - cienki i śpiewny. - Jest zimno, włóż kurtkę - powiedziała Ada. - Nie chcę. Nie włożę. Nie jesteś moją mamą! - Małgosia spojrzała wyzywająco. Zapadła cisza. Ada zaniemówiła. Czekałem. - Nie, nie jestem - odezwała się Ada po chwili. Mówiła bardzo powoli, spokojnym, opanowanym głosem. - Ale mogę nią być. Jeśli tylko mi pozwolisz... Mała zastanawiała się przez dłuższą chwilę, a my czekaliśmy w napięciu na decyzję. Aż w końcu się zgodziła. Odetchnęliśmy z ulgą. *** Jest wrzesień. Odlatują już ptaki, ale za to powróciła pogoda. Słońce nadrabia

zaległości, a w naszym ogrodzie wciąż jest pełno kwiatów. Reks powoli wraca do zdrowia. Jeszcze kuleje, ale już uparcie kuśtyka o własnych siłach. Od czasu wypadku ma w naszym domu specjalny status. Ada trzęsie się o niego jak o złote jajo, aż bywam o zwierzaka trochę zazdrosny. Wszyscy mu zresztą nadskakujemy, nawet koty, które poddały się ogólnej presji dla świętego spokoju. A najbardziej nadskakuje mu Małgosia. Nosiłaby go na rękach, gdyby tylko mogła. Dobrze, że Reks to duży pies i nie pozwala się nosić. Małgosia została z nami. Poruszyłem niebo i ziemię, żeby tylko nie musiała wracać do pogotowia, nawet na krótko. A w sądzie leżą już wszystkie papiery potrzebne do formalnej adopcji. Musimy znosić niezapowiedziane wizyty kuratorów sądowych i opiekunów społecznych, ale mówi się trudno: my się ich nie boimy. Zniesiemy wszystko dla dobra Małgosi. Postanowiliśmy dać jej dom i ma to być dom najlepszy na świecie, bo tak sobie postanowiliśmy. Gosia chodzi do szkoły. Jak na razie radzi sobie świetnie i szkoła bardzo się jej podoba. Naiwne dziecko. Podejrzewam, że z czasem zmieni zdanie. Jeszcze się chyba taki nie narodził, który by szczerze lubił szkołę, a przynajmniej dłużej niż przez pierwsze półrocze. Szkoły na dłuższą metę po prostu nie da się lubić. Ale nie o to w końcu chodzi. Moim zdaniem lubienie szkoły byłoby wręcz szkodliwe. Ta instytucja nie jest do lubienia i w momencie, w którym zacznie się przypochlebiać uczniom, skończy się jej rola. Nikogo niczego już nie nauczy. W szkole smarkacze mają dostawać w tyłek. Tak uważam. To pierwsza instancja, która powinna przygotować ich do zaakceptowania prostej prawdy: że życie nikogo nie rozpieszcza. A im prędzej to zrozumieją, tym lepiej, dla ich własnego dobra. Nie ma zmiłuj. Ale na razie Gosia swoją szkołę lubi, a Ada nie pozwala jej tego lubienia wyperswadować. Więc skoro chcą żyć złudzeniami, to niech się łudzą. Do czasu. Małgosia nie mówi do nas „mamo” i „tato”. Ani ona tego nie chce, ani my jej nie namawiamy. Nic na siłę. Mówi do nas po prostu po imieniu. Ale co tam. Najważniejsze, że w ogóle mówi... * Pewnego dnia pod wieczór siedzieliśmy sobie na werandzie, czekając na zachód słońca. My, to znaczy Ada i ja, a także Reks oraz dwie kotki. Małgosia, Bokser, Tygrys i pozostałe koty przebywały w ogrodzie. - Czy to nie dziwne, że na przełomowe momenty naszego życia decydujący wpływ mają żywioły? - zauważyłem filozoficznie. - Coś w tym jest. W końcu mieszkamy na wsi. Ciekawe tylko, co będzie następne:

pożar czy trzęsienie ziemi? - Może to zależy od wagi sprawy? - Może. Naraz usłyszeliśmy krzyk dzikiego ptactwa i ponad nami przeleciał klucz odlatujących kaczek. Albo może gęsi. Przez moment oświetliły go promienie zachodzącego słońca i klucz wyglądał w ich blasku jak świetlista, purpurowa wstęga na tle wieczornego, szmaragdowego nieba. Dosłownie świecił własnym wewnętrznym światłem. W tej samej pomarańczowozłotej poświacie pogrążył się cały ogród... Po raz pierwszy w życiu oglądałem coś równie pięknego. A może takie rzeczy widuje się wyłącznie raz w życiu? - To tak, jakby słońce specjalnie dla nich zaświeciło na do widzenia - zauważyła poetycko Ada. - Wyjątkowo spektakularne zjawisko - skomentowałem naukowo, uśmiechając się do niej przekornie. - Snob! - usłyszałem w odpowiedzi. Jednocześnie z ogrodu dobiegło nas wołanie Małgosi. - Ada! Ada! Michał! Klocia odleciała! - Jak to: odleciała? Poważnie?! - Naprawdę odleciała. Zerwaliśmy się z miejsc. - Dołączyła do klucza? Widziałaś? - Tak. - Małgosi zbierało się na płacz. Klucz ptaków był widoczny na horyzoncie. - Nie becz, tylko pomachaj! - krzyknąłem i wszyscy zaczęliśmy machać, żeby pożegnać się z naszą Klocią. - Cześć! - wołaliśmy w niebo. - Do zobaczenia! Wróć do nas! Aż ptaki zakołowały dwukrotnie, jakby specjalnie dla nas, po czym zniknęły w oddali. - Ona wróci? - zapytała Małgosia. - Myślę, że wróci. W przyszłym roku - odpowiedziała Ada. - Ale ja nie chciałam, żeby odfrunęła! - Gośka, nie bądź taka samolubna. Przecież ona czekała na to tyle miesięcy. Dzikie kaczki odlatują. I wracają. Klocia odnalazła swoje stado i teraz jest szczęśliwa. Nie słyszałaś, jak one ją nawoływały? Musiała lecieć z nimi. To się nazywa zew. - Usiłowałem racjonalnie pocieszyć małą. - A tutaj nie była szczęśliwa?

- Też była. Ale to nie to samo. - Ale ja będę za nią tęsknić... - Ona też będzie - wyjaśniła z wyczuciem Ada. - I dlatego możemy mieć nadzieję, że w przyszłym roku do nas wróci. Zaczekamy. A wiosną będziemy jej wypatrywać, dobrze? - No dobrze - zgodziła się w końcu Małgosia. - A może zimą przyjdzie do nas jakieś inne zwierzątko? Na przykład sarenka albo wiewiórka? Wtedy też ją przygarniemy, prawda? - Ty się lepiej nie rozmarzaj, mała! Nie dość mamy zwierząt? - zaprotestowałem bez przekonania. - Nie jestem mała! Jestem już duża. A zwierząt nigdy dość! * - Ciekawe, kto ją nauczył takich zwrotów? „Nigdy dość”. Stara malutka. Ja tak nie mówię. - Może babcia od jajek? - zasugerowała Ada. - A w ogóle to chciałam ci zwrócić uwagę, że stajesz się malkontentem, mój drogi mężu. - A ty się robisz sentymentalna, miła żono. Ale nie powiem, nawet mi się to podoba. - Ja? Sentymentalna?! - Roześmiała się. - Ty chyba zwariowałeś! Chcesz powiedzieć, że role się odwracają? A może to jest pierwsza oznaka starości? - Ja tam jestem młody. - A ja to niby co? - Ty to co innego. Ty jesteś czarownicą. - No tak. Czarownice zawsze są stare. - Czarownice mają lepiej. One są bez wieku.

III JAK DZIKIE PTAKI Uspokojenia mi trzeba wśród nieba pod niebem wysokim i powietrznym ukołysania ciszy serca zmęczonego walką pieszczoty traw spokoju który jest udziałem skał i drzew snu pragnę snu lekkiego by usłyszeć twój szept i poczuć dotyk ust nie przerywając snu Jesień była już w pełni. A może nawet w schyłku. Zawieszona między latem a zimą, między upałem a mrozem, między radością a smutkiem, melancholijna, mglista, kolorowa, pachnąca wilgocią, opadającymi liśćmi i dymem z kominów. Nasze życie powoli wracało do normy. Na nieco innych zasadach, w nieco innych warunkach. Dziecko w domu to jednak zmiana, co tu dużo gadać. Ale przyzwyczajaliśmy się. Gosia, na szczęście, nie była dzieckiem upierdliwym. Czasem zapominaliśmy nawet, że to mimo wszystko dziecko, tak bardzo starało się nie być dla nas problemem. Biedna mała. Ada nieraz twierdziła, że Małgosia wpadła z deszczu pod rynnę. Pewnego dnia Gosia powiedziała pobłażliwie: - Jesteście jak dzieci. I miała sporo racji. Poszło o to, że kłóciliśmy się zawzięcie, kto ugotuje obiad, a kto pójdzie z psami do lasu. Bo odkąd pojawiła się Gosia, robiliśmy prawdziwe obiady. Przedtem

nie przejmowaliśmy się takimi drobiazgami - sałatka lub coś z grilla i sprawa załatwiona. Było paskudnie zimno, ale psy musiały zaliczyć swój spacer, zwłaszcza Bokserek musiał się wybiegać, bo inaczej nie zrobiłby kupy. Ogród mu, niestety, nie wystarczał. A kupę zrobić musi, ty sadysto! - krzyczała Ada. Zaproponowałem wobec tego, żebyśmy poszli razem, na co usłyszałem, że obiad sam się nie ugotuje, a ona ma już wstawione ziemniaki i nigdzie nie idzie. Więc powiedziałem, że osobiście zrobię ten obiad, kiedy wrócimy, co Ada uznała za prowokację. Psy piszczały natarczywie, my szczerzyliśmy na siebie zęby, a młoda miała ubaw. W końcu, po wspomnianym określeniu naszego poziomu emocjonalnego, oznajmiła, że sama idzie z psami, bo jej nigdy nie jest zimno, a my mamy wspólnie zrobić obiad i przestać się nareszcie kłócić. Kiedy poszła się ubrać, Ada spojrzała na mnie tryumfująco. - Przeziębi się przez ciebie, zobaczysz - wysyczała. - Niby dlaczego ma się od razu przeziębić? - Głupi jesteś. Lepiej idź razem z nią! - A wtedy się już nie przeziębi, tak? - Przynajmniej nie będziesz przeszkadzał mi w kuchni - spuentowała, byle tylko mieć ostatnie słowo. Ostatecznie skończyło się tak, że do lasu poszliśmy wszyscy razem, a potem wspólnymi siłami zrobiliśmy obiad. Spacer okazał się całkiem sympatyczny i nikt się ani nie przeziębił, ani nie umarł z głodu. Odtąd Gosia patrzyła na nas z wyższością, trochę jak na parę niedorozwiniętych półgłówków, ale może tak nam się tylko wydawało, bo sami czuliśmy się trochę głupio? Sam nie wiem. Fakt, że nad tą dziewczynką wisiało chyba jakieś przekleństwo: najwyraźniej wciąż nie mogła stać się normalną siedmiolatką, tylko była wieczną opiekunką starych dzieci. Fatum. No, może trochę przesadzam, może to nawet kokieteria, niemniej jednak... Cóż, w każdym stwierdzeniu można znaleźć ziarno prawdy. - Nie nadajemy się - stwierdziła Ada. - Och, nikt nie jest doskonały. - Pocieszaj się, pocieszaj... * Ale - mimo wszystko - fajnie nam się razem żyło. * Pewnego dnia dowiedzieliśmy się od sąsiadów, że ktoś wypytywał o Małgosię. Jakaś nieznajoma kobieta. Pomyślałem, że może w związku ze sprawą adopcyjną. Może robią wywiad środowiskowy? Dziwne tylko było, że ta kobieta nikomu się nie przedstawiła i nawet

f podobno nie pytała o nic konkretnego. Tymczasem adopcja utknęła w miejscu, a potem

niespodziewanie dowiedziałem się, że sytuacja dość poważnie się skomplikowała. Do tej pory przekonywano nas, że to jedynie formalność, a jednak wcale tak nie było. W końcu wybuchła prawdziwa bomba. Otóż okazało się, że sprawa przestała być prosta, ponieważ „pojawił się” biologiczny ojciec dziewczynki. Zamurowało mnie. Jak to: pojawił się? Gdzie? Ot, tak sobie?! Znikąd? Nagle sobie o dziecku przypomniał? Po prawie ośmiu latach? I skąd właściwie wiadomo, że to rzeczywiście ojciec? Ma świadków, poinformowano mnie, że pozostawał w stałym związku z matką dziecka we właściwym czasie. Wyraża gotowość poddania się badaniom genetycznym na ustalenie ojcostwa. Jest zdeterminowany. - Ja też, kurde, jestem zdeterminowany! - wrzeszczałem. - I nie popuszczę! Objawił się, tatuś zakichany, a gdzie był do tej pory?! Dzieciak nic go nie obchodził! - Dopiero niedawno dowiedział się o istnieniu dziecka - usłyszałem. Jako że rozmowa odbywała się przez telefon, Ada wyrwała mi w końcu słuchawkę z ręki. - Opanuj się! W jakim świetle nas stawiasz? - skrytykowała mnie ostro, kiedy skończyła rozmowę. - Mam to w dupie! Skoro traktują poważnie takiego... - Pomniejszasz swoje szanse. Właśnie zaprezentowałeś totalny brak opanowania, nie mówiąc już o kulturze osobistej. Chcesz, żeby uznali cię za niepoczytalnego? - Nie będę urządzał wersalu, kiedy słyszę takie głupoty! - No to sam sobie zaszkodzisz. Priorytetem jest dobro dziecka. Nie twoje i nie tego drugiego faceta. - Dobro dziecka! Wiesz co, nie wkurzaj mnie! - Przestań się miotać. Nic nie wiesz o tym człowieku. Lepiej zastanówmy się, co teraz robić. - Jak to co?! - piekliłem się nadal. - Zniszczę drania! W życiu nie oddam mu Małgosi! - To jest rola adwokata, nie twoja. A Gosia nie jest przedmiotem, nie zapominaj. Nie możesz jej mieć, dać, oddać, zabrać. Rozumiesz? - O co ci chodzi?! - zdenerwowałem się jeszcze bardziej. - O nic. Nie spodobało mi się określenie: „Nie oddam mu Małgosi”. Oddać lub zabrać można rzecz. - Okazuje się, że nie tylko. Spada taki z nieba i żąda dziecka, a oni są gotowi mu je po prostu oddać! Jak jakiś mebel! - Od tego jest adwokat, mówię ci. Nasz jest niezły. Tamten ma adwokata z urzędu.

- Ciebie szlag nie trafia? - Z jakiego powodu? - Ada wzruszyła ramionami. - Że facet ma adwokata z urzędu? - Przestań się wygłupiać. Ta cała sytuacja; nie wkurza cię? - Owszem, wkurza. Ale nerwy nic tu nie pomogą. Nie przeskoczysz tego. - Ale nie poddamy się, prawda? - Jasne, że nie. O tym nie ma mowy. - Uśmiechnęła się wreszcie porozumiewawczo. *** Następnego dnia, gdy już się trochę uspokoiłem, odwiedziłem babcię od jajek, żeby wypytać ją o tego sukinsyna. Jeśli ktokolwiek wie coś więcej na jego temat, to tylko ona, pomyślałem. Ale babcia wiedziała niewiele: - Panie Michałku, jo sie tam przecie nie wtrącała! Tyle mi wiadomo, com zasłyszała. To gówniarz jakiś był, jak i ona wtedy, ta cała Jadźka. Dzieciaków para durnowatych. Ale skąd on i kto on, to jo nie wiem. Tyle, że skądyś tu blisko być musiał, ludzie tak gadali, bo i prowadzali się często razem, ci młodzi. Ja tam go nie znała, widziała go tylko raz albo i dwa razy, blondynek taki on był... Nawet sie grzeczny zdawał. Ale okazało sie, że drań. Potem to ona wielu tych chłopów miała, to i nie pamięta sie każdego tak dobrze. - Pani sąsiadko, niech pani sobie przypomni, czy to on jeden się wtedy z tą dziewczyną zadawał? - Wtedy to on jeden. - Stanowczo odparła babcia, stawiając przede mną szklankę z kawą, zaparzoną po turecku, jak to na wsi. - Ona w tamtym czasie porządna była dziewucha, niezepsuta jeszcze. Zakochała się pewnie, jak to młoda. I tyle jej z tego przyszło. Nieszczęścia same. Głupie te dziewuszyska, mój Boże... - Zakochać się można w każdym wieku, to żadna głupota! - obruszyłem się. - A tak, ale kiedy chłopak odpowiedni, ale nie tak bez rozumu, w byle kim - upierała się babcia. - Cukru do kawki? A może mleczka? - Dziękuję, odrobinę cukru. Trudno w tych sprawach wymagać od młodej dziewczyny rozumu. Rozsądek nabywa się z wiekiem. - O ile za późno nie przyjdzie! - Co racja, to racja, pani Mario. Ale to już sprawa losu. - Boska sprawa, panie Michałku! Boska. Co komu pisane... Ale czy sprawiedliwe to jest? Bluźnić nie chcę, ale to nie na mój rozum, te boskie wyroki. Choć niby wolna wola i sumienie dane każdemu, ale jak się z tego korzysta, to już ludzka rzecz. - Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz? - Ano. Ale żeby jeden grzech durnej smarkatej na całym jej życiu miał zaważyć?

Jakże to tak? - Wie pani co, to chyba nie tak. To nie jest kwestia boskiej wyrozumiałości. Myślę, że to po prostu pech. Nie sądzę, żeby Bóg wnikał we wszystkie ludzkie problemy. On ma ważniejsze sprawy. - No co pan! - żachnęła się zgorszona babcia. - A czy ochronimy naszych bliskich przed wszystkim, co może ich spotkać? Nie, bo tu nie o to chodzi. Życie to żywioł, walka. Raz na wozie, raz pod wozem. Tak chyba musi być... Lubiłem od czasu do czasu pofilozofować sobie z babcią od jajek. - Ano, niezbadane są wyroki boskie - westchnęła. - A ta kobieta, co się o Małgosię wypytywała, kim ona mogła być? Nie domyśla się pani? - U mnie jej nie było, to i sie nie domyślam. Niestara ponoć, mówili. Sam sie pan rychło przekona. - Tak pani sądzi? - A sądzę. Ludziska głupie są, pewnikiem kto wygadał, gdzie Gosia, choć żaden sie tera do tego nie przyzna. Tamtej, widać, zależy. Sama przyjdzie. Zobaczy pan Michał... * Nie pomyliła się babcia od jajek. Jak zwykle trafiła w dziesiątkę. Przekonałem się już po kilku dniach. Kilku dniach gorączkowych narad z prawnikami. I kilku bezsennych nocach. Na szczęście Małgosia o niczym się jeszcze nie dowiedziała. Staraliśmy się udawać wobec niej beztroskich, choć przychodziło nam to z coraz większym trudem. Dobrze, że dzieci mają tyle ważnych spraw na głowie. Dzięki temu łatwiej je przez jakiś czas utrzymać z dala od kłopotów dorosłych. Tamtego dnia Ada wybierała się właśnie do chatki Baby Jagi, kiedy ta kobieta dopadła ją koło furtki. Musiała tam czatować od dłuższego czasu, bo sąsiad mówił nam potem, że widzieli ją wcześniej w pobliżu, ale myśleli, że to jedna z takich, co to dywanami handlują. Dużo u nas teraz domokrążców, jak i wszędzie zresztą. Kobieta była młoda. Błagała Adę o chwilę rozmowy. Nie było mnie akurat w domu, pojechałem do biura, więc relację znam z drugiej ręki, od Ady. Jej rozmówczyni była zdenerwowana. - W pierwszej chwili pomyślałam, że to jakaś wariatka. Więc nie zaprosiłam jej do środka. - I całe szczęście! - Ale teraz... Wiesz, sama już nie wiem, co o niej myśleć.

* - Ale kim pani właściwie jest? - zapytała Ada, hamując dość chaotyczny potok wymowy kobiety przy bramce. - Przepraszam. Jestem żoną człowieka, którego dziecko chcecie adoptować. To znaczy córkę. Małgosię... - No i co w związku z tym? - Proszę pani, ja chcę panią lojalnie uprzedzić, że my na to nie pozwolimy. Będziemy walczyć. Mąż jest bardzo zdecydowany. Mamy warunki materialne i w ogóle. Małgosia ma małego braciszka, o którym nawet nie wie. Razem dzieci lepiej się chowają. Są też dziadkowie, bo z nami mieszka teściowa.... - Proszę pani, to jakieś szaleństwo! - Ada przerwała kobiecie po raz kolejny. Pojawiacie się państwo znikąd i upominacie o prawa do dziecka. Na jakiej podstawie? O ile mi wiadomo, ojciec Małgosi formalnie jest nieznany. Nigdy dotąd nie interesował się jej losem. - To się zmieniło! Pani nic nie rozumie, a osądza! - Rzeczywiście, nie rozumiem. Przyzna pani, że trudno zrozumieć coś takiego. - Ale ja mogę to wytłumaczyć! - zaperzyła się tamta. - Mąż nic nie wiedział, że ma córkę. Nie wiedział o jej istnieniu, rozumie pani? Dopiero niedawno się dowiedzieliśmy. Jej matka nie chciała go znać. - Trudno się dziwić. - A to niby dlaczego? Pani nie wie, jak było! - Więc proszę mi opowiedzieć. - Tutaj? - Idę do pracy. To niedaleko. Może mnie pani odprowadzić. *** Był późny wieczór. Rozmawialiśmy w kuchni, jak zwykle. Byłem wściekły i Ada musiała mnie uciszać co chwilę. - Przecież to jakiś absurd! Po co w ogóle gadałaś z tą babą?! Sama mówiłaś, że to sprawa dla adwokata! - Znów podniosłem głos. - Ciszej. A co miałam zrobić, twoim zdaniem? Poszczuć ją psem? Ona była grzeczna. - Twierdzisz, że zachowywała się jak wariatka! - Nic takiego nie twierdzę. Po prostu na początku nie rozumiałam, o co jej chodzi. Obie byłyśmy zdenerwowane. - Co to za ludzie?!

- Wygląda, że całkiem przyzwoici. Spokojna rodzina. Średnie wykształcenie, on technik budowlany. Mieszkają niedaleko. Zaprosili nas do siebie, chcą spokojnie porozmawiać. Mam numer telefonu. - Chyba zwariowałaś! Jak mogłaś zgodzić się na coś takiego za moimi plecami?! - Na nic się nie zgodziłam. Powiedziałam, że muszę to najpierw z tobą uzgodnić. Z nerwów nie mogłem usiedzieć na miejscu. - Przyzwoici! - prychnąłem. - Jakby byli przyzwoici, to by się wstydzili ludziom na oczy pokazywać! Wspaniały tatuś się znalazł! Nie mam zamiaru się z nimi spotykać. Nie mamy o czym rozmawiać! - Ciszej. Nie bądź taki uparty, zupełnie jak osioł. Kulturalny człowiek nie broni się przed rozmową. Nie dałem się przekonać. - A daj mi spokój z tą swoją tolerancją! Sprawa jest jasna jak słońce. Racja jest po naszej stronie. Facet zrobił dziewczynie dziecko i się zmył! Nic go nie obchodziło! A teraz pojawia się nagle, jakby się z choinki urwał, i zgrywa świętoszka! - Nic nie wiedział o dziecku. Nie było go tutaj. - I ty w to wierzysz?! - Owszem. Opowieść tej kobiety brzmiała przekonująco. - I masz zamiar oddać im Gosię, bo jakiś obcy babsztyl gadał z przekonaniem?! - Nie bądź idiotą! - Ada też się zirytowała. - Nie o to chodzi! Nikomu nie zamierzam jej oddawać, nie wolno mi zresztą tego robić. Ani tobie! Od tego jest sąd. Tylko po co ta cała nienawiść? Zapaliłem; popielniczka była już pełna niedopałków. Ada wyrzuciła je do kosza. Zapaliła i ona. - Jak ona wygląda? - zapytałem po chwili, już spokojniej. - Normalnie. - Ada wzruszyła ramionami. - Jakieś dwadzieścia kilka lat, szczupła, blondynka. Sympatyczna. Przez kilka minut paliliśmy w milczeniu. W końcu ciekawość wzięła górę nad złością. Albo raczej nad obawą. - Więc co ci ona takiego powiedziała? Ada jednak miała już dość. - Wiesz co, głowa mnie rozbolała od tego wszystkiego. Nie mam ochoty dłużej ciągnąć tej rozmowy. Chcesz wiedzieć, co powiedziała? Spotkaj się z nimi. Tobie też chętnie opowiedzą. Właśnie o to im chodzi.

- Nie ma mowy! Mogę z nimi rozmawiać w sądzie - uparłem się. - Jak sobie życzysz. * - Moim zdaniem chodzi im o pieniądze. Jak nie wiadomo, o co chodzi, to zawsze chodzi o forsę. Siedziałem z Pawłem w ich dużym salonie, wyłożonym sosnową boazerią. Cierpliwie wysłuchiwał moich wynurzeń. Popijaliśmy wino; z Pawłem nie pijało się kawy. Kawkę pijam wyłącznie służbowo, zwykł twierdzić. Na naszych kolanach usadowiły się dwa pekińczyki, po jednym u każdego. - No i co o tym sądzisz? - ponagliłem, drapiąc psa za uchem. Warknął, zamerdał ogonkiem i wyszczerzył zęby. Oczywiście nie Paweł, tylko pekińczyk. - Sam nie wiem, stary. Jakie tu mogą wchodzić w grę pieniądze? - odparł z powątpiewaniem. - Małgosia ma dom po matce! - Chodzi ci o tę ruderę? - Paweł się roześmiał. - Toż to ruina! - Ale działka... - Daj spokój! Ile tam tego jest? Kto by się na to tak połakomił, żeby aż dzieciaka brać sobie na głowę? - Więc o co im chodzi, do cholery? - Wygląda na to, że nie mają w tym interesu. Może to szczera skrucha? - Chcesz powiedzieć, że mają uczciwe zamiary? - No, chyba że to jacyś wariaci. Wiesz, może jednak powinieneś z nimi pogadać? Dla swojego świętego spokoju. Dolać ci wina? * Wizja czającej się na Małgosię pary wariatów namieszała mi w głowie. Na wszelki wypadek nie odstępowaliśmy małej nawet na chwilę. Pod pretekstem kataru nie puściliśmy jej do szkoły. Nalegałem, a Ada się tym razem nie sprzeciwiła. - Ale ja wcale nie jestem chora! - protestowało głupie dziecko. Ja w jej wieku byłbym szczęśliwy, gdyby pozwolono mi zostać w domu, zamiast iść na lekcje. - Jak długo ma to trwać? - pytała Ada sceptycznie. - Tak długo, jak będzie trzeba. Dopóki coś się nie wyjaśni. - A jak ma się niby wyjaśnić, skoro ty nie chcesz niczego wyjaśniać?! - Nie wiem jeszcze. Zobaczymy.

- No to spotkajmy się z tymi ludźmi! Może sam się przekonasz, czy należy się ich obawiać. - Ada, zrozum, ja nie chcę się z nimi spotykać. Gdybym to zrobił, automatycznie uznałbym ich za partnerów. Uznałbym ich pretensje do Małgosi. Nie chcę, rozumiesz? - Tak najprościej. Nie przyjmować do wiadomości stanu faktycznego. - Jakiego stanu faktycznego?! - oburzyłem się. - Właśnie! Nie wiesz, jakiego. I on cię nie interesuje. - Dla mnie stan faktyczny jest oczywisty. - Nic nie jest oczywiste - odparła. - Tam, gdzie są dwie strony, są też dwie prawdy. - Mnie wystarczy moja prawda! - I z tego powodu, twojego umysłowego lenistwa, wolisz stworzyć dzieciakowi dom wariatów? - Po czyjej ty stoisz stronie?! - Po stronie Gosi. Wyszedłem, trzaskając drzwiami. Kiedy już byłem w ogrodzie, zapaliłem papierosa i przypadkowo spojrzałem w górę, w okno pokoju Małgosi. Za szybą zobaczyłem wystraszoną buzię. *** Podobnych rozmów odbyliśmy w tamtym czasie wiele. Niektóre do dziś huczą mi echem w głowie: - Dlaczego jesteś taki uparty? - Nie ufam ludziom ich pokroju. - Jakiego pokroju? Nie znasz ich. Nic o nich nie wiesz. - Wiem dostatecznie dużo, przynajmniej na jego temat. Ja nie jestem tak tolerancyjny, jak ty. I nie tak łatwo wybaczam błędy. - A ty ich nigdy nie popełniasz? To znaczy, że nie żyjesz. Nie miała racji. Żyłem. Popełniałem przecież błąd za błędem. I bałem się jak cholera o to swoje dopiero co odbudowane, kruche szczęście. Z tego powodu zamknąłem wszystkie klapki w swoim mózgu na kłódkę i pozostawałem głuchy na wszelkie argumenty. Po prostu nie chciałem ich do siebie dopuścić. Do czasu. *** Ktoś zadzwonił do drzwi. Czytałem właśnie w jadalni gazetę. W domu panowała cisza. Małgosia była u siebie w

pokoju, Ada siedziała z książką w salonie. Pomyślałem, że przyszła babcia od jajek. Zwykle wpadała o tej porze na kawę i ploteczki. Nie ruszyłem się jednak z miejsca, bo usłyszałem, że robi to Ada. To nie była babcia od jajek. - Pan przyszedł z tobą porozmawiać. - Głos Ady brzmiał bardzo oficjalnie. Odłożyłem gazetę. Już wiedziałem. Facet był młody, jasnowłosy, miał szczupłą, pogodną twarz i wciąż chłopięcy wygląd. I nie musiałby robić badań na potwierdzenie ojcostwa. On i Małgosia byli tacy sami. Przedstawił się; sprawiał wrażenie nieśmiałego. Punkt dla mnie, pomyślałem sobie w duchu, raczej mało szlachetnie. A jednak się pomyliłem. Może i był nieśmiały, ale przede wszystkim konkretny. Spokojny i zrównoważony. Z tych co to, kiedy dokładnie określą cel, brną do niego wytrwale i z uporem. Nie dawał się wytrącić z równowagi. I, niestety, budził mimowolną sympatię. W pierwszej chwili miałem zamiar wyprosić intruza za drzwi, ale zamiast tego zaproponowałem sztywno: - Proszę siadać. - Pójdę zrobić kawę - odezwała się Ada z wyczuwalną ulgą. - A może woli pan herbatę? - Proszę sobie nie robić kłopotu. - To żaden kłopot - wtrąciłem szorstko. - Skoro już pan tu jest. - Wobec tego może być herbatka - odparł zakłopotany. Ada wyszła. - Przepraszam na chwilę - powiedziałem i wmaszerowałem za nią do kuchni. - To jakiś spisek? Wiedziałaś? - Jasne! Nie mam nic innego do roboty, tylko knuć intrygi przeciwko tobie i za twoimi plecami - oznajmiła ściszonym, choć złym głosem. Wróciłem do pokoju. Facet siedział spokojnie na swoim miejscu, wodząc wzrokiem po zawieszonych na ścianie grafikach. Na mój widok uśmiechnął się nerwowo. - Piękne macie państwo obrazy. - Właściwie po co pan tutaj przyszedł? - Zignorowałem uwagę. Nie lubię owijania w bawełnę. - Pomyślałem sobie, że skoro nie chciała przyjść góra do Mahometa... - Urwał zakłopotany. - Chciałem tylko pana poznać i wszystko wyjaśnić. - Niepotrzebnie się pan fatygował. Weszła Ada i postawiła na stole tacę z dzbankiem, filiżankami i cukiernicą. A także spodeczek z plasterkami cytryny.

- Proszę wybaczyć, że nie zostanę, ale mam pilną robotę - oznajmiła. Byłem na nią zły. Wcale nie miałem ochoty zostawać z tym gościem jeden na jednego. - Ja o nic nie mam do pana żalu - powiedział. No, jeszcze tego by brakowało, pomyślałem sarkastycznie. - Ale myślę, że nie wszystko jest jasne. Bo pan się wrogo do mnie odnosi... - Wrogo? Nieprawda. Nie masz, kolego, pojęcia, jak wygląda moja prawdziwa wrogość, kontynuowałem wewnętrzny dialog. I miałem do siebie pretensje, że wcale jej nie odczuwam. - A jednak. Żona... To znaczy: moja żona. Rozmawiała z pańską żoną. I mówiła mi, że pan nie chce ze mną rozmawiać. Skinąłem głową. - I mimo wszystko pan tu przyszedł? - Ja... Proszę mnie tylko wysłuchać. Może zmieni pan o mnie zdanie. Parsknąłem śmiechem i zapaliłem papierosa. - Pan pali? - zapytałem. - Nie, dziękuję. Przysunąłem sobie popielniczkę. - Proszę pana - powiedziałem z naciskiem. - Moje prywatne zdanie na pański temat nie ma tu nic do rzeczy. Dobre wrażenie może pan robić w sądzie. - Mam na imię Jarek. Mnie nie o to chodzi. Ja doceniam, że zaopiekowali się państwo małą. Jestem państwu za to bardzo wdzięczny. Ale to moja córka i chciałbym... No, odzyskać Małgosię. - Ma pan tupet. Gratuluję. A wcześniej przynajmniej widział ją pan na oczy? Wie pan, jak wygląda? Czy ona pana w ogóle interesowała? Skąd pan wie, że to pana córka? zapytałem i poczułem, jak jestem śmieszny. Żeby nie widzieć podobieństwa, trzeba było być ślepcem. - Wiem, że moja. W zeszłym roku rozmawiałem z jej matką. A wcześniej... Może ja panu opowiem po kolei? Przyglądałem mu się poprzez dym z papierosa z udawaną ironią. Ale nie jestem pewien, czy wyszło mi to jak trzeba, bo młody człowiek patrzył mi prosto w oczy bynajmniej niezmieszany. - Panie Jarku... A więc chce pan ze mną porozmawiać jak mężczyzna z mężczyzną? zapytałem w końcu szyderczo. Nie zareagował na zaczepkę. Plus dla niego. Nie wygląda na

głupiego. Ani na drania, przyznałem niechętnie. Prostoduszny, ale nie tępy. Okej, ma odwagę, zasłużył na szansę. Jaką szansę, idioto?! Powiedzmy, że szansę na obiektywny wizerunek w oczach bliźniego, czyli w moich. Nic więcej. - Dobrze - powiedziałem z ociąganiem. - Wysłucham pana, jeśli panu na tym zależy, ale proszę nie wyciągać z tego faktu zbyt daleko idących wniosków. Ja nie mam zamiaru zrezygnować. - Ja także nie. A więc ktoś inny będzie musiał nas rozsądzić. Najważniejsze jest przecież szczęście Małgosi. - Racja - przyznałem z namysłem. Nie skomentowałem uwagi o szczęściu, ponieważ... Ponieważ nie wyczułem w jego słowach fałszu! - Dziękuję panu - odparł po prostu.

OPOWIADANIE JARKA Kiedy to się stało, byłem jeszcze smarkaczem. Mieszkałem z matką, tu niedaleko, w jednej z sąsiednich wsi. Mama pracowała w miejscowej szkole jako nauczycielka; parę lat temu przeszła na emeryturę. Ojciec opuścił nas, gdy byłem mały. Nie wiodło nam się za dobrze, ale przy Jadźce to ja byłem panisko. A może mi wtedy imponowało, że mnie za takiego uważa? Głupi byłem, to fakt. Nadęty, zarozumiały gówniarz. I nie traktowałem wtedy dziewczyn poważnie. Poderwałem ją na jakiejś potańcówce. Matka nie wiedziała, że z nią chodzę; nie sądzę, żeby była z tego zadowolona. Kończyłem technikum, a Jadźka była w zawodówce. Jej rodzicom też nie bardzo pasowałem. Uważali, że tylko zawracam dziewczynie głowę, i pewnie mieli rację. Chcieli wydać ją za gospodarza, a ja im wlazłem w paradę. Żenić się nie zamierzałem, nie miałem więc u nich wysokich notowań. Zabawiać to się mogą miejskie dzieciaki albo te z bogatych domów. A tutaj, na wsi, jak dziewczyna kończy szkołę i ma swoje lata, to powinna znaleźć sobie męża i jakoś się urządzić. Takie życie. Bieda. Ja wtedy o tym nie myślałem, ale Jadźka chyba naprawdę się we mnie zadurzyła, bo nie chciała rodziców słuchać. O tym też za bardzo nie myślałem, a jeśli nawet, to bez specjalnych skrupułów. Zna pan małolata, który nie byłby z siebie zadowolony, jak dziewucha za nim szaleje? I patrzy jak w święty obraz? O konsekwencjach się w tym wieku nie myśli. Jadźka brzydka nie była. No i chętna. W sumie to spotykaliśmy się może przez miesiąc albo dwa. Tylko raz jeden się ze sobą przespaliśmy, na polu, w sianie. A i tak, okazało się, o jeden raz za dużo. Nic mi nie powiedziała. Może sama nie zdawała sobie sprawy, że wpadła? Nie wiem. Nie znałem się jeszcze na życiu. Potem już rzadko się widywaliśmy, bo maturę robiłem, a później wyjechałem do Lublina, do ojca. Robotę mi załatwił u siebie, w firmie budowlanej. On tam z drugą żoną mieszka, powodzi mu się, chcieli mnie urządzić. Parę lat tam byłem. Trochę kasy zarobiłem, dziewczynę poznałem, zakochałem się. Wróciłem tu z żoną dwa lata temu. Zamieszkaliśmy z moją mamą, dom rozbudowałem, niedawno urodził nam się synek. I wtedy dopiero dowiedziałem się, że mam jeszcze córkę... Kiedy wyjeżdżałem, pamiętam, że spotkałem się z Jadźką. Obiecałem, że jej przyślę kartkę, i słowa dotrzymałem, ale ona nigdy nie odpisała. Nic po niej wtedy jeszcze nie było widać. I nawet nie zachowywała się inaczej niż zwykle, nie płakała ani nic. Myślałem, że

przestało jej na mnie zależeć. Zresztą, prawdę mówiąc, nie bardzo mnie to obeszło, więc się nie zamartwiałem. No, zakochany w niej nigdy nie byłem, przykro mi. Serce nie sługa. Wiem, że to niezupełnie w porządku, ale... Szczeniak ze mnie był jeszcze. Później parę razy odwiedzałem matkę, niezbyt często i na krótko, bo czasu za wiele nie miałem na rozjazdy. Nawet chciałem zobaczyć się z Jadźką, ale jakoś nic z tego nie wyszło. A kiedy już poznałem Ulę, to mi żadna nie była w głowie. O całym świecie zapomniałem i inne dziewczyny całkiem przestały dla mnie istnieć. Nie rozumiem tylko, dlaczego nikt od niej, od tej Jadźki, mnie potem nie szukał? Honorowi tacy czy co? Przecież bym się nie wyparł! Nie tak mnie matka wychowała, żebym dziewczynę w biedzie na łasce losu zostawił. Albo tak im byłem niemiły, że woleli dziecko bez ojca chować, byle się do mnie nie przyznać, albo... Sam już nie wiem. Fakt, że o niczym nie miałem pojęcia. I nawet plotki żadne do mnie nie dochodziły. Może dlatego, że byłem daleko, a matka towarzysko się nie udzielała? My tutaj, na wsi, zawsze trochę na uboczu żyliśmy. A już zwłaszcza odkąd mama na emeryturę ze szkoły odeszła. A że jako nauczycielka ogólnie była szanowana, to nikt jej, widać, nie miał śmiałości informować, jak jej synalek narozrabiał. Mogło też i tak być, że ludzie po prostu nie wiedzieli, kto Jadźce dzieciaka zrobił... Przeceniać się nie będę - może i rzeczywiście nie było się kim chwalić? Teraz to już nie ma znaczenia. Żal mi jej szczerze, ale dziecka jeszcze bardziej. A mama moja to o niczym innym nie mówi, tylko że wnuczkę chce poznać i że, jeśli honor mam, to jej obcym ludziom nie oddam. Przepraszam pana, jeśli uraziłem... Ula, moja żona, jest tego samego zdania. Nie ma do mnie pretensji. Powiedziała, że moje dziecko będzie kochać jak własne. Tak samo jak naszego Jasia. On na cześć Małgosi swoje imię dostał. Od tej bajki, wie pan. Kiedy już wiedziałem, że mam córkę Małgosię, kupiłem taką książeczkę z obrazkami i jej posłałem. Z dedykacją. Nie wiem, czy kiedykolwiek ją dostała. To była taka wersja, gdzie dzieci znalazł i uratował tata... Nieważne. Zagalopowałem się. Na czym to ja skończyłem? A, no więc wróciłem tutaj z żoną i ktoś mi przypadkiem powiedział, że Jadźka ma dziecko. I że sama jest, bez męża, rodzice jej pomarli, biedę klepie, no i że niezbyt się dobrze prowadzi. Że pije i tak dalej... Już mnie wtedy coś tknęło i rozpytałem się więcej. Dowiedziałem się, że ojca tego dziecka nikt nie zna, a męża to Jadźka nigdy nie miała, i że dziewczynka mniej więcej sześcioletnia. Obliczyłem sobie i się zgodziło. Bo wie pan, muszę powiedzieć, że za moich czasów Jadźka była porządną dziewczyną. Naprawdę. Nawet się zdziwiłem, kiedy mówili, że taka się zrobiła. Obwiniam się, pewnie, że tak! Tyle że to już nikomu nie pomoże. Cała ta sprawa coraz bardziej mnie gryzła i w końcu postanowiłem do niej zajść. Nie miałem pewności, ale przeczucie miałem... To był szok. Nie poznałbym Jadźki za skarby świata! Pijana, ale nie w sztok, tylko podpita, bo było jeszcze dość wcześnie rano. Powiem krótko:

potwierdziła moje przypuszczenia, nawet mi sporo szczegółów opowiedziała, wyzwała mnie od najgorszych i kazała się wynosić. A małej nie pozwoliła zobaczyć. Argumentów nie słuchała. Ale pieniądze wzięła. Miałem nadzieję, że kupi coś dla Małgosi, ale chyba się przeliczyłem. Potem jeszcze wiele razy żądała pieniędzy. Teraz wiem, że na dziecko to nie szło, tylko na wódkę, ale co tam. Nie mnie ją osądzać... Nieszczęśliwa była. Chyba jej się zdawało, że mnie szantażuje, ale moja żona już o wszystkim wiedziała; powiedziałem zaraz i jej, i matce. Chciałem pomóc Jadźce, dziecko uznać, chciałem ją przekonać, że małej lepiej będzie ze mną, ale nic do niej nie docierało. Raz tylko widziałem Małgosię, z daleka. Nawet nie próbowałem się do niej zbliżyć, bo co miałem dziecku powiedzieć? Że kim jestem? Dla niej byłbym obcym człowiekiem. Jak dla wszystkich. Sąsiedzi też mnie nie rozpoznali. Lata minęły, a tylu się tam facetów kręciło... No a potem dowiedziałem się o tej tragedii. Resztę pan zna. *** - Wiedział pan, że mała nie mówi? - zapytałem. - Słyszałem. Wiem też, ile państwo dla niej zrobili. To prawda? - Owszem, zaczęła mówić. Ale wstrząs mógłby podziałać negatywnie. - Sugeruje pan... - Zgadza się. Facet - Jarek - zamilkł. Chwilę patrzył w podłogę, a potem spojrzał mi prosto w oczy. - Nie przekonałem pana? Zmieszałem się. Co miałem odpowiedzieć? Że nigdy mnie nie przekona, bo po prostu tego nie chcę? - Nie wiem. Przemyślę to sobie. Ale na razie... Na schodach rozległ się tupot nóg i zanim zdążyłem zareagować, do pokoju wpadła Małgosia. Obaj zerwaliśmy się z miejsc. Mała zatrzymała się w wejściu, zawstydzona; Jarek był blady jak ściana. Patrzyli na siebie, podobni jak dwie krople wody. Nagle poczułem się tak, jakbym stał się niewidzialny. Jakbym przestał istnieć. On podszedł do niej i przykucnął. - Cześć, Małgosiu... - Załamał mu się głos. Przełknąłem ślinę. Chciałem się odezwać, przerwać tę idiotyczną scenę. Kiedy padło pytanie, zahuczało echem w mojej głowie. - Czy to ty jesteś moim tatą? *** Spadł pierwszy śnieg. Prószył w powietrzu puszystymi płatkami. Szliśmy na spacer: Ada, psy i ja. Małgosia była w szkole, bo już dawno przestaliśmy się wygłupiać z tym

katarem. Jak zwykle na początku zimy zaskoczyła nas majestatyczna cisza lasu. Jak w kościele. Nawet nasze psy zdawały się ulegać uroczystej atmosferze. Biegły sobie truchcikiem obok siebie, dwa kroki przed nami, obwąchując wszystko po drodze, lecz bez głupich szaleństw. Były raczej, jestem o tym święcie przekonany, zadumane i refleksyjne. Jak my. Oczywiście, o szczekaniu nie mogło być mowy; nasze psy nigdy nie szczekają w lesie bez ważnego powodu. Są ekologicznie uświadomione. - Jak tu dobrze, zupełnie jak dawniej, tylko my we dwoje i psiaki... - zauważyłem sentymentalnie. Ada się roześmiała. Chyba nie doceniła moich romantycznych uniesień. - Rzeczywiście, wieki temu! Słuchaj... Skąd ona wiedziała? - Co? - No skąd jej przyszło do głowy, że to może być jej ojciec? Wzruszyłem ramionami. - Ślepa nie jest - odpowiedziałem niechętnie. - E tam. Myślisz, że tak od razu dostrzegła podobieństwo? Moim zdaniem to niemożliwe. Człowiek nawet sam nie bardzo wie, jak wygląda. Nie dziwisz się, kiedy oglądasz swoje zdjęcia? - Może i tak. A ty jej niczego nie sugerowałaś? - No wiesz co? Przecież nie było mnie w domu, poszłam do sąsiadki, mówiłam ci już. Wcale nie miałam ochoty przysłuchiwać się waszej rozmowie. - Dlaczego? On chciał gadać z nami obojgiem. - To nie na moje nerwy. Nawet nie wiesz, jak potrafisz być trudny i nie do zniesienia. - Ja?! - Ty. Ale wracając do tematu, skąd wiedziała? Nie daje mi to spokoju. Instynkt? Telepatia? - Z dziećmi, jak ze zwierzakami, wszystko jest możliwe... Zresztą może po prostu coś usłyszała? - Może i tak - odpowiedziała bez przekonania Ada. * Było to kilka dni po wizycie Jarka. Zdążyliśmy już przewałkować temat na wiele sposobów i ze wszystkich stron. To był dla mnie trudny czas. Chodziłem rozdarty. Niespokojny. Nie miałem pojęcia, co czuję i co powinienem czuć. Setki razy rozmyślałem o tej historii. Jeśli facet mówił prawdę, a raczej na to wyglądało, to trudno się go czepiać. Zwykły, paskudny splot okoliczności. Życie często wykręca nam brzydkie numery. Każdemu

się mogło zdarzyć. Wcale nie byłem mądrzejszy, kiedy miałem osiemnaście czy choćby dwadzieścia lat. Chłopak ma uczciwe zamiary. Prawidłowe. Tyle że mi one nie pasują. Bo przywiązałem się do tej małej... To jest do jego córki. Szlag by trafił! Nie lubię rezygnować z raz podjętej decyzji, zwłaszcza jeśli nie była to decyzja łatwa. Taka, do której dostroiłem całe moje myślenie o przyszłości. Sporo mnie kosztowała, a jeszcze więcej kosztowała Adę... Ada tymczasem bawiła się z Bokserem w rzucanie patyka. Reks tylko kibicował, energicznie machając puszystym ogonem i popiskując radośnie; nie był jeszcze na tyle sprawny, żeby uganiać się za zabawką. Poza tym Reks to poważny gość. Choć teraz, z gębą unurzaną w śnieżnym puchu, też wygląda raczej filuternie. Ada otrzepała rękawice. - To co, pójdziemy do nich? - zapytała. Zostaliśmy zaproszeni, razem z Gosią, do Uli i Jarka. Babcia pragnęła poznać małą. A Małgosia mogłaby poznać młodszego brata... Powiedzieliśmy Gosi o wszystkim. No, prawie. Ale w każdym razie całą prawdę. Wysłuchała nas spokojnie, zadała tylko kilka pytań. Bardzo konkretnych. Na przykład o braciszka. Poza tym nie dała po sobie poznać, co o tym myśli. - Nie wiem. Może powinniśmy? - Trzeba zadzwonić i coś odpowiedzieć. Decyduj. - No to zgódź się. Chyba tak wypada? - Cieszę się. Ze względu na ciebie. - Coś podobnego! - Żebyś wiedział. Nie czujesz się teraz bardziej... hm, w zgodzie ze sobą? Ponownie wzruszyłem ramionami. - Co za francuski gest! - zaśmiała się Ada. - Ale podoba mi się... Wracając do tematu, kiedy ty jesteś w zgodzie ze sobą, ja jestem bardziej w zgodzie z tobą. I dlatego się cieszę. - Ada, ale ja nie chcę rezygnować z Małgosi - powiedziałem. Na wszelki wypadek. - Nikt tego nie wymaga. A mała może mieć przecież i nas, i jego. Nie musimy żyć we wzajemnej wrogości. - Na dwa domy? - Niekoniecznie dosłownie. Wszystko się da rozwiązać, to tylko kwestia dobrej woli. Najważniejsze, żeby Gosi już bardziej nie komplikować życia. - To znaczy? Ada zatrzymała się na skraju lasu i zapatrzyła na pole. - Spójrz, jak tu dziko! Aż trudno uwierzyć, że jesteśmy zaledwie kilka minut od cywilizacji. To zawsze robi na mnie wrażenie... Pytałeś, co to znaczy, żeby nie komplikować

jej życia? Ona kiedyś dorośnie. Zacznie myśleć. - A teraz nie myśli? - Teraz też, oczywiście. Ale wszystko jest dla niej dość proste. I lepiej, żeby takie zostało. Nie komplikujmy tego - powtórzyła. * Kiedy weszliśmy do ogrodu, Ada poślizgnęła się na śniegu i upadła. Krzyknęła odruchowo. Obejrzałem się zaniepokojony. Byłem już razem z psami przy drzwiach. Ruszyłem z powrotem, ale uprzedził mnie... Jacuś - ukochany kocur Ady, ten sam, którego zdejmowaliśmy swego czasu z drzewa podczas burzy. Teraz czekał na nas na werandzie. Kiedy Ada upadła, zerwał się i miaucząc głośno, poważnie zdenerwowany, pognał do niej na syrenie jak straż pożarna! Troskliwie obwąchiwał jej twarz, nerwowo wymachując przy tym ogonem, i uspokoił się dopiero, kiedy wstała. Zanim zdążyłem do nich dojść, Ada podniosła się, otrzepując ze śniegu kolana. - Nic się nie stało, Jacuniu kochany! Żyję! - przemawiała do kota uspokajająco. Ocierał się o jej buty. - Kolano w porządku? - zapytałem. - Troszkę boli, ale to nic! - Śmiała się, biorąc Jacka na ręce. - Amputować nie trzeba! - Z czego się tak śmiejesz, na litość boską? Uderzyłaś się w głowę, czy co? - Z radości po prostu! - odparła, nie przestając chichotać. - Poza tym on mnie połaskotał tym swoim nochalem i wąsiskami! *** Zrozumiałem wtedy prawdę o Adzie, a może i o sobie. O nas dwojgu razem. Cała ta scena była taka... Taka naturalna. Prawdziwa. Słuszna. Na swoim miejscu. Jak pole za lasem, jak chatka baby Jagi. Jak sama Ada. *** Tego wieczoru, przed kolacją, zapytałem Gosię o tę książkę o Jasiu i Małgosi. Powiedziała, że tak, ma taką bajkę. Z obrazkami. - A możesz mi ją pokazać? - Mogę. A poczytasz mi? - Poczytam. Książeczka była nieduża, dość cienka, kolorowa, w twardej, lakierowanej okładce. Na pierwszej stronie znalazłem dedykację. „Mojej drogiej Małgosi - ojciec”. I jeszcze data. Sprzed roku.

- Wiesz, skąd ją masz? Małgosia się zawahała. - Wiem... Od mojego taty. Mama mi powiedziała. Czy mi się tylko zdawało, czy spojrzała na mnie wyzywająco? - Tak, Małgosiu, dostałaś ją od taty. Tutaj jest napisane. - Wiem. Przecież umiem już trochę czytać. Nawet pisane litery. - A czy chciałabyś pojechać z nami do taty z wizytą? Spojrzała mi prosto w oczy. - A ty? - Co ja? Ciebie pytam. Ty musisz zdecydować. - Pociągnąłem ją żartem za warkoczyk. - Ja chcę. Przeczytaliśmy razem bajkę na dobranoc. A potem Małgosia zabrała ją ze sobą do pokoju. Nie tak, jak inne książeczki, które rozsiewała zazwyczaj po całym domu. * - Ta książka to jedyna rzecz, jaką stamtąd zabrała - powiedziała Ada. - Oprócz kubka z kaczorem Donaldem, zdaje się, pamiątki po matce. - Dziwne, że jakoś nigdy nie zauważyliśmy tej dedykacji. - Wcale nie dziwne. Ona się tą książeczką nie chwaliła. Raczej trzymała ją w ukryciu. - Nie wiedziałaś o niej? - Wiedziałam, że ma jakąś książkę, ale nie zaglądałam. Kupiliśmy jej potem tyle innych... - A tymczasem to był jej skarb. - Na to wygląda. Zadzwonię do nich. Umówię się na sobotę, o ile im będzie pasowało. * Dom Jarka i jego rodziny był duży, zadbany, podzielony na dwie części; w tej mniejszej mieszkała mama Jarka. Miał niewielki ogródek oraz podwórko, po którym biegał łaciaty pies i dwa bure koty. Czekali na nas z obiadem, oboje bardzo przejęci. Po chwili doszła babcia. Matka Jarka była szalenie miłą, starszą kobietą - szczupłą, kulturalną i stale uśmiechniętą. Natychmiast, niemal bez słów, zaprzyjaźniły się z Małgosią. A także z Adą. Dokoła dreptał łysy malec w pieluchach, zataczający się na krzywych nogach po pokoju i gadający coś po swojemu. Jaś. Wszędzie było go pełno, dopóki nie został położony do łóżeczka w sąsiedniej sypialni. A Gosia była nim po prostu zachwycona! Asystowała Uli przy usypianiu małego. Podarowała mu grzechotkę, którą sama wybrała w naszym kiosku.

Początkowo atmosfera była dość sztywna, ale wkrótce - sam nie wiem kiedy - zrobiło się całkiem sympatycznie i rodzinnie. Zaczęliśmy mówić sobie po imieniu. Nie rozmawialiśmy wcale na temat adopcji, czego się wcześniej obawiałem, tylko tak ogólnie, o wszystkim po trochu. Obiad był smaczny, tak samo jak świeżo zaparzona w dzbanku kawa oraz ciasto domowej roboty, specjalnie upieczone na tę okazję przez mamę Jarka. No cóż, chyba się zaprzyjaźniliśmy. * - No i co powiesz? - spytała Ada po wizycie. - Co mam ci powiedzieć? To miły chłopak, ten Jarek - odpowiedziałem niepewnie. - Wszyscy są mili. - No, owszem - przyznałem. - To miły dom. A jak Gośka? - O niczym innym nie mówi. I strasznie dużo mówi, prawie jak nakręcona. Jak nigdy odparła Ada z zamyślonym uśmiechem. * Sam nie wiem, czy mnie to zmartwiło, czy ucieszyło. W każdym razie wiedziałem, że muszę uszanować cudze uczucia. I że nie mogę udawać, że sprawy nie ma. Bo sprawa była. I coraz bardziej miałem jej bolesną świadomość. *** Od tamtej pory widywaliśmy się często, bywało, że nawet kilka razy w tygodniu. Małgosia parę razy zostawała u nich na weekend. Wracała potem do nas pełna entuzjazmu, a buzia się jej dosłownie nie zamykała. Opowiadała nam wszystko, z detalami. - A wiesz, mój tata powiedział, że zbuduje dla mnie i dla Jasia taki mały drewniany domek w ogrodzie, do zabawy, i że będziemy mogli przyjmować w nim gości. Taki domek jak z piernika! Zaproszę tam dzieci z mojej klasy! I ciebie. I Adę też. - Chyba już czas na poważną rozmowę - powiedziała do mnie cicho Ada, kiedy mała pobiegła po jakiś namalowany dla Jasia obrazek, który koniecznie chciała nam pokazać. - Chyba tak... Masz rację. - Nie wierzę własnym uszom! - Ada zrobiła wielkie oczy. - A już myślałam, że znowu się pokłócimy. Zrobiło mi się trochę smutno. - Nie będę walczył z czymś, na co nie mam wpływu - wydusiłem z siebie. - Kiedy pierwszy raz rozmawiałem z Jarkiem, on powiedział, że jeśli obaj nie mamy zamiaru zrezygnować, będzie musiał zdecydować ktoś inny. Ale ja myślę, że powinna zdecydować

Małgosia. - Gosiu, skarbie. Musimy wiedzieć, z kim wolałabyś mieszkać. Z nami czy... - Nie wiem. - Proszę cię, kochana, po prostu powiedz szczerze. Nie przejmuj się niczym. Wolisz być ze swoim tatą? - Ja nie chcę, żebyś był smutny. Ale... To mój tata. - Rozumiem. - Jesteś smutny. - Jeśli obiecasz, że nigdy o nas nie zapomnisz, to nie będę aż tak bardzo. - Będę tu często przychodzić. - Tu zawsze będzie twój drugi dom. Wiesz o tym? - A pamiętasz, co powiedziałeś, kiedy Klocia odleciała, a ja powiedziałam, że będę za nią tęsknić? - Co powiedziałem? - Że ona jest teraz ze swoim stadem i jest szczęśliwa. I że tak długo na to czekała. Wiesz, bo ze mną jest chyba tak samo jak z Klocią. - Tak, wszyscy jesteśmy jak dzikie ptaki... - I mówiłeś jeszcze, że ona będzie wracać, bo będzie tęsknić. I ja tak samo. - Jesteś bardzo mądrą dziewczynką, Małgosiu. *** W pogodną zimową noc szliśmy na nasz czarodziejski spacer z kotami. Zabawnie wyglądały na śniegu kocie łapki. Ada, ubrana w filcową szarą kurtkę z wełnianym kołnierzem i kapturkiem, wyglądała przepięknie. Przytuliłem ją do siebie w nagłym przypływie czułości. - Tak jak jest, jest dobrze - powiedziałem cicho. - Naprawdę tak myślisz? - Naprawdę. Ty, ja i zwierzęta. To jest nasze prawdziwe życie. Miałaś rację, że nie nadajemy się na rodziców. - Zawsze byłam zdania, że aby wychować dziecko, trzeba dokładnie wiedzieć, kim się jest i czego oczekuje się od świata. I trzeba mieć do siebie mnóstwo zaufania. - I do świata. My mamy teraz swój własny świat, a Małgosia normalną rodzinę. - Cieszę się, że to mówisz. - Ada położyła głowę na moim ramieniu. - Ale to ty uczyniłeś cud. Ona przemówiła. - O, nie! Cud uczynił Reks. Z narażeniem życia. - Faktycznie, psisko stanęło wtedy na wysokości zadania. - Ada uśmiechnęła się i

zagwizdała naszą kocią melodyjkę. Czas wracać do domu. *** Ludzie bywają powołani do różnych celów. Jedni do kapłaństwa, drudzy do dbania o przyrost naturalny gatunku, inni do stworzenia domu osieroconym dzieciom (kiedy przyrost naturalny wymyka się spod kontroli). Jeszcze inni do czegoś innego. My czujemy się powołani do opieki nad sierotami na czterech łapach. Może po to, by ratować godność istot dwunożnych, które dawno temu zawarły pewną umowę z innymi (choć z przestrzeganiem jej warunków bywało różnie)? Druga strona dotrzymuje słowa po dziś dzień, mimo że lojalność drogo ją kosztuje. Wdzięczność nie jest zbyt mocną stroną przedstawicieli homo sapiens. Człowiek ma to do siebie, że kocha czuć się lepszym, i stąd biorą się wszelkie dyskryminacje. Gorsi bywali już przedstawiciele innych ras, innych narodowości, innej płci, innych grup wiekowych, innych wyznań, innych światopoglądów. A co jeśli do człowieka dotrze „kochaj bliźniego swego” i tak dalej? Zawsze pozostają jeszcze przedstawiciele innych gatunków, którym można dokopać. Kompleks jakiś czy co? Niektórzy mówią, że Bóg przyjdzie kiedyś pod postacią zwierzęcia. No i ciekawe, co wtedy z tego wyniknie... Jeśli chodzi o Małgosię, to rzeczywiście ma teraz dwa domy. Często u nas bywa, sama lub razem z rodzicami (na Ulę mówi „mama”, a Ula naprawdę jest dla niej matką). Spędzamy razem święta i dużą część wakacji. Gosia rośnie, świetnie się uczy i jest bardzo inteligentna. Oraz nad wiek dojrzała. Nadal kocha przyrodę - las i zwierzęta. I wciąż twierdzi, że zostanie weterynarzem. Spytałem jej niedawno, czy to prawda, że sarny i wiewiórki jadły jej kiedyś z ręki, ale tylko uśmiechnęła się zagadkowo i odpowiedziała, że z tym jedzeniem to nie do końca prawda, ale zwierzątka przychodziły do niej, kiedy dla nich śpiewała... Być może Gosia także jest czarownicą - albo czarodziejką - jak Ada. Chociaż Ada śmieje się ze mnie i nadal twierdzi, że czarownice mają lepiej. Niczym nie muszą się przejmować. Ale ja uważam, że to wyłącznie kokieteria. Tak jak są różne rodzaje czarów, tak samo są i różne czarownice. A niczym się nie przejmują tylko te złe. Dobre niosą na swoich barkach troski świata i aż nazbyt często giną na przeróżnych stosach naszej cywilizacji... * Na szczęście zazwyczaj się odradzają. * A wczesną wiosną wróciła nasza Klocia.

IV EPILOG 10 lat później Chcę żyć zielenią drzew wilgocią trawy chłodem kamienia chcę żyć zapachem śniegu przestrzenią nieba jak ptak a gdy nadejdzie czas cicho zwinąć skrzydła i spaść bez skargi w dół Wigilia Bożego Narodzenia * Ogień buzował w kominku, pachniało igliwiem, a lampki choinkowe rzucały przytłumioną, dyskretną poświatę na uśmiechnięte twarze zgromadzonych w naszym domu ludzi. Z radia dobiegały ciche dźwięki kolędy, psy i koty wylegiwały się obok kominka i na kolanach gości, a ja siedziałem i rozpamiętywałem. Dopiero teraz zdałem sobie sprawę z tego, że upłynęła już cała dekada. Szmat czasu! Nie wiadomo jak i kiedy. I oto siedzi przede mną Małgosia. Piękna, mądra, zrównoważona i, niestety, dorosła już dziewczyna, ubrana w biały wełniany golf, przyozdobiony tylko małą, srebrną broszką, oraz czarne dżinsy. Wciąż nosi warkocz, z tym że teraz nie jest to już zabawny mysi ogonek, ale gruby warkocz w kolorze dojrzałej pszenicy. Właśnie zauważyła, że jej się przyglądam, i posłała mi ciepły, porozumiewawczy uśmiech. Oddałbym życie za to

dziecko, bo dla mnie zawsze będzie dzieckiem. Tym samym, które kiedyś zdjąłem z drzewa i przyprowadziłem do swego domu. Obok mnie siedzi Ada, moja żona, przyjaciółka i dobra wróżka. Nic się nie zmieniła. To tylko ja przytyłem. Troszeczkę. Ona, jak zwykle smukła, elegancka i ruda, nadal emanuje urodą i tajemniczą siłą. Dalej, na kanapie, usadowiła się rodzina Gosi: jej ojciec, przybrana matka i zajęty prezentami młodszy brat. Podobny do niej jak dwie krople wody. Babcia, niestety, od paru lat nie żyje; dobrze, że zdążyła choć nacieszyć się wnuczką. Gosia ma za to drugą babcię. Przyszywaną. To dystyngowana starsza pani w eleganckiej czerni, popijająca kawę tuż obok Ady. No i wpatrzona w naszą Małgosię z czułością, której nie próbuje maskować. Matka Ady. Moja teściowa. Zabawne, że dopiero Małgosia przywróciła ją na łono rodziny. Ta kobieta, tak niegdyś przeciwna drugiemu małżeństwu swojej córki i pomysłowi adopcji, przemogła się wreszcie i poznała małą, wtedy około dziesięcioletnią, podczas swej pierwszej wizyty w naszym domu. I dosłownie się w niej zakochała! Do tego stopnia, że długo nie mogła nam potem darować, że oddaliśmy małą jej rodzonemu ojcu. Trudno było wytłumaczyć apodyktycznej starszej damie, że to nie my podejmowaliśmy decyzję; nie rozumiała, bo zazwyczaj o wszystkim decydowała sama. Niemniej jednak pokochały się z Małgosią bez pamięci. Wędrowały razem po lasach i polach, zwierzały się sobie. Od tej chwili przyszywana babcia była u nas stałym gościem przynajmniej kilka razy w roku, a Gosia zastępowała jej pierwszą ukochaną wnuczkę, z której stratą aż do tamtej pory nie potrafiła się pogodzić. Starsza pani dla Gosi zrobiłaby wszystko. Teraz kupiła jej pod choinkę markowego laptopa, choć naszej czwórce nawet by do głowy nie przyszło, że mała o nim marzy. Do wiedzy, że stary się wiesza, dopuszczona została wyłącznie babcia... Gosi przyda się nowy komputer. W tym roku szkolnym zdaje maturę i zda ją na pewno, bo z nauką nie ma najmniejszych problemów. We wszystkim jest najlepsza, choć nie zakuwa przesadnie. Zamierza zdawać, oczywiście, na weterynarię; zdania nie zmieniła od lat. Poza tym pisuje artykuły o zwierzętach do gazet. Dorabia sobie w ten sposób parę groszy, które odkłada na książki. Bo książek kupuje mnóstwo. Obok zwierzaków i przyrody to druga rzecz niezbędna jej do życia jak powietrze. Dlatego od nas pod choinkę dostała głównie książki. I album ze zdjęciami. Tak nas jakoś naszło. Obecnie zdjęcia przechowuje się zwykle w komputerze, my jednak sprawiliśmy Gosi prawdziwy, tradycyjny album, z prawdziwymi zdjęciami - na pamiątkę naszego wspólnego dziesięciolecia. Szczęśliwego dziesięciolecia. Małgosia ma dwa domy. Nasz oraz dom swojego ojca, gdzie jest zameldowana na stałe. Ale tak naprawdę mieszka, gdzie chce, bo i tu, i tam, jest u siebie. Na studia zamierza

wyjechać do innego miasta. Mówi, że chce przy okazji nauczyć się samodzielności, zresztą nie jedzie sama, a z grupą przyjaciół. I z chłopakiem. Bo ma chłopaka. Obaj z Jarkiem nie przepadamy za nim; pewnie dlatego, że typowi z nas ojcowie. Poza tym to jeszcze nie TO. Znamy naszą córkę na tyle, żeby wiedzieć. Zresztą ona chyba też to przeczuwa, bo traktuje ten związek raczej lekko. Prawdziwa, wielka miłość jeszcze przed nią. Oby jej nie zraniła. Oby nikt już więcej Małgosi nigdy nie zranił. Bo zabiję! Chyba wyczuła, że o niej myślę, bo uniosła głowę znad albumu. - Nad czym tak dumasz, tatku Michałku? - zapytała żartobliwie. Czasem, kiedy chce mi sprawić szczególną przyjemność, zwraca się do mnie właśnie w ten sposób. Zazwyczaj mówi do mnie po imieniu. - A tak sobie wspominam. To idealny wieczór na wspominki. - Wspominasz? A pamiętasz Klocię? - Podsunęła mi pod nos album, a w nim zdjęcia naszej wiernej dzikiej kaczuszki. Od lat już nie przylatuje; zapewne nie żyje. Nie była młoda. Ale za to każdej wiosny odwiedza nas nowa, młoda i kolorowa. Klocia przyprowadziła ją, kiedy była u nas po raz ostatni. Nazwaliśmy ją Klara. Tej wiosny na pewno też przyleci. W każdym razie my, jak zwykle, będziemy na nią czekać. - Nie smuć się! - odezwała się Gosia, widząc lub tylko wyczuwając, że zwilgotniały mi oczy. - Starzeję się, słonko. - Uśmiechnąłem się do niej smutno. - Chyba zaczyna mnie trochę przerażać upływ czasu i przemijanie. - Przecież czegoś takiego nie ma! Czas jest kołem, tatku Michale, zawsze wracamy do źródła. Klocia zawsze będzie istniała, bo jej miejsce zajmują kolejne kaczki, tak jak zawsze są psy, koty, drzewa, kwiaty i ludzie. A w nas wszystkich krąży ciągle ta sama energia, którą co niektórzy nazywają duszą. To jest jak krwiobieg. Materia też jest jedna, przybiera tylko różne formy. Nie ma próżni. Wszyscy jesteśmy powtarzalni - powiedziała z zagadkowym, nieco przekornym uśmiechem, a jej oczy przez moment zalśniły niesamowitym blaskiem, takim samym, jaki oglądam czasem w oczach Ady. No tak, czarownica, pomyślałem. Z Adą rozumiały się bez słów. Teraz też skrzyżowały spojrzenia ponad naszymi głowami, porozumiewawcze i pewne swego. Zdałem sobie sprawę, że Ada dobrze wie, o czym mówi Małgosia. Ja tylko próbuję zrozumieć. *** Przed jedenastą wzięliśmy psy na smycz - starszego już mocno Boksera oraz młodą

labradorkę Bunię - i poszliśmy odprowadzić Małgosię z rodziną. Koty zostały na domowym dyżurze przy ukochanym kominku. Nasi goście postanowili wrócić spacerkiem, drogą na skróty, przez las. Noc była biała, piękna, lekko mroźna, lecz pogodna, a skrótem udawało się na pasterkę mnóstwo ludzi. Jarek z żoną także zamierzali wstąpić po drodze do małego wiejskiego kościółka, skąd do domu mieli już dwa kroki. Małgosia postanowiła im towarzyszyć, choćby po to, żeby posłuchać kolęd. Dla nas było to za daleko, zadowoliliśmy się więc spacerem. Pożegnaliśmy się na skraju lasu i zawróciliśmy. Gosia miała przyjechać do nas jeszcze w drugi dzień świąt i zostać aż do sylwestra, który zamierzała spędzić z przyjaciółmi. Idąc wolnym krokiem przez ośnieżone pola, rozmawialiśmy głównie o naszej córce. - Jak to będzie, kiedy już wyjedzie na te swoje studia? - zastanawiałem się. - Będzie bez niej pusto. - Przestań. Przecież musi kiedyś wyfrunąć z gniazda. Ale możesz być pewien, że wróci. Ona bez tego miejsca długo nie wytrzyma - uspokoiła mnie Ada, przytrzymując na krótkiej smyczy ciągnącą niemiłosiernie labradorkę. Bokser szedł przy mojej nodze statecznie, jak przystało na dobrze wychowanego starszego pana. A przecież jeszcze tak niedawno był rozbrykanym szczeniakiem... - Mam nadzieję, że kiedyś zamieszka tutaj i otworzy gabinet - marzyłem na głos. - Zrobi, co zechce. Ma dwa domy. A nawet trzy, biorąc pod uwagę, że chałupa po matce także jest jej własnością. Ruina do wyburzenia, ale pozostaje jeszcze działka. Całkiem sporo warta. Kiedyś to wszystko będzie należało do niej. Także nasz dom. - Wzruszyła ramionami Ada. - Biedy klepać nie będzie. I tak ma być. - Jej matka... Jej rodzona matka bała się, że córkę czeka takie samo podłe życie, jakie jej przypadło w udziale. No to teraz pewnie się cieszy, jeśli wie. Pamiętam, jak dawno temu tłumaczyłem Gosi, że jej mama będzie się nią opiekować i patrzeć na nią z góry. Dobrze, że tak się to wszystko poukładało. Ada zatrzymała się, wdychając mroźne powietrze. Zaczęło prószyć śniegiem. Najpierw lekko, potem coraz gęściej. - Małgosia zawdzięcza to samej sobie - powiedziała. - Nikomu innemu. Owszem, my, a zwłaszcza ty, utorowaliśmy jej drogę. Ale ona zawsze by sobie poradziła. To silna, odważna i uparta dziewczyna. - Wiem. Masz rację. - W tym właśnie sęk, że nie los rządzi naszym życiem, każdy sam za nie odpowiada. Jej matka była słaba. A Gośka opiekowała się nią już jako sześciolatka. Szkoda tylko, że była

za mała, aby zapobiec tragedii. Widocznie tak miało być... - Ale niewiele brakowało... - zauważyłem. - Wtedy, kiedy przestała mówić. - O nie, to nie tak. - Ada zdecydowanie pokręciła głową. - Ona wcale nie przestała mówić, dlatego że dała się złamać. Na odwrót! Przestała mówić, żeby się nie dać. Schowała się głęboko w swojej skorupie, gdzie nikt nie mógł jej dotknąć ani zranić. Po to, żeby przetrwać. - Może i masz rację. To znaczy: na pewno masz, jak zwykle. Zresztą zawsze lepiej ode mnie ją rozumiałaś. Choć to ja za nią szalałem... A Gosia bardziej wdała się w swego ojca niż w matkę. Jarek jest tak samo jak ona zrównoważony, uczciwy i twardy. - O tak. - Ada skinęła głową. - To jego krew. Na szczęście. Wiesz, cieszę się, że jesteśmy teraz rodziną... Przerwało jej gwałtowne poszczekiwanie i popiskiwanie Buni. - Co jest, sunia? To tylko śnieg! Bokser również zaczął niespokojnie węszyć i skomleć. Zbliżaliśmy się już do pierwszych zabudowań, lecz wciąż znajdowaliśmy się na wydeptanej w śniegu ścieżce pomiędzy polem, teraz równą jak stół, białą powierzchnią a zagajnikiem. Zaświeciłem latarką, lecz niczego nie udało mi się wypatrzyć. Za to coś usłyszeliśmy. Coś jakby żałosny, cieniutki skowyt. Nasze psy oszalały zupełnie. - Trzymaj Bunię, a ja spuszczę Boksera ze smyczy. On przynajmniej nie zrobi nic głupiego - powiedziałem. Zanim jednak zdążyłem odpiąć smycz od obroży, pies, czując przyzwolenie, wyrwał mi się i pognał w zarośla. Po chwili dobiegło nas poszczekiwanie. - Masz wysokie buty, idź sprawdź. - Ada mocno trzymała wyrywającą się labradorkę. Co było robić? Poszedłem, świecąc sobie latarką i brodząc w głębokim śniegu, tam skąd dochodziło natarczywe szczekanie Boksera. Nie musiałem iść daleko. Dosłownie kilka metrów od drogi, w płytkiej niecce, gdzie śnieg się zapadał, zobaczyłem drżącą, puchatą, płową kulkę, a nad nią zaniepokojonego Boksera. Kulka sapała i popiskiwała przerażona. A trzęsła się zapewne zarówno z zimna, jak i ze strachu. Wziąłem malucha na ręce i gwizdnąłem na moje stare, mądre psisko. - Idziemy, Bokser! Trzeba tego malucha szybko ogrzać! Ada z Bunią czekały na nas zaciekawione. Psica z emocji wydeptała dziurę w śniegu. - No, co tam macie?! - Zobacz! - Pokazałem Adzie kurdupla. - Jakaś swołocz musiała zostawić go w lesie na zatracenie! Przecież ten malec nie zaszedłby sam aż tak daleko! Jak ja bym chciał dorwać

tego bydlaka! Ada odebrała ode mnie drżącą kulkę. - Boże, takie maleństwo na mrozie? Tylko potwór mógł zrobić coś takiego. I to jeszcze w taką noc... Cześć, maluchu. Nie bój się. Pójdziesz z nami do domku. - Zostanie? - zapytałem, choć już wiedziałem, że mamy trzeciego psa. - A jak inaczej? - Ada opatuliła malca swoim szalikiem. - To jak bożonarodzeniowy prezent! Poza tym... Poza tym spójrz! To całkiem mój Reks, jak był malutki! Od razu przypomniały mi się słowa Małgosi. Te o czasie, energii i krwiobiegu. Bo mimo że Reksa od dawna z nami nie było, teraz pojawił się na nowo. Przyśpieszyliśmy kroku. Ada niosła posapujące maleństwo, ja prowadziłem dwa psy. Bunia zachowywała się bardzo grzecznie. * Przechodząc przez wieś, minęliśmy chatkę Baby Jagi, gdzie Ada wciąż miała swoją pracownię lalek. Bo robi je nadal, choć teraz mniej dla teatrów, a więcej na wystawy. Nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Ma mnóstwo zamówień. Zrobiła się sławna. Zapomniałem wspomnieć, że domeczek wykupiliśmy na własność już parę lat temu i wyremontowaliśmy go; teraz naprawdę wygląda jak z bajki. Zwłaszcza w tym sypiącym śniegu, oświetlony blaskiem latarni. Jakiś czas temu zawitał do nas pewien artysta i fotografował naszą chatkę. Mówił, że znajdzie się na świątecznych kartkach. Naprzeciwko znajduje się obejście babci od jajek. Kobiecina żyje i ma się dobrze, choć się mocno postarzała. Kiedy przeszliśmy obok domu Joli i Pawła (wciąż oświetlonego; widocznie gospodarze nadal świętowali) i skręciliśmy na lewo, lekko w górę, w oddali ujrzeliśmy morze różnokolorowych światełek, którymi ozdobiłem ogród. - To co teraz? Bigos i lampka wina? - zagaiłem z nadzieją. - Jak zwykle! - Roześmiała się Ada. - Tylko najpierw nakarmimy malucha. Reksa Drugiego. I posłuchamy, co ma nam do powiedzenia. Przecież zaraz północ. Na wzgórzu pod lasem widzieliśmy dom. Nasz dom. * Został zamknięty pewien rozdział naszego życia. Wkrótce zakończy się kolejne nasze dziesięciolecie i zacznie się następne. I tak w koło. Bo czas jest kołem.

KONIEC Osada pod Gdańskiem, grudzień 2011 r.