Philippa Gregory - Meridon 03

Philippa Gregory

Meridon

L T

R

ROZDZIAŁ 1 — Nie należę do tego miejsca — powiedziałam do siebie, jeszcze zanim otworzyłam oczy. To był mój poranny rytuał. Przez cały dzień chronił mnie przed smrodem, brudem, bójkami i hałasem. Pozwalał zostać w tym jasnozielonym miejscu o nie znanej nazwie, które stale żyło w mej wyobraźni. Nazywałam je „Wide". — Nie należę do tego miejsca — powtórzyłam. Byłam piętnastoletnią dziewczyną o umorusanej twarzy i oczach sklejonych snem, mrugającą na widok ciemnoszarego światła, które przesączało się przez brudną szybę. Spojrzałam na łuk sklepienia wozu — leżałam na górnym posłaniu i przeciekająca przez nie woda kapała tuż obok mojej twarzy — a potem szybko zerknęłam w lewo, by sprawdzić, czy Dandy już się obudziła. Dandy — moja czarnooka, czarnowłosa siostra, równie brudna jak ja. Dandy — leniwa kłamczucha i złodziejka. Błysnęła w moją stronę czarnymi jak jeżyny oczami. — Nie należę do tego miejsca — szepnęłam raz jeszcze do urojonego świata Wide, który już znikał, mimo że wciąż jeszcze wołałam do niego. A potem powiedziałam głośno do Dandy: — Wstajesz?

R

— Śniło ci się Wide, Saro? — spytała cicho, nazywając mnie moim tajemnym, magicznym imieniem, znanym mi ze snów o Wide. Magicznym imieniem, którego używałam w tamtej wyśnionej krainie. — Tak — odparłam i odwróciłam twarz w stronę pokrytej zaciekami ściany.

L T

Starałam się nie przejmować, że Wide to tylko marzenia i zwykłe udawanie i że prawdziwy jest ten świat, gdzie nikt nic nie wiedział o Wide, gdzie nikt nigdy nie słyszał o takim miejscu. Świat, gdzie nikt, z wyjątkiem Dandy, nie chciał nazywać mnie Sarą, mimo że raz o to poprosiłam. Wyśmiali mnie i dalej nazywali moim prawdziwym imieniem, Meridon.

— Co ci się śniło? — dociekała Dandy.

Nie była okrutna, tylko wścibska i raniła mnie nieświadomie. — Śniło mi się, że mój ojciec jest wspaniale zbudowanym blondynem. Podniósł mnie w górę, bardzo, bardzo wysoko, i podsadził na swojego konia. Siedziałam razem z nim na grzbiecie. Jechaliśmy drogą wiodącą od naszego domu przez jakieś pola, dalej ścieżką, która pięła się coraz wyżej i wyżej, przez las i znowu przez pola, aż na sam szczyt wzniesienia. Tam ojciec ustawił konia w taki sposób, żebyśmy mogli ogarnąć całą drogę, którą przejechaliśmy, i wtedy zobaczyłam nasz dom: przepiękny prostokątny żółty dom, maleńki jak domek dla lalek, zewsząd otoczony zielenią. — Mów dalej — poprosiła Dandy. — Zamknijcie się obydwie — warknął w półmroku stłumiony głos. — Jeszcze jest noc. — A właśnie, że nie — wypaliłam, natychmiast gotowa do kłótni. Ojciec uniósł ciemną rozczochraną głowę z posłania i rzucił w moją stronę ponure spojrzenie. — Bo zaraz oberwiesz — ostrzegł. — Śpij. Zamilkłam. Dandy odczekała kilka chwil i spytała szeptem tak cichym, że tato, z głową zagrzebaną pod brudnymi kocami, nie mógł jej usłyszeć:

— I co wtedy? — Wróciliśmy do domu — powiedziałam, mocno zaciskając powieki, by na powrót ożywić wizję małej rudej dziewczynki, jasnowłosego mężczyzny, wielkiego konia i chłodnej zieleni bukowych gałęzi sklepionych w łuk ponad drogą. — A potem pozwolił mi jeździć samej. Dandy skinęła głową, bynajmniej tym nie poruszona. Od maleńkości obydwie jeździłyśmy konno. A mnie brakowało słów, żeby jakoś opisać to cudowne uczucie, jakie w moim śnie towarzyszyło jeździe na poruszającym się z gracją koniu. — Pokazywał mi, jak się jeździ konno — powiedziałam. Mój głos cichł stopniowo, czułam jak coś ściska mi gardło. — Kochał mnie — wyznałam z rozpaczą. — Naprawdę mnie kochał. Czułam to po sposobie, w jaki do mnie mówił. Był moim ojcem i kochał mnie. — A potem? — dopytywała się niecierpliwie Dandy. — Obudziłam się — odparłam. — Na tym koniec. — Nie widziałaś domu, swoich ubrań ani jedzenia? — spytała rozczarowanym głosem. — Nie — powiedziałam. — Nie tym razem. — Och — bąknęła i na moment umilkła. — Ja też bym chciała mieć takie sny — stwierdziła tęsknym tonem. — To niesprawiedliwe.

R

Ostrzegawczy pomruk od strony łóżka kazał nam znowu zniżyć głosy. — Jak ja bym to chciała zobaczyć — wyszeptała.

L T

— Zobaczysz — obiecałam. — To prawdziwe miejsce. Istnieje gdzieś naprawdę. Wiem, że ono gdzieś istnieje. Obydwie tam trafimy któregoś dnia.

— Wide* — powiedziała. — Śmieszna nazwa.

— To nie jest cała nazwa — zamyśliłam się. — Nie samo Wide. Może Widecoś. Nigdy nie słyszę tej nazwy dostatecznie wyraźnie. Słucham i słucham, ale nigdy nie jestem do końca pewna. Ale to jest prawdziwe miejsce. Istnieje naprawdę. I ja jestem właśnie stamtąd.

* Słowo wide oznacza w języku angielskim „szeroki, obszerny" (przyp. tłum.).

Leżałam na plecach i wpatrywałam się w zacieki na suficie wozu. Czułam odór ciał czworga ludzi, śpiących w ciasnocie przy zamkniętych oknach, przemieszany z kwaśną wonią moczu dobywającą się z nocnika. — Ono istnieje gdzieś naprawdę — powiedziałam do siebie. — Musi istnieć. W moim nędznym, ciężkim życiu cygańskiego dziecka, które nic nie obchodziło własnego ojca, a jeszcze mniej macochę, były trzy dobre rzeczy: Dandy — moja siostra bliźniaczka, tak do mnie niepodobna, jakbym była dzieckiem podmienionym przez jakąś wiedźmę, konie, które tresowaliśmy i sprzedawaliśmy, i sen o Wide. Myślę, że gdyby nie Dandy, pewnie bym uciekła, jak tylko osiągnęłam wiek, w którym mogłam ruszyć samodzielnie w drogę. Dałabym drapaka i zniknęłabym w jednej z sennych wiosek w New Forest tamtego

upalnego lata 1805 roku, kiedy skończyłam piętnaście lat. To właśnie wtedy wściekłam się na tatę i sprzeciwiłam mu się po raz pierwszy w życiu. Ujeżdżaliśmy kucyka, żeby go potem sprzedać jako wierzchowca dla kobiety. Ja twierdziłam, że klacz jeszcze nie jest gotowa. Tato upierał się, że się nadaje. Nie miał racji. Tylko idiota by nie zauważył, że jest nerwowa i półdzika. Jednak tato przepędził ją dwa albo trzy razy na lonży i zachowywała się całkiem nieźle. Postanowił, że posadzi mnie na nią. Dandy nawet nie próbował prosić o to, by się zajęła klaczą. Przywołałaby na twarz jeden z tych swoich powolnych, słodkich uśmiechów i zniknęłaby na resztę dnia z pajdą chleba i kawałkiem sera w kieszeni. Wróciłaby wieczorem z kurczakiem za pazuchą, dzięki czemu uniknęłaby lania. Mnie natomiast kazał na nią wsiąść — na półdziką, raczej głupią klaczkę, za młodą na ujeżdżanie, zbyt płochliwą, by nadawała się do jazdy. — Ona nie jest jeszcze gotowa — powiedziałam, patrząc na jej rozdęte chrapy i białka wytrzeszczonych oczu. Czułam specyficzną kwaskowatą woń potu, jaki wydzielają przerażone zwierzęta. — To będzie — oświadczył tato. — Wsiadaj. Popatrzyłam na niego zamiast na konia. Jego ciemne oczy były otoczone czerwonymi obwódkami, szczecina na podbródku nadawała twarzy siną barwę. Czerwona apaszka na szyi tworzyła ostry kontrast z bladością skóry. Pił zeszłej nocy i domyślałam się, że czuje się paskudnie. Nie miał cierpliwości stać na południowym słońcu z kapryśnym kucem uwiązanym do lonży.

R

— Każę jej biegać na lonży — zaproponowałam. — Będę ją tresowała, jeśli chcesz.

L T

— Będziesz na niej jeździć, pyskata dziewucho — sprzeciwił się ostrym tonem. — Żadna smarkula nie będzie mi mówiła, jak się tresuje konie.

— Po co ten pośpiech? — spytałam, wycofując się z zasięgu jego ręki. Tato trzymał konia i nie mógł mnie złapać.

— Mam kupca — wyjaśnił. — Jeden farmer z Beaulieu chce ją dla swojej córki. Tylko że musi ją dostać już w przyszłym tygodniu, bo ta córka ma wtedy urodziny czy coś tam. Więc klacz ma być wtedy gotowa. — Będę ją tresowała na lonży — ponowiłam propozycję. — Będę z nią pracowała cały dzień i wsiądę na nią jutro albo pojutrze. — Wsiądziesz na nią teraz — warknął. Potem podniósł głos i wrzasnął: — Zima! Z ponurego wozu na słońce wyszła moja macocha. — Trzymaj ją — powiedział, kiwając głową w stronę konia, na co macocha zeskoczyła ze stopnia i przeszła obok mnie, nie mówiąc ani słowa. — Idę się przespać — mruknął pod nosem, a ja stałam jak wryta i pozwoliłam, by przeszedł obok mnie. On zaś, gdy tylko znalazł się blisko, chwycił swoją brudną ręką moje ramię i wykręcił je do tyłu z taką siłą, że usłyszałam trzask kości. Syknęłam z bólu przez zaciśnięte zęby. — Wsiadaj — powiedział mi cicho do ucha, ziejąc cuchnącym oddechem — inaczej tak ci przywalę, że przez tydzień nie będziesz mogła jeździć ani na niej, ani na żadnym innym koniu. Wyszarpnęłam się z uścisku, posmutniała i bezradna. Spojrzałam spode łba na moją macochę, która stała w miejscu, dłubiąc w zębach, i przypatrywała się tej scenie. Jak żyłam, nigdy nie wstawiła się za mną. Potrafiła patrzeć, kiedy mnie bił dopóty, dopóki nie padłam na kolana i z płaczem błagałam, żeby przestał. Raz tylko

kazała mu przerwać, ponieważ moje głośne pochlipywanie nie pozwalało zasnąć jej własnemu dziecku. Czułam, że absolutnie nikt mnie nie kocha, że nie interesuję absolutnie nikogo. To nie były jakieś zwykłe głupie dziewczyńskie obawy, to była gorzka prawda. — Wsiadaj — powtórzył tato i stanął tuż przy łbie konia. Popatrzyłam na niego równie kamiennym wzrokiem. — Jak jej dosiądę, zrzuci mnie — powiedziałam. — Ty to wiesz i ja to wiem. Potem dosiądę jej jeszcze po raz drugi i trzeci. Nigdy jej nie wytresujemy w taki sposób. Gdybyś miał tyle oleju w głowie co piwa w żołądku, pozwoliłbyś mi ją tresować. Wtedy przynajmniej moglibyśmy pokazać temu farmerowi miłe zwierzątko. Przez ciebie pokażemy mu skatowanego osła. Nigdy przedtem nie przemawiałam do niego w taki sposób. Mój głos był opanowany, mimo że ze strachu przed własną śmiałością czułam, jak mnie skręca w brzuchu. Patrzył na mnie przez jedną długą, ciężką chwilę. — Wsiadaj! — rozkazał. Nic się nie zmieniło. Odczekałam moment na wypadek, gdybym jednak miała jakąś szansę albo chociaż cień szansy postawić na swoim. On miał twarz twardą jak głaz, a ja byłam tylko młodą dziewczyną. Widział, jak ulatuje ze mnie cały duch oporu.

R

Sprawdziłam, czy trzyma mocno konia przy łbie, a potem odwróciłam się, złapałam uchwyt przy siodle i podskoczyłam.

L T

Klacz, gdy tylko poczuła mój ciężar na swoim grzbiecie, uskoczyła w bok niczym kozica, na sztywnych nogach, i znieruchomiała, drżąc jak osika pod wpływem wstrząsu. Po chwili, jakby tylko się upewniała, czy to nie jest jakiś straszny koszmar senny, stanęła dęba, wyrywając cugle z rąk taty. Tato, jak zupełny dureń, wypuścił je — cały czas wiedziałam, że to zrobi — i potem nie zostało już nic, za pomocą czego można by okiełznać zwierzę, z wyjątkiem uździenicy na jego karku. Przywarłam do grzbietu klaczy jak pijawka, ściskając kurczowo łęk siodła, ona zaś biegła jak szarżujący byk, to pochylając łeb i brykając kopytami, to stając na tylnych nogach i wierzgając przednimi w powietrzu, za wszelką cenę usiłując mnie zrzucić. Nic nie mogłam zrobić, tylko rozpaczliwie wczepić się w jej kark i mieć nadzieję, że tato w porę złapie wlokące się po ziemi cugle i zapanuje nad koniem, zanim z niego spadnę. Widziałam, jak podchodzi, był już całkiem blisko. Tymczasem zwierzę obróciło się, wykonując przy tym niezdarny podrzut zadem, przez co omal nie wypadłam z siodła. Tracąc równowagę, uczepiłam się łęku, chcąc na nowo usadowić się na środku grzbietu, a klacz znowu wierzgnęła z całej siły i wtedy runęłam prosto na ubitą ziemię. Skuliłam się natychmiast, instynktownie chroniąc głowę przed rozpędzonymi kopytami. Usłyszałam świst powietrza, gdy wierzgnęła z rozmachem tuż nade mną, chybiła jednak o cal i pogalopowała na drugą stronę pola. Tato pobiegł w ślad za nią, klnąc głośno. Po drodze nawet nie zerknął w moją stronę, żeby sprawdzić, czy nic mi nie jest. Usiadłam. Zima, moja macocha, patrzyła na mnie bez zainteresowania. Z trudem podźwignęłam się na nogi. Byłam roztrzęsiona, ale oprócz siniaków na plecach w miejscu, którym uderzyłam o ziemię, nic mi się nie stało. Tato trzymał cugle i smagał batem biedne zwierzę po łbie, a ono wierzgało i rżało, protestując. Patrzyłam na to z kamienną miną. Nie zwykłam litować się nad koniem, który mnie zrzucił.

— Wsiadaj! — rzucił, nie patrząc na mnie. Szłam tuż za nim i patrzyłam na klacz. Była nawet ładna — stanowiła mieszankę kilku dobrych ras, między innymi New Forest. Jej jasnogniada sierść połyskiwała w słońcu, a czarna grzywa i ogon były teraz sklejone i zmierzwione. Wiedziałam, że przed przyjazdem kupca będę musiała ją wyczyścić. Zauważyłam, że tato zdzielił ją batem tuż przy oku i jej delikatna powieka lekko krwawi. — Ty durniu — powiedziałam z obrzydzeniem. — Skaleczyłeś ją i kupiec na pewno to zauważy. — Nie nazywaj mnie durniem, dziewczyno — odparł i ruszył prosto na mnie, wciąż trzymając bat w dłoniach. — Jeszcze jedno słowo, a tak oberwiesz, że popamiętasz na całe życie. Dość już się nasłuchałem jak na jeden dzień. A teraz wsiadaj na konia i tym razem nie pozwól się zrzucić. Spojrzałam na niego zuchwale, co jak wiedziałam, zawsze doprowadzało go do bezmyślnej furii. Odgarnęłam z twarzy potargane włosy barwy miedzi i wpatrywałam się w niego zielonymi oczyma, nieodgadnionymi jak u kota. Widziałam, jak zaciska palce na rękojeści bata, i uśmiechnęłam się do niego zachwycona swoją władzą, nawet jeśli miałam się przy niej utrzymać tylko przez ten jeden poranek. — A kto potem będzie na niej jeździć? — zaczęłam szydzić. — Ty raczej nie dosiadasz nieujeżdżonych koni. A Zima nie wsiądzie nawet na osła, choćby mu przystawiono drabinę do boku. Nikt na tej klaczy nie będzie jeździł oprócz mnie. A ja tego teraz nie zrobię. Zrobię to po południu.

R

Z tymi słowami obróciłam się na pięcie i kołysząc biodrami odeszłam od niego, starając się jak najlepiej naśladować powolny, koci chód mojej macochy. W wykonaniu chudej piętnastolatki, ubranej w spódnicę led-

L T

wie skrywającą łydki, niewiele w tym było zmysłowości. Niemniej jednak ojca musiało to sprowokować, bo wydał z siebie donośny ryk wściekłości, wypuścił z rąk cugle i ruszył za mną. Obrócił mnie w swoją stronę, a potem tak mną potrząsnął, że włosy opadły mi na oczy i ledwie widziałam jego zaczerwienioną z gniewu twarz.

— Zrobisz tak, jak ci każę, albo ci przywalę! — zawołał, doprowadzony do ostatecznej pasji. — Zrobisz, jak ci każę, albo spiorę cię zaraz po sprzedaży konia. Lepiej sobie zapamiętaj, że jutro wieczorem będę gotów cię bić tak samo jak teraz. Mam dobrą pamięć, jeśli idzie o ciebie. Potrząsnęłam głową, żeby usunąć włosy z oczu. Musiałam pozbierać myśli. Miałam zaledwie piętnaście lat i traciłam całą odwagę, gdy tato tak mnie terroryzował. Skuliłam ramiona, wyraz arogancji znikł z mojej twarzy. Wiedziałam, że jeśli się teraz nie poddam, on zapamięta moje nieposłuszeństwo. Wiedziałam, że będzie mnie bił — nie tylko po sprzedaży konia, ale za każdym razem gdy sobie przypomni o tym wszystkim. — W porządku — powiedziałam ponurym głosem. — W porządku. Dosiądę jej. Zaszliśmy klacz z dwóch stron na skraju pola. Tym razem trzymał cugle silniej, gdy już siedziałam na jej grzbiecie. Trwało to trochę dłużej, ale znowu mnie zrzuciła. Zanim Dandy wróciła do domu z niewyraźnym tajemniczym uśmiechem i królikiem wykradzionym z cudzych sideł, leżałam już na posłaniu cała posiniaczona, z obolałą po serii upadków głową. Dandy przyniosła mi talerz pełen potrawki z królika. — Wyjdź na zewnątrz — zachęciła mnie. — Z nim spokój, pije. Kupił Zimie piwa, więc z nią też spokój. Wyjdź, to pójdziemy nad rzekę i popływamy. To ci pomoże na te siniaki.

— Nie — odparłam ponuro. — Chcę spać. Nie chcę wychodzić i nie dbam o to, czy on się uspokoił. Nienawidzę go. Życzę mu, żeby zdechł. I ta głupia Zima też. Zostaję tu, chcę spać. Dandy stanęła na palcach, żeby mnie dosięgnąć na górnym posłaniu, i dotknęła nosem mojego policzka. — Bardzo boli? — szepnęła. — Bardzo, na zewnątrz i od środka — powiedziałam cicho. — Życzę mu, żeby zdechł. Zabiję go, jak dorosnę. Dandy pogładziła mnie po czole chłodną brudną dłonią. — A ja ci w tym pomogę — obiecała z cieniem śmiechu w głosie. — Jest tu blisko rodzina Ferenzów, wybierają się popływać. Chodź też, Meridon! Westchnęłam. — Niech idą beze mnie — oświadczyłam. — Jestem za bardzo obolała i wściekła. Zostań ze mną, Dandy. Musnęła wargami siniak na moim czole. — Nie — oznajmiła melodyjnym głosem. — Umówiłam się z chłopakami Ferenzów. Wrócę po zmroku. Skinęłam głową. Nie było sposobu na zatrzymanie Dandy, jeśli chciała gdzieś pójść. — Jutro też będziesz musiała jeździć? — spytała.

R

— Tak — odparłam. — I jeszcze pojutrze. Farmer przyjeżdża po konia w niedzielę. Do tego czasu musi zostać ujeżdżony. Ale mi żal tej jego córki!

L T

W półmroku zalegającym wnętrze wozu dostrzegłam błysk białych zębów Dandy. — Czy to zły koń? — spytała z nutą beztroskiego rozbawienia w głosie. — To potwór — odparłam lakonicznie. — Ja się na nim utrzymam, ale ta panienka złamie sobie kark już za pierwszym razem, gdy spróbuje się przejechać na swoim prezencie urodzinowym. Zachichotałyśmy mściwie.

— Nie sprzeczaj się z nim jutro — ostrzegła mnie Dandy. — Od tego tylko robi się gorszy. A z nim i tak nigdy nie wygrasz. — Wiem — odparłam znużonym głosem. — Wiem, że nigdy nie wygram. Ale nie potrafię siedzieć cicho tak jak ty. Nawet nie potrafię uciekać tak jak ty. Nigdy nie umiałam. Ale ucieknę, jak tylko będę umiała. Ucieknę zaraz, jak tylko wymyślę dokąd. — A j a pójdę z tobą — powiedziała Dandy, powtarzając złożoną dawno temu obietnicę. — Tylko nie rozwścieczaj go jutro. Mówił, że cię zbije, jeśli to zrobisz. — Postaram się — odparłam bez przekonania i podałam jej pusty talerz. Potem odwróciłam głowę w drugą stronę, odgradzając się od niej, od ciemnego wozu i mętnie oświetlonych drzwi. Odwróciłam się do drewnianej ściany przy moim posłaniu i podłożyłam sobie cuchnącą poduszkę pod głowę. Zacisnęłam mocno powieki i zapragnęłam znaleźć się gdzieś bardzo daleko — daleko od obolałego ciała, od tej zgrozy i strachu, które przepełniały moje myśli. Od obrzydzenia, jakie czułam do ojca, i nienawiści, jaką darzyłam Zimę. Od swojej bezsilnej nieudolnej miłości do Dandy i cierpień, jakich przysparzało mi beznadziejne, brudne i nędzne życie.

Zacisnęłam mocno powieki i wyobraziłam sobie, że jestem miedzianowłosą córką właściciela Wide. Wyobraziłam sobie drzewa odbijające się w wodach pełnego pstrągów potoku. Wyobraziłam sobie dom i kremowe, słodko pachnące róże rosnące w otaczających go ogrodach. I kiedy odpływałam w sen, udało mi się przywołać wizję jadalni, ognia migoczącego na kominku, wydłużonych płomyków świec odbijających się od blatu wielkiego mahoniowego stołu i służących, którzy stawiają na nim jedno danie po drugim. W moim wiecznie wygłodniałym ciele obudziła się bolesna tęsknota do tych obfitych smakowitych dań. Niemniej jednak zasypiałam z uśmiechem na ustach. Następnego dnia, pomimo kaca, ojciec nie czuł się najgorzej, więc szybciej dopadał końskiego łba i silniej przytrzymywał klacz. Mnie udawało się dłużej usiedzieć na jej grzbiecie i przynajmniej dwukrotnie wylądowałam na nogach, zsunąwszy się najpierw z jednego boku, potem z drugiego, dzięki czemu uniknęłam tych potwornych upadków na ubitą ziemię, które wstrząsały każdym nerwem. Tato skinął głową w moją stronę, gdy przerwaliśmy pracę, żeby zjeść obiad — resztki potrawki z królika rozwodnione tak, że przypominały zupę, i kawał starego chleba. — Czy jutro utrzymasz się na niej dostatecznie długo? — Tak — odparłam pewnym głosem. — Wyjeżdżamy pojutrze? — Nie, jutro wieczorem! — odparł beztrosko tato. — Wiem, że żadna dama nigdy nie będzie w stanie jeździć na tej klaczy. To wredny koń.

R

Zachowałam spokój. Wiedziałam doskonale, że na początku, kiedy ją kupiliśmy, była łagodna. Gdyby

L T

tresowano ją starannie i z miłością, tato sprzedałby ją korzystnie jakimś ludziom z wyższej sfery. On jednak wiecznie dążył do szybkich zysków. Wystarczyło, że spotkał człowieka, który chciał spokojnego konia w prezencie urodzinowym dla swojej córki, a już naprędce ujeżdżał dwuletniego dzikiego kuca. Właśnie ta prymitywna głupota i tępa pogoń za drobnym zyskiem denerwowały mnie najbardziej. — Nie jest wytresowana do jazdy z damskim siodłem — powiedziałam zdawkowo. — Nie — zgodził się tato. — Ale jak umyjesz twarz i pozwolisz Zimie zapleść sobie włosy, to nawet jak dosiądziesz jej okrakiem, będziesz wyglądała jak taka, co dopiero uczy się jeździć. Zaraz ją kupi, jak cię na niej zobaczy. Tylko się pilnuj, żebyś nie spadła. Skinęłam głową i urwałam garść trawy, żeby wytrzeć swoją miskę. Wyplułam w garść wyssaną chrząstkę i cisnęłam ją w stronę chudego kundla uwiązanego pod wozem. Schwycił ją i schował się w cieniu. W upalnym popołudniowym słońcu widziałam przez zamknięte powieki czerwone kręgi; wyciągnęłam się na skoszonej trawie, żeby rozkoszować się ciepłem. — Dokąd teraz jedziemy? — spytałam bez zainteresowania. — Do Salisbury — odparł bez wahania tato. — Można tam zarobić kupę pieniędzy. Po drodze kupię kilka kucyków. Na początku września będzie tam jarmark, niech wreszcie te próżniaczki, Zima i Dandy, choć raz zarobią na swoje utrzymanie. — Nikt nie potrafi kraść tak dobrze jak Dandy — wypaliłam. — Kiedyś ją za to powieszą — odparł obojętnie. — Jej się wydaje, że wystarczy, jak przewróci tymi swoimi czarnymi oczami do strażnika miejskiego, a on ją zaraz zabierze do domu i da cukierka. Nie zawsze uda jej się wyłgać, jak będzie starsza. Strażnik ją zatrzyma, a jak się będzie opierać, to ją zaciągnie do trybunału.

Usiadłam. Nagle stałam się czujna. — Wsadzają do więzienia? — spytałam podniesionym głosem. Tato roześmiał się ochryple. — Wszystkich nas wsadzą do więzienia, a jakże, i to w tej, jak jej tam, Australii, jeśli nas wszystkich wyłapią. Lepiej urodzeni są przeciwko zwykłemu człowiekowi, dziewczyno. Każdy jeden, choćby nie wiem jak pięknie się wyrażał, jaki by był grzeczny. Całe życie przebywałem po złej stronie parkowych murów. Widziałem ich, jak tam wjeżdżają, i widziałem, jak wyjeżdżają, ale wędrowca nigdy nie potraktowali, jak się należy. Skinęłam głową. To był ulubiony temat taty. Największe politowanie budził, gdy rozwodził się nad nim po pijanemu. Gdy poznał moją mamę, był wędrownym druciarzem: łajdakiem, drobnym handlarzem i złodziejem. Ona była prawdziwą Cyganką, wędrującą razem ze swoją rodziną. Ale jej mąż umarł i musiała zadbać o nas, swoje córki bliźniaczki. Uwierzyła, kiedy tato obiecywał jej wspaniałą przyszłość, i wyszła za niego wbrew radom swoich krewnych i bez ich błogosławieństwa. Tato mógł się do nich przyłączyć i podróżować razem z nimi, miał jednak wspaniałe pomysły. Zamierzał zostać wielkim handlarzem koni. Chciał kupić oberżę. Pragnął prowadzić stajnie i tresować rasowe konie. Jeden nieudany plan za drugim — w końcu zmuszeni byli ruszyć w drogę najlichszym wozem, jaki moja matka kiedykolwiek nazywała domem. A potem znowu zaszła w ciążę.

R

Ledwie ją pamiętam: blada i tłusta, zbyt zmęczona, żeby się z nami bawić. Zachorowała, rodziła długo,

L T

bez niczyjej pomocy. Kiedy poczuła, że umiera, płacząc błagała ojca, by pogrzebał ją zgodnie z obyczajami jej ludu — Romów, i spalił jej rzeczy w noc po jej śmierci. Nie wiedział, jak to się robi, nie obchodziło go to. Spalił symbolicznie kilka łachmanów, a resztę sprzedał. Dandy podarował grzebień matki, a mnie stary brudny sznurek z dwiema złotymi zapinkami na końcach. Przyznał mi się, że kiedyś były na niego nanizane różowe perły. Nigdy się nie dowiedział, skąd mama je miała. Dała mu te perły jako swoje wiano, a on je sprzedawał po kolei, aż nie zostało nic oprócz sznurka. Na jednej zapince wyryte było słowo, które jak mi powiedziano, oznaczało „John". Na drugim wyryte było „Celia". Sprzedałby i te złote zapinki, gdyby miał odwagę. Dał mi je z dziwacznym uśmieszkiem. — Masz do nich prawo — wyjaśnił. — Ona zawsze mówiła, że należą do ciebie, a nie do Dandy. Sprzedam tę zapinkę w twoim imieniu, wystarczy ci sznurek. Pamiętam, jak zacisnęłam sznurek w brudnej dłoni. — Ja chcę to mieć — oświadczyłam. — Podzielę się z tobą pieniędzmi. Ja sześćdziesiąt, ty czterdzieści? — kusił przymilnym głosem. — Nie — odparłam. — Wystarczy na słodką bułkę — powiedział takim tonem, jakby już dobił targu. W żołądku mi zaburczało, ale trzymałam się dzielnie. — Nie — powtórzyłam. — Kim są John i Celia? Wzruszył ramionami z przebiegłą miną. — Nie wiem — odparł. — Może to jacyś znajomi twojej matki. Masz prawo do tego wisiorka. Wiele razy mi to powtarzała, żeby się upewnić, czy ci go dam. Zrobiłem to teraz. Obietnicy złożonej zmarłemu należy

dotrzymać. Powiedziała, że mam ci go dać i przestrzec, żebyś go dobrze pilnowała, i że masz go pokazać, gdygdyby ktoś cię przyszedł szukać. Gdyby ktokolwiek pytał, kim jesteś. — A kim jestem? — spytałam natychmiast. — Przeklętym utrapieniem — odparował; jego dobry nastrój minął wraz z szansą na wyłudzenie złotych zapinek. — Jednym z dwóch bachorów, do których będę uwiązany, dopóki się ich nie pozbędę. To już długo nie potrwa, pomyślałam, wysysając słodki zielony smak ze źdźbła trawy. Już całkiem niedługo będzie mógł się nas pozbyć. Ta rozmowa odbyła się dawno temu, jednak tato nigdy nie zmienił swojego nastawienia do nas. Nigdy nie zauważył, ile mięsa dostarcza Dandy do naszego garnka. Nigdy nie pomyślał, że jego konie pozostałyby półdzikie, gdybym nie miała drygu do ujeżdżania. Nie on. Ta sama chciwość, z powodu której łatwo mu było wziąć kobietę z dwojgiem niemowląt u piersi, bez żadnych możliwości uratowania jej przed całą furą swoich idiotycznych marzeń, sprawiała, że teraz potrafił planować sprzedanie nas obu temu, kto da najwięcej. Niezależnie od warunków. Wiedziałam, że Dandy skończy jako ulicznica. Błyski jej czarnych bezczelnych oczu były zbyt ochocze. Gdybyśmy należały do jakiejś cygańskiej rodziny, podróżowały razem z nią, Dandy musiałaby wcześnie wyjść za mąż i urodzić dziecko, a jej mężczyzna utrzymałby ją w ryzach. A tutaj nikogo takiego nie było. Tu był

R

tylko tato, którego zupełnie nie obchodziło, do czego ona jest zdolna. I Zima, która śmiała się leniwie i twierdziła, że Dandy będzie się włóczyć po ulicach, zanim skończy szesnaście lat. Tylko ja wzdrygałam się,

L T

słuchając tych mętnych proroctw. I tylko ja przysięgałam, że one się nigdy nie spełnią. Że uratuję przed tym Dandy.

Ona sama nie bała się tego. Dandy była próżna i afektowana. Jej się wydawało, że taki los oznacza piękne ubrania, tańce i uwagę mężczyzn. Nie mogła się doczekać, kiedy wreszcie dorośnie, i zawsze kiedy pływałyśmy albo przebierałyśmy się, zmuszała mnie, żebym oglądała stożkowate kształty jej piersi i potwierdzała, że stają się „nadzwyczaj cudowne". Dandy patrzyła na życie leniwymi, roześmianymi oczyma i nie potrafiła uwierzyć, że nie wszystko może potoczyć się dla niej dobrze. Ja natomiast widywałam ulicznice w Southampton i Portsmouth. I widziałam ich owrzodzone usta i puste oczy. Wolałam, żeby na zawsze została złodziejką — którą już była — niż ulicznicą. Wolałam, żeby Dandy była kimkolwiek, tylko nie prostytutką. — To dlatego, że ty nie znosisz, jak ktoś cię dotyka — tłumaczyła mi, gdy nasz wóz ruszył w drogę na jarmark w Salisbury. Leżała na boku i czesała swoje włosy, które niczym lśniąca czarna kaskada spływały w dół z jej posłania. — Jesteś taka drażliwa jak dziki koń. Tylko mnie dopuszczasz do siebie, ale nawet mnie nie pozwalasz zapleść sobie włosów. — Nie lubię tego — odparłam niezbyt zgodnie z prawdą. — Nie znoszę, jak tato sadza mnie sobie na kolana, gdy jest pijany. Albo jak dziecko Zimy obślinia mi szyję i twarz. Dostaję od tego dreszczy. Lubię mieć przestrzeń wokół siebie. Nienawidzę tłoku. Pokiwała głową.

— Ja jestem jak kot — powiedziała rozmarzonym głosem. — Uwielbiam, jak ktoś mnie głaszcze. Nie przeszkadza mi nawet, jak jest to tato, tylko musi to robić delikatnie. Zeszłego wieczora dał mi pół pensa. Zirytowana wydałam z siebie stłumiony pomruk. — Mnie nigdy nic nie dai — poskarżyłam się. — A przecież sam nigdy by nie sprzedał tej klaczy. Farmer kupił ją tylko dlatego, że widział, jak na niej jeżdżę. I gdyby nie ja, tato by nigdy jej nie wytresował. — Lepiej módl się, żeby córka tego farmera umiała jeździć konno — powiedziała Dandy i zachichotała. — Czy klacz ją zrzuci? — Jak amen w pacierzu — oświadczyłam obojętnie. — Gdyby ten człowiek nie był idiotą, zauważyłby, że trzymam się na jej grzbiecie, bo mam szczęście, a ona pada ze zmęczenia. — Cóż, tato ma teraz dobry humor — orzekła Dandy. Słyszałyśmy obydwie, jak mamrocze pod nosem nazwy kart, ćwicząc tasowanie i rozdawanie, mimo że wóz podskakiwał na grząskiej drodze. Zima siedziała obok niego na koźle. Zostawiła swoje dziecko śpiące na posłaniu, a Dandy trzymała delikatnie stopę przy jego tłustym brzuszku, żeby nie spadło. — Może da nam po pensie na upominki — zagadnęłam bez większej nadziei w głosie. Dandy rozpromieniła się. — Ja ci dam pensa — obiecała. — Zdobędę dla nas pół szylinga. Uciekniemy na cały wieczór, kupimy sobie słodyczy i będziemy oglądały stragany.

R

Uśmiechnęłam się na myśl o tym, a potem obróciłam się twarzą do rozchybotanej ściany wozu. Nadal

L T

byłam posiniaczona od upadków i zmęczona jak pijany żołnierz po całym dniu i nocy tresowania kucyka. I opadło mnie to dziwne uczucie odizolowania, jak zawsze gdy miało mi się przyśnić Wide. Jechaliśmy już półtora dnia i jeśli tato nie kazał mi powozić, nie miałam zupełnie co robić. Całe godziny podróży i nic do roboty. Dandy potrafiła bez końca czesać włosy. A ja mogłam spać, drzemać i marzyć o Wide. Wóz jechał, rozkołysany, po błotnistych bocznych drogach i na przełaj, przez pola, a potem po lepszym, ubitym trakcie wiodącym do samego Salisbury. I wciąż nie było nic do roboty. Można było tylko wyglądać przez tylne okno na ginącą za nami drogę. Albo leżeć na posłaniu i paplać z Dandy o niczym. Między kolacją a zapadnięciem zmroku tato nie chciał się zatrzymać — rozchybotany skrzypiący wóz miał się toczyć do przodu. Nie miałam co robić, więc mogłam marzyć, że jestem w Wide, a także zastanawiać się nad bezpieczną ucieczką — swoją i Dandy — od taty.

ROZDZIAŁ 2 Wyprawa do Salisbury była długa i męcząca. Jechaliśmy bocznymi drogami w górę doliny Avonu otoczonej po obu stronach podmokłymi bujnymi łąkami, na których pasły się brązowe krowy brodzące po kolana w wilgotnej trawie, przez Fordingbridge, gdzie małe dzieci, wychodzące właśnie ze szkoły, biegły za nami, krzyczały i rzucały kamieniami w nasz wóz. — Chodź tu — rzucił tato, tasując na koźle talię przetłuszczonych kart. — Chodź tu i popatrz. Powiesił lejce idących równym krokiem koni na zniszczonym słupku z boku wozu, potasował karty, przełożył i znowu potasował. — Widziałaś? — spytał. — Widziałaś, co zrobiłem? Czasami odgadywałam szybkie tajemnicze ruchy jego palców, wychwytując wzrokiem znakowane karty. Czasami nie widziałam nic. Nie potrafił dobrze oszukiwać. To trudna sztuka, powinno się ją wykonywać za pomocą czystych rąk i suchych kart. Lepka talia taty nie nadawała się za bardzo do tasowania. Jechaliśmy wolno wyboistą drogą, a ja często mówiłam: „Oszukałeś przy przekładaniu" albo „Widzę zagiętą kartę, tato". W którymś momencie zachmurzył się i powiedział:

R

— Masz oczy jak myszołów, Merry. Zrób to sama, jakeś taka mądra. — Cisnął karty w moją stronę,

L T

pozwalając, by rozsypały się z gniewnym furkotem.

Pozbierałam je, dołączyłam do swoich, ułożyłam w prawej dłoni wachlarzyk ze starszych kart i figur. Z cichym „sio" strzepnęłam nim z siedzenia nie istniejącego owada, żeby zrobić zagięcie, tak zwany mostek, dzięki czemu wyczuwałam te karty pod palcami, gdy je dołączyłam do reszty talii. Patrzyłam obojętnym wzrokiem na otaczające nas łąki i tasowałam talię, układając w lewej dłoni figury i starsze karty na przemian z blotkami w taki sposób, że sobie mogłam rozdać same honory, a tacie niskie karty. — Widziałem! — oświadczył tato z ponurą satysfakcją. — Widziałem, jak robiłaś mostek, kiedy strzepywałaś muchę. — To się nie liczy — zaczęłam się kłócić. — Nie znałbyś tej sztuczki, gdybyś był naiwniakiem, który chce dać się oskubać. Liczy się tylko, czy zauważyłeś, jak je rozdaję. Widziałeś, jak je rozdaję? Albo że oszukuję przy tasowaniu? — Nie — powiedział, chcąc nie chcąc przyznając mi rację. — Ale i tak jesteś winna pensa za to, że cię przyłapałem. Oddaj karty. Podałam mu talię, a on tasował je bez końca w swych zniszczonych dłoniach. — Zresztą i tak nie ma po co uczyć dziewczyny — burknął. — Taka, co stoi prosto, nie zarobi. Żeby zrobić pieniądze na dziewczynie, trzeba ją położyć na plecach, inaczej przynosi same straty. Pozostawiłam go samego z tym narzekaniem i wróciłam do rozchybotanego wozu. Dandy czesała włosy na leżąco, a Zima drzemała, dziecko ssało jej pierś i gaworzyło sobie. Odwróciłam wzrok. Podeszłam do swojego posłania, przystawiłam głowę do maleńkiego okienka w tylnej ścianie wozu i patrzyłam na krętą jak rzeka wstęgę drogi wiodącej nas na północ, do Salisbury.

Tato dobrze znał Salisbury — w tym mieście nie powiódł mu się interes z piwiarnią, tam kupił wóz i wrócił na drogę. Jechał pewnie przez zatłoczone ulice. Ja i Dandy wytknęłyśmy głowy przez tylne okno, robiłyśmy miny do chłopców na posyłki i przyglądałyśmy się hałaśliwemu i ruchliwemu miastu. Jarmark odbywał się na podmiejskich błoniach i tato wjechał na łąkę, na której stały już inne wozy. Kilka rasowych wierzchowców skubało krótką trawę; obejrzałam sobie je wszystkie, kiedy wyprzęgałam Jess, naszą klacz. — Ładne zwierzęta — powiedziałam do taty. Spojrzenie, jakim ogarnął otoczenie, było niezwykle chytre. — A jakże — przyznał. — Za nasze też powinniśmy dostać niezłą cenę. Nic nie powiedziałam. Do tyłu wozu mieliśmy uwiązanego konia, tak starego i dychawicznego, że nawet na koźle słychać było jego rzężenie, oraz jednego z tych ukochanych kucyków taty, zbyt małego, by udźwignął kogoś cięższego ode mnie, i zbyt dzikiego, by sobie z nim poradziło normalne dziecko. — Tego starego konia upchnę jakiemuś młodemu durniowi — planował tato z przekonaniem. — A ten mały powinien pójść jako damski koń. — Jest trochę dziki — zaryzykowałam. — Sprzeda się dzięki swojej maści — oświadczył z pewnością w głosie, a ja nie mogłam się nie zgodzić. Miał cudowną, błyszczącą jak aksamit bladoszarą sierść, tak jasną, że nieomal srebrną. Wyczyściłam

R

go tego ranka, dając się przy tym porządnie oblać wodą i boleśnie skopać, dzięki temu koń wyglądał tak cudownie jak legendarny jednorożec.

L T

— Jest piękny — zgodziłam się. — Tato, jeśli on się sprzeda, to czy ja i Dandy będziemy mogły pójść na jarmark i kupić jakieś wstążki i pończochy dla niej?

Tato chrząknął, ale nie rozzłościł się. Dzięki perspektywie dużego zarobku na jarmarku był dziś wyjątkowo pogodnie usposobiony, choć oczywiście jak zwykle gburowaty. — Może — odparł. — Może dam wam trochę grosza.

Ściągnął chomąto z grzbietu Jess i rzucił je niedbale na stopień wozu. Przestraszona hałasem klacz podskoczyła i ustawiła się bokiem, otarłszy ciężkim kopytem moją gołą łydkę. Zaklęłam i pogładziłam skaleczenie. Tato nie zwrócił uwagi na żadną z nas. — Ale pod warunkiem, że te konie się sprzedadzą — powiedział po chwili. — Więc lepiej zacznij od razu pracować nad tym młodym. Przed obiadem możesz uwiązać go do lonży, a potem będziesz nad nim pracowała przez resztę dnia. Zanim zapadnie zmrok, masz go dosiąść. Jak się na nim utrzymasz, będziesz mogła pójść na jarmark. Tylko pod tym warunkiem. Spojrzenie, którym go obdarzyłam, było dość ponure. Nie odważyłam się jednak na nic więcej. Zdjęłam uprząż z Jess i spętałam ją obok wozu, żeby mogła się paść, a sama powędrowałam do nowego szarego kucyka uwiązanego z tyłu. — Nienawidzę cię — mruknęłam pod nosem. Wóz zachybotał się, gdy tato wszedł do środka. — Jesteś wrednym, chamskim i leniwym durniem. Nienawidzę cię i życzę ci, żebyś zdechł. Wzięłam długi bat i cugle, stanęłam obok szarego kucyka i delikatnie, cierpliwie starałam się go nauczyć w ciągu jednego dnia tego, co wymagało dwumiesięcznej tresury, po to, żebyśmy razem z Dandy mogły pójść na jarmark z jakimś groszem w kieszeni.

Tak się pogrążyłam w ponurych rozważaniach, że ledwie zauważyłam mężczyznę, który obserwował mnie z innego wozu. Siedział na stopniu z fajką w ręce, a nad jego głową w upalnym powietrzu unosił się kłąb dymu tytoniowego. Skupiłam się wyłącznie na zmuszaniu szarego kuca, by nieustannie dreptał wokół mnie. Stałam w środku, trzymając nisko bat, czasami dotykałam go nim, gdy się zatrzymywał, na ogół jednak przemawiałam łagodnie, żeby utrzymywał stałe tempo. Konik szedł czasami posłusznie, zataczając krąg wokół mnie, a czasami kopał, wierzgał i usiłował się wyrwać, wlokąc mnie za sobą po trawie, dopóki nie zaparłam się piętami i szarpnięciem nie zmusiłam, żeby się zatrzymał, po czym na nowo rozpoczynałam tę samą procedurę przymuszania go, by dreptał miarowo po okręgu. Ledwie do mnie docierało, że ktoś mnie obserwuje. Całą swoją uwagę skupiłam na małym kucyku — pięknym jak obrazek i wyjątkowo sprytnym. I równie niechętnym do pracy w tym gorącym porannym słońcu jak ja. Równie rozzłoszczonym i pełnym obrzydzenia. Dopiero gdy tato wyszedł z wozu, nałożył kapelusz i ruszył w stronę jarmarku, zatrzymałam konia, pozwoliłam mu zwiesić łeb i skubnąć trawy. Sama położyłam się na ziemi, żeby odpocząć; leżałam obok porzuconego bata i przemawiałam pieszczotliwie do pasącego się kuca. Jego uszy — które gdy tylko zaczęliśmy, położył na tył głowy, demonstrując zły humor — zastrzygły na dźwięk mojego głosu i wiedziałam, że na razie najgorsze za nami — aż do chwili, gdy poczuje mój ciężar na swoim grzbiecie.

R

Wyciągnęłam się i zamknęłam oczy. Dandy poszła na jarmark, żeby sprawdzić, co wraz z Zimą mogą tam zdziałać. Tato usiłował złowić jakiegoś klienta na swojego starego konia. Zima szczękała garnkami we

L T

wnętrzu wozu, a jej dziecko płakało z niewielką nadzieją, że ktoś się nim zajmie. Rzadko kiedy bywałam tak samotna. Westchnęłam i zasłuchałam się w śpiew frunącego po niebie skowronka i odgłosy skubiącego trawę kucyka tuż przy mojej głowie.

— Hej! Ty, mała! — zawołał do mnie cichym głosem mężczyzna siedzący na stopniu wozu. Natychmiast usiadłam i przesłoniłam dłonią oczy, żeby mu się przyjrzeć. Miał ładny wóz, znacznie większy od naszego i bardzo kolorowy. Na boku czerwonymi i złotymi zakrętasami wymalowane były słowa, których nie potrafiłam odczytać, wśród nich znajdowało się wielkie ozdobne „E". Domyślałam się, że w tym napisie zawarte jest słowo „konie", ponieważ był tam również wspaniale namalowany wierzgający koń, obok którego stała dama, ubrana jak królowa, zamaszyście wymachująca batem. Mężczyzna miał na sobie białą koszulę, jego pucołowata twarz była świeżo ogolona. Uśmiechał się do mnie przyjaźnie, więc natychmiast nabrałam podejrzeń. — Przy takiej robocie chce się pić — powiedział uprzejmie. — Masz ochotę na kufel jasnego piwa? — A to za co? — spytałam. — Umiesz pracować, przyjemnie się na ciebie patrzyło — oświadczył. Wstał i zniknął we wnętrzu wozu, ocierając czubkiem głowy o górną framugę drzwi. Wrócił po chwili z dwoma kuflami i zszedł ostrożnie ze stopnia, nie odrywając od nich wzroku. Podszedł do mnie, wyciągając jeden kufel w moją stronę. Wstałam i zlustrowałam go wzrokiem, ale nie wyciągnęłam ręki po napój, mimo że zaschło mi w ustach i marzył mi się smak zimnego piwa na języku i w gardle. — Czego pan chce? — spytałam, wbijając wzrok w kufel. — Może chcę kupić tego konia — powiedział. — No dalej, bierz. Ja nie gryzę.

To oświadczenie kazało mi spojrzeć na jego twarz. — Nie boję się pana — rzuciłam butnie. Znowu spojrzałam tęsknie na piwo. — Nie mam pieniędzy, żeby za nie zapłacić — dodałam. — Ono jest za darmo! — odparł niecierpliwie. — No bierz, głupia dziewucho. — Dziękuję — burknęłam i wzięłam kufel z jego ręki. Poczułam na języku smak słodu, płyn spłynął w dół mojego gardła cudownym chłodnym strumieniem. Upiłam trzy łyki i zatrzymałam się, żeby dłużej rozkoszować się jego smakiem. — Handlujecie końmi? — zagadnął. — Lepiej niech pan spyta mojego taty — odparłam. Rozbawiony tą ostrożnością usiadł u moich stóp na trawie. Po krótkim wahaniu również usiadłam. — To mój wóz — powiedział, wskazując w tamtą stronę. — Widzisz ten napis z boku? Robert Gower? To ja. Zdumiewający pokaz sztuki jeździeckiej Roberta Gowera! To ja i moja firma. Pokazuję wszystko. Kucyki, które tańczą i przepowiadają przyszłość, konie wykonujące akrobacje, sztuczki jeździeckie, szarże kawaleryjskie. I kostiumowe przedstawienie o Ryszardzie Lwie Serce i Saladynie z udziałem dwóch ogierów. Gapiłam się na niego oniemiała. — Ile ma pan koni? — spytałam. — Pięć — odparł. — I jednego ogiera.

R

— Wydawało mi się, że mówił pan o dwóch — zauważyłam.

L T

— Robię wrażenie, że mam dwa — odparł bez zmieszania. — Ryszard Lwie Serce jedzie na szarym ogierze. Potem malujemy go na czarno i Saladyn ma potężnego rumaka, czarnego jak mahoń. Ja sam też się maluję na czarno, żeby być Saladynem. No i co?

— Nic! — powiedziałam pośpiesznie. — Czy to pana konie? — A jakże — odparł, wskazując ręką kuce, które zauważyłam już wcześniej. — Te cztery kuce i tamta łaciata klacz, która ciągnie wóz i też występuje. Mój chłopak jeździ na ogierze po mieście i ogłasza nasz przyjazd. Występujemy przez cały czas trwania jarmarku na sąsiedniej łące. Dajemy dwa przedstawienia, o trzeciej i o siódmej, dzisiaj i każdego dnia, na specjalne życzenie publiczności. Nic nie powiedziałam. Nie rozumiałam wielu słów. Wypatrzyłam jednak arenę ze swojego miejsca. — Lubisz konie — rzekł. — Tak — odparłam. — Mój tato je kupuje i sprzedaje. Obydwoje je tresujemy. Często sprzedajemy kucyki dla dzieci. To ja je tresuję. — Kiedy ten będzie gotów? — Robert Gower skinieniem głowy wskazał szarego kuca. — Tato chce go sprzedać w tym tygodniu — powiedziałam. — Do tego czasu będzie częściowo ujeżdżony. Wydął wargi i zagwizdał bezgłośnie. — To szybka robota — stwierdził. — Pewnie niejednego kozła przy tym fikasz. Czy może twój tato będzie go ujeżdżał? — Ja go będę ujeżdżać! — zawołałam z oburzeniem. — Cały dzień będę go tresowała na lonży, a wieczorem go dosiądę.

Skinął głową, ale nic nie powiedział. Dopiłam piwo i spojrzałam na dno kufla. Za szybko je wypiłam i nie dość się nim rozkoszowałam, pochłonięta rozmową. Teraz żałowałam. — Chciałbym pogadać z twoim tatą — oświadczył, wstając. — Wróci na obiad, prawda? — Tak — odparłam. Też wstałam i podniosłam z ziemi bat. — Powiem mu, że pan chce się z nim spotkać. Czy ma przyjść do pana wozu? — Tak — powiedział. — A ty, kiedy skończysz pracę, możesz przyjść na mój pokaz. Wejście kosztuje tylko jednego pensa, ale możesz dostać bilet grzecznościowy. — Nie mam pensa — odparłam, tylko to rozumiejąc. — Możesz wejść za darmo — oznajmił. — Kiedy tylko zechcesz. — Dziękuję panu — powiedziałam z zakłopotaniem. Skłonił się z wielkopańską gracją i wrócił do swego jaskrawego wozu. Raz jeszcze przyjrzałam się malowidłu na boku. Dama z batem była ubrana pięknie jak królowa. Zastanawiałam się, kim ona jest i czy to może jego żona. To musiało być wspaniałe życie — ubierać się jak dama i tresować konie na ringu przed ludźmi, którzy płacą, żeby to obejrzeć. Coś równie wspaniałego, jak urodzić się jaśnie panią. Coś nieomal tak wspaniałego jak Wide. — Hej ty! — zawołał mężczyzna raz jeszcze, wytknąwszy głowę zza drzwi wozu. — Czy potrafisz trzaskać tym batem równie dobrze jak nim machasz?

R

— Tak — odparłam. Musiałam umieć. Uczyłam się tego już wtedy, gdy jeszcze ledwo umiałam

L T

chodzić. Tato potrafił tak trzaskać batem, że płoszył wszystkie ptaki z drzew. Kiedy poprosiłam, żeby mnie tego nauczył, cisnął mi pod bose stopy jakiś stary gałgan.

— Uderz w to — powiedział i to była cała pomoc, jakiej zechciał mi udzielić. Całymi dniami machałam batem w stronę tego celu, stopniowo wzmacniając swoje dziewczęce nadgarstki, dzięki czemu nauczyłam się trafiać batem prosto w gałgan; teraz potrafiłam strzelać z niego wysoko w górze albo tuż przy samej ziemi. Dandy raz wzięła do ust źdźbło trawy i namówiła mnie, żebym urwała batem kłos. Tylko jeden raz. Następnym razem, jak spróbowałam, nie trafiłam i uderzyłam ją w oko. Już nigdy potem nie chciałam tego robić. Krzyknęła z bólu, oko jej spuchło i przez cały tydzień było podbite. Przeraziłam się, że ją oślepiłam. Dandy zapomniała o wszystkim, jak tylko oko wyzdrowiało, i chciała, żebym razem z nią zarabiała na rogach ulic strącaniem piór z kapelusza i słomek trzymanych w ustach, ja jednak nie zgodziłam się. — No to trzaśnij z niego — zachęcał Robert Gower, przerywając moje rozmyślania. — Nie — odparłam. — Kucyk się może przestraszyć i zrobić coś złego. Zrobię to dla pana, jak z nim skończę. Skinął głową i z jego fajki wydobył się maleńki obłok, niczym dym z komina jakiejś chatki. — Dobra dziewczyna — powiedział. — Jak ci na imię? — Meridon — odparłam. — Cygańska krew? — spytał. — Moja matka była Cyganką — rzuciłam wyzywającym tonem.

Jeszcze raz skinął głową i mrugnął do mnie niebieskim okiem. Potem pochylił okrągłą jasnowłosą głowę, żeby wejść do wozu. Trzasnęły drzwi, a ja zostałam sama z młodym kucykiem, którego do wieczora musiałam wytresować, jeśli chciałyśmy iść razem z Dandy na jarmark z pensem w kieszeni. Zrobiłam to, czując, jak ze strachu cierpnie mi skóra. Tato przestrzegał zasady, że mogę dosiąść konia tylko wtedy, gdy nie wierzga albo nie ucieka — i kucyk stał nawet spokojnie, mimo że drżał ze strachu. A potem musiałam zsiąść bez żadnego wypadku. Po całym dniu pracy, doprowadziwszy siebie i kuca do skrajnego wyczerpania, tak go przyzwyczaiłam do swojej bliskości, że zrzucił mnie tylko raz, gdy go uczyłam, by stał nieruchomo, kiedy go dosiadam. Nie uciekł zbyt daleko, co uznałam za bardzo dobry znak. Nie uczyłam go ruszania z miejsca ani przystawania na rozkaz. Tato nie uczynił tego warunkiem pójścia na jarmark, więc zupełnie się tym nie przejmowałam. Pod koniec tamtego dnia koń potrafił jedynie stać nieruchomo przez dwadzieścia sekund, podczas których ja na nim siedziałam, po czym uśmiechałam się do taty z udawaną pewnością siebie i zsiadałam. Tato z niechęcią sięgnął do kieszeni i dał po jednym pensie Dandy i mnie. — Rozmawiałem o interesach z tym Gowerem — oświadczył napuszonym tonem. — Powiedział, że uczyni mi zaszczyt i pozwoli wam obydwu przyjść na jego pokaz. Ja idę do miasta na spotkanie z jednym człowiekiem w sprawie kupna konia. Bądźcie w wozie, jak wrócę, inaczej napytacie sobie biedy.

R

Dandy rzuciła w moją stronę spojrzenie, które ostrzegało, że mam trzymać język za zębami, i powiedziała przymilnym tonem: — Tak, tatusiu.

L T

Obydwie wiedziałyśmy, że wróci pijany i nie będzie w stanie stwierdzić, czy jesteśmy czy też nas nie ma. I że nic nie będzie pamiętał następnego ranka.

Potem pobiegłyśmy na sam kraniec łąki, gdzie znajdowała się brama uchylona do połowy przez Roberta Gowera, który olśniewał swoją czerwoną marynarką i białymi bryczesami wpuszczonymi w czarne wysokie buty. Przez całe popołudnie obok naszego wozu przepływał stały strumień ludzi, którzy płacili pensa Gowerowi i rozsiadali się na trawiastych zboczach w oczekiwaniu na rozpoczęcie przedstawienia. Dandy i ja przyszliśmy na samym końcu. — To prawdziwy lord! — jęknęła z zachwytem Dandy, kiedy mknęłyśmy przez pole. — Popatrz na jego buty. — I mógł się tak ubrać, mimo że mieszka w wozie! — powiedziałam zdumiona, gdyż nigdy nie widziałam, żeby z naszego wozu wyłoniło się coś bardziej odświętnego niż mętny błysk najlepszej sukni Zimy, niedopranej i nałożonej na ubłoconą szarą halkę. — Ach! — zawołał Robert Gower. — Meridon i...? — Moja siostra, Dandy — przedstawiłam. Robert Gower złożył nam uprzejmy ukłon. — Bardzo proszę, zajmijcie miejsca — zachęcił, otwierając bramę nieco szerzej, by wpuścić nas do środka. — Gdziekolwiek na trawie, tylko nie przed ławkami, które są zarezerwowane dla wielmożów i kleru. Na specjalne żądanie — dodał.

Dandy obdarzyła go jednym ze swych najprzymilniejszych uśmiechów, rozpostarła fałdy swej spódnicy i dygnęła przed nim zamaszyście. — Dzięki ci, sir — powiedziała i pożeglowała obok niego z głową uniesioną w górę, pyszniąc się grubymi jak powrozy puklami swych czarnych lśniących włosów. Łąka była położona na niewielkim wzniesieniu, wyrównana na samym dole. Ludzie siedzieli na porośniętym trawą zboczu, skąd mogli widzieć, co się dzieje na dole. Na samym przodzie stały dwie niewielkie ławki; nie siedział na nich nikt z wyjątkiem tłustego mężczyzny i jego żony — wyglądali jak para zamożnych wieśniaków, a nie jak prawdziwi przedstawiciele wyższych sfer. Doszłyśmy do stóp zbocza, potem musiałyśmy przejść obok wielkiego parawanu, na którym namalowane były jakieś dziwne drzewa, fioletowo-czerwony zachód słońca i żółta ziemia. Parawan składał się z dodatkowych bocznych skrzydeł umocowanych na zawiasach, dzięki czemu publiczność miała pełniejszy obraz, a spętane z tyłu kucyki były częściowo ukryte. Gdy przechodziłyśmy obok parawanu, z boku wysunął się jakiś chłopak wyglądający na siedemnastolatka, ubrany w piękne białe bryczesy i czerwoną jedwabną koszulę. Spojrzałam na niego podejrzliwie, jakbym się spodziewała ataku, on jednak nic nie mówił i tylko gapił się na nas wyniośle, jakbyśmy poprzez korzystanie z darmowych siedzeń stały się jego własnością. Zerknęłam na Dandy. Zuchwale uśmiechnięta i zarumieniona patrzyła na niego szeroko otwartymi oczyma. Patrzyła na niego z taką śmiałością, jakby była mu równa. — Jak się masz? — zagadnęła. — Czy to ty jesteś Meridon? — spytał zaskoczony.

L T

R

Już miałam powiedzieć: „Nie. Ja jestem Meridon, a to jest moja siostra", Dandy uprzedziła mnie jednak. — Ależ nie — oświadczyła. — Ja mam na imię Dandy. A jak tobie na imię? — Jack — odparł. — Jack Gower.

Niewidziana, ukryta za plecami swojej pięknej siostry, mogłam mu się dobrze przyjrzeć. Nie miał jasnych włosów jak jego ojciec, tylko ciemne. W błyszczącej koszuli i białych bryczesach wyglądał olśniewająco, zupełnie jak wędrowny aktor przebrany za lorda. Uśmiech pełen pewności siebie, jakim obdarzał Dandy, której biała twarz była zwrócona ku niemu niczym kwiat na wysmukłej łodydze, wskazywał, że doskonale zdaje sobie z tego sprawę. Popatrzyłam na niego i pomyślałam, że to najprzystojniejszy młodzieniec, jakiego kiedykolwiek w życiu spotkałam. I z jakiegoś powodu, nie potrafiłam określić jakiego, wzdrygnęłam się, jakby ktoś właśnie polał moją głowę zimną wodą; czułam, że mam zupełnie zlodowaciały kark. — Spotkamy się po przedstawieniu — powiedział. Zabrzmiało to jednocześnie jak pogróżka i obietnica. Oczy Dandy zalśniły. — Rób, co chcesz — odparła tak naturalnie, jakby była kokietką, która codziennie flirtuje z przystojnymi młodzieńcami. — Ja mam inne rzeczy do roboty, niż pętać się przy czyimś wozie. — Ach, tak? Jakie to rzeczy? — spytał. — Meridon i ja idziemy na jarmark — oznajmiła. — Mamy pieniądze do wydania i w ogóle. Dopiero teraz spojrzał na mnie. — Więc to ty jesteś Meridon — powiedział niedbałym tonem. — Mój tato mówi, że znasz się na tresurze kucyków. Dałabyś radę takiemu koniowi?

Wskazał gestem tył parawanu, a ja powiodłam wzrokiem za jego ręką. Do kołka wbitego w ziemię był uwiązany piękny szary ogier, spokojny i łagodny, jednak na mój widok łypnął ciemnym okiem. — Ależ oczywiście — odparłam z rozmarzeniem. — Zadbałabym o niego jak należy. Jack obdarzył mnie uśmiechem, w którym niewiele było tego ciepła i zrozumienia, z jakim patrzył na mnie jego ojciec. — Czy chciałabyś się na nim przejechać po przedstawieniu? — zachęcił mnie. — Czy może masz coś lepszego do roboty, tak jak twoja siostra? Dandy uszczypnęła mnie w ramię, jednakże tym razem ją zignorowałam. — Bardzo chętnie się na nim przejadę — zapewniłam go pospiesznie. — Wolę się przejechać, niż iść na jarmark. Słysząc to, pokiwał głową. — Tato twierdzi, że masz bzika na punkcie koni — powiedział. — Zaczekaj po przedstawieniu, a pozwolę ci go dosiąść. Zerknął w stronę bramy i skinął głową, widząc, że ojciec macha do niego. — Zajmijcie miejsca! — zawołał Robert Gower donośnym głosem. — Zajmijcie miejsca i obejrzyjcie najwspanialszy pokaz w całej Anglii, najwspanialszy pokaz w Europie!

R

Jack mrugnął do Dandy i gdy jego ojciec zamknął bramę, pochylony przeszedł pod parawanem na sam środek płaskiego pola. Dandy i ja wbiegłyśmy na szczyt wzgórza i usiadłyśmy wśród pełnej wyczekiwania

L T

ciszy.

Całe przedstawienie przesiedziałam oszołomiona. Nigdy nie widziałam tak dobrze wytresowanych koni. Mieli cztery małe kucyki — rasy Welsh Mountain albo New Forest, jak mi się wydawało — które rozpoczęły przedstawienie popisem tańca. Grała katarynka, Jack Gower stał na środku areny we wspaniałym purpurowym płaszczu narzuconym na czerwoną koszulę, a w ręku trzymał długi bat. Trzasnął z niego, zszedł ze środka areny na bok, a wtedy kucyki zaczęły galopować w kręgu, obracać się na zadnich nogach, zmieniać kierunek. Wszystkie trzymały wysoko uniesione łby, potrząsały piórami przymocowanymi do czół, a ich dzwoneczki stale pobrzękiwały niczym kołatki przy saniach. Ludzie zgotowali Jackowi burzliwe owacje, gdy na zakończenie występu dał znać kucykom, że mają się ukłonić, uginając przednie nogi, sam zdjął swój czerwony trójgraniasty kapelusz i również złożył głęboki ukłon. Przy okazji rzucił w stronę Dandy spojrzenie, które zdawało się mówić, że to wszystko było przeznaczone dla niej, a ja poczułam, jak moja siostra puchnie z dumy. Potem na arenie wystąpił ogier — grzywa, która spływała z jego wygiętego w łuk karku przypominała morską pianę. Robert Gower, który pojawił się razem z nim, kazał mu wierzgać i stukać kopytami. Koń potrafił wybierać chorągiewki najrozmaitszych kolorów — można było głośno wymienić jakiś kolor i zaraz przynosił dokładnie taką chorągiewkę, jaką się zamówiło. Tańczył w miejscu i umiał liczyć do dziesięciu, co demonstrował grzebaniem kopytem w ziemi. Potrafił też dodawać, i to szybciej niż ja. Niezwykle inteligentny koń, a jaki przy tym piękny! Ludzie pożegnali go również burzliwymi owacjami. Potem nadeszła pora szarży kawaleryjskiej przedstawionej w takt marszowej muzyki wygrywanej przez katarynkę. Robert Gower opowiadał o zwycięskiej

bitwie pod Blenheim. Na arenę wypadł jak burza mały kucyk, którego uprząż była ozdobiona wielobarwnymi chorągiewkami i flagą z Czerwonym krzyżem świętego Jerzego. Robert Gower wyjaśnił, że to wszystko symbolizuje księcia Marlborough oraz „kwiat angielskiej kawalerii". Pozostałe trzy kucyki niosły flagę francuską, publiczność podjęła starą pieśń Wiwat bohaterska Anglia i cztery koniki szarżowały na siebie, łomocząc o ziemię swymi małymi kopytkami i wzbijając tumany kurzu. Był to wspaniały pokaz — na samym końcu francuskie konie położyły się, jakby poległy, a angielski konik triumfalnie obiegł arenę i stanął dęba na samym środku. Wtedy pojawili się sprzedawcy z tacami pełnymi napojów, ciastek i bułek. Dandy i ja miałyśmy tylko te nasze grosze i oszczędzałyśmy je na później. Poza tym byłyśmy przyzwyczajone do stałego uczucia głodu. Po przerwie pojawił się nowy koń — wielka łaciata klacz z szerokim grzbietem, bezustannie przewracająca oczyma. Na środku areny ponownie stanął Robert Gower. Strzelał z bata i kazał koniowi cwałować w kółko wielkimi, miarowymi i płynnymi krokami. Potem znienacka wbiegł Jack, ubrany w czerwoną koszulę i białe bryczesy, a Dandy wsunęła swoją dłoń w moją i mocno ją ścisnęła. Klacz galopowała dookoła areny, głośno tętniąc kopytami, a tymczasem Jack wskoczył na jej grzbiet i stanął wyprostowany, nie tracąc równowagi, mimo że przytrzymywał się tylko za pomocą jednego rzemienia, drugą ręką zaś zachęcał, aby ludzie bili mu brawo. Zeskoczył na ziemię, wykonując w powietrzu kozła, potem znowu na nią wskoczył i

R

gdy klacz wciąż cwałowała, zawisł na jednym jej boku, potem na drugim, a na koniec z wysiłkiem owinął się dookoła końskiego karku. Potem zrobił wyskok i usiadł na niej tyłem, a następnie wykonał kolejny obrót i

L T

usiadł przodem do jej łba. Spocony i zdyszany, zakończył występ objazdem całej areny, stojąc na końskim zadzie idealnie wyprostowany, z rękoma wyciągniętymi na boki dla zachowania równowagi, nie trzymając się zupełnie niczego. Wykonawszy daleki skok, wylądował na równych nogach tuż obok swego ojca. Dandy i ja zerwałyśmy się z miejsc, żeby go oklaskiwać, i obydwie zachrypłyśmy od krzyku. Nigdy nie widziałam, żeby ktoś tak jeździł konno. Oczy Dandy błyszczały. — Czy on nie jest piękny? — rzuciła. — I jakiego ma konia! — dodałam. Moim zdaniem to był najlepszy numer w całym przedstawieniu. Niemniej jednak Robert Gower jako Ryszard Lwie Serce, jadący na wojnę razem ze swymi małymi kucykami i ogierem, prawie doprowadził Dandy do łez. Następny żywy obraz przedstawiał Saladyna na wielkim czarnym koniu, w którym nie potrafiłam rozpoznać tego samego ogiera. Potem Ryszard Lwie Serce wykonał triumfalną paradę na wierzchowcu okrytym wspaniałą złotą kapą. Tylko wystające spod niej czarne nogi mogły zdradzić, na czym polegała sztuczka. — Wspaniałe — westchnęła Dandy na samym końcu. Pokiwałam głową — po prostu brakowało mi słów. Nie ruszałyśmy się z miejsc. Nie wiem, czy nogi by mnie utrzymały, gdybym spróbowała wstać. Wpatrywałam się w błotnisty krąg u stóp wzgórza, mając wciąż przed oczyma błysk roztętnionych kopyt, a w uszach brzęk dzwonków. W jednej chwili tresura i ujeżdżanie dziecięcych kucyków wydały mi się równie nudne i ponure jak codzienna praca każdej kobiety. Po raz pierwszy w życiu zobaczyłam, że konie potrafią robić takie rzeczy.

Nigdy bym nie pomyślała, że w ogóle nadają się do podobnych przedstawień. A ile można było na tym zarobić! Mimo oszołomienia zdawałam sobie sprawę, że sześć ciężko harujących koni musiało wiele kosztować i że Robert i Jack nie osiągnęli swego olśniewającego wyglądu za darmo. Kiedy jednak Robert zamknął bramę za ostatnim widzem i ruszył w naszą stronę, jego woreczek na pieniądze pobrzękiwał wyjątkowo głośno. Niósł go w taki sposób, jakby był bardzo ciężki. — Dobrze się bawiłyście? — spytał. Dandy spojrzała na niego rozpromienionym wzrokiem. — To było cudowne — powiedziała bez cienia przesady. — To była najcudowniejsza rzecz, jaką kiedykolwiek widziałam. Pokiwał głową i uniósł brew w moją stronę. — Czy ogier naprawdę potrafi liczyć? — spytałam. — Jak go pan nauczył liczb? Czy on potrafi także czytać? Roberta Gowera wyraźnie to zafrapowało. — Nigdy mi nie przyszło do głowy, żeby uczyć go czytać — zamyślił się. — Można by udawać, że on odbiera jakieś informacje... — Nagle przypomniał sobie o nas. — Słyszałem, że masz ochotę się przejechać. Przytaknęłam. Po raz pierwszy w swym życiu, w którym codziennością były kradzieże, oszustwa i przeklinanie, poczułam onieśmielenie.

R

— Jeśli on nie będzie miał nic przeciwko... — zaczęłam ostrożnie.

L T

— To tylko koń — odparł Robert Gower, przyłożył dwa palce do ust i zagwizdał. Zza kurtyny wyłonił się ogier, posłuszny jak pies, w samej tylko uździenicy, nadal pomalowany na czarno. Podszedł do Gowera, który gestem nakazał mi stanąć obok konia. Potem Gower usunął się na bok i otaksował mnie wzrokiem. — Ile masz lat? — spytał znienacka.

— O ile wiem, piętnaście. — powiedziałam. Czułam delikatny dotyk końskich chrap na swoim ramieniu i wargi łaskoczące mój kark. — Masz zamiar jeszcze rosnąć? — kontynuował. — Czy twoja mama jest wysoka? Ojciec jest dość niski. — On nie jest moim ojcem — odparłam. — Ja go tak tylko nazywam. Mój prawdziwy ojciec nie żyje i mama też. Nie wiem, czy byli wysocy. Nie rosnę tak szybko jak Dandy, mimo że mamy tyle samo lat. Robert Gower mruknął coś pod nosem i powiedział ledwie słyszalnie: — Znakomicie. Obejrzałam się na Dandy, żeby sprawdzić, czy już się niecierpliwi, ale ona nie patrzyła na mnie, tylko w stronę parawanu. Wypatrywała Jacka. — No to wsiadaj — zachęcił mnie. — Wsiadaj. Chwyciłam uździenicę i stanęłam przodem do ogiera. Wielka ściana jego cielska wznosiła się niezwykle wysoko, ponad moją głową, która sięgała zaledwie do tego miejsca, gdzie zaczynał się jego wygięty w łuk kark. Był to największy koń, jakiego kiedykolwiek widziałam.

Potrafiłam wskoczyć na grzbiet Jess, klaczy, która ciągnęła nasz wóz. Wystarczyło tylko krzyknąć „Jess!" i wziąć ją z biegu. Ale ona była mniejsza od tego olbrzyma, a ja nie miałam tyle odwagi, żeby wydawać mu rozkazy i gonić za nim. Obróciłam się w stronę Roberta Gowera. — Nie wiem, jak to zrobić — wyznałam. — Każ mu się ukłonić — rzekł, nie ruszając się z miejsca. Stał oddalony, jakby był widzem, i patrzył na mnie, jakby na moim miejscu widział kogoś zupełnie innego. — Ukłoń się — powiedziałam niepewnym głosem. — Ukłoń się. Koń w odpowiedzi zastrzygł uszami, ale nie wykonał żadnego ruchu. — Nazywa się Śnieg — wyjaśnił Robert Gower — i jest takim samym koniem jak inne. Zmuś go, żeby zrobił to, co mu każesz. Nie bój się go. — Śnieg — powiedziałam nieco bardziej stanowczo. — Ukłoń się! Czarne oko przesunęło się w moją stronę i w tym momencie zrozumiałam, zupełnie nie wiem dzięki czemu, że jest po prostu nieposłuszny, jak każdy normalny koń. Może nawet potrafił liczyć lepiej niż ja, ale teraz najzwyczajniej w świecie kaprysił. Niewiele myśląc uderzyłam go po grzbiecie końcem uździenicy i tonem, który nie mógł pozostawić wątpliwości w jego umyśle, rozkazałam: — Słyszałeś! Ukłoń się, Śnieg!

R

Natychmiast wystawił jedną przednią nogę przed drugą i ugiął ją w kolanie. Wystarczyło tylko lekko

L T

podskoczyć i już siedziałam na jego grzbiecie, po czym zawołałam: „Wyprostuj się!" — i wyprostował wszystkie cztery nogi. Robert Gower usiadł na trawie. — Objedź arenę — rozkazał.

Wystarczyło jedno dotknięcie pięt i wielkie zwierzę ruszyło do przodu tak gładkim krokiem, jakbyśmy szybowali w powietrzu. Usiadłam nieco pewniej, a on to uznał za rozkaz do przejścia w lekki bieg. Jego wielki szeroki grzbiet stanowił pewne siedzenie i mimo że lekko podskakiwałam, utrzymałam się bez trudu. Zerknęłam na Roberta Gowera. Zajmował się swoją fajką. — Jedź dalej — powiedział. — Cwałuj. Usiadłam mocniej i zacisnęłam kolana — ledwie go dotknęłam, a Śnieg zaraz przestał denerwująco truchtać i ruszył w gładki cwał, pod którego wpływem włosy sfrunęły mi z ramion, a na mojej twarzy wykwitł uśmiech zachwytu. Zza kurtyny wyszedł Jack i uśmiechnął się, kiedy minęłam go przy akompaniamencie tętentu kopyt. Na jego widok Śnieg wzdrygnął się nieznacznie, ja jednak tkwiłam na jego grzbiecie niewzruszenie niczym skała. — Zatrzymaj go! — krzyknął nagle Robert Gower, a ja pociągnęłam za uździenicę, zaniepokojona, że zrobiłam coś złego. — Trzymaj mocno! — krzyknął. — Śnieg, w górę! Śnieg wyprostował kark i omal nie uderzył mnie w twarz, gdy stanął dęba. Czułam, jak zsuwam się w tył, więc wczepiłam się kurczowo w jego grzywę, a on przebierał przednimi kopytami w powietrzu i po chwili opuścił je z powrotem na ziemię.

— Zsiądź — rozkazał Robert Gower i natychmiast zsunęłam się z końskiego grzbietu. — Podaj jej bat — powiedział do Jacka, który zrobił kilka kroków do przodu. Jack narzucił na swój wspaniały strój roboczy fartuch, a w dłoni trzymał długi bicz. — Stań przed koniem jak najbliżej i uderz z całej siły o ziemię. Krzyknij do niego: „W górę", a potem trzaśnij z bata w powietrzu. Tak jak jest namalowane na moim wozie — rozkazał Robert. Machnęłam lekko batem, żeby go najpierw wyczuć. Potem spojrzałam na Śniega i trzasnęłam najgłośniej, jak potrafiłam. — W górę! — krzyknęłam. Stanął nade mną wysoki jak góra. Prostował się coraz wyżej i wyżej, a jego wielkie czarne kopyta zawisły wysoko ponad moją głową. Strzeliłam z bata, ale nie miałam żadnej szansy dosięgnąć go długim rzemieniem. — W dół! — krzyknął Robert. Koń stanął przede mną. Pogładziłam go po chrapach. Uczerniłam sobie dłoń i wtedy zauważyłam, że moje ręce, twarz i suknia są zupełnie brudne. — Szkoda, że nie dałem ci jakiegoś fartucha — powiedział Robert Gower przepraszającym tonem. — No trudno. — Wyjął z kieszeni srebrny zegarek i otworzył kopertę.

R

— Czas ucieka — stwierdził. — Czy pomożesz Jackowi przygotować konie do następnego przedstawienia?

L T

— Oczywiście — rzuciłam bez namysłu. Robert Gower zerknął na Dandy.

— Lubisz konie? — spytał. — Chciałabyś przy nich pracować? Dandy uśmiechnęła się do niego.

— Nie — odparła. — Wolę robić co innego. Konie są za brudne. Słysząc to pokiwał głową, wyjął z kieszeni pensa i rzucił go w jej stronę. — Jesteś za ładna, żeby się brudzić — stwierdził. — To twoja zapłata za czekanie na siostrę. Możesz poczekać przy bramie i przypilnować, żeby nikt się tu nie wśliznął, zanim zacznę przyjmować pieniądze. Dandy zręcznie złapała pensa w dłoń. — W porządku — powiedziała uprzejmie. I tak Dandy siedziała sobie przy bramie, a ja tymczasem pomagałam Jackowi umyć Śniega, wyszczotkować i ubrać kucyki w dzwonki i pióra, napoić je wodą i nakarmić owsem. Jack pracował wytrwale, co jakiś czas jednak rzucał spojrzenia w stronę Dandy, która siedziała pod bramą, na tle żółtozłotego słońca, zajęta śpiewaniem i zaplataniem swoich czarnych włosów.

ROZDZIAŁ 3 Zanim późnym wieczorem powędrowałyśmy błotnistą drogą na jarmark, obejrzałyśmy jeszcze jedno przedstawienie, a ja potem zostałam, żeby pomóc wyczyścić konie i nakarmić je przed nocą. Wiedziałam, że Dandy nie będzie miała nic przeciwko temu — czekała spokojnie przy bramie, obserwując mnie i Jacka przy pracy. — Mam dwa pensy do wydania — wykrzyknęłam triumfalnie, gdy szłam już w jej stronę, wycierając brudne ręce o równie brudną spódnicę. Słysząc to, uśmiechnęła się niewinnie. — A ja mam trzy szylingi — oznajmiła. — Dam ci jednego. — Dandy! — krzyknęłam. — Z czyjej kieszeni? — Tego tłustego starszego dżentelmena — odparła. — Dał mi pół pensa, żebym przyniosła mu coś do picia, bo sam nie złapał sprzedawcy. Jak mu przyniosłam napój, stanęłam dostatecznie blisko, żeby wsunąć rękę do kieszeni jego spodni. — Czy on cię rozpozna? — spytałam zafrasowana.

R

— O, na pewno — potwierdziła. Już od dzieciństwa zdawała sobie sprawę ze swojej urody. — Ale założę się, że nie dotrze do niego, że to byłam ja. A co tam, chodźmy wydać te pieniądze.

L T

Zostałyśmy na jarmarku, dopóki wszystkie kramy nie zostały zamknięte, a nasze kieszenie nie wypełniły się zakupami. Dandy obrobiłaby w tym ścisku jeszcze niejedną kieszeń, jednak na jarmarku pracowały całe bandy złodziei, którzy na pewno by ją zauważyli, nawet gdyby to się nie udało nikomu innemu. Mogła się jakoś wyłgać w przypadku starszego dżentelmena, ale gdyby przyłapał ją jakiś przywódca złodziejskiej szajki, musiałybyśmy wywrócić nasze kieszenie i oddać im wszystko — i jeszcze dodatkowo oberwałybyśmy.

Było już ciemno, kiedy wracałyśmy do naszego wozu. Zanim weszłam do środka, zajrzałam do koni. Stary już spał, można było mieć tylko nadzieję, że jakoś się podźwignie następnego ranka. W przeciwnym wypadku ojciec mógł się zupełnie wściec. Liczył, że uda mu się go sprzedać, bo potrzebował pieniędzy na nowy zakup. A martwy koń to niewielki zysk, nawet jeśli rzeźnicy nazywają go koniną. Wszystkie już spałyśmy, gdy nagle wóz się zachybotał i do środka wszedł zataczając się ojciec. Zima ani drgnęła. Leżała na plecach, chrapiąc jak żołnierz, a cały jej wymyślny strój leżał zwinięty w kłębek na łóżku. Zauważyłam nowy pozłacany naszyjnik na jej szyi i domyśliłam się, że nie marnowała czasu, gdy tato się upijał. Wóz zakołysał się niczym statek na wzburzonym morzu, kiedy tato wszedł chwiejnym krokiem do środka i skoczył jak rozbrykany koń, próbując położyć się na Zimie. Słyszałam, jak Dandy chichocze, bo klął i zwalał całą winę za niepowodzenie na piwo, ale mnie jakoś nie było do śmiechu. Odwróciłam się twarzą do znajomej, pokrytej zaciekami ściany i wyobraziłam sobie dom z żółtego piaskowca otoczony wysokimi drzewami, ogiera białego jak morska piana, który biegnie w moją stronę, i siebie na tarasie, ubraną w kostium do konnej jazdy zielony jak trawa i czystą jedwabną halkę.

Rankiem tato odpokutował za swoje picie, ale Zima wycierpiała jeszcze więcej. Zauważył pozłacany naszyjnik i zażądał pieniędzy, które zarobiła. Zaklinała się, że trafił się tylko jeden klient i że dał jej tylko szylinga, lecz on w to nie uwierzył i zaczął ją okładać butem. Razem z Dandy pośpiesznie schowałyśmy się w bezpieczne miejsce między kołami wozu. Dandy zatrzymała się w biegu, żeby chwycić dziecko, i oberwała silny cios w twarz. Miała miękkie serce dla tego biednego dzieciaka, zawsze się bała, że owładnięta furią Zima rzuci nim w tatę. Siedziałyśmy pod wozem, czekając, aż przekleństwa i odgłosy tłuczenia naczyń ucichną, a ja w pewnym momencie zauważyłam, że Robert Gower siada na stopniu swego wozu z kubkiem herbaty w ręku i fajką w ustach. Skinął nam głową na dzień dobry, zupełnie jakby był głuchy na łomoty i wrzaski dobiegające z wnętrza naszego wozu — siedział spokojnie na słońcu, pykając swoją fajkę. Po chwili przysiadł się do niego Jack, my jednak zostałyśmy w naszej kryjówce. Jeśli tato był nadal wściekły, to w tym miejscu nie mógł nas dosięgnąć, chyba żeby postanowił wetknąć tam trzonek bata; zakładałyśmy jednak, że nie będzie się pochylał, bo w głowie wciąż szumiało mu piwo. Nad nami robiło się coraz ciszej, mimo że Zima płakała hałaśliwie. Potem i ona umilkła. Dandy i ja nadal siedziałyśmy przytulone do siebie, chcąc się upewnić, że burza już minęła. W pewnym momencie Robert Gower ruszył w stronę naszego wozu i gdy od dyszli dzieliła go odległość zaledwie trzech kroków, zawołał: — Joe Cox?

L T

R

Poczułyśmy, że tato wychodzi na zewnątrz, bo wóz zachybotał się nad nami, a ja wyobraziłam go sobie, jak przeciera zaropiałe oczy i mruży je na widok słońca.

— To znowu ty — odezwał się tato niewyraźnie. — Wydawało mi się, że nie chcesz mojego wspaniałego konia myśliwskiego. — Chrząknął i splunął prosto na ścianę wozu. — A może chcesz kupić naszego pięknego kuca? Nada się do twoich pokazów. Zresztą ten duży koń też jest jeszcze na sprzedaż.

Wspaniały koń myśliwski wciąż leżał i prawdopodobieństwo, że kiedykolwiek się podniesie, było coraz mniejsze. Tato nie widział go, patrzył na twarz Roberta Gowera. — Ten kucyk interesuje mnie, jeśli uda ci się go ujeździć do końca tego tygodnia — oświadczył Robert Gower. — Przypatrywałem się, jak twoja dziewczyna go tresuje. Wątpię, czy jej się to uda. Tato znowu splunął. — To leniwa smarkula — powiedział, wyraźnie chcąc zmienić temat. — Ona i ta jej nic niewarta siostra. Nie są moje, a jestem do nich uwiązany. — Podniósł głos. — A moja żona to dziwka i złodziejka — prawie krzyknął. — I jeszcze podsunęła mi dodatkową gębę do wykarmienia. Robert Gower pokiwał głową. Rękawy jego białej koszuli falowały w czystym porannym powietrzu. — Za wiele gąb do wyżywienia — powiedział współczującym tonem. — Żaden mężczyzna nie jest w stanie utrzymać pięcioosobowej rodziny i jeszcze zarobić tyle, ile jemu potrzeba. Tato usiadł ciężko na stopniu wozu. — Święta prawda — orzekł. — Dwie bezużyteczne dziewuchy, jedna bezużyteczna dziwka i jedno bezużyteczne dziecko.

— Czemu nie poślesz ich do pracy? — podpowiedział mu Robert. — Dziewczyny zawsze jakoś zarobią na życie. — Jak tylko się da — zapewnił go tato. — Nigdy nigdzie nie zatrzymałem się na dłużej, żeby zdobyć dla nich pracę, a przysiągłem ich matce nieboszczce, że nie wyrzucę ich z tego wozu. Ale jak tylko coś dla nich znajdę... zaraz każę im się wynieść. — Ja bym wziął tę mniejszą — zaproponował od niechcenia Robert Gower. — Tę, jak ją nazywają?... Merry coś tam? Mogłaby pracować przy koniach. Nie nadaje się do niczego większego od kuca, więc za bardzo mi się nie przyda. Ale mogę ci pomóc się jej pozbyć. Tuż nad naszymi głowami pojawiły się bose koślawe stopy taty, my jednak wciąż siedziałyśmy skulone pod wozem. Zszedł ze stopnia i ruszył w stronę lśniących butów Gowera. — Wziąłbyś Meridon? — spytał z niedowierzaniem. — Wziąłbyś ją, żeby pracowała dla ciebie? — Być może — odparł Gower. — Jeśli spodobają mi się warunki sprzedaży tego kuca. Zapadło milczenie. — Nie — powiedział nagle tato łagodnym głosem. — Nie mógłbym jej wydać. Obiecałem jej matce, rozumiesz. Nie mogę jej tak puścić, jeśli nie będę wiedział, że idzie w dobre miejsce, wiedząc z góry, za jaką zapłatę.

R

— Jak sobie życzysz — odparł Robert Gower i zobaczyłam, jak jego lśniące czarne buty się oddalają.

L T

Zdążyły ujść trzy kroki, a brudne stopy taty już dreptały w ślad za nimi.

— Jeśli dasz mi z góry jej zapłatę, to się nad tym zastanowię — oświadczył. — Pogadam z nią. To mądra dziewczyna, rozsądna. Widzisz, jak sobie radzi z końmi. To ona tresuje wszystkie moje konie. To Cyganka, rozumiesz, konia przywoła nawet szeptem. Bez niej zupełnie bym zginął. Tego kuca ujeździ do końca tygodnia. Będziesz mógł sam sprawdzić. W takiej robocie jest znakomita. — Dziesięć dziewczyn jest warte jednego pensa — powiedział Robert Gower. — Przez rok albo i dłużej będę tylko na nią tracił. Lepiej bym zrobił, jakbym wziął w termin ucznia, jeszcze z opłatą od rodziców. Jeśli wyznaczysz rozsądną cenę za kuca, to pomogę ci się pozbyć tej... no, jak jej tam? Mam duży wóz i szukam kogoś do pomocy. A dużo jest takich sprytnych chłopaków, co by mi się lepiej nadali. — Ale to dobry kuc — wtrącił tato. — Powinienem sporo za niego dostać. — Ile na przykład? — spytał Robert Gower. — Dwa funty — powiedział tato, usiłując czterokrotnie przebić sumę, jaką dał za tego konia. — Gwinea — odparł bez namysłu Robert Gower. — Jeden funt, dwanaście szylingów i Meridon — orzekł tato. Słyszałam zdenerwowanie w jego głosie. — Załatwione! — rzucił szybko Robert Gower i wiedziałam, że tato sprzedał kuca zbyt tanio. Potem jęknęłam, gdy uświadomiłam sobie, że i mnie sprzedał zbyt tanio i że niezależnie od tego, czy miał kaca czy nie, o mnie też powinien się targować. Wyśliznęłam się spod wozu i dopadłam tatę, który właśnie spluwał w garść, żeby dobić targu.

— I Dandy — powiedziałam z naciskiem, chwytając go za ramię, choć patrzyłam na Roberta Gowera. — Dandy i ja się nie rozstaniemy. Robert Gower spojrzał na tatę. — Ona jest leniwa — stwierdził otwarcie. — Sama to powiedziałaś. — Potrafi gotować — wtrącił z rozpaczą tato. — Potrzebny ci ktoś do sprzątania w wozie. Do takich rzeczy się nadaje. Robert Gower zerknął na swoją nieskazitelnie czystą koszulę, potem na łachmany taty i nic nie powiedział. — Nie potrzebuję dwóch dziewczyn — stwierdził stanowczo. — Nie dam tyle pieniędzy za nędznego kucyka i dwie dziewczyny, żeby mi się obijały po wozie. — Sama nie pójdę — powiedziałam, a w moich oczach zapłonął ogień. — Dandy i ja się nie rozstaniemy. — Zrobisz, jak ci się każe! — wykrzyknął z pasją tato. Już chciał mnie schwycić, w porę jednak uskoczyłam w bok i schowałam się za plecami Roberta Gowera. — Dandy jest przydatna — tłumaczyłam z przejęciem. — Łapie króliki i dobrze gotuje. Potrafi rzeźbić kwiaty z drewna i wyplatać kosze z wikliny. Umie robić sztuczki karciane i tańczyć. Jest bardzo piękna,

R

mógłby ją pan pokazywać na przedstawieniu. Mogłaby zbierać pieniądze przy bramie. Okrada tylko obcych! — A nie chciałabyś sama pracować przy moich koniach? — kusił Robert Gower.

L T

— Bez Dandy nie ma mowy — oświadczyłam. Głos mi drżał, kiedy uświadomiłam sobie, że niknie szansa na ucieczkę od taty, Zimy, brudnego wozu i całego tego nieszczęsnego życia. — Nie mogę odejść bez Dandy! To jedyna osoba na całym świecie, którą kocham! Jeśli nie będę jej miała, to nikogo nie będę kochać! A co się ze mną stanie, jeśli nie będę nikogo kochać? Robert Gower spojrzał na tatę.

— Gwinea — rzucił. — Gwinea za kuca, a w ramach przysługi uwolnię cię od tych dwóch kocmołuchów. Tato westchnął z ulgą. — Załatwione — powiedział, splunął w garść i obydwaj podali sobie ręce, żeby przypieczętować umowę. — Mogą się zaraz przenieść do twojego wozu — oświadczył. — Dzisiaj ruszam w drogę. Patrzyłam, jak wtacza się z powrotem do wozu. Wcale nie ruszał tego dnia w drogę. Chciał uciec, zanim Robert Gower zmieni zdanie. Na pewno chciał uczcić fakt, że zdobył gwineę za kuca i oszukał Roberta Gowera — bogatego człowieka — na jedenaście szylingów. Ja jednak miałam wrażenie, że Robert Gower od samego początku planował, iż zapłaci za mnie i za kucyka gwineę. I być może wiedział od samego początku, że będzie też musiał zabrać Dandy. Wróciłam do wozu. Dandy wysunęła się spod kół, wywlekając za sobą dziecko. — Biorę z sobą dziecko — oświadczyła. — Nie, Dandy — zaprotestowałam, jakbym była od niej starsza i mądrzejsza. — I tak już za bardzo kusiłyśmy los.

Przez cały tydzień, do końca jarmarku w Salisbury, zachowywałyśmy się, jak potrafiłyśmy najlepiej. Dandy codziennie wędrowała za miasto i wracała z mięsem na obiad. — Skąd ty to bierzesz? — wypytywałam ją zdenerwowanym szeptem, gdy nakładała na talerze gęsty gulasz pełen kawałków króliczego mięsa. — Przy drodze do Bath mieszka w takim dużym domu pewien uprzejmy dżentelmen — wyjaśniła z cichą satysfakcją. Nakrywałam właśnie do stołu; garść łyżek z rogowymi trzonkami wysypała się hałaśliwie z mojej dłoni. — Co za to musisz robić? — spytałam z niepokojem. — Nic — odparła. Obdarzyła mnie łobuzerskim uśmieszkiem spod splątanej masy czarnych włosów. — Muszę mu tylko siadać na kolanie, płakać i mówić: „Och! Proszę, tatusiu, nie". Potem on daje mi pensa i posyła do kuchni, gdzie dają mi królika. Obiecał, że jutro dostanę bażanta. Spojrzałam na nią z zakłopotaniem. — W porządku — powiedziałam strapionym głosem. — Ale jak ci obieca wołowe żeberka, udziec jagnięcy albo całą tuszę, to już tam więcej nie pójdziesz. Czy uda ci się uciec, gdybyś musiała? — Ależ tak — oświadczyła beztrosko. — Siadamy obok okna, które jest zawsze otwarte. Kilka chwil i już mnie nie ma.

R

Pokiwałam głową, ale ulżyło mi tylko trochę. Musiałam ufać Dandy w sprawie jej dziwacznych, przerażających wypadów do dorosłego świata. Nigdy nie dała się złapać. Nigdy nie została ukarana. Czy

L T

plądrowała po kieszeniach, czy tańczyła dla starszych panów, zadzierając wysoko spódnicę, zawsze bez żadnych kłopotów wracała do domu z kieszeniami pełnymi pieniędzy. Przy wozie była leniwa jak dobrze odżywiony kot. Jeśli jednak wyczuła jakieś kłopoty albo zagrożenie, potrafiła się wymknąć każdemu i zniknąć jak sen.

— Zawołaj ich — powiedziała, kiwając głową w stronę drzwi. Wyszłam na próg i krzyknęłam: — Robert! Jack! Obiad! Teraz mówiliśmy sobie po imieniu, taką bowiem zażyłość wymogło na nas przebywanie w jednym wozie. Jack i Dandy wymieniali czasem między sobą tajemnicze ukradkowe uśmiechy, ale nic więcej. Robert już podczas tego pierwszego wieczora, który spędziłyśmy w jego wozie, zauważył, w jaki sposób odnoszą się do siebie. Zdjął swoje wysokie buty i zaczął je smarować czernidłem, spoglądając na Dandy spod jasnych krzaczastych brwi. — Posłuchaj, Dandy — zaczął, celując w nią szczotką. — Będę z tobą szczery i ty też możesz być ze mną szczera. Wziąłem was, bo wydaje mi się, że będziecie się ładnie prezentować w moim pokazie. Mam kilka pomysłów, które zdradzę później. Nie teraz. Jeszcze nie czas. Powiem ci jednak, że dostaniesz piękny kostium, że będziesz tańczyła w takt muzyki i że wszystkie oczy będą zwrócone na ciebie. I że wszystkie dziewczyny będą ci zazdrościły. Urwał i zadowolony z efektu, jaki te słowa wywarły na jej próżnej naturze, kontynuował po chwili: — Powiem ci, czego chcę dla mojego syna. To on jest moim następcą i po mojej śmierci ten teatr będzie należał do niego. Ale jeszcze przedtem znajdę dla niego jakąś dobrą pracowitą dziewczynę z tego samego fachu

co my. Dziewczynę, która wniesie z sobą wiano, będzie miała własny występ i nazwisko. Małżeństwo talentów — dodał cicho do siebie. Ponownie umilkł, a potem przypomniał sobie, gdzie jest, i znowu zaczął mówić: — Zrobię dla was, co będę mógł — powiedział. — To wasza sprawa, za kogo zechcecie wyjść albo z kim sypiacie, ale na pewno nie zabraknie wam konkurentów, jeśli będziecie nosić się czysto i trzymać mojego pokazu. Jeśli jednak przyłapię cię na tym, że romansujesz z moim chłopakiem, albo jak wsadzi ci rękę pod spódnicę, to pamiętaj, że wyrzucę cię z tego wozu na drodze, gdziekolwiek będziemy, jakkolwiek się będziesz czuła. I nie obejrzę się. I mój chłopak też się za tobą nie obejrzy. Wie, po której stronie smaruje się chleb, i mógłby cię nawet posiąść, raz albo dwa, ale nigdy się z tobą nie ożeni. Dandy zamrugała. — Rozumiesz? — rzekł Robert tonem nie dopuszczającym dyskusji. Dandy spojrzała na Jacka, chcąc się przekonać, czy powie coś w jej obronie. Był mocno zajęty polerowaniem swojego białego buta. Robił to z nisko pochyloną głową. Można by pomyśleć, że jest głuchy. Spojrzałam na jego ciemny kark i zrozumiałam, że boi się swojego ojca. I że jego ojciec mówił prawdę, kiedy powiedział, że Jack nigdy mu się nie przeciwstawi. — A co z Meridon? — spytała cierpkim tonem Dandy. — Jej jakoś nie zabraniasz podchodzić do swego drogocennego syna. Robert spojrzał na mnie przelotnie i uśmiechnął się.

L T

— Ona nie ma w sobie zadatków na ulicznicę — odparł.

R

— Meridon oczekuje ode mnie i od Jacka jedynie możliwości jazdy na naszych koniach. Przytaknęłam. Tak właśnie było.

— Widzisz? — podjął Robert. — Nie wziąłbym cię do swojego wozu, gdybym wiedział, że tobie i Jackowi zapachniało kwietniem i majem. Ale jeszcze mogę cię tu zostawić i nadal mam szansę, że znajdę twojego ojca. Nie ujechał daleko, nie mógł, skoro jego wóz ciągnie taka chabeta! Lepiej sama odejdź, jeśli tak ci się pali do Jacka. Nie będę zatrzymywał. Do niczego nie dojdzie bez mojej zgody. Dandy spojrzała na mnie ponad głową Jacka, który właśnie zabierał się do drugiego buta. Pierwszy aż się skrzył bielą. Pomyślałam, że pewnie jeszcze nigdy nie czyścił tych butów tak starannie. — W porządku — powiedziała w końcu Dandy. — Zatrzymaj sobie swego bezcennego syna. Wcale nie miałam na niego aż takiej ochoty. Na świecie jest wielu innych młodych mężczyzn. Robert spojrzał na nią promiennym wzrokiem; uwielbiał, gdy wszystko toczyło się po jego myśli. — Dobra dziewczyna! — stwierdził z aprobatą. — Teraz wszyscy możemy mieszkać razem bez większego skrępowania. Uznaję, że dałaś mi słowo, i już nic więcej nie będę mówił na ten temat. I coś ci jeszcze powiem, ślicznotko. Jeżeli zachowasz urodę, kiedy dorośniesz, to kto wie, jak wysoko będziesz mogła mierzyć. Tylko się nie zmarnuj, dziewczyno. Z takim wyglądem możesz nawet myśleć o małżeństwie z kimś z wyższej sfery! To była wystarczająca pociecha dla Dandy. Tamtego wieczora położyła się wcześnie na swoim posłaniu, rozczesała włosy i starannie je zaplotła. I przestała uśmiechać się tęsknie do Jacka — przynajmniej podczas naszego pobytu w Salisbury.

Tamto upalne słoneczne lato 1805 roku było wyjątkowo piękne. Z ponurej nieszczęśliwej dziewczyny, którą byłam w wozie swojego ojczyma, zmieniłam się w zapracowanego pomocnika stajennego, dumnego z tego, co robi. Zniszczyłam spódnicę i podarłam buty. Wydawało się całkiem naturalne, że pożyczę fartuch od Jacka, a potem włożę bryczesy i starą koszulę, z których wyrósł. Już pod koniec lata ubierałam się jak chłopiec, zachwycona swobodą ruchów i tym, że mężczyźni przestali na mnie patrzeć. Fascynowało mnie błyskawiczne tempo, z jakim przenosiliśmy się z jednego miasta do drugiego. Nigdy nie zostawaliśmy dłużej niż trzy dni w jednym miejscu, wiecznie podążaliśmy przed siebie: tańczące kucyki, inteligentny ogier, szarża kawaleryjska, jazda na oklep w wykonaniu Jacka oraz opowieść o Ryszardzie Lwie Serce i Saladynie. Poza tym co wieczór pojawiała się jakaś odmiana. Konie za każdym razem biegły z inną prędkością. Przez jakiś czas jeden z kucyków chorował, poruszał się wolniej niż pozostałe i zakłócał pokaz tańca. Potem Jack nadwerężył sobie nogę w kostce podczas wyładowywania wozu i trudno mu było wskakiwać na konia, więc dopóki nie wyzdrowiał, jego występ musiał przebiegać inaczej. Zmiany były niewielkie, ale zupełnie mnie absorbowały. Wkrótce to ja musiałam zajmować się końmi, w czasie gdy Jack i Robert zmieniali kostiumy. Stopniowo robiłam coraz więcej w porównaniu z tamtym pierwszym wieczorem, kiedy zostałam u nich dla czystej przyjemności gładzenia aksamitnych chrap i rozgrzanych boków. Teraz to były moje obowiązki. Dandy

R

pracowała w wozie. Kupowała jedzenie, a czasami nielegalnie łowiła coś w lesie. Zgodnie z życzeniem Roberta Gowera pilnowała, żeby w wozie panował porządek — to było czymś zupełnie niezwykłym w porównaniu z

L T

bezprzykładnym niechlujstwem Zimy. Potem Dandy szła na łąkę i pilnowała bramy, a Robert tymczasem zachęcał ludzi do przychodzenia na pokaz.

Cały czas poznawałyśmy ten fach. Cały czas uczyłyśmy się miłości do kontrastu, jaki dzielił ciężkie wędrowne życie i magię kostiumów. I cały czas przyzwyczajałyśmy się do owacji z zachwytu i tego poczucia siły, jaką się czerpało z przebywania w samym centrum uwagi, z uprawiania czarów przed dziesiątkami, a czasem setkami ludzi.

Myśmy się uczyły, a Robert tymczasem planował. Zawsze gdy w pobliżu nas ktoś inny dawał przedstawienia, szedł je obejrzeć. Nawet jeśli to się wiązało z opuszczeniem jednego albo dwóch naszych pokazów, wkładał swoją najlepszą marynarkę — tweedową, a nie tę czerwoną, w której występował — brał wielkiego szarego ogiera i pokonywał na nim nawet dwadzieścia mil, żeby zobaczyć widowisko. Nie przyciągały go jednak przedstawienia z udziałem koni. Pojęłam to, gdy pewnego dnia Jack, który właśnie wrócił z Keynsham, gdzie ogłaszał nasz przyjazd, pokazał mu jakiś bilet i powiedział poufnym tonem: — To cię zainteresuje, tato. Nie był to bilet na pokaz koni; przedstawiał mężczyznę w kolorowym kostiumie zwisającego do góry nogami z poprzeczki zawieszonej wysoko pod sufitem. Ozdobiony świecidełkami kostium przylegał do jego ciała niczym druga skóra i przez to mężczyzna wyglądał prawie jak nagi. Miał ogromne wąsy i spoglądał w dół z promiennym uśmiechem, jakby się zupełnie nie bał. — Zbladłaś jak prześcieradło — powiedział Robert, patrząc na mnie. — Co się stało, Meridon? — Nic — odparłam natychmiast. Czułam jednak, jak krew odpływa mi z głowy, i wiedziałam, że lada chwila zemdleję.

Przecisnęłam się za plecami Roberta i chwiejnym krokiem wyszłam z wozu, po czym usiadłam na schodkach, łapczywie wdychając świeże powietrze ciepłego sierpniowego wieczora. — Dasz dziś radę pracować, prawda? — zawołał Robert z wnętrza wozu. — Tak, tak... — zapewniłam go słabym głosem. — Po prostu trochę mnie zemdliło. Nic nie mówiąc, spojrzał w stronę spętanych koni i słońca wiszącego nisko na niebie, skrytego za wałem jasnych chmur barwy masła. — Jeszcze nie zaczęłaś miesiączkować, prawda? — spytał, stając w drzwiach, z twarzą wyrażającą szorstkie współczucie. — To nie to! — wykrzyknęłam dotknięta. — Cóż, nie masz się co obrażać... — tłumaczył się. — To o co chodzi? — To ten obrazek, ten bilet... — wyjąkałam. Nawet sobie ledwie potrafiłam wytłumaczyć własny strach. — Co ten człowiek robił? Wszedł tak wysoko! Robert wyciągnął bilet z kieszeni. — To się nazywa trapez — wyjaśnił. — Coś zupełnie nowego. Jadę do Bristolu, żeby go zobaczyć. Chcę wiedzieć, jak to się robi. Popatrz... — Przysunął mi bilet do twarzy, ale natychmiast odwróciłam głowę. — Nienawidzę tego! — krzyknęłam z dziecięcym uporem. — Nie mogę na to patrzeć! — Boisz się wysokości? — spytał Robert.

R

Czekał z napięciem, jakby moja odpowiedź była bardzo istotna. — Tak — odparłam krótko.

L T

To była jedyna rzecz, od której robiłam się chora ze strachu przez całe moje wolne od lęków, niemal chłopięce dzieciństwo. Tylko podczas wypraw po ptasie gniazda nie dowodziłam całą zabawą. Zawsze upierałam się, że zostanę na ziemi, podczas gdy inne dzieci wspinały się na drzewa. Tylko raz, gdy miałam około dziesięciu lat, zmusiłam się, by wejść na drzewo, a potem sparaliżowało mnie ze strachu i utknęłam na niskiej gałęzi, niezdolna się ruszyć. Jedynie Dandy, spokojna i pewna siebie, wspięła się na drzewo, żeby mnie ściągnąć. I tylko ona potrafiła mi dodać odwagi, żebym zeszła na dół. Przegnałam wspomnienie rozkołysanej gałęzi i zachwyconych okrutnych twarzy patrzących na mnie z dołu. — Tak — powtórzyłam. — Boję się wysokości. Mdli mnie na samą myśl. — Cholera — mruknął pod nosem Robert; zeskoczył ze stopnia wozu i wciągnął buty. — Czy konie są gotowe do przedstawienia? — spytał roztargnionym głosem. Z jego fajki wydobywały się szybko niewielkie kłęby dymu, jak zawsze, gdy myślał o czymś intensywnie. — Tak — powiedziałam. — To znaczy jeszcze oczywiście nie są ubrane. — Ano tak — odparł. Wstał, przytupnąwszy wsunął stopy do butów, potem postukał fajką o koło wozu i pieczołowicie odłożył ją na kozioł. — A Dandy? — spytał nagle. — Pewnie też nie potrafi się wspinać? Pewnie też się boi wysokości, co? — Dandy świetnie sobie z tym radzi — zapewniłam. — Wymyśliłeś coś nowego? Musisz ją zapytać, ale kiedy byłyśmy małe, znakomicie wspinała się na drzewa. — Tylko głośno myślę — odparł, lekceważąc moje zaciekawienie. — Ot, tak sobie myślę.

Kiedy jednak szedł w stronę areny, słyszałam, jak mruczy do siebie. „Zdumiewający popis w powietrzu. Anioł bez skrzydeł. Zdumiewająca mamselle Dandy." Pojechał do Bristolu obejrzeć popisy na trapezie, wrócił jednak późno, a rano nic nie powiedział. Tylko Jackowi wolno było spytać podczas śniadania: „Coś ciekawego?". Dandy i ja jadłyśmy chleb z bekonem na rozgrzanych od słońca schodkach, więc tylko Jack usłyszał, co mu wymamrotał w odpowiedzi. Ja jednak wcześniej słyszałam dosyć, by się domyślać, że obietnica Roberta może się spełnić i Dandy wystąpi na arenie. Bardzo się ucieszyła, kiedy jej powtórzyłam, co powiedział. Zakres naszych obowiązków związanych z przedstawieniem już został poszerzony. Kiedy Jack objeżdżał miasta i wioski, nawołując do przyjścia na pokaz, często zabierał z sobą Dandy. Zauważyłam, jak Robert skrzywił się za pierwszym razem, gdy zobaczył białego konia, a na nim swego syna i obejmującą go w pasie Dandy, która wyglądała niezwykle pięknie. Myślał jednak o interesach, a nie o miłości. — Powinnaś mieć odpowiedni kostium do jazdy — powiedział. — Odpowiedni kostium i będziesz sama dosiadała konia. Zdumiewający pokaz sztuki jeździeckiej Roberta Gowera, lady Dandy na arenie. Dał Dandy pięć szylingów na kupon prawdziwego aksamitu, a ona w ciągu dwóch wieczorów uszyła z niego kostium, pracując przy świetle latarni tak długo, aż oczy jej mętniały ze zmęczenia. Gdy Jack znowu posadził ją za sobą na koniu, fałdy przepięknej niebieskiej spódnicy spływały po lśniącym boku Śniega, a sama

R

Dandy rzucała zniewalające uśmiechy spod trójgraniastego kapelusza. W następnej wsi zebraliśmy więcej pieniędzy niż kiedykolwiek.

L T

— Publiczność lubi dziewczęta — oświadczył Robert tamtego wieczora podczas kolacji. — Chcę, żebyś zaczęła jeździć na arenie, Meridon. A ty, Dandy, będziesz jeździła razem z Jackiem i zachwalała nasz pokaz. Przy bramie masz być dalej ubrana w kostium. — A w co ja się ubiorę? — spytałam.

Robert przyjrzał mi się krytycznie. Męczyło mnie codzienne szczotkowanie gęstej masy moich miedzianych włosów, więc zaczęłam wycinać z nich kołtuny i zaplątane ziarna traw. Dandy zwymyślała mnie na widok nierównych zębów, jakie w ten sposób zrobiłam, i obcięła mnie na pazia, jak wiejskiego parobka. Powstała z tego szopa rudozłotych pierścionków, które otaczały moją głowę w postaci niesfornej aureoli. Mimo dostatniego życia u Gowerów nie przytyłam, ale za to wyrosłam. Byłam szczupła i niezdarna jak młody źrebak, podczas gdy Dandy nabrała postury i okrągłych kształtów młodej kobiety. — A żebym to ja wiedział — zaśmiał się Robert. — Chętnie bym cię ubrał w kostium pierrota za pół korony. Z tymi kudłami wyglądasz jak zabłąkana klaczka. Jeśli chcesz wyrosnąć na równie ładną jak twoja siostra, to chyba musisz się pośpieszyć. — A gdyby tak przebrać ją za chłopca? — rzucił nagle Jack. Wycierał swoją miskę kawałkiem chleba, w tym jednak momencie jego powalane tłuszczem palce znieruchomiały, a on uśmiechnął się do mnie porozumiewawczo. — Tylko bez urazy, Meridon. Ona powinna włożyć jedwabną koszulę, obcisłe białe bryczesy i wysokie buty. Popatrz, jak wygląda w moich starych spodniach, tato. Zupełnie nie przypomina damy... ale na arenie to będzie pasowało. I mogłaby wykonywać razem ze mną popis akrobacji na koniu. — Jack odsunął swoją miskę na bok. — Hej! — wykrzyknął z przejęciem.

— Pamiętasz tamten pokaz, podczas którego ktoś nagle wychodził z tłumu? Na tym przedstawieniu koło Salisbury? Moglibyśmy robić coś takiego, ja mógłbym wychodzić z tylnego rzędu, udając, że jestem pijany, rozumiesz, dosiąść konia i zrzucić Meridon na ziemię. — Znowu mam spadać — podsumowałam ponuro. — Wystarczyło mi tego, jak ujeżdżałam konie dla taty. — Będziesz udawała, że spadasz — wyjaśnił Jack i spojrzał na mnie ciepło. — To nie będzie bolało. A potem będziesz mogła dosiąść dużego konia i zrobić pokaz jazdy na oklep. Robert spojrzał na mnie badawczo. — Jazda na oklep w bryczesach — powiedział. — Jazda w połączeniu z błaznowaniem. Strój do konnej jazdy. Będzie wyglądała lepiej niż w kobiecym stroju. Dwa pokazy i tylko częściowa zmiana kostiumu. — Pokiwał głową. — Chciałabyś to robić, Meridon? — spytał. — Zapłacę ci. — Ile? — podjęłam natychmiast. — Pół pensa za przedstawienie, pens za cały wieczór — powiedział. — Pens za przedstawienie — wypaliłam z miejsca. — Pens za cały dzień, nawet jeśli nie będziemy dawali przedstawienia — zaproponował, a ja wyciągnęłam brudną rękę ponad stołem i dobiliśmy targu.

R

Już następnego dnia rozpoczęłam naukę. Nieraz obserwowałam, jak Jack wskakuje i zeskakuje z grzbietu wielkiej łaciatej klaczy i dość często na niej jeździłam. Nigdy jednak nie próbowałam na niej stanąć.

L T

Robert kazał jej cwałować wokół pola, a ja jeździłam na niej na oklep razem z Jackiem. Potem on stawał i próbował pomóc mi się wyprostować. Krok klaczy, gładki i spokojny, sprawiający, że na jej grzbiecie siedziało się jak w bujanym fotelu, raptem wydawał się nerwowy, jakby to był wóz podskakujący na bruku. Bezradnie szlochając, spadłam najpierw z jednego boku, potem z drugiego. A pewnego razu, zarobiwszy wiązankę przekleństw i cios w ucho od Jacka, pociągnęłam go za sobą na ziemię. Robert zarządził przerwę w lekcji, kiedy udało mi się wreszcie podnieść i ustać przez kilka sekund. — Jutro zrobisz to samo — powiedział, jak zawsze skąpy w pochwałach. — Było nieźle. Razem z Jackiem poszliśmy nad rzekę, rozebraliśmy się do przepoconych koszul i brodziliśmy w wodzie, żeby ochłodzić siniaki i temperamenty. Płynęłam na plecach i patrzylam na niebieskie niebo. Mimo że nastał już wrzesień, panował taki upał jak w samym środku lata. Wyglądałam jak topielec, tak blade było moje ciało. Wybiłam nogą fontannę wody, a potem bez zażenowania przyjrzałam się swoim stopom z brudem wżartym wokół paznokci. Przekręciłam się na brzuch i zanurzyłam twarz, po czym zanurkowałam, czując, jak woda przedziera się przez moje loki aż do samej czaszki. Gdy przeszył mnie dreszcz, wypłynęłam na powierzchnię, machając nogami, parskając i otrząsając mokre włosy z twarzy. Jack wyszedł z wody już wcześniej, leżał teraz na trawie w bryczesach i obserwował mnie. Wyszłam na brzeg, cała ociekając wodą. Czułam chłód oblepiającej mnie koszuli; oczy Jacka śledziły kropelki wody skapujące z moich drobnych piersi, sterczących pod cienką przemoczoną tkaniną, aż do samego krocza wyznaczonego przez ukrytą pod ubraniem ciemną plamę miedzianych włosów. — Nie przeszkadza ci, że pracujesz ciężko jak chłopak, mimo że jesteś już prawie kobietą? — spytał pozornie obojętnym tonem.

— Nie — odparłam. — Wolę, jak ty i twój ojciec traktujecie mnie jak chłopca. Jack uśmiechnął się jakby namiętnie. — To nie dziwi, jeśli idzie o mojego ojca. Ale co ze mną? Czy nie wolałabyś, żebym patrzył na ciebie jak na młodą kobietę? Stawiałam pewne kroki stwardniałymi stopami po ostrych kamieniach leżących na brzegu rzeki, podniosłam swój kaftan i narzuciłam go na siebie. Nadal miałam nagi tyłek, jednak nigdy nie czułam się nieswojo pod wpływem dwuznacznych uśmieszków Jacka i zupełnie się teraz nie przejęłam jego nagłym zainteresowaniem mną. — Nie — odparłam. — Widziałam, jak się odnosisz do kobiet. Słysząc to, machnął ręką, jakby je odprawiał w dół rzeki. — Kobiety! — powiedział lekceważąco. — To zwykłe wiejskie ladacznice. Ciebie bym tak nie traktował. O ciebie warto się starać, Meridon. Mimo tych śmiesznych spodni i przykrótkich koszul. Chętnie bym ci pokazał, jakie masz szczęście, że urodziłaś się kobietą. Chciałbym, żebyś zapuściła dla mnie włosy. Odwróciłam się i spojrzałam na niego ze szczerym zdumieniem. — Dlaczego? — spytałam. Wzruszył ramionami, nagle spochmurniały, a jednocześnie zmysłowy.

R

— Nie wiem — odparł. — W ogóle na mnie nie patrzysz. Nigdy mi się uważnie nie przyjrzałaś. Cały dzisiejszy ranek obejmowałem cię ramionami, a ty tuliłaś się do mnie, żeby nie spaść. Cały ranek przyciskałaś

L T

się do mnie z całej siły, a ja czułem twoje ciało i pragnąłem go! A potem rozebrałaś się w mojej obecności i weszłaś do wody, jakbym nie był mężczyzną, tylko koniem! Wstałam i wciągnęłam bryczesy.

— Czy pamiętasz, co twój ojciec powiedział Dandy tamtego pierwszego wieczora? — spytałam. — Bo ja tak. Zabronił jej zbliżać się do ciebie. Powiedział jej, i mnie tak samo, że zamierza cię dobrze ożenić i że jeśli ona kiedykolwiek zostanie twoją kochanką, to ją zostawi na drodze. Od tamtego wieczora ona ani razu na ciebie nie spojrzała i ja też. — Ona! — powiedział takim samym tonem, jakim się wyrażał o dziewczętach ze wsi. — Wystarczy, że gwizdnę, a zaraz przybiegnie. Wiem o tym doskonale. Ale ty mi nie mów, że chcesz zadowolić mojego ojca i dlatego o mnie nie myślisz, bo w to nie uwierzę. — Tak nie jest — odparłam zgodnie z prawdą, puszczając mimo uszu jego zarozumiałość. — Powód jest inny. Nie myślę o tobie, bo ty mnie po prostu nie interesujesz. To prawda, nie myślę o tobie więcej niż o koniach. — Przypatrywałam mu się przez chwilę, a potem jakiś diabeł podkusił mnie, żeby powiedzieć ze śmiertelnie poważną miną: — Właściwie mam lepsze zdanie o Śniegu niż o tobie. Przez chwilę patrzył na mnie z niedowierzaniem, po czym jednym zgrabnym ruchem zerwał się na równe nogi i ruszył przed siebie. — Cyganicha — mruknął pod nosem i zostawił mnie samą. Siedziałam na brzegu rzeki, patrzyłam, jak promienie słońca odbijają się od jej fal. Gdy Jack odszedł tak daleko, że nie mógł mnie słyszeć, roześmiałam się na cały głos.

Nie żywił urazy za tę zniewagę — następnego dnia trzymał mnie równie silnie i troskliwie jak poprzedniego. To była moja wina, że spadałam coraz częściej, i to ja zawiniłam, gdy stracił równowagę, spadł z konia i mocno uderzył się w głowę. — Niezdarna dziewucha! — zbeształ mnie Robert i dał mi w ucho lekkiego kuksańca, od którego zakręciło mi się w głowie. — Czemu nie odchylisz się w tył i nie pozwolisz, żeby Jack cię przytrzymywał tak jak wczoraj? On ma doświadczenie, umie utrzymać równowagę. Pozwól, żeby cię trzymał. Nie staraj mu się wyrywać i stój o własnych siłach! Jack trzymał się za głowę, ale słysząc to, podniósł wzrok i uśmiechnął się do mnie ze smutkiem. — O to właśnie chodzi? — spytał otwarcie. — Nie chcesz się o mnie oprzeć? Skinęłam głową. Jego czarne oczy uśmiechnęły się do moich zielonych. — Och, zapomnij o tamtym! — powiedział łagodnie. — Zapomnij, że w ogóle to powiedziałem. Nie mogę spadać z konia przez cały ranek. Przygotujmy po prostu ten numer, dobrze? Robert patrzył na nas, to na jedno, to na drugie. — Czy wyście się o coś pokłócili? — spytał. Obydwoje milczeliśmy. Oddalił się od nas o trzy kroki, potem obrócił się i podszedł z powrotem. Miał kamienną minę.

R

— Posłuchajcie teraz oboje — powiedział. — Powiem wam to tylko jeden raz i więcej nie powtórzę. Nieważne, co się dzieje poza areną czy nawet za parawanem. Na arenie, na końskim grzbiecie, macie pracować.

L T

Nie obchodzi mnie, czy po występie ruszycie na siebie z nożami. Pracę dla mnie macie traktować poważnie. A nie będziecie jej traktować poważnie, jeśli nie zapomnicie o wszystkim, absolutnie wszystkim, oprócz występu. Skinęliśmy głowami. Robert potrafił robić wrażenie.

— Spróbujcie jeszcze raz — powiedział, trzasnął z bata i kazał Stokrotce cwałować. Jack wskoczył na jej grzbiet, a potem wyciągnął rękę, żeby mnie złapać i usadzić przed sobą. Przytrzymawszy się skórzanego rzemienia, wstał na nogi, ślizgając bosymi stopami po spoconym białobrązowym grzbiecie Stokrotki. Poczułam, jak jego silna dłoń chwyta mnie pod pachą, i wstałam, niezgrabnie uginając kolana. Potem, cały czas słysząc, jak Robert zachęca mnie i jednocześnie wyklina swoimi wrzaskami, wyprostowałam kolana, pochyliłam się w stronę Jacka i pozwoliłam, żeby jego ciało posłużyło mi za oparcie. Objechaliśmy całą arenę bez upadku, a potem Jack pozwolił mi zeskoczyć z okrzykiem triumfu i sam fiknął kozła, żeby stanąć na ziemi. — Dobra robota! — pochwalił nas Robert. Jego rumiana twarz promieniała z zadowolenia. — Oboje zrobiliście to jak trzeba. Jutro ma być tak samo. Przytaknęliśmy, a kiedy się odwracałam, Jack poklepał mnie przyjaźnie po ramieniu. Schwyciłam uzdę Stokrotki i poprowadziłam ją wokół pola, żeby ochłodła. — Mamselle Meridon, primabalerina areny — wyszeptał Robert, gdy przechodził obok parawanu. — Musicie zobaczyć jej zapierające dech w piersi skoki przez płonącą obręcz.

ROZDZIAŁ 4 Dandy i ja nie zostałyśmy wychowane jak inne cygańskie dzieci. Kiedy robiło się chłodniej, a wóz tak przemakał, że nawet ubrania, w których spałyśmy, były rankiem wilgotne, tato brał pracę jako stajenny, tragarz albo posłaniec w jednym z większych miast, gdzie ludzi nie obchodziło tak bardzo, kogo zatrudniają, a urzędnicy parafialni byli powolni, leniwi i nie przeganiali nas z miejsca. Nie poznałyśmy rytmu pór roku, który każe przenosić się regularnie z miejsca na miejsce, a na czas zimy wracać do znajomych łąk i wzgórz. Przy tacie najczęściej uciekaliśmy przed partnerami od kart, ofiarami jego drobnych oszustw albo gdy znowu powinęła mu się noga w interesach, bez żadnej zaplanowanej trasy czy tradycji podróżowania. Nigdy nie wiedział, dokąd jedzie, wiecznie tylko węszył za złymi końmi, naiwnymi amatorami gry w karty i durniami w miejscach, gdzie mogli się zgromadzić w większej liczbie. Podróżowanie z pokazem Gowera wyglądało zupełnie inaczej. Nigdy nie zostawaliśmy w jednym miejscu dlatego, że Robert znalazł sobie kompana albo spodobało mu się miasto. Przenosiliśmy się szybko i regularnie, co trzy dni albo i częściej, wystarczyło, że widownia zaczynała się przerzedzać. Zostawaliśmy gdzieś na dłużej tylko wtedy, gdy pracowaliśmy na jakimś wielkim jarmarku, który przyciągał tłumy z bardzo

R

daleka. Niemniej jednak pod koniec października sezon na jarmarki kończył się już, a poza tym robiło się coraz chłodniej. Rankami musiałam rozbijać lód w wiadrach z wodą, a ogiera trzeba było okrywać na noc derką.

L T

— Ten tydzień będzie ostatni — oświadczył Robert któregoś dnia podczas obiadu. Rano Jack i ja ćwiczyliśmy jazdę na oklep i po raz pierwszy stanęłam bez jego pomocy, mimo że nadal musiałam kurczowo przytrzymywać się paska.

— Ostatni tydzień czego? — spytała Dandy.

Kroiła chleb i mówiąc to, nie podniosła wzroku.

— Ostatni tydzień w drodze — odparł Robert takim tonem, jakby wszyscy już o tym wiedzieli. — W przyszłym tygodniu przeniesiemy się do zimowej siedziby. Do mojego domu w Warminster. A tam porządnie zabierzemy się do pracy. — W Warminster? — powtórzyłam obojętnie. — Nie wiedziałam, że masz dom w Warminster. — Nie wiesz jeszcze wielu rzeczy — powiedział serdecznym tonem Robert z ustami zapchanymi chlebem z serem. — Jeszcze nie wiesz, co będziesz robiła w przyszłym sezonie. Ona też nie wie. — Wskazał na Dandy kawałem chleba, mrugając do niej. — Mam mnóstwo pomysłów. Mnóstwo planów. — Czy stodoła jest już gotowa? — spytał Jack. — Tak — odparł Robert z satysfakcją. — I przyjedzie też człowiek, który nauczy nas, jak zawieszać liny i co można na nich robić. Obiecał, że zostanie na dwa miesiące, ale ja zapłacę mu więcej, jeśli nauczy was oboje tego wszystkiego w krótszym czasie. On twierdzi, że dwa miesiące wystarczą, jeśli ktoś ma do tego dryg. — Do czego? — wtrąciłam się, nie potrafiąc ukryć ciekawości. — Nie wiesz wielu rzeczy — powtórzył chytrze Robert. Ugryzł wielki kęs chleba z serem. — Zdumiewający pokaz akrobacji powietrznych Roberta Gowera — powiedział niewyraźnie. — Przyjdźcie obejrzeć konie i nieustraszonych jeźdźców! Drzyjcie na widok tego zdumiewającego podniebnego widowiska!

Przyjdźcie pośmiać się z pierrota i cudownego pląsającego konia! Obejrzyjcie latającą tancerkę! Pokaz jazdy i latania Roberta Gowera! Wszystkie żywioły na jednym przedstawieniu! — Żywioły? — spytałam. — Ogień — powiedział, wskazując na mnie kawałkiem chleba. — To ty, będziesz skakała przez płonącą obręcz. Powietrze to Dandy, ona i Jack nauczą się popisów na trapezie. Ziemia to konie, a woda jeszcze nie wiem. Ale coś wymyślę. — Popis na trapezie! Dandy osunęła się na trawę; szybko spojrzałam w jej stronę. W głowie załomotało mi ze strachu na myśl o tym, że będzie wspinała się na górę i kołysała na jakiejś zdradliwej linie. Jednakże oczy mojej siostry błyszczały radośnie. — I dostanę krótki kostium! — wykrzyknęła. — Taki, w którym będziesz mogła pokazywać swoje piękne nogi! — potwierdził Robert, uśmiechając się do niej. — Dandy, jesteś urodzoną ladacznicą! — Z cekinami — dodała rzeczowo. — Czy to bezpieczne? — przerwałam. — Czy ona w ogóle może się tego nauczyć? — Zamieszka u nas artysta z Bristolu. Będzie uczył Dandy i Jacka, jak to się robi. Ty też się będziesz

R

uczyć, sprawdzimy, czy potrafisz pokonać lęk. Numer z dwiema dziewczętami na linach będzie czymś niesamowitym.

L T

To co właśnie połknęłam, zawróciło z żołądka do gardła, zaczęłam się dławić, a potem wymiotować, więc zerwałam się od stołu i pędem wybiegłam z wozu. Na zewnątrz zwróciłam cały chleb i ser prosto pod kola. Odczekałam, aż mój żołądek się uspokoi, i dopiero wtedy wróciłam do środka. Wszyscy patrzyli ze zdumieniem na moją zbielałą twarz.

— Zemdliło cię na samą myśl? — spytał Robert. Był tak oszołomiony, że zapomniał o jedzeniu i nadal trzymał swój chleb w połowie drogi do ust. — Tak to było, dziewczyno? Czy może jesteś na coś chora? — Nie jestem chora — odparłam. Chwyciłam swój kufel z piwem, żeby spłukać metaliczny posmak w ustach. — Nie jestem chora — powtórzyłam — ale mdli mnie na samą myśl o wspinaniu się na takie przyrządy. Mdli mnie ze strachu. Jack popatrzył na mnie z zainteresowaniem. — A to dziwne — powiedział bez współczucia. — Nigdy bym nie pomyślał, że Meridon jest taka wrażliwa i strachliwa jak jakaś dama. — Zostaw ją — spokojnie odparowała Dandy. — Ty też ją zostaw w spokoju, Robert. Ja się cieszę, że będę się tego uczyła. A poza tym jeśli ja będę wykonywała swój numer na trapezie, Meridon będzie potrzebna przy koniach. Nie może robić dwóch rzeczy naraz. — Nie wiadomo — powiedział Robert niezupełnie przekonany. — W najgorszym razie kupię jakąś dziewczynę z przytułku i ją każę uczyć. Znowu zaczęłam się dławić, gdy pomyślałam o dziewczynie wziętej prosto z przytułku, gdzie życie jest gorsze niż w więzieniu, i zmuszanej potem do wspinania się po drabinie i huśtania na trapezie. Skinęłam jednak głową w stronę Roberta. Nie było co marnować współczucia dla kogoś obcego. Za mało miałam w sobie

czułości, żeby ją rozdawać na lewo i prawo. Na całym świecie liczyła się dla mnie tylko jedna osoba, a ona była szczęśliwa. — Rzeczywiście, zrób tak — powiedziałam. — Wiesz, że przy koniach zrobię wszystko, co zechcesz, ale nie będę się wspinać. Robert uśmiechnął się. — Będziesz musiała spróbować — oświadczył stanowczym tonem. — Przynajmniej spróbować. Nikt cię nie będzie zmuszał, żebyś wchodziła zbyt wysoko, ale zanim coś postanowisz, musisz obejrzeć sobie te huśtawki, Meridon. — Mam za dużo pracy przy koniach. Nie mogę jednocześnie uczyć się jazdy na oklep i huśtania na trapezie — odparłam zaczepnie. — Jack będzie to robił — powiedział — więc ty też. Daję ci moje słowo, Meridon, nie będę cię zmuszał, ale ty mi w zamian obiecasz, że spróbujesz. Tak jest uczciwie. Tak wcale nie było uczciwie, wiedziałam jednak, że Robert nie pójdzie na żadne dalsze ustępstwa. — W porządku — odezwałam się ponuro. — Przyrzekam, że spróbuję, a ty w zamian obiecasz, że jeśli mi się nie uda, poszukasz kogoś innego. — Dobra dziewczyna — pochwalił mnie, jakbym przystała na to z własnej woli, niczym nie

R

przymuszona. — A poza tym będziesz się jeszcze uczyła wielu innych rzeczy przy koniach. Będziesz tańczyła na grzbiecie, a w przyszłym sezonie spróbujesz skakać przez płonącą obręcz.

L T

Pomyślałam, że to ambitne plany, i zerknęłam na Jacka, on jednak ani razu nie powiedział słowa przeciwko swemu ojcu.

— Czy dam radę nauczyć się tego szybko? — spytałam. — Będziesz musiała, dziewczyno — odparł Robert tonem nie dopuszczającym dyskusji. — Nie będę ci dawał wiktu i opierunku przez całą zimę z miłości do twoich zielonych oczu. Będziesz musiała zarabiać na życie w Warminster tak jak teraz. Tresura koni, nauka jazdy na oklep i wszystko, co każe ci zrobić człowiek od trapezu. A ty, panienko — spojrzał przenikliwie na Dandy — ty będziesz musiała się pokwapić do znachorki we wsi i poprosić, żeby ci powiedziała, jak nie dać sobie zrobić bachora. Nie będę wydawał fortuny na twoją naukę, żeby potem patrzeć, jak ci rośnie brzuch. I masz się trzymać z dala od chłopaków ze wsi, rozumiesz? W Warminster mieszkają zacni ludzie i jeżdżę tam każdej zimy. Nie chcę mieć kłopotów z sąsiadami. Obydwie posłusznie przytaknęłyśmy. Dandy pochwyciła moje spojrzenie i mrugnęła do mnie na znak, że już się cieszy na to wszystko. Odwzajemniłam uśmiech. Nigdy nie spałam pod dachem prawdziwego domu; zawsze w wozie, na wąskim posłaniu, z którego bez trudu mogłam dosięgnąć innych. Mając własne łóżko, będę się czuła jak jakaś jaśnie pani. To będzie zupełnie tak, jakbym mieszkała w Wide. Z tą myślą ułożyłam się do snu, przedtem wyczyściwszy konie i zjadłszy kolację, kiwając się ze zmęczenia nad miską. Ta myśl zawiodła mnie we śnie do Wide. Widziałam je tak wyraźnie, że mogłabym narysować jego mapę. Przepiękny dom z jasnego piaskowca, zbudowany na nową modłę, z okrągłą wieżyczką wieńczącą wspaniały salon znajdujący się w zachodnim skrzydle. Pokój ten pod wieczór wypełnia się blaskiem słońca, można w nim usiąść na parapetach wyściełanych różowym aksamitem i podziwiać słońce zachodzące za wysokimi zielonymi wzgórzami

otaczającymi niewielką dolinę. Dom stoi przodem do południa, u szczytu długiej krętej alei obrzeżonej wysowysokimi bukami, które były już stare, gdy moja mama była młoda, a nawet wtedy, gdy jej mama była młoda. Na drugim końcu drogi dojazdowej jest wielka, wykuta z żelaza brama. Jej zawiasy zardzewiały i obydwa skrzydła są stale otwarte. Rodzina, moja rodzina, nie życzy sobie, żeby ją zamykać. Za tą aleją i po obu stronach ciągnącej się dalej drogi znajduje się źródło jej bogactwa, naszego bogactwa: maleńka wioska z nowo wybudowanym kościołem i rzędem okazałych, nowych chat po jednej stronie jedynej ulicy, po drugiej stronie piękne probostwo, szewc, kuźnia, chata furmana i dziedziniec stajenny. Tacy są mieszkańcy Wide. To moi ludzie i właśnie stamtąd pochodzę. Choćbym nie wiem jak lubiła wędrowne życie z Gowerami, wiedziałam, że to jest mój dom. I w moim śnie o Wide wiedziałam — wiedziałam bez cienia wątpliwości — że nie jestem Cyganką. Że nie jestem Meridon Cox ze „Zdumiewającego pokazu sztuki jeździeckiej Roberta Gowera". Że jestem Sara. Sara z Wide. I że któregoś dnia tam wrócę. Obudziłam się z tą myślą i zapatrzyłam się w sufit wozu. W tym wozie nie panowała taka wilgoć jak w poprzednim i na suficie nie było zacieków o dziwacznych kształtach, przypominających straszne wykrzywione twarze. Wepchnęłam palec do dziury w sienniku i wymacałam gałganek, który tam schowałam. Wyciągnęłam go i rozwinęłam, wsparłszy się na łokciu, by obejrzeć jego zawartość w szarym świetle przesączającym się przez okienne zasłony. Stary sznurek lepił się od brudu, ale zapinka wciąż błyszczała. Na jednej części nadal

R

widniał napis „Celia", a na drugiej „John", imiona nie znanych mi ludzi. Oni natomiast mnie znali, inaczej jak mogłabym wejść w posiadanie tego, co zostało z naszyjnika Celii? I słyszałam głos, nie mój, lecz rozlegający

L T

się w moich myślach tęskny głos, który bez nadziei na odpowiedź wołał: „Mamo!" Nazajutrz był ostatni dzień naszych występów. Daliśmy tylko jedno przedstawienie — publiczność nie dopisała. Było zbyt zimno, żeby ludziom uśmiechało się siedzenie na wilgotnej trawie, konie robiły się złośliwe i pracowały niechętnie, a Jack marzł w cienkiej koszuli.

— Czas ruszać — oświadczył Robert, przeliczając pieniądze zebrane tego dnia przy bramie. — Wyjeżdżamy zaraz i zatrzymamy się dopiero na kolację. Wszyscy troje zabierajcie się do pakowania, ja jadę do wsi. Narzucił swoją tweedową marynarkę, włożył zwykłe buty i ruszył przed siebie. Dandy wykrzywiła się w stronę jego pleców. — Tak, tak, jak jest coś do roboty, to się ucieka — powiedziała cicho. — Zostawia się dwie dziewczyny i własnego syna, żeby zrobili całą ciężką robotę. — Spojrzała na mnie. — Im więcej pieniędzy robi ten człowiek, tym bardziej jest chciwy i leniwy — dokończyła. — Rzeczywiście robi pieniądze? — spytałam. Nie zauważyłam żadnej większej zmiany, jednakże to Dandy stała przy bramie i równie dobrze jak Robert wiedziała, że worek z pieniędzmi staje się coraz cięższy. — Tak — odparła sucho. — Codziennie dostaje szylingi i funty, a nam płaci pensami. Hej, Jack — zawołała nagle. — Ile ojciec ci płaci? Jack właśnie pieczołowicie układał kostiumy w wielkiej, powiązanej sznurami drewnianej skrzyni, która miała zostać wsunięta pod jedno z posłań. Rekwizyty, siodła i pasza były mocowane na dachu albo do boków wozu. Spojrzał na Dandy.

— A czemu chcesz wiedzieć? — spytał podejrzliwie. — Ze zwykłej ciekawości — odparła. Odkręciła śruby łączące skrzydła parawanu i wyciągnęła jedną z tablic. — Twojemu ojcu dobrze się wiedzie, prawda? Robi niezłe pieniądze. A na tym nowym przedstawieniu, które planuje na przyszły sezon, to dopiero się wzbogaci, co? Jack spojrzał na mnie przelotnie, zmarszczył brwi. — No i co z tego, panno Dandy? — rzucił. — A co ty masz z tego? — odparła całkiem sensownie. — Ja i Meridon dostajemy kilka pensów tygodniowo, zależnie od tego, co robimy. Gdybyś mi powiedział, ile on płaci tobie, wiedziałabym, ile żądać za swój występ na trapezie. Jack wyprostował się. — Tobie się wydaje, że jesteś warta tyle samo co ja? — spytał drwiącym tonem. — Ty masz tylko ładną buzię i zgrabne nogi. Ja pracuję przy koniach, maluję parawan, obmyślam nowe pokazy, zawiadamiam ludzi o naszym przyjeździe, daję popis jazdy na oklep. Dandy nie rezygnowała. — Ja jestem warta trzy czwarte tego co ty — upierała się. — Nigdy nie powiedziałam, że chcę dostać aż

R

tyle, ale jak zacznę występować na trapezie, powinnam dostawać trzy czwarte tego co ty. Jack zaśmiał się triumfalnie i zarzucił sobie ciężką skrzynię na ramię.

L T

— Załatwione! — oświadczył. — Może już nigdy nie trafi ci się lepsza umowa. Załatwione, ty głupia dziewucho! Bo on mi nic nie płaci! I ty właśnie wytargowałaś sobie trzy czwarte niczego! Pomaszerował w stronę wozu, zaśmiewając się szyderczo z pomyłki Dandy. Rozległ się głośny łomot, gdy zrzucił skrzynię z pleców na podłogę. Dandy spojrzała na mnie, delikatnie opuściła skrzydło parawanu na trawę i poszła rozbierać drugą stronę.

— Tak nie powinno być — powiedziała do niego, gdy przyszedł jej pomóc. — To niesprawiedliwe. Sam wyliczyłeś, jak wiele dla niego robisz. Nie powinno tak być, żeby on nic ci nie płacił. On nas traktuje lepiej, a przecież nie jesteśmy jego rodziną. Jack nie odpowiedział, opuścił tylko środkową część parawanu na ziemię i wyprostował się. Najpierw popatrzył na Dandy, potem na mnie, jakby się zastanawiał, czy nam coś wyznać. — Obydwie niewiele wiecie — rzekł w końcu. — Oglądacie przedstawienie i słuchacie, jakie są plany taty. Ale niewiele wiecie. Nie zawsze robiliśmy pokazy. Nie zawsze dobrze nam się wiodło. Oglądacie go teraz, kiedy przeżywa swój najlepszy czas, kiedy śpi na pieniądzach i ciągnie za swym wozem szereg koni. Ale kiedy byłem małym chłopcem, byliśmy biedni, biedni jak myszy kościelne. A kiedy on jest biedny, to jest naprawdę bezwzględny. Staliśmy na zacisznej łące opromienionej jasnym jesiennym słońcem, jednakże słysząc słowa Jacka, zadrżałam, jakby na moim karku osiadł szron, jemu zaś pociemniała twarz, jakby słońce skryło się za chmurami. — Ja odziedziczę ten pokaz, kiedy on będzie zbyt stary, żeby podróżować — powiedział z przekonaniem. — Każdy zarobiony teraz grosz jest wydawany na pokaz albo dodawany do naszych

oszczędności. Nigdy więcej nie będziemy biedni. On już tego dopilnuje. I dlatego jak mówi, że mam coś zrozrobić... ja to robię. I jeśli mówi, że czegoś potrzebuje... ja to zdobywam. Bo właśnie on i jeden koń z krzywym grzbietem zarobili na jedzenie dla nas, gdy cała wieś głodowała. Nikt nie wierzył, że mu się uda. Tylko ja. Więc kiedy ruszył w drogę ze swoim koniem, poszedłem razem z nim. Wtedy nie mieliśmy nawet wozu. Po prostu wędrowaliśmy od wioski do wioski, prowadząc konia za uzdę, i wykonywaliśmy różne sztuczki za grosze. Potem on wymienił tego konia na następnego, później jeszcze drugiego i trzeciego. Mój ojciec nie jest jakimś durniem. Nigdy nie zrobię czegoś przeciwko niemu. Dandy nie powiedziała ani słowa. Opowieść Jacka zupełnie nas zaczarowała. — A jak bardzo był bezwzględny? — spytałam, przechodząc do najważniejszego dla mnie problemu. Jak nas będzie traktował, jak potraktuje Dandy, gdy szczęście się od nas odwróci? — Czy cię bil? Albo twoją matkę? Czy ona też z wami podróżowała? Jack potrząsnął głową i pochylił się, żebyśmy razem z Dandy mogły zarzucić parawan na jego plecy. Zawlókł go w stronę wozu i zaraz potem wrócił. — Nigdy nie podniósł na mnie ręki — powiedział. — Nigdy nie tknął mojej mamy nawet palcem. Ale ona nie wierzyła w niego. Zostawił ją i troje dzieciaków we wsi, a sam ruszył w drogę. Mnie nie zostawił, ale dlatego, że wiedział, że ja jedyny w niego wierzę. W ciągu kilku dni nauczył mnie jazdy konnej. Byłem wtedy

R

mały i niczego się nie bałem. Poza tym kiedy ma się pięć czy sześć lat, koński grzbiet jest bardzo duży. Łatwo się utrzymać. Pod koniec lata wróciliśmy do domu. Zawsze, jak tylko mógł, posyłał im pieniądze. A jak zima

L T

się skończyła, wyruszyliśmy znów. Tym razem udało nam się pożyczyć furmankę. Mama też chciała jechać, ale tato był przeciwny. Ona jednak płakała i mówiła, że jest mu potrzebna. Ja chciałem, żeby jechała z nami, a tato chciał zabrać dzieciaki, więc wszyscy wyruszyliśmy w drogę. Jack urwał. Potem pochylił się, żeby podnieść ostatnią część parawanu. Dandy i ja nie odzywałyśmy się. Wrócił, wziął kilka sztuk uprzęży i zawlókł je do wozu. Stamtąd ruszył w stronę bramy, jakby już skończył opowiadać. Poszłyśmy w ślad za nim.

— Co się wtedy stało, Jack? — spytałam. — Kiedy zaczęliście podróżować razem? Jack westchnął i oparł się o bramę, patrząc przez pole, jakby widział na nim wóz i kobietę z dwojgiem małych dzieci i niemowlęciem u piersi i mężczyznę, idącego razem ze swoim synem przy koniu, za którego popisy dostawał od ludzi grosze. — To było wspaniałe lato — powiedział. — Ciepłe, słoneczne. Żniwa udały się i ludzie mieli dużo pieniędzy. Wędrowaliśmy od jarmarku do jarmarku i na każdym sporo zarabialiśmy. Tato zaoszczędził dość pieniędzy, żeby kupić furmankę, a potem wymienił ją na odpowiedni wóz. Później zobaczył konia, który mu się spodobał, i kupił go. To była Stokrotka, którą mamy do dzisiaj. Szybko rosłem i zauważył, że jak dla mnie ma dostatecznie duży grzbiet. I że jest bardzo spokojna. — Mieliśmy dwa konie — mówił — więc już nie pracowaliśmy na rogach ulic, tylko wynajmowaliśmy łąkę i przyjmowaliśmy opłaty przy wejściu. Ja wykonywałem skoki z jednego konia na drugiego i przez obręcz. Wtedy byłem jeszcze mały, miałem jakieś siedem czy osiem lat. Mama stała przy bramie, a dzieciaki sprzedawały publiczności słodycze jej wyrobu. Mieliśmy z tego niezłe pieniądze. Znowu umilkł.

— I...? — pogoniła go Dandy. Jack wzruszył ramionami. Jednym szybkim ruchem strząsnął przeszłość ze swych barków, a potem przeciągnął się. — Och! — westchnął znużonym głosem. — Była tylko kobietą! Tato zobaczył Śniega i chciał go kupić. Mama chciała wracać do wsi z tymi pieniędzmi, które zarobiliśmy, i na nowo się osiedlić. Tato miał znowu być furmanem. Kłócili się o to całymi nocami i dniami. Tato całym sercem pragnął mieć Śniega i obiecywał mamie, że na tym koniu zrobi fortunę. Ona chciała mieć własny domek i wygodny wóz do podróżowania, żebyśmy się mogli poruszać po całym świecie. On chciał mieć Śniega. Mama nie umiała postawić na swoim. Zresztą i tak nie znała się na interesach. Więc poszła do jednej znachorki, kupiła od niej jakąś miksturę i potem powiedziała tacie, zadowolona jak nie wiem co, że jest w ciąży i że nie starczy pieniędzy na Śniega. I że nie będzie rodziła na drodze, więc muszą wracać do domu. — Jack uśmiechnął się, lecz jego ciemnobrązowe oczy przypominały zamarzłą ziemię. — Pamiętam, jak mu mówiła: Teraz cię mam. Zrobiła sobie brzuch, żeby go złapać w pułapkę. — I co zrobił twój ojciec? — spytałam. — Zostawił ją — odparł sucho Jack. — Wszystko to wydarzyło się w Exeter, a nasz dom znajdował się za Plymouth. Nigdy się nie dowiedziałem, czy dotarła z dzieciakami do domu, ani co się stało z tym, które

R

nosiła w brzuchu. Zabrał oszczędności, kupił Śniega i następnego dnia ruszyliśmy. Nie pozwolił jej wsiąść do wozu, mimo że błagała go ze łzami. Moi bracia i siostra też płakali. Po prostu od niej odjechał, a kiedy

L T

usiłowała wejść na stopień, odepchnął ją. Biegła za nami drogą, płacząc i prosząc, żeby ją zabrał, ale on zwyczajnie odjechał. Biegła tylko milę, miała przy sobie dzieci, a one nie potrafiły biec szybko. No i nosiła w sobie jeszcze jedno dziecko. W miarę jak posuwaliśmy się do przodu, słyszeliśmy, jak jej krzyki coraz bardziej cichną.

— Czy kiedykolwiek jeszcze ją widziałeś? — spytałam poruszona. Takie okrucieństwo, zadane z zimną krwią, było gorsze niż wszystko, co robił nasz tata w napadzie pijackiej furii. Nigdy nie zostawiłby Zimy w taki sposób, choćby nie wiem co zrobiła. Nigdy nie zepchnąłby mnie albo Dandy ze stopnia wozu. — Nigdy — odparł Jack obojętnym tonem. — Ale nie zapominajcie, że skoro mój ojciec potrafi zrobić coś takiego własnej żonie, z którą był piętnaście lat, która urodziła mu czworo dzieci i nosiła piąte w brzuchu, to z całą pewnością może tak samo postąpić z wami. Przytaknęłam bez słowa, natomiast Dandy wpadła w złość. — To okropne! — wykrzyknęła. — Twoja mama musiała pewnie iść do przytułku, gdzie odebrali jej dzieci. Jej życie zostało zniszczone! A ona nie zrobiła przecież nic złego! Jack wskoczył do wozu, zaczął układać koce i pościel. — On uznał, że postąpiła źle — rzucił z ciemnego wnętrza. — Mnie to wystarcza. Ona oszukiwała, bo dała sobie zrobić brzuch. Kobiety zawsze oszukują. Nie postępują uczciwie z mężczyznami. Dostała to, na co zasłużyła. Dandy chciała dodać coś jeszcze, ale ja dotknęłam jej ramienia i wtedy zeskoczyła ze stopnia, przeszła na tył wozu i razem ze mną zabrała się do pakowania obroku dla koni. — Nie mogę w to uwierzyć! — powiedziała półgłosem.

— Robert zawsze wydaje się taki miły. — A ja wierzę — oświadczyłam. Zawsze byłam mniej ufna niż Dandy. Obserwowałam bezwzględne posłuszeństwo Jacka wobec ojca i zastanawiałam się, w jaki sposób ten wiecznie uśmiechnięty człowiek o okrągłej twarzy potrafi narzucić taką dyscyplinę. — Pamiętaj tylko, że masz nie wchodzić mu w drogę, Dandy — ostrzegłam ją z przejęciem. — Szczególnie w Warminster. Skinęła głową. — Nie mam zamiaru dać się zostawić na drodze jak jego żona — powiedziała. — Wolałabym umrzeć! Po kręgosłupie znowu przebiegł mi ten sam dziwny dreszcz, który poczułam, gdy Jack zaczął opowiadać o swojej matce. Wyciągnęłam rękę w stronę Dandy. — Nie mów takich rzeczy — poprosiłam, a mój głos zabrzmiał tak słabo, jakby dochodził gdzieś z bardzo daleka. — Nie podoba mi się to. Dandy zrobiła do mnie łobuzerską minę. — Panna Wieczne Zmartwienie! — zawołała pogodnie. — Gdzie postawić te wiadra?

R

Przed zachodem słońca — nagłym, purpurowym, jesiennym zachodem słońca — byliśmy spakowani i gotowi do wyjazdu. Stokrotka została zaprzężona i kiwała łbem, udając zmęczenie. Jack ubrał się w robocze

L T

spodnie i fartuch. Miał jechać na Śniegu, jako że tak cenny koń nie mógł biec tak daleko uwiązany do wozu jak kuce. Zaproponował, żebym ja się przejechała, byłam jednak zmęczona i owładnęło mną lenistwo. Gdyby Robert nie kazał mi powozić, położyłabym się na posłaniu i zdrzemnęła. — Robisz się tak leniwa jak Dandy — powiedział do mnie Jack poufnym szeptem, gdy przywiązywaliśmy kucyki do tylnej ściany wozu. Mały kucyk naszego taty został przywiązany razem z innymi i posłusznie dreptał w szeregu.

— Mam dziś ochotę popróżnować — wyznałam, nie odrywając oczu od uździenicy, którą właśnie naprawiałam. Wiązałam powróz, gdy Jack przesunął ciepłą dłonią po moich palcach. Szybko podniosłam wzrok, żeby spojrzeć na jego twarz opromienioną światłem zmierzchu. — O czym śnisz na swoim posłaniu, Meridon? — spytał cicho. — Kiedy leżysz, marzysz, a sufit kołysze się nad tobą. O czym wtedy marzysz? Czy myślisz o kochanku, który zdziera z ciebie ubranie, ściąga z ciebie te idiotyczne chłopięce spodnie, całuje cię i mówi, że jesteś piękna? Czy marzysz o czystym łóżku w ciepłej izbie i o mnie leżącym obok ciebie? Czy o tym właśnie myślisz? Nie wyrwałam dłoni z jego ciepłego uścisku i spojrzałam mu w twarz twardymi, zielonymi oczyma. — Nie — odparłam. — Marzę, że jestem gdzie indziej. Że nie mam na imię Meridon. Że nie należę do tego miejsca. Nigdy nie myślę o tobie. W jednej chwili jego przystojna śniada twarz spochmurniała. — Słyszałem to już dwa razy — poskarżył się. — Nigdy dotąd żadna dziewczyna mnie nie odrzuciła. Pokiwałam głową.

— To się uganiaj za tymi, które cię nie odrzucają — powiedziałam. — Ze mną tylko marnujesz czas. Odwrócił się na pięcie i zostawił mnie samą. Nie wrócił jednak do oświetlonego wozu. Omal na niego nie wpadłam, gdy szłam dookoła wozu z belą siana, którą miałam przymocować z boku. Stał wsparty o ścianę, pogrążony w zadumie. — Jesteś zimna, prawda? — oskarżył mnie. — Nieprawda, że mnie nie lubisz. Tak sobie właśnie pomyślałem. Dandy uśmiecha się do starszych panów, a oni biorą ją pod brodę i dają jej pieniądze. A ty się nigdy nie uśmiechasz, prawda? A teraz, jak o tym pomyślałem, to jakoś sobie nie przypominam, żeby oprócz Dandy ktoś cię dotykał. Ty nawet nie lubisz, jak mężczyźni patrzą na ciebie, prawda? Ty nie jeździsz ze mną do miasta, bo mężczyźni mogliby na ciebie patrzeć i cię pożądać, a to się tobie nie podoba, prawda? Już miałam zaprzeczyć, ale zawahałam się. A potem skinęłam głową. To była prawda. Nienawidziłam obmacywania i chichotania. Brudnych rąk zakradających się pod zawszone ubrania. Szamotaniny w krzakach i stogach siana, zawstydzonych twarzy. Moja skóra była zbyt wrażliwa na obcy dotyk, zupełnie jakby mojemu ciału brakowało jakiejś warstwy ochronnej. — Nie lubię tego — odparłam szczerze. — I nigdy nie potrafiłam zrozumieć, jak Dandy może to znosić. Nienawidzę staruchów, którzy chcą mnie dotykać, nienawidzę sposobu, w jaki na mnie patrzą. Nie powiem, żebym cię nie lubiła, Jack, ale nigdy nie będę cię pragnąć, ani chyba nikogo, jak mi się wydaje. — Urwałam,

R

zastanawiając się nad tym, co właśnie powiedziałam. — Nawet nie jest mi smutno z tego powodu — dodałam. — Nie mam ojca, który by o mnie dbał, i nie wiedziałabym, jak prowadzić dom dla kochanka. Lepiej mi tak, jak żyję.

L T

— Zimna — powtórzył, szydząc ze mnie.

— Jak lód — potwierdziłam bez żadnego zmieszania. Potem podźwignęłam ciężką belę siana, zawiesiłam ją na haku, minęłam Jacka i wróciłam do wozu.

Dandy już leżała, czesała swoje czarne włosy i nuciła coś rozmarzonym głosem. Wspięłam się na posłanie i natychmiast zasnęłam, ledwie się budząc, gdy rozkołysany wóz wytoczył się na drogę. Na chwilę otworzyłam oczy, zobaczyłam otwarte drzwi, gwiazdy nad niebie i usłyszałam stukot kopyt na ubitym trakcie wiodącym do zimowej siedziby w Warminster. Zatrzymaliśmy się przy drodze tylko na jedną noc. Wygramoliłam się z posłania, żeby wyczyścić Śniega i Stokrotkę, potem powędrowałam z nimi do strumienia i pozwoliłam im się napić, gdy ich grzbiety wreszcie ochłodły. Później zajęłam się kucykami w taki sam sposób. Małe koniki bały się mroku i rozbiegły się we wszystkie strony. Jeden otarł mi nogę i nadepnął na stopę, więc sklęłam go głosem wciąż zachrypłym od snu, ale byłam zbyt zmęczona, żeby go wychłostać batem. Obozowaliśmy na poboczu drogi, więc trzeba było spętać konie, żeby gdzieś nie powędrowały. Sam Robert sprawdził, czy Śnieg i Stokrotka są należycie okryte derkami. Potem wszyscy, nie zamieniając z sobą ani słowa, zabraliśmy do posłań kolację złożoną z chleba i mleka. Byliśmy zmęczeni i już przyzwyczajeni do milczenia po ciężkim dniu spędzonym w drodze. Tak było najlepiej i najłatwiej. Jedliśmy w ciszy, pogrążeni we własnych myślach. Potem Robert odstawił opróżniony blaszany kubek na podłogę i powiedział „dobranoc" w ciemność zalegającą wnętrze wozu. W chwilę później usłyszałam szczęk kubków Jacka i Dandy.

— Sara? — szepnęła Dandy w ciemności, a ja poczułam, jak bardzo kocham ją za to, że nazwała mnie mym sekretnym imieniem. — Tak? — odezwałam się. — Nie myślisz chyba, że on nas kiedykolwiek zostawi, prawda? — spytała. Przez chwilę milczałam pogrążona w zadumie. W tej wygadanej, skorej do kłótni części mojego umysłu żywiłam przekonanie, że Robert zostawi Dandy, zostawi mnie, Jacka — własnego syna, jeśli to okaże się konieczne do wyzwolenia się z nędzy. Jednak istniała jeszcze inna część mego umysłu, ta, która wysyłała zimny dreszcz w okolice kręgosłupa. To z niej pochodziły sny o Wide, to ona mnie uczyła, że mam na imię Sara i to ona stale przypominała, że należę do mojej rodziny mieszkającej w Wide. I właśnie ta część nabrzmiała ostrzeżeniem podobnym do dalekiego grzmotu zapowiadającego letnią burzę. — Nie sądzę, żeby nas zostawił — powiedziałam wolno. Swoim wewnętrznym uchem złowiłam huk gromu. — Ale nigdy nie wiadomo, na co go stać — dodałam. Bałam się, lecz nie potrafiłam nazwać swojego strachu. — Nie ma jak tego sprawdzić, Dandy. Nie będziesz go denerwowała, prawda? Dandy westchnęła. Jej strach się ulotnił, jak tylko ubrała go w słowa. — Poradzę sobie z nim — stwierdziła aroganckim tonem. — To tylko mężczyzna, taki sam jak wszyscy inni.

R

Usłyszałam trzask deszczułek jej posłania, gdy przewracała się na drugi bok. Ja nie mogłam zasnąć mimo wielkiego zmęczenia. Leżałam bezsennie z rękoma podłożonymi pod głowę, wpatrzona niewidzącymi

L T

oczyma w sufit, który był tak blisko mej twarzy, zasłuchana w ciche kapanie deszczu. Leżałam, słuchałam, jak krople bębnią o płótno, i wydało mi się, że właśnie ten deszcz szepcze mi tysiącem cichutkich głosów, iż Dandy się myli. Z Robertem nie można sobie poradzić jak z każdym innym mężczyzną. Tak naprawdę ona wcale nie umiała sobie radzić z mężczyznami — okradała ich kieszenie, a oni okradali ją z godności. Jej się wydawało, że sobie z nimi radzi, i była dumna z tej umiejętności. A oni ją oszukiwali — uwielbiali oglądać i dotykać pięknej i niewinnej, wyjątkowo taniej Cyganki.

Wzdrygnęłam się i podciągnęłam kołdrę pod brodę. Deszcz stukał cicho, szepcząc, niczym ksiądz w konfesjonale, że ja i Dandy uratujemy się tylko wtedy, gdy porzucimy takie życie — place widowiskowe i jarmarki, wsie i rogi ulic. Chciałam być bezpieczna razem z Dandy, bezpieczna dzięki wielkopańskiemu życiu z czystą pościelą, dobrym jedzeniem, pięknymi sukniami i całymi dniami nieróbstwa. Z konnymi przejażdżkami, psami do polowań, małymi kanarkami w klatkach i dniami wypełnionymi jedynie szyciem, czytaniem i śpiewaniem dla przyjemności. Pragnęłam takiego życia dla siebie i Dandy, żeby uratować ją przed światem wędrownych przedstawień i życiem ladacznicy. A i ja nie mogłam całe życie chodzić w chłopięcych spodniach i doglądać koni. Incydent z Jackiem stanowił dla mnie ostrzeżenie i jednocześnie groźbę. Młody Gower był próżny, lubił kokietować; jego pożądania nie bałam się tak bardzo. Jednak inni mężczyźni mogli pożądać mnie znacznie silniej. Strzygłam włosy na krótko i spuszczałam swoje zielone oczy, ale to nie mogło mnie uratować. Nie było w moim życiu nikogo, kto by walczył o moje bezpieczeństwo. Istniało tylko jedno miejsce, w którym mogłam być bezpieczna. Istniało tylko jedno miejsce, do którego mogłam zabrać Dandy, by dać jej to wszystko, co ją zachwycało, i jednocześnie uratować ją — Wide.

Wiedziałam, że to mój dom. Wiedziałam, że to mój azyl. Ale nie miałam pojęcia, gdzie to miejsce jest. Westchnęłam niczym starsza dama, która w jakimś momencie swoich rozważań stwierdza, że nie posunęła się ani kroku dalej. Pewnego dnia znajdę Wide, byłam o tym przekonana. Pewnego dnia będę bezpieczna. Pewnego dnia sprawię, że Dandy będzie bezpieczna. Z tą myślą przewróciłam się na bok... i zasnęłam.

ROZDZIAŁ 5 Nie wiem, czego się spodziewałam po Warminster, jednak spodobała mi się jego główna ulica, dość krótka, brukowana szarymi kamieniami, przy której stały trzy albo cztery sklepy i dwie spore oberże. Warminster wyglądało na miejsce, w którym nic się nigdy nie zdarzyło i zdarzyć nie może. Rozejrzałam się po głównej ulicy i wyobraziłam sobie organizowane tutaj cotygodniowe jarmarki: kramy, na których sprzedawano mąkę, chleb i sery, hałaśliwe głosy zwierząt dochodzące z targu owiec i bydła.

R

Cieszyłam się, że spędzimy tu zimę. Wydawało się, iż Dandy nie będzie tu mogła popisywać się swym talentem do wyciągania srebrnych monet z kieszeni starszych dżentelmenów. To mnie bardzo cieszyło.

L T

Rozglądałam się pochylona do przodu, a Robert Gower, ucieszony moim zainteresowaniem, oświadczył z dumą: „Już prawie dojechaliśmy" i skręcił w błotnistą boczną drogę. Spodziewałam się domku z jedną izbą na piętrze i dwiema na parterze, niskim dachem, oknami pozatykanymi szmatami i papierem, niewielkim ogródkiem od frontu i podwórkiem dla koni z tyłu.

— Ojejku! — zawołała Dandy, gdy wóz zboczył z drogi i stanęliśmy na okazałym dziedzińcu stajennym. Robert Gower uśmiechnął się.

— Panna Dandy jest zdziwiona? — spytał z satysfakcją. — Wiedziałem, że się zdziwisz. Mimo tego dociekania, ile to ja zarabiam i ile płacę, nigdy nie odkryłaś, że posiadam majątek w miasteczku targowym! A jakże! Mam prawo głosu i nie tylko! — oświadczył z triumfem. Zahamował i razem z Dandy wysiadłyśmy. Odruchowo powędrowałam na tył wozu, odwiązałam kuce i przyprowadziłam je. Robert skinął głową na mój widok. — Trzymam je wszystkie w stajni — powiedział. — Przez całą zimę trzymam je w stajni, żeby mogły zanurzać łby w workach z obrokiem i obrastać sadłem. Oczywiście wychodzą też na łąkę, ale jak tylko zechcę, mogę je trzymać pod dachem. Wszystkie co do jednego. Mam tu dziesięć wolnych przegród! Nie najgorzej, co? — Rzeczywiście — odparłam z przekonaniem. To było niesamowite, że dzięki ciężkiej pracy i umiejętnemu planowaniu można jednak pokonać nędzę i stać się bogatym. Jeszcze bardziej szanowałam Gowera za to, że potrafił zostawić takie wygody na rzecz wędrownego życia i ciężko pracować, dzień po dniu, przez długi męczący sezon.

Furtka w płocie otaczającym dziedziniec otworzyła się i wyszła z niej siwowłosa kobieta ubrana w odświętny fartuch z dopasowanym do niego białym czepkiem. Dygnęła przed Robertem jak przed jakimś wielmożą. — Jak to dobrze, że już pan wrócił, sir! — powiedziała. — Zaraz się napali w salonie i w sypialni, jak będzie pan już gotów wejść do domu. Czy mam posłać chłopaka po wasze bagaże? — Tak — odparł Robert. — I niech pani poda herbatę dla dwóch osób w salonie, pani Greaves. Te dwie młode kobiety, Meridon i Dandy, wypiją razem z panią w kuchni. Uśmiechnęła się do mnie przyjaźnie, ja natomiast otwarcie się na nią gapiłam. Wystarczyło pokonać kilka mil drogi i Robert Gower przeobraził się w jaśnie pana. Temu samemu przeobrażeniu uległ również Jack. Dandy i ja znów byłyśmy tym czym zawsze: cygańskimi bachorami. Jack też zachowywał się inaczej. Zsiadł z grzbietu Śniega i wręczył mi cugle, jakbym była jego stajennym. Podał mi także lonżę Stokrotki, więc wiodłam teraz za sobą szereg kucyków i dwa wielkie konie. — Dziękuję ci, Meridon — powiedział wspaniałomyślnie. — Parobek ci pokaże, dokąd je zaprowadzić. Minął mnie i wszedł do domu. Dandy, która wciąż stała na stopniu wozu, wymieniła ze mną jedno długie spojrzenie.

R

— Fiu, fiu! — zawołała i zeskoczyła ze stopnia, żeby wziąć ode mnie postronek, do którego uwiązane były kuce. — Witaj w siedzibie dla służby, Merry!

L T

— No tak — odparłam — nic dziwnego, że Robert Gower nie chciał, by Jack zabawiał się z którąś z nas. Jemu się pewnie wydaje, że jeszcze trochę, a zdobędzie tytuł szlachecki! Na twarzy Dandy malował się dziwny przebiegły wyraz, jednakże patrzyła akurat na uździenicę i odprowadzała kuce, więc nie mogłam przyjrzeć jej się dokładniej. — A jakże — rzuciła przez ramię. — Nasz piękny Jack to pewnie niezły kąsek dla młodych dam z Warminster!

Nie zdążyłam odpowiedzieć, bo na dziedzińcu stajni pojawił się jakiś młody chłopak. Ubranie, które miał na sobie, było tanie, ale porządne — mocne bryczesy, zgrzebna koszula i barchanowy kaftan. Odebrał ode mnie lonżę Stokrotki i poklepał ją po karku na powitanie. — Jestem William — przedstawił się. — Ja nazywam się Meridon Cox — odparłam. — A to moja siostra, Dandy. Przyjrzał mi się uważnie, odnotowując obcisłe chłopięce bryczesy i przykrótką koszulę, moje potargane rude włosy i szczupłe silne ciało. A potem wytrzeszczył oczy, gdy zobaczył Dandy, jej niefrasobliwie podkasaną czerwoną spódnicę odsłaniającą łydki i zielony szal narzucony na kaskadę luźno splecionych czarnych włosów. — Pracujecie u Roberta Gowera? — spytał z niedowierzaniem. — Ja zajmuję się końmi, a Dandy stoi przy bramie — wyjaśniłam. — I to wy jesteście tymi dziewczynami, które będą się huśtać na trapezie? — wypytywał. Na samą myśl o tym zapiekło mnie w żołądku.

— Może — odparłam. — Moja siostra na pewno, ale ja pracuję przy koniach. Obiecałam, że spróbuję, a tak w ogóle będę występowała w pokazie jazdy na oklep. — Już wcześniej kazał uprzątnąć stodołę, a wczoraj przyjechał człowiek od trapezu i rozwiesił w niej liny, bloki i drążki — mówił pośpiesznie William. — Strasznie wysoko. A pod spodem rozciągnął sieć, podobną do rybackiej, na którą będzie można spadać. Zrzuciliśmy na nią kilka bel siana, żeby sprawdzić, czy jest mocna. W stodole jest mnóstwo trocin z tartaku, całe wory. Dzięki temu jak będzie brzydka pogoda, stodoła przyda się do tresury koni, jak wy już skończycie swoje ćwiczenia na linach. Pokiwałam głową. Robert wiedział, co mówi, gdy twierdził, że zimą czeka nas ciężka praca. — A gdzie będziemy spały? — spytałam. — Gdzie będziemy jadły? — Kazał przygotować dla was izbę nad stajnią — powiedział William. — Wstawiliśmy tam sienniki, dostałyście też komodę na ubrania. Oprócz tego dzbanek i miskę. Jest tam nawet kominek, kominiarz już go wyczyścił. Będziecie jadły w kuchni, razem z panią Greaves i ze mną. Zaprowadził nas do stajni. Na każdych drzwiach wypisane było imię konia. William zerknął na mnie i zauważył, że łamię sobie głowę nad literami, nie wiedząc, dokąd zaprowadzić Śniega. — Nie umiesz czytać? — spytał zdziwiony. Wziąwszy ode mnie konia, poprowadził go do najlepszej przegrody, najbardziej oddalonej od drzwi i przeciągów. Stokrotka powędrowała do następnej przegrody, a za

R

nią kucyki, po dwa do każdego pustego boksu. Zajrzałam potem do nich, żeby sprawdzić, czy wszystkie mają siano i wodę.

L T

— Jak już odpoczną, będą mogły wyjść na zewnątrz, wszystkie z wyjątkiem Śniega — oświadczył William. — Od tej bramy przez ogród biegnie w dół ścieżka, a na samym końcu jest łąka. Masz je tam zaprowadzić.

— A ty czym się zajmujesz? — zapytałam rozdrażniona, że ktoś mi przydziela pracę. — Ty ich nie będziesz doglądał?

William obdarzył mnie spojrzeniem zmrużonych oczu skrytych za zmierzwioną grzywką. — Ja robię wszystko, co mi się każe — odparł takim tonem, jakby powiedział jakiś dowcip. — Robert Gower zabrał mnie z przytułku. Kiedy mi mówi, że mam być stajennym, to jestem stajennym. Byłem nim zeszłej zimy i jeszcze poprzedniej. Teraz jednak to przechodzi na ciebie, a ja będę od ciężkich robót w domu i wszystkiego innego, co mi każe. Bo jak on mi coś każe, ja zaraz to robię. Dopóki jest ze mnie zadowolony, dopóty mogę spokojnie spać we własnym łóżku i dobrze jeść. Nie mam zamiaru wracać do przytułku. Dandy rzuciła na mnie wiele mówiące spojrzenie. — Ile on ci płaci? — spytała. William oparł się o drzwi stajni i podrapał się po głowie. — On mi nie płaci — odparł. — Dostaję utrzymanie, tak samo jak pani Greaves i Jack. — Pani Greaves też nic nie dostaje? — wtrąciłam, wciąż mając przed oczyma sylwetkę tej wymuskanej szacownej matrony. — Ją też wykupił z przytułku — powiedział William. — Pozwala jej prowadzić dom i dzięki temu nieźle się jej powodzi. Co kwartał dostaje pieniądze na pranie i nowe fartuchy. Ale Robert nic jej nie płaci. Po co jej pieniądze?

— Na własne wydatki — odezwałam się ponuro. — Żeby mogła odejść, gdyby chciała. William roześmiał się. — Na pewno by nie chciała. Tak samo jak ja. Dokąd by poszła? Musiałaby wrócić do przytułku, bo w mieście nie ma pracy, a zresztą nikt nie wziąłby kobiety, która sama odeszła ze służby. W przytułku jest dużo równie czystych i porządnych jak ona, po co ktoś miałby brać kobietę z ulicy? Po co ktoś miałby płacić, skoro w przytułku jest mnóstwo żebraków, którzy chętnie by poszli do pracy za samo utrzymanie? — William urwał i spojrzał na Dandy i mnie. — Czy on wam płaci? Już miałam powiedzieć, że tak, ale w ostatniej chwili zamilkłam. On mi rzeczywiście płacił — pensa za każdy dzień — jednakże z tego królewskiego wynagrodzenia musiałam spłacić swoją koszulę i spodnie, a chciałam też kupić sobie kurtkę na zimę. Nic nie zaoszczędziłam ze swojej zapłaty. Płacił pensami, a gdy już uzbierałam szylinga, musiałam mu go zwrócić. Spojrzałam na Dandy, której za pilnowanie bramy płacił pensa co drugi dzień i która dodatkowo okradała czasem cudzą kieszeń. — Czy ty coś zaoszczędziłaś, Dandy? — spytałam. — Nie — odparła. — Musiałam oddać Robertowi za materiał na kostium do konnej jazdy. Nadal jestem mu winna kilka szylingów. — No to wszystkich nas traktuje tak samo — orzekł William idiotycznie zadowolony. — Ale za to wy dostałyście naprawdę piękną izbę tam, na górze.

R

Wskazał schody z surowego drewna bez poręczy osadzone w ścianie stajni. Sprawdziłam, czy wszystkie

L T

konie są bezpiecznie uwiązane, a potem razem z Dandy wdrapałyśmy się po dwunastu stopniach do zapadowych drzwi na szczycie drabiny. Podniosłyśmy klapę i po raz pierwszy w życiu znalazłyśmy się we własnym pokoju.

Wnętrze było czyste i puste, w rogach ułożono dwa sienniki nakryte kocami, pod oknem stała wielka komoda, na kominku płonęły cienkie szczapy, a dwa maleńkie okienka wyglądały na dziedziniec stajni. Ściany ulepiono z miejscowej gliny kremowej barwy, a z pochyłego sufitu, który stykał się z górną częścią okien i stanowił spodnią warstwę krytego strzechą dachu, wystawały patyki i słoma. — Jak tu pięknie! — zawołała Dandy z zachwytem. — Nareszcie mamy odpowiedni pokój. Natychmiast podeszła do kawałka rozbitego lustra, które wisiało na belce biegnącej poprzecznie pod sufitem, i odgarnęła włosy z czoła. — Moje własne lustro — westchnęła, najwyraźniej obiecując sobie całe godziny rozkoszy. Potem uklękła i przyjrzała się dzbanowi i misie stojącym samotnie na komodzie. — Naprawdę piękne — powiedziała z aprobatą. Pochyliłam głowę, by wyjrzeć za okno. Zobaczyłam dziedziniec, z jednej strony drogę, z drugiej dom. Za nimi widać było skrawek zielonych pól i błysk słońca na szerokiej rzece. Zza podniesionej klapy w podłodze wyłoniła się ciemna głowa Williama, prezentując komiczny widok. — Zejdźcie na dół na herbatę — zaprosił. — Już jest przygotowana w kuchni. Swoje rzeczy przyniesiecie później. Dandy natarła na niego z całą dumą właścicielki mieszkania: — Czy nie wiesz, że trzeba pukać, kiedy się wchodzi do sypialni dam? — wykrzyknęła zirytowana.

Z okrągłej twarzy Williama zniknął uśmiech, a na jego miejscu pojawił się ceglasty rumieniec. — Bardzo przepraszam — wymamrotał, a potem zniknął z widoku. — Ale herbata jest już gotowa! — zawołał. — Zaraz przyjdziemy — zapewniłam i chwyciłam Dandy za ramię, żeby ją odciągnąć od lustra i dzbana. Nie pozwoliłam jej nawet obejrzeć wielkiej komody na ubrania, których nie miałyśmy. Nasze pierwsze dwa dni w Warminster upłynęły spokojnie. Musiałam tylko dbać o konie, czyścić je i poić, odkrywając przy tym nudę sprzątania wiecznie tej samej stajni. Przedtem nigdy nie musiałam szorować kamiennych posadzek, a poza tym nie lubiłam się niczego uczyć od Williama. Dandy też się nadąsała, gdy pani Greaves zawołała ją do kuchni, chcąc jej ofiarować prostą szarą spódnicę i biały fartuszek. Ścisnęła kurczowo swoją czerwoną spódnicę i zielony szal, nie godząc się na rozstanie z nimi. — Pan tak kazał — oznajmiła krótko pani Greaves. Wykradła strój Dandy w czasie, gdy ta się przebierała; zaniosła go niby do jakiejś pralni, ale już nigdy potem nie zwróciła. Jeszcze tego samego popołudnia Dandy napadła na Roberta, gdy dokonywał oględzin stajni. — Ostrzegałem cię — powiedział dobrotliwie. — Mówiłem, że nie będzie łajdaczenia się w tej wsi. To

R

bogobojni ludzie i moi sąsiedzi. Jutro w kościele możesz wywoływać sensację, jeśli chcesz, ale nie będziesz ubrana w kolorowe szmaty jak jakaś cygańska dziwka!

L T

— Nie pójdę do kościoła! — oświadczyła Dandy autentycznie zaszokowana. — Nigdy nie byłam w kościele! Robert zerknął na mnie. — Ty też nie, Meridon? — spytał. Pokręciłam głową.

— Nie zostałyście ochrzczone? — spytał z przerażeniem w głosie, jakby sam nie zachowywał się bezbożnie, gdy byliśmy w drodze. — Ależ tak — powiedziała Dandy z uzasadnioną dumą. — Wiele razy. Za każdym razem jak pojawiał się jakiś kaznodzieja, byłyśmy chrzczone, bo za to dają pensa. Ale nigdy nie chodziłyśmy do kościoła. Robert pokiwał głową. — To teraz zaczniecie — zawyrokował. — Wszyscy moi domownicy chodzą. — Spojrzał na mnie spod swych krzaczastych jasnych brwi. — Pani Greaves ma suknię również dla ciebie, Meridon. Będziesz musiała ją wkładać, jak będziesz szła do wsi. Spojrzałam mu w oczy, zastanawiając się, czy stawić opór. — Nie próbuj, dziewczyno — uprzedził mnie. Jego głos brzmiał łagodnie, ale kryła się w nim stalowa nuta. — Nawet o tym nie myśl. Tu jestem panem tak samo jak wtedy, gdy jesteśmy na arenie. Tu gramy swoje role i tam gramy swoje role. W tej wsi macie być młodymi kobietami, które zasługują na powszechny szacunek. Musisz nosić suknię. Przytaknęłam, nic nie mówiąc.

— Przedtem zawsze nosiłaś suknię, prawda? — spytał. — Tamtego pierwszego dnia, kiedy cię zobaczyłem przy tresurze konia, miałaś na sobie jakąś podartą spódnicę, prawda? I na oklep też jeździłaś w spódnicy, zgadza się? — Tak — przyznałam. — Ale ja wolę spodnie. Łatwiej w nich pracować. — Możesz je nosić do pracy, ale poza stajnią nie wolno ci. Skinęłam głową. Dandy odczekała, aż się odwróci, i wtedy schwyciła rąbek swej długiej, ponuro szarej spódnicy i dygnęła. — Istny hrabia — zajęczała, ale nie dość głośno, by mógł ją usłyszeć. Nic nie powiedziałam na temat przeznaczonej dla mnie sukni, jednakże tamtego wieczora, podczas kolacji w kuchni, pani Greaves ułożyła na szerokim, wyszorowanym blacie stołu halkę, koszulę, szarą suknię i fartuszek. Na samym wierzchu tego stosu leżał prosty biały czepeczek. — Na jutrzejsze wyjście do kościoła — powiedziała. Spojrzałam swymi zielonymi oczyma w jej bladoniebieskie. — A jeśli nie pójdę? — spytałam. Jej twarz przypominała grudkę masła rozsmarowanego przez strach i cierpienie. — Lepiej idź — powiedziała. Bez słowa wzięłam ubranie.

R

Dziwnie było wkładać je następnego ranka. Dandy pomogła mi w tym, a potem sama spędziła wiele

L T

godzin na splataniu i rozplataniu swych włosów, aż wreszcie udało jej się stworzyć błyszczący wieniec, na którego czubku, najwyżej jak się ośmieliła, tkwił biały czepek. Ja, dla całkowitego kontrastu, naciągnęłam swój czepek na czoło i starałam się schować pod nim jak najwięcej rudych loków. Żałowałam, że z takim zniecierpliwieniem cięłam swoje włosy wielkimi nożycami, których używaliśmy do przykrawania końskich ogonów. Gdyby były dłuższe, mogłabym je teraz związać. Nierówno przycięte splątane kędziory wiecznie sterczały we wszystkich kierunkach.

Poprawiłam czepek przed lustrem. Dandy właśnie zawiązywała swoją wstążkę i nie patrzyła na mnie. Zapatrzyłam się w swoje odbicie. Było znacznie wyraźniejsze niż odbicie, które oglądałam w korycie na wodę obok pompy; nigdy dotąd nie widziałam, jak właściwie wyglądam. Zobaczyłam swoje oczy, mieniące się orzechowym brązem i zielenią, nieco skośne, bladą cerę i blaknące piegi pozostałe po lecie. Niesforne kasztanowe loki i usta, które się uśmiechnęły jakby do jakiejś tajemnicy, mimo że oczy pozostawały zimne. Mimo że niewiele miałam powodów do śmiechu. — Byłabyś piękna — stwierdziła Dandy. Jej okrągła różowa buzia pojawiła się tuż obok mojej. — Byłabyś naprawdę piękna — dodała zachęcająco — gdybyś nie wyglądała tak dziwnie. Gdybyś choć trochę uśmiechała się do chłopców. Odsunęłam się o krok od tego kawałka lustra. — Oni nie mają tego, czego ja chcę — powiedziałam. — Nie ma po co się do nich uśmiechać. Dandy pośliniła palec i za jego pomocą skręciła grzywkę i kosmyki po bokach twarzy. — To czego ty chcesz? — spytała obojętnie. — Czegóż to nie może dać ci żaden chłopiec? — Ja chcę Wide — odparłam bez namysłu.

Odwróciła się i spojrzała na mnie wytrzeszczonymi oczyma. — Masz dostać jedwabną koszulę i bryczesy, kostium do konnej jazdy, a mimo to nadal o nim marzysz? — spytała zdumiona. — Uciekłyśmy od taty, codziennie zarabiamy pensa, mamy dobre jedzenie, możemy się ubierać jak jaśnie panie i wszyscy nas oglądają. Wszyscy! Każda dziewczyna chciałaby nosić aksamity tak jak ja! A ty ciągle myślisz o tych bzdurach? — To nie są żadne bzdury! — krzyknęłam ze złością. — To nie są żadne bzdury. To tajemnica. Lubiłaś o tym słuchać, kiedy byłyśmy tylko ty i ja przeciwko tacie i Zimie. Ja nie przestałam w to wierzyć tylko dlatego, że zostałam przyjęta na służbę. — Służba! — prychnęła Dandy. — To nie jest zwyczajna służba. Ja w moim kostiumie wyglądam tak pięknie jak elegantka! — To zwykły łach — powiedziałam ze złością. — Tylko takiej głupiej cygańskiej dziwce jak ty może się wydawać, że wygląda w czymś takim jak wysoko urodzona hrabianka. Popatrz na prawdziwe damy: one nie noszą tombaku i farbowanych piór tak jak ty. Te prawdziwe ubierają się w cienki jedwab i płótna tak dobre, że nie trzeba ich usztywniać. Nie noszą dziesięciu kółek z tombaku, noszą jedną bransoletkę z prawdziwego złota. Ich ubrania nie są brudne. Mówią cicho. One nie są takie jak my, są zupełnie inne. Dandy dopadła mnie tak szybko, że nie zdążyłam się zasłonić. Z dłońmi wykrzywionymi jak szpony

R

rzuciła się prosto do moich oczu i rozorała mi policzek. Byłam silniejsza od niej, ale ona uzyskała przewagę dzięki temu, że była cięższa i rozwścieczona jak poparzony kot.

L T

— Jestem równie dobra jak jaśnie pani! — zawołała.

Zerwała mi z głowy czepek, który miałam przypięty do włosów; czując ostry ból, krzyknęłam i rzuciłam się na nią na oślep. Instynkt kazał jej użyć w walce paznokci, ja natomiast zacisnęłam pięść i walnęłam ją w brodę z taką siłą, że zatoczyła w tył.

— Meridon, ty krowo! — wrzasnęła, a potem zaatakowała mnie z rozbiegu i pchnęła na siennik. Przygniotła mnie swoim ciężarem, a ja bezskutecznie usiłowałam się spod niej wydostać. Po chwili znieruchomiałam. — Och, po co to wszystko? — spytałam zniechęcona. Puściła mnie, wstała i zaraz podeszła do lustra, żeby sprawdzić, czy posiniaczyłam jej białą jak kwiat skórę. Usiadłam i przyłożyłam dłoń do piekącego, podrapanego do krwi policzka. — Zawsze patrzyłyśmy na wszystko inaczej — powiedziałam ze smutkiem, spoglądając na nią, stojącą po przeciwnej stronie małej izdebki. — Tobie się wydawało, że uda ci się wyjść za księcia, mimo że mieszkałaś w brudnym wozie razem z tatą i Zimą. Teraz ci się wydaje, że jesteś równie dobra jak jaśnie pani, bo pracujesz przy wędrownym przedstawieniu. Może masz rację, Dandy, dla mnie po prostu to wcale nie jest takie cudowne. Spojrzała na mnie przez ramię, jej różowe usta były wygięte w grymasie rozgoryczenia. — Mam przed sobą wielkie możliwości — oświadczyła swarliwym tonem, niechcący powtarzając słowa Roberta. — Już ja sobie kogoś znajdę, jak będę gotowa. Jak będę mademoiselle Dandy fruwającą na trapezie, dostanę więcej propozycji, niż potrzebuję. Sam Jack przybiegnie, jak tylko skinę palcem.

Przyłożyłam rękę do czoła, a kiedy ją odjęłam, była mokra od krwi. Odpięłam czepek, mając nadzieję, że jest jeszcze czysty, ale niestety, był cały poplamiony. Normalnie bym się poskarżyła, lecz to co powiedziała Dandy, kazało mi zachować spokój. — Myślałam, że odpuściłaś sobie Jacka — zaczęłam ostrożnie. — Słyszałaś, jakie ma plany jego ojciec. Dandy znowu nastroszyła sobie grzywkę. — Wiem, że tak ci się wydawało — przyznała zadowolonym tonem. — I tak samo jego ojcu. I pewnie samemu Jackowi. Ale teraz, jak już się dowiedziałam, ile on jest wart, stwierdziłam, że go jednak chcę. — Musisz go najpierw zdobyć — powiedziałam. Robiłam wszystko, żeby nie ulec panice, jaka we mnie narastała. Dandy była nadal ślepa na władzę, jaką tyranizował wszystkich Robert Gower. Jeśli uważała, że uda jej się za pomocą jakiegoś podstępu wyjść za jego syna i zdobyć dla siebie fotel w tym salonie, do którego nie wolno nam było wejść, to była szalona w swej próżności. Mogła uwieść Jacka — tego byłam pewna. Ale nie była w stanie przechytrzyć Roberta Gowera. Pomyślałam o żonie, którą zostawił na drodze, i poczułam, jak ciarki przechodzą mi po plecach. — Daj sobie z tym spokój, Dandy — zaczęłam ją błagać. — Będziesz miała jeszcze inne okazje. Jack Gower to zaledwie pierwsza, jaka się nadarzyła. Uśmiechnęła się do swego odbicia, zapatrzona na dołki w swoich policzkach. — Wiem — odparła zadowolona z siebie.

R

Potem odwróciła się w moją stronę i nagle wyraz jej twarzy się zmienił.

L T

— Och, Merry! Mała Merry! Nie chciałam cię tak pokaleczyć! — Podbiegła do dzbana, zmoczyła koniec mojego koca i przepraszając, poklepywała moją głowę i policzek mokrą wełną. — Straszna ze mnie świnia. Tak mi przykro, Merry — powiedziała ze skruchą.

— Nic mi nie będzie — zapewniłam ją. Zniosłam jej zabiegi cierpliwie, mimo że od tego poklepywania i głaskania cierpły mi zęby. — Co to za hałas?

— Robert jest na podwórku — wyjaśniła Dandy i zamknęła drzwi. — Chce już iść do kościoła. Jack, pani Greaves i nawet William są już z nim. Chodź, Merry, on czeka. Zbiegła z tupotem na dziedziniec, a ja otworzyłam małe okienko. Musiałam się pochylić, żeby wystawić przez nie głowę. — Ja nie idę — zawołałam. Robert spojrzał na mnie. — A to czemu? — spytał. Mówił twardym głosem. Tym swoim warminsterskim, wielkopańskim głosem. Mrużył oczy oślepione słabym zimowym słońcem. — Pobiłyście się? — ostrym tonem zwrócił się w stronę Dandy. Uśmiechnęła się do niego, jakby zapraszała do uczestniczenia w zabawie. — Tak — powiedziała. — Ale już na powrót jesteśmy przyjaciółkami. Nie zmieniając wyrazu twarzy Robert wymierzył jej tak siarczysty policzek, że aż się zatoczyła. Pani Greaves z zupełnie kamienną miną wyciągnęła rękę, żeby ją przytrzymać. — Wasze twarze, a także dłonie, nogi i ręce to wasza fortuna, dziewczęta — powiedział niewzruszonym tonem Robert, nie podnosząc głosu. — Jeśli macie zamiar się bić, to nie wolno wam zostawiać śladów.

Gdybym chciał zrobić jutro przedstawienie, nie mógłbym pokazać Meridon na arenie. Jak będziesz miała ciemciemny siniak na szyi, przez tydzień nie będziesz mogła ani wyjeżdżać do miasta, ani stać przy bramie. Jeśli moje interesy nie są dla was ważniejsze, m o g ę sobie poszukać innych dziewcząt, które będą posłuszne. Kłótliwe dziewuchy nie są nic warte. W każdej chwili znajdę inne w przytułku. — Nie znajdziesz takiej, która potrafi jeździć na oklep — wtrąciła cicho Dandy. Robert natarł na nią. — No to zatrzymam tylko twoją siostrę — oświadczył złowrogim tonem. — Ty nie jesteś mi potrzebna. Ciebie nigdy nie potrzebowałem. Jesteś tutaj tylko dzięki niej, więc wracaj na górę, wytrzyj jej twarz i sprowadź ją tu na dół. Obydwie idziecie do kościoła, macie słuchać pani Greaves i uważać, żebyście nie przyniosły mi wstydu. Odwrócił się i razem z Jackiem opuścił podwórko. Nawet nie sprawdził, czy idziemy za nim. Pani Greaves odczekała, aż się zgramolę ze schodów, naciągając po drodze czepek i ocierając policzek wierzchem dłoni, i dopiero wtedy ruszyła przodem. Dandy i ja spojrzałyśmy na siebie przygnębione i poszłyśmy za nią ramię w ramię. William wlókł się w ślad za nami. Nie byłam zła na Dandy za tę sprzeczkę ani nie byłam zła na Roberta za to, że ją uderzył. Dandy i ja przeszłyśmy twardą szkołę, obydwie stale obrywałyśmy, i to znacznie okrutniej i bardziej niezasłużenie. Nie podobała mi się natomiast gotowość Roberta do wyrzucenia nas.

R

Krzywiłam się na samą myśl o tym, gdy skręciliśmy za bramą i ruszyliśmy prawą stroną drogi do kościoła. Tuż obok kościelnej bramy kłębił się spory tłum i w tym momencie ucieszyłam się, że nie jestem jednak

L T

ubrana w spodnie. Aż do samego wejścia do kościoła wszystkie głowy zwracały się w naszą stronę i pokazywano sobie palcami, że to my jesteśmy dziewczętami z pokazu. Teraz wiedziałam, dlaczego Robert tak się upierał, żebyśmy się zachowywały i ubierały jak służące w kwakierskim domu. W tej skorej do krytyki wiosce musiał umacniać swoją wysoką pozycję krok po kroku. Wkupiał się dobroczynnością, wydzierał od nich szacunek swoim bogactwem. Za nic nie chciał ryzykować, że ktoś bodaj szepnie cokolwiek na temat prowadzenia się jego domowników. Mogłyśmy być dziewczętami, które występują dla niego, nikt jednak nie mógł oskarżyć Roberta Gowera o to, że nie dba o swój poziom. Dandy cały czas rozglądała się dookoła, a nawet odważyła się uśmiechnąć ukradkiem do grupy chłopców stojących obok kościelnych drzwi. Robert Gower obejrzał się na nią, więc szybko wbiła wzrok w swoje nowe buty i była zmuszona przejść obok chłopców bez kołysania biodrami. Ja cały czas miałam oczy spuszczone. Wcale nie chciałam, żeby jakiś mężczyzna patrzył na mnie z podziwem, a jeszcze mniej obchodziły mnie spojrzenia żółtodziobów. Poza tym moje myśli były cały czas skupione na jednym: w odróżnieniu od człowieka, który siadywał na schodkach swego wozu, Robert Gower z Warminster wcale mi się nie podobał. Widać było, że za wszelką cenę pragnie osiągnąć wyznaczony sobie cel i że nikt, a już najmniej dwie młode Cyganki, nie jest w stanie go od tego odwieść. Uznał kiedyś, że za nic nie zamieszka w parafialnym przytułku, że chce porzucić swą brudną chatę i nie przynoszącą żadnych zysków pracę furmana. Zaczynał jako właściciel jednego konia. Następnymi etapami w drodze do wysokiej pozycji społecznej były wóz i dom w Warminster. Chciał zostać mistrzem w swoim fachu, mimo że były to wędrowne pokazy. Czuł, podobnie jak ja, że jego życie powinno być pełniejsze, wspanialsze. I udało mu się zrobić — na co ja powoli zaczynałam liczyć — wielki krok od nędzy do dostatku.

A jednak płacił za to wszystkimi ograniczeniami, jakie nakładała na niego ta mała wieś ze swymi wąskimi horyzontami. Dlatego właśnie przemawiał tutaj twardym tonem, dlatego uderzył Dandy i zapowiedział, że jest gotów obydwie nas wyrzucić. Ja też pragnęłam zrobić jakiś krok naprzód. Rozumiałam jego determinację, bo sama ją czułam. Pragnęłam zabrać stąd nas obydwie. Pragnęłam czegoś lepszego niż tombak i pot. Pragnęłam siedzieć w różowym salonie z oknami wychodzącymi na południe i popijać herbatę z czystej filiżanki. Pragnęłam być jaśnie panią. Pragnęłam Wide. Obserwowałam uważnie Roberta i panią Greaves — klękałam, kiedy oni klękali, wstawałam razem z nimi. Przewracałam kartki modlitewnika, kiedy oni to robili, mimo że nie potrafiłam odczytać słów. Otwierałam usta, udając, że się modlę i nuciłam „la la la", kiedy śpiewano pieśni. Naśladowałam każdy szczegół ich zachowania, by Robert Gower nie miał powodów do wymówek. Dopóki bowiem nie miałam takiego bezpiecznego miejsca, do którego mogłabym nas obydwie wywieźć, Robert Gower był naszą tratwą na morzu ubóstwa. Zdecydowałam, że będę trwała przy nim, jakbym darzyła go niezmiernym podziwem aż do czasu, gdy uda się bezpiecznie go opuścić, aż do chwili, gdy znajdę miejsce, do którego będę mogła zabrać Dandy. Dopóki przed moimi oczyma nie pojawi się droga, przy której będzie stał nasz dom. Gdy trzeba było się modlić, klękałam w ławce jak pobożna metodystka i kryłam twarz w swych

R

pokrytych odciskami dłoniach. Kaznodzieja mówił o grzechu i zbawieniu, lecz ja znałam tylko jedną modlitwę — żarliwe błaganie do Boga, w którego nawet nie wierzyłam.

L T

— Zabierz mnie do Wide — szeptałam. — Zabierz mnie i Dandy do Wide.

ROZDZIAŁ 6 Nie naruszyłyśmy odpoczynku niedzielnego, ponieważ zostałyśmy wystawione na pokaz jako młode damy zatrudnione u Roberta Gowera. Wolno nam było powoli przespacerować się pod rękę po głównej ulicy i z powrotem. Ja — która nie wahałabym się zatańczyć na końskim grzbiecie przed setkami ludzi — wolałam raczej przejść przez ogień, niż paradować razem z Dandy. Ale ona mnie błagała, uwielbiała oglądać i być oglądana, nawet przez tak lichą widownię jak chłopcy z Warminster. Poza tym Robert Gower obdarzył mnie srogim spojrzeniem znad swojej fajki i powiedział, że będzie zobowiązany, jeśli dotrzymam Dandy towarzystwa. Słysząc to, poczerwieniałam. Kokieteria Dandy była przedmiotem dowcipów całej naszej czwórki, gdy podróżowaliśmy jednym wozem. W Warminster natomiast nie traktowano żartobliwie niczego, co mogło zdegradować Gowerów w oczach ich sąsiadów. — Mało prawdopodobne, by któryś z tych wieśniaków mi się spodobał! — oświadczyła Dandy, dumnie unosząc głowę. — Cóż, liczę, że nie zmienisz zdania — podsumował Robert — bo jeśli usłyszę cokolwiek na twój temat, panno Dandy, to nie będzie nauki, krótkiej spódnicy ani podróżowania w następnym sezonie. Ani też nowego wozu dla was!

— Nowego wozu? — powtórzyła Dandy, zainteresowana tylko tym ostatnim punktem. Robert Gower uśmiechnął się na widok jej nagle rozjaśnionej twarzy. — A tak — odparł. — Zamierzam kupić mały wóz dla ciebie i Merry. Będziecie musiały się przebierać dwa razy podczas przedstawienia, a dzięki temu będzie wam łatwiej utrzymać porządek w kostiumach. Całkiem możliwe, że zamieszka też z wami nowa dziewczyna z przytułku. Słysząc to Dandy się skrzywiła. — Który koń będzie ciągnął ten nowy wóz? — spytałam. Robert pokręcił głową. — Tobie tylko konie w głowie, prawda, Merry? Kupię nowego konia pociągowego. Będziesz mogła pojechać ze mną i pomóc mi go wybrać. Pojutrze jest targ w Salisbury. — Dziękuję — powiedziałam wymijająco. Spojrzał na mnie przenikliwie. — Mniej ci się podoba życie, odkąd tu przyjechaliśmy, co? — spytał. Pokiwałam głową, nic nie mówiąc. — Ma to swoje korzyści — powiedział pojednawczo. — Prawdziwe życie to życie w drodze, ale tylko druciarze i Cyganie zawsze żyją w drodze. Mam spory dom, a chcę kupić jeszcze większy. Chcę mieć wielki

R

dom i tyle ziemi, by móc żyć tak, jak chcę, nigdy się nie przejmować, co ktoś o mnie myśli, i żeby nigdy mi niczego nie brakowało. — Nagle na mnie spojrzał. — Widzisz w tym sens, Merry? Czy może cygańska krew

L T

jest w tobie zbyt silna, żebyś umiała gdzieś osiąść na stałe?

Milczałam chwilę. Pragnienie znalezienia się w Wide przeszyło moje serce cienką nitką tęsknoty. — Ja chcę być prawdziwą damą — wyszeptałam bardzo cicho. — Pragnę mieć dom z pięknego piaskowca, dom zwrócony ku południu, by słońce cały dzień oświetlało jego jasne mury, z różanym ogrodem od frontu i sadem od tyłu, a także pełną koni stajnią przy zachodnim skrzydle. Urwałam i spojrzałam na niego, on jednak wcale się ze mnie nie śmiał. Kiwał głową, jakby mnie rozumiał. — Ja mogę zdobyć swój dom jedynie ciężką pracą i handlem — powiedział. — Ty możesz zdobyć swój jedynie dzięki małżeństwu. Lepiej się pośpiesz i spróbuj zdobyć trochę urody swej siostry, Meridon. Nigdy nie złapiesz hrabiego z takimi ostrzyżonymi włosami i piersiami płaskimi jak u chłopca. Zaczerwieniłam się od szyi po czoło. — Nieważne — rzuciłam i odwróciłam się, zła na siebie, że powiedziałam za dużo, na dodatek człowiekowi, któremu zbytnio nie ufałam. — Cóż, przespacerujcie się — powiedział serdecznym tonem do mnie i do Dandy — bo od jutra zacznie się dla was prawdziwa praca. Wiedziałam, czym jest prawdziwa praca w pojęciu Roberta Gowera, i ograniczyłam spacer z Dandy do minimum — tylko w górę i w dół szerokiej głównej ulicy — dzięki czemu wróciłyśmy do domu jeszcze przed kolacją i zdążyłyśmy posprzątać w stajniach i wyczyścić konie. Ignorując protesty Dandy, uparłam się, że wyjdziemy z kuchni zaraz po posiłku i wyprowadzimy konie na wygon, jeszcze zanim się ściemni. Tuż obok

łąki stała stodoła, którą kazał przygotować Robert Gower. Następnego dnia Dandy miała zacząć w niej ćwićwiczyć. — Chodźmy obejrzeć ją w środku — zaproponowała. Przebiegłyśmy ostrożnie przez nierówny teren i otworzyłyśmy szerokie wrota. Nasze stopy zapadły się głęboko w trociny rozrzucone grubą warstwą na podłodze. Nad naszymi głowami, prawie zupełnie ukryta w mroku, znajdowała się drewniana belka zawieszona na cienkich powrozach. Przeciąg kołysał nią lekko, przez co wyglądała jak gotowa do użycia szubienica. Nigdy przedtem nie widziałam czegoś takiego, tylko na tamtym bilecie. Wystarczyło, że postałam tak chwilę zapatrzona w górę, a od razu ze strachu poczułam mdłości. Na Dandy ten widok wyraźnie nie zrobił żadnego wrażenia. — Jak my się tam dostaniemy? — spytałam. Głos mi drżał i musiałam zaciskać zęby, żeby nie szczękały. Dandy przeszła przez klepisko i stanęła u stóp sznurowej drabinki, która zwisała z niewielkiego podestu umocowanego na szczycie drewnianej konstrukcji w kształcie litery A. — Chyba po tym — powiedziała. Przekrzywiła głowę i spojrzała w górę. — Widzisz, Meridon? Pewnie będziemy tam wchodzić i stamtąd skakać na ten cały trapez. Ze strachem spojrzałam w górę. Trapez znajdował się w zasięgu ręki, wystarczyło tylko stanąć bardzo blisko brzegu i wykonać jak najdalszy skok prosto w pustkę.

R

— I co się potem robi? — spytałam przygnębiona. — Co się wtedy dzieje?

L T

— Myślę, że będziemy się huśtać w stronę Jacka — tłumaczyła, idąc przez klepisko. Po drugiej stronie stała taka sama konstrukcja w kształcie litery A, tylko bez podestu. — On będzie stał tu, na górze, złapie mnie za łydki, obróci mnie między swoimi nogami i odrzuci z powrotem — zakończyła Dandy, jakby to była najprostsza rzecz na świecie. — Ja tego nie zrobię — oświadczyłam. Mówiłam ochrypłym głosem, bo zupełnie brakło mi tchu. — Nie będę w stanie. Nie obchodzi mnie, co obiecałam Robertowi, nie wiedziałam, że to będzie tak wysoko i że te powrozy będą takie cienkie. Ty pewnie też nie chcesz tego robić, prawda, Dandy? Powiemy Robertowi, że nie będziemy tego robić. Nawet jak dojdzie do najgorszego, zarobimy na życie w jakiś inny sposób. Możemy uciec. Jeśli ty też nie chcesz, to on nas do tego nie zmusi. Twarz Dandy, kształtem przypominająca serce, rozjaśniła się od promiennego uśmiechu. — Bzdury gadasz, Merry — powiedziała. — Tobie się wydaje, że ja jestem takim samym tchórzem jak ty. Zapewniam cię, że wcale się tego nie boję. Zamierzam zrobić na tym fortunę. Będę jedyną latającą dziewczyną w całym kraju. Wszyscy będą przychodzić, żeby mnie obejrzeć! Nawet szlachta! Będą o mnie pisać w gazetach i śpiewać ballady. Już się nie mogę doczekać, kiedy zacznę. To wszystko jest dla mnie, Merry! Zachowałam spokój. Usiłowałam cieszyć się tak samo, ale gdy stałyśmy w ciemnej stodole, a ja patrzyłam w górę na budzące grozę sklepienie, wątłą huśtawkę i wiotkie liny, czułam ścisk w gardle i zawroty głowy. Przyłożyłam dłonie do uszu. Nie mogłam znieść tego dudnienia, które się w nich rozlegało. Dandy trzymała mnie za nadgarstki i trzęsła nimi. Słyszałam jakby z oddali, jak mnie pyta:

— Merry, nic ci nie jest? Dobrze się czujesz, Merry? Potrząsnęłam głową, wyrywając się z jej uścisku; przerażona walczyłam o oddech, czując, że zaraz udławię się wymiotami. Następną rzeczą, którą poczułam, było silne uderzenie w twarz. Otworzyłam oczy i podniosłam rękę, żeby oddać cios. To był Jack, trzymał mnie w ramionach. Dandy stała tuż obok niego. — Wróciłaś już do nas? — spytał z napięciem. Wyrwałam się z jego objęć i wstałam. Nadal kręciło mi się w głowie. — Tak — odparłam. — Nic mi nie jest. — Czy to od widoku huśtawki? — Spojrzał w górę, nie dowierzając, że ktoś mógłby zemdleć ze strachu przed tak niepozornym przedmiotem. Zawahałam się. — Tak — wyszeptałam niepewnie. — Chyba tak. Jack pomógł mi wstać, zanim zdążyłam pozbierać myśli. — No to nie patrz na nią więcej — powiedział bez cienia współczucia — i nie buntuj Dandy. Tato chce, żeby ona się tego nauczyła, a ty obiecałaś, że spróbujesz. Skinęłam głową. Twarz Dandy była promienna, nie zmącona żadną troską. — Ona to zrobi — odparłam. Głos mi skrzypiał, zakasłałam i wyplułam obrzydliwie smakującą ślinę. — A j a dotrzymam słowa i spróbuję.

R

— Przez jakiś czas nie będziesz tam wchodziła — zapewnił mnie Jack. — Popatrz tutaj. Na tym się ćwiczy.

L T

Gestem ręki wskazał drugą stronę stodoły, gdzie obok drzwi znajdowała się druga huśtawka, zawieszona tak nisko, że mogłam ją schwycić, skacząc z miejsca — ktoś uczepiony na niej wisiałby zaledwie dziesięć cali nad podłogą. — Na tym! — zawołałam.

Jack i Dandy roześmiali się, widząc moją minę.

— Z tym sobie poradzę! — oświadczyłam. Poczułam ulgę, poweselałam i zaczęłam się śmiać razem z nimi. — Na tym to nawet ja mogę się huśtać — dodałam. — No to znakomicie — ucieszył się Jack. — Mój tato będzie bardzo zadowolony, jeśli będziesz ćwiczyła. Nie będziesz musiała wspinać się tak wysoko, jeśli nie będziesz chciała, Merry. Pamiętaj tylko, że człowiek z Bristolu weźmie bardzo dużo pieniędzy za naszą naukę. Tato chciałby, żeby miał pełne ręce roboty przez te dwa miesiące. — W to nikt nie wątpi — stwierdziła złośliwie Dandy. — Ale zgodził się, że Merry nie będzie musiała się uczyć, jeśli się będzie bała. Już i tak robi znacznie więcej niż ty, bo stale spada z konia. — Mogę się na tym huśtać — obiecałam raz jeszcze i naprawdę tak myślałam. — Może nawet mi się to spodoba. — Robi się ciemno — powiedział Jack. — Lepiej wracajcie do domu. Jutro zaczynamy pracę bardzo wcześnie. Wyszłyśmy na szary zmierzch, Jack zamknął za nami drzwi. — Jak wam się śpi w normalnym domu po tym, jak całe życie mieszkałyście w wozie? — spytał.

— Zbyt spokojnie — odparła Dandy. — Tęsknię za twoim chrapaniem, Jack. — Dziwne uczucie — zgodziłam się. — Pokój jest przez cały czas nieruchomy. Człowiek się chyba przyzwyczaja, że wóz kołysze przy każdym ruchu. I sufit wydaje się taki wysoki. W tamtym starym wozie, tym z tatą i Zimą, sufit miałam tuż nad głową i wystarczyło, że się przekręciłam na drugi bok, a zaraz miałam mokrą twarz. — A ty jak się czujesz, Jack? — rzuciła prowokującym tonem Dandy. — Nie będzie ci brakowało naszego widoku w nocnych koszulach? Nie żałujesz, że nie możesz nas podglądać przy myciu? Jack roześmiał się, choć jak sądzę, czerwienił się w mroku. — W Warminster mieszka wiele dziewcząt, Dandy — powiedział. — Jest w czym wybierać. — Są równie ładne jak ja? — spytała. Dandy potrafiła sprawić, że jej głos brzmiał niezwykle uwodzicielsko. Czułam, jak idący między nami Jack cały się poci. — Nie — przyznał uczciwie. — Ale z nimi nie ma takich kłopotów. Gdy weszliśmy na dziedziniec stajni, Jack nagle skręcił w innym kierunku. — Tutaj powiem wam dobranoc — oświadczył, przeszedł przez małą furtkę w ogrodzeniu i ruszył w stronę domu.

R

Dandy szła przede mną po schodach, nucąc coś do siebie, i gdy ja zapalałam świecę, odpięła swój czepek przed kawałkiem lustra.

L T

— Mogę go zdobyć — powiedziała cicho. Zabrzmiało to nieomal jak zaklęcie, zupełnie jakby uprawiała czary za pomocą swego cudownego lustrzanego odbicia. — Mogę go zdobyć mimo zakazu jego ojca i mimo że on patrzy na mnie z góry. Zmuszę go, by jadł z mojej ręki, tak jak się wabi małego ptaszka okruchem chleba. Odwiązała fartuszek i zdjęła suknię przez głowę. Łagodne łuki jej ciała przypominały fale na powierzchni stawu. Piersi zaokrąglały się i nabierały kształtu. Ciemna plama kręconych włosów między nogami i gładkie zarysy pośladków wyglądały jak magiczne symbole w starej księdze z zaklęciami. — Mogę go mieć — powtórzyła. Zdjęłam z siebie niedzielną suknię, wepchnęłam ją niedbale do komody i wskoczyłam do łóżka, naciągając kołdrę pod brodę. — Nawet o tym nie myśl — ostrzegłam. Wyraz ekstatycznego uniesienia błyskawicznie zniknął z jej twarzy, odwróciła się do mnie i roześmiała. — Mateczka Meridon! — zadrwiła. — Wiecznie czymś zatroskana. Masz lód między nogami, Meridon, oto twój problem. Całe życie zależało ci tylko na koniach. — Ja wiem, co czuje koń — powiedziałam ponuro. — Piękny Jack mógłby zaplanować morderstwo, a ty nigdy byś tego nie dostrzegła w jego oczach. A Robert nie pragnie niczego prócz pieniędzy. Dlatego ja wolę konie. Dandy zaśmiała się. Słyszałam trzask desek w podłodze, gdy wędrowała już do łóżka. — Ciekawe, jaki jest ten artysta od trapezu — powiedziała sennym głosem. — Ciekawe, ile ma lat i czy jest żonaty. Na tym bilecie wyglądał nieźle, pamiętasz, Merry? Był półnagi. Bardzo jestem go ciekawa.

Uśmiechnęłam się w ciemnościach. Nie musiałam się bać ani wdzięków Jacka Gowera, ani gniewu jego ojca, jeśli człowiek od trapezu poflirtuje trochę z Dandy w czasie tych dwóch miesięcy, a potem odjedzie. Na pewno był człowiekiem punktualnym. Zimnym listopadowym rankiem zjawił się na dziedzińcu o szóstej z niewielką torbą w dłoni. Porządne, ale skromne i niezbyt modne ubranie czyniło go podobnym do farmera. Miał na sobie płaszcz i zwykły kapelusz zsunięty na tył głowy. Imponująco wielkie zakręcone wąsy nadawały mu wygląd człowieka o pogodnym usposobieniu. William spojrzał na niego tylko raz i zaraz pobiegł powiadomić Roberta, że już przybył. Dandy i ja przyjrzałyśmy mu się dokładnie z naszego okienka na stryszku. Robert przyszedł natychmiast i podał mu rękę jak równemu. Williamowi kazał zanieść jego niewielką torbę do domu. — Będzie spał w domu — uznała Dandy. — A gdzie będzie jadł? — szepnęłam, domyślając się, że przestąpienie progu jadalni oznacza znacznie większy zaszczyt. Pojawił się Jack i został przedstawiony gościowi. — Mój syn, Jack — powiedział Robert. — Jack, to signor Julio. — Cudzoziemiec — wyszeptała Dandy z przejęciem. — Nazywajcie mnie David — powiedział mężczyzna z promiennym uśmiechem. — Signor Julio to tylko mój pseudonim. Uznaliśmy, że brzmi lepiej.

R

Robert odwrócił się tak szybko, że zauważył nas, zanim zdążyłyśmy odskoczyć od okna. — Zejdźcie tu na dół — zawołał.

L T

Zbiegłyśmy z hałasem ze schodów. Dandy wypchnęła się przede mnie. Miałam na sobie moje robocze spodnie i białą koszulę po Jacku. Zaczerwieniłam się, gdy spostrzegłam, jak przybysz mnie lustruje. Gdy jednak podniosłam oczy, stwierdziłam, że on po prostu ocenia moją wytrzymałość, podobnie jak ja patrzyłabym na źrebaka i zastanawiała się, na co go stać. Skinął w stronę Roberta z wyraźnym zadowoleniem. — To jest Meridon — przedstawił mnie Robert. — Ma bzika na punkcie koni. Będę jednak wdzięczny, jeśli posadzisz ją na trapezie. Właśnie ona nie chce tego robić, a ja dałem słowo, że nie będę jej do tego zmuszać. Ma lęk wysokości. — Wielu jest takich ludzi — oświadczył David. — I czasami właśnie im wychodzi to w końcu najlepiej. W jego głosie pobrzmiewał śpiewny akcent — dotychczas słyszałam taki tylko raz u walijskiego handlarza, który sprzedał tacie najmniejszego i najgorszego konia. — A to jest Dandy, jej siostra — powiedział Robert. Dandy ruszyła wolno do przodu, nie odrywając wzroku od twarzy Davida. Cień uśmiechu pojawił się na jej ustach, gdy zobaczyła, jak mierzy ją od czubka ciemnej głowy po sprężyste stopy. — Zapłacą, żeby cię tylko móc oglądać — wyszeptał do niej David. Dandy się rozpromieniła. — To jasne — zgodził się Robert. — Chodźmy teraz do stodoły. Mój parobek powiedział, że rozwiesił cały sprzęt, jak kazałeś, ale jeśli coś jest nie tak, zaraz to poprawimy. Jeśli wszystko będzie po twojej myśli, dziewczyny i Jack będą mogli od razu zabrać się do pracy.

David skinął głową i Robert poprowadził nas wszystkich przez bramę do ogrodu, a stamtąd na łąkę. David szedł w ślad za Robertem, rozglądając się dookoła, i zauważyłam, że podobnie jak ja myśli o tym, jak wiele osiągnął Gower wyłącznie za sprawą własnej ciężkiej pracy i rozwagi. Robert otworzył wrota stodoły zamaszystym ruchem, Walijczyk wszedł do środka i rozejrzał się po wnętrzu. Przypatrywałam mu się z ukosa i widziałam, jak z nowego pracownika, który dopiero co pojawił się na dziedzińcu stajni, przemienia się w artystę, który tu czuje się jak u siebie w domu. — Wszystko dobrze — pochwalił, kiwając głową. — A więc zrozumieliście moje rysunki? — Kazałem im zrobić wszystko zgodnie z listem — odparł z dumą Robert. — Tyle że cieśla nie miał pojęcia, czego się od niego oczekuje, więc trochę musiał się domyślać. Wyjął z kieszeni fajkę i zaczął ją nabijać. — Domyślił się jak należy — stwierdził David. Podszedł do sznurowej drabinki i zakołysał nią lekko, zadrżała na całej długości niczym wąż. Potem rzucił okiem na arenę i powiedział z aprobatą: — Dobra, równa. Podszedł do trapezu ćwiczebnego — jego chód nie przypominał kroków zwykłego człowieka. David był tak umięśniony i szedł tak sprężyście, że przypominał kota gotowego do skoku. Zerknęłam na Dandy; widząc moje spojrzenie, mrugnęła do mnie. Walijczyk wykonał niewielki zamach rękoma ponad swoją głową i gdy schwycił drążek, zauważyłam,

R

jak bieleją mu kłykcie. Wisiał tak przez chwilę bez ruchu, potem uniósł w górę wyprostowane nogi, po czym opuścił je gładkim, płynnym ruchem, wprawiając tym w ruch huśtawkę. Zakołysał się trzykrotnie, za trzecim

L T

razem puścił drążek, skoczył w naszą stronę, wykonując w powietrzu obrót, i wylądował na równych stopach, niewzruszony jak skała, z rozpromienionymi niebieskimi oczyma i szerokim uśmiechem ukazującym białe zęby.

— Tu nie wolno palić — powiedział uprzejmie do Roberta. Zaskoczony Robert wyjął z ust dopiero co rozpaloną fajkę. — Co takiego?

— Tu nie wolno palić — powtórzył David. Odwrócił się do Jacka, Dandy i mnie. — Tu nie wolno palić, pić, jeść, wygłupiać się. Nie wolno płatać sobie psikusów. Nie wolno się popisywać na linach ani huśtawkach. Nie wolno tu okazywać gniewu ani też zalecać się do nikogo. To jest miejsce, gdzie będziecie się uczyć, jak zostać artystami. Myślcie o tym miejscu jak o kościele, jak o królewskim dworze. Nigdy nie myślcie o nim jak o zwyczajnym miejscu. Ono musi być magiczne. Robert wyszedł chyłkiem na zewnątrz i wystukał żar z fajki na wilgotną trawę. Przypomniałam sobie, jak powiedział mnie i Jackowi, że nie wolno nam się kłócić na arenie. Teraz ta stodoła miała być czymś świętym! Wzruszyłam ramionami. To były pieniądze Roberta. Jego sprawa, czy chce, żeby we własnej stodole nie wolno mu było palić i żeby człowiek, któremu płaci, wydawał mu rozkazy. Zauważył moje spojrzenie i uśmiechnął się ponuro. Dandy i Jack byli jak oczarowani. Nazwanie stodoły wyjątkowym miejscem, w którym oni mieli się stać wyjątkowymi ludźmi, przejęło ich grozą.

— To magiczne miejsce — kontynuował David jeszcze bardziej śpiewnym głosem. — Bo tu staniecie się artystami, ludźmi, którzy tworzą piękno, tak jak poeci, malarze albo muzycy. — Nagle odwrócił się w stronę Roberta. — Czy tu nie ma żadnego ogrzewania? Robert zrobił zdziwioną minę. — Nie — odparł. — Wiem, że na twoim rysunku był piec, ale pomyślałem sobie, że wszyscy rozgrzejecie się podczas pracy. David potrząsnął głową. — Nie można rozgrzać ścięgien samą pracą — wyjaśnił. — Ochładzają się, naprężają, a nawet pękają. Potem nie można pracować przez wiele tygodni, dopóki się nie wygoją. Brak ogrzewania w tym budynku to żadna oszczędność. Nie będę pracował bez pieca. Robert skinął głową. — Myślałem, że to taka praca jak przy koniach — wyjaśnił. — Ja jestem zawsze bardzo zgrzany. Oczywiście każę wstawić tu po południu piec. Czy do tego czasu będziecie mogli korzystać z tego budynku? — Możemy zacząć — odparł wspaniałomyślnie David. Spojrzał na Dandy. — Czy też masz spodnie, tak jak twoja siostra? — spytał. Dandy wyraźnie się zdenerwowała.

R

— Ja będę nosić krótką spódnicę! — zawołała. — Robert obiecał! Nie będę występować w spodniach. David spojrzał na Roberta z uśmiechem. — Krótka spódnica? — powtórzył.

L T

— Różowa — powiedział Robert. — Marszczona spódnica z błyszczącymi guzikami i do tego luźna bluzka.

— Z gołymi ramionami będzie bezpieczniejsza — doradził David. — Łatwiej ją będzie łapać. Robert włożył do ust zimny cybuch.

— Nagie ramiona, odsłonięty kark, obcisły gorset i spódnica do kolan? Zaciągną mnie do trybunału! — Ale najpierw zarobisz fortunę! — powiedział David ze śmiechem. — Jeżeli dziewczyna się na to zgodzi. Robert wycelował cybuch fajki w Dandy. — Zrobiłaby to naga, gdyby jej pozwolono, prawda, Dandy? Dandy spuściła wzrok, dzięki czemu wszyscy zobaczyli cień długich czarnych rzęs na różowych policzkach. — Nie przeszkadza mi, że będę ubrana w samą spódnicę i obcisły gorset — odparła z fałszywą skromnością. — Dobrze — powiedział David. — Ale ćwiczyć będziesz w spodniach i ciepłej koszuli z krótkimi rękawami. — Idź do domu, Dandy — rozkazał Robert. — Pani Greaves przerobi coś na ciebie ze starych rzeczy Jacka albo Williama. Pośpiesz się. — Spojrzał na mnie i na Jacka, ubranych w bryczesy do konnej jazdy i koszule, w których pracowaliśmy w stajni. — A ci dwoje? Oni są dobrze ubrani? — Tak — odparł David.

— W takim razie zostawiam ich — powiedział z niechęcią Robert Gower. — Pamiętaj, że zgodnie z umową za dwa miesiące mają wskakiwać na trapez, dolatywać na huśtawce do Jacka i wracać na podest. — Pamiętam — potwierdził David. — A ty pamiętaj, jakie są moje warunki. — Codzienna wypłata w monecie — zgodził się Robert. — Jeśli będziecie pracowali do jedenastej, możecie zjeść śniadanie w kuchni. Potem popołudniowa sesja aż do obiadu o czwartej. — Potem będą musieli odpocząć — rzekł stanowczo David. Robert skinął głową. — Dziewczęta będą wtedy mogły szyć swoje kostiumy — stwierdził. — Z tym że obiecałem Merry zabrać ją jutro na koński targ. David skinął głową i odczekał, aż Robert wyjdzie i zamknie za sobą wrota stodoły. Potem spojrzał na Jacka i na mnie. — No to zabieramy się do roboty — oznajmił.

ROZDZIAŁ 7

R

Ogarnięta panicznym strachem przed linami, huśtawkami i wysokim sklepionym sufitem, byłam przekonana, że David każe mi wspiąć się na sam szczyt już tego pierwszego ranka. Tak jednak nie było.

L T

Jeszcze zanim Dandy wróciła z domu, pochmurna i piękna w workowatych spodniach Williama i lnianej koszuli Jacka, David kazał nam z Jackiem obiec stodołę pięć razy, stopniowo przechodząc od powolnego truchtania do sprintu. Potem kazał nam biegać tyłem i podskakiwać w miejscu, dopóki nie poczerwieniały nam twarze i nie dostaliśmy zadyszki. Warkocz, który Dandy tak kunsztownie upięła na głowie, rozplótł się, więc już tylko zwinęła włosy w niedbały kok nad karkiem. Na szczęście wszyscy troje mieliśmy tak dobrą kondycję jak nasze kuce. Jack i ja codziennie harowaliśmy przy przedstawieniach — byliśmy zwinni i smukli jak ogary. A Dandy, mimo że wykorzystywała każdą chwilę, aby ukradkiem zdrzemnąć się na słońcu, wychowała się przecież jako wędrowne dziecko i bez trudu potrafiła przemierzyć dwadzieścia albo trzydzieści mil w ciągu jednego dnia i jeszcze wieczorem ścigać się w pływaniu. — Dacie sobie radę — podsumował David, sam ciężko dysząc, gdy padliśmy na trociny, żeby sobie zrobić pierwszą przerwę na odpoczynek. — Bałem się, że wszyscy będziecie tłuści i nieruchawi, ale na szczęście jesteście umięśnieni i macie w sobie dużo wigoru. — Kiedy będziemy wchodzić na górę? — spytała Dandy. — Kiedy będziecie chcieli — odparł beztroskim tonem. — Sprawdzę liny, gdy pójdziecie na śniadanie, a potem będziecie mogli wchodzić i schodzić, kiedy wam się tylko zachce. Pokażę wam, jak spadać do siatki, żebyście nie zrobili sobie krzywdy. — Nie wiem, czy będę mogła — odezwałam się. Mówiłam spokojnym głosem, ale żołądek tak mi się skręcił ze strachu, że ledwie mogłam oddychać. David uśmiechnął się do mnie, jego ogromne wąsy nadal miały zakręcone końce, mimo że cała twarz ociekała potem.

— Wiem, że się boisz — powiedział uspokajającym tonem. — Rozumiem to. Ja też się kiedyś bałem. Będziesz wykonywała ćwiczenia w takim tempie, jakie sobie sama narzucisz. Wydaje mi się, że masz odpowiednią budowę ciała. Ale do akrobacji na trapezie trzeba mieć serce. Ja nie będę nikogo wpychał na drabinę. — Jak to się stało, że się tym zająłeś? — spytał Jack. David uśmiechnął się. — To długa historia — rzekł ospałym głosem. — Banda najemników porywających do wojska zabrała mnie z domu w Newport i wsadziła na pokład okrętu, wielkiego, przerażającego dla zwykłego chłopaka ze wsi. Uciekłem stamtąd najszybciej, jak się dało, dokładnie mówiąc w Portugalii, w Lizbonie, i przez jakiś czas żyłem z rozboju. Potem przyłączyłem się do wędrownych akrobatów. Nie byłem odpowiednio zbudowany, ale stawiali mnie na samym dole piramidy i podtrzymywałem pozostałych. Potem zobaczyłem numer z rzymskimi kołami i to mi się spodobało. — Podkręcił wąsa. — Oczarowało mnie. Poszedłem terminować do człowieka, który to robił, i on mnie nauczył. Potem zamiast kół zaczęliśmy używać trapezu, dzięki czemu mogliśmy się huśtać, a nie tylko zwisać jak inni artyści. Najpierw byłem jedyny. Potem zaczął się uczyć jego syn i odkryliśmy, że on może się rozhuśtać, dolecieć do mnie, a ja mogę go złapać i pchnąć z powrotem na trapez. Opracowaliśmy wspaniały numer.

R

Urwał. Widziałam, jak przymyka oczy na jakieś smutne wspomnienie. Poczułam skurcz strachu w żołądku. — I co się stało? — spytałam.

L T

— Ten chłopak spadł — odparł. — Spadł, złamał sobie kark i umarł. Nikt nic nie mówił przez chwilę.

— Merry, jesteś zielona — zauważył Jack. — Masz zamiar wymiotować? Potrząsnęłam głową.

— Nie — zaprzeczyłam. — Mów dalej, Davidzie. Co wtedy zrobiłeś? — Wróciłem do kraju, znalazłem partnera, który pomógł mi zorganizować sprzęt, i to on teraz stoi po drugiej stronie i łapie mnie, gdy frunę w jego kierunku. Ale wasz ojciec wpadł na najlepszy pomysł! Nigdy mi nie przyszło do głowy, żeby kazać to robić dziewczynom. Ludzie będą zachwyceni. — Pewnie ci dobrze zapłaci — chytrze zauważyła Dandy. — Jesteś jedynym człowiekiem w całej Anglii, który potrafi huśtać się na trapezie, i zgodziłeś się nas tego nauczyć. A przecież sam mówisz, że wielkie tłumy będą chciały oglądać dziewczęta na trapezie. David poweselał. — Starzeję się — powiedział szczerze. — Po dwóch przedstawieniach jestem wykończony, a i mój partner rusza się coraz wolniej. Nie mam żadnych oszczędności. Robert płaci mi po królewsku, żebym nauczył was troje czegoś, z czego i tak nie będzie miał pożytku przez najbliższe dwa sezony. I zapłaci mi jeszcze więcej, jeśli obiecam, że nie będę uczył nikogo innego tych samych sztuczek. — Uśmiechnął się szeroko do Jacka i poślinił palce, żeby skręcić czubki swoich wąsów. — To żadna tajemnica — dokończył. — Wasz ojciec wie o tym równie dobrze jak ja. Jack skinął głową.

— Jak długo można występować na trapezie? — spytał. — Dopóki się nie skończy jakichś dwudziestu pięciu lat — odparł David z namysłem. — To zależy od kondycji, z jaką się zaczyna. Ja głodowałem i chorowałem prawie całe życie. Raczej nie będę już pracował po trzydziestce. — To ciężki fach — stwierdziłam, patrząc na niego. Skóra mu poróżowiała, a jego zakręcone bujne wąsy wyglądały wprost wspaniale, pod oczami jednak miał wyraźne sine worki. — Czy każdy fach nie jest ciężki? — podjął, a ja mu przytaknęłam, słysząc jakby echo własnych słów. — Wstajemy! — powiedział nagle ożywiony. — Do pracy. Wyznaczył ćwiczenia Jackowi: miał zrobić pięćset kroków, biegając dookoła stodoły, a potem położyć się na brzuchu i odpychać od podłogi ramionami. Dandy dał metalowy drążek i kazał jej biegać, trzymając go najpierw przed sobą, potem nad głową, a na końcu podnosić i opuszczać. Mnie natomiast schwycił w pasie i uniósł wysoko, żebym zacisnęła palce wokół gładkiego twardego drążka nisko zawieszonego trapezu. Zawisłam jak ogłupiały nietoperz, a on odsunął się i zawołał, żebym uniosła nogi i z całej siły opuściła je w dół. Zrobiłam to i huśtawka zakołysała się do przodu. — Złącz nogi! Kołysz się swobodnie! — wołał. — Przy powrocie wypnij tyłek i opuść nogi! No dalej! Krzycząc tak cały czas, nadawał rytm moim ruchom, a tymczasem wnętrze stodoły zaczęło się zacierać,

R

zacierały się twarze Jacka i Dandy, zacierał się też mój strach i w końcu słyszałam tylko ten głos, który krzyczał: Teraz! — a moje irytująco nieruchawe ciało zamiast w porę opuścić nogi, leciało z rozmachem do przodu, wygięte w łódkę.

L T

Nie potrafiłam zmusić swych nóg, by opadały dostatecznie szybko i gładko. Za każdym razem gdy David krzyczał: Teraz! — wiedziałam, że się spóźnię, że zrobię to za wolno. Nigdy w życiu nie czułam się taka tłusta, niezgrabna i zdenerwowana. Potem, gdy huśtawka niosła mnie do przodu, nie potrafiłam unieść nóg dostatecznie wysoko, by chwilę później wykonać nimi silny wymach. Ćwiczyłam tak intensywnie, że omal się nie popłakałam, rozgoryczona i przekonana, że przecież potrafię to zrobić, że tylko kilka leniwych mięśni nie pozwala mi tego wykonać poprawnie. W pewnym momencie usłyszałam, jak David mówi: — Wystarczy, Meridon. Odpocznij teraz. Skinęłam głową, huśtawka zatrzymała się, a ja odkryłam, że ramiona mam zupełnie obolałe ze zmęczenia. Zeskoczyłam z huśtawki i od razu opadłam na siedzenie w tym samym miejscu, w którym wylądowałam. Dandy i Jack patrzyli na mnie, a David uśmiechał się zagadkowo. — Podoba ci się to — zauważył z przekonaniem. Przytaknęłam ze wstydem. — Tak niewiele brakuje, bym zrobiła to poprawnie! — powiedziałam ze złością. — Po prostu nie umiem się wybić w odpowiednim momencie. — Ja spróbuję — zaproponował Jack i podniósł się z podłogi. Strzepnął trociny oblepiające mu dłonie i nadgarstki, a ja przeszłam na bok i przykucnęłam, żeby mu się przyglądać. Czułam pulsowanie nadwerężonych mięśni barku i ramion, drżenie spracowanego brzucha. Trzęsły

mi się ręce i nogi, ale było to przyjemne podniecenie zmęczonych mięśni i zachwyt ciała zmuszanego do nanabywania nowych umiejętności. Nadal byłam na siebie zła, że nie potrafię wykonać ćwiczeń w odpowiednim rytmie, ale z zadowoleniem stwierdziłam, iż okazałam się lepsza od Jacka. Przez wiele miesięcy irytowała mnie ta łatwość, z jaką stawał na grzbiecie Stokrotki, podczas gdy ja musiałam się wspierać na jego ramieniu albo trzymać rzemienia, żeby nie stracić równowagi. David wykrzykiwał rytm i głośno liczył, lecz Jackowi wciąż nic nie wychodziło. Zeskoczył z trapezu z czerwoną twarzą, przeklinając pod nosem. Wystarczyło jedno spojrzenie niebieskich oczu Davida, by się uspokoił, ale zaraz podszedł ukradkiem do osadzonego w ścianie drążka i zaczął się podciągać, cały czas irytująco milcząc. Dandy niezdecydowanie wystąpiła naprzód. — Moja kolej? — spytała Davida. — Twoja — potwierdził i zacisnął swe wielkie dłonie na jej nadgarstkach, żeby ją podsadzić. Była lepsza od Jacka. Miała wyczucie rytmu równie naturalne jak w tańcu i płynnie kołysała się na trapezie, zamiast z nim walczyć. Jej piersi wyraźnie rysowały się pod napiętą bluzką, obserwowałam oczy Davida, by sprawdzić, czy na nią patrzy. Nie patrzył. Obserwował wymachy jej nóg, za pomocą których starała się rozhuśtać trapez. Uśmiechnęłam się pod nosem. Nie miałam się czego obawiać ze strony Davida. Mógł

R

zauważyć spojrzenia Dandy, ale nie był człowiekiem, który by za nią szalał. Nie zapomni, że ma zadanie do wykonania i że zgarnie niemałą sumkę, jeśli wykona je prawidłowo.

L T

Pracowaliśmy tak przez cały ranek, dopóki nie przyszedł William, żeby nas zaprosić na śniadanie przygotowane w kuchni. Jedliśmy jak ludzie zamorzeni głodem, pani Greaves cały czas donosiła kolejne tace pełne świeżo upieczonych bułek z domowym masłem, szynką, wołowiną i serem. Jack i David pili piwo, ja i Dandy wodę. Mimo tak obfitego śniadania nie mogłam się oprzeć i porwałam jabłko z misy, gdy wychodząc mijaliśmy kredens.

David zarządził godzinę odpoczynku, w trakcie której zabrał się do sprawdzania lin, Dandy poszła splądrować garderobę Jacka, a my dwoje powędrowaliśmy do koni. Gdy już się upewniliśmy, że mają się dobrze i daliśmy im wody i siana, dzwon kościelny oznajmił, że musimy już wracać do stodoły. Zastaliśmy tam kowala zajętego wstawianiem pieca. Właśnie wbijał komin przez dziurę w murze. Zauważyłam szybkość, z jaką spełniano wszystkie żądania Davida, nic jednak nie powiedziałam. Dandy i Jack aż się palili, żeby wejść po rozchybotanej drabinie na wysoki podest, i David udzielił im na to zgody. W trakcie gdy Dandy się wspinała, kazał Jackowi nastąpić nogą na dolny szczebel i w ten sposób przytrzymać jej drabinę, a potem sam ją przytrzymał, gdy Jack zaczął wchodzić na górę. Ja skuliłam się w kącie stodoły niczym nieopierzony gołąb i patrzyłam na nich przez palce, bo nie odważyłam się odjąć rąk od twarzy. David był tak uprzejmy, że zupełnie nie zwracał na mnie uwagi. Pokazał im, jak wspinać się po rozkołysanej drabinie: palce-pięta, palce-pięta. Roześmiał się cicho, gdy Dandy zawołała ze szczytu, że zabrakło jej tchu od samego wspinania się po dwudziestu pięciu stopniach. — Więc musisz dużo ćwiczyć! — odkrzyknął. — Jeśli chcesz zostać aniołem bez skrzydeł, musisz sprawiać wrażenie, że fruniesz po tej drabinie. Nie możesz człapać jak kaczka.

Wspiął się w ślad za Jackiem, mimo że nikt nie przytrzymywał mu drabiny, i zrobił to tak szybko, jakby biegł. Znowu zerknęłam na nich przez szparę między palcami i bliska mdłości posłyszałam fragmenty wydawanych cichym głosem poleceń. Pewnie pamiętał cały czas o mnie, zawołał bowiem, żeby mnie ostrzec: — Meridon, uczę ich, jak mają spadać do siatki, więc nie przejmuj się, jak będziemy spadać, bo nic nam się nie stanie. Odkryłam twarz, żeby widział, jak przytakuję na znak, iż zrozumiałam. Widziałam nawet, jak chwycił silnie drążek trapezu, zszedł z niewielkiego podestu i kołysząc się lekko, zaczekał, aż huśtawka znieruchomieje — a potem z niej zeskoczył. Spadając, wyrzucił nogi w górę, dzięki czemu wylądował na plecach i barkach. Podniósł się natychmiast i przeszedł dziwnymi, pozbawionymi gracji krokami do skraju siatki i zeskoczył z niej. — Tak to trzeba robić! — krzyknął. — Nogi w górze, broda schowana na piersi, a nic wam się nie stanie. Jack skinął głową, wyciągnął przed siebie kij i przyciągnął nim rozkołysany trapez. Patrzałam, jak go chwyta, a potem musiałam zamknąć oczy, bo dostrzegłam, że twarz mu kamienieje, i wiedziałam, iż zaraz zeskoczy z podestu. Brzęk siatki powiedział mi, że wylądował bezpiecznie, usłyszałam, jak krzyczy podnieconym głosem do Dandy:

R

— Skacz, Dandy! To wspaniałe! Cudowne uczucie! Lepsze niż jazda na koniu! Podczas spadania jest

L T

strasznie, ale czujesz, że nic się nie stanie! Skacz, Dandy! Od tego krzyku coś we mnie pękło.

— Nie zmuszaj jej! Nie zmuszaj jej! — wrzasnęłam i zerwałam się z zasłanej trocinami podłogi. Jack wyskoczył z siatki, odwrócił się i złapał mnie w ramiona, gdy rzuciłam się na niego. — Nie wolno ci! Nie wolno! — krzyczałam. Straciłam panowanie nad sobą, nie wiedziałam, co mówię. Trzymałam go za nadgarstki i próbowałam uderzyć w twarz, Jack odparował cios. — Nie zmuszaj jej! — powtórzyłam. — To niebezpieczne! Jack nie mógł sobie ze mną poradzić, ale David, wyższy od niego o dobrą stopę, schwycił mnie za ramiona i przycisnął do siebie, unieruchamiając moje ręce. — To jest bezpieczne — powiedział, a jego głos rozlegał się w moich uszach głuchym echem. — Nie pozwolę, żeby twoja siostra coś sobie zrobiła. Nie wpuszczałbym jej tak wysoko, gdybym uznał, że to dla niej niebezpieczne. Chcę, żeby to robiła jak najlepiej, i ty też powinnaś. Ona chce się tego uczyć. Nie możesz być taką egoistką i zabraniać jej tego. — To niebezpieczne — upierałam się. Płakałam, rozpaczając, że nie potrafię go przekonać. — To nie jest dla niej bezpieczne! Wiem to! Jestem Cyganką! Jestem jasnowidząca! To nie jest dla niej bezpieczne! Obrócił mnie przodem do siebie i spojrzał na moją wykrzywioną, zalaną łzami twarz. — A co jest dla niej bezpieczne? — spytał spokojnie. — Ona właśnie na to się zdecydowała. Mogła wybrać coś znacznie gorszego. Te słowa sprawiły, że znieruchomiałam. Jeśli Dandy będzie się rozkoszowała owacjami setek ludzi i zgarniała sporą część wpływów z przedstawienia, nie będzie się uganiała za obcymi i pozwalała im wkładać rąk

pod podarte spódnice, żeby zarobić pensa. Byłam przekonana, że Dandy, o ile rzeczywiście ją znałam, nauczy się dobrych manier, jak tylko zostanie mademoiselle Dandy. Wierzyłam, że Robert Gower odgrodzi swoją „inwestycję" od mężczyzn, którzy mogliby jej wyrządzić krzywdę. Wierzyłam, że nie zostawi jej na drodze, gdy już będzie miała własny pokaz i wszyscy na świecie, którzy żyją z tego fachu, będą ostrzyli sobie na nią zęby. Wydałam z siebie urywany szloch. — Ona spadnie — powiedziałam niepewnie. — Jestem pewna, że spadnie. Poczułam, że jego uścisk się zacieśnia. — Jak będziesz chciała, to rzeczywiście spadnie — rzekł złowieszczym tonem. — Zachowujesz się tak, jakbyś jej tego życzyła. Straszysz siebie i ją. Odbierasz jej i sobie zaufanie do własnych możliwości, które tak bardzo jest wam potrzebne, i niszczysz moją pracę. Głupia jesteś, Meridon. Obydwoje wiemy, że Robert Gower nie będzie jej trzymał, jeśli nie będzie nic robiła. Wyrwałam się z rąk Davida i spojrzałam mu w twarz. Wiedziałam, że moje oczy są puste z rozpaczy. — Wtedy ruszymy w drogę — oświadczyłam. — Tylko że nie mamy dokąd pójść. W jego niebieskich oczach widać było współczucie. — Ty nie jesteś Cyganką — powiedział. — Ty pragniesz mieć dom.

R

Skinęłam głową, a znajoma tęsknota za Wide wezbrała we mnie z taką mocą, że omal nie zaczęłam się nią dławić.

L T

— Chcę zabrać Dandy w jakieś bezpieczne miejsce — wyznałam. Pokiwał głową.

— Oszczędzaj każdy grosz — powiedział cicho. — Będzie dobrze zarabiała, jak już ją wyuczę. Przypatrz się, jak to robił Robert Gower. Oszczędzaj pieniądze i złoto, a po jakichś dwóch sezonach kupisz dom dla niej i dla siebie. Wtedy będziesz ją mogła zabrać stąd. Pokiwałam głową. Dandy wciąż siedziała na cienkim kawałku deski i czekała, widziałam, jak ją kołyszą podmuchy powietrza wpływającego przez szczeliny w dachu. — Ona chce coś od ciebie usłyszeć — stwierdził. — Powiedz jej, że nic ci nie jest. — Bardzo dobrze — burknęłam. — Powiem jej. Twarz Dandy wychylała się ku mnie zza brzegu podestu. Patrzyła na mnie z bardzo, bardzo wysoka. — W porządku, Dandy — zawołałam. — Już nic mi nie jest. Przepraszam. Skacz, jeśli chcesz. Albo zejdź na dół po drabinie, jeśli masz ochotę. Nigdy już nie będę próbowała ci niczego zabraniać. Pokiwała głową i zobaczyłam, jak chwyta poprzeczkę trapezu. — Nigdy dotychczas nie widziałem, jak płaczesz — zdziwił się Jack. Wyciągnął rękę, żeby obetrzeć łzy z mojego policzka, ja jednak cofnęłam głowę. Wcale go to nie zniechęciło. — Myślałem, że taka dziewczyna jak ty nie wie, co to są łzy, Meridon — przemawiał głosem tak czułym, jakby był moim kochankiem. Obrzuciłam go twardym spojrzeniem. — Ona nigdy już nie usłyszy, jak próbuję jej przeszkodzić — obiecałam. — A ty nigdy nie zobaczysz, jak płaczę. Jest tylko jedna osoba na całym świecie, która mnie obchodzi, Jacku Gowerze, i jest nią moja

siostra, Dandy. Jeśli ona chce huśtać się na trapezie, będzie to robiła. Nie usłyszy już moich wrzasków. A ty już nigdy nie zobaczysz moich łez. Odwróciłam się od niego i spojrzałam na powałę stodoły. Nie widziałam twarzy Dandy. Nie wiedziałam, o czym myśli, kiedy tak stała na rozchybotanym podeście i patrzyła na nas, na brązowe wiązania siatki, na podłogę usłaną białymi trocinami. Po chwili, podjąwszy nagle decyzję, chwyciła drążek i poszybowała jak jaskółka. Zawróciła i dokładnie w samym środku lotu, w najodpowiedniejszym i najbezpieczniejszym momencie, puściła drążek i spadła na plecy w sam środek siatki. Wszyscy zaczęli ją ściskać, ja jednak stałam z boku, a nawet odepchnęłam ją, gdy podeszła do mnie z triumfującą twarzą. — Wracamy do pracy — zawołał David i znowu wyznaczył nam ćwiczenia. Jackowi kazał przewiesić nogi przez drążek umocowany w ścianie i podciągać się jak najwyżej, tak by jego ciało było ustawione równolegle do podłogi. Ja ćwiczyłam obok niego, podciągałam się na rękach do takiej wysokości, przy której moje oczy znajdowały się na jednej linii z drążkiem, a potem opuszczałam się w dół jednym płynnym ruchem. Dandy została podsadzona do trapezu i znowu ćwiczyła rytmiczne wymachy nóg. Kiedy już siedzieliśmy przy obiedzie, do kuchni przyszedł Robert. Zajął miejsce pani Greaves u szczytu stołu, w ręku trzymał pełną szklankę porteru.

R

— Masz ochotę się napić? — spytał Davida, wskazując szklankę.

L T

— Z chęcią napiję się wieczorem — odparł David — ale nigdy nie piję podczas pracy. To zasada, którą trzeba narzucić także tym młodym ludziom. Od piwa człowiek robi się powolny i trochę ociężały. A już najgorzej, jak mu się wydaje, że jest lepszy niż w rzeczywistości! Robert roześmiał się. — Niejednemu się wydaje, że właśnie dzięki temu skorzysta! — zauważył. David odwzajemnił uśmiech.

— Tak, ale ja bym nie ufał takiemu człowiekowi, zwłaszcza gdyby miał mnie łapać, a pod nami nie byłoby siatki. Roberta to zafrapowało. — Ty używasz poduszek podczas występów — powiedział. — Czemu chciałeś, abyśmy tu używali siatki? David skinął głową. — Głównie dla wygody — odparł. — Poduszki przydają się, gdy przedstawienia są urządzane w stałym miejscu; żeby lądować miękko, potrzeba całego wozu poduszek. We Francji używałem siatki i uznałem, że dla nich właśnie ona będzie najlepsza. Gdyby używali kół, na których się tylko wisi, wówczas mógłbyś ryzykować. Ale przy występach na trapezie wystarczy, że artysta w powietrzu tylko odrobinę zboczy z drogi, choćby o pół cala, i zaraz spada. Blat stołu zamigotał mi w oczach. Zagryzłam dolną wargę z całej siły. Dandy przycisnęła swoje kolano do mojego, żebym się uspokoiła.

— Już występowałem bez poduszek i siatki — kontynuował David. — Daję sobie bez nich radę. Jednak chłopak, z którym występowałem, zginął, bo nie było siatki, na którą mógłby spaść. Żyłby do dzisiaj, gdyby jego ojciec nie próbował przyciągnąć większych tłumów na przedstawienie. — Spojrzał na Roberta Gowera przenikliwym wzrokiem. — To żadna oszczędność — tłumaczył melodyjnym głosem. — Gdy jakiś artysta się zabije, przez trzy albo cztery wieczory przychodzi więcej ludzi. Każdy chce zobaczyć bis. Ale potem do końca sezonu jesteś skończony. Nie da się wyszkolić dobrego artysty szybko i bez kosztów. Namawiam więc, żebyście używali siatki. — Zgadzam się — odparł sucho Robert Gower. Zrobiłam głęboki wdech i poczułam, że pokój na powrót nieruchomieje. — Gotowi wracać do pracy? — zwrócił się do nas David. Przytaknęliśmy z mniejszym entuzjazmem niż podczas śniadania. Już czułam znajomy ból przepracowanych mięśni pleców i ramion. Byłam silna i szczupła, jednak częste przerzucanie bel siana nie wystarczyło do podciągania się na drążku za pomocą samych mięśni ramion. — Brzuch mnie tak boli, jakbym dostała okres — oświadczyła Dandy. Widziałam, jak Robert i David uśmiechają się do siebie przelotnie. Kokieteria Dandy ulotniła się razem z jej energią.

R

— To mięśnie — wyjaśnił David. — Twoje ciało jest słabe i sflaczałe, Dandy! Kiedy już się nauczysz

L T

fruwać na trapezie, zrobisz się twarda jak deska i będziesz mogła kroić sobie chleb na brzuchu. Dandy odgarnęła włosy do tyłu i obdarzyła go spod czarnych rzęs powłóczystym spojrzeniem. — Raczej nie będę zapraszała, żebyś na mnie jadł — powiedziała, choć ciepła nuta jej głosu obiecywała coś zupełnie przeciwnego.

— A czy ciebie też coś boli, Jack? — spytał Robert.

— Tylko całe ciało — odparł Jack z krzywym uśmiechem. — Jutro będę tak sztywny, że nie będę w stanie w ogóle nic robić. — Merry nie będzie musiała jutro nic robić — powiedziała z zazdrością Dandy. — Gdzie jest ten targ, na który ją zabierasz, Robert? Dlaczego nie możemy wszyscy jechać? — Ona będzie pracowała na tym targu — oświadczył stanowczym tonem Robert. — Nie będzie się nigdzie włóczyła ani uganiała za młodymi mężczyznami. Biorę ją, bo ma wybrać dla mnie konia i mieć oczy i uszy otwarte, żebym wiedział, co kupuję. Merry potrafi ocenić konia lepiej niż wy, lepiej nawet niż ja — wyjaśniał szczerze. — A ponieważ jest takim chuchrem, nikt nie będzie zważał na to, co mówi. Ona jutro posłuży za moje oczy i uszy. Rozpromieniłam się. Miałam tylko piętnaście lat i byłam tak samo łasa na pochlebstwa jak każdy inny człowiek. — Tylko pamiętaj, że masz włożyć suknię i fartuszek — przykazał mi. — I każ Dandy, żeby przypięła czepek do tych twoich kudłów. Wczoraj w kościele wyglądałaś jak ostatnia nędza. Życzę sobie, żebyś wyglądała godnie.

— Tak, Robercie — odparłam potulnie, zbyt dumna ze swego statusu eksperta od koni, żeby się oburzać na przytyki do mojego wyglądu. — Będę gotów do wyjazdu o siódmej — zakończył. — Śniadanie zjemy po drodze.

ROZDZIAŁ 8 Na koński targ w Salisbury pojechaliśmy z fasonem. Robert wziął elegancką czerwoną dwukółkę z żółtymi kołami i przez pierwszych kilka mil pozwolił mi powozić. Stokrotka wygięła kark w łuk i dzielnie kłusowała, zadowolona, że ciągnie coś tak lekkiego w porównaniu z ciężkim wozem. Robert jadł z apetytem śniadanie, przygotowane przez panią Greaves, i pokazywał mi słupy graniczne miasteczek, przez które przejeżdżaliśmy. — Widzisz, jaką barwę ma ta ziemia? — spytał. — Jakie to błoto jest jasne? Przytaknęłam. Kremowa biel ziemi natychmiast przypomniała mi o Wide. Miałam wrażenie, że Wide jest gdzieś tu bardzo blisko.

R

— Kreda — powiedział. — Nigdzie na całym świecie nie ma lepszej ziemi do wypasu bydła i uprawy pszenicy.

L T

Skinęłam głową. Otaczała nas równina pokryta szachownicą pól, odznaczających się bledszymi skibami po jesiennej orce, i rozległych łąk porośniętych starą trawą.

— Cudowna okolica — rozmarzył się. — Któregoś dnia zbuduję tu sobie wielki dom, Meridon, poczekaj, a zobaczysz. Wybiorę sobie miejsce nad rzeką, osłonięte i zdatne do łowienia ryb, i wykupię całą ziemię, jaką stamtąd będzie ogarniał mój wzrok. — A co z pokazem? — spytałam.

Spojrzał na mnie z ukosa i wgryzł się w chrupiącą bułkę z mięsem. — To prawda, że chciałbym z nim podróżować do końca życia — przyznał. — Jestem urodzonym artystą i koniarzem. Ale chciałbym mieć jakieś miejsce na stałe. Chciałbym mieć dom tak duży, żeby go nazywano moim nazwiskiem. Robert Gower z dworu Gowera. Szkoda, że to nie może być rezydencja Gowera; zdaje się, że to niemożliwe. Stłumiłam śmiech. — Nie — zgodziłam się z powagą. — To chyba nie jest możliwe. — Dzięki temu mój chłopak będzie miał dobry początek w życiu — powiedział z cichą satysfakcją. — Zawsze chciałem, żeby ożenił się z dziewczyną, która ma własny program, na przykład tresurę zwierząt. Ale jeśli będzie chciał osiąść na miejscu z jakąś dziewczyną, która wniesie spore wiano w ziemi, to nie będę go zmuszał, żeby dalej robił przedstawienia. — Wtedy cała jego nauka poszłaby na marne — zauważyłam.

— Nie — zaprzeczył Robert. — Nigdy żadne nauki nie idą na marne. Będzie najlepszym myśliwym w okolicy dzięki temu, czego się nauczył przy moich koniach. I będzie myślał szybciej niż wszyscy wysoko urodzeni panowie i panie. — A co z Dandy i ze mną? — spytałam. Uśmiech Roberta zbladł. — Poradzicie sobie — rzekł dość serdecznym tonem. — Jak tylko twoja siostra wypatrzy chłopaka, który jej się spodoba, porzuci występy, jestem o tym przekonany. Ale dzięki temu, że ty stale ją masz na oku, a ja dobrze pilnuję bramy, Dandy nie rzuci wszystkiego dla byle kogo. Zdobędzie fortunę, jeśli przejdzie na utrzymanie jakiegoś bogacza. Jak wyjdzie za mąż, też ją ktoś będzie utrzymywał. Tak czy siak, wyjdzie na to samo. Nic nie powiedziałam, ale zrobiło mi się zimno na myśl, że Dandy mogłaby zostać utrzymanką jakiegoś bogacza. — Ty natomiast jesteś zagadką, mała Merry — kontynuował łagodnie Robert. — Dopóki będziesz dobrze pracowała, zawsze znajdzie się dla ciebie miejsce przy moich koniach. Ale ty nie uczestniczysz całym sercem w moich przedstawieniach. Ty chcesz mieć dom, ale niech mnie diabli, zupełnie nie widzę sposobu, w jaki miałabyś go zdobyć sama, bez mężczyzny, który by ci go po prostu kupił. Potrząsnęłam głową. Od tych dobrodusznych rozważań Roberta Gowera na temat mojej przyszłości cierpły mi zęby.

R

— Posłuchaj — zakończył — ja teraz wezmę lejce, a ty zjedz śniadanie. I na miłość boską, popraw ten kapelusz. Wywiało ci wszystkie loki.

L T

Podałam mu lejce, a potem naciągnęłam kapelusz na głowę i zawiązałam mocniej jego wstążki. Kapelusz należał kiedyś do pani Greaves, podarowała mi go zeszłego wieczora razem ze skromną brązową peleryną. Obydwie rzeczy były na mnie za duże i wyglądałam w nich jak mała dziewczynka, która się przebrała, żeby dla zabawy udawać żonę farmera. Przy każdym kroku miałam wrażenie, że całe jardy sukna oplatają mi nogi. Dandy ryknęła śmiechem na mój widok i ostrzegła, że na targowisku mam dawać małe kroczki jak dama, inaczej wyłożę się jak długa.

Gdy wjechaliśmy do Salisbury, powoził Robert. Zatrzymaliśmy się przy oberży Czarny Byk, tuż przy targowisku. Wszędzie było mnóstwo ludzi. Powietrze przepełniał ciepły zapach zwierzęcego potu, gdy ulicami wędrowały całe stada koni i bydła. Na chodnikach stali sprzedawcy ciastek i bulek, głośno pobrzękujący dzwonkami. Kwiaciarki sprzedawały wrzosy i gałązki ostrokrzewu; gdziekolwiek spojrzeć, widziałam dziewczęta z zapałkami i chłopców czyszczących buty, tragarzy i nosiwodów, sprzedających i kupujących konie. Na jednym z ulicznych rogów wypatrzyłam Cygankę przepowiadającą przyszłość. Zerknęłam na nią. Zawsze ciągnęło mnie do ludzi, wśród których się urodziłam, mimo że prawie nic już nie pamiętałam z naszego języka i obyczajów. Przypominałam sobie jednak słabo smagłą twarz mojej matki, jej uśmiech i dziwne słowa jej kołysanek. Cyganka sprzedawała szczypce do bielizny, rzeźbione w drewnie kwiaty i inne jarmarczne upominki, które trzymała w wielkim wiklinowym koszu. Pod szalem kryła niewielki kufel i oplecioną butlę, zauważyłam, że wielu mężczyzn zatrzymuje się przy niej i płaci pensa za łyk z tego kufla. Domyślałam się, że sprzedaje szmuglowany rum albo dżin — mocny alkohol, którego żaden szacowny obywatel by nie tknął, a który w taki

mroźny dzień znakomicie chronił przed chłodem. Poczuła na sobie mój wzrok, odwróciła się i spojrzała prosto na mnie. Normalnie pod wpływem takiego wyzywającego spojrzenia przylgnęłabym do boku Roberta Gowera. Tym razem zrobiłam kilka kroków do przodu. Miałam w kieszeni sześć pensów przeznaczonych na wstążki dla Dandy i słodycze dla siebie, jednakże podeszłam do niej i wręczyłam jedną monetę. — Powróżysz mi? — zagadnęłam. Pochyliła nad moją dłonią głowę owiniętą w brudną czerwoną chustkę. — Daj mi jeszcze jednego pensa — zaczęła. — Nie widzę wyraźnie. — To powróż mi niewyraźnie za jednego pensa — oświadczyłam butnie. Ona jednak odepchnęła nagle moją dłoń i włożyła do niej pensa. — Nie mogę przepowiedzieć ci przyszłości — powiedziała szybko. — Nie powiem ci niczego, czego byś już nie wiedziała. — Dlaczego nie? — spytałam. — Dlatego, że też jestem Cyganką? Słysząc to, podniosła wzrok i roześmiała się piskliwym rechotem starej kobiety. — Nie jesteś Cyganką — oznajmiła. — Jesteś damą od stóp do głów. Jesteś właścicielką majątku, pochodzisz z rodu wielmożów i cały czas tęsknisz do ich ziemi, prawda?

R

— Co? — wykrzyknęłam. Miałam wrażenie, że zajrzała mi do głowy i zobaczyła moje dziecięce marzenia, o których nikomu oprócz Dandy nie opowiadałam.

L T

Jej twarz wykrzywił szyderczy śmiech.

— Ale też będą cię szanowali! — powiedziała z przekąsem. — Ciebie z tą twoją siostrą Cyganką, z brudną twarzą i pospolitym zachowaniem. Jeśli chcesz zostać damą i władać majątkiem tak jak oni, będziesz musiała ugiąć kark, łamać duszę i serce.

— Ale czy ja go zdobędę? — spytałam ją szeptem, obejrzawszy się przez ramię, by sprawdzić, czy Robert przypadkiem nie słyszy.

Cyganka podniosła się z miejsca, zabrała swój kosz i już chciała uciec między ludzi, lecz przytrzymałam ją za szal. — Czy zostanę damą? Czy odnajdę swój dom? Odwróciła się, a z jej twarzy, przedtem surowej, znikł uśmiech. — Sprowadzą cię do majątku, będziesz bezpieczna — powiedziała łagodnym tonem. — Myślę, że tak w końcu zrobią. Twoja prawdziwa matka, a także jej matka, przede wszystkim ona. To ich tęsknotę czujesz, głupia dziewucho. Sprowadzą cię bezpiecznie do domu. I będziesz związana z ich ziemią bardziej niż one. — A Dandy? — zapytałam z niepokojem. Niestety, frędzel jej szala wyśliznął się spomiędzy moich palców i już jej nie było. Czekałam chwilę, rozglądając się w tłumie. Wypatrzyłam ją po chwili — skulona przemknęła do innego rogu ulicy, rozpostarła tam swój koc i ustawiła kosz, nie odrywając wzroku od zimnych kamieni brukowych. Zaczęłam szukać Roberta, bojąc się, że zgubiłam go gdzieś w tłumie, on jednak stał w odległości kilku jardów, rozmawiał z jakimś człowiekiem o czerwonej twarzy, w kapeluszu nasuniętym na tył głowy.

— To bestia — mówił z naciskiem mężczyzna. — Ten koń to bestia. Kupiłem go od pana w dobrej wierze, a on omal mnie nie zabił. Nie daje się wytresować. — Nie ma takiego konia, który nie daje się wytresować — wolno odparł Robert. Mówił bardzo cicho, ani na moment nie tracąc panowania nad sobą. — I sprzedałem go panu w dobrej wierze. Powiedziałem, że kupiłem go dla syna, miał na nim jeździć na przedstawieniach, ale koń nie dawał się poskromić i nie mogliśmy marnować czasu na jego tresurę. Przejeżdżaliśmy przez to miasto, jak sam pan wie, sześć miesięcy temu i uprzedziłem, że już mnie tu nie będzie, gdyby chciał go pan oddać. Ale pan był pewien, że go poskromi, i kupił go za nędzne pieniądze, bo uczciwie ostrzegłem, iż koń został źle ujeżdżony i że paskudnie go traktowano, zanim do mnie trafił. — Nie mogę się go pozbyć! — wtrącił mężczyzna, prawie tańcząc w miejscu z niecierpliwości. — Przyprowadziłem go tutaj dzisiaj, żeby sprzedać jako konia dojazdy, a on przewrócił jednego klienta w błoto i omal nie złamał mu ręki. Teraz wszyscy się ze mnie śmieją. Zwrócisz mi pieniądze, panie Gower, albo rozpowiem, że nie można panu ufać jako handlarzowi koni. To dotknęło Roberta do żywego, a ja uśmiechnęłam się ponuro, ponieważ natychmiast przypomniałam sobie ucieczki taty z jednego targu na drugi. — Obejrzę to zwierzę — powiedział pojednawczym tonem Robert. — Ale niczego nie obiecuję. Dbam

R

o swoje dobre imię i reputację i nie pozwolę, żeby je ktoś kalał, panie Smythies. Mężczyzna spojrzał złowrogo na Roberta.

L T

— Zwróci mi pan pieniądze razem z odsetkami albo już nigdy nie sprzeda żadnego konia w promieniu dwudziestu mil od tego miasta.

Obydwaj ruszyli z miejsca. Szłam przez tłum za Robertem, nie odrywając oczu od jego szerokich pleców, zauważyłam jednak, że ludzie rozstępują się przed nimi. Ustępowali drogi panu Smythiesowi, najwyraźniej był tu kimś ważnym. Mogło dojść do tego, że Robert będzie zmuszony odkupić konia, a ja poczułam znajomy irytujący lęk, że to ja będę musiała wytresować bydlę na następny targ, dla następnego głupca. Byłam przekonana, że go znienawidzę na pierwszy rzut oka. Wiedziałam dokładnie, jak będzie wyglądał; w swoim czasie dość się napatrzyłam na źle traktowane konie. Jego oczy będą cały czas błyskały bielą, sierść pokryje się potem ze strachu. Gdy się podejdzie do jego łba, będzie go podrzucał i wykręcał, na widok podniesionej ręki zacznie wierzgać i rżeć. Jak się go zajdzie od tyłu, będzie machał ogonem na lewo i prawo. Gdy go dosiąść, spróbuje upaść na grzbiet, żeby połamać jeźdźcowi wszystkie kości. A jak się już z niego spadnie i natychmiast nie ucieknie, stratuje swymi morderczymi kopytami. My z tatą znaliśmy tylko jedną metodę na narowistego konia — nacinaliśmy jego nogę od wewnętrznej strony, wlewaliśmy do żyły sporą dawkę „czarnych kropli", sprzedawaliśmy konia, zanim lekarstwo przestało działać, i zmywaliśmy się z miasta najszybciej, jak się dało. Moje usta wykrzywił grymas niesmaku na myśl o tym, że znowu będę tresowała złośliwego konia, i schwyciłam połę płaszcza Roberta, gdy okrążaliśmy róg ulicy i wchodziliśmy na dziedziniec jakiejś stajni. Po drugiej stronie, z głową zwieszoną nad pustym korytem, stał najpiękniejszy koń, jakiego widziałam w życiu. Miał szarą błyszczącą sierść, grzywę białą jak len, a oczy czarne jak jagody bluszczu. Spojrzał na mnie i zarżał cicho, jakby się ucieszył na mój widok.

— Morze — wyszeptałam, jakbym wiedziała, że tak brzmi jego imię. Albo jakby to była połowa jego imienia, na przykład Morska Fala, Morska Mgła albo Morski Obłok. Przysunęłam się bliżej do Roberta i szarpnęłam go za połę. Pan Smythies nadal utyskiwał, natomiast Robert przekrzywił głowę w moją stronę, co było znakiem, że słucha mojego szeptu. — Dosiądę go — powiedziałam ledwie słyszalnym głosem, dodatkowo zagłuszanym przez coraz głośniejsze pretensje pana Smythiesa. Robert zerknął na mnie ukradkiem. — Jesteś pewna? Skinęłam głową. — Dosiądę go pod warunkiem, że dasz mi go na własność — powiedziałam. Czułam, jak Robert sztywnieje na myśl o grożącej mu utracie gotówki. Do pana Smythiesa podeszło dwóch jego znajomych. Jeden z nich, cały czerwony od wypitego piwa, widział, jak koń zrzuca klienta, i mówił właśnie temu trzeciemu, jakie to niebezpieczne zwierzę. — Powinno się go zastrzelić — przemówił. — Zastrzelić jak psa. Jest niebezpieczny. Wyczułam rosnący niepokój i zdenerwowanie Roberta, uszczypnęłam go przez gruby rękaw marynarki. — Zakład — podpowiedziałam cicho. — Odzyskasz swoje pieniądze, a nawet więcej. Robert potrząsnął głową.

R

— To diabeł nie koń — szepnął. — Sprzedałem go, bo miałem z nim kłopoty. Nie utrzymasz się na

L T

nim.

Pan Smythies dochodził już do punktu kulminacyjnego swojej tyrady. — Mam wpływy w tym mieście! — zagrzmiał. — I w pańskiej wsi też nie jestem całkiem obcy, jak mi się zdaje. Jest wielu takich, którym się nie spodoba, żeś mi pan wtrynił konia nie nadającego się do jazdy. Niebezpieczny koń, właśnie dzisiaj złamał rękę jednemu człowiekowi. Mógł mu skręcić kark! — Jest niebezpieczny — perorował posępnie jego przyjaciel. — Powinno się go zastrzelić. Robert sięgnął do sakiewki schowanej głęboko w kieszeni płaszcza. Chwyciłam go za rękę. — Uda mi się — syknęłam. — Jeśli spadnę, będę pracowała dla ciebie cały rok za darmo. Robert zawahał się. — Dandy tak samo — zaproponowałam lekkomyślnie. — Naprawdę go dosiądę. Robert wahał się przez chwilę i prawdę mówiąc, ja również. Jeśli przeze mnie przegra ten zakład, to nie zbije mnie tak, jak by zrobił tato w podobnych okolicznościach. Gniew Roberta może się okazać daleko gorszy. Przypomniała mi się jego żona pozostawiona na drodze, płacząca za odjeżdżającym wozem, i nagle poczułam wątpliwości. Ale potem znowu spojrzałam na drugą stronę dziedzińca i zobaczyłam konia, który po prostu nie mógł zrobić mi krzywdy. To był mój koń. I tylko w ten jeden sposób mogłam go zdobyć. — Ten koń nie jest taki zły — powiedział Robert Gower równie głośno jak pan Smythies. Kilku ludzi, którzy właśnie przechodzili alejką, zatrzymało się, by popatrzeć, co się dzieje na dziedzińcu.

— Przed sprzedażą ostrzegłem go, że koń został źle ujeżdżony, zanim trafił do mnie. Nie był niebezpieczny, kiedy się go pozbywałem, i nie jest taki teraz. Wydawało się, że pan Smythies zaraz eksploduje, twarz mu poczerwieniała jeszcze mocniej, a gdy zsunął kapelusz na tył głowy, tuż nad wytrzeszczonymi oczyma pojawiła się pręga truskawkowej barwy. — A jakże, moja mała pomocnica zaraz go tu dosiądzie — ciągnął Robert oszukańczym tonem, pociągając mnie do przodu. — Jeździ na kucykach w moim pokazie, nawołuje ludzi, żeby przychodzili na przedstawienia, rozumiecie. Ale to tylko młoda dziewczyna. Utrzyma się na nim, idę o zakład. — Zakład! — krzyknął ktoś stojący z tyłu i wszyscy natychmiast pochwycili wyzwanie. Pan Smythies nie wiedział, czy być dumny, że znajduje się w samym centrum uwagi, czy raczej się zdenerwować, że Robert tak zaciemnił obraz sprawy. Robert udał, że się namyśla. — Nie chciałem powiedzieć, że ona będzie potrafiła dosiąść tego konia tu i teraz... — zaczął z wahaniem w głosie. — Chciałem tylko zaznaczyć, że ten koń nie jest taki czarny, jak go odmalowano. — A właśnie żeś pan tak powiedział — oświadczył pan Smythies, znowu rozjuszony jak byk. — Mówiłeś pan, a moi znajomi są tego świadkami, żeś gotów postawić pieniądze na to, że ta twoja dziewczyna utrzyma się na jego grzbiecie. Cóż, pięćdziesiąt funtów na to, że ona nawet do niego nie podejdzie, panie Gower. Jeśli

R

pan nie potrafi temu sprostać, to lepiej niech pan odda pieniądze i jeszcze ładnie mnie przeprosi. Robert rozejrzał się dookoła, wszystko szło jak najlepiej.

L T

— Zgoda — powiedział z udawaną niechęcią. — Pięćdziesiąt funtów. Ale wystarczy tylko, że ona na nim usiądzie.

— I utrzyma się trzy minuty zgodnie z moim zegarkiem — wtrącił pijany mężczyzna, który nagle jakby otrzeźwiał wobec perspektywy rozrywki.

— Ale nie tutaj — dorzucił nagle Robert, przypatrując się brukowanemu dziedzińcowi. — Za dziesięć minut na parafialnym pastwisku.

— Zgoda! — ryknął Smythies. — Czy ktoś jeszcze chce się założyć, że jakaś służka utrzyma się na koniu, który mnie zrzucił? Czy jeszcze kogoś parzą pieniądze w kieszeni? Stawiam dwa do jednego! Stawiam pięć do jednego! Nagle wyminął Roberta, schwycił mnie za ramię i popchnął do przodu. Dygnęłam niezdarnie, ale nie podniosłam głowy. Razem z tatą sprzedaliśmy swego czasu kilka źrebiąt w tym mieście i nie chciałam, żeby mnie rozpoznano. — Cholera, stawiam dziesięć do jednego! — wrzeszczał pan Smythies. — Ja postawię gwineę na tę dziewuchę! — krzyknął ktoś z tyłu. — Wygląda na taką, która potrafi zaciskać nogi! Zaryzykuję gwineę! Odsunęłam się na bok, udając, że się zawstydziłam, i znowu szarpnęłam Roberta za rękaw. Pochylił się nade mną z życzliwym zainteresowaniem. — Załóż księgę, na miłość boską — syknęłam półgłosem. — I znajdź kogoś, kto na mnie postawi. — Żadnych zakładów w tej chwili — oświadczył władczym tonem Robert. — Na łące założymy księgę. Chodźcie! Kto poprowadzi konia?

Patrzyłam, jak chłopak stajenny biegnie, by ubrać konia. Siodło było męskie, a uprząż składała się z tylu elementów, że przypominała warsztat garbarza; biedne zwierzę nie mogło ani podrzucać łbem, ani zatrzymywać się zbyt gwałtownie, martyngał nie pozwalał mu wierzgać. Przemknęłam przez dziedziniec niezauważona. — Mój pan nie życzy sobie, żeby zakładano na niego to wszystko — powiedziałam uprzejmie do chłopca. — Kazał ci przekazać, że masz założyć tylko siodło i uzdę. Bez całej tej reszty. Chłopak wyraźnie chciał się sprzeczać, ale ja zniknęłam, zanim zdążył zakwestionować polecenie. Razem z tłumem podążyłam na pastwisko. Po drodze przyłączyło się do nas kilkudziesięciu ludzi. Zauważyłam, że Robert wszedł w układ z drobnym mężczyzną o szczurzej twarzy, który przemykał się teraz wśród co hałaśliwszych farmerów i ustalał z nimi wysokości zakładu. Stawki rosły z każdą chwilą. Szlam w cieniu Roberta drobnymi kroczkami, nie odrywając wzroku od jego pięt. Wszyscy chętni do uczestniczenia w widowisku utworzyli na łące szeroki krąg. Konia przyprowadzono ścieżką biegnącą od oberży, szurał kopytami po szeleszczących liściach. Stajenny szedł przy jego łbie na odległość wyciągniętej ręki, by nie zostać nagle ugryzionym. Koń położył uszy po sobie, jego szczupły pysk miał groźny wyraz. Toczył oczami, ukazując całe białka. — A niech to diabli — zaklął cicho Robert. Koń był niebezpieczniejszy, niż mu się wydawało. Spojrzałam na niego, gdy już podchodził do mnie pod błękitnym zimowym niebem, i uśmiechnęłam się,

R

czując, jak od jego widoku robi mi się cieplej. Znałam go. Miałam wrażenie, że znam go od urodzenia. Jakby ten koń należał do mnie, gdy jeszcze nie było mnie na świecie, jakby należał do mojej matki, a także do jej

L T

matki. Jakbym jeździła na nim po Wide od zarania świata.

— Morze — wyszeptałam i wyszłam na sam środek kręgu, by tam na niego zaczekać. Zapomniałam, że mam na głowie kapelusz, i koń spłoszył się i zaczął wierzgać na widok wstążek targanych przez wiatr. Rozległo się chóralne: Uważajcie! Uważajcie na jego tylne nogi! — gdy gwałtownie uskoczył w tył, i trzech młodych pijanych mężczyzn uciekło przed nim chwiejnymi krokami. Ja natomiast zdjęłam kapelusz i czepek, czując powiew chłodnego wiatru na włosach i twarzy. Zrobiłam krok do przodu. Stojący u mojego boku Robert wziął cugle z rąk chłopca stajennego i czekał, żeby mi pomóc. Słyszałam jednostajny szmer wciąż jeszcze przystępujących do zakładu widzów i zdawałam sobie sprawę, że tego dnia Robert zdobędzie dzięki mnie niewielką fortunę, jednakże w tamtej chwili najbardziej mi zależało na zdobyciu Morza dla siebie. Koń cofnął się lękliwie, gdy podeszłam do jego łba. Robert ściągał zbyt mocno cugle i koń czuł napięcie zgromadzonych ludzi. Robert czekał, kiedy będzie mógł podsadzić mnie na siodło, ja jednak znieruchomiałam na dłuższą chwilę. Morze opuścił łeb, przysunął w moją stronę swój długi piękny pysk i parsknął potężnie prosto na moją suknię, twarz, włosy. Za nami rozległ się nagle głośny szmer rozmów, stawki zaczęły spadać, a niektórzy ludzie próbowali odwołać te zakłady, których jeszcze nie zapisano. Ledwie cokolwiek słyszałam. Delikatnie przyłożyłam dłoń do jego karku, dotknęłam tego miękkiego miejsca za prawym uchem i pogładziłam je pieszczotliwie. Zarżał cicho, jakby pod wpływem tego jednego dotyku wyzbył się zupełnie swego strachu, gniewu i bólu, a ja spojrzałam na Roberta, uśmiechnęłam się i powiedziałam: — Teraz mogę go dosiąść.

Jako człowiek występujący przed publicznością nie mógł gapić się na mnie z rozdziawionymi ustami, jednakże w jego oczach widać było niedowierzanie, gdy skinął głową, złączył dłonie, bym mogła postawić na nich stopę, i podsadził mnie na siodło. — Odsuń się — powiedziałam szybko. Było tak, jak się obawiałam. Poczuwszy znienacka ciężar na grzbiecie, koń musiał przypomnieć sobie ból, jakiego zaznał podczas ujeżdżania, okrucieństwo tresury i radość, gdy udało mu się stratować kopytami swoich dręczycieli. Natychmiast stanął dęba, Robert zdołał uniknąć jego kopyt tylko dzięki temu, że błyskawicznie padł na ziemię i przeturlał się w bok. — Łap go! — krzyknął ktoś do chłopca stajennego. Robert jednak stał już na nogach. — Czekaj! — rozkazał. — Jest zakład. Gdy biały kark wzniósł się w mgnieniu oka w górę, wczepiłam się w niego jak wesz. Gdy zaś usłyszałam łomot kopyt uderzających z powrotem o ziemię, spodziewałam się, że za moment znowu stanie dęba, nic jednak takiego się nie stało. Siedziałam nieruchomo w siodle, jakbym dopiero uczyła się jeździć. W porównaniu z tłustymi farmerami, którzy próbowali go ujeździć, byłam lekka, mogło mu się nawet wydawać, że już mnie zrzucił, więc pozostawało teraz posiedzieć na nim nieruchomo przez trzy minuty. Kątem oka obserwowałam mężczyznę z zegarkiem i modliłam się, by okazał się dostatecznie trzeźwy i zauważył, kiedy wskazówka dotrze do właściwego punktu.

R

Konia jakby sparaliżowało. Sięgnęłam dłonią do jego łba i dotknęłam ciepłej aksamitnej skóry. Mięśnie

L T

jego karku zadrgały, jakby dotyk ludzkiej ręki przypominał ukąszenie owada. — Morze — powiedziałam cicho. — Kochany konik. Nie ruszaj się. Zabiorę cię do domu. Nastawił uszy i wyglądał teraz pięknie i dumnie, niemal pomnikowo. Dotknęłam go lekko piętami, a on ruszył do przodu płynnym, gładkim krokiem. Znieruchomiał, gdy lekko pociągnęłam za cugle. Popatrzyłam, jak strzyże czujnymi uszami, i zobaczyłam twarz Roberta Gowera, oszołomioną ze zdziwienia, z opadłą szczęką. Uśmiechnęłam się do niego z triumfem, dzięki czemu się opanował i zrobił odpowiednią, tym razem zarozumiałą minę. — Dwie i pół minuty — oznajmił pijany posiadacz zegarka. Wpatrywali się we mnie tak, jakby woleli widzieć mnie rozciągniętą u ich stóp ze złamanym karkiem. Rozejrzałam się dookoła i zobaczyłam wygłodniałe twarze gapiów żądnych widowiska — jakiegokolwiek widowiska. — Trzy — oświadczył ponuro pijak. — Dokładnie trzy minuty. Zgodnie z moim zegarkiem. Sam go ustawiłem. — Ukartowane! — warknął pan Smythies. — Ten koń został tak wyuczony, że pozwala, by ta dziewczyna go dosiadała. Niech mnie diabli, założę się, że to wcale nie jest dziewczyna, tylko ten twój przeklęty syn, Gower! Ukartowane, żeby zrobić ze mnie durnia i obrabować mnie z połowy mojej fortuny! Słysząc jego głos, Morze oszalał. Stanął na zadnich nogach tak szybko, że poczułam, jak spadam, i musiałam przytrzymać się siodła. Potem zrobił dwa niedorzecznie długie kroki na zadnich nogach, majtając kopytami w powietrzu. Ludzie pierzchali przed nami, krzycząc w panice, i ta nagła wrzawa jeszcze bardziej pogor-

szyła sprawę. Koń dał susa i wierzgnął, chcąc mnie zrzucić, a j a przeleciałam ponad jego głową i upadłam na oszronioną ziemię, tracąc po wpływem uderzenia przytomność. Gdy doszłam do siebie, nie słyszałam już zrzędzenia pana Smythiesa. Siedziałam w milczeniu z głową między kolanami, na moją nową suknię kapała krew, a tymczasem Robert podliczał swoją wygraną na podstawie księgi. Jakiś mężczyzna poklepał mnie po głowie i rzucił sześciopensówkę, jakiś inny pochylił się i szepnął coś sprośnego. Schowałam monetę do kieszeni — aż taka omdlała nie byłam — i czekałam, dopóki nie przestał mnie mijać pochód błyszczących butów. Uniosłam głowę i zobaczyłam, że Robert patrzy na mnie. Człowiek o szczurowatej twarzy podliczał zyski z wielkiej księgi. Robert miał całkowicie wypchane kieszenie. Chłopiec stajenny znowu przytrzymywał konia, jednak po zdenerwowanym wyrazie twarzy widać było, że nie może się doczekać, kiedy go wreszcie ktoś zastąpi. — On jest mój — powiedziałam ochrypłym głosem. Splunęłam krwią, a potem otarłam twarz szalem. Wstając, odkryłam, że jestem mocno posiniaczona. Szłam w jego stronę chwiejnym krokiem z ręką wyciągniętą do cugli. Chłopak stajenny oddał mi je z wyraźną ulgą. — Masz podbite oko — powiedział. Skinęłam głową. Okrywająca wszystko mgła wskazywała, że oko jest już mocno spuchnięte. Otarłam je

R

delikatnie rąbkiem fartuszka, który jeszcze tego ranka był idealnie czysty i biały. — Myślałem, że to wszystko jest ukartowane, dopóki nie zobaczyłem, jak spadasz — oświadczył.

L T

Usiłowałam się uśmiechnąć, ale za bardzo bolała mnie twarz.

— Nic nie było ukartowane — odparłam. — Nigdy przedtem nie widziałam tego konia. — Co z nim teraz zrobisz? — zapytał. — Jak sobie z nim poradzisz? — Będzie go pan karmił razem z innymi końmi, prawda, panie Gower? — zwróciłam się do Roberta. Kilku rozchodzących się jeszcze gapiów zatrzymało się. Czekali na jego odpowiedź. Myślę jednak, że nawet bez świadków potraktowałby mnie uczciwie.

— Obiecałem, że będzie należał do ciebie, jeśli dasz radę się na nim utrzymać — odparł. — Będę go karmił i podkuwał dla ciebie. A jakże, kupię mu nawet uprząż. Pasuje ci to, Meridon? Uśmiechnęłam się i poczułam, jak nabiegła krwią skóra wokół mego oka pęka. — Tak — odparłam. Potem wsparłam się na karku Morza i pokuśtykałam do wyjścia.

ROZDZIAŁ 9 Robert posłał mnie do oberży, przy której zostawiliśmy naszą dwukółkę. Wprowadziłam Morze do wolnej przegrody, a sama zwinęłam się w kłębek na beli słomy. Byłam zbyt zmęczona, zbyt poobijana i posiniaczona, żeby się przejmować, gdzie jestem, zbyt nieśmiała i brudna, żeby zamówić sobie coś ciepłego do picia i jedzenia w oberży, tak jak przykazał Robert. Kilka godzin później, kiedy w stajni zrobiło się ciemno i zimny, zimowy zmierzch zakończył koński targ, zjawił się na dziedzińcu z dwoma dużymi końmi i trzema małymi kucami. Podniosłam się, tak zamroczona i zmęczona, jakbym cały dzień jeździła konno, i wyjrzałam przez szparę w drzwiach stajni. Morze dmuchnął mi delikatnie w kark. — Dobry Boże — odezwał się Robert. — Wyglądasz jak czarownica, Merry. Włóż głowę pod pompę, na litość boską. Nie mogę cię zabrać do domu w takim stanie. Przyłożywszy dłonie do głowy, stwierdziłam, że zgubiłam czepek i że włosy mam posklejane od krwi. Podbite oko prawie się już zamknęło, a całe usta i nos miałam zasmarowane zakrzepłą krwią. — Bardzo jesteś pokaleczona? — spytał Robert, gdy wolnym krokiem wyszłam ze stajni.

R

— Nie — odparłam. — Wydaje mi się, że nie jest tak źle, jak wyglądam. Zawołał chłopca stajennego i rzucił w jego stronę cugle dwóch wielkich koni.

L T

— Chodź tutaj — przywołał mnie burkliwym tonem, zaczął pompować wodę, a ja wsadziłam głowę pod kran.

Krzyknęłam przeraźliwie, gdy lodowata woda uderzyła mnie niczym cios z bata, poczułam się jednak znacznie lepiej, jak tylko moja twarz stała się czysta. Spłukałam też prawie całą krew z włosów. Robert posłał innego parobka po ścierkę, więc mogłam wytrzeć włosy do sucha. Drżałam z zimna, a nieznośne strumyki lodowatej wody spływały mi z karku pod suknię, ale przynajmniej oprzytomniałam i czułam się już na siłach, by wytrzymać jazdę do domu.

— Czy może wolisz, żebym dosiadła któregoś z nich? — spytałam, przypatrując się rzędowi koni, które w jakiś sposób musieliśmy dowieźć do Warminster. — Nie — odparł Robert. — Pracowałaś dziś za dwóch, Merry, i prawda jest taka, że nigdy z nikogo nie byłem tak zadowolony jak z ciebie. Dzięki tobie na zakładach zarobiłem trzysta funtów, a nigdy bym się nie poważył na taki hazard, gdybyś mnie nie namówiła. Jestem ci bardzo wdzięczny. Możesz wziąć sobie tego konia z moim błogosławieństwem, a ja dołożę ci jeszcze dziesięć gwinei. Jesteś wspaniałą dziewczyną. Żałuję, że nie mam tuzina takich jak ty. Rozpromieniłam się, a potem zadrżałam, bo wraz z zapadającym zmrokiem zerwał się zimny wiatr. — Trzeba cię odwieźć do domu — powiedział serdecznym tonem Robert. Kazał parobkowi pożyczyć kilka kocy i otulił mnie nimi, gdy już siedziałam na koźle, jakbym była jego ukochaną córką, a nie kimś wynajętym do pracy.

Zdecydował, że nie będzie sam sprowadzał koni nocą. Uwiązał tylko jednego z tych dużych razem z Morzem do tyłu dwukółki i przykazał przechować pozostałe do następnego dnia. Potem usiadł obok mnie, zacmokał na Stokrotkę i ruszyliśmy do domu przy słabym świetle zmierzchu. Robert nucił coś cicho pod nosem, gdy wyjeżdżaliśmy z miasta, a potem zagadnął mnie nagle: — Czy tak samo robiłaś ze swoim tatą, Merry? Przyjmowaliście zakłady, a potem zdzieraliście pieniądze z ludzi? — Czasami — odparłam ostrożnie. Nie byłam pewna, czy on to aprobuje. — Ale zazwyczaj ludzie wiedzieli, że to ja tresuję konie taty, więc nie zakładali się tak chętnie jak ci dzisiaj. — Wzruszyłam ramionami. — Wyglądałam też inaczej — dodałam. — Dzisiaj wyglądałam jak twoja służąca, przy tacie zawsze wyglądałam jak Cyganka. Robert skinął głową. — Nigdy w życiu nie zarobiłem tylu pieniędzy w ciągu jednego dnia — oświadczył. — Dałbym ci ich połowę, gdyby to się dało powtórzyć. Z żalem potrząsnęłam głową. — Z innym koniem nie umiałabym tego zrobić — powiedziałam. — To niezła sztuczka na zarabianie pieniędzy. Ale Morze to szczególny koń, od pierwszej chwili wiedziałam, że należy do mnie. Wiedziałam, że mi nic nie zrobi. Robert zerknął na moją pokiereszowaną twarz.

L T

— Ledwie uszłaś z życiem — zauważył. Skrzywiłam się nieznacznie.

R

— On się tak zachował, bo usłyszał głos tego potwornego człowieka — wyjaśniłam. — Bardzo się go przestraszył. Ale przy mnie jest spokojny.

Robert skinął głową i nic nie powiedział, klacz biegła kłusem, a światło latarni zawieszonych z obu stron dwukółki mętniało i migotało. Robiło się coraz ciemniej, słyszałam ostrzegawcze hukanie sowy. Wschodził księżyc, wiotki i bardzo blady, przypominający plaster koziego sera. — A może wprowadzimy nowy punkt do programu? — powiedział z namysłem Robert. — Moglibyśmy go nazywać „diabelski ogier" i przed każdym przedstawieniem wyzywać śmiałków, którzy odważą się go dosiąść. Brać od nich, powiedzmy, dwa pensy za jedną próbę, i dawać jakąś sporą nagrodę, jeśli utrzymają się na nim dłużej niż minutę. — Zawahał się. — Niech to będzie pięć minut — poprawił. — Zbierze się spory tłum, wszyscy zobaczą, jak on zrzuca kilku ludzi, a wtedy pojawisz się ty, ubrana w jakąś piękną suknię, i poprosisz o swoją kolejkę. Jack zaprowadzi księgę, ty dosiądziesz konia i zarobimy co nieco. Odwrócił się i spojrzał na mnie rozpromieniony. Zrobiłam głęboki wdech. — Nie — powiedziałam cicho. Jego rozradowany uśmiech natychmiast zniknął. — Czemu nie? — spytał. — Miałabyś swój udział w zyskach, Merry. Przypomnij sobie, jak dobrze ci dzisiaj poszło. Nie zapomniałem, że obiecałem ci dziesięć gwinei. Dam ci je. — Nie — powtórzyłam stanowczo. — Przykro mi, Robercie, ale nie zrobię tego z moim koniem. W moim głosie słychać było coś, co kazało mu się targować.

— Czemu nie, Merry? W niczym ci to przecież nie zaszkodzi. — A właśnie że tak — rozzłościłam się. — Nie chcę go tresować na dzikiego i złośliwego konia. Chcę, żeby się przestał bać. Chcę, żeby się na nim dobrze jeździło albo polowało. Nie chcę, żeby za dwa pensy zrzucał z siebie każdego durnia, któremu się wydaje, że umie jeździć konno. Chcę, żeby był spokojny i łagodny. To mój koń i nie pozwolę, by występował jako „diabelski ogier". I Robert milczał. Stokrotka wytrwale kłusowała, w mroku rozlegał się donośny stukot jej kopyt. Robert znowu zaczął coś nucić, ale nic już nie mówił. — Obiecałeś, że przyjmiesz go na swoje utrzymanie — odezwałam się, odwołując się do zadeklarowanej przez Roberta uczciwości przy wywiązywaniu się z umów. — Nie powiedziałeś, że będzie musiał pracować w zamian za to. Robert spojrzał na mnie z ukosa, a potem się uśmiechnął. — No już dobrze, Merry! — burknął. — Powinnaś zostać handlarzem koni, bo znakomicie się targujesz. Zatrzymaj sobie tego przeklętego konia, ale to z jego grzbietu będziesz obwieszczała przyjazd naszego pokazu i przygotujesz go do występów na arenie. Ale nie będzie musiał robić niczego, co tobie się nie podoba. Uśmiechnęłam się i zdobyłam się na rzadki, jak na mnie, przejaw uczuć, kładąc dłoń na jego ręce. — Dziękuję ci, Robercie — powiedziałam.

R

Wsunął sobie moją dłoń pod ramię i tak jechaliśmy w zupełnych ciemnościach do domu. Głowa kiwała mi się ze zmęczenia i kleiły powieki. Gdzieś po drodze poczułam, jak Robert kładzie moją głowę na swoim ramieniu, i wtedy zasnęłam.

L T

Po powrocie do domu Dandy pomogła mi się rozebrać i położyć do łóżka, pokrzykując coś na temat moich skaleczeń, straty czepka oraz krwawych plam na szarej sukni i białym fartuszku. Pani Greaves przyniosła mi do łóżka tacę z zupą, świeżo upieczonym chlebem, piersią kurczęcia i nadziewanymi jabłkami. Jack przyszedł do naszego pokoju z koszem drewna i rozpalił ogień na kominku, a potem razem z Dandy usiedli na podłodze i koniecznie chcieli się dowiedzieć, co zaszło na targu i jak zdobyliśmy Morze. — To piękny koń, ale za nic nie chciał mnie dopuścić do siebie. Kiedy zdejmowałem z niego uprząż, próbował ugryźć mnie w ramię — wyznał Jack. — Będziesz musiała wykroić trochę czasu na jego tresurę, Merry. Dandy dopytywała się, ile zarobił Robert, i obydwoje wytrzeszczyli na mnie oczy, gdy im opowiedziałam o zakładach i obiecanych dziesięciu gwineach. — Dziesięć gwinei! — wykrzyknęła Dandy. — Merry, co ty zrobisz z takimi pieniędzmi? — Odłożę je — oświadczyłam roztropnie, maczając chleb w gęstym sosie. — Nie wiem, ile pieniędzy będziemy potrzebowały w przyszłości, Dandy. Chciałabym zaoszczędzić tyle, aby nam wystarczyło na własny dom. Słysząc, jakie mam ambicje, obydwoje znowu się zdumieli, a ja się roześmiałam, ale potłuczone żebra dały znać o sobie, więc głośno jęknęłam i powiedziałam: — Och! Nie rozśmieszajcie mnie! Błagam, nie rozśmieszajcie mnie! Tak mnie strasznie boli, gdy się śmieję!

Potem spytałam ich, co robili przez cały dzień, a oni poskarżyli się, że to samo co poprzedniego dnia i że najprawdopodobniej tak będzie już zawsze. Obydwoje huśtali się trochę na trapezie pod samą powałą stodoły, ale głównie ćwiczyli na niskim trapezie i podciągali się na drążku. — Wszystko mnie boli — narzekała Dandy. — A ten przeklęty David cały czas zmusza nas do pracy. Jack pokiwał głową na znak, że jest równie zniechęcony. — Umieram z głodu — oznajmił. — Merry, pójdziemy zjeść kolację i zaraz potem wrócimy do ciebie. Czy trzeba ci czegoś? — Nie — odparłam, uśmiechając się z wdzięcznością. — Będę tu sobie leżała i patrzyła na ogień. Dziękuję, że napaliłeś, Jack. Pochylił się nade mną i rozczochrał moje włosy. — To drobiazg, mała hazardzistko — powiedział. — Do zobaczenia za chwilę. Obydwoje zeszli na dół, usłyszałam głośny jęk Dandy, gdy musiała zamknąć za sobą klapę obolałymi rękoma, a potem ich głosy, gdy szli przez dziedziniec i wchodzili do domu. Potem usłyszałam jeszcze, jak otwierają się i zamykają drzwi do kuchni, po czym zapadła cisza. Ciszę tę zakłócał jedynie trzask ognia i szuranie kopyt Morza, umieszczonego bezpiecznie w stajni pod moją izdebką. Patrzyłam na cienie tańczące na ścianie. Nigdy przedtem nie widziałam ognia płonącego na ko-

R

minku w sypialni, nigdy nie leżałam w ciemności, czując, jak ciepła łuna pada na moją twarz, i nie widziałam jaskrawego blasku przez zamknięte powieki. Ogarniały mnie błogi spokój i poczucie bezpieczeństwa. Po raz

L T

pierwszy w życiu nie bałam się następnego dnia ani też nie głowiłam się, jak mamy obydwie przetrwać w tym niepewnym i groźnym świecie. Robert Gower powiedział, że chciałby mieć tuzin takich jak ja. Powiedział, że nigdy w życiu nie był z nikogo tak zadowolony. Pozwoliłam, żeby trzymał mnie za rękę, i nie czułam tego nieprzyjemnego dreszczu niesmaku jak zazwyczaj pod wpływem czyjegoś dotyku. Pozwoliłam Jackowi, żeby mnie pogładził po głowie i ten niefrasobliwy gest spodobał mi się. Patrzyłam na ogień, który rozpalił dla mnie Jack, w pokoju, który przygotował dla mnie Robert, i po raz pierwszy w życiu czułam, że ktoś o mnie dba. Zasypiałam z uśmiechem na ustach. A kiedy Jack i Dandy przyszli sprawdzić, jak się czuję, znaleźli mnie już śpiącą. Leżałam z wyciągniętą ręką, jakbym po coś sięgała bez żadnego lęku. Dołożyli do ognia i wyszli na palcach. Nic mi się nie śniło tej nocy i spałam do późnego ranka. Robert powiedział Dandy, że ma mnie nie budzić, a ja nie wstawałam aż do śniadania. Potem poszłam do kuchni i przyznałam się pani Greaves, że straciłam jej kapelusz. Znała już całą historię, uśmiechnęła się i zapewniła mnie, że nic nie szkodzi. Z suknią i fartuszkiem sprawa była znacznie poważniejsza. Fartuszek trwale zaplamił się od krwi i trawy, podobnie szara suknia. Patrzyłam z radosną miną, jak pani Greaves wyciąga je z miedzianego kotła i czyści nad parą. — A więc zawsze już będę musiała nosić spodnie — stwierdziłam. Pani Greaves odwróciła się do mnie z lekkim uśmiechem. — Gdybyś wiedziała, jak zgrabnie w nich wyglądasz, już nigdy byś ich nie założyła — powiedziała. — Wydaje ci się, że jak będziesz się ubierała jak chłopak, to żaden mężczyzna na ciebie nie spojrzy. Tak mogło

być, jak byłaś małą dziewczynką czy nawet jeszcze tego lata, ale teraz będą się za tobą oglądali, nawet jak wdziejesz na siebie worek. A w tych obcisłych spodniach i białej koszuli wyglądasz jak z obrazka. Zaczerwieniłam się po uszy, nagle czując się nieswojo. Potem spojrzałam na nią. Wciąż się uśmiechała. — Nie masz się czego bać, Meridon — powiedziała łagodnie. — Może widziałaś różne złe rzeczy, jak byłaś mała, ale jak mężczyzna kocha kobietę, to jest czasami naprawdę piękne. Naprawdę bardzo piękne. Westchnęła, wrzuciła stertę mokrych ubrań z powrotem do kotła i zaczęła je na nowo gotować. — To nie jest tylko łajdaczenie się po krzakach i zadzieranie spódnicy za pensa — kontynuowała, odwracając się ode mnie, żeby nakryć do stołu. — Jak mężczyzna naprawdę kocha, potrafi otoczyć cię tą miłością tak, że ci się zdaje, żeś jest najbardziej ubóstwiana na całym świecie. Tak się czujesz, jakbyś cały czas siedziała przy kominku, syta i bezpieczna. Nic nie powiedziałam. Przypomniałam sobie, jak Robert Gower ogrzewał moją dłoń pod swoim ramieniem podczas jazdy do domu. Przypomniałam sobie, jak zasnęłam z głową na jego ramieniu. Po raz pierwszy w moim zimnym i głodnym życiu przyszło mi do głowy, że potrafię zrozumieć pragnienie dotyku mężczyzny. — Śniadanie — oświadczyła pani Greaves, nagle wracając na ziemię. — Biegnij zawołać pozostałych, Merry. Ćwiczyli razem w stodole, David, Jack i Dandy, a Robert im się przypatrywał, gryząc w zębach wygasłą

R

fajkę. Dandy huśtała się na trapezie, ja zaś zauważyłam, że podczas tego jednego dnia, kiedy mnie nie było, nauczyła się to robić we właściwym rytmie. David pomagał jej w tym, pokrzykując, ona jednak stopniowo

L T

uczyła się opuszczać nogi w odpowiednim momencie, a huśtawka wzlatywała dzięki temu, zamiast nieruchomieć jak pierwszego dnia.

Ucieszyli się, że mogą iść do domu na śniadanie. David krzyknął na widok mojego podbitego oka, jednakże nie było już takie spuchnięte, a poza tym wystarczająco często obrywałam w dzieciństwie, żeby teraz się chełpić kilkoma siniakami.

— Jak byłyśmy małe, chyba nigdy nie widziałam Merry bez podbitego oka — oświadczyła Dandy, smarując pajdę chleba masłem wyrobu pani Greaves. — Albo spadała z konia, albo tato walił ją w ucho i nie trafiał. Dopóki nie skończyła dwunastu lat, nawet nie wiedzieliśmy, że ma zielone oczy! David spojrzał na mnie takim wzrokiem, jakby nie wiedział, czy ma się śmiać czy litować. — To nic takiego — zapewniłam go. To były stare rany, a ja nie chciałam, żeby pełne bólu dzieciństwo rzucało cień na moje obecne życie. Nie teraz, gdy poczułam, jak się otwieram niczym kwietniowy kleisty pączek na gałązce kasztanu. — Czy jesteś zbyt obolała, żeby dzisiaj ćwiczyć? — spytał mnie David. — Spróbuję — obiecałam. — Nic sobie nie złamałam, mam tylko siniaki. Sądzę, że dam radę popracować. Robert odsunął opróżniony talerz. — Jak poczujesz pulsowanie w twarzy albo ból głowy, masz przerwać — powiedział. Dandy i Jack spojrzeli na niego zdziwieni. Pani Greaves znieruchomiała przy piecu z odwróconą głową. — Nieraz widziałem, jakie mogą być skutki urazu głowy — zwrócił się Robert do Davida, który mu przytaknął.

— Jeśli będzie wyglądała na senną albo obolałą, odeślijcie ją do pani Greaves. Gospodyni odwróciła się od pieca i z nieodgadnionym wyrazem twarzy wytarła dłonie o fartuch. — Jeśli Meridon tu przyjdzie, pani się nią zajmie — przykazał Robert. — Proszę ją wtedy położyć na sofie w salonie, żeby mogła pani mieć na nią oko. Pani Greaves skinęła głową. Dandy zamarła z kawałkiem chleba uniesionym do ust. — Meridon miałaby wejść do salonu? — odezwała się nietaktownie. Przez twarz Roberta przemknął błysk irytacji. — Czemu nie? — rzucił nagle. — Obydwie mieszkacie nad stajnią, bo uznałem, że się ucieszycie z własnej izby i że łatwiej wam będzie pilnować koni. Obie jesteście mile witane w domu i do salonu też możecie wchodzić. Zaczerwieniłam się pod wpływem tego braku taktu mojej siostry i widoku rozdziawionych ust Jacka. — Nie ma sprawy — powiedziałam niedbale. — Czuję się całkiem dobrze, mogę pracować i nie muszę odpoczywać. W każdym razie nie mam ochoty na przesiadywanie w salonie. Krzesło Roberta zazgrzytało na kamiennej posadzce. — Wiele hałasu o nic — burknął i wyszedł z kuchni. David również wstał. — Pół godziny odpoczynku — powiedział do nas trojga. — Chętnie obejrzę tego twojego sławnego konia, Meridon.

R

Słysząc to, uśmiechnęłam się i poprowadziłam wszystkich, łącznie z panią Greaves, na dziedziniec staj-

L T

ni, żeby im pokazać mojego konia, mojego własnego konia, w świetle dziennym. Był przepiękny. Za dnia, na znajomym dziedzińcu, wyglądał jeszcze piękniej, niż pamiętałam. Wyginał kark w wysoki łuk zupełnie jak pełnej krwi arab. Jego sierść była ciemnoszara, prawie czarna na zadnich nogach, miał srebrną grzywę i ogon, na popielatym pysku jasną, ledwie widoczną gwiazdkę, a na długich nogach białe skarpetki. Zarżał, gdy usłyszał moje kroki, i wyszedł ze stajni tak spokojnie, jakby nigdy nie zrzucił i nie poturbował żadnego jeźdźca. Podrzucił głowę i cofnął się na widok pozostałych, a ja zawołałam: — Odsuńcie się, szczególnie Jack i David. On nie lubi mężczyzn! — A więc świetnie nadaje się dla Meridon! — powiedziała Dandy do Jacka, a on uśmiechnął się i pokiwał głową. Morze już się trochę opanował, a ja złapałam go za kantar, pogładziłam po karku i szepnęłam mu do ucha, że ma się uspokoić, że ma się nie bać, bo nikt mu więcej nie zrobi krzywdy ani nie będzie na niego krzyczał. Szeptałam mu czułe słowa, wyznawałam miłość, mówiłam, że jest piękny — że jest najpiękniejszym koniem na całym świecie! I że powinien być ze mną przez całą wieczność! Że zdobyłam go dzięki zakładowi, ale tak naprawdę znaleźliśmy się nawzajem i już nigdy się nie rozstaniemy. Potem poprowadziłam go ścieżką biegnącą przez ogród na łąkę i zostawiłam go tam, by pasł się razem z pozostałymi końmi. — Będziesz potrzebowała czasu, żeby go wytresować — stwierdził z krzywym uśmiechem David na widok mojej urzeczonej twarzy. Morze wyprężył swój długi kark i biegał dumnymi, długimi krokami wokół łąki. — Robert i tak chciał, żebym zajmowała się pozostałymi końmi — oświadczyłam. — Nie miałam być cały czas twoją uczennicą.

David skinął głową. — Masz już pierwsze oszczędności — powiedział. — Jeszcze będziesz damą, Meridon. Już miałam się uśmiechnąć i coś mu odpowiedzieć, gdy nagle przypomniałam sobie Cygankę z rogu ulicy w Salisbury, którą spotkałam na chwilę przed ujrzeniem Morza, tuż przed zakładem, jazdą i upadkiem. Wywróżyła, że zdobędę dom. Powiedziała, że moja matka i jej matka sprowadzą mnie do domu i że to będzie dom bardziej dla mnie niż dla nich. Że naprawdę zostanę damą, prawdziwą jaśnie panią. David zauważył, iż coś mnie nagle zaabsorbowało, i dotknął mojego ramienia, a ja nawet nie drgnęłam, gdy poczułam jego rękę. — Pensa za twoje myśli — powiedział. — Nie zbiedniejesz — odparłam natychmiast. — Nie myślałam o niczym, czym warto się podzielić. — To przerwę ci te rozmyślania jakąś pracą — oświadczył i podniósł głos, żeby usłyszeli go Jack i Dandy: — Chodźcie tu oboje! Wyścig do stodoły dla rozgrzewki. Do startu, gotowi, hop! Ćwiczenia, jakie wykonywaliśmy tamtego dnia, powtarzaliśmy codziennie do końca tygodnia i jeszcze w następnym. Biegaliśmy, ćwiczyliśmy, podciągaliśmy się na drążku przy użyciu samych tylko rąk. Z każdym dniem nabieraliśmy coraz więcej sił, mogliśmy pobiec dalej, wykonać więcej ćwiczeń. Z każdym dniem ciała bolały nas mniej. Nauczyłam się huśtać na trapezie: potrafiłam wybijać huśtawkę coraz wyżej, tak iż w końcu miałam wrażenie, że frunę. Kiedy huśtawka wzlatywała w górę, narastał we mnie strach, jednak powoli zaczy-

R

nałam lubić to nagłe spadanie i pracę mięśni wprawiających huśtawkę w ruch. Nawet nie zauważyłam, że David codziennie podnosi liny trapezu, przez co huśtawka wisiała coraz wyżej nad podłogą, i w końcu musia-

L T

łam wchodzić na nią po drabinie, a potem spadałam z całkiem sporej wysokości. Któregoś dnia w trzecim tygodniu, gdy Dandy z Jackiem ćwiczyli kołysanie na wysokim trapezie pod dachem stodoły, David zawołał, że mam zejść ze swojego trapezu. Zeskoczyłam na ziemię i czekałam. Ze zmęczenia brakowało mi tchu. — Chcę, żebyś dzisiaj weszła na drabinę — powiedział spokojnie. — Nie będziesz się huśtać, jeśli nie chcesz, Meridon. Obiecałem kiedyś, że nie będę cię do tego zmuszać, i słowa dotrzymam. Masz tylko sprawdzić, czy poradzisz już sobie z lękiem wysokości po tych wszystkich ćwiczeniach na niskim trapezie. Poza tym jak się huśtasz na swoim trapezie, odległość, jaka cię dzieli od podłogi, jest taka sama jak z wysokiego trapezu do siatki. To jest równie bezpieczne, Meridon. Nie ma się czego bać. Powiodłam wzrokiem od jego przekonujących niebieskich oczu do podestu zawieszonego pod samą powałą i Dandy, jak zawsze bez lęku kołyszącej się na trapezie. Razem z Jackiem uczyli się wpadać do siatki. Kiedy tak patrzyłam, niepewna, czy potrafię wejść po drabinie na rozchybotany podest, Dandy rzuciła się w stronę trapezu, a potem puściła go, zwijając się w kłębek. Wykonała obrót w powietrzu, wpadła do siatki plecami i odbiła się z uśmiechem. — Spróbuję — powiedziałam, biorąc głęboki wdech. — Przynajmniej wejdę na górę. — Dobra dziewczyna — pochwalił mnie David. Poklepał mnie po plecach i zawołał Dandy. — Wejdź na drabinę za swoją siostrą. Chce zobaczyć, jaki jest widok z góry. — Pstryknął palcami w stronę Jacka. — Ty zejdź na dół. Nie musicie się tam wszyscy tłoczyć.

Umiałam się wspinać po drabinie — pięta-palce, pięta-palce — i wiedziałam, że powinnam unosić kolana do góry, a nie starać się podciągać za pomocą rąk. Lina drabiny zadrżała, gdy wstąpiłam na pierwszą poprzeczkę, ugryzłam się w język, żeby nie krzyknąć ze strachu. Bałam się zejść z drabiny na podest. To była tylko wąska, umocowana między dwiema pionowymi tyczkami deska szerokości zaledwie połowy mojej stopy. Zahaczyłam bose palce o jej krawędź, jakbym była małpą huśtającą się na gałęzi. Zacisnęłam dłonie wokół tyczek i zobaczyłam, jak bieleją mi kłykcie. Z wielkim trudem utrzymywałam równowagę, nogi bowiem uginały się pode mną. Piekło mnie w żołądku i miałam wrażenie, że zaraz się posiusiam ze strachu. Nie mogłam tam uchwycić się niczego stabilnego, co by dawało poczucie bezpieczeństwa. Zaczęłam cicho płakać. Usłyszała to Dandy idąca tuż za mną po drabinie. — Chcesz zejść? — spytała. — Sprowadzę cię. Przykucnęłam na podeście, przesunęłam się lekko w prawo, kurczowo zaciskając dłonie na lewej tyczce. Patrzyłam na rozhuśtaną drabinę, na której czekała Dandy, i bałam się jej tak samo jak trapezu. — Boję się — powiedziałam. Strach ściskał mi gardło i ledwie mogłam mówić. Czułam pulsowanie w żołądku, kolana miałam ugięte jak staruszka cierpiąca na reumatyzm. Nie potrafiłam się wyprostować. — Bardzo źle? — zawołał z dołu David.

R

Nie odważyłam się skinąć głową w obawie, że od tego deska zacznie się chybotać. Dandy czekała na drabinie.

L T

— Chcesz zejść? — zawołał raz jeszcze David.

Otworzyłam usta, by mu powiedzieć, że nie mam odwagi, że boję się huśtania, ale straciłam głos. Zaskrzeczałam jak przerażona ropucha.

— Zejdź stamtąd — powiedziała Dandy, nie przejmując się moim panicznym strachem. — Przytrzymaj się trapezu, rozhuśtaj się i skocz do siatki, Meridon. Tak jest najszybciej. Potem już nigdy nie będziesz musiała wchodzić na górę.

Nie mogłam obrócić głowy, żeby na nią spojrzeć. Z przerażenia zupełnie zesztywniałam. Jednym zgrabnym skokiem Dandy stanęła obok mnie na podeście i odczepiła trapez. Podsunęła go w moją stronę, wzięła mnie za rękę i oderwała moje palce od bocznej tyczki. Przywarłam do poprzeczki trapezu, jakby ona mogła mnie uratować. Jej ciężar pociągnął mnie lekko na skraj podestu, a ja cicho krzyknęłam ze strachu. Czułam, że coś mnie ciągnie w dół. Nie wiedziałam, że gdy przytrzymam się trapezu, to będzie mnie ciągnął w dół. Brakowało mi siły, by się wyprostować, a moja dłoń zacisnęła się tak silnie, że nie byłam w stanie wypuścić drążka trapezu. Stojąca za moimi plecami Dandy wykonała jeden szybki, brutalny ruch i oderwała moją rękę od tyczki. Ciężar trapezu natychmiast pociągnął mnie do przodu i zrzucił z podestu w próżnię. Zdjęta paniką schwyciłam drążek wolną ręką, tak jak tonący chwyta się kruchej gałązki. Zaciskałam kurczowo obie dłonie i krzycząc o pomoc, frunęłam prosto przez rozkołysaną czarną dolinę, oślepiona panicznym przerażeniem. Przypominało to senny koszmar, w którym spada się bez końca, aż człowiek budzi się z krzykiem. Leciałam w dół, zawieszona na drążku, a po chwili poczułam szarpnięcie i huśtawka zaczęła zawracać. Frunęłam

w tył i to było jeszcze gorsze, bo zbliżałam się z powrotem do podestu — wyłam ze strachu, że uderzę o podest i zrzucę z niego Dandy. — Wszystko w porządku! — usłyszałam z bliska jej wołanie. — Huśtaj się dalej, Merry! Tak jak na trapezie do ćwiczeń! W tym momencie zaczęłam zawracać i znienacka w polu mego widzenia pojawiła się brązowa pajęczyna sznurowej siatki, w mgnieniu oka zniknęła, a ja znowu wznosiłam się w górę. Wisiałam jak wiązka upolowanych bażantów w spiżarni, a we wnętrzu mego bezwładnego, bezradnego ciała rozlegał się skowyt strachu. Jeszcze trzy razy huśtawka zakołysała się tam i z powrotem, wlokąc mnie jak szmacianą lalkę. Po chwili zaczęła zwalniać, w końcu zatrzymała się, a ja zawisłam nieruchomo nad siatką. — Skacz! — zawołał David. — Nic ci już nie grozi, Meridon. Skacz do siatki. Jak już będziesz spadała, podnieś nogi, dzięki temu wylądujesz miękko na plecach. Po prostu puść drążek, Meridon. Zastygłam bez ruchu. Kurczowo zaciskałam dłonie na drążku. Spojrzałam w dół, zobaczyłam między swoimi nogami siatkę, a pod nią połyskujące bielą trociny. Bezpieczeństwo, twardy grunt. Usiłowałam się zmusić do wypuszczenia drążka z rąk. Bez skutku. Zupełnie jakbym zatraciła umiejętność otwierania dłoni, poluźniania palców. Ściskałam drążek tak mocno, jakbym tylko dzięki temu mogła się uchronić przed upadkiem w przepaść.

R

— Puść drążek! — zawołał David, coraz bardziej zdenerwowany. — Meridon! Posłuchaj mnie! Po prostu puść drążek, a zaraz znajdziesz się na dole!

L T

Spojrzałam na niego, on zaś zobaczył niemy strach na mojej twarzy. Podszedł do jednej z części drewnianej konstrukcji zbudowanej w kształcie litery A. Wspiął się szybko po drabinie Jacka, stanął naprzeciwko mnie, na tej samej wysokości. Znajdował się jednak zbyt daleko, żeby móc mnie złapać. — No śmiało, dziewczyno — zachęcił mnie swym łagodnym, ciepłym głosem pobrzmiewającym walijskim akcentem. — Po prostu puść drążek. Spadniesz do siatki i wszyscy będziemy mogli zrobić sobie przerwę. Ciężko dziś pracowałaś, na pewno chętnie zjesz obiad.

Czułam, jak do oczu napływają mi łzy i ciekną po policzkach, ale nie rozpłakałam w głos. Dawid przemówił jeszcze serdeczniejszym głosem. — No dalej, Merry — powiedział czule. — Po prostu unieś lekko nogi, wypnij się w tył, a wylądujesz tak miękko, jakbyś się kładła na łóżku. Widziałaś setki razy, jak to robi Dandy. Tylko unieś lekko nogi i puść drążek. Otworzyłam usta, żeby coś powiedzieć, ale nadal nie wydobywał się z nich głos. Zrobiłam głęboki wdech i naprężone mięśnie pleców zadrżały. Jeszcze silniej zacisnęłam palce. — Ja... nie mogę — wyjąkałam. — Ależ możesz — powiedział natychmiast David. — To nie jest najtrudniejsza rzecz na świecie, mała Merry. Unieś nogi w moją stronę, zamknij oczy i nie myśl o niczym. Po sekundzie znajdziesz się na dole. Starałam się wykonać jego polecenia najlepiej, jak potrafiłam. Zrobiłam to, o co mnie proszono. Uniosłam nogi, żeby spaść na plecy. Zamknęłam oczy. Zrobiłam głęboki wdech. Nie udało się. Moje palce pozostały zamknięte. Nie mogłam ich zmusić, żeby się otworzyły. Wisiałam jak małpka na grzbiecie swojej matki, owładnięta prawdziwym instynktownym strachem. Nie umiałam spaść.

Nie wypuszczałam drążka z rąk. Wisiałam tak kilka minut, podczas których David przemawiał do mnie łagodnie, rozkazywał mi, błagał mnie. Potem obok niego stanęła Dandy, prosząc z uśmiechem, żebym puściła drążek i przyszła do niej na dół. W jej uśmiechu widać było napięcie, w oczach lęk i wtedy, wbrew sobie, zacisnęłam palce jeszcze mocniej. Łzy spływały mi po policzkach, byłam rozdarta między pragnieniem zakończenia tego koszmaru i znalezienia się wreszcie na bezpiecznym gruncie a absolutnie ślepym i bezradnym strachem, który tak zaciskał moje dłonie, że nie byłam w stanie wypuścić drążka. — Meridon, proszę! — zawołał z dołu Jack. — Przecież jesteś taka odważna, Meridon! Błagam, zrób to, o co prosi cię David! Napięte mięśnie szyi i gardła ledwie się rozluźniły. — Nie... nie mogę — wykrztusiłam. David wspiął się ponownie na podest. — Meridon — zawołał łagodnym głosem. — Niedługo ręce ci omdleją i wtedy spadniesz. Nie ma na to rady. Kiedy poczujesz, że spadasz, unieś nogi, żeby cały ciężar wypchnął cię w tył. Wtedy wylądujesz na plecach. Jeśli spadniesz na nogi, trochę się pokaleczysz. Chcę, żebyś wylądowała miękko. Kiedy poczujesz, że twoje dłonie się ześlizgują, unieś nogi.

R

Usłyszałam go, nie potrafiłam jednak wykonać jego poleceń. Czułam tylko dotkliwy jednostajny ból w plecach, ramionach, rękach i klatce piersiowej. Miałam wrażenie, że moje kości wyrywają się ze stawów. Dło-

L T

nie zachowywały się jak szpony; mimo że zaciskałam je coraz mocniej, czułam, jak zaczynają się poluźniać i zsuwać z drążka. — Nie! — załkałam. — Nogi w górę! — krzyknął David.

Ja jednak, zdjęta panicznym strachem, nie słyszałam go. Wbiłam paznokcie w drążek, potem chwyciłam dłońmi powietrze. Runęłam niczym ciśnięty z całej siły nóż, nogami do przodu, prosto do siatki. Siatka natychmiast wybiła mnie z powrotem w górę. Zawsze napinała się mocno, gdy Dandy wpadała do niej na plecach. Moje nogi wydłużyły się dwukrotnie, kolana uderzały mnie w podbródek, żołądek skakał, siatka wybijała mnie w górę, a ja, bezradna jak pisklę, które wypadło z gniazda, spadałam, by znowu przyjąć bezlitosny cios. Odbiłam się tak cztery albo pięć razy, niezdolna zapanować nad swoim ciałem, dopóki nie pogrążyłam się w mroku pokonana przez strach i szok.

ROZDZIAŁ 10 Kiedy oprzytomniałam, leżałam w łóżku — nie we własnym łóżku, lecz w pięknym, pachnącym cytryną pokoju w domu Roberta Gowera. Gdy moje powieki zadrgały, usłyszałam zduszony szept Roberta, który mówił mi, że nic mi się już nie stanie, że jestem w jego domu. Wiedział, że nie jestem w stanie otworzyć oczu i sama się przekonać. Byłam ślepa jak kret. Robert cały czas siedział obok mnie. Kazał Jackowi i Dandy zaraz wracać do pracy, jak tylko przynieśli mnie do salonu, a Williama posłał do Salisbury po doktora. Nie ufał balwierzowi z Warminster. Dandy sklęła go i nie chciała ode mnie odejść, ale Robert wypchnął ją z pokoju i powiedział, że może przyjść, ale dopiero wtedy, gdy powtórzy wszystko, czego się nauczyła na trapezie. Chciałam krzyczeć, że Dandy nie powinna tam wchodzić, że tam jest strasznie, za wysoko dla kogokolwiek, szczególnie dla mojej ukochanej siostry. Niestety moje gardło było ściśnięte z bólu, mogłam jedynie coś wychrypieć i wyciskać z zapuchniętych oczu gorące łzy, które piekły mnie na zadrapanych policzkach. — To dla jej dobra — powiedział Robert. Orientowałam się z jego głosu, że stoi obok mnie. — Wejdzie tam zaraz albo zacznie myśleć o twoim upadku i straci odwagę, Meridon.

R

Nie jestem okrutny ani dla niej, ani dla ciebie, David to potwierdzi. Pokiwałabym głową, ale miałam wrażenie, że mam wyrwane wszystkie ścięgna z szyi. Leżałam w mil-

L T

czeniu pogrążona w mroku; poczułam, jak sofa kołysze się pode mną i przesuwa, po czym znowu straciłam przytomność.

Kto się zaopiekuje Dandy, kiedy ja umrę? — pomyślałam jeszcze, kiedy świat umykał przed mną. Pojawiła się przy moim łóżku, gdy przyjechał doktor, ale nie mogła mu się do niczego przydać, bo cały czas zalewała się łzami; ścierała tylko krew z mojej twarzy ręcznikiem, który zdawał się płonąć, parząc mnie przy każdym dotyku. Odszukałam ją dłonią w swej prywatnej ciemności i wyszeptałam: — Dandy, czy ja umrę?

To Robert Gower mnie podtrzymywał, gdy doktor badał mój rozpalony kark. Miał delikatne dłonie i czułam, jak się stara nie zrobić mi krzywdy, ból jednak przeszywał całą szyję, ramiona, gardło, nawet skórę na głowie. To Robert Gower ułożył mnie na poduszce i rozpiął mi koszulę, żeby lekarz mógł zbadać moje żebra. Każde dotknięcie przypominało smaganie płonącą żagwią, ale nie krzyczałam. Nie dlatego, że byłam taka dzielna! Miałam tak ściśnięte gardło, że nie potrafiłam wydać z siebie żadnego dźwięku. — Źle z nią — powiedział w końcu doktor. — Złamany nos, uraz głowy, wstrząs mózgu, nadwerężony kark, zwichnięte ramię, pęknięte żebro. — Czy ona wyzdrowieje? — spytał Robert. — Będzie chora przez co najmniej miesiąc — odparł. — Chyba że dostanie gorączki albo zimnicy od szoku. Wygląda jednak na silną, przeżyje. Teraz nastawię ramię. Pochylił się nade mną. Otoczona bolesnym mrokiem czułam jego oddech na policzku. — Muszę teraz wykręcić ramię, żeby wskoczyło z powrotem do stawu, panienko. To zaboli, ale najlepiej, jak się to zrobi od razu.

Nie mogłam ani się zgodzić, ani zaprotestować. Gdybym dała radę coś powiedzieć, błagałabym, żeby zostawił mnie w spokoju. — Lepiej wyjdź stąd, Dandy — powiedział Robert. Ucieszyłam się, że o niej pamięta. Nasłuchiwałam uważnie i usłyszałam jej kroki zmierzające do drzwi, a potem szczęk klamki. Lekarz chwycił moją rękę, z bólu zacisnęłam dłoń w pięść, a Robert podtrzymywał moje obolałe ramiona. Coś znienacka wykręciło je silnie, pod wpływem bólu i szoku krzyknęłam przeraźliwie, znowu ogarnęła mnie ciemność i wszystko na powrót zniknęło. Gdy się ocknęłam następnym razem, wiedziałam już, gdzie jestem. Wciąż miałam zamknięte oczy, czułam jednak lawendowy zapach pościeli, a przez zapuchłe powieki przebijało się światło wypełniające izbę. Z ogrodu dobiegał mnie melodyjny śpiew samotnego drozda. Nie czułam już tak silnego bólu. Ramię dokuczało mniej, tak jak obiecał lekarz. Na powiekach czułam coś wilgotnego i chłodnego, w głowie rozlegał się donośny łomot, lecz ja uśmiechałam się mimo bólu. Żyłam. Naprawdę myślałam, że umrę. A jednak leżałam tu teraz w pachnącej lnianej pościeli, widziałam przez zamknięte powieki promienie zimowego słońca. Żywa — zdolna opiekować się Dandy, dbać o jej bezpieczeństwo. Zdolna czuć wyraźny zapach lawendy. Czułam, jak na mojej posiniaczonej twarzy wykwita słaby uśmiech.

R

— Nie wiem, z czego ty się tak śmiejesz — burknął Robert Gower; siedział gdzieś przy mojej głowie, zachowywał się tak cicho, że myślałam, iż jestem sama.

L T

— Żyję — powiedziałam. Zabrzmiało to jak chrapliwy skrzek, ale wreszcie byłam w stanie mówić. — Żyjesz — potwierdził. — Jesteś najszczęśliwszym kociakiem, jaki kiedykolwiek uniknął utopienia, Meridon. Myślałem, że już po tobie, kiedy David wniósł cię do kuchni, całą zalaną krwią, z ręką zwisającą tak bezwładnie, jakby była złamana. Pani Greaves krzyczała, Dandy płakała i wydzierała się na Davida. David przeklinał samego siebie i nas wszystkich za to, żeśmy cię nie słuchali! To wszystko wyglądało jak jakiś koszmar, a ty, mimo że wyglądasz, jakby przejechała cię furmanka, uśmiechasz się szczęśliwie. Słysząc to, uśmiechnęłam się trochę szerzej, ale zaraz skrzywiłam się, bo poczułam ból w karku. — Bo jestem szczęśliwa — wychrypiałam. — Czy Dandy nic się nie stało? Robert syknął ze zniecierpliwieniem. — Ale skąd — powiedział. — Je obiad w kuchni. Obiecałem, że posiedzę z tobą, dopóki nie skończy. Nic nie powiedziałam i oboje długo milczeliśmy, a tymczasem w ogrodzie śpiewał drozd i cienie padające na moje powieki robiły się coraz ciemniejsze. Potem poczułam delikatne dotknięcie na moich zaciśniętych palcach, miękkie jak piórko drozda. — Tak mi przykro, Meridon — wyszeptał Robert. — Za nic w świecie nie chciałem zrobić ci krzywdy. Wszyscy żałujemy, że weszłaś tam, na górę. Już nigdy nie będziesz musiała tego robić. Jutro wezmę jakąś dziewczynę z przytułku, żeby zaczęła się uczyć. Ty zostaniesz przy koniach. Zamknęłam oczy i zaczęłam osuwać się w sen, w którym nie czułam bólu i w którym pojawiło się Wide przywołane zapachem lawendy. Słyszałam jakby z wielkiego oddalenia, jak Robert szepcze: Dobranoc, moja dzielna, mała Merry. Potem wydało mi się, że czuję — ale pewnie się pomyliłam — lekki jak piórko dotyk warg na mojej zaciśniętej dłoni.

Dotrzymał słowa i następnego dnia dowiedziałam się od Davida i Dandy, że dołączyła do nich jakaś dziewczyna z przytułku. Została wybrana, gdyż dużo pracowała na roli — od dziecka przerzucała snopy pszenicy, dzięki czemu miała twarde mięśnie brzucha i ramion. W odróżnieniu od Dandy David nie omieszkał dodać, że od razu miała wielką ochotę wspiąć się na podest. Długie jasne włosy nosiła rozpuszczone. Nie bała się wysokości i chociaż zaczęła cały miesiąc później niż tamtych dwoje, już po paru tygodniach potrafiła huśtać się na trapezie i skakać do siatki. Doktor kazał mi dużo odpoczywać, więc wylegiwałam się z zadowoleniem. Moja twarz wyglądała okropnie. Oczy były podbite i zasklepione, dlatego przez pierwsze trzy albo cztery dni byłam zupełnie ślepa. Złamałam sobie nos, gdy uderzyłam się kolanami w twarz, i już do końca życia miał pozostać lekko skrzywiony. Upłynęło wiele dni, zanim znowu mogłam przejść się na łąkę, żeby ich zobaczyć przy pracy. Po drodze minęłam konie i w przeciwległym krańcu łąki wypatrzyłam połyskliwą sierść Morza. Robert obiecał, że nikt go nie dotknie podczas mojej choroby. Mógł nieco zdziczeć, ale nie powinien mieć świeżych wspomnień po złym traktowaniu. Karmiono go razem z innymi końmi i prowadzono do stajni, gdy noce były chłodne. Jednakże w czasie gdy Robert uczył pozostałe nowych sztuczek, zostawał sam na łące. Ziemię pokrywał szron, zanosiło się, że podczas Bożego Narodzenia spadnie śnieg. To święto zupełnie

R

mnie nie interesowało. Tato i Zima nigdy go nie obchodzili w naszym brudnym wozie i pamiętałam tylko, że Gwiazdka to dla Dandy dobry czas na okradanie cudzych kieszeni, a dla taty na sprzedawanie koni rodzicom

L T

rozpieszczonych dzieci. Jakoś tak zaraz po Bożym Narodzeniu przypadały nasze urodziny. Tego roku miałyśmy skończyć szesnaście lat. Nikt nigdy nie pamiętał jednak ani o Bożym Narodzeniu, ani o naszych urodzinach.

— Zimno — powiedział Robert. Szedł razem ze mną, podtrzymywał mnie za łokieć, gdy brnęłam przez zamarznięte kretowiska i twarde kępy trawy.

— Tak — zgodziłam się. — Czy będziesz trzymał konie w stajni przez cały dzień, jeśli spadnie śnieg? — Nie — odparł. — Nie mogę ich zanadto rozhartować. W przyszłości będziemy dawali przedstawienia przez cały rok. Już zaniechałem występów na gęsim targu w Bath podczas świąt. Gdybyś była zdrowa, zabrałbym tam przynajmniej ciebie i Jacka. Tego roku nie pojadę, ale w przyszłym skończymy występy w październiku. Potem będziemy dawać przedstawienia od grudnia do Trzech Króli, znowu zrobimy przerwę i na nowo zaczniemy od tłustego czwartku. Patrzył w stronę stodoły, jakby widział tam przyszłość. — Wyruszę w drogę z całym pokazem. W pierwszej połowie przedstawienia wystąpią konie. Podczas przerwy będziemy zakładali liny i siatki. Jeśli uda nam się wynająć stodołę, będziemy też występowali wieczorem przy lampach. — Podniósł wzrok ponad stodołę, na czerwone słońce na horyzoncie. — Jest coraz więcej takich miejsc czynnych przez cały rok — powiedział z tęsknotą w głosie. — Są sale z areną w środku a także ze sceną dla śpiewaków i tancerek. Kilka dobrych lat w drodze i pewnie uda mi się zbudować własny budynek z areną i nie będziemy musieli podróżować po wsiach, bo widownia przyjdzie do nas. Pokiwałam głową.

— Uda ci się — zapewniłam z uśmiechem, patrząc na jego rozpromienioną twarz. — Musi się udać. W jakimś większym mieście, przez które przejeżdża dużo ludzi i gdzie mieszka dużo bogaczy, którzy by przychodzili wiele razy. Musi się udać. Zerknął w moją stronę. — Ty we mnie wierzysz — stwierdził. — Pewnie — odparłam z prostotą. — Zawsze wierzyłam. Milczeliśmy przez chwilę. — A teraz — powiedział — chodź obejrzeć, jak idzie twojej siostrze. Otworzył z rozmachem wrota stodoły i weszliśmy do środka. Właśnie gasili światła i wykonywali ostatnie ćwiczenia przed zakończeniem pracy na ten dzień. Dziewczyna z przytułku, Katie, wchodziła na drabinę. Dandy stała na jednym podeście, Jack na drugim i przygotowywał się, żeby ją złapać. Poczułam, jak zasycha mi w gardle na widok Dandy, która wydawała się taka mała tam, w górze; musiałam boleśnie przełknąć ślinę. — Znakomicie! — zawołał David. Stał tuż pod drabiną. — Ostatnie ćwiczenie na dzisiaj, a ponieważ mamy widownię, pokażemy, na co nas stać! Dandy! Powtórz jeszcze raz ten numer! Dandy pokonała dwa stopnie dodatkowej drabiny zawieszonej nad podestem, żeby stanąć wyżej, i

R

obiema dłońmi chwyciła drążek trapezu. Jack sprawdził sprzączki swego grubego skórzanego pasa, zatarł dłonie, zmarszczył czoło i spojrzał w górę. Patrzyłam na Dandy jak polna mysz patrzy na krążącego nad nią soko-

L T

ła. Widziałam jej uśmiech. Była wyraźnie szczęśliwa.

Popatrzyłam na Jacka. Czekał, kiedy huśtawka doleci do takiego miejsca, w którym będzie mógł złapać Dandy za nogi. Poruszył się nieznacznie, jakby się ustawiał na właściwej pozycji, a potem zawołał: Hej! — tak jak go uczył David. Dandy wybiła nogi w górę i zakołysała się jeszcze silniej, potem Jack krzyknął: Hop! — i wtedy wyprężyła nogi w jego stronę najdalej, jak potrafiła.

Przez chwilę wydawało się, że wisi w przestrzeni zupełnie bez ruchu. Jack wyciągnął ręce i usłyszeliśmy głośny trzask, gdy jego dłonie zacisnęły się na jej kostkach. W tym momencie Dandy puściła drążek i młócąc ramionami poleciała głową w dół, między nogami Jacka, między wspornikami wielkiej drewnianej konstrukcji, a Jack zgiął się w pasie, żeby przyciągnąć ją z powrotem. Wracając, spotkała się w najwyższym punkcie z trapezem, Jack pomógł jej zakołysać się raz jeszcze pod sobą, dokładnie w tej samej chwili, w której drążek nadlatywał w ich stronę. Potem, z twarzą wykrzywioną skupieniem, Jack wygiął ramiona, a Dandy wykonała połowę obrotu wokół własnej osi, dzięki czemu była zwrócona w stronę zbliżającego się do niej trapezu, wyciągnęła ręce przed siebie, schwyciła drążek i wtedy Jack puścił jej nogi. Dandy poszybowała w górę uczepiona trapezu, a potem wskoczyła ponownie na podest. Stojąca tam Katie wyciągnęła ręce, schwyciła ją w pasie i pomogła jej stanąć. Dandy obróciła się i krzyknęła: Brawo! — a ja i Robert spontanicznie zaczęliśmy klaskać. — Dobra robota! — krzyknął do nich Robert. — Wspaniale, Dandy! Dobra robota, Jack i David! To wspaniałe! Czy to już wszystko? Przygotowali się raz jeszcze. Dandy rozhuśtała trapez, a potem uniosła nogi i przewiesiła je przez drążek. Jack obserwował ją, zawołał: Hej! — ostrzegając, że przy następnym przelocie ją złapie, a potem usłysze-

liśmy, jak krzyczy: Hop! Tym razem musiała wyciągnąć ręce dalej przed siebie i minęła prawie sekunda, zanim usłyszeliśmy trzask jego dłoni zaciskających się na jej nadgarstkach, a ona zsunęła nogi z trapezu. Obrócił ją w swoją stronę, potem znowu w drugą, aż Dandy wyrwała się z jego dłoni, wykonała powolne eleganckie salto i odbiła się bezpiecznie od dna siatki. Było mi przykro, że zrobiłam z siebie taką idiotkę tam, w górze, bo przez to nie mogłam teraz być obok niej. Chętnie chwytałabym ją w szczupłej talii i wciągała na górę. Chętnie pomagałabym jej wrócić na podest z budzącej mdłości otchłani. — Co potrafi zrobić Katie? — zawołał Robert do Davida. — Na razie tylko się huśta, a Jack uderza w jej łydki — odkrzyknął David. — Dzięki temu obydwoje się uczą, w którym momencie musi zostać złapana. Jeszcze nie jest gotowa do występu. Robert skinął głową. Obejrzeliśmy, jak Katie szybuje pod dachem stodoły, potem w mroźnym powietrzu rozległ się dźwięk uderzenia, gdy Jack dotknął jej nóg, a na koniec wyrzuciła stopy w górę i spadła na plecy do siatki. — Dobra robota — pochwalił Robert. Ujął Davida za ramię i wyprowadził go ze stodoły, zatrzymując się po drodze, żeby zamknąć piec. Katie wygramoliła się z siatki i uśmiechnęła do mnie. Zdążyłyśmy się już poznać — Dandy przyprowa-

R

dziła ją do mnie, kiedy zaczęła pracować dla Roberta — ale rozmawiałyśmy z sobą niewiele. — Dobra robota! — zawołałam do niej. — Bardzo mnie wyprzedziłaś, a ja ćwiczyłam cały miesiąc.

L T

— Miałam dobrego nauczyciela — powiedziała z chytrym uśmieszkiem. Przez chwilę myślałam, że mówi o Davidzie, ale potem zauważyłam, że ona patrzy w stronę Jacka, który właśnie schodził z drabiny. Katie odgarnęła burzę swych jasnych włosów na tył głowy. — Aleś mnie dziś trzasnął — zwróciła się do Jacka. Jej głos, dźwięczący gardłowymi głoskami akcentu z Dorset, zawierał w sobie prowokacyjną nutę. — Mam zupełnie czerwone nadgarstki. Wyciągnęła ręce w jego stronę, ukazując dłonie, by mógł zobaczyć czerwone ślady. Zerknęłam na Dandy. Gapiła się na Katie takim wzrokiem, jakby widziała ją po raz pierwszy w życiu. — Nic ci nie będzie — odparł zuchwale David. — Cześć, Merry. Jak ci się chodzi? — Sztywno — wyznałam — i trochę niepewnie. Ale czuję się całkiem nieźle. Uśmiech Jacka był bardzo serdeczny. — Tęskniłem za tobą — powiedział szczerze. — Dobrze cię tu znowu zobaczyć. Jak ci się podoba Dandy? Przyciągnął mnie do siebie, objął ramieniem i pomógł dojść do drzwi. Pozwoliłam mu się wyprowadzić na ubitą ziemię, tak jak pozwoliłam jego ojcu przyprowadzić się do tego miejsca. Nie wzdrygałam się przed dotykiem Gowerów, zarówno ojca, jak i syna, nauczyłam się im ufać. A ręka Jacka, obejmująca mnie w talii, była ciepła, czułam szorstką skórę jego dłoni przez lnianą koszulę. Katie doskoczyła do drugiego boku Jacka i wsunęła rękę pod jego ramię. — Co myślisz o całym numerze, Meridon? — spytała. — Czy Jack nie jest świetny? W ogóle się nie stracham, jak on woła. On tylko rozkaże, a ja zaraz skaczę!

Zawahałam się. Miałam wrażenie, że podczas mojej choroby cały świat przesunął się odrobinę i że nic nie jest na swoim dawnym miejscu. Popatrzyłam na Jacka, potem na Dandy. Ona też miała obojętną twarz. — Podobało mi się — powiedziałam neutralnie. — Robert był zadowolony. — Robert! — Dziewczyna z przytułku wydała z siebie cichy, afektowany okrzyk. — Ja go nazywam pan Gower. Nigdy się nie odważę nazwać go Robertem! — Wyraźnie przysuwała się coraz bliżej do Jacka. — Ja to szanuję twego tatę — zapewniła. Jack odwrócił głowę i mrugnął do mnie prowokacyjnie. — Powinnaś — powiedział. — Merry i mój ojciec to starzy przyjaciele. On jej pozwolił nazywać się po imieniu. I Dandy. Wszystko jest inaczej, jak pracujemy razem w drodze. — Już nie mogę się doczekać! — krzyknęła. — Nie mogę się doczekać, kiedy wyjadę z tej strasznej wiochy, bo tu wszyscy wytykają mnie palcami. Nie mogę się doczekać tych występów co wieczór, jak ja i Dandy założymy krótkie spódniczki! Popatrzyłam na Dandy. Domyślałam się, że pewnie kipi ze złości. Nie myliłam się. Twarz miała spiętą jak zawsze, gdy wpadła w furię. — Dandy — powiedziałam szybko, zanim zdążyła eksplodować. — Dandy, możesz mnie odprowadzić do kuchni? Chciałabym usiąść.

R

Jack zatrzymał się, chciał mnie podtrzymać, ja jednak odtrąciłam go łokciem bez cienia wdzięczności. — Pójdę z Dandy — oświadczyłam.

L T

— W porządku — wtrąciła z zadowoleniem Katie. — Zajrzymy do koni, co, Jack? Jack obdarzył mnie jednym z tych swoich powłóczystych, smutnych spojrzeń i pozwolił jej poprowadzić się przez zmierzch w stronę stajni i stryszku z sianem.

— A niech mnie, co za dziwka — wykrzyknęłam półgłosem. Czarne oczy Dandy płonęły.

— Przeklęta suka! — oświadczyła. — Wydrapię jej oczy, jeśli spróbuje się dobrać do Jacka. — Nie powinnaś się dziwić — powiedziałam. — Ona jest tu już od dobrych trzech tygodni. Cały czas jest taka? Dandy ledwie mogła mówić ze złości. — Nie! Nie! — odparła. — Myślisz, że bym to wytrzymała? Z moim Jackiem? W ogóle na niego nie patrzyła, czasem tylko coś bąknęła. Pracowała dniem i nocą, ucząc się huśtać, co najwyżej czasem na niego zerknęła! — To co się teraz stało? — spytałam zdziwiona. Dandy spojrzała ponuro w stronę jasnych świateł w oknach kuchni oświetlających ciemniejący ogród. — To przez ciebie — wypaliła. — To na pewno przez ciebie. Nigdy dotąd tak się nie zachowywała. Ona myśli, że jemu na tobie zależy. Popisywał się przed tobą, jak zeskakiwał z drabiny, objął cię ramieniem. Wypytywał o ciebie codziennie, dwa razy jechał do Salisbury, żeby kupić ci kwiaty, a raz po owoce. Jego ojciec ani razu mu nie powiedział, że przez to marnuje czas. Jej się pewnie wydaje, że on się do ciebie zaleca, i dlatego próbuje wszystko zepsuć. Wytrzeszczyłam oczy.

— Ona ma z głową — powiedziałam obojętnie. — Czy nie wie, co może zrobić Robert, jeśli uzna, że któraś z nas zarzuca przynętę na Jacka? — Nie — pośpiesznie wyjaśniła Dandy. — Ona prawie nie widuje Roberta. On cały dzień tresuje konie, w czasie gdy my ćwiczymy. Nie powiedział jej, jakie ma plany względem Jacka. Niewiele z nią rozmawiał. Stałyśmy przez chwilę w milczeniu, patrząc na siebie, a potem nagle wybuchnęłyśmy śmiechem. — Och, przestań! Przestań! — prosiłam, trzymając się za boki. — Ciągle mnie bolą żebra! Nie rozśmieszaj mnie, Dandy! — Ale się wścieknie, jak się o tym dowie! — rechotała. — Ona się zupełnie nie połapie! Wróci do przytułku! Nawet jak już będzie artystką. Na chwilę przestałam się śmiać. — To trochę niesprawiedliwe — powiedziałam. — Wysoka cena za zwykły flirt. Twarz Dandy była kamienna. — A kogo to obchodzi? — spytała. — Nie pozwolę, żeby się czepiała Jacka. Jeśli Jack będzie chciał którąś z nas, to muszę to być ja. Byłam gotowa nie dopuszczać go do siebie, bo tak chciał jego ojciec i ty mnie o to błagałaś, ale jeśli ona zechce mu wejść na głowę, to niech mnie diabli, jeśli na to pozwolę. — Dandy, to żadna sprawa — zapewniłam ją pośpiesznie. — Pewnie masz rację, mówiąc, że ona pró-

R

buje się ze mną drażnić, ustawić mnie. Ona nie wie, że żadna z nas nie zaleca się do Jacka. Od dzisiaj będę znowu spała w naszym pokoju. Powiem jej to wszystko.

L T

Dandy odrzuciła swe czarne włosy na plecy, na jej twarzy malował się wyraz uporu. — Ja bym wolała powiedzieć Robertowi, że ona ugania się za Jackiem. Niech sobie wraca tam, gdzie jej miejsce — powiedziała nieżyczliwie. — Nie chcę jej w swoim pokoju. Nie podoba mi się, że ona się czepia Jacka. Ja go pierwsza zobaczyłam. On zobaczył mnie. Już pierwszego dnia wlepiał we mnie oczy, Merry. Nie zrobiliśmy nic tylko dlatego, żeby jego ojciec był zadowolony. Sama wiesz. Zastanawiałam się przez chwilę. Przypomniałam sobie wlepiony we mnie rozpalony wzrok Jacka i pytanie, czy śnię o nim. Przypomniałam sobie, jak na mnie patrzył, gdy się kąpałam, i jak go rozzłościła moja obojętność. — On umie kokietować tak samo jak ona — powiedziałam bez cienia sympatii. — Pójdzie za każdą, która połechce jego próżność, a taka, która go trzyma na dystans, będzie stanowiła dla niego wyzwanie. Nie byłabym zdziwiona, gdyby dał się jej uwieść. Dandy chwyciła mnie za ramię. — Ja wiem, co mówię, Merry — rzuciła gwałtownie. — Trzymałam się od niego z daleka, bo chciałam sprawdzić, jak się wszystko ułoży z jego ojcem, a poza tym tutaj wszystko jest inaczej. Chciałam sprawdzić, czy to prawda z tą przeklętą przyszłością, jaką zaplanował dla niego Robert. Ale pragnęłam go od pierwszego spotkania. I nadal go pragnę. Odsunęłam się i spojrzałam na nią uważnie. Znałam Dandy, pilnowałam jej, kochałam ją tak czule jak matka i tak namiętnie jak kochanek. Wiedziałam, że mówi tylko połowę prawdy. Ta druga połowa, do której nie chciała się przyznać, dotyczyła jej urażonej próżności i dumy. Nie ścierpiałaby myśli, że Jack mógłby pójść na siano z piękną jasnowłosą żebraczką, skoro usłuchał swego ojca i pomimo tylu pokus nie tknął Dandy. Ona

wiedziała, że jest z nas trzech najpiękniejsza, i dlatego myśl, że mogłaby się stać tą drugą, zupełnie ją rozstrajała. — Och, przestań, Dandy — tłumaczyłam jej. — Wiem, że on ci się podoba. To miły chłopak. Próżny jak paw, ale miły. Wiesz jednak, czego chce dla niego Robert, jakie ma o nim wygórowane mniemanie. Nie masz szansy na nic więcej jak tylko pocałunek albo jakieś pieszczoty. A zasługujesz na więcej. Kiedy już zostaniesz mamselle Dandy, poznasz lepszych mężczyzn niż Jack. Jest tak, jak mówi Robert: jeśli nie stracisz głowy, świetnie wyjdziesz za mąż. To lepsze niż tarzanie się na sianie z chłopakiem, którego ojciec jest w stanie cię zniszczyć, jeśli cię na tym przyłapie. Przez chwilę miała niepewną minę, nagle jednak usłyszałyśmy trzask drzwi nad stajnią i oczy Dandy znowu zapłonęły. — A to suka! — syknęła, wyrwała się z mojego uścisku i pobiegła w stronę stajni. Usiłowałam biec za nią, ale nadal bolały mnie żebra i ramię. Ruszyłam wolnym krokiem, lecz zanim zdążyłam dojść do stajni, Jack zbiegł hałaśliwie na dół, narzucając po drodze swój kubrak. Obdarzył mnie drwiącym uśmiechem. — Hej, Merry — zawołał. — Dandy wyrzuciła mnie z waszego pokoju, mówi, że chce się przebrać do kolacji. Zobaczymy się później.

R

— Coś ty robił w naszym pokoju, Jack? — spytałam ciekawa, co odpowie. Mrugnął do mnie. — Nic ważnego, Merry — odparł.

L T

— Czy ojciec nie kazał ci się trzymać z dala od Katie? — drążyłam. Ciemne oczy Jacka roziskrzyły się.

— Miała ją połowa Warminster — odparł. — Tato nie miałby po co strzępić sobie języka. Wie, że przez nią nie będę źle pracował. Wie, że ona nie da zrobić sobie brzucha. Wie, że to nie jest miłość. Jego to nie obchodzi. — Nagle rozpromienił się. — Jesteś zazdrosna, Merry? — spytał cicho. — Czy myślałaś, że całuję te miękkie włoski na jej karku, że pieszczę językiem zagłębienie między jej łopatkami? Czy ty też pragniesz, żebym ci to robił? Odsunęłam się, by obejrzał mnie sobie wyraźnie w świetle latarni. Wiedziałam, że moja twarz jest spokojna, oczy czyste, twarde. — Nie — odparłam. — Nie pragnę. Nigdy nie zapragnę, żebyś mi to robił. Ani ty, ani żaden inny mężczyzna. Byłam ciekawa, czy jesteś dostatecznie męski, żeby sprzeciwić się swemu ojcu, czy też zachowasz cnotę do końca życia, żeby go zadowolić. Teraz rozumiem, że pociągniesz na siano tylko taką, którą on ci wybierze. Słysząc tę zniewagę, Jack poczerwieniał jak cegła. — Dziwny masz gust moim zdaniem — ciągnęłam beztrosko. — Nie zapominaj jednak, że twój ojciec pozwolił, abyś to robił tylko z nią. Powiedział, że nie wolno ci tknąć Dandy. Jack podniósł ręce w geście irytacji. — Dandy! — zawołał. — Ty wiecznie myślisz tylko o niej! — A ty o niej nie myślisz? — odparowałam szybka jak jastrząb podczas tresury.

Jack wzruszył ramionami. — Nie bardzo — odparł bez namysłu. — Potrafię żyć bez niej. — To dobrze — powiedziałam zgodnie z prawdą. Robert Gower był jedynym człowiekiem na całym świecie, który chciał utrzymywać mnie i Dandy, mimo że byłam cała posiniaczona, obolała i niezdolna do pracy, a Dandy nie posiadała żadnej umiejętności, dzięki której mogłaby zarobić. Byłyśmy tak od niego uzależnione jak jego służący zabrani z przytułku. Wiedziałam już, że Dandy pożąda Jacka, i bałam się, iż spróbuje go uwieść. Jedyne co dzieliło nas od zamarzniętej drogi warminsterskiej, to respekt, z jakim Jack traktował życzenia swego ojca. — Nie zapominaj, że ojciec zabronił ci patrzeć nawet na nią — upierałam się przy swoim. Jack wzruszył ramionami i wzniósł oczy do ciemniejącego nieba. — Merry, gadasz jak mniszka. Ja nie chcę tej twojej przeklętej siostry. Wystarczą mi figle na sianie. Katie zaproponowała je za darmo. Zrobię to z nią, a Dandy nie tknąłbym nawet tyczką długości dziesięciu stóp. Zrozumiałaś? — Zrozumiałam — powiedziałam po chwili. Modliłam się, żeby tak było naprawdę.

R

ROZDZIAŁ 11

L T

Spodziewałam się, że gdy zobaczę Katie, będzie miała porwaną koszulę i twarz podrapaną do krwi. Mogła być dziewczyną z przytułku, mogła być miejscową dziwką, nie sądziłam jednak, by potrafiła prześcignąć moją siostrę w sztuce nieczystej walki. Kiedy jednak wspięłam się z trudem na górę, do sypialni na strychu, obydwie siedziały obok siebie, gładziły się po włosach i chichotały. — Włożył mi rękę pod koszulę! — usłyszałam głos Katie i pełen zachwytu śmiech Dandy. — Powiedziałam mu: Nie wiem, czego ty tam szukasz, Jack! Usłyszawszy to, Dandy ryknęła śmiechem. — Nie może być! — zawołała. — I co on wtedy zrobił? — Wziął moją rękę i wsadził ją sobie w spodnie! — odparła triumfalnie Katie. — I...? — poganiała ją Dandy. Ostre, wygłodniałe rysy Katie wykrzywił lubieżny grymas. — Był napalony — powiedziała. — Twardy jak ogier przy klaczy. Przypatrywałam się twarzy Dandy i widziałam, jak zżera ją zazdrość. Śmiała się jednak całkiem wesoło. — To przepraszam, że weszłam i zepsułam wam zabawę! — rzuciła niedbałym tonem. — Zrobiłabyś to z nim, gdybym nie weszła? — A jakże! — odparła bez namysłu Katie. — Ja też byłam napalona! Padły sobie w ramiona i zakołysały się od śmiechu. Napotkałam wzrok Dandy ponad jasnowłosą głową, jej ciemne oczy były zimne jak lód.

— Dziwię się, że on się tak ośmiela — wyznała. — Kiedy Merry i ja przyłączyłyśmy się do nich, jego ojciec przykazał nam wyraźnie, że nie chce żadnych zalotów. Katie uśmiechnęła się jak zmęczona życiem staruszka. — Jakie tam zaloty — powiedziała. — Ot, zwykła zabawa. Nie nazwiesz tego zalotami. Dla żadnego z nas to żadna nowość. I o miłości też nie będziemy gadać. Pan Gower powiedział, że mam się szanować we wsi. Nic nie mówił o domu. — Ale ciebie Jack nie obchodzi? — spytała ostrym tonem Dandy. Katie roześmiała się leniwie, podniosła ręce, by poprawić czepek spadający z jej jasnych włosów. — Jeszcze minutę temu bardzo mnie obchodził — powiedziała rozmarzonym głosem. — Wtedy miałam ochotę zrobić to z nim. Ale teraz nie obchodzi mnie. Jak mnie najdzie ochota, to się wymknę do wsi. Mam tam kilku znajomych chłopaków. Jak spotkam się z nimi w krzakach, pan Gower o niczym się nie dowie. Jeszcze dadzą mi za to pensa. Uśmiech Dandy przypominał lód na wodzie w wiadrze. — To wtedy byś mu odmówiła? — spytała. — Ja mam na niego oko od ubiegłego lata. Jego ojciec mu zakazał, więc Jack się bał. Ale ja i tak mam na niego oko. Czy odmówisz, jak tu znowu przyjdzie? Przyrzekniesz mi to, Katie?

R

Katie odrzuciła w tył swoją piękną głowę i zaśmiała się głośno.

— Nie! — zawołała. — Nie mam serca. Wsadziłam mu rękę w spodnie, Dandy, i naprawdę mi się spodobał. Nie będę umiała go odepchnąć.

L T

— Zapłacę — mówiła cierpliwie Dandy. — Zapłacę ci więcej, niż zarobisz przez całe życie. Katie wykrzywiła się szyderczo.

— Bo niby masz jakieś pieniądze, co, Dandy? Zaoszczędziłaś za jazdę na koniu? — Zapłacę ci gwineę — powiedziała Dandy. Usłyszała mój głośny jęk, ale unikała mojego wzroku. — Zapłacę ci gwineę, jeśli obiecasz, że go zostawisz w spokoju. Dam ci gwineę na Zielone Świątki. — A skąd ty weźmiesz gwineę? — spytała Katie nagle zaciekawiona. — Już ją mam — odparła z dumą Dandy. — Wiesz, że Merry ma własnego konia. Powodzi nam się lepiej, niż ci się wydaje. Mamy dziesięć gwinei i kilka szylingów na bieżące wydatki. Przyszłaś tu prosto z przytułku, nie wiesz, jak to jest, jak się ma własny program. Nigdy nie widziałaś, co Merry robi z końmi. Ona zarabia mnóstwo pieniędzy. Będziemy u Roberta Gowera tylko w tym roku. W przyszłym pojedziemy gdzie indziej. W każdym razie naprawdę mam gwineę. I ty ją dostaniesz, jeśli będziesz trzymała się z dala od Jacka. — Dandy... — ostrzegłam ją półgłosem. Ale było już za późno. Dziewczyna z przytułku splunęła w brudną dłoń i nim zdążyła zmienić zdanie, moja siostra pośpiesznie dobiła targu. Dandy wstała, podeszła do lustra i ściągnęła wstążkę, która opasywała jej włosy. — Pamiętaj, że się dowiem, jak oszukasz. Katie przysiadła na swoim posłaniu. — Nie oszukam — rzuciła z wyraźną pogardą. — Możesz sobie zatrzymać Jacka. Ja nie potrzebuję kupować sobie kochanków. Życzę ci szczęścia z nim.

Dandy odwróciła się od lustra. Myślałam, że ta zniewaga ją rozzłości, jednak jej twarz pozostała poważna. — Muszę jeszcze zająć się jego ojcem — powiedziała z namysłem. — Przekupienie ciebie to dopiero początek. Wyjęła z komody suknię i nałożyła ją na robocze ubranie. Wyszczotkowała włosy i upięła je na czubku głowy. Na szyi miała małą brudną plamę, starła ją poślinionym palcem, a potem założyła biały kołnierzyk. Siedziałam na swoim łóżku i nic nie mówiłam. Katie wstała, zdjęła spodnie i włożyła spódnicę, którą dostała jeszcze w przytułku. Popatrzyła na Dandy, potem na mnie i w milczeniu zeszła na dół. — Cała gwinea — powiedziałam ponuro. Dandy odwróciła się od lustra i wyciągnęła ręce w moją stronę. — Nie rób takiej miny, Merry — poprosiła. — Jeśli uda mi się przekabacić Jacka i wyjść za niego, to już te twoje marne dziesięć gwinei nie będzie nam potrzebne, bo dostaniemy ten dom i pokaz. — Jeśli tylko spróbujesz, to te moje marne dziesięć gwinei będzie wszystkim, co mamy — zawołałam z rozpaczą. — Robert ostrzegł cię, Dandy, i ostrzegł także Jacka w naszej obecności, a nikt z nas nie odważył się nawet pisnąć. Wyrzuci nas obydwie. I gdzie się wtedy podziejemy? Będziemy miały tylko konia, który przeszedł przez niezliczone ręce i nic nie potrafi. Ty będziesz akrobatką bez trapezu, a ja woltyżerką bez konia.

R

Dandy podeszła, żeby mnie objąć, ale odepchnęłam jej ręce. Wciąż byłam obolała, poza tym nie chciałam jej pieszczot.

L T

— On się z tobą nigdy nie ożeni, Dandy — powiedziałam z naciskiem. — Jak będziesz miała szczęście, posiądzie cię i to będzie wszystko.

Dandy uśmiechnęła się do mnie tajemniczo i przebiegle. Potem zanurkowała pod siennik i wyciągnęła stamtąd lniany woreczek.

— Robert posłał mnie do znachorki — oświadczyła. — Skłamałam i podałam mu podwójną cenę. Ona mnie pouczyła, jak pozbyć się dziecka, gdybym zaszła. Powiedziała mi, kiedy jest bezpiecznie iść z mężczyzną do łóżka, żeby nie mieć dziecka i... — Dandy pociągnęła za sznurek i pokazała mi kilka zeschłych liści — sprzedała mi to! — Co to jest? — spytałam. Usiadłam na łóżku. Słaniałam się ze zmęczenia. Bolało mnie całe ciało, a i w środku czułam się zupełnie chora, bo niebezpieczeństwo i kłopoty zdawały się z każdą chwilą narastać. Nie mogłam nic na to poradzić ani też zmusić Dandy, by zawróciła z obranej przez siebie drogi. — To eliksir miłości — powiedziała z triumfem. — Wiedziała, że jestem Cyganką i będę umiała go użyć. Ja go zaczaruję, Merry, i zmuszę, żeby się we mnie zakochał. Zmuszę go, żeby klękał przede mną. I on namówi swego ojca, żeby pozwolił nam się pobrać. Oparłam się o ścianę i zamknęłam oczy. Zapadał zmrok, wnętrze pokoju było oświetlone jedynie luną ognia z kominka. — Ty oszalałaś — podsumowałam znużonym głosem. — Robert Gower nigdy nie pozwoli, żeby Jack się z tobą ożenił. — I tu się właśnie mylisz! — wykrzyknęła Dandy.

— Wszyscy już zauważyli, jak on cię lubi. Pani Greaves, David, nawet sam Jack. Robert mówił, że tak się martwił twoim upadkiem, jakbyś była jego córką. Jest dla ciebie lepszy niż dla kogokolwiek z nas, nawet dla Jacka. Ty jesteś kluczem do Roberta Gowera, Merry! On będzie chciał, żebyś zawsze dla niego pracowała. Chce, żebyś tresowała jego konie. Widzi, że umiesz to robić tak dobrze jak on, a wkrótce zauważy, że cię nie zatrzyma przy pokazie, jeśli któraś z nas nie wyjdzie za Jacka. Wie, że ty nigdy nie wyjdziesz za mąż, więc pozostaję tylko ja. Ja i Jack! — zakończyła. Zamknęłam oczy i usiłowałam pozbierać myśli. To było możliwe. Robert Gower nie opiekowałby się lepiej własnym dzieckiem. Same rachunki od lekarza kosztowały go wiele funtów. To była prawda — nie spotkałam nikogo, kto by tresował konie tak dobrze jak ja. Zdobyłam dla niego fortunę tamtego dnia w Salisbury. Były jeszcze inne wędrowne trupy, które poszukiwały koni i treserów. Ja miałam jedynie Morze, który mógł się wspaniale zaprezentować na arenie, gdybym tylko zechciała. Dandy dopiero się uczyła, ale na całym świecie nie było na pewno piękniejszej akrobatki niż ona. Z pewnością też była jedyną akrobatką w całym kraju. A jednak... zatrzymałam się i otworzyłam oczy. Dandy schowała woreczek z ziołami pod koszulę i właśnie zawiązywała fartuszek. — Nigdy nie przekonasz Roberta Gowera — oświadczyłam. — Nigdy, przenigdy, choćbyś nie wiem co

R

robiła. Jedyną osobą, która mogłaby go przekonać, jest Jack. A ty nigdy nie zmusisz Jacka, by wystąpił przeciwko ojcu.

L T

Twarz Dandy była równie spokojna jak majowy poranek.

— Zmuszę — odparła z głębokim przekonaniem. — Jak już będzie moim kochankiem, zrobi dla mnie wszystko.

Kłóciłabym się jeszcze, gdybym miała więcej sił. Nawet gdy zamknęłam oczy, czując, jak z bólu mąci mi się w głowie, wiedziałam, że powinnam się podnieść i przemówić Dandy do rozsądku. Wiedziałam, iż teraz bardziej potrzebuje mojej opieki niż kiedykolwiek w życiu, ale ją zawiodłam. Oparłam się o ścianę i leżałam, dopóki nie przypięła czepka i nie była gotowa iść razem ze mną na obiad. Nawet wtedy gdy wszystkie trzy wchodziłyśmy do domu, powinnam była powiedzieć Katie, iż ta obiecana przez Dandy gwinea jest moja i że ja jej nie dam. Mogła zdobyć Jacka z moim błogosławieństwem. Ja jednak byłam zmęczona, chora i chyba rozleniwiona. Nie miałam w sobie dość siły, żeby obalić to głębokie przekonanie, jakie opanowało Dandy. Nie miałam nawet dość rozumu, by sprawdzić, czy nie ukryła ziół w dłoni z zamiarem wsypania ich podczas obiadu do kubka Jacka. Pozwoliłam jej robić, co chciała, mimo że jakaś myśl kołacząca się w moim umyśle podpowiadała, iż najdroższa mi na świecie osoba wyślizguje się z moich rąk, a ja nie robię nic, żeby ją uratować. Od złych przeczuć wciąż niedomagałam i Robert uznał, że znowu pośle po lekarza. — Przestałaś się uśmiechać, Merry — zauważył. Staliśmy właśnie na dziedzińcu stajni i ja zabierałam się do pracy z Morzem. Postanowiłam traktować go jak nie ujeżdżonego konia — tresować na lonży, a potem przeprowadzić przez wszystkie etapy nauki młodego kuca, jakby nikt przedtem na nim nie jeździł. Kiwał do mnie łbem nad przegrodą, a ja już miałam ochotę zacząć, gdy Robert dotknął mojej ręki.

— Poślę po lekarza — zaproponował. — Mówił, że nie będzie pracował od Bożego Narodzenia do Trzech Króli, ale jeśli czujesz się źle, Merry, to dla mnie przyjedzie. Zatrzymałam się i spojrzałam na Roberta. Patrzył na mnie życzliwie i z niepokojem. — Robercie — zaczęłam otwarcie. — Czy zgodziłbyś się, żebym została twoją wspólniczką w interesach? Czy mogłabym dokupić koni za te moje dziesięć gwinei, żebyśmy pracowali wspólnie? Czy chciałbyś, abyśmy ja i Dandy były twoimi wspólniczkami? Robert patrzył na mnie przez chwilę nieodgadnionym wzrokiem, tak jakby nie rozumiał moich słów. Potem zauważyłam, jak po jego twarzy rozlewa się chłód. Zaczął się od oczu, które straciły swój ciepły wyraz i stały się tak twarde i kamienne jak u człowieka, którego śmiertelnie obrażono. Robert przestał się uśmiechać i zacisnął usta w cienką kreskę. Nawet rysy jego twarzy uległy wyostrzeniu — zamiast pogodnego, wiecznie uśmiechniętego właściciela wędrownego pokazu, zobaczyłam wystające kości i ścięgna zrujnowanego furmana, który postawił całe życie na synka tańczącego na końskim grzbiecie i który porzucił kobietę usiłującą go złapać w pułapkę swojej miłości. — Nie — powiedział lodowatym głosem. — Nie, Meridon. To jest mój pokaz, mój własny pokaz i tylko Bóg wie, jak ciężko i długo na niego pracowałem. Nikt oprócz Jacka nigdy nie będzie miał w nim udziału. Nigdy nie oddam go nikomu spoza mojej rodziny, a tylko Jacka uznaję za swojego krewnego. Będę ci lepiej

R

płacił, jeśli jesteś niezadowolona, będę płacił Dandy dwa pensy za występ, ale nigdy nie będę się dzielił. Na chwilę jego twarz przybrała nieomal błagalny wyraz, jakby prosił, żebym zrozumiała jakąś obsesję. Spojrzał na mnie z wysoka.

L T

— Tak wiele przeszedłem, żeby go mieć. Robiłem rzeczy, za które będę musiał odpowiedzieć przed Stwórcą... — Urwał, a ja zastanawiałam się, czy w jego głowie rozlega się teraz głos kobiety wołającej w ślad za rozkołysanym wozem. — Nie mogę się dzielić, Merry — zakończył. — To nie leży w mojej naturze. Odczekałam chwilę, a potem wyciągnęłam rękę na znak zgody. — Nie złość się — poprosiłam. — Chcę ci zadać pytanie, ale nie wściekaj się na mnie. Jego twarz zamknęła się jeszcze bardziej. — Co znowu? — spytał. Przez chwilę mocno się irytowałam, że stoję tak na dziedzińcu stajni i proszę kogoś, żeby nie złościł się na mnie za pytanie, którego jeszcze nawet nie zadałam. Kobiece potrzeby mojej siostry zepchnęły mnie do roli niewolnika — miałam wstępnie wypytać Roberta o coś, co sama uważałam za nieracjonalne. Musiałam się z tym jakoś zdradzić, bo Robert nagle uśmiechnął się szeroko. — Ta dyplomacja jest zupełnie do ciebie niepodobna, Merry — powiedział. — Czyżbyś uczyła się dziewczęcych metod od swojej siostry i tej warminsterskiej dziwki? Zazgrzytałam zębami, a potem mimo woli roześmiałam się. — Nie — odparłam. — Ale to pytanie, które może ci się nie spodobać. — No to zadaj je wreszcie — naglił zmęczony tą szermierką na słowa. — Czy zgodzisz się, żebym miała swój udział w pokazie? — wydusiłam z siebie w końcu. — Skoro nie chcesz nikogo spoza rodziny, co byś powiedział na to, by Jack i Dandy się pobrali? Ja wiem, że ty chcesz cze-

goś lepszego dla niego, ale on i Dandy tworzą zgraną parę. Mogliby razem zbić fortunę. Małżeństwo to jedyny sposób, żebyś zatrzymał Dandy. A gdzie pójdzie ona, pójdę i ja. Patrzył na mnie jak człowiek wyniszczony głodem i mrozem. — Nie — odparł beznamiętnie. — Nie ma kobiet, których nie da się zastąpić. Jeśli Dandy dostanie lepszą ofertę, będzie mogła odejść. Ty możesz odejść wraz z nią. Czasami kocham cię jak własną córkę, Merry, ale ja już kiedyś kochałem i porzuciłem jedną córkę, i nigdy tego nie żałowałem. Jeśli nie chcesz dla mnie pracować, lepiej odejdź. — Skinął głową w stronę stajni, a potem stodoły, w której Dandy i Jack uczyli się jedynego w całej Anglii pokazu akrobacji na trapezie. — Wolałbym zmienić swoje plany co do najbliższego sezonu i pozbyć się wszystkich nadziei, niż pozwolić, by Dandy wyszła za Jacka — oznajmił. — Jesteście parą niechlujnych Cyganek, a ona jest tak napalona jak suka w rui. Ja myślę o czymś znacznie lepszym dla swego syna i wolałbym widzieć was obydwie martwe u moich stóp, niż pozwolić, by się ożenił z którąś z was i wprowadził plugawą cygańską krew do mojej rodziny i mojego pokazu. Wciągnęłam do płuc zimowy chłód i dygnęłam przed nim tak nisko i tak kornie, jak to robiła Zima swoim szerokim zadem. — Dzięki ci, sir — powiedziałam, jakbym dziękowała za napiwek. — Już teraz wszystko rozumiem. Odwróciłam się od niego i ruszyłam w stronę mojego konia. Przełożyłam cugle przez jego kark i otwo-

R

rzyłam wrota, żeby go wypuścić, zamroczona gniewem i nienawiścią. Minęłam po drodze Roberta — Roberta, który był dla mnie taki dobry i obejmował mnie, gdy lekarz nastawiał mi ramię — minęłam go, ledwie go wi-

L T

dząc. Oczy zasnuła mi czerwona mgła i myślę, że gdybym po drodze splunęła na jego buty, zaplamiłabym je na czerwono. Czułam kołatanie w głowie i trzymałam cugle za sprawą samego odruchu, bezwiednie. Jakaś odległa myśl podpowiadała mi, że to głupota — Dandy kazała mi tak idiotycznie paplać o małżeństwie i udziałach. Ale wiedziałam również, że po tych wszystkich ciepłych letnich dniach spędzonych w wozie i po tych kilku tygodniach ciężkiej pracy w Warminster patrzę na interesy Roberta i nasze jak na bieganie w zaprzęgu. Głupia żądza, jaką Dandy zapałała do Jacka, zaślepiła mnie tak samo jak ją. Dandy przekonała mnie, że może posiąść Jacka. Prawie mnie przekonała, że może go zatrzymać przy sobie. Potrzebowałam chłodu Roberta, aby otrzeźwieć. Spojrzał mi w twarz i przemówił do mnie tak, jak zamożny człowiek przemawia do swojej służącej. Gorzej — przemówił do mnie tak, jak arystokrata przemawia do brudnej wędrownej dziwki. Wszystko, co dla niego zrobiłam, nie zmieniało faktu, że kupił mnie od taty jako pomocnika do koni razem z kucykiem i dziewczyną, którą wszyscy uważali za nic niewartą. Odeszłam od ojca z rodzącą się niewielką nadzieją, iż uda mi się znaleźć jakiś most łączący mój świat ze światem ludzi bogatych, którzy śpią na miękkim posłaniu i noszą się czysto. Taki most nie istniał. Zamiast niego istniała tylko niezgłębiona przepaść. Prowadziłam Morze na wygon i tęskniłam za Wide z taką samą siłą jak wtedy, gdy leżałam na swoim zawszonym posłaniu i słuchałam, jak tato bije Zimę. Nie należałam do tamtego miejsca. Nie należałam do tego miejsca. Czułam, że żadne miejsce nie będzie moje, dopóki nie przejmę w posiadanie własnej ziemi i nie zacznę rozkazywać własnym sługom. Nie istniała droga pośrednia, nie było miejsca na próbne przedstawienia. Najwyraźniej zostałam skazana na życie na samym marginesie społeczeństwa, dopóki jakoś się stamtąd nie

przedostanę, bez niczyjej pomocy, na sam szczyt. Musiałam się dostać na szczyt. Musiałam się dostać do miejsca, do którego należałam. Musiałam dotrzeć do Wide. Odsunęłam się od konia i cmoknęłam, żeby ruszył z miejsca. Nie potrafił pracować albo zapomniał, jak się to robi. Tresowałam go cały ranek mimo sztywnych rąk i zlodowaciałych policzków. Dopiero kiedy poszłam do kuchni na śniadanie, zauważyłam, że zrobiły się czerwone i spierzchnięte, bo przez cały ten czas płakałam na zimnym wschodnim wietrze. Ledwie zauważyłam Boże Narodzenie. Od tamtej rozmowy na dziedzińcu Robert był wobec nas sztywny i zimny. Podczas bożonarodzeniowego śniadania dał Jackowi srebrną monetę, a Dandy, Katie i mnie po trzy pensy. Pani Greaves dostała kupon materiału, William pensa, David parę niezłych używanych rękawic. To było wszystko. Każdy musiał wrócić do swych obowiązków, Boże Narodzenie było więc dla mnie kolejnym dniem pracy przy koniach, a dla pozostałych — nauki akrobacji na trapezie. Nowe kucyki kupione w Salisbury dobrze sobie radziły razem z tymi starszymi, a Robert nauczył mnie znaków, które miałam im przekazywać za pomocą kija i bata, a także słów, jakimi miałam do nich wołać. Przygotowaliśmy piękny program z ich udziałem: wbiegały na arenę, rozdzielały się na dwie grupy, przechodziły z jednej strony na drugą, mijały się w dwóch przeciwległych kręgach (nie mogłam sobie dać rady z najmniejszym kucem, który zawsze usiłował się przyłączyć do złej grupy), wykonywały piruety i na koniec kłaniały się,

R

a ja stałam w samym środku, uśmiechając się do widowni, tyłem do kucyków, jakbym wierzyła, że nie zrobią nic na własną rękę.

L T

Pracowałam z nimi każdego ranka przed śniadaniem, Robert tymczasem przypatrywał się ćwiczącym na trapezie albo siedział w domu i zajmował się rachunkami. Po śniadaniu prowadziliśmy Stokrotkę i nowego konia, Morrisa, na łąkę, tam ćwiczyłam skoki i stawanie na ich grzbietach. Stokrotka stała nieruchomo jak skała, nauczyła się tego podczas wielu lat pracy z Jackiem; prawdopodobnie jako znacznie lżejsza niż Jack stanowiłam dla niej miłą odmianę, mimo że często wskakiwałam na złe miejsce na jej grzbiecie i spadałam na drugą stronę.

— Nie skacz! — krzyczał z irytacją Robert stojący na środku areny, a jego fajka dawała sygnały zimnemu niebieskiemu niebu. — Niech ona się najpierw rozpędzi. Ty musisz tylko poderwać stopy z ziemi. Resztę załatwi ona swoim biegiem! Już wcześniej opanowałam stawanie na koniu, przy czym Jack mnie podtrzymywał, teraz jednak Robert pilnował, by koń zachowywał stałe tempo, a ja stałam na nim bez niczyjej pomocy. Najpierw czepiałam się kurczowo rzemienia, ale stopniowo — po codziennych treningach bez względu na pogodę — uczyłam się puszczać rzemień i balansując z rękoma wyciągniętymi w bok i uniesioną głową, robiłam kilka ostrożnych kroków i stawałam na podskakującym zadzie. Późnym popołudniem Jack opuszczał stodołę, żeby popracować razem z nami. Dandy i Katie trenowały wtedy bez niego, czasami samo puszczanie trapezu, innym razem skoki do siatki, głównie jednak uczyły się nowej akrobacji — „przeplatanki". Polegała ona na tym, że Jack łapał Dandy, a w tym samym czasie Katie chwytała powracający trapez. Dandy wypadała z rąk Jacka do siatki, koziołkując po drodze, wtedy Jack łapał Katie, która potem albo wracała na trapez, albo też zeskakiwała do siatki. David, Jack i Robert twierdzili zgod-

nie, że wygląda to wspaniale. Miał to być numer kończący cały pokaz. Katie i Dandy puszyły się i chełpiły, gdy udawało im się zgrać wszystko w czasie. Ja nie miałam zdania. Po prostu nie mogłam na to patrzeć. Pod koniec grudnia David ukończył swoje zadanie i dostał obiecaną premię. Podarował Robertowi profesjonalną trupę: dwie dziewczyny akrobatki i chłopca, który je łapał. Mieli cały program: Dandy potrafiła dolecieć na trapezie do chwytającego ją Jacka, robiła „ptasie gniazdo", polegające na tym, że przekładała nogi przez drążek, a potem, w ostatniej chwili, wyciągała ręce, żeby dać się złapać. Potrafiła wykonać tak zwany „lot anioła" z jedną nogą wycelowaną w stronę dachu, a drugą w dół, gdy Jack rzucał ją z powrotem w stronę powracającego trapezu, trzymając ją za nogę i rękę. Ponadto razem z Katie znakomicie wykonywały „przeplatankę". Najlepszym numerem Katie był „lot anioła". Zadanie wyglądało efektownie, mimo że należało do najłatwiejszych. David nauczył ich wszystkich, jak mają się obracać wokół pionowej i poziomej osi podczas spadania do siatki. Dalej mieli to wszystko ćwiczyć samodzielnie. Ostatnich kilka dni Dawid spędził ze mną przy niskim trapezie. Dopóki nie musiałam wspinać się po drabinie na podest, dopóty nie czułam lodowatego strachu. Potrafiłam wykonać kilka akrobacji, rozhuśtać trapez, zwisać z niego do góry nogami, zrobić „gniazdo", zawisnąć na samych stopach. Robert wymyślił, że będziemy mocować ten trapez pod podestem Dandy i że ja będę występować na nim tuż po przerwie, żeby przygotować widownię do prawdziwego popisu, który miał się odbyć wysoko nad moją głową. Nie miałam obiekcji, wymogłam tylko, że będę ubrana w spodnie i koszulę.

R

— Na litość boską, Meridon! — żachnął się Robert. — Nie możesz wykonywać akrobacji ubrana jak

L T

parobek. Włożysz krótką spódnicę z gorsetem i będziesz wypinała cycki jak te dwie. — Nie ma na co patrzeć! — szepnęła Katie.

Zmrużyłam oczy i nic nie powiedziałam. W końcu wtrącił się David. — To w pewien sposób odciągnie uwagę od popisów w górze — tłumaczył rozsądnie. — Meridon nie może być ubrana tak samo jak pozostałe dziewczyny, bo za mało będą się od niej różniły, mimo że będą występowały znacznie wyżej. Czemu nie ubrać jej tak jak Jacka? Mogłaby włożyć obcisłe białe spodnie i bufiastą koszulę. Będzie wyglądała wspaniale, a tamte dwie mogą być półnagie, jak chcą! Katie i Dandy uśmiechnęły się głupawo. Jack skinął głową. — Tak nam wszystkim lepiej pasuje, tato — powiedział. — A ciebie mogliby postawić przed trybunałem, gdyby półnaga dziewczyna występowała w twoim pokazie nad samą ziemią. — W porządku — zgodził się Robert. — Dziewczyny mogą ubrać niebieskie kostiumy, a Jack i Meridon włożą koszule z niebieskiego jedwabiu. Meridon ubierze krótką spódnicę którejś z was, gdy będzie wykonywała woltyżerkę. — Powinna mieć własną, w innym kolorze — wtrąciła się Dandy, a Katie przytaknęła. Żadna z nich nie miała ochoty się dzielić. — Będzie jej ładnie w zielonym — zauważyła Katie. David i Robert jednomyślnie pokręcili głowami. — Zieleń przynosi nieszczęście na arenie — powiedział David. — Podzielicie się swymi przeklętymi spódniczkami, zachłanne dziewuchy — oświadczył Robert. — Albo uszyjecie jeszcze jedną czerwoną. — Do kolan — dodałam.

Robert skinął głową. — No to załatwione — oświadczył. Potem odwrócił się do Davida. — Poszło ci znakomicie, szczerze podziwiam twoją pracę. Dzisiaj zjemy uroczystą kolację, żeby to uczcić. Pani Greaves piecze sarni udziec. David ukłonił się jak prawdziwy artysta, kładąc dłoń na sercu. — Pięknie dziękuję, sir — powiedział ceremonialnie. Robert skinął głową w naszą stronę. — Dokończcie ćwiczenia, odprowadźcie konie, a potem wszyscy razem przyjdźcie do domu — rozkazał. — Dzisiaj, na pożegnanie swojego nauczyciela, dostaniecie wina. Dzięki niemu możecie być z siebie dumni. Odwrócił się i wyszedł. Zeskoczyłam z trapezu i patrzyłam, jak Jack łapie nadlatującą ku niemu Katie, której twarz wykrzywiał grymas skupienia. David kazał im przyjść na dół i wszyscy troje zeskoczyli do siatki, popisując się na koniec znakomicie wykonanych ćwiczeń. Wbiłam wzrok w trociny. — Posłuchajcie mnie wszyscy troje — rozpoczął David, śpiewnie zaciągając. — Skończyłem z wami i te słowa należy potraktować poważnie. — Spojrzał na Jacka. — Pilnuj lin — powiedział. — To są dobre konstrukcje, sam takich używałem. Ale siatka to nowy pomysł. Nie wiem, kiedy się zestarzeje. Nie wiem, kiedy się rozciągnie. Za każdym razem jak będziecie ją rozwieszać, sprawdźcie ją najpierw, wrzucając do środka kilka

R

bel siana, i obserwujcie, co się dzieje. Od niej zależy wasze życie. Nie zapomnij o tym. Jack przytaknął z grobową miną.

L T

— Pilnuj zgrania w czasie — dodał jeszcze David takim tonem, jakby właśnie umierał na posterunku. — Zapowiadasz kolejną akrobację i jeśli nie będą gotowe albo wypadną z rytmu, odwołaj je i pozwól, żeby jeszcze raz się rozkołysały. Nie łap ich wtedy, tylko gdy wszystko zostanie wykonane poprawnie. Jack otworzył szeroko swe ciemne oczy i skinął głową. David spojrzał na Dandy i Katie. — Nie róbcie nic za niego — powiedział. — To jemu się piaci za chwytanie was. Macie dolecieć do właściwego miejsca, a potem pozwolić, żeby sam zarabiał swoje pieniądze. On was chwyta, a wy się tylko wyciągacie w jego stronę — tam gdzie powinien być. Jeśli go tam nie będzie, zahuśtajcie się raz jeszcze albo spadajcie do siatki na plecy, a nic się wam nie stanie. Katie i Dandy przytaknęły, pilne jak uczennice. — Ufajcie mu — rzekł David. Pod wpływem jego głosu poczułam silny dreszcz w okolicy kręgosłupa. — Ufajcie mu — powtórzył David. — Musicie frunąć do niego, jakbyście go kochały i były pewne, że on tam będzie. Ufajcie mu i pozwólcie, żeby was schwycił. Nagle wrota stodoły otworzyły się na oścież, gdyż Robert ich nie domknął. Do środka wleciał powiew lodowatego wiatru, a razem z nim wielki biały ptak — sowa z oczyma połyskującymi i oślepionymi naszymi latarniami. Cicho wleciała do środka na swych szerokich skrzydłach, nie robiąc w locie najlżejszego szmeru, obróciła głowę w lewo i prawo w poszukiwaniu wyjścia. Przeleciała tuż nad Dandy i Jackiem, a potem zatoczyła krąg tak nisko, aż wzburzyła włosy mej siostrze. Przeleciała między nią a latarnią zwisającą z sufitu. Gdy padł na nią czarny cień sowy, Dandy krzyknęła i uczepiła się kurczowo ramienia Jacka, a potem wrota stodoły

znowu się rozwarły, ptak zawrócił i zniknął. Stałam wsparta o ścianę, czułam pod palcami twarde kamienie i bruzdy łączącej je zaprawy murarskiej. Cała się trzęsłam. — Mój Boże! — krzyknęła Katie. — Zupełnie jak duch! Widziałam, jak David silnie pociera dłońmi twarz. Widziałam, że się zgarbił, że przejeżdża dłonią po ustach, jakby malował na nich swój promienny zawodowy uśmiech. — Ta sowa usiłowała schronić się przed chłodem, biedne stworzenie — powiedział beztroskim tonem. Zdaje się, że tylko ja usłyszałam napięcie w jego głosie. — Zaraz zacznie padać śnieg, lepiej biegnijmy do domu i przygotujmy się do kolacji. To ostatni porządny posiłek, jaki zjem w najbliższym czasie. Od jutra sam będę sobie gotował. Spojrzał na mnie i jego promienny uśmiech zbladł, gdy przez chwilę patrzyliśmy na siebie pociemniałym wzrokiem. — Jesteś głodna, Merry? — spytał głośno, każąc mi udawać, że nie zauważyłam tej sekundy zabobonnego lęku. Odepchnęłam się od ściany, stanęłam na własnych nogach. — Umieram z głodu — odparłam. Głos mi drżał, ale nikt z pozostałych tego nie zauważył. David tak ułożył swoje przemówienie, by natchnąć ich pewnością siebie potrzebną podczas przyszłych

R

występów. Chciał, żeby ufali sobie bezgranicznie, by pracowali bez niego równie dobrze jak podczas ostatnich dwóch miesięcy. Chciał ich pożegnać swoim błogosławieństwem. Nie chciał, żeby przesądy wędrownych artystów wzbudziły w nich strach.

L T

Zaczęliśmy się krzątać, zamknęliśmy piec, pogasiliśmy wszystkie latarnie z wyjątkiem tej, która miała nam oświetlać drogę do domu przez łąkę. Rozglądałam się, czy nie widać gdzieś tej sowy, gdy wyszliśmy na zewnątrz, jednakże ona zdążyła już odlecieć w dal.

Wszyscy lekko się upiliśmy podczas kolacji. Robert rozrzewnił się i mrugał do wypolerowanego blatu stołu, a potem uparł się, abyśmy głośno śpiewali żałobne ballady. David oświadczył, że wszyscy Walijczycy potrafią śpiewać od urodzenia, i wyryczał w niezrozumiałym języku kilka przekonujących dowodów na poparcie swojego twierdzenia. Dandy bardzo pięknie tańczyła, unosząc wysoko fałdy spódnicy, a Katie wyśpiewała jakąś sprośną piosenkę pijacką. Jack i ja milczeliśmy ponuro nad winem, choć żadne z nas nie wypiło więcej jak dwie szklanki. O jedenastej Robert zakończył posiedzenie. — Jutro pracujemy tak samo jak zwykle — zarządził. — Mnie już nie będzie, gdy wstaniecie — powiedział David. — Pożegnam się z wami teraz. Rozłożył szeroko ramiona i uściskał nas wszystkie: Katie, Dandy i mnie. Katie ucałował, odciągnął ją na bok i szepnął jej do ucha coś takiego, że zachichotała i zaczerwieniła się. Dandy tulił przez chwilę bardzo blisko, a potem ustawił przed sobą. — Nie trać głowy i pilnuj rytmu — przykazał. — Gdy czujesz, że ci nie wyjdzie, skacz do siatki. I żadnego lenistwa! Ćwicz codziennie! Odwrócił się w moją stronę i objął mnie ramieniem.

— Bardzo żałuję, że nie wciągnąłem cię na górę, Merry — powiedział. — Ale jeszcze bardziej mi przykro z powodu twojego upadku. Wzruszyłam ramionami. — Jeszcze nieraz mi się to zdarzy — oświadczyłam, myśląc o Morzu, który jeszcze nie został ujeżdżony. David nie uściskał Jacka. Ujął go za ramiona i zajrzał w jego szczerą, otwartą twarz. — Teraz ty przejmujesz całą odpowiedzialność — powiedział. — Od ciebie będzie zależało ich bezpieczeństwo. Czy przysięgasz na własne życie, że tego dopilnujesz? Jack zamrugał zdziwiony tonem Davida. — Tak — odparł bez zastanowienia. — Będę się starał. Poczułam, że moje dłonie zaciskają się w pięści, jak zawsze, gdy się czegoś bałam. David spojrzał w twarz Jacka i uśmiechnął się. — No cóż, życzę więc szczęścia wam wszystkim. — Skinął ponad naszym głowami w stronę Roberta. — Zawsze cię zawiadomię, dokąd jadę — obiecał. — Jeśli będziesz chciał, żebym ich nauczył nowych akrobacji albo powtórzył już wyuczone, z chęcią popracuję raz jeszcze z całą czwórką. Robert wstał od stołu i z uśmiechem uścisnął mu rękę.

R

— Jestem ci bardzo wdzięczny — powiedział. — Jest lepiej, niż sobie wymarzyłem. David odprowadził nas do drzwi kuchennych. W kuchni panował miły nastrój, w piecu było napalone

L T

na noc, w koszyku spał pies, a przy palenisku leżał kot. Otworzyłyśmy tylne drzwi i do środka wpadł powiew lodowatego powietrza, przynosząc płatki śniegu. Dandy i Katie nałożyły szale na głowy i pomknęły ścieżką w stronę stajni. Zawahałam się na progu, nie zważając na padający śnieg. David patrzył na mnie, czekał. — Czy to jakiś znak? — zagadnęłam go. — Czy to jakiś znak, gdy nad areną przeleci sowa? Czy pojawienie się ptaka coś znaczy? David uśmiechnął się spokojnie.

— Absolutnie nic, moja malutka Cyganeczko — powiedział czułym tonem. — A teraz biegnij do łóżka, bo się zaziębisz. I postaraj się nie spadać z tych swoich koni. Nie musisz się bać o Dandy. Starałem się, jak mogłem, i ona zna się na tym, co robi. Pokiwałam głową, bardzo pragnąc nabrać przekonania. — A więc wszystko w porządku? — spytałam. — Wszystko w porządku — potwierdził, pochylił się i pocałował mnie w czoło. Wytrzymałam to i nie wyrwałam się z jego objęć. Wyszłam przez tylne drzwi, w twarz dmuchnął mi wiatr i oślepiły mnie płatki śniegu. Pochyliłam głowę i pobiegłam w stronę stajni. David powiedział, że wszystko w porządku, że ani ten ptak nie był znakiem, ani jego cień padający na Dandy nie był nim. Gdyby coś jej groziło, David by mnie ostrzegł. Wgramoliłam się po schodach do naszej sypialni, w wyziębionym pokoju zrzuciłam z siebie ubranie i padłam na łóżko. Nie miałam ochoty myśleć o niczym.

ROZDZIAŁ 12 Wszyscy tęskniliśmy za Davidem, mimo że rutyna, zgodnie z którą żyliśmy, sprawiała, iż mieliśmy wrażenie, że on ciągle jest z nami. Zamiast łagodnego walijskiego akcentu słyszeliśmy głos Jacka narzucającego rytm. Wszyscy troje kłócili się i ustalali, w jaki sposób mają trenować i ćwiczyć. Jack często przychodził do mnie i Roberta na wygon i wtedy ćwiczyliśmy nowe akrobacje na koniach. Pomysł Roberta z namawianiem ludzi do przejażdżki na Morzu zaowocował powstaniem komicznej scenki. Najpierw ja objeżdżałam arenę na Stokrotce, wskakując i zeskakując z jej grzbietu, a na końcu wykonywałam na niej kilka figur. Musiałam jeszcze wyćwiczyć skakanie przez obręcz, ale już co nieco umiałam. — Wyprostuj się! — stale krzyczał do mnie Robert, gdy galopowałam na ugiętych nogach, z wypiętym tyłkiem, starając się zachować równowagę. Odkryłam, że prostowanie nóg na grzbiecie konia to akt czystej woli. Nie było łatwiej, gdy kuliłam się niezgrabnie, mimo że taka pozycja wydawała mi się naturalna. Prawdopodobnie sama sobie wszystko utrudniałam, jednak czułam się lepiej ze świadomością, że w każdej chwili mogę się uchwycić szarej grzywy. — Wyprostuj się! — krzyczał znowu Robert, a ja zmuszałam się, żeby stanąć prosto i nawet popatrzeć

R

przed siebie z uniesionym podbródkiem, zamiast wpatrywać się tęsknie w szeroki grzbiet Stokrotki. Cała ta scenka została obmyślona tak, że przeskakiwałam przez obręcz na grzbiecie Stokrotki, aż z tłumu wyłaniał się Jack, ubrany w barchanowe spodnie i kamasze. Udawał pijanego młodego farmera żądającego

L T

pozwolenia na jazdę. Ja oczywiście odmawiałam i odwracałam głowę, po czym Jack podbiegał z przeciwnej strony areny i wskakiwał na moje miejsce, spychając mnie z konia.

Często zderzaliśmy się głowami, czasami odbijaliśmy się od siebie i spadaliśmy każde ze swojej strony. Stokrotka zachowywała się wspaniale i stała nieruchomo jak skała nawet wtedy, gdy nie zrobiłam miejsca wskakującemu Jackowi, a my padaliśmy sobie w objęcia i zanosiliśmy się śmiechem. Ja miałam kontynuować akrobacje po tym, jak Jack już wskoczył na konia. Jeśli stałam blisko ogona, nie groziła nam kolizja. Jack lądował na grzbiecie Stokrotki właśnie twarzą do ogona i obracał się w drugą stronę, cały czas mając nogi zwieszone z tego samego boku. Potem kładł się na plecach, rozkładając szeroko ręce i nogi. Następnie przekręcał się niezdarnie na brzuch, a na samym końcu przewijał się pod brzuchem i szyją Stokrotki. Dzięki częstym ćwiczeniom robiliśmy to coraz lepiej i szybciej, jednak wcale nas nie śmieszyło. Pojęliśmy, jak to się będzie podobało dopiero wtedy, gdy któregoś dnia Dandy i Katie skończyły swoje ćwiczenia wcześniej i obejrzawszy nas, upadły na trawę, tarzając się ze śmiechu. Robert, który każdego mroźnego dnia stawał na samym środku łąki, zamyślił się na widok ich reakcji i ruszył przed siebie, mamrocząc przez zaciśniętą w ustach fajkę: — Dama i błazen, dziewczyna i włóczęga, błazeństwa na końskim grzbiecie. Następnego dnia sprowadził człowieka, który malował dla niego napisy, i spędził z nim długi czas na dziedzińcu, kiedy ja pracowałam z grupą kucyków na wygonie, a Jack, Dandy i Katie ćwiczyli w stodole.

Ponieważ opracowaliśmy nowe akrobacje, cały pokaz sztuki jeździeckiej rozrósł się nie do poznania. Nie wiedziałam jeszcze, jaki porządek programu zaplanował Robert, ale mieliśmy grupę tańczących kucyków, Śniega i jego sztuczki z liczeniem i wybieraniem chorągiewek, Jack i ja wykonywaliśmy dwuczęściowy popis: najpierw ja robiłam akrobacje na grzbiecie Stokrotki, a potem pojawiał się Jack przebrany za farmera. Naturalnie małe kucyki miały nadal prezentować bitwę pod Blenheim, co wyglądało teraz nader imponująco, jako że kwiat brytyjskiej kawalerii przewyższał liczebnie francuską stosunkiem cztery do trzech. Na koniec pokazu Robert planował jakiś historyczny żywy obraz. — Coś takiego jak ten z Saladynem, tylko że z udziałem trzech dziewczyn — powiedział do siebie, zasysając fajkę jak zawsze, gdy zmagał się z jakimś pomysłem. Krążył właśnie wokół dziedzińca stajni. Z fajki wydobył się niewielki triumfujący dymek. — Porwanie Sabinek! W drodze także mieliśmy prezentować się imponująco. Szary ogier Roberta — Śnieg, mój szary ogier — Morze, Stokrotka i Morris, dwa nowe wierzchowce, Lofty — nowy koń do wozu, i siedem małych kucyków. Lofty był zwalistym koniem pociągowym, którego Robert kupił za część wygranej w Salisbury. Został przeznaczony do ciągnięcia nowego wozu ze sprzętem do akrobacji na trapezie, a Stokrotka i Morris do wozów mieszkalnych. Tego lata po raz pierwszy miał wyruszyć w drogę także William. Robert był oszczędny, ale nawet on rozumiał, że sam z Jackiem nie rozwiesi lin. Ponadto potrzebowaliśmy kogoś do pomocy przy koniach.

R

Pracowaliśmy dalej. Pracowaliśmy i czekaliśmy. W styczniu spadł obfity śnieg, dzięki temu zsuwając się z grzbietu Stokrotki miękko lądowałam w zaspach. Przemakałam i marzłam, więc Robert zlitował się nade

L T

mną i zamówił dla mnie nowe spodnie i fartuch: teraz podczas każdej przerwy mogłam się przebierać w suche ubranie. Pani Greaves stale je ogrzewała nad ogniem, a ja wpadałam do kuchni, szczękając zębami z zimna, ściągałam zimne jak lód rzeczy i rzucałam je na podłogę.

Któregoś razu, gdy właśnie zdejmowałam oblepione śniegiem ubranie, do kuchni wszedł William z naręczem drewna. Pani Greaves zwymyślała go i wyrzuciła za drzwi. Potem odwróciła się w moją stronę. — Powinnaś się zasłaniać, Merry — powiedziała łagodnie. — Nie jesteś już małą dziewczynką. Odsunęła kredens i wyciągnęła zza niego duże lustro. Postawiła je przede mną, a ja wygięłam szyję, żeby obejrzeć się w całości. Nabrałam kształtów. Bardzo wyrosłam i wreszcie przytyłam, nie byłam już koścista i niezgrabna. Zazwyczaj ukrywałam swoje ciało pod fartuchem albo pod koszulami po Jacku. Teraz, ubrana w samą bieliznę, zauważyłam, że urosły mi piersi. Pod pachami i w pachwinach widziałam cień włosów. Moje pośladki były gładkie i umięśnione jak u konia wyścigowego. Miałam długie szczupłe nogi, całe pokryte siniakami jak mały chłopiec. Podeszłam bliżej do lustra i przyjrzałam się swojej twarzy. Włosy, które ścięłam latem, odrosły i teraz gęste miedziane pukle sięgały łopatek. Ich barwa łagodziła drapieżne, twarde rysy twarzy i gdy uśmiechnęłam się do swojego odbicia, zobaczyłam kogoś obcego. Moje oczy jakby jeszcze bardziej pozieleniały tej zimy, były ocienione czarnymi rzęsami, a swym skośnym kształtem przypominały oczy kota. Z powodu tamtego upadku z trapezu moja twarz już nigdy nie miała się stać doskonała, ponieważ psuł ją lekko skrzywiony nos. Nigdy nie miałam osiągnąć klasycznej, nieskazitelnej urody Dandy. — Będziesz wielką pięknością — powiedziała pani Greaves i schowała lustro. — Mam tylko nadzieję, że przyniesie ci to choć trochę radości.

— Nie chcę być piękna — rzuciłam, a ponieważ byłam młodą, niezbyt mądrą dziewczyną, wyznałam jej prawdę. — Nie chcę urody i nie chcę mężczyzny — oświadczyłam. — Chcę mieć tylko własny dom i trochę złota pod siennikiem. I żeby Dandy była bezpieczna. Pani Greaves zaśmiała się i pomogła mi zawiązać tasiemki przy mankietach. — Dla takiej dziewczyny jak ty jedynym sposobem na zdobycie tego jest znalezienie mężczyzny, i to bogatego — poradziła. — Spodoba ci się to, gdy będziesz starsza. Potrząsnęłam głową, ale nic nie powiedziałam. — A co z tą twoją siostrą? — spytała. — Ona się nastawiła na panicza Jacka, prawda? Szkoda dziewczyny. Spojrzałam czujnie na panią Greaves. Krzątała się w milczeniu przy kuchennym stole, doglądała garnków, a jednak widziała znacznie więcej, niż można się było spodziewać. Wiedziałam, że nie donosi Robertowi, ale i tak bałam się, że mu powie. — Kto tak powiedział? — odpowiedziałam pytaniem, ostrożna jak mały dzieciak w cudzym sadzie. Pani Greaves zachichotała. — Myślisz, że jestem ślepa, Merry? Ja tam niczego do herbaty nie dodaję, a jednak ten biedak dzień w dzień pije Bóg wie jakie świństwa. I co, zdziałało już coś dla niej? Zachowałam spokój na twarzy.

R

— Nie wiem — odparłam. — Nie wiem, o czym pani mówi.

L T

A wiedziałam. I to coś działało — napój miłości albo znudzenie krótkimi zimowymi dniami i długimi wieczorami; pochlebstwa dwóch dziewcząt albo poczucie ważności, że to on je chwyta, gdy występują na trapezie. Coś przyciągało Jacka co wieczór do naszego pokoiku nad stajnią, w czasie gdy jego ojciec ślęczał nad mapami albo almanachami jarmarków.

Słyszałyśmy jego kroki na szczycie schodów, potem jego basowe: Halo? — a wtedy Dandy odpowiadała: Wejdź, Jack! — rozmarzonym głosem pełnym słodyczy.

Dorzucała garść nasion lawendy do ognia, dzięki czemu wydzielał kwaskowo-słodką woń. Chowała parę ubłoconych trzewików pod siennikiem i rozpinała górę swego gorsetu, żeby nieco odsłonić alabastrowe piersi. Potem mrugała do Katie i mnie, mówiąc do nas zupełnie innym głosem: Pamiętajcie, dziesięć minut. Co wieczór w zapadowych drzwiach pokazywała się głowa Jacka. Jego uśmiech był smutny i jednocześnie szelmowski. — Cześć Meridon, Dandy, Katie — mówił. — Przyniosłem wam kilka jabłek ze spiżarni. Wręczał nam jabłka, siadaliśmy, żuliśmy zimne jak lód owoce i rozmawialiśmy o ćwiczeniach, które wykonaliśmy tego dnia. O udanych i nieudanych akrobacjach, o naszych nadziejach związanych z nadchodzącym sezonem. Mniej więcej po dziesięciu minutach Katie, która już widziała obiecaną jej złotą gwineę, wywabiała mnie z izby. Mówiła: Pomogę ci napompować wody, Merry — i obydwie schodziłyśmy na dół, żeby sprawdzić, czy wszystkie konie mają wodę i siano na noc i czy są bezpieczne na wygonie. Zaglądałyśmy również do Śniega i Morza, które były trzymane w stajni. Czasami nie robiłyśmy nic i siadałyśmy w jakiejś wolnej przegrodzie dla koni, dając w ten sposób Dandy i Jackowi czas, by mogli pobyć sami. Słuchałam jednym uchem

trajkotania Katie na temat chłopców z Warminster, a raz o pewnym dżentelmenie, który tu przyjechał aż z Bath, ale głównie wtulałam policzek w ciepły kark Morza i marzyłam, że jestem gdzieś daleko. Żeby położyć kres tym zalotom, wystarczyło tylko wyznać wszystko Robertowi. Zezłościłby się, ale ostatecznie wygłosiłby tylko jedną ze swych tyrad. Mogłam ostudzić zapały Jacka samą tylko wzmianką, że jestem gotowa to zrobić. Albo obiecać Katie jeszcze jedną gwineę, jeśli będzie intrygowała z Jackiem za plecami Dandy. Jednakże z jakiegoś powodu czułam się bezsilna. Miałam wrażenie, że czar, który Dandy rzuciła na Jacka, udzielił się nam wszystkim, dlatego razem z Katie siedziałyśmy w stajni, mimo iż żadna z nas nie życzyła dobrze temu romansowi. I dlatego okłamałam panią Greaves, która mogła mi powiedzieć, co mam zrobić. — Dandy nie lubi Jacka — odparłam nieprzekonująco. — Jesteśmy z sobą wszyscy bardzo blisko, bo razem byliśmy w drodze i wspólnie pracujemy. Robert chce czegoś lepszego dla swego syna. Pani Greaves pokiwała głową i nic nie powiedziała. — Obiad za dwadzieścia minut — oświadczyła i pozbierała moje mokre rzeczy z podłogi. Skinęłam głową i wyszłam na dziedziniec stajenny pogrążony w zapadającym zmierzchu. William powinien był już do tej pory napalić w naszej izdebce i miałam nadzieję, że uda mi się wykraść kilka chwil samotności. W połowie drogi na górę usłyszałam jakieś głosy i zatrzymałam się. To był głos Jacka i śmiech Dandy.

R

— Myślę, że zaczarowałaś mnie, Dandy, jakimś przeklętym cygańskim odwarem — mówił. — Naprawdę tak myślę!

L T

— Zaczarowało cię to, co masz w spodniach — stwierdziła cicho Dandy z rozbawieniem w głosie. — No bo co to jest, mój piękny chłopcze, czy to nie magia?

— Och, Dandy — westchnął Jack. — Nie, nie dotykaj mnie, dziewczyno. Nie dam ci się zwodzić. Przez ciebie będę za słaby, żeby was jutro łapać podczas ćwiczeń.

— David powiedział, że mam frunąć do ciebie tak, jakbym cię kochała — przypomniała. — Potrafię to zrobić, Jack. Potrafię frunąć do ciebie, jakbym cię kochała. Bo ja cię kocham, wiesz o tym. — Dandy... — powiedział nieswoim głosem Jack. — Kochasz mnie? — spytała otwarcie. — Dandy!... — powtórzył Jack. — Kochasz mnie, kiedy cię tu dotykam — wyszeptała miękkim, namiętnym głosem. — Kochasz mnie, jak rozpinam gorset, prawda, Jack? Kochasz mnie, jak cię tak całuję, prawda, Jack? Słyszałam coraz bardziej chrapliwy oddech Jacka i głośne szurnięcie, gdy się w końcu od niej odsunął. — Przestań już, Dandy! — rzucił gwałtownie. — Musimy z tym skończyć. Jak mój ojciec się dowie, wyrzuci nas i nie będziemy mieli ani dokąd pójść, ani z czego żyć. Ostrzegł nas oboje. Głupi jestem, że tu przyszedłem i zostałem z tobą sam, a ty jesteś diablicą, bo tak ze mną postępujesz. Wiesz, że nie mogę ci obiecać miłości. Nie obiecam, że cię pokocham. Jak zaczynaliśmy, mówiłaś, że to wszystko zabawa. Nie mogę niczego obiecywać żadnej dziewczynie, wiesz o tym.

W izdebce zapadła całkowita cisza. Podkradłam się bliżej do drzwi i nastawiłam uszu. Pomyślałam, że Dandy się wścieknie, jeśli on się jej wyrwie, ale nie zdawałam sobie sprawy, jak sprytnie ona potrafi z nim postępować. — W porządku — powiedziała przymilnym tonem, w którym czaił się śmiech. — W porządku, piękny Jacku. Będziemy postępowali zgodnie z twoimi zasadami i nie będziemy martwić twojego taty. Ty mi nic nie będziesz obiecywał i ja też nie będę ci nic obiecywała. Usłyszałam skrzypienie desek podłogi, gdy wstała, i szelest jej halki, gdy zdejmowała suknię. — Teraz — przemówiła głosem pełnym kobiecej siły — teraz powiedz mi, ale szczerą prawdę. Nie czy mnie kochasz, piękny Jacku, bo umówiliśmy się nie wymawiać tego słowa. Powiedz mi, czy ci się podobam taka naga, jak mnie pan Bóg stworzył. Usłyszałam jęk wydobywający się Jackowi z gardła, a potem szamotaninę, gdy oboje padli na łóżko. Usłyszałam cichy krzyk mojej siostry, gdy wbił się w nią, a potem jej ciche westchnienia, gdy oboje zaczęli poszukiwać rozkoszy. On wydał zduszony okrzyk; nieco później Dandy odetchnęła głęboko, jakby wreszcie dostała to, czego chciała. Siedziałam na drabinie z podbródkiem wspartym na dłoniach i czekałam, kiedy skończą, by móc wejść do pokoju. Nie czułam ani szoku, ani pożądania, które towarzyszą temu, kto podgląda albo podsłuchuje. Od

R

dziecka patrzyłam na mojego tatę i Zimę — nie wiązało się to dla mnie z niczym prócz większego prawdopodobieństwa awantur, gdy już zaspokoją swoje apetyty.

L T

Ostrzegałam Dandy, ostrzegał ją Jack. Cała się do niego paliła już od tamtego letniego dnia, kiedy zobaczyła go na łące przy jarmarku w Salisbury, ubranego w czerwoną koszulę i białe spodnie. A teraz uwiodła go i posiadła. Nie miałam pojęcia, czy to jej wystarczy. Czułam każdą cząstką mego zziębniętego ciała, że ani jej, ani mnie nie wyjdzie to na dobre. Jack mógł być lubieżny jak pies, ale nie kochał jej. Jeśli liczyła, że on potraktuje tę przygodę jako zrękowiny, to zanim się obejrzy, będzie gorzko żałowała. Wzruszyłam ramionami i wstałam. Od dawna wszystko wskazywało na to, że Dandy wcześnie utraci swoje panieństwo i ja nie mogłam temu zapobiec, tak jak nie mogłam kazać wiatrowi, by nie wiał. Cała sprawa mogła się zakończyć w ciągu kilku tygodni i być może martwiłam się niepotrzebnie. Wiedziałam znakomicie, że gdy wyruszymy w drogę i znajdziemy się pod okiem Roberta, okazji do zakazanych rozkoszy będzie mniej. Jack powiedział wyraźnie, iż ani jej nie pokocha, ani się z nią nie ożeni, a ona posiadła go mimo to, chcąc zaspokoić swoją i jego żądzę. Stwierdziłam, że dość już się sobą nacieszyli, i na palcach zeszłam na dół. Zanim wolno i hałaśliwie wspięłam się z powrotem, zdążyli już się ubrać, a Jack dorzucał do ognia. Powitał skinieniem głowy moją ponurą minę i poszedł się umyć przed obiadem. Dandy spojrzała na mnie z ukosa. — Posiadłam go — wyznała. — Wiem — odparłam. — Siedziałam na schodach. Skinęła głową. Żadna z nas nigdy nie mieszkała w prawdziwym domu, nie przeszkadzało nam, gdy ktoś nas podsłuchiwał: — Czy teraz już ci wystarczy? — spytałam. — Sama mówiłaś, że chcesz się tylko zabawić, więc teraz chyba dasz sobie z nim spokój.

Ściągnęła wstążkę opasującą włosy i gęsta czarna fala opadła jej na twarz. — Och, pewnie — odparła, usiadła na posłaniu i zaczęła szczotkować włosy. Przygnębiona wpatrywałam się w nią w milczeniu. Budowała mur wokół swoich myśli, jakby chciała powiedzieć, że mam pilnować własnego nosa. Obydwie znakomicie władałyśmy tą sztuką. Dandy bez żadnego zażenowania potrafiła w mojej obecności iść z kochankiem do łóżka albo myć się. Wychowałyśmy się razem w jednym wozie, nie znałyśmy czegoś takiego jak prywatność. Naszymi własnymi pokojami były nasze myśli; ona umiała zagrodzić przede mną swoje pomysły i wyobraźnię tak samo jak ja przed nią. — Kiedy ruszymy w drogę, nie będziesz mogła z nim sypiać bez wiedzy Roberta — ostrzegłam. Dandy odgarnęła z twarzy falę błyszczących czarnych włosów. Uśmiechnęła się do mnie, miała syte oczy. Wyglądało na to, iż wie, co robi i jest bardzo zadowolona. — Wtedy będę gotowa zrobić następny krok — powiedziała spokojnie. — Nie strosz się tak, Meridon, zachowujesz się jak stara kwoka. Wiem, co robię. Mam jeszcze dziesięć tygodni. Odwróciłam się od niej i zapatrzyłam na ogień, ogień, który rozpalił dla nas Jack. Gdybym była prawdziwą Cyganką, zobaczyłabym w tym ogniu, czym jest niebezpieczeństwo, które stale zsyłało na mnie zimny dreszcz. Gdybym naprawdę miała dar jasnowidzenia, zamiast tych paru bezwartościowych marzeń o Wide zobaczyłabym to, czego się tak boję. Oglądałam w myślach swoje lęki, tak jak kwoka, którą zostałam nazwana,

R

ogląda zniesione przez siebie jajka. Robert wyrzuci nas w napadzie furii, kiedy się dowie, że Jack i Dandy poszli do łóżka. Wiedziałam, że teraz to nie ma znaczenia. Znajdą się inne wędrowne trupy, które chętnie nas

L T

przyjmą. Dandy posiadła rzadką umiejętność, a ja zostałam obdarzona wybitnym talentem. Dandy była jedyną akrobatką w całym kraju, ja zaś najlepszą treserką koni. Miałyśmy dziesięć gwinei (dziewięć, przez żądze Dandy) i konia wartego pięćdziesiąt funtów. Nie mogłyśmy zginąć z głodu. To nie strach, że Robert nas wyrzuci, ściskał mi serce.

Dandy mogła spaść. Ale Dandy zawsze mogła spaść. Posiadła wprawę, a Jack potrafił dobrze łapać. Zostali dobrze wyszkoleni i codziennie ćwiczyli. Robert przysiągł, że nigdy nie będą pracowali bez siatki. Mnie mdliło od lęku wysokości, lecz na Dandy on nie działał. I nic dziwnego, że była teraz taka uszczęśliwiona. Wiedziałam, iż ma ochotę na Jacka, ale kierowały nią częściowo żądza, a częściowo urażona ambicja, ponieważ spodobała mu się Katie. Nie wierzyłam w miłość. Nigdy czegoś takiego nie widziałam. Nigdy nie widziałam ani zakochanego mężczyzny, ani zakochanej kobiety. Nigdy nie widziałam, by mężczyzna i kobieta dawali sobie coś więcej niż przyjemność. Wiedziałam, że Dandy zdobędzie Jacka, skoro tak go pragnęła. Jeśli jego ojciec zepsuje całą zabawę, gdy znajdziemy się na drodze, albo będzie musiała go porzucić, albo znajdzie jakiś sposób, żeby z nim być. Tak czy inaczej, dla Dandy była to tylko rozrywka. — Skończyłaś, mateczko Merry? — spytała mnie drwiąco Dandy. Związała na powrót włosy, założyła świeżą chustkę na szyję. Obserwowała mnie siedzącą przed ogniem i właściwie odczytała wyraz mojej twarzy. — Znowu się zamartwiasz? — dręczyła mnie. — Tak — odparłam, a potem wreszcie się połapałam, co mnie jeszcze gnębi. — Mówiłaś, że znachorka ci powiedziała, jak nie zajść w ciążę... — zaczęłam. — I że powiedziała ci, kiedy jest bezpiecznie spać z mężczyzną? Dandy roześmiała się tubalnie, a jej jeżynowe oczy zamigotały.

— A jakże! Jest taki czas, kiedy nie można począć dziecka, i jest taki, kiedy można. Są takie zioła, które ci w tym pomogą, i są takie, które przeszkodzą. Jest takie jedno świństwo, które wywraca ci bebechy, ale wypluwasz dziecko, jeśli już zostało poczęte. Wiem, jak załatwić, żeby nie mieć dziecka. — Dalej wwiercała się we mnie swymi czarnymi oczyma. — Wiem też, jak zrobić sobie brzuch, jeśli będę chciała — zakończyła. — Nie będziesz chciała — oświadczyłam kategorycznym tonem. Dandy zaśmiała się. — Miałabym pozwolić, żeby Katie była na górze tą jedyną w różowym gorsecie? Meridon, chyba zwariowałaś!

ROZDZIAŁ 13 W lutym panował siarczysty mróz. Wraz z początkiem marca nadeszła odwilż, ale potem znowu wszystko zamarzło. Robert kazał nam pracować niezależnie od pogody i choć wszyscy czworo byliśmy coraz bardziej znudzeni i krnąbrni, narzekaliśmy tylko między sobą. Szykowaliśmy już kostiumy i uprząż, pani Greaves uczyła mnie i Dandy szycia. Nie szło nam z tym tak dobrze jak Jackowi i Katie. On szył kostiumy i uprząż

R

przez całe swoje życie, ona nauczyła się wykonywania szybkich równych ściegów w przytułku. Tylko ja i Dandy marszczyłyśmy tani jedwab wielkimi, nieporządnymi szwami w miejscach, gdzie należało go obrzucić.

L T

Pani Greaves bezustannie kazała nam wszystko pruć i zaczynać od nowa, aż w końcu tkanina robiła się przepocona i brudna od długiego miętoszenia jej w dłoniach.

— To się spierze — uspokoiła mnie, gdy się poskarżyłam, że kostiumy zniszczą się, zanim je włożymy. Dandy i Jack mieli mniej czasu na potajemne spotkania, ale na ogół późnym wieczorem proponowali, że napoją konie, a Katie i ja dawałyśmy im pół godziny, żeby zaspokoili i konie, i własne potrzeby; dopiero wtedy narzucałyśmy szale na głowy, by pobiec do stajni.

Spytałam o rozwój jej romansu tylko raz; z własnej woli nie udzielała żadnych informacji. Uważałam, że raczej nie utrzyma zbyt długo Jacka przy sobie — już zaczął ukradkiem flirtować z Katie, kiedy razem zasiadaliśmy do szycia przy kuchennym stole. Dandy gromiła Katie swymi czarnymi oczyma, lecz nieodmiennie uśmiechała się słodko do Jacka. Rozmawiałam z nią tylko raz podczas tych długich zimnych dziesięciu tygodni. Ubierałam kucyki w nową uprząż, a Dandy polerowała dzwonki i podawała mi je kolejno. — Ty go nie kochasz — zaczęłam. Odgarnęła falę ciemnych włosów z czoła i uśmiechnęła się do mnie. — Nie — przyznała. — Raczej żadne z nas nie wierzy w miłość. — To czemu to ciągniesz? — spytałam. Byłam autentycznie zaciekawiona. Dandy uśmiechnęła się przeciągle, ostatnimi czasy zachowywała się jak wypieszczony kot. — Och, ty zimna mała Meridon, nigdy tego nie zrozumiesz — odparła. — Ja to lubię. Gdyby nie Jack, byłby inny mężczyzna. Lubię dotyk jego rąk i warg, lubię czuć jego ciało w sobie. A to się robi coraz przyjemniejsze. Coraz bardziej to lubię.

— Ale jego nie lubisz coraz bardziej — dowodziłam. — Nie podoba ci się, jak patrzy łaskawym okiem na Katie. Dandy skrzywiła się. — Nie. I jeśli ta dziwka poważy się na coś więcej prócz uśmiechu, poczuje ciężar mojej ręki. Ale wciąż pragnę Jacka. — Dla samej przyjemności? — upewniłam się. Jeden z kucyków podrzucił łbem, bo zbyt ciasno zapięłam uprząż. Poluzowałam ją. Skóra była nowa i sztywna, a j a miałam zupełnie zmarznięte palce. Zaklęłam bezgłośnie. Dandy podała mi dzwonek i patrzyła, jak wkręcam go w oprawkę w opasce. — Mam wobec niego pewne plany — oświadczyła z wyższością. Potem mrugnęła do mnie. — Będę żoną i panią tego domu, Merry, obiecuję ci. Drgnęłam i mały dzwonek zadźwięczał przenikliwie jak sygnał ostrzegawczy. — Nie licz, że Robert się na to zgodzi — powiedziałam. — Rozmawiałam z nim i on nazwał nas cygańskimi flejtuchami. On nie chce mieć cygańskiej krwi w swojej rodzinie, Dandy. Nie licz na jego zgodę. Bierz Jacka dla przyjemności, jeśli już musisz. Ale jak będziesz mierzyła za wysoko, to się zawiedziesz. Podeszłam do następnego kucyka, a Dandy podała mi uzdę.

R

— Ty się zawsze tak przejmujesz — stwierdziła obojętnie. — Przestań, Merry. Wiem, co robię, a ty się nie znasz na zalotach ani na tym, jak to jest między dziewczyną i chłopcem. Zostaw to. Nic nie rozumiesz.

L T

Słysząc to, wzruszyłam ramionami, zrobiło mi się trochę przykro. Potem ubrałam pozostałe kucyki i wyprowadziłam je na błotnistą łąkę, żeby poćwiczyć z nimi na topniejącym gruncie. — Przygotujemy galę — obwieścił Robert. Zdążył już zjeść obiad w swojej jadalni razem z Jackiem, a Dandy, Katie, William, pani Greaves i ja właśnie jedliśmy w kuchni. Robert przystanął na progu ze szklanką porto w jednej ręce i fajką w drugiej. Tuż za nim przyszedł Jack i obydwaj usiedli przy kuchennym stole. Pani Greaves wymknęła się, William poszedł po drewno, a potem kręcił się w zasięgu słuchu. — Zaproszę burmistrza i radnych Salisbury — ciągnął Robert z zapałem. — I panie też. Miejscową szlachtę, sędziów, takich ludzi. Zrobimy dla nich przedstawienie galowe. Będziemy potrzebowali odpowiednich krzeseł — powiedział jakby do siebie. — To po południu. Rano zrobimy przedstawienie dla wsi. Pens za wejście. To nasz pierwszy i ostatni występ w tym miejscu, możecie go traktować jako swój debiut. Potem ruszymy w drogę i weźmiemy się do prawdziwej pracy. Rozejrzałam się i stwierdziłam, że moja radość odbiła się również na rozjaśnionych twarzach pozostałych. Wszyscy ćwiczyliśmy tak długo, wszyscy byliśmy tu zamknięci tyle czasu. Dla Jacka i Katie była to długa i nudna zima. Jednak dla mnie i Dandy było to coś zupełnie innego. Nigdy przedtem nie mieszkałyśmy tak długo pod dachem. Nigdy przedtem nie przebywałyśmy tak długo w jednym miejscu. Nie mogłam już ścierpieć czekania, kiedy wreszcie ruszę się z miejsca. — Oto program — podjął Robert, wyciągając z kieszeni czarny notes z oślimi rogami. Otworzył go i zapalił fajkę. Czekaliśmy w milczeniu. — Parada otwierająca. Wy dwie — zwrócił się do Dandy i Katie — w kostiumach do akrobacji, okryte pelerynami. Meridon i Jack, ubrani w bryczesy, wjadą na Śniegu i Morzu. —

Urwał i spojrzał na mnie. — Czy zgodzisz się wjechać na arenę na Morzu, Merry? Będzie dobrze wyglądał obok Śniega. Skinęłam głową, a on mówił dalej. — Potem grupa kucyków w uprzęży i z dzwonkami, pochód będą zamykały Morris i Stokrotka sprzęgnięte z sobą. Jack i ja przytaknęliśmy. — Pierwsza połowa to występy koni — przedstawiał Robert. — Nie będzie jeszcze siatki. — Zerknął na mnie z nieznacznym uśmiechem. — Nie blednij tak, głupia. Założymy ją podczas przerwy. Skinęłam głową i poczułam, jak rumieniec wraca na moją twarz. — Pierwsza wystąpi Meridon z akrobacjami na kucykach. Same obroty i piruety. Meridon, włożysz suknię do jazdy, kubrak i mały kapelusz z piórkiem. — Spojrzał na mnie krytycznie. — Nabrałaś ciała — stwierdził z pewnym zdziwieniem. — Nie zauważyłem wcześniej. Będziesz ładnie wyglądała na arenie. Wszyscy zagapili się na mnie jak na kukułcze pisklę. — Będzie na ciebie pasował strój Dandy z ubiegłego lata — oświadczył Robert. — Ty też w nim elegancko wyglądasz. — Spojrzał na moje włosy. — Bez kapelusza — stwierdził. — I twoje włosy mają być długie i rozpuszczone. Tak jest ładnie. Nie ścinaj ich więcej.

R

Przytaknęłam. Przyzwyczaiłam się już, że ubierano mnie z taką dbałością i bez żadnych uczuć, jakbym była kucykiem.

L T

— Potem popis Jacka na Stokrotce — Robert powrócił do swojej listy. — Włożysz nową niebieską koszulę, Jack, i bryczesy. — A Morris? — spytałam. Robert potrząsnął głową.

— Nie jest jeszcze gotów — odparł. — Trzeba wielu lat na doskonalenie takiego konia. W tym roku Morris będzie się tylko przyzwyczajał do występów przed publicznością. Wykorzystamy go w początkowej paradzie i w historycznym finale, ale jeszcze nie będziemy wykonywać na nim akrobacji. Skinęłam głową. Robert ponownie otworzył notatnik. — Potem ja — powiedział. — Sztuczki z udziałem Śniega. Liczenie i wybieranie chorągiewek. Ubiorę go w nową uprząż i strusie pióra. Meridon, dopilnujesz tego. — Raz jeszcze zerknął do notatnika. — Potem Meridon wykona swoje akrobacje w krótkiej czerwonej spódnicy i białej koszuli, a Jack ukryje się wśród widzów w stroju farmera. — Urwał. — Uszyj sobie jeszcze czerwoną kamizelkę pasującą do spódnicy, Merry. — Zerknął na panią Greaves. — To chyba łatwe, prawda? Pani Greaves przytaknęła. Robert mówił dalej: — Potem Merry i Jack wykonają numer ze zrzucaniem się z grzbietu, a na samym końcu pokażemy „Bitwę pod Blenheim". Dandy i Katie dopilnują, żeby kucyki miały w uprzęży chorągiewki zamiast dzwonków. W „Bitwie pod Blenheim" na arenie wystąpię ja. Ty, Meridon, będziesz się w tym czasie przebierała. — W co? — spytałam.

— W swój kostium do występu na niskim trapezie. Białe bryczesy i koszula z niebieskiego jedwabiu. — Przerzucił kolejną kartkę w notesie. — Podczas przerwy William, Jack i ja zamontujemy podpory do trapezu i siatkę. Dandy i Katie będą sprzedawały napoje, słodycze i inne rzeczy. Ubierzecie się w swoje kostiumy, a na nie narzucicie peleryny. — Z fajki Roberta wydobył się maleńki obłok dymu. — Peleryny mają być zapięte. Żadnego łajdaczenia się — oświadczył stanowczo. — Możecie przyjmować napiwki, ale pamiętajcie, że jesteście artystkami, a nie ulicznicami. Wszystkie napiwki oddacie mnie. Katie i Dandy wyglądały na urażone. — Po przerwie na niskim trapezie wystąpi mamselle Meridon. Przytaknęłam. — A potem główny występ na trapezie. Finał, podczas którego wszyscy ukłonimy się pod siatką. — Urwał i po chwili spytał: — Wszystko jasne? — Żadnego obrazu historycznego? — zapytał Jack. — Żadnego porywania? — dorzuciłam z uśmieszkiem. Robert pyknął z fajki. — Żadnych porwań. To przedstawienie dla ludzi z wyższych sfer — oświadczył uroczyście. — We wsiach będziemy pokazywali „Porwanie Sabinek" pod koniec pierwszej połowy. Dandy i Katie będą udawały

R

Sabinki, włożą peleryny, ale nie będą ich zapinać. Może jeszcze nakryją głowy jakimiś welonami. Jack i Merry będą je porywali z grzbietu Morrisa i Stokrotki. Wszyscy skinęliśmy głowami.

L T

— To będzie od dzisiaj za dwa tygodnie, w tłusty czwartek. — powiedział. — W najbliższy piątek wszystkie kostiumy i uprząż mają być gotowe. — Spojrzał na panią Greaves. — Czy starczy pani czasu? Przytaknęła.

— Czy przygotuje pani dla nas trochę bułek, słodyczy i napojów na ten dzień? — spytał. Ponownie skinęła głową.

— W takim razie to wszystko — stwierdził Robert z zadowoleniem. — W czwartek wystąpimy tutaj, ostatnie ćwiczenia i dwa dni później ruszamy. — Zaczynamy objazd podczas postu? — spytał Jack unosząc brew. Robert uśmiechnął się szeroko. — Ten objazd będzie się odbywał podczas wszystkich niedziel i świąt — oświadczył. — To pokaz, jakiego świat nie widział. Wszędzie będą ciągnąć do nas tłumy. Jeśli grunt będzie zbyt rozmiękły, pokażemy tylko akrobacje na trapezie. Jak uda nam się wynająć stodołę, będą też popisy koni. Nawet gdybyśmy mieli dawać przedstawienia przez cały Wielki Piątek, nie wszystkim uda nas się obejrzeć! Jack skinął głową. — Tak, tato — powiedział szybko, jak zawsze natychmiast posłuszny. — Tak, tato. Robert skinął głową w stronę kredensu, na którym stały nasze koszyki z przyborami do szycia. — Zabierajcie się więc do pracy — rzucił. — Macie wszystko skończyć w ciągu dziesięciu dni. Wyszedł z kuchni, a my jednomyślnie pomknęliśmy do pudeł z kostiumami i zasiedliśmy do pracy. Nawet szwy wychodziły mi lepiej, odkąd się dowiedziałam, że włożę swój kostium za dwa tygodnie. Stroje,

które wydawały się tak mało atrakcyjne, zaczęły emanować szczególną cyrkową magią. Mieliśmy w nich występować na arenie. Zostaną spakowane i niebawem ruszymy w drogę. Nigdy nie myślałam, że Katie, ta dziewczyna o twardej twarzy, jest zdolna czuć tremę. Zapomniałam jednak, że ona nigdy nie występowała przed tłumem. Podczas ćwiczeń, gdy wspinała się na podest, skakała do siatki, frunęła w stronę Jacka, była opanowana jak dama dworu. Wiedząc, że czeka ją publiczny występ, zaczęła się mylić i potykać. Była roztrzęsiona i od źle wykonanych upadków do siatki miała zaczerwienione otarte plecy. — Nigdy nie zrobię tego jak trzeba — jęknęła, gdy niechcący spadła z drabiny i musiała wejść raz jeszcze. Kiedy skończyłam tresurę kucyków tego dnia, poszłam do stodoły przyjrzeć się ćwiczeniom Dandy, Katie i Jacka i ogrzewałam swoje wilgotne spodnie przy piecu. Od wyjazdu Davida rzadko oglądałam ich treningi; spodziewałam się, że Jack będzie pilnował zgrania w czasie i mówił dziewczętom, co mają robić. Z początku było tak, jak się spodziewałam. Wołał „hej", gdy był gotów je złapać, i „hop", gdy chciał, by doleciały do niego z podestu. Jednak ku memu zdziwieniu nie on dyrygował całą trójką. Robiła to moja siostra, Dandy. — Katie zrobi „lot anioła" — zawołała w jego stronę. A gdy Katie mruknęła, że robiła to już dwa razy,

R

dodała stanowczym tonem: — Z uniesioną nogą jak sikający pies. Zrób to jeszcze raz, Katie, i tym razem wyprostuj się, inaczej będziesz musiała powtarzać w nieskończoność.

L T

Wyciągnęłam szyję, żeby popatrzeć na tę nie znaną mi władczą Dandy. Katie rozhuśtała się, Jack chwycił ją za nogę i rękę, a potem wyrzucił w górę, w stronę trapezu. Katie nie złapała drążka i spadła z okrzykiem rozpaczy do siatki, nie robiąc sobie żadnej krzywdy. W tym momencie Dandy zawołała do Jacka:

— To twoja wina! Ona zrobiła wszystko dobrze, ale ty puściłeś ją za późno. Powinna się puszczać na samym szczycie wymachu, inaczej nie da rady dosięgnąć trapezu. Jack skinął głową, twarz mu pociemniała z irytacji. — Dość już na ten wieczór — powiedział. — Nie da się uniknąć błędów o tak późnej porze. — Jeszcze nie kończymy — oświadczyła Dandy. — Teraz ja rozhuśtam się w twoją stronę. Tylko się dotkniemy, żeby sprawdzić, czy jesteśmy zgrani. Jack skinął głową i przygotował się, nachylając w jej stronę. Odwróciłam wzrok i tylko słuchałam, gdy zawołał „hej", a później „hop". Po chwili usłyszałam brzdęk siatki i głos Dandy mówiącej złośliwym tonem: — Możesz już patrzeć, Meridon. Jestem w jednym kawałku. W tym momencie skończyli ćwiczenia. Dandy wsunęła trzewiki i podeszła do mnie. — Jak to się stało, że ty tym wszystkim kierujesz? — spytałam. — Myślałam, że będzie to robił Jack. Dandy wzruszyła ramionami. — Nie widział stamtąd, jak Katie popełniała błędy. Ja robię akrobacje, a Jack tylko łapie, mnie jest łatwiej zobaczyć, co się dzieje na środku. — Ze zniecierpliwieniem raz jeszcze wzruszyła ramionami. — On jest strasznie leniwy, Meridon. Gdyby wszystkim kierował, kończylibyśmy o północy.

Przyłączyli się do nas Katie i Jack i więcej już na ten temat nie rozmawiałyśmy. W miarę jak zbliżał się dzień występu, z nerwami Katie wcale nie było lepiej. Kiedy układała w piątek swój kostium, by mógł obejrzeć go Robert, ręce trzęsły jej się tak mocno, że aż słychać było pobrzękiwanie cekinów. Robert był zadziwiająco wyrozumiały. — Poradzisz sobie — powiedział do niej łagodnie. — Po prostu wykonaj to tak jak podczas ćwiczeń. — Spojrzał na Jacka. — Czy można na niej polegać? Zanim Jack zdążył się odezwać, odpowiedziała Dandy: — Jest trochę leniwa, ale radzi sobie, gdy się stara. Przed ludźmi się postara. Moim zdaniem będzie lepsza niż podczas ćwiczeń. Robert pokiwał głową i odwrócił się w moją stronę. — Denerwujesz się, Merry? — spytał. Potrząsnęłam głową. — Nie. Muszę tylko pozwolić Jackowi, żeby mnie zrzucił ze Stokrotki, a Bóg jeden wie, ile już razy to robiłam. Robert uśmiechnął się. — Ach, tak — powiedział. — No to się cieszę. Robert miał powody do radości. Wpływy z przedstawienia galowego można było liczyć w funtach, a od

R

pensów, które zapłacili ludzie z wioski za wejście, jego sakiewka była ciężka jak kilka siodeł. Kucyki zachowywały się poprawnie, nawet te trzy kupione w Salisbury, które nigdy wcześniej nie wy-

L T

stępowały publicznie. Stokrotka była niezawodna jak zawsze, Morris podrzucał łbem, gdy słyszał hałas i owacje, ja jednak spięłam na nich uprząż tak ciasno, że musiały nieomal oddychać równo. Ludzie śmiali się do łez, gdy prezentowaliśmy z Jackiem nasz numer, podczas którego on udawał, że jest pijanym farmerem. Nigdy przedtem nie wyszło nam to lepiej i pod koniec, gdy cwałowaliśmy wokół areny, ja wyprostowana, a Jack opleciony wokół karku Stokrotki, publiczność złożona z przedstawicieli wyższych sfer wstawała z ławek i wiwatowała nam tak głośno jak prości ludzie.

Dandy i Katie dostawały spore napiwki podczas przerwy i zauważyłam, że moja siostra chodzi z głową uniesioną jak królowa. Wypatrywała młodych elegantów, mimo że myślała wyłącznie o swym występie na trapezie; Robert nie miał powodów do narzekań, gdy wróciła z pustą tacą i pobrzękującą sakiewką. Po moich akrobacjach na trapezie usłyszałam taką owację, jakby wymagały one wyjątkowej zręczności i odwagi. Sądzę, że ludziom, którzy nigdy wcześniej nie widzieli czegoś takiego, wydawało się, iż najwyższy punkt, do jakiego dolatywała moja huśtawka, znajduje się bardzo wysoko. Ja wcale się nie bałam, nawet gdy leciałam w tył i widziałam ich twarze pod sobą. Wiedziałam, że jeśli się wyprostuję, moje stopy znajdą się tuż nad ziemią. Czułam się całkiem bezpieczna. Uczucie piekących mdłości pojawiło się w moim żołądku podczas występu Dandy. Byłam taka głupia, że nawet w naszej stodole nie chciałam jej oglądać. Wyszłam na zewnątrz, do spętanych koni, objęłam kark Morza, słuchałam dobiegających mnie dźwięków i domyślałam się, co wszyscy troje akurat robią. Gdy Jack wykonywał stójki na głowie i podciągał się ponad poprzeczkę, rozległ się szmer wyczekiwania, a potem pomruk aprobaty, gdy Dandy i Katie stanęły na swoim podeście. Po chwili, gdy któraś z nich

uchwyciła trapez i zeskoczyła z podestu, dotarły do mnie głośne okrzyki. Wczepiłam dłonie w kark Morza, usłyszawszy to. A potem rozległo się głośne „och!" i wybuch oklasków, gdy dosięgła wyciągniętych dłoni Jacka. Wszyscy znowu jęknęli z podziwem, gdy Jack zrobił wymach, obrócił ją i rzucił w stronę nadlatującego drążka. Gromki ryk oklasków powiedział mi, że stoi już bezpiecznie na podeście. Spocona mimo mroźnego powietrza, czterokrotnie wczepiałam się w kark Morza, słysząc pełne zachwytu okrzyki, gdy Dandy zeskakiwała z podestu, przeciągłe „aaach!", gdy frunęła przed siebie, a potem ryk, gdy bezpiecznie wracała na podest albo zeskakiwała do siatki. Morze dreptał niespokojnie w miejscu. Ściskałam jego kark bardzo mocno, toteż musiał czuć mój strach. Na koniec popisu Dandy puściła drążek, wpadła w ręce Jacka i zeskoczyła do siatki. Rozległ się huk oklasków i znowu krzyk, gdy Katie, a potem Jack skoczyli w dół i odbili się bezpiecznie od siatki. Usłyszałam burzę oklasków, ludzie głośno prosili o powtórzenie popisu i krzyczeli „brawo!", a potem dotarł do mnie brzęk monet ciskanych na środek areny. W ciemnościach rozległ się głos Roberta Gowera, który wołał mnie z uchylonych wrót stodoły. — Meridon! Już po wszystkim! Wejdź do środka, zobacz swoją siostrę! Przyjdź się ukłonić! Wydawało się, że owacje nigdy się nie skończą. Słyszałam też wiązankę przekleństw, gdy jedna z ławek przewróciła się i przygniotła komuś stopę.

R

Robert wołał mnie coraz natarczywiej, a w końcu wrócił do środka, by się ukłonić z pozostałymi. Tamtego wieczora wykonali finał beze mnie. Zostałam na łące i bezradna wymiotowałam na oszronioną

L T

trawę. Starałam się nie ubrudzić białych spodni i jednocześnie śmiałam się ze swoich dziewczyńskich nerwów. Niestety był to gorzki śmiech.

Dwa dni później, tak jak zaplanował Robert, wyruszyliśmy w drogę. Wstaliśmy wcześnie, spakowaliśmy się już poprzedniego dnia. Cały sprzęt został załadowany na świeżo pomalowane wozy. Scenka przedstawiająca Śniega stojącego dęba obok damy na boku wozu Roberta została odnowiona. Robert kazał przemalować suknię damy na kolor niebieski, a włosy na miedziany. Dzięki temu wyglądała zupełnie jak ja, miałam więc swój portret otoczony napisem złożonym z czerwonych, zamaszystych liter: „Zdumiewający pokaz sztuki akrobacji powietrznych i konnych Roberta Gowera". Z tyłu wozu namalowane zostały kucyki, a z drugiej strony ja i Jack w takich samych niebieskich koszulach i białych spodniach, stojący obok siebie na grzbietach Stokrotki i Morrisa — obydwoje wyglądaliśmy bardziej szlachetnie i dziko niż zwykle. U góry, w prawym rogu, był jeszcze jeden mój wizerunek — ubrana w krótką spódnicę skakałam przez płonącą obręcz (ten numer istniał na razie tylko w wyobraźni Roberta). I był tam jeszcze napis wykonany niebieską farbą: „Mamselle Meridon, woltyżerka!". Katie i Dandy patrzyły raczej spode łba na te falujące miedziane włosy i długie nagie nogi, dopóki nie zobaczyły wozu wiozącego sprzęt do akrobacji na trapezie. Widniał na nim złoty napis: „Zdumiewający pokaz akrobacji powietrznych Roberta Gowera", a w prawym górnym rogu wspaniale namalowana Katie, jak z rozwianymi włosami szybuje w stronę trapezu, pod nią natomiast znajdował się napis: „Mamselle Katie!". Ponieważ zabrakło miejsca, „e" było nieco ściśnięte. Nie mogłam znieść widoku malowidła na drugim boku wozu. Była na nim Dandy i obejrzałam go tylko raz. Miał przedstawiać wymyślny skok do siatki, ponieważ jednak malarzowi zabrakło przestrzeni, wyglądało

to tak, jakby Dandy spadała z rozwianymi czarnymi włosami i uśmiechem na twarzy. Czerwone litery głosiły: „Mamselle Dandy! Jedyna akrobatka na świecie!". Jej ten obraz się podobał, gdyż miała na nim niezwykle długie nogi i ogromne piersi, a także dlatego, że Katie wpadła w złość z powodu podpisu. — Jak będziesz robiła coś więcej prócz huśtania i łapania Jacka, to zmienię napis, Katie — obiecał Robert. Nie uśmiechałam się tak jak Dandy. Robert zdawał sobie sprawę, że akrobaci często spadają i ulegają wypadkom. W tym sezonie miało być wiele przedstawień, a on miał tylko jedną prawdziwą akrobatkę, więc nie chciał ryzykować. Wóz z linami ciągnął Lofty, a powoził nim William. Stokrotka ciągnęła wóz należący do nas, dziewcząt, i miałyśmy powozić nim na zmianę. Nawet Katie potrafiła kierować Stokrotką. Na drodze klacz była równie opanowana jak wtedy, gdy cwałowała po arenie. Morris ciągnął wóz mężczyzn, a kucyki zostały podzielone na pary i przywiązane do wozów. Śnieg i Morze mogły biegać wolno rankami z kimś z nas na grzbiecie, ale popołudniami należało je wiązać. — Muszę zaryzykować — oświadczył Robert. — Ty i Jack nie zawsze będziecie mieli ochotę na jazdę konną. Czasami potrzebny wam będzie odpoczynek. A Morze przestał już być taki nerwowy. O dziwo, było mi przykro, że muszę się pożegnać z panią Greaves; po raz pierwszy w życiu jakaś ko-

R

bieta rozmawiała ze mną serdecznie. Podczas ostatniego wieczora ociągałam się z wyjściem z kuchni, tak jakby była moim azylem. Jack i Katie wyszli wcześniej. Katie wrzucała kawałki powroza i sznurka do wiadra na

L T

dziedzińcu stajennym. Gburowato pożegnałam się z panią Greaves, a ona odwróciła się od zlewu i wyciągnęła ramiona w moją stronę. Odsunęłam się. Po staremu nie lubiłam, jak mnie dotykano, zauważyła to i ciepły wyraz znikł z jej twarzy.

— Niech cię Bóg błogosławi, Merry — odezwała się, a ja zawstydziłam się swego chłodu. — Przepraszam — wybąkałam, podeszłam bliżej i nadstawiłam czoło do pocałunku. Położyła delikatnie dłonie na moich ramionach, jakbym była młodym, narowistym źrebakiem. — Dbaj o siebie, kochanie — powiedziała łagodnie. — Gdybyś kiedyś miała kłopoty, w których mogłabym się przydać, to tylko daj mi znać. Odsunęłam się i spojrzałam na nią. — Jak mogę zadbać o bezpieczeństwo Dandy? — spytałam. Oczekiwałam od pani Graves odpowiedzi choćby dlatego, że była w takim wieku, iż mogłaby być moją matką, która kiedyś wyciągała do mnie ramiona. Odwróciła swe jasne oczy przed moim natarczywym wzrokiem. — Nie możesz — odparła.

ROZDZIAŁ 14 Tamtego pierwszego dnia pokonaliśmy niewiele mil. Myślę, że Robert zaplanował taką trasę, by sprawdzić, jak sobie radzimy w podróży, i ocenić, jakie tempo jest najlepsze dla koni. Wyruszyliśmy na północ od miasteczka rozmiękłą wąską drogą, która obiegała wielkie zbocze Warminster Down znajdującej się po naszej prawej stronie. Przejechaliśmy wolno przez wieś Westbury, mijając młyn, w którym kupiliśmy kilka świeżo upieczonych bułek. Robert trzymał na kolanach odręcznie wyrysowaną mapę i zignorował drogowskaz wskazujący Trowbridge. Katie i Dandy spojrzały z tęsknotą w tamtą stronę, jednakże wóz Roberta wjechał do Lasu Zamkowego. Jack i ja jechaliśmy konno, zostawiliśmy drogę, rozkołysane wozy i puściliśmy się przed siebie. Morze i Śnieg były równie szybkie, ale nie ścigaliśmy się, tylko cwałowaliśmy obok siebie pod plątaniną nagich gałęzi. Gdzieś w lesie po mojej lewej stronie śpiewał drozd. Gdy konie zaczęły się pocić i parować, kazaliśmy im zwolnić i dalej jechaliśmy stępa, czekając na podążające za nami wozy. Zawróciłam wolnym truchtem w stronę jadącego na czele wozu Roberta. — Na noc zatrzymamy się w Melksham — powiedział. Siedział na koźle, z zadowoleniem wypuszczał z fajki obłoczki dymu w stronę zimowego białego nieba. — Możecie pojechać przodem i wyszukać jakieś do-

R

bre miejsce na postój. Sprawdźcie, czy w pobliżu znajdzie się chrust na ognisko, musimy się porządnie ogrzać. — Zimno? — zaatakowałam.

L T

Uśmiechnął się szeroko i narzucił płaszcz na ramiona. — To nie lato — stwierdził.

— Sam tego chciałeś — stwierdziłam bezlitośnie. — Nikt nie wyrusza w drogę w samym środku zimy. — Ruszaj, ty wiedźmo — rzucił, niczym nie wzruszony. — I od razu zabierzcie się do rozpalania ogniska.

Jack i ja pojechaliśmy przodem i po jakimś czasie zjechaliśmy na lewą stronę drogi, na niewielką polanę otoczoną drzewami. Jack spętał konie i roztarł je, a ja tymczasem weszłam do lasu nazbierać chrustu na ognisko. Do czasu gdy nadjechał pierwszy wóz, zdążyliśmy je już rozpalić. William potrafił ustawić swój wóz, natomiast Dandy musiała przejąć lejce z rąk Katie, która umiała powozić tylko na prostej drodze. Potem, kiedy my wyprzęgaliśmy konie, dawaliśmy im paszę i wodę, Dandy wymknęła się ukradkiem do lasu. Katie odprowadziła ją podejrzliwym wzrokiem i starając się, by usłyszał ją Robert, mruknęła, że Dandy unika pracy. Robert, rozstawiający właśnie trójnóg, na którym miał zostać zawieszony garnek, zerknął na mnie pytająco. Dandy wróciła po godzinie z trzema tłustymi brązowymi pstrągami nawleczonymi na sznurek. — Złapałam je rękoma — oznajmiła na widok zaciekawionego spojrzenia Roberta. — Znam ten potok, byłam tu z tatą i Zimą. Dozorca jest stary, a dziedzica ryby nie obchodzą, woli polować. W tym lesie nigdy nie dotknę bażanta, nawet gdyby padł martwy u moich stóp. Wypatroszyła i opłukała ryby. Mieliśmy w naszych zapasach odrobinę bekonu, stopiła go, a potem usmażyła na nim pstrągi. W czasie gdy skwierczały i brązowiały, ja razem z Katie wyciągnęłyśmy chleb, talerze i sztućce. Posiłek był gotowy, zanim Robert, William i Jack skończyli zajęcia przy koniach.

— A niech to! — zawołał nagle Robert. — Znowu zapomniałem o soli. — Uśmiechnął się do nas wszystkich. — Zawsze coś. Nie pamiętam już, ile lat spędziłem w drodze, a zawsze czegoś zapomnę. Tym razem zrobiłem dokładną listę i pani Greaves wszystko zapakowała. Ale okazuje się, że zapomniałem soli. — Kupi się — oświadczyła Dandy. — Po południu mogę pojechać do Melksham. Przyda nam się też trochę chleba i bekonu. Robert przytaknął. — Niech pojedzie z tobą któraś z dziewcząt. Albo William. Nie chcę, żebyście się gdzieś włóczyły samotnie. Jesteśmy trupą z klasą. Macie się prowadzić jak młode damy, moje drogie puszczalskie. Katie i Dandy zachichotały, ja się uśmiechnęłam. Robert nie mówił tego złośliwie. Znajdował się zaledwie kilka mil od miasteczka, w którym za wszelką cenę chciał być szanowany. Znowu stał się tym człowiekiem, który siedział na słońcu i przyglądał się, jak tresuję kucyka. Tym, który pochwalił mnie za dobrze wykonaną pracę, a potem wykupił z rąk okrutnego i głupiego ojczyma. Mógł mnie nazywać puszczalską, jeśli chciał. W drodze wszyscy byliśmy sobie równi. Znowu stanowiliśmy jeden zespół, należeliśmy do siebie. Nazajutrz ustalił się porządek dnia na pozostałe dni naszej podróży. Wstawaliśmy o świcie, około piątej albo szóstej, i poiliśmy konie. Morze, Śnieg i konie ciągnące wozy dostawały także trochę owsa. Robert twierdził, że kuce są tłuste jak pączki w maśle, więc powinna im wystarczyć trawa z łąk i poboczy. Lubił wcześnie

R

wstawać. Zawsze zrywał się pierwszy, a potem pukał w ścianę naszego wozu, budząc Dandy i mnie. Kiedy wypełzałyśmy na mroźne poranne powietrze, Robert rozebrany do pasa golił się już w zimnej wodzie, potem

L T

prosił którąś z nas, by wylała mu wiadro wody na głowę i ramiona. Po tym lodowatym prysznicu dmuchał i parskał, cały tryskając zdrowiem.

Dandy stawiała czajnik na ogniu, a William i ja zbieraliśmy świeży chrust, żeby szybko rozpalić ognisko. Zawsze uwieszaliśmy pod wozami trochę suchego drewna na mokre dni. Dopiero gdy rozlegał się brzęk blaszanych kubków, pokazywał się Jack; wychodził z wozu, z zaspanymi oczyma i kocem narzuconym na ramiona, po swoją herbatę — tę najmocniejszą, z samego dna garnka. Robert mówił wtedy: Mój Boże, ale z ciebie leniuch — a Jack uśmiechał się przepraszająco i zanurzał usta w szerokim kubku. Najgorzej było z Katie. Zostawała na posłaniu do ostatniej chwili i ani syk pary wydobywającej się z czajnika, ani zapach smażonego bekonu nie wystarczały, żeby ją obudzić. Pojawiała się dopiero wtedy, gdy już się pakowaliśmy do wyjazdu, a Robert walił w ścianę wozu i groził, że ją sam wywlecze z łóżka. A jak ona wyglądała rankami! Miała zaczerwienione spuchnięte oczy i niemiłosiernie potargane włosy. Robert robił się wyjątkowo nieprzyjemny na widok potarganej i nie umytej Dandy albo Katie. Rzucał wtedy porozumiewawcze spojrzenia w stronę Jacka, przekonany, że jego syn nie będzie miał ochoty na dziewczynę, która po przebudzeniu wygląda tak obrzydliwie. Ale Robert był ślepy, nie widział tego, co było oczywiste. Nadmierna pewność siebie czyniła go obojętnym wobec tego, co działo się w podróży. Nie dostrzegał, że to Jack i Dandy stale zbierają chrust, chodzą po wodę do strumienia, że wiecznie gdzieś przepadają, a potem zaczerwieniem i spoceni usiłują dogonić naszą karawanę. Robert spodziewał się czegoś innego, oczekiwał oznak czułości, bał się, że Jack będzie dopadał którejś z nas na boku. Nie wiedział, iż okres godowy, podczas którego Jack wyczekiwał pod naszym pokojem, a

potem przypatrywał się Dandy opromienionej blaskiem z kominka, skończył się już dawno temu. Potrzebował jej teraz wyłącznie po to, by nasycić swą żądzę. Nie przyjaźnili się ze sobą. Dandy zawsze wybierała moje towarzystwo. Na powrót stałyśmy się sobie bliskie, tak jak w dzieciństwie. Gdy powoziłam, siadała obok mnie, wspierając się na moim ramieniu. Gdy ona powoziła, brałam karty i wymyślałam najrozmaitsze sposoby ich rozdawania, od dołu, od góry, od środka, wszystkie kiery do jednej ręki. — Widziałaś, Dandy? — pytałam co chwila. Była spostrzegawcza, ale często dawała się oszukać. Gdy szła na swoje polowania do lasu, zawsze przynosiła coś specjalnie dla mnie — niebieskie piórko porzucone przez sójkę, pierwszego fiołka. Kiedy ja dosiadałam Morza, a ona powoziła, zazwyczaj jechałam tuż obok kozła i zerkałam na nią, pochłoniętą jakimiś marzeniami. — O czym myślisz, Dandy? — spytałam ją raz, a ona uśmiechnęła się słodko i olśniewająco. — O tym samym co ty — odparła, skinieniem głowy wskazując błotnistą drogę i ołowiane zimowe niebo. — O ciepłym ogniu i dobrym posiłku, którego nie muszę sama zdobywać i gotować. Gdy zatrzymywaliśmy się gdzieś na noc i Katie już nam nie przeszkadzała, opatulona w koce na swym posianiu, Dandy bez słowa wręczała mi grzebień, a ja czesałam i zaplatałam jej włosy, tak jak zwykłam to ro-

R

bić, gdy byłyśmy jeszcze bardzo małe. Czasami pozwalałam jej rozczesać moje splątane kudły, wyszczotkować je i zapleść na noc. Potem, gdy już leżała na swoim posłaniu, całowałam ją na dobranoc. Jej skóra wydzielała

L T

piżmowy zapach: woń kobiecego potu i ciepła, siana i tanich perfum. Ukochany znajomy zapach mojej siostry. Dandy i Jack nie lubili się nawet. Gdy Jack pragnął, by ktoś wędrował razem z nim drogą albo siedział obok niego na koźle, wystawiał głowę zza swego wozu, gwizdał i wołał: Hej! Merry! Często dosiadaliśmy razem koni, on Śniega, ja Morze, i zbaczaliśmy z drogi, by pocwałować na przełaj przez pola albo pogalopować na szczyt jakiegoś wzgórza. Czasami szlam za wozami, doganiał mnie wtedy i gawędziliśmy — swobodnie i beztrosko. On opowiadał o wsiach i miasteczkach, w których występował, ja o ujeżdżaniu koni, oszukiwaniu naiwniaków i grze w karty. Rozumiał, że ma mnie zostawiać w spokoju, gdy potrząsałam głową i wędrowałam daleko za wozami. Nauczył się trzymać ręce z dala od moich rozwianych przez wiatr włosów i swoje ramię z dala od moich ramion. — Nie dręcz mnie — odtrąciłam go gniewnie któregoś wieczora, gdy poiliśmy konie przy strumieniu, a on objął mnie w pasie. Cofnął rękę. — Prawie cię nie dotknąłem! — poskarżył się. — Przecież ja cię nie dręczę, ja... — szukał właściwego słowa — ...cię pogłaskałem. Tak jak konia. Zachichotałam. — To nie głaszcz mnie więcej. Nie jestem koniem. Odwzajemnił uśmiech i trzymał ręce z daleka, tak jak prosiłam. W końcu zostaliśmy przyjaciółmi. Przypominał młode zdrowe zwierzę, u szczytu formy fizycznej, które szuka samicy. Flirtowałby ze mną, gdybym choć trochę na to pozwoliła. Łowił wzrokiem Katie, gdy mu się wydawało, że nikt nie patrzy.

Razem z Dandy nieomal codziennie zbaczali z drogi, żeby się całować i obłapiać, wyłącznie dla zaspokojenia pożądania. Był pierwszym mężczyzną Dandy i ona pławiła się w rozkoszach, które jej dawał. Jack już wcześniej stracił niewinność, ale w Dandy odkrył zmysłową partnerkę, równie namiętną jak on. Nie byli w sobie zakochani, lecz uzależnili się od siebie. Tamtej wiosny, gdy co rano ruszaliśmy prosto w stronę wschodzącego słońca, szukali i odnajdywali się nawzajem każdego dnia, z regularnością obrotów młyńskiego koła. Poza chwilami rozkoszy ich stosunki były zaledwie poprawne. Katie obserwowała ich z przemądrzałym uśmieszkiem. Uznała, że Dandy znudzi się Jackowi, i miała rację. Nie zachęciła go ani jednym słowem czy uśmiechem — pamiętała o mojej złotej gwinei. Byłam jednak przekonana, że jak tylko dług zostanie spłacony, Katie zerwie umowę i będzie uwodzić Jacka tak długo, aż ją posiądzie, odrzucając Dandy. Nie miałam pojęcia, co się wtedy stanie. Zamartwiałam się tym, nie wiedząc, czy Dandy rzuci się jej do gardła czy raczej da sobie spokój. — Mateczka Merry! — powiedziała ze śmiechem Dandy, gdy zauważyła moją zasępioną minę. Najmniej szczęśliwy z nas wszystkich był William. Nie narzekał, lecz jego okrągła twarz coraz bardziej przypominała księżyc i miał smutne oczy. Pod koniec drugiego tygodnia Robert spytał go, czym się tak przejmuje, a William wyznał, że nie lubi podróży. Uważał, że powinniśmy gdzieś się wreszcie zatrzymać, a nie tak

R

jechać i jechać. Dandy i ja wpatrywałyśmy się w niego, nic nie pojmując, Katie natomiast przytaknęła, jakby go rozumiała.

L T

— On pewnie nigdy przedtem nie wyjeżdżał z Warminster — stwierdziła. — Jest tak, William? W odpowiedzi William skinął smutno głową. Widząc to, Robert cisnął emaliowany talerz na trawę i wyprostował się, dłubiąc w zębach źdźbłem trawy.

— Cóż, jak tak bardzo tego nie lubisz, to chyba będę cię musiał odesłać do domu — powiedział twardo. — Bóg jeden wie, ile tam czeka na ciebie roboty. Pani Greaves będzie musiała wynająć parobka do samego ogrodu i warzywnika.

Twarz Williama rozpromieniła się, jakby ktoś wstawił świecę do chińskiego lampionu. — Będę musiał znaleźć jakiegoś chłopaka na twoje miejsce — dodał Robert z zadumą. — Takiego, co to i zajrzy do koni, i wie, co to życie w drodze. Na tym zakończył rozmowę, ale gdy zatrzymaliśmy się koło Winchester, ubrał się w swój najlepszy brązowy kaftan i pojechał na Śniegu do miasta. Wrócił z chuderlawym małym chłopcem, ubranym jak każde dziecko z przytułku. Jak tylko go zobaczyłam, od razu rozpoznałam Cygana. — Cała jego rodzina siedzi w więzieniu — w ten sposób przedstawił go Robert. — Ojca mu pewnie powieszą, matkę gdzieś ześlą, a jego dziadkowie posiedzą po siedem lat za kratkami. Nie mogli udowodnić, że brał w tym udział, więc wsadzili go po prostu do przytułku. — Za co? — spytałam, przyglądając się z ukosa czarnookiemu włóczędze. — Kradzież z użyciem przemocy — odparł Robert. Zsadził chłopaka z grzbietu Śniega i sam również zsiadł. — To nie było tak — odezwał się chłopiec, a Dandy i ja uśmiechnęłyśmy się, słysząc gardłowe dźwięki cygańskiego akcentu. — Moja babka przepowiadała przyszłość. Dostała szylinga od jednej damy, która chciała

wiedzieć, czy jej kochanek jest wierny. Moja babka jest jasnowidząca, obejrzała jej dłoń i powiedziała „nie". — Westchnął głęboko. — Ta dama próbowała odebrać szylinga i była niemiła dla mojej babki. Dziadek przyszedł jej z pomocą i stangret tej damy go uderzył. Wtrącił się mój tato, a potem mama. Stangret damy zbił nas wszystkich batem i zawołał straż. Zamknęli nas za kradzież z przemocą, bo jakaś dama nie mogła uwierzyć, że jej mężczyzna woli inną kobietę. Robert pokręcił głową. Katie i Dandy jęknęły ze zdziwieniem i współczuciem. Przyjrzałam się chłopcu surowym okiem. Nie miałam nic przeciwko niemu; to, co mówił, mogło być nawet prawdą. Nic mnie to jednak nie obchodziło. Świat był pełen wielkich i małych złodziei. Małych, jakimi bez wątpienia byli jego krewni — bo szyling za wróżbę to oszustwo i złodziejstwo. I wielkich — bo tamta dama i jej mężczyzna są z tych, którzy twierdzą, że cała ziemia i wszystko, co na niej żyje, należy do nich. Nie litowałam się ani nad nim, ani nad tą hołotą, z której się wywodził. Cieszyłam się jednak, że do nas przystał. Mógł zastawiać sidła w cudzych lasach zamiast Dandy i zamiast niej zawisnąć na szubienicy za dostarczanie mięsa do garnka Roberta Gowera. Tylko ona mnie obchodziła. Nie chciałam marnować miłości dla żadnej innej ludzkiej istoty. Kochałam tylko Dandy i Morze — jedną egoistkę i konia. Niewiele to miłości jak na jedną osobę, pomyślałam, patrząc, jak chłopcu ścieka po policzku łza z żalu za ojcem, który miał zostać powieszony, matką, która miała być wywieziona gdzieś bardzo, bardzo daleko, i dziadkami, którzy niechybnie mieli umrzeć w więzieniu. A jednak po

R

wielu latach spędzonych z tatą i Zimą moje serce jakby się skurczyło i teraz miejsca starczało w nim tylko dla Dandy i Morza.

L T

— Potrafisz zajmować się końmi? — zagadnęłam chłopca. Twarz mu pojaśniała.

— Tak — odparł. — Ja kocham konie. Mój tato kiedyś je tresował. — Więc w razie czego masz jeszcze jednego woltyżera — zwróciłam się do Roberta. Chłopiec był lżejszy od Jacka i szczuplejszy, miał znakomitą sylwetkę do jazdy na oklep. Robert spojrzał na mnie, promieniejąc z zadowolenia.

— A pewnie — rzekł. Brzęknął sakiewką. — I jeszcze mi zapłacili za to, że go zabrałem — dodał. Spojrzał na Williama. — Możesz wracać do domu z samego ranka. Pokażę ci drogę i dam kilka miedziaków, żebyś miał co jeść. Pójdziesz pieszo, a może czasem ktoś cię podwiezie. Na pewno szybko się uwiniesz. Na twarzy Williama wykwitł rumieniec dziecięcego zachwytu. — Dziękuję panu, panie Gower — powiedział szczerze. — Bardzo pięknie dziękuję. A dziękuj sobie, dziękuj, pomyślałam w duchu, patrząc na buty Williama, które moim zdaniem nie mogły przetrwać tych wszystkich dróg, jakie musiał pokonać piechotą, zanim podwiezie go jakiś wóz albo furmanka. Ale Williamem też się nie przejmowałam. — Chłopak może spać dziś z wami, dziewczęta — orzekł Robert. — Od jutra będzie spał razem z nami, na posłaniu Williama. — Nie będzie spał z nami, dopóki się nie umyje — oświadczyłam stanowczo. — Na pewno ma pchły i wszy. Nie życzę sobie, żeby spał z nami, dopóki się nie umyje i nie zmieni ubrania. Robert skinął głową.

— Nagle stałaś się bardzo schludna, Merry — powiedział łagodnie. — Pamiętam, że jak cię zobaczyłem po raz pierwszy, też byłaś cała pogryziona przez pchły i wszy. — To prawda — zgodziłam się. — Ale to był ostatni raz. Teraz lubię być czysta i taka już będę zawsze. Niech William zabierze chłopca do rzeki i dopilnuje, żeby się porządnie umył. Chłopiec ścisnął kołnierzyk koszuli, jakby się bał, że go zanurzymy we wrzącym oleju. Nie potrafiłam powstrzymać śmiechu. — Nie rób takiej miny, mały. Jak ci na imię? — Rea — powiedział ponuro. — A tobie? — Ja mam na imię Meridon, a to moja siostra, Dandy. Też jesteśmy Cygankami i jakoś przeżyłyśmy mycie. Idź nad rzekę. A jeśli w drodze powrotnej zauważysz królika albo zająca, możesz go przynieść z sobą. Robert znał się na ludziach tak jak na koniach. W ciągu kilku dni nauczył Reę tego wszystkiego, co robił William, a przed przedstawieniami ćwiczył z nim stawanie na końskim grzbiecie, wskakiwanie i zeskakiwanie. Rea był mały, ale za to dobrze umięśniony, zawsze wstawał wcześnie i pracował do późna i wcale nie wyglądał na zmęczonego. Doskonale zajmował się kucykami i nawet Morze, który nadal nienawidził większości mężczyzn, pozwalał mu się dotknąć. Cieszyłam się z tego, bo woltyżerka i mój skromny popis na trapezie bardzo mnie męczyły.

R

Nasze przedstawienia wyglądały niemalże tak samo jak tamto pierwsze, podczas którego widownia złożona z wyższych sfer Salisbury zgotowała nam owacje na stojąco i obrzuciła naszych akrobatów gradem monet.

L T

Czasami udawało nam się wynająć stodołę i wtedy występowaliśmy pod dachem. W takich sytuacjach liczba widzów była co prawda ograniczona, jednak Robert brał dwa pensy za wejście, a ludzie nie dość, że chętnie płacili za wstęp, to jeszcze wracali na drugie przedstawienie i płacili ponownie. Niewielu ludzi w ogóle słyszało o akrobacjach na trapezie. Nikt nigdy nie widział dziewcząt akrobatek. Byłyśmy taką osobliwością, jakbyśmy wszystkie miały po dwie głowy.

Jeśli Robertowi nie udało się wynająć stodoły, pracowaliśmy na łąkach i trzeba było wbijać głęboko w mokrą ziemię podpory podestów Jacka i dziewcząt, a siatkę przytwierdzać kołkami. Występowaliśmy pod gołym niebem pomimo zimna, jednak ludziom ono wyraźnie nie przeszkadzało, bo zbici w gromadę, nagradzali nas równie gorącymi brawami. Pod koniec dnia wypełnionego dwoma przedstawieniami umierałam ze zmęczenia, a gdy pracowaliśmy na świeżym powietrzu, czułam się jeszcze gorzej, bo przemarzałam do kości. Przygotowanie i pokazywanie kucyków, zmiana ich uprzęży, a potem moje dwa popisy akrobacji to była naprawdę ciężka praca. Rea zastępował mnie przy koniach podczas drugiej połowy, ale na trapezie nadwerężałam sobie mięśnie i zawsze sztywniałam z napięcia, gdy Dandy wykonywała swoje akrobacje. Na samym końcu musiałam jeszcze ze sztucznym uśmiechem występować w żywym obrazie historycznym, w trakcie którego razem z Jackiem na Śniegu i Morzu objeżdżaliśmy arenę szybkim cwałem i łapaliśmy Katie i Dandy, co miało symbolizować porwanie Sabinek. Ludzie to uwielbiali. Dziewczęta ubrane były w swoje nieprzyzwoite kostiumy, na twarzach miały welony i upiornie wrzeszczały. Jack i ja wkładaliśmy bryczesy i niebieskie koszule, a do tego fezy. Któregoś razu pomalowaliśmy sobie twarze upalonym korkiem i wyszło jeszcze lepiej.

Gdy mieliśmy do dyspozycji stodołę, dawaliśmy trzy przedstawienia. Robert wypożyczał latarnie i pracowaliśmy także po zapadnięciu zmroku. Czasami wypożyczał ławki i jeśli znajdowaliśmy się w okolicy, w której były jakieś wielkie dwory, dawaliśmy przedstawienie galowe dla miejscowej szlachty. Katie i Dandy występowały wówczas z wyjątkowym ogniem, polując na spojrzenia młodych dziedziców. Ja natomiast zaglądałam przez szparę we wrotach stodoły, przypatrywałam się strojom i wdychałam zapach perfum i wód. Suknie szlachcianek były jasne, uszyte ze znakomitych materiałów. Zawsze nosiły śnieżnobiałe kołnierzyki, a jeśli w stodole robiło się gorąco, wyciągały wspaniałe malowane wachlarze i owiewały swe buzie, na których nie było żadnych smug brudu. Lubiłam patrzeć na tych ludzi i marzyłam, że jestem jedną z nich. Było to marzenie równie głupie jak mrzonki Dandy, że zabawi się z jednym z młodych dziedziców. Ja jednak nigdy nie przestałam marzyć o Wide; wciąż tęskniłam do czystej pościeli i cichego pokoju, tykania dobrze naoliwionego zegara i kwiatów w wazonie, zapachu pszczelego wosku i widoku z okna na pochylonych ludzi pracujących na mojej ziemi. Marzenie o Wide, o którym nieostrożnie wygadałam się w Warminster, wróciło do mnie, kiedy ruszyliśmy w drogę. Z każdym dniem, gdy kierując się na wschód, przejeżdżaliśmy najpierw przez Hampshire, a potem przez Sussex, stawało się coraz silniejsze. Co noc zamykałam oczy i wiedziałam, że zobaczę pod powiekami wysoki horyzont zielonych wzgórz, białą od kredowego błota drogę, małe chatki przy głównym gościńcu.

R

Wikariat naprzeciwko kościoła, porośnięte brązowymi paprociami wspólne grunty za wsią, a nad tym wszystkim łuk niebieskiego nieba.

L T

Śniłam, że jestem dziewczyną taką jak teraz, z burzą miedzianych włosów i zielonymi oczyma, pragnącą tego, co było niedosiężne. Raz śniło mi się, że leżę obok jakiegoś ciemnowłosego chłopca, i obudziłam się, owładnięta pożądaniem, jakiego nigdy nie czułam w realnym życiu. Raz obudziłam się z przeraźliwym krzykiem, bo śniło mi się, że kazałam zabić własnego ojca — przytrzymywałam wielkie drzwi i patrzyłam z kamienną twarzą, jak wynoszą na noszach jego zwłoki. Dandy zaczęła mnie tarmosić i spytała, co się stało, a potem przytuliła i zasłoniła przed Katie, gdy jej opowiedziałam, że śniło mi się Wide; że muszę powstrzymać tę dziewczynę, która jest mną; że muszę do niej pobiec i ostrzec, by nie dopuściła do śmierci własnego ojca. Dandy kołysała mnie i tuliła w ramionach, jakbym była dzieckiem, przekonując, iż Wide to miejsce, którego żadna z nas nigdy nie widziała; że tamta dziewczyna to wcale nie ja; że ja nazywam się Meridon, Meridon — Cyganka, treserka koni, artystka. Ja znowu się rozpłakałam, ale tym razem nie chciałam się przyznać, dlaczego płaczę. Płakałam, bo nie dawało się zbudować mostu nad tą przepaścią, która dzieliła tamtą dziewczynę ode mnie. Miałam jeszcze inny sen. Przez ten sen straszliwie zatęskniłam za matką — straciłyśmy ją z Dandy, gdy byłyśmy jeszcze małe. Z jakiegoś powodu ta historia pomieszała mi się z opowieścią Jacka o jego matce, o tym, jak krzyczała za uciekającym wozem. Moja matka była bardzo chora. Pamiętałam ją, jak leży na posianiu w aureoli czarnych włosów, takich samych jak włosy Dandy, rozpostartych na poduszce, jak prosi tatę zalęknionym słabym głosem: Spalisz wszystko, gdy umrę, prawda? Wszystko. Wszystkie moje suknie i inne rzeczy? Taki jest obyczaj mojego rodu. Musisz obiecać, że wszystko spalisz. Obiecał jej, że to zrobi. Wiedzieli jednak oboje, nawet mała Dandy i ja wiedziałyśmy, że on nie dopełni ceremonii i nie pochowa jej zgodnie z cygańskim obyczajem. Wywiózł jej ciało na ręcznym wózku i wrzucił do

otwartego dołu, który służył za grób dla bezdomnych. Potem sprzedał jej ubrania, a ukradkiem, z zawstydzoną miną, spalił jedynie kilka szmat — to, czego nie udało mu się sprzedać. Ja i Dandy obserwowałyśmy go z wytrzeszczonymi oczyma, a on próbował nam wmówić, że dotrzymał obietnicy złożonej naszej matce. Zawsze był kłamcą. Dał mi sznurek i złote zapinki i to była jedyna obietnica, której dotrzymał. A jednak nie o tej śmierci stale pamiętałam. Nie tę matkę opłakiwałam w snach. Śniła mi się burza, huk piorunów i błyskawice, noc, podczas której nikt, komu udało się zamknąć okiennice, nie odważył się wyjść na zewnątrz. A jednak widziałam w tym śnie jakąś kobietę. Deszcz lał jej się prosto na głowę, stopy miała poranione grudami kredowej gleby i kulała niczym żebraczka. Cała była obolała, lecz płakała nie z bólu, a z rozpaczy — szła nad rzekę, by utopić swoje nowo narodzone dziecko, tak jak się topi szczenię. Dziecko było takie ciepłe, osłonięte przed deszczem jej peleryną. I ona kochała je tak mocno, że nie wiedziała, czy zdoła rzucić je zimnej kipieli, do rozlanych szeroko wód. Potknęła się i załkała, czując, jak buzia dziecka ociera się delikatnie o jej ciało. Dalej sen rozmył się, jak to bywa ze snami, i nagle pojawił się w nim wóz, taki jak ten, w którym teraz mieszkałam, taki jak wszystkie inne wozy, w których mieszkałam przez całe swoje życie. Jakaś kobieta wychyliła się z siedzenia obok woźnicy, wyciągnęła ręce po dziecko i zabrała je bez słowa. A potem — i to jest moment, w którym jak sądzę, te sny mieszały się z opowieścią o żonie Roberta

R

Gowera wołającą za nim na drodze — wóz odjechał i kobieta została sama. Trochę cieszyła się, że dziecko zostało odesłane z dala od ziemi, z dala od jej domu. Jednak od razu wezbrała w niej taka straszna tęsknota, że nie

L T

mogła się powstrzymać, by nie pobiec mimo zakrwawionych stóp za rozkołysanym wozem i nie zawołać, chociaż wiatr roznosił jej słowa: — Na imię ma Sara! Sara...

Wołała coś jeszcze, ale wiatr ją zagłuszył, a kobieta z wozu nie odwróciła głowy. Obudziłam się zimnym szarym rankiem z twarzą zalaną strugami łez, jakbym opłakiwała matkę, która musiała się mnie pozbyć mimo całej swej miłości; oddała obcym ludziom, bo jej dom nie był bezpiecznym miejscem.

ROZDZIAŁ 15 Przez te sny stale się budziłam w środku nocy i wstawałam wyczerpana. Któregoś ranka Robert popatrzył na mnie krzywo znad swojej fajki i spytał, czy jestem chora. Powiedziałam, że nie, ale miałam wrażenie, iż zmęczenie przepełnia mnie do szpiku kości. Nie dość, że źle sypiałam, to na dodatek przejeżdżaliśmy przez hrabstwa, w których dobrze pilnowano zwierzyny i nasze posiłki były skromne — chleb, ser i bekon, ale żadnych pożywnych gulaszy z dziczyzny. Ciężko harowałam, ciężej niż dla taty. On przynajmniej niekiedy robił sobie wolne, czasem nawet znikał na kilka dni pod rząd, żeby pić i grać w karty, i wracał potem chwiejnym krokiem, niezdolny do niczego. U Roberta żyliśmy zgodnie z jednostajnym rytmem — praca i podróż — i nie było żadnej odmiany. Katie była w ciągłym ruchu, występowała i ćwiczyła, ale wieczorem, po ostatnim przedstawieniu, nie potrafiła już nic zrobić. Szczególnie wtedy gdy występowaliśmy w stodołach i brała udział w trzech pokazach. Zrzucała z siebie kostium i natychmiast zwijała się w kłębek na swoim posłaniu. Nieraz widziałam, jak ona i Dandy zasypiały nago pod kocami, rozwiesiwszy przedtem swoje wspaniałe peleryny nad posłaniem, zanadto wykończone, żeby je złożyć i schować do szafy. Dandy była kompletnie wyczerpana. Musiała kierować dodat-

R

kowymi ćwiczeniami, gdy nie szło im najlepiej podczas występów; była nie tylko artystką, ale również trenerką. A poza tym musiała bez końca doskonalić swoje umiejętności. Jeszcze długo po tym, jak Katie i Jack wpadli do siatki, klnąc ze zmęczenia, Dandy zostawała na górze, samotnie ćwiczyła przewroty na drążku, skakała

L T

do siatki i znowu wspinała się po drabinie, żeby wszystko jeszcze raz powtórzyć. Ja zazwyczaj pracowałam z końmi albo przynosiłam im siano i wodę na noc, a kiedy słyszałam brzdęk siatki, wchodziłam do stodoły i prosiłam Dandy, by już skończyła ćwiczyć i poszła do łóżka. Czasami zanosiłam jej kubek grzanego piwa zaprawionego korzeniami, wtedy zeskakiwała do siatki i wypijała je, przysiadłszy na jednej z ławek.

— Nie powinno się ani jeść, ani pić na arenie — powiedziała raz do mnie z twarzą spowitą parą unoszącą się znad piwa. — Nie powinno się również przeklinać, a wszyscy to robimy — odparłam. — A teraz idź do łóżka, Dandy. Jutro dajemy trzy przedstawienia, będziesz zmęczona. Ziewnęła i przeciągnęła się. — Już idę — przyrzekła. — Ty też idziesz? Potrząsnęłam głową, mimo że strasznie chciało mi się spać. — Muszę oczyścić uprząż — powiedziałam. — Jest bardzo brudna. Szybko się z tym uwinę. Wyszła nie oglądając się, a gdy dwie godziny później wróciłam do wozu, obydwie z Katie mocno już spały — Dandy na wznak z głową otoczoną gęstwą czarnych włosów. Wpełzłam do łóżka i okryłam się kocami po samą szyję. A gdy tylko zamknęłam oczy, zaraz zaczęłam śnić. Śniło mi się, że jestem rudowłosą dziewczyną i że ziemia buntuje się przeciwko mnie. Patrzyłam, jak zboża dojrzewają, a jednak czułam chłodny uścisk lęku przed utratą plonów. Śniło mi się, że to ja byłam tą kobietą zagubioną wśród burzy i przepełniał mnie ból po utracie dziecka o imieniu Sara. Potem słyszałam jej pełne

udręki wołanie i zupełnie jakbym usiłowała jej odpowiedzieć, usiadłam nagle wyprostowana na łóżku, rozbijając sobie czoło o dach wozu. Rankiem miałam spuchnięte powieki i ziemistą twarz, ale trzeba było zająć się końmi i kucykami, nanieść siana i wody, sprawdzić uprząż; każde z dwunastu zwierząt wymagało umycia i wyczesania. Pomagał mi Rea, lecz Robert uczył go jazdy na oklep, był więc zupełnie wymęczony i posiniaczony od upadków. Pomagał mi Jack — on jednak ćwiczył akrobacje na trapezie i pomagał Rei nauczyć się stawania na końskim grzbiecie. Większość pracy spadała zatem na mnie. Nie mogłam prosić o pomoc Katie, gdyż bała się Śniega i Morza, mogła się zająć jedynie małymi kucami. Nie prosiłam Dandy, wolałam, żeby choć ona odpoczęła. Najspokojniej było około popołudnia. Jedliśmy wcześnie, na ogół gotowały Katie i Dandy, a Jack i Rea, na polecenie Roberta, czyścili i zmywali talerze. Często wracaliśmy do wozów i przesypialiśmy wczesne popołudniowe godziny. Czasami, gdy zrobiło się cieplej, szukaliśmy drogi do najbliższej rzeki albo jeziora — dosiadając we trójkę Morrisa albo Stokrotki — i przez godzinę pluskaliśmy się w zimnej wodzie. Któregoś razu, gdy występowaliśmy na łące obok małej rybackiej wioski Selsey w zachodnim Sussex, wszyscy pięcioro wybraliśmy się nad morze: Jack i Rea na Śniegu, Dandy, Katie i ja na Morzu. Jechaliśmy plażą po płaskich kamieniach do ubitego piasku nad samych brzegiem, a potem kazaliśmy koniom wejść do wody. Morze przestraszył

R

się fal, a Katie krzyczała, że zaraz ją zrzuci. Pozwoliłyśmy jej zsiąść, Dandy obejmowała mnie silnie w pasie, a ja zagnałam konia do wody. Fale sięgały mu do kolan, nie pozwalałam mu się zatrzymać, aż w końcu zanurzył

L T

się cały i zaczął płynąć potężnymi, pełnymi wdzięku wypadami. Uchwycone jego grzywy, płynęłyśmy obok, pozwalając, by nas ciągnął przez fale. Jack i Rea krzyczeli z zachwytu, starając się utrzymać na grzbiecie Śniega, a Katie zdobyta się na odwagę i pluskała na skraju wody. Przez ten krótki czas wszyscy znów byliśmy dziećmi, bawiliśmy się tak, jak nigdy nam nie pozwalano podczas naszych pracowitych pierwszych lat życia. Po chwili Jack zerknął na słońce i skinął głową w moją stronę. — Czas wracać — zawołał.

Pozostali chcieli jeszcze zostać na ciepłym słońcu, wśród morskich fal, lecz Jack i ja byliśmy nieugięci. — Musimy je wyczyścić — powiedziałam ponuro, patrząc na sierść Morza, posklejaną od słonej wody, i potarganą grzywę. — Pomogę wam — obiecała beztrosko Dandy. — Pomogę, jeśli zostaniemy trochę dłużej! — Nie — postanowiłam stanowczo, a Jack poparł mnie skinieniem głowy. — Chodźcie — powiedział, wskakując na grzbiet Śniega. — Pora wracać. Katie wracała z Jackiem i Reą. Ja i Dandy jechałyśmy na Morzu tuż za nimi. Była dopiero połowa kwietnia, a słońce grzało jak w maju. — Miałaś rację, gdy nazwałaś go Morze — odezwała się sennym głosem Dandy. — Ale czemu go tak nazwałaś, Merry? Siedziała przede mną, a ja czułam się szczęśliwa i spokojna, tuląc ją w ramionach. — Z powodu Wide — wyjaśniłam. — Czułam, że już go widziałam w Wide i że nazywał się Morskicoś-tam. Nie wiem dokładnie jak, więc nazwałam go Morzem.

— Och, Wide! — zaoponowała ospale. — Ciągle myślisz o Wide, Merry? Myślałam, że ono śni ci się już tylko w koszmarach. — To prawda — powiedziałam. Dawna tęsknota wciąż mnie wzywała. — Chyba zawsze będę o nim myśleć. Dandy oparła się o mnie i usnęła, a gdy pocałowałam jej włosy, delikatnie, by jej nie budzić, poczułam smak morskiej soli. Poruszyła się i obejrzała przez ramię, w jej ciemnych oczach igrał uśmiech. — Wreszcie go złapałam — wyznała. — Kogo? — spytałam. Byłam zupełnie otępiała ze zmęczenia, od słońca i widoku roziskrzonych fal miałam wrażenie, że coś mi tańczy przed oczyma. Wszystko mnie bolało od pływania i wiedziałam, że następnego dnia będę zupełnie zesztywniała. Zasnęłam tak samo jak Dandy. Nie dotarło do mnie, co ona powiedziała. — Kogo złapałaś? — powtórzyłam pytanie. Dandy skinęła potarganą głową w stronę idącego przed nami drugiego konia. Skręcał już w bramę, za którą stały wozy i spętane kucyki. — Jacka — powiedziała. W jej głosie słychać było głębokie zadowolenie. — Złapałam go tak, że już mi nie ucieknie. Pokaz będzie w połowie nasz, tak jak obiecałam.

R

— Dandy, coś ty zrobiła? — krzyknęłam, usiłując się obudzić i zrozumieć, co ona mówi, lecz Morze pogalopował w ślad za Śniegiem na łąkę, a z wozu wytoczył się Robert Gower z zaczerwienioną twarzą i roześmianymi oczyma.

L T

— Gdzie wyście u diabła byli! — zawołał Robert. — Meridon Cox, będziesz musiała harować jak niewolnik na plantacji cukru, żeby uwinąć się z tymi końmi na dzisiejszy wieczór! A dzisiaj jest wieczór, jakich mało! Nie zepsujcie go, dziewczyny! Podczas pierwszego albo drugiego przedstawienia przyjdzie nas obejrzeć pewien człowiek! Kiedyście wszyscy zniknęli, przynieśli mi list! Gdyby przyszli wcześniej, na pewno bym was zatrzymał.

— Co to za człowiek?! — spytała Dandy. Robert spojrzał na nią promiennie. — Nieważne, panno Wścibska — powiedział. — Po prostu zapamiętajcie, że przyjdzie na pierwsze albo drugie przedstawienie. Jeśli mu się spodoba, to być może da mi zarobić fortunę. Ogarnął nas wszystkich wzrokiem. — Jeśli złoży mi ofertę, wszyscy będziemy mieli z tego korzyść — tłumaczył. — Sezon w Londynie! Prawdziwa arena. Widownia z wyższych sfer. Dwa przedstawienia dziennie, ale nigdy pod gołym niebem! Koniec z podróżami! Nie wiadomo, do czego jeszcze dojdziemy! Urwał i przyjrzał się nam dokładniej. — Mój Boże, wyglądacie jak banda Cyganów! — stwierdził z irytacją. — Meridon, zajmij się tymi końmi! Rea, pomóż jej! Jack, sprawdź liny, a potem idź pomóc Merry! Napadł na Dandy i Katie.

— Macie być fruwającymi aniołami! Królowymi balu! — krzyczał ze złością. — Wyglądacie jak dwa rozmamłane jeże. Jazda pod studnię, umyjcie się i uczeszcie. Sprawdźcie kostiumy! Życzę sobie, żebyście wyglądały jak najlepiej! Ujął Dandy za rękę i odprowadził ją na bok, a ja wiedziałam, że każe jej sprawdzić, czy jestem uczesana, gdy już skończę pracę przy koniach. Uśmiechnęłam się ponuro. Robert zawsze chciał wszystkiego naraz. Cudowne konie prezentowane przez śliczną panienkę. Dziewczęta pobiegły po wodę i grzebienie. Ja schwyciłam ciężkie wiadra i zajęłam się Morzem, a Rea zajął się Śniegiem. Potem trzeba było umyć i wyczesać Morrisa i Stokrotkę. Morris wytarzał się w błocie i bujnej trawie, więc prawie godzinę ścierałam zielone plamy z jego nóg i zadu, tam gdzie miał białe łatki. Potem pojawił się Jack, zakasał rękawy i pomógł mi przygotować kuce. Je także trzeba było umyć i wyczesać. Wszystkim trzeba było zwilżyć i wyczesać pod włos zady, żeby lśniły w światłach latarni. Na wszystkie należało nałożyć uprząż, kantary i wodze, a potem dać im siana i wody, a ponadto sprawdzić mosiężne dzwonki, szybko je przetrzeć i odłożyć ostrożnie na bok. Gdy razem z Jackiem kończyliśmy oporządzać ostatnie dwa kuce, pojawiła się Dandy. — Macie to zostawić — zawołała. — Obydwoje. Robert mówi, że Rea skończy za was, a wy macie się sami przygotować.

R

Wyprostowałam się i spojrzałam na nią. Wyglądała tak pięknie, że nie mogłam uwierzyć, iż jesteśmy siostrami. Z obu stron głowy miała zaplecione cztery warkoczyki owinięte złotymi i zielonymi wstążkami.

L T

Resztę swych czarnych włosów pozostawiła rozpuszczoną, spadały lśniącą kaskadą na jej plecy. Uróżowała sobie wargi i policzki, a oczy obrysowała upalonym korkiem. Wyglądała jak arabska księżniczka, obco i pięknie.

— Och, Dandy! — jęknęłam. — Jaka ty jesteś piękna!

Uśmiechnęła się słodkim, zniewalającym uśmiechem dziecka. — Doprawdy? — udała niedowierzanie. — Czy ja jestem piękna, Jack? Upuścił dzwonek, który właśnie polerował, i wyciągnął ręce w jej stronę. — O, tak — powiedział, po raz pierwszy odzywając się do niej czułym tonem. — Jesteś naprawdę piękna. Dandy westchnęła i ruszyła w jego stronę, nagle jednak spostrzegła jego brudne dłonie i zrobiła krok w tył, odpędzając go. — Nie dotykaj mnie, brudasie! — krzyknęła. — Zresztą i tak nie ma czasu. Robert powiedział, że mam ci się pomóc ubrać, Meridon, i umyć ci włosy. Idź do pompy, ja przyniosę grzebień i ręcznik. Jack, ty też idź się umyć. Masz zupełnie czarne ręce, a ludzie już czekają przy drodze. Twój ojciec stoi gotowy przy bramie. Pobiegłam zgodnie z jej poleceniem, kątem oka dostrzegając przelotne, pełne obrazy spojrzenie Jacka. Nie lubił, jak Dandy wydawała mu rozkazy. Nie lubił tego na trapezie, a jeszcze bardziej na ziemi. A już najmniej mu się podobało, że zrobiła to, gdy właśnie po raz pierwszy rozwarł przed nią ramiona otwarcie, w świetle dnia. Odwrócił się, ponury jak rozpieszczone dziecko, i powędrował do swego wozu. Patrzyłam na jego przygarbione ramiona i wiedziałam, że odtąd będzie żałował tamtego nieznacznego gestu uczucia. Nie sądzę, by Dandy w ogóle coś zauważyła.

Woda z pompy była lodowata i zmarzłam do szpiku kości. Dygotałam w przemoczonym ubraniu, a tymczasem Dandy czesała mi włosy, brutalnie wyszarpując kołtuny. — Gdybyś się czesała codziennie, nie plątałyby się tak! — stwierdziła złośliwie, gdy się wyrywałam i skarżyłam. — Teraz ci je zaplotę tak samo jak moje! — Och, zostaw mnie, Dandy! — błagałam. — Będziesz to robiła całe wieki, a ja nie znoszę, jak ktoś przy mnie tak skacze. — Robert życzył sobie, żebyśmy miały takie same fryzury — oświadczyła. — Katie ma niebieskie i złote wstążki, ja mam zielone i złote, a ty masz mieć czerwone. Teraz uklęknij! — rozkazała nieubłaganym głosem. — Jak się będziesz wiercić, wszystko potrwa jeszcze dłużej. Uklękłam. Trawa rosnąca wokół pompy była zalana wodą i zrobiło mi się jeszcze zimniej. Czułam, jak z mokrych włosów kapią mi na plecy lodowate krople. Słońce przestało grzać, toteż zanim Dandy skończyła, cała dygotałam. — Co chciałaś mi powiedzieć, gdy wjeżdżałyśmy na łąkę? — spytałam. — Co chciałaś mi powiedzieć na temat Jacka? Na jej twarzy ponownie pojawił się dziwny, tajemniczy wyraz. — Nie teraz — odparła. — Powiem ci po przedstawieniu, gdy już nie będziemy się tak spieszyć.

R

— W porządku — powiedziałam, choć nie chciałam czekać. — Ale to nic złego, Dandy? Uśmiechnęła się do mnie ciepłym, pełnym zadowolenia uśmiechem kobiety, która wie, że zdobyła wszystko, czego chciała.

L T

— Nic złego — uspokoiła mnie. — A jeśli temu człowiekowi spodoba się nasz występ, będzie jeszcze lepiej.

Wyciągnęłabym z niej więcej, ale nadbiegł Rea, powiedział, że Robert otworzył bramę i że już jest pełna widownia. Dandy i Katie mają szybko przyjść i zacząć sprzedawać napoje i słodycze. — I ten człowiek z Londynu już tu jest — wydyszał.

— Skąd wiesz? — spytała Dandy, zatrzymując się w biegu. — Jak on wygląda? — Ogromny płaszcz — mówił Rea mocno przejęty. — Wielkie guziki, peleryna, strasznie wysoki kapelusz. I bardzo świecące buty. Dandy skinęła głową. — Już idę — powiedziała, zadarła swą krótką spódnicę i pomknęła do naszego wozu po pelerynę. — Ładnie wyglądasz, Merry — wybąkał Rea. Wiedziałam, że tak nie jest. Dandy i Katie wybrały sobie kolory, które do nich pasowały. Żadna z nich nie pomyślała, jak będą wyglądać czerwone wstążki w moich rudych włosach. Te kolory zupełnie kłóciły się z sobą. Cały czas się krzywiłam, bo Dandy zaplotła mi warkoczyki i zawiązała je tak mocno, że bolała mnie skóra na głowie i czole. — Wiem, że nie — odparłam niezbyt grzecznie. — Ale to nieważne. Rea uśmiechnął się ze zrozumieniem. — Czy mam ci je zapleść na nowo? — zaproponował. Potrząsnęłam obolałą głową.

— Nie odważę się! — powiedziałam. — Zresztą za chwilę muszę już być gotowa. Pobiegłam do swego wozu, a Rea wrócił pilnować bramy i przyjmować opłaty za wejście od spóźnialskich. Ubrałam się w niebieską suknię do konnej jazdy i wróciłam do koni, nakładając na wierzch fartuch roboczy. W tej okolicy mieszkało wielu bogatych farmerów uprawiających ciemną żyzną glebę. Stodoły budowano tu tak ogromne, że w ich wnętrzu mogły się znaleźć jednocześnie wszystkie nasze konie. Zauważywszy to, Robert natychmiast wymyślił paradę otwierającą z udziałem kucyków; nauczyliśmy je marszu w parach za Śniegiem dosiadanym przez Jacka. Ja jechałam za nimi na Morzu. Potem wjeżdżały Dandy i Katie ubrane w peleryny, obydwie siedziały bokiem na Morrisie. Całość zamykała jak zawsze niezawodna Stokrotka swoim miarowym cwałem, powiewając dwiema chorągwiami umocowanymi w uprzęży. Stanowiło to znakomity początek przedstawienia, ale oznaczało, że wszystkie konie musiały być gotowe jednocześnie. Jack czekał już za stodołą, wkręcał dzwonki w opaski na czołach kucyków. Morze podrzucał łbem i płoszył się na widok kolorowego strusiego pióra, które Rea usiłował umocować na jego czole, mimo że przedtem widział je już ze sto razy. Rea przeklinał cichym łagodnym głosem, starając się go przestraszyć jak najmniej.

R

— Ja to zrobię — zaproponowałam. — Ty okryj czaprakami Stokrotkę i Morrisa. Wszystkie duże konie dostały różowe czapraki, tej samej barwy co peleryny dziewcząt. Czapraki miały

L T

się znajdować w jednej skrzyni razem z piórami i dzwonkami. — Nie ma ich tam! — krzyknął Rea.

Przez kilka chwil kłóciliśmy się szeptem. Jack zrzucił winę na mnie, ja jednak wyraźnie pamiętałam, że złożyłam je i schowałam do skrzyni poprzedniego wieczoru. Rea przysięgał, że były tam jeszcze kilka chwil wcześniej, a Jack przeklinał go i twierdził, że na pewno je wyjął i gdzieś położył. Rea zaprzeczał, a ja powiedziałam Jackowi, żeby przestał zwalać całą winę na nas i pomógł nam szukać. Pośrodku całego tego zamieszania i napadów złości nadeszła Dandy, piękna jak anioł w swej powiewającej różowej pelerynie, z czaprakami koni przełożonymi przez ramię. Zabrała je do wytrzepania. Jack sklął ją dosadnymi słowami za to, że nic nam nie powiedziała, a Dandy uśmiechała się do niego, jakby nic nie było w stanie jej poruszyć. Poczułam ten sam chłód jak wtedy, gdy myła mi włosy i zimna woda spływała po moich plecach. Wzdrygnęłam się. Robert otworzył wielkie dwuczęściowe wrota stodoły i wytknął głowę, żeby na nas spojrzeć. Słyszałam dochodzący ze stodoły harmider wywoływany przez tłum wepchnięty w niewielką przestrzeń. — Wszyscy gotowi? — spytał Robert. Był czerwony od skrywanego podniecenia, starał się jednak zachować spokój. — Mamy dziś dobrą widownię. Komplet. Człowiek z Londynu też już jest. Pozornie był opanowany, ja jednak widziałam, jak trzęsie mu się dłoń zaciśnięta na rękojeści bata. — Dzięki temu może uda nam się wybić — rzekł cicho. — Nie umiem wam nawet powiedzieć, jakie to ważne, żebyście dzisiaj dali z siebie wszystko. — Jego głos brzmiał nieomal błagalnie. Rozejrzał się. — Konie gotowe, Meridon? — Tak, Robercie — odparłam i uśmiechnęłam się do niego.

Mimo iż właśnie on zmuszał mnie do takiej harówki, że wiecznie umierałam ze zmęczenia, był człowiekiem, który obrał sobie cel w życiu i chcąc nie chcąc, uśmiechałam się z przyjemnością, widząc, jak wytrwale i pewnie do niego zmierza. — No cóż, to zaczynajmy! — zawołał. Wszedł do stodoły, a ja wyobraziłam go sobie, jak wkracza na sam środek areny. Tego ranka wysypaliśmy wnętrze stodoły świeżymi trocinami i na ich tle wysokie buty Roberta mogły wyglądać jak te czarne błyszczące buty ludzi z wyższych sfer. Wokół areny ułożyliśmy bele siana, na pewno siedziały teraz za nimi dzieci i patrzyły na wszystko szeroko otwartymi oczyma. Dalej stał podwójny rząd ław zarezerwowany dla widzów z wyższych sfer i tych, którzy zdecydowali się zapłacić trzy pensy za miejsce. Za nimi leżały bele słomy dla tych, którzy zapłacili dwa pensy, a dalej oraz w przejściu, skąd ledwie było widać cokolwiek, mieli stać ludzie, którzy nie mogli wydać więcej niż jednego pensa, ale to oni oklaskiwali konie najdłużej i najgłośniej, bo wiedzieli — w odróżnieniu od tych z przednich ławek — jak długo i ciężko trzeba pracować z koniem, żeby nauczył się słuchać wydawanych szeptem rozkazów. — Panowie i panie, szlachetni państwo i ty, czcigodny gościu! — wyrecytował Robert. W stodole natychmiast zapanowała cisza. Było tak spokojnie, że słyszałam, jak Jack stuka się paznokciem kciuka po zębach.

R

— Przestań, Jack, to denerwujące — powiedziała cicho Dandy.

— Z dumą prezentujemy dzisiaj i jeszcze tylko przez trzy wieczory „Zdumiewający pokaz sztuki akro-

L T

bacji powietrznych i konnych Roberta Gowera"!

To był znak dla nas. Rea rzucił się swym drobnym ciałem na wielkie podwójne wrota i otworzył je gwałtownie na oścież. Jack pozbył się chmurnego wyrazu twarzy i uśmiechnięty wjechał na arenę z uniesioną wysoko głową. Śnieg uniósł nogi i zatańczył w miejscu, gdy usłyszał zbiorowy jęk zachwytu na swój widok, a potem podrzucił łeb, powiewając nowym strusim piórem.

Skinęłam głową w stronę Rei trzymającego wodze kucyka, który prowadził cały szereg — pognał je wszystkie za Jackiem przy akompaniamencie brzęczących dzwonków. Głośne „aaach!" małych dzieci natychmiast podjęli dorośli, jakby żaden z nich nigdy w życiu nie wybatożył żadnego konia na śmierć. Wsunęłam palec pod popręg Morza, sprawdzając, czy jest dostatecznie napięty, i obejrzałam się w stronę Dandy. Siedziała już na grzebiecie Morrisa i uśmiechała się do mnie pełnym zadowolenia, tajemniczym uśmieszkiem. — Jedź, Merry! — ponaglił mnie Rea, a ja oderwałam wzrok od gładkiej nieodgadnionej twarzy mojej siostry, wjechałam na arenę i uśmiechnęłam się do witającej mnie burzy oklasków. Taka owacja nie schlebiała mojej próżności. Klaskali, bo byłam szczupła, drobna, a koń wysoki i dumnie unosił łeb. Dzięki swej smukłej sylwetce na arenie mogłam uchodzić za piękność, a całości dopełniała niebieska suknia. Zresztą wiedziałam od Roberta, że ci ludzie płacą za możliwość oglądania pięknych kobiet i koni, a wszystko inne będą starannie pomijali. Uśmiechnęłam się i znowu obdarzono mnie oklaskami. Gdybym nawet popadła w zarozumiałość, musiałabym się pozbyć tego uczucia natychmiast po wejściu Dandy i Katie. Na widok dwóch akrobatek na końskim grzbiecie widownia zaczęła głośno wiwatować i tupać nogami. Dziewczęta kłaniały się z taką gracją, że wyglądały jak dwie królowe. Wszyscy wykonaliśmy jeszcze dwie rundy dokoła areny, po czym Jack skierował się do wyjścia.

Rea przejął kucyki i zaraz przygotował je do ponownego wejścia na arenę. Jack wziął ode mnie wodze Morza i poprowadził go razem ze Śniegiem do słupków, przy których miały być uwiązane. Dandy była odpowiedzialna za Morrisa i Stokrotkę, które dobrze wiedziały, że mają iść na swoje miejsce i tam spokojnie czekać. Robert cały czas stał na środku areny i kłaniał się, dziękując za huczne brawa. Odczekał kilka sekund, bym mogła odprawić Morze i ustawić się za zamkniętymi wrotami na czele szeregu kucyków. Potem, gdy podniecenie wywołane paradą opadło, trzasnął z bata i kwiecistymi słowami przedstawił mamselle Meridon i tańczące kucyki. Wszystko szło jak po maśle. Z każdym dniem spędzonym w drodze kucyki potrafiły coraz więcej, już samo ciągłe przenoszenie się z jednej wsi do drugiej stanowiło dla nich tresurę. Schudły ponadto i wyglądały lepiej niż wtedy, gdy je uczyłam na łące Roberta w Warminster. Bacznie mnie obserwowały, a ja dopilnowałam, by wszystkie moje znaki były dla nich jasne. Krok w przód, bat w górę: stop. Obrót z batem trzymanym ukośnie: bieg wokół ringu. Skręcenie rzemienia bata: piruet. Na koniec występu wszystkie wycofały się w stronę wrót stodoły, a potem przyklękły w ukłonie. Stałam przed nimi i uśmiechałam się do tłumu, wypatrując człowieka z Londynu. Nietrudno było go znaleźć. Siedział w pierwszym rzędzie, palił wielkie cygaro, którego silnie rozżarzony czubek znajdował się niebezpiecznie blisko leżącej przed nim beli słomy. Uśmiechnął się do mnie i wsunął

R

cygaro między zęby, by zsunąć rękawiczki ze swych wielkich dłoni i klasnąć w nie z całej siły: trzy razy. Wykonałam niezgrabny ukłon — nigdy nie potrafiłam dygać z taką gracją jak Dandy — a potem kazałam kucy-

L T

kom objechać ring raz jeszcze, odesłałam je i wykonałam kolejny ukłon, po czym sama wyszłam. Rea przechwycił kuce i wyprowadził je do słupków. Zaraz po opuszczeniu areny narzuciłam fartuch na suknię i poszłam pomóc Jackowi przy Stokrotce i Morrisie.

— Poszła po bułki i napoje — powiedział Rea, widząc, że rozglądam w poszukiwaniu Dandy. Skinęłam głową. Otworzyłam wrota przed Jackiem, który właśnie zapowiedziany przez ojca wychodził na arenę. Po chwili Rea zamknął wrota, a ja klepnąwszy Stokrotkę i Morrisa po zadzie, wysłałam je na arenę, by Jack mógł się popisać swoją jazdą na oklep. — Potrzebujesz jej do czegoś? — spytał Rea. — Mogę ją przyprowadzić. Nie jestem ci tu potrzebny. — Nie — odparłam roztargnionym tonem. — To nic takiego. — Ona rzuca dzisiaj cień — powiedział nagle Rea. Poderwałam gwałtownie głowę, żeby na niego spojrzeć. Miał zamglony, niewyraźny wzrok. Zobaczył moje spojrzenie, popatrzył mi w oczy i uśmiechnął się. — Nie bój się tak, Meridon! Tak zwykła mówić moja babka, kiedy komuś wróżyła! Właśnie sobie pomyślałem, że Dandy wygląda tak, jakby rzucała cień. — Czy to przynosi pecha? — spytałam zdenerwowana. — Czy to jej przyniesie pecha, jak będzie występowała na trapezie? — To przyniesie pecha każdemu, kto będzie próbował ją zatrzymać! — powiedział otwarcie. — Ale ja nie jestem jasnowidzem, Meridon. I moja babka też nie była jasnowidząca. Sam nie wiem, dlaczego to powiedziałem.

— To nie otwieraj ust, jeśli czegoś nie wiesz — skarciłam go ostrym tonem. — I przygotuj się, żeby złapać konie. Jack już kończy. Usłyszałam burzę oklasków żegnających występ Jacka. Rea otworzył wrota i złapał Stokrotkę i Morrisa, gdy wycwałowały z areny. Jack wbiegł w ślad za nimi z twarzą lśniącą od potu i roziskrzonymi oczyma. — Spodobałem mu się! Oklaskiwał mnie! — zawołał. — Tato jest naprawdę zadowolony! — To dobrze — powiedziałam oschle, myśląc o wyliczonych trzech klaśnięciach. — Klasnął trzy razy! — cieszył się Jack, jakby ktoś rzucił mu bukiet kwiatów pod nogi. — Aż trzy! — zdziwiłam się sarkastycznie. Potem poszłam po Śniega, bo usłyszałam, jak Robert obwieszcza: — Zdumiewający magiczny koń, który potrafi liczyć i czytać w myślach! Śnieg wszedł do środka, a ja wróciłam do swego wozu, ściągając po drodze roboczy fartuch. Dandy układała słodycze na tacach w wozie mężczyzn, więc sama zdjęłam suknię, mimo że nie miał mi kto pomóc w rozpięciu guzików na plecach. Włożyłam krótką czerwoną spódnicę i czerwoną kamizelkę. Pani Greaves obszyła ją złotym galonem, dzięki czemu pasowała do złotych i czerwonych wstążek w moich włosach, choć przerażająco kłócił się z tym ich miedziany odcień. Na wierzch narzuciłam fartuch, wsunęłam chodaki na bose stopy i podreptałam z powrotem do stodoły, ponieważ słyszałam już oklaski kończące występ Roberta.

R

Stokrotka stała gotowa do mojego pokazu. Była okryta ciepłą derką, żeby się nie oziębiła po występie z Jackiem. Rea natarł jej szeroki zad żywicą.

L T

Zrzuciłam chodaki, a Rea pomógł mi usiąść na jej grzbiecie. Słysząc, że Robert zaczyna swą zapowiedź, wyprostowałam się, ostrożnie balansując na grzbiecie Stokrotki. — Piękna, czarująca, wspaniała mamselle Meridon!

Z wnętrza stodoły rozległ się wybuch oklasków, ujęłam rzemień dla zachowania równowagi i dałam znak Rei, że ma otworzyć wrota. Wjechałam wyprostowana, omal nie zahaczając czubkiem głowy o górną część wrót, i gdy Stokrotka wypadła na arenę, głośno łomocząc kopytami, a Robert trzasnął z bata, rozległo się ogłuszające „aaach!". Odrzuciłam głowę i moje włosy rozwiały się na wietrze powstałym podczas pędu. Nie straciłam równowagi i nie spadłam, jednak ze zmęczenia wcale nie miałam ochoty dawać z siebie wszystkiego, nawet dla człowieka z Londynu. Trzykrotnie okrążyłam arenę, żeby się ustabilizować i pozwolić Stokrotce wyrównać krok. Potem od wrót dobiegł do mnie Rea z małym złotym prętem. Stanął z boku areny i trzymał go na wysokości swojego ramienia, a tymczasem Stokrotka cwałowała wkoło. Opuścił pręt tak, żebym mogła nad nim przeskoczyć, a ja przyjrzałam mu się uważnie, wykonałam podskok i wylądowałam bezpiecznie na szerokim grzbiecie Stokrotki. Robert poganiał Stokrotkę, trzaskając z bata tuż przy jej kopytach, by wykonała jeszcze jedno okrążenie, ludzie nagrodzili nas oklaskami, a potem Rea podał mi złotą skakankę. Tej sztuczki wciąż szczerze nie cierpiałam — wymachy ramionami pozbawiały mnie równowagi. Stojący na samym środku areny Robert krzyczał „hura!" przy każdym skoku, ale patrzył na mnie bardzo surowo, widząc, jak nisko robię wymachy. Znowu przypomniałam sobie o Czcigodnym Gościu i zaczęłam podnosić wyżej ręce. Rozległ się trzask bata, Stokrotka uniosła łeb i zaczęła biec szybciej. Wciąż uśmiechałam się promiennie, ale w moich oczach płonął gniew. Robert doskonale zdawał sobie sprawę, jak trudno mi zachować równo-

wagę, gdy Stokrotka cwałuje szybciej, ale uważał, że dzięki temu ten numer wygląda na znacznie bardziej emocjonujący. Rea zniknął za wrotami, a Robert zapowiedział finał mojego popisu: — A teraz, szanowni goście, panie i panowie, mamselle Meridon wykona dla was najbardziej śmiałą i niebezpieczną akrobację: skok przez papierową obręcz! Tę samą akrobację, którą wykonywała już dla niezliczonych koronowanych głów w Europie i nie tylko! Wszyscy krzyknęli „aaach!", a ja zrobiłam kilka nerwowych kroczków na grzbiecie Stokrotki, modląc się, żeby Robert nie wprawił jej w jeszcze szybszy galop. Na jedną z bel siana wyznaczających skraj areny wskoczył Rea i uniósł obręcz wysoko ponad swoją głową. Przy następnym okrążeniu opuścił ją. Stokrotka widziała to tysiąc razy i nie przestała biec szybkim i równym krokiem. Przeskoczyłam przez papierową płachtę, ślepnąc na sekundę, a potem moje nogi zwisały już bezpiecznie z rozkołysanego zadu Stokrotki, a wnętrze stodoły wypełniło się gromkimi brawami. Ludzie zrywali się z miejsc, rzucali kwiaty, niektórzy nawet monety, a ja fiknęłam kozła z grzbietu Stokrotki na sam środek areny, by tam wykonać ukłon, przy którym Robert trzymał mnie za rękę i zamaszyście wymachiwał kapeluszem. Potem objął mnie w pasie i podsadził na grzbiet Stokrotki, na którym jeszcze raz się ukłoniłam. Owacje już cichły, gdy nagle rozległ się pijacki wrzask: Hura, wspaniałe! — i z tłumu wypchnął się Jack.

R

Widziałam, jak człowiek z Londynu drgnął nerwowo pod wpływem tego zakłócenia i spojrzał na Roberta, by zobaczyć, co zrobi z pijakiem, który psuje przedstawienie. Inni ludzie krzyczeli: Siadaj! — ktoś pró-

L T

bował nawet zatrzymać Jacka, on jednak przemknął się między nimi i stanął na arenie tuż obok konia, zanim ktokolwiek zdążył go złapać. Zauważyłam, że człowiek z Londynu patrzy z niepokojem na Roberta, i uśmiechnęłam się w duchu, myśląc, że on wcale nie jest taki sprytny, jak mu się pewnie wydawało, skoro dał się nabrać na tę sztuczkę dobrą do zabawiania dzieci. One patrzyły szeroko otwartymi oczyma jak zawsze, a ich rodzice umilkli, czekając, co się stanie z człowiekiem, który ośmielił się zakłócić najbardziej emocjonujący pokaz, jaki kiedykolwiek zjechał do ich wsi.

Jack zrobił cztery kroki w tył, podbiegł do Stokrotki i wskoczył na nią od strony ogona. Spojrzał tępo na moje stopy, a potem na twarz. Ludzie zaczęli się śmiać, gdy zrozumieli, na czym polega cały dowcip, a dziecięce twarze rozjaśniały się jedna po drugiej, gdy Jack obrócił się dookoła, przewiesił przez grzbiet konia, a w końcu ułożył się na plecach. Robert zacmokał, Stokrotka dobiegła do skraju areny i zaczęła cwałować. Do mnie należało tylko utrzymanie powagi, wciąż stałam na jej grzbiecie z uniesioną głową. Jack wykonał całą resztę i kiedy gramolił się z jednego boku na drugi, rozlegały się salwy śmiechu. Na samym końcu występu przywarł do jej karku i razem objechaliśmy cwałem arenę. Zerknęłam na człowieka z Londynu. Cała jego wielkomiejska elegancja zniknęła. Zniknęło gdzieś cygaro, a on sam skręcał się ze śmiechu i z policzków spływały mu autentyczne łzy. Robert i ja wymieniliśmy ukradkowe triumfujące spojrzenia i Stokrotka opuściła arenę przy wtórze żywiołowych owacji i znajomego pobrzękiwania miedziaków rzucanych na sam środek areny. Ludzie wiwatowali na moją i Jacka cześć tak długo, aż w końcu ochrypli.

ROZDZIAŁ 16 Zupełnie wyczerpani zsunęliśmy się z Jackiem z grzbietu Stokrotki; minęły nas kucyki powiewające kolorowymi chorągiewkami. Pojawiły się Dandy i Katie z tacami pełnymi bułek i cukierków oraz wielkim dzbanem z lemoniadą. Słysząc wrzawę dobiegającą z wnętrza stodoły, Dandy pokiwała głową. — Spodobaliście się — podsumowała bez entuzjazmu. Jack triumfował. — Rzucali monety i wiwatowali! — zawołał. — A człowiek z Londynu śmiał się i śmiał. Obojętne, co pomyśli o występie na trapezie, ja i Meridon odnieśliśmy sukces! Londyn jest nasz! Dandy rzuciła mu spojrzenie spod rzęs. — Ja uważam, że Londyn będzie dla nas wszystkich — oświadczyła. — Jadę tam z tobą, Jack. — Wiwatowali tak głośno! — mówił dalej Jack, nie zwracając na nią uwagi. — Nigdy nie poszło nam tak dobrze. — Ty nigdy nie byłeś taki śmieszny — powiedziałam, oddając mu sprawiedliwość. — Naprawdę wyglądałeś jak pijany parobek. Kiedy wyszedłeś z tyłu, wszyscy myśleli, że jesteś kimś z widowni. Nawet ten

R

człowiek z Londynu tak myślał. Widziałam, jak patrzył na Roberta i zastanawiał się, co on zrobi. Jack przytaknął.

— Widziałem jego twarz, jak zrobiłem pierwszy skok. Omal sam nie zacząłem się śmiać. Miał taką minę, jakby nie wierzył, że tak się dał nabrać. Roześmiałam się.

L T

— Ale kim on właściwie jest, Jack? Twój tato nic nie powiedział. Jack obejrzał się za siebie, jednak Robert był jeszcze na arenie; przedstawiał „Bitwę pod Blenheim" z udziałem kucyków. Słyszałam, jak widownia podejmuje melodię i wszyscy zaczynają śpiewać Wiwat bohaterska Anglia.

— On jest właścicielem takiego czegoś, co się nazywa „cyrk" — wyjaśnił półgłosem Jack. Dandy i Katie znajdowały się poza zasięgiem słuchu, wdzięczyły się przy wrotach gotowe do wyjścia z tacami. — Tato mówi, że on szuka ludzi, których mógłby przyjąć do pracy. Ma specjalnie przystosowany budynek z wielką areną. Ludzie płacą mu szylinga za oglądanie! — Za jedno przedstawienie? — spytałam. Jack skinął głową. — Zgadza się. A pieniądze, które proponuje za pracę, są niesamowite! Usłyszał o nas od Davida, który jest jego znajomym. Przejechał taki szmat drogi, żeby nas zobaczyć. Mój tato ma rację, Merry, jeśli mu się spodobamy, zarobimy fortunę. Przyjmuje ludzi na cały sezon i płaci w złocie. W ciągu roku można zarobić tyle, że starczy do końca życia! Natychmiast pomyślałam o Wide. Dandy może o nim zapomniała, ale ja mówiłam prawdę, twierdząc, że nigdy go nie zapomnę. Moje sny były przerażające, ale stawały się coraz wyraźniejsze. Wiedziałam, iż mają-

tek zwany Wide nie może być daleko stąd. Czułam to co rano. Za każdym razem gdy ruszaliśmy w drogę, zastanawiałam się, czy następnego dnia dotrę już do tego miejsca, którego szukałam całe życie, jakby ktoś miał mi powiedzieć: Och, to właśnie jest Widefell, albo: Widemoor, albo: Wideland. Wiedziałam, że jest gdzieś blisko. Jego okolica była taka jak ten krajobraz — takie same drzewa, takie samo jasne niebo. Jeśli Wide miało być gdzieś tutaj i jeśli można je kupić... Przerwałam te rozmyślania i spojrzałam na Jacka. — Jak jest między tobą i Dandy? — rzuciłam pytanie. Jack obejrzał się na wrota stodoły. — W porządku — odparł oschłym tonem. Potem przyjrzał mi się badawczo. — Nie pytaj mnie o to teraz, Meridon. Niech sczeznę, ale też znalazłaś sobie porę! Za sekundę pojawi się tu mój tato, a na widowni siedzi człowiek z Londynu! Z nami jest tak, jak było. Napaleni jak koty w marcu i dyskretni jak mało kto. Ona rzadko kiedy odzywa się do mnie w normalny sposób, a ja nienawidzę jej i jednocześnie pożądam. A teraz zamknij się, Meridon. Spytaj Dandy, nie mnie. Ja nawet nie próbuję o tym myśleć. Rea otworzył wrota i wpadły przez nie rozpędzone kucyki. Jack złapał dwa pierwsze, ja następną parę. Rea przechwycił dwa biegnące na końcu, najmniejszy podążał samotnie ich śladem. Uwiązaliśmy je i Rea zajął się ich rozprzęganiem i karmieniem. Ja powędrowałam do wozu, żeby się przebrać. Po drodze minął mnie Jack biegnący włożyć swój kostium do popisów na trapezie.

R

Wróciłam pierwsza. Miałam na sobie błyszczącą niebieską koszulę i wąskie białe spodnie — kopię kostiumu Jacka. Nie bałam się niskiego trapezu, a poza tym moim zadaniem było tylko rozbudzenie apetytów

L T

widowni przed głównym popisem. Wlokłam się w stronę stodoły, czując, jak lodowacieją mi bose stopy w samych chodakach. Wszystko mnie bolało, jakbym spadła z konia i dodatkowo została z całej siły kopnięta w brzuch. Zupełnie nie zwróciłam uwagi na podniecenie Dandy i Katie wywołane rekordowymi zyskami ze sprzedaży i uśmiechem, z jakim człowiek z Londynu powiedział im: Nie, dziękuję. Ledwie je słyszałam. Miałam wrażenie, że otacza mnie jakaś czarna otchłań, jakbym była wiadrem wolno spuszczanym do głębokiej studni. Wszystkie dźwięki dochodziły do mnie jak dalekie echo. — Dobrze się czujesz, Merry? — spytał mnie Jack, gdy już do nas dołączył. — Wyglądasz, jakby cię mdliło. Musiałam się rozejrzeć, żeby go zobaczyć. Pole mojego widzenia było lekko zamazane i jego twarz to znikała, to pojawiała się na nowo. — Czuję się chora — powiedziałam. Po chwili zastanowienia rozpoznałam znajomy chłód w żołądku i wyszeptałam. — Boję się. Jack objął mnie ramieniem, a ja stałam nieruchomo i pozwoliłam mu się dotykać. — Chyba nie występu na niskim trapezie — wtrąciła się z pogardą Katie. — Nie możesz się tego bać! Szukałam jej w gęstniejącej wokół mnie mgle. — Nie — odparłam niepewnie. — Tego się nie boję. Rozglądałam się w poszukiwaniu Dandy, ale nigdzie jej nie widziałam. Przyszedł Robert i zawołał Jacka i Reę do pomocy przy zawieszaniu siatki. — Dandy! — zawołałam zdjęta nagłym strachem, ale wtedy zobaczyłam przed sobą jej ukochaną twarz i usłyszałam głos, który czule spytał:

— O co chodzi, Merry? Jesteś tak blada, jakbyś zobaczyła ducha. To raczej ja powinnam wyglądać tak niezdrowo. Słyszałam odległy łomot w uszach, jakby gdzieś w oddali wodospad spływał ze skał. Coś wydawało się napływać w naszą stronę, szybko jak wody wezbranej rzeki. — Dlaczego? — spytałam. — Dlaczego to ty powinnaś wyglądać niezdrowo? Dandy odrzuciła głowę i zaśmiała się. — Chciałam ci powiedzieć o tym później. Urwała, a ja usłyszałam, jak Robert zapowiada na arenie: — A teraz, panie i panowie, czcigodny gościu, wszyscy widzowie, drugą połowę słynnego w całym kraju widowiska Roberta Gowera rozpoczynamy od pokazu sztuki akrobacji w powietrzu. Na początek mamselle Meridon na trapezie! — Wchodzisz! — ponagliła mnie Katie, otwierając przede mną drzwi. Przez szparę widziałam, jak Rea i Jack sprawdzają kolki, na których rozpięta była siatka. Jack stał tyłem do mnie, widziałam jednak skrzywioną ze skupienia twarz Rei. Wiedziałam, że on sprawdzi dokładnie, czy siatka jest umocowana, jak należy. Słyszałam oklaski i szmery, jak zawsze, gdy publiczność czeka z napięciem. Czekali na mnie, a jednak

R

moje stopy jakoś nie chciały ruszyć z miejsca. Obok mnie właśnie przechodził Jack. — Idź, Meridon! — poprosił cichym głosem. — Twoja kolej. — Minął mnie i podszedł sprawdzić swo-

L T

ją koszulę w lusterku, które Dandy powiesiła na gwoździu obok latarni. Odwróciłam się do Dandy.

— Nie pójdę, dopóki ty mi nie powiesz, że mam to zrobić! — oświadczyłam. Tak jakbym szukała światła na dnie głębokiej studni.

Popchnęła mnie lekko, jej roześmiana twarz promieniała zwycięsko. — Idź, Merry! — powiedziała. — Jesteś uparta jak muł! Później opowiem ci o wszystkim. — Potem, gdy moje nogi znowu ani drgnęły, popchnęła mnie raz jeszcze i rozkazała: — No idź! Jest tak, jak obiecałam! Złapałam Jacka imam zamiar powiedzieć o tym jego ojcu. Noszę jego dziecko, a wnuk Gowerów będzie dziedziczył to wszystko! I ja będę jego matką. Powiedziałam ci, że zdobędę to wszystko, i udało mi się! Złapałam go i już mi się nie wymknie. Powiem mu o tym po przedstawieniu. Obróciłam się i schwyciłam ją za ręce, ale Katie oderwała mnie od niej i popchnęła prosto w otwarte wrota. Widziałam, jak Jack odwraca się od lustra. Widziałam jego oszołomioną, ogłupiałą twarz, wyraźnie usiłował zrozumieć to, co przed chwilą usłyszał. Wiedziałam, że Jack słyszał. Wiedziałam, że słyszał triumfalny ton Dandy i jej słowa. Odwrócił się w samą porę, by zobaczyć uśmiech towarzyszący wyznaniu: Złapałam go i już mi się nie wymknie. Stałam bezradnie przed widownią, jakbym zapomniała, po co tu jestem. Obejrzałam się za siebie. Wrota zahaczyły o coś i Jack pomagał Rei zamknąć je. Jak zawsze posłuszny był ojcu, który wymagał, by wrota podczas przedstawień pozostawały zamknięte. Podeszłam do niskiego trapezu zawieszonego pod trapezem dziewcząt, zrzuciłam chodaki i uniosłam ręce. Robert podsadził mnie do góry i przez chwilę wisiałam nieruchomo, jakbym zapomniała, co mam robić.

Potem zaczęłam huśtać się na trapezie i miałam wrażenie, że drążek kołysze się dokładnie tak samo jak serce dzwonu grzmiącego w mej głowie. Nie docierało do mnie nic z tego, co powiedziała mi Dandy. Byłam zanadto zmęczona i przepracowana, żeby wydobyć z jej słów jakikolwiek sens. A przedstawienie toczyło się swym nieubłaganym rytmem. Zauważyłam, że człowiek z Londynu patrzy na mnie, więc z pustym, nieszczerym uśmiechem obróciłam się, przewiesiłam nogi przez drążek i zawisłam głową w dół. Rozległy się ciche brawa. Uniosłam głowę, mocno wychyliłam ciało i złapałam trapez od strony pleców, robiąc w ten sposób figurę zwaną „ptasim gniazdem". Znowu zaczęli klaskać, tym razem nieco cieplej. Zaczęłam się huśtać i wydawało mi się, że wraz z ruchami trapezu w mojej głowie rozlega się ciche tik... tak... tik... tak. Miałam wrażenie, że z tego miejsca wiedzie daleka droga, na której końcu stoi wielki dom, a w nim czeka na swoje przeznaczenie rudowłosa kobieta. Ja byłam tutaj, podobna do tykającego zegara, i też czekałam na swoje przeznaczenie. Z uśmiechem uniosłam się w górę, ponad trapez, i wsparłszy biodra o drążek wykonałam figurę, którą David nazywał „hamakiem". Czerwone wstążki opadły mi na oczy, ale nawet nie zamrugałam. Wokół mnie wirowała gęsta mgła, o niczym nie myślałam, nic nie widziałam. Zeskoczyłam z trapezu, wykonując oszukańczy półobrót, i wylądowałam na równych stopach. Oklaskiwali mnie bardzo głośno, z tyłu ktoś wiwatował. Rozglądałam się w poszukiwaniu Dandy.

R

— A teraz! — krzyknął Robert, gdy oklaski ucichły. — Prezentujemy śmiałego, szalonego... Jacka Gowera!

L T

Jack wykonał głęboki ukłon. Widziałam, że jest biały jak jego bryczesy i ma zamglone oczy. Wyglądał tak, jakby za moment całe jego życie miało legnąć w gruzach. Rzucił w moją stronę jedno oszalałe spojrzenie, gdy tak jak nas uczył David, wskazałam go publiczności wyciągniętą ręką. Miał zdziwioną i przestraszoną twarz, zupełnie jak małe dziecko.

Usiłowałam uśmiechnąć się do niego — nie mogłam dopuścić, by myślał o czymś innym niż przechwytywanie dziewcząt skaczących w jego stronę z rozhuśtanego trapezu — odkryłam jednak, że nie potrafię. Moje wargi wykrzywiły się w parodii uśmiechu. Jack patrzył na mnie takim wzrokiem, jakby prosił o pomoc. Jakby pytał, co powinien zrobić. Jakby się nad czymś głowił, jakby nie wierzył w to, co właśnie usłyszał. Moja twarz pozbawiona była wyrazu. Ledwie w ogóle widziałam Jacka. Dzieliła nas jakaś ogromna przestrzeń. W głębi duszy oboje wiedzieliśmy, że po przedstawieniu nastąpi kres tego życia — dobrobytu i przyjaźni, spokojnych wczesnych poranków i dni wypełnionych ciężką pracą. Poczucia, że należymy wszyscy do siebie, że każde z nas jest cząstką wspólnoty. Wiedzieliśmy, iż czeka nas awantura, która będzie oznaczała koniec tego wszystkiego. Długie miesiące nauki i triumf dzisiejszego popołudnia nie będą miały żadnego znaczenia. Robert Gower nie da się usidlić takiemu kocmołuchowi jak Dandy, a ona nigdy się z tym nie pogodzi. Jack wpadnie w pułapkę ich sprzecznych interesów. A ja będę musiała ją gdzieś zabrać — ciężarną, leniwą, niezdolną do zarabiania pieniędzy. Ona, ja, koń i mała sakiewka z gwineami. Jack wyciągnął rękę w moją stronę, kierując na mnie oklaski widowni; na jego bladej twarzy widać było błaganie. Ukłonił się w taki sposób, jakby ścigali go wszyscy tropiciele złodziei z Londynu, i zaczął powoli wspinać się na drabinę. Robert obserwował go przez sekundę, kompletnie zdezorientowany, po czym zawołał:

— Oraz gwoli waszej rozrywki, nasze artystki, jedyne akrobatki na świecie! Anioły bez skrzydeł: mamselle Katie! W tym momencie Katie, mizdrząca się do wszystkich, a szczególnie do człowieka z Londynu, pojawiła się na arenie, podeszła do drabinki i zaczęła się wspinać. — I mamselle Dandy! Weszła, nie patrząc na mnie. Stałam jak strach wróble tuż pod trapezem, wskazując wyciągniętą ręką arenę, gdzie kłaniała się moja siostra, powiewając zielonymi wstążkami i uśmiechając się zwycięsko. Podeszłam do drabiny, żeby przytrzymać dolny szczebel, a Dandy zaczęła się wspinać, po drodze obdarzając mnie olśniewającym uśmiechem i spojrzeniem roziskrzonych oczu. — Moja cierpiętnica! — szepnęła. — Wszystko idzie tak, jak chciałam! Sama zobaczysz. Przytrzymywałam drabinę całym swoim ciężarem i w końcu poczułam, że Dandy zeszła już na podest. Nie spojrzałam w górę. Nigdy nie patrzyłam w górę. Opuściłam arenę z wysoko uniesioną głową i promiennym bezmyślnym uśmiechem przylepionym do twarzy. Zamknęłam za sobą wrota i wsparłszy czoło o twarde drewniane deski, nasłuchiwałam — nasłuchiwałam tak jak zawsze okrzyków zachwytu, gdy któraś z nich pofrunie w stronę Jacka, a potem burzy oklasków, gdy już wróci na podest. Chciałam być pewna, że Dandy nic się nie stało.

R

Śmiertelnie zmęczona nieomal usypiałam na stojąco, wciąż jednak nie przestawałam czuwać nad moją siostrą z twarzą przyciśniętą do ściany.

L T

Usłyszałam entuzjastyczny aplauz, gdy Jack wykonał na podeście stójkę, a potem burzę oklasków, gdy znowu skoczył na nogi. Kiedy zapinał pas i usuwał nogi w bloki, rozległy się podniecone szmery. Potem Jack jak zawsze zatarł ręce i podał swoje ciało do przodu. Widzowie spojrzeli w prawo, w stronę dziewcząt, potem usłyszałam głośne „oooch!", gdyż Katie złapała trapez i skoczyła prosto w przepaść. Wiedziałam, że ona zawsze huśta się na drążku pierwsza. Usłyszałam, jak ludzie wstrzymują oddech, a „hej!" Jacka zabrzmiało tak wyraźnie, jakbym siedziała w pierwszym rzędzie. Rozpostarłam dłonie na drzwiach. Omal nie osunęłam się na ziemię, tak silne miałam wrażenie zatapiania się w mroku. Poczułam czyjąś obecność; to był Rea. — Nic ci nie jest? — spytał. Jack zawołał „hop!", Katie wyrzuciła nogi do przodu i ludzie jęknęli ze zgrozą. Jack zwarł dłonie na jej łydkach, rozległo się donośne plaśnięcie, a potem z wielu gardeł dobył się krzyk, gdy zakołysał jej ciałem w stronę tylnej ściany, następnie obrócił ją, a ona złapała rozhuśtany drążek i przy wtórze owacji doleciała do podestu, obróciła się, podniosła rękę i uśmiechnęła. Pochyliłam się w stronę Rei. Jego zmartwiona twarz wydawała się drgać, a cały otaczający mnie świat jakby się topił i falował. — Jesteś spocona i cała drżysz — powiedział. — I strasznie zbladłaś. Jesteś chora, Meridon? Usłyszałam szmer, gdy dziewczęta zamieniły się miejscami na podeście i Dandy ujęła drążek. Jak zawsze zrobiła śmiały krok w przepaść, huśtała się, a Jack tymczasem czekał. Po chwili usłyszałam jego głośne „hej!". Wiedziałam, że patrzy teraz na Dandy i wyciąga w jej stronę ręce. Wiedziałam, że ona ma nogi przewieszone przez drążek, dzięki czemu wyciągnie ręce w jego stronę i cała sztuczka będzie wyglądała na nieco trud-

niejszą. Wiedziałam, że pofrunie w jego stronę z zielonymi wstążkami rozwianymi wokół głowy i tym zwycięskim olśniewającym uśmiechem, w którym Jack nieomylnie rozpozna jej triumf. — Masz zamiar mdleć? — dopytywał się Rea. — Słyszysz mnie, Meridon? Jack wrzasnął „hop!", a ja usłyszałam w jego głosie coś, czego nie było nigdy przedtem. Nagle przestałam zatapiać się w mroku, deski wrót znów stały się wyraźne. Odepchnęłam się od nich gwałtownie. — Wpuść mnie tam! — krzyknęłam. Wrota ustąpiły przede mną. Spojrzałam w górę — po raz pierwszy spojrzałam w górę. Zobaczyłam, jak ich ręce się dotykają. Potem Jack chwycił Dandy silnie, bezpiecznie, zrobił wymach jej ciałem i cisnął nim prosto na tylną ścianę stodoły. Frunęła w tamtą stronę, bezradnie chwytając dłońmi powietrze, i krzyczała z przerażenia, a ja natychmiast rozpoznałam ten krzyk, jakbym czekała na niego od wielu miesięcy. Rozległ się potworny łomot, gdy uderzyła głową o ścianę i osunęła się na podłogę niczym pisklę, które wypadło z gniazda, a zaraz potem zwielokrotnione echo jej krzyku podjętego przez tłum. Wpadłam do środka jak rozpędzony koń. Wszyscy wstali z miejsc i chcieli ją zobaczyć. Przemykałam się wśród tych ludzi jak łasica w kurniku. Czułam, że wpadam na kogoś, odtrąciłam go brutalnie i biegłam dalej. Widziałam skrawek różowej spódnicy Dandy i jej wykręconą białą nogę. Gdzieś z tyłu za mną Robert nawoływał:

R

— Rozejść się! Rozejść! Dajcie dziewczynie powietrza! Czy jest tu jakiś doktor? Albo balwierz? Czy ktoś może jej pomóc?

L T

Odepchnęłam jakieś dziecko, usłyszałam, że się przewraca, wybucha płaczem... i już byłam przy niej. Wszystko nagle zwolniło i przycichło.

Przyłożyłam dłoń do plątaniny potarganych czarnych włosów i zielono-złotych wstążek i przytuliłam ją do siebie. Jej ramiona były wciąż ciepłe i spocone, jednak głowa opadła w tył; miała złamany kark. Na czubku głowy zobaczyłam rozległą ranę, ale krew przestała już płynąć. Wpatrywała się niewidzącym wzrokiem w ścianę. Jej twarz zastygła w grymasie śmiertelnego strachu, w gardle na zawsze uwiązł krzyk. Delikatnie ułożyłam ją z powrotem na ziemi i naciągnęłam jej krótką spódnicę na obnażone kolana. Ciało Dandy było powykręcane, głowa i ręce w jedną stronę, nogi i biodra w drugą, a zatem kręgosłup również musiała mieć złamany. Z kącika otwartych szeroko ust ściekała czerwona strużka krwi. Przypominała cenną porcelanową lalkę stłuczoną przez nieuważne dziecko. Była martwa. Nigdy przedtem nie widziałam istoty równie martwej. Dandy, moja ukochana, podstępna i piękna siostra, była gdzieś bardzo daleko — o ile w ogóle gdzieś była. Zadarłam głowę. Jack usiłował zdjąć z siebie pas, sądzę, iż ręce trzęsły mu się tak mocno, że nie potrafił poradzić sobie ze sprzączką. Spojrzał na mnie i napotkał mój wzrok. Otworzył usta, jakby chciał prosić o przebaczenie za to, co zrobił. Jakby nie wierzył w to, co zrobił. Skinęłam wolno w jego stronę. Niewiarygodne, a jednak naprawdę to zrobił. Wstałam. Otaczający mnie ludzie rozstąpili się. Widziałam ich jasne twarze i poruszające się usta, ale nic nie słyszałam. Obok mnie pojawił się Rea. Odwróciłam się do niego i przemówiłam spokojnym głosem: — Dopilnujesz, żeby ją właściwie pogrzebano. Zgodnie z obyczajem naszego ludu.

Skinął głową, twarz miał pobladłą od szoku. — Trzeba spalić ubrania, naczynia rozbić, a przedmioty osobiste pogrzebać razem z nią. Jeszcze raz skinął głową. — Wozu nie pal, wóz należy do Roberta. Tylko to, co nosiła, również jej pościel i koce. Znowu przytaknął posłusznie. — Jej grzebień — dodałam. — Wstążki. Jej jasiek. Odwróciłam się od połamanego ciała, Rea został przy nim. Zrobiłam dwa kroki. Robert wyciągnął ramiona w moją stronę, lecz zignorowałam go, bo nie kochałam ani jego, ani nikogo innego przez całe swoje życie. Odwróciłam się znowu w stronę Rei. — Nikomu nie wolno jej dotykać oprócz ciebie — oświadczyłam. W tym momencie jednak ogarnęły mnie wątpliwości. — Tak to jest, Rea? Czy taki jest obyczaj naszego ludu? Nie wiem, jak to się robi. Rei zadrżały wargi. — Zrobię wszystko zgodnie z naszym obyczajem — przyrzekł. Pokiwałam głową i przeszłam pod podestem, na którym stał przed chwilą Jack. Nie spojrzałam więcej w górę. Gdy mijałam Roberta, poczułam, że chwyta mnie za ramię, ale strząsnęłam jego rękę, nie patrząc na niego. Minęłam wrota stodoły, te same, za którymi stałam jak idiotka, gdy Dandy wchodziła do wnętrza stodo-

R

ły, naigrawając się ze śmierci, i ruszyłam prosto do spętanych koni.

Narzuciłam siodło na grzbiet Morza, a on pochylił łeb, czekając na nałożenie uzdy. Widziałam błysk

L T

metalowych sprzączek popręgu i wędzidła, ale nie słyszałam ich pobrzękiwania. Zacisnęłam popręg i poprowadziłam konia przez łąkę w stronę naszego wozu.

Pościel nadal wydzielała jej zapach. Zapach przypominający woń kłosów zboża albo siana. Po całym wozie porozrzucane były jej rzeczy: wstążki, spinki, puder i pusta fiolka po perfumach. Zdjęłam suknię i wyplątałam wstążki z włosów. Odrzuciłam na plecy miedziane loki, która opadły mi na twarz. Nałożyłam koszulę, fartuch i spodnie do konnej jazdy. Miałam parę starych butów Jacka, nawet nie zadrżałam podczas ich nakładania. Sięgnęłam pod siennik i wyciągnęłam sakiewkę z dziesięcioma gwineami. Wsunęłam jedną pod poduszkę Katie. Dotrzymała swojej części umowy i pozwoliła, by Dandy robiła z Jackiem, co chciała. Zarobiła tę gwineę. Wtedy wsunęłam sakiewkę za spodnie i przywiązałam tasiemkę do paska. Potem sięgnęłam do dziury w sienniku i wyjęłam sznurek ze złotą zapinką. Założyłam go na szyję i ukryłam pod koszulą, a na wierzch narzuciłam stary drelichowy kubrak, który kiedyś należał do Roberta i był ciepły i obszerny. W kieszeni miałam płaską czapkę, schowałam pod nią włosy i nasunęłam ją na czoło. W drzwiach wozu stanęła Katie. — Przysłał mnie Robert — wysapała. — Mówi, że masz iść do jego wozu, położyć się i czekać tam na niego. Wyrzuca ludzi ze stodoły. — Zawahała się. — Rea pilnuje Dandy — dodała. — Nakrył ją peleryną. Załkała trwożliwie i wyciągnęła ręce w moją stronę, szukając pocieszenia. Spojrzałam na nią z ciekawością. Zupełnie nie rozumiałam, dlaczego płacze. Minęłam ją, starając się uniknąć jej dotyku, i chwilę postałam na stopniu wozu. Morze podniósł łeb na mój widok, a ja odplątałam jego wodze od słupka.

— Co ty robisz? — spytała z niepokojem Katie. — Robert powiedział, że masz... Zawiesiła głos, a ja wskoczyłam na siodło. — Meridon... — zaczęła. Spojrzałam na nią, moja twarz przypominała chyba skuty lodem kamień. — Dokąd jedziesz? — spytała. Odwróciłam łeb Morza i ruszyłam skrajem łąki. Ludzie ustępowali mi z drogi z twarzami rozpalonymi niezdrową ciekawością, przypatrywali się chciwie, rozpoznając mnie, mimo że zmieniłam ubiór. Obejrzeli tego wieczora wspaniale przedstawienie. Najlepsze, jakie kiedykolwiek daliśmy. Z pewnością najbardziej ekscytujące. Niecodziennie ogląda się dziewczynę lądującą na ścianie stodoły. Powinni byli więcej zapłacić. Rozstępowali się przede mną, a ja jechałam w stronę bramy. Morze zatrzymał się, popatrzył na drogę. Na południu znajdowała się plaża, na której byliśmy tego ranka; gdzie poczułam smak soli, gdy pocałowałam jej włosy. Zwróciłam łeb Morza na północ, a jego niepodkute kopyta miękko zastukały na błotnistej drodze. Słońce zachodzące po naszej lewej stronie otaczała mgiełka barwy jasnego szafranu i kwiecia jabłoni. Morze kroczył spokojnie przed siebie. Jechałam, puściwszy wolno wodze. Nie płakałam. Nawet nie łkałam wewnętrznie. Uważnie mijałam ludzi wracających do swoich domów, rozprawiających z podnieceniem o wypadku; o tym, co widzieli, o jej twarzy, o tym strasznym krzyku! Minę-

R

łam ich w milczeniu i kazałam Morzu skręcić na północ, aż w końcu przebyliśmy wioskę i wjechaliśmy na drogę wiodącą dalej na północ, do Londynu. Kopyta Morza stukały głucho w koleinach wyrytych w zaschniętym

L T

błocie. Słońce zachodziło coraz niżej, zaczęły ćwierkać nocne ptaki ukryte w krzakach porastających pobocza drogi. Nie płakałam, nie szalałam z rozpaczy. Ledwie oddychałam.

ROZDZIAŁ 17 Dotarłam do drogi biegnącej równolegle do linii wybrzeża, gdy wszystko już zszarzało wraz z wczesnym wiosennym zmierzchem. Koń skręcił w prawo, pozwalałam mu galopować, dokąd chciał. Jechaliśmy na wschód i nawet się cieszyłam, że zachód słońca jest teraz za mną. Nie chciałam patrzeć na zachodzące słońce, bo od jego jaskrawych promieni piekły mnie oczy, jakbym zaraz miała się rozpłakać. Wiedziałam, że nie będę płakać. Wiedziałam, że już nigdy się nie rozpłaczę. Maleńki odizolowany zakamarek, w którym kryła się moja miłość do Dandy, zniknął równie szybko i całkowicie jak ona. Nie spodziewałam się, że jeszcze kogokolwiek pokocham. Nie chciałam kochać. Minął nas dyliżans jadący w przeciwnym kierunku, do Chichester; na mój widok strażnik stojący na jego tyle zadął wesoło w róg. Podniosłam kołnierz kubraka, chroniąc się przed coraz chłodniejszym wieczornym powietrzem. Nie było zimno, to tylko ja zupełnie zziębłam w środku. Kubrak nie mógł mnie ogrzać. Widziałam, że moje dłonie drżą lekko, wpatrywałam się w nie uporczywie, dopóki nie znieruchomiały. Na niebie, z naszej lewej strony, tuż nad horyzontem rozbłysła wyraźnie pojedyncza plamka światła. Zapatrzyłam się na nią, a ona mrugnęła, jakby odwzajemniała spojrzenie.

R

Nie bardzo mnie obchodziło, dokąd jadę. Pod wpływem przelotnego kaprysu kazałam Morzu skręcić w stronę tej gwiazdy, która wyglądała na równie zlodowaciałą jak moje wnętrze. Dopiero gdy zrobiło się jeszcze ciemniej, stwierdziłam, że droga pnie się aż do szczytu jakiegoś wzgórza. Otaczało nas rozedrgane, niemal

L T

pachnące światło. Morze wędrował spokojnie z uniesionym łbem, wciągał powietrze w nozdrza, jakby podobał mu się kredowy zapach trawy. Było cicho i ciemno, a on niczego się nie bał, strzygł tylko uszami, łowiąc niebezpieczeństwa czające się w naszym otoczeniu. Na myśl o strachu zaniosłam się samotnym, urywanym śmiechem. Na myśl o strachu przed życiem, upadkiem, śmiercią. To wszystko już nie istniało.

Nie bałam się niczego. Nie miałam już nic do stracenia. Tamta mała dziewczynka, która wpatrywała się w sufit nad swoim posłaniem i wiedziała, że w jej życiu jest tylko jedna dobra rzecz, stała się teraz kobietą, która niczego nie posiadała. Miałam wrażenie, że wypruto ze mnie życie, miłość, czułość. Wydawało mi się, że jestem przejrzysta. Byłam tak czysta i zimna jak zamarzający potok albo kredowa skała pokryta lodem. Po obu stronach drogi rósł las; gęste cienie wieczoru kładące się pod drzewami oślepiały. Morze stąpał takim krokiem, jakby balansował na skorupach jajek, stale strzygł uszami i rozglądał się dookoła. Zapadłam się bezwładnie w siodle, jakbym była dziedzicem, który cały dzień polował. Słaniałam się już ze zmęczenia. Zdrzemnęłam się nawet, gdy tak spokojnie wędrowaliśmy tą drogą, podkowy Morza bowiem nie wydawały żadnych dźwięków na sosnowych igłach i błocie. Obudziłam się, gdy wyjechaliśmy z lasu na szczyt wzgórza i wtedy spostrzegłam, że drogę oświetla nam wschodzący półksiężyc. Przetarłam oczy. Znajdowaliśmy się na szczycie długiego pasma wzgórz, których łagodne kształty wyrastały równolegle do linii wybrzeża. Gdy już opuściliśmy las pełen sosen i pączkujących buków, trawa stata się krótka i pachnąca. Po drodze minęliśmy trzy, może cztery zabłąkane owce. Wlokły się za nimi jagnięta trykające swe matki ze zdenerwowania.

Obejrzałam się. Oświetlone przez księżyc, nakrapiane czarnymi wysepkami morze połyskiwało srebrzyście, jakby nieco nierealnie. Zobaczyłam cypel z wioską Selsey, wrośnięty w morze kształt przypominał rozczapierzoną dłoń. Dalej na zachodzie znajdowały się kolejne przylądki i inne małe mieściny — nasze przystanki podczas powolnej wędrówki po tym przeklętym hrabstwie, w którym Dandy pofrunęła o jeden raz za dużo, a ja byłam zbyt powolna i głupia, żeby ją powstrzymać. Morze obrócił swój szary łeb, by obejrzeć się na drogę, którą się tu wspięliśmy, i parsknął głośno, jakby pokonany przez nas dystans wywarł na nim wrażenie. Zastanawiałam się, czy on wie, dokąd jedziemy. Sama tego nie wiedziałam. Brakowało mi energii, żeby to przemyśleć. Wydawało mi się, że północ to dobry kierunek — przejażdżka po tej drodze była przyjemna, okolica spokojna. Zacmokałam cicho, koń odwrócił łeb i ruszył dalej. Pokonaliśmy szeroki malowniczy grzbiet wzgórza. Po drugiej stronie szlak opadający do doliny pełen był ostrych skrętów mających ułatwić jazdę koniom ciągnącym powozy. Pomyślałam, że latem można zapewne wjechać na to wzgórze jakimś lekkim powozem, ale na pewno nie ciężką furą, natomiast zimą nie można wjechać niczym. Domyślałam się, że wtedy droga staje się grzęzawiskiem z jasnego kredowego błota. Ta myśl kazała mi się zatrzymać i przypomnieć sobie, gdzie już widziałam takie błoto, ulotniła się jednak, zanim zdążyłam ją uchwycić. Morze przyspieszył kroku, gdy zaczęliśmy schodzić ze stromych zboczy, potem podrzucił łeb i próbo-

R

wał kłusować, mimo że stale ślizgały mu się tylne nogi. Uspokoiłam go lekkim pociągnięciem cugli; nie chciałam galopować. Zwolnił, gdy poczuł moją niechęć, i znowu szedł spokojnie w świetle księżyca.

L T

Wydawało mi się, że jest między siódmą a ósmą wieczorem, ale nie miałam pewności. To nie było ważne. Gdybym chciała wiedzieć, która godzina, mogłabym to sprawdzić, napotkawszy jakiś wiejski kościółek z wieżą i zegarem — nie brakowało ich nawet przy takiej pustej drodze. Nie byłam głodna. Padałam ze zmęczenia, ale nie chciało mi się spać. Nie obchodziło mnie, czy ta noc dopiero się zaczęła czy już minęła jej połowa ani czy w ogóle się kiedyś skończy. Skuliłam się w siodle, położyłam cugle na karku konia, on tymczasem schodził ostrożnymi krokami ze wzgórza, ponownie kryjąc nas w cieniach drzew. Dotarliśmy do wsi położonej u stóp wzgórza. Przez jej środek płynął strumień, równolegle do niego wytyczono drogę. Od niektórych chat odchodziły kładki — dzięki nim ich mieszkańcy mogli dojść suchą stopą do drogi, nawet podczas powodzi. W niektórych oknach stały zapalone świece, by zmęczeni ludzie, którzy pracowali do późna w polu, mogli trafić do domu. Zastanawiałam się beznamiętnie, jaką to pracę wynajdują sobie chłopi o tej porze roku. Orkę? Sadzenie? Nie wiedziałam, taka wiedza nigdy nie była mi potrzebna. Morze szedł przez spowitą w wieczorne cienie wieś niczym zjawa, a ja rozmyślałam nad tym, jak mało wiem o zwykłym życiu, o życiu ludzi, którzy nie tańczą na końskim grzbiecie przebrani w piękne kostiumy. Przyszło mi wtedy do głowy, że bardziej pomogłabym Dandy, gdybym tresowała konie dla farmerów i właścicieli majątków, a nie dała się wciągnąć w kierat sezonu widowisk. Kierat, który nas zniszczył. Za wsią droga pięła się w górę. Morze przyśpieszył kroku, a ja pozwoliłam mu pokłusować na sam szczyt. Mimo ciemności wiedziałam, że po naszej lewej stronie znajduje się spory obszar ziemi uprawnej. Czułam świeży zapach zieleni i lekką woń polnych kwiatów zamykających swe twarzyczki na czas nocy. Po prawej

stronie wyrastało jakieś wzgórze, domyślałam się, że należy do pasma South Downs. Przez chwilę zastanawiałam się, gdzie dokładnie jestem. W moich myślach pojawiła się mapa. Za Selsey skręciłam na północ, objechałam Chichester, a ta droga z pewnością wiodła do Londynu. Musiało tak być, bo miała twardą nawierzchnię i była taka szeroka, że dwa wozy mogły się na niej minąć bez problemu. To mi przypomniało, że powinnam uważać, czy nie dojeżdżam do jakichś rogatek. Nie chciałam tracić pieniędzy na myto, skoro wystarczyło pojechać na przełaj, by zaoszczędzić kilka pensów. Pilnowałam też, czy za mną albo przede mną nie jadą jakieś wozy. Nie chciałam z nikim rozmawiać, nie chciałam nawet, żeby ktokolwiek patrzył na mnie. Miałam idiotyczne przeświadczenie, iż moja twarz jest jakby ściągnięta i kamienna i jeśli ktoś na mnie spojrzy, zaraz zacznie krzyczeć; że każdy od razu zauważy, iż jestem trupem obdarzonym żywą twarzą; że za moimi martwymi oczami i ustami nie ma po prostu nikogo. Ćwicząc w mroku uśmiech, odkryłam, że potrafię wygiąć wargi i bez trudu wykrzywić twarz pomimo lodu pokrywającego moje wnętrze. Próbowałam się nawet głośno roześmiać, samotna na ciemnym polu po drugiej stronie wsi. Zabrzmiało to tak niesamowicie, że Morze położył płasko uszy i przyśpieszył kroku. Zatrzymałam go. Byłam zmęczona; nie potrafiłam dłużej kołysać się na jego grzbiecie i miałam wrażenie, że już nigdy nie będę umiała cwałować na koniu. Ledwie mogłam sobie przypomnieć tamtą dziewczynę, która kiedyś wykonywała ewolucje na grzbiecie pędzącego konia i skakała przez obręcz. Teraz myślałam o niej

R

jak o rokującym duże nadzieje dziecku i zastanawiałam się jałowo, dlaczego kazali harować jej tak ciężko. Jej i jej biednej siostrze... Przerwałam te rozmyślania. To było dziwne — myślałam i czułam tak, jakbym była starą

L T

kobietą. Zmęczoną starą kobietą gotową na śmierć.

Od tej dziewczyny, która jeszcze dzisiejszego ranka pluskała się radośnie w morzu, dzieliło mnie całe życie. Wydawało mi się, że bardziej przypominam kobietę z tamtego okropnego snu o burzy, która odprowadzała wzrokiem odjeżdżający wóz i wiedziała, że już nigdy nie zobaczy swego dziecka. Tę kobietę, która wołała w ślad za wozem: Ma na imię Sara... Czułam się teraz jak ta kobieta. Czułam się tak jak każda kobieta, która utraciła miłość i sens swego życia. Byłam stara. Miałam złamane serce. Czekałam na śmierć. Westchnęłam, a Morze uznał to za sygnał i natychmiast zaczął galopować, dzięki czemu pokonaliśmy wzgórze i zbliżaliśmy się do położonej u jego stóp wsi przedzielonej potokiem. Robiło się coraz później i w niewielkich chatach było już ciemno. Morze wędrował przez całkowitą ciszę, Nikt się nami nie interesował. Zauważył mnie tylko jakiś mały chłopczyk wyglądający z górnego okna na księżyc. Na mój widok uniósł rękę w powitalnym geście i uśmiechnął się przyjaźnie. Nie odwzajemniłam ani pozdrowienia, ani uśmiechu. Ledwie go widziałam i nic nie poczułam, gdy wygiął usta w podkówkę rozczarowany, że obcy jeździec na koniu zignorował go. Nie obchodziło mnie to. Następny dzień mógł mu przynieść jeszcze większe rozczarowania. A poza tym nie miałam ochoty być uprzejma dla małych dzieci. Gdy byłam w jego wieku, nikt nie wypowiedział do mnie żadnego życzliwego słowa. Później też nikt nie powiedział mi nic dobrego. Tylko ona była dla mnie miła. Kochała mnie na swój beztroski sposób. Teraz jednak przynosiło to niewiele pociechy. Wręcz przeciwnie... Zabudowania wioski były mocno rozrzucone. Ostatnim budynkiem stojącym przy drodze była gospoda, nad jej drzwiami przybito niewielką choinkę. Zastanawiałam się, czy nie wejść tam, żeby coś zjeść i wypić. Pomyślałam o łóżku i ciepłym ogniu. Morze wędrował jednak wytrwale do

przodu, a ja jakoś się nie przejmowałam, że jestem zmarznięta, zmęczona i głodna. Prawdę mówiąc, nie przejmowałam się niczym. Morze skierował łeb w stronę północy i strzygąc uszami, badał wzrokiem ciągnącą się przed nami drogę. Ja natomiast z irytacją potrząsałam głową, bo w moich uszach nieustannie rozbrzmiewały jakieś wysokie, śpiewne dźwięki. Zbyt wysokie jak na ludzkie głosy, zbyt melodyjne jak na skrzypienie zawiasów. Usłyszałam je już w Selsey, gdy tylko dosiadłam konia. Potem przez całą drogę wołały mnie coraz głośniej i wyraźniej. Zatkałam palcem najpierw jedno ucho, potem drugie. Nie potrafiłam ich zagłuszyć ani pozbyć się ich. Wzdrygnęłam się. Wszystko zlewało się z uczuciem lepkości skóry i chłodu w żołądku. Ręce mi drżały, gdy zapominałam, by na nie patrzeć. Śpiew rozlegający się w powietrzu niczego nie zmieniał. Morze znowu zaczął galopować, a ja pozwoliłam mu nabrać takiego tempa, jakie mu odpowiadało. Byłam gdzieś bardzo daleko, pogrążona w rozmyślaniach. Z głębokiej przeszłości wydobyłam wspomnienie jednego lata, gdy obydwie byłyśmy umorusanymi brzdącami i poszłyśmy kraść jabłka w sadzie otoczonym wysokim murem. Ja nie potrafiłam wspiąć się na ten mur ani zeskoczyć z niego z drugiej strony, więc w końcu przecisnęłam się przez płot, rozdzierając już i tak podartą sukienkę. Dandy śmiała się z mojej podrapanej twarzy. — Ja się nie boję wchodzić tak wysoko — oświadczyła. Żałowałam teraz, że nie przelałam na nią swego lęku wysokości, że nigdy nie udało mi się zatrzymać jej

R

na ziemi. Żałowałam, że nie wybiłam Robertowi z głowy pomysłu występów na trapezie, jak tylko o tym napomknął; że nie przejęłam się ostrzeżeniem, jakim było pojawienie się sowy w stodole; że nie przypomniałam

L T

sobie w porę, iż najbardziej pechowym kolorem na arenie jest zielony.

Niespodziewanie Morze skręcił gwałtownie w prawo, omal nie zrzucając mnie z grzbietu. Przywarłam do jego karku i rozejrzałam się dokoła. Z jakiegoś powodu, zaistniałego wyłącznie w jego końskiej głowie, zboczył z głównego traktu i biegł teraz dróżką, na której mogła się zmieścić najwyżej fura z sianem. Zatrzymałam go i zastanawiałam się, czy kazać mu wrócić do głównej drogi. On jednak był uparty, a ja zanadto zmęczona, by go do czegoś zmuszać. Poza tym to miało tak niewielkie znaczenie. Zaczęłam nasłuchiwać. Dotarł do mnie szum wody płynącej gdzieś przed nami w mroku, więc pomyślałam, że pewnie Morze jest spragniony i to kazało mu zboczyć z drogi na tę wąską dróżkę. Pozwoliłam mu iść, dokąd chciał, posłuszna nakazowi, iż konia należy karmić i poić, choćby samemu nie odczuwało się ani głodu, ani pragnienia. Choćby się nawet zapomniało, na czym polega jedno i drugie. Morze zbiegł swobodnie w dół ciemnego zbocza, w stronę miejsca, z którego dochodził plusk wody. Śpiew wypełniający moją głowę brzmiał coraz głośniej i wyraźniej. Nieomal tak, jakby wypływał z tej rzeki. Zerwał się łagodny nocny wiatr, słychać było westchnienia w koronach drzew i wszędzie unosiła się woń młodej trawy. W świetle księżyca połyskiwały wysokie jasne kwiaty rosnące na brzegu rzeki. Morze wszedł w sam środek jej koryta, pochylił swój dumny łeb i zaczął pić. Dolina wypełniła się echem dźwięków, jakie wydawały jego miękkie wargi chłepczące wonną wodę. Siedziałam nieruchomo na jego grzbiecie i czułam, że chłodne nocne powietrze pieści moje policzki czule jak dłoń kochanka. Cicho zahukała sowa, potem odezwała się druga. Zapadła cisza i po chwili, gdy wciąż siedziałam nieruchomo opromieniona blaskiem księżyca, ukryty gdzieś słowik wyśpiewał kilka dźwięcznych nut, szemrzących jak ta rzeka i tak czystych jak śpiew rozlegający się w mojej głowie.

Drzewa rosły w niewielkiej odległości od rzeki, a jej brzegi były porośnięte wielkimi kępami pierwiosnków i słodko pachnących fiołków. Nieopodal bagnistego skrawka ziemi znajdował się brzozowy zagajnik i spiczaste bazie odznaczały się wyraźnie na tle srebrzystego nieba. Morze parsknął, a gdy przestał pić wodę, zrobiło się tak cicho, że słyszałam kapanie wody ściekającej z jego pyska. Nieco dalej rzeka tworzyła głębokie zakola, a w nich znajdowały się ciemne zbiorniki stojącej wody. Pomyślałam, że pewnie nietrudno złowić w nich pstrąga, może nawet łososia. Morze uniósł łeb i zaczął niezdarnie brnąć po piaszczystym dnie w stronę przeciwległego brzegu. Czułam, że naprawdę powinniśmy zawrócić do głównej drogi, lecz przepełniał mnie zbyt głęboki żal, bym umiała jasno pomyśleć o znalezieniu na tę noc jakiejś oberży, stajni i łóżka. Pozwoliłam Morzu robić to, co chciał, a on ruszył gładkim miarowym krokiem tą samą wąską ścieżką tak pewnie, jakby wracał do domu, do swojej ciepłej stajni. Nawet nie próbowałam go zatrzymywać, gdy gwałtownie skręcił w lewo, mimo że była to najwyraźniej jakaś prywatna droga. Zupełnie się tym nie przejęłam. Przejechaliśmy obok niewielkiego domku, potem minęliśmy wielką bramę z kutego żelaza. W oknach domku nie paliły się już światła. Droga była pokryta grząskim błotem, więc cwałowaliśmy, nie robiąc hałasu. Sunęliśmy niczym para duchów — duch konia i duch jeźdźca. Pozwalałam Morzu jechać tam, gdzie chce, nie tylko dlatego, że ze zmęczenia morzył mnie już sen, ale również dlatego, iż czułam się tak, jakbym wpadła w objęcia jednego z moich marzeń o Wide. Jakby wszystkie dotych-

R

czasowe marzenia i sny wiodły mnie uporczywie do tego miejsca, aż w końcu nie zostało mi nic z realnego życia — żadne więzy, żadne uczucia, przeszłość ani przyszłość. Pozostał mi już tylko rozhuśtany łeb Morza, ta

L T

wyboista droga, drzewa i woń fiołków unosząca się w nocnym powietrzu. Morze wędrował czujnie przed siebie, a gdy na tle jaśniejszego nieba ukazał się ciemny zarys jakiegoś budynku, zastrzygł uszami.

Budynek był niewielki, zbudowany na planie czworokąta i otoczony wysokimi drzewami. W żadnym z jego wychodzących na drogę okien nie paliło się światło, wszystkie okiennice były zaryglowane, jakby nikt tu nie mieszkał. Przyjrzałam mu się z ciekawością. Miałam wrażenie, że jego frontowe drzwi powinny być dla mnie otwarte. Czułam, że w tym domu ktoś powinien na mnie czekać. Spodziewałam się, że Morze zaraz się zatrzyma, po czym obejdzie dom w poszukiwaniu stajni, on jednak minął drzwi, jakby dążył uparcie do jakiegoś innego celu. Poruszał się tak pewnie, jakbyśmy należeli do tego miejsca i nie musieli się błąkać pod jasnym wiosennym niebem. Gdy przechodziliśmy przez cień wielkiego rozłożystego kasztana, postawił uszy i nagle przeszedł w galop. Pokonaliśmy zakręt. Zsunęłam czapkę na tył głowy i pochyliłam się nieco do przodu. Po tych wszystkich latach marzeń i nadziei, czekania i obaw poczułam, że wiem, gdzie jestem. Zrozumiałam, że wróciłam do domu. Zrozumiałam, że to właśnie jest Wide. To była ta sama droga, gdzie mężczyzna, którego nazywałam papą, pokazał mi, jak się jeździ konno. To były te drzewa, ten sam zapach i kredowe błoto pod kopytami Morza. Nawet on się zgadzał. W przeszłości były w tym miejscu jeszcze inne piękne wierzchowce. Wiedziałam to, nie pojmując skąd. Morze wydłużył krok i wystawił uszy do przodu.

Na zakręcie podjazdu rósł wielki kasztan, a ja natychmiast go rozpoznałam; przez całe lata oglądałam go w snach. Wiedziałam, że za nim podjazd będzie skręcał w lewo, a kiedy Morze zrównał się z drzewem i objeżdżaliśmy zakręt, przewidywałam, co zobaczę, i nie myliłam się. Po mojej lewej stronie znajdował się ogród różany — nisko przycięte krzewy i grządki kwiatowe przedzielone ścieżkami wiodącymi do białej altany. Za nim wybieg dla koni, a jeszcze dalej ciemna ściana drzew tworzących wielki park. Po prawej stronie zobaczyłam taras. Przylegał do frontu domu i był otoczony niską balustradą i kamiennymi donicami; rosnące w nich kwiaty odznaczały się ciemnym kształtem na tle mroku. Ze środka tarasu kilka niskich schodków prowadziło do drzwi frontowych. Zatrzymałam konia; zamierzał obejść dom i skierować się do miejsca, które oboje znaliśmy, do stajni, słomy na podłodze i siana w żłobie. Ja jednak chciałam popatrzeć na dom. Dom był przepiękny, z gładką okrągłą wieżyczką z jednej strony. Jego okna wychodziły na ogród różany i taras. Podwójne drzwi frontowe, osadzone w samym środku fasady, wykonano z jakiegoś jasnego drewna; miały mosiężną kołatkę i wielką okrągłą gałkę do otwierania. Wydawało mi się, że słyszę, jak coś mnie zaprasza do środka, jak mówi, że to właśnie mój dom, do którego wędrowałam przez całe swoje życie. W środku było ciemno, jakby dom stał zupełnie opuszczony, ja jednak z bezgraniczną pewnością siebie zsunęłam się z grzbietu Morza, na sztywnych nogach weszłam po schodkach i stanęłam pod frontowymi drzwiami.

R

Gdzieś z tyłu domu, chyba z części kuchennej, dochodziło mnie szczekanie psa, uporczywe i nerwowe.

L T

Na progu obróciłam się i spojrzałam na taras. Jeszcze raz popatrzyłam na ogród różany, na wybieg dla koni i położony dalej czarniejszy cień drzew, na wysoki, łagodnie pofałdowany masyw South Downs, które otaczają mój dom i strzegą go.

Wciągnęłam do płuc zapach nocnego powietrza, świeży kryształowy zapach wiatru wiejącego od morza ponad czystą trawą porastającą wzgórza. Potem odwróciłam się, przyłożyłam dłoń do gałki w drzwiach, przekręciłam ją i popchnęłam drzwi, które wolno rozwarły się do środka. Weszłam do sieni. Podłoga była drewniana, na błyszczących deskach leżały ciemne, ręcznie tkane chodniki. W sieni znajdowało się jeszcze czworo drzwi i wejście na wielką klatkę schodową. U stóp schodów stał słupek rzeźbiony w kunsztowne wzory. Wszędzie unosił się zapach suszonych róż i lawendy. Znałam ten dom. Znałam tę sień. Znałam to wszystko od urodzenia. Pies w kuchni szczekał coraz głośniej, wkrótce mógł pobudzić domowników. Popadnę w tarapaty, gdy odkryją, że tu wtargnęłam, zadeptując starymi buciorami nowe dywany. Zupełnie mnie to jednak nie obchodziło. Nie przejmowałam się, co się ze mną stanie, ani dzisiaj, ani kiedykolwiek. Pod jedną ze ścian na drewnianym trójnogu stała wielka porcelanowa waza, podeszłam do niej z ciekawością. Była pełna zasuszonych płatków róż, nasion lawendy, gałązek ziół, unosił się z niej słodkawy zapach. Zaczerpnęłam pełną garść płatków i powąchałam, nie zważając, że trochę ich rozsypało się na podłodze. To nie było ważne. Czułam, że nic nie jest ważne. Po chwili usłyszałam jakiś hałas na tarasie i kamiennych stopniach, w drzwiach pojawił się cień zasłaniający światło księżyca i czyjś miły głos spytał spokojnie: — Co panienka tu robi?

Odwróciłam się i zobaczyłam w drzwiach jakiegoś mężczyznę, jego twarz częściowo skryła się w cieniu. Była to nieregularna przeciętna twarz opalona od przebywania na słońcu. Wokół jego oczu odznaczały się białe kreski świadczące o tym, że często się śmieje. Miał brązowe oczy, szerokie usta, potargane brązowe włosy. Był ubrany zwyczajnie. Pojęłam, że to farmer, a nie żaden dziedzic. — A co ty tu robisz? — rzuciłam, jakby ten dom należał do mnie, a intruzem był on. Nie podważył mojego prawa do takiego pytania. — Pilnowałem lasu — odparł uprzejmie. — Pojawiło się kilku kłusowników, chyba z Petersfield. Używali wnyków. Nienawidzę wnyków. Właśnie się na nich czaiłem, gdy zauważyłem, że panienka jedzie podjazdem. Czego panienka tu szuka? Wzruszyłam ramionami bezradnym, zmęczonym gestem. — Szukam Wide — powiedziałam, zanadto zmęczona, żeby wymyślić coś lepszego. Miałam zbyt zbolałe serce, by podać jakieś sprytne kłamstwo. — Szukam Wide, należę do niego — dodałam. — To jest Wideacre — oświadczył. — Majątek Wideacre, a to jest dwór Wideacre. Czy tego właśnie miejsca panienka szuka? Kolana ugięły się pode mną odrobinę i upadłabym, gdyby nie doskoczył do mnie szybko, wziął na ręce i wyniósł na nocne powietrze. Ułożył mnie delikatnie na stopniu tarasu i rozpiął guzik pod szyją; jego wzrok

R

przykuł blask złotej zapinki, dotknął go delikatnie grubym palcem wskazującym. — Co to jest? — spytał.

L T

Odpięłam sznurek i ściągnęłam go z szyi.

— To był kiedyś naszyjnik z różowych pereł — wyjaśniłam. — Tylko że wszystkie perły zostały sprzedane. Moja mama zostawiła mi go przed śmiercią, miałam go pokazać, gdyby ktoś przyszedł mnie szukać. — Urwałam. — Nikt nigdy nie przyszedł mnie szukać — dodałam obojętnym głosem — więc go zachowałam. Obrócił zapinki w dłoniach i podniósł do oczu, żeby przeczytać wygrawerowany napis. — John i Celia. — Wymówił te słowa jak zaklęcie. Jakby wiedział, jaki napis jest wyryty na zapince, zanim jeszcze obejrzał ją w świetle księżyca. — Kim oni są? — Nie wiem — odparłam. — Może moja mama wiedziała, ale nigdy mi nie powiedziała. Ani mój tato. Miałam go zachować i pokazać, gdy ktoś przyjdzie mnie szukać, ale nikt nigdy nie przyszedł. — Jak się nazywasz? — spytał. Patrzył na mnie przenikliwym wzorkiem spod nierównej grzywy włosów opadających mu na czoło. Już miałam powiedzieć „Meridon", ale nagle umilkłam. Nie chciałam już być żadną Meridon. Mamselle Meridon — woltyżerką, mamselle Meridon — specjalistką od tego przeklętego morderczego trapezu. Nie chciałam już słyszeć żadnych wieści o „zdumiewającym pokazie Gowera". Chciałam zostawić tamto życie za sobą, jakby ono nigdy nie istniało. Jakby nigdy nie istniała ani Meridon, ani Dandy. Jakby jedna i druga umarła. Jakby żadna z nich nigdy nie żyła. — Mam na imię Sara — powiedziałam z pewnością w głosie. Poszukałam w myślach nazwiska. — Sara Lacey.

ROZDZIAŁ 18 Następne dni zlały się w jedną plamę niczym sen, którego nie można sobie przypomnieć po przebudzeniu. Pamiętam, że człowiek, który nienawidził wnyków, wziął mnie na ręce. Byłam tak zmęczona i senna, że nie protestowałam, gdy mnie dotykał, a nawet wydało mi się, że to mnie trochę koi, jakbym była rannym zwierzęciem. Zaniósł mnie do domu, a tam było jeszcze dwoje innych ludzi, mężczyzna i kobieta. Spoczywałam w jego ramionach, a nad moją głową przeleciała seria szybkich pytań i odpowiedzi. Jego ubranie łaskotało mnie w policzek, było ciepłe i pachniało uspokajająco jak siano. Zaniósł mnie na górę, a kobieta ułożyła mnie na łóżku. Zdjęła ze mnie ubranie i przyniosła koszulę z najcieńszego batystu, jaki w życiu widziałam, haftowaną na dole, na mankietach i wokół szyi. Byłam zbyt zmęczona, żeby powiedzieć, iż jestem włóczęgą, Cyganką i że równie dobrze mogę się przespać w kącie stajni. Zwinęłam się w kłębek na szerokim łożu i pogrążyłam we śnie bez snów. Dwa dni chorowałam. Sprowadzono lekarza z Chichester, a ten pytał mnie, jak się czuję i dlaczego nie chcę jeść. Pytał też, skąd przyjechałam, a ja udawałam, że zapomniałam i mówiłam, iż nie pamiętam nic prócz swego imienia oraz tego, że szukałam Wide. Zostawił jakieś obrzydliwe lekarstwo, które zawsze wypluwałam, i zalecił odpoczynek.

R

Człowiek, który nienawidził wnyków, zapewnił mnie, że Morze stoi bezpieczny w stajni i jest dobrze karmiony.

L T

— Piękny koń — powiedział, jakby się spodziewał, że zdradzę, skąd taka brudna oszołomiona Cyganka jak ja wzięła rasowego wierzchowca. — Tak — odparłam tylko.

Odwróciłam twarz od jego badawczego wzroku i zamknęłam powieki, jakbym miała zamiar spać. I rzeczywiście zasnęłam. Ze snu wyrwało mnie światło słońca na suficie sypialni, uchylone okna, zapach wczesnych róż i donośne gruchanie gołębi. Po chwili znowu zapadłam w sen, a kiedy się obudziłam, kobieta przyniosła mi porcję bulionu, szklankę porto i kilka owoców. Zjadłam zupę, a resztę zostawiłam i na powrót zasnęłam. Przez wszystkie te dni nie widziałam nic prócz światła słońca na suficie i nie jadłam nic z wyjątkiem zupy. W końcu obudziłam się któregoś ranka i stwierdziłam, że nie jestem już ani rozleniwiona, ani zmęczona. Przeciągnęłam się jak wielki kot, dotykając palcami stóp łóżka i rozrzucając ramiona, a potem zsunęłam kołdrę, podeszłam do okna i otwarłam je na oścież. W nocy padało i promienie słońca odbijały się od mokrych liści i kwiatów różanego ogrodu, a nad wybiegiem dla koni unosiły się opary mgły. Wilgotne plamy na kamieniach znajdującego się pode mną tarasu nadawały mu ciemnożółtą barwę. Za tarasem biegł żwirowany podjazd — ten, którym przyjechałam na Morzu tamtej pierwszej nocy — a za nim znajdował się ogród różany z przepięknymi rabatami i dzielącymi je ścieżkami. Po mojej lewej stronie stała zgrabna altana z drewna pomalowanego na biało; w chwili gdy na nią patrzyłam, przez otwarte wejście przemknęła jaskółka z dziobem pełnym błota, z którego wkrótce miało powstać gniazdo.

Za ogrodem różanym znajdował się wybieg, a na nim zobaczyłam Morze; beztrosko skubał trawę z uniesionym ogonem przypominającym srebrną wstęgę. Wyglądał dobrze, może nawet trochę przytył dzięki pobytowi w dobrej stajni, gdzie karmiono go wspaniałym sianem i wiosenną trawą. Za wybiegiem wznosiła się ciemna kępa drzew okrytych listowiem: miedziane buki, czerwone jak pędy róż, dęby z liśćmi tak świeżymi i zielonymi jak limony i brzozy, których obwisłe gałęzie przypominały jedwabne draperie. Za parkiem wznosiły się wysokie, wyraźnie zarysowane zbocza South Downs przeplecione kredowymi pasmami tam, gdzie znajdowały się koryta wyschłych strumieni, a na niższych partiach porośnięte miękką puszystą zielenią zagajników. Niebo nad nimi miało barwę czystego, obiecującego błękitu przetykanego jaśniejszymi chmurami. Po raz pierwszy w życiu patrzyłam na horyzont i wiedziałam, że jestem w domu. Wreszcie znalazłam się w Wide. Rozległ się stukot końskich kopyt, spojrzałam na podjazd i zobaczyłam człowieka, który nienawidził wnyków. Jechał w stronę domu na zwykłym niezgrabnym kasztanku, takim, który jest zdolny ciągnąć pług albo furę, a w święta przydaje się do polowań. Mężczyzna omiótł wzrokiem okna, a kiedy mnie zauważył, zatrzymał konia. — Dzień dobry — zawołał uprzejmie i zdjął czapkę. W porannym słońcu w jego włosach połyskiwały rudawe pasma, jego twarz była młoda i roześmiana.

R

Oceniłam, że ma około dwudziestu czterech lat, ale przecież tacy poważni mężczyźni zawsze wyglądają na starszych, niż są w istocie. Przez chwilę myślałam o Jacku, który będzie dzieckiem w wieku czterdziestu lat,

L T

jeśli się nie wyzwoli spod ojcowskiej ręki, ale po chwili gwałtownie odsunęłam od siebie tę myśl. Jack przestał istnieć. Przestał istnieć Robert Gower. Przestały istnieć Meridon i jej siostra. Nic nie pamiętałam. — Dzień dobry — odparłam. Wychyliłam się z okna, by przyjrzeć się dokładniej jego kasztankowi. Mężczyzna siedział na nim poprawnie, jakby większość dnia spędzał w siodle. — Dobry koń do pracy — zauważyłam.

— Daleko mu do wierzchowca panienki — rzekł. — Mnie jednak wystarcza. Lepiej się już panienka czuje? Da panienka radę ubrać się i zejść na dół? — Tak — powiedziałam. — Czuję się o wiele lepiej. Tylko że tamta kobieta zabrała mi ubranie. — Nazywa się Becky Miles — wyjaśnił. — Uprała je i uprasowała. Znajdzie je panienka w komodzie w swoim pokoju. Przyślę Becky do panienki. Zawrócił konia i przejechał obok frontowych drzwi na tył domu, w stronę stajni. Zamknęłam okno i otworzyłam komodę, szukając swoich rzeczy. W dzbanie stojącym obok misy z cienkiej porcelany, z namalowanymi na boku kwiatkami i bukietem na dnie, była ciepła woda. Spryskałam twarz i wytarłam się niechętnie w lniany ręcznik. Był taki delikatny, że za nic nie chciałam go ubrudzić. Ubrałam się i poczułam, jak przyjemnie jest mieć na sobie wyprasowaną koszulę i czyste spodnie. Na kołnierzu koszuli, w miejscu gdzie go rozdarłam kilka tygodni wcześniej, była mała cera. Nałożyłam też stary kubrak — nie było mi zimno, ale w tym bogatym pięknym domu czułam się nieswojo w samej koszuli. Pod cienką bawełną moje piersi odznaczały się całkiem wyraźnie, chciałam więc je ukryć.

Znalazłam także grzebień, srebrną szczotkę, małą fiolkę perfum i kilka wstążek; wszystko leżało na toaletce przed lustrem z najczystszego szkła, jakie w życiu widziałam. Przystanęłam, żeby uczesać włosy. Jak zwykle były mocno potargane i spod wstążki, którą usiłowałam je związać, stale wysypywała się burza miedzianych loków. Poddałam się przy trzeciej próbie, odgarnęłam włosy na tył głowy i zostawiłam rozpuszczone. Mój towarzysz nie wyglądał na znawcę damskiej mody. Wyglądał na zwykłego robotnika i to takiego, który potraktuje drugiego człowieka sprawiedliwie niezależnie od jego wyglądu. Tylko ten dom, ten bogaty i piękny dom sprawiał, że czułam się nieswojo w swym chłopięcym ubraniu i z włosami spadającymi na plecy. Dom był piękny, więc ja też chciałam wyglądać pięknie, żeby z nim harmonizować, ale w pocerowanej bawełnie i cudzych butach zupełnie do niego nie pasowałam. Rozległo się pukanie do drzwi, podeszłam je otworzyć. Za drzwiami stała kobieta, którą on nazwał Becky Miles. Uśmiechnęła się do mnie. Była ode mnie wyższa, dobrze zbudowana, nieomal zażywna. Spod jej niewielkiego czepka wystawały jasne włosy siwiejące na skroniach. Ubrana była w ciemną suknię i biały fartuszek. — Dzień dobry — powiedziała. — Dobrze, że już panienka wstała. Will przysłał mnie na górę, żebym sprowadziła panienkę do salonu, jak już będzie gotowa. — Jestem gotowa — oznajmiłam.

R

Mówiła do mnie, idąc w stronę niskich kręconych schodów, a potem przez sień. — Jestem Becky Miles — przedstawiła się. — Pan Fortescue nas tu zatrudnił, mnie i Sama, jako gospo-

L T

dynię i dozorcę. Jeśli panienka będzie czegoś chciała, to niech tylko zadzwoni, a ja zaraz przyjdę. Skinęłam głową. Tyle mogłam zrozumieć. Chciałam spytać, dlaczego ktokolwiek na mnie czeka i kim jest pan Fortescue, a tymczasem ona prowadziła mnie przez ciemną sień, najpierw stukając głośno obcasami na drewnianej wypolerowanej podłodze, a potem sunąc cicho po jasnych dywanach. W końcu otworzyła jakieś drzwi i gestem nakazała mi wejść do środka.

— Przyniosę panience kawy — zaproponowała i zamknęła za sobą drzwi. Znajdowałam się w salonie o ścianach wyłożonych jasnym, prawie kremowym jedwabiem, w ciemniejszych miejscach różowym. Jeden z rogów pokoju stanowił wnętrze okrągłej wieżyczki; siedzenie pod oknem, wychodzącym na taras, ogród różany i podjazd, zarzucono ciemnoróżowymi poduszkami. Dywan ułożony na błyszczących deskach w centralnej części salonu był kremowy, obszyty taśmą w małe różyczki. W półkolistej części należącej do wnętrza wieżyczki leżał drugi dywan, wiśniowy. Obok kominka stał klawikord; między wygodnymi, obitymi na różowo krzesłami znajdowało się kilka małych stoliczków. Pośrodku całej tej różowości zobaczyłam człowieka, który nienawidził wnyków; trzymał w dłoniach swoją brązową czapkę. Uśmiechnęliśmy się do siebie. Każde z nas wyraziło w ten sposób zrozumienie dla skrępowania drugiego. — Ten pokój należy do pani domu — wyjaśnił. — To salon. — Strasznie różowy — zauważyłam. — Tak — przyznał. — Ale niektórym to się podoba. Urwał i spojrzał na mnie, równie speszoną jak on — w przechodzonych butach, zwykłych spodniach do konnej jazdy i za dużym kubraku.

— Moglibyśmy przejść do jadalni — zaproponował. Skinęłam głową, więc poprowadził mnie przez sień, a potem przez wspaniałe podwójne drzwi do jadalni, w której dominował masywny mahoniowy stół; oceniłam, że może przy nim usiąść szesnaście osób. Z jednej strony stał ogromny kredens pełen połyskliwych sreber, po drugiej mniejszy stół zastawiony naczyniami. Odsunął dla mnie krzesło u szczytu stołu i sam usiadł obok mnie. — No dobrze — zaczął. — Poczekamy chwilę, dopóki nie przyjdzie pan Fortescue. Zobowiązał mnie, żebym do tego czasu nic panience nie mówił. On jest administratorem tego majątku. Przyjechał ze swego biura w Londynie, zaraz jak dostał ode mnie wiadomość, że się panienka zjawiła. Przyjdzie lada moment, żeby napić się z nami kawy. — Kim on jest? — spytałam. Byłam zdenerwowana, ale dzięki jego swobodzie nabrałam większej pewności siebie. — On zarządza tym majątkiem — wyjaśnił. — Jest wykonawcą testamentu. To uczciwy człowiek, może mu panienka zaufać. Skinęłam głową. Tobie też mogę zaufać, pomyślałam, siedziałam jednak w milczeniu i ułożyłam ręce przed sobą na wypolerowanym blacie, jakbyśmy mieli zaraz omawiać jakieś interesy. Otworzyły się drzwi i weszła panna Miles, niosąc tacę ze srebrnym dzbankiem z kawą, biszkoptami i

R

trzema filiżankami. Za nią szedł wysoki mężczyzna — był wytwornie ubrany, ale przytrzymał jej drzwi i pomógł ustawić talerz z biszkoptami oraz filiżanki. Zauważyłam, że zaraz po wejściu do pokoju ogarnął mnie

L T

szybkim spojrzeniem i wiedziałam, że nadal na mnie spogląda spod ciemnych rzęs. Wyglądał na tyle samo lat co Robert Gower. Miał na sobie tak eleganckie i dobrze skrojone ubranie, jakiego jeszcze nigdy nie widziałam. Przyszło mi na myśl, że pewnie urodził się już bogaty, bo taką władczą aurę roztaczał wokół siebie. Jego pokryta zmarszczkami twarz była surowa i jakby smutna. Domyśliłam się, że był uprzejmy dla Becky Miles nie tylko po to, by móc swobodniej mi się przyjrzeć, lecz przede wszystkim dlatego, że zawsze był uprzejmy dla niej i dla innych służących.

Rozstawił wszystko tak, jak chciał, a potem mało przekonująco udał zdziwienie. — Nie przedstawiłem się jeszcze — powiedział. — Nazywam się James Fortescue. Wyciągnął rękę i spojrzał na mnie pytająco. Człowiek, który nienawidził wnyków, nie odezwał się, więc po chwili milczenia postanowiłam, że sama się przedstawię. — Mam na imię Sara — oświadczyłam. Poczułam lekki uścisk dłoni ujmującej moją i zauważyłam, jak jego przenikliwe oczy zwężają się nieznacznie. — Czy zawsze używałaś tego imienia? — spytał. Wahałam się przez chwilę. W swoim sprytnym umyśle rozważałam, czy nie wmówić mu jakiegoś kłamstwa, ale nic mi jakoś nie przyszło do głowy. — Nie — odparłam. — Miałam taki sen, w którym to było moje prawdziwe imię. Ale ci ludzie, u których mieszkałam, nazywali mnie inaczej.

Skinął głową, puścił moją rękę i wskazał, żebym usiadła. W ciszy, jaka potem zapadła, młodszy mężczyzna przysunął do siebie tacę i ostrożnie nalał kawę do filiżanek. Kiedy podał jedną Jamesowi Fortescue, zauważyłam, że trzęsą mu się ręce. Fortescue upił łyk kawy, a potem spojrzał na mnie ponad krawędzią filiżanki. — Myślę, że rozpoznałbym ją wszędzie — powiedział cicho, nieomal do siebie. — Musi się pan upewnić — tajemniczo odezwał się człowiek, który nienawidził wnyków. — Przez wzgląd na siebie i nas wszystkich. Odwróciłam się i spojrzałam na niego. — O czym ty mówisz? — spytałam. W moim głosie słychać było ślad irytacji i on to zauważył. Uśmiechnął się do mnie uspokajająco. — Zaraz się dowiesz — powiedział. Skinął głową w stronę Jamesa Fortescue. — On ci zaraz powie. Pan Fortescue odstawił filiżankę, wyjął z niewielkiej walizki jakieś papiery, pióro i atrament. — Muszę ci zadać kilka pytań — rzekł. Kilka! Wypytał mnie o całe moje życie, od najwcześniejszych wspomnień aż po dzień, w którym przyjechałam konno do Wideacre Hall. Po dwóch czy trzech pomyłkach przestałam udawać, że nic nie pamiętam, i wyznałam wszystko, co chciał wiedzieć: to co pamiętałam o mojej matce, jak brzmiało jej nazwisko, którędy

R

jeździła moja cygańska rodzina i gdzie się zatrzymywała. Potem pokręciłam głową. — Umarła, gdy byłyśmy jeszcze małe — powiedziałam. — Ledwie ją pamiętam.

L T

Potem wypytał mnie o wszystko, co pamiętałam z wczesnego dzieciństwa. Opowiedziałam mu o tacie i życiu w drodze. O wielkich planach i nędznych zarobkach. Pominęłam wątek ujeżdżania koni i oszukiwania w kartach. A przy okazji stwierdziłam, że choć próbowałam wspomnieć jej imię, nie jestem w stanie go wymówić. Sama myśl o niej rozdrapywała niezabliźnioną ranę w moim sercu. Nie chciałam, żeby się dowiedzieli o Gowerze i mamselle Meridon, więc powiedziałam im tylko, że pobierałam nauki u człowieka, który tresował konie, a potem postanowiłam go opuścić i tak właśnie dotarłam tutaj. W tym momencie zawiesiłam głos. James Fortescue patrzył na mnie zza swojej filiżanki, jakby czekał na coś więcej. — Są takie sprawy, o których nie chcę mówić — powiedziałam z naciskiem. — Sprawy prywatne. Pokiwał głową, a potem chciał obejrzeć mój sznurek z zapinką i raz jeszcze spytał, skąd go mam. Obejrzał zapinki starannie przez specjalne szkiełko, które wyjął z kieszeni, po czym oddał mi je. — Nie zostały ci jakieś ubranka z dzieciństwa? — spytał. — Nigdy żadnego nie widziałaś? Zmrużyłam oczy, starając się sobie przypomnieć. — Pamiętam je... — zaczęłam z wahaniem. — Oczywiście, obie je nosiłyśmy. Pamiętam piękny biały koronkowy szal, bardzo piękny, obrzeżony koronką. Ktoś musiał go nam ofiarować. — Wspomnienie szala ulotniło się, jakby ginęło w mroku. — Wszystko zostało sprzedane po śmierci mamy — powtórzyłam. Pan Fortescue przytaknął z namysłem. Potem bardzo cicho powiedział: — Użyłaś słowa „obie". Kim było to dziecko, z którym dzieliłaś najwcześniejsze lata?

Gwałtownie odsunęłam krzesło. Moje dłonie ułożone na stole znowu zaczęły drżeć. Wpatrywałam się w nie uporczywie, dopóki nie znieruchomiały. Potem człowiek, który nienawidził wnyków, pochylił się i położył swą pokrytą odciskami dłoń na mojej dłoni. — Nie musisz mówić — wyszeptał. Wzięłam długi, urywany oddech. — Powiem tylko tyle i nic więcej... — zaczęłam. — Wychowywano nas razem, byłyśmy siostrami. Jej Wide nigdy się nie śniło tak jak mnie. Byłyśmy bliźniaczkami, choć wyglądałyśmy inaczej. — A gdzie jest teraz ta twoja siostra, ta siostra bliźniaczka? — spytał pan Fortescue. Usłyszałam cichy pisk, jaki wydaje zbolałe zwierzę, i skuliłam się z bólu przypominającego skręty wygłodniałego żołądka. Ból zaczął tętnić w czole, nad oczyma, w moich uszach rozległ się głuchy dźwięk. Po chwili powtórzył się, potem jeszcze raz i drugi, a potem ktoś chwycił mnie za ramiona i wtedy uświadomiłam sobie, że uderzałam głową w ciemny błyszczący blat stołu. Człowiek, który nienawidził wnyków, wyprostował mnie i z całej siły przytrzymywał za ramiona, dopóki nie przestałam się trząść, a tamten daleki jęk nie ucichł. — Wystarczy — rzucił ponad moją głową do Jamesa Fortescue. — Dość usłyszeliśmy. To ona. Na razie nie jest w stanie powiedzieć nam nic więcej.

R

Usłyszałam kroki i szczęk karafki uderzającej o brzeg kieliszka.

— Wypij to — zwrócił się do mnie pan Fortescue, a ja wychyliłam od razu pół kieliszka koniaku, jakbym była moim tatą.

L T

Płyn dotarł prosto do chłodnej, smutnej części mojego brzucha i rozlał się ciepłem po całym ciele. Przetarłam twarz dłońmi, moje policzki były suche i ciepłe. Nie uroniłam ani jednej łzy, czułam, że już nigdy nie będę płakać. Bolało mnie czoło. Przestraszyłam się nawet, że mogłam się pokaleczyć. Potem jednak popadłam w znajome otępienie i już mnie nie obchodziło, co oni o mnie myślą. Nie obchodziło mnie, co zrobiłam. — Już się dobrze czuję — powiedziałam. Wciąż czułam męskie dłonie na swoich ramionach. Odsunęłam się. — Już nic mi nie jest — powtórzyłam z irytacją. W ciemnym pokoju zapadło milczenie. Na dziedzińcu stajennym ktoś gwizdał. — To co usłyszałem, przekonuje mnie — oświadczył pan Fortescue. — Wystarczyło ją zobaczyć. Nie będę cię dręczył dalszymi pytaniami, Saro. Wyjaśnię teraz, dlaczego musiałem je zadać. Skinęłam głową. Nadal cała dygotałam z bólu. By ogrzać dłonie, wzięłam do rąk filiżankę. Zaszczękała na małym talerzyku. Przyjrzałam się jej uważnie, zanim podniosłam ją do ust, a potem dmuchnęłam i upiłam pierwszy łyk. Poczułam dziwny smak — gorący, słodki i mocny. Pomyślałam o tym smaku, przypatrzyłam się małemu talerzykowi w swoich dłoniach, z całej siły skurczyłam palce stóp i w końcu udało mi się pozbyć jej obrazu i bólu po jej stracie. Potem podniosłam wzrok i zaczęłam słuchać pana Fortescue. — Wierzę, że jesteś córką Julii i Richarda Laceyów, a także jedyną spadkobierczynią ich majątku — zaczął bez ogródek. — Twoja matka dostała wysokiej gorączki po porodzie i oddała cię Cyganom. Twój ojciec zginął z rąk zbiegłego przestępcy, który przyszedł tu w poszukiwaniu zemsty. Matka umarła wkrótce po nim. — Milczał przez chwilę. Gdy znowu zaczął mówić, jego głos brzmiał pewniej. — Napisała do mnie przed

śmiercią. Nie miała bliskich krewnych i mnie powierzyła zadanie odszukania swej córki i zadbania o majątek, dopóki dziecko nie osiągnie pełnoletności. Spojrzał na mnie ze smutkiem. — Przepraszam, że tak cię zawiodłem, Saro — powiedział. — Naprawdę się starałem, szukałem cię przez te wszystkie lata. Sprawdzaliśmy każdą rodzinę cygańską, potem znaleźliśmy nawet twoją macochę, ale w pewnym momencie ślad się urwał. Nigdy nie znalazłem człowieka, którego nazwałaś swoim ojczymem. Kiwałam głową, ale nic nie mówiłam. Gdyby znaleźli nas obydwie, nie byłabym bita tyle razy; gdyby znaleźli nas, zanim jeszcze zostałyśmy sprzedane Robertowi Gowerowi; albo gdyby znaleźli nas wczoraj rano, gdy znajdowałyśmy się o dzień jazdy stąd — ona kąpała się w morzu, a jej włosy smakowały solą, gdy je pocałowałam. Odegnałam ból wzruszeniem ramion i zrobiłam głęboki wdech. Po kilku chwilach jej obraz uleciał z moich myśli i znowu mogłam słuchać pana Fortescue. — Z majątkiem poradziłem sobie lepiej, jak sądzę — kontynuował. — Wznowiliśmy program udziału w zyskach zapoczątkowany przez twoją matkę i rozszerzyliśmy go. Mamy tu teraz dość znaną korporację wiejską, eksperyment w dziedzinie zespołowego planowania i wykorzystywania gruntów. Will Tyacke pracuje tu jako przodowy i kontaktuje się z moimi biurami w Londynie i Bristolu. Ja tylko zarządzam. Wszystkie decyzje są podejmowane tutaj, przez samych ludzi. — Czy to bogaty majątek? — spytałam otwarcie.

L T

R

Pan Fortescue zajrzał do małej walizki, która stała przy jego krześle. — Jako korporacja nie przynosi zysków — odparł. — Twój roczny udział wynosi dziesięć tysięcy funtów. Gdybyś chciała się wycofać, dostałabyś około czterdziestu tysięcy funtów. Mam tu zestawienia, które możesz sobie obejrzeć.

Chciał je podać, ale powstrzymałam go.

— Ja... nie potrafię czytać — wyjaśniłam zażenowana. Przyjął to ze zrozumieniem. — Oczywiście — powiedział życzliwym tonem. — Obejrzysz je zatem kiedy indziej. Możesz mi jednak wierzyć, że majątek prowadzony jako korporacja jest znakomity dzięki ludziom, którzy tu żyją i dzielą się jego zasobami. Przynosi stałe i spore zyski. Pomyślałam o dziewięciu gwineach, które miałam w swojej małej sakiewce, i o pracy, jaką wykonałam, żeby je zarobić. Przypomniałam sobie, jak ona tańczyła, zadzierając wysoko spódnicę, żeby dostać za to kilka pensów, i tatę, który handlował kucykami. Pomyślałam o Jacku, który tak się bał ojcowskich ambicji, że zabił, by mu się przypodobać i odziedziczyć pokaz. I pomyślałam o sobie, nieczułej, głodnej... i bogatej ponad najśmielsze oczekiwania. Zamrugałam. — To wszystko jest moje? — spytałam. Pan Fortescue przytaknął. — Jesteś spadkobierczynią całego majątku Wideacre. Wszystkie długi hipoteczne zostały spłacone, ty jesteś właścicielką całości. Twoja matka pragnęła, by majątek ofiarowano wsi, mam list, w którym wyraźnie stwierdza, że taki jest jej zamiar. Zanim zdążyła zapisać to w testamencie, umarła. Chciała, żebyś ty dostała

dwór Wideacre. Dwór, ogrody i park. Założyliśmy zarząd powierniczy, dzięki któremu będziesz mogła podpisać swoje prawo do ziemi, kiedy tylko będziesz chciała. Ponieważ jednak jesteś niepełnoletnia, to znaczy dopóki nie ukończysz dwudziestu jeden lat albo nie wyjdziesz za mąż, ja będę wszystko podpisywał za ciebie, a ponadto będę twoim opiekunem i zarządcą majątku. Kiedy skończysz dwadzieścia jeden lat albo wyjdziesz za mąż, wszystko będzie twoje. Powoli wstałam od stołu i podeszłam do okna, by wyjrzeć na brukowany dziedziniec. Zobaczyłam człowieka uprzątającego stajnię, patrzyłam, jak przerzuca widłami słomę. — Ten człowiek pracuje dla mnie — powiedziałam wolno. Siedzący za moimi plecami pan Fortescue chrząknął i odparł: — Tak. — I Becky Miles — dodałam. — I panna Miles — powtórzył. — Istotnie, gdyby wsią zarządzano w zwykły sposób, czyli najmowano wszystkich na okres jednego kwartału i płacono im wynagrodzenie, wówczas pracowałaby dla ciebie jakaś setka ludzi. Przytknęłam czoło do chłodnego grubego szkła i zaczęłam rozmyślać o znaczeniu tego nieoczekiwanego bogactwa, tej niespodziewanej władzy. Nigdy już nie będę głodować, nigdy nie będzie mi zimno, nigdy nie

R

będę pracować na wietrze, deszczu ani mrozie. Już nigdy nie będę pracować. Będę jadała posiłki przy stole podawane przez służącego, mojego służącego, częściej niż raz dziennie — cztery razy dziennie! Zdobyłam to,

L T

czego zawsze pragnęłam, choć uważałam, że to niemożliwe. Nie będę musiała sprzedawać swojego ciała, nie będę musiała łapać nikogo w pułapkę małżeństwa, tak jak przepowiadał Robert Gower. Dostałam spadek tak łatwo i tak naturalnie, jakbym była dziedziczką.

W tym momencie przerwałam rozmyślania. Byłam jaśnie panią. Byłam szlachetnie urodzoną Sarą Lacey i wreszcie znalazłam się w miejscu, do którego należałam. Miałam absolutne prawo przebywać tu. Ten dom, ten ogromny piękny dom był cały mój, pełen służby, której mogłam wydawać rozkazy. Nikt nigdy nie będzie się o mnie targował. Myślałam o tym przez dłuższą chwilę. I myślałam też o tym, ile to teraz dla mnie znaczy. — Za późno — odezwałam się beznamiętnie. — Co takiego? — Za późno — powtórzyłam. Stanęłam przodem do wnętrza pokoju; obydwaj patrzyli na mnie zaciekawieni, zdezorientowani. Spojrzałam na pana Fortescue i eksplodowałam. — Za późno dla mnie, a pana niech diabli porwą za głupotę! Pragnęłam, żeby tak się stało, och, jakże pragnęłam! Byłam głodna, bito mnie! Cały czas umierałam ze zmęczenia od zbyt ciężkiej pracy i nędznego jedzenia! Ale pragnęłam tego dla niej! Pragnęłam jej to ofiarować! Chciałam ją tu przywieźć i sprawić, by była bezpieczna! W końcu dotarł do mnie mój krzyk. — A ty tu byłeś cały ten czas! Siedziałeś tu, ty tłusty kupcu, tu, na mojej ziemi, a ja byłam gdzie indziej, zbita i zmarznięta, a ona była ze mną i ja nie mogłam jej uratować.

— Saro... Człowiek, który nienawidził wnyków, wstał od stołu i szedł w moją stronę z wyciągniętą ręką, tak jak się próbuje uspokoić przestraszonego konia. — Nie! — wrzasnęłam najgłośniej, jak potrafiłam, i przebiegłam obok niego w stronę drzwi. — Gdzie byliście trzy dni temu?! — krzyknęłam do Jamesa Fortescue. — Znajdowałam się w odległości jednego dnia drogi! Nie szukaliście mnie wtedy! Nie zrobiliście wszystkiego, co było można! Byłam tam sama, nie wiedziałam, co robić, jak ją uratować! I ona... i ona... i ona... Odwróciłam się w stronę drzwi i po omacku szukałam klamki, chcąc wybiec z pokoju. Znalazłam ją, nacisnęłam gwałtownie i pobiegłam na górę do pokoju, który oni mi dali, do mojego pokoju w moim domu... Ona tymczasem leżała zimna i nieruchoma pod ziemią, a cały jej nędzny dobytek został spalony i rozsiany po świecie. Skuliłam się w kącie i zaczęłam płakać, głuchym, bolesnym, rozpaczliwym płaczem, który zdawał się rozdzierać mnie na kawałki. A potem tak mnie rozbolało gardło, tak ochrypłam od płaczu, że nie potrafiłam już wydobyć z siebie żadnego dźwięku, lecz ból ani trochę nie zelżał. Wciąż tam był, nieukojony, równie palący, ciężki i łamiący serce jak przedtem. Rozległo się pukanie do drzwi. Do pokoju wszedł cicho James Fortescue. Przykucnął obok mnie, nie

R

zważając, że w ten sposób pogniecie swoje wspaniałe bryczesy i surdut, ale nie próbował mnie dotykać ani nie mówił żadnych głupich słów na pocieszenie. Spojrzał na moje zaczerwienione oczy, wciąż suche mimo całej

L T

godziny łkania, potem wbił wzrok w dywan leżący pod jego wspaniałymi butami. — Masz prawo mnie winić — powiedział cicho. — Zawiodłem ciebie i jeszcze kogoś. Znam smutek, który teraz czujesz, bo ja także kochałem pewną kobietę i nie udało mi się jej uratować. Podniosłam wzrok.

— To była twoja matka — wyjaśnił. — Nazywała się Julia Lacey i była najdzielniejszą, najdowcipniejszą, najpiękniejszą kobietą, jaką kiedykolwiek poznałem. — Umilkł na chwilę, potem skinął głową. — Tak, te cechy najbardziej w niej kochałem. Była bardzo dzielna, zawsze się ze mną droczyła, rozśmieszała mnie. Była przecudowna. Zrobił niewielki wdech. — Jesteś bardzo do niej podobna — powiedział. — Mimo że ona była blondynką, a ty jesteś ruda. Też miała skośne oczy i twarz o kształcie kwiatu, jej włosy kręciły się tak samo jak twoje. Umilkł na chwilę. — Została zmuszona do małżeństwa ze swoim kuzynem, twoim ojcem, a on zniszczył wszystkie jej plany wobec wsi. Chciała cię odesłać tam, gdzie byłabyś bezpieczna. Chciała także zakończyć linię rodu, żeby ludzie mogli tu żyć tak, jak chcą. — Ja to wszystko widziałam w snach — wyznałam. Odwrócił się szybko, żeby na mnie spojrzeć. Siedzieliśmy obok siebie po turecku, na podłodze w sypialni, przedstawiając zapewne idiotyczny widok. — W snach? — powtórzył.

— Tak — odparłam. — Wide mi się śniło. I często też śniło mi się, że jestem młodą kobietą, która wybiega na deszcz, żeby utopić swoje dziecko. Potem ta kobieta spotyka Cyganów i oddaje im dziecko, a gdy wóz odjeżdża, krzyczy za nim: Na imię ma Sara. James Fortescue przetarł oczy wierzchem dłoni. — Rozesłałem ogłoszenia do wszystkich miejscowych gazet, zatrudniłem ludzi, którzy cię szukali — tłumaczył. — Robiłem to przez te wszystkie lata, Saro. Co roku zmieniałem ogłoszenia, by zawierały twój właściwy wiek, i prosiłem, by każdy, kto coś wie, skontaktował się ze mną. Oferowałem również nagrodę. Wzruszyłam ramionami. — Za późno — powiedziałam z goryczą. Wstał powoli, jakby był bardzo zmęczony. — Nie jest za późno — stwierdził. — Jesteś jeszcze bardzo młoda i odziedziczyłaś piękny majątek. Czeka cię wspaniała przyszłość, a ja obiecuję, że znajdę sposób, by jakoś wynagrodzić ci ból i smutek dzieciństwa. Przytaknęłam, zbyt zbolała, żeby się sprzeczać. — Wróciłaś do domu — ciągnął serdecznym tonem. — Wróciłaś do Wideacre, a ja będę cię kochał tak, jak nigdy dotąd żaden ojciec nie kochał, i za jakiś czas poczujesz się tu szczęśliwa.

R

Spojrzałam na niego, miałam tak twardą twarz, jak każdy dzieciak, który kiedykolwiek musiał żebrać o jedzenie i uchylać się przed ciosami.

L T

— Nie jest pan moim ojcem — powiedziałam. — Zdaje się, że i ten mój prawdziwy ojciec był dość wredny. I nie jest pan też moją matką. Była taka kobieta, którą nazywałam mamą, a teraz mówi mi pan, że jej też nie miałam. Miałam siostrę... — Mój głos zamarł, z trudem przełknęłam ślinę. — Miałam kiedyś siostrę, a teraz pan mi mówi, że nigdy jej nie miałam. Nie jest pan moim krewnym i nie chcę pańskiej miłości. Dla mnie jest już za późno.

Czekał jeszcze chwilę, lecz kiedy nie dodałam nic więcej, dotknął delikatnie czubka mojej głowy, tak jak się poklepuje chorego psa. Potem wyszedł z pokoju, zostawiając mnie samą.

ROZDZIAŁ 19 Wydawało mi się, że podczas następnych rozmów z Jamesem Fortescue będę się czuła nieswojo, ale nie znałam się na manierach ludzi z wyższych sfer. Oni najwyraźniej pozostawali głusi na smutek i gniew innych, na ich wściekłość i krzyk. Maniery nakazywały im słuchać tylko tego, co było wygodne. Po południu przyszła do mnie Becky Miles. Poprosiła, żebym zeszła do salonu, by wypić herbatę razem z Jamesem Fortescue, który oczekiwał mnie, tak jakbym nigdy go nie przeklinała, nie krzyczała na niego i nie obwiniała o to, że mnie zawiódł. Becky nalała herbaty dla nas obojga i podała mi filiżankę. Nie spuszczałam czujnego wzroku z Jamesa Fortescue i zauważyłam, że on wcale nie trzyma talerzyka pod filiżanką, kiedy z niej pije. Trzymał jedno i drugie oddzielnie, w dwóch dłoniach. Nie odważyłam się wziąć talerzyka z małym ciastkiem. Bałam się, że nie utrzymałabym wszystkiego jednocześnie. Kiedy skończył, a Becky posprzątała, poprosił, żebym razem z nim poszła do jadalni. Tam rozpostarł na stole jakąś mapę. — Nie umiem czytać — przypomniałam.

R

— Wiem, Saro — powiedział. — Potrafię ci to wyjaśnić. To jest mapa Wideacre, majątku Wideacre. Podeszłam krok bliżej i zobaczyłam, że to obraz ziemi, jaki widzi myszołów krążący po niebie.

L T

— Spójrz — zaczął objaśniać. — Wideacre przypomina misę otoczoną od południa i zachodu górami, a od północy łąką.

Zatoczył ręką wielki krąg na mapie i teraz zorientowałam się, że wszystko jest zaznaczone różnymi odcieniami zielonego i brązowego.

— Prowadzimy farmę mieszaną — wyjaśnił. — Mamy więcej owoców i warzyw niż nasi sąsiedzi, ponieważ dysponujemy wyszkolonymi robotnikami, którzy doceniają korzyści płynące z wysokich zysków. Hodujemy również owce dla wełny i mięsa, a także mleczne krowy. Skinęłam głową. — Produkujemy własną paszę dla bydła — tłumaczył. — A oprócz tego uprawiamy pszenicę, którą sprzedajemy w okolicy i na rynku londyńskim. Znowu przytaknęłam. — To wspaniała okolica — powiedział, a w jego głosie zabrzmiał ciepły ton. — Tu jest dwór Wideacre, pobudowany w samym środku parku, widzisz go, Saro? Na jego tyłach znajdują się wspólne grunty: to są tereny, na których ludzie mogą wypasać bydło, mogą też się przechadzać, zbierać chrust i leśne jagody, trochę polować i stawiać ule. Rosną tam paprocie i janowiec, trochę małych sosen, a w kotlinach buki i dęby, jest też kilka małych potoków. Tutaj — wskazał teren na południe od domu — znajduje się ozdobny ogród, który widzisz z okien od frontu, niewielki ogród różany i wybieg dla koni. Dalej rośnie las, który ciągnie się wzdłuż podjazdu i po prawej stronie głównej drogi. Niedawno założono tam kilka pól, ale przede wszystkim rosną tam drzewa. Wiosną lasy są pełne żonkili i dzwonków. Latem na polanach rosną fioletowe i białe fiołki. To jest twoja posiadłość. Twoja matka chciała, żeby zachowano park razem z dworem. Tutaj się bawiła, gdy była małą

dziewczynką, nad brzegiem Fenny, która płynie przez te wszystkie lasy, tworząc niewielkie zatoczki i odnogi. Lubiła łowić pstrągi i pływać razem z jedną z dziewcząt ze wsi. — Od zachodu majątek graniczy z ziemią Haveringów. — Wskazał na mapie linię wyrysowaną kropkami. — Na tej mapie Havering Hall nie jest zaznaczony. Przez większą część roku stoi pusty, rodzina Haveringów mieszka w Londynie. Są twoimi dalekimi krewnymi — dodał — a tutaj mieszkają tylko latem. — Czy to jest wieś? — spytałam, wskazując nieregularną grupę małych kwadracików po prawej stronie mapy. — Tak — odparł James Fortescue. — Jeśli skręcisz z podjazdu w prawo, znajdziesz się na drodze wiodącej do Chichester, widzisz? Jeśli jednak skręcisz w lewo, dojedziesz do wsi Acre. Większość domów stoi przy głównej ulicy. Tutaj jest kościół — wskazał. — Kiedyś uderzył w niego piorun i trzeba było zbudować nową wieżę. Domy po tej stronie ulicy uległy zniszczeniu podczas tej samej burzy i kilka z nich odbudowano. Te po drugiej stronie są starsze, one też wymagają napraw. Naprzeciwko kościoła stoi plebania, tam znajdziesz pastora, doktora Reeda, który zupełnie nie pochwala sposobu, w jaki rządzi się Acre! A te chaty stoją przy ścieżkach wiodących do wspólnych gruntów. Tu zaś są domy nowych osadników. Ludzie już w nich mieszkają, mimo że jeszcze nie skończyli budować. Znałam się na prawach osadników. Był to jeden z powodów, dla których strażnicy parafialni zawsze ka-

R

zali tacie jechać dalej. Bali się, że stwierdzi, iż przebywał w danym miejscu dość długo, by zostać członkiem parafii, i zażąda zasiłku.

L T

— Nie przeganiacie ich stąd? — spytałam podejrzliwie. James potrząsnął głową.

— Nie. Dajemy im możliwość pracy i mogą albo przyjąć zapłatę, nie największą, albo otrzymać udziały w zyskach majątku. Jeśli decydują się zostać, przyłączają się do korporacji. Nie mamy tu aż tylu ludzi, by nie zgadzać się na przyjęcie nowych.

— A gdzie mieszka zarządca? — spytałam.

— Nazywa się Will Tyacke — wyjaśnił James. — Pochodzi z bardzo starej rodziny, która tu zamieszkała jeszcze przed Laceyami. Po śmierci twojej matki jego kuzyn został tu pierwszym zarządcą. Uległ jednak wypadkowi i Will przybył tu z innego majątku, by przejąć jego obowiązki. Mieszka w chacie zarządcy. — Wskazał jeden z kwadracików na mapie, nieco oddalony od głównej ulicy. Za chatą, przez niewielką łąkę, biegła cienka poskręcana linia wyznaczająca rzekę Fenny. — Na południe od drogi i wsi znajdują się pola — kontynuował James. — Niektóre z nich odpoczywają, co trzeci rok pozwalamy im zarosnąć trawą. Inne z kolei to sady owocowe, bo tu jest dużo słońca. Większość jednak to pola pszeniczne. Ten majątek słynie z uprawy pszenicy — Urwał na moment. — Toczono o to bitwy w przeszłości. W dawnych czasach, jeszcze przed korporacją. Wybuchło tu powstanie i pożar, gdyż Laceyowie sprzedawali pszenicę, a ich ludzie głodowali. To się jednak zmieniło, odkąd zaczęliśmy się dzielić plonami i zyskami. Nasze pola ciągną się aż do samych wzgórz, tak wysoko, jak konie uciągną pługi. Wyżej położone tereny nadają się do wypasu owiec. Rośnie tam krótka bujna trawa, a wiosną roi się od tysięcy drobnych kwiatków. Nad tym wszystkim unoszą się ogromne stada malutkich niebiesko-żółtych motyli. Skowronki śpiewają bardzo głośno. Są tu też kuliki. — Urwał. — Pan kocha to miejsce — zauważyłam. — Czemu pan tu nie mieszka?

Potrząsnął głową. — Chciałem ożenić się z twoją matką i zbudować tu razem z nią dom — wyznał. — Gdy zmarła, nie chciałem żyć tutaj sam. — Milczał przez chwilę. — Często tu bywam. Nigdy się nie nauczę tego wszystkiego, co Will Tyacke wie o uprawianiu roli, ale lubię tu przyjeżdżać i wszystkiego przypilnować. Skinęłam głową, zapatrzona w swoją ziemię rozpostartą na mapie Jamesa niczym narzuta uszyta z kolorowych łatek. — Będziesz musiała poznać ten majątek — powiedział cicho. — Skoro już tu jesteś, będziesz musiała poznać okolicę i ludzi, którzy tu żyją i pracują. Nie odrywałam oczu od mapy, jakby na niej namalowane były nie tylko pola, ale również moja przyszłość. — Chyba tak — przyznałam. — Może chciałabyś przejechać się na koniu i trochę rozejrzeć — zaproponował James. — Will Tyacke powiedział, że przyjdzie po południu i zabierze cię na przejażdżkę, jeśli będziesz miała ochotę. On jest najlepszym przewodnikiem po tej okolicy i zna tutaj wszystkich. Spojrzałam na Jamesa, który dostrzegł obojętność na mojej twarzy. — W porządku — zgodziłam się. — Pojadę. — Saro... — powiedział, gdy już doszłam do drzwi. Odwróciłam się. — Tak?

L T

R

— Jesteś tu, tak jak chciałaś... — zaczął łagodnie. — Ciesz się wszystkim, co jest dobre. Nie powiem, że masz zapomnieć o przeszłości, bo byłoby głupotą odcinanie cię od minionego życia i ludzi, których kochałaś. Ale otwórz się na Wideacre, Saro. Uważasz, że zobaczyłaś to miejsce zbyt późno, ale tylko ty czujesz ból. Zatrzymałam się na chwilę. Miał rację. Ból i chłód w mym sercu nie znikną, nie da się ich uleczyć dalszymi smutkami i rozczarowaniami. Ja jednak byłam uparta i przepełniona złością. — Czy to wszystko? — spytałam. — Tak — odparł zrezygnowanym głosem. Pozostałam w swoim pokoju, dopóki nie zobaczyłam brązowego konia na podjeździe, a gdy zeszłam na dół, Will znajdował się w jednej z przegród stajni i usiłował osiodłać Morze. — Powiedziałem Samowi, że ma go nie denerwować — wyjaśnił uprzejmie ponad przepierzeniem przegrody. — Miał z nim jakieś kłopoty i koń się spłoszył. Wyraźnie się czegoś bał. Czy ktoś się z nim źle obchodził? — Tak — odparłam. — Zasadniczo nie lubi mężczyzn. Will uśmiechnął się. — Ja zasadniczo nie lubię wierzchowców. Obydwaj zrobimy dla siebie wyjątek. — Zacieśnił popręg i wyprowadził Morze. — Mamy tu gdzieś damskie siodło. Sam może go poszukać, jeśli panienka woli jechać bokiem. Potrząsnęłam głową i wzięłam wodze Morza z jego rąk.

— Nie — powiedziałam. — Noszę bryczesy, by móc jeździć na oklep. Suknię do konnej jazdy nosiłam tylko... — Urwałam i skarciłam się w duchu. — Nie mam sukni — dodałam. — Pewnie muszę się o nią postarać i zawsze jeździć bokiem. Will przytaknął i przytrzymał łeb Morza, a ja tymczasem wskoczyłam na jego grzbiet. — Myślałem, że zabiorę panienkę do Downs — oświadczył — żeby panienka mogła zobaczyć cały majątek z góry. Ładna dziś pogoda. Będziemy mieli wyraźny widok od samego Selsey aż do wyspy na południu. Drgnęłam na wzmiankę o Selsey, ale zachowałam obojętną minę. Will wsiadł na konia i ruszył pierwszy żwirowanym podjazdem; minął taras i ogród różany po prawej stronie, a potem skręcił na wyboistą drogę. Jej nawierzchnia była tak stara, że wyglądała jak zatopiona w ziemi. Koleiny wybite w żółtych kamieniach błyszczały od wilgoci, wąskie kanały ściekowe po obu stronach też były jasnożółte, tu i ówdzie naznaczone czarnymi plamami torfu. — Piaszczysta gleba — powiedział Will, podążając za moim wzrokiem. — Ta dolina znakomicie się nadaje do upraw. Gobelin utworzony przez gęste korony drzew chronił nas przed blaskiem wiosennego słońca. Młode liście otulały wszystko zieloną mgiełką, a czarne gałęzie żywopłotów i drzew wyglądały jak spowite w szarozielony tiul. Morze strzygł uszami, zasłuchany w stukot własnych kopyt na wilgotnych kamieniach.

R

Po naszej prawej stronie, tuż przy rowach i drodze, rosły wielkie stare drzewa. Wysokie buki o szarych pniach i rozłożyste dęby. Przy pierwszym zakręcie ogromny kasztan zwieszał swe gałęzie nad traktem, liście

L T

rozpościerały zielone palce, wybuchając z pączków tak kleistych i brązowych, że wyglądały jak toffi. W głębi lasu, na niewielkich pagórkach, rosły sosny, a dzięki ich żywicy powietrze wydzielało słodką woń przywodzącą na myśl ciepło lata. Na wyższych konarach śpiewały ptaki, pod drzewami leżał dywan z ubiegłorocznych liści nakrapiany jasnymi plamkami pierwiosnków i białych fiołków. — Wszystkie te drzewa tworzą park — powiedział Will, wskazując naokoło batem. — Rosną tu dla ozdoby. Park należy do dworu, ścinamy w nim drzewa tylko po to, by dać odetchnąć innym. Żyje tu dużo zwierząt: króliki, bażanty, zające, jelenie. Od czasu gdy majątek przekształcono w korporację, nie obowiązują tu prawa łowieckie. Ludzie z Acre polują, kiedy chcą, dla własnych potrzeb. Nie pozwalamy na sprzedaż tego, co upolują. Czasami przychodzą kłusownicy z Petersfield albo Chichester, ale pilnujemy ich. Trzymamy wartę na zmianę, jeśli to się staje zbyt nagminne. Na ogół jednak mamy tu spokój. Pokiwałam głową. Przez chwilę czułam się posiadaczką, a uczucie to było równie cudowne jak łyk zimnej wody wlany do spragnionego gardła. Moja matka — tamta kobieta, która krzyczała w ślad za wozem — często tu przebywała. Czułam to. I czułam także jej matkę. Jechaliśmy w milczeniu, rozglądałam się po parku zarastającym jedną stronę drogi i dobrze uprawionych polach z drugiej. — To jest Dower House — wyjaśnił Will. — Mieszkała tu rodzina panienki, dopóki nie odbudowano dworu. Tu matka panienki spędziła dzieciństwo. Popatrzyłam na dom. Był opuszczony, ale zadbany. Podwójne drzwi od frontu były zamknięte, wszystkie okna zabezpieczone okiennicami. Pielęgnowano ogród od frontu — pod oknami rósł dywan złocistych krokusów.

— Nikt już tu nie mieszka? — spytałam. — Nie — odparł Will. Uśmiechnął się smutno. — Sposób, w jaki zarządzany jest majątek, odstrasza ludzi z wyższych sfer — wyjaśnił. — Od jakiegoś czasu nie możemy znaleźć nikogo chętnego, żeby tu zamieszkał. Jeszcze nie rozumiałam, o czym on mówi, ale nie byłam gotowa do zadawania pytań podczas tej przejażdżki. Chciałam najpierw ocenić wartość ziemi i ludzi. Zobaczyć, jakie naprawdę jest to miejsce, które od tak dawna mi się śniło. — To dobry majątek — powiedział Will. — Ma wysoką wydajność. Zerknęłam na niego z ukosa. Wpatrywał się w kamienny podjazd. — Nie zostałam tak wychowana — wyznałam otwarcie. — Nie znam się na tym. — Nigdy nie jest za późno, żeby się uczyć — odezwał się uprzejmie. Domyśliłam się, iż pamięta, jak krzyczałam na Jamesa Fortescue, że przybyłam do Wideacre za późno. — Gdyby panienka była chłopcem, to w tym wieku właśnie wracałaby do domu ze szkół i zaczynała uczyć się uprawy roli. — Gdybym wracała do domu ze szkól, miałabym za sobą szlacheckie dzieciństwo i umiałabym pisać i czytać — oświadczyłam.

R

— Nie o takich szkołach myślałem! — powiedział Will z uśmiechem. — Prawdziwe szkoły dla chłopców z możnych rodów uczą ich tak, że pozostają głupi jak kury!

L T

Uśmiechał się do mnie nieznacznie, gdy pokonywaliśmy zakręt podjazdu i w zasięgu naszego wzroku pojawiła się niewielka bryła stróżówki oraz wiecznie otwarta brama z kutego żelaza. Jej zawiasy oplatał kwitnący na biało powój. Will skinieniem głowy kazał mi spojrzeć w lewo. — To nasz najnowszy pomysł — powiedział. — Truskawki. Właśnie bronujemy ziemię, żeby była żyzna i miękka. Chyba będziemy je sprzedawać w Chichester. Tam jest coraz większy rynek na miękkie owoce. Wideacre zasłynie kiedyś z truskawek.

Powiodłam wzrokiem ponad ogrodzeniem. Dwa wielkie konie ciągnęły bronę, za nimi szedł mały chłopiec, poganiając je głośnymi okrzykami, a tymczasem ziemia obracała się posłusznie pod wielkimi zębami. — Zaczęliśmy sadzić truskawki, kiedy rozdano ziemię ludziom — kontynuował Will. — To rośliny, które wymagają dużo starannej pracy: plewienia, a potem zbierania i pakowania. Zwyczajnie opłacani robotnicy więcej zmarnowali, niż zarobili. Jednak odkąd ludzie wiedzą, że pracują dla siebie, bardziej się starają. Przytaknęłam. Starałam się przywyknąć do tego, że to wszystko jest takie dziwne. Zastanawiałam się, czy ja przypadkiem nie śnię. Mogłam się w każdej chwili obudzić pod rozkołysanym dachem wozu, w tamtym gorzkim, ciężkim życiu, które znałam od dzieciństwa, obejrzeć się przez ramię i zobaczyć ją... Potrząsnęłam głową, by oczyścić myśli, i zorientowałam się, że Will zatrzymał konia przy końcu podjazdu. Drzwi małej chatki otworzyły się, wyszła z nich kobieta z małym dzieckiem w ramionach, podeszła ścieżką ogrodu do bramy i głęboko skłoniła się przede mną. — Dzień dobry, panienko Saro — powiedziała. Przez chwile nie potrafiłam się ani uśmiechnąć, ani odpowiedzieć. Nazwala mnie panienką Sarą. Panienką. Nie tym jedynym tytułem, jaki dotychczas posiadałam — mamselle Meridon, woltyżerka — lecz pa-

nienką Sarą. Jakbym się urodziła dziedziczką i na taką została wychowana. Jakby to było naturalne, że ona tak mnie nazywa, a ja jej na to odpowiadam. Niezdarnie skinęłam głową w jej stronę. — To jest pani Hodgett — wyjaśnił Will Tyacke. — Pochodzi z Midhurst, jest żoną dozorcy. Hodgettowie zawsze pilnowali bramy. Znowu skinęłam głową. — Dzień dobry — powiedziałam. Odkryłam, że mogę używać uśmiechu z występów na arenie, i odtąd przyklejałam go sobie do twarzy. Po chwili Will zacmokał na swego kasztanka i Morze zrównał się z nim, gdy skręciliśmy z podjazdu w lewo, by pojechać do wsi Acre. — Twoja wieś — odezwał się Will, częściowo żartem. — W dawnych czasach, kiedy majątkiem zarządzali Beatrice i dziedzic Harry, to oni byli właścicielami wszystkich chat we wsi, a także kościoła i domu parafialnego. — Urwał. — Panienka jest chyba nadal właścicielką tego wszystkiego — powiedział ze zdziwieniem. — Od tak dawna nie mieliśmy tu dziedzica, że zapomnieliśmy, jak to jest. Naturalnie Acre nadal należy do panienki. Mieszkańcy domów nie płacą czynszu od wielu lat, od czasu, gdy dziedzic Richard, ojciec panienki, został zabity. Pan Fortescue zniósł wszystkie czynsze i opłaty, by móc realizować system podziału zysków.

R

Wszystko, co czerpie z majątku Laceyów, to udziały panienki w zyskach. Panienka wie, że nazywamy tę wieś Acre. To germańska nazwa, tak samo jak moje nazwisko. Moi przodkowie zamieszkali w tej wsi, jeszcze zanim

L T

razem ze Zdobywcą przybył tu Le Says i odebrał ją nam w walce.

— Kto? — przerwałam Willowi. Nigdy nie słyszałam o żadnym Le Saysie ani o żadnym zdobywcy. Miałam jedynie wrażenie, że mogło mu chodzić o jakiegoś księcia. Will spojrzał na mnie z pewnym zdziwieniem.

— Le Saysowie to twoja rodzina — wyjaśnił. — Pochodzili z Francji. Ich nazwisko zostało później zmienione na Lacey.

— Aha — mruknęłam. Zmienianie nazwisk nie było dla mnie niczym nowym. W moim świecie wszyscy zwykli zmieniać nazwiska, gdy byli ścigani za długi albo kradzieże. — Przybyli tu razem z Normanami, kiedy Wilhelm Zdobywca dokonał najazdu na Anglię — tłumaczył Will. Przytaknęłam z wciąż niewzruszoną miną. Wstydziłam się, że nic nie wiem. — Czy oni walczyli o ziemię? — spytałam. — A jakże — odparł Will. — Mogę ci nawet pokazać, w którym miejscu. Nazywamy je Polem Bitwy, oracze wciąż znajdują tam ludzkie kości i kawałki zbroi. Walczyli trzy dni, wieś przeciwko Le Saysowi, i bitwa skończyła się dopiero wtedy, gdy wszyscy zginęli. — No to skąd ty się wziąłeś? — dociekałam podejrzliwie. Will uśmiechnął się. — Zginęli wszyscy z wyjątkiem jednego człowieka, który był przedstawicielem mojej rodziny — wyjaśnił. W jego brązowych oczach zapłonęła iskra, mimo że twarz pozostała śmiertelnie poważna. — Oszczędzono

go, by mógł założyć dynastię Tyacke'ów. Darowano mu życie na polu bitwy, bo był obdarzony wybitnym talentem. — Do walki? — spytałam. — Do uciekania! — roześmiał się Will. — To stare dzieje, Saro. Nikt nie wie dokładnie, jak to było. W każdym razie Laceyowie odebrali ludziom tę ziemię i przejęli ją. I tak jest do dzisiaj. Ale Tyacke'owie zawsze tu mieszkali. I ja mam teraz tu swój dom. Słyszałam miłość i dumę w jego głosie. Zatrzymaliśmy konie, bym mogła dokładnie obejrzeć to miejsce. Główna ulica była szeroka i dość czysta, na samym środku kilka kur grzebało w pyle. Chaty stojące po północnej stronie drogi miały od frontu ogródki pełne grubych zielonych pąków żonkili, pierwiosnków i fioletowych krokusów. W jednym z ogródków siedziała kobieta, obierając ziemniaki do miski ustawionej na kolanach; w jej stronę dreptało małe dziecko z liściem w dłoni i twarzą rozanieloną jego odkryciem. Na samym końcu szeregu chat stał kościół — stary budynek z wieżą z nowego kamienia. James mówił, że go odbudowano. Podwórka chat stojących po drugiej stronie ulicy wychodziły na drogę. Furman majstrował przy wozie, dalej szewc siedział pod oknem na skrzyżowanych nogach, z pochyloną głową. Kuźnia i spętany przed nią wielki koń czekający na podkucie, podwórko strzecharza zawalone stertami drewna i wikliny nakry-

R

tymi słomą, żeby nie zamokły — tętniąca życiem bogata wieś, składająca się z około trzydziestu zagród. — Większość ludzi wyszła na pola — wyjaśnił Will. — Pomyślałem, że dobrze będzie, jak panienka te-

L T

raz obejrzy wieś, zanim wszyscy zechcą ją poznać.

Ogarnęłam wzrokiem ulicę. Szewc obserwował nas, kiedy zaś spostrzegł, że patrzę w jego stronę, pomachał ręką i pochylił głowę nad swoim kopytem, wyraźnie nie chcąc, by go uznano za natręta. Kobieta w ogrodzie uniosła głowę i uśmiechnęła się, ale nie przerwała pracy. — Powiedziałem im, że panienka przyjdzie ich poznać po niedzielnym nabożeństwie — oświadczył Will. — Pomyślałem, że pewnie panienka będzie wolała się najpierw rozejrzeć i trochę ochłonąć, zanim z kimś porozmawia. Przyznałam mu rację skinieniem głowy. To miejsce wywoływało we mnie złość, choć nie chciałam tego okazywać. Było takie okrzepłe, solidne. Miałam wrażenie, że ci wszyscy ludzie żyją tu od bardzo dawna, że wrośli w tę glebę niczym drzewa. — Ilu ludzi tu mieszka? — spytałam. — Razem z drobnymi farmerami, którzy mają własne pola i płacą dzierżawę, oraz osadnikami, którzy mieszkają na wspólnych gruntach i korzystają z prawa do wypasu bydła, jest ich około trzystu — odparł, przypatrując się mojej twarzy z nieznacznym uśmiechem. — Jednak rzadko kiedy widzi się ich wszystkich razem. Bardzo niewielu chodzi do kościoła, odkąd nie ma takiego przymusu. Panienka przejdzie się tylko nawą do ławki Laceyów, żeby wszyscy mogli się jej dobrze przyjrzeć, a kiedy już wyjdzie z kościoła, poznam ją z tymi ludźmi, których trzeba tu znać. Wikary zaprosi pewnie panienkę na niedzielny obiad, więc on też opowie coś o wsi.

Przytaknęłam. Poznanie pięciorga nowych ludzi było dla mnie przerażające, natomiast spacer przez kościelną nawę przypominał popis dla publiczności. Stwierdziłam, że jakoś to odegram, jeśli będę miała odpowiedni kostium i zostanę uprzednio przeszkolona. Will zauważył, że moja twarz stwardniała. — Proszę pamiętać, że nie musi panienka tego robić — powiedział. — Jeśli panienka ma gdzieś przyjaciół, z którymi chce być, albo jakieś inne życie, to może zwyczajnie odjechać. Pan Fortescue może załatwić, że będą panience przysyłać pieniądze. Nie musi tu panienka mieszkać, jeśli nie chce. Majątkiem zarządzano właściwie podczas jej nieobecności, nic nie wymaga zmian, chyba że panienka zechce tu zostać. Spuściłam wzrok, żeby nie zauważył błysku gniewu, jakim powitałam samą sugestię, że miałabym gdzieś wyjechać. Nie miałam dokąd jechać. Tęskniłam do tego miejsca przez całe swoje życie. Gdybym nie mogła do niego należeć, zupełnie bym się zagubiła. Ją już straciłam; gdybym jeszcze miała stracić Wide, już zawsze musiałabym wieść cygański żywot. — Który dom jest twój? — spytałam. Wskazał boczną dróżkę odchodzącą w prawo. — To tamten. Stoi frontem do łąki i rzeki, z dala od głównej ulicy. Przyjechałem tu do ciotki trzy lata temu, gdy podczas orki mój kuzyn Ted uległ wypadkowi. Ciotka potrzebowała wtedy pomocy. Po jego śmierci

R

już tu zostałem. Dlatego właśnie ja tu wszystkiego doglądam, mimo że jestem za młody na taką pracę. Ted był przodowym we wsi i wszyscy zdecydowali, że mam jak najszybciej przejąć jego obowiązki. Z rodziną

L T

Tyacke'ów zawsze się tu liczono. Nasza płyta wmurowana w ścianę kościoła jest najstarsza ze wszystkich. Przytaknęłam. Widziałam komin i pokryty dachówkami dach — dom wyglądał na najlepszy we wsi, tylko wikariat był od niego większy.

— Gdzie mieszkałeś przedtem? — spytałam. Will uśmiechnął się.

— Niedaleko stąd — odpowiedział. — Przy drodze do majątku Goodwoodów. Pracowałem tam w biurze rządcy, więc przyzwyczaiłem się do zajęć na roli i prowadzenia ksiąg. — Jesteś żonaty? — pytałam dalej. Will zaczerwienił się lekko. — Nie — odparł z zażenowaniem. — Do nikogo się też nie zalecam. Miałem dziewczynę, ale ona nie chciała mieszkać na wsi, wolała pójść na służbę. Myślała, że pójdę z nią. Nieźle radzę sobie z końmi i ona chciała, żebym został stangretem u Haveringów. Ale żal mi było opuścić Acre. Nie wyjechałbym stąd dla żadnej dziewczyny, choćby była nie wiem jaka piękna, więc odeszła beze mnie. To się stało ubiegłego lata. Od tego czasu z żadną nie byłem na poważnie. Zamilkł na chwilę. — Tą drogą dojedziemy do Downs — odezwał się znów i skręcił za kościołem w wąski trakt, który piął się między wzgórzami. Konie szły równo, ja jednak poluźniłam cugle, by Morze przeszedł w galop, i wysunęłam się do przodu, dzięki czemu Will nie mógł obserwować mojej twarzy. Melodyjne dźwięki rozlegające się w mojej głowie od

tamtej pierwszej chwili, gdy przybyłam do tej ziemi, przez mrok i chłód, drogą, którą oświetlał jedynie księżyc, uległy teraz natężeniu. Jechałam tą samą ścieżką, którą tyle razy widziałam w snach. Zostawiliśmy za sobą pola i teraz otaczały nas ciche wysokie buki. Końskie podkowy nie wydawały żadnego dźwięku na mokrej ziemi i leśnym poszyciu. Morze strzygł uszami w stronę jasnego kręgu światła, tam gdzie kończyły się drzewa i zaczynało się... co się zaczynało? Wiedziałam, jak to wygląda, ale nagle przestraszyłam się, że jednak nie będzie tak, jak mi się wydaje. Bałam się, że to miejsce będzie się różniło od tego z moich snów. Bałam się, że nie znajdę ciepłego domu, ojca i nie będę ukochaną miedzianowłosą córką, ale pozostanę Cyganką, która przyszła tu z mroku, pozostanę kimś obcym, intruzem. James Fortescue twierdził, że mnie kocha przez wzgląd na pamięć o mojej matce i z poczucia obowiązku albo winy, lecz to wszystko zupełnie nic nie znaczyło. W moim świecie był to pusty gest. Will Tyacke poświęcił mi całe popołudnie, by pokazać majątek i pomóc się zadomowić — ja jednak widziałam, że przez minione szesnaście lat ten prywatny mały światek radził sobie znakomicie beze mnie. Przyzwyczaili się, że we dworze nikt nie mieszka. Na pewno chcieli, żeby tak zostało. Nie byłam radośnie witaną dziedziczką, która wreszcie odnalazła swój dom. Byłam niechcianą sierotą. Mój tak zwany opiekun oraz przodowy z mojej wsi radzili sobie znakomicie beze mnie przez cały ten czas. Jeśli z tą ziemią coś będzie nie tak, pomyślałam, wtedy odejdę. Nie tak, jak oni chcieli, tak jak przystało

R

na damę, żeby można było opowiadać ludziom, że nie spodobała mi się okolica, że wolę zamieszkać w jakimś miasteczku. Jeśli coś będzie nie tak, ucieknę jeszcze dzisiejszej nocy. Zetnę sobie włosy, ukradnę srebro, te

L T

piękne miniaturowe portrety rozstawione na małych stoliczkach w salonie i wszystko, co da się schować do kieszeni. Będę jechała dopóty, dopóki nie natrafię na jakiś jarmark, na którym znajdę zatrudnienie jako pomoc w dobrej stadninie, gdzie będę mogła pracować przy młodych koniach. Nie pasowałam do niczego. Nie znałam się na obyczajach Romów — a poza tym, jak mówiła tamta stara kobieta w Salisbury, nie byłam Cyganką. Nie należałam do tego dziwnego ludu. Nie mogłam wrócić do pracy przy pokazie. Nie chciałam już więcej występować na arenie. Nie mogłabym wdychać zapachu trocin i końskiego potu i nie zastygać od tego w panicznym strachu. I do tego miejsca też nie należałam. Ani do dworu z jego trudnym życiem opartym na dobrych manierach, ani do tych pokoi, gdzie wystarczyło krzyknąć na kogoś i zaraz nalewali człowiekowi herbaty, ani do tej wsi z jej dziwacznymi mieszkańcami, którzy zgadzali się na dzikich osadników i nawet dawali im zarobić i którzy płacili emerytury starcom niezdolnym do pracy. Jeśli ta okolica okaże się inna, niż się spodziewam, odjadę i znajdę jakieś miejsce, w którym będę mogła być sobą. Jakieś inne miejsce. Inne miejsce, którego trzeba będzie szukać. Morze cwałował z pochylonym łbem w stronę kręgu światła na szczycie traktu i mozolnie pokonaliśmy ostatnie zbocze. Will został z tyłu, pozwalając mi jechać samotnie. Światło oślepiało mnie, nagły przeszywający trel skowronka frunącego po niebie poraził moje uszy tak samo głośno jak tamten nabrzmiewający śpiew, który usłyszałam na tej ziemi. Wiosenna trawa była jaskrawozielona, blady błękit nieba przetykały pasma białych obłoków. Morze oddychał głęboko i głośno parskał. Kazałam mu stanąć przodem do doliny i spojrzałam na Wideacre.

Zobaczyłam dom. Dzięki jasnej piaskowożółtej barwie murów wyglądał jak kawałek dobrego masła na tle zielonego parku. Zobaczyłam okrągłą wieżyczkę nad salonem i trójkąt tarasu. Korony drzew były gęste niczym zimowe futro owiec, sosny wyróżniały się ciemnym zarysem na tle jasnej wiosennej zieleni. U stóp wzgórza widziałam wieś. Moją wieś. Wieś, którą znała moja matka. Widziałam ją własnymi oczyma, widziałam ją jej oczyma. Widziałam ją tak, jak mi się śniła w tych wszystkich pełnych tęsknoty snach. Wiedziałam, że to jest mój dom. Dążyłam do niego całe swoje życie. Kochałam go, tęskniłam za nim, potrzebowałam go i teraz docierałam do jego serca. Wciągnęłam w płuca wiatr, który wiał nad szczytami. Chciałam stać się częścią tego miejsca. Pragnęłam tego. Wiedziałam, że dla mnie jest już za późno, a mimo to pragnęłam go tak, jak mężczyzna nadal pragnie kobiety, która go zostawiła dawno, dawno temu. Will dogonił mnie i zatrzymał się. — Tamta ziemia za wsią też jest nasza, to wspólne tereny, ciągną się na północ tak daleko, jak sięgasz wzrokiem — powiedział, wskazując batem. — Na zachodzie znajduje się majątek Haveringów. Te góry to również majątek Wideacre, dwadzieścia mil na północ, dziesięć mil na zachód. Dalej znowu ziemia Haveringów. Cała ta dolina należy do majątku Wideacre. Oddychałam zapachem tej ziemi, czując nieomal smak znajdującej się w niej kredy. Trawa wyglądała

R

pięknie, była świeżo skoszona, pełna kwiatów, a w małych kotlinkach rosły kępy fiołków i jasnożółtych pierwiosnków.

L T

— Tych pierwiosnków będzie tu niedługo całe mrowie — powiedział Will, wędrując w ślad za moim wzrokiem. — Zbieramy je i robimy z nich wino. Przychodzimy tu też na majowe święto. Spodoba ci się to. Wszyscy razem oglądamy wschód słońca.

Skinęłam głową, ale nic nie mówiłam. Odżyło we mnie wspomnienie snu — w majowy poranek, zwrócona w stronę Acre, patrzyłam na jasnoróżowy wschód słońca. — Jest dokładnie tak, jak zawsze myślałam — odezwałam się jakby do siebie. — Śniłam o tym miejscu od tak dawna, jak tylko sięgam pamięcią. Przez całe swoje życie pragnęłam się tu znaleźć. Will podjechał do mnie bliżej i nakrył swoją ręką moją dłoń zaciśniętą na cuglach. Pod wpływem jego dotyku wzdrygnęłam się, a Morze usunął się o krok. — Nie jest tak, jak myślałaś — powiedział łagodnie Will. — Nie mogło tak być. Nic nigdy nie jest takie samo. Kiedy ty o nas śniłaś, tu wszystko się zmieniało: pracowaliśmy, by spełnił się nasz sen. Próbujemy dokonać tu czegoś, co ma się stać przykładem i modelem dla reszty kraju. I jest to część długiej tradycji, zapomnianej tradycji, którą ludzie usiłują ignorować. Dopóki nie pojawili się właściciele majątków, żyli tu zwykli mężczyźni i kobiety, którzy chcieli mieć prawo do swobodnego decydowania o swojej ziemi, do zarabiania na chleb, do mieszkania z sobą jako wspólnota. Teraz może się to wydawać dziwne, ale myślę, że staniemy się tą rodziną, której panience zabrakło. Potrząsnęłam głową. — Nie mam żadnej rodziny — zaprotestowałam chłodno. — Śnił mi się tylko ten krajobraz. Nie śniłam ani o was, ani o Jamesie Fortescue. Cała rodzina, którą kiedyś miałam, już nie żyje, a teraz wy dwaj twierdzi-

cie, że oni nawet nie byli moimi krewnymi. A moi prawdziwi krewni... cóż, oni też nie żyją. Nie mam nikogo i nikogo nie potrzebuję. Śniłam o tej ziemi i teraz ją chcę. Will wzruszył ramionami i nie próbował mnie więcej dotykać. Zjechał na bok i pozwolił, bym samotnie podziwiała widok. — Czy chciałaby panienka pogalopować przez wzgórza, a potem wrócić do domu dookoła wspólnych gruntów? — spytał mnie uprzejmym tonem. — Czy może woli panienka popatrzeć jeszcze na wieś? — Wspólne grunty i dom — zgodziłam się. Zerknęłam na słońce. — O której tu się jada kolację? — O szóstej — odparł chłodno Will. — Ale zaczekają z podaniem, dopóki panienka nie wróci do domu. — To byłoby okropne! — zawołałam przerażona. W jednej sekundzie pochmurny wyraz zniknął bez śladu z twarzy Willa. Roześmiał się głośno. — Skoro tak panienka uważa — powiedział — to odprowadzę ją do domu na długo przed czasem. Czy ten koń potrafi galopować? — Ależ oczywiście — odparłam. Morze zaczynał galopować, jak tylko jego kopyta zetknęły się z miękką darnią. — Tędy w takim razie! — rzucił Will i jego koń pomknął do przodu zadziwiająco szybko jak na tak duże zwierzę.

R

Morze dogonił go po chwili i ścigaliśmy się po ścieżce, która wiodła prosto jak strzała przez grzbiety wzgórz. Zrównaliśmy się, a potem usłyszałam za sobą śmiech Willa. Morze postawił uszy, zasłuchany w tętent

L T

kopyt, po czym zwolnił bieg i koń Willa znowu wyprzedził nas o kilka cali. Galopowały jeden przy drugim, prowadząc na przemian, jakby to była zabawa, aż w końcu Will coś zawołał, konie przeszły w wolniejszy cwał, a po chwili przystanęliśmy.

— Zjedziemy na dół tą dróżką — oświadczył Will i pojechał przodem ścieżką grząską od białego kredowego błota.

Morze parskał i szedł tuż za kasztankiem, który stale ślizgał się i zsuwał ze zbocza. Teren wyrównał się i zamiast błota pojawił się biały piasek. — To są wspólne tereny — powiedział Will. Był to zupełnie inny typ krajobrazu, lecz równie mi znajomy i bliski jak dolina i park przy moim domu. Dzika okolica, bez żywopłotów, pól czy innych oznak, że ktoś uprawia tę ziemię. Gdy wytężyłam słuch, wychwyciłam dalekie pobrzękiwania krowiego albo koziego dzwonka. Wydawało się, że od położonej na południu pracowitej wsi Acre i zadbanych pól dzielą nas całe mile. Wzgórza były porośnięte wrzosami, tegoroczne pędy okrywały martwe zbielałe kwiaty i stare szare gałązki jak blada mgła. Wszędzie rosły młode pędy paproci wygięte ku niebu. Po mojej prawej stronie stał niewielki zagajnik srebrnych brzóz o pniach białych jak papier. — Część tych terenów została ogrodzona, ponieważ jest tu gleba znakomicie nadająca się do upraw — wyjaśnił Will. — Ale większość pozostała dzika jak zawsze. Kazał swemu kasztankowi ruszyć z miejsca, Morze zrównał z nim krok. Ścieżka była bardzo szeroka, wysypana czystym białym piaskiem, na skraju obrzeżona czarną ziemią.

— To droga przeciwpożarowa — powiedział Will. — To tu się może palić? — spytałam zdumiona. — Czasami, gdy lato jest bardzo upalne. Ale palimy także stary wrzos i paprocie, żeby można tu wypasać bydło — wyjaśnił. — Nawet w dawnych czasach, kiedy majątkiem zarządzali Laceyowie, ludzie z Acre mieli prawo wypasać tu swoje bydło. Głównie krowy, ale niektórzy hodują kozy i owce, a także świnie. Pokiwałam głową. — Rzucimy jeszcze okiem na sad, a potem pojedziemy przez wspólne grunty do domu — powiedział. — Czy panienka już się zgubiła? Zastanawiałam się, marszcząc czoło. — Nie — odparłam. — Wzgórza otaczają wieś, przyjechaliśmy tą ścieżką, więc byliśmy na północ od wsi. Sądzę, że musimy jechać w tamtą stronę... — Pokazałam kierunek lewą ręką. Will pokiwał głową. — Panienka ma dobry zmysł orientacji — pochwalił. — To pewnie dzięki tylu podróżom. Czekał na wypadek, gdybym chciała coś opowiedzieć o swoich wędrówkach, ja jednak milczałam, więc pogalopował przodem drogą przeciwpożarową, przez bagnisty potok, do którego Morze za nic nie chciał wejść,

R

a potem długo i spokojnie cwałowaliśmy ścieżką, która doprowadziła nas do lasu, wysokich buków przetykanych sosnami. Potem zobaczyliśmy rzekę. W ślad za Willem skręciłam w lewo i dalej jechałam jej brzegiem.

L T

Woda była głęboka, ciemnobrązowa przy zakrętach i przybrzeżnych meandrach, a na płyciznach roziskrzona i przezroczysta. Wyjechaliśmy na trakt dla wozów, Will zatrzymał konia i powiedział: — To tutaj.

Roztaczały się przed nami wysokie malownicze wzgórza porośnięte srebrnymi brzozami i młodymi paprociami. Ich zbocza z naszej lewej strony zaczynały się wznosić już od samej rzeki, były brązowe od zeszłorocznych paproci lekko jaśniejących już od nowego przyrostu. Stary wrzos miał barwę zmatowiałej cyny i starego srebra. Przed nami, na ogromnej połaci ziemi, ciągnęły się równe rzędy jabłoni; ich zielone liście trącał wiatr, ukazując miękkie srebrne spody. — Ten sad założyła twoja matka — oznajmił Will, a jego głos był pełen podziwu. — Jeszcze przed twoim urodzeniem. Mój kuzyn Ted Tyacke był przy tym. Mówił, że sadzili go cały dzień, a kiedy skończyli, byli tak zmęczeni, że ledwie doszli do domu. Pokiwałam głową. Kiedy tak patrzyłam na wielką połać żyznej ziemi i grube konary rozkołysane na wietrze, na chwilę zapomniałam o swoim smutku i gniewie. W głosie Willa pojawiła się ciepła nuta, gdy opowiadał dalej: — Ted powiedział mi, że nikt tu wcześniej nie sadził jabłoni, że był to nowy pomysł. Chodziło o to, by postawić na nogi majątek, który mocno podupadł po pożarze. Powiedział, że była to jedna z pierwszych rzeczy, jakie Julia zrobiła na własną rękę. Pracowała tu osobiście cały dzień, liczyła drzewka i układała je w równych rzędach. Spojrzałam raz jeszcze na sad. Wydało mi się nawet, że musieli sadzić je od lewej do prawej, bo pierwsze dwa rzędy były nieco krzywe, jakby dopiero przy nich uczyli się, jak zachowywać prostą linię. Następne

były już znacznie równiejsze. Pomyślałam o mojej matce, młodej kobiecie niewiele wtedy starszej ode mnie, która usiłowała uratować majątek. — Opowiadał, że ona przewędrowała wzdłuż każdego rzędu, w górę i w dół, po dwadzieścia razy — kontynuował Will ze śmiechem w głosie. — Na samym końcu, gdy wszystko już zostało posadzone, rozejrzała się i znalazła na wozie jeszcze jedno drzewko! Wszyscy uśmiali się do łez, a ona obiecała, że je ofiaruje wsi, by dzieci mogły zrywać z niego jabłka. — Urwał. — Posadziła je na łące. Jabłoń jest już bardzo stara, ale rodzi słodkie jabłka. Poczułam napływ czułości do tej matki, której nigdy nie poznałam, do tego drugiego Tyacke'a, który z nią pracował i śmiał się, do tych wszystkich ludzi, którzy pracowali razem z nią, by uratować majątek i sprawić, by na powrót stał się bogaty i płodny. — Dziękuję ci — powiedziałam. Przez chwilę czułam autentyczną wdzięczność za to, że poświęcił tyle czasu, by mnie tu przyprowadzić, pokazać sad i opowiedzieć, ile ta ziemia znaczyła dla mojej matki. Opowiedzieć, jaka była jako młoda dziewczyna, jako dziedziczka kochająca swoją ziemię. Will skinął głową, cmoknął na swego konia i pojechaliśmy dalej brzegiem rzeki, tuż obok sadu. — Chciała, żeby ród Laceyów wygasł — odezwał się po chwili cicho. — Powiedziała to któregoś dnia we wsi, kiedy jej mąż, dziedzic Richard, zatrudniał robotników i płacił im liche dniówki. Powiedziała, że nie będzie tu więcej żadnych dziedziców.

R

Poczułam, że sztywnieję, i wróciła do mnie ta chłodna obojętność, która towarzyszyła mi całe życie.

L T

— No to powinna była mnie utopić w rzece, tak jak chciała, zamiast oddawać w obce ręce — oświadczyłam. — Trzeba było to zrobić. A tak oddała mnie i przepadłam na te wszystkie lata. Dlatego teraz nie wiem, co to jest ziemia, i nie rozumiem, dlaczego wieś nawykła do życia bez swojego dziedzica. Will patrzył bardzo uważnie na ciągnącą się przed nami ścieżkę, na płynący strumień. — Wszyscy możemy się odzwyczaić — powiedział. — Potrzeba tylko kilku zmian. Przyzwyczaimy się, że we dworze znowu mieszka ktoś z rodziny Laceyów. Panienka jeszcze się nauczy, jak być jaśnie panią. Może nawet tak będzie najlepiej. Bo Julia nie była ostatnią z rodu, a panienka wróciła tu i wie, co to znaczy żyć w biedzie. Z panienką jest inaczej, bo wychowała się inaczej, bo widziała obydwie strony życia, nie poznała obyczajów możnych i nie nauczyła się odwracać głowy na widok żebraka. Serce panienki nie jest tak bezlitosne, jak oni uczą. Patrzył prosto przed siebie, nie dostrzegając mojego nędznego ubrania, znacznie lichszego od jego strojów, nie widział dziur w moich butach. — Panienka wie, jak się żyje biednym ludziom — ciągnął taktownym tonem. — Nie uczyni ich życia cięższym, jeśli będzie miała wybór. Zastanawiałam się nad tym podczas dalszej jazdy. I wiedziałam, że wcale tak nie jest. Nie nauczyłam się ani czułości, ani miłosierdzia. Nie nauczyłam się myśleć o innych. Przez całe życie dzieliłam się tylko z jedną osobą, myślałam tylko o jednej osobie. Will nie mógł się bardziej mylić, jeśli wierzył, że jestem dobra, bo poznałam okrucieństwo i chciwość tego świata.

Jechaliśmy nic nie mówiąc. Nasłuchiwaliśmy odgłosów rzeki szemrzącej głośno na kamieniach i unoszącej z sobą wirujące gałązki. Z oddali dobiegał mnie jednostajny klekot młyńskiego koła. Potem pokonaliśmy niewielki zakręt i po drugiej stronie rzeki ujrzałam okazały budynek ze znajomego żółtego kamienia. — To nowy młyn — oświadczył Will z satysfakcją. — Korzysta z niego rodzina Greenów. Mielą zboże z Wideacre za darmo, ale przyjmują je także od innych farmerów i od nich biorą opłaty. — Kto jest jego właścicielem? — spytałam. Will zrobił zdziwioną minę. — Sądzę, że panienka — powiedział. — Uruchomiła go matka panienki, został wybudowany przez Laceyów. Rodzina Greenów wydzierżawiła go dawno temu, ale od czasu założenia korporacji przestali płacić dzierżawę. Spojrzałam na schludny budyneczek i jasne, białe i fioletowe fiołki w skrzynkach. Spojrzałam na piękne zasłony w oknach i obracające się młyńskie koło. Na dachu gruchały białe gołębie. Przypomniałam sobie czasy, kiedy obydwie chodziłyśmy głodne, gdy marzłam i często byłam bita przez ojca. Przypomniałam sobie, jak ona siadywała na kolanach starszych panów, żeby zarobić pensa, a ja za pensa spadałam z końskich grzbietów. I pomyślałam o tych ludziach, którzy przez cały ten czas żyli w wygodzie i dostatku nad tą cichą rzeką. Koń Willa przeszedł w galop, po czym pojechaliśmy skrajem pola truskawkowego, które tego ranka zo-

R

baczyłam po raz pierwszy. Chłopiec kończył już bronować i pomachał nam, gdy go mijaliśmy. Przez pole biegła wąska ścieżka i nią dojechaliśmy do podjazdu dworu Wideacre.

L T

— Ty nigdy nie byłeś biedny, prawda? — zagadnęłam Willa podejrzliwie. — Zawsze pracowałeś u tych, jak powiedziałeś, Goodwoodów, i tutaj. Ale nigdy nie brakło ci pieniędzy. Konie galopowały po podjeździe. Ptaki wciąż śpiewały w koronach drzew, lecz ja przestałam je słyszeć. Ucichł także słodki, melodyjny głos dźwięczący w mojej głowie. — Nigdy nie zrozumiesz moich nadziei, bo nie poznałeś ubóstwa, takiego prawdziwego ubóstwa. Nie wiesz, że ubogi człowiek wie tylko tyle, że powinien brać, co mu wpada w ręce, bo później może mu się już nic nie trafić. I taki człowiek nie dzieli się z nikim, bo i z nim nikt się nie podzieli. Will nie odrywał wzroku od drogi, ani na chwilę nie odwrócił głowy. — Całe życie dzieliłam się tylko z jedną osobą — powiedziałam bardzo cicho. — Tylko jej jednej coś dawałam. Ale jej już nie ma. Już nigdy nie będę się z nikim dzieliła i nikomu nic nie dam. Zastanawiałam się przez chwilę. — Od nikogo nigdy nic nie dostałam — dodałam w końcu z namysłem — oprócz niej. Zapracowałam na każdy grosz. Zarobiłam na każdy okruch, który zjadłam. Niech ci się nie wydaje, że jestem dziedziczką, na jaką liczysz, Willu Tyacke. Raczej nie stać mnie na jaśniepańskie miłosierdzie. Sama byłam biedna, a nienawidzę tego. Nie obchodzą mnie biedni, brudni ludzie. Jestem teraz bogata i taka zostanę. Nie chcę już więcej być biedna.

ROZDZIAŁ 20 Pan Fortescue czekał na nas na dziedzińcu stajennym. Zaprosił Willa na kolację, on jednak odparł, że musi już wracać do siebie. Poczekał, aż zsiądę z konia, i dopiero wtedy ukłonił się nam obojgu. — Przyjadę jeszcze wieczorem — obiecał. — Kończę pracę po zmierzchu. Potem obdarzył mnie przyjaznym, jakby przebaczającym uśmiechem i odjechał. — Pójdę się chyba umyć — powiedziałam. Przyłożyłam dłoń do policzka i stwierdziłam, że jestem bardzo brudna po przejażdżce. — Becky Miles zostawiła trochę ubrań w twoim pokoju — odezwał się pan Fortescue neutralnym tonem. — Należały do twojej matki i zdaniem Becky będą na ciebie pasowały, o ile oczywiście zechcesz je przymierzyć. Widziałam, że bardzo się stara nie komentować ekscentryczności mojego chłopięcego ubioru. Popatrzyłam na swoje podarte spodnie, kubrak i roześmiałam się. — W porządku, panie Fortescue — uspokoiłam go. — Wiem, że nie powinnam się ubierać jak chłopiec stajenny przez resztę życia. Miałam zamiar poprosić o nowe ubranie. Muszę także wypytać pana o mnóstwo innych rzeczy, których chciałabym się nauczyć. Pan Fortescue rozpromienił się.

R

— Mam nadzieję, że będę mógł ci pomóc. Porozmawiamy przy kolacji.

L T

Skinęłam głową, weszłam do domu i wspięłam się po schodach do swojego pokoju. Gdy zobaczyłam to, co leżało na moim łóżku, po raz tysięczny tego dnia poczułam ukłucie bólu i gniewu, że ona nie może być ze mną.

Była to przepiękna suknia do konnej jazdy uszyta ze śliwkowego aksamitu, obrzeżona fioletową wstążką. Oprócz niej dostałam trójgraniasty kapelusz, wysokie buty z ciemnej skóry z jedwabnymi sznurowadłami i do tego kremowe pończochy ze śliwkowymi szlaczkami po bokach. Wyobraziłam sobie, jak ona rzuciłaby się na ten strój, jak wspaniale by w nim wyglądała. Musiałam się oprzeć o drzwi i zrobić głęboki wdech, żeby ukoić nagły, silny jak cios ból, który wybuchł w moim sercu razem z myślą, że ona nigdy ich nie zobaczy. Przez całe życie goniła za pięknem, a jednak nie udało się jej zobaczyć nic lepszego prócz łachmanów i lichych błyskotek. Dlatego właśnie nie bardzo potrafiłam się rozkoszować miękką puszystą tkaniną i cieniutką podszewką. Kiedy jednak nasunęłam na biodra spódnicę i podeszłam do lustra w zgrabnych bucikach, mogłam uśmiechnąć się do swego odbicia z pewnym zadowoleniem. Lustro nie było wysokie, więc nie widziałam dołu sukni i butów, dopóki nie stanęłam przed nim na krześle, żeby móc się podziwiać. Powoli zeszłam z krzesła i wtedy zauważyłam kontrast między białą koszulką a fiołkowym pasem przy spódnicy. Stwierdziłam też, że wyglądam na jakby trochę wyższą, starszą, całkiem obcą i niepodobną do siebie. Przyjrzałam się swojej twarzy. Z lustra spoglądały na mnie zamglone zielone oczy; linie policzków i szyi wystającej z koronkowego kołnierzyka były tak wyraźne, jakby je ktoś wyrysował cienką kreską.

Moje włosy nadal wyglądały rozpaczliwie. Kilkakrotnie przejechałam po nich niedbale srebrną szczotką, jednak miękkie zęby zaledwie prześliznęły się po splątanych lokach, wcale ich nie prostując. Nadal była to krnąbrna plątanina miedzianych pukli sięgających do połowy pleców. Tylko dzięki wspomnieniu nierównych sterczących kosmyków powstrzymałam się i nie zadzwoniłam po Becky Miles, żeby przyniosła mi nożyce. Odwróciłam się od lustra i zeszłam na kolację, czując się o wiele silniejsza i bardziej pewna siebie dzięki butom, które stukały na deskach sieni i wcale się do nich nie kleiły. Pan Fortescue czekał na mnie w pokoju jadalnym. Na mój widok otworzył usta ze zdziwienia i zagapił się jak małe dziecko na wędrownych aktorów. — Dobry Boże! — wyszeptał. Becky Miles, która właśnie stawiała wazę z zupą na stole, odwróciła się i omal nie upuściła jej na podłogę. — Panienko Saro! — zawołała. — Jak pięknie panienka wygląda! Poczułam, że się czerwienię, próżna i głupia jak dziewka jarmarczna. Pan Fortescue usiadł po mojej prawej ręce, a Becky Miles zastawiła resztę mahoniowego blatu taką liczbą naczyń, jakby chciała ukryć fakt, że jest nas tylko dwoje usadowionych przy jednym krańcu stołu. — Podobała ci się przejażdżka? — spytał uprzejmie pan Fortescue, gdy zaczął już jeść zupę.

R

Obserwowałam go uważnie. Nie pochylał się nad swoim talerzem, a jego łyżka musiała przewędrować całkiem długą drogę, by dotrzeć do ust. Nie kruszył też sporych kawałów chleba do zupy, tak jak ja zdążyłam

L T

zrobić. On trzymał swój chleb na talerzyku, co jakiś czas odłamywał kawałek i smarował go masłem. Znowu się zaczerwieniłam, tym razem z rozdrażnienia. Próbowałam siedzieć wyprostowana, ale wtedy miałam wrażenie, że bardzo się oddalam od stołu. Byłam przekonana, że ręka mi zadrży, gdy będę podnosiła łyżkę do ust, i rozleję zupę na moją nową suknię. Zauważyłam małą serwetkę i rozłożyłam ją sobie na kolanach. Wszystko wydawało mi się tak obmyślone, żeby jak najbardziej utrudnić jedzenie. Ale skoro tak trzeba, pomyślałam, to nauczę się tego we właściwym czasie.

— Tak, przejażdżka była przyjemna — rzuciłam roztargnionym tonem. Pan Fortescue nie wytarł talerza kawałkiem chleba, gdy już skończył jeść. Zostawił brudny talerz, z całą łyżką zupy na dnie. Poszłam za jego przykładem i tylko z tęsknotą odprowadzałam wzrokiem zmarnowaną zupę, gdy Becky Miles wyniosła talerz. Potem ustawiła przed panem Fortescue wielki srebrny półmisek z kawałem wołowiny, a on zaczął go kroić na cienkie kawałeczki, po czym układał je w formie wachlarza na talerzu, który Becky postawiła potem przede mną. Pieczona wołowina, ciemna na brzegach i różowa w środku, wydzielała taki aromat, że aż pochyliłam się do przodu, by go powąchać, a do ust napłynęła mi ślina. Becky Miles przyniosła także pieczone ziemniaki, chrupiące i brązowe, oprócz nich młode ziemniaki oblane masłem, maleńkie młode marchewki, świeży groszek i coś, co przypominało sitowie. — Lubisz szparagi, Saro? — spytał pan Fortescue. — Nie wiem — odparłam szczerze. — Nigdy ich nie jadłam. — To spróbuj najpierw — poradził. — Trzymamy je pod szkłem. Will Tyacke chce postawić więcej szklarni i hodować je na sprzedaż.

Przytaknęłam, a Becky Miles ułożyła dwa zielone wałeczki na moim talerzu. Potem sięgnęła po sosjerkę z ciemnoczerwonym błyszczącym sosem i polała nim obficie mięso. Byłam taka głodna, że mogłabym chwycić nóż, pokroić natychmiast wielkie kawały i pakować je do ust łyżką. Zmusiłam się jednak, by poczekać i obserwować pana Fortescue. Robił to cały wiek, w trakcie którego ja siedziałam, a moje nozdrza rozdymały się od zapachu jedzenia i wręcz umierałam z pragnienia, by zacząć już jeść. Najpierw nabrał sobie wszystkich jarzyn, potem Becky Miles przyniosła mu wino, a dla mnie wino zmieszane z wodą. Wolałam piwo, ale bałam się o nie poprosić. Wreszcie nasypał odrobinę soli na brzeg talerza, podniósł nóż i widelec, trzymając je osobno w obu dłoniach, i zaczął kroić mięso, wkładać kawałki do ust i jednocześnie mówić, wcale nie pokazując, że coś żuje. To wykraczało poza moje możliwości. Jadłam tak uważnie jak tylko potrafiłam, kiedy jednak usiłowałam naciąć mięso, odrobina sosu przelała się poza brzeg talerza i poplamiła obrus, a masło ze szparaga ściekło na moje kolana, więc cała serwetka się zatłuściła. Gdybym tak nie umierała z głodu, na pewno straciłabym cały apetyt od samego siedzenia naprzeciwko kogoś, kto jadł tak ładnie jak pan Fortescue. Ja jednak bywałam już nieraz głodna, a on nie, dlatego wyczuwałam, że różnica między nami polega na czymś znacznie bardziej skomplikowanym niż same maniery. On patrzył na jedzenie jak na coś, co może albo zostawić, albo wziąć, bo wiedział, że jeśli zechce, dostanie następny posiłek. Ja jadłam w taki sposób, jakbym już nigdy nie miała zoba-

R

czyć jedzenia i czułam, że nigdy nie nauczę się traktować go z obojętnością. Po mięsie była szarlotka i coś takiego kremowego, co Becky Miles podała w szklanym naczyniu. Potem

L T

pojawiły się jeszcze jakieś sery, biszkopty i porto dla pana Fortescue, a dla mnie kieliszek słodkiej żółtawej ratafii. Przypomniałam sobie, jak Robert Gower poczęstował raz Davida kieliszkiem porto po kolacji. Miałam wrażenie, że od tamtego wieczora dzielą mnie teraz całe lata.

— Saro... — zaczął pan Fortescue, gdy Becky Miles sprzątnęła wszystko z wyjątkiem misy owoców i dwóch kieliszków. — Gdyby to był normalny dom, wówczas ty poszłabyś do salonu i zostawiła mnie samego z porto i cygarem. Ale ponieważ jest nas tylko dwoje, czy w takim razie dotrzymasz mi towarzystwa? — Tak — odparłam. Wydawał się na coś czekać. Uśmiechnął się do mnie nieznacznie. — A czy mogę zapalić? — spytał. — Wiem, że to obrzydliwy nałóg, ale...? Spojrzałam na niego z całkowitym niedowierzaniem. — Dlaczego mnie pan pyta? — Bo jesteś damą — powiedział. — Dżentelmen nie powinien palić w obecności damy bez jej specjalnego pozwolenia. Nadal nic nie pojmowałam. — No to co? — spytałam. — Co to ma ze mną wspólnego? Pan Fortescue chyba nie potrafił tego wytłumaczyć. — Sądzę, że tak się okazuje szacunek — zasugerował. Popatrzeliśmy na siebie z całkowitym niezrozumieniem. — Nigdy się w tym wszystkim nie połapię — jęknęłam z rozpaczą. — Ktoś będzie musiał mnie nauczyć.

Pan Fortescue wyciągnął małe srebrne nożyczki, uciął czubek swego cygara, zapalił je i zaciągnął się, a potem popatrzył zamyślonym wzrokiem na dym snujący się z rozżarzonego końca. — Zastanawiałem się trochę nad tym — odezwał się po chwili — i chciałbym coś zaproponować. Potrzebne ci wychowanie godne właścicielki majątku. — Umilkł i uśmiechnął się. — To nic specjalnie skomplikowanego! Twoją matkę wychowywała jedynie jej matka. Nigdy nie widziała miasta większego od Chichester, dopóki nie pojechała do Bath. Nigdy w życiu nie była w Londynie. Spojrzał na mnie. Miałam kamienną twarz. — Rozmawiałem z moją siostrą Marianną, jak tylko się dowiedziałem, że wróciłaś do domu. Marianna była bliską przyjaciółką twojej matki. Zasugerowała, że jak już się tu zadomowisz, może będziesz potrzebowała towarzystwa. Na szczęście zna kogoś, kto chyba się do tego nadaje. To przemiła dama, wdowa po oficerze marynarki i sama jest córką właściciela ziemskiego, więc zna się na życiu, jakie będziesz tu wiodła. Poprosimy ją, żeby przyjechała do Wideacre i nauczyła cię tego, co powinnaś wiedzieć. Nauczy cię czytać i pisać. Nauczy cię, jak się prowadzi dom i zatrudnia służbę, jakie są twoje obowiązki i co powinnaś robić dla kościoła i w celach dobroczynnych. Urwał, czekając na moją reakcję. — To wcale nie jest nudne — przekonywał. — Ona cię nauczy tańca, gry na pianinie, malowania obra-

R

zów i śpiewu. Pokaże ci, jak się jeździ na damskim siodle i będziesz brać udział w polowaniu. Wprowadzi cię do towarzystwa i doradzi, których ludzi powinnaś odwiedzać, a których nie.

L T

Nadal nic nie mówiłam. Pan Fortescue nalał sobie jeszcze jeden kieliszek porto. Wiedziałam, że czuje się nieswojo z powodu mojego milczenia. Nie potrafił odgadnąć, co ono oznacza. — Saro — podjął znów serdecznym tonem — jeśli nie podoba ci się taki plan, to powiedz. Ja chcę tylko tego, co jest dla ciebie najlepsze. Będę twoim opiekunem, dopóki nie wyjdziesz za mąż albo nie ukończysz dwudziestu jeden lat. Wiem, że nie jesteś zwyczajną młodą damą. Masz specjalne potrzeby i szczególne umiejętności. Proszę, powiedz mi, czego byś chciała, a ja spróbuję ci to zapewnić. — Jeszcze nie jestem pewna — powiedziałam. I mówiłam prawdę, mimo że nabierałam coraz większej pewności. — Odkąd tu przyjechałam, cały czas chodzę wściekła, ale ani pan, ani Will Tyacke nie zwracacie na mnie żadnej uwagi. James Fortescue uśmiechnął się do mnie przez dym z cygara. — Nie znam się na tym życiu, by wiedzieć, czego chcę — oświadczyłam. — Zauważyłam, że pan nie chce, bym się zajmowała prowadzeniem majątku tak jak moja matka. Widziałam dzisiaj jej sad, Will opowiadał mi, jak nadzorowała jego zakładanie. — Nie — zaprotestował pan Fortescue. — Nie chcę, żebyś bezpośrednio zajmowała się majątkiem. Byłoby to wbrew życzeniom twojej matki i wbrew sposobowi, w jaki majątek jest teraz prowadzony. Przez ostatnie szesnaście lat, od twojego urodzenia i śmierci twojej matki, był pielęgnowany przez ludzi, którzy pracują tutaj dla siebie. W takim majątku nie ma miejsca dla dziedzica dawnego typu. Czasy gdy ktoś z rodu Laceyów był potrzebny do przetrwania wsi, dawno już minęły. Teraz ludzie kierują nim jako spółką, bo tego właśnie chciała twoja matka. Ona mi powiedziała, że nie życzy sobie, by jej córka była kolejną dziedziczką z rodu La-

ceyów. Chciała, żebyś miała dom, ogrody i park — sama się przekonasz, że to spora spuścizna — natomiast cała ziemia uprawna, wspólne grunty i wzgórza miały zostać legalnie i w całości przekazane wsi. Skinęłam głową. Spodziewałam się, że powie coś takiego. — To znaczy, że życie, jakie mam pana zdaniem prowadzić, polega głównie na próżniactwie? — spytałam. Starałam się mówić tak neutralnym tonem, by nie mógł ułożyć wymijającej odpowiedzi. — To zależy od ciebie — odparł. — Moja siostra Marianna pracuje wiele godzin dziennie i czerpie dużo satysfakcji ze szkoły dla młodych sierot i dzieci porzuconych przez rodziców, którą sama założyła. Jej mąż jest radnym Londynu, więc sporo się napatrzyła na nędzę i nieszczęścia. Pracuje więcej niż ja! A nic za to nie dostaje. Prowadzi niezwykle wartościowe życie. Jest wiele szczytnych celów, na rzecz których mogłabyś pracować, Saro. Opuściłam rzęsy, by ukryć błysk, który się jarzył w moich zielonych oczach. Wiedziałam, jaka jest ta jego siostra. Kiedy byłyśmy małe, najlepiej nam szło z okradaniem kieszeni właśnie takich jak ona. Jedna z nas siadała na obleczonych w jedwab kolanach takiej damulki, płakała i opowiadała, jak ją pobił tatuś, a tymczasem druga ostrym nożem przecinała sznureczki sakiewki przywiązanej do jej pasa i uciekała z łupem. Złapano nas tylko raz i kiedy obydwie zalałyśmy się potokami łez, tamta dama kazała nam obiecać, że już nigdy tego nie zrobimy, inaczej Jezus nie uratuje nas przed piekłem. Obiecałyśmy to solennie, a ona ofiarowała nam szylinga z odzyskanej sakiewki. Jednego szylinga.

R

— Możesz także rozwijać własne zainteresowania — ciągnął pan Fortescue. — Jeśli odkryjesz, że masz

L T

talent muzyczny albo malarski, będziesz mogła się tym zająć. A może ten twój koń nadaje się do rozrodu, znaleźlibyśmy wtedy rządcę i mogłabyś założyć własną stadninę. Pokiwałam głową.

— I są tacy ludzie, którzy mogą mnie nauczyć wszystkiego, czego bym chciała? — spytałam. — Nauczyciele tańca, muzyki i dobrych manier? Mogłabym nauczyć się wszystkiego? Uśmiechnął się, jakby pochwalał moją gorliwość.

— Tak — powiedział. — Pani Redwold nauczy cię wszystkiego, co powinnaś wiedzieć. Pokaże ci, jak być młodą damą. — Ile? — rzuciłam. — Słucham? — Ile czasu zajmie mi nauczenie się, jak być damą? — spytałam. Uśmiechnął się, jakby to pytanie było śmieszne. — Moim zdaniem człowiek uczy się dobrych manier przez całe życie — rzekł. — Sądzę jednak, że już po roku będziesz czuła się swobodnie w towarzystwie. Po roku! — pomyślałam. Potrzebowałam znacznie mniej czasu, by przygotować swój występ na arenie. Ona potrzebowała dwóch miesięcy, żeby się nauczyć skakać z trapezu. Umiejętności ludzi z wyższych sfer musiały być albo bardzo trudne, albo pełne nonsensów i idiotyzmów, jak jedzenie w takiej odległości od stołu, że człowiek nieuchronnie musiał coś rozlać. Milczałam, a pan Fortescue pochylił się do przodu i nalał mi jeszcze jeden kieliszek ratafii.

— Musisz się nauczyć jeszcze wielu rzeczy — powiedział. — Ale jesteś już pewnie zmęczona, to twój pierwszy dzień po chorobie. Czy chcesz pójść do swojej sypialni albo posiedzieć w salonie? Skinęłam głową. Już się nauczyłam niektórych zasad. Wcale nie martwił się moim zmęczeniem, sygnalizował jedynie, że nie chce już ze mną rozmawiać. Poczułam obrzydliwy smak w ustach i już miałam splunąć, ale pohamowałam się w samą porę. — Jestem zmęczona — oznajmiłam. — Chyba pójdę do swojego pokoju. Dobranoc, panie Fortescue. Ruszyłam w stronę drzwi, a on wstał, wyminął mnie i otworzył je przede mną. Zawahałam się, myśląc, że on również wychodzi, pojęłam jednak, że chciał być dla mnie uprzejmy. Ujął moją prawą rękę, podniósł ją do ust i pocałował. Nie myśląc, co robię, wyrwałam dłoń i schowałam ją za plecami. — Przepraszam! — powiedział zdumiony. — Chciałem tylko powiedzieć ci dobranoc. Zaczerwieniłam się ze wstydu. — Przepraszam — burknęłam. — Nie lubię, jak ktoś mnie dotyka, zawsze tak było. Pokiwał głową, jakby rozumiał, ale mogłam iść o zakład, że tak nie jest. — Dobranoc, Saro — pożegnał mnie. — Zadzwoń, proszę, jeśli będziesz czegoś potrzebowała. Czy mam poprosić Becky Miles, żeby przyniosła ci później filiżankę herbaty? — Tak, proszę — odparłam.

R

Picie herbaty w łóżku mogło podziałać na mnie uspokajająco, bo przypominało jedzenie kolacji na posłaniu, w dawnych czasach, gdy było zbyt zimno, żeby jeść na dworze, albo gdy byliśmy tacy zmęczeni, że

L T

zabieraliśmy posiłek do łóżka i potem rzucaliśmy blaszane talerze na podłogę. Wtedy nawet nie przyszło mi do głowy, że kiedyś będę wspominać z tęsknotą te czasy.

— I możesz nazywać mnie James, jeśli chcesz — zaproponował. — Albo wuj James, jeśli tak ci odpowiada.

— Nie mam rodziny — wyjaśniłam ponurym głosem. — Nie będę udawała, że mam jakiegoś wujka. Będę mówiła James.

Ukłonił się lekko, z uśmiechem, ale pamiętał, że ma mnie nie brać za rękę. — James, jak często przyjeżdżasz do majątku? — zapytałam, odchodząc. Wyglądał na zdziwionego. — Raz na kwartał — odparł. — Przyjeżdżam, żeby się spotkać z Willem i sprawdzić rachunki z minionego kwartału. Pokiwałam głową. — To skąd wiesz, że on cię nie oszukuje? — spytałam otwarcie. Wyglądał na mocno zaszokowanego. — Saro! — zawołał, jakby nie wolno było nawet pomyśleć o czymś takim. Potem jednak opamiętał się i uśmiechnął się do mnie. — Przepraszam. Wyglądasz dziś jak prawdziwa młoda dama i trudno pamiętać, że wychowałaś się w zupełnie innym świecie. Wiem, że on mnie nie oszukuje, bo przynosi mi rachunki wszystkich zakupów i umawiamy się, jakie będą główne wydatki w następnym kwartale, zanim on cokolwiek kupi. Wiem, że mnie nie oszukuje, bo sprawdzam listy wynagrodzeń. Wiem, że mnie nie oszukuje, bo działalność wsi jest oparta na systemie podziału zysków i on pilnuje, żebyśmy mieli dobre plony i dzięki nim wysokie

udziały. A oprócz tego wszystkiego wiem, że mimo młodego wieku jest uczciwym człowiekiem i dlatego mnie nie oszuka. Wierzyłem jego kuzynowi i wierzę jemu. Przytaknęłam. Zaufanie oparte na rachunkach i wspólnym uzgadnianiu wydatków rozumiałam i jednocześnie ignorowałam. Nigdy w życiu nie widziałam, by ktoś się z czegoś uczciwie rozliczył. Rachunki z wydatków zupełnie się nie liczyły. Tak samo listy płac. Interesujące natomiast było zaufanie oparte na przeświadczeniu, że Will Tyacke to uczciwy człowiek. Dzięki temu dowiedziałam się także czegoś więcej na temat sposobu prowadzenia majątku. — Czy za młyn pobierana jest dzierżawa? — spytałam. Zdziwienie Jamesa Fortescue, że mogłam wpaść na coś takiego, przekształciło się w uśmiech. — Ależ, Saro, nie powinnaś zaprzątać sobie głowy takimi szczegółami. Młyn nie płaci dzierżawy od czasu założenia korporacji Acre. To naturalnie odrębna działalność i jest prowadzony w taki sam sposób jak kuźnia albo inne warsztaty. Mieszkańcy Acre nie płacą za usługi, zyski przynoszą usługi dla ludzi z zewnątrz. Ich dzierżawcy mają udziały w zyskach, jeśli pracują na roli, ale poza tym są niezależni. Gdy cała wieś ruszyła na powrót do pracy, postanowiłem razem z kuzynem Willa, Tedem, że młyn nie będzie płacił dzierżawy, a za to będzie pracował za darmo dla wsi. I tak już zostało. Przytaknęłam.

R

— Rozumiem — odparłam cicho, potem udałam, że ziewam. — Och, jaka jestem zmęczona! Idę się położyć.

L T

— Śpij dobrze — powiedział. — Jeśli interesujesz się finansami, mogę ci rano udzielić pierwszej lekcji w zakresie odczytywania ksiąg rachunkowych. Ale najpierw musisz się porządnie wyspać. Śpij dobrze, Saro. Uśmiechnęłam się do niego, jak nauczyłam się od niej — czarującym, uroczym, dziecinnym uśmiechem. Potem wolno ruszyłam w stronę schodów.

Dość się dowiedziałam jak na jedną noc. Być może James Fortescue był mądrym człowiekiem interesu w Bristolu i Londynie — choć mocno w to wątpiłam — ale tu mogli go oszukiwać dzień po dniu przez te wszystkie szesnaście lat. Polegał całkowicie na jednym człowieku, który pracował jako urzędnik, rządca i przodowy. Will Tyacke podejmował decyzje, ile należy wydać i co można uznać za zysk. Will Tyacke podejmował decyzje, do jakich udziałów we wspólnym funduszu mają prawo ludzie z wioski. Ale Will Tyacke urodził się i wychował w Acre i na pewno nie chciał, by Laceyowie odebrali wsi taką fortunę. Dotknęłam palcami rzeźbionego słupka u stóp schodów i w mojej głowie rozległ się zimny głos mówiący: To jest moje. To wszystko było moje. Ten słupek, ta ciemna pachnąca sień, cała ziemia ciągnąca się do zboczy Downs i samo Downs aż do horyzontu. To wszystko było moje i nie po to pokonałam taką długą drogę, żeby się teraz uczyć, jak być piękną wypielęgnowaną panienką z tego obrzydliwego różowego salonu. Przybyłam tu, żeby domagać się swoich praw, odebrać swoją ziemię i wszystko, co odziedziczyłam, niezależnie od kosztów własnych, niezależnie od cudzych kosztów. Nie byłam cichutką żebraczką, za jaką mnie brali. Byłam pasierbicą łobuza i przybraną córką Cyganki. Byliśmy złodziejami i włóczęgami przez całe życie. Swojego konia zdobyłam dzięki zakładowi; jedyne pieniądze, jakie w życiu zarobiłam, pochodziły z pokazów woltyżerki i oszukiwania w kartach. Nie należałam do

tych delikatnych ludzi z Sussex. Nie przypominałam nawet ich żebraków. Nie byłam wdzięczną panienką ze wsi. Byłam dzieckiem porzuconym przez matkę, wychowanym przez Cygankę, sprzedanym przez ojczyma — wyjątkowo sprytnym i przebiegłym dzięki wszystkim tym sztuczkom, jakich się można nauczyć w wędrownym życiu. Nauczę się czytać księgi rachunkowe, żeby się dowiedzieć, ile tracę przez ten idiotyczny pomysł z podziałem zysków i kto mnie oszukuje. Zajmę swoje miejsce w Wideacre jako zapracowana dziedziczka, a nie jakaś leniwa fajtłapa, jak oni by chcieli. Nie przyjechałam tu po to, żeby siedzieć na kanapie i pić herbatę. Miałam złamane serce, poznałam samotność i rozpacz, więc należało mi się coś więcej. Cicho wspięłam się na górę i usiadłam na parapecie okna wyglądającego na oświetlony słońcem ogród. Patrzyłam na jasne chmury zbierające się na niebie po mojej prawej stronie; różowiały w miarę, jak zbliżało się do nich zachodzące słońce. — To jest moje — powiedziałam do siebie, czując chłód, jakby to był sam środek zimy. — To wszystko jest moje.

ROZDZIAŁ 21

R

Obudziłam się o świcie — o cyrkowej i cygańskiej godzinie — i otulona w jasnoszare światło wypełniające pokój zawołałam: — Dandy? Obudziłaś się?

L T

A potem usłyszałam własny przeraźliwy jęk, jakby zadano mi właśnie śmiertelny cios, bo przypomniałam sobie, że ona mi nie odpowie, że już nigdy nie usłyszę jej głosu.

Serce bolało mnie tak mocno, że musiałam się skulić na łóżku, jakby skręcał mi się z głodu żołądek. — Och, Dandy — wyszeptałam.

Od wymawiania jej imienia czułam się jeszcze gorzej, nieskończenie gorzej. Odrzuciłam kołdrę i wyskoczyłam z łóżka, jakbym uciekała przed swoją miłością do niej i przed jej stratą. Przysięgłam, że już nigdy więcej nie będę płakała, a zresztą silny ból brzucha nie pozwalał mi płakać. Mój smutek przypominał chorobliwą narośl. Czułam, że mogłabym z jego powodu umrzeć. Podeszłam do okna, zapowiadał się piękny dzień — kolejny dzień taktownych lekcji pana Fortescue oraz sielankowa przejażdżka z Willem. Obydwaj będą mnie obserwowali, obydwaj będą się starali przejąć nade mną kontrolę, żebym nie mogła zniszczyć ich wygodnego życia, jakie wiedli w tej ciepłej zielonej dolinie wśród wzgórz. Obydwaj chcieli, żebym postąpiła tak jak moja mama — oddała ziemię ludziom. Ale ja byłam małą wredną przybłędą, która teraz krzywiła się złośliwie. Będą mieli szczęście, będą mieli wielkie szczęście, jeśli w ciągu roku nie przewrócę całego tego miejsca do góry nogami. Nie należy wysyłać dziecka w świat pod opieką umierającej macochy i ojczyma pijaka, a potem spodziewać się, że wróci do domu jako opiekun ubogich. Widywałam chciwych bogaczy i dziwiłam im się. Nigdy natomiast nie zastanawiałam się, czym jest głód. Robert Gower pragnął ziemi i bogactwa, bo zaznał chłodu i ubóstwa. Ja byłam samotną sierotą, nie zostało mi nic prócz ziemi. Nie mogli liczyć, że ją komuś oddam tylko dlatego, że matka, której nigdy nie poznałam, uznała kiedyś, że to dobry pomysł.

Było jeszcze wcześnie, około piątej. W tym domu przestrzegano pańskiego rozkładu dnia, nawet służba nie wstawała przed szóstą. Podeszłam do komody, żeby wyciągnąć ubranie, włożyłam swoje stare spodnie i koszulę, schowałam potargane rude włosy pod brudną starą czapką Roberta. Wzięłam buty do rąk, na palcach wymknęłam się z pokoju i zeszłam na dół, do drzwi frontowych. Spodziewałam się, że będzie na nich ciężka zasuwa i łańcuch, jednak tak jak pierwszego dnia klamka ugięła się pod moją ręką. W Wideacre nie zamykano drzwi. Wzruszyłam ramionami; to była ich sprawa, nie moja. Przypomniałam sobie jednak o dywanach, obrazach, srebrach w kredensie i pomyślałam, że powinni być wdzięczni, iż jacyś znajomi taty nigdy nie słyszeli o tym wszystkim. Na tarasie zatrzymałam się i wciągnęłam buty. Powietrze pachniało aromatycznie jak białe wino, było przejrzyste jak woda. Niebo szybko jaśniało, wschodziło słońce. Zapowiadał się upalny dzień. Gdybym wiodła wędrowne życie, już byśmy ruszali, może nawet jeszcze wcześniej, żeby do południa pokonać jak najdłuższy odcinek drogi. Potem znaleźlibyśmy jakiś cienisty zakątek na obozowisko, spętali konie i coś sobie ugotowali. Ona i ja poszłybyśmy poleniuchować do lasu, poszukałybyśmy strumyka, w którym można by pływać lub brodzić, i zwierząt, owoców albo jakiegoś rybnego stawu. Niezmordowane i jednocześnie rozleniwione nie wracałybyśmy, dopóki słońce nie przestałoby grzać. Potem znowu coś byśmy zjedli, a gdyby przy drodze czekał nas jakiś jarmark albo spotkanie, jechalibyśmy dalej przez długie, stopniowo chłodniejące popołudnie i wieczór, dopóki słońce by nie zaszło, a mrok nie zgęstniał.

R

Ja jednak nie miałam tego dnia nigdzie jechać. Znalazłam miejsce, którego szukałam przez całe swoje

L T

życie. Byłam we własnym domu. Czasy wędrowania, gdy towarzyszyła mi zielona wstęga drogi i zawsze czekał mnie jakiś jarmark albo nowy koń do wytresowania, skończyły się, jeszcze zanim skończyła się moja młodość. Przybyłam do miejsca, które mogłam nazwać swoim. Dziwne, że tamtego poranka czerpałam z tego tak niewiele radości.

Ruszyłam w stronę stajni. Pomieszczenie z uprzężą również nie było zamknięte, oczyszczone siodło i uzda Morza wisiały na ścianie. Ściągnęłam je, przełożyłam siodło przez ramię, a uzdę zawiesiłam na szyi. Przytrzymałam ręką wędzidło, żeby nie szczękało i nikogo nie zbudziło. Nie mogłabym być uprzejma dla nikogo tego ranka. To też było dziwne. Chyba nigdy wcześniej nie bywałam sama, zawsze spaliśmy we czwórkę w jednym wozie, czasami nawet w piątkę. Jednak w takich okolicznościach człowiek się uczy zostawiać innych w spokoju. Natomiast w tym wielkim domu, z wszystkimi jego pokojami, wydawało się, że wszyscy mieszkamy jakby w czyjejś kieszeni. Razem się jadło, bez końca rozmawiało i każdy chciał wiedzieć, czy mam na coś ochotę, czy chcę coś robić. Minęłam ogród różany — pąki róż rozchylały swe różowe płatki do wczesnego słońca — i otworzyłam bramę po drugiej stronie ogrodu. Na mój widok Morze poderwał się i podbiegł do mnie galopem z postawionymi uszami. Nachylił swój dumny piękny łeb, bym mogia założyć mu uzdę, i stał nieruchomo jak skała, gdy poprawiałam uździenicę, a potem nakładałam siodło na jego grzbiet. Przez wzgląd na dawne czasy powinnam była wskoczyć na niego zwinnie, jednakże ciężar w sercu zdawał się przykuwać moje stopy do ziemi, więc zaprowadziłam go do podnóżka obok stopni tarasu, jakbym była starą kobietą, zmęczoną i niecierpliwie czekającą na śmierć.

Morze był radosny jak poranne niebo, strzygł uszami we wszystkie strony, rozdymał chrapy, wdychał zapachy poranka unoszące się wraz z parującą rosą. Zapomniał już, jak się idzie stępa, biegł tanecznymi podskokami niewiele wolniejszymi od galopu. Uspokajałam go, bo nie chciałam, by hałasował pod samym domem, ale gdy tylko znaleźliśmy się na błotnistym podjeździe, pozwoliłam mu przejść w galop, a potem w szybki nerwowy cwał. Na samym końcu podjazdu zatrzymałam go. Nie chciałam wjeżdżać do Acre. Pracujący ludzie wstają wcześnie niezależnie od tego, co robią, wiedziałam też, że farmerzy budzą się wraz z brzaskiem tak jak ja. Nie chciałam, żeby mnie zobaczyli, miałam dość publicznych występów. I mdliło mnie od stałych pouczeń. Wiecznie mnie uczono i poskramiano, wiecznie coś mi perswadowano, jakbym była uczennicą na żeńskiej pensji. Czułam, że jeśli jeszcze coś usłyszę na temat wspaniałego prowadzenia Wideacre — tak jakbym miała się cieszyć, że rozdają mój spadek za darmo — to chyba powiem szczerze, co myślę o tym bzdurnym programie podziału zysków. Przysięgłam sobie jednak, że utrzymam język za zębami, dopóki dokładnie się nie przekonam, jaki jest ten nowy świat — świat ludzi możnych. Kazałam Morzu skręcić w stronę gościńca wiodącego do Londynu, na tę samą drogę, którą tu przyjechaliśmy wiele dni temu, uciekając przed tamtym drugim światem, na tę wówczas mi nie znaną ciemną drogę, którą tak wolno pokonywaliśmy, przyciągani jak magnes do jedynego miejsca na świecie, gdzie mogliśmy zna-

R

leźć bezpieczeństwo, gdzie czekano na mnie. Niestety, kiedy już tu przybyłam, okazało się, że oni nie chcą kogoś takiego jak ja.

L T

Morze wbiegł lekkim krokiem na drogę, a ja pomyślałam, że oni też pewnie gorzko się rozczarowali. Czekali przez te wszystkie lata na nową dziedziczkę, spodziewając się, że będzie kopią swojej matki: dbającej o ludzi, pragnącej ich uwolnić od harówki na cudzym polu. Zamiast niej znaleźli na swoim progu podobną do chłopca przybłędę o twardej twarzy, która nie potrafiła znieść najlżejszego dotyku i którą nauczono przejmować się wyłącznie sobą.

Wzruszyłam ramionami. Nie mogłam nic poradzić, że tak im się marzyło. Miałam własny sen o Wide i nie było to miejsce, w którym musiałabym patrzeć podejrzliwie na uprzejmych panów i zastanawiać się, czy mnie nie oszukują. Wide z mojego snu było miejscem, w którym ziemia się uśmiechała. Wszyscy byliśmy głupimi marzycielami. Wszyscy zasłużyliśmy na rozczarowanie. Zacmokałam, a wtedy Morze podniósł łeb i zaczął na nowo gładko, spokojnie cwałować. Wkrótce dojechaliśmy do londyńskiej drogi i tam go zatrzymałam, zastanawiając się, czy skręcić na północ w stronę Londynu czy na południe w stronę morza. Tymczasem w polu mojego widzenia pojawił się człowiek, który wiódł za sobą konia. Najpierw spojrzałam na konia. Był to gniady wałach najlepszego chowu, pomyślałam, że najpewniej ma w sobie domieszkę krwi arabskiej. Dumne zwierzę o wielkich oczach i pięknie wygiętym karku. Koń silnie kulał, przednią nogę miał tak nadwerężoną, że ledwie mógł stąpać. Zaskoczona tym widokiem ze zdziwieniem spojrzałam na prowadzącego go mężczyznę. Kogo było stać na taki nieomal ideał wierzchowca? Kto pozwolił, by się tak ciężko pokaleczył? Spojrzałam na mężczyznę i zaparło mi dech w piersiach. Widywałam w kościołach namalowane bardzo dawno temu obrazy przedstawiające anioły, ale on był piękniejszy od jakiegokolwiek obrazka. Miał gołą gło-

wę, jego włosy kręciły się jak figurce przedstawiającej kupidyna. Nie odrywał wzroku od drogi, którą przemierzały jego błyszczące buty, a kształtne usta ściągał w uroczy ryjek. Twarz miał tak piękną, ukształtowaną tak harmonijnie, jakby ktoś wyrysował ją na papierze. Teraz jednak wszystkie jej linie były ściągnięte w dół; oczy, jasnobrązowe brwi, usta, wszystko jakby ciążyło ku ziemi. Zupełnie nie słyszał kroków Morza, mnie też nie zauważył, dopóki niemalże na mnie nie wszedł. — Dzień dobry, sir — powiedziałam pewnym głosem. Byłam przekonana, że o mnie nie słyszał, nie wyglądał na takiego, który przestaje z kimś takim jak Will Tyacke. Moje potargane rude loki były ukryte pod starą czapką, kołnierz kubraka miałam postawiony. Wiedziałam, że wyglądam jak chłopiec, i z jakiegoś powodu chciałam zobaczyć jego twarz zwróconą w moją stronę, gdy tak siedziałam wysoko ponad nim na końskim grzbiecie. Drgnął, kiedy usłyszał mój głos, a jego nogi zachwiały się w białym kredowym pyle. Domyśliłam się, że upił się jakiś czas temu i jeszcze nie do końca wytrzeźwiał. Widziałam, jak próbuje mi się przyjrzeć zamglonymi niebieskimi oczyma. — Dzień dobry — odparł bełkotliwie. — A niech mnie, to już chyba ranek? — Zaśmiał się i mimo woli zrobił jeszcze dwa chwiejne kroki. — Posłuchaj, chłopcze — powiedział uprzejmie. — Gdzie ja jestem do diabła? Czy daleko od Havering Hall?

R

— Ja też nie znam tej okolicy. Ta droga prowadzi do wsi Acre należącej do majątku Wideacre. Havering Hall jest gdzieś tu w pobliżu, ale nie znam dokładnie kierunku.

L T

Położył rękę na karku konia, żeby zachować równowagę.

— To jest droga do Acre? — spytał z zachwytem w głosie. — Ależ to wspaniale, wygrałem! Uśmiechał się tak promiennie, że chcąc nie chcąc też się uśmiechnęłam. — No bo wiesz — ciągnął — założyłem się z Tommym Harrapem o trzysta funtów, że dojdę do domu wcześniej niż on. A jego tu jeszcze nie ma!

— Czy on mieszka w Havering Hall? — zainteresowałam się. — Nie! — rzucił młody człowiek zniecierpliwionym tonem. — Petworth! Petworth. Obydwaj byliśmy w tawernie Brighton Belle. On zaproponował zakład. Ponieważ miał dalej ode mnie, puściłem go przodem. Ale wygrałem! Trzysta funtów! — Skąd pan wie, że on jeszcze nie dotarł do domu? — spytałam. Wiedziałam, że to normalne pijackie wygłupy, ale nie potrafiłam się nie uśmiechać na widok jego roześmianej beztroskiej twarzy. Nagle spoważniał. — Pleban! — zawołał. — Masz rację, chłopcze. Taka była część zakładu. Muszę wezwać plebana, żeby zaświadczył, o której wróciłem do domu. Dobrze myślisz, chłopcze! Masz tu szylinga. Wsadził rękę do kieszeni i zaczął w niej grzebać, a ja tymczasem czekałam. — Nie ma — oznajmił grobowym tonem. — Zniknął. Wiem, że go nie wydałem. Ty wiesz, że ja go nie wydałem. Ale tak czy siak zniknął. Skinęłam głową. — Dam ci skrypt dłużny — powiedział, nagle rozchmurzony. — Zapłacę, jak odbiorę rentę za przyszły kwartał. — Urwał. — Nie, nie zapłacę — poprawił się. — Już ją dostałem i całą wydałem. Zapłacę ci w na-

stępnym kwartale. — Urwał raz jeszcze i wsparł się o bok konia. — To wszystko coraz bardziej się gmatwa — powiedział zmieszany. — Zdaje się, że już dotarłem do dwudziestego wieku. Słysząc to, nie mogłam się opanować i głośno się zaśmiałam, a on podniósł na mnie wzrok — wyraźnie miał ochotę się obrazić. — Kpisz sobie, co? — spytał podniesionym głosem. Potrząsnęłam głową, poważniejąc. — Bo jeśli tak, to zaraz poczujesz, czym pachnie moja szpada — zagroził. Grzebał w szerokich polach płaszcza, ale nie udało mu się znaleźć szpady. — Zastawiona — wyjaśnił i pokiwał głową, jakby zdradzał mi jakiś sekret. — Tak jak wszystko. — Kim pan jest? — spytałam, zastanawiając się, czy mam go odprowadzić do Havering Hall czy pozostawić samemu sobie. Wyprostował się i wykonał zamaszysty ukłon. — Nazywam się Peregrine Havering — oświadczył. — Spadkobierca majątku Haveringów i potomek wielkiego rodu. Jestem lord Peregrine Havering, jeśli chcesz wiedzieć. Zalany w sztok, a tu nie ma jak się dostać do domu. — Czy mam pana odwieźć do domu, milordzie? — poddałam uprzejmie z nieznacznym uśmiechem na twarzy.

R

Spojrzał na mnie i coś w tych jego dziecinnych niebieskich oczach sprawiło, że miałam wielką ochotę

L T

mu pomóc, mimo że był pijakiem i nicponiem.

— Chętnie kupię twojego konia — oznajmił z niezmierną godnością. — Albo się zamienię. Ty możesz wziąć mojego. Ja wezmę twojego. Nawet nie spojrzałam na gniadosza.

— O nie, milordzie — zaprzeczyłam uprzejmie. — Przyzwyczaiłem się do tego konia i z innym będę się czuł źle. Jeśli jednak zechcesz usiąść za mną, możemy pojechać do Havering Hall i zaprowadzić tam twojego konia. — Zgoda — powiedział z nagłą stanowczością pijaka. — Masz rację, chłopcze. Zatrzymał się i spojrzał na mnie. — A tak w ogóle, to kim ty jesteś? — spytał. — Nie jesteś od nas, prawda? Nie jesteś jednym z naszych chłopców stajennych albo kimś takim? — Nie, mój panie — odparłam. — Mieszkam w Wideacre. Jestem tu nowy. Pokiwał głową, zupełnie zaspokojony tą połową prawdy, tak jak chciałam. Był zanadto pijany, by zrozumieć cokolwiek z wyjątkiem najprostszego wyjaśnienia, a zresztą chciałam go odwieźć do domu. Wiedziałam, że bez mojej pomocy raczej nie znajdzie drogi. Nie miał przy sobie pieniędzy, ale jeśli będzie się włóczył w takim stanie, ktoś go obrabuje z tej cienkiej bawełny i koronek. Z jakiegoś powodu, nad którym nie chciałam się zastanawiać, nie przeszkadzało mi, że będzie jechał razem ze mną na Morzu, obejmując mnie rękami w pasie. Jego dotyk nie budził we mnie obrzydzenia. Usiadł za mną z gracją, jego ręce były ciepłe i silne. Morzu nie przeszkadzał dodatkowy ciężar, ruszył jednak wydłużonym krokiem. Wspaniały gniadosz kuśtykał obok niego. — Nie bardzo znam kierunek, mój panie — odezwałam się.

— Zaraz ci go wskażę — usłyszałam i w następnej chwili poczułam na plecach ciężar jego głowy. Szybko zasnął. Havering Hall ma dwa wejścia, wtedy jednak o tym nie wiedziałam. Jedno wychodzi na drogę londyńską, tę samą, na której spotkałam beztrosko błąkającego się lorda Peregrine, lecz jest jeszcze druga droga — wąska dróżka nadająca się do jazdy konnej, którą można dojechać z Acre do Havering Hall. Przeoczyłabym ją i ostatecznie zawiozła lorda Peregrine'a na śniadanie do Wideacre, gdybym nie napotkała jadącego w naszą stronę Willa Tyacke'a. Wybierał się właśnie do Midhurst kupić albo pożyczyć zapasową bronę. Na widok podwójnie obciążonego Morza zrobił zdziwioną minę, ale potem rozpoznał mnie i lorda Peregrine'a za moimi plecami. — Panienko Saro! — zawołał. — Co panienka tu robi? I to z lordem Peregrine'em! Spojrzałam na niego obojętnie. — Jest pijany — wyjaśniłam oschłym tonem. — Nie dotarłby do domu o własnych siłach. A co niby miałam zrobić? Zostawić go na drodze, tam gdzie upadł? Will zawahał się. — Jak sobie panienka życzy — powiedział uprzejmie. Najwyraźniej uznał, że to ma sens, że tak trzeba było postąpić. — Dokąd go panienka wiezie? — Do Havering Hall. Tyle że on zasnął, zanim zdążył mi powiedzieć, którędy mam jechać. Czy znajdę drogę sama? Czy to gdzieś tutaj? Will skinął głową, zupełnie spięty z dezaprobaty.

L T

R

— To ta ścieżka, która skręca w lewo, tuż przed brodem — wyjaśnił. — Biegnie prosto do dworu. Jego matka, lady Clara, jest w domu. Tylko niech panienka pamięta, że oni tu żyją zgodnie z miejskim czasem. Wszyscy jeszcze śpią. Jedynymi ludźmi na nogach będą służący. — Wystarczą — orzekłam. — Położą go do łóżka i zajmą się koniem. Widzisz, jak kuleje? — Od razu zauważyłem — odparł Will. — Wygląda na to, że zgubił podkowę i tak przebiegł cale mile. Miejmy nadzieję, że kopyto nie zostało uszkodzone. Czy siwek panienki uniesie was dwoje? — spytał. — Mogę wziąć panicza na swego konia i zawieźć go do domu, jeśli panienka chce. Już miałam odpowiedzieć, lecz słowa znienacka uwięzły mi w gardle, bo przypomniałam sobie, jak wracałyśmy znad morza razem, na jednym koniu. Przypomniałam sobie jej rozwiane włosy na swojej twarzy, gdy cwałowałyśmy skrajem drogi po miękkiej trawie. Przypomniałam sobie jej zapach, smak soli na włosach i ciepły popołudniowy wiatr wiejący mi prosto w twarz. Instynktownie wzmocniłam uścisk na swoim pasie, jakby to były jej dłonie. — Koń uniesie dwie osoby, już to kiedyś robił — burknęłam i uderzyłam piętami, żeby Morze ruszył. — Przyjadę później do dworu Wideacre, kiedy już zrobię obchód — zawołał za mną Will, gdy odjeżdżałam. — Wezmę panienkę na przejażdżkę po południu. Pokiwałam głową, nie chcąc się odzywać. Myśl o tym popołudniu ponownie wywołała ból w brzuchu, jakbym połknęła jakąś palącą truciznę. Odruchowo pochyliłam się do przodu, by rozkołysanej głowie lorda Peregrine'a było wygodniej, jakby on koił mnie ciepłem swego pijanego bezwładnego ciała.

Will miał rację, nietrudno było znaleźć Havering Hall. Wiodąca do niego droga była bardziej zarośnięta niż podjazd do Wideacre, korzystało z niej mniej ludzi. Chłopi jeździli swymi furami po szerszej drodze łączącej się z londyńskim traktem, tej ścieżki używały tylko wozy z drewnem i kłusownicy. Była bardzo wyboista, więc prowadziłam Morze powoli i uważnie. Biegnący obok nas śmiertelnie zmęczony gniadosz potknął się kilkakrotnie. Pomyślałam, że lord Peregrine jest wyjątkowo głupi, skoro zaniedbuje tak dobrego konia. Wzruszyłam ramionami. Na jarmarkach i pokazach widywałam takich jak on. Rzadko dbali o swoją własność, nawet o takie rzeczy, które kochali. Ten zamroczony próżniak pochodził z wyjątkowo dobrego rodu, nie wątpiłam, że może się okazać jeszcze bardziej beztroski. Nagle z krzaków po naszej prawej stronie wyfrunął bażant i Morze uskoczył w bok z przestrachu. Ptak skrył się wśród drzew, a ja wygięłam rękę w tył, żeby przytrzymać lorda Peregrine'a. Nawet śpiąc, tak się poruszał na końskim grzbiecie, jakby się urodził w siodle. Usłyszałam jego stłumiony chichot i sama się uśmiechnęłam, jakby opowiedział mi jakiś dowcip. — Miałem sen — powiedział zachwycony jak dziecko. — Śniło mi się, że jestem w domu, w swoim łóżku. Gdzie my jesteśmy, do diabła? — Wiozę pana do domu, sir — oświadczyłam uprzejmie. — Zdaje się, że pan zasnął. — A tak, już pamiętam. Dobry chłopak. Dam ci szylinga. To już jestem ci winien dwa. Nie zapomnij o tym. Uśmiechnęłam się. — Nie zapomnę.

L T

R

— O której tam dojedziemy, jest jeszcze tak wcześnie... — Urwał. — Czy jest bardzo wcześnie? — Tak — potwierdziłam. — Około szóstej, jak mi się zdaje. — Doprawdy? — podjął z zainteresowaniem. — Jak już dojedziemy, pójdziesz ze mną do kuchni i zjemy razem śniadanie. Spodoba ci się kuchnia w naszym domu. — Umilkł. — Bo przecież jestem lordem — oświadczył z porozumiewawczym uśmiechem. — Mogę jeść, gdzie mi się podoba! — Czyżby? — Nie zawsze byłem lordem — mówił zamyślonym tonem. — Kiedy żył papa i George, byłem tylko drugim synem. To było śmiertelnie nudne. Ale potem George umarł na tyfus, a tato utopił się w drodze do Ameryki. Więc została tylko mama, ja i dziewczęta. Dzięki temu zostałem lordem i odtąd robię to, czego zawsze chciałem. Pokiwałam głową, ale nic nie powiedziałam. — A ty co robisz? — zainteresował się, żądając w zamian jakichś informacji. Wzruszyłam ramionami. — Jesteśmy, zdaje się, jakimiś kuzynami — odparłam. — Nie jestem chłopcem stajennym, nazywam się Sara Lacey z Wideacre. Właśnie wróciłam do domu. Noszę te rzeczy, bo jeszcze nie dostałam nowych. — Jesteś dziewczyną? — spytał zaskoczony. Pokiwałam głową. Pochylił się z jednej strony i stuknął mnie w ramię, więc obróciłam głowę, żeby mógł obejrzeć moją twarz. — Zatrzymaj się — zażądał. — Zsiadamy.

Wzruszyłam ramionami, zatrzymałam Morze i obydwoje zsiedliśmy. Dotknął mojej czapki. Pozwoliłam, żeby mi ją ściągnął z głowy. Moje włosy rozsypały się kaskadą czerwieni i brązu, a ja roześmiałam się na widok zdumienia na jego twarzy, gdy wreszcie obejrzał mnie sobie dokładnie. — No to nie możesz iść ze mną do kuchni — podsumował. — Będę cię musiał wprowadzić do salonu. A myślałem, że się zaprzyjaźnimy. Rozczarowanie na jego twarzy było tak wielkie, że nie przestawałam się śmiać. — Nałożę z powrotem czapkę i pójdziemy do kuchni — zaproponowałam. — Nikt nie musi wiedzieć, że jestem Sarą. Albo ty możesz iść do spiżarni i wynieść coś do jedzenia na zewnątrz. Jestem głodna. Natychmiast się rozpromienił. — Tak zrobię! — oznajmił. — Poczekaj tutaj, zaraz wrócę. To nie potrwa nawet minuty. Idź tą drogą... — Machnął ręką w stronę, z której dochodził mnie plusk rzeki. Nad nią razem z Morzem zatrzymaliśmy się tamtej pierwszej nocy. — Idź i znajdź jakieś dobre miejsce, gdzie będzie można usiąść, a ja zaraz przyjdę i zrobimy sobie piknik! Ujął wodze swego konia i ruszył przed siebie ścieżką przez ruchome pstrokate pręgi rzucane przez promienie słońca, od których jego włosy mieniły się odcieniami złota i mosiądzu.

R

ROZDZIAŁ 22

L T

Znalazłam nasłonecznione miejsce usłane starymi bukowymi liśćmi, ciepłymi, suchymi i pachnącymi jak orzechy. Doprowadziłam Morze na sam brzeg rzeki — pochylił łeb i napił się pachnącej wody — a potem przywiązałam go do najbliższego drzewa. Usiadłam i zapatrzyłam się w wodę płynącą po piaskowożółtych kamieniach. Raz czy dwa wpadł mi w oko brązowy cień pstrąga wolno płynącego w górę strumienia. Myślałam już, że lord Peregrine zapomniał o mnie albo zaprowadził konia do stajni i tam zasnął na beli siana, bo zniknął na tak długo. Po jakimś czasie jednak usłyszałam kroki i czyjś głos wołający: Hop-hop! Hophop! — jakby jakiś myśliwy błąkał się po tym lesie od ubiegłego sezonu. Zerwałam się na nogi i odkrzyknęłam: — Tu jestem! Przedzierał się między drzewami hałaśliwie, pochylając głowę pod niskimi konarami, w ręku niósł wielki wiklinowy kosz. — Popatrz, co przyniosłem! — oświadczył z dumą. — Jest później, niż myśleliśmy, około siódmej. Większość kucharek już była na nogach i to one mi wszystko uszykowały. Spotkałem też naszego rządcę, mama prosiła, żeby ją dzisiaj obudzić wcześniej, bo się wybiera do Chichester. Powiedzieli mamie, że cię spotkałem, więc masz iść i ją poznać, jak już się najemy, a ona się ubierze. — Nie mogę — odparłam nagle przerażona, że znowu ktoś będzie mnie obserwować tak jak Will i James Fortescue. Na samą myśl o spotkaniu z matką lorda Peregrine'a z miejsca przestało mi się wydawać, że jestem na wakacjach. Uśmiechnął się szeroko.

— Ależ nic ci się nie stanie, nie przejmuj się — uspokoił mnie. — Nie będzie na ciebie źle patrzyła. Możesz wejść zupełnie naga, a ona ci powie, że pięknie wyglądasz. Wszyscy tu byli ciekawi, co się stanie z majątkiem. Mój papa chciał go kupić kilka lat temu, ale twoi opiekunowie czy ktoś tam nigdy nie chcieli go sprzedać. Jak tylko powiedziałem w kuchni, że cię spotkałem, stara pani Bluett, nasza gospodyni, pomknęła jak burza na górę powiedzieć mamie, że pojawiła się tajemnicza dziedziczka. — Podniósł wieko kosza i nagle się zatrzymał. — Zaraz, zaraz, wszystko to nie jakaś zabawa, prawda? — spytał. — Nie robisz ze mnie durnia? Ty to naprawdę ona? Pokiwałam głową. — Naprawdę — zapewniłam. — Gdybym miała wybór, nie bawiłabym się w coś takiego. Jestem nią. — No to wszystko w porządku — powiedział, nie interesując się już niczym więcej. — Proszę, weź kawałek kurczaka. Ustawił kosz między nami, ułożył na boku serwetki, srebrne sztućce, cienką porcelanę ze szlaczkiem, ale wolał jeść rękoma. Wahałam się przez chwilę, niezdolna uwierzyć, że sam lord Peregrine je niczym Cygan, a potem z ulgą i zupełnie już omdlewając z głodu, rozdarłam udko znakomicie upieczonego kurczęcia i usadowiłam się wygodniej na posłaniu z liści, by po raz pierwszy, odkąd przybyłam do Wideacre, posilić się z zadowoleniem.

R

Zachowywaliśmy się jak dzieci pod słońcem jednakowo dla nas łaskawym. Byliśmy jak dzieci z tego dzieciństwa, które mi się należało — miałam zaledwie szesnaście lat, oceniłam, że on jest trochę starszy. Sie-

L T

dzieliśmy w porannym słońcu, jedliśmy żarłocznie i niechlujnie, dopóki nie zostało nic prócz wyssanych do sucha kostek kurczaka i garści okruszyn. Pochyliłam się nad strumieniem i piłam słodką czystą wodę, dopóki od lodowatego dotyku nie rozbolały mnie kości twarzy. Zanurzyłam się głębiej i zmyłam chłód, a kiedy podniosłam głowę, moje potargane loki ociekały wodą. Lord Peregrine rzucił w moją stronę cienką lnianą serwetkę, a ja wytarłam się nią do sucha.

— Przydałoby się jakieś wino — orzekł, kładąc się na plecach i wbijając wzrok w niebo. Wśród koron drzew kukała kukułka i gruchały gołębie. — Szampan też byłby nie od rzeczy. Podłożył ręce pod głowę, jego profil odznaczał się wyraźnie na tle ciemnej ściany lasu, wiatr rozwiewał jasne kosmyki. — Stale mi mówią, że mam przestać pić — oznajmił ponurym głosem. — Próbowali mi nawet wmówić, że wróciłem do domu pijany. — Byłeś pijany jak bela — oświadczyłam szczerze, patrząc na zarys jego leniwie przymkniętych powiek. Otworzyły się w tym momencie, w niebieskich oczach widać było wesołą iskrę. — No i dobrze! — zaśmiał się. — A jakże, byłem! Bo co innego ma robić mężczyzna? Wszyscy uważają, że to dom jakichś pobożnych metodystów, bo tak się prowadzą moje siostry. Mama na ogół jest w porządku, ale nawet ona trochę się boczy. A teraz, jak mnie wylali z Oksfordu, będzie jeszcze gorzej. — Wylali? — spytałam, nie rozumiejąc.

— Wyrzucili — wyjaśnił. Uśmiechnął się do mnie, ukazując równe białe zęby. — W ogóle się nie uczyłem, to ich zresztą nie obchodziło, a poza tym wyciąłem kilka niezłych numerów. Najgorszym była ta dziura w łodzi dziekana, ona mnie wykończyła! Ułożyłam się obok niego na brzuchu, by móc przypatrywać się jego żywej, ruchliwej twarzy. — Wosk! — powiedział. — Zrobiłem dziurę, potem wypełniłem ją woskiem. Zajęło to całe wieki i wymagało mnóstwa roboty. Wyszło znakomicie! Łódź nie zatonęła, dopóki nie wypłynął na sam środek rzeki. To był cudowny widok — westchnął, nie przestając się uśmiechać. — Wszyscy oczywiście wiedzieli, że to ja. Dziekan nie potrafił zrozumieć tego żartu. — To co teraz będziesz robił? — spytałam. Lord Peregrine skrzywił się nieznacznie. — Jaki mamy miesiąc? To jeszcze nie lipiec? — Nie — odparłam. — Prawie maj. Jego twarz natychmiast pojaśniała. — Och, to znakomicie. Najpierw Londyn do końca wiosny, jeśli mama da mi tyle pieniędzy, żebym mógł przeżyć do czerwca. Latem będę siedział tutaj i w Brighton, odwiedzę też parę wesołych miejsc. W sierpniu jak zwykle pojadę do Szkocji, a potem do Leicestershire zapolować na lisy. Takie rzeczy.

R

Pokiwałam głową. Nie miałam pojęcia, że ludzie z wyższych sfer przenoszą się z miejsca na miejsce zgodnie z porami roku tak samo jak ci, co żyją w drodze. To tylko ci szacowni średniacy, począwszy od bogat-

L T

szych gospodarzy w rodzaju Willa Tyacke, a skończywszy na ludziach z miasta takich jak James Fortescue, trzymali się zawsze jednego miejsca i mogli powiedzieć, co będą robili przez cały okrągły rok niezależnie od zmian związanych z jego porami.

— To będziesz się nieźle bawić — powiedziałam ostrożnie. Lord Peregrine zamknął swoje roześmiane oczy.

— A będę — rzekł z głębokim zadowoleniem. — Gdybym miał w kieszeniach więcej pieniędzy, czułbym się jak w siódmym niebie. A jeśli we wrześniu nie będę musiał wracać na uniwersytet, naprawdę znajdę się w niebie. Wyciągnął się i zdrzemnął, a ja wsparłam się na łokciu i patrzyłam na jego twarz. Drzewa wzdychały nad naszymi głowami, rzeka delikatnie szemrała. Zachowywaliśmy się tak cicho, że ze swej dziupli wyłonił się zimorodek i przeleciał obok nas niczym tłusta turkusowa strzałka. Potem Peregrine poruszył się, usiadł i ziewnął. — Chodź, poznasz moją mamę — powiedział. Podał mi rękę i pomógł wstać. Posłuchałam go z niechęcią i odwiązałam Morze. — Może pojadę do domu i przebiorę się w suknię — zaproponowałam. — I powiem panu Fortescue, gdzie jestem. Lord Peregrine roześmiał się. — Ani mi się waż! — zawołał. — Będzie zachwycona, że uda jej się zobaczyć z tobą, zanim ktoś ci to odradzi. Ona i pan Fortescue są z sobą na noże od wielu lat. Jej się nie podoba sposób, w jaki on zarządza ma-

jątkiem; jej zdaniem zawyża płace i zaniża ceny pszenicy. Pokocha cię, jak cię tylko zobaczy, a tym bardziej jeśli to zdenerwuje pana Fortescue. Prowadziłam Morze przez las, lord Peregrine szedł za mną, wymachując koszem. — Ona rzeczywiście tak go nie znosi, lordzie Peregrine? — spytałam. W moim umyśle kiełkował już zalążek pewnego pomysłu. Skoro lady Havering zna się na płacach i cenach pszenicy, to może być właśnie tą osobą, która powie mi obiektywnie, co dzieje się w moim majątku. — Mów mi Perry — rzucił nonszalancko. — Z początku byli w dobrych stosunkach, wypytywała go o możliwość kupna Wideacre. Żył wtedy papa i było więcej pieniędzy, mogliśmy więc zaciągnąć kredyt hipoteczny i wydzierżawić ten majątek, wybudować więcej domów we wsi albo posiać więcej pszenicy. Pan Fortescue wysłuchał jej wykładu na temat zysków i kategorycznie odmówił. Naturalnie zapewne już wtedy nie bardzo się lubili. A potem, gdy cały majątek przekazano tej republice lewellerów, mama i papa uznali, że pan Fortescue jest po prostu szalony! A poza tym on trwoni twoje pieniądze! Pokiwałam głową. — Czy kiedykolwiek mu to zarzuciła otwarcie? — spytałam. — Ależ tak! Powiedział jej — oczy Perry'ego zaiskrzyły się — powiedział jej, że istnieją ważniejsze rzeczy niż dodatkowy procent z wniesionych nakładów. Powiedział jej, że w życiu są ważniejsze rzeczy niż szybki zwrot kapitału! — Roześmiał się głośno radosnym, niewinnym śmiechem. — Mój papa już wtedy nie

R

żył, a mama stwierdziła, że nie ma nic ważniejszego od pieniędzy. Szczególnie gdy nie masz ich pod dostatkiem.

L T

Skinęłam głową i nic nie powiedziałam. Coraz bardziej podobała mi się postawa tej damy. — Czy ona albo ty zarządzacie tym majątkiem? — dociekałam.

Lord Peregrine spojrzał na mnie tak, jakbym mówiła o czymś absolutnie niemożliwym. — Cóż, ja nie mogę — powiedział — póki jeszcze studiuję. Moja mama robi to wszystko ze swoim rządcą. Sądzę, że jak się ożenię, będę zarządzał majątkiem. Albo zatrzymam rządcę i on będzie wszystko robił. — Więc teraz ona to robi? — upewniłam się.

— Ona — potwierdził. — Dopóki ja się nie ożenię albo nie dojdę do pełnoletności. — Umilkł i w zamyśleniu zapatrzył się na drzewa. — Strasznie długo będę musiał jeszcze czekać — poskarżył się. — Mam dopiero siedemnaście lat i ciągle brakuje mi pieniędzy. Zanim przejmę całość dochodów, zaciągnę mnóstwo długów. Ścieżka zawiodła nas do bocznej ściany domu; lord Peregrine ruszył przodem, prowadząc wzdłuż wysokiego muru otaczającego ogród. — Ogród oficjalny — powiedział, wskazując gestem głowy jedną część. — Ogród kuchenny — wskazał miejsce, w którym jasnoszary kamień ustępował miejsca czerwonym cegłom. Otworzył niewielką furtkę wychodzącą na dziedziniec stajenny i pokazał mi wolną przegrodę, w której mogłam zostawić Morze. Weszłam z nim do środka, zdjęłam siodło i uzdę. Lord Peregrine przypatrywał mi się ponad barierką, nie kwapiąc się z pomocą. — Czemu tak się ubierasz? — spytał, tak jakby dopiero teraz to do niego dotarło.

Podniosłam wzrok. Oświetlające go od tyłu słońce odbijało się od jasnych włosów i jego piękna twarz wyglądała jak otoczona aureolą. Świat jarmarcznych pokazów, wędrownego życia, zgiełku i biedy był gdzieś niewyobrażalnie daleko. — Musiałam pracować, zanim tu przyjechałam — wyjaśniłam szorstkim tonem. — To było moje ubranie robocze. Jeszcze nie mam nowych. Skinął głową i otworzył wrota stajni. Pochylał się w moją stronę poufale. Poczułam ślad brandy w jego ciepłym oddechu; z pewnością wypił kilka łyków, gdy czekał, aż służba przygotuje jedzenie na nasz piknik. — Jest wybitnie niestosowne — powiedział po chwili. — Pomyślałem, że może powinnaś o tym wiedzieć. Ale mnie to nie przeszkadza. Mamie też nie będzie przeszkadzało, bo ważna jesteś tylko ty. Jednak nie ma sensu tak zwracać na siebie uwagę. Lepiej ubieraj się jak dziewczyna. Pokiwałam głową. — Tak będę robić — przyrzekłam z równie poważną miną. — A teraz idziemy do mamy — oznajmił. Wyprowadził mnie ze stajni na dziedziniec wyłożony białymi i czarnymi płytkami z marmuru, na których moje buty zastukały hałaśliwie i znajomo, a kroki lorda Peregrine'a wyraźnie zbaczały z prostej linii. Potem poprowadził mnie po niskich kamiennych schodkach. Przed oczyma mignęła mi jeszcze jedna marmurowa

R

posadzka i ogromne, zwieńczone łukiem okno wypełniające całe wnętrze chłodnym światłem. Dalej były kolejne schody, tym razem drewniane i skrzypiące, i długa galeria, cała obwieszona portretami jakichś ludzi spo-

L T

zierających srogim wzrokiem na lorda Peregrine'a, który obijał się od ściany do ściany, omal przy tym nie wpadając na ustawiony tam fotel i stolik. W końcu dotarliśmy do wyłożonego dywanem korytarza i wtedy zapukał do dużych podwójnych drzwi na samym jego środku. — Wejść! — odezwał się czyjś głos.

Lord Peregrine zrobił do mnie śmieszną minę i weszliśmy do środka. Lady Clara spoczywała w masywnym łożu z czterema postumentami spowita w imponujące zwoje bladoniebieskiego jedwabiu; w jednej ręce trzymała czerwoną filiżankę z cienkiej porcelany. Włosy miała ukryte pod czepkiem z niebieskiego jedwabiu, bardzo obszernym, z mnóstwem sterczących fałd; jej gładka różowa twarz była uśmiechnięta, a spojrzenie zdawało się przewiercać na wylot. — Oto ona — obwieścił lord Peregrine. Matka obdarzyła go jednym zimnym spojrzeniem, pod którego naporem wykonał głęboki ukłon. — Mamo, czy mogę ci przedstawić pannę Sarę Lacey z Wideacre? Panno Lacey, to moja matka, lady Clara Havering. Wykonałam nieznaczny ukłon, jakbym znajdowała się na arenie. Nie mogłam dygnąć, bo to nie pasowało do bryczesów, a zresztą byłam zbyt stremowana, by poruszać się zdecydowanie. Lady Havering wyciągnęła rękę pełną ciężkich pierścieni z wielkimi kamieniami. — Możesz mnie pocałować, moja droga — powiedziała. Mówiła niskim dźwięcznym głosem. — Zdaje się, że chyba jestem twoją ciotką, a z pewnością twoją najbliższą krewną. To wspaniale móc cię wreszcie powitać.

Podeszłam niezgrabnie do przodu i musnęłam wargami jej policzek. Pachniała wprost niebiańsko. Nigdy przedtem nie wąchałam takich perfum. Jej policzek pod moimi niechętnymi wargami był chłodny i suchy, ale na szczęście puściła moją rękę, zanim poczułam wstręt. — Peregrine, możesz odejść — rozkazała. — Każ przynieść dzbanek czekolady i dwie filiżanki. Idź już, wykąp się i zmień bieliznę. Panna Lacey zostanie tu ze mną, poślij kogoś do Wideacre, żeby ich tam zawiadomił, gdzie jest. — Spojrzała na mnie. — Dotrzymasz mi dziś towarzystwa, Saro? Zaczerwieniłam się. — Nie mogę — wyjąkałam. — Dziękuję, bardzo bym chciała, ale nie mogę. Pan Fortescue oczekuje mnie w domu i są sprawy finansowe, których trzeba przypilnować... — Cóż, dzięki Bogu, że nareszcie ty się nimi zajmiesz! — stwierdziła kąśliwym tonem. — I dzięki Bogu, że w majątku zostały jeszcze jakieś finanse. — Znowu się do mnie uśmiechnęła. — Bardzo dobrze, nie dzisiaj. Ale musisz przyjechać do nas na cały dzień jeszcze w tym tygodniu. — Roześmiała się w głos. — Myślę, że pewnie z chęcią uciekniesz przed tym okropnym kupcem z Bristolu, prawda, moja droga? Odwróciła się do lorda Peregrine'a. — Idź już, mój drogi — rzuciła słodkim głosem. — Możesz wrócić, jak się przebierzesz. Lord Peregrine uśmiechnął się do mnie i chwiejnym krokiem wyszedł z pokoju przez podwójne drzwi.

R

Odwróciłam się w stronę jego matki z pewnym lękiem. Otwarcie gapiła się na mnie. — Musisz mi wszystko opowiedzieć — zachęciła. — Jak tu dotarłaś? I gdzie byłaś przez cały ten czas?

L T

Zawahałam się. Meridon z pokazu Roberta Gowera była martwa, a ja nie chciałam jej wskrzeszać. — Oddano mnie Cyganom — powiedziałam wymijająco. — Musiałam zarabiać na życie. Podróżowałam z nimi. Pokiwała głową. — Żyłaś w nędzy? — rzuciła.

Raczej nie zabrzmiało to jak pytanie. — Tak, to prawda — przyznałam.

— Ale teraz już nie jesteś biedna — oświadczyła. — Jesteś bogatą damą z towarzystwa. Jak sądzisz, czy będzie ci się to podobało? Przeniosłam wzrok na okno sypialni. Wyglądało na zachód i widziałam po lewej stronie część Downs. — Przyzwyczaję się — powiedziałam pewnym głosem. Zaśmiała się donośnym gardłowym śmiechem. — Czy ktoś jest uzależniony od ciebie materialnie? — spytała, a widząc, że kręcę głową, rozwinęła temat: — Jacyś kuzyni? Ciotki? Przyrodni bracia lub siostry? Kochanek? Przyjaciele? Młody mąż? Dzieci chowane w tajemnicy? — Nie mam nikogo — oświadczyłam. Spojrzała na mnie z ukosa, przyglądając się mojej młodej twarzy, moim starym, zmęczonym oczom, ubraniu, mojemu sercu. — Czy jesteś dziewicą? — spytała. Zaczerwieniłam się.

— Tak — odparłam zawstydzona, a kiedy nic nie powiedziała, tylko uniosła swe pięknie rzeźbione brwi w zdziwieniu, dodałam: — Nie lubię, jak się mnie dotyka. Przytaknęła, jakby rozumiała. — A ci ludzie, którzy cię wychowali? — wypytywała dalej. — Ci, z którymi żyłaś, pozbyłaś się ich wszystkich? Wytrzymałam jej promienne spojrzenie bez wahania. — Wszystkich — powiedziałam zdecydowanie. Rozległo się pukanie do drzwi i weszła ubrana na ciemno pokojówka ze srebrną tacą i dzbankiem czekolady. Lady Havering odrzuciła kołdrę, wstała z łóżka i szeleszcząc jedwabiem usiadła pod oknem. Gestem kazała mi usiąść obok siebie — byłam zwrócona twarzą do niej i do tego jasnego światła. — Co chcesz robić? — spytała. — Jesteś raczej samotna. Chyba że spodobał ci się ten handlarzyna z Bristolu. — Nie spodobał mi się — wyznałam. Na chwilę zrobiło mi się głupio, że jestem taka nielojalna. Potem jednak przypomniałam sobie cichy dom, moje siorbanie przy jedzeniu zupy i serce mi stwardniało. — Nie wiem, co robić. Pan Fortescue mówi o nauczycielach wymowy i tańca; mówi że powinnam mieć

R

damę do towarzystwa. — Skrzywiłam się. — Poza tym jest jeszcze ziemia. Muszę się dowiedzieć, co się z nią robi, a na razie nie mam kogo pytać prócz pana Fortescue i Willa Tyacke'a.

L T

Lady Havering rozlała czekoladę do filiżanek, a potem usadowiła się wygodniej i znowu na mnie spojrzała.

— Czyżbyś nie pochwalała sposobu, w jaki sprawują opiekę nad twoją ziemią? — spytała obojętnym głosem.

— Nie pochwalam — oświadczyłam stanowczo. — Robotnicy czerpią zyski z mojej ziemi, a to oznacza, że Wideacre traci podczas wszystkich żniw i zbiorów. Wioska prosperuje dzięki temu, ale majątek dostaje tylko część tego, co mu się należy. Lady Havering przytaknęła z ponurą miną. — Nie widziałam ksiąg rachunkowych — powiedziała. — Ale potrafię patrzeć i widziałam, jak rok za rokiem sprzedają towary po zaniżonych cenach na rynku w Midhurst. W końcu ceny żywności spadły i tak już zostało. To rewolucja! To niszczy pojęcie własności prywatnej. Przytaknęłam. — Ile masz lat? — rzuciła. — Prawie szesnaście — odparłam. Pokiwała głową i postukała się po zębach długim paznokciem. — Dopiero za pięć lat będziesz mogła sama zarządzać majątkiem — powiedziała cicho. — Długi to czas, skoro trzeba będzie przetrwać amatorską uprawę roli pana Fortescue. — I na dodatek dostanę jakąś damę do towarzystwa! — wybuchnęłam. — Będę musiała mieszkać z nią w jednym domu i jeszcze pan Fortescue będzie przyjeżdżał w odwiedziny. Lady Havering przytaknęła, jakby już podjęła jakąś decyzję.

— Potworne — orzekła. — Wypij czekoladę, dziecko, odwiozę cię i porozmawiam z panem Fortescue. Wezmę cię pod swoje skrzydła, nie musisz się bać jakiejś damy do towarzystwa. Wysłałam już z powodzeniem jedną córkę w świat i z pewnością uda mi się to samo z tobą. I wcale mnie nie szokujesz. Twoja dama do towarzystwa dostałaby pewnie spazmów już po tygodniu! Posłusznie uniosłam filiżankę, ale nie piłam, tylko przypatrywałam się lady Havering znad jej brzegu. — Co to znaczy: „wezmę cię pod skrzydła"? — spytałam. Obdarzyła mnie jednym ze swym rzadkich słodkich uśmiechów. — Będę się tobą opiekowała — wyjaśniła. — Możesz tu przyjeżdżać na dłużej, a ja nauczę cię wszystkiego, co musisz wiedzieć, żeby zostać prawdziwą damą. Kiedy rozpocznie się sezon towarzyski, przedstawię cię ludziom, których powinnaś poznać. Wybiorę dla ciebie suknie, nauczę cię tańczyć, jeść i zachowywać się. Jesteś moją kuzynką, nie masz nikogo prócz mnie. Układ jest prawidłowy. Nie mogłam wyzbyć się myśli, że lady Havering nie wygląda na kobietę obdarzoną silnym poczuciem obowiązku. Odstawiłam filiżankę ze szczękiem. — Zrobi to pani dla mnie? — spytałam. — Dla mnie? — Tak — odparła. — Zrobię. Nic przez chwilę nie mówiłam, a ona też milczała. Potem odezwałam się głosem, z którego zniknął zachwyt. — Za ile? Co pani będzie z tego miała?

L T

Nalała sobie kolejną filiżankę i zaśmiała się.

R

— Znakomicie, Saro — powiedziała. — Tak, coś z tego będę miała. Po pierwsze, z rozkoszą zirytuję tego twojego nieocenionego pana Fortescue. Po drugie, gdy będę wprowadzała cię w świat, obciążę rachunkami za moje suknie twój majątek, który może sobie na to pozwolić, ja natomiast nie. Po trzecie, robiąc to, sprawię, że nie dasz się zarazić tym jakobinizmem z Wideacre, którego nie mam zamiaru wpuszczać za swój próg. Im mniej władzy będzie miał nad tobą pan Fortescue, tym szybciej zaprowadzisz porządek w swoim majątku. — Czy nauczy mnie pani czytać rachunki i rozumieć, co z nich wynika? — spytałam. — Tak — obiecała. — Możesz sama wynająć mojego rządcę i poprosić, by kontrolował to szaleństwo, które owładnęło Wideacre. Zahamujesz je, jeśli nie zgodzisz się, by wieś robiła z majątkiem, co chce. A jak tylko osiągniesz pełnoletność, sprawisz, że majątek będzie przynosił zyski w oparciu o właściwe zasady. Splunęłam w dłoń i wyciągnęłam ją ponad stolikiem. — Stoi! — zawołałam. Uprzejmy uśmiech na jej twarzy ani na chwilę się nie zmienił. Splunęła w swoją dłoń i podałyśmy sobie ręce. — Stoi — powtórzyła. Nagle na jej twarzy pojawił się całkiem inny wyraz. Odwróciła moją dłoń, by obejrzeć wyryte w niej głębokie linie, odciski i odparzenia od powrozów. — Boże mój — powiedziała. — Zrobienie z ciebie damy na pewno nie będzie żadną synekurą. Zaczniemy od twoich dłoni. Coś ty robiła, że doprowadziłaś je do takiego stanu? Wątpię, czy kiedykolwiek staną się miękkie.

Patrzyłam przez chwilę na swoje dłonie. Guzy na kciuku i u podstawy palców były twarde jak stare rzemienie. Pomyślałam o tych wszystkich cuglach, które ściskałam, o tych powrozach, które ciągnęłam, i o poprzeczce trapezu. — Pracowałam — odparłam zwięźle. Przytaknęła. — Nie musisz mi nic tłumaczyć. Dopóki nie będzie mnie nachodził nikt z twojej przeszłości, to mnie nie interesuje i niech tak już zostanie. Ale powiedz mi jedno: czy jest ktoś, kto mógłby cię rozpoznać albo śledzić? — Nie — odparłam. Robert Gower da mi spokój. Jack będzie pewnie uciekał, gdzie pieprz rośnie, żeby tylko mnie nie spotkać. — Czy popełniłaś jakieś przestępstwa? — spytała otwarcie. Przypomniałam sobie polowania w cudzych lasach, hazard, ujeżdżanie koni i drobne oszustwa. Podniosłam głowę i spojrzałam jej w oczy. — Nic groźnego — wyznałam. Bardzo ją to rozbawiło, bo odrzuciła głowę w tył i roześmiała się serdecznie. — Bardzo dobrze. Nic groźnego. Nie będę dalej pytać. Czy opowiadałaś panu Fortescue o tym wszystkim? Wzruszyłam ramionami.

L T

R

— Trochę — przyznałam. — Tylko tyle, by udowodnić, kim jestem. Nic więcej. Skinęła głową, jakby to ją zadowoliło.

— Bardzo dobrze — powtórzyła. — Jako twoja duenia* wyznaczę zasady, zgodnie z którymi masz postępować. Pierwsza jest taka, że cały czas będziesz nosiła rękawiczki, druga jest jeszcze ważniejsza. Czekałam.

— Nikomu nie będziesz opowiadała o swojej przeszłości. Nie opowiesz nikomu o tym, co mi wyznałaś. Kiedy wprowadzę cię do towarzystwa, będziemy mówiły, że zanim znaleźli cię administratorzy majątku, mieszkałaś spokojnie u jakichś zacnych ludzi na wsi. Twoje pochodzenie będzie niejasne, ale godne najwyższego szacunku. Rozumiesz? Skinęłam głową. * Duenia (hiszp. dueña.) — dama do towarzystwa (przyp. tłum.).

— Niejasne, ale godne najwyższego szacunku — powtórzyłam, obracając te słowa w ustach. — Tak, zrozumiałam. Uśmiechnęła się do mnie z ukosa. — Znakomicie — podsumowała. Rozległo się pukanie do drzwi; lady Havering odwróciła głowę i zawołała: — Wejść! Lord Peregrine wsunął głowę.

— To ja, mamo — powiedział. — Proszę bardzo, możesz wejść — oświadczyła. Wykąpany i przebrany był olśniewająco piękny i pełen dziewczęcego wdzięku. Miał na sobie długi ciemnogranatowy surdut, jasne obcisłe bryczesy i skórzane buty z wysokimi cholewami. Jego jasne loki nadal były wilgotne po kąpieli, oczy miały barwę czystego błękitu i tylko fioletowe cienie pod nimi wskazywały, że ma za sobą nieprzespaną noc. Jego matka spojrzała na niego chłodno. — Ujdzie — stwierdziła. Lord Peregrine błysnął w jej stronę ujmującym uśmiechem. — Jakże ci dziękuję, mamo! — powiedział, jakby usłyszał wielki komplement, a potem zupełnie znieruchomiał, wyraźnie czekając na rozkazy. Wkrótce je otrzymał. Miał mnie odprowadzić do Wideacre Hall, zanieść tam wizytówkę swojej matki i zawiadomić, że odwiedzi ona pana Fortescue tego popołudnia. Miał poczekać na odpowiedź, ale nie zostawać dłużej niż dwadzieścia minut i nie pić nic prócz kawy lub herbaty. — Nie bardzo rozumiem, jaką twoim zdaniem on tam prowadzi kuchnię, mamo — sugerował uprzejmie lord Peregrine. — Nie wygląda mi na człowieka, który częstuje szampanem o dziesiątej rano. Uśmiechnęła się kwaśno.

R

— Nie wątpię — odparła. — A potem wracaj prosto do domu.

— Tak, mamo — obiecał, a jego uśmiech nie zbladł ani na moment.

L T

Uznałam, że zostałam odprawiona, i wstałam, by wyjść. Lady Clara obdarzyła mnie szybkim szacującym spojrzeniem.

— Odpowiednio ubrana będziesz wyglądała pięknie — powiedziała. — Każę krawcowi z Chichester, żeby tu jutro przyjechał. Przyjdziesz wtedy do mnie i weźmiemy miarę na nowe ubrania. — Dziękuję, lady Claro — odezwałam się uprzejmie.

Wyciągnęła rękę w moją stronę i nadstawiła policzek do pocałunku, a mnie udało się pochylić nad delikatnym stolikiem i jasnobarwnymi dywanami, niczego przy tym nie uszkadzając. Zdaje się, że nawet bałam się swobodniej odetchnąć, dopóki drzwi nie zamknęły się za nami i lord Peregrine nie poprowadził mnie przez galerię. — Wzięła się do ciebie, co? — spytał. — A tak — odparłam. Zatrzymał się na szczycie drewnianych schodów, żeby na mnie spojrzeć. — No to znakomicie — powiedział, jakby chciał mi dodać odwagi. — Każe ci uszyć suknie. Myślałem o tym podczas kąpieli i nie potrafiłem wymyślić, gdzie coś takiego zdobyć. Cieszę się z tego. Zaśmiałam się. — Ja też się cieszę — oświadczyłam. — I niedługo znowu tu przyjedziesz! — przypomniał sobie. — To wspaniale. Bałem się, że zanim pojadę do Londynu, czas będzie mi się wlókł, ale możemy razem jeździć konno, pokażę ci okolicę. — Dziękuję — powiedziałam.

— Nie ma za co — odparł ciepłym tonem, a potem wziął mnie za rękę i przeszliśmy przez marmurowy hall, jakbyśmy byli rodzeństwem, jakbym się urodziła i wychowała w tym miejscu, jakbyśmy byli parą najlepszych przyjaciół.

ROZDZIAŁ 23 Peregrine eskortował mnie do domu, jadąc na paradnym koniu ze stajni swojej matki. Pan Fortescue, ujrzawszy nas nadjeżdżających aleją, wyszedł na taras. Wyczytałam z jego twarzy, że nie jest zadowolony, widząc mnie z Perrym. Zaprosił go jednak do środka i zaproponował filiżankę herbaty. Perry spojrzał na mnie i łaskawie przyjął poczęstunek. Usiadł z nami w salonie, po czym zerkając co chwila na zegar, powtórzył — słowo w słowo — co mu kazała przekazać matka. Opuścił nas, gdy zegar wskazał dokładnie dwudziestą minutę jego wizyty. Pan Fortescue popatrzył na mnie poważnie. — Zwróciłaś na siebie uwagę lady Clary — powiedział. — To nie jest kobieta, którą wybrałbym na twojego doradcę.

R

Spojrzałam na niego tak wyniośle, jak wtedy gdy zwracałam się do mojego taty. — Tak przypuszczam — odezwałam się chłodno. — Za to wolałbyś, abym przesiedziała tu pięć lat zamknięta z jakąś wiejską wdową.

L T

Jamesowi odebrało mowę. Potrząsnął głową. Podszedł do okna i szarpnąwszy zasłonę, odsunął ją, aby wyjrzeć. Zastanawiałam się, dlaczego nie skrzyczał mnie, ale przypomniałam sobie o manierach wyższych sfer. Czekał, aż znów będzie gotowy przemówić do mnie uprzejmie. Uznałam, że jest głupcem.

— Starasz się mnie źle zrozumieć — zaczął miękko, odwróciwszy się z powrotem w stronę pokoju. — Nie chcę cię tu zamykać, nie chcę ci mówić, jak masz żyć. Możesz mieć przyjaciół, jakich tylko zechcesz. Ale nie spełniłbym swego obowiązku, gdybym ci nie powiedział, że lady Clara ma w szerokim świecie reputację kobiety światowej, utracjuszki i hazardzistki. Jej syn, lord Perry, choć jeszcze jest na uniwersytecie, już ma opinię hazardzisty i opoja. Spojrzałam na Jamesa z surowym wyrazem twarzy. — Uważasz więc, że nie są to ludzie dobrze wychowani — powiedziałam obojętnie. James pokiwał głową. — Przykro mi, że muszę o nich mówić źle. Nie chcę plotkować. Ale ty nie znasz świata, w którym oni się obracają, dlatego muszę cię poinformować, że nie są odpowiednim towarzystwem dla młodej damy. Uśmiechnęłam się. — W takim razie pasuję do nich. O wielu rzeczach ci nie powiedziałam, panie Fortescue, ponieważ nie widziałam powodu, abyś musiał o nich wiedzieć. Ale teraz posłuchaj. Mój ojciec był nałogowym pijakiem i hazardzistą. Ja zarabiałam na życie ujeżdżając konie i oszukując przy układaniu dla ojca talii kart. Nie jestem

młodą damą, którą chciałbyś we mnie widzieć, i nigdy już nią nie będę. Jestem za stara i zbyt dzika, i za twarda, aby teraz udało się komuś wcisnąć mnie do tej formy. Haveringowie naprawdę nieźle do mnie pasują. Właśnie miał odpowiedzieć, gdy zapukała Becky z pytaniem, czy jadę na przejażdżkę z Willem, który czeka na mnie na dziedzińcu. Przytaknęłam, patrząc na Jamesa. Tym razem to ja zakończyłam utarczkę. Wyszłam na dziedziniec upojona zwycięstwem. Zrobiłam więc jakieś postępy, starając się doprowadzić do remisu w potyczkach pomiędzy nami — pomiędzy nim, człowiekiem, który usiłował zrobić ze mnie dziecko, jakim powinnam być, gdyby oczywiście znalazł mnie i przyprowadził tutaj w odpowiednim czasie, i tą rzeczywistą, nieczułą włóczęgą, którą byłam. Will czekał na dziedzińcu, siedząc na koniu. Widząc mnie, uśmiechnął się. — Zdaje się, że zdołałaś wyprawić lorda Perry'ego bezpiecznie do domu — zagadnął. — Tak — odrzekłam. Nie chciałam mówić mu nic więcej. — To całkiem miły chłopak — ciągnął Will zachęcająco. — Tak — powiedziałam. Wspięłam się na siodło i schyliłam, chcąc przyciągnąć popręg. Konie ruszyły. Will czekał, aż coś powiem. — Trochę dziki — zasugerował. — Tak — odparłam.

L T

R

Popręg był już naciągnięty tak, jak chciałam. Pochyliłam się do przodu i strząsnęłam grzywę Morza na prawą stronę grzbietu.

— A mimo to znalazłoby się sporo młodych kobiet, które powiedziałyby, że jest przystojny — zawyrokował Will. — Tak — przyznałam.

— Ale te dziewczątka nie widzą go, gdy jest pijany, nie wiedzą, że to facet, który nie dba o nikogo prócz siebie — powiedział Will patetycznie. Przytaknęłam głową. — Więc myślą, że jest prawdziwym młodym dżentelmenem i dałyby się porąbać za jego uśmiech. — Oho! — rzuciłam tym razem dla urozmaicenia. Will poddał się. — A czy ty go lubisz, Saro? — zapytał. Zatrzymałam Morze i popatrzyłam na Willa z uwagą. Był poważny, wiedziałam, że bardzo zależy mu na szczerej odpowiedzi. — To nie powinno cię obchodzić — powiedziałam obojętnie i zamilkłam. Nic nie mówiąc, jechaliśmy aleją w dół aż do dróżki, a potem skręciliśmy w lewo, w kierunku wioski. Rozglądałam się dookoła, spoglądając na żywopłoty zieleniejące po obu stronach drogi i na zarośla, gdzie w ukrytych gniazdach ptaki karmiły swoje młode. Will rzucał znad łba konia gniewne spojrzenia na drogę.

— Chciałem, żebyś poznała dzisiaj nauczyciela ze szkoły wiejskiej — odezwał się, gdy ujrzeliśmy pierwsze chaty. — Nie było go, gdy przejeżdżaliśmy tędy poprzednim razem. Jesteśmy bardzo dumni z naszej szkoły. Prowadził mnie wiejską uliczką. W małym okienku znów widać było pochylonego nad kopytem szewca. Pomachał do mnie. Odpowiedziałam mu w ten sam sposób. Furman zakrzyknął „dzień dobry" ze swojego wozu, do którego przybijał właśnie obluzowaną deskę. Posłałam w jego stronę mój popisowy, pozbawiony jakiegokolwiek znaczenia promienny uśmiech, a on zaśmiał się pogodnie uszczęśliwiony tym pustym gestem. Will minął kościół i ścieżkę prowadzącą na wzgórza i zatrzymał się przy długiej prostokątnej stodole zbudowanej równolegle do drogi. Z wnętrza dochodził monotonny śpiew dzieci nucących jakąś piosenkę, wierszyk, a może rymowankę. Will zagwizdał długo i piskliwie. Po chwili otworzyły się drzwi z boku stodoły i z półmroku szkolnej klasy wynurzył się młody mężczyzna. Oślepiony blaskiem słońca stał przez moment na progu, mrugając. Ubrany był naprawdę dziwnie — cały na zielono. Miał na sobie zielone workowate bryczesy, upchnięte w niezniszczone skórzane buty, i zielony workowaty kaftan z szerokim skórzanym pasem. Jego włosy — czarne i proste, były krótko przystrzyżone, co sprawiało, że twarz wydawała się szeroka, muskularna i brzydka, choć jednocześnie miła.

R

— To Michael Fry — przedstawił go Will. — Michaelu, to Sara Lacey. — Witaj, siostro — powiedział mężczyzna. — Nie będę cię w żaden sposób tytułować, bo nikogo nie

L T

tytułuję. Wierzę, że wszyscy zostaliśmy stworzeni równi i dlatego będę ci okazywał tyle samo szacunku, ile okazuję innym. Ty możesz do mnie mówić „Michael" albo „bracie".

Szesnaście lat spędzonych w ciągłej podróży przygotowało mnie na spotkania z najróżniejszymi ludźmi. Widywałam już takich jak Michael.

— Witaj, Michaelu — odezwałam się uprzejmie. — Jesteś tu nauczycielem? Uśmiechnął się i nagle jego ciemna twarz się rozjaśniła. — Jestem wychowawcą młodych obywateli — odrzekł. — A wieczorami gawędzę z ich rodzicami. Czytam im i razem przygotowujemy się do pracy tutaj. Chcielibyśmy rozszerzyć naszą wspólnotę, żeby była przykładem i wezwaniem dla innych! — O... — Michael przybył do nas trzy lata temu ze wspólnoty w Walii — wtrącił Will. W jego głosie wyczuwało się rozbawienie, ale nie było ono wywołane osobą Michaela. — Pomaga nam ogromnie, służąc radą i pracując z dziećmi. Michael uśmiechnął się do Willa. — One są przyszłością — rzekł. — Muszą być do niej przygotowane. Will pokiwał głową. — Tę szkołę założyła matka twojej matki — mówił dalej — gdy zaczęli to miejsce doprowadzać do porządku i rozdawać wszystko robotnikom. Przedtem była tu stodoła, w której składano dziesięcinę. — Will zmierzył budynek wzrokiem wzdłuż i wszerz. — To pozwala uzmysłowić sobie, jak kosztowne są dobrodziejstwa płynące z życia duchowego — dodał z przekąsem.

— Nie rozumiem — powiedziałam. Michael błysnął uśmiechem w moim kierunku. — Ludzie musieli oddawać Kościołowi i pastorowi część zbiorów. Te daniny przechowywano właśnie tu, w tej stodole — wyjaśnił. — Nadal mamy pastora, ale teraz utrzymuje się z małej pensyjki, którą dostaje z dworu. Skoro nie orze ani nie sieje, nie może mieć udziału w plonach. Przytaknęłam. — Będzie tym zachwycony. Michael wydał z siebie stłumiony pisk radości, a Will roześmiał się od ucha do ucha. — Tak — powiedział. — Już jest. — W każdym razie teraz w tej części stodoły mieści się szkoła, a drugi koniec zajmuje Michael razem z dziećmi, których rodzice nie żyją albo uciekli. Mamy takich troje w tej chwili. Pokiwałam głową. Wiedziałam wystarczająco dużo o życiu na wsi, żeby uznać to za rzecz niesłychaną. Sieroty i dzieci biedaków zwykle były oddawane do miejscowych przytułków, gdzie czekało je nędzne dzieciństwo i skąd sprzedawano je różnym pracodawcom tak szybko, jak tylko to było możliwe. Rea i Katie przyznali, że nie ma nic gorszego niż przytułek. „Bili mnie cały czas" — powiedział mi pewnego razu Rea zaskoczony przemocą używaną nie w złości, ale rutynowo. „Każdego ranka przed śniadaniem. Za to, że jestem Cyganem."

R

— A w części środkowej — ciągnął Will — pracują ludzie starzy, którzy nie nadają się już do roboty na polu. Przędą razem, pilnują dzieci, których matki wyszły w pole, rzeźbią trochę, przygotowują zioła. Płacimy

L T

im odrobinę za pracę, a ich wyroby sprzedajemy korporacji Wideacre. Nagle przyszło mu coś do głowy.

— Wychowywano cię przecież jak Cygankę, Saro, prawda? Mogłabyś pokazać im, jak wycina się drewniane kwiaty i maluje na bajeczne kolory. Sprzedawalibyśmy je na targu w Midhurst. Parsknęłam śmiechem.

— Nauczyłam się tylko dwóch rzeczy: kradzieży i hazardu. Chyba nie chcesz, żebym pokazała zastępowi staruszek, jak oszukiwać w karty? Will zaśmiał się także. — Nie — powiedział — tę wiedzę zachowaj raczej dla siebie. — A to tutaj — Michael wskazał otwarte drzwi, nie zważając na wymianę zdań między mną a Willem — to jest moja modelowa szkoła. Kiedy tu przybyłem, było to przedszkole prowadzone przez jakąś starszą kobietę. Przyuczali dzieciaki do służby, na parobków. Czytać nauczyło się tylko kilku, a pisać prawie nikt. Dziewczynki przeznaczano do służby domowej, a chłopców na pomocników oraczy. Zmieniłem to! — wykrzyknął. — Ze mną wszyscy, i chłopcy, i dziewczynki, uczą się tego samego. Wszyscy umieją prowadzić pług, wszyscy umieją podkuć konia, wszyscy umieją przygotować posiłek dla czteroosobowej rodziny. Każdy powinien potrafić robić te rzeczy. Wtedy nadszedłby kres piętna niewolnictwa... i nieróbstwa bogatych! — O... — powtórzyłam. Will śmiał się szczerze z ogłupiałego wyrazu mojej twarzy. — Ale uczę je też umiejętności, których nie poznaliby nigdzie indziej — kontynuował Michael. — Uczą się czytać, aby cała wiedza świata stała dla nich otworem. Uczą się pisać, by mogli ze sobą rozmawiać,

nawet gdy będą daleko od siebie. Uczę ich geografii, żeby wiedzieli, gdzie się znajdują, i historii, by rozumieli, jak to się dzieje, że jedni są biedni, a drudzy bogaci. I uczę ich francuskiego, aby mogli się porozumieć ze swymi braćmi i siostrami w prześwietnej republice Francji. — O... — rzuciłam znowu i zamknęłam rozdziawione usta. Will zaśmiał się głośno. — Przestraszysz Sarę tym swoim jakobinizmem — powiedział wesoło. — Jeszcze sobie pomyśli, że co najmniej chcesz jej ściąć głowę. Michael spojrzał szybko w górę i uśmiechnął się. Jego wargi wykrzywiły się przymilnie. Brakowało mu jednego z przednich zębów. Spostrzegłam, że jest młodszy, niż myślałam. I że jego twarz wcale nie jest brzydka, tylko jakaś pomarszczona. Jego ubiór też nie był tak dziwny, jak wydawało mi się na początku. Myślałam, że ma na sobie jakiś kostium, ale teraz zrozumiałam, iż jego strój musi coś znaczyć. Że wszystko musi coś znaczyć. — Nie zgilotynowałbym swojej siostry — odrzekł po prostu. — Jakżeby to. Była przecież ubogą dziewczyną i wiodła proste życie jak my. Cieszę się, mogąc cię powitać w domu, siostro. Sądzę, że znajdziesz tu wiele szlachetnych zajęć, którym będziesz mogła się poświęcić. Moje usta wykrzywił kwaśny uśmiech na myśl o „prostym życiu", które było niczym innym jak tylko

R

fałszem, maskaradą, magią i oszustwem. A co do szlachetnych zajęć, to nie wydawało mi się, żebym od chwili swoich narodzin choć przez jeden dzień zajmowała się czymś, co ten człowiek uznałby za szlachetne albo

L T

przynajmniej uczciwe. Ale nie chciałam mu tego tłumaczyć.

— Przecież nie możesz się cieszyć z mojego przyjazdu — powiedziałam sucho. Znów się do mnie uśmiechnął w ten swój pełen ufności sposób. — Ależ tak — odparł. — Wcześniej czy później musiał zjawić się właściciel tej wioski i bardzo się cieszę, że to jesteś ty. Żyłaś pośród biednych dobrych ludzi, znasz ich cierpienie. Pomożesz nam wieść lepsze życie. Naprawdę witam cię z radością, siostro.

Obrzuciłam go podejrzliwym spojrzeniem. Albo był błaznem, albo skończonym głupcem. To niemożliwe, żeby cieszył go mój przyjazd. Michael zwrócił się do Willa. — Czy chciałbyś wejść do środka, bracie? Młodzi obywatele na pewno chcieliby poznać swą nową siostrę. Will zerknął na mnie. — Nie — odparł, odgadując słusznie, że nie chcę spotykać się z dziećmi, dopóki nie będę miała czasu zastanowić się nad ich niecodziennym nauczycielem. — Sara chciałaby się dziś trochę rozejrzeć po okolicy. Musi połapać się w tym wszystkim, zanim pozna wszystkich. Ale przekaż dzieciom jej pozdrowienia. Michael skinął głową. — Braterskie pozdrowienia — podkreślił. Will zaśmiał się. — Tak — poprawił się — przekaż im jej braterskie pozdrowienia i powiedz, że zobaczy się z nimi później, jutro albo pojutrze. Michael uśmiechnął się do nas obojga i ruszył w kierunku szkoły.

Zaczekaliśmy, aż zamkną się za nim drzwi, i gdy usłyszeliśmy, jak rytm wierszowanki rozpada się na mnóstwo cienkich głosików zadających pytania, zawróciliśmy konie na drogę, którą przyjechaliśmy. Minąwszy kościół, pokłusowaliśmy na błonia. — Michael to wielki skarb — powiedział Will. — Na pierwszy rzut oka może się wydawać dziwny, ale zrobił dla tej wioski więcej niż ktokolwiek inny. Ma za sobą z pół tuzina stowarzyszeń, komuny, pracował też na eksperymentalnych farmach i różnych takich. Był we Francji w pierwszych dniach republiki. Należy do każdego legalnego towarzystwa, jakie tylko może ci przyjść do głowy, i przypuszczam, do całego mnóstwa innych, które raczej nie są legalne. Mamy szczęście, że został u nas. Musieliśmy go do tego namawiać. — To wyście go tu zaprosili? — zapytałam zdumiona. Myślałam, że jest idiotą, który przybył tutaj, bo nigdzie indziej nie mógł znaleźć pracy. — Musiałem go niemalże błagać na kolanach, tylko że to byłaby już staromodna służalczość — powiedział Will. — Jest znakomitym gorliwym nauczycielem przejętym ideą budowy nowego świata. Ale nie sądzę, żebyśmy zdołali zatrzymać go tu na zawsze, mimo że poświęcił naszej wiosce mnóstwo wysiłku. Są też inne wspólnoty, które z wielką chęcią by go przyjęły, a poza tym wydaje mi się, że w głębi serca Michael wolałby znaleźć się w Ameryce, a nie mieszkać tutaj. Ten kraj nie ma nic do zaoferowania człowiekowi takiemu jak on. Prześladują go, zamiast docenić jego usilne starania, aby polepszyć warunki życia ludzi pracujących.

R

— Czy on jest bezpieczny? — zapytałam. Miałam mgliste pojęcie o mieszkańcach Francji, królu zrzuconym z tronu i rewolucji. Will uśmiechnął się.

L T

— To spokojny człowiek — powiedział. — Nigdy nie spotkałem kogoś takiego. Nie je mięsa, bo nie chce, żeby dla jego przyjemności zabijano zwierzęta. Jak o nim myślę, zaraz przypomina mi się nasz pastor! — Urwał i westchnął.

— Wiesz — dodał — mogę się założyć, że na tym podłożu prześcignąłbym twojego konia! Spojrzałam w dół, na ścieżkę pod końskimi kopytami — sam piach, zbity i suchy, bardzo trudne podłoże. Koń musiałby mieć silne nogi i musiałby iść z wiatrem. — Zakład? — rzuciłam. Will roześmiał się. — Mhm. Stawiam damskie siodło, bo właśnie takie znalazłem, tylko trzeba je będzie podreperować, przeciw — zawahał się — zaraz, czego ja bym chciał? Zamrugał. — Ja nie wiem — wtrąciłam ze śmiechem — nie wiem, czego byś chciał. Naraz jego oczy pociemniały nieznacznie. — Gdybyś była zwyczajną dziewczyną — powiedział nieoczekiwanie poważnie — ścigałbym się z tobą za pocałunek. Tak, tego bym od ciebie chciał! Na moment zapadła cisza. Wszystko nagle przestało być zabawne. Nie uśmiechałam się już. Właśnie miałam powiedzieć: Ale ja nie jestem zwyczajną dziewczyną... — lecz Will uprzedził mnie, zanim zdołałam otworzyć usta.

— Ale ponieważ nie jesteś zwyczajną dziewczyną, nie chcę pocałunku. W zamian za to chciałbym, żebyś pozwoliła, abym przeczytał ci broszurę na temat stowarzyszeń i wspólnych gospodarstw. Parsknęłam śmiechem. Will był szelmą i oszustem. Pomyślałam nagle, jak bardzo pokochałaby go Dandy, i wtedy znajomy ból przeszył mi brzuch. — Co się stało? — zapytał szybko, widząc, że zrzedła mi mina. — O co chodzi, Saro? To tylko żart. — Nie, to nie to — powiedziałam, usiłując przywołać na usta swój popisowy uśmiech, który nic nie znaczył, ale potrafił ukryć wszystko. — To nic, to tylko brzuch, przelotny ból. Jego twarz była bardzo łagodna. Wyciągnął w moim kierunku rękę, ale zaraz ją cofnął, przypomniawszy sobie, że nie lubię, kiedy ktoś mnie dotyka. — Może jednak nie będziemy się ścigać? — zasugerował. — O nie — odparłam, ściągając wodze. — To minie. Zakład stoi! — Trzy, cztery! — rzucił Will. Popuściłam Morzu cugli. Gnaliśmy szeroką piaszczystą przecinką, która wiła się milami. Prowadziłam, gdy wypadliśmy spośród drzew, ale kiedy posuwaliśmy się w stronę wzniesienia, konie szły łeb w łeb. Morze dyszał ciężko. Tak trudne podłoże bardzo go męczyło, lecz utrzymywał równomierny kołyszący

R

krok, którym po prostu pożerał dystans. Droga podniosła się gwałtownie i Morze wyprzedził konia Willa o czubek nosa, a potem jeszcze trochę.

L T

Uniosłam się w siodle i krzyknęłam na Morze ponad odgłosem skrzypiącej skóry, dudnieniem kopyt i ponad tumanami piasku.

Morze pochylił głowę i przemierzył dodatkowy kawałek drogi szybciej. Poprowadziłam go na tę stronę ścieżki, na której zieleniejący wrzos dawał kopytom lepsze oparcie. Morze jeszcze mocniej wyrzucił do przodu swoje białe silne nogi. Włożył w ten wyścig całe serce i popędziliśmy naprzód z okrzykiem triumfu. — Wygrałaś! — zawołał Will, gdy wzniesienie się wyrównało. Zatrzymałam Morze. Oddychał ciężko i pociemniał od potu. — Wygrałaś! — powtórzył Will. — No i ja płacę, chociaż jazda po skraju przecinki to oszustwo. Roześmiałam się promiennie. — Ja zawsze oszukuję — powiedziałam — zwłaszcza gdy stawka jest wysoka. Will pokiwał głową. — Powinienem był wiedzieć. Niełatwo odgadnąć twoją grę. To kości? Zaprzeczyłam ruchem głowy. — Karty. I Will zachichotał. Zawróciliśmy konie w stronę domu. — Gdzie się tego nauczyłaś? — zapytał ubawiony. Słońce grzało mi w plecy i czułam się szczęśliwa, jadąc tak przez otwartą przestrzeń. Z prawej strony dochodził nas donośny radosny głos kukułki, a młody janowiec nadawał powietrzu słodkawy zapach. Will zrównał swojego konia z moim i gdy jechaliśmy obok siebie, opowiedziałam mu o tacie i o tym, jak oszukiwał w przydrożnych gospodach. Opowiedziałam, jak nauczono mnie, gdy jeszcze byłam mała, zachodzić od tyłu

karciarzy i zaglądać w ich karty, a potem dawać znaki ojcu. Opowiedziałam mu, jak tato wysyłał mnie do właściciela gospody po nową talię kart i jak nauczyłam się układać je w taki sposób, żeby ojciec dostawał właściwe bez względu na to, kto rozdawał. — I nikt cię nigdy nie przyłapał? — Will był zdumiony. Rozbawił mnie swoją naiwnością. — Ależ oczywiście, że mnie przyłapywali — powiedziałam. — Byłam tylko małą dziewczynką, moje dłonie były zbyt drobne, żeby ukryć plik kart. Ale zwykle mi się udawało. Ona też tam była... Urwałam. Chciałam mu powiedzieć, że ona też tam była — śpiewała albo tańczyła, trochę unosząc spódnicę, i że mężczyźni, którzy byli dość głupi, by grać z ojcem, byli też wystarczająco głupi, by spuszczać go z oka, gdy tylko jakaś kobieta albo nawet dziewczynka wchodziła na stół, by tańczyć z podniesioną spódniczką. Straciłam wątek. Moja twarz spochmurniała. — Nie pamiętam, o czym mówiłam — wyznałam. — Nieważne. Opowiesz mi innym razem — odparł Will. — Tak, innym razem — przyrzekłam. Wiedziałam, że nie powiem mu tego nigdy. Will spojrzał na niebo.

R

— Musi być koło południa — stwierdził. — Później pojadę jeszcze na wzgórza sprawdzić owce. Są razem z młodymi. Może chciałabyś pojechać ze mną? To śliczny widok.

L T

Już miałam powiedzieć „tak", kiedy przypomniałam sobie o lady Clarze. — Nie mogę. Po południu przychodzi do nas z wizytą lady Clara i powinnam się przebrać w odpowiedni strój. Will przytaknął ze zrozumieniem.

— Odwiozę cię w takim razie do domu — powiedział, ciągnąc lekko za uzdę. — Nie możesz kazać wyższym sferom czekać. — Pojadę sama, znam drogę. Will zatrzymał się i spojrzał na mnie. — Mocno boli? — zapytał, wiedząc dobrze dzięki swej przenikliwości, że mój ból wcale nie minął, choć twierdziłam, że przejdzie szybko. Nie wiedział jednak, w przeciwieństwie do mnie, że ten ból nie minie nigdy. To nie kawałek zepsutego mięsa rozrywał mój żołądek, to jej utrata poraziła mnie na nowo, jak zawsze, gdy się śmiałam, jak zawsze, gdy zobaczyłam coś, co sprawiłoby jej radość. — Nie — zaprzeczyłam, odmawiając jemu racji, a sobie otuchy, jaką mógłby mi dać. — Nic mnie nie boli. Mogę jechać do domu sama, a ty możesz wrócić do pracy. Skinął głową. Nie ruszył się z miejsca, gdy odjeżdżałam. Czułam jego wzrok na plecach — wyprostowałam się w siodle i nawet zaczęłam nucić piosenkę, którą wiatr miał mu zanieść, by myślał, że jestem wesoła. Była to piosenka, którą Robert zwykł zamawiać, kiedy tylko znalazł jakiegoś skrzypka gotowego zagrać kucykom na rozgrzewkę — piosenka z pokazu. Moje życie było nadal ciągłym spektaklem. Jechałam do domu powoli, przyglądając się zieleniejącym wysoko na horyzoncie wzgórzom i przesuwającym się po nich pomalutku niewielkim plamom bieli, w jakie z tej odległości zamieniły się owce Willa.

Wzgórza były jak mur okalający tę malutką wioskę, otaczały ją, jak otacza się dłońmi coś osobliwego i unikatowego — motyla albo maleńkiego błyszczącego żuka. Na błoniach minęłam kilku ludzi zbierających chrust i janowiec. Wymachiwali do mnie wołając: Dzień dobry, Saro! — a ja odpowiadałam im moim pustym uśmiechem i pozdrowieniem, myśląc sobie, że przebyłam już cholernie dużo, a nadal nie mam szlacheckiego tytułu. Ścieżka zaprowadziła mnie na tyły domu. Morze przeskoczył znajdujący się tam niewysoki kamienny murek, nie zmieniając nawet kroku. Dalej dróżka zawiodła mnie na tyły stajni. Własnoręcznie ulokowałam Morze w boksie, bo wciąż nie lubił Sama. Zdziwiło mnie, że pozwolił się dotknąć Willowi. Właśnie wycierałam konia, pogwizdując na niego przez zęby, a on wykręciwszy głowę, skubał moje loki, gdy usłyszałam turkot kół na podjeździe i wyjrzawszy zza drzwi, zobaczyłam skręcający w bramę powóz. — O cholera, to jaśnie pani — powiedziałam do Morza. — Myślałam, że zdążę założyć sukienkę, zanim przyjedzie. Wyszłam ze stajni przyjrzeć się zajeżdżającemu powozowi. Najpierw dostrzegłam konie, parę dobranych dorodnych gniadoszy, dobrze odkarmionych, w lśniących okryciach. Ich uprząż mogła być lepiej wyczyszczona, choć mosiężne części były jasne i połyskujące. Pokiwałam głową. Pomyślałam sobie, że wszystko to było przygotowane dla kobiety, która odczuwała zadowolenie, gdy rzeczy wyglądały tak, jak powinny. Rze-

R

mienie pewnie zniszczą się szybciej, bo nie zostały odpowiednio naoliwione, ale jej to chyba było obojętne. Na koźle siedział stangret ubrany w jaskrawy ozdobny uniform, a za otwartym powozem znajdowało się

L T

dwóch lokajów, którzy przybrani w takie same liberie, wyglądali jak para gardłaczy. Powóz zatrzymał się przy stopniach tarasu. Lokaje zeskoczywszy z kozła, otworzyli drzwiczki, ukazując bladoniebieskie podbicie karety, opuścili schodki i pełnym szacunku ruchem wyciągnęli ręce w stronę lady Clary.

Nie śpieszyła się. Wyszłam na dziedziniec, aby na nią popatrzeć. To było jak dobre przedstawienie. Najpierw zamknęła błękitną parasolkę. Lokaje, nieporuszeni niczym posągi, trwali w oczekiwaniu. Poluźniła woal opadający z kapelusza, aby chronić ją przed kurzem, i odsunęła go nieznacznie w tył. Następnie wstała, wstrząsnęła leciutko spódnice i podała dłoń czekającemu w bezruchu lokajowi, który byłby w stanie przestać tak cały dzień, gdyby tylko ona miała taką ochotę. Lokaj, gdy zaledwie uczyniła pierwszy gest w jego stronę, przyskoczył bliżej powozu i podał jej ramię w taki sposób, jak gdyby był zaszczycony jej dotykiem. Lady Clara zrobiła dwa maleńkie kroczki, schodząc po stopniach karety, i zatrzymała się u stóp tarasu. Obaj lokaje odsunęli się do tyłu, a ona krocząc bardzo, bardzo wolno, jak szalbierz knujący jakiś podstęp, podeszła do frontowych drzwi. Tu zastygła w absolutnym bezruchu. Lokaje czekali. Czekałam i ja. A obok mnie czekał Sam, który wyszedł właśnie z jednego z zabudowań. Po chwili lady Clara delikatnie skinęła głową, a jeden z lokajów postąpił naprzód i zatłukł pięścią w drzwi, jakby miał zamiar skruszyć je dla jaśnie pani, aby mogła wkroczyć po ruinach. Drzwi otworzyły się natychmiast na oścież i stanął w nich pan Fortescue. — Lady Clara! — powiedział uprzejmie. — Tyle czasu minęło, odkąd ostatnio skierowała pani do nas swoje kroki. Proszę tylko nie mówić, że dokucza pani reumatyzm! Proszę wejść, tu jest straszny przeciąg.

Wydałam z siebie przytłumiony pisk i dałam nurka z powrotem do boksu, gdzie zaniosłam się szczerym śmiechem, tuląc się do boku Morza. Nie sądziłam, żeby James był godnym przeciwnikiem dla lady Clary, ale jego atak na wejście był bezbłędny. Sam zajrzał przez drzwi stajenne i popatrzył zimno na mnie, parskającą śmiechem. — Wyższe sfery — wycedził i splunął na bruk. Pośpiesznie wpadłam do domu, pognałam do góry tylnymi schodami i przebrałam się w szkarłatny damski kostium. Schodząc, zatrzymałam się w pół drogi. Chciałam do nich dołączyć, ale drzwi do salonu były zamknięte. Kręciłam się po schodach z niepokojem, aż usłyszałam dźwięczny, pusty śmiech lady Clary. Pomyślałam, że nie powinnam im przeszkadzać, poza tym nie wiedziałam, czy życzą sobie mnie widzieć. W końcu wróciłam do pokoju i czekałam, aż po mnie przyślą. Po chwili pojawiła się Becky z zapytaniem, czy zechciałabym zejść na dół na filiżankę herbaty w towarzystwie lady Clary i Jamesa. Spojrzałam na swoje odbicie w lustrze. Związanie włosów z tyłu zabrało mi trochę czasu. Szkarłatna wstążeczka była poskręcana i wyglądała jak sznurek, ale przynajmniej włosy nie opadały mi w nieładzie na ramiona. Wyprostowałam się i zeszłam na dół. Lady Clara siedziała swobodnie na jednym z salonowych krzeseł obok stolika, na którym stała jej fili-

R

żanka herbaty i ciasteczko. Spojrzała na mnie z uśmiechem kobiety, która ma wszystko, czego chce. Popatrzyłam na Jamesa. Wyglądał na rozdrażnionego.

L T

— O, Sara! — odezwała się lady Clara. — Twój opiekun i ja dyskutowaliśmy właśnie na temat twojej edukacji i perspektyw. Podejdź tu i pocałuj mnie.

Zbliżyłam się ostrożnie i przycisnęłam swój ciepły policzek do jej policzka — zimnego i upudrowanego. Wskazała mi krzesło obok siebie.

— Twój opiekun obawia się, że mam zamiar cię porwać! — powiedziała, uśmiechając się. — Zapewniłam go, że pragniemy jedynie twego towarzystwa. James skinął głową. — Panienka Lacey musi się jeszcze wiele dowiedzieć o swoim majątku — rzekł. — Na razie objeżdża go razem z zarządcą, poza tym musi nauczyć się czytać księgi majątkowe. — Oczywiście, oczywiście! — przyznała spokojnie lady Clara. — Ale musi też mieć kilku nauczycieli, fryzjera, sukienki, kapelusze, rękawiczki, wszystko, co pozwoli jej być prawdziwą panną Lacey z Wideacre! James zamieszał herbatę, uderzając lekko łyżeczką w filiżankę. Becky podała mi moją filiżankę i wyszła, cicho zamykając za sobą drzwi. Zastanawiałam się, czy będzie podsłuchiwać w hallu. Ja bym tak zrobiła. — Wideacre nie jest zwyczajnym majątkiem — powiedział James cicho. — A i panienka Lacey nie jest zwyczajną młodą damą. Przede wszystkim musi się nauczyć zatwierdzać plany korzystne dla posiadłości. Potem będzie jeszcze mnóstwo czasu na wytworne głupstewka. Lady Clara uniosła ze zdziwienia swe łukowate brwi. — Mnóstwo czasu?! — wykrzyknęła. — Ależ to dziecko ma szesnaście lat. Kiedyż to, pańskim zdaniem, powinna zostać przedstawiona na Dworze? James zamrugał oczami.

— Na Dworze? — zapytał naprawdę zdumiony. — A po cóż miałaby bywać na Dworze? Lady Clara odstawiła filiżankę i szybkim krótkim ruchem otworzyła wachlarz. — Ze względu na jej londyński sezon, oczywiście — odparła rozsądnie. — Musi mieć przecież swój londyński sezon i ktoś musi ją przedstawić. James przeciągnął ręką po włosach. — Nigdy nie myślałem o sezonie — powiedział. — W końcu to się nie liczy. Najważniejsze to nauczyć Sarę radzić sobie w majątku, rozumieć, co robi się tu, na jej ziemi, i przygotować ją do przejęcia fortuny, gdy skończy dwadzieścia jeden lat. Lady Clara zaniosła się wybornym dźwięcznym śmiechem. — Najważniejsze! — wykrzyknęła. — Wałęsać się po malutkiej farmie! — Urwała. — Och, proszę wybaczyć! Nie chciałam być niegrzeczna! Ale... kto poza wieśniakami spędza całe życie na wsi? Zapewne najchętniej skazałby pan Sarę na to, by tkwiła tu z jakimś ponurym miernotą, podczas gdy w Londynie mogłaby prowadzić życie młodej damy. — Wieś to nie jest więzienie! — rzucił z zapałem James. — Sara pokocha życie tutaj. — Ale ty tu nie mieszkasz — zauważyłam. — Ty mieszkasz w Londynie! Lady Clara zatrzepotała wachlarzem i na chwilę ukrywszy za nim twarz, porozumiewawczo mrugnęła do mnie.

R

James zerwał się na równe nogi i przeszedł się po pokoju.

L T

— Saro — przemówił do mnie — przecież ty nie pragniesz życia londyńskich wyższych sfer. Nie po to się urodziłaś, nie możesz tego chcieć!

Popatrzyłam na niego w zamyśleniu. Prowadził mój majątek sprzyjając wieśniakom i z korzyścią dla nich. Nie domagał się od nich opłat za dzierżawę, choć powinien. Nie szukał mnie i nie znalazł. Zanim tu dotarłam, jej już nie było, i żadne dobrodziejstwa płynące z życia tutaj nie mogły jej pomóc. — Chcę tego, co najlepsze — powiedziałam. W moim głosie nie było nawet cienia łagodności. — Nie po to przeszłam tak wiele i pracowałam tak ciężko, by teraz wieść życie, które byłoby tylko namiastką prawdziwego życia. Chcę tego, co najlepsze. Jeśli jest to Londyn, w takim razie chcę Londynu. W wytwornym różowym salonie zapadła cisza. James patrzył na mnie, jakbym rozwiała jego ukochany sen. — Myślałem, że tak będzie dla ciebie najlepiej — rzekł spokojnie. — Takie życie na pewno wybrałaby dla ciebie twoja matka. Lady Clara z lekkim trzaskiem złożyła wachlarz. Wstała i wstrząsnęła spódnice. — Cóż — powiedziała — muszę już iść. A więc wszyscy jesteśmy zgodni. Sara może odwiedzać mnie, ucząc się jednocześnie zarządzać majątkiem. Będę jej doradzać w sprawach ubioru, zachowania i właściwego postępowania. Gdy zechce pan powrócić do Londynu, panie Fortescue, Sara będzie mogła pozostać ze mną aż do rozpoczęcia sezonu. Moi prawnicy skontaktują się z panem, aby uzgodnić szczegóły wypłacania jej pensji. Podeszła do drzwi, ale James Fortescue nie ruszył się nawet, by je otworzyć. — Czy takie jest twoje życzenie, Saro? — zapytał mnie ponownie. — Na miłość boską! — wybuchnęłam. — Czy nie powiedziałam przed chwilą, że tak?

Lady Clara zastukała skrzydełkami wachlarza o dłoń. Odwróciłam się w jej stronę. — Nie przeklinaj. Nie podnoś głosu. Nie odpowiadaj pytaniem na pytanie — wyrecytowała. — Spróbuj jeszcze raz. Oczyma płonącymi gniewem spojrzałam na nią, na Jamesa Fortescue i na cały ten świat wyborów i decyzji, w którym nie istniało nic ani nikt, komu mogłabym zaufać. Lady Clara popatrzyła na mnie swymi błękitnymi przezroczystymi oczami. Przypomniała mi Roberta Gowera i to, jak przyuczał mnie do swojego fachu. A potem przypomniało mi się, w jaki sposób ona radzi sobie z Jamesem, nie podnosząc głosu. Dobre maniery potrafią ugodzić równie ostro i brutalnie jak ostrze noża. Lady Clara uniosła brwi, dając mi do zrozumienia, że czeka. Odwróciłam się do Jamesa i uśmiechnęłam bez cienia życzliwości na twarzy. — Życzę sobie udać się do Londynu na sezon — powiedziałam. — Tam jest moje miejsce i tam chcę być. Lady Clara podała mi rękę i poszłyśmy razem do powozu. — Brawo — pochwaliła mnie, gdy znalazłyśmy się w hallu. — Szybko się uczysz! Przyślę Perry'ego z powozem dziś wieczór. Niech cię weźmie na przejażdżkę. Jutro możesz zajechać do dworu, a ja sprowadzę dla ciebie krawca z Chichester. Perry przyjedzie po ciebie. — Urwała. — Sądzę, że ty i on będziecie się razem do-

R

brze bawić — dodała. Potem wsiadła do powozu, rozłożyła swą błękitną parasolkę i już jej nie było.

L T

ROZDZIAŁ 24

Miała rację. W ciągu następnych dni Perry i ja zaprzyjaźniliśmy się bez trudu. Nagła sympatia, którą poczułam, ujrzawszy go kluczącego drogą z głową pochyloną nad łbem kulawego konia, rosła niemalże bez mojej wiedzy. Był najbardziej układnym mężczyzną, jakiego znałam — nigdy szorstki, nigdy niecierpliwy. Zawsze widziałam go uśmiechniętego i zadowolonego.

Jego matka wspierała naszą przyjaźń. Gdy chciała, abym przybyła do Havering Hall, posyłała po mnie Perry'ego, a nie lokaja. Gdy robiło się późno, a ja musiałam wracać do domu, pozwalała mi jechać konno pod warunkiem, że Perry jechał ze mną, i nie zmuszała mnie do jazdy powozem. Gdy chciała mi pokazać, jak dygnąć, jeśli ukłoni mi się mężczyzna, oczywiście Perry stawał naprzeciwko mnie, trzymając rękę na sercu. Nieczęsto bywał tak pijany jak wtedy, gdy zobaczyłam go pierwszy raz. Rzadko chwiał się na nogach, a nawet jeśli do obiadu wypił za dużo porto, doskonale udawało mu się ukryć, że gdy tylko robił krok, podłoga zaczynała falować. Jeśli w pokoju była jego matka, opierał się nonszalancko o krzesło lub siadywał na podnóżku u moich stóp. Jedynie gdy musiał wstać i przejść kawałek, zdradzał go wyraz sowiego skupienia na twarzy. Nie miałam pewności, czy ona to zauważa. Była niezbadaną kombinacją dobrych manier i szczerości. Zdarzało się czasem, że Perry powiedział coś, co ją bawiło. Wówczas odrzucała głowę do tyłu i zanosiła się śmiechem. Kiedy indziej znów przysłaniała rzęsami oczy, tak błękitne jak jego, lecz nigdy tak ciepłe, i zerkała spod tej zasłony, jakby mierząc mnie. Nie sądzę, żeby wiele uchodziło jej uwagi, a jednak rzadko kontrolowała Perry'ego. Nigdy nie słyszałam też, aby przestrzegała go przed piciem.

A przecież były to wyższe sfery, była to rodzina, jakiej dotąd nie spotkałam. Żyli według zupełnie innych zasad, w osobnym świecie. Lady Clara zaśmiewała się do łez z listów z Londynu i odczytywała na głos najsmakowitsze kąski dotyczące skandali wywołanych przez diuków i damy z towarzystwa. Wyższe sfery zachowywały się w sposób, w jaki my nie ośmielilibyśmy się postępować nawet na jarmarcznej zabawie. Bo i któż miałby im zabronić? Kto miałby ich pilnować, rozkazywać im? Nie było nad nimi żadnych władz, sędziów, pastorów, urzędników. Nie można się więc dziwić, że byli uroczy i nieudolni, i nikczemni. Do nich należał cały świat. Lady Clara nie była wcale głupia. Nie potrafiłam jej ocenić, ponieważ nie umiałam wyobrazić sobie jej życia. Była córką irlandzkiego para. Jako młoda i piękna kobieta została wydana za lorda Haveringa, który był bogaty, schorowany i gniewny. Udało mi się wejrzeć trochę w to małżeństwo dzięki Perry'emu, który opowiadał o długich samotnych latach spędzanych przez jego matkę na wsi, podczas gdy jaśnie pan pił i uprawiał hazard w mieście. Wiedziała bardzo dobrze, że została kupiona, i spełniała swoje obowiązki z kamienną twarzą. Gdy lord żył, rodziła mu synów, których potrzebował. Gdy pozwalał jej wybrać się do miasta, wydawała tyle, ile tylko się dało. Sądzę, że musiała czekać na jego rychłą śmierć, czekać i pragnąć jej. Byłaby wówczas jeszcze młoda, nadal śliczna, bogata i wolna. Lecz gdy lord zmarł, wszystko wyglądało inaczej, niż sobie wyobrażała. Pozostały pieniądze, ale mniej, niż myślała. To musiało być dla niej jak gorzka pigułka — czekać te

R

wszystkie lata, by dowiedzieć się w końcu, że stary lord ją oszukał.

Lady Clara nie poddała się tak łatwo. Wezwała rządcę i zapowiedziała mu, że chce, aby ziemia zaczęła

L T

przynosić dochody. Zdzierała z najemców — musieli płacić, aby utrzymać dzierżawę, musieli płacić, aby się żenić. Musieli płacić nawet, gdy umierali. Posiała wszędzie pszenicę, a ich trzymała o chlebie jęczmiennym. Sprowadziła też do pracy żebraków i płaciła im mniej, niż powinna. Była twardą i pozbawioną skrupułów panią swych ziem, wyciskała z nich każdy grosz, dopóki nie zdobyła pieniędzy, o które jej chodziło. Choć miała na wsi dwór ze służbą, w Londynie śliczną rezydencję, szafę pełną strojów i stajnię pełną koni — to nie wystarczało. Lady Clarze nie wystarczyłaby nawet kopalnia diamentów, miała przecież wynagrodzić sobie całe lata goryczy. Obserwowałam ją i uczyłam się od niej. Nie lubiłam jej, bo i nikt nigdy nie mógłby jej pokochać, lecz rozumiałam ją. Sama znałam głód i bezwzględność. Poza tym podobał mi się sposób, w jaki zabrała się do majątku, aby czerpać z niego zyski. Nawet gdybym przetrząsnęła całą Anglię, nie mogłabym znaleźć bardziej jaskrawego kontrastu z moim cichym i obowiązkowym opiekunem, Jamesem Fortescue. Wiedzieliśmy o tym oboje. Sądzę, że go to bolało. Pod koniec drugiego tygodnia, kiedy spędzałam prawie każdy dzień w Havering Hall, James Fortescue poprosił mnie na chwilę do salonu, zanim udałam się spać. Wszedłszy za nim, wygładziłam sukienkę, jedną z tych nowych, jedwabnych. — Nadszedł czas, abym powrócił do Bristolu i do moich zajęć, Saro — zaczął oględnie James. — Dałem ci czas, byś mogła poznać Haveringów i ocenić ich. Lady Havering jest piękną kobietą, a lord Peregrine atrakcyjnym młodym mężczyzną. Mimo swoich wad, przyciągają ludzi. Chciałem, abyś przypatrzyła się im trochę, zanim zapytam cię ostatecznie, czy życzysz sobie, aby to lady Havering wprowadziła cię do towarzystwa.

— Nie lubisz jej — powiedziałam bez ogródek. Zawahał się, a potem uśmiechnął. — Lepiej, jeśli będę szczery — odparł. — Masz rację, nie lubię jej. Nie miała dobrej reputacji ani jako żona, ani jako wdowa. Lecz przede wszystkim nie podoba mi się jej sposób prowadzenia majątku. Obdarła swoich najemców ze skóry tak, że żyją w zupełnej nędzy. Obsiewa pszenicą pole po polu, zabraniając wieśniakom wypasu ich zwierząt i nie zostawiając im miejsca na własne uprawy. Za każdym razem gdy cena chleba idzie w górę, w jej majątku ludzie giną z głodu, umierają w rowach ciągnących się wzdłuż pszenicznych pól. Niektórzy winią za to jej rządcę, ale sama mi powiedziała, że on jest jedynie posłuszny jej poleceniom. Lady Clara jest może czarująca w salonie, Saro, ale gdybyś spojrzała na nią tak, jak patrzy jej służba czy robotnicy, nie wyglądałaby tak uroczo. Przytaknęłam. — Jak myślisz, czego chce ode mnie? — zapytałam. James wzruszył ramionami. — Dołożyła starań, by cię dobrze ubrać. Te sukienki i kapelusze... — odparł. — Uwielbia obracać się w najlepszym towarzystwie i nie sprawiłoby jej najmniejszego kłopotu zabranie cię na następny sezon. Sądziłem, że możesz być dla niej rozrywką, na pewno nudzi się na wsi... — Zastanowił się. — Może także bawić się myślą, że nie podoba mi się jej wpływ na ciebie.

R

— Lecz ty nie możesz nic na to poradzić — przyznałam szczerze. Skinął głową.

L T

— Nie mogę nic na to poradzić — powiedział. — Jestem jedynie powiernikiem majątku, ty nie jesteś pod moją kuratelą. Mam kontrolować twoje finanse do czasu, aż osiągniesz pełnoletność lub wyjdziesz za mąż. Mogę ci doradzać, lecz nie rozkazywać.

— Mógłbyś się nie zgodzić, abym otrzymywała jakiekolwiek pieniądze — zauważyłam. James Fortescue uśmiechnął się.

— Nie krępowałbym tak twojej swobody — rzekł łagodnie. — W porównaniu z Haveringami mogę się wydawać bardzo nudny, ale nie jestem małym sklepikarskim tyranem, Saro. Bardzo kochałem twoją matkę i przez wzgląd na nią pragnę jedynie twego szczęścia. Jeśli odpowiada ci towarzystwo takiej damy jak lady Clara, cieszę się, że je masz. Z pewnością wprowadzi cię w wyższe sfery umiejętniej niż ktokolwiek, kogo ja bym ci polecił. Ogarnęło mnie nagłe zniecierpliwienie. — Chcę tego, co najlepsze! — zawołałam. — Kobieta, o której mówiłeś, ta, która miała tu przyjechać i zamieszkać ze mną, jest drugorzędną damulką. Wyczułam to, gdy tylko o niej usłyszałam! Nauczyłaby mnie żyć tutaj, na wsi, cichutko i dziękować Bogu za wieczorek karciany w Chichester! Nie chcę tak żyć! Cała ta droga od cygańskiego wozu aż tutaj nie będzie miała dla mnie sensu, jeśli u jej kresu nie dostanę tego, co najlepsze, i to najlepsze, co może być! James Fortescue popatrzył na mnie poważnie ze znużonym uśmiechem na ustach. — Sądzisz więc, że lady Clara jest najlepsza? — zapytał. — I lord Peregrine także?

Zawahałam się. Z jednej strony wiedziałam bardzo dobrze, że lady Clara to awanturnica równie uparta i przebiegła jak ja. Że jest twarda, bystra i podstępna jak stary paskarz oszukujący na miarze. Za to jej syn jest rozkosznym dzieckiem, nikim innym, jak tylko słabym rozkosznym dzieckiem, za którym nie przemawia nic poza jasnymi lokami i błękitnymi oczyma, i naturą udobruchaną alkoholem. Ale z drugiej strony sprawiali, że się śmiałam, że czułam się mile widziana. Obiecali mi pomóc odebrać mój majątek z rąk wieśniaków i postrzygaczy z Wideacre. — Tak sądzę — odrzekłam, kłamiąc uparcie. Kłamiąc w twarz zawiedzionemu Jamesowi Fortescue. Kłamiąc sobie. — Sądzę, iż należą do najlepszych z towarzystwa i chcę być częścią ich świata. Skinął głową. — W takim razie — powiedział — oto adnotacje, które sporządziłem dla ciebie i lady Clary: ile możesz wydawać kwartalnie, z jakiego banku podejmować gotówkę; podałem też adresy moich biur w Londynie i Bristolu. Chciałbym cię widywać mniej więcej co miesiąc bez względu na to, czy będziesz przebywać w Londynie czy tutaj. A gdybyś przypadkiem zmieniła zdanie na temat Haveringów, napisz do mnie natychmiast. Przyjadę i zabiorę cię od nich. Przytaknęłam, ignorując uczucie, że popełniam bardzo poważny błąd. — W porządku — odparłam sztywno.

R

— Gdybyś zmieniła zdanie, Saro — podkreślił uprzejmie. — Gdybyś zmieniła zdanie, zasmakowawszy już tamtego życia, i gdybyś chciała powrócić do Wideacre, pamiętaj, że tu zawsze jest twój dom, który czeka na

L T

ciebie. Może znajdzie się ktoś, z kim potrafiłabyś cieszyć się życiem tutaj. Nie musiałabyś wówczas... Potrząsnęłam przecząco głową.

— Lubię ich — powiedziałam wyzywająco. — Nie jestem osobą twojego pokroju, Jamesie Fortescue. Nie zrozumiałbyś. Ich życie, ich towarzystwo będzie mi bardzo odpowiadać. — Przykro mi z tego powodu — rzekł cicho i ukłonił się nieznacznie. Nie pocałował mojej ręki, jak uczynił to już raz kiedyś, i opuścił pokój. Przez chwilę siedziałam w ciszy. Wydawałoby się, że powinnam triumfować. Rzuciłam przecież wyzwanie potężnemu człowiekowi, zarządcy mojej fortuny, i udało mi się przeforsować swoje zdanie. Ale to nie było uczucie zwycięstwa — raczej jakby zaoferowano mi odrobinę złota, a ja wolałam wziąć fałszywą monetę. Przeciągnęłam dłonią po szyi. Nadal z przyzwyczajenia nosiłam sznureczek ze złotymi zapinkami. Zastanawiałam się, co Celia powiedziałaby o mnie, swojej wnuczce — włóczędze. I co pomyślałaby moja od dawna nie żyjąca matka, Julia, gdyby zobaczyła, jak odrzucam mężczyznę, którego kochała, i odwracam się od ziemi, którą nazywała swoim domem. Milczenie i chandra ogarnęły mnie tylko na tę jedną noc. Zaraz następnego dnia lady Clara, w całym swym majestacie, zajechała do Wideacre Hall. Wymieniła z Jamesem Fortescue dokumenty i adresy, kazała spakować moje bagaże i zabrała mnie do siebie. Jamesa widziałam jeszcze tylko raz, kiedy przybył pożegnać się ze mną dzień przed swoim powrotem do Bristolu. Nawet nie przekroczył progu. Trzymając uzdę konia, czekał na tarasie, aż wyjdę i do niego dołączę. — Jutro zjawi się tu Will Tyacke, aby wziąć cię na przejażdżkę — mówił, gdy staliśmy na tarasie. — Jest moim życzeniem, Saro, abyś jeździła z nim i nauczyła się wszystkiego, czego tylko możesz o majątku.

Wiem, że aż rwiesz się do Londynu i twojego sezonu, lecz sama lady Clara powie ci, że możesz należeć do najlepszych z towarzystwa i mimo to orientować się, co rośnie na twoich polach. Przytaknęłam, — Chcę się nauczyć — odparłam. Choć nie dopowiedziałam: „Po to, żeby gdy osiągnę pełnoletność, móc wprowadzić zmiany", te słowa i tak zawisły w powietrzu. — Być może gdy ujrzysz, jak rzeczy mają się w Wideacre, a jak tutaj, przyznasz jednak rację mnie. — Być może — odrzekłam. Wyciągnął rękę, a ja podałam mu swoją w sposób, w jaki mnie nauczono. Zdążyłam się już wyzbyć zwyczaju wyrywania z uścisku. Lady Clara zbeształa mnie za moje pensjonarskie zachowanie, gdy ktokolwiek mnie dotykał. Zmusiła mnie kiedyś, abym stała nieruchomo, gdy ona, krążąc wokół, głaskała mnie po policzkach, ramionach, rękach, burzyła moje włosy. — Ot, co! — wykrzyknęła, obszedłszy mnie kilkakrotnie. — Nie oczekuję, żebyś wieszała się na szyjach swoich przyjaciół, ale jesteś dziewczyną, a dziewczyny muszą pozwalać się głaskać. Nie sprawiło mi więc kłopotu podejść bliżej Jamesa Fortescue, spodziewając się, że pocałuje mnie w czoło albo nawet w rękę. Ale nie pocałował mnie w ogóle. Zamienił ze mną tylko uścisk, mocny i przyjacielski, jakbym była młodym dżentelmenem.

R

— Masz mój adres — powiedział, odwracając się, by dosiąść konia. — Cokolwiek sądzisz na temat sprawowania przeze mnie powiernictwa, pamiętaj, że jestem twoim przyjacielem i próbuję robić, co mogę naj-

L T

lepszego i dla ciebie, i dla ziemi. Jeżeli znajdziesz się w potrzebie, poślij po mnie, a ja zjawię się natychmiast. Odpowiedziałam na to kwaśnym uśmiechem, myśląc o tych wszystkich latach, kiedy chodziłam głodna. Oferowano mi pomoc teraz, kiedy mieszkałam w domu z dwudziestoosobową służbą i jadałam cztery posiłki dziennie.

— Myślę, że potrafię się zatroszczyć o siebie — rzekłam. Wyrównał wodze i spojrzał na mnie z góry.

— I tutaj także jesteśmy odmiennego zdania — odparł cicho. — Myślę, że zbyt długo starałaś się sama o siebie troszczyć. Myślę, że starałaś się troszczyć o siebie tak usilnie, iż zamknęłaś w sobie cały swój ból i dlatego nikt nie jest w stanie cię od niego uwolnić ani dodać ci otuchy. Z całego serca pragnąłbym widzieć cię tam, gdzie by o ciebie dbano, gdzie mogłabyś zaznać choć trochę dzieciństwa, które cię ominęło. Uniósł lekko kapelusz w moją stronę i w stronę lady Clary, która z okna salonu pomachała do niego koronkową chusteczką. Potem cmoknął na konia i odjechał aleją. Patrzyłam za nim, na jego kanciaste ramiona i nieznacznie pochyloną głowę. Patrzyłam i zdałam sobie sprawę, że gdyby moja prawdziwa matka, Julia, mogła wybierać, on byłby jej mężem. Gdyby żyła, byłby moim ojcem. Spoglądałam na niego, jak oddalał się zostawiając mnie z Haveringami, i wzbraniałam się przed tym, co powiedział o bólu zamkniętym wewnątrz mnie. Nie chciałam się przyznać do żadnej straty. Nie chciałam się przyznać, że utraciłam go. Nie chciałam przyznać, że czuję się osierocona. — Teraz — odezwała się lady Clara, dołączywszy do mnie na tarasie — teraz, moje dziecko, zajmiesz się pracą.

Rozbawiła mnie ta „praca". Zajmowałam się dawniej taką, o jakiej lady Clarze nawet się nie śniło. Jednak gdy zaczęłam ową „pracę", nie bawiła mnie już tak bardzo. Oczywiście nie była trudna jak ćwiczenia na trapezie albo ujeżdżanie koni. Była męcząca w inny sposób. Padałam z nóg każdego wieczora, jakbym przepracowała ciężko cały dzień, i nie miałam pojęcia, co mi dolega. Lady Clara nigdy nie spuszczała mnie z oczu. Kazała mi przejść się z tuzin razy po pokoju, kazała mi siadać na krześle, to znów wstawać — tak bez przerwy. Zaordynowała, aby wyprowadzono na dziedziniec powóz, faeton i kariolkę, a ja miałam wchodzić i schodzić po stopniach każdego z nich, do znudzenia, aż wreszcie przestanę przydeptywać sobie kraj sukienki i uderzać czepkiem o sufit powozu. Posiłki spożywałyśmy samotnie. Nie jadał z nami nawet Perry. Służba nakrywała do stołu, a potem była odprawiana. Teraz cierpliwie, niczym strażnik więzienny w rozmowie z idiotą, lady Clara uczyła mnie, jak trzymać nóż i widelec, jak je odkładać na talerz pomiędzy kęsami, popijać tylko z pustymi ustami, by nie zostawić na brzegu naczynia tłustych plam. Jak rozmawiać podczas jedzenia i jak radzić sobie ze skrzydełkami kurczęcia, przełamując kości, a nie ogryzając je i ssąc. Uczyła mnie wycierać opuszki palców w serwetkę i balansować nią na kolanach w taki sposób, by nie zsunęła się na podłogę. Ile należy pić wina, kiedy jest grzecznie odmówić, a kiedy grzeczniej je przyjąć. Cały czas, o każdej porze dnia poprawiała mój sposób wysławiania się — po prostu unosząc jedną ze

R

swych łukowatych brwi, ostrzegała mnie, że wyrażam się po cygańsku, grubiańsko lub sprośnie. Raz po raz próbowałam powiedzieć coś do niej, a wtedy ona zmuszała mnie do powtarzania mojej wypowiedzi, jak koń

L T

powtarza trudny skok, dopóki nie będę w stanie użyć właściwych słów i właściwego tonu. — Na szczęście niektóre z najlepszych dam z towarzystwa wyrażają się jak parobcy — rzekła cierpko. — A sporo czyta i pisze nie lepiej od ciebie. Mimo to ty się nauczysz, Saro. Robisz szybkie postępy. Nie mogłam jej nie szanować. Cokolwiek zrobiłam, nigdy nawet powieka nie drgnęła jej ze złości. Bez względu na to, jakie popełniłam błędy — a byłam zbyt wielką ignorantką, żeby choćby zdawać sobie sprawę, jak bardzo musiały ją razić — nigdy nie wyglądała na ani trochę zdziwioną. Jednego wieczora, po szczególnie ciężkim dniu spędzonym w ogrodzie na nauce zrywania kwiatów i układania ich w wazonie, wybuchnęłam: — Lady Claro, to nie ma sensu. Mnie doprowadza to do szaleństwa, a pani pewnie wyłazi z siebie z mojego powodu. Nigdy się tego nie nauczę. Zbyt późno zaczęłam. Usiłuje mi pani przekazać umiejętności, które powinnam była posiąść, gdy uczyłam się chodzić. Teraz jestem na to za stara. Wrócę do siebie i zamieszkam z tą leciwą damą od Jamesa Fortescue. Nigdy nie nauczę się wszystkiego, czego powinnam, a pani naszkoliła się już mnie od diabła i trochę. — Nie mów „od diabła i trochę" — rzekła natychmiast — ani „wyłazić z siebie". — Zrobiła pauzę. — Nie, moja droga, nie jestem tym zmęczona i sądzę, że uczysz się szybko. Nie jestem też skłonna zarzucić tego wszystkiego. Myślę, że będziesz moją chlubą, chlubą nas wszystkich. Chcę, abyśmy kontynuowały naszą pracę. Jestem doprawdy zadowolona z twoich postępów. — Ależ, lady Claro — odparłam — sezon rozpoczyna się na jesieni. Choćby nie wiem co, nie będę gotowa na czas. Wsparła głowę o oparcie krzesła. Znajdowałyśmy się w błękitnym salonie. Kolor obić pasował idealnie do jej oczu, jakby został wybrany właśnie z myślą o ich barwie. Tak prawdopodobnie było.

— Tę decyzję pozostaw mnie — powiedziała. — To ja wprowadzam cię w nowy świat, musisz więc ufać mojemu osądowi. Powiem ci, co jest dla ciebie najlepsze, i powiem też, kiedy będziesz gotowa. — A co potem — zapytałam sucho — gdy już będę gotowa, gdy już wejdę do pani towarzystwa? Co będzie potem? Jak pani sądzi, co będzie potem? Uniosła brwi. Jej spojrzenie było jakby niewidzące, bardzo zimne. — Cóż, będziesz się bawić — odparła. — Jesteś dziedziczką znacznego majątku. Do towarzystwa wprowadza cię kobieta o nieskazitelnej wiarygodności, czyli ja. Będzie ci asystować najprzystojniejszy młody mężczyzna w Londynie, będący parem Królestwa, czyli, Boże dopomóż, Perry. Jeśli chcesz należeć do towarzystwa, w ten właśnie sposób zrealizujesz szczyt swoich ambicji. — A co potem? — naciskałam. Posłała w moją stronę znużony zimny uśmiech. — Potem ty zadecydujesz, moja droga — powiedziała. — Większość młodych kobiet wychodzi za mąż za najlepszą partię, za tego, który licytuje najwyżej. Rodzice oceniają za nie, starsi doradzają im. Ale ty nie masz rodziców, którzy mogliby za ciebie wydawać osąd o mężczyznach, a w kręgach, do których wkroczysz razem ze mną, James Fortescue nigdy nie zostałby przyjęty. Jesteś sama sobie panią. Przypuszczam, że jeśli zakochasz się po uszy, będziesz mogła poślubić swego wybranka, czy będzie to lokaj, czy stajenny. Nikt cię nie będzie powstrzymywał.

R

Spojrzałam na nią. Moje zielone oczy były tak surowe jak jej błękitne.

L T

— Wie pani równie dobrze jak ja, że to się nie stanie — rzuciłam obojętnie. — Nie interesują mnie tego typu romanse. Nie odpowiadają mi.

— Sugerowałabym więc małżeństwo z wyrachowania — odparła. — Gdy już wyjdziesz za mąż, będziesz mogła sprawować kontrolę nad swoim majątkiem i nie będziesz musiała zwracać się więcej do Jamesa Fortescue po pensję. Mogłabyś prowadzić swoje włości zgodnie z własnym życzeniem i odesłać z torbami tych wszystkich okradających cię z dochodów dzierżawców. Musisz na powrót uczynić z Wideacre bardzo dochodową posiadłość i żyć, jak się tobie będzie podobało. Jeśli wybierzesz sobie męża, który nie będzie ci wadzić, możesz wypłacać mu jakiś procent, aby trzymał się od ciebie z daleka, a sama będziesz wieść życie, jakiego zapragniesz. Popatrzyłam na nią i nagle pojęłam. — Peregrine — powiedziałam stanowczym głosem. Nawet nie drgnęła. — Peregrine, jeśli sobie życzysz — przyznała — lub ktokolwiek inny. Wybór należy do ciebie, moja droga. Do niczego cię nie zmuszam. Skinęłam głową. Od dawna zastanawiałam się, do czego lady Clara zmierza. Była cierpliwa w stosunku do mnie. Teraz zrozumiałam, jaki miała cel. Byłam pełna podziwu dla niej za to, że nie zaprzecza. — Przykro mi — odezwałam się kategorycznie. — Obawiam się, że w ogóle nie chcę wychodzić za mąż. Ani za Peregrine'a, ani za nikogo innego. Jestem gotowa natychmiast wrócić do domu. James Fortescue znajdzie dla mnie towarzysza. Jestem pani bardzo wdzięczna za jej uprzejmość, ale nie musi mnie już pani dłużej uczyć.

Ospały ruch jej wachlarza osadził mnie z powrotem na krześle. — Powiedziałam, że będzie tak, jak sobie życzysz — mówiła łagodnie. — Jeżeli nie życzysz sobie wychodzić za Perry'ego, nie musisz. Sądziłam, że chciałabyś wreszcie przejąć swoje dobra i swój majątek. Jeśli nie poślubisz Perry'ego, będziesz musiała czekać jeszcze pięć długich i męczących lat, Saro! Lecz wybór należy do ciebie. I Wideacre należy do ciebie, cokolwiek się stanie. A ja cieszę się, że mogę cię kształcić i być twoim sponsorem* na Dworze. Cokolwiek się stanie. Przechyliłam głowę. Kolejny raz, a zdarzało się to niemal co dzień, okazała mi swoją klasę i hojność przychodzącą z taką łatwością tym, którym nigdy nie brakowało jedzenia, nigdy nie brakowało przestrzeni i czasu. Jej hojność była hojnością kobiety, która nie zaznała dotąd głodu. Nie kosztowała jej nic. Pragnęłam nauczyć się tej samej łatwej nonszalancji. — Dziękuję — burknęłam. — Głos — zauważyła, nie zmieniając tonu. Podniosłam głowę i powiedziałam staranniej: — Dziękuję. Uśmiechnęła się do mnie. Jej oczy lśniły niezgłębionym błękitem. — Proszę bardzo — odparła czarująco.

R

* Sponsor — członek towarzystwa (klubu itp.) wprowadzający kandydata lub gościa (przyp. tłum.).

L T

ROZDZIAŁ 25

Nie podobało mi się, że James Fortescue wyjechał. Nie podobało mi się, że w Wideacre Hall mieszkali tylko Becky i Sam. Nie podobało mi się, że przejeżdżając przez błonia niedaleko domu nie widziałam dymu unoszącego się nad kominami. Nie podobało mi się, że frontowe drzwi były zawsze zamknięte. W pewnym sensie obecność Jamesa Fortescue była dla mnie pokrzepiająca. Mimo iż przeciwstawiłam mu się i opuściłam go dla Haveringów, miałam świadomość, że on zawsze tam jest, na wypadek gdybym zechciała powrócić. Lecz teraz meble w salonie i w pokojach jadalnych, w całej frontowej części budynku powlekały pokrowce, a James... Jamesa nie było. Ucieszyłam się, widząc Willa. Tylko on znał Wideacre, tylko on kochał to miejsce tak bardzo jak moja matka. Zjawiał się co dzień, by zabrać mnie na przejażdżkę — tak jak prosił go James — i pokazywał mi każde pole, wyjaśniając, co się orze, co obsiewa, co pozostawia na ugór. Lady Clara nie sprzeciwiała się temu. — Ależ naturalnie — powiedziała. — Musisz poznać każdy cal tej ziemi, jeśli masz w ogóle zamiar wystąpić przeciw swemu powiernikowi i jego zarządcy. W ciągu najbliższych pięciu lat stoczysz z nimi niejedną zaciętą bitwę. Jeśli myślisz o tym, by wygrać przynajmniej niektóre z nich, musisz znać swoje włości tak dobrze jak Will Tyacke. I tak proces wychowywania mnie na typową młodą dame objął też codzienną popołudniową przejażdżkę z Willem. Nie nosiłam już moich bryczesów. Mogłam za to wybierać między dwoma nowymi damskimi

kostiumami do konnej jazdy — bladozielonym, który miał podkreślać kolor moich oczu, i ciemnoszarym. Jak przystoi młodej damie, czekałam zawsze, aż zostanę wezwana. Will wystawał więc na dziedzińcu, gdy ja przypinałam kapelusz, naciągałam rękawiczki i brałam szpicrutę. — Nie ma najmniejszego powodu do pośpiechu, Saro — powiedziała lady Clara, zerkając na mnie znad żurnala, który właśnie czytała. — Nie spiesz się, a będziesz poruszać się płynniej. Skinęłam głową i podszedłszy, najpłynniej jak tylko mogłam, do lustra, poprawiłam kapelusz, przesuwając go nieledwie o pół cala. — Tak lepiej — przyznała lady Clara. Spojrzałam na siebie. Nie widziałam choćby ułamka różnicy. Ale w końcu to nie była moja specjalność. Ona bez wątpienia widziała poprawę. — Jest dziś ciepło — rzekła ospale. — Spróbuj nie wystawiać twarzy na słońce, Saro. I tak jesteś już zbyt opalona. — Dobrze, lady Claro — odparłam. — Po powrocie z przejażdżki możesz zaproponować Willowi Tyacke'owi szklaneczkę piwa w kuchni. Zawahałam się. — Nie sądzę, aby przystał na to — odrzekłam. Uniosła swe łukowate brwi.

R

— A dlaczegóż to? — zapytała. — Nie opowiadaj mi, że jest na dodatek abstynentem! To byłoby zbyt absurdalne!

L T

— Nie — powiedziałam. — Widywałam go pijącego piwo i wino. Ale on jest dumny. Nie sądzę, by przyjął zaproszenie na piwo do kuchni, gdy ja przejdę do salonu. Lady Clara odłożyła żurnal, okładką w dół, na stoliczek obok i wzięła wachlarz. Zdążyłam poznać ją wystarczająco dobrze, by zauważyć ledwo dostrzegalne oznaki tego, że zastanawia się nad moimi słowami. Musiałam teraz mieć się na baczności.

— Czy jesteś zdania, że Will Tyacke jest godny mojego salonu? — zapytała ostrożnie. — Nie — zaprzeczyłam. — On nie lubił nawet salonu w Wideacre. Zawsze rozmawialiśmy w jadalni. Pokiwała głową. — A czy ty jesteś godna mojego salonu? Zwątpiłam. — Jesteś? — powtórzyła. — Nie — powiedziałam z obojętnością. — Nauczyła mnie pani, jak stąpać po pokojach i jak siadać, nie wykonując gwałtownych ruchów. Ale w głębi serca wciąż jeszcze nie jestem Sarą Lacey, młodą damą. Wewnątrz nadal jestem... — urwałam. Chciałam powiedzieć: Meridon, jeźdźcem na oklep; ale za nic nie wyrzekłabym tego imienia w tym domu. Wolałam, aby lady Clara nigdy się nie dowiedziała, jak podłe prowadziłam życie, zanim znalazłam drogę tutaj. Uśmiechnęła się do mnie lekko i chłodno. — Czasem i ja w głębi serca jestem niegrzeczną dziewczynką, która nie chce umyć twarzy, póki tatuś nie przyjdzie i nie da jej klapsa, która lubi bawić się we wsi z dziećmi wieśniaków — mówiła. — W każdym z

nas kryje się ktoś inny, Saro. Nie ma w tym nic niezwykłego. Lecz nauczyłam się być pierwszą damą towarzystwa w Londynie. Ty także się nauczysz. Tego właśnie pragniesz, nieprawdaż? — Tak — potwierdziłam. Tego właśnie pragnęłam. Chciałam pozostawić za sobą dawne życie i stare miłości. Nawet myślenie o nich sprawiało mi zbyt wielki ból. Powinnam żyć daleko, bardzo daleko od nich i nigdy już tam nie powrócić. — W takim razie ty przyjdziesz do mojego salonu, a Will nie — zawyrokowała. — Polecam ci poczęstować go małym piwem w kuchni, gdy powrócicie z przejażdżki. Należy się troszczyć o służbę, Saro. Powinnaś zaproponować mu coś zimnego po tym, jak będzie ci towarzyszyć w takim upale. — Dobrze, lady Claro — przytaknęłam i opuściłam pokój, prawą ręką otwierając drzwi, a lewą zamykając je ostrożnie za sobą. Will, skąpany w popołudniowym słońcu, siedział na stajennym dziedzińcu niewzruszenie jak pniak, trzymając wodze Morza. Morze odwrócił głowę i zarżał, widząc mnie. Will także się ucieszył. — Masz całkowitą pewność, że jesteś już zupełnie gotowa? — zapytał, uśmiechając się ciepło. — Tak — odparłam. — Kiedy wychodziłam, zostałam zatrzymana na chwilę. Przepraszam, że kazałam ci czekać. — Nie śpieszy mi się — powiedział wesoło. — Mam cię podsadzić?

R

Nie było potrzeby. Potrafiłabym wskoczyć na konia z łatwością, jak zawsze, ale z cienia wyłoniło się dwóch stajennych i parobek — wszyscy po to, aby mnie unieść.

L T

— Nie jest wybiegany — ostrzegł mnie jeden ze stajennych, tarmosząc się za grzywkę. — Proszę wybaczyć, panienko Lacey.

— Poradzi sobie — powiedział Will z cichą ufnością. Zawróciliśmy konie na leśną ścieżkę prowadzącą do Wideacre.

— Dokąd dzisiaj, Saro? Na wzgórza wygalopować zdenerwowanie? Nie widziałaś od paru dni owiec, niedługo będziemy je strzyc.

— O tak. I chciałabym tam wpaść, gdy postrzyganie już się zacznie. Dużo z tym roboty? — Zatrudniamy wędrownych postrzygaczy albo dodatkowych ludzi z Midhurst. — Długonogi koń Willa zrównał krok z tanecznym krokiem Morza. — Zwykle uwijamy się z tym w ciągu tygodnia. Obok stodół, na wzgórzach, montujemy zagrody, w których strzyże się owce, a wełnę ślemy do Londynu na sprzedaż. W tym roku mamy kontrakt z zakładami wełniarskimi w Hampshire, więc sprzedajemy bezpośrednio im po ustalonej cenie. Po zakończeniu postrzygania odbywa się w stodołach mała zabawa dla pasterzy i ich rodzin. No i dla postrzygaczy. Skinęłam głową. Kłusowaliśmy po leśnej ścieżce, tej samej, którą po raz pierwszy przyprowadziłam Perry'ego do Havering Hall. Dróżka była pocętkowana refleksami słonecznymi, Fenny szumiała cicho i harmonijnie. Na wyższych gałęziach drzew śpiewały ptaki, a powietrze pachniało słodyczą, ciepłem i latem. — Pospałabym sobie pod gołym niebem, jak niegdyś — westchnęłam tęsknie. — Zmęczona życiem wyższych sfer? — zasugerował Will, uśmiechając się kwaśno. — W Acre zawsze znajdzie się dla ciebie miejsce.

— O nie — odparłam. — Nigdy się nie cofam. Po prostu lato jest piękne, a ja mam wrażenie, że spędzam całe dnie w domu. — Yhm, nie wychodzisz za często, co? Mnie by to okrutnie drażniło. Nie nadajemy się do życia w czterech ścianach, ani ja, ani ty. Zwariowałbym zamknięty tak w salonie przez cały boży dzień. — Uczę się różnych rzeczy — próbowałam się bronić. — Rzeczy, które są mi potrzebne. Will skinął przyzwalająco głową. — W porządku, jeśli jesteś pewna, że są ci potrzebne. — Są — potwierdziłam stanowczo, a on znów skinął głową i nie powiedział już nic więcej. Jechaliśmy razem jak starzy przyjaciele, rozmawiając, kiedy mieliśmy na to ochotę, milcząc przez większość czasu. Will dobrze jeździł. Jego koń, Piękniś, nie byłby w stanie dorównać szybkością i wytrzymałością Morzu, który był hunterem*. Lecz potrafił naprawdę nieźle się ścigać. Jeżeli Piękniś startował z dziesięciolub dwudziestojardowymi forami, Morze miał nieraz ogromne trudności, by go dogonić przed metą. * Hunter — koń do polowania z gończymi (przyp. tłum.).

Will mówił niewiele, ale kiedy tylko mijaliśmy świeżo obsiane pole albo jakichś ludzi zajętych pracą,

R

zaraz przepytywał mnie, chcąc się upewnić, czy dokładnie wiem, co robią. Gdy na drodze natknęliśmy się na kogoś zajętego przycinaniem żywopłotu albo kopiącego rów, zatrzymywaliśmy się i Will przedstawiał mi go

L T

po nazwisku lub też przypominał, kiedy go już spotkałam. Obserwując Willa pośród tych ludzi zauważyłam, że jest lubiany i mimo młodego wieku poważany. Starsi od niego polegali na jego osądzie i ze wszystkim się do niego zwracali, młodsi byli uprzejmi i swobodni. Domyślałam się, że dogadywali mu na temat naszych przejażdżek, lecz w mojej obecności byli pełni szacunku i nieskrępowani. Młode kobiety wprost pożerały mnie wzrokiem, przypatrując się najdrobniejszym szczegółom mojego stroju, butów i rękawiczek. Nie przeszkadzało mi to. Stawałam kiedyś pośrodku areny, gdy rzucano pod moje stopy monety i kwiaty. Jakże mogłabym spłonić się teraz jedynie dlatego, że pół tuzina dziewcząt nie mogło oderwać oczu od złotego obszycia mojego żakietu? Widziałam niejedną z nich spoglądającą na Willa z poufałym uśmiechem i odgadłam, że jest popularny także wśród młodych kobiet. Minęliśmy dwie dziewczyny, które krzyknęły do mnie „dzień dobry", a Willowi posłały wesołe spojrzenie. — Jesteś tu ulubieńcem — powiedziałam oschle. — Poznałaś już te dwie, pamiętasz? — zapytał. — Są od Smitha. Mieszkają w chacie naprzeciwko kuźni. To jego córki, córki Maleńkiego. Tak go przezywają. — Tak — przytaknęłam zafrapowana. — Dlaczego go tak nazywają? Daleko mu do maleńkości! Will uśmiechnął się. — Naprawdę ma na imię Henry — wyjaśnił. — Jego matka zmarła, wydając go na świat. Jako dziecko był mały i słabowity i ciągle chorował. Nikt nie sądził, że będzie żyć, toteż nie zawracano sobie głowy, żeby mu nadać jakieś imię. Wołali na niego tak samo jak na jego brata. Potem, gdy Julia Lacey zaczęła wprowadzać

we wsi nowe porządki, jej wuj John, lekarz, zajął się nim i Henry wydobrzał, wyrósł i spotężniał. Przeżył więc, ale przezwisko przylgnęło. Przytaknęłam. Nawet imiona noszą ślady władzy, jaką mieli właściciele ziemi nad tymi, którzy ją uprawiali. Pochlebiało mi, że wiele dwudziestoletnich i nieco starszych kobiet nosiło imię Julia po mojej matce; było też kilku Richardów i cała masa Johnów. Ale istniała też ciemniejsza strona — dzieci, którym nie nadawano imion w latach głodu, gdy moja rodzina rujnowała wioskę swoją zachłannością. Wtedy wymyślano im jedynie przezwiska albo nazywano je imionami braci i sióstr. Było mało prawdopodobne, że przeżyją. Na cmentarzu znajdowało się wiele kopczyków z drewnianymi tabliczkami, na których nie widniały żadne napisy, bo nie było pieniędzy na kamieniarza, albo po prostu ludzie, rozpaczliwie głodni, nie mieli co powiedzieć. — W tej chwili niewiele dzieci umiera w Acre — rzekł Will, idealnie odczytując moje myśli. — Niewiele. Oczywiście chorują czasem i oczywiście zdarzają się wypadki. Ale na twojej ziemi, Saro, nikt nie umiera z głodu. Sposób, w jaki prowadzimy majątek, daje każdemu jakiś udział w zyskach, a to wystarcza, by wszystkich nakarmić. Skierowaliśmy konie na wąską dróżkę prowadzącą w górne partie wzgórz. Znałam ją teraz bardzo dobrze i czułam się na niej pewnie. — To się będzie musiało zmienić — mówiłam, przeciągając wyrazy. — Gdy osiągnę pełnoletność, zmienię to.

R

Will uśmiechnął się i zebrał wodze, aby przepuścić mnie do przodu.

L T

— Być może najpierw zmienisz się ty — powiedział. — Być może zrozumiesz, że życie na ziemi, na której ludzie są syci i czują się odpowiedzialni za własną pracę, sprawia większą radość niż trochę dodatkowego grosza. Posiadłość jest uprawiana dobrze, Saro, nie zapominaj o tym. I nie kosztem ludzi, którzy na niej pracują.

— Tu nie ma miejsca na zbędny balast — oparłam. Dobrze, że lady Clara nie słyszała mojego głosu, był chrapliwy i matowy. — Z nowym wiekiem narodził się nowy świat. Masz gigantyczne zamorskie rynki, możesz zdobyć albo stracić kolosalne pieniądze. W kraju każdy majątek musi rywalizować z pozostałymi. Jeśli ustąpisz na rzecz swoich pracowników, będziesz walczyć z jedną ręką uwiązaną z tyłu. Zatrzymałam się, by mógł zrównać się ze mną. Zobaczyłam nagły błysk gniewu na jego twarzy. — Wiem, że nauczono cię mówić tak, jak mówią dziedzice — odezwał się bardzo opanowanym głosem. — Ale wy wszyscy będziecie musieli zrozumieć, że bogactwem kraju są ludzie. Nie osiągniecie wielkich zysków przy pomocy zagłodzonych wieśniaków. Nie zbudujecie maszyn ani narzędzi przy pomocy ludzi, którzy nie potrafią czytać i pisać. Będziecie mieli jakieś dochody przez krótki czas, zapracowując wszystkich na śmierć i płacąc im co kot napłakał. A kto kupi wasze towary, jeśli nie będzie za co? — Sprzedamy za granicę — odrzekłam. Dojechaliśmy na szczyt wzgórz. Wskazałam na morze, taflę czystego błękitu na horyzoncie przechodzącego w fiolet. — Sprzedamy w koloniach, na całym świecie. Potrząsnął głową. — Tam zrobicie to samo co tutaj. Ty i twoi nowi przyjaciele. Będziecie kupować tanio, a sprzedawać za ciężkie pieniądze. Będziecie ich zarzucać pracą i źle płacić. Gdy się zbuntują, wprowadzicie wojsko, mówiąc, że to dla ich dobra. Będziecie się sprzeciwiać ich edukacji, a potem powiecie, że nie można im ufać, ponieważ

są nieukami. Będziecie ich trzymać w głodzie, ciemnocie i brudzie, a później narzekać, że czuć od nich albo że nie mówią poprawnie. Zrobicie z nimi to samo, co zrobiliście z ludźmi w tym kraju! Przerwał. Nie odpowiedziałam. — To się nie uda — ciągnął spokojnie. — Nie zdołacie utrzymać tego w ten sposób. Kolonie wyrzucą was, tak... I waszą tanią whisky i nędzną bawełnę za wami. Ludzie tutaj będą domagać się swych praw: prawa do głosu, do decydowania o tym, kto będzie nimi rządził. Wówczas takie majątki jak Wideacre wskażą innym drogę. Miejsca jak to, które próbują dzielić swoje zyski. — To są moje zyski — poprawiłam go z zawziętością. — To nie są żadne „swoje" zyski. — To twoja ziemia? — zapytał. Przytaknęłam. — Twoi ludzie? — indagował. Byłam w rozterce. — Twoje niebo? Twój deszcz? Twoje ptaki? Twój wiatr? Twoje słońce? Odwróciłam głowę nagle zirytowana. — To się nie uda — powiedział. — Twoje wyobrażenie własności jest bez sensu, Saro. Powinnaś o tym wiedzieć. Żyłaś przecież na samym skraju społeczeństwa, na pograniczu własności. I wiesz, że świat jest pełen rzeczy, których nikt nie posiada. Wzruszyłam ramionami.

R

— Właśnie dlatego, że tak żyłam, będę tę ziemię nazywać moją ziemią — rzekłam cierpko. — Co ty

L T

możesz o tym wiedzieć, skoro nigdy nie byłeś biedny? Przez całe życie, Willu Tyacke, sypiałeś w miękkim łóżku i zdrowo jadałeś. Nie opowiadaj mi więc o ubóstwie. Przytaknął.

— Zapomniałem — wycedził złośliwie. — Wszyscy musimy odpokutować za twój zły los. Zawrócił konia i poprowadził drogą poprzez wzniesienia. Dzień był piękny, słoneczny i błogi. Miałam żal do siebie, iż nawet w taki czas przywołuję dawne poczucie, że jestem okradana i wykorzystywana, choć powinnam być zadowolona — przecież zdołałam wszystko przezwyciężyć. Will dał mi spokój. Był zbyt łagodny, by prawić mi kazania, gdy wyglądałam tak jak wtedy — zraniona, zła i zmieszana. Za to zażądał nieprzyzwoitych wręcz forów na starcie naszego wyścigu, twierdząc, bezpodstawnie zresztą, że Piękniś prawdopodobnie zgubi podkowę i przez to będzie biegł wolniej. Wystartował jak trąba powietrzna. Musiałam pochylić się nisko nad grzbietem Morza i zmusić go do najszybszego cwału, na jaki go było stać, by dojść Pięknisia, zanim dotrze do krzaka głogu wyznaczającego metę. Konie dopadły go, idąc łeb w łeb. Osadziliśmy je z okrzykiem — Morze wyprzedził Pięknisia o czubek nosa. — Robi się coraz szybszy — przyznałam zziajana. Moje włosy były zwichrzone, a kapelusz przekrzywiony. — Przez to, że tyle biega — odparł Will, uśmiechając się do mnie. — Nigdy przedtem się nie ścigał. — Szkoda, że nie widziałeś Śniega — rzuciłam, beztroska przez moment. — Szkoda, że go nie widziałeś. To arab, ogier, bielusieńki, cudownie bielusieńki. Robert mógł z nim robić wszystko. Śnieg umiał liczyć,

wybierać ze słoika kolorowe chorągiewki, stawać dęba i tańczyć na tylnych nogach. Robert uczył go nosić różne rzeczy w pysku jak pies! — Robert? — powtórzył Will pytająco, głosem wyważonym i obojętnym. — Dawny przyjaciel — ucięłam krótko. Coś w moim głosie powiedziało mu, że nic więcej nie dodam, więc się po prostu uśmiechnął. — Rzeczywiście szkoda, że nie widziałem Śniega — zgodził się ze mną. — Uwielbiam dobre konie. Ale w życiu nie spotkałem siwka takiego jak ten. Skąd go wzięłaś? Masz go od źrebaka, Saro? Przez chwilę przezornie milczałam. Lecz dzień był zbyt ciepły, a śpiew skowronków zbyt czarowny. Poniżej, w oddali, widziałam wieś Acre usadowioną zacisznie na zielonym kobiercu, miniaturową jak wioska lalek. Szachownica pól, zielonych i żółtych, świadczyła o dostatku i bogactwie mojego majątku. Drzewa, stąd zaledwie widoczne jako gęste kępy ciemniejszej zieleni, otaczały mój dom, mój dom rodzinny, Wideacre. Uśmiechnęłam się. — Wygrałam go! — zawołałam w końcu. Will słuchał, a ja rozprawiałam o tym, jak po raz pierwszy zobaczyłam Morze, jak mówili, że nie da się go ujeździć, jak przekonałam mojego pracodawcę — był handlarzem końmi — żeby mi pozwolił go dosiąść, i jak przyjmował zakłady i zarobił na nich setki gwinei. Will śmiał się serdecznie, rechocząc na całe gardło, gdy opowiadałam mu, jak to podciągnąwszy spódnice, siadłam okra-

R

kiem na Morzu. Uciszył się jednak, kiedy zdradziłam, że w końcu Morze stanął dęba, dał susa i wierzgnąwszy zadem, zrzucił mnie na ziemię.

L T

— Spadłaś zapewne jeszcze nie raz — rzekł Will cicho. Przytaknęłam, uśmiechając się na myśl o tym dniu w Salisbury, nie dbając zupełnie o miniony ból. — To tak pewnie rozbiłaś sobie nos? — zapytał. — Spadając z konia? Jest troszeczkę krzywy.

Pogłaskałam się po nosie, zażenowana. — Nie — odparłam

Chciałam mu opowiedzieć o upadku z trapezu, ale myśl o tym przywołała ją, moją siostrę, z cichego ustronnego miejsca w mojej duszy, w którym ją pochowałam. Czułam, jak żal wzbiera we mnie, dławi, jakbym miała udusić się boleścią zbyt wielką, by mogła pomieścić się w mojej piersi. — Nie — powtórzyłam ochryple. Odwróciłam głowę, by nie spostrzegł, jak moje usta wykrzywiają się szpetnie w grymasie bólu, a oczy czerwienieją i zaczynają piec. Nie odważyłabym się zacząć płakać. Wiedziałam, że jeżeli zacznę, nigdy nie przestanę. Nie starczyłoby mi życia, by wypłakać cały mój ból po jej utracie i całą samotność, z którą zostałam. — Nie — zaprzeczyłam ponownie. — Będziemy wracać przez błonia — rzucił niespodziewanie Will, jakby zapomniał, o czym rozmawialiśmy. — Jest tam kawałek ziemi, na którym można by posadzić drzewa. Chciałbym, żebyś powiedziała, co o tym sądzisz. W tej chwili w Kent wydobywają sporo węgla na znacznej głębokości, więc dobrze sprzedaje się drewno nadające się na stemple do podparcia stropów w chodnikach kopalni. Moglibyśmy zasadzić sosny. Byłyby w sam raz do wycięcia za jakieś dziesięć lat. — O... — wykrztusiłam. Gardło ciągle miałam ściśnięte.

— Mogłabyś też rzucić okiem na północną stronę błoni i na majątek Havering — ciągnął. Mówił szybciej i głośniej niż zwykle, dając mi czas na ukrycie mojej rozpaczy, tak by nikt jej nie dojrzał. — Nigdy nie byłaś w tej okolicy, jak mi się wydaje, chyba że z lordem Peregrine. Dużo z nim jeździsz? — Prawie wcale — odrzekłam chrapliwie, biorąc się powoli w garść. Will zerknął na mnie i na jego ustach pojawił się przelotny przyjazny uśmiech. — Przypuszczam, że wkrótce przeniesie się do miasta czy dokądś. Tam gdzie oni spędzają lato. — Nie — zaprzeczyłam. — Zostaje z nami trochę dłużej. Jechaliśmy stępa, obok siebie, na wschód wzdłuż szczytów wzgórz, starą drogą poganiaczy bydła ciągnącą się przez cały Kent. Will spoglądał na mnie pytająco. — Nigdy przedtem nie pozostawał na wsi tak długo — powiedział. — Co go teraz zatrzymuje? Popatrzyłam na niego przenikliwie. W rozmowach z Willem nigdy nie zadawałam sobie trudu owijania czegokolwiek w bawełnę. — Lubi mnie — przyznałam obojętnie. — W tej materii musiałaby się jeszcze wypowiedzieć jego matka — zauważył. — I ona mnie lubi. Uśmiechnęłam się delikatnie. Will spostrzegł to i rzucił mi groźne spojrzenie.

R

— A więc o to ci chodzi? — zasugerował. — Przy wszystkim, co mogłabyś mieć, chcesz tego? Roześmiałam się od ucha do ucha. Było zabawne widzieć go tak poirytowanego.

L T

— Przecież nie wychodzę za mąż. To nie w moim stylu. Nigdy nikogo nie poślubię; nie myślę o mężu, nigdy nie myślałam.

Skinął głową, jakby to, co powiedziałam, potwierdzało jego myśli. Jego zadowolony wyraz twarzy podziałał na mnie niczym płachta na byka.

— Ale gdybym polowała na męża, trudno byłoby znaleźć przystojniejszego — powiedziałam z wyraźną przekorą w głosie. — Jest śliczny jak aniołek i w ogóle się nie złości. Lubię jego towarzystwo, ponieważ potrafi mnie rozbawić. I jest dla mnie delikatny, łagodny jak kochanek. Uśmiech znikł z twarzy Willa, jakbym wymierzyła mu policzek. — Nie czyń go dziedzicem tej ziemi — ostrzegł mnie z nagłą niecierpliwością. — Nikt z nas nie będzie tolerować tutaj Haveringa. — Och, dajże spokój — żachnęłam się, sama niespodziewanie zirytowana. — Mdli mnie od wysłuchiwania, co będziecie, a czego nie będziecie tolerować w Wideacre. Powiedziałam tak, bo chciałam ci dokuczyć. Nie spodziewałam się gróźb z powodu czegoś, co się nigdy nie stanie. Spięłam Morze i popuściłam mu cugli. Pognaliśmy daleko do przodu, zostawiając Willa i Pięknisia za sobą, aż przypominali ołowiane figurki porzucone na trawiastej drodze. Zatrzymałam się wówczas, czekając, aż Will zrówna się z nami. Wyładowałam już gniew w czasie cwału. Piękniś, sadząc potężne kroki, dopadł nas wreszcie. Will uśmiechnął się ponuro, przechylił w moją stronę i poklepał mnie po ramieniu, jak klepie się przyjaciela, by załagodzić spór.

— Już mi przeszło — rzucił, uśmiechając się teraz przyjaźnie od ucha do ucha. — Wiem, że go nie chcesz. Swoimi zwyczajami doprowadza mnie do pasji, ale cieszę się, że jest dobrym kompanem dla ciebie. Nie pożałowałbym ci niczego, Saro, wiesz o tym. Przepraszam, że odezwałem się do ciebie w taki sposób. Odpowiedziałam uśmiechem. Pojechaliśmy dalej razem przez błonia zobaczyć miejsce, gdzie można by posadzić sosny. Zanim ruszyliśmy w stronę domu, przyjrzeliśmy się jeszcze sadowi. Wszystkie drzewa obsypane były kwiatami, a białe płatki unosiły się w powietrzu niczym śnieg. Była to nasza ostatnia sprzeczka tego popołudnia, popołudnia zupełnie jak inne przepełnionego śmiechem i złością. Nigdy nie nudziliśmy się sobą, nie jechaliśmy w posępnym milczeniu. Zdarzało się nam kłusować poprzez pola lub przez leśną głuszę w ciszy i rozglądać się dokoła albo po prostu stać w bezruchu i wpatrywać w krążące na niebie myszołowy. Lecz nigdy nie milczeliśmy dlatego, że nie mieliśmy sobie nic do powiedzenia. Między nami często wybuchały gwałtowne sprzeczki. Will miał szczególny talent do rozpalania we mnie gniewu, a w miarę jak poznawałam go lepiej, coraz łatwiej przychodziło mi unosić się i zaraz potem godzić się z nim. Był jak wędrowiec, jak wagabunda. Mogliśmy wpadać w całkowitą i absolutną furię, a po dziesięciu minutach nie pamiętać już o niczym. Bo też nic nie było warte zapamiętania. Każde powiedziało, co miało do powiedzenia, i było po awanturze. To tylko w domach, gdzie nie wolno podnosić głosu i gdzie trzeba za-

R

chowywać przez cały czas przyklejony uśmiech, kłótnie grzmią bez końca w słodkich głosach, rzucając cień na wszystko.

L T

Gdy nasze konie, kląskając kopytami o bruk, weszły na dziedziniec, przypomniało mi się polecenie lady Clary. Odwróciłam się do Willa z wyrazem zastanowienia na twarzy. — Miałbyś może ochotę na łyk piwa, Will? Upalnie dzisiaj. Już chciał przyjąć zaproszenie, lecz wstrzymał się i obrzucił mnie uważnym spojrzeniem. — Coś w twoim głosie i w tych zielonych oczach ostrzega mnie zawsze, gdy z twych świeżo nabytych dworskich manier ma wyniknąć jakaś niespodzianka — odrzekł figlarnie. — Przypuszczam, że jeśli odpowiem „tak", każesz mi iść do kuchni? Czułam, że się rumienię. — Jesteś zbyt łaskawa — powiedział ironicznie. — Z radością pójdę do kuchni napić się piwa. Pójdziesz ze mną? Zawahałam się. Jego twarz rozjaśniła się nagle i uśmiechnął się do mnie z całego serca. — Och, Saro — westchnął i zeskoczywszy z konia, podszedł do mnie i zsadził mnie z siodła. — Chodź ze mną do kuchni napić się piwa i przestań udawać, że jesteś tym, czym nie jesteś. Pozwoliłam, aby mnie trzymał w objęciach swoimi ciepłymi i pewnymi ramionami. Nagle zapragnęłam iść razem z nim do czystej kuchni, usiąść przy wyszorowanym stole i potężnymi haustami wypić kufel zimnego piwa ale, przypatrując się kucharce obierającej warzywa na mój obiad. Obejmował mnie mocno w pasie. Gdy ruszyliśmy w stronę kuchni, nadal trzymał mnie jedną ręką. Nie wyrywałam się z jego uścisku. — Saro! — dobiegł nas głos lady Clary. Stała na końcu tarasu z widokiem na dziedziniec stajenny. Spłoniłam się i uwolniłam z objęć Willa. Wiedziałam bardzo dobrze, że obserwowała nas.

— Przejdź w cień, Saro! — powiedziała. Jej głos był cichy, a mimo to dochodził do mnie wyraźnie poprzez dziedziniec. To był głos damy, głos, którego nie trzeba podnosić, by wydawać polecenia i natychmiast zostać wysłuchanym. — Ogorzejesz jak wyrobnik na polu, jeśli będziesz tak stać w słońcu! Ruszyłam z bezmyślnym posłuszeństwem w jej kierunku. Odwróciłam się na chwilę do Willa. — Przepraszam — usprawiedliwiłam się. — Widzisz, że muszę iść. Jutro znów pojedziemy razem. Twarz Willa była ponura i gniewna, jakby zasnuły ją gradowe chmury. Odwrócił się i z rozmachem wskoczył na konia. — Nie — odparł lakonicznie — Jutro jestem zajęty. Możesz pojechać na wzgórza we czwartek, jeśli chcesz się przyjrzeć postrzyganiu. Zaczynają o siódmej. — Will?! — zawołałam, ale on minął mnie bez słowa. Przejechał tak blisko, że Piękniś, wywijając ogonem, trzepnął mnie w twarz. — Will?! — powtórzyłam, nie dając do końca wiary, że ciepły uśmiech znikł z jego twarzy tak szybko, jak zrywa się letnia burza, tylko dlatego, że zastosowałam się do dyspozycji lady Clary. Nie słyszał mnie albo wolał nie słyszeć. Przygarbił się nad szyją Pięknisia i jak tylko minął taras, przeszedł w cwał. Przejechał obok lady Clary nie skinąwszy nawet głową, nie pozdrowiwszy jej. Gdy kopyta Pięknisia dotknęły drogi do Wideacre, popuścił mu cugli i popędził, jakby gonili go wszyscy diabli z piekła rodem.

R

Odwróciłam się powoli i podeszłam po stopniach tarasu do lady Clary. Uśmiechała się, jakby zobaczyła właśnie coś, co ją serdecznie ubawiło. Zaciągnęła mnie do salonu, gdzie czekał dzbanek zmrożonej lemoniady i

L T

dwie schłodzone szklaneczki z obtoczonymi cukrem brzegami.

ROZDZIAŁ 26 Przez resztę lata nie widywałam Willa prawie wcale. Dotrzymywał obietnicy danej Jamesowi i uczył mnie wszystkiego o mojej posiadłości, ale tamta przejażdżka była ostatnią, podczas której docinał mi i prawił morały, kłócił się ze mną, pozwalał mi odjeżdżać w złości, potem doganiał mnie i znów stawaliśmy się najlepszymi przyjaciółmi. Od tego dnia nasze przejażdżki bardziej przypominały pracę. Poznawał mnie z odpowiedzialnymi za sianokosy albo podawał nazwiska pasterzy i zostawiał mnie z nimi, sam jadąc dalej, jakby zawsze gdzie indziej miał coś ważniejszego do zrobienia. Także ludzie zmienili się w stosunku do mnie. Nie uśmiechali się już łobuzersko widząc Willa i mnie jadących blisko siebie. Jakoś wyczuli, że nie jesteśmy już przyjaciółmi, i zachowywali się bardziej oficjalnie. Wyjaśniali mi dostatecznie jasno i dokładnie, co robią, ale nie śmiali się już, wymachując w moją stronę, gdy przejeżdżałam obok pola. Przyglądałam się sianokosom, obserwowałam, jak pod bladym z gorąca niebem ścinają trawę i podrzucają słodko pachnące zielone żniwo, aby wysuszył je letni wiatr. Dziewczęta zajęte grabieniem uśmiechały się i wołały do Willa „dzień dobry" z nutą afektacji w głosie, mnie jedynie kłaniały się, nie mówiąc nic.

R

Wiedziałam, co się święci. Nie miałabym nawet Willowi za złe, gdyby wypaplał o naszym rozbracie. Nie był jednak typem plotkarza i nie podejrzewałam, żeby zwierzał się byle kocmołuchowi ze wsi. Oni po prostu wiedzieli, że przebywam u Haveringów, ucząc się, jak być młodą damą. Wiedzieli, że jeździłam z Willem,

L T

dowiadując się wszystkiego o moich włościach, by chwycić je mocno w karby, gdy nadejdzie czas na wprowadzenie zmian. Wiedzieli też, że choć wróciłam do własnego domu, czuję się tutaj nieswojo, wciąż jeszcze nie zapuściłam tu korzeni i nadal ukrywam w sercu beznadzieję. Nie trwonili więc dla mnie ani czułości, ani słów. Wiedzieli, że nie jestem tutejsza. Że nie chcę być tutejsza. Że chcę posiadać ziemię, a nie kochać ją. Z każdym dniem Will coraz bardziej zachowywał się jak urzędnik albo rządca, albo też służący w średnim gatunku. Nie mówił mi już po imieniu i nie zwracał się do mnie bezpośrednio. Pewnego razu nazwał mnie nawet panienką Lacey. Rzeczywiście trzymał mnie na dystans. Mogłam go przywołać. Mogłam przypomnieć dawne przywiązanie, które rodziło się między nami. Lecz... bodaj mnie diabli wzięli, gdybym tak zrobiła! Widząc jego proste plecy i dumnie uniesioną głowę, gdy tak kłusował, zostawiając mnie samą, byłam gotowa skląć go i cisnąć jakiś głaz pod kopyta jego konia za to, że jest zwykłym upartym głupcem. Ale uczyłam się być damą, a damy nie klną i nie ciskają przedmiotami. Uznałam, że jest głupi i wyniosły i postanowiłam go ignorować. Nie starałam się ani go prowokować, ani dążyć do zgody. W zamian byłam dumna i zagniewana jak on przez wszystkie dni lata, gdy ptaki zwoływały swych towarzyszy, a jaskółki nurkując, pławiły się w leniwym samotnym zmierzchu. Gdy znalazłam się sama na wzgórzach, mając przy boku jedynie mego konia skubiącego trawę, przekonywałam się, jak bardzo brakuje mi moich przyjaciół — nie tylko jej, ale i Jamesa Fortescue, którego odprawiłam, i Willa, którego traktowałam z rezerwą. I wszystkich mieszkańców Acre, którzy powitali mnie ciepłymi uśmiechami na pogodnych zaciekawionych twarzach, a potem dowiedzieli się, że nie zamieszkam w Wideacre Hall, że nie zostanę z nimi i że zawzięcie obstaję przy wprowadzaniu zmian, zmian we wszystkim.

Czułam się wówczas osierocona. Zbyt długo jednak byłam samotna i głodna, by teraz wskoczyć na grzbiet Morza, pognać do Acre i odnalazłszy Willa, wyjaśnić mu wszystko. Zamiast tego siadałam na trawie, garbiąc plecy i obejmując kolana, wpatrzona w czerwonawe zachodzące słońce, tłamsząc w sobie samotność i smutek, znajomą tęsknotę. Pod nieobecność Willa jeździłam konno z Perrym, a lady Clara zabierała mnie czasem na przejażdżki wokół jej pól lub polecała swojemu rządcy, by wyjeżdżał ze mną jej jasnobłękitnym landem. Rządca był gwałtownym i srogim człowiekiem. Nie potrafiłam go lubić, ale poważałam go za umiejętność oceniania plonów, gdy zasiewy zdążyły zaledwie pokazać się tuż nad gruntem, i obliczania w głowie wysokości dzierżawy na krótkiej trasie od bramy do tylnych drzwi. Will miał rację, mówiąc o nędzy panującej na ziemi Haveringów — widziałam ją podczas każdej przejażdżki. Ich wioska przypominała bardziej obozowisko niż wieś. Chaty groziły zawaleniem, połowa z nich już się zresztą zawaliła, a ich mieszkańcy chronili się pod osłoną ścian i resztek strzech. Pomyje wylewano wprost na ulicę, a smród, który się unosił w gorącym letnim powietrzu, przyprawiał o mdłości. Ludzie pracowali od świtu do zmroku za zapłatę utrzymywaną przez lady Clarę i pana Briggsa na tak niskim poziomie, jak tylko to było możliwe. Coraz więcej roboty wykonywali żebracy przywożeni codziennie trzęsącą się furą z przytułku w Midhurst.

R

— To przysługa dla społeczeństwa. Wybawiamy ich z nieróbstwa — wyjaśnił mi pan Briggs, uśmiechając się.

L T

Planowali zrobić ze wsią dokumentny porządek. Lady Clarze zbrzydło już tamtejsze plugastwo i ustawiczne narzekania, których część, mimo gróźb pan Briggsa wypowiadanych zawsze z uśmiechem, i tak dochodziła do jej uszu. Wieśniacy mieszkający w brudzie i nędzy wierzyli, że gdyby naprawdę wiedziała o ich ubóstwie, zlitowałaby się nad nimi i zrobiłaby coś.

— O tak, zrobię coś. Naślę na nich wojsko i przepędzę ich — rzekła z zawziętością. — To odrażające, jak oni żyją! Brak im najmniejszego poczucia wstydu!

Nie powiedziałam nic. Srogie zarzuty Willa pod adresem wyższych sfer odbijały się echem w mojej głowie: „Nie kształcicie ich, a potem narzekacie, że nic nie wiedzą". Nie powiedziałam nic i niczego nie wyrażał mój wzrok, gdy lady Clara groziła „oczyszczeniem" wioski. Sądziłam, że straszy ot, tak, na próżno, czymś, co nigdy nie mogłoby mieć miejsca. Lecz gdy pewnego dnia zeszłam do salonu ubrana w kostium do konnej jazdy, spojrzała na mnie surowo i przenikliwie, gdy naciągałam rękawiczki, i rzekła: — Nie jedź dziś do wioski, Saro, robimy z nią porządek. — Porządek? — zapytałam. Przytaknęła ponuro. — Mam ich dość: ich narzekań, ich potrzeb, ich brudu, ich chorób. Zanotowano tam ostatnio nawet przypadek tyfusu. Nie chcę na mojej ziemi żadnych chorowitych ludzi. — Co oni zrobią? Wzruszyła ramionami. Brzoskwiniowy jedwabny szlafrok, który miała na sobie, zamigotał poruszony tym wytwornym uniesieniem jej barków.

— Udadzą się do przytułku w Midhurst, jak przypuszczam — odparła. — Ci, którzy mogliby znaleźć jakieś oparcie w innych gminach, pojadą tam, gdziekolwiek by to było, jeżeli będą mieli pieniądze, by opłacić podróż. Nie dbam o to, to nie moja rzecz. Po prostu nie chcę ich więcej na mojej ziemi. Zamyśliłam się. Ta obojętna bezwzględność nie była dla mnie niczym nowym. Ojczym, który mną gardził, sprzedał mnie pracodawcy, który kochał mnie tylko wtedy, gdy przynosiłam mu pieniądze. Nie widziałam najmniejszego powodu, by zamartwiać się losem tuzina brudnych wieśniaków. Nie byli nawet moimi dzierżawcami. A mimo to, gdzieś w głębi duszy, martwiłam się. Nie czułam się dobrze, siedząc tutaj w słonecznym salonie, zapatrzona w połyskujący brzoskwiniowy jedwab lady Clary, podczas gdy trzy mile stąd ludzie spierali się z rządcą, błagając go, by ich nie wyrzucał. Wiedziałam bardzo dobrze, jak to jest nic nie mieć. Wiedziałam, jak to jest być bezdomnym. Zastanawiałam się, co ci ludzie poczną — ci z małymi dziećmi, które od nich oddzielą w przytułku. Te młode kobiety i ich mężczyźni, którzy utracą domy i odtąd będą musieli sypiać osobno. — Pojadę inną drogą — powiedziałam niepewnie. — W kierunku Wideacre. Uniosła obie ręce i ostrożnie wygładziła policzki, jakby chciała zetrzeć nieśmiałą arabeskę zmarszczek spod oczu. — Oczywiście, moja droga — przytaknęła z sympatią w głosie. — Jeśli zobaczysz jakichś eksmitowanych wieśniaków, nie zbliżaj się do nich za bardzo. Mogą przenosić zarazki i z pewnością będą wrogo nasta-

R

wieni. Zostali co prawda uczciwie uprzedzeni co do moich intencji. Pan Briggs powiedział im dzień wcześniej. Skinęłam głową, myśląc jednak, że jeden dzień to chyba za mało dla kogoś, kto tu się urodził, wychował i mieszkał przez całe życie.

L T

— Perry pojedzie z tobą — dodała lady Clara. — Zadzwoń.

Zadzwoniłam. W Havering Hall wszyscy robiliśmy to, czego życzyła sobie lady Clara. Nie minęła godzina, gdy Perry i ja posłusznie jechaliśmy razem w stronę błoni znajdujących się za majątkiem Havering. Ścieżka wiła się przez niewielki zagajnik brzozowy, srebrne sercowate liście drżały na letnim wietrze. Był to kolejny upalny dzień i znad rozłożystych paproci unosił się intensywny słodkawy zapach. Gdy ścieżka wspięła się na nieduże wzniesienie, Perry ściągnął wodze i spojrzeliśmy za siebie. W wiosce nie stawiano większego oporu. Z miejsca, gdzie się znajdowaliśmy, mogliśmy dostrzec kilku żołnierzy stojących z Briggsem na końcu drogi, gdy po jednej jej stronie kroczyło z pół tuzina mężczyzn, którzy z wprawą szarpali przegniłe drzwi chat i rąbali siekierami starą, pokrytą kurzem strzechę. Na drodze, jeszcze przed burzycielami, zatrzymał się zaprzężony w pięknego pociągowego konia ładowny wóz. Ludzie z Havering wrzucali na niego swój skromny dobytek, wspomagani przez stojącego na wozie mężczyznę. Zmrużyłam oczy, ponieważ raziło mnie słońce, lecz doprawdy nie musiałam go widzieć, by się domyślić, że to Will Tyacke. — Kto to? — zapytał Perry. — Nie wiem — odparłam. Skłamałam, zanim nawet zdążyłam się zastanowić. — Pewnie ktoś z przytułku. — O... — powiedział Perry niewinnie. Staliśmy tak przez moment, przypatrując się w milczeniu. Burzyciele dotarli do następnej chałupy i tu zawahali się na chwilę. Byliśmy zbyt daleko, by słyszeć i widzieć wyraźnie, ale odgadłam, że ktoś odmówił

wyjścia. Wzruszyłam ramionami. To nie mój majątek, a poza tym lady Clara miała zapewne słuszność. Jeżeli nie zamierzała wydawać pieniędzy na odnowienie chat, by dało się w nich mieszkać, lepiej było je zrównać z ziemią od razu. Wieśniacy pójdą sobie gdzie indziej. Lady Clara nie miała żadnego powodu, by czuć się odpowiedzialna za każdego z nich. — Jak myślisz, co się dzieje? — zapytał znowu Perry. — Słońce tak oślepia, że niewiele mogę zobaczyć. Zasłoniłam oczy ręką. Morze poruszył się niespokojnie. — Ktoś... jakaś kobieta... Mogłam się jedynie domyślać po drobnej sylwetce stojącej w drzwiach jednej z ruder. Burzyciele rzucili się na nią, ale ona złapała za węgar wspierający pokryty strzechą przedsionek i gdy jeden z mężczyzn ciągnął ją za nogi, ona, w przezabawnej pozie, jak z komicznego sztychu, trzymała się tego kurczowo. Zachichotałam. Perry zaśmiał się także. — Zburzy to sama, jeżeli nie będzie ostrożna — zauważył. Patrzeliśmy dalej, uśmiechając się, choć to wcale nie były żarty. Will podszedł szybko do kobiety i kazał mężczyznom postawić ją na nogi. Pochylił się nad nią. Dostrzegłam, że jest naprawdę niska. Will objął ją ramieniem i zaprowadził do wozu. Z chałupy wyszło za nią dwoje małych dzieci taszczących ze sobą niemowlę.

R

Will podsadził jedno za drugim na wóz i wrócił do chaty po ich dobytek — kociołek, jeden stołeczek,

L T

parę talerzy i siennik. Niewiele. Nawet mniej, niż my mieliśmy dawniej we wozie. — Kiepskie żarty — odezwał się Perry ze wstrętem.

— Tak — przytaknęłam. Miałam nieprzyjemny smak w ustach i splunęłabym, ale przypomniało mi się, że damy nie plują. — Jedźmy! — zawołałam i trąciwszy Morze piętami, zawróciłam go. Cwałowaliśmy wzdłuż wzniesień, aż dotarliśmy do kamiennego słupa oznaczającego granicę mojej ziemi. Wtem ścieżka, zamieniona kiedyś w przecinkę, stała się szersza i otworzył się przed nami rozległy trakt czystego białego piasku, równie dobry jak tor wyścigowy, kontrastujący z czarnymi torfowiskami błoni. — Wyścig?! — krzyknął Perry. Skinęłam głową i wstrzymałam Morze, by się z nim zrównać, a potem popuściłam cugli. Konie szły jak burza. Morze pędził szybciej niż kiedykolwiek dotąd, wyzwany do współzawodnictwa z innym rasowym koniem. Biegun Perry'ego był z pewnością lepszy, lecz Morze miał doskonałą formę dzięki codziennym przejażdżkom. Niósł też lżejszego jeźdźca, więc zdołaliśmy wyjść na prowadzenie, zanim przecinka wspięła się na wzgórze. Zatrzymałam konia na szczycie. Perry i jego hunter zostali o pół długości za nami. Perry podjechał, uśmiechając się, i zeskoczył z siodła. — Zgubiłem kapelusz — powiedział, szczerząc zęby. — Będziemy musieli wracać tą samą drogą. Bez kapelusza jego złote loki zmierzwiły się. Jasnobłękitne oczy Perry'ego były promienne i bystre. Każda dziewczyna na świecie zakochałaby się w nim od pierwszego wejrzenia. Opuściłam rękę i dotknęłam jego głowy. Spojrzał na mnie i wyciągnąwszy ręce, ujął mnie na moment w pasie i zsadził z grzbietu Morza. Uwolnił mnie z objęć, jak tylko dotknęłam ziemi. — Nie podobało mi się to we wsi — powiedział.

Potrząsnęłam głową. — Ani mnie — zgodziłam się. Perry odwrócił się i zdjąwszy kurtkę, rzucił ją na wrzosy. Siedliśmy jedno przy drugim, spoglądając w dół, na dolinę Fenny. Po prawej stronie kłębił się ciemno las wokół Havering Hall. Acre znajdowało się na lewo. Mój dom, dom, do którego tęskniłam tak bardzo, a odwiedzałam tak rzadko, stał poniżej, ukryty za rosnącymi obok drzewami. — To robota pana Briggsa — odezwał się Perry. — Nie mam nic do powiedzenia w sprawie majątku, dopóki się nie ożenię albo nie osiągnę pełnoletności. — Dwudziestu jeden? — spytałam. Przytaknął. — Cztery lata. — A ja jeszcze dłużej — powiedziałam. — Mam dopiero szesnaście. Będę musiała czekać pięć lat. Perry zerknął na mnie bokiem. — Wiem, że tego chce moja matka — zaczął ostrożnie. — I szczerze powiedziawszy, Saro, kazała mi cię zapytać. Właściwie — dodał z uczciwością skrupulanta — obiecała pokryć moje długi, jeżeli cię zapytam. — Zapytasz o co? — Oczywiście wiedziałam o co.

R

— Zapytam, czy wyjdziesz za mnie — odrzekł bez krzty zapału. — Powiem ci, dlaczego przystałem, by to zrobić.

L T

Leżał na plecach, gnuśny i piękny jak upadły anioł, przebierając białymi palcami na tle bezchmurnego nieba.

— Po pierwsze, przejąłbym moją ziemię i kapitał. Po drugie, ty przejęłabyś swoją ziemię i kapitał. Po trzecie, moglibyśmy prowadzić majątki razem, pewni, że w Wideacre gospodaruje się rozsądnie, ale też że ludzie nie są traktowani tak źle jak tu, w Havering. Po czwarte, nie musielibyśmy już nikogo innego poślubić ani zalecać się do nikogo, ani też jeździć na londyńskie bale, chyba żebyśmy mieli taką ochotę. Wyciągnęłam się obok niego, podparłszy głowę ręką, abym mogła patrzeć na jego twarz. — Dlaczego nie chcesz zalecać się do dziewcząt? — zapytałam. — Mieszkam z wami od miesięcy i nigdy nie zauważyłam, byś wymykał się dokądś w nocy, chyba tylko po to, żeby się upić. Nie lubisz dziewcząt, Perry? Odwrócił się twarzą do mnie. Jego spojrzenie było jasne i niczym niezmącone. — To po piąte — odparł. — Żadne z nas nie lubi, gdy je dotykają. Nie mam nic przeciwko moim siostrom i nie mam nic przeciwko tobie. Ale nie znoszę, jak dziewczyny mnie obłapiają. Nie podoba mi się to, jak na mnie spoglądają. Nie podoba mi się, jak muskają mój rękaw albo wynajdują sposoby, żeby dotknąć mojego ramienia. I to, jak stają blisko mnie. Po prostu mi się to nie podoba. I wiem, że nigdy się nie ożenię, jeżeli będę musiał umizgiwać się do dziewczyny, całować ją i obejmować. Skinęłam głową. Dobrze to rozumiałam. W moim przypadku przybierało to postać kąśliwej niezależności, gorzej jednak przedstawiała się sytuacja młodego kawalera, od którego oczekuje się pieszczot i troski, a za jego starania wymierza się policzek.

— Gdybyśmy się pobrali, potrzebowalibyśmy dziedzica — ciągnął bez ogródek. — Ale gdybyśmy już mieli syna, moglibyśmy żyć jak para przyjaciół. Sądziłem, że odpowiadałoby ci to, Saro. Podciągnęłam kolana pod brodę, aż do bólu w piersi, i objęłam je dla wygody. — Nie wiem — powiedziałam miękko. Perry zamknął oczy i wystawił twarz do słońca. — Sądziłem, że byłoby to wyjście dla nas obojga — mówił. — Wiem, że obawiasz się wejścia w towarzystwo, nawet mając przy boku moją matkę. A tak przedstawiono by cię jako moją narzeczoną. Nie musiałabyś zbyt wiele bywać. Nie zadręczaliby cię mężczyźni. Moja matka lub moje siostry byłyby zawsze z tobą. No i ja mógłbym ci zawsze towarzyszyć. Przytaknęłam. W głębi duszy byłam przerażona sezonem w Londynie i przeklinałam własne zaślepienie, które upierało się, abym obracała się w najlepszych kręgach towarzyskich, gdzie pasowałam nie bardziej niż wół do karety. — Odpowiadałoby mi to — przyznałam. — Mogłabyś też prowadzić swój majątek — zauważył. — Tak jak chciałaś, nie czekając przez te wszystkie lata. Skinęłam głową. Pięć lat stanowiło niewyobrażalny szmat czasu z punktu widzenia szesnastolatki. Nie

R

potrafiłam sobie nawet uzmysłowić oczekiwania na moje dwudzieste pierwsze urodziny. A niezawodna żyłka do interesów ostrzegała mnie, że pięć lat to sporo jak na pozostawienie fortuny pod opieką Willa Tyacke'a i Jamesa Fortescue.

L T

— Poza tym jesteśmy sąsiadami — kontynuował Perry. — Jeśli poślubisz kogoś innego, zabierze cię stąd, byś zamieszkała w jego domu. A przecież może mieszkać gdzie bądź. Będziesz mogła widywać Wideacre tylko wtedy, gdy ci na to zezwoli.

— O, nie! — wybuchnęłam niespodziewanie. — O tym nie pomyślałam! — A powinnaś — odparł. — Twój mąż przyprowadzi swojego zarządcę, a ten może postępować z twoją ziemią jeszcze gorzej, niż to się robi teraz. Wyciągnęłam rękę i odwróciłam jego twarz w moją stronę. Otworzył oczy. — Pocałuj mnie — powiedziałam. Pocałunek był tak delikatny i chłodny jak muśnięcie przez jego matkę mojego policzka opuszkami palców. Jego usta ledwie dotknęły moich. Perry cofnął się i spojrzał na mnie. — Naprawdę cię lubię — rzekł. — I naprawdę chcę, żebyśmy zostali przyjaciółmi. Mama pragnie, byśmy się pobrali, i myślę, że ma rację. Tak czy inaczej, chcę, żebyśmy zostali przyjaciółmi. Samotność i smutek, które nosiłam w sobie, zawsze wzbierały raptownie i dławiły mnie, gdy ktoś ofiarowywał mi przyjaźń. Ten pocałunek był równie niedbały i chłodny jak muśnięcie warg Dandy na dobranoc. Nagle przypomniałam sobie, jak długo już nie dotykał mnie nikt, kto by mnie kochał. Wydałam stłumiony jęk i ukrywszy twarz w dłoniach, przywarłam do porośniętej wrzosem ziemi. Nie płakałam. Przyrzekłam sobie tego dnia, że nie będę więcej płakać. Po prostu leżałam sztywna jak deska. Wydobyły się ze mnie trzy albo cztery słabe jęki, jakby moje serce pękało z samotności.

Perry nie zrobił nic. Siedział obok jak piękny kwiat, czekając, aż się uspokoję. Gdy potem leżałam jeszcze w bezruchu, wyciągnął rękę i oparł ją na moim karku. Była chłodna i aksamitna niczym dłoń kobiety. — Ja także jestem nieszczęśliwy — wyszeptał. — To dlatego piję. Nie jestem synem, jakiego pragnie moja matka. Taki był George. Nigdy nie pokocha mnie tak, jak kochała jego. Wyobrażałem sobie, że jeśli się pobierzemy, może będziemy mniej samotni. Będziemy przyjaciółmi. Odwróciłam się. Oczy bolały mnie od nieprzelanych łez, bolały tak mocno, jakby pod powieki nawpadało mi piasku. Przetarłam je grzbietem dłoni. — Tak — mówiłam z głębi mojej samotności i mojej rozpaczy płynącej z przekonania, że już nigdy nikogo nie pokocham. — Tak, to mogłoby się udać. Pomyślę o tym — obiecałam. Nie było nic gorszego niż owo jałowe wyczekiwanie, aż ból minie. Perry i ja byliśmy dziećmi, które zostały opuszczone przez wszystkich. Odeszła moja siostra, odszedł jego olśniewająco utalentowany brat, George. Zostaliśmy we dwójkę, by odziedziczyć całe bogactwo i ziemię, i rezydencje. Moglibyśmy pomagać sobie nawzajem, czuć się bardziej swobodnie pośród tego wszystkiego. — Tak — potwierdziłam. — Dobrze więc — powiedział Perry. Wstaliśmy. Wytrzepał ostrożnie swoją kurtkę i nałożył ją z powrotem, pociągając za poły i gładząc rękawy. — Teraz matka spłaci moje długi — mówił uradowany. — Powiemy jej przy obiedzie? — Tak — odparłam.

L T

R

Zdawało mi się, że od wieków nikt nie podejmował decyzji razem ze mną i nie prosił mnie o pomoc. Dobrze było znów być częścią „nas", nawet jeżeli oznaczało to tylko biednego głuptasa Perry'ego i mnie. — Możemy się pobrać, jak tylko sporządzą intercyzę — powiedział Perry. — W Londynie, jeśli chcesz, albo tutaj.

— To bez znaczenia — odrzekłam. — Nie robi mi to żadnej różnicy. Perry skinął głową i podstawił dłonie, abym mogła wskoczyć na siodło. — Matka będzie ze mnie doprawdy zadowolona — dodał, uśmiechając się do mnie. Bał się swojej matki co najmniej tak bardzo jak ją kochał, a może i bardziej. — Będzie zadowolona z nas obojga — poprawiłam. Cieszyłam się, że należę do jakiejś rodziny, choćby tak nieczułej jak Haveringowie. Uśmiechałam się przez moment, myśląc o Dandy i jej nadziejach na wżenienie się w wyższe sfery, na usidlenie jakiegoś młodego dziedzica. Kto by wtedy pomyślał, że mała brudna prostaczka Meridon odpowie kiedyś „tak" lordowi na propozycję małżeństwa? Mój uśmiech przeobraził się w ponury grymas. Cmoknęłam na Morze, aby schodził po stoku za koniem Perry'ego. I kto by pomyślał, że powiem „tak" nie z potrzeby, nie z pożądania, nie w nadziei na cokolwiek, ale dlatego, że nie będzie już ani żadnej potrzeby, ani pożądania, ani nadziei, a tylko moje dążenie do siły, bogactwa i kontroli nad własną ziemią? O miłości nie myślałam wcale. Powiedzieliśmy lady Clarze tego wieczora przy obiedzie. Sądzę, że gdyby okazała choć najmniejszy przebłysk satysfakcji, miałabym się na baczności. Tymczasem spojrzała na mnie poważnie przez stół i rzekła: — Jesteś bardzo młoda, Saro, a to poważny krok. Nie uważasz, że byłoby lepiej zaczekać, aż zobaczysz, co ma ci do zaoferowania londyńskie towarzystwo?

— Myślałam, że takie jest pani życzenie, lady Claro — zauważyłam. Drzwi za mną otworzyły się i wszedł główny lokaj, by sprzątnąć ze stołu. Lady Clara uczyniła jeden ze swych pełnych wdzięku gestów, a on skłonił się i oddalił. Wiedziałam, że nawet za milion lat nie nauczę się tego. — Oczywiście, jest moim życzeniem, by oba majątki były prowadzone razem, poza tym nie znam dwojga lepiej pasujących do siebie ludzi — zaczęła. — Twoje wychowanie, Saro, było osobliwe, a Perry to jedyny młodzieniec z towarzystwa, który jest zupełnie nie skażony snobizmem. Jest do przesady bezceremonialny i nie da się ukryć, że bardzo się lubicie. — Zrobiła pauzę i uśmiechnęła się do Perry'ego siedzącego między nami, po jej prawej stronie. — Odpowiadacie też sobie usposobieniem — dorzuciła taktownie. Perry posępnie patrzył w swój talerz. Niemal parsknęłam długo tłumionym śmiechem na myśl o tym, że lady Clara rekomenduje mi go dlatego, że on jest oziębły, a ja niekobieca. — Lecz nie wiem, co powie na to pan Fortescue — ciągnęła. — Będzie to oznaczać, że odbierasz mu prowadzenie majątku. — Nic nie może powiedzieć — odparłam obcesowo. — Ani nic poradzić. Nie może pokierować moim wyborem męża, poza tym nikt by się nie sprzeciwił mojemu małżeństwu z Perrym, który jest lordem, moim sąsiadem i kuzynem. — Głos — powiedziała lady Clara. — Przepraszam — rzekłam skruszona. Uniosła brwi.

L T

— To znaczy, proszę wybaczyć — poprawiłam się.

R

Uśmiechnęła się. Perry nie podnosił głowy. Nalał sobie następny kieliszek porto. — Skoro jesteś zdecydowana, cóż, nic nie mogę rzec — stwierdziła z dobrze udaną bezradnością. — Zaręczyny można ogłosić natychmiast. Perry będzie bywał z tobą na wszystkich balach i przyjęciach sezonu, a kiedy sezon się skończy, wrócimy tu i prawdopodobnie na przyszłą wiosnę wyprawimy ślub w katedrze w Chichester. Przytaknęłam. Perry nie powiedział nic. — Powinnaś zaraz napisać do pana Fortescue i donieść mu o swej decyzji — kontynuowała. — Poinformuj go, że zawiadomię moich radców prawnych, by sporządzili intercyzę. Oni porozumieją się z jego doradcami, oczywiście, aby przejrzeć dokumenty Wideacre. — Wideacre będzie nadal moje — wtrąciłam. — Przechodzi zawsze na najstarsze dziecko bez względu na płeć. Lady Clara uśmiechnęła się. — Naturalnie, Saro — odparła. — Przejdzie na twoje pierworodne. Havering przechodzi zawsze na pierwszego syna. Adwokaci będą mieli twardy orzech do zgryzienia. Wystarczy, by zająć im całe lato i jesień. — Ale Wideacre będzie nadal moje — powtórzyłam. Lady Clara milczała przez chwilę. — Zamężne kobiety nie mogą posiadać własności, Saro — mówiła cicho — Wiesz o tym. Wideacre stanie się własnością Peregrine'a, gdy się pobierzecie. Obojętne za kogo się wydasz, mąż przejmie Wideacre.

Zmarszczyłam brwi. — Mimo że dziedzictwo przypada mi? — zapytałam. — Mimo że dziedzictwo przypada mnie — skorygowała lady Clara. — I nic na to nie mogę poradzić? — indagowałam. — Takie jest prawo — odpowiedziała sucho. — Kobiety zamożniejsze od ciebie musiały przekazywać większe fortuny. Możesz jednak skonsultować się ze swoim adwokatem lub z panem Fortescue, jeśli sobie życzysz. I tak poprawisz swoją sytuację, gdy twój majątek będzie należycie prowadzony pod nazwiskiem Peregrine'a, niż gdyby zajmował się nim pan Fortescue ze swoją bandą jakobinów. — Wiem — przyznałam. — Jakkolwiek będzie, Sara może prowadzić majątek sama — odezwał się Peregrine. Wysączył już kolejny kieliszek porto i jego policzki był zaróżowione. Uśmiechnął się do mnie przemile. — Dlaczego nie? — ciągnął. — Objeżdżała swoje pola, ucząc się o nich wszystkiego. Jeżeli nie zechce rządcy, może prowadzić majątek sama. Lady Clara skinęła głową i wzięła swój wachlarz. — Naturalnie — zgodziła się. — O tym już zadecydujecie we dwójkę. Och, tak przyjemnie będzie mieć następny ślub w rodzinie!

R

Peregrine wstał w miarę pewnie i ujął swą matkę pod ramię, gdy szła w kierunku drzwi. Otworzył je i przytrzymał dla niej i dla mnie. Gdy mijałam go, uśmiechnął się od ucha do ucha, bratersko i ciepło, jak urwis, który wykaraskał się z opałów.

L T

— Nieźle — mruknął pod nosem i wrócił do stołu.

ROZDZIAŁ 27 Tego wieczora udałam się wcześnie na górę. Rozsunęłam ciężkie kotary. Po latach sypiania w wozie powinnam rozkoszować się przestrzenią i komfortem posiadania całego pokoju dla siebie, przyglądania się księżycowi zza gładkiej czystej szyby. Lecz byłam niemądrą niewdzięcznicą. Tyle czasu wzdychałam do wielkopańskiego życia, a teraz, tej nocy, czułam przygnębienie. Brakowało mi wozu i odgłosów ludzi wokół mnie. Brakowało mi ciepłego nieświeżego zaduchu tego miejsca. Brakowało mi widoku zmierzwionej głowy taty i brudnych loków Zimy. Brakowało mi krótkich, prychających oddechów dziecka. Starałam się nie myśleć o koi naprzeciwko, gdzie mogłam dojrzeć jej ciemne włosy i rozleniwiony uśmiech, gdy się budziła. Robert Gower był dla mnie dobry we własnym przekonaniu. Wypłacił mi dziesięć gwinei i za darmo opiekował się Morzem. Gdy spadłam z trapezu, kazał mnie pielęgnować w swoim domu, a ja nie musiałam oddać mu nawet pensa z moich zarobków za rachunek od lekarza. Myślałam o niedużym domu na drugorzędnej Warminster High Street. Myślałam o wozie z malunkiem na boku i napisem pełnym zawijasów, i o tym, jak gdzieś tam przystaje na noc; o wypalonym ogniu i tlących się przed schodkami węglach; o misce wody obok, przygotowanej dla Roberta na rano, aby mógł się umyć. Z boku wozu umieszczona była moja podobizna i moje

R

imię. Moje dawne imię. To, którego nie będę nigdy więcej używać, ze świata, który pozostawiłam za sobą. Zdawało mi się, że całe moje życie składało się z odjazdów, poczynając od tego ze snu, gdy do obcej

L T

piersi przyciskano niemowlę, które nigdy nie słyszało wołającego za nim głosu matki. Potem ta okrutna transakcja, kiedy tato sprzedał nas i wyjechał z miasta, abyśmy nie zdążyły zmienić zdania. I ten wieczór, gdy wzięłam mojego konia, pieniądze, sznureczek i złote zapinki i uciekłam od Roberta Gowera, jakby był moim wrogiem. Teraz sądziłam, że był dobrym przyjacielem i że powinnam była tam zostać. Robert pomógłby mi uporać się z bólem. Tutaj nie mogłam o tym mówić, nikt nie powinien zobaczyć, że cierpię. Tutaj musiałam skryć to w najbardziej oziębłej cząstce mego serca i nigdy nie pozwolić nikomu spostrzec ani poznać, że wewnątrz jestem zimna, zgrzybiała i martwa, martwa jak rozbita lalka.

Oparłam czoło o chłodną szybę i wyjrzałam przez okno. Niebo było zachmurzone tej nocy. Księżyc znajdował się w trzeciej kwadrze, był zamglony, przysłonięty strzępami kłębiących się chmur. Mój pokój wychodził na wschód, nad wygonem, w stronę błoni. Spojrzałam w kierunku kępy jodeł, której sylwetka odbijała się czarno na tle nieba. Chciałabym przez całe życie zasypiać i budzić się z tym widokiem. Byłam w domu. I co absurdalne, odkryłam, że nie sprawia mi to żadnej radości. Odeszłam od okna i zaciągnęłam zasłony. Bez tego zimnego blasku księżyca, ukazującego łóżko o wiele dla mnie za duże, pokój wydał mi się także zbyt duży, zbyt przepełniony echem i duchami, i tęsknotą. Westchnąwszy, cichutko wyśliznęłam się z mojej kosztownej sukienki i ułożyłam ją ostrożnie na krześle. Nie zdjęłam koszuli ani halki; owinąwszy się kocem z łóżka, położyłam się bez poduszki na twardym dywanie. Wiedziałam, że owa noc będzie jedną z tych, kiedy nie zaznam wytchnienia, jeżeli nie będę spać niewygodnie i nie obudzę się zziębnięta. Czasem życie obchodziło się ze mną zbyt łagodnie. Nie mogłam znieść tego, że stało się takie łatwe dla mnie, gdy ta, która by je uwielbiała, byłaby nonszalancka, swawolna, roześmiana, rozrzutna, ona — wciąż nie potrafiłam wymówić jej imienia — ona odeszła.

Gdybym należała do osób płaczliwych, przepłakałabym tę noc. Zasnęłam szczelnie otulona kocem. Gdy przebudziłam się w nocy, moja twarz była mokra, a dywan pod nią wilgotny, jakby wszystkie łzy z całego dnia, ze wszystkich minionych dni, wypełzły spod moich powiek, kiedy spałam. Wstałam więc, ścierpnięta i skostniała z zimna, i wsunęłam się w pościel. Było około trzeciej nad ranem. Gorzko żałowałam, że to nie ja umarłam, lecz ona. Obudziłam się wcześnie i spojrzałam na chłodnawy blask na białym suficie. Wtedy wyrzekłam słowa, które towarzyszyły mi przez całe życie, których miałam nadzieję uniknąć tutaj: „To nie jest moje miejsce". Pozostałam przez kilka chwil w bezruchu, przysłuchując się strapionemu głosowi wewnątrz mnie, który mówił, że jestem sama, że jestem samotna i teraz nie należę już nigdzie, że nigdy nigdzie nie należałam i nigdy nie będę nigdzie należeć. Wiedziałam, że to prawda. Byłam niespokojna jak stajenny kot zamknięty w domu. Z kuchni nie dochodziły żadne dźwięki, nie słyszałam też, by pokojówka czyściła kominki, było za wcześnie nawet dla niej... Podreptałam cicho do szafy, chcąc odszukać kostiumy do konnej jazdy. Jeden właśnie prano, a drugiego nie było. Poprzedniego dnia rozdarłam szew i pokojówka lady Clary zabrała go do reperacji. Odniesie go w porze śniadania, a ja musiałam wyjść już teraz. Na dnie szafy, upchnięte z tyłu, leżały moje stare rzeczy — bryczesy Jacka, jego buty, gruba kurtka Roberta. Wydobyłam je i ubrałam się szybko. Naciągnęłam nowe buty z cholewami. Były o niebo wygodniejsze niż te podarowane mi przez Jacka. Stąpając lekko, podeszłam do drzwi i uchyliłam je, aby posłuchać.

R

Miałam rację, było zbyt wcześnie, żeby ktokolwiek się krzątał. Skradając się po drewnianych schodach,

L T

usłyszałam zegar w hallu wybijający kwadrans. Spojrzałam na niego w bladym świetle. Było dopiero piętnaście minut po piątej. Na biało-czarnej posadzce stawiałam kroki tak delikatnie jak klacz na oblodzonej drodze. Przez rypsowe drzwi dotarłam do kuchni. Wszystko było czyste, uprzątnięte i ciche. Czerwonookie węgle żarzyły się w piecu, a na blacie spało czarne kocisko.

Odryglowałam kuchenne drzwi i wyszłam na przejmujące zimnem poranne powietrze. Kurtka Roberta była ciepła i szorstka, dotykała moich policzków. Pachniała dawniejszym życiem — jego tytoniem, smażonym bekonem, końskim potem, owsem. Pachniała moim dzieciństwem, które w ogóle nie było dzieciństwem. Morze znajdował się na wygonie. Miał jedynie kantar, lecz obok studni leżała zbędna lina — nie potrzebowałam nic więcej, żeby go dosiąść. Podeszłam do bramy i zagwizdałam na niego (dama nigdy nie gwiżdże!). Uniósł głowę i nastawił uszu, a potem podszedł do mnie pogodnie, jakby się cieszył, widząc mnie w starych, znajomych rzeczach. Jakbym miała wrócić z nim do dawnego życia. Przyczepiłam linę do kantara i wyprowadziłam go przez niewielką białą bramę. Już zapomniałam, jak jest wysoki. Od miesięcy podsadzano mnie na siodło niczym małe dziecko albo leciwą damę. Niemal nie pamiętałam już, jak wskoczyć na konia. — Stój! — rzuciłam do Morza. Przekonałam się, że nie utraciłam żadnej z moich umiejętności. Jednym susem znalazłam się na jego grzbiecie. Morze zastrzygł uszami poznając, że dosiadam go tak jak wcześniej, zanim tu przybyliśmy. Ścisnęłam delikatnie jego ciepłe boki nogami, a on potruchtał łagodnie podjazdem w kierunku starego leśnego traktu prowadzącego przez park do Wideacre. Zagwizdał kos. W jego głosie brzmiało zdumienie, że zbudzono go tak raniutko. Inne ptaki nadal milczały. Słońce jeszcze nie wzeszło i ranek był szary i zimny. Morze i ja byliśmy jak widma zjawiające się o blasku księżyca, a uchodzące o świcie. Wsunęłam dłoń do kieszeni. Złote gwinee wciąż tam były, bezpieczne.

Mogliśmy odjechać, jak przybyliśmy, i zniknąć w świecie prostych ludzi — w świecie wozów, Cyganów, widowisk, a nikt nie byłby w stanie nas ponownie odnaleźć. Wideacre mogło pozostać takie, jak było — sprawiedliwe, dostatnie, hojne. Nie trzeba żadnych zmian, jeżeli nie będzie tu mnie, żądającej własnych praw niczym późno wyklute, łakome kukułcze pisklę. Perry mógł beze mnie pić i grać, irytować swoją matkę i szukać jej przebaczenia. W końcu przejmie swój majątek. Lady Clarze nie sprawi to żadnej różnicy. Mogłabym zniknąć z horyzontu nowego życia i nikt by mnie nie pożałował. W ciągu trzech miesięcy znów zapomnieliby o mnie. Kopyta Morza zadzwoniły, gdy wydostał się z lasu na kamienną dróżkę do Acre. Zawróciłam go na wschód, w kierunku mojej ziemi. Chciałam ujrzeć ją raz jeszcze, a potem odjechać, opuścić moje dziedzictwo na zawsze. Bez niej nie należałam ani do tego miejsca, ani do mojego dawnego życia. Nie należałam nigdzie, nie miałam ani dokąd pójść, ani żadnego pomysłu, co robić. Jechałam jak owej nocy, bez celu, i Morze, jak owej nocy, zatrzymał się nad niedużym strumieniem. Opuścił łeb, aby się napić, a ja wdychałam zapach zimnej mgiełki unoszącej się nad wodą. — Sara? — odezwał się jakiś głos. Podniosłam wzrok. Był zaćmiony, gdyż podczas jazdy oczy zaszły mi łzami. Zamrugałam więc, aby je oczyścić. To Will Tyacke stał pod drzewami po drugiej stronie strumienia. — Ty... — powiedziałam.

R

Morze zastrzygł uszami, wyszedłszy z wody, podszedł do Willa i pochylił swą potężną głowę, czekając,

L T

aż Will go poklepie. Lubił go. Will był jedynym mężczyzną, którego naprawdę lubił. — Sara w swoim dawnym stroju — rzekł Will.

— Reperują mój kostium — odparłam. — Chciałam pojeździć wcześniej. — Bezsenność? — zapytał.

Skinęłam głową, a on odpowiedział uśmiechem.

— Zbyt wygodnie ci w Havering? — rzucił. Miesiące naszej waśni uleciały. — Zbyt wygodnie, zbyt przestronnie, zbyt wytwornie — dopowiedziałam słabym głosem. — To nie moje miejsce. — Gdzie jest twoje miejsce? — Will poklepał Morze po szyi i podszedł bliżej, na odległość ramienia, aby móc spojrzeć mi w twarz. — Nigdzie, o ile wiem — mówiłam. — Zjawiłam się za późno, by wejść w to życie, a nie zależy mi na tym, by powrócić do dawnego. Nigdy nie nauczę się być damą jak lady Clara. Przypuszczam też, że teraz praca, którą zwykłam była wykonywać, nie sprawiałaby mi radości. Tu mi źle, tam niedobrze. Nie wiem, gdzie powinnam być. Dosięgnął mnie i oparł swoją dłoń na moim kolanie. Nie poruszyłam się, jego dotyk nie przeszkadzał mi. — Czy mogłabyś być tutaj? — zapytał półszeptem. — Czy mogłabyś być z nami w Acre? Nie we dworze, jako dziedziczka, ale w wiosce, ze zwykłymi ludźmi? Mieszkać z nami i pracować, uprawiać ziemię i karmić ludzi, sprzedawać na targu, pracować i planować?

Popatrzyłam w dół, na jego twarz. Jego piwne oczy były pełne miłości. Pragnął, abym powiedziała „tak". Pragnął tego bardziej niż czegokolwiek w świecie. Pomimo naszej kłótni, pomimo że odwróciłam się od niego, aby pójść do salonu lady Clary, pragnął, abym powiedziała „tak" i pojechała z nim do Acre, jak równa z równym. — Nie — odparłam. — Nie pokładaj we mnie nadziei, Will. Wewnątrz jestem martwa. Nie ma miejsca, w którym mogłabym być szczęśliwa, ani w dworze, ani w wiosce, ani w Havering, ani w Wideacre. Nie patrz tak i nic nie mów. Tracisz czas. Nie mam nic dla ciebie ani dla wioski. Spuścił rękę i odwrócił się. Myślałam, że odejdzie w gniewie, ale zrobił tylko kilka kroków, a potem zwrócił się w stronę strumyka i przykucnąwszy, zapatrzył się w jego nurt. Morze poruszył muł z dna. Przyglądaliśmy się, jak stopniowo opada, by wreszcie na powrót popłynęła przezroczysta woda. — Właśnie wracam z wioski Havering — powiedział. — Niektórzy z nich przenieśli się do Acre, dzielą chałupy z naszymi ludźmi. Jedna kobieta prosiła mnie, abym odnalazł coś, co zostawiła u siebie, ale spalili wszystko doszczętnie. Nie rzekłam nic. — Powywozili nawet kamienie — ciągnął z niedowierzaniem. — Za kilka miesięcy nikt się nawet nie domyśli, że kiedyś była tam wioska. Wymietli stamtąd ludzi, którzy żyli na tej ziemi od setek lat. — Byłeś tam z wozem? — zagadnęłam. Spojrzał na mnie przelotnie.

L T

— Tak — odparł. — Nie widziałem cię.

R

— Byłam na przejażdżce, z tyłu, na wzgórzach — powiedziałam. Przypomniałam sobie nagle, że byłam tam z Perrym i że śmialiśmy się z kobiety, która kurczowo trzymała się węgaru. — Nie pozwolono mi się zbliżać — dodałam. To była kiepska wymówka. — Mieli tyfus. Will potrząsnął głową.

— Nie — odparł. Był zły, lecz jego głos brzmiał tak cicho i miękko, że nikt poza mną nie odgadłby tego. — Była tam kobieta, która majaczyła, gorączkując z głodu. Nie miała tyfusu, ona konała w gorączce. Podawała dziecku pierś, próbując utrzymać je przy życiu, więc kiedy zabrakło jedzenia, które można by wyżebrać albo kupić, ona ucierpiała najbardziej. — To ona złapała się za węgar? — spytałam. — Widziałaś, prawda? — powiedział Will. Jego głos dławiła pogarda dla kogoś, kto widząc skrajną nędzę tej kobiety, zostawił ją na łasce płatnych burzycieli. — Tak, to ona złapała za węgar. Nie miała dokąd pójść. Bała się iść do przytułku i tego, że zabiorą jej malców. Wziąłem do mojej chaty ją i trójkę jej dzieci. To im chwilowo wystarczy. — Będziesz bawił się w niańkę trojga maluchów? — rzekłam, śmiejąc się. Chciałam go urazić, chciałam, żeby wybuchnął na mnie gniewem, skoro sądził, że jestem tak bardzo winna. Byłam na niego zła za to, że udzielił schronienia tej kobiecie i jej dzieciom. Nie podobało mi się, że mieszka tam jak mąż i ojciec z chorowitą żoną i trójką dzieciaków. — Wolę już mieszkać z trójką dzieciaków niż z jednym dużym dzieckiem i jego matką we dworze — odciął Will, spoglądając na mnie spode łba.

— Masz na myśli lorda Peregrine'a? — wycedziłam głosem tak zbliżonym do lekceważącego tonu lady Clary, jak tylko było to możliwe. Will skoczył na równe nogi i spojrzał mi prosto w oczy. — Nie odzywaj się do mnie w ten sposób, ty durna dziewczyno — powiedział. — Słyszałem, że uczysz się tak mówić, i niech mnie diabli wezmą, jeśli wiem, dlaczego chcesz przeobrazić się w kogoś, kim nie jesteś. Słyszałem, jak Ted Tyacke opowiadał o twojej matce. To była prawdziwa lady Lacey, a i ona raz tarzała się w błocie, biorąc się za łby z jedną z dziewcząt Denchów. Jej najlepszą przyjaciółką była wiejska dziewczyna i była zakochana w Jamesie Fortescue. Nigdy tak nie mówiła! A twoja babka, Beatrice, klęła jak szewc i wygarbowałaby ci skórę za odzywanie się w taki sposób do pracującego człowieka! Spięłam Morze i zawróciłam go tak gwałtownie, że prawie stanął dęba. Zsunął się z brzegu ponownie na środek strumienia. Odwróciłam się i wydarłam na Willa: — Jesteś zwolniony, Willu Tyacke! — krzyczałam. — Zwolniony, i możesz wynosić się z mojej ziemi do diabła! Spakujesz się dzisiaj razem z twoją chałupą pełną brudasów. Idźcie wszyscy precz z mojej ziemi i nie ważcie się wracać! Will wziął się pod boki i odkrzyknął do mnie: — Nie jesteś właścicielką tego miejsca, nie prowadzisz go, Saro Lacey! Jesteś wciąż niepełnoletnia, nie

R

możesz niczego podpisać, nie możesz nikogo zatrudnić, nie możesz nikogo zwolnić. Wykonuję polecenia Jamesa Fortescue i tak będzie przez następne pięć lat. Przekaż to lordowi Perry'emu razem z wyrazami szacunku od jego sąsiada.

L T

— Wyrzucę cię stąd za rok! — wrzasnęłam w odpowiedzi. Kipiałam z żalu, złości, frustracji, ze wszystkiego naraz, jak garnek z dociśniętą zbyt szczelnie pokrywką. — Wychodzę za lorda Peregrine'a, gdy tylko zostaną spisane dokumenty i skończy się sezon! Wówczas on i ja będziemy właścicielami ziemi od Midhurst po Cocking i zobaczymy, kto będzie dawał polecenia, a kto je wypełniał, i czy znajdziesz jeszcze kiedykolwiek pracę w zachodnim Sussex!

Jednym płynnym ruchem, szybciej, niżbym pomyślała, że jest w stanie, zeskoczył z brzegu. Już był w wodzie, a chwilę później u mojego boku, aż Morze spłoszył się, prychając ze strachu. Uchwycił mnie za kolano i talię, potem za rękę i ściągnął z grzbietu Morza, tak że runęłam w strumień, tuż obok niego, po kolana w wodę, w moich najlepszych butach. Porwał mnie za ramiona i potrząsnął mną tak mocno, że głowa kołysała mi się na karku. — Co?! — krzyczał. — Co ty mówisz?! Co ty mówisz?! — Że wychodzę za lorda Peregrine'a! — wybuchnęłam wściekła, nie obawiając się jego furii. — Jego matka wie. Wkrótce to ogłoszą. To prawda. Jego piwne oczy pałały jeszcze przez moment złością. Odepchnął mnie, aż wpadłam plecami na Morze. Przedzierając się przez wodę, dotarł na płyciznę i potykając się, wdrapał na brzeg. Jego buty były ciężkie od wody. Odwróciłam się, wskoczyłam na Morze lekko, jakbym znajdowała się na arenie, i nawróciłam nim gwałtownie niczym triumfujący kawalerzysta. Wyraz twarzy Willa był tak szokujący, że wygasł uśmiech na moich ustach. Wyglądał, jakbym pchnęła go nożem prosto w serce. Dech mi zaparło, gdy spotkaliśmy się oczyma. Patrzył bardzo zdecydowanie.

— Wyjdziesz za niego? — zapytał. — Tak — odparłam cicho. Wściekłość minęła. Na całym świecie nie było nic poza jego piwnymi oczyma, ciemnymi i zwężonymi, jakby cierpiał wewnątrz. — Powiedziałaś już Jamesowi Fortescue? — Dziś do niego napiszę. — To twoje życzenie, Saro? — Tak — odrzekłam. Bardzo chciałam powiedzieć mu, iż dlatego jest to moim życzeniem, że nie wiem, kim jestem ani dokąd powinnam pójść. Ponieważ muszę mieć jakąś rodzinę, jakieś miejsce, do którego bym należała. Ponieważ Perry i ja jesteśmy podobni: oboje zagubieni, oboje niekochani, oboje nie dający się pokochać. — Wyjadę w dzień twojego ślubu — powiedział Will chłodno. — Ostrzegę wioskę, że wszystko, wszystkie nasze nadzieje i plany na przyszłość, wszystkie obietnice złożone przez Laceyów, wszystko jest dla nas skończone. Odwrócił się i odszedł. Morze i ja spoglądaliśmy za nim. Jego przesiąknięte wodą buty chlupotały przy każdym kroku, ramiona były pochylone. Próbowałam śmiać się z widoku, jaki przedstawiał, ale nie potrafiłam.

R

Siedziałam zupełnie nieruchomo na grzbiecie Morza i przyglądałam się, jak ode mnie odchodzi. Pozwoliłam mu odejść. Potem zawróciłam konia i pojechałam z powrotem do Havering Hall.

L T

Zrobiłam, jak zapowiedziałam, a wszystko co nastąpiło później, stało się niemal bez mojego wpływu. Napisałam do Jamesa Fortescue, donosząc mu o mojej decyzji. Zaczekałam na jego odpowiedź i przeczytałam ją bez emocji. Był zaniepokojony i strapiony, lecz nic nie mógł uczynić. Jego szczera, pełna obaw, nieskładna odpowiedź sprawiła, że czułam, iż biegnę bardzo szybko w złym kierunku. Lady Clara nalegała, aby zobaczyć list, odczytywała fragmenty na głos, trzęsąc się ze śmiechu.

Ułożyła dla mnie oschłą replikę, w której dziękowałam za jego rady, stwierdzając jednocześnie, że moja decyzja została już podjęta. Odsyłałam go też do prawników Haveringów, gdyby miał jakieś zapytania. — Przypomnij mu lepiej, że trochę się spóźnił z załamywaniem rąk nad twoim nieszczęściem. Z tego co mówią, przez wszystkie te lata nigdy nie zdobył się na znaczniejszy wysiłek, by cię odnaleźć. Był zbyt zajęty odbudową raju w Wideacre, jak przypuszczam. Rozzłościło mnie to i oburzyło, a list, który wysłałam do Jamesa Fortescue, był zimny i oszczędny w słowach. Nie miałam od niego już więcej wiadomości. Nie miałam też żadnych wieści od Willa, Często zdawało mi się, że widzę jego twarz spoglądającą na mnie ze szczególną zawziętością. Kiedyś śniło mi się, jak odchodzi ode mnie, krocząc z mozołem w ciężkich, przemoczonych butach. We śnie zawołałam go, a kiedy się odwrócił, uśmiechnął się w sposób, w jaki nie uśmiechał się nigdy dotąd. Lecz kiedy się zbudziłam, wiedziałam, że nie zawołałam go wtedy, że nigdy go nie zawołam. Otworzyła się między nami przepaść zbyt głęboka, by zwyczajna sympatia mogła ją zapełnić. Perry i ja zbliżaliśmy się do siebie coraz bardziej. Był moją jedyną pociechą w te późne dni lata, gdy lady Clara uczyła mnie nalewać herbatę i rozdawać karty jak dama, nie jak szuler. Perry siadywał ze mną pod-

czas moich lekcji i kiedy jego matka chwaliła mnie za coś, rozpromieniał się niczym wielkoduszny mało zdolny student przyglądający się, jak radzi sobie jego bystry przyjaciel. — Będziesz atrakcją sezonu — rzekł leniwie, obserwując swoją matkę i mnie podczas partyjki pikieta. — Tego nie wiem, ale na pewno będzie graczem sezonu — powiedziała lady Clara, zrzucając się z kart i ostatecznie oddając mi grę. — Saro, w tym piekielnym miejscu, gdzieś się nauczyła grać, musi im ciebie srodze brakować. Uśmiechnęłam się, nic nie powiedziawszy. Myślałam przez chwilę o tacie i jego kuszącej talii zatłuszczonych kart na odwróconej do góry dnem beczce piwa przed wiejską gospodą. „Ma kto ochotę zagrać? — oferował. — Tylko o piwo, żadnego szachrajstwa, po prostu uczciwa gra, trochę rozrywki." Przychodzili jeden po drugim. Zażywni gospodarze z komornym w kieszeniach. Tuzinkowi dzierżawcy, którym pieniądze ich żon, przeznaczone na masło, wprost paliły się w rękach. Tato oskubywał wszystkich po kolei. To była jedna z rzeczy, chyba jedyna, którą robił naprawdę dobrze, pijany czy trzeźwy. — Sara odbuduje rodzinną fortunę, tak w gotówce, jak i w ziemi — powiedział Peregrine leniwie, uśmiechając się do mnie. Nie zauważył ostrego spojrzenia, którym przeszyła go matka. Ja zauważyłam. Ostrzegało go, aby był cicho i nie mówił nic o długach Haveringów. Obawiała się, że się dowiem, a ja nie byłam głupia. Nakazałabym moim prawnikom sprawdzić, ile

R

Haveringowie mają długów, zanim zgodziłabym się honorować moją obietnicę małżeństwa. James Fortescue był ostrożnym człowiekiem i upewniłby się, że kapitał ziemski zostanie przepisany na moje dzieci w taki spo-

L T

sób, by żaden mąż, nieważne jak rozrzutny, nie mógł roztrwonić go, uprawiając hazard. Perry i ja uśmiechnęliśmy się do siebie. Potrzebowaliśmy siebie nawzajem, ufaliśmy sobie. Żadne z nas nie pragnęło niczego więcej. Spacerowaliśmy tego wieczora po ogrodzie. O zmroku robiło się coraz zimniej, toteż Perry zarzucił mi na ramiona swoją jedwabną haftowaną kurtkę. Podał mi ramię. Przyjęłam je. Musieliśmy ślicznie wyglądać we dwójkę — moje kasztanowe loki muskające jego bark, głowa trzymana wysoko, moja zielona suknia głaszcząca trawę i Perry, złocisty i piękny jak anioł. Szliśmy razem w oblanym zmierzchającym światłem ogrodzie, rozmawiając o pieniądzach i przyjaźni. Nie rozmawialiśmy o miłości. Nigdy nie przyszło nam to do głowy. Gdy późnym wieczorem Perry odprowadził mnie do drzwi mojej sypialni, nachylił się i pocałował mnie w usta. Jego dotknięcie było tak chłodne jak towarzyskie muśnięcie warg jego matki. Zatrzymałam go, gdy chciał odejść. — Czy nigdy nie poczujesz pożądania, Perry? — zapytałam. Spojrzał szczerze zaniepokojony. — Wątpię w to, Saro — odrzekł nieswojo. — Chciałabyś tego? Zamyśliłam się. To tak, jakby mieszkały we mnie dwie osoby — dziewczyna, która nie znosiła, gdy jej ktoś dotykał poza jej siostrą; dziewczyna, która w dzieciństwie zbyt wiele widziała i słyszała, by sądzić teraz, że pożądanie może mieć coś wspólnego z miłością, i ta druga — kobieta, która opuściła swego mężczyznę. Patrzył na nią, jakby zadawała mu śmierć. Patrzył z namiętnością i miłością — a potem odszedł. — Nie, Perry — powiedziałam uczciwie. — Nigdy nie chciałabym, abyś mnie pożądał. Uśmiechnął się na to. Jego błękitne oczy były nieco zamglone, ponieważ jak zwykle trochę wypił. — To dobrze — odparł zachęcająco. — Bo naprawdę okropnie cię lubię, wiesz przecież.

Uśmiechnęłam się kwaśno. — Wiem — przyznałam. — To wszystko, czego od ciebie chcę. Otworzyłam wyłożone ciężką boazerią drzwi i wśliznęłam się do środka. Przystanęłam, nasłuchując jego chwiejnych kroków oddalających się w głąb długiego korytarza. Doszedł mnie nagły brzęk i łoskot, gdy Perry potknął się o zbroję stojącą w rogu, i jego słowa skierowane do niej: Proszę wybaczyć. Potem usłyszałam, jak usiłuje namacać stopami schody i wchodzi na nie krok po kroku, aż dotarł na górę i zniknął w swoim pokoju.

ROZDZIAŁ 28 Podeszłam do okna i rozsunęłam kotary. Było jeszcze wcześnie, wschodził właśnie księżyc. Gdy tak stałam, patrząc w kierunku oświetlonych jego blaskiem błoni, dostrzegłam jeźdźca zbliżającego się srebrnym traktem w stronę ogrodu na tyłach Havering Hall. Widziałam, jak jedzie pod osłoną muru, lecz potem straciłam go z oczu. Musiał przywiązywać swojego konia, a po paru chwilach na szczycie muru pojawiła się jego sylwetka. Przerzucił nogę i wskoczył do prywatnego ogrodu. Obserwowałam go w milczeniu. Nawet z odległości pięćdziesięciu mil poznałabym Willa Tyacke'a.

R

Przeszedł przez trawnik, jakby zupełnie nie dbał o to, czy ktoś zauważy go wchodzącego w ciemnościach na cudzy grunt. Później zatrzymał się przed domem, badawczo przyglądając się oknom, jakby był wła-

L T

ścicielem tego miejsca. Zaśmiałam się cichutko. Pochyliłam się i rozsunąwszy skrzydła okna, wytknęłam głowę na zewnątrz. Uniósł rękę w pozdrowieniu i nie spiesząc się podszedł do kwietnika pod moim oknem. Przez moment myślałam o innej dziewczynie Laceyów i o innym młodym mężczyźnie, którzy szeptali pod wieczornym niebem o miłości.

— O co chodzi? — zapytałam rozkazującym tonem. Twarz Willa ukryta była w cieniu. — O to — odparł.

Trzymał w dłoni coś białego. Nachylił się nad ścieżką, a potem wyprostował, owijając jakimś papierem kamień. — Pomyślałem, że chciałabyś wiedzieć — powiedział. Był prawie skruszony. — Po tym, co kiedyś powiedziałaś, wcześniej, gdy byliśmy przyjaciółmi. Przymierzył się do rzutu, a ja cofnęłam się, nie zdoławszy zapytać, czy moglibyśmy być nadal przyjaciółmi. Potrafił dobrze celować. Kamień owinięty w biały papier przeleciał przez okno. Nim go podniosłam i znalazłam się na powrót przy oknie, Will, przemierzywszy już trawnik, wdrapywał się na mur. Patrzyłam, jak odchodzi. Nie przywołałam go z powrotem. Za to odwinęłam kamień, który mi rzucił, i wygładziłam papier. Na białej stronie nic nie widniało, była pusta. Na stronie wewnętrznej, pomiętej, jakby ślęczało już nad nią z pół tuzina ludzi, z mozołem odczytujących słowo po słowie, znajdował się jaskrawoszkarłatny rysunek z białym koniem pośrodku i akrobatami na trapezie wykonującymi salto — mężczyzną i

dwiema dziewczynami. Złote zawijane litery głosiły: „Zdumiewający pokaz sztuki akrobacji powietrznych i konnych Roberta Gowera". To byli oni. Trasa objazdowa przyprowadziła ich tutaj. Powinnam była spodziewać się ich nawet wcześniej, gdybym miała olej w głowie. Z Selsey do Wideacre jest blisko. Musieli pewnie zboczyć nieco w kierunku wybrzeża albo zatrzymali się na trochę, gdy ją pogrzebali. Gdzieś musieli znaleźć następnego głupca do trapezu. Zachowywali się, jakby nic się nie wydarzyło. Na moment ogarnęła mnie wściekłość tak gwałtowna i paląca, że nie mogłam nic dojrzeć, nawet jaskrawego afiszu, ponieważ moją głowę, moje oczy przesłaniała czerwonawa mgła. To nie sprawiło im żadnej różnicy... to, co się stało. Robert wciąż pracował i robił plany, Jack wciąż wystawał jako łapacz, wciąż uśmiechał się leniwie i nerwowo. Katie była ckliwa i śliczna jak zawsze. Nadal objeżdżali wsie, nadal mieli niezłe wpływy. To nie sprawiło im żadnej różnicy. Zabiło ją, zabiło mnie, a im nie sprawiło w ogóle żadnej różnicy. Upuściłam ulotkę i podszedłszy do okna, otworzyłam je ponownie na oścież, aby oddychając chłodnym nocnym powietrzem spróbować uspokoić spieszne bicie serca. Byłam zła. Gdybym mogła pozabijać ich wszystkich, zabiłabym. Chciałam ich ukarać. Nic nie czuli, choć jej życie się skończyło, a moje było pustą łupiną. Przez długi czas stałam tak w zimnie. Uspokoiłam się i odwróciłam w stronę pokoju. Podniósłszy kartkę, wyprostowałam ją znowu i sprawdziłam, gdzie występują.

R

Występowali w okolicy Midhurst. Dawali trzy pokazy, ostatni późno, przy światłach latarni, w pustej stodole niedaleko, trochę w dół drogi. Jeślibym chciała, mogłabym pojechać zobaczyć ich dziś wieczór.

L T

Wydałam głębokie, drżące westchnienie. Mogłabym pozwolić im odejść. Mogłabym pozwolić im wyzyskać sąsiednią wioskę. Mogłabym pozwolić Rei upolować królika na moich błoniach. Mogłabym pozwolić im przejść cztery mile ode mnie. Nie wiedzieli, że tu jestem. Nie było potrzeby, by im o tym mówić. Mogli iść dalej, gościńcami i bocznymi dróżkami włóczęgów, Cyganów. Nie byli już moimi ludźmi. Ich drogi nie były moimi drogami. Nigdy się nie spotkamy. Nigdy nie będę musiała ich widzieć. Byli życiem, które zostawiłam za sobą. Mogłabym rozdzielić się na dwoje i powiedzieć: To było dawne życie, dawne życie z nią; teraz jest stracone, wszystko stracone. Wygładziłam ulotkę i podkreślając wyrazy palcem, odczytałam je. Przyjrzałam się rysunkom raz jeszcze. To w nich Will znalazł wskazówki, by przynieść ulotkę do mnie. Zakręcane litery mówiły „Robert Gower". Opowiadałam Willowi, że pracowałam dla kogoś o imieniu Robert. Obok rysunku białego ogiera umieszczono podpis: „Śnieg, zdumiewający koń arytmetyk". Opowiadałam mu o koniu zwanym „Śnieg", który robił sztuczki. Wiedziałam, że Will zapamiętuje to, co mówię. Nawet te błahe, śmieszne rzeczy. Myślał zapewne, że ci przyjaciele, ci starzy przyjaciele z innego życia, mogliby mi pomóc spojrzeć na Haveringów i Perry'ego w nowym świetle. Wiedział, że mnie stracił, że utraciło mnie Wideacre, i teraz nie należę nigdzie. Sądził pewnie, że dawne życie przywoła mnie z powrotem, pomoże mi znów odnaleźć siebie. Ale nie wiedział, iż rozmyślanie o dawnym życiu sprawiało, że jeszcze mniej dbałam o siebie, że jeszcze bardziej niefrasobliwie myślałam o przyszłości. Ponieważ oni i ja żyliśmy nadal. A ona nie. Usiadłam na oknie i wpatrywałam się przez chwilę w księżyc. Byłam jednak niespokojna i nie potrafiłam zapanować nad sobą. Spojrzałam na niewielki zegar z pozłacanego brązu stojący na kominku. Był jeszcze czas. Jeśli miałam ochotę, mogłam pojechać zobaczyć ten pokaz, zobaczyć, jak im jest bez niej, beze mnie.

Mogłam jechać i ukryć się w tłumie, obserwować ich w milczeniu i w tajemnicy zaspokoić ciekawość. Mogłam ich obserwować, by dowiedzieć się, jak im jest teraz, gdy obie odeszłyśmy. A potem wyjść razem z ciżbą i wrócić wolno do domu. Mogłam też pojechać i spaść na nich niczym furia zemsty, z oczyma pociemniałymi od nienasyconego gniewu. Tutaj była moja ziemia, byłam dziedziczką. Mogłam oskarżyć Jacka o zabójstwo, wezwać Reę na świadka i nikt nie mógłby mi zaprzeczyć. Moje słowo przeciw słowu Jacka posłałoby go na szubienicę. Nawet Robert nie mógłby przeciwstawić się dziedziczce Wideacre na jej ziemi. Mogłabym skonfiskować ich konie, odesłać Katie z powrotem do przytułku, Reę do Winchester Guardians, a Roberta wysłać do Warminster, żeby umarł ze wstydu. Teraz należałam do szlachty, mogłam wyrównywać moje porachunki jak szlachta — prawnie i z mocą prawa. A przy pomocy mojego prawa mogłabym ich wszystkich zniszczyć. Ale mogłabym też zbiec od potęgi i nudy życia wyższych sfer. Mogłabym włożyć moje stare ubranie — ubranie, które mi dali — i wsunąwszy włosy pod czapkę, wrócić do nich. Wiedziałam, jak by mnie przyjęli. Powitaliby mnie gorąco, jak odnalezioną córkę. Kucyki widząc mnie, zarżałyby radośnie. Przytuliliby mnie i płakali ze mną — łatwymi, beztroskimi łzami. Wyjaśniliby mi potem, jak zmienione są numery teraz, gdy ona odeszła, i pokazali, do których bym się nadawała. Mogłabym porzucić to życie tutaj, zostawiając samotność i pustkę wyższych sfer. Mogłam odejść stąd z kieszeniami tak lekkimi, jak wtedy gdy tu przybyłam. Człowiek,

R

który nienawidził wnyków, i pan Fortescue mogliby prowadzić majątek, jak im się podoba, i nie musieliby się już więcej martwić mną.

L T

Nie wiedziałam, co chcę zobaczyć, co czuć. To tak jakby cała wieczność dzieliła mnie od chwili, gdy odeszłam od nich, przyrzekając sobie, że nigdy nie wrócę. Ale nie wiedziałam wówczas, co to znaczy być zagubionym.

Po półgodzinie nie mogłam znieść tego dłużej. Podreptałam bezszelestnie do szafy i wydobyłam strój do konnej jazdy. Perry pewnie pije sam w swoim pokoju, pomrukując pod nosem, głuchy na to, co się dzieje w pozostałej części domu. Lady Clara pisze listy w salonie lub czyta w bibliotece. Żadne z nich nie usłyszy moich kroków na schodach dla służby. Żadna pokojówka, którą mogłabym ewentualnie spotkać, nie będzie miała odwagi przeszkodzić lady Clarze, by jej donieść, że panienka Lacey odjechała w mrok. Mogłam jechać tak, jak chciałam — w sekrecie. Ubrałam się szybko, zaznajomiona już z pogmatwanymi guziczkami z tyłu, oraz tym, jak prędko wygładzić rękawiczki i upiąć szary kapelusz. Miał woal z siateczki, którego dotąd nie używałam. Tym razem opuściłam go i zerknęłam na siebie w lustrze. Moje oczy iskrzyły się zielono za woalką, ale miedziane włosy, które mogłyby mnie zdradzić, były ukryte pod kapeluszem. Jadałam dobrze całe lato, więc moja twarz była pulchniejsza. Nie byłam już na pół zagłodzonym cygańskim bachorem z posiniaczoną buzią. Gdyby ktoś nie wiedział, kim jestem naprawdę, nazwałby mnie pięknością, sądząc, że jestem szlachcianką. Na tę myśl zrzedła mi mina. Ujrzałam jej ciemne lśniące włosy i różową roześmianą twarz. Wyobrażałam sobie, jak by wyglądała w tym stroju. Nie znajdowałam w nim żadnej przyjemności. Odwróciłam się od lustra i wyszedłszy z pokoju, zeszłam ukradkiem po schodach dla służby prowadzących prosto na stajenny dziedziniec. Morze był teraz wprowadzany do stajni, ponieważ noce robiły się coraz chłodniejsze. Poszłam najpierw do spichlerza, a później do jego boksu. Oba pomieszczenia były otwarte. Będą poić zwierzęta o zmierzchu i

potem je zamkną. Teraz światło dopiero zamierało. Sama zarzuciłam na Morze siodło i zniżyłam jego głowę, by założyć uzdę. Gdy wyprowadzałam go, ściągnąwszy popręg, ze strychu zszedł stajenny i przyjrzał mi się uważnie. — Jadę na przejażdżkę — powiedziałam. Mój głos nie był przytłumiony jak głos młodej damy. Byłam znów Meridon, Meridon, która rozkazywała Rei, która potrafiła skrzyczeć swego pijanego ojca. — Jadę sama i nie chcę, żeby im o tym powiedziano. Im, tam w domu. Rozumiesz? Skinął głową. Jego szeroko otwarte oczy nie mówiły nic. — Gdy przyjdą nakarmić i napoić konie i odkryją, że nie ma Morza, możesz im powiedzieć, że wszystko jest w porządku. Że zabrałam go i przyprowadzę później — ciągnęłam. Znów skinął głową. Miał zafrapowany wzrok. — Jasne? — zapytałam i uśmiechnęłam się do niego. Rozpromienił się, jakby mój uśmiech sprawił, że słońce wyszło zza chmur. — Jasne, panienko Saro! — odparł, nagle odnajdując język w gębie. — Ta, jasne. I nie powiem nikomu, gdzie panienka pojechała, ani nic. Ta! I oni nie będą nawet wiedzieć, że panienka pojechała, bo wszyscy poszli na pokaz konny i zostawili mnie tu samego. Poszli po południu i zatrzymają się u Bulla w powrotnej drodze. Tylko ja wiem, że panienki nie ma, panienko Saro. I nie powiem nikomu.

R

— Dziękuję — odrzekłam nieco zdziwiona. Podprowadziłam Morze do podsadki, wspięłam się na siodło i opuściłam dziedziniec, jadąc stępa.

L T

Wybrałam główną drogę do Midhurst. Podejrzewałam, że pokaz Gowera odbędzie się w południowej części miasta, całkiem blisko, i miałam rację. Z daleka mogłam dojrzeć światła lamp przebłyskujące przez na pół otwarte drzwi stodoły. Na drodze stało kilka koni należących do farmerów i ich żon, którzy przyjechali obejrzeć widowisko. Było nawet kilka dwukółek z końmi przywiązanymi do ogrodzenia. Zatrzymałam Morze i spojrzałam na stodołę. Nie było nikogo przy drzwiach, a więc wszyscy pracowali na tyłach. Sądziłam, że mój strój i kapelusz z woalką ukryją mnie, zwłaszcza jeżeli oni będą na arenie, a ja będę trzymać się z tyłu. Sprowadziłam Morze na bok drogi i przywiązałam go przy farmerskich kucykach, u żywopłotu. Potem podniosłam opadający na ziemię rąbek spódnicy i dużymi krokami pośpieszyłam ścieżką do drzwi stodoły. Wchodząc, usłyszałam gromkie „ooch!". Wśliznęłam się wzdłuż ściany, utrzymując równowagę oparta o mur plecami. Obawiałam się, że zwymiotuję. Jack był tam. Jack diabeł, Jack dzieciak, Jack uśmiechnięty zabójca. Stał na drążku tak jak przedtem. Było tak, jak się bałam, jak śniłam, jak przysięgałam sobie, że nie będzie. Było tak samo. Było tak samo jak zawsze. Jakby nigdy jej tu nie było — wiotkiej jak tekturowy aniołek na podeście, ufnej jak dziecko, gdy tak szybowała w jego stronę z wyciągniętymi rękami, z nieposłusznym, triumfującym uśmiechem na twarzy, ponieważ była pewna, że wygrała ogromny zakład i zdobyła bezpieczeństwo i szczęście na resztę życia. Było tak samo, jakby nie on to zrobił. Było po prostu tak, jakbyśmy — ona i ja — nigdy nie istniały. Zamknęłam oczy. Usłyszałam, że woła „hej!", jak słyszałam już tysiące razy, setki tysięcy razy. Zawołał „hop!" i usłyszałam wstrętne, przyprawiające o mdłości „uuu!" tłumu, a potem odgłos, niczym klaps, pewnego chwytu, gdy Jack złapał akrobatkę. Potem nastąpił wybuch ekstatycznego aplauzu. Nie powinnam była

przyjść. Odwróciłam się i przecisnęłam obok jakiegoś mężczyzny, zdążając z powrotem w kierunku drzwi, z dłonią przyciśniętą mocno do ust, by zatamować wymiociny. Gdy tylko znalazłam się na zewnątrz, złapałam się ściany i zwymiotowałam. Wymiotowałam jak przemoczony szczeniak. A pomiędzy kolejnymi atakami słyszałam znów radosne wołanie Jacka „hej!", potem „hop!", jakby nigdy nie przywołał jej z drążka, by potem ją zrzucić... żeby potem ją zrzucić... — Tak więc, moi państwo, panie i panowie, na tym kończy się dzisiejszy pokaz. Będziemy tu aż do wtorku! Przyjdźcie znowu i powiedzcie swym przyjaciołom, że zawsze czeka was ciepłe przyjęcie w „Zdumiewającym pokazie sztuki akrobacji powietrznych i konnych Roberta Gowera"! Głos dochodzący z wnętrza stodoły należał do Roberta. Pewny siebie, cyrkowy krzyk. Poznałabym go wszędzie. Chełpliwa wesołość w jego tonie poraziła mnie jak czysty dżin. Przetarłam dłonią w rękawiczce usta, podeszłam do drzwi i zajrzałam do środka. Ludzie wychodzili, zadowoleni z widowiska. Jakaś kobieta potrąciła mnie, a spostrzegłszy krój i materiał mojego kostiumu, dygnęła i poprosiła o wybaczenie. Nie spojrzałam na nią nawet. Moje oczy były utkwione w arenę, mały krąg białych wiórów wewnątrz okręgu z bel siana. Dokładnie na środku stał Robert Gower z ramionami rozpostartymi po złożonym ukłonie, ubrany tak jak wtedy, gdy widziałam go po raz pierwszy podczas pokazu — w eleganckiej czerwonej kurtce, połyskujących białych bryczesach z doskonałego płótna i wy-

R

czyszczonych butach z cholewami. W światłach latarni jego twarz była czerwona i promienna, jakby nigdy nie kazał pewnej dziewczynie iść na śmierć z uśmiechem na ustach i wstążkami we włosach. Przeciskałam się

L T

przez wychodzącą ciżbę i podeszłam, ślepa na jej spojrzenia, do ogrodzenia areny. Przekroczyłam kloce i poszłam dalej, na sam środek, gdzie stawałam kiedyś, czekając na znak. Robert odwrócił się. Gdy do niego podeszłam, jego profesjonalny uśmiech ustąpił, twarz stała się bardziej czujna. Nie rozpoznał mnie w doskonałym stroju, z długimi włosami upchniętymi pod kapeluszem. Dojrzał jednak jakość mojej odzieży i na pół się uśmiechnął, zastanawiając się, czego ta dama może od niego chcieć. Zatrzymałam się tuż przed nim i bez uprzedzenia uniósłszy szpicrutę, smagnęłam go — prawy policzek, lewy policzek — a potem cofnęłam się. Natychmiast zacisnął pięści. Zbliżył się do mnie, lecz nagle zawahał się i przyjrzał mi się uważnie. — Meridon? — zawołał. — Ty jesteś Meridon, nieprawdaż? — Tak — odparłam przez zęby. Czułam, że gniew i żal podchodzą jak żółć do mojego gardła. — Te razy były za Dandy. Zamrugał. Widziałam, jak pręgi od ciosów czerwienieją na jego policzkach. Ludzie z tłumu za nami pomrukiwali coś, a ci przy drzwiach odwrócili się, próbując usłyszeć naszą cichą rozmowę. Robert rozejrzał się szybko dokoła, obawiając się skandalu. — Co za diabeł cię opętał? — rzucił zły z powodu uderzenia, trzymając rękę na policzku. — I gdzieś ty, do licha, była? Czyje to ubranie? I jak śmiesz mnie bić? — Jak śmiem?! — mknęłam na niego — Jak śmiem cię bić, skoro zabiłeś ją, skoro pozwoliłeś twojemu bękartowi mordercy ją zabić? A teraz żyjesz dalej, jakby nigdy nic? Robert przesunął rękę z czerwonego policzka na czoło. — Dandy? — powiedział w zastanowieniu.

Na dźwięk jej imienia coś we mnie pękło. Łzy popłynęły mi z oczu, a mój głos dławił się, gdy wyrzucałam z siebie słowa. — Zrobiła, jak jej kazano! — krzyczałam. — David jej przykazał: Pozwól Jackowi robić jego robotę. Zaufaj mu, że cię złapie. Ty robisz salto, a Jack niech cię łapie. Robert skinął głową. Jego ręka, wsparta na długim biczu na kucyki, drżała. — Tak, Meridon — rzekł. — Tak, wiem. Ale co to ma do rzeczy? Wypadek może się zdarzyć. Złapał ją po tym skoku. Oboje widzieliśmy, że ją złapał. Potem wyśliznęła mu się z rąk. — Rzucił nią! — wrzasnęłam. Zamurowało go. Krew odpłynęła mu z twarzy, aż ślady szpicruty zmieniły się w sine smugi na jego żółtawych policzkach. — Rzucił nią o ścianę — powiedziałam, nie oszczędzając go. — Złapał ją idealnie, a potem, gdy wracali, rzucił nią. Wyrzucił ją na zewnątrz, poza siatkę zabezpieczającą, na tylną ścianę, i złamał jej kark. Roztrzaskała się o mur. Była martwa, zanim zdążyłam jej dotknąć. Była martwa, a ja jeszcze słyszałam jej krzyk. Była martwa niczym rozbita lalka. On to zrobił. Robert wyglądał jak rażony atakiem apopleksji. Oczy wyszły mu na wierzch, usta posiniały. — Mój Jack... — wyszeptał sam do siebie. Potem znów na mnie spojrzał. — Dlaczego? — zapytał głosem wychłostanego dziecka.

R

— Była w ciąży — odpowiedziałam ze znużeniem w głosie. — Liczyła na to, że go usidli, mając z nim

L T

dziecko, twojego wnuka. Nie postąpił gorzej niż ty, gdy zostawiłeś swoją żonę na drodze. Rzeczywiście jest twoim synem.

Robert zamrugał szybko kilka razy. Widziałam, jak zachłysnął się, a potem przełknął cierpką ślinę. — On ją zabił — rzekł cicho. — Była z nim w ciąży i teraz nie żyje. Patrzyłam na niego, nie czując żadnej litości, gdy jego plany i duma waliły się w gruzy. Patrzyłam na niego z gorącą nienawiścią, obrzucając go surowym spojrzeniem moich na powrót suchych oczu. — O tak — powiedziałam. — Ona nie żyje. Ja też. Odwróciłam się na pięcie i zostawiłam go, zostawiłam go samego na arenie, pod łagodnie kołyszącym się trapezem, z dwiema pręgami po szpicrucie wyciętymi na jego bladej twarzy, z drżącymi ustami. Przeszłam przez tłum ludzi, którzy zgromadzili się przy drzwiach, wyciągając szyje, by zobaczyć to zajście. Wskazywali palcami jak wtedy, w Selsey, całą wieczność temu. Odnalazłam Morze tam, gdzie go przywiązałam, i rozejrzałam się za jakimś płotem, którego mogłabym użyć jako podsadki. — Masz tutaj — odezwał się jakiś głos. Zamrugałam, by zetrzeć mgiełkę z oczu, i zobaczyłam dwie stwardniałe splecione dłonie gotowe podeprzeć mój but. To był Will Tyacke. Stał obok Morza, czekając na mój powrót. Skinęłam głową i pozwoliłam podsadzić się na siodło. Zawróciłam Morze w stronę domu i odjechałam, nie czekając na Willa. Po paru chwilach usłyszałam trucht jego konia. Will zrównał się ze mną bez słowa. Zerknęłam na niego. Jego twarz była niewzruszona. Nie wiedziałam, czy widział mnie na arenie, lecz mogłam być pewna, że usłyszy o wszystkim w następny dzień targowy. Nie miałam pojęcia, czy mój udręczony krzyk na Roberta był w zasięgu słuchu Willa, czy słyszał jej imię, czy słyszał moje imię — Meridon.

Nie mogłam nic wyczytać z twarzy Willa. Spojrzenie, którym mi odpowiedział, było zimne jak głaz. Ale jego piwne oczy były przepełnione współczuciem. — Z powrotem do Havering? — zapytał. — Tak — potwierdziłam. Byłam opuszczona jak kokon, z którego odleciał motyl. Mała, wyschnięta, zasuszona rzecz, która przeżyła już swój czas i teraz może toczyć się i toczyć, i rozpaść się w pył. — Nie ma innego miejsca, dokąd mogłabym pójść — dodałam cicho. Will nie pozostał za mną w tyle, niczym stajenny strzegący swej pani, choć mógł tak uczynić, zakładając, że był na mnie wściekły jak na nikogo w całym swoim życiu; jechał obok mnie, jakbyśmy byli sobie równi. W moim pustym, wydrążonym wnętrzu o złamanym sercu cieszyłam się z jego towarzystwa i czułam się mniej samotna, gdy tak jechaliśmy podjazdem do Havering Hall. Gwiazdy wzeszły ponad ciemnym baldachimem drzew. — Dziękuję — powiedziałam, gdy dotarliśmy do stajni. Pojawił się chłopak, aby zabrać Morze. Miałam zdarte gardło. Musiałam wrzeszczeć na Roberta tam, na arenie. Will zwrócił na mnie wzrok tak tajemniczy jak spojrzenie czarodzieja. — Zaczekaj — rzucił. — Nie wychodź za niego. Nie zaszkodzi poczekać trochę. Na dziedzińcu było bardzo cicho. Chłopak stał przy pysku Morza nieruchomo, głaszcząc jego biały nos. Will skinął głową.

R

— Ból ustąpi — powiedział — Z czasem będziesz mniej samotna.

L T

Potrząsnęłam głową. Nawet przywołałam słaby, nieprzekonujący uśmiech. — Nie — odrzekłam ochryple. — Nigdy nie byłam szczęśliwa, nawet zanim ją straciłam. Nie oczekuję wiele szczęścia teraz.

Przechylił się w przód i swymi chropowatymi brudnymi dłońmi dotknął mojego policzka, mojego czoła. Gładził napiętą rozpaloną skórę, pocierając moje skronie szorstkimi, ale delikatnymi palcami. Potem, zanim spostrzegłam, co robi, ujął moją twarz i pocałował mnie czule prosto w usta, śmiało jak akceptowany kochanek. — Powodzenia więc, Saro — powiedział — Zawsze możesz odejść od nich wszystkich, wiesz o tym. Nie wyrwałam się z jego uścisku. Zamknęłam oczy i pozwoliłam mu robić ze mną, co chciał. Nie sprawiało mi to żadnej różnicy. Uniósłszy ręce, zacisnęłam palce wokół jego nadgarstków i trzymałam go, trzymałam jego dłonie na moich policzkach. Spojrzałam mu w oczy. — Klnę się na Boga, że chciałabym nie żyć — powiedziałam do niego. Staliśmy przez moment w milczeniu. Morze przesunął się niespokojnie i rozerwał nasz uścisk. Chłopak trzymający pysk Morza sięgnął po mnie i zdjął mnie z siodła. Will pozostał nieporuszony na koniu, obserwując, jak kroczę przez dziedziniec. Koryto z wodą lśniło jak lód w blasku księżyca. Will patrzył na żółte światło lamp, które wylało się z domu na kształt prostokąta, gdy otworzyłam boczne drzwi, potem patrzył, jak zamykam je za sobą, i słyszał, jak zasuwam rygle. Następnego dnia wyjechaliśmy do Londynu, więc szpiedzy lady Clary nie mieli czasu powiedzieć jej o pokazie i o młodej damie, która wyglądała jak ja, lecz nazywała się inaczej. Podróżowaliśmy obładowani. Myślałam o dawnych dniach, o jednym wozie wiozącym wszystko, czego pięcioosobowa rodzina mogła potrzebować. O pierwszym sezonie, gdy podróżowaliśmy z pościelą dla czterech

osób, kostiumami na zmianę, siodłami, rzędami końskimi i zasłonami do dekoracji — wszystkim tym załadowanym na dwie fury. Lady Clara i ja odbywałyśmy podróż w powozie Haveringów, lord Peregrine jechał obok konno, dla rozrywki. Za nami toczył się dyliżans bagażowy, wiozący wszystkie nasze stroje oraz lokaja lorda Peregrine'a i dwie pokojówki. Za tym ciągnął wóz z „niezbędnymi różnościami" koniecznymi dla wygody lady Clary — było tam wszystko, od pościeli po kołatkę. Po obu stronach tej niewielkiej kawalkady szeregiem maszerowali forysie — stajenni i lokaje, uzbrojeni w rusznice i maczugi na wypadek, gdyby napadli nas rozbójnicy i chcieli obrabować. Z końcem pierwszej godziny, znudzona i niespokojna, miałam gorącą nadzieję, że to zrobią. Byłam beznadziejną towarzyszką podróży dla lady Clary. Zabrała książkę, lecz ja nadal nie potrafiłam przeczytać nic poza najprostszymi opowiadaniami, zaś potrząsanie kolasy sprawiało, że nie mogłam utrzymać palca pod wersem i pomagać sobie w lekturze. Miałam przy sobie parę ksiąg rachunkowych Wideacre z czasów mojej matki, Julii, ale nie byłam w stanie odcyfrować jej kaligraficznego rękopisu, a lady Clara nie pofatygowała się, aby mi pomóc. Ku memu zdziwieniu, a potem i wzrastającej niechęci, odkryłam, że jazda powozem przyprawia mnie o mdłości. Nie mogłam w to uwierzyć. Zaczęłam odczuwać ból i zawroty głowy. Ja, która spędziłam całe życie na koźle wozu, jedząc i drzemiąc na nim! Lecz to była prawda. Kareta zawieszona na grubych skórzanych pasach

R

podskakiwała jak piłeczka, kołysząc się z jednej strony na drugą. Jej ogromne cielsko wyściełane błękitnym jedwabiem posuwało się ciężko. Błogosławiłabym rabusiów, gdyby nas zatrzymali. Wysiadłabym natychmiast i

L T

ubłagała jednego, aby wziął mnie na swojego konia.

— Jesteś blada — stwierdziła lady Clara, spoglądając znad książki. — Jest mi niedobrze. To przez karetę. Pokiwała głową.

— Nie mów: „jest mi niedobrze", mów: „mam mdłości" — odrzekła i sięgnęła po swoją torebkę. Wydobywszy z niej niewielki flakonik soli trzeźwiących, podała mi go. Nigdy przedtem nie widziałam czegoś takiego. — To się pije? — zapytałam, trzymając flakon pod światło i usiłując mu się przyjrzeć. — Nie! — odpowiedziała ze swym perlistym śmiechem. — To sole trzeźwiące. Trzyma się je pod nosem i wdycha. Wyjęłam korek i podniosłam flakonik. Solidnie pociągnęłam nosem, aż zaparło mi dech. Zakręciło mi się w głowie, paliły mnie nozdrza. Lady Clara zatrzęsła się ze śmiechu. — Och, Saro — powiedziała. — Jesteś małą dzikuską! Nawiewa się to pod nos i wdycha normalnie. Sądziłam, że to może ci pomóc. Zakorkowałam flakon na powrót i oddałam jej. Poszperałam w kieszeni, szukając chusteczki. Otarłam obolały nos i oczy. — Poczułabym się lepiej, gdybym mogła jechać konno — stwierdziłam. — Nie ma mowy — odparła lady Clara i taki był koniec naszej konwersacji. Zamknęłam oczy, kołysana mdlącym ruchem pojazdu, i musiałam po chwili zasnąć, ponieważ następną rzeczą, którą pamiętam, był zgrzyt i łoskot kół karety na bruku. Zerwałam się ze snu jak porażona. Otaczała

mnie miejska krzątanina i nawoływania tragarzy. W powietrzu unosił się przerażający zapach, a hałas był tak okropny jak w Salisbury w dzień targowy. Tak było mila za milą. Nie mogłam uwierzyć, że na świecie jest tylu ludzi, tyle powozów, tylu biednych, żebraków, kramarzy, rzemieślników. — Londyn! — wyrzekła lady Clara z westchnieniem ulgi pozwalającym zrozumieć, jak trudny był dla niej pobyt na wsi. Skinęłam głową, lecz zamiast podniecenia odczuwałam jedynie strach. Wolałabym robić cokolwiek innego, niż być tu, gdzie byłam w tej chwili. Panienka Sara Lacey przybyła właśnie do miasta na swój pierwszy sezon i zmierzała do miejskiej rezydencji Haveringów z panienką Juliet w pokoju dziecinnym i dopiero co poślubioną lady Marią de Monterey, przychodzącą co rano odwiedzić swą matkę. — Nie będziesz czuć niechęci do moich córek — powiedziała lady Clara, jakby potrafiła odgadnąć moje myśli, widząc, jak blednę i staję się coraz cichsza. Jej błękitne oczy były przymknięte. — Nie — odparłam bez przekonania. — Nie będziesz czuć do nich niechęci, ponieważ one nie będą dla ciebie nic znaczyć — wyjaśniła spokojnie. — Juliet jest głupiutką pensjonarką, trochę bezczelną jak na swój wiek i całkiem ładną. Maria to mała sekutnica. Wydałam ją, zanim mąż odkrył, jak cięty ma języczek. Powinna mi za to dziękować, ale tego nie zrobi. — Lady Clara rozpromieniła się ponad wachlarzem. — Będzie cię nienawidzić — dodała, uśmiechając się.

R

Zawahałam się. Młoda dama, Sara Lacey, była w konflikcie z Cyganką, Meridon. Zwyciężyła Meridon.

L T

— Nienawidzę takich kocic — przyznałam bez ogródek. — Nie chcę, żeby mnie podrapała. Będzie wystarczająco źle i bez tego.

Lady Clara uśmiechnęła się figlarnie.

— Nie mów „kocic", Saro — rzekła. — I nie bądź nudna. Nie będzie źle. To twoje wejście do należnego ci towarzystwa. Możesz na mnie polegać. Będę powściągać najgorsze wybryki i złośliwości mojej córki. Zamyśliłam się.

— Nie zawsze będzie pani na miejscu — powiedziałam — A Perry... Wachlarz lady Clary zatrzepotał w powietrzu pełnym kurzu. — Perry obawia się Marii tak samo jak mnie — odparła. — Nie będzie ci w ogóle pomocny. Więc ja będę zawsze na miejscu. Maria jest wystarczająco samolubna i zarozumiała, by starać się ośmieszyć cię publicznie. Nie pozwolę na to. Ze mną nie najgorzej sobie poradzisz. — Jestem zobowiązana — odrzekłam. W moim głosie była masa ironii, lecz lady Clara wolała tego nie słyszeć. — Jesteśmy prawie na miejscu — oznajmiła. — To Grosvenor Street, a to nasza ulica, Brook Street, a tu, na rogu, jest nasza rezydencja. Mówiła z dumą, a ja przyglądałam się w osłupieniu. Ujrzałam okazały biały dom z szeregiem czterech płytkich stopni schodzących na chodnik, otoczony potężną czarną balustradą z żelaza, z ciężką trójkątną kamienną rzeźbą nad wejściem. Musieli nas oczekiwać, ponieważ gdy tylko powóz się zatrzymał, podwójne drzwi rozwarły się na oścież i wyszło z nich dwóch lokajów w liberiach i z pół tuzina pokojówek w czarnych

sukienkach i białych fartuszkach. Ustawili się wszyscy rzędem na schodach. Lady Clara dotknęła ręką kapelusza i obrzuciła mnie przelotnym spojrzeniem. — Popraw pelerynę, Saro — powiedziała szorstko. — Nie uśmiechaj się do nich. Potaknęłam, próbując przyjąć wygląd tak wyniosły i lekceważący jak ona. Otworzono drzwiczki powozu i opuszczono schodki. Lady Clara, sunąc, przeszła do domu, odpowiadając skinieniem głowy, gdy po jej obu stronach szeregi pokojówek falowały w ukłonach. Poszłam za nią. Nie byłam zażenowana. Nie byłam niezdarna. Stawałam już przedtem na arenie, a motłoch gapił się, aż się napatrzył za całego pensa. Rząd służących nie mógłby mnie krępować. Skinąwszy głową, ruszyłam przed siebie, nie patrząc na ich pochylone głowy, i weszłam za lady Clarą do domu. Hall był imponujący. Gdyby lady Clara nie rzuciła mi srogiego spojrzenia, rozdziawiłabym z zachwytu usta. Po prawej zbiegały wzdłuż ściany kręcone schody; były szerokie i niskie, z fantazyjnie wyginaną poręczą. Ścianę za nimi pokryto kruchym tynkiem tworzącym obramowanie malowideł i nisze dla białych statuetek — nieprzyzwoitych, jak mi się zdawało, zdążyłam popatrzeć na nie zaledwie przelotnie. Wewnątrz czworobocznych złoconych ram z gipsu umieszczone były obrazy przedstawiające ludzi okrytych kolorowymi szatami, kołyszących się na morzu lub porozrzucanych tu i ówdzie po lesie. Po naszej lewej stronie znajdowały się drzwi do pokoju wychodzącego na ulicę. Lady Clara minęła je jednak i udała się za głównym lokajem po scho-

R

dach, do salonu mieszczącego się zaraz nad pokojem, także zwróconego w stronę ulicy. Lokaj otworzył drzwi na oścież.

L T

— Napaliliśmy w kominku w salonie, jaśnie pani, sądząc, że mogą być państwo zziębnięci i zmęczeni po podróży — powiedział. — Może trochę herbaty, jaśnie pani? Czy może wina zaprawionego korzeniami? Weszłam za lady Clarą do najbardziej niecodziennego pokoju, jaki widziałam w życiu. Każda ściana była z upodobaniem ozdobiona gzymsami i pomalowana w taki sposób, że wyglądała jak rama obrazu lub wysokiego okna. Kominek pokrywały spirale i taśmy w takiej ilości, że można się było zastanawiać, jak udaje się odnaleźć miejsce, gdzie należy rozpalić ogień. To było wielkopańskie. Imponujące. Zatęskniłam do prostej wygody Wideacre już w momencie, gdy przekroczyłam ten próg. — Kurz — zauważyła lady Clara, wchodząc do salonu. Zdjęła rękawiczki i podała je czekającej pokojówce. Główny lokaj z Havering, który wyruszył wczoraj z Sussex wczesną nocą, by móc nas tu powitać, rzucił wściekłe spojrzenie na gospodynię. Była to kobieta z Londynu, której nigdy przedtem nie widziałam. Lady Clara usiadła przed kominkiem i oparła nogi o mosiężną kratę. Wyciągnąwszy ręce w stronę ognia, spojrzała na nich wszystkich — na pokojówkę, gospodynię, lokaja, bez cienia uśmiechu. — Brud na zewnętrznych parapetach — rzekła. — Mają być wyszorowane. Przynieście mi pocztę i filiżankę korzennego wina, natychmiast. I przynieść też filiżanki dla panienki Lacey i lorda Perry'ego. Lokaj wymruczał pod nosem słowa przeprosin i wycofał się z pokoju. Gospodyni i pokojówka skoczyły za nim, zamykając za sobą drzwi. Lady Clarę opromienił złośliwy uśmiech. — Nie ma najmniejszej potrzeby być miłym dla służby — zaczęła. — Tysiące dałoby sobie uciąć prawą rękę za posadę służącego w Londynie. Traktuj ich ze stanowczością i zwalniaj, gdy trzeba. Cokolwiek więcej nie przyniesie żadnego pożytku.

— Tak, lady Claro — odparłam. Odstawiłam krzesło od kominka i usiadłam obok niej. Otworzyły się drzwi i wszedł Perry, a za nim pokojówka niosąca tacę. — Witaj, mamo — powiedział uprzejmie. — Saro! — Machnięciem ręki wskazał służącej stół, a potem lekkim trąceniem wyprawił ją z pokoju i sam podał nam filiżanki. — Masa listów — oznajmił w zadumie. — W większości do ciebie, mamo. Z pół tuzina do mnie. Rachunki, jak mniemam. Wręczył lady Clarze tacę z listami i obserwował ją, jak popijając swój napój małymi łykami, zabiera się do rozcinania korespondencji nożykiem z kości słoniowej. Gdy jej uwaga była skupiona na tej czynności, sięgnął głęboko do wewnętrznej kieszeni kurtki i wyciągnąwszy ciemną flaszkę, wlał do swojego wina miarkę jakiegoś przejrzystego płynu. Mrugnął do mnie szelmowsko jak łobuz, a potem wysączył swój napój z większą ochotą. — Zaproszenia — oznajmiła lady Clara z przyjemnością. — Spójrz, twoje nazwisko wygrawerowane na złoconym bilecie! Podała mi sztywny biały kartonik. Przytknęłam palec poniżej słów i odczytałam z mozołem: „Szan. pani Thaverley ma zaszczyt zaprosić lady Clarę Havering oraz pannę Sarę Lacey na bal...". — Boże, nie wolno jej tego zrobić publicznie, mamo! — zakrzyknął Perry nagle zatrwożony.

R

Lady Clara spojrzała znad listów i zobaczyła, jak literuję zawile wyrazy. — Dobry Boże, nie! — powiedziała. — Saro, nie wolno ci czytać publicznie, dopóki nie nauczysz się

L T

robić tego bez wskazywania palcem i poruszania ustami.

Patrzyłam to na jedno, to na drugie. Byłam tak dumna, że w ogóle potrafiłam odszyfrować, co mówiło zaproszenie! Lecz to nie była szczególna umiejętność, to było towarzyskie faux pas. Cokolwiek robiłam, nigdy nie było wystarczająco dobre jak na wyższe sfery.

— Nie będę — przyrzekłam stanowczo. — Lady Claro, czy mogę iść do swojego pokoju zdjąć kapelusz?

Spojrzała na mnie ostro, lecz potem jej wzrok złagodniał. — Tak, oczywiście — odparła. — Zapomniałam, że nie czujesz się dobrze. Idź i połóż się. Przyślę po ciebie pokojówkę, gdy będzie czas, abyś się przebrała do obiadu. Ruchem głowy nakazała mi pociągnąć za dzwonek przy kominku. Rzuciłam okiem na zegar. Wskazywał trzecią. — Nie będziemy jeszcze jeść! — oznajmiła lady Clara niedbale. — Teraz stosujemy się do godzin miejskich! Dziś będziemy mieć obiad o szóstej, a gdy zaczniemy bywać, nawet później. Pani Gilroy może przynieść ci kawałek chleba i ciasteczko. — Dziękuję — powiedziałam. Peregrine przytrzymał dla mnie drzwi i wyszedł za mną. Z końca długiego korytarza, gdzie jak sądziłam, znajdowały się schody dla służby, wynurzyła się pokojówka. Dygnęła przed nami i przystanęła, czekając. Spojrzenie Perry'ego było niewyraźne — pił podczas podróży, a dżin dolany do korzennego wina przydał mu mglistości.

— Pójdę po ciasto — zaproponował. — Urządzimy sobie mały piknik. Może będzie jak wtedy, pierwszego dnia, w lesie, gdy myślałem, że jesteś stajennym, i przyrzekliśmy sobie, że będziemy przyjaciółmi. — Dobrze — odparłam stroskana. Poszłam za pokojówką w dół korytarza, wlokąc nowy kapelusz za tasiemki, tak że kwiaty przyczepione do jednej jego strony zamiatały gruby dywan. Służąca otworzyła wyłożone boazerią drzwi i stanęła z boku. Była to przestrzenna śliczna sypialnia, która jak przypuszczałam, należała do sekutnicy Marii przed jej ślubem. Znajdowało się tam biało-złote łoże i toaletka pod kolor, z lustrem powyżej i taborecikiem obok. Była tam też wisząca szafka na suknie i płaszcze i okno przymalowane tak, że nie dato się go otworzyć, wychodzące na ulicę, którą tam i z powrotem pędziły powozy, a chłopcy na posyłki i lokaje przechadzali się wolnym krokiem. Panował tu domowy zaduch, jakby odświeżający wiatr nie wiał nigdy w Londynie. Zmarszczyłam nos, czując stęchły zapach perfum i pudru do włosów. Nie potrafiłam sobie wyobrazić, jak zdołam tu w ogóle zasnąć. Ten pokój będzie jak więzienie. Za drzwiami rozległ się potężny trzask — to Perry potknął się o nie z tacką w rękach. Przeszedłszy przez pokój, otworzyłam mu, a on wtoczył się, chwiejąc, do wewnątrz. Otwarta butelka wina przewróciła się i toczyła po tacy — wino rozlewało się na placek z rodzynkami, bajeczne ciasteczka, malutkie herbatniki i kawałki chleba z masłem. Niewielka podstawka z dżemem ześliznęła się na tył tacy i przylgnęła niezauważona do

R

kamizelki Perry'ego. Tacka była zlana czerwonym winem, a pieczywo rozmoczone. Perry, zupełnie nieświadomy, zrzucił to wszystko na dywanik przed kominkiem.

L T

— Teraz możemy czuć się swobodnie — powiedział z satysfakcją. Zachichotałam. — Tak, możemy — przyznałam.

Wypiliśmy nawzajem swoje zdrowie resztką wina i zjedliśmy mokre ciasto z rodzynkami oraz zabarwione na czerwono herbatniki, a potem skuliwszy się w kłębek, drzemaliśmy przed kominkiem, dopóki pokojówka nie zastukała dyskretnie w drzwi informując mnie, że czas ubrać się do obiadu.

ROZDZIAŁ 29 Lady Clara zapewniała mnie, że należę do londyńskiego towarzystwa, lecz wątpiłam w to, skoro każde moje posunięcie w Sussex było przynajmniej w jakiś nieznaczny sposób nieodpowiednie. Jednakże gdy znalazłyśmy się w Londynie, lady Clara ganiła mnie rzadko, ja zaś przypomniałam sobie, uśmiechając się z przekąsem, że Robert Gower nigdy na arenie nie krytykował widowiska. Tylko w czasie prób był niewzruszonym tyranem — na arenie uśmiechał się zachęcająco. Lady Clara była podobna, a moje życie w Londynie przypominało jedno długie widowisko, w czasie którego pokazywałam sztuczki, jakich mnie wyuczyła, i liczyłam, że zatuszuje błędy, które popełnię. Osłaniała mnie znakomicie. Kiedy jakaś panienka podeszła do fortepianu, by zagrać, i zwracając się do mnie, zapytała: Czy pani śpiewa, panno Lacey? — lady Clara odparła, że ćwiczę śpiew u jednego z najlepszych nauczycieli, a on nalega, bym oszczędzała głos między lekcjami. Wszyscy przytaknęli ze zrozumieniem i ogromnym szacunkiem, jedynie młoda dama przy fortepianie spoglądała na nich zbita z tropu. Z tańców byłam zwolniona, dopóki nie udamy się do Almack's — jakiegoś tam klubu, gdzie miałam zatańczyć swój pierwszy taniec z Perrym.

R

Specjalnie dla mnie wypożyczono ze szkoły szkice. Lady Clara nastawała, bym u dołu nakreśliła swoje inicjały, i dała je oprawić. Zyskały wiele pochwał. Sądziłam, że moja skromność jest szczególnie stosowna.

L T

Hafty, wyszywane przez guwernantkę małej Julii jako dodatkowy i nieodpłatny obowiązek, zostawiałam porozrzucane po salonie, zaś lady Clara słodko karciła mnie na oczach odwiedzających, że ich nie uprzątnęłam. Moje bukiety kwiatów były układane przez pokojówkę, która niegdyś terminowała u kwiaciarki. Tylko umiejętności konnej jazdy i gry w karty były w pełni moje — i były to zdolności wyniesione z mojego dawnego życia. — Robisz to daleko zbyt dobrze jak na młodą damę — stwierdziła kiedyś lady Clara. Chciała, abym dosiadała spokojnego damskiego wierzchowca, i zaproponowała mi gniadosza ze swych stajni, lecz ja obstawałam przy Morzu, więc posłała po niego do Sussex. Stajnie znajdowały się za domem, przy wybrukowanej ulicy. W niektóre popołudnia, gdy lady Clara odpoczywała, nakładałam kapelusz z opuszczoną woalką i wymykałam się chyłkiem do stajni, by zobaczyć Morze. Nie powinnam chodzić bez lokaja, a konie miały być podprowadzane pod drzwi. Ale ja nie wierzyłam, że londyńscy stajenni będą utrzymywać karmę dla Morza w odpowiedniej czystości. Nie byłam pewna, czy można na nich polegać przy karmieniu i pojeniu. Prawdę mówiąc, po prostu tęskniłam, by z nim być, czuć jego zapach i bijące od niego ciepło życia. Lady Clara musiała się dowiedzieć o tym, co robię, już w ciągu paru dni, lecz nic nie mówiła. Sądzę, że wiedziała — przy jej przemyślnym zdrowym rozsądku — że bez tego po prostu nie mogę się obyć. Skoro musiałam żyć bez ziemi, bez podróży, bez dziewczyny, która była moją wierną towarzyszką od dnia, kiedy się narodziłam, musiałam znaleźć coś, co pozwoliłoby mi poczuć, że dotykam świata. Morze, i czasem Perry, byli jedynymi istotami w Londynie, które w ogóle wydawały się realne. Zezwolono mi na przejażdżki konne każdego dnia wczesnym rankiem pod warunkiem, że zabiorę ze sobą parobka w charakterze opiekuna i nie będę galopować. Gdy zegar wybijał siódmą, kłusowaliśmy już ulicami, ruchliwymi nawet o tej porze — w dół Davies Street, przez Grosvenor Square, zapylony przez prace bu-

dowlane, i wzdłuż Upper Brook Street do parku, gdzie zielone liście wyglądały na wyschnięte i strudzone, a niektóre krzewy były pożółkłe na brzegach. Czasami dozorca przy stróżówce Grosvenor Gate był już na nogach i unosił na mój widok kapelusz. O wiele częściej wszakże jedynymi osobami w parku byliśmy my — parobek i ja. Przy nieruchomym stawie siedziały cichutko kaczki, a pokaźne stada gołębi zataczały nad nami koła. Pewnego ranka, usłyszawszy niski gorączkowy skrzek, popatrzyłam w górę — para białych łabędzi krążyła nad wodą. Wylądowały z potężną zieloną falą wody, piętrzącą się przed ich szerokimi białymi piersiami. Przypuszczałam, że w Wideacre o tej porze roku dojrzałe jagody iskrzą się na krzakach, a orzechy laskowe rosną już w gęstych kiściach. Także w londyńskim parku pojawiały się owoce i orzechy, choć wiewiórki na drzewach i kaczki przy zbiornikach wody wyglądały raczej jak wypchane domowe pieszczoszki, a nie jak żywe głodne zwierzęta. Parobek jechał kilka kroków za mną, byłam jednak świadoma, że obserwuje mnie niczym strażnik więzienny. Morze miał wielką ochotę pocwałować, lecz musiałam trzymać wodze krótko. Odgłosy miasta intrygowały go i niepokoiły zarazem. Gdy wracaliśmy do domu zatłoczonymi ulicami, trzymał wciąż uszy po sobie. Kiedy zajeżdżaliśmy pod brukowane stajnie, odstawiałam go, odnosząc wrażenie, że patrzy na mnie swymi wielkimi ciemnymi oczyma z wyrzutem, jakby mówił, że miejsce, które dla nas znalazł owej nocy, gdy byliśmy zupełnie zagubieni, było lepsze niż to. Wzruszałam ramionami, idąc do domu i próbując wytłumaczyć sobie w

R

myśli, że musimy być tutaj. Musiał mieszkać na ulicy pełnej innych stajni, gdzie wytworne powozy i piękne konie oczekiwały na rozporządzenia swych właścicieli. Mimo iż znajdowałam się pośród przepychu i elegancji,

L T

nie mogłam zrozumieć, dlaczego nie odczuwam triumfu. Chciałam przecież tego co najlepsze, najlepsze z najlepszych. I teraz miałam to.

Perry nigdy nie brał udziału w moich porannych przejażdżkach. Każdej nocy zbyt długo przebywał poza domem. Czasem chadzał do jaskiń gry, czasem na walki kogutów albo na bokserskie ringi. Raz wybierał się na pokaz jazdy konnej i zaoferował, że mnie zabierze ze sobą. Odparłam, iż nie chcę iść, gdyż spotkałoby się to z dezaprobatą jego matki, toteż udał się na pokaz sam. Nie zapytałam go nawet, kim byli jeźdźcy i jakie sztuczki wykonywali. Nie wstawał z łóżka do południa, a niekiedy jadał z nami śniadanie ubrany w barwnie połyskujący szlafrok. Gdy bardzo bolała go głowa, pijał mocną czarną kawę zaciągniętą brandy. Gdy czuł się dobrze, pił mocne ale lub wino z wodą. Jego matka zdawała się nie zwracać uwagi, że drżą mu ręce i ma zbielałą twarz. Po prostu czytała listy i gawędziła ze mną. Pewnego razu Perry chwiał się na krześle i myślałam, że zaraz zemdleje, a lady Clara nie wypowiedziała ani słowa. Nigdy nie starała się kontrolować, ile pije. Rzadko pytała go, gdzie spędził poprzednią noc. Z tygodnia na tydzień robił się coraz bledszy, lecz jego matka zdawała się nie widzieć nic poza swym ślicznym odbiciem w lustrze nad kominkiem i nie pilnowała nikogo poza mną. Julię i jej guwernantkę poznałam pierwszego wieczora. Zeszła na dół, gdyż miała mi być przedstawiona przed obiadem, lecz nie została, by jeść razem z matką. Dygnęła przede mną, nie podnosząc oczu, a kiedy powiedziano jej, że Perry i ja mamy wziąć ślub oraz że ja i ona będziemy siostrami, pocałowała mnie zimno w policzek, życząc wiele szczęścia. Nawet się nie starałam zbliżyć do niej. Nie chciałam siostry. Lady Maria przybyła z furkotem strusich piór pierwszego ranka po naszym przybyciu.

— Kosztowne — przyznała jej matka zimno, gdy Maria trzepocząc weszła do pokoju. Maria pocałowała ją, a potem, cofnąwszy się, zawirowała, aby lady Clara mogła ujrzeć w całej okazałości jej błękitną welwetową sukienkę, błękitny żakiet, błękitny kapelusz i błękitny czub, i ciemną futerkową pelerynę zarzuconą na ramiona. — Wulgarne — podsumowała lady Clara po prostu. Maria zaśmiała się wcale nie speszona. — A gdzie nasza wiejska dziedziczka? — zagadnęła. Lady Clara zmarszczyła brwi, udając, że nie słyszała. — Saro, czy mogę ci przedstawić moją córkę, lady de Monterey? Mario, to panna Sara Lacey. Maria podała mi dłoń. Spojrzenie miała zimne jak lód. — Słyszałam, że ty i Perry macie się pobrać — powiedziała chłodno. — Ufam, że będziecie bardzo szczęśliwi. Uśmiechnęłam się tak ozięble jak ona. — Z pewnością będziemy — odrzekłam. — Jak mi wiadomo, wyszłaś niedawno za mąż, nieprawdaż? Doprawdy, życzę wam szczęścia. Stałyśmy uśmiechając się do siebie tak, jakbyśmy miały plasterki cytryny w ustach. Lady Clara cofnęła się, bawiąc tym spektaklem.

R

— Jak ma się Basil? — zapytała, dziarsko pociągając za dzwonek, by przyniesiono kawę.

L T

Maria odpięła swój kapelusz przed lustrem i poprawiła mocno ufryzowane jasne loki. Odwróciła się, wykrzywiając twarz.

— Zawsze tak samo — odparła. — Wciąż pracuje, pracuje cały czas, zupełnie jak kupiec. — Raczej obrotny kupiec — przyznała lady Clara z przekąsem. — Nie pieklił się o cenę tej sukni balowej, o której mi pisałaś? Maria rozpromieniła się.

— Wsunęłam rachunek między całe mnóstwo innych z jego majątku — pochwaliła się. — W porównaniu z lasem drzew, które sadzi, jestem śmiesznie tania. Lady Clara uśmiechnęła się. — Byłoby dobrze nie stosować tej sztuczki zbyt często — ostrzegła. — Jesteście małżeństwem dopiero od trzech miesięcy. Służąca, postawiwszy przede mną tackę z kawą, czekała, aż napełnię filiżanki, by je rozdać. Moja ręka była pewna — nie uroniłam ani kropelki. Lady Clara obserwowała mnie kątem oka, a Maria zapomniała, że tu jestem.

— W tej chwili mam pieniędzy w bród — powiedziała Maria niefrasobliwie. — Miałam asygnatę na stroje w tym kwartale i podwoiłam ją zeszłej nocy, grając w vingt-et-un* u lady Barmain. Miałam tak szczęśliwą passę, mamo! Ręczę, że nie uwierzyłabyś w to! Wygrałam czterysta funtów na czysto! Powinnaś była zobaczyć minę jej lordowskiej mości! Była niemalże chora, gdy wstałam od stołu jako zwyciężczyni. Wiesz, mówią, że opłaca czynsz z wygranych. To musiało ją kosztować co najmniej miesiąc!

* Vingt-et-un (fr.) — 21, oczko, hazardowa gra w karty (przyp. tłum.).

Lady Clara zaśmiała się swoim piskliwym londyńskim śmiechem, a Maria opowiedziała jej jeszcze kilka plotek o ludziach, których nazwisk nie znałam, lecz ich wady i smutki, pijaństwo, hazard i niezaspokojone żądze były takie same jak tych z areny. Zaskoczyło mnie to. W ciągu pierwszego miesiąca pobytu w Londynie największą lekcją, jaką otrzymałam, było odkrycie, że ta różnica jest mniejsza, niż mi się zdawało, gdy znajdowałam się na dnie, na samym dnie społeczeństwa. Byłam wtedy oślepiona wyższymi sferami, ich czystością i tym, co jadali, wytwornością sukien, kobietami, które były filigranowe i tak barwnie ubrane. Lecz teraz ja także myłam się i jadłam, i potrafiłam rozmawiać cienkim subtelnym głosem jak one. Potrafiłam skłonić się odpowiednio nisko, potrafiłam rozło-

R

żyć wachlarz, by się za nim wyśmiać. Potrafiłam drobić nogami przez pokój, a nie przekraczać go dużymi krokami. To wszystko były sygnały, sekretne hasła tak niezgłębione jak znaki na drodze mówiące, gdzie bezpiecz-

L T

nie można rozbić obóz i gdzie zakłusować. Gdy już raz się ich nauczyłam, miałam klucz do towarzystwa, które było takie samo jak to w wesołym miasteczku — nic dodać, nic ująć. Byli pijakami i hazardzistami, tłukli żony, byli kochankami i rodzicami, i dziećmi. Dokładnie tak samo. Jedyną różnicą pomiędzy światem posiadaczy a światem bezrolnych była ziemia. Gdy znajdowałam się na dole drabiny społecznej, nie posiadałam niczego i z tego powodu nauczono mnie myśleć o sobie jako o kimś gorszym. Na szczyt wyniosły mnie ziemia i pieniądze — a wyższe sfery wybaczą mi wszystko, jeśli będę bogata. Gdybym pozostała biedna, nie przedostałabym się nigdy przez tę barierę. I kiedy rankami jeździłam moją samotną drogą przez park lub kiedy obserwowałam, jak tancerze wirują po parkiecie, gdy zegar wybija północ, a lokaje ziewają, zasłaniając się dłońmi w rękawiczkach, coraz bardziej utwierdzałam się w przeświadczeniu, że przepych sali balowej i nędza gospodarskiego obejścia są równo niesprawiedliwe. Nie było w tym żadnej logiki. Bogacze byli zamożni, ponieważ zdobyli pieniądze nie przebierając w środkach. Biedacy byli ubodzy, ponieważ byli zbyt głupi, zbyt słabi lub zbyt dobrotliwi, by szarpać się o więcej i zachować to mimo wszystkich przeciwności. Spośród ludzi, których spotykałam na co dzień, tylko kilku posiadało majątek od zawsze. Ogromną większość stanowili tacy, którzy jeszcze jedno pokolenie wstecz byli tylko bystrymi kupcami, żołnierzami, handlarzami żywym towarem, żeglarzami, hodowcami albo rzemieślnikami. Odnieśli sukces dokładnie w tych samych przedsięwzięciach, w których mój ojciec poniósł porażkę. Tak więc ojciec stawał się coraz uboższy i coraz bardziej przygnębiony, a oni robili się coraz bogatsi. Nie przeszłam na jakobinizm, poczyniwszy te obserwacje! Bynajmniej! Jeśli w ogóle wpłynęły one jakoś na mnie, to tylko znieczuliły moje serce w stosunku do ojca i jemu podobnych. Wzmocniły mnie. Miałam zamiar nigdy nie wypaść z zaczarowanego kręgu bogatych. Nie miałam zamiaru być znów biedna. Lecz po-

strzegałam teraz bogaczy jasno, jak kiedyś nie mogłam. Ujrzałam ich w końcu jako szczęściarzy awanturników w świecie, w którym nagród jest niewiele. A na wszystkie bajeczne dochody, które osiągali, majątki, które zdobywali, żaden z nich nie pracował tak ciężko jak my na pokazach Roberta. Doprawdy niewielu z nich pracowało w takim znoju jak mój nieudolny gnuśny tato. Zabrało mi tylko miesiąc, by przejrzeć życie wyższych sfer — od tego czasu nie obawiałam się ich więcej. Słyszałam, jak lady Clara krytykuje ostro jakąś kobietę za jej beznadziejny brak gustu i przytacza jej liche koneksje, a potem włącza ją na listę gości zaproszonych na przyjęcie. Pojęłam, że wybaczą mi wiele błędów, jeśli tylko utrzymam majątek. A wszystkie te niepozorne przeszkody, które zechcieli wymyślić — abonament do Almack's, odpowiedni strój na prezentacje, sponsor wprowadzający na Dwór — były jedynie niby-przeszkodami mającymi odsiać tych, którzy nie posiadali wystarczającego kapitału lub ziemi, rzucić wyzwanie tym, którzy nie mieli dość pieniędzy na trzy długie strusie pióra zakładane tylko raz, na pół godziny, dla uzupełnienia oficjalnego stroju, w jakim występuje się na Dworze. Ale ja miałam dosyć pieniędzy. Miałam dość ziemi. Jeśli zapomniałam raz czy dwa, jak trzymać nóż, gdy podano mi nową potrawę podczas obiadu, lub jeśli powiedziałam coś nie na miejscu, szybko puszczano to w niepamięć, przebaczając pięknej zamożnej panience Lacey z Wideacre.

R

Uważali, że jestem piękna, i to nie była tylko kwestia pieniędzy. To też zasługa najlepszej garderoby, tego, jak jeździłam konno po parku. Młodym mężczyznom podobał się sposób, w jaki z nimi spaceruję — dłu-

L T

gimi swobodnymi krokami, a nie drobiąc nogami i kuśtykając jak zwykłe panny. Nazwali mnie Dianą po jakieś dawnej greckiej damie. Zasypywali mój dom kwiatami i na balach prosili mnie do tańca. Jeden z nich — baronet, ściśle biorąc — prosił mnie, abym zerwała zaręczyny z Perrym i zaręczyła się z nim. Wyprowadziwszy mnie z sali balowej, zaprowadził mnie do osobnego pokoju i rzucił mi się do stóp, przysięgając wieczną miłość.

Odpowiedziałam „nie" dość obcesowo i odwróciłam się do wyjścia, lecz on skoczył na równe nogi i porwał mnie w objęcia, chcąc mnie pocałować. Gwałtownie uniosłam kolano i usłyszałam, jak rozdziera się kraj mojej sukni — wszystko to, zanim miałam czas pomyśleć, co młoda dama powinna uczynić. Lady Clara weszła wirując do małego pokoiku wystarczająco prędko, by zobaczyć, jak baronet, łapiąc ciężko oddech, pojękuje na sofie. — Sir Rupert! A to co? — zawołała. Sir Rupert był blady jak papier i mógł jedynie, sapiąc, zaciskać kurczowo ręce na spodniach. Lady Clara zwróciła się do mnie. — Saro? Widziałam, jak sir Rupert zabiera cię z jadalnego. Powinien był przyprowadzić cię z powrotem do sali balowej. Co wy tutaj robicie? — Nic, lady Claro — odparłam. Byłam pąsowa po uszy. — Nic się nie stało. Ujęła mnie za łokieć i pociągnęła do okna. — Saro! Szybciutko opowiedz, co zaszło — syknęła. — Złapał mnie i chciał pocałować — powiedziałam. Zawahałam się. Nie wiedziałam, jak wyrafinowanym językiem wyrazić, co zdarzyło się dalej.

— A potem? — nalegała usilnie lady Clara. — Saro, ten człowiek jest jednym z najbogatszych dżentelmenów w Anglii i właśnie wije się na sofie w domu swojej matki. Co, u licha, się wydarzyło? — Ścisnęła mocno moje ramię, a jej oczy się rozszerzyły. — Nie mów mi, że go uderzyłaś! — jęknęła. — Nie — odrzekłam. — Kopnęłam go kolanem w jaja. Przejdzie mu. Lady Clarze wyrwała się salwa śmiechu, lecz zaraz przycisnęła do ust dłoń. — Nigdy więcej tak nie mów — powiedziała przez palce. — Wychodzimy natychmiast. Wsunęła moje ramię pod swoje i majestatycznie wyprowadziła mnie z pokoju, nie zatrzymując się nawet, by wyrzec słówko do sir Ruperta. Skinęła po królewsku głową w kierunku jego matki stojącej po drugiej stronie sali balowej, lecz nie raczyła jej pożegnać. Zaskoczonego chłopca oświecającego drogę posłała migiem po nasz zaprzęg. Lady Clara nie pozwoliła mi się odezwać, póki nie znalazłyśmy się w domu za zamkniętymi drzwiami. Wówczas przysiadła na krześle na korytarzu i wybuchnęła śmiechem. Śmiała się, aż nie mogła złapać powietrza. Gdy uniosła głowę, jej oczy były zalane łzami. — Oj, Saro! — rzekła. — Nie przepuściłabym tego wieczora za żadne skarby świata! Nigdy więcej tego nie rób. Krzycz albo mdlej, albo dostań waporów, ale tego nie rób. — Przerwała. — Chyba że to pospolity człowiek, naturalnie. Lecz nigdy nie atakuj nikogo powyżej dziedzica. — Dobrze, lady Claro — odparłam posłusznie. Spojrzała na mnie przenikliwie i zdjąwszy wieczorowe rękawiczki, wygładziła skórę pod oczyma. — Czy proponował ci małżeństwo? — zapytała surowo.

L T

R

— Zanim mnie chwycił — przytaknęłam. — Tak, proponował. — Ale ty jesteś po słowie — ciągnęła.

— Nie zapomniałam o tym — odrzekłam. — Prosił, abym złamała obietnicę daną Perry'emu, a ja powiedziałam, że tego nie zrobię.

— Wolisz Perry'ego — zawyrokowała wielmożna lady Clara. — Tak — przytaknęłam zgodnie z prawdą. — Wolę.

— Mimo że sir Rupert jest przystojny i miły — powiedziała. Zastanowiłam się. — Jest przystojny i miły — zgodziłam się. — Ale sądzę, że Perry bardziej mi odpowiada. Nie powiedziałabym już nic więcej, lecz lady Clara była ciekawa. — Dlaczego? — zapytała. — Dlaczego raczej Perry niż sir Rupert? — Sir Rupert jest namiętny — odrzekłam. — Myśli, że jest we mnie zakochany, i chciałby, abym odpłaciła mu namiętną miłością. A ja tego nie potrafię. — A Perry zadowala się niczym — dodała lady Clara, wykrzywiwszy nieznacznie usta. — Perry i ja jesteśmy przyjaciółmi — broniłam się. — Nigdy się nie całowaliście, nigdy cię nie dotykał? — zadała kolejne pytanie. Czułam, jak nieco się płonię. — Żadne z nas tego nie chce. To nasza decyzja. Skinęła głową. — Czy on ma jakąś kobietę? — rzuciła.

Powstała z krzesła i zwiesiwszy swój futrzany szal, podeszła do schodów. Tak długo myślałam o Perrym jako o mężczyźnie zupełnie nie odczuwającym pożądania, iż byłam prawie zszokowana, że jego matka — której opinia o nim była tak surowa — mogła w ogóle pomyśleć, iż byłby zdolny mieć kochankę. Zatrzymała się, oparłszy delikatną stopę w atłasowym trzewiczku o najniższy stopień. — Mniemam, że jest w stanie postarać się o dziedzica? — spytała bez ogródek. — Nie jest chyba impotentem, jak sądzisz, Saro? Moja twarz była równie sroga jak jej. — Zna swoje obowiązki — odrzekłam. — Wie, że będzie musiał. Wyraz jej twarzy złagodniał. Uśmiechnęła się. — W takim razie wszystko jest jak należy — stwierdziła, jakby sprawa dziedziczenia była jedyną rzeczą, która się liczy. — Dobranoc, moja droga. Odpowiedziałam dobranoc i przyglądałam się, jak wchodzi leciutko po schodach do swojego pokoju, a potem zamyka drzwi. Myślałam o wozie i kobietach, które widziałam z ojcem. O Zimie i dziwce Katie. I myślałam też, że nigdy w swoim życiu nie spotkałam kobiety tak pięknej i nieczułej jak ta, która miała zostać moją nową matką, gdy tylko poślubię jej syna.

R

Długie wieczory nie męczyły mnie. Budziłam się każdego ranka, gdy rozlegał się pierwszy stukot za oknem mojej sypialni. Dzień po balu był słoneczny i cieszyłam się, że wstanę wcześniej i zabiorę Morze do parku.

L T

Robiło się coraz chłodniej. Drżałam z zimna, gdy mój koń kłusował wybrukowaną ulicą w stronę parku. Parobek jadący obok mnie opatulił się sinym szalikiem wokół sinego podbródka. Wyglądał, jakby wolał spędzić jeszcze godzinę w łóżku.

Morze położył uszy po sobie, jak zawsze, gdy jeździliśmy po mieście, lecz nagle zastrzygł nimi i zarżał donośnie na powitanie, kiedy barczysta postać na ciężkim kasztanku zatrzymała się przy końcu drogi, jakby czekając na nas. — Will Tyacke! — rzuciłam z niedowierzaniem. Serce podskoczyło mi z radości. Promieniał, jego twarz emanowała szczęściem, gdy mnie ujrzał. Wyciągnęłam rękę, by uścisnąć jego dłoń. Gdybyśmy nie siedzieli na końskich grzbietach, zarzuciłabym mu ramiona na szyję i przytuliła go. — Jak się masz? — zapytał natychmiast. — Jak cię tutaj traktują? Wyglądasz blado, jesteś tu szczęśliwa? Zaśmiałam się i położyłam mu rękę na ramieniu. — Przestań! — powiedziałam. — Czuję się całkiem dobrze. Zeszłą noc spędziłam poza domem, więc pewnie dlatego wyglądam na zmęczoną, ale jestem wystarczająco szczęśliwa. Wszystko w porządku w Wideacre? — Tak — odparł. — Nieźle. Zaoraliśmy już i posiali oziminę. Jabłka się udały i śliwki. Mamy dość paszy i pszenicy, żeby przeżyć zimę. W domu też wszystko w porządku.

Przełknęłam kluskę w gardle. Will wydawał się posłańcem z innego świata. Mogłam niemalże poczuć od niego zimne jesienne powietrze z Wideacre. Pomyślałam o domu gnieżdżącym się w parku i o żółknących i złocących się drzewach. Pomyślałam o bukach, które stawały się szkarłatne i ciemne, i o zwierzętach schodzących z terenów położonych wyżej. — Czy ziemia wygląda ładnie? — To było głupie pytanie, lecz nie znałam właściwych słów. Will uśmiechnął się ze zrozumieniem. — Tak — potwierdził. — Róże przed dworem nadal kwitną, choć robi się już późna pora roku. Fenny jest wysoka, z ledwością byś ją poznała. Drzewa zmieniają kolor, odleciały już jaskółki. Sowy hukają głośno po nocach. Księżyc jest bardzo jasny i żółty. Brak mi ciebie. Wciągnęłam powietrze ze świstem i zamarłam na moment. Spojrzenie Willa zsunęło się z mojej twarzy na grzywę jego konia. — Przyjechałem do miasta we własnych interesach — powiedział. — Ale obiecałem sobie, że cię znajdę i powiem ci to. Rozumiem, że chciałaś mieć swój sezon, że chciałaś zobaczyć, jak wygląda życie wyższych sfer. — Przerwał, a po chwili mówił dalej, miękko, przekonująco. — Zobaczyłaś już, zobaczyłaś już wszystko. Byłaś na balach i tańczyłaś z lordami. Teraz powinnaś wrócić do domu. Przyjechałem ci to powiedzieć i odprowadzić cię do Wideacre, jeśli masz dość przebywania tutaj. W Wideacre Hall twoje łóżko czeka na ciebie.

R

Byłabyś w domu przed zapadnięciem nocy. Wszyscy bylibyśmy radzi, widząc cię z powrotem. Wóz z bańkami na mleko przetoczył się hałaśliwie ulicą. Morze cofnął się przestraszony i musiałam go uspokoić.

L T

— Jedź ze mną do parku — zaproponowałam. — Morze potrzebuje nieco gimnastyki. Will skinął na parobka.

— Zajmę się panienką — powiedział. — Zabieraj się i znajdź sobie coś do jedzenia. Wyglądasz na wpół zagłodzonego.

— Bo jestem — odparł mężczyzna z wdzięcznością. Ściągnąwszy brudną czapkę, zwrócił się do mnie: — Czy mam przyjść po konia pod dom, gdy panienka wróci z przejażdżki, panienko Lacey? — Nie — odrzekłam. — Ja go odprowadzę. Zawrócił konia i potruchtał ulicą w kierunku stajni. Will i ja udaliśmy się w stronę parku, jadąc ramię przy ramieniu. Will raczył mnie różnymi wiadomościami z Wideacre: urodziło się jakieś dziecko i mają je nazwać Sara; pastora nie było przez tydzień, a gdy wrócił, rozsierdził się niemiłosiernie, odkrywszy, że nikt nie chodził do kościoła przez wikarego, którego wprowadził na urząd na czas swojej nieobecności. Przez wioskę przeszli włóczędzy, żebrali i ukradli całą bieliznę ze sznurów na pranie. Cyganie powrócili na błonia, gdzie zawsze rozbijali obóz. Przybyli wcześniej, co znaczy, że będzie ostra zima. — Wszystko jest jak zwykle — zakończył z uśmiechem. Jechaliśmy obok siebie, kłusując spokojnie. Morze przypomniał sobie wyścigi na wzgórzach i błoniach i wyrzucił głowę, chcąc przejść w cwał, lecz powstrzymałam go. — A ty? — zapytał. — Czy jest tak, jak oczekiwałaś? Wzruszyłam ramionami.

— Zabijam czas — odparłam, zerkając na niego kątem oka. Potem opowiedziałam mu, jak jest naprawdę. Opowiedziałam mu o przyjemnościach nowego życia — sukniach, kapeluszach, porannych przejażdżkach. Powiedziałam mu o dziwakach, których akceptują w tym nowym osobliwym świecie jakby nigdy nic. Opowiedziałam mu o młodzieńcach i rozbawiłam go do łez, tak że ze śmiechu przywarł do grzywy swego konia, opowieścią o sir Rupercie łapiącym ciężko oddech i trzymającym się za swoje przyrodzenie. — A lady Havering? I lord Peregrine? — dociekał Will. — Czy są dla ciebie dobrzy? Zawahałam się. — Na tyle, na ile potrafią — odparłam. — Lady Clara jest zimna jak lód. Lecz spotykałam bardziej uprzejme kobiety, które gardziły żebrakami. Ona nie dba o nic poza majątkiem Havering i sukcesją. Will przytaknął. — Słyszałem, że nie najgorzej dbała o swego najstarszego syna. Tego, który umarł. — Tak — przyznałam szorstko. — Mężczyźni zawsze są sympatyczniejsi, gdy już nie żyją! Zaśmiał się. — A lord Peregrine? — powtórzył pytanie. Jego głos był nieznacznie ożywiony. — Widujesz go teraz często? Wasze zaręczyny są wciąż aktualne? Skinęłam głową, nie spojrzawszy na niego.

R

— Naszą umową małżeńską zajmują się prawnicy. Wiesz, ja wyjdę za niego.

L T

Will patrzył prosto przed siebie, w niewielką alejkę, gdzie bladożółte liście kasztanów tworzyły nad naszymi głowami sklepienie. Byliśmy zupełnie sami, a poranny łoskot miasta wydawał się bardzo daleki. — Sądziłem, że może spotkasz kogoś, kto ci bardziej trafi do gustu — powiedział Will. — Myślałem, że wykorzystujesz go, by czuć się mniej skrępowana w Londynie, że rzucisz go, gdy się zadomowisz. Uśmiechnęłam się kwaśno.

— Masz o mnie wysokie mniemanie, prawda? — rzuciłam. Wzruszył ramionami. — Nie byłby to pierwszy raz, kiedy uwodzicielka porzuciłaby ofermę — odparł. — Myślałem, że gdy będziesz miała szansę się rozejrzeć, dojrzysz kogoś, kto cię bardziej ujmie za serce. — Nie — odrzekłam. — Nie wydaje mi się, bym miała w ogóle serce dla mężczyzn. — Pecha będzie miał ten, który cię pokocha — oświadczył beznamiętnie. — Dużego — przyznałam. Spojrzałam na niego bokiem. — To będzie tragedia dla tego, który mnie pokocha — powtórzyłam. — Gdyby się ze mną ożenił, natrafiałby zawsze na mój chłód. Gdyby się nie ożenił, mógłby zmarnować całe życie kochając mnie, a i tak nigdy nie odwzajemniłabym jego miłości. — Dlatego, że kochałaś ją, a teraz ona nie żyje? — zapytał bardzo cicho. Wzdrygnęłam się, gdy ledwie tknął bólu, który wewnątrz mnie nadal był tak przejmujący i świeży jak tego wieczora, kiedy ona umarła. — Tak — potwierdziłam. — Prawdopodobnie dlatego. Lecz sądzę, że jeszcze przedtem, jeszcze na długo przedtem wszystko było dla mnie skończone. — Lord Peregrine bierze się więc na plewy — stwierdził Will.

Uśmiechnęłam się. — Bierze, co chce dostać — sprostowałam. — Jest zimny. Nie przepada za bardzo za kobietami. Śmiertelnie boi się swojej matki, a mnie lubi, ponieważ nie zawracam mu głowy, oczekując pieszczot. — To dziwak — podsunął. Zmarszczyłam brwi. — To pijak, jak sądzę — odparłam. — I hazardzista. Był nie najgorszy na wsi, lecz teraz wychodzi co noc i myślę, że wpadł w łapska hazardu. Urwałam, zamyśliwszy się nad mężczyznami, których widywałam w wesołych miasteczkach, przegrywających wszystko, co posiadali, za jednym odwróceniem karty. — Obawiam się, że to może go wciągnąć. Wolałabym go stąd zabrać. Przed nami otworzyła się przestrzeń zieleniejąca trawą. Pozwoliliśmy koniom wydłużyć krok. Morze wyrzucił głowę w górę. Wyczułam jego dziki pęd, a w mojej duszy odezwał się głos cygańskiego dziecka, mówiący: Do diabła z zasadami — i pozwoliłam Morzu pognać. Miałam wrażenie, że ziemia rwie się nam spod kopyt. Słyszałam, jak z tyłu Will wydziera się z radości, gdy jego wierzchowiec puścił się za nami. Prowadziliśmy, a Morze pędził, jakby chciał przegalopować całą drogę do Sussex. Musiałam go uspokajać, musiałam go zatrzymać — dotarliśmy prawie do drogi przecinającej park. Gdyby zobaczono mnie cwałującą, i to w towarzystwie robotnika, pojawiłyby się plotki.

R

Morze oddychał płytko, lecz nie był zdyszany. Mógłby tak mknąć godzinami. Odniosłam wrażenie, że jest zaskoczony, iż tak szybko stanęliśmy.

L T

Ogromny kasztanek Willa dopadł nas i zbryzgał błotem, gdy jeździec osadził go na miejscu. — Tak lepiej! — krzyknął Will. — To pierwszy autentyczny uśmiech, jaki ujrzałem na twojej twarzy, odkąd tu jestem. Powinnaś częściej galopować, Saro! Potrząsnęłam głową, wciąż się uśmiechając. — Nie wolno mi — odparłam.

Will burknął pod nosem coś, co brzmiało jak przekleństwo. — Nie wolno! — powtórzył. — Jesteś dziedziczką Wideacre. Czemu stosujesz się do tych cholernych zasad? Dlaczego wychodzisz za takiego beznadziejnego człowieka? Sama powiedziałaś, że to pijak i hazardzista. Nie masz dość smutku i kłopotów bez brania sobie na głowę jeszcze głupca? Zawróciłam Morze w stronę domu. Odgryzłam się szybką i ciętą ripostą. — Chcę sama prowadzić swój majątek — powiedziałam z rozwagą. — Potrzebny mi mąż, abym mogła żyć, jak mi się podoba, bez starych opiekunów, bez Jamesa Fortescue i innych takich, co zawracają mi głowę. Will przytakiwał, ale wyglądało na to, że chce mi przerwać. — Nie mogę poślubić zwykłego mężczyzny — ciągnęłam. — Wiesz dlaczego. Zwyczajnego człowieka w ciągu tygodnia doprowadziłabym do szaleństwa. Nie mam miłości, którą mogłabym dać, i sama nie chcę żadnej. Mogę poradzić sobie z Perrym. Mogę trzymać go z dala od hazardu i picia, gdy będziemy na wsi. To co, że jest skończonym głupcem? Jest wystarczająco życzliwy i odnosi się do mnie łagodnie. Mogę sobie z nim poradzić. To jedyny mąż, z jakim mogłabym mieć do czynienia. Will popatrzył na mnie uważnie.

— On może lubi chłopców — powiedział bez ogródek. — Myślałaś o tym? — Co?! — wykrzyknęłam. Osadziłam Morze i wytrzeszczyłam na niego oczy. — Chłopców? Will przełknął w zakłopotaniu ślinę. — Na miłość boską, nie bądź taką nierozgarniętą idiotką, Saro, błagam cię. Sądziłem po prostu, że powinnaś o tym pomyśleć. On może lubić chłopców. No wiesz, może być cichym wielbicielem brzydkiej płci. Ojej, rozumiesz! Wybuchnęłam salwą śmiechu. — Kim? Wielbicielem czego?! Will był pąsowy z zażenowania. — No dobra, Saro. Powinnaś o tym pomyśleć. Masz zamiar go poślubić, a nie zawsze będzie przy tobie jego matka, by go utrzymywać w ryzach. Jeśli się upije, może cię źle traktować. Jeśli woli chłopców, będzie mógł zapełnić nimi cały dom i nikt nie powie mu nie. Może złapać syfilis i cię zarazić. Pomyśl o tym, na litość boską! Opanowałam się w końcu. Przytaknęłam. — Dziękuję — powiedziałam szczerze. — Dziękuję, że o mnie myślisz. Nie zastanawiałam się nad tym, że Perry może lubić chłopców. Rozważę to. Ale dla mnie to żadna strata. Nie chcę normalnego męża, chcę ta-

R

kiego, który mnie zostawi w spokoju. Perry powiedział mi, że musimy mieć dziedzica, lecz później nie będziemy już sypiać razem. Taka jest cena za męża z wyższych sfer i majątek obok Wideacre.

L T

— I użyjesz władzy Haveringów i ich doświadczenia, by rozbić korporację Wideacre — dodał od serca Will.

Westchnęłam. Spojrzałam w jego uczciwe piwne oczy. — Tak — przyznałam. Skinął głową. — Tak myślałem.

Zawróciliśmy konie i ruszyliśmy stępa. — Po co przyjechałeś do Londynu? — zapytałam. — Powiedziałeś, że masz tu interesy. — Mam — odparł. — Jednak nie mógłbym opuścić miasta, nie zobaczywszy się z tobą. Przybyłem tu na zjazd korporacji. Jest parę innych miejsc, gdzie próbują razem uprawiać ziemię. Spotykamy się raz na pół roku, żeby zobaczyć, jak się rzeczy mają. Mówi się też o gazecie. Wideacre jest jedną z najlepszych korporacji. Mnóstwo ludzi chciałoby wiedzieć, jak my to robimy. Mam dziś wieczorem wygłosić przemówienie na publicznym zgromadzeniu. Byłam pod wrażeniem. — I co powiesz? — zapytałam. Will uśmiechnął się. — Nie spodobałoby ci się — odrzekł. — Powiem, jak niezmiernie ucierpiało Wideacre przez grodzenia. To było za twojej babki, Beatrice Lacey. Potem majątek popadł w ruinę po rewolcie. Później im powiem o odbudowie posiadłości i o tym, jak prowadzono ją na zasadzie podziału z dziedzicem za życia twej matki, kiedy

Ralf Megson był zarządcą. A potem powiem, że gdy majątek był prowadzony przez powiernika, założyliśmy korporację. — A co im powiesz o mnie? — zagadnęłam. Twarz Willa była ponura. — Powiem, że nie mamy pojęcia, co przyniesie nam przyszłość. Jeśli nowy dziedzic zdecyduje się nam przeciwstawić, korporacja będzie zrujnowana, a my będziemy musieli odejść i zacząć gdzie indziej na nowo. Albo pogodzić się z tym, że znów staniemy się zwykłą biedną wioską. — Odejść? — powtórzyłam obojętnie. Nigdy nie myślałam, że w ogóle ktoś mógłby pewnego dnia odejść z Wideacre. Nie myślałam też nigdy o żadnej poważniejszej zmianie — poza tą, że będę mieć większy udział w dochodach i że to ja będę decydować, jak zostanie wykorzystana ziemia. — No tak — odparł Will. — Jest paru takich, będą tu dziś wieczorem, którzy myślą o założeniu korporacji. Ziemianie i właściciele dużych fabryk na północy chcą spróbować szczęścia we wspólnej gospodarce. Cieszyliby się z zarządcy, który robił już coś w tym rodzaju wcześniej i mógłby sprawić, że to się opłaci — wyjaśniał z uśmiechem. — Są tacy w Acre, którzy raczej woleliby odejść, niż gdyby miał znów nimi rządzić dziedzic. — Spojrzał na mnie z ukosa, uśmiechając się nieznacznie. — Gdy już zaczniesz wprowadzać zmiany, Saro, może się okazać, że zaprowadzą cię one dalej, niż chciałaś. — Kto zostanie w Acre, jeśli odejdziecie? — zapytałam.

L T

Will wzruszył ramionami, jakby to nie był jego problem.

R

W nagłym przebłysku zrozumienia zdałam sobie sprawę, że to naprawdę nie jego problem. — Ci, którym nie przeszkadzałoby znów pracować dla dziedzica — powiedział. — Ci, którzy nie oszczędzali pieniędzy przez ostatnie lata i nie stać by ich było na wyjazd. Ci, którzy zaoszczędzili dość, aby płacić wygórowaną dzierżawę, jaką wyznaczysz. — Zastanawiał się przez moment — Każda rodzina czułaby się inaczej, zareagowałaby inaczej — dorzucił. — Niektórzy nie znieśliby tego, gdyby musieli odejść. Są tu od tak dawna i tak bardzo kochają tę okolicę. — Nie sądziłam, że ktokolwiek mógłby sobie pójść — przyznałam. — Większość, owszem — potwierdził Will szorstko. — Ja nie zostałbym ani dnia dłużej po twoim ślubie. Nie mam czasu do stracenia. — Udałbyś się na jedną z tych eksperymentalnych farm? — Albo do Ameryki — oznajmił. — Do Ameryki? — powtórzyłam zaskoczona. Will popatrzył na mnie — jego piwne oczy śmiały się. — Można by mnie przekonać do pozostania — rzucił. Uśmiechnęłam się także, ale moje spojrzenie było poważne. — Muszę mieć pieniądze i ziemię — powiedziałam. Wzruszył ramionami. — W takim razie nie mogłabyś mnie zatrzymać — oświadczył cicho. Zawróciliśmy konie do domu.

— Więc kiedy ma się odbyć ten ślub? — zapytał, gdy skręcaliśmy w niedużą uliczkę prowadzącą do stajni. — Przy końcu sezonu — odparłam. — Wiosną przyszłego roku. — Aaa. To sporo czasu, byś mogła przejrzeć jego plany. By zmienić zdanie, jeśli zechcesz. Nikt nie może cię do niczego przymuszać, Saro. Dotarliśmy do stajennego dziedzińca. Wyszedł parobek, aby odebrać Morze. Zsunęłam się z siodła i poklepałam konia po szyi. Odwrócił swój potężny mądry łeb i trącił pyskiem moją kieszeń, szukając kostki cukru, którą zawsze wykradałam dla niego ze śniadania. — Przyjedziesz jeszcze do Londynu? — Mój głos brzmiał jak strapiony. Nie miał tak brzmieć. Odwróciwszy się, poszłam w kierunku ulicy za dziedzińcem. Will zeskoczył z konia i prowadząc go, dołączył do mnie. — A chcesz, żebym przyjechał? — zapytał. Zwróciłam się twarzą do niego. — Tak — odpowiedziałam szczerze. — Jeśli będziesz w mieście, chciałabym, żebyś mnie odwiedził i przyniósł wieści z Wideacre. Skinął głową.

R

— Gdybyś mnie potrzebowała, mógłbym znaleźć sobie jakiś pokój i zostać tu dla ciebie, żeby jeździć z tobą na przejażdżki każdego ranka, każdego dnia się z tobą widywać — mówił takim tonem, jakby pytał mnie,

L T

czy konie gospodarskie powinny zostać podkute.

— Nie — zaprzeczyłam smętnie. — Tego nie mogłabym od ciebie żądać. Powinieneś być w Wideacre. Wspiął się na siodło i spojrzał na mnie z góry. Stałam na chodniku. — Ty też — zauważył. Wyciągnęłam do niego rękę.

— Kiedy cię znów zobaczę? — zapytałam. Uśmiechnął się.

— Tylko powiedz kiedy, a przyjadę — przyrzekł. — W przyszłym tygodniu? — zaryzykowałam. Ponownie się uśmiechnął — ciepło i wielkodusznie. — Tak się składa, że muszę być w Londynie w przyszłą środę. Właśnie mi o tym przypomniałaś. Zostanę na noc i wybiorę się z tobą rano na przejażdżkę. — Dobrze — ucieszyłam się i podałam mu rękę. Will ujął ją i pochyliwszy się nisko, odpiął rękawiczkę, odkrywając mój nadgarstek. Wycisnął pocałunek na delikatnej skórze mojej dłoni, a potem zapiął rękawiczkę z powrotem, jakby dotyk jego ust miał pozostać bezpieczny wewnątrz. — Poślij po mnie, kiedy tylko będziesz mnie potrzebować — rzucił. Skinęłam głową i cofnęłam się. Jego koń ruszył truchtem. Patrzyłam, jak odjeżdża.

ROZDZIAŁ 30 Nawet gdyby Will nie ostrzegł mnie co do Perry'ego, przyjrzałabym mu się i tak. Pił coraz więcej, wracał coraz później. Jednego ranka, gdy wychodziłam właśnie na przejażdżkę, znalazłam go wstrząsanego torsjami, uczepionego ogrodzenia. Chwyciłam go mocno za kołnierz i postawiłam na nogi, a potem, zarzuciwszy sobie jego rękę na szyję, na wpół dowlokłam, na wpół doprowadziłam do frontowych drzwi. Pomoc kuchenna, która wstawała przed wszystkimi, by napalić w kominkach, wpuściła nas do środka przerażona, że musi otwierać drzwi, co powinien robić lokaj, i osłupiała ze zdumienia, że widzi samego jaśnie pana. — Pomóż mi — powiedziałam ostro. — Nigdy go sama nie zaciągnę do góry. Dygnęła w popłochu i dała nurka pod jego drugie ramię. — Tak, psze pani — zapiszczała. — Ale za pozwoleniem, psze pani, mnie nie wolno frontowymi schodami. — Nie szkodzi — wycedziłam przez zęby. Perry uczepił się jednego z prętów balustrady i nie chciał puścić.

R

— No dalej, Perry — rzuciłam. — Zostaniesz tu dłużej, to cię zobaczy mama! Sądziłam, że to go ruszy, ale nic z tego. Odwrócił głowę do mnie. Jego błękitne oczy nieoczekiwanie napełniły się łzami.

L T

— Nic by jej to nie obeszło — wydukał. — Nigdy jej nie obchodziłem naprawdę i nie obchodzę teraz. — Nonsens — odparłam z animuszem.

Rozwarłam jego palce zaciśnięte na drążku balustrady i skinęłam na służącą. Gwałtownie porwałyśmy go i pociągnęły po schodach. Usłyszałam stukot kopyt — to Gerry, parobek ze stajni, podjechał właśnie na swoim koniu, prowadząc Morze. — Zaczekaj na mnie! — zawołałam.

Chwyciłam mocniej Perry'ego, ponieważ ugięły się pod nim kolana, i wtoczyliśmy się do hallu. Perry zwalił się z nóg na najniższy stopień schodów i popatrzył na służącą i na mnie. — To zabawne — powiedział. — Saro? Teraz jest was dwie. — Och, dalej, Perry! — krzyknęłam. — Musimy cię wtaszczyć do twojego pokoju. Wszyscy zaraz zaczną wstawać, nie chcemy, żeby cię widzieli w takim stanie. Piękne usta Perry'ego na powrót się wykrzywiły. — Nie obchodzi mnie to — wydusił z siebie. — Ich to także nie obchodzi. Wszyscy wiedzą, że nie jestem tak dobry jak George. Nikt nie oczekuje, że będę tak dobry jak George, nikt nie lubi mnie tak, jak lubili jego. Skinęłam na pokojówkę. Każda z nas złapała go za ramię i odwróciłyśmy go w stronę schodów. — Wszyscy kochali George'a — powiedział Perry posępnie. Służąca i ja weszłyśmy dwa stopnie w górę, ale przeważone bezwładną masą Perry'ego, cofnęłyśmy się o jeden.

— On był odbiciem mego papy — ciągnął Perry. — A mój papa kochał go jak własnego syna. Gdy Perry roztrząsał ten problem, udało się nam przebyć kawałek drogi, prawie do pierwszego podestu. Perry jednak złapał się znów balustrady i zwrócił do mnie, by mi wszystko wyjaśnić. — On był jego synem, rozumiesz — palnął. — Wiem, Perry — przytaknęłam kojąco. Ponownie ujęłyśmy go i zaczęłyśmy się wspinać w kierunku następnego podestu. — Ja też jestem — powiedział Perry smutno. — To po prostu nie było aż tak ważne. Patrzyłam na jego stopy obute w kosztowne trzewiki. Na wpół szedł sam, na wpół go wlokłyśmy. — Papa zawsze mówił, że wyglądam jak mama, nie jak on — kontynuował Perry. — Mówił, że wyglądam jak dziewczynka. Zwykł mnie nazywać małą panienką Peregrine. Tym razem to ja się zatrzymałam, co kosztowało nas parę stopni. — Co?! — zakrzyknęłam. — Nazywał mnie śliczną panienką Peregrine — powtórzył. — Nigdy nie miałem wrażenia, że mnie naprawdę lubi. Wysłał mnie daleko do szkół, jak miałem sześć lat. Nigdy nie zabierał mnie do domu na wakacje, gdy sam tam przebywał. Wszędzie byłem: w Szkocji, w Londynie, nawet raz we Francji. Nigdy w domu z nim i George'em. — Łzy toczyły się z jego oczu, zwilżając twarz. — Gdy George i papa umarli, sądziłem, że wszyst-

R

ko będzie inaczej — mówił. — Ale przypuszczam, że ja po prostu nie wyglądam na lorda. — Ależ wyglądasz! — rzuciłam z zapałem. — Naprawdę wyglądasz jak lord. Wyglądasz jak anioł,

L T

Perry. Jesteś najprzystojniejszym mężczyzną, jakiego znam. A gdybyś jeszcze mógł być zawsze trzeźwy, byłbyś doprawdy idealny.

— Tak uważasz? — Perry wydał się nieco pogodniejszy. — No cóż, pewnie byłbym. — Zamyślił się na moment. — Ale wolę być opojem — oznajmił.

Znaleźliśmy się u drzwi jego sypialni. Służąca i ja wepchnęłyśmy go do pokoju. — Zdejmiemy mu buty? — zapytałam ją. Zrobiła dyg. — Psze pani, mnie nie wolno do sypialni — powiedziała. — W porządku — zgodziłam się. Byłam znużona konwencjami panującymi w tym domu, światem, w którym można sześcioletniego chłopczyka odesłać gdzieś hen, daleko do szkoły i nigdy nie pozwolić mu wrócić do domu. — Możesz odejść. — Wsadziłam rękę do kieszeni i znalazłam sześciopensówkę. — Masz tu. Dziękuję za pomoc — rzekłam. Wybałuszyła oczy. Przypomniałam sobie nagle, ile znaczy sześć pensów, gdy jest się taką młodą dziewczyną jak ona. Jak byłyśmy obie. Wyszła, zamykając za sobą drzwi. Zabrałam się do butów Perry'ego. Zanim je zdjęłam, leżał już na plecach, a łzy sączyły się spod jego przymkniętych powiek. Usiadłam na łóżku obok niego, a on odwrócił do mnie głowę i ukrył ją na moich kolanach. — Nigdy nikogo nie pokocham tak jak George'a — wychlipał żałośnie. — Chciałbym, żeby wciąż tu był, i nie musiałbym wtedy już więcej być lordem. Nie musiałbym się żenić ani mieć dziedzica, ani nic.

Pogłaskałam jego jasne loki i zakręciłam jeden wokół wskazującego palca. — Wiem — powiedziałam cicho. — Mnie też kogoś brakuje. Jego uścisk wokół mego nadgarstka zacieśnił się. Czułam, jak drżą jego ramiona, gdy łka. — Saro — wydusił z siebie przytłumionym głosem. — O Boże, Saro, wydostań mnie z tej matni. Z dnia na dzień zdaję się coraz bardziej nieszczęśliwy i nic nie pomaga. — Już dobrze — powiedziałam bezradnie. Poklepałam go po ramieniu i pogładziłam po plecach, jakby był małym chłopcem wypłakującym swój ból. — Muszę zająć miejsce papy, a każdy wie, że nie jestem dość dobry — wykrztusił. Podniósł głowę i spojrzał na mnie. Jego oczy były zaczerwienione od płaczu i alkoholu. — Muszę zająć miejsce George'a, a nikt mnie nigdy nie będzie kochał tak, jak kochali jego — dodał. Wyciągnęłam rękę i dotknęłam jego policzka. — Ja będę — wyszeptałam. Nie wiedziałam, co mówię. Mój żal po jej stracie i smutek, i moja samotność wobec pustki życia, którym wszyscy żyjemy, zdawały się tryskać z mojego wnętrza, wołając, że pomiędzy nami powinna narodzić się

R

miłość. Że przynajmniej Perry i ja moglibyśmy być dla siebie dobrzy. Że oto mam przed sobą mężczyznę cierpiącego jak małe dziecko, który upadł tak nisko, iż nawet ja, z moją udręką i niepowodzeniami, byłam w stanie mu pomóc.

L T

— Nie rozpaczaj, Perry — mówiłam cicho. — Ja mogę o ciebie zadbać. Nie będziemy tu już zbyt długo, możemy jechać do domu i zamieszkać razem w okolicy Wideacre. Ludzie zapomną George'a, zapomną twojego ojca. Poprowadzimy majątek wspólnie i wszyscy zobaczą, że umiesz być dobry. Nawet twoja matka będzie zadowolona, ujrzawszy, jak wspaniale potrafisz prowadzić posiadłość. — Będzie? — zapytał ufny jak dziecko.

— Tak — przytaknęłam. — Oboje będziemy się uczyć. Zobaczysz. Będziemy w końcu szczęśliwi. Pozwolił ułożyć się z powrotem delikatnie na poduszce i okryć kołdrą. Zamknął oczy, lecz nadal kurczowo trzymał mnie za rękę. — Nie zostawiaj mnie — powiedział. Ujęłam mocno jego dłoń. — Nie zostawię — odparłam. — Nigdy mnie nie zostawiaj, Saro — powtórzył rzewnie. Jego uścisk się rozluźnił i wkrótce Perry zapadł w sen. Chrapał. Przypomniał mi się przyjaciel taty, który udławił się własnymi wymiocinami. Odwróciłam więc młodzieńczą twarz Perry'ego na bok, na piękną płócienną poduszkę, aby nie leżał na wznak. Potem na palcach podeszłam do drzwi i zeszłam cichcem na dół. Wyszłam na zewnątrz. Morze ujrzawszy mnie, zastrzygł uszami. Parobek podsadził mnie na siodło i ruszyliśmy do parku, jadąc cały czas w milczeniu. Myślałam o Perrym i jedynie instynktownie osadziłam Morze, umykając, gdy przeładowany wóz przetoczył się tuż obok nas. Myślałam o Perrym z wielką czułością i litością. Myślałam o nim z miłością i współczuciem. Ale maleńka czą-

steczka mej duszy przemawiała mi do rozumu głosem zawziętej Cyganki, która zawsze mieszkała na dnie mojej duszy. Głos mówił: To wymoczek i głupiec. Perry spał jeszcze, gdy wróciłam, lecz pokojówka lady Clary wspinała się już po schodach z dzbankiem gorącej czekolady dla jaśnie pani. — Wezmę to — rzuciłam impulsywnie i zabrałam czekoladę. Lady Clara nie spała. Uśmiechnęła się, widząc mnie. — Patrzcie, Sara! Dzień dobry! Miło cię widzieć tak wcześnie. Jakże mocno czuć od ciebie końmi! Moja droga, podejdź do okna i przewietrz się troszeczkę! — Przepraszam — odparłam, natychmiast speszona. — To chyba moje buty. — Naturalnie, nie żadne „chyba" — powiedziała zgodnie. — Ale nie mówmy już o tym. Jestem pewna, że dywaniki da się doprać. Spąsowiałam. — Proszę mi nie dokuczać, lady Claro — rzekłam. — Czy próbuje mi pani powiedzieć, że nie powinnam tu była przychodzić? Zaśmiała się. — Nie — odparła. — Jesteś tutaj mile widziana, nawet gdy trącisz hunterem. Zadzwoń po jeszcze jedną

R

filiżankę i powiedzże wreszcie, co cię do mnie sprowadza o tak wczesnej porze. Zaczekałam, aż pokojówka przyniosła filiżankę, nalała czekolady i podała lady Clarze poranną pocztę.

L T

Gdy wyniosła się już z pokoju, wzięłam głęboki oddech i zaczęłam. — Chodzi o Perry'ego — powiedziałam.

Błękitne spojrzenie lady Clary było jasne i szczere.

— Czy nie wrócił na noc? — zapytała chłodno. — Jest pijany? Grywa? — Nie! — wykrzyknęłam. — Znalazłam go dziś na schodach przy wejściu. Dotarł do domu, ale zalał się w pestkę.

Skinęła głową, abym nalała jej jeszcze jedną filiżankę. — Pije coraz więcej i więcej — mówiłam dalej. — I wydaje się bardzo nieszczęśliwy. Nie mogę się oprzeć wrażeniu, że to życie miejskie jest dla niego zgubne. Powinien mieć jakieś zajęcie. Jedyne co robi, to odbywa ze mną popołudniowe przejażdżki, a potem wychodzi na noc. Nie zajmuje się niczym innym. — Nie ma niczego innego — zauważyła lady Clara. — Prowadzi upojne życie rozpustnika. Cóż miałby robić według ciebie, Saro? Chodzić za pługiem? Zabrać się do tkactwa? Wzruszyłam ramionami. — Nie wiem — przyznałam. — Ale pijał mniej, gdy byliśmy w Havering. To go niszczy, lady Claro. Jest coraz bledszy i szczuplejszy. Widywałam mężczyzn w fatalnym stanie spowodowanym przez alkohol. Nie chciałabym, żeby to przytrafiło się Perry'emu. Jej twarz nagle nabrała czujności. — Oczywiście, że nie, dopóki nie będzie dziedzica — powiedziała. Przyjrzałam się jej badawczo. Ona nie żartowała. Ona dokładnie to miała na myśli. — Co? — zapytałam, nie dowierzając.

— Żadne „co" — zauważyła zaraz. — Przepraszam. Chciałam powiedzieć: słucham? — poprawiłam się. Skinęła głową. — Gdyby Perry zmarł, nie zostawiwszy dziedzica, cały majątek przeszedłby na brata mojego męża, który jest komendantem marynarki — wyjaśniła. — Ja miałabym tylko Dower House, które jest w zupełnej ruinie, a ty musiałabyś się rozejrzeć za kimś innym, kto pozwoliłby ci prowadzić posiadłość, jak ci się podoba. Gapiłam się na nią z otwartymi ustami. — Pani mówi o Perrym, jakby w ogóle o niego nie dbała — stwierdziłam. Lady Clara spuściła wzrok na haftowaną narzutę na swoim łóżku. — To bez znaczenia — powiedziała chłodno. — Ale on jest pani synem! — wykrzyknęłam. Podniosła na mnie oczy. Nie było w nich uśmiechu, choć jej twarz się śmiała. — To znaczy tyle co nic albo i nic zgoła — rzekła. — Gdy dojdzie do pełnoletności, będzie rozporządzał moją fortuną. Oczywiście chcę, aby się ustatkował i prowadził w sposób, jaki mi będzie odpowiadać. Chcę oczywiście, żeby żył i dobrze się ożenił. I oczywiście, że go nie kocham. Jest niedołężnym samolubnym dzieciakiem, a za cztery lata zostanie moim panem. Naturalnie, że nie mogę go kochać.

R

— On mówi, że pani kochała George'a — rzuciłam oskarżycielsko. — Sądzi, że nigdy pani nie kochała jego, sądzi, że kochała pani tylko George'a.

L T

Wzruszyła swymi szerokimi białymi ramionami.

— Niespecjalnie — odparła. Spojrzała na moją skonsternowaną twarz i uśmiechnęła się. — Ty i ja, Saro, nie różnimy się zanadto. Obie trafiłyśmy do życia w dobrobycie, poznawszy przedtem inne, mniej zbytkowne. Obie jesteśmy chłodne. Myślę, że żadnej z nas nie byłoby stać na luksus namiętnej miłości do mężczyzny ani miłości do jakiegokolwiek żywego stworzenia. Naprawdę lubię wszystkie moje dzieci. Dostrzegam ich wady, ale doprawdy lubię je. I naprawdę darzę cię sympatią. Szanowałam swego męża i byłam mu posłuszna, lecz nigdy nie zapomniałam, że żyję w świecie, w którym kobietę można kupić i sprzedać. Przysięgłam sobie, że gdy mój mąż umrze — a wybrałam sobie człowieka starego w nadziei, że umrze przede mną — nigdy więcej nikogo nie poślubię. Będę wolna. Chciałam się wyrwać spod kontroli mężczyzn. Przerwała i popatrzyła na mnie. — Z tego właśnie powodu chciałam ci pomóc uwolnić się od Jamesa Fortescue — ciągnęła. — Dla ciebie wyjściem jest małżeństwo, Saro. Małżeństwo z mizerakiem takim jak Perry! Jeśli zechcesz utrzymać go w trzeźwości i przydać mu zajęć, sądzę, że będziesz w stanie to zrobić. Jeśli zechcesz go przekupić i wysłać gdzieś daleko od siebie, dokonasz tego, on jest niezwykle uległy. Nie będzie ci sprawiał kłopotów. A dopóki będę otrzymywać pensję, nie będziesz mieć żadnych kłopotów także z mojej strony. Urwała i uśmiechnęła się do mnie. Jej oczy były jak lód. — Dlaczego patrzysz na mnie, jakbym była jakimś monstrum, Saro? Myślałaś, że jestem kochającą mamusią? Myślałaś, że jestem zaślepiona? Wielki to wstrząs dla ciebie? — Nie wiem — powiedziałam cichutko. — Sądziłam, że ludzie są dla siebie brutalni, gdy żyją w niedostatku. Gdy przebywałam wśród robotników, sądziłam, że są okrutni, ponieważ nigdy nie mieli dość pieniędzy.

Nigdy nie mieli czasu kochać się nawzajem, myśleć o tym, co sprawiłoby innym radość, dzielić się. Sądziłam, że w wyższych sferach wygląda to inaczej. Lady Clara zaśmiała się swoim ślicznym melodyjnym śmiechem. — Nie — odrzekła szczerze. — W wyższych sferach też nie ma dość pieniędzy. Żyjemy w świecie, w którym pieniądze są miarą wszystkiego. Nigdy nie ma ich dość. Bez względu na to, ile masz, zawsze chcesz więcej. — Pragnę zabrać Perry'ego z powrotem do Havering — powiedziałam. Lady Clara pokiwała głową. — W takim razie będziesz musiała za niego wyjść — oznajmiła. — Nie wyjadę z miasta w sezonie, aby być waszą przyzwoitką, gdy będziecie się bawić w mleczarzy. Odetchnęłam głęboko. — Dobrze więc — zgodziłam się. — Chciałabym przesunąć datę naszego ślubu. Możemy go wziąć, jak tylko intercyza będzie gotowa, i zamieszkać na wsi. Uśmiechnęła się do mnie łagodnie. — Jeśli tak sobie życzysz, Saro... — odparła. — Ale na wsi życie też bywa okrutne. — Nie w Wideacre — powiedziałam z niespodziewaną dumą, myśląc o Willu i metodzie podziału zysków.

R

— Nie — przyznała. — W Wideacre źle jest tylko właścicielom. Ale ty jesteś zdecydowana skończyć z tym wszystkim.

L T

— Owszem, jestem — potaknęłam niepewnie.

Uśmiechnęła się i kiwnięciem ręki przywołała mnie do łóżka. Stanęłam przed nią, a ona wyciągnęła dłoń i pogładziła mój policzek.

— Nie trap się — powiedziała. — Porozmawiaj z Perrym. Jeśli zechce wrócić z tobą na wieś i przyspieszyć ślub, wówczas ja się zgodzę. Ale swoje plany dotyczące Wideacre zostaw na razie, dopóki nie dowiesz się nieco więcej na temat prowadzenia majątku. Pamiętaj, że oni nie dzielą się z tobą. Oni biorą od ciebie. To ty dajesz. — Tak. — Dygnęłam i ruszyłam w kierunku drzwi. — To są dobrze zamaskowani złodzieje — mówiła miękko. — Wszystkie ich idee, całe to dzielenie się opłacasz ty. Wyzyskują Jamesa Fortescue, wyzyskują ciebie. Dajesz się wystrychnąć na dudka, Saro. Opadły mi ręce. Moja chwilowa pewność, moja chwilowa wiara w świat, który nie jest twardy i nieczuły, w jednym momencie została obrócona w perzynę. — Tak — powtórzyłam. — Skończę z tym, gdy już Wideacre będzie moje. — Dobrze — powiedziała. — A ja sobie teraz wstanę. Idziemy na śniadanie do rezydencji lady Gilroy, pamiętasz? Chyba włożę białą suknię i kiprowany biały kapelusz. A ty... Ty musisz włożyć ciemnozieloną. Jej córka ma deprymująco jasną cerę, więc stłamsisz ją tym kolorem. I rozpuść włosy. — Dobrze — odparłam. Podeszłam do drzwi i przystanęłam na chwilę. Lady Clara uniosła pytająco brwi — czegóż jeszcze mogłam od niej chcieć?

— Pani zaplanowała przyszłość dla nas wszystkich? — zapytałam. — Już dawno pani to sobie umyśliła? Wyśliznęła się spomiędzy okryć i podeszła do toaletki. Spoglądając na siebie w lustrze, wygładziła skórę pod oczami; siateczka zmarszczek przypominała o jej wieku. — Owszem — powiedziała. — Gdy żył mały George, urabiałam go, by mieć pewność, że kiedy zejdzie jego ojciec i on przejmie fortunę, będzie całkowicie pod moją kontrolą. Potem, gdy George zmarł, wiedziałam, że zamiast niego przyjdzie Perry. — Westchnęła i usiadłszy przed lustrem, ściągnęła koronkowy czepek i opuściła go na podłogę. — W pewnym sensie Perry jest łatwiejszy — ciągnęła. — Zawsze był słabowitym chłopczykiem, bardzo wylęknionym. Umiem sobie z nim poradzić. Obawiałam się jedynie tego, że może zakochać się w jakiejś wybitnie krewkiej wydrze, która nastawiłaby go przeciw mnie. — Jej oczy, odbite w lustrze, napotkały moje spojrzenie. Uśmiechnęła się. — Ufam ci — powiedziała. — Jesteś zimna niczym lód, jak ja. Spostrzegłam to zaraz, gdy cię ujrzałam. — Znów się zaśmiała. — Kiedy Peregrine przyprowadził cię do mnie, powiedziałam sobie: Oto ona, ta, która utrzyma Perry'ego w ryzach, a mnie zapewni bezpieczeństwo. Skinęłam głową. — Pani planowała nasze małżeństwo od początku — stwierdziłam zrównoważonym tonem. — Tak — przyznała. — To dobre dla nas wszystkich. Perry nigdy nie poradziłby sobie z pełną wigoru,

R

dobrze wychowaną żoną. Szybko przyprawiłaby mu rogi, a potem wprowadziła swojego bękarta do dworu. Potrzebna mi synowa, której mogę zaufać, a nie jakaś śmieszna dziecina, której rodzice pilnowaliby ich obojga.

L T

A tobie potrzebna jest pomoc w walce przeciw powiernictwu Wideacre i Jamesowi Fortescue, zanim będziesz zrujnowana. Potrzebna ci rodzina.

— To brzmi bardzo przekonująco — przyznałam. Uśmiechnęła się.

— Nie myśl, że będę tobą rządzić — rzekła. — Powiedziałam ci, co czuję. Nic nie ukrywam. Jeśli chcesz wyjść za Perry'ego wcześniej i zabrać go z powrotem na wieś, możesz tak uczynić. Nie będę ci wchodzić w drogę. Możesz go poślubić i dysponować nim wedle swej woli. Mnie musisz zapewnić tylko dwie rzeczy: bezpieczeństwo mojego kapitału i dziedzica majątku. Reszta to twoja sprawa. — Spotkam się z prawnikami dziś jeszcze — odparłam. Uśmiechnęła się, piękna, jakby była o połowę młodsza. — Jak sobie życzysz, Saro — powiedziała. — Poślij do nich lokaja z zawiadomieniem. Ale teraz przygotuj się do śniadania i spróbuj coś zrobić z tym końskim zapachem. Dygnęłam i pozostawiłam ją, by mogła kontemplować odbicie swej ślicznej twarzy w lustrze. Adwokat mógł mnie przyjąć już wczesnym popołudniem, zostawiłam więc wiadomość służącemu Perry'ego, aby jaśnie pan do trzeciej wstał i się ubrał. Gdy lady Clara i ja wróciłyśmy ze śniadania, Perry był już na dole w bibliotece i przeglądał gazetę. Kubek nietkniętego piwa stał na stoliczku obok. Lady Clara zerknęła na syna, uśmiechając się nieznacznie, a następnie przeszła do swego saloniku. Perry powstał, ujrzawszy ją. Stał tak, szczerząc zęby i mrugając. — Jestem do usług — powiedział. — Ależ szatański ból głowy! Planowałaś coś specjalnego? Niech mnie diabli, jeśli jestem w stanie jeździć konno, Saro.

Przeszedłszy przez pokój, podeszłam do niego i przyłożyłam rękę do jego czoła. Paliło, jakby miał gorączkę. — Jesteś chory? — zapytałam. — Nie — odparł. — Przypuszczam, że to zbyt potężna dawka brandy. Zawsze mnie tak rozpala. Jego twarz była zarumieniona, a kręcone jasne włosy w nieładzie. — Idź umyć twarz i uczesz włosy — powiedziałam. — Mamy dziś spotkanie z prawnikami. Chcę, żebyśmy przyspieszyli termin ślubu. Natychmiast zrobił się ostrożny. — Co mówi mama? — spytał. Wzruszyłam ramionami. — Mówi, że możemy postąpić, jak nam się podoba. Chcę wrócić do Havering, do Wideacre. Twoja matka jest zdecydowana pozostać tu do końca sezonu. To miejskie życie ci nie służy, Perry. Każdej nocy jesteś pijany i każdego ranka chory. Powinniśmy wrócić na wieś, gdzie byliśmy szczęśliwsi. — Ja jestem szczęśliwy tutaj! — zaprotestował. — Do diabła, Saro! Sedno naszego małżeństwa tkwi w tym, abym dostał w swoje ręce pieniądze i mógł wyciąć parę psikusów! Nie ma sensu być świetnie ubranym i tkwić na wsi w samym środku sezonu.

R

— Płakałeś — stwierdziłam kategorycznie. — Dziś rano trzymałeś się kurczowo ogrodzenia i płakałeś jak bóbr. Wydaje ci się, że się dobrze bawisz, a jednak szlochałeś tego ranka. Nigdy nie byłeś tak smutny w

L T

Havering. Powinniśmy wracać do domu, Perry. Zawahał się. Wykrzywił usta.

— Miałem okropną noc — ustąpił. — To przez tę przeklętą parszywą brandy, którą serwował Miles. Wszystkich nas roztkliwiła. — Nie — rzuciłam stanowczo.

Perry zachwiał się troszeczkę, a przechyliwszy głowę, spróbował się czarująco uśmiechnąć. — Nie — powtórzyłam. — Przyspieszymy termin ślubu, lecz pozostaniemy w mieście — zasugerował. — Nie — powiedziałam raz jeszcze. Perry zrobił minę niegrzecznego dzieciaka. — Weźmiemy czym prędzej ślub i pojedziemy na wieś — oświadczyłam. — Zostaniemy tam, dopóki nie przestaniesz się co noc upijać. Potem wrócimy do miasta. A być może okaże się, że polubisz wieś, gdy już się tam znajdziesz. Rozpogodził się. — Może tak — przyznał zgodnie. — I gdy to będzie już mój własny dom, będziemy mogli zawsze spraszać przyjaciół. Możemy urządzać przyjęcia i polowania. Zdecydował się więc, zmienny jak dziecko igrające zabawkami. — W porządku — zgodził się nagle. — O ile mama to aprobuje. — Aprobuje — potwierdziłam. Skierowałam go w stronę schodów. — Idź umyć twarz, powóz czeka. Zrobił, jak mu kazano, i na spotkanie z prawnikami spóźniliśmy się jedynie pół godziny.

Kiedy pan Fursely zbliżył się do nas, kłaniając głęboko, był wyraźnie zdziwiony, że w ogóle dotarliśmy. Oświadczyłam, że chcemy przyspieszyć termin ślubu, a także aby intercyza została spisana jak najszybciej. Usunął się za biurko i zadzwonił, by przyniesiono mu odpowiednie dokumenty. Służący podał nam kieliszki madery i biszkopciki; Perry zdążył pochłonąć trzy lampki, gdy ja wciąż piłam pierwszą. Jego twarz utraciła wypieki i dzięki temu wyglądał lepiej. — Jesteśmy prawie gotowi — oznajmił pan Fursely. — Prawnicy ze strony powiernika byli nadzwyczaj pomocni. Mamy jeszcze tylko niewielki problem z majątkiem Wideacre w przypadku, gdyby państwo zmarli, nie zostawiając dziedzica. Perry nalał sobie kolejny kieliszek madery i przespacerował się do okna. Wyjrzał na ulicę. Pan Fursely podniósł wzrok i upewniwszy się, że przynajmniej ja go słucham, mówił dalej: — Majorat. Dokument stwierdza, że Wideacre dziedziczy najstarszy krewny bez względu na pleć. Skinęłam głową. — Normalnie majątek przeszedłby na rodzinę męża jako posag, który panienka mu wnosi — powiedział. Złożył razem palce, opierając jeden o drugi na kształt piramidy, i zawiesił dłonie nad papierzyskami. — Lecz tutaj — kontynuował — tutaj, jak sądzę, można by dowodzić, że sytuacja jest zgoła odmienna. Czekałam. On się nie spieszył. Perry napełnił następny kieliszek. Spojrzałam na niego, ale postarał się, by nie spotkać mojego wzroku.

R

— Intencja majoratu jest zupełnie jasna — mówił pan Fursely, patrząc na dokumenty. — Ustanowił go Harold Lacey, dziad panienki. Przytaknęłam.

L T

— Solidny dokument — przyznał, chwaląc dawno już nie żyjących prawników, którzy sporządzili majorat. — Życzenia są wyraźne: majątek dziedziczy najstarszy krewny z rodu Laceyów, bez względu na płeć. Nie sądzę, by mógł on przejść na rodzinę Haveringów w przypadku państwa bezpotomnej śmierci. Perry odwrócił się od okna. Wyglądało, jakby zapalił się do dyskusji. — Wszystko w porządku — powiedział, zbywając fortunę w żyznej ziemi jednym machnięciem kieliszka. — Możemy na to przystać. Mama powiedziała, że możemy. Jeśli pierwsze dziecko będzie płci męskiej, przejmie oba majątki. Jeśli pierwsza będzie dziewczynka, otrzyma Wideacre. Jeśli umrzemy bezdzietnie, Havering przejdzie na krewnego z Haveringów, a Wideacre na najbliższego krewnego z Laceyów. Pan Fursely aż zamrugał zdziwiony tą nagłą eksplozją informacji ze strony Perry'ego. — Wolałbym, aby Wideacre przeszło na Haveringów — przyznał. — To posag panienki Lacey, a więc gdy już się państwo pobiorą, Wideacre będzie w rzeczywistości częścią majątku Haveringów. Moją głowę przeszył piskliwy śpiewny głos, dźwięk, który słyszałam, kiedy po raz pierwszy trafiłam do Wideacre w ciemnościach owej samotnej nocy. Jakby Wideacre wzywało mnie, wzywało mnie do domu, który czekał w połyskującym lasku jesiennych drzew, gdzie trawa jest rankiem siwa od szronu i gdzie słońce czerwieni się jaskrawo, zachodząc wczesnym wieczorem. Jakby Wideacre chciało należeć wyłącznie do mnie i do nikogo więcej. — Ustalenia są wystarczająco zadowalające w tej postaci — oznajmił Perry wylewnie. — Mama powiedziała, że możemy wszystko zaakceptować tak, jak jest. Jak myślisz, Saro? Wideacre wchodzi do majątku

Haveringów jako twój posag, ale jest dziedziczone przez nasze pierworodne dziecko. Jeśli nie będziemy mieć dzieci, wróci do Laceyów. Potrząsnęłam głową, by rozproszyć wołanie dźwięczące w moich uszach. Było za późno, aby myśleć o tym, że przepisują właśnie moją ziemię na Perry'ego i jego rodzinę. Chciałam, abyśmy znaleźli się daleko od Londynu. Chciałam zabrać Perry'ego z dala od klubów i jaskiń gry. Chciałam powrócić do Wideacre z pieniędzmi i władzą, by móc prowadzić majątek wedle własnego uznania. — Zgadzam się — oświadczyłam. Perry podszedł do stolika i podniósł w moją stronę karafkę. — Wypijmy za to! — zaproponował uszczęśliwiony i napełnił kieliszki dla nas wszystkich. Zauważyłam, że jego ręce są pewne. — Ale czy doradcy pana Fortes... Fortescue się zgodzą? — zapytał, połykając niektóre głoski. Pan Fursely znów złożył dłonie, opierając o siebie opuszki palców. — Tak sądzę — odparł. — To rozsądna propozycja. Nie mogliby przecież życzyć sobie komplikacji w przypadku zerwania majoratu, gdybyśmy się uparli. — Dobrze — powiedział Perry. — W takim razie możemy już iść. A... jak szybko będą spisane dokumenty? Pan Fursely pokiwał głową.

R

— Gdy tylko będą gotowi doradcy pana Fortescue — odrzekł.

L T

— A tytuły własności? — zapytał Perry. — Chciałbym zabrać je ze sobą. — Z miną mędrca dotknął palcem swego nosa. — Mógłbym zgromadzić trochę gotówki, oddając je w zastaw. Oczywiście w absolutnie pewne ręce. Gdybym miał je przy sobie, mogłyby mi pomóc przebrnąć przez nieznaczne trudności. Pan Fursely wyglądał, jakby Perry zaproponował coś niestosownego. — Prawdopodobnie nie mógłbym prosić pana Fortescue o coś takiego, dopóki umowa nie zostanie podpisana i nie odbędzie się ślub — rzekł zszokowany. — I

z całym szacunkiem, lordzie Peregrine, ośmielam

się ostrzec pana przed używaniem pańskiej ziemi jako zastawu za długi. Jeśli tytuły własności dostaną się w niepowołane ręce... — No, ależ! — oburzył się Perry z uśmiechem. — To byłaby dżentelmeńska umowa. Lecz to nieistotne. Nic pilnego. Dziś wieczór czekają nas smakowite kąski. Pan Fursely pozwolił sobie na słaby uśmiech. — Oczywiście, jaśnie panie — przyznał. Perry przytrzymał dla mnie drzwi, gdy opuszczaliśmy kancelarię, a pan Fursely odeskortował nas do powozu i gdy odjeżdżaliśmy, stał nadal na ulicy w ukłonie. — Wiesz co? — odezwał się Perry łagodnie — Nie widzę powodu, abyśmy nie mieli wziąć ślubu zaraz, gdy już zesztukują tę całą umowę. — Potaknęłam. — Pójdę do pastora — oświadczył, nagle ośmielony. — Możesz podrzucić mnie w drodze do domu i pójdę zobaczyć się z proboszczem albo pastorem czy kim on tam jest. Tak czy owak, chciałaś mieć cichy ślub, Saro. Zapytam go, kiedy moglibyśmy się pobrać.

Zastanowiłam się. Gdzieś ponad odgłosami wozu i łoskotem kół znów słyszałam ten śpiewny, złowróżbny głos. Dźwięczał donośnie, aż potrząsnęłam głową, by się go pozbyć, lecz nie mogłam się od niego uwolnić. — Z tobą wszystko w porządku? — zapytał Perry. — To nic — odparłam. — Owszem, moglibyśmy się pobrać w tym miesiącu. Idź do tutejszego duchownego, Perry. Chciałabym już znaleźć się w Wideacre. Chcę, abyśmy pojechali tam tak szybko, jak tylko można. — Stracisz wszystkie przyjęcia bożonarodzeniowe — uprzedził mnie. Uśmiechnęłam się. — Nie dbam o nie zanadto, Perry — odrzekłam uczciwie. — Na święta wolę być w Wideacre. Perry zaśmiał się. — Cóż, zobaczę więc, co powie pastor — odparł uprzejmie i pociągnął za sznurek dzwonka, by dać znać stangretowi, żeby się zatrzymał. — Nie masz czasem przy sobie jakichś pieniędzy, Saro? — zapytał. — Muszę zapłacić pewnemu jegomościowi, z którym przegrałem w karty. Odpowiadałoby mi, gdybym uregulował dług czym prędzej. Otworzyłam torebkę. Wewnątrz znajdowała się sakiewka z kilkoma złotymi suwerenami, które przeznaczyłam na krawca. — Proszę — powiedziałam, wręczając mu je.

L T

R

Na chwilę wróciłam pamięcią do tego okresu w moim życiu, gdy pieniądze zarabiało się ciężko, a wydawało rozważnie. Przypomniałam sobie, jak błagałam ojca o parę pensów i jak dobijaliśmy targu — za pensa musiałam utrzymać się na nieujeżdżonym koniu. Przypomniałam sobie, jak ona tańczyła z podniesionymi wysoko spódnicami, jak okradała ludziom kieszenie, jak na rogach ulic udawała zagubioną, gdy mijały ją zażywne leciwe damy. Ale to było dawno, dawno temu. Teraz wydawałam złote suwereny lekką ręką, jakbym zapomniała, jak ciężko się je zarabia.

— Jesteś kochaniutka — rzucił Perry uradowany. Powóz przystanął i Peregrine wyskoczył nie czekając, aż opuszczą schodki. — Powiedz mamie, że nie wrócę na obiad — oznajmił. — Pójdę do tego pastora, a później wybywam. Skinęłam głową i pomachałam do niego, gdy powóz ruszył dalej. Tego dnia dałam mu pieniądze po raz pierwszy...

ROZDZIAŁ 31 ...i nie ostatni. Wróciłyśmy z lady Clarą do domu o pół do drugiej, ziewając po nudnym balu i kolacyjce. Perry był jeszcze później, więc tej nocy nie widziałam się z nim, lecz w południe następnego dnia zastukał nieśmiało do moich drzwi i wszedł, gdy właśnie usiadłszy przed lustrem, starałam się nałożyć prosto kapelusik. Skinął niedbale na pokojówkę, a ta dygnęła przed nim i wyszła z pokoju bez słowa. Obserwowałam go w lustrze. Wydawało mi się, że nigdy nie posiądę tej zdolności, tej arystokratycznej zdolności otrzymywania, czego się chce bez konieczności proszenia o to. — Saro, masz przy sobie dużo pieniędzy? — zapytał znienacka. — Jestem spłukany, a zeszłej nocy znów przegrałem. Sięgnęłam po rękawiczki i wygładziłam je. — Została mi większa część kwartalnej pensji — odparłam. — Ale będę jej potrzebować, by uregulować swoje rachunki. Twoja matka i ja kupujemy stroje, odkąd tylko przybyłyśmy do Londynu. Perry pokiwał głową. Jego powieki były znów zaczerwienione, a ręce drżały lekko. — Bądź kochana i pożycz trochę — poprosił. — Potrzebne mi są dziś rano, oddam ci jutro. Zawahałam się.

R

— Chyba nie powinnam, Perry — odrzekłam. — Jeżeli przepuściłeś całą pensję na hazard, to jak przy-

L T

puszczam, należałoby wyrównać długi, zanim zaciągniesz następne.

Perry zachichotał po cichu, lecz grymas na jego twarzy był ponury. — Do licha, Saro, nie mów jak moja matka — błagał. — Nawet przez moment nie udawałem, że potrafię się zmieścić w swojej pensji. To, że ty jesteś obłudnym dusigroszem, nie znaczy, że ja umiem oszczędzać! Roześmiałam się szczerze.

— Nie jestem obłudnym dusigroszem — powiedziałam. — Po prostu nie wydaje mi się, bym jeszcze kiedyś ujrzała swoje pieniądze, jeśli dostaną się do twojej kieszeni. Perry uśmiechnął się. — No i co z tego? — rzekł niedbale. — Gdy się pobierzemy, będziemy mieć tyle pieniędzy, ile nam będzie trzeba. Oddam ci wówczas. Zwróciłam się twarzą do niego i odłożyłam na bok rękawiczki. — Gadanie — odparłam swarliwie. — Jeśli jesteś karciarzem, przepuścisz swoją fortunę i moją. Hazardzista nigdy nie ma dość pieniędzy. W jednej chwili stał się skruszony. — Wiem — przyznał zakłopotany. — Nie praw mi kazań, Saro. To przez to życie, które prowadzimy w Londynie. Gram i piję. Jestem winien tyle pieniędzy, że nawet się nie mogę doliczyć. Jeden z przyjaciół sprzedał moje weksle właścicielowi lombardu i ten obciąża mnie jeszcze procentem od moich długów. Wlazłem w bagno, Saro. Chciałbym, żebyśmy mieli to już za sobą. — Lubisz hazard? — zapytałam.

Widywałam już na wpół zrujnowanych mężczyzn, którzy mogli się zakładać jedynie o pensy, i słabo mi się robiło ze złości, gdy w najlepszych domach Londynu spotykałam ludzi stawiających setki funtów. — Nie — odparł otwarcie. — Owszem, lubię wygrywać, lecz przegrywać nienawidzę. Zwłaszcza gdy wszystko się psuje. Zaufaj mi ten jeden raz, Saro. Wyrównam tyle długów, ile się da, i nie będę już więcej grywał. — Ale to ekscytujące, nieprawdaż? — indagowałam. Zastanawiałam się, czy Will miał rację twierdząc, że Perry ma hazard we krwi. — Nie, kiedy przegrywam — odrzekł posępnie. — Robię to tylko, by zabić czas. Poza tym każdy tu grywa, wiesz o tym, Saro. Skinęłam głową. To była prawda. Stawiano tu na kartę, na rzut kostki. Byłam raz w towarzystwie, w którym zakładano się o tysiąc funtów, czy lady Fanshawe znów pokaże się publicznie w swej okropnej zielonej sukni. W moim przekonaniu Perry grał, ponieważ było to częścią jego londyńskiego stylu życia. W duszy nie był hazardzistą. A ja mogłam zabrać go z Londynu, mogłam zabrać go z dala od kart i alkoholu. Co więcej — obiecałam, że go nie opuszczę. Prosił, abym została przy nim na zawsze. Byliśmy zaręczeni. Nie chciałam zaprawiać naszego związku goryczą, targując się o garść gwinei. Otworzyłam prawą szufladę toaletki. — Masz więc — powiedziałam.

R

Kwartalną pensję w złotych monetach trzymałam w sakiewce zamkniętej w małej szkatułce. Otworzyłam ją. Sakiewka, ciężka od monet, pobrzękiwała radośnie. Znajdowało się w niej pięćdziesiąt złotych suwere-

L T

nów — James Fortescue był hojny, oceniając moje potrzeby.

— Możesz dostać czterdzieści — oświadczyłam. — Muszę wypłacić co nieco krawcom w ramach zaliczki, inaczej dopiszą mi za pożyczkę.

Perry zbliżył się i zanim zabrał sakiewkę, pochwycił moją dłoń, by ją pocałować. Cofnęłam rękę, a on nie starał się jej zatrzymać.

— Dziękuję — rzekł. — To pokryje większość, a termin wypłaty mojej następnej pensji przypada w przyszłym miesiącu, no i mam przeczucie, że moja zła passa wkrótce się odmieni. Wiem to. W każdym razie niebawem się pobierzemy i będę miał dostęp do pieniędzy bez czekania na pensję. — Dlaczego nie poprosisz matki, aby ci przeznaczała więcej? — zasugerowałam. Perry zmierzał właśnie do drzwi, lecz odwrócił się do mnie z niewyraźnym półuśmiechem. — Ona lubi, kiedy mam długi — powiedział, jakby to było oczywiste. — Może ze mną robić, co zechce, gdy mam długi u niej. Pokiwałam głową. To by się zgadzało. — Cóż, uważaj więc na moje suwereny — odparłam — Albo zrobię z tobą, co zechcę, kiedy będziesz miał długi u mnie. Zawahał się, przystanąwszy w na pół otwartych drzwiach. — Przecież chcesz ode mnie jedynie tego, abym pojechał z tobą do domu, z dala od Londynu, nieprawdaż? — upewnił się. Posłał mi jeden ze swych przymilnych uśmieszków. — Możesz mi rozkazywać, Saro — dodał.

Miałam zamiar odpowiedzieć, ale usłyszałam łoskot przed frontowymi drzwiami. — Jest powóz! — wykrzyknęłam, porywając rękawiczki. — Muszę iść, Perry, jadę dziś do parku z lady Jane Whitley. Perry z ironią wykonał zamaszysty ukłon, dworując z mojego godnego pozazdroszczenia towarzystwa. Naciągnęłam rękawiczki i zbiegłszy po schodach, wypadłam na zimowe słońce. Lady Jane i mnie niewiele brakowało do przyjaźni, choć wcale nie pasowałyśmy do siebie. Miała jasnobrązowe włosy i lekko piwne oczy. Była przekonana, że przy moich niesfornych rudych lokach wygląda na bladą i dzięki temu jest czarująca. Była bardzo wrażliwa. Miewała ataki słabości i napady waporów, trzymała się z dala od przeciągów, nie tańczyła po północy, nie brała do ust jedzenia i picia, które było za gorące albo za zimne. Wydawało mi się, że jej matka liczyła na to, iż konkurenci, których przestraszy mój zbyt gwałtowny charakter, zwrócą się z ulgą ku lady Jane. Sama Jane była ze mną szczera, przyznała się, iż musi znaleźć i poślubić jakiegoś mężczyznę, zanim złożony chorobą skąpy papa skalkuluje, ile kosztuje go jej sezon, i każe wracać do domu. Była jedynaczką, a więc nie miała siostry, z którą mogłaby chadzać tu i tam, a ja okazałam się dogodną towarzyszką. Lubiłam ją, jak każdą panienkę, ponieważ nie była wobec mnie ciekawska i nie zadręczała mnie pytaniami o rodzinę i dzieciństwo. Jedyną rzeczą, której nie mogłam strawić, był sposób, w jaki opierała się o

R

mnie, gdy spacerowałyśmy, albo ujmowała moją rękę podczas jazdy powozem. Nauczyłam się nie odtrącać jej, lecz gdy w karecie usiadłam obok niej, musiałam mocno zacisnąć zęby, aby nie wyrwać się, kiedy wsunęła rękę

L T

pod mój łokieć. Czułam nawet, jak grzbiet jej dłoni dotyka mojego tułowia. Ta poufałość strasznie mnie rozdrażniła.

Jechałyśmy landem jej papy. Obie rozpostarłyśmy parasolki, by osłonić cerę — lady Jane była blada jak obrany grzyb. Zdawałam sobie sprawę, że siedząc obok niej, wydaję się ogorzała od wiatru i słońca. Nic na to nie można było poradzić. Lady Clara zasypywała mnie bez przerwy kremami i płynami do mycia, lecz nic nie było w stanie wybielić ciepłego odcienia mojej skóry. Niegdyś zbyt często sypiałam pod gołym niebem z twarzą wystawioną na południowe słońce. Jednakże gdy ruszałyśmy właśnie drogą do parku, trzymałam dzielnie parasolkę nad kapeluszem, tak jak mnie wyuczono, przysłuchując się szczebiotowi lady Jane. Opowiadała mi o jakichś rękawiczkach, które niedawno kupiła, a kiedy przerywała, by wziąć oddech, dobiegał mnie mój głos wołający: Nie! Niemożliwe! Przyglądałam się, jak stangret prowadzi konie poprzez uliczny ruch i jak przemykają obok nas ulice. Wydawało mi się, że minęło już mnóstwo czasu, odkąd sama powoziłam. Te długie męczące tygodnie w Londynie zdały się całą wiecznością. Doznałam uczucia, że drogę do parku i z powrotem znam tak, jakbym jeździła nią albo spacerowała każdego dnia mojego życia. Znałam ją lepiej niż jakąkolwiek inną ulicę, inny krajobraz. Z nagłym rozrzewnieniem pomyślałam, że jeśli już miałabym gdzieś pozostać i poznać coś tak bardzo, bardzo dobrze, byłoby dla mnie lepiej, gdyby tym miejscem było Wideacre. Niespodziewanie ścisnęło mnie w gardle na myśl o domu. Zimą Londyn robił się chłodny i wilgotny, uliczni sprzedawcy porozstawiali na rogach ulic kosze-paleniska i handlowali pieczonymi ziemniakami, gorącym piernikiem imbirowym i prażonymi kasztanami. Handlujący gorącymi przekąskami byli szczęśliwcami —

twarze dziewczyn roznoszących skopki mleka były ściągnięte i posiniałe od mrozu, a sprzedawcy kwiatów i rukwi wodnej dygotali na wilgotnym wietrze. Wiedziałam, że w Wideacre będzie zimno — nie byłam jak poeci Jane, którzy wzdychali za ślicznymi krajobrazami, zapominając o tępym bólu bosych stóp drepczących po zamarzniętej ziemi. Ja myślałam o drzewach, które zgrabieją i nabiorą uroku, pogubiwszy liście. Myślałam o lasach, które pachniałyby intensywnie orzechami, gdybym brodziła w zwałach opadłych liści. Myślałam o kasztanie rosnącym na zakręcie alei — ukaże wreszcie swój kształt tak okrągły, jak teraz krągła jest jego szumiąca korona, której wachlarze rozłożystych żółtych liści ścielą właśnie drogę. Chciałam znaleźć się w Wideacre, gdy jesień przeradza się w zimę. Miałam wrażenie, że tamta ziemia potrzebuje mnie. — ...no a poza tym ja nie lubię bieli — zakończyła Jane triumfująco. — Ja lubię — powiedziałam, wnosząc do rozmowy swój skromny udział. — Bo to odpowiednie dla ciebie... — zaczęła znowu. Gdy dotarliśmy do parku, stangret skręcił w lewo i wolnym truchtem zaczęliśmy przemierzać obwodnicę. Jechaliśmy za karetą lady Daventry — mogłam zaledwie dojrzeć jej osławione dobrane gniadosze. Jane, nie przerywając paplaniny, rozglądała się bacznie dokoła sprawdzając, kto też mógłby nas dojrzeć. Za każdym razem gdy w polu jej widzenia pojawiały się jaskrawe barwy munduru gwardzisty, traciła wątek, aż nie przyjrzała

R

się delikwentowi dość dobrze, by przekonać się, czy może zatrzymać karetę i go przywołać. — To takie staromodne być przedstawionym w bieli... — rzekła. Miała oczywiście na myśli prezentację

L T

na Dworze. Matka zmuszała ją do włożenia satyny ze swej przerobionej sukni ślubnej. Jane powiedziała mi o tym i kazała przysiąc, że dochowam tajemnicy. Nie zniosłaby poniżenia, gdyby dowiedzieli się o tym wszyscy dokoła.

— Musisz czuć się wspaniale, będąc bogatą... — przyznała rozmarzona. Nagle rozpogodziła się. Zobaczyła jakiegoś młodzieńca. Wiedziałam o tym, nie odwracając głowy. — Stangret! Czekać! — krzyknęła, a on posłusznie wstrzymał konie. Lady Jane wychyliwszy się, jak oszalała zaczęła wymachiwać do dwóch odległych postaci przechadzających się po trawie. Byli to sir Robert Handley i pan Giles Devenish. — Miło mi poznać, sir Robercie, panie Devenish! — powiedziałam, gdy podeszli bliżej. Jane niemalże wypadła z powozu. — Och, sir Robercie! — zawołała i roześmiała się natychmiast, jakby powiedział coś nadzwyczajnie zabawnego, a nie po prostu „dzień dobry". Uśmiechnął się i przeszedł na jej stronę karety. Devenish leniwie przesunął się w moim kierunku, jakbym powinna być wdzięczna za jego uwagę. — Zobaczę panią dziś wieczór u lady Clark? — zapytał. Przytaknęłam. — Owszem — przyznałam. — To znaczy, przynajmniej tam będę. Wątpię, aby mnie pan zobaczył. Powiedziała, że zaprosiła dwa tysiące ludzi. — O tak — odparł Giles. — Ale z drugiej strony, niewielu z nich przyjdzie! Nie mogłam się powstrzymać od złośliwego chichotu.

— Dziwię się, że pan przyjął zaproszenie, skoro tyle osób szczyci się tym, że trzyma się od niej z daleka — prowokowałam. — Muszę pójść — odrzekł. — Jej matka i moja były serdecznymi przyjaciółkami. Będę tam na posterunku, od początku do końca. Skinęłam głową. — My idziemy wcześnie, a potem przenosimy się do lady Meeching na partyjkę — rzuciłam. Giles uniósł brwi. — To praktycznie na prowincji — powiedział. Puściłam to mimo uszu. — Później udajemy się na kolacyjkę do lady Marii — ciągnęłam. Giles uniósł brwi jeszcze wyżej. — Do cudownej Marii — powtórzył. — Pani przyszłej szwagierki. I pomyśleć, że lady Meeching jednak wcale nie rezyduje dość daleko. Gdybym ja miał zamiar wyjść za biednego Perry'ego i jadać z cudowną Marią, pierzchnąłbym co najmniej do Brighton. Rzuciłam mu obojętne spojrzenie. — Czy lubi pan kogoś spośród londyńskiego towarzystwa, panie Devenish? Uśmiechnął się, aby ukryć irytację.

R

— Całkiem przypadł mi do gustu George Wallace — odparł rozumnie. — Także papa wzbudza mój sy-

L T

nowski szacunek. Lecz poza nimi... — urwał. — A pani, panno Lacey? O ile się nie mylę, odbieram reprymendę za to, że nie kocham swego rywala. A więc proszę powiedzieć, która z osób spotkanych w Londynie szczególnie przypadła pani do serca?

Jego spojrzenie zsunęło się ze mnie na Jane, która kręcąc parasolką, zaśmiewała się właśnie z jednej z lodowatych dykteryjek sir Roberta. Patrzył poza nią, na park, tam gdzie wybitne osobistości z wyższych sfer spacerowały, jeździły konno lub powozem, jedna za drugą, w coraz to mniejszych kręgach, próbując zmitrężyć jakoś czas do południa, by potem zmitrężyć go jeszcze trochę do obiadu. Wzruszywszy ramionami, potrząsnęłam głową. Nagle straciłam ochotę, by zachowywać się jak przyzwoita młoda dama. Cygańska pyskata Meridon przemówiła przez moje usta, choć siedziałam w landzie i rozmawiałam z pięknisiem na szczytach wytworności. — Nie spotkałam takiej — odparłam. — Nie udzielam reprymendy ani panu, ani nikomu innemu. Nie poznałam nikogo godnego podziwu i nie zaprzyjaźniłam się z nikim. Jestem teraz bardziej samotna niż wtedy, gdy byłam cygańską dziewczyną. Lepiej sypiało mi się na podłodze i lepiej jadało z drewnianych talerzy. Nie mam tu w ogóle czasu na takie życie, prawdę mówiąc. A pan... — przerwałam i spojrzałam na niego przenikliwie. — Spotkałam już lepiej wychowane kreatury — dokończyłam. Twarz zaczerwieniła mu się z wściekłości, uśmiech zgasł natychmiast. — Istotnie, jest pani oryginalna — odciął. Była to najgorsza obelga, jaką potrafił obrzucić młodą kobietę nie przedstawioną jeszcze na Dworze.

Cofnął się o krok, jakby chciał uchronić poły swego surduta przed splugawieniem. Dostrzegł to sir Robert i migiem posławszy Jane słowa pożegnania, uniósł kapelusz w moją stronę. Jane próbowała go zatrzymać, lecz był zbyt uprzejmy i zbyt zręczny. — Jak mogłaś pozwolić mu odejść! — powiedziała rozzłoszczona, gdy powóz ruszył. — Musiałaś przecież widzieć, że rozmawiam z sir Robertem. Jestem pewna, że chciał właśnie poprosić mnie o taniec na balu u lady Clark, a teraz nie będę miała w ogóle żadnego partnera! Poczułam się nagle znużona tym wszystkim. — Przykro mi — odrzekłam. Moje gardło było ściśnięte, jakbym dławiła się londyńskim powietrzem. — Przepraszam. Ten jadowity Devenish był strasznie dokuczliwy i chciałam się go pozbyć. Jane zaparto dech. — Nigdy go nie wyprowadzaj z równowagi! — rzuciła zatrwożona. — Jeśli powiedziałaś coś, co mu się nie spodobało, do jutra będzie to na ustach całego Londynu! Och, Saro! Jak mogłaś! Westchnęłam. — Nie powiedziałam nic, co nie byłoby prawdą — odparłam przygnębiona. — A poza tym nie dbam o to. — Zawahałam się. — Jane, czy byłabyś tak łaskawa i wysadziła mnie, gdy dotrzemy ponownie do Grosvenor Gate? Boli mnie gardło.

R

— Och, nie! — wykrzyknęła. Przez chwilę myślałam, że jej niepokój wynika z troski o mnie. — Saro,

L T

czy nie mogłabyś zostać ze mną jeszcze choć przez jedno kółeczko? Może spotkamy kogoś, a mnie nie chce się teraz wracać do domu.

Zgodziłam się. Jane chciała znaleźć sobie partnera na dzisiejszy bal, a nie było jej wolno jeździć po parku samej. Zacisnęłam kołnierz żakietu wokół szyi i oparłam się wygodnie. Jesienne słońce było dosyć ciepłe, miałam też rękawiczki. Zaledwie parę miesięcy temu byłabym wniebowzięta, posiadając tak ciepły żakiet. — Dobrze — zgodziłam się. — Ale pamiętaj, tylko jedno kółeczko. Przytaknęła. — A jeśli pojawi się ktoś, kogo znasz, przedstaw mnie — poprosiła. — W porządku — odparłam nieprzyjemnie. Usadowiłam się wygodnie i zaczęłam się przyglądać mijającym nas ludziom, szukając kogoś znajomego, kto zechciałby towarzyszyć Jane przy kolacji na balu dziś wieczorem. Bo na ile znałam Jane, mogłam przypuszczać, że będziemy tak krążyć do zmroku, jeżeli nikogo wcześniej nie znajdzie. Miałam niemalże zupełną rację. Zrobiłyśmy już trzy okrążenia, nim dostrzegłam kapitana Sullivana z kapitanem Rileyem i przedstawiłam ich Jane. Obaj byli łowcami posagów bez grosza przy duszy, lecz wiedzieli, jak się tańczy, jak wprowadza dziewczynę do jadalnego i wyprowadza ją stamtąd. Jane była pąsowa z zachwytu, że udało jej się wreszcie zapełnić karnecik. Ja za to byłam cała obolała, jakbym miała malarię. — Dzięki, moja ty najsłodsza! — powiedziała z głębi serca, podwiózłszy mnie pod drzwi rezydencji Haveringów. — Uratowałaś mi życie! Naprawdę, wiesz o tym! Jak sądzisz, który jest atrakcyjniejszy: kapitan Sullivan czy kapitan Riley?

— Sullivan — palnęłam na chybił trafił. Odwróciłam się w kierunku schodów. Jane była urzeczona. — Mam się ubrać na żółto czy na różowo?! — zawołała za mną, gdy otworzyły się frontowe drzwi. — Na żółto — odpowiedziałam. — Do zobaczenia wieczorem! Lokaj Haveringów zamykał już za mną, a jeszcze słyszałam, jak Jane krzyczy: — A co mam zrobić z włosami...? Podeszłam znużona do schodów, planując udać się do swego pokoju, lecz lokaj zastąpił mi drogę. — Pan Fortescue jest razem z lady Havering i lady Marią — oznajmił. — Lady Havering poleciła, aby przyprowadzić panienkę do salonu, kiedy panienka wróci z przejażdżki. Skinęłam głową. Przystanęłam na chwilę przed lustrem na schodach, by zdjąć kapelusz i rękawiczki, i gdy lokaj otworzył mi drzwi, wepchnęłam mu to wszystko do rąk. — James! — zawołałam. Była to pierwsza przyjazna twarz, jaką widziałam w tym salonie podczas całego długiego pobytu w Londynie. Gdy weszłam do pokoju, skoczył na równe nogi i rozpromienił się. Przerzuciłam wzrok z niego na lady Marię i lady Havering. Wyobrażałam sobie, jak potwornie nieswojo musiał się czuć z nimi dwiema, i żałowałam, że nie znalazłam się w domu wcześniej. — Jak dobrze cię widzieć! — powiedziałam.

R

Zanim usiadłam, skłoniłam się jeszcze lady Havering i zrobiłam coś na kształt niezdarnego dygnięcia

L T

przed lady Marią. Weszła pokojówka, by napełnić dla mnie filiżankę.

James przyznał, że doskonale wyglądam, a lady Havering wtrąciła coś o miejskiej ogładzie. Popatrzyłam na Marię — było widać, że ma ochotę dodać jakąś kąśliwą uwagę. — Zaprzyjaźniłaś się z wieloma osobami? Czy Londyn jest tak wspaniały, jak oczekiwałaś? — pytał James, robiąc oczywiście z igły widły.

— Tak — odparłam niezbyt treściwie.

— Ach, jakich to rozkosznych masz przyjaciół? — wtrąciła swe trzy grosze Maria. — Jeździłaś dziś z lady Jane Whitley, nieprawdaż? Potaknęłam milcząco. James był zadowolony, że Maria tak samorzutnie udzieliła mu informacji. — Czy to jedna z tych szczególnych przyjaźni? — zagadnął. — Cieszę się, że znalazłaś kogoś, z kim się zgadzasz. — Och, ależ ona jest atrakcją sezonu! — rozentuzjazmowała się Maria, obserwując mnie swym ostrym, uszczypliwym wzrokiem. — Lady Jane razem z panną Lacey są pięknościami tegorocznego sezonu. Oczywiście do ręki panny Lacey pretenduje nasz Peregrine, ale jestem pewna, że i lady Whitley niebawem zostanie przez kogoś pochwycona. Pomyślałam, jak Jane i ja jeździłyśmy w kółko po parku, starając się znaleźć dla niej partnera. Uśmiechnęłam się z zawziętością do Marii. — Dziękuję — powiedziałam. — Nie wszystkie możemy pokładać nadzieję, że dopisze nam twoje szczęście i znajdziemy sobie męża, który byłby tak osobliwie odpowiedni jak twój.

Ponieważ Basil, mąż Marii, był gruby i miał pięćdziesiąt pięć lat, sądziłam, że taka replika wystarczy. Podobnie uznała lady Clara, gdyż wmieszała się do rozmowy, zanim Maria mogła się odgryźć. — Pan Fortescue ma z tobą sprawę do przedyskutowania, Saro. Może chciałabyś porozmawiać z nim w jadalni? James zerwał się z nieokrzesanym pośpiechem. — Dziękuję — rzekł. Sprowadziłam go schodami na dół, do przeładowanego ozdobami pokoju z ciężkim okrągłym stołem i krzesłami o wysokich oparciach. Wysunął jedno z nich i usiadłszy, splótł przed sobą palce. — Jesteś szczęśliwa, Saro? — zapytał. — Czy to jest życie, jakiego pragnęłaś? Ucisk w gardle nie ustąpił, mimo że rozgrzałam się już. — Nie jest najgorzej — oświadczyłam. — To tryb życia, którego tak czy inaczej musiałabym się nauczyć. Odczekał chwilę na wypadek, gdybym chciała powiedzieć coś więcej. — Nie chcę odwodzić cię od niczego, co sobie postanowiłaś — rzekł zająkliwie — Ale nie wypełniłbym swego obowiązku wobec ciebie ani nie okazał miłości, którą nadal żywię do twojej matki, gdybym pozwolił ci brnąć dalej w to wszystko, nie rozmówiwszy się z tobą raz jeszcze.

R

Przyłożyłam grzbiet dłoni do czoła. Było gorące, choć wewnątrz czułam chłód. — Więc proszę — odparłam, nie potrafiąc mu pomóc. Odsunął nieco krzesło i spojrzał na mnie, jakby nie wiedział, jak zacząć.

L T

— Zastanawiam się zawsze, co powinienem powiedzieć, a potem wszystko i tak bierze w łeb! — rzucił z nagłą irytacją. — Układałem sobie i układałem, jak będę z tobą rozmawiać, a teraz ty patrzysz na mnie, jakby nie miało najmniejszego znaczenia to, jak żyjesz albo czy jesteś szczęśliwa czy przygnębiona. Nie będę ci nic mówił, zapytam cię w zamian. Saro... jak chciałabyś żyć?

Zastanowiłam się przez chwilę. Myślałam o niej, rozciągniętej pod jedwabiem peleryny, o jej ciemnych rzęsach ocieniających różowe policzki. Myślałam o jej zapachu — na poły taniej wody toaletowej, na poły potu. Myślałam o jej uśmiechu, gdy spała, i pewności, że świat obejdzie się z nią dobrze, i o tym, jak przez te wszystkie lata naszego dzieciństwa parała się kłusownictwem, jak kradła i nikt jej nigdy nie przyłapał. Ani razu. I o tym, że noc, kiedy wkroczyłam w świat, który kochałaby, była bardzo podobna do tej, kiedy ona odeszła. — Nie chcę niczego — odpowiedziałam. Mój głos był zachrypnięty. — Sądzisz, że lord Peregrine cię uszczęśliwi? — zapytał James. Wzruszyłam ramionami. — Nie unieszczęśliwi mnie — odparłam. — Nie ma takiej możności. — Widząc, że James nachmurzył się, dodałam: — Niewiele jest kobiet, które mogłyby tak powiedzieć. To niezły początek. Nigdy mnie nie unieszczęśliwi. Będę miała Wideacre, a moje dziecko będzie dziedziczyć Havering i Wideacre. To rozsądny układ. Jestem z niego zadowolona.

Piwne oczy Jamesa wpatrywały się w moje, jakby poszukiwał odrobiny ciepła, której mógłby się pochwycić, i błagać mnie, abym zatroszczyła się o miłość i namiętność jak zwykła dziewczyna. Wiedziałam, że moje spojrzenie jest nieprzeniknione jak zielone szkło. — Chcesz przyspieszyć termin ślubu — powiedział. Poznałam po jego głosie, że zaakceptował to. — Tak — potwierdziłam. — Chcemy się pobrać przed Bożym Narodzeniem. W tym czasie chcę być już w domu. James uniósł brwi. — Skąd ten nagły pośpiech? — spytał. — Myślałem, że to miało być wiosną. Skinęłam głową. — Miejskie życie nie służy Perry'emu — przyznałam uczciwie. — A mnie się nie podoba. Cieszę się, że tu przybyłam i nauczyłam się sporo. Ale nie zmartwiłabym się wcale, gdybym już nigdy nie miała znaleźć się w Londynie. Nienawidzę ulic, a wymogi życia są strasznie ograniczające! Odwróciłam się i podeszłam do okna. Rozsunąwszy ciężkie draperie, wyjrzałam na zewnątrz. — Nie najlepiej sypia się w domu, w którym wszystkie okna są zamknięte i nie można wyglądać na ulicę — dodałam.

R

James przytaknął. Nie mógł czuć tego co ja, ale zawsze próbował mnie zrozumieć. — A więc przekażę moim prawnikom, aby postępowali naprzód — stwierdził. — Jeśli jesteś pewna. — Jestem pewna — odparłam.

L T

Skinął głową i zwrócił się w stronę drzwi.

— Życzę ci szczęścia — rzekł. — Prawdopodobnie zobaczę cię dopiero po ślubie. Podałam mu rękę i uścisnęliśmy sobie dłonie jak starzy przyjaciele. — Możesz mi życzyć trochę spokoju — powiedziałam. — Nie szukam szczęścia, lecz pragnęłabym znaleźć się u siebie, gdzie nie będę musiała przez cały czas dbać o to, co ubieram i co mówię. Pokiwał głową. — Gdy zostaniesz lady Havering, będziesz ponad krytyką — przypomniał. — Lecz ja wierzę, że znałaś wszelkie zasady bycia dobrym człowiekiem już wtedy, gdy zajechałaś aleją w swej czapce i brudnej kurtce. Uśmiechnęłam się. — Dziękuję — odrzekłam. — Mam coś dla ciebie — oświadczył. — To procenty od twoich udziałów w zyskach Wideacre z ostatnich szesnastu lat. Otrzymuję rokrocznie dokładne dane o dochodach. Twoje pieniądze lokowałem zawsze w banku. Właśnie naliczyli dywidendę. Sądziłem, że byłoby roztropnie, gdybym pobrał pieniądze w wekslach na wypadek, gdybyś miała jakieś wyraźnie zakrojone plany, co z nimi zrobić. Kapitał pozostaje w banku, ale mam dla ciebie weksle na odsetki. Przytaknęłam. James wyciągnął z kieszeni wypchaną paczuszkę. — Stopa procentowa nie jest bardzo wysoka — rzekł usprawiedliwiająco — ale to bezpieczny bank. Myślę, że najlepszy.

Znów skinęłam głową i otworzyłam kopertę. Znajdowało się w niej jedenaście pokaźnych kartek pergaminu. Zapewniały, że okazicielowi wypłacone zostanie trzy tysiące funtów za każdą z nich. — Nigdy w życiu nie widziałam takiej sumy pieniędzy — przyznałam. Byłam tak przejęta grozą, że przeszłam do szeptu. — Nie wiem, jak mogłeś nie bać się nosić tego przy sobie! James uśmiechnął się. — Podróżowałem ze strażą — odparł. — Musiałem przewieźć do Londynu trochę złota. Skorzystałem więc z okazji, żeby zabrać także to, a potem zaszedłem tutaj. Myślę, że lepiej zostawię je pod twoją opieką dziś na noc i odbiorę je jutro. Wówczas będę mógł je wpłacić na twój rachunek. — Dobrze — zgodziłam się. Wyszliśmy razem do hallu. Sam narzucił sobie na ramiona płaszcz. Lokaj otworzył drzwi, a ja patrzyłam przez chwilę, jak schodzi po schodach. Wróciłam do jadalnego i złożywszy weksle bardzo ostrożnie, zabrałam je na górę, do mojej sypialni, i zamknęłam na klucz w prawej szufladzie toaletki, gdzie przechowywałam sakiewkę, klejnoty, które wybrała dla mnie lady Clara, i kawałek sznureczka ze złotymi zapinkami.

ROZDZIAŁ 32

R

Wykręciłam się od pójścia na bal tej nocy, od wizyty i kolacyjki u Marii. Udałam, że jestem chora, jako

L T

dowód przedstawiając bolące gardło i rozpalone czoło. Lady Clara dotknęła mojej głowy swą chłodną ręką i oznajmiła, że dziś mogę zostać zwolniona z towarzyskich obowiązków, ale jutro mam czuć się dobrze, ponieważ księżna Caterina wydaje wystawny lunch, a nam udało się zdobyć zaproszenia. Skinęłam głową i ten wieczór spędziłam ubrana w nocną koszulę i szlafrok, zamknięta w dusznej ciasnej sypialni, zaopatrzona w talerz zupy, paszteciki i trochę owoców.

Próbowałam czytać jedną z powieści lady Clary, ale szło mi opornie. Napisał ją ktoś o nazwisku Fielding. Byłam wściekła na niego, ponieważ nagłówki rozdziałów nie informowały, co się będzie działo, były więc bezużyteczne dla mnie — chciałam jedynie wyglądać na kogoś, kto tę powieść przeczytał. Z jakiegoś powodu pomyślałam o recepisach z banku i zachciało mi się spojrzeć na nie ponownie. Klucz znajdował się w górnej szufladzie, tam gdzie zawsze go trzymałam. Szafkę otworzyłam z łatwością i pociągnęłam ją. Sunęła gładko, jakby nie była specjalnie obciążona. Bo i też nie była obciążona. Rano oddałam Perry'emu większość mojego złota, a jedenaście złożonych weksli, każdy opiewający na trzy tysiące funtów, zniknęło. Szepnęłam „och". Przez chwilę stałam nieruchomo. Potem przystawiłam sobie śliczne biało-złote krzesło i usiadłszy na nim przy stole, wpatrywałam się w pustą szufladę. Myślałam, że to może pokojówka — ale ona służyła u Haveringów już od lat, a przecież same klejnoty lady Clary były warte wiele więcej. Pomyślałam o pomocy kuchennej, która pomogła mi wtaszczyć Perry'ego do łóżka, ale jej nie pozwalano wchodzić na górę. Myślałam i o lokajach, lecz oni rzadko zachodzili na piętro, a już na pewno nigdy do mojej sypialni. Nikt nie wchodził do mojej sypialni poza mną, lady Clarą, moją pokojówką, mną i Perrym.

Wiedziałam, że to Perry, jak tylko zobaczyłam pustą szufladę. Próbowałam jedynie unikać tej myśli. Siedziałam cicho, bardzo spięta, zastanawiając się nad wszystkim. Był hazardzistą. Widywałam już wcześniej hazardzistów. Nie takich jak mój ojciec, który grał, by zarobić na życie, i nie takich jak ci mężczyźni, którzy grali dla rozrywki. Dla niektórych ludzi hazard, gdy już ich dopadnie, staje się żądzą dzikszą niż pociąg do alkoholu. To im nie daje spokoju. Wierzą, że są szczęściarzami, i obstawiają gry jedna za drugą. Nie obchodzi ich, co to za gra — kości czy karty, konie, walki kogutów, psów, szczucie borsuka — wszystko im jedno. Gdy grają, ich twarze się pocą i czerwienieją, oczy błyszczą. Wyglądają jak mężczyźni przygadujący sobie właśnie kobiety. Jak ludzie głodni podekscytowani widokiem jedzenia. Tacy byli błogosławieństwem dla taty, bo można ich oszukiwać raz za razem, gdy wściekle pragną zwyciężyć. Obawiałam się, że Perry jest jednym z nich. Nie byłam nawet zła. Zdawałam sobie sprawę, że Perry nie może się opanować. Wewnątrz byłam nadal żebraczką i nigdy nie odnosiłam wrażenia, jakoby te grube pliki banknotów rzeczywiście do mnie należały. Myślę też, że wchodziłam w to małżeństwo bez przekonania, bez przekonania prowadziłam to życie. Bogata czy biedna, mężatka czy panna — przecież nie było jej tu. Uważałam, że nic nie ma znaczenia i niewiele spodziewałam się po Perrym. Wiedziałam, że jest pijakiem. Sądziłam, że może być hazardzistą. Byłam przekonana, że Perry jest gotów okradać mnie, swoją matkę, każdego, kto stanie mu się bliski i zaufa mu.

R

Ale coś trzeba było z tym zrobić. Musiałabym zobaczyć się z Perrym, musiałabym powiedzieć Jamesowi i lady Clarze.

L T

Westchnęłam. Z moim gardłem wcale nie było lepiej, a głowa pękała mi ze zmęczenia. Przeszłam przez pokój do łóżka, postanawiając, że zaczekam na powrót Perry'ego i rozmówię się z nim. Musiałam się zdrzemnąć, ponieważ następne co pamiętam, to dźwięk zegarów wybijających trzecią. Po chwili ze schodów dobiegł mnie odgłos potknięcia i huk uderzenia. Uniosłam głowę i pozostałam tak w bezruchu. W świetle kominka ujrzałam, jak ktoś bardzo, bardzo powoli przekręca klamkę. Do pokoju zataczając się, wszedł Peregrine. Leżałam nieporuszenie i nie odzywałam się ani słowem. Przymknęłam na wpół oczy i obserwowałam go. Zrobił mały krok do środka i zamknął za sobą drzwi. — Sza! — powiedział sam do siebie i zachichotał. Milczałam, czekając, co nastąpi dalej. Pijacka skrucha, zawadiackie wyjaśnienia, łzy, przyrzeczenia poprawy. Perry cichutko kroczył w kierunku mojej toaletki, gdy nagle rozległ się rumor. Wpadł na krzesło. — Ostrożnie! — ostrzegł się na głos. — Nie hałasować teraz za mocno! Nie chcesz jej przecież obudzić. Będzie miała rano niespodziankę! Otworzyłam nieco szerzej oczy. Nie oczekiwałam, że Perry będzie wesół. Sądziłam, że przyszedł zabrać ostatnie dziesięć gwinei i może jeszcze moje klejnoty. W migocącym świetle gasnącego ognia zobaczyłam, jak wyciąga coś z kieszeni — jakieś papiery, a potem usłyszałam brzęk monet. — Perry, u licha, co ty wyprawiasz? — rzuciłam i siadłam wyprostowana na łóżku.

Podskoczył jak oparzony. — Do diabła, Saro! Nie krzycz tak na mnie, gdy staram się zrobić ci niespodziankę! — powiedział. — Już mi jedną zrobiłeś — rzekłam oschle. — Okradłeś mnie, Perry. Z szuflady znikło trzydzieści trzy tysiące funtów w wekslach wypisanych na mnie. Wiem, kto je zabrał. — Masz na myśli te? — rzucił pytanie. Sięgnęłam po świeczkę i zapaliłam ją. Wymachiwał przede mną pękiem papierów. Zmrużyłam oczy oślepiona nagłym światłem. To były moje weksle. — Przyniosłeś je z powrotem? — zapytałam zdziwiona. — Nie grałeś? — Wygrałem! — oznajmił Perry. Chwiejąc się, podszedł do łóżka i złapał jeden ze słupków baldachimu. Wepchnął ręce głęboko do kieszeni i wygrzebał z nich papierzyska i monety. — Wygrywałem i wygrywałem, i wygrywałem! — zawołał. Zachichotał uciesznie i rozsypał monety i weksle po moim łóżku. — Mam system nie do pobicia — powiedział — System nie do złamania. Mam murowany system, patentowany system, gwarantowany system, system zapierający dech w piersiach! — Ile? — spytałam, stając się jakby na powrót córką hazardzisty. Perry odłożył bilon na jedną stronę i wygrzebał z kieszeni resztę. Ułożyliśmy na kapie stosy monet, ręcznie spisanych weksli, banknotów.

R

Razem wyszło coś około dwudziestu dwóch tysięcy funtów. — Ależ, Perry — wyszeptałam przestraszona. Skinął głową, promieniejąc.

L T

— Zapierający! — powtórzył z satysfakcją. Przez moment milczeliśmy.

— Nie powinieneś był brać moich pieniędzy — powiedziałam. Zamrugał.

— Musiałem, Saro — tłumaczył się. — Zapytałbym cię, ale gdzieś wyszłaś. Musiałem. Mama mówiła coś o włożeniu swoich diamentów, gdy będzie cię przedstawiać na Dworze. Musiałem mieć pieniądze. Zmarszczyłam brwi. — Co diamenty twojej matki mają wspólnego z... — urwałam — Przegrałeś je? — zapytałam. — Zastawiłem — odrzekł ponuro. — Musiałem je odzyskać, Saro, inaczej byłbym zupełnie pogrążony. Matka przeznacza mi na utrzymanie tak nikłą pensję, że nigdy jeszcze nie udało mi się nie popaść w długi. Jakiś czas temu znalazłem klucz do jej sejfu. To było przed rozpoczęciem sezonu. Wiedziałem, że nie będą jej potrzebne przez miesiące, więc świsnąłem je i zastawiłem. — Przygnębiony zrobił małą pauzę, ale po chwili jego twarz się rozjaśniła i rzucił z zachwytem: — A teraz będę w stanie je odzyskać! — Spojrzał na moją twarz. — Nie masz nic przeciwko temu, co? — Jesteś złodziejem — oznajmiłam. — Złodziejem, pijaczyną i hazardzistą. Perry wyglądał na skruszonego. — A jednak wygrałem — próbował się bronić. — Ja nie jestem lepsza — przyznałam. — Byłam złodziejaszkiem, szulerką i handlarką końmi. Każdy jest tym, kim musi być, Perry. Ale nigdy więcej mnie nie okradaj.

Ożywił się. — Złożę ci obietnicę — zaproponował. — Nigdy więcej nie okradnę ciebie, nigdy więcej nie okradnę matki i nigdy więcej nie oddam pod zastaw niczego, co należy do niej albo do ciebie. To było okropne, Saro. Myślałem, że nie będę w stanie ich odzyskać i ona się dowie! Skinęłam głową. Wyobrażałam sobie, jak bardzo musiał być przerażony. — W porządku — powiedziałam. — Trzymam cię za słowo. Nie wolno ci już więcej okradać mnie ani matki. Ja też nigdy cię nie okradnę ani nie oszukam. Wyciągnął swą aksamitną dłoń i ująwszy smukłymi palcami moją, uścisnął ją mocno. — Zgoda! — potwierdziłam. — A teraz zabieraj swoje trofea z mojego łóżka. Muszę się przespać, mam gardło suche jak wiór. Peregrine pozbierał papiery i wepchnął je z powrotem do kieszeni. Moje weksle bankowe odliczył uważnie na toaletce i dodał do nich gwinee, które ode mnie pożyczył. Potem znów podszedł do łóżka i pochylił się nade mną. Czułam na twarzy jego ciepły oddech pachnący słodką brandy. — Dobranoc, Saro — rzekł cicho i pocałował mnie w policzek. — Dobranoc, mój najlepszy przyjacielu. Zdrzemnęłam się, gdy odszedł. Raz odwróciłam się na bok i rozbudziłam. Na myśl o tym, jak Perry

R

wszedł do mojego pokoju z kieszeniami wypchanymi, jakby kantował przez całą noc, roześmiałam się w kułak. Usłyszałam, że zegar wybija siódmą, więc wstałam, spryskałam twarz zimną wodą i wskoczyłam w strój jeździecki.

L T

Wtedy dopiero przypomniałam sobie, że jest czwartek i że Will ma dziś towarzyszyć mi w przejażdżce. Rozczesałam pośpiesznie włosy i okręciłam je wokół głowy. Upiąwszy kapelusz, podeszłam do drzwi i zbiegłam po schodach, naciągając rękawiczki. Przy drzwiach frontowych spotkałam pomoc kuchenną. Jej twarz była oblepiona brudem, a ręce czarne od sadzy z kominków.

— Proszę wybaczyć, śnie pani — powiedziała, robiąc dyg. Otworzyłam drzwi sama i wymknęłam się. Naprzeciwko drzwi stał na ulicy jakiś mężczyzna, trzymając dwa konie. To jednak nie parobek Gerry czekał na mnie ze swoim koniem i Morzem. To był Will z wodzami swojego kasztanka w jednej ręce i cuglami Morza w drugiej. — Och, Will! — zawołałam rozpromieniona. — Jestem zmarznięty — odrzekł naburmuszony. — Czekam na ciebie od pół godziny, Saro, a ta twoja urocza pokojóweczka nie zechciała nawet poinformować cię, że już jestem. Zachichotałam i zbiegłszy po schodach, wzięłam od niego wodze. — Ale z ciebie mięczak — podsumowałam. — Takie powietrze jest orzeźwiające. — Orzeźwiające — mruknął pod nosem. Złożył ręce i podsadził mnie niedbale na siodło. Morze przesunął się w bok. Poklepałam go po szyi. — Owszem — przyznałam prowokująco. — Gdybyś mieszkał w wozie jak ja, zaliczyłbyś tę pogodę do dobrej. Willu Tyacke, jesteś mięczak! Will nachmurzył się i wspiął na siodło. Teraz jego ogorzała twarz wykrzywiła się w uśmiechu i roześmiał się głośno.

— Coś taka, u licha, pełna radosnego szczebiotu? — zapytał. — Masz jakiś powód do zadowolenia? — Ach, precjozum — odrzekłam. Konie wyrównały krok. Odwróciłam się do Willa, uśmiechając się. — Dolegało mi coś, budziłam się przez całą noc. Ale już mi przeszło i cieszę się, że jestem z dala od tego domu i z tobą. Tak się cieszę, że cię widzę. Jego spojrzenie było ciepłe. — Czekałbym całą noc w śnieżnej zamieci, aby cię zobaczyć, i uważałbym się za szczęściarza — powiedział. — Podjechałem tu wczoraj w nocy po ciemku, aby się upewnić, czy będę na czas. Saro, ty jedna w tym tygodniu jesteś warta ujrzenia. Wyciągnęłam do niego rękę w instynktownym geście. Nie pocałował jej jak kochanek, ale ujął w pewnym, lecz delikatnym uścisku, jakbyśmy zawierali właśnie jakąś umowę. Potem jego koń się odsunął i ruszyliśmy. — Co cię gnębi? — zapytał. — Najpierw mi opowiedz o Wideacre — odparłam. — I jak ci poszło na tym zjeździe korporacji? — W Wideacre wszystko w porządku — powiedział. — Owies i jęczmień wysiane, przymierzamy się do grodzenia i czyszczenia rowów. Nadchodzi pora zbioru roślin okopowych. Wszystko w porządku. Ludzie kazali przekazać ci serdeczne pozdrowienia i powiedzieć, że wszyscy chcemy, abyś wróciła do domu. — Wy-

R

prostował się nieznacznie w siodle. Zjeżdżaliśmy drogą do parku. — Wybrano mnie przewodniczącym Narodowego Stowarzyszenia Korporacji — rzekł.

L T

— Jestem dumny. Czuję się zaszczycony tym, że poproszono mnie, bym służył radą. — O, brawo! — przyznałam. Zastanowiłam się przez chwilę. — Co to oznacza? Will uśmiechnął się.

— Och, niewiele — odpowiedział. — Będziemy się spotykać co dwa miesiące, czy jakoś tak, na debatę i dyskusję, ale ponieważ mamy sporo biedy ze szpiegami i rządem, chcielibyśmy robić coś więcej. — Ze szpiegami? — zdziwiłam się. Will przytaknął. — Wydaje im się, że widzą zdrajców i agentów Boneya za każdym krzakiem — mówił. — To metoda tego rządu, no i innych! Nie potrafią sobie wyobrazić, że mogliby nie mieć racji, że jakiś Anglik może się z nimi nie zgadzać. Więc są przekonani, że jeśli się z nimi nie zgadzasz, jesteś albo płatnym szpiegiem, albo cudzoziemcem. — Zrobił pauzę. — Uważają, że są panami świata — dodał po prostu. — Właściciele ziemscy i ci u władzy. Sądzą, że mają monopol na angielskość. Jeśli myślisz inaczej niż oni, sprawią, że będziesz się czuć obcy w tym kraju. A to nie jest ich kraj, niech nikt nie próbuje nawet tak przypuszczać. Jego twarz pociemniała. — To nieznośne — ciągnął. — Wszystkie moje listy są otwierane i czytane, nim do mnie dotrą, a to je opóźnia. Od ostatniego zjazdu po Wideacre błąka się dwóch maruderów, którzy wypytują ludzi w wiosce, czy nie jestem czasem podpalaczem! — parsknął. — Skończeni idioci! — Nie wiedziałam — rzekłam.

Wrogami mojego dzieciństwa byli łapacze złodziei i strażnicy leśni. Nie podejrzewałam, że istnieją też strażnicy idei. — Nie wyróżniają się zbytnio — kontynuował. — Siadają pod drzwiami i bazgrzą w swoich notatniczkach każde słowo, które wypowiesz, a potem dają nogę i przepisują to wszystko jasno i przejrzyście, by mogli się doczytać ich pracodawcy. Każdy uważa, by mówić grzecznie i nie wypowiedzieć nic złego o rządzie albo królu. A ja teraz już nie pisuję, jeśli mam możliwość przekazania wiadomości inaczej. — Mhm — podsumowałam obojętnie. — No, ale to był owocny zjazd — ciągnął Will. — Zjawiło się paru dżentelmenów z północy, którzy planują tam eksperymentalne farmy. Po spotkaniu jeden z nich zaprosił mnie na obiad. Rozmawialiśmy do późna w nocy. Chce założyć taką farmę, poza tym już prowadzi zakłady garncarskie. Mówiłem mu o szkole w Wideacre i o tym, jak się u nas gospodarzy. Przyjedzie obejrzeć, kiedy będzie następnym razem na południu. Wydaje się obiecujący. Skinęłam głową. Miałam mgliste pojęcie o owym świecie, który znajdował się poza moim poznaniem, poza moim rozumieniem, świecie, w którym ani cygański berbeć, ani śliczna młoda dama nie liczyłyby się za bardzo, i przez chwilę zazdrościłam Willowi kontaktów z czymś tak doniosłym. — Dość o mnie — powiedział naraz Will. — Co u ciebie? Wyglądasz nieco blado, Saro. I co z tym twoim problemem?

R

— Nie moim — sprostowałam. — To Perry. Miałeś rację co do jego picia, żłopie o wiele za dużo. Ale

L T

ten głupol ubzdurał sobie jeszcze, że potrafi grać. Ukradł mi weksle i jakby nie dość tego, wygrał dzięki nim pokaźną sumę. Był zeszłej nocy u mnie w sypialni, obsypał złotem moje łóżko, jakbym była księżniczką. Teraz wszystko jest już dobrze, zwrócił mi pieniądze i wygrał dosyć, by utrzymać się przez miesiące, lecz nigdy nie zdołam powstrzymać go od gry, jeśli będzie takim szczęściarzem! Will zatrzymał konia tak gwałtownie, że ten aż się cofnął. — Co zrobił?! — zawołał.

Był tak wstrząśnięty, że pobladł, a jego piwne oczy płonęły. Przestałam się uśmiechać. — Wziął część moich pieniędzy i grał nimi — odparłam, bagatelizując. Milczeliśmy przez chwilę. Will poluzował cugle i jego koń ruszył. — Nie przeszkadza ci to? — zapytał. Słyszałam złość ukrytą w jego głosie. Nie uniósł się jednak, dopóki nie powiedziałam mu więcej. Zachichotałam. — Oj, na miłość boską, Will, nie zapominaj, skąd pochodzę! — powiedziałam. — Przez całe życie mieszkałam pośród hazardzistów i złodziei. Jestem wściekła, że mnie okradł, ale dostałam pieniądze z powrotem w ciągu jednego dnia... i nic na to nie poradzę, że bawi mnie, iż tak dużo wygrał. Krocie, Will, krocie! Wydobywał pieniądze z kieszeni i rozrzucał po całej kapie mojego łóżka. — Byłaś w łóżku? — zapytał Will ostro. — Owszem — odrzekłam. — To wszystko stało się zeszłej nocy, gdy wrócił z domu gry. — I on ot, tak sobie wszedł do twojego pokoju? — indagował.

Zatrzymałam Morze i spojrzałam na Willa. — Mamy się pobrać — odparłam rozsądnie. — Nie przyszedł do mnie, przyszedł oddać pieniądze. Akurat się przebudziłam. Przypomniało mi się, jak Perry zderzył się z krzesłem i ostrzegł sam siebie, by być cicho. Uśmiechnęłam się. Will spostrzegł ten uśmiech i to rozogniło jego wściekłość. — Niech to diabli, Saro, tyś chyba oszalała! — wybuchnął. — Mówisz wciąż o tym przeklętym ślubie, jakbyś rzeczywiście miała zamiar go wziąć! Jeśli tak dalej pójdzie, odkryjesz pewnego dnia, że naprawdę jesteś mężatką i już nie sposób będzie się z tego wszystkiego wykręcić! Na miły Bóg, Saro, powiedz mi, że widzisz teraz, pośród jakiej bandy się znalazłaś! Lord Peregrine jest moczymordą, karciarzem i złodziejem na dokładkę. Jego matka nie ma z niego żadnego pożytku, więc pozwala mu się zapijać na śmierć, i to byle szybciej, a żadna z jego flądrowatych sióstr nie jest godna wiązać ci butów. Oszukał cię, użył twoich pieniędzy, by opłacić swoje zakłady, a wy nie jesteście jeszcze nawet małżeństwem! Głos Willa przeszedł w krzyk. Potrząsnął głową, jakby chciał rozjaśnić myśli, a potem rzekł stanowczo: — Byłaby z ciebie skończona kretynka, gdybyś ciągnęła to dalej, Saro, bardzo dobrze wiesz o tym. Obiecaj mi, że wrócisz i powiesz lady Clarze, że on cię okradł i że zrywasz zaręczyny. Napisz do pana Fortescue i donieś mu, co ma robić, a później zaordynuj powóz i wróć do Wideacre. Zaczekam i będę cię eskorto-

R

wać. Jeszcze trochę zostaniesz w Londynie, a obrobią cię do czysta. Zaprzeczyłam ruchem głowy.

L T

— Nie rozumiesz — stwierdziłam. — Nigdy mnie nie rozumiałeś. — Nie rozumiem! — Will piorunował teraz bez opamiętania. — Sądzisz, że jestem tak ślepy albo tak głupi jak twoje śliczne paniątko? Widziałem rachunki kwartalne, widziałem, jaką masz pensję! Widziałem te weksle! Kiedy my w Wideacre naprawiamy wszystko, musząc radzić sobie z połamanymi lemieszami, składanymi i używanymi rok w rok, i mamy tylko stare konie do ciągnięcia okrutnych ładunków, i żadnego w ogóle nowego inwentarza w tym roku, ty się stroisz przed lustrem, żeby iść na bal z karciarzem! — Nonsens! — przerwałam mu w zapale. — Wydałam bardzo niewiele! Ale Will nie chciał słuchać. — Jesteś przeklętym pasożytem! — powiedział otwarcie. — A on jest jeszcze gorszy. Jeszcze się nawet nie dobrał do ciebie, a już dobiera się do twoich pieniędzy! A ty sobie siedzisz tutaj, na swoim koniku, i mówisz, że nie jedziesz do domu! Na Boga, gdybym mógł zwlec cię z konia i zataszczyć do domu, zrobiłbym to! — Nie groź mi, Willu Tyacke! — rzuciłam rozjątrzona. — Nie jestem jednym z twoich piwiarnianych wszarzy! Nie przyszłam do ciebie po pomoc, potrafię zatroszczyć się o własne sprawy. Nie przepuszczam pieniędzy i nie będę wysłuchiwać obelg z niczyich ust, a już na pewno nie z twoich! — Ty niczego nie słuchasz! — odparł Will. — Nie słuchasz pana Fortescue, jak cię ostrzega przed nimi, i nie słuchasz mnie! Nie słuchasz nawet swojego zdrowego rozsądku! Facet cię obrobił przed ślubem i wiem, że cała jego rodzinka obrobi cię potem. Każda kobieta, która ma w głowie coś więcej niż pustkę, odwołałaby ślub i uciekła jak najdalej od takiej bandy!

— Ślub ma zostać przyśpieszony! — oznajmiłam zacietrzewiona jak on, wybierając kąsek, który zacietrzewi go jeszcze bardziej. — Mamy się pobrać i wrócić do Wideacre przed Bożym Narodzeniem! Więc uważaj, Willu Tyacke, i nie waż się dyktować mi, co mam robić! — Przyśpieszasz ślub? — Will popatrzył na mnie z rozdziawioną gębą. Potem pochylił się i chwyciwszy za cugle Morza, przyciągnął go bliżej siebie. — Sara, na Boga, nie rozumiem, jaką ty grę prowadzisz — rzekł chrapliwie. — Najpierw myślałem, że się z nimi zadajesz, aby wprowadzili cię do towarzystwa. Później, że związałaś się z nimi, bo załamałaś się i jest ci obojętne, co się z tobą stanie. A teraz mówisz mi, że on wkrada się do twojego pokoju i że przyśpieszacie ślub... — przerwał. Nagle odrzucił wodze Morza, jakby go parzyły. — Ty dziwko! — wrzasnął. — Ty mała, głupia dziwko! Spał z tobą, a ty oddajesz pieniądze i ziemię pierwszemu lepszemu, który w ogóle raczył na ciebie spojrzeć! Zatkało mnie. — Jak śmiesz...! — zawyłam. Will przerwał mi: — Dzięki Bogu, nie będzie mnie, żeby to zobaczyć. Obiecałem sobie, że zostanę, by sprawdzić, czy jesteś bezpieczna w swoim domu, nawet jeśli dotrzymałabyś tej parszywej umowy. Sądziłem, że możesz potrze-

R

bować rady. Sądziłem, że możesz potrzebować pomocy przeciw niemu, gdy podniesie na ciebie rękę albo zacznie cię okradać. — Will nachmurzył się. — Jakiż głupiec ze mnie! — rzekł gorzko. — Spotkałem już takie

L T

jak ty. Chcą mieć durnia w sypialni i nie obchodzi ich, co on z nimi robi. Nie mają żadnej dumy, żadnych uczuć. Zostawię cię z tą kokieterią na twą zgubę. Odejdę i nie ujrzę już więcej Wideacre. Tyacke'owie byli w Wideacre, odkąd nosi ono swoją nazwę. Cały cholerny szmat czasu dłużej niż Laceyowie. Ale teraz ty wygrałaś. Dam ci tę satysfakcję. Mały lord Peregrine zahipotekuje wszystko i przepuści w ciągu roku, zważ na moje słowa, w ciągu roku! Wtedy będziesz Lady Sarą z Nic-a-Nic-Acre i zobaczymy, jak się będzie z tobą obchodził!

— A dokąd ty pójdziesz? — wypaliłam. — Kto zechce, byś doprowadził go do bankructwa, nauczył jego robotników swoich manier? Tylko nie przychodź do mnie po referencje, bo ci ich nie dam! Will prychnął ze złości. — Tak mało wiesz! — powiedział, miażdżąc mnie wzrokiem. — A myślisz, że jesteś taka mądra! Pójdę, gdzie mnie chcą, do majątku pana Norrisa na północy. I zabiorę ze sobą kobietę! Zabiorę Becky, Becky i jej dzieci, ożenię się z nią i tam się osiedlimy. I niech cię nie widzę! Chyba tylko jak się smażysz w piekle! — Becky? Will odwrócił się. Jego uśmiech był nikczemny. — Tak, Becky — rzekł, przedrzeźniając mnie. — Ta kobieta, którą twoja teściowa wypędziła z chałupy, na wpół zagłodzoną, z trójką dzieciaków. Jest moją kochanką, nie wiedziałaś? Mieszka ze mną i jej dzieci też. Ożenię się z nią i zabiorę ze sobą. Byłem głupi, że nie zrobiłem tego od razu. To cudowna dziewczyna, czuła i pełna miłości, którą może ofiarować. — Zmierzył mnie swym zimnym wzrokiem, mój bogaty zielony kostium i bladą twarz pod kapeluszem — To dumna dziewczyna — mówił. — Zasługuje na najlepsze i wie o tym. Kocha

mnie, uwielbia mój dotyk. Chce dać mi syna. Będę z nią szczęśliwy tak, jak nie byłbym nigdy z inną. A ona jest najpiękniejszą dziewczyną, jaką kiedykolwiek miałem w łóżku, jaką kiedykolwiek widziałem! Uniosłam szpicrutę i jednym ohydnym smagnięciem przeorałam jego twarz. Will wyrwał mi ją i złamał o swoje kolano, a potem rzucił obiema częściami we mnie. Morze spłoszył się, przestraszony hałasem i wściekłością, i stanął dęba. Musiałam złapać się jego grzywy, by się utrzymać. — Nienawidzę cię! — wykrzyknęłam. Dławiłam się przekleństwami, które utknęły mi w gardle. — A ja nienawidzę ciebie! — odciął natychmiast Will. — Szalałem za tobą przez miesiące, ale po każdym spotkaniu z tobą wracałem do domu, do Becky, a ona brała mnie w ramiona i kochaliśmy się, i wiedziałem, że przy niej właśnie jest moje miejsce! — Więc wracaj do niej! — wykrztusiłam. Mój głos był stłumiony ze złości, a policzki mokre, choć nie płakałam. — Wracaj sobie do niej i powiedz jej, że może cię mieć! Ja cię nie chcę, nigdy cię nie chciałam. Jesteś pospolitym brudnym robolem, widziałam tysiące takich jak ty, wszędzie gdzie bywałam. Wszyscy jesteście tacy sami! Wszyscy jesteście chełpliwymi samochwałami, lubieżnymi jak świnie i płaczliwymi jak baby! Wolę Perry'ego niż ciebie! Więc wracaj do tej swojej flądry, Willu Tyacke, i do jej zapaskudzonych małych bękar-

R

tów. Jedź na swoją głupią farmę na północy, ograb i zrujnuj następnego właściciela. Nie chcę cię więcej widzieć!

L T

Zawróciłam Morze i popędziłam jak burza, zapominając zupełnie o zakazie galopowania w parku. Wpadłam w pasję, ciskałam w Willa obelgami, przeklinałam go na głos przez całą powrotną drogę, aż do bramy parku, a gdy kłusowałam ulicami, przeklinałam go pod nosem w plugawym języku mojego dzieciństwa. Pognałam jak wiatr po schodach i zastukałam w drzwi głośno niczym ordynus. Lokaj gapił się na mnie. Kazałam odprowadzić Morze do stajni takim tonem, że lokaj rzucił się na złamanie karku spełnić moje polecenie. Później, przeskakując po dwa stopnie, wbiegłam po schodach do mojego pokoju i zatrzasnęłam za sobą drzwi. Byłam tak zła, że nie myślałam nawet, co robię i mówię. Oparłam się o drzwi, gniotąc kapelusz o drewnianą boazerię, i zamknęłam oczy. Paliły mnie. Paliła mnie cała twarz. Przypomniałam sobie, co Will mówił o Becky, i zacisnęłam pięści. Przycisnęłam je obie do ust, by nie zawyć ze wściekłości. Powiedział mi, że ją kocha, że kocha jej ciało, że kocha trzymać ją w swych ramionach, że zamierza ją poślubić. To ostatnie zagłuszyło we mnie złość, jakbym uderzona, znokautowana straciła oddech. Widziałam go, jak uśmiechając się, całuje moją dłoń, a potem wraca do swej chałupy, gdzie czeka na niego ona. Widziałam trójkę jej dzieci dookoła stołu uradowanych, że jest z powrotem. Widziałam ją w świetle kominka, siedzącą na jego kolanach, gdy smarkule poszły już do łóżek, a potem widziałam jego, jak trzyma ją w objęciach przez całą, calusieńką noc. Powiedział, że ona uwielbia jego dotyk. Przez długi czas stałam w milczeniu oparta plecami o drzwi i wpatrzona w pokój. Podeszłam do sekretarzyka i przyciągnęłam ku sobie kartkę kosztownego papieru. Był na niej wytłoczony złoty herb Haveringów, a po prawej stronie udało mi się odcyfrować ich londyński adres. W Havering

Hall papier listowy zaopatrzony był w adres z Sussex. Już niebawem będę nową lady Havering i wszystko to, nawet te dwa rodzaje papieru listowego, wszyściusieńko będzie moje. Pisanie zabrało mi trochę czasu, ponieważ nie potrafiłam tego robić szybko. Musiałam kaligrafować wyrazy, a i tak, jak mniemałam, w wielu z nich porobiłam błędy. Nie wyglądało to więc tak wyniośle i groźnie, jak bym chciała. Pragnęłam go zranić, dotknąć do żywego.

Do Willa Tyacke! Nie takiego zachowania i słownictwa, jak twoje dziś w parku, spodziewałam się po jednym z moich robotników. Będę zobowiązana, jeśli bezzwłocznie zakończysz swą działalność w Wideacre i opuścisz moją ziemię. Z wysokim poważaniem, Sara Lacey

Potem napisałam następny:

Szanowny panie Tyacke!

R

Nie ma pan prawa odzywać się do mnie tak, jak uczynił to dzisiaj, wie pan o tym dobrze. Miesiące temu zobowiązałam się słowem, że poślubię Peregrine'a Haveringa, i oczywiście zamierzam dotrzymać tej obietnicy.

L T

Pańskie prywatne sprawy tyczą jedynie pana. Ja nimi zainteresowana nie jestem. Jeśli życzy pan sobie odejść z Wideacre, doprawdy z przykrością będę musiała pana zwolnić. Jeżeli zechce pan zostać, przyjmę przeprosiny za pańskie niewłaściwe zachowanie.

Z wysokim poważaniem, Sara Lacey

Odłożyłam na bok tę wersje i podeszłam do okna, by wyjrzeć. Potem wróciłam do sekretarzyka. Wszystko gotowało się we mnie bardziej niż kiedykolwiek. Ugrzecznione frazesy nie dawały upustu mojej złości. Willu! Jak śmiesz mówić do mnie w taki sposób jak dzisiaj! Musiałeś chyba oszaleć, żeby choć wyobrażać sobie, że możesz tak się odzywać! Pozwól, że powiem ci dwie rzeczy. Po pierwsze, jestem twoją pracodawczynią, dziedziczką Wideacre, a wkrótce — lady Havering. Wystarczy jedno moje słowo, jedno słowo, i już nigdy nie znajdziesz pracy w Sussex. I nie myśl, że dostaniesz ją gdzie indziej. Nie ma takiego pracodawcy w całym kraju, który zatrudniłby cię, gdy mu opowiem, jak zelżyłeś mnie, i to rzucając mi w twarz najbardziej uwłaczające wyzwiska. W najmniejszym stopniu nie interesują mnie twoje plugawe miłostki z tamtą kobietą ani twoja opinia o mnie. Chcę, abyś bezzwłocznie wyniósł się z Wideacre, lecz zanim wyjedziesz, nalegam, abyś natychmiast przybył do Londynu zobaczyć się ze mną. Natychmiast, Willu. Sara Lacey

Siedziałam długi czas, trzymając tę wersję przed sobą. Westchnęłam i przysunęłam następną kartkę papieru. Wściekłość powoli uchodziła ze mnie.

Drogi Willu! Jestem na ciebie zła i smutna. Ty masz rację, a ja jestem głupia. Wiodłam życie z nimi tu, w Londynie, i tam, we dworze, jakbym była ślepa, jakbym zapomniała, gdzie się wychowałam i co jest dla mnie najważniejsze. Nie pojmujesz, jak to jest ze mną i z Peregrine'em, a ja pozwalam ci rozumieć wszystko na opak. On przychodzi do mojego pokoju, ponieważ jest dla mnie jak brat. Nie mogę wycofać się z małżeństwa — on mnie potrzebuje, a ja lubię to uczucie, kiedy z nim jestem, lubię troszczyć się o niego i przydawać mu odwagi, której mu potrzeba. Nigdy nikomu nic nie dałam, raz tylko pewnej osobie. Ale i ją zawiodłam w końcu. Teraz jest ktoś, kto potrzebuje tego, co umiem robić, kto wygląda mojej pomocy. Chcę być dla niego dobra, Will. To nie może być niesłuszne. Wybacz mi, to jest naprawdę to, czego chcę. Obawiam się, że to wszystko, do czego się nadaję. Twoja przyjaciółka, Sara Zegary głucho wybijały godzinę. Była już jedenasta. Powinnam przebierać się teraz do śniadania, a potem znów, by udać się na lunch do księżnej. Przełknęłam ślinę, by sprawdzić, czy boli mnie gardło. Bolało. Ale

R

niewystarczająco, żeby lady Clara zwolniła mnie z przyjęcia. Przyłożyłam rękę do czoła. Było gorące, ale też nie dość gorące. Będę musiała pójść. Napiszę list i poślę Willowi, zanim wyjdę.

L T

Myślałam o nim, o tym, jak wraca do Sussex w gniewie, sam. I chciałam z nim pomówić, odwołać rzeczy, które powiedziałam, a których nie miałam na myśli. Myślałam o prędze od uderzenia szpicrutą, która pojawiła się na jego policzku. Choć widziałam ciosów i ran bez liku, miałam wrażenie, że ten jeden był najohydniejszy ze wszystkich. A został zadany moją ręką.

Byłam zbyt nieokrzesana, zbyt dzika. Byłam nieodpowiednia dla Perry'ego — prostaczka z niewyparzoną gębą, nie przystająca do jego delikatności. A dla Willa byłam zbyt twarda. Wszystko było nie tak. Moje miejsce było tam, gdzie wzrastałam, pośród mordobijców i chamów, gdzie żyje się dzięki sprytowi i pięściom i nikogo nie kocha.

Drogi Willu! Masz rację, złapali mnie w potrzask. Sądziłam, że jestem taka mądra i powoli toruję sobie drogę do życia, które pragnę wieść. Ale myliłam się. Usidlili mnie, gdy myślałam, że to ja usidlam ich. Usidlili mnie wszyscy — Haveringowie i wyższe sfery, lordowie i damy, i to życie, które prowadzimy w Londynie. Byłam głupia, Will, i muszę za to zapłacić. Nie Perry. Wiem, że go nienawidzisz, ponieważ jest tym, kim jest — pijaczyną, graczem, głupcem. Lecz on jest też jak dziecko, to nie oszust. On mnie kocha, Will, i potrzebuje. A jego miłość do mnie i zaufanie uczynią mnie kimś lepszym, tkliwą kobietą. Jeśli zostanę z Perrym, może nauczę się kochać go tak, jak kobieta powinna kochać mężczyznę. Jeśli zostanę z Perrym, wierzę, że zdołam wybawić go od szaleństwa, a siebie od oziębłości. Myślę, że mogę go wydostać, wywieźć na wieś, i że znajdziemy jakiś sposób traktowania się nawzajem z czułością i miłością. On zrobi to, czego sobie będę życzyć. Będzie prowadził Havering, jak mu nakażę, a

ja będę prowadzić Wideacre. Wówczas będziemy mogli dokonać rzeczy, których zawsze pragnąłeś. Wiem, że nie miałam racji, podejrzewając ciebie i Jamesa Fortescue. Poznałam już szelmy z wyższych sfer i wiem, jak oni działają. Wiem, że wy nie jesteście łgarzami ani szalbierzami, nie ty, nie James, nie ludzie z Acre. Wrócę do domu, do ciebie, z Perrym i wszystko się odmieni. Możemy prowadzić cały majątek, Havering i Wideacre, jeśli będziesz sobie życzył, jako korporację. Zobaczysz, że Perry jest dobrym człowiekiem. Polubisz go, Will. Przepraszam, że zachowałam się tak głupio, gdy powiedziałeś o sobie i o Becky. Spróbuję cieszyć się z tego, cieszyć się, że ją kochasz. Przypuszczam, że byłam samolubna. Nie wiedziałam, że między wami coś jest, a powinnam była się domyślić — mieszkałam we wozie wystarczająco długo! Po prostu nie pomyślałam. Przepraszam. Czuję się głupio, że nie pomyślałam, ale cieszę się, że ona cię kocha i że ty kochasz ją. Przepraszam, że byłam taką egoistką, prosząc cię, abyś przyjechał odwiedzić mnie w Londynie. Czułam się samotna w tym ogromnym mieście i chciałam usłyszeć twój głos i ujrzeć twoją twarz. Ale powinnam była zdawać sobie sprawę, że ją kochasz. Myślę, że nigdy nie rozumiałam takiej miłości. Przestrzegłam cię dość szybko, byś mnie czasem nie pokochał, prawda? Byłam głupia, sądząc, że nie poszukasz sobie kogoś innego. Cieszę się, że ona cię kocha i że jesteście szczęśliwi. Mam nadzieję, że pozwoli mi odwiedzić swoje dzieci i ciebie, gdy wyjdę już za mąż i wrócę do Wideacre.

R

Twoja przyjaciółka, Sara

Skończyłam na tym. Ukryłam twarz w dłoniach i siedziałam tak długi czas. Pisałam bardzo powoli i za-

L T

brało mi aż godzinę przeliterowanie tego kłębowiska refleksji. Płonęłam ze wstydu na myśl, że o ile się orientowałam, Will pisze bardzo dobrze i może uznać mnie za głupią ignorantkę, niezdolną do sklecenia listu i nabazgrania go na kartce.

Wybiło południe; pokojówka zastukała do drzwi. Odprawiłam ją mówiąc, że w mgnieniu oka zejdę na śniadanie. A potem ułożyłam głowę na sekretarzyku, na liście, jęknąwszy, jakby raniono mnie, pchnięto nożem w serce. Czułam się chora, ociężała jak mops, i nie miałam pojęcia dlaczego. Gdy myślałam o czerwonej prędze na jego policzku i o tym, jak opowiadał mi o swojej Becky, miałam ochotę zarzucić swoje racje. Przyciągnęłam ku sobie kartkę papieru. Wiedziałam, że jestem poniżej kłamstwa, o wiele poniżej złości, dumy. Nawet poniżej chęci wyrażania się uprzejmie o jego kobiecie. Jestem nisko, tam gdzie należę, gdzie zawsze należałam. I jeszcze niżej. Bo nie byłam już mamselle Meridon, tańczącą na koniu, zimną jak lód. Meridon, flejtuchowatym ujeżdżaczem koni, która potrafiła sprawić, że jej ojciec pienił się z wściekłości. Teraz byłam kimś, czyjego imienia jeszcze nie znałam, kimś, kto pragnął, gorąco pragnął kogoś pokochać. Kto pragnął jego.

Drogi Willu! To wszystko jest nie tak. Proszę, nie przyrzekaj jej nic więcej. Proszę, wróć do Londynu. Nie chcę wyjść za Perry'ego. Chcę być z tobą. Kocham cię i pożądam od chwili, gdy cię ujrzałam pierwszy raz, tej nocy w Wideacre. Proszę, przybądź po mnie natychmiast. Wybacz mi, że cię uderzyłam. Miałeś rację, to życie tutaj nie ma sensu. Z Perrym jest beznadziejnie.

Jestem pewna, że ona jest śliczna, ale nie wierzę, że mnie nie kochasz. Jeśli nie zjawisz się po mnie zaraz, nie wiem, co zrobię. Proszę, przyjedź do mnie. Kocham cię z całego serca. Sara

Wzięłam te sześć kartek i zgniotłam w pokaźną kulę. Wrzuciłam ją do ognia i ująwszy pogrzebacz, przyglądałam się, jak płonie. Roztłukłam grudki żarzących się węglików, aby nie zostały żadne ślady. Odwróciłam się tyłem do kominka, tyłem do sekretarzyka. Nie mogłam przecież być zaręczona z jednym mężczyzną, a pisać takie rzeczy do drugiego. Nie mogłam nie dotrzymać obietnicy danej Perry'emu, nie mogłam porzucić lady Clary bez słowa. Traktowali mnie dobrze, w swoim przekonaniu, i nie mogłam odejść od nich ot, tak, po prostu, jak przyszłam. Musiałam czekać, czekać i planować. Musiałam wydostać się z tego z honorem, zanim napiszę do Willa, zanim znów o nim pomyślę. Oparłszy czoło o zimną grubą szybę, spojrzałam na szare niebo. Myślałam o Willu wracającym do domu ze szkarłatną pręgą na policzku. Nie miałam prawa go uderzyć, nie miałam prawa rościć sobie do niego pretensji. Listy zostały spalone, nie napiszę następnych. Nigdy nie napiszę do Willa. Ani w złości, ani w miłosnym uniesieniu. Nasze drogi leżały z dala od siebie. Być może pewnego dnia wybaczy mi ten cios. Być może pewnego dnia zrozumie.

R

Zadzwoniłam po służącą, aby przyszła i ubrała mnie w poranny strój. Co innego mogłam zrobić?

L T

ROZDZIAŁ 33 Rozchorowałam się, dlatego miałam zaczerwienione oczy i byłam taka bez humoru w czasie lunchu. — Jesteś okrutna! — wyseplenił sir Richard Fuller. Popatrzyłam na niego obojętnie. — Okrutna dla tych, którzy cię wielbią! — dodał, uśmiechając się. Jego usta rysowały się delikatnym różem, w kąciku miał czarną plamkę w kształcie serca. — Owszem — odparłam głupawo. — Przypuszczam, że jestem. Wybuchnął dźwięczną salwą śmiechu. Kilka starych dam spojrzało na nas, a ujrzawszy sir Richarda, uśmiechnęły się pobłażliwie. — Diana! Istna Diana! — zakrzyknął. Wzruszyłam ramionami. W tym zmanierowanym świecie nie rozumiałam połowy słów, które do mnie wypowiadano. Drugą połowę rozumiałam nie najgorzej, lecz nie potrafiłam dojść, co to znaczy. — Czy myślisz, że nie widziałem porannej gazety? — zapytał dokuczliwie. — Wiedziałem, że się zbliża, lecz... Och, taki cios dla moich nadziei! Wlepiłam w niego wzrok. Siedzieliśmy w książęcym salonie przy oknie, spoglądając na park. Will miał rację, że jest zimno. Osłonięte zaułki nadal były siwe od szronu, a żółte słońce świeciło chłodno.

— O czym pan mówi? — rzekłam. W bladych oczach sir Richarda zatańczyły ogniki złośliwości. — O moim złamanym sercu, o moim złamanym sercu! — odparł. Nie byłam dobra w tego rodzaju flirtach. Westchnęłam. Chciałam wstać i pójść sobie, lecz sir Richard zatrzepotał powiekami i wyciągnął rękę, aby mnie powstrzymać. — Wiedziałem, że jesteście sobie przyrzeczeni, ale nie miałem pojęcia, że tak mu się będzie rwało — powiedział. — Rzeczywiście tyle ostatnio przegrał? — Perry? — zapytałam, odnajdując się wreszcie w labiryncie insynuacji. — Oczywiście! — zawołał sir Richard kryształowym głosem. — A z kimże innym jest pani zaręczona! Spojrzałam na niego bez wyrazu, nic nie odpowiadając. — Proszę nie wyglądać na taką zdziwioną, panno Lacey! — rzekł błagalnie. — Jest pani czarująca, czarująca! Ale nie chce mi się wierzyć, żeby Perry ogłosił wasze zaręczyny w gazecie bez konsultacji z panią! Pokiwałam głową. Perry był do tego zdolny. — Dlatego pytam! — krzyknął sir Richard triumfująco. — Cóż to za nowy kaprys ma nasz Perry, że potrzebuje do przepuszczenia pani fortuny i swojej? Wiemy, że jego przegrane w faraona były zawrotne, ale teraz

R

dochodzą mnie słuchy, że w pikietę gra jak szatan! A dlaczegóż to, o zdobywczyni serc, przekazuje pani swój majątek tak pośpiesznie? Czy to miłość? Chce mi pani powiedzieć, że mam porzucić wszelką nadzieję?

L T

Zacisnęłam zęby i zerwałam się na równe nogi.

— Proszę wybaczyć, sir Richardzie — rzekłam uprzejmie. Pochwyciłam haftowany jedwab swej przedpołudniowej sukienki i dygnęłam grzecznie. — Zdaje się, że potrzebuje mnie lady Clara. Muszę iść. Przeszłam na drugą stronę pokoju i stanęłam przy boku lady Clary. Grała z księżną w wista, zaczekałam więc, aż weźmie lewę. Szkoda, że jej syn nie posiadał choć połowy jej karcianych umiejętności. — Perry zamieścił ogłoszenie o naszych zaręczynach w „Morning Post" — wyszeptałam jej do ucha. Twarz lady Clary nie zmieniała się nigdy. Powinna zajmować się szulerstwem w tawernach. Marnowała się, nabijając w butelkę takie arystokratyczne rozrzutnice jak księżna. — Nie widziałam — odparła cicho. — Lecz nie sprzeciwiasz się przecież, prawda? — Powinien był mi powiedzieć — odpaliłam. — Sir Richard Fuller nagabywał mnie cały czas. Wyszłam na głupią. Lady Clara skinęła głową. — Rzeczywiście, powinien był ci powiedzieć — przyznała. — Cieszę się, że mnie uprzedziłaś. A oto i on. Sama z nim pomów. Podniosłam wzrok. Perry przeciskał się przez tłumek ludzi tłoczących się obok drzwi przy bufecie. Uśmiechał się cło niektórych i zamieniał z wieloma parę słów, a gdy mnie zauważył, rozpromienił się i podszedł do mnie. — Saro! — rzekł. — Wiedziałem, że cię tu znajdę. Widziałaś dzisiejszą poranną gazetę? Zamieścili nas! Czy to nie wspaniałe? Zapłaciłem dodatkową gwineę, by dali to natychmiast!

Pocałował moją dłoń, a potem, na skinięcie swej matki, przyciągnął mnie bliżej i ucałował delikatnie w policzek. Dotyk jego ust był chłodny, mój policzek — gorący. — Skąd ten pośpiech? — zapytałam. Łobuzersko wyszczerzył zęby. — Słuchaj, przecież sama wiesz — odparł. — Na początku tego tygodnia wyczerpał mi się kredyt, a teraz! Teraz zabijają się, by mi udzielić pożyczki! — Był pogodny. — A cały dowcip polega na tym, że w tej chwili nie potrzebuję pieniędzy! Zachowałam fałszywy uśmiech przyklejony na ustach i pokręciłam głową, jakby przyniósł właśnie znakomite wieści. — Tak czy owak, skończyłem z hazardem — oświadczył. — Pobierzemy się, jak tylko ogłoszą zapowiedzi, za dwa tygodnie, a później wrócimy na wieś i będziemy żyć jak starzy dobrzy ziemianie. Jak sobie życzysz, Saro, jak sobie tylko życzysz. Myślę, że gdyby nie obserwowało nas pół tuzina ciekawskich, popłakałabym się. Byłam zmęczona po bezsennej nocy i miałam zdarte gardło. Na wspomnienie Willa odjeżdżającego z wściekłością, odjeżdżającego do Becky i swej zacisznej chałupki, zatętniło mi w skroniach. — Dobrze — powiedziałam.

R

Nigdy nie zamieszkam w domku z Willem. Nigdy nie będę go kochać, jak kocha go Becky. Nigdy nie spędzę nocy w jego ramionach. Lecz nauczyłam się, jak kochać mężczyznę, i część tej miłości mogłam ofiaro-

L T

wać Perry'emu. Byliśmy młodzi, mogliśmy znaleźć wiele pożytecznych rzeczy, którymi warto by się razem zająć. A jeśli udałoby się gospodarować ziemią właściwie i uczynić z Wideacre i Havering miejsca, gdzie dobrze się mieszka i pracuje, dokonalibyśmy więcej niż wszyscy dziedzice i lordowie przed nami. — Nie graj w pikietę — upomniałam go. Perry potrząsnął głową.

— Ani pół karty — odrzekł. — Wyglądasz na zmęczoną, Saro, i jesteś rozgorączkowana. Lepiej zabiorę cię do domu. Pokręciłam głową. — Nie mogę. Twoja matka... Perry uśmiechnął się do mnie. — Jestem twoim przyszłym mężem — oświadczył, igrając żartobliwie z godnością. — Uważam, że powinnaś wrócić do domu i odpocząć. Wychodzisz dziś wieczór, nieprawdaż? A przecież prawie w ogóle nie spałaś zeszłej nocy! Chodź. Powiem matce, że musisz odpocząć. Chciałam odpowiedzieć „nie", lecz prawda była taka, że istotnie odczuwałam zmęczenie i marzyłam, by znaleźć się z dala od tego roziskrzonego pokoju z żyrandolem pobrzękującym ponad surowymi, roześmianymi twarzami. Pomyślałam, że warto zobaczyć, jak Perry sobie poradzi. Po raz pierwszy miał się sprzeciwić życzeniom swej matki. Chciałam zobaczyć, czy mu się uda. Podszedł do stołu i pochylił się nad jej ramieniem. Spojrzenie lady Clary wyrażało zniecierpliwienie, lecz gdy damy grające z nią w karty pochyliły się bardziej do przodu, by usłyszeć wymianę zdań między nią a jej synem, natychmiast pokryła swą irytację lodowatym towarzyskim uśmiechem. Skinęła przyzwalająco, cał-

kiem uprzejmie, a potem pomachała do mnie ręką. Perry przysunął się z powrotem do mnie i podał mi ramię z zuchwałym grymasem twarzy. — Tu ją mamy! — rzekł. — A nas już nie ma! Uśmiechnęłam się do niego, choć moje powieki zdawały się bardzo ciężkie. — Stawiłeś czoło swej matce — przyznałam. Perry pogładził klapy fraka z miną fanfarona. — Jestem narzeczonym jednej z najbogatszych kobiet w Londynie! — stwierdził szumnie. — Niech no ktokolwiek wejdzie mi w paradę! Zaśmiałam się mimo rosnącego bólu głowy. Wsparłam się na jego ramieniu i udaliśmy się pożegnać księżnę. Gdy zbliżyliśmy się, sir Richard wyginał się właśnie nad jej krzesłem. Uśmiechnął się do mnie spod swych łukowatych brwi. — Biegniemy skwapliwie skorzystać z paru chwil tylko we dwoje? — zapytał zgryźliwie. Księżna roześmiała się i uderzyła go wachlarzem po kłykciach. Jej policzki się trzęsły, a małe oczka iskrzyły. — Ależ, sir Richardzie! — odezwała się swym głębokim, soczystym głosem. — Niech pan nie dokucza młodym. Czy zobaczę cię jutro na Dworze, moja droga? — zwróciła się do mnie. Zrobiłam dyg odpowiednio, moim zdaniem, niski.

R

— Nie, wasza wysokość — odparłam. — Nie jutro. Pójdę dopiero przy końcu tego miesiąca.

L T

— Jako nowa lady Havering! — dorzucił sir Richard. — Jakże porywająco będzie pani wyglądać w diamentach Haveringów!

Żołądek skręcił mi się ze wstydu, jakbym to ja zabrała te klejnoty. Zrzedła mi mina, a Perry zawiódł zupełnie. Wybuchnął chichotem i musiał błyskawicznie wydobyć z kieszeni chusteczkę z monogramem i udać, że kaszle. Opuściwszy księżnę w zamieszaniu, poczłapaliśmy do hallu, gdzie poza zasięgiem słuchu mogliśmy wyrzucić z siebie wszystko.

— Skąd on wiedział? — zażądałam wyjaśnień. Perry oparł się o obitą błękitnym jedwabiem ścianę i odczekał, aż będzie mógł złapać oddech. — Och, Bóg jeden wie! — odparł niedbale. — Takie rzeczy rozchodzą się łatwo. Dobrze się stało, że je chociaż odzyskałem! — Dobrze się stało... — przyznałam od niechcenia. Nasz powóz czekał przed drzwiami. Perry pomógł mi wsiąść. Zagrzebałam dłonie głęboko w futrzaną mufkę i uniosłam ją do nosa, by poczuć ciepły zapach skóry. — Łyknij tego — zaproponował Perry, wyciągając z kieszeni spodni płaską flaszkę. Siorbnęłam ostrożnie. Napój spływał do gardła, paląc jak ogień. — Co to? — wykrztusiłam. Moje oczy łzawiły. — Holenderska jałowcówka, dżin i brandy — odparł, pociągając z butelki łapczywie. — Ostatni krzyk mody. Nazywamy to Dutch and French. Uderza do głowy, nie? — Owszem — przyznałam.

Powóz toczył się, kołysząc; koła ślizgały się po lodzie między kocimi łbami. Oparłam głowę o poduszki i przymknąwszy oczy, zdrzemnęłam się. Gdy zajechaliśmy pod dom, musiałam uchwycić się ramienia Perry'ego, by wejść po schodach. Sewell, moja pokojówka, już mnie oczekiwała, by pomóc mi przebrać się w strój popołudniowy. — Nie pojadę dziś nigdzie — powiedziałam. Gardło bolało mnie coraz bardziej i miałam chrypkę. Sewell przyjrzała mi się. — Panienka nie wygląda dobrze, panno Lacey — rzekła. — Czy przynieść panience posset?* Chciałaby panienka odpocząć? * Posset — napój z grzanego mleka zaprawionego winem lub piwem i korzeniami (przyp. tłum.).

Wahałam się przez chwilę, spoglądając na śnieżnobiałą pościel. Dziewczyna, którą byłam kiedyś, potrafiła iść przez cały dzień za wozem, a wieczorem jeździć konno, by zarobić na życie. Teraz moje ciało było zmęczone, a dusza bez reszty znużona. — Tak — odparłam — Odepnij mi tutaj guziki, prześpię się trochę. Nie jestem zapowiedziana nigdzie aż do wieczora.

R

Wsunęłam się do łóżka w zimną pościel i wysączyłam posset, który mi przyniosła. Zasnęłam natychmiast, lecz zerwałam się gwałtownie, gdy weszła, by napalić w kominku.

L T

— Jest piąta, panienko Saro — oznajmiła. — Jaśnie pani już wróciła, przebrała się i wyszła ponownie. Powiedziała, że panienka i lord Peregrine mogą dołączyć drugim powozem. Poinformowałam ją, że panienka się położyła.

Skinęłam głową. Odrzuciłam pościel — wydała mi się ciężka, a moje ręce były słabe. Zsunęłam nogi na podłogę i odniosłam wrażenie, że parkiet kołysze się pode mną. — Mam gorączkę, Sewell — oświadczyłam zwyczajnie. — Nie czuję się dość dobrze, by wyjść. Poproś lorda Peregrine'a, by przekazał moje przeprosiny. Zostanę dziś w łóżku i do jutra będę zdrowa. Moje powieki były gorące. Opadłam na poduszki. — Czy panienka będzie jeść tutaj? — zapytała obojętnie pokojówka. — Nie — odparłam. Było kiedyś ze mnie małe głodne biedaczysko, a teraz odnosiłam wrażenie, że nie chcę jeść już nigdy więcej. — Nie. Przynieś mi, proszę, trochę lemoniady i zostaw mnie samą. — Słyszałam, jak przybory do palenia szczękają o ruszt w kominku, gdy usiłowała w nim napalić, i jak trzeszczy podłoga, gdy szła do drzwi. Słyszałam jak przez mgłę jej głos, gdy rozmawiała z Perrym, a później dźwięki to odpływały, to napływały do moich uszu niczym szum morza, niczym szum fal tamtego, ostatniego dnia w Selsey. Potem znów zasnęłam i śniło mi się, że wcale nie jestem w Londynie. Był to gorączkowy majak, przerywany dziwnymi, przerażającymi myślami, zagubionymi gdzieś w ciemności. Budziłam się wtedy raptownie, a one zaraz pierzchały, by powrócić, gdy tylko ponownie zacznę przysypiać. Wydawało mi się, że jestem z powrotem w wozie i że wołam do niej i wołam, aby przyniosła mi kubek wody. Miałam spieczone gardło i bałam się, że to tyfus i że umrę. We śnie widziałam jej wygięte w łuk plecy i słyszałam swój cienki dziecinny głosik błagający, by się zbudziła i przyniosła mi wody.

Byłam niespokojna, ponieważ miałam gorączkę. Nie poznawałam siebie. W gorączce zdawało mi się, iż jestem na nią zła za to, że się nie budzi, gdy wołam, i że krzyczę do niej: „Wstawałam dla ciebie wystarczająco często, ty leniwy flejtuchu!" I przypomniały mi się te wszystkie razy, kiedy wstawałam dla niej i obsługiwałam ją, i jak niekiedy odpłacała mi za to uśmiechem i pieszczotą, a najczęściej nie odpłacała niczym. I choć rozdzierało mi to serce, uświadomiłam sobie, że wiele, wiele razy brała ode mnie mnóstwo, nie dając nic w zamian. Była samolubną śmieszną kokotą i gdyby mnie posłuchała, nie polazłaby tego dnia na drabinę. Gdyby mnie posłuchała, nie próbowałaby usidlić chłopaka, który nie nadawał się do żeniaczki. Gdyby miała w głowie coś więcej poza próżnością, spostrzegłaby, iż żegluje sobie radośnie nie tym kursem co trzeba, najgorszym z możliwych. I gdyby posłuchała mnie, nie byłaby teraz martwa, a ja nie byłabym chora, chora i samotna, i tak wybita z własnych kolein, że wszystko ze mną było nie w porządku. Bo wszystko było nie w porządku. Tak bardzo nie w porządku, że nie umiałam powiedzieć, kim jestem ani co powinnam zrobić. Zerwałam się na tę myśl ze snu i sięgnęłam w ciemności, po lemoniadę. Była noc, noc zbliżająca się do świtu. Gdy spałam, ktoś przyniósł mi napój, ktoś znów napalił w kominku. W nocy musiałam już wyciągać rękę po szklankę i wysączyć ją, ponieważ stała pusta, a dzbanek był wypełniony tylko do połowy. W zimnym szarym świetle wczesnego poranka, tuż przed wschodem słońca, mogłam dość dojrzeć, by usiąść na łóżku i nalać sobie lemoniady.

R

Była lodowata. Przeszedł mnie dreszcz, jakby przełykiem spływała mi do żołądka garść śniegu. Chciwie

L T

łykałam napój, by zaspokoić pragnienie, a potem znów zwinęłam się w kłębek pod pościelą. Było mi zimno, lodowato zimno, lecz kiedy przyłożyłam rękę do czoła, okazało się, że jest rozpalone. Zrozumiałam, że jestem chora i że ten sen o niej, o tym, że jest głupia, okrutnie głupia, był częścią mojej choroby. Musiałam trzymać się tego, co wiedziałam na pewno. Musiałam wspominać ją taką, jaka była — moją najukochańszą. Musiałam zaakceptować Perry'ego takim, jakim wierzyłam, że będzie — beztroskiego młodzieńca, który wyrośnie na porządnego człowieka. Musiałam pamiętać, że Will Tyacke jest gniewnym i mściwym mężczyzną, który złupił moją ziemię, z czego mógł, i teraz zabiera się z niej wściekły. A niechże sobie idzie z Panem Bogiem! W szarym chłodzie wczesnego poranka przechodziły mnie dreszcze. Musiałam trzymać się tamtych rzeczy — inaczej nie wiedziałabym, co może się stać. Gdybym zostawiła choć szparkę, przez którą mogłyby się wkraść do mojej duszy wątpliwość i niepewność, utraciłabym pamięć o niej i miłość dla niej, utraciłabym swą bezpieczną przyszłość. — Chcę zostać lady Havering — charczałam w zamarłym z zimna bezruchu pokoju. — Chcę uprawiać razem Havering i Wideacre. Chcę być największą posiadaczką ziemską w kraju. Chcę, żeby wszyscy wiedzieli, kim jestem. Myśl, że każdy w promieniu czterystu mil znałby moje imię, była bardzo krzepiąca. Wsunęłam się trochę głębiej w poduszki i znów zasnęłam. Rano obudziłam się rozgorączkowana i oślepiona. Moje powieki były tak czerwone i spuchnięte, że nie mogłam ich unieść. Zbudził mnie skrzekliwy głos pokojówki, która podeszła do mojego łóżka i przyjrzawszy mi się, pędem rzuciła się do drzwi. Otworzyłam na moment leciutko oczy, lecz zaraz zamknęłam je — nawet

przy zaciągniętych zasłonach pokój wydał mi się zbyt jasny. Trzask rozpalonego przed chwilą ognia był tak głośny, że rozbolała mnie głowa. Trawiła mnie gorączka, a gardło miałam tak zdarte, że nie mogłabym przemówić, choćbym i chciała. Drzwi otworzyły się znowu i wyjrzała z nich pokojówka samej lady Clary: Rimmings, smukła, wyglądająca po królewsku mimo papilotów wystających spod czepka. Zignorowała moją służącą, która bełkotała coś w zdenerwowaniu, i zbliżywszy się do łóżka, przyjrzała mi się. Widząc, jak zmienia się na twarzy, zrozumiałam, że jestem rzeczywiście poważnie chora. — Panienko Saro... — jęknęła. Zamrugałam. Próbowałam wydusić z siebie: „Słucham?", ale mój głos wypalił się do cna w żarze panującym w moim gardle. Skinęłam głową. Nawet tak nikły ruch sprawił, że opuchnięte mięśnie karku zawyły z bólu i ten wrzask niósł się echem po mojej głowie jak brzmienie dzwonnicy. — Panienka wygląda na bardzo chorą. Czy panienka źle się czuje? — Głos Rimmings był tak ostry, że wrzynał się w czułe okolice moich oczu i uszu. — Tak — zdołałam wydobyć z siebie nieśmiały szept. Usłyszała go, choć nie pochyliła się, by słyszeć lepiej. Zachowywała bezpieczną odległość od mojego oddechu.

R

— To na pewno tyfus! — zakrzyknęła Sewell, moja pokojówka.

L T

Odwróciłam sztywno głowę na zapoconej poduszce i spojrzałam na nią. Jeśli to tyfus, wykończy mnie. Widziałam, jak umierała na to moja cygańska matka. Wiedziałam, jak ciężka to choroba, okrutna niczym opryskliwy pan, który nim wyrzuci cię precz, łamie twego ducha. Gdybym była w Wideacre, mogłabym przeciwstawić się słabości, mogłabym ją pokonać. Ale nie w Londynie, gdzie zawsze byłam zmęczona, zawsze chorowita, gdzie dni przynosiły tak niewiele radości.

— Wystarczy! — rzuciła gwałtownie Rimmings. — I ani słowa o tym w izbie czeladnej, jeśli chcesz zachować posadę! — Nie wiem, czy naprawdę chcę zachować posadę w domu, gdzie panuje tyfus — odparła dziewczyna wyzywająco, cofając się do drzwi, z oczami nadal utkwionymi we mnie. — Poza tym jeżeli to tyfus, nie będzie jej potrzebna pokojówka, nie? Nie będzie jej potrzebna żadna służąca. Niech lepiej jaśnie pani zatrudni pielęgniarkę, dopóki panienka żyje. Rimmings skinęła głową. — Nie wątpię, że będzie miała pielęgniarkę — odparła. Obserwowałam ją przez na wpół przymknięte powieki. Pomyślałam, że nie zniosłabym, gdyby jakaś obca ciągała mnie i popychała na łóżku, rozbierała mnie i myła. Znałam te londyńskie pielęgniarki. Były jak płaczki i akuszerki — wulgarne zapijaczone babska z rękami ubabranymi po łokcie, traktujące swoich pacjentów, żywych czy umarłych, tak samo — jak zwłoki. Rimmings ubiegła mnie. — Niektóre z nich są bardzo dobre — skłamała. Potem zwróciła się do Sewell: — Przynieś świeżej lemoniady i miskę z wodą. Obmyj jej twarz.

— Ja jej nie dotknę! — Dziewczyna ani drgnęła. — Zrobisz, jak ci każę, moja panno! — wybuchnęła Rimmings. Sewell nic nie obchodziło. Zamknęłam oczy. Sprzeczka dochodziła do mnie niewyraźnie w potężnych, zbliżających się i oddalających, hałaśliwych falach. — Nie dotknę jej! Widziałam tyfus — zasyczała Sewell prowokująco — To będzie cud, jeśli wszyscy tego nie złapiemy. Poza tym niech pani tylko spojrzy na jej twarz! Nie uchowa się za długo na tym świecie, już poszarzała. Obmywanie nie zbije tej gorączki. Ona jest skończona, panno Rimmings, a ja nie mam zamiaru pielęgnować umierającej kobiety! — Jaśnie pani dowie się o tym, Sewell, i znajdziesz się na bruku bez referencji! — zagrzmiała Rimmings. Jej głos odbijał się echem w mojej głowie. — To nie moja rzecz, to jest nie w porządku! Zostałam zatrudniona jako pokojówka panienki i jestem panienki pokojówką! Nikt mi nie powie, że nie utrzymuję jej strojów jak należy, a to nie moja wina, że ona nosi cały czas kostiumy do konnej jazdy! To nie moja wina, że tak wynędzniała, odkąd przybyła do Londynu. Ubierałam ją, jak trzeba, i nigdy nie wspomniałam nawet słówkiem o jej pochodzeniu. Ale pielęgnować jej nie będę. Dwadzieścia razy dziennie w górę i w dół po schodach, żeby się zarazić i jeszcze umrzeć? Nic z tego!

R

Moje spękane wargi rozsunęły się nieco w słabym uśmiechu, gdy przysłuchiwałam się sprzeczce pokojówek, choć w głowie tłukło mi jak na werblach. A więc wszystko poszło nie tak. Sewell ze swym przenikli-

L T

wym spojrzeniem i bystrym umysłem miała rację. Robaki już mnie toczyły, widziała na mojej twarzy ten wyraz, który pamiętałam z oblicza mojej mamy. Gdy tyfus dotknie cię swym gorącym zapoconym paluchem, jesteś stracony. Perry nie pokryje karcianych długów moim posagiem, ja nigdy nie będę lady Havering, jaśnie pani nie otrzyma ode mnie dziedzica.

Cała nasza praca, wszystkie kłamstwa, wszystkie lekcje okażą się daremne. Zawsze mi się wydawało, że są nic niewarte, i teraz nic mi z nich nie przyjdzie poza tym, że będę mieć wystawny pogrzeb i nie wrzucą mnie do zbiorowego grobu. Ale umrę w tej pięknej londyńskiej rezydencji tak samo, jak umarłabym w małym brudnym wozie, gdybym zaraziła się jako dziecko. Choroba, która strawiła moją zmęczoną, wykończoną podróżami matkę w jej nędzy i głodzie, mogła też przemknąć niepostrzeżenie obok odźwiernego i porwać mnie. Nie było mi nawet przykro. Nie było mi nawet przykro, że umrę, nie doczekawszy swych siedemnastych urodzin. Mojego rozgorączkowanego, szarpanego dreszczami ciała nie obchodziło to ani za grosz. Odkąd ona umarła, odmierzałam swój czas w oczekiwaniu na własną śmierć. Teraz odchodziłam i ja i jeżeli jest coś takiego jak cygański Bóg i cygańskie niebo, tam ją zobaczę. Zastanawiałam się, jak by wyglądała z rozczochranymi włosami, przybrana w połyskujące bielą szaty, z różowymi puszystymi skrzydłami wyrastającymi u ramion. Byłaby śliczna. Chciałam do niej dołączyć. — Może to zrobić pomoc kuchenna — usłyszałam rozstrzygający głos Rimmings. — Emily? — podchwyciła moja pokojówka. — Jasne! Powinna to robić pomoc kuchenna. Czy obudzić jaśnie panią i powiedzieć jej o tym? „Tym" oznaczało mnie na łożu śmierci — niezbyt udany temat na rozmowę z lady Havering, zwłaszcza że będą musiały ją obudzić przed czasem.

Rimmings zawahała się. — Tak przypuszczam — odparła powoli. — Będzie musiała posłać po lekarza, ja nie jestem upoważniona. Lecz wątpię, by on mógł dużo zmienić. Z nią jest beznadziejnie. — Spojrzała na zegar na kominku. — Nie ośmielę się obudzić mojej pani przed ósmą — rzekła. — Nawet gdyby ta miała wyzionąć ducha! To dla niej żadna różnica, czy poczeka do dziewiątej czy dłużej. Polecę Emily, żeby jej podała trochę laudanum. — Podeszła z powrotem do mojego łóżka i rozsądnie przystanęła ze trzy stopy od niego. — Czy panienka mnie słyszy, panno Lacey? — zapytała. Skinęłam głową z wielkim bólem. — Przyślę Emily, żeby się panienką zaopiekowała. Poda panience laudanum. Poczuje się panienka lepiej. Skinęłam ponownie. Emily czy Sewell, to nie miało znaczenia. Sewell miała rację. Gorączka trzymała mnie w garści niczym nieugięty jeździec zmuszający konia do cwału, by przejść ponad urwiskiem. Nie spodziewałam się, że przeskoczę. Potem wyniosły się z mojej sypialni, wciąż podenerwowane, a ja pozostałam w dusznym pokoiku z tętniącym bólem, który mnie palił. Opuściłam zaczerwienione powieki na rozgorączkowane oczy i zdrzemnęłam się. Zaraz też przyśniła mi się dziewczyna, która wyglądała jak ja i jeździła konno jak ja, lecz była ubrana w

R

zgrzebne niewygodne rzeczy. Miała na sobie strój z szarego welwetu, ale grubszy i skrojony ciężej niż moja elegancka odzież. Jej oczy były bardziej zielone niż moje, tak zielone jak wtedy, gdy jestem szczęśliwa. Ona

L T

wyglądała na szczęśliwą. Wyglądała, jakby w życiu nie przelała ani jednej łzy. Słyszałam jej śmiech i ujrzałam, jak ktoś podsadza ją na siodło, a ona spogląda na niego z miłością. Lecz chociaż wyraz jej twarzy był ciepły, poznałam, że cały czas uczyła się być zimna i harda, poznałam, że odrzuci go, odrzuci każdego, kto stanie na jej drodze. Rozpoznałam w niej moją babkę, wielką Beatrice Lacey, która sprawiła, że jej ziemia zaczęła wydawać plony, pochłaniając tych, którzy tę ziemię uprawiali. Beatrice, którą powstrzymano dopiero ogniem i wściekłością, bo nic innego nie było w stanie spowodować, żeby choć przystanęła. Zrozumiałam wówczas, że naprawdę jestem jedną z Laceyów — ten promienny władczy uśmiech był moim uśmiechem, kiedy stawałam na arenie, wiedząc, że całą publiczność trzymam w swojej małej brudnej garści. A chłód otaczający ją niczym lodowy płaszcz był chłodem, dla którego się zrodziłam i w jakim wychowałam. Chłód, który mówił: O mnie! O mnie! Kto zatroszczy się o mnie? Wydawało się dziwne, że kiedy mknęłam jak strzała w kierunku własnej śmierci, ujrzałam Beatrice i zrozumiałam w końcu, że jestem z Laceyów — duszą i ciałem. Otworzyły się drzwi mojej sypialni. Zobaczyłam biedną Emily, pomoc kuchenną. Jej ręce umyte były w pośpiechu, miała założony prosto czepek, a ubrudzony fartuszek zamieniony został na czysty. — Psze pani, mówią, że mam panience dać to — powiedziała, trzymając w jednej ręce butelkę laudanum, a w drugiej szklankę wody. — Mówią, że mam być panienki pokojówką, jak panienka jest chora, aż jaśnie pani nie weźmie pielęgniarki. Ale, psze pani, ja nigdy tego nie robiła i wcale nie wiem, co się robi. Próbowałam się do niej uśmiechnąć i skinąć, by podeszła do łóżka, lecz nie mogłam w ogóle ruszyć głową. Bardzo szybko musiało mi się pogarszać, skoro jeszcze rano byłam w stanie mówić, a teraz już nawet gesty mi się nie udawały.

Mój bezruch i milczenie ośmieliły ją. — Bardzo źle z panienką? — zapytała. Zamrugałam. Podeszła nieco bliżej. — Jak jasna cholera — wyszeptała. Zacharczałam ze śmiechu, a Emily odskoczyła w tył, jakbym miała ją ugryźć. — Przepraszam, panienko — powiedziała z beznadzieją w głosie. Ponieważ nie wydałam już żadnego dźwięku, wyciągnęła w moją stronę butelkę — Mówią, że mam to panience dać. Wyobraziłam sobie, że mocna dawka uśmierzy ból, i zmusiłam się, by skinąć głową. Ten ruch wywołał zawrót głowy. Zamknęłam oczy, gdyż pokój wirował, a łóżko kołysało się jak statek na wzburzonym morzu. — Położę to tutaj — oświadczyła bezradnie i posunąwszy dzban z lemoniadą, postawiła laudanum i wodę na nocnym stoliku. — Niech się obsłuży, kiedy zechce. Rozejrzała się po pokoju w poszukiwaniu czegoś, co wchodziłoby w zakres jej umiejętności. — Rozpalę ogień w kominku! — rzuciła pogodnie i podeszła do paleniska. Ta mała cząstka mnie, która trzymała się kurczowo życia niczym zapamiętały sukub, mimo wszystkich tych razów, jakie odbierałam mieszkając we wozie, nawet mimo rozdzierającego serce bólu, gdy ona zginęła, także teraz wspierała mnie uparcie i nakazywała memu gardłu krzyczeć. Wytężałam się zawzięcie, by przemó-

R

wić, spoglądając desperacko to na plecy służącej zajętej przy kominku, to na szklankę wody i stojące obok laudanum. Gdyby laudanum uśmierzyło ból, zasnęłabym. Gdybym zasnęła, nie byłabym zmęczona, kiedy nadej-

L T

dzie atak gorączki, i mogłabym go pokonać. Mogłabym wygrać.

Próbowałam krzyknąć, ale udawało mi się wydusić tylko ciche, zdławione jęki, których Emily nie mogła dosłyszeć ponad szczękiem kominkowych przyrządów i odgłosami pogrzebacza strząsającego popiół z kraty. Podsyciła płomień i wyprostowała się. Pokój, dotąd gorący i duszny, w tej chwili zamienił się w piec. Ogień z kominka przeszywał moje oczy nieznośnym żarem.

— Tak lepiej! — pochwaliła się. Zbliżyła się troszeczkę do mojego łóżka. — Więc ma panienka wszystko, co chce? — Rozejrzała się. Lemoniada była poza moim zasięgiem, nie mogłam też się podnieść, by zażyć laudanum. — Ma wszystko? Dobra. — Emily — wycharczałam. Zaniepokoiła się. — Niech panienka nie próbuje nic mówić — powiedziała. Podeszła jeszcze bliżej, lecz nie ośmieliła się mnie dotknąć. Zbyt często zabraniano jej bywać w lepszych pokojach, nakazywano używać tylnych schodów, umykać z drogi panom i damom z towarzystwa i kłaniać się nisko, kiedy przechodzili obok. Była za dobrze wyszkolona, by ważyć się tknąć mnie choć palcem. — Niech panienka nie próbuje nic mówić — powtórzyła. Pierzchnęła szybko do drzwi, zrobiła maleńki dyg i już jej nie było. Starałam się przywołać ją z powrotem, lecz gardło miałam tak opuchnięte, że nie wydobył się z niego żaden dźwięk. Wpatrzyłam się w malowany sufit, w śliczny fryz przedstawiający kupidynki i papużki nierozłączki, wszystko w bieli i złocie. Przypomniała mi się Cyganka Meridon i jej szczwana nieustępliwość i dźwignęłam się na łóżku.

Nic z tego, nie byłam już Meridon. Byłam panienką Sarą Lacey. Moje gardło było tak ściśnięte, że nie mogłam oddychać. Wokół mnie unosił się zapach nieświeżego potu i śmierci, a ból w moich oczach, w kościach twarzy był tak dojmujący, że zaszlochałabym, gdyby łzy nie wyschły w żarze gorączki. Opadłam ponownie na poduszki, starając się nie bać. Wiedziałam teraz, dlaczego Sewell odmówiła pielęgnowania mnie, wiedziałam, dlaczego Rimmings nie chciała mnie dotknąć. Wiedziałam, dlaczego Emily powiedziała „jak jasna cholera", gdy ujrzała moją twarz. Przelotnie zerknęłam na siebie w lustrze, gdy siedziałam wyprostowana przez tę chwilę. Moja twarz była tak blada, że już wyglądałam jak trup, oczy obwiedzione na pomarańczowo, a wargi tak ciemne i spierzchnięte, że wydawały się czarne od zakrzepłej krwi. Tyfus mnie pożerał.

ROZDZIAŁ 34 Przeleżałam jeszcze długie godziny i nikt do mnie nie przyszedł. Dom osnuty był poranną ciszą, której wymagała lady Clara. Na ulicy wędrowny pieśniarz zaczął nucić urywek ballady. Usłyszałam, jak otwierają się drzwi frontowe, potem zamykają i jeden z lokajów dziarsko każe mu iść precz. Zegar na wieży kościoła Świę-

R

tego Jerzego wybił godzinę. Starałam się liczyć uderzenia, lecz każdy kurant rozbrzmiewał w mojej głowie wielokrotnym echem i straciłam rachubę. Sądziłam, że mogło być około dziesiątej. Czułam, jak gardło zwęża mi się coraz bardziej i jak wzrasta we mnie panika na myśl, że wkrótce nie

L T

będę w ogóle mogła oddychać. Wówczas, jak przypuszczałam, umrę. Nie było już we mnie rezygnacji i gotowości na śmierć. Gdy myślałam o umieraniu, o łapaniu z trudem oddechu w tym dusznym pokoju, zaczynałam się potwornie bać, tak jak kiedyś na trapezie, gdy zwieszałam się w panicznym strachu przed upadkiem. Teraz, gdy musiałam pompować każdy haust powietrza w swoje ciało, odczuwałam ze wstydem ten sam paniczny lęk. Niebawem w ogóle nie będę w stanie oddychać.

Zamknęłam oczy, próbując zapaść w sen, by moje umieranie nie było bezładną, napędzaną przerażeniem pogonią za oddechem. To nie zdało się na nic. Budziłam się i czuwałam. Moje gardło było zeschnięte na wiór, język mi opuchł. Miałam wrażenie, że umieram z pragnienia. Co tam tyfus! Kubek lemoniady, jak zawieszony w powietrzu miraż, znajdował się daleko poza moim zasięgiem. Flaszka laudanum, które mogłoby uwolnić mnie od bólu, stała obok. Usłyszałam przykry zgrzyt, jakby piłowano suche drewno. Napływał nieregularnie, w wydłużających się odstępach. To był mój oddech — taki wydawałam odgłos, gdy walczyłam, aby wciągnąć powietrze do płuc. Ponownie otworzyłam oczy i z przerażeniem przysłuchiwałam się tym dźwiękom, odczuwając ból przy każdym mozolnie zdobytym łyku powietrza. Przypomniała mi się mama, to, jak budziła nas tym regularnym charczeniem. Zrobiło mi się przykro, iż przeklinałam ją wtedy w swoim zatwardziałym dziecięcym serduszku za to, że hałasuje i przerywa mi sen. Sen o miejscu zwanym Wide. Gdy zegar zaczął wybijać drugi kwadrans, otworzyły się drzwi mojej sypialni. Chciałam podnieść powieki, lecz były zlepione. Nic nie widziałam. Przez chwilę sądziłam, że przez tę chorobę zupełnie oślepłam. — Saro, słyszałam, że się źle czujesz. — Głos lady Clary był jasny, pewny siebie.

Ciarki mnie przeszły na dźwięk jej kroków, które odbijały się echem i tłukły po mojej głowie. Potem dobiegł mnie jej krótki oddech i szelest spódnic, gdy zmierzała do dzwonka przy kominku, a później tupot biegnących Rimmings, Sewell i Emily. Lady Clara kazała przynieść miskę z wodą. Po chwili poczułam, jak ktoś delikatnie przemywa moje oczy. Zatrzepotałam powiekami i otworzyłam je. Zobaczyłam, że Rimmings, trzymając się ode mnie tak daleko, jak tylko mogła, obmywa mi twarz. Sewell popłakiwała cichutko w rogu, zasłoniwszy fartuszkiem oczy — odgadłam, że w czasie szeptanej wymiany zdań, która mnie doszła, odmówiła dotknięcia mnie, a lady Clara momentalnie dała jej odprawę. — Możesz odejść, Sewell — rzekła. — Pakuj swoje manatki i opuść dom przed południem. Sewell czmychnęła czym prędzej z pokoju. — Jej potrzebna jest pielęgniarka, jaśnie pani — zasugerowała Rimmings, przewracając poduszkę, aby chłodna strona znalazła się pod moją rozgrzaną głową. — Jej potrzebna jest pielęgniarka. — Oczywiście, że jest jej potrzebna pielęgniarka, ty idiotko — rzuciła jaśnie pani zza mego sekretarzyka. — I lekarz. Nie pojmuję, dlaczego mnie natychmiast nie wezwano. — Obawiałam się przeszkadzać jaśnie pani, a panienka zasnęła, gdy Emily podała jej nieco laudanum. — Podałaś? — Lady Clara spojrzała na Emily, która zrobiła dyg na nogach jak z waty. — Tak, jaśnie pani — powiedziała nieśmiało. — Ile kropli? — dociekała lady Clara.

L T

R

Emily spojrzała z udręką na Rimmings, która wtrąciła się gładko:

— Kazałam trzy, jaśnie pani, ponieważ panienka Sara straciła co prawda rano głos, lecz nie była przegrzana. Lady Havering potaknęła.

— Niemniej jednak teraz jest poważnie cierpiąca — rzekła stanowczo. — Rimmings, dasz ten list lokajowi i każesz mu zanieść go zaraz do doktora Playera.

Rimmings odstąpiła z zadowoleniem od mojego łóżka i szumiąc spódnicami, wyszła z pokoju. — A ty — lady Clara zwróciła się do Emily — ty tu posprzątasz, zrozumiano? Emily skłoniła się. Lady Clara stanęła u stóp mego łóżka. — Saro, czy rozumiesz mnie? — zapytała. Zdołałam nieznacznie skinąć. — Posłałam po lekarza, będzie tu wkrótce — powiedziała. — On cię postawi na nogi. Byłam tak osłabiona ze strachu i tak pełna nadziei, iż znów będę mogła oddychać, że chciało mi się płakać. Przypomniałam sobie blady strach mamy, kiedy umierała sama, walcząc o oddech. Nie chciałam być samotna, chciałam, aby ktoś głaskał mnie po czole i zapewniał, że wyzdrowieję. — Saro, czy spisałaś testament? — spytała niespodziewanie lady Clara. Zatkało mnie z przerażenia. — Czy spisałaś testament? — powtórzyła, sądząc, że nie dosłyszałam. Potrząsnęłam głową.

— Poślę więc też po twoich prawników — rzekła obcesowo. — Nie trwóż się, moja droga. Po prostu jeśli to tyfus, wiem, że wolałabyś nie ryzykować. Każę lokajowi pójść po nich, jak tylko wróci — urwała. — Czy może chciałabyś czegoś? Zmusiłam się, by przemówić, wydusić słowo przez gardło szorstkie jak papier ścierny. — Pić — wykrztusiłam. Lady Clara nie zbliżyła się. Skinęła na Emily, aby podeszła do łóżka. — Nalej panience Sarze lemoniady — powiedziała ostro. — Nie tak. Po brzegi. Teraz ją unieś. Dobrze, chwyć ją pod ramiona i unieś. Teraz weź szklankę i przytrzymaj jej. Zimne szkło dotknęło mych warg i słodki klarowny płyn wsączył się do ust. Zakrztusiłam się pierwszymi łykami. Emily zdążyła mnie niemal utopić w lemoniadzie, zanim lady Clara pstryknęła na nią palcami, by pozwoliła mi odetchnąć. A potem słodkawa ulga przeczyściła moje gardło. Wypiłam trzy szklanki, nim Emily opuściła mnie z powrotem na poduszki, mówiąc cichutko: — Przepraszam, psze pani. Lady Clara nakazała jej siąść przy moim łóżku i podać mi lemoniady, jeślibym o to prosiła. Emily zawahała się na moment, lecz gdy jaśnie pani spojrzała na nią spode łba, zaraz zatopiła się w fotelu. — Przepraszam, psze pani — wyszeptała.

R

Lady Clara rzuciła przelotne spojrzenie dokoła, popatrzyła też na mnie. Oddychałam teraz z większą łatwością, oparta wyżej na poduszkach, choć pełen grozy zgrzytliwy odgłos pojawiał się za każdym razem, gdy

L T

brałam oddech. Po twarzy lady Clary przetoczył się cień — sądziła, że umrę i będzie musiała znaleźć inną posłuszną dziedziczkę, która poślubi jej syna, znaleźć ją, i to szybko, zanim zrujnują ich wszystkich jego karciane długi.

— Przyjdę do ciebie za moment — powiedziała krótko i wyszła. Emily i ja siedziałyśmy w milczeniu, przysłuchując się memu okropnemu chrapliwemu oddechowi. Byłam zbyt wyczerpana, by zrobić cokolwiek innego, niż zasnąć. To był mój ostatni przebłysk świadomości na wiele następnych dni. Większość czasu leżałam rozgorączkowana, zdarzały się też jednak długie okresy, gdy trzęsło mną z zimna. Przychodził do mnie raz po raz jakiś mężczyzna, jego dotyk był bardzo delikatny. Wzięłam go za Roberta Gowera. Wydawało mi się, że jestem w salonie poturbowana po upadku z trapezu. Jakaś kobieta zalatująca alkoholem, pielęgniarka, jak przypuszczam, przewracała mnie z boku na bok, kiedy musiała zmienić na łóżku pościel. Skóra mi cierpła, gdy mnie dotykała swymi szorstkimi brudnymi łapskami. Kiedy krzywiłam się z bólu, śmiała się głośno przepitym rechotem. Czasem pojawiała się lady Clara, zawsze pytając mnie, czy czuję się dość dobrze, by coś podpisać. Raz rzeczywiście wsunęła mi pióro do ręki, trzymając przede mną jakiś dokument. Pamiętam, że ubzdurało mi się, że chce odebrać mi Morze — taka dziwaczna gorączkowa fantazja — i upuściłam pióro na białe kartki, zamykając oczy, by na nią nie patrzeć. Przypominam sobie, że moje włosy zbiły się od potu w kołtuny i splątały, więc pielęgniarka poradziła sobie z nimi na swój sposób, najzwyczajniej w świecie obcinając je. Po tym znów mi się wszystko pomieszało — myślałam, że z powrotem jestem Meridon.

Często, bardzo często bywał przy mnie Perry. Czasami pijany, czasami trzeźwy, zawsze jednak łagodny i miły. Przynosił mi malutkie bukieciki kwiatów, pewnego popołudnia opłacił wędrownego pieśniarza, by śpiewał pod moim oknem. Z oranżerii przynosił winogrona i ananasy i kroił je drobno, bym mogła zjeść. Nawet kiedy bredziłam w gorączce, rozpoznawałam Perry'ego — jego zimną dłoń na moim policzku, charakterystyczny zapach dżinu i jego ulubionego mydła. Raz, gdy nie było w pokoju pielęgniarki, Perry pochylił się nade mną i zapytał, czy mógłby wziąć z mojej sakiewki parę gwinei. — Jestem rozpaczliwie spłukany, Saro — rzekł. Wiedziałam, że nie powinnam mu pozwolić. Obiecał mi kiedyś, jakby w innym życiu, setki lat temu, że nie będzie już nigdy więcej grał. Lecz nie miałam siły przeciwstawić się jego błagalnemu błękitnemu spojrzeniu. — Proszę, Saro — powiedział. Zamrugałam, a on potraktował to jako znak zgody. Usłyszałam najpierw brzęk złotych monet, a potem miękko zamykające się za nim drzwi. Lekarz przychodził bez przerwy. Pewnego dnia, kiedy czułam się tak wycieńczona i chora, że niemal pragnęłam, by wszyscy mnie zostawili i pozwolili mi umrzeć w spokoju, zobaczyłam, jak potakując głową, mówi lady Clarze, iż nic więcej nie może zrobić. Będzie trzeba zaczekać. Niezbyt jasno zdałam sobie sprawę, że mówią o mojej śmierci.

R

— Jej matka zmarła na gorączkę połogową — oznajmiła lady Clara. Doktor skinął głową.

L T

— To twarda sztuka — odparł. — Szlachta, ostoja państwa.

Lady Clara przytaknęła. Byłam pewna, że myśli o tym, iż nie byłam wychowywana jak szlacheckie dziecko, które jada i pije to co najlepsze.

— Jest bardzo silna — powiedziała z nadzieją w głosie. — Niezmordowana. Lekarz wygiął brew i zagadnął wścibsko: — Co z majątkiem, jeśli ona zgaśnie? Lady Clara wyglądała niewesoło. — Wróci do Laceyów — odrzekła. — Wejście umowy w życie zależy od jej ślubu z Perrym. Zaręczyny nie wystarczą. Doktor pokiwał głową. — Musi być pani zaniepokojona — podsumował. Lady Clara jęknęła cichutko i odwróciła się do okna, za którym szarość zimowego nieba przeradzała się powoli w ciemność. — Perry będzie zrujnowany, jeśli wkrótce kapitał nie przejdzie w jego ręce — oznajmiła. — A ja liczyłam na dochody z Wideacre. To miejsce jest kopalnią złota. Mój przychód uzależniony jest od tego, czy Havering pozostanie silne. Jeśli zaś Perry nie ożeni się w ogóle... — Zawiesiła głos, a strapiony ton odbił się echem w mojej głowie. Myślała o walącym się Dower House i o krewnym Haveringów, który zajmie jej miejsce.

Doktor Player spojrzał na łóżko. Jego twarz rozjaśniła się, gdy na mnie popatrzył. Miałam zamknięte oczy, więc sądzili, że śpię. Prawdę mówiąc, byłam tylko na wpół przytomna i gdy rozmawiali, miewałam przypływy i odpływy świadomości. Czasem słyszałam wszystko, czasem nic. — Ślub... za specjalnym zezwoleniem — dobiegł mnie jego głos. Lady Clara zrobiła krótki wdech. — Byłby legalny? — zapytała. — Jej opiekun wyraził już zgodę — odparł Player rozsądnie. — Jeśli sama sobie tego życzyła... Lady Clara podeszła szybko do łóżka i zapominając o obawie przed tyfusem, położyła rękę na moim czole. — Zgodziłaby się? Czy ona jest zdolna wyrazić zgodę? — zapytała. — Prawie nie jest w stanie mówić. W układnym głosie doktora Playera pobrzmiewała nuta rozbawienia. — Gdyby doszło do jakiejś dyskusji, z radością zaświadczyłbym, że była zdolna — oświadczył cicho — by wyświadczyć pani przysługę, droga lady Havering. Zawsze miałem o pani wysokie mniemanie... I zawsze kochałem okolicę, gdzie pani mieszka. Jakżeż marzyłem, by zostać pani sąsiadem, może w jakimś małym domku... — W Wideacre jest śliczny Dower House — odrzekła lady Clara. — Jeśli zechciałby pan mnie za-

R

szczycić... Oczywiście bez żadnej opłaty... Dzierżawa na, powiedzmy, trzydzieści lat... Usłyszałam skrzypnięcie jego gorsetu, gdy się ukłonił, i uśmiech w głosie lady Clary. Ów specjalny

L T

uśmiech, kiedy uzyskiwała to, czego pragnęła.

— Był pan niezwykle pomocny, doktorze Player — powiedziała. — Czy mogę zaproponować panu kieliszek ratafii w salonie?

Wyjął z torby maleńką buteleczkę lekarstwa. Dało się słyszeć, jak trącił nią o mosiężną klamrę. — Zostawię to dla niej, niech zażywa, kiedy się zbudzi — rzekł. — Wychodząc, powiem pielęgniarce. A co do jej ślubu z pani synem, nie ryzykowałbym zwłoki, lady Claro. Ona jest rzeczywiście bardzo chora. Wyszli razem. Słyszałam, jak rozmawiają półgłosem, idąc po schodach. Pozostałam sama w ciszy swego pokoju, gdzie rozchodziło się tylko dyskretne tykanie zegara i przytłumione trzepotanie płomieni w kominku. Zapadałam w gorączkowe oszołomienie, to znów budziłam się kilka sekund później zmarznięta na kość. Gdybym potrafiła wydobyć z siebie jakikolwiek inny dźwięk poza zgrzytliwym oddechem, roześmiałabym się. Mój ojciec był naprawdę ogromnym łajdakiem, lecz nawet on stanąłby okoniem na propozycję ożenienia swego dziecka z umierającą dziewczyną. Był szelmą, a jednak przekazał mi sznureczek i złote zapinki, ponieważ prosiła go o to umierająca żona. W naszym świecie życzenia umierających traktowaliśmy poważnie. W świecie arystokracji, gdzie wszystko wyglądało tak pięknie i wszyscy wysławiali się tak ślicznie, tylko ci, którzy posiadali ziemię, wydawali polecenia, zmieniali świat, jak im się podobało. Nic nie było święte poza fortuną. Lady Clara nie czuła do mnie niechęci, znałam ją wystarczająco dobrze. Gdybym została jej synową, lubiłaby mnie tak, jak lubiła swoją Marię — a pewnie jeszcze bardziej. Ona nie odczuwała zbyt silnie ani sympatii, ani niechęci wobec nikogo. Zajmowała się głównie sobą. We własnym przekonaniu jej obowiązkiem było zachować dobre imię, osobisty majątek i majątek rodziny i pomnażać go, jak tylko się da. Zdawałam sobie

sprawę z tego, że każda zamożna rodzina właścicieli ziemskich wzbogaciła się kosztem setek drobniejszych. Nigdy jednak nie dotarło to do mnie tak jasno jak tego wieczora, kiedy przyglądałam się, jak sufit burzy się niczym muślin, gdyż oczy płatały mi różne figle. Wiedziałam, że jestem pod opieką kobiety, którą więcej obchodzi mój podpis niż ja. To co wydarzyło się później, było jak gorączkowy koszmar. Zbudziłam się. Emily właśnie przemywała mi twarz jakąś zimną pachnącą wodą. Wzdrygnęłam się pod jej dotykiem. Moja skóra była tak obolała i rozpalona, że piekło mnie, kiedy Emily ją ocierała. Powiedziała półszeptem: Przepraszam, psze pani — i jeszcze parę razy nieudolnie przyłożyła ręcznik. Wciąż się pociłam, wciąż trawiła mnie gorączka. Drzwi do mojej sypialni otworzyły się — zamigotała biała farba, gdy na nie spojrzałam — i weszła lady Clara. Mimo gorączkowego transu i zamętu w głowie uderzyło mnie coś w jej twarzy. Wyglądała na bardzo zdecydowaną, jej usta były zacięte, a oczy, gdy spoglądała na łóżko, zimne jak głaz. Chyba wzdrygnęłam się nieco. Poszukałam wzrokiem Perry'ego. Cierpiał na jeden ze swych nawrotów pijaństwa. Twarz miał bladą, a włosy poskręcane i wilgotne od zimnej wody, którą schlapał się pospiesznie, by wytrzeźwieć. Lecz przede wszystkim rzucił mi się w oczy jego ubiór. Zwykle rano nosił strój jeździecki lub na białą bieliznę i bryczesy wkładał któryś ze swych jedwabnych szlafroków. Ale tego ranka ubrany był w nieskazitelnie popielaty komplet, nową kamizelkę koloru lawendy i popielatą marynarkę. W ręce trzymał popielate rękawiczki.

R

Sądzę, że właśnie te rękawiczki sprawiły, iż coś zaskoczyło we mnie, jak mechanizm zegarka. Słysza-

L T

łam swój dawny głos, głos Cyganiątka i obieżyświata: „U licha, chcą mnie wydać za mąż, gdy ja tu leżę umierająca!" W gniewie wywołanym poczuciem absolutnego oburzenia oblałam się potem, moje oczy rozbłysły i zakręciło mi się w głowie.

Perry podszedł do łóżka i spojrzał na mnie.

— Nie za blisko, Perry — ostrzegła go matka.

— Przepraszam cię za to, Saro — powiedział. — Nie chciałem, żeby tak z nami było. Naprawdę pragnąłem, żebyśmy się pobrali i byli ze sobą szczęśliwi. Jego zatrwożona twarz falowała, gdy do mnie mówił — wybuch wściekłości wyczerpał mnie. — Umierasz — rzekł bez ogródek — Jeśli się z tobą nie ożenię, Saro, będę zrujnowany. Muszę dostać moją fortunę, proszę, pomóż mi. Przecież to nie będzie miało dla ciebie żadnego znaczenia, gdy umrzesz. Odwróciłam od niego głowę i zamknęłam oczy. Byłam sina ze złości. Nie powinnam uczynić nic — dla niego, dla nich. — Powinna zażyć nieco laudanum, to uśmierzy jej ból — usłyszałam słowa lekarza. A więc byli tu wszyscy. Emily, nerwowo pociągając moje ramię, uniosła mnie trochę. Łyknęłam lekarstwo i natychmiast poczułam rozlewające się po moim wnętrzu złociste ciepło. Dawka była mocniejsza niż zazwyczaj, wystarczająco mocna, by mnie upić. Bystry doktor Player pracował na swoją zapłatę — Dower House w Wideacre, Dower House, który należał do mnie. Mój gniew i paniczna walka o życie rozwiały się, zgrzytliwy oddech uspokoił się i wyrównał. Nabierałam mniej powietrza, lecz i mniej mi to przeszkadzało. Pod magicznym działaniem lekarstwa nie zaprotestowałabym przeciw niczemu, wszystko zdawało się bardzo odległe i cudownie nieistotne. By-

łam spokojna. Lubiłam przecież Perry'ego i nie chciałam, by był tak wystraszony i nieszczęśliwy. Powinien dostać pieniądze — to było uczciwe. Uśmiechnęłam się do niego, a potem rozejrzałam po pokoju. Po pokoju Marii, do którego czułam awersję od samego początku. Teraz miał być ostatnią rzeczą, jaką ujrzę, nim zamknę oczy na zawsze. Na moim sekretarzyku postawili kwiaty — białe lilie i goździki. Niewielkie skrzydełko otwarto już dla księgi, którą miał przynieść proboszcz. Był też świeży atrament, naprawione pióra, bibuła, lak — wszystko gotowe. Również na kominku, obok zegara, umieszczono kwiaty. Powietrze w tym dusznym pokoju było ciężkie od perfum. Popatrzyłam po nich i zaśmiałam się w duchu. Nieźle będą się prezentować na moim pogrzebie. Sądziłam, że lady Clara zdecyduje się na wieniec z białych kwiatów — za nic nie zmarnowałaby w środku zimy tych z oranżerii. Zapukano do drzwi. Usłyszałam głos Rimmings: Czcigodny ojciec Fawcett, jaśnie pani. Ktoś żwawo wkroczył do pokoju. Zobaczyłam przez na wpół przymknięte powieki, jak kłania się lady Clarze, wymienia uścisk z doktorem, znów kłania się Perry'emu i podszedłszy do mojego łóżka, przystaje, rozważnie zachowując dystans. Jego uśmiech był teraz mniej pewny. — Panno Lacey, przykro mi widzieć panią tak chorą — powiedział. — Czy jest pani w stanie mnie słyszeć? Czy wie pani, po co przybyłem?

R

Lady Clara, szeleszcząc jedwabną suknią, znalazła się czym prędzej przy łóżku. Przeszła na drugą stronę i przynajmniej choć raz bez lęku ujęła moją rękę i przyłożyła dłoń do mego policzka, jakby kochała mnie

L T

serdecznie. Drgnęłam. Wiedziała, że nienawidzę być dotykana. Ona nie była kochającą kobietą — to wszystko na pokaz. Rozumiałam to. Byłam dzieckiem cyrku.

— Droga Sara rozumie nas, gdy opuszcza ją gorączka — rzekła stanowczo. — To małżeństwo było jej najgorętszym pragnieniem, odkąd ona i mój syn poznali się zeszłej wiosny. — Zniżyła głos: — Nikt z nas nie chciałby sprawić jej zawodu — ciągnęła. — Byli zaręczeni od miesięcy, nie mogłabym odmówić jej prawa poślubienia go, zanim... — Urwała, jakby to było dla niej zbyt wzruszające. W ciszy słychać było mój zgrzytliwy oddech. Nie byłam w stanie wydobyć głosu, by temu zaprzeczyć, nawet gdybym chciała. Poza tym lekarstwo pozbawiło mnie determinacji. Czułam się śpiąca i rozleniwiona, gnuśna i szczęśliwa, opieszała jak dziecko w upalny dzień. Nie obchodziło mnie, co robią. Proboszcz skinął swą ciemną głową połyskującą w szarym zimowym świetle padającym przez okno. — Czy to pani przemyślana decyzja, panno Lacey? — zwrócił się bezpośrednio do mnie. Lady Clara popatrzyła na mnie — jej duże błękitne oczy wyrażały rozpaczliwe błaganie. Gdybym wydobyła z siebie głos i powiedziała „nie", jej syn byłby zrujnowany. Prawie jej nie dostrzegałam, prawie nie dostrzegałam proboszcza ani Perry'ego. Myślałam o wysokich czystych lasach Wideacre i o tym, jak Will jeździł ze mną konno, ucząc mnie poruszać się po moim majątku. Jak głośno rozlegał się ptasi świergot, w tamte popołudnia, pod drzewami. Na myśl o Willu uśmiechnęłam się. Odczytali to jako znak zgody. — W takim razie będę zaczynał — oświadczył proboszcz. Robił swoje. Zaczął od początku i nie pominął niczego, jak mi się zdawało. Była to pierwsza ceremonia ślubna, którą słyszałam w całości. Gdy byłyśmy brzdącami, ona i ja zwykłyśmy się włóczyć podczas ślubów na

tyłach kościołów, gdyż czasami uprzejmi ludzie darowali nam pensa, litując się nad naszymi bosymi stopami i obdartym strojem. Częściej dawali nam po pół pensa, żeby nas zbyć, a samemu poczuć się dobrze. Nie dbałyśmy o ich pobudki, chodziło nam tylko o miedziaki. Znałam więc niektóre części ceremoniału, wiedziałam, że trzeba odpowiadać na pytania, i zadręczałam swą znużoną głowę kwestią, czy powinnam powiedzieć „nie" i przerwać tę farsę, dopóki jeszcze mogę. Lecz tak naprawdę niewiele mnie obchodziło — między mną a majątkiem stanęło lekarstwo. Gdy proboszcz dotarł do fragmentu, w którym powinnam powiedzieć „tak", przemknął przezeń, a moje zmieszane mrugnięcie powiek wystarczyło za przyzwolenie. Lady Clara siedziała u mego boku, nie bacząc na możliwość zarażenia. Oznajmiła stanowczo: Skinęła głową — i to wystarczyło. Byłam łatwym łupem. Wydawało mi się, że jestem z powrotem w Wideacre i że jest noc. Jechałam zmęczona na Morzu wzgórzem od drogi na Londyn. Dotarłszy do brodu u stóp pagórka, Morze bryzgnął wodą i przystanąwszy, pochylił łeb i pił. Czułam zapach zimnej wody i unoszącą się w powietrzu woń kwiatów. Na brzegach blado migotały w ciemności pierwiosnki, w tajemniczym mroku lasu dwa razy zahukała sowa. — I ogłaszam was mężem i żoną — oświadczył dochodzący skądś głos. Morze podniósł głowę. Woda ściekała mu z pyska kroplami odbijającymi się głośno w nocnej ciszy. Brodząc w wartkim strumieniu, wspiął się na brzeg i wydostał ponownie na drogę.

R

Lady Clara wciskała mi coś do ręki. To było pióro. Naskrobałam swoje imię, podczas gdy ona trzymała przede mną kartki papieru.

L T

W ciemności Morze zdążał rozmyślnie pomiędzy dwie bramy z kutego żelaza, a spomiędzy drzew wysunął się cień mężczyzny, który nienawidził wnyków i szukał właśnie kłusowników. Był to Will Tyacke. — Uśmiecha się — odezwał się głos proboszcza gdzieś od nóg łóżka. — To było jej najgorętszym pragnieniem — odparła szybko lady Clara. — Gdzie życzy sobie ojciec, abym podpisała? Tutaj? I doktor jako drugi świadek? Tutaj? Odchodzili.

We śnie Will cichutko sięgnął po mnie i cichutko zsunęłam się w jego ramiona z grzbietu Morza. — Zostawmy ją teraz. Niech odpocznie — powiedziała lady Clara. — Emily, ty siądź przy panience na wypadek, gdyby obudziła się i potrzebowała czegoś. — Będziemy pamiętać o niej w naszych modlitwach — rzekł proboszcz. — To byłaby tragedia... — Owszem, owszem — przyznała lady Clara. Zamknęły się za nimi drzwi. W świecie gorączkowych majaków Will Tyacke pochylił się i ujął moją głowę, by mnie pocałować. Jego ramiona objęły mnie i przyciągnęły, moje ręce, zarzucone na jego szyję, zacisnęły się mocno, by pochwycić go bliżej. Powiedział: Kocham cię. — Niech panienka nie płacze, panienko Saro! — rzekła Emily. Muskała moje policzki wilgotną szmatką z muślinu. Po mych zarumienionych policzkach spływały gorące łzy, gardło miałam jednak zbyt ściśnięte i za bardzo brakowało mi oddechu, by szlochać. — Niech panienka nie płacze — prosiła bezradnie. — Nie ma o co płakać. Przepraszam — dodała.

Byli pewni, że umrę. Napisali do Jamesa Fortescue, w tym samym liście donosząc mu o mojej chorobie i małżeństwie. Gdy list nadszedł, James przebywał w Irlandii w interesach, więc pismo musiało czekać na jego powrót do Bristolu. Pod jego nieobecność nie było nikogo, kto by poinformował mieszkańców Wideacre, że mają nowego pana. Że ów londyński lord, przed którym ostrzegał ich Will, rzeczywiście przejął ich ziemię i że ze swą srogą matką poprowadzą majątek, jak im się będzie podobać. Wieśniacy pracowali dalej, wykorzystując własne pieniądze na naprawę pługów, wydając wspólne fundusze na nasiona na zimowe zasiewy, orząc pod zasiewy wiosenne, grodząc, kopiąc dreny, osuszając pola. Nie mieli pojęcia, że zrobiliby lepiej, oszczędzając swe pieniądze. Nikt z Londynu nie pofatygował się, by im powiedzieć o zmianach, jakim będą musieli wyjść naprzeciw, gdy tylko Perry ze swoją mamą zjadą wiosną na wieś. Nie spodziewano się, że ja pojadę. Spodziewano się, że umrę. To bolało Perry'ego. Przeniósł rzeczy do sąsiedniego pokoju, by umocnić swe pretensje do naszego małżeństwa, gdyby ktokolwiek podał je w wątpliwość w przyszłości, po mojej śmierci. Nigdy nie zamykał na klucz drzwi łączących nasze sypialnie i często przechodził tamtędy, by przy mnie usiąść. Po nocy spędzonej na grze wpadał, potykając się, by mnie zobaczyć. Siadał przy łóżku i mamrotał o robrach, które rozegrał, i punktach, które stracił. Gdy miałam napad gorączki, wydawało mi się, że to tato — wciąż lamentujący nad swoim pechem, wciąż winiący innych. Bezustannie wystrychiwany na dudka przez tych, których sam zamierzał oszu-

R

kać. Perry nie był kanciarzem, był wielkim frajerem. Wyobrażałam sobie, jak rozpogadzali się szulerzy i naciągacze, gdy wtaczał się do nowej jaskini gry, uśmiechając się niewinnymi błękitnymi oczyma.

L T

Gdy temperatura opadała i gorączka ofiarowywała mi moment wytchnienia, rozpytywałam go, jak rzeczy się mają, czy wierzyciele dali mu czas teraz, gdy powszechnie wiedziano, że się ożenił. Zniżał głos, by nie przeszkadzać ordynarnej pielęgniarce, która spała, chrapiąc przy kominku, i opowiadał, jak to każdy proponował mu dodatkowe kredyty, jak przeanalizował z prawnikami zestawienia finansowe i sądzi, iż przy dochodach płynących z połączonych majątków Havering i Wideacre mógłby spokojnie prowadzić tryb życia, jaki mu odpowiada.

— Trzeba będzie reinwestować — powiedziałam słabym głosem. Czułam już gorący puls rodzący się ponownie wewnątrz mnie. Znów pościel zdawała się parzyć i była strasznie ciężka. Niebawem zacznę się trząść, będą przechodzić mnie dreszcze. Laudanum uśmierzy ból, lecz nic nie powstrzyma fal gorąca, które wypłuczą mój umysł z wszelkich myśli i wysuszą usta. — Nie mogę reinwestować w tym roku — zaczął Perry. — Może w przyszłym, jeśli będzie dość... — Urwał, dostrzegłszy, jak zmienia się wyraz mojej twarzy. — Znów masz atak, Saro? — zapytał. — Obudzić pielęgniarkę? Skinęłam głową. Tonąc powoli w falach żaru i bólu, słyszałam w purpurowej ciemności zgrzyt oddechu wtłaczającego się niespiesznie w moje ciało, czułam, jak gardło zaciska się coraz bardziej. Przez długi czas nie będę w stanie nabrać powietrza. Jak przez mgłę doszedł mnie krzyk Perry'ego, który budził pielęgniarkę, wrzeszcząc i potrząsając nią. Stąpając ciężko, podeszła do łóżka. Jej szerokie ramię podparło moje plecy, głowa opadła mi na jej przepoconą suknię. Jednym wprawnym ruchem wlała mi laudanum do gardła. Zakrztusiłam się i dźwignęłam, by wziąć oddech.

— Gardło jej się zamyka — powiedziała do Perry'ego swym ostrym tonem. — To koniec. Lepiej niech pan przyprowadzi jaśnie panią, jeżeli chce ją pożegnać. Głos pielęgniarki zdawał się dobiegać z daleka. Nie wierzyłam, że to możliwe — to nie mógł być przecież mój koniec! Przecież jeszcze nawet nie pożyłam sobie. Wychowywano mnie w nędzy w tak grubiański sposób, a pośród luksusów wyższych sfer nie spędziłam nawet roku. Umrzeć teraz, i to na chorobę, którą o wiele łatwiej mogłam złapać jako wygłodzone, źle odziane dziecko, nie miałoby najmniejszego sensu. Lekarstwo zaczynało powoli działać, pojawiło się znajome uczucie odpływania po złocistym morzu. Gdyby pielęgniarka miała rację, gdybym umarła teraz, odeszłabym nie zaznawszy prawdziwego dzieciństwa, nie poznawszy prawdziwej matki, nie dowiedziawszy się, jak to jest być kochaną szczerze i z oddaniem przez uczciwego mężczyznę. A co najgorsze, umarłabym nie wiedząc, co to jest namiętność. Byle dziwka z ulicznego rogu może mieć swego mężczyznę, a ja przez całe życie byłam zimna jak lód. Mężczyznę, którego kochałam, całowałam tylko w snach. W rzeczywistości wychłostałam jego twarz szpicrutą, mówiąc mu, że go nienawidzę. Wydałam słaby jęk — niesłyszalny wśród moich chrapliwych i świszczących oddechów. Weszła lady Clara i natychmiast spojrzała na moją twarz. — Czy masz jakieś życzenie? — zapytała. Nie byłam w stanie odpowiedzieć, lecz wiedziałam, że w żaden sposób nie mogłaby go spełnić. Jedyna

R

rzecz, której pragnęłam, była nie do kupienia. To nie prawo własności Wideacre, lecz zapach tamtego miejsca, smak tamtej wody, widok wysokiej i rozłożystej sylwety domu.

L T

Lady Clara spoglądała na mnie, jakby powiedziała o wiele więcej. — Mam nadzieję, że nie traktowałam cię źle, Saro — rzekła w końcu. — Chciałam dla ciebie dobrze. Chciałam, aby Perry cię poślubił i zamieszkał z tobą. Sądziłam, że może będziecie do siebie pasowali. Istotnie, potrzebowałam Wideacre i cieszę się, że je dostałam, pragnęłam jednak, by to był twój wolny wybór. Popatrzyła na mnie, jakby sądziła, że mogę odpowiedzieć, a już jej prawie nie słyszałam. Jej twarz falowała jak wodorosty pod powierzchnią Fenny. Zdawało mi się, że czuję na języku smak zimnej wilgoci Fenny, jakby przepływała po mojej twarzy, po moich rękach. Lady Clara cofnęła się. Perry został z oczyma zaczerwienionymi od płaczu, z lokami w nieładzie. Nic nie mówił. Po prostu przyciskał czoło do mojej kołdry, dopóki matka nie położyła ręki na jego ramieniu, aby go zabrać. Nie odzywałam się. Wydało mi się, że widzę bramy Wideacre Hall, jak ujrzałam je pierwszej nocy — otwarte, niestrzeżone. Za nimi ciągnął się podjazd do dworu otoczony wysokimi bukami i szumiącymi dębami. Gdzieś w lesie przyczaił się Will, wyglądając ludzi zastawiających wnyki, które kaleczą i ranią. Za bramami była ciemność. Cisza. Byłam wycieńczona i cała rozgorączkowana. Pragnęłam znaleźć się w tej kojącej ciemności. We śnie czekałam tuż obok bram. Potem wstąpiłam w mrok.

ROZDZIAŁ 35 Mrok zapadł na długo. Później z daleka dobiegł mnie śpiew rudzika — poznałam, że jest zima. Zamiast znajomego lepkiego zapachu potu pojawiła się woń kwiatów. Nie słyszałam już zgrzytliwego oddechu, wreszcie mogłam oddychać normalnie. Zbawienne powietrze wpływało do mojego ciała i wypływało zeń bez wytężania sił. Uniosłam głowę — tylko troszeczkę. Poduszka była zimna, pościel wygładzona. Nic mi nie dokuczało, zesztywniałe spracowane mięśnie były teraz rozluźnione, ból gardła zelżał. Najgorsze miałam za sobą. Zrozumiałam to jeszcze przed innymi. Zbudziłam się o szarym świetle poranka. Dostrzegłam pielęgniarkę drzemiącą obok kominka, w którym żarzyły się węgle. Nikt na mnie nie spojrzał, póki nie przyszła Emily podsycić ogień, obudzić pielęgniarkę i odesłać ją na dzień do domu. Gdy po drzemce otworzyłam oczy, ujrzałam nad sobą twarz Emily. Oczy wyszły jej na wierzch ze zdumienia. — Niech mnie diabli! — powiedziała i pognała do starego opieszałego babsztyla przy kominku. Potrząsnęła pielęgniarkę za ramię. — Obudź się, obudź! Ty stara góro mięcha! — zawołała. — Obudź się i popatrz na panienkę Sarcię! Przeszło jej, nie? Przestała się pocić, nie? I nie ma temperatury! Wyszła z gorączki i czuje się w porządku, nie?

R

Pielęgniarka wstała, słaniając się, podeszła do łóżka i przyjrzała mi się. Popatrzyłam na nią. Jej szpetna truskawkowa twarz była niezdecydowana.

L T

— Czy mnie słyszysz, kochaneczko? — zapytała.

— Tak — odparłam. Mój głos był słaby, lecz przynajmniej czysty. Pokiwała głową.

— Minęło jej — rzekła do Emily. — Lepiej przynieś coś do zjedzenia z kuchni — poleciła apodyktycznie. — Mnie też przydałoby się posilić — dodała.

Emily drapnęła za drzwi. Usłyszałam stukot jej stóp, gdy goniła na dół do hallu. Stara grubaska popatrzyła na mnie z wyrachowaniem.

— Pamiętasz, że cię wydali za mąż? — spytała bez ogródek. Potaknęłam. — On sypiał przy otwartych drzwiach do twojego pokoju, i w ogóle — oznajmiła. — Jesteś poślubiona na amen. Chciałaś tego? Skinęłam głową. A niechby ją piorun strzelił za to jej wścibstwo! Nie chciałam myśleć ani o Perrym, ani o lady Clarze, ani o lekarzu, któremu przyrzeczono Dower House na mojej ziemi, czy o proboszczu, który dał mi ślub, choć nie mogłam mówić. Chciałam słuchać jedynie śpiewu rudzika i przyglądać się obłokom płynącym po siwym zimowym niebie, pragnęłam nacieszyć się tym, że moje dłonie nie są już zaciśnięte i lepkie od potu, i powietrzem, którym gładko oddychałam, łagodnym jak spokojne morze. Pokonałam tyfus. Byłam zdrowa. Byłam też niezwykle wyczerpana. Przez następne tygodnie czułam się niczym uczący się chodzić berbeć. Mogłam co najwyżej siadać na łóżku — była to jedyna czynność, przy której nie umierałam ze zmęczenia. Pewnego dnia przeszłam sama do krzesła przy kominku. Trochę później nakazałam Emily, by pomogła mi

przywdziać luźną sukienkę, i zmusiłam się do wyjścia na korytarz, aż do schodów, a tam zawoławszy ją, oznajmiłam, że jestem jeszcze zbyt osłabiona i muszę wrócić do pokoju. Lecz już następnego dnia zeszłam na dół, a dzień potem zostałam na parterze na herbatkę. To nie panienka Sara pokonała gorączkę. To nie cień omdlewającej damy z towarzystwa zwalczył chorobę. I nie panienka Sara przez zaciśnięte zęby rozkazywała teraz Emily, aby — do wszystkich diabłów! — podała jej ramię i pomogła chodzić, chociaż nogi miała jak galareta. To była siła Meridon, bojowego, wulgarnego hardego Cyganiątka. Dama umarłaby. Trzeba być mocnym jak trzaskawka u bicza, żeby przetrwać taką gorączkę i taką opiekę. Dama pozostałaby na całe życie kaleką, obłożnie chorą, jeśliby oczywiście przeżyła. Lecz ja nie chciałam spocząć, nie chciałam, by przygotowywano dla mnie tapczan w salonie. Codziennie zachodziłam nieco dalej, codziennie wstawałam na nieco dłużej. I pewnego dnia, zaledwie tydzień, odkąd po raz pierwszy przeszłam się po sypialni, zażądałam, by przyprowadzono ze stajni Morze pod same frontowe drzwi. Zeszłam po schodach bez niczyjego wsparcia, oparłam swą zbielałą twarz o jego szary pysk i wdychałam znajomy dobry zapach. To ten zapach i widok krnąbrnego narowistego Morza na londyńskiej ulicy sprawiły, że musiałam powrócić do domu, by znów odpocząć i przysposobić się do rozmowy z Peregrine'em. Od czasu mego ozdrowienia rzadko widywałam i jego, i lady Clarę.

R

Lady Havering bardzo rzadko bywała teraz w domu. Najpierw nie mogłam dojść dlaczego, lecz potem Emily przyniosła parę plotek z izby czeladnej. Otóż lady Clara biegała po całym mieście, próbując utrzymać w

L T

tajemnicy skandal wywołany przez jej córkę, Marię. Zaledwie po kilku miesiącach małżeństwa Maria wciągnęła do łóżka swego nauczyciela gry na fortepianie. Jeżeli lady Clara nie przekupi tego mężczyzny, nie uciszy utyskiwań Marii i nie ukręci jak najszybciej łba pogłoskom, dotrą one do uszu niefortunnego małżonka — a Basil był już i tak zmęczony rachunkami za stroje Marii, jej charakterkiem i dąsami. Znałam lady Clarę wystarczająco dobrze, by wiedzieć, że bynajmniej nie robi tego z miłości do córki ani przez szacunek dla świętości małżeńskiego związku. Po prostu bała się śmiertelnie, że Basil wyrzuci Marię, a ta powróci do domu ze zrujnowaną reputacją, wlokąc ze sobą swego muzykanta. To przyniosłoby rodzinie ogromną hańbę. Powiedziała mi tyle, gdy mijałyśmy się tego popołudnia na schodach. — Cieszę się, że widzę cię na nogach, kochanie — rzekła. — I cieszę się, że czujesz się dość dobrze, by jadać na dole. Perry wraca z Newmarket jutro, nieprawdaż? — Owszem — odparłam. Zamyśliłam się, oparta o zimną metalową balustradę. — Wygląda pani na zmęczoną, lady Claro. Zrobiła grymas. — Bo i jestem — przyznała. — Muszę co rychlej udać się do Marii. Basil będzie na obiedzie dziś wieczór i nie ośmieliłabym się zostawić ich sam na sam. Maria ma tak cięty język, że na pewno go sprowokuje, wiem to. Jest już dość ludzi gotowych opowiedzieć mu, co się tu dzieje, jeśli tylko zechce posłuchać. Muszę być rozjemcą. Spojrzałam na nią chłodno.

— Pani się specjalizuje w kojarzeniu intratnych małżeństw — stwierdziłam. — Utrzymać je trudniej, prawda? Popatrzyła mi w oczy. Jej wzrok był równie nieugięty jak mój. — Nie, gdy odpowiada to obu stronom — odrzekła bez ogródek. — Maria jest głupia i nie widzi nic poza swymi namiętnościami. Ty nie. Masz dostęp do fortuny Perry'ego i własnej. Możesz sobie mieszkać na wsi, w mieście albo i na Księżycu, jeśli o mnie chodzi. Chciałaś, żebym cię wprowadziła do towarzystwa, więc zrobiłam to. Wprowadzę cię na Dwór, twoje dziecko będzie najpotężniejszym posiadaczem ziemskim w Sussex. Wyraziłaś zgodę na to małżeństwo, Saro, i dobrze na tym wyjdziesz. Mnie nie wiń. Pokiwałam głową. — Nauczę się z tym żyć — powiedziałam stanowczo — Lecz ja nie wyraziłam zgody. Wzruszyła ramionami. Była zbyt mądra i bystra, by dać się pogrążyć. — Dobrze na tym wyjdziesz — powtórzyła. — Poza tym teraz już nie masz wyboru. Przytaknęłam. Miałam jednakże cień nadziei, że uda mi się uwolnić. Zgodzić się na małżeństwo z Perrym, gdy litowałam się nad nim, litowałam nad sobą i poważałam — niemal kochałam — lady Clarę, to jedno. Lecz przyglądać się, jak Perry kradnie z mojej sakiewki, kiedy leżę chora, jak lady Clara ograbia mnie z ziemi, sądząc, że umieram, to, u diabła, zupełnie coś innego. Jeśli będę mogła się uwolnić, zrobię to. A jeśli się uwolnię, będzie na mnie czekać Wideacre. I może będzie tam wciąż Will.

R

Posłałam spiesznie lokaja z listem do prawnika Jamesa Fortescue. Przyjęłam go prywatnie w jadalni i opowiedziałam bez owijania w bawełnę, co się wydarzyło. Z rozdziawionymi ustami, stawiając długie kroki,

L T

kręcił się po pokoju niczym znarowiony kocur, zanim ułoży się przed paleniskiem. — Nie wiedziałem! — przyznał. — Dotarło do mnie tylko, że potrzebne jest specjalne zezwolenie, ponieważ jest pani ciężko chora. A było mi wiadomo, że od miesięcy mieszkała pani w ich domu jak członek rodziny. Skinęłam głową.

— Nie winię pana — powiedziałam. Nie miałam dość energii na długą rozmowę. Chciałam jedynie usłyszeć, czy rzeczywiście jestem usidlona na dobre. — Nie winię pana — powtórzyłam. — To nie jest pana wina. Proszę mi tylko powiedzieć, czy ten ślub jest ważny. Czy mam teraz jakiś wybór? Odwrócił się w stronę kominka i pilnie przyglądał płonącym kłodom. — Czy spał w pani łóżku? — zapytał oględnie. Potaknęłam. — Owszem — przyznałam — Zadbali o to. Ale tego nie robiliśmy. Wzdrygnął się cały, jakbym ukłuła go moją niedelikatnością jak szpilką. Nie byłam już panienką Sarą. — Rozumiem — powiedział wolno, aby pokryć nerwowość. — W takim razie ekspertyza lekarska, jeśli w ogóle zdobyłaby się pani na coś takiego, dowiodłaby, że jest pani rzeczywiście... — zawahał się. — Ekspertyza przeprowadzona przez lekarza? — zapytałam. Skinął głową. — Aby udowodnić, że małżeństwo nie zostało skonsumowane, w celu uzyskania unieważnienia — oświadczył, patrząc na dywanik pod swymi butami i płoniąc się niczym uczniak.

Pomyślałam o koniach, których dosiadałam, i upadkach, jakie mi się przytrafiały. Pomyślałam o jeździe na oklep i wspinaczce po drzewach. Spojrzawszy na jego twarz, zrobiłam niewyraźny grymas. — Nie miałam dotąd mężczyzny, lecz wątpię, bym mogła to udowodnić — stwierdziłam. — Tam, skąd pochodzę, niewiele jest dziewcząt, które plamią prześcieradła w noc poślubną. Żyje się tam zbyt ciężko. Pokiwał głową, jakby rozumiał, lecz wiedziałam bardzo dobrze, że on tego nie pojmuje. — A więc aby uzyskać rozwód, staniemy przed poważnym problemem — rzekł ostrożnie. — Ale nawet jeżeli rozwód byłby możliwy, i tak nie wróciłby pani jej ziemi. Oparłam się o krzesło. Istotnie, byłam ogromnie wyczerpana. — Ujmę to tak: moje małżeństwo nie może zostać unieważnione. Przytaknął. — Mogę otrzymać rozwód? — Tylko w przypadku skandalicznego nadużycia przemocy i okrucieństwa — wtrącił nieśmiało. Obrzuciłam go badawczym spojrzeniem. — Uwięzienie, dręczenie, pobicie, takie rzeczy — wyjaśnił cicho. Potaknęłam. Tam, skąd przybyłam, kobieta i mężczyzna — jeśli mieli siebie dość — stawali w publicznym miejscu i ogłaszali, że nie są już mężem i żoną. To było wszystko — każde szło w swoją stronę. Lecz ary-

R

stokracja musiała przecież myśleć o swych włościach i dziedzicach.

— Nie wydarzyło się nic z tych rzeczy — rzekłam. — Ale nawet gdyby się wydarzyło i mogłabym za-

L T

żądać rozwodu, mówi mi pan, że nie zwrócono by mi mojej ziemi.

Adwokat odwrócił się od ognia. Wyraz jego twarzy był uprzejmy, lecz z rezerwą. — Teraz to jest jego ziemia — odparł. — Jest pani mężem i panem. Wszystko, co posiadała pani w momencie zawarcia małżeństwa, stało się jego własnością w tamtej chwili. Jest jego i może z tym robić, co mu się żywnie podoba. Takie jest prawo, lady Havering. — Zrobił pauzę. — Przyznano pani hojną pensję i system rozrachunkowy — dodał.

— Widziałem intercyzę, rzeczywiście jest bardzo szczodra. Lecz zarówno religia, jak i prawo, i nasza tradycja utrzymują, że lepiej jest, gdy wszystko znajduje się w posiadaniu męża. — Wszystko? — zapytałam. Myślałam o bukowym zagajniku na drodze na wzgórza, gdzie słońce sączy się przez listowie, a cienie przesuwają się po orzechowych kopczykach liści u stóp drzew. — Wszystko — odrzekł. Pokiwałam głową. — No to jestem poślubiona na amen — stwierdziłam. — Najlepiej zrobię, jeśli w pełni to wykorzystam. Wziął swój kapelusz i rękawiczki. — Przykro mi z powodu całego zamieszania podczas pani choroby — powiedział urzędowo. — Niestety, gdy tylko złożyła pani podpis pod aktem ślubu, stało się. Z trudem przywołałam na twarz uśmiech, hardy uśmiech małej żebraczki. — Rozumiem — rzekłam. — Powinnam była mieć się na baczności. Przez całe życie mieszkałam pośród złodziei, panie Penkiss. Powinnam była się domyślać, że jestem pośród nich nadal.

Nałożył kapelusz. Nie bardzo podobało mu się, że wdowę po parze królestwa wrzucam do jednego worka z bandą złodziejaszków, jednak nie powiedziałby mi tego w oczy, skoro opłacano go z majątku należącego do mnie. Poszedł sobie. Zadzwoniłam po Emily. Chciałam, by objęła mnie swym młodym ramieniem i pomogła mi wejść na górę. Musiałam odpocząć, byłam bardzo słaba. Podczas długich tygodni rekonwalescencji nie widywałam Perry'ego, ponieważ wyjechał do Newmarket na wyścigi. Wrócił do Londynu dzień po mojej rozmowie z adwokatem, w pogodny i rześki styczniowy poranek; w powietrzu unosił się zapach śniegu, którego nie mógł pochłonąć nawet smog londyńskich ulic. Spróbowałam przejażdżki nadmiernie kołyszącym landem lady Clary i właśnie zajeżdżałam pod dom, wycieńczona, przeliczywszy się chyba z siłami w mojej nieustępliwej walce o powrót do zdrowia, gdy spostrzegłam Perry'ego. Promieniał jak nowa gwinea w słońcu — złotowłosy, błękitnooki, roześmiany jak dzieciak. I zalany jak bela. Wypadł z podróżnego dyliżansu, chichocząc niczym brzdąc w pogodny dzień. Lokaje, kroczący dostojnie po schodach, by zabrać jego bagaże, nagle przyspieszyli kroku i pognali na łeb na szyję wyciągnąć go z rynsztoku. Nogi Perry'ego zbuntowały się i każda chciała biec w inną stronę, podczas gdy on śmiał się w głos. — Patrzcie, Sara! — rzekł, dostrzegłszy mnie. — Już na nogach! Wyglądasz cudownie!

R

Spojrzałam na niego wilkiem. Zdawałam sobie sprawę, że jestem blada jak ściana, a moje loki znów splątały się w miedziane kudły, które pod kapeluszem wyglądały śmiesznie, a ukryte pod czepkiem sprawiały, że zdawałam się łysa.

L T

— Miałem takie szczęście! — zawołał wesoło. — Nic tylko wygrywałem i wygrywałem, uginam się pod ciężarem gwinei, Saro! Zabiorę cię dziś wieczorem do teatru, żeby to uczcić! — Wprowadźcie go — rzuciłam szorstko lokajom i sama udałam się przed nimi do salonu. Perry kroczył pewniej, gdy znalazł się w domu. Opadł na fotel i roześmiał się. — Wiesz, naprawdę dobrze mi poszło — oświadczył. Wysiliłam się na blady uśmiech. — Cieszę się — odparłam. Zapukano do drzwi. Weszła pokojówka z herbatą. Usadowiłam się przy kominku i odebrałam filiżankę, którą mi podała. Perry pił swoją łapczywie, kilkakrotnie ją napełniając — Dobrze być w domu — przyznał. — Widziałam się z moim prawnikiem — powiedziałam oschle. — Małżeństwo jest niepodważalne, a intercyza wchodzi w życie. Natychmiast prześlą ci tytuły Wideacre. Perry skinął głową. Powoli trzeźwiał. — Byłem spłukany, Saro — rzekł. — Zupełnie pogrzebany. Trafiłbym do więzienia, gdybyśmy się nie pobrali. Przytaknęłam, lecz moja twarz pozostała kamienna. Wzruszył ramionami. — Mama powiedziała... — zaczął, ale urwał. — Jest mi diabelnie przykro, jeśli się na mnie gniewasz, Saro — oznajmił. — Ale nie potrafiłem myśleć o niczym innym. Lekarz powiedział, że umrzesz. Nie myślałem nawet o przejęciu Wideacre. Myślałem tylko o przejęciu moich pieniędzy i sądziłem, że nie miałabyś nic prze-

ciwko temu. Poza tym i tak nie chciałaś przecież poślubić nikogo innego. A my do siebie bardzo ładnie pasujemy. Byłam zbyt wyczerpana, aby się złościć. Popatrzyłam na niego i ujrzałam go takim, jakim był naprawdę. Miernotą i opojem. Człowiekiem zbyt lękliwym, by przeciwstawić się własnej matce, i zbyt głupim, by trzymać się z dala od hazardu i kieliszka. Był mężczyzną, w którym nie mogłaby się zakochać żadna kobieta, mężczyzną, którego żadna kobieta nie mogłaby szanować. Zastanowiłam się nad sobą, kobietą okaleczoną już w dzieciństwie, która nie mogła znieść dotyku mężczyzny ani przyjąć jego miłości, która przez całe życie marzyła, by żyć w pewien sposób, by odszukać pewne miejsce. A kiedy je odnalazła, znaczyło tak niewiele. Nie byłam już panienką Sarą z jej nadziejami na olśniewający londyński sezon i zapałem, by poznać, jak żyją ludzie z towarzystwa, z jej wiarą w to co najlepsze. Byłam znów Meridon, oszukiwaną przez całe dzieciństwo, aż jej serce stało się jak głaz, ograbioną w życiu dorosłym przez ludzi, którzy w jej przekonaniu mieli być azylem. — Pasujemy do siebie — powiedziałam ze znużeniem — lecz nie żywię co do nas wielkich nadziei. Perry wyglądał na zakłopotanego. — Chciałaś jechać do domu... — ośmielił się po chwili. — Do domu na wsi. Gdy będziesz czuć się wystarczająco dobrze, by podróżować, możemy pojechać do Havering. — Rzucił na mnie okiem. — Albo do Wideacre, jeśli wolisz. Skinęłam głową.

R

— Chciałabym tego — przyznałam. — Chciałabym pojechać do Wideacre tak szybko, jak to możliwe.

L T

Za kilka dni powinnam już móc podróżować. Jedźmy więc.

Uśmiechnął się do mnie niewyraźnie, błagalnie jak dziecko.

— Nie jesteś tak naprawdę zła, Saro, prawda? — zapytał. — Nie chciałem cię rozgniewać ani zasmucać. To mama była pewna. Wszyscy byli przekonani, że umrzesz. Nie sądziłem, abyś miała coś przeciwko temu, co się stało. Przecież gdybyś umarła, nie sprawiałoby ci to żadnej różnicy. Wstałam, utrzymując równowagę oparta o kominek.

— Nie — rzekłam. — Doprawdy nie mam nic przeciwko temu, co się stało. Nikogo innego nie chciałam poślubić. Nie to jednak sobie planowałam, to wszystko. Perry potykał się, idąc otworzyć mi drzwi. — Jesteś teraz lady Havering — powiedział zachęcająco. — Musi ci się to podobać. Spojrzałam wstecz, poprzez te wszystkie długie lata, na moje dzieciństwo, kiedy jako mała dziewczynka z umorusaną twarzą, leżąc na koi, śniłam o dobrym nazwisku, dobrym domu, o tym, by pasować do wybornego pięknego krajobrazu. — Chyba tak — odparłam. — Pragnęłam tego przez całe życie. To go uspokoiło. Ujął moją dłoń i pocałował delikatnie. Nie poruszyłam się. Perry odziedziczył nieśmiałość swej matki — nigdy nie objąłby mnie, nie zasypywał pocałunkami, nie muskałby mnie w przelocie dla samej przyjemności dotykania mojego ciała. Cieszyło mnie to. Nadal lubiłam zachowywać dystans między sobą a innymi. Perry przepuścił mnie, a ja minąwszy go, udałam się po płytkich kamiennych schodach do sypialni, by położyć się na łóżku, zapatrzeć w sufit i spróbować nie myśleć.

Przez następny tydzień starałam się nabrać więcej sił. Lady Clara narzekała, że w ogóle nie bywam w towarzystwie. — Nie opłaca ci się zmuszać mnie do przyjęcia tytułu wdowy,* jeśli zamierzasz żyć jak pustelnica — powiedziała pewnego dnia przy obiedzie. * Wdowa — tytuł nadawany majętnym wdowom po dygnitarzach, gdy tytuł lady przeszedł na żonę syna dziedziczącego majątek (przyp. tłum.).

Odpowiedziałam jej z półuśmiechem: — Jestem zbyt wytworna, by obcować z pospolitymi ludźmi. Roześmiała się i nie dokuczała mi więcej. Była wciąż za bardzo zajęta zabieganiem o utrzymanie małżeństwa Marii, by tracić czas na mnie. Notatka o naszym sekretnym ślubie ukazała się w gazetach, a wszyscy przyjaciele lady Clary wiedzieli, że byłam poważnie chora, i później mieli wyprawić dla mnie przyjęcia. Osobom spotykanym w parku mówiłam, że aktualnie nie czuję się jeszcze najlepiej i nie stać mnie na więcej niż tylko krótkie przejażdżki i spacery. Morze był doskonały. Brakowało mu naszych codziennych wypraw, a stajenni nie lubili go wyprowa-

R

dzać, ponieważ był rozbrykany i nieposłuszny. Gdy mijał go dyliżans, płoszył się, gdy ktoś krzyknął głośno na ulicy, wyrywał się i gnał na środek jezdni, i zwykle był już w pół drogi, nim zdołali go uspokoić. A gdy choćby

L T

tknęli go batem, stawał dęba, wspinając się wysoko na zadnich nogach, i nie mogli go okiełznać. Lecz przy mnie był łagodny jak emerytowana szkapa. Podczas pierwszej wycieczki, podsadzona przez parobka na siodło, zebrałam wodze i czekałam, czy coś się nie stanie — czułabym się o wiele pewniej, dosiadając go okrakiem, ale znajdowałam się na stajennym dziedzińcu ubrana w swój zielony kostium, blada jak świeżo pobielona ściana.

Na głowie miałam śmieszną czapkę zamiast zwykłego kapelusika — po prostu przy krótkich lokach nie trzymały żadne szpilki. Lady Clara była zgorszona, gdy zagroziłam, że będę jeździć z odkrytą głową. Morze wietrzył nosem, jakby zastanawiał się, czy nie pognać od razu do parku, lecz wyczuwszy moją lekkość, napiął mięśnie. — Morze — powiedziałam. Na dźwięk mego głosu nastawił uszu i poruszył się nieznacznie. Wiedziałam, że mnie pamięta, że pamięta rumianego jegomościa, który był jego właścicielem, zanim do niego przyszłam. Pamięta też małą stajnię za gospodą w Salisbury i to, jak dosiadałam go delikatnie, o połowę lżejsza niż jego dotychczasowy jeździec, i przemawiałam spokojnym głosem. Sądziłam, że przypomni sobie tę podróż, kiedy przytroczono go do dwukółki Roberta Gowera, a ja, brocząc krwią, omdlewałam z wycieńczenia, opierając głowę o ramię Roberta. Sądziłam, że będzie pamiętać niewielką stajnię w Warminster, to, jak przychodziłam do niego co rano, stukocząc po drewnianych schodkach, by go powitać, nim pójdę na śniadanie, a potem przynosiłam mu skórkę ciepłej bułki. I byłam pewna, że pamięta tę noc, kiedy nie było dokoła nikogo poza nami. Nikogo na całym świecie, tylko nas dwoje przejeżdżających cichutko przez rozespane wioski: ja, zagubiona jak dziecko bez matki, i on, truchtający

bezgłośnie i pewnie ścieżkami, którymi nigdy przedtem nie kroczył, zmierzając z nieomylnością wskazówki busoli do naszego domu. Pochyliłam się i poklepałam go po szyi. Naprężył się i posłuszny dotykowi moich pięt, ruszył swym płynnym krokiem z dziedzińca, przez stajenny zaułek, na tłoczną drogę do parku. Parobek postępował krok za nami, obserwując mnie nerwowo, przekonany, że nie czuję się wystarczająco dobrze, by jeździć konno i że Morze z pewnością zrzuci mnie na widok pierwszego beczkowozu lub rozwrzeszczanej mleczarki. Nie zrobił tego. Szedł spokojnie niczym dorożkarski koń z klapami na oczach, obok otwartych drzwi i krzykliwej służby, obok fur, dostawczych wozów i ulicznych sprzedawców. Obok całego zgiełku i krzątaniny wielkiego miasta aż do bram parku. I nawet później, mając przed sobą płaską zieloną darń i miękki janowiec pod kopytami, wygiął jedynie szyję i nastawił uszy, idąc wciąż stępa, a potem przechodząc w płynny, równomierny kłus. Szedłby szybciej, a ponieważ skończyłam raz na zawsze z konwenansami dobrze wychowanego towarzystwa, pozwoliłabym mu. Jednakże po niewyraźnym brzęczeniu w uszach i dziwnym, omdlewającym uczuciu poznałam, że nadwerężam swe dopiero co odzyskane siły za bardzo i powinnam już wracać. Skierowaliśmy się w stronę domu. Morze kroczył dość chętnie, choć zdawałam sobie sprawę, że tęskni do naszego dzikiego galopu. Szedł statecznie z powrotem ulicami miasta i zatrzymał się przed frontowymi

R

drzwiami ot, po prostu, jak koń pociągowy objeżdżający z dostawą znajomy rewir. — Przy pani jest cudowny — przyznał parobek. — Szkoda, że nie jest taki przy nas. W zeszłym tygo-

L T

dniu wyrwał mi się i myślałem, że już nigdy go nie sprowadzę do domu. Nie mogłem go zatrzymać, co najwyżej mogłem go prowadzić po okręgu. Wszystkie leciwe damy gapiły się na mnie, i w ogóle! Było mi wstyd! — Przykro mi, Gerry. — Jedną ręką wspierałam się o balustradę, a drugą poklepywałam chłodny bok Morza. — Nigdy za bardzo nie lubił mężczyzn. Znęcano się nad nim, zanim go dostałam. To usposobiło go niechętnie do jeźdźców.

Parobek zdjął czapkę i zsunął się z konia.

— Poprowadzę je — rzekł. — Przynajmniej mnie nie ściągnie, jeżeli się rozbestwi, gdy pani zniknie z pola widzenia. — W porządku — potaknęłam. — Zajdę jutro do stajni o tym samym czasie. — Dobrze, panienko — powiedział uprzejmie, lecz zaraz się poprawił: — To znaczy, dobrze, lady Havering. Wzdrygnęłam się, słysząc swój nowy tytuł: lady Sara Havering. Wzruszyłam ramionami. Wiele dzieliło mnie od małego brudnego wozu, w którym gnieździła się dwójka wygłodniałych dzieciaków. Uśmiałaby się, gdyby wiedziała. Wzmocniłam się po tej przejażdżce. Jeździłam teraz każdego dnia, każdego dnia spacerowałam. Czasem, kiedy Perry zdążył już wstać i wytrzeźwieć, wybierał się ze mną. Na co dzień, w środku olśniewającego sezonu w Londynie, żyłam samotnie, w spokoju i odosobnieniu. Od czasu do czasu znajomi w parku zatrzymywali powozy, by mnie powitać i zagadnąć, czy idę na to lub owo przyjęcie. Tłumaczyłam zawsze, że nie wróciłam jeszcze zupełnie do sił, a oni akceptowali tę wymówkę. Czasami, gdy przybywali goście lady Clary, znajdowałam się akurat w salonie. Siadywałam cichutko pod oknem na jakiś czas, a potem oznajmiałam, że

muszę udać się do sypialni, gdyż nadal jestem nieco zmęczona. Pozwalali mi odejść. Wszyscy pozwalali mi odejść. Nie miałam po co zostawać. W towarzystwie zaakceptowano mnie, byłam dziedziczką z urodzenia, miałam tytuł, byłam poślubiona największemu posiadaczowi ziemskiemu w Sussex i choć plotkowano o rosnącym skandalicznym opilstwie Perry'ego, na mój temat nie pojawił się nawet cień pogłosek. Z pewnością byłam dziwaczna i nietowarzyska, lecz nie powinni na to narzekać. Sądzę, że gdy spod krótko ostrzyżonych włosów spoglądały na nich srogie oczy Meridon, wyczuwali, że w ich świecie jestem przybyszem i obcym, i pozwalali mi odejść.

ROZDZIAŁ 36 Dwa dni później otrzymałam list:

Droga Saro! Nie umiem wyrazić, jak jest mi przykro, że byłem z dala od domu, gdy zapadłaś na zdrowiu, i że pod mo-

R

ją nieobecność odbył się twój ślub. Jak mi wiadomo z kancelarii Penkiss & Penkiss, konsultowałaś się z nimi co do legalności takiego małżeństwa i oświadczono ci, a potwierdzono mnie, że twój związek jest prawomocny. Jestem głęboko nieszczęśliwy, że wówczas nie byłem do twej dyspozycji i nie mogłem ci pomóc. To tak jakbym

L T

raz jeszcze utracił twoją matkę, przysługując ci się tak źle.

Nie potrafię w żaden sposób cię pocieszyć. Mogę jedynie powiedzieć, iż wierzę mocno, że twój mąż ustatkuje się teraz, skoro wstąpił w związek małżeński, a jeśli nie, pamiętaj, że jest doskonale przyzwyczajony do tego, iż jego majątkiem zarządza kobieta. Możesz się znaleźć w sytuacji, w której cała odpowiedzialność za prowadzenie obu majątków — Havering i Wideacre, spocznie na tobie i być może stwierdzisz, że ta praca jest przyjemna i warta zachodu.

Było moim życzeniem, abyś wyszła za mąż z wyboru, kierując się uczuciem. Lecz mniemam, że ty sama nie bardzo życzyłaś sobie „małżeństwa z miłości". Jeśli było tak rzeczywiście, to żadne aranżowane małżeństwo nie mogłoby być stosowniejsze niż wasze, jeżeli oczywiście ty i lord Peregrine potraficie się zgodzić. Wiem, że polubiłaś go od chwili, gdy spotkaliście się po raz pierwszy. Będę się gorąco modlić, Saro, by nadal cieszyło cię jego towarzystwo i aby on traktował cię dobrze. Jeśli pojawi się cokolwiek, w czym mógłbym cię wspomóc, nalegam, byś się do mnie zwróciła. Jeżeli nie będziecie się we dwójkę zgadzać, zawsze możesz zamieszkać u mnie, a ja będę cię utrzymywać niezależnie od tego, co powie na to wielki świat. Ufam, że wybaczysz mi, iż nie byłem w stanie uchronić cię przed tym małżeństwem. Nie wyjechałbym z kraju, gdybym wiedział, jak ciężko jesteś chora. Przybyłbym natychmiast do Londynu, aby się przekonać, czy mogę ci się przydać. Żal nie zda się na nic, lecz żywię nadzieję, że wierzysz, iż mój jest szczery. Kiedy pomyślę o twej matce i zaufaniu, jakim mnie obdarzyła, moje serce przepełnia gorycz. Szczerze oddany, James Fortescue

P.S. Otrzymałem dziś wieści od Willa Tyacke. Mówi, że uprzedził cię, iż nie będzie służyć lordowi Peregrine'owi, i składa oficjalną rezygnację ze skutkiem natychmiastowym. Temu strapieniu potrafię zaradzić. Ogłoszę zaraz, że poszukujemy zarządcy na jego miejsce. Będzie go brakować przyjaciołom w Wideacre, lecz może to i bardziej roztropnie, jeśli z nastaniem nowego dziedzica rozpocznie pracę nowy rządca. Will ujrzał niedawno w prasie informację o twoim ślubie. Najwidoczniej nie wie, że byłaś niezdrowa. Przyjął posadę na północy Anglii i wyjeżdża bezzwłocznie.

Przeczytałam list kilkakrotnie, siedząc przy mahoniowym stoliku w salonie. Z ulicy dochodził głośny harmider. Było mi przykro, że James tak boleje, iż nie uchronił mnie przed małżeńskimi knowaniami Haveringów. Powinien na to machnąć ręką. Nikt nie mógł przypuszczać, że zachoruję. Nikt nie mógł przewidzieć, że na powrót odzyskam zdrowie. Gdybym umarła, jak wszyscy się spodziewali, nikomu nie stałaby się żadna wielka krzywda. Korporacja Wideacre — ogromny śmiały eksperyment — upadłaby i tak z nadejściem nowego dziedzica. Tak naprawdę pełen goryczy był fakt, iż przekonywano mnie co do słuszności prowadzenia majątku, jakby życie jakiegoś ubogiego wieśniaka miało wartość teraz, gdy oddałam wszystko w ręce nowego pana. Ale James miał rację — w moim domu ja będę panią, ziemia będzie uprawiana tak, jak ja sobie zażyczę, a będę uprawiać Wideacre tak, jak robiłby to Will. Zrobiłam smutną minę. Bez niego to będzie zupełnie inne miejsce.

R

Otworzyłam list raz jeszcze i ponownie przeczytałam post scriptum. Pokiwałam głową. Powiedział, że

L T

odejdzie — tego dnia w parku, gdy rozstawaliśmy się w złości. Próbował mnie ostrzec, lecz ja nie chciałam słuchać. Próbował utrzymać Wideacre jak należy, jako jedno z bardzo niewielu miejsc, gdzie zyski z ziemi dostają się tym, którzy na nie zapracowali. Gdzie ludzie mogą pracować i czerpać z tego pełną korzyść, a nie resztki, które pozostaną, gdy swą część zagarnie już i pan, i kupiec, i pastor. Byłam wówczas po stronie panów, kupców i pastorów. Teraz nie. Znajdowałam się już tak blisko śmierci, jak tylko można się do niej zbliżyć, i czułam, jak ktoś ujmuje moją spoconą rękę i podpisuje za mnie akt przekazania mojej ziemi. Nigdy więcej nie uwierzę, że niektórzy ludzie są lepszej marki i zasługują na dostatniejsze życie niż inni. Wszyscy mamy potrzeby. Wszyscy pragniemy je zaspokoić. Niektórzy ludzie są bystrymi łajdakami — im udaje się dostać trochę więcej, na tym polega cała różnica. Nigdy nie będę mogła mu o tym powiedzieć. Odszedł, jak przysiągł, do nowej korporacji, nowej próby zbudowania prawdziwej sprawiedliwości w angielskim sposobie gospodarowania. Nie słowa na papierze, nie koncepcje w ludzkich głowach, nie układna pogawędka przy obiedzie. Rzeczywiste zmiany dla rzeczywistych ludzi. Wiedziałam, że gdy ten eksperyment zawiedzie — bo zawieść musi, ponieważ jest zbyt nikły w świecie zbyt wielkim i nieprzejednanym — Will pójdzie gdzie indziej, i jeszcze gdzie indziej, i znów gdzie indziej. I choć może nigdy nie zwycięży, nigdy też nie przestanie walczyć, przenosząc się z miejsca na miejsce, robiąc, co będzie mógł, na skromne, lecz śmiałe sposoby, aby postawić tamę zachłanności i korupcji świata, który my, arystokracja, budujemy. Złożyłam list ostrożnie i pochyliłam się, by wrzucić go do ognia. Nie przyda się na nic ani mnie, ani żadnemu z Haveringów, nawet jeśli wiedzieli, że sprzeciwiłabym się ich życzeniom, gdybym mogła. Wystąpi-

łam raz przeciw lady Clarze, przyjęłam niezręczne przeprosiny Perry'ego. Wygrali, gdyż bogaci wygrywają zawsze. Oni stanowią prawa. Oni tworzą świat. Oni wygrywają bitwy. Żałowałam, że zabrało mi tyle czasu, by to zrozumieć. Wychowywałam się w nędzy tak skrajnej, iż ludzie z wyższych sfer zdawali się należeć do innej rasy, i tęskniłam jedynie za tym, by zostać jedną z nich. Sprawiali wrażenie, że to takie proste! Że doskonała odzież, wyborne jedzenie i ugrzeczniona paplanina są przydanym im przez Boga prawem. Nie było widać ich zmagań o to, by pieniądze przynosiły coraz więcej nowych pieniędzy, nie było widać źle opłacanych służących i kancelistów, którzy doglądali ich potrzeb i owe pieniądze zarabiali. Widziało się tylko gładką powierzchnię ukończonego dzieła — świat wyższych sfer. Oparłam się o kominek i spojrzałam w ogień. To tak jakbym utrzymywała, że marmur tego kominka wydobyto w takim stanie prosto z ziemi — wyszlifowany i rzeźbiony — i nigdy nie potrzebował obróbki. Potrafili udawać, że ich bogactwo przyszło zupełnie naturalnie, jakby na nie zasługiwali. Całkowicie zatuszowali nędzę, trud i zwyczajnie wstrętny mozół, z jakim zdobywano pieniądze, które oni przepuszczali z uśmiechem. Byłam tak zepsuta jak oni. Byłam nawet gorsza, ponieważ wiedziałam, jak wygląda życie na samym dnie, a jednak myślałam egoistycznie tylko o tym, by wydobyć się z ubóstwa, by dotrzeć na szczyt. I jakąż napełniło mnie to goryczą, gdy dotarłszy tam, spostrzegłam, że jako panienka Lacey czuję się równie nikczemna i plugawa jak wówczas, gdy byłam ulicznym złodziejaszkiem.

R

Bo oni stworzyli plugawy świat — oni, ludzie, którzy mieli władzę i talent i nie okazywali żadnej litości. Miałam tego dość. Nie będę już więcej panienką Sarą Lacey! Zapukano do drzwi salonu.

L T

— Lady Saro, przesyłka dla pani — powiedziała służąca.

Odwróciłam się z nachmurzoną miną, co sprawiło, że szybko się wycofała. Zapomniałam, że nie jestem już panienką Sarą. Teraz byłam lady Sarą, a opowiadanie się po stronie ubogich, podczas gdy przesiadywałam w salonie ogromnej miejskiej rezydencji Haveringów, obsługiwana przez tuzin źle opłacanych ludzi, było parszywym nonsensem.

Wzięłam paczkę bez słowa podziękowania i otworzyłam ją. Przysłał ją mój adwokat, pan Penkiss. Zawierała intercyzę i tytuły własności Wideacre dla Perry'ego. Wideacre nie było już w rękach Laceyów. Wideacre nie było już moje. Rozłożyłam stary dokument na stoliku i przyjrzałam mu się. Nic mi nie mówił, pismo było zabawne, i to nawet nie po angielsku. Ale podobały mi się ciężkie pieczęcie u dołu — ciemnoczerwone i popękane — i grube, lśniące różowe wstążki pod nimi. Podobały mi się brązowe zakręcane litery i stary gruby rękopis. Tu i ówdzie w tekście mogłam odróżnić słowo „Wideacre" — wiedziałam, że traktuje o mojej ziemi. Laceyowie otrzymali ją jako darowiznę od króla. Od normańskiego króla, który przybył pewnego razu, powybijał podczas wojny mieszkańców i zajął kraj. Tak o tym opowiadano w szlacheckich salonach. W knajpach Acre mówiono natomiast, że Laceyowie ukradli ziemię, ograbili wieśniaków takich, jak Tyacke'owie, którzy mieszkali tu od lat. A w cygańskich wozach mówiło się, że kiedyś to Cyganie posiadali całą ziemię, mieszkali obok wróżek i chochlików, za pan brat ze starą magią, aż do nadejścia ludzi z mieczami i pługami. Zaśmiałam się żałośnie. Wszyscy to zbóje: pokolenie za pokoleniem. Ale największą kradzieżą jest odebranie komuś jego przeszłości. Tak to dzieci z majątku Havering, uczęszczające do szkoły, były przekonane, że

Haveringowie byli tu zawsze. I uczono je, że nie mają żadnego wyboru i muszą zdejmować czapki przed potęgą bogatych, nie mają żadnej alternatywy i muszą dla nich pracować — i samemu próbować się wzbogacić. Zwinęłam pergamin ostrożnie i odłożyłam go obok intercyzy. Jeśli dziś wieczór Peregrine nie upije się zanadto, może jutro będzie się czuł dość dobrze, by zawieźć dokumenty swym prawnikom. Zerknęłam za okno. Powoli niebo zasnuwała ciemność, ta chłodna wilgotna ciemność końca stycznia, która kazała mi cieszyć się ciepłym ogniem w kominku i cichym pokojem. Zadzwoniłam, by przyniesiono więcej drewna. Usłyszałam, jak frontowe drzwi trzasnęły za powracającym do domu Perrym. Chwiał się na nogach, lecz widywałam go już w gorszym stanie. Rozpromienił się na mój widok i okrasił twarz swym dobrodusznym pijackim uśmiechem. — Dobrze widzieć cię na nogach — rzekł. — Cieszę się, że znów jesteś zdrowa. Brakowało mi ciebie, gdy chorowałaś. Odpowiedziałam mu, uśmiechając się. — Byłby z ciebie tragiczny wdowiec. Perry przytaknął niespeszony. — Brakowałoby mi ciebie tak czy owak — odparł. — Uff, dobrze jest mieć tyle pieniędzy, ile się potrzebuje!

R

— Aktualnie wygrywasz czy przegrywasz? — zapytałam sucho.

— Nadal wygrywam! — wykrzyknął zachwycony. — Nie mam pojęcia, ki diabeł siedzi w tych kartach.

L T

Odkąd wróciłem z Newmarket, nie przegrałem ani partyjki. Jeśli tak dalej pójdzie, nikt nie będzie ze mną więcej grywać poza kapitanem Thomasem i Bobem Redfernem! Ściągnąłem z nich obu chyba z tysiąc gwinei! — No tak — powiedziałam. — Czy zechciałbyś porzucić te wszystkie podniety i wrócić do domu? Chcę jechać do Wideacre, a obecnie czuję się wystarczająco dobrze, by podróżować. Perry zadzwonił, a gdy wszedł lokaj, kazał przynieść mocny poncz. — Kiedy zechcesz — odrzekł. — Lecz drogi nie są teraz najlepsze. Dlaczego nie zaczekamy, aż się ociepli i trakty będą mniej błotniste? Jeszcze gdzieś utkniemy. Wniesiono srebrną czarę. Perry napełnił swoją filiżankę, podał też jedną mnie. Zrobiłam maleńki łyczek i skrzywiłam się. — Uuuch, Perry! To o wiele za mocne! Toż to czysta brandy! Perry rozpogodził się. — Chroni przed zimnem — oświadczył. — Czy przestaniesz pić, gdy już będziemy w Wideacre? — zapytałam w zadumie. — Czy naprawdę przestaniesz pić i grać? Czy to w istocie tylko pobyt w Londynie tak na ciebie wpływa? Perry rozprostował nogi przed kominkiem. — Powiem ci prawdę — rzekł. — Zacząłem uprawiać hazard, ponieważ byłem znudzony, i zacząłem pić, ponieważ byłem samotny i przestraszony. Wiesz, jak to ze mną przedtem było. — Zrobił pauzę. — Jestem pewien, że mogę to rzucić ot, tak — pstryknął palcami — kiedy tylko zechcę. Mogę po prostu odejść i nigdy więcej tego nie tknąć. Popatrzyłam na niego z zaciekawieniem.

— Widywałam mężczyzn, którzy mówili to samo, a potem byli w stanie zabić za łyk alkoholu — powiedziałam. — Widywałam mężczyzn, którzy drżeli jak liść osiki i wymiotowali, jeśli nie mogli się napić, gdy nachodziła ich taka potrzeba. Słyszałam nawet o takim, co oszalał bez picia i zabił swoje dziecko, nie wiedząc nawet, że to robi! — Nie mów tak! — wykrzyknął Perry z nagłą pogardą. — Nie mów o tych okropnych ludziach, z którymi zwykłaś była przebywać, Saro. Nie jesteś już pośród nich. Z nami jest inaczej. Nie jestem taki. Mogę coś zacząć, mogę z tym skończyć. A w Londynie podczas sezonu pije każdy. I każdy gra. Sama byś grała, gdybyś nie była chora i nie pozostawała w domu, Saro. Wiesz, że tak. Pokiwałam głową. Nie byłam tego taka pewna. — Może — odparłam. — Lecz pamiętaj, że obiecałeś nigdy nie oddawać Wideacre pod zastaw. Perry uśmiechnął się zbyt słodko, bym mogła go besztać. — Oczywiście — powiedział. — Nigdy nie zastawiłbym twojej ziemi ani swojej. Mama wyjaśniła mi wszystko. Posiadłości muszą zostać przekazane w nienaruszonym stanie, gdy będziemy mieć dziecko. Wydaję wyłącznie z odsetek i dodatkowych dzierżaw. Przez lata nikt nie mógł ich tknąć i nazbierało się tego w banku. A poza tym... Wygrywam! Wygrywam więcej, niż jestem w stanie wydawać. Wiesz, jak nazywają mnie w klubie Redferna? „Havering Szczęściarz"! Tak właśnie mnie zwą! Całkiem ładnie, prawda?

R

— Mhm — mruknęłam z powątpiewaniem, lecz zdecydowałam się do tego nie wtrącać. Obserwowałam Perry'ego i w Havering, i w Londynie. Wiedziałam, że nie uprawia hazardu, gdy jest z

L T

dala od miasta i nudy londyńskiego sezonu. Wiedziałam, że nie pije tyle, kiedy przebywa na wsi, i wydało mi się zupełnie prawdopodobne, że gdy znajdziemy się tam sami, może naprawdę porzucić alkohol. Nie byłam jednak tak głupia, by sądzić, że nie będzie mu w ogóle potrzebny. Niestety, byliśmy sobie poślubieni i nierozdzielni. Karcenie Perry'ego nie przyniosłoby wielkich korzyści. Mogłam zrobić tylko jedno: wywieźć go na prowincję tak szybko, jak dam radę. Tam ja będę trzymała klucze od piwnicy winnej, a Perry będzie daleko od klubów i swych rozpustnych przyjaciół — hazardzistów i opojów. — Wychodzisz dziś wieczór? — zapytałam. Perry skwasił się. — Ty też — odparł posępnie. — Nie wiń mnie, Saro, to mama. Mówi, że oboje powinniśmy pójść do Marii. Ona wydaje wieczorek muzyczny, ma być Basil, no i my musimy iść także, wyglądając na szczęśliwych. — Ja też? — Byłam zdziwiona. Od czasu mojej choroby bardzo dobrze radziłam sobie z wykręcaniem się od wszelkich przyjęć, a lady Clara była rada, zostawiając mnie w domu, bym odpoczywała i wracała do zdrowia. Spełniła swój obowiązek: wprowadziła mnie do swego świata, jak przyrzekła. Dniami i nocami pracowała nad tym, by scalić na nowo małżeństwo Marii i Basila, i nie dbała o to, czy przyjmuję i odpowiadam na zaproszenia czy też nie. — Twoja matka chce, abym poszła? — zapytałam. Perry przeciągnął oblepioną brudem ręką po włosach i zaśmiał się zduszonym śmiechem. — Skandal — uciął krótko. — Mówią, że mama obarczyła Basila latawicą i że ograbiliśmy cię, a teraz trzymamy pod kluczem. Ma tego dość. Musisz więc przyjść na przyjęcie Marii. Maria ma wyglądać na szczęśliwą i zachowywać się jak należy i ty masz wyglądać na szczęśliwą i zachowywać się jak należy.

— A ty? — zagadnęłam rozbawiona. — Ja będę promieniał — odpowiedział ponuro. Roześmiałam się. — W rzeczy samej, zostanę jedynie przez pierwsze pół godziny, a potem czmychnę do klubu Redferna. Obiecałem mu partyjkę pikiety. Chce się odegrać — oznajmił Perry. — Sama nie mam zamiaru pozostać długo — oświadczyłam. Perry się rozpogodził. — Doprawdy? Powiemy więc, że trzeba cię zabrać do domu, i będę mógł cię odwieźć. W ten sposób oboje wyjdziemy wcześnie. — Umowa stoi! — rzuciłam. Wskazałam na czarę z ponczem. — Ale to sobie daruj, Perry. Jest zbyt mocne. Twoja matka nie chciałaby, żebyś przyszedł na wpół wstawiony. Perry zerwał się na równe nogi. — Służę pani — powiedział, przytrzymując dla mnie drzwi. Wzięłam paczuszkę z naszą umową małżeńską i tytułami Wideacre. — To dokumenty od moich prawników — rzekłam, gdy wchodziliśmy razem po schodach. — Będziemy musieli zanieść je jutro twoim radcom prawnym.

R

— Nareszcie! — zawołał Perry — Zabrało im to sporo czasu!

Wyciągnął rękę. Podałam mu paczuszkę. Upchnął ją do kieszeni surduta i podał mi ramię, by mnie wesprzeć.

L T

Rozstaliśmy się przy drzwiach mojej sypialni. Musiałam przebrać się do obiadu. Nie miałam nic przeciwko temu, by wyjść tym razem. Byłam wystarczająco zawzięta, żeby rozkoszować się widokiem Marii — która jest przecież ze swym mężem na noże — jak uśmiecha się do Basila i mizdrzy. Oczekiwała mnie pokojówka. Kazałam jej otworzyć szafę, bym mogła wybrać suknię wystarczająco okazałą jak na muzyczny wieczorek Marii. Pomyślałam, że lśniąco biała, błyszcząca niczym szmaragdy, z białymi bufiastymi rękawkami i dość głębokim dekoltem byłaby odpowiednia. Miałam też biały szal do kompletu. — Włożę tę — oznajmiłam. Dziewczyna wyjęła ją, gdy ja spłukiwałam twarz wodą, a potem wyśliznęłam się z mojej popołudniowej sukienki. Stałam zniecierpliwiona, gdy majstrowała przy guziczkach z tyłu. Usiadłam przed lustrem, a ona wzięła szczotkę do włosów. Spotkałyśmy się wzrokiem i roześmiałyśmy się obie. — Tracisz czas — oświadczyłam. — Są tak krótkie, że nie mogę sobie nawet zawiązać wstążeczki, by nie wyglądać osobliwie. Będę musiała po prostu zostawić je takie poskręcane, dopóki trochę nie podrosną. — Może czepek albo peruka? — zasugerowała niezobowiązująco, przyglądając się moim połyskującym miedzianym kudłom. — Daj spokój — odparłam. — Każdy wie, że leżałam w gorączce i ścięto mi włosy. Nie będę przecież tego ukrywać, jakby co najmniej same mi wszystkie wypadły i byłabym łysa. Dygnęła.

Zeszłam na obiad. Była tam już lady Clara; wyglądała niezwykle wytwornie w sukni z jasnoniebieskiego morowanego jedwabiu, który pasował do koloru jej oczu. Miała delikatne diamentowe kolczyki i diamentowy naszyjnik. — Niech też zobaczą, że nie popadliśmy w ostatnią nędzę — rzekła zgryźliwie, gdy Perry skłonił się nerwowo, mówiąc jej, że wspaniale wygląda. — Plotka głosi, że byłeś zbankrutowany, więc ja trzymałam Sarę pod kluczem, póki się nie zgodziła wyjść za ciebie. — Przywołała na twarz lekceważący grymas. — Ukręcimy tym plotkom łeb na dzisiejszym przyjęciu, a po nim spodziewam się, że do końca sezonu będziecie oboje bywać częściej w towarzystwie. — Chcę, abyśmy powrócili do Wideacre, jak tylko drogi będą zdatne do podróży — odezwałam się. — Nie zostanę w Londynie ani na moment dłużej. Lady Clara przyjrzała mi się spod przysłoniętych oczu, lecz nie odezwała się, dopóki lokaj serwował zupę. Gdy wycofał się w stronę kredensu, obrzuciła wzrokiem mnie i Perry'ego i rzekła: — W tej chwili odpowiadałoby mi bardzo, gdybyście nie opuszczali miasta jeszcze co najmniej przez miesiąc. Chciałabym, abyście bywali razem tu i ówdzie. Tego oczekują ludzie, a poza tym Sara nie została jeszcze wprowadzona na Dwór. To się da zrobić, gdy tylko odrosną jej włosy. Nie sądzę, by którekolwiek z was bawiło się dobrze na wsi o tej porze roku. Zawsze jest tam dość posępnie, lecz w lutym, jak przypuszczam,

R

odeszlibyście od zmysłów z melancholii, siedząc w Havering. — Urwała. Czekałam, lecz Perry nic nie odrzekł.

L T

— Co więcej — ciągnęła — większość służby z Havering jest tutaj. W Sussex nie ma ani lokajów, ani kuchmistrza. Zaczekaj lepiej do wiosny, aż skończy się sezon, Saro.

— Planowaliśmy jechać do Wideacre — powiedziałam. — Nie ma więc znaczenia, że pani służba jest w Londynie, lady Claro. Perry i ja zamierzamy zatrzymać się w Wideacre. — Lepiej nie — odparła pełna słodyczy. — Dość krąży plotek, wolałabym, aby widywano was razem w mieście, Saro. Nie chcę, byście zaszyli się na prowincji. Wyglądałoby to tak, jakbyśmy naprawdę mieli coś do ukrycia. Spojrzałam na nią. Jej oczy były przezroczyste, świece palące się na stole nadawały rumieńców jej policzkom. Siedziała u szczytu stołu, Perry u dołu. Mnie umieszczono pośrodku. Byłam nieistotna. Perry odchrząknął. — Sara naprawdę chciała jechać, mamo — podjął nieśmiało. — Chorowała, potrzebuje wypoczynku na wsi. Matka obrzuciła go przelotnym spojrzeniem, pełnym jawnej pogardy. — Powiedziałam, że to niemożliwe — odrzekła. Czułam, jak wzbiera we mnie gniew. Nie byłam jednak młodą damą, która rozdarłaby się wniebogłosy albo dostała waporów lub rzuciwszy serwetkę, wybiegła z pokoju. Pociągnęłam łyk wody i ponad szklanką spojrzałam na lady Clarę. — Straciliśmy zarządcę Wideacre — zaczęłam. — Muszę tam być, aby spotkać się z nowym. Nie chcę opuszczać majątku na tak długo. Tam także będzie się mówić o naszym ślubie. Chciałabym udać się na wieś. Planowałam jechać w ciągu dwóch tygodni.

Służący zaczęli zbierać talerze. Lokaj wniósł półmisek z plastrami wołowiny w czerwonym winie i obsłużył najpierw lady Clarę, potem mnie, a na końcu Peregrine'a. Były karczochy i ziemniaki, marchewka i mała zielona brukselka. Perry zabrał się ochoczo do jedzenia, starając się zagłuszyć mój ewentualny apel o wsparcie. Nie byłam jednak tak głupia, by sądzić, że mógłby mi pomóc. — To niemożliwe, Saro — powiedziała lady Clara całkiem uprzejmie. — Przykro mi cię rozczarować, lecz potrzebuję was obojga w Londynie. — I mnie jest przykro — przyznałam w odpowiedzi na jej żal — ale ja w Londynie zostać nie chcę. Lady Clara rzuciła okiem na służących i lokaja. Stali pod ścianą, głusi i ślepi na wszystko. — Nie teraz — rzekła. — Owszem, teraz — trwałam przy swoim. Nie dbałam, co myśli o mnie londyńskie towarzystwo, a już w ogóle nie obchodziło mnie, co pomyślą o mnie służący lady Clary. — Chcę niezwłocznie udać się do Wideacre, lady Claro. Zamierzamy tam jechać, Perry i ja. Lady Clara popatrzyła przez stół na Perry'ego. Czekała. Trzymał głowę pochyloną nisko nad talerzem, próbując uniknąć mego wzroku. Cisza się przedłużała. — Perry? — Nie potrzebowała mówić nic więcej. Perry podniósł oczy.

R

— Przykro mi, Saro — odezwał się — Matka ma rację. Zostaniemy w Londynie, dopóki drogi trochę nie przeschną. Uczynimy, jak sobie życzy.

L T

Czułam, jak krew uderza mi do głowy, lecz przytaknęłam. Nic już nie można było dodać. Nie myślałam, że lady Clara i ja będziemy przeciągać Perry'ego na dwie różne strony, nie myślałam, że będę posłusznym narzędziem w ich ręku. Lecz prawo mówiło, że Perry jest moim panem, a nim rządziła jego matka. Skinęłam głową w jej kierunku. Istotnie, nie żywiłam do niej wielkiej urazy. Ja chciałam tak, a ona inaczej, i to ona wygrała. Nauczyłam się wiele o władzy w swoim ciężkim dzieciństwie. Byłam niemądra, sądząc, iż ci, którzy dobrze jadają i sypiają na miękkich posłaniach, żyją inaczej. — Wydawało mi się, że uzgodniliśmy, iż mogę żyć, jak mi się podoba — stwierdziłam zrównoważonym tonem. Znów przeciągnęła niespokojnym wzrokiem po służących, lecz tym razem udzieliła mi odpowiedzi. — To prawda, zgodziłam się na to — rzekła. — Ale było to, zanim wybuchła cała afera z Marią. Potrzebuję cię, Saro. Potrzebuję też Perry'ego. Nie mogę pozwolić na żaden skandal w tej rodzinie, jeśli mamy zatrzymać Basila. Gdy skończy się wreszcie ten sezon, będziesz robić, co zechcesz. Pokiwałam głową. Nie wątpiłam, że wierzy w to, co mówi, lecz z tej krótkiej wymiany zrozumiałam, że zostałam przez nią spętana, podobnie jak zostałam sprzedana Robertowi Gowerowi, jak poddana byłam ojcu. Nie byłam wolną kobietą. Oddano mnie do terminu na całe życie. Mogłam jedynie żywić nadzieję, że zmienię panów. Uprzątnięto talerze po posiłku i zaserwowano trzy rodzaje puddingu. Perry trzymał głowę pochyloną i opychał się, jakby nie spodziewał się nigdy więcej ujrzeć jedzenia. Spijał już drugą butelkę wina. Lady Clara i ja dostrzegłyśmy jego ucieczkę w nietrzeźwość. Potrząsnęła głową, gdy lokaj chciał napełnić opróżniony kieliszek Perry'ego.

Muszę przyznać, że to nie był udany posiłek. Wykwintny, lecz nieudany. Wieczór też nie był udany. Maria ubrana była w szkarłat, jakby chciała zawstydzić samego diabła. Powitała nas u góry schodów z uniesioną wysoko głową, stojąc u boku Basila, który wyglądał jak szubienicznik. — Patrzże! To twoja teściowa! — wykrzyknęła, gdy lady Clara wspięła się na górę. — I Perry, i cygańska dziedziczka — dodała półgłosem. — Moja droga... — poskarżył się Basil. Ująwszy rękę lady Clary, skłonił się nisko. Maria zrobiła kroczek w przód i ucałowała matkę, Perry'ego, a potem mnie. Jej policzek był zimny i suchy od pudru, róż pokrywał bladość jej twarzy. — Wszyscy tutaj! — rzuciła z ożywieniem. — Nie było takiego ścisku od ucieczki lady Taragon, jak mniemam! Twarz lady Clary skamieniała na tę aluzję. — Ucisz się, Mario — powiedziała zjadliwym półszeptem — I zachowuj się. Maria posłała jej buntownicze spojrzenie, lecz swych następnych gości witała bardziej statecznie, i skinęła na służących, by zaczęli roznosić schłodzony szampan. Basil podszedł do lady Clary i zaprowadził ją na ławeczkę pod oknem. Widziałam, jak potakuje swą łysą głową, mówiąc coś cienkim monotonnym głosem. Lady Clara rozłożyła wachlarz i schroniwszy się za nim,

R

przyglądała się Basilowi ze współczuciem. Perry i ja zostaliśmy sami. Perry wziął następny kieliszek z tacy przechodzącego kelnera i wychylił go natychmiast.

L T

— Przepraszam, Saro — rzekł. — Nie mogłem powiedzieć „nie".

— Dlaczegóż to? — zapytałam. — Nie miałeś robić nic innego, tylko powiedzieć, że się ze mną zgadzasz. Zajęłabym się resztą.

Wzruszył ramionami. Jeden z lokajów Marii podszedł i zabrawszy pusty kieliszek, zastąpił go pełnym. — Nie wiem — odrzekł zdeprymowany. — Nie wiem, dlaczego nigdy nie byłem w stanie się jej przeciwstawić. Jak przypuszczam, nie jestem i teraz.

— Teraz nadszedł czas, byś spróbował — oznajmiłam. — Jestem, aby ci pomóc. Oboje wiemy, co chcemy robić, a ty masz fortunę pod swoją kontrolą. Co może zrobić, jeśli się jej coś nie spodoba? Może się rozzłościć, lecz zrobić nie może nic. — Nie masz pojęcia, jaka jest... — zaczął. — Kto jaki jest? — wtrąciła Maria, wychylając się zza moich pleców. Perry zrobił kwaśną minę. — Chcieliśmy wyjechać do Havering, ale mama zatrzymuje nas w mieście — odparł płaczliwie. — Nie sprzeciwiałaby się, gdybyś nie narobiła tyle rabanu, Mario. Nie czekając na jej odpowiedź, odwrócił się w poszukiwaniu kolejnego kieliszka wina. Maria popatrzyła na mnie surowo. — Przypuszczam, że w twoim mniemaniu jest to okropne — powiedziała chrapliwie. — Bynajmniej — odparłam poważnie. Nie bałam się jej.

— A pomyślałby kto, że świeżo upieczona panna młoda, do tego poślubiona z miłości, uważałaby, że to okropne — powtórzyła. — Nie wyszłam za mąż z miłości, wiesz o tym — odrzekłam. Mówiłam półgłosem, a gwar rozmów dokoła nas i odległe szemranie harfy i skrzypiec zagłuszały moje słowa dla wszystkich poza Marią. — Lecz nie byłam tak głupia, by żenić się dla pieniędzy z mężczyzną tak starym, iż mógłby być moim ojcem, a potem mieć nadzieję, że ujdzie mi na sucho przyprawienie mu rogów. Oczy Marii były niezwykle ożywione. — Uważasz, że było właśnie tak? — zapytała bardzo szorstko. — Zakochałam się w Rudolfie i nie żywiłam nadziei, że ujdzie mi to płazem. Chciałam, byśmy razem uciekli. Nie troszczyłam się nawet o pieniądze. Nie odpowiedziałam. Maria rozejrzała się, a dostrzegłszy matkę i Basila naradzających się, rzekła urażona: — Ona robi ze mną, co chce. On też. Oni razem, we dwójkę. Przekupili Rudolfa, wiem o tym! Zdaję sobie sprawę, że to dowodzi, iż nie był wiele wart! Ale nigdy nie twierdziłam, że jest wart wiele. Dzięki niemu czułam, że żyję, dzięki niemu czułam się młoda jak nigdy przedtem! — Popatrzyła na mnie. Jej pogodne oczy znów przybrały nieugięty wyraz. — Ty nie masz o tym nawet bladego pojęcia. Potrząsnęłam głową.

R

— Istotnie — przyznałam sucho. — Nigdy nie odczuwałam czegoś takiego w stosunku do mężczyzny.

L T

Wyciągnęła przed siebie ręce i popatrzyła na ciężkie pierścienie.

— Zwykł był zdejmować moje pierścionki i całować każdy mój palec po kolei — rzekła głosem przytłumionym tęsknotą. — I kiedy tylko koniuszek jego języka dotykał tej drobnej wklęsłości pomiędzy palcami, drżałam na całym ciele. — Spojrzała na mnie. — Na całym ciele — powtórzyła. Myślałam o Willu Tyacke'u, o tym, jak uprzedziłam go, że nie potrafię dać żadnemu mężczyźnie miłości. Myślałam o tej przejażdżce, podczas której zsunął mi rękawiczkę i ucałowawszy mój nadgarstek, naciągnął ją z powrotem, jakby chciał zachować ciepło tego pocałunku. Myślałam o tym, jak pojechał za mną na pokaz Gowera tamtej nocy i zobaczył mnie targaną żalem po niej. Choć miał swoją Becky i jej miłość, przybywał do Londynu, kiedy tylko go poprosiłam. To ja wyznaczałam dni spotkań. Nigdy mnie nie zawiódł. Nie obiecał mi niczego, czego by potem nie uczynił. A w końcu powiedział, że jeśli poślubię Perry'ego, nie ujrzę go więcej. Tej obietnicy dotrzymał także. — Nigdy im nie wybaczę — oświadczyła Maria. Uśmiechnęła się naraz srogim, lecz pogodnym uśmiechem. — Nigdy nie wybaczę tym dwojgu. — Głową wskazała na swego męża i matkę. — Tej grubej starej rajfurce i tamtemu karczemnemu rozpustnikowi. Ona mnie sprzedała, a on mnie kupił i teraz zmusza ją, by dotrzymała swojej umowy. Lady Clara i Basil powstali i zaczęli iść w naszym kierunku. — Powinnaś była uciec, gdy jeszcze miałaś szansę — powiedziała Maria. — Kiedy cię pierwszy raz spotkałam, gdy dopiero co przyjechałaś z prowincji, uznałam, że gdybyś miała choć trochę oleju w głowie, wymknęłabyś się ze szponów mamy. Lecz ty chciałaś zostać damą, nieprawdaż? Ufam, iż sprawia ci to mnóstwo radości. — Prostacko wybuchnęła gorzkim śmiechem, aż kilka osób odwróciło się, by na nas popatrzeć. Zaraz też znalazła się przy niej lady Clara.

— Czas posłuchać, jak śpiewa La Palacha — podsunęła. — Nie mogę się doczekać, kiedy ją usłyszę, Mario. Basil opowiadał mi właśnie, jaka jest czarująca. Maria przytaknęła posłusznie i wezwała jednego z lokajów. — Muszę iść — oznajmiłam kategorycznie. Lady Clara zwróciła się ku mnie, marszcząc brwi. — Proszę nie zaczynać — uprzedziłam. Odnalazła dawną nieustępliwość w moim głosie i zawahała się. — To moje pierwsze przyjęcie i nie mogę już dłużej ścierpieć wystawania tu i tam. Perry powiedział, że odprowadzi mnie do domu. Przyszłam tu, jak pani kazała, i zostanę w Londynie, jak pani sobie życzy. Lecz proszę nie wywierać na mnie presji, lady Claro. Na to nie pozwolę. Obdarzyła mnie skąpym uśmiechem. — Dobrze więc — odparła. — Wychodząc, pokłoń się księżnej. Będziesz jutro na jej wystawnym lunchu. — Tak, psze pani — powiedziałam, imitując służalczość Emily. — Dziękuję, psze pani. Oczy lady Clary zwęziły się ze złości, jednak ucałowała mnie w policzek. Uśmiechnęłam się do niej swym jasnym, cyrkowym uśmiechem i ruszyłam w kierunku drzwi. Perry chwiał się nieco. Jego oczy były szkliste, w ręku trzymał kieliszek. — Czas iść — rzekłam stanowczo. Perry skinął głową.

L T

R

Przystanęliśmy na moment przy księżnej, by ją pożegnać. Wzniosła lament nad moją bladością, potem kazała mi przyrzec, że przyjdę do niej na lunch, by spróbować dobrej rosyjskiej kuchni. — A teraz jesteś także mężatką! Jak to się stało? — dorzuciła na koniec. — W sekrecie — oznajmił Perry sowim głosem. — W absolutnym sekrecie. Małe bystre oczka księżnej zajaśniały ciekawością.

— Tak też słyszałam! — powiedziała. — Obecna była tylko rodzina? — W absolutnym sekrecie — powtórzył Perry. Księżna popatrzyła na mnie, czekając odpowiedzi. — Stało się to podczas mojej niedyspozycji, wasza wysokość — wyjaśniłam. — Skromna ceremonia w domu. Usilnie pragnęliśmy się pobrać, a przewidywaliśmy długą chorobę. Perry skłonił się. — Doprawdy, w absolutnym sekrecie — wtrącił, przychodząc z nieocenioną pomocą. Kamerdyner litościwie otworzył drzwi. Wsunąwszy rękę pod ramię Perry'ego, zacisnęłam ją mocno, by wydostać go stamtąd. — Ty zapijaczony bydlaku! — powiedziałam zirytowana. — Wiele bym dała, żebyś nie nadużywał alkoholu. — Och, nie gderaj, Saro! — odparł nieporadny jak dziecko. — Dość miałem tego przy obiedzie. Nie besztaj mnie, tego nie zniosę. Bądź grzeczna, to odprowadzę cię do domu. Oparłam się na jego ramieniu i zeszliśmy po schodach. Perry trzymał się na nogach całkiem pewnie.

— Nie musisz — odrzekłam. — Możesz jechać prosto do swego klubu, jeśli obiecasz, że odejdziesz od stołu, kiedy zaczniesz przegrywać. — Dobrze, obiecuję — oświadczył Perry niedbale. — Odejdę od stołu, jeśli będę przegrywać, i wypiję co najwyżej kieliszek lub dwa. A jutro, Saro, jeżeli będziesz się dobrze czuła, możemy razem pojechać do parku. — To byłoby miłe — przyznałam. Chłopiec oświetlający drogę, który stał przed budynkiem, przywołał naszą karetę. Gdy nadjechała, Perry pomógł mi wsiąść. Pocałował moją dłoń — jego usta były wilgotne. Wytarłam rękę w poduszki kolasy ukradkiem, aby nie widział. — Zajdź do mnie jutro rano — rzekł. — Około dziesiątej. — Dobrze — odparłam. — Dobranoc. Obserwowałam go, oddalając się powozem od jasno oświetlonego wejścia. Drżące usta jak pączek róży, masa złotych kędziorów, spuszczone błękitne oczy — był dokładnie tym samym młodzieńcem, który kluczył tamtego dnia po drodze na Londyn, zbyt pijany, aby odnaleźć swój dom. Tym samym, a jednak nie takim samym. Kiedy go wówczas spotkałam, otaczała go radość życia jak płaszcz zwieszający się z ramion. Młody mężczyzna przed zamożną rezydencją wyglądał, jakby w rzeczywistości nie miał dokąd pójść i nie znajdował żadnej przyjemności w niczym, co robił.

L T

R

ROZDZIAŁ 37

Wygramoliłam się z karety i udałam na górę po szerokich schodach, nie odezwawszy się ani słowem do służących. Mogłabym płakać ze zmęczenia — zdarzały się chwile, kiedy miałam wrażenie, że nigdy nie odzyskam sił. W takich momentach gdybym była panienką Sarą, urodzoną i wychowaną damą, szlochałabym i spędzała w łóżku następny dzień i następny też, i jeszcze jeden. Lecz nie byłam damą z towarzystwa. Byłam małym i twardym cygańskim brzdącem i nie chciałam spocząć. Pozwoliłam pokojówce, by rozebrała mnie i upchnęła do łóżka, zaraz jednak przykazałam, ignorując jej wypowiedziane półgłosem rady, aby zaszła do mnie o ósmej, gdyż mam zamiar jeździć konno. Wyzdrowieję, jeśli będę walczyć. Przez całe moje brutalne, zahartowane pracą życie, gdy zapadałam na zdrowiu, odzyskiwałam je walcząc. Nie znałam innego sposobu. Nie wiedziałam nawet, kiedy naprawdę jestem chora i znużona do głębi duszy, ani nie zdawałam sobie sprawy, że czasem walka, borykanie się i usiłowania nic nie dadzą. Zasnęłam natychmiast, gdy tylko drzwi zamknęły się za pokojówką. W głębokim pierwszym śnie ukazał mi się dzień pełen słońca. Jechałam konno brzegiem morza, wiedząc, że ktoś mnie kocha. Nagle przebudziłam się. Usłyszałam coś, co nie pasowało do zwyczajnych odgłosów nocy. Miękkie kroki obok drzwi mojej sypialni, lekki hałas na schodach, potem trzask dobrze naoliwionej klamki u frontowych drzwi i turkot powozu odjeżdżającego ulicą. Domyśliłam się, że to Peregrine po coś wrócił. Jakieś in-

stynktowne przeczucie, stare przeczucie zgłodniałego Cyganiątka, kazało mi podnieść się na łokciu i utkwić wzrok w rozedrganej migocącym światłem z kominka ciemności pokoju. Coś było nie w porządku. Odrzuciłam pościel i wygrzebałam się z łóżka. Przeszedłszy chwiejnie przez sypialnię, otworzyłam drzwi i wyjrzałam do hallu. Na dole było spokojnie. Służący drzemał w fotelu, lokaj był u siebie w pokoju. Wzruszyłam ramionami i zawróciłam do sypialni, rozdrażniona, że tracę odpoczynek, którego mi trzeba, na jakieś nerwowe fantasmagorie. Usłyszałam, jak przed dom zajeżdża powóz. Służący pośpiesznie wytoczył się z fotela i pognał do pokoju lokaja. Odwróciwszy się bezgłośnie na bosych stopach, popędziłam do pokoju. Zamknęłam czym prędzej drzwi i wśliznęłam się do łóżka. Zamknęłam oczy, pozorując sen. Dobiegł mnie odgłos otwieranych drzwi i głośny stukot pantofelków na wysokim obcasie, gdy lady Clara przechodziła po marmurowej posadzce przez hall. Słyszałam, jak pyta lokaja, czy mam się dobrze, i jego cichą odpowiedź. Leżałam nieruchomo, nasłuchując jej kroków, gdy przechodziła obok mojej sypialni do siebie. Zaczekałam, aż na dobre zamkną się jej drzwi. Dało się słyszeć westchnienie jej pokojówki, gdy zmierzając korytarzem w kierunku bocznych schodów, niosła poplamiony strój swojej pani. Będzie go trzeba uprać i pewnie jeszcze wyprasować przez noc, jeśli lady Clara chciała go mieć na rano. Wszyscy poza pomocą kuchenną powinni być teraz w łóżkach. Perry nie kazał swemu waletowi czekać

R

na siebie. Zostawiono dla niego świece w hallu, a do ognia w kominku jego sypialni dołożono dość, by paliło się przez całą noc i większą część ranka. Ostatnią osobą, która nadal pracowała, była pomoc kuchenna — pil-

L T

nowała kotła, w którym gotowano bieliznę lady Clary. Zanim wczołga się po schodach do swego malutkiego łóżeczka, będzie musiała wszystko wyżąć i rozłożyć, by wyschło. Pozostali mieszkańcy spali już. Wyśliznęłam się z łóżka i zarzuciłam na ramiona szlafrok. Podeszłam boso, bezgłośnie niczym kot, do drzwi; otworzyłam je i nasłuchiwałam. Nie paliły się już światła, cały dom pogrążony był we śnie. Stąpając delikatnie po dywanie na korytarzu, zakradłam się bezszelestnie do pokoju Perry'ego. Drzwi otworzyły się z prawie niedosłyszalnym jękiem. Zamarłam w bezruchu, zasłuchana. Nic. Otworzyłam drzwi nieco szerzej i wsunęłam się do środka, zamykając je ostrożnie za sobą. Przystanęłam cichutko, czekając. Nic. Płomienie migotały w palenisku. Przy łóżku Perry'ego stał kandelabr; paliły się trzy z pięciu świec. Podniosłam go i umieściłam na umywalce, by mieć jak najlepsze światło. Potem otworzyłam szafę Peregrine'a. Tego popołudnia, gdy powiedziałam mu, że nadeszła nasza umowa małżeńska i tytuły własności Wideacre, miał na sobie surdut w kolorze morwy i zieloną kamizelkę. Zerknęłam do szafy — surdut wisiał na wieszaku obok dwudziestu innych. Wsunęłam rękę do prawej kieszeni, a później do lewej. Wyjęłam go i przeszukałam po omacku każdą kieszonkę, a nawet potrząsnęłam nim, by się przekonać, czy nie wyczuję ciężaru pokaźnych przecież dokumentów w jakiejś ukrytej kieszeni. Nie było tam nic. Tytuły własności Wideacre zniknęły. Rozłożyłam surdut na podłodze i przeciągnęłam po nim rękoma, wyczulona na szelest grubych papierzysk, czyhając na kształt opasłych dokumentów pod opuszkami palców. Aktów nie było. Wiedziałam, że ich nie będzie, lecz wciąż miałam jakąś iskierkę nadziei. To było głupie z mojej strony. W hardym chciwym zakątku swej duszy zdawałam sobie sprawę, że dokumenty nie zapodziały się ot, tak, po prostu. Zdawałam sobie sprawę, że mnie ograbiono.

Cisnęłam morwowy surdut w kąt i wyjęłam następny. Był to elegancki surdut balowy z brzoskwiniowego jedwabiu, cudownie haftowany zieloną i złotą nitką, z kołnierzykiem, mankietami i klapami kieszeni usztywnionymi brzoskwiniowym aksamitem. Wepchnęłam swe małe zimne dłonie do wszystkich kieszeni po kolei i dokładnie je przebadałam. Potrząsnęłam surdutem porządnie, by w ten sposób poczuć ciężar papierów. Później położyłam go na podłodze, nie dbając o pogniecenie, i znów przesunęłam po nim dłońmi, próbując wymacać plik dokumentów, które ewentualnemu posiadaczowi dadzą prawo do mojego majątku, mojego Wideacre. Nic. Zwinęłam wytworny surdut w kłębek i cisnęłam w kąt za pierwszym. Wyjęłam trzeci i czwarty, i piąty. Wyjęłam z szafy wszystkie surduty i przeszukałam jeden za drugim, jakbym sądziła, że jeszcze mogę znaleźć dokumenty beztrosko upchnięte do jakiejś kieszeni. Szperałam zawzięcie, jakby pozostała mi jeszcze jakaś nadzieja. Nie miałam już żadnej. Lecz zdawało mi się, że jestem to winna Perry'emu, lady Clarze, swemu arystokratycznemu „ja", panience Sarze Lacey. Że powinnam wierzyć, iż świat wyższych sfer nie jest światem wyrzutków. Chciałam wierzyć, że Perry nie jest pijaczyną, łgarzem, hazardzistą, złodziejem, więc przeszukiwałam każdy surdut gruntownie, wmawiając sobie, że w którejś świetnie odszytej i pustej kieszeni znajdę coś poza rozczarowaniem i straconymi złudzeniami. Nic.

R

Przeszłam do szuflad. Na górze znajdowały się jego doskonałe lniane koszule. Brałam je po kolei,

L T

strzepywałam z dbałością układane fałdy, czekając, czy nie wypadną z nich dokumenty. Rzucałam koszule za siebie, na krzesło — jedna za drugą, dopóki nie opróżniłam szuflady. Na krześle i na podłodze utworzyła się zaspa pomiętych białych sztuk odzieży. Wyszarpnęłam wówczas szufladę i odrzuciwszy na bok niedużą muślinową sakiewkę z wysuszonymi nasionami lawendy, odchyliłam słodko pachnące obicie i zastukałam palcami w dno, na wypadek gdyby Perry zatroszczył się o akty własności mojej ziemi. Na wypadek gdyby cenił je sobie tak wysoko, że zechciał schować je w bezpiecznym miejscu, ukryć tam, skąd nikt nie mógłby ich ukraść. Wiedziałam, że zostały skradzione, i znałam imię złodzieja, wciąż jednak przetrząsałam szuflady. Potem podeszłam do umywalki i zrzuciłam przybory do golenia i słodko pachnące mydła, wodę toaletową i miękką muślinową ściereczkę, którą Perry przemywał twarz. Wysypałam wszystko na podłogę, by móc wyszarpnąć następną szufladę i sprawdzić, czy są w niej ukryte dokumenty. Nic. Podeszłam do sekretarzyka stojącego w rogu przy oknie. Był zarzucony papierami i wszelkiego rodzaju pismami. Nosząc szuflady jedna po drugiej, usypywałam wszystko w stos na środku łóżka. Małe tekturowe wizytówki, strzępy papieru wyrwane z obiadowych menu, kartki z notatników, kalandrowany papier listowy, cała sterta papierzysk, z których każde nosiło adnotacje o karcianych długach nagryzmolone niedbałą pijacką bazgraniną Perry'ego. Było ich dwadzieścia, sto, tysiące. Przeniosłam kandelabr na nocny stolik i zapaliłam kolejne dwie świece, by lepiej widzieć. Ułożywszy papiery w pliki, usiadłam pomiędzy nimi u wezgłowia łóżka. Przysunęłam świece bliżej, wzięłam pierwszy kawałek papieru, rozprostowałam go, uniosłam do oczu. Przeliterowałam słowa starannie, szepcząc pod nosem: Dziesięć gwinei — George Caterham. Potem odłożyłam go na bok i sięgnęłam po następny.

Siedziałam tak długo, biorąc papier za papierem, wygładzając, borykając się ze słowami, odkładając razem z innymi. Cały czas mój mózg pracował, kalkulując i dodając, dodając i kalkulując, aż wszystkie strzępy leżały na kupce. Wiedziałam już, że Perry jest winien swym przyjaciołom dwa i pół tysiąca funtów. Znalazłam też większy stos kompletnych pism, a nie wymiętoszonych świstków. Zabrałam się do niego. Były to recepisy od lichwiarzy za zastawy opatrzone wysoką stopą procentową. Zabrało mi sporo czasu, by się z nimi uporać — nie rozumiałam słów i niektórych terminów. Otuliłam się szlafrokiem i usadowiłam wygodnie, opierając plecy o krzesło. Pokój Perry'ego był jakby w gruzach. Wśród nich mogły być ukryte tytuły własności. Łóżko było zasypane papierami, krzesło zarzucone koszulami Perry'ego, podłoga upstrzona jego surdutami. Wyglądało to, jakby ktoś zdemolował pokój w złości. Lecz ja nie byłam zła. Szukałam tylko aktów własności Wideacre. Nie obchodziło mnie na świecie nic poza moją ziemią. I gdy zegary w całym domu słodkimi przytłumionymi uderzeniami wybijały drugą, siedziałam w milczeniu zrozumiawszy w końcu to, co powinnam była rozumieć od początku. Że kocham Wideacre, że to jest mój dom, a mężczyzna, który próbuje mi je odebrać, to mój wróg. Że bez względu na to, co straciłam w przeszłości, bez względu na to, na co przystanę w przyszłości, w Wideacre jest moje źródło i moje korzenie. Potrzebowałam go, jak potrzebuje się powietrza i wody. Kochałam moją siostrę i straciłam ją. Wideacre zachowam.

R

Siedziałam nieporuszenie wpatrzona w ogień, jakbym mogła w nim wyczytać moją przyszłość. Po raz pierwszy, po raz pierwszy w ogóle, pomyślałam o mojej prawdziwej matce, o tym, jak zaplanowała sobie, że

L T

odnajdą mnie i przyprowadzą do Wideacre, by mnie wychować jak dziecko wieśniacze. Pomyślałam o tym, co mówił mi James Fortescue — ona kochała ziemię i kochała swój lud. Jednym z jej przyjaciół był Tyacke, krewny pierwszego człowieka, którego napotkałam, gdy Morze zawiódł mnie do domu. I po raz pierwszy przywoławszy jej pamięć, moje zahartowane grubiańskie serce wybaczyło jej, że pozwoliła mi odejść, że rzuciła mnie w ten niebezpieczny świat. Wybaczyłam jej, że mnie zawiodła wówczas, gdy się dopiero narodziłam. Doceniałam, że chcąc dla mnie jak najlepiej, oddała mnie pod opiekę człowiekowi, który ją kochał, przykazując mu nauczyć mnie, że ziemia nie należy do nikogo. Pojęłam to teraz... Uśmiechnęłam się do siebie. W momencie, w którym akty własności Wideacre posiadł ktoś inny, pojęłam, że nie powinien posiadać ich nikt. Nie wydawało mi się, aby kazał mi tak myśleć mój czysty nieokiełznany egoizm, w tym musiało być coś jeszcze. Jakieś poczucie prawości, poczucie sprawiedliwości. Nikt nie powinien mieć prawa do kupowania i sprzedawania ziemi, po której stąpają ludzie, budynków, które nazywają swymi domami. Nikt nie powinien mieć prawa do przegrania ziemi w karty ani odrzucania jej. Ziemię można powierzyć jedynie tym, którzy na niej mieszkają, którzy jej potrzebują. Ziemia i powietrze, słońce i słodka woda nie mogą należeć do jednej określonej osoby. Wszyscy ich potrzebują, wszyscy powinni mieć do nich prawo. Siedziałam tak w ciszy znużona. Zastanawiałam się, do której szulerni i jaskini gry w Londynie Perry udał się z tytułami własności Wideacre w kieszeni i doprowadzającą go do szaleństwa żądzą gry w sercu. Wiedziałam od razu, o jaką stawkę dziś zagra. Zabrał z sobą przecież nasze dokumenty. Psotny skrzat, który kazał Perry'emu wsunąć je pod kurtkę, narodził się w salonie, kiedy powstrzymałam go od picia, i nabrał sił podczas

obiadu, gdy jego matka i ja pastwiłyśmy się nad nim jak para wygłodniałych kundli nad ochłapem mięsa. Perry nigdy się jej nie przeciwstawi. Perry nigdy nie przeciwstawi się mnie. Jest tchórzem. Będzie kłamać, kraść i zdradzać nas wszystkich, pragnąc ukazać nam swą wartość poprzez setki mściwych figli. Wiedziałam, gdzie grywa. Wiedziałam, że jego nowo poznani przyjaciele, Redfern i Thomas, są kanciarzami. Dostrzegłam nagle wszystkie tego oznaki — zaskakująco dobra passa Perry'ego, która zaczęła się, kiedy ich spotkał — zaraz gdy przejął swój majątek. Nazywali go „Havering Szczęściarz", jak mi powiedział. Niestety, moja bystra szulerska głowa nie myślała wtedy dość szybko. Nabijali go w butelkę, a dziś wieczór, gdy będzie pijany i skory do gniewu, zastawią sidła. Przygryzłam palce i otuliłam się jednym z kosztownych surdutów Perry'ego. Głowiłam się, jak go znaleźć, wyśledzić, nim będzie za późno. Coś zagrzechotało o szybę, jakby stukot gradowych kulek. Ktoś rzucał kamieniami w okna sypialni. Serce zabiło mi mocniej przez moment — może to Perry, zamknięto mu drzwi i obawia się zbudzić dom pukaniem. Spadł następny grad kamieni. Wyskoczyłam z łóżka i podbiegłam do okna, obawiając się o szybę. Okna były sklejone na dobre grubą warstwą białej farby. Nie mogłam ich otworzyć, więc przycisnęłam twarz do szyby i obrzuciłam ulicę ukradkowym spojrzeniem. Ten kto ciskał kamieniami, ukryty był za rogiem. Po chwili wyszedł z powrotem na ulicę i popatrzył w

R

moje okno. Rozpoznałam go natychmiast. To był Will Tyacke. Stał na mrocznej drodze niczym morderca, który przyszedł mnie zabić.

L T

Popędziłam do drzwi sypialni i szarpnęłam gwałtownie, by je otworzyć. Pomknęłam do hallu. Moje bose stopy nie robiły najmniejszego hałasu na grubym dywanie, zatupały tylko na lodowatych schodach. Frontowe drzwi były zaryglowane i zamknięte na łańcuch. Często jednak sama wychodziłam na poranne przejażdżki, więc odciągnęłam teraz zasuwę, zdjęłam łańcuch i otworzyłam drzwi na oścież. Wypadłam na kamienne schody, mając na sobie jedynie nocną koszulę. Rozpostarłam ramiona i zawołałam: — Will! Potrzebuję cię! Ordynarnie odtrącił mój uścisk i odepchnął mnie. Przewróciłam się. Zszokowana dostrzegłam, że jego twarz pociemniała od gniewu. — Nie mam teraz na to czasu! — warknęłam zaraz. — Możesz się na mnie złościć, ale w tej chwili jest coś ważniejszego. Chodzi o Wideacre. Musisz mi pomóc je uratować! Twarz Willa była twarda jak głaz. — Przyszedłem zadać ci jedno pytanie. — Jego głos kipiał złością. — Tylko jedno pytanie, a potem sobie pójdę. Przeszły mnie dreszcze. Był silny mróz, chodniki błyszczały od szronu, a ja stałam boso na kamiennych stopniach. — Czy wiesz, o jaką stawkę gra dziś twój mąż? — zapytał. — Jak...? — zająknęłam się. — Czy wiesz, o jaką stawkę gra dziś twój mąż? — powtórzył. Jego głos był chrapliwy, szept nasycony gniewem.

— Owszem — odparłam. — Wrócił po tytuły własności. Właśnie odkryłam, że ich nie ma. — Wyciągnęłam rękę do tyłu i mocno, aż do bólu, złapałam się za kołatkę wielkich czarnych drzwi. — Wiesz, gdzie on jest? Will skinął głową. — Chciałem się z tobą zobaczyć — oznajmił. — Poszedłem na przyjęcie do tej kobiety, gdzie byłaś dziś wieczór. Powiedzieli, że wróciłaś do domu odpocząć. Sądziłem, że skoro tak, to może spotkam się z jaśnie panem, jeśli uda mi się go znaleźć. — Zrobił pauzę. — I znalazłem go — ciągnął po chwili. — Był w nowym klubie, w stajniach za Curzon Street, zalany w trupa. Usiłował grać w pikietę. W klubie plotkowano, że cały wieczór wygrywał, ale teraz zaczął przegrywać. Stawką były tytuły własności Wideacre. Ten kto je wygra, wygra Wideacre. Przez moment żadne z nas się nie odzywało. Dął lodowaty wiatr. Trzęsłam się z zimna, lecz nie wróciłam do hallu. — Nie były jeszcze stracone, gdy wychodziłeś? — zapytałam. — Nie. — Widziałeś go? — wypytywałam. — Wpuścili cię? Kamienne usta Willa wykrzywiły się w uśmiechu.

R

— To nie jest klub dla uprzywilejowanych — rzekł z pedantyczną wnikliwością radykała. — Wpuszczają każdego, kto jest dostatecznie bogaty lub dostatecznie głupi. Przerobili na klub stajnie, odźwierny stoi u

L T

stóp schodów. Tam gdzie grają, sypiali parobczaki. Klub jest otwarty dopiero od kilku tygodni. Zakręciło mi się w głowie tak bardzo, jakbym nadal miała gorączkę. — Zaczekaj tu — powiedziałam. — Idę po płaszcz.

Zanim zdążył odpowiedzieć, odwróciłam się i pognałam na górę. Wyciągnęłam z szafy płaszcz i wepchnęłam zlodowaciałe stopy w buty z cholewami. Nie byłam już zmęczona. W głowie tętniło mi z trwogi, dygotałam z zimna, lecz śpieszyłam się jak szalona, by Will nie poszedł sobie, nie zaczekawszy na mnie. Z szuflady biurka wyszarpnęłam sakiewkę pełną gwinei i z łoskotem zbiegłam ze schodów, nie troszcząc się zbytnio o to, że robię hałas. Will stał przy wejściu. — Dalej! — zakrzyknęłam, zamykając za sobą drzwi i ruszając biegiem w dół ulicy. — To twój koń? Potężny kasztanek Willa był przywiązany do balustrady. Will odczepił go i na mój znak podrzucił mnie na siodło, potem wskoczył za mną. — Dokąd? — zapytał. — Do stajni — odparłam. Potruchtaliśmy w boczną uliczkę, gdzie znajdowały się stajnie. Kopyta stukały głośno o zamarznięty bruk. Wewnątrz budynku wrzaskliwie zaszczekał pies i zapaliło się światło. Załomotałam w stajenne wrota. Słychać było, jak w środku poruszyły się konie. Ktoś zszedł po schodach z kwater sypialnych nad stajniami i jakiś burkliwy głos zawołał: — Kto tam?

— Lady Havering! — wrzasnęłam. Czułam, jak na dźwięk mojego tytułu Will napiął ze złości mięśnie. Parobek odciągnął rygle i przez szparę wytknął głowę i latarnię. — Lady Havering? — powtórzył z niedowierzaniem. Ujrzawszy mnie, wyskoczył na ulicę. — Czego pani sobie życzy, jaśnie pani? — Chcę pożyczyć twój najlepszy garnitur, twój niedzielny garnitur — odparłam dziarsko. — Jest mi potrzebny, Gerry. Proszę. Zamrugał zaspany w świetle lampy. — Szybko! — palnęłam. — Przebiorę się w twoim pokoju. Daj mi tylko rzeczy. Will opuścił się na ziemię, a potem zsadził mnie. — Słyszałeś, co powiedziała — rzekł do parobka. — Rób, co każe. Gerry wymamrotał coś, ale odwrócił się i poprowadził mnie po rozchwianych schodach. — Mam garnitur ze ślubu mojego brata — oznajmił. — Jest krawcem, uszył go specjalnie dla mnie. — Doskonale — odrzekłam. Im bardziej elegancko będę wyglądać, tym większe prawdopodobieństwo, że nam się uda. Podszedł do skrzyni w kącie pokoju i z czcią uniósł wieko. Jak na razie dopisywało mi szczęście. Gerry miał też bieliznę i biały fular. Garnitur był niemal tak dobry jak garnitur dżentelmena — z gładkiego materiału,

R

a nie z samodziału, ciemnoszary. Nosili takie zwykle urzędnicy miejscy, a nawet drobni kupcy. Skoro do klubu Perry'ego miał wstęp Will, ubrany w swój brązowy samodziałowy strój, z pewnością wpuszczą mnie w takim

L T

garniturze — jeśli zdołam uchodzić za mężczyznę.

Do kompletu dostałam jeszcze szary trójgraniasty kapelusz pod kolor, a na całość mogłam zarzucić własny płaszcz.

Będą mi musiały wystarczyć moje buty — nie chciałam pożyczać butów Gerry'ego, tych z błyszczącymi klamrami, ponieważ byłyby mi najzwyczajniej w świecie za duże, marynarka i spodnie zaś wyglądały jedynie na luźno skrojone.

Przebrałam się szybko, jakbym zmieniała kostium pomiędzy aktami sztuki, i z łoskotem zbiegłam po schodach. Will w towarzystwie parobka wprowadzał właśnie swego kasztanka do stajni. Will wlepił we mnie wzrok, a parobek rozdziawił gębę. — Mój Boże, lady Havering, co pani wyprawia? — wykrzyknął. Mignęłam przed nim, zarzuciwszy na siebie płaszcz. — Jak myślisz, mogę się podać za mężczyznę, za panicza? — T...ta... — wyjąkał Gerry. — Ale czemu, jaśnie pani? Co pani wyprawia? Zaśmiałam się półgłosem. Byłam tak szalona jak wówczas, gdy leżałam w gorączce. — Dziękuję za garnitur... — rzekłam. — Wróci do ciebie bez szwanku. Nie mów o tym nikomu, to dostaniesz gwineę. Niech o świcie będzie dla nas przygotowany Morze i kasztanek. Czuwaj, dopóki nie przyjdę. Odpowiedziałby, lecz odwróciłam się na pięcie. Will stał obok. W blasku księżyca zajaśniał jego uśmiech. Roześmiałam się od ucha do ucha. Tak dobrze być poza domem, na powrót w luźnej odzieży, z Willem na uroczej, opuszczonej ulicy Londynu. To było jak czary. Śmiałam się w głos. — Prowadź — powiedziałam. — Do klubu Perry'ego, jak szybko się da.

Will nie czekał, by zapytać, co zamierzam. Już od miesięcy wiedziałam, że go kocham, lecz kiedy skinął głową z uśmiechem, pokochałam go jeszcze bardziej. Za to, że odwróciwszy się, ruszył biegiem, sadząc równomierne susy, choć nie mógł się połapać, co, u diabła, planuję. Ja także miałam o tym nikłe pojęcie. Nocny klub mieścił się jedynie parę minut od domu. Perry zabrał się tam dorożką, zamierzając później wrócić pieszo, chwiejnym krokiem. Schodząc z szerokiej promenady Curzon Street, szliśmy ramię w ramię. W spacerowym tempie, bez pośpiechu niczym lordowie, zbliżyliśmy się do ciemnego wejścia. — To tutaj, Michaelu — powiedział głośno Will. Jego głos był pewny i tak rozkazujący jak głos szlachetki spoglądającego z wysokości siodła. Musiałam zagryźć wargi, żeby się nie roześmiać. — Więc wal w te drzwi! — rzuciłam. Mówiłam tak nisko, jak mogłam, bełkocząc po pijacku. — No wal w te pieprzone drzwi! Otworzyły się na oścież, nim Will zdążył podnieść rękę. Szwajcar w wyświechtanej liberii, jakby kupiono ją od wędrownego handlarza za bezcen, uśmiechnął się do nas. Brakowało mu jednego zęba. Wyglądał na skończonego łotra. — To prywatny klub, panowie — rzekł. — Wstęp tylko dla ziemian i ich przyjaciół. Dzięki Bogu oszczędzali na oświetleniu i hall rozjaśniał tylko jeden kandelabr, a dwa lichtarze ociekały

R

już woskiem. Moja twarz, ukryta pod kapeluszem, i tak była zacieniona, a szwajcar przyglądał się raczej krojowi mojego płaszcza — który był znakomity — chcąc się upewnić, że choć zdawaliśmy się prostakami, żadne

L T

z nas nie jest strażnikiem przybyłym sprawdzić nową szulernię.

— Jestem znajomym sir Henry'ego Petersa — oświadczyłam chełpliwie niczym młody mężczyzna. — Jest tu dzisiaj?

— Dzisiaj nie — odparł odźwierny. — Ale proszę wejść. Obowiązuje tylko skromna, bardzo skromna składka członkowska.

Wsunęłam rękę do kieszeni i kiedy wymamrotał coś o dwóch gwineach od osoby, wcisnęłam mu w dłoń złote monety. Jego oczy zaiskrzyły się na widok mojej ciężkiej sakiewki, którą upchnęłam zaraz pod pelerynę. — Bardzo proszę! — rzekł. — Ależ bardzo proszę! Tędy. Zaprowadził nas po rozklekotanych schodach na piętro. Dał się słyszeć gwar rozmów i brzęk butelek o kieliszki. Usłyszałam głos samego Perry'ego, który wołał: Noż, znów przeciwko mnie! Moja pani Fortuna robi dzisiaj klapę! Zawahałam się. Nie wiedziałam, jak bardzo może być pijany — czy dojrzy moją twarz pod ciężkim trójgraniastym kapeluszem i krzyknie ze zdziwienia? Lecz gdy szwajcar pchnął drzwi i zobaczyłam, jak mroczna i zadymiona jest sala, wkroczyłam do środka bez lęku. Dym cygar zwieszał się niczym całun, w powietrzu unosiły się jego kłęby. Gdy tylko weszłam, od panującego tam odoru oczy zaszły mi łzami. Wszystko to jednak zaciemniało pokój tak, że karciarze musieli pochylać się i wytężać wzrok, by dojrzeć karty. Nikt nas nawet nie zauważył. — Kelner! — zawołał Will.

Pojawił się kelner i Will zamówił butelkę burgunda, podpisując się zamaszyście na karcie. Ani zerknął, czy się zgadzam. Można było pomyśleć, że od lat jesteśmy kompanami od kieliszka, hazardzistami i kobieciarzami. Szwajcar przeszedł przez pokój, by szepnąć parę słów mężczyźnie siedzącemu bokiem do drzwi. Ten rzucił okiem w naszą stronę, zerwał się na równe nogi i zbliżył do nas, kręcąc połyskujące wąsiska. Kapitan Thomas — założyłam się w duchu. Taki był z niego kapitan kawalerii, jakim byle głupiec i tchórz przy odrobinie szczęścia może się wydawać. Jego partner pozostał przy stole. Domyśliłam się, że to Bob Redfern. — Dobry wieczór, panowie — przywitał nas Thomas. Opanował do perfekcji śmiały sposób, w jaki oficerowie kawalerii cedzą słowa. — Uprzejmie z panów strony, że zechcieli zajść do mojej malutkiej siedziby. Czy mogę panom zaproponować partyjkę? Nie byłam pewna. Nie przemyślałam niczego więcej poza tym, jak dostać się do Perry'ego, zanim przepuści Wideacre na dobre. Był bardziej pogrążony, niż myślałam. Kapitan Thomas nie prowadził tu taniej szulerenki. To był klub z przyzwoitym personelem, co najmniej trzema służącymi stawiającymi się na wezwanie i tuzinem bogatych protektorów, z których większość nosiła broń. Rozejrzałam się szybko dokoła. Perry siedział tyłem do drzwi, osunięty głęboko na krześle. Jego złote loki wydawały się ciemne i brudne w migoczącym blasku świec. Pochylił głowę, wpatrzony w karty. Puste

R

miejsce naprzeciw niego, należące do kapitana, zasypane było stosem papierów i złotymi monetami. Niewątpliwie były to skrypty dłużne od Perry'ego. Któryś z papierów mógł być aktem własności Wideacre i wtedy

L T

okazałoby się, że Will i ja przybylibyśmy za późno. — Oczywiście, że tak — rzekłam.

Miałam sucho w ustach i mocno ściśnięte gardło. Głos, który z siebie wydobyłam, był nieco wyższy, niż zamierzałam, zbyt dziewczęcy, lecz nie drżał na szczęście. Will przesunął się trochę, jak ustawiający stopy zapaśnik, kiedy jest gotów do walki. Sięgnęłam do stolika, gdzie podano nam wino, i pociągnęłam z kieliszka. — Co to za gra? — zapytałam. Przybierając pewną siebie minę, wskazałam na stolik Perry'ego. — W co panowie grają? — Lord Havering i ja graliśmy w pikietę, oczekując partnera do wista. Może pan i jego towarzysz...? — Zerknął na Willa, który chybotał się na nogach. — Ja tę partyjkę sobie przesiedzę! — oznajmił Will pośpiesznie. — W takim razie niech mi będzie wolno przedstawić pana panu Redfernowi, który z nami zagra — powiedział łagodnie kapitan Thomas. — Ja jestem kapitan Thomas, to lord Peregrine Havering. — Perry spojrzał w górę, jego oczy były przymknięte. Zamrugał jak kura i z powrotem osunął się na krzesło. — A to pan Redfern. Gramy w wista, Bob? Perry wyprostował się nagle i otumaniony popatrzył na mnie, mrużąc oczy jak sowa przy dziennym świetle. Czekałam w napięciu. Widział mnie już przecież przebraną za chłopaka tamtego wiosennego poranka w lesie Havering, gdy był przekonany, że moglibyśmy zostać przyjaciółmi. Teraz utkwił we mnie wzrok. — Czy ja pana znam? — zapytał zmieszany. Przytaknęłam śmiało.

— Owszem, lecz wątpię, by pan pamiętał, milordzie. Spotkaliśmy się na wyścigach w Brighton na początku zeszłego lata. Byłem z Charlesem Prenderlym, zatrzymałem się u niego. — O... Proszę wybaczyć. Oczywiście — powiedział Perry szczerze. — Zagra pan w wista, milordzie? — zaproponował kapitan Thomas. Perry znów zatrzepotał powiekami. — Nie — odparł stanowczo. — Muszę zachować te same stawki. Muszę spróbować je odegrać. Nie ważyłbym się wrócić bez nich do domu. To fakt. Kapitan Thomas rzucił mi żałosne spojrzenie. — Jaśnie pan przegrywa z kretesem dziś wieczór — oznajmił. — Chce wziąć na mnie odwet. Niedbale pchnęłam kapelusz do tyłu. Odezwała się we mnie wariacka brawura, jakiej nigdy dotąd nie odczuwałam. W tym wielce nieprawdopodobnym momencie spracowane harde dziecko zdawało się we mnie topić, chciało mi się śmiać w głos. Całe moje życie leżało na stoliku w szulerni, przede mną siedział mój legalnie poślubiony małżonek, przegrany i zalany w sztok, a za mną stał jedyny mężczyzna, którego kochałam, spięty jak koń w ataku skurczów. Odrzuciłam głowę w tył i zaśmiałam się donośnie. — Może przyniosę mu szczęście! — palnęłam. — Zagra pan w wista ze mną, milordzie? Perry zamrugał, wykrzywiwszy swe różane usteczka, jakby miał się zaraz rozpłakać.

R

— Nie powinniśmy zmieniać gry — wybełkotał. — Jak się odegram, jeśli zmienimy grę? Kapitan Thomas zawahał się. Perry mógł się bardzo łatwo rozzłościć, jeśli był nie w humorze. Z drugiej

L T

strony odźwierny musiał zapewne szepnąć Thomasowi o ciężkiej sakiewce w mojej kieszeni, brzęczącej od złota. Przyjaciel Perry'ego, Charles Prenderly, był zamożnym młodzieńcem i każdy szuler zatrzymałby jego kompana, gdyby tylko mógł.

— Cóż, zachowajmy stawki! — podsunęłam wesoło. Szalona pokusa, by śmiać się w głos, ciągle we mnie rosła. Rzeczywiście, dziś wieczór byłam Cyganką Meridon. Żadnej ziemi, żadnego męża, żadnego kochanka i żadnej szansy wydostania się stąd bez solidnego lania, jeśli zrobię niewłaściwy krok. — Zachowajmy stawki. Wejdę w grę. W ten sposób jaśnie pan będzie mógł odzyskać swą fortunę, jeżeli tylko karty będą mu przychylne. Kapitan Thomas jaśniał. — Ja też wejdę — rzucił prędko Bob Redfern. — Powiedzmy, sto gwinei, kapitanie? Sięgnęłam do sakiewki i odliczyłam monety. Tym razem trzymałam sakiewkę nieruchomo, by nie spostrzegli, że jest już prawie pusta. Taka była moja stawka za Wideacre. Będę mieć tylko jedną szansę. Will powlókł się ze swym kieliszkiem wina do drzwi, by obserwować grę. Jego usta były zacięte, widziałam, jak przełyka. On nie miał najmniejszego pociągu do hazardu, ten mój poczciwy Will Tyacke. Mrugnęłam do niego porozumiewawczo, a on popatrzył na mnie spode łba, jakby chciał mnie ostrzec. Nie miał bladego pojęcia, co planuję. Kapitan Thomas przysunął mnie i Bobowi Redfernowi parę żetonów. Perry miał ich garść w kieszeni. Wydobył je i obracając w palcach, liczył, jakby miał nadzieję, że rozmnożyły się w ciemności jego kieszonki. Pomimo całego lęku o Wideacre na moment zrobiło mi się go żal. Tej nocy przegrał wszystko, a wciąż tylko połowicznie zdawał sobie z tego sprawę.

Rozdawał kapitan Thomas. Obserwowałam, jak to robi. To było uczciwe rozdanie w moim przekonaniu. Karty czyste, z nowej talii, rozdzielane od góry. Pchnął talię do Perry'ego, by przełożył i wybrał kolor. Karo. Dostały mi się przeciętne karty — parę lew wygrałam i parę straciłam. Nie starałam się za bardzo — chciałam sprawdzić, jak działają. Rozdanie przeszło na Perry'ego. Gmerał się przy tym, ale w końcu podał talię Redfernowi, by wybrał kolor. Trefl. Tym razem przypadły mi cudowne karty. Wzięłam cztery z sześciu lew i zarówno rozdanie, jak i wybranie koloru przeszło na mnie. Wywołałam ponownie trefl i przy miernych kartach wygrałam dwie lewy. Bob wziął trzy i przejął kolor przy następnym rozdaniu. Jak dotąd nic nie zauważyłam. Przy końcu gry miałam osiem gwinei długu u Redferna. Perry stracił dziesięć. Nie mogłam dostrzec, jak oni to robią. Moim zdaniem Perry przegrał jedynie przez zwyczajną nieudolność. Nie był w stanie zapamiętać, jakimi grano kartami i kto wybierał kolor. Lewy, które wygrał, były z przypadku — mocna karta we właściwym kolorze. Spostrzegłam to wreszcie w drugiej partii. Powinnam była wyłapać tę sztuczkę natychmiast. Przecież przez całe życie obserwowałam szulerów przy pracy. Ta dwójka miała bez wątpienia cały repertuar trików na podorędziu: rozdania od dołu, znakowane karty, karty ukryte, odpowiednio układane talie. A ponadto mając za partnerów Perry'ego i mnie, pracowali jako zespół.

R

Przypomniałam sobie, jak tato sadzał mnie na schodkach wozu naprzeciwko siebie i unosząc kubek

L T

herbaty do ucha, mówił: Ucho oznacza asa. Ucho — as. Usta — król. Ramię — dama. Najprostsza sztuczka na świecie, Merry, nie zapomnij czasem. Prawa ręka — czerwień. Lewa ręka — czerń. Patrz, zaciśnięte dłonie wyglądają jak trefl. Trzeci palec oparty o kciuk wygląda jak kier, widzisz? Złóż palce razem — to pik. Rozpostarte palce wyglądają jak karo. Proste.

Nie sądziłam, że kiedykolwiek będę temu człowiekowi za coś wdzięczna. Uważałam, że nie podarował mi niczego, co byłoby warte posiadania. Lecz w tym brudnym, zadymionym klubie musiałam pochylić głowę, by skryć uśmiech. Miałam ich. Dwóch przeklętych oszustów okradających mnie z mojej ziemi. Wiedziałam już, co robią. Jeśli któryś z nich miał najlepsze karty w jakimś kolorze, sygnalizował to partnerowi. Jeden lub drugi mógł przodować w grze, przejmując w większości przypadków rozdanie. Pozwalali Perry'emu i mnie od czasu do czasu wygrać, by podtrzymać nasze zainteresowanie grą i nasze nadzieje. Po raz pierwszy zagrywali w atu przy przekładaniu kart, mogli też oszukiwać przy pomocy ułożonych talii, jeśli byłoby trzeba. Zwykle nie było trzeba. Gra była łatwa i łatwe były sztuczki. Potrzebowali jeszcze tylko łatwych partnerów. Używali kodu, którego nauczył mnie tato. Obserwowałam ich spod powiek i uśmiechałam się do siebie. Potrafiłam go odczytać tak dobrze jak oni. Oto Bob Redfern ma mocne karo, toteż kapitan wybiera karo, choć sam ma zaledwie jedną czy dwie karty w tym kolorze. Wiedziałam więc, że muszę użyć swej gorszej pary karo, by przebić atutem lewy i utrzymać się w grze. Rzucali się na mnie. Na moją znikomą stertę gwinei. Żałosne lamentacje Perry'ego nad swoim losem nic dla nich nie znaczyły. Nabazgrze kilka następnych skryptów dłużnych, stawiając coraz więcej i więcej, by od-

zyskać Wideacre. Oskubali dziś Perry'ego do cna. Weksle niech sobie będą, zgoda, ale lepsze jest złoto — takie jak moje, albo tytuły własności — jak Perry'ego. Powstrzymywałam ich. Traciłam czasem gwineę, owszem, lecz powolutku, powolutku oceniałam ich możliwości, obserwując ich bacznie. Nie miałam czasu, nie myślałam też pilnować Perry'ego. Stół nagle się zatrząsł — to Perry odepchnął go od siebie. — Nie będę więcej grał! — oznajmił. Zakołysał się na krześle do tyłu, a potem z hukiem opuścił je z powrotem na cztery nogi. Patrzył na nas wilkiem. Widziałam, jak drży mu dolna warga. Trzeźwiał. Zaczynał sobie zdawać sprawę z tego, co zrobił. — Jolyon — powiedział błagalnie do kapitana. — Jolyon, na miłość boską, weź moje weksle zamiast dokumentów. Nigdy nie powinienem był ich wykładać na stół. A ty nie powinieneś był ich przyjąć. Kapitan uśmiechnął się, lecz jego wzrok był zimny. — Och, przestań — rzekł. — Zdarłeś ze mnie fortunę w Newmarket. Fortunę w złocie, a nie jakieś tam przeklęte miejsce mile stąd, na prowincji! Trzeba mieć szczęście w grze, stary! I na Boga, jakim ty jesteś graczem! — W życiu nie widziałem lepszego — wsparł go czym prędzej Bob Redfern. — W życiu nie widziałem. Perry zamrugał szybko. W oczach miał łzy.

R

— Złamałem obietnicę — powiedział. — Obiecałem... damie... że nie będę grał o te dokumenty. Tylko

L T

dlatego, że tyle ci jestem winien, Jolyon, dałem się tak zbałamucić. Sądziłem, że nie byłoby źle postawić Wideacre i wyrównać wszystkie długi w jednej grze. Nie powinienem był tego robić. Mam nadzieję, że przyjmiesz tratę na moje konto w zamian za to.

Kapitan Thomas skoczył na równe nogi i poklepał Perry'ego po ramieniu. — A jakże — odparł uprzejmie. — A jakże! Będę do twojej dyspozycji jutro, co, stary brachu? Przyjadę do ciebie w południe, dobrze? Chcę, żebyś zobaczył mojego nowego huntera, chyba ci się spodoba. — I będę mógł wyrównać swój dług u ciebie, prawda? — dopytywał się natarczywie Perry. — W ciągu doby? I zachowasz dokumenty cało? — Cało i zdrowo! — zagwarantował kapitan. Odprowadził Perry'ego do drzwi, a szwajcar okutał go jego podbitym jedwabiem wieczorowym płaszczem. — Uważaj, jak będziesz szedł do domu, Perry. Chcę mieć cię jutro w jednym kawałku! Perry przystanął na szczycie schodów. Drżały mu usta. — Nie zawiedziesz mnie, Jolyon, prawda? — zapytał. — Obiecałem jej, obiecałem tej damie bardzo szczególnie... — Rozumie się — zapewnił go Jolyon. Dał mu znak cygarem i usłyszeliśmy, jak Perry schodzi z łoskotem po schodach, a potem dobiegł nas łomot drzwi, gdy wyszedł na ulicę. Kapitan i Bob Redfern wymienili niewinny uśmiech. Pozwolą Perry'emu wykupić Wideacre dopiero, gdy sami ocenią włości, sprawdzając ich wartość. Roześmiałam się głośno niczym zuchwały łobuz.

— Gramy o ziemię? — rzuciłam — Cóż, mam kaprys wygrać kawałek ziemi! Co powiecie, jeśli postawię swoją posiadłość przeciw waszej? Kapitan zaśmiał się równie niedbale, lecz dostrzegłam, jak obrzuca przelotnym wyrachowanym spojrzeniem mnie, a potem Willa. — A ty, Will? — wykrzyknęłam. — Ruszże się! Nieczęsto zdarza się nam przyjeżdżać do Londynu, bywać w klubach i jeszcze mieć szansę zgarnąć fortunę, i w ogóle! Will wyprostował się niechętnie. — Nie wyłożę na stół Home Farm za żadne skarby świata — oświadczył. — A tyś chyba rozum stracił, Michaelu! Stawiać swój majątek! Co, u licha, nie masz aktu własności, przecież twój papcio nie zdążył jeszcze w grobie ostygnąć! Pomyślałam sobie, że jak na uczciwego zarządcę całkiem zręcznie kłamie. Trzymałam jednak wciąż opuszczony wzrok. Zaśmiałam się wyzywająco. — No to co? — rzuciłam prowokująco. — Tak czy owak jest moje, nieprawdaż? I dlaczegóż to miałbym dać się żywcem pogrzebać na wsi na resztę moich dni? Zwróciłam się do kapitana. — To najrozkoszniejsza posiadłość, jaką pan kiedykolwiek widział, zaraz pod Salisbury — rzekłam. —

R

Ale dotąd nie przyszło mi z niej nic dobrego. Mój ojciec kutwił i ciułał, skupował ziemię, kawałek po kawałku, aż zebrał wszystko do kupy. Nie wydałby na mnie ani pensa. Dopiero po jego śmierci mogłem się w ogóle wy-

L T

brać do krawca, zresztą i tak niezbyt przyzwoitego. A teraz jestem w Londynie i niech mnie diabli, jeśli nie pokażę, czegom wart! Stawiam majątek Gateley przeciw waszemu, jakkolwiek on się tam zwie, i niech zwycięzca bierze obydwa!

— Nie tak prędko! Lordowi Perry'emu zależało, by zachować tytuły w całości — zauważył kapitan. Wzruszyłam ramionami.

— No to mu je odsprzedam albo zagram z nim o nie, bez obaw — odparłam. — Mówi pan tak, jakbym miał na pewno wygrać. Dalibóg, czuję, że dopisze mi szczęście! Will podszedł do mnie. — To szaleństwo! — stwierdził na głos. — Nie będziesz grał o taką schedę! Same dzierżawy Gateley są warte cztery tysiące funtów rocznie! — Pochyliwszy się do mojego ucha, syknął półszeptem: — Co ty, u diabła, wyprawiasz, Saro? Odchyliłam się w tył rozpromieniona. Towarzyszyło mi to samo cudownie nieomylne uczucie, które poznałam, zobaczywszy po raz pierwszy Morze — wiedziałam wtedy, że mnie nie zrzuci. Łypnęłam porozumiewawczo do kapitana. — Nie będę żyć jak chłopek-roztropek! — rzuciłam. — Dostałem wreszcie co moje i jestem gotów grać jak dżentelmen. I na Boga, żyć jak dżentelmen! — No, no! Życzę powodzenia! — powiedział Bob Redfern. — Do licha, to trzeba oblać! Pija pan burgunda, panie..., panie... — Tewkes — palnęłam, co mi ślina na język przyniosła. — Michael Tewkes, Esquire, majątek Gateley niedaleko Salisbury. Doprawdy, miło mi poznać.

Pozwoliłam uścisnąć swoją dłoń. Była wciąż szorstka i stwardniała, jak dłoń każdego pracującego ziemianina, a poza tym w czasie choroby obcięli mi paznokcie. Mój uścisk był krzepki. Przyniesiono butelkę i nową talię kart. — Co to będzie? — zapytał kapitan. Jego oczy były ożywione. Pił przez cały wieczór, lecz nie dlatego wysunął koniuszek języka, jakby zlizywał z ust coś słodkiego: on wyczuwał naiwniaka, którego da się oskubać. — Michaelu, obiecałem twojej matce... — nalegał Will. — Och, siadajże i przyłącz się do nas! — odparłam beztrosko. — To takie dżentelmeńskie żarty, Will, a nie poważna gra. Wyłożę na stół weksel na Gateley przeciw tamtemu majątkowi. Jeśli wrócę do Gateley z domem i ziemią w kieszeni, myślisz, że ktoś będzie narzekać? Siadaj i graj albo zmiataj stąd! Kapitan uśmiechnął się do Willa współczująco. — To nie lada zadanie uchronić młodzieńca przed kłopotami — powiedział. — Ale my tu wszyscy jesteśmy przyjaciółmi. Wyłożymy na stół dokumenty, jeśli ten pan sobie życzy. Zawrzyjmy jednak dżentelmeńską umowę, że za symboliczną kwotę będzie je można odkupić. Nikt nie wyjdzie stąd zrujnowany. Wszyscy szukamy tylko odrobiny rozrywki. Will naburmuszył się nieco. — Nie mam nic przeciw grze dla wprawy — oznajmił surowo. — Grze dla wprawy, pomiędzy dżentelmenami i za symboliczną kwotę.

R

— Tępak! — oświadczyłam swobodnie. — Kapitanie, proszę o kawałek papieru. Wystawię weksel na

L T

moją posiadłość. Wyłożymy tytuły własności, razem z farmą lorda Perry'ego. Taka będzie stawka. — Dodaj moich sto gwinei — powiedział Will, niespodziewanie nabierając ochoty do gry. — Niech mnie diabli, i moich! — zakrzyknął Redfern, jakby się nagle zdecydował. — Przydałby mi się kawałek ziemi na wsi!

Will pohamował natychmiast swój entuzjazm.

— Posiadłości zostaną bezzwłocznie odprzedane swym prawowitym właścicielom — upewnił się. Bob Redfern uśmiechnął się. — Naturalnie — potwierdził. — Za symboliczną sumę. To tylko żarty. Coś takiego dodaje życiu pikanterii! — Na miłość boską, Will! Jesteśmy teraz w lepszym towarzystwie — syknęłam. — Nie przeliczaj tak drobnych! Will skinął głową speszony. Przyglądał się, jak sporządzam krótki opis i szkic czegoś, co w rzeczywistości było farmą Roberta Gowera. Wybrałam ją celowo. Była autentyczna. Ojczym zawsze mawiał: Kiedy nabijasz kogoś w butelkę, opowiedz mu historię tak prawdziwą, jak to możliwe. Myślałam o nim, rysując rzekę przepływającą obok pól. — Śliczne miejsce — przyznał kapitan z aprobatą. — Uczciwa stawka, dla żartu — odparłam. Pochyliwszy się nad stołem, Bob Redfern rozdał karty swymi wprawnymi zbielałymi dłońmi. Opuściłam powieki i obserwowałam go niczym sokół.

Nie byłam szulerem. Byłam ujeżdżaczem koni, drobnym złodziejaszkiem, kłusownikiem. By zarobić pieniądze, mogłam dać przedstawienie albo jeździć konno, mogłam przyjmować zakłady, preparować książeczki karciane, podać narkotyk narowistemu koniowi, by go przywołać do porządku, albo zajeździć na śmierć dzikiego kuca, by się szybko sprzedał. Tutaj, w tym londyńskim klubie, w męskim kapeluszu zsuniętym na tył głowy, rozwalona na krześle jak wyrostek, wpadłam w szpony dwóch mężczyzn, którzy oszukiwali w karty zarabiając na życie — i to na wystawne życie. Byłam tu frajerem. Ta odrobina umiejętności, którą posiadłam na kolanach taty, nie uchroni mnie przed złupieniem skóry, jeżeli pozostanę tutaj zbyt długo. Cokolwiek zamierzałam zrobić, powinnam zrobić to czym prędzej. Wieść o naszym zakładzie rozniosła się po całej sali i paru mężczyzn zakończyło grę, by móc przyjrzeć się naszej. Nie miałam pojęcia, czy któryś z nich nie będzie sygnalizował Bobowi albo Jolyonowi, jakie mamy karty. Nie odważyłabym się czekać, aby to sprawdzić. Nie było czasu i nie posiadałam wystarczających zdolności. Po raz pierwszy w życiu pragnęłam całym sercem, by przy moim boku był tato. Nie był artystą, lecz umiał przejrzeć oszusta. A ja nie wiedziałam nawet, czy będą używać tych samych znaków, skoro przyglądali się nam inni. A jednak. Spostrzegłam to przy pierwszych lewach. Robili to po wielkopańsku. Kiedy tato szczypał się w ucho albo drapał po ramieniu, wyglądał głupkowato, jakby miał gnidy. Lecz gdy kapitan Thomas muskał

R

kołnierzyk opuszkami palców, wyglądał zaledwie jowialnie. Odważyłam się zerknąć przelotnie na Willa. Patrzył wilkiem znad swoich kart. Pozna, że oszukują, lecz nie będzie miał klucza, by zrozumieć w jaki sposób.

L T

Nie mogłam żywić nadziei, że zorientuje się dość szybko, by mnie naśladować. Nie przeszedł szkolenia, nie był dobrym kłamcą ani bystrym oszustem. Nie wiedział, jak to się robi. Będę musiała zrobić to sama. Będę musiała zrobić to szybko. Będę musiała zrobić to teraz.

ROZDZIAŁ 38 Rzucali się na mnie, na przekonująco śliczną maleńką farmę, którą im wyrysowałam. Całe szulerstwo jest wojną wyobraźni, w której oszust przekonuje naiwniaków o dwóch rzeczach naraz: że on jest uczciwy i że oni mają zręczną rękę. Obserwowałam Thomasa i Redferna spod powiek. Uznali, że Will jest zbyt uczciwy, zbyt niechętny i pewnie zbyt biedny jak na ich możliwości. Ale ja byłam błyskotliwym młodym głupcem. Spoglądali to na niewielki szkic mapy, to na moją szczerą i ochoczą twarz i oblizywali się jak głodni na widok słodyczy. Zastukałam kartami w stół, rzucając okiem na Willa. — Zdaje się, że miałeś rację Will — powiedziałam. — To dla mnie o wiele za mądre. Will nie podniósł wzroku, a jego twarz pozostała niewzruszona, choć musiała go ogłuszyć moja nagła zmiana kursu. — Więc skończmy grę i idźmy stąd — odparł. Zerknął na kapitana Thomasa i Boba Redferna. — Panowie wybaczą, dziękujemy za gościnność, lecz obiecałem matce tego młodego człowieka, że przyprowadzę go cało do domu. Ba, i z całym jego dziedzictwem w kieszeni. Kapitan Thomas huknął śmiechem, aż rozdzwonił się zakurzony żyrandol.

— Pan jest guwernerem, sir! — zakrzyknął. — Sądzę, że pan Tewkes to doprawdy chytry gracz! Zmienił kartę, którą zamierzał zagrać, na inną, znajdującą się trochę dalej od jego kciuka. Był to słaby atut. Wiedział prawdopodobnie, że mam mocniejsze. Wzięłam lewę, jak zaplanował. — Patrz pan! — rzekł. — Przeoczyłem, że miał pan tak mocne atu, panie Tewkes! — Jeszcze jedną butelkę — zaproponował Bob Redfern dobrotliwie. — Skoroście przybyli z prowincji, panowie, powinniście spędzać przyjemnie czas! To wstyd wracać do domu i nie mieć o czym opowiadać! Oczy im wyjdą na wierzch, gdy powiecie, że tu graliście, gwarantuję! Atutami były kiery. Miałam dwie albo trzy słabe karty. Zagrałam królem karo i każdy dodał do koloru słabsze karty poza kapitanem Thomasem, który zrzucił się z niskiego trefla, oddając mi lewę. Potem wyciągałam z nich niskie atuty, kier po kierze, aż został mi w ręku jedynie walet pik. Zaryzykowałam, że nikt nie ma wyższej karty, lecz kapitan Thomas miał damę i przy końcu partii w lewach szliśmy łeb w łeb. — Sądzę, że teraz powinniśmy już iść — stwierdził Will. — To dobry koniec dobrego żartu. Roześmiałam się w podnieceniu, ufając, że mój kolor jest górą. — Odejść teraz, kiedy mam dobrą passę? — zawołałam. — Do diabła, nie! Nie pójdziemy! Nie ruszę się od tego stołu, póki nie spróbuję wygrać tamtej farmy w Sussex. To tylko żarty! I godzina jest jeszcze młoda! A karty pójdą teraz po mojej myśli! Czuję to!

R

— Och, ma pan instynkt karciarza — mądrze wtrącił się Redfern. — Czasem ja też to odczuwam. Po prostu wiesz, że nie przegrasz. Miałem takie wrażenie raz czy dwa razy w życiu i zawsze odchodziłem od stoli-

L T

ka z fortuną w kieszeni! To rzadki talent, panie Tewkes... mogę mówić panu Michael? — Ależ proszę, Bob — odparłam niedbale. — Wierzysz w szczęście, co? — A który rasowy hazardzista nie wierzy? — zapytał przymilnie. Tasował karty. Chwyciłam mój kieliszek i pijąc, obserwowałam go ponad szkłem. Dostrzegłam to. Zebrawszy karty, z których się zrzuciliśmy, błyskawicznym ruchem wsunął niektóre z nich do prawej ręki, ukrywając je w swej szerokiej bladej dłoni. Tyły kart wydały mi się czyste, lecz mogły być znaczone inaczej, tak aby mógł odróżnić figurę od reszty. Mogły też być cieńsze — nie byłam w stanie dojrzeć. Mogłabym jedynie poczuć, gdy sama będę rozdawać, a na to musiałam czekać. Tasował z wigorem, koronkowe mankiety opadały mu na dłonie. Nie był zbyt zręczny ani podejrzanie sprytny. To było uczciwe tasowanie doświadczonego gracza. Podał mi talię, bym przełożyła. Na próżno moje palce szukały w niej jakiegoś klucza. Nie zaznaczył żadnego miejsca, w którym miałabym przełożyć — nie przesunął talii ani nie zrobił mostka, by zachęcić mnie do przełożenia tam, gdzie sobie życzył. Nic. Przełożyłam, gdzie mi się spodobało, i oddałam talię. Rozdał. To co zrobił, było tak beznadziejnie oczywiste i rażące, że niemal się roześmiałam w głos. Przestałam tęsknić za tatą, gdyż obok mnie siedział mężczyzna równie zachłanny i trywialny jak on. Znałam już jego wartość. Nie ułożył kart, nie dokonał kalkulacji, gdzie trzeba by wstawić figury do talionu zwykłych kart w jego lewej ręce. Po prostu umieścił figury na górze i rozdawał z wierzchu talii najlepsze kąski mnie i Willowi, a ze spodu gorsze karty sobie i kapitanowi Thomasowi. To był dziecinnie prosty chwyt. Moje spojrzenie posłane Willowi uprzedziło go, by nic nie mówił, gdy dostrzeże oszustwo.

Z jego strony nic mi specjalnie nie groziło. Ku memu zdumieniu nic nie zauważył. Will był istotnie uczciwym prowincjuszem. Obserwował szybkie ruchy rąk Boba Redferna, zebrał karty, które mu przypadły, i nawet nie spostrzegł, jak Bob swymi długimi palcami wyciągał karty raz z wierzchu, raz ze spodu pliku, wedle swego upodobania. Zerknęłam uważnie dokoła. Zdawało się, że nikt z pozostałych także tego nie zauważył. Było późno i wszyscy zdążyli się już upić, a mroczną salę zasnuwał gęsty dym. Dłoń Boba osłaniała wszystko jak tarcza. Tylko ja dostrzegłam ruchy małego palca jego prawej ręki, którym wyhaczał karty ze spodu talii dla siebie i swego partnera, zapewniając sobie przegraną na naszą rzecz. Oczywiście w tej partii dostały mi się korzystne karty. Korzystne oszukańcze karty. Nic zbyt krzykliwego i nic oszałamiającego. Lękałam się dobrego rozdania. Wstrzymując oddech i wydymając brzuch, wywołałam na twarzy rumieniec, gdy Bob przydzielił mi asa atu. Wygrałam, wyprzedzając Willa o trzy lewy. Rozległ się aplauz i kaskady śmiechu, gdy pisnąwszy z radości, zuchowato zgarnęłam stos weksli i związaną rolkę aktów własności Wideacre. Natychmiast pojawił się przy mnie kelner z kieliszkiem szampana. — Zwycięski toast za świetnego gracza! — krzyknął zaraz Bob i wzniósł kieliszek, by wypić moje zdrowie. Will wyglądał gburowato. — Lepiej idźmy już — powiedział.

L T

R

— Och, wypij za moje zwycięstwo! — zawołałam. — Pójdziesz ze mną rano do lorda Perry'ego, żeby mógł odkupić swoją farmę. Ale się uśmieje! No, wypij za moje zwycięstwo, Will! Jeszcze za wcześnie, by wychodzić.

— Tu nadal pachnie hazardem! — zagrzmiał radośnie kapitan Thomas. — Czuję, że wraca mi szczęście! Niech mnie diabli, jeśli jest inaczej! Zostań, Michaelu! Przy twojej dobrej passie... Odważyłbyś się postawić obie posiadłości... twoją nową farmę i swoje włości w Warminster? — Przeciw czemu? — rzuciłam z błyskiem w oczach. Will zamruczał „Michael!" z odpowiednią nutą udręki w głosie. Kelner ponownie napełnił mój kieliszek. Głosy zdawały się dochodzić teraz z nieco dalszej odległości. W duchu przeklinałam to wino — nie byłam do niego przyzwyczajona, a wciąż czułam się osłabiona po chorobie. Jeszcze trochę i będę w tarapatach. — A co tam, u licha, przeciw temu klubowi! — zawył kapitan Thomas. Zerwał się huragan aprobaty i śmiechu. Krzyczano do nas: — Nuże, ziemianie! Przyjmijcie zakład! — Wchodzę w to — wymówiłam trochę niewyraźnie. Prawdę powiedziawszy, grałam tylko odrobinę. A i posępne spojrzenie Willa nie było udawane. Umieściłam dokumenty z powrotem na środku stołu, a kapitan Thomas nagryzmolił coś na kartce papieru listowego z wypisanym na górze jego nazwiskiem i adresem. Bob i Will dorzucili weksle. — Ty rozdajesz — powiedział do mnie Bob. Zebrał bezładnie karty i pchnął w moją stronę. Wzięłam głęboki oddech. Ułożyłam je w talię, uderzając lekko, i przesunęłam palcem po bokach. Tasowałam niefrasobliwie, całą uwagę skupiając na opuszkach palców. Możliwe, że talia była czysta. Skoro

wspólnicy mogli się informować o posiadanych kartach, było prawdopodobne, że talia jest nieznaczona. A rozdawanie z wierzchu i spod spodu zdawało się wyraźnie wskazywać, że nie używają wyrafinowanych sztuczek. Po chwili moje palce wyczuły to. Po prostu odrobina chropowatości po jednej stronie karty, jakby doskonała igła nieznacznie ponakłuwała fornir powierzchni. Oznaczyli tylko jedną stronę, więc czasem nakłucia znajdowały się po lewej, czasem po prawej, i trudno się było zorientować. — Coś się tak naburmuszył? — zapytał kapitan Thomas. — Wszystko w porządku, Michaelu? — Czuję się trochę... — zaczęłam. Postanowiłam niewyraźnie wymawiać słowa. — Będę musiał was opuścić po tej partii, panowie, bez względu na wynik. Wrócę jutro. — Naturalnie! — odparł uprzejmie Bob. — Sam zawsze jestem znużony o tej porze. Wiem, czego ci trzeba, chłopie! Nieco bordo! Bordo to coś na wczesny ranek! Zabrano mój stary kieliszek i przyniesiono nowy, wypełniony po brzegi soczystoczerwonym winem. Twarz Willa zamarła. Gdy byli zaaferowani winem, po cichutku układałam talię. Myślałam o tacie. Myślałam o nim inaczej — z czymś w rodzaju żałosnej dumy. Grywał na odwróconych beczkach za pensy, lecz gardziłby rozdawaniem kart spod spodu, jak robili to ci wytworni oszuści. Nie on! Kiedy mój ojciec szachrował na trzeźwo, liczył rozdania i graczy i układał talię tak, by karty przypadły, jak sobie życzył, tym, którym sobie życzył. Gdy wszyscy

R

delektowali się bordo, przekomarzając, czy jest wystarczająco schłodzone, rachowałam szybko w pamięci — siedem kart dla każdego gracza, drugi zestaw przy moim rozdaniu powinien być mocny. Mocna karta musi się

L T

więc trafiać co czwarta, abym mogła posyłać ją Willowi siedzącemu naprzeciw. Tak więc w pierwszym rozdaniu mocna karta musi być druga, szósta, dziesiąta, czternasta, osiemnasta, dwudziesta druga i dwudziesta szósta. Szukałam po omacku znakowanych kart. Sądziłam, że oznaczyli tylko asy, króle, damy i walety. Nie ponakłuwali chyba więcej niż dwadzieścia osiem kart.

— Gotowe, Michaelu? — zapytał przymilnie Bob.

Rzuciłam na niego okiem. Nie obserwował mnie. Uśmiechał się do kapitana Thomasa szczerym obojętnym uśmiechem, który grzmiał jak dzwon: „Mamy ich!" Przerzuciłam szybko talię. Ułożyłam ją najlepiej, jak mogłam w tak krótkim czasie. Nie byłam w tak dobrej formie jak kiedyś, jako Meridon. Zaczęłam rozdawać. — Przełożenie — przypomniał mi kapitan Thomas. Spłoniłam się. — Ach, oczywiście — przyznałam. W tym klubie przekładano przed rozdaniem. Kapitan Thomas czekał, aż będzie mógł przełożyć pieczołowicie zaaranżowaną talię tak, że karty, które przygotowałam dla Willa, znajdą się pod spodem i z zadziwiającą regularnością będą trafiać do któregoś z nas. Przemieścić karty — usłyszałam w myśli głos taty. Widywałam, jak brudnymi rękami wyrównywał talię na koźle wozu: Widzisz, Merry? Widzisz?

Była to chytra sztuczka. Tato zwykł chybiać, ale ja nauczyłam się na jego błędach. Łypnęłam naokoło. Na zewnątrz robiło się jasno, lecz tutaj, przy ciężkich zbutwiałych zasłonach, nadal panował półmrok. Wszyscy spoglądali na jeden ze stolików, przy którym ktoś kwestionował rachunek. Popatrzyłam na kapitana Thomasa. — Kłopoty? — zapytałam, wskazując głową tamten stolik. Kapitan Thomas obejrzał się. Jakiś mężczyzna, słaniając się na nogach, przewrócił na bok stół. Chwyciłam talię w obie ręce — w lewej trzymałam górną część, w prawej dolną. Jednym wprawnym ruchem wyciągnęłam część dolną zaciśniętą w mojej prawej dłoni i przesunęłam ją bliżej kapitana Thomasa. — Nic szczególnego — odparł. Przełożył, umieszczając karty leżące dalej na tych bliżej niego. Nie zdając sobie sprawy, złożył talię z powrotem tak, jak ją ułożyłam. I nikt nic nie spostrzegł. Słyszałam, jak głośno wali mi serce, czułam bicie tętna w uszach, na szyi, w gardle, tak głośne, że wydawało mi się, iż wszyscy je usłyszą mimo ścisku i zamieszania, jakie zapanowało, kiedy spychano zapijaczonego gościa ze schodów, by wyrzucić go na ulicę. Rozdawałam troszeczkę niezdarnie. Karty leżały już na stole. Will pozbierał swoje i dostrzegłam, jak rozszerzają mu się źrenice. Jego wyciągnięta w stronę kieliszka ręka nie zadrżała jednak. Wygrał oczywiście.

R

Zobaczyłam, jak kapitan Thomas przygląda się swoim kartom i zezuje na tyły kart Willa. Swoje trzymałam nisko, otaczając je dłońmi na wypadek, gdyby z tyłu znajdowały się oznaczenia, które mógł zauważyć.

L T

Spostrzegłam, jak Thomas i Redfern umawiają się, by wybrać na atu piki lub karo. Kiery czy trefle — to nie robiło różnicy. Will miał króla, damę lub asa w każdym kolorze. Inne dobre karty, które rozrzuciłam po stole, były po prostu dla zachowania pozorów.

Nie mogli się w tym połapać. Przecież byli pewni, że jestem frajerem. Widzieli, że tasuję całkiem gładko, widzieli też, jak przekładam. I byli przekonani, jak wielu głupców przed nimi, że nie można oszukać przy przełożeniu.

Przesunęłam po stole ostatnią kartę. Lewę wziął kapitan Thomas, to była jego trzecia. Will miał pięć, Bob Redfern trzy lewy, a ja dwie. Will był faktycznie beznadziejnym graczem — z kartami, które mu dałam, powinien był nas zmiażdżyć. — Wygrałem! — zawołał, nie dowierzając. Bob Redfern był blady, pot na jego czole iskrzył się w przyćmionym blasku świec. Przesunął ciężkie dokumenty Wideacre Willowi. Ja pchnęłam akt własności mojej farmy, weksel na klub i skrypty dłużne Redferna. — Ledwo zipię, dość na dziś wieczór, panowie! — rzuciłam. Mój głos zabrzmiał trochę za wysoko. Wzięłam oddech i zacisnęłam pod stołem pięści wbijając sobie paznokcie w dłonie. Jeszcze nie zeszłam z areny. Przetarłam ręką po brodzie, jakbym szukała palcami porannego zarostu. — Wygrałem i przepuściłem waszą posiadłość, i przegrałem własną na dodatek! Co za wielka noc! Będziemy musieli to jeszcze dziś uregulować, Will. Kapitan Thomas uśmiechnął się blado. — Wpadnę do was — powiedział. — Gdzie się zatrzymaliście?

— Half Moon Street — odparłam bez namysłu — Zaraz za rogiem, z kapitanem Cairncrossem, pod numerem czternaście. Skinął głową. — Wpadnę chwilę po południu — rzekł. — Przyprowadzę lorda Perry'ego. Będziemy musieli się rozliczyć po dzisiejszej nocy. Rozległo się sarkanie mężczyzn stojących wokół. Uśmiechnęłam się do nich. — To była dla mnie ciężka karciana noc — stwierdziłam. — Nieczęsto zdarza mi się grywać w takim towarzystwie jak to. Wrócę jutro wieczorem, jeśli wolno. — Będziesz bardzo mile widziany — odparł uprzejmie kapitan Thomas. Jego ożywione oczy, spoglądające znad poskręcanych wąsów, były zimne. — Gra zaczyna się zawsze około północy. — Pierwszorzędnie — oświadczyłam. Will wstał, przezorny jak zawodowy pięściarz w ringu. — Moja peleryna — rzuciłam do kelnera. Will wepchnął cenne dokumenty głęboko do swojej kurtki, a na wierzch zgarnął resztę papierzysk oraz gwinee. — Rozliczymy się jutro — powiedział kapitan, obserwując każdy jego ruch. — Mnie się nie śpieszy — skłamał Will.

R

Ruszył w kierunku drzwi ze wzrokiem utkwionym we mnie.

L T

Kelner powrócił i zarzuciwszy mi płaszcz na ramiona, poprawił na nim fałdy. Podniosłam kapelusz, który podczas gry cisnęłam na ziemię, i przeciągnąwszy ręką po lokach, nałożyłam go. — Pierwszorzędny wieczór — palnęłam. — Dziękuję wam obu. Poszłam w kierunku drzwi. Odwróciłam się tyłem do tej dwójki z ciężkim sercem, prawie jakbym miała spuścić z oczu węża. Byłam szczerze przekonana, że gdy nie będę na nich patrzeć, rzucą się na mnie. Zrobiłam dwa kroki w kierunku drzwi. Will już przez nie przeszedł... już zaczynał schodzić po schodach... ja byłam w drzwiach... byłam na zewnątrz. Schodziłam po jednym stopniu, powoli, zmuszając się do rozważnego chodu, jak pijani. — Dziękujemy, kamraci! — powiedział Will, gdy szwajcar grzebał przy zasuwach drzwi. Zastanawiał się, czy nas zatrzymają, zatrzymają przy zaryglowanych drzwiach i dopadną. Odważyłam się zerknąć szybko za siebie. Na szczycie schodów stali, przyglądając się nam, Redfern i Thomas. Czułam, jak w panice zaciska mi się gardło. — Dobranoc! — zawołał Will. Jego głos był pewny. Ja nie ufałam sobie dość, żeby przemówić. Pomachałam w ich stronę niedbale, mając gorącą nadzieję, że moja twarz nie jest zbyt blada. Ostatnia zasuwa ustąpiła, odźwierny otworzył drzwi na oścież i ogarnął nas szary blask świtu i czysty, orzeźwiający zapach wiosennego poranka. Wyszliśmy ramię przy ramieniu na ciche ulice.

Słońce jeszcze nie wzeszło. Były to te perlistoblade chwile poranka, w pół drogi między mrokiem i jutrzenką. Spojrzałam na Willa. Jego twarz była poorana bruzdami, jakby postarzał się o dziesięć lat. Zdawałam sobie sprawę, że moja zbielała z napięcia, a oczy mam podkrążone. — Droga wolna? — zapytał bardzo cicho. — Tak myślę — odparłam. To było pobożne życzenie, wiedzieliśmy o tym oboje. Wcale nie myśleliśmy tak. — Idź powoli — przykazał Will. — Jeśli zamierzają nas dostać, zrobią to, zanim dotrzemy do głównej ulicy. Zrobiliśmy pięć długich, pewnych siebie kroków, byle dalej od wejścia klubu. Wtem ktoś zakrzyknął za nami: — Hej, hej! Michael! Zapomniałeś swojej laseczki! Wracaj! — Uciekaj! — rzucił Will i szarpnął mnie za rękę. Gdy tylko daliśmy kilka pierwszych susów, usłyszałam, jak wykrzykują za nami bezładne polecenia, by przeciąć nam drogę. Popędziliśmy za róg, w Curzon Street. Ulica była absolutnie bezludna, pusta i milcząca. — Cholera! — palnął Will. — Tędy! — powiedziałam szybko i poprowadziłam go w dół ulicy, biegnąc blisko ścian w nadziei, że ukryjemy się w ich cieniu.

R

Od strony stajni rozległ się stukot butów na bruku. Nagle hałas ustal i ktoś głośno wrzasnął: — Poszli tędy! Tędy!

L T

Dostrzegli nas. Prowadziłam Willa biegiem przez ulicę. Daliśmy nura w Queen Street. Zerknęłam za siebie. Było ich pięciu, biegli wolniej niż my, poza tym mieliśmy niezłą przewagę. Lecz kapitan Thomas nadrabiał nieco, wyglądało na to, że ma dobrą kondycję. Tymczasem ja zaczęłam już z trudem łapać oddech i czułam, że słabną mi kolana.

Biegliśmy, nic nie mówiąc. Pogoń była około stu jardów za nami. Nie chciało mi się wierzyć, że nie ma żadnych oświetlonych drzwi, żadnych powozów, żadnych późnych przyjęć, nawet bezstronnego świadka. Nie było nikogo. Will i ja byliśmy sami przeciwko pięciu łotrom. Akt własności leżał spokojnie w Willowej kieszeni. Na rogu nie zawahałam się ani przez moment. Biegłam, nie myśląc o niczym innym, tylko by się od nich uwolnić. Teraz skoczyliśmy przez ulicę w John Street, mając nadzieję, że zginiemy w cieniu, nim dotrą do skrzyżowania i nas dojrzą. Niemalże nam się udało. Usłyszeliśmy jednak, jak Thomas krzyczy: Stać! Nasłuchujcie za nimi! Potem dał się słyszeć triumf w jego ryku: Uciekają tędy! Za nimi! Uliczka była wąska, a łoskot butów za nami zdawał się coraz głośniejszy. Peleryna zaplątała mi się między nogami, krępując mnie jak pęta konia. Zwalniałam. Teraz już tylko strach gnał mnie naprzód, a i tak nie biegłam dość prędko. — Którędy? — wysapał Will.

Zakręciło mi się w głowie. Pędziłam w kierunku domu, instynktownie wybierając zamożne ulice i mroczne tajemne zaułki za nimi. Wiedziałam, że nie utrzymam dłużej tempa. Zaraz nas dorwą, a jak nie, to i tak zgubię się w tym mrowisku nowych skwerów i bocznych dróżek. — Do parku! — rzuciłam. Pomyślałam o spokojnych drzewach i ciemnych dziuplach, w których mogliśmy się ukryć. O lodowatej trawie lśniącej w bladym świetle wczesnego poranka. Park był kawałkiem wsi w Londynie, a mnie marzyło się poczuć ziemię pod stopami. Will i ja byliśmy dziećmi prowincji, trzeba nam było domu. Wpadliśmy w Farm Street. Widziałam już wysokie drzewa w parku. Zdawało się, że to o mile stąd. — Teraz tędy — wydyszałam. Biegłam coraz wolniej. Gardło miałam ściśnięte, pierś falowała ciężko. — Biegnij, Will, ty masz dokumenty! Uciekaj z nimi! No uciekaj! Kątem oka rzucił mi przelotne spojrzenie. W półświetle błysnęły jego zęby. Ten idiota się uśmiechał. — Uda się nam — powiedział. — Biegnij dalej! Byłam na niego tak wściekła za to, że nie rozumie, iż nie mogę biec dalej, bo jestem wykończona, że mój gniew przydał mi energii, która mnie podźwignęła. Poza tym bałam się. To czyniło mnie szybszą od naszych prześladowców. Za nami gnali mężczyźni, źli i łakomi mojej ziemi. Lecz oni nie byli tak przerażeni jak ja. Przed mężczyznami uciekałam w życiu zbyt wiele razy, by serce nie zaczynało mi bić jak oszalałe, gdy sły-

R

szę łoskot butów na bruku. Teraz waliło mi mocno w piersi, oddech miałam chrapliwy jak podczas choroby, jednak mogłam biec i biec, i biec.

L T

Przesadziliśmy ulicę. W pewnej odległości od nas stały jeden czy dwa powozy, żaden jednak dość blisko. Poza tym pogoń była już za nami. Gdybyśmy wezwali pomoc, moglibyśmy trafić przed sąd, a mnie zawsze towarzyszył paniczny strach przestępcy przed trybunałami. — Te drzewa — wysapał Will. On także był u kresu sił, cały zlany potem. Jego twarz połyskiwała w bladym świetle. Gnał w kierunku niewielkiego zagajnika buków i brzóz. Stały nagie w słabym cieniu, ich bezlistne gałęzie odcinały się czarnymi nićmi na jaśniejszym niebie. Dadzą nam jednak jakąś osłonę. Spojrzałam w tył. Deptali nam już po piętach, przebiegali właśnie ulicę. Zobaczą nas wpadających do zagajnika i nie będziemy mieli nawet czasu się ukryć. Po prostu rozejrzą się i nas złapią. — Ty uciekaj dalej! — powiedziałam stanowczo — Ja ich powstrzymam! Na miłość boską, Will! Dopadł mnie, jak tylko zniknęliśmy tamtym z oczu. — Zdejmuj bryczesy — nakazał. Spojrzałam na niego z rozdziawionymi ustami. Zerwał płaszcz z mojej szyi i zwinąwszy w kłębek, cisnął pod krzak jeżyny. — Zdejmuj te cholerne bryczesy! — wyszeptał chrapliwie. — Będziesz robić za dziwkę! Nareszcie zrozumiałam. Ściągnęłam buty, szarpnęłam spodnie. Mój fular spotkał ten sam los. Stałam teraz przed Willem w nocnej koszuli. Bez wahania pochwycił materiał przy szyi i rozdarł go, odkrywając moją mlecznobiałą szyję i ramiona, krągłe piersi i różane brodawki. Za nami, na skraju zagajnika, słychać było głos Thomasa i krzyki Redferna. — Patrzcie na drzewa, sprawdźcie konary! Will rzucił się na mnie i powalił mnie na ziemię.

— Na litość boską, rozłóż nogi, Saro — powiedział niecierpliwie i przetoczył się, by znaleźć się na mnie. Czułam, jak gmera przy swoich bryczesach, a gdy ściągnął je, moją bladą twarz rozpalił rumieniec. — Will! — rzuciłam w szeptanym proteście. Miał chwilę, by unieść się i spojrzeć na mnie. Na jego twarzy malowała się psota. — Mała, głupiutka baba — powiedział z miłością. Potem ukrył głowę w moich nagich piersiach i zaczął popychać mnie biodrami. — Hejże! — doszedł nas wrzask zza pleców Willa. Kapitan Thomas zatrzymał się, a zbiry wyciągali szyje ponad jego ramionami. Will miał głowę opuszczoną — odważyłam się spojrzeć ponad jego barkiem. Gapili się na mnie i na moje gołe rozwarte nogi. Zanurzyłam twarz w ciepłą kurtkę Willa, przeklinając w duchu ich i każdego cholernego mężczyznę na tej pieprzonej ziemi. Nienawidziłam Willa i kapitana Thomasa, i Wideacre każdym calem swego wściekłego ciała. — Widziałeś może dwójkę dżentelmenów przebiegających tędy? — palnął bez namysłu Thomas. Will wydał potężny ryk wściekłości, który mógł spokojnie uchodzić za wyraz zawiedzionej chuci. — Co, u diabła, sobie myślicie? Że trzymam tu straż? — wydarł się. — Jasne, że nie widziałem. Jak wam się zdaje, co ja robię? Idźcie swoją drogą, niech was wszyscy diabli. Zapłaciłem za dwadzieścia minut i dwadzieścia minut będę miał! Zawahali się. Dwóch z nich się cofnęło.

L T

R

— Poszli tędy... — powiedziałam. Mój głos był jedwabisty, trochę niewyraźny. Uczyniłam gwałtowny gest ręką — zobaczyli moje nagie ramię i zarys szyi błyszczącej w bladym świetle. Kapitan Thomas skłonił się ironicznie.

— Jestem pani wielce zobowiązany, madame — rzekł. — I przepraszam, że panu przeszkodziłem, sir. Odszedł dwa kroki i rzucił do swych przyjaciół:

— Zdaje się, że naszej damie jest mniej pilno niż jej kochasiowi! — Roześmiali się. Po chwili jego głos się zmienił. — To oni! Wsiadają do tamtego dyliżansu! Do diabła! Za nimi! Słyszeliśmy, jak przebijają się przez poszycie parku, wrzeszcząc coś do woźnicy. Zastygliśmy w bezruchu jak młode zające w paprociach, nasłuchując odjeżdżającego powozu i ich krzykliwego pościgu. Starali się zwrócić uwagę konwojenta. Wkrótce wszystko ucichło. Poszli sobie. Will Tyacke leżał na mnie z twarzą ukrytą w mojej piersi, wdychając zapach mego potu. Jego twarz ocierała się o moją skórę, szorstkość jego ciała z natarczywością przeciskała się przez zmiętoszoną koszulę, głęboko, aż do samego rdzenia mnie. Syciłam się niczym byle kochliwa dziewka za stogiem siana. — Już dobrze, Will — powiedziałam głosem ciepłym od śmiechu. — Możesz przestać udawać. Poszli sobie. Will wzdrygnął się. Podniósł głowę, jego twarz była pełna miłości. — Mój Boże, ja cię kocham — rzekł po prostu. — Warto by trafić na szubienicę za szulerstwo, żeby tylko móc rozedrzeć twoją koszulę i leżeć pomiędzy twymi nogami choć przez chwilę.

Wyprężyłam się leniwie i zmysłowo jak kocica. Wydawało mi się, że nigdy dotąd w moich żyłach nie płynęła krew. W całym ciele odczuwałam żar, w całym ciele czułam życie: w mojej skórze, nadgarstkach, stopach, dłoniach, w świerzbiącym koniuszku języka. Każda maleńka cząstka mnie pałała jak złoto, a głęboko, głęboko między nogami czułam bijący puls, jakbym nigdy przedtem nie była tam żywa, jakby Will był pługiem orzącym ziemię, by ją użyźnić, a moje ciało nie było już ugorem, lecz bogatą urodzajną rolą łaknącą nasienia. — Nie teraz — powiedziałam niechętnie. — Wrócą, kiedy zatrzymają dyliżans. Nie są durniami. Will skoczył na równe nogi. — Mhm. Masz! Twoje rzeczy! — rzekł. Sięgnął do krzaka jeżyn, tupiąc i przeklinając pod nosem, gdy zadrasnął się o kolce. Potem odwrócił się z absurdalną rycerskością, kiedy się ubierałam. Nacisnęłam na głowę kapelusz i otuliłam się płaszczem. — Do domu, do Wideacre — rzucił rezolutnie. — Muszę iść po Morze — odparłam. Will zawahał się i spojrzał, czy aby sobie nie żartuję. — Nie możemy — oświadczył. — Nie możemy ryzykować i zawracać z drogi, pakować się tam, skąd przyszliśmy. Powinniśmy teraz puścić się przez park, na zachód, a potem w przeciwną stronę. — Chcę Morze — oznajmiłam uparcie. — Morze zawiezie nas do domu. Ty też potrzebujesz swojego konia. — Odeślą je... — zaczął Will.

L T

R

— Nie oni — odrzekłam z pewnością. — Skończyłam z Haveringami raz na zawsze. Tak je odeślą, jak będzie w maju karnawał. Zabieram konia z ich stajni, zanim się dowiedzą, że ptaszek wyfrunął im z klatki. Will zamyślił się na chwilę, przerzucając spojrzenie z mojej stanowczej twarzy na ulice miasta, które wraz ze wschodem słońca stawały się coraz bardziej hałaśliwe i ruchliwe. — Bez Morza nie idę — trwałam przy swoim. — No dobra — powiedział markotnie.

Wyszliśmy z zagajnika ramię przy ramieniu, źli jak psy. Nie było między nami namiętności, nie było nawet iskry uczucia.

ROZDZIAŁ 39 Zauważyliśmy dorożkę zjeżdżającą Park Lane. Przywołaliśmy ją i wpakowali się do środka. W bladym świetle wpadającym przez okienko Will odliczał srebrniki, by sprawdzić, czy mu wystarczy na opłatę za przejazd. Chciał uniknąć wydawania złotych gwinei — zawsze był rozważny jak gospodarz, ten Will Tyacke. Oparłam się o brudne siedzenie dorożki i westchnęłam. — Ile masz? — zapytałam. Will wydobył złoto i z dbałością przeliczył monetę po monecie. — Dziewięćdziesiąt osiem gwinei — odparł. — Straciłaś wszystko, nieprawdaż? — Owszem — odrzekłam, uśmiechając się do niego spod na wpół przymkniętych powiek — Lubię grać jak dżentelmen. — Grasz jak oszust — poprawił mnie zaraz. Nagle zadarł głowę. — Co to było? Opuściłam szybę. Nasłuchiwaliśmy. Z tyłu dobiegały okrzyki, jakiś głos wołał: — Hej, woźnica! Zaczekać! Twarz Willa zbielała. — Zawrócili — powiedział. — I co teraz? — Wyprzedzimy ich! — rzuciłam.

L T

R

Nim zdążył zaprotestować, chwyciłam garść jego gwinei i wepchnęłam je do kieszeni. Wygramoliłam się przez okienko, przytrzymując się kurczowo obramowania drzwi, i wspięłam na kozioł obok woźnicy niczym uliczny łobuz. — Czego? — palnął.

Hamował już konia, posłuszny wołaniom dochodzącym z tyłu. — Jedź dalej! — huknęłam.

Gapił się na mnie gamoniowato. Wcisnęłam mu do ręki garść gwinei. — To szulerzy! — przekrzykiwałam ich wrzaski. — Nie lubią przegrywać, a są spłukani. Niech tylko ta szkapa jedzie dalej, a na końcu przejażdżki czeka na ciebie dwadzieścia gwinei! Zerknął szybko za siebie. Podążał za nami jedynie kapitan i dwójka mężczyzn. Nie złapią nas, jeśli ten przeklęty kuc między dyszlami pójdzie choć odrobinę szybciej niż potykający się koślawiec. — Prędzej! — zawołałam. Mężczyzna wyszczerzył połamane zęby w szerokim uśmiechu. — Dwadzieścia gwinei? — zapytał. — Trzydzieści! — ucięłam. Śmignął batem nad grzbietem konia i wystraszone zwierzę przeszło w powłóczysty cwał. Will, wytknąwszy głowę przez okno, zobaczył, jak oddalamy się od karciarzy. — Ile, hej! — wrzasnął. Roześmiałam się głośno. Potem spojrzałam przed siebie.

Jakiś przeklęty wóz z sianem blokował drogę. Przewrócił się na bok i zbiegło się z pół tuzina mężczyzn, by spróbować go podnieść, a kilku próżnujących mleczarzy, razem z czteroma czy pięcioma chłopcami na posyłki, przystanęło i przyglądało im się. Dorożka mogłaby przemknąć obok wozu, gdyby ludzie zrobili nam miejsce. Tymczasem wszyscy wylegli na ulicę. Obejrzałam się. Kapitan Thomas był czerwony na twarzy. Zobaczył, że utknęliśmy, i widziałam, jak się uśmiecha. — Łapać złodzieja! — ryknął. Niech szlag trafi jego silne płuca! Wepchnęłam rękę głęboko do kieszeni. — Przepuście nas, chłopaki! — krzyknęłam. — Patrzcie! Zamaszystym ruchem rzuciłam na wszystkie strony monety — gwinee, srebro, miedziaki — wysoko w niebo. Chłopcy i mleczarze dali nura, schodząc nam z drogi. Mężczyźni stawiający furę spojrzeli na mnie bezmyślnie, a potem ruszyli w pogoń za toczącymi się monetami. — Popędzaj! — nakazałam. Rzuciłam kolejną garść monet, gdy się przedostaliśmy, i nie wiadomo skąd na ulicy znaleźli się żebracy i prostytutki, łotrzykowie i złodziejaszki — wszyscy wyszedłszy ze swych nor i przewracając się jeden o drugiego, gnali za pieniędzmi. — Saro! — zawołał Will udręczony. Zaśmiałam się.

L T

— Patrz! — powiedziałam, wskazując do tyłu.

R

Kapitan Thomas pchnął kogoś w pośpiechu, chcąc przecisnąć się przez tłum, a ten oddał mu. To co wyglądało na niewinną szarpaninę, przeobraziło się teraz w obiecującą uliczną burdę. Mężczyzna uderzył grubiańsko Thomasa w bark i złapał go za kołnierz płaszcza, nie mając zamiaru go przepuścić. Zatańczyłam z radości na koźle, wymachując do Thomasa na pożegnanie i wykrzykując: — Żegnaj, wydrwigroszu! — darłam się triumfująco. — Żegnaj, gburze! Żegnaj, ty skończony blagierze! Ty zasyfiały dziwkarzu! Ty wieprzu w pełnej zbroi! Dorożka zarzuciła na zakręcie, wytrącając mnie z równowagi. Opadłam na siedzenie i uśmiechnęłam się do woźnicy od ucha do ucha. — Wyrzuć nas na rogu, przy stajniach za Davies Street — powiedziałam. Woźnica skinął głową i pojechał, dokąd kazałam. — Niezłą mieliście noc — zauważył. Wyciągnęłam się swobodnie, myśląc o tym, że nic już nie grozi Wideacre ani Willowi, ani mnie — nareszcie z dala od Haveringów i wyższych sfer. — Niezłą — przyznałam. Dorożka zatrzymała się na rogu. Will wygramolił się z niej, potrząsając głową. — Dobry Boże, Saro! — zawołał. — To były prawie wszystkie nasze pieniądze! — Obiecałam woźnicy trzydzieści gwinei, jeśli nas stamtąd wydostanie! — powiedziałam. — Wywracaj kieszenie, Will!

Woźnica zszedł z kozła, a Will i ja przetrząsaliśmy każdą kieszeń w naszych płaszczach i bryczesach. Uciułaliśmy siedemnaście gwinei i parę miedziaków. — Nie będę się domagał więcej — oznajmił woźnica. — Siedemnaście to uczciwa stawka, tyle od was wezmę. Sam zebrał monety z wyciągniętej z oporem dłoni Willa i odjechał rozpromieniony. Twarz Willa mogłaby służyć za model do rytu przedstawiającego wieśniaka złupionego w wielkim mieście. — Saro, to były nasze wszystkie pieniądze! — powtórzył. — Jak ci się zdaje, w jaki sposób dotrzemy do domu? — Konno — odparłam wesoło. — Na głodniaka? — wiercił dziurę w brzuchu. — Niewiele mam na jedzenie. Jaśniałam z radości. — Ukradnę — odrzekłam. — Albo możesz zwołać ciżbę, a ja dam pokaz jazdy konnej na rogach ulic. Zagniewana twarz Willa skurczyła się w uśmiechu. — Och, ty szelmo — powiedział. — Po sprawiedliwości, nie powinienem był cię przyprowadzić do Wideacre! Oni tam to uczciwa zgraja, a ty jesteś bandyta!

R

Roześmiałam się także. Poszliśmy, jedno obok drugiego, brukowaną uliczką do stajni. Było jeszcze wcześnie, a w bocznych uliczkach cicho. Gdzieś dalej słychać było mleczarzy i woziwo-

L T

dów, na końcu drogi przetoczył się wóz z nieczystościami, zionąc fetorem. Miasto jeszcze się nie zbudziło. Tylko robotnicy, ci od najcięższych prac, wstawali tak wcześnie.

Parobek czekał na nas. Wytrzeszczył oczy, widząc, w jakim jestem stanie, w jakim stanie jest jego najlepszy garnitur i Will, z koszulą wyłażącą z tyłu. — Jaśnie pani... — zaczął bezradnie.

— Muszę zatrzymać twój garnitur — powiedziałam łagodnie. — Lecz przyślę ci pieniądze na następny i zapłacę za wszystko, coś dla mnie zrobił tej nocy, kiedy tylko dotrę do domu. — Do domu? — powtórzył z nadzieją w głosie. — Do Sussex — dodałam. Wyglądał na oszołomionego. — Nigdzie pani nie umknie, jaśnie pani — odparł. — Stracę posadę, jeśli się dowiedzą, że panią puściłem, a pani będzie zrujnowana. Proszę iść do domu, jaśnie pani, powiem, co pani zechce. — Zwrócił się do Willa: — Pan wie, że ona nie jest dla niego — mówił zawzięcie. — Widziałem, jak pan na nią patrzył, ale pan przecież wie, że ona jest teraz lady Havering. Zrujnuje ją pan, jeśli ją stąd zabierze. Will parsknął śmiechem. — Ja ją zabiorę! — powtórzył. — Ja jej nie chcę. Może iść do domu, jeśli woli. Tak jej mogę rozkazywać jak wiatrowi, żeby wiał. Mam, po co przyszedłem, nic więcej nie chcę. Opierałam już rękę o wrota stajenne, lecz na takie dictum odwróciłam się i uśmiechnęłam do Willa całym sercem. Był to uśmiech kobiety, która wie, że jest nieskończenie i wiernie kochana.

Dla Willa nigdy nie będzie istniał nikt inny poza mną, wiedzieliśmy o tym oboje. Poza Willem nikt nigdy nie będzie istniał dla mnie. — Chcę Morze — rzuciłam. — A pan Tyacke swego konia. Załóż Morzu regularne siodło, pojadę po męsku. Parobek wydał z siebie donośny jęk, lecz wszedł w ciemności stajni. Słyszałam, jak sklął Morze, który nadymał się, gdy naciągano mu popręg. Wyprowadził potem oba konie na ulicę. Kopyta zastukały głośno o bruk i parobek rozejrzał się nerwowo. — Co mam powiedzieć? — dopytywał się. — Zapytają mnie, gdzie jest Morze. Co mam powiedzieć? — Powiedz, że tak zaordynowała jaśnie pani — uciął Will. — Jak mógłbyś się jej sprzeciwić? — Zapytają, co miała na sobie! A to jest siodło lorda Perry'ego... — odpowiedział zdesperowany Gerry. — Och, do diabła, to chodź z nami! — palnęłam nagle zniecierpliwiona tym nonsensem. — Zabieraj konia i chodź z nami. Jedziemy do Wideacre. Znajdzie się tam dla ciebie robota. Konia możemy odesłać później, poza tym będzie lepiej, jeśli nie zostanie tu nikt, kto mógłby rozsiewać plotki. Will popatrzył na mnie. — Zabieramy ze sobą parobka? — zapytał, nie dowierzając. Uśmiechnęłam się od ucha do ucha.

R

— Czemu nie? — odparłam. — Sądziłam, że przypadłoby to do gustu twej duszy radykała. Uwolnimy go z okowów niewolnictwa, rozerwiemy jego kajdany. Niechże zamilkną jego utyskiwania...

L T

Will pokiwał głową. W jego oczach pląsały iskierki rozbawienia. — Bierz konia — powiedział do parobka. — Jak ci na imię?

— Gerry — odrzekł z wnętrza stajni. — Mogę wziąć jednego z hunterów lorda Perry'ego? — Na miłość boską, nie! — wrzasnął Will. — Bierz pociągowego! Co ty sobie myślisz, że wybieramy się na piknik?

— To chyba głupota brać lichego. Jak kraść, to kraść — zaszemrałam buntowniczo, lecz na surowe spojrzenie Willa zamilkłam. Gerry wyprowadził ze stajni śliczną czarną szkapę i wskoczył na siodło. Promieniał. — Lepiej ruszajmy się żwawo — powiedział Will. — Kiedy zauważą, że cię nie ma, Saro? — Nie przed ósmą — odparłam. — A nikt nie ośmieli się niepokoić jaśnie pani przed dziesiątą. Will popatrzył z ukosa na niebo. — Musi być teraz szósta — ocenił niespokojnie. — Wiele bym dał, by znaleźć się bezpiecznie w domu. Pomógł mi wsiąść na siodło, a potem sam wskoczył na konia. Morze zastrzygł uszami. Zrobił krok w prawo i zatańczył w miejscu, z niecierpliwością wyczekując odjazdu. — Wie, że jedzie do domu — powiedział Gerry z podziwem. — To świetne zwierzę, nigdy nie widziałem lepszego. — Ty prowadź — rzekł do niego Will. — Wydostań nas na drogę do Portsmouth, lecz korzystaj z tylu bocznych uliczek, z ilu tylko możesz. Wolałbym, żeby nas nie widziano. Gerry skinął głową z miną ważniaka i poprowadził w dół ulicy. Łoskot kopyt odbijał się głośnym echem, aż ktoś wyjrzał z okna gdzieś wysoko. Will zerknął na mnie.

— Nasuń na czoło kapelusz — rozkazał, a potem przyjrzał mi się nieco lepiej. — Dobrze się czujesz? — zapytał. — Wyglądasz strasznie blado. — Nic mi nie jest — skłamałam. Zatrzymaliśmy się na rogu Davies Street. Spojrzałam w ulicę, na której narożniku stał Havering House. Widziałam dym unoszący się z kominów — to Emily robiła obchód, rozpalając w kominkach. Wróciła przecież do swej zwykłej wyczerpującej pracy, gdy brudna robota przy pielęgnowaniu mnie była już zakończona. — Emily — powiedziałam. Opiekowała się mną, gdy nikt inny nie zechciał. Wypuściła mnie na spotkanie z Willem i nie powiedziała o tym nikomu. Pomogła mi wtaszczyć Perry'ego do łóżka i milczała jak grób. Podtrzymywała mnie, zmywała pot z mojego ciała, siadywała przy mnie noc w noc, bez wytchnienia, bez podziękowania, bez napiwku. A teraz będzie dalej rozpalać w kominkach, czyścić paleniska, zamiatać schody, sypiać na ciasnym i gołym poddaszu, aż zestarzeje się tak, że nie będzie zdolna pracować. Potem lady Havering wyrzuci ją, a gdy ktoś powie na to: Ależ ta starowinka będzie musiała dokonać swych dni w przytułku! — jaśnie pani, otworzywszy szeroko oczy, zapyta, dlaczegóż to Emily nie oszczędzała ze swych zarobków, skoro pracowała od dziecka, i wykrzyknie: Jakże niezapobiegliwi są ci biedacy! — Emily — powtórzyłam. — Co? — spytał Will.

R

Wahali się, czy wjechać w tę ulicę. Czekali na mnie. Morze tłumił gniew, mając zbyt mocno ściągnięte cugle.

L T

— Zabieram Emily — odparłam, decydując się nagle. — Nie powinna tu zostawać. Nie powinna zostawać z lady Havering w tym domu. Powinna jechać z nami do Wideacre. Na twarzy Willa malowała się wzrastająca wściekłość. — Zabierasz swoją pokojówkę? — palnął. — Ty wyrośnięty cygański dzieciuchu, zabierasz ze sobą pokojówkę?

— Nie, idioto — odcięłam się pełna animuszu. — Była jedyną osobą pośród wszystkich domowników i służby w tym rodzinnym gniazdku, która okazała mi choć za grosz miłości. Nie zostawię jej. Będzie szczęśliwa w Wideacre. Może jechać z Gerrym. Zsunęłam się z Morza i cisnęłam wodze Willowi. Złapał je i zanim zdążył zaprotestować, biegłam już ulicą. Zapukałam do wielkich frontowych drzwi. Usłyszałam tupot maleńkich stóp Emily w hallu i jej nerwowe: „Mnie nie wolno otwierać", które zamarło, gdy otworzyła drzwi i ujrzała najpierw szczupłego młodzieńca odzianego na szaro, a potem moją twarz pod trójgraniastym kapeluszem. — Sara!... Proszę wybaczyć, jaśnie pani... To znaczy, milady... — Sza! Pst! — rzuciłam rozkazująco. Nie każda ucieczka mogłaby wprawić mnie w tak dobry nastrój. — Nie trajkocz, Emily. Idź po swój czepek i wszystkie pieniądze, jakie masz. Jeśli chcesz, możesz odejść razem ze mną. Ja umykam do mojego domu w Sussex i ty możesz jechać tam także. Znajdzie się praca dla ciebie, praca na farmie, ale rzetelnie wynagradzana i niezbyt ciężka. Może ci się spodoba. Chcesz jechać? Wyruszamy natychmiast. Na jej twarzy pojawił się purpurowy rumieniec.

— Jadę! — zawołała buntowniczo. — Do diabła! Jadę! Odwróciła się na pięcie i w podskokach, wielkimi susami, wbiegła głównymi schodami na górę, gdzie nie było jej wolno wchodzić, a potem pomknęła wzdłuż korytarza do schodów na poddasze. Spojrzałam na ulicę. Świt rozjaśniał się coraz bardziej, słońce wzeszło na niebie o kolorze pierwiosnków. Będzie ładny dzień. Chłodny bezchmurny dzień, dobry na podróż. Will skinął na mnie niecierpliwie. Uśmiechnęłam się i pomachałam do niego w odpowiedzi. Nie obawiałam się, że mnie zobaczą, nie obawiałam się, że mnie złapią. Odkąd leżałam pod Willem w ciemności parku, straciłam najmniejszą krztynę lęku, jaki kiedyś mi towarzyszył. Było we mnie ciepło i niefrasobliwość, jakbym już nigdy więcej nie miała zawieść i bać się czegokolwiek. Nie bałam się lady Havering ani nieszczęśnika Perry'ego. Wiedziałam nareszcie, kim jestem i dokąd zmierzam. Całe życie spędzone w podróży nie nauczyło mnie nawet połowy tego. W hallu rozległ się odgłos kroków pędzącej Emily. Wybiegła otulona we frywolitkowy szal, z czepkiem na głowie. W jednej ręce niosła szalik ozdobiony frędzlami, a w drugiej trzymała łozinową klateczkę ze szpakiem. — Mogę go wziąć? — zapytała z zakłopotaniem. — Mam go od roku, on cudownie śpiewa. Zerknęłam na Willa, który trząsł się już z gniewu.

R

— Oczywiście — odparłam głosem drżącym ze śmiechu. — Dlaczego nie? Emily pociągnęła za sobą delikatnie drzwi, zamykając je, i zeszła po schodach. Podeszłyśmy do koni.

L T

— Pani kawaler — powiedziała z cichą satysfakcją, spostrzegłszy Willa. Zdawało mi się, że nie jest ani trochę zaskoczona.

Przytrzymałam jej torbę i klatkę, gdy Gerry, zeskoczywszy z siodła, podsadził ją na konia, a potem sam go dosiadł. Podałam im tobołek i szpaka. Ptak, zirytowany wstrząsami, zaczął głośno śpiewać. Rzuciłam szelmowskie spojrzenie na Willa. Nie pienił się wcale ze złości, nie kipiał z gniewu. Siedział na koniu tak swobodny i pogodny, jakby przewietrzył się na orzeźwiającym powietrzu Wideacre. — Zupełnie gotowa, kochanie? — zapytał. Wzdrygnęłam się, słysząc pieszczotliwe słowo z jego ust. Uśmiechnęłam się zaraz, rumieniąc niczym ulicznica. — Zupełnie gotowa? Nie zapomniałaś niczego ani nikogo? Nie chciałabyś może zabrać jeszcze kogoś? Żadnych kominiarczyków albo piesków salonowych czy posługiwaczy? — Nie — odparłam. Odebrałam cugle i wskoczywszy na siodło, wybuchnęłam śmiechem. — Powiedz, że się cieszysz, że przyniosłam szpaka — rzekłam błagalnie, gdy Gerry prowadził nas na południe, w kierunku rzeki. Will zaśmiał się radośnie. Jego piwne oczy były przepełnione miłością. — Jestem zachwycony — powiedział.

ROZDZIAŁ 40 Gerry prowadził nas na południe, przez Green Park, potem w dół Vauxhall Road, dzielnicą, której nie znałam. Była dziwna, czasem jak wieś, czasem jak miasto. Znajdowały się tam poletka i obory, w których trzymano mleczne bydło. Fury powożone przez młode kobiety, które machały do nas wesoło, zmierzały w kierunku Londynu. Było tam parę wytwornych domów i całe mnóstwo walących się chałup. Z nieoszklonych okien wyglądały obdarte dzieciaki. Przekroczyliśmy rzekę przez Vauxhall Bridge. Morze uniósł głowę, słysząc dudnienie swoich kopyt. Zatrzymałam go na moment i spojrzałam w dół rzeki. Poranna mgła podnosiła się powoli, lecz rzeka była nadal srebrzysto-perlista. Rzeczne statki handlowe pod żaglami wypływały z mgły jak duchy, a łodzie do przewozu ludzi i kutry rybackie wypełzały i znikały z pola widzenia, spowite mglistymi obłokami. Miasto na wschodzie jaśniało jak nowe Jeruzalem w blasku poranka. — To mogłoby być cudowne miejsce — powiedział cicho Will. — Nawet teraz, gdyby tylko wykorzystali skonstruowane niedawno maszyny i nowo narodzone idee dla dobra biednych. Gdyby myśleli o ziemi, o tym, jak utrzymać ją w dobrym stanie, gdyby myśleli o rzece i o tym, jak utrzymać ją w czystości. To byłoby najcudowniejsze miasto na świecie i najcudowniejszy kraj.

R

— Ludzie zawsze tak mówią — rzekłam. — Ludzie zawsze mówią, że mogłoby być lepiej. A potem stwierdzają, że za późno, by wracać. Will potrząsnął głową.

L T

— Jeśli będzie dalej tak, jak jest, jeśli ludzie nie będą myśleć o niczym innym poza robieniem fortuny i nie będą dbać ani o swych pracowników, ani o ziemię, pożałują tego — oświadczył z bezwzględną pewnością. — Wydaje im się, że koszty życia można policzyć ot, tak: wysoka przeciętna wypadków na przykład albo brak ryb w rzece, w której kiedyś się mnożyły. Lecz koszty są jeszcze wyższe. Uczą się i uczą swoje dzieci swego rodzaju braku serca, a gdy pojmą tę lekcję, będzie doprawdy za późno. Potem już nic nie będzie mogło powstrzymać możnych od bogacenia się kosztem biednych, nic nie ochroni dzieci ani ziemi. Bogaci ustanawiają prawa, narzucają je innym. Raz po raz mamy szansę zdecydować, co liczy się bardziej: bogactwo czy to, że ludzie są szczęśliwi. Gdyby tylko mogli przystanąć teraz i pomyśleć o szczęściu dla większej liczby ludzi! Uśmiechnęłam się. — Powiedzieliby, że dać ludziom szczęście, znaczy dać im pieniądze — wtrąciłam. Will wzruszył ramionami. Konie poszły naprzód. — Sądzę, że ludzie nie mogą być szczęśliwi, jeśli nie jedzą dobrze, nie mieszkają dobrze i nie mają możliwości nauki — stwierdził. — Ale tego nie da się zrobić otwierając targowisko i mówiąc, że jest tu wszyściutko dla tych, którzy mają pieniądze, by to kupić. Są rzeczy zbyt ważne, by handlować nimi na wolnym rynku. Są rzeczy, które powinny przysługiwać ludziom jako ich prawo. Pomyślałam o ziemi Haveringów i oczyszczaniu ich wioski. Pomyślałam o spotkanych w Londynie ludziach, którzy nie mieli ani więcej zdolności, ani więcej sprytu niż mój tato, a mieszkali w okazałych domach i jadali ze złotych talerzy. I pomyślałam o niej i o sobie, dziewczynkach z umorusanymi twarzyczkami, bez cie-

nia szansy na wydostanie się z tego dziadowskiego życia i myślenie o czymś innym niż kombinowanie i zachowanie pieniędzy. — Dostałam się z samego dna na sam szczyt — powiedziałam. Myślałam o długiej szarpaninie Roberta Gowera: od zbankrutowanego farmera przez numery z ujeżdżaniem koni aż do własnej trupy cyrkowej. Myślałam, ile go to kosztowało. On stał się człowiekiem z głazem zamiast serca, a jego syn został mordercą. — Tu nie chodzi o wzloty i upadki — powiedział Will. — Po prostu nie powinno być dna, gdzie dzieci są zziębnięte, głodne i bite. Nie w dostatnim świecie. Skinęłam głową. Jechaliśmy przez moment w milczeniu. — Jesteś blada — rzekł. — Dobrze się czujesz? — Wszystko w porządku — odpowiedziałam, znów kłamiąc. Byłam śmiertelnie zmęczona, lecz chciałam jechać do domu, do Wideacre. Chciałam jechać, nie zatrzymując się aż do południa, kiedy może we czwórkę uzbieramy dość pieniędzy, by kupić chleb, ser i butelkę piwa. — W porządku — powtórzyłam. Obejrzała się Emily. — Wygląda naprawdę biedniusio — potwierdziła. Przyjrzała się badawczo mojej twarzy. — Pani jest

R

wciąż zbyt słaba, by pozostawać na nogach przez całą noc — powiedziała, spoglądając na Willa. — Nie powinna jechać konno — dorzuciła. Will popatrzył na mnie zdumiony.

L T

— Wciąż jesteś osłabiona? — zapytał. — Słyszałem, że byłaś chora, lecz potem doszły mnie wieści, że wyszłaś za mąż, więc sądziłem, że wyzdrowiałaś. Uśmiechnęłam się kwaśno.

— Mam się nie najgorzej — odrzekłam.

— On nie wie? — zagadnęła Emily. — Nie wie, co się stało? — Najwyraźniej nie — palnął Will krótko. — O co chodzi? Zerknęłam w dół. Szyja i grzywa Morza falowały, jakbyśmy brodzili po wodzie. Słońce już jasno świeciło, jego blask kłuł mnie w oczy. Byłam zakutana w pelerynę i było mi gorąco. — O nic — powiedziałam cicho. — Później ci powiem, Will. — Jest strasznie blada — przyznała Emily. Gerry zatrzymał konia i obejrzał się niespokojnie. — Nie powinna jechać konno — ciągnęła Emily. — Nie po całej nocy poza domem. — Co, u diabła, jest nie tak! — zakrzyknął Will, nagle zniecierpliwiony. — Saro? O co chodzi? — O nic — odparłam rozdrażniona. — Byłam długo chora, ale teraz jest mi lepiej. Męczę się trochę, to wszystko. — Czujesz się wystarczająco dobrze, by jechać? — dociekał. Obudził się we mnie twardy duch małego Cyganiątka. — Oczywiście — powiedziałam. Droga iskrzyła się jaskrawo. Przymknęłam oczy. — Jechać całą drogę do domu? — naciskał Will.

— Oczywiście — powtórzyłam. Mój głos był cichy, a gardło zdawało się zaciskać jak wówczas, gdy miałam gorączkę. — Jak się tam inaczej dostaniemy? — Jesteś pewna? — zapytał ponownie. Tym razem czule. — Och, Will — powiedziałam wyczerpana, akceptując wreszcie swoje zmęczenie i słabość tak, jak zaakceptowałam rozkosz w moim ciele wcześniej tej nocy. — Och, Will, kochany, pomóż mi, proszę... Jestem chora. Potem opadłam na szyję Morza i czerń drogi podpłynęła, by mnie ogarnąć. Gdy doszłam do siebie, był już biały dzień. Potrząsało mną rytmicznie jak w kolebce. Leżałam na słomie otulona ciepło w mój gruby płaszcz, wygodnie jak u Pana Boga za piecem. Zamrugałam i spojrzałam na zimowe niebo — pogodne i błękitne. Popatrzyłam w prawo, gdzie Will Tyacke odkorkowywał właśnie flaszkę ale, wyglądając na zadowolonego z siebie. — Pij — powiedział i podsunął butelkę do moich ust. Chłodny słodowy płyn zsunął się po moim gardle. — Cooo..? — chciałam zapytać. — Jeszcze — rzekł stanowczo. Kolejny łyk natychmiast przyniósł ulgę memu spieczonemu gardłu.

R

— Emily i Gerry jadą za nami na koniu Haveringów i moim kasztanku. Prowadzą Morze — oznajmił Will. — Ty i ja wykupiliśmy sobie przejażdżkę z tym oto furmanem, który wiezie ładunek irlandzkiego płótna

L T

do Chichester. Będzie jechać tuż obok twego domostwa, jaśnie pani. — Pieniądze? — spytałam lakonicznie.

— Gerry miał przyzwoitą sumę zaoszczędzoną na swój ślub — odparł Will radośnie. — Obiecałem, że zwrócę mu, gdy dotrzemy do Wideacre. Podzielił się swoimi zapasami. Tak się cieszę, że zdecydowałaś się wyratować go z niewoli. Utknęlibyśmy bez grosza, gdyby nie on. Zachichotałam.

— Gdzie jesteśmy teraz? — zapytałam. Will skinął za siebie. — Przystanęliśmy, by konie mogły odpocząć. Furman ma polecenie stawić się w Chichester, będzie zmieniał zaprzęg. Do domu dotrzemy przed zapadnięciem nocy. Skuliłam się nieco bardziej. Wsunęłam ręce pod głowę, by spoglądać na niebo. — Nie ma co robić... — powiedziałam. — Nie ma — zgodził się Will słodko. — Tylko odpoczywać, jeść, pić piwo i gawędzić. Odwrócił się tak, że jego ramię znalazło się pod moją głową. Oparłam się o jego bark, wygodny i ciepły. Podniósł butelkę do moich ust. Popiłam. Zakorkował piwo i położywszy się na plecach, westchnął. — A teraz opowiadaj — zaczął zachęcająco. — Chcę usłyszeć wszystko: wszystkie sekrety, wszystko, o czym myślałaś, kiedy byłaś sama. Chcę wiedzieć o tobie wszystko. Czas, żebyś mi powiedziała. Zawahałam się.

— Czas, żebym się dowiedział — rzekł kategorycznie. — Musisz rozpocząć od samego początku. Przed nami daleka droga, a mnie się wcale nie chce spać. Zacznij od samego początku i opowiedz mi, jaka jest pierwsza rzecz, którą pamiętasz? Skupiłam się. Moje myśli pobiegły poprzez lata, daleko, daleko wstecz, aż do czasów dziewczynki z brudną buźką, która nigdy nie usłyszała miłego słowa, od nikogo poza swoją siostrą. — Miała na imię Dandy — powiedziałam, nazywając ją po imieniu po raz pierwszy od długiego, pełnego smutku roku, jaki minął od jej śmierci. — Miała na imię Dandy, a ja miałam na imię Meridon. Opowiadałam w czasie drogi. Przerywałam, gdy wchodziliśmy do gospód, by postawić furmanowi ale. Zabrał jeszcze jednego pasażera, śliczną wiejską dziewczynę, która usiadła z nim na przedzie, chichocząc z opowiastek, którymi ją raczył. Siedzieliśmy nieporuszenie, milcząc przez ten czas. Było około południa. Nie umizgiwaliśmy się do siebie, jak umizgiwali się oni. Will nie całował mnie, a ja nie dawałam mu po uszach, oblewając się rumieńcem. Oparłam głowę o jego bark, czując, jak po moich policzkach toczą się łzy tęsknoty za dwójką małych dzieci w brudnym wozie, a nawet za maleństwem Zimy, które zostawiliśmy gdzieś tam. Kiedy dziewczyna odeszła, zeskakując z fury przy swoim domu — chałupie z ciemnymi okiennicami — i machając nam na pożegnanie, Will rzekł cichutko: — Śpisz? — Nie — odparłam.

R

— Opowiadaj więc — powiedział. — Po tym pierwszym sezonie u Gowera zabrał cię na zimę, opowiedz mi o tym.

L T

Myślałam o domku w Warminster, o pani Greaves i spódnicy, którą spadając z Morza, splamiłam tak fatalnie, że już nigdy nie mogłam jej włożyć. Opowiedziałam mu o Dandy i jej różowym gorsecie i pelerynie, i o Dawidzie, który uczył nas tak dobrze i z tak wielką życzliwością. Potem zagrzebałam twarz w kurtce Willa i powiedziałam mu o sowie, która wleciała na arenę, i o tym, jak Dawid ostrzegał nas przed zielonym kolorem. I jak zapomniałam o tym. Popłakałam się, a Will pieścił mnie jak malutkie dziecko. Wytarł mi twarz własną bawełnianą chusteczką, kazał mi wydmuchać nos i popić łyk ale. Z kieszeni wyciągnął kilka bułeczek i ser — jedliśmy, a niebo znów robiło się coraz ciemniejsze we wczesnym i chłodnym zimowym zmroku. — A potem... — zasugerował, gdy skończyłam posiłek. Rozciągnęłam się jak długa na miękkiej słomie, zwracając twarz ku niebu, na którym zaczęły się pokazywać blade gwiazdy. Gdy przejeżdżaliśmy przez lasy, Wenus niczym klejnot migotała ponad mrocznym okratowaniem z gałązek. Mój głos był pewny jak głos barda, lecz łzy sączyły się spod moich powiek i toczyły po policzkach swobodnym niepowstrzymanym potokiem, jakbym czekała przez cały rok, by je wyszlochać. Opowiedziałam Willowi o planie Dandy i o tym, jak usidliła Jacka. Jak dokuczała mu i zalecała się do niego, aż wreszcie go zdobyła, i jak specjalnie dała sobie zrobić dziecko, myśląc, że dzięki temu dotrzemy do bezpiecznej przystani u Gowerów. Sądziła, iż Jack przylgnie do niej, a stary Gower będzie zadowolony z wnuka, który odziedziczy cały jego kram. Powiedziałam, że zawsze była próżną i durną ulicznicą i nigdy nie pofatygowała się zastanowić, czego mogą chcieć inni. Z takim niepokojem goniła za przyjemnościami, że nigdy nie myślała o drugich.

Powinnam była wiedzieć. Powinnam była jej pilnować. Wyznałam Willowi, że w jakiś tajemniczy, zagadkowy sposób wiedziałam, wiedziałam od samego początku. Byłam nawiedzona — zobaczyłam sowę, zobaczyłam zielone wstążeczki w jej włosach, lecz nie wyciągnęłam ręki, by ją zatrzymać, a ona minęła mnie roześmiana... i Jack rzucił nią o mur... i zginęła. Milczeliśmy przez długi czas. Will nic nie powiedział, a ja cieszyłam się z tego. Wokół było cicho. Poza zgrzytliwym łoskotem kół i równomiernym potrząsaniem fury, poza człapliwym klapaniem pociągowych szkapisk i niemelodyjnym pogwizdywaniem furmana nie było nic. Wybrzmiało parę ostatnich sennych nut turkawki i zapadła cisza. — A potem przybyłaś do Wideacre — powiedział Will. Odwróciłam się na jego ramieniu, uśmiechając się. — I spotkałam ciebie — dodałam. Nachylił się nade mną i pocałował moje czerwone zapuchnięte powieki i wilgotne policzki. Całował moje usta, smakujące od łez solą, ukrył twarz w mojej szyi, całując mnie w obojczyk. Sięgnął do mojego wyściełanego słomą gniazdka i skryty dzięki pelerynie, pieścił mnie delikatnie jak garncarz nadający glinie kształt — jakby rzeźbił moją kibić, moje piersi, ramiona, moją szyję, policzki. Potem jego ręce ześlizgnęły się z moich piersi na luźny pas bryczesów Gerry'ego i dalej, po moim brzuchu pomiędzy nogi. — Nie teraz — szepnęłam. — Jeszcze nie.

R

Odchylił się do tyłu z tęsknym westchnieniem i podsunął ramię pod moją głowę.

L T

— Już niedaleko — rzekł w odpowiedzi. — Przyjdziesz dziś do mnie? Zawahałam się.

— Nie mogę — odparłam. — Co by powiedziała Becky? Will wyglądał na zbitego z tropu.

— Becky — powtórzyłam. — Mówiłeś mi... wtedy w parku... że obiecałeś się z nią ożenić. Powiedziałeś, że ona cię kocha. Nie mogę przyjść do twojego domku... Nie chcę ci nic zepsuć... — Zamarłam na chwilę. Zabrakło mi slow na myśl, że będę musiała dzielić go z inną kobietą. — Och, Will... — wyszeptałam przygnębiona. Will parsknął rubasznym śmiechem tak głośno, że furman wychylił się zza jednej z bel płótna i rozpromienił w swym bezzębnym uśmiechu. — Och, ty moje biedne, głupiutkie stworzonko! — wykrzyknął Will i wziąwszy mnie w ramiona, pocałował mocno. — Ty mała, głupiutka dziewczynko! Powiedziałem ci to w gniewie, ty głuptasie! Kiedy byłaś tak pełna radości, że zaszedł do twojej sypialni lord Perry pochwalić się dobrą passą w kartach! Byłem zły, chciałem cię zranić. Od miesięcy nie widziałem Becky. Mieszkała u mnie, gdy była chora, i przespała się ze mną wówczas raz czy dwa. Ale potem zarabiała na siebie, sypiając z połową wioski, i gdy już nasyciła się nami wszystkimi, wyniosła się do Brighton. Nie widzieliśmy jej od tamtej pory. — Ale dzieci...! — wrzasnęłam. Jąkałam się ze złości. Odmalowałam sobie tak wyraźnie ją i te małe twarzyczki wokół kominka, przeżywałam katusze myśląc o Willu, który jest kochany przez tę rodzinę! — Will! Skłamałeś mi! Miałam złamane serce, wyobrażając sobie ciebie i trójkę jej dzieciaków w twojej chałupie. Lękałam się, cały czas lękałam się chwili, gdy mi powiesz, że musisz zostać przy niej i przy dzieciach!

— Cóż, no bo ja mam dzieci — odparł Will niedbale, a widząc mój zdumiony wzrok, dodał: — Oczywiście, że mam! Skoro uganiała się za każdym mężczyzną z wioski, ktoś musiał się nimi opiekować! Poza tym kocham je. Gdy odeszła, powiedziały, że chcą zostać ze mną. Zapytały, czy się ożenię, by mogły mieć nową matkę. — Uśmiechnął się do mnie półgębkiem, szczerząc zęby. — Zakładam, że nie masz nic przeciwko? — zapytał. Rozdziawiłam ze zdumienia usta. — Troje dzieci? — rzuciłam. — Owszem. — I wszystkie bardzo małe? — Jest łatwiej, jeśli są małe — odpowiedział rozsądnie. — Szybciej się przyzwyczają. To jak tresura szczeniaków. — Ależ ja nic nie wiem o dzieciach! — rzekłam. — Nie umiałabym się w ogóle nimi zająć! — Pomyślałam o kwilącym bobasie Zimy i zawziętej obojętności mego serca, z którą go omijałam. — Nie mam pojęcia, jak opiekować się dziećmi, Will. Nie wiem, jak prowadzi się dom, nie wiem, co im gotować. Nie umiałabym tego robić! Przytulił mnie znów i uciszył czułymi, szybkimi pocałunkami.

R

— Moje ty głupiutkie kochanie — wyszeptał. — Nie po to ganiałem za tobą po całym kraju, by sprowadzić cię tutaj i oddać do terminu na gosposię. Nie chcę, żebyś karmiła je i utrzymywała dla mnie. Sam to

L T

zrobię. Chcę, żebyś mieszkała ze mną, bym mógł cieszyć się twoim widokiem rano, wieczór, we dnie i w nocy. Nie chcę, żebyś była moją kuchtą. Chciałbym tylko, żebyś je pokochała. Pomyśl o nich jak o małych źrebakach i kochaj je. Ja zrobię resztę.

Zaprotestowałabym, lecz ściskał mnie mocno, a kiedy uniosłam głowę, by powiedzieć: Ależ, Will..., obsypał mnie ciepłymi pocałunkami i choć wiedziałam, że to się nie uda, choć wiedziałam, że się myli i że nie będę w stanie ich pokochać, poddałam się beztroskiej ciepłej rozkoszy i nie odezwałam się już. Sięgnął ręką i przygarnął jeszcze więcej siana. — Zimna noc — powiedział. — Już niedaleko. Furman zapalił fajkę. Widziałam żarzący się tytoń, a cukierkowy zapach dymu dolatywał do nas. Zaczepił wodze o słupek i ściągnąwszy przednią latarnię, zapalił ją. — Możesz zapalić tę z tyłu?! — zawołał do Willa, a Will wychylił się z naszej słomianej nory, by przejść na tył wozu, zapalić latarnię i wywiesić ją na zewnątrz. Powrócił do mnie, stąpając ostrożnie po ogromnych belach materiału. Obwałował mnie większą ilością słomy, po czym wślizgnął się obok. Objął ręką moje barki i przysunął mnie bliżej do siebie. — A przez cały ten czas — rzekł — cały czas twojego podróżniczego dzieciństwa i młodości, we wszystkich wioskach i miastach, i na bezdrożach znalazło się, jak przypuszczam, wielu, wielu mężczyzn, którzy widząc cię, pożądali cię i kochali. Może ich miałaś, co? Może miałaś dziecko, którego musiałaś się pozbyć albo gdzieś zostawić?

— Nie — odparłam, na wpół obrażona. — Nie, ani jednego. Mówiłam ci, Will, że byłam zimna, zimna jak lód, do szpiku kości. Wiesz, jaka byłam, kiedy przyjechałam po raz pierwszy do Wideacre. Nie podobało mi się, gdy ktoś mnie dotykał, nawet Dandy. Nigdy nie miałam kochanka. — A co z Perrym? — zapytał Will. Zrobiłam grymas, którego nie był prawie w stanie dojrzeć w zapadającej ciemności. — Nie wydaje mi się, by Perry się liczył — odpowiedziałam. Will parsknął z męską próżnością. Zamyśliłam się na moment nad lady Clarą i nieszczęsną Marią, nad uświęconą wagą kobiecej czystości. Myślałam o tym, jak mężczyźni cenią dziewictwo swych kobiet, jakby były klaczami zarodowymi, które trzeba trzymać z dala od samców niewłaściwej krwi. W mroku moja twarz przybrała nieco zacięty wyraz — jak Will, mój Will, mógł być takim mężczyzną jak wszyscy inni i troszczyć się o to, czy z nikim nie spałam, choć sam spędzał noce z Becky i jak przypuszczam, z wieloma innymi. — Jeśli to ma w ogóle jakieś znaczenie, to ci powiem, że nigdy właściwie nie spałam z mężczyzną — rzuciłam niegrzecznie. — Możesz mnie nazywać dziewicą, jeśli to ci sprawi przyjemność. Nie mógł widzieć wyraźnie mojej twarzy w półmroku, lecz mój ton powinien być dla niego wystarczającym ostrzeżeniem.

R

— Dziewica! — wykrzyknął ze szczerym zachwytem. — Dziewica? Doprawdy? Nie powiedziałam nic, kipiąc z wściekłości.

L T

— Dziewica! — powtórzył. — Nadzwyczajne! Pomyśleć, że możesz zobaczyć jednorożca i takie różne różności! Nigdy dotąd nie miałem dziewicy. Nie sądzę, bym kiedykolwiek przedtem spotkał jakąś! Mam nadzieję, że to nie będzie mnie za bardzo bolało?

— No wiesz! — Brakowało mi słów. Zacisnęłam pięść, by go uderzyć, lecz złapał ją instynktownie i przytulił mocno.

— Ty śmieszna, mała babo — powiedział z miłością. — Jakby mnie to obchodziło, czy spałaś z połową Salisbury czy nie. Teraz jesteś ze mną, prawda? Teraz kochasz mnie, tak? Chciałem tylko wiedzieć, czy nie zostawiłaś gdzieś za sobą serca, lecz jeśli nie ma żadnego zazdrosnego kochanka, który miałby zamiar rozwalić moje drzwi, mogę spokojnie spać z tobą we własnym łóżku. Spaliśmy naprawdę dość spokojnie. Furman wysadził nas przy Acre. Pożegnaliśmy go i przyglądali się, jak tylne światło jego wozu kołysze się, posuwając coraz dalej i dalej mroczną ścieżką. Widok latarenki odjeżdżającej w ciemność przypomniał mi coś, coś smutnego, choć nie wiedziałam dlaczego. Potem ujrzałam kobietę, która biegła za wozem, krzycząc: Na imię ma Sara — moją matkę. Chciała odesłać mnie z Wideacre, ponieważ nie wierzyła, że właściciel ziemski może nie być okrutny. Wyciągnęłam rękę i przycisnęłam blisko siebie ogromne, dając poczucie bezpieczeństwa ciało Willa. Ze mną będzie inaczej. — Buty w porządku? — zapytał. — Tak — odpowiedziałam. — To moje. — Więc chodź — rzekł i ująwszy mnie za rękę, poprowadził ścieżką w dół. Las po lewej stronie drogi był ciemny i tajemniczy, słychać było stłumiony szelest, gdzieś daleko zahukała sowa. Will węszył nosem jak zgłodniały pies.

— Dobrze być w domu — oznajmił. Po prawej bieliły się w blasku księżyca pola, na których nieśmiało jaśniała trawa. Zaorane pola, przygotowane pod pszenicę, zionęły zapachem czarnej ziemi, wilgotnego iłu. Gdy przechodziliśmy tamtędy, bardzo cicho krocząc jasną drogą, spotkaliśmy jelenia, który uniósł głowę, spojrzał na nas i zaraz, przeskoczywszy przez pola, ulotnił się między drzewami. W moich uszach brzmiał szept, jak ów wysoki niefrasobliwy, śpiewny dźwięk, który przyprowadził Morze i mnie do Wideacre tyle miesięcy temu. Usłyszałam szmer rzeki jak dzwoneczek. — Jest wysoka — powiedział Will. — Kamienie na rzece będą zakryte. Przystanęliśmy przy brodzie. — Był tu most — rzekł — Lata temu. Zawalił się dwukrotnie i nikt nie zadał sobie trudu, by go odbudować po raz kolejny. Może my powinniśmy to zrobić? — Owszem — przyznałam. Na środku, w rzecznej głębinie, odbicie księżyca podskakiwało na wodzie niczym pływający porcelanowy talerzyk. Rzeka pluskała i bulgotała przy brzegu, chłodny wietrzyk wiał od strony doliny, przynosząc zapach wzgórz, zamarzniętej trawy i tymianku. — Przenieść cię? — ofiarował się Will. — Przenieść cię jak pannę młodą przez próg?

R

— Nie — odparłam, uśmiechając się do niego. — Utaplamy się oboje. Nie chciałbyś przecież, żeby widziano, jak o północy przenosisz chłopców przez rzekę, Will. Ludzie zaczęliby gadać.

L T

Zachichotał. Chwycił moją rękę i oboje weszliśmy w mroczny nurt. Dech mi zaparło, gdy lodowata woda przelała się przez cholewki. Will trzymał mnie mocno, póki nie dotarliśmy do brukowanego brzegu po drugiej stronie brodu. Spojrzał na moje kosztowne skórzane buty i uśmiechnął się. — Następnym razem będziesz chyba zadowolona, jeśli zaproponuję, że cię przeniosę — rzekł. — Nie ja — zaprzeczyłam kategorycznie. — Lepiej by ci się powodziło z twoją Becky, jeśli szukasz kobiety, którą mógłbyś pieścić i nosić na rękach, Will!

Znów zachichotał. Ujął moją dłoń i poszliśmy dalej drogą, chlupocząc. Po lewej, jak czarny kopiec, rysowała się stróżówka Wideacre. Nie paliły się już światła, bramy stały otworem, jak zawsze. Will skinął głową. — Zajdź tu jutro i doprowadź dom do porządku — rzekł. — Zamieszkasz tu? Zawahałam się, badawczo przyglądając się jego twarzy, zacienionej w półświetle księżyca. — To nie jest moje — odpowiedziałam. — Wygrałeś, należy do ciebie. — Skoro... — zaczął, lecz urwał. — Chciałaś, żebym to wygrał? — zapytał. — Sądziłem, że pozwoliłaś mi wygrać, żebyśmy mieli większe szanse wydostania się stamtąd w jednym kawałku. Ale czy rzeczywiście chciałaś, abym to wygrał? Wygrał i zatrzymał dla Acre? — Tak — odparłam. — Myślę, że Laceyowie posiadali to miejsce już wystarczająco długo. Chcę, żeby teraz należało do wioski. Dałam ci wygrać, by je zabezpieczyć. Gdybym wygrała ja, Perry albo lady Havering czym prędzej puściliby się za tym, albo za mną, w pogoń. Ponieważ jestem żoną Perry'ego, Wideacre byłoby jego, gdybym tylko przypisała je sobie. Lecz skoro ty je wygrałeś, jest twoje. Chcę, żeby posiadała je wioska. Will powolutku pokiwał głową.

— Jesteś pewna? — zapytał. — Nie chcę, żeby za parę lat były przez to jakieś kwasy. Wzięłam głęboki oddech. Przede mną żyły tu pokolenia właścicieli — to bolesne tak odwrócić się plecami od nich, od ich usiłowań, i oddać ziemię innym. Lecz ja byłam ostatnią z Laceyów, a stara Cyganka w Salisbury powiedziała, że będę najlepsza z nich wszystkich. — Tak — rzekłam. — Wszystko, czego pragnę, to mały domek w wiosce. Chcę tam zamieszkać, by hodować i ujeżdżać konie. — Spojrzałam ukradkiem na Willa. — Chcę zamieszkać z tobą — dodałam po prostu. Otoczywszy mnie ramionami, przyciągnął mnie ku sobie. Uniosłam głowę, by mógł mnie pocałować. Napawałam się jego ciepłym, wieśniaczym zapachem, raczyłam dotykiem jego ust, kiedy zbliżył je do moich. — Kocham cię — powiedziałam i nagle uświadomiłam sobie, że dotąd nie wyrzekłam tych słów nigdy i do nikogo. — Kocham cię od chwili, kiedy cię ujrzałam po raz pierwszy, gdy wyszedłeś z lasu, z lasu Wideacre. Znalazłeś mnie. Skinął głową. — Szukałem wnyków — mówił cichutko, przypominając sobie. — Nienawidzę wnyków. Przytaknęłam. — Wiem. Powiał zimny wiatr, lodowaty, jakby pochodził z samego serca księżyca. Przeszły mnie dreszcze. — Zaziębisz się na śmierć! — rzucił Will.

L T

R

Przytulił mnie do siebie i pomaszerowaliśmy razem dalej do Acre, do jego chaty, do mojego domu.

ROZDZIAŁ 41 Will zapukał do drzwi. — To ja — powiedział. Ktoś poruszył się wewnątrz. — To Sally Miles — rzekł do mnie. — Pilnuje dzieciaków, kiedy mnie nie ma. Drzwi otworzyły się, a Will wepchnął mnie do oświetlonego blaskiem kominka pokoju. Trzydziestoletnia mniej więcej kobieta uśmiechnęła się do mnie, lecz po chwili rozdziawiła ze zdumienia usta — poznała mnie. — Panienka Sara?! — wykrzyknęła — To znaczy, lady Havering? Wybałuszyła oczy jeszcze bardziej, gdy Will zdjął mi pelerynę i ujrzała mnie w kurtce i bryczesach. — Jaśnie pani...! — zaparło jej dech. Will zachichotał. — Sara zostawiła lorda Peregrine'a — oświadczył po prostu. — Wróciła do nas. Wróciła do mnie. Będzie tu teraz mieszkać. — No, no! — podsumowała Sally. Wymieniłam z nią uścisk dłoni.

L T

R

— Nie kłaniaj mi się — rzekłam — Nie ma potrzeby. Nigdy nie byłam damą, która prawdziwie nadawałaby się do salonów. Teraz jestem tu, gdzie moje miejsce, i szczerze się z tego cieszę. Będę cię potrzebować, musisz mnie nauczyć, jak radzić sobie z dzieciakami i domem. Skinęła głową, wciąż oszołomiona. — Dobrze — odparła. — Oczywiście. — Spojrzała na Willa. — Więc jak to jest? — zapytała. — Myślałam, że wyruszasz na północ, a do Londynu jedziesz się tylko pożegnać. Will uklęknął przede mną i ściągnął moje przemoczone buty. — Jest tak, jak widzisz — odrzekł. — Rano wszystko ci opowiem, Sally. Chcemy się teraz położyć, jechaliśmy cały dzień, a i zeszłej nocy żadne z nas nie zmrużyło oka. Przytaknęła. — Naturalnie — powiedziała obojętnie. — Cóż, w garnku jest owsianka, a w słoju ale. Może zrobić wam herbaty? Will popatrzył na mnie. Potrząsnęłam głową. — Nie — odparł. — Dzieciaki w porządku? — Owszem — potwierdziła. — Śpią głęboko — urwała. Miała wielką ochotę zostać. — No to ja już sobie pójdę — oznajmiła niezdecydowanie. — Dobranoc! I wielkie dzięki! — palnął Will z werwą. Zatrzymała się jeszcze w drzwiach i spojrzawszy na mnie, powiedziała cicho: — Znałam pani matkę, panienkę Julię. Myślę, że cieszyłaby się, że przybyła pani zamieszkać pośród nas. To dziwaczne, ale chyba sama by tak uczyniła, gdyby mogła. — Tak sądzę — potaknęłam.

Potem Sally otworzyła drzwi, a zimny podmuch wiatru wpadł do środka, podrywając płomienie w palenisku. Poszła sobie. — Do świtu będzie wiedziała cała wioska — stwierdził Will filozoficznie. — Zaoszczędzi nam strzępienia języka. Głodna jesteś? — Nie — odrzekłam. — Do łóżka więc — wyszeptał miękko. Tak niewiele teraz brakowało, byśmy zostali kochankami — w całym ciele czułam nerwowe rozgorączkowanie. — Tak — zgodziłam się niepewnie. Will przyciągnął mnie ku sobie i objąwszy ramieniem, uniósł delikatnie. Wniósł mnie po skrzypiących drewnianych schodach do pokoju na tyłach chaty, którego okno wychodziło na ciemne pola i Fenny, na gwiazdy migoczące na mrocznym niebie i czarne wzgórza Wideacre. Zdjął mi przemoczone bryczesy umiejętnie jak pokojówka, zdjął moją płócienną koszulę i ułożył mnie na miękkim sienniku. Potem kochał się ze mną, dopóki świt nie rozjaśnił nieba i zaczęły śpiewać ptaki. Budziłam się leniwie i długo — zdawać by się mogło, że godzinami. Pierwszą rzeczą, na którą zwróciłam uwagę, była cisza — żadnych turkoczących wozów, żadnych krzykliwych sprzedawców ulicznych. Było

R

tak cicho, że słyszałam własny oddech. A z tej głuszy, wyostrzając ją, dochodził ptasi świergot. Odwróciłam głowę. Mężczyzna, który nienawidził wnyków, spał jeszcze smacznie jak lisiątko w norze.

L T

Twarz ukrył na moim ramieniu, przyciskając nos do mej skóry. Uśmiechnęłam się, przypomniawszy sobie, jak zeszłej nocy powtarzał: Dobry Boże, ja kocham nawet twój zapach!

Odsunęłam się ostrożnie, by go nie zbudzić. Słoneczny blask odbijał się jasno od bielonej ściany. Sypialnia wychodziła na wschód i cienie witrażowego okna tworzyły nad łóżkiem wzorzyste mozaiki. Uniósłszy się na łokciu, wyjrzałam przez szybę.

W nocy trochę przymroziło. Trawa była mokra i lśniąca, każde zroszone źdźbło iskrzyło się w słońcu. Nasze okno było uchylone i wpadające przez nie powietrze pachniało słodko, zimne jak wiosenna woda. Usiadłam. Will natychmiast objął mnie ramieniem w pożądliwym, nieodpartym uścisku. Trzymał mnie, jak dziecko mogłoby trzymać swą ulubioną przytulankę — zupełnie nieświadomie, we śnie, nieustępliwie. Zaczekałam, aż jego chwyt nieco się rozluźni, i pogłaskałam go po ramieniu, szepcząc: Puść mnie, Will. Zaraz wracam. Nie obudził się nawet teraz, lecz uwolnił mnie, zagrzebując twarz w poduszkę, tam gdzie przed chwilą spoczywała moja głowa. Podeszłam boso do okna i otworzyłam je na oścież. Wreszcie byłam w domu. Po lewej znajdowały się wzgórza — bardziej wyniosłe i śliczne, niż pamiętałam. Niebotyczne, porysowane jasnymi bruzdami, sięgające chmur. Ciężkie i masywne. Nisko na stoku widać było jakby szramę po wyrąbanych drzewach, a jeszcze niżej — granicę zaoranych pól. Dalej konie nie mogły już uciągnąć pługów, więc nasza niwa kończyła się nieprzerwaną pokrzywioną linią opasującą wyniosłe zbocza. Dojrzałam jasne suche ścierniska i świeżo zaorane czarne pola. Ugory były zielone i bujne. Nawet żywopłoty zdawały się ciemne i soczyste tam, gdzie wciąż uparcie trzymały się liście. Na jednym z pól wypalono

już ściernisko i po płomieniach zostały niewielkie czarne ślady. Popiół użyźnił ziemię. Ogień nadszedł, ogień przeminął i ziemia będzie teraz rodzić lepiej. Tuż pod oknem mieścił się ogródek — mała szachownica, efekt mozolnej pracy. Jedna główna ścieżka i dziesięć mniejszych, odbiegających od niej na kształt kraty, dzieliło ogród na kwadratowe łatwo dostępne rabatki. Spostrzegłam kępy lawendy, mięty i tymianku oraz olbrzymi krzak szałwii obsypany jasnym listowiem. Było tam też nieco ruty i kopru, i całe klomby roślin, których nie znałam. Będę musiała nauczyć się je rozpoznawać. Ktoś z wioski mi pomoże. Poznam wiejskie leki tak dobrze, jakbym znała je przez całe życie. Nie byłam już przecież panienką Lacey, którą może leczyć i zwodzić londyński szarlatan. Turkawka zaszczebiotała cichutko, melodyjnie jak kukułka. Za ogrodem mieścił się wygon porośnięty bujną soczystą trawą. Zobaczyłam Morze, jak przechadza się płynnie z jednego końca na drugi, strzygąc uszami. Musieli go doprowadzić późną nocą. Podróż nie wyrządziła mu żadnej szkody. Zawołałam na niego zniżonym głosem: Uuu! Morze! Spojrzał w kierunku okna, zastrzygł szarymi uszami, a potem pokiwał łbem, jakby na powitanie, i odwróciwszy się, zabrał się do skubania trawy. Wydawał się zadowolony z tego niewielkiego poletka. Był w domu. Podłoga za mną zaskrzypiała i ktoś objął mnie szerokim ramieniem. Mężczyzna, który nienawidził wnyków, uniósł moje gęste kręcone kudły i pocałował mnie w szyję.

R

— Mmm — zamruczał na powitanie. Otoczył mnie drugim ramieniem, a ja oparłszy się o niego, zamknęłam oczy, pozwalając, by słoneczny blask i chłód poranka, zieleń pól i ciepło jego ciała dotykającego mo-

L T

jej zimnej skóry przelały się przeze mnie bezmierną falą rozkoszy.

Przeciągnął dłonią po moim boku i ujął delikatnie jeden z moich okrąglutkich pośladków, a potem bez wahania wsunął ją od tyłu pomiędzy moje nogi i rozsunąwszy aksamitne ciało, zwinnymi wprawnymi palcami odnalazł rdzeń niewielkiego labiryntu do mego wnętrza i pieścił mnie. I wzdychałam co chwila, aż nadal przyciskając swą pierś do mych pleców, wdarł się we mnie. Przywarłam do parapetu i oparłam głowę o zimną ramę okna, myśląc, że nigdy nie doznawałam takiej rozkoszy.

Potem osunęliśmy się na podłogę, ofiarowując i czerpiąc przyjemność, przynaglając się i prąc, pragnąc i sycąc się w upojnym zapamiętaniu, póki nie jęknęłam głośno — a później zapadła cisza i nie było już nic poza śpiewem ptaków i szczebiotem turkawki dochodzącym z głuszy, i gorącym słońcem padającym na moje barki i twarz zamarłą w ekstazie. Leżeliśmy w bezruchu. Po chwili Will podniósł się na łóżko i wciągnął mnie także. Usiadłam naga na jego obnażonych udach, znajdując przyjemność w bliskości i nagości jak niewinne zwierzę. Teraz bardziej niż przedtem przypominał lisiątko — jego piwne oczy uśmiechały się zaspane. Pałał miłością, czułam jej żar na jego skórze, na całym ciele. — Mam nadzieję, że nie będziesz oczekiwać czegoś takiego co rano — rzekł płaczliwie. — Wiesz, jestem pracującym mężczyzną. Roześmiałam się zachwycona. — A ja pracującą kobietą — odparłam. — Muszę dziś koniecznie jechać do Chichester w sprawie dzierżawy dworu. Przyniesie korporacji niezły dochód, a w sąsiedztwie przydałaby się jakaś miła parka lub londyński kupiec albo też emerytowany admirał czy ktoś w tym rodzaju.

— To osobliwe: będą przychodzić do chaty, by zapłacić czynsz — rzekł Will. Wstał i wyprostował się, jego głowa zamiatała niski pułap. — Osobliwe, gdy zobaczą cię tutaj. — Mam gminne upodobania — powiedziałam swobodnie i pocałowałam jego ciepły tors, ocierając twarz o miękki zarost. Naciągnęłam bryczesy i najlepszą koszulę Gerry'ego. — Będę potrzebować kilka nowych ubrań — oznajmiłam. — Wiedziałem... — mruknął Will ponuro. — Nie wystarczą ci używane? — Pracować mogę w bryczesach — odparłam w zamyśleniu. — Ale chcę mieć jedną... Nie, dwie sukienki na lepsze okazje! W pokoju obok rozległ się łoskot. — To dzieci? — zapytałam. Natychmiast stałam się czujna. Nie potrafiłam nic na to poradzić, że bałam się ich, córek Becky, dzieci, które Will postanowił wychować. Will skinął głową. Zaraz potem drzwi otworzyły się z hukiem i cała trójka dopadła Willa, wdrapując się na niego niczym szczenięta. — Patrzcie, kogo tu mamy! — wykrzyknął, uwalniając się od nich. Troje dzieciaków odwróciło się do mnie. Sześcioro wybałuszonych oczu lustrowało mnie od stóp do głów.

R

— Czy to jest panienka Sara? — zapytało najstarsze niepewnie, mierząc wzrokiem moje zmierzwione włosy i bryczesy.

L T

— To była panienka Sara — poprawił Will. — Teraz przyszła zamieszkać z nami. Skończyła z życiem w Londynie i ze znakomitym towarzystwem. Jest moją jedyną miłością i wróciła do domu, do mnie. Średnia dziewczynka, absolutnie skłonna uwierzyć w księżniczki zjawiające się w chałupach, wystąpiła z szeregu i wyciągnęła do mnie rączkę.

— I będziesz moją mamusią, i będziesz czesać mi włosy bez szarpania? — zapytała. Wzięłam głęboki oddech. — Tak, będę — powiedziałam odważnie i uścisnęłam jej dłoń. Will uśmiechnął się do mnie promiennie ponad głowami dzieci. — Will będzie waszym tatusiem, a ja waszą mamusią — rzekłam, pogrążając się jeszcze bardziej. — Ale musicie mi pomóc, nigdy dotąd nie byłam niczyją mamą. — To dziewczyna z cyrku — oznajmił Will, chcąc im zaimponować. — Potrafi tańczyć na końskim grzbiecie i huśtać się na trapezie. Niewiele małych dziewczynek ma mamy, które potrafią to robić. Zejdźcie na dół, może wam co nieco opowie, gdy ja będę przygotowywał owsiankę! W wielkim pędzie rzuciły się po schodach. I kiedy pakowały sobie do ust owsiankę — łyżka za łyżką, a Will robił im mocną herbatę, opowiedziałam trochę o Robercie i Jacku, o nauce jazdy na oklep i o upadkach. Potem mówiłam o tym, jak zdobyłam Morze, i wszystkie pośpieszyły na górę, by nałożyć wełniane skarpety i chodaki i tak ubrane, w swych nocnych koszulinach, wyjść natychmiast na jego spotkanie. — Będziesz nam robić cyrkowe sztuczki? — nalegała najstarsza. — Nauczysz nas tańczyć na koniu, żebyśmy wszyscy byli w cyrku? Will roześmiał się w głos, widząc moją skonsternowaną minę.

— Nie — powiedział. — Dni jej podróży już minęły. Może was nauczyć paru sztuczek dla zabawy, lecz jej głównym zajęciem powinno być ujeżdżanie koni, by inni mogli je kupować. — Do tańczenia? — zapytało najmniejsze, ze zdumienia otwierając szeroko oczy i usta. — Nie — rzekłam, śmiejąc się. — Do jeżdżenia. Ale pokażę wam, jak zwykłam tańczyć na koniu, jeśli kiedyś uda nam się dostać takiego, który mi na to pozwoli. Morze nie zniósłby moich akrobacji nawet przez chwilę! Will posłał dzieci na górę, aby ubrały się jak należy i umyły buźki, żeby na czas wyjść do szkoły. Potem on i ja, zaprowadziwszy je do wiejskiej szkółki, przeszliśmy przez wieś, trzymając się za ręce, by powitać mieszkańców Acre i oznajmić im, że wreszcie przybyłam do domu. To były pracowite dni. Trzeba było zainstalować przy dwóch rodzinach Gerry'ego i Emily. Na wsi Emily kwitła niczym pączek róży, tylko Gerry chodził gburowaty i zagniewany, póki nie wybrał się do Midhurst, gdzie dostał pracę w Spread Eagle. Potem zrobił się z niego straszny samochwała — opowiadał chełpliwie po zajazdach o londyńskich zwyczajach. Przynosił pokaźną zapłatę i oddawał jej część na wspólny fundusz korporacji. Wyglądało na to, że zapuścił tu korzenie. Will i ja spłaciliśmy mu też nasz dług. Udałam się, jak przyrzekłam, do Chichester, by zgłosić do wynajęcia dwór. Powinniśmy dostać za to przyzwoitą kwotę, tak uważali pośrednicy. Rozmawiałam z nimi jeszcze przed wizytą u krawca, więc zjawiłam

R

się w bryczesach i chwała im, że na mój strój nawet nie zerknęli. Za to tytułowali mnie wciąż lady Havering i nie miałam pojęcia, jak temu zaradzić. Oczywiście nie wspominali o Perrym ani o nazwie, którą opatrzone były

L T

teraz akty własności dworu: „Korporacja Acre, zarządca Will Tyacke". Wiedziałam jednak, że gdy tylko wyjdę za próg ich biura, pogłoska rozniesie się po całym Sussex — ba! — i po Hampshire też, i to jeszcze przed podwieczorkiem.

Musiałam pójść także do pastora, by poinformować go o zmianach, które zaszły, przewracając jego świat do góry nogami. Nie mógł pojąć, dlaczego bogata kobieta chce być uboga. Nie potrafił zrozumieć, dlaczego życzę sobie zamieszkać w chałupie, a dwór wynająć. W końcu powiedziałam bez ogródek, że choć jestem żoną lorda Haveringa, nigdy nie będę już z nim żyć i że Will jest moim kochankiem. Próbował podtrzymać teorię, że mieszkam w chacie Willa dla kaprysu, lecz gdy palnęłam prosto z mostu, że Will i ja kochamy się i że będziemy mieszkać razem przez resztę życia, z oburzenia zsiniał na twarzy i zadzwonił, by wyrzucono mnie za drzwi. — Nigdy nie będę mogła iść do kościoła — zwierzyłam się Willowi tego wieczora. Siedziałam na ławie z podwiniętymi rękawami, obdzierając ze skóry królika, gdy Will przygotowywał kolację. — Jestem nierządnicą. Nie będę mogła zabrać maluchów, żeby się pomodliły, ani choćby usiąść z tyłu. Na ciebie pastor też będzie niechętnie spoglądał. Will odwrócił się, trzymając drewnianą łyżkę, i oblizał ją ze smakiem, zanim uśmiechając się, odparł: — Mała strata. Niech on lepiej pilnuje swego nosa. — Musiałam mieć zakłopotaną minę, bo wyjaśnił zaraz, promieniejąc: — Sprawiłaś, że wioska stała się dziedzicem! — rzekł, szczerząc zęby — My rozdzielamy beneficjum. Jeśli będzie takim impertynentem, możemy pozbawić go pensji, a już na pewno Wideacre Hall nie zapłaci mu dziesięciny. Jeżeli nie odpowiada ci obecność pastora, możemy nie obsadzić urzędu, kiedy ten sobie pójdzie. Możesz „nawrócić" całą wioskę na pogaństwo, jeśli zechcesz.

Roześmiałam się. — Zapomniałam! — powiedziałam zachwycona. — Ale nie zrobiłabym tego! To miejsce jest już wystarczająco pogańskie! Zapomniałam, że mamy beneficjum, plebanię i w ogóle wszystko! — Owszem — przyznał Will i oddał się niezwykle istotnemu przedsięwzięciu przyrządzania gulaszu z dziczyzny. Jedyną rzeczą, którą się naprawdę trapiłam w te pracowite wiosenne dni, była reakcja Jamesa Fortescue. Pewnego ranka, gdy do majątku przyszły listy, a od niego nadal nie było żadnej wieści, porozmawiałam o tym z Willem. Wziął w garść moje loki i delikatnie potrząsnął moją głową. — To dobry człowiek — rzekł. — On zawsze chciał tylko twego szczęścia. Będzie poruszony, lecz przystanie na to. Popadł w ogromną depresję, kiedy się dowiedział, że wyszłaś za lorda Peregrine'a. I nigdy nie wspomniał ani słowem, że cię do tego zmuszono. Był wstrząśnięty do głębi i zbyt przygnębiony, by mówić. Pomyśli teraz, że wszystko jest dla ciebie lepsze niż tamto. Idę o zakład, że będzie wielce zadowolony z twojej ucieczki od zgrai Haveringów. Poza tym Wideacre jest ocalone. Ocalone na zawsze, dla korporacji. Na pewno będzie zadowolony. Pokiwałam głową. Will miał rację. Zaledwie parę dni później, gdy przekopywałam ziemię w ogródku przed domem, a Liz-

R

zie „pomagała" mi, wchodząc ciągle w paradę z łyżeczką w swych oblepionych brudem łapkach i błockiem na twarzyczce, zjawił się foryś z listem przeznaczonym do lady Sary Havering pod adresem Willa Tyacke'a, co jak

L T

mi się zdawało, było mistrzowskim kompromisem pomiędzy pocztową skrupulatnością a skandalem. James Fortescue pisał zwięźle i do rzeczy:

Jestem bardziej uradowany, niż zdołam wyrazić, że razem odnaleźliście swe szczęście. Proszę, nie przejmujcie się opinią towarzystwa. Budujecie w Wideacre nowy świat, nie możecie oczekiwać, że z wdzięcznością przyjmą was ci, którzy żyją w starym. Błogosławię waszym śmiałym próbom życia w wolności.

Wepchnęłam list do kieszeni bryczesów, by pokazać go Willowi, gdy spotkamy się w południe na polu. Dobrze było wiedzieć, że nie rozczarowałam Jamesa Fortescue. Był jedynym pośrednikiem między mną i matką, Julią Lacey, której przecież nigdy nie znałam. Skoro on zdawał sobie sprawę, że próbujemy budować nowy świat, być nowymi ludźmi, może i ona by zrozumiała. James Fortescue był moim jedynym zmartwieniem. W ogóle nie myślałam o Perrym. Wszyscy Haveringowie, cały ich świetlany gadatliwy światek, wszystko to uleciało ode mnie, jakby nigdy nie istniało. Odeszli. Nie pamiętałam już wcale bezsensownych lekcji, które od nich odebrałam, ani pustego życia, które z nimi wiodłam. Lizzie i ja skupiłyśmy uwagę na kwietniku. Will obiecał mi krzak róż na środku grządki, więc razem z Lizzie wzruszałam ziemię, zakopując obornik. Moje myśli tak bardzo zajęte były Jamesem Fortescue i jego listem, że kiedy usłyszałam nadbiegający od drogi tętent kopyt i skrzypienie kół powozu, wyprostowałam się natychmiast i wygrzebawszy z błota Lizzie, podsadziłam ją sobie na biodro i podeszłam do ogrodowej furtki przekonana, że ujrzę wynajęty dyliżans pocztowy, a w nim właśnie Jamesa uśmiechającego się z okna.

Poranek był słoneczny i musiałam zasłonić oczy ręką; drugą przyciskałam do siebie drobne ciałko Lizzie, która obejmowała mnie za szyję swymi pulchnymi łapkami. Ku memu absolutnemu zaskoczeniu spostrzegłam, że bynajmniej nie powóz Jamesa zajeżdża właśnie przed bramę — to była karoca z herbem Haveringów. Lokaj opuścił schodki i ukazał się sam Perry. — Saro?! — zawołał, oszołomiony. Zszedł po schodkach, mrugając oczami w kłującym blasku słońca. — Saro? Był tak pijany, że nie mógł mnie poznać. Drżał, jego oczy, przymrużone w słońcu, kleiły się sennie. Lokaj stał niczym słup soli, patrząc niewzruszenie przed siebie. Był to człowiek wyszkolony tak doskonale, że zdawał się ślepy i głuchy, zwłaszcza gdy wciągano go w taki skandal. Perry położył mu rękę na ramieniu i oparł się, jak opiera się o płot. — Czy to jest dziecko? — zapytał zdezorientowany. — Nie jestem dzieckiem! — odcięła się Lizzie, natychmiast gotowa do dyskusji. Przytuliłam ją mocniej, by ją uciszyć, i odparłam: — To mała dziewczynka, Perry. Will Tyacke jest jej tatą, a ja opiekuję się nią razem z nim. Spojrzał za mnie i Lizzie na niewielką chatkę. Obok drzwi rosło parę krzaków późnych róż, których pączki wciąż jeszcze były zamarznięte. Przy ogrodowym murze krzak forsycji żółcił się jak mosiądz.

R

— Urocze! — rzekł niezdecydowanie. Potem zamilkł, jakby nie miał pojęcia, co by jeszcze powiedzieć. — Przybyłem, aby zabrać cię do domu — oświadczył po chwili. Lekcja matki nagle odnalazła się pośród jego

L T

błędnych myśli. — Jeśli wrócisz natychmiast, nie wybuchnie skandal, a ja nic więcej na ten temat nie wspomnę. Przebaczę ci — oznajmił patetycznie. — Możemy na stałe zamieszkać na wsi, jeśli tak sobie życzysz. Zarzucę hazard i zarzucę alkohol.

Przerwał na moment. Zmrużył oczy, jakby próbował przywołać jakąś zagubioną myśl. — Ależ nie tak! — przypomniało mu się. — Ja już zarzuciłem! Wstrząśnięty, że opuściłaś nas ot, tak! Już wszystko rzuciłem, więc powinnaś wrócić.

— Oj, Perry... A co masz w kieszeni? — powiedziałam łagodnie. Mrugając, wsunął rękę do prawej kieszeni i wzdrygnął się, dotknąwszy flaszki. Wiedziałam, że ona tam będzie. Z drugiej kieszeni wydobył garść papierów. Były to skrypty dłużne — weksle od innych graczy. Zimny wiatr porwał kilka z nich i poniósł w dół ulicy. Niewielka strata. Jak się domyślałam, były bezużyteczne. — Nie, Perry — rzekłam cicho — nie wracam do domu. Powiedz swej mamie, że dziękuję za jej uprzejmość i że nie będę się procesować o rozwód. Niech powie, że mam koneksje z kryminalistami. Będzie mogła się mnie pozbyć, a ty będziesz mógł ożenić się ponownie. Powiedz jej, że jest mi przykro, lecz zamieszkam tu, w Wideacre, z człowiekiem, którego kocham. Perry zamrugał znowu. Wyjął flaszkę, odkorkował ją i prędko pociągnął łyk. W czystym chłodnym powietrzu zapach ciepłego dżinu wydawał się mdląco słodki. Perry odwrócił się i chwiejnym krokiem wsiadł z powrotem do powozu. Lokaj, niewzruszony niczym posąg, złożył schodki, zamknął drzwiczki i wskoczył na tył powozu. Jego ręce posiniały z zimna. Nawet na mnie nie spojrzał. Perry opuścił okienko, ciągnąc za skórzany uchwyt.

— Nie wiem, co powiedzą o tobie ludzie — rzekł z nagłą złośliwością dzieciaka, któremu pokrzyżowano szyki. — Będą opowiadać najokropniejsze rzeczy, sama wiesz. Nigdy więcej nie będziesz mogła nigdzie pójść. Nikt nie będzie oskarżać mnie. Nikt nie będzie mnie w ogóle oskarżać. Powiedzą, że to twoja wina, i nigdy nie nazwą cię już lady Havering. Przeniosłam Lizzie na drugą rękę i uśmiechnęłam się do niego ze współczuciem. Byłam teraz daleko od jego świata. Daleko od świata ziemian, dziedziców, posiadaczy. Byłam ostatnią z Laceyów, odrzuciłam własność, próbowałam czegoś nowego. Chciałam zbudować nowy świat. — Nie potrzebuję twojego nazwiska — oświadczyłam. — Nie chcę twego tytułu. Jestem kochanką Willa Tyacke'a, to mi zupełnie wystarczy. — Saro... — wymamrotał. Cofnęłam się o krok. Stangret trzasnął z bicza. — Nie mam na imię Sara! — zawołałam. Uśmiechnęłam się z nieoczekiwaną pewnością. — Nie mam na imię Sara. Mam na imię Meridon. Meridon! I tu jest moje miejsce!

L T

R