Fox Marta-Nie jestem, ta ktora wszystko zniesie

Aby rozpoczšć lekturę, kliknij na taki przycisk który da ci pełny dostęp do spisu tre​ci ksišżki. Je​li chcesz połšczyć się z Portem Wydawniczym LITERATURA.NET.PL kliknij na logo poniżej.

,

MARTA FOX

NIE JESTEM KTÓRA WSZYSTKO

ZNIESIE

Tower Press 2000 Copyright by Tower Press, Gdańsk 2000

Wszystkie poranki ​wiata Wszystkie poranki ​wiata mijajš bezpowrotnie? Czy naprawdę w to wierzysz Miro`? W takim razie wytłumacz dlaczego trwa we mnie cišgle ten poranek gdy malowałe​ tajemne znaki tworzšc z nich

kobietę i ptaka i księżyc a ja czułam każdy ruch pędzla na swoim ramieniu jakby​ to mnš pocierał o płótno mnie zamieniał w kobietę a moje oczy rozstawiał na rozgwieżdżonej przez ciebie nocy Wytłumacz Miro` dlaczego nie minšł we mnie inny poranek gdy z pomocš narysowanej nitki wyprowadzałe​ mnie z nienawi​ci jak z labiryntu i stawałam się wolno​ciš i trwałam w niej jak w słońcu i deszczu Bezpowrotnie Miro` mija tylko czas który nie rze​bi nie dotyka nie d​więczy i nie boli Przykrywa jedynie kurzem i bliznš to co na nic innego nie zasługuje

dla AGI i MAGI - moich dziewczynek które sš już duże

* Mogłam nie odpowiedzieć na list nie odebrać telefonu nie przyjechać do małego miasteczka Mogłam w róży od Ciebie zobaczyć tylko kolce i nie ucieszyć się z pytania którym wdzierałe​ się w moje my​li Mogłam nie spojrzeć Ci w oczy i nie zobaczyć tej samej tęsknoty która kazała mi czekać na mo​cie w Avignon i na

południku zero i w tylu innych miejscach nie wiedzšc nic ponadto że czekam Mogłam nie zadrżeć przy podaniu ręki nie wymarzyć sobie by moja i Twoja cierpliwo​ć splotły się w dach nad głowš

Mogli​my nie spotkać się w słowie nie znale​ć górskiego kryształu i nie być dla siebie tak jak teraz jeste​my w pomarańczach motylach i ​wiecie który byłby przeciwko nam gdyby​my nie uwierzyli że to my możemy być przeciwko niemu

OCALENIE

Igorowi Przypadek, który nie istnieje stał się jej ocaleniem. Już umierała. Może nie dosłownie, bo wyniki badań, które co jaki​ czas odnawiała, były coraz lepsze. Ale ona miała pewno​ć, że umiera. Nadrabiała, jak to się popularnie mówi, minš i organizowaniem swojego życia wokół wielu codziennych czynno​ci, które majš to do siebie, że skutecznie zabijajš czas. Trwała tak sobie, jak potrafiła. Od ksišżki do ksišżki, od spaceru do spaceru, od ​niadania do ​niadania, którego czasami nie

zapomniała zje​ć. Czasami odpisywała na listy, których regularnie zapominała wysyłać. Nie miała pragnień, ale czekała. Chyba na co​, co się wydarzy, choć nie wiadomo czy na pewno. Czasami telefonowała do mnie. Brzmiała smutno, a może jedynie monotonnie, bo zawsze tak samo mówiła: - To niestety ja, jeszcze jestem, czy możesz mnie zaprosić na piwo? Zapraszałem. Na piwo, na kawę, na zupę ogórkowš. Wypijała, zjadała. Mechanicznie. Odnosiłem wrażenie, że gdybym jej zamiast tego, co zaproponowałem, podał wodę albo pomidorowš, nie odczułaby różnicy. Byłem bezradny, być może dlatego, że

wcale nie pragnšłem poczuć się inaczej. Wchodzić w jej ​wiat to było ponad moje siły i moje sprawy, które piętrzyły się w nadmiarze i jedynym sposobem było je po prostu rozwišzać albo ominšć, albo przeskoczyć. Ale to był mój ​wiat, którego ona nie podejrzewała, ponieważ miała swój, a on jš pochłaniał bez reszty. Lubiłem jš bezciele​nie. Czasami bezciele​nie jej pragnšłem. Ale nigdy nie odważyłem się inaczej. Byłem pewien, że wtedy czar naszych spotkań pry​nie, że kawa zamieni się w piołun, a zupa w co​, co absolutnie nie będzie jej przypominało. Na pozór nic nie sugerowało jej inno​ci. Dbała o siebie.

Ubierała się jak dojrzała, elegancka kobieta, która wie, co może sprawić przyjemno​ć nie tylko jej, ale także oczom tych, którzy patrzš z zewnštrz. Nie zwierzała się. Może tkwiła w niej taka potrzeba, ale gdy tylko się spotykali​my, prowadzili​my nienaganny dialog, który zaczynał się od wymiany zdań o pogodzie, przechodził do komentowania tego, co się zdarzyło w ​wiecie i o czym napisały gazety, a potem następowało milczenie. Czasami je przerywałem, proszšc: - No, mów, mów, wyrzuć to z siebie, nie bój się, jestem blisko, nawet je​li nie z tobš.

5 A ona wtedy u​miechała się beztrosko ( ach, te jej u​miechy, opanowała je do perfekcji) i zdziwiona tak bardzo, jak tylko potrafi się dziwić mała dziewczynka, pytała: - Co mam mówić, Ryszardzie, czego ty ode mnie oczekujesz? Przecież jestem tak banalna, że aż typowa, nic się nie dzieje, jestem nigdzie i wszędzie, zawsze i nigdy. Kiedy​ byłam bardziej, tak mi się przynajmniej wydawało, a teraz jestem mniej. Teraz tylko trwam, nie wierzšc i nie oczekujšc. - W co nie wierzysz i na co nie czekasz?

- dopytywałem dociekliwie. - Och, jaki ty jeste​ konkretny, jaki akuratny oburzała się tak na niby. -Muszę być konkretny - tłumaczyłem - życie mnie tego nauczyło, nie mogę fruwać tam, gdzie zwštpienie. Wyobrażasz sobie, co by się stało z mojš firmš, gdybym zaczšł się poddawać nastrojom? - Ja też się nie poddaję - próbowała się bronić przecież widzisz, że jestem samorzšdna, niezależna i samoswoja. Pienišdze zarabiam, a nie dziedziczę, kawy nie słodzę, małymi rado​ciami się nie karmię. - Nie rozumiem tych skojarzeń powiedziałem zniechęcony, bo rozmowa zaczynała mnie drażnić. - No, wiesz, ludzie dzielš się na inteligentnych i tych, co słodzš, na tych, co dziedziczš i co

zarabiajš, na tych, co wybierajš zawsze proste drogi do celu, bo my​lš, że tylko one sš prawe, na tych, co ginš tragicznie i tych, którzy wolš ochujeć, na tych… Na tych, co na gówno mówiš kupa i na tych, co oddajš mocz zamiast najzwyczajniej sikać - wpadałem powoli w jej ton. - Brawo, Ryszardzie powiedziała - widzę, że nareszcie kapujesz. - A ty do jakiej kategorii należysz? - zapytałem, by przerwać rozmowę, która wiodła na zupełnie obce mi manowce. -A ja wolę skakać po górach, omijajšc pagórki - powiedziała, rezygnujšc z żartobliwego tonu i powracajšc do charakterystycznej dla niej zadumy, o czym za​wiadczyły jej nagle zwilgotniałe oczy. -Jakie góry?

Jakie pagórki? - pytałem, nie czekajšc na odpowied​ - a może ty najzwyczajniej potrzebujesz faceta? - A co to jest ​faceta​? - u​miechnęła się przez łzy. Wypili​my piwo i już bez słów poszli​my każde w swojš stronę. Miałem ochotę jš przytulić, przygarnšć, ale dystans między nami przybrał oficjalno-kumpelskie rozmiary, co

6 oznaczało, że mogę tylko u​cisnšć jej rękę, ewentualnie przytrzymujšc jš nieco dłużej niż przy powitaniu. Wracała do moich my​li często. Sklejałem fragmenty spostrzeżeń, układałem różne wzory, majšc nadzieję, że zobaczę jaki​ wyra​ny rysunek, który pozwoli mi jš zrozumieć, dowiedzieć się czego pragnie, bo przecież, to już wiedziałem, nie mogłem liczyć, że kiedy​ mi to powie wprost. Takiego słowa nie było w jej słowniku. Nic jednak nie wynikało z moich rozmy​lań. Raz stawała mi przed oczyma jako kobieta po

przej​ciach, ​wiadoma swojej drogi zawodowej i emocjonalnej, jako taka, która już więcej razy nie da się nabrać, ponieważ wszystko albo prawie wszystko przerabiała, więc pomna do​wiadczeń potrafi ustrzec się następnych błędów, które poprowadziłyby jš w stronę, jakiej bynajmniej już nie potrzebowała. Widziałem jš jako tę, która wygrywa, chociaż nie walczy, nie bierze udziału w żadnym wy​cigu, ponieważ jest firmš samš dla siebie i nie musi z innymi konkurować. Raz wyobrażałem sobie, że miała kilkunastu mężczyzn w swoim dojrzałym życiu, a raz, że tylko jednego, z którym się rozstała, ponieważ dzięki albo przez - swojš niezależno​ć nie

nadawała się na żonę, ani stałš partnerkę. Zawsze wracałem do punktu wyj​cia, nawet wtedy, gdy, wydawało mi się, że już co​ wiedziałem, wymy​liłem, że zobaczyłem jaki​ wyra​ny kontur jej osobowo​ci. Potem zło​ciłem się na siebie, no bo jaki był sens moich rozmy​lań? Nie mogłem, nie chciałem, nie potrafiłem jej pomóc. A gdybym nawet mógł, chciał i potrafił, to, jestem pewien: ona i tak nie chciałaby tego przyjšć. A poza tym miałem swoje sprawy. Wła​nie sprawy, nie pragnienia, bo pragnienia realizowałem szybko i bez ceregieli, bez rozdzierania szat, dzielenia włosa na czworo,

dziwaczenia. Było jak było, a skoro tak było, to nie mogło być inaczej. Panowałem nad tym, co leżało w mojej mocy i w zakresie moich umiejętno​ci. Resztę pozostawiałem losowi lub przypadkowi, który sprawia, że realizuje się nasz los. Nie byłem nieszczę​liwy i nie byłem szczę​liwy. Byłem. Tymczasem ona chciała być bardziej i pełniej. To wiedziałem. Zatelefonowałem. - To, niestety, ja - czy mogę cię zaprosić na piwo? - zapytałem. - A czy mógłby​ z tym piwem przyj​ć do mnie? zaproponowała. - Do domu? zdziwiłem się - bo w cišgu naszej kilkuletniej znajomo​ci zaprosiła mnie

chyba tylko dwa razy. - Do domu powiedziała spokojnie.

7 Kupiłem kilkana​cie butelek piwa, wybierajšc je wprost ze sklepowej lodówki, aby od razu nadawały się do picia. Czułem się lekko i chłopięco. - Mam pomysł - powiedziałem od progu, pomijajšc zwyczajowe powitania opijemy się tym piwem jak bški, a potem pójdziemy misiowi dać w pysk. Jakiemu misiowi? - zapytała. - Temu, który siedzi na wystawie w lodziarni i ma takš głupiš gębę, jakby się sam prosił, by mu przyłożyć - przecież nieraz mówiła​, że masz ochotę to zrobić. Wiesz co - powiedziała łagodnie - tym

razem darujemy misiowi mordobicie. Niech wie, co stracił. Nie jestem w nastroju, by na kogokolwiek rękę podnosić. - Ale z piwa nie rezygnujesz? - pokazałem jej dwa duże kartony. Zimne? - zapytała. - No, masz, a jakie mogłoby być - powiedziałem zawadiacko. Przyjrzałem jej się uważnie. Była jasna i smutnawa. Może wyciszona. Komputer mruczał. Ksišżki leżały rozłożone na biurku. - Przerwałem ci pracę? - Sama jš sobie przerwałam - odpowiedziała łagodnie. Nad biurkiem spostrzegłem wykaligrafowany przez niš tekst: ​ Mówiš: oszalałe​ przez tego, kogo kochasz. Powiedziałem: życie ma smak

jedynie dla szaleńców​. Spojrzałem na niš jeszcze raz. - A może ty się trochę zakochała​? zagadnšłem tak od niechcenia, bynajmniej nie próbujšc podejmować zasadniczej rozmowy. -Trochę ?zdziwiła się - a można się trochę zakochać? - Nie można - odpowiedziała - tak jak nie można trochę być w cišży. Jeste​? - pytałem dalej, otwierajšc drugš butelkę piwa. - No, wiesz, w moim wieku. -Kobiety w twoim wieku decydujš się całkiem ​wiadomie na pó​ne macierzyństwo - to do ciebie podobne. Pijemy - powiedziała, zmieniajšc temat. Reszta rozmowy upłynęła na opowie​ciach o wydarzeniach, które

wokół nas się działy. Było serdecznie i spokojnie. Nie dali​my misiowi w pysk i nie wypili​my całego piwa. W sobotni ranek zatelefonowała do mnie dziwnie podekscytowana. - Ryszardzie - poprosiła - czy możesz mnie teraz gdzie​ zawie​ć swoim samochodem?

8 -Mogę cię gdzie​ zawie​ć - powiedziałem zdecydowanie. Za piętna​cie minut spotkali​my się w umówionym miejscu. Tylko o nic nie pytaj - poprosiła. Jakżebym ​miał - oburzyłem się. Jechali​my prawie godzinę w milczeniu. - To tutaj - powiedziała. -Chod​ ze mnš poprosiła. Wdrapali​my się na wzgórze okolone starym murem. Nie znałem tego miejsca. Mały pałacyk pysznił się po prawej stronie wzgórza. Okolony był zadbanym parkiem. Stanęła na tarasie, w słońcu i spokojnie czekała. Nie odchodziłem. Nie było nikogo poza nami i ciszš.

W pewnej chwili poruszyła się, wymawiajšc imię, którego nie dosłyszałem. Młody chłopiec w dżinsach, ciemnej kamizelce i z czerwonš różš w ręku nadchodził z przeciwnej strony. Zatrzymał się, spojrzał w górę i zapytał: - Jak tam doj​ć? - Nie wiem - odpowiedziała z przekorš i nadziejš w głosie. Mógł być jej synem. Mógł być jej kochankiem. Nie zapytałem kim jest. Ale poczułem, że wiara jej powraca, a oczy błyszczš tak, jak nigdy przedtem. - Wrócić po ciebie? - upewniłem się. Nie dzisiaj - powiedziała i przytuliła się do mnie tak ciepło, że tym razem

zdecydowany byłem dać misiowi w pysk.

9 Czerwona linia mówię ci: nie ma rajów innych niż raj utracony i u​miecham się przy tym sekretnie jak Borges patrzysz na mojš czerwonš sukienkę a we mnie przeszło​ć znów się dzieje Spod ręki dotykajšcej mojej głowy wyrastajš długie jasne włosy oczy czekajš z nadziejš a więc z lękiem Jestem znów dziewczynkš z obrazu Pankiewicza czerwień sukienki jeszcze nie płonie to stanie się w kilka lat pó​niej gdy magię dzieciństwa zastšpi magia namiętno​ci On dotyka moich piersi i czujęże czerwona róża rozrasta

się we mnie zalewa czerwieniš​wiat pulsuje a czerwień raz jeszcze daje czerwień dziewczynka staje się kobietš kipi dojrzało​ciš i wtedy dobrze wie że tylko cienka czerwona linia oddziela jš od przyszło​ci że tylko cienka czerwona linia pozwoli jej zatrzymać się w ​wiecie który jest lub zamieni sukienkę w czerwony całun Być może wtedy trawa na jej grobie wyro​nie czerwona być może Stwórca zapłacze czerwonym deszczem bo przecież tak naprawdę tylko jemu udało się oddzielić​wiatło​ć od ciemno​ci i przekroczyć cienkš czerwonš linię która dzieli to co było od tego co jest

GRA - Nie garb się - powiedziałem. - Na stare lata będziesz miała takie kłopoty z kręgosłupem, jakie ma teraz moja matka. Gwałtownie wyprostowała plecy, ale nie odwróciła się do mnie, ani też nic nie powie

działa, zajęta dalej krojeniem marchewki na sok. A liczyłem na to, że jeszcze gwałtowniej zareaguje na mojš uwagę, której, wiedziałem, nie lubiła. Nie odwróciła się, więc nie zoba

czyłem jej piersi ze sterczšcymi brodawkami, które tak wyra​nie rysowały się pod obci

​niętym trykotem. -Oczywi​cie będzie jeszcze dokładniej kroiła tę pieprzonš marchewkę, nic nie mówišc

pomy​lałem. To niemożliwe, aby nie domy​lała się, że

w​ród wszystkich możliwych uczuć ogarnia mnie też strach o niš, może zupełnie nieuzasadniony, a jednak strach. Dziewczyny takie jak ona instynktownie przeczuwajš wszystko na długo przed tym, zanim utwierdzš się w domysłach. Wyszedłem z kuchni bez słowa. W końcu przecież skończy tę papraninę i przyjdzie do mnie, choćby po to, aby pomilczeć. - Jeste​ gnojek, wiesz… - powiedziała. Wiem. I jeszcze…złodziej wieczno​ci, boży kundel, rozganiacz chmur, wieprz astralny. Całe szczę​cie, że mam tę kulturę, aby umieć siebie odpowiednio nazwać. - Rozdział 31, strona 217 powiedziała u​miechajšc się. Już

wiedziałem, że przestaje się dšsać, a więc będziemy mogli posłuchać ulubionych ragtime`ów i tylko od czasu do czasu rzucić jakie​ słowo. - Czy ty nie widzisz, głupia, że się martwiłem? Nie przyszła​ do szkoły, nie odbierała​ telefonów. Skšd mogę wiedzieć, co w twojej szanownej, aczkolwiek stukniętej łepetynie się pokiełabasiło? Milczała. Siedziała, jak zwykle, na dywanie w​ród rozrzuconych ksišżek, notatek, płyt. Patrzyła gdzie​ tam. Może szukała w my​lach odpowiedniego cytatu, aby nie mówić własnymi słowami. To nie byłoby najgorsze, bo oznaczałoby, że podjęła rozpoczętš przeze mnie zabawę

i wszystko potoczy się jak dawniej, jak nieraz. - Przecież nie możesz mi zrobić tego numeru i nie przyj​ć na maturę, przecież wiesz, że ja…

11 - Wiem, że ty i wiem, że nie mogę wtršciła. - Nie mogę, przynajmniej nie mogę jeszcze teraz. Ale w końcu przyjdzie taki moment. - Jaki moment? Co ty znowu wygadujesz? - zapytałem i zaraz pożałowałem tych pytań. To też nie był odpowiedni moment na takie pytanie, na tyle już znałem jej reakcje i wiedziałem, albo raczej mgli​cie wyczuwałem, że każde następne pytanie tylko jš rozdrażni i bardziej zamknie się w sobie. Może nawet do tego stopnia, że każdorazowe moje pukanie do drzwi albo telefon, jeżeli nawet zostanie odebrany, i tak zakończy się słowami: -

Nie mam siły na rozmowę. Męczyły mnie takie sytuacje, nie potrafiłem ich sobie tłumaczyć racjonalnie, a podzielić się swoimi wštpliwo​ciami nie miałem z kim i nie chciałem, i nie mogłem, choćby ze względu na zawartš między nami umowę, która też wła​ciwie i jako​ tak milczšco i półsłówkami się dokonała. Jakikolwiek bunt z mojej strony oznaczałby zniszczenie wszystkiego, co zbudowali​my, oznaczałby przerwanie gry i zabawy, z którš było mi dobrze, odkšd wszedłem w ten Magdaleno-​wiat, a wła​ciwie tak powoli i systematycznie wpadłem w niego i nigdzie już nie było nawet szczeliny, w jakš mógłbym się

wkra​ć i przeniknšć na zewnštrz. Zresztš wcale tego wtedy nie chciałem. Zabawa, jakš prowadzili​my, doprowadzała nas przecież i do tych chwil, w których mogli​my się tarzać po dywanie albo po tapczanie i wspólnie wygrywać najbardziej namiętne melodie. Jej piersi, jej ciało o tym najdroższym ze wszystkich zapachów, jej szepty, jęki, krzyki, kiedy już wcale nad sobš nie panowała i szeptała tylko swoje słowa, mocniej, Tom, jeste​ ze mnš, jeste​ we mnie, natura jest cudowna, Tom…Na samo wspomnienie tych chwil dostawałem dreszczy i najchętniej bym ja teraz, natychmiast przewrócił do tyłu, przytrzymał jej ręce i wszedł w niš do

końca, bez wstępnych pieszczot, bez zbędnych słów, tylko dwa oddechy razem splecione, dwie ​liny stanowišce jednš, dwa rytmy zlewajšce się już po pierwszych ruchach w jeden. Dopiero pó​niej dotykanie i głaskanie, finezje bez końca, bez wskazówek, bez poleceń. Pamiętam, powiedziała kiedy​ po naszych szaleństwach: - Wiesz, Tom, my się kochamy jak dwaj… - Wiem - dokończyłem - jak dwaj muzycy, którzy się łšczš, ażeby grać razem sonaty. -Ładnie powiedziane - dodała u​miechajšc się, jak zwykle, delikatnie. - Fortepian grał swojš partię, a skrzypce swojš, i z tego wynikła sonata, a sonaty były takie piękne. - Tak,

kochana - zakończyłem, przerywajšc jej rozmarzenie. - Rozdział 20, strona 111.

12 Zerknšłem na Mag zza swoich marzeń i wspomnień. Nie, to zdecydowanie nie był najlepszy ku temu moment. Teraz powinienem wyj​ć, nawet bez słów i bez odwracania się, może tylko gdzie​ tak przelotem dotknšć jej włosów, a potem, nie odwracajšc się, podnie​ć rękę do góry i poruszyć palcami. Na pewno będzie mnie kštem obserwować i czekać na ten gest, którego wspólnie używali​my od czasu, gdy po raz czwarty zobaczyli​my Kabaret i Lizę Minelli w ten wła​nie sposób żegnajšcš się z przyjacielem.. Wstałem i mimo ustaleń z samym sobš, odezwałem się:

- Zadzwonię wieczorem, przeczytam ci, jakie sš moje ogólne wrażenia z tego nowego filmu. - Musisz szczegółowo, ogólne wrażenie nie istnieje, rozdział15, strona 79 - powiedziała. -Hej, hej… Wybiegłem w podskokach. Nie było więc aż tak ​le ani gro​nie, choć pamiętam, ogólne wrażenie, a jednak, jakie wyniosłem z tego spotkania, nie napawało mnie tak do końca optymizmem. - Widzę, że panna M. dzisiejszš noc spędziła z Franzem Kafkš. Chyba nie było najrozkoszniej, prawda? Bioršc pod uwagę fakt, że facet wiekowy… próbowałem dowcipkować. - Wszak wiesz: im kot starszy, tym, pospolicie mówišc ogon jego twardszy. I dšb, choć mie​cy przyschnie, choć list

na nim płowy, przed-się stoi potężnie, bo ma korzeń zdrowy wyrecytowała szybko. - Tak zwykł mawiać…mistrz? No, wła​nie….mistrz… w porzšdku, jeden zero dla ciebie. - Tom, masz luki w Kochanowskim. Czy ty naprawdę nie chcesz, czy nie możesz tego spamiętać? Przecież czytali​my wszystkie fraszki razem. - Czy ty zawsze musisz być taka mšdra, taka uczona, taka doskonała? Drażnisz mnie. - Nawet wiem, czym: swojš maniš doskonalenia się, podartymi pantoflami, niechęciš do… Ha! - wrzasnšłem. - Rozdział1, strona 19. Zaczęła mnie całować rado​nie. Dotknšłem jej piersi i już, natychmiast, chciałem jš mieć. - Tutaj, w kuchni? zapytała. - Tak, tutaj, zaraz,

natychmiast… Wbiłem ja na siebie gwałtownie. Była bardzo wilgotna. Zawsze mnie pragnęła tak dziko, jeżeli oczywi​cie wyczułem odpowiedni moment, gotowo​ć do, na przykład kuchennopodłogowych szaleństw.

13 - Z - kim-ci-jest-le-piej-z-Kaf-kš-czyze-mnš? - skandowałem w rytm silnych w niej poruszeń. Widziałem jej białe zęby w rozkosznym grymasie, czułem chłodne stopy na plecach i jej ręce w moich rozgrzebanych włosach. Długo zazwyczaj nie mogła się uspokoić. Drżała wtulona w moje ramię. - Tylko ty, Tom, tylko z tobš - powiedziała już spokojnie. - To nic dobrego, Tom. To może być niebezpieczne w moim przypadku - dodała. To nie było takie zwyczajne wyznanie. Zdarzało się, że czasami usłyszałem co​ specjalnie dla siebie, ale prawie nigdy w ten sposób.

Zazwyczaj mówiła mi to w trakcie naszej zabawy literackiej, wtedy łatwiej jej było wycofać się z gry, obrócić wszystko w żart, zakręcić wkoło, pocišgnšć mnie za rękaw, pokazać nowš ksišżkę czy płytę. Wyznania w takiej sytuacji, być może - próbuję odtwarzać jej sposób rozumowania - do czego​ zobowišzywały, co​ naprawdę znaczyły. A tego chyba bała się najbardziej. Kiedy dzwoniłem do Mag z nowowrocznymi życzeniami, skrupulatnie i na wiele sposobów przemy​lanymi, nie wiedziałem, że ten rok będzie aż tak ważny w moim życiu. Oczywi​cie piękne życzenia diabli wzięli, bo gdy tylko powiedziałem: -

Mag…reszta słów gdzie​ zagnie​dziła się w moim ​rodku i tylko ​miech Magdy mnie rozlu​nił. W końcu ustalili​my, że życzymy sobie tego samego: zdać maturę, i to dobrze, zdać egzamin na studia (to ja) i przeczytać wspólnie dużo dobrych ksišżek. Ta rozmowa trwała długo, już nie potrafię jej odtworzyć, wiem tylko, że na jej zakończenie powiedziałem: Mag, rozdział 7, strona 48 - specjalnie dla nas. Ten rozdział zaczynał się od słów: ​dotykam twoich ust, palcem dotykam brzegu twoich ust​ i był wyznaniem moich uczuć i marzeń. Bałem się reakcji, więc odłożyłem słuchawkę. Ta noc, przypuszczam, nie tylko dla mnie była bezsenna. Mogłem wszystko stracić albo wszystko zdobyć.

Czekałem na telefon. W południe zdecydowałem się wyj​ć z domu, aby się gdzie​ pobłškać i jeszcze raz od poczštku wszystko przeanalizować. W drzwiach zastałem list. Od niej. Czytałem go w nieskończono​ć, jak wariat, ale wiedziałem już, że nadejdzie to, o czym marzyli​my. * - ​Prowadzimy niebezpiecznš grę, Tom szeptała Mag. Będziemy cierpieć. To nieuniknione. Obudziłam się. My​lałam, że w takim letargu dotrwam do jakiego​ tam momentu. A teraz? Takie rzeczy się we mnie dziejš, że nawet Soren Kierkegaard nie wiedziałby, co o

14 tym my​leć. Czy wiesz, jaki był mój największy błšd?…Że już niczego od życia nie oczekiwałam.

Prowadzimy niebezpiecznš grę, Tom. Musil mówił, że bywajš okresy, gdy życie wyra​nie zwalnia bieg, jak gdyby się wahało, czy i​ć dalej, czy też zmienić kierunek. Wtedy może przydarzyć się nieszczę​cie. Wiem…magia. Może i magia. Ale ja poruszam się jak we mgle, jak w filmie o zwolnionym tempie. Tom, a jeżeli nieszczę​cie jest przebudzeniem?

Odej​ciem od siebie zamkniętej, siebie u​pionej? Jeżeli jest tym, na co się czekało, aby raz jeszcze mocno, intensywnie, szalenie żyć? Doprawdy, kondycja ludzka nie zna granic. Ileż razy można się podnosić i padać? Ileż razy można się czuć jak spadajšcy z drzewa li​ć? Czuję, jakbym miała w ręku uchwyt drzwi, które wiodš na drugš stronę. Prowadzimy niebezpiecznš grę, Tom. Będę próbowała się uwolnić. Chciałam zrobić z siebie Przybyszewskš, uwierzyć, że można przekroczyć pewne granice i żyć tylko życiem mentalnym. Znów będę (jestem) w piekle? I miotam się. Tylko że ja niszczę wszystko, aby potem cierpieć jeszcze bardziej.

Szczę​liwe życie i piękne wzory nie dla mnie. Miałam żyć już tylko ostrożnie. Brać ostrożnie. Dawać ostrożnie. Nie mów nic, powiesz, gdy przyfruniesz, może do snu, może do poduszki. Widać tak karty zostały rozdane. Musimy stwarzać nie tylko nasze dusze, ale i ciała, ty i ja. Już czuję ten paraliżujšcy dotyk, bo on taki być musi, nie inny. O niczym innym teraz nie marzę, jak poddać się tej sile, a potem skoczyć, choćby tak jak Safona. I może dla tych, którzy spojrzš z zewnštrz, moje szaleństwo będzie głupotš, ale dla mnie już staje się​więto​ciš. Czujesz chłód mojej ręki? Ona czeka na dotyk, który z pajškiem tylko staje w zawody.​

Chyba wtedy szalałem ze szczę​cia. Na pewno płakałem. Zadzwoniłem. Chciałem powiedzieć, że jš kocham od dawna, że się bałem, marzyłem… Nie wyszedłem jednak poza powtarzanie jej imienia. - Przyjd​, nie mów nic - wyszeptała. Gdybym wtedy zrozumiał ten list tak jak dzisiaj, gdybym wyczytał z niego wszystko, co się w nim czaiło. Gdybym zobaczył strach Mag, gdybym… Którego​ dnia wpłynęła do klasy w nowym ciuchu, szałowo uszytym. - Ja pierd… - gwizdnšł Piotr i zamknšł w pół słowa rękš dziób. Oczywi​cie udała, że nie słyszy, choć drobny ni to u​miech, ni to grymas dowodził, że nie

pogardziła tym niewyszukanym komplementem. Coraz trudniej było mi ukrywać swoje uczucia, udawać, że łšczy

15 nas tylko intelektualne porozumienie. Wiedziałem jednak, że to moja, nasz jedyna szansa, przynajmniej do matury, a to już niedługo, a potem tylko egzamin na studia. Moi rodzice byli niš zachwyceni. Widzieli aż nazbyt namacalnie jej wpływ na mnie od czasu, gdy zaczšłem siedzieć w domu, czytać, uczyć się, chodzić regularnie na treningi. I pomy​leć, że powtarzałem drugš klasę liceum z powodu języka polskiego… Zmieniłem szkołę bez większych nadziei na jakškolwiek odmianę. Postanowiłem

się przemycić, nie wychylać i robić tylko to, co najbardziej konieczne. Aż do momentu, gdy napisałem wypracowanie na temat: ​Jak wyobrażam sobie raj​? Otrzymałem zeszyt z podkre​lonym już pierwszym zdaniem: ​Raj wyobrażam sobie jako nie kończšcš się bibliotekę​ Na marginesie był dopisek: Borges, a pod spodem recenzja, będšca wła​ciwie prywatnym listem (taki miała zwyczaj, nie tylko w stosunku do mnie) wychwalajšcym mój styl, oczytanie itp. Nie miałem pojęcia, że tak wła​nie raj wyobrażał sobie Borges, ale być może wyczytałem to gdzie​ i przyjšłem jako swoje. Do Mag zbliżałem się powoli,

stopniowo, aż w końcu kiedy​ odwiedziłem jej mieszkanie. Wracała obładowana ksišżkami. Torba na ramieniu, reklamówka z oberwanymi uchwytami pod pachš i jeszcze jakie​ czasopismo w ręku. Chciałem, aby to wszystko jej wypadło i rozsypało się na chodniku. Nie czekałem długo. - Czy należy pani do kobiet, pod którymi most potrafi się załamać wyłšcznie dlatego, że na niego weszły, do tych, co szlochajš, gdy wspomnš los loteryjny, na który wła​nie padło pięć milionów, a który dopiero co leżał na wystawie? Cortazar, Gra w klasy , rozdział1, strona 21 - powiedziała rozbawiona. To była jej ulubiona powie​ć, bo często o niej

mówiła. I tak rozpoczęła się nasza zabawa. Wymienili​my pó​niej własne egzemplarze tych samych ksišżek, aby porównać, które z wyrażeń i zwrotów zostały przez nas podkre​lone. Porozumiewali​my się, cytujšc jako pytanie lub odpowied​ odpowiednie fragmenty. Chciałem tak z niš rozmawiać, więc wertowałem tę ksišżkę codziennie. Nie mogłem przypuszczać, dokšd nas ta zabawa zaprowadzi, tak samo jak Mag nie mogła przewidzieć, na ile się jej poddam i na ile jej podołam. Mieszkała sama, na dziesištym piętrze. Zamiast wizytówki na drzwiach przyklejony był kolorowy motyl. Jej mieszkanie było różne od tych, jakie

znałem. Nie przypominało w niczym mieszkania moich rodziców, bo wła​ciwie nie było w nim mebli, albo raczej tego, co u nas zwykło się za meble uważać. Cały pokój zagospodarowany był regałami i ksišżkami, małym stolikiem, jednym krzesłem i szerokim tapczanem. Koniec. - Pozbieraj szklanki z półek, Tom powiedziała.

16 - Miała pani go​ci? - Nie, sama wypiłam tyle herbat. - W cišgu tygodnia chyba? Nie wiem, chyba od wczoraj…do mnie nikt nie przychodzi…to znaczy od dłuższego już czasu nikt. - Ile herbat można wypić, proszę pani, w cišgu dnia? - Nie wiem, Tom, policz, ale my​lę, że tyle, ile mate… Wyszedłem od niej ze stosem ksišżek do przeczytania. Wracałem tam coraz czę​ciej, aby wygodnie rozsiš​ć się w jakim​ kšcie i rozmawiać o wszystkim. W sposób bałaganiarski przeskakiwać z tematu na temat, od perypetii literackich bohaterów do własnych problemów.

Potrafiła słuchać i tłumaczyć, utożsamiać się z moimi my​lami, nawet z Jolkš, o której często mówiłem. O niej samej wiedziałem niewiele, ale i tak wydawało mi się, że znam jš dobrze, o wiele lepiej niż swoich kolegów, niż Jolkę, z którš kochałem się już od pół roku. Zrozumiałem, że już nigdy nie będę tym, kim byłem dotšd: małym chłopcem, który goni za piłkš, ciska ksišżki w kšt, aby biec do dziewczyny, bo akurat u niej chata wolna. Po raz pierwszy w życiu poczułem, że jestem Nostromo, że pokonam, przeniosę, zdobędę, zdam, nauczę się, wygram. Nasza przyja​ń zobowišzywała mnie do tego. Być może już wtedy

robiłem wszystko dla niej i przez niš, z korzy​ciš aż nazbyt wymiernš dla siebie, ​wiadom i tego, że rodzice sš ze mnie dumni, że uwierzyli we mnie po raz pierwszy od pamiętnego repetowania klasy. * -​le sypiasz, Mag - powiedziałem którego​ wiosennego dnia, gdy już powoli kasztany zakwitały i absolutnie wiadomo było, że matura się zbliża, więc trzeba będzie jš zwyciężyć. -​le, nawet bardzo ​le - powiedziała. - A najgorsze sš sny, powtarzajšce się, te same, choć w innych okoliczno​ciach. ​ni mi się, że jestem aresztowana i mam stanšć przed sšdem, oskarżona chyba o jakš​ zbrodnię.

Nigdy nie wiem dokładnie o jakš, ale wiem, że to co​ haniebnego, co​, co od dawna udawało mi się ukrywać i nagle wszyscy o tym wiedzš… Pocieszałem jš wakacjami. -Tak, tak, Tom - mówiła. - Dlaczego nie przyjmować tego, co się dzieje bez prób tłumaczenia, bez ​wiadomo​ci porzšdku i nieporzšdku, rozdział 2, strona… Chciałem jej dotknšć tym samym dotykiem, jak wtedy, po raz pierwszy. Jestem szczę​liwa - krzyknęła - ergo: bez przyszło​ci…

17 - Bzdury, przecież wiesz, że gdy ja tylko tę szkołę…potem egzamin… wyjedziemy, uciekniemy, będziemy razem, damy sobie radę…Tylko mi nic nie mów o różnicy wieku i do​wiadczeń ubiegłem w porę jej słowa. - Dziesięć lat to jest nic w porównaniu z wieczno​ciš…jak chcesz, pozwolę urosnšć mojej brodzie, abym wyglšdał poważniej od ciebie. Kochali​my się potem zachłannie, słuchajšc płyt, pijšc raz herbatę, raz kawę. Marzyłem o tym, aby patrzeć na niš​pišcš, oswajać strachy, dotykać jej piersi bez końca, zapomnieć o tym, że już niedługo

spotkamy się po przeciwnej stronie zielonego stołu i będę musiał wtedy zapomnieć o jej ciele, widzieć w niej tylko ciało pedagogiczne, ale jak bardzo moje. Widzieć w niej Państwowš Komisję Egzaminacyjnš i mówić mšdrze, aby nie zawie​ć, aby wygrać. W tym dniu nie zdšżyli​my zrobić tego, co było zaplanowane, bo Mag, zgodnie z zasadš Cortazarowskiej Luisy-MagiDobrej Wróżki (rozdział 20, strona 102) opowiedziała mi, jak wyglšdało jej życie przedtem, zanim została ze mnš. Chciałem wiedzieć, nawet bardzo, bynajmniej nie z męskiej, głupiej próżno​ci i ciekawo​ci, chciałem, aby mówiła, bo to był jedyny, naprawdę

jedyny sposób, aby wszystko, co było, zostawić za drzwiami i być tylko ze mnš w pokoju. To nie była smutna opowie​ć, albo przynajmniej nie była w smutny sposób opowiedziana. - Wiem, że gdybym miała szansę wrócić do przeszło​ci i zmienić co​ w swoim życiu, niczego nie zmieniłabym radykalnie. Najwyżej drobiazgi, jakie​ drobne gesty, inaczej postawione, ale te same pytania. Wtuliłem nos w jej szyję, tak między uchem a ramieniem i wdychałem zapach, już nasz, wspólny, nie tylko jej. Czułem ciepło, nie tylko drżenie mię​ni, które jeszcze uspokoić się nie mogły, patrzyłem w jej oczy, przenikałem przez szkła, szkła

zdejmowałem, odkładałem na dywanie, aby zobaczyć, co w tych oczach na dnie. Chciałem uwierzyć, że jeszcze tyle chwil przed nami, które się stanš, ale nie wiadomo, jak i gdzie, a na razie zapadali​my się w siebie, zjednoczeni wszystkim, co nam dano. * Nie odzyskała przytomno​ci. Nie pojechali​my na wakacje, choć wszystko było przygotowane i choć nie zawiodłem jej nadziei ani w szkole, ani na egzaminach wstępnych. Chciałem zostać wtedy w nocy, ale powiedziała: -Biegnij do domu, Tom, przed sobš mamy dwadzie​cia nocy nad morzem.

Przecież wiesz, że mieszkam tu, niedaleko.

18 Na poduszce znalazłem nabazgranš kartkę, skre​lonš jeszcze w chwilach przytomno​ci: ​Dostojewski, Aforyzmy, strona tytułowa​. Sprawdziłem: ​Gdyby na ​wiecie wszystko działo się rozumnie, to nic by się nie działo. Możemy poznać tylko to, co w danym momencie widzimy własnymi oczami. Poczštek i koniec rzeczy jest dla człowieka zawsze fantastyczny​. * Tak, Mag, tak, Mag…Ileż to już lat minęło, ileż to już lat nie zaglšdam do

Gry w klasy, nie szukam kibucu, nie czekam na Białe Niebo, Białš Lokomotywę…Czasami my​lę, że nasze życie przypominało złš literaturę. Cóż ci mogę dać teraz, oprócz słów, którym nikt nie da wiary? Tak, Mag, a ​pamięć przestrzelonš d​wigam już ja…​ Cortazar, rozdział… Głupi, Tom…To Lipska, Antologia Lama, strona…

19 Może tak trzeba Może tak trzeba i tylko tak teraz dzisiaj w tej chwili Bez tego co było co będzie w​ród ​niegu deszczu magnolii których kwiaty rozkwitajš na krótko i prędzej niż li​cie Może tak trzeba i wła​nie tak być władcš dwóch dni i jednej nocy Odwrócić się odej​ć nie miećżalu nie my​leć zbyt wiele nie oczekiwać stać się magnoliš lub drzewem w ostateczno​ci kamieniem i zaczšć od nowa lub trwać tylko trwać

ALICJA W KRAINIE KOMÓRKOWCÓW -Jeżeli jeszcze raz zad​więczy mu ten komórkowiec w kieszeni, to podskoczę tak gwałtownie, by w sposób kontrolowany wylać kawę na jego wymuskany garniturek - pomy​lała Alicja, spojrzawszy z nieukrywanš dezaprobatš na mężczyznę, który siadał naprzeciw niej po raz trzeci. Tyle razy bowiem wychodził na korytarz, by rozmawiać przez telefon, który odzywał się w jego marynarce. Mężczyzna u​miechnšł się przepraszajšco, a potem odwrócił głowę w stronę okna. Czy widział kwitnšce bzy i wi​nie, wiosennš zieleń łšk? -Niemożliwe, by dostrzegał

to, co na zewnštrz - skonstatowała Alicja - przecież to na pewno jeden z tych młodych zdolnych, oddajšcych duszę firmie, która obdzieli go wszystkimi dobrami w zamian za dyspozycyjno​ć, układno​ć, jasnš koszulę zmienianš dwa razy dziennie i spinkę w krawacie. No, jeszcze oczywi​cie za przywišzanie do telefonu jak do psiej budy. Pocišg Inter City ​Ondraszek​ gnał tak szybko jak powinien, co oznaczało, najprawdopodobniej, że o 19.52 będzie w Katowicach. Alicja zastanawiała się czy wstšpić do redakcji, by zredagować wywiad ze znanym pisarzem, spisany z ta​my już w pocišgu, czy tez zrobić to w domu. Pisarz zgodził się na publikację bez autoryzacji, ponieważ, jak wyja​nił,

Alicja wydawała mu się połšczeniem kobiecej łagodno​ci z dziennikarskš brawurš. Powód był zapewne jeszcze inny i to on mógł zadecydować o zaufaniu, jakim została obdarzona. Każdy pisarz czuje się przecież pogłaskany, gdy czytelnik zdradza szczególnš znajomo​ć jego ksišżek, gdy zapamiętuje cytaty, a już całkiem wtedy, gdy delikatnie zasugeruje mu, że w tym a tym fragmencie zostały nazwane jego, czytelnika, emocje czy refleksje. No bo przecież tak wła​nie, on, czytelnik, my​lał, tylko nie potrafił tych my​li zwerbalizować. Kilka prostych chwytów, na jakie łapał się każdy, bez względu na to jak daleko sięgała jego sława.

Alicja była w wygodnej sytuacji: nie musiała niepotrzebnie teatralizować rozmowy. Naprawdę czytała i naprawdę znajdowała w tej lekturze co​, co odpowiadało jej wrażliwo​ci i warto​ciom, w jakie chciała wierzyć. Kobieca łagodno​ć, dziennikarska brawura? U​miechnęła się do tych słów. Szczególnie spodobała jej się ta ​łagodno​ć​. Od sze​ciu prawie miesięcy, to znaczy od czasu, gdy rozstała się z Tomaszem, nie była w sytuacji, w której mężczyzna dostrzegałby w niej kobietę. Ale też nie spotykała się z mężczyznami. Ci, których widywała na co dzień, byli po prostu

21 kumplami z redakcji, zabieganymi albo wpatrzonymi w ekran komputera. Nikt o jej rozstaniu z Tomaszem nie wiedział. W redakcji panowała niepisana zasada, by o sprawach prywatnych nie mówić wcale. A jeżeli komu​ zdarzyło się zadać nic nie znaczšce pytanie ​jak leci​, odpowiadało się tak samo, jak w amerykańskich filmach: -​wietnie. Coraz bardziej była z siebie dumna, ponieważ udało jej się odej​ć od Tomasza w momencie, gdy jeszcze nie zdšżyła nabawić się kompleksów, ani zapomnieć o jakim zwišzku z mężczyznš

marzyła. Tomasz coraz czę​ciej miał jej za złe, że ma swoje sprawy i że chodzi własnymi ​cieżkami. Najbardziej jednak drażniło go to, że Alicja nie pieje co najmniej trzy razy dziennie z zachwytu nad jego naukowymi osišgnięciami. Aż wreszcie powiedział jej, że już czas, aby urodziła dziecko, które scementowałoby ich zwišzek, bo potem może być za pó​no nawet na dziecko. Nie wierzyła własnym uszom: po o​miu latach spotkań Tomasz jej się ​o​wiadczył​ i zrobił to w sposób wyjštkowo oryginalny, jak na wieloletni zwišzek przystało. -Żeby mieć dziecko, trzeba uprawiać tak zwany seks, o którym ty zapomniałe​ od co najmniej dwóch miesięcy - tak mu

wtedy odpowiedziała zamiast oczekiwanej podzięki, przynajmniej w oczach, za tęłaskawo​ć o​wiadczyn. - Tak dawno nie byli​my ze sobš? - zdziwił się Tomasz. -Naprawdę? - Zobacz jak ten czas szybko leci - dodał i wyra​nie już uspokojony oraz pewny swoich racji ponowił ​o​wiadczyny​, tym razem poprzez propozycję wspólnego zamieszkania, z którego płynšć mogš prawie same korzy​ci. Chyba wła​nie wtedy Alicja zrozumiała, że czas, który spędziła z Tomaszem nie był stracony. Pokazał jej bowiem to przynajmniej, jakim jej życie być nie powinno. Wstała od restauracyjnego stolika, odłożyła czerwonš serwetkę, torbę zarzuciła na ramię. Tomasz nie mógł pojšć jej

zachowania, więc próbujšc ratować to, czego nie było, po raz trzeci ​o​wiadczył się​ bardziej zdecydowanie. - Oczywi​cie, ożenię się z tobš, Alicjo powiedział z namaszczeniem i poczuciem wyjštkowo dobrze spełnionego obowišzku. Przez sekundę Alicja pożałowała, że nie wpadła w szał, nie rozpłakała się, nie odeszła od razu, rzucajšc serwetkę i trzaskajšc krzesłem. Skoro jednak celebrowała odej​cie, więc pozostała przy celebrze i u​miechnęła się do Tomasza kpišco. Jeżeli teraz odejdziesz, nigdy nie pozwolę ci wrócić - powiedział w​ciekły, ale też wyra​nie zdziwiony. Nie musiał pozwalać.

22 Dni Alicji zaczęły nabierać innych sensów i lekko​ci podszytej brakiem schematu. Korzystała z wolno​ci ​od​, doceniajšc uroki kina i spaceru w samotno​ci, a pó​nych wieczorów z ksišżkš w fotelu. Czasami brakowało jej ciepła drugiej ręki, ale przecież gdy była z Tomaszem, też jej brakowało. - Nie przyjedzie punktualnie powiedział mężczyzna z telefonem komórkowym. Alicja ocknęła się z rozmy​lań i zobaczyła, że pocišg stoi w lesie. -Długo tak stoimy ? - zapytała. Dokładnie osiem minut. - Zapewne się

pani ​pieszy - dodał, wycišgajšc jednocze​nie telefon. -Proszę zadzwonić i powiedzieć, że utknęła pani w ​rodku lasu z obcym mężczyznš. U​miechnęła się. - Nigdzie nie muszę dzwonić powiedziała - nie ​pieszę się i nikt na mnie nie czeka. Ale pan może to zrobić, a nawet powinien, bo zapewne już zdšżył pan obmy​lić, jak zarobić kolejne sto milionów, trzeba więc natychmiast uruchomić odpowiednie ​rodki. - Time is money - proszę pana. Mężczyzna schował telefon. - Obmy​lałem sposób - ale nic mšdrego nie wpadło mi do głowy - jakby tu do pani się odezwać, by na pewno dostać pani numer telefonu. - Wystarczy, że pan

da mi swój. Jak będę chciała, to się odezwę - zaproponowała rzeczowo. Innego sposobu nie ma? - Nie ma. Chciałem jeszcze powiedzieć, że jestem zdrowy, wolny i… - Bogaty - dodała. Bogaty będę, a teraz na pewno jestem mšdry i przystojny. Podał Alicji wizytówkę. Spojrzała na białš karteczkę, z której wynikało, że mężczyzna jest Rafałem Legisem, grafikiem komputerowym, pracownikiem zagranicznej korporacji. U​miechnęła się do Rafała. - Witaj, Rafale, przystojny i mšdry, zdrowy i wolny blondynie w ekspresowym pocišgu, stojšcym w lesie - mam na imię Alicja. - Alicja -

powtórzył. - Tylko Alicja? - zdziwił się.

23 Wzruszyła ramionami. - Rozumiem - powiedział - próbujesz być tajemnicza. - Powiedz przynajmniej, czy mieszkasz w Katowicach. - Ależ skšd - oburzyła się - jestem tajemniczš Alicjš, mieszkajšcš w Krainie Czarów. Brawo - powiedział rozbawiony powinienem to spostrzec od razu, jednak nie jestem taki bystry, na jakiego wyglšdam. Alicja przyglšdała mu się spod swojej rudej grzywki. I nagle, zupełnie nie wiadomo dlaczego, bo to nie było w jej stylu - powiedziała: Rafale, podobasz mi się. Wycišgnšł

rękę, próbujšc dotknšć jej rozwichrzonych gęstych włosów. Pocišg gwałtownie szarpnšł i Rafał dotknšł głowy Alicji szybciej niż zamierzał. Podniosła się i wtuliła w jego miękkš marynarkę. Pachniał obietnicš dzikiego seksu, takiego, o jakim zawsze marzyła i nigdy z Tomaszem nie zaznała. -Naprawdę jeste​ zdrowy i wolny? upewniła się. - Ja też - powiedziała. Do końca podróży nie odezwali się wcale. W milczeniu wsiedli w samochód, który Rafał zostawił na parkingu obok dworca. W kilka minut znale​li się w eleganckim mieszkaniu na wprost Parku Ko​ciuszki. Obietnica wynikajšca z zapachu została spełniona w nadmiarze.

Przed północš Alicja zadzwoniła po ufo-taxi. Rafał, rozleniwiony i rozespany powiedział: - Możesz zostać, Alicjo… Była​ taka dzika, jak czułem, że będziesz - dodał. - Zadzwonię jutro - szepnęła mu w ucho. - Jestem pewien, że to zrobisz zamruczał. Rzeczywi​cie, mógł być pewien. Takiego kochanka nie porzuca się po pierwszym razie - rozmy​lała w taksówce. Tego wieczoru nie miała siły dziwić się swojej lekkomy​lno​ci oraz obyczajom, którym zawsze była przeciwna. Po tygodniu spotkań z Rafałem nie była pewna, która Alicja jest prawdziwsza, czy ta stłumiona i wypreparowana przez Tomasza, czy ta oswojona i rozerotyzowana przez Rafała. Tę drugš lubiła bardziej.

Po tygodniu spotkań Rafał zaprosił Alicję na kolację. Między przystawkš a zupš cebulowš położył przed niš podłużny pakunek. Nie zdšżyła otworzyć i odegrać zgodnej z otrzy

24 mywaniem prezentów scenki, bo Rafał niecierpliwie zdradził zawarto​ć paczuszki: - To jest telefon komórkowy. Podniosła pytajšce oczy.

- Telefon komórkowy dla ciebie wyja​nił - rachunki będš przychodzić do mnie - dodał. -Ale ja nie lubię telefonów, a komórkowych w szczególno​ci - próbowała się bronić przed prezentem. - No to możesz nikomu nie podawać tego numeru. Będę go znał tylko ja i tylko ja będę do ciebie

telefonował. Milczała, próbujšc rozszyfrować jego sposób my​lenia. Główne danie zjedli w po​piechu. Rafał narzucał tempo. A potem, w samochodzie, nie mógł się już doczekać chwili, gdy znajdš się w domu. Była nim zachwycona i oczarowana. Nigdy nie podejrzewała, że można się kochać z takim żarem i cišgle być nienasyconym. Czuła się piękna, potrzebna i niezastšpiona. - Uzależnię cię od siebie - zobaczysz obiecywał. - Będziesz marzyła tylko o moich rękach, tylko o tym, bym ja w ciebie wchodził - wykrzykiwał, patrzšc na niš szklanym wzrokiem. Przytakiwała mu cichutko, bo bardzo jej odpowiadało

takie zniewolenie. To było nowe do​wiadczenie, które dowarto​ciowywało każdš czšstkę jej ciała i osobowo​ci. Po trwajšcym dwie albo trzy godziny akcie, Rafał zasypiał. Alicja przytulała się do jego umię​nionych pleców, a kiedy czuła, że ​pi głęboko, wymykała się pod prysznic, potem wzywała taksówkę i wracała do siebie. Nasycona. Wtulała się w swojš poduszkę, ale nie zawsze spała spokojnie. Zdarzało się coraz czę​ciej, że Rafał przebudzony w ​rodku nocy, telefonował do niej, nakazujšc natychmiast wracać do jego łóżka. - Chyba zwariowałe​ - mówiła - udajšc oburzonš, ale szybko narzucała płaszcz na nocnš koszulę, wsiadała do

wezwanej taksówki i za kilka minut ponownie poddawała się rado​ci czerpanej z tego, że była pożšdana. Teraz miała ochotę powiedzieć Rafałowi, czym się zajmuje, co lubi, gdzie mieszka. Rozmy​lała nawet nad tym, by zaprosić go do swojego domu, popisać się jakš​ samodzielnie przyrzšdzonš potrawš, przedstawić go koleżankom. Ale Rafał zbywał jej słowa milczeniem, niczego nie był ciekaw, a każda przegadana chwila była dla niego stratš czasu. - Jestem człowiekiem czynu - tłumaczył.

25 - Miała​ kiedy​ faceta? Na pewno miała​ niejednego - sam sobie odpowiadał jeste​ przecież pięknš i namiętnš kobietš…Czy który​ z tych facetów był taki jak ja? Nie był - odpowiadał sobie. Ty na pewno miała​ facetów intelektualistów, opowiadali ci o marno​ci ​wiata tego, rozpatrywali słowo ​spotkanie​ w kategoriach filozoficznych i w rezultacie zupełnie zapominali, że spotkania sš po to, by ze swoich ciał wysšczyć jak najwięcej rozkoszy, by rozrywać się na kawałki. Tak wła​nie, Alicjo, jak my teraz. To było jego najdłuższe przemówienie, a potem

tłamsił jej ciało aż w końcu i ona zamieniała się w dzikuskę, co mu bardzo odpowiadało. Naprawdę nikomu nie podała numeru swojego komórkowca. Nosiła go w torebce i czekała. Przyłapywała się na tym, ze wszystkie jej my​li kršżš wokół telefonu. Telefon oznaczał Rafała, a Rafał oznaczał seks. Nerwowo połykała posiłki. Nie przygotowywała już sobie kolorowych kanapek. W jednej ręce trzymała plaster wędliny, w drugiej rzodkiewkę, ogórka czy li​ć sałaty. Nie siadała do jedzenia. Wszystko robiła w biegu, gotowa w każdej chwili przyfrunšć na d​więk obiecujšcego szeptu Rafała. Pracowała także w zdwojonym tempie.

Tekst, nad którym kiedy​ siedziała przez kilkana​cie godzin, marudzšc i przeżywajšc tak zwane męki twórcze, pisała szybko, sprawnie i ​wietnie. Otrzymywała pochwały od szefa redakcji : - Alicjo, jeste​ w ​wietnej formie, wena cię nie opuszcza, oby tak dalej. Oby tak dalej - my​lała, modlšc się po cichu, aby Rafał nie zadzwonił w czasie, gdy przeprowadzała ważny wywiad. Nie chciała mu odmówić, powiedzieć: nie teraz, za godzinę lub dwie. Chciała się oddawać mężczy​nie tak samo jak on swojej firmie. Chciała móc w każdej chwili przerwać swojš pracę, by w cišgu piętnastu minut znale​ć się w umówionym miejscu, jak na przykład wczoraj.

Rafał zadzwonił, gdy wła​nie otwierała plik w swoim komputerze. - Co powiesz na szybki seks w ​rodku dnia? - pytał. Ona także stawała się kobietš czynu, bo odpowiadała krótko: Gdzie? I w cišgu kilkunastu minut gotowa była z jednego końca miasta zjawić się na drugim. Rafał dotrzymywał słowa. Szybki seks rzeczywi​cie był szybkim. Gotowa była kochać się z nim wszędzie: w samochodzie, w zablokowanej specjalnie windzie, w lesie, w​ród brzóz. Wracała do redakcji z błyskiem rozpusty w oczach. Była zorganizowana perfekcyjnie. Bielizna na zmianę w torebce i w szufladzie biurka,

jednorazowe chusteczki od​wieżajšce to po to, by bez ciekawskich spojrzeń dotrzeć do redakcji, gdzie mogła już całkiem spokojnie wej​ć pod prysznic i wyj​ć bez uczucia, że ​cišga na siebie wszystkowiedzšce spojrzenia.

26 Dzisiaj była wyjštkowo zmęczona. Jej regularny tryb życia dawno diabli wzięli. Zresztš za jej radosnym przyzwoleniem. Po przyj​ciu do domu pomy​lała, w odruchu małego buntu, że przecież ma prawo do przespanej w cało​ci nocy. Wyłšczyła więc telefon komórkowy. Rano odsłuchała tego, co Rafał nagrał do skrzynki kontaktowej. Brzmiał inaczej. - Nigdy tego nie rób, Alicjo powiedział chyba gro​nie - po to ci sprezentowałem telefon, by​my w każdej chwili mogli być w kontakcie.

Poczštkowo Alicja dała się zwie​ć liczbie mnogiej, która nieco osłabiła jej niepokój, a może i intuicyjnš czujno​ć. Potem jednak, coraz czę​ciej uzmysławiała sobie, że wolno​ć, z której była taka dumna i którš tak się rozkoszowała, krótko bo krótko, zastšpiła zniewoleniem, a w nim Alicji było coraz mniej. Tęskniła za sobš spokojnš. Za porzšdkiem w domu, za kinem, za listami, które przestała pisać do przyjaciółki i brata mieszkajšcego w Kanadzie. Tęskniła za ksišżkš, gazetš, spotkaniem z koleżankš i rozmowš o niczym. Przyłapywała się nawet na tym, że tęskniła za Tomaszem, rozmowami w

kręgu jego uniwersyteckich kolegów. Przychodziły chwile, kiedy czuła się bardzo samotna. Czy my​lała tak, będšc z Tomaszem? Może tak, może nie. Zabrzęczał telefon. - Za pół godziny u mnie w domu powiedział Rafał tonem człowieka nie znoszšcego sprzeciwu. - Dobrze zgodziła się potulnie. Tym razem nie odczuwała rozkoszy. Była obok. Obserwowała Rafała. Perfekcyjnie czynił wszystko, co zwykł z niš czynić. Perfekcyjnie mechanicznie. Wiedziała, co zrobi za chwilę. Wiedziała też, jakiej on oczekuje reakcji. Zagrała swojš rolę bez emocji. Rafał miał zamglone oczy. Patrzył na niš, ale nie widział jej.

Naprawdę jej nie widział. Tuliła się jednak potem do niego. - Porozmawiaj ze mnš - poprosiła. - O czym? - zapytał. - Czy sšdzisz, że naprawdę ze mnš nie ma o czym rozmawiać? - Alicjo, nie marud​ - poprosił - za pół godziny mam ważnš naradę, nie mogę być w złej formie. - A czy mogliby​my pojechać w góry na sobotę i niedzielę? - Razem?

27 - Razem, oczywi​cie. Będziemy mieli siebie w cišgu dnia i nocy, może trochę bliżej się poznamy. -Może - powiedział bez przekonania i obietnicy, zakładajšc ​wieżš koszulę. - Obiecaj, że pomy​lisz o tym - poprosiła. - Pomy​lę. - Obiecaj, że zadzwonisz jutro z konkretnš propozycjš. - Obiecuję. Alicja była zadowolona. Wszystkie złe my​li rozpierzchły się błyskawicznie. Na drugi dzień, gdy wła​nie siedziała w parku, porzšdkujšc swoje notatki z konferencji po​więconej zbliżajšcemu się festiwalowi teatralnemu, odezwał się Rafał.

- Nareszcie - powiedziała z rado​ciš. Mam konkretnš propozycję, Alicjo. Tak? - zapytała niepewnie. - Za godzinę u mnie, dobrze ? - Dobrze - wyszeptała bez entuzjazmu. Siedziała nieruchomo przez dłuższš chwilę. W końcu spakowała notatki do tekturowej teczki w szkockš kratkę. - On nic o mnie nie wie - pomy​lała - nie wie, gdzie pracuję, nie wie jak się nazywam, ani gdzie mieszkam. Wykręciła numer na komórkę Rafała. Nie mogę teraz rozmawiać - powiedział - przecież za godzinę się spotkamy. - A wiesz jak się nazywam? - Oczywi​cie: Alicja. - A gdzie mieszkam? - W Krainie Czarów - odpowiedział już

lekko zirytowany. - Dobrze, bardzo dobrze - uspokoiła go. - No, to pa zakończyła rozmowę. Telefon zostawiła na skraju ławki. Spojrzała na niego z ulgš i raz jeszcze powiedziała: - Pa. -Było mi to wszystko bardzo potrzebne pomy​lała - ale już nie jest. I poszła do domu. Swojego.

28 Lustro II ​Bóg stworzył noce, co się zbrojš snami, I stworzył kształty luster, żeby człowiek wiedział, Że jest tylko odbiciem i marno​ciš, Dlatego sny i lustra niepokojš​ Jorge Luis Borges Spraw Panie by nie ​niły mi się lustra by nie zwielokrotniały mojej twarzy by nie wykrzywiały jej w różnych kierunkach by nie straszyły drugš stronš do której coraz czę​ciej chcę się przedostać Nie z ciekawo​ci czystej nie dla innych ​wiatów ale po to tylko by nareszcie nie widzieć

swojego oblicza i przekonać sięże ja to ja i że dusza jest nie​miertelna więc rozmawiać możemy bez przeszkód

i bez obawy że która​ z twarzy skrzywi się na d​więk tego co mówi

JARZĘBINA CZERWONA Przyjechała, jak na profesjonalistkę przystało, półtorej godziny przed planowanš godzinš spektaklu. Weszła do teatru z rozmachem, od strony portierni. Dziewczyna z organizacji widowni czekała i zaprowadziła ja wprost do

gabinetu dyrektora. Po jego zmieszanej minie zorientowała się od razu, że jest jaki​ problem i że to zmieszanie nie wynika bynajmniej tylko z tego, że do małego miasteczka przyjechała znana aktorka. - Niech pan od razu wyja​nia, co się stało, może uda nam się uratować sytuację - powiedziała Małgorzata. Za to wła​nie była lubiana. Za to również. Nie miała fanaberii wielkiej gwiazdy, potrafiła rozmawiać z każdym: z maszynistš, inspicjentem, sprzštaczkš, koleżankš aktorkš, bileterkš. Więc i teraz u​miechała się zachęcajšco. - Uda nam się - powiedział dyrektor - uda nam się, jeżeli pani za pół godziny wyjdzie

na scenę. - To absolutnie nasza wina tłumaczył - przed chwilš zorientowali​my się, że podano pani o godzinę pó​niejszy termin spektaklu. Małgorzata w sposób znaczšcy przełknęła tę wiadomo​ć. Dyrektor zesztywniał w oczekiwaniu na jej wyra​niejszš reakcję. - Gdzie jest moja garderoba? - zapytała rzeczowo. Mam pół godziny? Całe pół godziny? Zdšżymy - powiedziała. - Proszę o gorzkš, mocnš herbatę. Mam piętna​cie minut na wskoczenie w kostium i charakteryzację. Następne piętna​cie na skupienie się w absolutnej ciszy. Proszę o to zadbać, żadnych dziennikarzy, fotografów, nikogo. Dyrektor rozchmurzył się i prowadzšc jš do przygotowanej garderoby, próbował

wyrażać swojš wdzięczno​ć w urywanych podziękowaniach. Wszystko wypadło jak najlepiej. Nie mogło być inaczej. Od dwudziestu już minut Małgorzata siedziała przed lustrem, patrzyła na swojš zmęczonš twarz i próbowała nie słyszeć braw, które cišgle w niej d​więczały, nie u​miechać się, nie powtarzać ​dziękuję​, nie przypominać sobie siebie na scenie. Zapomnieć. Zapomnieć. Wrócić do ​rodka, tego tylko swojego, nie majšcego nic wspólnego z aktorstwem, rolš, która przed chwilš odgrywała. Kwiaty wypełniały wszystkie wazony, reszta mie​ciła się z trudem w plastikowym wiadrze.

- Nie mam nic wspólnego z kobietš, którš gram od pół roku - pomy​lała. Nic a nic. Nie jestem dzielna. Radzę sobie tylko na scenie, w życiu nie mam zielonego pojęcia jak grać. To

30 znaczy, jak grać, by wygrać, by osišgnšć to minimum harmonii i spokoju. Może dlatego, że nie gram, bo jestem, jaka jestem, to znaczy: ani trochę przewidujšca, ani trochę wyrachowana, rozmemłana, ufna, mało czujna. Spojrzała w lustro krytycznie. Była kobietš czterdziestoletniš i było to widać, szczególnie teraz, w ​wietle ostrych lamp przy lustrze, wyra​nie ukazujšcym rozpływajšcy się makijaż, podkre​lajšcy najmniejszš nawet zmarszczkę. Była kobietš do​wiadczonš, a jednak (u​miechnęła się do siebie

wštpišco) do​wiadczenie niczego tak naprawdę jej nie nauczyło. Ileż to już razy przekonywała się, że popełnia te same błędy, obiecujšc sobie za każdym razem, że teraz już ich nie powtórzy. Swoje do​wiadczenia życiowe potrafiła wykorzystywać na scenie, nigdy w codzienno​ci prywatnej. Na scenie potrafiła wej​ć w postać i zagrać jš tak, jak na przykład dzisiaj. W chwili ciszy, między jednš kwestiš a drugš, usłyszała z widowni najpierw wyra​ny szmer, potem skrzypienie foteli, a na końcu wycieranie nosów. Kiedy o tym pomy​lała, była z siebie zadowolona. Nie my​leć, zapomnieć. Kurtyna zapadła. Życie jest gdzie indziej, na przykład

tutaj, w garderobie, w​ród kwiatów i ​wiateł obnażajšcych jej dojrzałš kobieco​ć. Pokryła twarz grubš warstwš kremu ​bambino​. Kawałkiem waty zaczęła zmywać swój sceniczny wizerunek, zostawiajšc tylko pomalowane oczy. -Zachowuję się tak, jak wszystkie aktorki w znanych mi filmach -pomy​lała. One też wracajš do garderoby zmęczone, patrzš w lustro i widzš w nim smutek kobiety sukcesu, którego nikt z widowni nawet nie będzie podejrzewał. Małgorzata bardzo dbała, by nic z jej najbardziej skrywanej prywatno​ci nie wydostało się na zewnštrz, pod w​cibskie pióra dziennikarzy. Albo

inaczej: by wydostało się tylko tyle, ile ona sama zapragnie pokazać. Było to typowe zachowanie dla tych, którzy już nie musieli zabiegać o poklask, bo mieli go w nadmiarze, ale jednocze​nie nie chcieli zrezygnować z prasowego dokumentowania swojego bycia na topie. - Zapomnieć, zapomnieć - powtórzyła raz jeszcze - jak najszybciej stšd wyj​ć, znale​ć się w hotelowym pokoju, zmyć rolę pod goršcym prysznicem i zasnšć do jutra. - ​Zasnšć stroskanš, wstać zakochanš, zobaczyć czerwień maków​ zacytowała cichutko Achmatowš. Rozmy​lania przerwała jej rozmowa za drzwiami.

-To niemożliwie - perswadował dono​nym głosem kto​ z teatralnej obstawy - nie może pani wej​ć, ponieważ pani Małgorzata miała życzenie, by nikogo nie wpuszczać.

31 - Jestem umówiona, naprawdę przekonywał kobiecy głos. Małgorzata otworzyła drzwi. Młoda dziewczyna jednym susem rzuciła jej się na szyję, mówišc: - Ciociu, ciociu, ten pan nie chciał mnie wpu​cić do ciebie. Małgorzata, zaskoczona sytuacjš, spojrzała na portiera i powiedziała: Wszystko w porzšdku, rzeczywi​cie byłam z niš umówiona. Uwolniła się z u​cisków i zamknęła drzwi. - A to co za teatr? - zapytała, spojrzawszy zasadniczo na nieznanš dziewczynę. Przepraszam - wyszeptała dziewczyna to naprawdę był jedyny sposób, abym

mogła tutaj wej​ć. -Po co wej​ć? Chciałabym, aby pani autoryzowała wywiad, który z paniš przeprowadziłam. - Nie przypominam sobie, abym udzielała jakiegokolwiek wywiadu. Zrobiła to pani dzisiaj w nocy, w moim ​nie. - We ​nie - powiadasz. Małgorzata wydawała się być wyra​nie rozbawiona. - We ​nie wszystko jest możliwe powiedziała - w takim razie czytaj. U​miechnęły się do siebie tak, jakby się znały długo albo jakby Małgorzacie nagle zaczęła bardzo odpowiadać ta scenka rodem z amerykańskiego filmu ​redniej klasy. - Nie gniewasz się? zapytała dziewczyna. - Nie gniewasz się, ciociu? - dodała. Teraz już obie zaczęły dowcipkować, majšc pewno​ć,

że lody zostały przełamane i można brnšć dalej, pozostajšc w wymy​lonych układach rodzinnych lub zamieniajšc je na koleżeńskie. - Czytaj - powtórzyła Małgorzata i usadowiła się w fotelu, zamknšwszy oczy. - Jest pani zmęczona? - Tak - odpowiedziała cichutko Małgorzata. -Ja nie pytam, ciociu, ja już czytam. W moim ​nie od tego pytania rozpoczynała się nasza rozmowa i pani też miała zamknięte oczy, i w taki sam sposób, jak teraz, skinęła głowš. Małgorzata u​miechnęła się z niedowierzaniem. -Słuchaj, dzieweczko, co​ mi się wydaje… - Ona nie słucha, to dzień biały, to miasteczko, wokoło nie ma… -Słuchaj, dzieweczko - powtórzyła z naciskiem Małgorzata - jak ty masz

wła​ciwie na imię? Nawet mi się nie przedstawiła​.

32 - Jestem Juliš, mam… -Że też wcze​niej nie wpadłam na ten pomysł - Małgorzata klasnęła w dłonie na potwierdzenie swojego gapiostwa - oczywi​cie jeste​ Juliš, wprost z Szekspira, masz 14 lat i zamiast ​nić o miło​ci, przeprowadzasz wywiad ze mnš. - To nie tak zamruczała dziewczyna, wyra​nie smutniejšc. - A jak? - dopytywała coraz bardziej zirytowana Małgorzata. Jestem Juliš, mam lat 23, dotknęłam kiedy​ miło​ci, miała smak gorzki jak filiżanka ciemnej kawy, wzmogła rytm serca, rozdrażniła mój żywy organizm, rozkołysała zmysły. -Odeszła -

dokończyła Małgorzata. -Tak , odeszła powtórzyła Julia - ale dalszy cišg tego wiersza, to już nie moja historia, tylko pani. Małgorzata spojrzała na Julię ciepło, jakby jš znała od dawna i jakby tęskniła za jej powrotem. - Jak to możliwe pomy​lała - by ta dziewczyna znała mojš historię, by wiedziała, że i ja jestem Juliš i wołam wróć i plamię przygryzione wargi barwš krwi. Małgorzata nie miała pewno​ci, czy to co się dzieje, jest prawdziwe. Patrzyła na dziewczynę, widziała jej długie, jasne włosy, szczupłe ręce nerwowo tłamszšce kartki wypełnione drobnym pismem. - Czytaj - poprosiła. Julia spojrzała na kartki. - Jest pani zmęczona teatrem, sukcesem, czy samotno​ciš? -

Najbardziej sobš. Małgorzata skinęła głowš na znak, że tak wła​nie by odpowiedziała. - Którš sobš? -Tš w ​rodku, najbardziej prywatnš. To dziewczę ma rację - pomy​lała - ja naprawdę jestem zmęczona sobš. Może dlatego tak chętnie uciekam w inne role, by być inaczej. A może ja również w życiu powinnam być inaczej? Nie trzymać się wypracowanych wzorców, nie powielać ich, bo to, co raz przerobione powinno być raz na zawsze zapamiętane albo raz na zawsze odrzucone. I koniec na tym. Dalej jest tylko jutro, a każde jutro, jeżeli się w ogóle zaczyna, to zaczyna się od ​teraz​. Teraz siedzę w garderobie z Juliš. Przed chwilš wybiegałam my​lš w przód i

widziałam siebie w hotelowym łóżku, z goršcš herbatš i kilkoma babskimi pismami, z których dowiedziałabym się, co powinnam zrobić i ile godzin dziennie po​więcić na to, by

33 wyglšdać młodo, ponętnie i zdrowo. Gdybym chciała zastosować się do połowy tych porad, nie zagrałabym połowy ze swoich ról, ponieważ czasu by mi zabrakło na wszystko poza pielęgnowaniem swojej urody. Czy ​teraz​ mam rzeczywi​cie ochotę na spokój w anonimowym łóżku, w którym czytanie gazet będę przeplatała z wyobrażaniem sobie następnej roli, tej, której propozycję wła​nie otrzymałam? Czy po raz Bóg wie który akt erotyczny będę sobie sama zastępowała aktem twórczym? Oczywi​cie można i tak -

rozmy​lała Małgorzata - efekty tego sš wymierne, choć odwrotnie proporcjonalne do moich najskrytszych potrzeb, tych, które wyrugowałam z siebie ​wiadomie, skoro nie ma od dawna ze mnš nikogo bliskiego (bliskiego!), kto podałby mi herbatę, położył do łóżka, zapytał, o czym my​lę i kogo by to naprawdę obchodziło.

- O czym pani teraz my​li? Małgorzata zorientowała się, ze nie ​ledziła tego, co Julia czyta, słyszała jej słowa gdzie​ w tle, a pogršżyła się w tym czasie w swoich. - Przepraszam - powiedziała patrzšc na Julii usta, powleczone bezbarwnš szminkš - czytasz, czy

pytasz? - Czytam, ciociu, cišgle czytam. - No i co odpowiedziałam w twoim ​nie? Odpowiedziała​: -My​lę o tym, by uciec, znale​ć jakš​ Jasnš Polanę, jaki​ mały dworzec, jak zrobił to Tołstoj i niech inni by się głowili nad tym, gdzie jestem, a ja byłabym nareszcie tylko dla siebie; my​lę o takiej prawdziwej ucieczce, kiedy się jest bardzo bardzo, a jednocze​nie się nie jest wcale dla tego, co nie dawało wewnętrznej przestrzeni, takiej, w której czułoby się spokój i ciepło, i smutek, ale ten smutek nie byłby rozpaczš, ani bólem, tylko łagodno​ciš, a łagodno​ć byłaby blisko​ciš, a blisko​ć ciszš, bez szarpaniny o następnš chwilę. -No, to się nagadałam w tym twoim ​nie - powiedziała

Małgorzata, próbujšc zbagatelizować to, co rzekomo mówiła. - Nie zgadza się pani z tym? Co​ poprawić, wyrzucić, dodać? -Słuchaj mała… słuchaj Julio poprawiła się - ja naprawdę nic nie rozumiem… - Nie musi pani rozumieć, proszę tylko powiedzieć: tak czy nie? Dobrze, tak, zgadzam się. Tak wła​nie powiedziałabym. Zadowolona jeste​?

34 - Ja nie mam wštpliwo​ci, ciociu, że tak powiedziała​, bo przecież rozmawiały​my, ja skrzętnie notowałam, a gdybym nawet tego nie robiła, to i tak pamiętam wszystkie twoje słowa. - Co ty z tš, ciociš, do diabła? Przecież ja nie jestem dla ciebie… - Nie jeste​, to prawda, ale we ​nie tak się do ciebie zwracałam i bynajmniej ci to nie przeszkadzało. - Co jeszcze robiłam w tym twoim ​nie, powiedz mi szybko i niech się wreszcie skończy ta bajka, ja naprawdę nie mogę i nie chcę sobie pozwolić na luksus postradania resztki zmysłów. - We ​nie się nie buntowała​.

We ​nie pozwoliła​ się pocałować i przytulić. O, tak, jak zrobię to teraz. Julia stanęła za fotelem siedzšcej Małgorzaty, zaczęła gładzić jej włosy, czoło, kark, dekolt. Małgorzata nie reagowała. - Ciociu, przytul mnie, pocałuj poprosiła Julia, opierajšc głowę na kolanach Małgorzaty. - Julio - ty się pomyliła​, to nie byłam ja, bo ja nie jestem… - Nie nazywaj tego, proszę. Skšd wiesz, że nie jeste​ i skšd wiesz, ze nie o tym marzyła​, skoro mnie jeszcze nie pocałowała​? - Takie rzeczy się po prostu wie. -U ciebie nic nie jest, po prostu, ciociu. Mówiła​ mi o tym. - We ​nie? - zapytała kpišco Małgorzata. -Tak,

we ​nie. - A kim ty jeste​, dzieweczko, by wierzyć w sny? - Już mówiłam, jestem Juliš. - To wiem. - Jestem twojš jedynš połóweczkš, naprawdę. - Teraz jeszcze brakuje, by​ powiedziała: - Narysuj mi baranka, a ja ci go narysuję, bo nieraz to robiłam sama sobie i wtedy będziesz mogła pój​ć, skšd przyszła​. - Baranka mi już narysowała​ - powiedziała Julia, gładzšc ponownie włosy Małgorzaty. We ​nie oczywi​cie. - We ​nie powtórzyła Julia - ale nie mam pewno​ci, czy to był sen, skoro ja mam ten rysunek, mam twoje słowa i skoro ciebie znalazłam, bo przecież jestem tutaj i ty też jeste​. - Co do siebie mam wštpliwo​ci. - Pocałuj mnie, to one zniknš.

35 -Nie opowiadaj głupstw. Nigdy nie całowałam kobiety. Mam okre​lonš, zdecydowanš seksualno​ć i nie zamierzam zmieniać swojej orientacji. Co ty możesz wiedzieć o sobie, skoro nigdy nie całowała​ kobiety. - Julio, przesadziła​. Jestem zmęczona. Koniec zabawy, moja cierpliwo​ć i ochota na twój teatr się skończyła. - Pocałuj mnie, dotknij, proszę i zaraz sobie pójdę. Małgorzata cmoknęła Julię w czoło. Nie tak, ciociu - szepnęła Julia wtulajšc się w Małgorzatę i całujšc jej szyję. - Moja ty, odnaleziona westchnęła. Małgorzata nie próbowała

uwolnić się z ršk Julii, wprost przeciwnie. Poddała się jej ciepłu, jej kocim dotykom i nie odwróciła głowy, gdy poczuła wilgotne usta Julii na swoich. Sprawiło jej to tak niespodziewanš przyjemno​ć, że odwzajemniła pocałunek. - Skšd ona wie, jak mnie dotykać? - pomy​lała skšd ona wie, jak dotykać moich piersi. Żaden z moich mężczyzn tego nie wiedział, każdemu musiałam podpowiedzieć, pokierować nim, by sobie dać to, czego pragnęłam. Nie mogła zrozumieć, dlaczego poddaje się tej obcej dziewczynie, dlaczego godzi się na każdy jej ruch, dlaczego siedzi tutaj z niš, zamiast realizować swój plan, jak zawsze i spać już w sztywnej

po​cieli, bez emocji i bez dreszczy, które teraz jš opanowujš od stóp do głów. Małgorzata nie poznawała siebie, a jednak czuła, że jest sobš, jakby co​ się z niej wydostało, głęboko ukryte, jakby nareszcie dało sobie pozwolenie, zrezygnowało z reguł, przyjętych i od zawsze realizowanych prawideł. -To niemożliwe - pomy​lała - po prostu niemożliwe. - Dlaczego niemożliwe ?zapytała Julia. -A skšd ty możesz wiedzieć, co ja sobie my​lę? -Słyszę, ciociu, bo szepczesz. Obie zareagowały na pukanie do drzwi garderoby. Julia stanęła grzecznie za plecami Małgorzaty, która ponownie usiadła na fotelu. -Proszę - powiedziały równocze​nie. W

drzwiach stał ogólnie zadowolony dyrektor, który wyrażał zaniepokojenie przedłużajšcš się wizytš dziennikarki, a przecież inni też czekajš w kolejce, nie mówišc już o nim, dyrektorze, który czeka z poczęstunkiem. - Julio, pozwól dyrektor teatru, a to moja siostrzenica Małgorzata dokonała prezentacji, przybierajšc swój dosyć zasadniczy ton.

36 - Siostrzenica? - zdziwił się. Odnalazły​my się po latach - u​miechnęła się Małgorzata. - Tak więc widzi pan, nie mam czasu dla dziennikarzy. Ciociu, znajd​ go, proszę, ja poczekam. Potem będziemy miały pewno​ć, że nikt nam nie będzie przeszkadzał. Małgorzata sprężyła się w jednej sekundzie i gotowa była do rzeczowego lub dowcipnego odpowiadania na banalne pytania, z których jedno podobne było do drugiego. W tym momencie jej profesjonalizm na tym polegał, by dowarto​ciować dziennikarzy, stwarzajšc tym samym wrażenie, że ich pytania sš

głębokie, przemy​lane i zupełnie inne od stawianych w innym mie​cie, w podobnej jak ta sytuacji. - Niech wszystko się toczy, ciociu, jak wówczas, gdybym ciebie nie odnalazła - powiedziała Julia - pójdziemy więc teraz uhonorować twojš obecno​ciš dyrektora i innych, a potem już nikt nie będzie nam przeszkadzał. Małgorzata skinęła głowš. Przebrała się i spakowała swoje rzeczy. Przyłapała się, że jest uległa i posłuszna, a w dodatku, że nie boi się tej uległo​ci, że czekała na niš w takiej wła​nie formie, kiedy uległo​ć nie oznacza nic innego poza ochotš, chciejstwem nie do odparcia. Chce spędzić wieczór i noc z tš dziewczynš, z Juliš - my​lała rzeczywi​cie czekała na niš, choć nie

wiedziała, że czeka. Nie miała ochoty wyjeżdżać, a jednak zrobiła to, nie odwołała spektaklu, choć jeszcze na dwa dni przed nim gotowa była zapłacić każdš karę, by tutaj się nie znale​ć. Ten przypadek wyglšdał jak los zapisany w gwiazdach. Była wdzięczna gwiazdom, choć nie wiedziała czy spotkanie z Juliš oznaczać będzie rado​ć, czy ból. - A teraz, ciociu, pójdziemy na tańce powiedziała Julia po wszystkich oficjalno​ciach bankietowo-teatralnych. Wiem, ze lubisz tańczyć i nie bój się, nikt cię nie rozpozna, bo pójdziemy w takie miejsce, gdzie nikt by nigdy nie przypu​cił, że ciebie można byłoby tam spotkać. Małgorzata czuła się lekko jak

nigdy. Zmęczenie minęło. Przed sobš miała ​teraz​. Wszystko, co zdarzy się teraz. Prowadziła samochód powoli, dostosowujšc się do wskazówek Julii, siedzšcej obok i co chwila przytulajšcej się do jej ramienia. Po dziesięciu minutach były na miejscu. Weszły do malej knajpki o nazwie ​Axel​. Sala wirowała dyskotekowo, choć bynajmniej nie była to dyskoteka, tylko małomiasteczkowa tancbuda, zadymiona, wystrojona sztucznymi kwiatami. Małgorzata odruchowo zrobiła krok do tyłu. Julia mocniej przytrzymała jš za ramię.

37 - Niczego się nie obawiaj - szepnęła wszystko będzie dobrze, zobaczysz. Wolnych miejsc przy stolikach nie było, więc stanęły przy barze. Obok, na wysokim stołku siedziała dziewczyna, trzymajšc na talerzu frytki polane ketchupem. Jadła, wybierajšc je palcami. Barman u​miechnšł się zachęcajšco. -Panie sobie życzš? zapytał. -Życzš sobie sok jabłkowy, żubrówkę i miejsce przy stoliku powiedziała Julia. - Z tym drugim będzie gorzej, ale zaraz co​ wykombinuję - u​miechnšł się po raz drugi. - Za nasze spotkanie - powiedziała Julia,

podnoszšc szklankę do góry. - Za spotkanie - powtórzyła Małgorzata niepewnie. Stuknęły się szklankami, spojrzały na siebie i wybuchnęły ​miechem. - Moje małe miasteczko, to nie jest San Francisco, wszędzie dojdę piechotš, bo wszędzie jest blisko zanuciła Julia, wtórujšc piosenkarzowi, wydzierajšcemu się do mikrofonu i grajšcemu na ​wszystkopotrafišcym​ instrumencie. - Ale numer, Julio, mnie się tu zaczyna podobać - powiedziała z lekka zawstydzona Małgorzata. - Mam miejsca dla pań - zakomunikował cišgle u​miechnięty barman - proszę bardzo, przy tym stoliku, ci państwo się zgodzili. Małgorzata z Juliš wzięły swoje szklanki i usiadły. - Pani mi kogo​

przypomina - powiedział mężczyzna w góralskim swetrzysku, siedzšcy przy stoliku. Jego partnerka spojrzała na Małgorzatę z zainteresowaniem. Rzeczywi​cie - powiedziała - gdyby sobie trochę urody rzuciła na twarz, wyglšdałaby jak ta…no… -Ciociu, u​miechnij się, pani ma rację. Że też w ogóle o siebie nie dbasz. Wychodzisz raz na ruski rok do ludzi, bez makijażu, w byle spodniach. Spójrz na paniš i bierz przykład: fryzura wprost spod lakieru, sweterek z piórkami, oczka w pastelach i paznokcie kolorowe. Gdyby​ o siebie zadbała, wyglšdałaby​, jak ta… no… - Masz rację, kochanie powiedziała Małgorzata - mogła​ mnie uprzedzić, że będziemy w towarzystwie.

- Zatańczysz? - mężczyzna w stoliku łypnšł na Małgorzatę zapraszajšco. Jego partnerka zrobiła naburmuszonš minę. No, co? - spojrzał na niš - przecież jest wieczorek zapoznawczy, nie? Kobieta wzięła torebkę do ręki i odeszła od stolika.

38 - Niepotrzebnie się wystraszyła​ tej lampucery - powiedział - my​li, że jak ma forsę, to ma mnie. Gówno prawda, ja taki łatwy nie jestem, niech się trochę postara. - Niech żyje wolno​ć, wolno​ć i swoboda - zanucił. Parkiet szumiał. Piosenkarz ciosał ​tango​ Budki Suflera. To nasz taniec, ciociu - szepnęła Julia ja prowadzę. -Sšdzšc po spojrzeniach innych, całkiem nie​le tańczymy powiedziała Małgorzata. Odbijany usłyszały kla​nięcie dwóch mężczyzn i każda z nich znalazła się w obcych rękach. Piosenkarz zmienił repertuar. Zabrała​ serce moje, zabrała​ moje sny, a

zostawiła​ tylko te łzy, goršce łzy wtórowała mu sala. Małgorzata wirowała, szukajšc spojrzenia Julii. Pokazała jej oczami, że zmierza w kierunku wyj​cia. - Jarzębino czerwona, któremu serce dać, jarzębino czerwona, biednemu sercu rad​ -​piewała sala. Julia znów była w ramionach Małgorzaty. Przytulajšc się do siebie, zmierzały w kierunku drzwi. - Już dosyć, chcę być tylko z tobš - szepnęła Julia. W cišgu kilkunastu minut znalazły się w hotelowym pokoju. Spojrzały na siebie onie​mielone. - I po co nam to było, Julio. - Zawsze tego pragnęła​, a ja jestem również po to, by spełniać twoje marzenia. - I to nie jest sen? - Nie jest, choć wszystko jak w moim ​nie. - I co

teraz? - Teraz zmyjemy z siebie dym i za​niemy. - A co stanie się rano? - To już będzie zależało od nas - mój sen kończy się w tym miejscu, ciociu.

39 *

Jeszcze nie wiem co zrobię trzasnę drzwiami zrzucę z półki wazon pełen kwiatów które zbierałe​ dla mnie wczoraj wykrzyczę wszystkie brzydkie słowa jakie znam podrapię ci twarz paznokciami powleczonymi bezbarwnym lakierem rozpłaczę się z w​ciekło​ci lub wyjdę cichutko i nigdy nie wrócę

MOJE CHYBA ŻONY Jej wadš było to, że nie była Jolantš. Była Mariš, a raczej po prostu Marysiš. Miała rudawe włosy, długie, do ramion, lubiła siedzieć skulona, z kolanami pod brodš. Drażniła mnie tym do granic niemożliwo​ci. -Usišd​ inaczej - strofowałem jš jak małš dziewczynkę (to było jeszcze w czasach, gdy chciało mi się jej zwracać uwagę). Zmieniała na chwilę pozycję, by wkrótce powrócić do swojej ulubionej. Wła​ciwie nie wiem, dlaczego

wspominajšc Marysię, zaczynam od koloru włosów i sposobu jej siedzenia. Mógłbym przecież najpierw powiedzieć, że Marysia była uległa i posłuszna, ale i tak robiła swoje. Takš jš jednak widzę, rudš i skulonš, gdy cofam się my​lami do dnia, gdy wszedłem do ​gołębnika​, uniwersyteckiej knajpki, gdzie spotykali się studenci w czasie przerw między zajęciami. Teraz już nie ma tego miejsca, a nawet je​li jest, to służy klerykom, bo sale uniwersyteckie zamieniono na seminarium duchowne. Przychodziłem tam, by wypić kawę i przeczytać gazetę. Od czasu, gdy przestałem umawiać się z Jolantš, mój dzień stał się dłuższy i nie musiałem go planować tak, jak do tej pory. Czułem

się lekki i nie było we mnie żadnych zobowišzań. To miłe uczucie wkrótce stało się rodzajem ciężaru, który mnie obezwładniał i pozwalał, by czas po pracy przeciekał mi przez palce leniwie. Z Marysiš ożeniłem się dokładnie w pięć miesięcy po rozstaniu z Jolantš. Nie wiem dlaczego. Nie byłem niš oczarowany, nie byłem w niš wpatrzony, nie byłem ani trochę zakochany. My​lę o emocjach, które powinny towarzyszyć takim wła​nie stanom. Podczas którego​ ze spotkań powiedziałem: - We​miemy ​lub. A ona skinęła głowš bez zastanowienia. O swojej decyzji powiadomiłem rodziców na trzy dni przed datš urzędowej rejestracji naszego zwišzku,

nie dajšc im w ten sposób zbyt wielu szans na protesty. Słusznie się domy​lałem, że użyliby wszystkich możliwych sposobów, aby mnie przekonać, że Marysia nie jest kobietš dla mnie, a już na pewno nie jest kim​, kto mógłby zostać mojšżonš. Marysia nie mieszkała na ulicy Fitelberga, a to dyskwalifikowało jš w oczach moich rodziców na wstępie, zanim czegokolwiek więcej się o niej dowiedzieli. Nazwa ulicy jest oczywi​cie rodzinnym szyfrem, który miał znaczyć odpowiedni status społeczny i majštkowy.

41 Marysia studiowała filologię polskš w Uniwersytecie ​lšskim i mieszkała w akademiku. Nawet dzisiaj, po prawie pół roku od naszego rozstania, nie wiem, skšd tak naprawdę pochodziła, z jakim miastem była zwišzana, kim byli jej rodzice. Nie wiem tego, ponieważ nie pytałem, ona nic na temat swojej rodziny nie mówiła, a mnie taki stan niewiedzy widać bardzo odpowiadał, ponieważ nie miałem ochoty na podtrzymywanie więzi, tak zwanych rodzinnych i nazywanie obcych mi ludzi mamusiš lub tatusiem. Wystarczyli mi moi rodzice, do których tak wła​nie się zwracałem.

Stwarzanie sztucznych sytuacji było poza moim sposobem bycia, byłoby zbędnym mnożeniem układów, od których zawsze stroniłem. Marysia przeprowadziła się do mojego dwupokojowego mieszkania w kilka dni po złożeniu jej propozycji małżeństwa. Wygospodarowała dwie półki w szafie i poukładała na niej swoje trykotowe bluzki, swetry, bieliznę i dżinsowe spodnie. Na półkach w kuchennych szafkach ustawiła swoje ksišżki. Kuchenny stół był jej biurkiem. Bardzo mi ten układ odpowiadał, bo w ten sposób nie musiałem niczego przestawiać w pokoju, gdzie miałem swoje rzeczy. Odpowiadało mi również

to, że mój pokój był rzeczywi​cie moim. Marysia niczego w nim nie przestawiała, niczego nie dotykała. Przyglšdałem się uważnie moim rzeczom, gdy wychodziłem do pracy w archiwum, a po powrocie rzeczywi​cie wszystko było na swoim miejscu, tak jak zostawiłem. Musiałem oczywi​cie sam sprzštać w tym pokoju, ale to akurat nie było dla mnie problemem, tym bardziej, że Marysia utrzymywała w czysto​ci sypialnię, łazienkę i kuchnię. Pod tym względem nie mogłem się do niczego przyczepić, nawet gdybym chciał. No, może jedynie do tego, że myjšc zęby, naciskała tubkę z pastš gdzie popadnie, a nie od końca, jak to ja miałem we zwyczaju.

Nie wiem, dlaczego rodzice zawiadomili Jolantę o ​lubie. Chciałem ich o to zapytać, ale w końcu doszedłem do wniosku, że nie ma sensu rozmawiać o Jolancie, powracać do czego​, co się skończyło i to w dodatku nie z mojej winy. Konsekwencjš owego powiadomienia były życzenia, jakie Jolanta mi przysłała na adres rodziców. A oni, ponieważ byli akuratnie w każdym calu, przynie​li mi tę kopertę wprost do Urzędu Stanu Cywilnego, więc zdšżyłem życzenia przeczytać zanim powiedziałem urzędowe ​tak​. Jolanta pisała: ​Na nowej drodze życia życzę Ci (życzę Wam) blisko​ci, jakiej ja nigdy z Tobš nie miałam​. Zdziwiło mnie

to wyznanie, przyznaję. Nigdy bym bowiem nie podejrzewał, że między nami nie było blisko​ci. Spotykali​my się przecież przez całe dwa lata, sypiali​my ze sobš regularnie, wyjechali​my nawet na wakacje, by spędzić dziesięć dni razem, od rana do wieczora. Było dobrze, nawet bardzo, bo jestem człowiekiem, który wie, co to kompromis i wiele ma tolerancji dla babskich fanaberii. A jednak Jolanta skróciła

42 nasz pobyt o całe cztery dni, argumentujšc, że skoro słońca nie ma , to ona nie będzie się kisić w wynajętym pokoju i woli wrócić do swoich miejskich kštów. Nie oponowałem. A kiedy sobie to wszystko przeliczyłem, sam doszedłem do wniosku, że nie warto zbędnie wydawać pieniędzy tam, gdzie z tego wydawania jest znikomy pożytek. Marysia, która nie zadawała zbyt wielu pytań, zainteresowała się kopertš, a może bardziej tym, że otworzyłem jš przed wej​ciem do sali ​lubów.

- Czy to aż tak ważne? - zapytała. Oczywi​cie, że ważne - po​pieszyła z odpowiedziš moja mama. Marysia spojrzała na mnie, na mojego ojca. Ja byłem zajęty upychaniem koperty w wewnętrznej kieszeni marynarki, a ojciec obserwacjš młodej pary, która miała zapewne wzišć ​lub po nas. Tak więc mama miała okazję dopowiedzieć to, czego nie zrobiła od razu, czy to przez wrodzony takt, czy też dlatego, by Marysi dać jednak szansę zadania następnego pytania. Doszła widać do wniosku, że pytanie, choć nie padło, zawarte było w pytajšcym wzroku Marysi. - Jolanta, niestety, była narzeczona naszego syna, przysłała mu życzenia z okazji ​lubu powiedziała

mama. - Nie wiedziałam, że miałe​ narzeczonš - szepnęła Marysia. -Och, to była dziewczyna z klasš - już na dobre rozgadała się mama - gdyby ona tutaj dzi​ oczekiwała zamiast ciebie, byłoby wielu go​ci, nie mówišc już o tym, że na pewno zadbałaby o wła​ciwš suknię dokończyła jednym tchem. Może powinienem się wtršcić, ale ojciec milczał, więc i ja milczałem. Marysia przyjęła uwagi mamy ze spokojem. U​miechnęła się tylko trochę cierpko, a może nawet nie cierpko, tylko pogodnie (nigdy nie potrafiłem rozszyfrować jej u​miechów) i powiedziała: - Ja też zadbałam, mogłam sobie przecież kupić nowe dżinsy, a jednak

kupiłam sukienkę. - Pierwszš od siedmiu lat - dodała po chwili, by jeszcze bardziej zdziwić mojš mamę. W chwilę potem zapytała jeszcze: - Dlaczego Jolanta zrezygnowała z waszego zwišzku? Tak wła​nie powiedziała, pamiętam. - To mój syn zrezygnował, a dlaczego, to nawet ja nie potrafię zrozumieć - wtršciła mama. - Nie byłbym taki pewny, że to on - odezwał się ojciec. Mama zgromiła go wzrokiem. Słusznie zrobiłem, nie wtršcajšc się do rozmowy, bo przecież naraziłbym się albo jednej, albo drugiej stronie, a tak wszystko się jako​ rozpłynęło.

43 Marysia po ceremonii i obiedzie w restauracji, w towarzystwie rodziców i ​wiadków, wskoczyła w swoje ulubione dżinsy, a ​lad wszelki po sukience zaginšł, tak samo jak po ​wiadkach naszego ​lubu, koleżankach Marysi, których nigdy potem nie zobaczyłem. Teraz my​lę, że może ona tej sukienki wcale nie kupiła, może jš pożyczyła od której​ z koleżanek. Pieniędzy przecież nie zarabiała (chyba nie zarabiała), a z tego, co zostawiałem jej w szkatułce na tak zwane życie, rozliczała się skrupulatnie, tak jak o to prosiłem.

Jedno przyznać muszę mojej matce: Jolanta rzeczywi​cie miała ​klasę​. My​lę teraz tak, nie próbujšc nawet definiować tego słowa. Jolanta miała odpowiednie maniery, miała pienišdze, używała wykwintnych kosmetyków i nosiła eleganckš bieliznę. Potrafiła rozmawiać z mojš matka. Z wszystkimi potrafiła rozmawiać, ze mnš również. Prezenciki, jakimi obdarowywała moich rodziców i mnie, były zawsze precyzyjnie zapakowane w pudełeczka lub specjalnie do tego przeznaczony papier. Jolanta była dyskretna i pow​cišgliwa. Nie okazywała nigdy swoich emocji w nadmiarze. Onie​mielała mnie nawet trochę swojš dystynkcjš, szczególnie wtedy, gdy się kochali​my. Starałem się

być wobec niej nienaganny. A jednak odeszła ode mnie ( bo to ona odeszła) i to wówczas, kiedy zaczšłem traktować jš jak mojšżonę i poważnie my​leć o tym, by zalegalizować nasz zwišzek. Nie rozumiem dlaczego to zrobiła. Odważnie zdobyła się na rozmowę i rzeczowo mi zakomunikowała, że odchodzi, ponieważ poznała innego mężczyznę, z którym wišże wielkie nadzieje. Powiedziała jeszcze, że ona oczekuje od zwišzku prawdziwej serdeczno​ci, ciepła i namiętno​ci. Zdziwiło mnie to, bo przecież nie powinna mi była zarzucać, że tego jej nie dawałem. Na pewno dawałem. Spotykałem się z niš regularnie dwa razy w tygodniu, telefonowałem drugie tyle, zabierałem jš

raz w miesišcu do kina lub na kolację do restauracji. - Jak ty nic nie rozumiesz, Tomku powiedziała, kiedy próbowałem jej to wszystko wytłumaczyć. Nazywała mnie Tomkiem, choć tyle razy jš prosiłem, by nie zdrobniała mojego imienia. - To ty nic nie rozumiesz, Jolanto powiedziałem spokojnie - sama nie wiesz, czego chcesz i dlatego oczekujesz od mężczyzny wyjštkowego traktowania, oczekujesz więcej niż ktokolwiek mógłby ci dać, niż ja mógłbym ci dać. No, wła​nie, mów o sobie - u​miechnęła się. W chwilę potem wstała, podała mi rękę i odeszła, nie odwracajšc się ani razu. Obserwowałem. Nie cierpiałem.

Wytłumaczyłem sobie, że jeszcze kiedy​ zatęskni za bezpieczeństwem, jakie jej dawałem. Opiekowałem się niš przecież i nie zdradzałem jej, nie liczšc dwóch

44 małych przygód erotycznych, bez zobowišzań i z zachowaniem wszelkich ​rodków ostrożno​ci. Nigdy się zresztš o tym nie dowiedziała, więc to tak, jakby ich nie było, tym bardziej, że i we mnie nie pozostawiły one żadnych ​ladów poza krótkotrwałym i miłym spełnieniem.

Z Marysiš było pro​ciej. Przede wszystkim postanowiłem nie popełniać dawnych błędów. Pomy​lałem sobie: żadnego rozpieszczania, żadnych kolacyjek, ani przyzwyczajani do

luksusów. Jeżeli chce ze mnš być, to powinna mnie zaakceptować takim, jakim jestem. Wydawało mi się, że tak wła​nie było, więc tym bardziej nie rozumiem jej nagłego odej​cia. Byłem uczciwy, od razu zaproponowałem jej małżeństwo. Miałem nadzieję, że to doceniła. Marysia, w przeciwieństwie do Jolanty, nie miała w sobie za grosz dystynkcji. Najpierw mi się to podobało. Nie musiałem o niš zabiegać. Była uległa. Kochała się ze mnš chętnie, może trochę zbyt dziko i szybko, ale nie przywoływałem jej do porzšdku, bo pomny nie tak dawnych do​wiadczeń, postanowiłem nie gasić jej sposobu

bycia. Marysia miała 20 lat i nie była dziewicš ( Jolanta była). Nie wyrzucałem jej tego i nie dopytywałem o przeszło​ć, w końcu i ja miałem ile​ tam do​wiadczeń za sobš. Miałem nadzieję, że i to doceni. Z Marysiš mogłem uprawiać seks przez telefon. Telefonowałem czasami do niej z archiwum, zaszyty w stosie zakurzonych papierzysk i wypytywałem, jak jest ubrana. Jestem pewien, że była cišgle tak samo, w stare dżinsy i sprane trykoty, ale, wychodzšc naprzeciw moim oczekiwaniom, opowiadała o koronkowych majteczkach i zwiewnych koszulkach. Mówiła jednostajnym głosem, jednostajnie spokojnym i to też

mi się podobało. Kiedy​ zapytała: - nie boisz się tego robić w pracy? Podnieciła mnie tym pytaniem wyjštkowo. Chciałem potem, aby mi je zawsze w takich okazjach zadawała, ale powiedziała, że to nudne. Wracałem z pracy do domu i zastawałem jš skulonš na krze​le przy kuchennym stole al-bo na łóżku w sypialni. Oczywi​cie w starych dżinsach i trykocie. - Jako​ nie widzę na tobie tej ponętnej bielizny - zażartowałem kiedy​. Ale Marysia nie znała się na żartach, bo powiedziała: - mój mšż mi nie kupił. Najpierw poczułem się dotknięty jej impertynencjš (Jolancie w końcu też nie

kupowałem bielizny), potem jednak, przemy​lawszy całš sytuacje, doszedłem do wniosku, że Jolanta pochodziła z zamożnego domu, więc na pewno jej rodzice dbali o to, by miała pienišdze na fatałaszki. W przypływie dobrych uczuć postanowiłem też Marysi dawać czasami trochę pieniędzy. Raz nawet to zrobiłem, ale nie wykorzystała ich odpowiednio, kupiła sobie ja45

kie​ ksišżki. Oczywi​cie pochwaliłem to, ale potem pomy​lałem sobie, że z ksišżek to ona może korzystać w czytelni lub wypożyczać z biblioteki, więc szybko powróciłem do dawnych postanowień,

by żony własnej nie rozpieszczać. Skończy studia, zacznie pracować, zrozumie co to znaczy wła​ciwie gospodarować pieniędzmi. Nie upomniała się ani razu. Za to jš ceniłem, przyznaję. - A co by było, gdyby​my mieli dziecko? - zapytała Marysia po pół roku zgodnego małżeńskiego pożycia. - Chyba żartujesz - powiedziałem oburzony. - Dziecko w naszej sytuacji? Przecież ty studiujesz i mamy tylko dwa pokoje ! - Nie żartuję odpowiedziała. - Bardzo by​ mi swojš nieostrożno​ciš skomplikowała życie wyja​niłem. -Swojš nie-nie ostrożno​ciš ? - zajšknęła się. - Jeżeli już - to naszš i nam, a nie tylko tobie - wyra​nie nie

ukrywała zdenerwowania. Przecież my nie stosujemy żadnej antykoncepcji! My​lałem, że ty stosujesz, byłem nawet pewien, bo zachowywała​ się tak, jak do​wiadczona kobieta. - Nigdy o tym nie rozmawiali​my - powiedziała cichutko sšdziłam więc, że jak to się stanie, to będziemy się cieszyć. Zdenerwowała mnie takim sšdzeniem. - Dobrze przyznałem jej rację po namy​le będziemy stosować antykoncepcję. Pójdziesz do lekarza i ustalisz z nim, jakie ​rodki byłyby dla nas najlepsze. Ty w ogóle nie rozumiesz, co ja do ciebie mówię - oburzyła się. - Ja nie rozumiem? Doskonale rozumiem i dlatego wła​nie proponuję ci wizytę u lekarza powiedziałem. Marysia

milczała. - Rzeczywi​cie, przyznaję, mogłem o tym pomy​leć wcze​niej. Dobrze więc, że poruszyła​ ten temat, bo powinni​my czuć się bezpiecznie i nie urzšdzać sobie niechcianych niespodzianek. By sobie poprawić humor, poszedłem do kina. Marysi nie zaproponowałem wspólnego wyj​cia, ale w końcu miałem do tego prawo. Małżonkowie nie powinni cišgle przebywać razem. Kiedy wróciłem, Marysi nie było. Zostawiła mi kartkę na biurku z informacjš, że wyjeżdża do swoich rodziców. Jako​ nie pomy​lałem o tym, że ona będzie miała gdzie wyjechać. Nie zmartwiłem się zbytnio. Dom był uporzšdkowany, wszystkie rzeczy leżały

46 na swoim miejscu, Marysine też, więc nie miałem powodów do obaw. Obiecałem sobie, że jak wróci, wypytam jš o rodziców. W końcu byłem jej mężem, więc powinienem być im przedstawiony. Wyobrażałem sobie nawet, kim też mogš być jej rodzice, gdzie mogš mieszkać. Nie wróciła. To znaczy wróciła po kilku dniach, podczas gdy ja, jak zwykle byłem w archiwum. Spakowała swoje ksišżki, ubrania. Zostawiła mi kolejnš kartkę z informacjš krótkš i zwięzłš: ​Próbowałam. Nie udało się. Odchodzę.​

Tym razem byłem w​ciekły. Krótko wprawdzie, ale byłem. Od tej chwili minęło siedem miesięcy. Nie szukałem jej, bo miałem nadzieję, że sama się odezwie, że zrozumie swój błšd i wróci. Skoro jednak nie zrobiła tak, będę musiał zadać sobie trochę trudu i jš odnale​ć.

Nie ​pieszyłbym się tak bardzo, gdyby nie fakt, że miesišc temu poznałem Iwonę, więc mam ochotę rozwie​ć się z Marysiš i zalegalizować zwišzek z Iwonš. Trochę jednak poczekam, by bardziej rozeznać sytuację i nie popełnić

poprzednich błędów. Iwona ma wiele zalet. Nawet po krótkim okresie znajomo​ci je dostrzegam. Jej wadš jest może tylko to, że nie jest Jolantš, ani Marysiš.

* Tym razem na umieranie wybiorę kwiecień choć to okrutny miesišc jak pisał Eliot i czego zdecydowanie do​wiadczył mój ojciec Okrutny ale przynajmniej ciepły w przeciwieństwie do stycznia w którym umierałam niedokładnie bo było zimno więc do tej pory czuję dłonie pielęgniarza łapczywie obmacujšcego moje piersi i

swojš bezradno​ć czuję gdy siły nie miałam zaprotestować nawet jednym mrugnięciem czy złamanym oddechem Do umierania włożę czerwonš sukienkę której jeszcze nie kupiłam twarz wygładzę ksišżkš

47 o pozytywnym my​leniu i nie dam nie dam się wpędzić w żadne labirynty Przynajmniej raz pójdę drogš wprost wiodšcš do zguby i celu będšcego ciszš Umierać będę młodo i pięknie na prze​cieradle pamiętajšcym niejednš plamę Nawet znam metodę dzięki której suknia będzie krwawiła tym samym co ja kolorem

GRZECH Stał na brzegu peronu, nie będšc do końca przekonany, czy wsišdzie do

pocišgu, który miał za kilka minut nadjechać. Cel podróży wydawał mu się tak samo mglisty, jak jego my​li splštane z włosami. Poddał się poszturchujšcym go ludziom i wszedł razem z nimi do przedziału. Nie wycišgnšł do czytania przygotowanych z przyzwyczajenia czasopism, wtulił się w kšt i próbował zasnšć, poddajšc się stukotowi jadšcego pocišgu. Zobaczył pod zamkniętymi powiekami jej twarz, u​miechniętš, łagodnš. Z jej uszu wyra

stały bratki żółte i fiołkowe, takie same, jakie podlewał na jej grobie tej wiosny.

Zamazał

ten obraz, potrzšsajšc głowš. - Tylko nie umarli - pomy​lał. - Jestem w​ród żywych - powtórzył w sobie, patrzšc jednocze​nie na kobietę siedzšcš obok i pobrzękujšcš srebrnymi bransoletkami. Było ich może dziesięć, zapewne kupowanych przez rok albo dwa. Próbował skupić my​li na tych brzęczšcych kółkach, bo je widział i słyszał, były więc bardziej rzeczywiste niż on, wymykajšcy się sobie do tego stopnia, że tracił momentami poczucie pewno​ci, czy ten, który niedawno jeszcze stał na peronie był tym, który

teraz siedział i patrzył na obcš kobietę. Próbował wyobrazić sobie, że spotyka się z niš w którym​ z łóżek tego ​wiata. Była młoda, ​wieża, pachnšca, opalona. Te my​li tez nie przyniosły mu nawet chwilowego odprężenia, odczuł jedynie, że znajduje się w​ród ludzi, zdecydowanych głosić zwycięstwo żywych nad tymi, których już nie ma. Może kupi pan kwiaty? - usłyszał nad sobš ciepły głos. Skinšł głowš. - Które ? Żółte czy fiołkowe? Drgnšł, spojrzawszy na bratki. Podał jednak banknot i wzišł dwa bukieciki. Kobieta z bransoletkami spojrzała zdziwiona, gdy kwiatami przetarł spocone czoło, po czym położył je nieco zmięte na blacie stolika. Umo​cił się wygodniej w fotelu, jak gdyby tam

chciał zostawić swoje zmęczenie. Wtedy zobaczył jš, wchodzšcš w ​rodku nocy i ustawiajšcš buteleczki z lekarstwami tak samo pieczołowicie, jak klatkę ze swoim zwierzakiem. - Przy życiu najbardziej trzyma mnie my​l, że mogę w każdej chwili odej​ć. Tabletek mam dostatecznie dużo - powiedziała.

49 Jej głos brzmiał jak dawniej i sprawił mu przyjemno​ć. Chciał, aby dalej mówiła, ale ona tylko przechadzała się pod jego powiekami, roztaczajšc wokoło zapach ukochany, który snuł się jak żółte motyle za Mauricio Babiloniš. -Ten pocišg dalej nie jedzie, proszę pana - usłyszał głos kobiety z naprzeciwka. Wysiadł i w cišgu kilku minut znalazł się na Rynku Starego Miasta. Był upał. - A teraz odpocznij, naprawdę to jest konieczne - znów odezwała się do

niego. - Najlepiej id​ do małego, bardzo starego ko​cioła. Wiesz gdzie, prawda? Od Rynku w prawo, w wšskš uliczkę, tak, tam wła​nie ​więty Andrzej da ci schronienie. Na pewno będziesz sam, jak tego chcesz. Masz rację, ludziom jako​ nie przychodzi do głowy, aby przed upałem chronić się w ko​ciele. Ruszył szybko przed siebie i po chwili był tam, gdzie mu kazała. Siedział w ciszy, obserwujšc ambonę w kształcie łodzi, i my​lał, że i on skończy z sobš na wszystkie sposoby. Poruszył się gwałtownie, wykonujšc zdecydowany gest dłoniš. - Nie, nie wychod​ tak szybko powiedziała znowu. -Spójrz jeszcze w

prawo, widzisz? W drugiej ławce z brzegu siedzi dziewczynka z długimi włosami i w bardzo krótkiej, białej spódniczce. Marzy o tym, aby kto​ wspólnie z niš pokochał chłód tego ko​cioła. Nie zostawiaj jej samej, nie mów nic, tylko wycišgnij rękę w jej stronę, nawet nie dotykaj. I tak powinna wyczuć jej ciepło. Spojrzał. Siedziała wyprostowana. Oczy błyszczały jej, jak wtedy, wiosnš, gdy spacerowali po Rynku Starego Miasta, a gołębie siadały im na ramionach niczym ​więtemu Franciszkowi. - Opowiedz - poprosił. - Opowiedz wszystko, obiecała​ przecież tak samo, jak i ja obiecałem, gdybym odszedł

pierwszy. Opowiedz wszystko po kolei, tylko tobie mogę uwierzyć. -Uspokój się. Uspokój się teraz, kiedy już wiesz, o co w życiu chodzi, kiedy już wiesz, że o nic - powiedziała. Zamknšł oczy i poddał się opowie​ci spokojnej, opanowanej i dalekiej jednocze​nie. D​więczała znajomym głosem -Wszystko nie tak, jak planowałam, nie tak, jak sobie wyobrażałam. Sen był długi i niespokojny. Tym, którzy pozostali, pozwolił jednak uwierzyć, że odeszłam na zawsze. Ob50

serwowałam ludzi, którzy z profesjonalnš wprawš ubierali mnie i układali w wy​ciełanym atłasem pudełku.

-Młoda i głupia - mówili - i takš ma cienkš skórę, więc życie bardziej jš dotykało, gniotło, uciskało. Jedyna moja rado​ć w tamtych chwilach wynikała z poddania się czemu​ większemu niż to, co znałam. O tyle tylko byłam na razie bogatsza od uczestniczšcych w codzienno​ci. ​mierć jest być może największym, ale nie ostatecznym do​wiadczeniem. To, co po nim następuje, jest koszmarem, jakiego nawet Hieronimus Bosch nie uwiecznił. Chyba żeby… -Tak? - Chyba żeby kto​ zapamiętał sobie uwagi Juana Rulfa o tym, co trzeba zrobić w tej ostatniej przed odej​ciem chwili… Trzeba zapłakać, koniecznie zapłakać, aby

umożliwić duszy wyj​cie z ciała, zanim ono zostanie zamknięte w drewnianej skrzynce i zakopane w ziemi. Trzeba wypluć duszę… -To wła​nie zdšżyłam zrobić. I stało się. . Nareszcie odpoczynek mojej duszy był możliwy, już poza ciałem. Widzisz, jestem spokojna. A może nawet obojętna. W ​mierci zrodziła się ta obojętno​ć. Nic mnie nie obchodzš mali ludzie, ani małe sprawy, które nie potrafiły stać się czę​ciš spraw wielkich. Pamiętasz Demona? Czytali​my go razem. Nie potrafili​my wytrzymać ani rozłški, ani zmęczenia, tęsknoty, a co dopiero mówić o kaprysach wyobra​ni? Teraz patrzę na ziemię bez żalu, bez współczucia. Naprawdę - ludzie nie

potrafiš bez lęku ani kochać, ani nienawidzić. Ty najlepiej wiesz, jak gro​ni sš ci o ciasnych umysłach, którzy bli​nim odmawiajš prawa do inno​ci. Skończyło się, skończyło się polowanie na tych, co czytajš ksišżki. Nie, nie odwracaj głowy, nie pytaj, nie d​więcz niepotrzebnie. Czy czego​ mi brakuje? Tak, brakuje. Twojej obecno​ci, która była piękniejsza niż​mierć. Dlatego mówię, przyzywam, napominam. Widzę, synu, że grzech nie jest ci obcy. Zadrżał gwałtownie. Nie było jej. Zmiętymi bratkami ponownie wytarł spocone, mimo ko​cielnego chłodu, czoło. Nie było jej. Tylko zapach cišgle trwał i powietrze lekko drżało od jej głosu. - Czym zgrzeszyłe​, synu?

Dosłyszał raz jeszcze głos zakonnika. Bezczelnym przywišzaniem do życia, proszę pana.

51 Jak długo jeszcze jak Nie jestem która wszystko zniesie w milczeniu jak w kołnierzyku pod szyję Zniesie ale w lustrach pokruszone Stało się Jak to się stało że ja tutaj na jakiej​ gasse ze słuchawkami na uszach w których szaleje Philip Glass a ty tam za górami i rzekš i mokry cały a ja tutaj w​ród fiołków figowców i kamiennych figur w ogródku cała Jak bardzo cała a jak pusta jak bardzo sama a jak z jaskółkami które oczywi​cie jak słowa obijajš się o korytarze luster głucho się obijajš Jak głucho i jak długo jeszcze jak

ROZMOWA Długo się do niej przygotowywała. Przerabiała sama z sobš jej najróżniejsze wersje. A i tak wypadło zupełnie inaczej. - Czy naprawdę nie można tak do końca wszystkiego przewidzieć, nawet je​li zna się swojego rozmówcę od dwudziestu z górš lat, nawet je​li zjadło się z nim worek soli? - my​lała Anna, majšc już tę rozmowę za sobš (to było najważniejsze). Z jej rezultatów nie była w pełni zadowolona (to było mniej ważne, przynajmniej teraz). - Teraz posprzštam stół po kolacji, pomyję

naczynia, by poranku nie zaczynać od widoku pełnego zlewozmywaka pomy​lała wypijajšc ostanie krople metaxy i podnoszšc się z fotela. Kolację przygotowywała przez całe popołudnie. Zadbała o to, by podać ulubione dania Andrzeja: sałatkę z ananasów i żółtego sera z sosem jogurtowo-majonezowoczosnkowym, zupę-krem ze szparagów, kurczaka na miodzie z oregano, ryż z jarzynami, sałatkę z kukurydzy i porów. Nie zapomniała też o deserze: szarlotce z bitš​mietanš. Andrzej wrócił z pracy pó​niej niż obiecywał. Zatelefonował, że już wyjeżdża, ale to ​już​ i tak trwało pół godziny dłużej niż powinno było. Przywitała go z u​miechem, bez wymówek. To Andrzej zaczšł się od

progu zbyt skrupulatnie tłumaczyć, co oznaczało, że nie mówi ani jednego słowa prawdy, czymkolwiek by ona była. Tłumaczenia skwitowała również u​miechem, którego Andrzej zapewne nie zauważył, ponieważ skupiony był na wiernym odtwarzaniu wymy​lonych w samochodzie usprawiedliwień. Przestał ​tokować​( tak zło​liwie nazywała jego złotouste monologi), kiedy zobaczył wyjštkowo ciekawie nakryty stół. Zrezygnowała bowiem ze swoich tradycyjnych, czerwono-zielonych kolorów, zastępujšc je dwoma odcieniami fioletów. Zobaczywszy stół, nie mógł ukryć swojego zaskoczenia.

- Czyżbym zapomniał o swoich urodzinach? - zapytał. - O swoich? zdziwiła się Anna. - O twoich? - zapytał już bez poprzedniego animuszu. -Nie bój się, o niczym nie zapomniałe​ - uspokoiła go. - Kolacja bez okazji? -Z okazji, ale o tym pó​niej - dodała, zapalajšc ​wiece. Andrzej sadowił się za stołem, rado​nie zacierajšc ręce.

53 -Ręce - przypomniała. - Co ręce? - Umyj ręce. Wstał niechętnie i poszedł w stronęłazienki, mruczšc co​ na temat jej niezłomnych zasad, mało komu potrzebnych, bo przecież wszędzie sš witaminy. Znała tę​piewkę od lat, więc pozostawiła jš bez komentarza. Smakowało mu wszystko, jadł ochoczo chwalšc każdš z potraw, bo wiedział, że lubiła pochwały, więc nigdy ich nie skšpił. - Jedz, jedz - pomy​lała - bo to ostatnia kolacja, jakš dla ciebie zrobiłam. Tajemniczo się u​miechasz, Anno -

powiedział. - Może wreszcie zdradzisz, co się radosnego wydarzyło i dlaczego ​więtujemy. - Mamy ku temu powody powiedziała zapalajšc papierosa.- To znaczy ja mam - u​ci​liła. - Wygrała​ miliard w toto-lotka - wykrzyknšł. - Nie żartuj, przecież wiesz, że nigdy nie grałam, więc nie dałam szans ani sobie, ani Panu Bogu. - Wyjeżdżasz w podróż dookoła ​wiata… - Ciepło, ciepło… zgadłe​, wyjeżdżam, a konkretnie: wyprowadzam się. Roze​miał się nienaturalnie. - Teraz ty sobie żartujesz. - Nie żartuję, Andrzeju, Wyprowadzam się, a to jeszcze oznacza, że od ciebie odchodzę. -Dokšd ty możesz odej​ć po dwudziestu sze​ciu latach ze mnš spędzonych. - Do siebie, nareszcie do

siebie - powiedziała. - Chyba zwariowała​! - wykrzyknšł już bez udawanego wzburzenia. - Przecież ty sobie nie poradzisz, a poza tym nie odchodzi się tak bez powodu… Milczeli przez chwilę. - Rozumiem - powiedział Andrzej - jakiż ja jestem niedomy​lny, przecież zawsze tak jest, że mšż dowiaduje się ostatni. Tylko jak to zrobiła​? Jak udało ci się wszystko przede mnš ukryć? Tak, tak, baby potrafiš, jak chcš to potrafiš, zamydlš człowiekowi oczy kolacyjkami, u​miechami, udawanym spokojem, a potem nagle łup: odchodzę! Otóż o​wiadczam ci: nigdzie nie odchodzisz, bo tu jest twoje miejsce, a nie gdzie indziej…Dałem ci zbyt wiele swobody i

teraz zbieram plony twojej samodzielno​ci i niewdzięczno​ci. Ale od dzisiaj koniec! Czy ty my​lisz, że ja pozwolę odej​ć ci do byle palanta? Narazić mnie na wstyd i

54 po​miewisko? I pomy​leć, ze ja ci tak ufałem. Kto jak kto, ale nie moja Anna, wszystkie inne tak, ale Anna nie. O, naiwno​ci ludzka! - Chyba zapędziłe​ się w tych oskarżeniach - powiedziała Anna spokojnie. - Nie wiem, co cię bardziej boli, czy to, że odchodzę, czy to że narażam cię na po​miewisko? - Nie będzie byle palant pluł mi w twarz, rozumiesz? - Co ty z tym palantem? Nie możesz się kulturalniej wyrażać? -Będę się tak wyrażał, jak zechcę. Jak mówię, że palant to palant, bo nikt inny niż

palant by cię nie zechciał! Zagalopowałe​ się chyba. Bšd​ logiczny, bo nie najlepsze samemu sobie wydajesz ​wiadectwo. -Nie poprawiaj mnie! Kto powiedział, że ja ciebie chcę? Ja tylko jestem konsekwentny, moja droga, konsekwentny. Ożeniłem się z tobš w młodo​ci, a wtedy na pewno nie byłem palantem, tylko niedo​wiadczonym chłopcem, któremu się wydawało, że znalazł odpowiedni materiał na żonę. No, wła​nie, materiał - powtórzyła cichutko Anna. - Jak na materiał byłam chyba w dobrym gatunku, wytrzymałam z tobš dwadzie​cia sze​ć lat, wychowałam naszego syna, dbałam o dom, o ciebie, o nas wszystkich. -Nie rozumiem dlaczego ty w ogóle zabierasz w tej sytuacji głos?

- pieklił się Andrzej uszy po sobie, moja droga, to może uda ci się mnie przebłagać…I pomy​leć, że ja zrezygnowałem z tylu okazji, że mogłem być szczę​liwy! Ale byłem przede wszystkim uczciwy i lojalny, więc za mojš uczciwo​ć otrzymuję teraz od ciebie zapłatę. Anna podniosła się z fotela. - Sied​ - rozkazał Andrzej - jeszcze nie skończyłem. Anna posłusznie usiadła. Powiedziałem: uszy po sobie. Musisz mnie przeprosić, a wtedy poznasz, jaki jestem tolerancyjny i wszystko wróci do normy. - Jakiej normy? - zapytała Anna przecież ty w tej ​normie​ nie jeste​ szczę​liwy, rezygnujesz z okazji. Czy nie uważasz, że nie warto tego robić dla

normy? Nasz syn skończył studia i pracuje, ma swoje mieszkanie. Mnie nie chcesz i nigdy nie chciałe​, więc o co ci chodzi? Andrzej próbował jej przerwać. - Pozwól mi dokończyć - poprosiła Anna.

55 -W ogóle nie rozumiem, dlaczego słucham twoich bredni. Ja mam zasady, w przeciwieństwie do ciebie - oburzył się Andrzej. - I w imię tych zasad spó​niłe​ dzisiaj, mimo że umówiłe​ się ze mnš i obiecałe​, że na pewno będziesz. Zatelefonowałem. -To prawda, ale nieprawdš były twoje usprawiedliwienia. -Kobieto, ja pracuję. - Ja też, chyba zauważyłe​. Czepiasz się drobiazgów. - A ja my​lałam, że twoja aktualna kochanka nie jest drobiazgiem - powiedziała Anna i w tym samym momencie pożałowała, że się uniosła i wkroczyła w temat, którego

nie miała zamiaru roztrzšsać. - Jaka kochanka? Wyobra​nia cię ponosi, jak nieraz - powiedział Andrzej. - Ja jestem uczciwy - powtórzył. - To już słyszałam. Pozwól jednak, że ci przypomnę: zawsze wiedziałam, kiedy w twoim życiu był kto​ inny. Nie musiałam węszyć, sam się zdradzałe​. Znam cię już na tyle, by wiedzieć, kiedy kłamiesz. Teraz nareszcie daję ci okazję ku temu, by​ nie rezygnował, by​ swoje życie zbudował wedle takiego wzoru, jaki ci się podoba, by​ był, jak to zwykłe​ mawiać… szczę​liwy. Ja odchodzę. Sobie też daję tym odej​ciem szansę. - Na co szansę? zapytał. - Na to, by siebie przed pój​ciem na emeryturę nie zapomnieć, by ocalić w sobie człowieka i kobietę i by nie dać ci

więcej okazji ku temu, aby​ mnie upokarzał. Nie próbuj wzbudzić we mnie poczucia winy. Robiłe​ to doskonale przez dwadzie​cia sze​ć lat, aż dziw, że jeszcze mam odwagę co​ w życiu zrobić dla siebie. -No, jasne, jaki​ palant ci dodał odwagi! Ciekawe na co go złapała​? Na kolacyjki? To ci wychodzi, przyznaję, bo cała reszta, to pożal się, Panie Boże. Ludowe przysłowie mówi… - Nie powtarzaj, znam go. - Co on w tobie zobaczył? Może to jaki​ dewiant i lubi patrzeć na barchanowe majtki nawet w lecie. - Od kilku przynajmniej lat nie zechciałe​ zobaczyć, jakie noszę majtki, więc zachowaj, proszę, te uwagi dla siebie. No, to powiedz, w czym on jest ode

mnie lepszy i co w tobie zobaczył? Anna zapaliła następnego papierosa. Przez chwilę milczeli.

56 W końcu Andrzej odezwał się pierwszy. -Anno, to jakie​ twoje fanaberie. Wycišgam rękę do zgody. My​lę, że wkraczasz w okres klimakterium, więc dziwaczysz, ale to minie i wszystko, jak powiedziałem, wróci do nor-my. Klimakterium mam już prawie za sobš, szkoda, że tego nie zauważyłe​ powiedziała Anna z przekšsem i żalem w głosie. - Nie jestem zwišzana z żadnym mężczyznš -dodała - odchodzę, ponieważ mam gdzie mieszkać i ponieważ tak postanowiłam. Ponieważ zdobyłam się na odwagę. - Gdzie ty

możesz mieszkać? - zapytał Andrzej zaintrygowany jej zdecydowanym tonem. -Powiem ci, ponieważ spędziłam z tobšćwierć wieku i choćby z tego powodu masz prawo wiedzieć: pół roku temu zmarła moja przyjaciółka, która swoje mieszkanie przeznaczyła mi w tak zwanej darowi​nie. Od tej pory zdšżyłam je wyremontować i urzšdzić po swojemu. Z naszego domu chciałabym zabrać tylko drobiazgi, do których jestem przywišzana i mam nadzieję, ze nie będziesz miał nic przeciwko temu. Nie wnoszę sprawy o rozwód, bo nie jest mi on do niczego potrzebny. Ty to zrobisz, jeżeli zechcesz, a ja obiecuję, że nie będę niczemu przeciwna…Doceń mój gest, proszę. Wobec naszych

wspólnych znajomych będziesz mógł wyj​ć z tak zwanš twarzš. Możesz powiedzieć, że to ty odchodzisz ode mnie, a nie ja od ciebie. A o to ci przecież chodzi, prawda? Tego się najbardziej obawiasz? Andrzej milczał przez dłuższš chwilę. W końcu wzišł swój neseser, kluczyki od samochodu i wyszedł. Anna mogła spokojnie wypić jeszcze trochę metaxy, a potem posprzštać po wspólnej kolacji. - Posprzštać po raz ostatni - pomy​lała sobie. Poczuła się lekko. Nareszcie miała tę rozmowę za sobš. Janusza, ich syna, powiadomiła o swojej decyzji dużo wcze​niej. Rozmawiała z nim na ten temat kilka razy. Z nim, na szczę​cie,

potrafiła rozmawiać, ale Janusz potrafił też słuchać. - Jestem po twojej stronie, mamo powiedział. To jej wystarczyło. Nie po to, by utwierdzić się w słuszno​ci podjętej decyzji, ale po to, by poczuć się mniej samotnie. -Być może istniejš sprawy, które można zrozumieć dopiero w pewnym wieku nie wcze​niej, bo trzeba je przeżyć do ostatecznej granicy i ostatecznej wytrzymało​ci podsumowała Anna. A potem można zaczšć od nowa, cóż z tego, że pod górę. Ale przynajmniej omijajšc pagórki.

57 Od autorki:

*

Każdš jaskółkę która wypada ze mnie jak słowo trzeba zabić w locie Szybko sprawnie jednym ciosem jak toporem który ​cinał głowy kolejnym żonom Henryka VIII Mówię zabić zabić Niech nie mami ​wiata ​migłym lotem nie wodzi na pokuszenie nie daje nadziei strojšc pióra w kršgło​ć liter choćby te

przymierzały się do ułożenia słów dobrych Nie ma słów dobrych Każde słowo może rozorać duszę jak ty moje ciało na co przystawałam z oddaniem bo rany które krwawiš mogš się zabli​nić​więcie w przeciwieństwie do dusz które nie znajdš spokoju między morzem i niebem między słowem a słowem między tobš i mnš

*

Gdybym jeszcze raz miała zaczynać, raz jeszcze wchodzić w literaturę, raz jeszcze stanšć u progu 1989 roku, majšc ​wiadomo​ć meandrów drogi, jaka mnie czeka… nie zawahałabym się ani chwili. Bo z literaturš, jak z Juliš. Którego​ dnia spoglšda się jej w oczy głęboko i nie ma już odwrotu. Literatura spada na człowieka i nic tylko ​zapłakać czerwonym deszczem​. Wiem co mówię, bo mam w pamięci swój ​czerwony deszcz​ i to wszystko, co potem ze mnš zrobił. Kończył się rok 1988. 31 grudnia, o szóstej wieczorem usiadłam przy biurku i napisałam pierwsze zdanie pierwszego w życiu opowiadania. Przed północš

skończyłam i za

58 mknęłam zeszyt. Potem wypiłam lampkę jakiego​​wiństwa, które u nas popularnie nazywa się szampanem. Byłam zadowolona z tego, że nie muszę całować nie znanych mi ludzi i cieszyć się tylko dlatego, że istnieje obowišzek radosnego witania Nowego Roku. Po kilku tygodniach wycišgnęłam z szuflady mojš Grę, spojrzałam okiem krytyka, którym byłam od kilu lat i stwierdziłam, że moje opowiadanie jest dobre. Skoro pisała je 37-letnia kobieta, to mogło być albo dobre, albo natychmiast zniszczone. Włożyłam je do

bršzowej koperty. Jak na dobrš czarownicę przystało, wypowiedziałam odpowiednie zaklęcie i wysłałam na ogólnopolski konkurs, przyrzekajšc sobie, że interesuje mnie tylko Grand Prix. Jeżeli go nie otrzymam, nie napiszę więcej ani jednego słowa, by się nie wygłupiać, nie kołatać do żadnych drzwi i niczego nikomu nie udowadniać. Piszę dalej i to bynajmniej nie dlatego, że Grand Prix i Miedzianego Amora otrzymałam dwukrotnie (następnego za poezję w 1994 roku). Już bowiem wtedy, na progu swej literackiej wędrówki, byłam na etapie, w którym nie przyszłoby mi do głowy zadawanie pytań, jakie stawiano Andre` Gide`owi:

- Mistrzu, czy nadal mam pisać? Gide` odpowiadał: ​Jak to? Pan może przestać pisać i pan się waha​? Otóż to: nie wahałam się ani trochę. Opętało mnie pisanie. Otworzyły się we mnie przestrzenie, o których nie wiedziałam, że sš. Nie obawiałam się tego, co podszeptywała mi szalona wyobra​nia, bo wiedziałam, że gdy piszę, jestem najbliżej rozsšdku. ​niłam największe dionizje, a pisałam słuchajšc Apollina. Pisałam najpierw dla siebie, a potem dla innych. Moment jednak, w którym co​ kończyłam, był tym, w którym napisane przestawało mnie obchodzić. Nie na tyle jednak, by nie zadbać

o pokazanie tego innym w druku. I wtedy zaczynały się problemy, jakich w naiwno​ci ducha swego nie podejrzewałam. Zauważyłam, że nawet ludzie z tzw. branży zapominajš o tym, że literatura jest autonomiczna i żyje własnym życiem. Kreacje, maski, terefere-kuku - my i tak wiemy swoje. A przecież wiedzš, muszš wiedzieć, przynajmniej fachowcy ​od literatury​, że rzšdzi się ona własnymi prawami. Od kilku lat rozdwajam się więc na prawdę i zmy​lenie, na siebie i na wiersz (opowiadanie, powie​ć). Sprzedaję okruchy swoich snów, fantazji, lęków, fragmenty rzeczywisto​ci, która we mnie

skrzeczy bole​nie albo pięknie. I wcale nie chodzi o to, by prywatno​ć wynosić do rangi sztuki, bo to z różnych powodów może byćżenujšce, a nawet niesmaczne (szczególnie we współczesnym teatrze), ale przede wszystkim o to, by sięgać do kreacyj

59 nych praw sztuki, by nawet intymne zwierzenie oblekać w maskę, a swojš tylko wrażliwo​ć opancerzać w najodpowiedniejszš formę. Moment, kiedy przeżycia, choćby autentyczne i najprawdziwsze, nabierajš formy, stajšc się wierszem, opowiadaniem… jest tym momentem, w którym przestajš być osobiste i sš przeżyciami wykreowanymi na użytek czytelników. To ich majš wzruszać, to na ich podstawie czytelnik może czynić konkretyzacje, czyli odniesienia do swojego życia, uznawać je za absolutnie

swoje, a tylko przez pisarza odpowiednio nazwane. Pisarz, który tworzšc płacze, bo cierpi, jest grafomanem a nie pisarzem. Brakuje mu w akcie tworzenia dystansu, który jest ostojš piękna, jak powiedziałaby Simone Weill. Czy zatem pisarz musi osobi​cie do​wiadczyć tego, o czym pisze? Może, ale nie musi. Płodnemu pisarzowi życia by zabrakło na uczestniczenie w ​wiecie przedstawionym swoich ksišżek. Od tego on ma wyobra​nię innš od niepiszšcych, od tego ma specyficzny dar empatii, by kreować​wiaty istniejšce, choć tylko w nim wyobrażone. I ta zasada dotyczy nie tylko powie​ci

historycznych, ale również najbardziej współczesnych, ocierajšcych się

o rzeczywisto​ć pisarza, choćby i tę prywatnš. Andre Gide` w swoich Dziennikach mówił o odwróconej szczero​ci artysty i okre​lał jš tak: ​ [Pisarz] nie powinien opowiadać swojego życia takiego, jakie przeżył, ale żyć takim życiem, jakie opowie. Inaczej mówišc: niech jego portret, którym będzie jego życie, utożsami się z portretem idealnym, którego pragnie. I jeszcze pro​ciej: niech się stanie takim, jakim chce być​. Rzeczywisto​ć czasami skrzeczy inaczej, mimo starań pisarza. Nie zawsze bowiem ​strumień piękno​ci​,

płynšcy przez twórcę, jego samego czyni piękno​ciš. Tym samym problem hrabiego Henryka staje się problemem uniwersalnym każdego niemal, kto próbuje uprawiać sztukę słowa, zaklinać rzeczywisto​ć w jakiejkolwiek postaci i ze słów czynić ciała. Dlatego lepiej nie poznawać za bardzo osobi​cie artysty, którego dzieło podziwiamy. Może się okazać, że przerasta ono mistrza. Romantyczne ​dramat układasz​ - to przecież oskarżenie o produkowanie literatury z cudzych cierpień, o poszukiwanie materiału dla własnej twórczo​ci, o wplštywanie w tę twórczo​ć innych z otoczenia pisarza, którzy być może wcale nie chcieliby być wplštani. Stšd częste u pisarzy zastrzeżenia:

​Wszystkie postaci i wydarzenia sš całkowicie fikcyjne, a ich podobieństwo do rzeczywistych postaci i zdarzeń jest najzupełniej przypadkowe​.

60 Mark Twain ujšł ten problem z większš desperacjš: ​Osoby usiłujšce wykryć w tym utworze intrygę, będš rozstrzelane​. Twórca to kto​, kto kocha swoje dzieła. Nie może być inaczej. Taka miło​ć daje mu poczucie niezależno​ci i jakš​ tam pewno​ć, że pisanie może dla niego być wolno​ciš, choćby nie wiem jak czuł się rozdarty i uwikłany między literaturę i życie, między Piekło i Arkadię, między to, co konieczne a przypadkowe. Ale wracajšc do ​wrót doliny​ i do własnego przykładu. Najpierw

intuicyjnie wyczułam, a potem zrozumiałam, że muszę w jakim​ sensie ignorować swoich czytelników, jeżeli pragnę być pisarkš, na którš po latach chciałabym spojrzeć bez wstydu. Nie muszę więc słuchać racji, argumentów swojej rodziny, przyjaciół, recenzentów, krytyków, wydawców, choćby nie wiem jakimi byli dla mnie autorytetami. Nie jestem tylko po to, by spełniać oczekiwania innych, ale również swoje. Piszę dla inteligentnego, mšdrego czytelnika, czyli dla siebie. Jeżeli przy okazji podoba się to innym, tym lepiej dla innych. Nie mam oczywi​cie takiej pewno​ci, ale mam wiarę. Jedyne bowiem, czego na tym ​wiecie nie

było -to mnie i mojej wrażliwo​ci. Mogę więc bezkarnie powtarzać, kreować​wiaty, wybierać maski, bo wiem, że i tak nie ucieknę od tego, co we mnie, od niepewno​ci będšcej jedynš pewno​ciš, od zamętu, który jest moim stanem naturalnym, od czasu do czasu dajšcym się tylko okiełznać i wtedy stworzyć złudzenie, że oto na godzinę nadałam trwało​ć i rzeczywisto​ć ​wiatu oraz sobie. Nie mogę być na przykład Erikš Jong, ani Annš Sexton, skoro jestem Martš Fox, ​jedynš i niepowtarzalnš aż do szpiku ko​ci​.

61 Spis tre​ci: Wszystkie poranki ​wiata Dedykacja

* Mogłam nie spojrzeć

Ocalenie Czerwona linia Gra Może tak trzeba Alicja w Krainie Komórkowców Lustro II Jarzębina czerwona * Jeszcze nie wiem co zrobię

Moje chyba żony * Tym razem na umieranie Grzech Jak długo jeszcze jak Rozmowa Od autorki

MARTA FOX Poetka, autorka powie​ci nie tylko dla młodzieży, felietonistka miesięcznika ​lšsk​ ( Listy spod kapelusza). Dwukrotna zdobywczyni Grand Prix w Ogólnopolskim Konkursie Literatury Miłosnej (proza -1989, poezja - 1994).

Dwukrotna zdobywczyni wyróżnienia w konkursie ​Ksišżka Roku​, przyznawanego przez International Board On Books For Young People ( Polish Section IBBY): w 1995 roku za powie​ć AgatonGagaton: jak pieknie być sobš i w 2000 roku za serię powie​ci Pierwsza miło​ć. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Sztuki. Należy do wrocławskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.. Mieszka w Katowicach. Wydała ksišżki: Kapelusz zawsze zdejmuję ostatni, Batoniki Always miękkie jak deszczówka, AgatonGagaton: jak pięknie być sobš, Firma Agaton-Gagaton: wypróbuj bez szorowania, Magda.doc, Paulina.doc,

Wielkie ciężarówki wyjeżdżajš z morza, Chcę być chłopcem jak mój ojciec, Dotknij mnie, tak dawno nie miałem kobiety, Zdarzyć się mogło, zdarzyć się musiało. Z Wisławš Szymborskš spotkanie w wierszu, Ogrodnicy północy - poetów portret potrójny, Westchnienia jak morskie huragany, Romeo zjawi się potem, Więc nie wiń mnie za to, Do rana daleko, Po nitkach babiego lata, Zanim nadejdzie rozstanie. Zrealizowała w Teatrze ​lšskim autorski spektakl poetycki z muzykš Bogdana Mizerskiego -Zapłakać czerwonym deszczem.

63