(Przeglad Konstrukcji Lotniczych 39) U 2

u-2 lreneusz Kramarski

gRU(qLoTNl PruEGLAD I(oN eYCřr 0'l/2000 i -

I

L-

Cena:5 zl

ISSN 1230-2953 Nr indeksu 372463

U.2c Fe6680) w kamuflažuSabre, eksponowany w NationalAir & Space Museum w Wasryngtonie

Tak miala wyglqdaé rosyjska kopia U.2. samolot S.13

u-2 Pzez wieki Žród|em informacjimi|itarnych byli szpiedzy dzialalqcywe wrogich szeregach oraz obseruacja z ukrycia prowadzonapŽez zwiadowców. DuŽym osiqgnigciemby|owykozystanie do obsen,vacjiruchów pzeciwnika ba|onówna uwigzi,a|e dopierozastosowanie na poczEtku naszego wieku statków powietz. nych z wlasnym napgdemstanowiloprzďom. W czasie Iwojnyšwiatowejzadaniem |otnictwa bylo zbieranieinformacjio ruchachpzeciwnika. W okresiemigdzywojennymzdarzaio stg'Že do dzia|aňwywiadowczychwykorzystywano rejsowesamo|otypasaŽerskie.Kóre przenosiiy ukýe aparaý ÍotograÍiczne. Wybuch nastqp. nej wojnyŠwiatowqznacznieprzyšpieszylrozWÓj technik rozpoznaniapowietznego. Do arsenaluŠrodków dodanorozpoznanteradarowe i nasluchkorespondencji radiowej.W rolinosicie|iwykozysýwano specja|nieprzygotowane WersjeSamo|otówktóre po zmniejszeniumasy (np.demontaŽuuzbrojenia)i wygladzeniuaerodynamicznymosiqgaly wysoki pulap pzelotowy i prgdkoŠó.Pozwa|a|oto na stosunkowo bezptecznypzelot poza zasiggiemobronypzeciwlotniczej niepzyjaciela. Koniec l| wojny Šwiatowej nie zakonczy|rywalizacji mocarstwo wplywy.ZSRR zdobywal panowanienad ko|ejnymipaňstwamiEuropy Srodkoweji Pďudniowej.Jedyniew Grecji,w wynikubfijskiej interuencjizbrojnej,udalosig ten marsz powstzymaÓ. Napiecie miqdzy komunistycznymZwiqzkiemRadzieckimi Chinami, a demokratycznymiStanami Zjednoczonymi i paňstwamiEuropyZachodniejbylotakduŽe, Že ten czas nazwano Zimnq Wojnq' okresy wzglgdnegopokojuco kilka lat byly przerywane lokalnymikonfliktamizbrojnymi. lzolacja przed wplywamizewngtznymi obszaru zdominowanegoprzez komunistówizastraszeniespďeczeňstwa powodowaly,Že konwencjonalnedzialaniawywiadowczenie dawa|y poŽqdanegorezu|tatu. W ce|uzdobycia informacji na temat dalszych zamiezen Zwiqzku Radzieckiegooraz wieIkoŠcijego potencjapaňstwazachodniemusia|ysto|u militarnego, sowaó zupďnie nowe metody.USA miaý arsena| nuk|earnyi f|otgnosicie|i'a|e Dowództwo LotnictwaStrategicznego(StrategicAir Command - SAC) mialo skqpe informacjena tematpo|oŽeniaiwie|koŠci obronypzeciw|otniczej wie|uobiektÓwWojskowychna obszaze ZSRR. MusialyWykonaÓwie|epracy'aby uzupe|nióte dane i w ten sposób dostarczyÓ SAC niezbgdnychinformacjio potencjalnych ceIachnaIotóW. Do 1949loýnad pďnocnymirejonamiZSRR (Murmaňsk,ArchangieIsk)Wykonywa|y bryýjskie Mosquito PR.34, wznoszqce sig na WysokoŠÓ 13 km, ponad pulap rosyjskichmyš|iwcow. |ch misjepzeruranogdyZSRR wprowadzildo uzbrojeniaodzutoweMiGi-15.Po wybuchuwojnykoreaňskiej|oý rozpoznawczenad ZSRR podjgto |otnictwoUSA. WykozysVwa|o do ých ce|ów zmodernizowanesamoloý bombowe,Wyposazone w systemyrozpoznaniastacjiradiolokacyjnych i czgstot|iwoŠci nadawanych komunikatów. RB-36D' RB45c czy RB47 ponta|aý na zebraniewielu cennych informacjio obronieprzeciwnika,a|e ý|ko w wqskiejstreÍiepzygranicznej.W celu zdobycia danych na temat instalacji obronnychpďoŽonychw glqbikrajupostanowiono dokonywaÓ w|otÓw w pzestrzeó powietzna ZSRR na glgbokoŠÓ do 320 km. Samo|otRB-36mógl uzyskaÓ pulap znacznie pzekraczajqcy moŽ|iwoŠci MiGów-15' ale došÓszybko opracowano w ZSRR nowetypy myŠ|iwcow pzechwy.

-w.*-U-2 startuie z Edwards. Na ziemi

widocznyieden z dwÓchprototypÓw XB-70A Valkvrb RokJ966 -:lsad/&rockheed :fŤ

tujqcych'czyntqcsamobójczymipróby narusze. Nowy samo lot r ozpoznaw czy niajego pzestzeni powetrznej. W 1950UUSA W zwiqzkuz fiaskiemprogramubalonoweshacily PB4Y-2 Pňvateernad wybzeŽem Litwy, go 27 marca 1953 Wojska Lotnicze StanÓw w roku nastgpnymP2V-3 Neptunekolo WadyZ j e d n o c z o n y c h( U n i t e dS t a t e s A i r F o r c e wostoku,a w 1952 dwa RB-29 na Dalekim - USAF) wydaly wymaganiaNumber 53WC'í Wschodzie. Dla ochronynieuzbrojonychsamo6507 (ProjectBa|dEagle) na samo|otrozpoIotówszpiegowskichprezydentDwightEisenhoznawczy, który mÓg|bywykonywaÓ |oý na wy. wer rozkaza|pzydzie|enieim oďony myŠ|iwskiej, s o k o Š cci o n a j m n i e j2 1 k m , m i e Ó z a s i g g czego skutkiemby|oki|kastaró z myŠ|iwcami ra4800 km i udŽwig320 kg wyposaŽeniazwiadzieckiminad Mozem Japoňskim. dowczego.Wymaganiaopieralysig na analiDo 1956 w wynikudziala|noŠci radzieckiej zach majoraJohnaSeabergaz USAF orazspeobronypowietznej (g|ówniemyŠ|iwców pzecjalnegodoradcyd/stechnicznychpzy Bialym chwýujqcych)zosta|ozniszczonychIubpowaŽ- Domu dr Edwina Langa. Seaberg opracowal .12 nie uszkodzonych samo|otÓwUS Navy (Maza|oŽeniasamo|oturozpoznawczego z napgrynarkaWojennaUSA) i USAF (WojskaLotni- dem odzutowym' który mÓg|byosiqgaÓ ekscze USA), a B0 osÓb uznano za zaginione' trema|nieduŽe wysokoŠci, natomiast[-ang CzqšÓ z nich dosta|asig do niewolii niektóre przedstawi|ideg prze|otównad terytorium Žród|amówiqo tym,Že jeszcze pod konieclat ZSRR i uwiecznianiana 4000 zdjgciachpasa 80. okďo 20 osÓb by|ow rpkachradzieckich. terenu o szerokošci320 i dtugoŠci 4000 km. Kolejnym etapem wojny wywiadowczej DuŽyjak na owe czasy pu|appze|otowymia| byla akcja wysylanianad obszar ZSRR balozabezpieczai,samolotpzed atakiemwszystnów wyposaŽonychw automatyczneaparaty kich znanych typów myŠ|iwcóW pzechwytujafotograficzne. Z pieciu startowiskrozmieszczocych i rakietpzeciw|otniczych.Miano teŽ nanychwzd}uŽwschodnichgranicb|okuwschod- dziejg na to, Že samo|ot pozostanie poza zaniego wyslano ponad 500 ba|onów,a|e ty|ko siggiem uzqdzeó radarowych. okolo40 z nich po pzelocie nad ZSRR zostaUruchomionofinansowanieprogramuo kryp|o pzechwyconych przez Amerykanów.Uzy. tonimie MX-2147,a do pzedstawieniaprojekskano W ten sposÓb 14 tysigcyfotografiitere. tów zaproszono firmy Martin,Be||i Fairchi|d nu niepzyjaciela.Byly one jednak s|abejjakoŠci'a uchwycone tereny przypadkowei bez wigkszej wartoŠci mi|itarnej. Uzyska. no tylko trochg informacjina temat pogody' a w szczegó|noŠci kierunkówwiatrówi zmianciŠnienia atmosferycznego. W sierpniu1953 ZSRR dokonal pienruszejpróby z bombqwo. dorow4 juŽ w dziewigÓ miesigcy po Amerykanach.Okazalo sig Wiec' Že wyprzedzenie Stanów Zjednoczonychw dziedziniebroni We wrzešniu 1954 USAF zamówiý 28 samolotów Bell.16. jqdrowychwlaŠniesig skoňczylo. Jednak po sukcesie U-2 program anulowano w paŽdzierniku Co wigcej w 1954 w czasie para- 55 i Žaden z prototypów nie zostal ukoňczony.Pozosta!tytko dy pieruvszomajowej w Moskwie model w skali 1:50,którego zdjQcieujawnionodopiero w 1976 pokazano pzqazd szeŠciuwielZdjgcie: Bell Textron kichrakietciqgnionychna pzyczepach, a w powietzu pzelot setki nowych bombowców strategicznych. Wywďa|o to o|bzymie wraŽeniena obecnychna trybunieattachewojskowychpaňstwzachodnich' gdyŽ oznaczato posiadanie pzez Rosjannosicielizdolnych do dostarczenia broni jEdrowej na kontynentamerykaňski(choÓ ze wzglqdu na niewystarczajqcyza- Przed powstaniem U-2 USAF zdecydowaý sig na modyfikacjg sigg owe bombowce mialyby w samolotu Canbena zaproponowanq przez firmq Martin. W ten drodze powrotnejwodowaÓ na sposóÓ powsÍatRB-57D zdolny do wykonywania lotów rozpooceanie, gdzie zalogi oczekiwaly- znawczych na wysokošciprawie 20 km. Jego kaiera skoňczyby na zabranie pzez okrgý pod. ta siq wraz z coraz czqšciej pojawiajqcymi siq uszkodzeniami zbyt silnie obciqŽonej strukturyskrzydel / Zdjqcie: USAF wodne).

3

Rozwój konstrukcji a USAF nie bylyW staniesprostaÓteŤ- z3. =-.:':Í.:;: : =-!a. J 21500 m mia|wynosió450 daniu. PrezydentEisenhowerzdecyco*a, .- _::r, :,..,,3asazenrarozpoznawczego wÓwczas o powtezeniuwykonywania|otórr 3 tr. -: pi|otowanym przezÓ! nadZSRR samo|otom l: :'::.::r,a--z ^adzoruouoowynowewili,a nie wojsku.W razie .oc--: ::- :,:,::a.:.:,,,: ,v.yznaczono 12 nay :=-=_ ' wpadkimniejszebytybyreÓai!z..::."- ':: ::sí. a::zonychinŽynierów perkusjedyplomatyczne. L o c < . g = : := : - . . = = . = .- a j z a ) a . ó s i g a e r o A , , ^ ^ - ' '' -^ Á^j^: ^.^ Gdy w 1959 Rosjaniewyi: >_ uyld ,'_ = :.=.=-Z U>Utq t 51trstosowalido Departamen- rownosca-z.1: 7-z:t, - :-:_:.::,',a^'em struka-protestacyj- turyp+ato't.ál::'.-..-.-.::.:,. :.a::,.'aIiw wy- tu Stanu notg nE, W której zqda|i zaprzedzie|one.1 czes€ : *..- .. ..':.. .. :.: :3.3{Warsz. stania wykonywania|otów tatu,gdzie D-c3,,,2-l:-::::.: :.: ::2,,,aalo nad teýorium ZSRR pzez amerykaňskie n a b a r d z os z y c < € . : : . | . 1 - : ' Jj,- : : . : : : - 3 , . , samoIotywojskowe,Eisenhowermógi odkonstrukcyjnych Tc-'-a::.r,". ::,',.:,::_. :'apowiedzieózgodniez prawdq,Že nie wyc u j 4 c yn a d U - 2 m . s e : ' : ' : : = . . = . : . . 2 , ' 2 . . a konujqonezadnychtakich|otów. o zachowaniu Š c i s l ec ,. : - - : . .:: -.s: Wykorzystujqc powstalq sytuacjg, SluŽbowov'tyjeŽdŽaÓ' to i.,"<::':': :=,.:'.- ,* w maju 1954 glówny konstruktorLockheeda nazwiskiem(np.Ben Riclrco:a r,=: e -= ==-z C|arenceKelý Johnson Spotka|siQ z szeDovera)ipod opiekqpracow-{a :.:.i:.-, =':P rojekt koncepcyjny sa molo- fem CIA Allanem Dullesemi gramfinansowanoztajnych ozedstawil mu fu.c-s;., : : .r:tu CL-282, na ktÓrego bazie ofertgnie do odzucenia dostawg20 maszyn re W postaciczeków wystawian;'c-.a : i . powstal U-2. W tej fazie prowraz z czqšciamizamiennymiw ciqgu oŠmiu (od ClarenceJohnson)EngineenngÁ-is'|€ - .: je kt p rzewidyw at wykorzy stapocztqna domowyadres Johnsonaw E^c -: miesigcy za kwotg22 m|ndo|arów oferta byla nie kadtuba myšIiwcaF-104 i zaskakujqca'a|e i prawdopodobna'gdyŽjuŽ w Co ciekawe,pieruvszyczek opiewalna m ostaft z odrzucanego wózka pzeszloŠciJoh nson zadziwi|wszysÍkichrekordwiešcietysigcy(ówczesnych!)doIarów.Tak. Rvsunek: Lockheed dowo krÓtkimczasemopracowaniamyŠ|iwcÓw Že wszystkierysunkimia|y|ogoC & J tak, aby F-80 ShootingStar i F-104Starfighter. Powtórnie wystqpilanazwa Lockheeda. Dostawyczg(M-195).Nie spďniý onejednakoczekrwaň, aIe nie przeanalizowano zatem projekty Bella Šciod poddostawcówrea|izowanebyly na adw celu ratowaniaprogramuUSAF wybralydo i Fairchilda,zaproszalqcLockheedado rywa- res w Sunlandw dolinieSan Fernando. nŽne roa^liqzanie Martina,po|egajqcena wypG' |izacji,z zastrzeŽeniem zastosowania si Inika W styczniu 1955 rozpoczgtocigcie matesaŽeniubombowcaB.57 (|icencyjna bfijska J57 zamiastJ73. rialu na prototyp,a do 15 marca ukoňczono Canberra)w wigksze skzyd|a o duŽymwyd|upróby mode|iw tune|uaerodynamicznym. 22 grudnia1954 CIA podpisalaz firm4 LocŽeniu oÍaz nowe si|niki.Do da|szego rozwoju kheed wstQpnaumowe,Ew. ProjektOarfish na 21 maja ukoňczonobudowgegzemp|aza do VýybranonatomiastprojektBel|aMode|67, który prób statycznych,które rozpoczgto B |ipca. budowg samoloturozpoznawczego.2 marca byl rozwijanyjako X-l6. 1955 podpisanoumowena zakup partii20 saCeIemkonstruktorów by|ozbudowaniedo koňTymczasem w ramach programu Black molotów,z dostawapien,vszego w |ipcu1955, ca 1955 czterech maszyn, przy zachowaniu Knightw20 B-57wymienionozewnQtzneczga ostatniego w listopadzie1956.W ramachpro- ceny jednostkowejna poziomiemilionadolaŠciskzyde| na zespďy o znacznie Wigkszym gramuAquatone C|A miaia nadzorowaó budorów, w|iczajqcW to Wszystkiekoszty badaň. WydluŽeniui powierzchninoŠnej, co mia|o WQsamoIoturozwznav,lczegoorazjego póŽniej- Dzigkiwykorzystaniuopzyzqdowania produkumoŽ|iwióosiqgnigcieWiekszegopu|apuopeszqeksploatacjg, natomiastUSAF mialynadzo- cyjnegoXF-,l04 prototypU-2 zosta|ukoňczoracyjnegoi zasiggu. Przebudowaskrzydel rowaÓ produkcjQi dostawysi|nikóworaz zapew. ny juŽ 15 |ipca.Pzednia czeŠÓkadluba,az do oznacza|a znaczne zwigkszenie obciqzeň niÓ pomoctechnicznqi Iogisýcznqwczasieprzykabiny pilota,byla tylko w niewielkimstopniu strukturynoŠnej, co znacznie ograniczalozy. szlych misji.Pzekazujqc 54 m|ndo|arówClA zozmodyfikowana, natomiastdaIszaczeŠÓkadlubowiqzalasig do zapewnieniaÍinan. bazosIa|aznaczniewyd|uŽonaw stosunkudo sowania pierwszej íazy prac' natoXF-104.ChgÓ osiqgnigciaduŽegopulapupzemiast zaklad doŠwiadczaIny Lockhelotowego narzucala uklad z prostymskzydlaeda, zwany Skunk Works.miď w ciqmi o duŽymwyd|uŽeniu, a|e to nie Wystarczagu oŠmiumiesigcyzbudowaÓproto- lo.Waznymwymaganiembyloograniczeniedo typ.Ze stronyCIA programnadzoro' minimummasy wlasnejplatowca,w zwiqzkuz wal RichardBissel. czym staranosi8 stosowaÓmaloskomp|ikowaDla zakamuflowaniaorzezna- ne rozwiqzania,dajqce w efekcie mniejszq czenia nowej konstrukcjizastana- masg. wiano sig nad nadaniemjej malo osiqgnigto w ten sposób stosunek masy w y r ó Ž n i a j q c e g os i q o z n a c z e n i a . skrzyde|do powiezchni równy ty|ko19'5 kg/ Nie chciano,aby to bylo oznaczem2,trzyrazy mniejszeniŽw innychówczesnych nie sugerujqcejakiekolwiekprze- samolotachodrzutowych.Skzydla mialykonPelnowymiarowa makieta kabiny U-2 / Zdjqcie: Lockheed znaczeniebojowe.W uŽytkowaniu stru g jednodŽwigarowq kcj z integraInymi zbiorwotnoŠÓp|atowcai spowodowalow trzech saznajdowalysig wtedysamolotywielozadanio- nikamipaliwa.Do kadlubabyly mocowaneza mo|otachuszkodzenie g|ównego dŽ.'tvigara, pomocq sworzni, co pozwalalo na ich latwy a we De HavillandU-'1(klasyAn-2) i Cessna wjednym nawetodpadnigciecalego skrzydla U - 3 ( l e k k i d w u s i l n i k o w yd o t r a n s p o r t u demontaŽdo transportu|otniczego.Ma|e ob. tuŽpo wy|qdowaniu'Programten mia|i dobre 5-6 osÓb)' wigc nadanie nowej konstrukcji ciqzeniadopuszczalnepowodowalyjednak,ze strony'gdyŽpozwoIilna zebraniedoŠwiadczeň oznaczenia U-2 (Utility-Two)moglo sugerow buz|iwejatmosfeze samo|otmusia||ecieÓ w |otachwysokoŠciowych oraz opracowanie waÓ wprowadzeniedo eksp|oatacji ko|ejne. zzadartymnosem,redukujqcwtensposób na. procedurszkoleniapersoneluoraz eksploata- go lekkiegosamolotutransportowego. prgzeniaw skzydlach i ustezeniu. cji tak specyficznychsamo|otów. 9 grudnia 1954 Kelly Johnson przedstawil Ustezenie ooziome mocowanodo kadluMimo braku zaproszeniatakŽe Lockheed wýyczne dIazespo|ukonstruktorskiego. w któba za pomoc4tylkotzech swozni. Podwozie rozpoczfl prace nad samolotem rozpoznawrych zawarl wizjg noczym. Pod koniec 1953 Phil Colman i Gene wego samolotu.Kon- Linia produkcyjna U.2 przeniesiona w potowie wýwarzania zamÓwiore' Frost z dzialu projektówwstgpnych rozpoczgli strukcjamia|azostaó serii samolotÓw z Burbank do oildale / Zdiecie: Lockheed adaptacjgp|atowcamyŠ|iwca XF-'|04 do nozaprojektowanadla wej roli popzez zastosowanie prostychskzydopuszczalnych obde| o bardzo duŽymwydluŽeniuoraz zmiang c i q Ž e ň t y I k o ' 1' B / zespolunapgdowegona silnikodzutowy J73. 0,89. Na pulapie Projekt oznaczony jako CL-282 zoslal przed2 . í5 0 0 m s a m o | o t stawionyw maju1954 mjr.Seabergowi,ale bylo mia| rozwijaÓ prgdto juz w ki|katygodnipo decyzjio modýikacji k o š ó 8 5 0 k m / h B-57 idalszym rozwojuprojektuBella. ( M a O ' 8 ) .P r g d k o Š Ó Program Aquatone startu miala wynosió poW tym czasiepowaŽnezainteresowanie 167 km/h,a prgdkoŠÓ siadaniem samolotu rozpoznawczego zaczgla lqdowania140 km/h. pzejawiaÓ C|A, którausi|nieposzukiwa|a moŽ- P r z y d o s k o n a | o Š c i IiwoŠci zdobyciawartoŠciowych podanychna teaerodynamicznej m a t r a d z i e c k i e g op r o g r a m ua t o m o w e g o , nad 20 zasigg lotu

o masie tylko 94 kg (pzy masie samolotudo lqdowaniarównej 7000 kg!) bylo jednoš|adowe, wzorowanena szybowcach.Dla stabilizacji na ziemi i w czasie startupod skrzydlami zamocowanoodrzucanegoleniepomocnicze. Kabinapi|otaby|aciasnaispartaňskowyposaŽona.Zestaw pzyzqdÓw pi|otaŽowych ograniczonodo minimum,natomiastw centralneiczeŠcitab|icypzyzqdów zamontowanoo|bzymiwizjer zapewniajqcypilotowidobrywidok na teren w do|edzigkimoŽ|iwoŠci zmiany powigkszenia obrazu.Pi|otmóg| wykozysýwaÓ wizjerdo nawigacjioraz namierzaniace|ówrozpoznania.Co pďnego obrotug|owicy Wiecej'dzigkimoz|iwoŠci móg| sprawdzaóstan do|nejczqšcisamo|otu, sprawdzaÓczy nie zostawiaŠ|adu kondensacyjpoczynanianiepzyjacie|. negooraz obseruuowaÓ skich myŠ|iwców i rakiet.Zamiastdr4Žkaw kabi. nie pilotaumieszczonowolant,ze wzglgduna chgÓ zapewnieniapi|otowimoŽ|iwoŠci sterowania,gdybyjegokombinezonzostalbynapompowany w wyniku utratyszcze|noŠci kabiny.Z powoduograniczaniamasy zrezygnowanoz zastosowaniafotelawyrzucanego.

w tym czasie rozdzie|czošcizostal konstruktor wal konstrukcjgz tzema lustrami,pryzmatem aparatu Polaroid - Edwin Land. Astronom z i soczewkamiojasnoŠci20' PoŽniejokaza|osig, HarvarduJames Baker byl odpowiedzialnyza Že uk|adjest za wysoki o 150 mm i nie zmieŠci skladanyobiektywo ogniskowej610 mm, nasig do lukuU-2.Po konsultacji z KellyJohnsontomiastfirmaEastmanKodak mia|aooracowaÓ nem w sýcznlu 1955 Baker postanowi|przepro. specjalnieczuly i cienkifilmtak,aby w kasecie jektowaÓuk|ad,otzymujqc ogniskowq5080mm moŽnabylo zmiešciÓgo aŽ 1100m. W systei jasnoŠÓ16, a|e dopierowersjaz |ipca 1955 ,10,9 mterozpoznawczymzastosowanoowa apara- z ogniskowq3050 mm ijasnoŠciq by|ana ty fotograficzneK-38 firmy Hycon, z którychjeý|e |ekkai ma|a,Že miešcilasig w |uku.Pod koden wykonywalzdjgciapionowo,natomiastdruniec 1955' dzigkizastosowaniunowego|Žejszegi móg|obracaÓ sig w specja|nejko|ysce iw ten sposób wykonywaópo tzy zdjgcia na strong.Zamiast stosowanychdo tej porytzech aparatówwykorzystywanozatem ty|kodwa,dzigkiczemu systemspďnia|wymaganiamasowe i móg| byó za. bieranyprzez U-2. Pienrszy system rozpoznawczy,znany jako A-1, byl gotowy iuŽw chwi|ioblotu. Z powodu prob|emówz uklademobracania aparatu w zestawie fotograficznymA..l, powróconojednakdo wczeŠniej. szych rozwiqzaň z trzema aparatami' SkonstruowanosystemA.2, w którymjeden aparatrobilzdjgciapionowo w dď, natomiastdwa pozostale byly ustawionena boki KonsÍruktorIJ-2 - Clarence Ke||yJohnson i najstyni robily zdjgcia ukoŠnie.\N A.2 nigg2y pitot Dragon Lady . zeštrzelony naa ŽsŘn zastosowano aparaty K-38 ze Francis Gary Powers / Zdiecie: Lockheéd specjalnie opracowanymi przez Jamesa Bakera nowymi gomateria|u nasoczewki,udalosigzmniejszyÓ pienluszymi obiektywami, zsoczewmasg tak, Že obiektywmóg| mieó ogniskowq kami asferycznymi,którychgeome4570mm pzy jasnoŠci 13,B5iwykonywaÓz$9tria zosta+aobliczona przy wykorzycia na kliszy formatu330 x 330 mm. Dzigki zastaniu komputeralBM. Dzigki nostosowaníukomputerai specja|negoprogramu Wym obiektywom rozdzieIczošÓ obliczeniawykonanow ciqgu16 dni (pzy wykozdjgó wzros|az25 do 60 |iniina mirzystaniurgcznychmetodana|iýcznychmog|olimetr. Systemy A-1 by to zajqÓ kilka|at).PrÓby sysÍemu C,które rozi A-2 byly wykozystywane tylko do pocze|ysie 31 sýcznia 1957 pzynios|yduŽe|ozwzeŠnia195B.Wtedy powstaltzw. czarowanie. Mimo znakomitychparametrów system B, W którym zastosowano optycznychsystemby|bardzowraŽ|iwyna drgaaparatpanoramicznyz obiektywem nia samolotuw |ocie,m objawia|osig trudnošciao ogniskowej915 mm i jasnošci10. mi W precyzyjnymnamiezaníuce|uz pu|apu DzigkinowemuobiektywowimoŽna wigkszegoniŽ20000m. Próbowanowprowadzió bylo wykonywaÓ zdjgcia od prawej pewneuIepszenia, a|euŽýkownicynigdynie by|i MontaŽ systemu fotograficznegotypu A do luku U-2A stronyhoryzontudo lewej.Reduku- zadowoleniz tej konstrukcji. jqc Iiczbqobiektywówzmniejszono W zwiqzkuzprob|emami z sysÍememCzaKluczem do osiqgnigciazakladanychosiqmasQ zestawu,a |epszajakoŠÓumoŽ|iwila sadniczymsystememw U.2 sta|sig sysÍemB, ,'|00 gów by|ozbudowanieoszczqdnegosilnika'któzwigkszenierozdzie|czošci do |iniina mi|i- w ktÓrym usprawnionouk|adpzesuwu fi|mu m e t r . W f i r m i e H y c o n z a m ó w i o n o twozqc wersjg B-2. Zdjgcia wykonane w czary dawa|byodpowiedniciqg na tak duŽympula. pie.Za podstawqzespďu napedowegoWybra- 25 egzemplazy systemuB. sje pieruszych |otówpozwa|a|yna identýika. no si|nikJ57 firmyPratt& Whitney.InŽynierowie Kolejny uk|ad,sysÍemc bazowal na orygi- cjg obiektówo wielkoŠci 0,5 m. WyposaŽenie powaŽnych dokona|iwie|u zmian w konstrukcji nalnejkoncepcjiBakera.Jeszcze w grudniu1954 rozpoznawczeumieszczonebylow |ukutuŽza siInika(np.powiqkszajqc szerokoŠÓ lopatekwirBakerwykonaljego pierwszeszkice,z obieký. kabin4 pi|ota,który pozwa|alna montowanie ników sprgŽarkiniskiegocišnienia), osiqgajqc Wemo ogniskowejaŽ 6100 mm.W ce|uzmniej- sprzetuo maksyma|nejobjgtoŠcijednego mena wysokošci21 km7% ciqgu startowegorów. szenia gabaýów (glówniewysokoŠci) opra@. tra szeŠciennego i masie do 204 kg. Dostgp nego 46,70 kN. StandardowepaliwoJP4 na do |ukubyl pzez pokrywyod dďu i z góry. tak duŽejwysokoŠciz powodu niskiejtemperaD|a zabezpieczenia wyposaŽenia l,)-2 Prototyp pierwszqobfu,'W w czasb tury mog|ozamarzaÓ |ub wrgcz pzeciwnie , 'i::lli:specjalnegopzed ujawnieniem,w U-2 4 sierynia 1955 wrzeÓz powoduniskiegocišnieniaatmosferycz.:]liii:iimontowanoiadunekwybuchowyo manego. Ke||yJohnson zwróci|sig z tym prob|esie 1,'1kg produkcjifirmy Beckman & mem do g|ównegodoradcyprezydentado spraw Whitley.Jego odbezpieczaniepzebiegawojskowychi wywiadowczychgen. Doolittla lo dwuetapowo.Najpierwpilotwyciqgal (znanegoz brawurowegonalotuna Japonigw pierwszqzawleczkg,a nastgpniedrugq. 1942),który poprosilfirmgShe||o opracowanie W ým momenciepozostawa|o ok.minuý nowego paliwa.Zostalo ono opracowanena bazie šrodkaowadobójczegoF|iti otzymalo oznaczenieLF-1A (ozn. wojskoweJP-TS jak ThermallyStab/elub JP-7).W warunkachnormalnychbylogQstEcieczqozapachudymupapierosowego, niepalnqwzetknigciuz otwartym ogniem.Ze wzg|gduna wigkszqggstoŠÓ pa|i. Wa musianopowaŽniezmodyfikowaózbiorniki paliwa,system podawaniapaliwa i ukladzaplonu. Co ciekawe, w momencie rozpoczecia |otówna U-2 She||cale zapasy komponeniÓw do produkcjišrodkaowadobójczegopzerobi| na pa|iwo,co sta|osig pzyczynq jego braków na rynkuw czasie lata 1955. Systemy rozpoznawcze Wyrafinowania platowiecU-2 wymagalwyrafinowanegowyposaŽenia.Projektantemspe. Prototyp U-2 tuŽ przed oblotem. Samolot nie byl malowany, a jego jedynym oznaczeniem byÍ cjaínegoaparatufotograficznego o najwigkszej numer 001 na stateczniku pionowym / Zdjqcie: Lockheed

Rozwój konstrukcji

c a 1 9 5 5 ?. z a z ' a -

- - :s : : : :

z n a c z a n oc n a r a K - : , a a : : a - : _ _ : : terysýkidrgaňpla. a c,.r;e=:: - . :*towca.To ostatnie wie:Íz.a: :.:.]r..,:!:].,- . bylobardzoistotne wodule,,,:-::::i. -:: -: z p o w o d ut e n d e n - w v l a d o w a c . : : : : : l : : . Przygotowania do misji WU-2A w ramach programu HASP' TuŽ Pod ciískrzvde| o tak sóróbowar aC.!.z-_,',.:kabinqwidaó wlot powietrza do aparaturypomiarowej Pilot n.iesiebytlq {,2,,wyd|uŽeniu gbteniq.Jedna< s-.:..:. ztlenem, gdyŽwczešniejprzez dwie godziny dostosowywa!swój organizm do fíatterú i dywerž.aiqzkuzaraz\t-e
ze zakazanq streÍywokď ošrodkabadaň jqdrowych w Newadzie. Pod pzykrywkq C & J EngineeringWynajQto Íirmgbudow|an4która zbudowala w nowym miejscu studnig glgbinow4 dwa hangary,pas startowyi pomieszczenia dla obslugi. Nowa baza otzymala nazwg Ranczo Raj, a z czasem sta|asig gtównq bazq badaň nowegospzgtu |otniczegoi obecniejest znanajako Groom Lake.RichardBissellpoprosil prezydentao rozszezenie obszaru poligonu

rego pgk|yobie opony go|enig|Ównej,a hamuIcezaczqý sig paIiÓ.PoŽarnaýchmiastuga. szono. Po wszechstronnymsprawdzeniui nap r a w i e n i u p r o t o t y p uo b l o t z a p l a n o w a n o na 4 sierpnia. Do oceny wysokoŠci w czasie pzyziemiena pu. nia w trudnychwarunkachoŠwiet|enia styni Tony LeVier zastosowalprostqmetodQ. Uniesiono U-2 IuŽ nad ziemig, a LeVier siedz4c w kabinienak|ei{paski czarnejtašmyna

U-2A/D z miejscem dla drugiego czlonka zalogi zamiast luku na wyposaŽenie fotograficzne.W dru. giej kabinie nie byto sterownic,gdyŽ miat.aona sluŽyójedynie do nadzorowania misjibadawczych

razemU-2 musia|zmniejszyÓwysokoŠÓ do 10,7 km, aby dalo sig uruchomiÓzespď napgdowy. Problemokazal sip byÓ spowodowanynieodpowiednimi zastqpczegosi|charakterysýkami nikaJ57-P-37.Po wymianiesilnikana docelowy niezawodnoŠÓ zespďu napgdowegoznacz. nie wzrosla,jednaksporadycznienadalwystgpowalyproblemyz wylqczaniemsig silnika. W czasie gdy trwalypróby,w Skunk Works powstawalykolejne U-2, ale wystqpilyduze trudnoŠci z dostawamisiIników.Doce|owe P & W J57-P-31nie byly jeszcze dostgpne. a wszystkie J57-P-37 byly przeznaczonedo myŠ|iwców F-100SuperSabre rzbiomrkowców KC-135.Dopieronaciskina Air ForceMateriel Command spowodowaly,Že czqšÓ silnikÓw przeznaczonychpierwotniedla KC-135 przekazano dla programuU-2. Do koňca 1955 do prób wlqczono ko|ej. ne trzy samo|oty'oSiqgnieto teŽ zak|adan1 w y s o k o š Ó o p e r a c y j n a r ó w n q 2 10 0 0 m ' a w czasie da|szychprób osiqgnigtopu|ap maksymalny- 22700 m i wykonanodziesigc i o g o d z i n n qm i s j g n a o d | e g l o Š8Ó0 0 0 k m . W kolejnychlotachregularniebitoo 3000 m o f i c , 1 a I nrye k o r d w y s o k o Š cui s t a n o w i o n y przez Brytyjczyków.

Lockheeda 29 U-2, a póŽniej jeszcze dwóch. Trudnošci i katastrofy W czasie prób pojawi|ysig tajemnicze usterkiuszcze|ekgumowych,które po krótkim czasie zaczyna|ytraciÓ wlasnoŠciuszczeIniajqce. Wszechstronne badania nie pzynosily rozwiqzania do czasu stwierdzenia,Že pzyczynq jest obecnyna duŽejwysokoŠci ozon, który niszczyl strukturggumy. Wykryto to doŠÓpzypadkowo,gdy Ben Rich pzeczýa| w jednej z gazet artykul o specjalnychoponachsamochodowychjakie sq spzedawane w Kalifornii.Z powodu smogu,w którymjest duŽo ozonU zwykle opony mialy ma}qtrwaloŠó i dlategoproducenciopon do gumy dodawalitrochesilikonu. Pi|ociraportowa|i teŽo dziwnymza. chowaniusig maszyny.gdy lotodbywal sig na wysokošci15 km i ý|ko na tej. Lot pzypominaljazdg po kocichlbach wozemz pzebiými oponamiiobawia. no sie, Že moŽeto negatywniewplywaó na Wytzyma|oŠÓplatowca. Powodem takiegozachowaniaokazalasig asymeIJ-2F w czasie uzupelniania paliwa w tocie' Klapy wy- tna pzep|ywu powietza pzez w|oý do chylone tekko do óory aax w strefie turbuteni1ij,wý- si|nika.Po modyfikacjiw|otów'jawisko ciylone hamulce aérodyhamiczne,pozwalajqce.ňá tep- naaal wystgpowalo, ale z mniejsz4 in. tensywnošciq.Mimo tego pi|oci otzysze sterowanie prqdkóŠciqlotu/ Ždjqcie: Lóckheed' ma|ipo|ecenieunikania|otówna tejwyPlatowiecby|tak de|ikatny, Že U-2 nie mógl sokoŠci. Rok póŽniejproducentzespďu napena poziomiemoza |ecieÓszybciejniŽ350 km/h dowego poprawil sterowanie uk|ademzasi|áw spokojnympowietzu i 280 km/h w buzlinia silnikaw paliwooptymalniedostosowujqc wym |.,l9{uŽejwysokošcinie mÓgl |ecieószybwydatekpa|iwado natqŽeniapzepiywu powiéciej niŽ730 km/h,co odpowiadaloMa0,8. Pzetrza' Rozwiqzalo to deÍinit}lwnie próbteň' kroczenie tych limitÓw moglo spowodowaÓ Pi|ocimielii innepowodydo niepokoju.Barunranie skzydel |ub ustezenia. Na pu|apie dzo trudnebyý |oýw buz|iwejatmosfeze,gdy operacyjnymtylko 11 km/h dzie|i|oprgdkošó skzyd|amia|ytendencjedotzepotania.Wc}epzeciqgnigcia od prgdkoŠci buffetinguía|owe- sne wersjepozbawionebyý fote|iwyzucanych. go (na górnej powiezchni skrzydď powietze Ze wzg|Qduna ograniczeniamasowe stosowaosiqga|oprgdkošÓdŽwigku, copowodowa|opo. no uproszczone rozwiqzania,a jednym z nich wstanie fa| udezeniowych, które zak|ócqqc byl fote|bez Žadnychregu|acji.Ješlipi|otbyl nioph7wwprawialyustezenie w drgania).Margiski,to w ce|upodwyŽszeniafote|awk|adanopod nes ten pilocinazywalirogiemtrumny. niegodrewnianeklocki.Dopierow nastgpnych egzemp|azachzabudowanofote|z regůiaijq. _ W ce|uzapewnieniaobs|ugitechnicznejdo Ranczo Raj przewoŽonona ca|ytydzieň roboVýrazzewzrostemwysokošci|otuňale;e iiczy techników Lockheeda i innychwspďprapowietza,co obniŽatemperaturQ Šnienie Wze. .17 cujqcychfirm. Niesteý |istopada1955 jenia cieczy.W zwiqzkuzým Ž|echronion-e cia|o den z transportowychC-54 rozbil sig. Zginglo naraŽonejest na zágotowaniesiq krwii momen14 osób, w tym szef ochrony programuz ratalnq šmierÓ.Aby temu zapobiécpi|otchroni mienia C|A z czterema wspó|pracownikami swojecialo ubierajqcspecjalnystrojwysokoŠcio oraztechnicyz Lockheedai Hyconu. wy. Pi|oci by|iszko|eniw wykonywaniu|otów Do ob|otówC|A wynajglooÍicerówz USAF tn,vajqcychdo 10 godzin, a po dodaniu czasu oraz czgŠópi|otówfabrycznychLockheeda.oÍi. potrzebnegona pzyztlyczlenie organizmudo cja|niepramwa|ioni d|a zqdu przy okreŠ|aniu oddychaniaczystymt|enemmusie|iok.13 gowarunkÓwpogodowychna duŽychwysokoŠciach dzin pzebywaÓ w takim kombinezonie.Wyšo. oraz osiqgówsamo|otów.Niesteý U-2 okazď sig koŠciowy ubiór kompensacyjnyopracowalá firbardzotrudnyw pi|otaŽu,co stalosig przyeynq ma David C|ark,producentubioróWd|a pi|otóW ki|kuwypadkówwczasieszkoleniapierwszejgruwojskowych.Na bazie doŠwiadczeň|ekazy py pi|otów.Glównq przyczyna.k|opotówby| si|USAF, mjr.Dona|daFlickingeraiRando|phaLove|acea,któzy na poczqtku|at50. wykonywa|i |.i|..s9'v miď tendencjgdo pzerywania pracy' W takim pzypadku pi|otmusial obniŽyówysoskoki wysokoŠciowe z bómbowca B47 wce|u košÓ |otudo ,10000m, gdzie by|owigcejt|enui sprawdzeniaubiorów pi|otóww ekstremalnych dopierowtedysi|nikdawal sig uruchomiÓ. warunkach, konstruktorJoseph Rusecxas za. P9 rozpoczgciuprób U-2 nag|ewzros|a|icz. projektowalsystem podtzymywaniaŽycia pi|oba informacjio zaobserwowaniuUFo. Rapor- ta. Byl to pierwszytego ýpu'ubiÓr ná Šwiecie umoŽ|iwiajqcypi|otowioperowanie na tak duý glÓwnie pochodzilyod pi|otówsamo|otówpasaŽerskichoraz kontro|erówcywi|nych stacjiraŽych wysokoŠciach i pzez tak d|ugiczas' Uzudarowych'RzeczywiŠcie, srebzysty U-2 podpďnieniemubiorubylaciŠnieniowá kabinapi|opzez s|oňce na t|ewieczornego nieŠwiet|ony ta zaprojektowanapzez firmq Firewe|,w ktorq ba mógl powodowaÓnieziemskieskojazenia, utrzymywano ciŠnieniejaŘ na wysokošci gdyŽ oficjalnie|otywykonywanoco najwyŽej 8500 m. W razie spadku óišnieniaw kabinie do wysokošci 12000 m (B47 i B-57). kombinezonwypďnial sig, Šciskajqc odpowiedpróby trwa|y nadal jesieniq lntens.y-vYne nio cialo pi|ota'Wtedypi|otmóg|oddychaÓt|eizimq 1955/56, a ich pomyŠ|nerezu|taty nemtylkopopzezmáskg. spowodowa|y wstrzymanie w paŽdzierniku Pienrszewprowadzoňedo eksp|oatacji mo1.9551
juŽ uk|adgumowych rurek biegnqcychwzd|uŽ tu|owiai koňczyn,ktÓre wypďnione gazem pod dobranymdo wysokoŠci ciŠnieniem naciskaly na cialo iým samym kombinezonmóg| utzymaÓ ciŠnienie w organizmiew dopuszczaInych granicach.Na bzuchu ubiór mia|dodatkowy system uciskowy,którego zadaniemjest zapobieganie rozprgŽaniugazów powstajqcychw czasie trawieniaw pzewodzie pokarmowym.Na stopy pilotzakladalspecjalnesznurowaneskarpety i buý. Pi|otna glowg zak|adď cigŽkihďm, który powodowaldokucz|iwyucisk karku,a jego wizjermial tendencjgdo zaparowywania.Wiele wskazuje na to, Že ki|kawczesnych katrastrďby|o spowodowanychwlašnieprob|emamiz systemem podtzymywania Žycia' Ze wzg|gduna znacznqd|ugotrwa|oŠÓ |otów pi|otmusial mieÓ moŽliwoŠÓ zaspokojeniapragnieniai glodu.W ým ce|uw hďmie wykonano samouszcze|niajqcy sig otwórw kóry pi|otmóg| wloŽyÓ rurkgdo picia oďodzonej wody,a takŽe male porcle suchego jedzenia. Pilot zaczynat posilku(steki dzieň |otnyod wysokobia|kowego jajka)'a nastgpniezak|ada|ubiór wysokoŠciowy i hďm i na dwie godziny kladtsig na specja|nie profi|owanymloŽu' W ým czasie pzechodzi| zoddyďania powieb.zem na oddychaniec4lsým tlenem.Czas byl potzebny na pzyanryeEenie organizmudo czystego tlenuoraz pozbycia sig z organizmuczqsteczek azotu (w razie dekompresjikabinypgchezyki azotu rozpuszczonewe krwiszybko sig rozprgŽajqinie mogqcWydostaÓ sie z organizmupopzez pluca powodujqzatory w naczyniachkrwionoŠnych i w ten sposób doprowadzajqdo Šmierci pi|ota) W czasie wznoszenia istnia|amoŽ|iwoŠÓ nierównomiernej pa|iwaw zmiany ciŠnienia zbiornikach skrzydlowych, co powodowalo szybsze opróŽnianiejednegoz nich.Moglo to zabuzyó statecznošÓpopzecznq i d|ategopi-

.'|ž Sa

ffie#" & -

Pilot U-2 w wysokoŠciowymubiorze kompensacyjnym MC-3. Na glowie ma juŽ czqŠčtwarzowq hé|muMA-2 wraz z nakryciem g|owy. Na wierzch naloŽy jeszcze skorupg helmu widocznq po prawej stronie/ Zdjgcie: NASA |otmusia|uruchamiaódodatkowqpompepzesylajqcq paliwo z jednego skzydla do drugiego' W czasie wznoszenia U-2 mógl osiqgaÓ prqdkoŠÓ 410 km/hz autopi|otem w|qczonym na zakres sterowaniaw czasie podmuchu,który pozwalal na lot w buzliwej atmosfeze z podmuchamido 25 m/s.Z drugiejstronynie moŽ. na bylo zmniejszaÓ prqdkoŠciponiŽej180 kmi h' gdyŽ nastepowa|opzeciqgnigcie. Z powodu duŽej rozpigtoŠcip|ata zdaza|o siQ, Že W czasie wykonywaniaciasnych zakrgtów skzydio wewnqtzne wywolywalotzepotanie ustezenia jakpzy pzeciqgnigciu, natomiastsktzyd|o zewngtzne trzepotanie od efektów fa|o-

Rozwój konstrukcji

pracwdanym r: :- :::,,,a.sorvania

: ,"\2.:=-2=:::.S:. : a,:!, a-2 f az"ieldo tego 3 2 ' : 2 ' a - a = a ---: - ; ,a - : : S : 2 : S : C e ' nU - 2 A . U.2B P r e c- . Ž : : : : = . : J , . ' : ' . : : : : . . ' : -. . ,^ o w y s i l n i kP & l i '- - : - = - ' : : : . z : - : ' . 2 . - . . , , ;6,6- . 7 5 kN. W zwia.'x-z ,,,e. s:.,- a :_:a-. :':: -asa_ silnikaplatow,ec z.s'z ,\:-: :^: -..

lJ-2B w locie nadKaliforniq.Ten samolotzostalutraconyw WietnamieB paŽdziernika 1i966 wych. W zwiqzku ztym na|eŽalojak najszyb. du radio|okacyjnego U-2. Po|ecenierozpoczQciej wznieŠÓsig na wysokoŠÓponad 20 km, cia modyfikacjiWyda|Sam prezydent'groŽqc T i m a 1 9 5 9 1 Q 6 ' -- : < - - ^ : J , : - : : : : : : . . . : . . . gdzie niebezpieczeňstwotrzepotania siQ programuU-2.Ukladaerodynawstrzymaniem Mimostoso,',a-z---:- --:.:', -' '::zmniejsza|o.Po osiqgnigciu21 km pi|otrozpg. micznysamo|otuzduŽymiskzyd|ami,statecz. minorowe. 740kmlhistara|sig nikiempionowymiw|otamipowietrzado si|ni. wiqzaňRosjanielatwona- e.:a s =:: :::. dzalsamo|otdoprqdkoŠci jq utzymaó W czasie ca|egopze|otu pi|nujqc ków by| duŽq pzeszkodq w osiqgnigciutego lotyU-2.KwestiEczasubyrc: e-,,,s:e::s:::jak najbardziej lenie.W zwiqzkuz tym posta-3,,, .^. =.- .' oszczqdnejpracysilnika.W czacelu. NajpienrrU-2 zostal pomalowanyczarnq moŽ|iwoŠciwzro-towaÓw ogoniemaszynyurza9ze..;.*,.-. sie |otuna pulapieprze|otowym samolotlecia| matowqfarbqd|a ograniczenia kowegowykryciamaszyny.PóŽniejspróbowa- jqce pracg glowicyrakietysamonap'.,',a:zazzadartym nosem na duŽymkqcie natarcia. Ze wzg|gdu na ograniczone moŽ|iwoŠci no go poma|owaÓfarba,, która zmienialako|or jqcej sig na podczerwieň.Byla to perr'sza wersjawyposaŽonaw fotelwyrzucany'Piel'..Skunk Works w styczniu 1956 uruchomiono poprzezróŽne odcienieniebieskiegopo czerň od temperatury. Niesteý dodat. szy model fotelawymagalodrzuceniaoslony drugq|inigmontaŽowq,tzw. Unit 80 w oi|da|e w za|eŽnoŠci kabiny,a|e juŽ nastgpnqwersjgwyposaŽono kowa warstwafarby zwigkszala masg i dlatego w Kalifornii. w kolce do pzebijania dachu oslony. D|a ostatecznegosprawdzeniasystemów byloto rozwiqzaniepďowiczne. z Cambridge,dr Frank Rogers u-2c od 10 do 14 kwietnia1956U-2wyposaŽone w Specja|iŠci Pod koniec 1958 Lockheedzacz$ modemii Ed Purce||zaproponowaIi rozpipciedrutówforsystemfotograficzny A-2 wykona|yosiempze|otównad StanamiZjednoczonymi. tepianowychz dipo|amiwzd|uŽ powierzchni zowaÓ 13 pozosta|ychc|A U.2A i U.2B poprzez montaŽjeszcze mocniejszychsi|ników Pratt & 15 maja 1956 mialamiejscepierwszakata- nošnychi kadluba,którychzadaniemmia|obyó gdy pi|otC|A Wi|bumRose rozpraszaniefa| radarowycho czgstot|iwoŠci WhitneyJ75-P-134ociqgu70,30kN.Dzigkinim strofaU-2 (56.6678)' U-2 móg|pzenosiÓ wigkszy|adunek|ubmieó o nie mógl sig pozbyó pomocniczychgo|enipod70 MHz (system Trapeze)'Jednak to nie wy. skzyd|owych'Jedna z nich siQ nie wyczepi|a, starcza|o,wigc na dziobie i innych czgŠciach 760 m wigkszypulap(22740m). Podstawowym pzeznaczeniemých si|nikówby| F-105' wigc kadlubai statecznikapionowegonaklejonoara w czasiezakrqtunastqpilopzeciqgnigciemakusze twozywa sztucznego(Žw. Wa||paper) zdďano zdobyóý|ko 12z nich.Si|nikmia|wigkszyny.Samo|otrozbi|sig, gzebiqc pi|ota' z elementamiferýowymi absorbujqcymiprosze masowe natgzenie pzephTwu powietrza i 31 sierpnia1956tuŽpo oden,.uaniu od pasa pilotCIA Frank Grace zbyt szybko chcial nawigkszezuzyciepa|iwa.Wzwiqzkuzým powigkmieniowanieradarowew zakresie65-85MHz. wiqzkiradarowejby|arozprasza- szono w|oý i kanaý powietzne oraz zwigkszobraó wysokoŠci' doprowadzi|do przeciqgnig- CzqŠóenergii no pojemnoŠó zbiomikówintegra|nych' Jednak cia i z wysokoŠciok. 15 m spad| na ziemig. na, a|e druty itapeta zwigkszy|ytak opór, ze pulap operacyjnyzmalal o 2100 m. Tak pzyto nie Wystarczyloi musianododaÓ zewnQtzne U-2 (56-6687)rozbilsig, a pilotzginql.Po anagotowane samoloty dozbiornikimocowanetuŽ pod krawgdziqnatarcia U-24 z fragmentemkadtuskzydď. D|apomieszczeniarozbudowanegowystaly przydomek brudne ba pokrytym specjalnq ptaki (Dirty Blrds). Osiqposazeniaspecjalnego,na grzbieciekadlubadopowlokq zmniejszajqcq gnigtozmniejszenieskudanoowiewkgbiegnqcqaŽdo nasadystateczniodbicie radiolokacyjne tecznegopzekroju odbika pionowegoorazzastosowanobardziejv,tybzuc i a r a d i o l o k a c y j n e g o szonEdoln4pokrywgg|ównejkomoryz wyposaŽeniem.W ce|uzmniejszeniaŠ|adu ciep|negou o r z q d w i e I k o Š c ia, I e k o s z t e m p o g o r s z e n i a dďu dyszy wy|otowejzamontowano owiewkg charakterystykrozpra- os|aniajqcqgorqceWnetÍzedyszy pzed namieszaniacieplapzez struk- zeniem pzez g|owicq|ecqcegood dďu pocisku turg platowca,co moglo samonaprowadzajqcego. Pierwszy U-2C dotarl do Japonii (Det C) d o p r o w a d z i Ód o p r z e grzaniasilnika. w lipcu1959,a dwa nastqpnedo Turcji(DetB) W czasie |otuprÓbne- w sierpniutego roku.Resztq U-2 zmodernizolizie stwierdzono,Že po odrzuceniupomocni- go 2 kwietnia1957 po osiqgniqciupulapu wano do lata 1962 instalujqcjeszcze nowsze 21 km pilotnaglezameldowalo silnymnagrze- silnikiP & W J75-P-138o ciqgu75,65kN, ale czych go|enizmniejsza siQ opór, co powoduje pzyspieszanie samoIotu.ZaIeconowÓwczas, waniusig platowca.W chwilgpóŽniejnastqpila wtedyw gestiiCIA zostalotylkosiedemsamopi|otzmniej- eksplozjasilnika.Z powoduwadyw klamze spilotowtego typu. by W ce|uograniczeniaprqdkoŠci najqcejoslong tvuazy z hďmem, oslona zostau-2D szal wtedy ciqg silnika. W marcu 1959dokonanomodernizacjipo17 wzešnia 1956U-2 (56-6679)straci{pra- la oderwanai zeruala pilotowimaskptlenowE. zwalajqcejna zrzut aparaturyrozpoznawczej. we skzydlo tuz po starciez Wiesbadenw RFN W ciqguki|kusekundpi|otBob SiekerjuŽ nie wówczas wykonywaniezzutÓw Žy|,a U-2 zanurkowali rozbilsig o ziemig. C|A p|anowala i rozbil sig zabijqqc pilota Howarda Carey. i w zwiqzkuz ým Wersje rozwojowe Na poczqtku lipca 1957 pierwszybrudny agentówz duŽejwysokoŠci pÍakdotar|do bazy C|A w Turcji'sk4d wykona. testowanospecja|nyWyrzucanydo dďu fote u-2A. no dziewigÓmisjinad ZSRR. W zwiqzkuzich dla pasaŽera Jeszcze w trakcieprób prototypuC|A zamópzenluanoje w maju195B. Pigó znajdujqcychs1ejeszwila pieruuszeegzemplarzeseryjne.Otrzymaly malqskutecznoŠciq cze w prodUkcjiU-2Á Zbudowano20 egzemplazy U-2A (wliczaone oznaczenieU-2A i czqŠciowo rÓŽni|ysig od prototypu. (56-6951do 6955i zcs:a.c SilnikPratt& WhitneyJ57-P-37o ciq- jqc prototyp)oraz, w póŽniejszymokresie,czte. gu startowym45,39 kN zostal zamienronyna zmodyfikowanycn ta(. ci, ry da|szez czgšcizamiennych i z rozbitychsaw komoze ,',lcosawysokoŠciowy mo|otów.Ko|ejnewersjesamo|otupowstawaJ57.P-31 o ciqgu 57'B5 kN. DzigkizmodernizowanemusilnikowiJ57 zasily popzez ich pzebudowg. WU-2A lanemupzez pa|iwoJP-7 U-2 móg|osiqgnqÓ pulapprawie24000 m. Kozystajqc z moŽ|lW kabiniezamiast ruchomejzaslonki nad woŠcioperacyjnychU-2 glowqpilotazastosowanostalqoslongpomalo- rozpoczQto program wanq na bialo w celu lepszegoodbijaniapro- zbieraniapróbekpowie. mieniowaniaslonecznego.Powigkszonoowiew- tzaw róŽnychrejonach (programHASP - High Altikg tuŽnad dyszqwy|otowqsi|nika w ce|uzmieszŠwiata Schemat systemuTralub tude Sampling Program).G|ównym ce|emtego pez - ukladu drutów i diczeniazamienniespadochronuhamujEcego programuby| monitoringprób atomowychpro. poli ferrytowych' który dodatkowegowyposaŽeniae|ektronicznego. Pod koniec grudnia 1956 rozpoczgtopro- wadzonych pzezinne paňstwa,wým i sojusz. miat zmniejszaó odbicie gramRainbowd|aznacznegoograniczenia Š|a- nicze. Na podstawiepróbek powietza i zawar. radiolokacyjne U-2

et

Ženia zamiennie moŽna by|o insta|owaóstanowiskodla drugiegoczlonka zalogi lub zestaw wyposaŽenia.WyrÓŽnikiemtej wersji by|awysoka plytowaowiewka na górnej pokrywie|uku wyposaŽeniaoraz u jej dwa male okna pod niq. Dodatkowodo tego standarduprzebudowano jedenz juŽ uŽýkowanychU-2A (56-6950)'

Okazalo sie wigc, Že tzeba bg- U-2F przystosowany dzie dokonaÓ ki|ku do uzupetnianiapaliwa powaŽnych modyfi- w locie.Wtym okresie kacji,aby U-2 móg| ,',samdotnosil rejestrawy|qdowaÓna |otniskowcu. W trzech U-zCT (N-315X, u-2c o|bzymie trudnoŠcijakie napotkanow czaN-801Xi N-808X) sie szko|eniapi|otów,z wypadkamiŠmierte|. zamontowanohak nymiwlqcznie,wymusiiykoniecznoŠó lqdowania, opraco- d o waniaspecjaInego samoIotuszkoInego.W ým w z m o c n i o n op o d celu pzebudowanojedenU-2C (56-6692)i jewozieiplozyna koňden U-2D (56-6953),umieszczaja_c w miejscu cach skrzydď oraz komory wyposaŽenia na podwyzszeniu kabidodanoduŽespoiIeng dla instruktora.Pieruvszyz nich dostarczo- r y n a s k r z y d l a c h , no USAF w |istopadzie1972' SluŽy}yone g{'Ów- k t Ó r y c h z a d a n i e m nie do szkoleniaoi|otówna nowe U.2R. byla redukcja sily Nastgpcy U-2 U.2E noŠnej w czasie |qdowaniana pokladzie|otni18 U.2A . U.2B zostďo zmodemizowanych skowca. Tak zmodyfikowaneegzemplarze C|Azamówi|a20 U-2 (wým protoýp)'USAF - 31, a Lockheedz posiadanychczeŠcizamienpopzez instalacjgsilnikaP&W J75-P-138 (ak otrzymalyoznaczenie U-2G. w wersjiC) wraz ze specja|nymwyposaŽenie Pierwsze pomyŠ|ne Iqdowaniena Iotniskow- nych i pozostatoŠcipo rozbitych samo|otach na koňcu be|kiogonowejdo zaklÓcania pracy zmontowďdodatkowecáery KÓre zakupi|aC|A. cu USS Ranger wykonal Bob Schumacher g'lrowicpocisków samonaprowadzd1qcych. W kaŽdej wersji U-2 wykonywano drobne 2mara.1964.Powykonaniuseriipróbnychstarindywidualnemodernizacje zuiEzane z aktua|nie zabieranymzestawem wyposaŽenia. W zwiqzkuz ým samo|oý mog|ysiq nawetbar. dzo rÓŽniÓ Wyg|ademzewnQtznym, co utrudnia jednoznacznerozpoznaniewersji.Co wigcej, w zakladach Lockheedanie bylo specjalnej |iniimontaŽowejU-2' wigc kaŽdy egzemp|az rÓŽnil sig od pozosta|ych. Nastgpcq U-2 mial byó napgdzanywodorem o|bzym CL400 rozwijajEcyprgdkoŠó Ma2' a|ez powodutrudnošci technicznychz nowym pa|iwem,a szczegó|niez organizacjqdostaw do odleglych baz cieklego wodoru projekt U-2A (5ď6953) z 408ď SRWwyposaŽony w dodatkowezbiomiki paliwa na krawgdzi natarcia skrzyupadl.W jego miejsce Skunk Workszapropodď. Ten egzemplarz zostal zbudowanyjako U-2D' a nastgpnieprzebudowano go do standardu IJ-2A nowaly zupe|nie nowy projekt, który pÓŽniej U-2F Cztery U-2C wyposaŽono w insta|acjgdo pobieraniapaliwa w locie. Dtugotnvalemisje nad Kubq pod koniec 1960 (samolotystartowaly z Kalifornii)iw Azji Poludniowo-Wschodniejna poczqtku1961sklonilyCIA do poszukiwania sposobów przedluŽeniazasiqgu U-2. W zwiqzkuz tym w maju 1961 Lockheedrozpoczql pzystosowyvvanieszeŠciuU-2 C|A do powietznego uzupelnianiapa|iwa.Samo|oý z odbiomikamipa|iwaumieszczonymituŽza ko. morEwyposaŽeniaz pzodu gzbietowej owiewki U-2G przygotowany w 1963 w ramach programu Seeker do startuz lotniskowca dla monitorootrzymaý oznaczenieU-2F.Jednak prakýczna wania francuskich prób atomowych/ Zdjgcie: Bob Schumacher dlugotnrualoŠÓ misjiwzrosla ty|konieznacznie ze Wzg|Qduna wyczerpaniepi|otów. tów i |qdowaňw maju 1964 |otniskowiecuda| doprowadzildo powstania SR-71 Blackbird. Tánkowaniez KC-135 bylo bardzoniebez- sig na Pďudniowy PacyÍikw pob|iŽeato|uMuJednak ze wzg|gdu na duŽe koszty zakupu piecznqoperacjq. Ze wzglgdu na malqwytzyruroa.Po pomyŠ|nym wykonaniumisjisamo|o- i eksp|oatacjiSR-7í nie rozwiqzywal prob|eplatowca'U-2 móg|sig roz|ecieÓpo wejma|oŠó ý pzebudowanodo popzedniegostandardu. mÓw rozpoznania.W zwiqzku z tym w 1966 Šciuw wiry powietrzne generowane przez U-2H rozpoczgtoprogrambudowynastgpcyU-2' któKC-135. Pienvszy taki wypadek mial miejsce Dwa U-2G zosta|rywyposaŽone w system ry zaowocowal powstaniemzupďnie nowego 'l marca 1962 nad pobieraniapaliwaw locie.Jednakz powodunadEdwards, gdy w U-2 samo|otuU-2R' któryý|ko uk|ademaerodyna(56-6677)zginqlpilotUSAF John A. Campbell. miemegowzrostumasy zrezygnowanoz dalszych micznym oraz oznaczeniem byl zviqzany z oryprób i powrómno do konfiguracji Drugiwydazy|sig 25 |utego1966,gdy po skoň. gina|nymU-2. A|e to juŽ inna historia. wyjŠciowej. czeniu tankowaniaU-2 (56-6675)wszedl w wiry za tankowcem i rozlecial sig. Tym razem pi|otHa||zdolatsie uratowaÓ. U-2G W ce|uumoŽ|iwienia obseruvacji francuskich prób atomowychna atoluMururoana|eŽa|oprzystosowaÓU-2 do operowania z |otniskowców.Miejsce prÓb jqdrowych bylobowiemtakoddaloneod jakichkolwiek |otniskamerykaňskich,Že taka modyfikacja bylajedynymwyjŠciem. Pierusze próby z U-2C pzeprowadzi| 5 sierpnia 1963 pi|otdošwiadcza|ny Lockheeda Bob Schumacherz ookladulotniskowca USS Kl.fýHawkw pob|iŽuSan Diego w Ka|ifornii.U-2 z pďnym zapasem paliwa, bez pomocy katapulty,po rozbiegu o dlugoŠci 98 m uniósl sig w powietze. Z |4dowaniemposzlo gozej, gdyŽ samo|ot zawadzi| koňcówkq skzydla o poklad i znów zna|az|sig w powietzu' Stary U-2C obok swego nastQpcy U-2R/TR-1A / Zdjgcie: Lockheed

Rozwój konstrukcji Spis wyprodukowanych samo|otów U.2 egzemp|az do prób staýcznych - dostarczony21 maja 1955 ar1.# 341 - prototyp(kryptonimAngeÍ)- oblatany4 sierpnia 1956, po pzebudowie na BrudnegoPtaka zostalstracony4 kwietnia1957w czaLockhesie pieruvszego|otupod Pioche w Newadzie(pi|otdošwiadcza|ny eda RobertSeikerzginq{); ,t955, pierwszypzebu. art.#342 (56s675). dostarczony11WÍzeŠnia dowany do wersji U-2c. W maju 1964jako U-2F' w wyniku awaňi hamu|ców aerodynamicznych'zostď uszkodzonyw czasie nieudanegolqdowa. nia W charbatiaW lndiachpo |ocienad Tybetem(pilotBob Ericson przeŽy|)' Stracony 25 |utego1966' gdy po zakoňczeniu pobieraniapa|iwawpad'l w wiryw czasie odejŠcia od tankowcai roz|ecia|sig w powietzu (pi|otHa|l pzeŽyl); art.# 343 (566676) - dostarczony16 paŽdziemika1955,stracony27 paŽdziernika1962 nieda|ekoBanes na Kubie' gdy zosta|trafionyrakietq pzeciwlotniczqS-75 (pilotUSAF mjr RudolfAndersonzginql); art.# 344 (56-6677)- dostarczony20 listopada1955,stracony1 marca 1962 w Edwardsw Kaliforniiw czasie prób tankowaniaw powietrzu(pilot USAF John A. Campbellzginql); art.# 345 (56-6678)- dostarczony16 grudnia 1955,straconyw maju 1956 na Rancho Raj (GroomLake)w czasie nieudanegostartu,gdy jedna z pomocniczychgo|enipodskzyd|owychzak|inowalasig,a pilotpróbujqcjq strzqsnqÓ doprowadzil do przeciqgnigcia i rozbicia maszyny (WilbumS. Rose zgind); art.# 346 (566679) . dostarczony13 sýcznia 1956,stramny 17 wrz+ ,1956pod Kaiser|autemw Niemczech,po tym jak w|eciď w buzliwe šnia strugipaelatujqcegokanadyjskiegoF-86 (pilotCIA HowardCarey zginql): art.# 347 (56-6680)- dostarczony1Bsýcznia 1956.4 |ipca1956wyko' nano na nim pierwszylotnad ZSRR. Jako U-2C jest eksponowanyw National Air & Space Museum w Waszyngtonie; art.# 348 (56-6681) - 5 marca '1966.Jako U-2A udostgpnionyNASA, pzekazany NASA, gdzieořzyma{numerN708. 34 eerwa 1971oÍicja|nie Wycofanyz eksploatacjiw czerucu 1987,jako U-2C jest eksponowanyw NASA Ames Research Center w NAS MoffetField; NASA. art..#349(56.6682).29marca í966jako U.2A UdostQpniony 3-4 czerwca 1971ofic.ialnieprzekazany NASA, gdzie otzymal numer N709.Jako U-2C eksponowanyw Museumof Aviationw bazie Robbins w Georgii; art. # 350 (56-6683)- dostarczony24 kwietnia1956, straconyw nie 20 |istopada1963 pod Key West na F|orywyjaŠnionych okolicznoŠciach dzie po pzelocie nad Kubq (pilotUSAF kpt.Joe G. Hyde zginql); art.# 351 (5&6684)- dostarczony18 maja 1956,wykozysbpany jako wersjic. straconywe WzeŠniu1962 pod Tao. egzemp|az doŠwiadcza|ny yuan na Tajwaniew czasie nieudanegonocnegolEdowania(pilotROCAF Chih Yao Hua zginql); arl''# 352 (56-6685)- dostarczony13 czerwca 1956,we wzeŠniu1964 pzebazowany do Takhliw Laosie.Stracony22 pa2dziemika1965w czasie |otutreningowegona morzem na pďnocny zachód od Tajwanu(pi|otRoCAF mjrCheng-WenWang zginEl); art.# 353 (56-6686)- dostarczony26 czerwa 1956,stracony14wzešnia1961w Edwardsw Kalifomii(pi|otEdens przezy|)., art.#354 (56-6687)- dostarczony27 lipea 1956,stracony31 sierpnia 1956 w Ranczo Raj (Groom Lake),gdy w czasie nocnego startuudezyl w sfuptelefoniczny(pilotCIA Frank Grace zginql); art.# 355 (56-6688)- dostarczony16 síerpnia1956' stracony1 listopada 1963 pod Jangxi w Chinach (pilotROCAF mjr Chang-DiYei dostalsig do níewo|i); art.# 356 (56.6689)- dostarczony5 wzeŠnia1956,stracony23 marca gdy roz|ecia|sig w powietrzu(pilotRoCAF 1964 nad CieŠninqTajwaňsk4 mjrTe-Pei Liangzginql); .l9 .l art.# 357 (56-6690)- dostarczony21 wzešnia 956,stracony grudnia 1956nad Wietnamem(baza Bien Hoa, pilotBob EricsonpzeŽyl); '1956'jako U-2C. Stramart.# 358 (56-6691) - dostarczony8 wzešnia ny ,|0sýcznia 1965 na pďudniowyzachód od Pekinu,gdy zostď trafiony rakietq$7S. obecniejegowrakjesteksponowanywMuzeumWojskaChiňskiegow Pekinie(pi|otRoCAF mjrLi-Y Chang pďamat nogiw czasie katapultowania,dostalsiq do niewoli); art.# 359 (5G6692)- dostarczony22 wzeSnia 1956,w grudniu1964 jako U-2F wykonywal|oý nad Tybetemz Charbatiaw |ndiach.Po poŽarze w 1972 pzebudowany do wersjiszkolnejU-2CT iw listopadziedostarczony USAF. Eksponowanyw lmperialWar Museum w Duxfordw Wielkiej Brytanii; art.# 360 (566693) - dostarczony5 listopada1956, stracony 1 maja 1960 pod Swierďowskiem(Jekaýrienburg)w Rosji'gdzie zostalzestzelo. ny rakiet4S-75 (pilotCIA Francis Gary Powers zosta{schwytany); art.# 361 (566694). stracony26 wzešnia 1957 pod De| Rio w Teksasie (pilotUSAF Jack No|epzeŽý wyskakujqcna spadochroniez wysokoŠci15000m); art.#362 (56-6695)- dostarczonyw listopadzie1956.Jako U-2G stracony 7 |ipca1964 pod Fujianw PďudniowychChinaď' gdy zostď trafiony rakiet4pzeciwlotnicz4 po starciez Cui Point na Filipinach(pilotROCAF Lt. Col. Nan-PingLee zginql); art.# 363 (56-6696)- dostarczonyw grudniu 1956,stracony 22 marca 1966 w pob|iŽubazy Davis-Monthamw Arizonie (pi|otUSAF Andy Fan zginql);

art.# 364 (56€ 6 97) - dostarczonyw styczniu1957,stramny 6 sierpnia do |qdowania 195Bw pobliŽubazy Laughlinw Teksasiew czasiepodejŠcia (pilotUSAF Paul L. Haughlandzginql): art.# 365 (566698)- dostarczonyw styczniu1957.stracony9 lipca '1958na pďudniowyzachód ď Tucumcariw Nowym Meksyku(pi|otUSAF L. Chapinzginql); A|Íred art.# 366 (566699) - dostarczonyv; lutym1957.stramny 28 czeruca 'l957 w pob|iŽumiedzynarodov.,ego portu|otniczegoDel Rio w Teksasiew czasiepzelotu nad domempiiota(pilotUSAF Ford.E. LowcockzginEl); Wlutym1957,stracony29 maja1975 art'# 367 (56€ 7 00) - dostarczony pod WinterbergqwNiemczech(pilotUSAF RobertT. Rend|emenprzeŽy|); w marcu1957.EksponowanywSAC art.# 368 (56$70'1)-dostarczony Museum w bazie Offuttw Nebrasce: w marcu1957.stramny28 czerwe art.# 369 (566702)- dostarczony 1957w pobliŽuAbi|enew Teksasie(z powodubrakuilenu pi|otLeo Smith zginEl); ,:8vi.zeart.#370(56.6703]- cos.álczc.,/..'{t'iellU 1957.s.:aco",l .'., ja'is-L'lo.Fan. li:z:.e : c: e i .aze Šnia1964w czasie |aťov;a^ USAF RobertPnmrcsezg.a . aÍI. # 371 (ffi 7C4l s:acan, 2E s.c:aza. 95- .l coc Ž. :;z' --a13.z3 -.a- j=: rc ]c!Szcz+ |inw Teksasie(pilo:USA= Be.^ c c A -a:.řc€ niu kabinyudezý ir har' ec 3€ . oCi.€ Ť Cát . U.2A * rr gae l-.1ÁS3' art'.n372(ffi705 - jŽ}^.!'a.t'ra(o art. * 373 (5ffi706) . dosiarczonyil maju 1957. brai'uczal w |oLaď w czasie kr1zysukubaňskiego: an.#374 (56$707) - dostarczonyw rnaju1957,jako U-2C ekspononany w Del Rio Texas Museum w bazie Laughlinw Teksasie; art..# 375 (5ffi708) - dostarczonyw czeruor 1957, stramny 1 lipca 1967w pobliŽuPinevil|ew Luizjanie(pi|otUSAF Sam Swart przezy|): art.# 376 (566709) - dostarczonyw czerucu 1957,stracony2 sýcznia 1962 w pob|iŽuPicayune w Minnesocie (pilotUSAF Charies B. Stratton pz:ezyl); -dostarczonywczeMcu 1957,stracony11 wrz* arl.#377 (56-6710) Šnia1958w Edwardsw Kalifornii(pi|otUSAF Patňck Hunderwah|zginq|); art.# 378 (56-6711) - dostarczonyw lipcu 1957' stracony9 wzeŠnia 1962 na poludnieod Nanchangw Chinach,gdy zostattrafionyrakietqS-75 (pi|otRoCAF Huai-ShengChen zdqŽy|wyskoczyÓ na spadochronie,a|e póŽniejzmar|w szpitaluw WynikuodniesionychobraŽeň); arL.# 379 (56-6712)- dostarczonyw lipcu 1957, stracony19 grudnia ',|964nad ldaho,gdywpadlw buze; art.# 380 (56-6713) - dostarczonyw lipcu 1957, stracony8 lipca 1958 W pobliŽuWaysidew Teksasie(pi|otRAF ChristopherH. Wa|kerzgin4l); art.# 381 (56-6714)- dostarczonyw sierpniu1957.Stracony3 t stycznia ,l980 pod orovi||ew Ka|ifornii,gdy pi|otstraci|p|zytomnošÓ.Samo|ot poszybowalwówczasw strongziemii trafilwIinigwysokiegonapigcia,pze. wodywyhamowa|ysamo|ottak,Že z niewie|kqprgdkoŠci4uderzy|wziemig (pilotUSAF Edward l. Beaumontw momencieudezenia w ziemig odzywyremontowaniu wrak).Po czgŠciowym ska|przýomnošói zdďa| opuŠciÓ eksponowanyna pyloniew bazie Beale w Kalifomii; '1965w Edwardsw Kalifornii art #382 (56-67't5)- stracony26 kwietnia w wynikumocnegoudeŽenia w czasie treningu|4dowaniana |otniskowcu, jednym skzyďem W pas |otniskasamo|otzostď wyzucony w powietze i po zwaleniusig na skzydlo rozpqdzonywbil sig w lotnisko(pilotEugene Edens zginq|w czasie próby katapu|towania); art' # 383 (56.6716). dostarczonywe wzeŠniu1957.Jako U-2C jest eksponowanyw bazie Davis-Monthanw Arizonie; art.# 384 (56.6717) - dostarczonywe wrzeŠniu1957. stracony - brak danych.Jako U-2C CIA lataljeszcze pod koniec 1965; art.# 385 (56-671B)- dostarczonywe wzeŠniu1957,Stracony. brak danych.Jako U-2G ClA |atďjeszcze pod koniec 1965; art. # 386 (56-6719)- dostarczonyw paŽdzierniku1957. Stracony 28 |ipcz_.1966w pob|iŽuoruro w Bo|iwii'gdy pi|otstracil pzýomnoŠÓ w czasie |otunad Zatokq Meksykaňskq.Samo|otdo|eciď do Boliwiii udg. zy|wewzgóze (pilotUSAF RobertD. Hickmannzgin{); ar1.# 387 (56-6720). dostarczony w paŽdziemiku 1957, stracony 14 |ipca1960na polnocnyzachód od Uvaldew Teksasie(pi|otUSAF Ra|eigh B. J. Meyers pzeŽyi); art. # 388 (5ď6721) - dostarczonyjako U-2D w paŽdziemiku1957' Eksponowanyw oryginalnejkonfiguracjiw bazie March w Kalifomii; art.# 389 (e6722) - dostarczonyw listopadzie1957,od lutego1964 wykorzysýwanyw czasie lotówprogramuHICAT,Jako U-2A jestekspono w ohio; wany w USAF Museum w bazie Wňght-Patterson art. # 390 (56-6950)- stracony 8 paŽdziernika1966 pod Bien Hoa w Wietnamie(pilotUSAF Leo J. Stewartprzezyl); art. # 391 (566951) - stracony 19 paŽdziemika1966 w pobIÉubazy Davis-MonthanwArizonie (pilotUSAF Leslie M. White pze4l): art' # 392 (5&6952)- stracony1B |istopadaí971 w pob|Éubazy Davis. Monthanw Arizonie(pilotUSAF John C. Cunney zginql); art' # 393 (5ffi953) . w |istopadzie1987 jako U-2CT rozbiý w bazie Beale w Ka|ifomii(pi|otUSAF Bi|lGi|bertpzeŽý)' obecniejako U-2CT jest eksponowanyw Bodo w Norwegii; aI. # 394 (566954) - stracony31 maja 1968 w pob|iŽubazy Davis. Monthanw Arizonie(pi|otUSAF Mctor L' Milam katapultowďsiQi pzeŽý); art' # 395 (566955) - stracony14 sierpnia1964w pob|iŽuBoise w |da. ho (pilotROCAF Sheng Shih Hi pzeryl).

Opis konstrukcji

U-zA (56-6708), dostarczony USAF w czerwcu 1957, w pierwotnym wariancie malowania / Zdjecie: Lockheed U-2C jest jednomiejscowymjednosilnikowym samolotemrozpoznaniastrategicznego, zbudowanymw uk|adzieŠrednioplata z k|asycznymustezeniemoraz podwoziemw ukladzie torowymz bocznymiodrzucanymigoleniami.Platowiecma duraluminiowq konstrukcjg skorupowqz pokryciemwykonanymz blachy o grubošci0,5 mm. P|atwo|nonoŠny, o wyd|uŽeniu10,7sktada sig z dwóch skzyde| o obrysie trapezowym, w którychzastosowanoprofi|erodzinyNACA 644. MocowanesE one do kadlubaswozniami,co umoŽ|iwia ichlatwerozdzie|enie do transportu.Konstrukcja jednodŽwigarowa, duraIowa, z kratownicowymiŽebrami oraz kesonem s|uŽacymza integra|ny zbiornikpa|iwa. SkrzydtawyposaŽonesq w |otkii cztero. sekcyjne szcze|inowe k|apy, które zajmujE 60% rozpigtošci. Do ŽeberrozdzieIajqcych klapy od lotek od dolu mocowanesqodrzucane po starciegoleniepomocnicze.W jednejtrzeciej rozpigtoŠci mogq byó montowanedwa wy. dluŽonedodatkowezbiornikipaIiwa,wystajq. ceznacznie przedkrawgdŽnatarcia'Na koňcu skzydel znajdujqsig wzmocnionei powigkszone do dolu Žebra,tworzqce p|ozy,na któ. rychopierasiQsamolotpo dobiegu. K a d t u b m a k o n s t r u k c j qs k o r u p o w q . W nosie umieszczonowywaŽeniowyzbiornik pa|iwa'który s|uŽydo utrzymywaniaStatecz. noŠcipod|uŽnej.TuŽzanim znajdujesig kabina pi|ota,a za niq Iukna wyposaŽeniespecja|ne.Luk o d|ugošci1,5 m Í szerokošci 1,2 m ma dwie pokrywy,górnq i do|nq,które pozwa|ajqna dobry dostgp do wyposaŽenia' TuŽzakabinqpi|ota i po bokach |ukuznajdujq sig boczne wloty powietrzado silnika,a za nimi kadlub przyjmujeksztaltwalcowaty,zakoňczonydyszq siInika.Za IukiemwyposaŽenia W do|nejczgšci kadluba znajdujesig zamykanyIukglównejgolenipodwozia.W centraInejczgšcikadlubaznajdujqsig wzmocnione wrggiz wgzlamimocowaniaskzydel. Wrggi te sluŽq takŽe do mocowaniazespo|u napgdowego,a do przedniejwrggi dodatkowo przymocowanajest glówna go|eňpodwozia. Caiq ty|nqczgŠókadlubawype|niawydtuŽona rura wy|otowasilnika odrzutowego,za. koňczona dyszq, a od do|uoslonE chroniEcE przed namierzeniemprzez naprowadzane cíepIniepociski rakietowe.TuŽ za skrzydlami z boków kad|ubazna1dujqsigdwa hamu|ce aerodynamiczne.Na grzbieciekadluba,za lukiem wyposazenia specjalnegozaczyna sig

garb na dodatkowewyposaŽenie,który biepzestzeni pod samolotem,a dzigkiobrotowej gnie aŽ do nasady statecznika pionowego. giowicymozliwajest kontrolastanudolnejpoW wyd|uŽonejowiewce nad dyszq wy|otowq wiezchni platowca. montowanouzqdzenia zak|ócqqce praca g|oPilot siedzi w foteluwyrzucanymi steruje wic pocisków rakietowych. przy pomocy Wolantui pedalów steru kierunUsterzenie, klasyczne, ze statecznikiem ku. Fotelwyrzucanypozwala na opuszczenie poziomym i pionowym o obrysach trapezo- samo|otuna duŽejwysokoŠci'a po opadnjewych z wydzielonymisterami,znajdujesig na ciu na wysokoŠÓ3000 m automatycznieurugzbiecie ty|nejczgŠcikad|uba'KaŽdysterwychamial siQ spadochronratowniczy. posaŽonyjest w trymer.W ceIuulatwieniadeW sklad wyposaŽeniadodatkowegowchomontaŽuWysokistatecznikpionowymocowa. dzi maý sekstans, ktÓry sluŽy|do awaryjnego ny jest do kadluba trzema sworzniami.TuŽ wyznaczaniapozyqi w razie brakuwidocznoŠci przed usterzeniemw do|nejczeŠcikad}uba ziemi.SamoIotwyposaŽonow autopi|ot A-10fir. znajdujesig luk golenitylnejpodwozia. my Lear oraz wysokoŠciomierz ÍirmyKo||man Kabina pi|otawyposaŽonajest w podsta|nstrument o zakresiewskazaňdo 24400m. wowe przyrzqdypi|otaŽowe i lekkifote|wyzuPodwozie w ukladzietorowymsklada sig cany. Kabina przykrytajest rgcznieotwieranq z go|enig|ównejigo|enity|nejumieszczonych na lewo oslonq. Dla ochronypilotaprzed prow osi symetriikadlubaorazz dwóch odrzucamieniowaniemos|onaod góry jest niepzezronych goleni podskrzydlowych. czysta. Z lewej strony zainstalowanowentyGo|eňglÓwna wyposaŽonajest w dwa ko|a Iator,któregozadaniemjest zapobieganiezaz hamulcamii chowasig do pzodu do lukuw parowaniuszyb na duŽychwysokoŠciach. do|nej czgŠcikad|uba tuŽ przed krawgdziq Niezbgdne wyposaŽeniepi|otastanowi natarciaskrzydel.Sterowanago|eňty|nama WysokoŠciowy ubiÓr kompensacyjnyMC-3, dwa ko|az |itejgumy bez hamu|ców.Chowa skladajqcysig ze szczelnego kombinezonu, SiQdo przodudo |ukuw tylnejczgŠcikad|uba. he|muz aparatemt|enowym,butów oraz rgoba Iukipodwoziazamykane sE podwójnymi kawic.W czasie lotu w kabinie utrzymywano oslonami. cišnienietakie jak na wysokoŠci8500 m, W ce|uzachowaniarównowagiw czasie a pilotoddychalczystymtlenem.W razieawastartusamolot korzystaz pomocniczychgorii k|imatyzacjiIub koniecznoŠci opuszczenia leni mocowanychw 60% rozpigtošcip|atado kabinyspecjalnysys- Kabina pilota wyposaŽona w fotel wyrzucany (widoczny uchwý wyzwat e m n a d m u c h i w a - lajqcy w postaci patqka miqdzy nogami). W odchylanej oslonie umiesznych rurek sprawial, czono wentylator do osuszania wngtrza kabiny Že kombinezonucr. skal cialo pilotai tym samym chronilgo przedskutkamiobniŽonegociŠnienia i niskiej temperatury. Helm MA-2 wyposaŽonow samouszczelniajqcy sig otwór, przez ktÓry piIot moŽepiÓ ijeŠó. W centrumtablicy przyrzqdów umieszczono specjalnywizjer zaprojektowanypzez Jamesa Bakerai zbudowany przez Baird Associates.Dzigkiregulacji powigkszenia pozwala on na dokladnq obserwacje

Opis konstrukcji Przednia prawa czqŠckadluba U-2C. Dobrze widoczne rozmiary luku wyposaŽenia (Q-bay equipmentbay) za kabinqpilota oraz powigkszone w sÍosunku do wersji A wloty powietrza do silnika

Widok na tylnagrzbietowq czqšc ptatowca. W tej wersji U-2C owiewka na grzbiecie kadluba ciqgnie sig od luku wyposaŽenia do nasady usterzenia Nosowa czqšÓ kadtuba

Zdjpcia: Tomasz Hypki Dolna pokrywa luku wyposaŽenia z siedmioma oknami umoŽliwiajq. cymi wykonywanie zdjqčw dót i na boki

Za dolnq pokrywq luku vtyposaŽenia. pokrywa wnqki podwozia gtÓwnego

Miqdzy wlotem powietrza do silnika a kadtubem znajduje siq pomocniczy wlot powietrza do chlodzenia wyposaŽenia

llF.

Na spodniej czqŠcikadtuba umieszczono dodatkowe chwyty powietrza do chlodzenia instalacji wewngtrznych Po bokach kadtuba, tuŽ za skrzyd|ami, znajdujq siq hamulce aerodynamiczne. Za nimi widoczne pokrywy wnqki tylnej goleni podwozia

Systern fotograficzny B firmy Hycon

_--_"-___

Tablicaprzyrzqdów U-2C' Dobrze widoczny wizjer jego centralnejczgŠci,koto sterowe zamiast drEŽka oraz o|Ówki na jego kolumnie

Opis konstrukcji Przed startemtechnicyustawialijetak, aby wskazywaly caly zapas. W czasie lotu pilot notowalich wskazania i porównywalje z p|anemzuŽyciaob|iczonym przed lotem.W instalacjipaliwowej umieszczono specjalnq pompg, którejzadaniembylo prze|ewaniepaIiwa z jednego skrzydlado drugiego zuŽyciapaw razie nierównomiernego |iwa ze zbiorników skrzyd|owych, powodujqcegozachwianierÓwnowagipopÍzecznel' WyposaŽenie specjaIne U-2 mógl zabieraó róŽnorodnewyposaŽenie specja|new zaleŽnošciod wykonywanejmisji. System fotograficznyA-1 firmy Hycon sk|adal sig z dwÓch aparatÓw K.38 o ogniskowej610 mm.Jeden z nich usta- SysÍem fotograficzny typu A / Zdjgcie: NASÁ wiony byl pionowoi fotografowalobiekty w zakresie 17,2".Drugi z nich byl ustawio- 240 mm. Film Kodaka pozwalal na wykonanie 4000 zdjgÓ i byl rozwijanyz dwóch ro|ek ny wah|iwietak,Že mógl fotografowaÓna boki obracajqcychsiq w przeciwnychkierunkach, w zakresie do 36,Sonaobie strony. KaŽdy a poszczegÓ|ne jego wstggi trochg nachoz aparatóWmia|w|asn4ro|kqfilmuo szerokoŠci240 mm' Fi|mw aparatachbyl przesuwa- dzily na siebie. Jedna ro|kaby|aumieszczona z przodu, a druga z tylu, co zapewnialo ny w przeciwnychkierunkachdla zachowania zachowanie równowagi pod|uŽnejsamo|orównowagisamo|otu.Z systemem A-1 montowano system rejestracjitrasy' który wy)zne(u-2c) konywalzdjgciaobiektywemo ogniskowej Dane -24.445m 76 mm na filmie70 mm. - 1 5 , 1 6 5m System fotograficznyA-2 firmy Hycon - 4'630 m sk|adalsig z trzechaparatówK-38 o ogni- WvsokoŠó skowej 610 mm. Jeden z nich ustawiony Pówiezchnia noŠna - 55,74m2 - 10,7 byl pionowo,natomiastdwa pozostale byly WvdfuŽenie - 6290 kg ustawionyukošniena boki. KaŽdy z apa- Mása wlasna ratÓw mial w|asnqro|kgfi|muo szeroko- Masa startowa,maks. - 10870kg Šci240 mm.Aparaý wyposaŽonow obiek- PrgdkoŠó maksyma|na - 730 km/h(0'8 Ma) - 23700 m tywy o ogniskowej610 mm i jasnoŠci8, Pulap - 7640 km uzyskanie rozdzie|czoŠci Zasigg co umoŽ|iwia|o - 300 m zdjgÓ 60 |iniina mm. obiektywy mia|yso- Rozbieg czewki asferyczne. Razem z systemem tu w czasie przewijania siq fi|mów W przeA-2 montowanopodobnyjak w A-1 systemrejestracji trasy. ciwne kierunki.System mial dwa tryby pracy. W trybie pierwszym aparat byl ustawiaSystem fotograficznyB firmy Hycon skladal sig z jednego aparatu panoramicznego ny pionowo oÍazpot|zy po|oŽenianakaŽdq ze stronw zakresiedo 73,5"(razemsiedem z obiektywemHR73B1 o ogniskowej915 mm ijasnoŠci10, co pozwa|alona osiqgnigcie po|oŽeň),co pozwa|alo na fotografowanie bardzo szerokiego pasa terenu.W drugim do 100 |iniina mm (z wysorozdzie|czoŠci koŠci21 km pozwa|al na sfotografowanie trybie zakres kqtowy by| zawgŽony do obiektów o Šrednicy0'75 m). Aparat mia| 21 ,Sonastrong,co przyspieszalowykonywanie zdjqÓ. Masa systemu z fi|memwynosi|a wbudowany autofokus i šwiatlomierzw ce|u 227 kg. automatycznego ustawiania parametrów Na kaŽdy |otnad ZSRR pi|otzabiera|speekspozycji.UmoŽ|iwialwykonywaniezdjgÓ pasa terenu pod samolotemod lewego hocjalny zestaw ratowniczy skladaj4cy sig z 7500 rubli, 24 zlotych monet oraz listu ryzontu do prawego.Zdjgcia mialy Podskrzydlowa format 457 na 457 mm i byly wykow .14jgzykach z prošbqo pomoc i obietnicq goleň pomocni- n y w a n e n a f i I m i e o s z e r o k o Š c i nagrodyza uratowaniepilota. cza oc!rzucana po oderwaniu Goleň glcwna podwozia z dwoma siq samolotu kolamiz hamulcami i reflektorami od ziemi do ladowania

Žeber rozdzie|a1qcychk|apyod |otek.Po star. cie golenie sq odrzucane i ponownie mocowane po wylqdowaniusamolotu.Zaklada sig wypadnigwtedy swoznie uniemoŽ|iwiajqce cie goleni i dzigki temu samo|otmoŽe samodzie|nie kolowaÓ do miejsca postojowego. Pzed startemswoznie sqwyciqgane. Go|eň ma ksztalt|ukowatyi zakoňczonajest dwoma ko|amiz |itejgumy. W wgŽ|emocowaniado skzydel go|eň ma moŽliwošÓobracania sig o 360",a jej lukowatyksztaltzapewniasamosterownoŠÓ. Napqd samolotustanowisilnik turboodrzutowy Pratt & Whitney J75-P-138 o ciqgu startowym75,65 kN i normalnym67,19 kN na poziomie morza. Jest to specjalnawersja silnikaJ75 o zmniejszonejmasie i wyposaŽonaw dokladniejwykonane|opatkisprgŽarki których koňce pracujqb|iniskiegociŠnienia, Ž e j š c i a n e kk o r p u s u s i I n i k a .D z i g k i t e m u co pozwo|ilona zmniejszonostratyciŠnienia, osiqgniqcie70Áciqgu startowegona pulapie operacyjnym2'1000m. Z powoduumieszczeciqŽkoŠci samo|otuzania si|nikaw Šrodku stosowano rurg przedluŽajqcaprzed dyszq sprqzar. wy|otowq.SiInikma oŠmiostopniowq kg osiowqniskiegocišnienia,napgdzanqdrugim itrzecimstopniemturbiny,oraz siedmiostopniowqsprqŽarkgwysokiego ciŠnienia, n a p g d z a n q p i e r w s z y ms t o p n i e m t u r b i n y . SprgŽone powietrzetrafia do pierŠcieniowej komory spa|ania wyposaŽonejW osiem cy. lindrycznychwtryskiwaczy.Gazy spalinowe przechodzq przez trójstopniowqturbing i przed|uŽonqdyszg wy|otowq.Masa w|asna suchego si|nikawynosi 2200 kg' Šrednica 1 0 9 0m m i d | u g o Š6Ó1 0 0 m m . Do napgdu wykorzystywanejest paliwo JP-7 (JP-TS |ub LF-'lA) o podwyŽszonej zaplonuigqstoŠci 0,79 kg/dm3 temperaturze w temperaturze 15"C. Uklad paliwowy sklada sig z czterech integra|nychzbiorników skrzyd|owych o |qcznej pojemnoŠci4700 dm3,380.IitrowegozbiornikawywaŽeniowego w nosie kadlubaoraz opcjona|niedwóch 380.IitrowychzbiornikÓww gondolachskrzydlowych. Zbiorniki skrzydlowe zajmujqpra(bez koňcówek 1'8 m). wie cal4 rozpigtoŠÓ Masa oaliwa w zbiornikach wewnetrznvch wynosi 3940 kg, a w zewngtrznych597'kg. DIa zapewnienia statecznošci podluŽnej paIiwasawÍazze zmniejszaniemsig i|oŠci molot ma uklad zasilania silnika w paliwo, w ktÓrym zainsta|owano przeplywomierze.

't \-

--.l J

-

--T .

:..

::

'

-1.':::]:.]]::.]lF;

e'9*4

]'

:'Ť5

!l]:]fu:

'.:

:.|

Goleň tylna podwozia z dwoma kotami z litej gumy (widok z tytu)

iI

Opis konstrukcji

u-2c

eksponowanyw NationalAir & Space Museum w Waszyngtonie. Przyiety do uzbrojenia 18 sýcznia 1956 jako U-2A arL #U7 (56-6680). 4 lipca 1956vvykonanona nim pierwsry lot nad ZSRR

I

-

II

I P

\

tIT

rL \D

7---l-

/_..-

I

I

il

Lr PP

Zastosowanie

|=

i

I I

)

I I

Po wczeŠniejszych wstgpnychusta|eniach ZSRR moŽna by t|umaczyÓ przypadkowym niŽw wojsku(2,5tys. USD miesigcznie),a po 3 sierpnia ,|955w ramach umowy nazwanej w|eceniemw przestrzeňpowietznq w wyniku zakoňczeniukontraktumog|iwróció do s|uŽby oilstone USAF i C|A usta|i|yzakresy odpob|gduw nawigacjiIubuszkodzeniasamo|otu. otzymujqctakiestopniejakie mog|ibyuzyskaó wiedzia|noŠci w programieprodukcjii wykoWybranopieruuszqgrupgsiedmiu pi|otówpow czasie norma|nejs|uzby.C|A mia|abardziej rzystywania U-2. Wojska Lotnicze mialy zachodzqcych z paňstw NATO, którzy oficja|nie rygorystycznyprogramse|ekcjipi|otów,co póŽjqÓ sig rekrutacjEiszko|eniem pi|otóWdostar by|iwynajgcido wykonywania|otówwysokoniej dalo efektW postaci mniejszej|iczbywyczaniem informacji pogodowych, p|anowa- šciowychw ramach miqdzynarodowegopropadkówwtej grupiepi|otów. niem tras pze|otÓw i zapewnieniemobs|ugi gramu badaň pogody'Jednak z powodubra. ob|atywaczU-2 TonyLeViernajpierwprzetechniczneji |ogistycznej. C|A odpowiada|aza ku došwiadczeniaw lotach wysokošciowych szko|ilki|kupi|otÓwLockheeda,co pozwo|ilo wyposaŽenierozpoznawcze,bezpieczeňstwo, oraztrudnoŠci wopanowaniumaszynyjuŽpo na przyspieszenie prÓb. Pi|oci ci nastgpnie finansowaniezakupówsprzqtu,wywolywanie dwóch tygodniachprzerwanoszko|enie.Popomaga|iwwyszko|eniupierwszej grupyszefi|mów i wybór baz zagranicznych.Poza tym stanowionorekrutowaÓwyl4cznieamerykari- Šciuinstruktorówz SAC, któzy zajgiisig szkomiala mieÓ wpýw na wybór pi|otów.Wszys! skich pi|otów zwiqzanychz C|A |ub Lockhe|eniemko|ejnejgrupy. Na poczqtku 1956 do kie tematy zwiqzane z projektowaniemi proedem. Po protestachdowódcy SAC gen. LeGroom Lake przybyta druga grupa pi|otów dukcjq mialy byÓ w gestii Lockheeda.obsluMaya do rekrutacjidopuszczono pi|otÓwmyi po czterech miesiqcachszko|eniapostanoggtechnicznqsamo|otówzapewnia|imechaŠ|iwskich z jednostek podleglych SAC (Dowiono rozpoczqó pzygotowania do operacji nicy ze Skunk Works, gdyŽ nie moŽna bylo wództwoLotnictwaStrategicznegomialoWte- oveňight, sobiepozwo|iÓnajakieko|wiekdodatkowery- dy specja|nejednostki myŠ|iwcóweskortooperacja oveňight zyko spowodowane brakami w wyszko|eniu wych). Proces wyboru pi|otówbyl bardzo ryW |ipcu ,1955 na szczycie w Genewie |ub rozszezaniem grona osób, a poza tym gorystycznyi poza weýikacjq umiejgtnoŠci Eisenhower zaproponowal Chruszczowowi mechanicy Lockheeda mie|i najwigcej dopi|otaŽowychzak|adalwszechstronne testy p|an otwartegoNieba, po|egajqcynazezwoŠwiadczeň w obsludze samo|otów. Íizyczneipsycho|ogiczne' |eniu na wzajemne wykonywanie|otów roz. Podstawowym celem budowy U-2 mialy Po rekrutacjiw SAC wybrani pilocitrafiali poznawczychnad uczestniczqcymiw prograbyÓ |otynad ZSRR. W zwiqzku z tym poczq! do grupy pi|otówoczekuj4cychna pzeniesiemie paňstwami.Loty mialyby byÓ wczešniej kowo p|anowano'Že |otyoperacyjnena U-2 nie do innychjednostek.Stqd mog|ibez podej- uzgadniane,a ich wykonywaniepozwa|aloby bgdqwykonywaÓty|kopi|ociz innychsojuszzeň ze strony ko|egówpzejŠÓdo programu na monitorowanierozwojupotencja|umi|itaiU-2.Wybrano25 pi|otów|atajqcych wczešniej nego. W ten sposób mocarstwamialybydoli9.ych paňstw,naj|epiejz sqsiadujqcychze ZSRR. W takimwypadkuzestzelenie U-2 nad na F-84. lch poborybylyczterokrotnie wieksze kladne informacjeo poczynaniachprzeciwniPrzygotowaniadoprzebazowaniadoWielkiejBýanii piervvszejpartii lJ-2.GroomLake,poczqtek1956'Samototy ków,couniemoz|iwialobyŽadnej ze stron wykonania niespodzienosiý logo NACA i fikcyjne numery na statecznikach pionowych / Zdjqcie: Lockheed wanego ataku. W zwiqzku z odzuceniem pzez ZSRR tego programu i malej skutecznoŠci rozpoznania balonowego(program Genetrix) bazujqc na potencjalnych osiqgach U-2 opracowano za|oŽenia operacji ove rflight (pze|ot).Jej nowoŠciq by|oto,Že samo|otÍozpoznawczymial g|9boko w|atywaów pzestzeň powietznqZSRR. W tym celu w kwietniu 1956 utworzonojednostkq WSRP-1 (Weather Reconnalssance Squadron Provisional) lub tzw. DetachmentA (Det A)' ktÓra miala

Opis konstrukcji

-t &ui:lii;,r. Klapa potqczona jest ze skrzydlem systemem zawiasÓw Lewa lotka wyposaŽonajest W nastawna.w locie klap kg wywaŽajqcq

Koňcówki skrzydet z plozami chroniqcymi przed uszkodzeniem przy lqdowaniu He|mMA-2 z dobrze widocznqczQšCiqtwa. rzowq' W dolnej czqŠcihelm miat specjalny uszczelniany otwór pozwalajqcy na odŽywianiepilota skondensowanym poŽywieniem regeneracyjnym i napojami

Owiewka na krawpdzi splywu prawego

Oprofilowanie skrzydlo-kadtub

20

DuŽy statecznik pionowy ze sterem z wywaŽeniem rogowym oraz nastawnq na ziemi klapkq wywaŽajqcq

Zdjgcia: Tomasz Hypki

Usterzenie poziome. Stery wysokoŠciz wywaŽeniem rogowym i nastawnymi w locie klapkami wywaŽajqcymi

Spód tylnej czqŠci kadluba z wypuktym wzmocnieniem chroniqcym przed uszkodzeniem w czasie ewentualnego uderzenia o ziemiQ. Dysza wylotowa oslonigta jest od spodu dla zmniejszenia emisji cieplnej, a tym samym prawdopodobieňstwa zestrzelenia przez pocisk samonaprowadzajqcy siq na podczerwieň

Zastosowanie 8 lipca Marty Knutson dokonal trzeciegoprzelotuna ZSRR. Lot rozpoczqlpzelotem nad Leningradem,a nastgpnienad bazq Enge|s. \Nzd|uŽ pasów startowych sta|o 30 bombowców 2M, pamigtnychz przelotuw czasie paradypierwszomajowej w 1954. Pzez kilka nastgpnych tygodni kluczowymzadaniem stalo sig odnalezieniepozostalychsamolotów' Nie zna|ezionoich jednak i napigcietrochgoslablo.Znacznie pÓŽniej stwierdzono,Že w czasie parady Bizony musialy |ataÓw kólko' gdyŽdo czasu |otu Knutsena zbudowano tylko 3 3 e g z e m p l a r z ew a r i a n t u2 M I i rozpoczynanodopiero budowg I kolejnychwersji 3M i 3MN, ale tJ-2 obstugÍwanow specjatnieprzystosowanych hangarach. Ten wyrafinowanysamolot vtymagatstosunkowoniei tych zbudowanotylko47. jego szczególnejtajemnicy z zachowaniem obsluga musiah odbywaó siq wielu wyspecjalizowanych narzqdzi, ale Po ých pierwszych|otachRosjanie wszelkimisposobami starali sig pobazowaÓ w Wie|kiejBrytanii.Dwa U-2 zosta|y ka istnia|amoŽ|iwoŠÓ do|ecenia|otemszybowstrzymačko|ejne.10 |ipca1956 ambasador roz|oŽonei4 maja pzewiezione do bazy RAF wym poza granice Bloku Wschodniego.CieZSRR w USA dostarczylnote protestacyjnq, w Lakenheath.Pzybycie Det A do Wielkiej kawostkqjestfakt,Že tegowlaŠnie dniaz okaw której domaga|sig zapzestania |otówsaBýanii zbieglosig z wizýq NikityChruszczozji Šwigtapaňstwowego Stanów Zjednoczomo|otÓwUSAF z baz w Niemczech Zachod. wa. WódzZSRR pzyby| na pokladziekrqŽow- nych (rocznicauchwaleniakonstytucji)Nikita nich' Amerykanie ze zdziwieniem odpar|i,Že nika i wywiad brytyjskinie oparl siq pokusie Chruszczow byl na pzyjgciu w ambasadzie Žaden amerykaňskisamo|otwojskowynigdy zbadania konstrukcjiokrgtu.Operacjasig nie USA w Moskwie. nie pzelatywal nad ZSRR. Jednak w zwiqzku udala, powodujqcaferg migdzynarodowq.Aby Nadzieje Amerykanów na skýe pze|oty z ostrymi naciskami na Niemcy, aby cofngly nie zaogniaÓ sytuacji,11 czerwca C|A przeby|y plonne. JuŽ pienrvszy|ot nad WarszawQ zgodg na kozystanie z bazy na ich terenie, nioslosamolotybez wiedzywladz niemieckich zosta|wykryý przez system radarowy Ukladu Det A przeniesionodo bazy Incirlikw Turcji. do RFN na lotniskopod Wiesbaden,pzy okaWarszawskiego,podobniejak wszystkie nazji powigkszajqcstan jednostkido czterech sastgpne.Co wiecejw rejonieLeningradukilka- Co wigcej prezydentEisenhowerzadecydowal,ŽekaŽdy nastQpnypze|ot musi byó przez mo|otówi szeŠciuoi|otów. dziesiqt myŠ|iwcÓwpzechwytujqcych próbo. niego zatwierdzony. |otówwysokoŠcio- wa|odopaŠÓintruza,a|enie mog|ywznieŠÓ W ce|uuwiarygodnienia sig W maju 1956 rozpoczglosig szkoleniekowych 7 maja 1956 NACA oglosila rozpoczena jego pu|ap.okaza|o sig, Že w czasie wojny cie programubadawczegow którymsamolow ramach umowy Leand-Lease amerykanie |ejnejgrupy pi|otów,któzy w sierpniu utwozy|i tzw.DetachmentB (WSRP-2)z bazqw Incirlik ty U-2 firmy Lockheed bgdqzbieraÓ dane dodostarczyli do Zwiqzku Radzieckiego radar wTurcji.SzeŠciupi|otówdysponowalotam piQtyczqce warunków atmosferycznych na du. Wczesnego ostzegania' który Rosjanie rozwicioma samolotami. Nowa baza pozwalala na Noc4z 19 na20 czerwŽych wysokoŠciach. ngli(radaryP-30 i P-35),otzymujqcnazgdzie '1956wykonano pierwszy lot U-2 z systewykonywanie|otównad pďudniowo-zachodnica do wykrywanianawet tak wysokich pze|otów. mi rejonamiZSRR, a wykozystanie dodatkomem A-2. Po starcie z Wiesbaden samolot Warto dodaÓ, Že d|a zmy|eniaRosjan co do prze|ecialnad Warszawq,apóŽniq |ecqcnad moŽ|iwoŠci U-2 c|A postanowila uŽyÓ forte|u. wych startowiskw Peszawaze i Lahore w PakistanieumoŽ|iwialoIoý nad ca|4ŠrodkowqSyBer|inemWschodnim wrócil na macierzyste WybranoczterechinŽynierówdo napisaniainberiq.W ten sposób moŽna bylo monitorowaÓ lotnisko.Analitycy byli mile zaskoczeni jakostrukcji|ataniana U-2. okreš|onow niej migruch na Ko|ei Transsyberyjskiej oraz rozwÓi šciqotrzymanychzdj9Ó. dzy innymi maksyma|nqwysokoŠÓlotu na oŠrodkÓwbadawczych i pzemys|owych |iczNastqpnym celem mia|a byÓ przestrzeň 16700m oraz sk|adwyposaŽenia,ktÓrezawiepowietanaZSRR. Jednak musianosig wstzynie budowanych wzdluŽ tej magistra|i. ra|o zestaw pzyzqdów do badania pogody. Loty wznowiono 20 listopada.Po starcie maó na dwa tygodniez powoduwizyty deleDodatkowqatrakcjq by|zestaw zdjgó pzestagacji USAF na pokazach lotniczych w Mowiajqcychtab|icapzyzqdów wrazz uwagami z Incirlik(Adana) pilot Francis Gary Powers przelecial nad lranem, skrgcil nad Armenig skwie oraz koniecznoŠcipoinformowania co do utzymywania okreš|onychparametrów i sfotografowalErewaň' Niestety' awaria W kanclerza Niemiec Adenauera o wykonywa- lotutakichjak pulap,prgdkoŠó i wspďczynnik niu |otówz terenujego kraju.2 |ipcawykonaobciqŽenia.Pzygotowano cztery egzemp|arze ukladzie elektrycznymzmusila pilota do powrotu. 10 grudniawykonano dwa loty nad no dwie misje. Pierwszq nad Czechoslowainstrukcji' które zosta|y sztucznie postazone Bulgarig. Jeden z nich, wykonywany przez cjq, Wggrami i Bulgariq i drugq nad NRD, po smarach,papierosachi kawie)i mia(Š|ady Polskq, Wggrami i Rumuniq. |yzostaÓ podzucone wyruiadowiradzieckiemu. Carmen Vito, niespodziewaniemóg| zakoňczyÓ sig katastrofq.KaŽdy z pi|otów zabiera| Pierwszy lot nad ZSRR zostal wykonany 5 lipca Carmen Vito wykonal lot nad Moze sobqpigulkqz cyjankiem,aby w razieosta4 lipca 1956. Po starciez Wiesbaden U-2 piskwq. Po starcie z Wiesbaden samolot skietecznoŠcimÓc pope|niÓsamobÓjstwo.Czlolotowanypzez pilotaCIA Harveya Stockmarowalsiq nad Kraków, a nastgpnienad KijóW nek obs|uginaziemnejpope|nilb|qd i wloŽy| na pzelecial nad Berlinemi skierowalsig nad i Miňsk. Nad terenemZSRR byto duŽe za. pigulkgdo kieszeni,do którejpilotwkladalcypólnocnq Po|skgw stronQBia|orusi.Po osi4chmurzenie,ale tuŽ przed Moskwq sig przegniqciuMiňska skrgcilna pÓlnoc w strongLejaŠni|o.Potwierdzila siq w ten sposÓb protrynowecukierkina kaszel. Bgdqc nad Bulgariq Vito poczu|suchoŠÓw gard|ei siggnql po ningradu(Petersburg).W locie powrotnym gnoza pogodyopartana komunikatachRapigu|kq.W|oŽy|do ust i zaczql ssaÓ. Nag|ezroprzelecialnad kilkomabazamilotniczymiwredia Moskwa. Caly ruch lotniczynad Moskwq zumial pomylkqiw ostatniejchwilijqwyplul. publikach nadbaltyckichi po I godzinach zostal wstrzymany i w powietrzewyslano wiePo szeŠciumiesiqcach |otów, których cei 45 minutachwrócil do Wiesbaden. Lot wy. Jednak U-2 bezpiecznie wró. le myŠ|iwców. si|yudezeniowej|otnictwa Iembylookreš|enie konanopo takiejtrasie,Že W razie awariisilnicil do bazy. iýpy samo|otów)rozpoczgto ZSRR (|iczebnoŠÓ Prototypy rozpoznanie pzemys|u rakietowego.odkýo i kolejne wielkiekompleksynad Mozem Kasp|skimina egzemplarze wschód od Wďgi oraz duŽq|ic'zbgdošwiadcza|U-2 byý nych stanowiskstartowychrakiet.Migdzy Turkdostarczane na menistanem,a Syberiqw Sari Sagan odkýo miejsce prób wiefki kompleksradarowyoraz uzqdzanie wiel samolotami kiego po|igonuw jego pob|iŽu. '15grudniaAmerykanieotzymali ostryproC-124 Globemaster w zamaskotzech RB-57D nad testwzwiqzkuz pÍze|otem wanych przyczeWadywostokiem. W obawie pzed dalszym pach zaostzaniem napigtejsytuacjimigdzynarodowej, która by|a teŽ spowodowana kryzysem Zdjgcie: sueskim i krwawq kontrrewolucj4na WgLockheed grzech '18grudnia 1956Eisenhowerrozkazal

il i

22

przenvaó |oty na ZSRR. Loty wykonywano zatem wzdluŽ granic ZSRR zbierajqc dane o systemie radarowymi rejestrujqckorespondencjq radiowqza pomocazasobnika SysÍemV montowanegozamiast systemów fotograficznych. W ým czasie U-2 ki|kakrotnienarusza|y radzieckqpzestzeň powietrznq,a 18 marca 1957 ze wzglgdu na awarig systemu nawigacyjnego w|otnastqpi|na duŽq od|eglošó. Po naciskachze stronyCIA prezydentzezwo|ilna |otynad b|iŽszymigranicyobszara. mi ZSRR, takimijak Kamczatka,Jezioro Bajkal czy po|igonatomowy w Semipalatyňsku. 8 czenvca 1957 U-2 wystartowalz bazy Eielson na Alasce nad ZSRR. Byl to pierwszy lot wykonanybezpošrednioz obszaru USA oraz pierwszy Iotko|ejnejjednostki wyposaŽonejw U-2, bil. DetachmentC (WRSP-3),a piloci pochodzi|i z trzeci$ grupy, ktÓra skoňczy|a szkoleniejesieniq 1956. Lot mial na celu sfotografowaniepo|igonuna Kamczatce,na który spada|ytestowane pociski baIisýczne. Jednak z powodu z|ych warunków atmosferycznych samolot nawet nie przekroczyl granicy ZSRR. Kolejny lot 20 czerwca nad ten sam ce| nie pzyniósl spodziewanych rezu|tatów z powodu awarii systemu fotograficznego. 7 lipca1957pilotJames Cherbonneauxwykonal pienrvszypróbny |ot brudnym plakiem wzd|uŽ brzegów Moza Czarnego, W|atujEc maksymalnie20 km w glEb lqdu. W czasie ošmiogodzinnego |otupiIotbadal zachowanie siq systemu obrony powietznej Zwi4zku Radzieckiego.Ty|kokiIkakrotniezdazylo sig krďkotnivalenamierzenie samolotu, spowodowane zapewne slabq ochronq pzeciwradiolokacyjnqowiewki kabiny i statecznika pionowego. 5 sierpnia |ot U-2 pzyniÓsl o|brzymisukces' gdyŽprzypadkowoodkýo centrumprób kosmicznychBajkonurnad Mozem Aralskim w Kazachstanie.W czasie lotu pilotpzezwiler zobaczyl linig kolejowq w stepie i za niq podqŽyl' odkryl jakieŠinsta|acje Íozrzucone na duŽym obszaze i wykonal ich zdjgcia z ukosa.28 sierpniawykonanokolejnqmisjgw ten rejon i otrzymano dobrej jakoŠcizdjgcia glównego komp|eksu startowego' Wczešniej zak|adano,Že ZSRR zbuduje rakietykosmiczne dopiero w 1960. Tymczasem juŽ 4 paŽdziernika 1957 udalo sig Rosjanom wystaó w pzestrzeň kosmicznq pierwszego sztucznego sate|itg Ziemi. Oznaczalo to, Že ZSRR dysponujetechnikq budowy rakietmigdzykontynentalnychi szybko bgdzie w stanie wprowadziÓ tego typu broň do uzbrojenia.Na podstawie zdjgó zrobionych przezU-2 i poczynionych anaIiz stwierdzono,Že Stany Zjednoczone maj4 roczne opóŽnienie w opracowywaniu rakietowychzespďÓw napgdowych,a|e z drugiejstronywypzedzajq ZSRR o rok w technikach budowy glowic nuklearnych.Nastgpny lot nad Bajkonurwykonanodopiero9 lipca '1959,stwierdzajqc rozpoczgcie prac nad nastgpnymi dwoma stanowiskami startowymi.

ZašnieŽona baza lotnictwa strategicznego w Engets. To zdjgcie, wykonane przez Marty Knutsona w 1956, wzbudzito wielkie emocie. Przedstawia bowiem radzieckie bombowce dalekiego zasiqgu 2M (M-4' Bison), zdolne do zaatakowania konýnentu amerykaňskiego Zdjqcie: Central lmaging Office 20 sierpniawykonano|otnad po|igonprób sku rakietowego,a nastgpniedokonywalpzeatomowychw Semipa|aýňsku'Stqd U-2 polotu pzez strefg lotu pocisku w celu pobrania |ecial nad NowokuŽnieck'21 sierpnia CherprÓbek gazów wy|otowych. bonneauxwykonal na brudnymptaku lotzPaJednqz ciekawie pzygotowanych misji byl kistanu w celu ponownego sfotografowania |ot nad centrum prób rakietowychw KazachpoIigonuw Semipalatyňsku'Z powoduzwigkstanie i po|igonematomowymw Semipalatyňszonej masy i wigkszego oporu aerodynamicz- sku. Start nastqpilz malego lotniskaw Peszanego, U-2 mógl |ecieÓ ty|ko na wysokoŠci waze w Pakistaniei po wykonaniupzelotu nad 17700m. Lot do oŠrodka badaň mial ootrwaÓ kolejnymicelamisamolotskierowalsig w strotzy godziny,a|ejuŽ po 75 minutach|otupi|ot ng lranu.W razie braku paliwapilotmial dolot pzez wiler dostzeg| Š|adycharakterystyczdo |otniskaWykonaÓ |otemszybowym. W pone d|a stanowiskaprób jqdrowych'Po chwi|i b|iŽu|otniska pi|ot mia| obserwowaó jego teujrza| duŽy obiekt na szczycie wieŽy,cooznaczalo,Že próba nuk|earna jest w ostatniej Íazie pzed odpaleniem.Wykonalwtedy serie zdjqÓ pzy uŽyciutzech kamer' Trzy godziny póŽniejU-2 przeleciatnad Omskiemfotografujqc kompleks przemyslowy, który mógl staó siq ce|em d|a SAC, a nastgpnie skrgcil na wschód W strong wlašciwego ce|umisji.Po zrobieniuzdjqÓ stanowiska,które Šwiadczylo o niedawnych prÓbach skierowal sig W stronQ 1óry K-2 bgdqcej drogowskazem do Pakistanu. Pilot nie zaobserwowal Žadnej aktywnoŠci|otnictwaZSRR, co mog|o Šwiadczyóo dobrej pracy dodat- SÍanousko sÍartowe rakiet R-7 w Bajkonurze sfotografowaprzez U-2 w 1959 kowego wyposaŽenia brudnego ne pÍaka.Nastgpnego dnia przysz|a wiadomoŠó ren,gdyŽ moglo sigzdazyÓ,Že bgdqtrwaly na o pzeprowadzeniu próby jqdrowej w niecale nim walki,a w takim przypadkugrupa odbiorcztery godziny po pzelocie U-2. cza miala daó sygnal ostzegawczy w postaci Marty Knutsen wykonywal loý po wschodslupa dymu.Pi|otmial wtedy katapu|towaÓ sig niej stronie gór Ura| w ce|u obserwacjiprób i |qdowaÓ na spadochronie.Szczgš|iwiepo z pociskamirakietowymi.Zakonspirowaniagendo|ociedo Iotniskanie by|rrwidaÓŽadnychznaci CIA podawali dokladne terminy wykonywa- ków i pi|otmóg| |qdowaó.okazalo sig, Že ponia prób i po zatwierdzeniupzez prezydentawyzostalo mu ty|ko 75 |itrów pa|iwa.Czekala na konywanopze|otd|azebraniab|iŽszychdanych. niego ekipa odbiorcza, która rozloŽylasamolot Lot odbywalsig noc4 a pilot i plzewiozla samolotem C-130 do bazy. WyposaŽonyby|w dodatkoRosjanie podejmowa|ipróby stworzenia wy reczny aparď fotograÍicz- broni,ktÓre mogý by zagroziiU-2. Próbowany ze specjalnymfilmem no opracowaÓ wysokošciowqodmiang myumoŽ|iwiajacym rozpoznanie Š|iwca Jak-25. okazalo siq jednak,Že nie by| rodzaju pa|iwa uŽywanego on zdolny do osiqgnigciaodpowiedniejwysopzez si|nikirakieý. Zgranie koŠcii mial zbyt de|ikatnqkonstrukcjg,by odw czasie bylo takie, Že pi|ot palai pociski rakietowe.Zdesperowani Rosjamóg|obsenivowaÓstiartpocinie usi|owaIizatem taranowaó U.2 pzez v,tzno. szqce sie lotem balistycznym MiGi-19 ošrodek prób atomowych i MiGi-21. Po rozpgdzeniusie samolot ostro w Semipalatiňsku. Do czazaczyna| sig wznosió wykozystuj4c wlasnE su pojawienia sig satelitów energig kinetyczna. W ten sposób MiG-21 rozpoznawczych jedynie wznoszqc sig na 20000 m mógl prawieosiqdzigki U-2 Amerykanie mognqó pu|apU-2 iodpa|iópociskirakietowe'Nie gli monitorowaé rozwój souda|osig jednak w ten sposób strqciéŽadnewieckiego programu nuklego U-2, stracono natomiastwlasne samolotv arnego i kosmicznego i pi|otów.Na poczqtku1959 wywiaddoniÓsl ó Zdjpcie: US Federal Govt. opracowaniunowego pocisku pzeciwlotnicze-

Zastosowanie po starciePowersa,z Incirlikw Turcjiwyslano innego U-2 z zadaniem wykonania |otuwzd|uŽ granic TadŽykistanui Turkmenistanui zbierania sygna|ówradzieckichradarówi radiostacji. Start mial nastqpiÓ o 5:00, a|e dopiero o 6:20 otzymano zgodg z Bialego Domu. Po szeŠciuminutachU-2 wystartowati skierowal sig w strongAfganistanu,a póŽniejZSRR. Gdy nadlecialnad SwierdlowskPowers nagle zosta| oŠ|epionyprzez pomaraňczowq eksp|ozjg i poczul uderzeniew ogon samolotu.Samo|otpo|oŽy|sig na prawe skrzyd|oi wszed| w korkociqg. Po chwili urwaly sig skrzydla, kombinezonstraci|szcze|noŠÓi zaczq|a zamarewizyty,a wczešniej 14 ma1a1960 przywÓdgo S-75 (w kodzie NATO sA-2)' który mógi w czasie zaÓ os|onahe|mu.Si|a doŠrodkowa osiqgnqÓ pulap U-2. Jego glowica mog|a cy mocarstwmie|ispotkaÓ siq w czasie konkorkociqgupchala go w strongtab|icyprzyÍzqferencji w ParyŽu. zniszczyÓ cel w promieniu120 m. C|Azak|aNa poczqtkulutego 1960 wykonanokolej- dów k|inujqcnogi iw ten sposób uniemoŽ|iwiada|o,Že prawdopodobieňstwostr4cenia U-2 Pi|otstara|siq cofnqÓ do przez S-75 wynosi tylko 2o/o,ale mimo tego ny lot nad Bajkonur,a pzy okali na lotnisku jqc katapu|towanie. pzedsigwzigtododatkoweŠrodki bezpieczeň- w Kazaniu po raz pierwszy sfotografowano fote|ai rgcznie otvvorzyÓoslong kabiny.Uwo|nil sig z upzgŽy fote|ai w momenciegdy obrastwa. Skrupulatnierejestrowanostanowiska nowy bombowiecÍu-22. PoniewaŽ Kongres cajqcysiq kad|ubustawi|siq kabinqw dď zdociqgIenaciska|na zbadaniesprawyzapÓŽniebateriiS-75 i na tej podstawieustalanotrasy pzelotów. Jednak S-75 by|ysystemami monia Ameryki w rozwoju pocisków ba|istycz. }alwypchn4Ó cialo z kabiny.Byl to ostatni monych, w polowie lutego Eisenhowerzatwier- ment,gdyŽ po ki|kusekundachna wysokošci bilnymi,co pozwalalona pzemieszczanie ich 3600 m automatyczniezostal otwarty spadodzi|p|anyczterechko|ejnych|otÓw' stanowiskw rejonynajbardziejzagroŽone. chron.Powers wy|4dowa|na po|ukďchozowym 9 kwietniaMartyKnutsonwykonallotz PeW czasie trzymiesiecznejpzerwy Det C prób rakietba|isýcz- i zosta|szybko zna|ezionypzez kďchoŽników. szawaru nad oŠrodkami otrzyma|brudnego ptaka' na którym wykonaPi|otby|tak oszolomiony,Že nie mógl nic mó1957nad po|igon nychw Kazachstanie.okazalo SiQ,Že pracesq no pierwšzy|ot16 wrzeŠnia Že majqdo czyniebardziq zaawansowaneniŽpr4,puszczanoi d|a- wiÓ. a kďchoŽnicymyŠ|qc, na Kamczatce.Uzyskano doskonalezdjgcia, tego C|A jak najszybciejchciďa wyslacko|ejny nia z wlasnym pilotemwsadzili go na cigzaa|ejednoczešnieokaza|osiq, Že mimo wyposamo|ot,aby uzyskaÓwigcejdanych.Ze wzg|9. rówkg i powieŽ|ina najb|iŽsze|otnisko.Jednak saŽenia w urzqdzenia rozpr aszaj4cych sa mo. w czasie jazdy ciqŽarówkgzatrzymal patro| przezradaryradzieckie'a pigÓ du na zb|iŽqqcesig w pďowie maja spotkanie |otbyl Š|edzony miIicjii Powers zosta| schwýany. Po latach paryskieustalono,Že |oý nadZSRR muszqbyÓ próbowa|ogo przechwyciÓ. myŠ|iwców pzerwane na dwa tygodniepÍzednim. stwierdzono'Že Rosjaniepzygotowa|isig na W 1958wykonanotylkojedenpzelot nad przelotU-2iwystzeliliw jego kierunku14 poMisjgplanowanona 28 kwietnia,ale z poZSRR. 1 marcaU-2z Det C w Japoniiwykocisków S-75. Efektemby|opierwszew historii wodu z|ych warunków atmosferycznychnad nal |ot nad wschodniq czgŠciqSyberii ze jqz dnia na.dzieň,aŽ do strqcenieniepzyjacielskiegosamolotupEez obiektówmiIi- ce|emprzek|adano szczegÓ|nymuwzg|9dnieniem .1 maja. Zak|adano, Že w dniu Swigta Pracy pocisk zie mia-powietrze. tarnych po|oŽonychwzdluŽ KoIeiTranssybeWediug Powersa U.2 lecia|na wysokoŠci czujnoŠÓsystemu obronnego ZSRR bqdzie ryjskiej.W zwiqzku z tym przelotemRosjanie 20400 m, ale opieraj4c sie na przechwycomniejsza, a tym samym misja bgdzie bezwystosowa|iostrq notg protestacyjnq,do któnych radzieckichkomunikatachradiowych rej za|qczono szczególowq trase prze|otu' pieczniejsza.Do pzeprowadzenialotuwyznaW ten sposób potwierdzi|ysig wczeŠniejsze czono Francisa Powersa, jednego z najbaÍ- oceniono.Že samo|otprzez 30 minuttracil pi|otÓw.Latalna U.2 od wysokoŠÓ.ZÍegowzig|asig nieoficja|nawer. przypuszczenia,co do wqtpliwegodzialania dziejdoŠwiadczonych sja o awariisi|nika,która zmusi|aPowersa do samego poczqtku i mial juŽ na koncie instaIacjizak|ócajqcych na brudnychptakach. 500 godzin |otów oraz 27 misji' w tym ki|ka obniŽeniapu|apu(w razie wy|EczenianapgW zwiqzku z tym C|A postanowilaw ogÓ|e zredu pi|otmusia|zejšÓ na pulap ok. 11000m nad ZSRR oraz kilka dlugodystansowychlozygnowaÓ ze stosowaniajakichko|wiekurzqtów nad wschodniqczgŠciqMorza Šródziem- i dopierow bogatszejw tlen warstwieatmosdzeň zak|óc$qcych praca rada rÓw. nego w czasie kryzysu sueskiego w 1956. fery powtórnieuruchomiÓsiInik).Amerykanie od poczqtku 1959 duŽe obawy wy'volywaw ktÓrym stwierbazy |ncir. wyda|iwigc oŠwiadczenie, W zwiqzku z obawami o iníi|tracjq ly doniesieniawywiaduo znacznympzyspiedzi|i,Že na krótko pzed strqceniemPowers szeniu radzieckiegoprogramu rakietowego. likpzez KGB jako miejsce startowe wybrano wys|a|wiadomoŠÓradiowqo uszkodzeniusi|Peszawarw Pakistanie.Specjalnepaliwooraz W zwiqzkuz duŽyminaciskamicz|onkówKon. nika. Prob|emw tym, Že jego radio mia|ozagresu i kď wojskowychprezydentEisenhower obslugg naziemnq za|adowanodo dwÓch sigg tylko 400 km, a w momencie strEcenia C-130 i pzetransportowanona miejscestarzgodzi|sig na dwa pze|oý wzd|uŽgranicZSRR U-2by|2400km wglqbteýorium ZSRR' wiqc w ramach operacjiHot Shop. Loty wykonano tu. Dzieň WczeŠniejprzy|ecia|U-2 prowadzo. wiadomoŠÓnie mogia byó s|yszana.Prawdony przez pilota-dostawcg. 9 i 18 czerwca.I czerwca U-2wraz z RB-57D podobnieakcjadezinformacyjna mialana celu Po starciez Peszawaru Powers mial polewykona|yIotdokonujEcpo raz pierwszywspó|. pomniejszeniemoŽ|iwoŠci bojowychradziec. cieÓ nad Bajkonur,nastqpniew oko|iceSwiernego przechwycenialecqcego pocisku balikich rakiet przeciwlotniczych,a tym samym dlowskana Uralu gdzie znajdowalysig zaklastycznego.Pocisk zostal namiezony w 80 sedy produkujqcenarzecz programuatomowe- uratowaÓ doŠÓjuŽ zaawansowany program kund po starciei dzigkidwóm namiarommóg| 9 |ipca U-2 dokonat go' póŽniejnad bazg pocisków miqdzykonty- naddŽwigkowegobombowca B-70 VaIkyrie. byó dokladnieŠ|edzony. o zaginigciu NASA wyda|aoŠwiadczenie pzelotu nad Uralem oraz centrumBajkonur. nenta|nychw Jurii, oŠrodekbadaň pociskÓW balistycznychw Plesiecku, zaklady przemy- gdziešnad Turcjqsamo|otuU-2 w czasie mi. okazalo sig, Že Rosjanie budujq ko|ejnedwa sji badania górnych Warstwatmosfery.Tymslu okrgtowegow Siewierodwiňskuoraz bazg stanowiskastartowe.W ým samym czasie druczasem 5 maja Chruszczow poinformowalo gi U-2 wykonywal lot odwracajqcyuwagg marynarkiwojennejw Murmaňsku,z koňcozniszczeniunad terytoriumZSRR amerykaňwym lqdowaniemw Bodo w Norwegii.Misja wzd|uŽgranicyradziecko-iraňskiej' miala trwaÓ 9 godzin,a w tym czasie samo|ot skiego samolotu(ozpoznawczego.Nie wspoWe wrzeŠniu,l959 Chruszczow przybyl mnialnic o pilocie.Do tej pory Rosjaniebadaz oficja|nqwizýq do Stanów Zjednoczonych. mial prze|ecieÓ7000 km' z tego 5000 km nad akcjq |otównad |ikana|amidyp|omatycznymi wrogimterytorium.D|aodwróceniauwagi,tuŽ W roku nastgpnymEisenhowermial dokonaÓ wlasnym terytorium.Oficjalnienie chcieli sig do tego przyznaÓ z obawy przed oŠmiesze. gdyŽ nie mog|ipaniem przedsojusznikami, nowaÓ nad swojq przestrzeniE powietrznE. '. ].lái.. v's! Že za. 7 maja Rosjaniepoda|ido wiadomoŠci, chowane wyposaŽenie z ca|q pewnoŠciq Šwiadczyo szpiegowskimcharakterze misji oraz, Že schwytano pi|ota.W zwiqzku z tym USA musia|yoficjaIniepotwierdziÓwykonywa. nie |otówszpiegowskichnad ZSRR. Powers zostal przez wielu nazwanyzdrajcq, gdyŽ po pierwsze nie zginql od razu, po drugie nie popelni|samobójstwawbijajqcso'".. bie iglg z cyjankiem,a po trzecie nie wlqczyl uzqdzenia niszczqcego WyposaŽeniewywia. Para {J-2naleŽqcych do USAF- Na pierwszym planie U-2D (56-6722,modyfikowanyz U-2A)' w dowcze. W pokazowymprocesie Powers zogtpbi U-24 (56-6701)/ Zdjgcie: Lockheed Pierwszy U-2 dostarczony USAF w grudniu 1956.Samolot pozostawiono w naturalnym kolorze aluminium, wszystkie oznaczenta byý czarne

24

stalskazany na dziesigÓ |atcigŽkichrobót,aIe w lutym 1962 zostal wymienionyza radzieckiego szpiega RudolfaAbla. Po powrociePowers zostal zatrudnionyw Skunk Works jako ob|atywacz,gdzie pracowatdo pďowy 1970. PóŽniej pzeszedl do pracy w |oka|nejstacji jako pi|otšmiglowca monitorujqte|ewizyjnej cego ruch na drogach.1 sierpnia1977 zginql w jego katastrofie. Wartododaó, Že U-2B nr 56-6693na którym |ecia|Powers nie mia|dobrejopinii.od czásu do czasu trapilygo problemytechniczne i uzyskal nawetmiano Hangar Queen (kró|owahan. garu).SzešÓ miesigcypzed strqceniemmia| nawet przymusowelqdowaniena brzuchu z powodu braku paliwa w czasie operowania z Atsugi w Japonii. Zostal wyremontowany w zak}adaďtLoďheeda, a|ezta opiniapozostala. Po zestzeleniu samolotuPowersa zawieszono loty nad ZSRR i postanowionowycofaÓ wszystkie U-2 zÍurcji i Japonii do USA. Zfurqi wycofanotzy samoloty,ale w pilnie stzeŽonym hangaze na wsze|kiwypadekpozostawionotam na kilka lat jednE maszyne. Z Incir|ikwycofanotakŽe pi|otówbrytyjskich, mimoŽe Rosjanienic o nich nie wiedzie|i. Brytyjczycy mie|i duŽe doŠwiadczenie w |otachwysokoŠciowych i juŽ na poczqtku |atpigÓdziesiqtychwykona|iszereg |otównad ZSRR, docierajqcnawet nad Moskwg. Jednak z powoduobaw o bezpieczeňstwosamo|otów |oty wkrótce przerwano. Latem 1953 specjalnieprzygotowanabrytyjskaCanberra, |ecqcna wysokoŠci16700 m, ponad pu|apem radzieckichmyš|iwcÓw, wykona|aserig zdjgó tajnegoošrodkabadaň rakietowychKapustin Jar w pob|iŽuWo|gogradu.Mimo ponad dziesigciutrafieňCanberraszczgŠ|iwie wróci|ado bazy.Za|oga me|dowa|a, Že dzialaniaobrony pzeciw|otniczej šwiadczylyo tym,Že by|aona przygotowanana ich przelot,co zostalowiele |atpóŽniej potwierdzonepo ucieczce agenta KGB Kima Philbiego.Dopieropo kilku miesiqcach ujawnionotQ misjg Amerykanom,co jeszcze bardziq przyspieszylo prace nad nowym samolotem rozpoznawczym. Mimo ozigbienia stosunków po Kryzysie Suezkim jeszcze w listopadzie'1956pokazano U-2 Brytyjczykom.PoniewaŽprezydentEisenhowerpostanowilograniczyódo minimumliczbg lotów Richard Bissel z CIA zaprooonowalwlaczenie pi|otówbrytyjskichdo operacji overfiight' W maju .1958piqciupi|otówbrytyjskichrozpoczelo szkolenie w USA, a trzy miesiqce póŽniejpremierHaro|dMacmil|anzatwierdzi| plan piemszego lotu pod kryptonimemHer Majesty The Queen. Do lotuwybranosqdr ldr Robinsona,który w czasie szko|eniazastqpil ChristopheraH. Walkena (zginqlna U-2 (566713)B |ipca.1958 w pob|iŽuWayside w Teksasie). Robinson mial duŽe doŠwiadczenie w lotach na duŽych wysokoŠciach, gdyŽ wie|okrotniewykonywalmisje na samolocie Canberra.W styczniu 1959 zostal oddelegowany do Incir|ik'Zród|a mówiqty|koo dwóch |otach pi|otówbýyjskich nad ZSRR, wykonanychw okresieod stycznia 1959 do maja 1960.Latali oni jako piloci RAF, a ich przykrywkqbylo prowadzenierozpoznaniameteorologicznego. Glównymi ce|ami d|a Brytyjczyków by|y bazy bombowcÓw strategicznychi zak|adypzemyslowe.W okresieod 1961 do 1967 orzeszko|onoko|ejnychszeŠciupi|otów,a|e z powodu braku rozkazÓw zqdu brytyjskiegoodnošnie wykonywaniamisji piloci ci wykonywalitylko lotydostarczajqcU-2 do baz wypadowych. W zwiqzku z narastajqcyminastrojamiantyamerykaňskimi 8 |ipca 1960 rzqd Japonii poprosil o wycofanie U-2. W ciqgu kilku dni U-2zostaly rozmontowanei przewiezionedo USA. Piloci zrozwiqzanych Det B i C zostali zgrupowaniw Det G w bazie Edwards w Kalifornii.

Do momentu strqcenia Powersa w katastrofachzginglo 11 piIotów i stracono 13 U-2,g|ówniew czas i e s z k o l e n i a .D w a U-2 zostaly utracone w czasie lotów nad ZSRR. Jeden z nich wpadl do Morza Kaspijskiego,a drugi do Moza Czarnego, zawsze poza zasiggiem radzieckim.Piloci zostali uratowaniorzez amerykaňskiwodnop l a t o w i e c .W c i 4 g u czterechlat wykonano 24 pze|oý nad ZSRR, z czego szeŠÓwykonal Kubaňskie lotnisko SanÍa Clara peÍnesprzgtu pochodzqcego z ZSRR. D e t A z N i e m i e c , t z y PoniŽej - instalowanie sowieckich rakiet na Kubie. Dziqki zdjqciom D e t C z J a o o n i i i A l a - wykonanymz U-2 Amerykanie dowiedzieli sig o zamierzeniach Rosjan skioraz 15DetBzTur- i podjgli skuteczne dzialania polityczne cjiiPakistanu.Wým czasie zgromadzono39.1000m fi|móW sfotografowano 33,6 mln km2terenu. Pierwszym sukcesem programu oveflight by|oudowodnieniebÍakuzapóŽnieniaStanów Zjednoczonychw budowie floý bombowcówstrategicznych, co pozwo|i|ona duŽe oszczednošci. Mimo akcjipropagandowejprowadzonej pzez ZSRR stwierdzono,Že Ameryka nie jest teŽ opóŽniona w rozwoju pociskÓw ba|isýcznych.Co wigcejstwierdzono, Že ZSRR nie ma zbý duŽorakiet,a duŽetrudnoŠci techniczneciqg|espowa|niajqjego programrakietowy. Loty U-2 zmniejszalyprawdopodobieňstwowykonaniapzez ZSRR niespodziewanegoudeÍzeniana EuropgZachodstalacjisystemuobronypowietznej,baz |otniniq. Pozwa|a|yteŽ na bieŽqce Š|edzenie po. czych, rakietowychi morskich.Udalosig takŽe stQpóW W rozwoju mi|itarnymtego paňstwa, odkryÓ ki|kanowych typÓw samo|otów. jego priorytetyzbrojenioweoraz rozmieszczeW czasie uruchamiania programuAquatonie najwaŽniejszych oŠrodkówbadawczych ne zakladano, Že |oty bgdq mog|y byÓ wykoizakladówzbrojeniowych. Loýdostarczylyk|u- nywane co najwyŽejpzezdwa |ata,gdyŽ na czowychdanychnatematradzieckiegoprogra- tyle oceniano czas potrzebnyRosjanom na muatomowego'produkcjimateria|ówrozszcze. opracowanie nowych Šrodkówobrony pzepia|nych,rozwojuiprÓb róŽnegorodzajuuzbro- ciw|otniczejzdo|nychdosiggnqó U-2 na pu|ajenia.Poza tym uzyskanodane o po|oŽeniuinpie operacyjnym.Jednak okres bezkarnoŠci Szcz4tki U-2' ktÓry zestze|ono nad Swierďowskiem,by|rydlugozbierane peez grupyspecja|nie pzeszkolonych Žo|nierzy.Pzewieziono je do Nauczno-lspýatie|nowo|nstituta(|nstytutNaukowoBadawczy) w Czkďowskim. CzgŠÓz nich pokazywano póŽniej publicznie,jako dowód sukcesu sowieckiejtechnikirakietowej.Jednak najwaŽniejszasta|asig moŽ|iwoŠÓ pzeanaIizowaniana czym po|egatajemnicakonstrukcjisamo|otu,KÓry moŽe |ataÓ na wysokošc|ponad 20 km. 28 czerwca 1960 ukazalo sig rozpozqdzenie Rady MinistrówZSRR nr 702.288 o odtwozeniu silnika PW J75R13' a 23 sierpnia postanowionoskopiowaécaý U-2. Si|nik,który w ZSRR uzyskal oznaczenie RD.l6-75 kopiowa|ooKB.16 w Kazaniu kierowanepzezP.F. Zubina. Wzorowana na amerykaňskim rozwi1zaniuturbinazosta|apÓŽniejwykozystana w si|nikuRD.3M dla samo|otuTu-104 (Ďadano jq na lataj4cymlaboratoriumTu-16LL). Kopig U-2' która otzyma|a oznaeenie S-13 próbowďo natomiastzbudowaéoKB49 G.M. Beriewa' DWa pierwszeS-13 mialy byÓ gotowew pierwszymkwarta|e1962,ko|ejne5 samo|otówmia| zbudowaÓ zaklad seryjny Nr 86. Zadanie okaza|rrsiq zbý ambitne.Wtak krótkim czasie nie uda|o sig odtwozyÓ fote|akatapu|towego,pa|iwai o|ejusi|nikowego,a takŽewyposaŽeniapokladowego. Skopiowane podwozie okaza|o sig o 50 kg cigŽsze od orygina|nego,komp|eks fotograficzny

(ýp 73- AFA.60)waŽylo 10kgwig

cej niŽ amerykaňski wzorzec, a strukturyplatowcaw ogÓ|e nie udalo sie odtworzyi. Pzeprowadzono co prawda badania aerodynamiczne wtuneluCAGI (uzyskanodoskona|ošórównq 25, a wyniki testów spowodowaly zmiane profilu prqiektowanegow}aŠnie Jaka-2SRB), a do 1 kwietnia196,|áudowano makieÍq,a|e,|2 maja 1962 wtadzeZSRR zdecydowaly o zakoňczeniu programu. Po S.13 zostaý jďynie nowe technologie,materialyi koncepcje konstrukcyjne. Makieta S-13 zbudowana w 1961 w OKB-49 w Taganrogu

Zastosowanie U-2A w hangarze bazy Atsugi w Japonii w 1957 / Zdigcie: Lockheed kiejBýanii na Cypr.Pod koniec paŽdziernikaw ciqgu kilkudni zaobserwowano na Cyprze pod w o j e n i el i c z b y b o m bowców býyjskich. 30 paŽdziernika |zrael zaatakowal Egipt, a n a s t g p n e g od n i a o Šwicielotnictwobrytyjskie i francuskierozpoczglo naloty na bazy egipskie.W tym czasie nad Kairem przelatywal U-2 ijego pi|otmÓgl ob. serwowaÓ caly atak. Wykorzystujqc swojq |otu duŽqdtugotrwa|oŠÓ U-2 fotografowal sam atak, a po jego zakoňczeniu uwiecznilna kliszach jego rezultaty. Nastgpnegodnia zdjgcia trafilydo prezydenta Eisenhowera.5 listopadaFrancuzi i Brytyjznacznie sig przed|uŽy|'Próby dosiqgnigciaUczycy wykonalidesantspadochronowyi mor2 koňczy|ysig niepowodzeniemi nie zmieniaski na kluczoweobiektyw strefleKanalu Su|y tej sytuacji nowe wersje myŠ|iwcówprzeeskiego. DoŠÓszybko i bez wigkszych trudchwytujqcychlub pocisków rakietowych. noŠcizdobytoce|e ataku, a|e w tym momenBIiski Wschód cie nastqpilareakcja radziecka.Amerykanie 26 |ipca 1956 pzywódca egipski Gama| pzechwyci|i korespondencjgradiowq, która Abdel Nasser oglosil nacjonalizacjgKanalu mówi|ao tym, Že Rosjanie chcq pomóc NaSueskiego. Do tej pory ta waŽna droga morsserowi.W zwiqzkuz tym od razu wyslano Uska by|apodzazqdem Wie|kiejBýanii' a wigc ZSRR w Syrii. 2 w ce|uzbadaniaobecnoŠci stratakanaluznacznie oslabialajej pozycjgmigdzynarodowq(gdyspojzymy na mapg Šwiata Obawiano sig wykorzystaniaSyrii jako bazy d|a samolotÓwradzieckich,co mog|ospowoto latwo moŽemy stwierdziÓ, Že Wie|ka BýadowaÓ kontruderzenieBýyjczyków i Francuniazawsze duŽqwagg pzywiqzywa|a do kon. tro|i k|uczowychdróg morskich ochraniajqc zów na ten kraj i rozprzestzenieniesig konf|iktuna ca|y B|iskiWschód. W obawie przed wten sposób komunikacjgmigdzy róŽnymiczgŠciamio|bzymiego imperium- np. Gibra|tar' reakcja ZSRR Amerykanie zaczq|i naciskaó na wycofaniewojsk. Mimo calkowitegosukAden, HongKanalSueski,Falklandy-Malwiny, cesu militarnegonocq 6 listopadaspadochrokong, Singapur itd.).Wielka Brytaniawraz niaze zostaliwycofani. zFrancjqi lzraelempzygotowala operacjgwojGdy l4 lipca 1958armiadokonalazamaskowq w celu odzyskania kontrolinad kanachu stanu w Iraku,zaistnia|oniebezpieczeňlem oraz pozbyciasig Nassera. stwo utworzeniab|oku paňstw,zloŽonego |zrae|mia| zaatakowaÓ poprzez Pólwysep Synaj i dojŠÓdo kana|uod Wschodu.W takiej z Egiptu,Syrii i lraku,wrogo nastawionegodo mocarstwzachodnich.DIaochronyinteresów sýuacj i Bryýj czy cy mie|izaŽqdaó wycofania s iq swoich i paňstw sojuszniczychtego regionu obu stronze strefykanatu.W zwiqzku z pewnq odmowq Nassera miano pzeprowadziÓ zrzuI juŽ nastQpnegodnia prezydent Eisenhower podjq|decyzjg o desancie wojsk amerykaňspadochroniazy w celu rozdzielenia walczq skich w Libanie' 17 |ipcatakŽeWie|kaBrytacych stron.Stany Zjednoczonenie zostalyponia wyslala swoich spadochroniarzyw celu wiadomioneo pzymiezu. CIA dowiedzialasig ochronyrodzinykrólewskiejw Jordanii. o tajnychrozmowach,ale Amerykanienie znali Aby monitorowaÓ sytuacjg U-2 z Det B szczegďów. PoniewaŽznacznienasiIilasig kow Turcjiwykonaly wiele misji-nadcalym obwykozyrespondencjaradiowapostanowiono szarem Bliskiego Wschodu. Sledzono ruchy staÓ do rozpoznaniaU-2 zbazy |nci|ik'Pzez dwa miesiqceprawiecodzienniewykonywano radzieckichokrgtówpodwodnych,którekozystalyz bazy w Egipcie.Z czasem sytuacjasie |oty,poczynajqc od pďudniowej Francji (baza w Marsylii),poprzez Cypr do Egiptui lzraela. unormowa|ai do 25 paŽdziernikaUSA wycofa}ywszystkich14000 Žo|nierzy. Stwierdzonowtedym.in.,Že |zrae|otzyma| od Kryzys kubaňski Dassau|tMyFrancji60 samo|otówmyŠ|iwskich Po rewolucjikomunistycznejFidela Castro stere,a nie 24 jak oficja|niepodawano.BýyjKuba stalasig szczegó|niewaŽnymce|emmiczycy zaczg|i pzezucaÓ znaczne si|y z Wie|U-2C (56-6952)na lotniskuBien Hoa w Wietnamie Poludniowym

26

sji U-2' Pokrewieňstwoideo|ogiczneoraznawiqzaniebIiskiejwspďpracy ze ZwiqzkiemRadzieckimsta|osig powaŽnymzagroŽeniemdIa bezpieczeňstwa Stanów Zjednoczonych' W zwiqzku z planowanymdesantemw Zatoce Swiň U-2 z bazy Edwards wykona|ywie|e |otów nad Kubq' Dwa |otywykonano 26 i 27 paŽdziernika.1960, a|e z powodu chmur nad Kubq nie przynios|yone poŽqdanychrezu|tatów. Ko|ejne|otywykonano27 |istopadaoraz grudnia,a nastQpnetuŽ pzed desan5 i .1.1 tem 19 i 21 marca 1961' Na czas w|aŠciwej akcji Det G przenióslsig do bazy Laugh|in w Teksasie,skqd wykona|15 |otóww czasie inwazjii tuŽ po jej fiasku' Fiasko desantu sil kontrrewolucyjnych W zatoce Šwiňjeszcze bardziej umocni|owladzg Fide|a Castro. Stan niepewnošcipotggooraz zdjgcialotnicze walydoniesieniawyrrviadu o budowaniupzezKubaáczykÓw dziwnych instalacji.Jedna z nichwyglqdalana stanowisko nadzorusatelitÓw,a|e okazalo siq' Že to ty|ko muzeum rewolucjiz dachem w ksztalcieodwróconegoparaso|a'Jednak 28 sierpnia1962 U-2 dostarczylzdjecia prawdziwychstanowisk rakietpzeciwlotniczych S-75, znanych ze strqcenia Powersa.Co wigcej,pojawilysig donieRosjando insta|osieniaagentówo gotowoŠci zasiqgu wania na Kubie pocisków Šredniego z glowicamijqdrowymizdolnymido zaatakowaniacalego pďudniowegowybzeŽa Stanów Zjednoczonych'W zwiqzku z ým prezydent |otyU-2 nad KennedynakazalzintensyfikowaÓ Kubq. Niesteý,z powoduz|ejpogodydo koňca wzeŠniawykonanoty|kotzy |otyotzymujqc zdjgciamamejjakoŠci. W zwiqzku z kryzysow4 sytuacjqUSAF domaga|ysig odsunigciaC|A od |otówi powierzenia tego zadania wojsku. NerwowoŠÓ USAF brala sig stqd' Že ich U-2 nie bra|ydotqd udzia|uw Žadnych spektaku|arnychmisjach. Wynika|oto z natura|nychograniczeň istniejqcychw przypadkuuŽyciawojska.Samo|otyUSAF mogly byÓ wykorzystanepzeciwkocelom poza granicamikrajuw pzypadku otwartegokonf|iktuzbrojnego,bezpoŠredczy za niegozagroŽeniabezpieczeňstwakraju zgod4 paňstwtrzecich. JuŽ 11 |ipca 1957 pierwszy z 29 U-2 zamówionychprzez USAF trafildo 4080 Strategic ReconnaissanceWing w bazie Laughlin w Teksasie. Jednak poza szkoleniem skrzydto wykonywa|oty|komisje HASP (o ktÓrych póŽniej) i dopiero teraz nadazala sig okazja do wykorzystaniajego potencjalu.Loty nad K u b E r o z p o c z g t o 1 4 p a Ž d z i e r n i k a ,g d y mjrSteve Heyser po starciez Edwardsw Kaliforniipzelecial nad KubqiwylqdowalwMcOoy na Florydzie.W tym locie udalo siq zlokalizowaÓ budowgstanowiskarakietnieda|ekoHawany i zrobiÓ ich czýelne zdjgcia.Ko|ejne|oty potwierdziýfakt budowy stanowiska startowego dla rakietR-í2 (SS-4)z glowicamijqdrowymi- Pzez ýdzieň utzymy1vano te informacje w sekreciepzed mediami,aby móc w spokoju pzygotowaó da|szedzialania.RozwaŽanoki|ka opcji, w ým bezpoŠrednierozmowy z Rosjanami, zbombardowaniestanowisk rakiet, a nawet inwazjgna Kubg. CIA proponowala wyslanietuzina grup specjalnychzzadaniem stanowiskrakiet,ale ten unieszkodliwienia wariantodzucono. W oczekiwaniuna decyzjg nasi|onoIoý U-2,dostarczaj4ccoraz wigcejdo. wodów na obecnoŠÓstanowiskd|a rakietjqdrowych. Do 18 pa2dziernikazlokalizowano 16 wyrzutni pocisków o zasiggu 1800 km iszeŠóo zasiggu4000 km. Po kilkudniach|iczba wyzutni wzrosla odpowiedniodo 24 i 12, rozmieszczonych w dziewigciu miejscach. Co wigcej na |otniskachzaobserwowanomyŠ|iwskie MiGi-21 i bombowelly-28. 22 paŽdziernikaprezydent Kennedy poinformowa|swoich obywateli o obecnoŠcirakiet

wiqzanie powstalego kryzysu migdzy- 2 z bazy w Taoyuanoddalonejo 50 km od Tajnarodowego,ktÓry mÓgt sprowokowaÓ pei. D|astwozenia pzykrywki d|a|otów,w |ipcu '1 ko|ejnqwojng šwiatowq' 960 Lockheedpodpisatzzqdem TajwanukonAzja Poludniowo-Wschodnia traktna spzedaŽ dwóch U-2.W zeczywistošci '1956 Na poczqtku w bazie Atsugiw wy|qcznymdysponentem U.2 býa C|A, która Japonii utwozono jednostkg,którejzadodatkowo zapewniala opiekg logistycznq. daniem bylo rozpoznanie za pomocq Misjep|anowano wspó|niez wywiademtajwaňtzech samo|otów Martin RB.57D wvsilskim' z którymdzie|onosig ich wynikami. ku mi|itarnegoChRL i Korei Pólnocnej. Podstawowym zadaniem bylo Š|edzenie W 1958 dďqczyl do nich DetachmentC postepÓWchiňskiegoprogramuatomowego. wyposaŽony w U.2' który dodatkowo Byto to o ty|e trudne, Že najb|iŽszecentrum mia| wykonywaÓ |oty nad wschodnimi prób jqdrowychbylo w od|eg{oŠci 3700 km od terenamiZSRR (glÓwnieKamczatka). Tajpei. W zwiqzku z tym loty byly wykonywaPieruvszylot nad ChRL U-2 z Det C ne na granicyzasiggu samo|otówi wytrzymawykonal 18 czerwca 1958 w zwiqzku |oŠcipi|otów,prawiew caloŠcinad wrogimtez zaostrzeniemsiq stosunków pomigdzy rytoriumi bez Žadnego przyjaznego|qdowiChinamia Tajwanem.Lotwykonanonad ska w razie prob|emówtechnicznych'NiektóCztery U-2 zestrzelone nad ChRL pokazane liniq bzegowq Chin i pobliskimiterena- re waŽne ce|e byly poza zasiggiem U-2zra1na specjalnej wystawie w Pekinie mi. 11sierpniaarmiachiňskazaczgtab|o- wanu i CIA prowadzilatajne negocjacjez Inradzieckich na Kubie oraz o zwiqzanym z tym kadg i ostza| dwóch wysp z tajwaňskimigarnidiami w celu udostgpnieniastartowisk.NiewprowadzeniubIokadywyspy' JednoczeŠnie zonamiw cieŠninie pomigdzyChinamii Tajwa- stety,z powodu syndromu Powersa zakoňczyspecjalniwyslannicyDepartamentuStanu donem. W ce|u umoŽ|iwieniadowozu zaooatrze. ly sig one fiaskiem. starczy|iprzywódcom krajÓw sojuszniczych nia i posilkówokrgýamerykaňskiejSiódmej F|oW zwiqzku z doniesieniamizqdu Laosu zdjgcia pzedstawiajqce instalacjerakietowe. ý zaczqý eskortowaÓtajwaňskiestatki.W cza. mówiqcymio przenikaniuna jego teren partyDzigki temu USA otrzymalywsparcie dyplosie tejoperacjiU-2 wykona|ycáery loý nad Chizantki komunistycznejz WietnamuPólnocnematyczneod innych paňstw. nami' sprawdzajqcczy armia chiňska nie szygo i Chin' w grudniu1960pigciupi|otówwraz W celu dokladniejszegorozpoznaniapostakuje sig do inwazji na Tajwan. 9 wrzeŠnia zmaszynamiz Det G z Edwards zostalo pzenowionowykonywaÓ |oý na mniejszejwysokoi22paŽdziernika wykonanoko|ejne|oý,a|e nie niesionychna Filipiny.W okresieod 3 do 18 Šci,a|e z wigkszq prgdkošciq'27 paŽdziemika stwierdzonoŽadnychpzygotowaň. stycznia .196'1 wykonanosiedem |otóww ce|u zginql mjr Rudolf Anderson, gdy jego U-2 (56-6676)zosta|bezpošredniotraflonypzez rakietg S-75 nieda|ekomiejscowoŠci Banes' W zwiqzku z ým wycofanowszystkie standardowe maszyny rozpoznawczeUSAF i wykonyWanoty|ko|otyna U-2 na na1wyŽszych pu|apach. Tego samego dnia mogla rozpoczqó sig |||wojna Šwiatowa. Mjr Char|esMau|tsbywykonywal na U-2 lot nad Arktykq i z powodu blgdu nawigacyjnego zaczq| |ecieÓ w strong Syberii.W ZSRR og|oszonostan podwyŽszo. nej gotowoŠcid|a odparcia spodziewanego ataku bombowców amerykaňskich.Dopiero bezpoŠredni teIefonprezydentaKennedy'ego do Chruszczowa wyjaŠnil zaistnia|qsytuacjg. Po nawiqzaniukontakturadiowegoz jednym U-2F (56-6680) w czasie wylotu nad Wietnam' Na grzbiecie tylnej czgšci kadluba lukowate z tankowcÓWpowietrznychMau|tsbyzawrócil anteny system u rozpozn a nia radioele ktroniczn ego i szczgŠ|iwie wy|qdowalna A|asce. B|okadaKuby itwardestanowiskoStanów W tym samy czasie, 14, 15 i 16 lipca U-2 monitorowaniaruchów wojsk na granicyz La. Zjednoczonychspowodowalypodjgciedecyrobily zdjgcia tajÍunuWinnie, ktÓry pustoszy| osem i aktywnoŠci |otnictwawietnamskiego' zji o wycofaniurakietz wyspy.W ce|uweýi. Tajwan.Byly to pierwsze zdjqcia tak duŽego Loty wykazaly brak jakiejko|wiekaktywnoŠci kacji demontaŽustanowisk rakiet konieczne tajfunujakie kiedykolwiekwykonano. mi|itarnej,co pozwo|ilona powrót U-2 do by|o wykonywanie zdjgÓ perspektywicznych Pierwszy U-2C (56-6693)dotarldo JapoEdwards. pod duŽym kqtem.4 |istopadawyslano pigÓ nii|atem1959'24wzešniawczasie |otuoróbod ,|961 pi|ocitajwaňscywykonywa|ido U.2 w ce|upze|otu po |iniachprostychwzd|uŽ nego pi|otpostanowilustanowiÓnowy rekord trzech |otów miesigcznie,w wigkszošciniecalej wyspy, ze wschodu na zachód, i w ten wysokoŠci|otu.Samo|ot mia| na pokladzie zbý g|gbokow terytoriumChin. W czasie jedsposób pokrycia obserwacjq ca|egojej obszasystem fotograficzny,a|e bez Íi|muoraz czQnego z najda|szych|otów w czasie powrotu ru. Po przekroczeniubzegów Kuby samo|oty Šciowyzapas pa|iwa'Z powodubraku pa|iwa do bazy nastqpilaawariasilnika i U-2 przebyl zaczq|y byÓ jednak namiezane przez radary musia| przymusowo |qdowaÓ na japoňskim ostatnie200 km lotemszybowym. Cele do rozsterujqceodpalaniemrakietiw obawie przed |otniskucywi|nym.W prasie japoňskiejuka. poznania byly tak odda|one,Že ÍuŽpo starcie stratamioperacjgpzeruano. Kontynuowano zaly sig zdjgcia U-2, ale szybka akcja dezinU-2 kierowalsig na kurs do ce|u.UmoŽ|iwialo natomiastloty pojedynczychU-2 i w ten spoformacyjnasprawila,Že wydazenie mialoty|- to Chiňczykom latwe okreŠ|enie ce|u lotu sób monitorowanopostepydemontaŽurakiet ko zasigg lokalny. i przygotowanieataku w drodze powrotnej. i ich zaladunek na statki radzieckie.Doszlo Pierwsze dwa loty nad WietnamemwykoW |ipcu1962 Chiny rozpowszechnilywieŠÓo wówczas do ki|ku niebezpiecznychsytuacji. nano z Japoniiwiosn4 I 960 w ramachoperanagrodzie w wysokošci280 tysiQcydo|arów W czasie jednego z |otów nad Hawanq pi|ot cji Topper.Lot 30 marca zakoňczyl sig pomyš|- d|a pi|ota,który uprowadziU-2na |otniskona U.2 zaobserwowal start dwóch MiGów-2.l. nie, ale w czasie lotu 5 kwietnia,z powodu kontynencie. W tym momencie awaria silnika zmusila go zwigkszonegooporu platowcaw wyniku nie9 wzeŠnia 1962 roku zestrze|onooieryvdo obniŽeniawysokoŠci|otu.Poczqtkowopidomknigciapokrn/Vypodwozia,samo|otzbý szego U-2 (56-6684).Faktten nie zyskaljed|otchciai |ecieÓw strongMeksyku,a|ew koňszybko zuŽy|pa|iwoi musial awaryjnie|qdo- nak spodziewanego p|zez wladze chiňskie cu postanowildo|ecieÓ na F|orydg'W oknie waó na po|uryŽowymw WietnamiePďudniorozglosu,gdyŽ pi|otzginql,a poza tym nie by| peryskopu mógl obsenrvowaózb|iŽajqcesig wym. Natychmiastwyslano tam ekipg ratow- Amerykaninem'W|adze amerykaňskiepzyniepzyjacie|skiemyš|iwce. po obSzczgŠ|iwie nicz4 któraz pomocqmiejscowej|udnošci odznaty,Že spzedano na Tajwandwa samo|oty, niŽeniu|otudo 12000 m udalo mu sie urucho. zyskala samolot.Niestety,z powoduutrudnio- a|e cala sprawa to Wewnetrznyprob|emchiňmiÓ si|niki poMórnie nabraó wysokóŠci. nego dostepu do miejsca lqdowaniaplatowiec ski. 1 listopada1963 strqconokolejnegoU-2 20 listopada,po wykonaniupzelotu nad musial zostaÓ pocigtyi w takim stanie zostal (56-6688)nad Szanghajem,a jego pilot,mjr pod Kubq, Key West na Florydzie z niewyjaprzetransportowanydo USA. Chang-Di Yei dostal sig do niewoli.23 marca Šnionychprzyczyn rozbi| sig U.2 (56-6683) Po wstrzymaniu|otÓwnad ZSRR, 16 sierp1964 straconojeszcze jeden U-2 (56-6689)w pi|otowanyprzezJoe G. Hyde'a,któryzginqt. nia 1960 czgšÓ maszyn z Det C przeniesiono czasie lotutreningowegonad wodamioddzieW zwiqzku z zakoňczeniemkryzysu 16 grudna Tajwan z zadaniem rozpoznania ChRL lajqcymiTajwanod ChRL. Pilot stracilkontronia wykonanoostatni,102 lot U-2 nad Kuba. i innych paňstw A4i Poludniowo-Wschodniej. |9 na samo|otemw czasie zakrgtu na duŽej Dzigki |otom Íozpoznawczymw porq wykrytó JuŽ w maju 1959 do bazy De| Rio w Teksasie wysokoŠci.Nastgpnego U-2 (56.6695)strazagroŽenie,co pozwo|ilona odpowiedniepzyp|zyby|apierwsza grupa pi|otówtajwaňskichi cono 7lipca 1964,gdyWingCommanderLee gotowanie przeciwdzialaniai pomyŠ|ne po odbyciupzeszko|enia rozpoczg|a|oý na Uroz. wykonywallot nad poludniowymiChRL, mo-

.,,tts{

Zastosowanie staly przebazowanedo Bien Hoa w Poludniowym Wietnamie.Gdy wybuchlawojnaw Wiet namie USAF wykorzystywalyU-2 do obserwacji pola walki oraz szlaku transportowego Ho Szi Mina, natomiastCIA skoncentrowala sig na militarnejpomocy ChRL dla swojego poludniowegosasiada. WigkszoŠÓ|otówwykonywanoz bazy w Takhliw Tajlandii,a piloci tajwaňscyoficja|niewystgpowa|ijako Amerykanie hawajskiegopochodzenia. W czasie lotu5 kwietnia1965 w okolicach Hanoi i Hajfongupo raz pierwszyodkrytostanowiska rakietS-75' W duŽym stopniuograniczylo to wykorzystanieU-2 w tym rejonie Wietnamu. B paŽdziernika 1966 z powodu usterki technicznej utracono jeden U-2C t.)-2Aw czasie przygotowaň do kolejnego lotu wykonywanego w ramach programu HASP (La(56-6950)pod Bein Hoa w Wietnamie Poluverton w Australii)/ Zdjgcie: Robert Mikesh dniowym,a|e pilot Leo J. StewartJr. przeŽyl' '1 marca 1968 wykonanopzelot nad ChRL, VÝrazw mjr Yei zostal zwo|nionyz niewo|i 6 nitorujqcchiňskqpomoc miIitarnqdIaWietna. a27 marcai 3 kwietniaostatnielotynad Kamw'1983. mu Pólnocnego. Stany ZjednoczoneobawiabodŽq. Gdy Chiňczycywprowadza|ido s|uŽbynowe |y siq powtórzenia sýuacji z wojny koreaňskiej Francuski program atomowy wersje pocisków, to Amerykanie wyposaŽa|i i otwartego wsparcia Wietnamu pÍzez reguZ powodutrudnošcize zna|ezieniemstar|arnqarmiq chiňskq.Lee zmiezal na |otnisko U-2 w noweukladyzak|Ócajace.Liczba i masa zabieranych uzqdzeň elektronicznych ciqg|e towiskdIaU-2 postanowionospróbowaÓ przygdy zodocelowew Cubi Pointna Filipinach, stosowaÓsamo|otdo operowaniaz pok|adów stal namierzonypzezradar sterujqcywyrzut- wigc rosla,co odbUalosig na osiqgachsamopulap zasiqg i operacyjny. lotu. Malal |otniskowców.Próby morskie rozpoczQto wskaŽnik syzapa|i{ sig niami S-75. Po chwi|i Aby obserwowaÓ postgp prac w oŠrodku w sierpniu1963. Na poczqtku1964 przeszkognalizujqcyzmiang trybu pracy radaru na |ono piqciu pi|otówClA W tego typu operabadaňjqdrowychw Lop Norw zachodnichChistÍzelanie' Lee nadal jeszcze, Že zostal nacjach. JednoczeŠniez prÓbami i szko|eniem nach potzebne bylystartowiskaw Indiachlub miezony i to bylo wszystko. Po kilku sekunPakistanie.Po aterze z Powersem Pakistan C|A pzygotowala |istgce|ów osiqga|nychty|dach radar na potudniuTajwanuodebral syko pzy operowaniuz lotniskowca.Pierwszym niezezwalal na wykozystywanie swojego tegnal obiektuspadajqcegow okolicachmiasta celem,w ramachoperacjiProjectSeeker,bylo rytoriumdo dalszych misji U-2. W zwiqzku Swatow w pob|iŽuwybzeŽa' NastQpnegodnia š|edzeniepostgpów Francji w rozbudowie Chiny wydaly komunikato zestzeleniu kolej- z tym Amerykanie postanowiIiwykorzystaÓ .1962napotencjalujqdrowego.Po zamknigciuzaklawrogoŠÓ migdzyChRL i Indiami.W nego kapitalistycznegochuligana. dów w Reggane w A|gieriica|oŠÓprób pzePo tej stracie C|A wyposaŽy|asamo|oty wet dosz|o do wa|k miqdzy tymi paňstwami niesionona atol Mururoaw PolinezjiFrancuo Kaszmir.Po dlugichnegocjacjachwiosnq w uzqdzenia zak|Ócajqcepracq ukladu steskiej na PoludniowymPacyfiku. Stany ZjedJuŽ w ko|ej- 1964 udalo sig AmerykanomuzyskaÓ zgorowaniarakietyprzeciw|otniczej. noczone nie posiada|yw tych oko|icachŽadnym |ocie nowe WyposaŽenieudowodni|o de na start U-2 z terytoriumIndii.W zamian Amerykaniemie|ipodzie|iósig uzyskanymi nej bazy, z której mogtyby operowaó U-2 Pi|otprzeŽy|chwi|estraswojq skutecznoŠÓ. informacjami. Zespó| z Det G z Edwards i w zwiqzku z tym postanowionowykozystaÓ chu gdy w od|eglošciki|kunastumetróWprzelotniskowiec. |eciatarakietaS-75 nie wybuchajqcw pob|iŽu zostal przebazowany na lotnisko Charbatia W ramachOperacjiSeekerw maju 1964 w lndiach,skqd wykonanotylkodwa lub trzy samolotu.Po locie sprawdzonorejestryukla|otynad Lop Nor, a|e i one da|yduŽo mate- wys|anow pob|iŽeato|u Mururoa |otniskodu zaklÓcania i okaza|osig, Že w strong U-2 wiec USS Ranger. Po wybuchu jqdrowym rialów do ana|iz.W czasie dobiegu po jedwystrzelonoco najmniejtrzy rakietyiwszyst (56-6675) Boba Ericsoz nich w U-2F U-2G wykona} kiIka |otów,zbierajqc próbki nym lotu zmylone. W czasie zostaly skutecznie kie na pulapieoperacyjnym,po zaobserwowaniu na uleglyawariiha- I.J-2Cw czasie obstugi w bazie NÁsÁ Arnes w Kalifornii / Zdjgcle: NÁSÁ mulce. Samolot starturakietyprzeciwlotniczejpilotmial okolo rozbilsig na koňcu 40 sekund na przygotowaniesie do ataku. JeŠ|iuk|ad zak|ócania nie zadzia|a|,to pi|ot pasa, raniqcpilota. W latach 1962mial ograniczonepo|emanewru'Móg| co naj64 wykonano36 miwyŽejwykonaÓ unik,a|e w tak rozzedzonym sji fotograficznych powietzu strefaraŽeniaglowicypociskumia|a promieňdo 300 m, co znacznie zmniejsza- n a d P ó l n o c n y m i Pďudniowym Wiet lo szanse U-2. namem.W zwi4zku W czasie |otów d|ugodystansowychcentrum kontro|i|otuna Tajwaniemoglo š|edziÓ ze zwigkszonq akt y w n o Š c i qp a r t y samo|otty|kow poczqtkowej i koňcowej fazie zantkiVietkongu,od co sig da|ejdziejez wlasnq |otu.Aby okreŠ|ió kwietnia1964 wigkmaszyna prowadzono ciqgly nasluch chiňpowietrza oraz wykonujqc wie|e zdjgÓ franskich korespondencjiradiowych.Paradoksal- szy nacisk zaczQlo pzyk|adaÓ na rozpoznanie taktyczne.U-2 z Filipini Tajwanuwykony- cuskich instalacjibadawczychna atolu.Na nie wšciek|erozmowy Šwiadczylyo tym' Že parameich podstawiemoŽnaby|ookreŠ|ió wa|y|oý nad KambodŽg'Laos, Chiny iWiet 10 stycznia1965 misjapzebiega szczgŠ|iwie. nam,jednak coraz silniejszaobrona przeciw- try bomby. tq metod4 stwierdzonostratg kolejnegoU-2 lotnicza znacznie zwiqkszala ryzyko kolejnych U-2 w USAF (56-6691), gdy przechwycono rozkaz zaPoza braniemczynnegoudzialuw misjach misji. koňczeniaakcji.Nastgpnegodnia Chiny ofiOd poczqtku1963,w ramachoperaqiLucbojowychnad Kubq i Wietnamem USAF wycjalnie potwierdzily zestrzelenie samolotu ky Dragon,U-2na|eŽqcy do USAF rozpoczQkozystywaly swoje U-2 w kilku ciekawych proszpiegowskiego.Pilot mjr Li-Yi Chang przegramacn. ly lotynad Wietnamem,gdy pierwszeU-2zoŽyl,a|e przy |qdowaniupo|amatsobie nogi' Program HASP tJ-2G tqduje na lotniskowcu. Na pnedniej czgŠcikadluba widoczny specjalny zderzak ochronny' Z tylu We wrzeŠniu1957 4080 SkzyZdiecie: Bob Schumacher hak z lina do ladowania / dlo Rozpoznania Strategicznego otrzymalo5 WU-24 w celu prowadzenia programu HASP (High AItitude Sampling Program)' Gtównym celem tego programubyl monitoring prób atomowych prowadzonych przez inne paňstwa,w tym i sojusznicze. Na podstawieprÓbek powie. trzaizawartych W nim czEstek moŽna bylo okreš|iÓ zasadg dzia|'ania danejbombyjqdrowej,a tym samym stwierdzió stopieň zaawansowania prac w danym paňstwie.W ramach

28

programuHASP WU-2A operowalyz bazy RAAF Lavertonw Australi.WykonywanoteŽ U-2D (56-66954) w bazie Edwards w 1962 |otynad Pacyfikiem,zbiera1qcpróbki powiewykorzystywany w programie Smokey Joe trza po chiňskichi francuskichpróbachatomowych.ProgramzakoňczonoW marcu1963. Program HICAT W lutym1964rozpoczgtoprogramHighAltitudeClear Air Turbulance(HIcAT). którego ce|embylobadaniespecyficznych warunków panujqcychna duŽychwysokoŠciach' Jeden z U-2D (56-6722).na|eŽagydo 6512th F|ight Test Group' zostai WyposaŽony w specjaIny wysiggnikpzed dziobemzczuým miernikiem rejestrujacym podmuchywe wszys! ciŠnienie' k c h k i e r u n k a c h d r o b n ez m i a n yp r g d k o š c i lotu.W ciagu kilku lat trwaniaprogramuten U-2 byl wysylanydo wielu odleglychmiejsc. kaňskiejagencjikosmicznejNASA' na potrze- w Ames Research Center w Kalifornii High OdwiedzilPuertoRico,Alaskg,Australig,Fuji, by misjiApo||oV|l i Apo||o|X. Porównywano AltitudeMission Branch (HAMB). SamoloNowqZelandigiPanamQ.Zebranedane pozdjgciazachodnichczgŠciStanów Zjednoczo- t y o t r z y m a l yo z n a c z e n i a N - 7 0 8 i N - 7 0 9 . mog|y projektowaÓnaddŽWigkowesamo|oty nych ze zrobionymjprzez za|ogitych statków W ramach HAMB s|uŽylydo rozpoznania pasaŽerskiekoňcaIat60.,takiejak Concorde kosmicznych. zaSobóWnaturaInych, Wykorzystaniaziemi czy amerykaňskiSST. Ten sam U-2D by| takŽe wykorzystywany do prób powietrznegosystemuodzysku Sate|itÓW. Zrzuca|z IukuwyposaŽeniowego dwie makietysate|itóWz WysokoŠci 20 km, a |ecqcy niŽej HC.'l30 mia+za zadanie je przechWyciÓ. W Europie W ,1975SzeŠóU-2c orzebazowanodo bazy RAF Wethersfieldw WielkiejBrytanidla sprawdzeniaprototypowegosystemu namierzania ce|óW.Na Žyczenierzqdu brytyjskiego zostaly one specjalnie pomalowanewedlug Schematu Sabre z|oŽonegoz p|amo dwóch odcieniachszaroŠci.rrzy U-2 lecqc nad zaU-2C (56-6714)w koncowym okresie uŽytkowaniaw czasie przebazowania do WielkiejBrýaprzyjaŽnionymipaňstwami,odda|oneod sienii w 1976 / Zdiecie: Chris Pocock bie o znane od|eg|oŠci, mog|ydok|adnienamierzyÓŽ|ód|aemisjiradioelektronicznych IeNa poczqtku1969wykonywanolotyw celu u p r a w n e ji w ó d , o c e n y s k u t k ó w k a t a k I i Žqce w paňstwach Uk|adu Warszawskiego. okreŠ|enia zasi8guskaŽeniaWód Kana|uSan. zmÓW, Wykonywaniamap ítp.W czerwcu pilotowany przezRoJedenz nich(56-6700), ta Barbara po Wyciekuropyze zbiornikówna1987 NASA wycofala z eksploatacjiU-2C bertaRendlemenarozbi{sig 29 maja 1975pod brzeŽnych. nr N708 (56-6681 ). Winterbergiem W RFN, a|e pi|otprzeŽy|. Pod koniec 1969 sfotografowanoobszar Na ostatnim latajqcym U-2 N-709 prawie 160000 km2 po|udniowychstanów w W sierpniu1975 wszystkiesamolotypo(56-6682)17 i 18 kwietnia1989 pilociJerry Wróci|ydo Davis Montham.Na poczqtku1976 ce|uokreŠ|enia skutków huraganów.Po trzgHoyt i Ron WilliamsustanowilirekordwznoWykonalyki|ka|otÓww ce|u okreŠIenia sieniu ziemi, ktÓre nawiedziloLos Ange|es szenia d|atej k|asysamo|otów. skutkÓw trzgsieniaziemiw Gwatema|i. 9 lutego 1971 Det G wykonal cztery loty dla W 1998 C|A odtajni|a1,5 mIn zdjgéwy. Ostatnie loty okreŠ|enia wielkoŠci zniszczen' konanych w czasie pierwszych 20 lat opeW 1976wszystkiesamolotyrozpoznawcze, W c z e r w c u 1 9 7 1 U s A F w y p o Ž y c z y | y racyjnego uŽycia U -2. Jednak wiele faktów w tym SR-71 i nowe U-2R, zgrupowanow baN A S A n a s t a l e d w a U - 2 C ( 5 6 - 6 6 8 1 dotyczEcych tego niezwyklego samolotu zie Beale w Kalifornii.Do treninguwykozystyi 56-6682),które pos|uŽytydo utworzenia nadal pozostaje tajemnicq. wano dwa U-2CÍ'a do |otóWostat(56-6722) U-2D w czasie lotu wykonywanego w ramach programu HICAT. Widoczne wypuszczone klapy nieU-2C.31 grudnia'1980rozbilsig i hamulce aerodynamiczne/ Zdjqcie:Lockheed 1edenz ostatnichuŽytkowanychU2 (56-6714\.W czasie lotu treningowego pilot Edward Beaumont stracilpzytomnoŠói udezy| w |inig energetycznq.Dzigkitemusamolot Wýraci|czQŠó energiii niezbý mocno udezyl w ziemigtylkoraniqcpiota. Ten egzemplatzzostal naprawiony i jest obecnie eksponowany .a pyloniew bazie Beale.W listo: a c z i e 1 9 8 7 w B e a l e r o z b i ls i g sz<:lryU-2CT(56-6953) raniqcpic:a BlllaGilberta. U - 2d l a N A S A W 1968 i 1969 Det G wykonywal |otywysokošciowedla amery-

rarilQYal Nr 39 Tekst:lreneusz Kramarski Rysunki:lreneusz Kramarski Plansze barwne:Andrzej Bednarski Zdjgcia:Bell Textron,Central lmagingOffice,Tomasz Hypki, Lockheed,Robert Mikesh, NASA, Chris Pocock, Bob Schumacher, US Air Force, US Federal Govt.

Wydawca:Agencja LotniczaAltair Sp. z o.o. - Warszawa 2000 Redaktorserii:Andzej Ziober Redagujezespól: Tomasz Hypki,Ryszard Jaxa-Malachowski, Andzej Ziober Konsu|tacja:Andrzej GiuŠniewskí Sk{adilamanie:OW MH i AL AltairLtd. Druk:Ko|orDruk- Pruszków CopyrightC AL Altair Ltd.

KamuflaŽ i oznakowanie U-2 z poczqlkowego okresu produkcji nie byly wcale malowane i pozostawalyw natura|nejbarwie meta|u' PÓŽniej zaczgto je maIowaóczarnq matowqfarbq'Jedynym wyrÓŽnikiembyla biala oslona limuzynykabinypilota, chroniqcago przed promieniowaniemslonecznym.W czasie uŽytkowaniaoperacyjnego samo|otynie mialy Žadnych oznaczeň. W czasie publicznychprezentacjiczestE praktykq by|oumieszczanieobok znaków przyna|eŽnošcipaňstwowejnumerów seryjnychnie na|eŽqcychdo danego egzemp|arza|ub nawet fikcyjnych.Samolotywykorzystywanedo róŽnego rodzaju prób mialy orygina|nyko|or platowca (czarny lub naturalny metal) oraz nastgpujqceoznaczenia'. - na skrzydlachna pzemian znaki przynapaňstwoweji napis USAF' |eŽnoŠci - na kad|ubie znaki przyna|eŽnoŠcipaňstwowejna wlotachpowietrza,napis U.S AIR

FORCE za skrzydlami,pod kabinq pilotagodlo jednostki oraz napisy eksploatacyjne w róŽnychmiejscach, - na statecznikupionowymskrócony numer seryjny bez poczqtkowej cyfry 5 i myŠ|nika. W czasie prób dodatkowo na platowcu umieszczano kontrastoweelementygeometryczne W postaci hapezów i prostokqtów. Ciekawykamuf|aŽmia|oszeŠóU-2C wyslanych do Wielkiej Brytaniiw 1975. Skladal sig on z ukladu p|am w dwóch odcieniach szaroŠci(tzw. sabre Scheme)' Na prawymskrzyd|eod dolu i na lewym od góry paňumieszczono znaki przyna|eŽnoŠci stwowej,podobniejak z boku kadluba na obu wlotach powietrzado silnika. Na stateczniku pionowym znajdowa|sig skrócon y n u m e rs e r y j n y a, p o d n i m n a p i s U S A I R FORCE. * 'i:i .l"P.é&ffi414;

Symbol zakladów doŠwiadczalnych Skunk Works na stateczniku U-2D (56-6722)

Specjalny wariantmalowania (biatekropki na czarnym tle, Ízw.po|kadots) na U-2C stuŽqcymm.in' do kalibracjiczuj. ników satelitów rozpoznawczych. Na stateczniku Widoczna rejestracja cywilna / Zdjqcia: Lockheed

Wariant malowania stosowany na kilku U-2A/D dla zwipkszenia widocznošci w lotach badawczych

U-2c (56-6692)z 100thSRW w kamuflaŽu Sabre' W 1976 ten samolot przebudowano na wersiq dwumieiscowE Jeden z szešciu U.2C przemalowanych do schematu Sabre. Marzec 1975, baza DavisMontham

30 ):,:'{)

Qo.'opismo dlohobbystów i mode|orry zowieroiqre ortykr.rly ohistolii |otnirtwo boqoto i|udrowone i rysunkomi, zdieciomi ortykrrly monoqroíiczne' opýmo|owoň i oznokowoň, oreny módeli ukozÚiqrych sigíopokkim rerenž|e ksiqŽek, konkur'ý i wie|e ínnych delowých moteliďów. rynku, _ 25zl. g|ównie AeroPlan ieísprzedowony wprenumerotie. ó ko|einych egzemp|orzy (enopoiedynrzego egzempl0rz0 5zl.

Od roku 7999 ilustrowany magpzyn lotniczy AeroPlan "ukazuie sig jako dwumiesigcznik

tnguur

-=;d

€^6in,u(g lořÝcŽlcH

PRZEGLAD

IOTAilEYG+

Wy!'erpuiqce monogrofie somoIo|ów i šmig|owtów, zowierojqce lozwoiu hiíorig konírukcii, opis|echniczny orozzos|osowonie i sposób mo|owonio. Poszaególne zeszyly pretyzyine zowieroiq rysunki opisywonei koníruktji wiednei z popuIornych skoImode|orskich, sthe(o|oši p|onsze moty moIowonio, borwne i ki|kodziesiq| koIorowyth i czorno.bio|ych zdi9í no32ýronoch lormo|u A4' PRlEGuD podojqt l(0NSIRUl(0| LOTNIuY(H možno zoprenumerowoí numery koloIogowe ''.lybronych monogroÍii. [eny|rendmeroly sqnostgpuiqre:

MBAD,oÍvsnuq DEÝarH ffitu

od roku 2ooo takže P RZEGqD KoNsÍRU Kc l I LoTNIczY c H bedzie ukazywaé sie iako dwumiesigcznik _ 25r|' {eno ó koleinyth egzernplorzy - 5 rr. lenopoiedl nrzego egzempiorzo

OFERTA SPECIALNA 6 kolejnych eE\emplarzy AeroPlana i 6 kolejnych egpemplarzy Przetl 4du Konstru kcji Lotniczych - tylko 45 zl AGENcJALoTl{tczAALTA|Rprowodzisprzedoiwysy|kowqwydowniiosnychi (prosiny (,) sqjužwyczerpone. bonkowych o aylelne wypelnionie blonkietów|. oznotzone lwago:pozytie Xonto dyírybu|oro: A||oir-dý s'c.,02.089 Wolszowo, u|.Zwilkii Wigury 93/400; PO BPl||/0Worszowo, l"kl020l039-l 53298.270.|

Cenyoktuďnedo koňcoczerwca2000