Kordel Magdalena Okno z widokiem

Dla mojego męża i dzieci – za to, że są.

Moi kochani! To już kolejna książka, którą dzięki Wam – moim Czytelnikom – udało mi się napisać i wydać. Bardzo dziękuję Wam za to, że sięgacie po moje powieści i że tak wnikliwie je czytacie i recenzujecie. Szczególnie chcę podziękować Pani Sabince, autorce bloga internetowego, za przemiłe recenzje i za równie ekscytującą korespondencję, Pani Izie za to, że tak ładnie o mnie pisze, Ani K. – mojej przyjaciółce – za to, że z niezmienną cierpliwością czytała wszystko, co napisałam, znosiła moje humory i podtrzymywała mnie na duchu, rodzicom, mężowi i dzieciom za niezachwianą wiarę we mnie i moje możliwości. I Panu Leszkowi z Nowej Rudy – właścicielowi Białej Lokomotywy, najcudowniejszej i najbardziej klimatycznej kawiarni, w jakiej kiedykolwiek byłam. To właśnie Biała Lokomotywa była pierwowzorem malownickiej restauracji Piąte Koło. I chociaż ta w Malowniczym jest o wiele większa, z całą pewnością magię i nastrój zawdzięcza noworudzkiej Lokomotywie i jej właścicielowi. Moi Drodzy, korzystając z okazji, chcę się z miejsca przyznać, że niestety nie udało mi się do końca dotrzymać danej Wam obietnicy. Kiedyś powiedziałam (a raczej napisałam), że w kolejnej książce nie będzie żadnej rozwódki, wrednego męża, nastoletniej córki i romansu. Cóż... Rozwódek, mężów i nastoletnich córek rzeczywiście udało mi się uniknąć. Romansu też nie ma... Prawie... ale cóż ja mogę poradzić na to, że podobnie jak Róża – bohaterka tej książki – lubię szczęśliwe zakończenia i wierzę w nie? I tak z nadzieją, że jednak mi wybaczycie tę drobną niekonsekwencję, życzę Wam, Drodzy Czytelnicy, samych dobrych zakończeń. I w książkach, i w życiu. Magdalena Kordel

Okno z widokiem Właściwie nie powinno mnie dziwić, że kiedy życie mi dopiekło, z miejsca pognało mnie do babki. Zawsze mnie do niej gnało, gdy było źle. Babka była opoką. I tajemnicą, pociągającą i wabiącą jak najlepszy narkotyk. Nikt o niej nie wiedział wszystkiego, a jako że już jakiś czas temu przekroczyła siedemdziesiątkę, nic nie wskazywało na to, żeby coś w tej materii się miało zmienić. Babce zwyczajnie nie paliło się do zwierzeń. Nawet jej wiek był tajemnicą. W rodzinie chodziły słuchy, że gdy po wojnie wyrabiała na nowo dokumenty, coś tam zachachmęciła z datą urodzenia. Mama twierdziła, że odjęła sobie lat, ale ja nie byłam co do tego taka pewna. Babce wiek nigdy nie doskwierał, nie narzekała na upływ czasu ani na zdrowie. Nawet na pogodę… Właściwie jakby się nad tym głębiej zastanowić, babka w ogóle nie narzekała. Gdy coś ją bolało, szła wysoko w góry, na łąkach zbierała zioła i nimi się leczyła. Tylko raz odstąpiła od tej zasady, gdy coś łupało ją w piersiach. Nie mogąc opędzić się od próśb zaniepokojonej rodziny, w końcu złamała się i poszła do lekarza. Moja mama tryumfowała, tryumfował doktor, który cały czas przepowiadał babce, że na tych ziółkach daleko nie zajedzie. O tym, co czuła sama zainteresowana, niewiele można powiedzieć, bo jak zwykle pozostała nieprzenikniona. Nie komentowała ani postawy mojej mamy, ani doktora. Wróciła od lekarza z plikiem skierowań na badania i lekarstwem, którym codziennie miała smarować klatkę piersiową. Niestety komuś coś się pokręciło (babka twardo twierdziła, że lekarzowi, lekarz, że babce) i zamiast się nim namaścić, łyknęła zawartość buteleczki i dostała straszliwej zgagi, za to ból w piersiach minął bezpowrotnie. Od tamtego czasu z wyższością twierdziła, że lekarze to nieznający się na rzeczy szarlatani, a lekarz orzekł, że to prawdziwy cud, iż babka po spożyciu leku nadal żyje, i podobno w złości wykrzyczał jej nawet, że ani chybi zawarła jakiś pakt z diabłem. Oczywiście ona uśmiała się z tego serdecznie, ale ja nie widziałam w tym nic zabawnego. W ubolewaniu nad naiwnością i niewiedzą doktora wzruszyłam tylko ramionami. Ostatecznie babka nigdy się nie kryła ze znajomością z ogoniastym przedstawicielem ciemnej strony mocy i tylko ktoś nieomal zupełnie ślepy i głuchy mógł tego nie zauważyć. Temat diabła dość często przewijał się w naszych rozmowach, a gdy babcia zauważyła, że jestem nim szczególnie zaintrygowana, pojawiał się coraz częściej. Zwykle gdy rankiem wyruszała w góry, na moje pytania, czy mogę iść z nią, niezmiennie odpowiadała: – Daj spokój, Różo, idę się z diabłem naradzić, a to nie towarzystwo dla małych dziewczynek! Złościła mnie ta odpowiedź niesamowicie. Ale jednocześnie zamykała mi usta. Babcia myślała zapewne, że ze strachu, a ja milkłam, bo byłam obrażona na nią, na cały świat, a przede wszystkim na diabła, który gardził mym towarzystwem. – Czekaj, ty, czekaj – odgrażałam się w duchu – jeszcze sam będziesz mnie szukał. A wtedy figa z makiem! W takie ranki na pytanie mamy, gdzie jest babcia, odpowiadałam zgodnie z prawdą: – Poszła się z diabłem naradzić. Matka niezmiennie krzywiła się na taką odpowiedź i kręcąc głową, mówiła: – Babcia poszła po prostu po zioła, kochanie. Diabła nie ma. Jakiś czas zbywałam ową odpowiedź milczeniem, ale za którymś razem coś mnie podkusiło i zapytałam: – W ogóle? – Co w ogóle? – No, czy w ogóle nie ma diabła?

Matka była wyraźnie zakłopotana. – Nie, no ogólnie jest… – Przed chwilą mówiłaś, że nie ma – atakowałam, bo czułam, że powinnam bronić diabła babci. – Oczywiście, że jest, ale nie tutaj – wybrnęła z trudem matka. – Ksiądz mówi, że trzeba się mieć na baczności, bo diabeł jest wszędzie – odparowałam. – Jest obecny wszędzie, bo chce nas kusić do złego, ale on tak niby jest, a jednak go nie ma – wkopywała się coraz bardziej. – Coś mi się wydaje, mamo, że ani ty, ani ksiądz tak naprawdę się na nim nie znacie – odpowiedziałam z wyższością. Po tej rozmowie w domu wybuchła awantura. – Musisz z tym skończyć! – krzyczała mama do taty. – Przecież tak nie może być! Ona wierzy w te wszystkie bajeczki, które opowiada jej twoja matka, a ja już doprawdy nie wiem, jak mam ją uspokoić! – Nie chcę wyjść na totalnie nieczułego ojca, ale nasza córka nie wygląda na zbyt przerażoną – bąknął tata. – Oczywiście najłatwiej to zbagatelizować i umyć ręce! Skąd wiesz, jakie ślady w psychice mogą jej zostać po tych koszmarnych historiach? To jeszcze mała dziewczynka i te opowieści o diable mogą przerazić ją śmiertelnie. Poza tym te wszystkie dyskusje, które Róża prowadzi z twoją matką, są… Są… Sama nie wiem – mamie najwyraźniej zabrakło słów. – No, makabryczne – dokończyła wreszcie i zamachała gwałtownie rękami. – Diabeł to, diabeł tamto… I ty to uważasz za normalne?! A spróbuj jej powiedzieć, że całe to ględzenie to bujdy, to wtedy dopiero zobaczysz! Spotkałeś kiedyś dziecko, które by tak się wykłócało o istnienie diabła?! – Daj spokój – ojciec próbował ją udobruchać. – Skoro wierzy w Babę Jagę i żyje, to diabeł też jej nie zaszkodzi. – Tego nie można w żaden sposób porównywać – upierała się przy swoim mama. – Przecież to, co ona wygaduje, to prawie bluźnierstwo! – Nie przesadzaj, po prostu akurat przemówiło do jej wyobraźni i tyle. Ale oczywiście, jeżeli masz z tym taki problem, porozmawiam z mamą… – skapitulował w końcu. – Chociaż sama wiesz, jaka ona jest… Nie będzie łatwo. – Ale przynajmniej będzie wiedziała, co o tym myślimy. – Myślisz, kochanie. Myślisz. Mnie z tego wyłącz – skwitował ojciec i ostentacyjnie schował się za rozpostartą gazetą. – Pewnie, najlepiej wszystko zwalić na mnie – prychnęła matka. – Ale dobrze, niech i tak będzie. Obyś tylko z nią porozmawiał. Najlepiej dziś! – Jutro! – Tata uciął dyskusję tonem, przed którym kapitulowała nawet moja mama. Używał go rzadko, ale było wiadomo, że gdy już się to działo, lepiej było nie przeciągać struny. Nawiasem mówiąc, gdy teraz o tym myślę, dochodzę do wniosku, że jedyną osobą potrafiącą doprowadzić go do ostateczności, w wyniku której pojawiał się ów szczególny ton, była moja rodzicielka. Nazajutrz, zgodnie z obietnicą, tata odwiedził babcię. Dokładniej mówiąc, odwiedziliśmy ją razem, bo uparłam się, by mu towarzyszyć. Ostatecznie mieli rozmawiać o mnie i rozstrzygać ważne dla mnie kwestie, więc w moim mniemaniu miałam prawo uczestniczyć w tej rozmowie, która nie przyniosła – zgodnie z przewidywaniami ojca, a ku mojemu zadowoleniu – żadnych rezultatów. – Ej, Leszek, ty przeżyłeś, przeżyje i ona – po wysłuchaniu ojca stwierdziła beztrosko babka i mrugnęła do mnie okiem. – Przecież wiesz, że to nasz swoisty rodzinny folklor. Takie

opowieści kształtują wyobraźnię. – Wiem, ale mamo, to strasznie denerwuje Alicję. – Tata popatrzył na babcię nieszczęśliwym wzrokiem, robiąc przy tym minę zagubionego chłopca. – I tu masz odpowiedź na wszystkie dręczące cię pytania. Na własnej skórze przekonałeś się, jak strasznie trudno jest żyć z człowiekiem pozbawionym wyobraźni. Ale jak wiesz, szanuję twój wybór i dlatego oszczędzam Alicji rozmów ze mną – roześmiała się babcia i nastawiła wodę na herbatę. To był znak, że temat uważa za zakończony. Diabeł został uratowany – przynajmniej chwilowo. Wtedy nie wiedziałam jeszcze, że przyszłość szykuje nowe niebezpieczeństwo. Mianowicie po jakimś czasie, zupełnie niespodziewanie, babcia przestała chodzić na narady z diabłem. Powód był prosty: tata, chcąc zrobić jej niespodziankę, założył obok domu ogródek ziołowy. Nawet mama mu pomagała wszystko przygotować, bo, jak stwierdziła, może gdy babcia będzie miała te swoje zioła na wyciągnięcie ręki, to się nimi tak zaabsorbuje, że przestanie zajmować się głupotami. Przez głupoty rozumiała zapewne poranne wędrówki, od których zwykle zaczynały się wszelkie diabelskie opowieści. Tak czy inaczej, babcia była szczęśliwa. Tyle gatunków ziół i to pod samym oknem, bez konieczności brodzenia w gęstych trawach łąki i pochylania niemłodych już pleców. – Tylko czy aby one będą tak samo skuteczne? – zastanawiała się głośno, pieszczotliwie dotykając listków. – A dlaczego nie? – tata śmiał się z jej niepewności. – No wiesz, synu, po tym, co samo wyrośnie, wiadomo, czego się spodziewać, a te tutaj to jakieś takie sztuczne… – Oj mamo, mamo – ojciec poklepał ją po pomarszczonej ręce – już w średniowieczu mnisi zakładali ogródki z ziołami. I skutkowały. Nie widzę powodów, dlaczego te miałyby być inne. Chyba że ten twój diabeł się obrazi, że już go nie odwiedzasz i o radę nie pytasz, i urok na nie rzuci. Te słowa wystarczyły, żebym znienawidziła przydomowy ogródek. Przecież zajął miejsce diabła. Wyobrażałam sobie, jak bardzo biedny diabeł czuje się samotny, jak co rano wypatruje drobnej postaci babci Matyldy i jak zawiedziony wieczorem znika w ciemnym iglastym lesie. Na myśl o jego samotności łzy kręciły mi się w oczach. I stało się. Obraziłam się na babkę. Przestałam się do niej odzywać, ba, prawie jej nie zauważałam. Babcia przyglądała mi się spod oka, zagadywała, ale gdy nic nie przynosiło rezultatów, zostawiła mnie w spokoju. Zaś w mojej głowie rodził się buntowniczy plan. – Nie pozostaje mi nic innego – myślałam – jak pójść i odszukać diabła, i zapewnić go, że ma we mnie najlepszą przyjaciółkę. Niech wie, że chociaż nigdy nie chciał ze mną gadać, to i tak może na mnie liczyć. Miałam tylko jedno zmartwienie – właściwie nie wiedziałam, jak diabeł wygląda. Natrafiłam wprawdzie na kilka wizerunków Złego w Biblii dla dzieci, ale z całą pewnością to nie był diabeł mojej babci! Ewentualnie mógłby to być jakiś jego ubogi krewny. Trapiło mnie to wszystko niesamowicie, ale na całe szczęście do poszukiwania diabła nie doszło, bo wieczorem, na dzień przed planowaną eskapadą, babcia, nie słuchając moich protestów, zabrała mnie do kuchni na rozmowę. Naburmuszona siedziałam przy stole i przyglądałam się, jak nastawia wodę w garnku i wrzuca do niego wysuszone listki. Wiedziała, co robi, gdy w milczeniu, pozornie nie zwracając na mnie uwagi, przyrządzała napój. Tajemniczy taniec babcinych rąk nad parującą wodą za każdym razem tak samo mnie fascynował i było bardzo prawdopodobne, że w końcu, zaintrygowana, zapomnę o dąsach i zacznę uczestniczyć w mieszaniu aromatycznej zawartości garnka. Ale tym razem postanowiłam być twarda. Dla

biednego diabła, dla którego, w moim mniemaniu, byłam ostatnią deską ratunku. Babka widząc, że skuteczna zwykle metoda tym razem zawodzi, poczekała, aż w garnku coś zabulgotało i zaszumiało, i dopiero wtedy usiadła naprzeciwko mnie i powiedziała: – No co tam, Różo, napijesz się ze mną? Widzę, że jesteś na mnie obrażona, więc potraktujmy to… powiedzmy, jak fajkę pokoju. To napój, który będziemy piły tylko my dwie. Taka nasza mała wspólna tajemnica. Co ty na to? W odpowiedzi otrzymała tylko nieszczęśliwe spojrzenie. Bo z jednej strony, nie mogłam jej wybaczyć zdrady, jakiej się dopuściła, ale z drugiej, posiadanie z nią tajemnicy, odprawianie czegoś na kształt magicznych obrzędów, nęciło z nieprzepartą siłą. – Czemu nic nie mówisz? – Nie mogę wypić z tobą żadnego napoju – zdecydowałam w końcu heroicznie. – To byłoby bardzo nie w porządku wobec biednego, zdradzonego diabła. – A co do tego ma diabeł? – zdziwiła się babka niepomiernie. No to jej wygarnęłam. Głównymi oskarżonymi byli ona i ogródek ziołowy. – A więc to o to chodzi! – Pokiwała głową. – Ależ ty jesteś niemądra. Było zapytać, to od razu bym ci powiedziała, że w związku z zaistniałymi okolicznościami diabeł zamieszkał tutaj, na strychu – powiedziała, nieświadomie niwecząc cały podstępny plan mojej mamy, który miał na celu odciągnięcie mojej uwagi od wszystkiego, co miało rogi, a nie było krową. – To on tutaj jest? – Ze zdumienia otworzyłam buzię. – Oczywiście. Przecież nie mogłam zostawić go tak na pastwę losu. Zresztą czas najwyższy, by mógł rozprostować stare kości na wygodniejszym posłaniu niż twarde szyszki i gałęzie. I tak dziwne, że go jeszcze nie pokręciło od takich prymitywnych warunków. W końcu na stare lata coś mu się od życia należy. – To diabeł jest stary? Starszy niż ty? – zdziwiłam się bardzo, bo nie mieściło mi się w głowie, że w kwestii wieku ktoś mógłby być lepszy od niej. – Gorzej – babka nalała do kubków gorący napój – on jest przedwieczny. – Przedwieczny… – powtórzyłam z upodobaniem i łyknęłam z kubka magiczną zawartość, która podejrzanie smakowała zupełnie jak herbatka miętowa. Babcia Matylda z powagą pokiwała głową. – A czy mogłabym – przyszła mi nagle do głowy zuchwała myśl – pójść na strych i zobaczyć, jak mu się mieszka? – Pójść możesz – przyzwoliła obojętnie – ale wcale nie jest powiedziane, że diabeł ci się pokaże. On… Cóż, jest raczej samotnikiem. Jak się można domyśleć, sceptycyzm babci wcale mnie nie zniechęcił. I od tamtej pory każdą wolną chwilę (ku rozpaczy mojej mamy, rzecz jasna) spędzałam na strychu, usiłując wejść w komitywę z diabłem. Nie wątpiłam, że on tam jest. Niekiedy nawet zdawało mi się, że widzę jego cień, a w tafli starego lustra, które stało w półmroku, nieraz dostrzegałam ironiczny uśmiech, którym raczył mnie obdarzyć, ale nigdy nie pokazał mi się na dłużej. W końcu moje zachowanie zaczęło budzić powszechne zaniepokojenie. Nawet babcia Matylda, która początkowo dobrze się bawiła, obserwując, jak to podglądam diabła, stwierdziła, że sprawy zaszły za daleko. Moje zainteresowanie jej czarcim gościem zbytnio zaczęło przypominać obsesję. W związku z tym trzeba było coś zrobić. Zdaniem babki najprostszym rozwiązaniem było wyeksmitowanie diabła z domu. I tak pewnego dnia oznajmiono mi, że niestety diabeł zatęsknił za swobodą i porzucił wygody na strychu na rzecz otwartej przestrzeni. Co gorsza nikt, nawet babka, nie umiał mi powiedzieć, gdzie mogę go znaleźć. – Z diabłem jest jak z mężczyzną – stwierdziła krótko – za żadnym nie trafisz. Jej wyjaśnienie niewiele mi dało. Zrozumiałam, że nie mam co liczyć na rodzinę.

Na moje nieustanne nagabywania odpowiadano mi, że najwyższy czas, abym przestała wierzyć we wszystkie bajki, które usłyszę. – Powiedz – zapytała któregoś dnia mama – czy wierzysz w Śpiącą Królewnę? – Nie – odpowiedziałam zgodnie z prawdą. – A w Kopciuszka? – Też nie – wzruszyłam ramionami. – No a, powiedzmy, w małą syrenkę? – Oczywiście, że nie! – wykrzyknęłam, zirytowana tym, że może mnie posądzać o taką dziecinadę. – No właśnie. – Mama pokiwała głową i westchnęła. – A kto ci opowiadał te wszystkie bajki? – Babcia. – A więc dlaczego tak upierasz się przy tym diable? – zapytała zrozpaczona. – Przecież to taka sama bujda jak wszystkie inne. Babcie tak mają, że opowiadają swoim wnuczkom różne historie. Ale nie trzeba w nie tak bezapelacyjnie wierzyć. W baśniach najważniejszy jest morał, a nie postacie, które nie żyją naprawdę. – No to jaki jest morał w opowieściach z diabłem? – zainteresowałam się podstępnie. Matka zamilkła, a potem zakłopotana potarła ręką czoło. – Może zapytasz babci – powiedziała w końcu. W tej sytuacji widziałam tylko jedno rozwiązanie: dać sobie spokój z nakłonieniem rodziny do zdradzenia mi prawdy (od wczesnego dzieciństwa nie lubiłam tracić niepotrzebnie czasu), pójść do Walerii i od niej spróbować się dowiedzieć, gdzie też mogę diabła znaleźć. Waleria była przyjaciółką babki, i to taką po fachu. Tak jak ona zajmowała się ziołami, tyle tylko, że robiła to na większą skalę, bo o ile babcia Matylda przygotowywała napary i syropy do użytku rodzinnego, to Waleria leczyła całe miasteczko i okolicę. Mieszkańcy Malowniczego nazywali ją czarownicą, szeptuchą albo zamawiaczką. Biorąc to wszystko pod uwagę: opinię, którą cieszyła się Waleria, i podobieństwo profesji, istniała szansa, że diabelskie tematy też nie będą jej obce. Pomysł okazał się przedni. Waleria, niczego nie podejrzewając, udzieliła mi precyzyjnych wyjaśnień. – Ciociu Walerio – zapytałam, przybierając jak najbardziej niewinną minę – gdzie kiedyś najczęściej spotykano diabła? – Diabła, powiadasz? – Zamyśliła się, spoglądając na mnie spod oka. – Najczęściej widywano go na rozstajnych drogach. Ale teraz nie trzeba się tym przejmować – dodała natychmiast – bo na diabła wymyślono prosty sposób – tam gdzie mógł się pojawić, stawiano kapliczki. Albo stosowano wodę święconą. I już nie śmiał się tam pokazywać. I u nas zrobiono podobnie. Na rozstaju postawiono kapliczkę. A dlaczego pytasz? – A tak, z ciekawości… I bardzo ci, ciociu, dziękuję – powiedziałam grzecznie, myśląc, że Waleria w ogóle nie zna się na zwyczajach przyzwoitych diabłów, i prosto od niej popędziłam na rozstajne drogi do kapliczki. W moim przekonaniu diabeł miał w nosie wszelkich świętych i na pewno tam właśnie się udał po opuszczeniu babcinego strychu. Skoro czuł się najlepiej na rozstajnych drogach, to czemu miał z powodu jakichś kapliczek zmieniać przyzwyczajenia? Jedyne, co mnie dziwiło, to wątpliwe sąsiedztwo, jakie sobie wybrał. Bo w kapliczce stała figurka świętego Antoniego. A jak wiadomo, diabeł i rzeczony święty byli zażartą konkurencją. Przecież to święty Antoni pomagał odnajdywać to, co diabeł ogonem nakrył. Ale nad tym postanowiłam się nie zastanawiać. Ostatecznie to była sprawa pomiędzy diabłem i świętym Antonim i mnie nie

powinna w ogóle obchodzić. I właściwie nic się w moim życiu nie zmieniło, oprócz tego, że zamiast na strychu przesiadywałam na rozstajnych drogach. Rodzice z niepokojem przyglądali się mojej nowej pasji. Mama w końcu doszła do wniosku, że wymieniłam diabła na świętego Antoniego. – Niedobrze, że popada ze skrajności w skrajność – powiedziała któregoś dnia do ojca – ale z dwojga złego lepszy święty niż ten nieszczęsny czart. A ja milczałam jak zaklęta. Z biegiem czasu diabeł, którego tak wypatrywałam, zmienił niepostrzeżenie swoje oblicze. Nie przebywał już tylko na rozstajnych drogach, ukryty za figurką świętego Antoniego, ale był właściwie wszędzie. Najczęściej i najwyraźniej widywałam go, gdy robiłam coś całkowicie zakazanego i niezgodnego z naszym domowym prawem. Przemykał się za moimi plecami, gdy z wypiekami na policzkach, ukryta pod biurkiem czytałam pamiętnik starszej siostry Oli, migał rozmazanym odbiciem w lustrze, gdy malowałam usta jaskrawoczerwoną szminką, bynajmniej nienadającą się dla małoletnich dziewczynek, huśtał się na lampie, gdy wyciągałam z półek książki przeznaczone wyłącznie dla dorosłych. Stał się moim zakazanym owocem. Na rozstajne drogi chodziłam nadal, ale już nie w celu zdemaskowania diabła, a raczej z przyzwyczajenia. Miałam tam święty spokój, nikt mi nie przeszkadzał i nikogo nie denerwowała moja mania myślenia o niebieskich migdałach. Diabeł jako taki przestał mnie interesować, ale za to Antoni zyskał na znaczeniu. Czasami przychodziłam na rozstajne drogi nie tylko po to, żeby podumać, ale w bardziej konkretnych celach, mianowicie ubijałam interesy ze świętym. Za to czy za tamto obiecywałam mu świeże kwiaty, świeczki, dozgonną pamięć i wdzięczność. Gdy sprawa była większej wagi, przerzucałam się na bardziej materialne środki i przyrzekałam podarować – hojną (oczywiście jak na moje możliwości) sumkę w kościele na jego prywatne potrzeby. Jakie one by miały być, nie miałam pojęcia, ale rozsądnie dochodziłam do wniosku, że skoro wszyscy mamy jakieś pragnienia, to zapewne i święty Antoni coś tam dla siebie w tej dziedzinie znajdzie. Najczęściej jednak siedziałam przed kapliczką całkiem bezinteresownie, roztrząsając pod czujnym wzrokiem Antoniego najróżniejsze sprawy. A myśleć miałam o czym, bo w naszej rodzinie aż huczało z powodu skandali, za które odpowiedzialna była babka. Prawdę mówiąc, huczało w całym Malowniczym, co z kolei powodowało ciągłe bóle głowy u mamy. Początek tych skandalicznych wydarzeń miał miejsce pewnej niedzieli, gdy poszłyśmy z babką do kościoła, bo pomimo zażyłości z diabłem babcia dbała również o poprawne stosunki z Panem Bogiem. Zwykle na msze chodziliśmy całą rodziną, ale tym razem stało się inaczej. Z perspektywy czasu dochodzę do wniosku, że można w tym dopatrywać się boskiej opatrzności. Bo inaczej nie wiadomo, czy moja mama nie dostałaby zawału serca, widząc, jak po mszy babcia na oczach całego Malowniczego oraz księdza proboszcza zbiega nagle po kościelnych schodach i nie zważając na nikogo i na nic, krzyczy: – Ty stary diable, wiedziałam, że kiedyś wrócisz! A krzyczała do starszego siwego mężczyzny, który, o zgrozo, miał włosy do pasa i najspokojniej w świecie siedział na ławce i pykał fajeczkę. I właśnie wtedy na własne oczy zobaczyłam, jak wygląda diabeł babci. – Witaj, Mati – odparł, podnosząc się powoli i uśmiechając z lekką ironią – widzę, że jak zwykle jesteś piękna, opanowana i subtelna… Stałam na szczycie schodów z rozdziawionymi ustami, z nogami wrośniętymi w beton i miałam wrażenie, że jestem świadkiem czegoś wielkiego i bardzo ważnego. I rzeczywiście. Po raz pierwszy i ostatni zobaczyłam proces odwrotny od znanego powszechnie ludzkości. Na moich oczach babka odmłodniała. Z minuty na minutę. Nasz mały kościółek stał się

świadkiem cudu. Pierwszy opamiętał się proboszcz i z godnością zszedł po schodach. – Witam pana – rzekł do przybysza – chciałem jedynie zauważyć, że tu się nie pali. Gdyby więc pan mógł… – przerwał wymownie, spoglądając na fajkę. – Mógłbym – odparł zagadnięty, nie zwracając na proboszcza najmniejszej uwagi i nie odrywając od babci oczu. Proboszcz wyraźnie poczuł się urażony. Nie przywykł do takiego traktowania. – Pani Matyldo, może by nas pani sobie przedstawiła – dopomniał się skonsternowany. Babcia jakby ogłuchła. – No, Mati, chyba pora porozmawiać – powiedział siwy gość i podał babci ramię. – Mamy do nadrobienia kilka lat. I do przedyskutowania pewien temat. Pamiętasz chyba, co ci obiecałem? Tego było za wiele! Mogłam dużo wybaczyć babce, ale nie to, że o mnie zapomniała! Błyskawicznie odzyskałam władzę w nogach i w lot znalazłam się koło niej. – Babciu, a co ze mną i z lodami? – zazdrośnie potrząsnęłam jej ręką. Babka spojrzała na mnie trochę nieprzytomnie, zamrugała szybko i wreszcie z widocznym trudem wróciła do rzeczywistości. – A tak, rzeczywiście, miałyśmy iść na lody, ale wiesz, Różo, zaprowadzę cię dziś do domu. To moja wnuczka – wyjaśniła. – A to jest Julek. O ile przedstawienie mnie skierowane było do konkretnego adresata – rzeczonego Julka, to przedstawienie jego było jakby ogólne. Miałam wrażenie, że babcia wyjaśnia wszystkim zgromadzonym na kościelnym dziedzińcu, kim jest długowłosy. Oczywiście wymienienie jego imienia ani na jotę nie rozjaśniło sytuacji, a tylko zaostrzyło apetyt ciekawskich. Jedynie wśród najstarszych mieszkańców wymieniano znaczące spojrzenia i szeptano: to on? Na pewno? Po tylu latach? Ale większość nic z tego nie rozumiała. Tylko Waleria, która zdawała się niczemu nie dziwić, podeszła do babci i patrząc na nią z serdeczną ironią, powiedziała tryumfalnie: – Zawsze ci powtarzałam, że mężczyźni z tej rodziny bez względu na wszystko dotrzymują obietnic. Co ciekawsze kobiety wiedząc, że od babci nie usłyszą żadnych wyjaśnień, obstąpiły Walerię, ale ta opędziła się od nich jak od natrętnych much i mrucząc pod nosem, odeszła. Julek pojawił się więc w naszej rodzinie i wtopił się w nią tak, że nie mogłam sobie wyobrazić świata bez niego. Jego pojawienie spowodowało też niemały przewrót w moim życiu, bo gdy Julek z babką postanowili zamieszkać razem, moja mama stwierdziła, że nie zniesie wytykania nas palcami, i jeżeli babka nie zrobi tego jak należy (ślub itp.), to ona z całą pewnością nie zostanie w Malowniczym. Babka, jak to miała w zwyczaju, nie zamierzała się nikogo słuchać i po prostu któregoś dnia Julek się do niej wprowadził. Tego było dla mojej mamy zbyt wiele. Zresztą może związek babci był tylko pretekstem do realizacji tego, o czym marzyła: wyprowadzki do „prawdziwego miasta”. Rewolucja, która się na skutek tej decyzji dokonała w moim życiu, była początkowo bolesna, ale przyniosła też sporo korzyści. Jeśli zaś chodzi o Julka, babcia opowiedziała mi potem, że był jej dawną młodzieńczą miłością. Podobno zakochała się w nim już po śmierci mojego dziadka, ale że owdowiała młodo, można było przyjąć, że zwrot „młodzieńcza” był całkowicie na miejscu. Do tej pory nie wiem, dlaczego Juliusz zniknął na tyle lat i czemu jednak po tak długim czasie wrócił. Stanowili z babką idealnie dobraną parę – oboje tajemniczy i skryci, niezdradzający swoich sekretów, co niewątpliwie irytowało całe ich wścibskie otoczenie, w tym także moją mamę, którą, chociaż nigdy się do tego głośno nie przyznała, aż skręcało z ciekawości i żądzy poznania najdrobniejszych szczegółów tej niestandardowej znajomości. Ale babka i tym razem okazała się

nieugięta i podobnie jak o innych rzeczach, tak i na temat historii tej znajomości milczała jak zaklęta. – Im mniej wiesz, tym krócej cię będą przesłuchiwać – skwitowała nagabywania mojej mamy, która po tak szorstkim potraktowaniu obraziła się i zapowiedziała tacie, że już nigdy nie będzie się starać trafić do serca jego matki, bo „ta kobieta” – jak stwierdziła w złości – najzwyczajniej go nie posiada. Tata zbył oświadczenie mamy milczeniem – już dawno odpuścił sobie próbę zaprzyjaźnienia swojej matki z synową. Nie dogadywały się i już. Tyle tylko, że o ile babka ograniczała się do tolerowania mamy, gdy było to absolutnie konieczne, to mama czasami chciała na siłę wkraść się w jej łaski. A babcia Matylda nie znosiła przymusu i sztuczności, tak więc wypracowywane w pocie czoła dobre chęci mamy z góry były skazane na niepowodzenie. Jasne było, że łatwiej by się dogadały, gdyby mama dała sobie spokój i zostawiła sprawy własnemu biegowi. Ale to z kolei byłoby zupełnie niezgodne z jej charakterem. Tak czy inaczej, Juliusz pojawił się w naszym życiu i, o dziwo, nie miał żadnego problemu z wkradnięciem się w łaski i mamy, i babki. Antypatią obu pań zdawał się w ogóle nie przejmować. Nawet to, że nie sformalizowali z babką związku, nie zmieniło pozytywnego nastawienia mojej mamy. Zresztą o brak ślubu obwiniała głównie babkę, mówiąc, że to zapewne ona jak zwykle chce iść pod prąd. A Juliusz okazał się uniwersalny. I był najwspanialszym dziadkiem na świecie. Gdy dorosłam, dotarło do mnie, że był również diabłem babki. Wyczekiwanym zakazanym owocem. O tym wszystkim myślałam, stojąc na rozstajnych drogach i gapiąc się na świętego Antoniego, który wyjąwszy kilka dodatkowych bruzd na twarzy, wyglądał identycznie jak wtedy, gdy wypatrywałam za jego plecami diabelskiego koleżki. – Jak widać, czas nie ma litości nawet dla świętych – przemknęła mi przez głowę nostalgiczna myśl. – No, staruszku, naszym zwyczajem obiecuję ci sypnąć trochę grosza w niedzielę, a ty… Gdybyś mógł chociaż trochę uciszyć ludzkie gadanie, byłabym ci niesamowicie wdzięczna – mruknęłam i od razu poczułam się lepiej. I gdy wreszcie ruszyłam w stronę domu babki, nie przypuszczałam, że już niedługo kapliczka ze świętym Antonim stanie się dla mnie równie ważna, jak wtedy, gdy byłam małą dziewczynką. Babka przywitała mnie ogromną kolacją i równie wielką porcją nowinek. Albo z wiekiem stała się bardziej gadatliwa, albo po prostu moja długa nieobecność rozwiązywała jej język, gdy w końcu przyjeżdżałam. I tak z miejsca dowiedziałam się, kto ostatnio chorował, komu co się urodziło i kto z kim się pokłócił. Julek słuchał nas z lekkim rozbawieniem, a potem, patrząc na mnie spod oka w zamyśleniu, postukał fajką o blat. – Mati, nie owijaj w bawełnę, i tak w końcu będziesz musiała jej powiedzieć – wymruczał, nabijając fajkę tytoniem. – Nie szukaj zastępczych tematów. – A z czym tu się spieszyć – mruknęła babka i zmarszczyła brwi. – Po co jej od razu humor psuć. Myślisz, że ona nie ma dość swoich kłopotów? – Babciu, o czym ty mówisz…? – A co ty myślisz, że ja się wczoraj urodziłam? – huknęła, uderzając ręką w stół. – Środek roku, a ty zostawiasz pracę na uczelni i przyjeżdżasz. Zawsze tu uciekasz, jak coś się dzieje, a jak się zjawiasz w środku tych waszych semestrów, to znaczy, że stało się coś naprawdę poważnego… – No dobrze, mniejsza o mnie, bardziej interesuje mnie to, o czym mi powinnaś powiedzieć? – zapytałam wymijająco. – Skoro to i tak ma do mnie trafić… Stało się coś? – Jeszcze nie – babka wzruszyła ramionami. – Ale się stanie… – Różo, chodzi o kapliczkę. – Widać Julek nie mógł patrzeć, jak moja babka się męczy, i postanowił jej pomóc. – Od jakiegoś czasu mamy z nią problem.

– Z kapliczką? – zdumiałam się. – A jaki? Święty Antoni się leni i nie odnajduje zgub? – Nie żartuj, nie żartuj, bo to naprawdę poważna sprawa – westchnęła babka. – Chcą ją usunąć… – Jak to usunąć? Zabytkową kapliczkę? – Ba… Nam też to się nie mieści w głowie… Zresztą formalnie to ona nie jest tak prawdziwie zabytkowa. W każdym razie podobno mają ją przenieść. – Przenieść? Ale po co? – Moje zdumienie nie miało granic i mimo usilnych starań nie widziałam sensu w usłyszanej właśnie nowinie. – Przecież ta kapliczka jest nierozerwalnie związana z miejscem, w którym stoi. – Tak, ale znalazł się inwestor i chce tam budować jakieś wielkie hale czy coś podobnego. – Babka bezradnie wzruszyła ramionami. – Co niektórzy mówią, że to będzie centrum handlowe, inni, że jakieś magazyny. Ale to wszystko to tylko plotki, a w rzeczywistości nikt nie wie dokładnie, co to ma być – wyjaśnił Julek. – Pewnie burmistrz zna więcej szczegółów, ale widać nie bardzo może mówić, bo jest nader skąpy w udzielaniu informacji. – No to teraz jeszcze mniej z tej sytuacji rozumiem… Do tej pory wydawało mi się, że burmistrz dba o Malownicze i że nie jest mu obojętne, co tu się dzieje… A teraz zgadza się na coś tak absurdalnego? Nie protestuje? – Ależ owszem, protestuje. – Julek wypuścił z fajki kilka aromatycznych obłoczków. – A raczej próbował protestować. Ale to chyba za wysoka liga, bo jakoś niewiele to dało. Za tym inwestorem musi ktoś stać… – Aha, wielka łapówka, którą wiedział komu i jak przekazać – parsknęłam. – Nawet jeżeli, to na pewno ktoś z zewnątrz. Burmistrz jest poza podejrzeniem. Wystarczy na niego popatrzeć. Od kiedy zaczęła się ta sprawa, niknie w oczach. Zresztą to człowiek, który za Malownicze dałby sobie rękę uciąć. Rzadko na burmistrzowskim stanowisku spotyka się kogoś z takim powołaniem – stwierdził Juliusz z przekonaniem. – Ale budować coś wielkiego w tym miejscu to morderstwo dla miasteczka… – Wzburzona wodziłam wzrokiem od Julka do babki. – Przecież to jeden z urokliwszych zakątków… Czy to już postanowione? – A kto ich tam wie. Protestowali i ludzie, i burmistrz, proboszcz też apelował, żeby do tego nie dopuścić, i jak widać, na niewiele się to zdało. Na moje oko nic się z tym nie da zrobić – zawyrokowała babka i poszła zaparzyć melisę. – Ale na całe szczęście Antoni, bez względu na to, jak się skończy ta sprawa, zostanie w miasteczku. Ksiądz mówił, że postawi się kapliczkę na terenie kościoła. Wszyscy jesteśmy do naszego Antoniego bardzo przywiązani – dodała po chwili, wychylając się z kuchni. Gdy na powrót zniknęła, nachyliłam się w kierunku Juliusza. – Julek, wiesz coś więcej? To rzeczywiście już przesądzone? – Z tego co wiem, jeszcze nie wydano wszystkich zezwoleń. Ten, który chce tam budować, nie spodziewał się takiego szumu i takiej ilości protestów. Podobno chciał, żeby budowa ruszyła już miesiąc temu, ale u nas ludzie są uparci, umieją twardo stać przy swoim i skutecznie utrudniają mu życie. – W żadnym razie nie można na to pozwolić… Rozumiesz, że nie mogę tego tak zostawić? – zapytałam, patrząc mu w oczy. Na myśl o tym, że jakiś obcy wandal w jednej chwili może zniszczyć to, co namacalnie wiązało się z moim dzieciństwem, czułam, jak wszystko we mnie zastyga. Miałoby już nie być Antoniego na rozstajnych drogach? I samych rozstajnych dróg, po których, jak wiadomo, błąkają się licha i czarty? Czułam się tak, jakby ktoś miał wyrwać ze mnie kawałek serca. To była jedna

strona medalu – ta sentymentalna. Druga z kolei dotyczyła spojrzenia z perspektywy badacza dziejów. Nigdy nie interesowałam się osobistą historią Antoniego, ale ta kapliczka stała na rozstajnych drogach, odkąd pamiętam. Piękno i magia tego zakątka przyciągały tu turystów pragnących otrzeć się o coś nierzeczywistego. I choć kapliczka nie zaliczała się do najstarszych zabytków w okolicy, zasługiwała na szacunek. – Jeżeli ten tam inwestor zdoła coś w tym miejscu postawić, to chyba tylko po moim trupie – stwierdziłam hardo. – Julek, nie mogę obok tego przejść obojętnie. – Wiem. Zresztą dla mnie to też jest sprawa szczególnej wagi. Dlatego chciałem, żebyś się o tym jak najwcześniej dowiedziała. Mati nie wierzy, że można z nimi wygrać… Chyba nikt już nie ma takiej nadziei. Ale mi się nie mieści w głowie, że nie ma na nich żadnego sposobu. Nie wiem, co cię tu sprowadziło, ale nie mogłaś przyjechać w lepszym momencie. Prosiłem Matyldę, żeby do ciebie zadzwoniła i powiedziała, co tu się wyprawia, ale nie chciała. Stwierdziła, że nie ma sensu psuć ci krwi, skoro i tak z tym nic nie da się zrobić. W końcu udało mi się wymusić na niej przyrzeczenie, że powie ci, jeżeli sama się tu zjawisz. Łatwo jej przyszła taka obietnica, bo nie przypuszczała, że w tym momencie może zdarzyć się coś, co zdoła cię wyciągnąć z uczelni. Ale widać wszystko jest możliwe. I skoro już tu jesteś, to może wspólnie coś się uda wskórać. W końcu jesteś po studiach, znasz się na tych wszystkich zabytkach i kruczkach z nimi związanych… – Cóż, obawiam się, że tu bardziej przydałby się prawnik… – Może i tak, ale i tak wiesz więcej od nas i pewnie dostrzeżesz możliwości, które inni przeoczyli. Gdybym wierzył w takie rzeczy, stwierdziłbym, że to chyba sam Antoni cię tu sprowadził… Ostatecznie wszyscy wiedzą, że darzysz go szczególną sympatią. – Jeżeli nawet, to biorąc pod uwagę przyczyny, które doprowadziły do mojego przyjazdu, raczej stawiałabym na kogoś innego – mruknęłam, myśląc, że właśnie zbieram cięgi za moją diabelską obsesję. Bo to, co od jakiegoś czasu działo się w moim życiu, rzeczywiście wskazywało na piekielną robotę. Na mój gust dobrotliwy święty Antoni, nawet gdyby przez całe lata myślał, nie wymyśliłby czegoś tak podłego. O ile oczywiście rozpatrywać mój przyjazd w kontekście działania nadprzyrodzonych mocy. – Jutro pójdę do burmistrza – rozsądnie wróciłam do realnego planowania, bo jako pracownik naukowy wolałam widzieć siebie jako osobę twardo stąpającą po ziemi i podejmującą rozważne decyzje, a nie jako kogoś prowadzonego za jedną rączkę przez świętego Antoniego, a za drugą przez diabła. – Burmistrza sobie daruj – przerwał mi Julek. – Byłem u niego w zeszłym tygodniu. To swój chłop, tyle tylko, że ktoś z góry go ciśnie. Idź lepiej do proboszcza. On ma głowę na karku… – Tak mówisz? No to pójdę. Przy okazji go sobie obejrzę. Jakoś do tej pory nie miałam sposobności – mruknęłam, myśląc, że dziwnie będzie wyglądała plebania bez starego, dobrze znajomego księdza. Ale następnego ranka okazało się, że obejdzie się bez moich odwiedzin na plebanii. Z proboszczem spotkaliśmy się bowiem zupełnie nieoczekiwanie przy świętym Antonim. Widać nie tylko ja upodobałam sobie to miejsce, bo gdy przyszłam z naręczem kwiatów, zastałam go siedzącego na moim ulubionym polnym kamieniu. W tym momencie nie wiedziałam jeszcze, że mam do czynienia z proboszczem, i szczerze mówiąc, biorąc pod uwagę jego młody wygląd, przypuszczałam, że to zwyczajny ksiądz, ale że widziałam go po raz pierwszy, dyskretnie mu się przyjrzałam. Oględziny wypadły korzystnie. Ksiądz wyglądał na sympatycznego. Pozbawiony był wprawdzie charakterystycznego dla tej profesji nimbu ponurej powagi, ale nie kolidowało to z pewną dostojnością, której nawet dość niewygodna pozycja na polnym kamieniu nie zdołała zniweczyć.

– Niech będzie pochwalony – powiedziałam, obrzucając go przelotnym spojrzeniem i jakby nigdy nic zajęłam się przyozdabianiem mojego przyjaciela Antosia. – Na wieki wieków – odparł. – Może pani pomogę? – zapytał po chwili i nie czekając na odpowiedź, podszedł i wyjął mi z rąk kwiatki. – Będzie pani wygodniej – dodał, wskazując brodą figurkę. – Przepraszam za wścibstwo, ale czy pani jest stąd? Nie mogę sobie pani przypomnieć… Jestem tutejszym proboszczem i z widzenia kojarzę większość osób. A patrząc, jak poczyna sobie pani z Antonim, nie mogę oprzeć się wrażeniu, że nie robi pani tego po raz pierwszy. No chyba że jest pani zawodową kwiaciarką albo florystką… – Nie jestem. I może się proboszcz już niczemu nie opierać – stwierdziłam i dopiero na widok jego miny dotarło do mnie, że mogło zabrzmieć to dwuznacznie. – Konkretnie chodzi mi o wrażenie, że nie robię tego po raz pierwszy – wyjaśniłam, z trudem zachowując powagę. – Jesteśmy z Antonim wieloletnimi przyjaciółmi. Czasami nawet go przekupuje, co zresztą ksiądz sam zaobserwuje w niedzielę. Bowiem zgodnie z umową, jaką zawarłam z Antonim zaledwie wczoraj, jestem zmuszona dać sporą sumę na kościół. – Co pani powie? I święty wchodzi w takie nieczyste układy? – roześmiał się, spoglądając na mnie znad kwiatów. – Nieczyste? Co proboszcz mówi! Nawet jeżeli nie są kryształowe, to i tak należą do najbardziej jasnych i przejrzystych, z jakimi się zetknęłam. To prosta zasada wzajemności. On mi załatwia pewne sprawy, tam gdzie ja nie mam dojścia – tu sugestywnie spojrzałam w niebo – a ja mu się odwdzięczam datkiem na kościół. To taka, powiedzmy, obustronna umowa o dzieło… – Ale dlaczego właśnie na kościół? – zainteresował się proboszcz, uśmiechając się nieznacznie. – Przecież akurat ten Antoni stoi na wolnym powietrzu i z naszym kościołem niewiele ma wspólnego… Przynajmniej na razie – dodał, pochmurniejąc. – Cóż, święty to święty, a święci, jak sama nazwa wskazuje, z czystej przyzwoitości powinni mieć jakiś sentyment do świątyń. W końcu to ich kolebka – powiedziałam, udając, że nie dostrzegam zmiany jego nastroju. – A zresztą może wykazałam się brakiem pomysłowości i wyobraźni? Grunt, że jak na razie układ raczej działa, więc Antoniemu prostota mojego rozumowania chyba nie przeszkadza. Poza tym czerpie on bezpośrednie korzyści z naszej nieformalnej umowy. Jak ksiądz widzi, dbam o niego, jak tylko potrafię… – Widzę, widzę, chociaż przyznam, że ostatnio przychodzę tu dość często i nigdy pani nie spotkałem – delikatnie wrócił do intrygującej go kwestii. – Bo dopiero przyjechałam. Jestem wnuczką Matyldy Winiarskiej – miłosiernie zaspokoiłam jego ciekawość. – I między nami mówiąc, wybierałam się dzisiaj do proboszcza na plebanię, ale traf chciał, że spotkaliśmy się tutaj, więc jeżeli ksiądz nie będzie miał nic przeciwko temu, chętnie bym z tego skorzystała i pogadała z księdzem od serca. – Spowiedź? – Spojrzał mi głęboko w oczy, gotów czynić swoją powinność choćby tu i teraz. – Nie, zwykła rozmowa – uśmiechnęłam się. – Dotycząca rzeczonego Antoniego. Wczoraj babka i Juliusz… Wie proboszcz, kim jest Julek? – Chłopakiem pani babki – bez namysłu odpowiedział ksiądz, a ja na takie ujęcie sprawy na moment oniemiałam. – No tak, można i tak to ująć… – bąknęłam w końcu. – Być może powinienem powiedzieć „konkubent”, ale to takie brzydkie, chropowate określenie. – Skrzywił się proboszcz, wyciągając w moim kierunku ostatnie kwiatki. – A chłopak brzmi neutralnie… – A jak to się ma do poglądów zawodowych księdza? – zapytałam, nie mogąc oprzeć się pokusie.

– Nijak – ksiądz uśmiechnął się szelmowsko. – Ja tu nie jestem od oceniania, na całe szczęście zresztą. Rozczarowałem panią? – Absolutnie, bardziej mnie ksiądz zdziwił, ale mniejsza z tym. O czym to ja mówiłam? A, no więc wczoraj babcia i Julek powiedzieli mi, że względem tego miejsca, na którym stoi kapliczka, ktoś ma niepokojące, przynajmniej z mojego punktu widzenia, plany. Czy proboszcz coś na ten temat wie? – Niestety. Wolałbym nie mieć o niczym pojęcia, a tak wiedza mnie dopadła i zmusza do przychodzenia tutaj i przeziębiania pęcherza na tym zimnym kamieniu. Na całe szczęście o tym, jak spędzam ten czas, nie dowiedziała się jeszcze moja gospodyni, w przeciwnym razie bowiem codziennie przed wyjściem dostawałbym kocyk i ciepłą bieliznę pod sutannę… – Starczy, niech proboszcz przestanie. – Zamachałam gwałtownie ręką. – Nie chcę w żadnym razie słuchać o tym, co księża noszą pod strojem roboczym… – No dobrze, dobrze – proboszcz wyraźnie świetnie się bawił – ale nie wiedziałem, że to jakiś temat tabu. Chyba wszyscy używamy bielizny i zapewniam panią, że księża nie są pod tym względem wyjątkowi. – Wierzę na słowo! Ale wracając do Antoniego – czy to prawda, że tutaj mają postawić centrum handlowe? – Centrum chyba nie. Jakieś magazyny albo hale. Zresztą, jak na mój gust, to bardziej prawdopodobne. Kto by chciał stawiać centrum na takim odludziu? – zadał retoryczne pytanie. – Nikt nie chce się na to zgodzić – to znaczy nikt z mieszkańców, ale inwestor ma widać jakieś wpływy, bo wszystko wskazuje na to, że w końcu dopnie swego. – Ale jak? Przecież kapliczkę chyba można podciągnąć pod zabytek, a zabytek swoje prawa ma… – spróbowałam udać, że nie wiem o niepokojącej niezabytkowości kapliczki. – No właśnie nie do końca. Okazało się, że tak jej nie kwalifikują. Stoi tu od bardzo dawna, ale podobno prawo nie zabrania przeniesienia jej na inne miejsce. Zresztą nie do końca rozumiem te wszystkie niuanse. Bardziej interesuje mnie, co można zrobić, żeby to wszystko jakoś obejść. I to nawet nie o kapliczkę chodzi, chociaż szkoda jej będzie, bo Antoni wygląda tu na dość zadomowionego, ale o to, że hale, sklep czy cokolwiek innego zniszczy urok tej okolicy… Będzie pasować jak kwiatek do kożucha. – To samo powiedziałam wczoraj babci i Julkowi. To on poradził mi, żebym porozmawiała z proboszczem. – Ha, obawiam się, że niestety zawiodę jego zaufanie. Nic nie przychodzi mi do głowy, przynajmniej nic, co można by było uznać za poważny plan. Przez moment rozważałem wprawdzie możliwość przykucia się do Antoniego kajdankami – rozumie pani, w ramach protestu – ale obawiam się, że nic by z tego nie wyszło. Poza medialnym skandalem, rzecz jasna… I pomyśleć, że nie tylko Antoni stąd zniknie, ale również zasypią rozstajne drogi i wyburzą tamte ruiny – tu proboszcz skierował smętnie zadumany wzrok na porastające bluszczem resztki starego budynku. – Wie pani, że podobno już w średniowieczu była tu karczma? – zapytał z pełnym żalu westchnieniem. – A tymczasem niedługo to wszystko zniknie zrównane przez buldożery… Powinno być odgórnie zabronione zabieranie takim miejscom ich historii – dodał, a ja popatrzyłam na niego z nagłym zainteresowaniem. – Zgadzam się z księdzem całkowicie – mruknęłam, wolno kiwając głową. – Historia powinna być święta – z zastanowieniem popatrzyłam na figurkę Antoniego i pozostałości za jego plecami, pod którymi być może spoczywały średniowieczne szczątki zapomnianej karczmy. Jednak Julek miał rację – rozmowa z proboszczem okazała się bardzo owocna, choć zafrasowany ksiądz nie miał nawet bladego pojęcia, że właśnie podpowiedział mi, co mam robić. Gdy wróciłam spod kapliczki, podekscytowanie pomysłem nie pozwalało mi usiedzieć

w miejscu. Tymczasem musiałam doczekać do późnego popołudnia, bo profesor, do którego zamierzałam zadzwonić, dopiero wtedy kończył zajęcia na uczelni. – A co ty tak snujesz się z kąta w kąt? – zainteresowała się w końcu babcia. – Stało się coś? – Nic, babciu, po prostu mam pewien plan, ale żeby wiedzieć, czy ma jakieś szanse powodzenia, muszę najpierw z kimś porozmawiać… – Plan? Chodzi ci o kapliczkę? Mówiłam Julkowi, żeby ci nie mieszał tym w głowie, ale jak zwykle był mądrzejszy – gderała, obwiązując się fartuchem. – Wszystkiego już próbowaliśmy, odwoływaliśmy się, pisaliśmy protesty i nic… Daj sobie, Różo, spokój, ostatecznie będziesz mogła ubijać te swoje ciemne interesy z Antonim na terenie kościoła. – Ale babciu, być może da się temu zaradzić… – A rozmawiałaś z proboszczem? Może to zabrzmi nieco staroświecko, ale po burmistrzu to drugi najbardziej wpływowy człowiek w Malowniczym. Ludzie się z nim liczą i wykształcony jest, a nawet on, a z tego co zauważyłam, jest niepoprawnym optymistą, nic nie wymyślił, chociaż codziennie go widuję, jak siedzi, gapiąc się na Antoniego z takim skupieniem, jakby co najmniej spodziewał się, że w pewnym momencie święty się ulituje nad jego niemocą i poda mu gotowe rozwiązanie… Z dnia na dzień jest coraz bardziej zasępiony. Proboszcz, nie Antoni, rzecz jasna. Poza tym i członkowie Koła Przyjaciół Malowniczego pisali w tej sprawie do burmistrza i ludzie chodzili, dowiadywali się, prosili, i nic! Widać są sprawy przesądzone, na które nie można nic poradzić. – Oj babciu, babciu, a od kiedy ty jesteś kobietą tak małej wiary? – uśmiechnęłam się, patrząc, jak pewnym ruchem obiera jabłko. Złocista skórka cienkim paseczkiem opadała na stół, zawijając się w fantazyjne wzory. – A z proboszczem, tak jak wczoraj mi radził Julek, rozmawiałam. Proboszcz jest tego samego zdania co ja, że oszpecanie tego miejsca bezdusznymi molochami to bestialstwo. I to nie tylko o kapliczkę chodzi! Poza tym to musi być jakiś przekręt. Normalnie nikt by nie dostał tam prawa do zabudowy – powiedziałam w zamyśleniu, podjadając jabłkową skórkę. – Przekręt czy nie przekręt, powiedz mi lepiej, co w takim razie wspólnie uradziliście? Bo rozumiem, że proboszcz podsunął ci jakiś pomysł? – Pośrednio. Spotkałam go pod kapliczką. I tak od słowa do słowa doszliśmy do tego, że żadne z nas nie wie, co z tym fantem zrobić. – To raczej mało rozwijająca była ta wasza dyskusja – sarknęła babka. – Tyle to i ode mnie byś się dowiedziała… – Poczekaj, bo jeszcze nie skończyłam. Na koniec proboszcz jednak powiedział coś, co mi dało do myślenia – mruknęłam. – Ale widzisz, na razie nie wiem, czy to, co wykombinowałam, ma sens. Muszę najpierw zadzwonić do profesora Rajtczaka. – No to dzwoń, na co czekasz? – Babka spojrzała na mnie znad sterty obranych jabłek. – Na koniec dnia jego pracy – wyjaśniłam – a to jeszcze trochę… Sama nie wiem, co mam ze sobą zrobić… – Jak zwykle w gorącej wodzie kąpana – z przyganą pokręciła głową. – Ale na całe szczęście masz mnie, a ja wiem, jak cię zająć. Będziesz smażyła placki. Czas nigdy nie płynie tak szybko jak przy robocie – dodała, wręczając mi ciężką miedzianą patelnię. – A przy okazji będziesz mogła opowiedzieć mi, co słychać w wielkim świecie, niedostępnym dla takich staruszek jak ja. A, i dobrze by było, żebyś napomknęła coś o tym, co ten wielki świat ci zrobił, bo że zrobił, jestem o tym przekonana. – No dobrze, opowiem – zgodziłam się, stawiając patelnię na gazie i wlewając na nią sporą ilość oleju, który wyglądał jak złoto w płynie. I nakładając na rozgrzany złoty tłuszcz

okrągłe placki, opowiedziałam babce wszystko i doskonale wiedziałam, że gdy już skończę, ona pogratuluje sobie w duchu, że nigdy się w ten wielki świat nie wybrała. I szczerze mówiąc, coraz mniej mnie to jej zadowolenie dziwiło. Gdy skończyłam mówić, babka przez moment się nie odzywała, udając, że bez reszty zajmuje ją posypywanie rumianych placków cukrem pudrem. – No, to potwierdza tylko moje przekonanie, że nie dla mnie są te obce kraje – powiedziała wreszcie, odkładając na bok małe siteczko oprószone słodkim pudrowym pyłem. – Jak ty sobie, wnuczko, dajesz radę w tym podstępnym zawistnym świecie? – Obawiam się, że w ogóle – wyznałam pochmurnie. – Gdyby było inaczej, byłabym teraz w sali wykładowej, a nie w twojej kuchni. Babciu, ale to, co ci powiedziałam, zostaje między nami, dobrze? Nie chcę, żeby mama się o tym dowiedziała… – To oczywiste. – Na wzmiankę o mojej matce na twarzy babki pojawił się ironiczny półuśmiech. – Alicja najpierw zamęczyłaby biadoleniem i pytaniami ciebie. A potem przerzuciłaby się na mojego syna i jeszcze, nie daj Boże, przypomniałaby sobie o mnie. Twoja matka jest po prostu mistrzynią w zadręczaniu otoczenia. – Babciu… – Wiem, wiem – machnęła ręką. – Już nic nie mówię. To co, dzwonisz do tego swojego profesora? – Dzwonię – zdecydowałam i sięgnęłam po komórkę. Profesor odebrał natychmiast, co wprawiło mnie w konsternację. Zwykle mijała dłuższa chwila, zanim w ogóle zauważał, że telefon zachowuje się inaczej niż w momencie spoczynku, a potem jeszcze przez jakiś czas przyglądał mu się w skupieniu, usiłując przypomnieć sobie, który guziczek jest tym do odbierania rozmów. Jego nieporadność komórkowa była powodem nieustannych kpin studentów i co niektórych kolegów po fachu. Mnie, nie wiedzieć czemu, rozczulała. I dlatego gdy już po pierwszym sygnale usłyszałam jego głos w słuchawce, ledwo udało mi się wybąkać niewyraźne „dzień dobry”, a potem zamilkłam, usiłując zebrać nieskładne myśli. – Pani Różo, jest tam pani? – zaczął się dopytywać zaniepokojony przeciągającą się ciszą. – Jestem, jestem – uspokoiłam go. – Tylko jakoś straciłam wątek, panie profesorze. – Nawet pani nie wie, jak się cieszę, że się do mnie pani odezwała. – Profesor w przeciwieństwie do mnie nie miał problemu z nawiązaniem rozmowy. – Nie raz już chciałem zadzwonić, ale nie śmiałem zakłócać pani spokoju, bo skoro zdecydowała się pani na wyjazd, uznałem, że nie życzy sobie pani żadnego nagabywania… – Co też pan opowiada? – przerwałam mu i przysiadłam na niskim stołeczku, którego babka od zawsze używała do obierania ziemniaków. – Panie profesorze, przecież pan wie, że po prostu nie umiałam się znaleźć w tej, było nie było, obrzydliwej dla mnie sytuacji. – Pani Różo, nie musi mi tego pani tłumaczyć – zapewnił mnie spiżowym głosem profesor. – Ale chciałbym panią zapewnić, że pani Julita została już usunięta z wydziału, cała sprawa jest wyjaśniona, a pani imię oczyszczone. Zaglądała pani ostatnio do internetu na wiadome strony? – Nie, nie miałam ani okazji, ani ochoty. – Wszystkie paszkwile na pani temat zostały usunięte. Fotomontaż zdjęć również. Student, którego wizerunku użyła pani Julita do tych, yyy… – profesor nawet przez telefon nie mógł ukryć zakłopotania – rozbieranych zdjęć również został oczyszczony z wszelkich zarzutów. Co więcej, pani Julita dość niefortunnie wybrała sobie ofiarę skandalu, bo jak się okazało, jego ojcem jest prawnik, dość znany w pewnych kręgach, który już zapowiedział, że tego tak nie zostawi i na pewno nie zadowoli się publicznymi przeprosinami. Poza tym powinna pani lada

dzień dostać oficjalne pismo od dziekana dotyczące tej spawy. Tak więc, pani Różo, może pani spokojnie wrócić. W końcu jest pani nieobecna już dosyć długo. A co tu dużo mówić, plotki i tak znów wybuchną, gdy tylko pani pojawi się na horyzoncie. Chyba już najwyższa pora raz a porządnie uciąć łeb tej hydrze. – Panie profesorze, ma pan rację – przyznałam. – Ale mam jeszcze dwa tygodnie urlopu. Wspominałam panu, że będę chciała odwiedzić babcię, ale zanim wyjechałam, musiałam trochę dojść do siebie. Ta afera strasznie dała mi się we znaki, nie chciałam swoim stanem niepokoić staruszki i w rezultacie przyjechałam dopiero wczoraj. I szczerze mówiąc, dlatego do pana dzwonię. – Żeby mi o tym powiedzieć? – zdziwił się profesor. – Nie, niezupełnie – roześmiałam się. – Zastałam tu dość niepokojącą sytuację… Ni mniej, ni więcej, trzeba uratować świętego Antoniego – postanowiłam wyłożyć kawę na ławę. Poza tym zdawałam sobie sprawę, że zaintrygowanie profesora to już połowa sukcesu. – Ale pani Różo, nie bardzo rozumiem… – bąknął mój rozmówca wyraźnie zakłopotany. – Nie dziwię się i dlatego zaraz to panu wyjaśnię... – I opowiedziałam mu w skrócie o niecnych planach bliżej mi nieznanego, ale najwyraźniej posiadającego wysoko postawionych znajomych inwestora, o bezowocnym buncie mieszkańców Malowniczego i o porannej rozmowie z proboszczem. – To skandaliczne – zasępił się profesor, wyraźnie zmartwiony. – Rozumiem, że chciała mnie pani prosić o radę… – Nie do końca – przerwałam mu niecierpliwie. – Mam prośbę, ale nie chodzi o radę, tylko o praktyczną pomoc. Wiem, że niedługo wyjeżdża profesor ze swoimi studentami na prace badawcze. Wspominał mi pan, że grupa, z którą pan jedzie, jest wyjątkowo dociekliwa i pełna energii. I chyba mam pomysł, jak można by ich wykorzystać. Przed chwilą mówiłam panu, że za kapliczką Antoniego znajdują się ruiny, pod którymi ponoć są pozostałości średniowiecznej karczmy… Ludzie wprawdzie mówią, że nawet ta kupa gruzu pochodzi ze średniowiecza, ale to oczywiście niemożliwe. Natomiast kto wie, co jest pod spodem. Czy profesor już rozumie, o co mi chodzi? – Rozumiem – powiedział powoli profesor, a ja oczami wyobraźni ujrzałam jego zamyślone, nieco wyblakłe niebieskie oczy. – Pani Różo, to nie będzie proste… – Wiem. Jeżeli profesor uważa, że proszę o zbyt wiele, niech pan o wszystkim zapomni. Nie chcę, żeby miał pan przeze mnie kłopoty – powiedziałam z westchnieniem. – Chciałam tylko spróbować… – Ale ja jeszcze nie powiedziałem nie! – Profesor wyraźnie się zniecierpliwił. – To nawet byłoby ciekawe… Odkrycie czegoś zupełnie nieznanego, nieruszanego od setek lat… To o wiele bardziej ekscytujące niż grzebanie w już wykopanej dziurze, w której babrało się ileś grup przed nami… Może rzeczywiście udałoby mi się zaskoczyć czymś te dzieciaki. W końcu to byłaby jakaś przygoda… – Ale? Bo jak się domyślam, jakieś ale musi być… – Pewnie, że jest, i to niejedno. Na początek trzeba się zająć tym najważniejszym – mianowicie potrzebne mi są jakieś plany tego miejsca i potwierdzenie albo chociaż przesłanka, że ta gospoda tam kiedyś istniała. Jakieś źródła historyczne czy coś w tym stylu, rozumie pani? Nikt nie weźmie na poważnie plotek i opowieści. Nie możemy się jedynie na tym opierać. Potrzebne są solidniejsze podstawy. – Rozumiem. Hmm… Na to trzeba mi paru dni… Może uda się coś znaleźć. Mamy w miasteczku historyka pasjonata, może mi będzie mógł pomóc… – Niech mi pani podeśle mapę z dokładnym oznaczeniem miejsca, gdzie są te ruiny. Sam

też poszukam na własną rękę. Będzie mi łatwiej, bo mam większe doświadczenie niż pani. Zupełnie nieoczekiwanie doczekałem się momentu, że wiek stał się moim atutem – dodał z wyraźną kpiną. – Czyli co? Rozpatrzymy się w sytuacji i przekonamy się, co dalej, tak? – Panie profesorze, nie wiem, jak panu dziękować… – Niech się pani jeszcze wstrzyma z tą wdzięcznością, przynajmniej do momentu, aż prześle mi pani mapę. Rozumiem, że zależy nam na czasie i muszę odebrać ją mejlowo, a to wcale nie musi się udać… Sama pani wie, że to dla mnie spore wyzwanie… – Trochę pan przesadza – roześmiałam się. – Sama instalowałam panu pocztę internetową i widziałam na własne oczy, że prowadzi pan bogatą korespondencję… – To bogactwo dowodzi jedynie tego, że ludzie są beznadziejnie uparci. Żeby nie powiedzieć: głupi. Większości z tych wiadomości do dziś nie udało mi się otworzyć… Dobrze, szkoda czasu, niech pani wysyła, ja sobie z tym jakoś poradzę. Ostatecznie mam asystenta na podorędziu, w najgorszym wypadku jego do tego wykorzystam. Jakby się nad tym głębiej zastanowić, taki asystent to całkiem niezły wynalazek. Pani Różo, jest pani niesamowita – dodał ku mojemu ogromnemu zaskoczeniu, bo biorąc pod uwagę naszą rozmowę, nijak nie mogłam dopatrzeć się w niej mojej ewentualnej niesamowitości. – A na czym ta moja niesamowitość miałaby polegać? – zapytałam po chwili milczenia pełnego konsternacji. – Bo odbierałem od pani telefon zgnębiony i przeświadczony o tym, że trzeba będzie panią pocieszać i podnosić na duchu. Nie żebym nie chciał tego robić, ale sama pani rozumie, że jest to zajęcie raczej przygnębiające, biorąc pod uwagę okoliczności. Tymczasem kończąc z panią rozmowę, jestem podekscytowany i zaintrygowany i zupełnie ku mojej wielkiej uciesze niespełniony w samarytańskim założeniu wyciągnięcia pani z dołka. Tak to się teraz mówi? – Gdyby pan wyrzucił zwrot „samarytański”, to na pewno współczesna młodzież by zrozumiała – roześmiałam się. – A co do pocieszania, to jeszcze będzie miał profesor okazję, gdy wrócę na uczelnię. Teraz, daleko od całego szemrzącego towarzystwa, jest mi o wiele łatwiej. Poza tym moja babcia jest osobą, przy której świat odzyskuje właściwe proporcje. Jeżeli udałoby się profesorowi jakimś cudem zjawić się tu na te badania, to sam pan zobaczy, o czym mówię. A zresztą, czy nasz misterny plan wypali, czy nie, to i tak profesor powinien tu przyjechać. Widoki zapierają dech w piersiach. – Pożyjemy, zobaczymy. A na razie bądźmy dobrej myśli. Teraz czekam na mejla z mapą. Odezwę się do pani, jak już będę cokolwiek wiedział. Ale jeśli pani będzie miała wcześniej jakieś nowiny, proszę natychmiast mnie informować, żebyśmy się nie dublowali… Do usłyszenia i owocnych poszukiwań. – Do usłyszenia, panie profesorze – odpowiedziałam i naciskając guziczek kończący rozmowę, zrozumiałam, że święty Antoni zyskał właśnie kolejnego stronnika. I to nie byle jakiego. Profesor Rajtczak miewał wprawdzie problemy z komórkami i pocztą internetową, ale za to kochał swój zawód najbardziej na świecie, był uparty jak mało kto i wiedział o historii nieomal wszystko. Najzwięźlej mówiąc, był archeologiem z prawdziwego zdarzenia. Człowiekiem wyjątkowym. I to dawało mi nadzieję, że kapliczka i jej okolica pozostaną nienaruszone. No prawie, biorąc pod uwagę ewentualne prace badawcze studentów archeologii. Ale jedna dziura w ziemi w porównaniu z jakimiś gigantycznymi molochami to było nic. I tak doszłam do wniosku, że skoro sprawa z budową hal czy czegoś tam i tak by się zdarzyła, to dobrze, że zbiegła się w czasie ze skandalem na uczelni. Przynajmniej mogłam się zająć czymś innym niż zastanawianiem się, jak blisko byłam całkowitego upadku i złamania kariery naukowej. I jak zdradzieccy bywają ci, których uważamy za naszych przyjaciół. Chociaż oczywiście i na całe szczęście nie wszyscy. – Ot i życie – pomyślałam i pokiwałam głową nad

banalnością, ale i trafnością tego stwierdzenia. Nic w nim nie ma pewnego. Ale może właśnie tak ma być, żeby móc w pełni docenić wszystkie jego walory. W końcu łatwiej się cieszyć, gdy wpierw dotknął nas smutek, a lojalność nabiera innego wymiaru, kiedy zestawimy ją z fałszem niby-przyjaciół. Czyli tak naprawdę powinnam być wdzięczna za to, co mnie spotkało. Ostatecznie najważniejsze, że wyszłam z tego obronną ręką. Prawdą też okazało się stwierdzenie, że prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie, a tych ostatnich garstka bo garstka, ale się jednak ostała. To dawało nadzieję, a jak wiadomo, kiedy tli się nadzieja, chce się dalej żyć. Nawet jeśli czasami nie pozostaje nam nic innego jak banalnie westchnąć: ot i życie… Kilka następnych dni spędziłam na grzebaniu we wszystkich starych papierzyskach, które potencjalnie mogły zawierać jakiekolwiek wzmianki o średniowiecznej przeszłości Malowniczego. Burmistrz, którego odwiedziłam od razu po rozmowie z profesorem, przyrzekł pomoc i z miejsca udostępnił mi pokój w ratuszu, gdzie mogłam w spokoju oddać się zorganizowanej naprędce pracy badawczej. W swój plan wtajemniczyłam jeszcze proboszcza i historyka amatora, uzyskawszy od nich uprzednio przyrzeczenie trzymania języka za zębami. Im mniej ludzi wiedziało o moim planie, tym miał większe szanse powodzenia. Naszym największym atutem miało być bowiem zaskoczenie niczego niespodziewającego się kapliczkowego agresora. Po wielu godzinach żmudnego przeglądania łacińskich tekstów i bardziej współczesnych opracowań dotyczących miasteczka uzbierało nam się kilka wzmianek, które przy odrobinie dobrej woli można było uznać za wiarygodne wskazówki potwierdzające istnienie średniowiecznej gospody gdzieś w okolicy. Niestety, rozsądek nakazywał wątpić, czy to wystarczy. – Cóż, pani Różo, nie wydaje mi się, żebyśmy mogli jeszcze coś zrobić – powiedział w końcu proboszcz, zamykając z hukiem opasłą księgę, którą przez ostatnie kilka godzin ofiarnie wertował. – Ja także myślę, że to, co mogliśmy znaleźć na ten temat, znaleźliśmy – potwierdził pan Józef – historyk amator. – Zgadzam się. – Burmistrz pokiwał twierdząco głową. – Tym bardziej, że czas nas goni. Coraz trudniej znajdować mi wymówki, żeby odwlec podpisanie wszystkich papierów tego całego Walczaka. Był tu dziś rano i stwierdził, że możemy wymyślać jeszcze tysiące przeszkód, a to i tak nic nie zmieni i budowa ruszy najdalej za dwa miesiące. Strasznie jest pewny swego, drań. – Czyli, panowie, finisz? – zapytałam, wstając zza biurka i prostując obolałe plecy. – Finisz – potwierdził burmistrz, a pozostali zgodnie pokiwali głowami. – Teraz już wszystko w pani rękach. – W moich jak w moich, zobaczymy, co na to powie profesor Rajtczak – mruknęłam. – To od niego zależy powodzenie naszej misji. A profesor nie miał dobrych wieści. – Pani Różo, to nie wystarczy – stwierdził wieczorem, gdy już zapoznał się z materiałami, które przesłałam mu mejlem. – Nie puszczą mnie na badania w miejsce, gdzie może coś być, ale równie dobrze może tam nie być niczego. Ja też znalazłem trochę informacji, ale to nadal za mało. Na gdybanie uczelnia nie przeznaczy pieniędzy… Do tego dochodzi ta sprawa z tym tam budowlańcem z bożej łaski. Żeby móc odroczyć budowę, trzeba mieć solidne podstawy. A my ich nie mamy… – Czyli jednak porażka... – Nawet ja słyszałam, że mój głos jest pełen rozczarowania. – No, nic… W końcu, jak to mówi moja babcia, są sprawy przesądzone odgórnie i widać ta należy do tych z cyklu beznadziejnych. – Pani Różo, nie dała mi pani skończyć. Jest pewne rozwiązanie. – Profesor zniżył głos

niemal do szeptu. – Ale trochę nielegalne. – Panie profesorze, nie ma czegoś takiego jak trochę nielegalne – odszepnęłam. – Ale mniejsza z tym. Co trzeba zrobić? – Dopuścić się oszustwa. Ja jestem gotowy zaryzykować, a pani? – Głos profesora aż wibrował od napięcia. – W imię nauki i ochrony dobra kulturowego, rzecz jasna – dodał natychmiast. – Rzecz jasna – powtórzyłam, czując, że pocą mi się ręce. – No to skoro profesor jest gotowy, to i ja jestem – zdecydowałam. – Co trzeba zrobić i na czym ma polegać to oszustwo? – zapytałam, mając przed oczami wyobraźni siebie jako żeński odpowiednik Jamesa Bonda. – Najpierw przekonać kogoś, żeby się do nas przyłączył. – Profesor błyskawicznie ze spiskowca przeobraził się na powrót w rzeczowego organizatora. – Najlepiej proboszcza, on się będzie najbardziej do tego nadawał. – Ale do czego, na litość boską? – zapytałam, zastanawiając się co też profesor wymyślił. – No, jak to do czego? Do tego oszustwa, o którym pani przed chwilą wspominałem. – Zaraz, zaraz… Czy ja dobrze zrozumiałam? Profesor chce, żebym przekonała księdza do zrobienia czegoś nielegalnego? – zdumiałam się. – I to w dodatku nie jakiegoś tam byle jakiego nowicjusza, tylko poważnego proboszcza? – Właśnie. On będzie najmniej podejrzany. – Profesor najwidoczniej nie dostrzegał w swoim pomyśle niczego niestosownego. – Dobrze, zacznijmy od początku – postanowiłam przede wszystkim uporządkować to, co usłyszałam. – Co proboszcz miałby zrobić? – Znaleźć coś w tych ruinach – wyjaśnił profesor. – Najlepiej coś historycznie wartościowego i rzadkiego. – Panie profesorze, przepraszam, ale jak to sobie pan wyobraża? Proboszcz ma tam pójść, pokopać i jakby nigdy nic znaleźć coś w ziemi? I to, bagatelka, akurat niesamowicie unikatowego. Rozumiem, że tak by było najlepiej, ale jak by to powiedzieć, wiekowe i cenne przedmioty występują raczej rzadko, wręcz są gatunkiem na wymarciu. Tego się nie da zrobić. – Da, da, pod warunkiem, że najpierw ja zaopatrzę proboszcza w to coś, co ma tam znaleźć – odchrząknął profesor. – Wiem, że to niezbyt etyczne, ale to jedyne rozwiązanie, jakie przychodzi mi do głowy. – Aaa… To tak ma wyglądać to oszustwo w imię nauki. – Nareszcie w pełni zrozumiałam jego plan. – Właśnie. Rozumie pani, że ten przedmiot musi znaleźć osoba z zewnątrz. Ani ja, ani pani nie wchodzimy w rachubę. Zbyt podejrzane by się to wydało w świetle tego, co wyprawia się wokół tego terenu. Poza tym, z tego co zrozumiałem, pani sympatia do kapliczki jest ogólnie znana i dlatego pani osoba po prostu się nie nadaje. Natomiast proboszcz nadaje się idealnie. Ma odpowiednią pozycję, budzi zaufanie, jest wykształcony, więc przynajmniej teoretycznie mógłby rozpoznać coś niezwykłego, gdyby przypadkiem wpadło mu w ręce. Poza tym ludzie nie będą mieli wobec niego podejrzeń… Myśli pani, że to się uda? – Nie mam pojęcia – mruknęłam zasępiona. – Proboszcz wygląda na uczciwego. Poza tym sporo by ryzykował… Gdyby to się wydało, to wie profesor, co by się tu działo? Potępiające języki ludzkie by go zabiły. Ja miałam próbkę na własnej skórze, gdy w Internecie zaczęły pojawiać się na mój temat paszkwile. Posądzenie mnie o romans ze studentem rozpętało huragan plotek, zresztą sam profesor wie. A jak by na to nie patrzeć, nigdy nie byłam księdzem, którego ludzie najchętniej uznają za nieskazitelnego. – Pani Różo, nie przypuszczam, żeby to małe nagięcie faktów miało wyjść kiedykolwiek na jaw. Przecież nie musi o tym wiedzieć nikt poza nami, prawda?

– Prawda. Dobrze, porozmawiam z proboszczem i jeżeli uda mi się go przekonać, dam mu do pana numer. Tak chyba będzie najlepiej. – Wyśmienicie. W takim razie czekam. Musimy mieć na uwadze, że czas gra tu kluczową rolę. – Wiem – westchnęłam. – I dziękuję panu za wszystko – dodałam, bo przecież profesor też sporo ryzykował. Nie przypuszczałam, by w nadętym środowisku uczelnianym znalazło się wielu skłonnych wymyślić podobny plan czy nawet przymknąć oko na podrzucanie sfałszowanych dowodów historycznych. Nawet gdyby miały one służyć dobru nauki i kultury. Proboszcz wbrew moim obawom nie wyrzucił mnie natychmiast z plebanii, nie postraszył ogniem piekielnym ani nawet się nie oburzył. Gdy zacinając się, wyjaśniałam, o co mi chodzi, przerwał mi tylko stanowczym ruchem dłoni i zamknął szczelnie uchylone do tej pory drzwi. – Teraz niech pani mówi dalej – powiedział, wracając na miejsce. – Moja gospodyni to kochana kobieta, ale jak by to delikatnie powiedzieć, lubi być doinformowana. A czasami nadmiar wiedzy szkodzi – wyjaśnił, uśmiechając się pod nosem. Jakby na potwierdzenie jego słów drzwi na powrót się uchyliły, a w szparze pokazała się rumiana twarz gospodyni. – Przepraszam, że przeszkadzam, ale chciałam się tylko upewnić, że niczego proboszczowi i jego gościowi nie brakuje – powiedziała, obrzucając mnie ciekawskim spojrzeniem. – Może zrobić jeszcze herbaty? – Pani Dorotko, naprawdę mamy wszystko – zapewnił ją proboszcz. – Ale miałbym do pani prośbę – dodał po chwili z chytrym błyskiem w oku. – Ostatnio chodzi za mną szarlotka. Dałoby się coś z tym zrobić? – A dlaczego miałoby się nie dać? Tylko nie mam jabłek… Musiałabym wyskoczyć na rynek. Poradzi sobie proboszcz beze mnie? Może przed wyjściem zaparzę jeszcze świeżej kawy? – Nie, naprawdę nie trzeba. Natomiast wyraźnie czuję, że bez pani szarlotki podwieczorek straci cały swój urok – podlizał się proboszcz. – Szarlotka pani Doroty to po prostu poezja, pani Różo – zwrócił się do mnie rozmarzonym głosem. – Dobrze, dobrze, niech już proboszcz nie przesadza. – Gospodyni była wyraźnie ucieszona komplementami. – To ja teraz polecę za tymi jabłkami na rynek, a proboszcz niech się nie waży wchodzić do kuchni, bo to nie przystoi. Jak czegoś zabraknie, to zrobię, jak wrócę. Góra pół godziny mnie nie będzie – dodała i zniknęła za drzwiami, a proboszcz odetchnął z ulgą. – Teraz możemy spokojnie porozmawiać – powiedział, ponownie zamykając drzwi. – Inaczej nie byłoby to takie proste. No to proszę się streszczać – dodał, wyglądając przez okno. – Pani Dorota właśnie wyszła, ale znając życie, długo nas tu samych nie zostawi. Trzeba wykorzystać maksymalnie jej nieobecność. – Ależ proboszcz jest podstępny – roześmiałam się. – A ładnie to tak prawić biednej kobiecie komplementy tylko po to, żeby się jej pozbyć? – Ładnie, nieładnie, ważne, że skutecznie. Zresztą w tym, co powiedziałem, nie było nawet grama przesady. Szarlotka pani Doroty to mistrzostwo świata, sama pani potwierdzi, jak pani spróbuje. Natomiast przesadą jest zwracanie mi uwagi w sytuacji, gdy chce mnie pani namówić do fałszerstwa. Dobrze zrozumiałem te delikatne przebąkiwania? – Proboszcz popatrzył na mnie lekko zmrużonymi oczami. – Niestety, dobrze – przyznałam skruszona. – Od razu mówię, że nie ja byłam autorką tego pomysłu, chociaż jestem współwinna. I w całej rozciągłości go popieram. Profesor po zapoznaniu się ze zgromadzonymi materiałami uważa, że nie można ich uznać za solidną podstawę. Jedynym wyjściem jest, no cóż… „usolidnienie jej”.

– A czemu zawdzięczam fakt, że to wyróżnienie przypadło właśnie mnie? – proboszcz rozsiadł się wygodnie w fotelu i założył nogę na nogę. – Bo ksiądz jest jedyną osobą właściwie niepowiązaną z tą sprawą – wyjaśniłam. – Ja odpadam. Wszyscy, którzy mnie znają, wiedzą, że od najmłodszych lat kapliczka jest moim oczkiem w głowie. Poza tym jestem archeologiem i jeżeli ten inwestor jest choć odrobinę inteligentny, od razu zwęszyłby podstęp mający utrudnić budowę. Niech proboszcz pomyśli: przyjeżdżam i zaraz znajduję cenny eksponat w miejscu, o które toczą się spory… Trochę to naciągane. To samo burmistrz. Od początku nie ukrywał, że jest przeciwny planowanej inwestycji. – Ja też nie ukrywałem, ale przyznaję, że chyba najmniej się w tej sprawie udzielałem – wtrącił proboszcz. – Nie wyróżniałem się zbytnio. – Sam proboszcz widzi… Jest jeszcze pan Józef. I może by się nadawał, ale boję się, że jego nerwy nie wytrzymają napięcia i nas sypnie. No to zostaje proboszcz. Bo nie byłoby rozsądnie wciągać w to wszystko innych ludzi. Wie ksiądz, im mniej osób jest poinformowanych o naszych działaniach, tym większą dyskrecję sobie zapewniamy. Poza tym profesor słusznie zauważył, że proboszcz cieszy się zaufaniem… – No a pani właśnie namawia mnie, żebym w jakiś sposób je zawiódł. Proboszcz i świadome popełnienie zbrodni? Ale rozumiem, że to szczególna sytuacja… Miejmy nadzieję, że w razie czego będą mi przysługiwać jakieś okoliczności łagodzące. – Czyli proboszcz się zgadza? – Popatrzyłam na niego zdumiona. Idąc tu, spodziewałam się trudnej rozmowy, a w skrajnym przypadku wyrzucenia mnie za drzwi. Tymczasem przekonanie księdza poszło mi niepokojąco łatwo. – Jak to mówił ten pani profesor? W imię dobra nauki i kultury. – Proboszcz westchnął i sięgnął po czekoladowe ciasteczko. – A teraz niech mi pani da ten numer do profesora i stąd znika. Chcę w samotności, bez żadnych świadków, przeistoczyć się w podstępnego duszpasterza. Niech pani wpadnie koło siedemnastej. Pani Dorotka podaje wtedy podwieczorek, więc przy okazji spróbuje pani jej szarlotki, żeby nie było, że przesadzałem, mówiąc, że nie ma sobie równych. Mam nadzieję, że wtedy już będę w stanie powiedzieć pani, jak się czuję w całkiem nowym wcieleniu tajnego agenta. Przyjdzie pani? W odpowiedzi pokiwałam tylko głową i opuściłam plebanię. W drodze do domu babci pomyślałam o tym, że moje dotychczasowe postępowanie nie wygląda zbyt dobrze. Nie dość, że w dzieciństwie usiłowałam wejść w komitywę z diabłem, nie dość, że potem notorycznie przekupywałam świętego Antoniego, to w dodatku teraz sprowadziłam na złą drogę samego proboszcza. Pozostało mieć nadzieję, że gdy mnie z tego wszystkiego ktoś tam kiedyś będzie rozliczał, weźmie pod uwagę, że przecież większość tych rzeczy robiłam w dobrej wierze. Nie mówiąc już o dobru nauki itd., itp., itd. Popołudniowa wizyta na plebanii utwierdziła mnie w przekonaniu, że do tej pory niewiele wiedziałam i o tym, jak smakuje prawdziwa szarlotka, i o tym, o czym marzą księża. Jeżeli chodzi o to pierwsze, ciasto pani Dorotki okazało się czempionem wśród ciast, które do tej pory jadałam. Jabłka same rozpływały się w ustach, a gospodyni wprost topniała w oczach, słuchając pomruków zadowolenia, które wydawałam po każdym kęsie tego cudu. – Pani Dorotko, tego nie da się opisać słowami – wymruczałam, zbierając palcem okruszki z talerzyka, co było może mało eleganckie, ale za to pozwalało nie zmarnować ani odrobiny tego specjału. – Nie wiem, jak pani to robi, ale na mój gust powinna pani otworzyć cukiernię. – Niech pani nie żartuje. – Gospodyni księdza aż pokraśniała z zadowolenia. – Zwykła szarlotka, nic nadzwyczajnego. Ale miło patrzeć na kogoś, kto z prawdziwym apetytem zjada to,

co mu się przygotuje. Niech pani częściej przychodzi. Przy pani nawet proboszcz nabiera rumieńców i nie narzeka – dodała natychmiast, jakby wstydząc się zbytniej wylewności. – Pani Dorotko, a czy ja kiedykolwiek narzekałem na szarlotkę? – oburzył się proboszcz. – Nie na szarlotkę, ale na Dorotkę – zrymowała gospodyni i szczodrą ręką nałożyła mi kolejny wielki kawał na talerzyk. – Niech pani je, taka z pani bladziutka, chudziutka bidulka… – A ja, a ja? – dopominał się zazdrośnie proboszcz. – A z proboszcza to żaden bidulek. W końcu ja księdza karmię, to inaczej być nie może. – Ja nie o tym, chciałem prosić o jeszcze jeden kawałek, też takich solidnych gabarytów jak ten pani Róży. Ale widzę, że ten był ostatni… – Jaki ostatni? Przecież upiekłam dwie blachy, ale specjalnie dużo nie kroiłam, bo ksiądz potem jeszcze, nie daj Boże, będzie miał kłopoty z żołądkiem. Niech proboszcz trochę odsapnie, a potem jeszcze dokroję – powiedziała gospodyni tonem nieznoszącym sprzeciwu. – A jak chce ksiądz pani Róży te wszystkie stare graty pokazać, to już najwyższy czas – przypomniała mu, zbierając talerzyki. – A, rzeczywiście. Pomyślałem, że skoro pani jest archeologiem, to może zainteresują panią nasze zbiory. – Proboszcz zbył milczeniem uwagę pani Dorotki o ewentualnych kłopotach żołądkowych i płynnie przeszedł do mniej drażliwego tematu. – Proboszcza i pani Dorotki? – zdziwiłam się liczbą mnogą, bo gospodyni księdza wyglądała mi raczej na maniakalną zbieraczkę przepisów, a nie, jak to określiła, „starych gratów”, cokolwiek miało to znaczyć. – Pani Dorotki? A skąd pani przyszło coś takiego do głowy? – zdziwił się proboszcz, utwierdzając mnie w przekonaniu o słuszności pierwszego wrażenia. – Moje i pana Józefa. Od kilku lat gromadzimy rzeczy związane z Malowniczym. Zresztą proszę za mną, sama pani zobaczy – dodał i poprowadził mnie do przyległego pokoju, który wypełniony był najróżniejszymi przedmiotami. Na podłodze leżały kafle ze starych pieców, panoszyły się gliniane garnki i dumnie wyglądająca stara wyżymaczka, którą zapewne malownickie gospodynie zakładały dawniej na balie. – No i jak się pani tu podoba? – proboszcz z dumą podprowadził mnie do stojącego pod ścianą regału. – Niech pani spojrzy na to – dodał, podtykając mi pod nos słoik z czymś, co wyglądało jak zawekowane zwłoki. – Niesamowite, prawda? – Tak, to doskonałe określenie. A co to w ogóle jest, to niesamowite coś? – zapytałam, nieufnie biorąc słój do rąk. – Weka z przedwojennym mięsem. Pan Józef przyniósł od jakiegoś znajomego, który wykopał ją w swoim ogródku. Pani Dorotka, jak ją zobaczyła, z miejsca narobiła wielkiego krzyku i powiedziała, że to na pewno jest w stanie wywołać ogólnomiasteczkową epidemię i żebym zabierał to z jej kuchni… Mam też równie wiekowy kompocik, a to, niech pani spojrzy – stara, niemiecka kronika szkolna… – Proboszcz mnie zaskakuje – powiedziałam z podziwem. – Aż żal, że te wszystkie rzeczy nie są gdzieś wystawione… Przecież to namacalna historia Malowniczego. – To moje i pana Józefa marzenie. I pośrednio zapewne pani Doroty, która nareszcie pozbyłaby się spod swojego dachu przeterminowanej żywności – roześmiał się proboszcz. – Ale niestety, nie mamy na razie miejsca na założenie takiego muzeum czy przynajmniej izby pamięci, choć burmistrz obiecał, że będzie miał nasze zbiory na uwadze. Wiedziałem, że kto jak kto, ale pani będzie umiała je docenić… A teraz bardzo panią przepraszam, ale muszę przygotować się do mszy. Jeśli zaś chodzi o nasze sprawy, to już rozmawiałem z pani profesorem i wszystko wiem – dodał i puścił do mnie oko ku wielkiemu zgorszeniu jakiejś okrągłej damy, która

znienacka stanęła w drzwiach. – A to pani, pani Łopot – rozpoznał przybyłą proboszcz. – Cóż panią do mnie tak nieoczekiwanie sprowadza? – ciągnął dalej, udając, że nie widzi oburzenia przybyłej. – Proszę, niech pani spocznie – dodał, zamykając przed okrągłą jejmością drzwi składziku i wskazując jej pusty fotel koło biurka. – Jak to co? Poczucie sprawiedliwości i krzywdy ludzkiej! – cienkim głosikiem zapiszczała pani Łopot, a ja, nie czekając na dalszy ciąg, wymknęłam się z pokoju i ostrożnie zamknęłam za sobą drzwi. – Co pani się tak skrada? – zapytała pani Dorota, raptownie pojawiając się tuż przede mną. – Staram się rozpłynąć jak kamfora – wyszeptałam i znacząco wskazałam palcem gabinet księdza. – Przed momentem pojawiła się tam niejaka pani Łopot i chyba nie wzbudziłam w niej zbytniej sympatii – wyznałam, rozsądnie pomijając proboszczowskie puszczanie oczek. – A, znów ta Łopot–kłopot – skrzywiła się pani Dorota. – Już nie miało kogo przynieść. I to przed samą mszą! Niech pani idzie, ja muszę interweniować – powiedziała, prostując się i przybierając marsową minę. – W kuchni ma pani zapakowane ciasto, leży na stole – dodała i zapukała do drzwi, zza których cały czas dochodził histeryczny głos zażywnej paniusi, po czym nie czekając na zaproszenie, weszła do środka. A ja, idąc do kuchni, pomyślałam, że miałam zupełnie błędne pojęcie nie tylko o zainteresowaniach i marzeniach księży, ale też o ich życiu i życiu ich gospodyń. Scena z panią Łopot uświadomiła mi, że spokojne i beztroskie życie proboszcza to mit, a praca gospodyni nie ogranicza się tylko do prowadzenia domu, ale polega również na byciu twardym i czujnym ochroniarzem. I w związku z tym wszystkim pani Dorotka urosła w moich oczach do rangi prawdziwej bohaterki. Tajemnicą pozostało dla mnie, co powiedzieli sobie profesor z proboszczem. Nie poznałam też szczegółów dotyczących przedmiotu, który proboszcz miał rzekomo znaleźć w okolicy ruin. Natomiast rezultaty działalności profesorsko-proboszczowego duetu zaczęły być widoczne bardzo szybko. Już po kilku dniach odebrałam telefon od profesora, który poinformował mnie, że po dość burzliwej dyskusji z odpowiednimi ludźmi dostał pozwolenie na prace badawcze przy kapliczce. Co za tym idzie, wszelkie plany budowy jak na razie nie mogą dojść do skutku, do czasu aż zostaną przeprowadzone badania archeologiczne mające na celu stwierdzenie, czy pod spodem nie ma jakiegoś cennego dobra historycznego. – Tak więc, pani Różo, przyjeżdżam ze studentami i w związku z tym mam do pani trzy sprawy. Po pierwsze, wciągnąłem panią na listę uczestników, jako kadrę rzecz jasna. Pomyślałem, że zostanie pani jeszcze trochę u babci, a przy okazji ja upiekę dwie pieczenie przy jednym ogniu: zmuszę panią do powrotu z urlopu i zapewnię sobie kompetentnego pomocnika. Mam nadzieję, że się pani na mnie nie gniewa? – A za co? Panie profesorze, dla mnie to będzie czysta przyjemność. Tylko jak pan to zdołał załatwić bez mojego udziału? – Mam swoje sposoby – zaśmiał się profesor. – A wracając do spraw organizacyjnych, to potrzebne mi będą jakieś namiary na noclegi dla naszej grupy. Może wie pani coś o jakimś hoteliku w miasteczku? Bo podobno w Internecie nic nie można znaleźć. – Nawet nie podobno, tylko na pewno. W Malowniczym nie ma hoteli. Ile jest osób w grupie? – Dwadzieścia cztery plus pani. – No to będzie kłopot… Chociaż jest jedno miejsce, w którym być może uda się załatwić zakwaterowanie. Niedawno otwarto tu pensjonat, Uroczysko czy jakoś tak… Może tam będą

miejsca. Za moment się dowiem. A ta trzecia sprawa? – Ta trzecia jest najbardziej osobista – westchnął głęboko profesor. – Chodzi o moją żonę. Otóż jak się dowiedziała, że wyjeżdżam, stwierdziła, że chce mi towarzyszyć. Nawet próbowałem ją zniechęcić i pokazałem jej to pani Malownicze na mapie, ale tylko się roześmiała i oznajmiła, że podobno Sudety są piękne, natomiast miasteczko wygląda na takie, gdzie sam diabeł mówi dobranoc, a ona zawsze chciała znaleźć się na końcu świata. – To dobrze trafi. Dla kogoś z dużego miasta Malownicze rzeczywiście może przypominać miejsce, gdzie świat się kończy. A jeżeli chodzi o diabła, to o nim też mam na podorędziu historię, w której zresztą kapliczka z Antonim odgrywa pewną rolę. Proszę mi przypomnieć po przyjeździe, to chętnie opowiem – uśmiechnęłam się na wspomnienie swojej fascynacji diabłem babki. – A wracając do pańskiej żony, w czym problem? – Ech, pani Różo. Jak moja żona sobie coś postanowi, to na pewno dopnie swego – westchnął profesor. – A uparła się, że wyjedziemy i połączymy przyjemne z pożytecznym, czyli ja rano będę pracował, a popołudnia poświęcimy na zwiedzanie, spacery i zacieśnianie więzi małżeńskich, bo, jak powiedziała, ostatnio czuje się niczym jeden z moich historycznych eksponatów. Wyobraża sobie pani, że po całym dniu na wykopaliskach będę jeszcze chyżo biegał po górach? – Bieganie bieganiem. To jeszcze jestem sobie w stanie wyobrazić, bardziej mnie niepokoi chęć zagospodarowania przez pańską żonę popołudni… Ona nie wie, że będzie pan w plenerze prawie cały dzień, a często aż do zmroku? – Napomknąłem jej o tym, ale stwierdziła, że to tylko wymówki i że jak się chce, to wszystko można. Ale mniejsza o to, teraz właśnie dochodzę do sedna sprawy. Muszę ją gdzieś zakwaterować. W zaistniałych okolicznościach najlepiej by było umieścić ją w miejscu trochę oddalonym ode mnie, yyy, jak by to powiedzieć, gdzie by miała towarzystwo. I tu chciałem zapytać, czy nie dałoby jej się umieścić u pani babci? Z tego co zrozumiałem, przebywa ona na stałe w domu, może obie panie przypadną sobie do gustu… I cóż ja będę owijał w bawełnę – chociaż częściowo miałbym Lilkę z głowy. Co pani o tym myśli? – Ha, myślę, że zupełnie nie zna pan kobiet! Przecież żona się na pana śmiertelnie obrazi, jeżeli ją pan zakwateruje w innym miejscu niż siebie. Tym bardziej, że bardzo wyraźnie dała panu do zrozumienia, iż czuje się zaniedbywana – powiedziałam, dziękując w duchu opatrzności, że ta rozmowa odbywa się przez telefon. Nie wiem, czy dałabym radę udzielać profesorowi rad w kwestiach osobistych, patrząc mu prosto w oczy. – No tak, tak… Zapewne ma pani rację… Szczerze mówiąc, kobiety zawsze stanowiły dla mnie zagadkę. Czyli mówi pani, że powinienem zamieszkać razem z Lilką? – Bezwzględnie. Ale po przyjeździe zaproszę państwa do babci i zobaczymy, co z tego wyjdzie. Może panie zapałają do siebie sympatią. Zresztą skoro żona chce z panem spędzić trochę czasu, proszę zabrać ją ze sobą na wykopaliska. Nie przypuszczam, żeby bardzo przeszkadzała. – Lilka na wykopaliskach? – Głos profesora wyrażał niebotyczne zdumienie. – To zupełnie nie w jej stylu… Przynajmniej tak mi się wydaje. Cóż, obawiam się, że nie będzie to łatwy wyjazd. Ale decyzji żony nie zmienię, bo to niewykonalne, jakoś będę musiał sobie z tym wszystkim poradzić. Trochę mnie pani pocieszyła perspektywą zapoznania Lilki z pani babcią. Jak ona ma właściwie na imię, jeżeli mogę zapytać? Bo jakoś do tej pory funkcjonowała w moim umyśle jako babcia, ale nie przypuszczam, bym mógł się do niej tak zwracać. Chociaż z drugiej strony „Pani Babciu” brzmi dostojnie… – Może i dostojnie, ale raczej sugerowałabym Matyldę – zaśmiałam się na myśl o jej minie, gdyby już dość sędziwy profesor zaczął ją tytułować „Panią Babcią”. – Kiedy państwo

przyjadą, postaramy się tak wszystko ułożyć, żeby i pana żona nie miała na co narzekać, i pan był zadowolony – obiecałam następnie. – Czyli reasumując: dokonał pan niemożliwego i zdołał zmienić dawno już ustalone miejsce badań, wciągnął mnie pan na listę jako współpracownika, udało się panu przynajmniej chwilowo storpedować plany podłego inwestora i przyjeżdżacie lada dzień, a ja mam dowiedzieć się, gdzie tak liczna grupa może się zatrzymać, tak? – W skrócie tak to wygląda – przytaknął skromnie profesor. – Teraz należy mieć tylko nadzieję, że znajdziemy tam coś na tyle ważnego, aby uniemożliwić definitywnie temu… jak mu tam? – Walczakowi – podpowiedziałam. – O właśnie, Walczakowi, budowę. – Profesorze, najważniejsze, że zrobiliśmy pierwszy krok. Reszta w rękach historii. Miejmy nadzieję, że te wzmianki, które udało nam się znaleźć o gospodzie, noszą w sobie choć ziarno prawdy. A teraz będę kończyła. Zadzwonię do proboszcza i powiem mu, co i jak, a przy okazji dowiem się, jak wyglądają warunki w tym pensjonacie. Babcia mi mówiła, że proboszcz zna właścicielkę. – Czyli czekam na wiadomość – upewnił się profesor. – No dobrze, skoro tak to wygląda, mogę powiedzieć Lilce, żeby zaczęła się pakować. Wie pani, ona jest na mnie trochę obrażona, bo... jak by to powiedzieć… nie byłem zbyt uszczęśliwiony tym jej pomysłem wspólnego wyjazdu. Ze skruchą przyznaję, że moja reakcja daleka była od entuzjazmu. I tak się teraz zastanawiam… Pani Różo, mogę pani zadać osobiste pytanie? – odważył się w końcu profesor. – Niech pan próbuje, najwyżej nie odpowiem. – Pani jest kobietą, tak? – usłyszałam w słuchawce i trochę mnie zamurowało. – Tak mi się do tej pory wydawało – mruknęłam w końcu. – A ma pan jakieś wątpliwości? – Nie, źle się wyraziłem – odchrząknął profesor wyraźnie speszony. – Chciałem tylko zapytać o te jej pretensje. Że ja niby ją zaniedbuję, traktuję jak jeden z eksponatów i takie tam. O co konkretnie jej chodzi? – Może pan powinien do niej się zwrócić z tym pytaniem? – zasugerowałam. – Zrobiłem to, ale ona tylko prychnęła i stwierdziła, że doprawdy nie wie, jakim cudem uzyskałem tytuł profesora, skoro nie jestem w stanie zrozumieć tak prostych rzeczy. Usiłowałem o tym rozmawiać z moim przyjacielem, ale nie doszliśmy do żadnych budujących wniosków – wyznał profesor, a ja z rozbawieniem pomyślałam, że jeżeli jest to ten przyjaciel, którego mam na myśli, to wcale mnie nie dziwi rezultat. O ile dobrze kojarzyłam, profesor Rajtczak przyjaźnił się od lat z naszym kolegą po fachu, wykładowcą literatury staropolskiej, profesorem Bartłomiejem. Profesor Bartłomiej znany był ze swojego niesamowitego roztargnienia. Sama własnymi rękami kiedyś wyciągnęłam go niemal spod kół autobusu, bo tak się biedak zaczytał w jakimś grubaśnym tomie, że nie zauważył, iż wkracza na ulicę tuż pod pędzący pojazd. Młodsza kadra zastanawiała się nieustannie, jakim cudem pan Bartłomiej dożył tak sędziwego wieku w stanie nienaruszonym. Jeżeli to jego wybrał Rajtczak na doradcę w sprawach sercowych, to rezultat można podsumować stwierdzeniem: prowadził ślepy ślepego. Co nie znaczy, że spotkanie było – przynajmniej z punktu widzenia obu panów – bezowocne. Zapewne przybrało formę gorącej dyskusji polonistyczno-archeologicznej i zakończyło się rozpracowaniem butelki koniaku. Swoją drogą, po opowieściach profesora Rajtczaka jego żona zaczęła mnie intrygować. Żeby po tylu latach się nie poddać i nadal usiłować zmienić maniakalnego mola książkowego i naukowca w romantyka, trzeba było mieć nie lada samozaparcie i charakterek. – Panie profesorze, a kiedy ostatnio dał jej pan kwiaty? – zapytałam, starając się wrócić

do wyznaczonej mi przez profesora roli znawczyni relacji damsko-męskich. – Kwiaty? Niech pomyślę… Jakoś tak na początku roku, na urodziny, przynajmniej tak mi się wydaje… Na pewno kupiłem jej jeszcze ciepłe skarpety… – Skarpety na urodziny? – upewniłam się, zaczynając lepiej rozumieć desperację żony profesora. – Ale to przecież bardzo dobry prezent. Lilce bardzo marzną stopy – stwierdził obronnym tonem profesor. – Panie profesorze, może i dobry, ale na pewno nie na urodziny. Tak samo jak wykluczone jest kupowanie rajstop pod choinkę – dorzuciłam, bo w świetle tego, co usłyszałam, istniała obawa, że dla profesora może to być pewna nowość. – Naprawdę? – zdziwił się Rajtczak, potwierdzając tym samym moje przypuszczenia. – W takim razie dobrze, że ośmieliłem się pani o to wszystko zapytać… Muszę powtórzyć naszą rozmowę koledze Bartłomiejowi. On też czuje się trochę zagubiony w tej sferze życia… A teraz, pani Różo, proszę mi prosto z mostu powiedzieć, co mam zrobić, żeby Lilkę trochę ułagodzić? – Cóż, nie jestem specjalistką, ale na pana miejscu zaprosiłabym ją na przykład do teatru, a potem zabrała na jakąś miłą romantyczną kolację. Na Francuskiej jest taki przytulny lokalik, będzie w sam raz. – Do teatru, powiada pani… Dawno nie byliśmy… Jeszcze dziś zamówię bilety. Dziękuję, pani Różo. Trochę mnie to męczyło, a kiedy Lilka się dąsa, jest jeszcze bardziej nie do wytrzymania niż w normalnym stanie ducha. A nawet wtedy bywa różnie… Ale już przestaję panią zanudzać. A w sprawach organizacyjnych pani się wszystkiego dowie i do mnie zadzwoni, tak? – Profesor, ku mojej niewypowiedzianej uldze, postanowił nie wtajemniczać mnie w dalsze perypetie małżeńskie. – Dokładnie. Zresztą zapewne oddzwonię do pana za momencik, gdy tylko będę wiedziała, jak wygląda sprawa noclegów – zapowiedziałam i od razu po skończonej rozmowie zadzwoniłam do proboszcza, a potem do Uroczyska, gdzie poinformowano mnie, że postarają się taką grupę pomieścić i że znajdzie się też dwójka dla profesorostwa. – No to świetnie – pomyślałam, gdy już przekazałam profesorowi wiadomość o wstępnej rezerwacji noclegów. – Wszystko zaczyna wyglądać nieco lepiej. Jeżeli szczęście nam dopisze, to Malownicze nie straci jednego z urokliwszych zakątków, a święty Antoni jeszcze przez wiele, wiele lat będzie strzegł rozstajnych dróg przed diabłem i innymi lichami, które by miały czelność zabłąkać się w tę okolicę. Pierwsze rezultaty pokrzyżowania planów nieznanego inwestora odczułam na własnej skórze już następnego dnia. Wczesnym rankiem z błogiego snu wyrwała mnie babka, mówiąc, że przyszedł facet od budowy, stoi przed drzwiami i awanturuje się tak, że zapewne całe Malownicze go słyszy. – Babciu, to my się budujemy? – mruknęłam półprzytomnie. – Nic nie wspominałaś… – O czym ty, wnuczko, bredzisz? – zapytała retorycznie babka, ściągając ze mnie kołdrę i wciskając mi w ręce szlafrok. – Na dole jest niejaki Walczak i wykrzykuje różne mniej i bardziej niecenzuralne groźby pod twoim adresem. Jak się nie pospieszymy, to skończy się to niezłą awanturą, bo Julek obije mu w końcu tę niewyparzoną gębę. – O matko, oby nie. – Słysząc nazwisko Walczak, od razu oprzytomniałam. – A od kiedy Julek jest taki pierwszy do bicia? – zapytałam, szukając naprędce kapci. – Od zawsze – wyjaśniła krótko babka. – Mało jeszcze o nim wiesz i lepiej by było, żebyś tych najciemniejszych stron Juliusza nie poznała. A jeszcze lepiej, żeby nie zaznajomiła się z nimi ta drzymorda na dole. Na szczęście obawy babki się nie spełniły i zdążyłam dotrzeć na miejsce, zanim doszło

do rękoczynów, chociaż patrząc na Julka, trudno było się oprzeć wrażeniu, że zdążyłam chyba w ostatnim momencie. – O co tu chodzi? – zapytałam, bo chociaż doskonale wiedziałam, w czym rzecz, jakoś przecież musiałam zacząć. – Kim pan jest i dlaczego niepokoi pan bladym świtem Bogu ducha winnych ludzi? – Przezornie postanowiłam udawać, że zupełnie nie orientuję się w sytuacji. – Kim ja jestem? Ja? – Walczak sprawiał wrażenie, że za chwilę eksploduje z wściekłości. – To pani niech mi raczej powie, kim jest! Jeżeli sobie pani wyobraża, że można mnie tak wykiwać, tak zlekceważyć… – Różo, ja na twoim miejscu powiedziałbym temu panu, że spotkam się z nim, jak się uspokoi i zmieni maniery – przerwał mu bezceremonialnie Julek. – Jak by nie było, rozmawia pan z kobietą, a jak się rozmawia z kobietą, to trzeba trzymać fason – ciągnął coraz bardziej groźnie i jakby na potwierdzenie, że nie żartuje, zrobił krok naprzód. – Bo jak nie, to można w gębę zarobić – zakończył, dźgając Walczaka palcem w okolicach obojczyka. – A pan co sobie wyobraża?! Niech pan lepiej trzyma łapy przy sobie! – Walczak mimowolnie cofnął się przed napierającym Julkiem. – Panowie, spokój! – huknęła znienacka za naszymi plecami babka, a ja odetchnęłam z ulgą. Jeżeli ktoś miał szansę zaprowadzić tu względny ład, to tylko ona. – Szczenięce lata chcecie sobie przypomnieć? Bijatykami problemy rozwiązywać jak na dawnych wiejskich zabawach? To już chyba nie ten wiek – sprowadziła ich na ziemię, biorąc się groźnie pod boki. – To ten pan mi grozi. – Walczak oskarżycielsko wskazał na Julka. – A na wiejskie zabawy w przeciwieństwie do niego nigdy nie chodziłem – dodał i pogardliwie splunął Julkowi pod nogi. – Ten pan panu grozi, bo jest uczulony na gburów – wyjaśniła lodowatym tonem babka. – A pan zachowuje się jak rasowy gbur. A co do wiejskich zabaw, to od razu widać, że pan na żadnej nie był. A szkoda. Może by tam pana w prosty i przystępny sposób nauczyli, jak należy się zachować, bo to, co teraz pan sobą prezentuje, jest po prostu skandaliczne! Przyleciał pan tutaj i ani be, ani me, ani pocałuj mnie w… – Babciu, starczy. – W porę uniemożliwiłam jej dokończenie może i słusznej, ale dość kontrowersyjnej w odbiorze wypowiedzi. – Myślę, że pan wyjaśni mi teraz na spokojnie, po co tu przyszedł – tu spojrzałam wyczekująco na Walczaka, myśląc, że jednak nie powinno się takich rozmów przeprowadzać w porannym stroju, na który składa się różowy szlafrok w białe wyszczerzone w kretyńskim uśmiechu owieczki i puchate kapcie z futerkiem na wierzchu. Nawet ja nie brałam w tej chwili siebie na poważnie, więc co tu mówić o wściekłym niedoszłym inwestorze. – Ja nic nie będę wyjaśniał, niech mi pani lepiej powie, czy to pani jest tą babą od grzebania w ziemi? – Ujęłabym to nieco inaczej, ale myślę, że chodzi panu o mnie – w odpowiedzi uniosłam hardo podbródek. Strój nie strój, ale godność trzeba zachować. – To niech pani sobie zapamięta, to wasze gmeranie nic nie da! Nic tam nie znajdziecie i jeżeli myśleliście, że w tak żałosny sposób zdołacie uniemożliwić mi budowę, to się grubo mylicie! A pani jeszcze pożałuje, że weszła mi w drogę. Chwyciła się pani za coś, co panią przerośnie, za wysokie progi na nogi takich, takich… – Tu Walczakowi widać zabrakło słów, a ja ze zdziwieniem spostrzegłam, że pod dom zajechał samochód straży miejskiej, z którego wysiadło dwóch rosłych facetów. Na pierwszy rzut oka jeden z nich wydał mi się dziwnie znajomy. – Cóż, myślę, że powiedział pan już wszystko – mruknęłam, usiłując jak najszybciej zakończyć dyskusję. Wcale nie pragnęłam uczestniczyć w akcji z udziałem przedstawicieli prawa

i w związku z tym najrozsądniej było przerwać rozmowę, zanim włączą się w nią strażnicy. – A bynajmniej. – Walczak postanowił być twardzielem aż do końca, i to twardzielem ślepym jak kret i głuchym jak pień, bo przyjazd straży umknął jego uwadze. – Ja was zniszczę, wszystkich, co do jednego! – wygrażał, a ja z rezygnacją przyglądałam się, jak strażnicy podchodzą do nas i przez chwilę stoją za jego plecami, z uprzejmym zainteresowaniem słuchając tych pogróżek. – Ha, a co to za awanturka? – zapytał w końcu jeden z nich, któremu przyglądałam się coraz uważniej. Teraz już nie miałam wątpliwości, że go znam, ale za żadne skarby nie mogłam przypomnieć sobie skąd. – I to, widzę, z wtargnięciem na cudzy teren, z groźbami… Oj, panie Walczak, nie wygląda to dobrze – zacmokał, kręcąc z dezaprobatą głową. – A skąd pan wie, że ja to ja? – zdziwił się Walczak, nijak nie mogąc ukryć zaskoczenia z powodu tak nieoczekiwanego pojawienia się umundurowanych i wszechwiedzących osiłków. – Zgłoszenie było z nazwiskiem, a poza tym kojarzymy tu pana – wyjaśnił drugi z miną jasno dającą do zrozumienia, że nie są to miłe skojarzenia. – A teraz proszę przeprosić panią i wsiąść z nami do samochodu… – Co takiego? – zdębiał Walczak. – Wypraszam sobie… – Powyprasza pan sobie w aucie – przerwał mu znajomy mi skądś strażnik i nieoczekiwanie do mnie mrugnął, a to mrugnięcie spowodowało nagłe olśnienie. Był to ni mniej, ni więcej mój malownicki kolega – Rysiek. Tyle tylko, że w czasach, z których go pamiętałam, był chudym piegowatym wyrostkiem, a zamiast munduru nosił wytarte podkoszulki i podarte spodnie. A teraz stał przede mną chłop jak dąb. Tylko piegi i uśmiech świadczyły o tym, że to ten sam łobuziak, z którym chodziłam na grabież jabłek w okolicznych sadach. – Może pan pójść dobrowolnie albo też, jeśli pan woli, możemy pana doprowadzić siłą. – Kolega Ryśka popatrzył na Walczaka wymownie. – Wygodniej by było dla wszystkich, gdyby pan nie stawiał oporu – poradził mu jeszcze tonem dobrego wujaszka. – Rysiek, to ty? – zapytałam po chwili, gdy złorzeczącego Walczaka drugi strażnik odprowadził w kierunku samochodu. – We własnej osobie. A co, nie poznałaś? – No wiesz, trochę urosłeś – roześmiałam się. – Poza tym pamiętam cię w postrzępionych spodniach i z poobijanymi kolanami… Jak to się stało, że przez te wszystkie lata nigdy się nie spotkaliśmy? Wprawdzie babcię odwiedzam rzadko, ale mimo wszystko bywam w Malowniczym przynajmniej dwa, trzy razy do roku. – Widać się nie składało. Różo, ja muszę się teraz zbierać. Obowiązki wzywają. Ale po pracy moglibyśmy się spotkać w Piątym Kole. Wiesz, że ożeniłem się z Jolką? Ona też pewnie chętnie się z tobą zobaczy. A tak na marginesie, to fajne masz kapcie… – Prawda? Też tak uważam, chociaż gdybym miała świadomość, że z samego rana będę miała przyjemność z samym panem Walczakiem, przygotowałabym sobie inne obuwie… Nie mówiąc już o całości stroju – dodałam, wymownie zerkając na wyszczerzone pyszczki owieczek na szlafroku. – Wspomniałeś coś o ślubie z Jolką? Babcia mi nic nie mówiła… Ale mniejsza z tym. Już cię nie zatrzymuję – dodałam, widząc, że Rysiek robi znaczący gest w stronę samochodu. – Powiedz mi tylko, o której mamy się spotkać? – Może o szesnastej? Pasuje? – Pasuje. Dziś jestem wolna i mogę dysponować czasem, jak tylko mi się podoba. – Takiej to dobrze – westchnął Rysiek. – Już idę! – krzyknął w stronę swojego kolegi, który już drugi raz używał klaksonu, by go ponaglić. – To do szesnastej? – upewnił się na odchodnym i wsiadł do auta, które po chwili znikło za zakrętem, uwożąc wściekłego Walczaka, cały czas coś w środku wykrzykującego i mocno przy tym gestykulującego.

Patrząc na niego, nie sposób było oprzeć się wrażeniu, że człowiek ten jest całkowicie pozbawiony instynktu samozachowawczego. Gdyby posiadał go chociaż krzynkę, siedziałby raczej jak trusia, bo wkurzenie dwóch potężnych facetów w tak ograniczonej przestrzeni jak wnętrze wozu mogło skończyć się doprawdy nie najlepiej dla niego. Ale na całe szczęście ja nie musiałam się tym przejmować. Szkoda mi było tylko chłopaków, którzy zmuszeni byli przez całą drogę go słuchać. Ale widać taka specyfika pracy: będąc wykładowcą na uczelni, ryzykujesz, że ktoś zawistny oszkaluje cię w Internecie, a wybierając zawód stróża prawa, musisz się liczyć z obcowaniem z upierdliwymi ludźmi. Chociaż jakby się tak nad tym głębiej zastanowić, można dojść do wniosku, że oba te zawody mają ze sobą wiele wspólnego. – I na cholerę ja się tak męczyłam? – zadałam sobie w duchu pytanie. – Przecież użerać się z ludźmi mogłabym wszędzie, a mi się zachciało akurat uczelni! Dużo nauki, wydatków i ciągła rywalizacja. Tyle tylko, że w moim ukochanym zawodzie. I to powinno zakończyć wszelkie rozważania na ten temat. Bo przecież każdy wie, że w życiu najważniejsze jest robić to, co się kocha. A jak mówią mędrcy, to podobno jest gwarancja szczęścia. A że ja zamierzałam być szczęśliwa, nie miałam innego wyboru niż nadal podążać wyboistą i krętą ścieżką pracownika naukowego. Z drugiej strony, to właśnie jej zawiłości doprowadziły mnie do Malowniczego, gdzie mój stary przyjaciel, święty Antoni, czekał na ratunek i wybawienie. W domu przy śniadaniu babka wyjaśniła mi zagadkę nagłego pojawienia się strażników. – Kiedy użerałaś się z tym Walczakiem, zadzwonił burmistrz, by nas ostrzec. Powiedziałam mu, że jest już za późno, bo właśnie Walczak tu dotarł i robi piekielną awanturę. Podobno w ratuszu też zrobił niezłą scenę, jak mu burmistrz powiedział, że budowa na razie nie dojdzie do skutku, bo istnieje prawdopodobieństwo, że w okolicach kapliczki są cenne pozostałości archeologiczne i będą tam przeprowadzane badania. W każdym razie Walczak zapowiedział, że cię znajdzie. Nie mam pojęcia, jak do niego dotarło, że będziesz też brała udział w wykopaliskach. I jak widać, obietnicy dotrzymał. No i burmistrz stwierdził, że tak być nie może. Nawet nie musiałam mu opowiadać, co się dzieje na zewnątrz, bo wrzaski tego pieniacza doskonale było słychać w telefonie. I jak sama widziałaś, wysłał chłopaków. – To tłumaczy ich błyskawiczny przyjazd. Ale dobrze, że się pojawili, bo po pierwsze, uwolnili nas od nieproszonego gościa, a po drugie, dzięki temu umówiłam się z Ryśkiem. Nie miałam pojęcia, że został strażnikiem miejskim. Ostatnio jak do ciebie jechałam, myślałam, żeby zapytać cię o niego, ale jakoś tak w ogólnym zamieszaniu zapomniałam. Babciu, co się stało, że tak skąpiłaś mi o nim jakichkolwiek wiadomości? Nie powiedziałaś mi nawet, że się ożenił. To wprost niepodobne do ciebie. I to z Jolką, z którą przesiedziałam w jednej ławce całą podstawówkę! A przecież wiesz, jaka jestem żądna wiedzy o tym, co się dzieje w życiu moich dawnych znajomych – westchnęłam z lekkim wyrzutem. – Wydaje mi się nawet, że z biegiem lat wścibstwo się u mnie niepokojąco pogłębia. Jak tak dalej pójdzie, na stare lata zostanę niezłą plotkarą. – A, to prawie pewne – zgodziła się ze mną babka, dolewając sobie do kubka gorącej kawy. – Zauważyłam, że starsi ludzie dzielą się na dwie grupy: plotkarzy i tych, którzy dostają szmergla na punkcie religii… – Dewotów, znaczy się – uściśliłam, delektując się świeżym rogalikiem grubo posmarowanym domowymi konfiturami wiśniowymi. – Babciu, jesteś prawdziwą konfiturową mistrzynią. Ja bym w życiu nie potrafiła wykonać czegoś tak pysznego. – Bo jesteś leń i ci się nie chce – stwierdziła babka z brutalną szczerością. – To nie są żadne wyjątkowe umiejętności, tylko proporcje i trochę pracy. A co do dewotów, to specjalnie tego tak nie określiłam. – No to już jesteś druga, która ma coś do powszechnie stosowanego nazewnictwa –

wymamrotałam z ustami pełnymi rogalika i konfitur. – Proboszcz też mi powiedział, że nie używa słowa „konkubent”, bo mu się nie podoba… – No widzisz. Proboszcz, babka, dwa bratanki. Ale nie o tym chciałam mówić. Jak zwykle w głowie mi namieszałaś – wytknęła mi. – A ty co, od rana musisz już kurzyć? Może byś najpierw coś zjadł? – zwróciła się, nie wiedzieć czemu zirytowana, do Julka, który pojawił się przy stole z zapaloną fajką. – Może bym i zjadł, jak wypalę – dla podkreślenia swoich słów Julek wypuścił w powietrze kłąb dymu. – Palenie mnie uspokaja. I pozwala ułożyć sobie wszystko w głowie. A im dłużej sobie układam, tym większe mam przekonanie, że powinienem sprać tego Walczaka na kwaśne jabłko. A nuż to by go czegoś nauczyło… – Może zrezygnuj i z zapędów pedagogicznych, i tej swojej fajeczki, zanim ci całkowicie tytoń mózg wyżre! – rozeźliła się babka. – Czego by go nauczyło, co? Jak się uchylać, żeby sobie nie dać nosa rozwalić, ot i tyle – piekliła się coraz bardziej. – A ty miałbyś okazję się z nim bliżej poznać, bo zapewne zabraliby cię razem z nim na komendę! Gratuluję pomysłu, tego jeszcze Malownicze nie widziało! – Nawet jakby zabrali, to w końcu i tak by wypuścili – stwierdził Julek ze stoickim spokojem. – A przynajmniej… – Dajcie spokój – wtrąciłam się, bo z minuty na minutę sprawy przybierały gorszy obrót i wymiana zdań pomiędzy babcią a Julkiem niechybnie prowadziła do awantury. Jedynym wyjściem było wzięcie winy na siebie i nadzieja, że zacietrzewiona para połknie haczyk i skupi uwagę na mnie. – Przecież nie ma o co kopii kruszyć. Bardzo was przepraszam, że musieliście się przeze mnie denerwować. – Jak przez ciebie? Daj spokój, dziewczyno! – Babka zareagowała zgodnie z moimi oczekiwaniami. – Zdenerwował mnie po prostu ten cały Walczak, i tyle. A ty też nie poprawiłeś sytuacji – dodała, patrząc groźnie na Julka, który, ku mojej niewypowiedzianej uldze, postanowił widać już nie wchodzić w dalsze dyskusje, bo zbył uwagę babki milczeniem. – Babciu, a co z tym Ryśkiem i Jolką? I trzymaniem ich ślubu w tajemnicy? – A tam, od razu w tajemnicy, wielkie słowa! – Babka głęboko westchnęła. – Najpierw nie mówiłam ci nic o Ryśku, bo myślałam, że się może jakoś zejdziecie… – Że niby ja z nim? – zapytałam niebotycznie zdumiona, bo o ile Rysiek był kiedyś moim najlepszym kumplem, to w życiu nie pomyślałam o nim inaczej niż jak o… No po prostu, o starym, dobrym Ryśku. Był dla mnie aseksualny, taki prawie brat. – A kto? Ja? – Babci wyraźnie brakowało cierpliwości. – Pasowalibyście do siebie idealnie. A jak jeszcze on wyjechał do Warszawy, żeby wykładać, to, to… Oj, Różo, miałam nadzieję, że jakoś tam wpadniecie na siebie. Mówią, że na uczelniach to wszyscy o wszystkich wszystko wiedzą… – Rysiek był wykładowcą? – Moje zdumienie rosło z każdą chwilą, aż w końcu zaczęłam zastanawiać się, czy tak mi nie zostanie i czy nie będę do końca życia myśleć samymi znakami zapytania. – Na jakiej uczelni? – To ty nie wiesz? On tak jak ty studiował i potem rozpoczął, jak wy to nazywacie… karierę naukową. – Archeologię studiował? – A gdzie tam archeologię, leśnictwo. – Czy wy możecie mi to jakoś prościej wyjaśnić? – poprosiłam, całkowicie zagubiona w tym gąszczu informacji. – Studiował leśnictwo, wykładał w Warszawie, a teraz pracuje w straży miejskiej w Malowniczym? – Dokładnie. – Wzruszyła ramionami babka, a Julek, wyraźnie ubawiony, uśmiechał się

pod wąsem, albo raczej pod fajką. – A co w tym dziwnego? – Dla ciebie może i nic, a dla mnie wszystko – bąknęłam. – W straży miejskiej pracuje tylko chwilowo – zlitował się w końcu nade mną mój przybrany dziadek. – Niedługo ma zostać leśnikiem. – No dobrze, mniejsza z tym – stwierdziłam, postanawiając, że o zawiłości zawodowych losów wypytam Ryśka osobiście. – Wróćmy do twoich niczym nie popartych nadziei, babciu. – Jak to niczym nie popartych? I ty, i on mieliście zacięcie do nauki, miałabyś z nim o czym pogadać, lubiliście się od zawsze, no i gdybyście się zeszli, byłaby nadzieja, że w końcu tu wrócicie – rozmarzyła się babcia i dopiero po chwili nawiązała do przerwanego wątku. – I częściowo miałam rację, widzisz? Rysiek wrócił. Ale niestety chyba się w tej Warszawie nie spotkaliście… – Nie spotkaliśmy się – przytaknęłam, postanawiając jednocześnie, że nie będę uświadamiać babci, że nawet gdybyśmy się na siebie natknęli, niczego by to nie zmieniło. Jak to już dawno temu stwierdził Boy: „Bo w tym cały jest ambaras żeby dwoje chciało naraz”. A w tym przypadku ja nie chciałam na pewno, a i Rysiek, na mój gust, nigdy nie był mną w ten szczególny sposób zainteresowany. – No i tak, chłopak przyjechał, zakochał się w Jolce i wzięli ślub. Nie mówiłam ci tego, bo to było zaraz po tym, jak rozstałaś się z tym twoim szczurowatym doktorkiem. Byłaś wtedy taka przygnębiona i pomyślałam, że jak wspomnę ci o Ryśku, to może cię to jeszcze bardziej załamać. A wracając do tego wymoczka, który był na tyle głupi, żeby cię zostawić, to już dawno chciałam ci powiedzieć, że nigdy go nie lubiłam – oświadczyła babka, zaciskając usta w wąską linijkę. – Dobrze, że jej to uświadomiłaś, bo przy twoim takcie mogłaby się nie domyśleć – powiedział z powagą Julek i tylko oczy zamigotały mu kpiąco. – I biedaczka trwałaby tak w nieświadomości. – Powiedział, co wiedział – obruszyła się babcia, a ja pomyślałam, że to prawdziwy cud, że ta dwójka się jeszcze nie pozabijała. Nawet jeżeli wierzyć powiedzeniu, że kto się lubi, ten się czubi, czubienie się też jednak powinno mieć swoje granice. Z drugiej strony, może to był sekret ich związku. Jedno jest pewne: nie nudzili się ze sobą. – A przecież gdyby to się tak nie skończyło, mogłaby unieszczęśliwić się na całe życie! – wdarł się w moje rozmyślania głos babci. – Mati, znam trochę kobiety z waszej rodziny i gwarantuję ci, że nie jest łatwo je unieszczęśliwić. Jesteście niespotykanie twarde i despotyczne, więc zwykle desperat, który chce wam pokazać, kto tu rządzi, musi z pokorą przyznać, że jednak to wy jesteście górą. A że Róża jest niestety podobna do ciebie, nie martwiłbym się tym zbytnio. – Niestety? Niestety?! Na całe szczęście, chciałeś chyba powiedzieć! – zaperzyła się babka. – Przynajmniej nie da sobie w kaszę dmuchać! – Babciu, przecież Julek właśnie powiedział ci komplement. Mieć stalowy charakter połączony ze złotym sercem to najlepsza kombinacja, jaką sobie można wyobrazić. I jeżeli u mnie występuje taki sam zestaw, to bardzo się z tego cieszę – wtrąciłam, usiłując ukryć rozbawienie. Kłócący się Julek i babcia wyglądali na parę nastroszonych, posiwiałych gawronów. – A wracając do Ryśka, to wiecie, że w pierwszym momencie go nie poznałam? Nie widziałam go parę ładnych lat, zmężniał, no i ten mundur odmienił go całkowicie. Dopiero jak się uśmiechnął, to skojarzyłam tego dryblasa z dawnym towarzyszem malownickich zabaw. – No właśnie, Różo, wracając do Ryśka – zaczęła babcia, mrużąc oczy, a ja widząc jej minę, już wiedziałam, że za chwilę powie coś, co mi się stanowczo nie spodoba. – Powiedz mi,

moja droga wnuczko, czy mam szansę na jakieś prawnuki? – O, na pewno, w jakiejś bliżej niesprecyzowanej przyszłości. Ale raczej nie z Ryśkiem. Nawet dla ciebie tego nie zrobię – dodałam niewinnie. – A skąd w ogóle taki pomysł? – obruszyła się babcia. – Jak to, przecież kwestię prawnuków połączyłaś z jego osobą… Wyraźnie powiedziałaś „wracając do Ryśka”. – Idź, ty szalona głowo! – prychnęła na wpół zirytowana, a na wpół rozbawiona. – Gdybym cię nie znała, to bym może i uwierzyła, że nic nie rozumiesz. – Kocham cię, babciu – roześmiałam się i pocałowałam ją w pomarszczony policzek. – A teraz bardzo was przepraszam, ale mam jeszcze masę roboty – powiedziałam, nakładając na talerz kanapki, i zdezerterowałam na górę do swojego pokoju. Na schodach słyszałam jeszcze, jak Julek mówi babci, by nie wtrącała się w nie swoje sprawy, na co otrzymał odpowiedź, że ciągłość rodu to są jak najbardziej jej sprawy i Julek lepiej by zrobił, jakby się w tej kwestii nie wypowiadał. No i cóż, szczerze mówiąc, zgadzałam się z nią całkowicie: najlepiej dla Julka byłoby, gdyby nie ciągnął tematu. Ale oczywiście mój przybrany dziadek nie zmilczał i coś tam odpowiedział. Zamykając drzwi do pokoju, słyszałam, jak dół domu wypełniają podniesione głosy moich dziadków, którzy chyba od samego rana odczuwali wyjątkowy wzrost intensywności uczuć. Bo powszechnie wiadomo, że kto od samego rana drze koty ze swoim wybrankiem, to kocha go nad życie i w ten dość nietypowy sposób daje temu wyraz. Spotkanie z Ryśkiem i Jolką spowodowało, że na moment odmłodniałam o kilkanaście lat. Te wszystkie „a pamiętasz”, z których głównie składała się nasza rozmowa, niespodziewanie cofnęły mnie do czasu, gdy jeszcze życiem rządziła głównie beztroska i niewiadoma. Wyprawy w góry, obozy harcerskie, pierwsze szczeniackie miłości… Nic wtedy nie wydawało się niemożliwe. Wszyscy mieliśmy w planach zawojowanie świata. A teraz proszę, Jolka z Ryśkiem osiedli w Malowniczym, mnie wywiało do Warszawy… I patrząc na nas z boku, można było zadać sobie pytanie, co się stało z naszymi buńczucznymi planami. – U was przynajmniej, moi drodzy, coś się dzieje – przerwałam milczenie, które na chwilę zawisło między nami, i znacząco spojrzałam znad stolika na zaokrąglony brzuch Jolki. – A u mnie w sprawach osobistych posucha. A jeszcze babcia dzisiaj zaczęła upominać się o prawnuki… – Widać wy, kobiety, tak macie. Najpierw chcecie mieć dzieci, potem chwilę odsapniecie, zapomnicie, ile z tym jest kłopotów, i już marudzicie o wnuki, a dalej, jak widzisz, dochodzi i do prawnucząt – zaśmiał się Rysiek. – Ale u ciebie to chyba Olka powinna dzierżyć w tym względzie palmę pierwszeństwa? – Może i powinna, ale jeżeli chodzi o moją siostrę, to o założeniu rodziny myśli jeszcze mniej niż ja. Zresztą biorąc pod uwagę jej wędrowny styl życia, wcale mnie to nie dziwi. Ostatnio ledwo wróciła z jednej podróży do dżungli, już planowała następną. Wciągnął ją tamten świat na amen. – Zawsze zazdrościłam jej umiejętności realizowania marzeń – westchnęła Jolka. – Chociaż z ręką na sercu, nawet gdybym mogła, nie odważyłabym się na taką wyprawę. Za bardzo kocham cywilizację. A może się doczekamy jakiegoś programu z twoją siostrą? Wiesz, Aleksandra Winiarska z Malowniczego obok Cejrowskiego i Pawlikowskiej… To by było coś! – Jola, przecież ona już dawno nie jest z Malowniczego, więc nici z chwały naszego miasteczka. Ale tak czy siak, nawet gdyby o Malowniczym nie pisnęła słówkiem, niesamowicie byłoby zobaczyć Olkę w dżungli, w otoczeniu Indian. Jak myślisz, Różo, są na to szanse? – Jeśli chodzi o program w telewizji, to nie mam bladego pojęcia. Zresztą nie wiem, czy

Olka byłaby tym zainteresowana… Wiązałoby się to z podróżowaniem z ekipą, kamerą. A Ola w tych swoich eskapadach unika zbyt licznego towarzystwa. Ale wiem, że pracuje nad książką. Nawet chyba ją już kończy… – Jednak w życiu to już tak jest, że zawsze coś za coś – westchnęła Jolka. – Ola ma przygody, wyzwania i wolność, ale to wyklucza założenie rodziny… – To tylko tak wygląda z twojego punktu widzenia – przerwał jej Rysiek. – Według ciebie rodzina to zapuszczenie korzeni, osiedlenie się w jednym miejscu, domek z ogródkiem i pies, a dla kogoś innego to może być coś zupełnie odwrotnego. Kto powiedział, że Ola nie spotka na swojej drodze kogoś podobnie wyobrażającego sobie swoją przyszłość? – Yhm, oczywiście – prychnęła pogardliwie Jola – a dziecko będzie z nimi podróżować w wiklinowym koszyku albo w innym bagażu podręcznym. Tu właśnie widać różnicę pomiędzy kobietami i mężczyznami. Wy po prostu nie widzicie w niczym problemu. Wędrować z noworodkiem przez dżunglę pełną węży, pająków i dzikich ludzi? Czemu nie! Po prostu świetny plan! Dzięki Bogu, że kobiety widzą to jednak inaczej. Zgodzisz się ze mną? – zwróciła się do mnie, wyraźnie oczekując poparcia. – No tak, z mojego punktu widzenia rzeczywiście masz rację. Natomiast jeżeli chodzi o moją siostrę, to nie będę się za nią wypowiadać – wysiliłam się na dyplomację, rozsądnie przemilczając zdanie Olki na temat rodziny i dzieci w dżungli. Moja siostra bowiem wykazywała tu – jeżeli rzecz jasna stosować się do kryteriów podanych przez Jolkę – typowo męski punkt widzenia. Czyli cytując: wędrować z noworodkiem przez dżunglę pełną węży, pająków i dzikich ludzi? Czemu nie! Po prostu świetny plan! Jedyny szkopuł polegał na tym, że nie znalazła jeszcze nikogo, z kim chciałaby przez tę dżunglę się przedzierać, wspólnie dźwigając i dziecko, i odpowiedzialność za nie. – W każdym razie ja sądzę, że gdy Ola się naprawdę zakocha, pomyśli też o domu z ogródkiem i psem – stwierdziła Jolka z niezachwianą pewnością i poklepała się po brzuszku. – A wracając do początków naszej rozmowy, to co twoją babcię tak nagle naszło na prawnuki? – Chyba wcale nie nagle. Obawiam się, że stale tęskni za dziećmi, trochę pewnie zazdrości innym prababciom, a poza tym to wy ją strasznie inspirujecie. Tak, wy, wy – potwierdziłam, widząc ich zdziwione miny. – Mówiąc o prawnukach, podpierała się właśnie twoją osobą – tu popatrzyłam wymownie na Ryśka. – A w jakim kontekście? – zainteresował się Ryszard. – Może chce „uprawnuczyć” nasze dzieci? – Raczej chodziło jej o to, żebym wzięła z was przykład – roześmiałam się. – Najlepiej gdybym zrezygnowała z pracy w Warszawie, osiedliła się w Malowniczym i założyła tu jakieś miłe stadło małżeńskie, które by się sukcesywnie powiększało. To może by ją usatysfakcjonowało. Mam wrażenie, że tak naprawdę nie chodzi tylko o mnie. Babcia chyba nie może wybaczyć ojcu, że nie odwiódł mamy od przeprowadzki do miasta, i tym bardziej podziwia was, którzy tu wróciliście i zdecydowaliście się tu zostać. Właśnie, Rysiek, tak przy okazji – podobno tak jak ja jesteś wykładowcą? Dzisiaj babcia zaskoczyła mnie informacją, że przez moment pracowałeś na jakiejś uczelni warszawskiej i zrezygnowałeś. Czemu? Jeżeli oczywiście to nie tajemnica… – Żadna tajemnica. Sentencjonalnie można by rzec, że tam dom twój, gdzie serce twoje – mruknął Rysiek, wzruszając ramionami. – Po pierwsze, tęskniłem do Malowniczego, po drugie, życie uczelniane mnie nudziło i mierziło. To całe zadęcie, ciągły wyścig szczurów… Po prostu nie dla mnie. Zresztą zapewne wiesz, o czym mówię, siedzisz w tym środowisku od kilku ładnych lat. Poza tym słyszałem, co ci się ostatnio przytrafiło – dodał, a ja poczułam, że się rumienię.

– No tak, czyli skandal z moją osobą w roli głównej jest już szeroko znany – mruknęłam, wbijając wzrok w kwiecisty wzór obrusa. – Rysiek, ty jak zwykle – co w sercu, to na języku – zgromiła go Jolka. – Nie musiałeś tego mówić, w końcu to nie jest dla Róży przyjemny temat! – Masz rację, kochanie, palnąłem bez zastanowienia. Przepraszam cię, Różo, nie miałem nic złego na myśli… – tłumaczył się speszony Rysiek. – Nie przepraszaj, takie są fakty, a z faktami się nie dyskutuje – odchrząknęłam. – Zastanawia mnie tylko, skąd o tym wiecie? Widzieliście zdjęcia? – zapytałam prosto z mostu, bo w takiej sytuacji owijanie czegokolwiek w bawełnę mijało się z celem. – Nie, ale mam znajomych na uczelni, jeszcze z czasów mojej pracy w charakterze wykładowcy. A wiesz, jaki to jest światek. Takie rzeczy szybko się roznoszą. Chociaż trzeba przyznać, że zareagowali niezwykle szybko i sprawnie. Błyskawicznie wykasowali wszystkie paszkwile na twój temat. Wiem, bo z ciekawości zaglądałem, co się z tym będzie dziać, i w przeciągu kilku dni wszelkie obraźliwe teksty zniknęły. Swoją drogą, to nieźle cię urządziła ta twoja koleżaneczka. Chętnie bym się z nią spotkał i powiedział, co o niej myślę. – Fakt, udało jej się zszargać mi sporo nerwów. No i co tu dużo mówić, nadwerężyła mi opinię. Jakby powiedziała babcia, postawiła pod znakiem zapytania moje dobre imię. Chwała Bogu, że do momentu tej afery moje zachowanie nie budziło zastrzeżeń. Teraz niby wszystko się wyjaśniło, ale swąd pozostał i trochę jeszcze potrwa, zanim sytuacja wróci do stanu poprzedniego. Wiecie, co w tym jest najbardziej zabawnego? To, że tak naprawdę zaszkodziła głównie sobie. Coś jest w tym, że podobno wszystkie uczynki wracają do człowieka. Ja miałam trochę nieprzyjemności i zapewne jeszcze jakiś czas będę odczuwała skutki tego, co się stało, ale Julita własnoręcznie zaprzepaściła swoją karierę. A ta całkiem nieźle się zapowiadała. No, ale dajmy temu spokój, wróćmy do przyjemniejszych tematów. Mówiliśmy o waszym osiedleniu się w Malowniczym i o tym, że mierził cię wyścig szczurów i zatęchła atmosfera uczelniana – przypomniałam. – A tak. No więc ten zawód, moim zdaniem, nie nadaje się do wykonywania teoretycznego. Tutaj trzeba być stuprocentowym praktykiem. Nie można być leśnikiem z prawdziwego zdarzenia, nie mając kontaktu z lasem. Tak więc w tym przypadku miałem do wyboru: rybki albo akwarium. A ostatni i przeważający szalę argument to Jola. Ona była tu, nie chciała wyprowadzać się z Malowniczego. Wybór był prosty. Tyle tylko, że niestety muszę czekać, aż stary leśniczy przejdzie na emeryturę. Stąd wzięła się ta tymczasowa praca w straży miejskiej. Zawsze to parę groszy, a kasa jest potrzebna. – No tak, to zrozumiałe. Dzięki Bogu, ja mam możliwość połączenia teorii z praktyką. Nie wiem, co zrobiłabym, gdyby było inaczej… Chyba podobnie jak ty wybrałabym pracę w terenie. A ty, Jolu, co robiłaś przez te wszystkie lata, gdy się nie widziałyśmy? – zapytałam z lekkim wahaniem, bo nie miałam zielonego pojęcia, jak ułożyły się losy mojej dawnej przyjaciółki i czy przypadkiem moje pytanie nie okaże się drażliwe. – Skończyłam akademię sztuk pięknych – uśmiechnęła się Jolka. – Okazało się, że podobno nawet nieźle maluję, a wolny zawód zapewnia mi swobodę. Malować mogę wszędzie, nawet na krańcu świata, i muszę ci powiedzieć, że nie mogę się doczekać przeprowadzki do leśniczówki. Będę tam miała całkiem świeże pole do obserwacji i może uda mi się stworzyć nowy cykl obrazków z życia dzikich zwierząt… Do tej pory malowałam głównie krajobrazy i mam ochotę na coś nowego. Wprawdzie wyżyć się z tego nie da, ale czasami znajdzie się jakiś turysta, który kupuje moje bohomazy. Poza tym mam sklep internetowy i tam sprzedaję swoje prace i biżuterię. Też sama robię – dodała i pomasowała sobie brzuch. – Teraz mam mniej czasu, bo Gabryś strasznie rozrabia, a ja się szybko męczę…

– Gabryś? – Uniosłam pytająco brwi. – Nasz synek – roześmiała się Jolka. – To już drugie – wymownie popatrzyła na swój brzuszek. – Ale tak chcieliśmy. Może dzięki małej różnicy wieku bardziej się zżyją? – Ha, już rozumiem babcię. Skoro narzuciliście takie tempo, to względem was rzeczywiście wypadam blado. I jak na razie nic się w tym względzie nie zmieni, bo na horyzoncie brak odpowiednich kandydatów na ojca i męża. Tylko jak to wytłumaczyć spragnionej prawnuków Matyldzie? – Tłumaczenie nic nie da, ale gdybym ci wypożyczyła Gabrysia, to kto wie… Mam wrażenie, że po takiej wizycie jej apetyt na prawnuki znacznie by osłabł. Ale dość o nas, powiedz lepiej, kiedy zaczynacie pracę koło kapliczki? – W przyszłym tygodniu. A jak tam Walczak? Uspokoił się trochę? Bo jak odjeżdżaliście, widziałam, że cały czas machał łapami i usta mu się nie zamykały – zwróciłam się do Ryśka. – Pieklił się tak przez całą drogę. W końcu doprowadził do tego, że zagroziliśmy mu skuciem i zakneblowaniem. Darek – wiesz, ten, z którym byłem na dyżurze – zapytał go w pewnym momencie, czy nie zajechać do weterynarza, bo jak się zachoruje na wściekliznę, to powinno się od razu wziąć zastrzyk. Nie chcecie wiedzieć, co mu Walczak odpowiedział. – Chyba nie! A swoją drogą, musieliśmy mu wejść nieźle w paradę. Ciekawe, co on tu chciał robić, że aż tak się wkurza. Przecież jeszcze nie zaczął budowy, nie zainwestował, ba, nawet nie kupił ziemi, więc nie powinien tak się pienić. Nie sądzicie, że wygląda to trochę dziwnie? – Nawet nie trochę – mruknęła Jolka. – Rysiek mówił, że teren przy kapliczce graniczy z parkiem krajobrazowym. Niby nie należy do samego parku, ale podejrzanie to wygląda, że Walczakowi nikt – poza mieszkańcami Malowniczego – nie usiłował przeszkodzić. W takim miejscu można ostatecznie postawić coś małego, ale nie jakieś wielgaśne hale. Ten gość to bardzo podejrzany typ. – Po odwiezieniu go na komendę poprosiłem chłopaków, żeby zdjęli mu odciski palców. Tak na wszelki wypadek. – Rysiek zniżył głos do szeptu. – Nie zaszkodzi je mieć, a tak jak Jola powiedziała, podejrzanie mi to wygląda. Chociaż możliwe, że tworzymy właśnie spiskową teorię dziejów, a facet jest po prostu najzwyczajniejszym, niezbyt sympatycznym gościem, który nie lubi zmieniać planów. – Tak czy inaczej, trzymajcie kciuki za znalezienie pod tymi ruinami czegoś na tyle ciekawego, by znajomości Walczaka nie miały już wpływu na losy przykapliczkowej okolicy. Uczciwy czy nie, trzeba zrobić wszystko, żeby zniweczyć jego plany. Proponuję, żebyśmy za to wypili – powiedziałam, podnosząc kufel z piwem. – Czyli: za wykopaliska – przyłączył się Rysiek, dolewając do szklanki Jolki soku pomarańczowego. – Za Antoniego – dodała Jola. – Oby mu się udało zostać na starych śmieciach. – Oby – zawtórowałam w myślach tym pobożnym życzeniom. W tej chwili zależało mi na tym jeszcze bardziej niż na początku, bo wiedziałam, że jeżeli to Walczak wygra, stanie się zmorą Julka, babci i całego Malowniczego. To już nie był zwykły interes. Zaczęła się walka o spokój miasteczka. Gdy podniosłam wzrok znad kufla z piwem, zobaczyłam wbite we mnie spojrzenie Ryśka. W jego oczach wyczytałam dokładnie to samo, o czym przed chwilą myślałam. W ogóle odniosłam wrażenie, że mój kolega wie znacznie więcej, niż chce powiedzieć. Jedno było pewne: ujmując się za Antonim, rozpoczęłam wojnę. Biedni, nieświadomi niczego studenci nie mieli nawet pojęcia, że od przyszłego tygodnia znajdą się na froncie z łopatami w roli oręża. – Cóż, w powstaniach chłopi szli do walki z kosami i kijami, nie będziemy pierwsi – pomyślałam w przypływie czarnego humoru. Miałam tylko nadzieję, że wynik będzie jednak nieco inny,

heroiczna walka i klęska zupełnie mnie nie interesowały. W końcu kilku bohaterów przegranych wojen już mieliśmy i zupełnie nie bawiło mnie potencjalne zasilanie ich grona. Miałam nadzieję, że tym razem łopatami jednak zwyciężymy. I historia tryumfalnie zachichocze. Nie mam pojęcia, co Walczak usłyszał na komendzie, ale musiało to być coś na tyle dosadnego, że zmusiło go do wyjazdu. Powiadomił mnie o tym Rysiek następnego dnia rano. – Możesz być spokojna, Walczak wyjechał na czas trwania waszych wykopków. Stwierdził, że nie ma czasu na głupoty i wróci tu, kiedy „kopidoły skończą już swoje zabawy”. Bo, jak mówił, wróci na pewno, ponieważ nic tam nie znajdziecie. Tyle jego, co sobie pogadał, a tak naprawdę najważniejsze, że będziecie mieć spokój. Słysząc to, odetchnęłam z ulgą. Szczerze mówiąc, od wczorajszego porannego incydentu nękał mnie lęk, co będzie, jeśli w czasie pracy ten pieniacz zacznie utrudniać nam życie. Wprawdzie w ostateczności można było wezwać pomoc w postaci mundurowych, ale wykopaliska zawsze wymagały skupienia i nerwowa atmosfera nie sprzyjała badaniom, opóźniała je, a często wręcz uniemożliwiała. Z tego też względu informacja, że Walczak się wyniósł, z miejsca poprawiła mi nastrój. Teraz nie miałam już nic innego do roboty, jak czekać na profesora i całą ekipę. Pozbawiona nagle całego napięcia, które towarzyszyło mi przez ostatnie kilka dni, zupełnie nie wiedziałam, co mam począć z wolnym czasem. W końcu, żeby czymś się zająć, po raz kolejny drobiazgowo zapoznałam się z materiałami dotyczącymi okolic kapliczki. Składając w całość strzępy informacji, utwierdziłam się w przekonaniu, które towarzyszyło mi już od dawna, że tak naprawdę istnieje minimalne prawdopodobieństwo, iż znajdziemy tam coś ciekawego. Ale nawet cień szansy dawał nadzieję. Tak sobie przynajmniej wmawiałam. Czasami tylko, gdy w środku nocy wierciłam się w łóżku, nie mogąc zasnąć, nawiedzały mnie niepokojące pytania, co będzie, gdy okaże się, że niczego tam nie ma. Albo jeśli to, co znajdziemy, będzie na tyle mało istotne, że nikt nie zwróci na to uwagi i wygra Walczak? Nie wiedzieć czemu, miałam niezbitą i niczym nie popartą pewność, że powrót tego człowieka do Malowniczego będzie oznaczał same kłopoty i problemy. Poza tym gnębiło mnie przeświadczenie, że jeżeli nie uda się ocalić rozstajnych dróg i Antoniego, to wielu ludzi, którzy zaangażowali się w tę sprawę, dozna zawodu. Ale wtedy powtarzałam sobie, że kto nie ryzykuje, ten nic nie ma… I w myśl tej zasady nieustannie zawierałam coraz to nowe układy z Antonim. – Antosiu, jeżeli sprawisz, że wygrzebiemy z ziemi coś naprawdę cennego, to postaram się, żebyś także w czasie mojej nieobecności był przyozdabiany kwiatami i świeczkami. Nawet w środku zimy – kusiłam raczej mało umiejętnie, bo wątpię, żeby Antoniemu zależało na wytwornej dekoracji. – Jeśli wszystko pójdzie po mojej myśli, to załatwię ci mały lifting, co ty na to? – mówiłam innym razem, stawiając przed moim ulubionym świętym zapaloną świecę. W końcu doszło do tego, że w akcie desperacji przemówiłam też do diabła. – Słuchaj, tobie też powinno zależeć na tym, żeby Walczakowi się nie udało – mruczałam pod nosem, oczywiście najpierw się upewniwszy, że nikogo w pobliżu nie ma. – Ostatecznie jeżeli rozwalą to miejsce, to gdzie będziesz siedział i snuł swoje podstępne plany? Wszyscy przecież doskonale wiedzą, że twoje miejsce jest na rozstajnych drogach. Zrób coś z tym – przekonywałam, wychodząc z założenia, że w tym przypadku nie zaszkodzi wykorzystać na swój użytek powiedzenia: Panu Bogu świeczka, a diabłu ogarek. I tylko gdy wracałam spod kapliczki do domu, zastanawiałam się, czy przypadkiem nie wariuję. W końcu dzień przed przyjazdem profesora poszłam z tym do proboszcza. – Niech się pani nie przejmuje – uspokoił mnie, gdy już wysłuchał mojej nieskładnej gadaniny. – Po prostu panią nosi i ma pani za dużo wolnego czasu. – I nie niepokoi proboszcza to, że gadam z diabłem? – zdumiałam się.

– A odpowiedział pani? – zadał pytanie proboszcz. – No nie, ale… – Właśnie, i dlatego nie ma się czym niepokoić – bezceremonialnie przerwał mi proboszcz. – Nie pani pierwsza i nie ostatnia, która robi z siebie dziwoląga. – No wie proboszcz?! Dziwoląga? A zresztą, ma ksiądz rację. – Widząc jego minę, nie mogłam powstrzymać się od śmiechu. – Jestem dziwadłem. Żadne zaprzeczenia i zarzekania tego nie zmienią. Obym tylko nie postradała zupełnie zmysłów. – Nie zdąży pani – odpowiedział proboszcz ze stoickim spokojem i podetknął mi pod nos tacę wyładowaną makowcem. – Już jutro przyjeżdża ten pani profesor i jak się domyślam, nie zostanie pani zbyt wiele czasu na prowadzenie tych swoich ciemnych interesów. – Proboszcz nic a nic nie zna się na biznesie. Akurat na to zawsze muszę znaleźć czas – odpowiedziałam z godnością. – A interesy ze świętym Antonim zawsze się udają i ksiądz powinien sam spróbować. – A załatwiłby mi remont dachu w kościele? – Niech proboszcz idzie i z nim pogada, kto wie – powiedziałam niewyraźnie, bo usta miałam pełne makowca. – Wolę zostawić tę działalność pani. Nie sądzę, żebym miał takie względy u świętego Antoniego, nie mówiąc już o jego diabelskim koleżce, ale nie obrażę się, jeżeli wspomni pani w moim imieniu o cieknącym dachu – roześmiał się proboszcz. – W każdym razie po tym, co tu usłyszałem, cieszę się, że pan Rajtczak przyjeżdża już jutro. Nie wiem, co by pani jeszcze wymyśliła, gdyby miała pani więcej czasu. – Szczerze mówiąc, ja też się cieszę – przyznałam, sięgając po kolejny kawałek ciasta. – Przynajmniej będę miała okazję spalić te wszystkie kalorie, którymi się u księdza opycham. Gdyby profesor przyjechał w późniejszym terminie, mogłabym się na wikcie pani Doroty potwornie utuczyć. Zresztą proboszczowi też by się przydał poranny jogging, bo niebezpiecznie się ksiądz tu i ówdzie zaokrągla – dodałam z niewinną miną. – Gdzie? Toż to czcze pomówienia! Jeżeli nawet tak to wygląda, jest to wyłącznie wina sutanny. Po prostu jest zbyt obszerna. – Tak, tak, niech tak to sobie proboszcz tłumaczy – pokiwałam głową z udawaną powagą. – A wracając do jutrzejszego przyjazdu profesora, to widzę, że proboszcz jest z nim w stałym kontakcie. – Może to za dużo powiedziane, ale rozmawialiśmy kilka razy przez telefon. Niesamowicie wszechstronny człowiek. Prosił mnie też, żebym w miarę możliwości przekazał pani, iż godzina przyjazdu grupy się zmieniła. – A czemu do mnie nie zadzwonił? Byłoby prościej niż przekazywać to przez proboszcza. – Dzwonił, ale miała pani wyłączoną komórkę. Właśnie się wybierałem do pani babki, ale pani mnie ubiegła i uniemożliwiła spacer. Dlatego na przyszłość proszę o niewygłaszanie komentarzy na temat mojej figury i pamiętanie, że to przez panią siedzę tutaj i zamiast zażywać ruchu, objadam się ciastem. – O, ale do objadania nikt księdza nie zmusza. Nie musi się tak proboszcz poświęcać. – Muszę, bo wiem, że niezdrowo jest jadać w samotności – wyjaśnił proboszcz z wielce zadowoloną miną. – I nie mógłbym pani na to pozwolić. A tak w ogóle, gdyby dała mi pani dokończyć, to może udałoby mi się w końcu powiedzieć, że pani przyjaciele przyjeżdżają pociągiem o piątej rano i profesor pytał, czy będzie pani ich mogła odebrać ze stacji i służyć za przewodnika. – To żaden problem, większy kłopot jest z tym, że pokoje są wynajęte dopiero od piętnastej. Co ja będę robiła od piątej rano z tak dużą grupą młodzieży? Chyba nie pozostaje

mi nic innego, jak tylko przechować ich u babci… – Nawet niech pani o tym nie myśli – wszedł mi w słowo proboszcz. – Wiedziałem, że z zagospodarowaniem czasu o tej porze będzie kłopot, i nieopatrznie powiedziałem o tym pani Dorocie. I teraz pani musi jedynie przyprowadzić jutro przyjezdnych do mnie. – Na plebanię? O piątej rano? – Cóż, rozkłady jazdy nie znają litości, tak samo jak moja gospodyni – rzekł z uśmiechem proboszcz. – Czy wie pani, czym teraz zajmuje się pani Dorotka? – Nie mam pojęcia. – Przygotowuje tony jedzenia na przyjęcie jutrzejszych gości. Nie chciałbym być w skórze kogoś, kto w tej chwili ważyłby się zabrać jej tę przyjemność. – No nie, czyli moje dietetyczne plany muszą ulec przesunięciu? – zapytałam z udanym ubolewaniem. – Radziłbym pani je odłożyć do czasu wyjazdu z Malowniczego – doradził mi proboszcz dobrotliwie. – Pani Dorotka ostatnio stwierdziła, że jest pani jedną z niewielu osób, które naprawdę doceniają jej poświęcenie i pracę. Poza tym wyznała mi, że uwielbia panią karmić i patrzeć, jak nabiera pani krągłości – dodał i zachichotał pod nosem. – O matko, to jestem zgubiona – jęknęłam. – Chyba zamiast udzielać proboszczowi dobrych rad, sama zacznę biegać… – Jeżeli pani się zdecyduje, to proszę mi o tym powiedzieć. Może się do pani przyłączę… Ale nie z powodu pani sugestii, że jest mnie coraz więcej, lecz z racji tego, że dbałość o ciało jest jak najbardziej zgodna z nakazami boskimi. A zanim pani pójdzie – dodał, widząc, że zaczynam się zbierać – niech pani zajrzy do kuchni. Pani Dorota przygotowała dla pani paczkę z ciastem i jakieś przepisy, o które podobno pani prosiła. To niesamowite, że udało się pani tak ją obłaskawić! – E tam, przesadza proboszcz. Po prostu pani Dorota piecze najlepsze ciasta, jakie w życiu jadłam. – Z tym akurat się w pełni zgadzam, pani Dorota jest mistrzynią wypieków – przyznał proboszcz. – I to mistrzynią zazdrośnie strzegącą swoich receptur. Jest pani pierwszą osobą, przed którą zgodziła się uchylić rąbka tajemnicy. I jeżeli mam być szczery, to jej ochocze przygotowania jutrzejszego poczęstunku wynikają głównie z sympatii do pani. Aż zaczynam być zazdrosny. A tak na poważnie, to pora się pożegnać i miejmy nadzieję, że jutrzejszy dzień przyniesie nam tylko i wyłącznie dobre rozwiązania. – Miejmy nadzieję – powtórzyłam i pomyślałam, że akurat w tym względzie zgadzam się z proboszczem całkowicie. Z porannej wizyty na plebanii wynikły same korzyści. Po pierwsze, młodzież, jak to młodzież, była należycie wygłodniała i z entuzjazmem rzuciła się na wszystko, co pani Dorota przygotowała do jedzenia, a to gospodynię księdza wprawiło w prawdziwą ekstazę i świetny nastrój, który pozwolił jej z miejsca zaprzyjaźnić się z babką Matyldą i panią profesorową. Patrząc na trzy panie niknące w otchłaniach kuchni, odetchnęłam z ulgą. Mniej więcej takie same uczucia musiał żywić profesor, bo odprowadzając małżonkę wzrokiem, wypuścił ze świstem powietrze. – Pani Różo, nie wiem, jak pani to zrobiła, ale będę pani dłużnikiem do końca życia – szepnął. – Wie pani, że przez całą drogę Lilka nie zamilkła nawet na pół minuty? Nie mam pojęcia, co się jej stało, ale w kółko wydawała ochy i achy i opowiadała mi, co będziemy robić w czasie jej urlopu. Bo to, że ja jadę do pracy, jakoś jej umknęło. I cały cierpłem na myśl o tym, że w końcu będę musiał jej powiedzieć, iż w żaden sposób nie dam rady sprostać jej planom. Ostatnio między nami się polepszyło… Zrobiłem tak, jak mi pani radziła, i podziałało! I biorąc

to pod uwagę, nie chciałbym, żeby znów Lila była niezadowolona. Ale mniejsza o moją żonę. Jak przypuszczam, i tak będziemy mieli jeszcze okazję o niej porozmawiać. Miałem pani coś do zakomunikowania… A, już wiem! Na uczelni pani sprawa przyschła. Pewnie trochę jeszcze pogadają, jak wrócimy, ale to będą ostatnie echa tej niesmacznej sytuacji. – Cóż, obawiam się, że od początku trzeba się było z tym liczyć… A za to, co pan dla mnie zrobił, bardzo, bardzo dziękuję. – Mnie? A za co? – zdziwił się kurtuazyjnie profesor. – Chociażby za to, że ani na minutę pan we mnie nie zwątpił. Chociaż na początku wszystko świadczyło przeciwko mnie. I za to, że nie pozwolił mi pan tkwić tu bezczynnie, tylko wciągnął mnie pan do swojego zespołu. I mogłabym tak jeszcze długo wymieniać. Nawet pan sobie nie zdaje sprawy, ile znaczy dla mnie pańskie zaufanie. – No niechże pani, pani Różo, już przestanie. A swoją drogą, czy pani wie, że jest pani pierwszą kobietą w pracy, z którą połączyła mnie nawet nie nić, ale całkiem gruby sznur porozumienia? Kobiety zwykle mnie onieśmielają, nie wyłączając z tego mojej własnej małżonki i córki, a z panią całkiem nieźle się rozumiem. – O, to pan ma córkę? – zdziwiłam się. – Jakoś nigdy pan o niej nie wspominał. – Doprawdy? Może nie było okazji. A może żona ma rację, gdy wyrzuca mi całkowite wyobcowanie… – Nie może, tylko na pewno – rozległ się za naszymi plecami głos profesorowej. – Ty, kochany, żyjesz w zupełnie innym świecie. Pani Różo, i tak prawdziwym cudem jest, że mój mąż pamięta o naszym istnieniu, ale założę się, że nie wie już na przykład, ile Klara ma lat – zwróciła się do mnie z diabelskim błyskiem w oku. – Lila, Lila, co ty opowiadasz! Jeszcze pani Róża gotowa w to wszystko uwierzyć! – oburzył się profesor. – Oczywiście, że pamiętam. Jakbym mógł nie pamiętać, ile lat ma moje własne dziecko. Klara skończyła w maju dwadzieścia siedem lat! – zakończył tryumfalnie. – I widzisz, znowu miałam rację. – Pani Lilka pokiwała z ubolewaniem głową. – Nie dwadzieścia siedem, tylko dwadzieścia dziewięć. Jak można mieć aż tak wybiórczą pamięć?! Daty wojen, koronacji i Bóg wie czego jeszcze pamiętasz świetnie, a w życiu codziennym się gubisz! – Dwadzieścia dziewięć? Jakim cudem? – Profesor w zadziwieniu zmarszczył brwi. – Jak mi Bóg miły, wydawało mi się, że Klara, zapraszając nas na przyjęcie, mówiła, że to z okazji dwudziestych siódmych urodzin… – Tak było, tyle tylko, że to nie Klara mówiła, ale twój serdeczny przyjaciel Bartłomiej i chodziło mu o urodziny syna, które zresztą odbyły się pod koniec kwietnia. Poza tym wszystko się zgadza. A jeżeli mogę pani coś doradzić, pani Różo – zwróciła się do mnie – to pod żadnym pozorem proszę nie zakochiwać się w naukowcu! Albo przynajmniej proszę wybrać kogoś z nauk ścisłych. Może oni twardziej stąpają po ziemi! – Kochanie, jakbyś nie zauważyła, pani Róża również jest archeologiem – odchrząknął speszony profesor. – Chyba właśnie popełniłaś gafę… – Pani Róża jest kobietą i to ją wyklucza z tego waszego odrealnionego grona. Płeć ma tu kluczowe znaczenie – wybrnęła bez trudu profesorowa. – Różo, mogę cię prosić? – Ku swojej ogromnej uldze usłyszałam koło siebie głos babki. Przeprosiłam więc na chwilę profesora i jego żonę, i szczęśliwa, że nie muszę opowiadać się po żadnej ze stron, odeszłam z nią na bok. – Podoba ci się pani profesorowa, babciu? – zagadnęłam. – A co to ona jest jakimś kawalerem, żeby mi się miała podobać? Dużo mówi, ale to nawet i dobrze, bo doskonale wiesz, że ja tam trzepać językiem nie lubię, a z nią milczenie

i brak tematu raczej nie grozi. Umówiłam się z nią na popołudnie – dodała, a ja uśmiechnęłam się pod nosem. Skoro babka z miejsca zdecydowała się na spotkanie, pani Lilka musiała przypaść jej do gustu i była szansa na to, że profesor nie będzie się musiał zbytnio trudzić przy organizowaniu jej rozrywek. – Poza tym pani Dorotka też ma do mnie wpaść. Nie miałam pojęcia, że proboszcz ma tak sympatyczną gospodynię. – Fakt, pani Dorota jest niesamowita. Ale jak to się stało, że się wcześniej nie poznałyście? Z gospodynią poprzedniego proboszcza chodziłyście do siebie na herbatki i ploteczki, więc myślałam, że teraz jest tak samo. I co się w ogóle stało z panią Martą? – Marta się zestarzała, nie nadawała się do prowadzenia całego gospodarstwa. Zresztą już należała się jej emerytura. Wyjechała i mieszka teraz u najmłodszej wnuczki w Bolesławcu. Widujemy się od czasu do czasu, Klaudia ją czasami przywozi do Malowniczego, żeby babcia mogła nacieszyć się starymi znajomymi i poodwiedzać znajome kąty. Ale to już nie to samo. Gdy Marta była na miejscu, było zupełnie inaczej… Ale cóż zrobić, takie życie. A co do obecnej gospodyni księdza, to z widzenia się kojarzyłyśmy. Ale jakoś nie było dotąd okazji do rozmowy. Dzień dobry, dzień dobry i na tym się kończyło. To już nie te czasy, Różyczko, że tu się wszyscy znają. Malownicze się rozrosło. Przybywa nowych ludzi, a starych powoli ubywa, co w moim przypadku oznacza, że mam coraz mniej znajomych. A młodych nie ciągnie do takich staruszek jak ja – powiedziała w zamyśleniu. – Ale mniejsza z tym, zawołałam cię z całkiem innego powodu. Julek wpadł tu na chwilę. Alicja dzwoniła. Ktoś jej doniósł o twoich kłopotach, szuka cię i radziłabym ci włączyć komórkę, bo stwierdziła, że ona i tak wie o twoim pobycie u nas i jeżeli z nią nie porozmawiasz, zjawi się tu osobiście. Nakrzyczała na Julka za to, że cię ukrywamy. Mam wrażenie, że wraz z wiekiem robi się coraz bardziej nieznośna – skrzywiła się babka, dając wyraźnie do zrozumienia, co o tym myśli. – Jak to „nakrzyczała”? I co to znaczy, że mnie ukrywacie? To Julek nie powiedział jej, że tu jestem? – No wiesz! Jeszcze tego brakowało, żebyśmy musieli chować własną wnuczkę! Nie dała mu po prostu dojść do głosu. Podobno wpadła w histerię na wieść o tej rozbieranej sesji! – Matko Boska, tylko tego mi brakowało – jęknęłam. – Że też musiało to do niej dotrzeć! Teraz już z całą pewnością nie uda mi się o tym incydencie zapomnieć. Mama na to nie pozwoli. Będzie roztrząsać każdy szczegół… No nic, rzeczywiście włączę telefon i może uda mi się ją chociaż trochę uspokoić. – Kochanie, to byłby prawdziwy cud. Alicja należy do tych osób, które się nie uspokajają, dopóki nie doprowadzą do skraju wytrzymałości wszystkich, których się da. Na całe szczęście ty odziedziczyłaś charakter po swoim ojcu i matce Alicji. Odkąd Teresa urodziła twoją mamę, zachodziła w głowę, po kim to jej córka przejeła tak przygnębiające dla innych usposobienie… – Babciu, myślę, że trochę przesadzasz – zaoponowałam bez przekonania, bo w gruncie rzeczy zgadzałam się z nią całkowicie, ale lojalność nie pozwalała mi się do tego przyznać. – Mama po prostu się martwi. – Przede mną akurat nie musisz udawać. Obie doskonale wiemy, jaka jest Alicja. Zresztą, gdybyś myślała inaczej, ona dowiedziałaby się pierwsza o twoich kłopotach. I to nie jest zarzut. Alicja po prostu taka jest i taką ją trzeba brać. Widzisz, nawet jej matka nie miała co do tego wątpliwości. Tak czy inaczej, skontaktuj się z nią, zanim tu przyjedzie i narobi lamentu na pół miasteczka. – Chyba nie mam innego wyjścia – mruknęłam i z niechęcią sięgnęłam po telefon do torebki. – Trzymaj za mnie kciuki. A jeżeli mogłabyś zająć czymś panią Lilkę, to zapewne

zaskarbisz sobie dozgonną wdzięczność profesora. Strasznie się po nim wozi. – Jak zasłużył… – Babka bezlitośnie wzruszyła ramionami. – Nawet jeśli, to nie powinna tego robić przy studentach. Autorytet, babciu, to podstawa. Zresztą profesor powinien być pod naszą specjalną ochroną. W końcu to dzięki niemu mamy szansę na pokrzyżowanie planów Walczakowi. A to już coś. – Co racja, to racja – przytaknęła babka. – Od dzisiaj będę mówiła, że gdzie diabeł nie może, tam profesora pośle – zachichotała ubawiona własnym dowcipem i ruszyła w stronę profesorowej, a ja wymknęłam się na dwór. Mama odebrała natychmiast, co świadczyło, że czekała na ten telefon ze słuchawką w dłoni. – Cześć, mamo. Julek mówił… – Julek? No oczywiście! To już ktoś ci musi mówić, że masz do matki zadzwonić? Sama byś na to nie wpadła? – Przecież wiesz, że to nie tak… – A jak? Może mi wyjaśnisz, bo ja jednak nie wiem! Nie rozumiem! Jak to jest możliwe, że nie wiem nic o twoich kłopotach, i to w momencie, gdy wiedzą o nich całkiem obcy ludzie. Ba, założę się, że wie o nich też i Julek, i twoja babcia. Czyli my, rodzice, jesteśmy jedynymi niepoinformowanymi! – Mam nadzieję, że w tym względzie akurat się mylisz i że przynajmniej jeszcze paru osobom to umknęło – wtrąciłam, wykorzystując moment, gdy mama łapała oddech. – Gratuluję, słyszę, że jesteś w doskonałym humorze! Szkoda, że mnie to wszystko tak nie bawi! – Mamo, a co by to dało, gdybym teraz tłukła głową o ścianę? Przecież wszystko się już wyjaśniło, winni zostaną ukarani, mnie oczyszczono z zarzutów… – Matko kochana, czyli co?! Siedziałaś w więzieniu? A ja cały czas mówiłam, że ta praca na uczelni wcale nie jest taka bezpieczna! I jeszcze ten kierunek: archeologia, jakby nie można było wybrać sobie czegoś normalnego! Cały czas nękały mnie złe przeczucia, że kiedyś z tych swoich wykopalisk przywieziesz jakieś starożytne, egzotyczne świństwo, na które jeszcze nie wynaleziono szczepionki… – Mamo, na litość boską, jakie świństwo i skąd? Przecież ja na badania wyjeżdżałam tylko i wyłącznie do Europy… Bo gdzie indziej nie miałam dotąd okazji – dodałam uczciwie. – I skąd ci przyszło do głowy więzienie? Po prostu był skandal, ale już wiadomo, że nie ja za niego odpowiadam. – No tak, na koniec zrób jeszcze ze mnie wariatkę! Najpierw sugerujesz, że cię aresztowali, a teraz pytasz, skąd mi to przyszło do głowy! – Ala, daj dziewczynie spokój – usłyszałam w tle głos ojca i w tym momencie dotarło do mnie, że cała rozmowa jest przełączona na zestaw głośnomówiący. A to prawdopodobnie znaczyło, że rodzice nie są sami, a mama właśnie udowadnia komuś, jakie ma niewdzięczne dziecko. – Mamo, kto u was jest? I dlaczego rozmawiasz na głośnomówiącym o moim prywatnym życiu? – Przełączyłam, bo twój ojciec jak zwykle nie wierzył w mój trzeźwy osąd sytuacji, a to, że akurat teraz jest u mnie Nina, to tylko i wyłącznie przypadek! W końcu to i tak prawdziwy cud, że w ogóle rozmawiamy i wybacz, ale nie mogłam dowolnie wybrać momentu, bo moje własne dziecko się przede mną ukrywa! – krzyknęła mama histerycznie. Oczami wyobraźni zobaczyłam, jak łapie się za serce. Zawsze tak kończyła niewygodne dla siebie sytuacje. Mogłam dać sobie rękę uciąć, że za chwilę położy się do łóżka, zapowiadając

mojemu ojcu, że jeśli jej biedne serce tego wszystkiego nie wytrzyma, to będzie to wina tylko i wyłącznie jej niewdzięcznych dzieci. Jeżeli będzie w bardzo złym nastroju, dobije ojca informacją o tym, w co chce być ubrana w trumnie. Moja mama była po prostu mistrzynią w wywoływaniu poczucia winy. Szczerze mówiąc, już dawno temu uodporniłam się na jej sztuczki. Była to konieczna samoobrona, w innym przypadku mogłabym zwariować. Ale choć doskonale wiedziałam, że matce nic nie jest i że serce ma jak dzwon, jej zachowanie denerwowało mnie okropnie. I bardzo było mi żal ojca, który w takich sytuacjach był zdany tylko i wyłącznie na siebie. – Mamo, nawet przez myśl mi nie przeszło, żeby się gdziekolwiek ukrywać! Gdybyś zadzwoniła w jakimkolwiek innym momencie, natychmiast odebrałabym telefon. A dziś akurat odbierałam grupę studentów ze stacji i potem… – tu zdecydowałam się na drobne kłamstwo – na zajęciach miałam wyłączony telefon. – Na zajęciach? A od kiedy to wykładasz w Malowniczym? – w głosie mamy wyczułam niepewność. – Nie wykładam, tylko zaczynam zajęcia w terenie. Wykopaliska w okolicach kapliczki świętego Antoniego. – Czyli stało się to, co najgorsze! Usunęli cię z uczelni, zesłali na prowincję i skazali na banicję! – Mamo, ponosi cię wyobraźnia! Jestem na zwykłym wyjeździe i zaczynam najzwyczajniejsze badania. Nikt mnie nigdzie nie zsyłał. Po prostu traf chciał, że w tym roku kopiemy właśnie tu! – O, chciałabym ci wierzyć… Zresztą czas pokaże, czy nie miałam racji! A ty nie zmieniaj tematu! – Na nieszczęście mama przypominała sobie o pierwotnym wątku rozmowy i na nowo nabrała werwy. – Te paskudne zdjęcia, artykuły w internecie… Wszyscy moi znajomi o tym plotkują, a ja nie wiem, gdzie oczy podziać. Ba, ja nawet nie mam pojęcia, co mogłabym odpowiedzieć na te wszystkie pytania, bo bohaterka tego skandalu nie raczyła… – Mamo, a skąd twoi znajomi o tym wiedzą? – zapytałam, czując, jak powoli przestaję nad sobą panować. Żeby się trochę uspokoić, zagryzłam mocno górną wargę. – Bo mam wrażenie, że właśnie od ciebie – powiedziałam po chwili, nabierając głęboko powietrza. – Twoi znajomi nie interesują się raczej życiem na uczelniach wyższych, zresztą to nie jest wiedza dostępna dla wszystkich, a to, co się stało, nie było aż takim smacznym kąskiem, żeby zainteresować plotkarskie gazety… Więc medialny rozgłos na większą skalę odpada. – Oczywiście, najłatwiej zwalić całą winę na matkę! Przecież musiałam jakoś zapobiec najgorszemu! Najlepszą obroną jest atak! Ale wiedziałam, że ty i tak tego nie docenisz. Za cóż mnie Bóg pokarał takimi dziećmi, za co, pytam? Tylko by się po świecie włóczyły, do matki nawet nie zadzwonią, ale za to pretensje potraficie mieć! – Głos mamy niebezpiecznie zaczynał drżeć, ale nie doszło do eskalacji wybuchu, bo w tym samym momencie usłyszałam jakieś trzaski i szumy i po chwili ku mojej niewypowiedzianej uldze w telefonie odezwał się głos taty. – Różo, to ja. – Słyszę. Nadal jesteśmy na głośnomówiącym? – zapytałam, bo w słuchawce wyraźnie słyszałam pieklącą się mamę. – Nie, przełączyłem. Poczekaj chwilę – powiedział i chyba zakrył słuchawkę dłonią, bo dźwięki stały się bardziej oddalone, ale nie na tyle, bym nie słyszała tego, co dzieje się po drugiej stronie. – Alicjo, przestań zachowywać się jak niezrównoważona nastolatka! – zażądał przytłumionym głosem tata. – Powiedziałaś już dość i na więcej nie pozwolę. – Leszek, natychmiast oddaj mi słuchawkę! – krzykliwie domagała się mama.

– Ala, daj spokój – to mówił jakiś miły i opanowany kobiecy głos, pewnie tej nieznanej Niny, a ja pomyślałam, że to „Ala daj spokój” to ani chybi nasza domowa mantra. Najczęściej słyszane zdanie w całym moim życiu. – Daj Leszkowi porozmawiać, a ja ci tymczasem zaparzę melisę, co ty na to? I to było wszystko, co usłyszałam, bo najwidoczniej Nina poza miłym i opanowanym głosem cechowała się również darem przekonywania i udało jej się uprowadzić mamę do kuchni, ponieważ gdy tata ponownie się do mnie odezwał, w tle panowała cisza. – Teraz możemy spokojnie porozmawiać – powiedział i konsekwentnie na dłuższą chwilę zamilkł. – Niną się nie przejmuj, nie znasz jej, ale to mądra kobieta. Nic, co usłyszała, nie wyjdzie poza nasze mieszkanie. Oczywiście mama za bardzo na ciebie napadła i zrobiła to, jak by to powiedzieć… W swoim stylu – tata z wyraźnym trudem znalazł to neutralne określenie. Słysząc je, mimowolnie uśmiechnęłam się pod nosem. Rzeczywiście pasowało: sławetny styl Alicji. – Różo, jesteś tam? – Jestem, jestem. – Pytam, bo jakoś tak nic nie mówisz. – Nie mówię, bo czekam, aż dojdziemy do jakiegoś ale. Jestem pewna, że do tego, tato, zmierzasz. – Fakt. Wiesz, że ja z zasady nie wtrącałem się w wasze sprawy. Uważałem, że Alicja już wystarczająco miesza i w Oli, i w twoim życiu. Ale w jednym muszę przyznać jej rację. Niedobrze jest dowiadywać się takich rzeczy o swoim dziecku od obcych. Wiesz, jaka jest matka, i skoro zdawałaś sobie sprawę, że to, co się stało, może w jakiś sposób do niej dotrzeć… – Tato, właśnie o to chodzi, że nie wiedziałam – jęknęłam, czując, jak w tyle głowy zaczyna mnie coś łupać. Jak zwykle potworny ból głowy, efekt uboczny trudnych rozmów z rodzicami, już nadchodził. – Wydawało mi się, że o ile jest to oczywiście sprawa publiczna na niwie mojej uczelni, to wy się o tym nie dowiecie. Kto wam w ogóle powiedział? – Janina. Jej córka studiuje u was wieczorowo. Różo, przecież nie trzeba być Bóg wie jakim naukowcem, żeby wiedzieć, że takie rzeczy to smaczne kąski dla wszystkich, którzy… Właściwie nie wiem, jak ich zakwalifikować, bo jeżeli chodzi o Jankę, to przyszła do nas nie po to, żeby rozdmuchiwać sensację, ani nie po pikantne szczegóły, ale żeby wesprzeć mamę i mnie. Ona zawsze cię lubiła i nie wierzyła, że mogłabyś pozować do takich zdjęć. Nawet nie wiedziała, jaką wojnę rozpęta. Biedna kobieta – mruknął w zamyśleniu tata i nie wiedziałam, czy ma na myśli mamę, czy panią Jankę. Przypuszczalnie żałował ich obu. – Przykro mi, tato. Nie wzięłam pod uwagę takiego obrotu sprawy – westchnęłam. – Chyba tyle się wokół mnie wtedy działo, że przestałam trzeźwo patrzeć na sytuację. Naprawdę mi przykro – powtórzyłam, bo nic innego nie przychodziło mi do głowy. – Wierzę ci. Zresztą w tej chwili nie ma sensu się nad tym zastanawiać. Nie chciałbym, żebyś jeszcze nami się martwiła. Tym bardziej, że i tak już niewiele możemy zmienić, skoro mleko się rozlało. Powiedz mi lepiej, jak sobie z tym radzisz? I jakie konsekwencje musisz ponieść? – Na całe szczęście z punktu formalnego żadnych. Wyjaśniono wszystko i udowodniono, że zdjęcia to fotomontaż, a reszta też jest kłamstwem, wymyślonym tylko i wyłącznie po to, żeby mnie pogrążyć. Julita – to ta, która za to odpowiada – chciała wskoczyć na moje miejsce i przy okazji zniszczyć mi życie. Takich skandali wykładowcom się nie zapomina i gdyby wszystko poszło po jej myśli, nie miałabym czego szukać na żadnej z uczelni. Trzeba jej przyznać, że dokładnie wszystko obmyśliła. I prawie jej się udało. Na całe szczęście „prawie” czyni wielką różnicę. Oczywiście muszę znosić plotki, bo one nie ucichną tak z dnia na dzień, niewybredne

żarciki studentów i takie tam drobiazgi. Ale i ja, i ten Bogu ducha winny student zostaliśmy, że tak powiem, uniewinnieni. Tato, bardzo cię przepraszam. I bardzo, bardzo ci dziękuję. – Za co? Za to, że interesuję się własną córką? To w końcu obowiązek, a może nawet prawo ojca. – Za to, że przede wszystkim się o mnie martwiłeś, a dopiero potem miałeś do mnie żal – mruknęłam przez ściśnięte gardło. – Bo mi wcale, tato, nie było łatwo. Ja tylko muszę udawać twardzielkę. – Wiem, córuś, wiem i rozumiem. Ale następnym razem… – Tato, wypluj to słowo, i to trzy razy przez lewe ramię! Mam nadzieję, że nie będzie żadnych następnych razów! – Może źle to ująłem. Ale ty wiesz, o co mi chodzi. I powiem ci, Różo, jeszcze jedno. Ja mam trochę oszczędności, między nami mówiąc, nie tylko trochę, ale całkiem sporo. Pamiętaj o tym w razie czego. –W razie jakiego czego? – zapytałam zdumiona. – W razie gdybyś jednak ucięła sobie jakiś romans ze studentem. Zgodzę się nawet na to, jeżeli tylko będę miał w końcu okazję poprowadzić jedną ze swoich córek do ołtarza – wyjaśnił radośnie tata. – Tato, to ty może trzymaj te oszczędności, na wypadek gdyby Ola przywiozła z tej swojej dżungli jakiegoś Indianina. Wtedy zapewne będzie musiała zamiast domu postawić sporą oranżerię i przyda się jej dofinansowanie – odpowiedziałam, gdy już wrócił mi na moment utracony głos. – Wiesz, kochana, wolę pierwszą wersję – roześmiał się tata. – Nie żebym miał coś przeciwko czerwonoskórym, ale student daje lepsze rokowania. Na porozumienie wewnątrzrodzinne. Muszę kończyć i iść do matki przypilnować, żeby nie przedawkowała melisy. Pamiętaj, córko, o czym ci powiedziałem, i do usłyszenia. – Do usłyszenia – odpowiedziałam i rozłączyłam się. Patrząc na majaczące przede mną góry skąpane w ostrym bladożółtym słońcu, pomyślałam, że nawet gdybym chciała, to chyba nie zdołam zapomnieć tej rozmowy. A przy okazji odkryłam środek zapobiegający bólowi głowy. Wystarczy jedynie ogromne zaskoczenie i ból mija bezpowrotnie. Chyba będę musiała to opatentować i do pudełeczka zamiast proszków będę dołączać numer telefonu do moich rodziców. Zaskoczenie gwarantowane! Gdy wróciłam, sytuacja zmieniła się o tyle, że stoły świeciły pustkami, profesor uwolniony od wyrzutów małżonki zagłębił się w rozmowie z proboszczem, a profesorowa słuchała pilnie mojej babci, która coś jej opowiadała, zawzięcie przy tym gestykulując. Poza tym wciąż panował gwar i ruch, co chwila ktoś potykał się o rozstawione wszędzie plecaki, wybuchał śmiech. Czyli krótko mówiąc, wszystko było tak, jak powinno być na początku studenckiego wyjazdu. Pod koniec zwykle atmosfera zaczynała się robić bardziej markotna, a studenci mniej energiczni. Do tej pory nie odkryłam, czy prawidłowość ta wynikała ze zmęczenia materiału, czy z niechęci do powrotu do nudnych, stałych obowiązków. – O, pani Róża, szukałem pani – ucieszył się na mój widok proboszcz. – Musiałam na chwilkę wyjść, żeby zatelefonować. Ale już jestem do księdza dyspozycji. – Właśnie zadzwoniła do mnie pani Maja – właścicielka Uroczyska. Pokoje są już przygotowane. I teraz nie wiem… Ma pani prawo jazdy? – Mam. A dlaczego proboszcz pyta? – Bo co dwóch kierowców to nie jeden. Będzie szybciej, jak we dwoje poodwozimy pani podopiecznych do Uroczyska. Chyba że nie przyjechała pani samochodem. – Przyjechałam, ale tutaj przyszłam pieszo, samochód został na podwórku u babci. Ale

to akurat nie ma większego znaczenia, bo więcej niż jeden kurs nie będzie potrzebny. Jeżeli ksiądz mógłby odwieźć profesora z żoną, byłabym zobowiązana. – Mogę, ale co z resztą? – Resztą zajmę się osobiście. – Zaraz, zaraz… Chyba nie chce mi pani powiedzieć, że mają iść pieszo? Proboszcz wyglądał na poważnie zaniepokojonego. – Dokładnie to chcę właśnie powiedzieć. Moim zdaniem trochę ruchu dobrze im zrobi. Poza tym niech się przyzwyczajają, ostatecznie czeka ich ciężka praca. Przy okazji pooddychają czystym, wolnym od spalin powietrzem, popodziwiają krajobrazy… – Wątpię – przerwał mi proboszcz z dezaprobatą. – Pot zalewający oczy skutecznie uniemożliwia podziwianie czegokolwiek. Nie mówiąc już o stanie przedzawałowym. I zadyszce. Pani naprawdę chce ich wykończyć już pierwszego dnia? – Teraz to już proboszcz grubo przesadził. To są zdrowi, wysportowani młodzi ludzie. Wysiłek tylko ich pobudza, zresztą niech poczują, że są w górach. – Pani Różo, jest tu pani już od jakiegoś czasu, a ile wycieczek pani odbyła? – Na szlaku jeszcze nie byłam, ale ruszam się całkiem sporo, sam proboszcz widzi, że gdy tylko mogę, rezygnuję z samochodu. Po miasteczku przemieszczam się głównie pieszo. – Miasteczko to co innego. Niech pani trochę przystopuje i da młodym szansę na bezbolesną aklimatyzację. Sobie zresztą również. – Proszę księdza, naprawdę wiem, co robię. A im z całą pewnością nic nie będzie. Co najwyżej trochę się zasapią. – Z tej strony pani nie znałem. Pani jest bez serca! Pani Różo, zdaje sobie pani sprawę, jaki to kawał drogi? I to jeszcze z tymi bagażami na plecach? – Dawno tam nie byłam, ale to jest blisko domu Walerii, tak? – Dokładnie. – Dziewczęciem będąc, biegałam tam nawet po kilka razy dziennie. – Bez urazy, ale wydaje mi się, że zwrot „dziewczęciem będąc” jest tu kluczowy. Teraz, cóż, odległość może wydać się pani nieco większa. Proboszcz znacząco popatrzył mi w oczy. – I to miało być z założenia dyplomatyczne? – Z założenia. A co, nie było? – uśmiechnął się szelmowsko. – Tak czy inaczej, profesora z żoną odwiozę. Zanim przyjdzie pani do głowy i ich zabić pod pretekstem pokazywania okolicy – dodał, nie pozwalając mi dojść do głosu. – A pani niech robi, jak uważa. Mogę przy okazji załadować do samochodu część bagażu tych biednych dzieciaków. – Niech się proboszcz tak nad nimi nie użala. Zresztą ja też z nimi idę, a mnie proboszcz jakoś nie żałuje. – Bo to pani jest tyranem. Nigdy nie popierałem dyktatury, nie mówiąc już o jej żałowaniu. Ale ja już nic nie mówię. Niech pakują do auta co cięższe plecaki i spotkamy się w pensjonacie. Chętnie poczekam i zobaczę, w jakim stanie pani tam dotrze – z wyraźną uciechą zatarł ręce. – A słyszał proboszcz, że ciekawość to pierwszy stopień do piekła? – uśmiechnęłam się uprzejmie. – Coś mi się obiło o uszy, ale kto tu mówi o ciekawości? Ja tam zostanę tylko i wyłącznie z miłosierdzia – powiedział, przybierając komicznie uduchowioną minę. – Ktoś będzie musiał panią stamtąd zwieźć i dostarczyć do domu. A ja jako dobry pasterz muszę dbać o swoich wiernych. – Pożyjemy, zobaczymy – odpowiedziałam i zabrałam się za porządne zasznurowywanie

butów. Ale jeżeli myślałam, że proboszcz tak łatwo odpuści, byłam w błędzie. Widać poważnie się zaniepokoił ekstremalną – w jego mniemaniu – wycieczką, bo nie zawahał się napuścić na mnie profesora. – Pani Różo, to chyba niezbyt rozsądne pierwszego dnia iść z grupą w góry – usłyszałam jego zatroskany głos. – Ale to przecież żadna wycieczka, żadne wyjście, tylko dotarcie do kwatery. – Proboszcz mówił, że to porządny kawał drogi. I jest jeszcze jedna sprawa. Pani widzi tę grupę po raz pierwszy, to nie są pani studenci, prawda? – Prawda, ale to nie ma żadnego znaczenia. Studenci, jacy są, każdy widzi. Zresztą poznaliśmy się już pobieżnie. Tamten to Maciek, któraś z tych blondynek to Agnieszka… – Rzeczywiście, dość pobieżnie – odchrząknął profesor. – Poza tym nie będę sama. Rozmawiałam z Arturem, pana asystentem, chętnie nam potowarzyszy. No i on w przeciwieństwie do mnie doskonale zna grupę. – Widzę, że jest pani zdecydowana. No cóż, Bóg mi świadkiem, że próbowałem – zwrócił się następnie do proboszcza, który pojawił się koło nas z kluczykami do auta w ręku. – Ale poniosłem porażkę. – Ha, skoro nie daje się pani przekonać – proboszcz rozłożył ręce. – My ostrzegaliśmy… Niech przynajmniej upewni się pani, że ma naładowaną komórkę. Tak na wszelki wypadek. – Mam naładowaną komórkę, dobre buty i sporo energii. Nie ma czym się denerwować – roześmiałam się i zarzuciłam na ramię mały plecak. – Zobaczymy się na miejscu – dodałam uspokajająco. W tym momencie nie wydawało mi się, żebym porywała się na coś ponad moje możliwości. Pamiętałam, że chodziłyśmy tą trasą z babcią do ciotki Walerii i droga nie stanowiła dla nas żadnego wyzwania. Pokusiłabym się nawet o stwierdzenie, że to był ledwo rekreacyjny spacerek. A poza tym po spożyciu wszystkich przysmaków pani Dorotki ruch był po prostu niezbędny. W innym przypadku groziła mi po powrocie z Malowniczego konieczność wymiany całej garderoby i opatrzenie nowej metkami: „Rozmiar: tuczone prosię”. A na czas pobytu musiałabym pożyczyć od proboszcza jakąś bardzo obszerną sutannę. Od kilku dni wyraźnie czułam, że luźne do tej pory dżinsy piją mnie w pasie. Był już najwyższy czas, żeby temu zaradzić. I tak, wierna szczytnej idei zgubienia zbędnych kilogramów, zebrałam swoją lekko ociężałą z obżarstwa grupę i ruszyłam tam, gdzie „dziewczęciem będąc, biegałam nawet po kilka razy dziennie”.

Po pokonaniu jednej trzeciej trasy dostałam lekkiej zadyszki, a moja grupa niepokojąco się rozpełzła. – Pani doktor, tu naprawdę nie kursuje żaden autobus? – zagadnął mnie Maciek, na którego różowym czole perliły się krople potu, a twarz przypominała kolorystycznie bardzo dojrzałego pomidora. – Tu? Autobus? – wysapałam, wykorzystując jego pytanie jako pretekst do tego, żeby przystanąć. – Dzieciaku cywilizacji, rozejrzyj się dookoła, czy przypuszczasz, że w środku lasu, na szlaku, ktoś umieścił przystanki autobusowe? – W odpowiedzi na ich wcześniejszą prośbę zaprzestałam mówienia per pan i pani i zwracałam się do nich po imieniu. – To chyba znaczy, że nie… Tak niestety myślałem, ale wolałem się upewnić – mruknął Maciek. – I my tak będziemy codziennie? Z góry na dół? Nie ma jakiejś krótszej drogi? – Może i jest, ale na pewno nie tak urokliwa. Umyślnie starałam się nie wgłębiać w szczegóły, bo prawda była taka, że krótsza droga była, ale ja naiwnie sądziłam, że i tę pokonamy bez większego trudu, a przy okazji pokażę tym młodym ludziom, tkwiącym na co dzień z nosami w książkach, jak tu jest pięknie. Pierwsze pytanie – to dotyczące miejsca badań – wolałam na razie zupełnie przemilczeć. Uznałam, że uświadomienie im, że kapliczka, przy której będą pracować, znajduje się zupełnie gdzie indziej, z drugiej strony miasteczka, nie było w tej chwili konieczne. Obawiałam się, że brutalne wyjawienie prawdy może osłabić i tak już nadwątlone siły grupy. Ostatecznie zdążę ich dobić tą wiadomością. – Pani doktor, daleko jeszcze? – rozległ się tuż za mną zasapany głos którejś z blondynek, przypuszczalnie Agnieszki. – Woda nam się kończy… – O matko jedyna! Zaczynam się czuć tak, jakbym pod opieką miała nie grupę dorosłych ludzi, tylko przedszkolaki! Niestety nie wiedziałam, że wypowiadam to w złą godzinę, bo w tym samym momencie usłyszałam dobiegający za mną dziewczęcy pisk. – Co tam się dzieje? – krzyknęłam zaniepokojona. – Nic, pani doktor, wszystko gra – odkrzyknięto mi gdzieś zza zakrętu. – Artur, czy mógłbyś zejść i zobaczyć, co tam się stało, tak na wszelki wypadek? – poprosiłam asystenta profesora, jednego z nielicznych uczestników naszej wyprawy, na których droga pod górę nie zrobiła większego wrażenia. – Przy okazji powiedz wszystkim, że czekamy tu na nich. Powinniśmy iść zwartą grupą – dodałam i z ulgą przysiadłam na zwalonym pniu, popatrując spod oka na przyszłych archeologów, którzy w tej chwili przedstawiali sobą spocony i sapiący obraz nędzy i rozpaczy. Niestety świadomość tego, że wyglądam podobnie, nie napawała mnie przesadnym optymizmem. Co tu dużo mówić, proboszcz okazał się jasnowidzem. Z całą pewnością nie byłam już dziewczęciem rączo pokonującym dowolne odległości. – Różo, trzeba będzie zrobić dłuższy postój – przerwał moje rozmyślania Artur, który ku mojemu zdumieniu, choć właśnie zbiegł spory kawał w dół, a potem musiał pokonać jeszcze raz tę trasę pod górę, nadal nie był zdyszany. – Daria nie nadąża. – I dlatego narobiła tyle hałasu? – A nie, nie dlatego – wybąkał Artur. – No to co się stało? – spojrzałam na niego uważniej. – Wlazła w jeżyny – wtrącił się nieznany mi z imienia młodzian o kręconych włosach i sylwetce młodego boga. – Dróżka była dosyć wąska i rozpełzły się po ścieżce… – Szczwane bestie – przerwałam mu. – Ale czy owa Daria cierpi na jakieś lęki związane z jeżynami? Wszyscy poza nią jakoś przeżyli bez szwanku spotkanie z nimi. – Bo nikt poza nią nie wlazł na ich kolce – wyjaśnił młodzian beztrosko.

– To ona nie ma krytych butów? Idzie w sandałach? – Muszę odpowiadać na to pytanie? – młodzian stracił nieco ze swej beztroski i wyraźnie zakłopotany zagryzł górną wargę, nad którą sypał mu się ledwo widoczny zarost. – Musisz – powiedziałam, zastanawiając się jednocześnie, ile studentek do niego wzdycha po nocach. – Ma sandały, tak? I pewnie do tego nieturystyczne? – wobec uporczywego milczenia młodziana zwróciłam się do asystenta profesora. – Nie, nie ma sandałów – mruknął Artur i zamilkł. Powoli zaczęła ogarniać mnie irytacja. – Co wy tacy monosylabiczni się zrobiliście? Jak nie w sandałach, to w czym idzie? Bo chyba nie na bosaka? – Pani doktor, pani będzie wściekła… – Ja już jestem wściekła – uświadomiłam im. – Wyduście to w końcu z siebie. Jakie buty ma ta dziewczyna? – Klapki – wyrzucił z siebie młodzian i głęboko odetchnął, a ja poczułam się tak, jakby właśnie trafił mnie grom z jasnego nieba. – Jak to klapki? Nie czekając na odpowiedź, która i tak by niczego nie rozwiązała, poderwałam się z pieńka jak oparzona. Zmęczenie odeszło jak ręką odjął i nawet nie zauważyłam, jak znalazłam się na dole obok Darii, która potykając się i szurając, szła w zgrabnych japonkach po wąskiej, kamienistej, zarośniętej jeżynami i innym zielskiem górskiej ścieżce. – Nie, no nie! – jęknęłam, wpatrując się w jej stopy jak urzeczona. – Dario, powiedz mi, dziewczyno, co cię skłoniło do włożenia tego czegoś? Ktoś cię wprowadził w błąd? Wybrałaś się nad morze i spodziewałaś się, że w końcu dojdziemy do plaży, czy jak? – Pani doktor, ona miała zawsze problemy z geografią – zadowcipkował idący obok niej chłopak. – Trzeba jej to wybaczyć… – Mariusz, możesz się łaskawie zamknąć? – warknęła w jego kierunku Daria i popatrzyła na mnie nieszczęśliwym wzrokiem. – Nie wiem, pani doktor, co mnie opętało… Przerwałam jej machnięciem ręki. Nie potrzebowałam mętnych tłumaczeń. – Ja też nie wiem, co więcej, zastanawiam się, co z kolei mnie skłoniło, żeby potraktować was jak dorosłych! Powinnam przed wyjściem, jak w szkole podstawowej, sprawdzić obuwie! – Pani doktor, ale to zaczyna przypominać odpowiedzialność zbiorową – wtrąciła się rezolutnie niska piegowata czarnulka. – A to chyba nie w porządku. – To jest jak najbardziej w porządku, bo jakoś nie zauważyłam, żeby któreś z was odwiodło Darię od pomysłu maszerowania w tych… Nawet jeżeli bardzo bym się starała, to nie mogę zakwalifikować tego, co ma na nogach, do butów. To jest anty-obuwie. Ale nikt nie był na tyle odpowiedzialny, żeby mi o tym powiedzieć. Wiecie, jak to mogło się skończyć? Głupie pytanie, pewnie, że wiecie – odpowiedziałam sama sobie, patrząc na ich skruszone miny. – Mniejsza z tym. Po prostu jutro zrobimy obowiązkowy wykład o tym, jak przestrzegać zasad bezpieczeństwa w górach. Sami się o to prosiliście i cieszcie się, że tylko tak to się zakończy – dodałam stanowczo, uciszając pomruk niezadowolenia. – Wprawdzie jesteście dorośli i formalnie sami za siebie odpowiadacie, ale mam alergię na głupotę i jakoś to musicie odpokutować. Mam nadzieję, że masz w plecaku buty na zmianę – zwróciłam się do Darii. – Mam, ale… – Nie ma żadnego ale, raz-dwa zmieniaj te japonki na coś bardziej przyzwoitego. – Pani doktor, wiem, że w zaistniałych okolicznościach może pani wątpić w moją inteligencję, ale naprawdę myśli pani, że gdybym mogła, to bym tych butów już dawno nie zmieniła?

Daria popatrzyła mi znacząco w oczy. – Dobrze, więc oświeć mnie, co cię powstrzymało. – Plecak, w którym mam wszystkie rzeczy, pojechał w samochodzie proboszcza… – No to pięknie… Nie dojdziesz w tych butach, co więcej, ja nie mogę pozwolić, żebyś w nich szła… – mruknęłam, przypominając sobie, że czeka nas jeszcze pokonanie kamienistego zejścia, które o ile pamięć mnie nie myliła, niezależnie od pory roku i stopnia wysuszenia gleby zawsze było porośnięte mokrym i śliskim czymś, na którym nawet najlepsze turystyczne buty jeździły jak na lodowisku. – Pani doktor, ja mam drugą parę przy sobie – mruknęła stojąca tuż koło mnie rudowłosa piękność. – Nie wiem tylko czy będą pasować… – dodała, wyciągając z plecaka ciężkie trapery. – Skarpety są w środku – dorzuciła. – Czy aby świeże? – Boski młodzian jak widać nieczęsto tracił dobry humor. – Cóż, gdybym była tobą, pytanie byłoby uzasadnione… – ruda piękność wzruszyła lekceważąco ramionami. – Klementyno, twoi rodzice powinni ci dać na drugie Niezawodna – stwierdził śmiertelnie poważnym tonem Mariusz. – A tobie – błazen – odcięła się bez namysłu. – No i jak, pasują? – zwróciła się do Darii. – Chyba mogą być, chociaż wydaje mi się, że są trochę przyciasne… – Trudno, najwyżej pościerasz sobie pięty. Lepsze to niż skręcone albo połamane nogi – stwierdziłam bezlitośnie. – Czy teraz już wszyscy mają odpowiednie obuwie? Uważnym wzrokiem zlustrowałam nogi całej grupy. Na pierwszy rzut oka wyglądało na to, że wszyscy są obuci mniej więcej prawidłowo. – W takim razie idziemy – zadecydowałam, poprawiając ramiączka plecaka. – Jeśli się pospieszymy, zdążycie trochę odsapnąć przed wieczorem. O ile się zorientowałam, przynajmniej część z was chciała dzisiaj zapoznać się z miastem. Z trudem powstrzymałam się od uwagi, że prawdopodobnie czeka ich zmiana planów, bo gdy dotrzemy na miejsce, większość będzie w stanie agonalnym. Mnie z tego zresztą nie wyłączając. Tyle tylko, że ja już nie byłam studentką i nie musiałam obawiać się o swoją studencką reputację. Z czystym sumieniem mogłam odpuścić sobie nocne życie, zamieniając je na ciepłe wygodne łóżko w domu babci, pod który – dodatkowo – podwiezie mnie proboszcz. I nikt nie będzie mnie w związku z tym wytykał palcami. Poza proboszczem rzecz jasna. I nagle z całą jasnością dotarło do mnie, że skoro nie pociągają mnie już nocne imprezy, spacer pod byle górkę powoduje zadyszkę, a moim największym marzeniem jest spędzenie nocy w wygodnym łóżku, to chyba trochę się zestarzałam. Ku mojemu zaskoczeniu nie poczułam się wcale tą konkluzją zaniepokojona. Odczuwałam za to ulgę, że nie muszę niczego udawać i mogę być sobą. Cóż, każdy wiek ma swoje prawa – przypomniałam sobie jedno z powiedzonek babci i stwierdziłam, że naprawdę jestem niebywałą szczęściarą, znajdując się już na tym etapie życia, kiedy nie muszę niczego nikomu udowadniać. Piekło zrywów młodości miałam za sobą. Przynajmniej tak mi się wtedy wydawało. Niewątpliwie sukcesem naszej wyprawy było to, że mniej więcej cali i w komplecie dotarliśmy na miejsce przeznaczenia. Mniej więcej, bo Daria pomimo licznych przystanków i zmienianiu opatrunków pościerała sobie pięty. Poza tym w jednym, wyjątkowo błotnistym miejscu na ścieżce dopadła nas chmara żądnych krwi komarów. Był to jeden z niewielu odcinków trasy, które cała grupa zgodnie przebyła sprintem. Aż zaczęłam trochę żałować, że komary nie występowały na całym szlaku. I na tym pasmo naszych sukcesów się kończyło. Wszyscy – poza Arturem, młodzianem o wyglądzie młodego boga, i rudą pięknością – byli wykończeni. Właścicielka pensjonatu na nasz widok najpierw złapała się za głowę, a potem

pousadzała nas przy wielkich drewnianych stołach na podwórzu i przyniosła schłodzone butelki napojów gazowanych i wody. – Matko, przecież wy jesteście ledwo żywi – powiedziała, stawiając na stole talerzyk z cytryną pokrojoną w plasterki, i z przerażeniem zapatrzyła się na studentów, którzy rzucili się na płyny z takim zapałem, jakby właśnie wrócili z wyprawy na pustynię. – Powinnam zaprowadzić państwa do pokoi, ale w zaistniałej sytuacji mam wrażenie, że lepiej będzie, jak chwilę najpierw posiedzicie… – dodała dyplomatycznie. – Ja bym tam chętnie zawarł bliższą znajomość z łóżkiem – wysapał jeden ze studentów, poprawiając zsuwające się z nosa małe okularki. – Oczywiście, tyle tylko, że wasze pokoje są na piętrze i nieodzowne jest pokonanie schodów… Ale skoro chcecie… – Właścicielka Uroczyska zachowała poważny wyraz twarzy, ale iskierki rozbawienia, które zamigotały w jej oczach, zdradzały niewątpliwe poczucie humoru. – Nie chcemy, wolimy stanowczo jeszcze tu posiedzieć, a znajomości łóżkowe zostawimy sobie na potem – wypalił boski młodzian, ku głośnej uciesze wszystkich zgromadzonych. Chwilę pośmiałam się z nimi dla towarzystwa, a potem podeszłam do właścicielki pensjonatu, pani Mai, która usiadła na końcu drewnianej ławy. – No to ich pani przećwiczyła – mruknęła, robiąc mi koło siebie miejsce. – I siebie przy okazji też – dodała, popatrując na mnie spod oka. – To prawda, jestem wykończona. Nie zamierzam nawet w najmniejszym stopniu tego ukrywać. Proboszczowi też z miejsca przyznam rację. Wie pani, on mnie lojalnie ostrzegał. Może taka szczerość spowoduje, że nie będzie zbyt uszczypliwy… – A właśnie, proboszcz zaraz tu będzie. Czekał na panią, zamierzał nawet panią powitać w drzwiach, ale wysłałam go z panem Miodkiem do uli – powiedziała właścicielka Uroczyska, puszczając do mnie porozumiewawczo oko. – Pomyślałam, że lepiej będzie jak dam pani chwilę odsapnąć bez zgryźliwych komentarzy. – Jestem ogromnie wdzięczna, chociaż prawdę mówiąc, zasłużyłam sobie. Zbytnia pewność siebie została ukarana. Ale ciekawi mnie, skąd u pani taka przenikliwość, bo przecież nie widziała mnie pani wcześniej. Czyżby miała pani dar przewidywania przyszłości i wyczuwania na odległość pieszych nieudaczników? – Raczej nazwałabym to minimalną umiejętnością czytania mapy. Nie najlepiej mi to wprawdzie idzie, ale gdy nawet z tymi wątpliwymi zdolnościami popatrzyłam na trasę, jaką pani zaplanowała… No cóż, nie zdziwiłabym się, gdybyście pani i reszta padli gdzieś w połowie drogi. Nie jestem rdzenną mieszkanką gór i doskonale pamiętam, jakim wyzwaniem było na początku pokonywanie nawet tych tras, które w przewodniku określano mianem miłego i nieforsującym spacerku. – Ha, ja się tu urodziłam, ale widać górskiej kondycji się nie dziedziczy… Dobrze, że profesorostwo pojechali z proboszczem. Poznała już ich pani? – Oczywiście, nawet zdążyliśmy się umówić na wieczór na zapoznawczego grilla. W tej chwili razem z proboszczem i panem Miodkiem poszli oglądać ule. Pan profesor mówił, że pszczoły to jego niezrealizowana miłość. Podobno w domu rodzinnym jego ojciec miał sporą pasiekę. Ale po co ja to pani mówię, skoro pani o tym pewnie doskonale wie… Nie wiedziałam. Profesora lubiłam, ale jakoś przez te wszystkie lata pracy na uczelni nie rozmawialiśmy zbyt często na osobiste tematy. Tyle było zagadnień związanych z życiem zawodowym, archeologią, że jakoś nikomu nie przyszło do głowy wykopywać się spod wiekowego i dostojnego historycznego kurzu i marnować cennego czasu na jakieś wspominki. Teraz, z dala od bibliotek i uczelnianego gwaru, wydało mi się to dziwne. Może rzeczywiście rację miała żona profesora, twierdząc, że naukowcy są kompletnie odrealnieni i oderwani

od świata. Mili, nieszkodliwi dziwacy. Skrzywiłam się na myśl, że zapewne i mnie studenci zaliczają do tego zbzikowanego grona. – O wilku mowa, właśnie wracają – przerwała moje rozmyślania właścicielka Uroczyska i zamachała przyjaźnie ręką do wyłaniającego się zza węgła domu nieznanego mi mężczyzny. Tuż za nim dostojnie kroczył proboszcz i profesorostwo. – Pani Różo, nareszcie pani jest! – zawołał na mój widok profesor. W jego głosie słychać było nieskrywaną ulgę. – Już myślałem, że będzie trzeba organizować jakąś akcję ratowniczą. Czemu pani, na litość Boską, nie odbierała komórki? Ani pani, ani Artur… Przecież my tu od zmysłów odchodziliśmy… – Panie profesorze, moja komórka rozładowała się już w pociągu, myślałem, że profesor wie – asystent profesora nerwowo przestąpił z nogi na nogę. – Ale pani Róża miała włączony telefon. Sprawdzaliśmy na samym początku. – Może nie było zasięgu, to w końcu góry – wtrąciła uspokajająco właścicielka Uroczyska. Posyłając jej pełne wdzięczności spojrzenie, zaczęłam grzebać w plecaczku w poszukiwaniu telefonu. W końcu wydobyłam go na światło dzienne i pierwszą rzeczą, jaką zobaczyłam, była informacja na wyświetlaczu o trzydziestu czterech nieodebranych połączeniach. W tym dziesięciu od babci. Po bardziej szczegółowych oględzinach okazało się, że komórka jest całkowicie sprawna i całkowicie wyciszona. Dopiero teraz przypomniałam sobie, że po rozmowie z rodzicami wyłączyłam dzwonek. Nic dziwnego, że nic nie słyszałam. Wibracje przez gruby materiał plecaka też nie były wyczuwalne. – Cóż, macie rację, po prostu nie sły… – No, tak jak myślałam – przerwała mi w pół słowa właścicielka Uroczyska, zerkając mi przez ramię na wyświetlacz. – Nie ma ani słowa o połączeniach. Najwidoczniej nie mieliście zasięgu – dodała bez najmniejszego zająknięcia. – Naprawdę? – zdziwił się proboszcz. – To dziwne… Sygnał był normalny. – Normalny? – powtórzyłam jak papuga. – Normalny… Cóż, może… – Czy wy nie macie już nad czym się zastanawiać, tylko nad działalnością telefonów komórkowych? – prychnęła pani Maja. – Normalny, nienormalny, co za różnica! Najważniejsze, że wszyscy dotarli cali i zdrowi. – To racja, a z tymi nowoczesnymi telefonami to i tak się do ładu nie dojdzie – orzekł profesor tonem jasno dającym do zrozumienia, że kto jak kto, ale on jest znawcą wrednej natury telefonów komórkowych. – Niby to najnowsze niezawodne technologie, a tak naprawdę marność nad marnościami. – Moi drodzy, dobrze mi tu z wami, ale niestety będę musiał powoli się zbierać. Obowiązki wzywają – proboszcz dyplomatycznie zmienił temat, chociaż widziałam, że nie bardzo wierzy w ten ciągły brak zasięgu. – Pani Różo, zabiera się pani ze mną czy też kultywuje pani swój nowy, energiczny styl życia? – Ruchu miałam jak na jeden dzień dostatecznie dużo, więc chętnie skorzystam z podwózki – odpowiedziałam, postanawiając, że za nic nie dam się wciągnąć w przepychanki słowne dotyczące aktywności, ćwiczeń i mojego żałosnego stanu. – Panie profesorze, a jutro chyba tutaj przyjadę i wszyscy pójdziemy pod kapliczkę – zaproponowałam, chociaż na samą myśl o jutrzejszym porannym spacerze robiło mi się słabo. – Dobrze, że chociaż pod pensjonat mogę podjechać samochodem, a do kapliczki jakoś będę musiała się dowlec – pomyślałam. – Nie ma takiej potrzeby. Już umówiliśmy się z panem Miodkiem, że będzie naszym przewodnikiem – odpowiedział profesor. – Na pewno? Bo dla mnie to żaden kłopot…

– Na pewno, na pewno. To bez sensu, żeby pani zrywała się skoro świt, by po nas tu przyjeżdżać – wtrąciła się pani profesorowa. – Pośpij sobie lepiej, moje dziecko, i zregeneruj siły. Pan Miodek był nawet tak miły, że obiecał zaprowadzić dzisiaj do miasteczka wszystkich, którzy będą mieli na to ochotę. Więc proszę się o nas w ogóle nie martwić. Jesteśmy w naprawdę dobrych rękach. – Poza tym pan Miodek zna wszystkie okoliczne ścieżki, twierdzi, że do kapliczki można dotrzeć w pół godziny. I może nie jest to najbardziej widokowa trasa, ale na pewno pozwoli na szybkie i hm… bezbolesne dotarcie do celu – dorzucił proboszcz. – Pokaże też dzieciakom przyzwoity skrót do miasteczka. – Coś mi się wydaje, że zbyt dużo chętnych na ten wieczorny spacer to nie będzie – odparłam, zerkając na pokładających się wszędzie studentów i konsekwentnie ignorując złośliwości proboszcza. – Pani doktor, do wieczora jeszcze dużo czasu – mruknął student w okularkach. – Damy radę, proszę się nie przejmować – poparł go boski młodzian i uśmiechnął się uwodzicielsko do rudej piękności. To tylko potwierdziło moją tezę, że do pewnego wieku ludzie szybciej się regenerują. „To trzeba umieć, młodość musi się wyszumieć, to trzeba umieć, trzeba umieć młodym być” – przypomniałam sobie fragment piosenki, którą śpiewał Fronczewski w Latach dwudziestych, latach trzydziestych. Chyba po powrocie do domu łyknę sobie jakieś witaminki. Geriawicik na przykład. Choć o wiele bardziej przydałby się eliksir wieczności. Gdyby to były dawne czasy, to może udałoby się zawrzeć w tym względzie jakiś miły pakt z diabłem, ale obecnie nader trudno było spotkać przyzwoite, robiące interesy z ludźmi czarty, więc chcąc nie chcąc, trzeba będzie zadowolić się witaminkami – pomyślałam, tłumiąc westchnienie. – Dobrze, skoro tak, to możemy jechać – zwróciłam się do proboszcza. – Do zobaczenia i bardzo dziękuję. – Te ostatnie słowa skierowałam do właścicielki pensjonatu, która uśmiechnęła się do mnie porozumiewawczo. A potem z trudem wgramoliłam się do samochodu proboszcza, który miłosiernie udawał, że nic nie widzi. – To dokąd, pani Różo? – Do babci. Czeka mnie tam niezła bura, za ten cały spacer i hm… brak zasięgu. – Może niech pani do niej teraz zadzwoni. Skoro już zniknął problem z zasięgiem… Zawsze trochę krócej będzie się niepokoiła. – Dzwoniłam, ale widać są z Julkiem poza domem, bo nikt nie odbiera. Babcia pozostała odporna na wynalazki nowoczesnej telefonii komórkowej. Zresztą czasami jej tego zazdroszczę. Spokoju, swobody. Komórki, kariera, awanse… Wszystko to smycze i kagańce, które sobie dobrowolnie zakładamy. I naraz zdajemy sobie sprawę, jak niewiele jest to warte. Mała zawartość życia w życiu… – Oho, chyba spacery pani nie służą – mruknął proboszcz, popatrując na mnie spod oka. – Skąd ten pesymizm? – Żaden pesymizm. Po prostu… Oglądał ksiądz dzisiaj z profesorem ule, prawda? – Tak, oglądałem, ale co to ma do rzeczy? Profesor stwierdził, że chętnie zobaczy pasiekę, bo jego ojciec kiedyś też hodował pszczoły. – Właśnie! To samo powiedziała mi pani Maja! I to jest moja osobista klęska. – To, że ojciec profesora miał kiedyś ule? – upewniał się proboszcz, patrząc na mnie z lekkim niepokojem. – Nie! To, że widzieliście go po raz pierwszy, a już znacie jakiś fragment jego osobistej historii. A ja? Archeolog z zawodu? Mający w małym palcu historie mnóstwa nic nieznaczących obecnie rodów? Tyle lat z nim pracuję, bardzo go lubię i cenię, a mimo to niczego o nim nie

wiem. Co więcej do tej pory nie czułam najmniejszej potrzeby, żeby się tym zainteresować. I chyba tak jest z większością moich znajomych. Nie interesujemy się sobą tak naprawdę. Spotykamy się, wymieniamy opinie, czasami pijemy drinki, razem pracujemy… Coś nam umyka! Zamilkłam, przestraszona swoim wybuchem. Proboszcz też przez długą chwilę nic nie mówił, wpatrzony uważnie w krętą drogę przed nami. – Pani Różo, dosyć surowo się pani ocenia… Ale nie zamierzam pani przekonywać, że jest inaczej – odezwał się w końcu. – Nie? – Poczułam się absurdalnie zawiedziona. – Nie. To pani musi stwierdzić, jakim jest pani człowiekiem. I co ewentualnie należy zrobić, by się… No, nawiązując do pani słów – by było więcej człowieka w człowieku. A co do smyczy… Skoro sami je sobie zakładamy, to sami też możemy je odpiąć. A tak nawiasem mówiąc, nie należy popadać w skrajności. Trochę tych prawdziwych uczuć musi być i w pani, i w pani znajomych, skoro pomagacie sobie wzajemnie. Ta sytuacja z kapliczką może służyć za pierwszy z brzegu przykład. Nie została z tym pani sama, prawda? – Prawda – przyznałam. – No właśnie. Czyli to całkiem dobry początek do zmiany tego, co się pani nie podoba. Zamiast dowiadywać się więcej o profesorze, niech się pani z nim po prostu zaprzyjaźni. To nic trudnego. – Może dla proboszcza. Ja nie jestem wcale pewna, czy jestem zdolna do tak głębokich uczuć – mruknęłam. – O to niech się pani nie martwi. Skoro zaprzyjaźniła się pani ze mną, zupełnie nieznanym księdzem, skoro udało się pani podbić serce mojej gospodyni, to nie jest z panią tak źle. Pani Dorotka wyczuwa fałsz na kilometr i można całkowicie zaufać jej opinii. Przyjaźń to nic więcej jak umiejętność uważnego słuchania i reagowania, gdy druga osoba potrzebuje pomocy. – No rzeczywiście, bagatelka – mruknęłam, uśmiechając się pod nosem. – Szkoda, że proboszcz nie jest z Warszawy. Bo jak wyjadę, będzie mi brakowało proboszczowskiego zdrowego spojrzenia na świat. – Niech pani spojrzy na to z innej strony: gdybym był z Warszawy, kto by ratował z panią Antoniego? – Fakt, drugiego takiego Bonda w sutannie na pewno bym nie znalazła – roześmiałam się. – Ma ksiądz rację. Warszawa bez księdza sobie poradzi, a w Malowniczym jest proboszcz niezbędny. – Pani Różo, zupełnie nie ma pani racji – odpowiedział mi, nagle poważniejąc. – Malownicze by sobie doskonale poradziło beze mnie. Inna sprawa, co ja bym zrobił bez Malowniczego… I to jest właśnie ta zasadnicza różnica. Proboszcz wyglądał tak, jakby chciał jeszcze coś dodać, ale właśnie stanęliśmy przed domem babci. – No to dojechaliśmy. Nie wiem, czy jutro znajdę chwilę, żeby osobiście przyjechać pod kapliczkę. Ale gdyby pani mogła do mnie wpaść wieczorem na plebanię i zdać relację, jak się sprawy mają, byłbym wdzięczny. – Przyjdę, oczywiście, że przyjdę, ale niech proboszcz się raczej nie nastawia na jakieś szczególne rewelacje. Zwłaszcza w pierwszych dniach. Jutro będziemy przede wszystkim koncentrować się na przygotowywaniu terenu. Pewnie trochę potrwa, zanim znajdziemy coś interesującego, zakładając, że to coś w ogóle tam jest. – Tak czy inaczej – będę czekał. A pani niech się wyśpi. Nieszczególnie pani posłużył nadmiar ruchu. Wygląda pani jak z krzyża zdjęta.

– Nie ma co, proboszcz to umie powiedzieć kobiecie komplement. – Prawda? Między innymi dlatego zostałem księdzem – stwierdził z komiczną powagą, wypinając dumnie pierś. – A z tym snem nie żartuję. Regeneracja się pani niewątpliwie przyda. – Dobrze, doktorze proboszczu – stwierdziłam, z trudem wchodząc na schodki werandy. – Położę się niezwłocznie. Pomachałam mu ręką na pożegnanie. – Jak tylko odwiedzę Antoniego – dodałam, obserwując, jak obłok kurzu na drodze powoli opada. To był ostatni wieczór przykapliczkowego spokoju i w związku z tym nie mogłam tej wizyty przełożyć. Jutro zaczną się tam kłębić tłumy ludzi, będą wyznaczane stanowiska, zaczną się badania, kopanie i rycie w ziemi. Znając życie, przyciągnie to również grono co ciekawszych mieszkańców. Koniec z chwilami pełnymi zadumy na polnym kamieniu. Koniec z pełną uroku samotnością. Od jutra na rozstajnych drogach zapanuje zamęt i bałagan, który nie wiadomo kiedy się zakończy. I tak naprawdę w interesie całego Malowniczego i Antoniego leżało, by trwał jak najdłużej. To by znaczyło, że okolica kapliczki kryje w sobie coś wyjątkowego, a takie znalezisko było nam naprawdę bardzo, bardzo potrzebne. W domu nie zastałam nikogo. Widać babcia z Julkiem wyszli gdzieś na dłużej. Szczerze mówiąc, było mi to niezwykle na rękę. Wprawdzie zdawałam sobie sprawę, że bura od babci mnie nie ominie, ale jak to mówią, co się odwlecze, to nie uciecze. A akurat do tego, żeby babcia zmyła mi głowę, nie było mi zbyt spieszno. Zanim wyszłam, nagryzmoliłam jeszcze kartkę z wiadomością: Żyję, poszłam pod kapliczkę. Róża. I jak napisałam, tak zrobiłam. Okazało się jednak, że moje ostatnie sam na sam z Antonim nie będzie możliwe. Już z daleka zobaczyłam, że pod kapliczką ktoś jest. Gdy podeszłam bliżej, w sylwetce rozpartej na polnym kamieniu rozpoznałam nie mniej, ni więcej tylko Julka. – A co ty tutaj robisz? – zapytałam, nie kryjąc zdumienia. – Myślałam, że poszliście gdzieś z babcią… Jak wróciłam w domu, było pusto… – Matylda poszła na plebanię – odpowiedział, patrząc na mnie spod oka. – Już się stęskniła za panią Dorotką? No, no, nie wiedziałam, że jeden poranek wystarczy, żeby babcia… – Babcia poszła dowiedzieć się od proboszcza, co się z tobą stało – przerwał mi Julek bezceremonialnie. – Mało co ducha nie wyzionęła z niepokoju. A jeszcze jak na złość telefon się zepsuł, chociaż biorąc pod uwagę, że i tak nie odbierałaś, chyba nie ma to zbyt dużego znaczenia. – O kurczę, to się narobiło – jęknęłam. – Nie się narobiło, tylko narobiłaś – sprecyzował Juliusz. – Po co wam te cholerne telefony, skoro w najważniejszych momentach i tak ich nie odbieracie? Człowiek przynajmniej miałby świadomość, że nie ma możliwości kontaktu i trzeba cierpliwie czekać. Mniej czarnych myśli by się po głowie plątało. A tak? Niby powinnaś być uchwytna, a nie jesteś, czyli co? – Julek, nie katuj mnie, bardzo proszę! – To tylko niewinna zaprawa przed spotkaniem z babcią – uświadomił mi bezlitośnie. – Wiesz, co ta biedna kobieta sobie wyobrażała? – Widzę, że i tak mi nie darujesz. No więc co sobie wyobrażała? – Że spadliście skądś i leżycie połamani, że zaatakowały i pożarły was dzikie zwierzęta, że się zagubiliście w leśnych ostępach, że was zamordowano… – Juleczku, mord grupowy na szlaku? Przecież nas była cała ferajna.

– Ja to wiem, ty to wiesz, ale spróbuj wytłumaczyć to szalejącej z niepokoju kobiecie. I to do tego kobiecie, która jest twoją babką. – No tak… Zresztą jakkolwiek absurdalne byłyby pomysły dotyczące mojej rzekomej śmierci, niewątpliwie i tak to wszystko moja wina. Masz rację, posiadanie komórki zobowiązuje. Zwyczajnie zapomniałam, że ją wyciszyłam. Wprawdzie pani Maja, wiesz, ta właścicielka Uroczyska, usiłowała mnie ratować przed proboszczem i profesorem, tłumacząc nieodbieranie brakiem zasięgu, ale prawda jest taka, że po prostu nie słyszałam telefonu, bo zapomniałam włączyć dzwonka. – Babcia nadal nie wie, że jesteś cała i zdrowa, tak? – zapytał takim głosem, że aż zakotłowało mi się w żołądku od na nowo rozbudzonych wyrzutów sumienia. – W domu jej nie zastałam, ale skoro poszła na plebanię, proboszcz ją uspokoi. Osobiście podwiózł mnie pod sam dom, więc wie, że jestem cała i zdrowa. A nawet jeżeli się z nim minęła, to zostawiłam na stole w kuchni kartkę. Julek, wiem, że w tej chwili mój żal ma niewielkie znaczenie, ale naprawdę przepraszam, że przeze mnie tak się denerwowaliście… Może powinnam poczekać na babcię w domu, ale jestem tak wykończona, że bałam się, iż jeśli nie przyjdę tu od razu, to potem nie będę miała na to siły. A bardzo chciałam dziś tu dotrzeć i… – Pożegnać się z Antonim – bardziej stwierdził niż spytał Julek. – Właśnie. Zresztą widzę, że nie ja jedna. – A tak, mamy z panem Antonim trochę wspólnych spraw… Nigdy ci o tym nie mówiłem, ale Antoniego sprowadził do Malowniczego mój wuj – wyznał Julek. – Wuj? Jak to? To ty nie tylko znasz historię kapliczki, ale jesteś z nią rodzinnie powiązany i nic mi do tej pory nie powiedziałeś? No, mój drogi, to teraz już się nie wywiniesz. Jaki wuj, kiedy i dlaczego? – Gdy tylko otrząsnęłam się ze zdumienia, z miejsca zasypałam go pytaniami. – Wuj głęboko przedwojenny. Niemiec z krwi i kości, a z serca po prostu dobry człowiek, który zakochał się w starszej siostrze mojej mamy. I tę kapliczkę postawił dla niej. Antoni to był jej ukochany święty i uważała, że jeżeli on jej nie pomoże, to już nikt inny pomóc jej nie będzie umiał. W końcu jest patronem wszystkich ludzkich spraw, a tutaj rzecz dotyczyła dzieci. W rodzinie mojej mamy kobiety cierpiały na jakieś schorzenie, które nie pozwalało donosić im ciąży. Moja prababcia z dziesięciu donosiła dwie. – Teraz przynajmniej rozumiem ten nietypowy wybór. Nie mogłam dojść, skąd wśród stad Nepomucenów wziął się Antoni… Rozumiem, że miał dokonać uzdrowienia? – Podobno ma to w zakresie swoich obowiązków – uśmiechnął się Julek. – Poza tym figurkę, która teraz stoi w kapliczce, wuj zakupił gdzieś za granicą. Ponoć była cudowna i miała już na swoim koncie niejedną spełnioną prośbę. – Właśnie miałam o to zapytać, bo Antoni jest z całą pewnością dużo, dużo starszy. Na pewno nie powstał tuż przed wojną. Nie wiesz, skąd twój wuj go sprowadził? – Niestety. Nie mam pojęcia. Wiem tylko, że wuj zapłacił za niego gigantyczne pieniądze. Mama mówiła, że musiał sprzedać sporo ziemi, żeby uzbierać potrzebną sumę, ale był jak ten tonący, który nawet brzytwy by się uchwycił. Myślę, że gdyby musiał, wyprzedałby się całkowicie, byleby tylko doczekać się syna. No i się doczekał. Co więcej, mówi się, że Antoni tak sobie wziął do serca prośby o dziedzica, że od tamtego momentu w naszej rodzinie rodzą się głównie chłopcy. Dziewczyny należą do wyjątków. A poza tym od chwili, gdy Zosia – siostra mamy – urodziła pierwsze dziecko, znikły problemy z donoszeniem następnych. I to nie tylko u niej. Moja mama też już nie miała żadnych problemów ciążowych. – Czyli można powiedzieć, że pośrednio przyjście na świat zawdzięczasz Antoniemu. Kiedy już po moim przyjeździe rozmawialiśmy o rozstajnych drogach, wiedziałam, że los

kapliczki bardzo ci leży na sercu, ale szczerze mówiąc, nie spodziewałam się aż takich rewelacji. Myślałam, że tak jak inni mieszkańcy nie chcesz dopuścić do zeszpecenia krajobrazu… Czemu mi o tym wcześniej nie opowiedziałeś? – Bo finał tej historii wcale nie jest wesoły. Zresztą Matylda powiedziała, żeby ci w głowie cudami i innymi bzdurami nie mieszać. I bez tego byłaś zbzikowana, najpierw na punkcie diabła, a potem kapliczki. – Faktycznie, rodzice bali się, że to jakaś chorobliwa obsesja. Ale że to też niepokoiło babcię? W końcu sama opowiadała mi wszelkiej maści czartowskie historie. Ale możesz mieć rację, w końcu przecież wyeksmitowała diabła z domu i wtedy opowieści się urwały. Za to teraz jestem już dorosła i względnie normalna. Myślę, że spokojnie możesz powiedzieć mi, co było dalej. – A co miało być? Przyszła wojna, potem tak jak inni zostali wysiedleni… Tyle tylko, że ich synowie tego nie doczekali. To była straszna tragedia. Gdy dotarli tu Rosjanie, traf chciał, że w jednej z chałup zabarykadowali się fanatycy z Volkssturmu i ostrzelali rosyjski czołg. Rozpętała się strzelanina… Chłopcy znaleźli się w niewłaściwym miejscu o niewłaściwym czasie. Jeden zginął na miejscu, drugi umarł na rękach matki. Ciotka po tej tragedii nigdy w pełni nie doszła do siebie. Co roku przyjeżdżała pod kapliczkę. Twierdziła, że gdyby mogła cofnąć czas, inaczej modliłaby się do świętego: „Nie tylko prosiłabym o urodzenie dzieci, ale przede wszystkim o długie i szczęśliwe życie dla nich”. Coroczne wizyty pod kapliczką stały się rodzinną tradycją. Mama przyjeżdżała tu dla Zosi, ale przy okazji odwiedzała też Walerię. – A skąd w tej historii Waleria? – zagubiłam się. – Nasze rodziny przed wojną mieszkały obok siebie, a po wojnie ludzie lądowali w najróżniejszych miejscach. Walerię przywiało akurat tu. – Julek wzruszył ramionami. – Jej rodzina podawała przez nas paczki dla niej. No i dzięki tym pielgrzymkom pod Antoniego poznałem twoją babcię. Więc poza rodzinną historią mam też do niego sentyment ze względu na Matyldę. Tu po raz pierwszy się pocałowaliśmy… Ale to już inna historia. A teraz pozwolisz, że rozprostuję trochę kości, a ty wracaj do domu. Babcia już się dziś dostatecznie nadenerwowała. – Już idę, ale muszę ci powiedzieć, że nie przestajesz mnie zadziwiać – powiedziałam, wstając z kamienia. A potem postanowiłam, że kolejnym krokiem będzie wydobycie z moich tajemniczych dziadków ich osobistej historii. A przynajmniej tej dotyczącej zniknięcia Julka. Gdy wróciłam spod kapliczki, babcia już czekała na mnie na werandzie. Widząc jej zagniewaną minę, mimowolnie westchnęłam. – Czy wy się dzisiaj zmówiliście? – zapytała, biorąc się pod boki. – Najpierw ty nie dajesz znaku życia, a potem jakby do kompletu znika też Juliusz! – Babciu, Julka widziałam pod kapliczką, teraz poszedł się przejść, a jeżeli chodzi o mnie, to strasznie, strasznie mocno cię przepraszam. Julek już mi zmył głowę za to nieodbieranie telefonów. I za to, że przeze mnie się martwiłaś… – Martwiłaś, od razu takie wielkie słowa – sarknęła babka. – Trochę się po prostu niepokoiłam. Za to Juliusz, on dopiero Bóg wie co sobie wyobrażał! Że się zgubiliście, że ktoś was napadł, że skądś spadliście, leżycie na dnie przepaści, a najlżejsze obrażenia, jakich doznaliście, to połamanie nóg i rąk… Mówiłam mu, że przesadza, ale spróbuj wyjaśnić to szalejącemu z niepokoju mężczyźnie. I to dodatkowo tak upartemu jak twój dziadek! – dodała i popatrzyła na mnie ze zdziwieniem. – A tobie co? Co masz taką dziwną minę? – Dziwną? Nie, coś ci się wydaje – mruknęłam i odchrząknęłam, usiłując zamaskować podchodzący do gardła śmiech. – A Julek rzeczywiście wspominał coś o tych waszych obawach i szalejącej wyobraźni… Mówił coś jeszcze o dzikich i agresywnych zwierzętach…

– No i nie dość, że panikarz, to jeszcze papla – prychnęła babka. – Ale mniejsza z tym, proboszcz już mi wszystko wyjaśnił. Trudno cię winić za to, że telefon przestał działać! Zresztą to chyba jakaś plaga, bo nasz też się popsuł. I w rezultacie może dobrze się stało, że poszłam cię szukać na plebanię, bo pani Dorotka zatrzymała mnie na herbacie i okazało się, że chętnie odkupiłaby ode mnie trochę syropu wzmacniającego dla proboszcza. Podobno biedak ma słabą odporność… – Proboszcz? Babciu, moim zdaniem jest zdrowy jak tur albo inna ryba, a pani Dorotka po prostu jest nadopiekuńcza – powiedziałam, oczami wyobraźni widząc gospodynię księdza z groźną miną, aplikującą co rano proboszczowi łyżkę specyfiku babci. Obraz był tak sugestywny, że musiałam aż potrząsnąć głową, żeby się go pozbyć. – Poza tym, nie ujmując nic twojemu syropowi, bo jest rewelacyjny, robiłaś go głównie dla dzieci – dodałam, usiłując odwieść ją od tego pomysłu i tym samym odwdzięczyć się proboszczowi za udawanie przed babcią, że wierzy w rzekomy brak zasięgu. – To, że brały go głównie dzieci, nie znaczy, że nie może pomóc dorosłym. Trzeba po prostu odpowiednio zwiększyć dawkę. Zamierzam jutro zanieść kilka buteleczek na plebanię. Oczywiście o żadnym odkupywaniu nie może być mowy, zaniosę w prezencie i miejmy nadzieje, że wyjdzie księdzu na zdrowie. A swoją drogą, popatrz, mimo że jest tyle aptek, ludzie jednak cenią naturalne leki. Nie tylko pani Dorotka się interesuje tym, co robię. Dziś byłyśmy z profesorową u pani Leontyny, w jej sklepiku, pamiętasz ją? – Oczywiście, a jeszcze lepiej jej sklep. Jest niepowtarzalny. – To samo powiedziała profesorowa. Ale wracając do tematu, pani Leontyna w zeszłym roku wzięła ode mnie nalewkę z czarnego bzu i właśnie pytała, czy mogłaby dokupić, bo właśnie się jej kończy. Oczywiście daleko mi jeszcze do Walerii, ale ona to całkiem co innego. Ja umiem robić leki, a ona ma moc w rękach… Nawiasem mówiąc, Lilka też chce jedną butelkę… Następnym razem muszę podziękować Leontynie za reklamę moich medykamentów… – O właśnie, babciu, tak sobie pomyślałam, odnośnie rzeczonych medykamentów i proboszcza… Może lepiej byłoby mu podarować to samo, co pomogło pani Leontynie? Nalewka z czarnego bzu bardziej pasuje do księdza niż jakiś tam syrop, który piją głównie przedszkolaki. Oczywiście twojemu nie można nic zarzucić i niewątpliwie wśród syropów to prawdziwa arystokracja, ale w końcu proboszcz to proboszcz – powiedziałam chytrze, myśląc, że jeżeli odwołanie się do stanowiska proboszcza nie pomoże, to już nic nie ustrzeże go od popijania syropku, który i może był arcyskuteczny, ale za to gorzki jak piołun. – Może masz rację… A moja nalewka nie dość, że zdrowa, to jeszcze w smaku nie ma sobie równych. – Właśnie – przytaknęłam entuzjastycznie. – Szczerze mówiąc, to ja też chętnie bym się załapała na mały kieliszeczek, bo coś czuję, że odporność dzisiaj wybitnie mi spadła… – Za to poziom głupoty podniósł ci się maksymalnie – odparowała babka. – Myślałaś, że skoro pogadujemy tu sobie wesoło, to nie powiem ci, co myślę o tej całej wyprawie przez góry? – Szczerze mówiąc, trochę się łudziłam, że tak właśnie się stanie – wyznałam prawdomównie. – No to się pomyliłaś. Żebyś jeszcze nie ciągnęła tych studentów ze sobą, to może bym ugryzła się w język i stwierdziła, że nie będę się wtrącać, ale tak, to ktoś powinien powiedzieć ci parę słów prawdy. Szczerze mówiąc, myślałam, że zrobi to proboszcz, liczyłam też trochę na zdrowy rozsądek profesora, bo wbrew temu, co mówiła o nim Lilka, wygląda na poważnego i odpowiedzialnego człowieka… – Babciu, i proboszcz, i profesor jak jeden mąż stwierdzili, że ta cała wycieczka to nie jest dobry pomysł – powiedziałam, czując, że jeżeli jeszcze raz ktoś zmusi mnie do tłumaczenia się

z tego samego, to chyba go ugryzę. – Ale wiesz, że jak sobie coś zaplanuję, to trudno mi to wyperswadować. Jestem uparta jak osioł. Po tobie zresztą. – Aha, czyli za chwilę wyjdzie, że to moja wina? Jesteś zupełnie jak twój dziadek… A gdybym wiedziała, że nikt ci nie wyperswaduje tego głupiego pomysłu, osobiście bym to zrobiła! Mnie nie mogłabyś zlekceważyć! – ciągnęła dalej, jasno dając mi do zrozumienia, że swoje muszę odsłuchać. – Co cię, dziewczyno, opętało, żeby się porywać z motyką na słońce! I do tego wszystkiego ciągnęłaś za sobą te biedne dzieci, które od jutra i tak będą miały dostatecznie dużo pracy! Nie masz rozumu czy serca? – Co wy wszyscy dziś z tym sercem? Proboszcz też mi wytykał jego brak i to odnośnie tej samej sytuacji. A przecież sama mi nieustannie powtarzasz, że ruch to zdrowie… – Ale we wszystkim trzeba zachować umiar, ot co – burknęła babka, kiwając z potępieniem głową. – Szczególnie jak się na co dzień pół dnia ślęczy nad książkami, a chodzi jedynie na parking i z powrotem. Potem nie ma się co dziwić, że kondycja już nie ta. – Ale babciu, nie było tak tragicznie. Wszyscy dotarliśmy do Uroczyska, a że jesteśmy trochę zmęczeni, to chyba naturalne – mruknęłam, postanawiając, że wzmiankę o kondycji i parkingu pominę pełnym wyższości milczeniem. – Trochę? Wystarczy na ciebie popatrzeć, potargana, czerwona… Oczy ci niezdrowo błyszczą. Wyglądasz, jakbyś miała zaraz dostać gorączki. Proszę mi tu natychmiast przestać udawać i gadać prawdę, jak na spowiedzi! – Sama chciałaś. Prawda jest taka, że ledwo stoję i tylko i wyłącznie ze względu na ciebie usiłowałam być dzielna. Jak to możliwe, że kiedyś chodziłyśmy tamtędy i nie dostawałyśmy nawet zadyszki? – Ja nadal tamtędy chodzę. I nadal bez zadyszki – bezlitośnie powiedziała babka i uśmiechnęła się pod nosem. – A ty, wnuczko z zadyszką, zamiast się nad sobą użalać, chodź na kolację. Myślałam, że zjemy wszyscy razem, ale skoro Julka gdzieś pognało, to bez sensu trzymać cię o pustym żołądku. Mówił chociaż, kiedy zamierza wrócić? – Pewnie niedługo. A tak przy okazji, dlaczego nigdy nie powiedziałaś mi, że znasz historię kapliczki? – No nie, ten gaduła to też wytrzepał? Jakoś żyłaś bez tej wiedzy, a i bez znajomości losów Antoniego miałaś na jego punkcie bzika. Dziwisz się, że po tych poszukiwaniach diabła i sterczeniu pod kapliczką nie byłam zainteresowana dokładaniem do pieca? Poza tym wtedy byłaś jeszcze małą dziewczynką, nie miałam ochoty opowiadać ci o śmierci dzieci, niedonoszonych ciążach i innych potwornościach. – Ale małą dziewczynką nie jestem już od jakiegoś czasu… – I od jakiegoś czasu odwiedzasz mnie sporadycznie, a wtedy mam inne tematy niż opowiadanie o cudownych kapliczkach – wytknęła mi babka. – Gdzie ten Juliusz się podziewa, nie lubię, jak tak znika bez słowa – zmieniła temat, zerkając na zegarek. – Późno już się zrobiło… – Babciu, przepraszam, że tak wracam do tematu, ale czemu skoro wiedziałaś, że ta kapliczka i dla niego, i dla mnie jest bardzo ważna, to czemu nie chciałaś do mnie zadzwonić, kiedy cię o to prosił? Przecież mogłam pomóc… – Bo wydawało mi się, że sprawa jest przesądzona. Nie chciałam rozbudzać w nim, w tobie zresztą też, fałszywych nadziei. Poza tym Julek ostatnio ma kłopoty z sercem. W zeszłym roku miał lekki zawał. – Nie wiedziałam… Czemu trzymałaś to w tajemnicy? – oburzyłam się i pomyślałam, że chyba zaczynam mieć dość rodzinnych sekretów. – A co by to dało, gdybym mówiła o tym na prawo i lewo? Mogłabym jedynie ściągnąć

sobie na głowę rodzinę. Na przykład twoją matkę… A wtedy o spokoju moglibyśmy tylko marzyć. A ja staram się, jak mogę, żeby Julek wiódł spokojne życie. Nie chcę nawet myśleć o tym, co by się stało, gdyby… Po prostu nie umiałabym żyć na świecie, na którym zabrakłoby Julka. Gdy wrócił, po tylu latach, czułam się tak, jakby ktoś zwrócił mi młodość. I nie wiem, może to bluźnierstwo, ale chciałabym, jeżeli to możliwe, umrzeć pierwsza. Nie czuję się dość silna na stawienie czoła ponownej samotności… – Babka potrząsnęła głową, starając się opędzić od niepokojących myśli. – A wracając do tej waszej kapliczki, to summa summarum i bez mojej interwencji się zjawiłaś, a w Julka wstąpiła nowa nadzieja. Zresztą ten twój przyjazd, w momencie gdy sytuacja wyglądała beznadziejnie, wydał mi się czymś z góry przesądzonym. Jakby rzeczywiście zadziałały jakieś nadprzyrodzone moce. – Babcia wzruszyła ramionami. – Już kiedy jako dziecko zaczęłaś chodzić pod Antoniego, nie mogłam oprzeć się wrażeniu, że to jakiś znak… Przeznaczenie. Przecież nie wiedziałaś nic o Julku i jego rodzinie, nie znałaś historii kapliczki, więc nawet wytłumaczenie, że przejęłaś się losem tych ludzi, odpadało. To wyglądało tak jakbyś mimo braku pokrewieństwa z Julkiem była z nim w jakiś przedziwny sposób połączona. Przez kapliczkę. I możesz się śmiać, ale patrząc na twoje przywiązanie do Antoniego, byłam przekonana, że to jest sygnał dla mnie, że mam się nie martwić, że Julek żyje i na pewno do mnie wróci, tak jak mi obiecał. Mimo że wszystko wskazywało na to, że obietnicy nie dotrzyma. Różo, chociaż po ciebie nie zadzwoniłam, nie miej wątpliwości, że cieszę się z twojego przyjazdu, choć wolałabym, żebyś zjawiła się tu z innych mniej przykrych dla siebie powodów – dodała, głęboko wzdychając. – I nie mów Julkowi, że wspominałam ci o jego kłopotach z sercem Obawiam się, że jego wizerunek posępnego twardziela mógłby na tym bezpowrotnie ucierpieć – mruknęła ku mojemu zdziwieniu babcia. W jej ustach zwrot „posępny twardziel” brzmiał co najmniej dziwnie. – No, co się tak na mnie patrzysz? Mężczyźni nigdy z tego nie wyrastają. Kiedy są mali, udają żołnierzy, piratów albo innych przebierańców. Potem zmieniają repertuar i przerzucają się na posępnych twardzieli. Wieczne dzieci! – wyjaśniła z naganą w głosie, co niewątpliwie świadczyło o tym, że powoli dochodzi do siebie. – A moim zdaniem jest coś w tych bohaterskich posępnych twardzielach, co nas do nich przyciąga niczym magnes – roześmiałam się. – A oni inteligentnie to wykorzystują. – Hm… Niestety możesz mieć rację. Z tego wynika, że bierzemy w tej maskaradzie czynny udział – babcia skrzywiła się z niesmakiem. – Nie wiem, czy to są wnioski, do których chciałam dojść. – Maskarada czy nie, jakie to ma znaczenie? Przecież najważniejsze, żeby być szczęśliwym. – W sumie to prawda. Mądrą mam wnuczkę. – To po babci, bo po kim by innym? – uśmiechnęłam się szelmowsko. – Aha, nie podlizuj się, nie podlizuj. Najpierw mi mówisz, że jesteś po mnie oślo uparta, a teraz z kolei, że mądra… – Widać jestem niespotykanie inteligentną oślicą! – Powiedz lepiej, oślico, czy są u ciebie jakiekolwiek perspektywy w kwestiach damsko-męskich. Nawet jeżeli nie ma posępnego twardziela, to może chociaż rysuje się jakaś nadzieja na Piotrusia Pana? – Zerowe, babciu. Nie mogę na nikogo przyzwoitego trafić… – Nie brzmi to optymistycznie. Skoro już tak sobie szczerze rozmawiamy, to może powiedziałabyś mi, co się stało z tym twoim ostatnim doktorkiem? Wprawdzie na mój gust był jakiś taki wymięty i wymoczkowaty, ale ty wydawałaś się zadowolona… A potem tak nagle zniknął… – Ha, „nagle” to dobre określenie. – Skrzywiłam się na wspomnienie mojego byłego

prawie narzeczonego – Krzysztofa. – To dość żałosna historia, babciu, ale skoro chcesz, mogę ci ją opowiedzieć. Ale umawiamy się: historia za historię… – A czym ja mam ci się odwdzięczyć? – Babcia wzruszyła ramionami. – U mnie od lat nic nowego się nie dzieje. – Bo też ja nie chcę żadnych nowości. Dziś nareszcie dowiedziałam się, jak się poznaliście, wprawdzie bez szczegółów, bo akurat tę część historii Julek ominął szerokim łukiem. Wymknęło mu się tylko, że po raz pierwszy pocałowaliście się pod Antonim. A potem zamilkł niczym grób. – No a ty chciałabyś więcej tych szczegółów, tak? – Nie pogniewałabym się. Zresztą chciałabym po prostu wiedzieć. A co będzie, gdy moje wnuki zapytają mnie kiedyś o ciebie i Juliusza? – zapytałam podstępnie, postanawiając sprytnie wykorzystać wnuczkową słabość babci. – Jak będę wyglądała w ich oczach, gdy odpowiem: „A wiecie, stare dzieje, nigdy nie przyszło mi do głowy zapytać, ale w zamian może chcecie posłuchać o Chrobrym? W końcu to też wasz przodek”. Babciu, przecież ja do dziś nic o was nie wiedziałam! I szczerze mówiąc, nie zamierzałam dociekać. Uważałam, że skoro nie mówicie o tym, to widocznie zależy wam na dyskrecji. Ale gdy Juliusz opowiedział mi o swojej rodzinie, dotarło do mnie, że wasza historia jest nierozerwalnie splątana z moją historią. I zapragnęłam poznać te szczegóły, których mi do tej pory skąpiliście. – O, kochana, zaczęłaś z grubej rury! I nawet jeżeli mnie przekonasz, możesz się srodze rozczarować. Pewnie oczekujesz czegoś niesamowitego i wzruszającego. A tymczasem zero w tym romantyzmu. Wręcz powiedziałabym, proza, proza, proza i do tego nuuuda! – Babciu, nie to nudne, co jest nudne. A poza tym skoro to ma być moja rodzinna proza, to jestem w stanie zaryzykować. Zresztą ty też nie spodziewaj się niczego rewelacyjnego, jeżeli chodzi o mnie i mojego byłego prawie narzeczonego. – O, to było aż tak poważne? – Babcia popatrzyła na mnie z uwagą. – Prawie narzeczony, ho, ho… – Nie ciągnij mnie za język, bo i tak nic ci nie powiem, dopóki nie obiecasz mi, że się zrewanżujesz tym samym. – Skoro tak stawiasz sprawę, to ostatecznie mogę ci nieco uchylić rąbka tajemnicy – zgodziła się łaskawie babka. – Ale tylko dla dobra przyszłych prawnucząt, o ile oczywiście kiedyś się ich doczekam… Ale to chyba już nie dzisiaj, bo o ile dobrze pamiętam, już jakiś czas temu padałaś z nóg… – No, na prawnuczęta rzeczywiście będziesz musiała poczekać nieco dłużej – mruknęłam. – Dziś mimo najszczerszych chęci już się nie wyrobię. – No wiesz, ale ci kosmate myśli chodzą po głowie… – Babciu, musisz się zdecydować… Bez kosmatych myśli rodzaj ludzki by wyginął. Wszystko, co robimy, ma początek w głowie… – Skoro tak, to myśl o samych zbereźnościach. Prawnuki są dla mnie najważniejsze. I zaraz zmykaj spać, tylko najpierw zjedz kolację…–, zakomenderowała babcia. – A po kolacji dostaniesz kieliszek nalewki. To powinno cię odstresować. – O, takiej propozycji się nie odmawia – uśmiechnęłam się. – A że twoja nalewka poza wszelkimi dobrodziejstwami zdrowotnymi rozwiązuje jeszcze język, to opowiem ci o Krzysztofie, a potem ty o zniknięciu Juliusza. Umowa stoi? – Stoi – przytaknęła babcia, a ja pomyślałam, że, choć się do tego nie przyzna głośno, w głębi serca, podobnie jak Juliusz, ona też chce ocalić co nieco od zapomnienia. Po kolacji rozsiadłyśmy się obie w starych wygodnych fotelach i przez moment nic nie mówiłyśmy. Szczerze mówiąc, teraz, gdy przyszedł czas na opowieści, nie bardzo wiedziałam,

od czego zacząć. Mówić wszystko od początku? Czy raczej skupić się tylko na końcówce? Wreszcie zdecydowałam, że końcówka wystarczy. Z perspektywy czasu i tak mogłam stwierdzić, że stanowiła najciekawszy fragment naszego związku. – Rozstanie z Krzysztofem, nawet zanim dowiedziałam się, że jest rozstaniem, przybrało cechy dramatyczne. Zaczęło się od tego, że mało co się nie zabiłam o jego walizkę – powiedziałam, biorąc z rąk babci kryształowy kieliszek napełniony po brzegi nalewką. – Mieszkaliście razem? – zdziwiła się babcia. – Tak, Krzysztof od jakiegoś czasu przebąkiwał coś o zaręczynach, więc uznałam, że nie ma na co czekać. Tego dnia, gdy rano wychodziłam do pracy, nic nie wskazywało na to, że gdy z niej wrócę, w przedpokoju powita mnie morderczo zastawiona na mnie walizkowa pułapka. Po południu mieliśmy pójść na późny obiad na mieście, ale w międzyczasie okazało się, że profesor Rajtczak się rozchorował i potrzebne jest zastępstwo na jego zajęciach. Nasze grupy przerabiały ten sam materiał, więc niewiele myśląc, wzięłam to na siebie. Usiłowałam uprzedzić Krzysztofa, ale nie odbierał ani komórki, ani telefonu domowego, więc nagrałam mu się na sekretarkę i tyle. I tak naprawdę to wtedy i z tej przyczyny wszystko się skończyło – skrzywiłam się z niesmakiem. – Jak to? – Babcia aż wychyliła się z fotela, patrząc na mnie z niedowierzaniem. – Nigdy nie słyszałam o głupszym powodzie rozstania… Może jeszcze mi powiesz, że był zazdrosny o profesora Rajtczaka? – Żartujesz? Krzysztof był na to zbyt zadufany w sobie. Uważał, że jest wspaniały, i myślę, że nawet mu do głowy nie przyszło, że ktoś mógłby z nim konkurować. Ale w jednym rzeczywiście masz rację. Był zazdrosny, ale o czas, którym miałam czelność dysponować bez pytania o jego zgodę. Zarzucił mi, że moje życie to uczelnia, że nikt i nic poza tym nie jest mi potrzebne – powiedziałam i na chwilę zamilkłam. Ku mojemu zaskoczeniu nadal trudno mi było o tym mówić. – Usiłowałam mu wyjaśnić, że sytuacja była szczególna – z westchnieniem podjęłam opowieść – ale on nie chciał mnie słuchać. „Różo, to żałosne” – przerwał mi. – „Sytuacja dziś była szczególna, przedwczoraj pan Rajtczak miał do omówienia szczególnie ważne zagadnienie, w tamtym tygodniu któraś z twoich studentek płakała, bo rzucił ją chłopak, i musiałaś ją pocieszać. A dziś ja mam tego dość i nie zamierzam słuchać żadnych tłumaczeń. Chciałem mieć zwykłą kobietę i zwykły dom, a nie jakąś cholerną samarytankę. Chcę mieć żonę, która ugotuje obiad, zajmie się dziećmi i która po moim przyjściu z pracy będzie ładnie wyglądać i cieszyć się na mój widok. Odchodzę. Czekałem, żeby oddać ci klucze. Tylko po to. Leżą na stole w kuchni” – komicznie sparodiowałam oburzenie w jego głosie. – Ooo! Ale wyszła z niego szuja – zacmokała ni to z podziwem, ni to z przyganą babcia. – To co, niby ty po ślubie miałabyś zrezygnować z pracy? – Na to wychodziło, chociaż Krzysztof zapomniał mnie poinformować, że tak widzi nasze przyszłe życie. Zdaje mi się, że tak właśnie postrzegał tradycyjny model rodziny… Ale wtedy nie miałam czasu na szczegółowe zastanawianie się nad jego poglądami. Byłam zbyt zaskoczona. Tymczasem Krzysztof wyszedł i nawet nie trzasnął drzwiami. Babciu, jeżeli ktoś tak odchodzi, to znaczy, że nigdy tej drugiej osoby nie kochał. – Nigdy mi się nie podobał – skrzywiła się babcia. – I to już wszystko? – Prawie. Bo wiesz, dość niespodziewanie dla mnie samej wkurzył mnie ten spokój i brak emocji. Miałam wręcz ochotę mordować, ale że nie miałam kogo, zamiast tego pobiegłam do kuchni, chwyciłam ciężki kryształowy wazon i wyrzuciłam go za okno tuż pod nogi Krzysztofa, który właśnie pojawił się na chodniku. – Rzucałaś wazonami przez okno? – upewniła się babcia, jakby nie mogąc uwierzyć, że byłam do czegoś takiego zdolna.

– Tylko jednym i tylko raz – uściśliłam. – No a ten cały Krzysztof, jak zareagował? – Zwyzywał mnie od niepoczytalnych wariatek. Darł się, że gdybym miała lepsze oko, to bym mogła go zabić. Jego wrzaski wywabiły z mieszkania największą plotkarę z mojej klatki, panią Tereskę, i dzięki temu cały blok mógł się dowiedzieć o latających kryształach i o tym, że zostałam porzucona. A jeżeli chodzi o Krzysztofa i incydent z nieszczęsnym wazonem, to biedak nie wiedział, że gdybym chciała, trafiłabym bezbłędnie. W końcu nie na darmo przez kilka lat trenowałam koszykówkę. I to finał historii z Krzysztofem-szują w roli głównej – dokończyłam i wychyliłam do końca resztkę nalewki. – Patrząc z perspektywy czasu, chyba najbardziej zawiodło mnie nie to, że Krzysztof zdecydował się odejść, tylko że zrobił to tak na spokojnie i zimno. – Nie do końca rozumiem – mruknęła po chwili babka. – To wolałabyś karczemną awanturę, tłuczenie talerzy i rzucanie się z okna? Rozumiem, że wazon to była namiastka tych atrakcji… Nigdy nie podejrzewałam cię o umiłowanie burd. – Nie musiałby robić od razu burdy – wzruszyłam ramionami. – Mógłby choć podnieść głos albo trzasnąć drzwiami. Tak nie odchodzi się od kobiety, którą się chociaż trochę kochało! – I po tym jak się zachował, naprawdę żałowałaś, że ten egoista sobie poszedł? – Mina babci mówiła mi wyraźnie, że jeżeli odpowiem twierdząco, uzna mnie za kompletną kretynkę. – Cóż… To było tylko chwilowe zaćmienie. Teraz myślę, że los czuwał nade mną, bo o mało z własnej nieprzymuszonej woli skoczyłabym w przepaść. Aż mi się robi niedobrze, gdy pomyślę sobie, że jednym małym słowem „tak” można zniszczyć sobie życie, brrrry… – wzdrygnęłam się. – Wiesz, babciu, tak naprawdę to powinnam do niego zadzwonić i mu podziękować. I chyba właśnie wspięłam się na wyżyny przebaczenia i nawet nie żałuję, że wazonem nie celowałam prosto w jego łeb… – I dobrze. Gdybyś go trafiła, miałabyś same kłopoty. Miałam nosa, że go nie lubiłam. Różo, poczekaj chwilkę, bo wydaje mi się, że słyszałam Julka. Zajrzę do niego i za moment do ciebie wrócę. Ale tego za moment już nie doczekałam. Fotel był wygodny i miękki, wielki zegar stojący w kącie cykał miarowo i uspokajająco, za oknem świerszcze odprawiały cowieczorne muzyczne szaleństwo. I sama nie wiem, kiedy te wszystkie dźwięki zlały się w jedno, a ja najzwyczajniej w świecie usnęłam. Obudziło mnie natarczywe potrząsanie za ramię. Z trudem otworzyłam zapuchnięte powieki i zobaczyłam nad sobą pochylonego Julka. Przez moment nie wiedziałam, czy jego sylwetka ciasno opakowana w kwiecisty szlafroczek należy do świata snu, czy jawy, ale gdy po raz kolejny potrząsnął moją ręką, pozbyłam się wątpliwości. – Nie śpisz? – upewnił się, zaciskając pasek kwiecistego wdzianka. – Już nie – mruknęłam, nie mogąc oderwać od niego oczu. – Chociaż nie do końca jestem pewna… To na pewno jesteś ty? Taki kwiecisty? I dlaczego ja nie jestem u siebie w łóżku, tylko śpię w babcinym fotelu? I to w ubraniu? – Wybacz brutalną szczerość, ale w tej sytuacji lepiej w ubraniu niż bez – stwierdził Julek, puszczając do mnie oko. – Przynajmniej z mojego punktu widzenia. Obawiam się, że czułbym się trochę skrępowany, gdyby było inaczej. A jeżeli chodzi o pozostałe pytania, którymi mnie zarzuciłaś, to mój strój złóż na karb nocnego roztargnienia, w końcu wybiegłem z łóżka dość nagle, a w fotelu usnęłaś i babcia nie chciała cię budzić. Przykryła cię tylko kocem, stwierdzając, że nic ci się nie stanie, jeżeli raz na jakiś czas pójdziesz spać brudna. Podobno w dzieciństwie urządzałaś sobie coś podobnego, co nazywałaś „dniem brudasa”? – Ale to było dawno i nieprawda. Teraz jestem już stateczną starszą panią, która nie

dopuszcza się takich wykroczeń… – Ta… Jak ty jesteś stateczną starszą panią, to ja już statecznie nie żyję. – Julek, ja cię bardzo przepraszam, ale czy ty obudziłeś mnie w jakimś konkretnym celu, czy chcesz mi się pozwierzać? – Czy ja wyglądam na kompletnego wariata, który w środku nocy budzi swoją steraną życiem wnuczkę tylko po to, by dzielić się z nią posiwiałymi żalami na temat marności tego świata? – zapytał, a ja, zerkając na jego obcisły kwiecisty strój, doszłam do wniosku, że jednak będzie lepiej, gdy dyplomatycznie powstrzymam się od odpowiedzi. – Aaa, to już się zbieram i idę do siebie – ziewnęłam rozdzierająco, jednocześnie usiłując wydobyć się z kocowych odmętów. – Nie do siebie, tylko do telefonu… – Do telefonu? A po co? – zdziwiłam się niepomiernie, z trudem stając na nogi, w których wyraźnie odczuwałam skutki wczorajszej wyprawy. Nagle coś zaświtało mi w głowie i spojrzałam na Julka podejrzliwie. – To ma być zemsta? Za to, że nie odbierałam komórki? Wymyśliliście z babcią jakieś nocne dyżury przy aparacie, tak? Żebym już nigdy nie zapomniała o telefonie? – Różo, oszalałaś? Sądzisz, że o drugiej w nocy, w naszym wieku chce nam się wychowywać wnuczkę? Która dodatkowo szczęśliwie osiągnęła już ten etap, jaki wszelkie akcje wychowawcze skazuje na niepowodzenie? – No to o co chodzi? – A tego to ja ci nie powiem. Profesor chciał rozmawiać wyłącznie z tobą. – Profesor? To niemożliwe, żeby po nocy… Julek, to znaczy, że musiało się coś strasznego stać. – Senność błyskawicznie mnie opuściła i potykając się o porzucone pod fotelem kapcie, natychmiast popędziłam do telefonu. – Panie profesorze, to ja – rzuciłam do słuchawki. – Co się stało? – Pani Różo, przepraszam, że wyrywam panią ze snu, i za to, że ośmielam się dzwonić o tak niegodziwej porze, ale, hmm… – profesor chrząknął i zamilkł. – Jest pan tam? – upewniłam się zaniepokojona przedłużającą się ciszą. – A jakże, jestem niestety. I niestety muszę panią prosić, żeby mnie pani stąd wyciągnęła. – Ale skąd? Gdzieś pan wpadł? – I to jak! Pani Różo, jestem w areszcie. – W areszcie? – wydukałam mało inteligentnie. – Ale jak to. Jakim sposobem? – To dość skomplikowana historia… Mogłaby pani coś z tym zrobić? – Oczywiście, spróbuję. Jest pan na komendzie? – Tak mi się wydaje… Ale, pani Różo, nie jestem tu sam… – Chyba mi pan nie powie, że pana żona też znalazła się za kratkami? – Nie, Bogu dzięki, nie! Pani ma naprawdę dużą zdolność podnoszenia ludzi na duchu… Przed momentem wyobrażałem sobie, że nic gorszego nie mogło mnie spotkać, a pani właśnie uświadomiła mi, że mimo wszystko jestem szczęściarzem. Gdyby Lilka się tu znalazła, cała ta sytuacja mogłaby skończyć się rozlewem krwi. I zapewne ja byłbym pierwszą ofiarą. Chyba że na pierwszy ogień poszliby stróże prawa… – Panie profesorze, o morderczych skłonnościach pana żony może porozmawiamy później – przerwałam mu delikatnie, wyobrażając sobie pilnie przysłuchujących się rozmowie policjantów, którzy potencjalnie mogli wysnuć z niej bardzo mylne wnioski. – Myślę, że to nie najlepszy moment – dodałam z naciskiem. – Natomiast jeśli nie chodzi o żonę, to o kogo? – O studentów, rzecz jasna – odparł ponurym tonem profesor. – A o kogo by innego? – Nie wiem, no tak, można się było tego spodziewać. Zresztą to nieistotne. – Z trudem

usiłowałam przejść do porządku nad zaistniałą sytuacją i ogarnąć chaos panujący w mojej głowie. – Zaraz będę. Takie dłuższe zaraz, bo przed snem wypiłyśmy z babcią po małym kieliszku, więc nie mogę prowadzić samochodu – dodałam gwoli ścisłości. – Pani Różo, mniejsza z tym. W zaistniałej sytuacji pół godziny w tą czy w tamtą nie robi najmniejszej różnicy. Najbardziej zależy mi na tym, żeby rano Lilka nie zauważyła mojej nieobecności. – Mam nadzieję, że zanim zacznie świtać, będzie pan już w swoim pokoju – wysiliłam się na niczym nie poparty optymizm. – A teraz szkoda czasu na gadanie. Panie profesorze, niech się pan nie martwi, wszystko załatwię. – To czekam, zresztą policjant daje mi znać, że muszę już kończyć. Więzień to jednak ma straszne życie, pani Różo – dorzucił cierpiętniczo, a ja poczułam przytłaczające mnie brzemię odpowiedzialności. Wprawdzie nie wiedziałam, co dokładnie się stało, ale to nie przeszkadzało mi czuć się winną. Ostatecznie cały czas wisiała nade mną świadomość, że to ja ściągnęłam tu profesora, więc pośrednio byłam współodpowiedzialna za wszystko, co się tu działo, a miało związek z grupą badawczą. – Julek, jak wyciąga się kogoś z więzienia? – zapytałam, odkładając słuchawkę i szybko wsuwając na nogi rozczłapane adidasy, które może nie były najnowsze, ale za to najwygodniejsze spośród posiadanych przeze mnie butów. Pomyślałam też, że bardzo dobrze się złożyło, iż usnęłam w tym fotelu. Dzięki temu byłam ubrana i mogłam natychmiast wyjść z domu. – Nie mam zbyt dużego doświadczenia w tych sprawach, ale na pewno przydatny jest pilnik, łyżka do drążenia tunelów, tudzież drabinka linowa… Przynajmniej tak pokazują to znawcy tematu w filmach – Julek popatrzył na mnie spod oka. – Ha, ha, ha. Bardzo śmieszne. Poważnie się pytam. – A ja poważnie ci odpowiadam, że nie mam pojęcia. A w ogóle co zmalował ten twój profesor? – Nie wiem. Mam wrażenie, że to nie on, tylko studenci. A profesor znalazł się tam rykoszetem. Znam go i jest to niespotykanie spokojny człowiek… – Iść tam z tobą? Może przyda ci się wsparcie? – Lepiej nie. Gdyby babcia się obudziła i zobaczyła, że cię nie ma… Wolę nie myśleć, co by się działo, gdyby potem okazało się, że narażałam ciebie, a przede wszystkim twoje serce na stresy. – No tak, powiedziała ci… – Julek pokręcił głową z niezadowoleniem. – A tak ją prosiłem, żeby nie robiła z igły widły. Twoja babcia przesadza. W moim wieku takie rzeczy się zdarzają. To nie była żadna katastrofa. Raczej zaledwie drobna niedyspozycja. – Ona tak nie uważa i lepiej jej nie denerwować. A poza tym musiałbyś się ubrać, bo chyba nie chciałbyś pokazać się w tym szlafroczku publicznie – powiedziałam wymownie, patrząc na kwiecisty strój Julka. – A zależy mi na czasie. Myślę, że profesor nie czuje się zbyt komfortowo, siedząc w celi. Lecę. Jakbym sama sobie nie poradziła, będę dzwonić – dorzuciłam i ruszyłam w ciemną, rześką noc. Idąc, myślałam sobie, że ten wiek, który rzekomo miał zwolnić mnie od obowiązku prowadzenia nocnego życia, wcale nie jest taką świetną gwarancją, jak początkowo mi się wydawało. Jak bowiem można było sie przekonać, dopóki inni prowadzili imprezowo-nocne życie, nie byłam bezpieczna. Widać przesypianie całych nocy w przyciasnym fotelu nie było mi sądzone. O puchowych piernatach i wygodnych łóżkach w ogóle nie wspominając. Na komisariacie powitali mnie dwaj znudzeni funkcjonariusze. O ile oczywiście rzucenie mi ponurego i niechętnego spojrzenia można nazwać powitaniem.

– Dzień dobry. Przed chwilą dzwonił do mnie mój kolega z pracy, profesor Rajtczak – zaczęłam, usiłując udawać, że nie dostrzegam braku entuzjazmu z ich strony. – Podobno został przez panów zatrzymany… – instynktownie zwróciłam się do tego, który wyglądał na starszego. – Raczej dobry wieczór, o ile nie dobra noc – obcesowo przerwał mi młodszy, czerwony blondyn z kłapciatymi uszami. – Może i dzwonił, ale czy akurat do pani… Kto go tam wie. – Wzruszył ramionami i szeroko ziewnął. – No przecież mówię, że do mnie – zdenerwowałam się. – Może mi pan powiedzieć, jaki jest powód przetrzymywania go tutaj? Jego i moich studentów? – Już mówię: powodem jest wszczynanie burd ulicznych – wypalił uszaty, a ja popatrzyłam na niego z niedowierzaniem. Mimo szczerych chęci i uruchomienia najgłębszych pokładów imaginacji nie potrafiłam sobie wyobrazić profesora wywołującego choćby najmniejszy publiczny skandal, o burdzie w ogóle nie wspominając. – Wyhamuj, Stefek – wszedł mu w słowo jego starszy kolega. – Kolega trochę koloryzuje. Nazwałbym to raczej zakłócaniem porządku i ciszy nocnej. – Profesor zakłócał ciszę nocną? – To również nie mieściło mi się w głowie. – A w jaki sposób, jeżeli mogę oczywiście spytać? – Trąbką – wtrącił się uszaty Stefek, nie wiedzieć czemu ucieszony. – I nie on, tylko grupa tych młodych… – Stefek, jaki on! Z kim ja muszę pracować! – Drugi policjant teatralnym gestem wzniósł ręce do góry. – Trochę szacunku dla starszych! Przypuszczalny pan profesor zakłócał, rozumiesz? – Rozumiem, szefie. Tylko… – To w końcu zakłócał czy nie zakłócał? – przerwałam im zniecierpliwiona. – Bo już nic z tego nie pojmuję… – To niestety widać. – Najwyraźniej kłapciaty blondyn postanowił mi pokazać, gdzie jest moje miejsce. – Zakłócał pośrednio – wyjaśnił zwięźle, a ja poczułam, że albo z nim, albo ze mną jest coś nie w porządku. Absolutnie nie rozumiałam, o co mu chodzi. – A można zakłócać ciszę pośrednio? – Zdecydowałam się podzielić z mundurowymi swoimi wątpliwościami. – Jak się chce, to wszystko można – pouczająco powiedział kłapciaty. – Najpierw zakłócali ci młodzi, a potem on, yyy… to znaczy przypuszczalny pan profesor – poprawił się, zerkając na swojego kolegę, który z uznaniem, nie wiem czy dla swoich umiejętności pedagogicznych, czy dla jego pojętności, pokiwał głową. – Zreasumujmy: w środku nocy moi studenci biegali po mieście z trąbką, potem znienacka i zupełnie nieoczekiwanie dołączył do nich profesor, tak? Taki starszy, siwy, dystyngowany pan – mówimy o tym samym człowieku, dobrze rozumiem? – zapytałam retorycznie, bo patrząc na zdezorientowane twarze przedstawicieli prawa, na odpowiedź i tak nie miałam co liczyć. – Przejął od nich instrument po to tylko, by kontynuować ich zbrodniczą działalność, robiąc… Jak to pan nazwał? Burdę muzyczno-uliczną? Dobrze dokonałam rekonstrukcji zdarzeń?! – Wojowniczo ujęłam się pod boki i pomyślałam, że dowcipy o policjantach, które do tej pory uważałam za absurdalne, niestety mogą zawierać sporo prawdy. – Eeeee… Nie, nic takiego nie mówiłem. – Kłapciaty blondyn rzucił mi spojrzenie pełne niesmaku. – Grali młodzi, a ten pan, pani znajomy profesor, wpadł tutaj, po wyraźnych oznakach spożycia, i był wyraźnie nieprzyjemny… A skąd my mamy wiedzieć, że on rzeczywiście jest tym, za kogo się podaje? Nie miał przy sobie żadnych dokumentów, niczego, co by mogło nam pomóc… A swoją drogą, to się tyczy i pani, po co pani w ogóle tu po nocy przyszła? – Stefek, Stefek, ty jednak nie masz za grosz wyczucia… Ale pytanie, choć może źle

postawione, skądinąd jest słuszne. – Bo tak się akurat składa, że ten pan do mnie zadzwonił z prośbą o pomoc. Rzeczywiście jest profesorem. Żadnym przypuszczalnym, tylko najprawdziwszym w świecie. – Usilnie starałam się ukryć rozdrażnienie i nie wybuchnąć. – Wykładamy na tej samej uczelni i mogę za niego ręczyć głową. Czy możecie, panowie, udzielić zatrzymanym pouczenia i na tym poprzestać? Chodzi o to, żeby nie przedłużać tej żenującej sytuacji i wypuścić profesora i pozostałych z aresztu – dodałam, na wypadek gdyby nie do końca zrozumieli moje sugestie. – Gwarantuję, że studenci dostaną za swoje… – Tu zmieniłam ton na pojednawczy i zrobiłam minę bezbronnej blondyneczki. Z doświadczenia wiedziałam, że to zwykle działa na mężczyzn, ale niestety moje dotychczasowe przeżycia nie obejmowały policjantów, którzy, jak się miałam przekonać, różnili się od wszystkich znanych mi przedstawicieli męskiego rodu. – A co mi przyjdzie po pani zapewnieniach? Dokumenty pani ma? – Policjant zwany szefem nagle przeistoczył się z policjanta dobrotliwego w policjanta formalistę. – Ogólnie mam, ale nie przy sobie – mruknęłam, dla pewności przeszukując kieszenie dżinsów. Znalazłam tam różne rzeczy, ale niestety nie było wśród nich niczego, co mogłoby potwierdzić, że ja to ja. – Ale panowie, przecież ja stąd pochodzę, moja babcia to Matylda Winiarska. Ją na pewno kojarzycie. Po co miałabym podawać się za kogoś, kim nie jestem? – podjęłam próbę odwołania się do ich rozsądku. – Tego to my nie wiemy. Może pani nam powie? – Policjant szef groźnie zmarszczył brwi. – Nie znam pani, nie wiem, kim pani jest, a podać się za wnuczkę pani Matyldy może każdy. Słyszała pani o tych oszustach, którzy oszukują dziadków na tak zwanego wnuczka? – Matko Boska, na jakiego wnuczka i co to ma wspólnego ze mną? – Jak to co? Jest pani wnuczką? Jest. A przynajmniej pani tak twierdzi. Kto wie, może to tylko kamuflaż? Może jest pani oszustką? – Oooo, dobrze szef mówi – z podziwem wtrącił kłapciaty. – Takim wilkiem przebranym za babcię na ten przykład. Wyłudzi pani od biednej babci wszystkie pieniądze, a staruszka potem nie będzie miała za co żyć, nie wstyd pani? – Niech pan sobie wyobrazi, że w życiu nie wyłudziłam od nikogo żadnych pieniędzy. I dlatego o żadnym wstydzie nie może być mowy. Nie mam w zwyczaju okradać obcych, a tym bardziej swoich babć. – O, czyżby padła tu liczba mnoga? No, no, zaczyna się robić ciekawie. – Kłapciaty uśmiechnął się przewrotnie, a ja zazgrzytałam z wściekłości zębami. – Dobrze, dajmy spokój tej rozmowie, bo do niczego mądrego nas to nie doprowadzi – powiedziałam, biorąc głęboki oddech. – Skoro nie chcecie mi panowie pomóc, to trudno. Mogę przynajmniej zobaczyć się z zatrzymanymi? – Oczywiście. Nawet posiedzi sobie pani z nimi do rana. Nie ma pani dokumentów, włóczy się po nocy, podaje za wnuczkę mieszkanki naszego miasta… My musimy to wszystko sprawdzić, porządek musi być – huknął szef policjant. – Ale co pan w ogóle mówi! Na jakiej podstawie chce mnie pan zatrzymać? – zdenerwowałam się, myśląc, że trzeba było jednak poprosić Julka o towarzystwo. – Chociażby takiej, że nie wiem, kim pani jest… – Dobrze, to zanim mnie pan zamknie, chciałabym zadzwonić. To mi chyba przysługuje – powiedziałam, bo dotarło do mnie, że dalsza dyskusja jest bezcelowa. – A jutro, kiedy babcia się dowie, jak miłego przyjęcia tu doświadczyłam… Nie chciałabym być w panów skórze – dodałam złowróżbnie i z satysfakcją popatrzyłam na wyraz popłochu, jaki przemknął po ich twarzach. Widać wizja spotkania z rozsierdzoną babką nie napawała ich optymizmem i odbierała sporą część pewności siebie.

– Do niej będzie pani dzwonić? – zmarkotniał policjant szef. – Chyba nie muszę na to pytanie odpowiadać – parsknęłam. – A może to już przesłuchanie? Ale to chyba niezgodne z prawem. Najpierw trzeba postawić zarzuty, poinformować o prawach, czyż nie? – Tak tylko pytam… – Nie, babcię naślę na panów jutro, teraz jest mi potrzebny kto inny – wyjaśniłam cierpko i wystukałam numer Ryśka, modląc się, żeby telefon go obudził. Tym razem miałam szczęście i moje prośby zostały wysłuchane. – Słucham – po kilku sygnałach zaspany głos Ryśka zadudnił mi w uchu. – Cześć, tu Róża – powiedziałam szybko. – Słuchaj, muszę mówić krótko, potrzebuję twojej pomocy. – Od razu przeszłam do sedna sprawy, bo cały czas nękała mnie myśl, że policjant szef przetrawi w końcu naszą rozmowę i zabroni mi kontynuować konwersację. – O nic nie pytaj, wszystko wyjaśnię ci później. Trzeba wyciągnąć mnie, profesora i studentów z aresztu. Dasz radę coś z tym zrobić? – W Malowniczym ten areszt? Jesteś na komendzie? – Słuchawka mówiąca głosem Ryśka wyraźnie zakrztusiła się zdziwieniem. – A gdzieżby indziej? – Nic z tego nie rozumiem, ale już się zbieram. – Dzięki, ratujesz mi życie – powiedziałam i z westchnieniem ulgi zakończyłam rozmowę. – No to gdzie to miejsce malownickiej kaźni? – zapytałam ironicznie. – Stefek, zaprowadź panią – polecił policjant szef, popatrując na mnie spod oka. Minę miał wyraźnie nietęgą. Nie dziwiłam mu się. Z rozmowy, jaką przed chwilą odbyłam, nie mógł wywnioskować, kim był mój potencjalny wybawiciel, i widać było, że zaczęły trapić go niedobre przeczucia. – Niech pani nie bierze tego do siebie, taka praca – mruknął, nerwowo pocierając ręką czoło, co tylko potwierdziło moje przypuszczenia. Policjant szef wyraźnie nie czuł się komfortowo. – Ależ jakbym mogła? – zapytałam, idąc za kłapciatym. – Wsadza mnie pan za kratki, a ja miałabym potraktować to osobiście? – Zmierzyłam go pełnym wyższości spojrzeniem i widząc jego minę, paradoksalnie zrobiło mi się go szkoda. Biedak znalazł się w sytuacji patowej. Z jednej strony, nie mógł się wycofać, bo w oczach Stefana kłapciaka chciał uchodzić za niewzruszonego i profesjonalnego. W końcu był szefem i miał świecić przykładem. Z drugiej, moja osoba zamknięta w celi mogła oznaczać spore kłopoty. Ale to już nie był mój problem. Moim problemem był za to profesor i przyszli archeolodzy, którzy z zupełnie niezrozumiałym w tej sytuacji entuzjazmem powitali moje pojawienie się w celi niedoli. Zresztą aresztanci nie wyglądali bynajmniej na przybitych. Atmosfera przypominała raczej rodzinny piknik. Wszyscy, nie wyłączając profesora, a włączając bliżej mi nieznanego zarośniętego typa, siedzieli w kręgu na podłodze i najwyraźniej słuchali jakiejś historii snutej przez Rajtczaka. – Pani doktor, zapraszamy. – Rozpromienił się na mój widok boski młodzian, robiąc mi koło siebie miejsce. – Profesor opowiada nam właśnie o wybrykach swojej młodości… – Pani Różo, a co pani tutaj robi? – wszedł mu w słowo profesor. – Znaczy nie konkretnie tu, tylko konkretnie w tej celi? – Profesor zaplątał się w mnogościach konkretów i ze zniecierpliwieniem machnął ręką. – Myślałem, że to nie pani dołączy do nas, ale raczej my do pani. – Cóż, pozazdrościłam panu tego aresztu… Szczególnie kiedy pomyślałam, że wszedł pan na drogę przestępczą i na dodatek nie zabrał mnie ze sobą, zaczęła dręczyć mnie nieokiełznana zazdrość… – zażartowałam. – Zawsze to raźniej tak wspólnie się zdemoralizować…

A co do wybryków młodości – zwróciłam się do studentów groźnym tonem – to chętnie posłucham o waszych. – O, to ja pani chchchętnię opowiem, ze wszystkimi pikantnymi szczegółami – zgłosił się natychmiast zarośnięty typ i czknął. Widać zdążył już zasymilować się ze współwięźniami. – Tylko jakoś tak mi w gardle zaschło. N-nie ma pani czegoś do łyknięcia? – Niestety nie posiadam, a co do opowieści, to posłuchamy pana innym razem – zgasiłam jego zapał w zarodku. – A wy tak na mnie nie patrzcie, nic wam nie pomogą te pełne udawanej skruchy oczęta. Jak to się stało, że się tu znaleźliście? – Ja przyszedłem ich uwolnić. – Profesor dumnie wypiął pierś. – I zapewne moja misja zakończyłaby się sukcesem, gdyby nie to, że wieczorem nasza gospodyni, pani Maja, zaprosiła mnie z małżonką na grilla. Był też obecny jej tatuś, przeuroczy człowiek, a jak gra w szachy! Pani Różo, takich ludzi dziś już nie ma, to wymierający gatunek. No i robi też niesamowitą nalewkę. A mocna jak sto diabłów… Niestety policjanci też to zauważyli. – Tu profesor westchnął komicznie. – A że w pośpiechu zapomniałem zabrać portfel z dokumentami, natychmiast zostałem zatrzymany i osadzony z tymi oto młodymi ludźmi. Ale może dobrze się stało, że się tu znalazłem, bo potrzebny był im ktoś, kto podtrzyma ich na duchu w tej niezbyt miłej sytuacji. Przy okazji poznałem pana Pawła – mówiąc to, profesor spojrzał wymownie na czkające zarośnięte indywiduum. – Też nieborak miał nieszczęście zaświętować z kolegą, niejakim panem Mietkiem… – Zaiste, nieborak – mruknęłam pod nosem, jednocześnie odsuwając się od rzeczonego pana Pawła jak najdalej. Nieborakowi niewątpliwie przydałaby się kąpiel połączona z dokładną dezynfekcją, bo w obecnym stanie unosił się wokół niego lekki smrodek. – A teraz, panie profesorze, skoro już wiem, jak pan tu się znalazł, chciałabym dowiedzieć się, jak trafili tu pozostali – wróciłam do przerwanego wątku, starając się nie oddychać. – Ja jusz mówie – wyrwał się natychmiast pan Paweł. – Nie pan, na litość Boską! – wrzasnęłam wyprowadzona z równowagi. – A co to za krzyki? – W uchylonych drzwiach pojawiła się głowa kłapciatego Stefana. – Spokój ma być! – dodał groźnie policjant i zniknął, zostawiając drzwi niedomknięte. – Klementyno, może ty – zwróciłam się do rudowłosej. – Tylko krótko i na temat. – Hm… Krótko to się chyba nie da. Nawet nie wiem, od czego zacząć… – Od początku zwykle jest najprościej – poradziłam jej z przekąsem. – To może tak… Pod wieczór poszliśmy do miasteczka. Pan Miodek, tak jak obiecał, nas zaprowadził… I jak to delikatnie powiedzieć… Najzwyczajniej na wycieczki, po tej z panią, nikt już nie miał ochoty, więc darowaliśmy sobie łażenie po Malowniczym i poszliśmy na piwo. – Klementyna widać zdecydowała odpuścić sobie delikatność i postawiła na szczerość. – I cały czas targaliście ze sobą trąbkę? – zdziwiłam się, myśląc, że jednak niewiele wiem o dzisiejszych młodych ludziach. – A gdzie tam! Wtedy jeszcze o trąbce nic nie wiedzieliśmy. Dopiero po piwie właściciel Piątego Koła nam ją wypożyczył – z rozbrajającym uśmiechem wyjaśnił młodzieniec o wyglądzie młodego boga. – Tak od słowa do słowa zgadali się z Mariuszem i okazało się, że ten gość, czyli właściciel, kiedyś grał w jakimś zespole. Mariusz, jak on się nazywał? – Błażej. – Nie on, tylko zespół. – A nie pamiętam. Karpie, Płotki… Coś z rybami. – Mniejsza z tym – jęknęłam, czując się totalnie zagubiona w gąszczu informacji o rybach, zespołach i umuzykalnionych właścicielach knajp. – Powiedzcie mi raczej, skąd pomysł na wypożyczenie trąbki? Tak was natchnęła ta rozmowa, że chcieliście sami założyć

zespół? Z jedną trąbką? – Nie, skąd, zupełnie nic pani nie rozumie – westchnął przeciągle Mariusz. – Jakiś czas temu babcia opowiedziała mi, że mój pradziadek w młodości grał właśnie na trąbce. Nawet pokazała mi ten instrument, bo cały czas przechowuje go u siebie na strychu. I od tego właściwie wszystko się zaczęło. – Od trąbki na strychu twojej babci? – upewniłam się, unosząc wysoko brwi. – Czyli chcecie, żebym uwierzyła, że to wszystko wina twojego pradziadka i jego instrumentu? Może jeszcze mi powiesz, że to on kazał wam trąbić po nocy? – Pani doktor sama pytała o trąbkę i kazała mówić od początku – wytknął mi Mariusz. – To mówię. – Dobrze, to mów – poddałam się. – Na czym to ja skończyłem? A, na strychu i babci…No więc babcia powiedziała, że z tą trąbką to ma wielki kłopot. Bo marzeniem pradziadka było, żeby instrument pozostał w rodzinie, żeby przechodził z pokolenia na pokolenie. Ale pradziadek postawił jeden warunek: trąbkę dziedziczy ten, kto na trąbce umie grać. Tymczasem babcia robi się coraz starsza, a nie ma nikogo, kto by mógł zaopiekować się kłopotliwym instrumentem. Powiedziała mi, że boi się, że pradziadek będzie miał do niej żal za niewypełnienie jego woli. No i reasumując, szkoda mi się jej zrobiło, bo babcia bardzo poważnie traktuje te końcowe sprawy i wszelkie obietnice, i żeby już nie musiała się tym przejmować, dla świętego spokoju zapisałem się na naukę gry na trąbce. Dzięki Bogu, pradziadek nie zażyczył sobie, by ewentualny spadkobierca był utalentowany, bo wtedy moje dobre chęci z pewnością by nie wystarczyły – stwierdził Mariusz, zabawnie marszcząc nos. – Niestety, z przykrością stwierdzam, że na pewno nie będę drugim Armstrongiem. Zresztą nie jest to tylko moja opinia. Nauczyciel, na którego spadło niewdzięczne zadanie zaznajomienia mnie z tą sztuką, ostatnio w przypływie rozpaczy zapytał, czy nie mam do odziedziczenia na przykład jakiejś strzelby, którą mógłby się zastrzelić i już mnie nie słuchać. Ale czegóż się nie robi, żeby sprostać wymaganiom przodka? – zapytał retorycznie, a ja pomyślałam, że jego pradziadek z pewnością był bardzo zajmującą postacią. Co oczywiście nie przeszkadzało mi nadal nie widzieć związku pomiędzy jego wolą a nocnymi wybrykami studentów. – Hmm. Piękna opowieść, ale jaki to ma związek z waszym pobytem tutaj? – Ścisły. Z trąbką mam do czynienia od niedawna. A sama pani wie, że jak się człowiek zaczyna dopiero wprawiać, i to w graniu, to bardzo ważne są systematyczne ćwiczenia. I jak ten pan Błażej usłyszał, że mam taki problem, to zaproponował mi, że może pożyczyć mi swoją trąbkę. Chociaż najpierw musiałem obiecać, że nie będę usiłował ćwiczyć u niego w Piątym Kole… – Cóż za przenikliwy człowiek – wtrącił rozbawiony profesor. – Chętnie go przy najbliższej okazji poznam osobiście. – Przenikliwy to on nie był. Po prostu zaprezentowałem mu swoje umiejętności. Powiedział, żebym brał instrument, bylebym tylko już u niego nie grał – wyznał z rozbrajającą szczerością Mariusz. – No a potem, jak już mieliśmy wracać, zaczęliśmy zastanawiać się, czy to powiedzenie, że muzyka łagodzi obyczaje, jest chociaż w części prawdziwe… I postanowiliśmy sprawdzić. Wie pani, taki naprędce zorganizowany happening. – O bardzo ograniczonym repertuarze – zachichotała radośnie piegowata czarnulka. – Może dlatego nie zdobył uznania w oczach, a raczej w uszach odbiorców. – A co wy w ogóle graliście? – zainteresowałam się mimowolnie. – Hejnał mariacki – wypalił Mariusz. – Hejnał? A co zdecydowało o takim, a nie innym wyborze?

– Przecież mówiłem, że ja dopiero od niedawna się uczę – wyznał Mariusz, czerwieniąc się, jakby to, że nie gra na trąbce od niemowlęctwa, stanowiło jakąś wstydliwą tajemnicę. – I adepci tej sztuki mogą jedynie grać hejnał? Mariacki? – Po prostu nic innego jeszcze nie umiem… – No tak, to wszystko wyjaśnia. Na waszym miejscu z robieniem doświadczeń i ulicznych happeningów wstrzymałabym się do momentu, aż poszerzycie repertuar – poradziłam im, z trudem kryjąc uśmiech. – I jednak robiłabym to w innych godzinach. – Ależ pani doktor, w środku nocy obyczaje wystawione są na szczególną próbę. Nasze doświadczenie ma w związku z tym większą wartość… – Chyba nie, ale o tym porozmawiamy jutro, a raczej już dziś – powiedziałam, wpadając na genialny pomysł ukarania studentów za to, było nie było, niedopuszczalne zachowanie. – W ramach łagodzenia obyczajów spotkamy się pod kapliczką najwcześniej, jak to możliwe. Tym razem to będzie taki mój prywatny happening. – Najwcześniej? A co pani doktor przez to rozumie? – zainteresowała się Agnieszka, odgarniając z twarzy potargane blond włosy. – W zależności od tego, o której stąd wyjdziemy, o piątej albo szóstej. – Postanowiłam być bezlitosna. Niestety, dopiero gdy to powiedziałam, dotarło do mnie, że jestem bezwzględna również dla siebie. Ktoś przecież musiał nadzorować pracę półśpiącej bandy eksperymentatorów. Profesor na mój gust natychmiast po powrocie do pensjonatu powinien udać się do łóżka i porządnie odespać wszelkie wrażenia. – Pani doktor, niech pani nie będzie taka – rozległy się wokół mnie proszące głosy. – Zresztą, co praca pod kapliczką bladym świtem ma wspólnego z łagodzeniem obyczajów? – chciała wiedzieć Klementyna. – Jak to co? Mówiliście, że wartościowe wnioski można wysnuć w ekstremalnych warunkach. To ja wam te warunki zapewnię. Bladym świtem – jak to określiłaś – pod kapliczką. Nawet muzykę wam puszczę i zobaczymy, czy złagodniejecie – odparłam i uśmiechnęłam się pod nosem. – To będzie zaiste bardzo ciekawe – rzekł profesor, tłumiąc ziewnięcie. – Zawsze popierałem nowe doświadczenia i inicjatywę, szczególnie u młodych ludzi. To o której pod tą kapliczką? – Panie profesorze, pan ma przede wszystkim odpocząć… – Pani Różo, przecież ja tu nie przyjechałem na wczasy, tylko do pracy… Jedna nieprzespana noc mnie nie zabije. – Dobrze, źle się wyraziłam – wycofałam się ostrożnie. – Ale przecież są jeszcze dokumenty, które wczoraj panu przekazałam. Mówił pan, że dla ogólnego oglądu należy je przejrzeć. Myślałam, że zrobi to pan z rana – powiedziałam podstępnie. – A rzeczywiście. Zupełnie o tym zapomniałem. – Profesor na całe szczęście nie wyczuł fortelu. – Faktycznie, muszę się tym zająć jak najszybciej. – Panie profesorze, a pan się za nami nie wstawi? – z rozczarowaniem zapytał młodzian. – Może przynajmniej od ósmej byśmy zaczęli? – Panie profesorze, niech pan będzie człowiekiem – dołączyli się pozostali. – O właśnie, bądźcie człowiekiem i dajcie się napić! – dorzucił pan Paweł i potoczył po wszystkich przekrwionym i lekko nieprzytomnym wzrokiem. – Kochani – profesor pokiwał w zamyśleniu głową – w badaniach najważniejsza jest konsekwencja. I wytrwałość. Jak coś się zaczyna, to trzeba to doprowadzić do końca. – Mądrze pan gada – przytaknął entuzjastycznie pan Paweł. – Jak ja już zaczynam pić, to nie przestaję, aż skończę. Miecio tak samo. Często nawet brakuje nam płynnego materiału

badawczego. Cięszkie czasy, hik – czknął melancholijnie. – Czyli jesteśmy badaszczami pełną gębą – zakończył wyraźnie uradowany. – Pani Różo, czy mogę panią poprosić na stronę – szepnął mi do ucha profesor, ignorując wynurzenia alkoholowego naukowca. – Czy mi się wydaje, czy wpędziłem panią w kłopoty? Siedzi tu pani z nami, a to wszystko przez to, że panią tutaj ściągnąłem, prawda? – zapytał, przysiadając na stojącej pod ścianą wąskiej, drewnianej ławeczce. – Tak na to bym nie patrzyła – zaczęłam powoli, ale słysząc trzask wejściowych drzwi i znajomym głosem wypowiedziane: „Czołem!”, zamilkłam i znacząco położyłam palec na ustach. Dzięki temu, że kłapciaty nie zamknął za sobą drzwi, mogłam dokładnie słyszeć całą rozmowę, która toczyła się w sąsiednim pomieszczeniu. – Rysiek, chłopie, co ty tu robisz w środku nocy? – usłyszałam głos szefa. – Przyszedłem się dowiedzieć, co się tu wyprawia. Podobno zatrzymaliście moją znajomą. Karol, o co tu chodzi? – A to pewnie ta od profesora – podpowiedział usłużnie Stefan kłapciaty. – Stefan, czy ja wyglądam na kogoś, kto nie umie samodzielnie myśleć? – Szef policjant, czyli Karol, był wyraźnie zdenerwowany. – Lepiej milcz i przypomnij sobie, kto pierwszy się rwał, żeby ich wszystkich zamknąć. I ją, i tego profesora ze studentami… – Czyli jednak się nie przesłyszałem – głos Ryśka nabrał szorstkich tonów. – Czy wyście oszaleli? Wiecie, kogo zatrzymaliście? Archeologów z Warszawy. Przyjaciół proboszcza, gości burmistrza – wyliczał Rysiek złowróżbnie, a ja pomyślałam, że chyba jednak przesadza z robieniem z nas Bóg wie jakich osobistości. Chociaż z drugiej strony, zapewne wiedział lepiej, jak należy rozmawiać z tutejszą policją. W końcu ja już wcześniej miałam szansę się wykazać i moja taktyka nie przyniosła pożądanych rezultatów. – Ludzi, którzy mają nam pomóc wygrać z Walczakiem. – Ale Rysiu, oni naprawdę zakłócali… Wszystko zakłócali – mętnie tłumaczył się szef policjant. – Karol, co ty mi tu chrzanisz? Jestem jeszcze w stanie uwierzyć, że studenci coś narozrabiali, ale profesor z Różą? – No fakt, trochę się pospieszyliśmy. Ale zrozum, nadarzyła się niepowtarzalna okazja. Wiesz, że komendant nas pili, co ja ci będę tłumaczył. Jest, jak jest. Mamy mieć wyniki. O to, jak do tego doprowadzimy, nikt się nie troszczy. A tu jakby na zamówienie napatoczyła się cała grupa… Trochę hałasowali, a potem zjawił się ten starszy gość bez dokumentów, a po nim twoja znajoma, też bez żadnego świstka, którym mogłaby potwierdzić swoją tożsamość… Mogliśmy wykazać się skutecznością. – Zamykając starszego pana i bezbronną kobietę? – w głosie Ryśka brzmiała nagana. – To są te wasze wyniki? – No, jakoś tak wyszło… – skwitował niemrawo kłapciaty. – To narobiliście niezłego bigosu. Jutro opinia publiczna was zlinczuje. Nie mówiąc już o komendancie… – Rysiek, to co teraz mamy robić? – jęknął policjant szef, do którego widać zaczynała docierać powaga sytuacji. – Teraz to już niewiele. Wypuście ich po prostu. Przeproście profesora i Różę i módlcie się, żeby to się nie rozniosło – usłyszałam głos mojego kolegi i odetchnęłam z ulgą. – Myślę, że możemy przygotowywać się do wyjścia – powiedziałam do wszystkich i podniosłam się z twardej ławki. – A z wami, moi drodzy – zwróciłam się do studentów – widzę się punkt szósta pod kapliczką. Będziecie karczować krzaki w takt muzyki operowej. – Pani doktor, litości! – jęknął w imieniu całej grupy boski młodzian.

– Ja już jestem litościwa. Gdybym nie była, pomaszerowalibyście pod kapliczkę prosto stąd. I nie marudzić, bo zamiast opery puszczę hejnał mariacki, i to w jakimś amatorskim wykonaniu – zagroziłam i pomachałam do Ryśka, który wraz z policjantem szefem ukazał się w drzwiach. – A trąbkę osobiście zwrócę panu Błażejowi. – Najpierw musi ją pani odzyskać. Policjanci nam ją odebrali. Jako dowód rzeczowy – westchnął Mariusz. – A w ogóle jak my mamy się dostać do pensjonatu? – Tego jeszcze nie wiem – mruknęłam. – Rysiek, jak miło cię widzieć – zwróciłam się następnie do mojego kolegi, uporczywie ignorując policjanta, który stał obok niego. – Gdyby nie ty, byłabym skazana na oglądanie wschodu słońca zza więziennych krat. – Tu przeszyłam oskarżającym spojrzeniem zgnębionego stróża prawa. – Pani Różo, bardzo panią przepraszam, To straszne nieporozumienie – bąknął policjant Karol, otwierając drzwi aresztu. – I pana, profesorze, także proszę o wybaczenie – zwrócił się do profesora Rajtczaka, po czym nie wiedząc chyba, jak ma zakończyć akt skruchy, wykonał przed nim coś na kształt głębokiego ukłonu. Skonsternowany profesor, który przede wszystkim był człowiekiem wysokiej kultury, doszedł widać do wniosku, że to jakiś rodzimy obyczaj i po chwili wahania oddał ukłon. Policjant szef natychmiast pokłonił się jeszcze niżej, wykonując dziwny gest ręką, na co profesor z coraz większym zdziwieniem, ale jak zwykle poprawny, zrobił to samo. Wszyscy zgromadzeni, nie wyłączając mnie i pana Pawełka, zastygli w bezruchu i oniemiali obserwowali ten niecodzienny spektakl. Panu Pawełkowi, chyba z zaskoczenia, przestała nawet dokuczać pijacka czkawka. Karol szef czy to z emocji, czy od skłonów dostał czerwonych wypieków. – Teraz tylko brakuje, żeby któryś z nich dygnął – przemknęło mi przez myśl. – A wtedy z całą pewnością nie wytrzymam i umrę ze śmiechu, a Antoniego będą ratować beze mnie. – Ale nic takiego na całe szczęście się nie stało. Pierwszy ze zdumienia ocknął się Rysiek. – Karol, może już wystarczy – powiedział, ujmując policjanta szefa pod ramię i stanowczo odsuwając go na bok. – Myślę, że profesor ci wybaczy – dodał, ignorując stłumione chichoty studentów. – Mam nadzieję, że i pani nie będzie miała mi za złe… – Policjant zwrócił się tym razem do mnie, ukradkiem ocierając pot z czoła. – Gdybym mógł coś dla państwa zrobić… – zadeklarował na koniec, a ja popatrzyłam na niego z nagłą uwagą. – A wie pan, że może pan, i to już – powiedziałam powoli. – Studenci i profesor nie mają jak dostać się do pensjonatu. Zapewne byliby wdzięczni, gdyby ich panowie podwieźli… – Ale z tym może być problem – wtrącił się kłapciaty, pojawiając się w uchylonych drzwiach. – Samochody są służbowe, paliwo też, komendant nie byłby zadowolony… – Cóż, jak panowie uważacie – uśmiechnęłam się do nich uprzejmie. – Tylko nie wiem, czy komendant będzie zachwycony, jak się okaże, że z panów winy dzieciaki i profesor zgubili się w środku nocy, klucząc po nieznanych szlakach… Ostatecznie to panowie przetrzymali nas tutaj, uniemożliwiając normalny sposób dotarcia do domu… – Niech pani go nie słucha – przerwał mi policjant Karol. – Stefan, czy ja pytałem cię o zdanie? Oczywiście, że odwieziemy wszystkich pod sam pensjonat. Jeszcze tylko zaginięcia mi potrzeba. I to na moim dyżurze! – mruknął pod nosem. – Stefan, zbieraj się i do roboty! Jasne? Jak będzie trzeba, to jedź nawet na sygnale! – Tak jest – służbiście odparł kłapciaty i zakładając czapkę, sięgnął po kluczyki. I tak oto w prosty sposób zapewniłam studentom i profesorowi dowóz do Uroczyska, a sama z trąbką pod pachą i Ryśkiem przy boku ruszyłam do domu babki. Noc powoli przeistaczała się w dzień, choć do porannej szarówki było jeszcze daleko. Po prostu nieprzenikniona czerń traciła już nieco ze swej smolistej głębi i można było przy odrobinie

dobrej woli i uwagi dostrzec jaśniejsze pasma na granatowym niebie. Szliśmy razem z Ryśkiem miarowym krokiem, nie odzywając się do siebie. Cisza należała do tej z gatunku przyjaznych. – Rysiu, nie musisz mnie odprowadzać, trafię – powiedziałam po chwili, gdy doszliśmy do miejsca, gdzie drogi się rozchodziły. – Nie muszę, ale chcę – odpowiedział spokojnym i pewnym głosem, a ja zdałam sobie sprawę, że strasznie tęsknię za kimś, z kim mogłabym już tak wędrować przez całe życie. Za kimś, kto wyciągnie mnie z każdych tarapatów i gdy będzie trzeba, weźmie mnie za rękę i powie: ja to załatwię, zostaw to mnie. To Ryśkowe „Nie muszę, ale chcę” było najpiękniejszym wyznaniem, jakie kiedykolwiek usłyszałam. – A może – pomyślałam z nagłym przerażeniem – babka miała rację? Może byśmy do siebie z Ryśkiem pasowali, tylko ja nie chciałam tego dostrzec? Zresztą jak mogłabym to zauważyć, skoro nie widziałam Ryśka przez dobre parę lat? A jeśli przegapiłam miłość swojego życia? W tym momencie zobaczyłam, że Rysiek patrzy na mnie uważnie, a w oczach ma niebywałą czułość. – O kurczę – wyszeptałam spanikowana. – O kurczę! – Różo, ja chciałbym… – zaczął, nie spuszczając ze mnie wzroku – Chciałbym… – O rany, trąbka! – krzyknęłam i niewiele myśląc, wypuściłam instrument z rąk. Niestety, trafiłam prosto na swoją stopę. Zaskoczony Rysiek przez moment patrzył, jak podskakuję na jednej nodze, wydając stłumione okrzyki. – Widzisz, mówiłem, że ja będę niósł to draństwo – stwierdził w końcu z lekkim wyrzutem w głosie. – Nic ci się nie stało? Może usiądziesz, a ja obejrzę tę nogę, co? – Nie, nie, nie. Nie ma takiej potrzeby. Naprawdę. Już nie boli – zapewniłam i dla potwierdzenia wykonałam kilka dziarskich podskoków. Stłuczona stopa zareagowała na ten pokaz potwornym bólem, ale w tej chwili, choćby miała mi odpaść, nie pozwoliłabym Ryśkowi dotknąć się nawet palcem. – Wiesz, miałeś rację, powinnam z miejsca dać ci tę przeklętą trąbkę i pozwolić dotargać ją do babci. Strasznie niewygodna. Nieporęczna – paplałam jak najęta, jednocześnie wciskając Ryśkowi instrument. Miałam poczucie, że jeśli będzie miał zajęte ręce, zapewnię sobie względne bezpieczeństwo. I szczerze mówiąc, nie wiedziałam, przed kim bardziej chcę się uchronić. Przed Ryśkiem czy przed samą sobą? W głowie miałam jeden wielki zamęt, z którego jednak cały czas wyłaniała się postać Jolki gładzącej się po zaokrąglonym brzuchu. – Świnia – mruknęłam pod nosem. W tym krótkim słowie zawarłam wszystko, co pomyślałam i o sobie, i o nim. – Co mówiłaś? – zainteresował się Rysiek, przekładając trąbkę do drugiej ręki. – A, nic ważnego. Takie tam, że nieprzespane noce mają na mnie bardzo zły wpływ. Dziękuję ci bardzo za pomoc i za odprowadzenie – dodałam, bo właśnie dotarliśmy pod dom babci. – Ostatecznie nie każdy dałby się wyciągnąć w środku nocy z łóżka. – Daj spokój. Do kogo miałaś zadzwonić jak nie do mnie – stwierdził, a ja pomyślałam, że właśnie w tym leży sedno problemu. – To do zobaczenia. Wpadnę do was pod kapliczkę. Z rana – dorzucił, podając mi trąbkę. I właśnie wtedy, zamiast odebrać od Ryśka instrument i stanowczym krokiem odejść, pozwoliłam się wziąć w ramiona i namiętnie pocałować. Co więcej, choć trudno mi się do tego przyznać nawet samej przed sobą, oddałam ten pocałunek bez zastanowienia. Co dziwniejsze, trąbka, która wydawała się do tej pory tak nieporęczna, w niepojętny sposób znikła, skurczyła się albo dopasowała ściśle do naszych ciał, nie wiem dokładnie, w każdym razie stała się nieobecna. Usta Ryśka były miękkie, gorące i zupełnie obezwładniające. Gdy w końcu oderwaliśmy się od siebie, przez moment stałam z wyrazem popłochu na twarzy, a potem, niewiele myśląc, uciekłam do domu. Na werandzie trąbka w czarodziejski sposób zmaterializowała się pod moją

pachą, boleśnie ugniatając biodro. Ręce trzęsły mi się tak, że z trudem trafiłam kluczem w dziurkę. Jeżeli chodzi o Ryśka, to nie wiem, czy on czuł się podobnie, czy poszedł, czy też stał i na mnie patrzył, bo zwyczajnie stchórzyłam i bałam się spojrzeć za siebie. W przedpokoju, gdy już miałam odetchnąć z ulgą, wpadłam prosto na Julka, który tylko zmierzył mnie ponurym wzrokiem i milcząc, poszedł do siebie. Z jego zachowania wywnioskowałam, że musiał być świadkiem żenującej pocałunkowej sceny. W innym przypadku zapytałby o komendę, profesora, o cokolwiek. Tymczasem jego milczenie było wyraźnie oskarżające. – O matko – wyszeptałam do siebie ze zgrozą, zastanawiając się, jak mam się z tego wszystkiego wytłumaczyć. – Ale namieszałam! Nie muszę dodawać, że do rana nawet nie zmrużyłam oka. W końcu w zaistniałej sytuacji to oczywiste, że zaczęłam cierpieć na bezsenność. W akcie rozpaczy, siedząc skulona na łóżku, wyjęłam telefon i napisałam SMS-a do mojej przyjaciółki Patrycji: „Wciąż jestem w Malowniczym, zrobiłam coś potwornie głupiego, chcę umrzeć – Róża”. Komunikat wprawdzie był w treści nieco lakoniczny, ale oddawał w pełni moje odczucia. Ku mojemu wielkiemu zdziwieniu odpowiedź otrzymałam prawie natychmiast. Było to o tyle zaskakujące, że Patrycja była śpiochem i z założenia nie zarywała nocy. SMS od niej brzmiał tak: „Nie umieraj, poczekaj z tym na mnie, przyjeżdżam jeszcze dziś, Pati”. Przez moment zastanawiałam się, czy nie zadzwonić i nie powiedzieć jej, że nie ma sensu, żeby wszystko rzucała, że przesadziłam i nie musi przyjeżdżać, bo zapewne, jak to osoby z podłym charakterem mają w zwyczaju, pożyję jeszcze bardzo długo. Ale po namyśle nie zrobiłam tego. W głębi serca czułam, że potrzebny mi będzie ktoś, kto ma zdrowe podejście do życia i kto nawet gdy wina będzie po mojej stronie, stanie za mną murem. A że męskiego wydania takiego kogoś po prostu nie miałam, Patrycja stanowiła jedyną pewną – bo sprawdzoną w praktyce – alternatywę. Patrycja dotarła do mnie pod kapliczkę wczesnym popołudniem, co znaczyło, że musiała wyjechać z Warszawy tuż po naszej wymianie esemesowej. Na sam jej widok zrobiło mi się lepiej. – No, kochana, porzuć na chwilę tych młodych ludzi i chodź pokazać mi okoliczne łąki – zarządziła, gdy już się wyściskałyśmy. – A przy okazji opowiesz mi, co się takiego stało, że chciałaś umierać – dodała. – To wszystko dlatego, że nie wiem, co się ze mną dzieję – wyznałam, pochylając się i zrywając źdźbło wielkiej kosmatej trawy. – Po prostu nie jestem sobą… – A czym to dokładnie się objawia? Bo tak na pierwszy rzut oka nie widać zbytniej różnicy. Wyglądasz raczej standardowo. Oczywiście stosując odpowiednie kryteria. Jak zwykle jesteś ubabrana w ziemi i w błocie, we włosach masz patyki i, czekaj, niech spojrzę, tak, dobrze mi się wydawało, liście. Kiedy przyszłam, właśnie wydzierałaś się na jednego z tych biednych studentów. Na mój gust nie widać odstępstw od normy. – Tak, drwij, drwij i kop leżącego. A ja naprawdę mam problem. Spotkało mnie prawdziwe nieszczęście… I to takie, którego w ogóle się nie spodziewałam. Zgłupiałam mianowicie – wyznałam, głęboko wzdychając. – I zupełnie nie wiem, co cię tak bawi – dodałam, patrząc jak moja koleżanka krztusi się od powstrzymywanego śmiechu. – A nic, nic. Dopadł mnie taki zupełnie niespodziewany i niczym niewytłumaczony atak wesołości – wymamrotała Patrycja. – Nie zwracaj na mnie uwagi. Powiedz lepiej, skąd ta bezwzględna diagnoza? – Stąd, że się całowałam. Z Ryśkiem. Rozumiesz? – Nie bardzo. To znaczy, wiem, o czym mówisz, ale nie pojmuję, co to ma do zgłupienia? Bardziej bym rozumiała twoje obiekcje, gdybyś całowała się z Ryśką. To by mogło cię

zaskoczyć, taka nieoczekiwana zmiana orientacji… Ale z Ryśkiem? Kimkolwiek on jest, a stawiam na to, że jest dojrzałym facetem, to jako bardziej doświadczona przyjaciółka mówię ci z całą stanowczością, że mogłaś się z nim spokojnie całować. – Ale… – Nie ma żadnego ale, Różo! Już najwyższy czas, żebyś zaczęła korzystać z życia. Po tym cholernym doktorku Krzysztofie żyjesz jak zakonnica. Taki Rysiek, nawet jeżeli jest tylko wyjazdową przygodą, dobrze ci zrobi. I… – Pati, nic nie rozumiesz – przerwałam jej, machając ręką. – Rysiek jest moim dawnym znajomym i to znajomym żonatym z moją dawną znajomą. Dziewczyną, z którą przesiedziałam całą podstawówkę w jednej ławce. Podwójnie ciężarną. – A, to zmienia postać rzeczy. Rzeczywiście zgłupiałaś – Patrycja aż przystanęła. – Nawet ja nie wchodzę nigdy na zajęty teren, a wiesz, że jestem uzależniona od facetów. – Wiem i wcale nie jestem z tego dumna. – Z tego, że jestem uzależniona, czy z tego, że wlazłaś innej samicy w paradę? – Z tego drugiego… – A ona jest w ciąży z bliźniakami? Dobrze słyszałam? – Widać rozjuszona ciekawość Patrycji domagała się całkowitego zaspokojenia. – Z tego wynika, że będziesz macochą. I to podwójną – dodała rozbawiona, a ja spojrzałam na nią z przerażeniem. – Oszalałaś? W końcu to był tylko jeden pocałunek! Od pojedynczego pocałunku nie zostaje się niczyją macochą. To po pierwsze. Po drugie Jolka nie jest w ciąży z bliźniakami, a przynajmniej ja nic o tym nie wiem. – Przecież wyraźnie mówiłaś coś o podwójnej ciąży… – To taki skrót myślowy. Raz już była i urodziła, a teraz jest drugi raz. Zresztą nieważne. Sęk w tym, że to był po prostu wypadek. – Różo, nie bądź głupia, oni zawsze tak to tłumaczą – weszła mi w słowo Patrycja. – Wypadek, wrobiła mnie, trala lala, a biedny pan Rysiek zupełnie przypadkiem potknął się i wpadł jej między nogi – rzuciła jednym z naszych ulubionych cytatów. – Chyba nie chcesz powiedzieć, że się dałaś na to nabrać? – Pati, mówiąc o wypadku, mam na myśli ten głupi pocałunek. – Dzięki Bogu, bo już myślałam, że naprawdę jest z tobą źle. – Patrycja odetchnęła z wyraźną ulgą. – Czyli co, nie zakochałaś się w nim na zabój? Nie chcesz być z nim do końca świata i jeden dzień dłużej? – A uchowaj Boże! – No więc skoro tak, to w czym widzisz problem? – Moja przyjaciółka popatrzyła na mnie ze zdziwieniem. – Jak to w czym? Całowałam się z żonatym, ciężarnym facetem! To twoim zdaniem nie jest problem? – Jeżeli był ciężarny, to rzeczywiście, hm… Mogło to być kłopotliwe. A na poważnie – ta Jolka wie o tym? – Mam nadzieję, że nie jest na tyle prawdomówny i pozbawiony instynktu samozachowawczego, żeby się jej z tego zwierzać – mruknęłam. – Widział was ktoś i może się to rozejść? – Widział, ale się nie rozejdzie. Julek, mój dziadek, raczej nie będzie chciał tego rozgłaszać. W końcu nikt nie chce mieć rozpustnej wnuczki. A już na pewno nie chce, żeby to się dostało do wiadomości publicznej. To był prawie środek nocy. Pod domem babci. Nie sądzę, żeby ktoś tam był o tej porze. Poza Julkiem, rzecz jasna. – Więc odpuść sobie, kobieto, wyrzuty sumienia i przejdź nad tym do porządku

dziennego. Co się stało, to się nie odstanie. Zadzwoń do tego Ryśka, zwal wszystko na nocne powietrze i zniewalającą księżycową poświatę, i tyle. Daj mu rozgrzeszenie, bo jeżeli on jest chociaż trochę podobny do ciebie, to zapewne umiera pod ciężarem winy. A jeżeli z kolei nie jest, to może wyobrażać sobie Bóg wie co i im prędzej wyprowadzisz go z błędu, tym lepiej. Sama powiedziałaś, że to był tylko jeden głupi pocałunek! Gdyby sprawy zaszły dalej… – Ale nie zaszły – przerwałam jej, krzywiąc się na samą myśl o tym, że mogło być jakieś dalej. – A w tym, co powiedziałaś o nastroju, księżycu i tak dalej, jest sporo prawdy. Dziwne rzeczy się wyrabiają w takich momentach z rozsądnymi ludźmi. Poza tym problem polegał też na tym, że mam kłopoty z umiejscowieniem Ryśka i Jolki w czasie. – O matko, i znowu nie rozumiem, nic dziwnego, że w interesach mi ostatnio nie idzie – mruknęła Patrycja. – Wyjaśnij mi to jakoś przystępnie, zanim kompletnie stracę wiarę w swoją inteligencję. – Chodzi o to, że w mojej pamięci do tej pory Rysiek funkcjonował jako kościsty wyrostek, z poobcieranymi łokciami i poobijanymi kolanami. Tak samo Jolka. Kojarzyła mi się z dziewczynką z warkoczami i kokardami. Oczywiście zdawałam sobie sprawę, że to są już dorośli ludzie, ale jako tacy byli dla mnie zupełnie nierzeczywiści, rozumiesz? – Do tej pory raczej tak. Poza jednym. Jakim cudem nie widziałaś ich tyle czasu? Nie wyglądasz mi na wyrodną wnuczkę. Chyba czasami odwiedzasz babcię? – Odwiedzam, pewnie, że odwiedzam, ale raczej z okazji uroczystości rodzinnych. Wiesz, jak to jest, wtedy czas spędza się raczej przy stole. Poza tym oni wyjechali z Malowniczego na studia, widać się rozmijaliśmy. Nawet jak przyjeżdżałam na wakacje, to ich akurat nie było. Zresztą zwykle pojawiałam się tu tylko na kilka dni, znajomości się naturalną koleją rzeczy rozluźniły i straciły na znaczeniu. – No tak, samo życie – pokiwała głową Patrycja. – Ale co tam dalej z tym umiejscowieniem w czasie? – W skrócie: choć wiem, że tamten kościsty Rysio i ten Ryszard z wielką klatą i bicepsami jak marzenie to ten sam facet, to jednak nie mogę ich złożyć w jedno. I pewnie dlatego w nocy straciłam na moment poczucie rzeczywistości. Zabrakło ciągłości. Zresztą mniejsza o to. Masz rację, zaraz do niego zadzwonię. Chociaż jest mi tak głupio, że nie wiem, od czego mam zacząć. Paskudne uczucie. Pati, ale ja tu zarzucam cię swoimi problemami, a nawet nie zapytałam, jakim cudem podjęłaś tak błyskawiczną decyzję o przyjeździe? Czyżbyś po raz pierwszy zostawiła firmę na głowie szpetnego Waldeczka? – Na myśl o wspólniku Patrycji mimowolnie się skrzywiłam. – Otóż nie. Możesz na zawsze zapomnieć o szpetnym Waldeczku, tudzież o mojej firmie – powiedziała Pati, spuszczając głowę. – Oto masz przed sobą totalnego bankruta. A raczej bankrutkę – z wyraźnym trudem wysiliła się na beztroski ton. – Jak to? Przecież kiedy wyjeżdżałam, miałaś właśnie finalizować jakieś wielkie zamówienie… I co się stało? – Klapa, krótko mówiąc. To zamówienie miało uratować mi tyłek, ale klienci wycofali się w ostatnim momencie. Nie wiem, albo im ktoś doniósł, że firma jest na skraju bankructwa, albo po prostu zrezygnowali. To też się zdarza. – A Waldeczek? Chyba jako wspólnik ponosi część odpowiedzialności? – A Waldeczek był wspólnikiem nieformalnym. Mieliśmy się sformalizować, ale szczwane bydle odwlekało to, jak mogło. I zostałam z tym sama. Różo, w życiu nie byłam tak zdesperowana. Mam zajęte wszystkie konta, wczoraj komornik zabrał mi samochód i Florkę. – Florkę? Twoją ostatnią inwestycję? A tak ją ładnie i skrupulatnie opiłam – powiedziałam, patrząc na Patrycję ze współczuciem pomieszanym z niepokojem.

– Widać nie dość skrupulatnie. Była taką ładną maszyną drukującą… – Patrycji podejrzanie załamał się głos. – Pati, a może jednak tak na pierwszy rzut warto przycisnąć Waldeczka? Wiem, że to nie rozwiązuje wszystkich problemów, ale ostatecznie, jak było dobrze, to z tego korzystał. Niech teraz się choć trochę odwzajemni. – Jak chcesz przycisnąć kogoś, kto zapadł się pod ziemię? Waldeczek zniknął w momencie, gdy zorientował się, że nie mamy z czego płacić rachunków. Niestety, rachunki nie zniknęły razem z nim. – A dużo tego masz? – Pokażę ci wieczorem. Całe pliki. Ostatnio nawet tego nie otwieram. I tak wiem, co jest w środku. – Pati, a jak tutaj przyjechałaś, skoro samochód zabrał ci… – zamilkłam, bo słowo „komornik” nie chciało mi przejść przez gardło. – No, sama wiesz kto – dokończyłam speszona. – O, zapachniało Harrym Potterem – roześmiała się Patrycja. – Ale to dobre określenie. Możemy z niego zrobić użytek i używać go w towarzystwie, które będzie niewtajemniczone w tragiczny upadek Patrycji K. A odpowiadając na twoje pytanie: przyjechałam pociągiem. Wydając rozpustnie ostatnie pieniądze na bilet. Swoją drogą, miałam okazję sobie przypomnieć, jakie to miłe uczucie podróżować koleją. Nie robiłam tego od lat. – Pati, i co my teraz zrobimy? Masz jakiś plan? – spojrzałam na nią z nadzieją, bo Patrycja, odkąd pamiętałam, zawsze miała w zanadrzu pomysły awaryjne na każdą okazję. – Co ty zrobisz, to już ustaliłyśmy. Dopadniesz całuśnego Ryszarda mięśniaka telefonicznie i powiesz mu, że to, co miało miejsce w nocy, tak naprawdę się nie wydarzyło, bo ty już nic nie pamiętasz. A co do mnie, to jeszcze nie wiem. Na razie mam nadzieję, że przez kilka dni weźmiesz mnie na swoje utrzymanie. A potem może zatrudnię się do pracy w polu albo coś w tym stylu… – Aha, a co byś chciała w tym polu robić? – zaciekawiłam się, bo wiedziałam, że Patrycja wychowała się w mieście, a wieś i pola widywała jedynie na zdjęciach. – Nie do końca to jeszcze sprecyzowałam. Ale chyba jest coś takiego jak wykopki albo zbiór dżdżownic, ślimaków… Kiedyś zbierali też stonki, coś by się chyba od biedy znalazło… Chociaż szczerze mówiąc, trochę inaczej wyobrażałam sobie to twoje Malownicze. To bardziej miasteczko niż wieś. Pól tu raczej niewiele. Nawet tutaj, na obrzeżach, bardziej to wszystko zarośnięte i dzikie niż uprawne. – Uprawne też są, a tutaj po prostu idziemy między łąkami. Jak widzisz, krowy się tu pasają. A może zamiast prac polowych chciałabyś zostać uroczą pastereczką? – mruknęłam, zastanawiając się, dlaczego rozmowy z Patrycją zwykle przybierają komiczny wydźwięk. Nawet gdy dotyczyły poważnych spraw, nie udawało nam się zachować całkowitej powagi. Może dlatego docelowo były tak skuteczne. Nawet gdy miałam poczucie, że życie rozsypuje mi się w pył, wystarczyła pogawędka z Patrycją i ubawiona dochodziłam do wniosku, że właściwie wszystko da się załatwić i nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. – A tak w ogóle zadziwiasz mnie. Takie słownictwo! Uprawne, stonki, wykopki! Czy jest coś, o czym nie wiem? – Jestem po prostu kobietą wielu talentów. Aktualnie upadłą, ale ze świadomością, że w końcu będę zmuszona się podnieść. Tyle tylko, Różo, że jakoś jak na razie nie mam na to siły. – To odpuść sobie po prostu. Chwilowo, na parę dni. Może w międzyczasie coś przyjdzie nam do głowy. Pieniędzmi się nie przejmuj, spać będziesz ze mną u babci, wikt i opierunek zapewniam. – Pieniędzmi to ja z konieczności muszę się przejmować. Sama wiesz, kto nie odpuści. Ale oczywiście skorzystam z wiktu i opierunku. Może w rezultacie to i dobrze, że ostatnio masz

szczęście do miłosnych perypetii… Miałam pretekst, żeby tu przyjechać. I to w zbożnym celu ratowania przyjaciółki z opresji, a nie tylko po to, żeby zaszyć się na prowincji i unikać odpowiedzialności. – Bez przesady, jakie miłosne perypetie, można tu zaledwie mówić o uczuciowym dylemacie. W liczbie pojedynczej, a nie mnogiej! – Nie wiem, nie wiem. W końcu na uczelni posądzono cię o romans ze studentem, a teraz obcałowujesz ciężarnych i żonatych strażników miejskich. Nie jestem pewna, co mam o tym myśleć… Cicha woda brzegi rwie… – O ty, podła – roześmiałam się. – I do tego tak prosto w oczy mówisz mi, że jestem tylko pretekstem! Zapamiętam to sobie! – Dobrze, dobrze, a teraz zamiast zapamiętywać, przypomnij sobie o telefonie do rzeczonego Ryszarda. – Racja. Chociaż mam pietra. A co będzie, jak odbierze Jolka? – Różo, na litość Boską, bądź mężczyzną! Jeśli odezwie się jego żona, zapytaj o samopoczucie, o potomstwo, a potem poproś do telefonu jej męża. A najlepiej zadzwoń na jego komórkę. Bardziej prawdopodobne, że osobiście odbierze. – Hm… A skąd ty to tak wszystko wiesz? Wygląda mi to na doświadczenie osobiste. – Ciekawość, moja droga przyjaciółko, to pierwszy stopień do piekła. Ale rzeczywiście miałam kiedyś taki epizod… Tyle tylko, że jak zaczęłam spotykać się z niewiernym Tomaszem, nie miałam pojęcia o istnieniu żony. Niestety, żona dowiedziała się o moim, nim Tomek zdecydował się poinformować mnie o tym, że preferuje związki poligamiczne. Zresztą spotykamy się do dziś. Z żoną rzecz jasna. Okazała się bardzo miła kobietą. Oczywiście wtedy, gdy już jej przeszła ochota, by wydrapać mi oczy i przegryźć tętnice. A teraz dzwoń i mnie tu nie zagaduj. I tak cię to nie ominie. – Masz niestety rację – westchnęłam, wyciągając telefon i wybierając numer Ryszarda. – Cześć, z tej strony Róża… – przedstawiłam się, słysząc w słuchawce standardowe: „Słucham”. – Różo, bardzo cię przepraszam, ale teraz nie mogę rozmawiać – powiedział. – Oddzwonię później. – Rozumiem – mruknęłam speszona i natychmiast się rozłączyłam. – Co jest? Co masz taką minę? – zapytała Patrycja, popatrując to na mnie, to na komórkę, którą wciąż ściskałam w ręku. – Nie chciał ze mną gadać – bąknęłam. – Powiedział, że teraz nie może i zadzwoni później. A jak on pomyślał, że mu się narzucam? Że chcę kontynuacji? – A jeśli rzeczywiście nie mógł rozmawiać? – weszła mi w słowo Patrycja. – Pracuje w straży miejskiej, tak? – No tak… – To może właśnie interweniuje albo robi coś innego, „strażomiejskiego”… Zakuwa kogoś w dyby, wrzuca do lochu, jak co dzień? A nawet jeżeli rzeczywiście nie chciał z tobą gadać i się już do ciebie nigdy nie odezwie, to będzie znaczyło, że jest tchórzem i nie należy sobie nim głowy zawracać. – Rysiek nawet w najmniejszym stopniu nie wygląda na tchórza. Nie potrafisz sobie wyobrazić, jaki czuję niesmak… Szczególnie że gdyby nie ten incydent, to mogła być taka ładna przyjaźń… – Tyle czasu się nie widzieliście i jakoś sobie radziłaś, to przeżyjesz i teraz – rozsądnie skwitowała moje marudzenie Patrycja. – Mała strata, krótki żal. Na twoim miejscu nie roztrząsałabym tego w kółko. – Ha, ale nie jesteś na moim miejscu. Wiesz doskonale, że ja tak łatwo nie dam sobie

z tym spokoju. Ale chwilowo rzeczywiście sobie odpuszczę i pokatuję się tym później. Teraz niestety muszę cię porzucić i wrócić pod kapliczkę. Możesz ewentualnie iść ze mną, o ile nie będzie cię nudzić patrzenie na stado ludzi gmerających w ziemi. – Kusząca propozycja, ale jednak wrócę na razie do domu twojej babci. Obiecałam jej, że się dowiem, czy nie trzeba ci przynieść czegoś do jedzenia. – Nie trzeba. Nie będę dawała złego przykładu. Urządziłam dla studentów coś w rodzaju kompanii karnej i z całą pewnością nie puszczę ich teraz do domu. Zjem, jak wrócę. – Chcesz mi powiedzieć, że tym biednym młodym ludziom nie przysługuje nawet przerwa obiadowa? – Przerwa tak. Jak ktoś zabrał kanapki, może je spokojnie spożyć. Natomiast nie ma opcji na oddalanie się od stanowiska pracy. – Jesteś bezwzględną tyranką. – Patrycja udała, że patrzy na mnie z odrazą. – Potworem w ludzkiej skórze! – Taka karma – rozłożyłam ręce. – Powiedz babci, że nie jestem głodna i że wrócę wieczorem. Wtedy porozmawiamy jeszcze o twojej firmie. Może uda się coś wykombinować. Z doświadczenia wiem, że nie ma sytuacji bez wyjścia. – Wyjście jest i ja je znam. Muszę zacząć zarabiać i spłacić długi. Brakuje mi tylko pomysłu, co to miałaby być za praca i jak znaleźć jelenia, który zaproponowałby mi gigantyczną pensję. Leć już, pogadamy później, bo o ile dobrze widzę, to na waszych wykopkach panuje jakieś zamieszanie – dodała, popatrując w kierunku kapliczki, gdzie rzeczywiście kłębiła się grupka studentów, którzy według moich wytycznych powinni teraz czyścić teren, karczować krzaki, czyli rozpełznąć się po okolicy, a nie stadnie oblegać świętego Antoniego. – Lecę – powiedziałam i ruszyłam truchcikiem do kapliczki. Pośpiech był o tyle uzasadniony, że nagle naszło mnie podejrzenie, że być może Walczak zmienił zdanie i pod moją nieobecność pojawił się i mąci. Jednak gdy zdyszana dopadłam studentów, nie zobaczyłam wśród nich nikogo przypominającego Walczaka. Zamiast niego koło malowniczych ruinek kucał historyk amator i zawzięcie coś czyścił. Wszyscy studenci przyglądali mu się w skupieniu. – Co tu się dzieje? – zapytałam szeptem piegowatą czarnulkę, bo nie wiedzieć czemu, nastrój wydawał się uroczysty i nie chciałam tak bezceremonialnie go zepsuć. – Mamy problem – odpowiedziała również szeptem czarnulka i odciągnęła mnie na bok. – Ledwo pani poszła, zjawił się tu pan Józef i stwierdził, że on będzie pomagał, że ponoć od samego początku jest zaangażowany w ten projekt, ale oświadczył, że to są tajne informacje i nie może nic więcej wyjawić. I nie słuchając naszych sugestii, wziął się za rozgrzebywanie ruin. – O matko, trzeba go natychmiast powstrzymać – jęknęłam. – Nie w tym rzecz. – Czarnulka machnęła lekceważąco ręką. – Pilnowaliśmy, żeby niczego nie popsuł, ale chodzi o to, że pan Józef dokonał właśnie odkrycia… – Jakiego odkrycia? – Zdumiona zerknęłam w kierunku wianuszka studentów zasłaniających mi ruiny i pana Józefa ze znaleziskiem. – Hm… Właśnie żadnego. Na nasz gust są to szczątki jakiejś doniczki. Ale on się tak podekscytował i ucieszył, że nikt mu nie ma serca powiedzieć, jaka jest prawda. Upatruje w tych skorupach średniowiecznej… wazy albo jeszcze czegoś starszego. – Czy ktoś mu wyjawił, że czegoś takiego jak średniowieczna waza po prostu nie ma? – Do tego też nikt się nie kwapił… – Dobrze, ja to załatwię – westchnęłam i ruszyłam w kierunku pana Józefa. – Aaa, pani Różo, jak dobrze, że pani jest – ucieszył się na mój widok i spojrzał na mnie błyszczącymi z podniecenia oczami. – Niech pani spojrzy, co znalazłem! I pomyśleć, że ten cud

leżał tu przez cały czas, a mi nie przyszło do głowy, żeby tu zajrzeć! Chwała Bogu, że nikt tego nie zbezcześcił! – wykrzyknął, podtykając mi pod nos szczątki, które rzeczywiście wyglądały jak potłuczona doniczka. – Panie Józefie, spokojnie – powiedziałam i jeszcze raz spojrzałam na jego ożywioną twarz. – Niestety… – tu zamilkłam, bo nijak nie wiedziałam, jak mam mu powiedzieć prawdę. – Niestety… – spróbowałam jeszcze raz i znów mi nie wyszło. – Niestety musi pan zostawić nam to cenne znalezisko – zlitował się nade mną boski młodzian. – Taka procedura, sam pan rozumie. – Oczywiście, zdaję sobie z tego sprawę. – Historyk amator niemal stanął na baczność. – Dla mnie już niesamowitym wyróżnieniem jest to, że własnymi rękami przyczyniłem się nie tylko do cennego odkrycia, ale też do ocalenia świętego Antoniego. Pani Różo, skoro już z samego wierzchu leżą takie rzeczy, to możemy być pewni, że Walczak nie ma szans, czyż nie? – zwrócił się do mnie, a ja pomyślałam, że pan Józef może i zna się na historii Malowniczego, ale jeżeli chodzi o wydobywanie szczątków i prowadzenie badań praktycznych wie niewiele. – To nie jest takie oczywiste, panie Józefie – mruknęłam wymijająco. – Ale zawsze jest nadzieja… A teraz koniec pogawędek, czas wracać do pracy. Przepraszam, przypomnij mi proszę, jak masz na imię? – zwróciłam się do boskiego młodziana, bo do tej pory funkcjonował w mojej świadomości po prostu jako boski młodzian. – Łukasz, pani doktor. – A więc, Łukaszu, zabezpiecz, hm, znalezisko pana Józefa. Moi drodzy, do roboty – wydałam dyspozycje, z trudem tłumiąc potężne ziewnięcie. Nieprzespana noc dawała o sobie znać. – No to co ja mam teraz robić? – historyk amator tkliwym wzrokiem odprowadził Łukasza odnoszącego szczątki cudownej doniczki. Gdy w końcu boski młodzian znikł mu z oczu, skupił uwagę na mnie. Cała jego postawa dawała do zrozumienia, że jest zwarty i gotowy zarówno do poświęceń, jak i do każdego innego działania. – Ja nawet już żonie powiedziałem, że na razie musimy zacisnąć pasa, bo teraz nie będę mógł normalnie pracować – dodał tonem informacyjno-towarzyskim. W jego oczach widać nasza znajomość ewoluowała i zaczęliśmy być kolegami po fachu. – A to dlaczego? – zainteresowałam się, przeczuwając, że wyjaśnienie niekoniecznie wzbudzi mój entuzjazm. – Jak to dlaczego? Pani Różo, po prostu powołanie wzywa! Zapewniam panią, że będę przychodził tu codziennie! – Codziennie? – Mimo usilnych starań nie udało mi się całkowicie ukryć przerażenia. I współczucia dla żony pana Józefa, która zapewne po usłyszeniu o zaciśnięciu pasa musiała nieźle skląć i swojego męża, i wszystkich archeologów świata. – Tak jest! – Historyk amator wyprężył się służbiście. – Ooo, ale naprawdę nie ma takiej potrzeby – zaprotestowałam słabo. – Teraz musimy dopiero wczuć się w pracę, przez jakiś czas nie będzie się nic ciekawego działo… Żmudne uprzątanie terenu, wyznaczanie stanowisk i nic więcej. Proszę mi zaufać, to dla mnie nie pierwszyzna. Dopiero jak dojdziemy do głębszych warstw, będzie najbardziej emocjonująco. Poza tym wie pan, raz na jakiś czas oczywiście pana wpuścimy, ale ogólnie osoby spoza ekipy nie mogą stale przebywać na terenie badań. Sam pan rozumie, przepisy… Lepiej będzie, jak zostawimy możliwość wstępu na jakieś szczególne okazje. – Naprawdę do niczego się nie przydam? – Pan Józef gasł na moich oczach. – Może chociaż śmieci powynoszę… Macie już jakiegoś sprzątacza na etacie? Ja oczywiście zatrudnię się jako wolontariusz, bezpłatnie. Pani Różo, bardzo panią proszę!

– Panie Józefie, zrobimy tak: dwa razy w tygodniu będzie pan do nas przychodził popołudniami i będzie pan pomagał – ugięłam się. – Ale nie porzuci pan pracy. Na to nie mogę pozwolić. – Dobrze, niech i tak będzie. – Pan Józef może nie był stuprocentowo uszczęśliwiony, ale przynajmniej lekko się ożywił. – A może trzy popołudnia? – nie dawał za wygraną. – Na razie dwa, a potem zobaczymy. A teraz bardzo pana przepraszam, ale praca wzywa – powiedziałam i mimo wszystko poczekałam, aż historyk amator opuści przykapliczkowy teren. Gdy już był wystarczająco daleko, odetchnęłam z ulgą. Wraz z nim znikała też wizja jego bliżej nieznanej mi żony, którą właśnie uratowałam od znacznego zubożenia. Pasja, jak widać, bywa niebezpieczna i to nie tylko dla osoby bezpośrednio zainteresowanej, ale też dla otoczenia. – A wy czemu nic nie robicie? – huknęłam na studentów niemrawo snujących się wokół kapliczki. – Wystarczy was na moment spuścić z oka, a już się obijacie! – wytknęłam im. – To wszystko przez panią doktor – oskarżycielsko stwierdził Mariusz. – Gdyby dała nam się pani wyspać, praca byłaby już zapewne zakończona! A tak, nic nam nie idzie! – No i zaraz się jeszcze dowiem, że to ja biegałam w środku nocy po mieście, strasząc ludzi potwornymi hejnałopodobnymi melodiami! I to przeze mnie wylądowaliście w areszcie, czyż nie? – A czy to warto wchodzić w takie szczegóły? – zapytała czarnulka i popatrzyła na mnie spod oka. Nie doczekała się jednak odpowiedzi, bo w tym samym momencie rozdzwoniła się moja komórka. Na wyświetlaczu migał numer Ryśka. – Dobrze już! Nie filozofować, tylko brać się do pracy! – powiedziałam i odeszłam na bok. – Cześć, Rysiu – powiedziałam następnie i dla dodania sobie odwagi odchrząknęłam. – Dzwonię do ciebie, bo… – Różo, przepraszam, że nie mogłem wcześniej rozmawiać – przerwał mi Rysiek. – Byłem właśnie na komendzie i sprawdzaliśmy z chłopakami odciski palców Walczaka. Wiem, że mogłaś sobie pomyśleć, że cię zbywam. Z wiadomych względów. – Ja właśnie o tych względach chciałam z tobą pomówić… Myślę, że powinniśmy o tym zapomnieć. Wiesz, o czym mówię. To była szczególna sytuacja, noc, księżyc i takie tam inne bzdety. To chyba wystarczające okoliczności łagodzące… Zgadzasz się ze mną? – Zapomnieć? Różo, zupełnie nie wiem, o czym mówisz! – O matko – zdenerwowałam się – przecież w twojej sytuacji, zresztą co ja mówię, w naszej sytuacji, nie możemy… – Różo, chciałem tylko powiedzieć, że ja już niczego nie pamiętam i nie wiem, o co ci chodzi. – W głosie Ryśka usłyszałam nieskrywaną ulgę przemieszaną z rozbawieniem. – No właśnie. Ja też już nie wiem, o czym chciałam z tobą rozmawiać – roześmiałam się. – A co do Walczaka, to znaleźliście coś? – skwapliwie zmieniłam temat. – Niestety, czysty jak łza. – Cóż, skoro tak, trzeba coś wydobyć spod tych nieszczęsnych ruin – westchnęłam. – Może to i nie po chrześcijańsku, ale miałam nadzieję, że Walczak będzie miał coś na sumieniu. Miałam wobec niego dziwne przeczucia… Chyba dobrze, że nigdy nie pociągał mnie hazard, bo jak widać, marnie bym skończyła z tak mylną intuicją. – Szczerze mówiąc, mi się on też nie podobał… I wcale nie zamierzam tego lekceważyć. Pana Walczaka wezmę pod specjalną obserwację. Ale na razie słuch o nim zaginął. – I mam nadzieję, że prędko o nim nie usłyszymy. – Słuchaj, miałem wpaść pod kapliczkę, ale nie dam rady. Może pod wieczór spotkamy się w Piątym Kole? Wiesz, najlepiej tego nie odwlekać. Pewnie pierwsze spotkanie po tym,

o czym już nie pamiętamy, nie będzie najłatwiejsze, ale myślę, że trzeba zrobić to jak najszybciej. Żebyśmy nie stracili odwagi i takiej ładnej znajomości… – To dobry pomysł – zgodziłam się, myśląc, że na całe szczęście miałam stuprocentową rację i Rysiek nie okazał się tchórzem. Z nas dwojga to ja byłam większym cykorem, bo nie odważyłabym się po tym wszystkim zaproponować mu spotkania. – Zresztą i tak muszę tam dziś iść oddać trąbkę panu Błażejowi – przypomniałam sobie o nieszczęsnym instrumencie aktualnie leżącym na moim łóżku. – A dlaczego nie oddałaś jej temu chłopaczynie, który miał na niej grać? – zainteresował się Rysiek. – Chyba drugi raz podobnego numeru z nocnymi hałasami by nie wycięli? – Pewnie nie. Ale mam trochę litości dla bliźnich. Dla wszystkich będzie lepiej, jeżeli Mariusz na czas pobytu w Uroczysku zaprzestanie ćwiczeń. Zresztą chodzi też o jego bezpieczeństwo. Obawiam się, że ktoś bardziej nerwowy mógłby w końcu dopuścić się linczu na jego osobie oraz na trąbce. – Zlinczowana trąbka? Dobre! Jeszcze czegoś takiego nie słyszałem. Chciałbym to zobaczyć. – To znajdź sobie jakąś inną ofiarę eksperymentów. A od moich studentów trzymaj się z daleka, z łaski swojej. Aha, jeszcze jedno, do Piątego Koła przyjdę z moją przyjaciółką Patrycją. Przyjechała dziś do mnie. – Zaskakujesz mnie! Nie sądziłem, że budzę w tobie taką obawę. Właśnie bardzo dowartościowałem się w swoich własnych oczach. Czyżbym był aż tak niebezpieczny, że musisz zapewniać sobie przyzwoitkę? – Muszę cię niestety rozczarować. Patrycja absolutnie nie nadaje się na przyzwoitkę, raczej na coś zupełnie przeciwnego… Jeżeli by to od niej zależało, wcisnęła by mnie w pierwsze lepsze męskie ramiona, bo jej zdaniem to najlepsze lekarstwo na wszelkie stresy. – Brzmi ciekawie, aż zaczynam się czuć zaniepokojony i zaintrygowany jednocześnie. – Zupełnie niepotrzebnie. Jeżeli chodzi o ciebie, to zupełnie nie musisz się obawiać, bo Pati w tej całej rozwiązłości ma swoją pokrętną moralność i nie tyka mężczyzn zajętych. I dlatego nie masz innego wyjścia, jak powściągnąć swoją rozbuchaną wyobraźnię. – Ty to wiesz, jak sprowadzić człowieka na ziemię. – Rysiek udał przygnębionego. – Tak czy inaczej, chętnie spotkam się z wami obiema. – A może i Jola przyjdzie? – zapytałam po chwili wahania. – Nie sądzę, nie najlepiej się ostatnio czuje. Mały daje jej w kość. Wieczorem ma się nim zająć mama, więc pewnie Jola będzie wolała odpocząć. – Rozumiem. To do wieczora. – Postanowiłam nie przedłużać, bo czułam, że wkraczam na grząski teren. Wprawdzie staraliśmy się z Ryśkiem rozmawiać normalnie, ale było jasne, że potrzeba czasu, by atmosfera całkowicie się oczyściła. Trzeba było się liczyć z tym, że widmo zakazanego pocałunku będzie jeszcze przez jakiś czas nad nami wisiało. Mimo to czułam, że wielki ciężar spadł mi z serca. Wracając do studentów, pomyślałam, że być może nawet zlituję się nad nimi i pozwolę im dzisiaj wcześniej skończyć pracę. Pomijając wszystko inne, ja też byłam zmęczona, a w domu czekało mnie jeszcze spotkanie z Julkiem, któremu należały się rzetelne wyjaśnienia. Za nic nie chciałam, żeby mój przyszywany dziadek myślał o mnie źle. I żeby choć jeszcze raz spojrzał na mnie tym miażdżąco-oskarżającym wzrokiem. Nie pozostawało mi nic innego, jak spróbować się przed nim wytłumaczyć. Julek na moje nieśmiałe próby zagadania go początkowo nie reagował. Z przymkniętymi oczami siedział na bujanym fotelu i udawał, że drzemie. Zdradzała go dymiąca fajka, którą trzymał w ręku.

– Juleczku, daj spokój, przecież i tak wiem, że nie śpisz – przekonywałam go, tarmosząc jego rękę. – Nie pali się fajki przez sen. Przecież i tak w końcu będziesz musiał się do mnie odezwać… Daj sobie to wszystko wytłumaczyć – szeptałam prosząco, ale nawet to nie poskutkowało. – Dziadku Julku, nawet najbardziej winny ma prawo do obrony. – Uciekłam się do ostatniego sposobu przekonania go, żeby jednak dał mi szansę. Per „Dziadku” zwracałam się do niego niezmiernie rzadko, w sytuacjach szczególnych i ważnych. Wiedziałam też, że jeśli to nie poskutkuje, nic więcej chyba nie będę mogła zrobić. – A co ty mi możesz powiedzieć? Wszystkiego, co powinienem wiedzieć, domyśliłem się, wyglądając w nocy przez okno – odezwał się w końcu cierpko, a ja odetchnęłam z ulgą. Skoro przemówił, była szansa, że uda się nam nawiązać nić porozumienia. – Masz rację, tak naprawdę nic nie mam na swoje usprawiedliwienie. Po prostu stało się, ale to była chwila słabości. Pomyłka, która nie pociągnie za sobą niczego więcej. – Jeszcze tego by brakowało! Żebyś małżeństwo rozbiła! – Julek groźnie popatrzył na mnie spod zmarszczonych brwi. – Ale przynajmniej macie trochę przyzwoitości. – Jacy my? – zapytałam zaskoczona. – Ty i Rysiek. Myślałaś, że ja tak spokojnie będę się przyglądał waszym wybrykom? I temu, jak jakiś pacan pod moim nosem wnuczkę mi uwodzi? Porozmawiałem już sobie z panem Ryszardem, i to tak od serca. W końcu to on ma żonę i dzieci. Twoja postawa też nie wzbudziła mojego entuzjazmu, ale jego wprost mnie wytrąciła z równowagi. Powiedziałem mu, że ma się od ciebie trzymać z daleka, bo jak nie, to inaczej porozmawiamy. – Julek spokojnie pyknął fajeczką, a mnie z lekka zatkało. – I co on ci na to odpowiedział? – zapytałam, gdy już odzyskałam głos. – Ku mojemu zaskoczeniu zachował się jak mężczyzna i się nie przestraszył. Gdyby było inaczej, straciłbym do niego resztki szacunku. Stwierdził, że to był jednorazowy wybryk i że na pewno się nie powtórzy. Że to mi może obiecać. A z tobą nie zamierza zrywać znajomości, czy mi się to podoba, czy nie. Uznałem, że może myśleć, że raczej mi się nie podoba, i zapytałem, co w takim razie zrobi, jeżeli poinformuję o wszystkim jego żonę. Ostatecznie miałem prawo bronić wnuczki, nawet występnej jak lew. – Julek, jak mogłeś? – wyszeptałam z wyrzutem. Juliusz ani myślał przejmować się moimi wymówkami. – Wiesz, co mi powiedział? Że trudno, będzie musiał ponieść konsekwencje, ale nie da się szantażować. Dodał jeszcze, żebym zastanowił się, czy na pewno chcę skrzywdzić Jolkę. Zaimponował mi. Nawet mimo tego, że po nocach obcałowuje moją wnuczkę. Aż zacząłem żałować, że jest zajęty… Akurat w tym przypadku twoja babka mogła mieć rację. To byłby bardzo dobry kandydat na męża. Dla ciebie oczywiście. – Nie będę tego komentować. A kiedy z nim rozmawiałeś? Teraz? – Z samego rana. Myślisz, że mogłem czekać? Na samo wspomnienie tego incydentu czułem, jak mną ciska. – Dziwne… Rozmawiałam z Ryśkiem jakiś czas temu i nawet się nie zająknął na temat waszej porannej pogawędki. – Bo to była prawdziwa męska rozmowa. Rysiek jest prawdziwym facetem, a o takich rzeczach nie rozpowiada się na prawo i lewo. A teraz, skoro już wszystko wiem i przekonałem się na własne oczy, że zżerają cię wyrzuty sumienia i poczucie winy, to może opowiesz mi, czemu tak długo cię w nocy nie było i skąd wytrzasnęłaś Ryśka. – Specjalnie mnie podpuściłeś? Celowo udawałeś, że jesteś na mnie obrażony? – Niczego nie udawałem. Chciałem się tylko dowiedzieć, czy chociaż trochę cię to gryzie. – Nawet nie trochę, a całkiem solidnie.

– I dobrze, odrobinę mnie uspokoiłaś. To dowodzi, że na całe szczęście nie jesteś jeszcze na wskroś zepsuta. – Mam wrażenie, że jednak nie myślisz o mnie najlepiej… – Ale przynajmniej się do ciebie odzywam – zauważył mój dziadek, skądinąd słusznie. – A rano nawet na to nie miałem ochoty. To co się działo w nocy na tej komendzie? – Julek wyraźnie chciał zmienić temat. – No i co z kapliczką? Znaleźliście coś? – Wszystko ci opowiem, tylko może najpierw zajrzę do Patrycji i powiem jej, że już jestem. – Matylda przed chwilą u niej była i o ile mi wiadomo, twoja przyjaciółka śpi jak zabita. Chyba nie ma sensu jej budzić, niech dziewczyna odpocznie. Na pierwszy rzut oka widać, że nieszczególnie wygląda. Chyba ma jakieś kłopoty, co? – I to duże. Muszę jej jakoś pomóc, ale jeszcze nie wiem jak – mruknęłam. – To w takim razie zrobię sobie kawę i opowiem ci wszystko ze szczegółami. – Na kawę nie licz, najpierw będziesz musiała uporać się z obiadem. Babcia już drugi raz podgrzewała, żebyś od razu po powrocie mogła zjeść. Chyba pójdę z tobą do kuchni. Matylda też będzie chciała się wszystkiego dowiedzieć, nie będziesz musiała tego samego opowiadać po kilka razy – dodał i z wyraźnym żalem zgasił fajkę. Idąc do kuchni, pomyślałam z rozrzewnieniem, że to niesamowite uczucie, gdy ktoś na ciebie czeka z gorącym obiadem. I że to prawdziwe szczęście mieć dziadków i czasami pozwolić się im porozpieszczać.

Dopiero gdy Patrycja zeszła z góry, zobaczyłam, jak mizernie i blado wygląda. Bez makijażu jej twarz była niemal przezroczysta. Z miejsca została nakarmiona przez babcię obiadem i ciastem, a następnie napojona jakąś tajemniczą miksturą. – Na wzmocnienie – wyjaśniła jej babcia. – Dopóki będziesz u nas, będę ci osobiście serwować to do obiadu. A kiedy będziesz wyjeżdżać, dostaniesz butelkę do domu. Napiszę ci, jak zażywać, bo nie można tego przedawkować, a żeby poskutkowało, niezbędna jest długa kuracja. Nie martw się, dziecko, postawimy cię na nogi – dodała, gładząc ją po głowie. – Skoro babcia tak mówi, to tak będzie – uśmiechnęłam się do Patrycji pokrzepiająco i pomyślałam, że chciałabym w to wierzyć. Ze spojrzeń babci wywnioskowałam, że i ona się martwi. Wprawdzie widziała Patrycję pierwszy raz, ale na jej opinii mogłam spokojnie polegać. W końcu w swoim życiu leczyła wielu ludzi i oko miała wyostrzone. – Dobrze, że się wyspałaś, bo za chwilę idziemy do Piątego Koła – dodałam, siląc się na entuzjazm. – A może pójdziesz sama? Ja bym się jeszcze położyła – mruknęła Patrycja, która w tej chwili w ogóle nie przypominała żywej i dowcipnej dziewczyny, z którą rozmawiałam o całuśnych problemach i firmowych upadkach. – A mowy nie ma! – ku mojemu zaskoczeniu zaprotestowała babcia. – Jak się teraz, kochana, wyśpisz, to co będziesz w nocy robić? Zresztą Róży też się przyda towarzystwo – dodała i na migi pokazała mi, żebym poszła za nią do kuchni. – O co chodzi? – zapytałam szeptem, markując pilne układanie talerzy w zlewie. – Czemu Patrycja ma nie odpoczywać, skoro jest zmęczona? Przeszkadza ci, że ją zaprosiłam? – Nie gadaj bzdur – ofuknęła mnie babcia. – Po prostu teraz nie można jej dać zamknąć się w domu. Niech wychodzi do ludzi. Sen nie zawsze oznacza zdrowie – wyjaśniła krótko, a ja rozsądnie postanowiłam się z nią nie spierać. – Rozwiązania swoich problemów nie znajdzie w łóżku. – Skoro tak twierdzisz… Nie pozostaje mi nic innego, jak przekonać Patrycję do wyjścia – westchnęłam, ale na całe szczęście nie okazało się to żadnym wyzwaniem. Widać moja przyjaciółka czuła respekt przed babcią Matyldą, bo potulnie się przebrała i nałożyła lekki makijaż, który sprawił, że znów wyglądała jak dobrze znana mi Patrycja, a nie jak jej upiorne widmo. – Może twoja babcia miała rację? Gdybym teraz wróciła do łóżka, pewnie bym leżała i się zamartwiała, a tak nie mam możliwości zadręczać się niepewną i ubogą przyszłością – powiedziała Patrycja, głęboko wdychając rześkie powietrze. – Co to za dźwięk? – zainteresowała się, przystając i podciągając spodnie. Teraz dopiero zauważyłam, jak bardzo schudła. Wcześniej maskowała to luźna tunika. – Nie rozpoznajesz? To żaby. Jeśli otworzymy wieczorem okno, będziesz miała całonocny koncert. Czasami są tak głośne, że nie można spać. – Jak mam rozpoznawać? W życiu nie słyszałam żab – prychnęła Patrycja. – Może jakąś pojedynczą, ale na pewno nie całe stado. Mówiąc, że jestem stworzeniem miejskim, nie przesadzałam ani trochę. Ale wydaje mi się, że w związku z tym sporo straciłam. Może gdyby było inaczej i miałabym rodzinę na wsi, nie wpadłabym w kłopoty, bo zamiast bawić się we własną firmę, bawiłabym się z dziewiątką własnych dzieci, powitych z jakimś dorodnym rolnikiem. I miałabyś przed sobą nie sfrustrowaną upadłą kobietę, a rumianą zadowoloną gospodynię z chusteczką na głowie. – Rzeczywiście masz niewielkie pojęcie o współczesnej wsi i obecnych gospodyniach – ubawiona wybuchłam śmiechem. – Chusteczki już dawno wyszły z mody, a ciebie jako matki wielodzietnej rodziny nijak nie mogę sobie wyobrazić. I jeszcze jedno mnie frapuje… Dlaczego akurat dziewiątka tych dzieci?

– A nie wiem, tak mi się powiedziało. Skoro dorodny rolnik, to chyba powinien być płodny, no nie? – No tak, przynajmniej można tak zakładać. A tak wracając do realności, to się nie przejmuj, coś wymyślimy. Na pewno coś nam wpadnie do głowy. Ewentualnie zatrudnisz się u kogoś. Ostatecznie dobrych grafików… – Dobrych grafików jest jak psów – przerwała mi. – A cokolwiek zarobię, zabierze mi to komornik. W moim przypadku nie ma prostych rozwiązań. Chyba najzwyczajniej w świecie bogato wydam się za mąż. – To rolnik już wypadł z gry? – Rolnik to mógłby być wcześniej. A teraz niepotrzebny mi spokój, tylko pieniądze. Łapiesz różnicę? – Łapię. Pomysł dobry jak każdy inny, a sposób praktykowany od wieków – roześmiałam się. – A za kogo za ten mąż? – Jak to za kogo? Cały czas ci tłumaczę, że za milionera! Najlepiej za jakiegoś lorda, żeby było jak z powieści. – Albo z bajki o Kopciuszku. – Wtedy lord odpada, a na jego miejsce wskakuje książę. Ale to w ostateczności, lord jednak lepiej mi się kojarzy. – Bo? – Bo jest mniej sztywny. Książę to od razu jakaś etykieta, dwór, damy, trucicielki. Za dużo zachodu. – Wiesz, taka trucicielka mogłaby być pomocna. Na przykład mogłaby otruć twoich wierzycieli. – Wszystkich? Biedaczka musiałaby przejść na akord i truć do końca swojego życia – ubawiła się Patrycja. – Nie, książę odpada. – Zapomniałam ci powiedzieć, a tak mi się teraz skojarzyło z księciem, że w Piątym Kole umówiłam się z Ryśkiem. – Tym samym całuśnym Ryszardem mięśniakiem? To on jest arystokratą? Dobrze, nic nie mów, tylko żartowałam – powiedziała, widząc moją minę. – Zresztą, czy to ja miałam skojarzenia Ryśkowo-książęce? Rozumiem, że w końcu się z nim dogadałaś? – Tak jakby. Wyjaśniliśmy sobie wszystko telefonicznie. Tak jak sugerowałaś. Za winnego uznaliśmy księżyc. – No i dobrze. Szkoda by było tracić nerwy z powodu takiego drobiazgu. Ale zobacz, to jest jednak kwestia osobnicza, mnie by taki incydent nie przejął nawet dreszczem… Chyba jestem bardziej uodporniona. – Raczej powiedziałabym, że praktyka czyni mistrza. – Ha, ha! To miało być dowcipne? – Z założenia tak. – No to raczej ci nie wyszło – skrzywiła się. – Strasznie tu u was pagórkowato – stwierdziła następnie, patrząc na wąską stromą uliczkę. – Chcesz mi powiedzieć, że musimy wejść na tę górę? – Dokładnie, bo tam właśnie jest Piąte Koło. Ale nie narzekaj, przynajmniej nie musisz nieść trąbki – tu spojrzałam z niechęcią na instrument, myśląc, że to właśnie on we własnej osobie odpowiada za wszystkie moje ostatnie kłopoty. Gdyby nie trąbka, studenci by nie narozrabiali, profesor nie poszedłby ich ratować, a ja nie byłabym zmuszona do wyciągania ich z kłopotliwej sytuacji, a co za tym idzie, nie miałabym okazji szwendać się po nocy z Ryśkiem i na pewno nigdy bym się z nim nie całowała. I nie musiałabym obawiać się spotkania z nim.

A tak szłam do Piątego Koła z duszą na ramieniu. Czym innym było pogadanie przez telefon, a czym innym spojrzenie mu prosto w oczy. Tym bardziej, że nadal zżerały mnie wyrzuty sumienia. Na całe szczęście na miejscu okazało się, że zupełnie niepotrzebnie zaprzątałam sobie tym wszystkim głowę, bo ledwo weszłyśmy do Piątego Koła, a już było wiadomo, że coś dziwnego się dzieje. I że uwaga Ryśka, podobnie jak innych gości, skupia się nie na mnie, ale na długim i chudym facecie, który stał koło baru i głośno dawał wyraz jakimś dzikim pretensjom. Pan Błażej – którego kojarzyłam z poprzedniej wizyty – z miną męczennika stał niemal na baczność i bezskutecznie usiłował przerwać monolog długiego i chudego. Zaintrygowane popatrzyłyśmy z Patrycją po sobie i zgodnie ruszyłyśmy na paluszkach do stolika, przy którym siedział Rysiek i dawał nam jakieś dziwne znaki. – Cześć, Rysiek – wyszeptałam, starając się bezszelestnie odsunąć krzesło. – To jest Patrycja, to Rysiek – dokonałam niezbędnych formalności. – O co tu chodzi? Czemu tamten tak krzyczy? – Nie jestem pewien, ale wydaje mi się, że gość ma syndrom SSS. – Jaki? – zapytałyśmy jednocześnie z Patrycją. – Syndrom stałego skwaszenia – wyjaśnił Rysiek. – Za długo czeka, kawa jest niedobra, krzesła niewygodne. Narzeka tak już od dziesięciu minut. Co usiądzie, to za chwilę biegnie z powrotem. Robi to tak spektakularnie, że wszyscy zwrócili na niego uwagę. W sumie to nic dziwnego, to naprawdę niezłe przedstawienie. Żal mi tylko Błażeja… Co niektórzy robią już zakłady, w którym momencie biedak nie wytrzyma i wyrzuci upierdliwca z lokalu. – Ja też mam do niego sprawę… – Do tego krzykacza? Znasz go? – zdziwił się Rysiek. – Nie, nie do niego, tylko do Błażeja. Właściwie mogę upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu i załatwić, co mam do załatwienia, a przy okazji spróbować uwolnić go choć na chwilę od kłopotliwego towarzystwa – mruknęłam i biorąc trąbkę pod pachę, ruszyłam do baru. – Przepraszam, na chwilę panu przeszkodzę – powiedziałam, bezceremonialnie wpychając się przed perorującego wciąż chudzielca. – Panie Błażeju, mogę panu zająć chwilkę? – Przepraszam, ale to ja właśnie zajmuję temu panu chwilkę – wtrącił się urażonym tonem krzykacz. – I byłem pierwszy! Już od jakiegoś czasu usiłuję dowiedzieć się kilku istotnych rzeczy! – Proszę pana, gdyby dał mi pan choć cień szansy, to może udałoby mi się coś powiedzieć – powiedział umęczonym głosem właściciel Piątego Koła. – A wtedy mógłbym służyć wyjaśnieniem. – Właśnie, stoi pan tu cały czas, a inni czekają. Przecież tak nie można – zwróciłam się do chudego. – Też chciałabym się dziś napić kawy i coś zjeść, a pan mi to uniemożliwia. Blokuje pan i bar, i właściciela. Poza tym mam jeszcze jedną pilną sprawę do omówienia z panem Błażejem. Więc jeżeli już pan załatwił wszystko, byłabym wdzięczna za dopuszczenie mnie do głosu – wspięłam się na wyżyny uprzejmości. – Nic jeszcze nie załatwiłem, ale niech będzie moja strata. Nie pozostaje mi nic innego, jak wrócić do stolika i nadal cierpliwie czekać na wszystko, co zamówiłem. Choć to już zaczyna przekraczać wszelkie granice. – Chudzielec spojrzał na mnie z niechęcią i sarkając pod nosem, poszedł do stolika pod oknem, na którym stały trzy filiżanki z parującą kawą i kilka talerzyków z nadgryzionymi ciastkami. – Słucham panią? – Właściciel Piątego Koła obrzucił mnie niepewnym spojrzeniem. Widać po chudym natręcie jego sympatia dla bliźnich nieco stopniała. – Panie Błażeju, ja tylko chciałam oddać trąbkę – uśmiechnęłam się. – Z prośbą, żeby moim studentom pod żadnym pozorem jej nie przekazywać, nie wypożyczać, a nawet patrzeć

na nią nie pozwalać – dodałam, cały czas rzucając pełne zdumienia spojrzenia w kierunku stolika krzykacza. – A co się stało? Niech pani nie odpowiada, spróbuję zgadnąć! – Pan Błażej wyraźnie poweselał. – Ten, który miał na niej ćwiczyć, usiłował coś pani zagrać i pani tego nie wytrzymała? – Na całe szczęście ten zaszczyt mnie ominął. Natomiast mieszkańcy Malowniczego nie mieli takiego farta. Mariusz postanowił popisać się swoim, hm… antytalentem przed całym miasteczkiem. A jak dodam, że czynił to w środku nocy, wszystko będzie jasne. – No tak. Oni wyglądali na bardzo pomysłowych – roześmiał się właściciel Piątego Koła. – Czyli trąbka jest od dziś zakazanym instrumentem? – W pewnych kręgach tak. A teraz, czy będzie dużą niedyskrecją, jeżeli zapytam, o co chodzi temu wrzasklakowi? – sugestywnie zerknęłam w kierunku stolika pod oknem. – Sam nie bardzo wiem. – Uśmiech na twarzy właściciela Piątego Koła natychmiast zgasł. – Nic mu nie smakuje, na wszystko narzeka. To ma kawę za gorącą, to za zimną. Za gorzką, za krótko parzoną, z za małą pianką albo dla odmiany z za dużą, bo przecież on prosił o kawę, a nie o spienione coś, i tak dalej, i tak dalej. Już nie będę pani mówił, co powiedział o napoleonkach. – Nie smakowały mu? – zdziwiłam się niepomiernie, bo napoleonki od lat były specjalnością Piątego Koła. Gdy byłam mała, często razem z ojcem przychodziliśmy tutaj na popołudniowe obżarstwo. Wtedy jeszcze Piątym Kołem zarządzała babcia i rodzice pana Błażeja. Od tamtej pory nigdy i nigdzie nie jadłam smaczniejszych. – Pierwsza mu nie smakowała, druga była nie tak podana… Szkoda gadać. Dobrze, że moja babcia tego nie słyszy, taka zawsze była dumna z naszych napoleonek… Przepis przechodzi w naszej rodzinie z pokolenia na pokolenie… Ale co ja tu będę panią zanudzał rodzinnymi opowieściami. Fakt jest taki, że facet jest niezadowolony, a ja nic na to nie mogę poradzić. Poza tym trafił na okropny moment. Nie mam kelnerki, dziewczyna, która do tej pory pracowała, zwolniła się z dnia na dzień i zostałem na lodzie. Nie ogarniam tego wszystkiego, a już zupełnie nie wiem, co mam zrobić z takimi typami. Staram się być grzeczny… – I nie bardzo to panu wychodzi – usłyszeliśmy za sobą głos chudzielca, który jakimś niepojętym sposobem znalazł się tuż koło nas. Mogłam przysiąc, że dosłownie przed sekundą, gdy na niego zerkałam, siedział naburmuszony przy swoim stoliku. – Kto to widział, obgadywać klientów. Co więcej, z tego co słyszałem, brakuje panu personelu. Jak to możliwe, żeby w tak dużym lokalu nie było ani jednej kelnerki?! – Już jestem – usłyszałam tuż obok głos Patrycji. – Gdzie mój fartuszek, szefie? – zapytała, zalotnie uśmiechając się do Błażeja i, jakby przy okazji, obdarzając tym uśmiechem wrzaskluna, który zdezorientowany nieoczekiwanym obrotem sprawy na moment zaniemówił. Zresztą nie był odosobniony. Ja też straciłam głos i zagapiłam się na Patrycję. Błażej przez chwilę nie wiedział, co ma uczynić z tak cudownie objawioną kelnerką i w końcu Patrycja, widząc naszą konsternację, zrezygnowała chwilowo z fartuszkowych roszczeń i wzięła sprawy w swoje ręce. Zaprowadziła chudzielca do stolika, wysłuchała z uwagą nerwowych pokrzykiwań, a nawet obejrzała ze skupieniem podtykane jej pod sam nos filiżanki i talerzyki, i pokiwała ze zrozumieniem głową. Nie wiem, skąd wzięła takie pokłady cierpliwości, ale nawet z daleka widać było, że emanuje z niej spokój i profesjonalizm. Było to o tyle dziwne, że zgodnie z moją wiedzą Patrycja z pracą w zawodzie kelnerki nie miała nigdy nic wspólnego. – Pani… Przepraszam, nie wiem, jak pani ma na imię – zwrócił się do mnie pan Błażej, nie odrywając zdumionego wzroku od Patrycji. – Róża, może będzie łatwiej, jak zrezygnujemy z pani – odparłam.

– Błażej, bardzo mi miło. – Machinalnie podał mi wielką ciepłą dłoń. – Kim jest ta dziewczyna, znasz ją? – Tak mi się do tej pory wydawało. To moja przyjaciółka, Patrycja. Ale z jej przed momentem objawionym kelnerskim talentem zetknęłam się po raz pierwszy… Chyba że ma do tego wrodzone predyspozycje. – To nie talent, a przynajmniej nie tylko. To czysty profesjonalizm. Mogę dać sobie rękę uciąć, że ta kobieta nie robi tego po raz pierwszy – zawyrokował Błażej, nie odrywając zachwyconego wzroku od Patrycji, która z wprawą zbierała brudne naczynia. – Na pierwszy rzut oka widać, że to prawdziwy skarb. – Tajemniczy skarb – mruknęłam do siebie, kręcąc z niedowierzaniem głową. – To ja teraz może poproszę o kawę i zostawię cię sam na sam z nowym nabytkiem – powiedziałam głośniej i pomaszerowałam do stolika, przy którym siedział Rysiek. – Twoja przyjaciółka jest po prostu niesamowita – stwierdził Ryszard, patrząc na Patrycję z podziwem. – Pierwszy raz widzę dziewczynę z naręczem brudnych naczyń, która nadal wygląda jak dama. – To, mój drogi, się ma albo się nie ma. Patrycja akurat należy do szczęśliwców z wrodzoną klasą – powiedziałam, patrząc na niego z przyganą. Entuzjazm, z jakim wyrażał się o Pati, wskazywał, że określenie „całuśny Rysiek” mogło okazać się całkiem uzasadnione. A potem pomyślałam, że dobrze się to wszystko ułożyło. I to, że właśnie dziś w Piątym Kole pojawił się upierdliwy chudzielec, i to, że w tym momencie objawił się kelnerski talent Patrycji. To wszystko uchroniło mnie i Ryśka przed zakłopotaniem, którego tak się baliśmy. Gdy Patrycja przyniosła mi do stolika kawę, rozmawialiśmy zupełnie swobodnie, na zupełnie neutralne tematy, zręcznie udając, że poprzednia noc w ogóle nie istniała. Kolejne dni mijały bez większych wrażeń. Ku mojemu zdumieniu Patrycja potraktowała swoją przygodę z kelnerowaniem poważnie i uparła się, że tymczasowo zatrudni się w Piątym Kole. Jak się okazało, Błażej miał rację i jej talent nie był tylko talentem, ale także efektem praktyki, której Patrycja nabyła wiele lat temu we włoskich knajpkach. Babcia konsekwentnie migała się od wyznań i przypuszczałam, że moje zaśnięcie podczas wieczoru zwierzeń pogrzebało wszelkie szanse na poznanie przyczyn zniknięcia Julka. Było to o tyle dziwne, że tamtego wieczoru wydawało mi się, iż babcia chce mi o tym opowiedzieć. Albo się więc pomyliłam, albo babci przeszła chęć na zwierzenia. Badania archeologiczne toczyły się natomiast własnym miarowym tempem. Walczak nadal pozostawał cudownie nieobecny. Raz tylko dzwonił do burmistrza i podobno był ujmująco grzeczny, co wzbudziło nasze duże zaniepokojenie. Razem z proboszczem i historykiem amatorem podejrzewaliśmy, że za jego uprzejmością kryje się jakiś podstęp. Ale po tym telefonie znów wszelki słuch o nim zaginął i doszliśmy do wniosku, że martwiliśmy się na wyrost. Studenci pracowali solidnie w ciągu dnia, wieczorami do późna się bawili i z niepojętą dla mnie werwą zjawiali się o poranku pod kapliczką. Byli nie do zdarcia i szczerze mówiąc, skrycie im tego zazdrościłam. Niestety, na razie pod ruinami nie znaleźliśmy niczego, co byłoby nadmiernie cenne, ale z drugiej strony drobiazgi, które wykopaliśmy, nie odbiegały od normy. Znajdowaliśmy to, co zwykle się w takich miejscach znajduje. Ot, zwykłe pozostałości po zabudowaniach mieszkalnych i gospodarskich. Jednym słowem – było lekko nudnawo. Czasami tylko wpadał do nas proboszcz, natomiast historyk amator zjawiał się regularnie dwa razy w tygodniu i za każdym razem odkrywał coś niesamowitego, nie zauważając, że te jego znaleziska bawią studentów do łez. Nie należy się więc dziwić, że powoli zaczynała opanowywać mnie apatia. – A z tobą co się dzieje? – zapytała mnie któregoś dnia babcia, gdy smętnie snułam się

po domu. – Nic. Nudno tylko. Patrycji ciągle nie ma, pod kapliczką też bez większych zmian, po prostu marazm – mruknęłam, tłumiąc ziewnięcie. – Nie narzekaj. Po takim spokoju zwykle nadchodzi porządna burza, wspomnisz moje słowa. Zamiast marudzić, zbieraj lepiej siły – powiedziała babcia proroczym tonem. – A jak się nudzisz, to mogłabyś zrobić zakupy. Dla nas, dla profesorostwa i dla proboszcza. – Zakupy, proszę bardzo. Dla nas i dla profesorostwa, proszę bardzo. Ale jeśli chodzi o proboszcza, to mowy nie ma – powiedziałam stanowczo. – A co ci uczynił proboszcz, że jesteś taka bezwzględna? – zaciekawiła się zdziwiona babka. – Proboszcz absolutnie nic. Chodzi raczej o to, co uczyniłaby mi pani Dorotka, gdyby dowiedziała się, że wchodzę w jej kompetencje. Przecież ona by mnie bez litości zamordowała! Albo posądziła o jakieś niecne zamiary, próbę otrucia proboszcza albo jakiś inny zamach na jego osobę. – Nie zamorduje cię, bo po drugie, jej nie ma… – Chyba po pierwsze, i jak to nie ma? Pani Dorotka zostawiła proboszcza bez nadzoru? Nie boi się, że umrze z głodu i pragnienia? – Nieobecność gospodyni księdza wprost nie mieściła mi się w głowie. – Boi się i to właśnie miało być po pierwsze. Nie masz się czego obawiać, bo osobiście mnie dziś rano błagała, żebym pod jej nieobecność zajęła się proboszczem jak własnym synem. A nieobecna cię nie zamorduje i dlatego to po pierwsze było po drugie. – Ale co się stało, że opuściła posterunek? Umarł ktoś? – A wypluj to słowo! Jeszcze, nie daj Boże, coś wykraczesz – obruszyła się babcia. – Jej kuzynka złamała nogę i trzeba się nią zająć przez kilka dni, dopóki nie przyjedzie ktoś inny z rodziny. Aż mi jej było szkoda… – Kuzynki? – E tam, kuzynki! Gospodyni. Biedna pani Dorotka wyglądała jak wcielenie rozpaczy rozdartej między poczuciem obowiązku a obawą przed zostawieniem proboszcza bez kurateli… – No tak, pewnie nękały ją wizje hulanek i swawoli, których dopuści się proboszcz pod jej nieobecność – powiedziałam, ledwo powstrzymując się od śmiechu, bo zdradliwa wyobraźnia podsunęła mi przed oczy obraz proboszcza, który podkasawszy sutannę, wywija hołubce na stole. – Pani Dorotka należy do tych kobiet, które uważają, że jeżeli same wszystkiego nie dopilnują, to świat upadnie – zgodziła się ze mną babcia. – Tak, a w tym wypadku upadłym miałby być proboszcz. No, ale skoro tak to wygląda i mam błogosławieństwo od samej pani Dorotki, to obkupię też księdza. Przygotuj mi tylko listę. – Lista jest gotowa, leży w kuchni na stole. Tak sobie myślę, że mogłabyś wziąć samochód, bo sporo tego wszystkiego się nazbierało. Szkoda rąk. Zaciekawiona niecodziennym asortymentem zakupów poszłam po kartkę. Z wrażenia aż gwizdnęłam. – Fiu, fiu! Rzeczywiście dużo tego – powiedziałam, wracając z listą. – Masz rację, wezmę auto. Przy okazji od razu podrzucę zakupy na plebanię – powiedziałam, biorąc kluczyki do samochodu i przewidująco wrzucając do torebki dowód osobisty. Wprawdzie nie sądziłam, by sytuacja z aresztem miała się powtórzyć, ale, jak to mawiają, przezorny zawsze ubezpieczony, a nawet jeśli nie zawsze się to przydaje, mądry przezorny uczy się na błędach i zawsze może się wylegitymować. I z takimi myślami ruszyłam na malownicki rynek. W sklepie mięsnym panował niesamowity tłok. Kolejka ciągnęła się aż do samych drzwi

i perspektywa stania w ścisku i tłumie nie wzbudziła mojego entuzjazmu. Nie miałam jednak wielkiego wyboru, bo na liście babci widniała spora rubryka zatytułowana „mięso i wędliny”, więc wzdychając z rezygnacją, ustawiłam się na końcu szumiącego i plotkującego ogonka. W przypływie czarnego humoru pomyślałam, że mam rzadką w tych czasach okazję poczucia się zupełnie jak w PRL-u, z tym że przynajmniej na półkach nie brakowało towaru. Po przeszukaniu odmętów torebki i stwierdzeniu, że niestety jest tam wszystko z wyjątkiem czegoś, co mogłabym poczytać z nudów, zaczęłam przysłuchiwać się toczącej się obok rozmowie. Przede mną dyskutowały dwie panie, starające się mówić szeptem, co wyraźnie im nie wychodziło. – Wyobrażasz to sobie? – mówiła pierwsza, prawie że zachłystując się swoimi słowami. – I to w biały dzień… Ja się wcale nie dziwię, że gospodyni wyjechała. Też bym nie chciała na to patrzeć… – A nie, ona wyjechała w swoich sprawach i dopiero wtedy on, używając swobody, to wykorzystał – sprostowała druga, a ja mimowolnie nadstawiłam uważniej uszu. Zaczynało się ciekawie. – Ale popatrz, jaki szybki… Ledwo drzwi się za gospodynią zamknęły. Nawet jednego dnia nie poczekał – zacmokała z przyganą pierwsza, a kolejka zaszumiała potępiająco. – Co też się teraz na świecie wyprawia! – zagrzmiał gdzieś od przodu tubalny głos sprzedawczyni. – To wszystko przechodzi ludzkie pojęcie! – huknęła, a ja aż wychyliłam się z kolejki, żeby ją zobaczyć. Tak jak przypuszczałam, była dość duża i raczej toporna. Nie poświęciłam jej jednak zbyt wiele uwagi, bo na powrót skupiłam się na toczącej się rozmowie. Ku mojemu wielkiemu zaskoczeniu wciągnęła mnie ta plotkarska wymiana zdań i miałam nadzieję, że w końcu dowiem się, o kogo chodzi, kto tak skandalicznie się zachowuje i dlaczego wszyscy współczują jakiejś nieznanej mi gosposi. – Żeby to tylko o ludzkie pojęcie chodziło, pani Kraśniakowa – natychmiast powiedziała druga rozmówczyni i potrząsnęła utapirowaną głową. – Ale tu przecież w grę wchodzi boskie, rozumiecie państwo: boskie pojęcie – powtórzyła z naciskiem. – Sodoma i Gomora, i to tutaj, w naszym poczciwym Malowniczym! Żeby sam proboszcz sprowadzał sobie kochanicę, i to z dzieckiem! – dokończyła, a mnie zamurowało. – A mi mówiła sąsiadka, że to podobno jego nielegalna żona i jego jeszcze bardziej nielegalne dziecko – wtrąciła z powagą drobna paniusia. – Jeszcze z czasów, gdy nie podszywał się pod proboszcza. – A niech to – mruknęłam do siebie. Cichutko wymknęłam się z kolejki i truchtem pognałam do samochodu. Ruszyłam z piskiem opon i w rekordowym tempie zajechałam przed plebanię. Proboszcza znalazłam w ogródku. W wyluzowanej pozie półleżał na rozkładanym krześle i z rozanielonym wyrazem twarzy sączył coś z dużego kieliszka. Nie wyglądał na kogoś, kto ma cokolwiek na sumieniu, nie mówiąc już o grzechu tak ciężkiego kalibru jak jakaś naprędce przygruchana małżonka. – O, pani Róża! A cóż panią do mnie sprowadza? – zagadnął, wskazując mi gościnnie drugie krzesełko. – Cokolwiek to jest, świetnie pani trafiła. Nie wiem, czy już do pani dotarło, że chwilowo zostałem, hm, jakby to powiedzieć… słomianym wdowcem – zachichotał proboszcz, a ja bezsilnie opadłam na wskazane mi miejsce. – Pani Dorotka wyjechała, a ja, wstyd się przyznać, czuję się trochę jak uczeń, który wyrwał się na wagary – dodał wyjaśniająco proboszcz i popatrzył na mnie uważnie. – Ale czy mi się wydaje, czy jest pani zdenerwowana? – Nie wydaje się proboszczowi – potwierdziłam i z zakłopotaniem potarłam ręką czoło. – A co do ucznia, to niech proboszcz uważa, żeby nie dostać znienacka uwagi. – Od uwag jest pani Dorotka, a jak już mówiłem, jej nie ma. A skoro pani humor nie

dopisuje, to może napije się pani ze mną nalewki? Zwykle rewelacyjnie działa na poprawę nastroju… – Chętnie, ale nie mogę, bo jestem samochodem. – Nie, wydaje się pani, na pewno jest pani człowiekiem. – Proboszcz był najwyraźniej w znakomitym nastroju. – Ha, ha, ha, ale się ubawiłam – sarknęłam. – Przyjechałam, żeby z księdzem poważnie porozmawiać. – Brzmi groźnie. O co chodzi? – O proboszcza. Czy ksiądz wie, że znajduje się na językach całego Malowniczego? A nawet jeśli przesadziłam, to na sporej liczbie języków? – zapytałam dobitnie. – Co też, pani Różo, pani mówi?! Plotkują o mnie? – Ku mojemu zdumieniu ksiądz ani myślał się przejmować. Ba, wyglądał wręcz na ucieszonego. – To świetnie, po prostu świetnie! – dodał, potwierdzając moje spostrzeżenia, i z zadowoleniem zatarł ręce. – No to mnie proboszcz zaskoczył – wyznałam po chwili. – Mam wrażenie, że ktoś tu zwariował. Albo ja, albo ksiądz, ewentualnie świat oszalał. – To ostatnie stało się już dość dawno i jako fakt dokonany nie bardzo zajmuje moje myśli – stwierdził beztrosko proboszcz. – Pani też radzę odpuścić sobie ten temat. – No dobrze, powiedzmy, że to rozumiem, ale może mi tylko ksiądz dodatkowo wyjaśnić, gdzie w plotkowaniu o proboszczu jest powód do radości? Bo jak mi Bóg miły, nie pojmuję. – Oczywiście, już mówię. – Odchrząknął proboszcz i łyknął zawartość kieliszka. – Chociaż tak naprawdę, gdyby pani się zastanowiła, sama by pani doszła do właściwych wniosków. To jest równie skomplikowane jak budowa cepa… – A to zależy, ile kto wie o cepie – mruknęłam, usiłując odtworzyć w pamięci wygląd wspomnianego przed chwilą narzędzia. Niestety, poniosłam klęskę i postanowiłam po przyjściu do domu sprawdzić w internecie, jak rzeczony cep wygląda. – Ale mniejsza z tym. Co z tym cepem? – rozsądnie wróciłam do tematu – Z cepem nic, za to z plotką, o której mówimy, jest tak, że stanowczo lepiej jest, kiedy plotkują, niżby mieli nic nie mówić. Jak o kimś nie mówią nic, znaczy to tyle, że przestał się liczyć. W moim przypadku to by była katastrofa! Zupełnie jakbym zniknął z powierzchni ziemi. – No tak, ale przegiąć można w obie strony – próbowałam go uświadomić. – Proboszcz wie, że język to doskonałe narzędzie zbrodni? Można nim doskonale zabijać. – Dobrze prawisz, moja córko – żartobliwie przytaknął proboszcz i puszczając do mnie oko, postawił przede mną kieliszek napełniony sokiem jabłkowym. – Skoro nie może pani skusić się na nalewkę, to przynajmniej proszę napić się soku i opowiedzieć mi, o czym to huczy w naszym mieście? – O księdza żonie i nieletniej latorośli – wypaliłam z grubej rury i duszkiem wypiłam całą zawartość kieliszka. – O mojej żonie? – zdziwił się proboszcz. – Ale to zupełna niedorzeczność… Przecież ja nie mam żony… Żaden proboszcz jej nie posiada i zapewne dlatego dożywamy dość sędziwego wieku – dodał z diabelskim błyskiem w oku. – O nie, jeżeli proboszcz myśli, że dam się podpuścić, to nic z tego – powiedziałam, ignorując jego wyraźnie wyczekujące spojrzenie. – I to naprawdę nie pora na żarty, bo sytuacja jest poważna. – No dobrze, to teraz już na poważnie – skąd przesłanki, że mam żonę? Był jakiś donos, czy jak? – Nic nie wiem o żadnych donosach, ale wcale bym się nie zdziwiła, gdyby jakiś paszkwil niedługo trafił do księdza kurii, albo i do papieża – ponuro pokiwałam głową. – A wracając

do przesłanek, to podobno zamieszkała u księdza ładna, młoda kobieta z dzieckiem. – Bo zamieszkała. – Proboszcz z namysłem przyjrzał się zawartości swojego kieliszka. – I co z tego? – Jak to, co z tego? Na jakim świecie ksiądz żyje? – zapytałam i głęboko westchnęłam. – To z tego, że ktoś rozpowiada, iż to jest właśnie ta nielegalna żona i jeszcze bardziej nielegalne dziecko – wyłożyłam mu kawę na ławę. – Nie wiem, kim są księdza goście, ale z całą pewnością, znając swoje miasteczkowe owieczki, nie powinien proboszcz gościć u siebie obcych kobiet – wytknęłam mu. – Przecież można się było domyślić, że to wywoła mnóstwo plotek i komentarzy. Szczególnie pod nieobecność gospodyni. – Ale to nie jest obca kobieta. – Do proboszcza chyba zaczęła docierać powaga sytuacji. – Jakoś nie przyszło mi do głowy… – przerwał w pół zdania i z zafrasowanym wyrazem twarzy podrapał się po głowie. – A pani, pani Różo, nie zżera ciekawość, kto to jest? – zapytał nagle, zerkając na mnie spod oka. – Pewnie, że zżera, ale jeszcze kontroluję się na tyle, żeby nie włazić nikomu w życie prywatne. Ale nie będę się zbytnio wzbraniać i jeżeli ksiądz odczuwa nieprzepartą ochotę na zwierzenia, to służę swoją osobą – dodałam. – Tak też myślałem. Sam na pani miejscu byłbym ciekawy. Ta kobieta jest po prostu moją siostrą… i dlatego jest ładna… – wyznał nieskromnie po chwili dramatycznego milczenia. – I w związku z tym nie wiem, czy mam sumienie tak rozczarować tych wszystkich biednych malownickich mieszkańców, którzy węszą w tym rozwiązły grzech. – Ksiądz udał zatroskanego, z trudem powstrzymując uśmiech. – To może być rzeczywiście nieludzkie pozbawiać księdza bliźnich występnych złudzeń. Takie podejrzenia niosą ze sobą ogromne korzyści, na przykład niebywale rozwijają wyobraźnię. Podejrzewam, że gdyby proboszcz był bardziej wrażliwy, to powinny już proboszczowi odpaść uszy, bo w tym przypadku na czerwonych i piekących by się nie skończyło – odpowiedziałam, nie mogąc dłużej utrzymywać powagi. – W takim razie niebywale cieszy mnie moja niewrażliwość – oświadczył proboszcz. – Jakoś nie uśmiecha mi się życie bez uszu, nie mówiąc już o szoku, jaki bym przeżył, gdyby mi tak znienacka odpadły. – Przez moment rozkoszował się wizją siebie jako ofiary plotkarskich zapędów parafian. – Ale wracając do rzeczywistości, z pani słów wynika, że sytuacja nie wgląda zbyt wesoło. – Proboszcz z wyraźną niechęcią wrócił do sedna naszej rozmowy. – To fakt. Opinia i księdza, i księdza siostry wisi na włosku. Trzeba to jakoś wyjaśnić, zanim ludzie oszkalują was zupełnie – powiedziałam, intensywnie zastanawiając się, co można zrobić, by uciąć łeb plotkarskiej hydrze. – Nie trzeba było jej przysłać do mnie? Albo do Uroczyska? Gdyby ksiądz wspomniał o tym babci, bez słowa by ją u nas przenocowała. A tak ludzie nieźle dopieką i księdzu, i jej. – Niech pani mnie nie straszy. Basia jest bardzo wrażliwa. Obawiam się, że nie wytrzyma tego typu pomówień… – Ja nie straszę, ja tylko mam wciąż w pamięci, co się działo, gdy mnie posądzono o mały romansik ze studentem. Opowiadałam proboszczowi. I to było w dużym mieście, a w małych miasteczkach jest jeszcze gorzej. Myślę, że tutejsi ludzie potrafią być bardzo przykrzy, gdy coś im się nie podoba, i umieją solidnie skomplikować życie. – Pani Różo, ludzie wszędzie są tacy sami. – Proboszcz machnął ze zniecierpliwieniem ręką. – Tutejsi, nietutejsi, to bez znaczenia. Ale fakt faktem, że po raz pierwszy od kilku lat nie wiem, co mam zrobić – ksiądz spojrzał na mnie bezradnie. – Trzeba to jakoś wyprostować – mruknęłam. – Najlepiej publicznie, żeby wszyscy usłyszeli… Wiem! – krzyknęłam w przypływie natchnienia. – Jestem po prostu genialna.

– I skromna – dodał ksiądz. – Dobrze, dobrze, już nic nie mówię. Jaki ma pani ten pomysł? – W niedzielę po mszy przedstawi ksiądz wszystkim zebranym swoją siostrę. Przecież nikt nie zakwestionuje prawdomówności proboszcza, a już na pewno nie prosto w oczy. A jeżeli nawet pokomentują to trochę po wyjściu z kościoła, to i tak już nie będzie to sensacja. Zresztą jak się ma zwykła siostra do potencjalnej księżej żony? Nijak – wyłuszczyłam swój plan. – Co ksiądz o tym myśli? – Myślę, że pani jest rzeczywiście genialna. – Proboszcz z uznaniem pokiwał głową. – Od razu w tę niedzielę tak właśnie zrobię. Może przy odrobinie szczęścia Basia o niczym się nie dowie. A może lepiej byłoby do czasu, aż wszystko się wyjaśni, wyeksmitować ją z plebani? – A broń Boże! Teraz to ksiądz nie może nic zmieniać. To by tylko pogorszyło sytuację. Musi proboszcz przetrwać do niedzieli. Skoro już wszystko ustaliliśmy, będę uciekać. W samochodzie mam dla księdza zakupy, z wyjątkiem mięsa, bo właśnie gdy po nie stałam, dowiedziałam się o rozwiązłym życiu proboszcza – powiedziałam, odstawiając kieliszek. – I natychmiast tu przyjechałam… – By zobaczyć to na własne oczy – stwierdził proboszcz żartobliwie. – By ratować zszarganą opinię księdza – dokończyłam ze stoickim spokojem. – No, nie przesadzajmy, nie zszarganą, a jedynie szarganą. Chociaż jak już mówią o tym w sklepie mięsnym, to różnie może ze mną być – westchnął proboszcz. – Kraśniakowa, właścicielka tego przybytku, nie zwykła zostawiać na bliźnich suchej nitki. – Suchy czy mokry, musi proboszcz dotrwać do niedzieli. A teraz chodźmy po te zakupy, zanim ktoś i mnie posądzi o niecne zamiary – powiedziałam i poszłam wyładowywać zakupy z bagażnika. Patrząc na proboszcza, który uginając się pod ciężarem toreb, szedł w kierunku plebani, potykając się co chwila o sutannę, bardziej zrozumiałam niepokój pani Dorotki. I to, że dobra gospodyni to prawdziwy skarb. Nie tylko ugotuje, upierze i zadba o dom, ale w niektórych przypadkach jest gwarancją nieskazitelnej opinii. Mogłabym sobie dać rękę uciąć, że gdyby przyjazd siostry proboszcza nie zbiegł się z wyjazdem pani Doroty, to nie powstałaby nawet najmniejsza plotka na temat potencjalnej małżonki proboszcza. Niestety, stało się inaczej i nie pozostawało nam nic innego, jak cierpliwie czekać na niedzielną mszę, kiedy to wszyscy plotkarze doznają srogiego zawodu. Ale co do tej pory użyją, to ich. A jakby się tak nad tym głębiej zastanowić, można by podsumować całą sytuację krótkim zdaniem: w tej grze każdy wygrywa! Następnego dnia profesor zjawił się pod kapliczką wyraźnie zdenerwowany i poruszony. Porozdzielał zadania pomiędzy studentów i odwołał mnie na bok. – Pani Różo, nieszczęście! – powiedział tragicznym tonem i zmierzwił ręką siwe włosy. – Potworne nieszczęście! – Wydawało mi się właśnie, że profesor jest jakiś nieswój – powiedziałam. – Co się stało? – Pamięta pani profesora Gramarczyka? – Oczywiście, był u nas na uczelni na gościnnych wykładach. O ile dobrze sobie przypominam, pracował nad książką o bieszczadzkich cerkwiach… Coś mu się stało? – Nie, jemu na szczęście nic! Ale właśnie do mnie dzwonił, że okradziono jedną z cerkwi. Na pewno zginęły trzy ikony i naczynia liturgiczne. A nie wiadomo, czy to już pełna lista strat. Niech pani sobie wyobrazi, że profesor natknął się na sprawców, ale przybył trochę za późno, bo zdołał zobaczyć tylko odjeżdżający samochód! – Panie profesorze, może to właśnie jest szczęście w nieszczęściu. Gdyby przyłapał ich na gorącym uczynku, nie wiadomo, czy nie skończyłoby się to dla niego tragicznie – powiedziałam, otrzepując ręce z ziemi. – Tacy ludzie zwykle pozbawieni są skrupułów. Mogliby

zrobić mu krzywdę. A ikon i tak by nie oddali. – Jacy ludzie, pani Różo, to złodzieje, męty społeczne! Barbarzyńcy! Czy pani wie, że oni dwie ikony wycieli. Rozumie pani? Wycieli! Z ikonostasu! – Profesor z oburzenia aż cały się zatrząsł. – Trzecią ukradli wraz z ramą! – Ale jak to się stało, że cerkiew z cennym wyposażeniem była niezabezpieczona? – Była opuszczona, czekała na remont. Sama pani wie, jak to u nas jest. Nikt tego za bardzo nie pilnował. A cenniejszych przedmiotów nie można przecież ruszyć, bo co? Bo żeby można było przenieść zabytkowe rzeczy, trzeba mieć zgodę konserwatora zabytków, do demontażu ikonostasu też potrzeba osoby specjalnie uprawnionej. I wszystko jak zwykle sprowadza się do pieniędzy. A raczej ich braku! I koło się zamyka! Tylko potem płakać umiemy koncertowo! Jak można było do tego dopuścić? – Tak samo jak do przenoszenia starych kapliczek, stawiania gdzie popadnie różnych budowli… Niestety, świat pełen jest Walczakopodobnych – powiedziałam, patrząc na kapliczkę świętego Antoniego. – I jako kontrast istnieje jeszcze nieproporcjonalna garstka ludzi takich jak my i profesor Gramarczyk. Rozumiem, że policja już zajmuje się tą sprawą? – Zajmuje się, ale wątpię, żeby złapała złodziei. Niestety, cały problem polega na tym, że zwykle ci źli, zupełnie nie rozumiem dlaczego, są sprytniejsi od policjantów… Chociaż, jak przypomnę sobie tych dwóch na komendzie, z którymi miałem wątpliwą przyjemność, to rozumiem nieco bardziej. – A, to chyba tylko taki wyjątek. Ogólnie nie jest tak źle. Skoro policja jest powiadomiona, to zapewne szukają ich już w całym kraju. – Oby miała pani rację! Rozstroiło mnie to zupełnie… Czy to, że ratujemy, ocalamy, ma sens, skoro nikt tego potem nie docenia i nie umie nawet upilnować? – Panie profesorze, ma! Dopóki są jeszcze ludzie, którzy się tym przejmują, to ma. Zresztą niech pan popatrzy na naszych następców – wymownie wskazałam na studentów. – Rośnie nam nowa grupa zapaleńców. O, chyba coś się dzieje – dodałam, bo wokół stanowiska, na którym pracował boski młodzian, zapanowało zamieszanie. – Panie profesorze, pan niech się nie przejmuje, ja wierzę, że winni zostaną ukarani, wprawdzie na ich miejsce pojawią się nowi, ale tak już funkcjonuje świat, a teraz chodźmy robić swoje – zakończyłam i pokrzepiająco uścisnęłam pomarszczoną dłoń profesora. – No, co tam macie? – zwróciłam się następnie do studentów, którzy niecierpliwie nas przywoływali. – Pani doktor, nareszcie jakiś postęp – zakomunikowała mi rozradowana czarnulka. – Chyba znaleźliśmy ślady po kuźni. Bo te pierwsze warstwy to ewidentnie była zwykła chałupa z obejściem… Ale co ja pani opowiadam, przecież pani wie, ale to tutaj. Niech pani spojrzy stare podkowy, gwoździe, na stanowisku Mariusza jest coś, co wygląda jak palenisko… Od biedy można by było odbudować tu starą kuźnię… – Rzeczywiście, panie profesorze, coś w końcu mamy – ucieszyłam się, oglądając wydobyte z ziemi rzeczy. – Niech pan spojrzy! – Na pierwszy rzut oka faktycznie wygląda to na wyposażenie kuźni – przytaknął profesor, pochylając się nad fragmentami, które przypominały pozostałości wielkiego młota. – No to, kochani, nareszcie pierwszy sukces. – W miarę jak profesor mówił i oglądał wydobyte przedmioty, wyraz zasępienia znikał z jego twarzy. – Wprawdzie nie jest to dokładnie to, czego szukamy, ale jakby to ująć… To już jakieś światełko w tunelu – powiedział, zakasując rękawy. A ja, patrząc na niego, pomyślałam, że na zmartwienia nie ma jak pozytywne wyniki w pracy, którą się kocha. Pod koniec dnia, gdy zaczęło się ściemniać, mieliśmy odkryte spore fragmenty kuźni. Nie ulegało już wątpliwości, że w stu procentach jest to miejsce, gdzie kiedyś pracował kowal.

– Pani Różo, kuźnia to rzecz wspaniała, ale nie tego szukamy – powiedział profesor, ocierając pot z czoła. – Z materiałów źródłowych wynika, że powinna być tu karczma, nawet znalazłem o niej jakąś legendę. – O, to o legendzie nic nie wiem – zdumiałam się, bo byłam święcie przekonana, że materiały dotyczące przykapliczkowych terenów mam stuprocentowo opanowane. – To moje ostatnie odkrycie. Cały czas staram się o nowe materiały. Podobno to było nawiedzone miejsce. Zaczęło się od tego, że pewnego razu zaginął bogaty podróżny. Jakby ziemia się pod nim rozstąpiła. Był i nagle znikł bez wieści i śladu. Od tamtego momentu ponoć w karczmie straszyło. Miejscowi mówili, że ciąży nad nią przekleństwo. I ponoć z powodu tego fatum karczmę spotkał tak smutny koniec. Według podania zabarykadowali się w niej zbójnicy i nie wiadomo, czy zaprószyli ogień, czy też ktoś najzwyczajniej w świecie gospodę podpalił, ale koniec końców spłonęli w niej żywcem. Mieszkańcy twierdzili, że to była zemsta ducha zaginionego podróżnika, którego ponoć mieli zamordować ci sami zbójcy, którzy usmażyli się w karczmie. – Dość ponura historia. Ale skoro nawet legenda istnieje, to może jednak i karczmę znajdziemy. Coraz więcej jest rzeczy, które jasno wskazują na to, że gospoda tu jednak istniała. – Czyli szukamy dalej? – Szukamy. Tym bardziej, że kuźnia niczego nie załatwia. Nie jest na tyle ciekawym obiektem, żeby można było przy jej pomocy uniemożliwić budowę Walczakowi. A poza tym cel badań był inny. Studenci mają szukać karczmy. – Fakt, znalezisko, którego dokonał proboszcz, nijak ma się do kuźni – wyznał półgębkiem profesor. – No to nie mamy wyboru. Kopiemy głębiej. Ale to już jutro. A teraz odwiozę profesora do Uroczyska. Specjalnie wzięłam samochód. – A skąd pani wiedziała, że pan Miodek dziś po mnie nie przyjedzie? – zainteresował się wyraźnie zaintrygowany profesor. – Ha! Przede mną nic się nie ukryje – uśmiechnęłam się. – A tak naprawdę to spotkałam go rano, gdy właśnie wracał z warsztatu, zły jak sto diabłów, bo samochód mu znienacka odmówił posłuszeństwa. Ma go odebrać dopiero jutro. – Ale nie trzeba było robić sobie kłopotu. Poszedłbym pieszo… – To żaden kłopot, zresztą przy okazji odbiorę miód dla babci. Zamówiła u pana Miodka kilka słoików. – Chyba że tak. A pani babcia to naprawdę niesamowita kobieta. Lilka jest nią tak zauroczona, że prawie o mnie zapomina. Co więcej, pani Matylda zapewnia jej tak dużo rozrywek w ciągu dnia, że wieczorem moja żona po prostu pada na łóżko i zasypia. Zupełnie nie starcza jej czasu, żeby się mną w jakiś szczególny sposób zajmować. I chwała Bogu, a raczej pani babci za to. Chyba będę tu przyjeżdżał na coroczny urlop. – Panie profesorze, jest pan okropny – zaśmiałam się, wsiadając do samochodu. – A pani Lilka wcale nie jest taka straszna! – O, w odpowiednich dawkach to jest najbardziej kochana kobieta na świecie – mruknął profesor, a potem popadł w zamyślenie. Ocknął się dopiero, gdy zajechaliśmy pod Uroczysko. – O wilku była mowa, a wilk tuż- tuż – dodał, widząc swoją żonę, która z ożywieniem rozmawiała o czymś z panią Mają. – Jak Lilka na mnie czeka na zewnątrz, to zapewne będzie jakaś afera, wspomni pani moje słowa – powiedział proroczym tonem i pomachał do spieszącej w naszym kierunku profesorowej. – No, jesteś nareszcie – zawołała pani Lilka podekscytowanym głosem. – Witam panią – obrzuciła mnie pobieżnym spojrzeniem i z powrotem skupiła się na profesorze. – Czekam tu już

na ciebie od godziny! – Ależ Lileczko, o ile dobrze pamiętam, to uprzedzałem cię, że wrócę późno… I chyba nie mieliśmy żadnych wspólnych konkretnych planów? Naprawdę nie mogłem być wcześniej. Dopiero skończyliśmy pracę, prawda, pani Różo? – tłumaczył się dość mętnie profesor. – Prawda, nawet nie zdążyłam się przebrać – potwierdziłam, uśmiechając się przez ramię do pani Majki, która ubawiona przysłuchiwała się rozmowie. – No i co z ciebie za dżentelmen, jak nawet nie dasz się kobiecie ogarnąć po pracy? – zaatakowała go profesorowa. – Ale mniejsza z tym, proszę, niech pani siada. – Pociągnęła mnie za rękę i prawie siłą usadowiła za drewnianym stołem. Profesor z pewnym ociąganiem poszedł w moje ślady. – Muszę wam koniecznie o czymś opowiedzieć! Ależ dziś dokonałam odkrycia! Pani Maju, niech pani do nas dołączy, bo pani nie zna jeszcze zakończenia tej historii – zarządziła, obrzucając nas niecierpliwym spojrzeniem i czekając, aż wszyscy się usadowią. – Odnalazłam dziś swoją rodzinę! – wykrzyknęła uradowana i wyczekująco popatrzyła na profesora. – Liluś, skarbie, jaką rodzinę? – No jak to, jaką? Skoro ją odnalazłam, to musiała być zaginiona! – A gdzie nastąpiło to cudowne odnalezienie? – dociekał profesor. – Och, taka jestem podekscytowana, że faktycznie mówię trochę nieskładnie. Na cmentarzu. Czy to nie cudowne, kochanie? – No niezupełnie – zachłysnął się zszokowany profesor. – To dość niestandardowe miejsce… – Dobre jak każde inne. Ty, Henryku, w ogóle nie umiesz się cieszyć! – Miałbym się cieszyć ze znalezionej martwej rodziny? – Profesor z coraz większym zaniepokojeniem patrzył na swoja małżonkę. – Lileczko, czy ty aby nie wypiłaś czegoś po obiedzie? – Oczywiście najlepiej od razu mierzyć każdego własną miarką. – Profesorowa potępiająco pokiwała głową. – Nie każdy, mój drogi, popołudniami raczy się koniakiem, jak co niektórzy tu obecni! – Pani Lilko, ale o co chodzi? – wtrąciłam się, bo uznałam, że w innym przypadku ani chybi rozpęta się małżeńska kłótnia. Jedynym wyjściem było skierowanie uwagi małżonków na inne tory i niestety ta rola przypadła mi, bo na pomoc właścicielki Uroczyska nie miałam co liczyć. Pani Maja bowiem całą uwagę skupiała na utrzymaniu powagi, co przychodziło jej z ogromnym trudem. – Niech pani opowie wszystko od początku. – Ależ ja cały czas mówię! Tylko nikt mnie uważnie nie słucha. Poszłyśmy dzisiaj z Matyldą i Leontyną na cmentarz. I właśnie tam odkryłam grób mojej rodziny! – Ale skąd pomysł, że to właśnie twoja rodzina? – zapytał zrozpaczony profesor. – Bo mamusia opowiadała, że po wojnie syn stryjecznego brata mojego dziadka zaginął bez wieści. I to właśnie on! – Ale skąd ta pewność? – Bo moje panieńskie nazwisko się zgadza! – A imię? – Jakie imię? – zdziwiła się profesorowa. – No ten syn stryjecznego brata chyba jakieś posiadał! – Posiadał, czemu miał nie posiadać? Henryku, jakieś dziwne pytania zadajesz! – To imię też się zgadza? – drążył profesor, wznosząc oczy do nieba. – Oczywiście, chociaż mamusia nie mówiła chyba, jak mu było, albo wyleciało mi to z głowy… Ale skoro to on, to musi się zgadzać…

– Matko Przenajświętsza – jęknął profesor, a ja ostatnim wysiłkiem woli zamieniłam wybuch śmiechu na rzężący kaszelek. Właścicielce Uroczyska nie szło tak dobrze i zmuszona była ukryć twarz w zgięciu łokcia. Gdy ją na powrót uniosła, oczy miała załzawione, a policzki czerwone. – I daty mniej więcej pasują – dodała profesorowa, z troską przyglądając się swojej gospodyni. – A pani, pani Maju, co się stało? – Nic, nic, napad alergii – wyjaśniła skwapliwie zagadnięta. – Widocznie coś zaczęło pylić… – Ciekawe, czy bezmyślność też wydziela jakieś pyłki – mruknął profesor pod nosem. – Lila, a nie przyszło ci do głowy, że to może być tylko taki zbieg okoliczności? Wiesz, tak czasami się zdarza. Poza tym gdyby to rzeczywiście był ten kuzyn, nie, poczekaj – syn brata twojego dziadka… – Stryjecznego brata mojego dziadka – poprawiła go pani Lilka. – Jak go zwał, tak go zwał. Ale jeśli to naprawdę był on, czemu nie odezwał się do waszej rodziny? – Bo był strasznie z nimi skłócony. Przed wojną poszło o jakieś sprawy majątkowe. A potem w czasie wojennej zawieruchy rodzina się rozproszyła i Piotr zaginął. – A, czyli jednak przypomniałaś sobie, jak miał na imię – ucieszył się profesor. – Henryku, jak mogę sobie przypomnieć coś, czego najzwyczajniej w świecie nie wiem? Na nagrobku tak było napisane. Piotra szukała cała rodzina, i przez Czerwony Krzyż, i na własną rękę, ale przepadł bez wieści. A tu się okazuje, że on po prostu odciął się od nich. Mamusia mówiła, że chcieli się z nim pogodzić, puścić wszelkie nieporozumienia w niepamięć… Leżało jej to wszystko bardzo na sercu. Ale jak to cię nie przekonuje, to jest jeszcze jeden dowód, mój drogi. – O, doprawdy, a jaki? – z przekąsem zapytał profesor. – Anioł – powiedziała profesorowa poważnie, a my z panią Mają popatrzyłyśmy po sobie z zaskoczeniem. – Anioł? Po tylu latach życia z tobą już nic mnie nie powinno zdziwić, ale jednak cały czas daję się zaskakiwać. – Zdenerwowany profesor zerwał z nosa okulary i nerwowo zaczął je przecierać skrawkiem koszuli. – Odnalezienie martwej rodziny, anioły, może jeszcze dorzucisz gadający sarkofag! – unosił się coraz bardziej, a ja patrzyłam na niego zdumiona. W stanie takiego wzburzenia widziałam go po raz pierwszy. I szczerze mówiąc, nie bardzo rozumiałam, po co robić wokół tego tyle hałasu. Skoro odnaleziona rodzina była martwa, to raczej nie powinna przysporzyć żadnych kłopotów. Gorzej mogłoby być z żyjącymi, ale w obecnej sytuacji według mnie nie było się czym ekscytować. Nawet jeżeli profesorowa zbyt pochopnie zinterpretowała fakty, krzywdy tym nikomu nie robiła. – Niepotrzebnie tak się denerwujesz. – Widać myśli pani Lilki biegły podobnym torem do moich. – Krzyczysz, zamiast spokojnie posłuchać. – Krzyczę, bo wiem, do czego to prowadzi – profesor nałożył okulary i głęboko odetchnął. – Jak mówisz o czymś z takim podekscytowaniem, to znaczy, że w twojej głowie zrodził się jakiś podstępny plan. I z doświadczenia wiem, że powinienem się bać. – Ależ Henryku, chyba mnie demonizujesz. – Oby. Więc o co chodzi z tym aniołem i martwą częścią potencjalnej familii? – Piotr, bo to na pewno jest on – podkreśliła profesorowa, unosząc w górę wskazujący palec – miał ogromnego bzika na punkcie aniołów. Podobno czytał wszystkie książki i opracowania, które się na ten temat ukazały. Cały czas powtarzał, że jak już umrze, to chce mieć nagrobek nie z Jezusem czy Matką Boską, tylko właśnie z wielkim skrzydlatym aniołem.

– Zadziwiająco szczegółowa wiedza, zwłaszcza że dotyczy kogoś, kto zaginął w kwiecie wieku. Jakim cudem ktoś, kogo od łoża śmierci dzieli jeszcze wiele lat, robi tak szczegółowe dyspozycje dotyczące swojego nagrobka? – zapytał profesor. – I instruuje na ten temat rodzinę, z którą jest w nie najlepszej komitywie? – Henryku, o to trzeba by zapytać moją mamusię albo samego Piotra, ale w obu przypadkach jest to niemożliwe z wiadomych względów. – Profesorowa spojrzała na profesora z lekką irytacją. – I, jak się domyślam, nad grobem, który odnalazłaś, czuwa właśnie taka wielka skrzydlata postać – dokończył z westchnieniem profesor. – Właśnie. – Pani Lilka podekscytowana pokiwała głową. – Ale to nie wszystko… Leontyna powiedziała mi, że z Malowniczym wiąże się pewna anielska historia, słyszeliście coś o tym? – Ja słyszałam – uśmiechnęła się właścicielka Uroczyska. – Malowniczym ponoć opiekuje się anioł… Pokazuje się czasami wśród zwykłych śmiertelników i wtedy można spodziewać się wielkiej pomyślności. Dostałam nawet jego portret – „Pejzaż z aniołem”. Jeśli chcecie, mogę wam go pokazać, wisi w salonie. – Hm… Wydaje mi się, że ja też słyszałam o tym aniele – powiedziałam powoli. – Babcia mi o nim opowiadała, gdy byłam mała. – Dobrze, Lila, rozumiem twoje podejście do grobu z panieńskim nazwiskiem i figurą anioła. Ba, rozumiem nawet, że ludzie wierzą w opiekuńczego miasteczkowego anioła. Dziwne to wprawdzie, ale w końcu to nie pierwsza dziwna historia, jaką w życiu słyszałem. Ale co to ostatnie ma wspólnego z tym, hm… Piotrem? – Henryku, zadziwiasz mnie! Wczoraj przeczytałeś mi legendę o karczmie, której notabene również nigdy nie widziałeś, a jednak sądzisz, że istnieje, i bez trudu znalazłeś w tej opowieści tuzin dowodów na to, że ta przypuszczalna oberża tu kiedyś stała. Teraz, gdy ja ci opowiadam inną historię, nagle przenikliwość cię opuściła i nie widzisz żadnych związków z Piotrem i malownickim aniołem – wytknęła mu profesorowa. – I nie myśl, że ja nie wiem, że próbujesz bagatelizować sprawę! Przecież to jasne jak słońce, że skoro Piotr był angelologiem, to miasteczko, którym opiekuje się anioł, musiało go pociągać! – Ma pani rację – wtrąciłam się. – Wiele wskazuje na to, że to może być ten sam człowiek. Ale w obiekcjach profesora też jest sporo słuszności, zawsze istnieje możliwość pomyłki i lepiej to sprawdzić. Dla pana to żaden problem – zwróciłam się do Rajtczaka. – Nie ma mowy o żadnej pomyłce – zaprotestowała profesorowa. – Myślę, że mój przyjazd tutaj nie był przypadkowy. Ktoś nad tym tam na górze czuwał – powiedziała poważnie, wznosząc oczy ku niebu. – Najpewniej mamusia. I dlatego, Henryku, nie dałam się zniechęcić do towarzyszenia ci. A zresztą mówiłam ci, że tuż przed wyjazdem śniła mi się święta Klara. A święta Klara śni mi się niezwykle rzadko. – A skąd wie pani, że akurat święta Klara to święta Klara, a nie jakaś inna? Przedstawia się? – zaciekawiła się właścicielka Uroczyska. – Po prostu wiem. A jak śni mi się święta Klara, to znaczy, że wydarzy się coś bardzo ważnego. A potem śnił mi się święty Jan… – Ach, święty Jan – mruknęła właścicielka Uroczyska. – A ogólnie dużo śni się pani tych świętych? – Zależy, w którym miesiącu – odrzekła profesorowa niezrażona. – To gratuluję, kochanie, umiejętności rozpoznawania ich – sarknął profesor. – Przypuszczam, że gdyby mi przyśnił się nawet tylko jeden egzemplarz, to i tak nie wiedziałbym, z którym szanownym świętym mam do czynienia. Chociaż jak tak dalej pójdzie, to po nocach

będzie mnie nawiedzał malownicki święty Antoni wspólnie ze swoim kumplem aniołem. – A kpij sobie do woli, a ja to wszystko mówię dlatego, że jak śni mi się święty Jan, to wszystko dobrze się skończy. I to dotyczy też pani Róży. – Mnie? – Zaskoczona szybko zamrugałam oczami. – A dlaczego? – Bo święty Jan trzymał w rękach bukiet róż, czyli to był jawny znak, że chodzi o panią i że wszystko, co panią trapi, ułoży się jak najpomyślniej. No, ale skoro przyśnił się jednak mi, to jest w tym i przesłanka dla mnie, czyli nagrobek na cmentarzu należy do naszej rodziny. – O tym właśnie mówiłem, drogie panie – profesor z miną cierpiętnika zwrócił się do mnie i właścicielki Uroczyska. – Teraz to już po prostu jest nasz krewny, cokolwiek by się stało i co by nie wyszło na jaw. Moja żona to nie tylko tam gdzie nie może, diabła pośle, ale i świętych zamiesza w swoje sprawki! – Profesor zamienił powiedzenie na swój użytek. – Ale mniejsza z tym. O ile to już wszystko… – dodał, podejrzliwie spoglądając na swoją żonę, a ja pomyślałam, że jego nieufność jest trochę przesadzona. Profesorowa była wprawdzie uparta i lekko nawiedzona, ale nadal wyglądała na nieszkodliwą. A jej opowieść o świętych wzbudziła we mnie ogromną sympatię. Ostatecznie ja też rozmawiałam ze świętym Antonim, tyle tylko, że nie przyznawałam się do tego tak otwarcie. Chociaż kto wie, może gdy będę już w wieku pani Lilki, też będę mogła sobie na to pozwolić, bez obawy, że otoczenie weźmie mnie za wariatkę. – No a co może jeszcze być? – zapytała profesorowa. – No, jeżeli tak, to w porządku. Znalazłaś syna stryjecznego brata twojego dziadka, a raczej to, co po nim pozostało… – Właśnie, Henryczku, bo jest jeszcze jeden drobiazg. – Profesorowa zrobiła minę, która miała przekonać nas, że właśnie o czymś sobie przypomniała, a my z panią Mają znowu spojrzałyśmy po sobie zaintrygowane. – Chodzi właśnie o to, co po nim zostało… – Tak myślałem! – zakrzyknął profesor tryumfalnie. – Wiedziałem, po prostu wiedziałem, że w tym jest jakiś haczyk! Pani Różo, pani Maju, niech panie patrzą i się uczą od wieloletniego małżonka! Czyli odnalezienie rzeczonego Piotra pociąga za sobą coś jeszcze? Niech zgadnę, pozostawił po sobie gromadkę ubogich krewnych albo jakieś zdegenerowane potomstwo? – Ależ Henryku, chyba zapominasz, że mówisz o mojej rodzinie! – Profesorowa aż uniosła się z oburzenia z ławki. – Zdegenerowane potomstwo! Też coś! Dom po sobie zostawił, a umarł bezpotomnie! I dom jest na sprzedaż! I ja chcę go kupić, bo to jest w jakiejś części moje gniazdo rodzinne! – Lilka, twoje gniazdo rodzinne jest na Mokotowie! Tam się urodziłaś, tam wychowała się twoja matka i babka! I to jest właśnie gniazdo rodzinne, a nie jakaś chałupa mężczyzny, którego nigdy w życiu nie widziałaś! – Ale to jest odgałęzienie gniazda, i jaka chałupa, piękny duży dom! – Chyba odgałęzienie odgałęzienia! – Profesor niemal krzyczał. –Kocham cię, żono, ale w żadnym razie się na to nie zgadzam! – Henryku, ja… – A może obejrzymy obraz? – entuzjastycznie zaproponowała pani Maja, trącając mnie porozumiewawczo w bok. – O, świetny pomysł – zareagowałam natychmiast. – Obraz? – Profesorowa była wyraźnie zbita z pantałyku. – Jaki obraz? – Anioła, o którym rozmawialiśmy – właścicielka Uroczyska, nie czekając na dalszy rozwój wypadków, już szła w kierunku domu. – Zresztą to ostatni moment, żeby go zobaczyć na jego stałym miejscu, bo jutro „Pejzaż z aniołem” wędruje do Piątego Koła. Pan Błażej organizuje wystawę dzieł lokalnych twórców i „Pejzaż” też na nią trafi. Oczywiście będziecie mogli potem podziwiać go w Piątym Kole, ale skoro teraz wisi jeszcze w moim salonie, szkoda

z tego nie skorzystać – gadała jak najęta, nie dając dojść do głosu ani profesorowi, ani jego małżonce, a ja pomyślałam, że intencje ma zapewne chwalebne, ale co się odwlecze, to nie uciecze i temat gniazd rodzinnych po cudem odnalezionych krewnych i tak jeszcze powróci. Istniała wszakże nadzieja, że wtedy ja już będę daleko stąd, bowiem po obejrzeniu „Pejzażu” zamierzałam natychmiast się zmyć i za nic w świecie nie uczestniczyć w waśniach rodzinnych profesorostwa. Widać nie tylko ja miałam taki chytry plan, bo gdy chyłkiem wymykałam się z salonu, zobaczyłam, że właścicielka Uroczyska idzie w moje ślady, zostawiając profesora i jego żonę pod opieką obrazu, na którym starszy mężczyzna w granatowej czapce w kratkę i w połatanej koszuli prezentował światu przepiękne świetliste skrzydła. Patrząc na jego promienną twarz, doszłam do wniosku, że jeżeli w opowieści o jego cudowności jest chociaż ziarenko prawdy, to sprawi, że profesorostwo złagodnieje i dojdzie do porozumienia. – Pani Maju, mogę panią zostawić? Da sobie pani radę? – zapytałam, gdy już znalazłyśmy się na podwórku. – Spokojnie. Zresztą nie zamierzam się w to mieszać, to są ich sprawy. Chociaż teraz trochę lepiej rozumiem zdenerwowanie profesora. – Właścicielka Uroczyska z rozbawieniem pokręciła głową. – Pani Lilka to jednak niezły numer. Ma kobieta temperament! I wyobraźnię! – Oj tak, już teraz wiem, dlaczego tak bardzo zaprzyjaźniły się z moją babcią. Pasują do siebie – roześmiałam się. – Obie uparte jak przysłowiowe osły. Jak pani myśli, co wyniknie z tej całej historii o rodzinnych gniazdach i zaginionych krewnych? – Nie mam pojęcia, ale podobno ten obraz, pod którym ich zostawiłyśmy, przynosi szczęście. Więc są w dobrych rękach – mruknęła, wręczając mi reklamówkę ze słoikami miodu. – O matko, a ten co tu robi o tej porze? – Znienacka złapała mnie za rękę i pociągnęła w kierunku mojego auta. – Ale kto? – zapytałam, posłusznie przykucając za samochodem. – Mamy tu takiego jednego kłopotliwego gościa – zaszeptała. – Długi, chudy i wiecznie niezadowolony. Marudzi, narzeka i wywołuje we mnie najbardziej mroczne instynkty. Czasami mam ochotę go żywcem zakopać w ogródku albo wsadzić jego kościsty tyłek do ula! Tego ostatniego nie zrobiłam tylko dlatego, że boję się, żeby mi się pszczoły nie potruły jego jadem – parsknęła zirytowana. – Jeszcze by zaczęły robić gorzki miód. – Pani opis mi kogoś przypomina – odszepnęłam, usiłując jednocześni wyjrzeć zza auta i nadal pozostać niewidoczna. Z ukradkowych oględzin, jakich dokonałam, wynikało, że moje skojarzenia są słuszne. Przed Uroczyskiem stał niezadowolony chudzielec, którego ostatnio Patrycja obłaskawiała w Piątym Kole. Ale w tym momencie wyglądał na całkiem ukontentowanego. Wyraz stałego skwaszenia zniknął z jego twarzy, która teraz wydała mi się nieomal sympatyczna. – Uwaga, idzie! – zaszeptałam gorączkowo, widząc, że kieruje się w naszą stronę. – Niech pani udaje, że grzebie przy kole – rozkazała pani Maja i markując niezwykłe zainteresowanie, wpatrzyła się w oponę samochodu. Gdy chudzielec znalazł się koło nas, obie mamrotałyśmy coś pod nosem i miałyśmy nadzieję, że brzmi i wygląda to fachowo. – O, dzień dobry panu – przywitała go entuzjastycznie pani Maja. – Coś tutaj nam się z kołem porobiło. A jak tam u pana? – A u mnie nie – odrzekł kwaśno, a ja doszłam do wniosku, że jego pogodna mina była wynikiem albo mojej zbyt wybujałej wyobraźni, albo korzystnego padania światła. – Z kołem nic mi się nie porobiło. – Ależ nie o to pytam! Chodziło mi o to, jak panu minął dzień, ale patrząc na pana, od razu widać, że dobrze – zaszarżowała niezrażona właścicielka Uroczyska. – To znaczy, że źle pani patrzy. Dzień zaczął się źle, a jeszcze gorzej się skończy –

odpowiedział ponuro. – Zapewne oczekują panie, że pomogę przy tym kole. Czy tak według pani wygląda dobre zakończenie? Ubabrany w błocie i smarze i uszczęśliwiony! To dość niestandardowe pojęcie szczęścia. – A widzi pan, mamy dla pana niespodziankę – uśmiechnęłam się uroczo. – Otóż nie musi się pan w niczym babrać, bo z kołem już sobie poradziłyśmy. I jesteśmy zupełnie czyste… – I zadowolone – dorzuciła pani Maja. – Chociaż jak tak na pana patrzę, to może przydałoby się panu czasami porobić coś ze smarem, coś naoliwić, przesmarować, człowiek się wtedy wyluzowuje zupełnie jak przesmarowane zawiasy albo zacinające się drzwi… Wie pan, to takie męskie rozrywki… – W takim razie bardzo paniom współczuję. – Wydawało mi się, że w oczach chudzielca zamigotało coś na kształt rozbawienia, ale znikło tak szybko, że chyba znów wyobraźnia spłatała mi figla. – Naprawdę jest mi pań bardzo żal – powtórzył. – Cóż za dziwne i nieokrzesane egzemplarze mężczyzn musiały panie spotykać. Nic dziwnego, że o prawdziwie męskich rozrywkach macie panie niewielkie pojęcie – dorzucił i wypinając dumnie chudą, acz niewątpliwie męską pierś, odszedł, zostawiając nas w osłupieniu. – Ale burak – powiedziała w końcu pani Maja. – A ja mu tylko chciałam zasugerować, że może gdyby się przesmarował, to zacząłby się w końcu normalnie zachowywać, a nie tak jak teraz: rzęzi, skrzypi i się zacina! Biedak! – To burak czy biedak? – zapytałam, potrząsając głową. – I jedno, i drugie, chociaż bardziej biedak – zdecydowała pani Maja. – Jak on musi się podle czuć w swoim towarzystwie! – Ja bym go tak nie żałowała, rzeczywistość jest taka, jaką sami sobie tworzymy. A ten tu jest wyjątkowo uzdolniony w utrudnianiu innym życia. Widziałam go w akcji w Piątym Kole. Wyobraża sobie pani, że skrytykował ich napoleonki? – Chyba pani żartuje! Toż to prawie bluźnierstwo. Ktoś, kto źle mówi o tych ciastkach, dopuszcza się świętokradztwa! W takim razie – stanowczo bardziej burak niż biedak – zmieniła zdanie właścicielka Uroczyska i pomachała mi ręką na pożegnanie. Gdy już wyjeżdżałam z podwórka, w lusterku zobaczyłam jeszcze, jak profesor z żoną wychodzi na ganek. Wyglądało na to, że nareszcie spokojnie rozmawiają. Jeżeli moje spostrzeżenie było słuszne, to malownicki anioł rzeczywiście czynił cuda i przynosił szczęście. W związku z tym może i dla chudzielca była jakaś nadzieja i za sprawą anioła trochę się odkwasi. Tak czy inaczej, ja tak na wszelki wypadek postanowiłam, że od tej pory, poza zanoszeniem próśb do świętego Antoniego, będę też prewencyjnie zwracać się do anioła z obrazu. W końcu taka mała nadgorliwość nie powinna nikomu zaszkodzić. Gdy następnego dnia spotkaliśmy się z profesorem pod kapliczką, już na pierwszy rzut oka było widać, że jest potwornie zakłopotany. – Pani Różo, chciałbym panią przeprosić za tę wczorajszą scenę, której była pani świadkiem – powiedział, uciekając wzrokiem w bok. – Nie powinniśmy z Lilką załatwiać takich spraw w towarzystwie, ale ten martwy rodzinny członek spadł na mnie tak nagle, że zupełnie straciłem nad sobą kontrolę… – powiedział, a ja słysząc to sformułowanie, mało co nie udusiłam się ze śmiechu. – No tak, martwy członek, i to do tego rodzinny, może człowieka wyprowadzić z równowagi – mruknęłam w końcu i nie mogąc już się powstrzymać, eksplodowałam wesołością. – Przepraszam pana bardzo, ale niestety wszystko mi się pokojarzyło – jęknęłam, kucając i ze zdziwieniem spostrzegając, że profesor też kuli się ze śmiechu. – To by się dopiero działo, gdyby Lilka usłyszała, jak dworujemy sobie z jej szanownego antenata – stwierdził w końcu profesor zduszonym głosem. – Nie uszłoby nam to płazem!

– Też mi się tak wydaje – przytaknęłam, mając w pamięci urażoną profesorową, wykrzykującą, że należy liczyć się ze słowami, gdy chodzi o jej rodzinę. – A udało się państwu dojść do porozumienia? – Pośrednio – zmarkotniał profesor. – Lilka nie jest do końca zadowolona… Po długich rozmowach dałem się jej przekonać, że to na pewno jest grób syna stryjecznego brata jej dziadka. Pani mogę oczywiście się przyznać, że nie do końca w to wierzę, a nawet nie od początku, ale jak moja żona jest o czymś przekonana, to już nic na to nie można poradzić. Przecież nie będę walczył z wiatrakami. W końcu co mi szkodzi uznać go za rodzinę… Tym bardziej, że nie zamieszka z nami pod wspólnym dachem ani nie będę zmuszony go adoptować… Ale w żadnym razie nie mogę zgodzić się na kupno domu. Zwyczajnie nas na to nie stać. Lilka wprawdzie wyciągnęła na światło dzienne działo w postaci biżuterii i oszczędności, gotowa była wszystko na pniu sprzedać, wypłacić i zakupić schedę po cudownie odnalezionej zgubie, ale nawet jeżeli mamy potrzebną sumę, to nie zdołamy utrzymać dwóch domów. Samo ogrzewanie by nas zrujnowało, nie mówiąc o kosztach napraw i remontów. W starych domach zawsze trzeba coś reperować. Tak więc moja żona nadal jest niepocieszona. Twierdzi, że ten dom od razu do niej przemówił i że nie zdziwi się, gdy rozeźlony duch syna stryjecznego brata jej dziadka zacznie nawiedzać nas po nocach. I jeżeli tak się stanie, to – tak twierdzi Lilka – będzie to wyłącznie winą mojego skąpstwa. – No nie wiem, czy ja bym ryzykowała – roześmiałam się. – Taki rozeźlony duch to może być naprawdę kłopotliwy lokator. – Ja jednak zaryzykuję. Pani Różo, jak dobrze, że pani zamiast mnie umoralniać i pouczać, z reguły się ze mną śmieje. A teraz chyba musimy pogonić nasze stadko do roboty – profesor popatrzył na studentów, którzy wyglądali dziś nadzwyczaj marnie. – A im co się stało? – zapytałam zdumiona. – Jakaś nadzwyczaj wyczerpująca impreza im się wczoraj przytrafiła? – Bynajmniej. To też sprawka Lilki. – Trudno mi to sobie wyobrazić – powiedziałam, ze zdumieniem patrząc na ziewających i pokładających się gdzie popadnie przyszłych archeologów. – Jak ona tego dokonała? Chyba pójdę do niej na przeszkolenie… Też bym tak chciała. – Lilka zrobiła to zupełnie przypadkiem. I za pośrednictwem ducha. Te wszystkie opowieści o potencjalnie straszącym pociotku moja żona opowiadała przy panu Miodku, pani Mai, no i studentach. I traf chciał, że pan Miodek zrewanżował się opowieścią o jakimś nawiedzonym młynie w okolicy. Studenci wpadli na genialny pomysł, że oni tego ducha zdemaskują. I tak pan Miodek został prawie że zmuszony do zaprowadzenia ich do młyna, a raczej tego, co po nim zostało, a rezultaty demaskatorskich zapędów naszych podopiecznych właśnie pani widzi. – Hm, nie miałam pojęcia, że duchy mają tak fatalny wpływ na jakość pracy – mruknęłam. – Widzę, że to będzie naprawdę ciężki dzień. Dobrze, zanim rozruszam towarzystwo, niech mi jeszcze profesor powie, czy coś nowego pojawiło się w sprawie ograbionej cerkwi? – Niestety. Rozmawiałem dziś rano z profesorem Gramarczykiem, ale na razie wiedzą tyle co wczoraj, czyli nic. A ikony, znając życie, są już zapewne poza granicami kraju. – Panie profesorze, a może pan się myli? W końcu pana żona mówiła, że śnił jej się święty Jan, a podobno jak on się śni, to wszystko dobrze się kończy. – Tak, a jak czarny kot przebiegnie drogę, to ma się pecha. – Profesor z lekceważeniem machnął ręką. – To wszystko zabobony, pani Różo. – Może i tak, ale o ile w czarnego kota nie wierzę, to święty Jan bardziej mnie przekonuje

– roześmiałam się. – Może dlatego, że ja bardzo lubię dobre zakończenia. I w związku z tym zamierzam znaleźć tę cholerną karczmę, nawet jeżeli została po niej zaledwie garstka popiołu, ba, nawet jeżeli jej tu nigdy nie było – powiedziałam i w myśl własnych słów ruszyłam, by pogonić tropicieli duchów do ciężkiej i żmudnej pracy. A potem, zupełnie jak to przewidziała babcia, wszystko potoczyło się błyskawicznie. Zaczęło się od małej burzy na plebanii, a precyzyjniej mówiąc, w kościele. W niedzielę, jak to było ustalone, proboszcz na mszy przedstawił Baśkę – swoją siostrę. Niestety, nikt z nas nie wiedział, że pani Dorotka, nękana złymi przeczuciami i wyrzutami sumienia, wróciła do Malowniczego wcześniej i w drodze do domu oczywiście znalazło się kilku życzliwych, którzy donieśli jej o występnym życiu proboszcza. Gospodyni księdza wpadła do kościoła akurat w momencie, gdy proboszcz wyjaśniał wszystkim zgromadzonym, kim jest tajemnicza kobieta, i nie mogąc widać opanować emocji, niczym wściekła samica broniąca swoich młodych, wdarła się na ambonę i w kilku dosadnych słowach powiedziała, co myśli o plotkarskich mieszkańcach miasta, którzy mają czelność posądzać „tego złotego człowieka” o takie bezeceństwa… i to z własną siostrą. Zakończyła reprymendę bardzo stosownie do miejsca, cytując Biblię i mówiąc, że źdźbło w oku bliźniego wszyscy dostrzegą, ale belki w swoim to i z lupą powiększającą nie widzą. Po czym, nie patrząc na nikogo, wymaszerowała z kościoła, zostawiając wszystkich zgromadzonych, nie wyłączając proboszcza, w stanie ciężkiego szoku. I tak całą konspirację szlag trafił, a siostra proboszcza, do tej pory sprytnie izolowana od złych języków ludzkich, w jednej sekundzie dowiedziała się, że była posądzona o romans z księdzem. I miast przeżyć załamanie nerwowe, dostać spazmów i paść trupem, dostała w zamian ataku śmiechu, co wyraźnie udowadniało, że proboszcz martwił się o nią na wyrost. Gdy wracałyśmy z babcią do domu po tym dość niestandardowym nabożeństwie, pomyślałam, że korzystając z tego, iż w końcu jesteśmy zupełnie same, może uda mi się wyciągnąć z niej historię Juliusza, ale z miejsca zostałam ofuknięta. – Daj mi spokój, Różo! Wiem, że ci obiecałam wszystko opowiedzieć, ale mam wrażenie, że ty spodziewasz się Bóg wie czego, a prawda jest banalna! Pewnie węszysz w tym sensację zupełnie jak ci wszyscy, którzy myśleli nie wiadomo co, patrząc na gościa proboszcza! – O, babciu, chyba poczuję się urażona! Porównujesz mnie z najgorszymi plotkarzami miasteczka? – Oj, źle się wyraziłam. Chodzi mi o zakończenie. A zwykle jest właśnie tak, że z dużej chmury spada mały deszcz. Poza tym nie wiem, czy powinnam ci o wszystkim mówić… Zawsze traktowałaś Julka jak bohatera bez skazy, a to może jednak trochę zepsuć jego obraz w twoich oczach – zakończyła, sadowiąc się w samochodzie i zapinając pas. – Każdy bohater jest człowiekiem, a nie ma ludzi idealnych. A ty łamiesz obietnice – wytknęłam jej. – Dobrze, sama tego chciałaś, zresztą widzę, że nie dasz mi spokoju. – Babcia popatrzyła na mnie spod zmarszczonych brwi. – Ale nie zamierzam na darmo strzępić języka, więc słuchaj uważnie! I proszę – bez żadnych dodatkowych pytań! Julek w pewnym momencie zaangażował się w opozycję. Nie muszę ci tłumaczyć, do czego mogło to doprowadzić i do czego doprowadziło. Złapali go z gazetkami i ulotkami. Świeżutkimi, prosto z drukarni. Szczęście w nieszczęściu, że jeden z milicjantów był jego przyjacielem i to właśnie on miał go odwieźć na posterunek. Zanim dojechali do miasteczka, zatrzymał się w szczerym polu i kazał Julkowi sprać się po pysku i uciekać. Na wątpliwości twojego dziadka stwierdził, że on sobie z tym poradzi, a jak Julek dostanie się w ich łapy, to marnie na tym wyjdzie. I Juliusz uciekł. Przez krótki czas ukrywał się w okolicy, potem stało się jasne, że tylko zagranica jest względnie bezpieczna. Udało się go przerzucić. Przez te wszystkie lata przebywał w Kanadzie. I to już cała

historia Julka – wyrzuciła z siebie babcia i z ulgą odetchnęła. – Babciu, ja wiem, że miało nie być pytań, ale Juliusz jakoś długo do ciebie wracał… Mówiłaś, że nie miałaś o nim żadnych wieści, nie pisał, nie usiłował się z tobą skontaktować? – zaryzykowałam wzięcie jej na spytki. – I to właśnie ta mniej chlubna część historii, o którą miałam nadzieję, że jednak nie zapytasz.. Julek tam się zakochał i ożenił. – O! A to podlec! Tego się po nim nie spodziewałam! Nie sądziłam, że Julek jest taki szybki i że tak szybko zapomina! A mi to robił uwagi – mruknęłam pod nosem przypominając sobie, fochy Julka po całuśno-Ryśkowym incydencie. – Nie wiem, o czym mówisz? Jakie uwagi? – zainteresowała się babcia. – Nieważne, mieliśmy taką rozmowę o dobieraniu sobie odpowiednich partnerów. Julek ewidentnie przestrzegał mnie przed żonatymi… – odpowiedziałam wymijająco. – No i miał rację. Od żonatych trzymaj się z daleka… Ale jaki to ma związek z historią Julka? – Babciu, to zupełnie nieistotne. Tak mi się skojarzyło… Lepiej powiedz, co się stało z jego żoną? Zostawił ją? – Nie, Julek może i robi głupie rzeczy, ale nigdy nie unika konsekwencji. Zresztą ja go trochę z tym ożenkiem rozumiem. W końcu był tam zupełnie sam, a ona mu pomogła, zaopiekowała się nim. Nic dziwnego, że w końcu wylądowali przed ołtarzem. Oczywiście dopiero teraz mogę zdobyć się na taką wyrozumiałość, bo na początku nie chciałam o nim słyszeć. I dlatego, wnuczko, zapamiętaj moje słowa: faceta nigdy nie można spuścić z oczu, bo zawsze znajdzie się jakaś samarytanka, która zechce ułatwić mu życie. A oni mają jakąś wadę wrodzoną i z dala od domu nie potrafią odmawiać. Taka fabryczna usterka mężczyzn. – Babciu, a gdzie w tym wszystkim miejsce na zaufanie? – Najwyższą formą zaufania, skarbie, jest kontrola – odpowiedziała babcia. – A dlaczego nie jedziemy do domu? – Bo muszę zatankować. A jak to się stało, że Julek jednak do ciebie wrócił? Po tylu latach milczenia? – Ha, z tym milczeniem to nie było do końca tak, jak wszyscy myślą. To nieprawda, że Julek się w ogóle nie odezwał. Napisał list, ale ja już wtedy wiedziałam, że ma żonę, i nie chciałam mieć z nim nic wspólnego. W złości wrzuciłam list do pieca i w ten sposób skutecznie pozbawiłam się jedynego kontaktu, jaki miałam, a raczej mogłam mieć z twoim dziadkiem. Gdyby nie to, że Juliusz jednak się przemógł i w końcu tu wrócił, nigdy bym się z nim nie spotkała. Jego żona umarła, wiele lat chorowała. Potem Julek jeszcze długo się wahał, zanim przyjechał do Malowniczego. Myślę, że bał się jak diabli spotkania ze mną. – A nie wyglądał. Raczej sprawiał wrażenie pewnego siebie – powiedziałam, a przed oczami stanęła mi scenka ich pierwszego spotkania po latach. – No cóż, musiał udawać twardego. Ostatecznie po tak długim czasie trzeba się było godnie pokazać „odgrzewanej narzeczonej” i resztkom dawnych kumpli – zaśmiała się babka. – I to już naprawdę wszystko. Usatysfakcjonowana? – Bardzo. Ale z Julka to niezłe ziółko. – Było, kochana, było, bo teraz to już raczej wysuszone i nadające się jedynie do zielnika – prychnęła babka. – A tu znowu co się dzieje? – zapytała, spoglądając przez okno, przez które widać było stację benzynową, a na niej jakiś straszny bałagan. Wszędzie bez ładu i składu stały samochody bez kierowców, tarasowały dojazd do dystrybutorów, a między nimi krążył bezradnie pan Kazimierz, właściciel tego przybytku. – Panie Kazimierzu, a co tu się stało? – zapytałam, wychodząc z samochodu. – Wygląda

to trochę jak korek w godzinach szczytu w centrum stolicy… – A da pani spokój, oszaleć można! – Pan Kazimierz w geście bezradności i rozpaczy złapał się za głowę. – Przyjechali, aresztowali, pojazdy zostawili i co ja mam z tym wszystkim zrobić? – Panie Kazimierzu, kto przyjechał i kogo aresztował? – wmieszała się babka, wychodząc z auta. – Jak to kto? Policjanci! Benzyna mi się skończyła, nie zdążyłem wywiesić informacji, poszedłem do łazienki, wychodzę, a tu stoi już gigantyczna kolejka, samochody tamują ruch, a wśród nich uwijają się policjanci i zabierają kierowców do wyjaśnienia! – wykrzyknął pan Kazimierz z rozpaczą. – Do wyjaśnienia czego? – zapytałam, z uwagą przyglądając się stojącym autom. Coś w ich wyglądzie mnie intrygowało i nie dawało spokoju. – A kto ich tam wie! Odkąd tych dwóch jest razem na służbie, dziwne rzeczy się dzieją! – Chyba wiem, o których pan mówi – uśmiechnęłam się pod nosem. – Panie Kazimierzu, a czy pan zauważył, że te wszystkie samochody to fordy? – zapytałam zadowolona, że w końcu doszłam do tego, co łączy wszystkie porzucone pojazdy. – Pewnie, że zauważyłem. Ich kierowcy jechali na coroczny zjazd fordów, dlatego tak wielka grupa zatrzymała się naraz. I mieli nieszczęście trafić na tych naszych malownickich gamoni bawiących się w policjantów. – Właściciel stacji widać dał się ponieść nerwom. – A kogo pan nazywa gamoniami i co to za bałagan? – usłyszeliśmy za sobą jakiś męski głos. – O, pani Matyldo, jak miło panią widzieć. Małżonka dziękuje za maść, bardzo jej pomogła. Czyżby nabyła pani auto? – zwrócił się właściciel groźnego barytonu do babci. – Ja i auto? – zaśmiała się babcia. – Panie Mateuszu, ale się pana żarty trzymają! To wnuczki samochód. A to właśnie ona we własnej osobie! Różo, to pan Mateusz, nasz komendant, a to moja wnuczka, Róża – dokończyła prezentacji w czasie, gdy ja wymieniałam powitalno-zapoznawczy uścisk dłoni z komendantem. – Urlop się udał? – Udał, udał, ale coś mi się wydaje, że już najwyższy czas wracać do pracy. – Komendant groźnym wzrokiem spojrzał na pana Kazimierza. – To kto jest tymi gamoniami? – powtórzył pytanie. – Pańscy podwładni – odważnie powiedział pan Kazimierz. – To, co oni wyprawiają pod pana nieobecność, w głowie się nie mieści! Zresztą nie wszyscy, tylko dwóch przoduje w głupocie, i może mnie pan zaaresztować za obrazę władzy, a ja i tak zdania nie zmienię – oświadczył heroicznie, wypinając pierś do przodu. – Niestety, muszę potwierdzić, że pan Kazimierz ma rację – wtrąciła się babcia. – Moją wnuczkę też zamknęli, a później tłumaczyli się, że muszą mieć wyniki. I że to pan ich naciska… – Babciu, daj spokój, było, minęło, nie ma sensu do tego wracać – przerwałam jej, bo widząc marsową minę komendanta, przypuszczałam, że kłapciaty Stefan i jego szef Karol i tak będą mieli kłopoty. – Zamknęli pani wnuczkę? – Komendant zignorował moje słowa i brwi zjechały mu jeszcze niżej. – I twierdzili, że to ja od nich tego wymagam? A za co ją osadzili w areszcie? – Na mój gust to cierpią na jakąś obsesję – babcia wzruszyła ramionami. – Najpierw aresztowali studentów Róży, potem profesora archeologii, z którym moja wnuczka prowadzi badania, a potem Róża poszła, żeby to wszystko wyjaśnić, i ją też aresz… – Ja im dam! – przerwał babci komendant potężnym ryknięciem. – Ja im pokażę wyniki! To tutaj to też ich zasługa? – Potoczył dzikim wzrokiem po porzuconych fordach. – Cóż, zabrali kierowców do wyjaśnienia… Cokolwiek to znaczy – powiedział cierpko pan Kazimierz, a ja pomyślałam, że nie chciałabym być w skórze kłapciaka i Karola. – Może ich

też aresztują, skoro mają takie ciągoty… – Zaraz to załatwię. – Twarz komendanta nabrała twardego wyrazu. – Ja sobie chyba dziś też co niektórych poaresztuję. Może jak jeden z drugim posiedzi w celi, to nabierze rozumu! A panią bardzo przepraszam – zwrócił się do mnie. – Ale tak to jest, jak człowiek wyjedzie. To jednak chyba był ostatni urlop w moim życiu. – Niech pan się tak nie przejmuje – usiłowałam załagodzić sytuację. – Tak w sumie to było nawet dość zabawne… – Proszę ich nie tłumaczyć. – Komendant ani myślał mnie słuchać. – Pan, panie Kazimierzu, niech się uzbroi w trochę cierpliwości, zaraz odeślę tutaj wszystkich kierowców, to sytuacja wróci do normy! Pani Matyldo, przepraszam, ale obowiązki wzywają – powiedział, wskakując do wielkiego czarnego wozu, i oddalił się z prędkością, która z całą pewnością wykraczała poza dozwoloną. – Babciu, po co mu mówiłaś o tym nieszczęsnym incydencie, teraz będą mieli podwójne kłopoty. – I dobrze, jak im się wody do uszu naleje, to może zaczną najpierw myśleć, a potem robić. – Babcia pozostała niewzruszona. – Prawda, panie Kazimierzu? – Prawda, dziś przeszli samych siebie i należy niebiosom dziękować, że komendant wreszcie wrócił, bo w innym przypadku całe miasto zostałoby sterroryzowane przez tych gamoni. Ostatnio grozili, że zaaresztują mnie, jeżeli mój pies nie będzie nosił odblasków. Wyobraża to sobie pani? Ten z dużymi uszami, Stefan, dodał, że mogą też aresztować psa. Jak im powiedziałem, że noszenie odblasków nie jest obowiązkowe, to zapytali mnie, kto tu stanowi prawo, oni czy ja. Odbiło chłopakom po prostu! – Ha, no to zwracam ci, babciu, honor. Dobrze, że powiedziałaś komendantowi wszystko, i dobrze, że komendant wrócił. A teraz zbierajmy się stąd, zanim dotrą tutaj ci wszyscy kierowcy, bo zrobi się tu niezły tłok i bałagan – stwierdziłam ubawiona i pomyślałam, że gdyby komendant miał urlop w innym terminie, to zapewne nie znalazłabym się w malownickim areszcie i że dużo prawdy ma w sobie powiedzenie o kocie i myszach. W tym konkretnym wypadku brzmiałoby ono tak: „Gdy komendanta nie ma, podwładni harcują”. Ostatnia niedziela ze wszystkimi drobnymi zdarzeniami była zaledwie wstępem do tego, co miał przynieść kolejny tydzień. W poniedziałek, zanim jeszcze dotarłam pod kapliczkę, zadzwonił do mnie profesor. – Pani Różo, gdzie pani jest? – zapytał szeptem. – Właśnie wychodzę, umawialiśmy się w piątek, że mogę dziś być odrobinę później – odpowiedziałam, przytrzymując telefon ramieniem i zawiązując but. – Wiem, ale potrzebuję pani wsparcia – zaszeptał znów profesor. – Zjawił się tu ten cały Walczak. – O Matko Przenajświętsza, już lecę! – zdenerwowałam się natychmiast. – Bardzo się awanturuje? – W ogóle, chodzi, a raczej chodził tylko między studentami i głupio się uśmiechał. Na moje nagabywania, że to teren, na którym mogą przebywać tylko upoważnieni, odpowiedział, że niedługo to będzie jego ziemia, więc jest jak najbardziej upoważniony. Niestety, nie wziął pod uwagę, że nasi studenci są ostatnio dość nerwowi… Cały czas tropią tego ducha w starym młynie, podobno to ma być młynarz z poderżniętym gardłem, i chyba niedospanie niezbyt im służy – wtrącił wyjaśniająco. – Mniejsza o duchy, niech pan lepiej powie, co zrobili Walczakowi? Mam nadzieję, że nie to, co przytrafiło się młynarzowi… – A nie, niech pani się nie denerwuje, po prostu Łukasz z Mariuszem i moim asystentem

stanęli przed nim i zapytali, go czy widzi różnicę pomiędzy czasem dokonanym a niedokonanym. I zapytali, ale bardzo uprzejmie, czy mają mu ją w jakiś specjalny, ręczny sposób wyjaśnić. Pan Walczak natychmiast spokorniał i wycofał się poza stanowiska, ale z tego co zauważyłem, nie zamierza stąd odejść. Chyba czeka na panią. Zresztą nie on jeden. – O, a kogo jeszcze licho przyniosło? – zapytałam, wsiadając do samochodu i natychmiast z niego wysiadając, bo przypomniałam sobie, że przecież jeżdżę na resztce benzyny, która nie wiadomo na ile wystarczy, i nie należy ryzykować, że zatrzymam się gdzieś w szczerym polu. – Moją żonę. Ma do pani sprawę niecierpiącą zwłoki – tak przynajmniej twierdzi. Ale że ostatnio jest na mnie trochę obrażona o ten nieszczęsny dom jej krewniaka, nie chciała mi zdradzić, o co chodzi. Za to minę ma bardzo podstępną, co źle pani wróży. – Dobrze, za chwilę będę na miejscu i wszystkim się zajmę – obiecałam, wyciągając z garażu stary rower Julka. – Zawsze będzie trochę szybciej – pocieszałam się, podskakując na wertepach polnej drogi i boleśnie obijając sobie pośladki. Gdy dotarłam pod kapliczkę, najpierw zobaczyłam Walczaka siedzącego na skraju wykopalisk i żonę profesora przycupniętą po drugiej stronie drogi. Oboje rzucali sobie pełne niechęci spojrzenia. – Dzień dobry – powiedziałam ogólnie, gramoląc się z roweru. – Co za niespodzianka – dorzuciłam, popatrując spod oka na Walczaka. – Cóż za zmiana. Nie przypuszczałem, że będę tak miło przyjęty. Dzień dobry, niespodzianka, ho, ho, ho! Czyżby badania nie szły tak, jak to sobie pani wymarzyła? – uśmiechnął się złośliwie Walczak. – A kto powiedział, że niespodzianki muszą być miłe? – zapytałam retorycznie i z zadowoleniem stwierdziłam, że niedoszły inwestor czerwienieje, co niewątpliwie znaczyło, że udało mi się wyprowadzić go z równowagi. – Co pana, panie Walczak, do nas sprowadza? – dodałam, machając do profesorowej, która majestatycznym krokiem podążała w naszym kierunku. – Pani doktor, w razie czego niech pani pamięta, że my tu jesteśmy – odezwał się boski młodzian, stając koło mnie i kładąc mi nieco zbyt poufale rękę na ramieniu. – A przede wszystkim niech o tym pamięta ten pan – dorzucił od niechcenia, podwijając rękawy koszuli. – Dziękujemy, Łukaszu – odpowiedział za mnie profesor, który wyłonił się znienacka zza kapliczki. – Wsparcie zawsze jest mile widziane. – Jakby na potwierdzenie jego słów stanęli koło nas profesorowa i Mariusz. Mina Walczaka wyraźnie wskazywała na to, że jego pewność siebie topnieje w rekordowym tempie. – Cóż za obstawa, czyżby obawiała się pani, że rzucę się na kogoś z pięściami? I tak wyglądacie dość żałośnie. – Widać niedoszły inwestor postanowił nie pokazywać po sobie zaniepokojenia. – Dobrze, chłopcy, idźcie już. Jak będzie trzeba, to będziemy krzyczeć – powiedziałam, ignorując jego komentarz. – Na razie nie zwracajcie na nas uwagi i wracajcie do pracy. Pani profesorowo, witam, słyszałam, że pani na mnie czeka? – Tak, ale nie rozdwoi się pani, więc proszę spokojnie załatwić sprawy z tym, hm... dżentelmenem, ja mam mnóstwo czasu. – Słowo „dżentelmenem” profesorowa wypowiedziała lodowatym tonem, z czego wywnioskowałam, że nie przypadli sobie z Walczakiem do gustu. – Ja tu zajrzałem tylko kontrolnie, czekałem na panią, bo to pani jest autorką tego całego zamieszania. Chyba teraz przekonała się pani na własnej skórze, że niczego tutaj nie znajdziecie. Może warto zakończyć tę farsę i nie psuć sobie nawzajem nerwów? – zaproponował Walczak nonszalancko. – Niepotrzebnie pan tracił czas, bo kierownikiem badań jest profesor Rajtczak i z nim powinien pan omawiać wszystkie sprawy. Ja tu tylko pracuję.

– Pani doktor, mamy to, niech pani spojrzy! – rozległ się za mną entuzjastyczny wrzask którejś z blondynek. Jak zwykle pomyślałam, że to musi być Agnieszka. Obie wyglądały dla mnie nieomal identycznie. – Za moment – zbyłam ją machnięciem ręki. Poznałam już trochę przyszłych archeologów i jednego nie można im było z całą pewnością odmówić: gdy uważali, że trzeba komuś dopiec, po prostu wprowadzali zamiar w czyn, i sądziłam, że te okrzyki wydawane są właśnie z myślą o Walczaku. – A panu chyba nie możemy pomóc… Badania trwają i nic jeszcze nie jest przesądzone. – Nie było, bo już jest niech pani w końcu spojrzy, panie profesorze, pan też! – Rany Julek, czemu tak wrzeszczycie? – zirytowałam się. – O co chodzi? – Odwróciłam się i prawie że zderzyłam się z podtykanym mi przed oczy przez boskiego młodziana oblepionego ziemią karczmiaka1). Nieoczyszczonego, brudnego, ale niewątpliwie karczmiaka. Bardzo, bardzo starego. – I monety, proszę popatrzeć! – Przypuszczalna Agnieszka aż zarumieniła się z przejęcia. – I to wszystko pod warstwą popiołu. Ewidentnie był tu kiedyś pożar! I to solidny! – Pani Różo, to by się zgadzało! – Profesor porzucił Walczaka i żonę i z zapałem oglądał znaleziska. – Ta legenda, przedmioty, mamy to! Ale pan przyniósł nam farta – rzucił w kierunku skonsternowanego Walczaka uszczęśliwione spojrzenie i znienacka entuzjastycznie poklepał go po plecach. – No to ma pan odpowiedź na swoje wątpliwości – uśmiechnęłam się do niedoszłego inwestora. – W tej chwili dokopaliśmy się do tego, czego szukaliśmy, i następnym etapem, jak już oczywiście skończymy wydobywanie tego na powierzchnię, będą starania o odbudowę gospody. To wszystko trochę potrwa, więc na pana miejscu dałabym sobie spokój i poszukała jakiegoś innego terenu na to, co pan chce budować. Jak to pan ujął? „Może warto zakończyć tę farsę i nie psuć sobie nawzajem nerwów?” – zacytowałam i zobaczyłam, że Walczak zrobił się purpurowy. – To jest spisek – wycharczał w końcu. – Pani chyba zawarła pakt z samym diabłem! – O, a skąd pan wie? – zdziwiłam się uprzejmie. – Zresztą nie tylko z nim. Wciągnęłam w to również świętego Antoniego – dodałam niewinnie. – A niech was wszystkich szlag trafi! – wyraził niezbyt pobożne życzenie Walczak i klnąc siarczyście pod nosem, oddalił się spod kapliczki, a ja spojrzałam z wdzięcznością na świętego Antoniego i porozumiewawczo do niego mrugnęłam. I chociaż wiem, że to raczej niemożliwe, wydawało mi się, że kamienną twarz Antoniego rozjaśnił porozumiewawczy uśmiech. – A mówiłam, pani Różo, że wszystko dobrze się skończy? – usłyszałam tuż za sobą głos profesorowej. – Święty Jan zawsze przynosi dobre wieści. – Miała pani rację – uśmiechnęłam się do niej, z trudem odrywając wzrok od kapliczki. – A teraz niech pani szybciutko mówi, w czym mogę pomóc, bo zaraz muszę dołączyć do grupy – powiedziałam, tęsknie patrząc na pracujących w skupieniu studentów i chodzącego wśród nich profesora. – Pani Różo, ja nie będę owijała w bawełnę. – Profesorowa stanęła przede mną i złożyła błagalnie ręce. – Już wiem, że mojego męża nie przekonam niczym, ale może pani… – Wiem, o co mnie chce pani prosić, ale przecież ja nie jestem w stanie użyć żadnych lepszych argumentów niż pani. Nie przypuszczam żeby udało mi się przekonać pani męża do kupna domu… I naprawdę mi z tego powodu przykro – dodałam, żeby jakoś złagodzić odmowę. – Ale nie o to mi chodziło… Chciałam panią zapytać, a raczej namówić… Niech pani

kupi ten dom – wydusiła z siebie profesorowa. – Serce mi pęknie, jak zostanie taki opuszczony i bezdomny! – Dom bezdomny? – zdumiałam się. – Raczej bezludny. Zresztą to nieistotne. Pani Lilko, to zupełnie szalony pomysł! – Spojrzałam na nią uważniej, żeby upewnić się, że nie żartuje. – I niewykonalny. Dom to nie kanarek ani chomik… Niech pani nie płacze... – Przeraziłam się, widząc, że w jej oczach pojawiają się łzy. – Może z czasem uda się coś wymyślić i znaleźć jakieś dobre ręce – powiedziałam, myśląc, że głupszego określenia dotyczącego domu w życiu nie słyszałam. Oddam dom w dobre ręce za niewielką, jak na dom rzecz jasna, dopłatą – tak by mogło brzmieć ogłoszenie, jeżeli oczywiście pani Lilka chciałaby takie gdzieś umieścić. – Pani Różo, wiem, że to szalony plan, ale nie mam pojęcia, co robić! – profesorowa głośno pociągnęła nosem. – Niech pani na to spojrzy z drugiej strony. Wiem od babci, że ten dom stoi już od paru lat opuszczony. Przecież jeżeli będzie niezamieszkały jeszcze parę miesięcy, nic w jego stanie się nie zmieni. A znaleźć kupca na dużą nieruchomość nie jest łatwo. Nigdy nie udaje się to z dnia na dzień – tłumaczyłam łagodnie. – Proszę się do tego spokojnie przymierzyć, porozglądać wśród znajomych, może ktoś marzy o domu w górach, kto wie. Tylko że musi się pani uzbroić w cierpliwość, bo jak już mówiłam, moim zdaniem to może potrwać. – Ma pani rację! – W profesorową wstąpiła nowa energia. – Że też o tym nie pomyślałam! Natychmiast wracam do pensjonatu i robię wstępne rozpoznanie! Bardzo dziękuję i zadzwonię, jak tylko uda mi się coś załatwić – obiecała, a ja pomyślałam, że prawdopodobnie nieprędko odbiorę od niej telefon. Amatorów górskiego wypoczynku było wprawdzie sporo, ale jak wiadomo, gdy się chce napić mleka, niekoniecznie od razu trzeba kupować krowę. Rozsądnie jednak postanowiłam nie mówić tego profesorowej. Przynajmniej ona miała zapewnione zajęcie na całe popołudnie, jeżeli nie na dwa, a my tym samym mieliśmy szansę na święty spokój. Czyli, jak zwykle w takich przypadkach można stwierdzić, każdy wygrywa. Następnego dnia pod kapliczką zjawiliśmy się w pełnym konspiratorskim składzie plus studenci i minus burmistrz, który miał tego ranka jakieś burmistrzowskie, niecierpiące zwłoki sprawy do załatwienia. Proboszcz i historyk amator nie mogli ukryć podekscytowania, oglądając wydobywane przez studentów naczynia i monety. Szczególnie ten ostatni oszalał wprost z podniecenia. – Ja wiedziałem już wtedy, pierwszego dnia, gdy wydobyłem fragmenty tej cholernej doniczki, pamiętacie? Wiedziałem, że tu będą całe naręcza, ba, góry skarbów !– Historyk amator najwyraźniej dostał słowotoku, a ja, patrząc na niego, zaczęłam się obawiać, że padnie na kolana i zacznie miłośnie całować uwalane ziemią znaleziska. – Jakiej doniczki? – zapytał proboszcz, skrajem sutanny przecierając fragment czegoś, co potencjalnie kiedyś było dzbanem. – No, zwykłej glinianej doniczki, udawałem przed studentami, że to jakaś waza, żeby trochę ich podekscytować – odpowiedział pan Józef. – Pierwsze odkrycie pana Józefa! Ja myślałam, że pan tak na poważnie… – powiedziałam szybko, nie chcąc za bardzo drążyć tematu. – Ach, tej doniczki-wazy – zareagował natychmiast proboszcz, robiąc minę pełną uznania – Już sobie przypominam… Ha, ha, ha, złapał Kozak Tatarzyna… – szepnął mi do ucha. – Pani Różo, widzę, że układ i tym razem zadziałał – dodał już głośno. – Jaki układ? – zdumiałam się i kątem oka zobaczyłam, że studenci pilnie przysłuchują się naszej rozmowie. – No pani i świętego Antoniego. O ile dobrze pamiętam, za znalezienie gospody obiecała mu pani to i owo… Swoją drogą, jak na świętego jest wyjątkowo przekupny…

– Bo to bardzo ludzki święty – uśmiechnęłam się. – Pani doktor, czy ja dobrze zrozumiałem, że pani zawiera umowy ze świętymi? – wtrącił się boski młodzian, zerkając na mnie spod oka. – A czy ja dobrze zrozumiałam, że podsłuchujesz? – odwzajemniłam się mu pytaniem. – Musiałbym być głuchy, żeby nie słyszeć. Natomiast trochę mnie to martwi. Wie pani, to trochę dziwne… Czy przypadkiem pani nie dziwaczeje? – I kto to mówi! Przyganiał kocioł garnkowi! Czy to ja zarywam noce, żeby wytropić upiora młynarza z poderżniętym gardłem? – O, a skąd pani o tym wie? – O, a stąd, że jesteście tu ze mną i muszę wiedzieć, co robicie, mój drogi Watsonie. – A poza tym, Łukasz, pani doktor nie jest wcale dziwna, tylko wybitna – wtrąciła się do naszej rozmowy rudowłosa piękność. – Na to bym nie wpadła, ale chętnie usłyszę, po czym to wnioskujesz – powiedziałam zaintrygowana. – Czytała pani Magdalenę Samozwaniec? – Oczywiście, ale co to ma do rzeczy? – Ona fenomenalnie pisała, sama też była niezwykła i tak jak pani przekupywała świętego Antoniego. Stąd wniosek, że tylko jednostki wyjątkowe zdolne są do czynów, których zwykli przyziemni zjadacze chleba nie rozumieją. – Tu Klementyna wymownie spojrzała na boskiego młodziana, który aż się zachłysnął z oburzenia. – Ja przyziemny? Moja droga, chyba przesadziłaś! – Teraz wszyscy jesteśmy przyziemni, biorąc pod uwagę naszą pracę. I przyziemni pozostaniemy przez najbliższych kilka tygodni – wtrąciłam ugodowo. – Właśnie, pani doktor, my tu mamy coś dziwnego – zakomunikował Mariusz, który pracował na bocznym stanowisku. – Coś niesprecyzowanego z ziemi wystaje – dodał i natychmiast wszyscy zgromadziliśmy się wokół niego. I szczerze mówiąc, wtedy jeszcze nie przypuszczałam, że przy tym znalezisku odkryta gospoda to zaledwie namiastka. Bowiem to, co znalazł Mariusz, okazało się włazem do zachowanej w nienaruszonym stanie piwniczki, w której, poza starymi beczkami wciąż wypełnionymi winem, znajdował się ludzki szkielet, a obok niego leżała bogato rzeźbiona cieszynka2). – O cholera – wymknęło się profesorowi i proboszczowi jednocześnie. – Dokładnie to samo pomyślałam – powiedziałam, nie mogąc wprost uwierzyć w to, co widzę. – To niesamowite! – To jest bardziej niesamowite, niż się pani wydaje – szepnął profesor i razem z proboszczem odciągnęli mnie na bok. – Pamięta pani, co musieliśmy zrobić, żeby te badania w ogóle mogły dojść do skutku? – Profesor popatrzył na mnie rozognionym wzrokiem. We włosach miał ziemię, a na policzku brudną szramę z błota, i to wszystko w połączeniu z płonącymi oczami sprawiało, że wyglądał nieco przerażająco. – Pamiętam. Jak mogę nie pamiętać, skoro sama brałam w tym udział i namawiałam proboszcza do współpracy. – Właśnie. I wie pani, co wtedy proboszcz miał niby znaleźć w tych ruinach? – Tego nie wiem, ustaliliśmy, że niedoinformowani żyją dłużej. – Otóż, pani Różo – rozpoczął profesor uroczyście – Ksiądz „znalazł” tam ni mniej, ni więcej, tylko cieszynkę – zakończył, a proboszcz na potwierdzenie pokiwał głową. – Taką prostą, nierzeźbioną, nijak mającą się do tej, którą teraz odkryliśmy, ale to jest niewytłumaczalne! Chyba i ja od tego momentu zacznę wierzyć w świętych i w diabły na rozstajnych drogach, bo to nie

mógł być przypadek. Jakieś paranormalne moce musiały maczać w tym palce! – No, niech się pan tak nie rozpędza – przystopował go proboszcz. – Chociaż jeżeli to rzeczywiście zasługa tego pani Antoniego, to już zwykły remont kapliczki nie wystarczy! Myślę, że będzie musiała go pani co najmniej ozłocić. – Chwila, bo już nic nie rozumiem – przerwałam im machnięciem ręki. – Jak to proboszcz znalazł cieszynkę? Przecież te strzelby to prawdziwy rarytas i rzadkość, skąd profesor miał coś takiego na podorędziu? – Moja droga, przecież logiczne było, że w momencie, gdy chciał tu budować ten cały Walczak, trzeba było wyciągnąć przeciw niemu ciężkie działa. Z tego co zrozumiałem, niezły z niego łapówkarz i krętacz. Więc skoro mieliśmy z nim walczyć, trzeba było użyć podobnych metod. Mam trochę znajomych, różnego pokroju, i właśnie takimi pokrętnymi drogami zdobyłem to cacko. Ale niech sama pani sobie odpowie, czy gdyby znaleziskiem proboszcza była moneta albo kielich, to dostalibyśmy zgodę na badania, na terenie, o który toczył się spór? No właśnie – odpowiedział za mnie. – Dlatego nie było co się rozdrabniać. I jak pani widzi, dopięliśmy swego! Nawet w najśmielszych marzeniach nie odważyłem się jednak przypuszczać, że znajdziemy tu coś takiego! No po prostu rarytas! Teraz to pan Walczak może zapomnieć o tej ziemi, kapliczce i rozstajach! Nikt mu tego nie da ruszyć! – zakrzyknął entuzjastycznie i w porywie radości złapał w objęcia nieco zszokowanego takim objawem czułości proboszcza. – Dobrze, panowie, to ja teraz dzwonię do burmistrza – powiedziałam, z trudem dochodząc do siebie. – Ktoś musi mu donieść o znaleziskach, no i trzeba załatwić wszystkie formalności związane z nieboszczykiem. – Hm, racja, ciekawe, kim był ten nieszczęśnik – zastanawiał się głośno proboszcz, jednocześnie zaglądając do piwnicznego otworu. – No i jak ci biedni młodzi ludzie przeżyją coś takiego! To musi być dla nich szok, natknąć się niespodziewanie na ludzkie szczątki! – Nic im nie będzie, przy okazji mają przedsmak tego, co by się stało, gdyby znienacka objawił im się ukatrupiony młynarz, na którego z takim poświęceniem czatują. Może w końcu da im to do myślenia i zamiast włóczyć się po nocach po ruinach, ryzykując połamaniem rąk i nóg, zaczną normalnie sypiać. Poza tym prędzej czy później, pracując w tym zawodzie, musieliby coś takiego przeżyć. Zresztą niech proboszcz na nich spojrzy, czy oni wyglądają na przerażonych? – zapytałam, spoglądając w kierunku studentów, którzy właśnie odgrywali coś w rodzaju scenki rodzajowej mającej moim zdaniem przedstawiać straszenie niewinnej dziewicy przez przerażającego ducha, gdzie dziewicą była piegowata czarnulka, która właśnie z radosnym kwiczeniem biegała wokół kapliczki, a za nią, obsadzony w roli zjawy, podążał boski młodzian, który bardziej niż upiora przypominał galopującego szympansa. – Natomiast zgadzam się z księdzem, że niebywale intrygująca jest tożsamość tego tam – oczami wskazałam piwniczkę. – A nie uważa pani, że ten szkielet pasuje jak znalazł do tego zaginionego podróżnego? – zapytał profesor. – No, tego, którego duch miał tu straszyć? – To prawdopodobne. Można tak będzie interpretować tę opowieść. No i Malownicze zyska swoją własną legendę i swojego własnego ducha – uśmiechnęłam się. – Chociaż w świetle znanych nam faktów wychodzi raczej na to, że rolę zbójców przejęło wino. Myślę, że nasz obecny tu szkielet za życia się po prostu spił, nie wiem wprawdzie, dlaczego został zamknięty w piwniczce, ale stawiam na to, że w czasie pożaru część gospody zawaliła wejście i nie mógł się wydostać. Ale ta pańska wersja o zemście ducha jest lepsza i niech tak zostanie – powiedziałam i pomyślałam, że tak naprawdę powinnam chyba podziękować Walczakowi za jego chore pomysły budowy. Gdyby nie on, święty Antoni stałby nadal na rozstaju, a tuż koło niego pod ziemią spoczywałyby bezcenne przedmioty i szkielet zaginionego podróżnika czy też jakiegoś innego bogatego jegomościa. Mimo że tożsamość szkieletu była zupełnie nieznana,

ze stuprocentową pewnością można było stwierdzić, że posiadał znaczny majątek. Na tak bogato zdobione rzeczy mogli pozwolić sobie nieliczni i szczerze mówiąc, bardzo cieszyłam się, że na jeden z tych wyjątków trafiłam osobiście. Kolejne dni minęły pod znakiem badań, prasy, która nieoczekiwanie ogromnie zainteresowała się naszym znaleziskiem, i wściekłego Walczaka, który najpierw usiłował jeszcze walczyć, ale chyba ci, którzy do tej pory stali za nim murem przestraszyli się szumu, który zrobił się wokół terenu przykapliczkowego, bo w końcu oznajmił burmistrzowi, że następnego dnia wyjeżdża i że nigdy nie widział tak źle zarządzanego miasta, które odrzuca pieniądze, pchające się prawie siłą do kasy. Rozeźlony burmistrz odpowiedział mu na to, że na pierwszy rzut oka widać, że Walczak mało podróżuje i niewiele w swoim życiu widział, i panowie rozstali się, delikatnie mówiąc, w niezbyt przyjaznej atmosferze. I tak wszystko powoli zmierzało ku szczęśliwemu zakończeniu. Ale jak już się przekonałam, nie zawsze wszystko kończy się tak, jak przypuszczamy. Po odwiedzinach Walczaka u burmistrza i jego zapowiedziach wyjazdu myślałam, że już nigdy go nie zobaczę i nie będę miała z nim nic wspólnego. Traf chciał, że tego dnia, gdy niedoszły inwestor miał opuścić Malownicze, ja miałam w ratuszu kilka spraw do załatwienia i po uporaniu się z nimi, wychodząc, spotkałam Ryśka i jego kolegę ze straży miejskiej, którzy zaproponowali, że podrzucą mnie pod kapliczkę. – Jeżeli możecie, to bardzo chętnie skorzystam – odpowiedziałam i wsiadłam do samochodu, nie mając bladego pojęcia, że dzięki tej na pozór błahej decyzji będę uczestniczyć w czymś niesamowicie ważnym. – Różo, a długo jeszcze będziecie tam grzebać? – zaciekawił się Rysiek, wychylając się do mnie z przedniego fotela. – Jeszcze trochę na pewno, cały czas znajdujemy nowe rzeczy. Poza tym, z tego co wiem, burmistrz będzie się starał o fundusze, które pozwolą odbudować gospodę i zachować piwniczkę. Są plany, żeby zrobić z tego jedną z głównych atrakcji turystycznych. No i proboszcz i pan Józef mieliby w końcu miejsce do umieszczenia wszystkich eksponatów związanych z Malowniczym. Mają tego całkiem sporo, a burmistrz obiecał, że jak się wszystko dobrze ułoży, to odstąpi im dwie sale na taki malownicki skansen. Więc na spokój przy kapliczce nie macie co liczyć – uśmiechnęłam się. – A co, macie dosyć szumu wokół Malowniczego? Szczerze mówiąc, nawet nie myślałam, że zrobi się wokół tego taki hałas. A tu dziennikarz za dziennikarzem, nawet w telewizji o tym wspomnieli. Pewnie w związku z tym macie więcej pracy z pilnowaniem porządku? – Nie, nie dlatego pytam. Byłem ciekawy, ile jeszcze będziesz w Malowniczym, bo w następnym tygodniu, w środę, mój syn ma urodziny. Wprawdzie to mało dorosła impreza, ale może byś wpadła? – Miło, że o mnie pomyślałeś, ale w środę fetujemy w Piątym Kole nasze znaleziska i ocalenie jednego z bardziej malowniczych miejsc Malowniczego. Mimo najszczerszych chęci nie dam rady się rozdwoić, ale oczywiście bardzo dziękuję za zaproszenie. – O, skoro w Piątym Kole, to i tak się spotkamy. Zarezerwowaliśmy z Jolką małą salkę na tyłach. – To świetnie. W takim razie na chwilę do was zajrzę i podrzucę prezent dla waszego synka, chociaż najpierw zadzwonię do Jolki i zapytam, czego taki mały kawaler by sobie życzył, bo ja mam zgoła inne doświadczenia wiekowe i zwykle facetom przynoszę butelkę whisky, a przypuszczam, że tu nie wzbudziłoby to aprobaty rodziców – roześmiałam się i uważniej popatrzyłam na drogę przed nami. – Spójrzcie, czy to nie Walczak majstruje coś przy samochodzie? – zapytałam, widząc na poboczu znajomo miotającą się sylwetkę. – Chyba tak – odpowiedział kolega Ryśka. – Może trzeba mu pomóc? Chłop upierdliwy

i niemiły, ale co nam szkodzi zostawić mu po nas sympatyczne wspomnienia… Pani się bardzo spieszy? – zapytał, zatrzymując się na poboczu. – Tak bardzo to nie – wzruszyłam ramionami i wysiadłam razem z nimi z auta, myśląc, że w końcu co mi szkodzi odsunąć na bok urazy i pokazać na koniec ludzką twarz. – Dzień dobry, panie Walczak – uśmiechnęłam się do niego, a w zamian otrzymałam ponure spojrzenie. – Co się stało, może pomożemy? – włączył się Rysiek. – Już mi państwo pomogli z ziemią, będę musiał wszystko zaczynać od początku. Serdeczne dzięki za takie wsparcie! – Ale panie Walczak, po co do tego wracać? – zapytał kolega Ryśka. – W końcu to zupełnie inna sprawa. A samochód to samochód, po co ma pan tu sterczeć na poboczu, jak można coś zaradzić. – A co mi panowie będziecie doradzać, złapałem gumę i koło muszę zmienić. Do tego nie potrzeba całej ekipy. – No ale skoro już się zatrzymaliśmy, to pomożemy, tym bardziej, że pana strój nie nadaje się do wycierania ulicznego kurzu – stwierdził niczym niezrażony kolega Ryśka, sugestywnie patrząc na jasny garnitur Walczaka. – My tu nie chcieliśmy pana krzywdy, ale o swoje musimy dbać, sam pan rozumie – dodał, patrząc, jak Walczak, nie bacząc na swoje ubranie, wyjmuje zapasowe koło z bagażnika. – Ja podlewaruję, a pan niech odkręca – wydał następnie dyspozycje, widząc, że niedoszły inwestor nie zamierza rezygnować z samodzielne pracy. Walczak w odpowiedzi tylko coś mruknął, a ja doszłam do wniosku, że ta cała pomoc bardzo mu nie w smak. Wyraźnie był zdenerwowany i dopóki nie kucnął przy samochodzie, cały czas rzucał nam ukradkowe spojrzenia. Dziwne to trochę było, ale zrzuciłam to na karb jego przegranej. W końcu w tej sytuacji mógł czuć do nas urazę i trudno się było spodziewać, żeby skakał z radości. Tak sobie myśląc, przeszłam się na tył samochodu i od niechcenia poprawiłam jakąś wystającą z niego szmatę. Poprawiłam i na moment znieruchomiałam, po czym starając się zachować normalny wyraz twarzy, podeszłam do stojącego nad Walczakiem Ryśka i poklepałam go bezgłośnie w ramię. Na migi pokazałam mu, żeby za mną poszedł na drugą stronę auta. – Co tam robicie? – zainteresował się natychmiast Walczak. – Nic, chciałam pokazać Ryśkowi sarenkę – powiedziałam pierwsze, co mi przyszło do głowy. – Sarenkę? – powtórzył głupio Walczak. – Nie widzę tu żadnej sarenki! – Pewnie, że pan nie widzi, bo jak tak pan nagle się wychylił, to uciekła. – Skoro już wymyśliłam głupotę, postanowiłam się jej twardo trzymać. – Ale skąd tu sarenka? Przecież ledwo co wyjechaliśmy z miasta… Jeszcze widać domy. – Kolega Ryśka był wybitnie dociekliwy i niezbyt kumaty. – No i właśnie uciekła za te budynki – powiedziałam z rozpaczą. – Rysiek, sam mi ostatnio mówiłeś, że macie problem z nadmiernie oswojoną zwierzyną – zełgałam, modląc się, żeby mój kolega tego nie sprostował. – A tak, rzeczywiście rozmnożyły się w tym roku strasznie – potwierdził Ryszard, patrząc na mnie ze zdziwieniem. – Sarenki? – upewnił się Walczak. – Kopytne, tak ogólnie – odchrząknął Rysiek. – Zmieniacie panowie to koło? Bo będziemy musieli zaraz jechać – dodał zrzędliwie. – A czy ja panów tutaj trzymam, jedźcie z Bogiem. – Walczak najwyraźniej najchętniej by się nas pozbył i w tej chwili już się temu nie dziwiłam. – Niechże już pan się nie kryguje – powiedziałam szybko, bojąc się, żeby kolega Ryśka się nie obraził i nie zostawił Walczaka własnemu losowi. W świetle tego, co wiedziałam byłoby

to z wszech miar niepożądane. – Jaka, do cholery, sarenka? – syknął mi do ucha Rysiek, gdy Walczak zniknął za samochodem. – Daj spokój sarence! Dzwoń po komendanta policji, i to szybko! A jego nie możecie puścić przed przyjazdem radiowozu – dodałam, zerkając w kierunku, gdzie Walczak z kolegą Ryśka majstrował przy kole. – Wolno zmieniajcie to koło, wymyślcie jakieś komplikacje czy coś. I trzymaj się z dala od bagażnika, żeby nie wzbudzać podejrzeń, no już – ponagliłam go. – O, znowu mi mignęła. – Ku mojemu zaskoczeniu Rysiek zamiast natychmiast rzucić się do telefonu, przyłożył rękę do oczu i zaczął wpatrywać się w dal. – Kto? – Głowa Walczaka po raz kolejny wychyliła się zza samochodu. – No, sarenka – powiedział niewinnie Rysiek. – Muszę dać znać kolegom, niech z nią zrobią porządek. W końcu to duże zagrożenie. – Zagrożenie? Sarenka? Może jeszcze mi pan powie, że dzieci pokąsa? – ironicznie zapytał Walczak, patrząc na nas uważnie. – A to wcale nie jest śmieszne. – Na moje szczęście wtrącił się kolega Ryśka, bo jeżeli chodzi o mnie, to miałam zupełną pustkę w głowie i zupełnie nie wiedziałam, co można Walczakowi odpowiedzieć. Krwiożercza sarenka nawet na mój gust wyglądała podejrzanie. – Jak mój wuj zderzył się kiedyś z łanią, to samochód nadawał się do kasacji – wyjaśnił strażnik, drapiąc się trzymanym kluczem po plecach. – Dzwoń, Rysiu, dzwoń, bo z tego będzie jeszcze jakieś nieszczęście – dodał i ku mojej niewypowiedzianej uldze Rysiek odszedł kawałek dalej i wyciągnął komórkę. Gdy skończył rozmawiać, podszedł do Walczaka. – No, to już załatwione – powiedział tonem towarzyskiej pogawędki. – A gdzie pan się teraz wybiera? – Jak najdalej stąd – odpowiedział niegrzecznie Walczak. – Panie Walczak, gotowe – oznajmił dumny z siebie kolega Ryśka, a ja znieruchomiałam. Cóż, najwyżej rzucę mu się pod koła – pomyślałam w przypływie straceńczej odwagi i desperacji. Ale na całe szczęście takie poświęcenie okazało się niepotrzebne. – Ach, to jeszcze sprawdzimy, czy dobrze dokręciłeś – Rysiek jakby od niechcenia zabrał mu klucz. – Wie pan, ostatnio coraz częściej zdarzają się wypadki z powodu takich zaniedbań… A ty, Konrad, miałeś ostatnio rękę złamaną i nie wiadomo, czy ci już pełnia sił wróciła – uśmiechnął się Rysiek, robiąc do swojego kolegi porozumiewawczą minę. – Rękę? – zdumiał się Konrad. – Taki złamany nadgarstek to poważna sprawa – wtrąciłam się, wykrzywiając się koszmarnie i sugestywnie zezując na Walczaka, patrzącego szczęśliwie w drugą stronę. – A tak, taka kontuzja zostawia po sobie ślady. – nie wiem, czy kolega Ryśka zrozumiał, o co chodzi, ale przynajmniej zaczął współpracować. – Ale mimo wszystko, Rysiu, uważam, że nie wyglądam na kogoś, kto nie potrafi zmienić koła i śrub dokręcić – dodał wyraźnie urażony. – A czy ja coś takiego twierdzę? Ale skoro my zmienialiśmy koło, należy na zimne dmuchać. Gdyby panu Walczakowi coś się stało, to potem my byśmy byli posądzeni o to, że zaniedbaliśmy coś celowo. – Ja chyba zaraz oszaleję – zapowiedział Walczak, zgrzytając zębami. – To jakieś przeklęte miasto. Nawet nie mogę z niego spokojnie wyjechać! Jakby tego było mało, to jeszcze tych tu przyniosło – warknął na widok zatrzymującego się radiowozu. – To jakiś zlot mundurowych dręczycieli niewinnych ludzi, czy jak? – A tu co się dzieje? – wszedł mu w słowo komendant, wysiadając z auta. – Ryszard, o co chodzi? – Nie wiem – powiedział prawdomównie Rysiek. – Gdybym chciał trzymać się prawdy,

musiałbym rzec, że o sarenkę, ale to nic nie wyjaśnia. – To ja prosiłam, żeby Rysiek po panów zadzwonił – powiedziałam, stając przed komendantem. – Uważajcie! – krzyknęłam, bo kątem oka zobaczyłam, że Walczak chyłkiem usiłuje wsiąść do samochodu. – A pan, panie Walczak, dokąd tak się spieszy? – zapytał Konrad, zagradzając mu drogę do auta. – Komendant jeszcze nie powiedział, że można się rozejść, to jest rozjechać… Zresztą, jak to zwał, tak to zwał, stać na razie proszę i nie cwaniakować – powiedział, podczas gdy drugi policjant prewencyjnie stanął za plecami Walczaka. – Dobrze, skoro to sobie już wyjaśniliśmy, to może teraz ktoś powie mi, o co w tym wszystkim chodzi. – Tu komendant wbił we mnie pytające, ale wciąż groźne służbiste spojrzenie. – A panią miałem przyjemność już poznać. Może mi pani teraz wyjaśni, o co tu chodzi, bo jeżeli to jakiś głupi żart… – Żaden żart, proszę, niech pan pójdzie za mną – powiedziałam, podchodząc do bagażnika auta Walczaka. – Wie pan, co to jest? – zapytałam, delikatnie odsuwając leżące tam szmaty. – To ikony – powiedziałam, patrząc z obrzydzeniem, jak Walczak usiłuje się wyrwać przytrzymującym go mężczyznom. – Mogę dać sobie rękę uciąć, że są kradzione. Jak je obejrzę, będę mogła powiedzieć, czy to te, o które konkretnie mi chodzi. Moim zdaniem pochodzą z niedawno dokonanego rabunku w bieszczadzkiej cerkwi. – Rzeczywiście dostaliśmy informację o takim zdarzeniu. – Komendant najpierw nachylił się nad bagażnikiem auta, a potem z namysłem popatrzył na Walczaka, który chwilowo zaprzestał szarpaniny i ograniczył się do rzucania pełnych nienawiści spojrzeń w moim kierunku. – Sprawdzimy to, a teraz muszę prosić, by wszyscy udali się ze mną na komendę. Pani też. A pana, panie Walczak, potraktuję ze szczególnym pietyzmem i zapewnię panu eskortę – dodał, uśmiechając się z przekąsem. – Doprawdy uważam, że to prawdziwe zrządzenie opatrzności, że złapał pan tę gumę! – Nie ma pan prawa! – warknął w odpowiedzi niedoszły inwestor. – To są tylko kopie, nic szczególnego! Myśli pan, że jestem takim idiotą, że oryginały, i to kradzione, wiózłbym luzem w bagażniku? – Myślę, że pan wcale nie jest idiotą, ale myśli, że zrobi idiotę ze mnie – odpowiedział spokojnie komendant. – Na mój gust wykombinował pan sobie po prostu, jak najbardziej słusznie zresztą, że coś, co leży na wierzchu, nie wzbudza podejrzeń. I zapewne wszystko poszłoby zgodnie z pana oczekiwaniami, gdyby nie to, że natknął się pan na naszych chłopców w towarzystwie tej pani, która się na tym zna. Ale jeżeli się mylę, to obiecuję przy świadkach, że publicznie pana przeproszę za niesłuszne oskarżenia – obiecał komendant, kładąc rękę na sercu. – I uważa pan, że to wystarczy? Za zniewagę, za podłe zarzuty, tylko przepraszam? – No dobrze, przeproszę i nawet ucałuję. – Komendant zrobił minę, jakby wykazał się niezwykłą rozrzutnością. – Ale ja się mylę niezwykle rzadko – dodał jakby od niechcenia i uprzejmie wskazał Walczakowi radiowóz. – A co się stanie z moim samochodem? Ma zostać tu, na poboczu? – O to proszę się nie kłopotać, zabierzemy go ze sobą. Dowodów rzeczowych nie porzuca się na skraju drogi, a coś mi mówi, że pana auto może opowiedzieć nam niejedną historię – uśmiechnął się komendant. – A teraz dość gadania, porozmawiamy na komisariacie. Jeszcze będzie miał pan dość pogawędek ze mną. Panią z chłopcami też zapraszam, niezbędne są pani zeznania i opinia. Pojedzie pani z Ryśkiem, Konrad, ty zajmiesz się samochodem pana Walczaka i podprowadzisz go pod komendę – zakomenderował i ruszył do radiowozu. – Na miejscu zadzwonimy do chłopaków, którzy zajmują się tą sprawą, niech przyjadą i też rzucą na to okiem – dodał jeszcze jakby do siebie i uśmiechnął się z zadowoleniem.

Nie dziwiłam się jego dobremu humorowi. W końcu jeżeli moje przypuszczenia okazałyby się prawdziwe, miałby wreszcie te swoje wyniki i to jeszcze na skalę ogólnokrajową. I tak po raz drugi w czasie krótkiego pobytu w Malowniczym wylądowałam na komisariacie, tyle że teraz występowałam w charakterze świadka i eksperta, a nie jak poprzednio pospolitego chuligana. I szczerze mówiąc, obecna rola o wiele bardziej mi odpowiadała. Tak jak przypuszczałam, ikony w samochodzie Walczaka były tymi samymi, które zniknęły z bieszczadzkiej cerkwi. Oprócz nich w specjalnym schowku niedoszły inwestor przewoził naczynia liturgiczne, stare egzemplarze Pisma Świętego i całkiem spory zbiór złotych i srebrnych monet. Poza policjantami, na których terenie dokonano kradzieży, zjawił się też profesor Rajtczak i przyjaciel profesora Rajtczaka, znawca bieszczadzkich cerkwi, profesor Gramarczyk, starszy łysiejący pan, który na widok odzyskanych skarbów po prostu się popłakał, wzbudzając tym wśród twardych przedstawicieli prawa sporą konsternację. Muszę przyznać, że widok okazałych mięśniaków garściami wciskających w dłonie profesora pęki chusteczek higienicznych i niewiedzących, gdzie podziać oczy, na długo zostanie mi w pamięci. – Niech panowie nie zwracają na mnie uwagi – powiedział profesor Gramarczyk, wycierając chustkami mokre oczy. – To tylko dowód na to, że profesorowie też płaczą. Gdyby nie pani – zwrócił się do mnie – ten drań wywiózłby to wszystko za granicę. Poza tym okazało się, że Walczak nie był najsprytniejszym złodziejem na świecie albo ewentualnie ostatnimi czasy nie miał szczęścia, bo gdy po raz kolejny wrzucono jego odciski palców do komputera, tym razem już tam były. Niedoszły inwestor widać zagapił się i zostawił pięknie odbity odcisk palca na drzwiach okradzionej cerkwi. To przypieczętowało jego los. O pomyłce nie mogło być mowy. Jednak Walczak okazał się jeszcze bardziej szujowaty i tchórzliwy, niż przypuszczałam, co akurat w tym przypadku bardzo mnie ucieszyło. Gdy już było bowiem jasne, że jego wina jest bezsporna, stwierdził, że za zmniejszenie wyroku i łagodne potraktowanie będzie współpracował z policją, i bez skrupułów zaczął sypać swoich wspólników. Słuchając coraz to nowszych rewelacji, których na bieżąco dostarczał mi Rysiek, doszłam do wniosku, że zupełnie przypadkiem przyczyniłam się do rozbicia potężnej szajki złodziei antyków. Przy okazji wyszło na jaw, po co Walczakowi potrzebny był przykapliczkowy teren. Otóż miała tam powstać gigantyczna szwalnia szyjąca na zamówienie repliki starych mundurów – to miała być legalna część działalności, bo tak naprawdę szwalnia służyłaby za przykrywkę dla magazynów składujących skradzione rzeczy. Malownicze było doskonałą bazą wypadową do Czech i Niemiec, a Walczak miał odpowiadać za transport skradzionych przedmiotów za granicę, skąd miały wędrować do prywatnych kolekcjonerów. I tak poza odkryciem gospody i piwniczki na spotkaniu w Piątym Kole postanowiliśmy uczcić również zdemaskowanie Walczaka i innych kumpli. Do grona zaproszonych gości dołączył profesor Gramarczyk, komendant z podwładnymi i Konrad z Ryśkiem, który z wiadomych względów miał zamiar się rozdwoić i na chwilkę wyrwać się z urodzin synka, by choć jednym toastem uczcić nasze wspólne zwycięstwo. Poza bezpośrednio związanymi z badaniami zaproszenia dostali też: babcia z Julkiem, profesorowa i, jakoś tak rykoszetem, właścicielka Uroczyska, która zapowiedziała, że ona na pewno wpadnie, ale wyłącznie w towarzystwie weterynarza, który ponoć był o nią wściekle zazdrosny. Oczywiście zaprosiłam też Patrycję, ale moja przyjaciółka oświadczyła, że będzie tam tak czy inaczej, bo jak zwykle popołudniu pracuje jako kelnerka. – A o tym już dawno miałam z tobą porozmawiać – powiedziałam ostrożnie – ale ostatnio cały czas się mijamy. – Nic dziwnego – Patrycja wzruszyła ramionami. – Ty wychodzisz rano, jak ja jeszcze śpię, z kolei gdy ja wychodzę, jeszcze cię nie ma, a jak wracam, to zwykle ty już śpisz albo obie jesteśmy tak padnięte, że żadnej z nas nie chce się gadać. Można uznać, że twoje odwiedziny

w mojej pracy, kiedy jeszcze nie mamy wielkiego ruchu, to prawdziwy cud! – Racja, ostatnie popołudnia miałam po prostu koszmarne, ale już powoli się wszystko normuje. A korzystając z tego, że w końcu możemy spokojnie porozmawiać, powiedz, jakie masz plany? Przecież nie możesz pracować do końca życia jako kelnerka. I to w Malowniczym. Trzeba pomyśleć o tym, co będzie, jak wrócimy do Warszawy, i nie mów mi, że tam też są restauracje. Poza tym jest jeszcze sprawa komornika. Sama mówiłaś, że praca na etat odpada, bo z miejsca ten podlec zabierze ci większość pensji. – Mówiłam. I nie zamierzam pracować w warszawskich restauracjach, więc możesz się nie przejmować – Patrycja z westchnieniem rozmasowała sobie łydkę. – Praca za biurkiem mnie rozleniwiła i strasznie dokuczają mi nogi – mruknęła wyjaśniająco. – Muszę w końcu zahaczyć o aptekę i kupić sobie jakiś żel, zanim dostanę żylaków. – Poproś babcię, ona ma leki na wszystko. I nie zagaduj mnie potencjalnymi żylakami. – Nie zagaduję cię, naprawdę mnie boli, a co do przyszłości, to mam już pewien plan. – To znaczy? – Zostanę tutaj. – Tutaj? – powtórzyłam i pomyślałam, że moja przyjaciółka ani chybi zwariowała. – A po co? – Bo to całkiem niezłe miejsce do życia. I nie patrz się na mnie z takim przerażeniem, nie zamierzam przecież pogrzebać się żywcem, po prostu jest mi tutaj spokojnie i dobrze. – Ale Pati, co ty będziesz tu robić? W końcu będziesz miała dość tego kelnerowania, zmierzi cię małomiasteczkowość, wiem, co mówię. To wszystko wydaje się ekscytujące na początku, ale potem wychodzą te mniej fajne aspekty życia w małym miasteczku. Tu nie jesteś anonimowa… – Anonimowość to bzdura – przerwała mi Patrycja. – Przypomnij sobie aferę na uczelni. Czy wielkie miasto uchroniło cię od skutków skandalu? Nawet tu, na końcu świata, twój kolega Rysiek wiedział, co cię spotkało. Zresztą nie o to chodzi. Mnie się po prostu tutaj podoba. Dla ciebie Malownicze jest dobrym miejscem na wakacje, a do życia potrzebne ci duże miasto. A ja właśnie odkryłam, że chętnie będę urlopować w Warszawie, a żyć mogę tu. – No nie wiem… Zaskoczyłaś mnie. Ale nie mogę ci mówić, co masz robić. W końcu jesteś dorosła… – O, mówisz jak własna matka, gdy chce cię pogrążyć w poczuciu winy – roześmiała się Patrycja. – Wcale nie… – Wcale tak… – Niech ci będzie. W końcu, było nie było, jestem jej córką. Skoro już postanowiłaś, porozmawiam z babcią w sprawie pokoju dla ciebie… – To nie będzie konieczne. Będę mieszkała w Kole. – Jak to, tutaj? W Piątym Kole? A sypiać będziesz pod stołami, tak? – No wiesz, marnie mi życzysz! Mogłaś przynajmniej powiedzieć, że na stołach, ale nie będzie tak źle. Błażej obiecał mi przygotować pokój na strychu. Będę miała stamtąd piękny widok na Malownicze. – No, kochana, to jednym słowem dostaniesz pokój z widokiem… Nie chcesz mi chyba powiedzieć, że zamieszkasz tam z panem Błażejem? – Niestety. Nawet gdybym chciała, to nic z tego. Błażej zupełnie nie zwraca na mnie uwagi. A poza tym w moim uczuciowym kodeksie jeden z punktów mówi – żadnych związków z pracodawcą – roześmiała się Patrycja. – Ale ty mogłabyś się koło niego zakręcić. Jest wprawdzie rozwodnikiem i wychowuje syna, ale to ma swoje plusy. Miałabyś od razu

odchowane, ba, prawie dorosłe dziecko… – Dobrze, dobrze. Nie baw się w swatkę, lepiej mi jeszcze powiedz, jak zamierzasz wyżyć z ochłapów pensji, jakie zostawi ci sama wiesz kto? – Po pierwsze, pokój z widokiem będzie kosztował mnie grosze, bo Błażej chce, żebym pokrywała tylko jakieś tam opłaty licznikowe, wyżywienie mam praktycznie za darmo, a poza tym dogadałam się z nim i moja pensja na papierze będzie znacznie różniła się od tej do ręki. Na całe szczęście mój nowy szef ma sporo ludzkich uczuć – uśmiechnęła się Patrycja. – Nawet nie wiesz, jaka jestem ci wdzięczna, że wtedy całowałaś się z tym Ryśkiem… – Nawet mi tego nie przypominaj – jęknęłam, zatykając sobie uszy. – Ale muszę ci powiedzieć, że nadal trochę żałuję, że Rysiek nie jest wolny… Ma w sobie to coś… Aż mi głupio się do tego przyznawać… – Ma w sobie to coś, też sobie wymyśliłaś! – prychnęła Patrycja. – Męski jest, ładnie zbudowany i gapi się na ciebie jak sroka w gnat. I to ci się podoba, zresztą znajdź mi taką, której by zainteresowanie takiego faceta nie pochlebiało. Chłopa ci po prostu trzeba, Różo droga! I daruj sobie okrzyki pełne oburzenia, bo one i tak niczego nie zmienią – dodała, uprzedzając falę protestów, jaką miałam zamiar z siebie wylać. – A teraz idź już sobie albo coś zamów, bo muszę wracać do pracy! – Ależ ty jesteś miła, nie ma co! – burknęłam. – Nie uczyli cię, że w pracy kelnerki najważniejsza jest uprzejmość? – A ciebie, że pracy archeologa nie wykonuje się przy kawiarnianym stole? – Małpa! – Jędza! – odwzajemniła mi się Patrycja ze śmiechem. – A w środę będę trochę wolniejsza, bo Błażej na ten wieczór załatwił jeszcze dwie dziewczyny do pomocy. Więc może uda mi się nawet wypić za wasz sukces. Na koniec zmiany oczywiście. – Oczywiście. Za nasz sukces i za pokój z widokiem, i wszystko, co się z nim wiąże – dodałam, myśląc, że życie to jedno wielkie pasmo niespodzianek, dzięki którym właśnie chce nam się krok za krokiem cały czas iść do przodu. I że najważniejsze, by cały czas mieć do dyspozycji pokój z widokiem. Taki, który jeżeli nawet czasami niknąłby w deszczu, to potem znów by się ukazywał w całej okazałości i krasie. I w tej chwili dotarło do mnie, że Patrycja właśnie znalazła swój pokój i swoje okno. I bynajmniej nie chodziło mi tylko o pokoik na strychu Piątego Koła z widokiem na Malownicze. Gdy dotarłam w środę do Piątego Koła, z miejsca zostałam przechwycona przez Pati i zaprowadzona do Błażeja, do baru. – Słuchaj, ale numer! – Patrycja, nie dopuszczając mnie do głosu, zamachała mi przed nosem jakąś gazetą, którą natychmiast odebrał jej szef. – Wiesz, co to jest? – O ile dobrze widzę, gazeta. Chyba jakaś turystyczna – powiedziałam nieuważnie, nerwowo oglądając się za siebie, bowiem nasi goście już się gromadzili i proboszcz dawał mi wyraźne znaki przywołujące. – To nie jest zwykła gazeta turystyczna, to bardzo poczytny tygodnik krajoznawczy – sprostował Błażej, zawzięcie kartkując gazetę. – I jest w nim mowa o Malowniczym, ale nie tylko! Autor, nie szczędząc słów uznania, ze szczegółami opisuje Piąte Koło i Uroczysko – dodał, pęczniejąc z dumy. – Nadmienia również o twoich badaniach. – Naprawdę? Nie przypominam sobie, żeby z nami rozmawiał ktoś z wydawnictwa turystycznego – zaintrygowana nachyliłam się nad otwartym pismem. – Bo nie rozmawiał. Kojarzysz nazwisko Pekłak? – Oczywiście, to postrach wszystkich, którzy mają cokolwiek wspólnego z gastronomią i turystyką – mruknęłam. – Bezlitosny krytyk-obieżyświat. Ostatnio zrobiło się o nim tak głośno,

że trudno nie wiedzieć, kim jest. Słynie z ciętego języka i dowcipu. Ale chyba zajmuje się głównie jedzeniem? – Głównie, ale nie tylko. Ale najważniejsze jest to, że pan Pekłak był tu u nas, zresztą ty też miałaś okazję go poznać. No, rusz głową, jak ci się wydaje, który z gości Piątego Koła by do niego pasował? – Patrycja ze zniecierpliwieniem zabębniła palcami o blat baru. – Przychodzi mi do głowy tylko jeden kandydat: upierdliwy chudzielec, tak? – Bingo! – Błażej z czułością pogładził stronę z artykułem. – Pani Różo, czekamy na panią – rozległ się za mną głos pani Majki, która widać została oddelegowana przez zniecierpliwioną grupę, by mnie przywołać. – Chwileczkę, zresztą dobrze, że pani jest – powiedziałam, robiąc właścicielce Uroczyska miejsce. – Jest artykuł Honoriusza Pekłaka, w którym jest mowa o pani pensjonacie. Między innymi. – O matko – zdenerwowała się natychmiast pani Maja. – Czytuję jego felietony, w ostatnim wspominał coś o wizycie na Mazurach… Widać zmienił zdanie, ale dlaczego padło na Uroczysko? Nie sądziłam, że zatrzyma się u mnie! Jakby nie mógł gdzie indziej! – jęknęła. – Bardzo nas zjechał? I ciekawe, który z gości był tajemniczym Pekłakiem? – Długi, chudy, marudny – odpowiedziałam krótko, co zupełnie wystarczyło. – I podobno nie tylko nikogo z tu obecnych nie obsmarował, ale wprost nie mógł się nas, a raczej was nachwalić. A tak w ogóle to wszyscy powinni móc to usłyszeć! – zdecydowałam i niewiele myśląc, zadzwoniłam mosiężnym dzwonkiem wiszącym nad barem. – Uwaga, proszę o ciszę! – powiedziałam, widząc, że oczy wszystkich obecnych kierują się na mnie. – Chciałam wszystkich przywitać i podziękować za przybycie. Początkowo miałam wygłosić małą mówkę o przykapliczkowych sukcesach i o zdemaskowaniu Walczaka i innych walczakopodobnych. Ale właściwie uważam to za zbędne. Wszyscy przecież wiemy, co dziś będziemy świętować, i dlatego w zamian za to odczytam artykuł napisany przez samego Honoriusza Pekłaka, który, jak się okazało, odwiedził niedawno Malownicze i napisał i o kapliczce, i o Piątym Kole, i o Uroczysku, czyli jednym słowem – o nas wszystkich. Zaczynam… Witam Was, Wszystkożercy! Zgodnie z moim sumieniem, wrednym charakterem i sumiennością zawodową po raz kolejny oszukałem pazernych karczmarzy! Tym razem zamiast, jak obiecywałem, odwiedzić Giżycko, wybrałem się w przeciwległy kraniec Polski – uradowałem moją obecnością Sudety. Głównie zaś małe, położone w urokliwej dolinie miasteczko Malownicze. Tak jakoś wyszło, że hm... z zawodowej dokładności, miast bezsensownie wcinać pierogi i zimne nóżki w wielu miejscach, dokładnie poświęciłem się dla Was i przetrawiłem lokale Malowniczego. Na początek istny barak z frytkami o mało oryginalnej nazwie BAR, chyba na cześć Baru na Ukrainie, który podczas buntu Chmielnickiego ukraińska tłuszcza puściła z dymem. Ten Bar wzięty został przez brud, smród i karaluchy. Stanowczo nie polecam! Wielbicieli mocnych wrażeń odsyłam w okolice dworca autobusowego – drogę doskonale wskaże silny i obezwładniający „aromat” przepalonego oleju do smażenia frytek i nie tylko, bowiem serwują tam także ryby, dla jasności też smakujące frytkami. I olejem. Niedaleko od dworca, ale bliżej rynku, na szczęście dla mnie i innych gości lokalu, leżące wyraźnie pod wiatr od BARU, położone jest PIĄTE KOŁO. Pretensjonalna nazwa oraz nieco… niewyszukana elewacja, w stylu nawiązująca do nieodnowionych starych domów pruskich, niechaj Was nie zniechęca. Po wejściu do środka powita was aromat kawy i ulotny, pojawiający się znienacka zapach ziół, niezwykle kapryśnie znikający, gdy chce się go nieco mocniej wciągnąć do nosa i zajrzeć kucharzowi do garnka. Kuchnia zazdrośnie strzeże swoich sekretów… A jest to całkowicie uzasadnione. Muszę się

przyznać, że w tym miejscu poddałem się. NIC, dosłownie NIC, nie było w stanie mi się nie spodobać. No, może poza niezbyt zgranymi sztućcami i talerzami, które wyraźnie nie cieszyły się głównym zainteresowaniem właściciela lokalu. Ba, choć należy wspomnieć, że były bezwzględnie czyste, co, ha, ha, ha, nie jest powszechnym zwyczajem. Wszystko, co jadłem – polecam. Ze szczególnym uwzględnieniem zasmażanej kiszki ziemniaczanej. I rosołu, najwyraźniej pochodzącego z kury (!) i warzyw, a nie z rosołków i tfu (!), na psa urok, jakiegoś ekstraktu przypraw. No i obowiązkowo napoleonki na deser. Obsługa też jest niczego sobie. Pomimo szczerej i otwartej postawy najgorszego klienta, jakiego sobie można wyobrazić, nikt, ale to nikt nie próbował mnie wyrzucić czy chociażby obsobaczyć. A ja… Cóż, ci co mnie znają, wiedzą, że potrafię być do bólu okropny. Ordynarność – nie, ale upierdliwość – tak… Ale pamiętajcie, że robię to wyłącznie z myślą o was – Kochani Czytelnicy. Warto tu wspomnieć, że z właścicielem bardzo miło się rozmawia, a kelnerka – niestety jedna tylko w lokalu – tu można zgłosić uwagę, że mogłyby być dwie, zwłaszcza gdyby druga była tak urocza jak pani Patrycja – jest znakomita. I podobnie jak cały lokal – cudnie pachnie! Warto także nadmienić, że przy wychodzeniu z PIĄTEGO KOŁA nazwa przestaje być pretensjonalna, a jawi się jako niezwykle nastrojowa, a odrapane na pierwszy rzut oka zewnętrze restauracji nabiera cech romantycznego zapomnienia, miejsca, gdzie czas zwolnił i daje nam chwilę oddechu. Jednoznacznie polecam… Równie przyjemnie wspominać będę położony tuż nad miastem niezbyt duży pensjonat Uroczysko. Rzeczywiście jest uroczo. Ponieważ tak naprawdę interesują mnie punkty gastronomiczne, a nie miejsca noclegowe, niejako tylko z obowiązku podroczyłem się z obsługą pensjonatu. I ponownie mój szczególny czar osobisty wzbudził w ludziach wiele ciepłych, a niekiedy nawet gorących uczuć. Szczególnie ująłem właścicielkę Uroczyska, która na mój widok (pod koniec pobytu) raptownie schodziła z obranego kierunku. Myślę, że wręcz mnie unikała! Chociaż trudno jej odmówić pewnej słuszności. Cóż – w Uroczysku na całego rozwinąłem skrzydła. Tak szeroko, że w pewnych momentach wręcz ocierałem się niemal o refleksyjne spojrzenie brodatego „faceta od pszczół”. Zwłaszcza gdy wysunąłem oryginalną propozycję usunięcia uli spod okna mojej sypialni, bo mi pszczele hałasy nie dają spać. Brodacz, a wiedzieć musicie, że nie wyglądał on na skrzata czy Rumcajsa, lecz raczej na nieco przerośniętego Wikinga, rzucił mi mordercze spojrzenie i od niechcenia poinformował, że pszczółki same się czasami przenoszą, a jak ktoś ich nie lubi, to one wręcz mogą chcieć się zaprzyjaźnić i że on może pomóc mi tę przyjaźń uzyskać. Serdecznie podziękowałem i więcej już na pszczoły nie narzekałem. Brodacz jeszcze kilka dni mi się przyglądał, ale cóż – więcej już go nie prowokowałem, zwłaszcza że właścicielka pensjonatu, pani Maja, uroczo nie dawała mi odczuć, że jestem jej koszmarem tysiąclecia. Pokrótce – w Uroczysku jest dość tanio, bardzo czysto i przyjemnie. Nie karmią, a raczej nie wszystkich. Widziałem co prawda całkiem mile wyglądającą kuchnię i czułem, że warto by tam zajrzeć, niestety moja postawa czujnego eksploratora skutecznie pozbawiła mnie tej możliwości. Trochę żałuję, bo zapachy były przednie. Jeżeli traficie do Malowniczego, koniecznie spędźcie chociaż jedną noc w Uroczysku. Warto – wszędzie wiekowo i stylowo, a pościel i materace nowiutkie. I bardzo przyjemna obsługa. Na koniec zostawiłem sobie restauracjo-kawiarenkę, ze skądinąd zachęcającą nazwą, przy ul. Ratuszowej. ZŁOTY ALIBABA brzmi obiecująco, i tak należy to zostawić. Nie wchodzić! A jeżeli już musicie – nic nie zamawiać! Jak wam się i to zdarzy – absolutnie nie jeść i o nic nie pytać! Ostrzegam. Jako wasz czujny kulinarny zwiadowca odwiedziłem i ALIBABĘ. Ale nie było warto. Na dzień dobry – chłodna, słaba i pozbawiona zapachu kawa z ekspresu. Już sama nazwa daje wiele do myślenia: kawa ekspresso. Nie polecam. Do kawy atrakcyjne, podobno domowej roboty ciasto

– szarlotka – za tą dumną nazwą schował się nieco woniejący stęchlizną kluchowaty twór. Na dodatek niebotycznie słodko-kwaśny. Cóż, może to jakaś chińska odmiana. Aby poprawić sobie humor, poprosiłem o domowe ciasteczko francuskie. Tu było lepiej. Było z całą pewnością domowe. Ale raczej przedwojenne, bo twarde jak nie przymierzając deska i równie zapewne smaczne, choć deski nie próbowałem – ograniczam się więc do mojego wyimaginowanego pojęcia o jej smaku. Dramat. Jako że było rano, może nie w odpowiedniej kolejności, ale á la carte poprosiłem o „jajencziczkę na boczkusiu” – pisownia z menu. Tutaj kucharz artysta przeszedł samego siebie. Wielki, płaski talerz, chyba ukradziony z jakiejś pizzerii, pokrywała w 15-20 procentach nieco przysmażona, ale nadal glutowata, masa jajeczna. Bleee. Niesłona i nie pieprzna, i do bólu nijaka. Dookoła niej, daję słowo, ułożony był wianek ze skwarek, ale raczej ze słoniny, bo boczkowych przerostów tam nie było. I do tego skwarki były zimne! Cóż za pomysły, aby tak segregować jaja od tego, na czym miały być smażone. A wszystko to dekorowały wspólnie ułożone w artystycznym nieładzie zielony groszek z puszki i kawałki natki pietruszki… Cóż za wyobraźnia! Rachunek też mnie nie zawiódł. Obok cen za zamówione potrawy… doliczono mi 10% za obsługę kelnerską, którą stanowił nieco chwiejący się na nogach, lekko podchmielony kawaler w białej niegdyś, a dzisiaj już szarej i mocno wczorajszej, koszulinie. Gdy usiłowałem negocjować wysokość rachunku i zgłosiłem zastrzeżenia do absolutnie wszystkiego, niegrzecznie powiedziano mi, abym czym prędzej płacił i spier… Co też uczyniłem. STANOWCZO NIE POLECAM. A teraz turystyka. Malownicze jest malownicze. Jak to w Sudetach, w zasadzie idąc, potykamy się o historię. Stare budynki przeplatają się z nowymi, kuszą boczne uliczki, co rusz napotykamy jakieś ciekawostki. A to stare kamienne koryto, a to wiekowa pompa. Bezwzględnie warto zatrzymać się na rynku i popatrzeć na pręgierz i ratusz. Jednak na szczególne uznanie zasługuje pewna rozstajna kapliczka, za którą przez wiele lat święty Antoni ukrywał najcenniejszy chyba w ostatnich latach – skarb archeologiczny. Przypadkiem odkryto bowiem pozostałości po siedemnastowiecznej karczmie, a jak zapewniał mnie burmistrz Malowniczego, obiekt będzie w przyszłości udostępniony dla turystów. Chociaż teraz też warto tam pójść, bo młodzi archeolodzy za bardzo nie ukrywają swoich działań, a jak się ładnie poprosi, to i kilka słów na temat poszukiwań można usłyszeć. Szczytem dobrej woli jest pozwolenie na robienie zdjęć. Także polecam. W sumie nie można się dziwić, że są to pozostałości karczmy. Miasteczko, w którym znajduje się PIĄTE KOŁO, po prostu musi mieć jakieś kulinarne tradycje. A i fakt, że karczmę pożarł ogień – też nie budzi wielkiego zdziwienia – wszak ktoś z przodków właściciela ALIBABY mógł być nieco zazdrosny… Oby tylko historia nie zatoczyła koła… Wasz oddany Honoriusz Pekłak Gdy wybrzmiały już oklaski i wypito pierwsze toasty, na dużej sali pojawił się nieobecny do tej pory Rysiek. Widać udało mu się na chwilę wyrwać z rodzinnej imprezy. – Rysiek! – zawołałam radośnie i pomachałam w jego kierunku ręką, ale ku mojemu zdumieniu mój kolega, ledwo obrzuciwszy mnie spojrzeniem, obrócił się na pięcie i znikł na powrót za drzwiami, zza których dobiegały entuzjastyczne dziecięce piski. – A jemu co znowu się stało? – mruknęłam do siebie i wygrzebałam z torby zgrabnie zapakowaną paczuszkę, w której spoczywał wielki dmuchany dinozaur, prezent dla synka Ryśka i Jolki. Ale nie zdążyłam nawet ruszyć się od stolika, gdy Rysiek pojawił się znienacka tuż koło mnie. Co więcej, nadszedł z przeciwnej strony, niż znikł. – Cześć, Różo! Zaraz do was wpadnę, tylko doniosę świeczki na tort. Okazało się, że Jolka zapomniała, a to muszą być takie specjalne, z Kubusiem Puchatkiem… Gabryś je sam wybierał. Mógłby się nieco zdenerwować ich brakiem. A wkurzony bobas to groźny bobas – roześmiał się Rysiek.

– Czekaj, czekaj, chyba źle się czuję – powiedziałam i opadłam na krzesło, wodząc badawczym wzrokiem od Ryśka do drzwi małej sali. – Mam halucynacje – wyznałam, wpatrując się w mojego malownickiego kolegę. – Widziałam cię podwójnie. Byłeś najpierw tam – wskazałam brodą przeciwległy koniec sali – a potem pojawiłeś się tu. Chyba ktoś mi czegoś nasypał do szampana… – A niekoniecznie. To, że widziałaś podwójnie… – To znaczy, że nie jest dobrze – przerwałam mu. – A poza tym ten drugi ty był bardzo źle wychowany. Udawał, że mnie nie zna – powiedziałam oskarżycielsko. – Następnym razem jak się rozdwoję, postaram się nauczyć swoją kopię podstawowych zasad savoir-vivre’u – obiecał Rysiek z powagą. – A teraz poczekaj tu przez chwilę, nigdzie nie odchodź, a być może uda mi się wyjaśnić ci to cudowne rozmnożenie. – Tego się nie da wyjaśnić – powiedziałam ponuro, patrząc, jak Rysiek znika za tymi samymi drzwiami, za którymi przed momentem zniknęła jego gburowata kopia. – A czego? – Obok mnie pojawił się nieoczekiwanie proboszcz z błogą miną zajadający napoleonkę. – Cudownego rozmnożenia. Gdybym jeszcze dużo wypiła, mogłabym wtedy to zwalić na skutki nadużywania alkoholu, ale tak? – Jeżeli chodzi o pokarmy, to Jezus kiedyś zrobił coś takiego z chlebem i winem. – Proboszcz najwyraźniej niezbyt przejął się moimi problemami. – Ale zapewne pani chodzi o coś innego… Czego konkretnie owo rozmnożenie dotyczy? – Ryśka – mruknęłam, idąc za proboszczem, który objadając się ciastkiem, oglądał z zainteresowaniem wystawione pod ścianami prace malownickich artystów. – Rozmnożyła pani Ryśka? – Proboszcz zatrzymał się gwałtownie i przyjrzał mi się uważnie. – Rysiek to się rozmnożył sam bez niczyjej pomocy! – sarknęłam, myśląc, że żartujący w kółko kapłani czasami bywają potwornie irytujący. – A pozwoli pani, pani Różo, że jednak nie uwierzę. Taki przypadek przytrafił się jedynie Marii, i to też z pomocą boską. I trzeba zauważyć, że była ona kobietą, co wybitnie ułatwiło sprawę rozmnożenia… W Ryśkowym przypadku zupełnie niesłusznie pomija pani rolę Jolanty, jego ślubnej małżonki… – To wprost niewiarygodne, ile ksiądz mówi! A poza tym proszę spojrzeć i przekonać się na własne oczy. Ilu jest Ryśków? – zapytałam tryumfalnie, wpatrując się w drugi koniec sali. – No, a ilu ma być? – zapytał proboszcz z pobłażaniem, podążając wzrokiem za moim spojrzeniem. – Niemożliwe! Ma pani rację, widzę dwóch! – Widzi proboszcz. To na pewno ten szampan, coś musieli dosypać… – Różo, to nie szampan ani nic takiego – wtrącił jeden z Ryśków, podchodząc do mnie i do proboszcza. – Proboszcz też słyszy, że to mówi? – upewniłam się, kątem oka dostrzegając, że Rysiek numer dwa się szeroko uśmiecha. I właśnie ten uśmiech uświadomił mi, że wcale nie patrzę na dwóch Ryśków, tylko na dwóch bardzo do siebie podobnych facetów. Temu drugiemu uśmiech rzeźbił śmieszny dołeczek w brodzie, którego mój kumpel Rysiek na pewno nie miał. Poza tym, gdy dokładniej się przyjrzałam, dostrzegłam, że mimo wyraźnego podobieństwa ten Rysiek – nie Rysiek ma ciemniejsze włosy i jaśniejsze oczy. – Wy jesteście zupełnie różnymi osobami – podzieliłam się z nimi moimi spostrzeżeniami i przez moment nie pojmowałam, czemu wszyscy łącznie z proboszczem gruchnęli śmiechem. – To było rzeczywiście odkrywcze – powiedział w końcu ksiądz, wycierając załzawione oczy wierzchem dłoni.

– Ha, ha, ha. Proboszcz to w ogóle nie powinien się śmiać, bo jak ich zobaczył, to tak jak ja nie wiedział ksiądz, co ma o tym myśleć – wytknęłam mu. – W pierwszym momencie rzeczywiście się zdziwiłem, ale potem zauważyłem subtelną różnicę pomiędzy panami – wtrącił proboszcz wcale niezrażony moimi wyrzutami. – Panie Ryszardzie, zdradzi nam pan, skąd wytrzasnął swojego sobowtóra? – Nie musiałem zbytnio się starać. Sam przyjechał. To po prostu wyjątkowe rodzinne podobieństwo. Poznajcie proszę, to mój brat cioteczny Andrzej. I chrzestny Gabrysia. A to nasz malownicki proboszcz i moja przyjaciółka, pani archeolog z Warszawy, Róża – dokonał prezentacji Rysiek. – To ta Róża, o której mi tyle opowiadałeś? – Andrzej przez moment przytrzymał moją rękę w swojej. – Oj, Jędrek, Jędrek, od razu opowiadałem – żachnął się Rysiek wyraźnie zmieszany. – Wspominałem tylko. Bo wiesz, Różo, Andrzej też mieszka w Warszawie, tyle że od niedawna. I pomyślałem, że może jak się poznacie, będzie mu trochę raźniej… – O, na pewno – odpowiedziała za mnie Patrycja, która nie wiadomo skąd i jak pojawiła się tuż koło mnie. – Zresztą Róży też przyda się towarzystwo – dorzuciła, zbierając puste szklanki na tacę. – To Patrycja, moja przyjaciółka i nieuleczalna swatka – powiedziałam, rzucając jej mordercze spojrzenie. – Przepraszam teraz panów na chwilę, pomogę jej z tymi naczyniami – dorzuciłam, złapałam pierwsze z brzegu brudne talerze i ruszyłam z nimi w kierunku zaplecza. Gdy tylko oddaliłam się od Ryśka i Jędrka na bezpieczną odległość, złapałam Patrycję za łokieć i powlokłam do pustego stolika. – Zwariowałaś? – zasyczałam jej do ucha. – Co ty wyprawiasz? – Ratuję cię od staropanieństwa, ty uczuciowa niezdaro – odsyknęła, masując sobie łokieć. – Przecież to odpowiedź na te wszystkie twoje wzdychania do Ryśka! A ty się krygujesz! – Nie kryguję. Tylko nie wywieszam z miejsca ozora i się nie ślinię! – sprostowałam urażona. – To wywieś, kretynko! Skoro faceci mogą się ślinić, to my też! Na całe szczęście mamy równouprawnienie! Przecież on jest ucieleśnieniem twoich pragnień! Różo, wybacz brutalną szczerość, ale nie masz trzynastu lat i niekoniecznie musisz czekać dwa miesiące, aż po raz pierwszy weźmiecie się za ręce. – Chyba masz mylne pojęcie o dzisiejszych trzynastolatkach – mruknęłam. – Dziś dziewczęta nie mają takich dylematów. – Mniejsza o większość. Idź i poderwij tego Ryśkopodobnego mięśniaka, a potem żyjcie razem długo i szczęśliwie! Albo krótko, ale gorąco! Przecież masz przed sobą dowód na to, że marzenia się spełniają – powiedziała Patrycja. – Pójdę, ale wybacz, nie skorzystam. Nie będę się rzucała w pierwsze lepsze ramiona! Aż tak zdesperowana nie jestem. Zresztą ja nie jestem tobą. Dla mnie to nie zabawa. – A rób, jak chcesz! – zdenerwowała się Patrycja. – Tylko zastanów się, jak masz zamiar kogoś poznać, skoro nikogo do siebie nie dopuszczasz. – Krzysztofa dopuściłam… i co z tego wyszło? – Z nim nic, ale za to wiem, co wyjdzie teraz: stara panna – powiedziała Pati i wściekle łomocząc talerzami, odeszła, nie zaszczycając mnie ani jednym spojrzeniem. – Stało się coś? – usłyszałam tuż za sobą głos Ryśkowego kuzyna. – Nic, poza tym, że właśnie przepowiedziano mi przyszłość – mruknęłam. – Mam ponoć zostać starą panną. – Panną to panną, ale dlaczego od razu starą? – roześmiał się Jędrek. – A tego to ja nie wiem, ale przypuszczam, że ma to jakiś związek z wiekiem. Ale

mniejsza z tym. Nie powinieneś przypadkiem wracać do Gabrysia? Ostatecznie jesteś jego chrzestnym. – Radzą sobie beze mnie. Poza tym trudno mi konkurować z występami klauna, które właśnie się odbywają – uśmiechnął się. – Ale za to chętnie porwałbym cię na spacer. – O, bardzo by to było miłe, ale niestety, po pierwsze, jestem tu współgospodynią całej tej zabawy i nie mogę wyjść, a po drugie, na pewno jesteś z kimś, kto by się denerwował, gdybyś mu tak znienacka zniknął – powiedziałam niewinnie. – O to ostatnie możesz się nie martwić. Jestem zupełnie sam. Ale rozumiem, że to taka delikatna odmowa. Cóż, widać ja też chyba zostanę starym kawalerem… – Pani Różo, mogę się wtrącić? – Obok mnie znienacka pojawił się proboszcz. – Ja chciałem tylko zapytać, czy pani wie, że Bóg bardzo chce, żebyśmy się kochali? – A co to ma wspólnego ze mną? A poza tym ja jestem bardzo cierpliwa, ale nawet dla mnie podsłuchujący proboszcz to za wiele. I co was wszystkich opętało z tym swataniem? – Nic nie wiem o żadnych wszystkich, poza tym nie podsłuchiwałem, stałem jedynie obok. A nad wami wisiał obraz z malownickim aniołem. I chciałem tak na marginesie zauważyć, że to pani, a nie ja, wierzy w te wszystkie znaki. – A dajcie mi wszyscy spokój – burknęłam, ale mimo wszystko zerknęłam do góry i okazało się, że ksiądz mówił prawdę. Nad Jędrkiem wisiał – „Pejzaż z aniołem”. Zła na wszystko i wszystkich obrzuciłam proboszcza zirytowanym spojrzeniem i nic nie mówiąc, zwróciłam się do kuzyna Ryśka. – Cóż, tak jak mówiłam, na spacer nie mogę teraz iść – powiedziałam i spojrzałam na niego kątem oka – ale jeżeli chcesz, możemy umówić się jutro na kawę – dodałam i pomyślałam, że właściwie kawa to bardzo neutralna propozycja. A co będzie dalej, czas pokaże. – Jesteś jeszcze jutro w Malowniczym? – Jestem, a nawet gdyby miało być inaczej, to i tak będę – uśmiechnął się. – A co ty tam targasz? – zainteresował się, patrząc na prezent dla Gabrysia, który wciąż trzymałam pod pachą. – Prezent dla twojego chrześniaka. Idziesz ze mną? Nigdy nie byłam na dziecięcych urodzinach i boję się, że strzelę jakąś gafę – uśmiechnęłam się do Jędrka. I gdy razem szliśmy w kierunku małej sali, wiedziałam, że proboszcz nie dość, że znów podsłuchiwał, to jeszcze uśmiecha się z zadowoleniem. I zapewne spogląda porozumiewawczo na „Pejzaż z aniołem”, bo choć nie przyznałby się do tego głośno, i tak wiedziałam, że nie tylko ja wierzę w znaki. I właściwie mogłabym śmiało powiedzieć, że na tym historia rozstajnych dróg, świętego Antoniego i odkryć się kończy. Ale byłoby to stwierdzenie zgoła nieprawdziwe. Bo tak naprawdę wszystko dopiero się zaczynało, a to, co się do tej pory działo, było zaledwie preludium do przyszłych wydarzeń. I tych związanych z rozstajnymi drogami i kapliczką, gdzie niedługo miała ruszyć odbudowa karczmy, i tych dotyczących mojego prywatnego życia. Jędrek wyjątkowo długo nie wyjeżdżał z Malowniczego, tłumacząc, że ma dużo zaległego urlopu, który postanowił teraz wykorzystać. Poza tym odkrył w sobie nagłe zainteresowanie archeologią i mnóstwo czasu spędzał przy kapliczce, budząc tym niezrozumiałą dla mnie wesołość studentów i wywołując ukradkowe uśmiechy profesora. O proboszczu nawet nie będę wspominała, bo za każdym razem, gdy mnie widział, pytał tajemniczo, czy anioł już zrobił swoje, czym doprowadzał mnie wprost do szewskiej pasji. Ale tak czy inaczej Jędrek stał się częścią mojej codzienności i wcale tego nie chciałam zmieniać. I niewątpliwie spory wpływ na to miało to, że gdy Andrzej w Piątym Kole nachylał się nad swoim chrześniakiem, zobaczyłam, że na szyi ma zawieszony medalik ze świętym Antonim. Gdy go o niego zapytałam, powiedział, że to prezent od babci, która uważała świętego Antoniego za swojego patrona. Czy po czymś takim mogłabym mieć jeszcze wątpliwości? Moim zdaniem to był wyraźny znak i nie mogłam go zlekceważyć, choć moja przyjaciółka Patrycja stwierdziłaby zapewne, że Antoni to tylko zasłona

dymna, a rolę decydującą miały głębokie oczy Jędrka i jego obezwładniający męski magnetyzm. No i cóż ja na to mogę odpowiedzieć? Chyba tylko tyle, że przecież jedno nie wyklucza drugiego… Oczywiście nie mam nawet bladego pojęcia, czy nasza wspólna historia zakończy się happy endem, czy będziemy żyli długo i szczęśliwie, ale to rozstrzygnie przyszłość, a w tej chwili najważniejsze jest dla mnie to, co dzieje się teraz, i przekonanie, że wiara ma moc sprawczą, a ja przecież z całego serca wierzę w dobre zakończenia. I coraz częściej mam niezbitą pewność, że właśnie docieram do momentu, gdy będę mogła powiedzieć, że właśnie otworzyło się przede mną całkiem nowe okno w pokoju z moim własnym widokiem. Tak oto wszystkie sprawy doczekały się szczęśliwego rozwiązania albo ku niemu zmierzały. Jedynie stary dom, który tak zachwycił profesorową, nadal pozostawał bezludny i opuszczony, wciąż czekając na lepszy czas i na kogoś, kto tchnie w niego nowe życie. Ale to już zupełnie inna historia i zupełnie nowa opowieść…

1) Karczmiak – grubo ciosane szkło stołowe, w tym przypadku kielich – często ręcznie formowany, bez ozdób, ze szkła rwanego. 2) Cieszynka – rzadka, czasami bogato zdobiona, lekka, małokalibrowa strzelba myśliwska przeznaczona do polowań na siedzące ptactwo (stąd zwana też ptaszniczką), produkowana w Cieszynie od 2 poł. XVI w.

Spis treści: Karta tytułowa Karta redakcyjna Dedykacja Moi kochani! Okno z widokiem