Podaż pieniądza PODAŻ PIENIĄDZA określona ilość pieniądza znajdująca się w danym momencie w obiegu RÓWNANIE FISHERA OBIEGU PIENIĄDZA Założenie: istnie...
5 downloads
15 Views
476KB Size
Podaż pieniądza
PODAŻ PIENIĄDZA określona ilość pieniądza znajdująca się w danym momencie w obiegu RÓWNANIE FISHERA OBIEGU PIENIĄDZA
M•V=P•Q
M – zasoby pieniądza gdzie: V- prędkość obiegu pieniądza P – ceny dóbr i usług Q – ilość wytworzonych dóbr i usług
Założenie: istnienie równowagi na rynku towarowym
Podaż pieniądza - regulowana jest przez bank centralny – zależy od : • wartości dochodu narodowego ↑ • przewidywanego wzrost cen ↑ • możliwości zwiększenia prędkości obiegu pieniądza gotówkowego ↓
• wpływu oprocentowania na strukturę zasobów pieniężnych ↓
SKŁADNIKI PODAŻY PIENIĄDZA Pieniądz rezerwowy
Banknoty i monety oraz wkłady na rachunku bieżącym w Banku Centralnym; jedynym emitentem tego pieniądza jest Bank Centralny
Pieniądz żyrowy
kreacja pieniądza żyrowego oparta jest na zdolności sektora bankowego do kreacji dodatkowego pieniądza w ramach udzielania kredytów
MIARY WIELKOŚCI ZASOBÓW PIENIĄDZA – AGREGATY PIENIĘŻNE 1) zasób M0 – tzw. baza monetarna (lub pieniądz wielkiej
mocy) jest najwęższą miarą zasobów pieniądza i obejmuje banknoty i monety w obiegu
2) zasób M1 - obejmujący całość zasobów pieniądza papierowego (banknotów) i monet posiadanych przez ludność oraz wartość rachunków bankowych płatnych na każde żądanie,
3) zasób M2, określający wielkość siły nabywczej ludności, w którego skład wchodzi zasób M1, a także rachunki oszczędnościowe, rachunki terminowe i certyfikaty depozytowe o małej wartości (do kwoty określonej przez bank centralny danego kraju), 4) zasób M3, będący zasobem M2 powiększonym o rachunki terminowe o dużych wartościach.
5) zasób L, będący zasobem M3 powiększonym o: wkłady i udziały towarzystw ubezpieczeniowych funduszy emerytalnych oraz tzw. quasi – pieniądz (bony skarbowe, obligacje, inne papiery wartościowe i formy oszczędzania)
M0
M1 M2
M3
sty 00 maj 00 wrz 00 sty 01 maj 01 wrz 01 sty 02 maj 02 wrz 02 sty 03 maj 03 wrz 03 sty 04 maj 04 wrz 04 sty 05 maj 05 wrz 05 sty 06 maj 06 wrz 06 sty 07 maj 07 wrz 07 sty 08 maj 08 wrz 08 sty 09 maj 09 wrz 09 sty 10 maj 10 wrz 10 sty 11 maj 11 wrz 11 sty 12 maj 12 wrz 12 sty 13 maj 13 wrz 13 sty 14 maj 14 wrz 14 sty 15 maj 15 wrz 15
1 200 000,0
1 000 000,0
800 000,0
600 000,0 M0
M1
M2
M3
400 000,0
200 000,0
0,0
KONTROLA PODAŻY PIENIĄDZA PRZEZ BANK CENTRALNY Główne narzędzie: polityka pieniężna, której podstawowym celem jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Stabilność cen jest niezbędna do zbudowania trwałych fundamentów długofalowego wzrostu gospodarczego.
Instrumenty polityki pieniężnej: • rezerwa obowiązkowa • operacje otwartego rynku • operacje depozytowo-kredytowe (określają wysokość stóp procentowych)
STOPA REZERW OBOWIĄZKOWYCH - określany przez bank centralny (emisyjny) procent depozytów, który banki komercyjne muszą przechowywać w celu obsłużenia bieżących operacji kasowych; narzędzie kontroli podaży pieniądza
- ustalony minimalny stosunek rezerw w gotówce w kasie banku i rezerw w banku centralnym do ogólnej sumy wkładów zgromadzonych w banku
r
R D
Skutki podwyższania stopy rezerw obowiązkowych w systemie bankowym • Ograniczanie możliwości ekspansji kredytowej banków • Obniżanie potencjalnych komercyjnych
zysków
banków
• Mobilizowanie banków do ściągania wierzytelności od dłużników • Zachęta dla banków do sprzedaży wartościowych w celu uzupełnienia gotówkowych
papierów rezerw
MECHANIZM KREACJI PIENIADZA Założenie: stopa rezerw obowiązkowych r =10%
bank
depozyty bankowe
rezerwy obowiązkowe
nadwyżka umożliwiająca udzielenie kredytu
A B C D E ...
1 000,00
100,00
900,00
900,00
90,00
810,00
810,00
81,00
729,00
729,00
72,90
656,10
656,10
65,61
590,49
10 000,00
1 000,00
9 000,00
system bankowy ogółem
MECHANIZM KREACJI PIENIADZA Zał. – stopa rezerw obowiązkowych r =10%
bank
depozyty bankowe
rezerwy obowiązkowe
nadwyżka umożliwiająca udzielenie kredytu
A B C D E ...
1 000,00
100,00
900,00
900,00
90,00
810,00
810,00
81,00
729,00
729,00
72,90
656,10
656,10
65,61
590,49
10 000,00
1 000,00
9 000,00
system bankowy ogółem
MECHANIZM KREACJI PIENIADZA Zał. – stopa rezerw obowiązkowych r =10%
bank
depozyty bankowe
rezerwy obowiązkowe
nadwyżka umożliwiająca udzielenie kredytu
A B C D E ...
1 000,00
100,00
900,00
900,00
90,00
810,00
810,00
81,00
729,00
729,00
72,90
656,10
656,10
65,61
590,49
10 000,00
1 000,00
9 000,00
system bankowy ogółem
MECHANIZM KREACJI PIENIADZA Zał. – stopa rezerw obowiązkowych r =10%
bank
depozyty bankowe
rezerwy obowiązkowe
nadwyżka umożliwiająca udzielenie kredytu
A B C D E ...
1 000,00
100,00
900,00
900,00
90,00
810,00
810,00
81,00
729,00
729,00
72,90
656,10
656,10
65,61
590,49
10 000,00
1 000,00
9 000,00
system bankowy ogółem
MECHANIZM KREACJI PIENIADZA Zał. – stopa rezerw obowiązkowych r =10%
bank
depozyty bankowe
rezerwy obowiązkowe
nadwyżka umożliwiająca udzielenie kredytu
A B C D E ...
1 000,00
100,00
900,00
900,00
90,00
810,00
810,00
81,00
729,00
729,00
72,90
656,10
656,10
65,61
590,49
10 000,00
1 000,00
9 000,00
system bankowy ogółem
MECHANIZM KREACJI PIENIADZA Zał. – stopa rezerw obowiązkowych r = 10 %
bank
depozyty bankowe
rezerwy obowiązkowe
nadwyżka umożliwiająca udzielenie kredytu
A B C D E ...
1 000,00
100,00
900,00
900,00
90,00
810,00
810,00
81,00
729,00
729,00
72,90
656,10
656,10
65,61
590,49
10 000,00
1 000,00
9 000,00
system bankowy ogółem
Z depozytu gotówkowego 1 000 zł banki komercyjne wytworzyły 9 000 zł pieniądza bezgotówkowego
WSPÓŁCZYNNIK KREACJI DEPOZYTÓW czyli prosta formuła mnożnika pieniężnego
m
1 r
Pytanie: Ile razy zwiększa się suma depozytów bankowych w wyniku pojawienia się depozytu pierwotnego?
Wielkość kreacji pieniądza przez cały system bankowy:
M=m·D Wielkość kreacji pieniądza bezgotówkowego przez banki komercyjne: D1-rD1 = N1 wielkość kreacji = m · N1
Mnożnik pieniężny w szerszym sensie wyraża
zmiany w globalnej podaży pieniądza wywołane zmianami bazy monetarnej
mM = M / B M
OPERACJE OTWARTEGO RYNKU Operacje otwartego rynku to transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmują one warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisje własnych papierów dłużnych banku centralnego. Operacje otwartego rynku równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym – (bank centralny wpływa na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym)
OPERACJE OTWARTEGO RYNKU Stopa referencyjna (stopa interwencyjna, repo) określa minimalną cenę, po jakiej bank centralny organizuje operacje otwartego rynku na rynku międzybankowym. Stopa referencyjna jest to podstawowa stopa procentowa w Polsce; jest ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej.
OPERACJE DEPOZYTOWO-KREDYTOWE NBP udziela bankom kredytu lombardowego pod zastaw skarbowych papierów wartościowych. Kredyt ten umożliwia im pokrywanie krótkookresowych niedoborów płynności.
Udzielany jest na następujących zasadach: • zastawem są skarbowe papiery wartościowe, a wysokość
kredytu nie może przekroczyć 80% ich wartości nominalnej, • termin
spłaty
kredytu
przypada
w
następnym
dniu
operacyjnym po dniu jego udzielenia,
• warunkiem udzielenia kredytu jest uprzednia spłata wcześniej zaciągniętego kredytu.
RÓWNOWAGA NA RYNKU PIENIĘŻNYM
stopa procentowa
istnieje wówczas, gdy zapotrzebowanie na pieniądz jest równe wielkości podaży pieniądza
r0
M podaż pieniądza
E
r1
L popyt na pieniądz
Qm0
Qm1 realne zasoby pieniądza
STOPA PROCENTOWA ZAPEWNIAJĄCA RÓWNOWAGĘ W WARUNKACH ZMIANY PODAŻY PIENIĄDZA
stopa procentowa
podaż pieniądza
M0
M1
E0
r0
E1
r1 Qm0
Qm1
L
popyt na pieniądz
realne zasoby pieniądza
Ekspansywna polityka banku centralnego
stopa procentowa
podaż pieniądza
r1 r0
M1 M0
E1
E E0
L Qm1 Qm0
popyt na pieniądz
realne zasoby pieniądza
Restrykcyjna polityka banku centralnego
