Lois Lowry - Poslaniec - Dawca (tom 3)

Lois Lowry Posłaniec Przełożyła Paulina Braiter

Wydawnictwo Galeria Książki Kraków 2015

1

Matty nie mógł się już doczekać chwili, gdy skończy szykować obiad – chciał po prostu ugotować, zjeść i mieć to z głowy. Żałował, że nie jest dorosły. Wówczas mógłby sam decydować, kiedy jeść i czy w ogóle siadać do posiłku. Musiał coś załatwić, coś, co go przerażało, a czekanie jeszcze pogarszało sprawę. Matty nie był już chłopcem, ale jeszcze nie mężczyzną. Czasami, kiedy stał przed domem, mierzył się przy oknie. Kiedyś sięgał zaledwie do parapetu, przyciskał czoło do drewna. Teraz był dość wysoki, by bez wysiłku zajrzeć do środka. A kiedy cofał się w bujną trawę, dostrzegał włas­ne oblicze w szklanej tafli. Jego twarz stawała się męska, choć wciąż jeszcze uwielbiał stroić miny do własnego odbicia. Głos także się obniżał. Mieszkał ze ślepcem, którego ludzie nazywali Widzącym, i pomagał mu. Sprzątał domostwo, choć śmiertelnie go to nudziło. Mężczyzna twierdził, że to konieczne, zatem Matty codziennie zamiatał drewnianą podłogę i przygładzał pościel – starannie na łóżku ślepca, niedbale i pospiesznie na własnym, w pokoju obok kuchni. Gotowaniem zajmowali się razem. Mężczyzna śmiał się z mikstur Matty’ego i próbował go uczyć, ale chłopakowi brakowało cierpliwości. Nie obchodziły go subtelności ziół. – Może po prostu wrzućmy wszystko do garnka? – nalegał. – W brzuchu i tak się pomiesza. Od dawna toczyli tę przyjacielską dyskusję. Widzący zaśmiał się. – Powąchaj. – Podsunął mu jasnozielone łodyżki, które właśnie siekał. Matty posłusznie pociągnął nosem. – Szczypiorek – stwierdził i wzruszył ramionami. – Moglibyśmy go wrzucić w całości albo – dodał – zjeść surowy. Tyle że wtedy śmierdziałoby nam z ust. Jedna dziewczyna obiecała mnie pocałować, jeśli będę miał słodki oddech. Ale chyba tylko żartowała. Ślepiec uśmiechnął się do chłopaka. – Żarty to część zabawy przed pocałunkami – poinformował go, a Matty zarumienił się zawstydzony. – Mógłbyś wymienić się na pocałunek. – Mężczyzna zaśmiał się. – Co byłbyś gotów oddać? Swoją wędkę? – Nie. Nie żartuj o wymianach. – Masz rację, nie będę. Kiedyś mówiło się o tym lekko, ale teraz… Masz rację, Matty, nie powinno się już z tego śmiać. – Mój przyjaciel Ramon wybrał się na ostatnie targowisko z rodzicami. Ale nie chcę o tym mówić. – Zatem nie będziemy. Czy masło w rondlu już się roztopiło? Matty zerknął. Tłuszcz bulgotał lekko i przybrał złocistobrązowy kolor. – Tak. – W takim razie wrzuć szczypiorek i zamieszaj, żeby się nie przypalił. Matty posłuchał. – Teraz powąchaj – polecił ślepiec, a Matty wciągnął zapach. Smażąca się cebula wydzielała woń, od której do ust napłynęła mu ślinka. – Lepszy niż surowy? – spytał Widzący. – Ale to zawracanie głowy – odparł niecierpliwie Matty. – Całe gotowanie to zawracanie głowy. – Dodaj cukru. Tylko szczyptę lub dwie, niech się posmaży przez minutę, potem wrzucimy królika. Cierpliwości, Matty. Zawsze chcesz wszystko załatwić jak najszybciej, a nie ma takiej potrzeby. – Muszę wyjść przed zmrokiem, żeby coś sprawdzić. Chciałbym zjeść obiad i dotrzeć na polanę, zanim zrobi się ciemno.

Mężczyzna zaśmiał się, zebrał ze stołu pokrojonego królika, a Matty kolejny raz zdumiał się, jak pewne są jego ruchy, jak dokładnie wie, gdzie co zostawił. Patrzył, jak ślepiec zręcznie oprósza mąką kawałki mięsa i kładzie na patelnię. Kiedy królik zaczął skwierczeć obok miękkiej cebulki, zapach się zmienił. Mężczyzna dorzucił garść ziół. – Dla ciebie nie ma znaczenia, czy na dworze jest jasno, czy ciemno. – Matty skrzywił się. – Ale mnie trzeba światła, bo muszę czegoś poszukać. – A czegóż to? – spytał Widzący i dodał: – Kiedy mięso się przyrumieni, dolej trochę bulionu, żeby nie przywarło. Matty sięgnął po miskę wywaru, w którym wcześniej gotował się królik, i przechylił ostrożnie. Ciemny płyn uniósł z dna kawałki szczypiorku i posiekane zioła, które zawirowały wokół mięsa. Matty wiedział, że teraz musi przykryć rondel i zmniejszyć ogień. Gulasz zabulgotał, a on zaczął rozstawiać talerze na stole, przy którym razem jadali posiłki. Miał nadzieję, że ślepiec zapomni o swoim pytaniu. Nie chciał odpowiadać. Matty’ego zdumiewało to, co ukrył na polanie, i przerażało, bo nie wiedział, co właściwie znaczy. Zastanawiał się chwilę, czy nie powinien tego wymienić.

Kiedy w końcu umył i pochował naczynia, a Widzący zasiadł w wyściełanym fotelu, ujmując w dłonie strunowy instrument, na którym grywał wieczorami, Matty zaczął cofać się do drzwi, w nadziei że wymknie się niepostrzeżenie. Mężczyzna jednak słyszał wszystko, co się rusza. Wiedział nawet, kiedy pająk przebiega z jednego końca swej sieci na drugi. – Znów ruszasz do Lasu? Chłopak westchnął. Nie zdoła się wymknąć. – Wrócę przed zmierzchem. – Możliwe. Ale na wypadek gdybyś się spóźnił, zapal lampę. Po zmroku dobrze jest mieć w oknie światło, by wskazało drogę. Pamiętam, jak wygląda Las nocą. – Kiedy go zapamiętałeś? Mężczyzna uśmiechnął się. – Kiedy jeszcze widziałem. Na długo przed twoimi narodzinami. – Czy bałeś się Lasu? – spytał Matty. Wielu ludzi się bało i nie bez powodu. – Nie. To wszystko złudzenie. Matty zmarszczył brwi; nie wiedział, co ma na myśli ślepiec. Czy twierdził, że strach to złudzenie? Czy może Las? Obejrzał się przez ramię. Mężczyzna polerował miękką szmatką lśniące drewno instrumentu, całą uwagę skupił na pracy, choć nie widział złocistego klonu o pofalowanych słojach. Może, pomyślał Matty, dla kogoś, kto stracił oczy, wszystko jest złudzeniem? Wydłużył knot i sprawdził, czy w lampie jest dość oleju. Potem zapalił zapałkę. – Teraz pewnie cieszysz się, że kazałem ci wyczyścić klosz z sadzy, co? Ślepiec nie oczekiwał odpowiedzi, trącił palcami struny, słuchając ich brzmienia. Ostrożnie, jak niemal każdego wieczoru, obrócił instrument. Słyszał różnice w dźwiękach, które chłopakowi wydawały się identyczne. Matty przez chwilę stał w drzwiach i patrzył. Na stole migotała lampa, mężczyzna siedział z głową pochyloną ku oknu, tak że promienie wieczornego letniego słońca padały na blizny na jego twarzy. Przez chwilę słuchał, potem przekręcił niewielką

śrubę z tyłu drewnianego gryfu instrumentu i znów zaczął słuchać. Teraz koncentrował się na dźwiękach, zapominając o chłopcu. Matty wymknął się z domostwa.

Ruszył okrężną drogą w stronę ścieżki wiodącej od skraju Wioski do Lasu. Zrobił to, by minąć dom nauczyciela, poczciwego mężczyzny z ciemnoczerwoną plamą pokrywającą pół twarzy. Ludzie nazywali ją znamieniem. Po przybyciu do Wioski Matty często odkrywał, że mimowolnie gapi się na niego, bo wcześniej nie znał nikogo z podobnym znamieniem. Tam, skąd pochodził, nie pozwalano na takie skazy. Z bardziej błahych powodów skazywano ludzi na śmierć. Ale tu, w Wiosce, znamion i okaleczeń w ogóle nie uznawano za wadę. Przeciwnie, ceniono je. Ślepcowi nadano prawdziwe imię Widzącego i szanowano go, bo w jego zniszczonych oczach pojawiały się niezwykłe wizje. Nauczyciela, choć jego prawdziwe imię brzmiało Mentor, dzieci często z sympatią nazywały Różem, ze względu na szkarłatną plamę na twarzy. Uwielbiały go, a jako nauczyciel był mądry i cierp­liwy. Matty, w chwili przybycia do Wioski zaledwie chłopiec, zamieszkawszy ze ślepcem, przez jakiś czas chodził do szkoły. W zimowe popołudnia wciąż ją odwiedzał, by dowiedzieć się czegoś więcej. To Mentor nauczył go siedzieć spokojnie, słuchać i w końcu czytać. Przechodził jednak koło jego domu nie po to, by ujrzeć Mentora ani by podziwiać bujnie kwitnący ogród, lecz z nadzieją, że zobaczy urodziwą córkę nauczyciela. Miała na imię Jean i niedawno, przekomarzając się z Mattym, obiecała mu całusa. Często przesiadywała wieczorami w ogródku, plewiąc grządki. Dziś jednak nie dostrzegł ani jej, ani ojca. Zobaczył tylko grubego łaciatego psa śpiącego na werandzie, ale wyglądało na to, że nikogo nie ma w domu. I dobrze, pomyślał. Jean zatrzymałaby go swymi chichotami i kuszącymi obietnicami, które nigdy do niczego nie prowadziły, on zaś wiedział, że zwodziła tak wszystkich chłopców. Nie powinien był w ogóle zbaczać z drogi, by ją zobaczyć. Podniósł patyk i na ścieżce obok ogrodu ­Jean narysował serce, po czym starannie wypisał w środku jej imię i swoje pod nim. Może je zobaczy i zorientuje się, że tu był. Może jej się to spodoba. – Hej, Matty! Co robisz? – Zza rogu wyłonił się jego przyjaciel Ramon. – Zjadłeś już obiad? Chciałbyś zjeść z nami? Matty pospiesznie ruszył w jego stronę, zasłaniając nakreślone na ziemi serce; miał nadzieję, że przyjaciel tego nie zauważy. Lubił odwiedzać domostwo Ramona, bo jego rodzina niedawno wymieniła coś na przedmiot zwany automatem do gry – dużą, ozdobną skrzynię z rączką, za którą pociągało się, a wówczas wewnątrz obracały się trzy koła. Potem dzwonił dzwonek i koła zatrzymywały się w małym okienku. Jeśli obrazki pasowały do siebie, maszyna wypluwała cukierek. Gra była bardzo ekscytująca. Czasami zastanawiał się, co poświęcili, żeby zdobyć automat, ale nikt nigdy nie pytał o takie rzeczy. – Już jedliśmy – oznajmił Matty. – Muszę gdzieś pójść przed zmrokiem, więc wcześniej zrobiliśmy obiad. – Poszedłbym z tobą, ale trochę kaszlę i Zielarz stwierdził, że nie powinienem za dużo

biegać. Obiecałem od razu wrócić do domu – oznajmił Ramon. – Ale jeśli zaczekasz, pobiegnę i spytam… – Nie – uciął Matty. – Muszę iść sam. – O, chodzi o wiadomość? Nie chodziło, ale Matty przytaknął. Trochę przeszkadzało mu to drobne kłamstwo, ale przecież zawsze kłamał: dorastał, kłamiąc, i wciąż wydawało mu się dziwne, że we wsi, w której teraz mieszka, ludzie uważają to za coś złego. Matty’emu kłamstwa ułatwiały czasem życie, upraszczały je, chroniły go. – W takim razie widzimy się jutro. – Ramon pomachał i pospieszył do własnego domostwa.

Matty znał ścieżki przez Las, jakby sam je wydeptał. I w istocie część z nich była jego dziełem – kiedy krążył wśród drzew, szukając najkrótszych, najbezpieczniejszych tras z miejsca do miejsca, jego stopy przygniatały korzenie i poszycie. W Lesie był szybki i cichy, bez wskazówek odnajdywał drogę, tak samo jak wyczuwał zmiany pogody i potrafił przewidzieć deszcz na długo przed tym, nim pojawiły się chmury albo zmienił wiatr. Matty po prostu wiedział. Inni ludzie z Wioski rzadko zapuszczali się do Lasu. Dla nich był niebezpieczny. Czasami Las zamykał się i oplatał ludzi, którzy próbowali podróżować gdzieś dalej. Ginęli straszliwą śmiercią, uduszeni przez pnącza bądź gałęzie okręcające się złowieszczo wokół gardeł i kończyn tych, którzy postanowili opuścić Wioskę. W jakiś sposób Las wiedział. W jakiś sposób wiedział też, że podróże Matty’ego są niewinne i niezbędne, toteż pędy nigdy ku niemu nie sięgnęły. Czasami zdawało się, iż drzewa niemal rozstępują się, przepuszczając go. – Las mnie lubi – oznajmił kiedyś z dumą ślepcowi. Widzący przyznał mu rację. – Może cię potrzebuje – podsunął. Ludzie także potrzebowali Matty’ego, ufali, że odnajdzie ścieżki, wierzyli, że będzie na nich bezpieczny i wykona zadania wymagające podróży przez gęstą puszczę pełną splątanych, tworzących labirynt dróżek. Przenosił ich wiadomości. Taką miał pracę. Liczył, że kiedy nadejdzie czas przyznania prawdziwego imienia, wybór padnie na Posłańca. Podobało mu się brzmienie tego słowa i nie mógł się już doczekać, kiedy przyjmie ów tytuł. Lecz tego wieczoru Matty nie niósł ani nie odbierał wiadomości, choć tak właśnie powiedział Ramonowi. Zmierzał na znaną tylko sobie polanę leżącą tuż za gęstą kępą kłujących sosen. Zręcznie przeskoczył niewielki strumień, po czym skręcił z udeptanej ścieżki, przemykając między dwoma drzewami i przeciskając się przez zarośla. W ostatnich latach drzewa bardzo urosły, teraz całkowicie zasłaniały polanę, dzięki czemu stała się prywatną kryjówką Matty’ego. A potrzebował prywatności z powodu tego, co w sobie odkrył; potrzebował miejsca, by wypróbować to w sekrecie, rozważyć własny strach przed tym, co w sobie odkrył. Na polanie panował półmrok. Za jego plecami nad Wioską zaczynało zachodzić słońce i światło przenikające w głąb Lasu było słabe i różowe. Matty przeciął porośniętą mchem polanę, zmierzając w kierunku gąszczu wysokich paproci pod drzewem. Tam przykucnął, wytężając słuch. Pochylił głowę ku roślinom. Cicho wydał z siebie dźwięk, który wcześniej ćwiczył, a chwilę później usłyszał w odpowiedzi coś, na co czekał z nadzieją i niepokojem.

Sięgnął ostrożnie w gąszcz i ujął w dłoń małą żabkę. Spojrzała na niego wyłupiastymi, pozbawionymi lęku oczami i znów wydała z siebie ów dźwięk: „Karrump”. Karrump. Karrump. Matty powtórzył gardłowy rechot żaby, jakby prowadził z nią rozmowę. Choć był zdenerwowany, owa wymiana odgłosów sprawiła, że zaśmiał się cicho. Obejrzał uważnie lśniące zielone ciałko. Żaba nie próbowała zeskoczyć mu z dłoni, czekała obojętnie, jej głębokie, przejrzyste gard­ło drżało lekko. Wkrótce znalazł to, czego szukał, choć w pewnym sensie liczył, że tak się nie stanie. Wiedział, że gdyby żabka okazała się zwyczajna, pozbawiona cech szczególnych, jego życie potoczyłoby się łatwiej. Ale nie. Wiedział, że tak nie będzie, i wiedział, że teraz wszystko zacznie się zmieniać. Jego przyszłość dokonała nowego, tajemnego zwrotu. Zrozumiał, że to nie wina żaby, i delikatnie posadził małe, zielone stworzenie pośród wysokich paproci, patrząc, jak drżą lekko, gdy nieświadoma niczego oddaliła się szybko. Nagle zorientował się, że sam także drży.

Wracając do Wioski ścieżką pogrążoną w głębokim mroku, Matty usłyszał dobiegające zza rynku głosy. Z początku pomyślał ze zdumieniem, że ludzie śpiewają. W Wiosce często śpiewano, lecz zwykle nie na zewnątrz i nie wieczorami. Zaskoczony przystanął, wytężając słuch, i zrozumiał, że to wcale nie śpiew, lecz rytmiczne, żałobne głosy, które nazywali lamentami, a które towarzyszyły stracie. Odepchnął inne troski i pospieszył w dogasającym wieczornym świetle do domostwa, gdzie ślepiec będzie czekał i wszystko mu wyjaśni.

2

Słyszałeś, co wczoraj wieczorem stało się ze Zbieraczem? Próbował wrócić, ale za długo zwlekał. Ramon i Matty wybrali się razem na ryby. Obaj dźwigali wędki, a Ramon aż kipiał od wieści. Matty skrzywił się na słowa przyjaciela. A zatem Las zabrał Zbieracza. To był pogodny człowiek kochający dzieci i małe zwierzęta, często się uśmiechał i opowiadał jowialne dowcipy. Ramon przemawiał zadufanym tonem kogoś, kto uwielbia przekazywać nowiny. Matty bardzo lubił swojego przyjaciela, ale czasami podejrzewał, że jego prawdziwe imię może brzmieć Pyszałek. – Skąd wiesz? – Znaleźli go wczoraj na ścieżce za szkołą. Kiedy się pożegnaliśmy, usłyszałem ruch i zobaczyłem, jak przenoszą ciało. – Ja słyszałem głosy. Pomyśleliśmy z Widzącym, że ktoś musiał zginąć. Matty przybył do domostwa poprzedniego wieczoru i ujrzał ślepca szykującego się do snu, nasłuchującego uważnie niskich, chóralnych jęków dobywających się z ust wielu pogrążonych w żałobie ludzi. – Ktoś zginął – oznajmił z zatroskaną miną, przerywając rozpinanie butów. Siedział na łóżku, odziany w nocną koszulę. – Czy mam zanieść wiadomość Przywódcy? – Sam z pewnością się już zorientował po tych krzykach. To lamenty. – Nie powinniśmy iść? – spytał Matty. W pewnym stopniu chciał tam pójść, bo nigdy nie uczestniczył w lamentach. Lecz inna jego część odetchnęła z ulgą, gdy ślepiec pokręcił przecząco głową. – Mają dość ludzi. Z tego co słyszę, zebrała się spora grupa, co najmniej dwanaście osób. Jak zawsze Matty’ego zdumiała dokładność postrzegania towarzysza; on sam słyszał tylko chór jęków. – Dwanaście? – powtórzył, po czym dodał zaczepnie: – Czy na pewno nie trzynaście ani jedenaście? – Słyszę co najmniej siedem kobiet – oznajmił ślepiec, jakby nie zauważył, że Matty żartuje. – Każda ma inny głos. I chyba pięciu mężczyzn, choć jeden jest dość młody, może w twoim wieku, jego głos nie uzyskał jeszcze pełnej głębi. To może być twój kolega. Jak on się nazywa? – Ramon? – Tak. Chyba słyszę głos Ramona. Chrypi. – Tak, bardzo kaszle, zażywa na to zioła.

Przypomniawszy sobie rozmowę ze ślepcem, Matty spytał przyjaciela: – A ty lamentowałeś? Chyba cię słyszeliśmy. – Tak. Mieli dość ludzi, ale skoro już się zjawiłem, pozwolili mi dołączyć. Ciągle kaszlę, więc mój głos brzmiał raczej kiepsko. Poszedłem tylko, bo chciałem zobaczyć ciało, nigdy jeszcze żadnego nie widziałem. – Oczywiście, że widziałeś! Razem patrzyliśmy, jak szykują do pogrzebu Magazyniera. I widziałeś tę dziewczynkę po tym, jak wpadła do rzeki i wyciągnęli ją utopioną. Pamiętam, że

tam byłeś. – Chodziło mi o oplątane ciało – wyjaśnił Ramon. – Widziałem sporo trupów, ale do wczoraj żadnego oplątanego. Matty także tylko o nich słyszał. Oplątanie zdarzało się tak rzadko, iż zaczął już sądzić, że to tylko legendy, historie z przeszłości. – Jak wyglądał? Mówią, że ohydnie. Ramon pokiwał głową. – O tak. Zupełnie jakby pędy najpierw złapały go za szyję, a potem zacisnęły się na niej. Biedny Zbieracz, szarpał je, by się uwolnić, a wówczas okręciły mu się też wokół rąk. Był dokładnie oplątany, jego twarz wyglądała przerażająco, oczy miał otwarte, a pod powieki zaczęły wciskać się gałązki i liście. Miał je też w ustach, zauważyłem, że coś owinęło mu się dookoła języka. Matty zadrżał. – To był taki miły człowiek. Zawsze rzucał nam jagody, kiedy je zbierał. Otwierałem szeroko usta, a on w nie celował. Jeśli złapałem jagodę, klaskał i rzucał następną. – Mnie też. – Ramon posmutniał. – A jego żona urodziła nowe dziecko. Ktoś mówił, że to dlatego poszedł, że chciał zawiadomić jej rodzinę o dziecku. – Ale czy nie wiedział, co się stanie? Nie dostał ostrzeżenia? Ramon zakasłał nagle, zgiął się wpół, głoś­no chwytając powietrze. Potem wyprostował się i wzruszył ramionami. – Jego żona twierdzi, że nie. Poszedł już raz wcześniej, po urodzeniu pierwszego dziecka, bez najmniejszych problemów. Żadnych ostrzeżeń. Matty zdziwił się. Zbieracz z pewnością musiał przeoczyć ostrzeżenie; te wczesne zazwyczaj bywały raczej drobne. Ogromnie żałował łagodnego, radosnego mężczyzny, tak brutalnie oplątanego; osierocił przecież dwójkę dzieci. Matty wiedział, że Las zawsze daje ostrzeżenie. Sam odwiedzał go często i zawsze bardzo uważał. Gdyby dostał ostrzeżenie, nawet najmniejsze, nigdy więcej by się tam nie wybrał. Ślepiec tylko raz przeszedł przez Las, wracając do swej rodzimej wioski, gdy potrzebowała jego mądrości. Wrócił bezpiecznie, ale w drodze powrotnej otrzymał drobne ostrzeżenie: nagłe, bolesne ukłucie z pozoru małej gałązki. Oczywiście jej nie widział, choć później mówił, że poczuł, jak się przesuwa, postrzegł ją dzięki owej osobliwej wiedzy, która sprawiła, że ludzie nadali mu prawdziwe imię Widzącego. Lecz Matty, wówczas jeszcze bardzo mały, towarzyszył mu jako przewodnik i na własne oczy zobaczył, jak gałązka urosła, wysunęła się, wyostrzyła, wycelowała i dźgnęła. Nie miał wątpliwości. To było ostrzeżenie. Ślepiec nigdy już nie będzie mógł odwiedzić Lasu, utracił szansę powrotu. A przecież sam Matty nigdy nie został ostrzeżony. Raz po raz wkraczał do Lasu, wędrował jego ścieżkami, przemawiał do stworzeń. Rozumiał, że z jakiejś przyczyny jest dla Lasu kimś szczególnym. Od dawna wędrował po jego ścieżkach, już sześć lat od owego pierwszego razu, gdy był jeszcze bardzo mały i opuścił dom, w którym traktowano go okrutnie. – Ja nigdy nie wejdę do Lasu – oznajmił stanowczo Ramon. – Nie po tym, co spotkało Zbieracza. – Przecież nie masz dokąd chodzić – przypomniał mu Matty. – Urodziłeś się w Wiosce. Chodzi o tych, którzy próbują wrócić tam, skąd kiedyś odeszli. – Tak jak ty? – Tak jak ja, tyle że ja jestem ostrożny. – Nie będę ryzykować. Czy to dobre miejsce na ryby? – Ramon zmienił temat. – Wolałbym nie odchodzić dalej, ostatnio ciągle jestem zmęczony. – Maszerowali ku rzece, mijając

pole kukurydzy, i w końcu dotarli na trawiasty brzeg, z którego często wspólnie wędkowali. – Ostatnio złapaliśmy tu całe mnóstwo, matka przyrządziła część na obiad, ale było ich tak wiele, że podjadałem resztki, kiedy wieczorem grałem na automacie. I znów ten automat, Ramon wspominał o nim bardzo często. Może jego prawdziwe imię to Chwalipięta, pomyślał Matty. Wcześniej uznał, że to Pyszałek, ale teraz w umyśle postanowił, że bardziej pasuje Chwalipięta. Albo Przechwalacz. Zmęczyła go gadanina o automacie do gry. I był trochę zazdrosny. – Tak, tutaj – rzekł głośno. Zsunął się po śliskim brzegu w miejsce, gdzie sterczał głaz dość duży, by na nim stanąć. Obaj chłopcy wdrapali się na skałę i usiedli na jej szczycie, szykując sprzęt wędkarski i zarzucając linki na łososia. Za ich plecami toczyło się ciche, spokojne wioskowe życie. Zbieracza pogrzebano dziś rano, wdowa z maluchem bawiącym się na podłodze karmiła noworodka na werandzie swego domostwa, w otoczeniu życzliwych kobiet, które siedziały tam ze swymi robótkami i haftami, rozmawiając wyłącznie o wesołych rzeczach. W szkole Mentor, nauczyciel, łagodnie zajmował się psotnym ośmiolatkiem imieniem Gabi, który za dużo się bawił, zapomniał o nauce i teraz potrzebował pomocy. Córka Mentora Jean sprzedawała bukiety kwiatów i bochenki świeżo upieczonego chleba w swym kramie na rynku, flirtując i śmiejąc się z chudymi, nieśmiałymi chłopcami, którzy ją zagadywali. Ślepiec, Widzący, wędrował wioskowymi dróżkami, sprawdzając, co u mieszkańców, oceniając samopoczucie każdego po kolei. Znał tu każdy słup, każde skrzyżowanie, każdy głos, zapach i cień, i jeśli cokolwiek było nie tak, dokładał wszelkich starań, by to naprawić. Wysoki młodzieniec, znany jako Przywódca, stał w oknie i patrzył w dół, obserwując pogodne, powolne życie w Wiosce. Ludzi, których kochał i którzy wybrali go, by nimi rządził i ich strzegł. Przybył tu jako chłopiec, z wielkim trudem odnajdując drogę. W muzeum, w szklanej gablocie, przechowywano szczątki połamanych sanek; tabliczka z inskrypcją wyjaśniała, że na nich właśnie przybył tu Przywódca. W muzeum zgromadzono wiele pamiątek przybycia, bo każdy człowiek, który nie przyszedł na świat w Wiosce, sprowadzał ze sobą własną historię. Opowiadano tu także historię ślepca: o tym, jak bliskiego śmierci przyniesiono go z miejsca, gdzie porzucili go nieprzyjaciele, którzy wcześniej odebrali mu oczy i przyszłość we własnej wiosce. W szklanych muzealnych gablotach tkwiły buty i laski, rowery i fotel na kółkach. Lecz w jakiś sposób małe, pomalowane czerwoną farbą sanki stały się symbolem odwagi i nadziei. Przywódca był młody, ale także symbolizował owe rzeczy. Nigdy nie próbował wrócić, nigdy tego nie pragnął, teraz to był jego dom i jego ludzie. I jak każdego popołudnia stał w oknie, patrząc. Oczy miał jasne, przeszywająco błękitne. Obserwował z wdzięcznością ślepca drepczącego uliczkami. Za poręczą werandy widział młodą kobietę kołyszącą niemowlę i opłakującą męża. Nie rozpaczaj zbyt mocno, pomyślał. Za polem kukurydzy dostrzegł nad rzeką dwóch młodzieńców, Matty’ego i Ramona, z wędkami. Dobrego połowu, pomyślał. Za rynkiem dosięgnął wzrokiem cmentarza, gdzie pochowano okaleczone ciało Zbieracza. Spoczywaj w spokoju, pomyślał. W końcu spojrzał w stronę granicy Wioski, w miejsce gdzie ścieżka wkraczała w głąb Lasu i okrywały ją cienie. Przywódca widział coś poza nimi, ale nie był pewien co. W Lesie kryło się coś niewyraźnego, coś, co niepokoiło jego zmysły i budziło obawy. Nie potrafił orzec, czy to coś dobrego, czy złego. Jeszcze nie.

Głęboko w gęstym poszyciu, nieopodal polany, na skraju niepewnej percepcji Przywódcy mała zielona żabka zjadła owada, którego złapała szybko śmigającym językiem. Przykucnięta, rozglądała się wybałuszonymi oczami, próbując wyczuć kolejne nadające się do zjedzenia owady. Kiedy niczego nie znalazła, oddaliła się, skacząc. Jedną nóżkę miała dziwnie sztywną, ale ledwie to zauważała.

3

Gdybyśmy mieli automat do gry – zagadnął Matty wystudiowanym, pozornie lekkim tonem – nasze wieczory nigdy nie byłyby nudne. – Uważasz, że nasze wieczory są nudne, Matty? Sądziłem, że lubisz wspólne czytanie. – Widzący zaśmiał się i szybko poprawił samego siebie. – Przepraszam, to, jak ty czytasz, a ja słucham. Dla mnie to ulubiona część dnia. Matty wzruszył ramionami. – Nie, lubię ci czytać, Widzący, ale chodzi mi o to, że to nic ekscytującego. – W takim razie może powinniśmy wybrać inną książkę. Akcja tej ostatniej, zapomniałem jej tytułu, Matty, rozwijała się nieco powoli. O, już pamiętam. Moby Dick. – Była w porządku – przyznał Matty. – Ale za długa. – No to poproś w bibliotece o coś, co ma nieco szybszą akcję. – Czy wyjaśniałem ci, jak działa automat do gry, Widzący? Jest bardzo szybki. Ślepiec zaśmiał się. Słyszał to już wcześniej wiele razy. – Pobiegnij do ogrodu i przynieś główkę sałaty, a ja skończę czyścić rybę. Potem zrobisz surówkę, a ryba się usmaży. – A poza tym – podjął głośno Matty, zmierzając do ogrodu znajdującego się tuż za drzwiami – to byłby przyjemny koniec posiłku. Coś słodkiego. Jakby deser. Wspominałem ci już chyba, że automat do gry daje ci cukierka, kiedy wygrasz? – Skoro już tam jesteś i zbierasz sałatę, sprawdź, czy nie znajdzie się ładny, dojrzały pomidor. Słodki – podsunął Widzący rozbawionym tonem. – Czasami dostajesz miętówkę – ciągnął Matty – albo żelka, albo coś, co nazywają landrynką. – Tuż za progiem sięgnął do ogródka i wyrwał z korzeniami niewielką główkę sałaty. Po namyśle zerwał z pobliskiego pędu ogórek i kilka listków z kępy bazylii. Z powrotem w kuchni włożył je wszystkie do zlewu i bez wielkiego zapału zaczął myć. – Landrynki mają różne kolory, każdy kolor to inny smak… ale ciebie to pewnie nie interesuje. Matty westchnął i rozejrzał się dokoła. Choć wiedział, że mężczyzna nie zobaczy, wskazał pobliską ścianę, ozdobioną barwną makatą, prezentem od utalentowanej córki ślepca. Matty często przed nią stawał, oglądając uważnie misternie haf­towany obrazek przedstawiający gęsty, wielki las rozdzielający dwie małe wioski. Oto geografia jego własnego życia i życia ślepca, obaj bowiem przenieśli się z jednej do drugiej, i to z wielkim trudem. – Automat do gry mógłby stanąć właśnie tutaj – stwierdził. – Tak byłoby najwygodniej. Ekstremalnie wygodnie – dodał, świadom, iż ślepiec lubi, kiedy Matty używa dłuższych słów. Widzący podszedł do zlewu, odsunął na bok umytą sałatę i zaczął płukać oskrobane steki z łososia. – Zatem poświęcilibyśmy – może nawet wymienilibyśmy – czytanie i muzykę w zamian za ekstremalnie ekscytujące pociąganie za rączkę i patrzenie, jak mechanizm wyrzuca z siebie landrynki? – spytał. Kiedy tak to ujął, automat do gry nagle wydał się kiepską wymianą. – No – mruknął Matty – byłoby zabawnie. – Zabawnie – powtórzył ślepiec. – Czy kuchnia jest już gotowa? I patelnia? Matty obejrzał się. – Za minutę – rzekł, poruszył nieco palące się drwa, tak że płomień wystrzelił wyżej. Potem położył na płycie natłuszczoną patelnię. – Usmażę rybę – zaproponował – jeśli ty zrobisz sałatę. Przyniosłem też trochę bazylii – dodał z uśmiechem – bo jesteś surówkowym perfekcjonistą. Leży obok sałaty. Patrzył, jak zręczne ręce ślepca odnajdują bazylię i oddzierają listki do drewnianej miski.

Potem Matty wziął rybę i ułożył na patelni, przechylając ją tak, by olej pokrył całe dno. Po chwili pomieszczenie wypełnił zapach smażonego łososia. Na zewnątrz zapadał zmierzch. Matty poprawił knot w lampie olejowej i zapalił go. – Wiesz – zauważył – kiedy wygrywasz cukierka, dzwoni dzwonek i błyskają kolorowe światełka. Oczywiście dla ciebie nie miałoby to znaczenia, ale niektórym z nas bardzo by się spodobało… – Matty, Matty, Matty – przerwał mu ślepiec. – Uważaj na tę rybę, smaży się szybko, a kiedy jest gotowa, nie dzwoni dzwonek. I nie zapomnij – dodał – że wymienili coś na ten automat. Najpewniej słono ich kosztował. Matty zmarszczył brwi. – Czasami dostaje się lukrecję – podjął ostatnią próbę. – Wiesz, na co się wymienili? Czy Ramon ci powiedział? – Nie. Nikt nigdy nie mówi. – Może nawet nie wie. Może rodzice mu nie zdradzili. To pewnie dobrze. Matty zdjął patelnię z kuchni i zsunął zrumienioną rybę kolejno na dwa talerze. Ustawił je na stole, przyniósł ze zlewu miskę z sałatą. – Gotowe – oznajmił. Ślepiec podszedł do pojemnika na chleb i znalazł dwa grube kawałki, pachnące świeżością. – Kupiłem je na rynku – oznajmił. – Od córki Mentora. Będzie kiedyś dobrą żoną. Czy jest tak ładna, jak sugeruje jej głos? Ale Matty nie zamierzał dać się zbić z pantałyku wzmianką o uroczej córce nauczyciela. – Kiedy będzie następne targowisko? – spytał, gdy obaj usiedli. – Jesteś za młody. – Słyszałem, że wkrótce się odbędzie. – Nie zwracaj uwagi na pogłoski. Jesteś za młody. – Nie zawsze będę młody. Powinienem móc popatrzeć. Ślepiec pokręcił głową. – To byłoby bolesne – rzekł. – A teraz zjedz rybę, Matty, bo wystygnie. Chłopak trącił łososia widelcem; wiedział, że nie może liczyć na dalszą dyskusję o targowisku. Ślepiec nigdy się z nikim nie wymienił, ani razu, i był z tego dumny. Ale Matty pomyślał, że pewnego dnia on sam to zrobi. Może nie za automat, ale istniały inne rzeczy, których pragnął. Powinien móc się dowiedzieć, jak działa targ. Postanowił, że się dowie, najpierw musiał się jednak zająć inną dręczącą go sprawą, a także nieprzyjemną świadomością, że nie odważy się opowiedzieć o tym ślepcowi.

W Wiosce nie znano sekretów – to była jedna z zasad, jakie zaproponował Przywódca, a wszyscy mieszkańcy je przegłosowali. Każdy, kto przybywał skądś do Wioski, wszyscy ci, którzy się tu nie urodzili, przychodzili z miejsc pełnych sekretów. Czasami – niezbyt często, bo zawsze budziło to smutek – ludzie opisywali swe miejsca pochodzenia: okrutne rządy, surowe kary, rozpaczliwą biedę, fałszywe wygody. Istniało tak wiele podobnych miejsc. Czasami, gdy Matty słuchał ich historii i wspominał własne dzieciństwo, ogarniało go zdumienie. Z początku, odnalazłszy drogę do Wioski, sądził, że jego włas­ne brutalne początki – brak ojca, nędza, chata zamiast domu, ponura, złamana życiem

matka, która biła jego i brata do krwi – są czymś nietypowym. Teraz jednak wiedział, iż wszędzie istniały podobne wspólnoty, rozrzucone na rozległym obszarze znanego świata, i w każdej z nich cierpieli ludzie. Nie zawsze z głodu i od bicia, tak jak on, ale z powodu niezrozumienia. Nieświadomości. Z braku dostępu do wiedzy. Wierzył w Przywódcę i jego nalegania, by wszyscy obywatele Wioski, nawet dzieci, uczyli się, czytali, brali udział w życiu społeczności i dbali o siebie nawzajem. Matty zatem ze wszystkich sił przykładał się do nauki. Czasami jednak nawyki wcześniejszego życia powracały i znów stawał się podstępnym chłopcem, który kłamał, by przetrwać. – Nie umiem nic na to poradzić – upierał się ponuro w rozmowach ze ślepcem na początku ich wspólnego życia, gdy tamten przyłapał go na drobnym występku. – Tak żem się uczył. – Tak się uczyłem – poprawił łagodnie gospodarz. – Uczyłem – powtórzył Matty. – A teraz uczysz się na nowo, uczysz się uczciwości. Przykro mi, że muszę cię karać, Matty, ale Wioska to zbiorowisko uczciwych, porządnych ludzi i pragnę, byś stał się jednym z nas. Matty zwiesił głowę. – Więc mnie pobijesz? – Nie, twoją karą będzie dzisiejszy brak lekcji. Zamiast iść do szkoły, pomożesz mi w ogrodzie. Wówczas Matty’emu wydawało się, że to śmieszna kara. Kto by tam chciał iść do szkoły? Z całą pewnością nie on! A jednak pozbawiony tej możliwości, słysząc inne dzieci recytujące i śpiewające w klasie, poczuł się żałośnie zagubiony. Stopniowo nauczył się zmieniać swoje zachowanie i stał się jednym ze szczęśliwych dzieci z Wioski, a także dobrym uczniem. Teraz, niemal dorosły, miał wkrótce skończyć szkołę. Od czasu do czasu jednak budziły się w nim stare nawyki, lecz niemal zawsze powstrzymywał się, nim cokolwiek zrobił. Teraz ogromnie dręczyła go świadomość, że ma tajemnicę.

4

Przywódca wezwał Matty’ego, by powierzyć mu wiadomości. Matty bardzo lubił odwiedzać domostwo Przywódcy ze względu na schody – w innych domach także bywały schody, choć nie u Matty’ego i ślepca, ale te tutaj były kręcone i fascynowały chłopaka. Uwielbiał chodzić po nich w górę i w dół. A także z powodu książek. Inni również mieli książki, nawet Matty dostał kilka podręczników, często też pożyczał różne dzieła z biblioteki, by móc wieczorami czytać ślepcowi historie. Obaj bardzo lubili te chwile. Lecz Przywódca w swoim domostwie, w którym mieszkał sam, zgromadził więcej książek, niż Matty kiedykolwiek widział w jednym miejscu. Ściany całego parteru, oprócz leżącej z boku kuchni, zabudowano półkami, które uginały się pod ciężarem najróżniejszych tomów. Przywódca pozwalał Matty’emu zdejmować i przeglądać każdą książkę, która mu się spodoba. Oczywiście były tam opowieści podobne do tych, które znajdował w bibliotece, a także książki historyczne, jak te, z których uczył się w szkole. Najlepsze były wypełnione mapami ukazującymi, jak zmieniał się świat przez stulecia. Niektóre książki miały błyszczące kartki z obrazkami przedstawiającymi krajobrazy niepodobne do tego, co Matty kiedykolwiek widział, albo ludzi w dziwacznych kostiumach, bitwy, a także wiele spokojnych malowanych scen z kobietą tulącą niemowlę. Jeszcze inne napisano w językach z przeszłości i z odległych miejsc. Przywódca uśmiechnął się, kiedy Matty otworzył jedną z nich, wskazując nieznany język. – To się nazywa greka – wyjaśnił. – Potrafię odczytać pojedyncze słowa, ale w miejscu mojego dzieciństwa nie pozwalano nam uczyć się takich rzeczy. W wolnych chwilach zatem proszę Mentora, by przyszedł i pomógł mi z językami. Tyle że… – Przywódca westchnął – mam tak mało wolnego czasu. Może kiedy się zestarzeję, będę tu siadywał i się uczył. Chybaby mi się to podobało. Matty odłożył książkę i lekko pogładził skórzane grzbiety stojących obok tomów. – Skoro nie pozwalali wam się uczyć – rzekł – to czemu zgodzili się, żebyś zabrał książki? Przywódca roześmiał się. – Widziałeś moje sanki? – W muzeum? – Tak. Pojazd, którym przybyłem. Zrobili wokół tego tyle hałasu, że prawie się wstydzę. Ale to prawda, przyjechałem tu na sankach, zrozpaczony, ledwie żywy. I bez żadnych książek! Książki dostarczono mi później. Nigdy w życiu nie zdziwiłem się bardziej niż w dniu, kiedy przybyły. Matty rozejrzał się po tysiącach książek. Sam mógłby w ramionach przenieść najwyżej tuzin naraz, a nie zaliczał się do najsłabszych. – Jak do ciebie przybyły? – Barką rzeczną. Nagle się zjawiła, a na pokładzie stały wielkie drewniane skrzynie, każda wypełniona książkami. Do tego czasu stale się bałem. Minął rok. Potem dwa. Ale nadal się bałem, myślałem, że wciąż mnie szukają, że mnie schwytają i zabiją, bo nikomu wcześniej nie udała się ucieczka z mojej wspólnoty. Dopiero kiedy zobaczyłem książki, zrozumiałem, że coś się zmieniło, że jestem wolny i że tam, skąd przybyłem, odbudowują swój świat na nowo, tworząc coś lepszego. Myślę, że książki stanowiły oznakę przebaczenia. – Czyli mogłeś wrócić? – spytał Matty. – A może było już za późno? Czy Las udzielił ci ostrzeżenia? – Nie. Ale po co miałbym wracać? Znalazłem tu dom, tak jak wszyscy. Dlatego właśnie mamy muzeum, Matty, żeby nam przypominało, skąd przybyliśmy i dlaczego. I po co: aby

zacząć od nowa, w nowym miejscu, czerpiąc z tego, czego nauczyliśmy się i co przynieśliśmy ze starego.

Dziś Matty podziwiał książki, jak zawsze w domostwie Przywódcy, ale nie tracił czasu na ich przeglądanie. Nie zatrzymał się też przed schodami, by pozachwycać się misternie rzeźbionymi stopniami z lśniącego, wypolerowanego drewna, wznoszącymi się spiralnie na następny poziom. Kiedy Przywódca zawołał: – Tutaj, Matty! – chłopak wbiegł po schodach na piętro, do obszernego pokoju, w którym mieszkał i pracował gospodarz. Przywódca siedział przy biurku. Uniósł wzrok znad papierów i uśmiechnął się. – Jak tam ryby? Matty wzruszył ramionami i wyszczerzył zęby w uśmiechu. – Całkiem nieźle, wczoraj złapałem cztery. Mężczyzna odłożył pióro i odchylił się w krześle. – Powiedz mi coś, Matty. Często chodzisz z przyjacielem na ryby i robisz to od bardzo dawna, odkąd przybyłeś do Wioski jako mały chłopiec. Zgadza się? – Nie pamiętam dokładnie, kiedy zacząłem. Gdy się tu zjawiłem, byłem najwyżej tego wzrostu. – Matty wskazał ręką, unosząc ją na wysokość drugiego guzika u koszuli. – Sześć lat – oznajmił Przywódca. – Zjawiłeś się sześć lat temu i cały ten czas łowiłeś ryby. Matty przytaknął, ale zesztywniał. Obudziła się w nim czujność. Jeszcze za wcześnie na przyznanie prawdziwego imienia, pomyślał. Z pewnością nie będzie brzmiało Rybak! Czy to dlatego Przywódca go tu wezwał? Tamten spojrzał na niego i wybuchnął śmiechem. – Spokojnie, Matty! Kiedy masz taką minę, niemal potrafię czytać w twoich myślach. Nie martw się, to zwykłe pytanie. – Pytanie o ryby. Łapię je po to, by zdobyć jedzenie albo dla zabawy. Nie chcę, by łowienie stało się czymś więcej. To właśnie Matty lubił u Przywódcy: mógł mu powiedzieć, co tylko zechciał, co naprawdę czuł. – Rozumiem cię, nie musisz się o to martwić. Pytałem, bo muszę ocenić zapasy żywności. Niektórzy twierdzą, że ryb jest mniej niż kiedyś. Spójrz tutaj, na to, co właśnie pisałem. – Podał Matty’emu kartkę. Widniały na niej kolumny liczb, pierwsza z nagłówkiem „ŁOSOŚ”, druga „PSTRĄG”. Matty odczytał liczby i zmarszczył brwi. – To możliwe – przyznał. – Pamiętam, że na początku wyciągałem z rzeki ryby jedną za drugą. Ale wiesz co, Przywódco? – Co takiego? – Gospodarz odebrał mu kartkę i położył obok innych na blacie. – Byłem wtedy bardzo mały. I może nie pamiętasz, bo jesteś starszy ode mnie… Przywódca uśmiechnął się. – Wciąż jestem młodym człowiekiem, Matty, pamiętam czasy, kiedy byłem chłopcem. Matty’emu zdawało się, że mimo ciepłego uśmiechu Przywódcy dostrzegł w jego oczach przelotny smutek. Tak wielu ludzi w Wiosce – włączając jego samego – miało przykre wspomnienia z dzieciństwa. – Chodzi mi o to, że pamiętam wszystkie ryby, wrażenie, że nigdy się nie skończą.

Zdawało mi się, że mógłbym raz po raz zarzucać wędkę i zawsze złowię jakąś rybę. Teraz tak nie jest, ale, Przywódco… – Tamten wpatrywał się w niego bez słowa. – Kiedy jesteś mały, wydaje ci się, że wszystkiego jest więcej, że wszystko jest większe, dalsze. Kiedy przybyłem tu przez Las, miałem wrażenie, że ta podróż trwała wieki. – Bo faktycznie trwa wiele dni, Matty, z miejsca, z którego wyruszyłeś. – Tak, wiem. I nadal trwa wiele dni, ale teraz nie wydaje się tak długa ani daleka, bo jestem starszy i większy i wiele razy tamtędy chodziłem. Znam drogę i się nie boję. Więc jest jakby krótsza. Przywódca zaśmiał się. – A ryby? – No cóż – przyznał Matty – mam wrażenie, że nie jest ich tyle, ile kiedyś. Ale może to dlatego, że wówczas byłem mały i wydawało mi się, że nigdy się nie skończą. Przywódca z namysłem postukał czubkiem pióra o biurko. – Może i tak – rzekł po chwili. Wstał, ze stołu w kącie pokoju zabrał plik złożonych papierów. – Wiadomości? – spytał Matty. – Wiadomości. Zwołuję spotkanie. – Na temat ryb? – Nie. Bardzo bym chciał, żeby chodziło tylko o ryby. Ryby byłyby łatwe. Matty wziął od niego plik kartek, które miał dostarczyć. Nim zawrócił w stronę schodów, uznał, że musi coś dodać. – Ryby nigdy nie są łatwe. Trzeba użyć właściwej przynęty, znać odpowiednie miejsce, poderwać wędkę we właściwej chwili, bo jeśli nie, ryba zerwie się z haczyka. Nie wszyscy są w tym dobrzy i… Jeszcze w drzwiach słyszał śmiech Przywódcy.

Dostarczenie wiadomości zabrało Matty’emu prawie cały dzień. Nie było to trudne zadanie, prawdę mówiąc, wolał te trudniejsze, gdy wręczano mu prowiant i plecak i wysyłano w długie wyprawy przez Las. Choć nie zdarzyło się to od niemal dwóch lat, Matty lubił zwłaszcza wędrówki do swego domu, gdzie mógł pozdrowić kolegów z dzieciństwa nieco wyniosłym uśmiechem, traktując z góry tych, którzy byli dla niego okrutni. Dowiedział się, że jego matka nie żyje; brat wciąż tam mieszkał i spoglądał na Matty’ego z większym szacunkiem niż dawniej, ale teraz byli sobie zupełnie obcy. Wspólnota, w której kiedyś mieszkał, bardzo się zmieniła i także wydawała się obca, mniej surowa, niż ją zapamiętał. Dziś jedynie krążył po Wiosce, dostarczając informacje na temat spotkania, które odbędzie się w przyszłym tygodniu. Odczytawszy wiadomość, zrozumiał, czemu Przywódca wypytywał go o ilość ryb, a także dlaczego promieniowały z niego troska i obawy. Pojawiła się petycja – podpisana przez sporą liczbę ludzi – by zamknąć Wioskę przed obcymi. Mieszkańcy mieli ją przedyskutować i przegłosować. Nie był to pierwszy raz. – Zaledwie rok temu odrzuciliśmy podobną prośbę w głosowaniu – przypomniał Matty’emu ślepiec, kiedy ten odczytał mu wiadomość. – Teraz ten ruch musiał wzrosnąć w siłę. – Wciąż jest mnóstwo ryb – zauważył Matty – a na polach pełno zbiorów. Ślepiec zmiął kartkę i wrzucił ją do ognia.

– Nie chodzi o ryby ani zbiory. Oczywiście wykorzystano ten argument, ostatnio też mówili o malejących zasobach żywności. Chodzi o… – Brak domostw? – O coś więcej. Nie potrafię tego określić. Chyba egoizm. Coraz bardziej się rozprzestrzenia. Matty’ego zaskoczyły słowa mężczyzny. Wioskę wzniesiono na zupełnie odmiennych fundamentach: życzliwości dla innych i szczodrości, wiedział to ze szkoły i z lekcji historii. Wszyscy wiedzieli. – Ale w wiadomości – przeczytałbym ci ją jeszcze raz, gdybyś jej nie spalił – Przywódca napisał, że grupą, która chce zamknąć granice, kieruje Mentor! Nauczyciel! Ślepiec westchnął. – Zamieszaj zupę, dobrze, Matty? Matty posłusznie zakręcił drewnianą chochelką w garnku, patrząc, jak fasola i kawałki pomidorów wirują w gęstej, bulgoczącej cieczy. – On nie jest samolubny – dodał, wciąż myśląc o nauczycielu. – Wiem, że nie jest. Dlatego to takie dziwne. – Wita w swojej szkole wszystkich, nawet przybyszów, którzy niczego nie wiedzą, nie umieją nawet prawidłowo mówić. – Tak jak ty, kiedy tu przybyłeś. – Ślepiec uśmiechnął się. – Nie było to łatwe, ale cię nauczył. – Najpierw musiał mnie oswoić – przyznał pogodnie Matty. – Byłem okropnie dziki, prawda? Widzący przytaknął. – Dziki. Ale Mentor uwielbia uczyć tych, którzy tego potrzebują. – Dlaczego miałby chcieć zamknąć granice? – Matty? – Co? – Nie wiesz może, czy Mentor się wymieniał? Matty zastanowił się. – Teraz w szkole są wakacje, więc nie widuję go aż tak często. Ale od czasu do czasu zaglądam do jego domostwa… – Nie wspomniał o Jean, córce owdowiałego nauczyciela. – Nie zauważyłem tam żadnych zmian. Ani śladu automatu do gry – dodał ze śmiechem. Lecz ślepiec nie zaśmiał się w odpowiedzi. Chwilę siedział w milczeniu, zamyślony. W końcu odezwał się zatroskanym tonem. – To coś więcej niż automat do gry.

5

Córka nauczyciela mówiła, że ich suka urodziła trzy szczeniaki. Kiedy trochę podrosną, mogę dostać jednego, jeśli zechcę. – Czy to nie ona obiecała ci pocałunek? A teraz jeszcze psa? Na twoim miejscu wybrałbym pocałunek, Matty. Ślepiec uśmiechnął się, ostrożnie wyrwał z ziemi buraka i wrzucił do koszyka z warzywami. Razem pracowali w ogrodzie. – Tęsknię za moim psem. Wcale nie sprawiał kłopotów. Matty obejrzał się na skrawek ich ziemi za ogrodem i mały grób, w którym dwa lata wcześ­niej pochował Patyka. – Masz rację, Matty, twój piesek był dobrym kompanem i towarzyszył ci wiele lat. Miło byłoby znów mieć w domu psa – odparł ślepiec łagodnie. – Mógłbym go nauczyć, żeby cię prowadził. – Nie potrzebuję przewodnika. A umiałbyś go nauczyć gotować? – Wszystko prócz buraków. – Matty skrzywił się i wrzucił do kosza kolejnego. Gdy jednak po południu wybrał się do domostwa nauczyciela, zastał Jean poruszoną. – Wczoraj w nocy umarły dwa – oznajmiła. – Zachorowały. Teraz został tylko jeden szczeniak i jest chory, jego matka także. – Jak się nimi zajęłaś? Jean z rozpaczą pokręciła głową. – Tak samo jak zajęłabym się ojcem albo sobą. Podałam im napar z kory białej wierzby, ale szczeniak jest za mały, żeby wypić, a matka zbyt chora. Trochę pochłeptała, a potem zwiesiła głowę. – Zabierzesz mnie do nich? Jean poprowadziła go do niewielkiego domu. Choć zatroskany o los psów, Matty odkrył, że rozgląda się po ich mieszkaniu, pamiętny tego, o co pytał ślepiec. Zauważył solidne, starannie ustawione meble i regały pełne książek Mentora. W kuchni stały garnki Jean i miski, w których mieszała ciasto, wszystko gotowe do przyrządzenia pysznego chleba. Nie dostrzegł niczego, co sugerowałoby wymianę, niczego niemądrego, jak automat do gry, frywolnego jak miękkie, wyściełane meble, ozdobione frędzelkami, na które wymieniła się nierozsądna młoda para mieszkająca przy drodze. Matty oczywiście wiedział, że istniały też inne wymiany, choć nie do końca je rozumiał. Słyszał tylko szeptane wzmianki. Wymiany na rzeczy, których nie widać. Te właśnie były najniebezpieczniejsze. – Są tutaj. Jean otworzyła drzwi do składziku przylegającego do domu na tyłach kuchni. Matty ukląkł obok psiej matki leżącej na złożonym kocu. Małe szczenię, nieruchome, oddychające z trudem, skuliło się przy jej brzuchu, tak jak każdy szczeniak. Zdrowy jednak wierciłby się i ssał, machałby łapkami, szukając mleka. Matty znał się na psach. Kochał je. Ostrożnie dotknął szczeniaka palcem, potem zaskoczony cofnął szybko rękę. Poczuł coś bolesnego. O dziwo skojarzyło mu się to z błyskawicą. Przypomniał sobie, jak w dawnej wiosce uczono go jako małego chłopca, by podczas burzy chował się pod dachem. Widział drzewo rozszczepione i zwęglone od uderzenia pioruna i wiedział, że może to też spotkać człowieka: rozbłysk i paląca moc przepływająca przez ciało, szukająca miejsca, by wniknąć w ziemię. Wyglądał przez okno, widząc rozdzierane niebo, ogniste zygzaki błyskawic, w nozdrzach czuł pozostawiany przez nie czasem siarkowy zapach. W Wiosce mieszkał mężczyzna, rolnik, który stał w polu obok pługa, czekając, aż

gromadzące się w górze ciemne chmury odpłyną, w nadziei że burza przejdzie bokiem. Tam właśnie znalazł go piorun, a choć rolnik przeżył, stracił wszystkie wspomnienia. Pamiętał tylko uczucie dzikiej mocy, która wtargnęła w niego tego popołudnia. Teraz opiekowali się nim inni, a on pomagał przy pracy, stracił jednak całą energię, odebrała mu ją tajemnicza moc żyjąca w błyskawicach. Pewnego słonecznego dnia na polanie, gdy w ogóle nie zbierało się na burzę, Matty poczuł to – pulsującą moc, jakby krył w sobie potęgę pioruna. Potem próbował przegnać to wspomnienie, wszelkie myśli na temat wydarzeń owego dnia, bo go przerażały, stały się sekretem, którego nie chciał. Jednak cofając rękę od chorego szczeniaka, Matty wiedział, że czas znów wypróbować tę moc. – Gdzie jest twój ojciec? – spytał Jean. Nie chciał żadnych świadków. – Musiał pójść na spotkanie. Wiesz o petycji? Przytaknął. Świetnie. Nauczyciela nie ma w domu. – Nie wydaje mi się, żeby w ogóle interesowało go to spotkanie, chce tylko zobaczyć się z wdową po Magazynierze. Zaleca się do niej – dodała ­Jean z czułym rozbawieniem. – Wyobrażasz to sobie? Zaloty w jego wieku? Musiał przekonać ją, by odeszła. Matty zastanawiał się szybko. – Idź do Zielarza. Przynieś krwawnik. – Mam go w swoim ogrodzie! Tuż przy drzwiach! – odparła Jean. Tak naprawdę nie potrzebował krwawnika, chciał, by odeszła. Zaczął myśleć gorączkowo. – Mięta pieprzowa? Rojownik? Kocimiętka? Masz je wszystkie? Pokręciła głową. – Nie kocimiętkę. Gdyby koty zbiegały się do ogrodu, pies strasznie by hałasował. Prawda, moje biedactwo? – dodała słodko, pochylając się, by wyszeptać do ucha umierającej suki. Jean pogładziła grzbiet psicy, ta jednak nie uniosła głowy, jej oczy zaczynały zachodzić mgłą. – Idź – rzucił z napięciem Matty. – Przynieś mi je. – Myślisz, że pomogą? – spytała z powątpiewaniem Jean. Cofnęła rękę i wstała, ale nie śpieszyła się do wyjścia. – Po prostu idź! – polecił Matty. – Nie musisz zwracać się do mnie takim tonem – upomniała go z lekką irytacją w głosie, odwróciła się jednak, furkocząc spódnicą, i odeszła. Ledwie usłyszał szczęk zamykanych drzwi. Nastawiając się na bolesny, wibrujący wstrząs, który, jak wiedział, przebiegnie przez całe jego ciało, Matty położył lewą dłoń na matce, prawą na szczeniaku i nakazał im żyć.

W godzinę później chwiejnym krokiem wrócił do domu, kompletnie wyczerpany. U Mentora Jean karmiła sukę i chichotała, patrząc na wybryki żwawego szczeniaka. – Kto by pomyślał o takiej kombinacji ziół. Zdumiewające! – wykrzyknęła radośnie, przyglądając się ozdrowiałym zwierzakom. – Szczęśliwy traf. Pozwolił Jean wierzyć, że sprawiły to zioła. Zdumiona nagłym ożywieniem psów nie

zauważyła nawet, jak bardzo Matty osłabł. Siedział oparty o ścianę składziku, patrząc, jak dziewczyna zajmuje się zwierzakami. Świat jednak rozmywał mu się przed oczami, całe ciało bolało. W końcu, gdy odzyskał nieco sił, zmusił się, by wstać i odejść. Na szczęście jego domostwo okazało się puste, ślepiec gdzieś poszedł, i Matty’ego bardzo to ucieszyło. Widzący natychmiast zauważyłby, że coś jest nie tak. Zawsze to wyczuwał, twierdził, że atmosfera w domostwie się zmienia, jakby powiał nowy wiatr. Działo się tak, nawet gdy Matty tylko się zaziębił. A to było znacznie gorsze. Potykając się, poszedł do swego pokoju przy kuchni i położył się na łóżku, dysząc ciężko. Nigdy dotąd nie czuł się tak słaby, wyczerpany. Poza dniem z żabą… Żaba była mniejsza, pomyślał, ale w sumie chodziło o to samo. Natknął się na nią przypadkiem na polanie. Wcale nie planował odwiedzać jej tego dnia, chciał po prostu być sam, z dala od krzątaniny Wioski, i poszedł do Lasu, by oderwać się od wszystkiego. Czasem po prostu tak robił. Idąc na bosaka, nadepnął na żabę i podskoczył przestraszony. – Przepraszam! – rzucił żartobliwie i uniósł małe stworzonko. – Jesteś cała? Powinnaś była uciec, kiedy mnie usłyszałaś. Ale żaba nie była cała i nie mogła uciec. To nie lekki krok Matty’ego ją zranił, natychmiast to zrozumiał. Jakieś stworzenie – Matty uznał, że zapewne lis bądź łasica – zadało małemu zielonemu płazowi potworną ranę, i żaba była bliska śmierci. Jedna nóżka dyndała oderwana od ciała, utrzymywana tylko na krwawiącym strzępku poszarpanego mięśnia. Na jego dłoni żaba zaczerpnęła słabo powietrza i znieruchomiała. – Ktoś cię przeżuł i wypluł – powiedział Matty współczująco, lecz rzeczowo. Ciężkie życie i szybka śmierć to codzienność istot żyjących w Lesie. – No cóż – dodał – urządzę ci pogrzeb. Ukląkł, by wygrzebać palcami dołek w poroś­niętej mchem ziemi. Kiedy jednak spróbował odłożyć ciałko, odkrył, że jest z nim złączony w sposób, którego nie pojmował. Bolesna moc wypłynęła z jego dłoni, wnikając w żabę i wiążąc ich razem. Oszołomiony i zaniepokojony próbował zdrapać z ręki lepką żabę. Ale nie mógł. Wibrujący ból łączył ich ze sobą. Potem, po chwili, gdy Matty wciąż klęczał zdumiony tym, co się dzieje, żaba poruszyła się. – A zatem nie zdechłaś. Złaź ze mnie. Teraz mógł upuścić żabę na ziemię, ból osłabł. – O co w tym wszystkim chodzi? – Matty odkrył, że przemawia do żaby, jakby ta mogła mu odpowiedzieć. – Myślałem, że nie żyjesz, ale nie, stracisz tylko nogę. Nie będziesz już mogła skakać. Bardzo mi przykro. Wstał i spojrzał na niewzruszoną żabę. – Karrump – odezwała się z głębi gardła. – Tak, zgadzam się. Tobie też. – Odwrócił się, by odejść. Karrump. Dźwięk sprawił, że zawrócił i znów ukląkł. Szeroko otwarte oczy żaby, zaledwie kilka chwil wcześniej pokryte mgiełką śmierci, teraz były jasne i czujne. Wpatrywała się w Matty’ego. – Posłuchaj, posadzę cię tu, w paprociach, bo jeśli zostaniesz na otwartej przestrzeni, jakiś inny stwór się zjawi i cię zeżre. Teraz mają nad tobą przewagę, bo nie możesz skakać, więc będziesz musiała się nauczyć chować.

Chwycił żabę i zaniósł ją w gąszcz wysokich paproci. – Gdybym miał ze sobą nóż – oznajmił – przeciąłbym strzępki, które trzymają ci nogę, wtedy może szybciej byś wyzdrowiała. Inaczej będziesz nią powłóczyć i tylko utrudni ci życie. Ale nic nie mogę poradzić. Schylił się, by ją wypuścić, wciąż zastanawiając się, jak mógłby pomóc. – Może znajdę ostry kamyk i je przetnę. To tylko strzęp ciała, nawet nie poczujesz bólu. Zostań tutaj – polecił Matty i posadził żabę na ziemi obok paproci. Jakby mogła uciec, dodał w myślach. Przeskoczył strumyk i na jego drugim brzegu znalazł odpowiednie narzędzie: kawałek kamienia o ostrej krawędzi. Zaniósł go w miejsce, gdzie czekała ranna, unieruchomiona żaba. – Teraz – oznajmił – nie bój się. Rozłożę cię odrobinę i ostrożnie odetnę martwą nogę. Tak będzie dla ciebie najlepiej. Przewrócił żabę na grzbiet i dotknął rozszarpanej nóżki, by ułożyć ją jak najlepiej do amputacji. Tylko kilka lepkich strzępków skóry i ciała łączyło ją z korpusem. Nagle jednak poczuł ostry ból przeszywającej energii skupionej w opuszkach palców. Matty zamarł sparaliżowany, jego dłoń ściskała niemal oderwaną nóżkę. Czuł, jak jego własna krew krąży w żyłach zwierzątka. Krew tętniła w uszach, słyszał ją wyraźnie. Przerażony wstrzymał oddech, miał wrażenie, że to trwało wieki. A potem wszystko ucichło, coś, co się działo, dobiegło końca. Cofnął ostrożnie rękę znad rannej żaby. Karrump. Karrump. – Teraz już pójdę. Nie wiem, co się stało, ale idę stąd. – Upuścił ostry kamień i próbował wstać, ale kolana miał słabe i kręciło mu się w głowie. Wciąż klęcząc obok żaby, kilka razy odetchnął głęboko, starając się odzyskać siły, by móc uciec. Karrump. – Przestań. Nie chcę tego słyszeć. Żaba jakby rozumiała jego słowa, odwróciła się na brzuch i ruszyła w stronę paproci, nie powłóczyła jednak bezużyteczną nogą. Obie jej nóżki się poruszały – owszem, niezgrabnie, ale jednak opierała się na obu. Zniknęła w kępie falujących paproci. Po chwili Matty zdołał wstać. Straszliwie zmęczony wydostał się z Lasu i potykając się, ruszył do domu.

Teraz, leżąc na łóżku, czuł to samo zmęczenie, tyle że znacznie silniejsze. Bolały go ręce. Matty powrócił myślami do tego, co się wydarzyło. Żaba była bardzo mała. Teraz chodziło o dwa psy. Coś znacznie większego. – Muszę się nauczyć nad tym panować – rzekł do siebie. A potem, ku własnemu zdumieniu, rozpłakał się. Matty, jak każdy chłopak, szczycił się faktem, że nigdy nie płacze. Teraz jednak łkał i miał wrażenie, jakby łzy go oczyszczały, jakby ciało musiało się ich pozbyć. Ściekały mu po policzkach. W końcu, dygocząc z wyczerpania, otarł oczy, przekręcił się na bok i zasnął, choć ledwie minęło południe. Słońce świeciło wysoko na niebie nad Wioską, Matty śnił o niewyraźnych,

przerażających stworach związanych z bólem, jego ciało napinało się nawet we śnie. A potem sen się zmienił, mięśnie odprężyły, ogarnęła go błogość. Teraz śnił o uleczonych ranach, nowym życiu i spokoju.

6

Przybyli nowi! I jest wśród nich ładna dziewczyna! – zawołał Ramon do Matty’ego, lecz nie zatrzymał się. Biegł dalej, by jak najszybciej dotrzeć do wejścia do Wioski, gdzie zawsze zjawiali się przybysze. W istocie stała tam nawet tablica powitalna, choć mieszkańcy odkryli, że wielu nowych nie potrafi jej odczytać. Należał do nich i Matty: słowo „Witamy” nic wówczas dla niego nie znaczyło. – Zobaczyłem ją, ale nie umiałem przeczytać – wyjaśnił kiedyś Widzącemu. – A ty mógłbyś przeczytać, ale jej nie widziałeś. – Niezła z nas para, co? Nic dziwnego, że tak doskonale się dogadujemy – zaśmiał się ślepiec. – Mogę pójść? Już prawie skończyłem. Kiedy Ramon przebiegł, wykrzykując wieści, Matty i ślepiec sprzątali ogród, wyrywając ostatnie przerośnięte pędy groszku, na który sezon już dawno minął. Wkrótce skończy się lato, niedługo zaczną zbierać do składziku bulwy i korzenie. – Tak, oczywiście, ja też pójdę. To ważne, by ich powitać. Szybko wytarli brudne ręce i opuścili ogród, zamykając za sobą furtkę i podążając tą samą ścieżką, którą pobiegł Ramon. Wejście leżało niedaleko, nowi już się tam zebrali. W przeszłości zwykle przybywali pojedynczo bądź parami, ostatnio jednak zaczęły zjawiać się większe grupy, często całe rodziny, zmęczone po przebyciu wielkich odległości i przerażone, bo zostawiły za sobą złowrogie rzeczy, a ich ucieczka była zwykle straszna i niebezpieczna. Zawsze też jednak towarzyszyła im nadzieja i reagowali ulgą, gdy mieszkańcy witali ich z uśmiechem. Ludzie z Wioski szczycili się ceremonią powitalną, wielu porzucało zwykłą pracę, by wziąć w niej udział. Zdarzało się często, iż nowi okazywali się okaleczeni, kuśtykali wsparci o laski bądź chorowali. Czasami byli kalekami – czy to w wyniku ran, czy po prostu tacy się urodzili. Niektórzy nie mieli rodziców. Wszystkich witano serdecznie. Matty dołączył do stojącego w półokręgu tłumu i uśmiechnął się zachęcająco do nowych przybyszów, gdy witający kolejno zapisywali ich imiona i przydzielali pomocników, którzy zaprowadzą ich do kwater i pomogą się urządzić. Wydało mu się, że zobaczył dziewczynę, o której wspominał Ramon, wychudzoną, lecz uroczą, mniej więcej w ich wieku. Twarz miała brudną, włosy potargane, ściskała dłoń młodszego dziecka o oczach pełnych żółtej ropy; to częsta dolegliwość nowych, właściwa mikstura ziołowa szybko ją leczyła. Widział, że dziewczyna martwi się o dziecko, spróbował zatem uśmiechem dodać jej otuchy. Tym razem było ich więcej niż zwykle. – Duża grupa – wyszeptał do ślepca. – Tak, słyszę. Zastanawiam się, czy jakimś cudem nie dotarły do nich wieści, że możemy zamknąć bramy. Gdy to mówił, obaj coś usłyszeli i odwrócili głowy. W stronę wejścia i ludzi krzątających się przy przyjęciu przybyszów maszerowała niewielka grupka. Matty rozpoznał niektóre twarze, w tym przywodzącego im Mentora. – Zamknąć. Zamknąć – skandowali chórem. – Nikogo więcej. Nikogo więcej. Grupa powitalna nie wiedziała, jak zareagować – wciąż uśmiechali się do przybyszów i ściskali im dłonie, ale od haseł protestujących wszyscy poczuli się skrępowani. W końcu w zamieszaniu zjawił się Przywódca, ktoś najwyraźniej po niego posłał. Tłum rozstąpił się, przepuszczając go, a skandujący umilkli. Głos Przywódcy jak zawsze brzmiał spokojnie. Najpierw zwrócił się do przybyszów, witając ich; zazwyczaj robił to później tego samego dnia, gdy gości nakarmiono już i wskazano

im domostwa. Ale teraz, nie czekając, dodał im otuchy. – Kiedyś wszyscy byliśmy tu nowi – oznajmił z uśmiechem – prócz młodzików, którzy się tu urodzili. Wiemy, przez co przeszliście. Nie będziecie już głodni. Nie będziecie żyć według niesprawiedliwych zasad. Nigdy więcej nie będziecie prześladowani. Jesteśmy zaszczyceni, że tu trafiliście. Witajcie w swoim nowym domu. Witajcie w Wiosce. – Odwrócił się do witających. – Później spiszcie wszystkich, są zmęczeni. Zaprowadźcie ich do kwater, by mogli się wykąpać i coś zjeść; niech trochę odpoczną. Witający posłusznie okrążyli przybyszów i odprowadzili ich. Wówczas Przywódca zwrócił się do pozostałych. – Dziękuję tym z was, którzy przyszli, by ich powitać. To jedna z najważniejszych tradycji Wioski. Ci z was, którzy protestują? Mentorze? Ty i pozostali? – Zmierzył wzrokiem niewielką grupkę zbuntowanych. – Jak dobrze wiecie, macie takie prawo; prawo do sprzeciwu to jedna z najważniejszych tutejszych swobód. Ale spotkanie odbędzie się za cztery dni, pozwólcie zatem, iż zaproponuję, byście zamiast niepokoić i denerwować przybyszów, którzy właśnie się tu zjawili, zmęczonych i oszołomionych, zaczekali i sprawdzili, co zadecyduje ogół. Nawet ci z was, którzy chcą zamknąć Wioskę przed nowymi, nawet wy cenicie spokój i życzliwość, które tu wyznajemy. Mentorze? Najwyraźniej im przewodzisz, co powiesz? Matty odwrócił się, by spojrzeć na Mentora, nauczyciela, który tak wiele dla niego znaczył. Mentor zastanawiał się; Matty przywykł do oglądania go zamyślonego, tak właśnie bowiem często zachowywał się podczas lekcji. Zawsze z uwagą rozważał każde pytanie, nawet najbardziej niemądre, zadane przez najmłodszego ucznia. To dziwne, pomyślał Matty – znamię na policzku Mentora zdawało się jaśniejsze. Zwykle miało barwę ciemnej czerwieni, teraz wydawało się różowe, jakby blakło. Ale był przecież koniec lata, uznał zatem, że pewnie Mentor opalił się na słońcu, tak jak on sam, przez co znamię stało się mniej widoczne. Mimo to czuł niepokój. W Mentorze zmieniło się coś jeszcze, choć nie potrafił określić różnicy, nie do końca. Może to fakt, iż wydawał się nieco wyższy? To dopiero byłoby dziwne, pomyślał Matty. Ale nauczyciel zawsze lekko się garbił, kulił ramiona. Ludzie twierdzili, że okropnie się postarzał po śmierci ukochanej żony, gdy Jean była jeszcze maleńka. Sprawił to smutek. Dziś stał prosto, unosząc barki, zatem tylko wydawał się wyższy, uznał z ulgą Matty; sprawiła to zmiana postawy. – Tak – rzekł w końcu do Przywódcy. – Zobaczymy, jaką decyzję podejmie zgromadzenie. Matty zauważył, że jego głos brzmi inaczej. Widział, że Przywódca również dostrzegł zmiany u Mentora i że go zdziwiły. Ale teraz wszyscy już się rozchodzili, tłum się rozpraszał, ludzie wracali do codziennych obowiązków. Matty podbiegł do ślepca, który dreptał znajomą ścieżką do domu. Za plecami usłyszał donośny głos. – Nie zapomnijcie! – krzyczał ktoś. – Jutro odbędzie się targowisko! Targowisko. Ostatnio tak bardzo pochłonęły go inne problemy, że omal nie zapomniał o targowisku. Teraz postanowił, że weźmie w nim udział.

Targowisko było bardzo starym zwyczajem. Nikt nie pamiętał jego początków. Ślepiec twierdził, że dowiedział się o nim jako nowicjusz w Wiosce, gdy wciąż jeszcze goiły się zadane mu rany. Leżał w łóżku w szpitaliku, obolały, niewidomy. Wspomnienia powracały powoli i nieuważnie słuchał rozmów opiekujących się nim miłych ludzi. – Byłeś na ostatnim targowisku? – spytał ktoś. – Nie, nie mam niczego na wymianę. A ty? – Poszedłem popatrzeć. Wszystko to wydaje mi się głupie. Wówczas wyrzucił to z myśli. On też nie miał niczego na wymianę. Nic nie przyniósł z sobą. Mieszkańcy zabrali jego pokrwawione, podarte ubranie i zastąpili nowym. Na sznurku wokół szyi wisiał jakiś amulet. Wiedział, że jest ważny, ale nie mógł sobie przypomnieć dlaczego. Z całą pewnością nie zamierzał wymieniać go na jakąś błyskotkę. Tylko on pozostał mu z dawnego życia. Ślepiec opisał to wszystko Matty’emu. – Później poszedłem popatrzeć – dodał. Matty zaśmiał się, byli już wówczas ze sobą blisko i mógł sobie na to pozwolić. – Popatrzeć? Ślepiec zaśmiał się w odpowiedzi. – Mam własny sposób patrzenia. – Wiem, że masz. To dlatego nazywają cię Widzącym. Dostrzegasz więcej niż większość. Czy można pójść na targowisko i tylko popatrzeć? – Oczywiście. Nie mamy tu sekretów. Ale to bardzo nudne, Matty. Ludzie krzyczeli, na co chcą się wymienić. Kobiety pragnęły nowych bransolet i wymieniały na nie stare, coś w tym stylu. – Czyli przypominało to handel na rynku? – Mnie owszem. Nigdy tam nie wróciłem. Teraz, gdy rozmawiali o tym wieczorem, w dniu przybycia nowej grupy, ślepiec odezwał się zatroskany. – Targowisko się zmieniło, Matty. Teraz słyszę, jak ludzie o nim rozmawiają, i wyczuwam zmianę. Coś jest nie tak. – Co mówią? Ślepiec siedział z instrumentem na kolanach. Zagrał akord, potem zmarszczył brwi. – Nie wiem. Teraz jest w tym coś tajemniczego. – Zebrałem się na odwagę i spytałem Ramona, co jego rodzice wymienili na automat do gry. Ale nie wie. Twierdzi, że nie chcieli mu powiedzieć, a kiedy zapytał, matka odwróciła się plecami, jakby miała coś do ukrycia. – To mi się nie podoba. – Ślepiec pogładził struny i zagrał dwa akordy. – Twoja własna muzyka? – spytał ze śmiechem Matty, starając się rozluźnić atmosferę. – Coś się dzieje na targowisku. – Widzący zig­norował żartobliwe próby chłopaka. – Przywódca mówił to samo. – On wie najlepiej. Na twoim miejscu uważałbym na to, Matty. Następnego wieczoru, gdy szykowali kolację, poinformował ślepca, że wybiera się na targowisko. – Wiem, mówiłeś, że jestem za młody. Ale to nieprawda. Ramon też idzie. I może ważne

jest, żebym poszedł. Może zdołam ustalić, co się dzieje. Widzący westchnął i pokiwał głową. – Obiecaj mi jedno – poprosił Matty’ego. – Dobrze. – Nie handluj. Patrz i słuchaj. Ale nie wymieniaj się, nawet gdybyś czuł taką pokusę. – Obiecuję. – I wtedy Matty zaśmiał się. – Zresztą jak mógłbym? Nie mam niczego na wymianę. Co mógłbym oddać za automat do gry? Szczeniaka, za małego, by odłączyć go od matki? Kto by go chciał? Ślepiec zamieszał kurczaka bulgoczącego w rosole. – Och, Matty, masz więcej niż sądzisz. A ludzie chcieliby to dostać. Matty zastanowił się. Oczywiście Widzący miał rację, miał to coś, co go dręczyło – myślał o tym jako o mocy, i może byli tacy, którzy by jej pragnęli. Może powinien znaleźć sposób, by ją wymienić. Lecz sama myśl wzbudziła w nim niepokój, szybko zatem zajął się innymi, mniej kłopotliwymi zagadnieniami. Miał też wędkę, ale jej potrzebował i bardzo ją lubił. Miał latawiec schowany na stryszku, może pewnego dnia wymieni go na lepszy. Ale nie dziś. Dziś będzie tylko patrzył. Obiecał to ślepcowi.

7

Był wczesny wieczór, tuż po kolacji. Matty wśród wielu innych osób podążał śpiesznie dróżką w miejsce, gdzie odbywał się targ. Mijając sąsiadów, pozdrawiał ich skinieniem głowy, do idących dalej machał ręką. Ludzie kiwali bądź machali w odpowiedzi, ale nie słyszał lekkich, żartobliwych docinków, zwykle rozbrzmiewających w Wiosce. Każdy maszerował w skupieniu, z dziwną powagą, a atmosferę, co nietypowe, przepełniała troska. Nic dziwnego, że Widzący nie chciał, żebym przyszedł, pomyślał Matty, zbliżając się. Coś tu jest nie tak. Słyszał hałas. Pomruki. Ludzi szepczących do siebie. Zupełnie nie przypominało to rynku, pełnego śmiechów, rozmów i handlu, wesołych targów, kwiku świń, matczynego gdakania kokoszek prowadzących popiskujące kurczęta. Dziś słychać było tylko cichy szum, nerwowe szepty w tłumie. Matty wślizgnął się do grupy zgromadzonej najbliżej platformy, prostej drewnianej budowli przypominającej scenę, służącej do najróżniejszych celów. Zbliżające się spotkanie mające dotyczyć propozycji zamknięcia Wioski też się tu odbędzie. Wówczas Przywódca stanie na scenie, by wszystkim pokierować i dopilnować porządku. Cały obszar osłaniał duży drewniany dach, by deszcz nie przeszkodził w obradach. Podczas zimnych miesięcy ustawiano też przenośne ścianki, dziś jednak było ciepło i miejsce zgromadzeń pozostało otwarte. Wieczorny wiaterek zmierzwił włosy Matty’ego; chłopak czuł w nim zapach sąsiadujących z Wioską sosen. Znalazł sobie miejsce obok Mentora, licząc na to, że może Jean dołączy do ojca, nigdzie jej jednak nie dostrzegł. Mentor zerknął w dół i uśmiechnął się do niego. – Matty! – rzucił. – Co za niespodzianka! Nie oczekiwałem, że cię tu zobaczę. Nigdy wcześniej nie uczestniczyłeś w targowisku. – Nie – odparł Matty. – Nie mam niczego na wymianę. Nauczyciel objął go czule ramieniem i Matty po raz pierwszy zauważył, że tamten schudł. – Ach – mruknął Mentor. – Zdziwiłbyś się. Każdy ma coś na wymianę. – Jean ma swoje kwiaty – rzekł Matty z nadzieją, że skieruje rozmowę na córkę Mentora. – Ale zabiera je na rynek. Nie potrzebuje do tego targowiska. A szczeniaka – dodał – obiecała mnie. Lepiej, żeby go nie przehandlowała! Mentor roześmiał się. – Nie, szczeniak jest twój, Matty, i im szybciej go zabierzesz, tym lepiej. Strasznie psoci, dziś rano pogryzł mi buty. Przez chwilę wszystko wydawało się takie jak powinno. Mężczyzna, pogodny i ciepły, nie różnił się od dawnego kochającego nauczyciela i ojca. Matty czuł na ramionach znajomy uścisk ręki. Ale nagle odkrył, że zastanawia się, po co Mentor przyszedł. Po co ktokolwiek zjawił się na targowisku. Nikt z nich nie przyniósł żadnych towarów na wymianę. Rozejrzał się, potwierdzając swoje spostrzeżenia. Ludzie stali w napięciu, splatając ręce na piersiach bądź opuszczając je bezwładnie. Niektórzy mamrotali do siebie. Matty zauważył młodą parę sąsiadów, których dom stał przy tej samej drodze co domostwo ślepca; rozmawiali zniżonymi głosami, może nawet się kłócili. Młoda żona wyglądała na zatroskaną słowami męża. Ale ich ręce, podobnie jak dłonie Mentora i wszystkich, były puste. Nikt nie przyniósł niczego na wymianę. Zapadła cisza. Tłum rozstąpił się, przepuszczając wysokiego ciemnowłosego mężczyznę maszerującego ku scenie. Nazywano go Handlomistrzem. Ludzie twierdzili, że przybył tu już tak nazwany kilka lat wcześniej i przyniósł ze sobą z miejsca, które opuścił, wiedzę o handlu i wymianach. Matty często widywał go w Wiosce, wiedział, że kieruje targowiskiem i że

sprawdza potem, jak poszły wymiany, odwiedzając domy, w których się dokonały. Zjawił się u Ramona po tym, jak jego rodzice zdobyli automat do gry. Dziś miał przy sobie jedynie grubą księgę; Matty nigdy wcześniej jej nie widział. Ręka Mentora obejmująca ramiona Matty’ego nagle opadła. Nauczyciel całą uwagę skupił na scenie, gdzie stał Handlomistrz. – Rozpoczyna się targowisko! – zawołał. Miał donośny głos z lekkim akcentem, jak wielu mieszkańców Wioski, u których wciąż pozostały ślady dawnych języków. W tłumie zapadła przejmująca cisza, ustały nawet najcichsze szepty. Lecz stojący na skraju Matty usłyszał płacz kobiety. Wspiął się na palce i zerknął w jej stronę, akurat gdy kilka osób odprowadzało ją na bok. Mentor nawet nie spojrzał na zapłakaną sąsiadkę. Matty obserwował go uważnie. Zauważył nagle, że jego twarz wygląda nieco inaczej; nie potrafił określić, na czym polega różnica. Światło wieczorne słabło. Co więcej, nauczyciel, zwykle bardzo spokojny, był teraz spięty, czujny, najwyraźniej na coś czekał. – Kto pierwszy? – zawołał Handlomistrz i na oczach Matty’ego Mentor uniósł rękę, wymachując gorączkowo, jak uczeń złakniony nagrody. – Ja! Ja! – zawołał donośnie. Matty patrzył, jak odpycha ludzi stojących przed nim, by tamten go zauważył.

Później tej samej nocy ślepiec z zatroskaną miną słuchał, jak Matty opisuje targowisko. – Mentor był pierwszy, bo bardzo szybko podniósł rękę. I zupełnie o mnie zapomniał, Widzący. Stał ze mną, rozmawialiśmy tak jak zawsze, a potem, kiedy się zaczęło, zupełnie jakbym przestał istnieć. Przepchnął się przed wszystkich i poszedł pierwszy. – Co to znaczy „poszedł pierwszy”? Dokąd? – Na scenę. Odepchnął wszystkich na bok, odtrącał ich i poszturchiwał, to było bardzo dziwne. Potem wspiął się na scenę, gdy Handlomistrz wywołał jego imię. Ślepiec zakołysał się w fotelu. Dziś wieczorem nie grał na swoim instrumencie. Matty wiedział, że jest poruszony. – Kiedyś było inaczej. Ludzie po prostu wołali. Kiedy odwiedziłem targowisko, wciąż śmiali się i żartowali. – Dziś nikt się nie śmiał, Widzący. Wszyscy milczeli, jakby bardzo się denerwowali. Było trochę strasznie. – A co się stało, kiedy Mentor wszedł na scenę? Matty zastanowił się, tłum przeszkadzał mu w dokładnym obejrzeniu wszystkiego. – Po prostu tam stał. Potem Handlomistrz o coś go spytał, ale zupełnie jakby z góry znał odpowiedź. A potem wszyscy się zaśmiali, jakby też ją znali, nie był to jednak wesoły uśmiech. Tylko taki porozumiewawczy. – Słyszałeś, o co spytał? – Z początku nie, ale wiem, bo zadawał to pytanie każdemu, kto wchodził na scenę. Za każdym razem takie samo. Po prostu cztery słowa: Na co się wymieniasz? O to właśnie za każdym razem pytał. – A czy odpowiedź zawsze była taka sama? Matty pokręcił głową, po czym przypomniał sobie, że musi odpowiedzieć na głos.

– Nie – rzekł. – Były różne. – Czy słyszałeś odpowiedź Mentora? – Tak. To wtedy wszyscy zaśmiali się tak dziwnie. Mentor powiedział „To samo co wcześniej”. Ślepiec zmarszczył brwi. – Czy udało ci się zorientować, o co mu chodziło? – Chyba tak, bo wszyscy spojrzeli na wdowę po Magazynierze, a ona się zarumieniła. Stała blisko mnie, więc ją widziałem. Przyjaciółki szturchały ją ze śmiechem i słyszałem, jak mówi: „Najpierw będzie potrzebował jeszcze kilku wymian”. – A wtedy co się stało? Matty próbował odtworzyć w pamięci kolejność wydarzeń. – Handlomistrz chyba powiedział „tak”, a przynajmniej pokiwał głową, po czym otworzył księgę i coś w niej zapisał. – Chciałbym obejrzeć tę księgę – mruknął ślepiec, a potem sam zaśmiał się z siebie. – Albo raczej żebyś ty ją obejrzał i mi przeczytał. Co było dalej? – Mentor po prostu tam stał. Jakby mu ulżyło, że Handlomistrz coś zapisał. – Skąd wiesz? – Uśmiechał się i sprawiał wrażenie mniej nerwowego. – A potem? – Potem wszyscy umilkli i Handlomistrz spytał: „Co masz na wymianę?”. Ślepiec zastanowił się chwilę. – I znów cztery słowa. Czy za każdym razem mówił to samo: „Na co się wymieniasz?”, a potem „Co masz na wymianę?”. – Tak. Lecz na pierwsze pytanie każdy odpowiadał głośno, tak jak Mentor, ale na drugie szeptali mu do ucha, by nikt nie usłyszał. – Zatem wiadomo publicznie, na co się wymieniali? – Tak i czasami tłum wykrzykiwał z pogardą. Szydzili, to chyba właściwe słowo. – A on wszystko zapisywał? – Nie. Matka Ramona wyszła na scenę i kiedy Handlomistrz spytał: „Na co się wymieniasz?”, powiedziała: „Futrzaną kurtkę”, ale on odmówił. – Czy podał jakiś powód? – Powiedział, że dostała już automat do gry. „Może innym razem”, dodał. „Próbuj dalej”, rzekł. Ślepiec poruszył się niespokojnie w fotelu. – Matty, zaparz nam herbaty, dobrze? Matty posłuchał i podszedł do kuchenki, na której żelazny czajnik nucił już głośno. Zalał wodą herbaciane listki w dwóch grubych kubkach i wręczył jeden Widzącemu. – Powtórz mi te drugie cztery słowa – poprosił ślepiec, pociągnąwszy łyk. Matty wyrecytował je szybko: – „Co masz na wymianę?” Starał się przemawiać donośnie i z powagą, jak to czynił Handlomistrz. Naśladował nawet lekki akcent. – Ale nie słyszałeś żadnej z odpowiedzi, których udzielali ludzie. Zgadza się? – Owszem. Szeptali, a on zapisywał te szepty w swojej księdze. Matty wyprostował się na krześle, bo nagle wpadł mu do głowy nowy pomysł. – Może ukradnę mu tę księgę i przeczytam ci, co w niej napisał? – Matty, Matty…

– Przepraszam – rzekł natychmiast. Kradzież stanowiła tak ważną część jego poprzedniego życia, że czasami, mimo lat spędzonych w Wiosce, zapominał, że tu nie jest akceptowana. Ślepiec przez chwilę w milczeniu popijał herbatę. – No cóż – mruknął w końcu. – Chciałbym się dowiedzieć, co oddają ci ludzie. Mówiłeś, że przyszli z pustymi rękami. A jednak każdy z nich szeptał coś, co tamten zapisywał. – Oprócz matki Ramona – przypomniał Matty. – Jej Handlomistrz odmówił. Ale inni dostali to, czego chcieli. Także Mentor. – Tyle że nie wiemy co. – Nie. „To samo co wcześniej”, tak powiedział. – Powiedz mi, Matty, kiedy Mentor odszedł z targowiska, nie dostał niczego, zgadza się? Niczego nie niósł? – Nie. Niczego. – Czy ktokolwiek dostał jakiś przedmiot? – Niektórym Handlomistrz podał termin dostawy. Ktoś dostał automat do gry. Naprawdę chciałbym taki mieć – dodał Matty, choć wiedział, że to beznadziejne. Lecz ślepiec nie zwracał uwagi na jego słowa. – I jeszcze jedno pytanie, Matty. Zastanów się porządnie. – Dobrze. – Matty skoncentrował się. – Spróbuj sobie przypomnieć, czy po zakończeniu targowiska ludzie wyglądali inaczej. Nie wszyscy, ci, którzy dokonali wymiany. Matty westchnął. Na targowisku był tłum, trwało ono bardzo długo i kiedy dobiegło końca, był już zmęczony i odrętwiały. Zobaczył Ramona i pomachał do niego, przyjaciel jednak stał z matką, złą, bo Handlomistrz jej odmówił. Ramon nie pomachał w odpowiedzi. Matty szukał wzrokiem Jean, ale jej nie znalazł. – Nie pamiętam. Pod koniec nie zwracałem już uwagi. – A osoba, która dostała automat do gry? Mówiłeś, że ktoś się na niego wymienił. Kto taki? – Kobieta, która mieszka przy rynku. Wiesz która? Jej mąż chodzi zgarbiony, bo ma krzywe plecy. Przyszedł z nią, ale nie uczestniczył w wymianie. – Tak, wiem, o kim mówisz. To miła rodzina – dodał ślepiec. – A zatem wymieniła się na automat do gry. Czy widziałeś ją, kiedy odchodziła? – Chyba tak. Szła z innymi kobietami, śmiały się. – Wspominałeś chyba, że przyszła z mężem? – Owszem, ale on został z tyłu. – Jak wyglądała? – Była zadowolona, bo dostała automat do gry. Opowiadała przyjaciółkom, że mogą przyjść pograć. – Ale coś jeszcze? Czy było w niej coś innego, niż zapamiętałeś, coś, co zmieniło się po dokonaniu wymiany? Matty wzruszył ramionami. Zaczynały go już nudzić te pytania. Myślał o Jean i o tym, że mógłby odwiedzić ją rano, może szczeniak będzie już gotowy. Przynajmniej stanowił niezły pretekst do wizyty. Był teraz zdrowy i rósł jak na drożdżach, miał wielkie łapy i uszy. Niedawno Matty patrzył ze śmiechem, jak psia matka obwarczała go, bo bawiąc się, skubał ją za uszy. Kiedy tak myślał o rozbrykanym szczeniaku, nagle coś przyszło mu do głowy. – Owszem, coś się zmieniło – przyznał. – To miła kobieta, ta, która kupiła automat do gry.

– Tak, zdecydowanie miła. Łagodna, pogodna, bardzo czuła wobec męża. – No cóż – powiedział Matty powoli. – Kiedy odchodziła i gawędziła z innymi kobietami, a jej mąż szedł z tyłu, próbując dotrzymać im kroku, nagle odwróciła się i zrugała go, że idzie tak wolno. – Wolno? Ale przecież jest cały pokręcony i nigdy nie chodził inaczej – zdumiał się ślepiec. – Wiem, ale wykrzywiła się do niego, przedrzeźniając to, jak chodzi. Naśmiewała się z niego. Trwało to tylko sekundę. Widzący umilkł, kołysząc się w fotelu. Matty zebrał puste kubki, zaniósł do zlewu i przepłukał. – Już późno – oznajmił mężczyzna. – Czas do łóżka. Wstał z fotela i odłożywszy swój instrument na półkę, gdzie go trzymał, ruszył powoli do sypialni. – Dobranoc, Matty – rzucił, a potem dodał coś jeszcze, niemal do siebie: – Teraz więc ma automat do gry – wymamrotał ślepiec. Jego głos ociekał pogardą. Stojącemu przy zlewie Matty’emu coś się przypomniało. – Znamię Mentora zupełnie zniknęło – zawołał do Widzącego.

8

Szczeniak był gotowy. Podobnie Matty. Jego poprzedni pies, ten, który towarzyszył mu przez całe dzieciństwo, przeżył szczęśliwe, aktywne życie, umarł we śnie i został pochowany ze smutkiem i pompą za ogrodem. Przez długi czas Matty, tęskniąc za Patykiem, nie chciał nowego psa. Ale teraz nadeszła pora i kiedy ­Jean go wezwała (wiadomość głosiła, że Matty musi przyjść natychmiast i zabrać szczeniaka, bo ojciec wścieka się z powodu jego psot), pospieszył do jej domu. Nie odwiedzał domostwa Mentora od czasu zeszłotygodniowego targowiska. Ogród kwiatowy jak zawsze tętnił życiem, późne róże wciąż kwitły, a pąki jesiennych astrów lada chwila miały się otworzyć. Zastał tam Jean klęczącą przy rabacie i rozkopującą ziemię. Uśmiechnęła się do niego, nie był to jednak jej zwykły, wesoły, zalotny uśmiech, który doprowadzał Matty’ego niemal do szaleństwa. Tego ranka sprawiała wrażenie poruszonej. – Siedzi zamknięty w składziku – oznajmiła, mając na myśli szczeniaka. – Czy przyniosłeś sznurek, żeby go przywiązać? – Nie potrzebuję sznurka. Pójdzie za mną. Potrafię sobie radzić z psami. Jean westchnęła, odłożyła łopatkę i otarła czoło, pozostawiając na nim smugę ziemi, którą Matty uznał za nader atrakcyjną. – Chciałabym móc to powiedzieć o sobie. W ogóle nie umiem nad nim zapanować. Bardzo szybko urósł i jest okropnie silny i uparty. Ojciec wychodzi z siebie, za wszelką cenę chce się pozbyć dzikusa. Matty wyszczerzył zęby w uśmiechu. – W szkole Mentor ma do czynienia z wieloma małymi dzikusami. Ja sam byłem kiedyś małym dzikusem i to on mnie oswoił. Jean uśmiechnęła się do niego. – Pamiętam. Kiedy zjawiłeś się w Wiosce, byłeś nieznośnym, niegrzecznym obdartusem. – Nazywałem siebie najgroźniejszym z groźnych. – I taki też byłeś – zgodziła się ze śmiechem. – A teraz taki jest twój szczeniak. – Ojciec w domu? – Nie, poszedł odwiedzić wdowę po Magazynierze. Jak zwykle. – Jean westchnęła. – To miła kobieta. Pokiwała głową. – Istotnie. Lubię ją. Ale, Matty… Chłopak, który dotąd stał, przysiadł na trawie na skraju ogrodu. – Co? – Mogę ci powiedzieć coś niepokojącego? Poczuł nagle, że zalewa go fala czułości wobec Jean. Od dawna pociągały go jej dziewczęce kaprysy, niemądre zabawy i dąsy. Ale teraz po raz pierwszy poczuł coś nowego, po raz pierwszy pod wszystkimi tymi powierzchownymi rzeczami dojrzał młodą kobietę. Kręcone włosy opadały jej na umorusane ziemią czoło i była najpiękniejszą osobą, jaką kiedykolwiek oglądał. Teraz przemawiała do niego w sposób nie dziecinny, niemądry, mający go zafascynować, lecz ludzki, pełen bólu i dorosły. Nagle poczuł, że ją kocha, nigdy wcześ­niej nie doświadczył niczego podobnego. – Chodzi o mego ojca. – Zniżyła głos. – On się zmienia, prawda? – odparł Matty, zaskakując samego siebie, bo wcześniej nie ułożył tego w głowie, nie wymówił, a teraz proszę, powiedział to głośno do Jean. Poczuł osobliwą ulgę. Jean rozpłakała się cicho.

– Tak. Wymienił swoje najgłębsze ja. – Wymienił? – To zaskoczyło Matty’ego, bo w swych rozważaniach nie dotarł jeszcze tak daleko. – Na co się wymienił? – dodał ze zgrozą i nagle pojął, że powtórzył słowa z targowiska. – Na wdowę po Magazynierze – wyszlochała. – Chciał, żeby go pokochała, więc się wymienił. Staje się wyższy, roślejszy, łysinka z tyłu jego głowy porosła włosami. Matty, jego znamię zniknęło. Oczywiście. To o to chodziło. – Widziałem – oznajmił Matty – ale nie rozumiałem. – Objął ramieniem zapłakaną dziewczynę. W końcu odetchnęła głęboko. – Nie miałam pojęcia, jaki był samotny, Matty. Gdybym wiedziała… – Zatem to dlatego… – Matty usiłował uporządkować wszystko w myślach. – Szczeniak. Kiedyś kochałby psotnego szczeniaka, Matty, tak jak pokochał ciebie, kiedy byłeś małym obdartusem. Ostatecznie pojęłam to wczoraj, kiedy go kopnął, wcześniej tylko podejrzewałam. Jean otarła oczy grzbietem dłoni, pozostawiając kolejną uroczą smugę brudu. – I ta petycja! – nagle przypomniał sobie Matty. – Tak. Ojciec zawsze chętnie witał nowych. To była jego najcudowniejsza cecha, to jak opiekował się wszystkimi, próbował im pomagać, uczyć. Ale teraz… Ze składziku dobiegło ich głośne skomlenie i drapanie. – Wypuść go, Jean. Zabiorę go do domu, nim wróci twój ojciec. Jean podeszła do drzwi szopy, otworzyła je, a choć twarz miała mokrą od łez, uśmiechnęła się na widok pełnego zapału, niezgrabnego szczeniaka, który pomknął naprzód, wskoczył w objęcia Matty’ego i zaczął lizać go po policzkach. Biały ogon śmigał na boki. – Muszę się zastanowić. – Matty uspokoił szczeniaka, rytmicznie drapiąc go pod brodą. – Nad czym się tu zastanawiać? Nic się nie da zrobić, wymiany są na zawsze. Nawet jeśli głupi przedmiot, taki jak automat do gry, zepsuje się albo jeśli się nim znudzisz, nie możesz go oddać. Zastanowił się, czy powinien jej powiedzieć. Widziała, jak jego moc zadziałała na szczeniaka i jego matkę, ale nie rozumiała. Teraz, gdyby się zdecydował, może zdołałby to wyjaśnić. Nie był jednak pewien, nie wiedział, jak daleko sięga jego moc, nie chciał obiecywać ukochanej dziewczynie czegoś niemożliwego. Naprawa duszy człowieka, głębi jego serca – odwrócenie nieodwracalnej wymiany – mogła dalece wykraczać poza zdolności Matty’ego. Milczał zatem i zabrał ze sobą żwawego szczeniaka.

– Spójrz! Teraz siada już, kiedy mu każę! – Nagle Matty jęknął i dodał: – Och, przepraszam. Kiedy wreszcie się nauczy, by nie mówić „spójrz” do człowieka pozbawionego wzroku? Ale ślepiec roześmiał się. – Nie muszę patrzeć. Słyszę, że siedzi. Zmienia się odgłos jego łap. I nie czuję zębów na swoich butach. – Chyba jest mądry – rzekł optymistycznie Matty. – Tak, myślę, że masz rację. To dobry szczeniak, Matty, szybko się nauczy. Nie przejmuj się jego psotami.

Ślepiec wyciągnął rękę, szczeniak podbiegł do niej i zaczął go lizać po palcach. – I jest śliczny. Po prawdzie Matty sam próbował to sobie wmówić. Szczeniak miał sierść w kilku różnych kolorach, wielkie łapy, ruchliwy ogon i krzywe uszy. – Na pewno. – Potrzebuje imienia. Jeszcze odpowiedniego nie wymyśliłem. – Jego prawdziwe imię samo do ciebie przyjdzie. – Mam nadzieję, że niedługo ja też dostanę swoje. – Dostaniesz, kiedy nadejdzie czas. Matty pokiwał głową i znów skupił uwagę na szczeniaku. – Najpierw myślałem o Ocalonym, bo tylko ten szczeniak przeżył. Ale jest za długie i nie brzmi właściwie. – Podniósł pieska i położył go sobie na kolanach, drapiąc po brzuszku. – A potem… – Matty zaczął się śmiać – ponieważ ciągle wszystko obserwuje i śledzi, chciałem go nazwać Śledziem. – Śledziem? – Ślepiec także wybuchnął śmiechem. – Wiem, wiem. To był głupi pomysł. Śledź z cebulką. – Matty skrzywił się. Posadził na ziemi szczeniaka, który natychmiast odbiegł, merdając ogonem. Zaczął obwarkiwać kawałki drewna ułożone obok piecyka i obgryzać nierówne końce szczap. – Mógłbyś spytać Przywódcy – podsunął mężczyzna. – To on nadaje prawdziwe imiona ludziom. Może znalazłby takie, które nadaje się dla szczeniaka. – To dobry pomysł. I tak muszę się zobaczyć z Przywódcą, bo czas już roznieść wiadomości wzywające na spotkanie. Zabiorę ze sobą psa.

Szczeniak stąpający niezgrabnie na krótkich i zbyt wielkich łapach nie zdołał wspiąć się na schody w domostwie Przywódcy. Matty wziął go na ręce i zaniósł, po czym posadził na podłodze w pokoju na piętrze, w którym za biurkiem siedział gospodarz. Sterta wiadomości już czekała, Matty mógł je zabrać i natychmiast zacząć roznosić, ale zaczekał. Lubił przebywać w towarzystwie Przywódcy, chciał mu powiedzieć o kilku sprawach. Zaczął porządkować je w umyśle. – Może podłożysz mu kawałek papieru? – zaproponował Przywódca, patrząc z rozbawieniem na uganiającego się po pokoju psiaka. – Nie, nie trzeba. Nigdy dotąd mu się nie zdarzyło, to pierwsza rzecz, jakiej się nauczył. Przywódca odchylił się na krześle i przeciągnął. – Będzie dla ciebie dobrym towarzyszem, Matty, tak jak wcześniej Patyk. Wiesz – dodał – w miejscu, w którym się wychowywałem, nie mieliśmy psów ani żadnych innych zwierząt. – Nawet kur? Ani kóz? – Nie, nic. – No to co jedliście? – zdziwił się Matty. – Mieliśmy ryby. Mnóstwo hodowlanych ryb i mnóstwo warzyw. Ale nie mieliśmy mięsa ani żadnych domowych stworzeń. Nigdy nie wiedziałem, co to znaczy mieć zwierzątko ani nawet kochać coś i być kochanym. Jego słowa przypomniały Matty’emu o Jean. Poczuł, że się rumieni. – Nigdy nie kochałeś dziewczyny? Sądził, że Przywódca wybuchnie śmiechem, zamiast tego jednak twarz młodego

mężczyzny spoważniała. – Miałem siostrę – rzekł po chwili. – Wciąż o niej myślę. Mam nadzieję, że jest szczęśliwa. Podniósł z biurka ołówek i obrócił w palcach, wyglądając przez okno. Jego jasne, błękitne oczy zdawały się patrzeć bardzo daleko, nawet w przeszłość albo może w przyszłość. Matty zawahał się, a potem wyjaśnił. – Miałem na myśli dziewczynę. Nie jak siostrę, ale… no, dziewczynę. Przywódca odłożył ołówek i uśmiechnął się do niego. – Rozumiem, co masz na myśli. Kiedyś znałem jedną dziewczynę, dawno temu. Byłem wtedy młodszy od ciebie, Matty, ale już w wieku, gdy dzieją się takie rzeczy. – Co się z nią stało? – Zmieniła się. I ja także. – Czasami myślę, że nie chcę, by cokolwiek się zmieniło, już nigdy. – Matty westchnął. Potem przypomniał sobie, co chciał powiedzieć Przywódcy. – Przywódco, poszedłem na targowisko. Wcześniej go nie odwiedzałem. Mężczyzna wzruszył ramionami. – Chciałbym, żeby przegłosowali zakończenie targowisk. Ja w ogóle już tam nie chodzę, ale w przeszłości byłem parę razy. Uznałem, że to głupota i marnowanie czasu. Teraz wydaje się jeszcze gorsze. – To jedyny sposób, by zdobyć coś takiego jak automat do gry. Przywódca skrzywił się. – Automat do gry – powtórzył wzgardliwie. – No cóż, ja bym taki chciał – poskarżył się Matty – ale Widzący odmawia. Szczeniak zawędrował w kąt pokoju, powęszył, obrócił się w kółko, padł na ziemię i zasnął. Matty i Przywódca obserwowali go z uśmiechem. – Ale to nie tylko automaty do gry i tym podobne. – Matty zastanawiał się, jak to wyrazić, jak opisać. Teraz, gdy w milczeniu obserwowali śpiące szczenię, po prostu wyrzucił to z siebie. – Coś jeszcze dzieje się na targowisku. Ludzie się zmieniają, Przywódco. Na przykład Mentor. – Widziałem zmiany, jakie w nim zaszły – przyznał Przywódca. – Co chcesz mi powiedzieć, Matty? – Mentor oddał w wymianie swoje najgłębsze ja. I myślę, że inni także. Przywódca pochylił się naprzód, słuchając z uwagą, jak Matty opisuje to, co widział, co podejrzewał i co wie.

– Przywódca podsunął mi imię dla niego, ale nie wiem, czy mi się podoba. W porze obiadu Matty wrócił do domu, dostarczywszy ostatnie wiadomości. Ślepiec stał przy zlewie i prał ubranie. – A jakie to imię? – spytał, odwracając się w stronę, z której dobiegał głos chłopaka. – Brykaś. – Hm. Brzmi ładnie. Co na to szczeniak? Matty wyciągnął psa zza pazuchy, za którą tkwił zwinięty w kulkę. Przez większość dnia biegł za nim, dotrzymując mu kroku. W końcu jednak krótkie nóżki się zmęczyły i Matty niósł go aż do domu. Szczeniak zamrugał – za pazuchą zdążył zasnąć – i usiadł na podłodze.

– Brykaś? – rzucił Matty, a pies uniósł głowę. Zamerdał ogonem. – Siad, Brykaś! – polecił Matty. Szczeniak natychmiast usiadł i patrzył na niego czujnie. – Posłuchał! – zawołał radośnie Matty. – Leżeć, Brykaś! Po sekundzie wahania szczeniak niechętnie opadł na podłogę i dotknął dywanu swym małym nosem. – Zna już swoje prawdziwe imię! – Matty ukląkł obok niego, gładząc go po łebku. – Grzeczny piesek – rzekł. Wielkie brązowe oczy uniosły się ku niemu, a łaciate ciało, wciąż leżące posłusznie na podłodze, zadrżało z miłości. – Grzeczny Brykaś – dodał Matty.

9

W Wiosce wiele rozmawiano o zbliżającym się spotkaniu. Matty wszędzie słyszał ludzi kłócących się o petycję. Do tej pory część ostatniej grupy nowych przybyszów krążyła już po Wiosce, ich rany zagoiły się, ubrania mieli czyste, włosy uczesane. Przerażone twarze złagodniały, a udręka i desperacja zniknęły z oczu, zastąpione błogim spokojem. Ich dzieci bawiły się z innymi maluchami z Wioski, uganiając się po drogach i ścieżkach podczas gry w berka i chowanego. Patrząc na nie, Matty przypomniał sobie własne dzieciństwo, swoją zadziorność i straszliwy ból, który skrywała. Nie wierzył, by ktokolwiek kiedykolwiek go chciał, póki nie przybył do Wioski, a nawet wtedy bardzo długo nie do końca ufał tym życzliwym ludziom. Teraz, z Brykasiem biegnącym u nogi, ruszył na rynek, aby kupić chleb. – Dzień dobry! – zawołał pogodnie do napotkanej na ścieżce kobiety. Była jedną z nowoprzybyłych, pamiętał ją z niedawnego powitania. Tamego dnia z jej wychudzonej twarzy patrzyły wielkie, zalęknione oczy, miała blizny jak po nieopatrzonych ranach, jedną rękę trzymała krzywo, toteż z trudem radziła sobie z czymkolwiek. Dziś jednak wydawała się odprężona, niespiesznie dreptała ścieżką. Słysząc Matty’ego, uśmiechnęła się. – Brykaś, przestań! Siad! – upomniał Matty szczeniaka, który podskoczył, by uchwycić postrzępiony rąbek spódnicy kobiety. Brykaś posłuchał niechętnie. Kobieta schyliła się i pogłaskała go po łebku. – Nic nie szkodzi – rzekła cicho. – Ja też miałam kiedyś psa. Musiałam go zostawić. – Mówiła z lekkim akcentem. Tak jak wielu mieszkańców Wioski przyniosła z dawnego życia swój sposób mówienia. – Zadomowiłaś się już? – Tak. Ludzie są mili. Traktują mnie cierpliwie. Byłam ranna, muszę nauczyć się na nowo wielu rzeczy. To trochę potrwa. – Cierpliwość jest tu bardzo ważna, bo w Wiosce żyje tak wiele osób z problemami – wyjaśnił Matty. – Mój ojciec… – urwał, poprawiając się – to znaczy mężczyzna, z którym mieszkam. Nazywają go Widzącym. Pewnie go spotkałaś. Jest ślepy. Krąży po ścieżkach w Wiosce bez żadnych problemów, ale kiedy tu przybył po tym, jak stracił wzrok… – Coś mnie martwi – oznajmiła nagle kobieta i wiedział, że nie chodzi jej o stan ścieżek ani o wskazanie drogi. Widział, że ma problem. – Z każdym problemem możesz zwrócić się do Przywódcy. Pokręciła głową. – Być może ty zdołasz mi odpowiedzieć. Chodzi o zamknięcie Wioski. Słyszałam pogłoski o petycji. – Ale przecież już tu jesteś! – pocieszył ją Matty. – Nie musisz się martwić, teraz jesteś jedną z nas. Nie odeślą cię, nawet jeśli zamkną Wioskę. – Przyprowadziłam ze sobą mojego synka Vladika. Jest w twoim wieku, może go zauważyłeś? Matty pokręcił głową; w sporym tłumie nowych przybyszów nie zauważył chłopca. Zastanawiał się, czemu kobieta martwi się o syna. Może miał problemy z przywyknięciem do życia w Wiosce? Tak się działo z niektórymi nowymi. On sam też to przeżył. – Kiedy się tu zjawiłem – oznajmił – bałem się. I czułem się samotny. Zachowywałem się okropnie, kłamałem i kradłem, ale spójrz, teraz świetnie sobie radzę. Mam nadzieję wkrótce dostać prawdziwe imię. – Nie, nie, mój syn to dobry chłopiec – wyjaśniła – nie kłamie ani nie kradnie. Jest silny

i pełen zapału. Już teraz pracuje w polu. A wkrótce pójdzie do szkoły. – W takim razie nie musisz się o niego obawiać. – Nie obawiam się o niego, tylko o jego rodzeństwo. Przyprowadziłam Vladika, ale musiałam zostawić resztę dzieci. Przyszliśmy pierwsi, mój syn i ja, żeby znaleźć drogę. To była długa, ciężka podróż. Reszta ma zjawić się później. Maluchy. Moja siostra je przyprowadzi, kiedy się tu zadomowię. – Głos jej się załamał. – Ale teraz słyszę, jak ludzie mówią, że zamkną granicę, i nie wiem, co robić. Chyba powinnam wrócić. Zostawić tu Vladika, żeby znalazł nowe życie, i wrócić do moich maluchów. Matty zawahał się. Nie wiedział, co jej powiedzieć. Czy mogła wrócić? Przebywała tu bardzo krótko, więc nie było jeszcze za późno, z pewnością Las jeszcze jej nie oplącze. Ale gdyby to zrobiła, do czego by wróciła? Nie wiedział, jak odniosła swoje rany, ale w niektórych miejscach – także w jego dawnej wsi – ludzi karano w straszny sposób. Zerknął na blizny kobiety, na nienastawioną złamaną rękę, zastanawiając się, czy jej nie ukamienowano. Oczywiście, że pragnęła sprowadzić dzieci w bezpieczne miejsce do Wioski. – Jutro zagłosują – wyjaśnił Matty. – Ty i ja nie możemy głosować, bo nie mamy jeszcze prawdziwych imion. Ale możemy pójść posłuchać dyskusji i jeśli chcemy, przemówić. I możemy obserwować głosowanie. Wyjaśnił jej, jak znaleźć platformę, przed którą zgromadzą się ludzie. Zdrową ręką kobieta uścisnęła mu dłonie w dziękczynnym geście, po czym zawróciła. Na rynku kupił w kramie kromkę chleba od ­Jean, która wsunęła kwiat chryzantemy do opakowania. Uśmiechnęła się do Brykasia i pochyliła, pozwalając, by zlizał z jej palców okruchy. – Idziesz jutro na spotkanie? – spytał Matty. – Chyba tak. Ojciec nie mówi o niczym innym. – Jean westchnęła i zaczęła rozkładać na nowo towary na stole. – Kiedyś rozprawiał o książkach i poezji – dodała z nagłym, przejmującym żalem. – Pamiętam, że kiedy byłam mała, po śmierci matki opowiadał mi różne historie i przy obiedzie recytował wiersze. Potem, później, opowiadał mi o ludziach, którzy je napisali. Kiedy zaczęłam uczyć się w szkole, pamiętasz, Matty, lekcje literatury? Wszystko tak dobrze znałam, bo uczył mnie, kiedy nawet nie wiedziałam, że uczy. Matty pamiętał. – Przemawiał różnymi głosami. Pamiętasz lady Makbet? „Precz stąd, przeklęta plamo! Precz! Powtarzam”1 – Starał się deklamować złowieszczym, wyniosłym tonem, jakim posługiwał się Mentor. Jean roześmiała się. – I Makduf! Płakałam, kiedy ojciec recytował jego mowę o śmierci żony i dzieci. Matty także pamiętał tę mowę. Stojąc przy kramie z chlebem, z Brykasiem uganiającym się dokoła ich nóg, Matty i Jean zaczęli recytować chórem: Moje niemowlęta! Wszystkie mówiłeś? Piekielny jastrzębiu! Wszystkie, co, wszystkie piękne me pisklęta, I matkę razem w twe chwyciłeś szpony?… Muszę pamiętać, że były stworzenia

Droższe nad wszystko dla mojego serca. Nagle Jean odwróciła głowę. Nadal przekładała bochenki na stole, lecz wyraźnie myślami była gdzie indziej. W końcu spojrzała na Matty’ego. – To było dla niego takie ważne – rzekła zdumionym tonem. – Sprawił, że stało się takie i dla mnie: poezja i język, to, jak za ich pomocą przypominaliśmy sobie o tym, jak powinniśmy przeżyć życie. – A potem ton jej głosu się zmienił, zabrzmiała w nim gorycz. – Teraz nie mówi o niczym prócz wdowy po Magazynierze i zamknięciu Wioski przed innymi. Co się stało z moim ojcem? Matty pokręcił głową. Nie znał odpowiedzi. Recytacja słynnej przemowy Makdufa przypomniała mu o kobiecie, z którą rozmawiał na ścieżce, kobiecie, która bała się o przyszłość swych pozostawionych dzieci. „Wszystkie piękne me pisklęta”. Nagle odniósł wrażenie, że nad nimi wszystkimi ciąży klątwa. Zupełnie zapomniał o własnej mocy. Zapomniał o żabie.

10

Spotkanie, na którym miały się odbyć dyskusja i głosowanie nad petycją, zaczęło się spokojnie i zgodnie z ustalonym porządkiem, jak zawsze podobne zgromadzenia. Przywódca stanął na platformie, odczytał petycję mocnym, czystym głosem i otworzył dyskusję. Mieszkańcy Wioski kolejno wstawali, by wygłosić swą opinię. Nowi także przyszli. Matty widział kobietę, którą spotkał na ścieżce, stojącą obok wysokiego jasnowłosego chłopaka, zapewne Vladika. Wszyscy niedawno przybyli zgromadzili się w jednym miejscu, bo nie mogli głosować. Małe dzieci, znudzone, bawiły się na skraju sosnowego zagajnika. Matty był kiedyś jak one: zjawił się dopiero niedawno i nie lubił spotkań ani dyskusji. Teraz jednak stał z Widzącym i resztą dorosłych. Słuchał uważnie. Nie przyprowadził nawet Brykasia, który towarzyszył mu wszędzie. Dziś szczeniak został w domu, skomląc za zamkniętymi drzwiami, gdy odeszli. I kiedy tak stali wśród zgromadzonych mieszkańców Wioski, ujrzał wyraźnie, że wydarzyło się coś strasznego. Targowisko odbywało się wieczorem, w mroku, a Matty’ego tak bardzo interesowała sama procedura, że nie zauważył zbyt wielu osób, tylko te wchodzące na platformę, jak Mentor i kobieta, która później dziwnie okrutnie potraktowała męża. Teraz jednak był jasny dzień, Matty widział wszystkich, i ze zgrozą dostrzegał zmiany. Obok stali jego przyjaciel Ramon z rodzicami i młodszą siostrą. To matka Ramona chciała się wymienić na futrzaną kurtkę i Handlomistrz jej odmówił. Od dłuższego czasu mieli jednak automat do gry, toteż w przeszłości dokonali wymiany. Matty przyjrzał się uważnie rodzinie przyjaciela. Nie widział Ramona od owego dnia, gdy zaproponował mu wyjście na ryby i usłyszał, że tamten źle się czuje. Ramon zerknął na przyjaciela i uśmiechnął się, lecz Matty na chwilę wstrzymał oddech, wstrząś­nięty jego widokiem. Chłopak wyglądał źle, z jego twarzy zniknęła dawna opalenizna i rumieńce, teraz wydawał się wychudzony i szary. Stojąca obok młodsza siostra także sprawiała wrażenie chorej, oczy miała zapadnięte, Matty słyszał, jak kaszle. Wiedział, że kiedyś ich matka na dźwięk podobnego kaszlu pochyliłaby się, by zająć się córeczką. Teraz na oczach Matty’ego potrząsnęła szorstko jej ramieniem i rzuciła ostro: – Ciii! Ludzie przemawiali kolejno i Matty rozpoznawał w nich osoby, które dokonały wymiany. Część najbardziej pracowitych, najżyczliwszych i najsolidniejszych mieszkańców Wioski teraz wdrapywała się na platformę, wykrzykując życzenie, by zamknąć granicę, abyśmy „my” (Matty zadrżał, słysząc to słowo) nie musieli już dłużej dzielić się swymi zasobami. – Potrzebujemy dla siebie wszystkich ryb. – Nasza szkoła jest za mała, by uczyć też ich dzieci. Tylko nasze własne. – Nie umieją nawet mówić jak należy. Nie rozumiemy ich. – Mają zbyt wiele potrzeb. Nie chcemy się nimi opiekować. I w końcu: – Zbyt długo to już robiliśmy. Od czasu do czasu jakiś samotny obywatel nietknięty wymianą wchodził na platformę, próbując przemówić. Opowiadał o historii Wioski, o tym, jak każdy z nich uciekł przed biedą i okrucieństwem i został serdecznie przyjęty w nowym, lepszym miejscu. Ślepiec mówił długo o dniu, gdy przyniesiono go tu na wpół żywego, i o tym, jak mieszkańcy Wioski opiekowali się nim miesiącami, aż w końcu, choć pozbawiony wzroku, znalazł tu nowy dom. Matty zastanawiał się, czy i on ma pójść przemówić. Bardzo chciał, bo i dla niego Wioska stała się prawdziwym domem i go ocaliła, ale czuł lekkie onieśmielenie. Potem usłyszał, jak ślepiec zaczyna przemawiać w jego imieniu.

– Mój chłopak przyszedł tu sześć lat temu jako dziecko. Wielu z was pamięta ówczesnego Mat­ty’ego: bił się, przeklinał i kradł. Matty’emu spodobało się określenie „mój chłopak”, nigdy nie słyszał, by ślepiec go tak nazywał. Ale zawstydził się, widząc, jak ludzie oglądają się i patrzą na niego. – Wioska go odmieniła, uczyniła tym, kim jest teraz – dodał ślepiec. – Wkrótce otrzyma prawdziwe imię. Przez chwilę Matty miał nadzieję, że Przywódca, nadal stojący na platformie, uniesie dłoń, prosząc o ciszę, wywoła Matty’ego, położy mu rękę na czole i ogłosi jego prawdziwe imię. Czasami tak to wyglądało. Posłaniec. Z nadzieją wstrzymał oddech. Zamiast tego usłyszał inny głos, nie Przywódcy. – Pamiętam, jaki był! Jeśli zamkniemy granice, nie będziemy musieli dłużej tego robić! Nie będziemy musieli użerać się ze złodziejami, chwalipiętami i zawszonymi brudasami, takimi jak Matty, kiedy tu przybył! Matty obrócił się szybko. To była kobieta. Zdrętwiał, jakby ktoś dał mu w twarz. Jego własna sąsiadka, ta sama, która kiedy przybył, szyła mu ubrania. Pamiętał, jak stał tam w obdartych łachmanach, a ona zmierzyła go, po czym wsunęła na palec naparstek, szyjąc zręcznie. Wówczas przemawiała do niego miękkim, łagodnym głosem. Teraz miała maszynę do szycia, bardzo elegancką, i bele tkanin, z których szyła piękne stroje. Teraz to ślepiec zszywał proste ubrania dla siebie i Matty’ego. A zatem ona także dokonała wymiany i zwróciła się nie tylko przeciw niemu, ale wszystkim nowym. Jej głos podburzył pozostałych. Teraz znaczna część ludzi wykrzykiwała: – Zamknąć Wioskę! Zamknąć granice! Matty nigdy nie widział Przywódcy równie smutnego.

Kiedy głosowanie się zakończyło i zdecydowano o zamknięciu Wioski, Matty wlókł się do domu obok ślepca. Z początku obaj milczeli, nie było o czym mówić. Ich świat zmienił się na zawsze. Po jakimś czasie Matty próbował coś rzec, pocieszyć towarzysza, znaleźć w tym dobrą stronę. – Pewnie teraz Przywódca pośle mnie do wszystkich innych wiosek i wspólnot z wieściami. Będę dużo podróżował. Cieszę się, że nie nadeszła zima, w śniegu ciężko się podróżuje. – On przybył tu w śniegu – odparł ślepiec. – Wie, jak to jest. Matty zastanawiał się chwilę, o kim mówi. Kto? A, tak, pomyślał. Sanki. – Przywódca o wszystkim wie lepiej niż ktokolwiek inny – zauważył. – A wciąż jest młodszy od wielu. – Spogląda poza – wyjaśnił Widzący. – Co? – Ma szczególny dar. Tak jak niektórzy ludzie. Przywódca spogląda poza. Matty zdumiał się – zauważył niezwykłość jasnobłękitnych oczu Przywódcy, to, że kryło się w nim coś, czego brakowało większości ludzi. Ale nie słyszał, by ktokolwiek wcześniej tak to opisywał.

I słowa te przypomniały mu to, co ostatnio odkrył w sobie. – Zatem niektórzy ludzie, tak jak Przywódca, mają szczególny dar? – To prawda – odparł Widzący. – I zawsze taki sam? Czy to jest zawsze – jak to nazwałeś – patrzenie poza? Zbliżali się do zakrętu ścieżki, gdzie ta rozgałęziała się, prowadząc do ich domostwa. Matty jak zawsze patrzył z podziwem, jak ślepiec wyczuwa zbliżające się rozstaje i nawet w ciemności wie, gdzie skręcić. – Nie, u każdego jest inaczej. – A ty masz dar? To dlatego wiesz, dokąd iść? Ślepiec roześmiał się. – Nie. Tego się nauczyłem. Od wielu lat nie widzę. Z początku potykałem się i wpadałem na różne rzeczy. Ludzie cały czas musieli mi pomagać. Oczywiście w dawnych czasach w Wiosce ludzie chętnie pomagali i wskazywali drogę. – Do jego głosu wkradła się gorycz. – Kto wie, jak będzie teraz? Dotarli do domu i usłyszeli Brykasia drapiącego w drzwi i ujadającego z podniecenia na dźwięk ich kroków. Matty nie chciał na tym kończyć rozmowy, pragnął opowiedzieć ślepcowi o sobie, zdradzić swój sekret. – Czyli ty nie masz szczególnego daru, jak Przywódca, ale inni ludzie owszem? – Na przykład moja córka. Opowiedziała mi o nim tamtej nocy, kiedy mnie do niej zaprowadziłeś. – Kira? Ma jakiś dar? – Tak, twoja stara przyjaciółka Kira. Ta, która nauczyła cię dobrych manier. Matty puścił tę uwagę mimo uszu. – Teraz musi być całkiem dorosła. Widziałem ją, kiedy ostatnio tam byłem, ale od tego czasu minęły prawie dwa lata. Ale, Widzący, co masz na myśli? Ślepiec zastygł nagle na stopniach wiodących do drzwi. – Matty! – rzucił z nagłym napięciem. – Co? – Właśnie coś zrozumiałem. Za trzy tygodnie zamkną granice. – Tak. Widzący usiadł na stopniach, ukrył twarz w dłoniach. Czasami robił tak, kiedy rozmyślał. Matty przysiadł obok niego, czekając. Słyszał wewnątrz Brykasia, który rozdrażniony skakał na drzwi. W końcu ślepiec przemówił. – Chcę, żebyś poszedł do swej dawnej wioski, Matty. Przywódca i tak wyśle cię z wiadomością. Ale, Matty, chcę, żebyś najpierw poszedł do dawnej wsi, Przywódca zrozumie. – Ale ja nie. – Moja córka. Tamtego dnia mówiła też, że przyjdzie tu zamieszkać, kiedy nadejdzie właściwa chwila. Znasz ją, Matty. Wiesz, że najpierw musiała coś zrobić. – O tak. I zrobiła, Widzący. Dostrzegłem to, kiedy odwiedziłem ją ostatnio. Wiele się zmieniło. Teraz ludzie opiekują się dziećmi i… – Zawahał się, przez chwilę głos uwiązł mu w gardle, bo powróciły wspomnienia dawnego bólu, potem dodał jedynie: – To Kira doprowadziła do tej zmiany. Teraz jest tam lepiej. – Zostały tylko trzy tygodnie, Matty. Kiedy zamkną granicę, będzie za późno. Nie pozwolą jej tu przyjść. Nim do tego dojdzie, musisz ją tu sprowadzić, bo jeśli nie, nigdy już jej nie zobaczę.

– Zawsze dziwnie się czuję, kiedy mówisz „zobaczę”. Ślepiec uśmiechnął się. – Widzę sercem, Matty. Ten przytaknął. – Wiem. Przyprowadzę ci ją. Jutro wyruszę w drogę. Razem wstali. Nadciągał wieczór, Matty otworzył drzwi i Brykaś skoczył mu w ramiona.

11

Wsadź je za koszulę, Matty, żeby się nie pomięły. Czeka cię daleka droga. Matty wziął plik złożonych kartek w grubej kopercie i schował tam, gdzie poradził Przywódca, za koszulę, tuż przy piersi. Nie powiedział tego głośno, ale pomyślał, że później, kiedy zbierze rzeczy na drogę, znajdzie inne miejsce dla koperty, schowa ją z zapasami prowiantu i kocem. To prawda, miejsce za koszulą było najczystsze i najbezpieczniejsze, ale zamierzał tam nieść Brykasia. Wiedział, że w trzy tygodnie nie zdąży odwiedzić wszystkich innych miejsc i wspólnot – niektóre leżały wiele dni drogi od Wioski. Do kilku miejsc można było dotrzeć wyłącznie rzeką, a Matty nie znał się na łodziach. Mężczyzna imieniem Łodziarz przewoził zawsze listy i towary tą drogą. Postanowiono jednak, że wiadomość zostanie powieszona na każdej ścieżce wiodącej przez Las, by przybywający nowi zobaczyli ją i zawrócili. Tylko Matty znał wszystkie ścieżki, tylko on nie bał się wkroczyć do Lasu i podróżować mimo zagrożenia. To on miał rozwiesić wiadomości. Odwiedzi też swoją dawną wieś. Od lat obie wioski pozostawały w kontakcie, teraz tamci muszą usłyszeć o nowym prawie. Przywódca stał przy oknie, jak to często robił, patrząc z góry na Wioskę i ludzi. Matty czekał – spieszył się, by wyruszyć, rozpocząć długą wędrówkę, ale miał przeczucie, że tamten chce mu coś powiedzieć, coś wciąż pomijanego. W końcu Przywódca odwrócił się do stojącego obok Matty’ego. – Wspominał ci, że potrafię spoglądać poza, prawda? – Tak. Mówi, że masz wyjątkowy dar. Jego córka też go ma. – Jego córka. To dziewczyna imieniem Kira, ta, która pomogła ci opuścić dawną wieś. Nigdy o niej nie wspomina. – Za bardzo go to smuci. Ale cały czas o niej myśli. – I twierdzi, że ona też ma dar? – Tak. Ale ten jej jest inny. Widzący mówił, że każdy dar jest inny. Czy wiesz o moim?, pomyślał Matty. – Wiem o twoim – rzekł Przywódca, jakby odczytał jego myśli. Matty zadrżał. Dar wciąż go przerażał. – Zachowałem go w sekrecie – rzekł przepraszająco. – Nie powiedziałem nawet Widzącemu. Nie chciałem tego ukrywać, ale wciąż próbuję go zrozumieć, próbuję o nim zapomnieć. Zapomnieć, że jest wewnątrz mnie. Ale potem po prostu się zjawia. Czuję, kiedy nadchodzi. Nie wiem, jak go powstrzymać. – Nie próbuj. Jeśli zjawia się niewezwany, to dlatego że jest potrzebny, że ktoś potrzebuje twojego daru. – Żaba? Pierwsza była żaba! – Ona miała ci pokazać. Zawsze zaczyna się od czegoś małego. Dla mnie? Pierwszą rzeczą, poza którą spojrzałem, było jabłko. Mimo powagi rozmowy Matty zaśmiał się. Żaba i jabłko. I szczeniak, dodał w myślach. – Zaczekaj na prawdziwą potrzebę, Matty. Nie zużyj swojego daru. – Ale skąd będę wiedział? Przywódca uśmiechnął się. Czule pogładził ramię Matty’ego. – Będziesz wiedział. Matty rozejrzał się, szukając wzrokiem Brykasia, i zobaczył, że śpi w kącie zwinięty w kłębek. – Powinienem już iść. Jeszcze się nie spakowałem. Planuję też wpaść do Jean i uprzedzić,

że idę, żeby nie zastanawiała się, gdzie się podziałem. Przywódca nadal trzymał go w serdecznym uścisku. – Matty, zaczekaj. Chcę… – Potem znów wyjrzał przez okno. Matty stał tam, zastanawiając się, na co ma czekać. I wtedy coś poczuł. Ciężar ręki młodego mężczyzny nagle stał się czymś więcej niż ludzkim ciałem. Pulsowała w nim moc. Matty czuł tylko jej część, ale wiedział, że przenika całą istotę Przywódcy. Rozumiał, że to działa jego dar. W końcu, po niemal nieznośnych kilku chwilach, Przywódca zabrał rękę. Głośno wypuścił powietrze. Jego ramiona lekko opadły. Matty poprowadził go do krzesła, a on usiadł wyczerpany, dysząc ciężko. – Las gęstnieje – rzekł, kiedy był już w stanie mówić. Matty nie wiedział, co tamten ma na myśli, ale brzmiało to złowrogo. Kiedy jednak wyjrzał przez okno na rząd krzaków i sosen stanowiący granicę Lasu, wszystko wyglądało tak samo jak zawsze. – Nie rozumiem dokładnie – podjął Przywódca. – Ale widzę w Lesie zgęstnienie, jak… – zawahał się. – Miałem powiedzieć: jak skrzep krwi. Wszystko staje się chore i powolne. Matty znów wyjrzał przez okno. – Drzewa są takie same jak zawsze, Przywódco. Ale nadchodzi burza. Słychać wiatr. I popatrz, niebo ciemnieje. Może to właśnie zobaczyłeś? Przywódca sceptycznie pokręcił głową. – Nie. Widziałem Las. Jestem pewien. Trudno to opisać, Matty, ale próbowałem spojrzeć poza Las, by odnaleźć córkę Widzącego. I bardzo, bardzo trudno było się przecisnąć. Był… no cóż, gęsty. Lepiej, żebyś tam nie szedł, Matty. Przykro mi, wiem, że uwielbiasz swoje wędrówki i że szczycisz się tym, iż tylko ty możesz tam dotrzeć. Ale tym razem w Lesie może kryć się niebezpieczeństwo. Matty’emu ścisnęło się serce. Miał nadzieję, że dzięki tej wyprawie usłyszy swoje prawdziwe imię, Posłaniec. Jednocześnie coś podpowiadało mu, że Przywódca może mieć rację. I nagle sobie przypomniał. – Przywódco, ja muszę iść! – Nie. Możemy rozwiesić wiadomości przy wejściach do Wioski. To oznacza, że nowi będą musieli zawrócić po długiej, ciężkiej podróży, i to tragedia. Ale… – Nie, nie chodzi o wiadomości! Chodzi o córkę Widzącego! Obiecałem mu, że pójdę i przyprowadzę Kirę do domu. To jej ostatnia szansa, by tu przybyć. Jego ostatnia szansa, by z nią być. – A ona zechce przyjść? – Na pewno. Zawsze zamierzała kiedyś to zrobić. I nie ma tam rodziny. Jest dość duża, by wyjść za mąż, ale nikt jej nie chce. Ma krzywą nogę. Chodzi o lasce. Przywódca kilka razy odetchnął głęboko. – Matty – rzekł – znów spróbuję spojrzeć poza Las. Postaram się zobaczyć córkę Widzącego i jej potrzeby. Możesz ze mną zostać, bo od tej wizji będzie zależeć, czy wyruszysz w drogę. Ale bądź świadom faktu, że bardzo trudno jest mi zrobić to dwa razy pod rząd. Nie denerwuj się zatem. Znów wstał i podszedł do okna. Matty, wiedząc, że w żaden sposób nie może mu pomóc, odszedł w kąt, gdzie spał Brykaś, i usiadł obok szczeniaka. Z tego miejsca patrzył, jak ciało Przywódcy spina się, jakby pod wpływem bólu. Usłyszał, jak tamten sapnął, a potem jęknął. Błękitne oczy młodego mężczyzny pozostawały otwarte, lecz zdawało się, że nie patrzą już na zwykłe przedmioty w pokoju ani za oknem. Wraz z oczami i całą swoją istotą przeniósł się

daleko, w miejsce, którego Matty nie mógł dostrzec i dokąd nikt nie mógł pójść za nim. Zdawało się, że migocze. W końcu opadł na krzesło, dygocząc i z trudem chwytając oddech. Matty podszedł do niego, stanął obok i czekał, aż Przywódca odpocznie. Pamiętał, jak sam się czuł po uleczeniu szczeniaka i jego matki, pamiętał rozpaczliwą potrzebę snu. – Dotarłem w miejsce, gdzie jest – oznajmił Przywódca, gdy znów odzyskał głos. – Wiedziała, że tam jesteś? Czuła cię tam? Przywódca pokręcił głową. – Nie. Aby uświadomić jej moją obecność, potrzebowałbym więcej energii, niż miałem. Jest tak daleko, a Las tak gęsty, że ciężko się tam przedrzeć. Nagle Matty’emu przyszło coś do głowy. – Przywódco? Czy sądzisz, że dwa dary mogłyby się spotkać? Gospodarz, wciąż dysząc ciężko, spojrzał na niego. – To znaczy? – Sam nie wiem. Ale gdybyś przeszedł pół drogi i ona także? Tak, by wasze dary spotkały się pośrodku? Połowa drogi nie byłaby taka trudna. Gdybyście się spotkali. Przywódca zamknął oczy. – Nie wiem, Matty – przyznał. Chłopak czekał, ale tamten nie powiedział już nic więcej. Po jakimś czasie uznał, że Przywódca zasnął. – Brykasiu? – zawołał; szczeniak obudził się i podbiegł do niego. – Przywódco – Matty pochylił się niżej – zamierzam pójść. Przyprowadzę córkę ślepca. – Bądź bardzo ostrożny – wymamrotał tamten, oczy miał wciąż zamknięte. – Teraz jest niebezpiecznie. – Będę. Zawsze jestem. – Nie marnuj swojego daru. Nie zużyj go. – Nie zużyję – powtórzył Matty, choć nie był pewien, co to oznacza. – Matty? – Tak? – Teraz stał na schodach, trzymając w objęciach Brykasia, który wciąż nie umiał pokonać ich samodzielnie. – Jest bardzo ładna, prawda? Wzruszył ramionami. Rozumiał, że Przywódca miał na myśli Kirę, ale córka ślepca była starsza od niego, traktował ją jak siostrę, a w dawnej wiosce nikt nie uważał jej za urodziwą, z pogardą traktowali jej słabość. – Ma krzywą nogę – przypomniał Przywódcy. – Chodząc, wspiera się na lasce. – Tak – mruknął Przywódca – jest bardzo ładna… – Ale ledwie go było słychać i po sekundzie zasnął. Matty, niosąc Brykasia, zbiegł po schodach.

Było już późno, gdy Matty uznał, że jest gotów. Wcześniej mocno padało, a choć deszcz ustał, wciąż wiał wiatr, liście na drzewach trzepotały, ukazując swe blade spody. Niebo było ciemne – od burzy i nadciągającego wieczoru. Wsunął kopertę z wiadomościami w zwinięty koc. Ślepiec przy zlewie pakował prowiant do plecaka. Matty nie mógł zabrać dosyć na całą podróż, miała trwać zbyt długo. Ale przywykł do żywienia się tym, co zapewnia Las. Kiedy skończą się zapasy od ślepca, poradzi sobie.

– Pod twoją nieobecność przyszykuję dla niej wolny pokój, powiedz jej o tym, Matty. Będzie tu miała wygodne mieszkanie. I ogród. Wiem, że to dla niej ważne. Nigdy nie żyła bez ogrodu. – Nie będę musiał jej namawiać. Zawsze powtarzała, że przyjdzie tu, kiedy nadejdzie właściwa chwila. Teraz nadeszła. Przywódca to wie, więc ona także; mówił, że ma dar. – Matty, składając sweter, próbował pocieszyć mężczyznę. – Trudno opuścić jedyne miejsce, jakie znamy. – Ty to zrobiłeś – przypomniał mu. – Nie miałem wyboru. Przynieśli mnie tu, kiedy znaleźli mnie w Lesie, bez oczu. – Ale ja też to zrobiłem i wielu innych. – Tak. To prawda. Mam jednak nadzieję, że jej nie będzie ciężko. Matty obejrzał się przez ramię. – Nie dawaj mi buraków. Nie cierpię buraków. – Są bardzo zdrowe. – Nie, jeśli wyrzucę je na ziemię. A tam właśnie wylądują, jeżeli je spakujesz. Ślepiec zaśmiał się i włożył buraki do zlewu. – No dobrze – rzekł – zresztą i tak są ciężkie. Tylko by cię spowalniały. Ale spakuję marchewkę. – Wszystko, byle nie buraki. Ktoś zastukał do drzwi. To była Jean, jej włosy kręciły się mocniej niż zwykle od wilgoci pozostałej w powietrzu po deszczu. – Idziesz, Matty? W tę pogodę? Zaśmiał się, widząc jej troskę. – Wędrowałem po Lesie w śniegu – pochwalił się. – Ta pogoda to nic strasznego. Tak, zaraz wyruszam, właśnie pakuję prowiant. – Przyniosłam ci chleb. – Wyjęła z koszyka zapakowany bochenek; Matty zauważył, że ozdobiła go gałązką z liśćmi i żółtym kwiatem chryzantemy. Wziął bochenek i podziękował jej, choć po cichu zastanawiał się, gdzie go zmieści. W końcu ślepiec znalazł sposób, by wcisnąć go w środek zwiniętego koca. – Chcę po drodze zajrzeć do Ramona – oznajmił Matty. – Muszę się spieszyć, bo nigdy nie ruszę. – Och, Matty – odparła Jean – nie wiedziałeś? Ramon jest bardzo chory. Jego siostra także. Powiesili na drzwiach domu znak, nikogo nie wpuszczają. Choć wiadomość ta zaniepokoiła Matty’ego, bynajmniej go nie zaskoczyła. Od wielu dni Ramon gorączkował i coraz mocniej kaszlał. – Co mówi Zielarz? – Dlatego właśnie powiesili znak. Zielarz boi się, że to zaraźliwe, że może wybuchnąć zaraza. – Co się dzieje w Wiosce? – Matty’ego ogarnął przejmujący lęk. Nigdy nie doszło tu do zarazy. Pamiętał, jak wyglądało miejsce, z którego przybył, gdzie od czasu do czasu wielu umierało, a ludzie palili cały ich dobytek w nadziei, że zniszczą choroby przenoszone przez brud, pchły czy, jak niektórzy sądzili, czary. Ale tutaj nigdy się to nie zdarzało. Tutejsi ludzie zawsze byli czyści i ostrożni. Na twarzy ślepca także dostrzegł niepokój z powodu tych wieści. Przez chwilę Matty stał tak zamyślony, a tymczasem Widzący założył mu plecak na ramiona i przypiął do niego zwinięty koc. Chłopak najpierw myślał o żabie, potem o szczeniaku, zastanawiając się, czy jego dar mógłby ocalić przyjaciół. Mógłby pójść teraz do domu Ramona

i przyłożyć dłonie do trawionego gorączką ciała. Wiedział, że będzie nieopisanie trudno, że zużyje całą swoją siłę, ale uznał, że ma szansę. Ale co wtedy? Gdyby nawet przeżył podobną próbę, byłby rozpaczliwie słaby i potrzebowałby czasu, by odzyskać siły. Nie mógłby wyruszyć przez Las, gdyby najpierw osłabił się, pomagając Ramonowi. Las już gęstniał, cokolwiek to znaczyło. Wkrótce stanie się nie do przebycia i na zawsze utracą możliwość połączenia się z córką ślepca. I, co najważniejsze, Przywódca kazał mu oszczędzać swój dar. „Nie zużyj go”, ostrzegał. Matty zatem postanowił z żalem, że pozostawi Ramona jego chorobie. – Spójrz – rzuciła nagle Jean. – Popatrz tylko, wygląda inaczej. Matty obejrzał się i odkrył, że stoi przed makatką, którą Kira wyhaftowała dla ojca. Nawet ze swego miejsca widział, co Jean ma na myśli. Cały Las, setki drobnych ściegów w odcieniach zieleni, pociemniał, nitki stały się węźlaste i dziwnie powykrzywiane. Pogodna scena zmieniła się w coś, co straciło swoje piękno. Teraz wyglądała złowieszczo, obco. Podszedł bliżej i przyjrzał się, zdumiony i zaniepokojony. – Co się dzieje, Matty? – spytała Jean. – Nic. Wszystko w porządku. Oczami dał znać, że nie powinna mówić głośno o dziwnej zmianie makatki. Matty nie chciał, by ślepiec się dowiedział. – Czas ruszać w drogę. Poruszył ramionami, by poprawić paski plecaka, i pochylił się, obejmując ślepca, który wyszeptał tylko: – Bezpiecznej drogi. Ku jego zdumieniu Jean go pocałowała. W przeszłości często kusiła, mówiąc, że to zrobi. Teraz zrobiła to i szybkie, pachnące muśnięcie jej warg dodało mu odwagi. Nim jeszcze wyruszył, zatęsknił za domem.

12

Brykaś bał się ciemności. Matty nigdy wcześniej tego nie zauważył, bo nocą zawsze przebywali w domu, w blasku lampy olejowej. Zaśmiał się, słysząc, jak szczeniak skomli ze strachu, gdy zapadła noc i Las poczerniał. Podniósł go, szepcząc dodające otuchy słowa, czuł jednak, jak ciało psa drży mu w ramionach. No cóż, pomyślał Matty, i tak pora już spać. Znalazł się blisko polany, na której spotkał żabę – może wciąż tam była? Ostrożnie stąpał po miękkim mchu, tuląc do piersi Brykasia i wymacując drogę stopami. Potem ukląkł wśród pokręconych korzeni wysokiego drzewa i zdjął plecak. Rozwinął koc, nakarmił psa kilkoma kawałkami chleba oderwanymi od bochenka, sam zjadł odrobinę, aż w końcu zwinął się w kłębek ze szczeniakiem i odpłynął w sen. Karrump. Karrump. Brykaś uniósł głowę, poruszył nosem i ciekawie zastrzygł uszami na ów dźwięk. Potem jednak z powrotem wcisnął łeb w zgięcie ręki Matty’ego. Wkrótce i on zasnął.

Dni podróży mijały. Czwartej nocy skończył im się prowiant, Matty jednak był silny i nie znał lęku. Ku jego zdumieniu okazało się, że mały Brykaś nie potrzebuje pomocy. Szczeniak szedł za nim i siedział, czekając cierpliwie, podczas gdy on rozwieszał wiadomości na rozstajach ścieżek. Czynność ta znacznie wydłużyła jego wyprawę. Gdyby poszedł prosto, wkrótce dotarłby już do wioski Kiry, swego dawnego domu. Ale upominał się w duchu, że bycie posłańcem to najważniejsze zadanie, toteż skręcał w boczne dróżki, pokonując wielkie odległości i pozostawiając wiadomość o zamknięciu Wioski wszędzie, gdzie mogli zjawić się nowi, by zdążyli zawrócić. Wiedział, że kobieta z bliznami i jej grupa przybyli ze wschodu. Wszystkich ludzi przybywających stamtąd łączył podobny wygląd. Matty widział na wschodniej ścieżce ślady ich niedawnego przejścia: zgniecione krzaki, gdzie skuleni usiłowali spać; kawałki zwęglonego drewna pozostałe po ognisku, zgubioną różową wstążkę. Uznał, że należała do dziecka, podniósł ją i schował do plecaka. Zastanawiał się, czy kobieta rzeczywiście zostawiła syna w Wiosce i wróciła samotnie do pozostałych dzieci. Nie dostrzegł po drodze najmniejszego jej śladu. Pogoda wciąż dopisywała i był za to wdzięczny losowi, bo choć przechwalał się poprzednimi wędrówkami w śniegu, po prawdzie trudno było walczyć z żywiołami, a przy złej pogodzie niemal nie dało się znaleźć niczego do jedzenia. Teraz miał do dyspozycji mnóstwo wczesnych jagód i orzechów, śmiał się z rozświergotanych wiewiórek gromadzących własne zapasy i z lekkimi wyrzutami sumienia okradł znalezioną dziuplę, na wpół wypełnioną zapasami na zimę. Wiedział, gdzie żyją ryby i gdzie najlepiej je łapać. Brykaś kręcił na nie nosem, nawet gdy Matty usmażył jedną nad ogniskiem. – W takim razie głoduj – rzucił ze śmiechem i sam skończył przyrumienioną, lśniącą rybę. Potem na jego oczach Brykaś zastrzygł uszami, nasłuchując, i dokądś pomknął. Matty usłyszał pisk, trzepot skrzydeł, szelest liści i warczenie. Po jakimś czasie pies wrócił, wyraźnie zadowolony, z małym piórkiem przylepionym do wąsów.

– I co? Ja zjadłem rybę, a ty ptaka. Matty’ego bawiło zwracanie się do Brykasia jak do człowieka. Od śmierci poprzedniego psa zawsze samotnie wędrował ścieżkami, teraz cieszył się z towarzystwa. Czasami odnosił wrażenie, że szczeniak rozumie każde słowo. Choć zmiana była subtelna, rozumiał, co miał na myśli Przywódca, mówiąc, że Las gęstnieje. Matty znał Las tak dobrze, że umiał przewidzieć zmiany zachodzące wraz z porami roku. Zazwyczaj pod koniec lata, tak jak teraz, część liści opadała, a kiedy później przychodził śnieg, wiele drzew stało nagich. W środku zimy musiał szukać wody w miejscach, gdzie strumienie rwą szybko i nie zamarzają; wiele spokojnych stawów pokrywała warstwa lodu. Wiosną strącał z twarzy irytujące owady, ale wówczas pełno też było świeżych, słodkich jagód. Wszystko jednak wyglądało znajomo. Lecz podczas tej podróży coś się zmieniło. Po raz pierwszy Matty czuł wrogość ze strony Lasu. Ryby niechętnie podpływały do haczyka, wiewiórka, zwykle przyjazna towarzyszka, cmokała gniewnie i ugryzła go w palec, gdy wyciągnął ku niej rękę. Wiele czerwonych jagód z gatunku, który zawsze zjadał, miało na sobie czarne plamy i smakowało gorzko. Po raz pierwszy zauważył trujący bluszcz wijący się na ścieżce, na której wcześniej nigdy nie rósł. I było też ciemniej. Drzewa jakby przesunęły swoje czubki, pochylając się ku sobie i tworząc dach nad ścieżką; może i dobrze, bo osłoniłyby go przed deszczem, ale nie wydawały się życzliwe. Tworzyły ciemność w środku dnia i cienie zwodzące wzrok i sprawiające, że od czasu do czasu potykał się o korzenie i kamienie. Do tego nieprzyjemnie pachniało. Teraz w Lesie panował smród, jakby jego gęsta ciemność skrywała martwe, rozkładające się istoty. Rozbiwszy obóz na polanie znanej mu z wcześ­niejszych wypraw, Matty usiadł na pniu, którego często używał jako siedziska, i gotował sobie posiłek. Nagle pień załamał się pod nim i chłopak musiał się pozbierać, otrzepać z próchniejącej kory i oślizgłego, cuchnącego śluzu. Kawał drewna leżący tu od tak dawna, solidny i pożyteczny, po prostu zmienił się w stertę martwej materii roślinnej. Nigdy już nie zapewni Matty’emu odpoczynku. Odrzucił szczątki kopniakiem, patrząc, jak niezliczone spłoszone chrząszcze odbiegają do nowych kryjówek. Zaczynał mieć kłopoty ze snem – dręczyły go koszmary, głowa bolała nagle, a gardło piekło. Był już jednak niedaleko celu, toteż parł dalej. By odwrócić uwagę od niegościnności Lasu, myślał o sobie z czasów, kiedy był małym chłopcem. Wspominał swe najwcześniejsze dni, gdy nazywał się najgroźniejszym z groźnych i przyjaźnił z dziewczynką imieniem Kira, córką ślepca.

13

Jakimż był kiedyś zawadiackim, nieokrzesanym chłopcem! Pozbawiony ojca, pozostający pod opieką ubogiej, zgorzkniałej matki próbującej stworzyć jakieś życie dla dzieci, których nie chciała i nie kochała, zajął się drobnymi występkami i śmiałymi wybrykami. Większość czasu spędzał z bandą brudnych obdartusów, którzy robili wszystko, co konieczne, by przetrwać. Surowe warunki rodzinnego domu pchnęły go do kradzieży i kłamstw. Gdyby tam dorósł, trafiłby do więzienia albo gorzej. Ale zawsze miał też w sobie łagodniejszą stronę, nawet kiedy próbował ją ukryć. Kochał psa, kundla, którego znalazł rannego i którym opiekował się aż do wyzdrowienia. I z czasem pokochał też kaleką dziewczynę Kirę, która nigdy nie znała ojca, a po nagłej śmierci matki została zupełnie sama. Maskotka, nazywała go ze śmiechem Kira. Pomocnik. Zmusiła go, by się umył, nauczyła, jak się zachowywać, i opowiadała różne historie. – Żem najgroźniejszy z groźnych! – oznajmił kiedyś z dumą. – Masz najbrudniejszą z brudnych buź – odparła ze śmiechem i wykąpała go po raz pierwszy w życiu. Walczył i protestował, ale prawdę mówiąc, uwielbiał dotyk ciepłej wody. Nigdy nie nauczył się lubić mydło, choć Kira dała mu nawet kawałek w prezencie. Ale czuł, jak schodzą z niego wieloletnie warstwy brudu, i wiedział, że może stać się kimś czystszym i lepszym. Podczas swoich nieustannych wędrówek Matty poznał skomplikowane ścieżki Lasu. Pewnego dnia po raz pierwszy trafił do Wioski i spotkał tam ślepca. – Ona żyje? – spytał tamten z niedowierzaniem. – Moja córka wciąż żyje? Powrót ślepca do domu był bardzo niebezpieczny. Ci, którzy próbowali go zabić, którzy porzucili go, uznawszy za martwego, wiele lat wcześ­niej, sądzili, że im się udało. Gdyby odnalazł drogę do domu, zabiliby go natychmiast. Ale Matty, mistrz podstępów, przyprowadził go w sekrecie, nocą, by po raz pierwszy mógł spotkać się z córką. Patrzył z kąta pokoju, jak Kira rozpoznała przełamany kamyk, który Widzący nosił na szyi jak amulet, i dopasowała do własnego kawałka, otrzymanego w darze od umierającej matki. Matty widział, jak ślepiec dotyka twarzy córki, poznaje ją. Obserwował w milczeniu, jak wspólnie opłakiwali matkę Kiry, gdy ich serca złączyła wspólna żałoba. A potem, następnego dnia, gdy zapadł zmrok, poprowadził ślepca z powrotem. Kira jednak nie chciała pójść, nie wtedy. – Pewnego dnia tak – powiedziała do Matty’ego i swego ojca, gdy błagali, by wróciła z nimi do Wioski. – Pewnego dnia przyjdę. Wciąż mam czas. I najpierw muszę coś tu zrobić. – Pewnie chodzi o jakiegoś młodzieńca – rzekł ślepiec do Matty’ego, gdy maszerowali z powrotem bez niej. – Jest w odpowiednim wieku. – Nie – rzucił lekceważąco Matty. – Nie Kira. Ma na głowie ważniejsze sprawy. Poza tym – dodał, myśląc o jej wykręconej nodze – ogromniasto kuleje. Nikt się nie żeni, jak kuleje. Ma szczęście, że nie oddali jej dla bestiów. Ale chcieli. Zatrzymali ją tylko, bo umie robić ważne rzeczy. – Jakie rzeczy? – Hoduje kwiaty i… – Jej matka też hodowała. – Tak, to mama ją nauczyła, i robić z nich kolory. – Farby? – Tak, farbuje nici, a potem robi z nich obrazki. Nikt inny tego nie potrafi. Mówią, że ma magiczne ręce. I dlatego chcą ją zatrzymać.

– W Wiosce cieszyłaby się powszechnym szacunkiem, nie tylko z powodu talentu, ale też wykręconej nogi. – Skręć tutaj. – Matty ujął ślepca za rękę i poprowadził w prawo na zakręcie ścieżki. – Uważaj na korzenie. Zauważył, że jeden z nich uniósł się i dźgnął lekko obutą w sandał stopę mężczyzny. Bardzo go to zaniepokoiło i przez resztę drogi powrotnej cały czas się denerwował, bo znał dobrze Las i wiedział, że to ostrzeżenie. Ślepiec nie będzie mógł więcej tędy przejść. – Zjawi się, kiedy będzie gotowa – pocieszał ojca Kiry. – A póki co będę krążył między wami. Ale minęły dwa lata, odkąd ostatni raz widział Kirę.

Matty, potykając się, wyłonił się z Lasu i zamrugał w nagłym blasku słońca. Już od wielu dni przebywał w mrocznym cieniu drzew i niemal zapomniał, jak wygląda światło. Osunął się na ścieżkę i siedział tam, dysząc, lekko oszołomiony; Brykaś niespokojnie drapał go w nogę. W przeszłości zawsze – jak brzmiało to słowo? – spacerkiem opuszczał Las, czasami pogwizdując. Dziś jednak było inaczej. Czuł się, jakby został wyrzucony. Przeżuty i wypluty. Kiedy obejrzał się ku drzewom, w stronę, z której przybył, Las wyglądał niegościnnie, wrogo, jak zamknięty. Wiedział, że będzie musiał znów tam wejść i pomaszerować tymi samymi mrocznymi ścieżkami, które teraz zdawały się złowieszcze. Będzie musiał przeprowadzić Kirę, by odnalazła bezpieczną przyszłość z ojcem. I nagle pojął, że będzie to jego ostatnia podróż. Nie zostało już wiele czasu. Wiedział, że nie może zwlekać, by sprawdzić, co u kolegów z dzieciństwa, powspominać z nimi dawne psoty i poprzechwalać się na temat swej nowej pozycji w Wiosce. Zwykle robił tak, gdy się tu zjawiał. Nie zdąży nawet pożegnać się z bratem, teraz zupełnie obcym. Wioska miała zamknąć bramy trzy tygodnie od ogłoszenia proklamacji. Matty obliczył wszystko bardzo starannie, liczył dni podróży, dodając kolejne, kiedy zbaczał z trasy, by rozwiesić wiadomości. Teraz zostało akurat dość czasu, by odpocząć, a bardzo tego potrzebował, zebrać prowiant na drogę powrotną i przekonać Kirę, aby z nim poszła. Jeśli będą wędrować przez Las w równym tempie, bez przerw (choć wiedział, że z dziewczyną kuśtykającą o lasce ich tempo spadnie), dotrą na czas. Matty zamrugał, odetchnął głęboko, wstał z ziemi i pospieszył do domku za następnym zakrętem, gdzie mieszkała Kira.

Ogrody były rozleglejsze, niż je zapamiętał, od ostatniej wizyty niemal dwa lata temu musiała je powiększyć. Gęste kępy żółtych i ciemnoróżowych kwiatów okalały niewielką chatę o ręcznie ciosanych belkach zwieńczonych strzechą. Matty nigdy nie zwracał uwagi na nazwy kwiatów – chłopcy zazwyczaj lekceważą podobne rzeczy – teraz jednak pożałował, że ich nie zna, by móc opowiedzieć Jean. Brykaś podbiegł do drewnianego pala, wokół którego owijały się pokryte fioletowymi kwiatami pędy, i uniósł nogę, by zaanonsować swoją obecność i władzę. Drzwi domku otwarły się, stanęła w nich Kira. Miała na sobie błękitną sukienkę, długie,

ciemne włosy związała z tyłu pasującą do niej wstążką. – Matty! – wykrzyknęła radośnie. Uśmiechnął się do niej szeroko. – I masz nowego szczeniaka! Miałam nadzieję, że go sobie sprawisz. Pamiętam, jak bardzo się smuciłeś po śmierci Patysia. – Ma na imię Brykaś i chyba właśnie podlewa twój… – Powojnik. Nic nie szkodzi – dodała ze śmiechem, wyciągnęła ręce i objęła Matty’ego. Zwykle czuł się nieswojo, sztywniał i cofał się szybko. Teraz jednak, wyczerpany i nagle wzruszony, sam objął Kirę i ku własnemu zdumieniu poczuł, że do oczu napływają mu łzy. Zamrugał, przeganiając je szybko. – No dobra, puszczaj i pokaż mi się – poleciła. – Czy jesteś już wyższy ode mnie? Cofnął się o krok z szerokim uśmiechem i odkrył, że patrzą sobie prosto w oczy. – Wkrótce mnie przerośniesz. A głos masz już niemal męski. – Umiem czytać Szekspira – pochwalił się z dumą. – Ha, ha! Ja też! – rzuciła i wówczas pojął z absolutną pewnością, że wioska bardzo się zmieniła, bo w dawnych czasach dziewczętom nie wolno było się uczyć. – Och, Matty, pamiętam, kiedy byłeś maluchem, i to strasznie dzikim! – Najgroźniejszym z groźnych! – przypomniał jej, a ona uśmiechnęła się ciepło. – Musisz być okropnie zmęczony. I głodny! Przebyłeś właśnie długą drogę. Chodź do środka, mam na ogniu zupę. I chcę usłyszeć, co u ojca. Podążył za nią do znajomej chaty i czekał, aż Kira sięgnie po opartą o ścianę laskę i wsunie ją pod pachę. Powłócząc bezużyteczną nogą, zdjęła z półki grubą glinianą miskę i podreptała do paleniska, gdzie wisiał duży rondel, w którym bulgotała potrawa pachnąca jarzynami i ziołami. Matty rozejrzał się dokoła – nic dziwnego, że nie chciała opuszczać domu. Z solidnej powały zwisały niezliczone suszone zioła i rośliny, z których przyrządzała farby. Półki na ścianach mieniły się kłębkami włóczki i nici ułożonymi według kolorów, z jednej strony białe i jasnożółte, stopniowo ciemniejące w błękity i fiolety, a potem brązy i szarości na drugim końcu. Rozpięta na war­sztacie w kącie, między dwoma oknami, na wpół ukończona tkanina przedstawiała misterny górski krajobraz. Widział, że Kira pracuje teraz nad niebem i tka pierzaste białe chmury zabarwione najlżejszym tchnieniem różu. Postawiła przed nim na stole miskę parującej zupy, a potem ruszyła do zlewu, by napompować wody dla Brykasia. – Teraz opowiedz mi o ojcu – poprosiła. – Dobrze się miewa? – Doskonale. Przesyła uściski. Patrzył, jak Kira opiera laskę o zlew i klęka z trudem, stawiając miskę na ziemi. Potem zawołała szczeniaka, który zawzięcie gryzł w kącie miotłę. Kiedy Brykaś podbiegł i zaczął łapczywie pić, Kira znów wstała, odkroiła grubą pajdę chleba, wsunęła laskę pod pachę i przyniosła chleb do stołu. Matty obserwował, jak chodzi, jak zawsze chodziła. Prawa stopa, wykręcona do wewnątrz, pociągała za sobą całą nogę, która nie urosła tak jak druga. Była krótsza, krzywa, bezużyteczna. Podziękował Kirze i zanurzył koniec kromki w zupie. – To słodki szczeniak, Matty. – Słuchał nieuważnie, jak Kira szczebiocze wesoło na temat psa. Myślami powrócił do narodzin Brykasia i tego, jak bliski śmierci był szczeniak i jego matka. Zerknął na wykręconą nogę przyjaciółki. O ileż łatwiej byłoby jej iść – jakże szybciej i lżej mogłaby podróżować – gdyby miała prostą nogę, gdyby mogła stawiać stopę na ziemi. Przypomniał sobie owo popołudnie po uratowaniu szczeniaka i jego matki. Dziś był

zmęczony, bardzo zmęczony po długiej wędrówce przez Las. Ale tamtego dnia czuł się bliski śmierci. Próbował sobie przypomnieć, ile czasu potrzebował, aby dojść do siebie. Wiedział, że spał. Pamiętał, że przespał całe popołudnie, cieszył się, że ślepca nie było w domu i nie pytał czemu. Ale wstał przed kolacją – nadal zmęczony, lecz zdolny to ukryć. Mógł zjeść i rozmawiać jak gdyby nigdy nic. Czyli tak naprawdę w kilka godzin odzyskał siły. Mimo wszystko jednak wówczas chodziło o szczeniaka, no, szczeniaka i jego matkę. Dwa psy. Uzdrowił – wyleczył? ocalił? – dwa psy późnym rankiem i do końca dnia doszedł do siebie. – Matty? Ty nie słuchasz! Zasypiasz na siedząco. – Kira zaśmiała się ciepło, współczująco. – Przepraszam. – Wepchnął do ust resztę chleba i spojrzał na nią skruszony. – Obaj jesteście zmęczeni. Spójrz na Brykasia. Obejrzał się i odkrył, że szczeniak śpi smacznie, zwinięty w kłębek na ułożonym przy drzwiach stosie surowej włóczki, jakby miękkie nici były matką, przy której się bezpiecznie drzemie. – Mam robotę w ogrodzie, Matty. Muszę uwiązać nachyłki do palików, a dotąd nie miałam czasu. Połóż się i odpocznij, ja popracuję. Później porozmawiamy. Będziesz mógł pójść do wioski, znaleźć przyjaciół, złożyć im wizytę. Skinął głową i położył się na kanapie, na włóczkowym kocu, który na nią narzuciła. W myślach odliczał pozostałe dni. Potem jej wyjaśni, że nie ma czasu odwiedzać dawnych druhów. Patrzył spod ciężkich z wyczerpania powiek, jak Kira zanosi miskę do zlewu, stawia ją tam, a potem wsparta na lasce zbiera z półki paliki i kłębek sznurka. Uzbrojona w narzędzia ogrodnicze ruszyła do drzwi, w znajomy sposób powłócząc wykręconą stopą. Od tak dawna znał całą Kirę: jej uśmiech, głos, pogodny optymizm, zdumiewającą siłę i zręczność dłoni, i brzemię kalekiej nogi. Muszę ci to powiedzieć, pomyślał przed zaśnięciem. Mogę cię uleczyć.

14

Ku jego zdumieniu Kira odmówiła. Nie odejścia – jeszcze jej tego nie proponował – ale kategorycznie, tonem niedopuszczającym sprzeciwu odrzuciła pomysł wyprostowania i wyleczenia nogi. – To część tego, kim jestem, Matty – rzekła. – I kim zawsze byłam. Spojrzała na niego ciepło, ale jej głos brzmiał stanowczo. Nastał już wieczór, ogień płonął na kominku, a do tego zapaliła lampy olejowe. Matty pożałował, że nie ma tu z nimi ślepca, który grałby na swoim instrumencie, bo łagodne, skomplikowane akordy zawsze przydawały ich wspólnym wieczorom aury spokoju. I chciał, by Kira posłuchała tej muzyki, poczuła otuchę, którą ze sobą niosła. Nie wyjaśnił jej jeszcze, że musi pójść z nim. Podczas wspólnej kolacji, gdy Kira opowiadała o zmianach, jakie zaszły w jego dawnej wiosce, o tym, jak jest tu lepiej, słuchał niezbyt uważnie. W głowie rozważał, co jej powiedzieć, jak i kiedy. Miał tak mało czasu, a wiedział, że będzie musiał przedstawić to w sposób zdecydowany i przekonujący. Nagle jednak usłyszał, jak rzuca w przelocie wzmiankę o swoim kalectwie. Opisywała niewielki gobelin, który wyhaftowała w prezencie ślubnym dla swego przyjaciela Thomasa, rzeźbiarza, który niedawno się ożenił. – Był już skończony i zwinięty w rulon, ozdobiłam go kwiatami – oznajmiła – i rankiem w dniu ślubu ruszyłam w drogę, niosąc go. Ale spadł deszcz, ścieżka była mokra, poślizgnęłam się i upuściłam gobelin w sam środek błotnistej kałuży! – Wybuchnęła śmiechem. – Na szczęście wciąż miałam czas, by wrócić tutaj i go oczyścić. Nikt się nie zorientował. Kiedy jest mokro na dworze, noga i laska okropnie mi przeszkadzają. Nigdy nie nauczyłam się manewrować nimi w błocie. – Sięgnęła do czajnika i zaczęła dolewać herbaty do kubków. – Mogę naprawić ci nogę – rzucił Matty, zaskakując samego siebie. W pokoju zapadła absolutna cisza, zakłócało ją tylko posykiwanie i trzask ognia. Kira wpatrywała się w Matty’ego. – Potrafię – dodał po chwili. – Mam dar. Twój ojciec mówi, że ty też go masz, więc zrozumiesz. – Owszem – zgodziła się Kira. – Zawsze miałam. Ale mój dar nie naprawia pokrzywionych rzeczy. – Wiem. Ojciec mówił, że twój jest inny. Kira zerknęła na swe ręce zaplecione wokół kubka z herbatą. Rozprostowała palce, rozcapierzając dłonie na stole i obróciła je. Matty ujrzał smukłe, silne palce pokryte odcis­kami na czubkach od pracy w ogrodzie, tkania i igieł, którymi tworzyła skomplikowane, piękne gobeliny. – Mój dar to ręce – oznajmiła cicho. – To się dzieje, kiedy coś robię, moje ręce… Wiedział, że nie powinien przerywać, ale mieli tak mało czasu, więc wszedł jej w słowo i przeprosił za to. – Kiro, bardzo chcę, żebyś opowiedziała mi wszystko o swoim darze. Ale później. W tej chwili musisz usłyszeć ważne rzeczy i podjąć istotne decyzje. Pokażę ci coś – dodał. – Patrz, mój dar też kryje się w dłoniach. Nie planował tego, ale uznał, że to konieczne. Na stole leżał ostry nóż, którym Kira kroiła chleb do kolacji. Matty wziął go, pochylił się i podciąg­nął lewą nogawkę spodni. Kira patrzyła skupiona. Szybko, bez wahania wbił ostrze we własną nogę. Ciemnoczerwona krew popłynęła wąską, zygzakowatą strużką po łydce w dół. – Och! – jęknęła Kira. Patrząc na niego, uniosła dłoń do ust. – Co…? Matty przełknął, odetchnął głęboko, zamknął oczy i położył obie dłonie na zranionym

kolanie. Czuł, jak nadchodzi, jak pulsują mu żyły, potem przebiegły przez niego wibracje i poczuł moc spływającą z dłoni do rany. Trwało to najwyżej parę sekund, potem minęło. Zamrugał i uniósł ręce. Pokrywały je smugi krwi. Strużka na nodze już zaczynała wysychać. – Matty, co ty wy…? – Widząc jego gest, Kira pochyliła się i uważnie obejrzała kolano chłopaka. Po chwili sięgnęła po leżącą na stole serwetkę, zanurzyła w herbacie i otarła mu nogę mokrą tkaniną. Kreska krwi zniknęła, kolano było gładkie, nietknięte, bez żadnej rany. Przez chwilę wpatrywała się w nie uważnie, potem zagryzła wargę, wyciągnęła rękę i nasunęła na nie nogawkę. – Rozumiem – powiedziała tylko. Matty otrząsnął się przed falą znużenia. – To była bardzo mała ranka – wyjaśnił. – Zrobiłem to, żeby ci pokazać, że potrafię. Nie kosztowała mnie wiele. Ale robiłem to też z większymi rzeczami, Kiro, z innymi stworzeniami. Znacznie większymi obrażeniami. – Z ludźmi? – Jeszcze nie. Ale mogę. Czuję to, Kiro. Kiedy masz dar, to wiesz. Pokiwała głową. – Tak. To prawda. – Zerknęła na własne ręce spoczywające na stole, wciąż dzierżące wilgotną szmatkę. – Kiro, twoja noga będzie mnie wiele kosztowała, będę musiał się przespać, może cały dzień albo nawet dłużej. A nie mam zbyt wiele czasu. Spojrzała na niego pytająco. – Czasu na co? – Później ci wyjaśnię. Na razie myślę, że powinniśmy już zacząć. Jeśli zrobię to jak należy, odeśpię przez noc i niemal cały ranek, a ty w tym czasie przyzwyczaisz się do bycia całą. – Ja jestem cała – zaprotestowała. – To znaczy do tego, że masz dwie silne nogi. Zdziwisz się, jakie to uczucie i o ile łatwiej możesz się poruszać. Ale będziesz potrzebowała nieco czasu, by się przyzwyczaić. Spojrzała na niego. Potem na swoją wykręconą nogę. – Może położysz się na kanapie? Przysunę sobie krzesło i usiądę obok. – Matty zaczął ugniatać dłonie, szykując się. Kilka razy odetchnął głęboko, czuł, że przepełnia go energia, że odzyskał pełnię sił. Rana kolana była drobiazgiem. Naprawdę. Wstał, uniósł drewniane krzesło i przysunął je do kanapy, gdzie drzemał po południu. Ułożył poduszki, by Kirze było wygodnie. Za sobą słyszał, jak dziewczyna także wstaje, zabiera laskę i przechodzi przez pokój. Ku jego zdumieniu, kiedy się odwrócił, odkrył, że zaniosła kubki do zlewu i zaczyna je zmywać, jakby był to zwyczajny wieczór. Obejrzała się na niego, zmarszczyła brwi. A potem odmówiła. Nie dało się jej przekonać w żaden sposób. Po jakimś czasie Matty przestał próbować. W końcu znów przysunął krzesło, by usiąść przed kominkiem. Wieczory były już chłodne, lato dobiegało końca. W Lesie nocą panował ziąb i podczas podróży Matty budził się rano obolały i zmarznięty. Dobrze było ogrzać się przy ciepłym ogniu. Kira zabrała niewielką drewnianą obręcz z rozpiętym na niej, na wpół dokończonym haftem. Przyniosła go na krzesło, na podłodze obok postawiła koszyk pełen jaskrawokolorowych nici. Potem oparła laskę o ścianę przy kominku i chwyciła przygotowaną igłę nawleczoną żółtą przędzą. – Pójdę z tobą – oznajmiła nagle swym miękkim głosem. – Ale w tym stanie, taka, jaka jestem. Z nogą. Z laską.

Matty zaskoczony popatrzył na nią. Skąd, zanim jeszcze się odezwał, wiedziała, o co zamierza ją poprosić? – Miałem ci wytłumaczyć – rzekł po długiej chwili – przekonać cię. Jak…? – Zaczęłam ci mówić wcześniej – rzekła – o moim darze. O tym, co robią moje dłonie. Podsuń bliżej krzesło, to ci pokażę. Zrobił tak, przeciągając ciężkie drewniane krzesło bliżej niej. Uniosła obręcz z haftem, by mógł zobaczyć. Podobnie jak barwna makata na ścianie w domu ślepca, przedstawiał on krajobraz. Ściegi były drobne i skomplikowane, barwa każdego fragmentu subtelnie różniła się od poprzedniego, tak że głęboka zieleń przechodziła stopniowo w nieco jaśniejszy odcień i znów jaśniejszy, aż w końcu na skraju stawała się bladożółta. Kolory łączyły się, tworząc wspaniały wzór drzew, na których widział niezliczone pojedyncze liście. – To Las – zorientował się po chwili. Kira pokiwała głową. – Spójrz za niego – poleciła i wyciągnęła palec, wskazując fragment w górnym prawym rogu, gdzie Las się otwierał, a wokół zakrzywionych ścieżek stały maleńkie domy. Zdawało mu się, że niemal dostrzega ten, który dzielił ze ślepcem, choć na hafcie byłby nieskończenie maleńki. – Wioska. – Z podziwem oglądał każdy misterny szczegół. – Haftuję tę scenę raz za razem – wyjaśniła Kira – i czasami, nie zawsze, moje dłonie zaczynają poruszać się w sposób, którego nie pojmuję. Nici nabierają własnej mocy. Matty pochylił się bliżej, by uważniej obejrzeć haft. Maleńkie szczegóły były zdumiewające. – Matty – zaczęła. – Nigdy nie zrobiłam tego przy świadku, ale czuję teraz dar w dłoniach. Popatrz. Obserwował uważnie, jak jej prawa ręka unosi igłę nawleczoną zielenią. Wbiła ją w tkaninę w niedokończonym miejscu na skraju Lasu. Nagle obie dłonie zaczęły lekko wibrować. Migotały. Widział to już raz wcześniej, w dniu gdy Przywódca stanął w oknie, zebrał się w sobie i spojrzał poza. Patrząc jej w twarz, przekonał się, że oczy ma zamknięte. Lecz dłonie dziewczyny poruszały się bardzo szybko, raz po raz sięgały do koszyka, zmieniając nici tak prędko, że ledwie nadążył za nimi. Igła wbijała się w tkaninę i wbijała, i wbijała. Czas jakby się zatrzymał. Ogień wciąż trzaskał i syczał, Brykaś wzdychał we śnie przy palenisku. Matty siedział oniemiały, obserwując rozbiegane, migoczące dłonie. Zdawało się, że upływają godziny, dnie, tygodnie, a przecież, o dziwo, minęła tylko krótka chwila. Dziś, jutro i wczoraj łączyły się ze sobą trzymane w owych dłoniach, które poruszały się, poruszały, poruszały. A przecież oczy miała zamknięte, ogień wciąż płonął, a pies nadal spał. A potem się skończyło. Kira otworzyła oczy, wyprostowała plecy i ramiona. – To mnie męczy – wyjaśniła, choć Matty już to wiedział. – Spójrz teraz – poleciła – szybko, zanim zniknie. Pochylił się naprzód i ujrzał, że teraz na dole haftowanej sceny dwoje maleńkich ludzi wchodziło do Lasu. W jednym rozpoznał siebie, z plecakiem na ramionach. Ku swemu zdumieniu widział nawet oddarty kawałek rękawa kurtki. Za nim, starannie wyszyty w odcieniach brązu, biegł Brykaś, wysoko zadzierając ogon. A obok Brykasia ujrzał Kirę w błękitnej sukience, z laską wsuniętą pod pachę i ciemnymi, związanymi włosami. Górna część haftu także się zmieniła. Teraz obok domu, w którym rozpoznał swój, ujrzał

stojącego ślepca. Wnioskując z postawy, czekał na kogoś. I nagle Matty zobaczył też tłumy ludzi na skraju Wioski. Wlekli wielkie pnie. Ktoś – wyglądał jak Mentor – kierował wszystkim. Szykowali się do budowy muru. Matty wyprostował się. Zamrugał zdumiony, po czym znów się pochylił, by obejrzeć haft. Pojął, że chce poszukać wzrokiem Jean, ale szczegóły już zniknęły. Wciąż widział barwne ściegi, ale haft przedstawiał teraz prosty – niewiarygodnie piękny, lecz prosty – krajobraz. Przez chwilę wciąż jeszcze widział ludzi, płaskich, pozbawionych detali, potem jednak wyblakli i zniknęli. Kira odłożyła na podłogę obręcz z haftem i wstała z krzesła. – Musimy wyruszyć rano – oznajmiła. – Przygotuję prowiant. Matty wciąż nie mógł otrząsnąć się ze zdumienia. – Nie rozumiem – przyznał. – A rozumiesz, co się działo, gdy ukłułeś się w kolano nożem, a potem własnymi rękami zabliźniłeś i wyleczyłeś ranę? – Nie – przyznał. – Nie rozumiem. Taki mam dar. To wszystko. – No cóż – odparła lekko Kira – to jest mój dar. Moje dłonie tworzą obraz przyszłości. Wczoraj rano trzymałam tę samą tkaninę i zobaczyłam, jak wychodzisz z Lasu, po południu otworzyłam drzwi i cię ujrzałam. – Zachichotała. – Nie widziałam natomiast Brykasia, stanowił miłą niespodziankę. – Na dźwięk swojego imienia pies obudził się i uniósł głowę. Podbiegł do niej i dał się pogłaskać. – Kiedy spałeś – podjęła – znów zaczęłam haftować i zobaczyłam czekającego na mnie ojca. To było dziś po południu. Teraz zaczęli już przenosić pnie, by wznieść mur. I… Czy zauważyłeś zmiany w Lesie, Matty? Pokręcił głową. – Patrzyłem na ludzi. – Las gęstnieje. Musimy się spieszyć. Dziwne, to samo zobaczył Przywódca. – Kiro? – zagadnął Matty. – Tak? – Wyciągała jedzenie z kredensu. – Czy widziałaś młodego mężczyznę o niebieskich oczach? Mniej więcej w twoim wieku? Nazywamy go Przywódcą. Przez chwilę stała nieruchomo, zamyślona. Kosmyk ciemnych włosów opadł jej na twarz, odgarnęła go palcami, potem pokręciła głową. – Nie – odparła. – Ale go poczułam.

15

Obudzili się wcześnie, słońce właśnie wschodziło. Przez okno Matty widział ogród skąpany w bursztynowym świetle. Powój, którego zielone pędy, kiedy przybył poprzedniego dnia, oplatały gęsto wysoką pergolę, teraz mienił się otwartymi, błękitno-białymi kwiatami. Dalej na wysokich łodyżkach maleńkie kwiatki astrów, ciemnoróżowe, o złocistych środkach, drżały w powiewach porannego wietrzyku. Nagle poczuł jej obecność. Odwróciwszy się, ujrzał Kirę – stała za nim, wyglądając na zewnątrz. – Trudno ci będzie to zostawić – rzekł. Ona jednak uśmiechnęła się i pokręciła głową. – Już czas. Zawsze wiedziałam, że nadejdzie ta chwila. Powiedziałam to ojcu dawno temu. – Mówi, że będziesz tam miała ogród. Chciał, abym ci to powtórzył. Przytaknęła. – Zjedz szybko, Matty, i ruszajmy. Nakarmiłam już Brykasia.

– Potrzebujesz pomocy? – spytał Matty z ustami pełnymi słodkiej bułeczki, którą mu dała. Patrzył, jak zakłada na plecy starannie zapakowany tobołek, krzyżując na piersi podtrzymujące go pasy. – Co jest w środku? – Nie, poradzę sobie. To obręcz, kilka igieł i nici. – Kiro, czeka nas długa, ciężka podróż. Nie będzie czasu, by siedzieć i wyszywać. Nagle Matty umilkł. Oczywiście, że tego potrzebowała, tak przecież działał jej dar. Schowała prowiant do plecaka Matty’ego, a także do środka zwiniętego koca. Był cięższy niż wtedy, gdy Matty wyruszał w drogę, bo teraz nie szedł sam. Ale czuł się silny, niemal ulżyło mu, że Kira nie pozwoliła uleczyć swojej nogi, to bowiem bardzo by go osłabiło, kosztowało może kilka dni wymuszonego odpoczynku i wysłało ich w drogę mniej gotowych i bardziej narażonych na niebezpieczeństwo. Widział też, że przywykła do laski i niesprawnej nogi – całe życie podobnego chodzenia sprawiło, jak sama przypomniała, że stało się częścią niej samej. Tym właśnie była. Gdyby stała się szybko stąpającą Kirą na dwóch prostych nogach, musiałaby zmienić się w kogoś innego, a tej podróży Matty nie podjąłby się z kimś obcym. – Brykasiu, gdybyś był nieco większy i mniej niesforny, przypięłabym ci tobołek do grzbietu – rzekła Kira ze śmiechem do pełnego zapału szczeniaka, który stał przy drzwiach, młócąc powietrze ogonem. Wiedział, że szykują się do drogi, i nie zamierzał pozwolić się zostawić. Wkrótce stali obładowani wszystkim, co spakowali tak starannie zeszłego wieczoru. – A zatem jesteśmy gotowi – oznajmiła Kira. Matty przytaknął, kiwając głową. Z otwartych drzwi – Brykaś wypadł już naprzód, obwąchując ziemię – obejrzeli się po raz ostatni na dużą izbę będącą domem Kiry, odkąd stała się młodą dziewczyną. Zostawiała tu warsztat, koszyki włóczek i nici, suszone zioła zwisające z belek, gobeliny, gliniane kubki i talerze zrobione dla niej przez wioskowego garncarza i piękną drewnianą tacę – bardzo dawno temu otrzymała ją w darze od swego przyjaciela Thomasa, który wyrzeźbił ją w splecione, połączone wzory. Na ścianie, na haczykach, wisiały jej ubrania, stroje, które sama uszyła, kurtki i spódnice, niektóre pokryte misternymi haftami i aplikacjami. Dziś

miała na sobie prostą błękitną sukienkę i gruby sweter zrobiony na drutach, z guzikami z małych, płaskich kamyków. Zamknęła drzwi, zostawiając to wszystko. – Chodź, Brykasiu! – zawołał niepotrzebnie Matty. Pies podbiegł do nich i po raz ostatni zadarł nogę przy progu, jakby chciał powiedzieć na swój sposób: „Tu byłem”. A potem Matty ruszył w kierunku miejsca, gdzie ścieżka wnikała w Las. Kira, wsparta na lasce, podążyła za nim, na końcu biegł Brykaś, unosząc uszy.

– Wiesz – zagadnęła Kira – tak wiele razy chodziłam leśną ścieżką między tym domkiem a centrum wioski. – Zaśmiała się. – No oczywiście, że wiesz, Matty. Robiłeś to ze mną, kiedy byłeś mały. – Owszem. Mnóstwo razy. – Ale nigdy nie weszłam do Lasu. Oczywiście nie było takiej potrzeby. I zawsze jakoś mnie przerażał. Ledwie przekroczyli linię drzew. Za sobą wciąż widzieli jasną polanę i narożnik domku Kiry. Lecz Matty widział, że ścieżka przed nimi jest dziwnie ciemna. Nie pamiętał, by była tak mroczna. – A teraz się boisz? – spytał. – O nie, nie z tobą. Tak dobrze znasz Las. – To prawda, znam. I rzeczywiście. Lecz w chwili gdy to mówił, Matty poczuł, że coś jest nie tak, choć ukrył to przed Kirą. Ścieżka przed nim nie wydawała się tak znajoma jak zawsze. Widział, że to ta sama dróżka – zakręty były identyczne i gdy pokonali następny, polana za nimi zniknęła – lecz wszystko, co kiedyś wydawało się zwyczajne i łatwe, zmieniło się. Teraz sprawiało wrażenie nieco mroczniejszego i zdecydowanie wrogiego. Ale nie wspomniał o tym ani słowem. Szedł pierwszy, a Kira, silna mimo swego kalectwa, dreptała za nim.

– Weszli. Przywódca odwrócił się od okna, stał tam długą chwilę, skupiony, spięty, obok niego czekał ślepiec. Robili to już od kilku dni. Przywódca musiał odpocząć, oddychał ciężko. Przywykł do tego. Do tego, jak jego ciało na chwilę traci energię i musi ją odzyskać po tym, jak spogląda poza. Ślepiec westchnął, niewątpliwie z ulgą. – A zatem poszła z nim. Przywódca przytaknął. Wciąż nie miał sił rozmawiać. – Martwiłem się, że nie pójdzie, musiała porzucić tak wiele. Ale Matty ją przekonał. Dobrze się spisał. Przywódca przeciągnął się, upił łyk wody z kubka na biurku. W końcu zdołał coś powiedzieć. – Nie musiał jej przekonywać. Czuła, że nadszedł czas, ma ten dar.

Ślepiec podszedł do okna, stał tam, nasłuchując. Odgłosom wleczenia ciężarów i łomotom towarzyszyły krzyki: – Tutaj! – Połóż to tu! – Uważaj! Słyszeli głos Mentora, wybijający się ponad inne. – Układajcie je tutaj! – polecił. – Pięć w jednym stosie. Ty! Idioto! Przestań! Skoro nie pomagasz, idź sobie gdzie indziej! Przywódca skrzywił się. – Jeszcze niedawno był takim cierpliwym, łagodnym człowiekiem. A posłuchaj go teraz. – Powiedz mi, jak wygląda – poprosił ślepiec. Przywódca podszedł do okna, wyjrzał w miejsce, gdzie ludzie szykowali się do budowy muru. Odnalazł Mentora w tłumie. – Jego łysina zniknęła bez śladu – oznajmił. – Jest wyższy. Albo przynajmniej trzyma się prosto. Schudł. A podbródek ma mocniejszy niż przedtem. – Dziwna to wymiana – zauważył ślepiec. Przywódca wzruszył ramionami. – Dla kobiety – przypomniał – ludzie robią najróżniejsze rzeczy. – Pewnie jeszcze za wcześnie, żebyś znów spojrzał poza? Ślepiec wciąż stał przy oknie, jego sylwetka zdradzała niepokój. Przywódca uśmiechnął się. – Wiesz, że za wcześnie, dopiero weszli do Lasu. Nic im nie jest. – Ile mają czasu? – Dziesięć dni. Według edyktu mur nie może stanąć jeszcze przez dziesięć dni. To dość czasu. – Matty jest dla mnie jak syn. Zupełnie jakby oboje moich dzieci tam było. – Wiem. – Przywódca w geście pociechy położył mu rękę na ramionach. – Przyjdź tu jutro rano i znów popatrzymy. – Pójdę popracować w ogrodzie. Szykuję rabaty kwiatowe dla Kiry. – Dobry pomysł. Dzięki temu zapomnisz o zmartwieniach. Ale kiedy Widzący odszedł, Przywódca jeszcze chwilę stał w oknie, słuchając budowniczych muru szykujących się do pracy. Sam także bardzo się martwił. Nie wspomniał o tym ślepcowi, ale widząc, jak Matty, Kira i szczeniak wchodzą między drzewa, dostrzegł też, że Las się porusza, przesuwa, gęstnieje i szykuje, by ich zniszczyć.

16

Dalej po drodze będę łapał ryby – oznajmił Matty. – Brykaś ich nie je, ale ty i ja owszem. Są też jagody i orzechy, więc nie musimy oszczędzać prowiantu. Jedz, ile chcesz. Kira przytaknęła i wgryzła się w ciemnoczerwone jabłko, które jej wręczył. – Dobrze byłoby zmniejszyć ciężar twojego plecaka – zauważyła. – Wówczas będzie nam się szło szybciej. Siedzieli na kocu w miejscu, które Matty wybrał na pierwszy nocleg. W ciągu dnia przebyli spory kawał drogi, zdumiało go, jak sprawnie dotrzymywała mu kroku. – Nie, Brykasiu, nie moją laskę – upomniała czule psiaka Kira, gdy ten próbował nadgryźć jej kijek. – Masz. – Podniosła patyk z ziemi, rzuciła go, a szczeniak śmignął za nim, poszczekując radośnie, w nadziei że ktoś będzie go gonił. Kiedy nikt nie spróbował, padł na ziemię, atakując patyk niczym wojownik, szarpiąc korę drobnymi ostrymi ząbkami. Matty cisnął do ogniska kilka suchych gałązek. Było już prawie ciemno i robiło się zimno. – Przeszliśmy dziś długą drogę – powiedział do Kiry. – Zdumiewające, jak dobrze sobie poradziłaś. Bałem się, że przez tę nogę… – Przywykłam do niej, zawsze tak chodziłam. – Kira rozwiązała skórzane sandały i zaczęła masować stopy. – Ale jestem zmęczona i popatrz, krwawię. – Pochyliła się, zbierając w dłoni rąbek spódnicy, i otarła krew z podeszwy stopy. – Kiedy dotrzemy na miejsce, wyrzucę tę sukienkę. – Zaśmiała się. – Czy mają tam materiały, żebym mogła uszyć nowe ubrania? Matty pokiwał głową. – Tak. Na rynku jest ich mnóstwo. Mogłabyś też pożyczyć ubrania od mojej przyjaciółki Jean. Jest mniej więcej twojego wzrostu. Zerknęła na niego. – Jean? Nie wspominałeś o niej wcześniej. Uśmiechnął się szeroko, rad, że jest ciemno i Kira nie zauważy, że się zarumienił. Jego samego to zaskoczyło. Co się z nim działo? Znał ­Jean od lat, bawili się jako dzieci po jego przybyciu do Wioski. Kiedyś próbował drażnić się z nią i przestraszyć wężem, tylko po to, by odkryć, że uwielbia węże. Teraz jedynie wzruszył ramionami. – To moja przyjaciółka. Jest ładna – dodał, po czym wzdrygnął się zawstydzony, że to powiedział, czekając aż Kira zacznie żartować. Ale ona nie słuchała. Oglądała swoją stopę i nawet w migoczącym blasku ognia widział, że podeszwy ma pokaleczone i zakrwawione. Zanurzyła rąbek sukienki w misce z wodą, którą wystawili dla Brykasia, i przemyła rany. Obserwując ją w świetle ognia, Matty widział, jak się krzywi. – Jest źle? – spytał. – Nic mi nie będzie. Zabrałam maść ziołową, posmaruję się nią. Patrzył, jak otwiera sakiewkę, którą wyjęła z kieszeni, i opatruje rany i skaleczenia. – Coś nie tak z twoimi butami? – Zerknął na miękkie skórzane sandały stojące obok na ziemi. Miały twarde podeszwy i wyglądało na to, że chodzi się jej w nich wygodnie. – Nie. Buty są w porządku. To dziwne: kiedy szliśmy, wciąż musiałam się schylać i wyciągać z nich gałązki. Pewnie zauważyłeś. – Zaśmiała się. – Zupełnie jakby poszycie sięgało ku mnie i próbowało mnie pokaleczyć. Wtarła jeszcze trochę maści w rany na stopach. – I kaleczyło całkiem mocno. Może jutro owinę stopy tkaniną, zanim włożę sandały. – Dobry pomysł.

Matty nie pokazał po sobie, jak bardzo zaniepokoiły go jej słowa. Znów podsycił ogień, potem ułożył wokół niego kamienie, by nie rozprzestrzenił się za bardzo. – Teraz powinniśmy się przespać. Jutro rano wcześnie ruszymy w drogę. Wkrótce Matty leżał zwinięty w kłębek na ziemi obok niej, z Brykasiem wciśniętym między nich, pod wspólnym dla całej trójki kocem, i słuchał. Słyszał miarowy oddech Kiry: zasnęła natychmiast. Słyszał, jak Brykaś wierci się i obraca w swym lekkim, szczenięcym śnie, zapewne marząc o ptakach i wiewiórkach, za którymi mógłby się uganiać. Słyszał ostatnie trzaski patyków w dogasającym ognisku, które powoli zamieniało się w popiół. Słyszał szum i trzepot piór nurkującej sowy, a potem słaby pisk nieszczęsnego gryzonia, pochwyconego w jej szpony. Ze strony, w którą zmierzali, wyczuwał cień smrodu przenikającego serce Lasu. Według obliczeń Matty’ego mieli tam dotrzeć dopiero za trzy dni, dziwiło go zatem, że już teraz czuje odrażający odór rozkładu. Kiedy w końcu zasnął, jego snom towarzyszyła woń zgnilizny i świadomość zbliżającego się straszliwego niebezpieczeństwa.

Rano po posiłku Kira owinęła obie stopy kawałkami oddartej z halki tkaniny, a kiedy jej stopy spowiły grube opatrunki, poluzowała paski sandałów i nałożyła je ostrożnie. Następnie zabrała laskę i podreptała na próbę wokół ogniska, żeby przekonać się, jak się sprawdzi ta konstrukcja. – Całkiem dobrze – rzekła po chwili. – Zupełnie mi wygodnie, nie będę mieć problemów. Matty zerknął na nią znad koca, w który zawijał resztki prowiantu. – Powiedz mi, jeśli to znów się wydarzy, jeśli gałązki i patyki znów zaczną cię ranić. Przytaknęła. – Gotów, Brykasiu? – zawołała i szczeniak podbiegł do niej z krzaków, w których rozkopywał mysią dziurę. Kira poprawiła przypięty do pleców pakunek z przyborami do haftu i czekała, by podążyć za Mattym. Ku swemu zdumieniu drugiego ranka z trudem odnalazł ścieżkę. Nigdy wcześniej nie miał z tym problemu. Kira czekała cierpliwie, a on tymczasem oglądał uważnie kilka pozornych wyjść z polany, na której spali. – Chodziłem tędy tak często – rzekł ze zdumieniem. – Tak wiele razy sypiałem w tym samym miejscu i zawsze z łatwością odnajdywałem wyraźną ścieżkę. Ale teraz… Odsunął ręką gałęzie kilku krzaków, przez chwilę wpatrywał się w odsłoniętą ziemię, po czym wyjął z kieszeni nóż i przyciął pędy. – Tutaj – pokazał ręką. – To jest ścieżka, ale krzaki jakimś cudem zarosły ją i ukryły. Czy to nie dziwne? Szedłem tędy przedwczoraj i wówczas z pewnością nie była tak zarośnięta. Odgarnął mocniej gęste krzaki, by ułatwić Kirze przejście, i ucieszył się, widząc, że mimo zranionych stóp stąpa pewnie, bez bólu. – Mogę je odepchnąć laską – poinformowała. – Widzisz? – Uniosła kij i za jego pomocą dźwignęła grube pnącze, które rozciągało się między dwoma drzewami po obu stronach ścieżki, tworząc barierę na wysokości ich ramion. Oboje schylili się i przeszli pod nim. Natychmiast jednak odkryli, że przed sobą mają kolejne, całkowicie zagradzające drogę. – Przetnę je – oznajmił Matty. – Zaczekaj tutaj. Kira stała i czekała. Brykaś nagle umilkł, kuląc się czujnie u jej stóp, a tymczasem Matty ciął nożem pnącza na wysokości oczu.

– Au! – Skrzywił się; z rozciętych pędów kapał palący jak kwas sok, parząc mu rękę. Przegryzał się też przez cienką bawełnę rękawa. – Uważaj, żeby na ciebie nie pociekło! – zawołał do Kiry i wezwał ją gestem. Ostrożnie wędrowali ścieżką chronioną przez labirynt pnączy. Matty maszerował pierwszy z nożem, raz po raz sok bryzgał mu na ręce, aż w końcu rękawy pokryły się dziesiątkami dziur, a ciało pod spodem piekło nieznośnie. Tempo ich marszu bardzo spadło i gdy w końcu ścieżka się rozszerzyła, a lśniące rośliny zniknęły – choć przekonali się zdumieni, że za ich plecami już odrosły i na nowo zablokowały drogę – zatrzymali się, by odpocząć. Zaczął padać deszcz. Drzewa nad ich głowami rosły tak gęsto, że ulewa niemal nie przenikała przez powałę z liści. Te jednak ociekały wodą, zrzucając im zimne krople na ramiona. – Masz jeszcze tę ziołową maść? – spytał Matty. Kira wyjęła ją z kieszeni i wręczyła mu. Podwinął rękawy, oglądając własne ręce. Jego skórę pokrywały oparzenia i zaropiałe pęcherze. – To ten sok – wyjaśnił, wcierając w nie maść. – Chyba sweter okazał się dość gruby, by mnie ochronić. Czy to boli? – Niespecjalnie. – To nie była prawda. Matty nie chciał jej niepokoić, lecz cierpiał nieznośny ból, jakby poparzył całe ręce ogniem. Musiał wstrzymywać oddech i przygryzać język, by się nie rozpłakać, kiedy nakładał maść. Przez krótką chwilę zastanawiał się, czy nie użyć swojego daru, nie przywołać wibrującej mocy i nie usunąć pokrywającej ręce palącej, trującej wysypki. Ale wiedział, że nie wolno mu tego zrobić. Zbyt wiele by go to kosztowało – jak powiedział Przywódca, zużyłby swój dar – i jeszcze ich spowolniło. Musieli iść dalej. Działo się coś tak strasznego, że Matty nawet nie chciał tego oceniać. Kira nie wiedziała. Nigdy wcześniej tędy nie szła. Odczuwała trudy drugiego dnia, ale nie miała pojęcia, że to coś nowego. Zdołała nawet się śmiać, nieświadoma niewiarygodnego bólu, jaki sprawiały jej towarzyszowi poparzone, pokryte pęcherzami ramiona. – O rany! – rzekła ze śmiechem. – Cieszę się, że mój powojnik nie rośnie tak gęsto i tak szybko, bo nigdy nie zdołałabym otworzyć frontowych drzwi. Matty z powrotem opuścił rękawy, zasłaniając bolesne oparzenia, i oddał maść Kirze. Zmusił się do uśmiechu. Brykaś skomlił i dygotał cały. – Biedactwo. – Kira podniosła go. – Czy ścieżka cię wystraszyła? Może sok cię poparzył? – Oddała go Matty’emu. Matty nie zauważył u szczeniaka żadnych ran, ale Brykaś nie miał ochoty iść, chłopak wsunął go zatem za pazuchę, podwijając niezgrabne łapki. Szczeniak przytulił się do jego piersi, maleńkie serce biło tuż przy sercu Matty’ego. – Co tak śmierdzi? – Kira skrzywiła się. – Jakby kompost. – W sercu Lasu mnóstwo rzeczy gnije – odparł. – Będzie jeszcze gorzej? – Niestety tak. – Jak udaje ci się tędy przejść? Obwiązujesz sobie nos i usta? Pragnął powiedzieć jej prawdę: nigdy wcześniej tego nie czułem, przechodziłem tędy z tuzin, może dwa tuziny razy, ale nigdy nie czułem tego smrodu, nigdy nie było tu pnączy, nic tak nie wyglądało. Zamiast tego rzekł: – Tak chyba będzie najlepiej. A twoja maść ma miły, ziołowy zapach. Wetrzemy trochę pod nosy i to zamaskuje odór.

– I przejdziemy tamtędy jak najszybciej – zaproponowała. – Tak. Najszybciej jak się da. Pieczenie rąk nieco osłabło, teraz jedynie bolały i pulsowały. Ale ciało miał rozpalone i słabe, jakby trawiła je gorączka. Matty chciał zaproponować, by zatrzymali się tu na postój, by rozłożyli koc i zdrzemnęli się nieco. Podczas poprzednich wędrówek nigdy jednak nie odpoczywał w południe. Poza tym nie mieli już czasu, musieli maszerować naprzód, w stronę smrodu. Przynajmniej zostawili za sobą pnącza, na ścieżce przed nimi ich nie widział. Zimny deszcz wciąż padał. Matty przypomniał sobie nagle, jak włosy Jean kręciły się, okalając twarz, gdy było wilgotno. Aby zwalczyć narastającą z każdą minutą straszliwą woń, wspominał jej zapach, gdy pocałowała go na pożegnanie. Zdawało się, że działo się to bardzo dawno temu. – Chodź – gestem polecił Kirze, aby ruszyła za nim.

Przywódca poinformował ślepca, że Matty i Kira przetrwali pierwszą noc i zbliżają się do końca drugiego dnia marszu. Wymamrotał to ze swego krzesła, na którym odpoczywał; brakowało mu sił, aby przemawiać zwykłym, mocnym głosem. – Świetnie – odparł radośnie Widzący, niczego nie podejrzewając. – A szczeniak? Jak się miewa Brykaś? Widziałeś go? Przywódca skinął głową. – Nic mu nie jest. Tak naprawdę szczeniak czuł się znacznie lepiej niż Matty. Podobnie Kira. Przywódca wiedział, że pierwszego dnia Kira miała kłopoty, kiedy Las pokłuł ją i poranił. Dar ukazał mu jej krwawiące stopy, patrzył, jak wciera w nie maść i krzywi się, i sam także skrzywił się współczująco. Ale teraz dobrze sobie radziła, jednak nie powiedział ślepcowi, że obecnie Las atakuje Matty’ego. I wiedział też, że najgorsze jeszcze przed nimi.

17

Drugiego popołudnia Matty cierpiał katusze, a wiedział, że musi jeszcze upłynąć cały dzień, nim ujrzą najgorsze. Rany na jego rękach, pozostałości trującego soku, jątrzyły się, ciało wokół nich napuchło i było rozpalone. Krzaki niemal zupełnie zarosły ścieżkę i atakowały go, drapiąc poranione ręce, aż w końcu był bliski płaczu z bólu. Nie mógł dłużej oszukiwać Kiry i wmawiać jej, że to zwyczajna wędrówka. Wyjawił zatem prawdę. – Co mamy robić? – spytała. – Sam nie wiem – odparł. – Moglibyśmy spróbować zawrócić, ale widziałaś, że drogę powrotną zablokowały rośliny. Nie sądzę, byśmy zdołali ją odnaleźć, i wiem, że nie dałbym rady jeszcze raz przejść przez te pnącza. Spójrz na moje ręce. Ostrożnie podciągnął zniszczone rękawy i pokazał jej rany. Kira westchnęła głośno. Ręce Matty’ego nie przypominały już ludzkich kończyn: spuchły tak, że skóra na nich popękała, sączyła się z niej żółtawa ciecz. – Jesteśmy już blisko serca Lasu – wyjaśnił. – A kiedy przez nie przejdziemy, będziemy zmierzać do wyjścia, ale wciąż czeka nas długa droga i pewnie będzie jeszcze gorzej niż teraz. Podążyła za nim, nie skarżąc się, bo nie mieli innego wyboru, ale widział, że jest blada i przerażona. Gdy w końcu dotarli do stawu, w którym zazwyczaj uzupełniał pojemnik z wodą, a czasem łapał ryby, odkrył, że woda zaśmierdła. Niegdyś czysta i chłodna, teraz była ciemnobrązowa, pełna martwych owadów, a Matty wolał nawet nie myśleć, czym cuchnęła. Zatem nie mogli się napić. Deszcz przestał padać, ale wciąż byli zmarznięci i lepili się od wilgoci. Smród stał się znacznie, znacznie gorszy. Kira posmarowała ziołową maścią ich górne wargi i owinęła tkaniną nosy i usta, by nie czuć fetoru. Brykaś kulił się głową w dół pod koszulą Matty’ego. Nagle ścieżka, ta sama ścieżka, którą zawsze wędrował, urwała się gwałtownie. Dalej ciągnęło się bagno, którego wcześniej nie widział, ostre jak noże trzciny wyrastały z lśniącego błota. W żaden sposób nie dało się go ominąć. Matty patrzył na nie, próbując wymyślić jakiś plan. – Utnę kawałek grubego pnącza, Kiro, zwiążemy się nim jak liną. Jeśli jedno z nas w jakiś sposób utknie… Z trudem zgiął groteskowo spuchniętą rękę, sięgnął po nóż i odciął długi, gruby pęd. – Ja nas zwiążę – oznajmiła Kira. – Dobrze sobie z tym radzę, wiązałam tak wiele włóczek i nici. – Zręcznie opasała go, a potem siebie kawałkiem giętkiego pnącza. – Popatrz – dodała – jest całkiem mocne. – Szarpnęła węzły i przekonał się, że po mistrzowsku połączyła ich ze sobą, zostawiając kawałek luzu. – Pójdę pierwszy – zdecydował – żeby sprawdzić to błoto. Najbardziej obawiam się… Kira pokiwała głową. – Wiem. Istnieją błota zwane lotnymi piaskami. – Tak. Gdybym zaczął się zapadać, musisz pociągnąć mocno i pomóc mi się wydostać. Ja zrobię to samo z tobą. Cal za calem wędrowali przez bagno, wyszukując kępy roślinności, na których stawiali stopy, sprawdzając siłę ssania, gdy musieli wejść w gęste błocko. Ostre jak brzytwa trzciny bezlitośnie kaleczyły im nogi, komary posilały się świeżą krwią. Od czasu do czasu wyciągali się nawzajem, gdy jedno z nich utknęło w bagnie. Sandały Kiry, najpierw jeden, potem drugi, zniknęły wessane. Jakimś cudem buty Matty’ego pozostały na nogach, oblepione śliskim błotem

tak, że kiedy w końcu wydostał się z bagna po drugiej stronie, wyglądał jakby miał na nogach wielkie mokre buciska. Zaczekał tam, trzymając roślinną linę, i pomógł Kirze przejść ostatni kawałek i wspiąć się na brzeg. Potem nożem przeciął pnącze, które ocaliło ich na bagnach. – Spójrz – wskazał swoje nogi pokryte błotem; już zasychało, tworząc grubą skorupę. Przez moment ogarnęła go dziwna ochota, by zaśmiać się z tych groteskowych, grubych butów. Potem jednak ujrzał bose stopy Kiry i zadrżał. Były otarte do żywego ciała, ociekały krwią z otwartych ponownie wcześniejszych skaleczeń i nowych, pozostałości ostrych bagiennych trzcin. Matty zsunął się z brzegu, nabrał w dłonie mokrego błota i ostrożnie, delikatnie rozsmarował je po jej stopach i nogach, powstrzymując krwawienie i próbując złagodzić ból gęstą, chłodną mazią. Spojrzał w niebo między drzewami, próbując ocenić godzinę. Przeprawa przez bagno zabrała im mnóstwo czasu. Jego ręce nie nadawały się do niczego, ale wciąż mógł utrzymać nóż w spuchniętych dłoniach. Kira klęczała obok, próbując złapać oddech. Stopy i nogi dziewczyny zamieniły się w jedną ranę. Smród utrudniał oddychanie, Matty czuł, jak szczeniak krztusi się pod koszulą. Zmusił się, by przemówić pogodnym tonem. – Chodź za mną – polecił. – Serce Lasu leży chyba tuż przed nami, a wkrótce zapadnie noc. Znajdziemy miejsce na obóz, potem rano rozpo­czniemy ostatni etap podróży. Twój ojciec czeka. Powoli ruszył naprzód, a Kira podniosła się na poranione stopy i pokuśtykała za nim.

Od czasu do czasu Matty miał wrażenie, że traci rozum. Zaczął sobie wyobrażać, że unosi się poza własnym ciałem. Podobało mu się to, bo pozwalało uciec od bólu. W umyśle szybował w górze, patrząc na obdartego chłopaka, który nieustępliwie przedzierał się przez ciemne, cierniste poszycie, prowadząc kulawą dziewczynę. Było mu żal tej dwójki, chciał ich zaprosić, by polecieli wraz z nim, wygodnie, bezpiecznie. Ale jego bezcieles­nej jaźni brakowało głosu i nie mógł ich zawołać. Były to zwykłe marzenia na jawie, ucieczka od rzeczywistości. Nie potrwały długo. – Moglibyśmy zatrzymać się na chwilkę? Muszę odpocząć, przepraszam. – Głos Kiry brzmiał słabo, stłumiony przez warstwę materiału zasłaniającego usta. – Tu, na górze jest niewielka polanka. Będziemy mieli gdzie usiąść. – Matty pokazał ręką i szedł dalej, póki tam nie dotarł. Wówczas zdjął z pleców zwinięty koc i rozłożył na ziemi zamiast poduszki. Usiedli obok siebie. – Spójrz. – Kira wskazała spódnicę; błękitna tkanina, teraz odbarwiona, wisiała w strzępach. – Mam wrażenie, jakby gałęzie do mnie sięgały – dodała. – Są jak noże, tną mi ubranie. – Obejrzała zniszczoną sukienkę, długie, oddarte pasy materiału. – Ale nie tykają ciała. Zupełnie jakby czekały. Drwiły ze mnie. Przez jedną straszliwą chwilę Matty przypomniał sobie, jak Ramon opisywał nieszczęsnego Magazyniera oplątanego przez Las, którego znaleziono uduszonego przez pnącza. Zastanawiał się, czy i z niego Las najpierw drwił, potem parzył i kaleczył, aby w końcu zadać okropną śmierć. – Matty? Powiedz coś.

Otrząsnął się. Znów pozwolił myślom wędrować. – Przepraszam – rzucił – nie wiem, co powiedzieć. Jak twoje stopy? – dodał. Zobaczył, że Kira drży, i spojrzał w dół. Warstwa błota, które jej zaaplikował, odpadła, jej stopy wyglądały jak siekane mięso. – I spójrz na swe biedne ręce – rzekła. Podarte rękawy nasiąkły ropą z ran. Przypomniał sobie dawne czasy w Wiosce, gdy komuś, kto miał problemy z chodzeniem, pomagali nieznajomi. Kiedy człowiek z poranioną ręką mógł spodziewać się opieki i asysty do czasu, aż wyzdrowieje. Zewsząd dokoła dobiegały dźwięki. Pomyślał, że to odgłosy Wioski: lekkie śmiechy, ciche rozmowy, gwar codziennej pracy i szczęśliwego życia. Ale wiedział, że to złudzenie zrodzone ze wspomnień i tęsknoty. Tak naprawdę słyszał ochrypły rechot ropuchy, skradającego się gryzonia w krzakach, wilgotne bekanie oślizgłego, złowieszczego stwora w ciemnej wodzie stawu. – Bardzo trudno mi się oddycha – oznajmiła Kira. Matty zorientował się, że jemu także. Sprawiało to ciężkie powietrze, przesiąknięte straszliwym odorem. Zupełnie jakby ktoś przyciskał im do twarzy paskudną poduszkę, odcinając dopływ powietrza i dławiąc. Zakasłał. Pomyślał o swoim darze. Teraz na nic by się nie przydał – pewnie wciąż miał dość siły i mocy, by wyleczyć własne poranione ręce albo umęczone stopy Kiry, ale wówczas nadejdzie kolejny atak i następny, a on będzie zbyt słaby, by mu się oprzeć. Nawet teraz, patrząc niespokojnie w dół, ujrzał bladozieloną witkę wyrastającą z dolnej części ciernistego krzewu i sunącą ku nim bezszelestnie. Patrzył zafascynowany – poruszała się jak młoda żmija: zdecydowana, milcząca, śmiercionośna. Matty znów wyjął z kieszeni nóż. Kiedy złowieszcza wygięta witka – z wyglądu podobna do pędów groszku rosnących wczesnym latem w ich ogrodzie – dotarła do jego kostki, zaczęła owijać się ciasno wokół niej. Szybko odciął ją nożykiem. Po paru sekundach zbrązowiała i odpadła bez życia. Wiedział jednak, że to żadne zwycięstwo, jedynie krótka przerwa w bitwie, którą musiał przegrać. Zauważył, że Kira sięga do swojego tobołka. – Co ty robisz? – rzucił ostro. – Za minutę musimy ruszać w drogę. Tu jest niebezpiecznie. Nie widziała złowieszczej gałęzi, która go chwyciła, ale Matty wiedział, że będzie ich więcej. Uważnie obserwował krzewy. Nagle pojął, że to jego zaatakowała najpierw. Nie chciał zginąć pierwszy, zostawić Kiry samej. Ku jego zgrozie dziewczyna wyjmowała obręcz hafciarską. – Kiro! Nie mamy czasu! – Może zdołam… – Zręcznie nawlokła igłę. Co takiego?, zastanawiał się z goryczą. Stworzyć piękny gobelin przedstawiający nasze ostatnie godziny? Przypomniał sobie, że w albumach ze sztuką, które przeglądał w domu Przywódcy, wiele obrazów przedstawiało śmierć. Odcięta głowa na półmisku. Bitwa i ziemia zasłana trupami. Miecze, włócznie i ogień. Gwoździe wbijane w miękkie ciało rąk mężczyzny. Malarze zachowali ten ból, zamieniając go w piękno. Może i ona to zrobi. Obserwował jej dłonie. Śmigały nad niewielką obręczą, igła błyskała raz po raz. Kira miała zamknięte oczy, nie kierowała swoimi palcami, same się poruszały.

Czekał, obserwując czujnie otoczenie, wypatrując następnego ataku. Bał się nadchodzącej ciemności, chciał ruszyć dalej, opuścić to miejsce, nim zapadnie wieczór. Ale czekał, a jej dłonie wciąż się poruszały. W końcu uniosła wzrok. – Ktoś idzie nam z pomocą – oznajmiła. – To młody mężczyzna o niebieskich oczach. Przywódca. – Przywódca tu idzie? – Wszedł do Lasu. Matty westchnął. – Już za późno, Kiro. Nigdy nie znajdzie nas na czas. – Wie dokładnie, gdzie jesteśmy. – Potrafi patrzeć poza. – Matty zakasłał. – Mówiłem ci już? Nie pamiętam. – Patrzeć poza? – Zaczęła się pakować. – To jego dar. Ty widzisz to, co masz przed sobą, on widzi to, co leży poza. A ja… – Matty umilkł. Uniósł potwornie spuchniętą rękę, przyglądając się ropie wsiąkającej w rękaw, i zaśmiał się gorzko. – Ja umiem wyleczyć żabę.

18

Ślepiec został teraz sam ze swym strachem, bo Przywódca odszedł. Widzący wrócił do domu, po drodze mijając robotników wciąż szykujących się do budowy muru dookoła Wioski, i czekał. Na podwórku przed niewielkim domostwem, które tak długo dzielił szczęśliwie z Mattym, pachniało świeżo skopaną ziemią. Wczoraj zaczął szykować ogród kwiatowy dla córki, wbijając łopatę i rozpulchniając glebę, by łatwiej dało się wyrwać chwasty. Jean zajrzała spytać o Matty’ego. Podziwiała dzieło Widzącego i oznajmiła mu, że przyniesie nasiona swoich kwiatów. Mogliby mieć bliźniacze ogrody, dodała. Nie mogła się już doczekać spotkania z córką ślepca. Nie miała starszej siostry – może Kira jej ją zastąpi? Słyszał uśmiech w jej głosie. Ale to było wczoraj i wówczas powiedział Jean, sam w to wierząc, że podróżnym nic nie jest i że zmierzają już do domu. Tego ranka Przywódca długo stał nieruchomo w oknie, po czym powiedział mu prawdę. Ślepiec wykrzyknął ze zgrozą: – Oboje? Moje dzieci? Zazwyczaj Przywódca musiał odpocząć po tym, jak spojrzał poza. Teraz jednak nie tracił czasu. Ślepiec słyszał, jak krąży po pokoju, zbierając rzeczy. – Nie pozwól, by mieszkańcy Wioski dowiedzieli się, że odszedłem – polecił. – Odchodzisz? A dokąd idziesz? Ślepiec wciąż nie mógł ochłonąć po informacjach, co naprawdę dzieje się w Lesie. – Oczywiście ich uratować, ale nie ufam budowniczym muru. Jeśli zorientują się, że mnie nie ma i nie mogę przypomnieć im o proklamacji, zaczną wcześniej. Nie chcę tu wrócić i nie móc wejść do środka. – Dasz radę przemknąć się obok nich? – Tak, znam inną drogę, a oni są tak zajęci pracą, że nie będą mnie szukać. Jestem ostatnią osobą, którą chcieliby widzieć. Wiedzą, co myślę o ich murze. Optymizm dźwięczący w głosie Przywódcy pomógł ślepcowi otrząsnąć się z rozpaczy. „Oczywiście ich uratować”, sam tak powiedział. Może to prawda. – Masz prowiant? Ciepłą kurtkę? Broń? Może będziesz potrzebował broni? Choć otrząsa mnie na samą tę myśl. Ale Przywódca odmówił. – Nasze dary są naszą bronią. Potem pospiesznie zbiegł po schodach. Teraz, sam w swym domostwie, ślepiec na nowo poczuł ogarniającą go rozpacz. Sięgnął do ściany obok kuchni i wymacał skraj wiszącej tam makatki, którą zrobiła dla niego Kira. Powoli przesuwał po niej palcami, wymacując drogę w wyhaftowanej krainie. Często wcześniej dotykał drobnych, równych ściegów, bo kiedy za nią tęsknił, podchodził i przesuwał dłońmi po haftach. Teraz, w ten druzgocący poranek, czuł pod palcami jedynie supły i strzępy. Czuł śmierć. Nozdrza wypełnił mu okropny smród.

19

Noc dobiegała końca, a oni nadal żyli. Matty ocknął się o świcie i odkrył, że wciąż leży zwinięty w kłębek obok Kiry, w miejscu gdzie pad­li razem po tym, gdy wieczorem dotarli tak daleko, jak tylko zdołali. – Kiro? – Jego głos brzmiał ochryple z pragnienia, ale usłyszała i poruszyła się. Otworzyła oczy. – Kiepsko widzę – wyszeptała. – Wszystko jest rozmyte. – Możesz usiąść? – spytał. Spróbowała i jęknęła. – Jestem taka słaba. Zaczekaj. – Odetchnęła głęboko, a potem, sycząc z bólu, odepchnęła się od ziemi i usiadła. – Co masz na twarzy? – spytała. Dotknął górnej wargi w miejscu, które wskazała, i odsunąwszy dłoń, ze zdumieniem odkrył, iż jego palce pokrywa jasna czerwień. – Leci mi krew z nosa – rzekł zdumiony. Kira podała mu szmatkę, którą poprzedniego dnia nosiła na twarzy. Przycisnął ją do nosa, próbując zatamować krwotok. – Myślisz, że dasz radę iść? – spytał po chwili. Ona jednak pokręciła głową. – Przepraszam, Matty. Tak bardzo mi przykro. Nie zaskoczyła go. Po tym jak cierniste gałęzie podarły jej sukienkę, o zmierzchu zaczęły sięgać do nóg. Teraz widział, że okrutnie ją pokaleczyły. Rany były głębokie, dostrzegał odsłonięte mięśnie i ścięgna, połyskujące żółcią i różem, morderczo piękne w miejscach, gdzie otwierały się poszarpane rany. Sam Matty zdołałby zapewne przejść jeszcze kawałek, ale nie mógł już praktycznie ruszać rękami, a jego dłonie przypominały wielkie łapy, nie utrzymałby w nich nawet noża. Co z Brykasiem, nie wiedział. Szczeniak leżał bez ruchu, przyciśnięty do jego piersi. Matty patrzył tępo na brązową jaszczurkę, która śmigając językiem, przebiegła po ich kocu, poruszając szybko ogonkiem. – Ty idź dalej – wymamrotała Kira, położyła się i zamknęła oczy. – Ja po prostu zasnę. Z trudem poruszając opuchniętymi rękami, sięgnął do tobołka leżącego obok, w miejscu gdzie Kira upuściła go wieczorem. Poprzez mgłę bólu zrozumiał, że palce wciąż słuchają poleceń umysłu. Niezgrabnie otworzył tobołek i wyjął obręcz hafciarską. Powoli, z najwyższym trudem nawlókł igłę, a potem potrząsnął Kirą, budząc ją. – Nie. Nie chcę się budzić. – Kiro – rzekł do niej – weź to. – Wręczył jej obręcz. – Spróbuj jeszcze jeden raz. Proszę. Jeśli możesz, zobacz, gdzie jest Przywódca. Zamrugała, patrząc na obręcz, jakby widziała ją po raz pierwszy. Matty wsunął jej w prawą dłoń nawleczoną igłę. Przypomniał sobie coś. Powiedział to kiedyś do Przywódcy, o spotkaniu w połowie drogi. Ale ona znów zamknęła oczy. Odezwał się głośno. – Kiro! Wbij igłę w tkaninę. Spróbuj się z nim spotkać. Spróbuj, Kiro! Dziewczyna westchnęła i słabym ruchem wbiła igłę w materiał. Matty przytrzymywał obręcz, obserwował jej dłonie. Nic się nie stało, nic nie zmieniło. – Jeszcze raz – błagał. Zobaczył, jak jej dłonie zaczynają trzepotać, a potem pojawiło się migotanie.

Po dwóch dniach marszu Przywódca poczuł pierwszy atak Lasu. Możliwe, iż zaczął się wcześ­niej, od ostrych gałązek – dopiero teraz przypomniał sobie, że jedna z nich o mało nie wybiła mu oka – był jednak wówczas tak skupiony na odnajdywaniu ścieżki, że nie zwracał uwagi na zadawane przez nie niewielkie ranki. Maszerował przez gęstą puszczę, nie myśląc o niebezpieczeństwie, skoncentrowany wyłącznie na znalezieniu pary wędrowców, którą widział tak bliską śmierci. Nie jadł ani nie spał. Rankiem drugiego dnia zaczął wyczuwać smród i wówczas jeszcze przyspieszył kroku. Bez wahania odsuwał na bok zachłanne gałęzie, nie zważając na ciernie drapiące mu twarz i ręce. W końcu trafił w miejsce, gdzie ścieżka po prostu się kończyła. Zatrzymał się zaskoczony i obejrzał poszycie. Spod pobliskiego krzaka wyłoniła się lśniąca zielona żabka. Karrump. Karrump. Zbliżyła się ku niemu, skacząc i ślizgając się w błocie, po czym zawróciła i ruszyła naprzód. Zdumiony Przywódca podążył za żabą, przeciskając się przez gęste krzaki, i odkrył, iż doprowadziła go w miejsce, gdzie znów zaczynała się ścieżka. Z ulgą, przez moment obawiał się bowiem, że zabłądził, pomaszerował dalej. Teraz jednak rozpoznawał już ataki, teraz widział, że to nie są przypadkowe zetknięcia z ostrymi gałęziami i jego własna nieuwaga, lecz zorganizowany napór samego Lasu. Nagle w powietrzu wokół niego zaroiło się od brzęczących, kłujących owadów. Wpadały mu na twarz, kąsając bezlitośnie. Przypomniał sobie z lektur opisy oblężonych średniowiecznych zamków i armie ludzi uzbrojonych w łuki, posyłających tak wiele strzał, iż ciemniało od nich niebo. Teraz tak właśnie się czuł, miał wrażenie, jakby wbiło się w niego tysiąc pocisków. Krzyknął głośno. A potem równie niespodziewanie zniknęły. Przywódca pomyślał, iż zapewne przegrupowują się do kolejnego ataku. Pospieszył naprzód, chcąc jak najszybciej zostawić za sobą podmokły obszar, na którym mnożyły się podobne stwory. I istotnie ścieżka skręcała, wiodąc na suchszy teren. Tu jednak ostry kamień uniósł się w powietrze i rozorał mu skórę na kolanie, potem drugi rozciął rękę tak mocno, że Przywódca musiał ciasno zabandażować skaleczenie w obawie, że utrata krwi zanadto go osłabi. Potykając się i krwawiąc, żałował, że nie zabrał ze sobą broni. Ale co mogłoby go ochronić przed samym Lasem? Miał do czynienia z mocą zbyt wielką, by walczyć z nią za pomocą noża czy pałki. „Nasze dary to nasza broń”, przypomniał sobie własne słowa skierowane do ślepca. Zdawało się, że wypowiedział je tak dawno temu. Wówczas był tego pewien, ale teraz nie wiedział nawet, co miał na myśli. Przez chwilę stał w milczeniu. Twarz miał zniekształconą, spuchniętą od ukąszeń, z których sączył się ciemny płyn, z lewego ucha, rozciętego ostrym jak brzytwa kamieniem, spływała krew. Wokół jednej z kostek okręcił się pęd pnącza, które rosło tak szybko, że widział, jak się porusza, sunąc ku jego nodze. Wiedział, że wkrótce go unieruchomi, a owady powrócą, by dokończyć dzieła.

Miał przed sobą serce Lasu, miejsce, w którym utknęli Matty i Kira, i nakazał sobie spojrzeć poza nie. Uznał, że to jedyne, co mu zostało.

20

Co widzisz? – spytał Matty ochryple. Ona jednak z początku nie odpowiedziała. Oczy miała zamknięte. Jej palce poruszały się jak we śnie. Igła wbijała się i wysuwała, wbijała i wysuwała. Uniósł głowę, próbując coś zobaczyć, ale oczy miał zapuchnięte, a gdy się dźwignął, krew znów popłynęła mu z nosa. Położył się więc, jęcząc z wysiłku, i poczuł, jak bezwładne ciałko szczeniaka przesuwa się pod koszulą. Matty nigdy jeszcze nie doświadczył podobnie przejmującego smutku. Jego poprzedni pies umarł ze starości, spokojnie, gotowy. Ale Brykaś był zaledwie szczeniakiem, dopiero zaczynał życie. Cóż za energiczne stworzenie, jakże ciekawe i rozbrykane! Wydawało się niemożliwe, że w tak krótkim czasie zamieni się w pozbawiony życia ciężar. Ale to samo działo się ze wszystkim, pomyślał i jego smutek dotyczył wszystkich: Wioski, która nie była już szczęśliwym miejscem jak kiedyś, Kiry nieprzypominającej wytrwałej, pełnej zapału młodej kobiety, którą tak dobrze znał. A Przywódca? Zastanawiał się, co się dzieje z Przywódcą. Nagle Kira jakby się ocknęła. – On idzie – wyszeptała – jest blisko. Jej głos zabrzmiał tuż obok, niemal w uchu Matty’ego, który leżał zwinięty w kłębek u jej boku. Równocześnie jednak zdawał się dobiegać z oddali, jakby znalazła się gdzieś hen, daleko.

Pnącze wokół kostki szarpało, wgryzało się w ciało, przyczepiło tam i wypuściło nowy pęd. Kolejny wysunął się z krzaków i okręcił dookoła stopy. Przywódca nawet tego nie zauważył: stał nieruchomo, czujny, oczy miał otwarte, ale nie widział już okalających go, rojących się od robactwa drzew, ich chorych liści czy ohydnego ciemnego błocka pod stopami. Patrzył poza i widział coś pięknego. – Kiro – rzekł, choć uczynił to w umyśle, bo jego ludzkiego głosu nie było już słychać, a usta spuchły boleśnie, pokryte otwartymi wrzodami. – Potrzebujemy cię – odparła, także przemawiając w myślach. Leżący obok Matty niczego nie usłyszał, prócz miękkiego trzepotu jej palców na tkaninie.

W miejscu zwanym „poza” świadomość Przywódcy spotkała się z umysłem Kiry i owinęły się wokół siebie na powitanie, niczym smugi dymu. – Jesteśmy ranni – oznajmiła. – I zabłądziliśmy. – Ja też jestem ranny i uwięziony – odparł. To rzekłszy, rozdzielili się niebezpiecznie. Teraz Przywódca poczuł pnącze, kolano ugięło mu się, gdy wgryzł się w nie ostry, zębaty pęd. Próbował po niego sięgnąć, ale ręce też miał oplecione. Z wielkim wysiłkiem znów dotknął jej świadomości. – Poproś chłopca o pomoc – powiedział. – Mówisz o Mattym? – Tak, choć nie tak brzmi jego prawdziwe imię. Powiedz, że potrzebujemy teraz jego daru. Nasz świat go potrzebuje.

Matty poczuł, że Kira porusza się obok niego. Uniosła powieki. Patrzył, jak jej język wysuwa się, zwilżając pokryte bąblami wargi. Kiedy przemówiła, głos miała tak słaby, że nie zrozumiał słów. Obolały, z trudem pochylił się ku niej, przytykając ucho do jej ust. – Potrzebujemy twojego daru – wyszeptała. Matty opadł na koc w rozpaczy. Posłuchał polecenia Przywódcy, nie zużył swojego daru. Nie uzdrowił Ramona, nie naprawił wykręconej nogi Kiry, nie próbował nawet ocalić swojego pieska. Ale teraz było już za późno – ciało miał zbyt poranione, ledwie się ruszał, nie mógł nawet zgiąć opuchniętych rąk. Jak miałby przyłożyć do czegokolwiek ręce? A zresztą, czego właściwie miał dotknąć? Tak wiele zostało zniszczone. W agonii, bezradny, odwrócił się od Kiry i sturlał z koca w gęste, cuchnące błoto. Wyciągając ręce, dotykając dłońmi ziemi, leżał tam, czekając na śmierć. Poczuł, jak jego palce zaczynają wibrować.

21

Zaczęło się od najsłabszego wrażenia, które różniło się od tych mocniejszych, wciąż wstrząsających jego ciałem: przeszywającego bólu rąk i dłoni, niemal nieznośnego pieczenia zaschniętych, owrzodzonych ust, gorączkowego pulsowania w głowie. Oto pierwsza szepcząca sugestia mocy. Czuł ją w opuszkach palców, w załamaniach i szczelinach skóry. Przepływała mu przez ręce, gdy leżał tak bez ruchu w błocie. Choć dygotał z gorączki i cierpienia, czuł, jak jego krew zaczyna się rozgrzewać i płynąć. Leżał nieruchomo. Wewnątrz niego gęsty, ciemny płyn przesuwał się gładko w żyłach, wniknął do serca, pulsując tam, wędrując świadomie poprzez labirynt mięśni, zbierając energię wnikającą weń słabo z zapadających się płuc. Czuł, jak przelewa się w arterie, wewnątrz krwi dostrzegał pojedyncze komórki, widział w umyśle ich kolory, pryzmaty cząsteczek… Wszystko w nim budziło się, zbierając moc. Czuł ją w nerwach, w każdym z nich, w milionach neuronów napiętych od energii czekającej, aż ją uwolni. Włókna mięśni naciągnęły się. Ciężko dysząc, Matty przywołał swój dar. Nie miał pojęcia, jak nim pokierować. Po prostu wbił palce w ziemię i poczuł, jak moc z jego dłoni, pulsując, wnika w zniszczony świat. Nagle pojął, że do tego właśnie został wybrany. Obok niego Kira zaczęła oddychać lżej, stan bliski śpiączki zamienił się w zwykły sen. Nieopodal Przywódca ostrożnie uniósł jedną stopę i odkrył, że więżące ją pędy zniknęły. Otworzył oczy. W Wiosce powiał wiatr. Wniknął przez okno domostwa, w którym mieszkał Ramon wraz z rodziną. Chłopak usiadł nagle na łóżku, gdzie leżał od wielu dni, i poczuł, że trawiąca go gorączka ustępuje. Ślepiec wyczuł wietrzyk wpadający przez otwarte okna i unoszący skraj wiszącego na ścianie gobelinu. Pomacał materiał – ściegi były równe i gładkie, jak zawsze w przeszłości. Matty jęknął, mocniej przyciskając dłonie do ziemi. Teraz wnikały w nią cała jego siła, krew i oddech. Jego umysł i duch stały się częścią ziemi. Wzniósł się. Poszybował w górę, nieważki, patrząc, jak jego ludzka część zmaga się i zwija. Oddał się z własnej woli, wymieniając samego siebie za wszystko, co kochał i cenił. Czuł się wolny.

Przywódca ruszył naprzód, otarł dłońmi twarz i poczuł, jak skaleczenia zamykają się i znikają jak zmyte. Teraz wyraźnie widział ścieżkę, bo krzewy się cofnęły, ich liście pojaśniały nową zielenią pośród nabrzmiałych pąków. Żółty motyl wylądował na krzaku, przez chwilę siedział tam, po czym odleciał. Ścieżkę okalały okrągłe kamienie, przez sklepienie drzew przenikały promienie słońca. Powietrze było świeże, słyszał szemrzący w pobliżu strumień.

Matty widział i słyszał wszystko. Widział Jean stojącą obok ogrodu, pozdrawiającą radośnie ojca, i Mentora, znów zgarbionego i łysiejącego, który macha do niej ze ścieżki prowadzącej do szkoły; w ręku trzymał książkę, na jego twarzy znów rozlewała się plama znamienia i powróciła do niego poezja. Matty usłyszał, jak recytuje: Dziś przybywają gościńcem szerokim,

by na swych barkach ponieść twoje zwłoki, I złożyć razem na domostwa progu, ciebie – mieszkańca cichszego już grodu.2 Widział budowniczych muru rozchodzących się do domów, słyszał, jak nowi śpiewają w swoich językach – stu różnych językach, ale i tak rozumieli się wszyscy. Widział kobietę z bliznami stojącą dumnie pośród nich, obok syna, i ludzi z Wioski zebranych, by posłuchać. Widział Las i rozumiał, co miał na myśli Widzący. To było złudzenie, splątany supeł lęków, oszustw, mrocznych walk o władzę, który tylko udawał las i niemal wszystko zniszczył. Teraz rozplątywał się, rozwijał niczym rozkwitający kwiat jaśniejący nowymi możliwościami. Szybując tam, spojrzał w dół i ujrzał, jak nieruchomieje, poczuł, że jego oddech spowalnia. Westchnął, ostatecznie oderwał się od ciała i wówczas ogarnął go spokój. Patrzył, jak Kira się budzi i jak Przywódca ją tam znajduje.

Kira zwilżyła ściereczkę w strumieniu i obmyła nieruchomą twarz Matty’ego. Przywódca odwrócił go na plecy. Na widok chłopaka zapłakała, ale ucieszyła się, że straszliwe rany zniknęły. Umyła mu ręce i dłonie. Pokrywająca je skóra była gładka, nietknięta, pozbawiona blizn. – Znałam go, kiedy był małym chłopcem – wyszlochała. – Zawsze miał brudną twarz i psotnego ducha. – Przygładziła mu włosy. – Nazywał siebie wówczas najgroźniejszym z groźnych. Przywódca uśmiechnął się. – I taki był. Ale nie tak brzmiało jego prawdziwe imię. Kira otarła oczy. – Bardzo liczył, że pod koniec podróży je otrzyma. – I otrzymałby. – Chciał być Posłańcem – wyznała Kira. Przywódca pokręcił głową. – Nie. Bywali już inni posłańcy i będą kolejni. – Schylił się, kładąc z powagą dłoń na czole Matty’ego, nad zamkniętymi oczami. – Twoje prawdziwe imię to Uzdrowiciel. Nagły szelest w krzakach zaskoczył ich oboje. – Co to? – spytała zaniepokojona Kira. Na dźwięk jej głosu z gąszczu wyłonił się szczeniak z sierścią oblepioną liśćmi i gałązkami. – To Brykaś! – Kira chwyciła go w objęcia, a on polizał jej dłoń. Za jej plecami Przywódca delikatnie podniósł ciało chłopca, szykując się, by zanieść je do domu. W dali słychać już było pierwsze, głośne lamenty.

1

Fragmenty Makbeta Williama Szekspira w tłumaczeniu Leona Ulricha.

2

Fragment wiersza To an athlete dying young A.E. Housmana (tłumaczenie P. Braiter).