Kochanowski Jan - Treny - Tren I pdf

Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl. Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

JAN KOCHANOWSKI 

Tren I¹ Wszytki² płacze, wszytki łzy Heraklitowe³ I lamenty, i skargi Symonidowe⁴, Wszytki troski na świecie, wszytki wzdychania I żale, i asunki⁵, i rąk łamania, Wszytki a wszytki zaraz⁶ w dom sie mój noście⁷, A mnie płakać mej wdzięcznej⁸ dziewki⁹ pomoście¹⁰, Z którą mię niepobożna¹¹ śmierć rozdzieliła I wszytkich moich pociech¹² nagle zbawiła¹³. Tak więc smok¹⁴, upatrzywszy gniazdo kryjome¹⁵, Słowiczki liche zbiera¹⁶, a swe łakome Gardło pasie¹⁷; tym czasem matka szczebiece¹⁸ Uboga¹⁹, a na zbójcę co raz sie miece²⁰. Prózno²¹, bo i na samę okrutnik zmierza²², A ta nieboga²³ ledwe²⁴ umyka pierza²⁵. «Prózno płakać» — podobno drudzy rzeczecie. Cóż, prze Bóg żywy²⁶, nie jest prózno na świecie? Wszystko prózno; macamy, gdzie miękcej w rzeczy,

¹W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Tren jest odmienne od znaczenia obecnego. ² (starop.) — wszystkie. ³ er e — Heraklit z Efezu (ok. – r. p.n.e.), filozof gr., w swoich dziełach często rozpaczał nad ludzkim losem. ⁴ en n e — Simonides z Keos (ok. – r. p.n.e.), poeta gr., autor wielu utworów lamentacyjnych. ⁵ r n a. r ne (starop.) — zgryzota, smutek, strapienie. ⁶ r (starop.) — razem. ⁷ e n e — zmierzajcie, przybywajcie do mojego domu. ⁸ n * (starop.) — miły, przyjemny. ⁹ e — opłakiwać dziewkę. ¹⁰ e — pomóżcie (zob. rym: „noście — pomoście”). n * (starop.) — postępujący źle, nie „po Bożemu”, bezbożny. ¹¹n e ¹² e (daw.) — radość i nadzieja; pocieszenie. ¹³ * (starop.) — pozbawić. — potwór, wąż. ¹⁴ ¹⁵ r (starop.) — ukryty (dziś mówi się jeszcze r , czyli: skrycie). ¹⁶ er — tu w znaczeniu: „wybierać” (z gniazda). e — napełnia gardło (dziś mówi się: pasie brzuch). ¹⁷ r ¹⁸ e e e (forma starop.) — szczebioce, szczebiota. * (starop.) — nieszczęśliwy. ¹⁹ ²⁰ e e e (forma starop.) — miota się, rzuca się. ²¹ r n (starop.) — próżno, na próżno. er — zmierza ku (niej) samej. ²²n ²³n e (daw.) — biedaczka, nieszczęsna. ²⁴ e e (starop.) — ledwo, ledwie. er — przez umknięcie ocala pierze, umyka z pierzem, tj. ratuje się. ²⁵ ²⁶ r e (starop.) — przez; r e : na Boga żywego, przez Boga żywego.

A ono²⁷ wszędy²⁸ ciśnie: błąd wiek człowieczy²⁹. Nie wiem, co lżej³⁰: czy w smutku jawnie żałować³¹, Czyli sie z przyrodzeniem³² gwałtem³³ mocować³⁴.

²⁷ e e r e n — macamy (dotykamy), gdzie rzekomo jest bardziej miękko, a tymczasem… ²⁸ (starop.) — wszędzie. e e — błądzeniem jest życie ludzkie. ²⁹ ³⁰ e — co lżejsze, co przynosi większą ulgę. ³¹ (starop.) — cierpieć, boleć, opłakiwać, żalić się. ³² r r en e* (daw.) — to, co jest przyrodzone człowiekowi, natura. (daw.) — w wyrażeniu: robić coś gwałtem, czyli siłą, przemocą. ³³ ³⁴ — walczyć tak, jak walczą z sobą zapaśnicy.

Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach . PL. Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/treny-tren-i Tekst opracowany na podstawie: Jan Kochanowski, Treny, Drukarnia Łazarzowa, wyd. , Kraków,  Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN. Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Sekuła, Olga Sutkowska, Piotr Wilczek. Okładka na podstawie: slightly everything@Flickr, CC BY . e r ne e r Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie. e Przekaż % podatku na rozwój Wolnych Lektur: Fundacja Nowoczesna Polska, KRS . Pomóż uwolnić konkretną książkę, wspierając zbiórkę na stronie wolnelektury.pl. Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.





Tren I

